Табиғи монополия салаларына жатқызылған телекоммуникациялардың қызметтерiне арналған iске қосылған активтердiң реттелетiн базасына пайда ставкасын есептеу жөнiндегi нұсқаулықты бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің 2004 жылғы 31 желтоқсандағы N 519-НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2005 жылғы 2 ақпанда тіркелді. Тіркеу N 3418. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2020 жылғы 22 мамырдағы № 42 бұйрығымен

Табиғи монополия салаларына жатқызылған телекоммуникациялардың қызметтерiне арналған iске қосылған активтердiң реттелетiн базасына пайда ставкасын есептеу жөнiндегi нұсқаулықты бекiту туралы

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ұлттық экономика министрінің 22.05.2020 № 42 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

"Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2004 жылғы 28 қазандағы N 1109 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттiгi туралы ереженiң 18-тармағының 1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса берiлiп отырған Табиғи монополия салаларына жатқызылған телекоммуникациялардың қызметтерiне арналған iске қосылған активтердiң реттелетiн базасына пайда ставкасын есептеу жөнiндегi нұсқаулық бекiтiлсiн.

2. Телекоммуникациялар және аэронавигация саласындағы реттеу мен бақылау департаментi (И.Ш. Әлиев) осы бұйрықты заңнамада белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеудi қамтамасыз етсiн.

3. Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттiгiнiң Әкiмшiлiк жұмысы және талдау департаментi (Е.М. Досмағамбет) осы бұйрық мемлекеттiк тiркелгеннен кейiн:

1) оны заңнамада белгiленген тәртiппен ресми бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды қамтамасыз етсiн;

2) оны Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттiгiнiң құрылымдық бөлiмшелерi мен аумақтық органдарының, "Қазақтелеком", "Транстелеком" акционерлiк қоғамдарының және "Қазаэронавигация" республикалық мемлекеттiк кәсiпорнының назарына жеткiзсiн.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі төрағасының орынбасары А.П. Нефедовқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күшіне енеді.

Төрағаның міндетін
атқарушы

Келісілген:

Қазақстан Республикасының

Ақпараттандыру және

байланыс агенттігі

Төрағасының міндетін атқарушы

2005 жылғы "___"________

Қазақстан Республикасы Табиғи
монополияларды реттеу агенттігі
төрағасының мiндетiн атқарушының
2004 жылғы 31 желтоқсандағы
N 519-НҚ бұйрығымен бекiтiлген

Табиғи монополия салаларына жатқызылған

телекоммуникациялардың қызметтерiне арналған

iске қосылған активтердiң реттелетiн базасына

пайда ставкасын есептеу жөнiндегi нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

1. Табиғи монополия салаларына жатқызылған телекоммуникациялардың қызметтерiне арналған iске қосылған активтердiң реттелетiн базасына пайда ставкасын есептеу жөнiндегi осы нұсқаулық (бұдан әрi - Нұсқаулық) "Табиғи монополиялар туралы" және "Байланыс туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 15 қазандағы N 1126 қаулысымен бекiтiлген Табиғи монополиялар субъектiлерiнiң 2002-2004 жылдарға арналған тарифтiк саясатты жетiлдiрудiң бағдарламасына және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық кесiмдерiне сәйкес әзiрлендi.

2. Нұсқаулық телекоммуникациялардың қызметтердiң осы түрлерiн, телекоммуникациялардың әмбебап қызметтерiн қоспағанда, ұсынудың технологиялық мүмкiн болмауының не экономикалық мақсатсыздығының себебi бойынша бәсекелес байланыс операторының болмауы жағдайындағы қызметтерге және мүлiктiк жалдауға (жалға беруге) ұсыну жөнiндегi немесе кабельдiк арналар мен телекоммуникациялардың желiлерiн жалпы пайдаланудағы телекоммуникациялардың желiсiне қосуға технологиялық байланысты өзге де негiзгi құралдарды пайдалану қызметтерiне арналған тарифтердiң (бағалардың, алым ставкаларының) құрамына кiретiн iске қосылған активтердiң реттелетiн базасына пайда (таза табыс) ставкаларын есептеу тәртiбiн нақтылайды.

3. Нұсқаулық байланыс оператордың тиiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн пайданы негiздi есептеу мен алу мүмкiндiгi мақсатында әзiрлендi.

