Өндірістік экологиялық бақылау жөніндегі Үлгі ережені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрі міндетін атқарушының 2006 жылғы»3 тамыздағы N 258-Ө бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2006 жылғы 29 тамызда тіркелді. Тіркеу N 4359. Күші жойылды - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2007.04.24. N 123 (ресми жарияланғаннан бастап он күнтізбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Күші жойылды - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2007.04.24. N 123 (ресми жарияланғаннан бастап он күнтізбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Қоршаған ортаны қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының
8-бабындағы 12-2-тармағына сәйкес және "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кәсіпкерлік мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2006 жылғы 27 маусымдағы N 178-ө өкімін орындауда, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қосымша берілген өндірістік экологиялық бақылау жөніндегі Үлгі ереже бекітілсін.
2. Табиғатты қорғауды бақылау комитеті осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде белгіленген тәртіпте мемлекеттік тіркеуден өтуін қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрық оның бірінші ресми жариялануынан кейін он күнтізбелік күн өткен соң өз күшіне енеді.

Министрдің м.а.

Қазақстан Республикасы
Қоршаған ортаны қорғау министрі
міндетін атқарушының
2006 жылғы»3 тамыздағы
N 258-Ө бұйрығымен бекітілген

Өндірістік экологиялық бақылау жөніндегі
Үлгі ережені бекіту туралы

1. Жалпы ережелер

1. Осы өндірістік экологиялық бақылау жөніндегі Үлгі ереже (бұдан әрі - Ереже) табиғатты пайдаланушылардың өндірістік экологиялық бақылауды ұйымдастыруы мен өткізу тәртібін белгілейді.

2. Осы Ережеде мынадай негізгі түсініктер қолданылады:
1) табиғатты пайдаланушы - қоршаған ортаны қорғау саласында уәкілетті орган беретін табиғатты пайдалануға рұқсат негізінде (бұдан әрі - рұқсат), қоршаған ортаға ластаушы шығарындылар мен төгінділерге құқығы бар жеке немесе заңды тұлға;
2) өндірістік экологиялық бақылау (бұдан әрі - ӨЭБ) - табиғатты пайдаланушылармен жүзеге асатын қоршаған ортаның жағдайы мен шаруашылық және өзге қызметтің ықпалынан оның өзгерістерін, қоршаған ортаны қорғау және сауықтыру жөніндегі жоспарлар және іс-шаралардың орындалуын тексеру, табиғи ресурстарды қайта жаңғырту және тиімді пайдалануды, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заңнамаларды, өндірістік мониторинг, есепке алу, есеп беру, нәтижелерді құжаттаумен қоса оның сапасы және экологиялық талдау нормативтерін қадағалауды бақылау үшін шаралар жүйесі;
3) өндірістік мониторинг (бұдан әрі - ӨМ) - өндірістік процестің белгіленген параметрлерінің, шаруашылық немесе өзге де қызметтің нәтижесінде қоршаған ортаға ықпал етудің физикалық және химиялық факторлардың экспериментті (өлшеу негізінде) және/немесе жанама (есептесу негізінде) бағасы;
4) эмиссиялар - қоршаған ортаға ластаушы заттардың немесе физикалық ықпал ету факторларының тікелей немесе орталықтандырылған шығаруы.

3. ӨЭБ - шаруашылық қызметтің экологиялық қауіпті түрлерін жүзеге асыру кезінде, меншіктік түріне қарамастан жүргізіледі.

4. ӨЭБ процесінде қадағаланатын міндетті параметрлер тізбесіне, оның мерзімділігін белгілеу тұрғысы мен критерияларына, өлшеудің ұзақтығы мен жиілігіне, табиғатты пайдаланушымен әзірленген және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген, инструменталды қолданылатын немесе есеп айырысу әдісімен өндірістік экологиялық іс-әрекет жоспарына талаптар қойылады.

