Қазақстан Республикасындағы психиатриялық ұйымдардың қызметі туралы ережені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2011 жылғы 6 қаңтардағы № 15 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2011 жылы 14 ақпанда № 6776 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 24 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-17 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Денсаулық сақтау министрінің 24.09.2018 № ҚР ДСМ-17 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы кодексінің 32-бабының 3-тармағының 1)-тармақшасына сәйкес, сондай-ақ психиатриялық ұйымдардың қызметін жетілдіру мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасындағы психиатриялық ұйымдардың қызметі туралы ереже бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті (А.Ғ. Төлеғалиева) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Әкімшілік, бақылау және кадр жұмысы департаменті (Ф.Б. Бисмильдин) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін оны заңнамада белгіленген тәртіппен бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялауды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Е.Ә. Байжүнісовке жүктелсін.

5. Осы бұйрық оны алғашқы ресми жариялаған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министрдің міндетін атқарушы

Б. Садықов

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2011 жылғы 6 қаңтардағы № 15 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасындағы психиатриялық ұйымдардың
қызметі туралы ереже
1. Жалпы ережелер

1. Осы Ереже мемлекеттік денсаулық сақтау секторының психиатриялық ұйымдарының мәртебесін, өкілеттігін айқындайды.

2. Психиатриялық ұйым - психикалық бұзылулардан (аурулардан) зардап шегетін адамдарға медициналық-әлеуметтік көмек көрсету, сараптама жүргізу (әскери-дәрігерлік, сот-психиатриялық, уақытша еңбекке жарамсыздық сараптамасы), басқа да консультациялық-психиатриялық, психотерапиялық және медициналық-психологиялық көмек көрсету негізгі қызметі болып табылатын медициналық денсаулық сақтау ұйымы.

3. Психиатриялық ұйымдар Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне, ұйымның жарғысына және осы Қазақстан Республикасының психиатриялық ұйымдарының қызметі туралы ережеге (бұдан әрі – Ереже) сәйкес жұмыс істейді.

4. Психиатриялық ұйымдар заңды тұлға болып табылады, мөртабаны, мөрі және өзінің атауы белгіленген фирмалық бланкісі болады.

5. Мемлекеттік денсаулық сақтау секторының психиатриялық ұйымдары, өкілетті органдардың немесе облыс, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың жергілікті органдарының, мемлекеттік денсаулық сақтау басқармаларының тікелей қарамағында.

6. Психиатриялық ұйым медициналық білім және ғылым ұйымдарының клиникалық және (немесе) оқу базасы бола алады.

2. Психиатриялық ұйымдардың мақсаттары мен міндеттері

7. Психиатриялық ұйымдардың мақсаты денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясат қағидаттарына сәйкес психикалық бұзылулардан (аурулардан) зардап шегетін адамдарға медициналық-әлеуметтік көмек көрсету болып табылады.

8. Психиатриялық ұйымдардың міндеттері:

1) стандарттар талаптары мен диагностикалау және емдеу хаттамаларына сәйкес халыққа мамандандырылған психиатриялық (психотерапевтік, медициналық-психологиялық) көмек көрсету;

2) психиканың және мінез-құлқының бұзылу ауруларының алдын алу:

аурудың пайда болуын ескерту мақсатында тіршілік әрекетіне қолайлы жағдай жасауға бағытталған бастапқы психикасының және мінез-құлқының бұзылу (көпшілік, дербес) ауруларының алдын алу;

психикалық және мінез-құлықтық бұзылу ауруларының ерте сатыдағы және оның салдарының күшеюін ескертуге бағытталған қайталама ауруларының алдын алу;

дамыған асқынуды бақылауға бағытталған жалғаспалы психикасының және мінез-құлқының бұзылу ауруларының алдын алу;

3) психикасының және мінез-құлқының бұзылулары бар адамдардың әлеуметтік стигматизациясы мен дискриминациясын төмендету бойынша іс-шараларды іске асыру;

4) психикасының және мінез-құлқының бұзылулары бар адамдардың қоғамдық қауіпті әрекеттерін төмендету бойынша іс-шараларды іске асыру;

5) адамдардың психикалық денсаулық мәселелері бойынша ақпараттандырылуын арттыру бойынша ақпараттық-насихаттау сипатындағы іс-шараларды іске асыру;

6) психикалық және мінез-құлықтық бұзылулардан зардап шегуші адамдарға еңбек терапиясы мен қайта әлеуметтендіру үшін жағдай жасау;

7) психикалық денсаулық мәселесі бойынша психиатриялық ұйымдардың өзге де ұйымдармен және мемлекеттік органдармен тығыз өзара іс-қимылды және сабақтастықты қамтамасыз ету;

8) есеп және басқа құжаттардың мәліметтері бойынша сырқаттанушылық пен ауырсунуын, көрсетілетін психиатриялық медициналық-әлеуметтік көмектің тиімділігін талдау;

9) денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдар үшін – практикалық денсаулық сақтауға жаңа ұйымдастыру түрлерін, психикалық бұзылулары бар адамдарды диагностикалаудың, емдеудің және оңалтудың клиникалық тиімді және қауіпсіз әдістерін енгізу.