4. Осы Нұсқаулықта қолданылатын негiзгi ұғымдар:

пайданың қол жетiмдi деңгейi - табиғи монополия субъектiсiнiң тұтынушыларға арналған өткiзiлетiн қызметтердiң (жұмыстардың, тауарлардың) тиiмдi жұмыс iстеуi және олардың сапасын жақсарту үшiн алуға құқығы бар тарифтiң (бағаның, алым ставкасының) құрамына кiретiн пайда (салық салынғаннан кейiнгi таза табыс);

құзыреттi орган - ақпараттандыру және байланыс саласындағы мемлекеттiк саясатты iске асыруға уәкiлеттi орталық мемлекеттiк орган;

байланыс операторы - телекоммуникациялардың реттелетiн қызметтерiн ұсыну жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын табиғи монополия субъектiсi;

есептi кезең - тариф (баға, алым ставкасы) жобасын бекiтуге өтiнiм берудiң алдындағы күнгi және (немесе) байланыс операторының тарифтiк смета жобасын ұсынатын күнгi қаржылық жыл;

тұрақты шығындар - өзгермейтiн сипаты бар және оның өндiрiстiк және өткiзу қызметiнiң көлемiне байланысы жоқ байланыс операторының ағымдағы шығындары;

iске қосылған активтердiң реттелетiн базасы - байланыс операторының бухгалтерлiк балансында көрсетiлетiн және телекоммуникациялардың реттелетiн қызметтерiн өндiру және (немесе) ұсыну кезiнде пайдаланылатын жеке меншiктегi немесе өзге заңды негiздердегi активтердiң құны;

меншiк капиталы - қатысушыларға немесе байланыс операторының акционерлерiне тиесiлi, үлестер немесе акциялар санынан тұратын, сондай-ақ жинақталған бөлiнбейтiн пайда мен резервтiк, қосымша төленген және қосымша төленбенген капиталды қамтитын капитал;

iске қосылған активтердiң реттелетiн базасына арналған пайда ставкасы - байланыс операторы капиталының құнына сәйкес келетiн операциялық пайданың нормасы;

капиталдың құны - заемдық меншiк құралдарына сыйақы ставкасын сипаттайтын, табиғи монополиялар салаларына жатқызылған қызметтердi жүзеге асыруға байланысты инвестициялық және өзге тәуекелдердi көрсететiн шама;

телекоммуникациялардың реттелетiн қызметтерi - телекоммуникациялардың қызметтердiң осы түрлерiн, телекоммуникациялардың әмбебап қызметтерiн қоспағанда, ұсынудың технологиялық мүмкiн болмауының не экономикалық мақсатсыздығының себебi бойынша бәсекелес байланыс операторының болмауы жағдайындағы және (немесе) мүлiктiк жалдауға (жалға беруге) ұсыну немесе кабельдiк арнаны және телекоммуникациялардың желiлерiн жалпы пайдаланудағы телекоммуникациялар желiсiне қосуға технологиялық байланысты өзге де негiзгi құралдарды пайдалану жөнiндегi қызметтерi;

уәкiлеттi орган - табиғи монополиялар салаларындағы қызметтi бақылау мен реттеудi жүзеге асыратын мемлекеттiк орган.

Нұсқаулықта пайдаланылатын өзге де ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қолданылады.

2. Активтердiң реттелетiн базасына

пайда ставкасын есептеу

5. Байланыс операторының iске қосылған активтерiнiң реттелетiн базасына пайда ставкасы капиталдың орташа өлшенген құны әдiсiнiң көмегiмен мынадай формула бойынша айқындалады:

r _e * W _e + r _e * W _d

d= ----------------------- , мұндағы:

W _e + W _d

d - пайда ставкасы;

W _e - меншiк капиталы, теңге;

W _d - заем капиталы, теңге;

r _e - меншiк капиталының құны;

r _d - заем капиталының құны.

6. Байланыс операторының меншiк капиталының құны қызметтiң осы түрiне арналған қазiргi бар тәуекел үшiн жиынтықты сыйлықақылар мына формула бойынша айқындалады:

r _e = r _f + RP , мұндағы:

r _f - тәуекелсiз ставка;

RP - тәуекелге арналған сыйлықақы.

7. Тәуекелсiз ставка Қазақстан Республикасының еурооблигациясының немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң тарифтi (бағаны, алым ставкасын) бекiтуге өтiнiм берген күндегi немесе уәкiлеттi органның бастамасы бойынша тарифтi (бағаны, алым ставкасын) бекiту туралы шешiм шығарған күндегi деректерiнiң негiзiнде айқындалған Қазақстан Республикасының кредиттiк рейтингiсiне ұқсас елдердiң кредиттiк рейтингiмен шығарылған айналымының сол мерзiмдегi облигацияларының ағымдағы табыстылығына тең қолданылады.

