Электр энергиясының бөлшек сауда нарығын ұйымдастыру және оның жұмыс істеуі, сондай-ақ осы нарықта қызмет көрсету қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 ақпандағы № 111 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 26 наурызда № 10533 тіркелді.

"Электр энергетикасы туралы" 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының 5-бабының 13) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Электр энергиясының бөлшек сауда нарығын ұйымдастыру және оның жұмыс iстеуі, сондай-ақ осы нарықта қызмет көрсету қағидаларын бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Электр энергетикасы департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруын;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

В. Школьник

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 ақпандағы № 111 бұйрығымен бекітілген

Электр энергиясының бөлшек сауда нарығын ұйымдастыру және оның жұмыс iстеуі, сондай-ақ осы нарықта қызмет көрсету қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 11.02.2021 № 54 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Осы Электр энергиясының бөлшек сауда нарығын ұйымдастыру және оның жұмыс iстеуі, сондай-ақ осы нарықта қызмет көрсету қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзiрлендi және электр энергиясының бөлшек сауда нарығын ұйымдастыру және оның жұмыс iстеуі, сондай-ақ осы нарықта қызмет көрсету тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:

1) есеп айырысу кезеңi – электрмен жабдықтау шартында айқындалатын, көрсетiлген қызметтер және (немесе) электр энергиясын жеткiзгенi үшiн есеп айырысу жүргiзiлетiн уақыт бөлiгi;

2) нақты теңгерім – электр энергиясының бөлшек сауда нарығындағы субъектiлердiң есеп айырысу кезеңінде жеткiзген және тұтынған электр энергиясы көлемiнiң атаулы бөлiнуiн белгiлейтiн, өңірлік деңгейдегі электр желілерін пайдаланатын энергия беруші ұйым жасаған құжат;

3) өңірлік деңгейдегі электр желілері – бір облыс ішіндегі аудандар арасында не әртүрлі облыстардың аудандары арасында электр энергиясын беруге арналған кіші станциялардың, тарату құрылғыларының және оларды қосатын электр беру желілерінің жиынтығы;

4) техникалық шарттар – электр желілеріне қосуды орындау үшін қажетті техникалық талаптар;

5) электрмен жабдықтау шарты – электрмен жабдықтаудың үлгілік шарты негізінде жасалатын келісім, оған сәйкес энергиямен жабдықтаушы ұйым тұтынушыға жалғастырылған желi арқылы энергия беруге мiндеттенеді, ал тұтынушы алған электр энергиясына ақы төлеуге, сондай-ақ оны тұтынудың шартта көзделген режимiн сақтауға, өзінің қарамағындағы электр желiлерiн пайдалану қауiпсiздiгiн және электр энергиясын тұтынуымен байланысты олар пайдаланатын аспаптар мен жабдықтардың жарамдылығын қамтамасыз етуге мiндеттенеді.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасына сәйкес қолданылады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Электр энергиясының бөлшек сауда нарығын ұйымдастыру және осы нарықта қызмет көрсету тәртібі

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 11.02.2021 № 54 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-параграф. Энергия өндіруші ұйымдардың электр энергиясының
бөлшек сауда нарығына қатысуы

Ескерту. 1-параграф алып тасталды – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-параграф. Энергия беруші ұйымдардың электр энергиясының бөлшек сауда нарығына қатысуы

5. Энергия беруші ұйымдар электр энергиясының бөлшек сауда нарығында электр энергиясын электр желілер арқылы шарттық талаптарда беру бойынша қызмет көрсетеді.

6. Энергия беруші ұйымдар электр энергиясының бөлшек сауда нарығында өз қызметін жүзеге асыру процесінде:

1) электр энергиясын электр желілеріне қызмет көрсету арқылы айдау және беру көлемінің есебін жүргізеді;

2) коммерциялық есепке алу аспаптарының көрсеткіштерін алуды жүзеге асырады, қызмет көрсетілетін желілерге қосылған барлық бөлшек тұтынушылардың тұтыну көлемін айқындайды және осы ақпаратты өңірлік электр желілерін пайдаланатын энергиямен жабдықтаушы ұйымдар мен энергия беруші ұйымдарға береді;

3) өздерінің желілері бойынша берілетін электр энергиясының сапасын қамтамасыз етеді және бақылайды;

4) Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасына сәйкес жасалған шарттар мен белгіленген талаптарға сәйкес электр энергиясын беру сенімділігін қамтамасыз етеді;

5) қызмет көрсету желілеріне және шаруашылық мұқтаждықтарына беру кезіндегі электр энергиясының технологиялық шығындарын жабу үшін электр энергиясын сатып алуды жүргізеді;

6) өз желілеріне электр желілерін және тұтынушылар қондырғыларын қосуға арналған техникалық шарттарды беруді жүзеге асырады;

7) электр энергиясын беруді тоқтату (шектеу) жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады.