5. ӨЭБ жүргізу кезінде табиғатты пайдаланушы:
1) іс-әрекет жоспарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келіседі;
2) іс-әрекет жоспарының шарттарын іске асырады және нәтижелерді құжаттайды;
3) рәсімдік талаптарды қадағалайды және алынған мәліметтердің сапасын қамтамасыз етеді;
4) ӨЭБ нәтижелерін жүйелі түрде бағалайды және қоршаған ортаны қорғау саласында айқындалған сәйкессіздікті жою жөніндегі тиісті шараларды қабылдайды;
5) ӨЭБ нәтижелері бойынша белгіленген тәртіпте өкілетті органға есеп беруді ұсынады;
6) қоршаған ортаны қорғау саласында уәкілетті органмен қойылған тәртіпте, ӨЭБ нәтижелері бойынша ішкі есеп жүргізу, мерзімді есеп беруді қалыптастырады және ұсынады;
7) қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқару органға, ӨЭБ процесінде анықталған, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заңнамалардың, оның сапасының нормативі мен экологиялық талаптарының бұзылу фактілері жөнінде кідіріссіз хабарлайды;
8) техникалық қауіпсіздікті қадағалайды;
9) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі мемлекеттік инспекторларға, жүзеге асырып отырған ӨЭБ-нің сапасы мен әділдігін растау үшін қолжетімдікті қамтамасыз етеді;
10) ӨЭБ жүргізуге персоналдардың ішкі жауапкершілігінің ұйымдастырушылық және функцияналдық құрылымын өзі белгілейді;
11) өз еркімен кеңейтілген ӨЭБ жүргізеді.

2. Іс-әрекет жоспарын әзірлеуге талаптар

6. Іс-әрекет жоспары табиғатты пайдаланушының өзімен не табиғатты қорғау жөніндегі жобалау, нормалау және экологиялық сараптама саласында жұмыс істеу қызметіне лицензиясы бар заңды немесе жеке тұлғаны қатыстыра отырып әзірленеді.

7. Іс-әрекет жоспары мынадай ақпаратты мазмұндауы тиіс:
1) ӨМ процесінде қадағаланатын міндетті параметрлер тізімі;
2) ӨМ және өлшеулерді жүзеге асырудың кезеңі, ұзақтығы және жиілігі;
3) ӨМ жүргізуде қолданылатын әдістер туралы мәліметтер (эксперименталды және/немесе жанама);
4) сынамаларды алу нүктесі және өлшеуді жүргізу орны;
5) есепке алудың, талдаудың, мәліметтерді хабарлаудың әдісі мен жиілігі;
6) ішкі тексеру мен қоршаған ортаны қорғау заңнамаларының, оның сапасының нормативтері және экологиялық талаптардың (оларды қадағаламауға ішкі әрекет ету инструментін қоса) бұзушылығын жою рәсімінің жоспар-кестесі;
7) аккредитация және сертификация жөніндегі нақты мәліметтерді қоса, инструменталды өлшеу сапасын қамтамасыз ету тетігі;
8) штаттан тыс жағдайда іс-әрекет хаттамасы;
9) ӨЭБ жүргізуге персоналдардың ішкі жауапкершілігінің ұйымдастырушылық және функцияналдық құрылымы;
10) ӨЭБ ұйымдастыру және жүргізу мәселелерін айқындайтын өзге де мәліметтер.

3. ӨМ жүргізудің ерекшелігі

8. ӨМ қондырылған мерзімділікпен әділетті мәліметтер алу үшін орындалатын ӨЭБ-ның элементі болып табылады.

9. ӨЭБ-ны жүзеге асыру аясында операциялық мониторинг, эмиссия мониторингі және ықпал ету мониторингі орындалады:
1) операциялық мониторинг (немесе өндірістік процесс мониторинг) - табиғатты пайдаланушының қызметінің көрсеткіштері, оның тиісті жобалық пайдалану және осы өндірістің технологиялық регламентінің шарттарын қадағалау үшін дұрыс мақсатты болып есептелетін диапазонда екендігін растау үшін, технологиялық процестің параметрлерін қадағалау;
2) эмиссия мониторингі - өндірістің ысыраптары, эмиссияның саны мен сапасын және олардың өзгеруін қадағалау үшін өндірістік эмиссияларға дереккөздерден бақылау;
3) ықпал ету мониторингі - табиғатты пайдаланушыға бөлінген, санитарлы-қорғау аймағындағы қоршаған ортаның жағдайына бақылау.