8. Тәуекел үшiн сыйлықақы телекоммуникация салаларының тәуекелдерiне тән сомамен мына формула бойынша айқындалады:

RP= rp _tech + rs + rp _op , мұндағы:

rp _tech - технологиялық авариялардың салдарынан ысырап болған табысты жабуға арналған қосымша табыс (сыйлықақы) деңгейi, %;

rs - телекоммуникация салаларына тән ерекше тәуекелдерге арналған сыйлықақы, %;

rp _op - қызметтердi өткiзуден алынған ақшалай түсiмнiң төмендеуiнен туындаған табыстың ысырабын жабуға арналған қосымша табыс (сыйлықақы) деңгейi, %.

9. Байланыс операторының өндiрiстiк құзыретiне байланысы жоқ себептер жөнiндегi технологиялық авариялардың салдарынан болған табыс ысырабын жабуға арналған қосымша табыстың (сыйлықақының) деңгейi көзделген табыстың, негiзгi құралдар мен тауар-материалдық қорлардың ысырабына алып келуi мүмкiн телекоммуникация саласындағы "форс-мажорлық" тәуекелдердi растау дәрежесiн көрсетедi. Осы көрсеткiштi есептеу уәкiлеттi орган белгiлеген тиiстi кезең iшiндегi жеке капиталдың тиiстi ысыраптары мен шамасы бойынша ақпарат негiзiнде мына формула бойынша жүргiзiледi:

1 3 Tech ^j

rp _tech = -- E --------- , мұндағы:

3 j=1 C ^j _e

Tech ^j - көзделген табыстың және соңғы аяқталған үш жылдағы жылы iшiндегi субъектi активтерiнiң бiр бөлiгiнiң ысырабына алып келген зiлзала зардаптары мен басқа "форс-мажорлық" жағдайлардың нәтижесiндегi ысырап шамасы;

C ^j _e - соңғы үш жылдың iшiндегi j жылының аяғындағы субъектiнiң меншiк капиталының шамасы.

10. Телекоммуникация саласына тән ерекше тәуекелдер үшiн сыйлықақы телекоммуникация саласына инвестициялар салуға байланысты қосымша тәуекелдерде көрсетiледi. Телекоммуникация саласының ерекше тәуекелдерi үшiн сыйлықақының шамасын анықтайтын негiзгi факторлар:

1) телекоммуникация саласын дамыту перспективалары;

2) телекоммуникация саласындағы мемлекеттiк реттеудiң тиiмдiлiгi;

3) байланыс операторының негiзгi құралдарының жай-күйi болып табылады.

11. Телекоммуникация саласына тән ерекше тәуекелдердi объективтi түрде бағалау үшiн осы Нұсқаулықтың қосымшасына сәйкес ерекше тәуекелдердiң негiзгi факторларын ескеретiн алгоритм пайдаланылады. Телекоммуникация саласының ерекше тәуекелдерiн құзыреттi орган немесе тәуелсiз сарапшылар бағалайды, ерекше тәуекелдер үшiн сыйлықақы мөлшерi туралы түпкiлiктi шешiмдi уәкiлеттi орган қабылдайды.

12. Қызметтердi сатудан түскен ақшалай түсiмдi төмендетуге байланысты туындаған табыстың ысырабын жабуға арналған қосымша табыстың (сыйлықақының) деңгейi мынадай формула бойынша айқындалады:

P* /\ l

rp _op = ------- , мұндағы:

C _e

Р - қызметтердiң көлемiн төмендету мүмкiндiгi ескерiлмеген ағымдағы кезең iшiндегi операциялық пайданың болжамды шамасы;

/\ l - операциялық пайданың мүмкiн болатын түсiп кету деңгейi;

C _e - ағымдағы кезең iшiндегi меншiк капиталының орташа шамасы.

13. Қызметтердiң көлемiн төмендету мүмкiндiгi ескерiлмеген ағымдағы кезең iшiндегi пайданың болжамды шамасы мына формула бойынша айқындалады:

P=(r _f +rp _tech +rs)*А , мұндағы:

А - соңғы есептi кезең аяғында iске қосылған активтердiң қалдық құны.

14. Байланыс операторының операциялық пайдасының мүмкiн болатын түсiп кету деңгейi болжанып отырған белгiлi бiр мүмкiндiкпен және операциялық левередж кәсiпорнында қалыптасқан мүмкiн болатын түсiп кету деңгейiнiң негiзiнде мынадай формула бойынша айқындалады:

/\ l= /\ v*l _ор , мұндағы:

/\ v - табыстардың болжамды көлемiнiң мүмкiн болатын түсiп кету деңгейi;

l _op - операциялық левередж.