3. Психиатриялық ұйымдардың түрлері мен үлгі құрылымы

9. Психиатриялық ұйымдарының түрлері:

1) психиатриялық ауруханалар: мамандандырылған үлгідегі бөлімшелерді және жіті бақыланатын мамандандырылған үлгідегі бөлімшелерді қамтитын жіті бақыланатын мамандандырылған үлгідегі психиатриялық ауруханалар, психикалық денсаулық орталықтары, балалар психиатриялық ұйымдары, өңірлік психиатриялық ауруханалар, облыстық (қалалық) психиатриялық ауруханалар;

2) психиатриялық (психоневрологиялық) диспансерлері;

3) ғылыми-зерттеу институттары, ғылыми-практикалық орталықтар.

10. Психиатриялық ұйымдарының барлық түрлеріне штаттық нормативтеріне сәйкес жиынтықталған міндетті бөлімшелер:

1) әкімшілік-басқару қызметкерлер;

2) қаржы-экономикалық бөлім;

3) шаруашылық қызметі;

4) зертханалық және аспаптық-диагностикалық бөлімшелер (өңірлік қажеттілігіне сәйкес құрылымы мен түрі белгіленеді).

11. Психиатриялық ұйымдардың құрылымы:

1) міндетті бөлімшелерден басқа, психиатриялық ауруханаларға:

стационарлық клиникалық бөлімшелер: жалпы психиатриялық, психотерапиялық, психосоматикалық, геронтологиялық, балалар, мамандандырылған (психотуберкулезді), сот-психиатриялық сараптамасы бөлімшесі, мәжбүрлеп емдеуге арналған бөлімше;

қарқынды терапия палатасы;

емдеу-еңбек шеберханасы;

амбулаториялық-емханалық бөлімше;

өңірлік қажеттілігіне қарай амбулаториялық-психиатриялық сараптама бөлімі (бөлімшесі);

стационарды алмастыратын бөлімшелер: күндізгі стационар, түнгі стационарлар, мультитәртіптік бригадалар;

ұйымдастыру-әдістемелік немесе статистикалық бөлім (кабинет);

жедел мамандандырылған психиатриялық көмек кіреді.

2) міндетті бөлімшелерден басқа, психиатриялық (психоневрологиялық) диспансерлерге:

амбулаториялық-емханалық бөлімше;

стационарды алмастыратын бөлімшелер: күндізгі стационарлар, түнгі стационарлар, мультитәртіптік бригадалар;

амбулаториялық-психиатриялық сараптама бөлімі (бөлімшесі), өңірлік қажеттілігіне қарай;

мәжбүрлеп емдеуге арналған бөлімше;

ұйымдастыру-әдістемелік немесе статистикалық бөлім (кабинет);

өңірлік қажеттілігіне қарай жедел мамандандырылған психиатриялық көмек кіреді;

3) ғылыми-зерттеу институттары, ғылыми-практикалық орталықтар:

ғылыми бөлімшелер;

стационарлық клиникалық бөлімшелер: жалпы психиатриялық; психотерапиялық; психосоматикалық; геронтологиялық; балалар, күзетілетін сот-медициналық сараптама бөлімшесі;

қарқынды терапия палатасы;

емдеу-еңбек шеберханасы;

ұйымдастыру-әдістемелік консультация бөлімшсі;

стационарды алмастыратын бөлімшелер.

Ескерту. 11-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 09.11.2015 № 852 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Амбулаториялық-емханалық бөлімше

12. Амбулаториялық-емханалық бөлімше (диспансерлік (емханалық) психиатриялық бөлімше) стандарттар талаптары мен диагностикалау және емдеу хаттамаларына сәйкес психикасы мен мінез-құлқының бұзылары бар адамдарға мамандандырылған медициналық-әлеуметтік көмек көрсететін психиатриялық ұйымының құрылымдық бөлімшесі болып табылады.

13. Амбулаториялық-емханалық бөлімшенің міндеттері:

1) психикасы мен мінез-құлқының бұзылулары бар адамдарды амбулаториялық қабылдау;

2) динамикалық бақылауда тұратын психикасы және мінез-құлқының бұзылары бар адамдарды клиникалық тексеру, үйде психиатриялық куәландыру;

3) медицина құжаттарын жүргізу;

4) терапиялық, психопрофилактикалық және психогигиеналық іс-шараларын іске асыру;

5) адамның психикалық жағдайы және оның динамикалық бақылау жағдайы туралы қорытындыларды беру;

6) науқастардың уақытша жұмысқа жарамсыздығын сараптау;

7) көрсетілетін психиатриялық көмектің тиімділігіне талдау жүргізу;

8) осы Ережемен белгіленетін психиатриялық ұйымдарының міндеттеріне сәйкес келетін қызметердің өзге де түрлері.

14. Амбулаториялық-емханалық бөлімшеге мамандандырылған психиатриялық көмекке жүгінген адамдарды бақылауды іске асыру тәртібі:

1) консультациялық байқау – адамның өтініші және (немесе) жазбаша өтініші бойынша психиатриялық ұйымда және (немесе) үйде қарау және емдеу. Пациентке емдеу-оңалту іс-шараларын көрсету қажеттілігі аяқталғаннан кейін және (немесе) адамның өтініші бойынша бұрын белгіленген консультациялық байқау тоқтатылады;

2) динамикалық байқау - осы Ереженің 16-тармағына сәйкес динамикалық байқау топтарына сәйкес ауыр, тұрақты, жиі асқынған ауырсыну көріністерімен созылмалы немесе ұзаққа созылған бұзылулары бар науқастардың психикалық жағдайын байқау және оны үйде және психиатриялық ұйымда тұрақты тексеріп-қарауы арқылы терапиялық іс-шараларды жүзеге асыру.