7. Өңірлік деңгейдегі электр желілерін пайдаланатын энергия берушi ұйымдар осы Қағидалардың 5-тармағында аталғандарға қосымша:

1) электр энергиясын сатып алу-сату үшін жасалған шарттар мен оны беру шарттары туралы дерекқор қалыптастырады;

2) электр энергиясының бөлшек сауда нарығы субъектiлерiнiң электр энергиясын жеткiзу мен тұтынуының нақты теңгерiмiн жасайды;

3) тұтынушылар мәлiмдеген электр энергиясы көлемiн берудiң техникалық мүмкiндiктерiн және олардың коммерциялық есепке алу жүйелерiнiң Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасына сәйкес белгіленген талаптарына сәйкестiгiн қарайды;

4) өңiрдiң электр желiлерiнiң перспективалық даму жоспарын әзiрлейдi және олардың негiзiнде өңiрлiк деңгейдегi электр желiлерiн жоспарлы дамытуды жүзеге асырады;

5) энергиямен жабдықтаушы ұйымның қызметін электр энергиясының бөлшек сауда нарығында тоқтату немесе олардың бөлшек тұтынушыларды электрмен жабдықтауды тоқтату фактiлерiн анықтайды және ол туралы электр энергиясын кепiлдiкпен жеткiзушiге хабарлайды.

8. Алып тасталды – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-параграф. Энергия жабдықтаушы ұйымдардың және тұтынушылардың
электр энергиясының бөлшек сауда нарығына қатысуы

9. Энергиямен жабдықтаушы ұйымдар электр энергиясының бөлшек сауда нарығында тұтынушыларға электрмен жабдықтау жария шарттарына сәйкес сатады.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 06.02.2020 № 43 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Энергиямен жабдықтаушы ұйымдар электр энергиясының бөлшек сауда нарығында өз қызметін жүзеге асыру процесінде:

1) жасалған шарттарға сәйкес жеткiзу-тұтыну режимдерiн жүргiзу бойынша энергия берушi ұйымдардың жедел өкiмдерiн орындайды;

2) энергия берушi ұйымдармен электр энергиясын сатып алу-сатуға және электр энергиясын беру жөнiндегi қызметтер көрсетуге жасалған шарттар бойынша электр энергиясын жеткiзу-тұтынудың тәулiктiк кестесiн бередi;

3) тұтынушыларға электр энергиясын беруге энергия беруші ұйымдармен шарттар жасасады;

4) энергия беруші ұйымдардың электр энергиясын беру жөніндегі қызметтеріне ақы төлейді.

11. Энергиямен жабдықтаушы ұйымның қызмет көрсету аймағы олар жасасқан энергиямен жабдықтау шарттарына сәйкес желілеріне тұтынушылар қосылған энергия беруші ұйымдар желілерінің шекарасымен, сондай-ақ бөлшек сауда тұтынушыларын энергия өндіруші ұйымдардың электр станцияларының шиналарына қосу нүктесімен айқындалады.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12. Электр энергиясын кепілдікпен жеткізуші Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексінің 116-бабы 3-тармағы 14) тармақшасына сәйкес реттелетін энергиямен жабдықтаушы ұйымдар ішінен айқындалады.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13. Энергия беруші ұйымның оралымды-диспетчерлiк басқаруы қолданылатын аумақ және энергиямен жабдықтаушы ұйымдармен электр энергиясын беруге жасалған шарттарға сәйкес энергия беруші ұйымның электр желiлерi арқылы электр энергиясын алатын, сондай-ақ энергия өндіруші ұйымдардың электр станцияларының шиналарына қосылған барлық тұтынушылар электр энергиясына кепілдік беріп жеткізушілердің жауапкершілік аймағы болып табылады.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Электр энергиясын кепілдікпен жеткізушілер мен тұтынушылар арасында энергиямен жабдықтау шарттары Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамаға сәйкес жасалады.

15. Энергиямен жабдықтаушы ұйым энергиямен жабдықтау шарттарын бұзған кезде өз тұтынушылары мен энергия берушi ұйымдарға және электр энергиясын кепілдікпен жеткізушіге электрмен жабдықтаудың тиісті шарттарды бұзу туралы жазбаша (егер шарт жазбаша нысанда жасалса) немесе электрмен жабдықтау қызметтік төлеу шоттарында тиісті ақпаратты орналастыра отырып, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы, сондай-ақ монополияға қарсы органға (егер энергиямен жабдықтаушы ұйым басым немесе монополиялық орын алатын, нарық субъектілерінің мемлекеттік нарығына енгізілсе) күнтiзбелiк екі ай бұрын хабарлайды.