15. Байланыс операторының болжанып отырған табыстар көлемiнiң мүмкiн болатын түсiп кету деңгейi мына формула бойынша есептеледi:

__________

1 /3

/\ v= ---\/ E (M-X _i ) ² , мұндағы

4M i=0

Х _і , Х ₀ , Х ₁ , Х ₂ , Х ₃ мәндердi қабылдайды:

Х ₀ - ағымдағы кезеңге арналған қызметтердiң болжамды көлемi;

Х ₁ , Х ₂ , Х ₃ - тиiсiнше соңғы үш есептi кезең iшiндегi қызметтер көлемi;

М - соңғы үш есептi кезең және ағымдағы кезең iшiндегi қызметтердiң орташа көлемi.

16. Соңғы үш есептi кезең және ағымдағы есептi кезең iшiндегi қызметтердiң орташа көлемi мынадай формула бойынша айқындалады:

1 3

М= --- E X _i.

4 i=0

17. Операциялық левередж байланыс операторының операциялық пайдасы оның жалпы табысы 1%-ға өзгерген жағдайда, қаншалықты өзгеретiнiн айқындайды және мына формула бойынша есептеледi:

Z _f +P

l _op = --------- , мұндағы:

Р - қызметтердiң көлемiн төмендету мүмкiндiгi ескерiлмеген ағымдағы кезең iшiнде операциялық пайданың болжамды шамасы;

Z _f - ағымдағы кезеңге арналған тұрақты шығындардың болжамды шамасы.

18. Ағымдағы кезеңге арналған тұрақты шығындардың болжамды шамасын уәкiлеттi орган байланыс операторының тарифiн (бағасын, алым ставкасын) уәкiлеттi орган бекiткен шығындарды қалыптастырудың ерекше тәртiбiнiң талаптарын ескере отырып, бекiтуге берiлген өтiнiм материалдарын қарау негiзiнде анықтайды.

19. Ағымдағы кезеңге арналған байланыс операторының меншiк капиталының орташа шамасы мына формула бойынша айқындалады:

1 3

С _e =С _ek + --- E(С ⁱ _ek - С ⁱ _eн ), мұндағы:

3 i-1

С _ek - соңғы есептi кезең аяғындағы меншiк капиталының құны;

С ⁱ _ek - соңғы үш есептi кезеңдердiң i есептi кезеңiнiң аяғындағы меншiк капиталының құны;

С ⁱ _eн - соңғы үш есептi кезеңдердiң i есептi кезеңiнiң басындағы меншiк капиталының құны.

20. Заемдық құралдардың құнын бағалау алдын ала элемент жөнiндегi әдiспен және кейiннен орташа өлшенген шама түрiнде қорытынды бағалау мына формула бойынша жүргiзiледi:

r _d = r _dk * W _dk + r _do * (1 - W _dk ), мұндағы:

r _dk - соңғы есептi кезеңнiң аяғындағы банктiк және өзге кредиттердiң құны, %;

r _do - купон облигациясы немесе облигацияның атаулы пайыздық ставкасы бойынша төленген шама, %;

W _dk - байланыс операторының заемдық капиталындағы соңғы есептi кезең аяғындағы айналым құралдарын толықтыруға арналған кредиттердi қоспағанда, банктiк және өзге кредиттердiң үлес салмағы.

21. Банк кредиттерiнiң құны кредиттiң пайыздық ставкасына тең немесе байланыс операторы бiрнеше кредиттер тартқан жағдайда, тартылған және соңғы есептi кезең аяғындағы байланыс операторының балансындағы осы кредиттердiң орташа өлшенген құнына тең және мына формула бойынша айқындалады:

1 n

r _dk = -- E p _i * W _i * (1 - H), мұндағы:

n i=1

p _i - i кредитi бойынша кредиторға төленген пайыз;

Н - пайдаға салынған салық ставкасы;

n - кредиттердiң саны;

W _i - i кредитiнiң кредиттердiң жалпы сомасындағы үлесi.

22. Купон облигациясы бойынша төленiп отырған шама немесе оның атаулы құнына пайыздармен көрсетiлетiн облигацияның атаулы пайыздық ставкасы мынадай формула бойынша анықталады:

C _H - C _p

C _H * p ₂ + ---------

t

r _do = (---------------------)*(1 - H), мұндағы

C _H - C _p

---------

2

p ₂ - дисконт ставкасы;

C _H - облигациялардың атаулы құны;

C _p - облигациялардың өткiзу бағасы;

t- заем мерзiмi (жыл саны).