15. Пациенттің психиатриялық айғақтарына байланысты емес динамикалық байқаудан тастау себептері:

1) пациенттің тұрақты мекен жайын өзгерген, психиатриялық ұйым қызмет көрсететін аумақ шеңберінен кеткен кезде;

2) қайтыс болған кезде;

3) 12 ай ішінде тұрған жері туралы қандай да бір нақты мәліметтері болмаған кезде;

4) хабарсыз жоқ болғаның мойындаған немесе өлді деп хабарланған кезде.

16. Динамикалық байқау топтары:

1) бірінші топ – емдеуге жатқызумен қоса жүретін, психотикалық симптоматикасының асқынулары жиі және көрсетілген пациенттер (жылына екі және одан көп). Олардың байқаудың жиілігін жеке-жеке әр нақты жағдайда дәрігер белгілейді, жеті күнде бір реттен отыз күнде бір ретке дейін;

2) екінші топ – амбулаториялық және (немесе) стационарды алмастыратын жағдайда басылатын психикасының бұзылуының декомпенсациясы мен асқынулары бар пациенттер. Қараудың жиілігі үш күннен жеті күн кезеңділікпен жүзеге асырылады;

3) үшінші топ – үдерістің біркелкі прогредиентті ағымымен және спонтандық ремиссиясымен тұрақтанған күйдегі пациенттер. Қараудың жиілігі үш айда бір реттен жиі емес;

4) төртінші топ – психопатологиялық бұзылуларының ремиссия немесе компенсация жағдайындағы, әлеуметтік-еңбектік және тұрмыстық бейімделуі жақсы, қазіргі уақытта белсенді әлеуметтік-сақтандыру шараларын талап етпейтін пациенттер. Қараудың жиілігі 6 айда бір реттен жиі емес, 12 ай өткеннен кейін – динамикалық байқаудан алып тастау туралы мәселесін қарау;

5) бесінші топ (белсенді динамикалық байқау тобы) - әлеуметтік-қауіпті әрекеттерге бейім, оның ішінде кәмелеттік жасқа толмағандарға қатысты сексуалдық сипаттағы зорлық әрекеттерін жасау қаупі бар пациенттер, сондай-ақ жоғары суицидтік қауіптері бар адамдар. Қарап-тексеру жиілігі ай сайын (көрсетілімдері болған жағдайда - жиі).

Ескерту. 16-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 09.11.2015 № 852 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Стационарды алмастыратын бөлімшелер

17. Күндізгі стационар дербес заңды тұлға ретінде немесе амбулаториялық-емханалық және стационарлық көмек көрсететін психиатриялық немесе медициналық ұйымның құрамында психиатриялық бөлімшесі (бөлімше, кабинет) бар, оның бөлімшесі құқығында ұйымдастырылады.

18. Күндізгі стационарда емделу үшін айғақтар:

1) асқынудың профилактикасы мен тоқтату, тәулік бойы байқауды талап етпейтін психика бұзылуларының декомпенсациясы;

2) сот-психиатриялық сараптамадан басқа психикасының бұзылулары бар пациенттерің диагностикалық және сараптамалық бағалау.

19. Күндізгі стационарда емдеу үшін қарсы көрсетілімдер:

1) жоғары суицидтік қауіп;

2) айналасындағылар үшін қауіптілік;

3) ауыр соматикалық жағдай, жұқпалы кездегі инфекциялық және венериялық аурулар;

4) психикалық аурумен ауыратын адамның психикалық және (немесе) соматикалық жағдайының ауыр салдарынан күндізгі стационар тәртібіне қабілетсіздігі.

20. Күндізгі стационарда емдеу мерзімі - 90 күнге дейін.

21. Күндізгі стационарда психотропты препараттарды еске ала отырып, екі реттік тамақтану көзделген.

22. Мультитәртіптік бригадалар штат кестесінің шегінде психиатриялық ұйымның құрамында ұйымдастырылады.

23. Мультитәртіптік бригадалардың мақсаттары:

1) психикалық аурулардың асқынуларының алдын алу;

2) медициналық-әлеуметтік көмек көрсету.

6. Стационарлық клиникалық бөлімшелер

24. Стационарлық клиникалық бөлімшелер психиатриялық ұйымының құрылымдық бөлімшелері болып табылады және стационарлық мамандандырылған көмек көрсету стандарттарына сәйкес психикасы мен мінез-құлық бұзылары бар адамдарға стационарлық мамандандырылған көмек көрсетеді.

