Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (5, 11, 13, 15, 17, 19-шығарылымдары) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2017 жылғы 4 шілдедегі № 191 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2017 жылы 20 қазанда № 15924 болып тіркелді

      Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек кодексінің 16-бабының 16-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Мыналар:

      1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (5-шығарылым);

      2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (11-шығарылым);

      3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (13-шығарылым);

      4) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (15-шығарылым);

      5) осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (17-шығарылым);

      6) осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (19-шығарылым) бекітілсін.

      2. Осы бұйрыққа 7-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің кейбір бұйрықтарының күші жойылды деп танылсын.

      3. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастан күнтізбелік он күн ішінде оның мемлекеттік және орыс тілдеріндегі көшірмесін баспа және электрондық түрде мерзімді баспа басылымдарына және "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына ресми жариялауға және Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне қосу үшін жіберуді;

      3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруды;

      4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Б.Б. Нұрымбетовке жүктелсін.

      5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрі 		Т. Дүйсенова

      "КЕЛIСIЛДІ"

      Қазақстан Республикасы

      Білім және ғылым министрі

      _____________ Е. Сағадиев

      2017 жылғы 29 тамыз

      "КЕЛIСIЛДІ"

      Қазақстан Республикасы

      Инвестициялар және даму министрі

      _____________ Ж. Қасымбек

      2017 жылғы 28 қыркүйек

  Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2017 жылғы 4 шілдедегі
№ 191 бұйрығына
1-қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (5-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

      1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (5-шығарылым) (бұдан әрі – БТБА) күрделілігі бойынша тиісті разрядтағы жұмысшылар кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында қамтылған жұмыстарға сәйкес келетін геологиялық барлау және топографиялық-геодезиялық жұмыстар бойынша жұмыстарды қамтиды.

      2. БТБА Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен әзірленген.

      3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалар ерекше айтылған жағдайлардан басқа, осы БТБА-да көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдарда, меншік және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, жұмыстарды тарифтеу және жұмысшыларға біліктілік разрядтарын беру кезінде қолданылады.

2-тарау. Геологиялық барлау және топографиялық-геодезиялық жұмыстар разрядтары бойынша жұмысшылар кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Геодезиялық белгілерді монтаждаушы, 3-разряд

      4. Жұмыс сипаттамасы:

      монтаж, демонтаж және ағаштан жасалған геодезиялық белгілерді, орталықтарға және триангуляция және полигонометриялық бөлімдер үшін темірбетон және монолитті бетондарды жөндеу;

      ниверлеу бөлімдері үшін негізгі және фунттық реперлерді және ниверлеу маркаларын дайындау;

      геодезиялық белгілерге арналған орындарды тазалау;

      діңгектерді, көтергіш матчталарды және өзге де түсіру-көтеру операцияларына арналған құралдарды орнықтыру;

      элементтерді, торапты дайындау және ағаштан істелінген геодезиялық белгілерді және жердегі белгілердің жеке бөлшектерін жинау;

      геодезиялық белгілерді жинаулы немесе белгілердің жеке бөліктерін кейін бекітумен көтеру;

      орталықтарды салу және бағдарлық пункттерді орнату;

      темірбетон пилондарын, бетонды монолиттер мен реперлерді құю үшін формаларды дайындау, жинау, орнату және алып тастау;

      шұңқырларға белгі қою және қазу;

      арматураларды тоқу;

      бетон массасын дайындау және төсеу;

      реперлерді орнату, тазарту және олардың сыртқы безендірілуі;

      геодезиялық белгілерді, реперлерді, триангуляция немесе полигонометрия орталықтары мен пунктерін салған және жөндеген кезде ұсталық, жердегі және бетонмен жасалатын жұмыстарды орындау;

      құралдар мен материалдарды, жабдықтарды тиеу, түсіру және тасымалдау;

      геодезиялық белгілерді және реперлерді сақтауға тапсыру үшін құжаттарды дайындау.

      5. Білуге тиіс:

      ағаш геодезиялық белгілердің, триангуляция және полигонометрия орталықтары және пункттерін, фундаменталды және топырақты реперлердің, жартасты маркалар мен реперлердің міндеті мен құрылысын;

      геодезиялық белгілерді монтаждау және демонтаждау тәртібі және олардың жасау сапасына қойылатын талаптарды;

      бөлшектер мен конструкция жалғамаларының негізгі түрлерін;

      ағаш геодезиялық белгілерді жинақталған түрінде және олардың жекелеген бөлшектерін көтеру тәсілдерін;

      ағаш геодезиялық белгілерді, блоктарды, тростарды, арқандарды бекіту тәсілдері мен қағидалары, құрылыс-монтаждау, ағаш шеберлігі, жер және бетон жұмыстарының орындалу технологиясын;

      ағаш геодезиялық белгілер, реперлер, триангуляция немесе полигонометрия орталықтары мен пункттерін жасауда қолданылатын құрылыс материалдарының негізгі түрлері мен қасиеттерін;

      арматуралық каркастарды монтаждау тәртібін;

      бетон жасау технологиясын;

      ағаш шеберлігі, слесарлық және бақылау-өлшеу құралдарының түрлері мен міндетін;

      орталықтарды және геодезиялық белгілерді сыртқы безендіру құрылысын.

2-параграф. Геодезиялық белгілерді монтаждаушы, 4-разряд

      6. Жұмыс сипаттамасы:

      биіктігі 20 метрге дейінгі металды геодезиялық белгілерді және биіктігі 20 метрден 40 метрге дейінгі ағаштан істелінген геодезиялық белгілерді монтаждау, демонтаждау және жөндеу;

      жеке бөлшектерді дайындау және жерге орнықтыру;

      көтеру жабдықтары мен механизмдерін монтаждау және демонтаждау;

      биіктікте металл белгілерін жөндеу мен қорғауда құрылыс-монтаждау жұмыстарын орындау;

      дәнекерлеу және слесарлық жұмыстарды орындау;

      геодезиялық белгілерді сақтау тапсыру үшін құжаттарды дайындау.

      7. Білуге тиіс:

      металды геодезиялық белгілердің міндетін, конструкциясын және бөлшектерінің элементтері;

      металды геодезиялық белгілерді демонтаждау, монтаждау және жөндеу әдістері мен тәртібін, оларды дайындау сапасына қойылатын талаптарды;

      геодезиялық белгілерді, олардың бөлшектерін, блоктарды, тростарды, арқандарды бекіту амалдары мен қағидаларын, құрылыс-монтаждау және дәнекерлеу жұмыстарын орындау технологиясын;

      металды геодезиялық белгілерді салуда қолданылатын материалдардың негізгі түрлері мен қасиеттері;

      дәнекерлеу жабдықтарының, ұсталық-балташылық құралдардың түрлері мен міндетін.

      8. Биіктігі 20 метрден 40 метрге дейінгі металды геодезиялық белгілерді және биіктігі 40 метрден жоғары ағаш геодезиялық белгілерді монтаждау және демонтаждау кезінде - 5-разряд.

      9. 40 метрден жоғары биіктіктегі металл геодезиялық белгілерді монтаждау және демонтаждау кезінде - 6-разряд.

3-параграф. Геологиялық жұмыстардағы жұмысшы, 2-разряд

      10. Жұмыс сипаттамасы:

      бұрын өткен, жаңадан өтетін және ұсақ тау-кен қазбаларын тарату және тазалау (канавалар, копуштар мен шурфтар);

      геолог маманды бағытта алып жүру;

      сынама дубликаттарын сұрыптау және сынамалау үшін дайындау;

      су деңгейін өлшеуді жүргізу және су көздерін пайдалану режимін сақтау;

      гидрометикалық жұмыстарда жармаларды тазалау;

      борпылдақ жыныстардың литогеохимиялық сынамаларын себу және ұсақтау, кептіру;

      сынамаларды таңдау үшін қаптарды және флягаларды жуу, пакеттерді даярлау;

      құралдарды, жабдықтарды, аспаптарды, далалық жарақтарды тиеу, түсіру және орау;

      жүктерді (көлік құралдарына қолжетімсіз жерлерде) тасымалдау немесе

      көшіру;

      құралдарды, жабдықтарды, аспаптарды, далалық жарақтарды жұмыстық күйде ұстау және оларға қызмет көрсету;

      тұрақтау лагерінің орнын таңдауға, палатканы құру және шешуге қатысу;

      тұрақ аймағында мүлікті тазалау және қорғау, қалыпты санитарлық-гигиеналық талаптарды қамтамасыз ету;

      өндірістік және тұрғын үй-жайларды тазалау және мерзімді дезинфекциялау;

      дала жұмыстарын жүргізу;

      отын-суды дайындау, отынды жару және әкелу, тамақ дайындау;

      дала жұмыстарын тарату және ұйымдастыруға қатысу.

      11. Білуге тиіс:

      әртүрлі сынамаларды және геологиялық партиялардың көшуі кезінде лагерь алаңында орналасқан аспаптарды, құралдарды, жабдықтарды сақтау, тасымалдау және орау қағидаларын;

      материалдарды, жабдықтарды құралдарды қолдану қағидаларын;

      азық-түлікті қабылдау, сақтау, шығыстарын есепке алу қағиадаларын және жарамдылық мерзімін;

      аспазшы және кулинар ісі негіздерін.

4-параграф. Геологиялық жұмыстардағы жұмысшы, 3-разряд

      12. Жұмыс сипаттамасы:

      бороздалық және шлихті сынамаларын, газ және су сынамаларын, геоботаникалық сынамаларды, жеке штуфты, литгеохимиялық сынамаларды, табиғи жыныстардың үлгілерін таңдау, орау және этикеттеу, борпылдақ жыныстардан монолиттерді таңдау;

      шлих сынамаларын жуу үшін орын жабдықтау;

      лотокта немесе ожауда белгіленген үлес салмаққа немесе түсіне жеткенге дейін шлихті сынамаларын шаю;

      шлихты сынамаларды кептіру;

      алтыннан, касситериттен, вольфрамиттен және басқа да металл компоненттерінен және түрлі минералдар қиыршықтарын үрлеу жолымен шлихтерді өңдеу;

      дала құралдарының көрсеткіштерін алу және журналға жазу;

      су көзерінің жерасты және жерүсті параметрлерін өлшеу;

      гидрометриялық жұмыстарда жармаларды тазалау;

      таяз тау қазбаларын қолдан өндіруді жүргізу және тарату;

      борпылдақ сынамаларды елеу, беохимиялық сынамалардың күлге айналуы, керна скважиналарын, тауүсті қазбалардың сынамалары дубликатын сынамалау, дайындау, таңдалған сынамаларды көшіру;

      арақашықтықты өлшеу;

      топографиялық-геодезиялық түсірілімге торфобарлау бағыттарын салу,

      аймақты барлауға қатысу;

      реперлерді қазандықтарға орналастыру және олардың сыртқы безендірілуі;

      су қабылдағыштар мен өзендердегі өлшеу жұмыстары;

      сапропелді және торфты кендерді байқап білу;

      зертханалық зерттеулер үшін донналық және минералды қабаттамаларды, сапропель, торфты сынамаларын этикеттеу, орау және таңдау;

      электропрофильдеу және электрозондтауға сынамалық ленталарды қалауға, орман таксационды жұмыстарын, торфты анықтауға қатысу;

      дала жұмыстарын жүргізу, ұсақ скважиналарды қолмен және мотобұрғымен бұрғылау;

      трасса-визиркаларды тазалау;

      құралдарды, жабдықтарды, дала жарақтарын тиеу, түсіру және тасымалдау (көшіру).

      13. Білуге тиіс:

      таулы-тайгалы және шөл аудандарда маршруттарды жүргізу дағдысы; геологиялық түсіру және іздестіру жұмыстарын жүргізу туралы негізгі мағлұматтарды;

      сынамалар мен жыныстардың үлгілерін тасымалдау, этикеттеу, орау және таңдау қағидаларын;

      шлих сынамаларын шаю және таңдау амалдары мен қағидаларын;

      шлихтерді үрлеу қағидаларын, шлихтарда кездесетін шлихты минералдар мен металдар көп шоғырланатын жерлерді;

      дала аспаптарын пайдалану және оларға қызмет көрсету қағидаларын;

      тау жыныстарының физикалық-механикалық қасиеттері туралы қарапайым мағлұматтар және олардың орын жағдайларын;

      топографиялық-геодезиялық зондылау және сынама таңдау құралдарының міндетін, оларды қолдану, сақтау және тасымалдау қағидаларын;

      геодезиялық белгілердің міндетін;

      қазандықтарды қазу, жолдар мен визиркаларды тазалау қағидаларын;

      ормантаксациялау жұмыстары туралы негізгі түсініктерді;

      қолмен және мотобұрғымен бұрғылау технологиясын;

      мотобұрғылау және бұрғылау құралдарын қолдану қағидаларын.

5-параграф. Геологиялық сынамаларды шаюшы, 2-разряд

      14. Жұмыс сипаттамасы:

      біліктілігі анағұрлым жоғары геологиялық сынамаларды шаюшының басқаруымен шлихты сынамаларды шаю;

      құмдарды лотоктарға, ожауларға құралдары мен құрылғыларына тиеуге, оларды сүртуге, қиыршық материалдарды шаюға, ауыр фракцияларды отырғызуға қатысу;

      шлихтерді тиеу, кептіру және орау.

      15. Білуге тиіс:

      геологиялық сынамалардың концентрацияларын орнату және шаюдың негізгі қағидаларын;

      шлихтарда жиі кездесетін минералдар құрамын;

      бос және құрамында металлы бар жыныстардың сыртқы белгілерін.

6-параграф. Геологиялық сынамаларды шаюшы, 3-разряд

      16. Жұмыс сипаттамасы:

      массалық шлих сынамаларын лотоктарда, ожауларда, шаятын және аяқтайтын аспаптар немесе құрылғыларда дән көлемі 1 миллиметр және одан үлкен болған кезде шлихтің пайдалы минералдарының 70 пайыздан кем болмайтындай шығуын қамтамасын ете отырып, шаю және аяқтау;

      құмдарды тиеу, оларды себу, қиыршық материалдарды шаю, балшықты заттардан босату, ауыр фракцияларды концентраттау, сынаманы "сұр" шлихқа дейін шаю;

      сынама нөмірін көрсетумен сынамадан шайылған металды орау;

      сынамаларды шаю есебін жүргізу.

      17. Білуге тиіс:

      шлихтілі сынамалардың міндетін, оларды шаю және аяқтау қағидалары мен амалдарын;

      құралдар мен жабдықтардың құрамында құмдардың болуына байланысты аяқтап және шаю жұмыстарының технологиялық режимдерін;

      шайылған сынамаларды есептеу, орау және таңбалау қағидаларын.

7-параграф. Геологиялық сынамаларды шаюшы, 4-разряд

      18. Жұмыс сипаттамасы:

      массалық шлих сынамаларын лотоктарда, ожауларда, шаятын және аяқтайтын аспаптар немесе құрылғыларда дән көлемі 0,5 миллиметрден 1,0 миллиметрге дейін болған кезде шлихтің пайдалы минералдарының 90 пайыздан кем болмайтындай шығуын қамтамасыз ете отырып, шаю және аяқтау.

      19. Білуге тиіс:

      борпылдақ таулы жыныстарды шайылуы бойынша классификациялау және оларды суда балшықтан тазарту әдістерін;

      пайдалы және ілеспе минералдардың түрлерін;

      су қозғалысы жылдамдығының құмды шлихтардың шығуына әсер етуін;

      шлихты сынамаларды өңдеу қағидаларын.

8-параграф. Геологиялық сынамаларды шаюшы, 5-разряд

      20. Жұмыс сипаттамасы:

      лотоктарда, ожауларда, шаюшы-концентраттық құралдарда немесе қондырғыларда бақылау шлих сынамаларын шаю және аяқтау;

      массалық шлих сынамаларын лотоктарда, ожауларда, шаятын және аяқтайтын аспаптар немесе құрылғыларда дән көлемі 0,5 миллиметрден аз болған кезде шлихтің пайдалы минералдарының 95 пайыздан кем болмайтындай шығуын қамтамасын ете отырып, шаю және аяқтау;

      шайылған бақылау сынамаларын өңдеу, таңбалау және есепке алу.

      21. Білуге тиіс:

      концентраттық және шаю қондырғылары немесе құралдарының құрылысын және оларды реттеу қағидаларын;

      шлихтардағы пайдалы және ілеспе минералдардың макро белгілері мен сипаттамаларын;

      бақылау сынамаларын есептеу, таңбалау және өңдеу қағидаларын.

9-параграф. Геологиялық сынамаларды іріктеуші, 4-разряд

      22. Жұмыс сипаттамасы:

      жер қойнауларындағы қорларды есептеу, пайдалы қазбалардың саны мен сапасын айқындау үшін тау-кен қазбаларындағы бороздалық, задиркілі, шрурлі және басқа да сынамаларды іріктеу;

      пневматикалық, электрлі сынама іріктеуіштердің, шой балғаның, перфораторлардың көмегімен жоғары дәлдікпен және қатаң рұқсаттамалармен тау жыныстарын сұғу және контурлау;

      қажет жағдайда сынама массалары мен көлемін, задирка алаңын, борозданың қимасын өлшеу, бороздаларды егеу, шпурларды бұрғылау;

      сынамаларды таңбалау және орау;

      сөрелердің орнын ауыстыру және бекіту;

      перфораторлар мен шой балғаларды, сынама іріктеуіштерді жұмысқа дайындау, ауа өткізгіш және электр желілеріне қосу;

      1500 метр тереңдікке дейінгі теңіздер мен басқа да су қоймаларында донна сынамаларын іріктеу;

      қолданылатын жабдықтарға техникалық қызмет көрсету, олардың жұмысында қарапайым жарамсыздықтардың алдын алу және шығару;

      техникалық құжаттама жүргізу;

      сынамаларды сақтау және есепке алу;

      23. Білуге тиіс:

      кендердің құрылымын, текстураларын, микротектоника негіздерін;

      бөлу сызықтарының бағыттарын және тау жыныстарының физикалық қасиеттерін;

      жарылу сызықтарын пайдалану әдістерін;

      шпурлардың орналасу схемалары мен олардың тереңдігін;

      электрлі және пневматикалық құралдардың құрылысын, конструкциясын, оларды пайдалану қағидаларын, қолданылатын құралдардың түрлерін;

      қолмен және механикаландырылған әдістермен жыныстарды өңдеу және геологиялық сынамаларды іріктеу стандарттары мен техникалық шарттарын;

      орнатылған дабылдамаларды пайдалану қағидаларын;

      донналы сынама іріктеу технологиясын және техникалық құралдардың құрылысын.

      24. 1500 метр тереңдікке дейінгі теңіздер мен басқа да су қоймаларында донна сынамаларын іріктеуде - 5-разряд.

10-параграф. Геологиялық іздестірулер мен түсіруді өткізуші, 2-разряд

      25. Жұмыс сипаттамасы:

      геологиялық ұйымдар жұмыскерлерін жазықтық даламен қозғалған кезде неғұрлым ыңғайлы және қауіпсіз бағыт бойынша белгіленген пункт және лагерь тұрағына жеткізу;

      итпен, бұғымен, есекпен, түйемен, жылқымен адамдар мен жүктерді тасу;

      жүктерді тиеу, жинау, түсіру, орау және бекіту;

      жануарлар жабдықтарын және шаналар, арбалар, жегулерді жөндеу;

      жегілетін жануарларға қарау, фуражды алу және есепке алу, ағымдағы қажеттіліктер үшін азық даярлау, жануарларды тамақтандыру.

      26. Білуге тиіс:

      аймақ жұмысының рельефтерінің негізгі элементтерінің жергілікті атаулары мен орналасуын;

      қыстаулардың, жайлаулардың, елді мекендердің, құдықтардың орналасқан жерлерін;

      жолдар, жалғыз аяқ жолдар, аяқ өткелдердің жыл бойына өтуі мен орналасуын;

      белгіленген пунктке дейінгі неғұрлым ыңғайлы әрі қауіпсіз жолдарды;

      тұрақтауға қауіпсіз жерлерді;

      жүктерді тиеу, орау және орналастыру қағидаларын;

      жануарларды тамақтандыру және оларға қарау қағидаларын;

      жануарларға жарақаттануы және ауырған жағдайда алғашқы ветеринариялық көмек көрсету қағидаларын.

      27. Геологиялық ұйым жұмыскерлерін:

      биік таулы, шөлді, тайга және батпақты жерлерде алып жүру кезінде - 3-разряд;

      адам тұрмайтын таулы, тайга, қатты батпақты және шөлді жерлерде алып жүру, сонымен қатар адамдар мен жүктерді су транспортымен тасымалдау кезінде - 4-разряд.

11-параграф. Геофизикалық аппаратураны жөндеуші, 5-разряд

      28. Жұмыс сипаттамасы:

      жұмыс өндірісі орындарында немесе ұйымның далалық базаларында геофизикалық жабдықтарға, аппаратураларға, аспаптар мен жекелеген тораптарға жоспарлы техникалық қызмет көрсету, ағымдағы жоспардан тыс жөндеулерді орындау;

      құрастыру, демонтаждау, баптау;

      ұсақ геофизикалық жабдықтарды, аппаратуралар мен аспаптарды реттеу және сынау;

      жекелеген тораптарды (бөлшектерді) ауыстыру және оларды стационарлық жағдайда жөндеуге жіберу қажеттілігін айқындау.

      29. Білуге тиіс:

      электр және радиотехника негіздерін;

      принципиалды электр және радиосхемаларды, типтерін, құрылысын;

      геофизикалық жабдықтарды, аппаратура мен аспаптарды жинау және демонтаждау тәртібін, амалдарын;

      техникалық қызмет көрсету, жөндеу, геофизикалық және жекелеген тораптарды баптау және реттеу технологиясы мен қағидаларын;

      дәнекерлеу жұмыстарын орындау тәсілдерін.

12-параграф. Геофизикалық аппаратураны жөндеуші, 6-разряд

      30. Жұмыс сипаттамасы:

      құралдар мен аппаратуралар, басқа да геофизикалық құралдар және сейсмоқабылдағыштар, потенциометрлер, аэромагнитометрлер, гравитациялық вариометрлер, гравиметрлер, газдыкаротажды, каротажды, электрбарлаушы, баламалы сейсмикалық және басқа да геофизикалық станцияларды жөндеу;

      құралдар мен аппаратура, геофизикалық жабдықтарды жинау, демонтаждау, баптау, реттеу, сынау және эталондау;

      31. Білуге тиіс:

      электр және радиотехника негіздерін;

      принципиалды электр және радиосхемаларды;

      геофизикалық станциялардың, аспаптар мен аппаратураның және басқа да құрылғылардың типтерін, құрылысын және оларды жинау және демонтаждау тәртібін, әдістерін;

      геофизикалық аспаптарды, аппаратураны, құрылғыларды және олардың кешендерін баптау, реттеу, эталондау, жөндеу технологиясы мен қағидаларын;

      электр және радиомонтаждау жұмыстарының технологиясын;

      өлшеу құралдарының құрылысын, пайдалану және жөндеу қағидаларын, жөндеу жұмыстары кезінде материалдар мен техникалық құралдарды пайдалану және сақтау қағидаларын;

      радиоактивті көздермен жұмыс істеу қағидаларын.

      32. Радиоактивті көздер мен электрондық-цифрлық кешендермен байланысты жұмысты орындауда - 7-разряд;

      33. Техникалық және кәсіптік (кәсіптік орта) білім талап етіледі.

13-параграф. Геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы, 2-разряд

      34. Жұмыс сипаттамасы:

      сейсмоқабылдағыштарды электродтарды аймақтарда орнатуға және оларды сейсмикалық және электр барлау желілеріне қосуға қатысу;

      жұмыс үрдісінде электродтар мен байланыстырғыш сымдарды, сейсмоқабылдағыштарды көшіру;

      сейсмикалық, электр барлаушы және қосалқы желілердің сымдарын тарқату (жаю);

      бандаждар мен изоляцияларды қалпына келтіру, байланыстағы ақауларды жою;

      сейсмикалық костарды, қуаттау желілерін дайындауға қатысу;

      блок-балансты және каротажды жабдықтарды, гравиметрлерді орнатуға қатысу және алаңды дайындау, түсіру-көтеру операцияларына қатысу;

      кернаны радиометриялық зерттеуде дайындау;

      аппаратура мен жабдықты орнатуда тиеу-түсіру жұмыстарын орындау.

      35. Білуге тиіс:

      жабдықтар мен құралдарды, аппаратураны сақтау, тасымалдау және пайдалану қағидаларын, құрылысын;

      монтаждау құралдарымен жұмыс істеудің негізгі тәсілдерін.

14-параграф. Геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы, 3-разряд

      36. Жұмыс сипаттамасы:

      сейсмикалық станцияларда геофизикалық жұмыстарды орындауға, сейсмикалық костарды қосуға (өшіруге), жерге қосу және қоршауға қатысу;

      электрмен қуаттау жүйелеріне (бензоагрегаттар, қуаттану құрылғылары, аккумуляторлық батареялар) жүйелеріне қызмет көрсету;

      электробарлау станцияларында, жарылғыш пункт станцияларында геофизикалық жұмыстарды орындауға қатысу;

      жарылғыш заттарды көшіру және тиеу (түсіру), пассив зарядтарды қопарушының қатысуымен дайындау;

      қопарғыш скважиналарды шаблондау және қалпын тексеру;

      қопарушымен бірге зарядтарды шурфаларға салу, оларды скважинаға түсіру, детонациялаушы жіптер желілерін салу;

      бұрғылау–қопару жұмыстарының салдарын жоюға қатысу;

      электр барлау станцияларында байланыстың ақауларын табу және жөндеу;

      жерге қону құрылғылары және олардың сапасын тексеру;

      электр қуаттау жүйелеріне қызмет көрсету (көшірілетін бензоагрегаттар, аккумулятор батареялары);

      бақылау пункттерінде құралдар мен жабдықтарды орнату.

      37. Білуге тиіс:

      электр барлау және сейсмикалық желілердің құрылысын;

      оларды станцияларға байланыстыру және қосу жүйесін;

      бақылау-өлшеу құралдарымен жұмыс істеу әдістерін;

      қозғалтқышпен, генератормен және тасылатын бензоагрегаттардың бақылау құрылғыларының құрылысын және оларды қолдану қағидаларын;

      қышқыл және сілті аккумуляторларын сақтауға, тасымалдауға, оларға қызмет көрсетуге және қуаттауға қойылатын талаптарды;

      физикалық жұмыстарда қолданылатын жабдық пен материалдарды пайдалану жөніндегі нұқсаулықтар мен нормативтік құжаттарды;

      жарлығыш материалдардың негізгі қасиеттері мен сипаттамасын, оларды тасымалдау мен тасымалдауға қойылатын талаптарды;

      пассив қуаттарды монтаждау амалдары мен оларды тасымалдауды;

      монтаждау құралын және оқшаулау материалдарын қолдану қағидаларын;

      жару жұмыстарын жүргізудің бірыңғай қағидаларын.

15-параграф. Геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы, 4-разряд

      38. Жұмыс сипаттамасы:

      сейсмикалық, электр барлаушы және қосалқы желілерді дайындау;

      сейсмоқабылдағыштар мен электр барлау қондырғыларын (өткізуші, жайылу) қосу және белгілеу сапасын, олардың жұмысындағы мақаулықтарды анықтау және жою;

      сейсмикалық костардың секцияларын, электробарлау желілерін дайындауға қатысу, сейсмоқабылдағыштар топтарын монтаждау;

      жерге қосу және қоршаудың түрлі құрылғылары;

      дайындалған бақылау жүйесі нүктелерін аймақта іздеу;

      гравиметрлерді көлбеу орнату және көшіру;

      радиометриялық құралдардың көмегімен жұмыс бақылауларын орындау және жұмысқа дайындау, тексеру;

      гравитерлер мен радиметрлердің көрсеткіштерін дала журналдарына тіркеу;

      тану белгілері құрылымы;

      радиометрлердің сезімталдығын тексеру және эталондау;

      геодезиялық жабдыққа ағымдағы жөндеу жүргізуге қатысу және профилактикалық қызмет көрсету;

      қалпын бақылау.

      39. Білуге тиіс:

      геофизикалық жұмыстардың сәйкес түрінің әдістемесі мен міндеттері туралы негізгі мағлұматтарды;

      геофизикалық дала жұмыстарының өндірістік процестерін ұйымдастыруды және оларды орындау технологиясын;

      геофизикалық құралдарды орнату және аймақта бақылау нүктесін белгілеу жүйесін;

      геофизикалық құралдар мен жабдықтарды сақтау және тасымалдау, қызмет көрсету, пайдалану қағидаларын;

      бақылау-өлшеу құралдарымен және монтаждау аспаптарымен жұмыс істеу тәртібін;

      электр тізбектерінің негізгі амалдарын;

      әдіске сай (жару жұмыстарын, жоғары қуатты токтармен жұмыс жасау, ионды сәулеленумен) жұмыс жүргізу жөніндегі нұсқаулықтарды.

      40. Ескертпе:

      теңізде геофизикалық зерттеу жүргізуде жұмысшылардың тарификациясы бір разрядқа жоғары жүргізіледі.

16-параграф. Каротаж станциясының машинисі, 4-разряд

      41. Жұмыс сипаттамасы:

      тереңдігі 1000 метрге дейінгі скважиналарда атқылау-жару жұмыстарын және геофизикалық зерттеулер жүргізуде каротажды көтергіштерді, газды каротажды, өзі жүретін каротажды және перфораторлы станцияларды басқару;

      станциялар мен көтергіштерді тасымалдау мен жұмысқа дайындау;

      алаңды таңдау және дайындау, сондай-ақ зертхананы, генераторлы топты және көтергішті орнату;

      жабдықты монтаждау және демонтаждау;

      станцияларды жарықтандыратын және қуатты желілерге қосу;

      аппаратураны (құрылғыларды) скважинаға түсіру және оларды көтеру;

      генераторлар мен бензоқозғалтқыштарға, көтергіштерге, лебедкаларға, зертханаларға, станцияларға ағымдағы жөндеу және жоспарлы техникалық қызмет көрсетуге қатысу;

      аккумуляторларды қуаттау;

      жабдықтар мен құралдарды, аппаратураны тиеу, түсіру және тасымалдау;

      42. Білуге тиіс:

      скважиналардың конструкциясын, скважиналарда геодезиялық зерттеулер жүргізу тәртібін;

      аппараттарды түсіру және көтеру қағидаларын;

      каротажды-перфораттық жабдықты және аппаратураны тасымалдау қағидаларын, олардың құрылысын және оларды пайдалану қағидаларын;

      газдыкаротажды, перфораторлық және каротажды станциялардың жабдықтарына ай сайынғы және жоспарлы техникалық қызмет көрсету және ағымдағы жөндеу жүргізу қағидаларын;

      жабдықтардың, аппаратураның, генераторлар мен станциялардың техникалық сипаттамаларын және түрлерін;

      сымдардың және кабельдердің маркасын;

      электротехника негіздерін;

      жару жұмыстарын жүргізу тәртібін және қағидаларын;

      аккумуляторларды қуаттау қағидалары мен режимдерін;

      жерге қосу және желінің зақымдарын табу амалдарын;

      бензоқозғалғыштардың генераторлар мен станциялардың қосымша механизмдері ақауларының белгілерін, олады жою амалдарын.

      43. Тереңдігі 1000 метрден 4000 метрге дейінгі скважиналарда, сонымен қатар тереңдігі 1500 метрге дейін еңіс бағытталған скважиналарда геофизикалық зерттеулерді және ату-жару жұмыстарын жүргізу кезінде - 5-разряд;

      тереңдігі 4000 метрден 5000 метрге дейінгі скважиналарда, сонымен қатар тереңдігі 1500 метрден жоғары еңіс бағытталған скважиналарда геофизикалық зерттеулерді және ату-жару жұмыстарын жүргізу кезінде - 6-разряд;

      тереңдігі 5000 метрден жоғары скважиналарда, көлбеу скважиналарда, тығыздығы 1 куб сантиметрге 1,6 граммнан жоғары ауырлатылған бұрғылау ерітіндісі бар скважиналарда геофизикалық зерттеулер мен атқылау-жару жұмыстарын жүргізу кезінде - 7-разряд.

17-параграф. Каротажшы, 4-разряд

      44. Жұмыс сипаттамасы:

      скважиналарды каротаждау бойынша жұмыстар атқару;

      монтаж, демонтаж және каротаждық бұрғылау жабдықтарын жөндеуді жүргізуге қатысу;

      каротаждық жабдықтың жарамды күйде болуын тексеру;

      өлшеулер жүргізу және токтың кету орындарын анықтау;

      каротаждық кабельдерде және өткізгіштерді оқшаулауда ақауларды жою;

      скважинаның аузында аппараттар мен аспаптарды түсіруге және орнатуға қатысу;

      каротаждық құралдар мен аспаптарға техникалық қызмет көрсетуге қатысу;

      аппаратура мен жабдықты ажырату, скважинадан көтеру, тиеу, түсіру және тасымалдау.

      45. Білуге тиіс:

      скважиналарда геодезиялық зерттеулерді жүргізу тізбектілігін;

      каротаждау-перфораторлау құрылғылары мен жабдықтары қызметінің, схемаларының негіздері мен оларды пайдалану қағидаларын;

      скважиналарда геофизикалық зерттеулер жүргізу кезінде қолданылатын қоректену көздерінің түрлерін және оларды қолдану қағидаларын;

      каротаждық кабельдерді оқшауландыруды және оларды жөндеу қағидалары мен тәртібін;

      дәнекерлеу жұмыстарын жүргізу амалдарын;

      жарылғыш материалдар туралы жалпы түсінік және оларды қолдану қағидаларын;

      каротаждық құралдарға техникалық қызмет көрсету тәртібін;

      каротаждық кабельдердің қосылып кетуін және зондтарын жасау амалдарын.

18-параграф. Каротажшы, 5-разряд

      46. Жұмыс сипаттамасы:

      тау жыныстарында геофизикалық зерттеулер жүргізу үшін тереңдігі 1000 метрге дейінгі бұрғылау скважиналарын перфорациялау, ұңғыманы қопару және пневмоөңдеу, каротаж бойынша жұмыстар атқару;

      скважиналарда блок-баланс және зертханаларды, көтергіш құрылғыларды орнату;

      торпедалар мен атқыш аппараттарды, скважиналық құралдарды скважиналарға түсіру және біріктіру;

      каротаждау, пневмоөңдеу, перфорациялау және торпедалау үшін және скважина жанындағы және ұңғымааралық зерттеулер үшін аппаратураны, жабдықты және жұмыстық схемаларды монтаждау, демонтаждау және жарамдылығын тексеру;

      жерге тұйықтау;

      ескерту белгілерінің болуын тексеру, кабельді және бірінші белгінің бағасын өлшеу;

      қолданылатын құралдың, жабдықтың ақауларын жою;

      өрілген және бронирленген кабельдердің оқшауланған зақымдарын жою;

      жабдықтар мен құралдарды, аппаратураны ажырату, скважинадан көтеру, түсіру және тиеу.

      47. Білуге тиіс:

      бұрғылау скважиналары олардың конструкциясы туралы жалпы түсінік;

      скважиналарда әртүрлі геодезиялық зерттеулерді жүргізу тәртібін;

      каротаждау, перфорациялау, торпедтеу және скважиналарда геофизикалық зерттеулер кезінде қолданылатын жабдықтың, аппаратураның және торпедалардың типтерін, құрылысын және оларды пайдалану қағидаларын;

      электротехника негіздерін, сымдар мен кабельдердің маркасын, электр қуатының көздерін және оларды қолдану қағидаларын;

      жерге қосу амалдарын;

      жарылғыш материалдардың және радиоактивті заттардың түрлерін, оларды қолдану қағидаларын;

      электр монтаждық жұмыстарды жүргізу тәртібін және негізгі қағидаларын;

      құралдарды, аппаратура мен арнайы заттарды сақтау және тасымалдау қағидаларын;

      жабдықтарға жөндеу жүргізу тәртібін және қағидаларын.

      48. Тереңдігі 1000 метрден 4000 метрге дейінгі бұрғылау скважиналарында, скважина тереңдігі 1500 метрге дейінгі еңіс бағытталған бұрғылау скважиналарында каротаждау, перфорациялау, ұңғыманы қопару және пневмоөңдеу бойынша жұмыс жүргізу кезінде - 6-разряд;

      тереңдігі 4000 метрден 5000 метрге дейінгі бұрғылау скважиналарында, скважина тереңдігі 1500 метрден жоғары еңіс бағытталған бұрғылау скважиналарында каротаждау, перфорациялау, ұңғыманы қопару және пневмоөңдеу бойынша жұмыс жүргізу кезінде - 7-разряд;

      тереңдігі 1500 метрден жоғары скважинада, көлбеу скважиналарда, ауырлатылған бұрғылау ерітіндісінің тығыздығы 1 куб сантиметрге 1,6 граммнан жоғары, тереңдігі 5000 метрге дейін бұрғылау скважиналарында каротаждау, перфорациялау, торпедалау бойынша жұмыс жүргізу кезінде - 8-разряд.

      49. 6-8 разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (кәсіптік орта) білім талап етіледі.

      50. Ескертпе:

      теңізде бұрғылау скважиналарын каротаждау, перфорациялау, торпедалау бойынша жұмыс жүргізу кезінде 4-7 санатты каротажшыларды тарификациялау бір разрядқа жоғары жүргізіледі.

19-параграф. Минералдар мен шлихтарды байытушы, 2-разряд

      51. Жұмыс сипаттамасы:

      шикізатты байыту үшін жуу және сұрыптау;

      арнайы балғалар мен кескіштердің көмегімен ақаулы, жарылған, темір, кондициялық емес жерлері мен бөгде қоспаларды алып тастау әдісімен кварц және тінді кварц кристалдары сынықтарын байыту;

      байытылған шикізатты сорт бойынша бөлу;

      шикізатты сақтау орнына жеткізу;

      қалдықты жою.

      52. Білуге тиіс:

      сұрыпталған шикізаттың сыртқы белгілерін;

      таужыныстары мен материалдардың негізгі физикалық-механикалық қасиеттерін;

      нормативті-техникалық құжаттамада шикізатқа қойылатын талаптарды;

      шикізатты түрлері мен сұрыптары бойынша сыныптауда қолданылатын терминдер мен анықтамаларды.

20-параграф. Минералдар мен шлихтарды байытушы, 3-разряд

      53. Жұмыс сипаттамасы:

      қолмен жасау әдісімен зергерлік тастарды шикізатқа балқыту және тау хрусталін байыту;

      кесу станогында сортсыз аймақтарды егеу;

      жарық үстелдері мен үстелүсті лампа астындағы электр жарығымен шикізат ақауларын (газды сұйықтық және минералды қосылыстар) көру және анықтау;

      байытылған шикізатты сорт бойынша бөлу және оны сақтауға өткізуге дайындау.

      54. Білуге тиіс:

      сұрыпталған шикізаттың (түрлі түсті тастар мен кварц) негізгі физикалық-механикалық қасиеттері мен сыртқы белгілерін;

      шикізатты түрлері мен сұрыптары бойынша сыныптауда қолданылатын терминдер мен анықтамаларды;

      нормативті-техникалық құжаттамада шикізатқа қойылатын талаптарды;

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы және оны пайдалану қағидаларын.

21-параграф. Минералдар мен шлихтарды байытушы, 4-разряд

      55. Жұмыс сипаттамасы:

      пьезоптикалық кварцтың 1 және 2-сұрыптарын, кристалл шикізаттан жасалған исланд шпатын және қолдан жасалған зергерлік тастарды шикізатқа байыту;

      шикізатты егеу, электрлі жарықта көрінетін шикізат ақауларын көру және анықтау;

      кемшілігі +- 1 миллиметрден аспайтын штангециркульмен пьезоптикалық шикізаттың моноаймақтарын өлшеу;

      шлихтарды үрлеуге дайындау, қолмен немесе жабдықта үрлеу жолымен байыту, үрлеуге дайындау, аспаптарды іске қосу, жұмысын бақылау және тоқтату;

      пайдалы қазбалардың жабдыққа шығуын реттеу және минералдарды тең бөлу;

      жабдық жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

      байытылған шикізатты сақтауға өткізу үшін дайындау және сұрыптау.

      56. Білуге тиіс:

      шикізаттың (кварц, түрлі түсті тастар мен исланд шпаты) негізгі физикалық-механикалық қасиеттері мен сыртқы белгілерін;

      шикізаттың мүмкін табиғи ақауларын;

      нормативті-техникалық құжаттамада шикізатқа қойылатын талаптарды;

      шикізаттың әрбір түрінің негізгі қасиеттерін және олардың байыту кезінде көрінуі;

      шикізатты сыныптауда қолданылатын терминдер мен анықтамаларды;

      түрлі түсті тастардың сыныптамасын, құрылысын, қызмет көрсетілетін жабдықты пайдалану және оған қызмет көрсету қағидаларын;

      бақылау-өлшеу және алмазды құрал-сайманды қолдану қағидаларын, сынамаларды таңдап алу және өңдеу қағидаларын;

      шлихтардың үрлеу амалдарын;

      шлихтарда кездесетін тау жыныстары мен минералдарды, пайдалы қазбаларды.

22-параграф. Минералдар мен шлихтарды байытушы, 5-разряд

      57. Жұмыс сипаттамасы:

      қолмен жасау әдісімен кварц-оптикалық және бағалы тастарды, пьезакварцтың "экстра" сұрпын шикізатта байыту;

      иммерционды сұйықтықтың көмегімен және визуалды, электр жарығында шикізаттың ақауын көру, егеу және анықтау;

      пьезооптикалық шикізаттың ион аймағын өлшеу;

      жыныстардың ерітінді компоненттерін химиялық улаудың көмегімен жыныстағы дақтар мен кристалдарды алып тастау;

      бағалы шикізаттардың қалдықтарын есепке алу;

      байытылған шикізатты сақтауға өткізу үшін дайындау және сұрыптау.

      58. Білуге тиіс:

      шикізаттардың (оптикалық кварц, бағалы тастар) физикалық-механикалық қасиеттері мен сыртқы белгілерін;

      тастардың әр түріне тән шикізаттың табиғи мүмкін болатын ақауларын;

      шикізатқа нормативті-техникалық құжаттамада қойылатын талаптарды;

      шикізаттың әр түрінің ерекше түрлерін және оларды байытуда көрінісін;

      шикізатты сорттар және түрлерге сыныптау кезінде қолданылатын терминдер мен анықтамаларды;

      бағалы тастардың сыныптамасын;

      бақылау-өлшеу және алмазды құралдарды қолдану қағидаларын, құрылысын.

23-параграф. Сейсмикалық сигналдарды өршітуді орнату машинисі, 6-разряд

      59. Жұмыс сипаттамасы:

      импульстік немесе вибрациялық әрекеттерді сейсмикалық сигналдарды өршіту қондырғысын басқару;

      қондырғының механикалық, гидравликалық және электрлік торабын тексеру және реттеу;

      сейсмикалық сигналдардың өршіту көздерін жұмысқа дайындау және сынау;

      қондырғының жұмыс параметрлерін өлшеу;

      импульстік сейсмикалық сигналдарды өршіту;

      сейсмостанциялармен байланыста болу;

      қондырғының газ, электр, механикалық және өзге де жүйелерінің жұмысын қадағалау;

      қондырғы жұмысындағы ақауларды анықтау және жою;

      қондырғы жүйесін ағымдағы жөндеуге және жоспарлы техникалық қызмет көрсетуге қатысу және ауысым сайын орындау.

      60. Білуге тиіс:

      сейсмикалық сигналдарды өршіту қондырғысының газ, механикалық жүйелерінің, электр және радиоэлектронды тораптарының құрылысын, оны пайдалану, техникалық қызмет көрсетуді, жөндеуді орындау қағғидаларын;

      профильде сейсмо-барлау жұмыстарын жүргізу жүйелілігін және тәртібін;

      сейсмикалық сигналдардың көзі ретінде қондырғыға қойылатын талаптарды.

24-параграф. Тау жыныстарын тегістеуші, 2-разряд

      61. Жұмыс сипаттамасы:

      физика – механика зерттеулері үшін шлифтер мен аншлифтерді сылу, қайта өңдеу;

      үлгілерді өлшеу және жару.

      62. Білуге тиіс:

      тау жыныстарының негізгі физикалық-механикалық қасиеттері мен оларды өңдеу әдістерін;

      қолданылатын абразивті материалдарды.

25-параграф. Тау жыныстарын тегістеуші, 3-разряд

      63. Жұмыс сипаттамасы:

      магматикалық және метаморфты тау жыныстарынан, құрамында 50 пайызға дейін кварц қоспасы бар жыныстардан аншлифтер мен қарапайым шлифтерді дайындау;

      тау жыныстарының физикалық-механикалық қасиеттерін оқып білу үшін цилиндрлерді, призмаларды, пластиналарды, кубиктерді тегістеу;

      үлгілерді бинттеу және оларды тексеру;

      әйнектің үстіңгі қабатын жабыстыру;

      шлифтерді жуу;

      шлифтерді микроскоппен тексеру;

      жабыстыру құрамдарын дайындау;

      қолданылатын құралдарды ағымдағы жөндеу және профилактикалық қызмет көрсету;

      жасалған шлифтерді есепке алу және этикеттеу.

      64. Білуге тиіс:

      тау жыныстарының физика-механикалық қасиеттерін және оларды өңдеу ерекшеліктерін;

      шлифтерді өңдеу кезінде қолданылатын (үлгілер) жабдықтар және құралдарды, құрылғыларды пайдалану қағидаларын;

      тегістеуші (абразивті) материалдардың түрлері мен міндетін;

      жабыстырғыш құрамдарды дайындау технологиясын және түрлерін;

      тау жыныстарын өндеу және олардан шлифтерді дайындау технологиясын;

      шлифтерді (үлгі) есепке алу және этикеттеу қағидаларын;

      шлифтердің сапасына қойылатын талаптарды;

      шлифтерді дайындау кезінде тау жыныстарын өндеу тазалығы және дәлдігіне қол жеткізу әдістерін.

      65. Күрделі және стандартқа сай емес (көлемі 4 шаршы сантиметрден асатын) (үлгілер) шөгінді, аз цементтелген және жарылған жыныстардың, сонымен қатар құрамында 50 пайыздан артық кварц бар шлифтерді дайындау кезінде - 4-разряд.

26-параграф. Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда өлшеуші, 2-разряд

      66. Жұмыс сипаттамасы:

      Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарды жүргізуге қатысу;

      бедердің және контурлардың тән нүктелерін таңдау;

      геодезиялық белгі орталығын немесе реперді ашу және жабу;

      кебіске, балдаққа, реперге, қадаға және өзге де таңдалған жерлердің нүктелерінде рейкаларды орнату;

      нысана үшін трассаны тазалау;

      сызықты лентамен, троспен, баумен, рулеткамен өлшеу;

      желілерді ілу;

      визирлық белгілерді және қадаларды дайындау және орнату;

      пикеттерді тегістеуде белгі қою;

      реперлер мен пикеттерді бекіту;

      әртүрлі жүйедегі блоктық станоктарды, лот-аппаратты штативтерді және тұтастай штативтерді орнату;

      сымды штативтермен созу, кірлерді (гирь) көтеру және түсіру, сымды барабандарға айналдыру және барабандарды жәшіктерге орналастыру;

      өлшемдерді бекіту және түсіру;

      жерасты коммуникацияларды өлшеуді түсіруге қатысу;

      далалық саймандарды, жабдықтарды және аспаптарды тиеу, түсіру және тасымалдау;

      далалық лагерді абаттандыру.

      67. Білуге тиіс:

      топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстар туралы жалпы түсінік;

      бедердің және контурлардың тән нүктелерін таңдау қағидаларын;

      өлшеу құралдарын қолдану қағидаларын;

      станоктардың, блоктардың, штативтердің құрылысын;

      базисті штативтерді тұтастай орналастыру тәртібін;

      тұтастай базистік штативтерді қою тәртібін;

      топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік құралдардың, саймандар мен жабдықтың міндетін, оларды қолдану, тасымалдау, сақтау және орау қағидаларын;

      нысанаға арналған трассаны тазалау, қада және тақтайшаларды орнату тәртібін;

      уақытша реперлер мен пикеттерді бекіту қағидаларын.

27-параграф. Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда өлшеуші, 3-разряд

      68. Жұмыс сипаттамасы:

      маркшейдерлік және топографиялық-геодезиялық жұмыстарды жүргізу;

      бақылау орындарында (пунктте) топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік аспаптар мен саймандарды орнатуға және тексеруге қатысу;

      рейканың тегістігін аспаптық тексеру;

      жерді алдын-ала тексеріп алуға, бағдарлық пунктерге байланыстыруға және белгінің ұзындығын өлшеуге қатысу;

      бастапқы пункттерді алдын-ала іздеу;

      өтпелі нүктелерді таңдау;

      визиркаларға арналған жолды тазалау жүмыстарына басшылық ету;

      пунктке триангуляцияны немесе полигонометриялық гелиотроптарды, шамдарды, метеорологиялық өлшеулерге арналған аспаптарды, жоғары деңгейлі оптикалық аспаптарды жеткізу;

      арнаулы аспаптардың көмегімен триангуляция немесе полигонометрия пунктінен бақылайтын пункттің бағытына қарай жарық сигналын немесе шағылысқан жарық сигналын беру;

      шағылысу орналасқан пунктте метеорологиялық өлшеулерді жүргізу;

      қарапайым есептеулерді жүргізу;

      далалық журналда жазбаларды жүргізу.

      69. Білуге тиіс:

      маркшейдерлік және топографиялық-геодезиялық жұмыстардың міндетін;

      далалық журналды жүргізу тәртібін;

      бақылау орындарында (пункттерде) топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік құралдар мен саймандарды орналастыру және тексеру қағидаларын;

      рейканың өлшемін тегістеу тәртібін және қағидаларын;

      бастапқы пункттердің орналасу және өтпелі нүктелерді таңдау қағидаларын;

      маркшейдерлік және геодезиялық белгілердің құрылысын;

      сигналдардың тұрақтылығы мен қаттылығын айқындау әдістерін;

      орталықтарды және бағдарлық пункттерді салу дұрыстығын;

      кескінге және көріну шарттарына қойылатын талаптарды;

      гелиотроптың, шамның және шағылыстырғыштардың құрылысын және оларды қолдану қағидаларын, жарықтық сигнализацияны;

      шағылыстырғышты, аккумуляторлар және қоректену элементтерін сақтау және күту қағидаларын;

      сәулелендіру орналасқан пункттерде метеорологиялық өлшулерді жүргізу ережесін;

      оптикалық аспаптарды тексеру әдістерін.

28-параграф. Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда өлшеуші, 4-разряд

      70. Жұмыс сипаттамасы:

      ішкі сулар мен теңіздерде, шельфті түсіру үшін өлшеу кезінде топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік өлшемдерді жүргізу;

      жоғары деңгейлі оптикалық құралдарды және шағылыстырғыштарды орнату және олардың қоректену көзін қосу;

      аралас пункттермен сигнализацияны және байланысты қамтамасыз ету;

      топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік құралдар мен аспаптардың көрсеткішін алу;

      далалық журналда жазбаларды жүргізу, шекаралық бақылауды орындау және өлшенген өлшемдердің орташа мөлшерін анықтау үшін есептеу;

      сызбаларды, графиктерді, профильдерді құрастыруға және сызуға, сонымен қатар өлшеу материалдарын ресімдеуге қатысу;

      геодезиялық және маркшейдерлік өлшемдерді құрылыс-монтаждық өндіріс жұмысында орындау;

      жұмыстық биік белгілерді (биік горизонтты) құрылыс-монтаж алаңының бір орнынан басқасына (қабаттан қабатқа, ярустан ярусқа) деңгейді өлшегіштің немесе шлангілік нивелирдің (қатынас ыдыстары) көмегімен шығару;

      көлбеу және түзу орналасқан салынатын құрылымдарды аспаптық бақылау мен оларды монтаждау кезіндегі жобалық параметрлерден жіберілген геометриялық ауытқуларды өлшеу;

      реперлердің белгілері мен маркаларды аралықтарға, бағандарға, тау туындыларының бекітпелеріне салу.

      71. Білуге тиіс:

      теңіздер мен ішкі су қоймасы, шельфтерді түсіру үшін өлшеуді жүргізуде өлшеудің ерекшеліктерін;

      дәлділігі жоғары оптикалық құралдарды бақылау орнына орнату, номография бойынша есептен алып тастау қағидаларын;

      техникалық құжаттаманы жүргізу және дала бақылауларының нәтижесін өңдеу қағидаларын;

      маркшейдерлік және геодезиялық жоспарлардың, құрылыс-монтажды сызбалардың, бас жоспарлар мен құрылыстың бас жоспарларының шартты белгілерін;

      жерасты және биіктіктегі құрылыста, оның ішінде сығылған ауа аймағында жұмыс істеу кезіндегі сигнализация қағидаларын;

      абсолютті және шартты горизонттарды шығару және бекіту;

      түзу және көлбеу орналасқан құрылымдарды бақылап тексерудің тәртібі мен қағидаларын;

      конструкцияларды және олардың элементтерін монтаждау кезінде жіберілетін геометриялық ауытқуларды.

29-параграф. Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда өлшеуші, 5-разряд

      72. Жұмыс сипаттамасы:

      құрылыс-монтаж жұмысын жүргізуде тік визирлейтін дәлдігі жоғары оптикалық құралдардың көмегімен топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік өлшеу жүргізу;

      аспаптарды орнату және номограмма бойынша есептеуден шығару;

      блоктардың, бағаналардың, ригельдердің және өзге де құрылыстық конструкциялардың геометриялық параметрлерін өлшеу және тексеру;

      бағана қатарларын және діңгектерді жоспарлық және биіктікте түсіру;

      кранасты жолдарын түзету және құрылғыларды орналастыру үрдісін жобаға келтіруді құралдармен қамтамасыз ету;

      геодезисттің немесе маркшейдердің басшылығымен монтаждық көкжиекті натураға шығару;

      түйіндердің, технологиялық блоктардың, жөндеудегі конструкциялардың орындалатын сызбаларын құрастыруға және сызуға қатысу.

      73. Білуге тиіс:

      құрылыс-монтаж жұмыстарында топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік өлшеулерді дәлдігі жоғары тік визирлейтін аспаптармен орындау қағидаларын;

      құрылыс конструкцияларының геометриялық параметрлерін өлшеу және тексеру, монтаждық көкжиекті натураға шығару қағидаларын;

      түйіндердің, блоктардың, жөндеудегі конструкциялардың орындалатын сызбаларын ресімдеу қағидаларын.

30-параграф. Топографиялық карталардың түпнұсқасын өрнектеуші, 4-разряд

      74. Жұмыс сипаттамасы:

      топографиялық карталардың (жоспарлардың) түпнұсқасын әзірлеуге қатысу;

      топографиялық карталардың (жоспарлардың) 1 шаршы дециметрге саны 20 көлбеулерге дейінгі өрнектеу және бедердің контурын сызбалау;

      ашық жазықтық аймақтары мен таулы аймақтарда жол желісінің болуы, ашық таза құмдар мен шөпті өсімдіктер өсетін құмдардың 1 шаршы дециметрге мөлшері 30 пішінге дейін топографиялық карталардың (жоспардың) мазмұны штрихті элементтер мен гидрографияны сызу және өрнектеу;

      геодезиялық негізделген пункттерді өрнектеу;

      рамканың және километрлік тордың өлшемдерін тексеру және өрнектеу;

      фото шығаратын қондырғыда жасалған географиялық атауларды, сандарды, шартты белгілерді, рамкадан тыс жапсырманы гранкалардан кесу және жапсыру;

      гидрографияның өрнектелген элементтерін өңдеу;

      позитивті көшірмелерде өңдеу;

      түзетілген ескертулерді жөндеу;

      оюшы аспаптар мен құралдарды қайрау және егеу.

      75. Білуге тиіс:

      топографиялық карталарды (жоспарларды) белгілеуді;

      топографиялық карталардың (жоспардың) түпнұсқасын әзірлеудің негізгі технологиясын;

      топографиялық карталарды (жоспарларды) басылымға дайындау технологиясын;

      топографиялық карталардың (жоспарды) мазмұнын және нақты әзірленуін;

      1-3 санаттағы күрделі құрастыру және басылым жұмыстарын айқындауға арналған эталондарды;

      шартты белгілерді;

      оюшы құралдар мен аспаптарды түзету, қайрау, пайдалану қағидаларын;

      топографиялық карталардың (жоспардың) түпнұсқасын басылымға әзірлеу жөніндегі қолданыстағы нұсқаулықтарды және қағидаларды.

31-параграф. Топографиялық карталардың түпнұсқасын өрнектеуші, 5-разряд

      76. Жұмыс сипаттамасы:

      топографиялық карталарды (жоспарды) 1 шаршы дециметрге 20 көлбеуден 100 көлбеуге дейін мөлшерде өрнектеу және бедердің контурын сызбалау;

      1 шаршы дециметрге 30 пішіннен 100 пішінге дейін мөлшерде ауыл типті елді мекендер, өзендер, тарамдар, қалың ормандар мен ескі арналы бұталар, жайылма алқапты көлдер, жемісті бақтар мен бау-бақшалар, техникалық мәдени плантациялары бар таулы аймақтар, үлкен сазды массивтер мен жазық орманды аймақпен сипатталатын топографиялық карталардың штрихті элементтері мен гидрографияны сызу мен өрнектеу.

      77. Білуге тиіс:

      топографиялық карталардың (жоспарлардың) түпнұсқасын дайындау технологиясын, 4-6 санатты күрделі құрастыру және басылым жұмыстарын айқындауға арналған эталондарды.

32-параграф. Топографиялық карталардың түпнұсқасын өрнектеуші, 6-разряд

      78. Жұмыс сипаттамасы:

      топографиялық карталарды (жоспарды) 1 шаршы дециметрге 100 көлбеуден жоғары мөлшерде өрнектеу және бедердің контурын сызбалау;

      пішіні 1 шаршы дециметрге 100-ден астам контур мөлшерлі, таулы аймақтағы елді мекендер, тас жолдар мен темір жолдар желісінің қатты дамыған өнеркәсіптік аудандары, ауыл тектес үлкен елді мекендер, таулы аймақтармен сипатталатын топографиялық карталар (жоспарлар) мазмұнының штрихті элементтері мен гидрографияны сызу және өрнектеу.

      79. Білуге тиіс:

      топографиялық карталардың (жоспарлардың) түпнұсқасын дайындау технологиясын;

      7-10 санатты күрделі құрастыру және басылым жұмыстарын айқындауға арналған эталондарды.

33-параграф. Шурфөткізгіш құрылғының машинисі, 4-разряд

      80. Жұмыс сипаттамасы:

      шурфөткізу кезінде шурфөткізгіш құрылғыны (агрегат, кран) басқару;

      шурфөткізгіш құрылғыны орналастыру үшін алаңды жоспарлауға қатысу;

      шурфөткізгіш құрылғыны жұмысына дайындау және тасымалдауға, қайта монтаждауға және монтаждауға қатысу;

      шурфтарды өткізу кезінде операцияларды орындауға қатысу;

      құрал мен жабдықтарды дұрыс пайдалану және қалпын бақылау;

      шурфөткізгіш құрылғыны ағымдағы жөндеуде және оған жоспарлы техникалық қызмет көрсетуге қатысу және ауысым сайын орындау;

      тиеу-түсіру жұмыстарын орындауға қатысу.

      81. Білуге тиіс:

      шурфтардың жүру амалдарын және технологиясын;

      электрожабдықтары мен шурфөткізгіш құрылғыны пайдалану қағидаларын және құрылысын;

      шурфөткізгіш құрылғыны ағымдағы жөндеу және оған техникалық қызмет көрсету тәртібі мен қағидаларын;

      орнатылған сигнализацияны.

34-параграф. Электр барлау станциясының моторшысы, 4-разряд

      82. Жұмыс сипаттамасы:

      электрбарлау станциясының генератор тобына қызмет көрсету;

      өлшеулерді жүргізу уақытында қозғалтқыш жұмысының қажетті режимін қамтамасыз ету, алаңды дайындау және генератор топтарын орнату;

      тоқ арналары мен сөйлесу құрылғыларына арналған өткізгіштерді жазу және қосу;

      генератор топтарының релесі мен контакторларды, негізгі желілерді реттеу;

      радиобайланыс үшін антеннаны орнату, генератор тобын қарау, майлау, құю және жерге тұйықтау;

      электролитті ауыстыру және аккумуляторларды қуаттау;

      қолданылатын жабдықтар мен аппаратураларды тасымалдауда тиеу және түсіру;

      генератор топтарын ағымдағы жөндеуге қатысу және техникалық қызмет көрсетуді ауысым сайын орындау.

      83. Білуге тиіс:

      генератор тобының құрылысын;

      генераторларды техникалық пайдалану және оған қызмет көрсеу қағидаларын;

      трансмиссия, генератор, қозғалтқыштардың жарамсыздығын алдын алу және табу әдістерін;

      электрбарлау станциясын қолданумен өндірістік процесті жүргізу схемасын;

      электр және радиотехника туралы негізгі мәліметтерді, сымдар маркаларын.

3-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

      84. Геологиялық барлау және топографиялық-геодезиялық жұмыстар бойынша жұмысшылар кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші БТБА-ның (5-шығарылым) қосымшасында келтірілген.

  Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-
біліктілік анықтамалығына
(5-шығарылым) қосымша

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

Р/с
№

Мамандықтың атауы

Разряд диапазоны

Беті

1

2

3

4

1.

Геодезиялық белгілерді монтаждаушы

3-6

3

2.

Геологиялық жұмыстардағы жұмысшы

2-3

5

3.

Геологиялық сынамаларды шаюшы

2-5

7

4.

Геологиялық сынамаларды іріктеуші

4-5

9

5.

Геологиялық іздестірулер мен түсіруді өткізуші

2-4

10

6.

Геофизикалық аппаратураны жөндеуші

5-7

11

7.

Геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы

2-5

12

8.

Каротаждау станциясының машинисі

4-7

14

9.

Каротажшы

4-8

15

10.

Минералдар мен шлихтарды байытушы

2-5

17

11.

Сейсмикалық сигналдарды өршітуді орнату машинисі

6

19

12.

Тау жыныстарын тегістеуші

2-4

20

13.

Топографиялық-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда өлшеуші

2-5

21

14.

Топографиялық карталардың түпнұсқасын өрнектеуші

4-6

25

15.

Шурфөткізгіш құрылғының машинисі

4

27

16.

Электр барлау станциясының моторшысы

4

27

  Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрінің
2017 жылғы 4 шілдедегі
№ 191 бұйрығына
2-қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (11-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

      1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (бұдан әрі – БТБА) (11-шығарылым) тиісті разрядтағы жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында бар, оларды орындау күрделілігіне тиісті ине өндірісі бойынша жұмыстарды қамтиды.

      2. БТБА Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен әзірленген.

      3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалары, ерекше ескертілген жағдайлардан басқа, осы бөлімдерде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық–құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Ине өндірісінің разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Жіп жасағыштарды калибрлеуші, 3-разряд

      4. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті калибрлеушінің басшылығымен тот баспайтын болаттан жасалған жіп жасағыштардағы саңылауларды калибрлеу;

      арнайы құрылғылардың көмегімен саңылаудың диаметрінен кем капиллярдың биіктігіндей жіп құрағыштарда саңылау жасау;

      жіп жасағыштың саңылаулардың берілген саны үшін бөлгіш дискілерді іріктеу және орнату;

      арнайы құрылғыларда тесетін пуансондарды микроскоппен тексеріп қайрау.

      5. Білуге тиіс:

      саңылаулардың берілген саны үшін бөлгіш дискілерді іріктеу қағидаларын;

      тесетін пуансондарды қайрау тәсілдерін;

      жіп жасағыштың әрбір позициясына техникалық шарттар, қолданылатын құрылғылардың;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының (әмбебап микроскоп, микрометрикалық сызғыш және өзгелер) қызметі және пайдалану қағидаларын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

2-параграф. Жіп жасағыштарды калибрлеуші, 4-разряд

      6. Жұмыс сипаттамасы:

      тот баспайтын болаттан жасалған жіп жасағыштардағы саңылауларды арнайы құрылғыларда қолмен пуансондардың көмегімен және оптикалық құрылғыларды алтыншы квалитет бойынша 0,005 миллиметрден кем емес саңылаудың шек өрісін сақтай отырып қолданып, калибрлеу;

      арнайы құрылғылардың көмегімен капиллярдың биіктігіне тең және саңылау диаметрінен жоғары жіп жасағыштарда саңылау тесу;

      жіп жасағыштардың түбін әрбір тескеннен кейін жылтырату;

      калибрлеуші пуансондарды арнайы құрылғыларды пайдаланып микроскоппен 0,001 миллиметрге дейінгі дәлдікпен қайрау және жеткізу;

      микроскоппен саңылауларды тексеріп, жіп жасағыштардың сапасын бақылау.

      7. Білуге тиіс:

      жіп жасағыштарда пуансондарды қайрап, бекіту және саңылау тесу үшін арнайы құрылғылардың құрылысын, пуансондарды қайрау және өлшеу тәсілдерін;

      қолданылатын аспаптар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

3-параграф. Жіп жасағыштарды калибрлеуші, 5-разряд

      8. Жұмыс сипаттамасы:

      тот баспайтын болаттан жасалған жіп жасағыштардағы саңылауларды арнайы құрылғыларда қолмен пуансондардың көмегімен және оптикалық құрылғыларды бесінші квалитет бойынша 0,003 миллиметрден кем емес саңылаудың шек өрісін сақтай отырып қолданып, калибрлеу.

      9. Білуге тиіс:

      саңылауларды калибрлеу, пуансондарды қайрау, жеткізу және бекіту үшін арнайы құрылғылардың құрылысын;

      пуансондарды қайрау және өлшеу тәсілдерін;

      қолданылатын аспаптары мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

4-параграф. Ине біліктеуші, 2-разряд

      10. Жұмыс сипаттамасы:

      ине конустарын ыстық күйінде қаптағыш біліктерде біліктеу;

      инелерді біліктегеннен кейін түзету;

      ине дайындамаларын термиялық пештерде қыздыру;

      ине біліктеуді термиялық пештің оңтайлы жылу режимінде орындау;

      матрицаларды түзету және ауыстыру;

      қаптағыш біліктерді реттеу.

      11. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін термиялық пештер мен қаптау біліктерінің қызметі және қолдану қағидатын;

      өңделетін металдың атауы және таңбалануын, қолданылатын жұмыс және бақылау-өлшеу аспабының қызметін және пайдалану қағидаларын;

      ине дайындамаларының қызу температурасын, қаптағыш біліктерді реттеу қағидаларын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

5-параграф. Ине біліктеуші, 3-разряд

      12. Жұмыс сипаттамасы:

      ине өндіру үшін болат және латунь сымды жұқартатын біліктерде біліктеу;

      жұқартудың қалыңдығын кесте бойынша айқындау;

      болат және латунь сымның диаметрін микрометрмен қорытынды өлшеуді жүргізу;

      жұқартатын біліктерді баптау.

      13. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жұқартатын біліктердің құрылысын;

      біліктеудің техникалық шарттарын, өңделетін металдардың негізгі қасиетін;

      металл біліктеудің оңтайлы режимін таңдау қағидаларын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу және жұмыс аспаптарының құрылысын;

      жұқартатын біліктерді баптау қағидаларын, өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

6-параграф. Ине жылтыратушы, 2-разряд

      14. Жұмыс сипаттамасы:

      текстиль өнеркәсібі машиналары, машинамен тігетін инелерді айналып тұратын барабандарда және арнайы станоктарда тарақты және планкалы гарнитура инелерін жылтырату;

      бапталған жылтырату станоктарында немесе қолмен орнатылған жіп катушкалары және өткізілген инелері бар арнайы құрылғыларда машинада тігетін инелердің құлағын жылтырату;

      бұйымдарды жылтыратуға арналған жылтырататын қоспаларды (зімпаралы және керосинді фарфор, үгінділер, қызыл кірпіш, кірпіш пастасы, олеинді қышқыл, машина майы және сабын) құрастыру;

      роторлы каталкалардың барабандары мен пакеттерін қоспалармен және жылтырататын бұйымдармен толтыру, барабандар мен пакеттерден жасалған бұйымдарды жылтыратқаннан кейін түсіру, бұйымдарды үгінділермен кептіру және оларды желдету үшін желдеткіш камераға жіберу.

      15. Білуге тиіс:

      жылтырататын станоктардың, барабандардың және арнайы жылтырату станоктарының құрылысын;

      жылтыратылған бұйымдарды кептіру және іріктеуге арналған құрылғылардың құрылысын;

      толтырылатын бұйымдар мен жылтырататын қоспалар санының ара қатынасын;

      жылтыратылатын бұйымдардың техникалық шарттарын;

      жылтырату ұзақтығын;

      жылтыратуға арналған станоктарға салынатын инелердің кезектегі қатарын даярлау тәртібін;

      ине құлақтарын жылтыратуға арналған жіптің саны мен сұрпын.

      16. Жұмыс үлгілері:

      1) тарақты және планкалы гарнитуралы инелер, мормышкалар - барабанда жылтырату;

      2) техникалық инелер - барабанда жылтырату;

      3) машинамен тігетін және арнайы аяқ киімдік инелер - құлақтарын жылтырату.

7-параграф. Ине жылтыратушы, 3-разряд

      17. Жұмыс сипаттамасы:

      даяр (механикалық және термиялық өңделген) ине-платина бұйымдар мен жүгірткіштерді айналып тұратын барабандар мен роторлы каталкаларға жылтырату және өңдеу;

      барабандар мен оның ұяшықтарын жылтырататын қоспа және жылтыратылатын бұйымдармен толтыру;

      жылтыратылғаннан кейін бұйымдарды түсіру;

      латунь жүгірткіштерді өткізу;

      болат жүгірткіштерді қолмен магнитпен, ал тілі бар инелерді магнит сепараторда іріктеу;

      бұйымдарды үгінді және терімен кептіру және қорытынды өңдеу.

      18. Білуге тиіс:

      жылтыратылған бұйымдарды өткізу және іріктеуге арналған

      жылтырататын барабандардың, каталкалардың, қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен арнайы айлабұйымдардың құрылысын;

      түрлі бұйымдарға арналған жылтырататын қоспалардың құрамдас бөліктерінің арақатынасын;

      жылтыратылатын бұйымдарға техникалық шарттарды;

      оларды жылтырату және соңғы өңдеу ұзақтығын;

      бірнеше жылтыратылатын барабандарға бір уақытта қызмет көрсету қағидаларын.

      19. Жұмыс үлгілері:

      1) жүгірткіштер, балық аулайтын қармақтар, тілі жоқ инелер, деккерлер, токольдар, пружинкалар, жіп жүргізгіштер, скобочкалар – жылтырату және соңғы өңдеу;

      2) техникалық инелер – роторлы каталкаларда жылтырату;

      3) тілі бар және корундты дыбыс түсіргіштерге арналған инелер – жылтырату және соңғы өңдеу;

      4) платиналар, ламельдер, құлақшалары, тістері, көздері, түйін түйгіш – жылтырату және соңғы өңдеу.

8-параграф. Ине қысқартушы, 2-разряд

      20. Жұмыс сипаттамасы:

      бапталған қысқартатын станоктарда иненің ұшы мен жүзін қысқарту;

      инені өңдеудің сапасын сыртына, калибріне және жазықтығына қарай айқындау;

      қысқарту станоктары қалтасына ине толтыру;

      инені қысқарту процесін қадағалау.

      21. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін станоктар мен арнайы айлабұйымдардың құрылысын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен майлайтын заттардың қызметі және пайдалану қағидаларын.

9-параграф. Ине өндірісі жабдықтарын баптаушы, 3-разряд

      22. Жұмыс сипаттамасы:

      ине-платиналық бұйымдарды даярлауға арналған қарапайым арнайы

      станоктарды баптау;

      жұмыс аспаптары мен айлабұйымдарды иненің әрбір позициясына берілген режимді және шекті сақтай отырып ауыстыру;

      қолданылатын айлабұйымдар мен аспапты ағымдағы жөндеу және жеткізу;

      сыналатын ине-платиналық бұйымдарды олардың техникалық шарттарға сәйкестігін тексере отырып жасау.

      23. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін станоктардың құрылысы мен баптау тәсілдерін;

      сызбаларды оқу қағидаларын;

      қолданылатын жұмыс және бақылау-өлшеу аспаптарының (тазалық эталоны, бинокльді лупа, микрометр) және айлабұйымдардың қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      ине-платиналық бұйымдарды жасауға техникалық шарттарды;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

      24. Жұмыс үлгілері:

      баптау:

      1) жүгірткіштердің жанышқышы;

      2) тарақты инелерді кесетін пышақтар;

      3) көзсіз инелерді, деккерлерді, токальдарды және пружиналарды кесу үшін сығымдағыштар;

      4) инелерді түзетуге арналған сығымдағыштар;

      5) балық ұстайтын қармаққа арналған керту станоктары;

      6) пружина аяқты фрезерлеу үшін қайрайтын және фрезерлік станоктар;

      7) тегістеу станоктарының алмастарын жеткізуге арналған станоктар;

      8) жылтырататын щеткалы, түзу және кесетін станоктар.

10-параграф. Ине өндірісі жабдықтарын баптаушы, 4-разряд

      25. Жұмыс сипаттамасы:

      ине-платиналық бұйымдарды даярлауға арналған орташа күрделіліктегі арнайы станоктар мен автоматтарды баптау;

      қысқарту кезінде матрицаларды тегістеу және дайындау;

      тістерін, ернеулерін, төзімді және бағыттайтын сызғыштарды бүгуге арналған матрицалар мен пуансондарды жеткізу.

      26. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысын және кинематикалық схемаларын,

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспабының (микроскоптардың, арнайы сызғыштардың, шаблондардың, скобалардың, штангенциркульдердің, индикаторлардың, эталонды инелердің, оптикалық ұзындық өлшегіштердің) құрылысын;

      қолданылатын әмбебап және арнайы құрылғылардың құрылысын және пайдалану қағидаларын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

      27. Жұмыс үлгілері:

      баптау:

      1) балық аулайтын қармақтарды әзірлеуге арналған автоматтар;

      2) терезе тесу, ұштарын қайрау автоматтары;

      3) ине науаларын фрезерлеуге арналған автоматтар;

      4) ұштарын қайрайтын автоматтар;

      5) кесетін және кесіп жұқартатын автоматтар;

      6) иненің бастарын қалыптауға арналған сығымдағыштар;

      7) алмас пен иненің тесігін таңбалауға арналған сығымдағыштар;

      8) иненің колбасындағы тегіс ұшын тегістеуге арналған айналмалы тегістеу станоктары;

      9) редуцирлі станоктар;

      10) иненің көзін тесу, иненің ілмегін ию және фрезерлеуге арналған арнайы станоктар.

11-параграф. Ине өндірісі жабдықтарын баптаушы, 5-разряд

      28. Жұмыс сипаттамасы:

      ине-платиналық бұйымдарды даярлауға арналған көп операциялық автоматтарды, арнайы станоктар мен агрегаттарды баптау;

      қалыптауға арналған оправкаларды және латуньды жүгірткіштерді іріктеу және орнату.

      29. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысын және оның дәлдігін тексеру қағидаларын;

      ине-платиналы бұйымдарды өңдеудің оңтайлы режиміне қолданылатын жабдықты баптау қағидаларын.

      30. Жұмыс үлгілері:

      баптау:

      1) ұшы жоқ иненің тістерін және аяқтарын ию жөніндегі екі операциялық автоматтар;

      2) ұшы бар инелердің пішінін ию және тесу жөніндегі автоматтар;

      3) тесетін инелердің аяғын ию және үш жағын жұқарту жөніндегі автоматтар;

      4) тегістейтін-кесетін автоматтар;

      5) ұшты инелердің ұзындығын, жырашығын, арқасын және кескінін фрезерлеу автоматтары;

      6) ұшты инеге бір уақытта ұш қою және ілмегін ию жөніндегі агрегаттар;

      7) ұшты инелерді жұқарту, кесу, қайрау және созу жөніндегі агрегаттар;

      8) арнайы екі шпиндельді тұғырлы фрезерлі жартылай автоматтар;

      9) платиналар мен түйін түйгіштерді қалыптауға арналған сығымдағыштар;

      10) тігетін инелердің көздерін қалыптау және тесуге арналған эксцентрикті автоматты сығымдағыштар;

      11) инелерді және балық аулайтын қармақтарды қайрау станоктары;

      12) арнайы фрезерлік-көшіру станоктары.

12-параграф. Ине өндірісі жабдықтарын баптаушы, 6-разряд

      31. Жұмыс сипаттамасы:

      ине-платиналық бұйымдарды даярлауға арналған ерекше күрделі көп операциялық автоматтарды, агрегаттарды және автоматты желілерді;

      сондай-ақ бағдарламалық басқарылатын автоматтарды баптау.

      32. Білуге тиіс:

      иненің, ілмектердің түрлі позицияларына арналған көп операциялы автоматтарды, агрегаттар мен автоматты желілерді баптаудың тәсілдері мен кезектілігін;

      өңделетін материалдардың қасиеті және маркаларын;

      кесетін аспаптың, саңылауларды сығымдауға арналған пуансондардың геометриясы және оларды қайрау және жеткізу қағидаларын;

      ине-платиналы бұйымдарды жасауға арналған көп операциялы автоматтар мен автоматты желілерді жөндеуден қабылдап алу және жаңа жабдықты пайдалануға беру қағидаларын.

      33. Жұмыс үлгілері:

      баптау:

      1) ұшты ине жасау жөніндегі автоматтар;

      2) ұшы жоқ коттон инелер, деккер мен токаль жасауға арналған автоматты желі;

      3) балық аулайтын екі жақты қармақ жасауға арналған автоматты желі;

      4) ұшы бар инелер жасауға арналған автоматты желі;

      5) құлағы және ұшы бар инелерді қалыптауға арналған автоматты сығымдағыштар.

13-параграф. Ине өндірісі жабдықтарын баптаушы, 7-разряд

      34. Жұмыс сипаттамасы:

      аса күрделі бөлшектерді өңдейтін көп жақты, көп позициялы, көп суппортты, көп шпинделді тораптардан тұратын ине-платина бұйымдарын жасауға арналған автоматты желілер мен автоматты кешендерді бос жүргізіп және жұмыс істеп тұрғанда баптау және реттеу;

      қызмет көрсетілетін жабдықтың барлық жүйелері мен тораптарының диагностикасы және профилактикасы және оларды баптау және жөндеу жөніндегі жұмыстарды орындау;

      күрделі кескіндегі ине-платиналы бұйымдарды өңдеуге арналған, жаңа пайдалануға берілетін жабдықты баптау.

      35. Білуге тиіс:

      ине-платиналы бұйымдар жасауға арналған автоматты желілердің, автоматты кешендердің құрылысын;

      қолданылатын аспаптар мен күрделі бақылау-өлшеу аспабының құрылысын;

      ине-платиналы бұйымдарды өңдеуге арналған барлық жүйедегі жабдықтарды диагностикалауды;

      алдын алу, баптау және жөндеу жөніндегі жұмыстарды орындау жолдары.

      36. Жұмыс үлгілері:

      баптау:

      1) күрделі кескіндегі ұшы бар инелер жасауға арналған автоматты желілер;

      2) инелерге арналған көзі бар таспа жасау жөніндегі автоматтар;

      3) автоматты кешендер;

      4) күрделі кескіндегі ине-платиналы бұйымдарды өңдеуге арналған жаңадан пайдалануға берілетін жабдық.

14-параграф. Ине-платина бұйымдарын автоматшысы, 2-разряд

      37. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы бапталған автоматтарда қарапайым конфигурациялы дайындамаларды немесе ине-платина бұйымдарды суықтай қалыптау;

      автоматқа сым толтыру;

      ине-платиналы бұйымдарды бункерге дайындауға арналған дайындамаларды қалау;

      кескінді бұрғанда дайындамалардың өлшемін және сымның үзілуін қадағалау;

      дайындалатын дайындамалардың немесе бұйымдардың сапасын тексеру;

      бұйымдарды ыдысқа қалау немесе дайындамаларды жинап байлау.

      38. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін автоматтарды қолдану қағидатын;

      қолданылатын жұмыс және бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану қағидатын;

      өңделетін материалдардың атауы және маркасын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

      39. Жұмыс үлгілері:

      қалыптау:

      1) бір басты түйрегіш;

      2) көзсіз және тарақ тарайтын ине;

      3) балық аулайтын қармақ.

15-параграф. Ине-платина бұйымдарын автоматшысы, 3-разряд

      40. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы автоматта күрделі конфигурациялы ине-платина бұйымдарын суықтай қалыптау;

      автоматтарды баптау.

      41. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін автоматтардың құрылысын және баптау қағидаларын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспабының құрылысын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

      42. Жұмыс үлгілері:

      қалыптау:

      1) болат және латунь жүгірткіштер;

      2) тегіс инелер;

      3) тігетін машина инелер;

      4) тігетін қол инелер;

      5) көзінің қалыңдығы 0,6 миллиметрден жоғары инелер;

      6) тарамдау машиналары мен ұршық планкалары;

      7) таспалы және дөңгелек түткіш машиналарға арналған тұтқалары;

      8) арқаушыбық түйреуіштер.

16-параграф. Ине-платина бұйымдарын автоматшысы, 4-разряд

      43. Жұмыс сипаттамасы:

      аса күрделі конфигурациялы ине-платина бұйымдарын жасаудың технологиялық процесін көп операциялы автоматты желілер мен бағдарламалы басқарылатын автоматтарда жүргізу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау.

      44. Білуге тиіс:

      көп операциялы автоматты желілер мен автоматтардың құрылысы және кинематикалық схемаларын, қолданылатын айлабұйымдардың, аспаптар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

17-параграф. Ине-платина бұйымдарын бақылаушы, 2-разряд

      45. Жұмыс сипаттамасы:

      бақылау-өлшеу аспапты пайдаланып, қарапайым ине-платина бұйымдарды бақылау және іріктеу;

      ине-платина бұйымдардың сыртын қарау әдісімен технологиялық операция орындаудың сапасын бағалау;

      қабылданған және іріктелген ине-платина бұйымдардың жарамсыздық дәрежесін айқындау және құжаттамасын ресімдеу.

      46. Білуге тиіс:

      ине-платина бұйымдарын бақылау әдістерін;

      қолданылатын арнайы және әмбебап бақылау-өлшеу аспаптарын (эталондарды, бақылау тақтайшаларын, микрометрді, индикаторларды) пайдалану қағидаларын;

      тексеріп қадағалау процесі мен қабылданатын ине-платина бұйымдардың техникалық шарттарын;

      сыртқы түріне қарай бұйымдарды тексеру тәсілдерін;

      операцияаралық бақылау кезінде ине-платина бұйымдарын қабылдауға және іріктеуге бастапқы құжаттарды ресімдеу тәртібін;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

      47. Жұмыс үлгілері:

      көзсіз, тарақпен тарайтын, машинамен тігетін, қолмен тігетін, көзі бар инелер - қабыршақтарды бақылау.

18-параграф. Ине-платина бұйымдарды бақылаушы, 3-разряд

      48. Жұмыс сипаттамасы:

      дәлме-дәл аспаптар мен әмбебап бақылау-өлшеу аспаптарын пайдаланып өлшенетін параметрлерді көп санды орташа күрделіктегі ине-платина бұйымдарды бақылау;

      технологиялық операцияларды орындағаннан кейін ине-платина бұйымдарды кезеңімен бақылау;

      қабылдау-тапсыру құжаттары мен сынама хаттамаларын ресімдеу.

      49. Білуге тиіс:

      ине-платина бұйымдарын бақылау әдістерін;

      қолданылатын дәлме-дәл аспаптар мен әмбебап бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      қызмет көрсетілетін учаскедегі өндірістің технологиялық процесін;

      ине-платина бұйымдарын қабылдаудың техникалық шарттарын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

      50. Жұмыс үлгілері:

      1) жүгіртпелер – қалыптағаннан және жылтыратқаннан кейінгі бақылау;

      2) платиналар, көзсіз инелер – фрезерлеуге және қайрау операцияларынан кейін бақылау;

      3) тарақпен тарайтын инелер – қайрау, тегістеу және жылтырату операцияларынан кейін бақылау;

      4) корундты дыбыс түсіру инелері – тегістеу және жылтырату операцияларынан кейін бақылау;

      5) техникалық инелер – қайрағаннан, термоөңдегеннен және жылтыратқаннан кейін бақылау;

      6) машинамен тігетін инелер – түзеткеннен, фрезерлегеннен,

      қалыптағаннан, қайрағаннан, кескеннен, тегістегеннен және жылтыратқаннан кейінгі бақылау;

      7) көзсіз инелер – тегістеу, қысқарту, фрезерлеу, қайрау және тегістеу операцияларынан кейінгі бақылау;

      8) платиналар, түйінтоқығыштар, ламельдер – фрезерлеу және тегістеу операцияларынан кейінгі бақылау.

19-параграф. Ине-платина бұйымдарды бақылаушы, 4-разряд

      51. Жұмыс сипаттамасы:

      дәлме-дәл аспаптар, арнайы және әмбебап бақылау-өлшеу аспаптарын пайдаланып өлшенетін параметрлерді көп санды күрделі ине-платина бұйымдарын бақылау;

      даяр өнімнің есебін жүргізу.

      52. Білуге тиіс:

      ине-платина бұйымдарын бақылау әдістерін;

      қолданылатын дәлме-дәл және арнайы, әмбебап бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      ине-платиналы бұйымдар өндірісінің технологиялық процесін;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

      53. Жұмыс үлгілері:

      1) платиналар, көзсіз, көзі бар, машинамен тігетін және корундты дыбыс түсіргіштерге арналған инелер – бақылау;

      2) жіп жасағыштар – саңылауларын бақылау.

20-параграф. Ине-платина бұйымдарды бақылаушы, 5-разряд

      54. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі арнайы, оптикалық және әмбебап бақылау-өлшеу аспаптары мен дәлме-дәл аспаптарды пайдаланып, ерекше жоғары дәлдіктегі ине-платина бұйымдарын бақылау;

      ине-платиналы бұйымдарды даярлау үшін түсетін материалдарды талдау және зертханалық сынамалардың нәтижелері бойынша мемлекеттік стандартқа сәйкестігін тексеру.

      55. Білуге тиіс:

      ерекше жоғары дәлдіктегі ине-платиналы бұйымдарды қабылдауға техникалық шарттарды;

      қолданылатын дәлме-дәл аспаптар мен күрделі арнайы, оптикалық, әмбебап бақылау-өлшеу құралдарын теңшеу және реттеу тәсілдерін;

      қабылданатын жоғары дәлдіктегі бұйымдарды сынамалау тәсілдері мен тәртібін.

      56. Жұмыс үлгілері:

      жоғары дәлдіктегі көзсіз инелер – бақылау.

21-параграф. Ине-платина бұйымдарын галттеуші, 1-разряд

      57. Жұмыс сипаттамасы:

      термиялық өңдегеннен және жылтыратқаннан кейін галттеу барабандарында ине-платина бұйымдарын галттеу;

      галттеу барабандарын жұмысқа дайындау;

      галттеуді қадағалау;

      ине-платина бұйымдарды толтыру және түсіру;

      айналып тұратын електерде, оларды біліктерде немесе желдеткіш құрылғыларда елеу.

      58. Білуге тиіс:

      галттеу барабандарының, айналып тұратын електердің, біліктердің және желдеткіш құрылғылардың қажетті бөліктерінің атауы және қызметін;

      барабанды ине-платина бұйымдары мен галттеу қоспаларымен толтыру қағидаларын;

      өңделетін бұйымдардың номенклатурасын.

22-параграф. Ине-платина бұйымдарын қайраушы, 2-разряд

      59. Жұмыс сипаттамасы:

      ине-платина бұйымдары мен ілмектерді 11-13 квалитеттер бойынша арнайы ұшын қайрайтын станоктарда қайрау және жеткізу.

      60. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтар мен айлабұйымдардың құрылысын, қолдану қағидатын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      техникалық сипаттамаларын;

      тегістегіш дөңгелектерді орнату және түзету қағидаларын;

      өңдеу параметрлерінің негізгі мәліметтерін.

23-параграф. Ине-платина бұйымдарын қайраушы, 3-разряд

      61. Жұмыс сипаттамасы:

      ине-платина бұйымдары мен ілмектерді 8-10 квалитеттер бойынша арнайы ұшын қайрайтын станоктар мен агрегаттарда қайрау және жеткізу;

      үлгілік ұштарды қайрау және жеткізу;

      арнайы қайрау станоктары мен агрегаттарын баптау.

      62. Білуге тиіс:

      арнайы қайрағыш станоктар мен агрегаттардың құрылысын және баптау қағидаларын;

      қалыбы, қаттылығы және байланысы бойынша тегістеу дөңгелектерінің техникалық сипаттамалары;

      қолданылатын аспаптар мен күрделі бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      өңдеу параметрлерінің негізгі мәліметтерін.

24-параграф. Ине-платина бұйымдарын рихталаушы, 1-разряд

      63. Жұмыс сипаттамасы:

      конфигурациясы бойынша шикі қарапайым ине-платиналы бұйымдар мен балық ұстайтын қармақтарды рихталау, оларды ыстықтай кептіру.

      64. Білуге тиіс:

      ине-платина бұйымдарын рихталауға арналған кең таралған айлабұйымдардың қызметі және пайдалану шарттарын;

      инелер мен қармақтарды рихталауға қойылатын техникалық талаптарды.

      65. Жұмыс үлгілері:

      рихталау:

      1) дыбыс түсіргіштерге арналған корундты инелер;

      2) арнайы инелер;

      3) қолмен тігетін инелер.

25-параграф. Ине-платина бұйымдарын рихталаушы, 2-разряд

      66. Жұмыс сипаттамасы:

      ине-платина бұйымдарының конфигурациясы бойынша орташа күрделіктегі және күрделі арнайы түзу қыздырылмаған станоктарда рихталау;

      шаблон және лекальды сызғышпен тексере отырып плитада алмасының диаметрі 0,75 миллиметрден жоғары термиялық өңделген ине-платина бұйымдарын, медициналық түтікшелі инелерді және капиллярлы түтікшелерді, 0,6 миллиметрден жоғары тілі бар инелерді рихталау;

      жарамсыз инелерді ауыстыру;

      планкалар мен тарақшалардағы жіберілген саңылауларға инелерді сығымдау;

      арнайы түзу станоктарды баптау.

      67. Білуге тиіс:

      арнайы түзу станоктардың жұмыс істеу қағидатын;

      қолданылатын құрылғылардың жұмыс және бақылау-өлшеу аспабының қызметі мен пайдалану қағидалырын;

      капилляр түтікшелерге қойылатын техникалық талаптарды және олардың қызметін.

      68. Жұмыс үлгілері:

      рихталау:

      1) тарақшалар мен планкалар;

      2) деккерлер, токальдар, пружинкалар;

      3) жүнді ірі тарайтын машиналарға арналған дөңгелектер;

      4) ламельдер, платиналар, құлақшалары, түйін түйгіштер;

      5) қалыңдығы 0,6 миллиметрден жоғары тілі бар инелер.

26-параграф. Ине-платина бұйымдарын рихталаушы, 3-разряд

      69. Жұмыс сипаттамасы:

      индикатормен, арнайы калибрмен және саңылауын тексере отырып, алмасының диаметрі 0,75 миллиметрге дейінгі термиялық өңделген ине-платина бұйымдарын, конфигурациясы бойынша арнайы түзу автоматтарда және шикі аса күрделі автоматтарда қолмен және рихталау;

      қызмет көрсетілетін жабдықты және құрылғыларды баптау.

      70. Білуге тиіс:

      арнайы түзу станоктардың, жартылай автоматтардың, түрлі үлгідегі автоматтардың құрылысын;

      құрылғыларда және қолмен түзету тәсілдері мен жолдарын;

      қолданылатын арнайы бақылау-өлшеу аспаптары мен құрылғыларының құрылысы және пайдалану қағидаларын;

      өңделетін металдардың механикалық қасиетін.

      71. Жұмыс үлгілері:

      рихталау:

      1) тарақпен тарайтын инелер;

      2) радиусты инелер;

      3) алмасының диаметрі 0,75 миллиметрге дейінгі машинамен тігетін инелер;

      4) қалыңдығы 0,6 миллиметрге дейін тілі бар инелер;

      5) капилляр түтікшелер.

27-параграф. Ине-платина бұйымдарын сұрыптаушысы, 1-разряд

      72. Жұмыс сипаттамасы:

      шаблон бойынша ұзындығы және диаметрі бойынша және арнайы сұрыптаушы станоктарда жартылай фабрикаттар мен даяр ине-платиналы

      бұйымдарды сұрыптау;

      ине-платиналы бұйымдарды транспортерге қалау;

      іріктелген ине-платиналы бұйымдары бар ыдысты ауыстыру;

      мемлекеттік стандартқа сәйкес емес ине-платиналы бұйымдарды іріктеу.

      73. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін станоктар мен құрылғылардың, қолданылатын бақылау-өлшеу аспабының қызметі және қолдану қағидатын;

      ине-платиналы бұйымдарға техникалық стандарттар.

28-параграф. Ине-платина бұйымдарын сұрыптаушы, 2-разряд

      74. Жұмыс сипаттамасы:

      ұзындығы, қалыңдығы және диаметрі бойынша калибрдің көмегімен және инені бір жазықтықта илемдеу әдісімен жартылай фабрикаттар мен даяр ине-платиналы бұйымдарды сұрыптау;

      жарамсыз бұйымдарды сыртына қарап айқындау және оларды жеке ыдысқа жинау.

      75. Білуге тиіс:

      қолданылатын айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану тәсілдерін.

29-параграф. Ине-платина бұйымдарын сұрыптаушы, 3-разряд

      76. Жұмыс сипаттамасы:

      калибрлердің көмегімен және арнайы жабдықтарда жартылай фабрикаттар мен даяр ине-платиналы бұйымдарды сұрыптау;

      ине-платиналы бұйымдардың ақаулықтарын сыртына қарап айқындау және жарамсыз бұйымдарды іріктеу.

      77. Білуге тиіс:

      қолданылатын арнайы жабдықтардың, калибрлердің, бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен жұмыс істеу қағидатын.

30-параграф. Ине сығымдаушы, 2-разряд

      78. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы құрылғыларда және сығымдағыштарда қолмен диаметрі 0,8 миллиметрден жоғары ине шпаруткаларын тарақ, планка және сақиналардың саңылауларына сығымдау;

      сығымдағыштарда және қолмен инені блоктау (желімдеу);

      дыбыс түсіргіштер үшін корундты инелерді блоктау (желімдеу);

      инелерді саңылауларға отырғызу тығыздығын тексеру;

      түсетін жартылай фабрикаттардың сапасын айқындау;

      скобалардың көмегімен инелерді сығымдауды бақылау.