Табиғи монополия салаларына
жатқызылған телекоммуникациялардың
қызметтерiне арналған iске қосылған
активтердiң реттелетiн базасына
пайда ставкасын есептеу жөнiндегi
нұсқаулыққа қосымша

Телекоммуникация саласына тән ерекше тәуекелдер

үшiн сыйлықақы есептеу алгоритмi

Тәуекел факторларының шамасын есептеу алгоритмi

N	Тәуекел факторы	Тәуекел деңгейi			Баға- лаудың жиынтықты нәтижесi
		төмен	орташа	жоғары
1	Телекоммуникация саласын дамытудың перспективалары	1	2	3
2	Мемлекеттiк реттеудiң тиiмдiлiгi	1	2	3
3	Телекоммуникация саласын- дағы субъектiнiң негiзгi құралдарының жай-күйi	1	2	3
Тәуекелдiң есептiк деңгейi орташа

Телекоммуникацияның саласына тән ерекше

тәуекелдердi бағалау алгоритмi

N	Тәуекел факторы	Тәуекелдi бағалау	Көрiнiстер
1	Телекоммуникация қызметi саласын дамыту перспек- тивалары	төмен	Экономиканы дамытудың жақсы перспективасы, халықтың сұраны- сын көбейту, табыстарын өсiру; қызметтер көлемiнiң өсу мүмкiндiгi, клиенттердiң базасын кеңейту
		орташа	Орташа өңiрлiк экономикалық өсудiң перспективалары; елеулi түрде арттырмастан тұрақты сұраныс күтiлуде
		жоғары	Елдегi экономикалық дамудың торығушылық болжамы, түсiп кетудiң белгiлi бiр мүмкiндiгiнiң болуы; қуаттарының жеткiлiксiздiгi және қызметтер көлемiн арттыру перспективаларының нақты толық болмауы
2	Телекоммуникация саласын мемле- кеттiк реттеудiң дәрежесi	төмен	Тарифтiк реттеудiң жеткiлiктi икемдi тетiктерi (бағалар дә- лiзi), тарифтердi (бағаларды, алым ставкаларын) белгiлеудiң жедел рәсiмi
		орташа	Салыстырмалы орташа реттеу
		жоғары	Тарифтiк реттеудiң қатаң те- тiктерi (тiркелген тарифтер), тарифтердi (бағаларды, алым ставкаларын) белгiлеудiң еңжар рәсiмi, нормативтiк құқықтық базаның жетiлмеуi
3	Телекоммуникация саласы субъек- тiсiнiң негiзгi құралдарының жай-күйi	төмен	Негiзгi құралдардың 30%-ға дейiн тозуы
		орташа	Негiзгi құралдардың 30-дан 60%-ға дейiн тозуы
		жоғары	Негiзгi құралдардың 60%-дан астам тозуы

Телекоммуникация саласына тән ерекше

тәуекелдер үшiн сыйлықақы диапазоны

N	Тәуекел деңгейi	Есептi бағалау	Eрекше тәуекелдер
1	Орташадан төмен	> 1 және < 1,5	1%-2%
2	Орташа	> 1,5 және < 2	3%-4%
3	Орташадан жоғары	> 2 және < 2,5	5%-6%
4	Жоғары	> 2,5	7%-8%

Об утверждении Инструкции по расчету ставки прибыли на регулируемую базу задействованных активов на услуги телекоммуникаций, отнесенных к сферам естественных монополий

Приказ и.о. Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий от 31 декабря 2004 года N 519-ОД. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 2 февраля 2005 года N 3418. Утратил силу приказом Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий от 16 апреля 2013 года № 117-ОД. Утратил силу приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 22 мая 2020 года № 42.

Об утверждении Инструкции по расчету ставки прибыли на регулируемую базу задействованных активов на услуги телекоммуникаций, отнесенных к сферам естественных монополий

Снока. Утратил силу приказом Министра национальной экономики РК от 22.05.2020 № 42 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с Законом Республики Казахстан "О естественных монополиях", подпунктом 1) пункта 18 Положения об Агентстве Республики Казахстан по регулированию естественных монополий, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 октября 2004 года № 1109, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по расчету ставки прибыли на регулируемую базу задействованных активов на услуги телекоммуникаций, отнесенных к сферам естественных монополий.

2. Департаменту по регулированию и контролю в сфере телекоммуникаций и аэронавигации (Алиев И. Ш.) обеспечить в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту административной работы и анализа Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий (Досмагамбет Е. М.) после государственной регистрации настоящего приказа:

1) обеспечить в установленном законодательством порядке его опубликование в официальных средствах массовой информации;

2) довести его до сведения структурных подразделений и территориальных органов Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий, акционерных обществ "Казахтелеком", "Транстелеком" и республиканского государственного предприятия "Казаэронавигация".

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий Нефедова А. П.