16. Энергиямен жабдықтаушы ұйымдармен энергиямен жабдықтау шарттарын жасасуға ниет білдірген және тиісті энергия жабдықтаушы ұйымдармен электрмен жабдықтау шартын бұзу туралы хабардар болған тұтынушылар шартты бұзу туралы хабарламаны (егер шарт жазбаша нысанда жасалса) алған немесе хабарландыру бұқаралық ақпарат құралдары жарияланған сәттен бастап бір ай ішінде энергиямен жабдықтаушы бөгде ұйымға (бұдан әрі – жаңа энергиямен жабдықтаушы ұйым) өтінішпен жүгінеді.

17. Жаңа энергиямен жабдықтаушы жаңа ұйым энергиямен жабдықтау шартын (немесе бұрынғы энергиямен жабдықтау шарты бойынша құқықтар мен міндеттемелерге көшу туралы келісім):

1) бұрынғы электрмен жабдықтаушы ұйымда энергиямен жабдықтау шартын жасау үшін қажетті, сәйкес тұтынушының құжаттарының толық пакеті болған жағдайда;

2) қолданысы тоқтаған сәтте бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйыммен энергиямен жабдықтау шартының талаптарын тұтынушылар сақтаған жағдайда жасайды.

18. Бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйыммен электрмен жабдықтау шартын бұзу туралы хабарламаны алған немесе хабарландыру жарияланған сәттен бастап бір ай ішінде энергиямен жабдықтау шартын жасасу туралы тұтынушының өтініші болмаған жағдайда, жаңа энергиямен жабдықтаушы ұйым тұтынушыға энергиямен жабдықтау бойынша қызметтерді одан әрі алу ниетін білдірген жағдайда энергиямен жабдықтау шартын жасасу қажеттілігі туралы жазбаша хабарламаны жібереді.

19. Хабарламаны алған сәттен бастап бір ай өткен соң тұтынушының электрмен жабдықтау шартын жасасу туралы өтініші болмаған кезде жаңа энергиямен жабдықтаушы ұйым бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйым тұтынушысына электр энергиясын беруді тоқтады.

20. Жаңа энергиямен жабдықтаушы ұйым бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйымның өкiлдерiмен коммерциялық есепке алу аспаптарының көрсеткiштерiн жазып алуды жүргiзедi және үш жақты қабылдап алу-тапсыру актiсiн жасайды, оған энергия жабдықтаушы ұйымның беретiн және алатын өкiлдерi мен тұтынушылары қол қояды. Бұл тапсыру-қабылдап алу актiсi тараптардың өзара есеп айырысуы үшiн негiз болады. Тапсыру-қабылдап алу актiсiне сәйкес бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйым түпкiлiктi есептесу үшiн тұтынушыға шот бередi.

21. Тапсыру-қабылдап алу актiсiнiң көшiрмесi электр энергиясының теңгерiмiн жасау үшiн энергия беруші ұйымға берiледi.

22. Электр энергиясын тұтынушылар электр энергиясының бөлшек сауда нарығында:

1) жасасқан шарттардың талаптарына сәйкес электр энергиясын алады және тұтынады;

2) Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасына сәйкес белгiленген тәртiппен есепке алу жүйесінің сараланған тарифтері бойынша электр энергиясын тұтыну үшін төлем жүргiзедi;

3) тұтынушының меншiгiндегi электр қондырғылары мен электр энергиясының коммерциялық есепке алу аспаптарын тиiстi техникалық күйде ұстайды;

4) тұрмыстық тұтынушыларды қоспағанда, электрмен жабдықтау шартында белгiленген электр тұтыну режимiн сақтайды;

5) энергиямен жабдықтаушы және энергия берушi ұйымдардың қызметкерлерiн коммерциялық есепке алу аспаптарына, сондай-ақ мемлекеттiк энергетикалық бақылау жөнiндегi органның қызметкерлерiн электр және энергия қондырғыларының техникалық жай-күйiн және пайдалану қауiпсiздiгiн бақылауды жүзеге асыру үшiн жiбереді.

22-1. Энергиямен жабдықтаушы ұйымды ауыстыру үшін тұтынушы жаңа энергиямен жабдықтаушы ұйымға энергиямен жабдықтаушы ұйымдарды ауыстыру туралы еркін нысандағы өтініш жібереді.

Жаңа энергиямен жабдықтаушы ұйым 1 (бір) жұмыс күні ішінде бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйымды және энергия беруші ұйымды келіп түскен өтініш туралы хабардар етеді.