25. Клиникалық бөлімшелерде бақылауды ұйымдастыру тәртібі:

1) жалпы бақылау тәртібі – бөлімшеде қозғалысты шектемей тәуліктік бақылау. Жалпы тәртіп мынадай жағдайда белгіленеді:

өзіне және айналасындағыларға тікелей қауіпті болмағанда;

бөгде адамның көмегінсіз жеке гигиенаны сақтауға қабілетті кезде;

осы Ереженің 25-тармағының 4-тармақшасында көрсетілген байқау мен ұстаудың өзге тәртібін қажет ететін психикалық және соматикалық бұзылулардың болмаған кезде;

2) ішінара емдеуге жатқызу тәртібі - ауруханадан тыс жағдайларда оны бейімдеу қажеттігін ескере отырып, күндізгі немесе түнгі уақытта бөлімшеде пациенттің болу мүмкіндігі. Ішінара емдеуге жатқызу тәртібі ДБК шешімімен белгіленеді және мынадай жағдайда ұсынылады:

осы Ереженің 25-тармағының 1-тармақшасында белгіленген байқауға арналған өлшемдердің болған кезде;

күнделікті, бірақ тәуліктік емес байқауды қажет ететін психикалық жағдайы тұрақтандырылған кезде.

Мәжбүрлеп емдеудегі адамдар мен сот-тергеу органдарының анықтамасы (қаулысы) бойынша сараптама үшін жатқандарға ішінара емдеуге жатқызу тәртібі қолданылмайды;

3) емдеу демалыстарының тәртібі - ауруханадан тыс жағдайларға біртіндеп бейімдеу, тұрмыстық және әлеуметтік мәселелерді шешу, сондай-ақ қол жеткізілген емдеу тиімділігін бағалау мақсатында ДКК шешімі бойынша бірнеше сағаттан бірнеше тәулікке дейін бөлімшеден тыс болу мүмкіндігі. Емдеу демалыстарының тәртібі ДКК шешімі бойынша белгіленеді және мынадай жағдайда ұсынылады:

осы Ереженің 25-тармағының 1-тармақшасында белгіленген байқауға арналған өлшемдердің болған кезде;

күнделікті байқауды қажет етпейтін психикалық жағдайы тұрақтандырылған кезде.

Мәжбүрлеп емдеудегі адамдар мен сот-тергеу органдарының анықтамасы (қаулысы) бойынша сараптама үшін жатқандарға емдеу демалыстарының тәртібі қолданылмайды;

4) бақылаудың күшейтілген тәртібі - тәулік бойы байқау және бөлімшеден тыс қозғалысты шектеу. Күшейтілген тәртіп мына жағдайда белгіленеді:

өзіне және айналасындағыларға тікелей қауіпті емес жіті психикасының бұзылған кезде;

бөгде адамның көмегінсіз жеке гигиенаны сақтауға қабілетті кезде;

осы Ереженің 25-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген байқау мен ұстаудың өзге тәртібін қажет ететін психикалық және соматикалық бұзылулардың болмаған кезде;

5) бақылаудың қатаң тәртібі - тәуліктік үзіліссіз бақылау, бөлімшеде және одан тыс медицина қызметкерлерінің тұрақты алып жүруі. Қатаң тәртіп мынадай жағдайда белгіленеді:

оның өзіне және айналасындағыларға тікелей қауіптілігінде;

оның әлсіздігінде, яғни, тиісті күтім болмаған кезде, өзінің тіршілік қажеттіліктерін өз бетінше қанағаттандыра алмаған жағдайда;

егер науқасты бақылаусыз қалдырғанда оның денсаулығына айтарлықтай зиян келтіруі мүмкін болғанда.

26. Белгіленген байқау тәртібі науқастың стационардағы барлық болған уақыты ішінде осы Ереженің 25-тармағының 1), 2), 3), 4), 5) тармақшаларында көрсетілген өлшемдерге сәйкес өзгеруі мүмкін. Байқау тәртібі түскен кезде кезекші дәрігердің, клиникалық бөлімшелердегі емдеу дәрігерінің, ал ДКК ішінара ауруханаға жатқызуды тағайындау кезінде белгіленеді және ол туралы медициналық құжаттамада тиісті жазба жазылады.

27. Жалпы психиатриялық бөлімшеге адамдарды соттың шешімінсіз мәжбүрлеп емдеуге жатқызу тәртібімен жатқызған кезде, психиатриялық ұйымның әкімшілігі комиссиялық куәландыруды ұйымдастырады, ал емдеуге жатқызудың осы негізділігі расталған кезде, пациенттің жатқызылған уақыттан бастап 48 сағаттан аспайтын мерзімде комиссиялық куәландырылған күні және уақытын көрсетіп, өңірлік прокуратура органдарына жазба түрінде хабарлайды.

28. Күзетілетін сот-психиатриялық сараптама бөлімшесіне жіберілген адамдарды ұстау және тәртібі күзетілетін сот-психиатриялық сараптама бөлімшесінің басшысы бекітетін және бөлімшені күзететін органмен келісілген ережеге және нұсқаулыққа сәйкес белгіленеді.

7. Жедел мамандандырылған психиатриялық көмек

29. Жедел мамандандырылған психиатриялық көмек (бұдан әрі - ЖМПК) - психикасының және мінез-құлқының бұзылулары бар науқастарға жергілікті жерде және медициналық ұйымға барар жолда тәуліктік шұғыл психиатриялық көмекті ұйымдастыру жүйесі.

30. ЖМПК көрсетуді, қалалық станцияның жедел медициналық жәрдем немесе психиатриялық ұйымының құрамында ұйымдастырылған мамандандырылған бригадалар жүзеге асырады.

31. ЖМПК қызметі жедел және шұғыл көмек станцияларының (бөлімшелерінің) әрекетін аңықтайтын нормативтік құқықтық актілерімен белгіленеді.