5. Настоящий приказ вступает в силу со дня его государственной регистрации.

И. о. Председателя

dСогласован:

И. о. Председателя

Агентства Республики Казахстан

по информатизации и связи

13 января 2005 г.

Утверждена

приказом и.о. Председателя Агентства

Республики Казахстан по

регулированию естественных монополий

от 31 декабря 2004 года N 519-ОД

Инструкция

по расчету ставки прибыли на регулируемую базу

задействованных активов на услуги телекоммуникаций,

отнесенных к сферам естественных монополий

1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по расчету ставки прибыли на регулируемую базу задействованных активов на услуги телекоммуникаций, отнесенных к сферам естественных монополий (далее - Инструкция) разработана в соответствии с законами Республики Казахстан "О естественных монополиях" и "О связи", Программой совершенствования тарифной политики субъектов естественных монополий на 2002-2004 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 15 октября 2002 года № 1126, и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

2. Инструкция детализирует порядок расчета ставки прибыли (чистого дохода) на регулируемую базу задействованных активов, входящую в состав тарифов (цен, ставок сбора) на услуги телекоммуникаций при условии отсутствия конкурентного оператора связи по причине технологической невозможности либо экономической нецелесообразности предоставления данных видов услуг, за исключением универсальных услуг телекоммуникаций, и услуги по предоставлению в имущественный найм (аренду) или пользование кабельной канализации и иных основных средств, технологически связанных с присоединением сетей телекоммуникаций к сети телекоммуникаций общего пользования.

3. Инструкция разработана в целях обоснованного расчета и возможности получения прибыли, обеспечивающей эффективное функционирование оператора связи.

4. Основные понятия, применяемые в настоящей Инструкции:

допустимый уровень прибыли - прибыль (чистый доход после налогообложения), входящая в состав тарифа (цены, ставки сбора), которую субъект естественной монополии имеет право получить для эффективного функционирования и улучшения качества реализуемых услуг (работ, товаров) для потребителей;

компетентный орган - центральный государственный орган, уполномоченным на реализацию государственной политики в области информатизации и связи;

оператор связи - субъект естественной монополии, осуществляющий деятельность по предоставлению регулируемых услуг телекоммуникаций;

отчетный период - финансовый год, предшествующий дате подачи заявки на утверждение (изменения) проекта тарифа (цены, ставки сбора) и (или) дате представления проекта тарифной сметы оператора связи;

постоянные затраты - текущие затраты оператора связи, которые носят неизменный характер и не зависят от объема его производственной и сбытовой деятельности;

регулируемая база задействованных активов - стоимость активов, находящихся в собственности или на иных законных основаниях, отражаемых в бухгалтерском балансе оператора связи и используемых при производстве и (или) предоставлении регулируемых услуг телекоммуникаций;

собственный капитал - капитал, принадлежащий участникам или акционерам оператора связи, состоящий из числа долей или акций, а также включающий накопленную нераспределенную прибыль и резервный капитал, дополнительно оплаченный и дополнительно неоплаченный капитал;

ставка прибыли на регулируемую базу задействованных активов - норма операционной прибыли, соответствующая стоимости капитала оператора связи;

стоимость капитала - величина, характеризующая ставку вознаграждения на заемные и собственные средства, отражающая инвестиционные и иные риски, связанные с осуществлением деятельности, отнесенной к сферам естественных монополий;

регулируемые услуги телекоммуникаций - услуги телекоммуникаций при условии отсутствия конкурентного оператора связи по причине технологической невозможности либо экономической нецелесообразности предоставления данных видов услуг, за исключением универсальных услуг телекоммуникаций, и (или) по предоставлению в имущественный найм (аренду) или пользование кабельной канализации и иных основных средств, технологически связанных с присоединением сетей телекоммуникаций к сети телекоммуникаций общего пользования;

уполномоченный орган - государственный орган, осуществляющий контроль и регулирование деятельности в сферах естественных монополий.

Иные понятия и термины, используемые в настоящей Инструкции, применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Расчет ставки прибыли на регулируемую базу активов

5. Ставка прибыли на регулируемую базу задействованных активов оператора связи определяется с помощью метода средневзвешенной стоимости капитала по формуле:

r _e * W _e + r _d * W _d

d = ----------------, где:

W _{e +} W _d

d - ставка прибыли;

W _e - собственный капитал, тенге;

W _d - заемный капитал, тенге;

r _e - стоимость собственного капитала;

r _d - стоимость заемного капитала.

6. Стоимость собственного капитала оператора связи определяется суммированием премий за существующие риски для данного вида деятельности по формуле:

r _e = r _f + RP , где:

r _f - безрисковая ставка;

RP - премия за риски.