      79. Білуге тиіс:

      қолданылатын құрылғылардың құрылысын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      шығарылатын бұйымдар мен жартылай фабрикаттардың техникалық шарттарын;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

31-параграф. Ине сығымдаушы, 3-разряд

      80. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы құрылғыларда және сығымдағыштарда қолмен диаметрі 0,8 миллиметрге дейінгі ине шпаруткаларын түткіш машиналардың планкаларына және тарақтардың, планкалардың және сақиналардың саңылауларына сығымдау;

      скобаның көмегімен иненің ұзындығын бақылау;

      бинокулярлы лупаны пайдаланып, иненің ыдысын жіппен толтыру;

      ине сығымдағыштың сапасын тексеру;

      сығымдағыштарды баптау.

      81. Білуге тиіс:

      қолданылатын сығымдағыштардың, құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      бұйымдарды әзірлеуде қолданылатын материалдардың механикалық қасиеттерін;

      өңдеу параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

32-параграф. Ине-платиналық бұйымдарын теруші, 1-разряд

      82. Жұмыс сипаттамасы:

      ине-платиналық бұйымдарды қолмен теру;

      тарамдау машиналарының, ұршықтардың және транспортер торлардың планкаларының саңылауларындағы тікендерді теру;

      инелерді планкаларға қолмен және арнайы айлабұйымдар арқылы өткізу;

      іріктелген тікендер мен планкалардың жұмыс процесінде тікендерді саңылауларға отырғызу тығыздығын тексеру, анықтау және жою;

      түсетін жартылай фабрикаттардың сапасын айқындау.

      83. Білуге тиіс:

      ине-платиналы бұйымдарды қолмен терудің жолдарын;

      өңделетін бұйымдардың түр-түрі және қызметін;

      планкалардың саңылауларында тікен терудің жолдарын;

      жинақталатын ине-платиналы бұйымдар мен жартылай фабрикаттарға техникалық шарттарды;

      инелерді планкаларға өткізу қағидаларын.

33-параграф. Ине-платиналық бұйымдарды теруші, 2-разряд

      84. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі конфигурациялы ине-платиналық бұйымдарды діріл құрылғыларында кейіннен оларды тақтаға қалап теру;

      инені жіптерге және өзекке олардың сыныбына және иненің нөмірлеріне қарай есептей отырып қолмен өткізу;

      жіптің ұштарын реттеп салу;

      иненің позицияларына қарай белгілі жұмыс режимдерін орнату;

      дірілді құрылғылардың жұмысын қадағалау және оларды баптау.

      85. Білуге тиіс:

      ине қалауға арналған діріл құрылғылары мен ине теруге арналған арнайы құрылғылардың жұмыс істеу қағидатын;

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы және баптау қағидаларын;

      иненің сыныбына және нөмірлеріне қарай қолданылатын жіптің өлшемдері мен сұрыптарын.

3-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

      86. Ине өндірісі бойынша жұмысшылар кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші БТБА-ның (11-шығарылым) қосымшасында келтірілген.

  Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-
біліктілік анықтамалығына
(11-шығарылым) қосымша

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

№
р/с

Кәсіптердің атауы

Разрядтар диапазоны

Беті

1

2

3

4

1.

Жіп жасағыштарды калибрлеуші

3-5

1

2.

Ине біліктеуші

2-3

3

3.

Ине жылтыратушы

2-3

4

4.

Ине қысқартушы

2

5

5.

Ине өндірісі жабдықтарын баптаушы

3-7

5

6.

Ине-платина бұйымдарын автоматшысы

2-4

9

7.

Ине-платина бұйымдарын бақылаушы

2-5

10

8.

Ине-платина бұйымдарын галттеуші

1

13

9.

Ине-платина бұйымдарын қайраушы

2-3

13

10.

Ине-платина бұйымдарын рихталаушы

1-3

14

11.

Ине-платина бұйымдарын сұрыптаушы

1-3

15

12.

Ине сығымдаушы

2-3

16

13.

Ине-платиналық бұйымдарын теруші

1-2

17

  Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрінің
2017 жылғы 4 шілдедегі
№ 191 бұйрығына
3-қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (13-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

      1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (13-шығарылым) (бұдан әрі – БТБА) тиісті разрядтағы жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында бар, оларды орындау күрделілігіне тиісті қаңылтыр-банкі және туб өндірісі бойынша жұмыстарды қамтиды.

      2. БТБА Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен әзірленген.

      3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалары, ерекше ескертілген жағдайлардан басқа, осы бөлімдерде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық–құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Қаңылтыр-банкі және туб өндірісінің разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Алюминий тубтарға арналған дискілерді штампылаушы, 3-разряд

      4. Жұмыстар сипаттамасы:

      алюминий орамасын тарқатушы құрылғыда тарқатып жазу, алюминийді түзету құрылғысында түзеу, алюминий жолақтарын жаншу станогында жаншу;

      табақтарды жолақтарға кесу;

      дискілерді қуаты 40 тоннаға дейінгі эксцентрлік автоматты престе кесу.

      5. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі престердің құрылымы мен жұмыс принципін;

      металдың маркасына қарай штампылау және түзеу әдістері мен дискі бетінің жол берілетін бұдырлығын;

      металл ленталары мен жолақтардың мөлшерін;

      штампылар мен пайдаланылатын құралдарды орнату, түсіру және бекіту тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу құралдарының құрылымын, шектеулер мен орналастыруларды;

      бұдырлық квалитеттері мен параметрлерін.

2-параграф. Қаңылтыр-банкі жабдығының операторы, 4-разряд

      6. Жұмыстар сипаттамасы:

      автоматтандырылған жабдықпен жарақтандырылған, пультпен басқарылатын, өнімділігі минутына 350 банкіге дейінгі ағынды желілерде қаңылтыр-банкі өндіру процестерін жүргізу;

      қаңылтыр табақтарын пішу, түптерін, қақпақтар мен банкі дайындамаларының корпустарын престеу, корпус құрау, корпус жіктерін дәнекерлеу, түбін айналдыра бекіту;

      кейіннен кептіре отырып, банкілердің түбіне және қақпағына тығыздаушы пасталар мен ерітінді жағу;

      автоматика, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының көмегімен технологиялық режимнің орындалуын, автоматтардың, функционалдық тораптардың үздіксіз үйлесімді жұмысын қамтамасыз ету;

      қызмет көрсететін жабдықты жұмыс процесінде реттемелеу.

      7. Білуге тиіс:

      түрлі мөлшердегі қаңылтыр банкілерді дайындау технологиясын;

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, нысаны мен реттеу қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының нысанын және қолдану құралдарын;

      дайындалатын банкілердің герметикалылығы мен беріктігін технологиялық сынауды орындау қағидаларын;

      банкілерді жууға және майлауға арналған химиялық материалдардың құрамы мен пайдалану режимін.

3-параграф. Қаңылтыр-банкі жабдығының операторы, 5-разряд

      8. Жұмыстар сипаттамасы:

      автоматтандырылған жабдықпен жарақтандырылған, пультпен басқарылатын, өнімділігі минутына 350 банкіге дейінгі ағынды желілерде қаңылтыр-банкі өндіру процестерін жүргізу;

      қаңылтыр табақтарын пішу, түптерін, қақпақтар мен банкі

      дайындамаларының корпустарын престеу, корпус құрау, корпус жіктерін дәнекерлеу, түбін айналдыра бекіту;

      кейіннен кептіре отырып, банкілердің түбіне және қақпағына тығыздаушы пасталар мен ерітінді жағу;

      автоматика, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының көмегімен технологиялық режимнің орындалуын, автоматтардың, функционалдық тораптардың үздіксіз үйлесімді жұмысын қамтамасыз ету;

      қызмет көрсететін жабдықты жұмыс процесінде реттемелеу;

      өнімділігі минутына 350 және одан да көп әртүрлі мөлшердегі қаңылтыр банкі жасайтын автоматты желілерде қызмет көрсету.

      9. Білуге тиіс:

      әртүрлі мөлшердегі қаңылтыр банкілерді дайындау технологиясын, құрылымын;

      қызмет көрсететін жабдықтың нысаны мен реттеу қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының нысанын және пайдалану қағидаларын;

      дайындалатын банкілердің герметикалылығы мен беріктігін технологиялық сынау қағидаларын;

      банкілерді жууға және майлауға арналған химиялық материалдардың құрамы мен пайдалану режимін.

4-параграф. Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдығының станокшысы, 2-разряд

      10. Жұмыстар сипаттамасы:

      жиектеу, еспелеу және бұрыш кесу жартылай автоматтарында қаңылтыр-банкі бұйымдары корпусының, түптері мен қақпақтарының жиекшелерін жиектеу, қаңылтыр банкілерге арналған түптер мен қақпақтарды және шыны банкілерге арналған қақпақтарды еспелеу, фигура пішінді қаңылтыр жолақтарының бұрыштары мен жарықтарын кесу;

      корпус дайындамаларын парланған станоктарда жаншу;

      қаңылтыр қақпақтардың шетін сақиналармен резеңкелеу және резина қысатын, резина салатын машиналарда сақиналарды қақпаққа орналастыру;

      жабдыққа жұмыс процесінде қызмет көрсету және реттемелеу;

      дайын бұйымдарды тараға салу.

      11. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын және реттемелеу қағидаларын;

      өңделетін бұйымдардың сапасына қойылатын талаптарды;

      өңделетін материалдарды тараға салу қағидаларын және олардың негізгі механикалық қасиеттерін;

      анағұрлым кең қолданылатын арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және қолдану шарттарын.

5-параграф. Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдығының станокшысы, 3-разряд

      12. Жұмыстар сипаттамасы:

      қаңылтыр банкілердің түптері мен корпустарын, көлденең жіктерінің ені мен түбінің тереңдігін тексере отырып қосу, бұйым жиектерінің шетін айналма жартылай автоматтарда және қол құрылғыларын пайдалана отырып кесу, тазарту және айналма қайыру;

      дәнекер жасау;

      паста жағушы автоматтарда банкілердің түбі мен қақпағына тығыздаушы пасталар мен ерітінділерді жағу және оларды механикаландырылған кептіру аппараттарында оларға температураны реттей отырып кептіру;

      қаңылтыр-банкі бұйымдары корпусының бойлық жіктерін тойтару жартылай автоматтарында жік сапасын бақылай отырып тойтару;

      банкі корпусының сыртқы ұштарын фланц қайырма станоктарында, қайырылған копус биіктігін шаблон бойынша кезеңдеп тексере отырып қайыру;

      жабдықты жұмыс процесінде реттемелеу және қызмет көрсету.

      13. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, реттемелеу қағидалары мен жұмыс режимін;

      дайындалатын бөлшектер элементтерінің мөлшерін;

      шығарылатын өнімге қойылатын техникалық талаптарды;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарын қолдану шарттарын;

      шектеулер мен орналастырулар туралы негізгі мәліметтерді;

      өңделетін қабат бұдырлығының квалиттетері мен параметрлерін;

      өңделетін материалдардың негізгі механикалық қасиеттерін.

6-параграф. Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдығының станокшысы, 4-разряд

      14. Жұмыстар сипаттамасы:

      қаңылтыр банкілердің түбі мен корпусын, көлденең жіктерінің ені мен түбінің тереңдігін тексере отырып қосу, бұйым жиектерінің шетін айналма жартылай автоматтарда және қол құрылғыларын пайдалана отырып кесу, тазарту және айналма қайыру;

      дәнекер жасау;

      паста жағушы автоматтарда банкілердің түбіне және қақпағына тығыздаушы пасталар мен ерітінділерді жағу және оларды механикаландырып кептіру;

      қаңылтыр-банкі бұйымдары корпусының бойлық жіктерін тойтару жартылай автоматтарында жік сапасын бақылай отырып тойтару;

      банкі корпусының сыртқы ұштарын фланц қайырма станоктарында, қайырылған корпус биіктігін шаблон бойынша кезеңдеп тексере отырып қайыру;

      жабдықты жұмыс процесінде реттемелеу және қызмет көрсету;

      корпус құраушы автоматтарда дайындамалардан қаңылтыр-банкі бұйымдарының корпустарын дайындау;

      автоматты және жартылай автоматты желілерде жасау.

      15. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, тәсілдерін, реттемелеу қағидаларын және жұмыс режимін;

      дайындалатын бөлшектер элементтерінің мөлшерін;

      шығарылатын өнімге қойылатын техникалық талаптарды;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарын қолдану шарттарын, шектеулер мен орналастырулар туралы негізгі мәліметтерді;

      өңделетін қабаттың бұдырлығы квалитеттері мен параметрлерін;

      өңделетін материалдардың негізгі механикалық қасиеттерін.

7-параграф. Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдықтарын баптаушы, 3-разряд

      16. Жұмыстар сипаттамасы:

      еспелеу, резина қысу және резина салу автоматтары мен жартылай автоматтардың тез тозатын бөлшектері мен дискі қайшыларын ауыстыру және жетілдіру арқылы реттемелеу;

      қызмет көрсететін жабдықты қосу алдында ағымдық жөндеу, профилактикалық қарау, майлау және сынап көру;

      сальниктерді толтыру, жабдыққа қызмет көрсетумен айналысатын жұмысшыларға нұсқама беру.

      17. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын және реттеу тәсілдерін;

      майлау, салқындату тәсілдері мен қолданылатын жағармай материалдарын;

      қолданылатын жабдық тораптарын бөлшектеу, жинау және реттеу тәртібін;

      арнаулы және әмбебап құрылғылардың, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының құрылымын;

      қалыпты және арнаулы кесу құралын қайрау қағидаларын;

      үстіңгі қабат бұдырлығының шектері мен орналасуын, квалитеттерін, параметрлерін;

      металл технологиясының негіздерін.

8-параграф. Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдықтарын баптаушы, 4-разряд

      18. Жұмыстар сипаттамасы:

      банкілер корпусын, ауа-су тестерлерін, қақпақтарды, фланц майыстыру және лактау станоктарын, механикалық былғауыштарды өндіру үшін престерді тойтаруға арналған автоматтар мен жартылай автоматтарды реттемелеу;

      өңдеу режимдерінің технологиялық кезектілігін белгілеу;

      кесу және өлшеу аспаптары мен құрылғыларын технологиялық карта бойынша немесе өз бетінше іріктеу;

      машиналарды, станоктарды, престер мен басқа да жабдықты реттемелеумен байланысты қажетті есептерді орындау;

      пайдаланылатын құрылғылар мен құралды орнату.

      19. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі жабдықтың құрылымын;

      кинематикалық және электр схемаларын;

      қызмет көрсететін жабдықты реттемелеу және дәлдігін тексеру қағидаларын;

      бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптарының құрылымын, нысаны мен қолдану шарттарын;

      әмбебап және арнаулы құрылғылар конструкциясын, геометриясын;

      қалыпты және арнаулы кесу құралдарын термоөңдеу және жетілдіру қағидаларын;

      ауыспалы шестерняларды іріктеудің қарапайым қағидаларын;

      шектеулер мен орнату жүйесін.

9-параграф. Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдықтарын баптаушы, 5-разряд

      20. Жұмыстар сипаттамасы:

      корпус құраушы, айналдырып жабушы, паста алушы, бұрышты кесуші автоматтар мен жартылай автоматтарды, фигуралы қайшыларды, штамп-престер мен автоматты тестерлерді реттеу;

      басқару бағдарламалы автоматтар мен жартылай автоматты желілер мен станоктарды реттемелеу;

      машиналарды реттемелеуге қажетті техникалық есептерді орындау;

      арнаулы құрылғыларды, оларды түрлі тегістіктерде тексере отырып орнату.

      21. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымдық ерекшеліктерін, кинематикалық, электр схемаларын және дәлдігін тексеру тәсілдерін;

      қаңылтырды пішу схемасын, банкілердің мөлшері мен нөмірін;

      қызмет көрсететін жабдықтың жұмыс режимін айқындау қағидаларын.

      22. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

10-параграф. Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдықтарын баптаушы, 6-разряд

      23. Жұмыстар сипаттамасы:

      бағдарламалық басқару автоматтар мен жартылай автоматты желілер мен станоктарды түрлі үлгідегі қаңылтыр банкілерді өңдеудің толық цикліне реттеу;

      қызмет көрсететін жабдықтың үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету.

      24. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін желілер мен станоктардың құрылымын, кинематикалық және электр схемалары мен өзара әрекет етуін;

      жартылай автоматты және автоматты желілер станоктарында қолданылатын бөлшектер мен құралдарды өңдеу процесін;

      құралдардың шығыс нормалары мен олардың тұрақтылық көрсеткіштерін.

      25. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

11-параграф. Қаңылтыр мен бұйымдарды сұрыптаушы, 2-разряд

      26. Жұмыстар сипаттамасы:

      тұтас тартылған банкілер мен тубтарды, түптер мен қақпақтарды, қаңылтырдан жасалған бұйымдарды штампылаудан және престеуден кейін ақауларын шығара отырып сұрыптау;

      банкалардың корпустары мен қаңылтыр пішіндісі жолақтарын қайшыларда немесе бұрышкесу машиналарында сұрыптау;

      тара дайындауға арналған мырышты табақ темірді сұрыптау;

      мырыш бетінің бұдырлығын айқындау;

      түптер мен қақпақтарды сәулемен қарау;

      сұрыпталған қақпақтарды өлшем-есеп бойынша қағазға буып-түю;

      дайындамаларды, бөлшектер мен дайын бұйымдарды тараға орналастыру;

      бақылау талондарын толтыру және оларды тараға желімдеу немесе салу.

      27. Білуге тиіс:

      сұрыпталатын дайындамалардың, бөлшектер мен дайын бұйымдардың

      атауын және маркалауды;

      дайындамаларға, бөлшектер мен бұйымдарға қойылатын техникалық талаптарды;

      буып-түю және тараға орналастыру тәсілдерін.

12-параграф. Қаңылтыр мен бұйымдарды сұрыптаушы, 3-разряд

      28. Жұмыстар сипаттамасы:

      түптерді жапсырғаннан кейін фланецтер мен банкілерді тойтарудан, дәнекерлеуден және майыстырудан соң, корпустардың ақауларын шығара отырып сұрыптау;

      кептіру процесі аяқталғаннан кейін түптер мен қақпақтарды түсіре және ақауларын шығара отырып, оларды кептіру аппаратына тиеу алдында пастаның жағылу сапасын іріктеп тексеру.

      29. Білуге тиіс:

      бөлшектер мен дайын бұйымдарға өндірістің барлық фазаларында қойылатын техникалық талаптарды;

      тығыздаушы ерітінділер мен пасталардың нысаны мен қасиеттерін;

      кептіру аяқталғаннан кейін түптер мен қақпақтарды өңдеу тәсілдерін.

13-параграф. Қаңылтыр мен бұйымдарды сұрыптаушы, 4-разряд

      30. Жұмыстар сипаттамасы:

      дайын өнім мен литографияланған қаңылтырды сурет сапасына қарай сұрыптау және ақауы бар қаңылтыр табақтарын ақауға шығару;

      қаңылтыр полудасының сапасын тексеру;

      қаңылтырдың қалыңдығын, микрометрді кезеңді немесе тұтас өлшей отырып дыбысына қарай, қақпақтарды, түптерді, корпустарды маркалары, сұрпы және нысаны бойынша сұрыптау және есептеу арқылы айқындау;

      қаңылтыр табақтары мен орамаларын таразыда өлшеу.

      31. Білуге тиіс:

      қаңылтырдың маркасы мен сұрпын;

      бақылау-өлшеу құралдарының нысанын және қолдану шарттарын;

      қаңылтырдың қалыңдығын дыбыс бойынша айқындау тәсілдерін.

14-параграф. Қаңылтыр кептіруші, 2-разряд

      32. Жұмыстар сипаттамасы:

      қаңылтыр табақтары мен жолақтарын баспа немесе лак түсірілгеннен кейін тоннельдік кептіру пештерінде кептіру немесе күйдіру;

      қаңылтыр табақтарын доғалыққа, конвеерлік кептіру пешінің транспортеріне немесе басқа да құрылғыға қою;

      аспаптарды қадағалау және кептіру агрегаттары мен пештерінің температурасын бақылау;

      қаңылтыр табақтары мен жолақтарын кептіруден кейін есептей отырып, орналастырып түсіріп алу;

      табақтар мен жолақтарын сапасына қарай ақауға шығару.

      33. Білуге тиіс:

      тоннельдік кептіру пештері мен транспортерлердің құрылымын және жұмыс принципін;

      қаңылтырдың түрлері, үлгілері мен сұрыптары;

      қаңылтыр табақтарын доғалыққа қою қағидаларын;

      транспортерді қою, сондай-ақ оларды кепкеннен кейін түсіріп алу, кептіру режимін.

15-параграф. Қаңылтыр кептіруші, 3-разряд

      34. Жұмыстар сипаттамасы:

      қаңылтыр табақтары мен жолақтарын баспа немесе лак түсірілгеннен кейін карусельдік-камералық кептіру пештерінде кептіру немесе күйдіру;

      қаңылтыр табақтары мен жолақтарын кептіру себеттеріне орналастыру, оларды камералық кептіру пештерінің каруселіне ілу және кептіргеннен кейін түсіріп алу;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша пеш температурасын бақылау;

      желдеткіштерге қызмет көрсету.

      35. Білуге тиіс:

      карусельдік-камералық кептіру пештерінің құрылымын;

      қаңылтыр табақтары мен жолақтарын кептіру себеттеріне орналастыру қағидаларын;

      қаңылтырды күйдірудің және лак-бояу жабындарды кептірудің температуралық режимін.

16-параграф. Лактайтын машинаның машинисі, 3-разряд

      36. Жұмыстар сипаттамасы:

      қаңылтыр табақтарын, жолақтары мен қаңылтыр банкілерді грунттау,

      лактау және эмальмен жабу кезінде лактайтын машиналарды басқару;

      қаңылтыр табақтарын кептіру агрегаттарында кептіру;

      кептіру агрегаттарының температурасын сынап термометрлерінің, пирометриялық вольтметрлердің көмегімен бақылау;

      қаңылтыр табақтарды немесе жолақтарды лактайтын машина валціне беру, машинаның жылдамдығын реттеу, машинаға лак, эмаль, скипидар мен ерітінді құю;

      лак пен эмальды кетіру;

      резинаны ауыстыру;

      банкілерді машинаға тиеу;

      автоматты аспаптардың, дабыл шамдарының жұмысын және қаңылтыр табақтар мен жолақтарды, банкілерді лакпен жабу сапасын қадағалау;

      лактайтын машиналарды реттемелеу.

      37. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін машиналар мен агрегаттардың құрылымын, жұмыс принципін, оларды реттемелеу тәсілдерін;

      қаңылтырдың қалыңдығын анықтау қағидаларын;

      кептіру агрегаттарының температуралық режимін;

      лактау машиналарына лак, эмаль, скипидар мен ерітінді құю қағидаларын;

      лак пен эмальды кетіру тәсілдерін;

      қаңылтыр мен банкілерді лакпен және эмальмен жабу қағидаларын;

      қаңылтыр бетін грунтпен және лакпен жабу сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

17-параграф. Лактайтын машинаның машинисі, 4-разряд

      38. Жұмыстар сипаттамасы:

      қаңылтыр табақтарын, жолақтары мен қаңылтыр банкілерді лакпен берілген жабу қалыңдығымен жабу кезінде лактайтын машиналарды басқару;

      лактың, эмальдің және лак қоспаларының қажетті сұрпын іріктеу;

      грунт пен лак жағылғаннан кейін қаңылтырды шыңдау, күйдіру және кептіру кезінде пеш режимінің температурасын белгілеу;

      инфрақызыл сәулелендірумен кептіру кезінде қондырғының жұмысын реттеу;

      лактайтын машиналарды реттемелеу;

      лактың, эмальдің тұтқырлығын және жұмыс процесінде берілген қабат қалыңдығын ұстап тұру.

      39. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі лактайтын машиналардың құрылымын және реттемелеу тәсілдерін, кинематикалық және электр схемаларын;

      қызмет көрсететін машиналардың дәлдігін, сортын тексеру қағидаларын;

      лактардың, эмальдардың және ерітінділердің құрамын;

      лак қоспаларын жасау тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу құралдарының құрылымын, нысаны мен қолдану шарттарын;

      грунттаудың, лактаудың және эмальмен жабудың технологиялық және температуралық режимдерін.

18-параграф. Туб өндірісі жабдығын баптаушы, 5-разряд

      40. Жұмыстар сипаттамасы:

      пішін құраушы және механикалық өңдеуші жабдықты (тарту пресін, кесу автоматын), күйдіру пешін, тубтарды өңдеу және жинақтау жабдығын (сыртқы жабу, баспа түсіру және бушондарды айналдырып жабу машиналарын, кептіру пештерін) реттеу және оларға қызмет көрсету, автоматика аспаптарын күтіп-баптау.

      41. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, кинематикалық және электр схемаларын;

      оның дәлдігін тексеру тәсілдерін;

      қызмет көрсететін желілер мен станоктардың өзара әрекетін, олардың жұмыс режимін;

      тубты өңдеу процесін және станоктар мен автоматты желіде қолданылатын құралды;

      дайындамалар мен тубтарға қойылатын техникалық талаптарды;

      автоматты бақылау аспаптарының құрылымын, жұмыс принципі мен реттеу тәсілдерін.

      42. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

19-параграф. Туб өндірісі жабдығын баптаушы, 6-разряд

      43. Жұмыстар сипаттамасы:

      пішін құраушы және механикалық өңдеуші жабдықты (тарту пресін, кесу автоматын), күйдіру пешін реттеу және қызмет көрсету;

      тубтарды өңдеу және жинақтау жөніндегі жабдықты (сыртқы жабу, баспа түсіру және бушондарды айналдырып жабу машинасын, кептіру пештерін) реттеу және оларға қызмет көрсету;

      тубтарды өңдеу және жинақтау жабдығын (сыртқы жабу, баспа түсіру және бушондарды айналдырып жабу машиналарын, кептіру пештерін) реттеу және оларға қызмет көрсету, автоматика аспаптарын күтіп-баптау;

      "Херлан", "Хемокомплекс" үлгісіндегі барлық автоматты желілерге

      кешенді қызмет көрсету.

      44. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, кинематикалық және электр схемаларын;

      оның дәлдігін тексеру тәсілдерін, қызмет көрсететін желілер мен станоктардың өзара әрекетін;

      олардың жұмыс режимін;

      тубты өңдеу процесі мен станоктар мен автоматты желіде қолданылатын құралды;

      дайындамалар мен тубтарға қойылатын техникалық талаптарды;

      автоматты бақылау аспаптарының құрылымын, жұмыс принципі мен реттеу тәсілдерін.

      45. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

20-параграф. Тубтарға арналған дайындамаларды өңдеуші, 3-разряд

      46. Жұмыстар сипаттамасы:

      тубтарға арналған дайындамаларды арнаулы аппараттарда химиялық өңдеуді жүргізу;

      дайындамаларды белгіленген режимге сәйкес жуу, кептіру және майландыру;

      аппараттар мен ванналарды өңдеу процесіне дайындау және тубтарға арналған дайындамалдарды тиеу;

      ерітінділерді дайындау;

      аппараттарды аспаптар бойынша реттеу;

      тубтарға арналған дайындамалардың сапасын индикаторлық ерітіндіні қолдана отырып бақылау;

      дайындамаларды аппараттан түсіру;

      шикізат шығыстарын есепке алу бойынша өндірістік журналды жүргізу;

      арнаулы аппараттарды реттемелеу және ағымдық жөндеу.

      47. Білуге тиіс:

      арнаулы аппараттардың құрылымын;

      тубтарға арналған дайындамаларды химиялық өңдеуді жүргізу қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын, нысанын және оларды қолдану шарттарын;

      ерітіндіні дайындау рецептурасын және тәсілдерін;

      ерітінді компоненттерінің, қосалқы және майлағыш материалдардың физикалық-химиялық қасиеттерін.

21-параграф. Тубтарды жинақтаушы 3-разряд

      48. Жұмыстар сипаттамасы:

      бушондарды автоматтар мен жартылай автоматтарда тубтарды айналдыра орау;

      бушондар мен тубтарды тиеу;

      тубтардың жинақталуын бақылау;

      тубтарды жәшіктерге автоматты түрде орналастыру;

      жәшіктерді төсемеге қою және одан түсіру;

      қызмет көрсететін жабдықты реттемелеу.

      49. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін автоматтар мен жартылай автоматтардың құрылымын,

      оларды реттемелеу және реттеу қағидаларын;

      тубтарға қойылатын техникалық талаптарды;

      өңделетін материалдардың негізгі қасиеттерін.

22-параграф. Тубтарды лактаушы, 3-разряд

      50. Жұмыстар сипаттамасы:

      тубтардың үстіңгі бетін тозаңдату әдісімен қорғаныс қабатпен жабу;

      түсті баспа түсіру кезінде грунт жасау үшін тубтың сыртқы бетіне эмаль салу;

      тубтарды лактау процесі мен эмаль консистенциясы кезінде ауаның қысымын тексеру;

      тубтарды лактау процесін бақылау;

      қызмет көрсететін жабдықты реттеу және реттемелеу.

      51. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, оларды реттемелеу және реттеу қағидаларын;

      орындалатын жұмыс шегінде лактың және эмальдің физикалық-химиялық және технологиялық қасиеттерін;

      металды лакпен және эмальмен жабу қағидалары мен әдістерін.

23-параграф. Тубтарды лактаушы, 4-разряд

      52. Жұмыстар сипаттамасы:

      тубтардың үстіңгі бетін тозаңдату әдісімен қорғаныс қабатпен жабу;

      түсті баспа түсіру кезінде грунт жасау үшін тубтың сыртқы бетіне эмаль салу;

      тубтарды лактау процесі мен эмаль консистенциясы кезінде ауаның қысымын тексеру;

      тубтарды лактау процесін бақылау;

      қызмет көрсететін жабдықты реттеу және реттемелеу;

      тубтардың үстіңгі бетін тозаңдату әдісімен қорғаныстық лак қабатымен жабу бойынша, сондай-ақ грунт жағу кезінде кешенді жұмыстар жүргізу;

      тубтардың сыртқы бетіне түсті баспа түсіру және автоматты желі жабдықтарында операциялық кептіру.

      53. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, оларды реттемелеу және реттеу қағидаларын;

      орындалатын жұмыс шегінде лактың және эмальдің физикалық-химиялық және технологиялық қасиеттерін;

      металды лакпен және эмальмен жабу қағидалары мен әдістерін.

24-параграф. Тубтарды престеуші, 3-разряд

      54. Жұмыстар сипаттамасы:

      тубтарды кейіннен мамандандырылған токарь автоматтарында (ұзындығы бойынша кесу, сыртын тесу және туб сызбасын айналмалау) механикалық өңдей отырып, агрегаттандырылған пресс-автоматтарда терең тарту әдісімен престеу;

      престі және токарь станогын жұмысқа дайындау;

      бункерге дайындама тиеу;

      тубтардың геометриялық параметрлерінің (туб цилиндрінің, конусының және ұшының) дұрыстығын бақылау-өлшеу құралын қолдана отырып тексеру;

      жабдықты жұмыс процесінде реттемелеу, пайдаланылатын құралдарды реттеу және ауыстыру.

      55. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, оны реттеу және реттемелеу тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу құралдарының құрылымын, нысанын және қолдану шарттарын;

      қалыпты және арнаулы кесу құралын қайрау қағидаларын;

      дайындамалардан туб тарту процесін;

      тубтарға, дайындамаларға қойылатын техникалық талаптарды;

      өңделетін қабат бұдырлығының квалитеттері мен параметрлерін;

      өңделетін материалдардың негізгі қасиеттерін.

25-параграф. Тубтарды престеуші, 4-разряд

      56. Жұмыстар сипаттамасы:

      тубтарды кейіннен мамандандырылған токарь автоматтарында (ұзындығы бойынша кесу, сыртын тесу және туб сызбасын айналмалау) механикалық өңдей отырып, агрегаттандырылған пресс-автоматтарда терең тарту әдісімен престеу;

      престі және токарь станогын жұмысқа дайындау;

      бункерге дайындамаларды тиеу;

      тубтардың геометриялық параметрлерінің (туб цилиндрінің, конусының және ұшының) дұрыстығын бақылау-өлшеу құралын пайдалана отырып тексеру;

      жабдықты жұмыс процесінде реттемелеу;

      пайдаланылатын құралдарды реттеу және ауыстыру;

      тубтар престелгеннен кейін, олардың материалындағы кернеуді түсіруге және дайындалған тубтар бетінен май іздерін кетіруге қажетті тубты пеште күйдіру процесін орындау.

      57. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, оны реттеу және реттемелеу тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу құралдарының құрылымын, нысанын және пайдалану шараларын;

      қалыпты және арнаулы кесу құралын қайрау қағидаларын, дайындамалардан туб тарту процесін;

      тубтарға, дайындамаларға қойылатын техникалық талаптарды, өңделетін қабат бұдырлығының квалитеттері мен параметрлерін;

      өңделетін материалдардың негізгі қасиеттерін.

26-параграф. Тығыздаушы ерітінділер мен пасталарды әзірлеуші, 3-разряд

      58. Жұмыстар сипаттамасы:

      тығыздаушы бензинді ерітінділер мен пасталарды әзірлеу;

      пасталарды әзірлеу үшін бастапқы материалдарды дайындау;

      каучукті бактарға тиеу және оған белгіленген рецептура бойынша бензин құю;

      каучуктің ісіну процесін бақылау және барабанға қайта тиеу;

      қоспаны механикалық араластырғыштың көмегімен араластыру;

      құралды дайындау;

      қызмет көрсететін жабдықты жұмыс процесінде реттемелеу.

      59. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, жұмыс принципі мен оны реттемелеу тәсілдерін;

      тығыздаушы бензинді ерітінділер мен пасталардың физикалық-химиялық қасиеттерін;

      бензинді ерітінділер мен пасталарды жасау процесін және оларға қойылатын техникалық талаптарды;

      технологиялық процеске сәйкес әзірленетін ерітінділер мен пасталардың жай-күйін тіркеу журналын жүргізу қағидаларын.

27-параграф. Тығыздаушы ерітінділер мен пасталарды әзірлеуші, 4-разряд

      60. Жұмыстар сипаттамасы:

      тығыздаушы су-аммиак ерітінділер мен пасталарды әзірлеу;

      химикаттарды дайындау;

      дайындалатын ерітінділерді белгіленген рецептура бойынша жасау және оларды шарлы диірменде өңдеу;

      пастаның температуралық режимі мен дайындығын тұтқырлық дәрежесі, түсі, көбіктену сипаты бойынша бақылау;

      қоспаға химиялық талдау деректері бойынша химикаттар қосу;

      ерітінділер мен пасталарды диірменнен өткізу және арнаулы елек арқылы сүзу;

      технологиялық процеске сәйкес ерітінділер мен пасталардың химиялық талдауларын тіркеу журналын жүргізу;

      қызмет көрсететін жабдықты реттемелеу.

      61. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын, кинематикалық және электр схемаларын, реттеу қағидаларын;

      жұмыс принципі мен оны реттемелеу тәсілдерін;

      тығыздаушы ерітінділер мен пасталар компоненттерінің физикалық-химиялық қасиеттерін;

      су-аммиак ерітінділері мен пасталарын әзірлеу процесін және оларға қойылатын техникалық талаптарды. 

3-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

      62. Қаңылтыр-банкі және туб өндірісі бойынша жұмысшылар кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші БТБА-ның (13-шығарылым) қосымшасында келтірілген.

  Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-
біліктілік анықтамалығының
(13-шығарылым) қосымшасы

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

№
р\с

Кәсіптердің атауы

Разрядтар диапазоны

Беті

1

2

3

4

1.

Алюминий тубтарға арналған дискілерді штампылаушы

3

1

2.

Қаңылтыр-банкі жабдығының операторы

4-5

2

3.

Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдығының станокшысы

2-4

3

4.

Қаңылтыр-банкі өндірісі жабдықтарын баптаушы

3-6

5

5.

Қаңылтыр мен бұйымдарды сұрыптаушы

2-4

7

6.

Қаңылтыр кептіруші

2-3

8

7.

Лактайтын машинаның машинисі

3-4

9

8.

Туб өндірісі жабдығын баптаушы

5-6

11

9.

Тубтарға арналған дайындамаларды өңдеуші

3

12

10.

Тубтарды жинақтаушы

3

12

11.

Тубтарды лактаушы

3-4

13

12.

Тубтарды престеуші

3-4

14

13.

Тығыздаушы ерітінділер мен пасталарды әзірлеуші

3-4

15

  Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрінің
2017 жылғы 4 шілдедегі
№ 191 бұйрығына
4-қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (15-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

      1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (бұдан әрі – БТБА) (15-шығарылым) тиісті разрядтағы жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында бар, оларды орындау күрделілігіне тиісті металл канаттар, торлар, серіппелер, щеткалар мен шынжыр өндірісі бойынша жұмыстарды.

      2. БТБА Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен әзірленген.

      3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалары, ерекше ескертілген жағдайлардан басқа, осы бөлімдерде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық–құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Металл канаттар, торлар, серіппелер, щеткалар мен шынжыр өндірісінің разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Канаттарды есу жөніндегі машинист

      4. Жұмыс сипаттамасы:

      жіп есу және канат есу машиналарында сым жібі мен металл канаттардың себеттік және сигар типіндегі барлық түрлері мен конструкцияларын жасау;

      машиналарға көтеру механизмдерінің көмегімен май құю;

      бобиналарды, шпулькалар мен оралған сымы немесе жібі бар катушкаларды орнату және ауыстыру;

      кендірлі, капрон өзек бунттарын машинаның кеуек валына тарта отырып қадаға орнату;

      плашкаларды іріктеу және орнату, технологиялық нұсқаулыққа сәйкес

      жіптің немесе канаттың адымына қарай шестерняларды ауыстыру;

      құрастырудағы жіптің немесе канаттың оралу шектеуішін реттеу;

      қабылдау барабандары мен ажыратқыштарды ауыстыру;

      диаметрлердің сәйкестігін, жіптің немесе канаттың дұрыс есілуін қадағалау;

      жіп есу машиналарындағы сымды түзеу;

      сымның ұштарын дәнекерлеу;

      шпуль тежегішін реттеу;

      деформатор мен рихталаушы құрылғына берілген диаметрге ыңғайлау;

      сым мен жіптің тартылуын қадағалау;

      жіп және канат жасау кезінде метраж есебінің есептеуішін ыңғайлау;

      жіптер мен канаттарды кесу.

      5. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін машиналар мен көтеру механизмдерінің құрылысын, кинематикалық схемасын және жұмыс қағидатын;

      машиналарды есілетін, дайындалатын барлық жіптер мен металл канаттардың құрылысын;

      жіптер мен металл канаттардың сапасына қойылатын техникалық шарттарды;

      шестернялар мен плашкаларды іріктеу қағидаларын;

      жіптерді, өзек пен канаттарды өлшеуге арналған бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен қолдану шарттарын;

      дайындалатын канаттың ұзындығы мен диаметріне қарай барабандардың мөлшерін;

      есу жүйесін және адымды, жіптің немесе канаттың диаметрін;

      деформаторды және рихталау құрылғысын баптау әдістемесін;

      бір жаққа есілетін өзек канаттарын жасау кезінде жіпті бұрау және жабық канаттарды жасау кезінде бұрау қағидаларын.

      6. Металл канат жібін жіп есту машиналарында жасау кезінде мынадай тарифтік разрядтар белгіленеді:

      а) 6-шпульді машиналарда:

      шпуль диаметрі 250 миллиметрге дейін және сымның диаметрі 0,8 миллиметр болған кезде - 2-разряд;

      шпуль диаметрі 250 миллиметрге жоғары және 500 миллиметрге дейін және сымның диаметрі 0,8 миллиметрге жоғары болған кезде - 3-разряд;

      шпуль диаметрі 500 миллиметрге жоғары және сымның диаметрі 0,8 миллиметрге жоғары болған кезде - 4-разряд;

      б) 12-шпульді машиналарда:

      шпуль диаметрі 250 миллиметрге дейін және сымның диаметрі 0,9 миллиметр болған кезде - 3-разряд;

      шпуль диаметрі 250 миллиметрге жоғары және 500 миллиметрге дейін және сымның диаметрі 0,9 миллиметрге жоғары болған кезде - 4-разряд;

      шпуль диаметрі 500 миллиметрге жоғары және сымның диаметрі 0,9 миллиметрге жоғары болған кезде – 5-разряд;

      в) 18-шпульді машиналарда:

      шпуль диаметрі 150 миллиметрге дейін және сымның диаметрі 1,0 миллиметр болған кезде - 3-разряд;

      шпуль диаметрі 150 миллиметрге жоғары және 300 миллиметрге дейін және сымның диаметрі 1,0 миллиметрге жоғары болған кезде 4-разряд;

      шпуль диаметрі 300 миллиметрге жоғары және сымның диаметрі 1,0 миллиметрге жоғары болған кезде - 5-разряд;

      г) 24-, 30- және 36-шпульді машиналарда:

      шпуль диаметрі 300 миллиметрге дейін болған кезде - 4-разряд;

      шпуль диаметрі 300 миллиметрден жоғары болған кезде - 5-разряд.

      7. Металл канат сым жіптерін канат есу машиналарында жасау кезінде мынадай тарифтік разрядтар белгіленеді:

      а) 6-шпульді машинааларда:

      шпуль диаметрі 500 миллиметрге дейін және канаттың диаметрі 17 миллиметрге дейін болған кезде - 4-разряд;

      б) 6- және 12-шпульді машиналарда:

      шпуль диаметрі 500 миллиметрге жоғары және канаттың диаметрі 17 миллиметрге жоғары болған кезде - 5-разряд.

      8. Металл кордың жіп есу машиналарында жасау кезінде мынадай тарифтік разрядтар белгіленеді:

      а) 6-шпульді машиналарда – 3-разряд;

      б) 12-шпульді машиналарда – 4-разряд.

      9. Ескертпе:

      канаттарды есу жөніндегі машинист жіп есу және канат есу машиналарындағы көмекшінің жұмысын орындаған кезде бір разрядқа төмен тарифтеледі.

2-параграф. Кардылаушы 3-разряд

      10. Жұмыс сипаттамасы:

      болат тростардың және құрамалы канаттардың өзегін иіруге арналған таспаны біліктілігі анағұрлым жоғары кардылаушының басшылығымен белгіленген технологиялық режим бойынша жасау;

      берілген ассортименттегі шикізатты кармашина алаңына төсеу;

      кардмашинаны баптау және ұсақ жөндеу.

      11. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы мен баптау қағидаларын, шикізаттың сұрыптары мен топтары бойынша олардың түрлерін;

      арнаулы құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, нысанын және қолдану шарттарын.

3-параграф. Кардылаушы 4-разряд

      12. Жұмыс сипаттамасы:

      болат тростардың және құрамалы канаттардың өзегін иіруге арналған таспаны белгіленген технологиялық режим бойынша жасау;

      шикізат қабатының қалыңдығын реттеу және машина валкалары мен тарақтарныдағы ауытқуларды жою;

      кардмашинаны баптау.

      13. Білуге тиіс:

      әртүрлі кардмашиналардың құрылысын, кинематикалық схемасы мен баптау қағидаларын;

      сұрыптары мен топтары бойынша шикізат ерекшеліктерін.

4-параграф. Металды канат, тор, пружина, щеткалар мен шынжыр өндірісі жабдығын баптаушы, 3-разряд

      14. Жұмыс сипаттамасы:

      калибрлеу-созу станоктары мен щетка жасау станоктарын баптау;

      орау, жіп есу, канат есу машиналарын, қондырғыларын, металл тоқу, пружина орамалау станоктарын, пресстерін, қолмен және автоматтандырылған қоректендірілетін бір операциялық станоктарды, сұрыптау автоматтарын тор, пружина және шынжыр жасауға арналған жартылай шикізаттармен баптау;

      жабдықтың жұмысын қадағалау, алдын ала тексеру, майлау;

      қызмет көрсетілетін жабдықты ағымдық жөндеуге қатысу.

      15. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін машиналардың, қондырғылардың, станоктардың, престердің, автоматтардың құрылысын;

      тор, пружина және шынжыр жасаудың технологиялық процесін;

      жұмыс және өлшеу құралының нысанын және пайдалану қағидаларын;

      өңделетін материалдардың қасиеттерін;

      брактың түрлері мен оларды жою тәсілдерін.

5-параграф. Металды канат, тор, пружина, щеткалар мен шынжыр өндірісі жабдығын баптаушы 4-разряд

      16. Жұмыс сипаттамасы:

      орау, жіп есу, канат есу машиналарын, қондырғыларын, бір жолақты, сұрыптық, сүзгілік, бұрама, құрама торлар шығаратын, ені 2,5 метрге дейінгі металл тоқу станоктарын;

      металды торларды тоқуға арналған түрлі типтегі тоқу станоктары мен пружина орамалау автоматтары мен сым пружиналарды ормалауға, бұрауға және отырғызуға арналған станок пресстерді, қолмен және автоматты қоректендірілетін көп операциялық станоктарды жетекті, жүк, пильдік және күштік шынжыр жасауға арналған жартылай шикізаттармен баптау;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптаумен байланысты есептерді орындау;

      технологиялық карта бойынша жұмыс және өлшеу құралын іріктеу;

      қызмет көрсетілетін машиналарды, қондырғыларды, станоктарды, автоматтар мен престерді ағымдық жөндеуге қатысу.

      17. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін машиналардың, қондырғылардың, станоктардың, автоматтар мен престердің құрылысы мен кинематикалық схемасын;

      өңделетін металдың маркировкасы мен қасиеттерін;

      тор, пружина және шынжыр жасауға арналған техникалық шарттарды;

      сымды, катушка нормалилерін орау процесін;

      тор полотноларын сұрпы, нөмірі, тоқу түрлері бойынша баптау ерекшіліктерін;

      тор полотноларын тор ұяларының мөлшеріне қарай спиралі мен пышақ құрылымы бойынша баптау ерекшіліктерін;

      тор тоқу кезінде сымды тазалау қағидаларын;

      бақылау-өлшеу құралының құрылымын, нысанын және пайдалану қағидаларын;

      арнаулы кесу құралын қайрау және орнату қағидаларын.

6-параграф. Металды канат, тор, пружина, щеткалар мен шынжыр өндірісі жабдығын баптаушы 5-разряд

      18. Жұмыс сипаттамасы:

      ұршық қондырғыларын, ені 2,5 метрден 5 метрге дейінгі бір жолақты, сұрыптық, бұрама, құрама және астарлық торларды, сондай-ақ ені 2 метр номірі 24-36 станоктарында бір жолақты тор шығаратын металл тоқу станоктарын;

      металды торлар тоқуға арналған тоқыма автоматтары мен пружиналы шайба мен тікенді сымды есуге және бұрауға арналған әртүрлі станок-автоматтарды құрылғылар мен құралдарды іріктеп орната отырып баптау;

      жетекті, жүк, пильдік және күштік шынжыр элементтерін жасауға және құрастыруға арналған автоматты желілерді баптау;

      жабдықтың жұмысын қадағалау;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптаумен байланысты есептерді орындау;

      қызмет көрсетілетін машиналарды, қондырғыларды, станоктарды, автоматтар мен престерді ағымдық жөндеуге қатысу;

      технологиялық карта бойынша жұмыс және өлшеу құралын іріктеу.

      19. Білуге тиіс:

      түрлі қондырғылардың, станоктардың, автоматтардың, автоматты желілердің құрылысын, кинематикалық схемасын, олардың тораптары мен механизмдерінің өзара әрекеттесуін;

      негіздерді тордың тығыздығы мен еніне қарай есу есептерін;

      негізді есу, айырмалау мен тоқымашылық процесін;

      тор ұяларының мөлшеріне қарай спиралі мен пышақ құрылысын;

      арнаулы кесу құралын жетілдіру қағидаларын;

      сымның және дайын өнімнің мөлшерлері мен сұрыптарын;

      механика, гидравлика, электротехника негіздерін, бақылау-өлшеу аспабын баптау және реттеу қағидаларын.

      20. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

7-параграф. Металды канат, тор, пружина, щеткалар мен шынжыр өндірісі жабдығын баптаушы 6-разряд

      21. Жұмыс сипаттамасы:

      металл тоқу станоктары мен тор полотноларын баптау және реттеу, барлық нөмірдегі бұрама, құрама және астарлық торларды, ені әртүрлі синтетикалық материалдардан жасалатын торларды;

      үш қабатты, бір қабатты: 36 нөмірдегі ені 3,5 метрден жоғары барлық нөмірдегі, және одан жоғары ені 2 метр және одан жоғары, және 32 нөмірдегі және одан жоғары ені 3 метр;

      нөмірі 16 және ені 4 метр құрама және бұрама торлар торларды ені 5 метр артық станоктарда орнату және тордың тығыздығын өзек бойынша лупаның көмегімен бақылау;

      ремиздерге гал жинақтаумен байланысты есептерді нормативтік-технологиялық құжаттамаға сәйкес орындау;

      металл тоқу станоктары қызмет көрсетумен айналысатын жұмысшыларды басқару және нұсқаулық жасау.

      22. Білуге тиіс:

      барлық типтегі металл тоқу станоктарының құрылысын, олардың механизмдері мен тораптарының өзара әрекеттесуін;

      тор полотноларын сұрпы, нөмірі мен тоқыма түрлері бойынша баптау ерекшеліктерін;

      торлардың техникалық сипаттамасын, тор жасауда қолданылатын металдар мен синтетикалық материалдардың қасиеттерін;

      нормативтік-техникалық құаттама мен мемлекеттік стандарттарға сәйкес негізді есу, торларды айырмалау және тоқу негіздерін.

      23. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

8-параграф. Металл канаттар мен шынжырларды сынаушы, 2-разряд

      24. Жұмыс сипаттамасы:

      шынжырларды шынжыртарту станогында құралды орнатып және станокты шынжырдың берілген мөлшеріне баптай отырып калибрлеу;

      метиз бұйымдарды біліктілігі анағұрлым жоғары сынаушының басшылығымен сынау.

      25. Білуге тиіс:

      шынжыртарту станогының құрылысын және баптау қағидаларын;

      шынжырды калибрлеу процесін, арнаулы айлабұйымдардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, нысанын және қолдану шарттарын.

9-параграф. Металл канаттар мен шынжырларды сынаушы, 3-разряд

      26. Жұмыс сипаттамасы:

      метиз бұйымдардың үзілуін шынжыр сынау машиналарында, гидравликалық және винтты сынау престерінде сынау;

      сыналатын бұйымдарды сыртынан қарап тексеру;

      шынжырды сынау стендінің науасына салу кезінде шығырды басқару және оны тексергеннен кейін үстелге түсіріп алу;

      шынжырлардың, канаттардың, зәкірлердің, блоктар мен басқа да метиз бұйымдарының барлық түрлерін және олардың қосылу жүйелерін сынауға дайындау;

      қыспа қапсырмаларды орнату;

      бұйым ұш звеноларын бекіту;

      бұйымды сынану алдында өлшеу;

      шынжыр звеноларын ені, ұзындығы және адымы бойынша сынағаннан кейін өлшеу;

      шынжырдың ұзартылғанын анықтау;

      престі кесте бойынша талап етілетін жүктемеге ыңғайлау;

      шынжырдың сапасыз звеноларын анықтау және оны преспен кесу;

      сынау журналында жазбаларды жазу;

      зәкір шынжырларының тозу дәрежесін есептеу және олардың жарамдылығын анықтау;

      сынағаннан кейін бұйымдарды таңбалау.

      27. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін шынжырды сынау машиналары мен түрлі жүйедегі және типтегі сынау престерінің құрылысын;

      бұйымдардың нысаны мен құрылысын, олардың мөлшері мен салмағы бойынша айырмашылығын, сынаудың сипаты мен әдісін;

      жүктеме нормасын;

      жүктеме кестесі мен жол берілетін шынжыр ұзартылымын;

      сынау престері мен машиналары аспартарының құрылысы мен нысанын.

10-параграф. Металл қоныштарды, икемді валдар мен бронеспиральді жасаушы, 1-разряд

      28. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 11 миллиметрге дейінгі герметикалық және герметикалық емес металл қоныштарды және диаметрі 8 миллиметрге дейінгі "В-1" типті икемді валдарды орап жинау;

      сымды, таспаны немесе тығыздаманы бағыттаушы таспа жүйесіне салу;

      таспа орамаларын мүсіншелерге кигізу;

      орап жинаушы таспалар мен бағыттарды орнату;

      дайын өнімді станоктан түсіріп алу.

      29. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді және оның маңызды бөліктерінің атауы мен нысанын;

      металл қоныштар мен икемді валдарды жасауда қолданылатын металдар мен балқыламалардың негізгі қасиеттерін;

      анағұрлым кең тараған және қарапайым айлабұйымдардың нысаны мен қолдану шарттарын.

11-параграф. Металл қоныштарды, икемді валдар мен бронеспиральді жасаушы, 2-разряд

      30. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 11 миллиметрге жоғары және 50 миллиметрге дейінгі герметикалық және герметикалық емес металл қоныштарды, "В-1" типті диаметрі 8 миллиметрден 20 миллиметрге дейінгі және "В-2" типті диаметрі 8,2 миллиметрге дейінгі икемді валдарды, дөңгелек және жапырылған сымнан жасалған спиральдар мен пружиналарды арнаулы пружина орамдау станогында орап жинау;

      дәл таспалар мен бағыттарды орнату;

      профильдендірілген және орап жинайтын таспаларды реттеу;

      станоктарды баптау.

      31. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмыс қағидатын және баптау тәсілдерін;

      металл қоныштар мен икемді валдарды, бронеспиральдерді жасауда қолданылатын металдар мен балқыламалардың механикалық қасиеттерін;

      арнаулы құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен қолдану шарттарын.

12-параграф. Металл қоныштарды, икемді валдар мен бронеспиральді жасаушы, 3-разряд

      32. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 50 миллиметрден жоғары герметикалық және герметикалық емес металл қоныштарды, "В-1" типті диаметрі 20 миллиметрден жоғары және "В-2" типті диаметрі 8,2 миллиметрден жоғары икемді валдарды орап жинау;

      арнаулы бронеспиральдерді орамалау;

      торкөзді қонышты тоқу;

      станокты және тоқу машинасын баптау.

      33. Білуге тиіс:

      әртүрлі типтегі станоктар мен тоқу машиналарының құрылысы мен баптау тәсілдерін;

      арнаулы құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын.

13-параграф. Металды тор негіздерін өңдеуші, 3-разряд

      34. Жұмыс сипаттамасы:

      сымының диаметрі 0,25 миллиметрден 1,5 миллиметрге дейінгі металл тор негіздерін өңдеу;

      ұршық валын металл тоқу станогі мойынтірегіне ұршық қондырғысына орнату және бекіту;

      ремиз аспасының дұрыстығын тексеру және бердыларды орнату;

      негізді шағын бумалармен буу және оларлы тауар валының желкесіне байлау;

      утка бойынша тордың қажетті тығыздығын орнату және белгіленген отыру процентіне сәйкес тарту;

      баға планкаларын салу.

      35. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін металл тоқу станоктарының құрылысын;

      металл торларға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      металды торлардың типтері мен сұрыптарын;

      сымның диаметріне қарай дискілерді іріктеуді;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен арнаулы құрылғылардың нысанын және қолдану шарттарын.

14-параграф. Металды тор негіздерін өңдеуші, 4-разряд

      36. Жұмыс сипаттамасы:

      сымының диаметрі 0,1 миллиметрден 0,25 миллиметрге дейін және 1,5 миллиметрден жоғары түрлі металдар мен балқымалардан жасалған металл тор негіздерін металл тоқу станоктарында бақылау-өлшеу аспаптарын қолдана отырып өңдеу;

      ремизге және бердіге алынған негіздің дұрыстығын тексеру.

      37. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі металл тоқу станоктарының құрылысын;

      тор жасауда қолданылатын балқыламалар мен металдарды;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен арнаулы айлабұйымдардың құрылысын.

15-параграф. Металды тор негіздерін өңдеуші, 5-разряд

      38. Жұмыс сипаттамасы:

      сымының диаметрі 0,1 миллиметрге дейінгі металл тор негіздерін түрлі типтегі металл тоқу станоктарында өңдеу.

      39. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі металл тоқу станоктарының, бақылау-өлшеу аспаптары мен арнаулы құрылғылардың кинематикалық схемасын;

      станоктарды майлау схемасы мен режимін, әртүрлі үлгідегі торларды жасауда пайдаланылатын түрлі балқыламалар мен металдардың сұрыптары мен қасиеттерін.

16-параграф. Металды торларды қосып тігуші, 3-разряд

      40. Жұмыс сипаттамасы:

      22-нөмірге дейінгі дара және бұрама металл торларды бірінші немесе екінші арқау жібінен, ал 14-нөмірге дейінгі ұштары дәнекерленген немесе жиектелген құрамаларды техникалық шарттарға сәйкес тұтас полотноға сыммен қолмен тігу;

      14-нөмірге дейінгі қосып тігуге жатпайтын торлардың ұштарын жиектеу және түю жіктерін жасау.

      41. Білуге тиіс:

      металды және құрама торлардың барлық сұрыптары мен тігілетін нөмірлерін тігуге арналған техникалық шарттарды және сипаттамасын;

      торларды қосып тігуге қолданылатын сымдардың диаметрлерін;

      тігетін және орама сым жіптерінің негізгі қасиеттерін.

17-параграф. Металл торларды қосып тігуші, 4-разряд

      42. Жұмыс сипаттамасы:

      24-нөмірден бастап дара және бұрама металл торларды бірінші немесе екінші арқау жібінен, ал 16-нөмірден бастап ұштары дәнекерленген немесе жиектелген құрама металл торларды техникалық шарттарға сәйкес тұтас полотноға сыммен қолмен тігу;

      16-нөмірден бастап қосып тігуге жатпайтын торлардың ұштарын жиектеу және түю жіктерін жасау.

      43. Білуге тиіс:

      капрон торлардың барлық сұрыптары мен тігілетін нөмірлерін тігуге арналған техникалық шарттарды және сипаттамасын;

      тордың сұрпы мен нөміріне қарай жік құрылысын.

18-параграф. Металды торларды пішіп түсіруші, 2-разряд

      44. Жұмыс сипаттамасы:

      металды тор орамасын пішу үстеліне жеткізу;

      торды үстелге жазу;

      торды кабель немесе су өтпейтін қағазға орамалау;

      металл торды тауар валынан оқтауға (трубаға) орау, оны оқтауға түсіру, тор полотносын біліктілігі анағұрлым жоғары пішіп түсірушінің басшылығымен тапсырысқа сәйкес пішу;

      сүзгі торын арнаулы автомата пішу және жазып түзеу.

      45. Білуге тиіс:

      торлы орналастыруға қойылатын техникалық талаптарды;

      тордың нөмірі мен сұрыптарын;

      оқтауды іріктеу және жарамдылығын анықтау қағидаларын;

      арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және қолдану шарттарын, торларды пішу қағидаларын.

19-параграф. Металды торларды пішіп түсіруші, 3-разряд

      46. Жұмыс сипаттамасы:

      металды торды тауар валынан оқтауға (трубаға) орау;

      тор полотносын тапсырысқа сәйкес пішу;

      пішілген торды оқтауға орамалау;

      тор полотносы сымдарының ұштарын қайыру үстелдерінде қолмен қайыру;

      целлюлоз-қағаз өндірісіне арналған: бұрама, құрама (полиэфирлі немесе капрон моноталшықты) және синтетикалық, үш өрімді металл торларды қолмен және көтеру механизмдерін қолдана отырып жазу және пішу;

      бұл торларды олардың нысанына қарай бір немесе екі оқтауға біліктілігі анағұрлым жоғары пішіп түсірушінің басшылығымен орамалау;

      пішілген торға құжаттарды ресімдеу.

      47. Білуге тиіс:

      торларды пішуге арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      арнаулы кесу құралын қайрау қағидаларын;

      өңделетін материалдардың негізгі қасиеттерін;

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылысын;

      целлюлоз-қағаз өндірісіне арналған торлардың нөмірлері мен сұрыптарын;

      тор жасау үшін қолданылатын сым балқыламаларының түрлерін;

      арнаулы айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын.

20-параграф. Металды торларды пішіп түсіруші, 4-разряд

      48. Жұмыс сипаттамасы:

      целлюлоз-қағаз өндірісіне арналған: бұрама, құрама (полиэфирлі немесе капрон моноталшықты) және синтетикалық, үш өрімді металл торларды қолмен және көтеру механизмдерін қолдана отырып жазу және пішу;

      торларды олардың нысанына қарай бір немесе екі оқтауға орамалау;

      пішілген торға құжаттарды ресімдеу;

      тордың созу машиналарында созылуын ескере отырып, оның ұзындығын есептеу.

      49. Білуге тиіс:

      целлюлоз-қағаз өндірісіне арналған торларды пішуге арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      тұтас полотноға қосып тігуге жататын түрлі тор нөмірлері мен сұрыптарының созылуын ескере отырып, оның ұзындығын есептеу қағидаларын;

      пішу кезінде тор полотноларымен жұмыс істеу жолдарын;

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылысын.

21-параграф. Металл торларды созушы, 4-разряд

      50. Жұмыс сипаттамасы:

      созу машинасын бөлшектеу және құрастыру, машина валына қағаз-целлюлоза өндірісіне арналған үздіксіз тор полотносын орналастыру және алу, біліктілігі анағұрлым жоғары созушының басшылығымен тор полотносын арнаулы құрылғыларды қолдана отырып созу және тегістеу;

      өңделетін торға сәйкес оқтауларды (трубаларды) ұзындығы мен ені бойынша іріктеп алу;

      торды оқтауларға орау;

      оқтау шеттерін бекіту;

      торды арнаулы буып-түю және су өтпейтін қағазбен орамалау;

      созу машинасын жұмыс процесінде баптау және жөндеу.

      51. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін созу машинасының құрылысын, баптау қағидаларын және оның дәлдігін тексеру әдістерін;

      торды тегістеу және бекітпелеу үшін қолданылатын арнаулы құрылғылардың құрылысын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және қолдану шарттарын;

      торды оқтау бойынша орауға қойылатын техникалық талаптарды.

22-параграф. Металл торларды созушы, 5-разряд

      52. Жұмыс сипаттамасы:

      тор полотносын арнаулы құрылғыларды қолдана отырып созу және тегістеу, созу машинасын бөлшектеу және құрастыру;

      тор полотносын жіктері мен жалпы жай-күйін қарап тексере отырып созу;

      машина валына қағаз-целлюлоз өндірісіне арналған үздіксіз тор полотносын орналастыру және алу;

      тор полотносын арнаулы құрылғыларды қолдана отырып созу және тегістеу;

      металды торларды тегістеуші құрылғыны қолданып 25-30 микрон шегіндегі қабатты түсіре отырып тегістеу;

      капрон моноталшықты құрама торларды бекітпелеу (біркелкі жылыту).

      53. Білуге тиіс:

      созу машиналарының құрылысы мен кинематикалық схемасын, торларды тегістеп бекітуге арналған арнаулы құрылғылардың құрылысын;

      бақылау-өлшеу аспабының құрылысын, торды машинаға орналастыру, өңдеу және түсіріп алу процесін;

      тордың ұзындығына, сұрпына және нөміріне қарай оны созудың шамасын және санын;

      сымның және капрон моноталшықтың физикалық – механикалық қасиеттерін.

23-параграф. Ремиз теруші, 2-разряд

      54. Жұмыс сипаттамасы:

      көрсетілген тор нөміріне сәйкес ремиздерді таяқшаларға жинақтау;

      ремиз жинағына қажетті галл санын есептеу;

      проверка состояния Ремиз рамаларының жай-күйін, қамыттардың қаусырылуын тексеру және галдарды тат-сызықтардан тазарту.

      55. Білуге тиіс:

      галдар мен ремиздерге қойылатын мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды; торлардың нөмірлері мен сұрыптарын;

      галдарды тазалау үшін қолданылатын материалдарды.

24-параграф. Саңылау тектес елеуіштерді құрастырушы, 2-разряд

      56. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі диаметрдегі тегіс сымнан елеуіш бөлшектерін бойлық-кеспе, болт сызбалы және бұрғылау станоктарында өңдей отырып саңылау тектес елеуіштерді құрастыру;

      елеуіш саңылауының мөлшерін белгілеу;

      саңылау мөлшеріне қарай берілген ұзындықта талап етілетін елеуіштердің санын анықтау;

      түрлі құрылымдағы металл щеткаларды құрастыру;

      түрлі маркалы сымдарды талап етілетін ұзындықта кесу және оны бүрмелеу;

      дискілерді орау;

      дискілер мен щеткаларды белгіленген технологиялық процесс бойынша тексеру, реттеу, орталықтау;

      корунд және агат тастарын тегістеу және жылтырату үшін капроннан, сымнан, қылдан, шаштан қолмен және станокта щеткалар жасау;

      қызмет көрсетілетін станоктарды баптау.

      57. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін бойлық-кеспе, болт сызбалы және бұрғылау станоктарын баптау қағидаларын және жұмыс істеу қағидатын, оларды тағайындауды;

      елеуіштер мен щеткаларды жасауға және құрастыруға қойылатын техникалық шарттарды;

      елеуіш нөмірлерін;

      щеткаларды сынау қағидалары мен тәсілдерін;

      пайдаланылатын металдардың атаулары мен маркаларын;

      арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарын қолдану шарттары мен тағайындауды.

25-параграф. Саңылау тектес елеуіштерді құрастырушы, 3-разряд

      58. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі диаметрдегі қырлы сымнан елеуіш бөлшектерін бойлық-кеспе, болт сызбалы және бұрғылау станоктарында өңдей отырып саңылау тектес елеуіштерді құрастыру;

      қызмет көрсететін станоктарды баптау.

      59. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін бойлық-кеспе, болт сызбалы және бұрғылау станоктарын, баптау қағидаларын;

      арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, қалыпты және арнаулы құралды қайрау мен орнату қағидаларын.

26-параграф. Сым созушы, 2-разряд

      60. Жұмыс сипаттамасы:

      бір және бірнеше еселенген созу стандарында мыс және алюминий сымдарды созу;

      сымды карусельге орнату, оның ұштарын қайырмалау, фильер арқылы өткізу және барабанға бекіту;

      станоктарды баптауға және фильерді ауыстыруға қатысу;

      сымның ұштарын бекіту;

      фильер стандарға орнату және өңделетін сымның ұшын фильерге салу;

      эмульсияның сапасын қадағалау;

      сымның диаметрін өлшеу.

      61. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін біртектес созу стандарының құрылысы мен жұмыс қағидатын, сымның ұштарын дайындау қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құрылғылардың нысанын және қолдану шарттарын;

      өңделетін металдың негізгі механикалық қасиеттерін;

      түрлі балқымалардан жасалған сымдарды созу кезінде қолданылатын жақпаның құрамын;

      бұдырлық квалитеттері мен параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

27-параграф. Сым созушы, 3-разряд

      62. Жұмыс сипаттамасы:

      бір және бірнеше еселенген созу стандарында төмен көміртекті болат маркаларынан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрге дейінгі сымдарды минутына 300 метрге дейін жылдамдықпен созу;

      қымбат металдардан және оның балқымаларынан жасалған диаметрі 0,09 миллиметрден 1,0 миллиметрге дейінгі сымдарды созу;

      сымды электрмен пісіру аппаратында пісіру;

      арнаулы орау құрылғыларын, пісіру аппараттарын, созу кезіндегі алмалы механизмдер мен суыту жүйелерін реттеу және қызмет көрсету;

      созу жылдамдығын берілген бағдар мен созу режимі бойынша белгілеу және реттеу;

      бір және бірнеше еселенген созу стандарында төмен көміртекті болат маркаларынан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрден жоғары сымдарды минутына 300 метрге дейінгі созу жылдамдығымен созу, қымбат металдардан және оның балқымаларынан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрден 6 миллиметрге дейінгі сымдарды біліктілігі анағұрлым жоғары сым созушының басшылығымен созу;

      сым орамдарын түсіріп алу және байламдау;

      ормадар мен шпульдерді созуға дайындау;

      сымды қабылдаушы құрылғыға орау сапасын қадағалау;

      бунттарды алу, катушкаларды (барабандарды) орнату және алу;

      созу тандарын баптау.

      63. Білуге тиіс:

      әртүрлі типтегі созу стандары мен созуға арналған басқа да жабдықтың құрылысын, баптау қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен арнаулы құрылғылардың құрылысын;

      фильерді орнату мен ауыстырудың тәртібін, қысыммен өңделетін металдар мен балқымалардың негізгі қасиеттерін;

      сымның маркаларын;

      бұдырлық квалитеттері мен параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

28-параграф. Сым созушы 4-разряд

      64. Жұмыс сипаттамасы:

      бір және бірнеше еселенген созу стандарында орташа көміртекті, жоғары көміртекті және легирленген болаттан жасалған, төмен көміртекті болат маркаларынан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрге дейінгі сымдарды минутына 300 метрге жоғары созу жылдамдығымен, қымбат металдардан және оның балқымаларынан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрден 6 миллиметрге дейінгі сымдарды минутына 300 метрге дейін созу жылдамдығымен созу;

      вольфрамды, молибденді және платинитті сымды, сондай-ақ латуньді, нейзильбернді және қызыл мысты сымды барлық қысқыш құралдарға арналған ладты пластиналар үшін 7-10 квалитеттер бойынша еселеп созу;

      қымбат металдардан және оның балқымаларынан жасалған диаметрі 0,02 миллиметрден 0,09 миллиметрге дейінгі және 1,0 миллиметрден жоғары сымдарды созу;

      арнаулы жапыру стандарында түрлі маркадағы сымдарды жапыру;

      бір және бірнеше еселенген созу стандарында төмен көміртекті болат маркаларынан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрге жоғары сымдарды минутына 300 метрге жоғары созу жылдамдығымен созу, орташа көміртекті, жоғары көміртекті және легирленген болаттан жасалған, төмен көміртекті болат маркаларынан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрге жоғары сымдарды минутына 300 метрге жоғары созу жылдамдығымен, қымбат металдардан және оның балқымаларынан жасалған диаметрі 6 миллиметрге жоғары сымдарды, диаметрі 2,5 миллиметрге жоғары биметалл сымды, ұнтақты сымды және катанкадан жасалған сымды күйіктерден механикалық тазарта отырып минутына 300 метрге дейін созу жылдамдығымен біліктілігі анағұрлым жоғары сым созушының басшылығымен созу;

      созу стандарын баптау;

      созуға дайындалған металды әр бөлгеннен кейін сапасын анықтау;

      дайындама мөлшерін есептеу;

      қажетті тартпалардың санын, қысу көлемі мен созу жылдамдығын анықтау.

      65. Білуге тиіс:

      әртүрлі типтегі созу стандары мен созуға арналған басқа да жабдықтың құрылысын, кинематикалық схемасын, баптау қағидаларын;

      өтпелер бойынша қысу көлемін және тартып бөлу қағидаларын;

      шикізатқа және шығарылған өнімге арналған техникалық шарттарды;

      өңдеу мен күйдірудің созу кезіндегі металл сапасына әсерін;

      белгілі бір металдарды тарту кезектілігі мен өтпелер санын;

      арнаулы айлабұйымдардың құрылысын;

      бұдырлық квалитеттері мен параметрлерінің жүйесін.

29-параграф. Сым созушы, 5-разряд

      66. Жұмыс сипаттамасы:

      бір және бірнеше еселенген созу стандарында төмен көміртекті болат маркаларынан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрге жоғары сымдарды;

      орташа көміртекті, жоғары көміртекті және легирленген болаттан жасалған диаметрі 1,8 миллиметрге жоғары сымдарды;

      қымбат металдардан және оның балқымаларынан жасалған диаметрі 6 миллиметрге жоғары сымдарды;

      қарсылықты балқымалардан және болаттың тат баспайтын маркаларынан жасалған сымдарды;

      ұнтақты сымды және катанкадан жасалған сымды күйіктерден механикалық тазарта отырып минутына 300 метрге дейін созу жылдамдығымен созу;

      вольфрамды, молибденді және танталды сымдарды 6-квалитет бойынша еселеп созу;

      қымбат металдардан және оның балқымаларынан жасалған диаметрі 0,02 миллиметрге дейінгі сымдарды созу;

      тұрақты токтан жеке жетегі бар жоғары жылдамдықтағы стандарда созу.

      67. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі созу стандарының құрылысын;

      созудың түрлерін және түрлі металдарға арналған өтпе сандарын;

      материалды созуға арналған технологиялық нұсқаулықтарды;

      стандар мен материалдарға берілетін эмульсияның құрамын.

30-параграф. Сымдар мен тростарды ораушы, 1-разряд

      68. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 0,25 миллиметрден жоғары 1,0 миллиметрге дейінгі және шпиндельдерінің саны төрттен кем емес сымды қайта орау станоктарында орамнан катушкаға қайта орау;

      қатты балқымалы металдан жасалған диаметрі 0,28 миллиметрден жоғары сымды қайта орау;

      сым орамдарын (шпульдерді) мүсіншелерге кигізу;

      орамның біркелкілігі мен қайта оралатын сымның қалыңдығын қадағалау;

      таңбалау этикеткасын толтыру;

      біліктілігі анағұрлым жоғары ораушының басшылығымен қайта орау станоктарын сыммен жабдықтау.

      69. Білуге тиіс:

      қайта орау станоктары мен орамдау (қайта орау) аппараттарының құрылысы мен маңызды бөліктерінің құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      сымның нөміріне қарай катушкалардың нормалилерін;

      қарапайым құрылғылардың нысаны мен қолдану шарттарын.

31-параграф. Сымдар мен тростарды ораушы, 2-разряд

      70. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 0,25 миллиметрден 1,0 миллиметрге дейінгі және шпиндельдерінің саны төрттен кем емес емес сымды станоктан қайта орау станоктарында, сондай-ақ диаметрі 0,25 миллиметрге дейінгі және 1,0 миллиметрден 1,5 миллиметрге дейінгі сымды шпиндельдерінің саны төрттен кем қайта орау станоктарында орау;

      сымды және басқа да материалдарды тростау станоктары мен

      машиналарында тростау;

      қатты балқымалы металдан жасалған диаметрі 0,28 миллиметрден жоғары сымды қайта орау;

      қышқылды спиральдерді қайта орау;

      катушкаларды қайта орау құрылғыларына орнату;

      қайта орау станоктарын сыммен жабдықтау.

      71. Білуге тиіс:

      қайта орау станоктары мен орамдау (қайта орау) құрылғыларының жұмыс істеу қағидатын;

      сымды қайта орауға (орамдауға) арналған техникалық шарттарды;

      сымның мөлшерін, сұрпын және нысанын;

      сымды қайта орау кезіндегі ақауды және оны жою тәсілдерін;

      арнаулы құрылғылардың нысаны мен қолдану шарттарын.

32-параграф. Сымдар мен тростарды ораушы, 3-разряд

      72. Жұмыс сипаттамасы:

      сұрыпталған тростарды орау аппараттарындағы барабандарға қайта орау және тростардың сыртқы ақауларын жою;

      диаметрі 0,25 миллиметрге дейінгі және 1,0 миллиметрден 1,5 миллиметрге жоғары сымды және станоктан шпиндельдерінің саны төрттен жоғары қайта орау станоктарында, сондай-ақ диаметрі 1,5 миллиметрден жоғары сымды шпиндельдерінің саны төрттен кем қайта орау станоктарында орау;

      орау аппаратын реттеу және сым мен тростың дұрыс салынуы мен ұзындығын қамтамасыз ету;

      станоктарды баптау;

      жабдықты ағымдық жөндеуге қатысу.

      73. Білуге тиіс:

      қайта орау станоктары мен орамдау аппараттарының құрылысы мен оларды реттеу тәсілдерін;

      тростың нөміріне қарай барабандардың нормалилерін;

      тростарды қайта орауға арналған техникалық шарттарды;

      тростардың сұрпын және нысанын;

      тросты қайта орау кезіндегі ақауды және оны жою тәсілдерін;

      арнаулы құрылғылардың құрылысын;

      қайта орау аппараттарының ұсақ ақауларын және оларды жою тәсілдерін.

33-параграф. Сымдар мен тростарды ораушы 4-разряд

      74. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 1,5 миллиметрден жоғары сымды шпиндельдерінің саны төрттен жоғары қайта орау станоктарында орамнан катушкаға қайта орау;

      сымның ұштарын дәнекерлегішпен немесе контактілі пісірумен дәнекерлеу;

      станоктарды баптау.

      75. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі қайта орау станоктары мен орамдау аппараттарының құрылысы мен оларды баптау тәсілдерін;

      сымдарды дәнекерлеуге арналған техникалық шарттарды;

      дәнекерлеу және пісіру аппараттарының құрылысын.

34-параграф. Сымды канилирлеуші, 4-разряд

      76. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі әртүрлі сымдарды канилирлеу ставкаларында канилирлеу;

      негіздемені орама барабанға орамалау;

      арқауды бұдырлау;

      електерге арналған карталарды (торларды) карта құрастыру станогында құрастыру;

      карталарды қажетті мөлшерге кесу.

      77. Білуге тиіс:

      әртүрлі типтегі канилирлеу және карта құрастыру станогының кинематикалық схемасы мен құрылысын;

      сымның диаметрі мен ұяның мөлшеріне қарай дискілерді іріктеуді;

      карталарды жасауға арналған нөмірлерді, технологиялық нұсқаулықты және мемлекеттік стандарттарды.

      78. Сымды канилирлеу жөніндегі жұмысты біліктілігі анағұрлым жоғары канилирлеушінің басшылығымен орындаған кезде - 3-разряд.

35-параграф. Сымнан жасалған негізді ұршықтаушы 2-разряд

      79. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 0,1 жоғары және 0,6 миллиметрге дейінгі немесе 1 дециметр сымның саны 35 дейінгі сымды біліктілігі анағұрлым жоғары ұршықтаушының басшылығымен орамалау;

      баға шнурларын салу;

      пасьманы ұршық валына немесе барабанға бекіту;

      түрлі металдар мен балқымалардан жасалған диаметрі 0,25 миллиметрден жоғары және 1,5 миллиметрге дейінгі сымнан түрлі нөмірдегі металл торларды және синтетикалық моноталшықтан жасалған диаметрі 0,35 миллиметрге дейінгі синтетикалық торларды тоқуға арналған еспе негізді ремиздер мен бердыларға айыру, айыру қондырғысына навой білігін орнату;

      ремиздерді ілу және айыру қондырғысының кронштейндеріне берділерді орнату негіздерді металл планканың көмегімен ұршық валына бекіту, баға шыбықтарын салу, біліктілігі анағұрлым жоғары айырушының басшылығымен негіздің сымдарын бердіге жіберу;

      сымның үзіктерін оларды жалғау арқылы жою.

      80. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін айыру қондырғыларының негізгі бөлшектерін тағайындауды және жұмыс істеу қағидатын;

      тордың түріне қарай айыру процесін;

      анағұрлым кең тараған әмбебап және арнаулы айлабұйымдарды тағайындау мен қолдану шарттарын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын тағайындау.

36-параграф. Сымнан жасалған негізді ұршықтаушы, 3-разряд

      81. Жұмыс сипаттамасы:

      негізді ұршықты валға немесе әртүрлі металдар мен балқымалардан жасалған диаметрі 0,1 миллиметрден 0,6 миллиметрге дейінгі немесе 1 дециметр сымның саны 35 дейінгі сымды орамалау;

      негізді ұршықты валға немесе әртүрлі металдар мен балқымалардан жасалған диаметрі 0,055 миллиметрден жоғары 0,1 миллиметрге дейінгі немесе 1 дециметрге 35 сымнан 100 сымға дейін сымнан металл торларын тоқуға арналған барабанға біліктілігі анағұрлым жоғары ұршықтаушының басшылығымен орамалау;

      ұршық валкасын немесе барабанды белгілеу;

      ұршық барабандарын ұршық қондырғыларына орнату;

      ұршық барабандарын айырма қондырғысына және металл тоқу станоктарына қайта орнату;

      айырмаланған негізді ұршық барабандарын металл тоқу станоктарына тасымалдау;

      түрлі металдар мен балқымалардан жасалған диаметрі 0,25-ден жоғары және 1,5 миллиметрге дейінгі сымнан жасалған түрлі нөмірдегі металл торларды және диаметрі 0,1 ден 0,25 миллиметрден жоғары және 1,5 миллиметрге дейінгі сымнан жасалған, синтетикалық моноталшықтан жасалған диаметрі 0,35 миллиметрден 1,00 миллиметрге дейінгі синтетикалық торларды тоқуға арналған еспе негізді, біліктілігі анағұрлым жоғары айырушының басшылығымен ремиздер мен бердыларға айыру;

      ремиздерді ілу және берділерді айыру қондырғысы кронштейндеріне орнату;

      негіздерді металл планканың көмегімен ұршық валына бекіту;

      баға шыбықтарын салу;

      негіз сымын бердіге жіберу;

      металл тоқушы станоктарға қысымға алынған негіздері бар навой барабандарын тасымалдау;

      қызмет көрсету қондырғысын баптау.

      82. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін ұршық және айырық қондырғыларының құрылысы мен қағидаларын, торлардың сипаттамасын, сорттары мен нөмірлерін, негіздерді орау үшін орнатылған техникалық жағдайларын;

      барабандарды станокқа орнату және алу қағидаларын, тұғыр мойынтірегіне білікті бекіту қағидаларын;

      негіздерді галевтерге, ремиздерге, бердыларға айрықтау тәртібін;

      әмбебап және арнайы құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын.

37-параграф. Сымнан жасалған негізді ұршықтаушы, 4-разряд

      83. Жұмыс сипаттамасы:

      негізді ұршықты валға немесе әртүрлі металдар мен балқымалардан жасалған диаметрі 0,055 миллиметрден жоғары 0,1 миллиметрге дейінгі немесе 1 дециметрге 35 сымнан 100 сымға дейінгі сымнан металл торларын тоқуға арналған барабанға орамалау;

      диаметрі 0,1 дециметрден жоғары немесе 1 дециметрге 100 сымнан жоғары санымен негізді біліктілігі анағұрлым жоғары ұршықтаушының басшылығымен орамалау;

      сымнан жасалған негізді гитара трубасының бағалы және бағыттаушы қатарлары бойынша айырмалау;

      сым ұштарын ұршықты барабанға орамалау кезінде пісіру;

      түрлі металдар мен балқымалардан жасалған диаметрі 0,1 миллиметрден 0,25 миллиметрге дейінгі және 1,5 миллиметрге жоғары сымнан жасалған түрлі нөмірдегі металл торларды және синтетикалық моноталшықтан жасалған диаметрі 0,35 миллиметрден 1,00 миллиметрге дейінгі синтетикалық торларды тоқуға арналған еспе негізді, біліктілігі анағұрлым жоғары айырушының басшылығымен ремиздер мен бердыларға айыру;

      түрлі металл және балқыма сымдарын олардың сыртқы түрі және механикалық қасиеттері бойынша анықтау;

      оларды индикаторлы микрометрмен өлшеу және моноталшықтан жасалған жіптің диаметрін анықтау;

      айырылған негіздің дұрыстығын бақылау-өлшеу аспабының немесе лупаның көмегімен тексеру;

      сымдарды ұршық барабанына орау кезінде олардың ұштарын дәнекерлеу;

      қызмет көрсететін қондырғыларды баптау.

      84. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі навой және айыру қондырғыларын баптау қағидалары мен кинематикалық схемасын;

      тор маталарының түрлерін;

      тоқу кезінде пайдаланылатын сымдар мен моноталшықтардың диаметрлерін;

      электрмен пісіру аппараттарының жұмыс істеу қағидатын;

      орындалатын жұмыс шегінде электротехниканың негізгі заңдарын;

      пісірілетін металдардың механикалық қасиеттерін;

      сымның ұштарын пісіруге арналған техникалық шарттарды;

      арнаулы айлабұйымдардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын.

38-параграф. Сымнан жасалған негізді ұршықтаушы, 5-разряд

      85. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 0,1 дециметрден жоғары немесе 1 дециметрге 100 сымнан жоғары санымен негізді ұршықты валға немесе әртүрлі металдар мен балқымалардан жасалған диаметрі 0,055 миллиметрден жоғары 0,1 миллиметрге дейінгі немесе 1 дециметрге 35 сымнан 100 сымға дейінгі санымен сымнан металл торларын тоқуға арналған барабанға орамалау;

      негізді ұршықты валға немесе синтетикалық тор тоқуға арналған барабанға орамалау;

      түрлі металды сымдарды олардың сыртқы түрі мен механикалық қасиеттеріне қарай анықтау;

      түрлі металдар мен балқымалардан жасалған диаметрі 0,1 миллиметрге дейінгі нөмірдегі металл торларды және синтетикалық моноталшықтан жасалған диаметрі 1,00 миллиметрге жоғары синтетикалық торларды тоқуға арналған еспе негізді ремиздер мен бердыларға айыру.

      86. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі ұршық және айырық қондырғыларының құрылысын;

      торларды дайындауда қолданылатын түрлі металдар мен балқыма сымдарының сорттары мен қасиеттерін;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының міндетін, құрылымы мен қолдану шарттарын;

      индикаторлық микрометрді қолдану қағидаларын.

39-параграф. Таспалар мен металл торларды жасаушы, 2-разряд

      87. Жұмыс сипаттамасы:

      бапталған автоөрме станоктарында доңғалақ жабынына арналған түрлі конструкциядағы таспаларды сымнан өру;

      материалдарды станоктарға қою;

      машиналардың жұмысын қадағалау;

      өрілген таспаның сапасын тексеру.

      88. Білуге тиіс:

      жабдықтың жұмыс қағидатын, оның маңызды бөлшектерінің атауы мен нысанын;

      өңделетін материалдардың атауы мен таңдалануын;

      анағұрлым көбірек қолданылатын құрылғылардың нысаны мен қолданылу шарттарын;

      автоөрмеге қойылатын техникалық шарттарды.

40-параграф. Таспалар мен металл торларды жасаушы 3-разряд

      89. Жұмыс сипаттамасы:

      ұясының көлемі 8 миллиметрден жоғары және 40 миллиметрге дейінгі металл таспаларды автоөрме станоктары мен жартылай автоматтарда өру;

      маттарды, орындықтар мен жастықтарды, валиктер мен жұмсақ жиһаздың басқа да жиынтықтарын қолмен өру;

      кабельдік және автомобиль каркастарына арналған үздіксіз өрме

      таспаларды, сондай-ақ конусқа түсу және орам майыспасының бұрышы 90 градус тік бұрышты торларды жасау;

      түрлі диаметрдегі сымнан және жапырылған таспадан спиральдік және өрме станоктарында спиральдар мен панцирлі тораларды жасау;

      сымды станокке орнату және сын орамдарын мүсіншелерге кигізу, шпуль мен жұмыс құралын ауыстыру және орнату;

      станоктың жұмысындағы ұсақ ақауларды жою;

      станоктарды баптау.

      90. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін өрме станоктары мен жартылай автоматтардың құрылысын, оларды баптау қағидаларын;

      торды өру үшін белгіленген техникалық шарттарды;

      әмбебап және арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен қолдану шарттарын;

      каркастың берілген биіктігіне қарай адымның мөлшерін;

      қолданылатын сымның атауын, негізгі механикалық қасиеттері мен таңбалануын;

      каркас рамасының мөлшеріне қарай орамның санын есептеу тәсілерін.

41-параграф. Таспалар мен металл торларды жасаушы, 4-разряд

      91. Жұмыс сипаттамасы:

      ұясының көлемі 8 миллиметрге дейінгі және 40 миллиметрден жоғары металл таспаларды автоөрме станоктары мен жартылай автоматтарда өру;

      үздіксіз өру керпешті торларды өру;

      станоктарды баптау;

      өрме станок звеноларын орнату және реттеу;

      жабдықты ағымдық жөндеу.

      92. Білуге тиіс:

      автоөрме станоктары мен жартылай автоматтардың құрылысы мен баптау қағидаларын;

      қызмет көрсетілетін өрме станоктардың дәлдігін тексеру қағидаларын;

      жасалатын торына қарай спиральдар мен пышақтардың көлемін;

      әмбебап және арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын.

42-параграф. Таспалар мен металл торларды жасаушы 5-разряд

      93. Жұмыс сипаттамасы:

      әртүрлі өрме станоктарында металл торларды өру;

      тығыздығы жоғары қос өрімді торлардан жоғары легирленген болат

      маркалары мен балқымаларынан жасалған қоспалы стерженьді транспортер таспаларын жасау;

      цинктелген сымнан күрделі конфигурациялы ұялары бар торларды автоматтарда жасау;

      автоматтар мен станоктарды баптау;

      жабдықты жөндеуге қатысу.

      94. Білуге тиіс:

      әртүрлі өру автоматтарының кинематикалық схемасы мен баптау қағидаларын;

      автоматтарды баптау тәсілдерін.

43-параграф. Түйін тоқыма және орамдау автоматтары мен станоктарындағы автоматшы, 1-разряд

      95. Жұмыс сипаттамасы:

      бапталған пружина орамдау станоктарында суық жағдайдағы қимасы әртүрлі түрлі болат және түсті металл маркаларынан диаметрі 5 миллиметрге дейінгі сымнан және цилиндр үлгісіндегі диаметрі 2 миллиметрге дейінгі сымнан арнаулы станоктарда пружиналарды орамдау;

      пружинаға арналған дайындамаларды станоктарда кесу;

      артық орамдарды кесіп тастау;

      пружиналардың тірек бетін қайрау;

      бапталған станоктар мен автоматтарда перфорацияланған бұйымдарды бекітуге арналған пластмасса және металл спиральдарды жасау;

      пружиналарды қол тәсілімен отырғызу.

      96. Білуге тиіс:

      жабдықтың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді, оның маңызды бөліктерінің атауы мен нысанын;

      анағұрлым кең тараған құрылғылардың нысаны мен қолданылу жағдайларын;

      дайындамаларды бекіту қағидаларын;

      қолданылатын металдардың атауы мен сұрыптамасын, пружиналарды орамдаудың техникалық шарттарын;

      спиральдердің мақсаттары мен көлемдері;

      пластмасса спиральдерді жасау режимдерін.

44-параграф. Түйін тоқыма және орамдау автоматтары мен станоктарындағы автоматшы, 2-разряд

      97. Жұмыс сипаттамасы:

      бапталған пружина орамдау станоктарында суық жағдайдағы қимасы әртүрлі түрлі болат және түсті металл маркаларынан диаметрі 5 миллиметрге жоғары сымнан, және цилиндр үлгісіндегі диаметрі 2 миллиметрден 5 миллиметрге дейінгі сымнан арнаулы станоктарда пружиналарды орамдау;

      коникалық, мүсіндік және өзге де күрделі нысандағы сым диаметрі 2 миллиметрге дейінгі пружиналарды арнаулы станоктарда орамдау;

      сальник қабықтарын арнаулы станоктарда орамдау және осы станоктарды өздігінен баптау;

      пружина ұштарын қырқу;

      пружиналарды түзету және айырмалау;

      пружиналарды престерде белгілі бір мөлшерге отырғызу;

      түйін жасау үшін пружиналарды түйін жасау автоматына орнықтыру;

      пружиналардың дұрыс тоқылуын бақылау;

      шыңдалған пружиналарды бұрыштық пен тегістікке қолмен жетілдіру;

      тоқтаусыз өрілетін пружиналарды катушкаға орау;

      пружиналарды бақылау-өлшеу аспаптарында техникалық шарттарға сәйкес сынау.

      98. Білуге тиіс:

      бір типтес пружина орамдау және түйін жасау автоматтарының, токар және арнаулы станоктардың құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      пружиналарды орамдауға, вальцовкалауға, түзеуге және майыстыруға арналған арнаулы айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспабының атауларын және қолданылу шарттарын;

      пружиналарды түзеу, айырмалау, жеткеруге отырғызу жолдары мен тәсілдерін;

      болаттың пружиналық маркаларының түрлерін;

      пружиналарды дайындау мен сынаудың техникалық шарттарын.

45-параграф. Түйін тоқыма және орамдау автоматтары мен станоктарындағы автоматшы, 3-разряд

      99. Жұмыс сипаттамасы:

      бапталған пружина орамдау станоктарында суық жағдайдағы қимасы әртүрлі түрлі болат және түсті металл маркаларынан диаметрі цилиндр үлгісіндегі диаметрі 5 миллиметрге жоғары сымнан арнаулы станоктарда пружиналарды орамдау;

      коникалық, мүсіндік және өзге де күрделі нысандағы сым диаметрі 2 миллиметрден 5 миллиметрге дейінгі пружиналарды арнаулы станоктарда орамдау;

      өтпелі электр пештеріндегі үздіксіз өру пружиналарына арналған сым бунттерін толтыру;

      бапталған станоктарда тікенді сым жасау;

      диаметрі 5 миллиметрге дейінгі жоғары қарсылықты сымнан жол берілетін мөлшері мен қарсылығы шектеулі пружиналарды орамдау;

      қызмет көрсететін автоматтар мен станоктарды баптау;

      пружиналарды техникалық шарттарға сәйкес магнофлоксте және вибростенділерде сынау;

      сымнан және таспадан жасалған спиральдарды арнаулы айлабұйымдар мен станоктарда орамдау.

      100. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі пружина орамдау және түйін жасау автоматтарының, токарьлық және арнаулы станоктардың құрылысын, жұмыс қағидатын және баптау тәсілдерін;

      пружиналарды түзеу, айырмалау, жеткеруге отырғызуға арналған айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      пружиналық болат маркаларының қасиеттерін.

46-параграф. Түйін тоқыма және орамдау автоматтары мен станоктарындағы автоматшы, 4-разряд

      101. Жұмыс сипаттамасы:

      суық жағдайдағы коникалық, мүсіндік және өзге де күрделі нысандағы сым диаметрі 5 миллиметр артық жоғары қарсылықты сымнан және жол берілетін мөлшері мен қарсылығы шектеулі пружиналарды арнаулы станоктарда орамдау;

      жұмсақ жиһазға арналған жоғары қарсылықты сымнан жасалған қос конусты пружиналарды термоөңдей отырып орамдау;

      сынау өндірісіндегі жауапты арнаулы пружиналарды және ауыспалы адымды пружиналарды жасау;

      әртүрлі болат маркаларынан барлық мөлшердегі пружина шайбаларын шайба орамдау станоктарында жасау;

      қызмет көрсететін станоктар мен автоматтарды баптау.

      102. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі пружина орамдау және түйін жасау автоматтарының, токарь және арнаулы станоктардың құрылысын, кинематикалық схемасын және баптау қағидаларын;

      арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      әртүрлі пружиналарды жасау тәсілдерін;

      бұйымдарды сынау нәтижелері бойынша қысу параметрлерін есептеу әдістемесін.