Тұтынушы өтініш берген сәттен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде энергиямен жабдықтаушы жаңа ұйым бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйымның өкілдерімен және энергия беруші ұйымның өкілдерімен коммерциялық есепке алу аспаптарының көрсеткіштері санағын жүргізеді және қабылдап - беру актісін жасайды, оған энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың өкілдері мен тұтынушы қол қояды. Осы қабылдау - беру актісі тараптардың өзара есеп айырысуы үшін негіз болады.

Бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйым қабылдау - беру актісі жасалған сәттен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде түпкілікті есеп айырысу үшін тұтынушыға шот береді.

Тұтынушы шоттарды өтеген сәттен бастап бұрынғы энергиямен жабдықтаушы ұйым 3 (үш) жұмыс күні ішінде жаңа энергиямен жабдықтаушы ұйымға электрмен жабдықтау шартын жасау үшін қажетті тиісті тұтынушының құжаттар пакетін жібереді.

Ескерту. 22-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Энергетика министрінің 06.02.2020 № 43 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Электр энергиясының бөлшек сауда нарығының жұмыс iстеу тәртібі

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 11.02.2021 № 54 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

23. Электр энергиясының бөлшек сауда нарығында жасалатын электр энергиясын сатып алу-сату және беру электр энергиясын коммерциялық есепке алу жүйелерінің көрсеткіштеріне сәйкес желілеріне бөлшек сауда тұтынушылары қосылған энергия беруші ұйымдардың деректеріне сәйкес жүргізіледі.

Ескерту. 23-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

24. Энергиямен жабдықтаушы ұйым тұтынушылар берген тұтыну туралы ақпарат бойынша, сондай-ақ электр тұтыну режимін сақтау жөніндегі талаптар қойылмайтын тұтынушыларды есепке ала отырып, алдағы тәулiктерге өтiнiмдердi қалыптастырады.

Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
25. Алып тасталды – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

26. Энергия беруші ұйым өз желілеріне қосылған электр энергиясының көтерме және бөлшек сауда нарықтары субъектілерінің тұтынуын ескере отырып, энергиямен жабдықтаушы ұйымдар мен көтерме тұтынушылардың тәулік сайын ұсынған өтінімдері негізінде өзінің тәуліктік кестесін қалыптастырады.

Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

27. Жүйелік оператор келіскен және бекіткен энергия беруші ұйымның тәуліктік кестесі энергия беруші ұйымға, энергиямен жабдықтаушы ұйымдарға және көтерме тұтынушыларға орындау үшін беріледі.

Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

28. Энергиямен жабдықтаушы ұйымның тәуліктік кестеде бекітілген электр энергиясының мәлімделген көлемдерінен асып кету электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында реттеледі.

Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

29. Коммерциялық есепке алу аспаптарының көрсеткіштері негізінде есеп айырысу кезеңінің нәтижелері бойынша энергия беруші ұйым электр энергиясының электр энергиясының бөлшек сауда нарығында өзара есеп айырысу үшін негіз болып табылатын нақты теңгерімді жасайды. Электр энергиясының бөлшек сауда нарығында электр энергиясын жеткізу-тұтынудың нақты теңгерімінде электр энергиясының бөлшек сауда нарығының әрбір субъектісі бойынша мыналар көрсетіледі:

1) электр энергиясының бөлшек сауда нарығы субъектілерінің әрқайсысы бойынша энергиямен жабдықтаушы ұйымдармен электр энергиясын сатып алу-сату шарттары бойынша электр энергиясының бөлшек сауда нарығында электр энергиясын жеткізудің (тұтынудың) түзетулерін ескере отырып, тәуліктік кестеге мәлімделген көлемі;

2) коммерциялық есепке алу аспаптарында тіркелген электр энергиясының бөлшек сауда нарығына жеткізілген және тұтынылған электр энергиясының нақты саны.

Ескерту. 29-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

30. Электр энергиясының импортына арналған мәмiлелер бойынша электр энергиясының бөлшек сауда нарығында туындаған қатынастар тиiстi шарттарда Қазақстан Республикасының электр энергетикасы заңнамасында және мемлекетаралық келісімдерде көзделген тәртiппен реттеледi.

31. Электр энергиясының импорты, егер қатысушысы Қазақстан Республикасы болып табылатын ратификацияланған халықаралық шартпен өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасымен кеден заңнамасының талаптары орындалған жағдайда жүзеге асырылады.