7. Безрисковая ставка принимается равной текущей доходности еврооблигации Республики Казахстан или облигаций того же срока обращения, выпущенные странами с кредитным рейтингом, аналогичным рейтингу Республики Казахстан, определяемой на основании данных Национального Банка Республики Казахстан на дату подачи заявки на утверждение тарифа (цены, ставки сбора) или на дату принятия решения об утверждении тарифа (цены, ставки сбора) по инициативе уполномоченного органа.

8. Премия за риски определяется суммой характерных для отрасли телекоммуникации рисков по формуле:

RP = rp _tech + rs + rp _or , где:

rp _tech - уровень дополнительного дохода (премии) для покрытия потери дохода из-за технологических аварий, %;

rs - премия за специфические риски, характерные для сферы телекоммуникации, %;

rp _or - уровень дополнительного дохода (премии) для покрытия потери дохода, вызванной снижением выручки от реализации услуг, %.

9. Уровень дополнительного дохода (премии) для покрытия потери дохода из-за технологических аварий, произошедших по причинам, не зависящим от производственной компетентности оператора связи, отражает степень подверженности отрасли телекоммуникации "форс-мажорным" рискам, которые могут привести к потере предусмотренного дохода, основных средств и товарно-материальных запасов. Расчет данного показателя производится на основе информации по соответствующим потерям и величине собственного капитала за соответствующий период, устанавливаемый уполномоченным органом по формуле:

1 3 Tech ^j

rp _tech = ___ \ _____

3 /__ C ^j _e

j=1

Tech ^j - величина потерь в результате стихийных бедствий и других "форс-мажорных" обстоятельств, приведших к потере предусмотренного дохода и части активов субъекта за j-ый год из последних трех законченных лет;

C ^j _e - величина собственного капитала субъекта на конец j-го года из последних трех лет.

10. Премия за специфические риски, характерные для сферы телекоммуникации, отражает дополнительные риски, связанные с вложением инвестиций в сферу телекоммуникации. Основными факторами, определяющими величину премии за специфические риски сферы телекоммуникации, являются:

1) перспективы развития сферы телекоммуникации;

2) эффективность государственного регулирования сферы телекоммуникации;

3) состояние основных средств оператора связи.

11. Для объективной оценки специфических рисков, характерных для сферы телекоммуникации, используется алгоритм, который учитывает основные факторы специфических рисков согласно приложению к настоящей Инструкции. Специфические риски сферы телекоммуникации оцениваются компетентным органом или независимым экспертом, окончательное решение о размерах премии за специфические риски принимается уполномоченным органом.

12. Уровень дополнительного дохода (премии) для покрытия потери дохода, вызванной снижением выручки от реализации услуг, определяется по формуле:

P * /\ l

rp _op = ---------, где:

C _e

P - прогнозная величина операционной прибыли за текущий период без учета вероятности снижения объема услуг;

/\ l - уровень возможного падения операционной прибыли;

C _e - средняя величина собственного капитала за текущий период.

13. Прогнозная величина прибыли за текущий период без учета вероятности снижения объема услуг определяется по формуле:

P = (r _f + rp _tech + rs) * A , где:

A - остаточная стоимость задействованных активов на конец последнего отчетного периода.

14. Уровень возможного падения операционной прибыли оператора связи определяется на основе уровня возможного падения прогнозируемого объема с определенной вероятностью и сложившегося на предприятии операционного левереджа по формуле:

/\ l = /\ v * l _op , где:

/\ v - уровень возможного падения прогнозируемого объема доходов;

l _op - операционный левередж.

15. Уровень возможного падения прогнозируемого объема доходов оператора связи рассчитывается по формуле:

_______

1 | 3

/\ v = ----- | \ (M - X _i ) ² , где:

4M \/ /__

i=0

X _i принимает значения X ₀ , X ₁ , X ₂ , X ₃ ;

X ₀ - прогнозируемый объем услуг на текущий период;

X ₁ , X ₂ , X ₃ - объемы услуг за последние три отчетных периода соответственно;

М - средний объем услуг за последние три отчетных периода и текущий период.

16. Средний объем услуг за последние три отчетных периода, и текущий период определяется по формуле:

1 3

М = ___ \ X _i

4 /_

i=0

17. Операционный левередж определяет, на сколько изменится операционная прибыль оператора связи при изменении его валового дохода на 1% и рассчитывается по формуле:

Z _{f +} P

l _op = _______, где:

P - прогнозная величина операционной прибыли за текущий период без учета вероятности снижения объема услуг;

Z _f - прогнозная величина постоянных затрат на текущий период.