47-параграф. Шынжыр жасаушы, 1-разряд

      103. Жұмыс сипаттамасы:

      жетекті, жүк, тарту шынжырларының элементтерін қарап бақылау;

      элементтерді кассеталарға жинақтау;

      шынжырларды құрастыру операцияларына беру кезінде технологиялық айырларды орнату және алу;

      шынжыр орамдарын сыммен байламдау;

      шынжыр орамдарына биркаларды бекіту;

      дайын шынжырға арналған өтпелі және қосушы үзіктерді жинақтау.

      104. Білуге тиіс:

      жұмысты орындау тәртібін;

      шынжыр элементтерінің атауын, шынжыр элементтерін жинақтау ведомосын жасауды.

48-параграф. Шынжыр жасаушы, 2-разряд

      105. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті және легирленген болат маркасынан жасалған шынжыр жарты үзіктерін ыстық және суық жағдайларда, қуаты 175 тоннаға дейінгі қисық шипті, фрикционды және гидравликалық престерде ию;

      престі және қыздыру пешін жұмысқа дайындау;

      дайындаманы қыздыру температурасын анықтау;

      үзіктердің бұдыр мұртын кесу;

      патронды жұмыс орнына орналастыру;

      шынжыр үзігін рычагтың көмегімен ажырату, сақинаны қою және үзікті байлау;

      жабдықты ұсақ жөндеуге қатысу;

      қарау станоктарындағы және автоматы ротор желілерінің тасымалдау құрылғыларындағы жартылай шикізаттарды қарау;

      жетекті, жүк, тарту шынжырларының жартылай шикізаттарын ротор желілерінің қоректендіргіш бункерлеріне толтыру;

      сүйкелісті және галт барабандарында жұмыс атқару;

      көміртекті болат маркасынан жасалған, мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарда көзделген шықпасымен қоса диаметрі 11 миллиметрге дейінгі сымнан қысқа үзікті және ұзын үзікті шынжырды түрлі типтегі шынжыр тоқу автоматтарында пісіре отырып суық жағдайда тоқу;

      үзіктің ішкі және сыртқы адымын өлшеуге арналған бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану;

      жабдықты жөндеуге қатысу.

      106. Білуге тиіс:

      қисық шипті, фрикционды және гидравликалық престер, қыздыру пештерінің, шынжыр тоқитын автоматтардың жұмыс істеу қағидатын;

      шынжырлардың номенклатурасын;

      шынжыр жасауға арналған техникалық шарттарды;

      дайындамаларды пештерде қыздыру режимін;

      жартылай үзікке арналған болат маркасын;

      арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарын тағайындау мен қолдану шарттарын;

      ротор желілерінің құрылысын;

      дайын өнім сапасына қойылатын талаптарды.

49-параграф. Шынжыр жасаушы, 3-разряд

      107. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті және легирленген болат маркасынан жасалған шынжыр жарты үзіктерін ыстық және суық жағдайларда, қуаты 175 тоннаға жоғары қисық шипті, фрикционды және гидравликалық престерде, автоматы желілерде және

      электрмен қыздыру автоматтарында ию;

      автоматты дайындамаларды қыздыруға және июге автоматы түрде беруге ыңғайлау;

      дайындамаларды қыздыру температурасын сынау түрімен анықтау;

      автоматтың ақауын туғызатын себептерді жою;

      автоматы ағымдық жөндеуге қатысу;

      легирленген болат маркасынан жасалған, мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарда көзделген шықпасымен қоса диаметрі 11 миллиметрге дейінгі сымнан қысқа үзікті және ұзын үзікті шынжырды түрлі типтегі шынжыр тоқу автоматтарында пісіре отырып суық жағдайда тоқу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты реттеу;

      жабдықты ағымдық жөндеуге қатысу.

      108. Білуге тиіс:

      түрлі маркалы құрыштан түрлі процестерде ыстық және суық жағдайда жартылай үзік шынжырларды ию тәсілдері мен әдістерін;

      қисық шипті, фрикционды және гидравликалық пресстердің, автоматты желілердің түрлі типтегі электрмен қыздыру, ию және шынжыр тоқу автоматтарының құрылысын;

      қондырғыларды баптау тәсілдерін;

      арнаулы айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын.

50-параграф. Шынжыр жасаушы, 4-разряд

      109. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті және легирленген болат маркасынан жасалған, мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарда көзделген шықпасымен қоса диаметрі 11 миллиметрге жоғары сымнан қысқа үзікті, ұзын үзікті, жүк, тарту, техникалық тірек шынжырлары мен жалпы нысандағы шынжырларды түрлі типтегі шынжыр тоқу автоматтарында пісіре отырып суық жағдайда тоқу;

      жабдықты күрделі жөндеуге қатысу.

      110. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі шынжыр тоқу автоматтарының құрылысы мен кинематикалық схемасын және оларды реттеу мен баптау қағидаларын;

      арнаулы айлабұйымдардың құрылысын;

      түрлі шынжырларды тоқу үшін қолданылған сымдардың негізгі механикалық қасиеттерін.

3-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

      111. Металл канаттар, торлар, серіппелер, щеткалар мен шынжыр өндірісі бойынша жұмысшылар кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші БТБА-ның (15-шығарылым) қосымшасында келтірілген.

  Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-
біліктілік анықтамалығының
(15-шығарылым) қосымшасы

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

Р/с
№

Кәсіптердің атауы

Разряд диапазоны

Беті

1

2

3

4

1.

Канаттарды есу жөніндегі машинист

1-5

2

2.

Кардылаушы

3-4

4

3.

Металл канат, тор, пружина, щеткалар мен шынжыр өндірісі жабдығын баптаушы

3-6

5

4.

Металл канаттар мен шынжырларды сынаушы

2-3

8

5.

Металл қоныштарды, икемді валдар мен бронеспиральді жасаушы

1-3

9

6.

Металл тор негіздерін өңдеуші

3-5

10

7.

Металл торларды қосып тігуші

3-4

11

8.

Металл торларды пішіп түсіруші

2-4

12

9.

Металл торларды созушы

4-5

14

10.

Ремиз теруші

2

15

11.

Саңылау тектес елеуіштерді және металл шеткелерді құрастырушы

2-3

15

12.

Сым созушы

2-5

16

13.

Сымдар мен тростарды ораушы

1-4

19

14.

Сымды канилирлеуші

3-4

21

15.

Сымнан жасалған негізді ұршықтаушы

2-5

21

16.

Таспалар мен металл торларды жасаушы

2-5

25

17.

Түйін тоқыма және орамдау автоматтары мен станоктарындағы автоматшы

1-4

26

18.

Шынжыр жасаушы

1-4

29

  Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрінің
2017 жылғы 4 шілдедегі
№ 191бұйрығына
5-қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (17-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

      1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығының (17-шығарылым) (бұдан әрі – БТБА) тиісті разрядтағы жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында бар, оларды орындау күрделілігіне тиісті абразивтер өндірісі бойынша жұмыстарды қамтиды.

      2. БТБА Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен әзірленген.

      3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалары, ерекше ескертілген жағдайлардан басқа, осы бөлімдерде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық–құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Абразивтер өндірісінің разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Абразив өндірісінің шихталаушысы, 2-разряд

      4. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік материалдардың барлық түрін балқыту үшін шихталар дайындау;

      шихталардың өлшенген құрауыштарды қабылдау;

      шихталарды салқындату;

      араластырғыштарда немесе қолмен құрауыштарды араластыру;

      дайын шихталарды қабылдау бункерлеріне немесе бадьийлерге тиеу;

      шихтаның жаңа құрамына өту кезінде араластырғыштар мен бункерлерді тазалау.

      5. Білуге тиіс:

      араластырғыштардың құрылысын және қызметінің қағидаттарын;

      шихталар дайындау рецепттерін;

      қабылдау бункерлеріне немесе бадьийлерге шихта құрауыштарын тиеу тәртібін және оны араластыру уақытын.

2-параграф. Абразив өндірісінің шихталаушысы, 3-разряд

      6. Жұмыс сипаттамасы:

      берілген рецептураға сәйкес таразылау немесе жекелеген құрауыштарды өлшеу жолымен шихталарды дайындау;

      шихта құрауыштарын электрмен балқыту пештерінің немесе араластырғыштардың құрылғыларына орналастыру;

      дайын және пештерге тиелген шихталардың жазбасын жүргізу;

      шихталарды пештерге берудің белгіленген сағат сайынғы кестесін қамтамасыз ету.

      7. Білуге тиіс:

      араластырғыштардың, таразылардың, таразы мөлшерлеу арбаның жапқыш секторларының, қоректендіргіштердің және шихталар құрауға арналған басқа жабдықтардың құрылысын және оларды электрмен балқытатын пештерге орналастыруды;

      шихтаның жекелеген құрауыштарына қойылатын талаптарды;

      шихталарды пештерге тиеу қағидаларын және тәртібін.

3-параграф. Абразивтер регенераторшы, 2-разряд

      8. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік материалдарды регенерациялау жөнінде кешенді жұмыстарды орындау (өндіріс қалдығынан кремний карбиді мен бор карбидін бөлу);

      конусты теңшеу;

      араластырғышқа пайдаланылған бор карбиді немесе кремний карбидінің қалдықтарын тиеу;

      ажыратылған массаны торы бор конусқа тиеу;

      суды конусқа беруді реттеу;

      қалдықтардан бөлінген кремний карбиді мен бор карбидін тұндыру.

      9. Білуге тиіс:

      абразивтік материалдарды регенерациялау қағидаларын;

      тор нөмірлерін;

      конус жұмыстарын теңшеу тәсілдерін.

4-параграф. Абразивтерді сынаушы, 3-разряд

      10. Жұмыс сипаттамасы:

      сынау стендтерінде диаметрі 600 миллиметрге дейін абразивтік шеңберлерді беріктігіне механикалық сынау;

      абразивтік шеңберлердің ақаулығын айқындау.

      11. Білуге тиіс:

      абразивтік шеңберлерді сынау үшін қолданылатын сынау стендтері мен құрылысының жұмыс қағидаттарын;

      сыналатын абразивтік шеңберлердің типтік мөлшері, материалдар және байланыстырғыштар бойынша сипаттамасын;

      абразивтік шеңберлерді бақылау қағидаларын.

5-параграф. Абразивтерді сынаушы, 4-разряд

      12. Жұмыс сипаттамасы:

      сынау стендтерінде диаметрі 600 миллиметр абразивтік шеңберлерді беріктігіне механикалық сынау;

      сынау стендтерін реттеу;

      жарамды және ақау өнімдерге құжаттамаларды ресімдеу.

      13. Білуге тиіс:

      сынау стенділерінің құрылысын;

      оларды сынауға арналған тығынды, шығыршығын және төсемесін таудау бөлігінді реттеу;

      абразивтік шеңберлер өндірісінің технологиялық процесін.

6-параграф. Абразивтік бұйымдарды бақылаушы, 2-разряд

      14. Жұмыс сипаттамасы:

      күйдірілмеген абразивтік бұйымдарды бақылау және қабылдау;

      маршрут қағазында берілген деректерге бұйымдардың сипаттамасының сәйкестігін және санын тексеру;

      сыртқы тексеру жолымен бұйымдардың ақауларын анықтау;

      бұйымдарды және кептіру тақтайларын сақтау тәртібін қадағалау.

      15. Білуге тиіс:

      күйдірілмеген бұйымдарды өлшемі, бейіні, материалдары және түйірлігі бойынша түр-түрін;

      бұйымның ақаулығын айқындау әдістерін.

7-параграф. Абразивтік бұйымдарды бақылаушы, 3-разряд

      16. Жұмыс сипаттамасы:

      маршрут қағазына сәйкес саны мен сипаттамасы бойынша қалыптаудан, термиялық және механикалық өңдеуден кейін абразивтік бұйымдарды бақылау және қабылдау;

      қабылдау-тапсыру құжаттарын ресімдеу;

      ажарлайтын қажауқағаздың сапасына бақылауды жүзеге асыру және басу, желімдеу және жапсыру станоктарынан, кептіруден, орамаға ораудан және табаққа кесілгеннен кейін ажарлау қажауқағаздарын қабылдау;

      сапасын бақылау және ажарлау дискілерін фибра негіздерде және ажарлайтын қажауқағаздардан жасалған басқа бұйымдарды қабылдау;

      ажарлайтын қажауқағаздар мен ажарлау дискілері өндірісіне жіберілетін желім қосылымын тексеру;

      ақау себебін сыныптаумен жарамды және ақау өнімдердің есебін жүргізу.

      17. Білуге тиіс:

      материалдар мен түйірлігі бойынша абразивтік материалдардың түр-түрін;

      ақаудың туындау себептерін;

      абразивтік бұйымдар өндірісінде қолданылатын шикізат материалдарына қойылатын талаптарды;

      термиялық өңдеудің түрлері мен режимін;

      ажарлайтын қажауқағаздар мен ажарлау дискілерінің өндірісі үшін термиялық пештердің және жабдықтардың жұмыс қағидаттарын.

8-параграф. Абразивтік бұйымдарды бақылаушы, 4-разряд

      18. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 600 миллиметрге дейін тік бейінді және диаметрі 500 миллиметрге дейін фасон бейінді абразивтік құралдарды механикалық өңдегеннен кейін бақылау және қабылдау;

      теңгерілім станоктарында шеңберлердің статикалық теңгерімсіздігін бақылау;

      аспаптардың көмегімен абразивтік құралдардың қаттылығын айқындау;

      қаттылығын тексеру үшін аспаптарды теңшеу және реттеу;

      сынау стендтерінде ажарлау шеңберлерінің абразивтік беріктігін механикалық сынау;

      қолданылатын шикізат пен материалдардың паспорттарының болуына тексеру;

      бұйымның сорттығын айқындау;

      технологиялық процестерден ауытқу жағдайларын тіркеу.

      19. Білуге тиіс:

      қалыптау, термиялық және механикалық өңдеу цехтарында абразивтік бұйымдар өндірісінің технологиялық процесін;

      абразивтік бұйым стандарттарын және техникалық шарттарын;

      абразивтік бұйымдар мен материалдарды бақылау үшін қолданылатын аспаптардың, станоктардың және құралдардың құрылысын.

9-параграф. Абразивтік бұйымдарды бақылаушы, 5-разряд

      20. Жұмыс сипаттамасы:

      "А", "АА" сыныбындағы және прецизиялы орындалған абразивтік құралдар өндірісінің технологиялық процестерінің орындалуын бақылау;

      диаметрі 600 миллиметрге артық тік бейінді және диаметрі 500 миллиметрге артық фасон бейінді абразивтік құралдарды механикалық өңдегеннен кейін бақылау және қабылдау;

      бақылау аспаптарын теңшеу және реттеу;

      экспорт өніміне техникалық құжаттаманы ресімдеу;

      өндірістің барлық сатысында бракқа шығарылған бұйымдарға актілер мен сапасын тексеру карталарын жасау;

      ақау себептерінің және оларды сыныптаудың жүйелілік есептілігін жүргізу.

      21. Білуге тиіс:

      қалыптау, термиялық және механикалық өңдеу цехтарында "А", "АА" сыныбындағы және прецизиялы орындалған абразивтік құралдар өндірісінің технологиялық процесін;

      абразивтік құралдарды бақылау және қабылдау тәртібін;

      дайын өнімге техникалық шарттарды;

      өнім ақауларының себептерін және оны алдын алу тәсілдерін;

      техникалық құжаттаманы ресімдеу тәртібін;

      бақылау аспаптарын реттеу тәсілдерін.

10-параграф. Абразивтік бұйымдарды бұрғылаушы, 2-разряд

      22. Жұмыс сипаттамасы:

      металл түйірі бар тесу станоктарында барлық өлшемді және сипаттамадағы "А", "Б" сыныпты ажарлау шеңберлерінің тесігін бұрғылау және қолмен немесе электр машинасының көмегімен арнайы мен тесіктерді калибрлеу;

      тиісті металл түйірінің және арнайы бұрғының нөмірлерін таңдау;

      калибрлеу массасын дайындау;

      шекті калибрмен жасалған тесіктердің өлшемін тексеру.

      23. Білуге тиіс:

      арнайы құрамды құю үшін бұрғылау станоктарын, электр машиналарының құрылғысын және жұмыс қағидаттарын;

      қолданылатын бұрғылардың типтерін;

      өңделетін бұйымның сипаттамасына қарай металл түйірлерінің нөмірлерін іріктеу әдістерін;

      тесікті өлшеу тәсілдері мен әдістерін; тесікті калибрлеу үшін массаның құрамы мен оны дайындау жолдарын;

      ажарлау шеңберлерінің тесігін бұрғылау тәсілдері мен әдістерін.

11-параграф. Абразивтік бұйымдарды бұрғылаушы, 3-разряд

      24. Жұмыс сипаттамасы.

      "АА" сыныптағы және прецизиялы орындалған барлық өлшемдегі және сипаттағы ажарлау бұйымдарының тесігін металл түйірімен, абразивтік және алмастық құралдармен бұрғылау;

      металл түйірлерінің, абразивтік және алмастық құралдардың тиісті нөмірлерін іріктеу;

      бұрғылау режимін таңдау;

      жасалған тесіктерді калибрмен тексеру.

      25. Білуге тиіс:

      бұрғылау станоктарының құрылысын және жұмыс қағидаттарын;

      өңделетін бұйымдардың сипаттамасына қарай металл түйірлерін, абразивтік және алмастық құралдарды іріктеу әдістерін;

      өңделетін тесіктердің өлшемін бақылау тәсілдері мен әдістерін.

12-параграф. Абразивтік бұйымдарды дайындаушы, 2-разряд

      26. Жұмыс сипаттамасы:

      бұйымдарды жасау үшін пішу машиналарында және гидравликалық престерде мақталы, сизальді-маталы материалдарды пішу;

      тігін машинасында бір қабатты және көп қабатты ленталарға жолақтарды тігу және сырып тігу оларды бүрмелеу әрі жиектеу;

      одан әрі кептіру камерасында кептіріп, вакуумды-сіңіру қондырғыларымен бұйымдарды құрастыру және сіңдіру;

      абразивтік аралар жасау;

      араларға арналған дайындамаларға целлулоид табақтарын кесу;

      дайындамаларды тұтқышқа толтыру;

      бастарының бетін ацетонға еріту;

      ерітілген бастарының бетіне ажарлайтын түйіршіктерді жағу;

      ауамен кептіру үшін тақталарға араларды төсеу;

      жиектерді өңдеу және фибралы ажарлайтын дискілерді түрі мен сыныптары бойынша сұрыптау;

      қондыруда дискілерді құрастыру және қысу әрі бекіту;

      қондырғыларда ажарлайтын қажау қағаздардан жасалған бұйымдарды алдын ала құрастыру;

      қосалқы материалдарды дайындау;

      желім құрылымын жағу;

      бұйымдарды түрі, сынып бойынша сұрыптау және таңбалау;

      ажарлайтын қажауқағаздардан жасалған бұйымдар дайындамаларын бір станоктан басқа станокқа тасымалдау;

      өнім сапасын бақылау;

      абразивтік бұйымдарды қағаздарға және полиэтиленге буып-түю.

      27. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысын және қызмет қағидатын;

      абразивтік бұйымдар жасаудың технологиялық процесін;

      материалдарды пішу қағидаларын;

      бұйымдарды кептіру режимдерін және олардың қасиетін;

      шығарылатын материалдардың түр-түрін, целлулоид пен ацетонның қасиеттерін;

      буып-түю және таңбалау әдістерін, бұйымдарды түрі мен сыныбы бойынша сұрыптау.

13-параграф. Абразивтік бұйымдарды дайындаушы, 3-разряд

      28. Жұмыс сипаттамасы:

      сизальді-маталы және мақталы материалдардан ирис станоктарында қалыптау әдісімен бұйымдар жасау;

      механикалық престе шығыршықты (шайбаны) қысу;

      үтіктеу престерінде лентаны дымқыл-жылумен өңдеу;

      шеңберді құрастыру;

      термопластавтоматқа күпшектер құю;

      силикатты желім ерітіндісін дайындау үшін құрауыштарды елеу және өлшеу, оның тығыздығын және созылмалылығын тексеру,

      дайындалған желімнің дайын болғандығын және сапасын қарап айқындау;

      химиялық ерітінділерді дайындау және сол ерітіндіме табақ фибрасының бетін өңдеу;

      желім жағатын машиналарда фибралардың химиялық өңделген жолақтарын жабыстыру;

      ажарлайтын түйірді фибраның бетіне жағу;

      кесетін аппараттарда ажарлау дискілерін кесу;

      кептірілген ажарлау дискілерін қондыруға өткізу, престе қысу және бекіту;

      ажарлайтын дискілерді парафиндеу;

      ажарлайтын қажауқағаздарды көлденең механикалық қайшылармен кесу және оларды жөндеу;

      ораманы станокқа орнату;

      алдыңғы білектерге ажарлайтын қажауқағаздардың бос соңын толтыру;

      дайындамаларды ұзыннан және көлденеңнен пішу, берілген мөлшерге кесу, жиектеу;

      желім құрылымын дайындау;

      желім жағатын машиналарды жөндеу;

      бұйымдарды құрастыру;

      дайындамаларды жабыстыру үшін желім пленкалары мен қағаздарды кесу;

      дайындамаларды абразивтік материалдардан, желімдерден және ені
500 миллиметрге дейін тазалау станогында аппреттерді тазалау;

      ажарлайтын қажауқағаздардан жасалған бұйымдарды түрлері мен сыныптары бойынша сұрыптау;

      дайындамаларды салмағы мен түйірлігіне қарай бір бумаға жинақтау;

      бұйымдарды буып-түю үшін картон ыдыстарын жасау;

      бақылау және тараларға буып-түю;

      қызмет көрсетілетін жабдықты жөндеу.

      29. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылғысын, пайдалану және жөндеу қағидаларын;

      абразивтік бұйымдар жасаудың технологиялық процесін;

      желім құрылымдарын жасаудың рецептурасы мен технологиясын;

      бұйымның тығыздығы мен түр-түріне қарай жағылатын желім қабатының қалыңдығын;

      шығарылатын бұйымдардың түр-түрін, оларды түрі мен сыныптары бойынша сұрыптау;

      дайын өнімнің орауына қойылатын талаптар.

14-параграф. Абразивтік бұйымдарды дайындаушы, 4-разряд

      30. Жұмыс сипаттамасы:

      синтетикалық желімдерді қолдана отырып абразивтік бұйымдар дайындау;

      бұйымдарды құрастыру;

      фланецтердің тік беті жағынан желім ерітінділерінде ұстау;

      фланецтердің ішкі бетінің майсыздануы және жабысатын қоспаларды жағу;

      бұйымдарды құрылғыларға орнату, өзекшеге гайкаларды бұрап кигізу және кілтпен қатайту;

      бұйымды қысып ұстау және құрылғылардан түсіру;

      фибро негізге ажарлайтын материалды электр статикалық жағу;

      келе жатқан ленталардың қозғалыс жылдамдығын реттеу;

      негізге жағылатын желім қабатының оңтайлы қалыңдығын қамтамасыз ету;

      бекітетін қабатты абразивтік ленталарға жағу, ленталарды шабуға дайындау;

      фибралы дискілерді шабу;

      табақ кесетін, лента кесетін, бабин кесетін пішу станоктарында және жартылай автоматты желілерде ажарлайтын қажауқағаздардан күрделі бұйымдарды жасау;

      күрделі бұйымның дайындамасын есептеу және пішу;

      дайындамаларды бұйымдарға жабыстыру және құрастыру;

      станокқа төлкелерді қойып ленталарды орау;

      тігістердің беріктігін тексеру;

      бұйымның абразивтік қабатын бекіту;

      бұйымдарды кептіру камераларында кептіру және кептіру процесін бақылау;

      бұйымның дайындамаларын абразивтік материалдардан, желімдерден және ені 500 миллиметрге артық тазалау станогындағы аппреттерден тазалау;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды жөндеу.

      31. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысын және жөндеу қағидаларын;

      синтетикалық желімдерде абразивтік бұйымдарды дайындаудың технологиялық процесін;

      желімделетін заттардың құрамын және оларды қолдануды;

      абразивтік материалдардың түйірлігіне қарай желім және желімделетін қабаттың қалыңдығын;

      бұйымдарды желімдеу технологиясын;

      бұйымдарды жасау кезіндегі ажарлайтын қажауқағаздың түр-түрін;

      жабдықтарды жөндеудің тәсілдерін.

15-параграф. Абразивтік бұйымдарды кептіруші, 2-разряд

      32. Жұмыс сипаттамасы:

      кептіру камерасында ажарлау қабықшаларын кептіру, температураны және конвейер бойынша ажарлау қабықшасының гирляндаларының өтуін бақылау;

      кептіру камерасында ажарлау дискілерін кептіру;

      дискілерді кептіру камерасына тиеу;

      кептіргіштерде температураны реттеу;

      дискілердің дайын болғандығын белгілеу;

      дискілерді түсіру, оларды партиялары бойынша жинақтау және бақылауға тапсыру.

      33. Білуге тиіс:

      қыздыру аспаптары мен құрылғыларының қызмет қағидаттарын;

      кептіру камераларындағы температураны реттеу және ажарлау дискілерінің дайын болғандығын белгілеу;

      шығарылатын өнімнің түр-түрін.

16-параграф. Абразивтік бұйымдарды кептіруші, 3-разряд

      34. Жұмыс сипаттамасы:

      жартылай автоматты кептіру агрегатында ажарлау қабықшаларын және олардан жасалған бұйымдарды кептіру;

      өзекшелердің, оларды гирлянда тасымалдағыш құрылғыларының магазиніне және жіберу механизмінен беру механизіміне қозғалысын реттеу;

      гирлянда қозғалысын жылдамдықты үйлестіру әдісімен, ілгек құрастыру жылдамдығын және керу үстелінің немесе кептіру агрегаты барабанының жұмысын және вакуумдық сиреу шамасын реттеу және теңшеу;

      кептіру аймақтарында температуралық режимді және ылғалдылық параметрлерін, кіретін және шығатын кептіру құрылғыларында ажарлау қабықшалары таспаларының тартылуын реттеу;

      ажарлау қабықшасының даярлығын белгілеу.

      35. Білуге тиіс:

      жартылай автоматты кептіру агрегатының құрылғысын және оны реттеу тәсілдерін;

      өзекшелерді беру және жіберу механизмдерінің қызмет қағидаттарын;

      ілгек құрастыру жылдамдығын реттеу тәсілдерін;

      керу үстелдерінде немесе барабандарда вакуумдық сиреу шамасын теңшеу әдістерін;

      жартылай автоматты кептіру агрегаттарының кептіру аймақтарындағы

      температуралық режимді және ылғалдылығын;

      ажарлай қабықшасының дайын болғандығын белгілеу тәсілдерін;

      шығарылатын өнімнің түр-түрін.

17-параграф. Абразивтік бұйымдарды қоюшы-түсіруші, 2-разряд

      36. Жұмыс сипаттамасы:

      туннель пештеріне бұйымдарды тиеу үшін вагонеткаларды дайындау;

      отқа төзімді саз ерітінділерін дайындау;

      себу орнына себетін материалдарды жинау және орналастыру;

      себетін материалдарың магниттік сепарациясын;

      себетін материалдарды фракциялар бойынша себу;

      бұйымдарды вагонеткаларға учаскесіне абразивтік материалдарды, отқа төзімді тақталар мен тіректерді, саз балшықты және себу материалдарын орналастыру.

      37. Білуге тиіс:

      магниттік сепаратор қызметінің қағидаттарын;

      отқа төзімді саз балшықты ерітінділерді дайындау рецепттерін;

      абразивтік бұйымдар мен отқа төзімді материалдарды орналастыру қағидаларын.

18-параграф. Абразивтік бұйымдарды қоюшы-түсіруші, 3-разряд

      38. Жұмыс сипаттамасы:

      туннел пештердің вагонеткаларына қайрақшылардың барлық түрін, кеспелтектерді, капсуладағы ұсақ бұйымдарды және диаметрі 90 миллиметрден 270 миллиметрге дейін тік бейінді шеңберлерін және оларды вагонеткалардан түсіру;

      рұқсатты қатаң сақтай отырып, бірнеше отқа төзімді қорлардың түрлерінен туннел пештерінің вагонеткаларын монтаждау;

      күйдіргеннен кейін абразивтік бұйымдарды себетін материалдардан тазарту;

      ақау бұйымдарды анықтау және алу;

      ақауларды бұйымдардың және түйірлердің түрлеу бойынша сұрыптау;

      күйіп кеткен абразивтік бұйымдарды сипаттамасы бойынша сұрыптау.

      39. Білуге тиіс:

      абразивтік бұйымдарды вагонеткаларға түрлерін және түсіру тәсілдерін;

      күйдірілген және күйдірілмеген абразивтік бұйымдардың ақау түрлерін;

      вагонеткаларды монтаждау тәсілдерін.

19-параграф. Абразивтік бұйымдарды қоюшы-түсіруші, 4-разряд

      40. Жұмыс сипаттамасы:

      барлық өлшемдегі фасон шеңберлері мен диаметрі 90 миллиметрге дейін және 270 миллиметрден 600 миллиметрге дейін тік бейінді шеңберлерді вагонеткаларға түсіру;

      берілген күйдіру режимі бойынша абразивтік бұйымдардың түр-түрін іріктеу және күйдіру аймақтары бойынша бөлу.

      41. Білуге тиіс:

      типтік өлшеміне, түйіршігіне қарай берілген қаттылықта материалдарды туннель пештерінің вагонеткаларына баптаудың негізгі схемаларын;

      туннель пештерінің вагонеткаларына сипаттамасы бойынша баптауға арналған абразивтік бұйымдардың және отқа төзімді қорлардың түр-түрін;

      бұйымның сипаттамасына қарай қолданылатын себу материалдарының өлшемін.

20-параграф. Абразивтік бұйымдарды қоюшы-түсіруші, 5-разряд

      42. Жұмыс сипаттамасы:

      "А" сыныбындағы барлық типтік өлшемдегі бұйымдарды және диаметрі 600 миллиметрге артық тік бейінді шеңберлерді жылдам және прецизиялы ажарлау үшін ерекше абразивтік бұйымдарды туннел пештердің вагонеткаларына түсіру;

      күйдірілетін пештердің түр-түріне қарай туннель пештерінің жұмыс режимін және оларға тиісті тәсілдерін өзгерту;

      тиелген вагонеткаларды жіберілетін габаритты өлшемдер бойынша салыстыру.

      43. Білуге тиіс:

      туннель пештерінің вагонеткаларына абразивтік бұйымдарды тиеу, және түсіру схемасын;

      жылдам және прецизиялы ажарлау үшін күйдірілетін абразивтік құралдарға және сынып құралдарына қойылатын талаптар;

      пештерді күйдірудің температуралық аймақтарының орналасуын;

      пеш атмосферасының құрамын;

      туннел пештеріндегі абразивтік бұйымдарды термиялық өңдеудің негізгі режимдерін.

21-параграф. Абразивтік бұйымдарды өңдеуші жонғыш, 2-разряд

      44. Жұмыс сипаттамасы:

      жазық сыдыратын станоктардың планшайбасы астынан бір данада екі жақтан барлық биіктігі диаметрі 200 миллиметрге дейінгі тік және фасон бейінді "Б" сыныптағы абразивтік шеңберлердің жазықтығын айналдыра қайрау;

      станоктың планшайбасы астынан шеңберлерді орнату және механикаландырып бекіту;

      тиісті нөмірлі елек арқылы метал түйірлерін себу;

      станоктың үстеліне түйірлерді түсіруді реттеу;

      станоктың үстелінен шеңберлерді түсіру және оларды стеллажға;

      жазық сыдыратын станоктарда күйдірілген кеспелтектердің жазықтығын айналдыра қайрау;

      үстелдің айналма дискілерінде абразивтік кеспелтектермен рамалар орнату.

      45. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жазық сыдыратын станоктардың құрылысын және жұмыс қағидаттарын;

      конфигурациясы бойынша қарапайым абразивтік бұйымдарды орнату және бекіту қағидаларын;

      өңделетін бөлшектердің атауы мен сипаттамасын;

      қарапайым құрылғылар мен бақылау-өлшеу құралдарының міндетін және қолдану қағидаларын;

      шектеулер мен жақындатулар туралы негізгі мәліметтерді;

      кедір-бұдырлық квалитеті мен параметрлерін.

22-параграф. Абразивтік бұымдарды өңдеуші жонғыш, 3-разряд

      46. Жұмыс сипаттамасы:

      жазық сыдыратын станоктардың планшайбасы астынан екі жақтан диаметрі 200 миллиметрден 600 миллиметрге дейінгі тік және фасон бейінді "Б" сыныптағы жоғары абразивтік шеңберлердің және диаметрі 200 миллиметрге дейінгі тік және фасон бейінді "Б" сыныптағы жіңішке абразивтік шеңберлердің жазықтығын айналдыра қайрау;

      планшайбада бір айналым бойынша "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі 200 миллиметрге дейінгі прецизиялы тік және фасон бейінді жоғары абразивтік шеңберлердің жазықтығын қайрау;

      станок үстеліне қою үшін металл түйірінің көлемін есептеу;

      шеңбер жазықтықтарының биіктігін және параллелдігін тексеру;

      жонғыш станоктарда диаметрі 350 миллиметрге дейінгі "Б" сыныптағы тік және фасон бейінді абразивтік шеңберлерді қайрау;

      жонғыш станогының шпинделін түзетуге шеңберлер пакетін немесе бір шеңберді орнату.

      47. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жазық сыдыратын және жонғыш станоктардың құрылысын және жұмыс қағидаттарын;

      арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу құралдарының құрылысын және қолдану шарттарын.

23-параграф. Абразивтік бұйымдарды өңдеуші жонғыш, 4-разряд

      48. Жұмыс сипаттамасы:

      жазық сыдыратын станоктардың планшайбасы астынан екі жақтан диаметрі 600 миллиметрге артық тік және фасон бейінді "Б" сыныптағы жоғары абразивтік шеңберлердің және диаметрі 200 миллиметрден 600 миллиметрге дейінгі тік және фасон бейінді "Б" сыныптағы жіңішке абразивтік шеңберлердің жазықтығын айналдыра қайрау;

      жазық сыдыратын станоктарда "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі
200 миллиметрден 600 миллиметрге дейінгі прецизиялы тік және фасон бейінді жоғары абразивтік шеңберлердің және "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі 200 миллиметрге дейінгі прецизиялы тік және фасон бейінді жіңішке абразивтік шеңберлердің жазықтығын қайрау;

      планшайба қысымын реттеу;

      жонғыш станоктарда диаметрі 350 миллиметрден 500 миллиметрге дейінгі тік және фасон бейінді "Б" сыныптағы абразивтік шеңберлерді және "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі 350 миллиметрге дейінгі прецизиялы тік және фасон бейінді шеңберлерді қайрау;

      өңделетін бұйымдарға сәйкес кесте бойынша өңдеу режимін айқындау;

      арнайы құрылғылары бар жонғыш станоктарда түзетуге жабыстырылған ажарлау қалпақшаларын қайрау;

      цанга патронында түзетуге ажарлау қалпақшасын бекіту, түзетуге қатысты қалпақшаның соғуы толық жойылғанға дейін ажарлау қалпақшасын өңдеу.

      49. Білуге тиіс:

      жазық сыдыратын және жонғыш станоктарының құрылысын, өңдеу дәлдігін тексеру қағидаларын мен кинематикасын;

      қайрақтарды таңдау және әмбебап әрі арнайы кесетін құралдарды орнату қағидаларын;

      әмбебап және арнайы құрылғылардың конструкциясын;

      абразивтік бұйымдардың құрылымын және сипаттамасын айқындау тәсілдерін;

      өңделетін бұйымдардың қаттылығы мен түйірлігіне қарай өңдеу режимдерін іріктеу әдістерін;

      кешенді өңдеу кезінде жұқа қабырғалы бұйымдар мен бұйымдарды орнату және бекіту тәсілдерін;

      бұйымның сипаттамасы мен операцияны орындалуына қарай қайрау және әртүрлі кесу құралдарын орнату қағидаларын.

24-параграф. Абразивтік бұйымдарды өңдеуші жонғыш, 5-разряд

      50. Жұмыс сипаттамасы:

      жазық сыдыратын станоктардың планшайбасы астынан екі жақтан диаметрі 600 миллиметрге артық тік және фасон бейінді "Б" сыныптағы жіңішке абразивтік шеңберлердің жазықтығын айналдыра қайрау;

      жазық сыдыратын станоктарда "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі 600 миллиметрге артық прецизиялы тік және фасон бейінді жоғары абразивтік шеңберлердің, сондай-ақ "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі 200 миллиметрге артық прецизиялы тік және фасон бейінді жіңішке шеңберлердің жазықтығын қайрау;

      жонғыш станоктарда диаметрі 500 миллиметрге артық тік және фасон бейінді "Б" сыныптағы абразивтік шеңберлерді және "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі 350 миллиметрге артық прецизиялы тік және фасон бейінді шеңберлерді қайрау;

      "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі 600 миллиметрге дейінгі прецизиялы тік бейінді және диаметрі 500 миллиметрге дейінгі фасон бейінді шеңберлердің тесігін, жазықтығын және шеттіктерін тазалап өңдеу;

      станок механизмдерін реттеу, оларды ішінара баптау және теңшеу.

      51. Білуге тиіс:

      күрделі бұйымдарды өңдеу үшін әртүрлі ірігабаритті жазық сыдыратын станоктар мен арнайы жонғыш станоктары жекелеген тораптарының құрылысын, реттеу және баптау қағидаларын;

      арнайы әмбебап құрылғыларында күрделі бұйымдарды орнату, бекіту және мұқият тексеру тәсілдерін;

      өңдеу сапасына жоғарылатылған теңгерімсіздіктің әсерін;

      күрделі бұйымдарды өңдеумен байланысты есептеулер.

25-параграф. Абразивтік бұйымдарды өңдеуші жонғыш, 6-разряд

      52. Жұмыс сипаттамасы:

      жазық сыдыратын, жонғыш және дөңгелек ажарлағыш станоктарында "А", "АА" сыныптардағы әрі диаметрі 600 миллиметрге артық прецизиялы тік бейінді және диаметрі 500 миллиметрге артық фасон бейінді шеңберлердің, сондай-ақ "ПН", "ПНВ", "ПВ", "ПНР" типтегі ажарлау шеңберлерінің тесігін, жазықтығын және шеттіктерін тазалап өңдеу;

      станок механизмін реттеу, станок пен құрылғыларды баптау және теңшеу;

      арнайы бейіндердің прецизиялы шеңберлерін өңдеу.

      53. Білуге тиіс:

      күрделі және жауапты бұйымдарды өңдеуге арналған арнайы жазық сыдыратын және жонғыш, дөңгелек ажарлағыш станоктарының әртүрлі типтерінің құрылысын, реттеу және баптау қағидаларын;

      арнайы әмбебап құрылғыларда күрделі бұйымдарды орнату, бекіту және мұқият тексеру;

      аса күрделі бұйымдарды өңдеумен байланысты есептеулер.

26-параграф. Абразивтік бұйымдарды тазалаушы, 2-разряд

      54. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік шеңбер немесе діріл елегінің көмегімен абразивтік шеңберлер мен қайрақшаларды себілетін материалдардан тазалау;

      жетектелген шеңберлер мен қайрақшаларды бөлу және тазаланған бұйымдарды партияларға жинақтау;

      бұйымдарды көлік құралдарына тиеу және оларды дайын өнім қоймасына орналастыру немесе келесі қайта бөлуге қою.

      55. Білуге тиіс:

      абразивтік бұйымдарды тазалауға арналған құрылғылар жұмысының қағидаттарын;

      абразивтік бұйымдардың тазалығына қойылатын талаптарды;

      бұйымдарды тиеу және түсіру тәсілдерін.

27-параграф. Абразивтік бұйымдарды үрлеуші, 2-разряд

      56. Жұмыс сипаттамасы:

      механикалық өңдеуден кейін әртүрлі типтегі үрлеу камераларында абразивтік бұйымдарды сығылған ауамен өңдеу;

      сығылған ауаның берілу қысымын және реттелуін бақылауды жүзеге асыру;

      тазалаудан кейін бұйымның бетін бақылау және оны эталонмен салыстыру;

      механикалық ақаулықтары бар бұйымдарды қайтару;

      токсыздандырылған бұйымдарды маршрут қағаздарына сәйкес партиялары бойынша жинақтау.

      57. Білуге тиіс:

      үрлеу камераларының құрылғысын және үрлеуге арналған құрылғыларды;

      абразивтік бұйымдардың түр-түрін, оларды үрлеу және үрлеу камерасына тиеу тәсілдерін;

      сыртқы көрінісі бойынша абразивтік бұйымдардағы ақауларды айқындау.

28-параграф. Абразивтік массаны дайындаушы, 3-разряд

      58. Жұмыс сипаттамасы:

      конструкциясы әртүрлі араластырғыш машиналарда керамикалық байланыстырғыштағы массаны дайындау;

      құрауыштарды өлшеу, ауыстыру және оларды араластырғышқа тиеу;

      массаның дайын болған дәрежесін байқау, оны түсіру және өлшеп орау;

      керамикалық байланыстырғыш құрауыштарын дайындау;

      құрауыштарды араластыру арқылы керамикалық байланыстырғыштарды дайындау;

      байланыстырғыштардың дайын болғандығын белгілеу, дайын байланыстырғышты түсіру, оны тазалау және ыдыстарға салу.

      59. Білуге тиіс:

      араластырғыш және көтергіш-көлік жабдықтарының құрылысын және қызмет қағидатын;

      байланыстырғыш құрауыштарына қойылатын талаптарды, олардың түрлерін, міндетін және қасиетін;

      байланыстырғыштардың дайын болғандығын және сапасын белгілеу әдістерін;

      абразивтік массаны дайындау үшін, оның рецептурасына қарай, бастапқы материалдардың түр-түрін.

29-параграф. Абразивтік массаны дайындаушы, 4-разряд

      60. Жұмыс сипаттамасы:

      конструкциясы әртүрлі араластырғыш машиналарда кермикалық байланыстырғыш массасын дайындау;

      ұсақ түйіршіктелген масса үшін тартылған құрауыштардың жіңішкелігіне қарай шарларды іріктеу;

      рецептке сәйкес құрауыштардың ілмегін есептеу;

      ажарлайтын бұйымдардың сипаттамасына қарай араластыру режимін;

      құрауыштардың дымқылдығына және тартылған байланыстырғыштардың жіңішкелігіне қарай судың мөлшерін түзеу;

      берілген рецептура бойынша құрауыштарды өлшеу үшін автоматты таразыларды теңшеу;

      микроұнтақтардан құйылған қайрақшалар мен вибрацияны сырттазартқыш денелерге абразивтік масса дайындау;

      себу сапасын және дайындалатын абразивтік материалдардың дайындығын бақылау;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды және құрылғыларды баптау және реттеу.

      61. Білуге тиіс:

      конструкциясы әртүрлі қызмет көрсетілетін араластырғыш машиналардың құрылысы мен қызмет қағидаттарын;

      абразивтік массаға қойылатын талаптарды;

      қолданылатын материалдардың түрлері, сорттары және түйіршіктілігі;

      массаның дайын болғанын және сапасын қарап айқындау;

      қызмет көрсетілетін жабдықтар мен құрылғыларды жөндеу және реттеу тәсілдерін.

30-параграф. Абразивтік массаны дайындаушы, 5-разряд

      62. Жұмыс сипаттамасы:

      престеу жабдықтарының ырғақты жұмысын қамтамасыз ету үшін, престерге бір қалыпты беруді ескере отырып, керамикалық байланыстырғыш массаларды дайындау;

      араластырудың жалпы циклін ескере отырып, белгілі жүйелілікпен белгілі уақыт өткеннен кейін құрауыштарды араластырғыштарға тиелуін және мөлшерлеуді бақылау;

      престердегі қалған массаларды қайта пайдалану және шеңберлердің шикі ақауларын қайта өңдеу бойынша жұмыстарды үйлестіру.

      63. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың кинематикасын, электр схемасын және дәлдікке тексеру тәсілдерін;

      шеңберлер өндірісінің технологиясын;

      массаның рецептурасын, оны араластыру режимдерін;

      берілген рецептураға қарай құрауыштарды тиеудің технологиялық тәртібін;

      шикі ақауды қалпына келтіру және массаны қайта пайдалану әдістерін;

      массаның тұру уақытын.

31-параграф. Абразивтік материалдарды балқытушы, 4-разряд

      64. Жұмыс сипаттамасы:

      кедергі пештерінде карбидкремний материалдарын өндіру;

      алғашқы және қайтарылған материалдарды пайдаланумен пештерге шихталарды тиеу;

      керннің нақты өлшемін және шихта құрауыштарының ірілігін сақтау;

      токқа қосылған кедергі пештеріне қызмет көрсету;

      шихтаның қажетті газқұбырлығын қамтамасыз ету;

      технологиялық процестің қалыпты нормасынан ауытқуын болдырмау.

      65. Білуге тиіс:

      кедергі пештерінің құрылысын және дайындау қағидаларын;

      шихта материалдарына қойылатын талаптарды;

      кремний карбидінің блоктарын балқыту және салқындату режимдерін;

      балқыту процесінің қалыпты нормадан ауытқу белгілерін, алдын алу және оларды жою шараларын.

32-параграф. Абразивтік материалдарды балқытушы, 5-разряд

      66. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғары білікті балқытушының басшылығымен доғалы (стационарлық және көлбеу) электр пештерінде қалыпты, ақ және қоспаланған электрокорундті, монокорундті, бор карбидін балқыту;

      алғашқы және қайтарылған материалдардан жасалған шихталарды пештерге тиеу;

      колошниктің беті бойынша шихталарды бірдей етіп бөлу;

      электродтардағы шихталарды тұндыру;

      электродтардан қождарды қолмен немесе пневомашинаның көмегімен шыңдау;

      штанга сынамаларын іріктеу және оларды қорытынды үшін жоғары білікті балқытушыға беру;

      балқыту процесін аспаптардың көрсеткіштерімен бақылау;

      таспаша тесіктерін металл қалыптарына немесе арнайы кристаллизаторларға балқымаларды құюға дайындау, кристаллизаторлардың жұмысын басқару, қоспалау кезінде қоспалау құрауыштарын балқытуға беру;

      сумен салқындату жүйесін, пеш ұяшықтарының жағдайын, шығару жолдарын қадағалау;

      көлбеу пештерінде жұмыс істеген кезде – қорытпаларды металл қалыптарына құю және электродтарды өсіру;

      әртүрлі жүйедегі балқыту пештерінде карбидтер мен нитридтердің қиын балқитын қосындыларын жентектеу;

      аспаптардың көрсеткіштерін, пештердің кернеулігін және графитті құрбылардың дұрыстығын бақылау;

      шихта материалдарын қайықшаларға тиеу;

      қайықшаларды пештерге тиеу және оларды жартылай дайын өніммен, дайын өніммен алып шығу;

      дайын өнімді сұрыптау;

      пештерді мерзімдік тазалау.

      67. Білуге тиіс:

      электрмен балқытқыш пештердің құрылысы мен электр схемаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылғысын, қызмет қағидаттары мен міндеттерін;

      балқыту регламенттерін, қалыпты, ақ және қоспаланған электрокорундтарды "блокқа", "құймаға", және "шығаруға", монокорундты және бор карбидін қорытуға арналған материалдар мен шихта рецептерін;

      балқыманы металл қалыптарына құю тәртібін;

      қиын балқитын қосындылар өндіру процесін;

      пештерді сумен және газбен жабдықтау жүйесін;

      қиын балқитын қосындылардың дайын өнім сапасына қойылатын талаптарын.

33-параграф. Абразивтік материалдарды балқытушы, 6-разряд

      68. Жұмыс сипаттамасы:

      доғалы (стационарлық және көлбеу) электр пештерінде қалыпты, ақ және қоспаланған электрокорундті, монокорундті, бор карбидін балқыту;

      пештің колошниктарын өңдеу;

      балқытудың электр режимін реттеу және шихталарды түзету;

      балқыманы сынаманың сыртқы көрінісі және химиялық талдау нәтижелері бойынша жетілдіру;

      балқыту, қоспалау, құю және балқымаларды кристаллизациялау процесін және автоматты режимдегі агрегаттардың жұмыстарын және пеш жүйелерін басқару.

      69. Білуге тиіс:

      абразивтік материалдарды қорытуға арналған әртүрлі балқыту пештерінің және кристаллизаторлардың конструктивтік ерекшеліктерін;

      пештердің қосалқы механизмдерінің құрылғысын және реттеу тәсілдерін;

      пеш колошниктарын өңдеу тәсілдерін;

      балқытудың электрлік режимін реттеу және шихталарды түзету әдістері;

      балқыманы жетілдіру тәсілдерін;

      қоспалау материалдарының міндетін;

      балқыманы қоспалау тәсілдерін.

34-параграф. Абразивтік материалдарды балқытушы, 7-разряд

      70. Жұмыс сипаттамасы:

      боксит, агломерат, глиноземаның негізінде, қоспалау және өзге де қосалқы құрауыштарды (хром оксиді, титан, цирконий) қосумен әртүрлі электрокорун материалдарын қорыту;

      жоғары қуатты пештерге қызмет көрсету;

      шихта құрамын реттеу, балқыту және қайта қалпына келтіру процестерін түзету;

      пештердің барлық агрегаттарының және қосалқы жабдықтарының жұмысын бақылау.

      71. Білуге тиіс:

      пайдаланылатын материалдардың негізгі сипаттамасын;

      корундты қорытпасы бар қоспалау құрауыштардың әсер ету ерекшеліктерін;

      электрмен балқыту пештерінің құрылғысын және электр схемаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен міндетін;

      пештерді сумен және газбен жабдықтау схемаларын.

35-параграф. Абразивтік материалдарды сұраптаушы, 2-разряд

      72. Жұмыс сипаттамасы:

      корунд тәрізді таспада қалыпты, қоспалау және ақ электр корунд кесектерін сұрыптау;

      тиісті бункерлерге сұрыпталған электр корунд кесектерін өлшегеннен кейін беру;

      бункерлерден қождарды шығару.

      73. Білуге тиіс:

      корунд тәрізді қондырғыларының құрылысы мен қызмет қағидаттарын;

      қалыпты, қоспалау және ақ электр корунд сорттарын;

      электр корунд пен қоспа кесектерінің сыртқы айырмашылық сапасын.

36-параграф. Абразивтік материалдарды сұраптаушы, 3-разряд

      74. Жұмыс сипаттамасы:

      бор карбидінің кесектерін сұрыптау;

      бор карбидінің блокшаларды алдын ала бөлу;

      кесектерді жентектерден тазалау;

      кесектерді сұрыптау және бадьийлерге жөндеу;

      фракцияда електеумен жақ бөлшектеріне материалдарды бөлшектеу;

      дайын өнімді соңғы рет сұрыптау және ыдысқа толтыру.

      75. Білуге тиіс:

      жақ бөлшектерінің құрылысын және қызмет қағидаттарын;

      бор карбидінің сортын;

      қайтарма материалдардың айырмашылық белгілерін;

      бор карбидінің кесектерін сұрыптау тәсілдерін.

37-параграф. Абразивтік материалдарды іріктеуші – есептеуші, 3-разряд

      76. Жұмыс сипаттамасы:

      ұзындығы 100 миллиметрге дейін тік және фасон бейінді абразивтік бұйымдарды термиялық (күйдіру аймақтары бойынша) немесе механикалық өңдеу үшін есептеу және іріктеу;

      термиялық және механикалық өңдегеннен кейін маршрут қағаздар және партияға жинақтау бойынша бұйымдарды іріктеу;

      абразивтік бұйымдарға есептілік құжаттарын рәсімдеу.

      77. Білуге тиіс:

      абразивтік бұйымдарды күйдіруге орналастыру қағидаларын;

      механикалық өңдеу учаскесінде бұйымдарды өңдеу жүйелілігін;

      ақау түрі мен себептерін;

      бұйым партияларын таңдау тәртібін.

38-параграф. Абразивтік материалдарды іріктеуші – есептеуші, 4-разряд

      78. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 100 миллиметрге артық тік және фасон бейінді, сондай-ақ "А", "АА" сыныбындағы және типтік өлшемдегі прецизиялы орындаудағы абразивтік бұйымдарды термиялық (күйдіру аймақтары бойынша) және механикалық өңдеуге іріктеу;

      абразивтік бұйымдарды іріктеу және есептеу, оларды шарттар бойынша іріктеу.

      79. Білуге тиіс:

      туннель пештерінің күйдір аймақтарының температурасын;

      пеш атмосферасының құрамын;

      туннель пештеріндегі абразивтік бұйымдарды термиялық өңдеудің негізгі режимін.

39-параграф. Абразивтік ұнтақтарды, пасталар мен мастикаларды дайындаушы, 2-разряд

      80. Жұмыс сипаттамасы:

      пасталар мен мастикалар өндірісі үшін бастапқы материалдар ретінде жасанды абразивтік материалдардан бор мен кремний карбидінің, темір мен хром тотығының ажарлау ұнтақтарын дайындау;

      материалдарды мөлшерлеу және оларды кейін өңдеп, жуып, кептіріп және ұнтақтарды себумен диірмендерге тиеу;

      темір купорос және кальцинирленген сода ерітінділерін дайындау;

      ерітінділерді араластыру, пульпаны төгу, отты немесе электр пештерде ұнтақтарды кептіру және күйдіру.

      81. Білуге тиіс:

      абразивтік ұнтақтардың, пасталар мен мастикалардың физикалық және химиялық қасиетін;

      бастапқы материалдарды дайындау тәсілдерін.

40-параграф. Абразивтік ұнтақтарды, пасталар мен мастикаларды дайындаушы, 3-разряд

      82. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы жабдықта микроұнтақтарды, табиғи және жасанды абразивтік материалдарды дайындау;

      материалдарды ұнтақтау, микроұнтақтарды химиялық байыту;

      ұнтақтарды сыныптауыштар мен центрифугаларда сыныптау;

      сыныптау процесінде түйір құрамын тексеру;

      қатты пасталарды өңдеу, қайрақша кесіктерін өлшем бойынша кесу, кесіктерді тазалау;

      буып-түю қағаздарын кесу;

      қайрақшаларды буып-түю;

      тазалау ұнтақтарын қаптамаға өлшеп және таразылау, өнімді таңбалау;

      діріл тартқыш қондырғылар мен сыныптауыштарды баптау.

      83. Білуге тиіс:

      вибрациятартқыш, центрифуга мен сыныптауыштардың құрылысын және қызметінің қағидаттарын;

      абразивтік материалдардың физикалық және химиялық қасиеттерін;

      абразивтік материалдарды ұнтақтау және байыту тәсілдерін;

      микроұнтақтарды қолдану аясын;

      микроұнтақтардың түйірлік құрамын тексеру әдістерін;

      кесу станоктарының құрылғысы мен қызметі қағидаттарын;

      өнімді буып-түю және таңбалау қағидаларын.

41-параграф. Абразивтік ұнтақтарды, пасталар мен мастикаларды дайындаушы, 4-разряд

      84. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы жабдықта химиялық реагенттер мен материалдарды қолдануымен сұйық және қатты абразивтік пасталар мен мастикаларды дайындау;

      бастапқы материалдар мен құрауыштарды мөлшерлеу және реакторларға, автоклавтарға және араластырғыш құрылғыларға тиеу;

      пасталар мен мастикалар құрауыштарын балқыту, араластыру, сүзу және суыту үшін қалыптарға құю;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды баптау;

      пасталар мен мастикаларды дайындаудың технологиялық процесін бақылау және реттеу;

      дайын пасталар мен мастикаларды үйкелеу және мөлшерлеу, ыдыстарға өлшеп;

      дайын өнімнің сапасын бақылау.

      85. Білуге тиіс:

      реакторлардың, автоклавтар мен араластырғыш құрылғыларының жұмыс қағидаттарын;

      өндіріс процесінде қолданылатын дайын массалар мен материалдардың қасиетін;

      құрауыштарды тиеу жүйелілігін;

      температуралық режимдерді және араластыру режимдерін;

      шығарылатын сұйық және қатты пасталар мен мастикалардың түрлерін және олардың қасиеттерін;

      дайын өнімнің сапасын бақылау әдістерін.

42-параграф. Абразивтік шеңберлерді теңдеуші – құюшы, 3-разряд

      86. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы теңгерім станоктарында теңгерімнің үшінші және төртінші сыныптағы барлық өлшемдегі "А" және "Б" сыныптарының абразивтік бұйымдарын теңдеу;

      станоктарға дөңгелектерді орнату және тексеру;

      үлгілердің көмегімен шабу ұясын белгілеу;

      жүк салмағын және оны бекіту орнын белгілеп, теңгерімсіздікті жою;

      қорғасынды балқыту үшін электр пешті дайындау, балқыту үшін қорғасынды электр пештің камерасына;

      абразивтік бұйымды парафинмен жеңіл сіңдіру әдісімен статикалық теңсіздікті жою.

      87. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін теңгерім станоктарының құрылысын және жұмыс қағидатын;

      шеңбердің сипаттамасына қарай, жіберілетін және өтелетін теңгерімсіздікті;

      теңгерім станоктары жұмысының дәлдігін тексеруге арналған құралдарды;

      шабу ұясын белгілеу үшін қолданылатын үлгілер;

      шеңбердің теңсіздік шамасын айқындау әдістерін;

      қолданылатын қарсы салмақтар.

43-параграф. Абразивтік шеңберлерді теңдеуші – құюшы, 4-разряд

      88. Жұмыс сипаттамасы:

      бірінші және екінші сыныптағы теңгерім бойынша бір типтес өлшемдегі абразивтік бұйымдарды, "А" және прецизия сыныбындағы абразивтік бұйымдарды – арнайы теңгерім станоктарында теңгеру;

      қорғасынды балқыту режимін реттеу;

      арнайы құрылғымен белгі бойынша пневматикалық балғамен ұя шабу;

      ұяны сығылған ауамен тазалау және теңгерімсіздікті өтеу мақсатында оған қорғасын құю;

      теңгерім станоктарын жөндеу және реттеу;

      теңгерімсіздікті айқындау үшін бұрыштарды градуспен өлшеу, жүктің салмағын есептеу және оны бекіту орнын белгілеу.

      89. Білуге тиіс:

      барлық конструкциядағы теңгерім станоктары мен қорғасынды балқытуға арналған электр пештерінің құрылғысын және жұмыс қағидатын;

      жіберілетін және өтелетін теңгерімсіздіктердің сыныптарын;

      қорғасынды электр пешке және оның жұмыс режимін реттеу қағидаларын;

      шеңбердің қосымша бөлігін теңгеру, шабу және құю әдістерін;

      шығарылатын шеңбердің түр-түрін және сипаттамасын.

44-параграф. Абразивтік шеңберлерді түзетуші, 2-разряд

      90. Жұмыс сипаттамасы:

      тік бейінді абразивтік шеңберлерді абразивтік дұрыс құралдармен: шеңберлермен, қайрақшалармен, шаржылармен, жұлдызшалармен түзету;

      станокқа бір немесе бірнеше шеңберлерді орнату және бекіту;

      шеңберлердің соғуын болдырмау;

      ластанудан кейін шеңбердің кесу сапасын қалпына келтіру.

      91. Білуге тиіс:

      дұрыс станоктар жұмысының қағидаттарын;

      абразивтік шеңберлерді түзету тәсілдерін;

      құрылғылардың міндеті мен қолданылуын;

      абразивтік құралдардың және басқарушы шеңберлердің сипаттамасын.

45-параграф. Абразивтік шеңберлерді түзетуші, 3-разряд

      92. Жұмыс сипаттамасы:

      эльбордан және тік бейінді өте қатты материалдардан жасалған абразивтік құралдар мен шеңберлерді, алмаздық басқару құралдарын пайдаланумен бұрышты, радиусты бейіндегі абразивтік шеңберлерді түзету;

      шеңберлердің мұқалуынан кейін бейіннің кесу сапасын қалпына келтіру;

      шеңберлерді теңгеру;

      түзету станоктарын баптау.

      93. Білуге тиіс:

      әртүрлі түзету станоктарын дәлдікке тексеру қағидаларын;

      әмбебап және арнайы құрылғылардың құрылысын;

      бақылау-өлшеу құралдарының міндетін және қолдану шарттарын;

      түзету шеңберлерін сақтау қағидаларын;

      шектеулер мен жақындату;

      кедір-бұдырлықтың квалитеттері мен параметрлерін.

46-параграф. Абразивтік шеңберлерді түзетуші, 4-разряд

      94 Жұмыс сипаттамасы:

      ойма, сатылы, оймакілтекті, доңғалақ және ұқсас бейінді абразивтік шеңберлерді, эльбор мен аса қатты материалдардан және абразивтік әрі алмастық басқаруы бар құралдарды қолданумен алмастық материалдардан жасалған шеңберлерді түзету;

      станокты баптау.

      95. Білуге тиіс:

      түзету станоктарының құрылысын және баптау тәсілдерін;

      әмбебап және арнайы құрылғылардың конструктивтік ерекшеліктерін;

      құралдың сипаттамасын;

      шектеу және жақындату жүйесін, кедір-бұдырлық квалитеті мен параметрлері.

47-параграф. Ажарлау ұнтақтардын сыныптаушы, 3-разряд

      96. Жұмыс сипаттамасы:

      ажарлау ұнтақтарын және микроұнтақтарды алу мақсатында бастапқы материалдарды гидравликалық сыныптау және седиментациялау;

      гидросыныптауыш конустарын пульпамен тиеу;

      механикалық араластырғыштардың, сорғылардың, байланыс чандарының, су тетіктерінің және пульпалардың, сұйық шыны мөлшерлемелерінің және гидросыныптау және седиментациялау агрегаттарының жұмысымен байланысты басқа қосалқы жабдықтардың жұмысын бақылау.

      97. Білуге тиіс:

      гидравликалық сыныптау және седиментациялау агрегаттарының аппараттарын жөндеу тәсілдерін;

      сыныптау және седиментациялау режимдерін;

      пульпаның тығыздығын айқындау және жоғары көтерілетін су ағынының жылдамдығын өлшеу әдістерін.

48-параграф. Ажарлау ұнтақтардын сыныптаушы, 4-разряд

      98. Жұмыс сипаттамасы:

      ажарлау ұнтақтарын және микроұнтақтарды алу мақсатында, таразылау әдісімен пульпалардың тығыздығын тексере отырып, бастапқы материалдарды гидравликалық сыныптау және седиментациялау;

      пульпаның тығыздығы бойынша конустардың толтырылу дәрежесін айқындау;

      сыныптаудың жекелеген сатыларында су ағынының жылдамдығын әрі пульпаларды бақылау және реттеу;

      сыныптауыштардың берілген режимінен ауытқушылықты жою.

      99. Білуге тиіс:

      гидросыныптау және седиментациялау агрегатының барлық аппараттарының құрылғысын және жөндеу тәсілдерін;

      сыныптаудың әр жекелеген сатыларында жоғары көтерілетін ағынды реттеу әдістерін;

      өндірілетін өнім стандарттарын және техникалық шарттарды.

49-параграф. Ажарлау түйірлері мен ажарлау ұнтақтарын байытушы, 4-разряд

      100. Жұмыс сипаттамасы:

      аппараттар мен конустардағы барлық түрдегі абразивтік материалдардың ажарлау түйірлерін, ұнтақтары мен микроұнтақтарын химиялық байыту;

      пульпа тығыздығын және тиеу үшін қышқылдың мөлшерін белгілеу;

      қышқылдарды конустарға тиеу;

      қышқылдық байытудың процесін ауамен қыздыруды және белсендіруін бір мезгілде жүргізу;

      ажарлау түйірлерін, ұнтақтар мен микроұнтақтарды электромагниттік байыту;

      бастапқы және соңғы өнімдерді магниттік материалдардың құрамын айқындау, магниттік байыту процесін жүргізу.

      101. Білуге тиіс:

      химиялық және электромагниттік байыту аппараттарының құрылысын, қызметінің қағидаттарын және баптау тәсілдерін;

      әртүрлі абразивтік материалдарды байыту процесінің режимін;

      пульпа тығыздығын және магниттік фракциялардың құрамын белгілеу тәсілдерін.

50-параграф. Ажарлау түйірлері мен ажарлау ұнтағын себуші, 3-разряд

      102. Жұмыс сипаттамасы:

      әртүрлі себу жабдықтарында ажарлау түйірлерін, ажарлау ұнтақтары мен ұнтақ тәрізді байланыстырғыштарды себу;

      таселектердің торларына материалдарды беруді реттеу;

      торларды үйкелеу;

      материалдарды қаптарға буып-түю және таңбалау.

      103. Білуге тиіс:

      әртүрлі себу жабдықтарының құрылысы мен қызметі қағидаттарын;

      ажарлау материалдарын себуге беру схемасын;

      таселек торларын орнату және бекіту тәртібін;

      абразивтік материалдардың түрлерін, қасиетін.

51-параграф. Ажарлау түйірлері мен ажарлау ұнтағын себуші, 4-разряд

      104. Жұмыс сипаттамасы:

      әртүрлі себу жабдықтарында ажарлау түйірлерін, ажарлау ұнтақтары мен ұнтақ тәрізді байланыстырғыштарды себу;

      дірілдинамикалы сыныптауыштарда ұнтақталған абразивтік материалдарды елексіз себу;

      себу агрегаттарын теңшеу және баптау;

      бастапқы материалдардың ұсақталған құрамының тербелуіне қарай үйіршігі бойынша берілген түр-түрін орындауды қамтамасыз ету.

      105. Білуге тиіс:

      вибродинамика сыныптауышының құрылысын, қызмет қағидаттары мен баптау тәсілдерін;

      себу жабдықтарын теңшеу тәсілдерін.

52-параграф. Ажарлау түйірлері мен ажарлау ұнтақтарын сусыздандырушы, 3-разряд

      106. Жұмыс сипаттамасы:

      мерзімдік және үздіксіз әрекет ететін сусыздандыру сыныптуышының, сусыздандыру аппараттарының көмегімен абразивтік материалдардың ажарлау түйірлері мен ажарлау ұнтақтарын сусыздандыру;

      сусыздандыру құрылғыларына пульпаларды бір қалыпты беруді реттеу;

      сусыздандырылған материалдардың ылғалдығын бақылау;

      кептіру немесе теспе құрылғыларға сусыздандырылған материалдың бір қалыпты келуін қамтамасыз ету;

      жуу және сусыздандыру агрегаттарында құмды шаю;

      сусыздандырылған аппараттарға құмды тиеу;

      гидрокөлік аппараттарына қызмет көрсету.

      107. Білуге тиіс:

      сусыздандырылған аппараттар мен қондырғыларының құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      аппараттардың өнімділігі бойынша жіберілетін жүктемелерін және жұмыс режимін;

      сусыздандырылған материалдардың дымқылдығын белгілеу тәсілдерін.

53-параграф. Ажарлау түйірлерін, ажарлау ұнтақтарын және шихталық материалдарды бөлшектеуші, 3-разряд

      108. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік материалдарды, керамикалық байланыстырғыш құраушыларын, шикізат және қорытпалардың қайтарма материалдарын шнектік, конустық, инерциялық, білікше және балға бөлшектерде, өзекшелі және доңғалақ диірмендерде, басқа да бөлшектеу-ұнтақтау жабдықтарында құрғақ және дымқыл тәсілдермен бөлшектеу және ұсату;

      материалдарды, суды беруді реттеу және есеп жүргізу.

      109. Білуге тиіс:

      шнектік, конустық, инерциялық, білікше және балға бөлшектердің, өзекшелі және доңғалақ диірмендердің және сонымен байланысты тасымалдау жабдықтарының, мөлшерлеуіштердің, сіңдіргіштердің құрылысын және жұмыс қағидатын;

      агрегаттың жекелеген механизмдерін қосу және тоқтату жүйелілігін;

      абразивтік материалдардың, керамикалық байланыстырғыш құраушыларының, қорытпалардың шихталы және қайтарма материалдарының түрлері мен оларға қойылатын талаптарды.

54-параграф. Ажарлау түйірлерін, ажарлау ұнтақтарын және шихталық материалдарды бөлшектеуші, 4-разряд

      110. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік материалдарды, керамикалық байланыстырғыш құрауыштарын, шикізат және қорытпалардың қайтарма материалдарын бөлшектеу және ұнтақтау жабдықтарында құрғақ және дымқыл тәсілдермен бөлшектеу және ұсату;

      бөлшектеу мен ұсатудың берілген сапалы және санды тәсіліне сәйкес бөлшектеу және ұнтақтау жабдықтарын жөндеу және реттеу.

      111. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін бөлшектеу, ұнтақтау және олармен байланысты тасымалдаушы жабдықтардың конструкциясы мен кинематикасын;

      агрегаттағы жекелеген механизмдерді автоматтандыру және блоктау схемасын;

      агрегат механизмдерінің жұмыс режимін;

      тиеу нормаларын және өзекшелер мен доңғалақтардың түр-түрін;

      шығарылатын өнім стандарттарын және оларға қойылатын техникалық шарттарды.

55-параграф. Ажарлау түйірлерін, ажарлау ұнтақтарын және шихталы материалдарды кептіруші, 2-разряд

      112. Жұмыс сипаттамасы:

      кептіру құрылғылары жұмыстарымен байланысты қоректендіргіштерге және тасымалдаушы жабдықтарға қызмет көрсету;

      кептіру құрылғыларын ажарлау түйірлерімен, ажарлау ұнтақтарымен және шихталы материалдармен бірқалыпты тиеуді және түсіруді қамтамасыз ету.

      113. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтар қызметінің қағидаттарын;

      қоректендіргіштер жұмыстарын реттеудің тәсілдерін;

      кептіру құрылғыларын тиеу және түсіру қағидаларын.

56-параграф. Ажарлау түйірлерін, ажарлау ұнтақтарын және шихталы материалдарды кептіруші, 3-разряд

      114. Жұмыс сипаттамасы:

      әртүрлі кептіру құрылғыларында, айналма барабандарда, үздіксіз және мерзімдік қызметтегі оттық және құбырлы пештерде жуылған және сусыздандырылған материалдар мен кварц құмдарын кептіру;

      кептіру режимдерін бақылау және реттеу.

      115. Білуге тиіс:

      кептіру құрылғыларының құрылысын, қызметінің қағидаттарын, реттеу тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының міндеті мен қызметінің қағидаттарын;

      кептіру режимдерін реттеу тәсілдерін.

57-параграф. Ажарлау түйірлерін сеператорлаушы, 3-разряд

      116. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік материалдарды құрғақ немесе дымқыл тәсілмен қайта өңдеу кезінде барлық жүйедегі электр магнит сепараторларының тобына және олардың жұмысымен байланысты абразивтік материалдарды бөлшектеудің;

      байыту мен себудің күрделі тәсіліндегі көлік жабдықтарына қызмет көрсету;

      материалдарды беруді және магнит өрісінің кернеулігін реттеу;

      сепараторлардың бір қалыпты қоректенуін қамтамасыз ету;

      магнитті және магнитті емес өнімдердің үздіксіз жеңілденуін бақылау.

      117. Білуге тиіс:

      әртүрлі типтегі электр магнитті сеператорлардың құрылысын және қызмет қағидаттарын;

      сеператорлардың электрлік және су режимдерін;

      агрегаттар тізбегі схемасын.

58-параграф. Бакелизаторшы, 3-разряд

      118. Жұмыс сипаттамасы:

      80 градус цельси температураға дейін қыздырылған қалақ бұлғауыштарда ажарлау материалдарын бакелизациялау;

      технологиялық картаға сәйкес вагонеткаларға бұйымдарды тиеу тәсілі мен сапасын тексеру;

      қалыпталған бұйымдарды сыртқы түрі бойынша тексеру және механикалық зақымданған дөңгелектерді іріктеу;

      көлемі, түйіршіктелгені және материалдары бойынша бұйымдарды бакелизациялау мен сипаттаудың температуралық режиміне қарай вагонеткаларды бакелизатордың туннелдеріне тарату;

      бакелизатор камераларының тиімді қызмет етуін ескере отырып, вагонеткаларды бакелизаторға беру.

      119. Білуге тиіс:

      қосалқы бұлғауыштардың құрылғысын;

      вагонеткаларда дөңгелектер тиеу схемасын;

      қалыптаудан кейін механикалық зақымданған дөңгелектерді іріктеу қағидаттарын;

      бакелизацияға дейін төзімділіктің технологиялық уақытын;

      бакелизатор аймақтарының температуралық режимдерін;

      бұйымдардың сипаттама бойынша түр-түрін.

59-параграф. Бакелизаторшы, 4-разряд

      120. Жұмыс сипаттамасы:

      механикалық және физикалық қасиеттеріне қарай, бұйымның параметрлерін тексерумен камералы және туннелді бакелизаторларда абразивтік бұйымдарды бакелизациялау;

      соратын желдеткіштердің бақылау аспаптарының, желдеткіштерінің және белгі лампаларының жұмысын бақылау;

      бұйымның бакелизациясы мен сипаттамасының температуралық режимін ескере отырып, бакелизатордан бұйымдарды шығару;

      ақауды айқындау және оларды сипаттамасы бойынша іріктеу;

      химиялық құрамдарды сіңдіру және қайта бакелизациялау әдісімен түзетілетін ақауларды қалпына келтіру;

      бакелизаторды техникалық тексеруге және күрделі жөндеуге дайындау;

      жөндеуден кейін бакелизаторды және бакелизация режимдерін реттеуді тексеру.

      121. Білуге тиіс:

      мерзімдік және үздіксіз іс-қимылды (камералық және туннельдік) бакелизаторлардың конструкциясын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының міндетін және реттеу қағидаларын;

      бакелизация режимдерін;

      сыртқы түрі бойынша ақау бұйымдарды алу қағидаттарын және түзелетін ақауларды жою әдістерін;

      апат кездерінде бакелизаторларды тоқтату және қосу тәсілдерін;

      бакелизаторға жөндеу жүргізу мен қосу үшін алдын ала жұмыстарға қойылатын техникалық талаптарды.

60-параграф. Бакелизаторшы, 5-разряд

      122. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік бұйымдарды камераларда және туннельдік бакелизаторларда бакелизациялау;

      бакелизациялау аспаптары мен процестері бойынша бақылауды жүзеге асыру;

      әртүрлі конструкциялық қондырғыларда химиялық құрамдас абразивтік бұйымдарды сіңдіру;

      сіңдіргіш қондырғыларды берілген жұмыс режиміне дайындау және оларды жөндеу;

      қорларда қажетті вакуум, қысым жасау;

      сіңдіру аларының қыздыру және балқыту температураларын реттеу;

      абразивтік сіңдіру сапасын тексеру.

      123. Білуге тиіс:

      мерзімдік және үздіксіз іс-қимылды (камералық және туннельдік) бакелизаторлардың, сіңдірілетін қондырғылардың құрылысы мен конструкциясын;

      бакелизациялау мен сіңдірудің технологиялық процестерін;

      сіңдіру қондырғыларын жөндеу және қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарын реттеу қағидаларын.

61-параграф. Бакелитті, вулканитті және эпоксидті айналыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 3-разряд

      124. Жұмыс сипаттамасы:

      механикаландырылған, жартылай автоматты және автоматты престерде диаметрі 300 миллиметрге дейінгі тік бейінді және диаметрі 200 миллиметрге дейінгі фасон бейінді абразивтік бұйымдарды, диаметрі 200-300 миллиметрге дейінгі шығыршықтарды, әртүрлі қалыптағы сегменттерді қалыптау;

      массаны пресс-қалыпқа немесе қалып дискісіне өлшеу және құю;

      массаны тегістеу;

      құйылған массаның биіктігін бірнеше жерде тексеру;

      қалып тақталарын тиеу, пресс-қалыптарды престеуге беру немесе станок үстеліне дискілерді орнату;

      пресс-қалыптардан қалыпталған бұйымдарды алу;

      бұйымдарды кептіру вагонеткаларына орналастыру;

      бұйымдарды таңбалау, геометриялық өлшемі мен салмағы бойынша қалыпталған абразивтік бұйымдардың сапасын бақылау.

      125. Білуге тиіс:

      механикаландырылған жартылай автоматты және автоматты престердің атауын, міндетін және жұмыс қағидаттарын, қарапайым құрылғылардың, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының міндеті мен қолдану шарттарын;

      престеу әдістерін;

      шектеулер мен жақындатулардың негізгі мәліметтерін.

62-параграф. Бакелитті, вулканитті және эпоксидті айналыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 4-разряд

      126. Жұмыс сипаттамасы:

      механикаландырылған, жартылай автоматты және автоматты агрегаттарда диаметрі 300 миллиметрден 500 дейінгі тік бейінді және диаметрі 200 миллиметрден 350 дейінгі фасон бейінді абразивтік бұйымдарды, диаметрі 200 миллиметрден 350 миллиметрге дейін кесілген шеңберлерді, радиусі 750 миллиметрге дейін секторларды, вулканитті байланыстырғыштағы шеңберлерді қайталау және престеу әдісімен қалыптау;

      шеңбердің берілген және алынатын биіктігі бойынша қысым шамасын іріктеу;

      престердің барлық механизмін реттеу;

      автоматты және жартылай автоматты агрегаттарды баптау және теңшеу;

      бұйымдарды эпоксидті және арнайы байланыстырғыштарда қалыптау;

      пресс-қалыптарды дайындау және құрастыру;

      пресс-қалыптардан бұйымдарды алу;

      пресс-қалыптарды массаның қатпарларынан тазалау және оларды майлау.

      127. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысын, дәлдігін тексеру тәсілдерін;

      жабдыққа кіретін әмбебап және арнайы құрылғылардың конструкциясын;

      қалыпталған бұйымдардың техникалық шарттарын;

      эпоксидті шайырдың, арнайы байланыстырғыштар мен қатайтқыштардың қасиеттерін.

63-параграф. Бакелитті, вулканитті және эпоксидті айналыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 5-разряд

      128. Жұмыс сипаттамасы:

      механикаландырылған, жартылай автоматты және автоматты престерде диаметрі 500 миллиметрден 600 миллиметрге дейінгі тік бейінді, диаметрі 400 миллиметрге артық фасон бейінді абразивтік бұйымдарды, радиусі 750 миллиметрге дейін секторларды, диаметрі 350 миллиметрден 500 миллиметрге дейін кесілген шеңберлерді қалыптау;

      дайын шеңбердің салмағына қарай ілмектердің санын есептеу;

      жұмыс режимін реттеу және қалыпты агрегаттарды баптау.

      129. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтарының конструкциясын және электр схемаларын;

      көтергіш көлік құралдарының құрылысын;

      өлшемі мен түрлері бойынша шығарылатын бұйымдардың түр-түрін;

      престеу әдістерін.

64-параграф. Бакелитті, вулканитті және эпоксидті айналыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 6-разряд

      130. Жұмыс сипаттамасы:

      механикаландырылған, жартылай автоматты және автоматты престерде диаметрі 600 миллиметрге артық тік бейінді абразивтік бұйымдарды, диаметрі 500 миллиметрге артық кесілген шеңберлердің "ПН", "ПНВ", "ПНР" типтегі фасон бейіндерін қалыптау.

      131. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды реттеу қағидаларын;

      тозған құралдардың жіберілетін нормаларын;

      ірі түйірлі массаларды қалыптау технологиясын және бұйымдарды қалыптау үшін массалар дайындау тәсілдерін.

65-параграф. Бакелитті, вулканитті және эпоксидті массаны дайындаушы, 3-разряд

      132. Жұмыс сипаттамасы:

      араластырғыш машиналарда бакелитті және вулканитті массаларды дайындау;

      тоқпақтарды каучуктың белгілі мөлшерімен, ұнтақ тәрізді құрауыштармен, абразивтік түйірлермен толтыру;

      құрауыштардың әрқайсысының біліктердің ұзындығы бойынша біркелкі таралуын қадағалау;

      біліктер арасындағы саңылауларды реттеу;

      біліктердің температурасын қадағалау және дайындалатын массаның дайын болған дәрежесі мен сапасын айқындау.

      133. Білуге тиіс:

      тоқпақтардың құрылғысын және жұмыс қағидатын;

      қолданылатын материалдардың міндетін және олардың қасиетін;

      байланыстырғыш пен массаның әрбір түрін дайындаудың рецептурасын;

      тоқпақтау тәсілдерін;

      байланыстырғыштарды сақтау қағидаларын;

      дайындалатын массаның дайын болған дәрежесі мен сапасын айқындау әдістерін.

66-параграф. Бакелитті, вулканитті және эпоксидті массаны дайындаушы, 4-разряд

      134. Жұмыс сипаттамасы:

      араластырғыш машиналарда бакелитті, вулканитті және эпоксидті массаларды дайындау;

      талап етілетін құрауыштардың санына қарай мөлшерлегіштердің импульс санын айқындау;

      дайындалатын массаның түйіршіктілігіне қарай електерді іріктеу;

      дымқылдағышты дайындау;

      қажетті мөлшерде және белгілі жүйелікте құрауыштарды араластырғыш машиналарға тиеу, мөлшерлеу және орналастыру;

      дайындалатын массаның дайын болғандығын және сапасын қарап айқындау;

      берілген рецептура бойынша құрауыштарды өлшеу үшін автоматты таразыларды орнату;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды теңшеу және реттеу.

      135. Білуге тиіс:

      конструкциясы әртүрлі араластырғыш машиналардың құрылысын және жұмыс қағидаттарын;

      түрлері, сорттары және түйіршіктілігі бойынша қолданылатын материалдарды;

      бакелиттің, дымқылдағыштардың созылымдылығы;

      массаны жасау рецептурасын және араластыру режимдерін;

      дайындалатын массаның дайын болған дәрежесі мен сапасын айқындау әдістерін.

67-параграф. Бакелитті, вулканитті және эпоксидті массаны дайындаушы, 5-разряд

      136. Жұмыс сипаттамасы:

      уақ сериялар өндірісі және тәжірибе-эксперименталдық жұмыстар үшін конструкциясы әртүрлі араластырғыш машиналарда дымқылдығына, түйірлігіне, толтырғыштығына қарай, физикалық-механикалық қасиеттерінің өзгеру жылдамдығымен бакелитті және вулканитті массаны дайындау;

      сұйық бакелиттің созылмалылығына қарай массаның дымқылдығын түзеу;

      араластырудың температуралық режимін белгілеу.

      137. Білуге тиіс:

      конструкциясы әртүрлі араластырғыш машиналардың кинематикасын;

      массаның физикалық-механикалық қасиетін;

      массаның салмағын түзеу тәсілдерін.

68-параграф. Балқыту, бөлшектеу, қалпына келтіру және себу цехтарын бақылаушы, 4-разряд

      138. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік материалдарды балқыту мен қалпына келтірудің, керамикалық байланыстырғыштардың, шикізат және электрокорундтың ажарлаушы материалдарының, кремний карбидінің, бор карбидінің және басқа абразивтердің құрауыштарын ұсату мен араластырудың технологиялық процесін бақылау;

      кесектерді тексеру және сұрыптау сапасын бақылау;

      зертханалық талдаулар үшін сынамаларды іріктеу;

      елекпен талдау жолымен түйірде және ұнтақта ірі, негізгі, жиынтықты әрі ұсақ фракциясының пайыздық мазмұнын айқындау.

      139. Білуге тиіс:

      ұнтақтарды техникалық бақылаудың әдістерін;

      талдаулар түрін;

      бақыланатын өнімнің міндеті мен қолданылуын;

      ажарлау ұнтақтары мен микроұнтақтарды дайындаудың технологиялық процесін;

      стандартарға сәйкес ұнтақтардың әр маркасының гранулометриялық нормаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      техникалық және есеп жүргізу құжаттамаларын ресімдеу қағидаларын.

69-параграф. Балқыту, бөлшектеу, қалпына келтіру және себу цехтарын бақылаушы, 5-разряд

      140. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік материалдардың барлық түрлерін сұрыптаудың, бөлшектеудің, ұсатудың және себудің технологиялық процесін сақтауды бақылау;

      аспаптардың көмегімен бақылау електерін іріктеу;

      ажарлайтын ұнтақтар мен микроұнтақтарды себуге арналған електерді тексеру;

      бақылау аспаптарын қолданумен барлық абразивтік материалдардың дайын өніміне бақылау жүргізу;

      дайын өнімнің ақауларын зерттеу;

      абразивтік материалдардың сапасын тексеру үшін бақылау аспаптарын жөндеу;

      тиелетін өнімнің сапасы туралы техникалық құжаттамаларды ресімдеу;

      материалдар сапасы туралы мерзімдік есептілікті жасау.

      141. Білуге тиіс:

      абразивтік материалдарды бөлшектеудің, себудің, ұсатудың технологиялық процесін;

      бақылау сынамаларын іріктеу және сақтау тәртібін;

      өнімнің түйірлі және химиялық құрамының нормаларын; електерді іріктеу әдістерін және өнімнің сапасын тексеру үшін бақылау аспаптарын жөндеу тәсілдерін;

      тиелетін өнімге техникалық құжаттаманы ресімдеу қағидаларын.

70-параграф. Вулканитті байланыстырғыштағы массаны біліктеуші, 4-разряд

      142. Жұмыс сипаттамасы:

      әртүрлі өлшемдегі табақтарды алу үшін илемдеу тоқпақтарында вулканитті байланыстырғыштағы массаны жаншып қақтау;

      дайын шеңбердің берілген биіктігіне қарай табақтың қалыңдығын айқындау;

      тығыздық пен түйіршіктелу бойынша вулканитті массаның сапасын тексеру;

      саңылауға білік массаларын беру және жаншып қақтау, штангенциркулем табағының қалыңдығын өлшеу және дайын табақтарды түптерге тиеу;

      шабу престерінде белгілі өлшемдегі шеңбер дайындамаларын, алдын ала калибрлі және бақылау қақтаулары арқылы өткізіп, шабу.

      143. Білуге тиіс:

      илемді калибрлі және бақылау қақтауларының, шабу престерінің құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      қақтаулар арасындағы саңылауларды реттеу тәсілдерін;

      қолданылатын материалдардың түрлері түйіршіктелу нөмірлерін және сапаларын;

      қақтау және ораларды шабу тәсілдерін.

71-параграф. Вулканитті байланыстырғыштағы шеңберлердің вулканизаторшысы, 3-разряд

      144. Жұмыс сипаттамасы:

      электр қыздырумен үздіксіз іс-қимыл вулканизаторларында бұйымдарды вулканизациялау;

      дөңгелектерді вагонеткаларға тиеуге дайындау;

      вагонеткаларға дөңгелектерді тиеу;

      цех ішіндегі маневрлі көлік операцияларын жүргізу;

      сыртқы түрі бойынша қалыпты бұйымдардың сапасын тексеру және механикалық зақымданған дөңгелектерді іріктеу;

      температуралық режимге және типтік өлшемдер, түйіршіктігі және материалдары бойынша вагонеткаларды туннелдерге бөлу;

      вагонеткаларды вулканизаторға беру.

      145. Білуге тиіс:

      вулканизатордың құрылғысын және жұмыс қағидатын;

      вагонеткаларға дөңгелектерді тиеу схемасын;

      қалыптаудан кейін механикалық ақаулықтары бар дөңгелектерді іріктеу қағидатын;

      сипаттамалары бойынша бұйымдардың түр-түрін;

      вулканизатор аймақтарының температуралық режимдерін;

      вагонеткаларды вулканизаторларға беру және оларды тиеу қағидаларын.

72-параграф. Вулканитті байланыстырғыштағы шеңберлердің вулканизаторшысы, 4-разряд

      146. Жұмыс сипаттамасы:

      электр қыздырумен және вулканизациялаудан кейін бұйымдардың геометриялық параметрлерін тексерумен үздіксіз іс-қимыл вулканизаторларында бұйымдарды вулканизациялау;

      бақылау аспаптарының жұмысын мерзімдік бақылау, вулканизация температурасын реттеу;

      вулканизацияның температуралық режимдерін және бұйымдардың сипаттамасын ескере отырып вулканизаторлардан бұйымдарды түсіру;

      вулканизациядан кейін бұйымдарды іріктеу.

      147. Білуге тиіс:

      вулканизаторлардың конструкциясын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының міндетін және қолдану шарттарын;

      вулканизациялау режимдерін;

      бұйымдарды вулканизатордан шығару қағидаларын;

      вулканизациялаудан кейін бұйымдарды іріктеу қағидаларын;

      апат кездерінде вулканизаторды тоқтату және қосу тәсілдерін.

73-параграф. Желім қайнатушы, 3-разряд

      148. Жұмыс сипаттамасы:

      дайын желімдерден әртүрлі типті және міндеті бар желім ерітінділерін дайындау;

      желім ерітінділерін қайнату процесін жүргізу;

      дайындалған желімдер мен желім ерітінділерін созылмалылығына, жабысқақтығына, шоғырлануына сынау;

      желімді агрегаттың ваннасына құю және талап етілетін консистенциясын ұстау;

      шикізатты және материалдарды өлшеу;

      дайындалған желімді ағызу және беру;

      қайнату және желімнің дайын болғанын айқындау процесіне, желім материалдары мен ерітінділерін сақтау және пайдалану ережелеріне бақылауды жүзеге асыру.

      149. Білуге тиіс:

      желім қайнату, оның ішінде қысыммен жұмыс істейтін қазандарының құрылысын;

      желім материалдарының стандарттарын және техникалық шарттарын;

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысын;

      желім мен желім ерітінділерін созылмалылығына, жабысқақтығына сынау тәсілдерін;

      міндетіне қарай желім мен желім ерітінділерінің түрлерін;

      әртүрлі желім, желім материалдарын, ерітінділер мен эмульсияларды сақтау және пайдалану қағидаларын.

74-параграф. Желім қайнатушы, 4- разряд

      150. Жұмыс сипаттамасы:

      берілген режимге сәйкес желім қайнатушы қазандар мен реакторларда әртүрлі типтегі және міндеті бар желімді дайындау және қайнату;

      құрауыштарды мөлшерлеу;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен желімді дайындаудың технологиялық процесін жүргізу және реттеу;

      желім, шайыр және эмульсияларды қайнату процесінің барысын бақылауды жүзеге асыру;

      дайындалған желімдерді созылмалылығына, жабысқақтығына сынау;

      дайын эмульсияларды бактарға құю, сақтау.

      151. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың, аппаратураларының және коммуникациялар құрылысын және жұмыс қағидаттарын;

      қолданылатын синтетикалық материалдардың физикалық-химиялық қасиеттерін;

      желім мен эмульсия рецептурасын және дайындаудың тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысы мен міндетін және оларды пайдалану қағидаларын;

      желімдерді сақтау қағидаларын;

      желім сапасына қойылатын талаптарды.

75-параграф. Кедергі пештерін бұзушы, 4-разряд

      152. Жұмыс сипаттамасы:

      кремний карбидін балқытқаннан кейін ыстық кедергі пештерін бұзу;

      бүйір металл қалқандары мен тіреулерін түсіру және орналастыру;

      әсері болмаған шихталар мен силоксиконның жетектелген қабаттарының үстіңгі қабықтарын бұзу;

      силоксиконнан шихталарды бадьийлерге лақтыру;

      қабылдау бункерлерінің торларына шихтадан силоксиконды бөлумен қайтарма өнімдерінің ақауларын алу.

      153. Білуге тиіс:

      кремний карбидін балқыту үшін кедергі пештерінің құрылғысын және қызметі қағидаттарын;

      қайтарма өнімдерді бұзуға арналаған арнайы құрылғылардың конструкциясын;

      кремний карбидін балқыту процесінің негіздерін;

      қайтарма өнімдерін сұрыптау қағидаларын;

      шихта мен силоксиконның жетектелген қабатының үстіңгі қабатын бұзу тәсілдерін.

76-параграф. Кедергі пештерін тиеуші, 3-разряд

      154. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғары білікті тиеушінің басшылығымен пештерді тиеуге дайындау;

      тиелетін пешке шихталарды, керн материалдарын, аморфаларды, кварц құмдарын және өзге де материалдарды тасымалдау;

      отқа төзімді қыштарды пештерге беру және қалқандар арасына ойықтар тиеу;

      керн тиеу үшін қалқандар мен кергілерді дайындау;

      бункерлерден тиеуші тасымалдағыштарға шихталарды, керн кокстарын, амофор материалдарын және кварц құмдарын шығару.

      155. Білуге тиіс:

      пеш аймақтарына шихталарды беру кезектілігін;

      пештерді және кернді тиеу үшін қолданылатын материалдарды;

      балқыту кезіндегі керннің рөлін;

      шихталық материалдарға қойылатын талаптарды.

77-параграф. Кедергі пештерін тиеуші, 4-разряд

      156. Жұмыс сипаттамасы:

      кран-балка, кран немесе тасымалдау құрылғысының көмегімен механикаландыру тәсілімен пеш аймақтары бойынша шихталарды тиеу;

      жақтау қалқандарын және кернге қалқандар орнату;

      "Керн-электрод" байланыстарын жүзеге асырумен кернді тиеу.

      157. Білуге тиіс:

      кедергі пештерінің құрылысын және оның жекелеген элементтерінің міндетін;

      қолданылатын жабдықтар және пештерді тиеу механизмдерін;

      пештерді тиеу тәртібін;

      шихталарды аймақтар бойынша бөлу ережесін және оның габаритін;

      керннің оңтайлы өлшемдерін және оны тиеу әдістерін;

      керннің жұмыс электродтарымен байланысын жүзеге асыру қағидаларын;

      кремний карбидін балқытудың технологиялық процесін;

      қолданылатын материалдардың стандарттары мен техникалық шарттарын.

78-параграф. Кептіру пештерін тиеуші-түсіруші, 2-разряд

      158. Жұмыс сипаттамасы:

      кептіру пештерін тиеуге дайындау;

      кептіру тақталарын сұрыптау және оларды престерге орналастыру;

      престердің өнімділігін және оларға қалыптасатын өнімнің түр-түрін ескере отырып, бұйымдарды баптау үшін пресс жабдықтарына вагонеткаларды даярлау және беру;

      кептіру тақталарын орналастыру бойынша цех ішінде маневрлі операцияларды жүргізу.

      159. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың жұмыс қағидатын;

      бұйымдардың типтік өлшемдеріне қарай кептіру тақталарының түр-түрін.