32. ЖМПК бригадаларының мақсаттары:

1) психиатриялық куәландыруды жүргізу және барлық жағдайларда науқастың психикалық күйі кідіртпейтін медициналық іс-шараларды талап еткен кезде, дәрілік терапияны қолдану туралы мәселені қоса ЖМПК көрсету;

2) психиатр дәрігерлердің жолдамасы бойынша арнайы оқыған орта медицина қызметкерінің алып жүруін қажет ететін науқастарды тасымалдау.

33. Ерекше төтенше жағдайлардан басқа, психикалық патологиясы болмаған кезде ЖМПК бригадаларын оқиғаларға шақыруға тыйым салынады.

8. Ұйымдастыру-әдістемелік консультациялық бөлімше

34. Ұйымдастыру-әдістемелік консультациялық бөлімше (бұдан әрі - ҰӘКБ) ғылыми-зерттеу институтының, ғылыми-практикалық орталықтың құрылымдық бөлімшесі болып табылады.

35. ҰӘКБ мақсаты – ғылыми-зерттеу институтына, ғылыми-практикалық орталыққа және психиатриялық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың ұйымдастыру-әдістемелік көмекке мамандандырылған психиатриялық көмекке жүгінген азаматтарға консультациялық-диагностикалық көмек көрсету.

36. ҰМКБ міндеттері:

1) психикасы мен мінез-құлық бұзылулары бар адамдарды амбулаториялық қабылдау;

2) қажетті медициналық құжаттарды жүргізу;

3) терапиялық, психопрофилактикалық және психогигиеналық іс-шараларды іске асыру;

4) психиатриялық көмек көрсетуді талдау және мониторингін жүргізу және психиатриялық көмек көрсету стандарттарын сақтау;

5) жұмыстың озық тәжірибесін, еңбек пен басқарудың ғылыми түрде ұйымдастыруын, ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін, психиатриялық көмек көрсетудің инновациялық технологияларын оқу, қорытындау, және енгізу;

6) есепке беру құжаттарын жедел жүргізу, статистикалық есеп берушілікті құру және саралау, республика бойынша жиынтық есептерді құру;

7) республиканың тұрғындарына психиатриялық көмек көрсету бойынша негізгі ұйымдастыру іс-шараларының жыл сайынғы және жиынтық жоспарларын өңдеу;

8) психиатриялық бейіндегі аурулардың алдын алу, диагностикалау және емдеу мәселелері бойынша активтерді, кеңестерді, конференцияларды дайындауға және өткізуге қатысу;

9) тұрғындарға психиатриялық көмекті ұйымдастыру бойынша жұмыс процесінде туындайтын күрделі ұйымдастыру, клиникалық-диагностикалық әлеуметтік-құқықтық мәселелерді шешу үшін құрамында неғұрлым білікті психиатр-дәрігерлер, ғалымдар, денсаулық сақтау ісін ұйымдастырушылар, заңгерлер, медициналық психологтар бар комиссияны құру туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің штаттан тыс бас психиатрына өтініш беру.

Об утверждении Положения о деятельности психиатрических организаций в Республике Казахстан

Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 6 января 2011 года № 15. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 февраля 2011 года № 6776. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 24 сентября 2018 года № ҚР ДСМ-17 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 24.09.2018 № ҚР ДСМ-17 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 1) пункта 3 статьи 32 Кодекса Республики Казахстан "О здоровье народа и системе здравоохранения", а также в целях совершенствования деятельности психиатрических организаций, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемое Положение о деятельности психиатрических организаций в Республике Казахстан.

2. Департаменту организации медицинской помощи Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Тулегалиева А.Г.) обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту административно-правовой работы Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Бисмильдин Ф.Б.) обеспечить в установленном законодательством порядке официальное опубликование настоящего приказа в средствах массовой информации после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Вице-министра здравоохранения Республики Казахстан Байжунусова Э.А.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

И.о. Министра

Б. Садыков

Утверждено приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 6 января 2011 года № 15

Положение
о деятельности психиатрических организаций в
Республике Казахстан
1. Общие положения

1. Данное положение определяет статус, полномочия психиатрических организаций государственного сектора здравоохранения.

2. Психиатрическая организация - медицинская организация здравоохранения, основной деятельностью которой является оказание медико-социальной помощи лицам, страдающим психическими расстройствами (заболеваниями), производство экспертиз (военно-врачебных, судебно-психиатрических, экспертизы временной нетрудоспособности), оказания иной консультативной психиатрической, психотерапевтической и медико-психологической помощи.

3. Психиатрические организации действуют в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, законодательными актами Республики Казахстан, уставом организации и настоящим Положением о деятельности психиатрических организаций в Республике Казахстан (далее - Положение).

4. Психиатрические организации являются юридическим лицом, имеют штамп, печать и фирменный бланк с обозначением своего наименования.

5. Психиатрические организации государственного сектора здравоохранения находятся в непосредственном ведении уполномоченного органа или местного органа государственного управления здравоохранением областей, города республиканского значения и столицы.

6. Психиатрическая организация может быть клинической и (или) учебной базой медицинских организаций образований и науки.

2. Цель и задачи психиатрических организаций

7. Целью психиатрических организаций является оказание медико-социальной помощи лицам страдающим психическими расстройствами (заболеваниями) в соответствии с принципами государственной политики в области здравоохранения.