32. Энергия беруші ұйымдардың не желілердің өзге де иелерінің электр желілері арқылы беруге электр энергиясының нақты шығысы (электр энергиясының нақты ысырабы) тұтынушылар алған және басқа энергия беруші ұйымдардың желілеріне берілген электр энергиясының көлемін шегергендегі электр энергиясын жеткізу нүктелерінде белгіленген коммерциялық есепке алу жүйелерінің деректері бойынша генерациялайтын көздерден және басқа да энергия беруші ұйымдардан электр желісіне кірген электр энергиясының жиынтық көлемі арасындағы айырма ретінде айқындалады.

Ескерту. 32-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

33. Энергия берушi ұйымдардың электр желiлерiндегi электр энергиясының нормативтiк шығысының шамасын анықтау "Электр энергетикасы саласындағы нормативтік техникалық құжаттарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2016 жылғы 30 желтоқсандағы № 580 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14771 болып тіркелген) 30-қосымшаға сәйкес бекітілген Электр желілеріндегі электр энергиясы шығындарының нормативтік шамасын есептеу әдістемесіне сәйкес белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 33-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

34. Энергия беруші ұйымдардың желiлерiндегi осы Қағидалардың 33-тармағына сәйкес есептелген электр энергиясының нақты шығынының шамалары олардың желiлерiнде оны беру жөнiндегi электр энергиясының нормативтiк шығынының шамаларынан асып кеткен жағдайда электр энергиясының осы көлемдерi энергия беруші ұйымдардың шығындарына жатады.

35. Энергия беруші ұйымдардың желілеріндегі электр энергиясының нормативтік технологиялық ысыраптарын өтеуге байланысты шығындары энергия беруші ұйымдардың тарифінде ескеріледі және оны Табиғи монополиялар туралы заңның 16-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына және 17-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес белгіленген тәртіппен осы энергия беруші ұйыммен электр энергиясын беруге шарт жасасқан энергия беруші ұйымның тұтынушылары төлейді.

Ескерту. 35-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

36. Электр энергиясының бөлшек сауда нарығы субъектiлерi арасындағы қаржылық өзара есеп айырысулар электрмен жабдықтау, сатып алу-сату, қызметтер көрсету шарттарында белгіленген тәртiппен, мерзiмдер мен шарттарда жүргiзiледi.

37. Электр энергиясын беру жөнiндегi нақты көрсетiлген қызметтер үшiн қаржылық өзара есеп айырысулар табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекiткен тарифтер мен есептік бір ай ішінде электр энергиясының нақты теңгеріміне енгізілген, тұтынылған электр энергиясының мөлшерi бойынша жүргiзiледi.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 25.12.2017 № 471 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Об утверждении Правил организации и функционирования розничного рынка электрической энергии, а также предоставления услуг на данном рынке

Приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 20 февраля 2015 года № 111. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 26 марта 2015 года № 10533.

В соответствии с подпунктом 13) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 9 июля 2004 года "Об электроэнергетике" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила организации и функционирования розничного рынка электрической энергии, а также предоставления услуг на данном рынке.

2. Департаменту электроэнергетики Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) направление на официальное опубликование настоящего приказа в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан в периодические печатные издания и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

В. Школьник

Утверждены приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 февраля 2015 года № 111

Правила
организации и функционирования розничного
рынка электрической энергии, а также
предоставления услуг на данном рынке

Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 – в редакции приказа Министра энергетики РК от 11.02.2021 № 54 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Настоящие Правила организации и функционирования розничного рынка электрической энергии, а также предоставления услуг на данном рынке (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 13) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 9 июля 2004 года "Об электроэнергетике" (далее – Закон) и определяют порядок организации и функционирования розничного рынка электрической энергии, а также предоставления услуг на данном рынке.

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия и определения:

1) расчетный период – отрезок времени, определяемый договором электроснабжения, за который производится расчет за оказанные услуги и/или поставку электрической энергии;

2) фактический баланс – документ, составленный энергопередающей организацией, эксплуатирующей электрические сети регионального уровня, устанавливающий адресное распределение объемов поставленной и потребленной электрической энергии субъектами на розничном рынке электрической энергии за расчетный период;

3) электрические сети регионального уровня – совокупность подстанций, распределительных устройств и соединяющих их линий электропередачи, предназначенных для передачи электрической энергии между районами внутри одной области либо между районами разных областей;

4) технические условия – технические требования, необходимые для исполнения подключения к электрическим сетям;

5) договор электроснабжения – соглашение, заключаемое на основе типового договора электроснабжения, согласно которому энергоснабжающая организация обязуется подавать потребителю через присоединенную сеть электрическую энергию, а потребитель обязуется оплачивать принятую электрическую энергию, а также соблюдать предусмотренный договором режим ее потребления, обеспечить безопасность эксплуатации находящихся в его ведении электрических сетей и исправность используемых им приборов и оборудования, связанных с потреблением электрической энергии.