79-параграф. Кептіру пештерін тиеуші – түсіруші, 3-разряд

      160. Жұмыс сипаттамасы:

      вагонеткаларды кептіру пештеріне тиеу, абразивтік бұйымдарды вагонеткаларға салу схемасын тексеру;

      қалыпталған бұйымдарды сыртқы көрінісі бойынша тексеру және механикалық зақымданған шеңберлерді алу;

      кептірудің температуралық режиміне және бұйымдардың сипаттамасына қарай вагонеткаларды кептіру пештерінің туннелдері бойынша бөлу;

      кептіргіштердің тиімді қызметін қамтамасыз етуді ескере отырып, вагонеткаларды кептіру пештеріне беру;

      вагонеткаларды кептіру пештерінен түсіру;

      бұйымдардың геометриялық параметрлерін және дымқылдығын тексеру;

      вагонеткаларды түсіру және тасымалдайтын құралдардың түрі бойынша бұйымдарды сұрыптау;

      кептірілген бұйымдарды термиялық цехтың қайта бөлуі бойынша бөлу және орналастыру;

      бұйымдарды жартылай дайын өнімдер қоймасына түсіру және қоймалау;

      бұйымдарға партиялары бойынша есеп жүргізу.

      161. Білуге тиіс:

      цех ішіндегі көлік құралдарының құрылысын;

      бақылау-өлшеу аспаптарымен жабдықталған туннелдер мен кептіру камераларында кептіру режимдерін;

      вагонеткаларды кептіру пештеріне тиеу және оларды түсіру қағидаларын.

80-параграф. Кедергі пештерінде кесектерді сұрыптаушы, 4-разряд

      162. Жұмыс сипаттамасы:

      сұрыптау үстелдерін жұмысқа дайындау:

      қолмен кремний карбидінің блогын бұзу;

      кесектерді сұрыптау үстелдеріне;

      аморф мен графит кесектерінен бөлу;

      үлгіге сәйкес жасыл түйірлердің пайызы бойынша кесектерді сұрыптау;

      пештерден керн материалдарын және оттық шихталарын алып тастау;

      жұмыс электродтарын тазарту;

      сұрыпталған кесектерге есеп жүргізу.

      163. Білуге тиіс:

      кремний карбидінің кесектерін сұрыптау тәсілдерін;

      аморф, графит, кесектердің сыртқы сапасының айырмашылықтарын;

      жұмыс электродтарын тазалау тәсілдерін.

81-параграф. Керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 2-разряд

      164. Жұмыс сипаттамасы:

      механикаландырылған престерде және қолмен диаметрі 200 миллиметрге дейінгі тік бейінді, диаметрі 100 миллиметр фасон бейінді, керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды, кеспелтектерді, қайрақшаларды және көпшілік қолданатын бұйымдарды қалыптау;

      тақталар мен түзетулерді іріктеу;

      пресс-қалыптарды құрастыру;

      қалыпты массаларды өлшеу және пресс-қалыптарға құю;

      массаны тегістеу, үстіңгі және астыңғы қалып тақталарын төсеу;

      қалыпталған бұйымдарды пресс-қалыптардан алу және оны кептіру тақталарына қою;

      сапасын бақылау, қалыпталған бұйымдарды геометриялық өлшемі мен салмағы бойынша таңбалау;

      қол престерінде стоматология жұмыстарында қолданылатын карборунд массадан жасалған диаметрі 200 миллиметр және биіктігі 3 миллиметр дискілерді престеу.

      165. Білуге тиіс:

      маңызды, ішінара жабдықтардың атауын, міндетін және жұмыс қағидаттарын;

      қалыпталатын бұйымдардың сипаттамасын;

      қарапайым құрылғылардың және бақылау-өлшеу құралдарының міндетін және қолдану шарттарын;

      престеу әдістерін;

      шектеулер мен жақындатулар туралы жалпы мәліметтерді.

82-параграф. Керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 3-разряд

      166. Жұмыс сипаттамасы:

      қалыптау агрегаттарының барлық түрінде "А", "АА" сыныптарындағы және прецизиялы орындалған диаметрі 200 миллиметрге дейін тік бейінді, диаметрі 100 миллиметрге дейінгі фасон бейінді абразивтік бұйымдарды қалыптау;

      әр жерлерге қойылған массаның биіктігін тексеру;

      алғашқы және екінші қысымды реттеу;

      қалыпты массаның сапасын қарап белгілеу;

      пресс жұмысында ұсақ ақаулықтарды жою;

      автоматты және жартылай автоматты қалыпты агрегаттарды баптау және теңшеу;

      қол престерінде стоматология жұмыстарында қолданылатын карборунд массасынан жасалған диаметр 200 миллиметрге артық және биіктігі 3 миллиметрге артық дискілерді престеу.

      167. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың және оған кіретін барлық жарақтардың құрылысын, баптау тәсілдерін;

      қалыптаудың технологиялық процесін;

      формалық массаға арналған технологиялық шарттарды;

      қысымды реттеу тәсілдерін;

      шектеулер мен жақындатулар туралы жалпы мәліметтерді.

83-параграф. Керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 4-разряд

      168. Жұмыс сипаттамасы:

      қалыптау агрегаттарының барлық түрінде "А", "АА" сыныптарындағы және прецизиялы орындалған диаметрі 200 миллиметрден 300 миллиметрге дейін тік бейінді;

      диаметрі 100 миллиметрден 250 миллиметрге дейінгі фасон бейінді абразивтік бұйымдарды қалыптау;

      барлық типтік өлшемдегі және сипаттамадағы ұсақ түйірлі және жіңішке түйірлі абразивтік бұйымдарды, диаметрі 300 миллиметрге дейінгі шеңберлерді, діріл сырттазартқыш денелерді және қайрақшаларға арналған диаметрі 300 миллиметрге дейінгі кеспелтектерді престеу мен арнайы қалыптарға массаны құю және арнайы машиналарда керу әдістерімен қалыптау;

      арнайы қондырғыларда дайындамаларды бұйымдарға кесу.

      169. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысын, кинематикалық және электрлік схемаларын, дәлдікке тексеру тәсілдерін;

      жарақтың ішіне кіретін арнайы және әмбебап құрылғылардың конструкциясын;

      қалыпталған бұйымдарға қойылатын техникалық шарттарды.

84-параграф. Керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 5-разряд

      170. Жұмыс сипаттамасы:

      қалыптау агрегаттарының барлық түрінде "А", "АА" сыныптарындағы және прецизиялы орындалған диаметрі 300 миллиметрден 500 миллиметрге дейін тік бейінді және диаметрі 250 миллиметрден 500 миллиметрге дейінгі фасон бейінді абразивтік бұйымдарды қалыптау;

      барлық типтік өлшемдегі ұсақ түйірлі және жіңішке түйірлі абразивтік бұйымдарды: престеу мен арнайы қалыптарға массаны құю және арнайы машиналарда керу әдістерімен диаметрі 300 миллиметрге артық шеңберлерді, қайрақшаларға арналған өлшемі 300 миллиметрге артық кеспелтектерді қалыптау;

      дайын өнімнің салмағына қарай ілмектердің шамасын есептеу;

      пресстің барлық механизмін реттеу, оның жұмысындағы ұсақ ақаулықтарды жою;

      престерді баптау және теңшеу.

      171. Білуге тиіс:

      престердің кинематикалық және электрлік схемаларын;

      шығарылатын бұйымдардың өлшемі бойынша түр-түрін;

      қалыптау режимдерін айқындау қағидаларын;

      құрал тозуының жіберілетін нормасын.

85-параграф. Керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды қалыптаушы, 6-разряд

      172. Жұмыс сипаттамасы:

      қалыптау агрегаттарының барлық түрінде "А", "АА" сыныптарындағы және прецизиялы орындалған диаметрі 500 миллиметрден артық тік бейінді және фасон бейінді абразивтік бұйымдарды қалыптау;

      престің барлық механизмдерін реттеу, оның жұмысындағы ұсақ ақаулықтарды жою;

      ілмектердің шамасын тексеру есептеулерін орындау, престі баптау және теңшеу.

      173. Білуге тиіс:

      әртүрлі престердің конструкциясын;

      типтік өлшемі бойынша шығарылатын бұйымдардың түр-түрін;

      жоғарылатылған дәлдік сыныптағы абразивтік бұйымдарды қалыптаудың технологиялық процесін және оларға қойылатын техникалық талаптарды.

86-параграф. Күйдіруші-от жағушы, 3-разряд

      174. Жұмыс сипаттамасы:

      әртүрлі типтегі саңылаулы электрлік және туннельдік пештерде керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды термиялық өңдеу;

      пайдаланылған бакелитті шеңберлерден ажарлау түйірлерін қалпына келтіру;

      вагонеткаларды туннель пештеріне тиеу және оларды электр лафеттер мен электр шығырлардың көмегімен бөлшектеу орынына түсіру;

      термиялық өңдеуден кейін бұйымды түсіру және оларды түрлері бойынша сұрыптау;

      пешті гидравликалық және механикалық итергіштерін басқару;

      вагонетка футерлерін тексеру және оларды туннельдер бойынша жылжыту.

      175. Білуге тиіс:

      электр лафеттерінің, электр шығындарының, механикалық және гидравликалық итергіштердің құрылғысын және қызметінің қағидаттарын, автоматтандыру құралдарын;

      саңылаулы электр пештерінде абразивтік бұйымдарды термиялық өңдеу режимі;

      шахта пештерінде өңделген бакелитті шеңберлерден ажарлау түйірлерін қалпына келтіру режимін.

87-параграф. Күйдіруші-от жағушы, 4-разряд

      176. Жұмыс сипаттамасы:

      газ немесе мазутпен жұмыс істейтін ұзындығы 40 мертге дейін туннель пештерінде және саңылаулы газ пештерде керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды термиялық өңдеу;

      термоөңдеудің температуралық және гидравликалық режимін жүргізу;

      бүріккіштер мен жанарғылардың жұмысын реттеу;

      шығыс бактарына қара май құю;

      саңылау газ пештеріне термиялық өңдеу үшін бұйымдарды және оларды термиялық өңдеуден кейін түсіру;

      маршрут қағаздарына сәйкес түрлері бойынша бұйымдарды сұрыптау.

      177. Білуге тиіс:

      ұзындығы 40 метрге дейінгі туннель пештер мен бақылау-өлшеу аспаптарының (оптикалық пирометрлердің, термобулардың, манометрлердің, тартым өлшемдерінің) құрылғысын және жұмысының қағидаттарын;

      ұзындығы 40 метрге дейінгі туннель пештері мен саңылау газ пештерінде абразивтік бұйымдарды термиялық өңдеудің температуралық және гидравликалық режимдерін.

88-параграф. Күйдіруші- от жағушы, 5-разряд

      178. Жұмыс сипаттамасы:

      газ немесе қарай маймен жұмыс істейтін ұзындығы 40 метрге артық туннель пештерінде керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымды термиялық өңдеу;

      вагонеткаларды қабылдау, олардың монтаждау сапасын және бұйымдарды баптаудың орнықтылығын тексеру;

      абразивтік бұйымдарды термоөңдеудің берілген температуралық, гидравликалық және аэродинамикалық режимдерін қамтамасыз ету;

      пештерді жөндеуге тоқтату және оларды жөндеуден кейін қосу.

      179. Білуге тиіс:

      ұзындығы 40 метрге артық керамикалық байланыстырғыштағы абразивтік бұйымдарды термиялық өңдеу үшін туннельдік пештердің құрылысын;

      пештердің жекелеген элементтері мен бақылау-өлшеу әрі тіркейтін аппаратуралардың жұмыс істеу қағидатын және өзара іс-әрекетін;

      қолданылатын отынның түрлерін және оны дұрыс жағудың шарттарын;

      абразивтік материалдардың сипаттамасы мен қасиеттері туралы негізгі мәліметтерді;

      байланыстырғыш түрлерін және олардың айырмашылық ерекшеліктерін;

      термиялық өңдеу кезінде абразивтік бұйымдарда болатын физикалық-химиялық процестерінің негізін;

      пештерді жөндеуге тоқтату және жөндеуден кейін қосу қағидаларын;

      пештер мен вагонеткаларды футерлеу үшін қолданылатын отқа төзімді материалдардың түрлерін;

      бұйымдарды вагонеткаларға орналастыру тәсілдерін.

89-параграф. Күйдірілмеген шеңберлер мен қайрақшаларды аралап бөлуші, 3-разряд

      180. Жұмыс сипаттамасы:

      бір немесе көп сатылы кесу дискілері бар арнайы кесу станоктарында түйірлердің биіктігі, қаттылығы және материалы бойынша күйдірілмеген дайындамаларды кеспелтек пен шеңберлерге аралап бөлу;

      кеспелтекті ортаға келтіру, орнату және оны станокқа бекіту;

      бұйымдардың өлшемі мен қол жетімдігіне қарай тиімді пішуді ескере отырып дайындамаларды белгілеу.

      181. Білуге тиіс:

      арнайы кесу станоктарының құрылысын, жұмыс қағидаттарын;

      кесу құралдарын мұқият тексеру және орнату әдістерін;

      қолданылатын бұйымдардың сипаттамасына қарай қолданылатын кесу құралдарының түрлерін;

      дайындамаларды өлшеу және тиімді пішу үшін құрылғылардың құрылысы мен қолдану қағидаларын;

      дискілер мен араларды орнату ережесін және қайрау әдістерін.

90-параграф. Құрғақтай ажарлау үшін ажарлайтын қажауқағаз жасайтын аппаратшы, 3-разряд

      182. Жұмыс сипаттамасы:

      аппретирлеу желісіндегі қосқыш машиналарға біліктер жүйесі арқылы кендір мата орамаларды толтыру;

      аппретті қосқыш машинасының астауына құю;

      біліктер арасындағы саңылаулар мен қысымды реттеу жолымен аппреттердің тиімді мөлшерін жағуды қамтамасыз ету;

      кептіргіш агрегаттардың температурасын және желідегі тексеретін құрылғыларды реттеу жолымен аппретирлеудің ақауларын жою;

      каландра және домалату машиналары арқылы маталарды реттеу және толтыру;

      дайын ажарлайтын қажауқағаздарын орамдарға орау;

      орау станогының мойынтіректеріне алмалы-салмалы штангаларды орнату;

      ажарлайтын қажауқағазды барабанға – алмалы-салмалы штангаға толтыру;

      ажарлайтын қажауқағазды орау жылдамдығын реттеу;

      ажарлайтын қажау қағаздың сыртқы түріне қарап, сапасын бақылау және ақауды кесіп тастау;

      ажарлайтын қажауқағаздарды орамдарға буып-түю және таңбалау.

      183. Білуге тиіс:

      қосқыш машиналарының, кептіргіш агрегаттардың, қадағалау құрылғыларының, домалату машиналарының және орау станоктарының құрылысын;

      ажарлау қабықшасының сапасын бақылау әдістерін;

      ажарлайтын қажауқағаздарын орау жылдамдығын реттеу әдістерін;

      шығарылатын ажарлайтын қажауқағаздарының түрі және түйіршіктігі бойынша түр-түрін.

91-параграф. Мерзімдік күйдіру пештеріне абразивтік бұйымдарды тиеуші-түсіруші, 2-разряд

      184. Жұмыс сипаттамасы:

      абразивтік бұйымдарды мерзімдік күйдіру пештеріне тиеуге дайындау;

      шашылатын материалды себу орнына жинақтау және орналастыру;

      електердегі фракция бойынша шашылатын материалдарды себу;

      абразивтік бұйымдар мен отқа төзімді құралдарды пешке апару;

      отқа төзімді тақталарды, тіреулерді және шығыршықтарды шашылатын

      материалдардан тазалау.

      185. Білуге тиіс:

      шашылатын материалды себу үшін електердің құрылысын;

      абразивтік бұйымдар мен отқа төзімді жинақтарды орналастыру тәсілдерін.

92-параграф. Мерзімдік күйдіру пештеріне абразивтік бұйымдарды тиеуші- түсіруші, 3-разряд

      186. Жұмыс сипаттамасы:

      мерзімдік күйдіру пештеріне қолмен әрі механизмдердің көмегімен абразивтік бұйымдарды тиеу және түсіру;

      маршруттық қағаздарға сәйкес партиялар бойынша сұрыптау алаңына бұйымдарды орнату;

      бұйымдарды сұрыптау.

      187. Білуге тиіс:

      күйдіру пештеріне абразивтік бұйымдар мен отқа төзімді жинақтарды тиеу және түсіру тәртібі мен тәсілдерін;

      механизмдерді басқару қағидаларын;

      абразивтік бұйымдардың түр-түрін.

93-параграф. Мерзімдік күйдіру пештеріне абразивтік бұйымдарды тиеуші-түсіруші, 4-разряд

      188. Жұмыс сипаттамасы:

      мерзімдік күйдіру пештеріне тікелей бейінді бұйымдарды, сондай-ақ "ПН", "ПНВ", "ПВ", "ПНР" типті ажарлау шеңберлерін қолмен әрі механизмдердің көмегімен тиеу және түсіру;

      тиеуге арналған бұйымдардың партияларын іріктеу.

      189. Білуге тиіс:

      күйдіру үшін салынатын абразивтік бұйымдар мен отқа төзімді жинақтардың түр-түрін;

      күйдіру пештерінің температуралық аймақтарын;

      күйдірілетін бұйымдарды тиеу схемасын және тәсілдерін;

      механизмдерді басқару қағидаларын;

      абразивтік материалдар мен керамикалық байланыстырғыштардың негізгі қасиеттерін.

94-параграф. Мерзімдік қызметтегі электр пештерінің арналарын тазалаушы, 3-разряд

      190. Жұмыс сипаттамасы:

      пешті бұзуға қойғаннан кейін пеш ұясын босату кезінде пеш арналарынан шашылған шихталарды жинау.

      191. Білуге тиіс:

      кремний карбидін өндіру кезінде мерзімдік қызметтегі электр пештерінің арналарын тазалау қағидаларын;

      өрт қауіпсіздігі қағидаларын.

95-параграф. Оттық сындырушы, 3-разряд

      192. Жұмыс сипаттамасы:

      кезекті балқытулар жүргізу үшін кедергі пештерінің подиндерін дайындау;

      силоксикон мен шихталардың бірігіп қалған қатты және үлкен кесектерін сындыру және оларды бадьийлерге немесе тасымалдағыштарға тиеу;

      подиндарды шихталардың қалдығынан тазарту;

      кірпіштер арасындағы саңылауларды ауамен үрлеп тазалау;

      металл конструкцияларын шихталар мен тұз ағындарынан тазарту;

      отқа төзімді кірпіштен оқшаулау белдеулерін қалау;

      жұмыс электродтары мен оқшаулау блоктарын тазалау;

      бүйір қалқандарды орнату;

      стационарлық кедергі пештерінде үгінділерді қоса отырып, подин шихталарын жұмсарту;

      қоспаны подин бойынша тегістеп жағу.

      193. Білуге тиіс:

      кедергі пештерінің құрылысын;

      подиндерді кезекті балқытуларға дайындау тәртібін;

      подин дайындығы сапасының балқыту барысына әсерін.

96-параграф. Пештер мен транбордерлік қондырғыларды қайта айдаушы, 3-разряд

      194. Жұмыс сипаттамасы:

      технологиялық операцияларды орындау жүйелілігіне сәйкес пештер мен трансбордерлік қондырғыларды бір өндірістік учаскеден басқа өндірістік учаскеге ауыстыру;

      бөлшектеу алдында сумен шаю жолымен электрокорунд құймаларын салқындату;

      қондырғының жетек бөлігін тазалау;

      электрмен балқытқыш пештерге жүксіз металл қалыптарын орналастыру;

      электрмен балқытқыш пештердің ағынөзектеріне бос металл қалыптарды

      орналастыру және оларды электрокорунд балқымасымен алып шығып, балқыманы суыту үшін эстакадаға қою;

      металл қалыптарын дайындау орындарына орналастыру.

      195. Білуге тиіс:

      өздігінен жүретін пештер мен трансбордерлік қондырғылардың, жүріс бөлігі мен жетектердің құрылысын;

      құмалар бар металл қалыптарының құрылысын, пайдалану және орналастыру қағидаларын;

      электр қозғалтқыш жетектерін желіге қосу тәртібін;

      балқыту пештерінің орналасу тәсілін;

      абразивтік материалдар өндірісінің технологиялық процесін.

97-параграф. Подинші, 4-разряд

      196. Жұмыс сипаттамасы:

      пеш ванналарын "блок" балқыту үшін дайындау;

      ванналарға қаптарды орнату;

      кезекті балқыту үшін пеш ұяшықтарына дайын пештерді орнату, ауыстыру;

      бокситті көпшіктер мен антрацитті линзаларды қалау;

      электрокорундты эстакадаға бағыттаумен пештерді орнату;

      қаптарды түсіру және блоктарды салқындату;

      "құюға" және "шығаруға" балқытуға арналған пештерде электрокорунд пен ферроқорытпаларының балқымаларын алу үшін металл қалыптарын дайындау;

      металл қалыптарын эстакадаға орналастыру және оларды бөлшектеу;

      құймаларды арнайы қондырғыларды шығару;

      құймаларды салқын жерлерге орналастыру;

      құймаларды салқындату.

      197. Білуге тиіс:

      пештерді "блок" балқымасы және металл қалыптарын "құю" және "шығару" үшін экипирлеу;

      бокситті көпшіктер мен антрацитті линзаларды қалау тәсілдерін;

      электрокорун және ферроқорытпалар құймаларын суыту режимдерін;

      материал мен ферроқорытпаларды металл қалыптарға тиеу регламентін.

98-параграф. Синтетикалық шайырларда ажарлайтын қажауқағаздар жасайтын аппаратшы, 4-разряд

      198. Жұмыс сипаттамасы:

      маталар бумаларын (орамдарын) жеткізу;

      тарқату станоктарына мата орамдарын орнату;

      матаны станокта желімдеу;

      аппрет-машиналардың біліктері арқылы мата негіздерін толтыру;

      аппрет-машинаның ваннасына аппретирлеуін беру және маталарды аппретирлеу;

      аппрет-конвейердің біліктері арқылы аппретирленетін маталарды толтыру;

      сіңдіргішті, талап етілетін түрі мен түйіршіктері бар, ажарлау материалдарымен зарядтау;

      ваннаны желім ерітіндісімен немесе синтетикалық шайырмен толтыру;

      аппрет-конвейерді қосу;

      негізге байланыстырғыш және ажарлау материалдарын жағу, қабықшаны термоөңдеу;

      электродтар арасындағы кернеуді және электродаралық кеңістіктегі ажарлау материалдарының қарқынды орналасуын реттеу;

      ажарлайтын қажауқағаздарды орамдарға орау;

      реостаттың көмегімен ажарлайтын қажауқағаздардың орау жылдамдығын реттеу;

      ажарлайтын қажауқағаздардың сыртқы түрі бойынша ажарлайтын қажауқағаздың сапасын бақылау, ақауды кесіп тастау;

      орамдарды буып-түю, таңбалау және дайын өнім қоймасына орналастыру.

      199. Білуге тиіс:

      орау станоктарының, желім және лак жағу машиналарының құрылысын;

      барлық бақылау және реттеуіш аспаптардың міндетін және қолдану шарттарын;

      аппрет-конвейердің жылдамдығын реттеу тәсілдерін;

      станок білектері мен аппрет-конвейр арасындағы ажарлайтын қажауқағаздары негіздерінің толтыру схемасын;

      ажарлайтын қажауқағаздың белгілі нөмірін алу үшін кенептің қозғалу жылдамдығын;

      жағылатын байланыс материалдарының санын бақылау әдістерін;

      жасалатын ажарлайтын қажауқағаздың түйіршіктігіне қарай ерітінсін;

      шығарылатын ажарлайтын қажауқағаздарының түрі және түйіршіктігі бойынша түр-түрін;

      орамға оралатын ажарлау қажауқағаздардың, оның түйіршіктігіне қарай санын.

99-параграф. Синтетикалық шайырларда ажарлайтын қажауқағаздар жасайтын аппаратшы, 5-разряд

      200. Жұмыс сипаттамасы:

      аппрет-машинаның ваннасына аппретирленетін құрамды беру және матаны аппретирлеу;

      таңбалау клишелерін, тарту құрылғыларын толтыру және реттеу;

      электростатикалық камералардың және гравитациялық қондырғысының жұмыс режимін, ажарлау материалдарын жағудың берілген тығыздығын қамтамасыз етуге арналған электродтар арасындағы кернеуді бақылау;

      қағаз немесе мата бетіне негізгі және бекітуші қабаттарды жағуды бақылау;

      термокамераларда жылу режимдерін түзету;

      кептірудің температуралық аймақтары бойынша процестерінің технологиялық параметрлерін, өзекшелердің автоматты түсірілу және олардың орналасу жұмысын, кептіру камерасында гирлянда қозғалысын реттеу.

      201. Білуге тиіс:

      шығарылатын ажарлайтын қажауқағаздың типіне қарай негіздерін толтыру схемасын;

      қызмет көрсетілетін машиналар мен агрегаттарды басқару қағидаларын, орларды реттеу әдістерін;

      жұмыс композициялары мен дайын ажарлайтын қажауқағаздарды сақтау шарттары мен мерзімдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын теңдеу және реттеу қағидаларын.

100-параграф. Торларды тартушы, 2-разряд

      202. Жұмыс сипаттамасы:

      торларды себу жабдықтарына тарту және жоғары білікті тартушының басшылығымен міндеті бойынша орнату;

      ескі рамаларды жөндеу және жаңаларын жасау;

      раманың көлемі бойынша төсемдерді пішу;

      төсемдердің ақау жерлерін жабыстыру.

      203. Білуге тиіс:

      себу жабдықтары қызметінің қағидаттарын;

      торларды рамаларға тарту тәсілдерін;

      торларды қабылдау және сақтау қағидаларын.

101-параграф. Торларды тартушы, 3-разряд

      204. Жұмыс сипаттамасы:

      торларды себу жабдықтарына тарту және міндеті бойынша орнату;

      себудің берілген тәсіліне сәйкес торларды нөмірлері бойынша іріктеу;

      себудегі ақау себептерін анықтау және оларды жою;

      рамалар мен торлардың жағдайын бақылау;

      одан әрі пайдалану үшін олардың жарамдылық тәжірибесін айқындау.

      205. Білуге тиіс:

      абразивтік материалдарды себу үшін қолданылатын торлардың түр-түрін;

      себу жабдықтарының орналасу тәсілін, торлардың тәсілде орналасуын;

      абразивтік материалдардың түрлері мен қасиеттерін;

      себудегі ақау себептерін анықтау және жою.

102-параграф. Туннель кептіргіштерінің, 3-разряд

      206. Жұмыс сипаттамасы:

      басқару пультында туннель кептіргіштеріндегі абразивтік бұйымдарды кептіру процесін жүргізу;

      сыртқы көрінісі бойынша қалыпты бұйымдарды тексеру және механикалық бұзушылықтары бар бұйымдарды іріктеу;

      тасымалдағыштар мен конвейерлердің көмегімен тиелген этажеркаларды кептіргіштерге беру;

      аспаптар бойынша кептіргіштердің температуралық және гидравликалық режимін қадағалау;

      температураларды кептіргіш ұзындығы бойынша реттеу;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды баптау.

      207. Білуге тиіс:

      туннель кептіргіштерінде абразивтік бұйымдарды кептіру технологиясын;

      механикалық бұзушылықтары бар бұйымдарды іріктеу қағидаларын;

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылғысын және баптауды;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      абразивтік бұйымдарды этажерка мен кептіргіштерге орналастыру қағидаларын.

103-параграф 1. Түйірлерді және ажарлау ұнтақтарын қыздырушы, 3-разряд

      208. Жұмыс сипаттамасы:

      әртүрлі электр пештерінде абразивтік материалдардың барлық түрінің ажарлау түйірлерін, ұнтақтарды және микроұнтақтарды қыздыру;

      материалдарды беруді реттеу жолымен қыздыру құрылғыларының берілген жұмыс режимін қамтамасыз ету.

      209. Білуге тиіс:

      электр қыздыру пештері мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын және қызметі қағидаттарын;

      абразивтік материалдардың электр пештерінде қыздыру режимін және оларды реттеу тәсілдерін.

104-параграф. Түйірлерді және ажарлау ұнтақтарын қыздырушы, 4-разряд

      210. Жұмыс сипаттамасы:

      газ немесе мазутпен жұмыс істейтін айналмалы калиль барабандарында және ленталы газ пештерінде абразивтік материалдардың барлық түрінің ажарлау түйірлерін, ұнтақтары мен микроұнтақтарын қыздыру;

      отын, ауа және материалдар беруді реттеу жолымен қыздыру құрылғыларының берілген жұмыс режимін қамтамасыз ету;

      салқын барабандарға судың берілуін реттеу.

      211. Білуге тиіс:

      жағу құрылғысын, қызметі қағидаттарын, қағидаларын және газ және мұнай пештерінің қыздыру құрылғыларын реттеу тәсілдерін;

      абразивтік материалдарды қыздыру режимдерін.

3-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

      212. Абразивтер өндірісі бойынша жұмысшылар кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші БТБА-ның (17-шығарылым) қосымшасында келтірілген.

  Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-
біліктілік анықтамалығына
(17-шығарылым) қосымша

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

Р/с
№

Кәсіптердің атауы

Разрядтар диапазоны

Беті

1

2

3

4

1.

Абразивтер өндірісіндегі шихталаушы

2-3

2

2.

Абразивтер регенераторшы

2

3

3.

Абразивтерді сынаушы

3-4

4

4.

Абразивтік бұйымдарды бақылаушы

2-5

4

5.

Абразивтік бұйымдарды бұрғылаушы

2-3

6

6.

Абразивтік бұйымдарды дайындаушы

2-4

7

7.

Абразивтік бұйымдарды кептіруші

2-3

11

8.

Абразивтік бұйымдарды қоюшы-түсіруші

2-5

12

9.

Абразивтік бұйымдарды өңдеуші жоңғыш

2-6

13

10.

Абразивтік бұйымдарды тазалаушы

2

17

11.

Абразивтік бұйымдарды үрлеуші

2

17

12.

Абразивтік массаны дайындаушы

3-5

18

13.

Абразивтік материалдарды балқытушы

4-7

19

14.

Абразивтік материалдарды сұрыптаушы

2-3

22

15.

Абразивтік материалдарды іріктеуші-есептеуші

3-4

23

16.

Абразивтік ұнтақтар, пасталар мен мастикаларды дайындаушы

2-4

23

17.

Абразивтік шеңберлерді теңдеуші-құюшы

3-4

25

18.

Абразивтік шеңберлерді түзетуші

2-4

26

19.

Ажарлау ұнтақтарын сыныптаушы

3-4

28

20.

Ажарлау түйірлері мен ажарлау ұнтақтарын байытушы

4

28

21.

Ажарлау түйірлері мен ажарлау ұнтақтарын себуші

3-4

29

22.

Ажарлау түйірлері мен ажарлау ұнтақтарын сусыздандырушы

3

30

23.

Ажарлау түйірлерін, ажарлау ұнтақтарын және
шихталық материалдарды бөлшектеушi

3-4

30

24.

Ажарлау түйірлерін, ажарлау ұнтақтарын
және шихталы материалдарды кептіруші

2-3

31

25.

Ажарлау түйірлерінің сепараторшысы

3

32

26.

Бакелизаторшы

3-5

33

27.

Бакелиттi, вулканиттi және эпоксидті байланыстырғыш-тағы абразивтi бұйымдарды қалыптаушы 

3-6

34

28.

Бакелитті, вулканитті және эпоксидті массаны дайындаушы

3-5

36

29.

Балқыту, бөлшектеу, қалпына келтіру және себу цехтарын бақылаушы

4-5

38

30.

Вулканитті байланыстырғыштағы массаны біліктеуші

4

39

31.

Вулканитті байланыстырғыштағы шеңберлердің вулканизаторшысы

3-4

40

32.

Желім қайнатушы

3-4

41

33.

Кедергі пештерін бұзушы

4

42

34.

Кедергі пештерін тиеуші

3-4

43

35.

Кептіру пештерін тиеуші-түсіруші

2-3

44

36.

Кедергі пештерінде кесектерді сұрыптаушы

4

45

37.

Керамикалық байланыстырғыш-тағы абразивтi бұйымдарды қалыптаушы 

2-6

45

38.

Күйдіруші-от жағушы

3-5

47

39.

Күйдiрiлмеген шеңберлер мен қайрақшаларды
аралап бөлуші 

3

49

40.

Құрғақтай ажарлау үшін ажарлайтын қажауқағаз жасайтын аппаратшы

3

49

41.

Мерзімдік күйдіру пештеріне абразивтік бұйымдарды тиеуші-түсіруші

2-4

50

42.

Мерзімдік қызметтегі электр пештерінің арналарын тазалаушы

3

51

43.

Оттық сындырушы

3

52

44.

Пештер мен трасбордерлік қондырғыларды қайта айдаушы

3

52

45.

Подинші

4

53

46.

Синтетикалық шайырларда ажарлайтын қажауқағаз жасайтын аппаратшы

4-5

54

47.

Торларды тартушы

2-3

55

48.

Туннел кептіргіштердің операторы

3

56

49.

Түйiрлердi және ажарлау ұнтақтарын қыздырушы

3-4

56

  Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрінің
2017 жылғы 4 шілдедегі
№ 191 бұйрығына
6-қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (19-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

      1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (бұдан әрі – БТБА) (19-шығарылымы) орындалуының күрделілігі бойынша тиісті разрядтардың жұмыскерлерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында қамтылғанға сәйкес келетін электр техникасы өндірісі бойынша жұмыстар (жалпы кәсіптер), электр оқшаулау материалдар өндірісі, электр көмір өндірісі, кабель өндірісі, оқшаулау және орау-бүркеу жұмыстары, химиялық және басқа да ток көздері өндірісі жұмыстарынан тұрады.

      2. БТБА Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен әзірленген.

      3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалары, ерекше ескертілген жағдайлардан басқа, осы бөлімдерде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Электр техникасы өндірісінің (жалпы кәсіптері) разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Зарядталған бөліктердің жылдамдатқыштарын баптаушы, 4-разряд

      4. Жұмыс сипаттамасы:

      электронды жылдамдатқыштардың жекелеген тораптары мен блоктарын біліктілігі анағұрлым жоғары баптаушының басшылығымен баптау;

      қашықтықтан басқару блоктарын ауыстыру;

      жайма және электр механикалық құрылғыларды баптау;

      беруші және қабылдаушы құрылғыларды реттеу;

      таспаларды тазарту.

      5. Білуге тиіс:

      электронды жылдамдатқыш тораптары мен блоктарының нысаны мен жұмыс қағидатын;

      сәулелендіруші бұйымдардың түрлері мен мөлшерлерін;

      электроника жөніндегі негізгі мәліметтерді орындалатын жұмыс көлемінде;

      жалпы және радиациялық қауіпсіздік техникасы қағидаларын.

2-параграф. Зарядталған бөліктердің жылдамдатқыштарын баптаушы, 5-разряд

      6. Жұмыс сипаттамасы:

      электронды жылдамдатқыштардың жекелеген тораптары мен блоктарын баптау;

      электронды жылдамдатқышты жұмыс режиміне шығару;

      электр магнитті муфталарды орнату және баптау;

      күштік редукторлар мен қабылдаушы құрылғыларды бөлшектерін жеткере отырып құрастыру;

      жоғары вольтті түзеуіш секциялары мен ұстындарын электр резонансқа тексеру;

      вакуумді жүйенің блоктары мен тораптарын жеткеру және баптау;

      блоктар мен тораптарды өлшеу аппаратурасы кешенінің көмегімен тексеру;

      қашықтықтан басқару блоктарын жөндеу және баптау.

      7. Білуге тиіс:

      электронды жылдамдатқыштың құрылысын;

      вакуумді құрылғыны баптау қағидаларын;

      жылдамдатқышты номиналды энергияға дейін жеткізу әдістемесін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын.

3-параграф. Зарядталған бөліктерді жылдамдатқыштарды баптаушы, 6-разряд

      8. Жұмыс сипаттамасы:

      электронды жылдамдатқыш желілерін бос жүріспен және жұмыс режимінде баптау;

      технологиялық желілерді зарядтау сызбасын тексеру;

      электронды пушкаларды жоғары вакуумилиметрен сынау;

      гелийлі және голоидті ағын сынағыштарды жұмыс режиміне шығару;

      жылдамдатқыштың ағытушы және вакуумді жүйелерін жөндеу және баптау;

      электронды жылдамдатқыштарды жөндеуден кейін баптау.

      9. Білуге тиіс:

      электронды жылдамдатқыш желілерінің құрылысын;

      жоғары вольтті түзеуіш, электронды-сәулелі пушкалар мен электронды-сәулелі трубкалардың құрылысын;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану ережелерін;

      негізгі тораптар мен блоктардың электр схемаларын.

4-параграф. Конденсатор пакеттерін дәнекерлеуші, 1-разряд

      10. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғары вольтті және төмен вольтті күштік конденсаторларды дәнекерлеуге дайындау;

      дәнекерлеу үшін қажетті бөлшектерді дайындау.

      11. Білуге тиіс:

      электр дәнекерлеуіштердің құрылысы мен олармен жұмыс істеу қағидаларын;

      конденсатор пакеттеріндегі сақтандырғыштар мен мойнақтардың нысанын, оларды іріктеу және дайындау қағидаларын;

      дәнекерлер мен флюстардың нысаны мен қолдану жолдарын.

5-параграф. Конденсатор пакеттерін дәнекерлеуші, 2-разряд

      12. Жұмыс сипаттамасы.

      жоғары вольтті және төмен вольтті күштік конденсаторлардың құрастырылған пакеттерін кейінгі қосылу сызбасымен және параллельді сақтандырғышсыз сызбамен дәнекерлеу;

      қажетті көлемдегі және қимадағы мойнақтарды дәнекерлеу;

      әртүрлі дәнекерлер мен флюстардың көмегімен берік, таза және біркелкі дәнекерлеуді қамтамасыз ету.

      13. Білуге тиіс:

      жоғары вольтті және төмен вольтті күштік конденсаторлар пакеттеріндегі секциялардың қосылу схемасын;

      жинақталған пакеттегі ток әкету мойнақтары мен салмаларының нысанын және оларды іріктеу қағидаларын;

      әртүрлі типтегі конденсаторлардың жұмыс қағидатын;

      дәнекерлер мен флюстардың құрамы мен қолдану ережелерін;

      орындалатын жұмыс көлемінде сызбалар мен чертеждерді оқуды.

6-параграф. Конденсатор пакеттерін дәнекерлеуші, 3-разряд

      14. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғары вольтті және төмен вольтті күштік конденсаторлардың құрастырылған пакеттерін параллельді сызбамен сақтандырғыштармен дәнекерлеу;

      қажетті құрылымдағы дәнекерлегішті дайындау және белгілі бір дәнекер маркасын таңдау;

      сақтандырғыштарды, салқындату трубкалары мен ток әкеткіштерді дәнекерлеу;

      пакетті трубкамен жинақтау;

      дәнекер артықшаларын алу.

      15. Білуге тиіс:

      түрлі күштік конденсаторлардың құрылысы мен қосылу схемасына қарай олардың жұмыс қағидатын;

      дәнекерлеудің технологиялық кезектілігін;

      электр дәнекерлегіштердің қызу қуаты мен температурасын анықтау ережелерін;

      дәнекерлер мен флюстардың негізгі қасиеттерін;

      дәнекерлерді балқыту температурасын;

      флюстардың нысанын;

      электротехника жөніндегі негізгі мәліметтерді.

7-параграф. Конденсатор пакеттерін дәнекерлеуші, 4-разряд

      16. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғары вольтті және төмен вольтті күштік конденсаторлардың жұлдызшаға және үшбұрышқа қосылған құрастырылған пакеттерін аралас қосылу сызбасымен дәнекерлеу;

      пакет секциялары мен ток жеткізуші шина арасында салмаларды орнату.

      шиналарды дәнекерлеу;

      мамандандырылған дәнекерлеу қондырғыларымен сызбаларды дәнекерлеу.

      26. Білуге тиіс:

      түрлі күштік конденсаторлардың құрылысын;

      мамандандырылған дәнекерлеу қондырғыларының нысанын, құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      пакет секцияларының қосылу схемасын;

      дәнекердің дәнекерлеу сапасы мен қосылудың механикалық беріктігіне әсерін;

      электр техникасы жөніндегі негізгі заңдарды.

8-параграф. Конденсатор пакеттерін кептіруші, 3-разряд

      18. Жұмыс сипаттамасы:

      конденсатор пакеттерін термовакуумді қондырғыларды кептіру;

      пакеттерді кептіру арбасына салу, қажетті қосуларды орындау;

      температура мен қысымды берілген тапсырмаға сәйкес бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен реттеу;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін журналға жазу;

      термовакуумді қондырғы жұмысындағы ақауларды анықтау және жою.

      19. Білуге тиіс:

      конденсаторлардың құрылысы мен нысанын;

      конденсатор пакеттерін вакуумді кептіру нысанын, қызмет көрсетілетін термовакуумді қондырғылардың жұмыс қағидаты мен қызмет көрсету ережелерін;

      ток күшін, кернеуді, сыйымдылықты, қарсылықты, қысым қалдығын және температураны өлшеуге арналған бақылау-өлшеу аспаптарын;

      токпен кептірілетін пакеттерді қосу схемасын;

      конденсатор пакеттері қаптамасының жол берілетін шекті қарсылығын;

      түрлі типтегі конденсатор пакеттерін кептіру режимін;

      кептіру интенсивтілігінің температураға және қысым қалдығына тәуелділігін;

      пакеттерді тиеу және түсіру ережелерін;

      электр техника жөніндегі негізгі мәліметтерді;

      қондырғыға тән ақауларды және оларды жою әдістерін.

9-параграф. Конденсатор пакеттерін құрастырушы, 2-разряд

      20. Жұмыс сипаттамасы:

      пакеттегі секция саны 60 дейін болған кезде, жекелеген секцияларды топтарға және топтарды күштік конденсатор пакеттеріне құрастыру;

      құрастырылған пакеттерді шағын қуатты қарапайым механикалық және гидравликалық пресстерде престеу;

      жинақталатын пакет секцияларында ток жеткізгіштердің дұрыс орналасуын тексеру;

      секцияларды сырттай қарап бракқа шығару;

      қызмет көрсететін жабдықты баптау.

      21. Білуге тиіс:

      жинақталатын пакеттердің нысанын, олардың негізгі электр сипаттамалары мен қосылу схемаларын;

      шағын қуатты қарапайым механикалық және гидравликалық пресстердің құрылысын, жұмыс қағидаты мен пайдалану қағидаларын;

      құрастыруға келіп түсетін секциялар мен конденсатор пакеттері басқа да бөлшектерінің ақау түрілері мен оларды анықтау және жою тәсілдерін;

      пакет жиынтығына енетін әр бөлшектің функциясын, оның консенсатор сапасына әсерін;

      күштік конденсаторлардың жұмыс қағидатын.

10-параграф. Конденсатор пакеттерін құрастырушы, 3-разряд

      22. Жұмыс сипаттамасы:

      пакеттегі секция саны 60-тан жоғары болған кезде, жекелеген секцияларды топтарға және топтарды күштік конденсатор пакеттеріне құрастыру және престеу;

      күрделі электр сызбалы және тартпа планкілі пакеттерді құрастыру;

      пакеттерді пленкалы диэлектрикпен және кесілмеген оқшаулаумен жартылай автомат-пресстер мен автоматтарда престеу;

      пакет сыйымдылықтарын түрлі тәсілдермен жеткеру;

      сыйымдылықты анықтау үшін бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану;

      секция салмаларын кезегімен қоса отырып пакеттерді құрастыру және престеу;

      пакеттердегі секцияларды тұрақты ток кернеуімен брактау.

      23. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі күштік конденсаторлардың нысанын, құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      пресс-автоматтар мен жартылай автоматтардың құрылысын, жұмыс қағидаты мен пайдалану қағидаларын;

      жинақталған пакеттерге қойылатын техникалық талаптарды;

      оқшаулау материалы ылғалдылығы мен қалыңдығының электр беріктігі мен сіңбеген пакет сыйымдылықтарына әсерін;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралын пайдалану қағидаларын;

      пакеттердегі секцияларды кернеумен сынауға арналған қондырғының құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      электр техникасы жөніндегі негізгі мәліметтерді орындалатын жұмыс көлемінде.

11-параграф. Күшті нүктелі конденсаторларды құрастырушы, 1-разряд

      33. Жұмыс сипаттамасы:

      күшті нүктелі конденсаторлардың алмалы бөлігінің сіңірілмеген пакеттерін біліктілігі анағұрлым жоғары құрастырушының басшылығымен құрастыру;

      бөлшектердің сыртқы түрін қарау және құрастыру алдында сүрту.

      25. Білуге тиіс:

      конденсаторлардың жиналатын негізгі бөлшектерінің нысанын;

      қолданылатын құралдар мен құрылғыларды пайдалану қағидаларын;

      жиналатын тораптарға қойылатын техникалық талаптарды;

      шықпалардың қосылу схемасын;

      құрастыру кезінде қолданылатын материалдардың қасиеттерін.

12-параграф. Күшті нүктелі конденсаторларды құрастырушы, 2-разряд

      26. Жұмыс сипаттамасы:

      күшті нүктелі конденсаторлардың алмалы бөлігінің сіңірілмеген пакеттерін құрастыру;

      конденсаторлардың алмалы бөлігінің электр сызбасын құрастыру және дәнекерлеу;

      пакеттерді оқшаулау және оны корпуспен құрастыру.

      27. Білуге тиіс:

      конденсаторлардың жиналатын негізгі бөлшектерінің құрылысы мен нысанын;

      қолданылатын құралдар мен құрылғыларды пайдалану қағидаларын, құрылысы мен нысанын;

      дәнекер мен флюстердің құрамын және дәнекерлеу қағидаларын;

      құрастыруға келіп түскен конденсатор пакеттерінің, тораптар мен бөлшектердің ақау түрлерін, оларды анықтау мен жою тәсілдерін.

13-параграф. Күшті нүктелі конденсаторларды құрастырушы, 3-разряд

      28. Жұмыс сипаттамасы:

      күшті нүктелі конденсаторлардың корпусты бір пакеттен тұратын алмалы бөлігін құрастыру, алмалы бөлік сыйымдылығын жеткеру;

      шықпалар мен шиналарды дәнекерлеу;

      сіңірілген конденсаторлардағы ақауларды анықтау және жою.

      29. Білуге тиіс:

      жиналатын конденсаторлардың жұмыс қағидаты мен нысанын;

      олардың негізгі электр сипаттамаларын;

      конденсатор жұмысындағы ақаулардың себептерін;

      бөлшектеу, сіңірілгеннен кейін конденсаторларды құрастырудағы ақауларды жою ережелерін;

      электр техника жөніндегі негізгі деректерді орындалатын жұмыс көлемінде.

14-параграф. Күшті нүктелі конденсаторларды құрастырушы, 4-разряд

      30. Жұмыс сипаттамасы:

      күшті нүктелі конденсаторлардың корпусты біреуден артық пакеттен тұратын алмалы бөлігін құрастыру;

      алмалы бөлік сыйымдылығын жеткеру;

      алмалы бөлік сыйымдылығын мостылы сызбалы аспаптармен өлшеу;

      сыйымдылықтарды кейіннен жүргізілген есептерге сәйкес қайталап жеткеру;

      бөлшектеу, сынаудан кейін конденсаторларда анықталған ақауларды анықтау және жою.

      31. Білуге тиіс:

      жиналатын конденсаторлардың жұмыс қағидаты мен нысанын;

      қолданылатын материалдардың негізгі қасиеттерін және олардың конденсатор сапасына әсерін;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптарын және құралды пайдалану ережелерін;

      вакуумді және өлшеу техникасының электр техникасы негіздерін.

15-параграф. Лакты араластырушы, 2-разряд

      32. Жұмыс сипаттамасы.

      майлы, глифталді және пентофталді лактардың негізінде көп компонентті ерітінділерді дайындаудың технологиялық процесін біліктілігі анағұрлым жоғары лак араластырушының басшылығымен жүргізу;

      лактардың тұтқырлығын тексеру;

      лактарды түрлі еріткіштермен қажетті консистенцияға дейін жеткізу;

      лактарды түстермен боямалау;

      ерітілген лакті тұндырғышқа немесе жұмыс орнына айдау;

      жабдықтың жұмысын қадағалау.

      33. Білуге тиіс:

      қолданылатын лактардың маркалары мен қасиеттерін;

      тұтқырлығын анықтау әдістерін;

      қолданылатын жабдықтың нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      еріткіштермен жұмыс істеу қағидаларын.

16-параграф. Лакты араластырушы, 3-разряд

      34. Жұмыс сипаттамасы.

      майлы, глифталді және пентофталді лактардың негізінде көп компонентті ерітінділерді дайындаудың технологиялық процесін жүргізу;

      компоненттерді дайындау, оларды ыдыстарға құю және еріткішті жіберу;

      лактарды қажетті тұтқырлыққа, үлестік салмаққа дейін және араластырғыштардағы концентрацияға араластыру;

      қажет болған жағдайда лакті пигментпен бояу;

      компоненттерді дозалау және салу процесін реттеу;

      жабдықты қосу, тоқтату және оның жұмысын қадағалау;

      араластырылған лакті лак құбыры жүйесімен тұндырғышқа жіберу;

      технологиялық құжаттаманы жүргізу.

      35. Білуге тиіс:

      негізгі және қосалқы жабдықтың құрылысы мен нысанын;

      қолданылатын лактың негізгі сипаттамалары мен оларды араластыру тәсілдерін;

      тұндырғыш ыдысы мен лак құбыры комилиметруникациялары жүйесін;

      сынама алу және технологиялық құжаттаманы жүргізу қағидаларын.

17-параграф. Лакты араластырушы, 4-разряд

      36. Жұмыс сипаттамасы:

      синтетикалық, полиэфироэпоксидті және қатырғыш қоспалы желімдегіш лактардың негізінде көп компонентті ерітінділерді дайындаудың технологиялық процесін жүргізу;

      лак құбыры жүйесін дайындау;

      лактарды ыдыстарға механикалық араластырғышпен айдау және толтыру;

      тұтқырлығын, концентрациясын анықтау және оларды қажетті параметрлерге дейін жеткізу;

      ыдыстардағы температура режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      лактарға қосылатын жылдамдатқыш, қатырғыш және сиккативтер есебін жасау;

      лак пленкасының қалыңдығын тексеру;

      сапалық көрсеткіштердің нормадан ауытқуларын анықтау және жою.

      37. Білуге тиіс:

      негізгі және қосалқы жабдықтың құрылысы мен нысанын;

      лак құбыры комилиметруникациялары жүйесінің құрылысы мен жұмыс істеу қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысы мен жұмыс істеу қағидатын;

      лактар мен еріткіштердің физикалық-химиялық қасиеттерін және улылығын;

      лактар мен шайырлардың нысанына қарай тұтқырлығын, концентрациясын және үлестік салмағын.

18-параграф. Сынап тіктеуіштерін қалыптаушы, 1-разряд

      38. Жұмыс сипаттамасы:

      сынап тіктеуіштерін біліктілігі анағұрлым жоғары қалыптаушының басшылығымен қалыптау;

      бөлшектерді шынықтыру пешінде шынықтыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      бөлшектерді вакуумді контейнерге салу.

      39. Білуге тиіс:

      шынықтыру пештері мен вакуумді контейнердің құрылысы мен нысанын;

      сынап тіктеуіштердің тораптары мен бөлшектерін вакуумді сынауға дайындау қағидаларын;

      вакуумді гигиена ережесін.

      40. Жұмыс үлгілері:

      сынап тіктеуіштердің бөлшектері – сығымдалған ауамен үрлеу.

19-параграф. Сынап тіктеуіштерін қалыптаушы, 2-разряд

      41. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым сынап тіктеуіштерін қалыптау;

      қайта айдау үшін дистилляторға сынап құю;

      дәнекерленген вентильдердің пісірме жіктерінің тығыздығын сығымдалған азот қысымымен анықтау;

      сынақ стенділерінде сынап насостарды жалғау және қосу;

      сынап тіктеуіштерін қалыптау кезінде қарапайым жабдықты басқару;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін қадағалау және оларды журналға жазу;

      сынау кезінде анықталған ақауларды жою.

      42. Білуге тиіс:

      қарапайым сынап тіктеуіштердің құрылысы мен нысанын;

      май және сынап сорғыларының құрылысын және пайдалану қағидаларын; сынаппен жұмыс істеу қағидаларын;

      вакуумді техника мен электротехника туралы негізгі ұғымдарды, орындалатын жұмыс көлемінде;

      бақылау-өлшеу аспаптарының, сынақ стенділерінің нысанын және тіркеу журналын жүргізу қағидаларын;

      азоттың қасиетін және сығымдалған ауа баллондарымен жұмыс істеу қағидаларын.

      43. Жұмыс үлгілері:

      1) сынап вентилдер – қалыптау;

      2) сынап тіктеуіштердің корпустары – пісірме жік тығыздығын сынау.

20-параграф. Сынап тіктеуіштерін қалыптаушы, 3-разряд

      44. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделілігі орташа сынап тіктеуіштерін қалыптау;

      күйдіруге арналған электр сызбаны құрастыру және вентиль корпусын күйдіру;

      сынапты вентильге қайта айдау (дистилляция);

      алдын ала және күйдіруден кейін вакуумді сынаулар;

      сынақ стенділеріне қызмет көрсету;

      сынақ журналын жүргізу.

      45. Білуге тиіс:

      күрделілігі орташа сынап тіктеуіштердің құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын;

      алдын ала вакуумді сынауға арналған стенділердің құрылысын, нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      вакуумді сынау кезіндегі ағын нормасын;

      сынау журналын жүргізу қағидаларын; электротехникадағы вакуумді техника негіздерін.

      46. Жұмыс үлгілері:

      1) дәнекерленген сынап тіктеуіштер – айдап шығару және суық күйінде вакуумді сынау.

      2) сынап тіктеуіш корпустары – күйдіру және вакуумді сынау.

      3) сынап тіктеуіш тораптары – суық күйінде вакуумді сынау.

21-параграф. Сынап тіктеуіштерін қалыптаушы, 4-разряд

      47. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі сынап тіктеуіштерді қалыптау;

      сынап тіктеуіштерді қалыптау кезінде пайдаланылатын жабдықты, сынау стенділерін жұмысқа дайындау;

      дәнекерленген сынап тіктеуіштер корпусындағы ағынды ағын іздеуішпен анықтау;

      дәнекерленген сынап тіктеуіштер мен сынап тіктеуіштердің жауапты тораптарын анықталған барлық ақауларын жоя отырып түпкілікті вакуумді сынаулар;

      қалыптау және сынау хаттамаларын ресімдеу.

      48. Білуге тиіс:

      күрделі сынап тіктеуіштердің құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының, сынақ стенділерінің құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын;

      қалыптау және сынау хаттамаларын ресімдеу қағидаларын;

      вакуумді сынау кезіндегі ағын нормаларын;

      жиналған сынап тіктеуіштерге қойылатын техникалық талаптарды, сынақ түрлерін.

      49. Жұмыс үлгілері:

      1) вакуумилиметретрлер – сынау және соларға шәкілдерді түсіру;

      2) сынап тіктеуіштер – стендіде қалыптау, қалыптаудан кейін вакуумді сынаулар және соңғы статикалық сынаулар.

22-параграф. Сынап тіктеуіштерін қалыптаушы, 5-разряд

      50. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі және тәжірибелік үлгілік сынап тіктеуіштерді қалыптау және вакуумді сынау;

      вентильдерді жоғары вольтті сынау;

      күштік сызбаны қалыптаудан жоғары кернеуге ауыстыру;

      вентильдерді жұмыс режиміне қосу;

      күрделі қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарына, сынақ стенділеріне өздігінен баптай отырып қызмет көрсету;

      қалыптау және сынау нәтижелері бойынша қажетті техникалық құжаттаманы ресімдеу.

      51. Білуге тиіс:

      ерекше күрделі сынап тіктеуіштердің құрылысын, нысанын, жұмыс қағидаты мен конструктивтік ерекшеліктерін, олардың электр сипаттамаларын;

      газдардың кинетикалық теориясы туралы негізгі ұғымдарды;

      электротехника жөніндегі негізгі мәліметтерді;

      түрлі сынау стенділері мен басқару пульттерінің құрылысы мен нысанын;

      қалыптау жұмыстары мен вакуумді сынау жүргізу кезінде қажетті техникалық құжаттаманы ресімдеу қағидаларын;

      сынау нәтижелері бойынша қисық сызықты құру қағидаларын және оның нысанын.

      52. Жұмыс үлгілері:

      күрделі тәжірибелік дәнекерленген тіктеуіш үлгілері-стендіде қалыптау, қалыптаудан кейін вакуумді сынаулар және соңғы статикалық сынаулар.

23-параграф. Сынап тіктеуіштерін құрастырушы, 1-разряд

      53. Жұмыс сипаттамасы:

      сынап тіктеуіштерінің қарапайым тораптарын біліктілігі анағұрлым жоғары құрастырушының басшылығымен құрастыру;

      бөлшектерді вакуумді құрастыруға дайындау: бөлшектерді карцтеу, бензинде және басқа да ерітінділерде жуу, сүрту және қысылған ауамен үрлеу;

      сынап тіктеуіштерінің қарапайым тораптарын жасау және қарапайым слесарлық-құрастыру жұмыстарын орындау;

      құрастырылатын бөлшектерді құрастыру орнына тасымалдау.

      54. Білуге тиіс:

      вакуумді құрастыру алдындағы дайындық жұмыстарының түрлері мен нысандарын;

      қарапайым жұмыс және өлшеу құралы менқұрылғылардың нысаны мен пайдалану ережелерін;

      слесарлық өңдеу тәсілдерін; вакуумді гигиена ережелерін;

      қолданылатын ерітінділердің қасиеттерін және олармен жұмыс істеу ережелерін;

      дайындалатын бөлшектерге қойылатын техникалық талаптарды.

24-параграф. Сынап тіктеуіштерін құрастырушы, 2-разряд

      55. Жұмыс сипаттамасы:

      сынап тіктеуіштерінің қарапайым тораптарын құрастыру;

      сынап тіктеуіштерінің қарапайым тораптарын техникалық талаптарға сәйкес слесарлық өңдеу және вакуумді құрастыру;

      өлшеу және кесу құралын таңдау;

      сынап тіктеуіштерінің тораптары мен бөлшектерін слесарлық өңдеу және құрастыруға арналған қарапайым жабдық пен құрылғыларды пайдалану;

      құрастырылатын бөлшектер мен тораптары қарапайым сынаудан өткізу.

      56. Білуге тиіс:

      құрастырылатын тораптардың нысаны мен әрекет ету қағидаттарын;

      механикалық жабдықтың, құралдар мен құрылғылардың құрылысын, нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      қажетті сынауларды жүргізу қағидаларын және олардың нысанын;

      вакуумді құрастыруға қойылатын негізгі талаптарды;

      вакуумді техника жөніндегі негізгі мәліметтерді.

      57. Жұмыс үлгілері:

      1) катодтар-тұтату кірмесін орната отырып құрастыру;

      2) вакуумді крандар – алдын аоа құрастыру;

      3) сынап тіктеуіштерінің рамалары – су трубаларын құрастыру.

25-параграф. Сынап тіктеуіштерін құрастырушы, 3-разряд

      58. Жұмыс сипаттамасы:

      сынап тіктеуіштерінің күрделілігі орташа тораптарын құрастыру;

      сынап тіктеуіштерінің тораптарын бөлшектерін слесарлық өңдей отырып вакуумді құрастыру және реттеу;

      вакуумді сынауды жүргізу;

      құрастыру кезінде ақауларды анықтау және жою;

      бөлшектерді бракқа шығару.

      59. Білуге тиіс:

      сынап тіктеуіштерінің негізгі типтері тораптарының құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын;

      тораптарын құрастыру сапасының тіктеуіш жұмысына әсерін; шектеулер жол берілетін шамалар жүйесін;

      брактың ықтимал түрлері мен олардың алдын алу және жою тәсілдерін; вакуумді техника мен электр техникасы негіздерін.

      60. Жұмыс үлгілері:

      1) анодтаы – құрастыру;

      2) вентилдер - вакуумді құрастыру;

      3) крандар - вакуумді құрастыру;

      4) сынап тіктеуіштерінің анодты және катодты тораптары - вакуумді құрастыру.

26-параграф. Сынап тіктеуіштерін құрастырушы, 4-разряд

      61. Жұмыс сипаттамасы:

      сынап тіктеуіштерінің күрделі тораптары мен тәжірибелік үлгілерін құрастыру;

      күрделі сынап тіктеуіштерін жиналатын тораптар мен бөлшектерін жеткере отырып вакуумді құрастыру;

      қалыптық стенділер мен басқару пульттерін құрастыру және сынау;

      құрастыру кезінде ақауларды анықтау және жою.

      62. Білуге тиіс

      сынап сорғыларының, вакуумилиметретрлердің, қалыптық стенділер мен басқару пульттерінің құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын;

      қажетті сынақтарды жүргізу ережелерін;

      барлық слесарлық өңдеу түрлерін;

      сынап тіктеуіштерінің құрастырылу сапасын бақылау әдістерін;

      техникалық құжаттаманы ресімдеуді.

      63. Жұмыс үлгілері:

      1) вакуумилиметретрлер - вакуумді құрастыру;

      2) вентилдер мен вакуумді жүйелері – ағындарды анықтау;

      3) сынап насостары мен вакуумилиметретрлер - құрастыру және сынау.

27-параграф. Сынапты тазартушы, 1-разряд

      64. Жұмыс сипаттамасы:

      жеке және вакуумді гигиена ережелерін сақтай отырып сынапты жуу, кептіру және тазалау жөніндегі жұмыстарды орындау;

      жууға арналған ерітіндіні дайындау;

      сынапты тазартуға және кептіруге арналған қарапайым қондырғыларды пайдалану.

      65. Білуге тиіс:

      тазартушы қондырғыларға қызмет көрсету ережелерін;

      төгілген сынапты жинау әдістерін;

      сынап маркалары мен оны тазарту әдістерін;

      өлшеу ыдысын пайдалану ережелерін;

      сынаппен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы мен гигиена ережелерін.

28-параграф. Сынапты тазартушы, 2-разряд

      66. Жұмыс сипаттамас:

      сынапты сүзу, жуу, электрхимиялық, химиялық және вакуумді тазалау жөніндегі жұмыстарды орындау;

      жууға арналған ерітіндіні технологиялық нұсқаулыққа сәйкес дайындау;

      сүзгі сызбасы жөніндегі жұмыстарды орындау;

      вакуумді тазарту сызбасын реттеу;

      тазарту қондырғылары жұмысындағы ақауларды анықтау және жою.

      67. Білуге тиіс:

      тазарту қондырғылары мен сүзгі сорғыларының құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен қолдану ережелерін;

      электролиз, дистилляция, сүзу процестері негіздерін;

      сынаптың маркалары мен қасиеттерін;

      тазартылған сынапқа қойылатын талаптарды;

      концентрацияланған қышқылдармен жұмыс істеу ережелерін.

29-параграф. Термостатшы, 1-разряд

      68. Жұмыс сипаттамасы:

      термостаттардағы төмен сыныпты аспаптардың, қарапайым катушкалардың, рамкалардың, бөлшектер мен материалдарды термотұрақтандыру және жасанды тозу процесін жүргізу;

      аспаптарды, катушкаларды, рамкалар мен бөлшектерді тиеу және түсіру;

      термостаттарды қосу, қажетті режимді ұстау және ажырату;

      тиеу және түсіру уақытын тіркеу жазбасын жүргізу.

      69. Білуге тиіс:

      термостаттардың құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      термостаттардың жұмыс режимі мен термотұрақтандыру және жасанды тозуға арналған өндірістік нұсқаулықтарды;

      тиеу және түсіру кезінде аспаптарды, катушкаларды, рамкалар мен бөлшектерді ұстау ережелерін;

      термотұрақтандыру және жасанды тозу нысанын;

      қадағалау нәтижелері мен температураны жазу ережелерін.

30-параграф. Термостатшы, 2-разряд

      70. Жұмыс сипаттамасы:

      термостаттардағы жоғары сыныпты жауапты катушкалардың термотұрақтандыру және жасанды тозу процесін берілген режимге баптай отырып жүргізу;

      термостаттың жұмысын қадағалау және берілген температура режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      термостаттардағы аспаптар мен катушкалардың болу уақытын тозу нұсқаулығына сәйкес айқындау;

      аспаптар көрсеткіштерінің дұрыстығын тексеру;

      тіркеу журналын жүргізу.

      71. Білуге тиіс:

      термостаттардың құрылысын, жұмыс қағидаты мен пайдалану ережелерін;

      жоғары сыныпты аспаптармен жұмыс істеу ережелерін;

      түрлі аспаптар мен катушкалардың тозу уақытын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының (терморегуляторлар, автопирометрлер, өздігінен жазатын аспаптар, термометрлер және өзгелер) нысанын, пайдалану қағидаларын және олардың негізгі ақауларын;

      термотұрақтандыру және жасанды тозу сапасының (берілген режим мен уақыт ішінде) аспаптардың жұмысына әсерін.

31-параграф. Токты шектеуші реакторларды құрастырушы, 2-разряд

      72. Жұмыс сипаттамасы:

      параллель сымдарының саны 3 дейінгі токты шектеуші реакторларды құрастыру және орау;

      реактор сымын орауға, жабдықтарды токты шектеуші реакторлар шаблондарын құрастыруға дайындау;

      шаблондарды жиынтықтау және баптау;

      кабельді реактор планкаларының пазына салу және оны бір қатардан екіншісіне ауысу кезінде оқшаулау;

      контакті пластинкаларының пісіру орындарын оқшаулау материалдарымен оқшаулау;

      орам аралық кеңістікті анықтау;

      арнаулы құрастырушы құрылғыларды және қарапайым көтеру-тасымалдау құрылғыларын пайдалану;

      шаблондарды тазалау және майлау.

      73. Білуге тиіс:

      жиналатын реакторлардың құрылымын, нысанын және оларға қойылатын техникалық талаптарды;

      токты шектеуші реакторлар құрастыру және орамалау ережелерін;

      қолданылатын кабельдің маркасы мен қимасын;

      реакторды бір және екі параллельге орау схемасын;

      оқшаулау ережесін және қолданылатын оқшаулау материалдарын;

      арнаулы құрастырушы құрылғыларды және қарапайым көтеру-тасымалдау құрылғыларын пайдалану ережелерін.

32-параграф. Токты шектеуші реакторларды құрастырушы, 3-разряд

      74. Жұмыс сипаттамасы:

      параллель сымдарының саны 3-тен 6-ға дейінгі токты шектеуші реакторларды құрастыру және орау;

      шаблондарды толық құрастыру және оларды орауға дайындау;

      жиналған шаблонды мостылы кранның немесе көтеру-тасымалдау құрылғысының көмегімен орау алаңына орнату;

      түрлі параллель сымдардың көршілес орамдармен арасындағы мөлшерді тексеру;

      жиналған токты шектеуші реакторларды бетон құюға дайындау.

      75. Білуге тиіс:

      көп параллельді токты шектеуші реакторлардың құрылысын, нысанын, жұмыс қағидаты мен құрастыру және орау ерекшеліктерін;

      құрастырылатын реакторлардың орау сызбалары;

      паралелль сымдардың айқасқан жерін оқшаулау ережелерін және орамаралық оқшаулау нысанын;

      реакторды орауға арналған кабельдің қажетті ұзындығын есептеудің тәртібі мен ережелерін;

      оқшаулау материалдары мен кабельдердің негізгі қасиеттерін.

33-параграф. Токты шектеуші реакторларды құрастырушы, 4-разряд

      76. Жұмыс сипаттамасы:

      параллель сымдарының саны 6-дан жоғары токты шектеуші реакторларды құрастыру және орау;

      бес өтпе ұстынды қосарланған және айналма транспозициялы, сондай-ақ көп амперлі және көп паралелльді қосарланған, орау сызбасы күрделі токты шектеуші реакторларды орау;

      қосарланған токты шектеуші реакторларды орауын жазу және орталық контактілерінің орналасуын сызбаға сәйкес анықтау;

      орау шықпасын берілген бұрыш бойынша орнату;

      токты шектеуші реакторлардың индуктивтілігін және параллель сымдарының саны мен реактор типіне қарай жиналатын реакторларға кабель қажеттілігін есептеу;

      оқшаулау қарсылығын тексеру және жиналған реакторлардың индуктивтілігін анықтау.

      77. Білуге тиіс:

      көп амперлі және көп параллельді қосарланған токты шектеуші реакторлардың құрылысын, нысанын, жұмыс принципі мен құрастыру және орау ерекшеліктерін;

      қосарланған реакторларды орау схемасын; ораманың индуктивтік қарсылығын есептеу әдістемесін;

      алюминий және мыс кабельдердің типі мен маркаларын, олардың электр қасиеттерін;

      көп паралелльді қосарланған токты шектеуші реакторларды дұрыс оралуын тексеру әдістерін;

      электр техника жөніндегі негізгі мәліметтерді.

34-параграф. Трансформатор өзекшесін құрастырушы, 1-разряд

      78. Жұмыс сипаттамасы:

      бірінші габаритті трансформаторлардың шикіқұрамдау сызбасы қарапайым бір фазалы және үш фазалы өзекшелерін құрастыру құралды мен құрылғыларын пайдалана отырып құрастыру;

      парақтарды іріктеу және белгілі бір тәртіппен және кезектілікпен пакеттерге салу;

      өзекшелерді берілген сызба мөлшерлерін сақтай отырып престеу.

      79. Білуге тиіс:

      бір фазалы және үш фазалы трансформаторлардың қарапайым өзекшелерінің құрылысын және жұмыс істеу қағидатын;

      пакеттерді шикіқұрамдауға арналған пластиналарды іріктеу қағидаларын;

      пластина оқшаулау түрлері мен нысандарын және оқшаулау сапасының трансформатор жұмысына әсерін;

      өзекшелерді құрастыруға арналған құралдар мен құрылғыларды;

      өзекшелерді құрастырудың арналық тәсілінің ерекшеліктерін.

      80. Жұмыс үлгілері:

      1) тұрмыстық автотрансформаторлар - өзекшені салмағына қарай қырнау, өзекшені түзету және катушканы өзекшемен құрастыру;

      2) үшінші габаритке дейінгі реактор дросселдері – құрастыру,

      3) үшінші габарит реакторы - өзекшені құрастыру;

      4) магнитті күшейткіштер – шпонды белгісі бойынша парақтарды құрастыру.

35-параграф. Трансформатор өзекшесін құрастырушы, 2-разряд

      81. Жұмыс сипаттамасы:

      екінші габаритті трансформаторлардың өзекшелерін техникалық шарттарға және сызбаларға сәйкес құрастыру, престеу және өңдеу;

      құрастыру барысында өзекше пластиналарын сырттай қарап ақауға шығару.

      82. Білуге тиіс:

      екінші габаритті бір фазалы және үш фазалы трансформаторлардың қарапайым өзекшелерінің құрылысын;

      өзекшелерін құрастыру, престеу және өңдеудің технологиялық процесін;

      өзекшелерді құрастыру және өңдеудің сапасына әсір ететін шарттар;

      құрастыру құрылғылардың, бақылау-өлшеу аспаптары мен жұмыс құралының нысанын және оларды қолдану ережелерін;

      пластина оқшаулау сапасына қойылатын негізгі талаптарды.

      83. Жұмыс үлгілері:

      1) бірінші және екінші габаритті құрғақ каскадты үш фазалы автотрансформаторлар - өзекшені құрастыру;

      2) екінші габаритті реакторлар - өзекшені құрастыру;

      3) шағын габаритті трансформаторлар - өзекшені құрастыру;

      4) қуаты 100 киловольт-амперге дейінгі арнаулы нысандағы трансформаторлар - өзекшені құрастыру.

36-параграф. Трансформатор өзекшесін құрастырушы, 3-разряд

      84. Жұмыс сипаттамасы:

      үшінші габаритті трансформаторлардың өзекшелерін құрастыру, престеу және өңдеу;

      арнаулы құрастыру құрылғыларын, бақылау-өлшеу аспаптары мен жұмыс құралын, көтеру-тасымалдау жабдығын пайдалану;

      өзекшенің жерге қосылу сапасын индуктордың көмегімен тексеру;

      өзекшені өңдеу процесінде ықтимал ақауларды анықтау және жою.

      85. Білуге тиіс:

      үшінші габаритті трансформаторлар өзекшелерінің құрылысын, нысаны мен конструктивтік ерекшеліктерін;

      өзекшелерге қойылатын техникалық талаптарды;

      құрастырудың негізгі әдістерін;

      құрастыру құрылғыларының, бақылау-өлшеу аспаптары мен жұмыс құралының нысанын және құрылысын;

      өзекшені жерге қосу және жерге қосылуын тексеру қағидаларын;

      өзекшелерді құрастыру және өңдеу сапасының трансформатор жұмысына әсерін.

      86. Жұмыс үлгілері:

      1) үшінші және төртінші габаритті реакторлар - өзекшені шабақтау және өңдеу;

      2) қуаты 100 киловольт-амперен 560 киловольт-амперге дейінгі арнаулы нысандағы трансформаторлар - өзекшені өңдеу.

37-параграф. Трансформатор өзекшесін құрастырушы, 4-разряд

      87. Жұмыс сипаттамасы:

      төртінші габаритті трансформаторлардың өзекшелерін құрастыру, престеу және өңдеу;

      өзекшелерді құрастыруға арналған құрылғыны орнату және бекіту;

      бірінші габарит қаңқаларын стержендерді кеңістікті орналастыра отырып жасау.

      88. Білуге тиіс:

      төртінші габаритті трансформаторлар өзекшелерінің құрылысын, нысаны мен конструктивтік ерекшеліктерін;

      май арнайы пластиналары мен жерге қосуды қою қағидаларын;

      өзекшелерді құрастыруға арналған құрылғыны орнату және бекіту тәсілдерін.

      89. Жұмыс үлгілері:

      1) төртінші габаритті автотрансформаторлар - өзекшені құрастыру;

      2) бір фазалы дроссельді найзағайға берік реакторлар - өзекшені құрастыру;

      3) бірінші және екінші габаритті шпильсіз трансформаторлар өзекшені құрастыру және өңдеу;

      4) қуаты 560 киловольт-ампер жоғары арнаулы нысандағы трансформаторлар - өзекшені өңдеу.

38-параграф. Трансформатор өзекшесін құрастырушы, 5-разряд

      90. Жұмыс сипаттамасы:

      бесінші және алтыншы габаритті трансформаторлардың өзекшелерін құрастыру, престеу және өңдеу;

      көп рамалы конструкциядағы үш фазалы шикіқұрамданған, стержень қимасы әртүрлі өзекшелерді құрастыру, жиынтықтау және өңдеу.

      91. Білуге тиіс:

      бесінші және алтыншы габаритті трансформаторлар өзекшелерінің құрылысын, нысаны мен конструктивтік ерекшеліктерін;

      парақты оқшаулауға қойылатын талаптарды; трансформатор сипаттамаларының (бос жүріс тогі, бос жүріс шығыны және тағы баска) өзекшелерді құрастыру және өңдеу дәлдігі деңгейіне тәуелділігін;

      электр техниканың трансформаторларға қатысты негізгі заңдарын.

      92. Жұмыс үлгілері:

      1) бесінші және алтыншы габаритті автотрансформаторлар - өзекшені құрастыру;

      2) үшінші және төртінші габаритті шпильсіз трансформаторлар - өзекшені құрастыру және өңдеу

39-параграф. Трансформатор өзекшесін құрастырушы, 6-разряд

      93. Жұмыс сипаттамасы:

      алтыншы габаритті трансформаторлардың өзекшелерін құрастыру, престеу және өңдеу;

      құрама жік немесе қисық жікті өзекшелерді құрастыру.

      94. Білуге тиіс:

      алтыншы габаритті трансформаторлар өзекшелерінің құрылысын, нысаны мен конструктивтік ерекшеліктерін;

      өзекшелерді құрастыруға арналған пластиналарды дайындау технологиясын;

      құрастырудың технологиялық кезектілігін.

      95. Жұмыс үлгілері:

      1) алтыншыдан жоғары габаритті автотрансформаторлар - өзекшені өңдеу;

      2) аса қуатты реакторлар – магнитті жүйені жасау.

40-параграф. Трансформаторларды құрастырушы, 1-разряд

      96. Жұмыс сипаттамасы:

      күштік трансформаторларды құрастыру жөніндегі жекелеген типтік операцияларды орындау;

      металды суық күйінде шаблондар бойынша майыстыру, арамен кесу, шикіқұрамдау, қарапайым оқшаулау жұмыстарын орындау;

      орауды стерженьге отырғызуға дайындау жұмыстары.

      97. Білуге тиіс:

      жиналатын тораптардың құрылысы мен нысанын, оларға қойылатын талаптарды;

      слесарлік құрастыру жұмыстарының негізгі әдістерін;

      қолданылатын материалдарды.

41-параграф. Трансформаторларды құрастырушы, 2-разряд

      98. Жұмыс сипаттамасы:

      қуаты 100 киловольт-ампер, кернеуі 10 киловольт дейінгі күштік трансформаторларды бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      шағын қуатты автотрансформаторлар мен габариті шағын басқару тізбесінің трансформаторын құрастыру;

      құралдар мен құрылғыларды пайдалана отырып шықпа ұштарын өңдеу жөніндегі монтаж жұмыстары (тазалау, ұштарын орнату, шықпа ұштарды контакт болттарына және жапырақшаларға дәнекерлеу, шықпаларды қосу).

      99. Білуге тиіс:

      трансформаторлар туралы негізгі мәліметтерді;

      шағын қуатты трансформаторды құрастырудың типті технологиялық процесін;

      шағын қуатты күштік трансформаторлардың, құрылысын, нысанын, жұмыс қағидатын;

      құрастыруға қойылатын техникалық талаптарды; құрастыру процесінде пайдаланылатын жабдықты;

      құрастыру-монтаж жұмыстарының сапасын тексеру қағидаларын.

42-параграф. Трансформаторларды құрастырушы, 3-разряд

      100. Жұмыс сипаттамасы:

      қуаты 100-ден 560 киловольт-ампер дейін, кернеуі 35 киловольт дейінгі күштік трансформаторларды бірінші, екінші және үшінді құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      қуаты 3200 киловольт-ампер дейін, кернеуі 35 киловольт күштік алюминий орамалы күштік трансформаторларды құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      шағын қуатты құрғақ трансформаторды, шикіқұрамданған және орама магнит сымды және ферритті өзекшесі трансформаторларды құрастыру;

      пісіру машиналарына арналған трансформаторларды толық құрастыру.

      101. Білуге тиіс:

      күштік трансформаторларды, шағын қуатты құрғақ және алюминий орамалы трансформаторларды бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі чертежді, сызбаны және оның технологиялық процесін;

      жиналатын трансформаторлардың құрылысын, жұмыс қағидаты мен нысанын;

      ораманы орнатуға арналған құрылғыларды;

      құрастыру процесінде қолданатын жабдықты;

      шықпаны дәнекерлеу, трансформатордың белсенді бөлігін бакке орнату технологиясын;

      оқшаулау арақашықтықтарын тексеруді;

      әр құрастырудан кейін құрастыру жұмыстарының сапасын тексеру қағидаларын.

43-параграф. Трансформаторларды құрастырушы, 4-разряд

      102. Жұмыс сипаттамасы:

      қуаты 560-тан 20000 киловольт-ампер дейін, кернеуі 35 киловольт дейінгі күштік трансформаторларды бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      қуаты 3200-ден 5600 киловольт-ампер дейін, кернеуі 35 киловольт алюминий орамалы күштік трансформаторларды кернеуін жүктемемен реттей отырып бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау.

      шағын қуатты арнаулы трансформаторды қосымша реттей отырып толық құрастыру;

      қуаты 2000 киловольт-ампер дейін, кернеуі 10 киловольт дейінгі электр пешінің трансформаторларын бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      реакторлық жабдықты магнит жүйесін реттей отырып құрастыру;

      үшінші габаритке дейінгі трансформаторды дайындау және құрастыру;

      трансформаторды сынауға дайындау, құрастыру және сынау кезінде анықталған ақауларын жою.

      103. Білуге тиіс:

      қуатты трансформаторлардың құрылысын, нысанын, жұмыс қағидатын және құрастыру процесін;

      үшінші габаритке дейінгі трансформатордың нысанын, оқшаулау және ток өткізу бөліктерінің қасиеттерін;

      күрделі тораптар мен бөлшектерді белгілеу тәсілдерін;

      техникалық сызу жөніндегі негізгі мәліметтерді;

      слесарлық-құрастыру жұмыстарын; қолданылатын жұмыс және өлшеу құралдарын;

      құрастыру кезіндегі өндірістік операциялардың орындалу сапасына қарай шығарылатын трансформаторлардың сенімділігі мен пайдалану ұзақтығын;

      жиналатын трансформаторлардың электрлік сипаттамаларын.

44-параграф. Трансформаторларды құрастырушы, 5-разряд

      104. Жұмыс сипаттамасы:

      қуаты 2000-ден 31500 киловольт-ампер, кернеуі 35-110 киловольт дейінгі күштік трансформаторларды бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      қуаты 5600-ден 40000 киловольт-ампер, кернеуі 35-110 киловольт алюминий орамалы күштік трансформаторларды кернеуін жүктемемен реттей отырып бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      қуаты 2000-нан 60000 киловольт-ампер, кернеуі 10-нан 150 киловольт дейінгі электр пешінің трансформаторларын бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      қуаты 180000 киловольт-ампер және одан жоғары, кернеуі 35 киловольт вольтқосушы трансформаторды толық құрастыру;

      үшіншіден жоғары габаритті трансформаторға арналған шықпаны дайындау және құрастыру;

      трансформаторды сынауға дайындау;

      сынау кезінде анықталған ақауларын жою.

      105. Білуге тиіс:

      әртүрлі типтегі қуатты трансформаторлардың конструктивтік ерекшіліктерін;

      трансформаторларды сынауға дайындау қағидаларын;

      трансформаторлардың пайдалану жағдайында болатын жұмыс кернеуін және артық кернеуін (олардың деңгейлерін);

      үшіншіден жоғары габаритті трансформатор шықпаларын қосу схемасын;

      сынау кернеулерін оқшаулау мен нормасын сынау әдістерін;

      трансформаторларды кернеуін жүктемемен реттей отырып құрастыру ерекшеліктерін.

45-параграф. Трансформаторларды құрастырушы, 6-разряд

      106. Жұмыс сипаттамасы:

      қуатты бірегей күштік трансформаторларды және қуаты 31500 киловольт-амперден, кернеуі 220-750 киловольт автотрансформаторларды бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      қуаты 60000 киловольт-ампер, кернеуі 150 киловольттан жоғары электр пешінің трансформаторларын бірінші, екінші және үшінші құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      шунтылаушы реакторларды құрастыру;

      қуаты 40000 киловольт-ампер, кернеуі 220-750 киловольт күштік трансформаторлар мен автотрансформаторларды кернеуін жүктемемен реттей отырып құрастыру;

      трансформаторлардың белсенді бөлігін бақылау; арнаулы қайта қосу құрылғыларын монтаждау және баптау;

      жасанды климат камераларындағы бірегей трансформаторларды құрастыру жөніндегі жұмыстарды орындау;

      бірегей трансформаторларды сынауға дайындау;

      сынау кезінде анықталған ақауларын жою.

      107. Білуге тиіс:

      қуатты және ірі габаритті бірегей әртүрлі типтегі трансформаторлардың құрылысын, нысаны мен конструктивтік ерекшеліктерін;

      шықпаларды қосудың күрделі схемаларын;

      қолданылатын оқшаулау материалдарын және схемалар мен қоспаларды оқшаулау қағидаларын;

      әртүрлі типтегі трансформаторлардың пайдалы қолдану коэффициенттерін;

      бос жүріс мөлшерінің, салмағының және шығыны мен басқа да көрсеткіштердің трансформатор қуатына тәуелділігін;

      трансформаторлардың электр беріктігіне қойылатын талаптарды;

      жасанды климат камераларындағы артық қысымилиметрен жұмыс қағидаларын;

      техникалық құжаттаманы жүргізу қағидаларын.

      108. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

46-параграф. Трубалы электр қыздырғыштарды толтырушы, 2-разряд

      109. Жұмыс сипаттамасы:

      трубалы электр қыздырғыштарды периклазбен немесе басқа да ұқсас толтырғышпен орталандырушы втулканы орната отырып немесе вибростендіде қолмен толтыру;

      электр қыздырғыш трубасына спиральді орнату және оны арнаулы орталаушы құрылғыға ілу;

      толтырғышты қолмен дозалау;

      трубалы электр қыздырғыштарды арнаулы орталаушы құрылғыдан түсіріп алу және сынау үшін сынақ стендіне орнату;

      трубалы электр қыздырғыш элементтерін обкаткамен, гайкамен, кесумен және түзете отырып құрастыру;

      берілген рецепт бойынша шикіқұрамны жасау.

      110. Білуге тиіс:

      трубалы электр қыздырғыштарын қолмен толтыру процесін;

      орталандырушы втулка мен электр қыздырғыш трубасына спиральді орнату қағидаларын;

      вибростенд құрылысын;

      толтырғышты қолмен дозалау жолдарын;

      электр қыздырғыштарды сынақ стендіне орнату қағидаларын;

      трубалы электр қыздырғыш элементтерін жасаудың технологиялық кезектілігін;

      шикіқұрам рецептурасын және оны жасау тәсілдерін;

      трубалы электр қыздырғышы элементтеріне қойылатын техникалық талаптарды;

      құрастыру кезіндегі ақаудың түрлері мен себептерін және оны болдырмау шараларын.

47-параграф. Трубалы электр қыздырғыштарды толтырушы, 3-разряд

      111. Жұмыс сипаттамасы:

      трубалы электр қыздырғыштарды периклазбен немесе басқа да ұқсас толтырғышпен 5-ке дейін шпинделі бар толтырғыш машинада толтыру;

      толтырғыш машинаның бағыттаушы трубкасын электр қыздырғыштың әрбір трубасына кезекпен енгізу;

      толтырғышты дозалау;

      электр қыздырғыштың толтырылу жылдамдығын реттеу;

      трубалы электр қыздырғыштарды толтырғыш машинадан алу;

      машинаның механизмдері мен тораптарын қою және баптау;

      трубалы электр қыздырғыш элементтерін құрастыру кезіндегі барлық слесарлық жұмыстарды орныдай отырып түпкілікті құрастыру;

      трубкаларды электр қыздырғыш пештерде күйдіру;

      трубкалы элемент ұштарын шикіқұрамилиметрен герметизациялау;

      трубалы электр қыздырғыш элементтерін сынауға дайындау.

      112. Білуге тиіс:

      электр қыздырғыштарын толтырғыш машинада толтыру процесін;

      құрастыру кезінде қолданылатын толтырғыш машина мен жабдықтың құрылысы мен жұмыс режимін;

      электр қыздырғыштың толтырылу жылдамдығын реттеу тәсілдерін;

      машинаның механизмдері мен тораптарын баптау ережелерін;

      трубалы электр қыздырғыш элементтерінің жұмыс принципін, оларды құрастыруға қойылатын талаптарды.

48-параграф. Трубалы электр қыздырғыштарды толтырушы, 4-разряд

      113. Жұмыс сипаттамасы:

      трубалы электр қыздырғыштарды периклазбен немесе басқа да ұқсас толтырғышпен 5-тен артық шпинделі бар толтырғыш машинада толтыру;

      толтырылған трубалы электр қыздырғыш оқшаулауының электр беріктігін тексеру;

      трубалы электр қыздырғыштардың дірілдеу деңгейін реттеу;

      машинаның механизмдері мен тораптарын қою және баптау.

      114. Білуге тиіс:

      әртүрлі типтегі толтырғыш машиналарының құрылысы мен кинематикалық схемасын;

      толтырылған трубалы электр қыздырғышы оқшаулаудың электр беріктігін тексеру ережелерін;

      машинаның механизмдері мен тораптарын баптау қағидаларын;

      электр қыздырғыштардың дірілдеу деңгейін реттеу қағидаларын.

49-параграф. Трубкалы электр қыздырғыштарды редуцирлеуші, 3-разряд

      115. Жұмыс сипаттамасы:

      трубкалы электр қыздырғыштарды арнаулы прокат редукциондық стандарда суық күйінде редуцирлеу;

      трубкалы электр қыздырғыштардың ұзындығы мен диаметрін бақылау-өлшеу құралы мен аспаптарының көмегімен өлшеу;

      станның прокат ұшын баптау.

      116. Білуге тиіс:

      арнаулы прокат редукциондық стандарының құрылысын, жұмыс қағидаты мен баптау қағидаларын;

      станның прокат ұшын труба болатының маркасына қарай реттеу тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу құралы мен аспаптарының нысаны мен қолдану қағидаларын;

      редуцирлеу кезінде металл деформациясына әсер ететін металдың механикалық қасиеттерін.

50-параграф. Шунттарды жеткеруші, 2-разряд

      117. Жұмыс сипаттамасы:

      шунттардың қарсыласуларын 0,1% дейін фрезерлеу немесе техникалық шарттарға сәйкес арнаулы айлабұйымдармен кесіп алу әдісімен жеткеру;

      шунттардың қарсыласу мөлшерін есептеу;

      қарсыласуды анықтауға арналған арнаулы қондырғыны сызба бойынша және өздігінен құрастыру;

      фрезер станогын қажетті типтегі және мөлшердегі фрездары мен арнаулы қысқыш құрылғыны орната отырып реттемелеу;

      кесте бойынша кесу режимдерін таңдау;

      шунттардың қарсыласуларын күйдірмелеу әдісімен өрескел жеткеру.

      118. Білуге тиіс:

      шунттардың қарсыласуларын жеткеру қағидаларын;

      қарапайым жазықтықты-фрезер станоктары мен қарсыласуларды фрезерлеу әдісімен жеткеруге арналған айлабұйымдардың құрылысын және олармен жұмыс істеу жолдарын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және оларды пайдалану ережесін;

      аспаптар мен қондырғылардың қоректендіргіш көздерін;

      слесарлық өңдеу негіздерін;

      шунттардың қарсыласуларын есептеу ережелерін;

      электр техника жөніндегі негізгі мәліметтерді;

      қатты әсер ететін қышқылдармен жұмыс істеу ережелерін.

51-параграф. Шунттарды жеткеруші, 3-разряд

      119. Жұмыс сипаттамасы:

      шунттардың қарсыласуларын 0,1 пайыздан 0,01 пайызға дейін фрезерлеу, кесіп алу немесе күйдірмелеу әдісімен жеткеру;

      шунттардың қарсыласу мөлшерін кестені қолдана отырып формула бойынша анықтау;

      қарсыласуды баптай отырып анықтау үшін күрделі құрылғыларды пайдалану;

      қарсыласу шегіне қарай түрлі концентрациядағы қышқыл ерітінділерін жасау.

      120. Білуге тиіс:

      әртүрлі шунттардың қарсыласу жеткерудің негізгі тәсілдерін;

      қарсыласуды қарсылық мостылары мен түрлі типтегі потенциометрлердің көмегімен өлшеу қағидаларын, олардың құрылысын және жұмыс қағидатын;

      қолданылатын күшті әсер етуші қышқылдардың қасиеттерін және түрлі концентрациядағы қышқыл ерітінділерін жасау тәсілдерін;

      қарсыласуды анықтаудың негізгі формулаларын.

52-параграф. Шунттарды жеткеруші, 4-разряд

      121. Жұмыс сипаттамасы:

      шунттардың қарсыласуларын 0,01 пайыздан жоғары фрезерлеу, кесіп алу немесе шунтирлеу әдісімен түпкілікті жеткеру;

      шунттардың қарсыласуларын анықтауға арналған күрделі қондырғыларды баптау және реттеу;

      жеткерілетін шунттарды бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша есептеу;

      қарсыласу шегіне және шунт типіне қарай жеткеру әдісін таңдау.

      122. Білуге тиіс:

      әртүрлі типтегі шунттардың шағын қарсыласу шамасына қарай жеткерудің негізгі тәсілдерін;

      қарсыласу шегіне және шунт типіне, жеткеру тәсілі мен киловольт-амперлитетіне қарай қарсыласу есебі әдістемесін;

      жоғары киловольт-амперлитетті шунттарды жеткерудің ерекшеліктері мен оған қойылатын техникалық талаптарды;

      шунттарды жеткеруге арналған барлық типтегі арнаулы қондырғыларды.

53-параграф. Электр машиналары мен аппаратын құрастырушы, 1-разряд

      123. Жұмыс сипаттамасы:

      дайындық құрастыру жұмыстарын орындау;

      парақтарды алдын ала іріктеу;

      бөлшектерді шаблон бойынша белгілеу;

      негізгі механикалық деректері бар таблицаларды бекіту.

      124. Білуге тиіс:

      бекіту бөлшектерінің негізгі түрлерін;

      негізгі құрастыру әдістерін;

      ауыспалы және тұрақты ток туралы жалпы ұғымды.

54-параграф. Электр машиналары мен аппаратын құрастырушы, 2-разряд

      125. Жұмыс сипаттамасы:

      машиналардың, төменвольтті және жоғары вольтті аппараттар мен электротехникалық бұйымдардың қарапайым бөлшектерін, олар толық өзара ауыстырыла алатын кезде, арнаулы құрылғылар мен құралды отырып пайдалана құрастыру;

      схема сызықтарды плашкамен немесе белгілеуішпен қолмен не станокта кесу;

      жинақталған тораптардағы ақауларды анықтау және жою.

      126. Білуге тиіс:

      жиналатын тораптар мен бөлшектердің құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын;

      құрастыру кезіндегі технологиялық операциялардың тәртібін;

      қарапайым құрылғылардың, құралдар мен қондырғылардың нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      қолданылатын металдардың негізгі қасиеттері мен нысанын;

      жол берілетін шектеулер мен орналастырулар туралы негізгі анықтамаларды;

      электр шамаларына қатысты негізгі анықтамалар мен ұғымдарды.

      127. Жұмыс үлгілері:

      127.1. Электр машинажасау

      1) мойынтірек салмалары – жеткеру және май ұстаушы және май сақтаушы сақиналарды орнату;

      2) клемилиметр қысқышы тақтасы – құрастыру және электр машинаның корпусына орнату;

      3) электр машиналарының қалқандары мен қаптамаларын жабуға арналған жаппалар – бөлшекті орнында жеткере отырып құрастыру;

      4) электр қозғағыш статорлары, роторлары мен зәкірлері пакеттері – құрастыру;

      5) қуаты 100 киловольт дейінгі асинхронды электр қозғағыштар – операциялық құрастыру.

      127.2. Электр аппараттарын жасау

      1) электрмен пісіру машиналарының ажыратқыштары – контактілерін жеткере отырып құрастыру;

      2) автоматты ажыратқыштар – комилиметрутаторды құрастыру;

      3) ашық типті басқару түймесі – құрастыру;

      4) магнитті сөндірілетін аппараттарға арналған жылжымайтын контактілер – құрастыру және реттеу;

      5) қосу және қосуды реттеу реостаттарының комилиметрутаторы – құрастыру;

      6) әртүрлі типтегі магнитті қосқыштар – зәкір мен магнит жүйесі өзекшесін жеткеру және жымдастыру;

      7) 2000, 3000, 4000 және 5000 а арналған бір полюсті және көп полюсті ажыратқыштар – толық құрастыру;

      8) реостаттар мен қосуды реттеуіштер – құрастыру және реттеу;

      9) тұрақты және ауыспалы ток контактор торабы - құрастыру.