10. Эмиссияның жанама есеп айырысуы немесе эмиссияның және ықпал ету мониторинг шарттарының сипаттамасы үшін қолданылатын параметрлер мониторингінен өзге, операциялық мониторинг параметрі табиғатты пайдаланушының өзімен белгіленеді.

11. Эмиссия мониторингінің параметрі табиғатты пайдаланушының іс-әрекет жоспарының құрамында бар.

12. Ықпал ету мониторингін жүргізу іс-әрекет жоспарына, егер қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заңнамаларды, оның сапасының нормативі мен экологиялық талаптарын қадағалауды бақылау үшін қажет және дұрыс мақсатты болған жағдайда қосылады.

13. Ықпал ету мониторингі мынадай жағдайда міндетті болып табылады:
1) табиғатты пайдаланушының қызметі сезімтал экожүйе және тұрғындардың денсаулығының жағдайына әсер етсе;
2) кәсіпорындар немесе технологиялық объектілерді енгізу кезеңінде;
3) авариялық эмиссиялардан кейін.

14. Ықпал ету мониторингін табиғатты пайдаланушы жеке, сонымен қатар қоршаған ортаны қорғау саласында уәкілетті органмен келісім бойынша тепе-теңдік бастауда көршілес табиғатты пайдаланушылармен жүзеге асыра алады.

15. Ықпал ету мониторинг аясында өлшеу және нәтижелер талдауын жүргізуді, табиғатты пайдаланушы не заңды немесе жеке тұлғалармен келісім бойынша жүргізіледі.

4. Ішкі тексерістер және айқындалған экологиялық
талаптарға сәйкессіздікті жою жөніндегі шаралар

16. Табиғатты пайдаланушы экологиялық талаптарды қадағалауды тұрақты ішкі тексеру және ӨЭБ нәтижесін рұқсат беру шарттарымен салыстыру жөніндегі шараларды қабылдайды.

17. Ішкі тексеру табиғатты пайдаланушымен, міндетіне қоршаған ортаны қорғау және ӨЭБ жүзеге асыру жөніндегі функциялар енгізілген тұлғамен (тұлғалар тобымен) жүргізіледі.

18. Ішкі тексеру барысында мыналар бақыланады:
1) іс-әрекет жоспарында қарастырылған іс-шаралардың орындалуы;
2) қоршаған ортаны қорғауға қарасты өндірістік нұсқаулар мен ережелерге сүйену;
3) рұқсат беру шарттарын орындау;
4) ӨЭБ нәтижесі бойынша есеп айырысу және есеп беруді жүргізудің дұрыстығы;
5) ӨЭБ ұйымдастыру және жүргізу мәселесін айқындайтын өзге де мәліметтер.

19. Ішкі тексеруді жүзеге асыратын тұлға (тұлғалар тобы):
1) алдындағы тексерістің есебін қарастырады;
2) қоршаған ортаға сезімтал тұрғысынан қызметті жүзеге асыратын әр объектіні зерттейді;
3) Тексеру барысында айқындалған сәйкессіздікті түзету, оларды жою мерзімі мен тәртібі жөніндегі түзету шараларын жүргізу жөніндегі талаптар қоса берілген, табиғатты пайдаланушы-кәсіпорын басшысының мекен-жайына жазбаша есеп құрайды.

Об утверждении Типового положения о производственном экологическом контроле

Приказ и.о. Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 3 августа 2006 года N 285-п. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 29 августа 2006 года N 4359. Утратил силу приказом Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 24 апреля 2007 года N 123-п.