8. Задачи психиатрических организаций:

1) предоставление специализированной психиатрической (психотерапевтической, медико-психологической) помощи населению в соответствии с требованиями стандартов и протоколов диагностики и лечения;

2) профилактика заболеваний психическими и поведенческими расстройствами:

первичную профилактику (массовая и индивидуальная), направленную на создание благоприятных условий жизнедеятельности, в целях предупреждения возникновения заболеваний;

вторичную профилактику, направленную на предупреждение прогрессирования заболеваний психическими и поведенческими расстройствами, на ранних стадиях и их последствий;

третичная профилактика, направленную на контролирование уже развившихся осложнений;

3) реализация мероприятий по снижению социальной стигматизации и дискриминации лиц с психическими и поведенческими расстройствами;

4) реализация мероприятий по снижению общественно-опасных действий лиц с психическими и поведенческими расстройствами;

5) реализация мероприятий информационно-пропагандистского характера по повышению информированности населения по вопросам психического здоровья;

6) создание условий для трудовой терапии и ресоциализации лиц, страдающих психическими и поведенческими расстройствами;

7) обеспечение тесного взаимодействия и преемственности психиатрической организации с иными организациями и государственными органами по вопросам психического здоровья;

8) анализ заболеваемости, болезненности и эффективности оказываемой психиатрической медико-социальной помощи по данным учетной и другой документации;

9) для научных организаций в области здравоохранения - внедрение в практическое здравоохранение новых организационных форм, клинически эффективных и безопасных методов диагностики, лечения и реабилитации лиц с психическими расстройствами, образовательная деятельность в области психиатрии.

3. Виды и типовая структура психиатрических организаций

9. Виды психиатрических организаций:

1) психиатрические больницы: психиатрические больницы специализированного типа с интенсивным наблюдением включающие в себя отделения специализированного типа и отделения специализированного типа с интенсивным наблюдением, центры психического здоровья, детские психиатрические организации, региональные психиатрические больницы, областные (городские) психиатрические больницы;

2) психиатрические (психоневрологические) диспансеры;

3) научно-исследовательские институты, научно-практические центры.

10. Обязательные для всех видов психиатрических организаций подразделения, укомплектованные в соответствии со штатными нормативами:

1) административно-управленческий персонал;

2) финансово-экономический отдел;

3) хозяйственная служба;

4) лабораторные и инструментально-диагностические подразделения (структура и форма определяются в соответствии с региональной потребностью).

11. Структура психиатрических организаций:

1) психиатрические больницы, кроме обязательных подразделений включают:

стационарные клинические отделения: общепсихиатрические,

психотерапевтические, психосоматические, геронтологические, детские,

специализированные (психотуберкулезные), отделение судебно-психиатрической экспертизы, отделение для принудительного лечения;

палату интенсивной терапии;

лечебно-трудовые мастерские;

амбулаторно-поликлиническое подразделение;

амбулаторно-психиатрические экспертные отделы (отделения), в зависимости от региональной потребности;

стационарозамещающие подразделения: дневные стационары, ночные стационары, мультидисциплинарные бригады;

организационно-методический или статистический отдел (кабинет);

скорую специализированную психиатрическую помощь;

2) психиатрические (психоневрологические) диспансеры, кроме обязательных подразделений включают:

амбулаторно-поликлиническое подразделение;

стационарозамещающие подразделения: дневные стационары, ночные стационары, мультидисциплинарные бригады;

амбулаторно-психиатрические экспертные отделы (отделения), в зависимости от региональной потребности;

отделения для принудительного лечения;

организационно-методический или статистический отдел (кабинет);

скорую специализированную психиатрическую помощь, в зависимости от региональной потребности;

3) научно-исследовательские институты, научно-практические центры:

научные подразделения;

стационарные клинические отделения: общепсихиатрические, психотерапевтические, психосоматические, геронтологические, детские, охраняемое отделение судебно-психиатрической экспертизы;

палату интенсивной терапии;

лечебно-трудовые мастерские;

организационно-методическое консультативное отделение;

стационарозамещающие подразделения.

Сноска. Пункт 11 с изменениями, внесенными приказом Министра здравоохранения и социального развития РК от 09.11.2015 № 852 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Амбулаторно-поликлиническое подразделение

12. Амбулаторно-поликлиническое подразделение (диспансерное (поликлиническое) психиатрическое отделение) является структурным подразделением психиатрической организации, оказывающей специализированную медико-социальную помощь больным с психическими и поведенческими расстройствами в соответствии со стандартами и протоколами диагностики и лечения.

13. Задачи амбулаторно-поликлинического подразделения:

1) амбулаторный прием больных с психическими и поведенческими расстройствами;

2) клинические осмотры больных с психическими и поведенческими расстройствами, состоящих на динамическом наблюдении, психиатрическое освидетельствование на дому;

3) ведение медицинской документации;

4) реализация терапевтических, психопрофилактических и психогигиенических мероприятий;

5) выдача заключений о психическом состоянии лица, и состоянии его на динамическом наблюдении;

6) экспертиза временной нетрудоспособности больных;

7) проведение анализа эффективности, оказываемой психиатрической помощи;

8) иные виды деятельности соответствующие задачам психиатрических организаций, устанавливаемые настоящим Положением.