18. Прогнозная величина постоянных затрат на текущий период определятся уполномоченным органом на основе рассмотрения материалов заявки на утверждение тарифа (цены, ставки сбора) оператора связи с учетом требования особого порядка формирования затрат, утвержденного уполномоченным органом.

19. Средняя величина собственного капитала оператора связи на текущий период определяется по формуле:

1 3

C _e = C _ek + __ \ (C ⁱ _ek - C ⁱ _eн ) , где:

3 /__

i=1

C _ek - стоимость собственного капитала на конец последнего отчетного периода;

C ⁱ _ek - стоимость собственного капитала на конец i-го отчетного периода из последних трех отчетных периодов;

C ⁱ _eн - стоимость собственного капитала на начало i-го отчетного периода из последних трех отчетных периодов.

20. Оценка стоимости заемных средств производится методом предварительной поэлементной и последующей обобщающей оценки в виде средневзвешенной величины по формуле:

r _d = r _dk * W _dk + r _do * (1 - W _dk ) , где:

r _dk - стоимость банковских и иных кредитов на конец последнего отчетного периода, %;

r _do - величина выплачиваемого по облигации купона или номинальной процентной ставкой облигации, %;

W _dk - удельный вес банковских и иных кредитов в заемном капитале оператора связи за исключением кредитов на пополнение оборотных средств на конец последнего отчетного периода.

21. Стоимость банковских кредитов равна процентной ставке кредита или при привлечении оператором связи нескольких кредитов равна средневзвешенной стоимости данных кредитов, привлеченных и имеющихся в балансе оператора связи на конец последнего отчетного периода, и определяется по формуле:

1 n

C _dk = __ \ p _i * w _i *(1 - H), где:

n /__

i=1

p _i - процент, уплачиваемый кредитору по i-му кредиту;

H - ставка налога на прибыль;

n - количество кредитов;

w _i - доля i-го кредита в общей сумме кредитов.

22. Величина выплачиваемого по облигации купона или номинальная процентная ставка облигации, выражаемая в процентах к ее номинальной стоимости, определяется по следующей формуле:

C _н - C _р

C _н * р _{2 + ---------}

t

r _do = ( ------------------ ) * ( 1 - H) , где:

C _н + C _р

-----------

2

р ₂ - ставка дисконта;

C _н - номинальная стоимость облигаций;

C _р - реализационная цена облигаций;

t - срок займа (количество лет).

___________________________________________________

Приложение
к Инструкции по расчету
ставки прибыли на регулируемую
базу задействованных активов
на услуги телекоммуникаций,
отнесенных к сферам
естественных монополий

Алгоритм расчета премии за специфические риски,

характерные для отрасли телекоммуникации

Алгоритм расчета величины факторов риска

№	Фактор риска	Уровень риска			Итоговый результат оценки
		низкий	средний	высокий
1	Перспективы развития сферы телекоммуникации	1	2	3
2	Эффективность государственного регулирования	1	2	3
3	Состояние основных средств субъекта сферы телекоммуникации	1	2	3
Расчетный уровень риска (средний)

Алгоритм оценки специфических рисков, характерных для сферы телекоммуникации

№	Фактор риска	Оценка риска	Проявления
1	Перспективы развития сферы деятельности телекоммуникации	низкий	Хорошие перспективы развития экономики, увеличение спроса, рост доходов населения; возможность роста объемов услуг, расширение базы клиентов
		средний	Перспективы умеренного регионального экономического роста; ожидается стабильный спрос без существенного увеличения
		высокий	Пессимистический прогноз экономического развития в стране, существование определенной вероятности спада; недостаток мощностей и практически полное отсутствие перспектив увеличения объемов услуг
2	Степень государственного регулирования сферы телекоммуникации	низкий	Достаточно гибкие механизмы тарифного регулирования (коридор цен), оперативная процедура установления тарифов (цен, ставок сбора)
		средний	Сравнительно умеренное регулирование.
		высокий	Жесткие механизмы тарифного регулирования (фиксированные тарифы), инертная процедура установления тарифов (цен, ставок сбора), несовершенство нормативно-правовой базы
3	Состояние основных средств субъекта сферы телекоммуникации	низкий	Износ основных средств до 30%
		средний	Износ основных средств от 30 до 60%
		высокий	Износ основных средств свыше 60%

Диапазоны премии за специфические риски, характерные для сферы телекоммуникации

№	Уровень риска	Расчетная оценка	Специфические риски
1	Ниже среднего	> 1 и < 1,5	1% - 2%
2	Средний	> 1,5 и < 2	3% - 4%
3	Выше среднего	> 2 и < 2,5	5% - 6%
4	Высокий	> 2,5	7% - 8%