Иные понятия и термины, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 2. Порядок организации розничного рынка электрической энергии и предоставления услуг на данном рынке

Сноска. Заголовок главы 2 – в редакции приказа Министра энергетики РК от 11.02.2021 № 54 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Участие энергопроизводящих организаций в розничном рынке электрической энергии

Сноска. Параграф 1 исключен приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 2. Участие энергопередающих организаций в розничном рынке электрической энергии

5. Энергопередающие организации на розничном рынке электрической энергии оказывают услуги по передаче электрической энергии на договорных условиях через электрические сети.

6. В процессе осуществления своей деятельности на розничном рынке электрической энергии энергопередающие организации:

1) ведут учет перетоков и объема передачи электрической энергии через обслуживаемые электрические сети;

2) осуществляют снятие показаний приборов коммерческого учета, определяют объемы потребления у всех розничных потребителей, присоединенных к обслуживаемым сетям, и передают эту информацию энергоснабжающим организациям и энергопередающим организациям, эксплуатирующим электрические сети регионального уровня;

3) обеспечивают и контролируют качество передаваемой по их сетям электрической энергии;

4) обеспечивают надежность передачи электрической энергии согласно заключенным договорам и требованиям, установленным в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики;

5) производят покупку электрической энергии для покрытия технологического расхода электрической энергии при передаче по обслуживаемым сетям и на хозяйственные нужды;

6) осуществляют выдачу технических условий на присоединение электрических сетей и установок потребителей к своим сетям;

7) осуществляют мероприятия по прекращению (ограничению) передачи электрической энергии.

7. Энергопередающие организации, эксплуатирующие электрические сети регионального уровня, дополнительно к перечисленному в пункте 5 настоящих Правил:

1) формируют базу данных о заключенных договорах на куплю-продажу электрической энергии и договорах на ее передачу;

2) составляют фактический баланс поставки и потребления электрической энергии субъектами розничного рынка электрической энергии;

3) рассматривают техническую возможность передачи заявленных потребителями объемов электрической энергии и соответствие их систем коммерческого учета требованиям, установленную в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики;

4) разрабатывают перспективные планы развития электрических сетей региона и осуществляют на их основе плановое развитие электрических сетей регионального уровня;

5) выявляют факты прекращения деятельности энергоснабжающими организациями на розничном рынке электрической энергии или прекращения ими электроснабжения розничных потребителей и уведомляет об этом гарантирующего поставщика электрической энергии.

8. Исключен приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 3. Участие энергоснабжающих организаций и потребителей в розничном рынке электрической энергии

9. Энергоснабжающие организации на розничном рынке электрической энергии продают потребителям в соответствии с публичными договорами электроснабжения.

Сноска. Пункт 9 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 06.02.2020 № 43 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. В процессе осуществления своей деятельности на розничном рынке электрической энергии энергоснабжающие организации:

1) исполняют оперативные распоряжения энергопередающей организации по ведению режимов поставки-потребления согласно условиям заключенного договора;

2) представляют энергопередающей организации суточные графики поставки-потребления электрической энергии по заключенным договорам на куплю-продажу электрической энергии и оказание услуг по передаче электрической энергии;

3) заключают договоры с энергопередающими организациями на передачу электрической энергии потребителям;

4) оплачивают услуги энергопередающих организаций по передаче электрической энергии.

11. Зона обслуживания энергоснабжающей организации определяется границами сетей энергопередающих организаций, к сетям которых присоединены потребители, в соответствии с заключенными ими договорами электроснабжения, а также точкой подключения розничных потребителей к шинам электростанций энергопроизводящих организаций.

Сноска. Пункт 11 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

12. Гарантирующий поставщик электрической энергии определяется из числа энергоснабжающих организаций, которые регулируются в соответствии с подпунктом 14) пункта 3 статьи 116 Предпринимательского Кодекса Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 12 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

13. Зоной ответственности гарантирующих поставщиков электрической энергии являются территория, на которую распространяется действие оперативно-диспетчерского управления энергопередающей организации, и все потребители, получающие электрическую энергию через электрические сети энергопередающей организации в соответствии с заключенными энергоснабжающими организациями договорами на передачу электрической энергии, а также подключенные к шинам электростанций энергопроизводящих организаций.