55-параграф. Электр машиналары мен аппаратын құрастырушы, 3-разряд

      128. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым электр машиналары мен аппараттарын құрастыру және реттеу;

      жинақталған электр машиналары төмен вольтті және жоғары вольтті аппаратураларды механикалық және электрлік реттеу;

      күрделілігі орташа тораптар мен бұйымдарды арнаулы құрылғыларды қолдана отырып құрастыру;

      жұмсақ дәнекермен дәнекерлеу;

      роторларды асинхронды электр машиналарының валына престемелеу.

      турбо және гидрогенераторлары, биіктігі 600 милиметрге дейінгі жоғары жиіліктегі электр машиналары статоры сегменттерінен өзекшені шикіқұрамдау;

      электр машиналары мен аппараттарын құрастыру және сынау кезінде анықталған ақауларды жою.

      129. Білуге тиіс:

      жиналатын электр машиналары мен аппараттарының нысаны мен жұмыс қағидатын;

      құрастыруға және реттеуге қойылатын техникалық талаптарды; турбо және гидрогенераторлары, биіктігі 600 милиметрге дейінгі жоғары жиіліктегі электр машиналары өзекшелерін құрастыру кезінде сегменттерді бекіту әдістерін;

      құрастыру кезінде қолданылатын арнаулы құрылғылардың, аспаптардың, қондырғылар мен басқа да жабдықтың құрылысы мен жұмыс қағидатын; әртүрлі дәнекерлер мен флюстардың құрамын;

      жол берілетін шектеулер мен орналастыруларды;

      ауыспалы және тұрақты ток тізбегіндегі кернеуді, ток күшін өлшеу тәсілдерін;

      оқшаулау қарсылығын өлшеуді;

      бригадалық құрастыруды және өндірістік тапсырманың орындалу есебін жүргізуді.

      130. Жұмыс үлгілері:

      130.1. Электр машинажасау

      1) доғалы құрастыруға арналған агрегаттар – іштен жану қозғағышын генератормен қосу;

      2) ірі электр машиналары – жетекті машина қондырғысы астындағы стендіде орын дайындау;

      3) тұрақты ток магнитті машиналар жүйесі – құрастыру және саңылаулар мен симилиметретрияларды тексеру;

      4) қуаты 100 киловольт жоғары асинхронды электр қозғағыштар – жалпы құрастыру.

      130.2. Электр аппараттарын жасау

      1) қозу жүйесінің тіктеуіш блоктары – құрастыру;

      2) автоматты ажыратқыштар – түпкілікті құрастыру және реттеу;

      3) майды ажыратқыштар – жиналған аппаратты құрастыру;

      4) суды шунттаушы ажыратқыштар – ажыратқышты негіздемемен, рамамен қосу және реттеу;

      5) дионды сөндіру камералары - құрастыру және реттеу;

      6) автомат комилиметрутаторлары - құрастыру;

      7) үшінші-бесінші шамадағы ауыспалы ток контакторлары – реттеу;

      8) автомат контакторлары - құрастыру;

      9) искралы пісіру осцилляторлары – құрастыру;

      10) тежегіш және реверсивтік қайта қосқыштар - құрастыру және реттеу;

      11) қысымды өзгерткіштер – бөлшектерді орнында жеткере отырып құрастыру және қысымилиметрен сынау;

      12) жылдамдық стабилизаторлары - құрастыру және реттеу;

      13) тұрақты ток магнитті стансалары – тораптарды құрастыру.

56-параграф. Электр машиналары мен аппаратын құрастырушы, 4-разряд

      131. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделілігі орташа электр машиналары мен аппараттарын құрастыру және реттеу;

      тораптар мен бөлшектердің жымдасатын беттерін өңдеу;

      гидрогенератор статорларының белсенді болат бөлігін престемелеу;

      турбо және гидрогенераторлары, биіктігі 600 милиметр асатын жоғары жиіліктегі электр машиналары статоры сегменттерінен өзекшені шикіқұрамдау.

      132. Білуге тиіс:

      жиналатын электр машиналары мен аппараттарының нысаны мен жұмыс қағидатын;

      қондырғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының жұмыс қағидаты мен баптау тәсілдерін;

      жоғары вольтті аппаратураны құрастыру және реттеу ерекшеліктерін;

      жоғары вольтті аппаратураны оқшаулауға қойылатын жалпы техникалық талаптарды;

      жоғары вольтті сынақтардың нысаны мен сыныптамасын, сынау кернеуі шамасын;

      жиналатын және сыналатын бұйымдарға арналған техникалық шарттарды;

      шабақтау және сынау кезінде туындайтын ақауларды және оны жою тәсілдерін.

      133. Жұмыс үлгілері:

      133.1. Электр машинажасау

      1) 16 габаритке дейінгі қозғағышты электр машиналарының агрегаттары -сынаудан кейін тасымалдау үшін бөлшектеу;

      2) мойынтірек салмалары - қосу беттерін шабрлау;

      3) турбо және гидрогенератор статорларының сыналары – қырлап өңдеу;

      4) мәжбүрлі салқындатылатын ірі электр машиналары – ауа жолдары мен ауа салқындатқыштарды құрастыру және орнату;

      5) индуктор диаметрі 1400 милиметр дейінгі синхронды электр машиналары – құрастыру;

      6) мойынтіректер, тығыздауыш корпустары - қосу беттерін шабрлау;

      7) ірі электр машиналарының қысқа тұйықталған роторлары – паздарын бұрғылау және тігу;

      8) синхронды машина роторлары – алдын ала сыналай отырып полюстерімен жинақтау;

      9) салқындатылатын турбогенератор роторлары – пазды сыналарын жеткеру;

      10) полюс өзекшесінің ұзындығы 1000 милиметр дейінгі ауыспалы ток магнитті ірі электр машиналары жүйесі - жолақтармен құрастыру, диаметрі мен адымын тексеру;

      11) 13 габаритке дейінгі асинхронды электр қозғағыштары – жалпы құрастыру;

      133.2. Электр аппараттарын жасау

      1) Жылдам қосылатын автоматтар – түпкілікті құрастыру және қосу механизмін реттеу.

      2) штурвалмен басқарылатын селективті автоматтар - құрастыру және механизмін реттеу;

      3) тиристорлық өзгерткіш блоктары – құрастыру;

      4) басқару әне таратып бөлу қалқантерінің блоктары мен тораптары – құрастыру;

      5) автоматты ажыратқыштар – түпкілікті құрастыру және реттеу, стендіде сынап калибрлеу;

      6) жетекті жылдам әсер ететін автоматты ажыратқыштар – түпкілікті құрастыру және реттеу;

      7) селенді және кремний диодты тіктеуіштер – құрастыру және блоктарды дәнекерлей отырып монтаждау;

      8) жылдамдату контакторлары - құрастыру және реттеу;

      9) автоматика, басқару және дабылдату панелі – құрастыру, толық монтаждау және реттеу;

      10) автоматтарға арналған босатқыштар – түпкілікті құрастыру және реттеу;

      11) ортадан тепкіш жарылыс қауіпсіз реле – бөлшектерін жеткере отырып құрастыру, сынау және реттеу;

      12) өздігінен қозу жүйесі – құрастыру және монтаждау;

      13) магнитті стансалар, магнитті кендік қосқыштар – шабақтау және реттеу;

      14) селективті автомат тораптары – құрастыру;

      15) вакуумді, сутегілі электр пештері – жалпы құрастыру және реттеу.

57-параграф. Электр машиналары мен аппаратын құрастырушы, 5-разряд

      134. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі электр машиналары мен аппараттарын жеткере отырып түпкілікті құрастыру;

      электр машиналарын, қуатты турбо және гидрогенераторларды, жоғары вольтті аппаратуралар мен қондырғыларды механикалық және электрлік реттеу;

      электр машиналарын теңгермелеу;

      қуаты 150 киловат электр машиналары мен турбо және гидрогенераторлардың статорларын диаметрлері мен ходтары бойынша сыналарын айыру;

      алты және одан көп өңделетін беті бар және дәл өлшеу құралын қолдануды талап ететін бөлшектерді өңдеу;

      басқару пульттерін құрастыру, реттеу және баптау;

      басқару қалқантері мен пульттері панельдеріне түрлі аппараттар мен аспаптарды орнын белгілеп орнату.

      135. Білуге тиіс:

      күрделі электр машиналары мен жоғары вольтті жауапты аппараттарының, басқару пульттерінің құрылысы мен конструктивтік ерекшеліктерін; нысаны мен жұмыс қағидатын;

      жиналатын және сыналатын бұйымдарға қойылатын техникалық және пайдалану талаптарын;

      күрделі сынақ стенділерінің құрылысын, жұмыс қағидаты мен баптау және пайдалану қағидаларын;

      жеткерумен және реттеумен байланысты негізгі есептерді;

      турбо және гидрогенераторлар жасаудың және құрастыру ерекшеліктерін;

      құрастыру нәтижелері бойынша техникалық құжаттаманы ресімдеу қағидаларын.

      136. Жұмыс үлгілері:

      136.1. Электр машинажасау

      1) 16-дан 18 габаритке дейінгі қозғағышты электр машиналарының агрегаттары – іргетас тақтасын белгілеу, сынаудан кейін тасымалдау үшін бөлшектеу;

      2) сфера диаметрі 500 милиметр дейінгі подшипник салмалары - май сынасын шабрлау;

      3) магистральді электровоздарға арналған қозғағыштар – жалпы шабақтау және реттеу;

      4) асинхронды турбомоторларға арналған жылдам жүретін электр машиналары – аспаларын құрастыру, сынауға құрастыру және бөлшектеу;

      5) көп шықпалы, жеке орындаудағы электр машиналары – құрастыру және реттеу;

      6) тұрақты токпен істейтін электр машиналары - құрастыру және реттеу;

      7) гидрогенератор табандықтары – сегменттерімен және табандық дискісімен бақылау құрастыру;

      8) жоғары жиіліктегі генератор роторлары – ротор пакетін ыстық күйінде валға орналастыру;

      9) қуатты турбогенераторлар роторлары – вал линиясын орталандыра отырып сынауға дайындау;

      10) қуатты турбогенератор статорлары – шитті бекіту қылының саңылауын белгілеу;

      11) өзекше жолағы 1000 милиметр жоғары ірі тұрақты ток машиналарының магнитті жүйелері – жолақтармен шабақтау, диаметрі мен адамын тексеру;

      12) 13 габариттен жоғары асинхронды электр қозғағыштары – жалпы құрастыру.

      136.2. Электр аппараттарын жасау

      1) цилиндр жетекті селективті автоматтар - құрастыру, реттеу және кинематикасын реттемелеу;

      2) магистральді электровоздарға арналған жоғары вольтті ажыратқыштар – құрастыру және реттеу;

      3) топтық пневматикалық контролерлер - құрастыру және реттеу;

      4) топтық орындаудағы магнитті контролерлер – құрастыру, сынау және реттеу;

      5) электронды-тиристорлы қашықтықтан басқарылатын магнитті контролерлер – құрастыру, ақауларын жоя отырып сынау және реттеу;

      6) тиристорлық өзгерткіштер – жалпы құрастыру;

      7) трансформатор шағын стансалары – түпкілікті құрастыру және комилиметрутациялау;

      8) арнаулы нысандағы басқару қалқантері мен таратып бөлу қалқантері - жалпы құрастыру және реттеу;

      9) вакуумді, сутегілі электр пештері – кейіннен реттеп және ақауларын түзей отырып үлгілік сынау.

58-параграф. Электр машиналары мен аппаратын құрастырушы, 6-разряд

      137. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі, жауапты және бірегей электр машиналары мен аппараттарын жеткере отырып түпкілікті құрастыру, реттеу;

      сутегімен және аралас салқындатылатын турбогенераторларды құрастыру, реттеу;

      құрастыру айлабұйымдарын, бақылау-өлшеу аспаптары мен қондырғыларын іріктеу;

      құрастырудың оңтайлы техникалық кезектілігін айқындау;

      бұйымдарды құрастыру кезінде қажетті есептер мен сызбаларды орындау.

      138. Білуге тиіс:

      жиналатын электр техникалық бұйымдардың басқару пульттерінің құрылымы мен конструктивтік ерекшеліктерін;

      жұмыс режимі мен жүктемесін тексеру тәсілдерін;

      пайдалану сипаттамалары мен диаграмилиметраларды түсіруді;

      электротехника негіздерін.

      139. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

      140. Жұмыс үлгілері:

      1) 18 габариттен жоғары қозғағышты электр машиналарының агрегаттары - жалпы құрастыру;

      2) сфера диаметрі 500 миллиметр жоғары подшипник салмалары – май сынасын шабровкалау;

      3) индуктор диаметрі 1400 миллиметр синхрон электр машиналары – құрастыру;

      4) 4 полюсті сумен салқындатылатын турбогенератор статорының өзекшелері – жолақтармен құрастыру, диаметрі мен адымын тексеру;

      5) арнаулы нысандағы қалқантер – құрастыру;

      6) ірі габаритті есу электр қозғағыштары – бөлшектерді жеткеру және сынау үшін құрастыру.

59-параграф. Электр машиналарын, аппараттары мен аспаптарын сынаушы, 2-разряд

      141. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі сынақтарға көмекші жұмыстарды орындау;

      бұйымдарды сынау орындарына тасымалдау;

      қарапайым электр, су және пневматикалық сызбаларды құрастыру;

      тексеруді қажет етпейтін бұйымдарды сынау стендіне орнату;

      дайын сызба бойынша қарапайым өлшеулерді жүргізу;

      үлгілердің өтпе кернеулерін анықтау;

      қарапайым сынау жабдығын жөндеу;

      құжаттама дайындау және бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштерінің жазбасын жүргізу.

      142. Білуге тиіс:

      сыналатын бұйымдардың нысанын, пайдалану қағидалары мен жұмыс қағидатын;

      сынауға қажетті өлшеу құралы мен аспаптарын;

      көрсеткіштерді өлшеуге арналған қарапайым схемаларды;

      сыналатын бұйымдарды қарапайым сызбаға қосу ережесі мен тәсілдерін;

      электротехника жөніндегі негізгі мәліметтерді;

      сынақтарды жүргізу режимдерін;

      сынақ стансасы мен учаскелерінің қондырғыларына қызмет көрсету қағидаларын;

      бұйымдарды тасымалдау және орнату қағидаларын.

      143. Жұмыс үлгілері:

      1) синхронды генераторлар – синхрондау әдісімен желіге қосу;

      2) тұрақты және ауыспалы токпен істейтін электр машиналары – орамаларды сынау;

      3) қуаты шағын тұрақты және ауыспалы токпен істейтін электр машиналары - сызбаны құрастыру, машинаны қосу және жүктемелеу;

      4) орамалардың тұрақты токпен қарсылығын вольтметр және амперметр әдісімен өлшеуге арналған электр сызбалары – құрастыру;

      5) бос жүріс пен қысқа тұйықталу сипаттарын жоюға арналған электр сызбалары – құрастыру;

      6) электр плиталар мен электр үтіктер – сынау;

      7) трубкалы электрмен қыздыру элементтері – тізбені тексеру;

      8) электр машиналарының зәкірі – орамаралық тұйықталуды сынау.

60-параграф. Электр машиналарын, аппараттары мен аспаптарын сынаушы, 3-разряд

      144. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым электр машиналарын, аппараттар мен аспаптарды техникалық шарттарға сәйкес, режим өзгертуді қажет етпейтін электрлі, механикалық және термиялық сынаулар;

      жүктемелі электрмен қыздыру аспаптарын, тұрмыстық электр машиналары мен аспаптарын электрлі бақылап сынау;

      күрделі емес сынау сызбаларын құрастыру және оларға сыналатын бұйымдарды қосу;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін қадағалау және қадағалау журналын жүргізу;

      ваттметрлерді салыстыру әдісімен тексеруге арналған сызбаны құрастыру, тексерілетін аспаптардың қателіктерін бағалау;

      қарапайым электр тораптарын юстирлеу және баптау;

      аспаптарды статикалық режимилиметрен сынау кезінде бірнеше параметрлерін бір мезгілде есептей отырып сынау режимін реттеу, динамикалық режимилиметрен сынау, жоғары вольтті сынаулар;

      сыналатын бұйымдардың ақауларын анықтау және жою;

      жабдықтың және өлшеу аспаптарының дұрыстығын қадағалау;

      реле қорғанысы, автоматика, дабылдату аспаптарын реттеу және ұсақ ақауларын жою;

      бұйымдарды аспалы конвейерге орнату.

      145. Білуге тиіс:

      сыналатын бұйымдары дайындау технологиясы негіздерін;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен қондырғыларының нысаны мен қолдану қағидаларын;

      электр өлшеу аспаптарын сынау кезінде шығу қуатының, жарықтану, абсолюттік, салыстырмалы және келтірілген қателіктер мен вариациялар есебін;

      сыналатын бұйымдардың жұмыс қағидаты мен оларды пайдалану қағидаларын;

      эталондармен сынауға арналған қондырғыларды тексеру қағидаларын;

      қайта есептеу таблицаларын, графиктерін, формулаларын пайдалану қағидаларын;

      сынаулардың электр схемаларын және бақылау-өлшеу аспаптарын схемаға қосу қағидаларын;

      сынақ журналын жүргізу қағидаларын;

      орындалатын жұмыс көлемінде электр техникасы негіздерін.

      146. Жұмыс үлгілері:

      1) игнитрондар – сынау режимін реттеу;

      2) машиналарды, аппараттар мен аспаптарды оқшаулау – диэлектрлік беріктігін сынау;

      3) трансформаторлардың, электр қозғағыштардың, аспаптар мен аппараттардың катушкалары – оқшаулау қарсылығын өлшеу;

      4) күштік конденсаторлар – астараралық және корпусын қысқа уақыттық сынау, жиынтықтарды сынау;

      5) электр машиналары – түрлі жылдамдықтағы айналымдарды стропоскопиялық әдіспен анықтау;

      6) тұрақты токтағы электр машиналары мен қуаты 100 киловат дейінгі және кернеуі 500 вольтқа дейінгі асинхронды электр қозғағыштар – бақылау сынағы;

      7) 2-4-6-8 полюсті екі-үш жылдамдықты электр машиналары – үшбұрыштан жұлдызшаға омдық қарсылықты өлшеумен және қайта есептеумен сынау;

      8) қалқан аспаптары – механикалық, климаттық және электрлік әсер етулерге сынау;

      9) тұрақты ток машиналары өзара жүктемесінің электр сызбалары – құрастыру;

      10) бірінші және екінші габаритті күштік трансформаторлар – орама оқшаулауының қарсылығын өлшеу;

      11) тұрақты ток жинақты құрылғысы – электр сызбасын құрастыру және қызуын сынау;

      12) электр фонарлары – шықпа қуатын, жарық беруін өлшеу және беріктігі мен ұзақтығын сынау;

      13) ішкі және екі шектеулі шунтылар – электрлік сынаулар;

      14) электрмен қыздыру элементтері – электрлік беріктігін және орама қарсылығын сынау;

      15) қуаты 100 киловат дейінгі жылжымалы электр стансалары – аппаратурасы мен қозғағышты реттеу;

      16) электр шамдары – дірілін сынау, жарық беруін әне жылу температурасын өлшеу.

61-параграф. Электр машиналарын, аппараттары мен аспаптарын сынаушы, 4-разряд

      147. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделілігі орташа электр машиналарын, аппараттар мен аспаптарды электрлі, механикалық және термиялық сынаулар;

      күрделілігі орташа сызбаларды параметрлерін автоматты қолдау және реттеуі бар қайта құрғыштарды сынау үшін өздігінен құрастыру;

      ең жақсы параметрлерді қамтамасыз ететін ең оңтайлы режимді таңдау;

      өлшеу қондырғыларын баптау;

      бұйымдарды импульсті режимде жоғары вольтті сынау;

      электр машиналарын, аппараттарды, конденсаторларды, трансформаторлар мен аспаптарды сынаумен байланысты қажетті есептерді орындау;

      электр қозғағыштардың виброакустикалық сипаттамаларын өлшеу және зерттеу, шу деңгейін, оны құрайтын құрамдар сипатын зерттей отырып өлшеу;

      күштік трансформаторлардың негізгі типтері мен олардың жинақтарын сынау;

      мотор-генераторларды, асинхронды машиналар мен тұрақты ток машиналарын дайындау және жүктемемен сынау;

      ірі май ажыратқыштарын сынау;

      сыналатын бұйымның ақауларын анықтау және оларды жою;

      сынақ және өлшеу нәтижелері бойынша техникалық құжаттаманы жасау.

      148. Білуге тиіс:

      сыналатын электр техникалық бұйымдардың дайындалу технологиясын, нысанын, жұмыс қағидаты мен пайдалану қағидаларын;

      сызбаларды сынауға дайындау және құрастыру қағидаларын;

      автоматтандырылған сынау құралдарының жұмыс қағидатын және басқаруды;

      негізгі және қосалқы қателіктерді есептеу қағидаларын; аспаптар мен бұйымдардың виброберіктігі мен шайқалу беріктігін сынау кезінде жылдамдату есептерін;

      қолданылатын материалдардың негізгі түрлері мен қасиеттерін;

      сыналатын бұйымдарға арналған техникалық шарттар мен нұсқаулықтарды;

      түпкілікті нәтижелерді ресімдеу қағидаларын.

      149. Жұмыс үлгілері:

      1) турбогенераторларға арналған диодты щеткасыз қоздырғыштар – белсенді қарсылығын жүктемемен сынау;

      2) жоғары вольтті түзеткіштер – кернеуді өлшеу;

      3) игнитрондар – жоғары вольтті сынаулар;

      4) күштік конденсаторлар – қысқа мерзімді сынаулар, диэлектрлік шығын тангенсін өлшеу;

      5) қарсылық магазиндері – сынау;

      6) ауыспалы ток электр машиналары – жанама және жартылай жанама сызба әдісімен қуатты өлшеу;

      7) қуаты 3000 киловат дейінгі тұрақты ток электр машиналары – жалынсыз комилиметрутацияны баптау;

      8) тұрақты ток электр машиналары мен қуаты 100 киловат жоғары және кернеуі 500 вольттан жоғары асинхронды электр қозғағыштар – бақылау сынақтары;

      9) жоғары дәлдікті тұрақты ток микроқозғағыштары – арнаулы сынаулар;

      10) қалқанды және жылжымалы аспаптар – электр, климаттық және механикалық сынаулар;

      11) басқару постылары мен блоктары, қосу стансалары мен панельдері – автоматтарды калибрлей отырып сынау;

      12) үшінші габаритті күштік трансформаторлар – операциялық сынаулар;

      13) электр щеткаларды сынауға арналған қондырғылар – сызбаны құрастыру, реттеу және баптау;

      14) жоғары дәлдік сыныпты шунтылар – электр сынаулар;

      15) электр аппараттары – аппараттардың электр, термиялық және динамикалық тұрақтылығын сынау режимдерін реттеу;

      16) қуаты 100 киловаттан жоғары және 200 киловат дейінгі жылжымалы электр стансалары – аппаратураны және қозғағышты реттеу.

62-параграф. Электр машиналарын, аппараттары мен аспаптарын сынаушы, 5-разряд

      150. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі электр машиналарын, жоғары вольтті және төмен вольтті аппараттарды, трансформаторларды, дәлдік сыныбы жоғары электр өлшеу аспаптарды электрлі, механикалық және термиялық сынаулар;

      жоғары вольтті және күштік конденсаторларды бақылау және типтік сынаулар;

      щеткасыз қоздырғыш жүйелеріне арналған жартылай өткізгіш аспаптарды алдын ала тексеру және іріктеу;

      күрделі сынақ жабдығы кешенін баптау және басқару;

      басқару және параметрлерді автоматты реттеу жүйесі бар түрлендіргіш агрегаттарды зерттеуге және сынауға қатысу;

      сынақ жүргізумен байланысты қажетті есептерді орындау;

      орамалардың трансформация, омдық қарсылығы, оқшаулау сипаттамасы, диэлектр шығындары, қуатты есептеу коэффициенттерін, пайдалы әрекет және басқа да сипаттамалар коэффициенттерін өлшеу;

      түрлі тораптар мен механизмдердің өзара әрекетін тексеру;

      сыналатын бұйымдардың ақауларын анықтау және жою.

      151. Білуге тиіс:

      сыналатын бұйымдардың құрылысын, нысанын, жұмыс қағидаты мен дайындау технологиясын;

      сынау жабдығы мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, нысанын, пайдалану қағидаларын және баптауды;

      есептерді орындау және сипаттамаларды алу әдістемесін;

      сыналатын бұйымдарға арналған мемлекеттік стандарттарды;

      электротехникалық бұйымдардың жаңа үлгілерін сынау ерекшеліктері мен сынау нәтижелері бойынша құжаттамаларды ресімдеу қағидаларын.

      152. Жұмыс үлгілері:

      1) электр аппараттары мен машиналары – түрлі жұмыс режимі кезіндегі жол берілетін жүктемелер есебі;

      2) кернеуі 35 киловатқа дейінгі жоғары вольтті ажыратқыштар – бақылау сынақтары;

      3) генераторлар мен жоғары жиіліктегі электр қозғағыштар – сынау және зерттеу;

      4) жоғары вольттік күшті конденсаторлар - бақылау сынақтары;

      5) қуаты 3000 киловатқа дейінгі тұрақты ток электр машиналары – жалынсыз комилиметрутацияны баптау;

      6) тұрақты және ауыспалы токтағы ірі электр машиналары – жүктемемен сынау, параллельдік жұмысқа қосу;

      7) өздігінен жазатын аспаптар және өлшеу көпірлері – электр, механикалық және климаттық әсерлерге беріктігін сынау;

      8) 400 және 500 герцке арналған магнитті қосқыштар – зерттеуге және сынауға режимдерді іріктеу;

      9) төртінші габаритті күштік трансформаторлар – қабылдау-тапсыру сынақтары;

      10) кабельді-конденсаторлы орамалы жоғары жиіліктегі трансформаторлар – сынау;

      11) қуаты 200 киловаттан жоғары жылжымалы электр стансалары – сынау және ақауларын жою;

      12) қоздырғыш жүйесінің айналмалы жартылай өткізгіш элементтері – ауыспалы қарсылықтарды өлшеу.

63-параграф. Электр машиналарын, аппараттары мен аспаптарын сынаушы, 6-разряд

      153. Жұмыс сипаттамасы:

      электр машиналарының, жоғары вольтті аппараттардың, трансформаторлардың, конденсаторлар мен электр өлшеу аспаптарының тәжірибелік және бірегей үлгілерін электрлі, механикалық және термиялық сынаулар;

      электр машиналары мен түрлендіргіштердің тәжірибелік үлгілерін басқару және параметрлерді автоматты реттеу аппаратурасымен қоса жиынтық сынаулар;

      щеткасыз қоздырғыш жүйелерінің терристорлық сызбаларын баптау және реттеу;

      ерекше күрделі сынақ сызбаларын, электр машиналары мен аппараттарын сынауға арналған басқару пульттерін монтаждау;

      арнаулы қабылдап алуды талап ететін электр машиналары, аппараттар мен аспаптардың жаңа үлгілерін оларды берілген параметрлерге дейін реттей отырып зерттеу;

      күрделі сынау жабдығы кешенін басқару;

      турбогенератор роторларын сынау кезінде телеаппаратураны баптау және реттеу;

      сынау кезінде анықталған ақауларды жою;

      сынау мен зерттеу жүргізумен байланысты күрделі есептерді орындау;

      сынау мен зерттеу материалдары бойынша графиктер, диаграмилиметралар жасау;

      үлгілерді сынау мен зерттеу нәтижелері хаттамаларын ресімдеу.

      154. Білуге тиіс:

      бұйымдардың тәжірибелік және бірегей үлгілерінің құрылысын, жұмыс қағидатын, нысаны мен жасау технологиясын;

      сынау кезінде қолданылатын түрлі кешенді жабдықтың құрылысын, пайдалану және баптау қағидаларын;

      электроника элементтерін;

      сынау мен зерттеу әдістемесін;

      сынақ стансасының немесе зертханасының толық электр схемасын; барлық күрделі электр өлшеу аспаптарының құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      аспаптардың электр параметрлерін тексеру схемасын құрастыруды;

      потенциометрлер қателіктері есебін;

      сыналатын үлгілер мен материалдарға арналған техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттарды.

      155. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

      156. Жұмыс үлгілері:

      1) кернеуі 35 киловаттан жоғары жоғары вольтті ажыратқыштар – сынау мен зерттеу;

      2) сандық, автоматты вольтметрлер, проценттік көпірлер – қателіктерін сынау мен зерттеу;

      3) электр машиналары мен аппараттарының бас үлгілері – оларды сынау стенділерінде жеткере және баптай отырып үлгілік сынаулар;

      4) үлгі катушкалар – қателіктерін сынау мен зерттеу;

      5) ауыспалы ток электр машиналары – ауыспалы процестерді осцилографирлеуге арналған сызбаларды дайындау;

      6) зертханалық потенциометрлер – бақылау сынақтары;

      7) щеткасыз қоздырғыш жүйесінің тиристорлық сызбалары – типтік және кезеңдік сынақтар;

      8) бесінші және алтыншы габаритті күштік трансформаторлар – операциялық және қабылдау – тапсыру сынақтары;

      9) жиілікті тиристорлық түрлендіргіші бар жинақтық құрылғылар – кешенді сынақтар;

      10) логикалық элементтер, жартылай өткізгіш және электронды техника – сызбаларды сынау.

64-параграф. Электр машиналарын, аппараты мен аспаптарын құрастыруды бақылаушы, 2-разряд

      157. Жұмыс сипаттамасы:

      құрастырылған қарапайым электр бұйымдарды, электр машиналарының, аппараттары мен аспаптарының жекелеген тораптары мен механизмдерін сызбалар мен техникалық шарттары бойынша бақылау және қабылдау;

      құрастыруға қабылданған бөлшектерді чертеждер бойынша дәлдігі
0,01 милиметр дейінгі арнаулы және әмбебап құралдың көмегімен және сырттай қарап қабылдау;

      дәлдік сыныбы 4-1,5 тілді аспаптарды механикалық параметрлер бойынша және дәлдік сыныбы 4 аспаптарды электр параметрлері бойынша тексеру;

      дәлдік сыныбы 0,1-0,2 аспаптарды механикалық және электр параметрлері бойынша тексеру;

      құрастыруға түсетін оқшаулау және басқа да материалдардың кесілу сапасын тексеру;

      тораптар мен бөлшектердің дұрыс сақталуын бақылау;

      қабылданған және бракқа шығарылған өнімге техникалық құжаттаманы ресімдеу.

      158. Білуге тиіс:

      өзінің учаскесіндегі электр машиналарын, аппараттар мен басқа да электр техникалық аспаптарының құрастыру технологиясы негіздерін;

      құрастырылатын тораптар мен бұйымдарға арналған техникалық шарттарды және оларды қабылдау қағидаларын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен айлабұйымдарды, оларды қолдану қағидаларын;

      шектеулер мен орнатулар жүйесі, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері туралы негізгі ұғымдарды;

      брактың ықтимал себептері мен оларды анықтау және жою тәсілдерін;

      құрастыруға түсетін бөлшектерге, тораптар мен материалдарға қойылатын талаптарды;

      электр техника жөніндегі қарапайым мәліметтерді;

      техникалық құжаттаманы ресімдеу қағидаларын.

      159. Жұмыс үлгілері:

      1) аспаптар мен аппараттарға арналған катушкалар – сымның қимасы мен катушка габаритін тексеру;

      2) клемилиметр колонналары, қосқұлақтар, панелдер мен прессұнтақтан жасалған басқа да ұқсас бөлшектер – сапасын тексеру;

      3) қағаз диэлектрикті салма арасындағы парақтардың саны 4 дейінгі күштік конденсаторлар – секцияларды қабылдау және бақылау;

      4) кабель ұштары – ұштардың дәнекерленуін, оқшаулануын және бандаждауды бақылау;

      5) қарсылық магазиндері және тұрақты ток мостылары – оқшаулау қарсылығын тексеру;

      6) кнопкалы, кулакты және декадалы қайта қосқыштар – блоктардың жинақталуын, щеткалардың контактілерге қосылуын және щетка жағдайының фиксациялануын тексеру;

      7) тілді электр өлшеу аспаптары - механикалық және электр параметрлері бойынша тексеру;

      8) тұрмыстық электр аспаптары (үтіктер, шәйнектер, электр плиталар, үстелге қоятын шамдар және тағы баска) – құрастырылуын бақылау;

      9) электр қозғағыштарға арналған станиналар, қалқандар, подшипник қақпақтары – сырттай қарап сапасын тексеру;

      10) автоматты ажыратқыштарға, магнитті стансаларға, таратып бөлу пункттеріне тораптар - құрастырылуын бақылау.

65-параграф. Электр машиналарын, аппараты мен аспаптарын құрастыруды бақылаушы, 3-разряд

      160. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделілігі орташа электр бұйымдарды, электр машиналары мен аппараттарының жекелеген тораптары мен механизмдерін сызбалар мен техникалық шарттарға сәйкес әр операция бойынша және іріктеп бақылау және қабылдау;

      құрастыруға қабылданған бөлшектерді чертеждер бойынша арнаулы және әмбебап бақылау – өлшеу аспаптарының, құралдар мен айлабұйымдардың көмегімен чертеждер бойынша қабылдау;

      электр машиналары катушкалары мен секцияларының орамаралық тұйықталуын тексеру;

      электр машиналары статорларының паздарын калибрлер бойынша тексеру;

      контакторлардың, қосқылардың, реле мен басқа да ұқсас аппараттардың реттелуін тексеру;

      электр тізбектерінің беріктігі мен оқшаулау қасиеттерін бақылау;

      вакуумдік процестерді және түрлі типтегі күштік конденсаторлардың шабақталуын бақылау Тұрақты және ауыспалы токтың 2,5-1,5 сыныбындағы тілді аспаптарды үлгі аспаптар бойынша электрмен тексеру;

      мостылы және 0,03 дейінгі потенциометрлік қондырғылардағы аспаптардың ауытқуларын үлгілік қарсыласу катушкаларын ауыстыру әдісімен тексеру;

      негіздеме мен манганин арасындағы тістесу сапасын, күмістеу сапасы мен баспа сызбаларда мыстың болуын бақылау және тексеру;

      қызмет көрсететін учаскедегі бракты түрлері бойынша сыныптау, олардың пайда болу себептерін анықтау және оларды жою шараларын уақытылы қабылдау.

      161. Білуге тиіс:

      электр машиналарын, аппараттар мен басқа да электр техникалық аспаптарының құрылымын, нысанын және құрастыру технологиясын;

      құрастырылатын тораптар мен бұйымдарға арналған техникалық шарттарды және оларды қабылдау қағидаларын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының, құралдар мен құрылғылардың құрылысын, нысанын, пайдалану қағидаларын;

      тораптар мен бұйымдардың оқшаулау және электр беріктігіне қойылатын талаптарды;

      шектеулер мен орнатулар жүйесі, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері туралы негізгі ұғымдарды;

      брактың ықтимал себептері мен оларды анықтау және жою тәсілдерін;

      құрастыруға түсетін бөлшектерге, тораптар мен материалдарға қойылатын талаптарды;

      электротехника жөніндегі қарапайым мәліметтерді.

      162. Жұмыс үлгілері:

      1) желінің қорғаныс автоматтары – құрастырылуын бақылау және биметалл элементтің ажыратылғанын тексеру;

      2) құрылымы қарапайым жылжымалы рентген аппараты – құрастырылуын және реттелуін бақылау;

      3) автоматты ажыратқыштар, магнитті стансалар, таратып бөлу пункттері - құрастырылуын және реттелуін бақылау;

      4) дәл электр өлшеу аспаптарының катушкалары – қарсылығын өлшеу;

      5) электр өлшеу аспаптарының керндері – қайрау бұрышын, өңдеу тазалығын және керннің букске престелу дұрыстығын;

      6) қағаз диэлектрикті салма арасындағы парақтардың саны 4 жоғары күштік конденсаторлар – секцияларды қабылдау және бақылау;

      7) қағаз-пленка диэлектрикті жоғары күштік конденсаторлар – секцияларды қабылдау және бақылау;

      8) контакторлар, қосқылар, реле және басқа да ұқсас аппараттар – техникалық шарттарға сәйкес жұмысын тексеру;

      9) контакторлар, реле – магнитті жүйесінің құрастырылуын тексеру,

      10) электр тұрмыстық машиналар мен аппараттар – тораптардың құрастырылуын бақылау және электр беріктігін тексеру,

      11) қарсылық аспаптары – құрастырылу сапасын бақылау және электрлі тексеру;

      12) тілді аспаптар – құрастырылу сапасын және монтаж жүйелерінің дәнекерленуін тексеру, электр параметрлерін тексеру;

      13) момент пружиналар – үшін өлшеу;

      14) бірыңғай сериялы асинхронды электр қозғағыш роторлары – теңгермесін тексеру;

      15) полюстерінің ұзындығы 1000 милиметр дейінгі магниттік жүйелер – құрастырылуын бақылау;

      16) жалпы нысандағы электр машиналары статорлары - калибр бойынша паздарын тексеру;

      17) шунтылар – механикалық және электрлі параметрлері бойынша тексеру;

      18) бірыңғай сериялы асинхронды электр қозғағыштар – айналма арасындағы оқшаулауының электр беріктігін тексеру;

      19) электр машиналарының зәкірлері мен роторлары – статикалық теңгермесін бақылау.

66-параграф. Электр машиналарын, аппараты мен аспаптарын құрастыруды бақылаушы, 4-разряд

      163. Жұмыс сипаттамасы:

      тұрақты және ауыспалы токпен істейтін қуаты шағын және орташа күрделі электр машиналары, жоғары вольтті және төмен вольтті жауапты емес аппараттарды, 1,5-1,0 сыныпты қалқанды электр өлшеу аспаптарын, 2,5 сыныптық өзі жазатын бір және үш фазалы аспаптар мен 0,01 сыныпты қарсыласу аспаптарын бақылау және соңғы қабылдау;

      конденсаторлардың алмалы бөлігінің вакуумді сіңдірілімі мен күштік құрастырылуын бақылау;

      құрастыру кезіндегі ақаудың себептерін анықтау және оларды жою үшін уақытында шара қабылдау;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптары мен қондырғыларды оларды өздігінен баптап және реттей отырып пайдалану;

      байламданатын бөлшектердің өзара орналасуы мен үстіңгі қабаттарының жымдасуын әмбебап өлшеу аспабының көмегімен тексеру;

      қабылданған және бракқа шығарылған өнімнің есебі мен есептілікті жүргізу.

      164. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін электротехникалық бұйымдардың құрылысын, нысанын, жұмыс қағидатын және оларды құрастыру технологиясын;

      дайындалатын өнімге арналған мемлекеттік стандарттарды;

      бақылау әдістері мен қабылдау қағидаларын;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптары мен қондырғыларының құрылысын, нысанын, жұмыс қағидатын және оларды пайдалану қағидаларын, баптау мен реттеу тәсілдерін;

      жол берілетін шектеулерді, өңдеу сыныбын, дәлдігі мен тазалығын;

      электр техникасының негізгі заңдарын;

      қабылданған және бракқа шығарылған өнімнің есебі мен есептілікті жүргізу қағидаларын;

      бракты анықтау және алдын алу тәсілдерін.

      165. Жұмыс үлгілері:

      1) автоматты ажыратқыштар – соңғы құрастырылуы мен реттелуін бақылау;

      2) май ажыратқыштары – соңғы құрастырылуын бақылау;

      3) генераторлар – принципиальді схема бойынша монтаждалуын бақылау;

      4) машиналар мен тұрмыстық электр аппараттары – бақылау сынақтары мен қабылдау;

      5) қарсыласу аспаптары: магазиндер, мостылар, потенциометрлер, үлгі катушкалар, потенциометриялық және мостылы қондырғылар - электр параметрлері бойынша тексеру;

      6) полюстерінің ұзындығы 1000 милиметр артық магнитті жүйелер – құрастырылуын бақылау;

      7) магнитті стансалар – түпкілікті құрастырылуын бақылау.

      8) баспа схемалары – күйдірмелеу сапасын тексеру;

      9) қуаты 100 киловольт дейінгі тұрақты және ауыспалы токпен істейтін электр қозғағыштар – үлгілік бақылау сынақтары және қабылдау;

      10) номинальдік айналу жылдамдығы 3000 минутына айналым дейінгі электр машиналарының зәкірлері мен роторлары – динамикалық теңгерімділігін бақылау.

67-параграф. Электр машиналарын, аппараты мен аспаптарын құрастыруды бақылаушы, 5-разряд

      166. Жұмыс сипаттамасы:

      тұрақты және ауыспалы токпен істейтін ерекше күрделі электр машиналары, жоғары вольтті аппараттарды, басқару пульттері мен қалқантерін, жоғары сыныпты дәлдіктегі электр өлшеу аспаптары мен қондырғыларын, басқа да электр техникалық бұйымдарды техникалық шарттарға сәйкес бақылау және соңғы қабылдау;

      құрастырылатын электр техникалық бұйымдардың паспорт деректеріне сәйкестігін арнаулы стендіде тексеру;

      электр машиналарының, аппараттары мен аспаптарының жол берілетін шекті жүктемесін есептеу;

      трансформаторлардың кернеуші қайта қосқыштарының жұмысын жүктемемен кернеуді реттей отырып тексеру;

      дайындалатын бұйымдар паспорттарын жасау және қабылдау актілер мен сынақ хаттамаларын ресімдеу;

      брактың алдын алу жұмыстарын орындау.

      167. Білуге тиіс:

      қабылданатын электр техникалық бұйымдардың құрылысын, нысанын, жұмыс қағидатын және оларды құрастыру технологиясын;

      дайындалатын өнімге арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      тексеру және сынау жабдықтары мен қондырғыларын, оларды баптау және реттеу қағидаларын;

      қабылданатын тораптар мен механизмдерді, электр техникалық бұйымдарды сынаудың тәртібі мен әдістемесін;

      жоғары вольтті электр техникалық бұйымдарды сынаудың ерекшеліктері мен қағидаларын;

      электр техника мен электр механика негіздерін;

      жол берілетін шектеулерді, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлерін;

      қабылдау актілері мен сынау хаттамаларын ресімдеу қағидаларын.

      168. Жұмыс үлгілері:

      1) арнаулы нысандағы, күрделі электр сызбасы бар аппараттар – монтажды, құрастырылуы мен реттелуін бақылау;

      2) ваттметрлер, фазометрлер, өздігінен жазатын жиілік өлшегіштер, көп шектеулі аспаптар, авариялық өздігінен жазатын аспаптар мен импульс датчиктері – барлық электр параметрлері бойынша толық тексеру;

      3) жоғары вольтті ажыратқыштар – соңғы құрастырылуын бақылау;

      4) қарсыласу катушкалары – үлкен токпен тексеру;

      5) сырғыма подшипникті электр машиналары – стендіде сынау үшін құрастырылуын бақылау;

      6) арнаулы нысандағы тұрақты ток микроқозғағыштары – үлгілік сынау және қабылдау;

      7) сандық аспаптар, потенциометрлер – потенциометрлік қондырғыларды барлық электр параметрлері бойынша қабылдау;

      8) басқару пульттері – монтажды бақылау;

      9) ірі турбогенератор роторы – құрастырылуын операциялық бақылау;

      10) қуаты 100 киловат жоғары тұрақты және ауыспалы ток электр қозғағыштары – үлгілік бақылау және қабылдау;

      11) 400 және 500 герц арнаулы электр қозғағыштары – жұмысын және құрастырылуын зерттеу және тексеру;

      12) 3000-нан 10000 минутына айналым дейінгі номинальдік жылдамдықтағы электр машиналарының зәкірлері мен роторлары – динамикалық теңгерімділігін бақылау.

68-параграф. Электр машиналарын, аппараты мен аспаптарын құрастыруды бақылаушы, 6-разряд

      169. Жұмыс сипаттамасы:

      тұрақты және ауыспалы токпен істейтін күрделі және ерекше жауапты арнаулы нысандағы электр машиналарын, турбо және гидрогенераторларды, жоғары вольтті ірі габаритті күштік трансформаторларды, ерекше жауапты және бірегей электр аппараттарды, стансалар мен басқару пульттерін, үлгілік электр өлшеу аспаптары мен дәлдік сыныбы жоғары қондырғыларын техникалық шарттарға көзделген сынақтардың барлығын орныдай отырып бақылау және соңғы қабылдау;

      бақылау және сынау кезінде анықталған ақауларды зерттеуге, осы ақауларды жою және алдын алу жөніндегі іс-шараларды әзірлеуге қатысу;

      қабылданған өнімге паспорттар мен формуляр дайындау, қабылдау актілері мен сынақ хаттамаларын ресімдеу.

      170. Білуге тиіс:

      қабылданатын электр техникалық бұйымдардың құрылысын, нысанын, жұмыс қағидатын және конструктивтік ерекшеліктерін;

      күрделі және ерекше жауапты электр машиналарын, аппараттары мен аспаптарын құрастыру, монтаждау және сынау технологиясын;

      қабылданатын бұйымдарды бақылау және сынау әдістерін;

      бақылау және сынау үшін қолданылатын жабдықтар мен қондырғыларды, оларды баптау және реттеу тәсілдерін;

      қабылданатын бұйымдарды құрастыру, монтаждау, сынау және пайдалану кезінде анықталатын ақаулардың негізгі түрлері мен себептерін, олардың алдын алу және жою тәсілдерін.

      171. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

      181. Жұмыс үлгілері:

      1) автоматты реттеу жүйесі бар жаңғыртушы электр машинасы агрегаттары – бақылау және құрастырылуын қабылдау;

      2) үлгілік катушкалар – температура коэффициенттерін өлшеу;

      3) металлургия өнеркәсібіне және кеме жасауға арналған ерекше жауапты электр машиналары – құрастырылуын бақылау және коллекторларды қабылдау;

      4) өздігінен қозу жүйелері, басқару, кернеуді ұстап тұру және реттеу қалқандары – параметрлері мен монтажды бақылау және құрастырылуын қабылдау;

      5) сутегілі немесе сумен салқындатылатын турбо және гидрогенератор статорлары – белсенді болаттың құрастырылуын қабылдау (белсенді болаттың құрастырылуы, престемелеу тығыздығын аспаптардың көмегімен тексеру);

      6) сутегілі немесе сутегімен-сумен салқындатылатын турбо және гидрогенераторлар мен сумен салқындатылатын ірі жауапты электр машиналары – қондырғының газ тығыздығын бақылау және сынау үшін құрастырылуын бақылау;

      7) 10000 минутына айналымнан жоғары номинальдік жылдамдықтағы электр машиналарының зәкірлері мен роторлары, сондай-ақ турбогенераторлар мен ірі электр машиналарының роторлары – динамикалық теңгерімділігін бақылау.

69-параграф. Электр монтажшы-сызбашы, 1-разряд

      172. Жұмыс сипаттамасы:

      тораптар мен бұйымдардың электр сызбасын монтаждаумен байланысты қосалқы жұмыстарды орындау;

      қорғану және таңбалаушы трубкаларды пневматикалық, механикалық және қол қайшыларында жиегі бойынша немесе үлгі бойынша мөлшерлеп кесу;

      сымдарды тазарту және кабель ұштарын орнату,

      қаусырма, қамытшалар мен шағын көлемді кабель ұштарын жасау;

      қарапайым шаблондарды қолдана отырып белгі қою;

      өткізгіштерді белгіленген түрге бояу;

      өткізгіштерді оқшаулау және кабельді таңбалау.

      173. Білуге тиіс:

      қарапайым схемаларды шаблон мен үлгі бойынша монтаждау қағидаларын;

      қарапайым слесарлік және электромонтаждау құралының және айлабұйымдарының атауын, нысаны мен қолдану тәсілдерін;

      қарапайым электр машиналарының нысанын;

      өткізгіштерді салу жолдарын;

      икемді монтажды дайындау тәсілдерін;

      электротехника жөніндегі негізгі мәліметтерді.

      174. Жұмыс үлгілері:

      1) картон биркалар – жасау;

      2) бензоэлектрлі агрегаттар – магнитті күшейткіш пен дросселді дәнекерлеуге арналған өткізгіштерді өңдеу;

      3) қосуды реттеу аппаратурасының қарапайым бөлшектері – жасау;

      4) сақтандырғыш корпусы – балқыма сынаны орнату;

      5) реле шкафтары – втулка мен қаусырманы орнату.

70-параграф. Электр монтажшы-сызбашы, 2-разряд

      175. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым электр схемасын чертеждер мен үлгілер бойынша монтаждау және байламдау;

      өткізгіш топтарын байламдау және оқшаулау, оқшаулау лагымен сіңірмелеу;

      күштік тізбедегі қарапайым шиналарды чертеж немесе шаблон бойынша жасау және оны бұйымға орнату;

      монтажды схема бойынша салу;

      сымдар мен топтық қосындыларды эскиз бойынша салу.

      176. Білуге тиіс:

      қарапайым схема монтажы қағидаларын;

      түрлі маркадағы және қимадағы қарапайым схемалардың жұмсақ монтажын жасау тәсілдерін;

      монтаж кезінде қолданылатын құрал мен айлабұйымның нысаны мен қолдану қағидаларын;

      схеманың негізгі тораптарының шартты белгілерін;

      сымның маркасы мен қимасын;

      чертеждер мен схемаларды орындалатын жұмыс көлемінде оқуды;

      электротехника негіздерін.

      177. Жұмыс үлгілері:

      1) бензоэлектрлі агрегаттар – вольтметрді, амперметр мен жиілік өлшегіш орнату және қосу;

      2) бензоэлектрлі агрегат аппаратурасына арналған монтаждау жгуттары – жасау;

      3) монтаж сымдарының ұштары – ұштарды дәнекерлеу және бандаждау;

      4) жарық беру желісі – проводка бойынша белгілеу;

      5) турбогенераторлар – статор орамының өткізгіштерін транспозициялау;

      6) жоғары вольтті конденсатор қондырғылары – толық электр монтаждау;

      7) шағын габаритті қосу және жарық беру қалқантері – монтаждау және өткізгіштерді салу.

71-параграф. Электр монтажшы-сызбашы, 3-разряд

      178. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделілігі орташа электр сызбасын чертеждер мен үлгілер бойынша монтаждау және байламдау;

      монтаждалған сызбаларды қаусырмамен бекіту;

      дәнекерлеуге арналған қосу шиналарын құрастыру және оларды дәнекерлеу;

      есіктер мен шкаф қақпақтарына арналған өткізгіштер топтарының шарнирлі өтпелерін жасау;

      таратып бөлу секцияларындағы күштік тізбені орнату жеріне еркін жетерліктей етіп монтаждау;

      магнитті стансаларды, басқару қалқантерін, аппараттар мен аспаптарды комилиметрутациялау.

      179. Білуге тиіс:

      қосуды реттеу аппаратурасының атауы мен нысанын;

      монтаждауда қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен қондырғыларының нысанын және қолдану қағидаларын;

      дәнекерлеуге, күйдіруге, бұрғылауға және басқа да жұмыстарға арналған монтаждау құралын, айлабұйымдар мен басқа да жабдықтарды;

      электр техникасы мен электр механикасы негіздерін орындалатын жұмыс көлемінде.

      180. Жұмыс үлгілері:

      1) бензоэлектрлі агрегат құрылғыларының разрядтау блоктары - электр монтаждау;

      2) генераторлар – аппаратура блогімен электр монтаждау;

      3) ауыспалы ток контакторы – орнату;

      4) ингитронды контакторлар – электромонтаждау және барлық элементтері бойынша қосу;

      5) кір жуу машиналары – толық электр монтаждау;

      6) контакті панельдері – орнату, қосу және сынау;

      7) пісіру машиналарының басқару пульттері – монтаждау, орнату және сызбаны қоңыраулату;

      8) диаметрі екі дюймге дейінгі трубалар – сызба бойынша тарту;

      9) бірінші габаритті төмен вольтті конденсатор қондырғылары – толық электр монтаждау;

      10) жгут байламына арналған шаблондар – жасау.

72-параграф. Электр монтажшы-сызбашы, 4-разряд

      181. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі электр схемасын чертеждер мен үлгілер бойынша немесе орны бойынша монтаждау және байламдау;

      шиналарды кесу және қыздыру қондырғылары мен құрылғыларда майыстырған орындарын күйдіре отырып, бірнеше тегістікте қырынан майыстыру;

      күрделі схеманың эталонды шаблондарын жасау;

      тұрақты және ауыспалы ток электровоздарындағы электр және пневматикалық жабдықты, пневматикалық тізбені монтаждау;

      оқшаулау қарсылығын мегометрмен немесе басқа да аспаптармен тексеру;

      икемді монтаж сымдарын электр схемасы бойынша іріктеу;

      монтаж ақауларын табу және жою.

      182. Білуге тиіс:

      монтаждау үшін қолданылатын қосуды реттеу аппаратурасының, бақылау-өлшеу аспаптары мен қондырғыларының құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      қимасына қарай мыс шиналарды қабырғасына майыстыру шекті радиустарын;

      дайындалатын бұйымдардың нысаны мен принципті монтаж схемаларын;

      монтаж технологиялық кезектілігін;

      икемді монтаж сымдары сыныптамасын;

      оқшаулау материалдарының нысанын және түрлері мен қасиеттерін;

      электр машиналарды, аппараттар мен аспаптарды құрастыру және монтаждау кезінде туындайтын ақауларды және оларды жою тәсілдерін.

      183. Жұмыс үлгілері:

      1) бензоэлектрлі агрегаттары – кернеу блогын электр монтаждау және реттеу;

      2) күшейткіш блоктар – құрастыру және электр монтаждау;

      3) калориферлі және камералы пештерге арналған трубалы қысымдауыштар – жасау және монтаждау;

      4) генераторлардың киловольт-амперрцты өзгерткіштері – толық монтаждау;

      5) бірінші габариттен жоғары төмен вольтті конденсатор қондырғылары - толық электр монтаждау;

      6) экскаваторлардың күштік тізбе шиналары – жасау және контакторлар мен шықпа шпилькаларға бекіту;

      7) магистральдің электровоздар – бас трансформатор мен тіктеуішке шиналарды толық дайындау және монтаждау.

73-параграф. Электр монтажшы-сызбашы, 5-разряд

      184. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі, түрлі қимадағы өткізгіш саны көп электр сызбасын, аппаратура мен аспаптарды монтаждау;

      монтаждау және оны аппаратурамен бекіту;

      стансалар мен басқару пульттерін толық монтаждау;

      шиналарды панельдерде күрделі орналастыра отырып орнату;

      панель схемалары мен қалқан секцияларын жалпы схемаға қосу;

      күштік тізбені селекторлы қайта қосқыштары бар күрделі конфигурациялы шиттерімен монтаждау;

      күрделі конфигурациялы шиналарға арналған шаблондарды жасау;

      жгут салынатын панельдерге белгі салу және тізбеге қосымша қарсылықтар орнату, схеманы, дұрыс қосылуын, барлық аппараттар мен блокировка жүйелерінің өзара әрекеттерін тексеру.

      185. Білуге тиіс:

      аппаратура мен аспаптардың, стансалар мен басқару пульттерінің құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын;

      схемаға қосылған аппаратура мен аспаптардың қағидаты мен кезектілігін;

      анағұрлым күрделі электр монтаждау тәсілдерін және электр тізбегіндегі түрлі параметрлерді өлшеу тәсілдерін;

      монтаждалған сызбаларды арнаулы аспаптардың көмегімен бақылау әдістерін.

      186. Жұмыс үлгілері:

      1) арнаулы нысандағы аппараттар – монтаждау және реттеу;

      2) монтаждау панельдері мен магистральді электровоз релесі – толық құрастыру, электр монтаждау, реттеу және сынау;

      3) декадалық есептеуіш өзгерткіштері – электр монтаждау;

      4) басқару қалқантері – сызбаға сәйкес орнында монтаждау;

      5) пирометриялық және басқару шкафтары – монтаждау және комилиметрутациялау;

      6) магистральдік электровоздар – монтаждау және электр тізбелерін баптау.

74-параграф. Электр монтажшы-сызбашы, 6-разряд

      187. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі қимадағы өткізгіш саны көп тәжірибелік және эксперименталды электр сызбасын, аппаратура мен аспаптарды монтаждау;

      аппаратураға, ток күшіне, кернеу мен аппаратура мен аспаптардың орындалуына қарай монтаж сымын іріктеу;

      монтаждау және құрастыру ақауларын біртіндеп жоя отырып, схема учаскелерін анағұрлым оңтайлы орналастыра отырып қондырғы жұмысын тексеру;

      бірегей және прецизионды жабдықтың анағұрлым күрделі комилиметрутационды аппаратурасы мен электр механизмдерін баптау;

      монтаждау мен таңбалаудың принципті схемасын жасау.

      188. Білуге тиіс:

      жиналатын электр машиналарының, аппараттар мен аспаптардың конструктивтік ерекшеліктері мен жұмыс қағидатын;

      жабдықты, кез келген қуатты және кернеулі әртүрлі күрделі электр желілерін монтаждау жөніндегі қағидаларды және техникалық шарттарды;

      сызбалардағы жол берілетін жүктемелер мен қызып кетулерді.

      189. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

      190. Жұмыс үлгілері:

      1) басқару және қоректендіру стансаларын тұрақтандыру блоктары – электр монтаждау және сызбаны қоңыраулату;

      2) магнитті контролерлер – толық электр монтаждау;

      3) әмбебап электронды есептеу машиналары мен өзгерткіштер – толық монтаждау және баптау;

      4) температураны автоматты реттейтін және барлық механизмдері басқарылатын электр калориферлі пештер – монтаждау және комилиметрутациялау;

      5) басқару және қоректендіру стансалары – толық комилиметрутациялау, шаблондарын жасау, станса жұмысын реттеу;

      6) арнаулы электр қозғалыс қалқантері – күштік басқару тізбелерін толық монтаждау.

75-параграф. Электр оқшаулау бұйымдары мен материалдарын лактаушы, 2-разряд

      191. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау бұйымдары мен материалдарын батыру, тозаңдату немесе әдісімен кистімен қолмен бір және бірнеше мәрте лактау процесін жүргізу;

      материалдар мен бұйымдарды лактауға дайындау, сұрыптау және тазарту;

      лакты, айлабұйымдарды дайындау;

      жұмыс орнын дайындау, желдеткішті қосу;

      ораулы бұйымдарды, ламельдерді, слюдаланған электр оқшаулау материалдарын және тағы баска ванналарда батыру, тозаңдату, үстінен құю әдісімен немесе кистімен біркелкі лактау;

      лакталған бұйымдарды ауада кептіру үшін немесе арнаулы жазық және тік пештерде кептіру үшін айлабұйымдарға орнату;

      қаңылтырларды арнаулы машиналарда қағазбен жапсырмалау және газбен, мұнаймен немесе электр қыздырылатын конвейерде кептіру;

      жабдықты тазалау.

      192. Білуге тиіс:

      лактауға дайындық операцияларының орындалу кезектілігін;

      электр оқшаулау бұйымдары мен материалдарын лактау жолдарын, қолданылатын лактың маркалары мен қасиеттерін;

      лакталған бұйымдар мен материалдарды кептіру пештеріне салу әдістерін және оларда пеште орнатуды;

      пешпен кептіру режимдерін;

      ауамен кептіру кезінде бұйымның дайындығын анықтау әдістерін;

      жапсыру машиналарын басқаруды;

      пульверизатордың құрылысын және оларды пайдалану қағидаларын;

      брак түрлерін және олардың алдын алу тәсілдерін.

76-параграф. Электр оқшаулау бұйымдары мен материалдарын лактаушы, 3-разряд

      193. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау бұйымдары мен материалдарын газбен қыздырылатын лактау машиналарында лактау және парафиндеу процесін жүргізу;

      жабдықты дайындау және баптау;

      бұйымдарды лактау машинасының қабылдау механизміне орнату, желім мен лакті ваннаға құю;

      қағазды, фольганы және орамадағы оқшаулау материалдарын, үздіксіз жылжыған таспаға оны ваннадан өткізген кезде лак қабатты автоматты жағумен және сіңірілетін құрамилиметрен лактау.

      194. Білуге тиіс:

      газбен қыздырылатын лактау машиналарының құрылысын, нысанын және баптау мен басқару қағидаларын;

      бұйымдар мен материалдарды механикалық лактаудың жолдары мен тәсілдерін;

      материал таспасының жылжу жылдамдығын реттеуді;

      салынатын лак қабатының қалыңдығын; лактар мен сіңірілетін құрамның тұтқырлығы мен консистенциясын анықтау әдістерін;

      брак түрлерін және олардың алдын алу тәсілдерін.

77-параграф. Электр оқшаулау бұйымдары мен материалдарын лактаушы, 4-разряд

      195. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау бұйымдары мен материалдарын электрмен қыздырылатын лактау машиналарында лактау және парафиндеу процесін жүргізу;

      лакті бұйымдар мен материалдарға білікшемен жағу;

      лактайтын материалдың қалыңдығына және лакті пленканың қалыңдығына қарай білікше аралығын реттеу;

      лак пленкасының омдік қарсылығын арнаулы қондырғыда өлшеу;

      температура режимдерін аймақ бойынша бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      ашық пазды және саңылаулы күрделі конфигурация сегменттерін синтетикалық, полиэфироэпоксидті және кремний органикалық лактармен лактау.

      196. Білуге тиіс:

      электрмен қыздырылатын лактау машиналарының құрылысын, нысанын және баптау мен басқару қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен арнаулы қондырғылардың нысанын және пайдалану қағидаларын;

      қолданылатын лактардың рецептурасы мен қасиеттерін;

      бұйымдар мен материалдарды лактау кезінде талап етілетін температура режимдерін;

      лакталған бұйымдар мен материалдар сапасына қойылатынға техникалық талаптарды.

78-параграф. Электр оқшаулау лактарын, шайырлар мен мастикаларды пісіруші, 2-разряд

      197. Жұмыс сипаттамасы:

      битумді-регенеративтік қоспаларды, эпоксидті шайырлар мен электр оқшаулау лактарды (майлы-асфальтты, сіңіруші, жабынды, желімдеуші, майлы-шайырлы), эмальді лактарды берілген рецептура бойынша пісіру процесін жүргізу;

      шикізаттар мен жартылай шикізаттарды өлшеу;

      компоненттерді технологиялық кезектілікпен ұнтақтау және қазандарға, фенол балқытпаларға салу;

      пісіру температурасын қадағалау;

      шайыр үстіндегі суды пісіріп жіберу және фенолды балқыту;

      мастиканы қалыптарға, шайыр мен шайыр үсті суларын, оқшаулау композициялары мен лактарды ыдыстарға бөліп құю және оларды тасымалдау.

      198. Білуге тиіс:

      электр оқшаулау лактарын, шайыр мен мастиканы пісірудің технологиялық процесі негіздерін;

      пісіру қазандары мен фенол балқытқыштарға қызмет көрсету қағидаларын;

      қолданылатын компоненттердің атауы мен нысанын;

      тиеу таразыларын пайдалану қағидаларын.

79-параграф. Электр оқшаулау лактарын, шайырлар мен мастикаларды пісіруші, 3-разряд

      199. Жұмыс сипаттамасы:

      майлы-битумді лактар мен зығырлы және жартылай кебетін май негізіндегі жартылай шикізаттарды, эмальді лактарды, битумді және церезинді компаундтарды, фенольнді және крезольді формальдегидті спиртсіз шайырларды, сиккативтерді пісіру процесін жүргізу;

      жабдықты жұмысқа дайындау;

      шикізаттар мен жартылай шикізаттарды өлшеу, дозалау және пісіру қазандарына салу;

      пісіру температурасын бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      лактың, шайыр мен мастиканың дайын болуын анықтау;

      лактарды сүзу және қабылдау ыдыстарына тұндыруға қою және сақтау;

      пісіру режимін арнаулы журналға жазу.

      200. Білуге тиіс:

      пісіру қазандары мен фенол балқытқыштардың, таразылардың құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      негізгі лакты, шайыр мен мастиканы пісірудің технологиялық процесін, олардың рецептурасын;

      шикізаттың, лактың, шайыр мен мастиканың негізгі түрлерінің қасиеттері мен нысанын, оларға қойылатын техникалық талаптарды;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      пісіру барысында туындайтын брак түрлерін, оларды анықтау мен алдын алу тәсілдерін;

      пісіру режимін жазуды жүргізу нысандарын.

80-параграф. Электр оқшаулау лактарын, шайырлар мен мастикаларды пісіруші, 4-разряд

      201. Жұмыс сипаттамасы:

      майлы мастикалар мен лактарды, тунгы майлы жартылай шикізаттарды, алкидті, модифицирлендірілмеген және модифицирлендірілген, фенольді және крезольді-формальдегидті спиртті, фенольді және крезольді-формальдегидті, эпоксидті-фенольді және термореактивті компаундовтарды пісіру процесін жүргізу;

      диэлектрлік ферромагнитті массаны эпоксидті шайыр негізінде жасау;

      жабдықтың жұмысы мен бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін қадағалау;

      пісіру барысында қажетті компоненттерді қосу;

      шайырды, лактарды, сиккативтер мен жартылай шикізаттарды дайындау кезінде конденсация немесе полимеризация процесінің аяқталғанын көзбен немесе бақылау-өлшеу аспаптары бойынша анықтау;

      техникалық және есеп құжаттамасын жүргізу.

      202. Білуге тиіс:

      негізгі және қосалқы жабдықтың, арматура мен комилиметруникациялардың құрылысын, жұмыс қағидаты мен пайдалану қағидаларын;

      шикізаттың, көмекші материалдардың, өнімнің физикалық-химиялық және технологиялық қасиеттерін, оларға қойылатын талаптарды;

      мастикалардың, шайырдың, лактар мен жартылай шикізаттардың барлық түрлері мен маркаларының рецептурасы мен технологиялық процесін;

      шайырдың, лактар мен жартылай шикізаттардың дайындық деңгейін бақылау-өлшеу аспаптары бойынша анықтау әдістерін;

      сынама алу және талдау жүргізу әдістерін;

      брактың түрлері мен себептерін, оларды алдын алу және жою тәсілдерін.

81-параграф. Электр өлшеу аспаптарын құрастырушы, 1-разряд

      203. Жұмыс сипаттамасы:

      құрастыруға дайындық жұмыстарын; құрастыруға арналған бөлшектерді тазалау, сүрту, жуу, жинақтауды орындау;

      қарапайым қол және электр және пневматикалық жетекті құралдарды пайдалану;

      өлшеу аспаптарының қарапайым сызбасын құрастыру.

      204. Білуге тиіс:

      жекелеген тораптардың құрастырылу кезектілігін;

      қарапайым қол және механикаландырылған құралдарды, орнатылатын бекітпе құрылғылардың нысаны мен қолдану қағидаларын;

      бекітпе бөлшектердің негізгі типтері мен олардың нысанын;

      қарапайым электр монтаждау схемаларын;

      электр техника жөніндегі қарапайым негізгі мәліметтерді.

82-параграф. Электр өлшеу аспаптарын құрастырушы, 2-разряд

      205. Жұмыс сипаттамасы:

      өлшеу аспаптарына арналған қарапайым тораптар мен бөлшек топтарын бөлшектердің қосылған жерлері мен өзара бекіту орындарын жеткере отырып, қарапайым әмбебап құрылғылар мен құралдарды қолданып құрастыру;

      өлшеу аспаптарын реттеуге арналған қарапайым электр өлшеу қондырғыларын сызба бойынша құрастыру және баптау;

      қарапайым тораптар мен бөлшек топтарын дәнекерлеуге дайындау;

      тораптар мен бөлшектерді құрастыру кезінде анықталған ақауларды анықтау және жою.

      206. Білуге тиіс:

      жиналатын тораптардың нысанын, құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      құрастыруға қойылатын техникалық талаптарды;

      механикалық және электрмен реттеу тәсілдерін;

      құрастыру және реттеу кезінде пайдаланылатын арнаулы айлабұйымдар мен құралдардың құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      бақылау электр өлшеу аспаптары мен қондырғыларының нысанын және оларды қолдану қағидаларын;

      жол берілетін отырғызу шектерін, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері жүйесі туралы негізгі мәліметтерді;

      электротехника негіздерін, орындалатын жұмыс көлемінде.

      207. Жұмыс үлгілері:

      1) бір фазалы шунттар – манганинді пластиналарды ұштармен жинақтау және құрастыру;

      2) екі және үш шектеулі шунттар – толық құрастыру;

      3) бір фазалы электр есептеуіштер – құлақшаны электр есептеуіш цоколіне бұрамалау, ток жеткізгіні цоколға орнату; шыныны корпусқа бұрамалау, құлып планкісін есептеуші құрылғыға бұрамалау.

83-параграф. Электр өлшеу аспаптарын құрастырушы, 3-разряд

      208. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым электр өлшеу аспаптарын құрастыру, механикалық және электрлі реттеу;

      бөлшектерді бұрғылау, токарлық және фрезер станоктарында слесарлық және механикалық өңдеу;

      жұмсақ дәнекермен дәнекерлеу және қалайылау;

      қарапайым бөлшектерді шынықтыру және кейіннен жеткере отырып өңдеу;

      жиналатын тораптар мен аспаптарды механикалық және электрлі реттеуге арналған бақылау электр өлшеу аспаптары мен өздігінен бапталатын қарапайым арнаулы қондырғыларды пайдалану;

      ток қарсылығын, кернеуін және қуаты мен тағы баска айқындау;

      жасалатын аспаптарды анықталған ақауларын жоя отырып сынау.

      209. Білуге тиіс:

      жекелеген тораптардың нысанын, құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      бұрғылау, токарлық және фрезер станоктарының құрылысын, оларда жұмыс істеу қағидаларын;

      арнаулы және әмбебап құрылғылар мен құралдардың құрылысын және олардың нысанын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және оларды қолдану қағидаларын;

      жұмсақ дәнекер мен флюстердің құрамын; жол берілетін отырғызу шектерін, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері жүйесін;

      тұрақты және ауыспалы ток тізбесіндегі кернеуді, ток күшін өлшеу тәсілдерін;

      шағын, орта және үлкен қарсылықтарды өлшеу ерекшеліктерін;

      бригадалық құрастыруды ұйымдастыру және бригаданың өндірістік тапсырманы орындау есебін жүргізу қағидаларын.

      210. Жұмыс үлгілері:

      1) гальванометрлер – құрастыру және жылжымалы бөлігін тартпаларын, шықпаларын, рамкасы мен спиралін дәнекерлей отырып реттеу;

      2) диаметрі 4 милиметр жоғары термобу кабелінен жасалған термобу
жиынтығы – құрастыру;

      3) микроамперметрлер – 1,0 сыныпты өздігінен жазатын милливольтметрлер – бөлшектерін жасау, құрастыру және комилиметрутациялық блокты тексеру;

      4) мостылар - құрастыру және бөлшектерін жасай отырып реттеу;

      5) осциллографтарға арналған уақыт белгілеуіштер – бөлшектерін жасау және құрастыру;

      6) осциллографтарға арналған жарықтандырғыштар – құрастыру, ретттеу және аспап корпусына орнату;

      7) аспаптарды таспалы тарту механизмі үстелдері – таспа тарту механизмін құрастыру және корпусқа орнату, объектив фокусін реттеу;

      8) арнаулы қондырғылар – құрастыру, қоректендіру блогін жинақтау және электрмен тексеру;

      9) бір фазалы электр есептеуіштер – толық құрастыру және реттеу.

84-параграф. Электр өлшеу аспаптарын құрастырушы, 4-разряд

      211. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделілігі орташа электр өлшеу аспаптарын, бөлшектерін ішінара дайындап, жеткере отырып құрастыру, механикалық және электрлі реттеу, градуирлеу және сынау;

      бөлшектерді кейіннен слесарлық өңдей отырып, арнауды станоктарда толық механикалық өңдеу;

      жауапты бөлшектерді шынықтыру және жіберу;

      өңдеудің оңтайлы кезектілігін таңдау;

      түрлі қатты дәнекермен дәнекерлеу;

      арнаулы кесу құралын жасау;

      қарапайым механикалық есептер базасында күрделі емес геометриялық фигураларды құру;

      күрделі қоспа сызбасын жасау және оларды түрлі дәнекермен дәнекерлеу;

      әртүрлі типтегі электр өлшеу аспаптарын орташа жөндеу.

      212. Білуге тиіс:

      жасалатын аспаптардың құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын, түрлі есептеуіш, сағат, электромагнитті және басқа да механизмдердің конструктивтік ерекшеліктерін;

      аспаптарды механикалық және электрлі реттеу тәсілдерін;

      арнаулы және әмбебап құрылғылар мен құралдардың құрылысын және олардың нысанын; бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және оларды қолдану қағидаларын;

      жұмсақ дәнекер мен флюстердің құрамын; жол берілетін отырғызу шектерін, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері жүйесін;

      тұрақты және ауыспалы ток тізбесіндегі кернеуді, ток күшін өлшеу тәсілдерін;

      шағын, орта және үлкен қарсылықтарды өлшеу ерекшеліктерін;

      құрастыру, реттеу және сынау кезінде туындайтын ақауларды және оларды жою тәсілдерін;

      электр техникасы және механика негіздерін, орындалатын жұмыс көлемінде.

      213. Жұмыс үлгілері:

      1) қоректендіру блоктары, күшейту блоктары, автоматика блоктары – монтаж сызбаларын шабақтау және дәнекерлеу;

      2) гальванометрлер – толық құрастыру, механикалық және электрлі реттеу;

      3) диаметрі 4 милиметрге дейінгі термобу кабелінен жасалған термобу
жиынтығы – құрастыру;

      4) 0,05 сыныпты мостылар – аспапты жеткеру және электрмен тексеру;

      5) көп шектеуді жылжымалы аспаптар – бөлшектерді жасау және жылжымалы жүйені құрастыру;

      6) фотоэлектрлі күшейткіштер - өлшеу механизмін құрастыру;

      7) камертонды жиілік өлшеуіштер - бөлшектерді жеткере отырып толық құрастыру.

85-параграф. Электр өлшеу аспаптарын құрастырушы, 5-разряд

      214. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі электр өлшеу аспаптарын, бөлшектерін ішінара дайындап, жеткере отырып құрастыру, механикалық және электрлі реттеу, градуирлеу және сынау;

      жауапты тораптарды бір үлгілі әмбебап және арнаулы жабдықты өздігінен баптай отырып жасау;

      түрлі дәнекерлерді жасау және күрделі сызбаларды дәнекерлеу;

      жауапты бөлшектерді қырлап жеткере отырып шыңдау және жіберу;

      күрделі электр өлшеу қондырғылары мен бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану;

      арнаулы кесу құралын есептеу және жасау;

      әртүрлі сынауларды жүргізуге қатысу.

      215. Білуге тиіс:

      күрделі электр өлшеу аспаптарының құрылымын, нысанын, жұмыс принципі мен конструкциясын;

      әр үлгілік арнаулы және әмбебап құрылғылар мен құралдардың құрылымын және олардың нысанын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және оларды қолдану ережесін;

      жұмсақ дәнекер мен флюстердің құрамын;

      жол берілетін отырғызу шектерін, бұдырлык киловольт-амперлитеттері мен параметрлері жүйесін;

      тұрақты және ауыспалы ток тізбесіндегі кернеуді, ток күшін өлшеу тәсілдерін;

      шағын, орта және үлкен қарсылықтарды өлшеу ерекшеліктерін;

      құрастыру, реттеу және сынау кезінде туындайтын ақауларды және оларды жою тәсілдерін;

      одан әрі өңдеу үшін түсіру шеттерін айқындауды;

      жинақталатын және сыналатын аспаптар мен қондырғыларға қойылатын техникалық және пайдалану талаптарын;

      жинақтау және сынау нәтижелері бойынша техникалық құжаттаманы ресімдеу ережесін.

      216. Жұмыс үлгілері:

      1) сандық вольтметрлер, проценттік мостылар – бөлшектер мен тораптарды жасау, толық құрастыру және реттеу;

      2) манометрлер – жасау, толық құрастыру және реттеу;

      3) микроамперметрлер - 1,0 сыныпты өздігінен жазатын милливольтметрлер – бөлшектерін жасау, құрастыру және комилиметрутациялық блокты тексеру, градуирлеу;

      4) автоматты потенциометрлер – күрделі жөндеу және техникалық шарттарға сәйкес сынау;

      5) арнаулы нысандағы жоғары дәлдіктегі потенциометрлер - құрастыру және реттеу;

      6) автоматты сегіз шлейфті осциллограф типтес аспаптар – түпкілікті құрастыру, механикалық және электрлі реттеу;

      7) көп шектеуді жылжымалы өздігінен жазатын аспаптар – электрлі және механикалық реттеу мен көрсеткіштерін тексеру;

      8) үлгілік және эксперименталды 0,5-2,0 сынытпы электр есептеуіштер -негізгі тораптар мен бөлшектер жасау, толық құрастыру және электрлі және механикалық реттеу.

86-параграф. Электр өлшеу аспаптарын құрастырушы, 6-разряд

      217. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі, тәжірибелік, эталондық және бірегей электр өлшеу аспаптарын, бөлшектерін ішінара дайындап, жеткере отырып құрастыру, механикалық және электрлі реттеу, градуирлеу және сынау;

      күрделі бөлшектерді кейіннен термиялық және слесарлық өңдей отырып, толық механикалық өңдеу;

      жоғары сыныпты түрлі электр өлшеу аспаптары үлгілерінің сипаттамаларын түсіре отырып, оларды типтік және пайдалану сынамаларына, қатысу;

      электр өлшеу аспаптары есебі;

      бөлшектерді өңдеудің, тораптар мен аспаптарды құрастырудың оңтайлы технологиялық кезектілігін таңдау;

      құрастыру кезінде сызба деректерін нақтылау;

      аспаптарды тексеру актілерін жасау;

      техникалық құжаттаманы әзірлеуге қатысу;

      аспаптарды зерттеу хаттамасын жүргізу және ресімдеу.

      218. Білуге тиіс:

      электр өлшеу аспаптарының жалпы теориясы негіздерін;

      жоғары сыныпты өлшеу аспаптарына қойылатын талаптарды;

      электр өлшеу аспаптары есебінің әдісін;

      тұрақты және ауыспалы ток тізбесіндегі кернеуді, ток күшін өлшеу тәсілдерін;

      шағын, орта және үлкен қарсылықтарды өлшеу ерекшеліктерін; құрастыру, реттеу және сынау кезінде туындайтын ақауларды және оларды жою тәсілдерін;

      зерттеу түрлерін; аспаптарды зерттеу кезінде қолданылатын схемаларды;

      аппаратура мен аспаптарды сынау стендісінде орналастыру қағидаларын;

      зерттеуді жүргізу тәртібін.

      219. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

      220. Жұмыс үлгілері:

      1) автоматты сегіз шлейфті, жылжымалы осциллографтар – түпкілікті тораптар мен бөлшекті жасау, толық құрастыру және реттеу;

      2) жаңадан әзірленетін жоғары сыныпты аспаптар - жасау және реттеу;

      3) өлшеу қондырғылары – тораптар мен бөлшектерін жасай отырып, толық құрастыру және реттеу.

87-параграф. Электр өлшеу аспаптарын реттеуші-градуирлеуші, 2-разряд

      221. Жұмыс сипаттамасы:

      1,5 сыныпты және одан төмен электр өлшеу аспаптары шәкілдерін арнаулы градуирлеу қондырғыларында градуирлеу;

      электр өлшеу аспаптарын бапталған арнаулы қондырғыларда электрлі және механикалық реттеу әрі баптау;

      қарапайым сызбаларды құрастыру және бөлшектеу, қарсылық және оқшаулауды сынау.

      222. Білуге тиіс:

      реттелетін аспаптардың тораптары мен механизмдерінің құрылысын, нысаны мен жұмыс қағидатын;

      қарапайым реттеу және градуирлеу қондырғыларының құрылысын және оларды пайдалану қағидаларын;

      ток өткізуші және оқшаулау материалдарының негізгі қасиеттерін;

      тізбенің түрлі буындарындағы қарсылықты өлшеу тәсілдерін;

      шектеулер мен жол берулер жүйесі туралы қарапайым мәліметтерді;

      электр қауіпсіздігінің негізгі қағидаларын.

88-параграф. Электр өлшеу аспаптарын реттеуші-градуирлеуші, 3-разряд

      223. Жұмыс сипаттамасы:

      1,5-тен 0,5-ке дейінгі сыныпты электр өлшеу аспаптары шәкілдерін арнаулы градуирлеу қондырғыларында градуирлеу;

      электр өлшеу аспаптарын катушкаларды магнитті шунтпен жеткеру, магнитсіздендіру, стандартты катушкаларды іріктеу әдісімен және басқа да әдістермен бапталған арнаулы қондырғыларда электрлі және механикалық реттеу әрі баптау;

      сыналатын және градуирленетін электр өлшеу аспаптарына сынақ жүргізу;

      аспаптардың жарамсыздығы себептерін анықтау және анықталған ақауларды жою.

      224. Білуге тиіс:

      құрастырылған аспаптағы түрлі тораптар мен механизмдерінің құрымын және өзара іс-әрекетін;

      қолданылатын реттеу және градуирлеу қондырғыларының құрылысы мен нысанын, оларды баптау қағидаларын;

      электр магнитті, магнитті электр, есептеу, саған және басқа да ұқсас механизмдердің әртүрлі жүйелерінің әрекет ету қағидаттарын, аспаптарды механикалық және слесарлік өңдеу және құрастыру әдістерін;

      электр техникасы негіздерін.

      225. Жұмыс үлгілері:

      1) ваттметрлер мен фазометрлер – реттеу, градуирлеу және көрсеткіштерін тексеру;

      2) өздігінен жазатын вольтамперметрлер – реттеу, градуирлеу және көрсеткіштерін тексеру,

      3) баллистикалық гальванометрлер – магнитті шунтпен реттеу, арретир жұмысын тексеру және реттеу, көрсеткіштерін тексеру;

      4) электр өлшеу аспаптары – магнитсіздендірумен реттеу және декадалық қайта қосқыштарды жеткеру.

89-параграф. Электр өлшеу аспаптарын реттеуші-градуирлеуші, 4-разряд

      226. Жұмыс сипаттамасы:

      0,5-тен 0,1 дейінгі сыныпты электр өлшеу аспаптары шәкілдерін арнаулы қондырғыларында градуирлеу;

      аспаптарды абсолюттік және салыстырмалы қателерін есептей отырып тексеру;

      түзету кестесін жасау;

      аспаптарды әртүрлі бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен сынау;

      аспаптардың нақты немесе дұрыс жұмыс істемеуінің себептерін анықтау және шабақтау ақауларын жою;

      күрделі қоспа сызбаларын жасау.

      227. Білуге тиіс:

      күрделі электр өлшеу аспаптары мен механизмдерінің құрылысы мен өзара әрекетін;

      ток өткізуші және оқшаулау материалдарының негізгі қасиеттерін;

      қарсылықты өлшеу қағидаларын;

      күрделі градуирлеу қондырғыларының, өлшеу және электр өлшеу аспаптарының, күрделі электр магнит, сағат және басқа да механизмдердің күрделі жүйелерінің нысаны мен жұмыс қағидатын;

      электр техникасы заңдары негіздерін.

      228. Жұмыс үлгілері:

      1) көп шекті авометрлер – реттеу, жеткеру және барлық өлшеу шектерін градуирлеу;

      2) көп шекті, жылжымалы және өздігінен жазатын ампервольтметрлер – реттеу, жеткеру және барлық өлшеу шектерін градуирлеу;

      3) толқын өлшегіштер – реттеу және кесте мен графикті жасай отырып градуирлеу;

      4) үлгілік катушкалар – электр тексеру және түпкілікті жеткеру,

      5) мостылар – барлық өзгеру шектерін жеткере отырып реттеу;

      6) эталондық аспаптар – жөндеуден кейінгі реттеу және градуирлеу;

      7) көп шекті, жылжымалы және өздігінен жазатын аспаптар (ампервольтметрлер, ваттметрлер, жиілік өлшегіштер, фазометрлер) – реттеу, жеткеру және барлық өзгеру шектерін градуирлеу;

      8) потенциометрлер – барлық өзгеру шектерін жеткере отырып реттеу;

      9) флюксметрлер – механикалық және электр реттеу мен градуирлеу.

90-параграф. Электр өлшеу аспаптарын реттеуші-градуирлеуші, 5-разряд

      229. Жұмыс сипаттамасы:

      0,1 және одан жоғары сыныпты электр өлшеу аспаптарының шәкілдерін арнаулы қондырғыларында градуирлеу, электр және механикалық реттеу;

      үлгілік және эталондық электр өлшеу аспаптарын, сондай-ақ, эксперименталды әзірлеу және игеру сатысындағы 0,5 және одан жоғары сыныпты тәжірибелік үлгілерді реттеу, жеткеру және градуирлеу;

      күрделі арнаулы өлшеу қондырғыларын баптау;

      электр өлшеу аспаптарының есебін шығару;

      кесте жасау және аспап сипаттамаларын түсіре отырып , сынақ жүргізу.

      230. Білуге тиіс:

      дәлдік сыныбы жоғары күрделі электр өлшеу аспаптарының құрылысын, нысанын, жұмыс қағидаты мен конструктивтік ерекшеліктерін;

      күрделі өлшеу қондырғыларының схемасын және оларды баптау қағидаларын;

      эталондық және үлгілік аспаптарға қойылатын талаптарды;

      аспап сипаттамаларын түсіре отырып , сынақ жүргізу қағидаларын;

      электр өлшеу аспаптарының есебін шығару әдістерін;

      өлшеу нәтижелері бойынша график жасау қағидаларын.

      231. Жұмыс үлгілері:

      1) толық қарсыласу өлшеуіштері – тексеру, реттеу және барлық өлшеу шектерін градуирлеу, кесте мен график жасау;

      2) үлгілік катушкалар – түпкілікті жеткеру;

      3) көп шекті, жылжымалы және өздігінен жазатын микроамперметрлер мен милливольтметрлер – тексеру, реттеу, баптау және градуирлеу;

      4) авариялық режимдерді жазуға арналған өздігінен жазатын қалқанды аспаптар – тексеру, реттеу және баптау:

      5) көп шекті шунттар – түпкілікті жеткеру.

91-параграф. Электр техникалық бұйымдарды алюминийлеуші, 1-разряд

      232. Жұмыс сипаттамасы:

      бөлшектер мен бұйымдарды алюминийлеу процесін арнаулы қондырғыларда біліктілігі анағұрлым жоғары алюминийлеушінің басшылығымен жүргізу;

      бөлшектер мен бұйымдарды дайындау, жуу және сүрту;

      бөлшектер мен бұйымдарды бояу және кептіру.

      233. Білуге тиіс:

      арнаулы қондырғылардың нысанын;

      бөлшектер мен бұйымдарды алюминийлеуге дайындау қағидаларын;

      майсыздандыру кезінде қолданылатын түрлі ерітінділердің қасиеттерін, олармен жұмыс істеу қағидаларын.

92-параграф. Электр техникалық бұйымдарды алюминийлеуші, 2-разряд

      234. Жұмыс сипаттамасы:

      бөлшектер мен бұйымдарды алюминийлеу процесін арнаулы қондырғыларда жүргізу;

      бөлшектер мен бұйымдарды алюминийлеуге дайындау;

      бөлшектерді күйдірмелеу және майсыздандыру;

      алюминийлеудің дұрыс жұмыс режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша қадағалау;

      арнаулы қондырғыларды дайындау және баптау.

      235. Білуге тиіс:

      арнаулы қондырғылардың құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      электролитті және химиялық тәсілдермен күйдіру, майсыздандыру және тазарту процесі негіздерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      алюминийленген бөлшектер мен бұйымдарға қойылатын техникалық талаптарды.

93-параграф. Электр техникалық бұйымдарды алюминийлеуші, 3-разряд

      236. Жұмыс сипаттамасы:

      бөлшектер мен бұйымдарды алюминийлеу процесін вакуумді қондырғыларда жүргізу;

      вакуумді қондырғыларды дайындау және баптау;

      алюминийді тозаңдатудың оңтайлы режимін белгілеу және оны аспаптардың көрсеткіштері бойынша реттеу;

      алюминийлеу сапасын сырттай қарап анықтау;

      вакуумді қондырғы жұмысындағы ақауларды анықтау және жою.

      237. Білуге тиіс:

      вакуумді қондырғы жабдығының құрылысы мен схемасын;

      алюминийді тозаңдату режимдерін;

      алюминийлеу тәсілдерін;

      электр-техника және вакуумді техника жөніндегі негізгі мәліметтерді;

      вакуумді қондырғы жұмысындағы ақаулардың себептерін және оларды жою тәсілдерін;

      ықтимал брак түрлерін.

94-параграф. Электр техникалық бұйымдарды сіңірмелеуші, 1-разряд

      238. Жұмыс сипаттамасы:

      бөлшектерді, бұйымдар мен материалдарды кейіннен кептіре отырып, ванналарға батыру әдісімен сіңірмелеу процесін жүргізу;

      ваннаға электролит құю және оны қажетті деңгейде ұстау;

      ваннаны толтыру, сіңірмеленген бөлшектерді, бұйымдар мен материалдарды алу және кептіруге қою;

      картонаж бөлшектерді қыздырмасы бар ванналарда электролиттермен сіңірмелеу;

      сіңірмелеу сапасын сырттай қарап анықтау.

      239. Білуге тиіс:

      сіңірілім нысаны және сіңірмеленген бөлшектерге, бұйымдар мен материалдарға, электр техникалық бұйымдар мен материалдарға қойылатын негізгі талаптарды;

      сіңірмелеу және кептіру режимдерін; сіңірмелеу материалдарымен және электролиттермен жұмыс істеу қағидаларын;

      сіңірмелеу және кептіру жабдығының құрылысын және оны пайдалану қағидаларын.

      240. Жұмыс үлгілері:

      1) қағаз, тесьма, мақтақағаз полотносы, электр картон – сіңірмелеу;

      2) қатты оқшаулау бөлшектері – лак сіңірмелеу;

      3) электр машиналарының бөлшектері мен оқшаулау
материалдары – вакуумсіз сіңірмелеу және кептіру;

      4) электр көмір бұйымдары – балқытылған парафинді сіңірмелеу;

      5) электр аппараттарының катушкалары – лак құйылған ваннаға батырып әдісімен сіңірмелеу;

      6) ағаш қалыптар мен қиықтар - оқшаулау лактарымен сіңірмелеу;

      7) электр картоннан жасалған салмалар – оқшаулау лактарымен сіңірмелеу және кептіру;

      8) статор катушкаларының секциялары – жуу және катушка ұштарын лактан тазарту.

95-параграф. Электр техникалық бұйымдарды сіңірмелеуші, 2-разряд

      241. Жұмыс сипаттамасы:

      бөлшектерді, бұйымдар мен материалдарды кейіннен шкафтарда кептіре отырып пульверизациялау әдісімен сіңірмелееу процесін жүргізу;

      электр машиналары мен аппараттарының катушкаларын автоклавтарда сіңірмелеу және кептіру;

      электр машиналары мен аппараттарының катушкаларын компаундирлеу;

      шағын габаритті трансформаторларды сіңірмелеу және кептіру;

      бөлшектер мен бұйымдарды сіңірмелеу сапасын сырттай қарап және өлшеп анықтау.

      242. Білуге тиіс:

      сіңірмеленген бұйымдарға қойылатын негізгі талаптарды;

      қолданылатын сіңірмелеу және кептіру жабдығының құрылысын, нысанын және баптау мен пайдалану қағидаларын;

      сіңірмелеу және кептірудің технологиялық процестерін;

      жұмыста қолданылатын лактарды, компаундарды, эмальді, электролиттерді, еріткіштерді және басқа да сіңірмелеу материалдарын, олардың қасиеттерін, нысанын және олармен жұмыс істеу қағидаларын.

      243. Жұмыс үлгілері:

      1) асбестті, бакелитті, кабельдік және телефон қағаздары, мақта-қағаз маталар, шыны маталар мен басқа да оқшаулау материалдары – сіңірмелеу;

      2) электр щетка дайындамалары - бакелитті лак ерітіндісінде, спиртте сіңірмелеу;

      3) электр машиналары полюстерінің катушкалары – эмальмен жабу;

      4) асбоцемент тақталар – сіңірмелеу және кептіру;

      5) электр машиналары роторлары, статорлары мен зәкірлері - арнаулы лакпен сіңірмелеу және эмальмен жабу.

96-параграф. Электр техникалық бұйымдарды сіңірмелеуші, 3-разряд

      244. Жұмыс сипаттамасы:

      бөлшектерді, бұйымдар мен материалдарды кейіннен технологиялық нұсқаулыққа сәйкес арнаулы вакуумді шкафтарда кептіре отырып сіңірмелеу процесін жүргізу;

      сіңірмелеу және кептіру процесін бақылау-өлшеу аспаптары бойынша қадағалау;

      қысым мен температураны реттеу;

      вакуумді сіңірмелеу және кептіру журналдарын жүргізу.

      245. Білуге тиіс:

      вакуумді сіңіру жабдығының құрылысын, нысанын, жұмыс қағидатын, қызмет көрсету және реттеу қағидаларын;

      сіңірілінетін бөлшектердің, электр техникалық бұйымдар мен материалдардың технологиялық нұсқаулықтары мен ерекшеліктерін;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен жұмыс қағидатын; вакуумді сіңірмелеу және кептіру режимдерінің электр техникалық бұйымдардың сапасына әсерін.

      246. Жұмыс үлгілері:

      1) қағаз, мақта-қағаз маталар, текстолит, гетинакс, жібек - сіңірмелеу;

      2) қағаз диэлектрикті конденсаторлардың алмалы бөліктері - сіңірмелеу және кептіру;

      3) электр щетка дайындамалары – бакелитті лак ерітіндісінде, спиртте сіңірмелеу;

      4) трансформаторлардың катушкалары мен алмалы бөліктері – сіңірмелеу, кептіру және ормасын пісіру;

      5) қағаз диэлектрикті күштік конденсатор – вакуумді сіңірмелеу және кептіру;

      6) бетон реакторлар - сіңірмелеу және кептіру;

      7) электр машиналарының секциялары – компаундирлеу, вакуумилиметрен кептіру және жаттықтыру режимін жүргізу;

      8) қуаты 100 киловольт дейінгі электр машиналарының зәкірлері – сіңірмелеу.