Сноска. Приказ и.о. Министра охраны окружающей среды РК от 3 августа 2006 года N 285-п утратил силу приказом Министра охраны окружающей среды РК от 24 апреля 2007 года N 123-п .

В соответствии с подпунктом 12-2) статьи 8 Закона Республики Казахстан "Об охране окружающей среды" и во исполнение распоряжения Премьер-Министра Республики Казахстан от 27 июня 2006 года N 178-р "О мерах по реализации Закона Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам предпринимательства", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемое Типовое положение о производственном экологическом контроле.

2. Комитету природоохранного контроля обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

И.о. Министра

Утверждено
приказом И.о. Министра
охраны окружающей среды
Республики Казахстан
от 5 августа 2006 года
N 258-п

Типовое положение
о производственном экологическом контроле

1. Общие положения

1. Настоящее Типовое положение о производственном экологическом контроле (далее - Положение) определяют порядок организации и проведения природопользователями производственного экологического контроля.

2. В настоящем Положении используются следующие основные понятия:

1) природопользователь - физическое или юридическое лицо, которое на основании разрешения на природопользование, выдаваемого уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее - разрешение), имеет право на выбросы и сбросы загрязняющих веществ в окружающую среду, размещение отходов производства и потребления;

2) производственный экологический контроль (далее - ПЭК) - система мер, осуществляемых природопользователем для наблюдения за состоянием окружающей среды и ее изменениями под влиянием хозяйственной и иной деятельности, проверку выполнения планов и мероприятий по охране и оздоровлению окружающей среды, воспроизводству и рациональному использованию природных ресурсов, соблюдение законодательства об охране окружающей среды, нормативов ее качества и экологических требований, включая производственный мониторинг, учет, отчетность, документирование результатов, а также меры по устранению выявленных несоответствий в области охраны окружающей среды;

3) производственный мониторинг (далее - ПМ) - экспериментальная (на основе измерений) и/или косвенная (на основе расчетов) оценка определенных параметров производственного процесса, физических и химических факторов воздействия на окружающую среду и изменений в состоянии окружающей среды в результате хозяйственной или иной деятельности;

4) эмиссии - прямой или опосредованный выпуск в окружающую среду загрязняющих веществ или факторов физического воздействия.

3. ПЭК проводится природопользователями независимо от формы собственности, при осуществлении экологически опасных видов хозяйственной деятельности.

4. Требования к обязательному перечню параметров, отслеживаемых в процессе ПЭК, к подходам и критериям определения его периодичности, продолжительности и частоте измерений, к используемым инструментальным или расчетным методам устанавливаются в производственном экологическом плане действий (далее - план действий), разработанным природопользователем и согласованным с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

5. При проведении ПЭК природопользователь:
1) план действий согласовывает с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;
2) реализовывает условия плана действий и документирует результаты;
3) следует процедурным требованиям и обеспечивает качество получаемых данных;
4) систематически оценивает результаты ПЭК и принимает необходимые меры по устранению выявленных несоответствий в сфере охраны окружающей среды;
5) представляет уполномоченному органу в установленном порядке отчеты по результатам ПЭК;
6) ведет внутренний учет, формирует и представляет периодические отчеты по результатам ПЭК, в порядке, установленном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;
7) безотлагательно сообщает в центральный исполнительный орган в области охраны окружающей среды о фактах нарушений законодательства об охране окружающей среды, нормативов ее качества и экологических требований, установленных в процессе ПЭК;
8) соблюдает технику безопасности;
9) обеспечивает доступ государственных инспекторов по охране окружающей среды для подтверждения качества и объективности осуществляемого ПЭК;
10) самостоятельно определяет организационную и функциональную структуру внутренней ответственности персонала за проведение ПЭК;
11) на добровольной основе проводит расширенный ПЭК.

2. Требования к разработке плана действий

6. План действий разрабатывается природопользователем самостоятельно либо с привлечением юридических или физических лиц, имеющих лицензию на деятельность по природоохранному проектированию, нормированию и работы в области экологической экспертизы.