Сноска. Пункт 13 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

14. Договор электроснабжения между гарантирующим поставщиком электрической энергии и потребителями заключается в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

15. При расторжении договора электроснабжения энергоснабжающая организация предварительно, не менее чем за два календарных месяца уведомляет своих потребителей, энергопередающие организации и гарантирующего поставщика электрической энергии о расторжении соответствующих договоров электроснабжения письменно (если договор был заключен в письменной форме) или через средства массовой информации с размещением соответствующей информации на счетах на оплату услуг энергоснабжения, а также антимонопольный орган (если энергоснабжающая организация включена в Государственный реестр субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение).

16. Потребители, которые были оповещены о намерении соответствующей энергоснабжающей организации расторгнуть с ними договор электроснабжения и желающие заключить договор электроснабжения, обращаются с заявлениями в иную энергоснабжающую организацию (далее – новая энергоснабжающая организация) в течение месяца с момента получения извещения о расторжении договора (если договор был заключен в письменной форме) или с момента публикации объявления в средствах массовой информации.

17. Новая энергоснабжающая организация заключает договор электроснабжения (или соглашения о переходе прав и обязанностей по прежнему договору электроснабжения), в случае:

1) наличия у прежней энергоснабжающей организации полного пакета документов соответствующего потребителя, необходимых для заключения договора электроснабжения;

2) соблюдения потребителем условий договора электроснабжения с прежней энергоснабжающей организацией на момент прекращения его действия.

18. В случае отсутствия заявления потребителя о заключении договора электроснабжения по истечении одного месяца с момента получения им извещения о расторжении договора электроснабжения с прежней энергоснабжающей организацией или публикации объявления в средствах массовой информации, новая энергоснабжающая организация направляет потребителю письменное уведомление о необходимости заключения договора электроснабжения в случае намерения в дальнейшем получать услугу по энергоснабжению.

19. По истечению месяца с момента получения уведомления, при отсутствии заявления потребителя о заключении договора электроснабжения новая энергоснабжающая организация прекращает подачу электрической энергии потребителю прежней энергоснабжающей организации.

20. Новая энергоснабжающая организация с представителями прежней энергоснабжающей организации и представителями энергопередающей организации производит перепись показаний приборов коммерческого учета и составляет акт приема-передачи, который подписывают представители передающих и принимающих энергоснабжающих организаций и потребители. Данный акт приема-передачи служит основанием для взаиморасчетов сторон. В соответствии с актом приема-передачи прежняя энергоснабжающая организация выставляет счета потребителю для окончательного расчета.

21. Копия акта приема-передачи представляется в энергопередающую организацию для составления баланса электрической энергии.

22. Потребители электрической энергии на розничном рынке электрической энергии:

1) получают и потребляют электрическую энергию в соответствии с условиями заключенных договоров;

2) производят оплату за потребленную электрическую энергию по дифференцированным тарифным системам учета в порядке, установленном в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики;

3) поддерживают надлежащее техническое состояние электроустановок и приборов коммерческого учета электрической энергии, находящихся в собственности потребителя;

4) соблюдают режим электропотребления, определенный договором электроснабжения, за исключением бытовых потребителей;

5) допускают работников энергоснабжающих и энергопередающих организаций к приборам коммерческого учета, а также работников государственного органа по государственному энергетическому контролю для осуществления контроля технического состояния и безопасности эксплуатации электро- и энергоустановок.

22-1. Для смены энергоснабжающей организации потребитель направляет в новую энергоснабжающую организацию заявление в произвольной форме о смене энергоснабжающей организаций.

Новая энергоснабжающая организация в течение 1 (одного) рабочего дня уведомляет прежнюю энергоснабжающую организацию и энергопередающую организацию о поступившем заявлении.

В течение 5 (пяти) рабочих дней с момента подачи заявления потребителем новая энергоснабжающая организация с представителями прежней энергоснабжающей организации и представителями энергопередающей организации производит перепись показаний приборов коммерческого учета и составляет акт приема-передачи, который подписывают представители передающих и принимающих энергоснабжающих организаций и потребитель. Данный акт приема-передачи служит основанием для взаиморасчетов сторон.

Прежняя энергоснабжающая организация в течение 2 (двух) рабочих дней с момента составления акта приема-передачи выставляет счет потребителю для окончательного расчета.

С момента погашения потребителем счетов прежняя энергоснабжающая организация в течение 3 (трех) рабочих дней направляет в новую энергоснабжающую организацию пакет документов соответствующего потребителя, необходимых для заключения договора электроснабжения.

Сноска. Правила дополнены пунктом 22-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 06.02.2020 № 43 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Порядок функционирования розничного рынка электрической энергии

Сноска. Заголовок главы 3 – в редакции приказа Министра энергетики РК от 11.02.2021 № 54 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23. Купля-продажа и передача электрической энергии, совершаемые на розничном рынке электрической энергии, производится в соответствии с данными энергопередающих и энергопроизводящих организации к чьим сетям подключены розничные потребители согласно показаниям систем коммерческого учета электрической энергии.