97-параграф. Электр техникалық бұйымдарды сіңірмелеуші, 4-разряд

      247. Жұмыс сипаттамасы:

      бөлшектер мен ірі габаритті бұйымдарды вакуумді аппараттарда сіңірмелеу, кептіру, компаундирлеу және лактау процесін жүргізу;

      электр техникалық бұйымдардың вакуумді аппараттарға дұрыс салынуын қадағалау;

      температура мен қысымды бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      вакуумді-сіңіру жабдығының ақпайтынын тексеру;

      өзі жазатын манометрлерді дайындау және қосу;

      вакуумді сіңіру жабдығы жұмысындағы ақауларды анықтау және жою;

      ірі габаритті бұйымдарды көтеру-тасымалдау механизмдерінің көмегімен тасымалдау.

      248. Білуге тиіс:

      сіңіруге және кептіруге жататын электротехникалық бұйымдардың түрлі типтерінің принципті құрылысы мен нысанын;

      вакуумді-сіңіру жабдығының құрылысын, пайдалану қағидаларын, жұмысындағы ақауларды анықтау және жою тәсілдерін;

      вакуумді кептіру және сіңіру кезінде қолданылатын күрделі
бақылау-өлшеу аспаптарының, көтеру-тасымалдау механизмдерінің құрылыссы мен жұмыс қағидатын;

      вакуумді техника жөніндегі негізгі мәліметтерді;

      температура мен қысымды реттеу қағидаларын;

      вакуумді кептіру және сіңірудің дұрыс режиміне әсер ететін себептерді, оларды анықтау және жою әдістерін; тасымалдау тәсілдерін.

      249. Жұмыс үлгілері:

      1) электр щетка дайындамалары - су ерітіндісінде сіңірмелеу;

      2) кернеуі 220-300 киловольт төртінші-алтыншы габариттік күштік трансформаторлардың катушкалары мен алмалы бөліктері – сіңірмелеу, кептіру;

      3) электр машиналары мен аппараттарының катушкалары – қысымилиметрен сіңірмелеу;

      4) қағаз-пленкалы және пленкалы диэлектрикті күштік конденсатор – сіңірмелеу және кептіру;

      5) зәкірлер мен статорлардың орамдары - сіңірмелеу және кептіру;

      6) электр машиналарының статорлары - сіңірмелеу және кептіру;

      7) элементтік көмірлер – парафинмен сіңірмелеу;

      8) қуаты 100-ден 200 киловатт дейінгі электр машиналарының зәкірлері - сіңірмелеу.

98-параграф. Электр техникалық бұйымдарды сіңірмелеуші, 5-разряд

      250. Жұмыс сипаттамасы:

      бөлшектер мен ірі габаритті бұйымдарды жеке құйылмасы бар және аралық жеткізушімен жылытылатын термовакуумді қондырғыларда сіңірмелеу, кептіру, компаундирлеу және лактау процесін жүргізу;

      күрделі және бірегей вакуум жабдығын жұмысқа дайындау;

      трансформаторлар мен конденсаторларға құю стакандарының көмегімен және коллектор арқылы сіңірмелеу сұйықтарын: диоктилфталат және фенилксилилэтан қарапайым немесе вакуумилиметрен құю;

      ірі электр машиналарын, турбогенераторлар орамдарын герметикалық буып-түю және оларды арнаулы рамаларға бекіту;

      вакуум насостары мен температура режимдерін автоматты реттеу жүйелеріне қызмет көрсету;

      процес барысын бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен бақылау;

      технологиялық құжаттаманы жүргізу.

      251. Білуге тиіс:

      термовакуумді өңдеуге жататын электротехникалық бұйымдардың конструктивтік ерекшеліктерін;

      термовакуумді қондырғылардың құрылысын, пайдалану қағидаларын;

      автоматты және қолмен басқару режимдеріндегі қондырғы жұмысының принциптік схемасын;

      техникалық құжаттаманы жүргізу қағидаларын;

      вакуумді техниканың теориялық негіздерін.

      252. Жұмыс үлгілері:

      1) корпустік оқшаулау – эпоксидті шайыр негізіндегі термореактиті компаундымен вакуум айдау тәсілімен сіңірмелеу;

      2) жеке орындаудағы электр машиналары – сіңірмелеумен вакуумде кептіру;

      3) электр машиналарының орамдары – кептіру, сіңірмелеу және гидростатикалық престемелеу;

      4) гидро және турбогенераторлардың стерженьдері мен қосу шиналары - кептіру, сіңірмелеу және гидростатикалық престемелеу;

      5) қуаты 200 киловат жоғары электр машиналарының зәкірлері – сіңірмелеу.

3-тарау. Электр оқшаулау материалдары өндірісінің разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Айналдыра соғушы, 2-разряд

      253. Жұмыс сипаттамасы:

      сіңірілген қағаз бен матадан стержень айналмасын қолмен жасау процесін жүргізу;

      дайындамаларды барабанға салу және белгіленген тәртіппен орналастыру;

      стерженьдерді барабанда қажетті мөлшерге дейін өңдеу;

      жабдықтың температура режимін қадағалау;

      қажетті шикізатты маркасы мен мөлшеріне қарау іріктеу және ілу.

      254. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      стержень айналмасын қолмен жасауға қолданылатын сіңірілген қағаз бен матаның сұрыптары мен маркаларын;

      температураның стержень сапасына әсерін.

2-параграф. Аппаратшы-кептіруші, 2-разряд

      255. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау материалдарын кептіру аппараттарында кептіру процесін біліктілігі анағұрлым жоғары аппаратшы-кептірушінің басшылығымен жүргізу;

      материалдарды кептіру аппараттарына салу;

      кептіру процесін қадағалау, кептірілгеннен кейін материалды түсіру және стеллаждарға қою.

      256. Білуге тиіс:

      электр оқшаулау материалдарын кептіру аппараттарына салу әдістері мен қағидаларын;

      кептіру және кептірілгеннен кейін материалды түсіруді реттеу қағидаларын.

3-параграф. Аппаратшы-кептіруші, 3-разряд

      257. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау материалдарын кептіру аппараттарында кептіру процесін жүргізу;

      материалдарды кептіру аппараттарына салу және кептірілгеннен кейін материалды түсіру;

      кептіру режимін реттеу;

      кептірілгеннен кейін материалдың дайындық деңгейін анықтау;

      кептіру аппараттары мен қызмет көрсететін басқа да жабдықты қосу және тоқтату;

      жабдықтың үздіксіз жұмыс істеуін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша бақылау;

      жабдықтың жұмысындағы ақауларды анықтау және жою.

      258. Білуге тиіс:

      кептіру аппараттарының, көмекші жабдықтың, бақылау-өлшеу аспаптарының, арматура мен комилиметруникациялардың құрылысын, жұмыс қағидаты мен пайдалану қағидаларын;

      электр оқшаулау материалдарын кептіру процесі режимдерін реттеу.

4-параграф. Аппаратшы-кептіруші, 4-разряд

      259. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау материалдарын үздіксіз кептіру процесін кептіру аппараттарынан тұратын ағынды желілерде жүргізу;

      электр оқшаулау материалдарын фильерлер мен кептіру камералары арқылы орнату және созу;

      кептіру режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      фильер салмаларын қажетті жиілік пен дәлдікке дейін жеткізу, орнату және бекіту;

      қызмет көрсететін жабдықты баптау.

      260. Білуге тиіс:

      кептіру аппараттарынан тұратын ағынды желілердің құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      шикізатқа қойылатын техникалық талаптарды;

      электр оқшаулау материалдарын кептіру технологиясын.

5-параграф. Кабестаншы, 3-разряд

      261. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 500 милиметрге дейінгі оралған труба және цилиндр дайындамаларын кабестанның көмегімен қорамадан түсіру;

      жабдық пен құралды дайындау;

      қораманы кабестан каретасымен қосу;

      каретка жылдамдығын реттеу;

      дайындамаларды термоөңдеу;

      түсірілген труба және цилиндр дайындамаларын тазалау орнына тасымалдау және стеллаждарға орналастыру.

      262. Білуге тиіс:

      кабестанның жұмыс қағидаты мен пайдалану қағидаларын;

      оралған труба және цилиндр дайындамаларын кабестанның көмегімен қорамадан түсіру тәсілдерін;

      термоөңдеу режимдерін;

      дайындамаларды стеллаждарға орналастыру.

6-параграф. Кабестаншы, 4-разряд

      263. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 500 милиметрге жоғары оралған труба және цилиндр дайындамаларын кабестанның көмегімен қорамадан түсіру;

      қорама диаметріне қарай тірек сақиналарын іріктеу;

      кабестанды алынатын қораманың берілген диаметріне қарай қайта баптау және шығырларды бос жүріспен сынамалау;

      дайындамаларды термоөңдеу режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      дайындамаларды көтеру-тасымалдау механизмдерінің көмегімен тасымалдау.

      264. Білуге тиіс:

      кабестанның және көтеру-тасымалдау механизмдерінің құрылысын, жұмыс қағидаты мен пайдалану қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      оралған труба және цилиндр дайындамаларын кабестанның көмегімен қорамадан түсіру тәсілдерін;

      кабестанның жұмыс режимдерін;

      орналастыру, сақтау және пайдалану қағидаларын.

7-параграф. Каландрлаушы, 2-разряд

      265. Жұмыс сипаттамасы:

      мақта-қағаз маталарды каландрларда өңдеу процесін жүргізу;

      гильзаларды қабылдаушы механизмдерге орнату;

      метал валды қажетті температураға дейін қыздыру және соған орай қысымды белгілеу;

      жіктер мен үзіктерден өту кезінде валдарды уақытылы сығымдау;

      валдарды тазарту, матаны машинаға салу және оның біркелкі қозғалуын қадағалау;

      каландрлендірілген мата орамаларын қабылдаушы механизмнен түсіру және оларды стеллаждарға орналастыру;

      машинаны тазалау және майлау.

      266. Білуге тиіс:

      каландрде жұмыс істеу қағидаларын;

      жетекші және қысымдаушы валдардың қысым арақатынасын;

      мақта-қағаз маталардың түрлерін;

      матаны каландрге және қабылдаушы механизмге орналастыру әдістерін.

8-параграф. Каландрлаушы, 3-разряд

      267. Жұмыс сипаттамасы:

      жібек маталарды каландрларда өңдеу процесін жүргізу;

      температура режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      маталарды іріктеу және ыстық тәсілмен жапсыру;

      матаны әлсін-әлсін жарыққа қарап, кеткен жерлерін анықтау, қатпарларын мен қыртыстарын жазу;

      каландрлендірілген мата орамаларын қабылдаушы механизмнен түсіру және тасымалдау;

      каландрларды баптау.

      268. Білуге тиіс:

      каландрлардың құрылысы мен жұмыс қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      жібек мата түрлерін;

      маталардың ақауларын және оларды жою тәсілдерін;

      жекелеген мата кесектерін жапсырып жалғау тәсілдері мен қағидаларын.

9-параграф. Қағаз бен маталарды сіңірмелеуші, 3-разряд

      269. Жұмыс сипаттамасы:

      қағазды, қағаз мақта маталар мен шыны маталарды сіңірмелеу машиналарында сіңірмелеу процесін жүргізу;

      сіңірмелеу машинасын, материалды жұмысқа дайындау;

      ваннаға байланыстырушы материалды құю, материалдарды машинаға орналастыру;

      орама ұштарын тігу және желімдеу;

      машинаның жұмысын қадағалау және қыртыстарды жазу; қағаз бен маталарды кептіру;

      оларды орамаға орау.

      270. Білуге тиіс:

      сіңірмелеу машиналарының құрылысы мен нысанын, оларды басқару қағидаларын;

      сіңірмелеудің технологиялық процесін;

      тотырғыштар мен байланыстырғыштарға қойылатын талаптарды;

      қолданылатын материал номенклатурасын.

10-параграф. Қағаз бен маталарды сіңірмелеуші, 4-разряд

      271. Жұмыс сипаттамасы:

      қағазды, жібек, синтетикалық маталар мен шыны маталарды автоматты құрылғылары бар сіңірмелеу машиналарында сіңірмелеу процесін жүргізу;

      материалдың орналастырылуын, ұштарының желімделуі мен кептірілуін автоматты реттеу;

      ауа пресін, сығымдау құрылғылары мен полотноны керілуін реттеу;

      байланыстырушы компоненттерді берілген концентрацияға дейін жеткізу;

      сіңірмеленген материалдың дайындық деңгейі мен сапасын бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен анықтау және ақауларын сұрыптап шығару;

      материалдарды берілген мөлшерге кесу, тасымалдау және жинау.

      272. Білуге тиіс:

      сіңірмелеу машиналары мен кесу механизмдерінің құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарын пайдалану қағидаларын;

      түрлі материалдарды сіңірмелеудің температуралық режимдерін;

      байланыстырушы компоненттерді дайындау технологиясын;

      материалдарды бракқа шығару тәсілдерін;

      дайын өнімге қойылатын техникалық талаптарды.

11-параграф. Миканиттерді желімдеуші, 2-разряд

      273. Жұмыс сипаттамасы:

      икемді миканиттерді, микалент пен шыны микаленттерді үстелде және микаленттаушы машиналарда желімдеу процесін жүргізу;

      слюданы бір қабат және екі қабат етіп белгілі бір жабынмен жазып төсеу;

      полотноны кептіру камераларынан өткізу және оны орауларға орау;

      қағаз және шыны мата орамаларды микаленттаушы машиналардың жіберу механизмдеріне орнату;

      миканит дайындамаларын кептіру шкафтарында кептіру;

      су ағынына арналған миканит дайындамаларын орналастыру.

      274. Білуге тиіс:

      электр оқшаулау материалдарын микаленттаушы машиналар мен желімдеу үстелдерінің, кептіру шкафтарының құрылысы мен жұмыс қағидаларын; желімдеу және кептіру әдістері мен қағидаларын;

      миканиттердің, микалент пен шыны микаленттердің түрлерін.

12-параграф. Миканиттерді желімдеуші, 3-разряд

      275. Жұмыс сипаттамасы:

      қалыптаушы және салма миканиттерді, шыны микаленттерді, микафолийді, слюдопласт пен слюдиниттерді микаленттаушы және мұнаралы машиналарда желімдеу процесін жүргізу;

      миканит дайындамасын мұнаралы машиналарға себелеу;

      слюдасы бар материалдарды көп қабатты сіңірмелеу және шыны матадан, лак мата мен пленкадан жасалған астарды пайдалана отырып лактау;

      көп қабатты полотноны кептіру және оны берілген мөлшердегі парақтарға кесу;

      салмаларға арналған қағаз бен матаны кесу;

      миканиттің әр парағын бөлгіш қабатпен салмалау;

      слюданы сұрыптау және оны шайырмен құрған тәсілмен тозаңдату;

      миканит жиектерін кесу және оларды арнаулы тараға орналастыру.

      276. Білуге тиіс:

      микаленттаушы және мұнаралы және сұрыптаушы машиналардың құрылысы мен жұмыс қағидаларын;

      сіңірмелеу және желімдеу тәсілдерін;

      пайдаланылатын лактардың, еріткіштер мен шайырлардың номенклатурасын;

      шикізаттардың түрлері мен сұрыптарын;

      миканиттерге арналған техникалық талаптарды.

13-параграф. Миканиттерді желімдеуші, 4-разряд

      277. Жұмыс сипаттамасы:

      коллекторлық миканиттерді, имидофлекстерді, икемді слюдиниттерді, полиимидті және слюдинитті таспаларды микаленттаушы машиналарда желімдеу процесін жүргізу;

      слюданы кабель қағазға ьерілген мөлшердегі қалыңдықпен жазып салу және қабаттарды престеу үшін пакеттерге жинастыру;

      пакеттерді арнаулы белгілі бір концентрациядағы су ерітінділі ваннаға салу;

      миканит пакеттерді жоғары жиілікті қондырғыларды күйежентектеу;

      жоғары жиілікті қондырғылардың температурасы мен қысымын реттеу;

      пакеттерді лактау, калибрлеу, пресстеу және бөлшектеу;

      миканиттерді берілген мөлшер бойынша арнаулы ыдысты орналастыру.

      278. Білуге тиіс:

      арнаулы айлабұйымдардың, калибрлеуші станоктардың, жоғары жиілікті қондырғылардың құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      полиимидті пленкалардың қасиеттерін;

      қолданылатын термоберік материалдардың түрлері мен сұрыптарын және оларға арналған техникалық шарттарды.

14-параграф. Оқшаулау материалдарын престеуші, 2-разряд

      279. Жұмыс сипаттамасы:

      парақты қабатталған оқшаулау материалдарын біліктілігі анағұрлым жоғары престеушінің басшылығымен престеу;

      ілмелерді өлшеу, материалды дайындау және престеуге арналған пакеттерді іріктеу;

      пресс қалыптар мен пресс тақталарын тазалау.

      280. Білуге тиіс:

      материалдар мен жартылай шикізаттардың түрлері мен нысанын;

      прессқалыптарды іріктеу;

      өлшеу қағидаларын.

15-параграф. Оқшаулау материалдарын престеуші, 3-разряд

      281. Жұмыс сипаттамасы.

      парақты қабатталған қалыңдығы 4 милиметр жоғары оқшаулау, қалыңдығы 0, 3 милиметр жоғары слюдопластикті материалдарды, қалыңдығы 0,8 жоғары миканиттерді гидравликалық пресстерде престеу;

      белгілі бір қалыңдықтағы ілмелерді жасау және оны пакеттерге құрастыру;

      пакеттерді пресс секцияларына және дайындамаларды пресқалыптарға қолмен орналастыру;

      температура мен қысымды бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен реттеу;

      пакеттерді пресс секцияларынан түсіріп алу;

      престелген материалдарды қалыңдығы бойынша сұрыптау және оларды стеллаждар мен топтарға қою.

      282. Білуге тиіс:

      пресстердің жұмыс қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын қолдану қағидаларын;

      престеу режимдерін;

      пакеттер мен ілмелерді құрастыру қағидаларын;

      пакеттер орналастыру және түсіріп алу әдістерін;

      брактың себептері мен оны жоб тәсілдерін.

16-параграф. Оқшаулау материалдарын престеуші, 4-разряд

      283. Жұмыс сипаттамасы:

      парақты қабатталған қалыңдығы 4 милиметрге дейінгі оқшаулау, қалыңдығы 0, 3 милиметрге дейінгі слюдопластикті материалдарды, қалыңдығы 0,8 милиметрге дейінгі миканиттерді, қалыңдығы 0,5 милиметрден жоғары фольгаланған материалдарды, гидравликалық пресстерде және жартылай автоматты желілерде престеу;

      ілме қалыңдығына қарай материалды қайта қабаттау;

      пакеттер мен ілмелерді құрастыру;

      берілген мөлшерге қарай прессқалыпты іріктеу және оны преске орнату;

      материалдың түріне қарай престеудің технологиялық режимдерін реттеу;

      салма парақтарды тазалау және жұмысқа дайындау;

      престерді дайындау.

      284. Білуге тиіс:

      пресстердің, бу құбыры мен су құбыры комилиметруникациялары жүйесінің құрылысы мен пайдалану қағидаларын;

      пайдаланылатын материалдарға қойылатын негізгі техникалық талаптарды;

      салма парақтарды сақтау және дайындау қағидаларын;

      тұғырлар мен прессқалыптарды;

      оқшаулау материалдарын престеу технологиясын;

      престелетін материалдардыі мөлшері мен маркасына қарай престеудің температуралық режимдері мен ұзақтығын;

      жасалатын өнімге арналған нормативтік-техникалық құжаттаманы.

17-параграф. Оқшаулау материалдарын престеуші, 5-разряд

      285. Жұмыс сипаттамасы:

      қалыңдығы 0,5 милиметрге дейінгі қабатталған және фольгаланған оқшаулау материалдары мен аса жоғары жиіліктегі диэлектриктерді гидравликалық пресстерде және автоматты желілерде престеу;

      престеу процесін сіңірмеленген толтырғыштың технологиялық қасиеттеріне сәйкес реттеу;

      материалдарды көп сатылы режимдерді жартылай автоматты реттелетін арнаулы термостаттарды термоөңдеу;

      көп позиционды дайындама жиынтықтарын дайындау.

      286. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың кинематикалық схемаларын;

      желілік мөлшер дәлдігіне және оқшаулау материалдары бетінің тазалығына қойылатын талаптарды;

      көп позиционды дайындама жиынтықтарын дайындау қағидаларын.

18-параграф. Пленка электр картонды желімдеуші, 2-разряд

      287. Жұмыс сипаттамасы:

      пленка электр картонды ленталы машинада желімдеу процесін біліктілігі анағұрлым жоғары желімдеушінің басшылығымен жүргізу;

      машиналарды жұмысқа дайындау;

      желімді ваннаға құю;

      картон, полимерлі пленка орамалары мен кесу пышақтарын ленталы машинаға орнату;

      пресстеуші валдар мен кептіру шахтасының қысымы мен температурасын бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу.

      288. Білуге тиіс:

      пленка электр картонды желімдеуге арналған ленталы машинаға қызмет көрсету қағидаларын;

      машиналардың жұмыс режимін;

      пленка электр картонды желімдеу процесін жүргізу әдістерін;

      қолданылатын желім номенклатурасын.

19-параграф. Пленка электр картонды желімдеуші, 3-разряд

      289. Жұмыс сипаттамасы:

      пленка электр картонды ленталы машинада желімдеу процесін жүргізу;

      картон, полимерлі пленка полотносын ленталы машинаға орналастыру;

      картон полотносын 2 пленка арқылы вал жүйесінен және кептіру камерасынан өткізу;

      гильзаларды қабылдаушы механизмге орнату және картон мен пленканың шетін гильзаға бекіту;

      машиналардың жұмыс режимдерін сақтау;

      полотноның тартылуын фрикционды құрылғымен реттеу;

      желімді дайындау;

      желімнің берілуін және полотноға жағылуын бақылау.

      290. Білуге тиіс:

      ленталы машина мен көмекші жабдықтың құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      пленкоэлектрокартон өндірісінің технологиялық процесін және оның қасиеттерін;

      желімді дайындау тәсілдерін.

20-параграф. Слюданы күйдіруші,2-разряд

      291. Жұмыс сипаттамасы:

      слюданың қалдықтарын конвейерлі электр пешінде күйдіру процесін біліктілігі анағұрлым жоғары күйдірушінің басшылығымен жүргізу;

      слюданы күйдіруге дайындау, оны өлшеу және бункерге салу;

      пештің температуралық режимін қадағалау.

      292. Білуге тиіс:

      электр пешінде жұмыс қағидаты мен пайдалану қағидаларын;

      слюданың қалдықтарын күйдірудің технологиялық процесін;

      слюданы өлшеу және бункерге салу қағидаларын;

      слюдаға қойылатын талаптарды.

21-параграф. Слюданы күйдіруші, 3-разряд

      293. Жұмыс сипаттамасы:

      слюданың қалдықтарын конвейерлі электр пешінде күйдіру процесін жүргізу;

      слюданың берілуін, күйдірудің температуралық және жылдамдық режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      люданың дайындық дәрежесі мен күйдірілу сапасын анықтау, процесті жүргізуді күйдіру нәтижесіне қарай түзеу.

      294. Білуге тиіс:

      электр пешінің, конвейердің, күйдіру режимін автоматты реттеуге арналған бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      пеш жұмысының температуралық режимдерін, конвейер жүрісінің жылдамдығы мен электр пешінің температурасын реттеу тәсілдерін;

      күйдірілген слюда сапасын анықтау әдістерін.

22-параграф. Слюданы регенераторлаушы, 2-разряд

      295. Жұмыс сипаттамасы:

      қалдықтардан электр пештерінде слюданы регенерациялау процесін жүргізу;

      слюда қалдықтарын пешке салу;

      температураны бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен реттеу және пештің берілген жұмыс режимін сақтау;

      электр энергиясының берілуін бақылау;

      күйдірілген слюданы пештен түсіріп алу және оны таралау.

      296. Білуге тиіс:

      электр пештерінің құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарын пайдалану қағидаларын;

      пеш температурасын реттеуді;

      қалдықтардан слюда күйдіріп алу туралы технологиялық нұсқаулықты.

23-параграф. Электр оқшаулау бұйымдарын ораушы, 3-разряд

      297. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау бұйымдарын орау процесін механикалық орау станоктарында жүргізу;

      орама мен өзектерді орнату, материалды станокқа қою;

      дұрыс және біркелкі орауды қадағалау, қыртыстарды жою;

      орау станогі валдарының температуралық режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      материал оралған өзекті станоктан электротельфердің көмегімен түсіріп алу;

      станокты тазалау және майлау, ұсақ ақауларын жою.

      298. Білуге тиіс:

      орау станоктарының құрылысын, жұмыс қағидатын және оны басқаруды;

      орау жылдамдығын реттеу қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және пайдалану қағидаларын;

      валдардың температурасын реттеу тәсілдерін;

      орау сапасының температуралық режимге тәуелділігін;

      электр оқшаулау материалдарының маркаларын.

24-параграф. Электр оқшаулау бұйымдарын ораушы, 4-разряд

      299. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау бұйымдарын орау процесін роторлы-агрегаттық станоктар мен жартылай автоматтарда жүргізу;

      материалды, өзекті және жабдықты жұмысқа дайындау;

      материалды ыстық өзекте термоөңдеу;

      термоөңдеу уақытын, валдардың температуралық режимін және полотноның барынша керілуін реттеу;

      орама қалыңдығын берілген параметрлер бойынша есептеу;

      журналға жазба жүргізу.

      300. Білуге тиіс:

      роторлы-агрегаттық станоктар мен жартылай автоматтардың құрылысын, жұмыс қағидатын;

      электр оқшаулау материалдарын орау және термоөңдеу режимдерін;

      орама қалыңдығын есептеу әдістемесін;

      орауға қолданылатын шикізаттардың қасиеттерін;

      май түрлерін және оларды жасау тәсілдерін.

25-параграф. Электр оқшаулау бұйымдарын ораушы, 5-разряд

      301. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау бұйымдары мен шықпа өзектерге арналған қатты оқшаулау өзекшелерді орау процесін бір позиционды және көп позиционды станоктар мен автоматтарда жүргізу;

      материалдарды орау процесінде терморадиациялық пісіру;

      орау қалыңдығын автоматты басу құралының көмегімен анықтау;

      орау жылдамдығын реттеу;

      сәуле көзі мен өзек арасындағы қашықтықты іріктеу;

      сәуле көзіндегі қысымды және оралған материалдың өзектен алыну уақытын бақылау.

      302. Білуге тиіс:

      бір позиционды және көп позиционды станоктар мен автоматтардың құрылысын, жұмыс қағидатын және жұмыс қағидаларын;

      орау және режимдері ережесін және реттеу тәсілдерін;

      пісіру режимі мен материалдардың шығыс нормасын;

      графитті ерітінді жасау тәсілдерін;

      электр оқшаулау бұйымдарына қойылатын техникалық талаптарды.

26-параграф. Электр оқшаулау материалдары өндірісіндегі бақылаушы, 3-разряд

      303. Жұмыс сипаттамасы:

      рак маталарды, шыны маталарды, сіңірмеленген мақта-қағаз және шыны маталарды, қағазды және электр оқшаулау трубкаларын қабылдау және бақылау;

      лак маталар мен шыны маталарды қуаты 15 киловат дейінгі жоғары вольтті қондырғыларда сынау;

      лак маталар мен шыны маталардың майға, бензинге төзімділігі мен желімінің ыдырау жылдамдығын тексеру;

      сіңірмеленген мақта-қағаз және шыны маталардағы, қағаздағы шайырды, ұшпа және ерігіш заттар құрамын анықтау;

      материалды дайындаудың технологиялық процесін бақылау;

      лак маталар мен шыны маталардың метражын және полотно енін айқындау;

      материалдарды сыртқы түріне қарай бракқа шығару;

      бракты түрлері бойынша сыныптау және оны жою жөнінде уақытылы шара қабылдау;

      бақылау нәтижелері жазбасын ресімдеу.

      304. Білуге тиіс:

      шикізатқа, жартылай шикізатқа және дайын өнімге арналған техникалық шарттарды;

      материалды қабылдау және бақылау қағидаларын мен тәсілдерін;

      қызмет көрсетілетін учаскедегі жабдықты және технологиялық процесті;

      жоғары вольтті қондырғыларда жұмыс істеу қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      брак түрлерін және оны жою тәсілдерін;

      бақылау нәтижесін ресімдеу қағидаларын.

27-параграф. Электр оқшаулау материалдары өндірісіндегі бақылаушы, 4-разряд

      305. Жұмыс сипаттамасы:

      қабатты пластиктерді, шыны пластиктерді, икемді диэлектриктерді, қалыптаушы және салма миканиттерді, микалентті, слюдиниттерді, слюдопластыларды, пленка-электр картонды, бакелизирленген қағазды, лактарды, компаундар мен эмальді қабылдау және бақылау;

      электр оқшаулау материалдарын қуаты 15 киловольт. жоғары жоңғары вольтті қондырғыларда сынау;

      лактың, компаундар мен эмальдің тұтқырлығы мен тығыздығын бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша бақылау;

      пленка электр картон мен қабатты пластикаттардың ыстыққа беріктігін анықтау;

      лактың, компаундардың қышқылдық санын анықтау үшін химиялық талдау жүргізу;

      компоненттердің проценттік құрамын анықтау үшін ілмелерді өлшеу;

      қабатты пластиктер мен шыны пластиктердің тығыздығы мен су сіңіргіштігін анықтау;

      материалдардың қалыңдығы мен габариттерін бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      брактың алдын алу, оның себептерін анықтау және бракқа акті жасау.

      306. Білуге тиіс:

      шикізатқа, жартылай шикізатқа және дайын өнімге арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      шығарылатын материалды қабылдау және бақылау тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      жоғары вольтті қондырғыларда жұмыс істеу қағидаларын;

      брактың пайда болу себептерін және оны жою тәсілдерін.

28-параграф. Электр оқшаулау материалдары өндірісіндегі бақылаушы, 5-разряд

      307. Жұмыс сипаттамасы:

      коллекторлық миканиттерді, фольгирленген материалдар мен оқшаулауысы қатты кірме бөлшектерді қабылдау және бақылау;

      кірме бөлшектің диэлектрлік шығын бұрышы тангенгісінің өсуін жоғары вольтті мостылармен және вибрациялық гальванометрлермен анықтау;

      бөлшектердің геометриялық параметрлерін күрделі бақылау-өлшеу аспаптарымен схемаларға сәйкес анықтау;

      коллекторлық миканиттер мен болат салмаларды сынауға дайындау;

      коллекторлық миканиттерді гидравликалық престерде сомаланған орталануын сынау;

      миканиттердің қысымилиметрен әсерден кейінгі ыстық және суық жағдайларда орталауын есептеу;

      шикізат материалдарын қабылдау және бақылау;

      брактық алдын алу жұмыстарын орындау;

      қабылданған өнімге паспорт жасау және қабылдау актілерін ресімдеу.

      308. Білуге тиіс:

      қабылданатын өнімді бақылау және қабылдау әдістерін;

      бақылау және сынауға қолданылатын жабдықтар мен қондырғыларды, оларды реттеу және баптау тәсілдерін;

      электр оқшаулау материалдарын әзірлеудің технологиялық процесін;

      миканиттердің орталануын есептеу әдістемесін;

      өнімге паспорт жасау және қабылдау актілерін ресімдеу қағидаларын.

29-параграф. Электр оқшаулау материалдарын қайта ораушы, 2-разряд

      309. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау материалдарын қайта орау станоктарында қайта орау;

      станокты жұмысқа дайындау;

      полотноны вал жүйелері арқылы орналастыру, оны гильзаның ені бойынша реттеу, ұшын тігу және желімдеу;

      қайта оралатын материалдың ұзындығын бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен айқындау;

      полотноның тартылуын фрикционды құрылғының көмегімен реттеу;

      ақаулы жерлерін бракқа шығару;

      қайта оралған материалды орамаға буып-түю және таңбалау.

      310. Білуге тиіс:

      қайта орау станоктарының құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      тігу және желімдеу әдістерін;

      электр оқшаулау материалдарының түрлері мен сұрыптарын;

      қайта оралған материалды орамаға буып-түю және таңбалау әдістерін;

      брак түрлерін.

30-параграф. Электр оқшаулау материалдарын сұрыптаушы, 1-разряд

      311. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау материалдарын (қағазды, маталарды, слюданы) біліктілігі анағұрлым жоғары сұрыптаушының басшылығымен сұрыптау;

      сұрыпталған материалдарды жинау.

      312. Білуге тиіс:

      қағазды, маталарды, слюданы сұрыптаудың қарапайым қағидаларын;

      қарапайым оқшаулау материалдарының түлері мен маркаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын.

31-параграф. Электр оқшаулау материалдарын сұрыптаушы, 2-разряд

      313. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау материалдарының барлық түрлерін сұрпы, маркасы және қалыңдығы бойынша сұрыптау;

      слюданы механикалық және қолмен сұрыптау, бөгде қоспаларды алу;

      қағаз бен матаны слюда ұнтақтарынан тазарту;

      қағаз бен матаны топқа, ал слюданы маркасы мен нөмірі бойынша іріктеу және жинастыру.

      314. Білуге тиіс:

      электр оқшаулау материалдарын сұрыптаудың қағидаттары мен әдістерін;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен сұрыптауға арналған айлабұйымдарды пайдалану қағидаларын;

      сіңірмеленген қағаздың, маталардың, слюданың барлық сұрыптары мен маркаларын және оларға қойылатын талаптарды;

      оқшаулау материалдарын сұрыптау туралы технологиялық нұсқаулықты.

32-параграф. Электр оқшаулау трубаларын жасаушы, 2-разряд

      315. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау трубаларын рамаға шнур-шұлықты тігу немесе оны металл стерженьге кигізу жолымен жасау;

      шнур-шұлықты, металл стерженьді, рамаларды, ине мен қажетті мөлшердегі жіптерді жұмысқа дайындау;

      шнур-шұлықты сіңірмелеу және мөлшеріне қарай сұрыптау.

      316. Білуге тиіс:

      шнур-шұлықты тігу немесе кигізу әдістері мен қағидаларын;

      шнур-шұлықты түрлері мен қасиеттерін;

      стерженьдер мен рама мөлшерлерін;

      ине мен жіптерге қойылатын техникалық талаптарды.

33-параграф. Электр оқшаулау трубаларын жасаушы, 3-разряд

      317. Жұмыс сипаттамасы:

      электр оқшаулау трубаларын рамаға шнур-шұлықты калиблеу-күйдіру станогында калибрлеу және күйдіру әдісімен жасау;

      метал қорама мен калибрлеуші таспаларды шнур-шұлық мөлшеріне қарау іріктеу;

      шнурды қорамаға салу және оны калибрлеуші таспаға орнату;

      шнурды калибрлеу және оның түк қабатын газ оттығында күйдіру процесін жүргізу;

      оттықтың жалынын реттеу,

      калибрленген және күйдірілген шнур-шұлық мөлшеріне қарай іріктеу және оны рамаға қою;

      шамды тазалау.

      318. Білуге тиіс:

      калиблеу-күйдіру станогының құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      шнур-шұлықты калибрлеу мен күйдірудің әдістері мен қағидатын;

      газ оттығымен жұмыс істеу қағидаларын;

      өнім ассортиментін және оған қойылатын техникалық талаптарды;

      шнур-шұлықтың ықтимал ақауларын.

4-тарау. Электр көмір өндірісінің разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Көмір массасын араластырушы, 3-разряд

      319. Жұмыс сипаттамасы:

      пісіру, пілтелік және цементтеуші массаларды берілген рецептура бойынша әрекет ету принципі әртүрлі араластырғыштарда жасау;

      массаларды таразылау, орталау және аралыстырғышқа салу;

      вальцілеу және араластыру процестерін ерттеу;

      пілтелік массаның компоненттерін есептеу және түзеу;

      пілтелік массаның жарамдылығын ылғалдылығы мен тығыздығына қарай анықтау;

      жабдықты жұмысқа дайындау және баптау.

      320. Білуге тиіс:

      араластырғыштардың құрылысын, жұмыс қағидатынжәне баптау тәсілдерін;

      массалардың рецептурасы мен дайындау процесін;

      қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттерін;

      таразылау және тиеу қағидаларын.

2-параграф. Көмір массасын араластырушы, 4-разряд

      321. Жұмыс сипаттамасы:

      пісіру массаларын берілген рецептура бойынша араластырушы агрегаттар мен ағынды желілерде;

      материалдарды дайындау және дозалау;

      бегундарды, вальцілер мен араластырғыштарды кезектілік уақыты есебіне қарай кезеңдеп тиеу және түсіру;

      вальцілеу, араластыру және тығыздау кезінде массаның температурасын бақылау және реттеу;

      араластыру кезінде массаның дайындық деңгейін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша анықтау;

      массаны тасымалдау, буып-түю және таңбалау;

      жабдықтың жекелеген тораптарының ақауларын анықтау және жою.

      322. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысын, жұмыс қағидатын және баптау тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      пісіру массасын дайындау тәсілдерін;

      пісіру массасы компоненттерін есептеу және оны дозалау қағидаларын;

      массаның температурасын және валдар арасындағы саңылау шамасын реттеу қағидаларын;

      тасымалдау, буып-түю және таңбалау тәсілдерін.

3-параграф. Көмір массасын ұнтақтаушы-дозалаушы, 3-разряд

      323. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті материалдар мен көмір массасын түрлі типті диірмендерде ұнтақтау;

      материалдарды, массаларды дайындау және диірмендерге салу;

      ұнтақталған ұнтақты және кебекті түсіріп алу;

      ұнтақ партияларын гранулометрлік құрамы бойынша құрастыру;

      әртүрлі бұйым түрлеріне арналған шикіқұрамны берілген рецепті бойынша дайындау;

      шикіқұрамды қабылдау және бөлінген жерге жинау;

      диірменді өткен материалдан тазалау.

      324. Білуге тиіс:

      түрлі типті диірмендердің құрылысын және жұмыс қағидатын, диірменді жұмысқа дайындау қағидаларын;

      түрлі таразыда өлшеу қағидаларын;

      шикіқұрам партиясының мөлшерін және оны дайындау қағидаларын.

4-параграф. Көмір массасын ұнтақтаушы-дозалаушы, 4-разряд

      325. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті материалдар мен көмір массасын ұнтақтау агрегаттарында ұнтақтау;

      материалдарды, массаларды дозалау және бункерге салу;

      ұнтақтау тоннасын реттеу;

      ұнтақтау агрегаттарының қоректендіру және салқындату жүйесін қадағалау;

      електерді дайындау және ауыстыру;

      ұнтақтау ұнтағының жарамдылығын сыртқы түрі мен физикалық-химиялық параметрлері бойынша анықтау.

      326. Білуге тиіс:

      түрлі конструкциядағы ұнтақтау агрегаттарының құрылысын, жұмыс қағидаты мен оны баптау тәсілдерін;

      дозаторлар мен қоректендіргіштердің құрылысын;

      ұнтақтау тонинасын реттеу тәсілдерін;

      көміртекті материалдар мен көмір массасын ұнтақтау процесін;

      тартылған ұнтақтардың түрлерін, қасиеттерін және нысанын, оларға қойылатын талаптарды.

5-параграф. Көмір шайбаларын жеткеруші, 3-разряд

      327. Жұмыс сипаттамасы:

      көмір шайбаларын шайбалардың қалыңдығы параллельдігі бойынша шойын тақтада арнаулы құрылғыларды қолдана отырып екі жақты жеткеру;

      жылтыратып тегістелген өзектерді іріктеу;

      өзектің қарама-қарсы тараптарының диаметрі бойынша параллельдігі мен тереңдігін тексеру;

      шайбалардың сыртқы түрін және өңделу дәлдігін бақылау-өлшеу аспабының көмегімен бақылау;

      құрылғылар мен құралдарды баптау.

      328. Білуге тиіс:

      арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспабының құрылысын, баптау және пайдалану қағидаларын;

      тегістеп жылтырату тақтасының нысанын және оны таңдау қағидаларын;

      шайбаларды жеткеру тәсілдерін;

      дайын өнімге арналған техникалық талаптарды;

      бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлерін.

6-параграф. Күйдіру және графитациялау пештеріне тиеуші-түсіруші, 2-разряд

      329. Жұмыс сипаттамасы:

      металл керамикалық, металл графитті және электр көмір бұйымдары мен жартылай шикізаттарын электрлі муфельді күйдіру пештеріне біліктілігі анағұрлым жоғары тиеуші-түсірушінің басшылығымен тиеу және түсіру;

      тигельдер мен толтырманы дайындау;

      тигельдерді камералардан түсіріп алу;

      тигельдерден бұйымдарды іріктеу және толтырмадан айыру.

      330. Білуге тиіс:

      электрлі муфельді пештердің нысаны мен пайдалану қағидаларын, тигельдер мен толтырманы іріктеу және сапасын айыру тәртібін;

      бұйым түрлерінің атауларын және нысанын;

      күйдірілген бұйымдары мен жартылай шикізаттарға сыртқы түріне қарай қойылатын талаптарды.

7-параграф. Күйдіру және графитациялау пештеріне тиеуші-түсіруші, 3-разряд

      331. Жұмыс сипаттамасы:

      металл керамикалық, металл графитті және электр көмір бұйымдары мен жартылай шикізаттарын электрлі муфельді күйдіру пештеріне тиеу және түсіру;

      бұйымдар мен жартылай шикізаттарын тигельдерге толтырманы тығыздай отырып салу;

      тигельдерді пеш астына орналастыру және шығарып алу;

      бұйымдардың бумасын ашу және іріктеу.

      332. Білуге тиіс:

      электрлі муфельді пештердің құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      бұйымдарды орналастыру мен толтырмалау қағидаларын;

      бұйымдардың күйдіргенге дейінгі және одан кейінгі қасиеттерін;

      күйдірілген бұйымдарға, мөлшері мен отыруына қарай қойылатын талаптарды;

      бұйымдар дұрыс орналастырған кезде болатын ақауларды.

8-параграф. Күйдіру және графитациялау пештеріне тиеуші-түсіруші, 4-разряд

      333. Жұмыс сипаттамасы:

      электр көмір және электр графиттелген бұйымдар мен жартылай шикізаттарын үздіксіз жұмыс істейтін электрлі пештеріне және жалынды пештерге тиеу және түсіру;

      жалынды күйдіру және электр графиттеу пештерін бұйым орналастыру алдында дайындау;

      пеш табаны мен кессондарды тазалау;

      бұйымдар мен жартылай шикізаттарын тигельдерге, кессондар мен керндерге орналастыру;

      кессондар мен пештерді толтырмамен толтыру;

      пештің кірпі қабырғасын қалау және бөлшектеу;

      бұйымдарды кессондар мен тигельдерден алу;

      электр графиттеу пештерінен толтырманы алу;

      бұйымдар мен жартылай шикізаттарды тараға орналастыру және тасымалдау.

      334. Білуге тиіс:

      күйдіру және электр графиттеу пештерінің құрылысын және жұмыс қағидатын;

      пештерді суыту тәсілдерін;

      бұйымдар мен жартылай шикізаттарын тигельдерге, кессондар мен керндерге орналастыру қағидаларын;

      күйдірілген және графиттелген бұйымдарға, электр физикалық сипаттамалары бойынша қойылатын талаптарды;

      бұйым ақауларын және олардың алдын алу тәсілдерін;

      тасымалдау тәсілдерін.

9-параграф. Микрофондық ұнтақтарды жасаушы, 3-разряд

      335. Жұмыс сипаттамасы:

      антрациттен түрлі микрофонды ұнтақ маркаларын жасау;

      антрацитті ұсақтау, сұрыптау және шарлы диірмендерде тарту;

      ұнтақты виброелектерде фракциясы бойынша елеу және магнитті сепаратордан өткізу;

      ұнтақты жуу, кептіру және термоөңдеу;

      физикалық-химиялық талдауға сынама алу;

      ұнтақты виброелектерде соңғы елеу;

      микрофондық ұнтақтарды өлшеу;

      буып-түю және таңбалау.

      346. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысын және жұмыс қағидатын;

      ұнтақ түрлері мен қасиеттерін, дайындау тәсілдерін;

      ұнтақтау дайындау үшін алынатын бастапқы материалдарды;

      дайын өнімге қойылатын талаптарды;

      өлшеу. буып-түю және таңбалау қағидаларын;

      брактың туындау себептерін және оларды жою тәсілдерін.

10-параграф. Пілтелерді престеуші, 3-разряд

      337. Жұмыс сипаттамасы:

      қатты пілтені көмір қабығына қолмен престеу;

      қабықша арнасын шомполмен тазалау;

      қабықша арнасын шаю;

      пілтені цементтеуші массаға малу және көмір қабықшасына енгізіп қою;

      көмір бетінен цементтеуші масса қалдығын кетіру;

      көмірді тазалау, кептіру және үю.

      338. Білуге тиіс:

      құралды, құрылғыны және көмекші материалдардың нысанын және пайдалану қағидаларын;

      пілтені көмір қабықшасына енгізіп қою және тегістеу тәсілдерін;

      қабықша арнасын тазалау және шаю ережесін, көмірді кептіру процесін;

      көмірдің сыртқы түріне және механикалық беріктігіне қойылатын талаптарды.

11-параграф. Пілтелерді престеуші, 4-разряд

      339. Жұмыс сипаттамасы:

      сіңірме пілтені көмір қабығына пресстер мен жартылай автоматтарда престеу;

      мундштуктерді іріктеу;

      пресс цилиндрлерін пілте массасымен толтырып отыру;

      престеудің температуралық режимін реттеу;

      престелген қабықшаларды түсіріп алу, оларды сүрту және электр пештерінде кептіру;

      кептіру пештерінің жұмыс режимін реттеу;

      көмірдің типі мен мөлшеріне қарай құралды іріктеу;

      жабдықтың жұмысындағы ақауларды анықтау және жою;

      жабдық пен құрылғыларды баптау.

      340. Білуге тиіс:

      пресстер мен жартылай автоматтардың, кептіру пештерінің құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау қағидаларын;

      пілтені престеу және кептірудің технологиялық процестерін;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен күрделі құрылғыларды пайдалану қағидаларын;

      пілте массасына қосылатын материалдардың қасиеттерін және олардың бұйым сапасына әсерін;

      брактың туындау себептерін және оларды жою тәсілдерін.

12-параграф. Электр көмір бұйымдарын ажарлаушы, 2-разряд

      341. Жұмыс сипаттамасы:

      метал графитті, электр көмір және электр графиттелген бұйымдар мен жартылай шикізаттарды қайрау-ажарлау станоктарында біліктілігі анағұрлым жоғары ажарлаушының басшылығымен ажарлау;

      абразивтік айналмаларды іріктеу, орнату және түзеу;

      станокты баптау.

      342. Білуге тиіс:

      станоктың негізгі тораптарының атауы мен нысанын;

      станокты баптау қағидаларын;

      абразивтік айналмаларды түзеу процесін;

      жартылай шикізаттардың атаулары мен түрлерін.

13-параграф. Электр көмір бұйымдарын ажарлаушы, 3-разряд

      343. Жұмыс сипаттамасы:

      метал графитті, электр көмір және электр графиттелген бұйымдар мен жартылай шикізаттарды қайрау-ажарлау станоктарында ажарлау және кесу;

      мұқалудан кейін бейіні мен кесу қасиеттерін қалпына келтіру;

      абразивтік және алмазды айналмаларды теңгермелеу;

      станокты бұйымдар мен жартылай шикізаттардың берілген мөлшеріне баптау;

      өңдеудің мөлшерлі бөлігін, шектеулерді, тазалығын бақылау;

      бұйым ақауларын жою;

      орналастыру және тасымалдау.

      344. Білуге тиіс:

      станоктардың құрылысын, жұмыс істеу қағидаты мен баптау тәсілдерін;

      абразивтік және алмазды айналмаларды орнату және түзеу тәсілдерін;

      арнаулы құрылғылар мен қарапайым бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      бұйымдарды механикалық өңдеу процесін;

      чертеждерді оқуды, орындалатын жұмыс көлемінде;

      жол берілетін шектеулерді, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері жүйесін.

14-параграф. Электр көмір бұйымдарын ажарлаушы, 4-разряд

      345. Жұмыс сипаттамасы:

      метал графитті, электр көмір және электр графиттелген бұйымдар мен жартылай шикізаттарды автоматтар мен жартылай автоматтарда ажарлау;

      арнаулы құрылғылар мен беру механизмдерін бекіту және баптау;

      конфигурациясы күрделі абразивтік айналмаларды іріктеу, орнату және түзеу;

      бұйымдар мен жартылай шикізаттарды бункер-қоректендіргіштерге салу және орналастыру;

      мөлшер бөлігін, конфигурацияны, шектеулер мен бұдырлық параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      бұйымдарды тазалау, салу және тасымалдау.

      346. Білуге тиіс:

      автоматтар мен жартылай автоматтардың құрылысын, жұмыс істеу қағидаларын мен баптау тәсілдерін;

      конфигурациясы күрделі абразивтік және алмазды айналмаларды түзеу қағидаларын;

      бұйымдарды механикалық өңдеудің тәсілдері мен қағидаларын;

      арнаулы құрылғылар мен қарапайым бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      бұйымдарды тазалау, салу тәсілдерін;

      жол берілетін шектеулерді, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері жүйесін

15-параграф. Электр көмір бұйымдарын ажарлаушы, 5-разряд

      347. Жұмыс сипаттамасы:

      метал графитті, электр көмір және электр графиттелген бұйымдар мен жартылай шикізаттарды арнаулы агрегатты станоктарда және ағынды желілерде ажарлау;

      жартылай шикізаттар мен түрлі үлгідегі және мөлшердегі анодтарды өңдеудің тәртібін анықтау;

      блоктарды мөлшермен кесу, бетін тегістеу және фаскаларды алу;

      күрделі бейіннің үлгілік бетін сызбаларға сәйкес операциялық ажарлау;

      агрегаттық станоктарда сызба кесу, саңылауларды бітеу және бұрғылау;

      бұрғыларды, үлгілік кескілерді қайрау және ауыстыру;

      үлгілік бұйымдарда жарықтардың болмауын тексеру;

      бұйымның ақауларын жою.

      348. Білуге тиіс:

      агрегатты станоктардың және ағынды желілердің құрылысын, жұмыс қағидатын және пайдалану қағидаларын;

      кесу, тегістеу және бұрғылау процестерін;

      бұйымдар мен жартылай шикізаттарды жасау технологиясын;

      бұйымдарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      брактың түрлері мен оларды жою тәсілдерін.

16-параграф. Электр көмір бұйымдарын калибрлеуші, 1-разряд

      349. Жұмыс сипаттамасы:

      металл графитті және электр көмір бұйымдарды калибрлердің, кондукторлар мен құрылғылардың көмегімен, біліктілігі анағұрлым жоғары калибрлеушінің басшылығымен калибрлеу;

      құрал мен құрылғыларды жұмысқа дайындау;

      бұйымдарды орналастыру.

      350. Білуге тиіс:

      бұйымдарды калибрлеу тәсілдерін;

      калибрлердің, кондукторлар мен құрылғылардың нысаны мен қолдану қағидаларын;

      бұйымдардың түрлері мен олардың нысанын;

      сызбалар мен калибрлердегі киловольт-амперлитеттер мен параметрлердің шартты белгілерін.

17-параграф. Электр көмір бұйымдарын калибрлеуші, 2-разряд

      351. Жұмыс сипаттамасы:

      металл графитті және электр көмір бұйымдарды калибрлердің, кондукторлар мен құрылғылардың көмегімен калибрлеу;

      бұйымдардың калибрлеу саңылаулары мен мөлшерін бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен өлшеу;

      жарамды бұйымдарды іріктеу және орналастыру.

      352. Білуге тиіс:

      калибрлерді, кондукторлар мен құрылғыларды, бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      калибрлеу тәсілдерін;

      бұйымдарды калибрлеу процесін;

      бұйымдарға қойылатын техникалық талаптарды.

18-параграф. Электр көмір бұйымдарын калибрлеуші, 3-разряд

      353 Жұмыс сипаттамасы:

      металл графитті және электр көмір бұйымдарды арнаулы құрылғыларды бар жартылай пресс автоматтарда калибрлеу;

      бұйымдарды бункерлерге салып орналастыру және берілген мөлшерге дейін калибрлеу;

      сымды бір мезгілде калибрлей отырып электр щетка ішіне престеу;

      құрылғыларды орнату және бұйымдардың мөлшеріне қарай ауыстыру;

      жартылай пресс автоматтарды баптау.

      354. Білуге тиіс:

      жартылай пресс автоматтардың құрылысын, жұмыс қағидаты мен баптау тәсілдерін;

      құрылғыларды орнату тәсілдерін;

      бұйымдарды калибрлеу процесін;

      жол берілетін шектеулерді;

      бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлерін.

19-параграф. Электр көмір бұйымдарын күйдіруші, 3-разряд

      355. Жұмыс сипаттамасы:

      метал керамикалық, метал графитті және электр көмір бұйымдары мен жартылай шикізаттарын муфельді электр пештерінде біліктілігі анағұрлым жоғары күйдірушінің басшылығымен күйдіру және жентектеу;

      пештерді дайындау және қыздыру;

      бақылау-өлшеу аспаптарының жарамдылығын тексеру;

      күйдіру температурасын технологиялық кестеге сәйкес реттеу.

      356. Білуге тиіс:

      бұйымдары мен жартылай шикізат түрлерін күйдіру және жентектеу процестерін;

      муфельді электр пештерінің құрылымы мен жұмыс қағидатын;

      температураны басқару және реттеу қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын.

20-параграф. Электр көмір бұйымдарын күйдіруші, 4-разряд

      357. Жұмыс сипаттамасы:

      метал керамикалық, метал графитті және электр көмір бұйымдары мен жартылай шикізаттарын, электролит мыс ұнтағы муфельді электр пештерінде күйдіру және жентектеу;

      құм жаппаларының толуын және герметикалығын тексеру;

      гидравликалық, механикалық және пневматикалық итергіштер жүйесін дайындау және пневматикалық қондырғының жарамдылығын тексеру;

      пештерді жүктемемен қосу;

      пешті қуатты қисық сызық бойынша арттыру отырып қыздыру;

      тигельдерді пневматикалық итергіштің көмегімен пеш арнасы бойынша жылжыту;

      күйдіру режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен бақылау;

      күйдіру және жентектеу процесінің аяқталғанын анықтау;

      пештердің температура режимін жазуға арналған журналды жүргізу.

      358. Білуге тиіс:

      бұйымдар мен жартылай шикізат түрлерін күйдіру және жентектеудің технологиялық процесін;

      муфельді электр пештерінің құрылысын;

      түрлі типтегі итергіштердің құрылысы мен жұмыс қағидатын;

      пештердегі температураны көтеру кестесін және температура режимін ұстап тұру тәсілдерін;

      күйдіру режимінен ауытқулардың бұйым сапасына әсерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және қолдану қағидаларын.

21-параграф. Электр көмір бұйымдарын күйдіруші, 5-разряд

      359. Жұмыс сипаттамасы:

      электр көмір және электр графиттелген бұйымдарды, жартылай шикізаттар мен көмір текті талшықты материалдарды үздіксіз жұмыс істейтін электр пештерінде және жалынды пештерде күйдіру және электр графиттеу;

      бақылау-өлшеу аспаптарының, газ вентильдері мен қарау шыныларының болуын және жарамдылығын тексеру;

      газдың камераға берілуін реттеу, газды бір камерадан екіншісіне ауыстыру;

      газдың жану процесін және газ ағынының камераларға тарауын қадағалау;

      температураның сағат сайын көтерілуін және газдың ауысуын есептеу;

      берілген күйдіру режимін ұстап тұру;

      пезтегі разрядтауды және ауаның берілуін реттеу;

      жүйенің герметикалығын тексеру;

      пештерді толтырудың, қосудың суытудың кезектілігін анықтау.

      360. Білуге тиіс:

      электр графиттелген бұйымдарды, жартылай шикізаттар мен материалдарды күйдіру және электр гарфиттеудің технологиялық процесі мен күйдіру режимін;

      бұйымдардың сыртқы түріне және электр физикалық сипаттамалары бойынша қойылатын талаптарды;

      пештердің электр схемасын;

      түрлі типтегі пештердің құрылысын және қызмет көрсету қағидаларын;

      пештерді толтыру есебі әдістемесін және түрлі типтегі және мөлшердегі бұйымдарға арналған электроэнергия шығысын анықтауды;

      күйдіру және электр графиттеу режимінен ауытқулардың бұйымның сапасы мен электр физикалық көрсеткіштеріне әсерін;

      пештерді суыту тәсілдерін.

22-параграф. Электр көмір бұйымдарын орап байламдаушы, 2-разряд

      361. Жұмыс сипаттамасы:

      жекелеген электр көмір бұйымдары пачкаларын құралдың және құрылғылардың көмегімен орап байламдау;

      көмір дискілерді пудралау және салмалармен байламдау;

      көмір пачкаларының тысын орау қағазымен орап байламдау;

      бұйымдарды, құрал мен құрылғыларды байламдауға дайындау;

      көмекші материалдарды іріктеу және оларды бұйымның мөлшері мен типіне қарай кесу;

      құрал мен құрылғыларды баптау.

      362. Білуге тиіс:

      құрал мен құрылғылардың нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      түрлі бұйымдарды орап байламдаудың негізгі тәсілдерін;

      көмекші материалдардың түрлерін, нысанын және олардың сапасына қойылатын талаптарды.

23-параграф. Электр көмір бұйымдарын орап байламдаушы, 3-разряд

      363 Жұмыс сипаттамасы:

      жекелеген электр көмір бұйымдары пачкаларын арнаулы станоктарда орап байламдау;

      станокты, құрал мен құрылғыларды бұйымның берілген мөлшеріне баптау;

      бұйымды станокта орнату және тегістеу;

      пачкадағы бұйымның санын анықтау;

      бұйымдарды орап байламдау кезіндегі ақаулардың алдын алу және жою.

      364. Білуге тиіс:

      орап байламдауға арналған станоктың, құрал және арнаулы құрылғылардың құрылысын, жұмыс қағидатын және баптау тәсілдерін; бұйымдарды орап байламдаудың жолдары мен тәсілдерін;

      бұйымдарды орап байламдау кезінде тік сызықты сақтау қағидаларын;

      бұйымдарды орап байламдау алдындағы ұстап тұру процесінің нысанын;

      бұйымдарға қойылатын техникалық талаптарды.

24-параграф. Электр көмір бұйымдарын престеуші, 2-разряд

      365. Жұмыс сипаттамасы:

      метал керамикалық, метал графитті, көмір және электр щетка бұйымдары мен жартылай шикізаттарын қуаты 15 тоннаға дейінгі механикалық және гидравликалық пресстерде біліктілігі анағұрлым жоғары престеушінің басшылығымен престеу;

      престеу ұнтақтарын дайындау және елеу;

      берілген мөлшерді қамтамасыз етуге қажетті пресс ұнтақтары ілмесін іріктеу;

      ұнтақты пресс қалыбы матрицаларына ілу және себу;

      құралдар мен құрылғыларды дайындау және баптау.

      366. Білуге тиіс:

      конструкциясы қарапайым престердің құрылысы туралы негізгі мәліметтерді; бұйымдар мен жартылай шикізаттарды престеу жолдарын;

      пресс ұнтақты пресс қалыбына себу тәсілдерін;

      таразылау қағидаларын;

      бұйымдардың түрлері мен маркаларын;

      престелетін бұйымдарға қойылатын талаптарды;

      жол берілетін шектеулер мен бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.

25-параграф. Электр көмір бұйымдарын престеуші, 3-разряд

      367. Жұмыс сипаттамасы:

      метал керамикалық, метал графитті, көмір және электр щетка бұйымдары мен жартылай шикізаттарын қуаты 15 тоннаға дейінгі механикалық және гидравликалық пресстерде престеу;

      престеу ұнтақтарын елеу, дозалау және пресс бункеріне салу;

      түрлі конструкциядағы қыздырылмайтын прес қалыптарда престеу;

      престелетін бұйымдардың сапасын сыртқы түрі, мөлшері мен тығыздығына қарай анықтау;

      көмір бұйымдары мен жартылай шикізаттарын ұнтақты араластыра отырып салу және тасымалдау;

      престі баптау және майлау.

      368. Білуге тиіс:

      престердің құрылысы мен жұмыс қағидатын және оларды баптау тәсілдерін;

      әртүрлі бұйым түрлері мен маркалары престеу процесі мен режимін;

      престелетін ұнтақтардың құрамы мен қасиеттерін;

      арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және қолдану қағидаларын;

      жол берілетін шектеулерді, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлерін.

26-параграф. Электр көмір бұйымдарын престеуші, 4-разряд

      369. Жұмыс сипаттамасы:

      метал керамикалық, метал графитті, көмір және электр щетка бұйымдары мен жартылай шикізаттарын қуаты 15 тоннадан 100 тоннаға дейін механикалық және гидравликалық пресстерде престеу;

      престеу құралдары мен құрылғыларын іріктеу, дайындау және ауыстыру;

      престеу ұнтақтарын дайындау және олардың престеуге жарамдылығын анықтау;

      блоктарды берілген тығыздық мөлшеріне престеу;

      престің жұмыс қысымын белгілеу және реттеу;

      ұстауды және қысымды бақылау;

      престелген бұйымдарды таңбалау, тараға салу және тасымалдау.

      370. Білуге тиіс:

      престердің құрылысы мен жұмыс қағидатын және оларды баптау тәсілдерін;

      қысымды және ұстау уақытын белгілеу мен реттеудің қағидалары мен тәсілдерін;

      арнаулы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және қолдану қағидаларын;

      жол берілетін шектеулерді, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлері жүйесін.

27-параграф. Электр көмір бұйымдарын престеуші, 5-разряд

      371. Жұмыс сипаттамасы:

      метал керамикалық, метал графитті, көмір және электр щетка бұйымдары мен жартылай шикізаттарын қуаты 100 тоннадан жоғары механикалық және гидравликалық пресстерде, автоматтар мен жартылай автоматтарда престеу;

      ток жеткізуші сымдарды;

      салмаларды, пресс ұнтақтары мен дайындамаларды қыздырылатын және бөлшектенетін пресс қалыптарға салу;

      престі бұйымның талап етілетін мөлшеріне баптау, температураны қысымилиметрен ұстау және толық қысым уақытын бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен реттеу;

      престеме санын және олардың мөлшерін анықтау;

      сымды щеткаға сіңіріп престеу;

      престерді, пресс қалыптарды, құралдар мен арнаулы айлабұйымдарды жұмыс процесінде баптау.

      372. Білуге тиіс:

      престердің кинематикалық және электр схемаларын;

      қуаты үлкен престердің басқару және реттеу жүйесін;

      конструкциясы күрделі пресс қалыптардың құрылысын және оларды орнату қағидаларын;

      пресс қалыптардың тозу және сыну себептерін және олардың алдын алу шараларын;

      жоғары қысымды жабдықта жұмыс істеу қағидаларын;

      тіркеуші аспаптардың құрылымын және жұмыс қағидатын;

      престелетін ұнтақтар мен компоненттер рецептурасын;

      пресс ұнтақтары мен массаларына қойылатын техникалық тараптарды.

28-параграф. Электр көмір бұйымдарын сұрыптаушы, 1-разряд

      373. Жұмыс сипаттамасы:

      электр көмір бұйымдарын күйдіруден және электр графиттеуден кейін маркасы, партиялары, пісірілуі, мөлшері және сыртқы түріне қарай (көтерілу, жарылу, күю, деформация) сұрыптау;

      тараны, құралды және жартылай шикізатты дайындау;

      бұйымдарды санау, жәшіктерге салу;

      журналға деректерді жазу.

      374. Білуге тиіс:

      күйдіруден және электр графиттеуден кейінгі ақаулардың түрлерін;

      бұйымдарды сұрыптау тәсілдерін;

      күйдірілген және электр графиттелген бұйымдардың атаулары мен олардың сыртқы белгілері бойынша қойылатын талаптарды;

      бұйымдардың сұрпын анықтау нұсқаулығын.

29-параграф. Электр көмір бұйымдарын сұрыптаушы, 2-разряд

      375. Жұмыс сипаттамасы:

      электр көмір бұйымдарын механикалық өңдеуден және престеуден кейін маркасы, партиялары, пісірілуі, мөлшері және сыртқы түріне қарай (көтерілу, жарылу, күю, деформация) сұрыптау;

      өлшеу құралы мен схемаларды дайындау;

      жарамды және баркқа шығарылған бұйымдардың есебін жүргізу.

      376. Білуге тиіс:

      бұйымдарды механикалық өңдеуден және престеуден кейін сұрыптау тәсілдерін;

      бұйымдарды механикалық өңдеу түрлерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен қолдану қағидаларын;

      бұйымдарды механикалық өңдеуден және престеуден кейінгі брак түрлерін;

      бұйымдардың атаулары мен маркаларын;

      дайын бұйымдарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      жол берілетін шектеулер туралы негізгі мәліметтерді.

30-параграф. Электр көмір бұйымдарын сынаушы, 2-разряд

      377. Жұмыс сипаттамасы:

      көмір және электр щетка бұйымдарын сынауға дайындау;

      қарапайым электр сызбаларды құрастыру;

      ықтимал сынақтарға дайындық жұмыстары;

      бұйымдарды стенд қысқышына орнату;

      тендтің қоректену кернеуін бақылау және ұстап тұру;

      күрделі емес сынақ жабдығын жөндеу.

      378. Білуге тиіс:

      сынақ стенділері мен қондырғыларының нысаны мен пайдалану қағидаларын;

      сынақтың негізгі түрлерін;

      қарапайым электр схемаларын;

      бұйым типтері мен олардың нысандарын.

31-параграф. Электр көмір бұйымдарын сынаушы, 3-разряд

      379. Жұмыс сипаттамасы:

      көмір және электр щетка бұйымдарын суық және ыстық күйінде электрофизикалық сынауды қарапайым стенділер мен қондырғыларда жүргізу;

      жалын разрядтаушысы саңылауы шамасын реттеу;

      ең төмен және ең жоғары жүктеме кезіндегі электр қарсылығын бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      бұйымдарды тұрақтандыру және суыту;

      сынақтарды тіркеуді белгіленген нысан бойынша жүргізу.

      380. Білуге тиіс:

      стенділер мен қондырғылардың құрылысы мен жұмыс қағидаларын;

      қондырғының электр схемасы мен құрастыру қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      тұрақтандыру және суыту процестерін;

      разрядтаушысы саңылауы түзеу қағидаларын;

      көмір бұйымдарына қойылатын техникалық талаптарды.

32-параграф. Электр көмір бұйымдарын сынаушы, 4-разряд

      381. Жұмыс сипаттамасы:

      көмір және электр щетка бұйымдары үлгілерін электр сынауды күрделілігі орташа стенділер мен қысқа тұйықталған коллекторлық қондырғыларда жүргізу;

      сынақ схемасын өздігінен құрастыру және оңтайлы режимді таңдау;

      электр щеткасы үлгілерін коллектор немесе контакті сақиналарының радиусына келтіріп тегістеп жылтырату;

      кернеудің ауыспалы түсуін, сәуле беру дәрежесі мен бұйым үлгілерінің үйкелу және тозу коэффициенттерін анықтау және реттеу;

      сынау режимі жазбасын технологиялық журналда жүргізу.

      382. Білуге тиіс:

      стенділер мен коллекторлық қондырғылардың құрылысы мен жұмыс қағидатын және оларды басқару қағидаларын;

      сызбасын дайындау және құрастыру қағидаларын;

      сынақтардың жүргізілу кезектілігін; сыналатын бұйымдардың құрылысы мен жұмыс қағидатын және оларды пайдалану қағидаларын;

      сынақ нәтижелерін ресімдеу қағидаларын.

33-параграф. Электр көмір бұйымдарын сынаушы, 5-разряд

      383. Жұмыс сипаттамасы:

      көмір және электр щетка бұйымдары үлгілерін электр сынауды күрделі стенділер мен электр машиналарда жер бетіндегі жағдайда жүргізу;

      арнаулы стенділерге арналған электр сызбаларды шабақтау;

      бұйым үлгілерін машиналарға орналастыру және машиналарды бұйымдармен вакуумді қондырғыларды барокамераларына монтаждау;

      сынақ жабдығы кешенін баптау және басқару;

      сынақ жүргізумен байланысты есептерді орындау;

      қуаттың, қыздыру температурасының төмендеуін, бұйым үлгілерінің тозу және комилиметрутациялық сипаттамаларын анықтау;

      бұйым үлгілерінің габариттік мөлшерлерін бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен кезеңді өлшеп тұру;

      сыналатын бұйымдардағы ақаулары анықтау.

      384. Білуге тиіс:

      стенділер мен электр машиналарының құрылысы мен пайдалану және баптау қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      есептерді орындау, бұйым үлгілерінің тозу және комилиметрутациялық сипаттамаларын анықтау әдістемесін;

      электротехника негіздерін; ақау түрлерін.

34-параграф. Электр көмір бұйымдарын сынаушы, 6-разряд

      385. Жұмыс сипаттамасы:

      көмір және электр щетка бұйымдары үлгілерін электр сынауды ерекше күрделі стенділер мен вакуумді қондырғыларда жоғары жағдайда жүргізу;

      бұйым үлгілерін машиналарға орналастыру және машиналарды бұйымдармен вакуумді қондырғылардың барокамераларына монтаждау;

      басқару пульттерін монтаждау және ауа, өлшеу және электр комилиметруникацияларын құрастыру;

      күрделі сынақ жабдығы кешенін төменгі қысым, төмен және жоғары температура жағдайында баптау, реттеу және басқару;

      термобарокамерадағы температура режимі мен разрядтау дәрежесін белгілеу әрі берілген деңгейде ұстап тұру;

      бұйым үлгілерін берілген физикалық, электр және климаттық параметрлерге сәйкес сынау;

      бұйымдардың тәжірибелік және бірегей үлгілерін зерттеу;

      сынау және зерттеу материалдары бойынша есептерді орындау, графиктер мен диаграмилиметраларды құру;

      сынақ нәтижелері хаттамасын ресімдеу.

      386. Білуге тиіс:

      вакуумді қондырғылардың құрылысы мен пайдалану және баптау қағидаларын;

      басқару пульттерін монтаждау тәсілдерін;

      жабдықтың жұмыс режимін; сынау және зерттеу әдістемесін;

      графиктер мен диаграмилиметраларды құру қағидаларын;

      тәжірибелік және бірегей үлгілерін зерттеу ерекшеліктерін;

      техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттарды;

      құжаттаманы ресімдеу қағидаларын.

      387. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

35-параграф. Электр көмір бұйымдарын тазалаушы, 1-разряд

      388. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым метал керамикалық, метал графитті, электр щетка және электр графитті бұйымдарды сынықтардың, құм және шаңының қалдықтарынан қарапайым құрылғыларды қолдана отырып тазалау;

      артық ұнтақты утильдеу;

      бұйымдарды тараға салу.

      389. Білуге тиіс:

      бұйымдардың сыртқы түріне қойылатын талаптарды;

      құрылғыларды қолдану қағидаларын;

      бұйымды тазалау тәсілдерін.

36-параграф. Электр көмір бұйымдарын тазалаушы, 2-разряд

      390. Жұмыс сипаттамасы:

      үлгілік метал керамикалық, метал графитті, электр щетка және электр графитті бұйымдарды жартылай автоматты станоктарда қолмен жеткере отырып тазалау;

      бұйымдарды станок бункерлеріне салу және орналастыру;

      бұйымды талап етілетін пішінге және тиісті түрге дейін жеткізу (саңылауларды, шұңқырларды және айналмаларды құрылғылар мен құралдардың көмегімен тазалау);

      дискілерді, щеткаларды орнату және станоктарды баптау;

      бұйымдарды іріктеу және орналастыру.

      391. Білуге тиіс:

      жартылай автоматты станоктардың құрылысын, олардың жұмыс қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарды қолдану қағидаларын;

      бұйымдарды тазалау және жеткеру тәсілдерін;

      бұйымның түрлері мен маркаларын, олардың сапасына қойылатын талаптарды.

37-параграф. Электр көмір өндірісіндегі құрастырушы, 1-разряд

      392. Жұмыс сипаттамасы:

      электр щеткасы арматурасын біліктілігі анағұрлым жоғары құрастырушының басшылығымен құрылғыларды қолдана отырып, қолмен құрастыру;

      трубканы орналастыру және сымды электр щеткасының саңылауынан өткізу;

      сымға ұшты қосу және оны бекіту.

      393. Білуге тиіс:

      арматураны құрастыру кезіндегі әдістерді қолдану кезектілігін;

      арматураны іріктеу қағидаларын және оның түрлерін;

      қарапайым құрылғыларды нысаны мен қолдану шарттарын;

      жол берілетін шектеулердің, бұдырлық киловольт-амперлитеттері мен параметрлерінің шартты белгілерін.

38-параграф. Электр көмір өндірісіндегі құрастырушы, 2-разряд

      394. Жұмыс сипаттамасы:

      электр щеткасы арматурасын құрылғыларды қолдана отырып, қолмен құрастыру;

      сымды зенковкаға немесе электр щеткасының саңылауынан түрлі тәсілдермен өткізу;

      сымның ұзындығы мен қимасын сызба бойынша анықтау;

      амортизаторларды, оқшаулауды, ұштарды сымға кигізу және оны түрлі тәсілмен бекіту;

      құрсау мен шайбаны орналастыру.

      395. Білуге тиіс:

      түрлі типтегі арматураны схема бойынша құрастыру кезектілігін;

      құрылғыларды қолдану қағидаларын;

      жол берілетін шектеулер туралы негізгі мәліметтерді.

39-параграф. Электр көмір өндірісіндегі құрастырушы, 3-разряд

      396. Жұмыс сипаттамасы:

      электр щеткасы арматурасын түрлі типтегі станоктарда және қарсыласу бағандарын тұрақты ток станоктарында құрастыру;

      операцияны орныдау кезектілігін анықтау;

      тиісті диаметрдегі және бейіндегі арматураны, сыртқы түріне қарай құрылғылар мен көмір шайбаларын іріктеу;

      арматураны электр щеткаға түрлі тәсілдермен бекіту: үстелдегі бұрғы станоктарында вальціні жазып алу; сымды ұшына эксцентриктік престерде престемелеу; сымды дәнекерлеу және ұшты ыстықтай қалайылау;

      сымның развальцовкалау, престемелеу және дәнекерлеу сапасын тексеру;

      электр щеткасы мен арматураның арасындағы ауыспалы қарсылықты анықтау;

      шайбаларды кигізу;

      көмір бағанының қарсылығы мен деформациясын анықтау.

      397. Білуге тиіс:

      электр щеткасы арматурасын станокта құрастырудың технологиялық процесін;

      көмір бағанын құрастыруды;

      арматураның типтері мен олардың нысанын;

      станоктардың құрылысын, оларды басқару және пайдалану қағидаларын;

      қондырғының құрылысы мен электр схемасын;

      құрал мен құрылғыларды орнату және бекіту тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарды қолдану қағидаларын;

      сызбаларды оқуды, орындалатын жұмыс көлемінде.

40-параграф. Электр көмір өндірісіндегі қыздырушы, 2-разряд

      398. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті материалдарды электр шахта пештерінде біліктілігі анағұрлым жоғары қыздырушының басшылығымен қыздыру;

      материалдарды пеш шахтасына салу, итермелеу және тегістеу;

      қыздырылған материалды суытушы барабандардан кезең-кезеңімен түсіріп алу және тарту бөлімшесіне тасымалдау;

      пешті тиеу алдында тазалау.

      399. Білуге тиіс:

      пештердің жұмыс қағидатын;

      материалдарды пеш шахтасына салу және суытушы барабандардан түсіріп алу қағидаларын;

      ашық ыстық пеште жұмыс істеу және зиянды ұшпа заттарды бөлу қағидаларын;

      көміртекті материалдардың түрлері мен олардың негізгі қасиеттерін.

41-параграф. Электр көмір өндірісіндегі қыздырушы, 3-разряд

      400. Жұмыс сипаттамасы:

      спектральді көмірлерді ауыспалы ток арнаулы электр қондырғыларында қыздыру;

      көмірді қондырғыға салу және қыздыру жағдайына дейін ұстау;

      температура режимін және ұстау уақытын бақылау;

      өңделген көмірді түсіріп алу және оларды пачкаға салу;

      электр қондырғыларын баптау және ток жеткізгіштердің жарамдылығын тексеру.

      401. Білуге тиіс:

      электр қондырғыларының құрылысын, жұмыс қағидаты мен баптау тәсілдерін;

      спектральді көмірді қыздыру тәсілдерін;

      өңделген көмірді қызу күйінде түсіріп алуды;

      брактың түрлерін және олардың алдын алу шараларын.

42-параграф. Электр көмір өндірісіндегі қыздырушы, 4-разряд

      402. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті материалдарды электр шахта пештерінде қыздыру;

      материалдардың пешке берілуін және электродтардың сіңірілу тереңдігін реттеу;

      пеш жұмысының режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен бақылау;

      қыздыру процесінің аяқталғанын уақыт бойынша, температура бойынша және қыздырылған материалдың физикалық-химиялық параметрлері бойынша анықтау;

      материалдарды түсіріп алу және көтеру-тасымалдау механизмдерінің көмегімен тасымалдау.

      403. Білуге тиіс:

      қыздыру пештерінің құрылысын;

      электр сызбаны; басқару және реттеу жүйесін;

      пештердің электр және жылу режимін ережесін және оны ұстап тұру тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, нысаны мен қолдану қағидаларын; көміртекті материалдарды процесін;

      көміртекті материалдардың атауын, қасиеттерін.

43-параграф. Электр көмір өндірісіндегі ұсатушы, 2-разряд

      404. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті материалдар мен көмір массаларын ұсақтауыштар мен түрлі үлгідегі диірмендерде біліктілігі анағұрлым жоғары ұсақтаушының басшылығымен ұсақтау;

      көміртекті материалдарды бөгде заттардан, қоспалар мен лас кесектерден сұрыптау;

      шикізат материалдары мен жартылау шикізатты қарапайым қол құралдары мен құрылғыларды қолдана отырып алдын ала ұсақтау;

      материалдар мен массаларды ұсақтаушы бункеріне салу;

      ұсақталған материалдар мен массаларды түсіріп алу және таралау;

      жабдықты тазалау және майлау.

      405. Білуге тиіс:

      ұсақтауыштар мен диірмендердің атауы мен нысанын;

      арнаулы айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспабын пайдалану қағидаларын;

      материалдардың түрлерін және ұсақталған материалдарға қойылатын талаптарды.

44-параграф. Электр көмір өндірісіндегі ұсатушы, 3-разряд

      406. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті материалдар мен көмір массаларын ұсақтауыштар мен түрлі үлгідегі диірмендерде ұсақтау;

      материалдар мен массаларды дайындау және белгіленген деңгейге дейін салу;

      материалдар мен массаларды гранулометриялық құрамға дейін ұсақтау;

      ұсақталған материалдар мен массаларды түсіріп алу, көтеру-түсіру механизмдерінің көмегіңмен тасымалдау және буып-түю, таңбалау;

      електерді іріктеу және орнату;

      қызмет көрсететін жабдықты баптау.

      407. Білуге тиіс:

      ұсақтауыштар мен диірмендердің, көтеру-түсіру механизмдерінің атауы мен нысанын, пайдалану қағидаларын;

      тарту тонинасын реттеу әдістерін;

      өңделетін көміртекті материалдардың нысаны мен қасиеттерін және талап етілетін ұсақтау дәрежесін;

      тасымалдау, буып-түю және таңбалау тәсілдерін.

45-параграф. Электр щетка өндірісіндегі тығындаушы, 2-разряд

      408. Жұмыс сипаттамасы:

      сымды әртүрлі маркадағы және пішіндегі электр щеткаға арнаулы құрылғы көмегімен сіңіру;

      арнаулы құрылғыларды бұйымның талап етілетін мөлшері мен ішіне дайындау және баптау;

      тығын ұнтағын гранулометриялық құрамы бойынша іріктеу және оны ауыстыру;

      бұйымның жарамдылығын сымына қарай анықтау.

      409. Білуге тиіс:

      арнаулы құрылғының нысанын, пайдалану қағидаларын және оны баптау тәсілдерін;

      бұйымды тығындау тәсілдерін, электр щетканың маркасын, мөлшері мен пішінін;

      брак түрлерін.

46-параграф. Электр щетка өндірісіндегі тығындаушы, 3-разряд

      410. Жұмыс сипаттамасы:

      сымды әртүрлі маркадағы және пішіндегі электр щеткаға жартылай автоматтарда сіңіру;

      жартылай автоматты бұйымның бақыланатын параметрлері бойынша баптау;

      тығын ұнтағының біркелкі берілуін және шпинделдің соғу санын реттеу;

      бұйымдардың жарамдылығын ауыспалы электр қарсылығы мен щетка мен арматура арасындағы бекітпе беріктігіне қарай, бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша анықтау.

      411. Білуге тиіс:

      жартылай автоматтардың құрылысын, жұмыс қағидатын және баптау тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      бұйымды тығындау тәсілдерін;

      мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттар бойынша электр щетканың техникалық сипаттамасын, ықтимал ақауларды және оларды жою тәсілдерін.

5-тарау. Кабель өндірісінің разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Байланыс кабельдері элементтерін ширатушы-оқшаулаушы, 3-разряд

      412. Жұмыс сипаттамасы:

      алыс байланыс кабельдері, телефон кордельді кабельдердің элементтерін құрамалы оқшаулау машиналарында бу және төрттік ширату машинасында ширату, оқшаулау;

      қабылдау барабандарын, ауыспалы тісті дөңгелектерді, оқшаулаушы материалдармен бобиндерді және оқшаулаушы желілі және мыс сымды катушкаларды іріктеу, орнату және ауыстыру;

      кабель элементтерін машина тораптарына жүйелі толтыру;

      фрикционды тежегіштердің көмегімен ширатылған желілердің созылуын реттеу;

      ширатылған элементтердің қабылдағыш барабанға біркелкі қалануын қадағалау;

      кабель элементтерінің ширатылу барысын бақылау-өлшеу аспабымен бақылау;

      сым ұштарын пісіру аппаратында ұзарту;

      оқшаулаудың жарамсыз жерлерін жою;

      жабдықты баптау және жөндеуге қатысу;

      ілеспе құжаттаманы толтыру.

      413. Білуге тиіс:

      құрама оқшаулау машиналарының, бу және төрттік ширататын машиналардың құрылысы және қолдану қағидатын;

      кабель элементтерінің конструкциясын;

      бақылау-өлшеу аспабын пайдалану қағидаларын;

      пісіру аппаратын пайдалану қағидаларын;

      оқшаулау материалдарына қойылатын талаптарды;

      ақаудың негізгі түрлерін, оларды болдырмау және жоюды.

2-параграф. Байланыс кабельдері элементтерін ширатушы-оқшаулаушы, 4-разряд

      414. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғары жиіліктегі байланыс кабельдерінің элементтерін көлденең ширату автоматталған машиналарда ширату;

      автоматты және қол құрылғыларының көмегімен желілік және оқшаулау материалдарымен катушкаларды орнату және ауыстыру. машина тораптарының жарамдылығын жұмыс басталар алдын тексеру;

      технологиялық параметрлерді бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша орнату және реттеу;

      қабылдау барабандарында ширатылған желілерді таратуды созуды автоматты реттеу;

      ширататын және жіберетін калибрлерді ауыстыру;

      көлденең ширататын автоматталған машинаның жұмысын пультпен басқару.

      415. Білуге тиіс:

      көлденең автоматталған ширату машинасының кинематикалық схемасын;

      барлық машина тораптары мен құрылғыларын баптау және өзара іс-әрекетін қамтамасыз ету тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      даяр өнімге қойылатын талаптарды.

3-параграф. Жгут иіруші, 2-разряд

      416. Жұмыс сипаттамасы:

      кабель қағаз немесе кендірдің түрлерінен жасалған жгутты көп жүрісті машинада иіру;

      қағаз таспа домалақтарын орнату және ауыстыру. машина тораптарын кабельді қағаз немесе кендірмен толтыру;

      калибрлерді іріктеу, орнату және ауыстыру;

      жгутты иіру барысын реттеу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау және оны жөндеуге қатысу.

      417. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықты қолдану қағидатын;

      кабель қағаз маркаларын;

      жгутты иіру барысын реттеудің тәсілдерін;

      даяр өнімге қойылатын талаптарды.

4-параграф. Желі және кабельді ширатушы-оқшаулаушы, 2-разряд

      418. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті жұмысшының басшылығымен ширату-оқшаулау машинасында кесілуі 6 шаршы милиметрге дейінгі күш кабельдерін, 100 жұпқа дейін телефон кабельдерін, 19 желіге дейін телеграф кабельдерді және төрттік ширатылған төмен жиіліктегі кабельдерді ширату және оқшаулау;

      ауыспалы тісті дөңгелектерді, оқшаулау материалдары роликтерін іріктеуге және орнатуға, жіберетін және қабылдайтын барабандарды, кәрзеңкелерді ауыстыруға қатысу.

      419. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың негізгі тораптарын пайдалану қағидатын және қызметін;

      ширатылатын және оқшауланатын кабельдердің маркалары мен кесу материалдарына қойылатын талаптарды.

5-параграф. Желі және кабельді ширатушы-оқшаулаушы, 3-разряд

      420. Жұмыс сипаттамасы:

      ширату-оқшаулау машинасында кесілуі 6 шаршы милиметрге дейінгі күш кабельдерін, 100 жұпқа дейін телефон кабельдерін, 19 желіге дейін телеграф кабельдерді және төрттік ширатылған төмен жиіліктегі кабельдерді ширату және оқшаулау;

      желілік катушкаларды, роликтерді, оқшаулау материалдарын, экрандық таспаларды және өлшеу таспаларын іріктеу, орнату және ауыстыру;

      кабель элементтерінің түсуін, ширатылуын және оқшаулау материалдарының, экран таспаларының жағылуын қадағалау;

      қабылдағыш барабанға даяр өнімді қалау.

      421. Білуге тиіс:

      жалпы ширататын ширату оқшаулау машиналары негізгі тораптарының құрылысын және олардың өзара іс-әрекетін;

      барабан үлгілері;

      кабельдер конструкцияларын; желі және кабель ширату және оқшаулау жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды;

      экрандау материалдарын оқшаулау маркаларын.

6-параграф. Желі және кабельді ширатушы-оқшаулаушы, 4-разряд

      422. Жұмыс сипаттамасы:

      ширату-оқшаулау машинасында кесілуі 6 шаршы милиметрден 25 шаршы милиметрге дейінгі күш кабельдерін, 100 жұптан асатын телефон кабельдерін, 19 желіден асатын телеграф кабельдерді, кордельді, коаксиальды кабельдерді, алыс байланыс кабельдерін ширату және оқшаулау;

      ауыспалы тісті дөңгелектерді, калибрлерді іріктеу және орнату;

      жіберетін катушкалардың, оқшаулау және экрандау таспаларының, таспа бұрыштарының және олардың біткен жерлерінің немесе саңылауларының созылуын реттеу;

      кабельдің ширатылатын элементтері геометриялық параметрлерін, оқшаулау және экрандау таспаларын бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      желілер мен кабельдерді ширату және оқшаулауда ақаулықтарды анықтау және жою;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау және оны жөндеуге қатысу.

      423. Білуге тиіс:

      ширату-оқшаулау машиналарының құрылысы және қолдану қағидатын, ширату қадамдарының, оқшаулаудың, оқшаулаудың біткен жері мен саңылауының шекті көлемін;

      желілерге, кабельдерге, оқшаулау және экрандау материалдарына қойылатын талаптарды;

      ақаудың негізгі түрлері, олардың болдырмаудың және жоюдың тәсілдерін.

7-параграф. Желі және кабельді ширатушы-оқшаулаушы, 5-разряд

      424. Жұмыс сипаттамасы:

      көп фонарлы ширату-оқшаулау машинасында кесілуі 25 шаршы милиметрден асатын күш кабельдерін ширату және оқшаулау;

      секторлық және сегментті желілерді күш кабельдеріне көп фазалы машиналарда ширату және оқшаулау;

      көп фазалы машиналарда барабандарды іріктеу, орнату және оқшауланған желілерден шешу;

      секторлық және сегменттік желілерді ширату кезінде мөлшерлері бойынша тығыздау біліктері мен калибрлерді іріктеу;

      кабель құрылымына байланысты ширату және оқшаулау қадамдарын есептеу;

      кабель орамдары арасында термобу орнату;

      күш кабельдерінің секторлық және сегменттік желілері геометриялық параметрлерін бақылау;

      өңдеуді есептеу журналын жүргізу.

      425. Білуге тиіс:

      көп фазалық және көп фонарлық ширату-оқшаулау машиналарының құрылысы мен кинематикалық схемаларын, күш кабельдері және олардың желілерін ширату және оқшаулау теориясының негіздерін, даяр өнім талаптарын;

      ақау түрлері және оларды жою тәсілдерін, ширату параметрлерін есептеу әдістемесін.

8-параграф. Желілерді, сымдар мен кабельдерді экрандаушы, 3-разряд

      426. Жұмыс сипаттамасы:

      желілерді, сымдар мен кабельдерді мыс таспамен, алюминий фольгамен және басқа да экрандаушы материалдармен экрандау станогында экрандау;

      мыс таспалы орамаларды, алюминий фольгалы катушкаларды іріктеу, орнату және ауыстыру;

      жіберетін және қабылдайтын барабандарды орнату және ауыстыру;

      экрандаушы материалдарды, желілерді, сымдар мен кабельдерді экрандау станоктарының тораптарына толтыру;

      даяр сым және кабель желілерін қабылдағыш барабандарға біртегіс қалау;

      экрандаушы қабаттың геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      экрандаушы материалдың жағылу сапасын қадағалау, берілген қабаттан ауытқуын болдырмау;

      қызмет жабдықты баптау және жөндеуге қатысу.

      427. Білуге тиіс:

      экрандау станогының құрылысын;

      экрандалатын кабельдер мен экрандаушы материалдар маркаларын, экрандау жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      даяр өнім талаптары, ақау түрлері және оны болдырмау тәсілдерін.

9-параграф. Зер жіп жасаушы, 3-разряд

      428. Жұмыс сипаттамасы:

      мақта-қағаз жіп пен жібек жіптен түбін орай отырып жұқартылған сымилиметрен зер машинада зер жіп жасау;

      жіп және жібекті бобиндерді, жұқартылған сымды орағыштарды орнату және ауыстыру, зер сымды, жіпті немесе жібекті зер машина тораптарына толтыру;

      зер сымның, жіптің немесе жібектің созылуын және орау барысын реттеу;

      зер жіптің дұрыс оралуын қадағалау;

      сымның қалыңдығын микрометрмен тексеру;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау және оны жөндеуге қатысу.

      429. Білуге тиіс:

      зер машинаның құрылысы және оны баптау тәсілдерін;

      жіп нөмірлерін және жұқартылған сым өлшемдерін;

      ақау түрлері мен олардың алдын алу тәсілдері;

      даяр өнімге қойылатын талаптарды .

10-параграф. Кабель бұйымдарын арматуралаушы, 1-разряд

      430. Жұмыс сипаттамасы:

      сымдарды арматуралау;

      бухта сымдарының ұштарын берілген ұзындық бойынша кесу және ұштарынан оқшаулауды шешу;

      желі және бұрма ұзындықтарын бақылау және ұзындық бойынша артық жерлерін жою;

      сымдардың ұшын ілмектеу және бандаж қою;

      айырларды (колодка) жаю, сым ұштарын айыр (колодка) контактілеріне қосу;

      массаны қыздыру, жартылай муфталарды массамен толтыру;

      бақылау муфтасының қақпағындағы құлыптарды, қапсырмаларды бұрандамен бекіту;

      саңылауларды эмаль лакпен бояу;

      бақылау муфтасына реттік нөмір жазу, барабандар мен жинақтау бөлшектерін таңдау, оларды конвейерге орнату және шешу;

      диаметр бойынша орама таңдау;

      металл шыбықтардан стерлинг шлангтерді шешу.

      431. Білуге тиіс:

      қарапайым құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарын қолдану қағидатын, қызметі мен қолданылуын;

      арматураны бөлшектеу және құрастыру тәртібін;

      бандаж қою тәсілдерін.

11-параграф. Кабель бұйымдарын арматуралаушы, 2-разряд

      432. Жұмыс сипаттамасы:

      бақылау муфталары стакандары, кіші корпустарын бір уақытта құрастыра отырып сымдарды арматуралау;

      сым ұштарын арматуралау және сығымдау үшін дайындау;

      сым ұштарын түстері бойынша тарату;

      түрлі үлгідегі ұштарды сызбаға сәйкес іріктеу және оларды сым ұштарына сығымдағышта сығымдау;

      полихлорвинилді түтікшені пісіру;

      жартылай муфта бөлшектерін түпкілікті біріктіру және құраманы барабан ұяшықтарына орнату.

      433. Білуге тиіс:

      сығымдағыш құрылысы және қолдану қағидатын;

      қарапайым электр схемаларын;

      сым маркалары мен кесу, ұштама үлгілері және олардың сым шықпаларына сәйкес қызметін;

      муфталардың, жартылай муфталар мен стакандардың құрылысын;

      полихлорвинилді түтікшелерді пісіру тәсілдері.

12-параграф. Кабель бұйымдарын бақылаушы, 3-разряд

      434. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым бұйымдарды бақылау-өлшеу аспаптарын қолдана отырып бақылау, қабылдау және іріктеу;

      оқшаулаудың және сымның қорғау қабатының құрылымын, мөлшерін, сапасын бұйымның сыртын байқап және үлгілерді бөлшектеу жолымен тексеру;

      сымдардың, жез сымдардың, ток жүргізетін желілердің, оқшаулау және қорғау қабаттарының, орау ыдысының геометриялық параметрлерін өлшеу;

      кабель бұйымдарды орау сапасын бақылау.

      435. Білуге тиіс:

      сым жасау кезінде қолданылатын мемлекеттік стандарттар, техникалық шарттар, нұсқаулықтар, материалдарды;

      сымды техникалық бақылау негіздерін, орау, оқшаулау жасау қадамдарын айқындауды;

      кабель бұйымдарды қабылдау қағидаларын;

      қарапайым бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолданылуын.

      436. Жұмыс үлгілері:

      1) орама сымдар және эмаль сым орауыштар – орау, оқшаулау жасау қадамдарын және ораудың дұрыстығын айқындау; эмаль сым бетінің сапасын айқындау, сымның геометриялық параметрлерін өлшеу;

      2) эмаль сымды, сығымдалған сымды орауыштар – сымның кесілуін тексеру, көзбен байқау;

      3) кабель роликтер – көзбен байқау;

      4) кабель тара (барабан, орауыштар, жәшіктер) – геометриялық параметрлерді өлшеу;

      5) радио сүйгіштерге арналған шнурлар, сым жинақтары – геометриялық параметрлерін өлшеу, құрылымын бақылау.