7. План действий должен содержать следующую информацию:
1) обязательный перечень параметров, отслеживаемых в процессе ПМ;
2) период, продолжительность и частота осуществления ПМ и измерений;
3) сведения об используемых методах проведения ПМ (экспериментальных и/или косвенных);
4) точки отбора проб и места проведения измерений;
5) методы и частота ведения учета, анализа и сообщения данных;
6) план-график внутренних проверок и процедуру устранения нарушений законодательства об охране окружающей среды, нормативов ее качества и экологических требований (включая внутренние инструменты реагирования на их несоблюдение);
7) механизмы обеспечения качества инструментальных измерений, включая подробные сведения об аккредитации или сертификации;
8) протокол действий в нештатных ситуациях;
9) организационную и функциональную структуру внутренней ответственности персонала за проведение ПЭК;
10) иные сведения, отражающие вопросы организации и проведения ПЭК.

3. Специфика проведения ПМ

8. ПМ является элементом ПЭК, выполняемым для получения объективных данных с установленной периодичностью.

9. В рамках осуществления ПЭК выполняются операционный мониторинг, мониторинг эмиссий и мониторинг воздействия:
1) операционный мониторинг (или мониторинг производственного процесса) - наблюдение за параметрами технологического процесса для подтверждения того, что показатели деятельности природопользователя находятся в диапазоне, который считается целесообразным для его надлежащей проектной эксплуатации и соблюдения условий технологического регламента данного производства;
2) мониторинг эмиссий - наблюдение за промышленными эмиссиями у источника для слежения за производственными потерями, количеством и качеством эмиссий и их изменением;
3) мониторинг воздействия - наблюдение за состоянием окружающей среды на границе санитарно-защитной зоны, отведенной природопользователю.

10. Параметры операционного мониторинга определяются самими природопользователями. Исключение составляет мониторинг тех параметров, которые используются для косвенного расчета эмиссий или описания условий мониторинга эмиссий и воздействия.

11. Параметры мониторинга эмиссий содержатся в плане действий природопользователя.

12. Проведение мониторинга воздействия включается в план действий в тех случаях, когда это необходимо и целесообразно для отслеживания соблюдения законодательства об охране окружающей среды, нормативов ее качества и экологических требований.

13. Мониторинг воздействия является обязательным в ситуациях, когда:
1) деятельность природопользователя затрагивает чувствительные экосистемы и состояние здоровья населения;
2) на этапе введения предприятий или технологических объектов в эксплуатацию;
3) после аварийных эмиссий.

14. Мониторинг воздействия может осуществляться природопользователем индивидуально, а также соседствующими природопользователями на паритетных началах по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

15. Проведение измерений и анализ результатов в рамках мониторинга воздействия осуществляется самим природопользователем либо по договору с юридическими или физическими лицами.

4. Внутренние проверки и меры по устранению
выявленных несоответствий экологических требований

16. Природопользователь принимает меры по регулярной внутренней проверке соблюдения экологических требований и сопоставлению результатов ПЭК с условиями разрешения.

17. Внутренние проверки проводятся лицом (группой лиц), в обязанности которого природопользователем внесены функции по охране окружающей среды и осуществлению ПЭК.

18. В ходе внутренних проверок контролируется:
1) выполнение мероприятий, предусмотренных планом действий;
2) следование производственным инструкциям и правилам, относящимся к охране окружающей среды;
3) выполнение условий разрешения;
4) правильность ведения учета и отчетности по результатам ПЭК;
5) иные сведения, отражающие вопросы организации и проведения ПЭК.

19. Лицо (группа лиц), осуществляющее внутреннюю проверку:
1) рассматривает отчет о предыдущей проверке;
2) обследует каждый объект, на котором осуществляется чувствительная с точки зрения окружающей среды деятельность;
3) составляет письменный отчет в адрес руководителя предприятия-природопользователя, включающий требования о проведении корректирующих мер по исправлению выявленных в ходе проверки несоответствий, сроки и порядок их устранения.