Сноска. Пункт 23 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

24. Энергоснабжающая организация формирует заявки на предстоящие сутки по информации о потреблении, предоставленной потребителями, а также с учетом потребителей, к которым не предъявляются требования по соблюдению режимов электропотребления.

Сноска. Пункт 24 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).
25. Исключен приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

26. Энергопередающая организация формирует собственный суточный график, с учетом потребления субъектов оптового и розничного рынков электрической энергии, подключенных к ее сетям, на основе представленных ежесуточно заявок энергоснабжающих организаций и оптовых потребителей.

Сноска. Пункт 26 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

27. Суточный график энергопередающей организации, согласованный и утвержденный системным оператором, передается энергопередающей организации, энергоснабжающим организациям и оптовым потребителям для исполнения.

Сноска. Пункт 27 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

28. Отклонение от заявленных объемов электрической энергии энергоснабжающей организацией, утвержденных в суточном графике, регулируется на балансирующем рынке электрической энергии.

Сноска. Пункт 28 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

29. По результатам расчетного периода на основании показаний приборов коммерческого учета энергопередающая организация составляет фактический баланс, который является основанием для взаиморасчетов на розничном рынке электрической энергии. В фактическом балансе поставки (потребления) электрической энергии на розничном рынке электрической энергии по каждому субъекту розничного рынка электрической энергии указываются:

1) заявленные в суточный график с учетом корректировок объемы поставки (потребления) электрической энергии на розничном рынке электрической энергии по договорам купли-продажи электрической энергии с энергоснабжающими организациями по каждому из субъектов розничного рынка электрической энергии;

2) фактическое количество поставленной и потребленной на розничном рынке электрической энергии, зафиксированное приборами коммерческого учета.

Сноска. Пункт 29 с изменением, внесенным приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

30. Отношения, возникающие на розничном рынке электрической энергии по сделкам на импорт электрической энергии, регулируются в порядке, предусмотренном соответствующими договорами, законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики и межгосударственными соглашениями.

31. Импорт электрической энергии осуществляется при условии выполнения требований таможенного законодательства Республики Казахстан, если ратифицированным международным договором, участником которого является Республика Казахстан, не установлено иное.

32. Фактический расход электрической энергии (фактические потери электрической энергии) на ее передачу по электрическим сетям энергопередающих организаций либо иных владельцев сетей определяется как разница между суммарным объемом электрической энергии, вошедшей в электросети от генерирующих источников и других энергопередающих организаций по данным систем коммерческого учета, установленных в точках поставки электрической энергии за минусом объемов электрической энергии, полученной потребителями и переданной в сети другой энергопередающей организаций.

Сноска. Пункт 32 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

33. Определение величины нормативного расхода электрической энергии в электрических сетях энергопередающих организаций осуществляется в порядке, установленном согласно Методике расчета нормативной величины потерь электрической энергии в электрических сетях утвержденных согласно приложению 30 к Приказу Министра энергетики Республики Казахстан от 30 декабря 2016 года № 580 "Об утверждении нормативных технических документов в области электроэнергетики" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 14771).

Сноска. Пункт 33 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

34. В случае превышения величины фактического расхода электрической энергии в сетях энергопередающей организации на ее передачу, рассчитанной в соответствии с пунктом 33 настоящих Правил, над величиной нормативного расхода электрической энергии по ее передаче в их сетях, данные объемы электрической энергии относятся к издержкам энергопередающей организации.

35. Затраты энергопередающих организации, связанные с компенсацией нормативных технологических потерь электрической энергии в ее сетях, учитываются в тарифе энергопередающих организаций оплачиваются потребителями энергопередающей организации, заключившими договор на передачу электрической энергии с данной энергопередающей организацией в порядке, установленном согласно подпункту 2) пункта 2 статьи 16 и подпункту 2) пункта 2 статьи 17 Закона о естественных монополиях.

Сноска. Пункт 35 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

36. Финансовые взаиморасчеты между субъектами розничного рынка электрической энергии производятся в порядке, сроки и на условиях, установленных в договорах электроснабжения, купли-продажи, оказания услуг.

37. Финансовые взаиморасчеты за фактически оказанные услуги по передаче электрической энергии производятся по тарифам, утвержденным уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, и количеству потребленной электрической энергии, включенному в фактический баланс электрической энергии за расчетный месяц.

Сноска. Пункт 37 в редакции приказа Министра энергетики РК от 25.12.2017 № 471 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).