14. Порядок осуществления наблюдения за лицами, обратившимися за специализированной психиатрической помощью в амбулаторно-поликлиническое подразделение:

1) консультативное наблюдение - осмотры и лечение в психиатрической организации, и (или) на дому, по просьбе, и (или) письменному заявлению лица. Установленное ранее консультативное наблюдение прекращается после окончания необходимости оказания пациенту лечебно-реабилитационных мероприятий и (или) по заявлению пациента;

2) динамическое наблюдение - наблюдение и реализация терапевтических мероприятий, в отношении пациентов страдающих хроническими или затяжными расстройствами с тяжелыми, стойкими, часто обостряющимися болезненными проявлениями путем регулярных осмотров на дому и в психиатрической организации, в соответствие с группами динамического наблюдения согласно пункта 16 настоящего Положения.

15. Снятие с динамического наблюдения, по причинам не связанным с изменением психического состояния пациента:

1) изменение постоянного места жительства с выездом за пределы обслуживаемой психиатрической организацией территории;

2) смерть;

3) отсутствие каких-либо достоверных сведений о местонахождении в течение 12 месяцев;

4) признание безвестно отсутствующим или объявление умершим.

16. Группы динамического наблюдения:

1) первая группа - пациенты с частыми и выраженными обострениями психотической симптоматики, сопровождающиеся госпитализациями (два и более раз в году). Частота наблюдения за ними устанавливается врачом в каждом конкретном случае индивидуально, от одного раза в семь дней до одного раза в тридцать дней;

2) вторая группа - пациенты с декомпенсациями и обострениями психических расстройств, купируемые в амбулаторных и (или) стационарозамещающих условиях. Частота осмотра осуществляется с периодичностью от трех до семи дней;

3) третья группа - пациенты со стабилизированными состояниями, с умеренно прогредиентным течением процесса и спонтанными ремиссиями. Частота осмотра не реже одного раза в три месяца;

4) четвертая группа - пациенты в состоянии ремиссии или компенсации психопатологических расстройств с хорошей социально-трудовой и бытовой адаптацией, не требующие в данное время активных социально-профилактических мероприятий. Частота осмотра не реже одного раза в 6 месяцев, после 12 месяцев - рассмотреть вопрос о снятии динамического наблюдения;

5) пятая группа (группа активного динамического наблюдения) - пациенты, склонные к социально-опасным действиям, в том числе, имеющие риск совершения насильственных действий сексуального характера в отношении несовершеннолетних, а также лица с высоким суицидальным риском. Частота осмотра ежемесячно (при показаниях - чаще).

Сноска. Пункт 16 с изменением, внесенным приказом Министра здравоохранения и социального развития РК от 09.11.2015 № 852 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Стационарозамещающие подразделения

17. Дневной стационар организуется как самостоятельное юридическое лицо, либо в составе психиатрической или медицинской организации, оказывающей амбулаторно-поликлиническую и стационарную помощь, имеющие психиатрические подразделения (отделение, кабинет), на правах его подразделения.

18. Показания для лечения в дневном стационаре:

1) профилактика и купирование обострения, декомпенсации психических и поведенческих расстройств, не требующие круглосуточного наблюдения;

2) диагностическая и экспертная оценка, кроме судебно-психиатрической экспертизы.

19. Противопоказания для лечения в дневном стационаре:

1) высокий суицидальный риск;

2) опасность для окружающих;

3) тяжелое соматическое состояние, инфекционные и венерические заболевания в заразном периоде;

4) неспособность соблюдать режим дневного стационара вследствие тяжести психического и (или) соматического состояния.

20. Срок лечения в дневном стационаре - до 90 дней.

21. В дневном стационаре предусматривается двухразовое питание с учетом приема психотропных препаратов.

22. Мультидисциплинарные бригады организуются в составе психиатрической организации в пределах штатного расписания.

23. Цели мультидисциплинарных бригад:

1) профилактика обострений психических заболеваний;

2) оказание медико-социальной помощи.

6. Стационарные клинические отделения

24. Стационарные клинические отделения являются структурными подразделениями психиатрической организации и оказывают стационарную специализированную медицинскую помощь пациентам с психическими и поведенческими расстройствами, в соответствии со стандартами оказания стационарной специализированной помощи.

25. Порядок организации наблюдения в клинических отделениях:

1) общий режим наблюдения - круглосуточное наблюдение без ограничения передвижения в отделении. Общий режим устанавливается при:

отсутствие опасности для себя и окружающих;

способности соблюдения личной гигиены без посторонней помощи;

отсутствие психического и соматического расстройства требующего иного режима наблюдения и содержания указанных в подпункте 4, пункта 25 настоящего Положения;

2) режим частичной госпитализации - возможность нахождения в отделении в дневное или ночное время с учетом необходимости его адаптации во внебольничных условиях. Режим частичной госпитализации устанавливается решением врачебно-консультативной комиссией (далее - ВКК) и предоставляется при:

наличии критериев для наблюдения установленных подпунктом 1 пункта 25 настоящего Положения;

стабилизации психического состояния, требующего ежедневного но не круглосуточного наблюдения.