13-параграф. Кабель бұйымдарын бақылаушы, 4-разряд

      437. Жұмыс сипаттамасы:

      бақылау-өлшеу аспаптары мен арнайы құрылғылар арқылы орташа күрделіктегі кабельді бұйымдарды бақылау;

      шыны талшықты, пленкалы және талшықты оқшаулағышты орама өткізгіштерді, эмаль өткізгіштерді, электр орнату және электр қыздыру бұйымдарын механикалық және электр сынау, алюминий, мыс созба сымды және сымды сынау;

      бастапқы материалдардың кіруін бақылау;

      табель бұйымдарды жасаудың операция аралық бақылауды жүзеге асыру;

      қабылданған және іріктелген өнім бойынша сынау және есептілік журналын жүргізу;

      өнімнің сапасына құжат ресімдеу.

      438. Білуге тиіс:

      күшті, төмен жиіліктегі байланыс кабельдерін, бақылау және телеграф кабельдердің маркалары мен конструкцияларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарына қосылудың электр схемаларын;

      электр параметрлерін бақылау әдістері, бақылау-өлшеу аспаптары мен күрделі арнайы құрылғылардың қызметі мен қолданылуын.

      439. Жұмыс үлгілері:

      1) электр қыздыру және электр орнату бұйымдары (телевизиялық антенналар, электр дәнекерлегіштер, қыздыру элементтері, ұзартқыштар және тағы баска) – сенімділігін және жұмыс қабілетін бақылау;

      2) күш, төмен жиіліктегі, бақылау және телевизиялық кабельдер – электр параметрлерін өлшеу;

      3) алюминий және мыс созба сымы – механикалық төзімділігін сынау, салыстырмалы ұзарту, кесу төзімділігін және омикалық кедергісін бақылау;

      4) жұмыр мыс және үлгілік кескіндегі сым (тік бұрышты, секторлық, коллекторлық, шиналар, таспалар және тағы баска) – механикалық және электр сипаттамаларын өлшеу;

      5) орау сымдары – механикалық және электр сынамалар, оқшаулауды желімдеудің төзімділік деңгейін айқындау;

      6) диаметрі 0,05 милиметрден асатын эмаль сым – икемділігін, жылу соғу, оқшаулауды сүрту, өткір кернеулігін, салыстырмалы ұзарту және нүктелік зақымдылыққа сынау.

14-параграф. Кабель бұйымдарын бақылаушы, 5-разряд

      440. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі кабельді бұйымдарды бақылау;

      ерекше күрделі бақылау-өлшеу аспаптары мен жоғары вольтты аппаратура арқылы кабельдің электр параметрлерін өлшеу;

      техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттарға сәйкес сыналатын кабель партияларын іріктеу;

      оқшаулаудың бүлінген жерлерін белгілеу, оларды паспортына жазу, даяр бұйымдарды іріктеу.

      441. Білуге тиіс:

      жоғары жиіліктегі байланыс кабельдерінің, жоғары вольтты және май толтыру кабельдерінің, эмаль сымдардың маркалары мен конструкцияларын, бақыланатын бұйымдарды бақылау-өлшеу аспаптары мен сынау құрылғыларына қосудың электрлік схемаларын;

      электр параметрлерін бақылау әдістерін, жоғары вольтты аппаратура мен ерекше күрделі бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолданылуын;

      сынау хаттамаларын ресімдеу қағидаларын;

      электр техникасының негізгі заңдарын.

      442. Жұмыс үлгілері:

      1) жоғары вольтты, май толтырылған, жоғары вольтты байланыс кабельдері – электрлік сипаттамаларды өлшеу;

      2) диаметрі 0,05 милиметрге дейін эмаль сымдар – сынаудың толық көлемі.

15-параграф. Кабель бұйымдарын күйдіруші, 4-разряд

      443. Жұмыс сипаттамасы:

      болат қабатты минералды оқшауланған кабельдерді мұржалы өтпелі пештерде, сутегі мен кабельдер атмосферасында, мыс қабатта қорғау газ атмосферасы бар , роликті және қалпақты өтпелі пештерде күйдіру;

      кабельдерді пешке толтыру және шығару;

      пештің жұмыс кеңістігі температурасын реттеу, газдың инерттілігін тексеру;

      күйдірілген кабельдің сапасын бақылау;

      даяр өнімді есептеу журналын жүргізу.

      444. Білуге тиіс:

      мұржалы, өтпелі және қалпақты пештердің, гидроредукторлар мен пневможетектердің құрылысы мен пайдалану қағидаларын;

      кабель тиеу және түсіру қағидаларын; күйдірілетін кабельдердің маркалары мен конструкцияларын;

      кабель жасауда қолданылатын материалдардың қасиетін;

      күйдірудің технологиялық режимдерін;

      температураны және қорғау атмосферасын өлшеудің кабельдің қасиеті мен сапасына әсерін;

      қорғау газының инерттілігін тексеру әдістерін;

      жылу бақылау аспаптарын қолдануды;

      даяр өнімге қойылатын талаптарды.

16-параграф. Кабель бұйымдарының вулкандаушысы, 2-разряд

      445. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті вулкандаушының басшылығымен барабандарда, тәрелкелерде және бухталарда вулкандау қазандықтарында түрлі маркадағы сымдар мен кабельдерді вулкандау;

      сымдар мен кабельдерді вулкандау барабандарына орау және оларды вулкандағаннан кейін орамдау;

      қазандықтарға барабандар, бухталар, тәрелкелер толтыру және оларды қазандықтардан алу;

      вулкандау қазандықтарын тазалау.

      446. Білуге тиіс:

      вулкандау қазандықтарын қолдану қағидатын, құрылғылардың қызметі мен қолданылуын;

      вулкандауда қолданылатын материалдардың маркаларын.

17-параграф. Кабель бұйымдарының вулкандаушысы, 3-разряд

      447. Жұмыс сипаттамасы:

      барабандарда, тәрелкелерде және бухталарда вулкандау қазандықтарында түрлі маркадағы сымдар мен кабельдерді вулкандау.сымдар мен кабельдерді вулкандау барабандарына орау және оларды вулкандағаннан кейін қайта орау;

      вулкандау режимін аспап көрсеткіштері бойынша бақылау және реттеу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты жөндеуге қатысу.

      448. Білуге тиіс:

      вулкандау қазандықтарының құрылысын, бу құбыр жүйелері, сақтандыру клапандары мен конденсациялық горшоктардың қызметін, қайта жасау жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды;

      бұйымдардың түрлі түстеріне арналған оқшаулаудың бұзылуының алдын алу тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолданылуын.

18-параграф. Кабель бұйымдарының сыртқы қабатын сыдырушы, 1-разряд

      449. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарылау білікті сыдырушының басшылығымен сымдар мен кабельдерден қабаттарын қолмен және станоктарда сыдыру;

      қажетті кескіштер мен ниппель орнату.

      450. Білуге тиіс:

      станоктың жекелеген тораптарының қолдану қағидатын;

      сым маркаларын.

19-параграф. Кабель бұйымдарының сыртқы қабатын сыдырушы, 2-разряд

      451. Жұмыс сипаттамасы:

      сымдар мен кабельдерден қабаттарын қолмен және станоктарда сыдыру;

      қажетті мөлшердегі кескіштер мен ниппель орнату;

      станок жұмысы жылдамдығын реттеу.

      452. Білуге тиіс:

      станок құрылысы және қолдану қағидатын, кабель маркалары мен конструкцияларын;

      технологиялық нұсқаулықтар, ақау түрлері және оны болдырмау тәсілдерін.

20-параграф. Кабель және сымдарды пластикат және резинамен сығымдаушы, 2-разряд

      453. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті сығымдаушының басшылығымен диаметрі 50 милиметрге дейінгі экструдерлерде резиналармен, поливинилхлоридпен, полиэтиленмен, фторопластпен және басқа да материалдармен желі және сымдарды сығымдау;

      дорн мен матрицаны орнату және ауыстыруға, қабылдағыш және жіберетін барабандарды домалату және орнатуға, желілерді және экструдер тораптарына сымдарды толтыруға қатысу.

      454. Білуге тиіс:

      ұзынша экструдерлердің негізгі тораптарының жұмысы туралы мәліметтерді;

      жіберетін және қабылдайтын айлабұйымдардың құрылысын;

      оқшаулау материалдарының маркаларын.

21-параграф. Кабель және сымдарды пластикат және резинамен сығымдаушы, 3-разряд

      455. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 50 милиметрге дейінгі экструдерлерде резиналармен, поливинилхлоридпен, полиэтиленмен, фторопластпен және басқа да материалдармен желі және сымдарды сығымдау;

      дорн және матрицаны іріктеу, орнату және ауыстыру, экструдерді оқшаулау материалдарымен толтыру;

      салқындату бұлауларын сумен толтыру;

      жіберетін және қабылдайтын барабандарды домалату және орнату;

      экструдер тораптарына желі және сым толтыру;

      оқшаулау жөніндегі желінің ортасын дәлдеу;

      желі және сымдарға оқшаулау жасауды қадағалау;

      агрегатты өндіру және әл-ахуалы журналын жүргізу.

      456. Білуге тиіс:

      ирекше экструдерлердің негізгі тораптарының құрылысын;

      барабан үлгілері, оқшаулау материалдарының маркаларын;

      кабель және сымдарды пластикатпен және резинамен сығымдау жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды.

22-параграф. Кабель және сымдарды пластикат және резинамен сығымдаушы, 4-разряд

      457. Жұмыс сипаттамасы:

      біліктілігі жоғарылау сығымдаушының басшылығымен диаметрі 50 миллиметрден асатын 120 милиметрге дейінгі экструдерлерде резиналармен, поливинилхлоридпен, полиэтиленмен, фторопластпен және басқа да материалдармен желі және сымдарды диаметрі 90 милиметрге дейінгі экструзионды жоғары жылдамдықтағы автоматты желілерде, диаметрі 50 милиметрден асатын 115 милиметрге дейінгі үздіксіз вулкандау агрегаттарында, диаметрі 120 милиметрден асатын экструдерде сығымдау;

      сымдар мен кабельдерді плунжерлік сығымдағыштарда фторопластпен сығымдау;

      майлау композициясын және битум құрамын жасау, қораптарды битум құрамилиметрен толтыру, ауыспалы калибрлерді, дорндар мен матрицаларды іріктеу және битум қорапқа орнату;

      жерлендіретін құрылғыларды кабельдер мен сымдарға бекіту;

      сымдар мен кабельдердің қабылдағыш барабандарға біркелкі жайылуын қадағалау; кабель мен сымның жайылуын реттеу;

      сығымдаудың талап етілетін қысымын және кептіру және пісіру температурасын қолдау;

      сығымдау жылдамдығын реттеу, қабықтары мен қорғау шлангілерінің сапасы мен геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен бақылау;

      сығымдағышқа жеткізілген жартылай фабрикаттардың сапасын тексеру;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау және жөндеуге қатысу.

      458. Білуге тиіс:

      ирекше экструдер, үздіксіз вулкандау агрегатының, плунжерлік сығымдағыштың, фторпластты массаны араластыратын, таблетка, кептіру және пісіру камерасын жасау аппараттарының құрылысын, қолдану қағидатын және баптау тәсілдерін;

      майлау дисперсиялар мен таблетка жасау технологиясын;

      сымдар мен кабельдерді оқшаулау режимдерін;

      оқшаулау желісі мен кабель конструкциясын;

      технологиялық аспапты іріктеу және орнату қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      өндірілетін сымдардың сапасына қойылатын талаптарды;

      ақаулықтың негізгі түрлерін, оны жою және алдын алу тәсілдерін.

23-параграф. Кабель және сымдарды пластикат және резинамен сығымдаушы, 5-разряд

      459. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 90 милиметрден асатын экструзионды жоғары жылдамдықтағы автоматты желілерде, диаметрі 120 милиметрден асатын экструдерлерде резиналармен, поливинилхлоридпен, полиэтиленмен, фторопластпен және басқа да материалдармен желі және сымдарды диаметрі 115 милиметрден асатын 200 милиметрге дейінгі үздіксіз вулкандау агрегаттарында сығымдау;

      үздіксіз вулкандау агрегаттарын кабельмен толтыру, ниппельді ауыстыру;

      кабельдерді қабығына немесе қорғау шлангісіне қатысты ортасын дәлдеу;

      жоғары вольтты аппараттардың көмегімен кабельдің пластмасса қабығы мен қорғау шлангісін бақылау;

      сығымдау жылдамдығы мен резина қабығын вулкандауды реттеу;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен вулкандау түтігінің, цилиндрдің және экструдер қақпағының температурасын реттеу;

      кабель жылдамдығын шынжыр табанды жетек құрылысымен, электронды аппаратурамен ауыстыру жылдамдығымен оқшаулау материалын жіберу жылдамдығын синхрондау;

      экструдер, үздіксіз вулкандау агрегаты, экструзионды жоғары жылдамдықтағы автоматты желіні пультпен басқару.

      460. Білуге тиіс:

      ирекше экструдерлердің, үздіксіз вулкандау агрегаттарының, экструзионды жоғары жылдамдықтағы автоматты желілердің кинематикалық схемасын және баптау тәсілдерін;

      сығымдау материалының түріне байланысты ирекшені іріктеу және орнату қағидаларын;

      пластикаттар мен резиналардың сипаттамалары, кабельдің қабығы мен қорғау шлангісінің ақау жерлерін жою әдістерін;

      жоғары вольтты аппараттар мен автоматты бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолданылуын.

24-параграф. Кабель және сымдарды пластикат және резинамен сығымдаушы, 6-разряд

      461. Жұмыс сипаттамасы:

      ирекшесінің диаметрі 200 милиметрден асатын үздіксіз вулкандау агрегаттарында және бір уақытта кабельге екі және одан да көп қабат оқшаулау жасайтын үздіксіз вулкандау агрегаттарында кабельдерді резинамен сығымдау;

      агрегатты кабельмен толтыру және бірнеше қабат шлангіге қатысты желі бойынша кабельдің ортасын дәлдеу;

      вулкандау және сығымдаудың оңтайлы режимдерін іріктеу;

      үлкен диаметрдегі резина қабықтарды вулкандау жылдамдығын, сығымдағыш қақпақтарының температурасын реттеу;

      резина қабықтарының жекелеген қабаттарын вулкандау сапасын бақылау;

      екі және одан да көп оқшаулау қабатын жағуға арналған желіні баптау және жөндеуге қатысу.

      462. Білуге тиіс:

      бір уақытта кабельге екі және одан да көп қабат оқшаулау жасайтын үздіксіз вулкандау агрегаттарының кинематикалық схемаларын, үздіксіз вулкандау және сығымдаудың оңтайлы режимін айқындау қағидаларын;

      оқшаулау сапасын қабаттары бойынша тексеру әдісін;

      оқшаулаудың екі және одан да көп қабатын жағуға арналған желілерді баптау тәсілдерін.

25-параграф. Кабель желісін оқшаулаушы, 3-разряд

      463. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 1 киловольтқа дейін күш кабель желілерін, төмен жиіліктегі байланыс кабельдерін оқшаулау машиналарында оқшаулау;

      қабылдау барабандарын, орауыштарды және мыс сымды және полистиролды пленкалы беретін орауыштарды іріктеу, орнату және ауыстыру;

      оқшаулау машиналары тораптарын мыс сымилиметрен және оқшаулау материалдармен біртіндеп толтыру және олардың ұштарын біріктіру;

      оқшауланған желі сапасын қадағалау, ток өткізгіш, оқшаулау материалдары мен оқшаулау желілерінің геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      оқшаулаудағы ақауларды жою.

      464. Білуге тиіс:

      оқшаулау машиналарының құрылысы мен қолдану қағидатын; бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      кабель желілерінің конструкциялары және маркаларын;

      оқшаулау материалдарына қойылатын талаптарды;

      ақаудың негізгі түрлерін;

      олардың алдын алу және жою тәсілдерін.

26-параграф. Кабель желісін оқшаулаушы, 4-разряд

      465. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 1 киловольт-дан 20 киловольт-ға дейінгі күш кабельдерін, жоғары жиіліктегі байланыс кабельдерін кордельді-полистирольді оқшаулағышпен оқшаулау машинасында оқшаулау;

      мыс сымның, полистирольді пленканың, кабель қағаздың және оқшаулау желісінің созылуын реттеу;

      жіп, қағаз және пленканың қозғалуын бақылау-өлшеу аспабымен өлшеу;

      термокамераның температуралық режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен орнату және қадағалау;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау және жөндеуге қатысу;

      ілеспе құжаттаманы толтыру.

      466. Білуге тиіс:

      жоғары жиіліктегі симилиметретриялық кабельдерді оқшаулауға арналған оқшаулау машиналарының кинематикасын;

      оқшаулау машиналарының барлық тораптары мен айлабұйымдарды баптау және өзара іс-қимылын қамтамасыз ету тәсілдерін, бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      жіптер мен пленканың жабылу шегі мен қондыру жолдарын;

      электр кабель оқшаулау материалдарының мөлшері мен сапасына қарай тәуелділігін;

      оқшауланған желіге қойылатын негізгі талаптарды.

27-параграф. Кабель желісін оқшаулаушы, 5-разряд

      467. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 20 киловольттан асатын күш кабельдері желісін оқшаулау машиналарында оқшаулау;

      трансформаторлық және май толтырылған кабельдерді оқшаулау;

      желіні, кабель орамдарын, жоғары вольтты;

      металданған қағаз, фольга және басқа да оқшаулау материалдарын іріктеу;

      қағаз таспаларының көлемін және енін есептеу;

      оқшаулау материалдары таспасының созылуын, иілу бұрыштарын және оқшаулау бағытын орнату;

      желі және оқшаулау бойынша экрандардағы таспа сандарын таңдау;

      өндіруді есептеу журналын жүргізу.

      468. Білуге тиіс:

      жоғары вольтты кабельдердің желілерін оқшаулауға арналған оқшаулау машиналарының кинематикалық схемаларын;

      жоғары вольтты кабельдерінің желілерін оқшаулауды қондыру теориясының негіздерін;

      саңылау көлемін және оқшаулау материалдарының енін есептеу әдістерін;

      желі құрылысы мен мөлшерінің тәуелділігін.

28-параграф. Кабель массасын пісіруші, 3-разряд

      469. Жұмыс сипаттамасы:

      пісіру қазандықтарында сымдарды сіңдіруге арналған кабельді муфталар мен оқшаулау құрамын құю үшін кабельді массаны пісіру;

      оқшаулау құрамы мен кабель массаны берілген құрам бойынша жасау;

      пісіру қазандықтарын кабель масса құрамымен толтыру және даяр массаны төгу;

      жылу режимін реттеу және массаның дайындығын бақылау-өлшеу аспаптары және аппаратурасы арқылы айқындау;

      қазандық тазалау.

      470. Білуге тиіс:

      пісіру қазандықтарының құрылысын;

      гудрондар мен битум маркаларын, сыртқы түрлеріне қарай олардың айырмашылығын;

      шіруге қарсы, атмосфераға төзімді және отқа төзімді құрамдарды жасау тәсілдері мен құрамдарын;

      әрбір құрамды пісіру ұзақтығы мен температурасын, даяр өнімге қойылатын техникалық талаптарды, бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолданылуын.

29-параграф. Кабель өндірісі бұйымдарын ширатушы, 2-разряд

      471. Жұмыс сипаттамасы:

      кесілуі 10 милиметр2-ге дейінгі сымдар мен кабель желілерін сигар машиналар мен дестелеп ширату машиналарында ширату;

      стренг және шнурларды ширату;

      ауыспалы тісті дөңгелектерді, катушка партияларын, калибрлерді іріктеу және орнату;

      машинаны толтыру.

      472. Білуге тиіс:

      сигар машиналардың негізгі тораптарын қолдану қағидаларын;

      және олардың өзара іс-әрекетін;

      катушкаларды орнату тәсілдерін;

      технологиялық нұсқаулықтарды.

30-параграф. Кабель өндірісі бұйымдарын ширатушы, 3-разряд

      473. Жұмыс сипаттамасы:

      кесілуі 10 шаршы милиметрден асатын 16 шаршы милиметрге дейінгі сымдар мен кабель желілерін сигар және бір фонарлы машиналарда ширату;

      стренг және шнурларды ширату;

      ауыспалы тісті дөңгелектерді, калибрлерді кабель мөлшері, желілік жылдамдығы және ширату бағыты бойынша іріктеу және орнату;

      сымның біркелкі созылуын реттеу, калибрлердің қаусыруын тексеру;

      сымдар мен стенгтерді электрмен дәнекерлеу аппаратында ұзарту;

      желі және кабель мөлшерін бақылау-өлшеу аспабымен тексеру.

      474. Білуге тиіс:

      бір фонарлы және сигар машиналарының, дәнекерлеу аппараттарының құрылысы және қолдану қағидатын;

      желіні кесу; ширату жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды;

      ширату қадамын айқындау тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын.

31-параграф. Кабель өндірісі бұйымдарын ширатушы 4-разряд

      475. Жұмыс сипаттамасы:

      кесілуі 16 шаршы милиметрден асатын сымдар мен кабель желілерін сигар және көп фонарлы машиналарда ширату;

      кестелер бойынша ширату жүйесін таңдау;

      жіберетін барабан партияларын іріктеу;

      бағыт тежегіштерін және фонарьдың айналу жылдамдығын реттеу;

      кабель желілерінің созылуын есептеу;

      кабель желілерін машина тораптары арқылы кезектетіп толтыру;

      кабельдің ширатылған желілері диаметрін бақылау-өлшеу аспаптарымен өлшеу.

      476. Білуге тиіс:

      сигар және көп фонарлы машиналардың құрылысы мен қолдану қағидатын, желі маркалары мен кесілуін;

      технологиялық нұсқаулықтарды;

      ширату қадамдарын айқындау тәсілдерін және олардың желі диаметрімен арақатынасын;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын.

32-параграф. Кабель өндірісі материалдарын кесуші, 2-разряд

      477. Жұмыс сипаттамасы:

      миткаль, резина және орау қағазы орамаларын түрлі ендікте қағаз кесетін машинада кесу;

      миткаль, резина және орау қағазы орамаларын орнату және ауыстыру. қағаз кесетін машина тораптарын миткальмен, резинамен, орау қағазымен кезектетіп толтыру;

      таспаның берілген еніне сәйкес пышақтарды жинақтау және орнату;

      кесілген ораманы домалатып қолмен орау;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптауға қатысу.

      478. Білуге тиіс:

      қағаз кесетін машинаның негізгі тораптарын қолдану қағидатын;

      резина, орау қағазы және миткаль маркаларын;

      қайрау қағидаларын;

      домалақтың ені мен биіктігі шектерін.

33-параграф. Кабель өндірісі материалдарын кесуші, 3-разряд

      479. Жұмыс сипаттамасы:

      телефон, кабель және металданған қағаз, кембрик, фторопласт орамаларын және басқа оқшаулау материалдарын қағаз кесетін машиналарда домалақтатып кесу;

      қабылдау білікшелерін кесілген оқшаулау материалдарына орау жылдамдығын орнату;

      жіберетін барабан тежеуішін реттеу;

      домалақтың ені мен биіктігін бақылау-өлшеу аспабымен бақылау;

      қызмет көрсететін жабдықты жөндеуге қатысу.

      480. Білуге тиіс:

      қағаз кесетін машиналардың түрлі үлгілерінің құрылысын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолданылуын;

      өңделетін материалдардың маркалары мен қасиетін, ақау түрлері мен оларды болдырмау тәсілдерін.

34-параграф. Кабель өндірісінің монтері, 3-разряд

      481. Жұмыс сипаттамасы:

      кесілуі 6 шаршы милиметрге дейінгі кабель мен сымды электрмен және механикалық сынау үшін бөлу және дайындау;

      кабельдің кесіктері мен контактілерінің болмауын тексеру, байланыс кабельдері желілерін сынау үшін ажырату;

      бандажды дәнекерлеу, орамаларды шайбаларға және шұлыққа дәнекерлеу, индукциялық орамалар мен колодкаларды ұштарын дәнекерлеп монтаждау;

      жартылай муфталарды құрастыру, полихлорвинильді түтікшені дәнекерлеу.

      кабель мен сым ұштарын сынаудан кейін бөлу және дәнекерлеу;

      сымдар мен кабельдерді қолмен және құрылғыларда қайта орау.

      482. Білуге тиіс:

      кесілуі 6 шаршы милиметрге дейінгі кабельдер мен сымдарды сынау және жөндеуде бірікпелерінің схемалары мен электрлік сипаттамаларын өлшеу әдістерін;

      монтажды колодкалар конструкцияларын;

      жартылай муфталарды монтаждауда бірікпе схемалары мен тәсілдері;

      кабельдер мен сымдардың ұштарын жабу және дәнекерлеу қағидаларын;

      кабельдер мен сымдарды жөндеу тәсілдерін.

35-параграф. Кабель өндірісінің монтері, 4-разряд

      483. Жұмыс сипаттамасы:

      электр және механикалық сынау үшін кесілуі 6 милиметрден асатын кабель және сымдардың, өткізгіш сым және тегіс броньды күш кабельдерінің, 110 киловольтқа дейінгі кернеуліктегі жоғары және төмен қысымдағы газ және май толтырылған кабельдердің, кордельді-полистирольді, кордельді-қағаз және кордельді-полиэтиленді оқшаулағышты ұзақ байланысты кабельдердің ұштарын бөлу;

      анағұрлым жоғары білікті монтердің басшылығымен жүзіп тұратын кабельді, оның гарнитурасын вулкандатып және жекелеген бөліктерін қалайылап монтаждау;

      полиэтиленді оқшаулаумен жер асты кабельдерін ұзындығына арнайы айлабұйымдардың көмегімен ұзарту;

      сынаудан кейін кабель және сым ұштарын дәнекерлеу, алыс байланыстағы кабельдер үшін бұрандаларды дәнекерлеу;

      кабельдегі ақау жерлерін аспаптар мен айлабұйымдардың көмегімен табу және жою;

      геометриялық параметрлерді бақылау-өлшеу аспабымен бақылау;

      кабельдің ақау жерлерін жөндеу және кабель қабығының герметикалығы сапасын тексеру.

      484. Білуге тиіс:

      кабельді сынауға арналған құрылғылардың қолданыс қағидаты мен қызметін;

      барлық маркадағы және қимадағы кабельдер мен сымдардың конструкциясын; кабельдің электрлік сипаттамаларын өлшеу әдістерін, кабельдің ұштарын дәнекерлеу және бөлу қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспабын пайдалану тәсілдерін, жартылай муфталарды монтаждаудың электр схемалары мен біріктіру тәсілдерін;

      сымдар мен кабельдерді сынауды;

      кабельді жөндеу тәсілдерін.

36-параграф. Кабель өндірісінің монтері, 5-разряд

      485. Жұмыс сипаттамасы:

      жүзетін кабельдің, кернеулігі 110-нан 220 киловольттан асатын жоғары және төмен қысымдағы газ және май толтырылған кабельдердің және кернеулігі 35 киловольтқа дейінгі пластмасса оқшаулағышты кабельдердің ұштарын бөлу;

      жүзіп тұратын кабельді, оның гарнитурасын вулкандатып және жекелеген бөліктерін қалайылап монтаждау.кабель кесінділерін, кабельдің құрылыс ұзындықтарын, қабылдау-тапсыру және үлгілік сынамаларға арналған муфталарды монтаждау;

      түпкілікті арматураны және май толтырылған кабель аппаратураларын дәнекерлеп, бөлшектерді лакпен пісіріп және бакелитті цилиндрлерді желімдеп құрастыру;

      электр сынамалары тәсімдерін құрастыру және электр өлшеу аспаптарын қосу;

      вакуумды сорғыларды, қысқыштарды сығымдауға арналған гидравликалық сығымдағыштарды, оқшаулау майын тазалауға арналған газсызданған құрылғыларды сынамалауға дайындау кезінде пайдалану.

      486. Білуге тиіс:

      сынау кезіндегі электр схемаларын;

      монтаждалатын май толтырылған жүзіп тұратын кабельдердің құрылымы және кернеулігі 35 киловольт-ға дейінгі пластмассалық оқшаулау кабельдерін құрастыру, сынау, іске қосу және қысым бактарын қайта қосу тәртібін;

      құрылыс ұзындықтарын сынауға арналған біріктіру әдістері мен тәсілдерін.

37-параграф. Кабель өндірісінің монтері, 6-разряд

      487. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 220 киловольттан асатын жоғары және төмен қысымдағы май толтырылған кабельдердің және кернеулігі 35 киловольттан асатын пластмассамен оқшауланған кабельдердің ұштарын бөлу;

      біріктіретін, біріктіретін-тарамдалған, стопорлық және ұштық муфталардың тораптарын гидравликалық сынау және түпкілікті құрастыру;

      құрылыс ұзындықтары мен кабел кесінділерін кабельдерді электрлік сынаудың барлық түрлеріне дайындау;

      түрлі құрылымдағы муфталарды құрылыс ұзындықтарында және кабель үлгілерінде монтаждау;

      сынау стендісін құрастыру, вакуумдау және оқшаулау майын құю;

      сыналатын үлгідегі қыздырудың электрлік тәсімдерін құрастыру;

      пластмасса оқшауланған кабельдер үшін арнайы таспа муфталары орамаларын монтаждау;

      арнайы құрылғының көмегімен пластмассамен оқшауланған кабель муфталарын градиентті қыздыру.

      488. Білуге тиіс:

      түрлі конструкциядағы муфталарды схемалар мен нұсқаулықтар бойынша құрастыру және сынау тәртібі;

      электрмен сынауға арналған кабельдің құрылыс ұзындығы мен үлгілерін монтаждау тәсілдерін, кернеулігі 220 киловольттан асатын май толтырылған кабельдердің конструкциясын;

      пластмассамен оқшауланған кабельдерді электрмен сынауға арналған құрылғылардың құрылысын және қолдану қағидатын.

38-параграф. Кабельге арналған ұнтақты қыздырушы, 2-разряд

      489. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарылау білікті қыздырушының басшылығымен магний тотығы ұнтағын түбі айналып тұратын қыздыру пешінде қыздыру және оны оқшаулау;

      астық құрамы бойынша ұнтақты іріктеу, лифтілік көтергіштің көмегімен бункерге толтыру және құбыржол бойынша пешке тасымалдау.

      490. Білуге тиіс:

      қыздыру пешінің, вибраторлардың, лифтілік көтергіштердің негізгі тораптарының құрылысы мен қолдану қағидатын;

      магний тотығы ұнтағының нөмірін;

      қыздыру пешіне ұнтақты жіберу қағидаларын.

39-параграф. Кабельге арналған ұнтақты қыздырушы, 3-разряд

      491. Жұмыс сипаттамасы:

      магний тотығы ұнтағын түбі айналып тұратын қыздыру пешінде қыздыру және оны оқшаулау;

      бункерге түсетін ұнтақ температурасын бақылау;

      құбыржолдар бойынша ұнтақ жіберу жылдамдығын, пеш температурасын бақылау-өлшеу аспаптарымен реттеу;

      қыздырғаннан кейін ұнтақ сынамасын алу;

      магнит сепараторларды түсіру құрылғыларын баптау, пештің берілген қалпағын орнату.

      492. Білуге тиіс:

      қыздыру пешінің, түсіру құрылғыларының, магнит сепараторлардың құрылысы мен өзара іс-әрекетін;

      кабель дайындамасына арналған қыздыру ұнтағының көлемін есептеуді; қыздыру технологиясын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      ұнтақ сынамасын алу тәсілдері, қыздырылған ұнтаққа талаптарды.

40-параграф. Кабельдер мен сымдарды сіңдіруші, 1-разряд

      493. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарылау білікті сіңдірушінің басшылығымен сымдар мен күш кабельдерін бұлауларда сіңдіру массасымен сіңдіру;

      жіберетін және қабылдайтын барабандарды іріктеу және орнату;

      сымдар мен кабельдерді бұлау және сығу құрылымы арқылы толтыру;

      қызмет көрсететін жабдықтарды жөндеуге қатысу.

      494. Білуге тиіс:

      сіңдіру бұлау құрылысын;

      сіңдіру массасының құрамын;

      қабылдау және жіберу барабандарының үлгілерін.

41-параграф. Кабельдер мен сымдарды сіңдіруші, 2-разряд

      495. Жұмыс сипаттамасы:

      сымдар мен күш кабельдерін бұлауларда сіңдіру массасымен сіңдіру;

      сіңдіру массасын дайындау және бұлауды толтыру;

      сіңдіру сапасын қарапайым бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      сіңдіру массасының қызу температурасын реттеу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптауға қатысу.

      496. Білуге тиіс:

      сіңдіру бұлауын қолдану қағидатын;

      қыздыру жүйесін;

      сымдар мен кабельдердің маркаларын;

      технологиялық нұсқаулықтарды;

      ақау түрлерін және оны жою тәсілдерін.

42-параграф. Кабельдер мен сымдарды сіңдіруші, 3-разряд

      497. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 3 киловольтқа дейінгі күш кабельдерін вакуум аппараттарда сіңдіру және кептіру;

      құрамдас компоненттермен масса пісіретін аппараттарды толтыру және сіңдіру массасын пісіру;

      кәрзеңкелер мен кабельді барабандарды вакуум аппараттарға іріктеу, толтыру;

      вакуум аппараттарды сіңдіру массасымен толтыру;

      вакуум аппараттарды жөндеуге қатысу.

      498. Білуге тиіс:

      вакуум аппараттардың құрылысы мен қолдану қағидатын, құбыржолдардың схемаларын, сіңдіру массасын жасауда пайдаланылатын материалдардың маркаларын, кәрзеңкелер мен барабандарды көтеру және түсіру қағидаларын;

      байлауға арналған айлабұйымдарды;

      технологиялық нұсқаулықтарды.

43-параграф. Кабельдер мен сымдарды сіңдіруші, 4-разряд

      499. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 3 киловольттан асатын 10 киловольтқа дейінгі күш кабельдерін вакуум аппараттарда сіңдіру және кептіру;

      сіңдіру масасының құрамдас компоненттерін іріктеу;

      арнайы аппаратураға, электр және май желісіне кабель жалғау;

      вакуум сорғы аппаратурасын басқару;

      бу көйлегіндегі вакуумды және бу қысымын кабельді кептіру және сіңдіру процесінде орташа күрделіктегі бақылау-өлшеу аспаптарымен реттеу;

      кабельдерді кептіру және сіңдіру журналын жүргізу;

      қызмет көрсететін жабдықты баптау.

      500. Білуге тиіс:

      вакуум сорғылардың құрылысы және қолдану қағидатын, сіңдіру массасы рецептілерін, кептіру және сіңдіру тәсілдерін;

      орташа күрделіктегі бақылау-өлшеу аспаптарының қызметін және қолданылуын.

44-параграф. Кабельдер мен сымдарды сіңдіруші, 5-разряд

      501. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 10 киловольттан асатын күш кабельдерін вакуум аппараттарда және терең вакуумды аппараттарда сіңдіру және кептіру;

      май толтырылған кабельдерді сіңдіру және кептіру;

      майды химиялық тазарту, сүзгілеу және газсыздандыру;

      сіңдіру майындағы берілген ылғалдығын және газ құрамын ұстап отыру;

      азот, май және вакуум жүйесін, вакуум сорғыларды және аппараттарды дайындау және қызмет көрсету;

      аппараттарда кептіру және сіңдіру режимдерін, автоматты реттегіштерді және датчиктерді монтаждау және теңшеу;

      қайталау құрылғысының көмегімен азот дайындау;

      кабельдің қызу температурасын, вакуум дәрежесін бақылау және реттеу; сіңдіру майы немесе сіңдіру құрамын күрделі бақылау-өлшеу аспаптарымен жіберу;

      кабель желілерін электр шықпаларына берілген тәсім бойынша қосу;

      мәжбүрлі салқындату құрылғысынан кабельді маймен салқындату;

      вакуум және қысымдағы жабдықтың герметикалығын тексеру;

      вакуум сорғы станцияларын, май сорғыларының, бұрандаларын, қақпақтың гидравликалық саңылаулары жүйесін вакуум аппараттарда баптау және жөндеуге қатысу.

      502. Білуге тиіс:

      вакуум сорғы станцияларындағы, гидравликалық агрегатты, май және қайталау құрылғыларымен кабельді мәжбүрлі салқындатуға арналған құрылғылы вакуум аппараттардың құрылысы және өзара іс-әрекеті;

      май толтырылған кабельдерді кептіру және сіңдірудің негізгі технологиялық режимдерін;

      желілер мен кабельдерді біріктірудің электр схемаларын;

      электр шықпаларға қосу тәсілдерін;

      кабель конструкцияларын;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      ақау түрлері және оларды болдырмау тәсілдерін.

45-параграф. Кабельдерді тұрақтандырушы, 4-разряд

      503. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті тұрақтандырушының басшылығымен тұрақтандыру машиналарында кабельді тұрақтандыру;

      қабылдағыш және жібергіш барабандарды орнату және шешу, кабель ұштарын жеті сақиналы коллекторға жіберетін және қабылдайтын құрылғыларда жалғастыру;

      машина тораптарына кабельді кезектетіп толтыру;

      машинаны баптауға қатысу.

      504. Білуге тиіс:

      тұрақтандыру машинасының құрылысын және қолдану қағидатын;

      жіберетін және қабылдайтын барабандарды орнату тәсілдерін, кабель ұштарын жеті сақиналы коллекторға қосу қағидаларын, даяр өнімге қойылатын талаптарды.

46-параграф. Кабельдерді тұрақтандырушы, 5-разряд

      505. Жұмыс сипаттамасы:

      тұрақтандыру машиналарында кабельді тұрақтандыру;

      машинаны жұмысқа дайындау;

      бронь және қорғау қабаттарын тұрақтандыру сапасын қадағалау;

      жылу режимі мен кабельді созу ұзындығын бақылау-өлшеу аспабының көмегімен бақылау және реттеу;

      бір немесе бірнеше сымдар үзілген жағдайда ақау жерлерін жөндеу;

      кабельдің геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптарымен өлшеу.

      506. Білуге тиіс:

      тұрақтандыру машинасының кинематикалық схемаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      ақау түрлері және оны болдырмау және жою тәсілдерін;

      технологиялық нұсқаулықтарды.

47-параграф. Кабельдерді электрмен кептіруші, 5-разряд

      507. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі күштегі ток кабельдерін вакуум аппараттарда кептіру;

      кабельдің кесілуі мен кернеулігіне байланысты ток күшін орнату;

      кабельдің қызу температурасын, қалдық қысымды, қажетті вакуумды бақылау-өлшеу аспаптары мен аппаратурасы көрсеткіштері бойынша кезеңімен бақылау;

      кептіру журналын жүргізу.

      508. Білуге тиіс:

      электр техникасының негізгі заңдарын;

      электр схемаларын; кептіруге арналған кабельдерді қосу тәсілдерін;

      кабельдерді кептіру қызметін, түрлі кесілген және маркадағы кабель конструкцияларын;

      кабельдерді электр тогымен кептіру нұсқаулықтарын.

48-параграф. Кабельді қаптап ораушы, 3-разряд

      509. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарылау білікті қаптаушының басшылығымен күш кабелін, бақылау және диаметрі 30 милиметрге дейінгі кабелді қаптағыш машинада болат таспамен қаптау;

      қағазды, кабельді және шыны жіпті бабиндер мен болат таспалы орамаларды іріктеу, орнату және ауыстыру;

      битум бор қораптарды толтыру;

      кабельдің машинаға түсуін және оған қорғау қабаты элементтерінің жағылуын қадағалау;

      беретін және қабылдайтын барабандарды илемдеу, орнату және ауыстыру;

      даяр кабельді қабылдағыш барабанға теңдей қалау.

      510. Білуге тиіс:

      қаптау машиналарының негізгі тораптарының және олардың өзара іс-әрекетінің құрылысын;

      қаптау жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды, кабельдің қорғау қабаттарының құрылысын.

49-параграф. Кабельді қаптап ораушы, 4-разряд

      511. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарылау білікті қаптаушының басшылығымен күш кабелін, бақылау және диаметрі 30 милиметрге дейінгі және диаметрі 30 милиметрден жоғары кабелді қаптағыш машинада және төмен жиіліктегі кабельді қаптағыш машинада болат таспамен және сым қаппен қаптау;

      ауыспалы тісті дөңгелектерді, калибрлерді іріктеу және орнату және таспаның шыққан бұрыштарын және оның жабылған жерлерін реттеу;

      қаптағыш машиналардың тораптарын кабельмен кезектетіп толтыру;

      қаптағыш қабат элементтерінің геометриялық параметрлерін және олардың жағылу сапасын бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      болат таспа ұштарын ұзарту;

      техпроцесті жүргізу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау және жөндеуге қатысу.

      512. Білуге тиіс:

      қаптағыш машинаның құрылысы мен қолдану қағидатын, бақылау-өлшеу аспабын пайдалану қағидаларын, қаптағыш кабель конструкциялары мен маркаларын;

      битум құрамдарын, ақаудың негізгі түрлерін, олардың алдын алу және жою тәсілдерін.

50-параграф. Кабельді қаптап ораушы, 5-разряд

      513. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарылау білікті қаптаушының басшылығымен күш кабелін, бақылау және диаметрі 30 миллиметрден жоғары кабелді қаптағыш машинада және төмен жиіліктегі кабельді қаптағыш машинада болат таспамен және дөңгелек сым қаппен қаптау;

      болат таспа мен сым қап жағу бұрышын есептеу арқылы іріктеу;

      тарату құрылғысын жіберетін роликтерге және сым қаптарға болат таспа толтыру;

      беретін және қабылдайтын барабандардағы, қағаз, болат және пластмасса таспалар мен сымдардағы кабельдің тартылуын реттеу;

      сіңдіру бұлауларының температуралық режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен орнату және реттеу.

      514. Білуге тиіс:

      қаптағыш машиналардың кинематикалық схемаларын, қаптағыш машиналардың барлық тораптары мен айлабұйымдарын өзара іс-әрекетін баптау және қамтамасыз ету тәсілдерін, бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолданылуын;

      қорғау қабатын жағу қадамдарын айқындау қағидаларын;

      даяр өнімге қойылатын негізгі талаптарды.

51-параграф. Кабельді қорғасын немесе алюминиймен сығымдаушы, 4-разряд

      515. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті сығымдаушының басшылығымен кабельді қорғасын немесе алюминиймен сығымдау;

      қабылдау және жіберу барабандары немесе жіберетін кәрзеңкелерді домалатып жеткізу, орнату және ауыстыру;

      технологиялық аспаптарды іріктеуге және ауыстыруға қатысу;

      балқыту пештерін дайындау және қорғасынмен толтыру;

      қыздыру пештерін алюминий құймаларымен толтыру;

      гидравликалық сығымдағыштардағы реципиентті қорғасынмен толтыру;

      кабелді сығымдағышқа жіберу;

      оның сапасын қадағалау;

      жіберетін кәрзеңкеден кабельдің таратылуын басқару;

      сығымдағыш штемпельден алюминий қалдықтарын жою;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен кабельдің геометриялық параметрлерін бақылау;

      сығымдағышты бөлшектеуге, тазалауға және жөндеуге қатысу.

      516. Білуге тиіс:

      қорғасын және алюминий қабықтарын жағуға арналған механикалық және гидравликалық сығымдағыштың құрылысын және қолдану қағидатын;

      жасалатын кабельдердің конструкциясын;

      технологиялық аспапты іріктеу және орнату қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспабының қызметі және қолданылуын;

      шығарылатын кабельге қойылатын талаптарды.

52-параграф. Кабельді қорғасын немесе алюминиймен сығымдаушы, 6-разряд

      517. Жұмыс сипаттамасы:

      кабельді алюминий немесе қорғасынмен сығымдау;

      сығымдағышты жұмысқа дайындау, тораптар мен гидравликалық цилиндрлердің жұмысқа жарамдылығын тексеру; сығымдағышты жұмыс температурасына дейін қыздыру, сығымдағышты баптау;

      қорғасын, алюминий және кабель дайындамасының сапасын айқындау;

      ауыспалы технологиялық аспапты іріктеу және орнату;

      сығымдағышты іске қосу;

      қорғасын немесе алюминий қабықтарының геометриялық параметрлері мен механикалық төзімділігін бақылау-өлшеу аспаптары және құралдармен тексеру және реттеу;

      сығымдағыштың барлық механизмдерінің жұмысын орталық пульттан басқару;

      қорғасын балқыту пешінің және алюминий қыздыру пешінің, сығымдағыш реципиенті мен қақпағының температуралық режимін бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен реттеу;

      гидравликалық сығымдағыштың қысымын реттеу;

      кабельге қорғасын және алюминий қабат жағу жөніндегі өңдеу және технологиялық режимдерді есептеу журналын жүргізу.

      518. Білуге тиіс:

      сығымдағыштың кинематикалық, гидравликалық схемаларын;

      жоғары қысымды реттеу тәсілдерін; сығымдағышты баптау тәсілдері мен әдістерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      ақау түрлерін, оларды жою және алдын алу тәсілдерін.

53-параграф. Оқшаулау материалдарын тегістеуші, 3-разряд

      519. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті тегістеушінің басшылығымен толтыру тегістеу машинасында мыс немесе болат қабатты оқшаулау материалын тегістеу;

      схема бойынша ток жүргізетін желілер мен термоэлектродтарды диаметрі, қорытпасы, электр қозғағыш күші бойынша жинақтау және оларды тегістейтін және толтыратын штоктарда орналастыру;

      тегістейтін және толтыратын штоктарды кабель дайындамасының металл түтікшесіне орнату және көтергіш механизмнің көмегімен тік тегістеу машинасына сығымдау штогымен бірге мыс қабатты кабель дайындамасын орнату;

      дайындаманы жұдырық қысымымен бекіту;

      бекіту орталық бітемесін баптау;

      бекітпені металл түтікшеге орнату және ток жүргізетін желілер мен термоэлектродтарды бекіту;

      болат қабаттағы кабель дайындамаларын толықтыру машинасына орнату;

      кабель дайындамасының бетіне технологиялық май жағу;

      қызмет көрсететін жабдықты жөндеуге қатысу.

      520. Білуге тиіс:

      толтыру машинасы мен вибратор құрылысын;

      дайындаманы оқшаулау материалымен біркелкі толтырылуын бақылау әдістерін;

      кабель дайындамаларын орнату және бекіту тәсілдерін;

      кабель конструкциялары мен маркаларын.

54-параграф. Оқшаулау материалдарын тегістеуші, 4-разряд

      521. Жұмыс сипаттамасы:

      толтыру тегістеу машинасында мыс немесе болат қабатты оқшаулау материалын тегістеу;

      ұнтақ салудың және тегістеудің тиімді режимін таңдау;

      пневмоқұбыр магистральдарындағы, шток қысымдарындағы және тегістеу тетіктеріндегі қысымды ауаны реттеу;

      оқшаулау ұнтағының температурасын оны кабель дайындамасына беру кезінде, кабель дайындамасын оқшаулау ұнтағымен толтырудың біркелкілігі мен тығыздығын бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау және реттеу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау.

      522. Білуге тиіс:

      толтыру тегістеу машинасының құрылысын;

      оқшаулау материалдарын сығымдауға қойылатын техникалық талаптарды;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолданылуын;

      даяр өнімге қойылатын талаптарды;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды баптау қағидаларын.

55-параграф. Оқшауланған желі жасау жөніндегі автоматты желі операторы, 4-разряд

      523. Жұмыс сипаттамасы:

      автоматты желідегі пластмассамен оқшауланған ток жүргізетін желі жасау процесінің жекелеген операцияларын жүргізу;

      түсті металдардан, пластмассадан, эмульсиядан жасалған дайындаманың сапасын байқау және тексеру;

      сымды созатын машина, күйдіру приставкасы, экструдер арқылы толтыру;

      созғылау, дорн және матрица бағыттарын іріктеу және орнату;

      жіберетін және қабылдайтын контейнерлерді, немесе сым ұштарын пісірілген бухталарды ауыстыру;

      дайындамалар мен оқшауланған желінің геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      бағыт құжатнамасын толтыру.

      524. Білуге тиіс:

      автоматты желі құрылысын;

      сымилиметрен толтыру қағидаларын;

      оқшауланатын желілердің конструкциясын;

      бұйымның мемлекеттік стандарттары мен техникалық шарттарын, оқшаулау материалдарының маркаларын;

      бақылау-өлшеу аспабының қызметі мен қолданылуын.

56-параграф. Оқшауланған желі жасау жөніндегі автоматты желі операторы, 5-разряд

      525. Жұмыс сипаттамасы:

      пультпен басқарылатын автоматты желідегі пластмассамен оқшауланған ток өткізгіш желі жасау процесін жүргізу;

      созғылау және оқшаулау жылдамдығын, температураны қыздыру жері бойынша бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен реттеу;

      оқшаулауға қатысты ток өткізетін желінің ортасын дәлдеу;

      жұмыс процесінде жабдықты баптау;

      сымды күйдіру сапасын бақылау;

      жабдықтың жұмыс істеу және жағдайының журналын жүргізу.

      526. Білуге тиіс:

      автоматты желілердің кинематикалық схемасын;

      жекелеген тораптар мен желілерді тұтастай баптау тәсілдерін, бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      созғылау жылдамдығын, қыздыру аймағы бойынша температурасын реттеуді;

      басқару жүйесіндегі ақаулық түрлері және оларды жою тәсілдерін;

      даяр өнім талаптарын.

57-параграф. Өткізгіш сымды оқшаулаушы, 3-разряд

      527. Жұмыс сипаттамасы:

      тік және көлденең машиналардағы жұмыр және үлгілік сымдарды мақта мата және жібек жіппен, синтетикалық талшықтармен, дельтоасбестті, шыны оқшаулағыштармен оқшаулау; оқшаулағыштарды жылуға төзімді, кремнийорганикалық және басқа да лактармен желімдеу, сіңдіру және лактау; электр пештердегі сымдарды кептіру;

      машинаны жұмысқа баптау және дайындау;

      машина тораптарына қағаз таспа, кембрикті полотно орамдарын, мақта-мата жіп, жібек, синтетикалық талшық бобиндерін іріктеу және орнату, қағаз таспалардың және жіп пасьмаларын, талшық жабындарын, машина пештеріндегі температураны аспаптар бойынша реттеу;

      бұлаушаларды лакпен толтыру, оқшаулау материалдарын ауыстыру; беретін және қабылдағыш барабандарды немесе орауыштарды ауыстыру; сым ұштарын дәнекерлеу, пісіру; дәнекерленген немесе пісірілген жерлерді оқшаулау машинасы арқылы жіберу; тиісті ыдысты таңдау.

      528. Білуге тиіс:

      оқшаулау машинасының құрылысы және баптау тәсілдерін;

      қосалқы айлабұйымдардың: пісіру аппараттардың, муфта пештерінің, бақылау-өлшеу аспабының қызметі және пайдалану қағидаларын, қызмет көрсетілетін жабдықтарда жасалатын барлық маркадағы және кескіндегі сымдардың құрылысын;

      технологиялық нұсқаулықтарды;

      оқшаулау материалдарын жағу қағидаларын және негізгі қасиетін;

      қолданылатын материалдарға қойылатын талаптарды;

      даяр өнімдерге қойылатын техникалық шарттарды.

58-параграф. Сусымалы материалдарды елеуші, 1-разряд

      529. Жұмыс сипаттамасы:

      сусымалы материалдарды қолмен електен елеу;

      електі толтыру;

      електің жарамдылығын тексеру;

      сусымалы материалдардың тазалығын қадағалау;

      жарамсыз електерді жаңасымен ауыстыру.

      530. Білуге тиіс:

      елек нөмірлері; еленетін материалдардың түр-түрін;

      жарамсыз електерді жаңасымен ауыстыру тәсілдерін.

59-параграф. Сусымалы материалдарды елеуші, 2-разряд

      531. Жұмыс сипаттамасы:

      көміртекті электр және металл ұнтақтарды механизацияланған ысқымалы дірілді електе елеу;

      ұнтақтарды өлшеу, дірілді елекке толтыру;

      еленген материалдардың сапасын тексеру;

      қайнатым және елек маркалары мен нөмірлері бойынша еленген ұнтақты түсіру, ыдысқа салу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау.

      532. Білуге тиіс:

      механизацияланған елек құрылысы мен амплитуда және тербеліс жиілігі бойынша баптау тәсілдері;

      ұнтақтың түрлі маркаларын елеу және еленген ұнтақтың сапасына қойылатын техникалық талаптарды;

      елейтін електің нөмірлерін;

      еленген ұнтақтарды талдауға сынама алу қағидаларын.

60-параграф. Сусымалы материалдарды елеуші, 3-разряд

      533. Жұмыс сипаттамасы:

      сусымалы және электр материалдарды елеу агрегатында елеу;

      агрегатты сусымалы материалдармен толтыру, електі орнату;

      елеу сапасын бақылау елегінде тексеру;

      агрегат пен електі жөндеуге қатысу.

      534. Білуге тиіс:

      елеу агрегатының құрылысын;

      технологиялық нұсқаулықтарды;

      бақылау елегінің қызметі және қолданылуын;

      еленетін материалдарға талаптарды.

61-параграф. Сым және кабель тоқушы, 2-разряд

      535. Жұмыс сипаттамасы:

      сымдар мен кабельдерді коклюш үлгісіндегі тоқу машинасында талшық материалдармен тоқу;

      дайындаманы орау сапасын тексеру;

      жіберетін және қабылдайтын барабандарды, бобиндер мен тоқу материалы бар орауыштарды орнату және ауыстыру. машина тораптарын жүйелі түрде сымилиметрен, кабельмен және талшық материалдармен толтыру;

      тоқыма сымды қабылдағыш барабанда созылуын реттеу;

      тоқу сапасын қадағалау, жіптің үзілген жерлерін жою, ақау жерлерін жөндеу.

      536. Білуге тиіс:

      коклюш үлгісіндегі тоқыма машиналардың құрылысын және қолдану принципі;

      тоқу материалдарына қойылатын талаптарды;

      сым және кабель маркалары мен конструкцияларын;

      тоқу жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды;

      машина тораптарын толтыру схемаларын;

      ақау түрлері мен олардың алдын алу әдістерін.

62-параграф. Сым және кабель тоқушы, 3-разряд

      537. Жұмыс сипаттамасы:

      сымдар мен кабельдерді орауыш үлгісіндегі тоқу машинасында талшық материалдармен тоқу;

      калибрлерді, ауыспалы тісті дөңгелекті эскиз картасына сәйкес іріктеу және орнату;

      тежеуішті, қабылдағыш және жіберетін катушкалардың созылуын реттеу;

      талшық материалды жіберетін ілмек, ролик, блоктау рычагы арқылы кезегімен толтыру және оны дайындамаға бекіту;

      тоқудың геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      жіптердің пасьмалары орамасының саңылауларын тоқыма жасаудың алдын-алу;

      жабдықты жөндеуге қатысу.

      538. Білуге тиіс:

      катушкалы үлгідегі тоқыма машинасының құрылысы және қолдану қағидатын, эскиз карталарын;

      тежеуішті реттеу тәсілдерін, тоқу сапасын бақылау әдістерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      ақау түрлері және оны жою тәсілдерін.

63-параграф. Сым жинақтаушы, 2-разряд

      539. Жұмыс сипаттамасы:

      өткізгіш сымдарды, шнур бауларын, электр орнату бұйымдары, біріктіру сымдарын жинақтау және оларды сызбаларға сәйкес қысымға қалау;

      электр орнату бұйымдарын бөлшектеу және құрастыру;

      сымдарды кесілуі, түсі және құрылыс ұзындығы бойынша іріктеу;

      сымдар мен шнурлардың ұштарын өңдеу;

      бухта конусына тарту және кигізу; жинақталатын сымдарды сұрыптау;

      сымдардың толықтай жинағын тексеру.

      540. Білуге тиіс:

      жинақталатын сымдар мен шнурлардың құрылысын, маркалары, кесу және түстерін;

      сымдар мен шнурларды бөлшектеу және байлау тәсілдерін;

      электр орнату бұйымдарын бөлшектеу және құрастыру технологиясын;

      қарапайым бақылау-өлшеу аспабының қызметі мен қолданылуын.

64-параграф. Сым илемдеу станының операторы, 3-разряд

      541. Жұмыс сипаттамасы:

      илемдеу станында сымды илемдеу процесін жүргізу. автоматты орауыштардың, транспортердің, ілмекті конвейердің, пневматикалық күректің жылдамдығын станның жұмыс істеу режиміне теңшеу;

      бухтаны транспортерге қалаудың дұрыстығын қадағалау;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау.

      542. Білуге тиіс:

      автоматты орауыштардың, транспортерлердің, ілмекті конвейердің құрылысын;

      орауыш пен транспортер жылдамдығын теңшеудің тәсілдері.

65-параграф. Сымдар мен кабельдерді лактаушы, 2-разряд

      543. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті лактаушының басшылығымен лактайтын бұлауда немесе шахтада сымдар мен кабельдерді лактау;

      шахтаны, бұлауды лакпен толтыруға қатысу;

      калибрлерді, жіберетін және қабылдайтын барабандарды ауыстыру;

      калибрлерді, шахталар мен бұлауларды тазалау.

      544. Білуге тиіс:

      лактайтын шахталар мен оның жекелеген механизмдерін қолдану қағидатын;

      калибр өлшемдері және оларды орнату қағидаларын;

      сымдарды лактау жөніндегі технологиялық нұсқаулықтардың негізгі талаптарын;

      аспаптар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану шарттарын, лакталатын сым маркалары мен кесілуін.

66-параграф. Сымдар мен кабельдерді лактаушы, 3-разряд

      545. Жұмыс сипаттамасы:

      сымдар мен кабельдерді, оларды лактайтын шахта арқылы өткізіп лактау, ораманы лактайтын бұлауда лактау;

      сымдарды, кабельдерді орамаларды лактайтын құрылғы арқылы толтыру; шахта немесе бұлау температурасын реттеу; лактау сапасын қадағалау, сымдардың, кабельдер мен орамалардың шахтадан немесе бұлаудан шығарында созылуын реттеу;

      шахтаны баптау;

      лактаушы сымдар мен кабельдердің ұштарын тығыз біріктіру.

      546. Білуге тиіс:

      лактайтын шахта және механизмдерінің құрылысын;

      сымдарды лактауға арналған лак құрамы мен қасиетін, сым лактауға арналған технологиялық нұсқаулықтарды;

      түрлі лактармен сым және кабельді лактау кезінде температуралық режимдерін;

      жабдықты баптау тәсілдері, аспаптарды бақылау және бақылау-өлшеу аспап құрылысы және қолдану қағидатын.

67-параграф. Сымдар мен кабельдерді сынаушы, 2-разряд

      547. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті сынаушы басшылығымен жоғары кернеуліктегі токпен құрғақтай сынау аппараттарында оқшауланған сымдар мен кабельдерді оқшаулаудың электр төзімділігін сынау;

      беретін және қабылдағыш барабандарды немесе бухталарды орнату;

      сымдар мен кабельдерді аппарат арқылы кезектетіп толтыру;

      ток жүргізу желісін оқшаулау және кесу зақымданған орнын белгілеу.

      548. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың жекелеген тораптарын қолдану қағидатын;

      қабылдау және беретін барабандарды орнату тәсілдерін;

      сымдар мен кабельдерді аппарат арқылы толтыру кезектілігін.

68-параграф. Сымдар мен кабельдерді сынаушы, 3-разряд

      549. Жұмыс сипаттамасы:

      құрғақтай сынау аппараттарындағы жоғары кернеуліктегі токпен электр төзімділігін оқшауланған сымдар мен кабельдерді сынау;

      сыналатын кабель партияларын техникалық талаптар мен мемлекеттік стандарттар бойынша іріктеу;

      жіберетін және қабылдайтын барабандар немесе бухталарды орнату;

      тежегіш құрылғыларды баптау;

      сымдар мен кабельдерді аппарат арқылы жүйелі толтыру;

      сынау кернеулігін орнату және реттеу;

      ток жүргізу желінің оқшаулар және кесу орындарын белгілеу.

      550. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықты пайдалану қағидатын;

      оқшаулаудың тесілу төзімділігі бойынша талап етілетін кернеулікке аппаратты теңшеу қағидаларын, сыналатын кабельдер мен сымдарды сынау құрылысын;

      мемлекеттік стандарт бойынша сыналатын кабельге қойылатын талаптарды.

69-параграф. Сымдар мен кабельдерді термоөңдеуші, 3-разряд

      551. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы құрылғыларда қажетті жентектеуге арналған фторпластты, пластикті және басқа да оқшаулаудағы сымдар мен кабельдерді термоөңдеу;

      құрылғыны толтыру;

      термоөңдеу алдында кабель және сымдардың сапасы мен құрылымын тексеру;

      желдеткіш жүйесін тексеру;

      инертті газ температурасын, шығынын және қысымын кабель қозғалысын термоөңдеу, жылдамдығы аймағында және термоөңдеу уақытын бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен бақылау және реттеу;

      оқшаулауды жентектеу сапасын айқындау;

      термоөңделген кабель мен сымдарды орнатып қайта толтыру және түсіру;

      орнатуды баптау және оны жөндеуге қатысу.

      552. Білуге тиіс:

      құрылғы құрылысы және оған қызмет көрсетуді;

      кабельдер мен сымдарды толтыру және қайта толтыру қағидаларын;

      аталған құрылғыда жентектелетін кабель және сымдардың конструкциялары және маркаларын;

      термоөңдеу температурасы мен жылдамдығын реттеу тәсілдерін;

      технологиялық нұсқаулықтарды;

      бақылау-өлшеу аспабының қызметі және қолданылуын;

      газ реттейтін аппаратураның құрылысын;

      ыдысқа қойылатын талаптарды.

70-параграф. Сымдарды қаптап ораушы, 2-разряд

      553. Жұмыс сипаттамасы:

      автоавиатрактор сым орамаларын 10 шаршы милиметрге дейін кесіп тік қаптау машинасында қаптау;

      металл таспалы рулондарды және сым орауыштарды іріктеу, орнату және ауыстыру;

      металл таспа немесе сымды жіберетін калибрлер арқылы толтыру;

      авиаавтотрактор сымдардың машинаға түсуін және оған қорғайтын қабаттың жағылуын қадағалау;

      қабылдайтын және беретін катушкаларды орнату және ауыстыру.

      554. Білуге тиіс:

      тік қаптау машиналарының негізгі тораптарының құрылысы мен олардың өзара іс-әрекеті;

      металл таспа немесе сымды жіберетін калибрлер арқылы толтыру тәртібін;

      металл таспалар мен сымдардың маркаларын;

      қаптау жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды.

71-параграф. Сымдарды қаптап ораушы, 3-разряд

      555. Жұмыс сипаттамасы:

      автоавиатрактор сым орамаларын 10 шаршы милиметрден асыра кесіп тік қаптау машинасында қаптау;

      ауыспалы тісті дөңгелектерді, калибрлерді іріктеу және орнату және таспаның шыққан жерінің бұрышын және оның жабылған жерін реттеу;

      қаптау машинасының тораптарына сымды кезектеп толтыру;

      қорғау қабатының геометриялық параметрлерін және оның жағылу сапасын бақылау-өлшеу аспаптарымен бақылау;

      қабылдағыш және беретін орауыштардың тартылуын реттеу;

      техпроцесті жүргізу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау және жөндеуге қатысу.

      556. Білуге тиіс:

      тік қаптау машиналарының құрылысы мен қолдану қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспабының қызметі мен қолданылуын;

      сымның қорғау қабатының құрылысын;

      қаптау қадамын айқындау қағидаларын;

      даяр өнімге қойылатын негізгі талаптарды;

      ақаудың негізгі түрлері, олардың алдын-алу және жою тәсілдерін.

72-параграф. Сымды эмальдаушы, 2-разряд

      557. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарылау білікті эмальдаушының басшылығымен эмаль агрегаттарда диаметрі 0,09 милиметрден асатын тік бұрышты және жұмыр сымды эмальдау;

      жіберетін және қабылдайтын катушкаларды, күдері, фетрді, бітілді, калибрлерді орнату және ауыстыру;

      машина тораптарына сымды кезектетіп толтыру және олардың ұштарын біріктіру;

      сымның созылуын қабылдағыш катушкаларда реттеу.

      558. Білуге тиіс:

      эмаль агрегат негізгі тораптарын қолдану қағидатын және қолдануды;

      жартылай фабрикаттарға және эмальданған сымдарға арналған тараларға қойылатын техникалық талаптарды.

73-параграф. Сымды эмальдаушы, 3-разряд

      559. Жұмыс сипаттамасы:

      эмаль агрегаттарда диаметрі 0,09 милиметрден асатын тік бұрышты және жұмыр сымды эмальдау;

      бос сымның бетінің тазалығы мен оның орамасының сапасын тексеру.

      сымның геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптардың көмегімен бақылау;

      лактың мөлдірлік сапасын сыртқы түріне қарай және бөгде заттардың болмауын айқындау;

      калибрлердің, күдері, бітіл, роликтерді орнату дұрыстығын және олардың бетінің тазалығын тексеру;

      лак бұлауы арқылы пешке сым толтыру;

      сымның кесілген жерлерін жою, эмальданған сымның температурасы мен өту жылдамдығын бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша автоматты түрде реттеу;

      эмальданған сымды орау тығыздығын және лактың бұлауға түсуін реттеу.

      560. Білуге тиіс:

      эмаль агрегаттардың құрылысы және қолдану қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын қолдану қағидаларын;

      даяр өнімге техникалық талаптар, ақау түрлері және оларды болдырмау және жою.

74-параграф. Сымды эмальдаушы, 4-разряд

      561. Жұмыс сипаттамасы:

      эмаль агрегаттарда диаметрі кемінде 0,09 милиметр 0,05 милиметрге дейінгі тік бұрышты және жұмыр сымды эмальдау;

      жұмыр сымға қойытылған қабат және периметрдің барлық қырлары бойынша тік бұрышты сымға біркелкі қабат жағуды қамтамасыз ету;

      эмаль станоктағы ауа ағынын, эмальданған сымдардың оқшаулау қалыңдығын реттеу;

      оқшаулаудың иілгіштігін қолмен сынау;

      амальпленканың пісу деңгейін түсіне қарай айқындау.

      562. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі эмаль станоктардың кинематикалық схемаларын, лактарды сынау әдістерін, эмаль пештердегі жылу ағыны схемасын;

      эмальданған сымның маркалары мен кесілуін;

      даяр өнім талаптарын.

75-параграф. Сымды эмальдаушы, 5-разряд

      563. Жұмыс сипаттамасы:

      эмаль агрегаттарда диаметрі кемінде 0,05 милиметр 0,02 милиметрге дейінгі тік бұрышты және жұмыр сымды эмальдау;

      бос сым геометриялық параметрлерін микрометрмен айқындау;

      эмальданған сым жасау процесінде қоршаған ортаның түрлі температурасында лактың тұтқырлығын, оқшаулаудың біркелкілігі мен қалыңдығын, ұзындығы бойынша оқшаулаудағы микропор көлемін күрделі электронды бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен бақылау;

      қосымша ораудың болдырмауын қамтамасыз ететін эмальданған сым орау тығыздығын тексеру;

      агрегатты баптау.

      564. Білуге тиіс:

      эмаль агрегатты баптау қағидаларын;

      күрделі бақылау-өлшеу электронды аспаптардың қызметі және қолдану қағидаларын, эмаль сымды сынау әдістері, тұтынушы зауыттардағы эмаль сымдардың қызметі және пайдалану шарттары.

76-параграф. Сымды эмальдаушы, 6-разряд

      565. Жұмыс сипаттамасы:

      эмаль агрегаттарда диаметрі 0,02 милиметрден кем тік бұрышты және жұмыр сымды эмальдау;

      арнайы тараны іріктеу және сапасын тексеру;

      сымды эмаль агрегат торабына арнайы пневматикалық құрылғымен кезектетіп салу;

      лак торабын қыздыру жолымен эмаль сымды күйдіру дәрежесін, лак жіберу көлемін, эмаль пленка жағу қалыңдығын және оның біртегіс жағылуын электронды блоктардың көмегімен реттеу;

      бос және эмальданған сымның электр кедергісін, сымның ұзындығы бойынша оқшаулаудағы микропор көлемін ерекше күрделі электронды аспаптармен бақылау;

      агрегатты баптау;

      даяр өнім журналын жүргізу.

      566. Білуге тиіс:

      эмаль агрегатты баптау қағидаларын;

      микронды эмаль сымдарды сынаудың барлық түрлерін жүргізу тәсілдерін, ерекше күрделі электронды аспаптардың құрылысы және қолдану қағидатын, даяр эмаль сым және арнайы тараның сапасына қойылатын талаптарды.

77-параграф. Фильера жасаушы, 3-разряд

      567. Жұмыс сипаттамасы:

      қатты балқымалардан, табиғи және синтетикалық алмастардан жасалған диаметрі 0,09 милиметрден асатын дөңгелек фильераларды жылтырату станоктарында жасау;

      дайындамаларды жылтырату сапасын тексеру және оларды оправаға алмас опамен және бор карбидімен тығыздау;

      патрон ұяшығына фильера орнату;

      фильера арнасы арқылы жылтыратылатын тұлымды өткізу;

      шықпа фильераларды алмас опамен қолмен тазалап жеткізу;

      сым тарту арнасының геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспабымен бақылау;

      жылтырату станогын баптауға қатысу.

      568. Білуге тиіс:

      жылтырату станоктарының негізгі тораптары мен олардың өзара іс-әрекетін, фильера өндірісінде қолданылатын баяу балқитын материалдардың маркасын;

      сым тарту арнасының қалыптары, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының қызметі және қолданылуын;

      ақау түрлерін және олардың алдын алу тәсілдерін.

78-параграф. Фильера жасаушы, 4-разряд

      569. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі үлгідегі прецизионды жылтырату станоктарында табиғи алмастан жасалған диаметрі 0,09 милиметрден кем 0,05 милиметрге дейін дөңгелек фильера жасау;

      жіп созу арнасы әрбір аймағының геометриясын микроскоппен тексеру;

      жіп созу арнасын созу, жіп созу күші және диаметрі бойынша арнайы аспаптарда бақылау;

      алмас фильераның ортасын дәлдеу және алмас опамен жылтырату;

      жіп созу арнасының қалыптарын арнайы аспаптарда механикалық және ультрадыбыс тәсілімен түзету;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау.

      570. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі прецизионды жылтырату станоктарының құрылысын, кинематикасын, баптау және дәлдігін тексеру қағидаларын;

      ультрадыбыс құрылғыларына қызмет көрсету қағидаларын;

      синтетикалық алмас маркаларын;

      тас ішіндегі ақау түрлерін;

      даяр фильераға қойылатын талаптарды;

      ақауды түзету әдістерін.

79-параграф. Фильера жасаушы, 5-разряд

      571. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі үлгідегі прецизионды жылтырату станоктарында табиғи және синтетикалық алмастарды, қатты қорытпалардан жасалған үлгілік фильераларды тік сығымдағыштарда диаметрі кемінде 0,05-тен кем 0,02 милиметрге дейін дөңгелек фильералар жасау;

      ультрадыбыстық құрылғыларда барлық диаметрдегі фильераларды жасау;

      фильераның барлық аймағына арналған болат инелерді қайрау, инелерді орнату және ортасын дәлдеу;

      сығым қалыптарды белгілі мөлшердегі вольфрамды-кобальт қоспамен толтыру;

      матрицаларды, пуансон және шектеу сақинасын сығымдағышқа орнату, шешу;

      фильералардың сығымдалған дайындамаларын кептіру шкафтарына тиеу, кептіру және түсіру процесін жүргізу. дайындамалардағы қылтанақтарды тазалау;

      жартылай піскен фильераларды алдын-ала қолмен бөлу;

      фильера дайындамаларын электр пештерде кептіру;

      пештің берілген температуралық режимін ұстап отыру;

      фильера дайындамаларын гидравликалық пештерде сығымдау және электр эрозиялық станоктарда өңдеу;

      электродты дайындау, оны электр эрозиялық станокта орнату және шешу;

      үлгілік фильераларды ұнтақпен берілген мөлшерге дейін қолмен жылтырату және жетілдіру;

      жіп созғылау арнасының бетін бақылау;

      үлгілік фильералардың кескінін проекциялық аппаратта сызба бойынша бақылау.

      572. Білуге тиіс:

      тік қол сығымдағыштың, гидравликалық сығымдағыштың, электр эрозиялық станоктың, тік жылтырату станогінің кинематикасы мен қолдану қағидатын;

      ине қайрау станогының, электр пеш және кептіру шкафының құрылысын;

      ультрадыбыс құрылғысын қолдану принципі, фильера кемшіліктерін ультрадыбыспен жою әдістерін;

      баяу балқитын фильераларды өңдеу үшін станоктің дәлдігін тексеру тәсілдерін;

      пісіру және кептіру режимдерін;

      баяу балқитын үлгілік фильера арнасының геометриясын бақылау әдістерін, үлгілік фильералар жасау жөніндегі технологиялық нұсқаулықтарды;

      проекциялық аппараттың қызметін және қолданылуын;

      баяу балқитын үлгілік фильералардың созғылау арнасының бетіне қойылатын талаптарды.

80-параграф. Фильера жасаушы, 6-разряд

      573. Жұмыс сипаттамасы:

      прецизионды жылтырату станоктарында табиғи алмастардан жасалған диаметрі кемінде 0,02 милиметр дөңгелек фильералар жасау;

      жоғары дәлдіктегі аспаптармен фильера диаметрлерін бақылау;

      созғылау жабдықтарында созғылау бағытын сынау және оны түпкілікті жетілдіру;

      фильералардың төзімділік коэффициенті бойынша фильераларды тензоөлшеу құрылғыларында тексеру.

      574. Білуге тиіс:

      жоғары дәлдіктегі электронды аспаптардың, тензоөлшеу құрылғылардың жұмыс істеу қағидатын, барлық түрдегі созғылау жабдықтарының кинематикасын;

      арна геометриясын, фильера диаметрін бақылау әдістерін;

      жылтырату жабдығын баптау әдістерін.

81-параграф. Шыбықтар мен сымдарды тоқушы, 1-разряд

      575. Жұмыс сипаттамасы:

      шыбықтарды, сымдарды, құбырларды дестеге және бухтаны джутпен және сымилиметрен қолмен тоқу;

      шыбықтарды, сымдарды, құбырларды сұрыптары, балқымалары және өлшемдері бойынша іріктеу;

      тоқылатын жеріне бухтаны домалатып апару;

      бұйымдарды сыртқы түріне қарай сұрыптау және іріктеу;

      бухталар мен дестелерді қағазға, қапқа және пластикатқа орау;

      бухталарға жапсырма жапсыру;

      бақылау-өлшеу аспаптарының геометриялық параметрлерін бақылау.

      576. Білуге тиіс:

      шыбықтарды, сымдар мен құбырларды тоқу тәсілдерін;

      тоқу үшін қолданылатын материалдардың түрлерін;

      түсті металлдардың қорытпаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын.

82-параграф. Шыбықтар мен сымдарды тоқушы, 2-разряд

      577. Жұмыс сипаттамасы:

      созба сым және жылжытпа бухталарын ыстықтай ілмек конвейерде сымилиметрен қолмен өру;

      созба сымның пластиналық транспортермен берілуін қадағалау және оны ілмек конвейерге пневматикалық құрылғының көмегімен ілу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптауға және жөндеуге қатысу.

      578. Білуге тиіс:

      созба сым мен жыжытпалы бухталарды өруге арналған пластиналық транспортердің, ілмекті конвейер мен пневматикалық құрылғының қолдану қағидатын;

      өру тәсілдері.

83-параграф. Шыны оқшаулаудағы микросым жасау аппаратшысы, 3-разряд

      579. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті аппаратшының басшылығымен жоғары жиіліктегі құрылғыларда шыны оқшаулаудағы микросымдар жасау процесін жүргізу;

      жоғары жиіліктегі құрылғыға ретімен сым толтыру;

      құрылғыны оқшаулау материалымен толтыру;

      шыны оқшаулаудағы сым жасау процесін қадағалау;

      микросымдардың геометриялық параметрлерін бақылау-өлшеу аспабымен өлшеу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптауға қатысу.

      580. Білуге тиіс:

      жоғары жиіліктегі құрылғылардың құрылысын және жекелеген тораптарының өзара іс-әрекетін;

      шыны оқшаулаудағы микросым жасаудың технологиялық нұсқаулықтарын;

      бақылау-өлшеу аспабының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      микросымдардың сапасына қойылатын талаптарды.

84-параграф. Шыны оқшаулаудағы микросым жасау аппаратшысы, 4-разряд

      581. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғары жиіліктегі құрылғыларда шыны оқшаулау микросымдарын жасау процесін жүргізу. бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен температуралық режимді ұстап отыру;

      қабылдағышты реттеу, жылдамдығы;

      май салқындатқыштың ортасын дәлдеу;

      даяр сымды сынамалау;

      микросымдарды сынамалау журналын жүргізу.

      582. Білуге тиіс:

      жоғары жиіліктегі құрылғының құрылысы және қолдану қағидаларын;

      сымға шыны оқшаулау салу режимін бақылау аспабының қызметін және пайдалану, ақау түрлері, оның алдын алу және жою тәсілдерін.

85-параграф. Электр техникалық бұйымдарды сығымдаушы, 3-разряд

      583. Жұмыс сипаттамасы:

      флеско штеккерлік бітемелерін, жылжымалы жарықтандыру торап бітемелерін сығымдау, сондай-ақ резина мен пластмассадан жасаған бұйымдарды сығымдағышта жасау;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалана отырып технологиялық режимді реттеу;

      сығымдағышты баптау және жабдықты жөндеуге қатысу.

      584. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін сығымдағыштың құрылысын, жұмыс істеу қағидатын және баптау тәсілдерін;

      электр техникалық бұйымдардың түрлерін сығымдауға арналған технологиялық нұсқаулықтарды;

      резина және басқа да материалдардың сұрыптарын;

      даяр өнімнің техникалық шарттарын.

86-параграф. Электр техникалық бұйымдарды сығымдаушы, 4-разряд

      585. Жұмыс сипаттамасы:

      эмаль сымдарға арналған электр бұрғылар мен катушка секцияларын сығымдағышта сығымдау;

      сығымдау процесін қадағалау;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен технологиялық режимді бақылау;

      қызмет көрсетілетін механизмдерді, аппаратура мен сығымдағыш қалыптарды жарамды қалпында ұстап отыру.

      586. Білуге тиіс:

      электр бұрғы секцияларын сығымдауға арналған сығымдағыштардың құрылысын және қолдану қағидатын, технологиялық нұсқаулықтарды;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын.

6-тарау. Оқшаулау және орау-бүркеу жұмыстарының разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Бандаждаушы, 1-разряд

      587. Жұмыс сипаттамасы:

      бандаж сымды арнайы барабан әткеншекке қайта орау;

      ұсақ зәкірлерді қарапайым бапталған бандаждалған станоктарда және қолмен бандаждау;

      бандаж асты оқшаулауды дайындау және қалау.

      588. Білуге тиіс:

      қарапайым бандаждағыш станоктардың құрылысы және қолдану туралы негізгі мәліметтерді;

      бандаждауда қолданылатын оқшаулау материалдарының атауы және маркаларын.

2-параграф. Бандаждаушы, 2-разряд

      589. Жұмыс сипаттамасы:

      қуаттылығы 100 киловатқа дейінгі роторлар мен машина зәкірлеріне қарапайым бандаждағыш станоктарда бір қабатты бандаж жағу;

      микроқозғалтқыш статорларының екі жағынан орауын қаптау.

      590. Білуге тиіс:

      қарапайым бандаждағыш станоктардың жұмыс қағидатын;

      айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметін және қолдану қағидаларын;

      орындалатын жұмыс шеңберінде сызбаларды оқуды;

      электр техникасысы бойынша негізгі мәліметтерді.

3-параграф. Бандаждаушы, 3-разряд

      591. Жұмыс сипаттамасы:

      қуаттылығы 100 киловаттан жоғары 200 киловатқа дейінгі роторлар мен машина зәкірлеріне қарапайым бандаждағыш станоктарда бір қабатты бандаж жағу.

      ораудың беткі бөліктерін тегістеу.

      бандаж асты оқшаулау және құлыптар салу.

      бандаждағыш станоктарды баптау.

      592. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысын және оны баптау тәсілдерін;

      бандаждарды бекітетін құлыптарды бекіту және дәнекерлеу тәсілдерін;

      магнит және магнит емес бандаж сымдарды айқындау тәсілдерін;

      бандаждауда қолданылатын материалдардың атауын, маркалануын және қасиетін.

4-параграф. Бандаждаушы, 4-разряд

      593. Жұмыс сипаттамасы:

      қуаттылығы 200 киловаттан жоғары роторлар мен машина зәкірлеріне қарапайым бандаждағыш станоктарда бір қабатты бандаж жағу және дәнекерлеу;

      статор орамасының беткі бөліктерін бандаждау;

      шыны бандаждау таспасын бандаждау.

      594. Білуге тиіс:

      бандаждағыш станоктардың құрылысын, пайдалануға беру қағидаларын және баптау тәсілдерін;

      түрлі конструкциядағы динамометрлер құрылысын;

      бандаж созудың шекті күшін;

      бандаж үлгілері және олардың қызметін.

5-параграф. Оқшаулау бөлшектерін дайындаушы, 1-разряд

      595. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым оқшаулау бөлшектерін дайындау;

      оқшаулау материалдарынан жолақтар мен төсемдер дайындау.

      596. Білуге тиіс:

      қарапайым құрылғылар мен аспаптардың қызметі және қолдану қағидаларын;

      оқшаулау материалдарының атауы және маркаларын.

      597. Жұмыс үлгілері:

      1) кабель қағазы – рулондарға орау;

      2) рулон маталар – кесілген жерлерді екі қабатты жікпен тігу.

6-параграф. Оқшаулау бөлшектерін дайындаушы, 2-разряд

      598. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі оқшаулау бөлшектерін дайындау;

      мақта мата таспалар мен қағазды қайта орау;

      оқшаулау материалдарынан жасалған бөлшектерді, саңылауларды сызбалар бойынша мен шаблон бойынша бөлшектерді паздарды белгілеу;

      рейкаларды, бакелитті цилиндрлерді кесу, қималарды кесу;

      барлық оқшаулау материалдарынан жасалған үлгілік бөлшектерді эксцентрикті сығымдағыштарда кесу;

      тік бұрышты бөлшектерді гильотинді қайшыларда кесу және полюсті рамкалардағы тік бұрышты саңылауларды ою арасымен аралау;

      электр картоннан, пленка электр картоннан, микакартоннан және шыны миканиттен жасалған бөлшектерді жиекті ию станоктарында ию және жиектеу;

      оқшаулау бөлшектерін таспалы және дискілі тегістеу станоктарында тегістеу;

      сыналарды созғылау;

      оқшаулау бөлшектерінен жасалған қарапайым тораптарды құрастыру.

      599. Білуге тиіс:

      гильотинді қайшылардың, ою арасымен, таспалы және дискілі тегістеу станоктарының құрылысы және қолдану принципі, аспапты қайрау қағидаларын;

      әмбебап және арнайы айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану қағидаларын;

      оқшаулау материалдарын кесу, штампылау қағидаларын және оңтайлы пішу тәсілдерін;

      өңделетін электр оқшаулау материалдарының негізгі қасиеттерін.

      600. Жұмыс үлгілері:

      1) қағаз, рулон және электр картон материалдары – берілген мөлшер бойынша кесу;

      2) мойынтұрық оқшаулау, тірек сақиналар, рейкалар және басқа да бөлшектер – тегістеу;

      3) лак мата – диагональ бойынша кесу;

      4) кабельді қағаздан жасалған тыс – жасау және тігу;

      5) электр картоннан жасалған қашықтықты төсемдер және шайбалар – эксцентрикті сығымдағыштарда тегістеу;

      6) оқшаулау фазааралық, қабатаралық және қисық төсемдер – шаблон бойынша кесу және жасау;

      7) оқшаулау түтікшесі – берілген ұзындықта кесу және орау;

      8) шайбалар және миканитті төсемдер – эксцентрикті сығымдағыштарда штампылау;

      9) трансформаторларға арналған шайбалар мен сегменттер – дөңгелентіп қиятын қайшымен кесу.

7-параграф. Оқшаулау бөлшектерін дайындаушы, 3-разряд

      601. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі оқшаулау бөлшектерін дайындау;

      тік бұрышты материалдарды немесе тірек бойынша фрезерлік станоктарда, таспалы және циркулярлы аралармен және көп дискілі қайшылармен кесу;

      оқшаулау таспаларын қайта орау;

      арнайы құрылғыларды, шаблондарды және әмбебап аспаптарды пайдаланып оқшаулау тораптарын белгілей отырып құрастыру;

      құрастыру сызбалары бойынша қажетті бөлшектерді іріктеу, құрастыру процесінде бөлшектерді тұтастыру;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды баптау.

      602. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдық құрылысын және баптау тәсілдерін, әмбебап және арнайы құрылғылардың, қолданылатын шаблондардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      құрастырылған схемаларды оқуды.

      603. Жұмыс үлгілері:

      1) үшінші габаритке дейінгі трансформаторларды мойынтұрық және теңестіре оқшаулау – құрастыру;

      2) миканитті коллекторлық пластиналар – калибрлеу, белгілеу, пішу, қайшымен немесе штампылап кесу;

      3) алюминий және мыс фольгадан жасалған төсемдер – жасау;

      4) металл қосымшалы төсемдер – жасау және желімдеу,

      5) металл емес эластикалық материалдардан жасалған тығыздағыш төсемдер – жасау;

      6) бакелитті цилиндрлер - жасау және құрастыру,

      7) миканиттен бөлшектер кесуге арналған жаймалық оқшаулау материалдардан шаблондар – жасау;

      8) төртінші және бесінші габаритті трансформатор қалқаны – құрастыру.

8-параграф. Оқшаулау бөлшектерін дайындаушы, 4-разряд

      604. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі және бірегей оқшаулау бөлшектерін дайындау;

      вибрациялық және ролик қайшылармен және ою арасымен үлгілік бөлшектерді кесу және аралау;

      саңылау бұрғылау, паздар мен сақиналарды спираль бойынша кесу;

      токарлық әткеншек және фрезерлік станоктардан фаскаларды шешу;

      электр оқшаулағыш материалдардан жасалған үлгілік бөлшектерді пішу және кесу;

      үлгілік бөлшектерді тойтару және қиыстыру;

      ерекше күрделі бөлшектерді токарлық, фрезерлік және бұрғылау станоктарында механикалық өңдеу;

      оргшыныдан жасалған үлгілік бөлшектерді қалыптау және желімдеу;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау.

      605. Білуге тиіс:

      қолданылатын жабдықтар мен станоктардың құрылысын, қолдану қағидатын және баптау тәсілдерін;

      тойтару және қиыстыру тәсілдерін, жоғары қуатты трансформаторларды оқшаулауға қойылатын талаптарды.

      606. Жұмыс үлгілері:

      1) үшінші габариттен асатын трансформатор аралық мойынтұрық және теңестіре оқшаулау – оқшауланатын жаймаларды құрастыру және жасау;

      2) полиамидті пленкадан жасалған төсемдер – кесу;

      3) турбо және гидрогенераторлардың роторлы және статорлы орамаларына арналған тіректер, сақиналар, кронштейндер, сыналар – жасау;

      4) шунттағыш реакторлар – төсемдерді, сақиналар мен дискілі сегменттерді өңдеу,

      5) роторлық өзекшелер – паздарды қайрау, фрезерлеу, орны бойынша құрастыру және қиыстыру;

      6) трансформаторларға арналған шайбалар, бұрыштықтар – құрастыру.

9-параграф. Оқшаулаушы, 1-разряд

      607. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті оқшаулаушының басшылығымен кабельді және телефон қағазын, лавсан және мақта қағаз таспа секцияларын, катушкаларды, бөлшектер мен бұйымдарды оқшаулау;

      компаундау, сіңдіру және сығымдауға арналған секциялар мен катушкаларға тығыз қабатпен уақытша таспалы оқшаулау жағу;

      сымдарға қалпақтар кигізу.

      608. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      таспалы оқшаулау жағу тәсілдерін;

      қолданылатын оқшаулау материалдарының атауы және маркаларын.

10-параграф. Оқшаулаушы, 2-разряд

      609. Жұмыс сипаттамасы:

      кабельді және телефон қағазын, лавсан және мақта қағаз таспа секцияларын, катушкаларды, бөлшектер мен бұйымдарды оқшаулау;

      компаундағаннан, сіңдіргеннен және сығымдағаннан кейін секциялар мен катушкалардан уақытша оқшауды шешу;

      орамдардың арасына оқшаулау жасау,

      бекіткіш бандаждарды катушкаларға оқшаулау рамкалары мен төсемдерін қалай отырып орнату;

      бұрамалар мен паздарды оқшаулау;

      экрандаушы орамдар жасау және оқшаулау;

      сығымдаусыз металл бөлшектерді және кейіннен оқшаулап кесіп оқшаулау;

      аппараттардың катушкаларындағы секция аралық бірікпелерін оқшаулау.

      610. Білуге тиіс:

      жай өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану қағидаларын;

      оқшаулау бөлшектері мен бұйымдардың атауы мен үлгілерін;

      электр техникасы жөніндегі қарапайым мәліметтерді.

      611. Жұмыс үлгілері:

      1) орташа үздіксіз және ауыспалы ток машиналары – жүрекшені орауға дайындау;

      2) электр машиналарының статор пакеттері – кесік бөлшектерін оқшаулау;

      3) шыбықтар мен жолақтар – киперлік таспамен лак жаға отырып оқшаулау;

      4) торроидальді трансформаторлар – оқшаулау;

      5) бакелизирленген қағаздан жасалған цилиндрлер – жасау;

      6) электр тізбегін күш шинасы – киперлік және тафтянды таспамен оқшаулау.

11-параграф. Оқшаулаушы, 3-разряд

      612. Жұмыс сипаттамасы;

      секцияларды, катушкаларды, бөлшектер мен бұйымдарды асбестпен, лак матамен, шыны лак матамен, шыны матамен және шыны таспамен оқшаулау;

      электр машина бөлшектерін 7 қабатқа дейінгі шыны матамен және шыны таспамен оқшаулау;

      оправкада түтікшелер мен гильзалар жасау;

      электр машина полюстерін қолмен үтіктеп және сығымдап және тозаңдату әдісімен оқшаулау;

      уақытша таспалар мен планкаларды гидростатикалық сығымдағаннан кейін шешу;

      оқшаулау станоктарында таспалық материалдармен оқшаулау;

      орам, корпус және көп қабатты оқшаулау жағу;

      жартылай автоматтарда статор паздарын оқшаулау;

      дискілік катушкаларды, сыйымдылық сақиналарын және трансформатор шықпаларын оқшаулау жөніндегі операцияларды орындау.

      613. Білуге тиіс:

      оқшаулау станоктарының құрылысы және баптау тәсілдерін;

      арнайы айлабұйымдарды және бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану қағидаларын;

      қолданылатын электроқшаулау материалдарының негізгі қасиетін.

      614. Жұмыс үлгілері:

      1) үшінші габаритке дейінгі дискілік трансформаторлар катушкалары – оқшаулау;

      2) трансформаторлы көп секциялық катушкалар – оқшаулау;

      3) орам ұстайтын және теңестіретін электр машиналары сақиналары – таспалық материалдармен оқшаулау.

12-параграф. Оқшаулаушы, 4-разряд

      615. Жұмыс сипаттамасы:

      секцияларды, катушкаларды, бөлшектер мен бұйымдарды кремний органикалық оқшаулағышпен, миканитпен, микатаспамен оқшаулау;

      электр машина бөлшектерін 7 қабатқа дейінгі шыны матамен және шыны таспамен оқшаулау;

      статорлық және зәкір секцияларына эпоксидті компаундты жаға отырып көп қабатты орам және корпусты оқшаулау жағу;

      секция және машина өзекшелерін арнайы илемдеу станоктарында жаймалық оқшаулау материалдарымен оқшаулау;

      күш трансформаторларының орамдары, шықпалары және дискілік катушкалары тәсімдерін оқшаулау.

      616. Білуге тиіс:

      орам және корпусты оқшаулауды орындауға арналған оқшаулау станоктарының құрылысы және баптау тәсілдерін;

      әмбебап құрылғыларды пайдалану қағидаларын;

      бұйымдарды оқшаулау тәсілдерін.

      617. Жұмыс үлгілері:

      1) ауыспалы ток машиналарының статорлық орау катушкалары – орам және корпустық оқшаулау;

      2) үшінші габариттен асатын дискілік трансформатор катушкалары – оқшаулау;

      3) гидрогенераторлардың полюсті катушкалары және турбогенератор роторларының катушкалары – орамдарды оқшаулау;

      4) тұрақты токты ірі синхронды компенсаторлар мен илемдеу машиналарының гидрогенераторларына арналған полюсті катушкалар мен өзекшелер – оқшаулау;

      5) трансформаторлардың конденсаторлары - оқшаулау;

      6) турбогенераторлар мен гидрогенератор статорлық орау өзекшелері - өтпе орындарын оқшаулау;

      7) турбо және гидрогенератор өзекшелері – алдыңғы жағына миканит жағу;

      8) ауыспалы ток машиналары роторлық орау өзекшелері – оқшаулау.

13-параграф. Оқшаулаушы, 5-разряд

      618. Жұмыс сипаттамасы:

      секцияларды, катушкаларды, бөлшектер мен бұйымдарды термобелсенді байланыстыратын синтетикалық материалдармен және таспалармен, полиимидті және полиимидтіфторпластты пленкалармен оқшаулау;

      гидрогенераторлардың статорлық қалпақтарын компаунд құю тәсілімен оқшаулау;

      күш трансформаторларының орау және шықпа тәсімдерін жүктемеде оқшаулау.

      619. Білуге тиіс:

      орау ставкаларының конструкциясын және баптау тәсілдері;

      оқшау жағу тәсілдерін;

      оқшаулау материалдарының сипаттамаларын;

      орындалатын жұмыс шегіндегі сызбаларды оқуды.

      620. Жұмыс үлгілері:

      1) гидро және турбогенератор және турбоқоздырғыш өзекшелері – көп қабатты оқшаулау;

      2) гидро және турбогенератор өзекшелері – тегіс емес жерлерін тегістеу;

      3) электр пеш трансформаторлары – шықпаларды және бірікпе тәсімдерін оқшаулау;

      4) электр физикалық жабдық бұйымдары секциялары – оқшаулау.