Режим частичной госпитализации не применяется для лиц находящихся на принудительном лечении и экспертизе по определениям (постановлениям) судебно-следственных органов;

3) режим лечебных отпусков - возможность нахождения, по решению ВКК вне отделения от нескольких часов до нескольких суток, с целью постепенной адаптации к внебольничным условиям, решения бытовых и социальных вопросов, а также оценки достигнутого лечебного эффекта. Режим лечебных отпусков устанавливается решением ВКК и предоставляется при:

наличии критериев для наблюдения установленных подпунктом 1 пункта 25 настоящего Положения;

стабилизации психического состояния, не требующего ежедневного наблюдения.

Режим лечебных отпусков не применяется для лиц находящихся на принудительном лечении и экспертизе по определениям (постановлениям) судебно-следственных органов;

4) усиленный режим наблюдения - круглосуточное наблюдение и ограничение передвижения за пределами отделения. Усиленный режим устанавливается при:

острых психических расстройствах не представляющих опасности для себя и окружающих;

способности соблюдения личной гигиены без посторонней помощи;

отсутствие психического и соматического расстройства требующего иного режима наблюдения и содержания указанных в подпункте 5 пункта 25 настоящего Положения;

5) строгий режим наблюдения - круглосуточное непрерывное наблюдение, постоянное сопровождение медицинским персоналом в отделении и за его пределами. Строгий режим устанавливается за больными при:

его непосредственной опасности для себя и окружающих;

его беспомощности, то есть неспособности самостоятельно удовлетворять свои жизненные потребности, при отсутствии надлежащего ухода;

возможное нанесение существенного вреда здоровью, если лицо будет оставлено без наблюдения.

26. Установленный режим наблюдения может изменяться в течение всего времени нахождения больного в стационаре в соответствие с критериями указанными в подпунктах 1, 2, 3, 4, 5 пункта 25 настоящего Положения. Режим наблюдения устанавливается при поступлении дежурным врачом, в клиническом отделении лечащим врачом, а при назначении режима частичной госпитализации ВКК, о чем делается соответствующая запись в медицинской документации.

27. При госпитализации лиц в общепсихиатрические отделения в порядке принудительной госпитализации без решения суда, администрация психиатрической организации организует комиссионное освидетельствование, а при подтверждении обоснованности данной госпитализации, направление письменного уведомления в территориальный орган прокуратуры с указанием даты и времени комиссионного освидетельствования в срок, не превышающий 48 часов с момента поступления пациента в стационар.

28. Содержание и режим лиц, направленных на стационарную судебно-психиатрическую экспертизу в охраняемое отделение судебно-психиатрической экспертизы регламентируется соответствующим положением и инструкцией, утверждаемой руководителем охраняемого отделения судебно-психиатрической экспертизы и согласуемой с органом, осуществляющим охрану отделения.

7. Скорая специализированная психиатрическая помощь

29. Скорая специализированная психиатрическая помощь (далее - ССПП) - система организации круглосуточной экстренной психиатрической помощи больным с психическими и поведенческими расстройствами на месте и в пути следования в медицинские организации.

30. Оказание ССПП осуществляется специализированными бригадами, организованными в составе городской станции скорой медицинской помощи или психиатрической организации.

31. Деятельность ССПП регламентируется нормативными правовыми актами, определяющими деятельность станций (отделений) скорой и неотложной помощи.

32. Задачами бригад ССПП являются:

1) проведение психиатрического освидетельствования и оказание ССПП во всех случаях, когда психическое состояние больного требует безотлагательных медицинских мер, включая решение вопроса о применении лекарственной терапии;

2) перевозка нуждающихся в транспортировке больных в сопровождении специально обученного среднего медицинского персонала по направлениям врачей-психиатров.

33. Запрещается вызов бригад ССПП на случаи, не связанные с психической патологией, за исключением чрезвычайных ситуаций.

8. Организационно-методическое консультативное отделение

34. Организационно-методическое консультативное отделение (далее - ОМКО) является структурным подразделением научно-исследовательского института, научно-практического центра.

35. Цель ОМКО - оказание консультативно-диагностической помощи гражданам, обратившимся за специализированной психиатрической помощью в научно-исследовательский институт, научно-практический центр, и организационно-методической помощи медицинским организациям, оказывающим психиатрическую помощь.

36. Задачи ОМКО:

1) амбулаторный прием больных с психическими и поведенческими расстройствами;

2) ведение медицинской документации;

3) реализация терапевтических, психопрофилактических и психогигиенических мероприятий;

4) проведение анализа и мониторинга оказания психиатрической помощи и соблюдения стандартов оказания психиатрической помощи;

5) изучение, обобщение и внедрение в практическую деятельность психиатрических организаций передового опыта работы, научной организации труда и управления, новых достижений науки и техники, инновационных технологий оказания психиатрической помощи;

6) оперативное ведение учетной документации, составление и анализ статистической отчетности, составление сводных отчетов по республике;

7) разработка ежегодных и перспективных комплексных планов основных организационных мероприятий по психиатрической помощи населению республики;

8) участие в подготовке и проведении активов, совещаний, конференций по вопросам профилактики, диагностики, лечения заболеваний психиатрического профиля;

9) ходатайства перед главным внештатным психиатром Министерства здравоохранения Республики Казахстан о создании комиссии в составе наиболее квалифицированных врачей-психиатров, ученных, организаторов здравоохранения, юристов, медицинских психологов, компетентных для решения сложных организационных, клинико-диагностических социально-правовых вопросов, возникающих в процессе работы по организации психиатрической помощи населению.