14-параграф. Күш конденсатор секцияларын ораушы, 1-разряд

      621. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті ораушының басшылығымен парақтарының саны 4-ке дейінгі төмен вольтты және жоғары вольтты күш конденсаторларына арналған секцияларды орау;

      станокты толтыру;

      контактілі қосымшалары мен берілген орама санын дұрыс орналастыра отырып, орау процесін қадағалау және тығыз тегіс орауды қамтамасыз ету;

      ықтимал кесінділерді уақытылы жойып отыру және түрлі ақаулықтарды жою.

      622. Білуге тиіс:

      жай құрылымды орау станоктарының қызметі және жұмыс қағидаларын; станокты толтыру тәсілдері;

      конденсатор қағаз және алюминий фольганың қызметі және олардың негізгі мөлшерлерін;

      контактілі қосымшалардың қызметін;

      үзілу себептері және оларды жою тәсілдерін;

      жұмыс аспабының қызметін және қолдану қағидаларын.

15-параграф. Күш конденсаторлары секцияларын ораушы, 2-разряд

      623. Жұмыс сипаттамасы:

      парақтарының саны 4-ке дейінгі төмен вольтты және жоғары вольтты күш конденсаторларына арналған секцияларды орау;

      станокты берілген жұмыс режиміне дайындау, баптау және толтыру;

      материалдардың шығуын және материал таспаларының үзілуін болдырмау;

      секция ток өткізгіштерін қалау және таңбалау.

      624. Білуге тиіс:

      орау станоктарының құрылысын және қолдану қағидатын;

      станокты материалдармен толтыру схемаларын;

      конденсатор қағаз және фольга маркаларын;

      ток өткізгіш секциялардың талаптарын;

      ақау түрлерін және оларды жою тәсілдерін.

16-параграф. Күш конденсаторлары секцияларын ораушы, 3-разряд

      625. Жұмыс сипаттамасы:

      парақтарының саны 4-тен жоғары 8-ге дейінгі төмен вольтты және жоғары вольтты күш конденсаторларына арналған, парақтарының саны 5-ке дейінгі электр термиялық конденсатор секцияларын, косинусты конденсаторларды және байланыс конденсаторлары секцияларын орау;

      материалдар іріктеу және станокқа толтыру;

      негізгі материал таспаларының шеттерін және шығып кетпеуін реттеу;

      орама саны және шықпаларының ені бойынша берілген шектеулерді қамтамасыз ету;

      секциялардағы қабаттың пайда болуын болдырмау;

      құрылғыларда секцияларды сығымдау;

      жұмыс процесінде орау станогын баптау.

      626. Білуге тиіс:

      орау станоктарының конструкциялық ерекшеліктерін және баптау қағидаларын;

      оқшаулау төсемдері мен контактілі қосымшалардың қызметі мен қою қағидаларын;

      конденсатор секцияларының электр сипаттамаларын, габаритті өлшемдері және шектеулерін;

      конденсатор секцияларын орауда қолданылатын материалдардың қасиетін;

      ақаудың ықтимал себептерін және олардың алдын алу және жою тәсілдерін.

17-параграф. Күш конденсаторлары секцияларын ораушы, 4-разряд

      627. Жұмыс сипаттамасы:

      парақтарының саны 8-ден жоғары төмен вольтты және жоғары вольтты күш конденсаторларына арналған, парақтарының саны 5-тен жоғары электр термиялық конденсатор секцияларын, косинусты конденсаторларды және қағаз-пленкалы диэлектрикті конденсаторлары секцияларын орау;

      секция сызбасына сәйкес негізгі материалдарды іріктеу және станокқа толтыру;

      негізгі материал таспаларының созылуын реттеу;

      секциялардың қосымша беттерін кейіннен біріктіре отырып орау;

      үздіксіз ток кернеуінде оралған секцияларды алдын ала іріктеп шығару;

      орайтын жабдықты баптау.

      638. Білуге тиіс:

      қағаз пленкалы диэлектрикті конденсатор секцияларының конструкциясын және орау технологиясы;

      материалдардың физикалық-химиялық қасиеттерін;

      конденсатор секциясында диэлектриктің қызметін;

      орау жабдықтарын баптау қағидаларын.

18-параграф. Қайта ораушы, 1-разряд

      629. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті қайта ораушының басшылығымен түрлі маркадағы және кесілген сымды, өткізгіш сымдарды және кабельдерді, конустан, орамнан, катушкадан немесе барабаннан жартылай фабрикаттар мен оқшаулау материалдарын түрлі қабылдағыш тараларға қайта орау;

      қайта оралатын материалдардың ұштарын біріктіру жөніндегі жұмысты орындау, ярлыктарға, биркаларға және трафареттің басқа да түрлеріне қажетті деректерді толтыру.

      630. Білуге тиіс:

      жай қайта орау станоктарының қызметін және қызмет көрсету қағидаларын, қайта оралатын материалдардың негізгі маркалары мен өлшемдерін;

      тараның сыйымдылығы және өлшемі және оны технологиялық өндіріс процесінде пайдалану қағидаларын;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспабының қызметін.

19-параграф. Қайта ораушы, 2-разряд

      631. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі маркадағы және кесілген сымды, өткізгіш сымдарды және кабельдерді, конустан, орамнан, катушкадан немесе барабаннан жартылай фабрикаттар мен оқшаулау материалдарын түрлі қабылдағыш тараларға қайта орау;

      сым ұштарын және кабельдерді дәнекерлеу немесе пісіру әдісімен біріктіру;

      бақылау-өлшеу аспаптар мен құралдардың көмегімен қайта оралатын материалдардың ұзындығын және кесілуін айқындау;

      табылған ақау жерлерді тазарту және жөндеу;

      қайта оралатын материалдардың сапасын қадағалау, ярлыктарға, биркаларға және трафареттің басқа да түрлеріне қажетті деректерді толтыру.

      632. Білуге тиіс:

      қайта орау станоктарын мен құрылғылардың қызметі және құрылысын, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарын пайдалану қағидаларын;

      қайта оралатын материалдардың ұштарын біріктіру тәсілдері, қайта оралатын материалдардың негізгі маркалары мен өлшемдерін;

      ақаудың ықтимал түрлері және оны болдырмау тәсілдерін;

      техникалық құжатнаманы толтыру қағидаларын.

20-параграф. Трансформатор орамдарын құрастырушы, 2-разряд

      633. Жұмыс сипаттамасы:

      бірінші және екінші габаритті дискілік катушкаларды құрастыру;

      сыртқа орнатылатын ток трансформатор орамдарын толықтай құрастыру;

      бұрамаларды дәнекерлеуге дайындау.

      634. Білуге тиіс:

      жасалатын трансформатор қызметін және жұмыс шарттарын;

      жай құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      бұрмаларды дәнекерлеуге дайындау тәсілдерін.

21-параграф. Трансформатор орамдарын құрастырушы, 3-разряд

      635. Жұмыс сипаттамасы:

      үшінші габаритті дискілік катушкаларды құрастыру:

      пеш трансформатор схемаларын және катушка бұрамаларын құрастыру және пісіру.

      636. Білуге тиіс:

      үшінші габаритті трансформатор конструкциясын және қызметін; пісіру тәсілдері мен режимдерін;

      дәнекерлеу қасиетін; түрлі конструкциядағы трансформаторларды орау және құрастырудың технологиялық процесін;

      орындалатын жұмыс шегіндегі схемалар мен сызбаларды.

22-параграф. Трансформатор орамдарын құрастырушы, 4-разряд

      637. Жұмыс сипаттамасы:

      төртінші габаритті дискілік катушкаларды құрастыру;

      сыйымдылық сақиналы қыстырма катушкаларды монтаждау;

      өтпелерді орындау;

      катушка бұрмалары мен сыйымдылық сақиналарын құрастыру және дәнекерлеу.

      638. Білуге тиіс:

      трансформатор орамдарын құрастыру өтпесін арнайы сызбалар мен схемалар бойынша орындаудың оңтайлы тәртібін;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      оқшаулау конструкцияларының түрлері және қызметін.

23-параграф. Трансформатор орамдарын құрастырушы, 5-разряд

      639. Жұмыс сипаттамасы:

      бесінші және алтыншы габаритті дискілік катушкаларды құрастыру;

      трансформатор тарақшалары мен схемаларын дәнекерлеу;

      пеш трансформаторларының шунттаушы реакторлары катушкалары мен орамдарын құрастыру.

      640. Білуге тиіс:

      бесінші және алтыншы габаритті трансформаторлардың констукциясын;

      оқшаулау құрылымдарына қойылатын негізгі талаптарды;

      күрделі монтаждау схемалары мен сызбаларын.

24-параграф. Трансформатор катушкаларын құрастырып өңдеуші, 2-разряд

      641. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 10 киловольтқа дейінгі екінші габаритті трансформатор катушкаларын созу және өңдеу;

      орамдарды тік күйінде жиектеу және орнату;

      технологиялық жарақтарды монтаждан шығару. өзекше тақтайшаларды орнату және төсемдерді тіктеуіш бойынша түзулеу;

      кептіргеннен кейін созу және түпкілікті құрастыру.

      642. Білуге тиіс:

      жұмыс бабында қолданылатын кеңінен таралған құрылғылар мен тараланған кілттердің қызметін және пайдалану қағидаларын;

      трансформатор катушкаларын созу және өңдеу тәсілдерін.

25-параграф. Трансформатор катушкаларын құрастырып өңдеуші, 3-разряд

      643. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 10 киловольттан жоғары 35 киловольтқа дейінгі екінші және үшінші габаритті трансформатор катушкаларын созу және өңдеу;

      арнайы құрылғыларды пайдалана отырып гидравликалық сығымдағыштарда орамдарды сығымдау.

      644. Білуге тиіс:

      гидравликалық сығымдағыштарды қолдану;

      арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      оқшаулау материалдарының қызметі және негізгі қасиеттерін;

      жарақтарды іріктеуді.

26-параграф. Трансформатор катушкаларын құрастырып өңдеуші, 4-разряд

      645. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 35-тен асатын 220 киловольтқа дейінгі төртінші габаритті трансформатор катушкаларын гидравликалық сығымдағыштарда созу, өңдеу және сығымдау;

      трансформатор катушкаларын жүктемені қайта қосып және арнайы құрылғыларды пайдалана отырып созу және өңдеу.

      646. Білуге тиіс:

      гидравликалық сығымдағыш құрылысы және баптау тәсілдерін;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      оқшаулау құрылымының түрлерін және қызметін.

27-параграф. Трансформатор катушкаларын құрастырып өңдеуші, 5-разряд

      647. Жұмыс сипаттамасы:

      кернеулігі 220 киловольттан асатын бесінші және алтыншы габаритті трансформатор катушкаларын гидравликалық сығымдағыштарда рычагты механизмдерді пайдалана отырып созу, өңдеу және сығымдау.

      648. Білуге тиіс:

      гидравликалық сығымдағыш конструкциясын және баптау тәсілдерін;

      рычагты механизм құрылысы және қолдану қағидатын;

      оқшаулау құрылымына қойылатын негізгі талаптарды.

28-параграф. Трансформатор катушкаларын ораушы, 1-разряд

      649. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарылау білікті ораушының басшылығымен бапталған орау станоктарында жұмыр мыстан және түрлі габаритті тік бұрышты кесілетін трансформаторлардан жасалған цилиндрлік оралатын катушкаларды орау;

      ағаш немесе металл рейкаларды қалыңдығы бойынша оларды байлай отырып, цилиндрлерді орау.

      650. Білуге тиіс:

      орау станоктарының қызметі және қызмет көрсету қағидаларын;

      қабатсыз және дискілі оралатын трансформаторлы катушкалардың;

      қолданылатын оқшаулау материалдары және мыстың атауы және таңбалануы;

      кеңірек таралған жай құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын.

29-параграф. Трансформатор катушкаларын ораушы, 2-разряд

      651. Жұмыс сипаттамасы:

      бапталған көлденең орау станоктарында бірінші габаритті трансформатор дөңгелек кесілетін мыстан жасалған цилиндрлік көп қабатты оралатын катушкаларды орау;

      бірінші және екінші габаритті пеш трансформаторларына арналған дискілік катушкаларды орау;

      арнайы құрылғыларды пайдалана отырып оқшау аралық қабатты қалау.

      652. Білуге тиіс:

      көлденең орау станоктары мен тежегіш құрылғылардың жұмыс істеу қағидатын;

      трансформаторлық катушкалардың үлгілік конструкцияларын;

      кеңінен таралған құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолданылуын;

      орындалатын жұмыс көлемінде электр техникасы бойынша негізгі мәліметтерді.

30-параграф. Трансформатор катушкаларын ораушы, 3-разряд

      653. Жұмыс сипаттамасы:

      бапталған көлденең орау станоктарында екінші және үшінші габаритті трансформатор және бірінші және екінші габаритті тік бұрышты кесілетін трансформатор дөңгелек кесілетін мыстан жасалған цилиндрлік көп қабатты оралатын катушкаларды орау;

      үшінші габаритті пеш трансформаторларына арналған дискілік катушкаларды орау;

      екінші габаритті трансформатордың 12 параллелі бойынша үздіксіз және спиральді орамаларды орау;

      реттегіш шықпалардың ұштарын шығару және дәнекерлеу;

      жырашықты катушкалар мен кернеу катушкаларын экрандарды орната және дәнекерлей отырып орау.

      654. Білуге тиіс:

      көлденең орау станоктары мен арнайы құрылғылардың құрылысы және баптау тәсілдерін;

      дәнекерлеу режимдерін;

      дәнекер түрлері және олардың қасиетін, трансформатор катушкаларын жасауда қолданылатын оқшаулау материалдары мен өткізгіштердің қасиетін;

      техникалық деректерді пайдалану қағидаларын.

31-параграф. Трансформатор катушкаларын ораушы, 4-разряд

      655. Жұмыс сипаттамасы:

      төртінші габаритті дөңгелентіп кесілетін трансформаторлардың мыстан жасалған көп қабатты оралатын цилиндрлі және үшінші, төртінші габаритті трансформаторлардың тік бұрышты кесілетін мыстан жасалған катушкаларын көлденең орау станоктарында орау;

      үшінші габаритті трансформаторлардың 12 параллельден асатын спиральді орамалары мен төртінші габаритті трансформаторлардың бір жүрісті спиральды орамаларын орау;

      бірінші, екінші және үшінші габаритті трансформаторлар үшін үздіксіз катушкаларды орау;

      кеңістік магнитті сымға орамаларды орау;

      құрғақтай қорғау трансформаторларды төртбұрышты орамаларға орау;

      төртінші және бесінші габаритті күш және пеш трансформаторларға арналған дискілік катушкаларды орау.

      656. Білуге тиіс:

      көлденең орау станоктарының конструкциясын;

      трансформаторлық катушкалардың түрлі конструкцияларын;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының қызметі және пайдалану қағидаларын.

32-параграф. Трансформатор катушкаларын ораушы, 5-разряд

      657. Жұмыс сипаттамасы:

      төртінші габаритті трансформаторлардың үздіксіз катушкаларын жүктемемен қайта қосып, көлденең орау станоктарында орау;

      төртінші габаритті трансформаторлардың көп жүрісті спиральды орамаларын орау.

      658. Білуге тиіс:

      күрделі конструкциялы трансформаторлардың катушкаларын ораудың түрлі тәсілдерін;

      оқшаулау конструкцияларына қойылатын талаптарды;

      күрделі катушкаларды орау сапасын бақылау әдістерін.

33-параграф. Трансформатор катушкаларын ораушы, 6-разряд

      659. Жұмыс сипаттамасы:

      бесінші және алтыншы габаритті трансформаторлардың үздіксіз катушкаларын жүктемемен қайта қосып, көлденең және тік орау станоктарында орау;

      электр пеш трансформаторлар мен қайта өрілген шунттаушы реакторлардың катушкаларын орау.

      660. Білуге тиіс:

      тік және көлденең орау станоктарының құрылысы және басқару қағидатын;

      қайта өрілген орамалы катушкаларды орау тәсілдерін;

      орау және оқшаулау конструкцияларына қойылатын талаптарды.

34-параграф. Электр аспабы катушкаларын калибрлеуші, 1-разряд

      661. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті калибрлеушінің басшылығымен 200 Омнан асатын кедергі бойынша манганинді сымнан жасалған катушкаларды калибрлеу.

      662. Білуге тиіс:

      катушкаларды калибрлеу туралы негізгі мәліметтерді;

      жай бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану шарттарын;

      жай сызбалар мен схемаларды.

35-параграф. Электр аспабы катушкаларын калибрлеуші, 2-разряд

      663. Жұмыс сипаттамасы:

      200 омнан асатын кедергі бойынша манганинді сымнан жасалған катушкаларды калибрлеу;

      кедергіні тексеруге арналған қарапайым схемалар жасау.

      664. Білуге тиіс:

      қарапайым бақылау-өлшеу аспаптарымен пайдалану қағидаларын;

      калибрлеу тәсілдерін;

      электр көлемдерін өлшеу бірліктерін;

      аспаптарды қоректендіру көздерін (гальваникалық батареялар және аккумуляторлар);

      түзету кестелерін пайдалану қағидаларын;

      орындалатын жұмыс көлемінде электр техникасы бойынша негізгі мәліметтерді.

36-параграф. Электр аспабы катушкаларын калибрлеуші, 3-разряд

      665. Жұмыс сипаттамасы:

      3 Омнан асатын 200 Омға дейінгі кедергі бойынша манганинді сымнан жасалған және берілген шектерге сәйкес 100 Омнан асатын кедергі бойынша қызыл мыс сымнан жасалған катушкаларды калибрлеу;

      катушкалардың кедергісін тексеру үшін бір жақты мосты тәсімдерін құрау;

      кедергі бойынша калибрлеу үшін сымның тұтыну көлемін айқындау;

      шықпаларды дәнекерлеу;

      кедергіні бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен өлшеу;

      индуктивті кедергіні тексеруге арналған трансформатор коэффициентін айқындау.

      666. Білуге тиіс:

      орташа күрделіктегі бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      электр дәнекерлегіш құрылғысы және оларды пайдалану қағидаларын;

      орау үлгілерін;

      шектеу жүйесін.

37-параграф. Электр аспабы катушкаларын калибрлеуші, 4-разряд

      667. Жұмыс сипаттамасы:

      3 Омға дейінгі кедергі бойынша манганинді сымнан жасалған және 100 Омға дейінгі кедергі бойынша қызыл мыс сымнан жасалған катушкаларды калибрлеу;

      катушкалардың кедергілерін тексеру үшін екі жақты мосты схемасын құрастыру.

      668. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдық құрылысы және баптау тәсілдерін, бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды.

38-параграф. Электр аспаптары мен аппараттарына арналған катушкаларды ораушы, 1-разряд

      669. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғары білікті ораушының басшылығымен диаметрі 0,1 милиметрден асатын сымнан жасалған аппараттар мен аспаптарға арналған катушкаларды орау;

      кедергі алабын орау;

      оправкаларды іріктеу;

      катушкаларды байланыстыру.

      670. Білуге тиіс:

      орау станоктары құрылғылары туралы негізгі мәліметтерді;

      орау сымы, оқшаулау материалдары, лак, желім, дәнекер сұрыптарының атаулары мен таңбалануын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын.

      671. Жұмыс үлгілері:

      Орау

      1) қосымша кедергі катушкалары;

      2) қағаз роликтері;

      3) кедергі цилиндрлері.

39-параграф. Катушкаларды ораушы, 2-разряд

      672. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 0,1 милиметрден асатын сымнан жасалған аппараттар мен аспаптарға арналған катушкаларды орау;

      дөңгелек каркасқа және орау шаблонына аппараттар мен аспаптарға арналған катушкаларды немесе орамдарды автоматты түрде немесе қолмен қалап, қажет болған жағдайда оқшаулауды жағып орау;

      орамдар мен қадамдарды станоктың қажет санына қайта қосу;

      каркастарды немесе шаблондарды орнату.

      673. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін станоктардың жұмыс қағидатын, қолданылатын орау сым, оқшаулау материалдары, желім, лак, дәнекер сұрыптарының негізгі қасиеттерін, орау сапасын тексеру әдістерін, ақаудың ықтимал себептерін және оны табу және жою жолдарын;

      қабатты оралған катушкаларды жасауға қойылатын техникалық талаптарды;

      орындалатын жұмыс көлемінде электр техникасы негіздерін.

      674. Жұмыс үлгілері:

      Орау:

      1) кедергі алқаптары (катушкалар);

      2) каркас және каркас емес рамкалар;

      3) кедергі рамалары.

40-параграф. Электр аспаптары мен аппараттарына арналған катушкаларды ораушы, 3-разряд

      675. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 0,1-ден 0,02 милиметрге дейінгі сымнан жасалған аппараттар мен аспаптар үшін катушкаларды орау;

      шаблонға және тік бұрышты каркасқа катушкалар мен рамкаларды көп секциялық және көп қабаттық орау;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен катушкалардың кедергілігін тексеру.

      676. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін станоктардың құрылысын;

      баптау тәсілдерін;

      қолданылатын сымның негізгі қасиеттерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолдану қағидаларын.

      677. Жұмыс үлгілері

      Орау:

      1) екі секциядағы каркас емес катушкалар;

      2) каркасты катушкалар;

      3) торроидальді, көп қабатты және көп секциялық катушкалар;

      4) трансформатор, көп қабатты және көп секциялы катушкалар,

      5) екі секциялы рамкалар.

41-параграф. Электр аспаптары мен аппараттарына арналған катушкаларды ораушы, 4-разряд

      678. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі кемінде 0,02 милиметр сымнан жасалған аппараттар мен аспаптар үшін каркасты емес катушкаларды орау.

      679. Білуге тиіс:

      жұқа сымнан жасалған катушкалар мен рамкаларды орау қағидалары мен тәсілдерін;

      катушкаларды кедергі бойынша тексеру тәсілдерін.

42-параграф. Электр магнитті өзекшелерді ораушы, 1-разряд

      680. Жұмыс сипаттамасы:

      салмағы 12 килограммға дейінгі трансформаторлық болаттан жасалған өзекшелерді орау станоктарында жай құрылғыларды пайдалана отырып орау;

      барабанға жолақ орау.

      681. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін орау жабдықтарының құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      жай құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      трансформаторлы болат атаулары мен таңбалануын.

      682. Жұмыс үлгілері:

      1) шиналы трансформаторлар мен зертханалық үлгідегі трансформаторларға арналған өзекшелер – орау;

      2) май сөндіргіштерге арналған өзекшелер –орау.

43-параграф. Электр магнитті өзекшелерді ораушы, 2-разряд

      683. Жұмыс сипаттамасы:

      салмағы 12 килограмнан жоғары трансформаторлық болаттан жасалған өзекшелерді орау станоктарында арнайы құрылғыларды пайдалана отырып орау;

      нүктелік аппаратта жолақтарды таспаға пісіру.

      684. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін орау жабдықтарының жұмыс қағидатын;

      арнайы құрылғылар мен нүктелік аппараттың қызметін және пайдалану шарттарын, пісіру жолақтарының режимін;

      орындалатын жұмыс көлемінде электр техникасы бойынша негізгі мәліметтерді.

      685. Жұмыс үлгілері:

      май сөндіргіштерге арналған өзекшелер – жаймаларын нүктелік пісіріп орау.

44-параграф. Электр машинасы элементтерін ораушы, 1-разряд

      686. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті ораушының басшылығымен электр машина элементтерін орау;

      паздарды орауға дайындау;

      орамаларды сыналармен бекіту;

      орамаларды қарапайым схемалар бойынша біріктіру;

      орамалардың беткі бөліктерін тегістеу;

      катушка аралық және полюс аралық бірікпелерді шнурмен немесе таспамен бекіту;

      орамаларды сынауға дайындау.

      687. Білуге тиіс:

      жай аспаптар мен құрылғылардың қызметі және пайдалану қағидаларын, орау бірікпелерінің жай схемаларын;

      оқшаулау материалдарының атауы және таңбалануын.

      688. Жұмыс үлгілері:

      1) тиеу машиналары – сымды орауға дайындау;

      2) роторлар, зәкірлер, статорлар – сымды сақтамай тарату;

      3) жұмсақ секциялы машина зәкірлерінің, роторлар мен статорлардың өзекшелері – орауға дайындау;

      4) микроқозғалтқыш статорлары – орауға дайындау,

      5) бормашинаға арналған электр қозғалтқыш зәкірлері – орау.

45-параграф. Электр машинасы элементтерін ораушы, 2-разряд

      689. Жұмыс сипаттамасы:

      электр машинаның жай элементтерін орау;

      паз және коллектор бойынша қадамды белгілеу;

      фазалық төсемдерді орнату және ұштарын кесу;

      катушкалық топтардың ұштарына оқшаулау түтікшесін кигізу;

      статорлар орамасын схемалар бойынша біріктіру;

      орамаларды топтарға бөлу;

      ораудың беткі бөліктерін өңдеу;

      секцияларды паздарға қалау.

      690. Білуге тиіс:

      жұмысқа дейінгі операцияларға қолданылатын құралдар мен құрылғыларды;

      секцияларды паздарға дайындау және қалау тәсілдерін;

      толқынды және ілмекті орамаларды біріктірудің дөңгелек схемаларын;

      оқшаулау материалдарының қасиеттерін;

      орындалатын жұмыс көлемінде электр техникасы негіздерін.

      691. Жұмыс үлгілері:

      1) электр машина роторлары – жұмсақ секцияларды орау;

      2) роторлар, зәкірлер, статорлар – сымды сақтай отырып тарату;

      3) жарылғыш электр қозғалтқыш статорлары – түрлі орам секцияларын орау;

      4) микроқозғалтқыш статорлары – орау;

      5) электр кар машиналарының зәкірлері – орау.

46-параграф. Электр машина элементтерін ораушы, 3-разряд

      692. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі электр машиналары элементтерін орау;

      ораудың алдыңғы бөліктерін жүйелі қалыптастыру;

      фаза аралық төсемдерді орнату;

      оқшаулау түтікшелерінің орау ұштарын біріктіру;

      бірікпе орындарын ширату және дәнекерлеу;

      орамның шықпа ұштарын және алдыңғы бөліктерін байланыстыру;

      секция бойынша тексере отырып орам ұстағыш сақиналарды орнату;

      токпен қыздыру секцияларын біріктіру;

      орамаларды бекіту және секцияларды орам ұстағыш сақиналармен байланыстыру;

      қашық төсемдерді орамның алдыңғы бөліктеріне бекіту;

      зәкір орамын коллекторлармен біріктіру;

      айдарларды ағаш және контактілі сыналармен сыналау.

      693. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін станоктардың құрылысын, пайдалану қағидаларын және баптау тәсілдерін;

      секцияларды қыздыру кезіндегі токтың шекті тығыздығын;

      әмбебап және арнайы құрылғылардың құрылысын;

      орам бірікпелерінің тұйық және жайылма схемаларын;

      компаундты жұмсарту және балқыту температурасын;

      дәнекерлеу тәсілдерін;

      дәнекер түрлері мен олардың қасиеттерін;

      оқшаулау материалдарының атауы, таңбалануы және қасиеттерін;

      оқшаулау бөлшектерінің сызбалары;

      орамдарды станокта қалау схемаларын.

      694. Жұмыс үлгілері:

      1) қосымша жасалатын қозғалтқыш электр машиналарының статорлары – жылуға және майға төзімді оқшау сымдарын орау;

      2) жартылай жабық пазды машина статорлары – жартылай қатты секциялармен орау;

      3) арнайы су жіберетін корпусқа қосымша салынған жартылай жабық пазды электр машина статорлары – арнайы жұқа оқшауланған сымилиметрен орау;

      4) генераторлар мен статор зәкірлері – сымилиметрен орау.

47-параграф. Электр машина элементтерін ораушы, 4-разряд

      695. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі электр машина элементтерін орау;

      аралас орауға арналған өзекше паздары және коллекторлар бойынша қадамдарын белгілеу;

      бір-екі қабатты статор орамаларын паздарға созғылау;

      орамаларды қалау және тығыздау;

      статор орамаларын күрделі тәсімдер бойынша біріктіру;

      біріктіру шиналарын орнату және дәнекерлеу;

      параллельді өткізгіш сымдарының саны екіге дейінгі секция ұштарын ию.

      696. Білуге тиіс:

      күрделі құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысы мен қолдану қағидатын;

      орамаларды бекіту тәсілдерін;

      статор орамаларының көп параллельді бірікпелерінің тұтас және жайылма схемаларын;

      күрделі орамалардың тұйықталған орамдарын тексеру тәсілдерін.

      697. Жұмыс үлгілері:

      1) әлеует реттегіштер – толықтай орау;

      2) ауыспалы және тұрақты ток қозғалтқыш роторлары мен статорлары – толықтай орау;

      3) жоғары айналмалы электр машиналарының роторлары мен зәкірлері – орау;

      4) тиейтін электр қозғалтқыш статорлары – созып орау;

      5) жетек қозғалтқыш зәкірлері – үздіксіз секциялармен орау;

      6) электр машинасы зәкірлері – толқынды орау.

48-параграф. Электр машина элементтерін ораушы, 5-разряд

      698. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі электр машина элементтерін толықтай орау;

      схема бойынша белгілеу, қиыстыру және қалау;

      эвольвентті оралған жерлерді біріктіру және оқшаулау;

      параллельді өткізгіштер сына 2-ден асатын секция ұштарын ию.

      699. Білуге тиіс:

      қолданылатын жабдық конструкциясын, орамды сынау әдістерін;

      қолданылатын материал қасиеттерін;

      күрделі сызбалар және схемаларды.

      700. Жұмыс үлгілері:

      1) асинхронды, жоғары айналмалы қозғалтқыштар – толықтай орау және біріктіру;

      2) екі зәкірлі қозғалтқыштар – толықтай орау және біріктіру,

      3) көп жылдамдықтағы қозғалтқыштар – толықтай орау;

      4) асинхронды машина роторлары – толықтай орау;

      5) синхронды генератор роторлары – толықтай орау;

      6) ірі машина түрлендіргіштерінің зәкірлері – орау;

      7) электр машина зәкірлері – ілмекті орау.

49-параграф. Электр машина элементтерін ораушы, 6-разряд

      701. Жұмыс сипаттамасы:

      бірегей электр машина элементтерін толықтай орау және біріктіру;

      схема бойынша белгілеу, қиыстыру, қалау, тығыздау, орамдарды сыналау және біріктіру;

      сумен салқындату жүйесін монтаждау;

      біріктіру шиналарын орнату;

      теңдестіргіштер мен термобуларды қалау.

      702. Білуге тиіс:

      бірегей электр машина элементтерін орау құрылысы және құрастыру қағидаларын;

      технологиялық жарақтар мен жабдықтар конструкциясын және қызметін;

      арналарды реттеу, қиыстыру және электр параметрлері бойынша және гидротығыздығы бойынша орамдарды сынау әдістерін.

      703. Жұмыс үлгілері:

      1) турбомотор роторлары – орау және салқындату;

      2) сумен салқындату турбогенераторлары мен ірі электр машина роторлары – толықтай орау;

      3) сумен салқындататын турбо және гидрогенератор статорлары – толықтай орау;

      4) сумен салқындататын турбо және гидрогенераторлар статорлары мен роторлары – толықтай орау;

      5) турбо және гидрогенераторлар – термокедергі орнату;

      6) щеткасыз, диодты, ауыспалы токты синхронды генератор зәкірлері – толықтай орау;

      7) ауыспалы орамалы немесе теңестіргіш бірікпелі электр машина зәкірлері – толықтай орау.

50-параграф. Электр машиналар мен аппараттардың секцияларын, катушкалары мен оқшаулау бөлшектерін сығымдаушы, 1-разряд

      704. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті сығымдаушының басшылығымен сығымдағыштардағы оқшаулау материалдарынан жасалған секцияларды, катушкалар мен бөлшектерді сығымдау;

      секцияларды арнайы сығымдағыш қалыптарда қолмен немесе пневматикалық қысқышпен сығымдау;

      секциялардың паз бөліктерін теңестіру және сығымдау және алдыңғы бөлігін суықтай күйі қалыпқа келтіру.

      705. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін қол және пневматикалық сығымдағыштар мен сығымдағыш қалыптардың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      жай бақылау-өлшеу аспабының қызметі және қолдану шарттарын;

      өңделетін материалдардың атауы және таңбалануын.

      706. Жұмыс үлгілері:

      1) конусты және сегментті төсемдер – қалыптау;

      2) микроқозғалтқыш статорлары – орамның алдыңғы бетін сығымдау.

51-параграф. Электр машиналары мен аппараттарының секцияларын, катушкалары мен оқшаулау бөлшектерін сығымдаушы, 2-разряд

      707. Жұмыс сипаттамасы:

      механикалық, гидравликалық және пневматикалық жетекті сығымдағыштарда арнайы сығымдағыш қалыптарда корпусты оқшаусыз секцияларды, катушкалар мен бөлшектерді сығымдау және пісіру;

      орамалардың алдыңғы беттерін сығымдағыш қалыптарда тегістеу және макет бойынша тексеру;

      орамалардың алдыңғы бөліктерін қалыптау станоктарында және макеттерінде қалыптастыру;

      алдыңғы бөліктердің өлшемдерін шаблонмен тексеру;

      металл бөлшектерді оқшаулау, пісіру, сығымдау.

      708. Білуге тиіс:

      қол, пневматикалық сығымдағыштардың және сығымдағыш қалыптардың, қыздыру құрылғыларының, қалыптау станоктарының жұмыс істеу қағидатын және оларды баптау тәсілдерін, сығымдау кезіндегі температуралық режимдер мен шекті қысымды;

      өңделетін бөлшектердің негізгі механикалық қасиеттерін, құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын.

      709. Жұмыс үлгілері:

      1) сіңдірілген шыны-матадан жасалған төлкелер – сығымдау;

      2) полюсті катушкалар – сығымдау, пісіру және калибрлеу;

      3) оқшауланған мыстан жасалған катушкалар – сығымдау;

      4) рейкалар, біліктер, сақиналар мен басқа да бөлшектер – пісіріп сығымдау;

      5) электр машиналар мен түрлендіргіштердің полюс өзекшелері – сығымдауға дайындау.

52-параграф. Электр машиналары мен аппараттарының секцияларын, катушкалары мен оқшаулау бөлшектерін сығымдаушы, 3-разряд

      710. Жұмыс сипаттамасы:

      секцияларды, катушкаларды және корпустық оқшаулаусыз бөлшектерді арнайы сығымдағыш қалыптарда механикалық, гидравликалық және пневматикалық жетекті сығымдағыштарда сығымдау және пісіру;

      бұйымға қажетті қаттылығын беру үшін қыздыру және кейіннен салқындату;

      температура мен қысымды бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен реттеу.

      711. Білуге тиіс:

      сығымдағыштар мен сығымдағыш қалыптардың құрылысын және баптау тәсілдерін;

      бұйымдардың сығымдау режимдерін, сығымдалатын бөлшек материалдарының негізгі қасиеттерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметін және қолдану қағидаларын.

      712. Жұмыс үлгілері:

      1) тұрақты ток машиналары зәкірлерінің катушкалары – сығымдау;

      2) статорлық орау катушкалары мен роторлық өзекшелер – сығымдау,

      3) электр машиналары мен түрлендіргіш полюстерінің өзекшелері – сығымдау;

      4) тұрақты ток машиналарының өзекшелері – сығымдау.

53-параграф. Электр машиналары мен аппараттарының секцияларын, катушкалары мен оқшаулау бөлшектерін сығымдаушы, 4-разряд

      713. Жұмыс сипаттамасы:

      секцияларды, катушкаларды және корпусты оқшауланған бөлшектерді көп блокты сығымдағыштарда сығымдау және пісіру;

      гидрогенераторлар мен турбогенератор өзекшелерін сығымдағыштарда бу және электрмен қыздырып сығымдау.

      714. Білуге тиіс:

      көп блокты сығымдағыштар мен күрделі құрылғылардың құрылысы мен баптау қағидаларын;

      қыздыру элементтерінің құрылысын, қысым мен температураны реттеу әдістерін;

      сығымдалатын материалдардың сипаттамаларын.

      715. Жұмыс үлгілері:

      1) полюстерді оқшаулау (бұрыштықтар, манжеттер) – сығымдау;

      2) гидрогенераторлардың, компенсаторлардың және ірі синхронды машиналардың жолақты катушкалары – сығымдау, пісіру және калибрлеу;

      3) шыны матадан жасалған сыналар мен сегменттер – сығымдау;

      4) турбогенератор роторларының пазды қораптары – сығымдау;

      5) коллектор манжеттері – жасау және сығымдау;

      6) компенсациялық орау өзекшелері – сығымдау.

54-параграф. Электр машиналарының бұрамалары мен орамдары жөніндегі слесарь, 1-разряд

      716. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті слесардың басшылығымен бөлшектер мен орамдар жасау;

      жай слесарлық операцияларды орындау;

      мыс гильзалар мен кабельді ұштамалар жасау;

      мысты кескеннен кейін жай бапталған жабдықта егеу.

      717. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдық құрылымы туралы негізгі мәліметтерді;

      орама мысты өңдеу жөніндегі қарапайым операцияларды орындау тәсілдерін;

      оқшаулау қызметін және оны қолдануды;

      кеңінен таралған аспаптар мен құрылғылардың қызметі мен пайдалану шарттарын.

55-параграф. Электр машиналарының бұрамалары мен орамдары жөніндегі слесарь, 2-разряд

      718. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым бөлшектерден орам жасау;

      біржақты мысты тегістікте ию;

      жалаң және оқшауланған мыстан жасалған секция, катушка және өзекше дайындамаларын тегістеу кесу станоктарында кесу және тегістеу;

      қалпақтарын қысу, бұрыштарын қалыптау;

      макет бойынша тексеру;

      бұрамаларды пісіру;

      магнит сым жаймаларындағы қалың жерлерін егеулеу және қылтанақтарын тазалау;

      саңылау бұрғылау және бұранда кесу.

      719. Білуге тиіс:

      тегістеу-кесу станоктарының жұмыс істеу қағидатын, арнайы құрылғылар мен аспаптардың құрылысын; мысты дәнекерлеу және пісіру тәсілдерін, мыс дәнекері, флюсі, күйдіру режимінің түрлері және қасиетін;

      орау бөлшектерін жасау кезіндегі сызбалар мен әдіптер.

      720. Жұмыс үлгілері:

      1) жұлдызшалар, бөгеттер және бұрамалар – жасау;

      2) шықпа кабельдер – таңбалау, қалайылау, оқшаулаудан алу және ұштарын дәнекерлегеннен кейін тазарту;

      3) бас және қосымша полюс катушкалары – алдын ала тегістеу;

      4) жолақты мыс – арнайы станокта кес;

      5) демпферлік өзекшелер – кесу, тегістеу және фаскасын алу;

      6) ұзындығы 1 метрге дейінгі тұрақты ток ірі электр машиналарының компенсациялық орау өзекшелері – жасау және түзету.

56-параграф. Электр машиналарының бұрамалары мен орамдары жөніндегі слесарь, 3-разряд

      721. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі бөлшектер мен орамдар жасау;

      секцияның алдыңғы бөліктерін радиус бойынша арнайы айлабұйымдарда ию;

      паздық және алдыңғы бөліктерін макет бойынша тегістеу;

      қабырғаға оралған полюсті катушкалар радиусындағы мыс қаспағын алу;

      катушка ширатпаларын тегістеу;

      шықпаларды пісіру;

      катушкаларды қызған күйі сығымдау;

      катушкаларды кейіннен тазалап пісіру.

      722. Білуге тиіс:

      сығымдауға, тегістеуге, калибрлеуге және қалып беруге арналған сығымдағыштардың, бұрғылау станоктары мен арнайы құрылғылардың құрылысын және баптау тәсілдерін;

      катушкалардың бетін пісіру және тазалауға арналған жабдықтар мен құрылғылардың құрылысын;

      мыс күйдіру пештерінің құрылысын;

      мыстың негізгі қасиеттерін.

      723. Жұмыс үлгілері:

      1) шиналық мыстан жасалған магниттен сөндіретін орамдар – жасау;

      2) ұзындығы 1 метрге дейінгі бас және қосымша полюс катушкалары – тегістеу;

      3) ток жинайтын сақиналар – толықтай жасау;

      4) коллекторлық пластиналар – тегістеу;

      5) демпферлік сегменттер – қабырғаға кескінді иіп және тегістеп қолмен ию;

      6) тұрақты ток зәкір машиналарының секциялары – бір параллельде жасау;

      7) зәкірлік электр қозғалтқыш секциялары - өтпелерді қабырғаға иіп жасау;

      8) ұзындығы 1 метрден асатын тұрақты ток ірі электр машиналарын компенсациялық орау өзекшелері – жасау және түзету;

      9) қуаттылығы 50 мегаватқа дейінгі турбогенератор өзекшелері – алдыңғы бөліктерін қиыстырып, ию;

      10) мотор генератордың байланыстыру шиналары – жасау;

      11) тұрақты және ауыспалы ток машиналарының иілгіш шиналары – жасау.

57-параграф. Электр машиналарының бұрамалары мен орамдары жөніндегі слесарь, 4-разряд

      724. Жұмыс сипаттамасы:

      ірі электр машиналардың турбо және гидрогенераторларының күрделі бөлшектері мен орамдарын құрастыру сызбасы бойынша жасау;

      желдеткіш арна терезелерін белгілеу және ашу;

      алдыңғы және паз бөліктерінің терезесін егеулеу;

      электр машинасы катушкаларының алдыңғы бөліктерін ию және қалыптау;

      орнын бойынша орамдарды қиыстыру.

      725. Білуге тиіс:

      жабдық құрылысын, баптау қағидаларын;

      күрделі жұмыс және бақылау-өлшеу аспабының, құралдар мен құрылғылардың құрылысын, қызметін, пайдалану шартын;

      күрделі схемалар мен сызбаларды оқуды.

      726. Жұмыс үлгілері:

      1) ұзындығы 1 метрден асатын бас және қосалқы полис катушкалары – тегістеу;

      2) ауыспалы полюсті ток катушкалары – гидравликалық сығымдағышта тегістеу;

      3) аз қуатты турбогенераторлардың роторлық катушкалары – радиустағы қақпақтарды алу;

      4) турбогенераторлардың роторлық катушкалары – тегістеу;

      5) тұрақты ток ірі машиналарының ток жинайтын сақиналар – толықтай жасау;

      6) ірі машина роторлары – арматура жасау және бекіту;

      7) тұрақты ток машиналарының зәкір секциялары – екі параллельде жасау;

      8) қуаттылығы 50 мегаваттан асатын 300 мегаватқа дейінгі турбогенератор өзекшелері – алдыңғы бөлігін қиыстыру, ию;

      9) екі параллельді шиналардан тұратын шиналар – макет немесе шаблон бойынша жасау;

      10) иілгіш шиналар – вакуумда пісіріп жасау.

58-параграф. Электр машиналарының бұрамалары мен орамдары жөніндегі слесарь, 5-разряд

      727. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі бөлшектер мен орамдарды жасау;

      іші қуыс мысты өңдеу;

      ротор орамы катушкаларының ширатпаларын ротор макеті пазына қалау;

      желдеткіш арналарды пісіруге дәл қиыстырып тегістеу;

      турбо және гидрогенераторлардың статорлық өзекше орамдарын термобелсенді байланыстыратын арнайы құрылғыларда жасау.

      728. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдық конструкциясын; жалаң өткізгіштерді июге арналған күрделі арнайы құрылғылардың құрылысын және оларды баптауды;

      қалыптау және сығымдау тәсілдерін.

      729. Жұмыс үлгілері:

      1) кескінді мыстан жасалған ауа салқындатқышы бар полюсті гидрогенератор катушкалары – жасау;

      2) қуаттылығы 300 мегаваттан асатын турбогенератор өзекшесі – алдыңғы бөліктерін қиыстыру және ию;

      3) екіден көп параллельді шиналардан тұратын шиналар – шаблон бойынша қиыстырып толықтай жасау;

      4) турбо және гидрогенераторлардың статорлық орам шиналары – жасау және орны бойынша қиыстыру.

59-параграф. Электр машиналарының бұрамалары мен орамдары жөніндегі слесарь, 6-разряд

      730. Жұмыс сипаттамасы:

      турбо және гидрогенераторларға арналған бірегей және жауапты бөлшектер мен орамдар жасау;

      бағдарламалық басқарылатын құрылғыларда өткізгіш сым дайындау;

      ішкі ақауларын бақылау;

      сымдарды өзекшеге құрастыру, өтпелерді ию және өру;

      бірегей құрылғыларды пайдалана отырып оқшаулаушы төсемдерді орнату;

      күрделі механизацияланған құрылғыларда оқшаулауды және өзекшелерді қалыптау;

      ұштамаларды пісіру;

      алдыңғы бөліктерін пісіру.

      731. Білуге тиіс:

      бағдарламалық басқарылатын құрылғылардың құрылысын және қолдану қағидатын;

      электронды дефектоскоптармен жұмыс істеу қағидатын;

      бұйымдар мен материалдарға қойылатын техникалық талаптарды.

      732. Жұмыс үлгілері:

      1) сумен салқындатқыш турбо және гидрогенераторлардың полюсті ротор катушкалары – жасау;

      2) су және криогенді салқындатылатын турбо және гидрогенератор өзекшелері – жасау;

      3) турбо және гидрогенераторларға арналған жалаң мыстан жасалған шиналар – орнына қиыстырып жасау.

60-параграф. Электр машина катушкалары мен секцияларын ораушы, 1-разряд

      733. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті ораушының басшылығымен бапталған орау станоктарында шаблондарға қарапайым конфигурациялы катушкалар мен секция дайындамаларын орау;

      катушкаларды уақытша байланыстыру.

      734. Білуге тиіс:

      орау станоктары құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      айналым есептегіштерді пайдалану қағидаларын;

      шаблондарды орнату тәсілдерін, қарапайым бақылау-өлшеу аспаптарының қызметін және пайдалану қағидаларын, қолданылатын орау сымдарының атуы және таңбалануын.

      735. Жұмыс үлгілері:

      1) жұмыр мыстан жасалған катушкалар – конуссыз орау;

      2) микроқозғалтқыш статорлары катушкалары – шаблонға орау.

61-параграф. Электр машинасы катушкалары мен секцияларын ораушы, 2-разряд

      736. Жұмыс сипаттамасы:

      орау станоктарында шаблондарды пайдалана отырып, қарапайым конфигурациялы катушкалар мен секция дайындамаларын орау;

      полюсті катушкалар қабатына және тік бұрышты кесілген секция дайындамаларына орау;

      электр картоннан жасалған орам аралық төсемдерді төсей отырып, орау;

      дәнекерлеу және пісіру жолымен орау процесінде сым ұштарын ұзарту.

      737. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін станоктардың жұмыс қағидатын;

      арнайы құрылғылардың қызметі және пайдалану қағидаларын, сым ұштарын пісіру және дәнекерлеу тәсілдерін, төсемде қолданылатын оқшаулау материалдарының номенклатурасы және қасиетін;

      орындалатын жұмыс шегіндегі электр техникасы негіздерін.

      738. Жұмыс үлгілері

      1) жұмсақ салмалы секциялар – құрама шаблондарға орау;

      2) тік бұрышты мыстан жасалған статорлық секциялар – бірнеше параллельді орау;

      3) көп жылдамдықтағы электр қозғалтқыштарға арналған статорлық секциялар – орау.

62-параграф. Электр машина катушкалары мен секцияларын ораушы, 3-разряд

      739. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі секция катушкалары мен дайындамаларын орау станоктарында орау;

      статор секциясы дайындамасын бір қарапайым сым өткізгішпен дөңгелекке тиімді орамилиметрен орау;

      таспалы және шиналы мыстан жасалған бір қабатты катушкаларды бір параллельге орау.

      740. Білуге тиіс:

      орау станоктарының құрылысын және баптау тәсілдерін, арнайы құрылғылар мен қосалқы құрылғылардың құрылысын, жапсарлы және газ дәнекері, күйдіру және пісіру әдістерін;

      дайындама сызбалары мен әдіптерін.

      741. Жұмыс үлгілері

      1) машина статорлары секциялары дайындамалары – жапсарларды бір уақытта оқшаулай отырып орау;

      2) реттейтін генератор катушкалары – орау;

      3) арнайы орындалған статорлық машина катушкалары – орау.

63-параграф. Электр машина катушкалары мен секцияларын ораушы, 4-разряд

      742. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі конфигурациялы секция катушкалары мен дайындамаларын орау;

      статор секциясы дайындамасын бір қарапайым сым өткізгішпен дөңгелекке 1-ден 6-ға дейінгі тиімді орамилиметрен және 2-қабатқа дейінгі таспалық материалдармен бір уақытта оқшаулай отырып орау;

      екі параллельде және көбірек бос таспалық мыстан жасалған бір қабатты катушкаларды орау;

      оқшаулау қабаттары аралығына түрлі оқшаулау материалдары қабаттарын төсеу, лак жағу;

      өтпелі жалаң таспалы мыстан жасалған екі қабатты катушкаларды орау.

      743. Білуге тиіс:

      фрезерлеуге арналған арнайы орау станоктары және құрылғыларының құрылымы және баптау ережесі;

      катушкаларды орағанда тұйық жерлерін тексеру тәсілдері;

      дәнекерлеу әдістері.

      744. Жұмыс үлгілері:

      1) бас аралас қоздыру полюсі катушкалары – орау;

      2) жұмыр оқшауланған сымнан жасалған көп қабатты, көп параллельді катушкалар – шаблонға орау;

      3) оқшауланған мыстан жасалған тұрақты ток машиналарына арналған бір жақты конусты полюс катушкалары – орау;

      4) жалаң шиналық мыстан жасалған кесілуі 245 шаршы милиметрге дейінгі полюсті катушкалар – қабырғасына орау;

      5) қалыңдығы 1,35 милиметрден асатын шиналық мыстан жасалған катушкалар – қабырғаға орау;

      6) биіктігі 35 милиметрден асатын және қабырғасының қалыңдығы 50 миллиметрге дейінгі шунтты катушкалар – орау;

      7) жолақ ені ішкі радиусқа 1,5-тен асатын қатынаста төрт радиусты катушкалар – орау.

64-параграф. Электр машина катушкалары мен секцияларын ораушы, 5-разряд

      745. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі конфигурациялы катушкалар мен секция дайындамаларын орау;

      күрделі жарақтарды және арнайы орау жабдықтарын пайдалана отырып, түтікшелі мыстан жасалған катушкаларды орау;

      қарапайым сым өткізгіш статор секциясы дайындамасын екі қабаттан артық таспалық материалдармен бір уақытта оқшаулай отырып орау;

      оқшауланған сымнан жасалған катушкаларды бір қатарда үш және одан да көп бір жақты және екі жақты конуспен орау.

      746 .Білуге тиіс:

      арнайы орау станоктары конструкциясын;

      автоматты таратқыш құрылғылары мен қолдану қағидатын, қолданылатын орау сымдардың түрлері мен маркаларын, қолданылатын материалдардың қызметін және қасиетін;

      оларды өңдеу тәсілдері.

      747. Жұмыс үлгілері:

      1) жұмыр оқшауланған сым мен шиналық мыстан жасалған көп қабатты, көп параллельді алмалы катушкалық топтары – кейіннен қалыптай отырып шаблонға орау;

      2) жоғары жиіліктегі генератор катушкалар – конусты оправкада қатар қалап, орамда орау;

      3) жалаң шиналық мыстан жасалған кесілуі 245 шаршы милиметрден асатын полюстік катушкалар – қабырғаға орау;

      4) тұрақты ток машиналарына арналған оқшаулау мыстан жасалған екіжақты конусты полюсті катушкалар – орау;

      5) полиамидті-фторопластты оқшаулау катушкалары – орау;

      6) жолақ ені ішкі радиусқа 1,5-ге дейінгі қатынаста төрт радиусты катушкалар – орау;

      7) қалыңдығы 1,35 милиметрге дейінгі шиналық мыстан жасалған катушкалар – қабырғаға орау;

      8) биіктігі 35 милиметр және қабырғасының қалыңдығы 50 милиметр шунтты катушкалар – орау.

65-параграф. Электр машинасы секциялары мен катушкаларын созушы, 1-разряд

      748. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті созушының басшылығымен бапталған құрылғыларда және созу станоктарында секциялар мен ойықтарды созу.

      749. Білуге тиіс:

      созу станоктарын пайдалану қағидаларын;

      жай құрылғылардың қызметі және пайдалану қағидаларын;

      секцияларды макеттер бойынша тексеру әдістерін.

      750. Жұмыс үлгілері:

      дөңгелек кесілген мыстан жасалған статорлар мен роторлардың катушкасы – созу.

66-параграф. Электр машинасы секциялары мен катушкаларын созушы, 2-разряд

      751. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы құрылғыларда және созу станоктарында секциялар мен ойық дайындамаларын созу;

      секцияларды сызбалар мен макеттер бойынша тексеру.

      752. Білуге тиіс:

      жай созу станоктарының қызметі және қолдану қызметін;

      қарапайым бақылау-өлшеу аспаптары мен құрылғыларды пайдалану қағидаларын;

      орындалатын жұмыс шегінде сызбаларды оқуды.

      753. Жұмыс үлгілері:

      1) көп ширатылатын және көп параллельді зәкір катушкалары – созу;

      2) тік бұрышты кесілетін мыс статор, ротор және зәкір секциялары – созу.

67-параграф. Электр машинасы секциялары мен катушкаларын созушы, 3-разряд

      754. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы созу станоктарында және құрылғыларда орташа күрделіктегі секция дайындамаларын созу;

      станокты катушканың берілген өлшеміне сызбаларға сәйкес баптау.

      755. Білуге тиіс:

      созу станоктары мен арнайы құрылғылардың құрылысы мен баптау тәсілдерін;

      секцияларды сызбалар бойынша тексеру тәсілдерін.

      756. Жұмыс үлгілері:

      1) әлеует реттегіш роторлары мен статорларының секциялары – созу;

      2) гидрогенератор статорларының секциялары – созу.

68-параграф. Электр машинасы секциялары мен катушкаларын созушы, 4-разряд

      757. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі секция дайындамаларын арнайы созу станоктарында созу;

      станоктың қалпақтары мен пазды бөлшектерін ауыстыра отырып баптау;

      орау секцияларының геометриялық параметрлерін есептей отырып бағдарламалар жасау.

      758. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі созу станоктарының құрылысын, басқару және баптау тәсілдерін;

      ротор, статор және зәкір орамалары конструкциясын.

      759. Жұмыс үлгілері:

      1) ірі электр машиналардың статорын қосымша ширатып оқшаулап орау – созу;

      2) асинхронды турбогенератор секциялары – созу;

      3) ірі электр машиналары статорлары мен зәкірлерінің секциялары – созу.

7-тарау. Химия және басқа да ток көздері өндірісінің разрядтары бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Агломераттарды орап байлаушы, 1-разряд

      760. Жұмыс сипаттамасы:

      агломераттарды екі белгілі үлгілерге дейін қағаз немесе миткаль карточкалармен конвейерде немесе жұмыс үстелінде қол тәсілімен орап байлау, желімдеу;

      орап байланған, желімделген агломераттарды қорғасын полюске немесе ыдысқа қондыру;

      сығымдалған агломераттар мен қолданылатын материалдардың сапасын сыртқы түріне қарай айқындау.

      761. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдық құрылысы туралы негізгі мәліметтерді, бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      агломераттарды орап байлау және желімдеу тәсілдері мен қызметін;

      агломераттарды орап байлауға және желімдеуге қойылатын талаптарды;

      агломераттарды орап байлау және желімдеу үшін қолданылатын материалдар мен жартылай фабрикаттардың сапасын;

      орап байланған материалдарды қалау тәсілдерін.

2-параграф. Агломераттарды орап байлаушы, 2-разряд

      762. Жұмыс сипаттамасы:

      екі үлгіден асатын агломераттарды, оның ішінде тәжірибелік партияларды миткаль карточкалармен және жіптермен конвейерлерде немесе жұмыс үстелінде қолмен орап байлау;

      орап байланған және желімделген агломераттардың сапасын сыртқы түріне қарай айқындау.

      763. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы және басқару қағидаларын;

      мырыш полюске ортасын дәлдейтін және оқшаулайтын төсемдердің қызметін және орнату тәсілдерін;

      агломераттарды орап байлауда қолданылатын материалдар мен жартылай фабрикаттардың негізгі қасиеттерін;

      орап байланған агломераттарды сақтаудың шекті уақытын.

3-параграф. Агломераттарды сығымдаушы, 1-разряд

      764. Жұмыс сипаттамасы:

      белгілі бір үлгідегі агломерат массасынан жасалған агломераттарды қарапайым конструкциядағы сығымдағыштарда сығымдау;

      сығымдалған агломераттардың жарамдылығын сыртқы түріне қарай айқындау;

      сығымдалған агломераттарды сұрыптау және тараға қалау.

      765. Білуге тиіс:

      қарапайым конструкциядағы сығымдағыштардың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді және қызмет көрсету қағидаларын, агломераттарды сығымдау, сұрыптау және ыдысқа қалау қағидаларын.

4-параграф. Агломераттарды сығымдаушы, 2-разряд

      766. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі рецептурадағы агломерат массадан жасалған агломераттарды арнайы көлденең сығымдағыштарда сығымдау;

      агломератты массамен бункерді толтыру және элемент көмірлерді сығымдағыш қорап дүкеніне қалау;

      сығымдалған агломераттардың жарамдылығын салмағына, мөлшеріне және механикалық төзімділігіне қарай айқындау.

      767. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың қолдану қағидатын және басқару қағидаларын;

      арнайы ақұрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      агломератты масса және электр көмірге қойылатын талаптарды, элементтер мен батареялардағы агломераттардың қызметін;

      сығымдалған агломераттарға қойылатын негізгі талаптарды.

5-параграф. Агломераттарды сығымдаушы, 3-разряд

      768. Жұмыс сипаттамасы:

      агломератты массалардан тұратын түрлі үлгідегі агломераттарды арнайы фрикциялық, эксцентрикті және гидравликалық сығымдағыштарда сығымдау;

      массаның сығымдағыш қалыптарға жіберілуін реттеу;

      сығымдағыш жұмысындағы ақаулықтарды айқындау;

      сығымдағыштарды баптау және реттеу, штампыларды, пуансондарды, сығымдағыш қалыптарды ауыстыру және орнату.

      769. Білуге тиіс:

      штампылардың, сығымдағыш қалыптардың құрылысын, оларды құрастыру, орнату және реттеу қағидаларын;

      түрлі агломераттарды сығымдау процесінің кезектілігін;

      бастапқы шикізатқа қойылатын талаптарды;

      қалыптардың, штампылардың бұзылу және тозу себептерін және олардың алдын алу шаралары;

      жабдықтың құрылысын, баптау және реттеу тәсілдерін.

6-параграф. Агломераттарды сығымдаушы, 4-разряд

      770. Жұмыс сипаттамасы:

      жартылай автоматтар мен автоматтарда агломераттары массадан тұратын агломераттарды сығымдау;

      автоматты іске қосуға дайындау: жекелеген тораптар мен механизмдердің жай-күйін және дайындығын тексеру, пуансондар мен сығымдағыш қалыптарды орнату;

      агломератты массамен бункерді толтыру;

      бункер корпустарын толтыру;

      бункерге массаның жіберілуін реттеу;

      ішкі диаметрді реттеу және оң электрод сапасын айқындау;

      сығымдағыштардағы жылдамдықты және қысымды ұстап отыру;

      жартылай автоматтар мен автоматтарды баптаудағы кемшіліктерді анықтау.

      771. Білуге тиіс:

      жартылай автоматтар мен автоматтардың құрылысын, жұмыс қағидатын және пайдалану қағидаларын;

      сығымдау режимдерін;

      агломераттардың сапасына қойылатын талаптарды.

7-параграф. Аккумулятор және элемент өндірісіндегі бақылаушы, 2-разряд

      772. Жұмыс сипаттамасы:

      жай жартылай фабрикаттарды және даяр бұйымдарды сыртына қарай технологиялық құжатнамадағы сызбаларға, схемаларға сәйкес бақылау және соңғы қабылдау;

      құрастыруға түсетін бөлшектер мен тораптардың сапасын айқындау;

      қызмет көрсететін учаскедегі ақауларды сыныптау, олардың пайда болу себептерін орнату, олардың алдын алу және жою шараларын қабылдау;

      даяр бұйымдар мен жартылай фабрикаттардың дұрыс сақталуын бақылау;

      қабылданған және іріктелген өнімнің техникалық құжаттамасын рәсімдеу.

      773. Білуге тиіс:

      жартылай фабрикаттар мен даяр бұйымдардың түр-түрін;

      конструкциясын және қызметін; бақылау түрін;

      ақаудың негізгі түрлерін;

      қабылдау-тапсыруды ресімдеу қағидаларын.

8-параграф. Аккумулятор және элемент өндірісіндегі бақылаушы, 3-разряд

      774. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі жартылай фабрикаттарды және даяр бұйымдарды сызбалар, техникалық шарттар және мемлекеттік стандарттар бойынша бақылау және соңғы қабылдау;

      әмбебап бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалана отырып жартылай фабрикаттар мен даяр өнімдерді габариті, герметикалығы және қысқа тұйықталуы бойынша тексеру;

      күрделі жартылай фабрикаттарды, бөлшектерді, тораптарды, даяр өнімдерді, токтың физикалық және химиялық көздерін операция кезінде бақылау;

      ақауларды түріне қарай сыныптау;

      оның пайда болу себептерін анықтау және оны уақытында жою шараларын қабылдау.

      775. Білуге тиіс:

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      өндіріс процесі және бақыланатын жартылай фабрикаттар мен бұйымдардың құрылысын;

      бөлшектер мен даяр өнімді қабылдаудың техникалық шарттары мен мемлекеттік стандарттарын;

      ақауды болдырмау әдістерін.

9-параграф. Аккумулятор және элемент өндірісіндегі бақылаушы, 4-разряд

      776. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі және ерекше күрделі жартылай фабрикаттар мен даяр өнімдерді бақылау және түпкілікті қабылдау;

      жартылай фабрикаттар мен даяр өнімдерді бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен габариті, герметикалығы, кедергісі, оқшаулануы және қысқа тұйықталуының болмауын тексеру.

      777. Білуге тиіс:

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      даяр бұйымдар мен жартылай бұйымдарды құрастыру және бөлшектеу тәсілдерін;

      қабылданған және іріктелген өнімдегі ақаудың алдын алу, есеп жүргізу және есептілік бойынша жұмыстарды орындауды;

      электр техникасының негізгі заңдарын.

10-параграф. Аккумулятор және элемент өндірісіндегі бақылаушы, 5-разряд

      778. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы химиялық және физикалық ток көздерінің күделі электр тәсімді техникалық шарттарға, нұсқаулықтарға, сызбаларға сәйкестігін бақылау;

      вольтамперлік сипаттамаларын алу үшін принципиалды электр тәсімдерді құрастыру;

      электрмен қозғалатын күшті оқшаулау сыйымдылығын, кедергісін арнайы стенділер мен жабдықтарды пайдалана отырып өлшеу. Өлшемдердің нәтижелерін талдау;

      кешенді формулалар бойынша алынған деректерді қайта есептеу.

      779. Білуге тиіс:

      күрделі және дәлме-дәл электронды бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, қызметін және пайдалану қағидаларын;

      тексерілетін бұйымдардың құрылысын; ақауларды табу және алдын алу негіздерін;

      арнайы химиялық және физикалық ток көздерін қабылдаудың техникалық шарттары мен мемлекеттік стандарттарын.

11-параграф. Аккумулятор өндірісі жартылай автоматтар құрылғысын баптаушы, 4-разряд

      780. Жұмыс сипаттамасы:

      жартылай автоматты құрылғыларды, бақылау аспаптарын және көлікке тиеу құрылғыларын баптау;

      қарапайым және орташа күрделіктегі жартылай автоматты қалыптар мен жарақтарды орнату және ауыстыру және оларды жетілдіру;

      технологиялық параметрлерге сәйкес автоматика аспаптарын орнату және реттеу;

      анағұрлым жоғары білікті баптаушының басшылығымен жабдық жұмысындағы ақаулықтарды жою және ағымдағы жөндеуге қатысу.

      781. Білуге тиіс:

      жабдықтардың құрылысын, принципиалды схемаларын;

      жартылай автоматтарды баптау қағидалары және тәсілдерін;

      жабдық агрегаттары мен тораптарының өзара іс-әрекетін;

      жай және орташа күрделіктегі қалыптар мен жарақтардың құрылысы және оларды сынау тәсілдерін;

      орындалатын жұмыс көлеміндегі слесарлық істі;

      шектеулер мен отырғызулар жүйесін;

      бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының қызметі және пайдалану қағидаларын.

12-параграф. Аккумулятор өндірісі жартылай автоматтар құрылғысын баптаушы, 5-разряд

      782. Жұмыс сипаттамасы:

      мотоциклетті, мопедті және басқа да шағын габаритті аккумуляторлық батареялар жасау кезінде жартылай автоматты құрылғыларды баптау және реттеу;

      бөлшек жасау және батарея тораптары, элементтері мен блоктарын құрастыруға арналған қалыптар мен жарақтардың түрлі құрылымды жартылай автоматтарын орнату және ауыстыру. қалыптарды сынау және жетілдіру; баптағаннан кейін батареяларды сынамалық құрастыру;

      жартылай автоматтардың жұмысын қадағалау және жабдықтың, іске қосатын және реттейтін аппаратураның жұмысындағы ақаулықтарды жою.

      783. Білуге тиіс:

      жабдықтың жұмыс қағидатын және құрылысын, кинематикалық схемаларын;

      әмбебап және арнайы құрылғылар, жарақтардың конструктивтік ерекшеліктерін, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарын, іске қосатын аппаратураны теңшеу және реттеу қағидаларын, электроника, автоматика, электр техникасы, механика негіздерін;

      шектеулер мен отырғызулар жүйесін.

13-параграф. Аккумулятор өндірісі жартылай автоматтар құрылғысын баптаушы, 6-разряд

      784. Жұмыс сипаттамасы.

      автомобильді, тракторлық, тепловоз, вагон және басқа да ірі габаритті аккумуляторлық батареяларды жасауда жартылай автоматты құрылғыларды баптау және реттеу;

      батареялардың түрлі үлгілеріне конвейерлік желілерінің жартылай автоматтары мен жабдықтарын қайта баптау;

      бұйымдарды жасап көру және қайта баптағаннан кейін жабдықтарды жетілдіру;

      электронды, пневматикалық тәсімдер мен микротәсімдер негізінде басқару жүйесінің ерекше күрделі тораптары мен құрылғыларын бөлшектеу, реттеу және құрастыру;

      жабдықтар мен жарақтарды жөндеу және баптауға қажетті ақаулықтарды есептеуді орындау және ведомостілерін рәсімдеу;

      жабдықтарды қабылдауға, жөндеуге және ауыстыруға қатысу;

      жабдық жұмыстары параметрлерін есептеуді жүргізу.

      785. Білуге тиіс:

      жартылай автоматтардың құрылысын, кинематикалық және пневматикалық схемаларын;

14-параграф. Аккумулятор пластиналарға жағушы, 3-разряд

      786. Жұмыс сипаттамасы:

      аккумулятор пластиналарына қалыңдығы 2,5 милиметрден асатын паста түрлерін ағын желісінде жағу;

      бункерге паста толтыру;

      ток бұрамаларын жағатын қоректендіру машиналарына оларды жағатын таспаға біркелкі түсіру үшін жіберу;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша температуралық режимді реттеу;

      жағу таспасын ауыстыру;

      жағылған пластиналардың жиектерін тазалау;

      жағу жабдығын майлау.

      787. Білуге тиіс:

      ағын желісінің құрылысы және қызмет көрсету тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      электродты пластина үлгілері, ақау түрлері, майлайтын заттар.

15-параграф. Аккумулятор пластиналарға жағушы, 4-разряд

      788. Жұмыс сипаттамасы:

      аккумулятор пластиналарына қалыңдығы 2,5 милиметрге дейінгі паста түрлерін ағын желісінде жағу;

      артық пастаны алып тастауға арналған арнайы айлабұйымдарды орнату және қайрау;

      пастаның біркелкі жағылуын бақылау;

      таспаның созылуын және пастаның тығыздық деңгейін реттеу;

      жабдықты жұмыс процесінде баптау.

      789. Білуге тиіс:

      ағын желілер мен арнайы құрылғылардың кинематикалық схемаларын;

      баптау схемаларын;

      қайрау қағидаларын;

      жағылатын пасталардың қасиетін.

16-параграф. Аккумулятор пластиналарды шабушы, 2-разряд

      790. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті шабушының басшылығымен жартылай автоматтарда және арнайы мамандандырылған сығымдағыштарда қалыңдығы 2,2 милиметрден асатын аккумуляторлық пластиналарды шабу;

      пластиналарды бөлшектеуге дайындау;

      бөлшектеу және шешу;

      электрод үлгілерін олардың сыртқы түріне қарай айқындау;

      пластиналарды сұрыптау және платформаларға немесе тараға қалау;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды майлау және тазалау.

      791. Білуге тиіс:

      шабатын жартылай автоматтар мен мамандандырылған сығымдағыш механизмдерінің маңызды бөлшектерінің атауларын және қызметін және қолдану қағидатын, оларды басқару қағидаларын;

      электродты пластиналардың қызметін;

      сұрыптау және қалау тәсілдерін, ақау түрлерін.

17-параграф. Аккумулятор пластиналарды шабушы, 3-разряд

      792. Жұмыс сипаттамасы:

      жартылай автоматтарда және арнайы мамандандырылған сығымдағыштарда қалыңдығы 2,2 милиметрден асатын аккумуляторлық пластиналарды шабу;

      пластиналарды жартылай автомат дүкеніне қалау, бөлшектеу және шешу;

      жартылай автоматты пластиналардың берілген мөлшерлеріне баптау және қайта баптау;

      пластиналарды шабудан кейін іріктеу;

      ақаудың пайда болу себептерін белгілеу және оларды жою.

      793. Білуге тиіс:

      жартылай автоматтар мен сығымдағыштардың құрылысын және баптау тәсілдерін;

      пластиналарды шабу тәсілдерін, электрод үлгілерін айқындау себептерін;

      ақаудың ықтимал пайда болу себептері мен олардың алдын алу тәсілдерін.

18-параграф. Аккумулятор пластиналарды шабушы, 4-разряд

      794. Жұмыс сипаттамасы:

      жартылай автоматтарда және арнайы мамандандырылған сығымдағыштарда қалыңдығы 2,2 милиметрге дейінгі аккумуляторлық пластиналарды шабу;

      аккумуляторлық торларды шабу;

      пуансонға электрод жіберу;

      бөлшектеудің берілген режиміне жабдықтарды теңшеу;

      берілген мөлшерлер бойынша бөліктерге бөлу және бөлшектеу үстеліндегі орнатқан жерінен шешу;

      дәнекерленетін ток жүргізу құлақшаларын тазарту;

      пластинаның желілік өлшемдерін айқындау және оларды өлшеу;

      кондициялық емес пластиналар мен торларды іріктеу;

      қайта балқытатын қазандықтарға түсетін діріл желісін басқару;

      қызмет көрсетілетін жабдық жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою.

      795. Білуге тиіс:

      автоматтар кинематикасын;

      тазалайтын станоктарды қолдану қағидатын;

      қолданылатын айлабұйымдарды орнату және реттеу әдістерін, аккумулятор пластина өндірісі процесін;

      пластиналардың жарамдылық және ақаулық белгілерін.

19-параграф. Батарея желімдеуші, 2-разряд

      796. Жұмыс сипаттамасы.

      барлық үлгідегі элементтер мен батареяларды қағазбен желімдеу.

      элементтер мен батареяларға арналған этикеткалар мен нұсқаулықтарды желімдеу және оларға арналған футлярларды желімдеу.

      түрлі желімдер дайындау.

      элементтер мен батареялардың полярлығын айқындау.

      элементтер мен батареялардың сапасын сыртқы түріне қарай айқындау.

      шыққан күнін штампылау.

      797. Білуге тиіс:

      желімдеу кезінде қолданылатын арнайы құрылғылардың қызметін және қолдану қағидаларын, жұмыс тәсілдерінің кезектілігін және желім жағу қағидаларын;

      желімдеуге қолданылатын жартылай фабрикаттардың сапасы және қасиетін;

      желім рецептураларын мен оларды әзірлеу тәсілдерін;

      даяр өнімге қойылатын негізгі талаптарды.

20-параграф. Батарея желімдеуші, 3-разряд

      798. Жұмыс сипаттамасы.

      барлық үлгідегі элементтер мен батареяларды дерматинмен және басқа да терінің орнын басушыларын желімдеу.

      сызба талаптарын сақтай отырып этикеткаларды желімдеу.

      799. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың, құрылғылар мен аспаптардың құрылысы және қолдану қағидаларын;

      дерматин және басқа да терінің орнын ауыстырғыштармен бұйымдарды желімдеуге қойылатын техникалық талаптарды.

21-параграф. Белсенді масса дайындаушы, 2-разряд

      800. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті белсенді масса дайындаушының басшылығымен паста тәріздес, ұнтақ тәріздес белсенді және электр өткізгіш массаларды дайындау;

      металл ұнтақтар мен басқа да материалдарды түрлі құрылымды механикалық вибрациялық електерден өткізу;

      никель шала тотығы гидратын кептіру агрегаттарында кептіру;

      материалдарды электр пештерде термоөңдеу;

      белсенді масса жасау агрегаттарын толтыру кезінде электрөткізгіш компоненттерді мөлшерлеу;

      механизмдерді басқару және паста тәріздес және ұнтақ тәріздес белсенді массалардың түрлерін жасауда қолданылатын араластырғыштарға, бұлғауыштарға, дисмембраторлы және өзекшелік диірмендерді, біліктерді, пісіру қазандықтарын, вибрациялық електерге, электр пештерге және басқа да агрегаттарға жабдыққа қызмет көрсету;

      даяр массаны өлшеп орау;

      технологиялық процесті орындауды тіркеу журналын жүргізу.

      801. Білуге тиіс:

      паста тәріздес және ұнтақ тәріздес белсенді және электрөткізгіш масса дайындау жөніндегі агрегаттарды және қызмет көрсетілетін жабдықтың қоректендіргіштерін қолдану және реттеу қағидатын;

      орташа күрделіктегі әмбебап және арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      камералық және вакуумды кептіргіштерді толтыру және босату қағидаларын, компоненттерін елеу және мөлшерлеу тәсілдерін;

      материалдарды термоөңдеудің температуралық режимін;

      бастапқы шикізат мен шығарылған өнімнің қасиетін, сақтау және тасымалдау қағидаларын;

      жұмыс процесінде пайдаланылатын сілтілер және электролитті ұстау қағидаларын.

22-параграф. Белсенді масса дайындаушы, 3-разряд

      802. Жұмыс сипаттамасы:

      паста тәріздес, ұнтақ тәріздес белсенді және электр өткізгіш массаларды дайындау;

      анағұрлым жоғары білікті белсенді масса дайындаушының басшылығымен металл керамика және фольгалық технология үшін белсенді және электрөткізгіш массаларын дайындау;

      үздіксіз айналып тұратын түтікті пештерде кен концентраты мен темір тотығын қалпына келтіру;

      темір тотығын камералық және вакуум кептіргіштерде кептіру;

      агломерат массаны тығыздау;

      белсенді масса жасау агрегаттарын іске қосу және бақылау аппаратурасын басқару;

      белсенді массаларды таңбалау және құжаттандыру;

      жұмыс процесінде агрегаттарды баптау.

      803. Білуге тиіс:

      кептіргіш және басқа да агрегаттардың құрылысын және баптау тәсілдерін, орташа күрделіктегі әмбебап және арнайы құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      қолданылатын белсенді масса рецептурасын;

      компоненттерді мөлшерлеу және толтыру тәсілдерін.

23-параграф. Белсенді масса дайындаушы, 4-разряд

      804. Жұмыс сипаттамасы:

      паста тәріздес, ұнтақ тәріздес белсенді және электр өткізгіш массаларды белсенді және электр өткізгіш масса нөмірлерін жиі ауыстыра отырып, дайындау;

      металл керамика және фольгалық технология үшін белсенді және электр өткізгіш массаларын дайындау;

      түрлі агрегаттар мен механизмдерді басқару;

      жұмыс процесінде агрегаттарды баптау;

      қызмет көрсетілетін жабдықты жөндеуге қатысу.

      805. Білуге тиіс:

      түрлі үлгідегі агрегаттар мен механизмдердің құрылысы және баптау тәсілдерін;

      күрделі және дәлме-дәл аспаптар мен құралдардың құрылысын, қызметі және пайдалану қағидаларын;

      компоненттер санын есептеу қағидаларын;

      оларды мөлшерлеу тәсілдері және толтыру тәртібін;

      процестердің температуралық режимін;

      белсенді және электр өткізгіш масса консистенциясын түзету тәсілдерін;

      олардың дайындығын айқындауды;

      шикізат пен даяр өнімді сақтау және тасымалдау қағидаларын.

24-параграф. Белсенді масса дайындаушы, 5-разряд

      806. Жұмыс сипаттамасы:

      автоматика элементтері бар химиялық ток көздеріне арналған паста тәріздес, ұнтақ тәріздес белсенді және электр өткізгіш массаларды белсенді және электр өткізгіш массаны жартылай автоматтарда дайындау;

      аспап көрсеткіштерін қадағалау;

      компоненттер санын есептеу, оларды мөлшерлеу және толтыру;

      жартылай автоматтарды кезең-кезеңімен майлау, баптау.

      807. Білуге тиіс:

      жартылай автоматтарда паста тәріздес және ұнтақ тәріздес белсенді және электрөткізгіш массаларды өндіру процесін;

      құрылысын, кинематикалық схемалары мен баптау тәсілдерін;

      жартылай автоматтарды баптау және майлауды;

      басқару пульттарының жұмыс қағидаларын.

25-параграф. Гальваникалық элементтер мен батареяларды құрастырушы, 1-разряд

      808. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі емес аспаптар мен құрылғыларды пайдалана отырып, стакандық және галетті конструкциялы гальваникалық элементтер мен батареяларды құрастыру жөніндегі жекелеген операцияларды орындау;

      бөлшектерді құрастыруға дайындау;

      бөлшектер мен жартылай фабрикаттарды құрастыру машиналарына немесе жартылай автоматтарға қолмен жіберу;

      даяр өнімдерді тараға сұрыптау және қалау.

      809. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      кеңінен таралған жай құрылғылардың қызметін және пайдалану қағидаларын;

      құрастыру операцияларының кезектілігі, жинақтайтын бөлшектердің атауы және қызметін, даяр өнімдерді тараға қалау тәсілдерін.

      810. Жұмыс үлгілері:

      1) центраторлар – элементтерге кигізу және пастамен зарядтағаннан кейін шешу;

      2) шайбалар - центрлеуші шайбаларды элементтерге немесе агломераттарға кигізу және қисық отырғызылған шайбаларды түзету;

      3) элементтер - контактілерді дәнекерлеу үшін жаятын тақтайларды ұяшықтарға қалау.

26-параграф. Гальваникалық элементтер мен батареяларды құрастырушы, 2-разряд

      811. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы жабдықтарды, аспаптар мен құрылғыларды пайдалана отырып, стакандық және галетті конструкциялы гальваникалық элементтер мен батареяларды құрастыру жөніндегі жекелеген операцияларды орындау. Контактілерді, ток өткізгіштерді, біріктіретін сымдарды мырыш полюстерге, қалпақтарға, штепсельді ұяшықтарға қолмен дәнекерлеу немесе пісіру;

      блоктарды, секцияларды, батареялар мен элементтерді жинақтау;

      арнайы зарядтау мөлшерлеу машиналары мен құрылғыларының көмегімен түрлі электролитті паста элементтерін зарядтау;

      үстелүсті токарлық станокта полюс жиектерін біліктеу;

      үстелүсті токарлық станокта полюс жиектерін қысу және бандаждау;

      кабельді қағаздан жасалған жіп немесе таспа секцияларын құрастыру машиналарында қысу және бандаждау;

      біріктіру схемасына сәйкес батареяларды іштей дәнекерлеу немесе пісіру;

      полиэтилен шайбаларын сұрыптау.

      812. Білуге тиіс:

      мөлшерлегіш құрылғыларды, құрастыру машинкаларын, қол сығымдағыштарды және басқа да қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысын, басқару жүйесі және қызмет көрсету қағидаларын;

      элементтер мен батареяларды құрастыру процесін;

      қолданылатын материалдардың, бөлшектер мен жартылай фабрикаттардың қызметін;

      олардың сапасын ішіне қарап айқындау.

      813. Жұмыс үлгілері:

      1) қыздырылған және анодты батареялар – жинақтау, дәнекерлеу және толықтай құрастыру;

      2) секциялар – жинақтау және толықтай құрастыру;

      3) элементтер – зарядтау, дәнекерлеу және толықтай құрастыру.

27-параграф. Диірмен машинисі, 3-разряд

      814. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті машинистің басшылығымен аккумулятор өндірісіне арналған қорғасын ұнтақ жасау және механизацияланған диірмен құрылғыларда агломератты масса жасауға кететін мен материалдар, шикізат және жартылай фабрикаттарды тарту;

      шикізат және жартылай фабрикат орнатуды кезең-кезеңмен толтыру;

      оларды белгілі бір тартуға дейін ұсату және оларды тарадан түсіру;

      бункердегі тараны ауыстыру. жабдықтың ысқыланатын бөліктерін майлау.

      815. Білуге тиіс:

      диірмен құрылғыларды қолдану қағидатын және басқару қағидаларын;

      шикізат және жартылай фабрикаттарды тиеу қағидаларын;

      тарту циклінің ұзақтығын.

28-параграф. Диірмен машинисі, 4-разряд

      816. Жұмыс сипаттамасы:

      аккумулятор өндірісіне арналған қорғасын ұнтақ жасау және түрлі құрылымдағы механизацияланған диірмен құрылғыларда агломератты масса жасауға кететін мен материалдар, шикізат және жартылай фабрикаттарды тарту;

      диірмен құрылғыны белгілі бір температураға дейін қыздыру;

      шикізаттар мен жартылай фабрикаттарды транспортерлік таспаның көмегімен берілген деңгейге дейін толтыру;

      барабанның айналу жылдамдығын реттеу;

      жинақтағыш тараға қорғасын ұнтағын жинау және тасымалдау;

      қызмет көрсететін жабдықты баптау;

      журналдағы жазбаларды жүргізу.

      817. Білуге тиіс:

      механизацияланған диірмен құрылғылар мен қызмет көрсететін жабдық құрылысын;

      жұмыс режимін;

      жабдықтарды баптау тәсілдерін;

      шикізат және жартылай фабрикат маркаларын.

29-параграф. Диірмен машинисі, 5-разряд

      818. Жұмыс сипаттамасы:

      аккумулятор өндірісіне арналған қорғасын ұнтақ жасау және автоматты диірмен құрылғыларда элемент өндірісінде агломератты масса жасауға кететін мен материалдар, шикізат және жартылай фабрикаттарды тарту.шикізат және жартылай фабрикаттарды кезең-кезеңімен толтырып отыру;

      құрылғыны жұмыс режиміне шығару;

      токты және айналу жылдамдығын бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      талдауға сынама алу;

      даяр ұнтақты конвейерге автоматты түрде жинау және тасымалдау;

      жабдық жұмысындағы ақаулықтарды айқындау және жою;

      технологиялық құжатнама жүргізу.

      819. Білуге тиіс:

      құрылғылар мен көтергіш көлік механизмдерінің конструкциясын;

      жабдық жұмысының режимін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      шикізат және жартылай фабрикаттардың қасиетін, құжатнама жүргізу қағидаларын.

30-параграф. Ерітінді және электролит дайындаушы, 2-разряд

      820. Жұмыс сипаттамасы:

      рецептілер бойынша екі компоненттік қоспаға дейін концентрацияланған қышқыл, ерітінді, құрамдас электролит, жалпы және арнайы тағайындалған электролитті паста дайындау;

      жұмыс процесінде қолданылатын жабдыққа қызмет көрсету, тазарту және шаю;

      технологиялық процестің орындалуын тіркеу журналын жүргізу.

      821. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың атауы және қызметін;

      бақылау-өлшеу аспабының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      қышқыл, сілті және де басқа заттар туралы негізгі мәліметтерді және олармен жұмыс істеу қағидаларын;

      операциялардың тәртібін және кезектілігін;

      олардың дайындығы мен сапасын айқындау тәсілдерін.

31-параграф. Ерітінді және электролит дайындаушы, 3-разряд

      822. Жұмыс сипаттамасы:

      рецептілер бойынша екеуден артық төрт компоненттік қоспаға дейін концентрацияланған қышқыл, ерітінді, құрамдас электролит, жалпы және арнайы тағайындалған электролитті паста дайындау;

      кезеңдік қолданылатын жабдықтарда ерітінділерді сүзгілеу, түзету және тұндыру;

      никель шала тотығы гидратын тұндыру процесін жүргізу. ерітінділерді арнайы берілген режим бойынша дайындау;

      электролиттерді түзету және регенерациялау;

      пасталарды қойылтуға арналған химикаттар мен өнімдердің берілген пропорцияда мөлшерлеу және оларды сыйымдылықтарға толтыру;

      талдауға сынама алу, артық сілтіні титрлеумен айқындау;

      жұмыс уақытында қолданылатын жабдыққа қызмет көрсету.

      823. Білуге тиіс:

      арнайы құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын және қолдану қағидатын;

      тұз, қышқыл, сілті және де басқа заттардың техникалық қызметін және қасиеттерін;

      оларды сақтау, тасымалдау қағидаларын және олардың сапасын айқындау тәсілдерін; мөлшерлеу, түзету және регенерациялау тәсілдерін;

      бейорганикалық химия негіздерін.

32-параграф. Ерітінді және электролит дайындаушы, 4-разряд

      824. Жұмыс сипаттамасы:

      рецептілер бойынша төртеуден асатын компоненттік қоспаға дейін концентрацияланған қышқыл, ерітінді, құрамдас электролит, жалпы және арнайы тағайындалған электролитті паста дайындау;

      кезеңдік қолданылатын жабдықтарда ерітінділерді сүзгілеу, түзету және тұндыру;

      күмісті тұндыру, айырып алу және кептіру;

      қышқыл мен сілтінің санын, және соған қажет реактивтерді концентрациялауды алдын ала есептеп бейтараптандыру;

      жабдықтарды баптау.

      825. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың конструктивтік ерекшеліктерін, бақылау-өлшеу және реттеу аспаптарының қызметін және пайдалану қағидаларын;

      түрлі материалдар мен химикаттардың қызметі мен қасиетін;

      металдың қорғау және декоративтік қабаттарының гальваникалық процестерін, талдау және есептеу жүргізу әдістемесін.

33-параграф. Ерітінді және электролит дайындаушы, 5-разряд

      826. Жұмыс сипаттамасы:

      көп компоненттік қосудың технологиялық процесіне сәйкес концентрацияланған қышқыл, ерітінді, құрамдас электролит, жалпы және арнайы тағайындалған электролитті паста дайындау;

      автоматика элементтері бар жартылай автоматтарда ерітінділерді сүзгілеу, түзету және тұндыру және регенерациялау;

      аспаптардың көрсеткіштерін қадағалау;

      үздіксіз сүзгілейтін сорғы тоңазыту агрегаттарының және автоматты құрылғылардың жұмысын бақылау;

      жабдықтарды баптау.

      827. Білуге тиіс:

      жартылай автоматтардың құрылысын, кинематикалық схемаларын және баптау қағидаларын;

      түрлі қолданылатын ерітінділерді сынау тәсілдерін;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, қызметін және пайдалану практикасын.

34-параграф. Кадмий тотықтандыру жөніндегі аппаратшы, 4-разряд

      828. Жұмыс сипаттамасы:

      металды кадмийді құрғату және тотықтандыру процесін кадмий тотығы ұнтағын алу мақсатында жүргізу, пеш жұмысы мен кадмийді тотықтандыру режимін аспаптар бойынша орнату және реттеу;

      аппараттарды толтыру кезінде компоненттерді мөлшерлеу, кейіннен таңбалай отырып тотықтандыру және тұндыру камераларынан кадмий тотығы ұнтағын түсіру;

      технологиялық процестің орындалуын тіркеу журналын жүргізу, даяр өнімді өлшеп орау.

      829. Білуге тиіс:

      кадмий тотығы ұнтағын алуға арналған құрылғылардың құрылысын, қызметін және баптау тәсілдерін;

      термобу құрылысын, қызметін және жұмыс істеу қағидатын, шикізат және даяр өнімге қойылатын талаптарды;

      оларды сақтау қағидаларын;

      металл тотығын алу процесін;

      металл химиясы және олардың тотықтары туралы негізгі мәліметтерді.

35-параграф. Қорғасын аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 1-разряд

      830. Жұмыс сипаттамасы:

      аккумуляторлар мен батареяларды құрастыруға дайындау;

      аккумуляторлардың қақпақтарын, элемент аралық бірікпелері мен басқа да ұсақ бөлшектерін құрастыру конвейерінің жұмыс орындарына қалап шығу.

      831. Білуге тиіс:

      аспаптарды және жай құрылғыларды пайдалану қағидаларын;

      құрастырылатын бөлшектердің қызметі мен жарамдылық белгілерін.

36-параграф. Қорғасын аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 2-разряд

      832. Жұмыс сипаттамасы:

      жекелеген жұмыс орындарында және конвейерлерде жартылай блоктарды, элементтер мен бірікпелерді моноблоктарға жинақтау, мастика құю жөніндегі жай құрастыру операцияларын орындау.

      833. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды, құралдар мен құрылғыларды қолдану қағидатын;

      аккумулятордың жиналатын блоктары мен батареяларының құрылысын;

      құрастырылатын бөлшектерге қойылатын талаптарды.

37-параграф. Қорғасын аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 3-разряд

      834. Жұмыс сипаттамасы:

      құрастыру процесінде арнайы аспаптарды, құрылғылар мен көлік тиегіш құрылғыларды пайдалана отырып орташа күрделіктегі түрлі құрастыру операцияларын қолмен орындау;

      бір позициялық жартылай автоматты құрылғыларда барлық үлгідегі батареяларды құрастыру жөніндегі құрастыру операцияларды орындау.

      835. Білуге тиіс:

      арнайы құрылғылар мен дәлме-дәл бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысы және қызметін;

      аккумуляторлар мен батареялардың шығарылатын үлгілерінің және оларға кіретін бөлшектерінің құрылысын;

      аккумулятордың әрбір үлгісінің қызметін;

      қызмет көрсетілетін құрылғылардың жекелеген тораптарының құрылысын;

      орнату автоматикасы және қолмен басқару режимінде орнату жұмысы туралы негізгі мәліметтерді;

      қызмет көрсетілетін машиналарда ақаулықтардың пайда болу себептері мен оларды жою тәсілдерін.

38-параграф. Қорғасын аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 4-разряд

      836. Жұмыс сипаттамасы:

      көп позициялы жартылай автоматты құрылғыларда түрлі үлгідегі батареяларды құрастыру жөніндегі құрастыру операцияларын орындау;

      қызмет көрсететін жабдық жұмысының технологиялық режимін реттеу;

      құрастыру құрылғыларының жұмыс режиміндегі ауытқулардың себептерін белгілеу және оларды жою.

      837. Білуге тиіс:

      аккумулятор батареяларын құрастыру жөніндегі жартылай автоматты жабдықтардың құрылысын және кинематикалық схемаларын;

      шектеулер мен отырғызуларды.

39-параграф. Қорғасын аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 5-разряд

      838. Жұмыс сипаттамасы:

      автоматты көп позициялы құрылғыларда түрлі үлгідегі батареяларды құрастыру жөніндегі құрастыру операцияларды орындау;

      элементтер мен құрылғыларды біріктірудің күрделі тәсімдерін пайдалана отырып батареялардың тәжірибелік үлгілерін жекелеген құрастыру және жиынтықтау;

      батареялардың түрлі үлгілерін құрастыруға қайта баптау кезінде автоматты құрылғылардың жұмыс режимін реттеу, жетілдіру және орнату және қол және автоматты басқару режимін өзгерту.

      839. Білуге тиіс:

      аккумулятор батареяларды құрастыру жөніндегі автоматты жабдықтардың құрылысын және кинематикалық схемасын;

      технологиялық параметрлерді реттеу қағидалары мен тәсілдерін және аккумуляторды құрастырудың барлық сатысын басқару режимін;

      қорғасын аккумуляторды құю технологиялары жөніндегі негізгі мәліметтерді.

40-параграф. Қорғасын аккумуляторлар өндірісіндегі аккумулятор пластиналарды автоклавшы кептіруші, 2-разряд

      840. Жұмыс сипаттамасы:

      шағын және орта мөлшердегі аккумуляторлық пластиналарды автоклавтарда немесе пісіру камераларында, тоннельді конвейер кептіргіштерде бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша бақылау ерекшеліктеріне сәйкес булау және кептіру;

      аккумуляторлық пластиналарды біліктеу;

      аккумуляторлық пластиналарды кептіру процесінде тоннельдік конвейерлік кептіргіштердегі ауаны қыздыру және айналу жүйесін басқару;

      аккумуляторлық пластиналарды автоклавтарға, бумен кептіру камераларына және тоннельді конвейерлік кептіргіштерге тиеу және түсіру;

      аккумуляторлық пластиналарды салқындатқыш камераларда салқындату процесін жүргізу. аккумуляторлық пластиналарды іріктеу және оларды үйінді етіп қалау.

      841. Білуге тиіс:

      автоклавтардың, бумен кептіру камералары мен тоннельді конвейерлік кептіргіштердің маңызды бөлшектерінің атаулары мен қызметі және қолдану қағидатын;

      ауаны электрмен қыздыруды басқару және ауа ағынын кептіргіштерде реттеу жүйесін, бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      шағын және орта мөлшердегі аккумуляторлық пластиналарды булау және кептірудің бақылау ерекшеліктерін, аккумулятор пластиналардың жарамдылық белгілерін;

      пластиналарды біліктеу қағидаларын.

41-параграф. Қорғасын аккумуляторлар өндірісіндегі аккумулятор пластиналарды автоклавшы кептіруші, 3-разряд

      842. Жұмыс сипаттамасы:

      үлкен мөлшердегі аккумуляторлық пластиналарды автоклавтарда немесе пісіру камераларында, тоннельді конвейер кептіргіштерде бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша булау және кептіру.құрғақтай зарядталған пластиналарды кептіргеннен кейін сіңдіру;

      бумен кептіру автоклавтары мен камераларында буды қыздыруға арналған бу тарату және желдеткіш жүйелер және агрегаттарды басқару;

      ауаны қыздыру жүйесін басқару және температуралық режимді тоннельді конвейерлік кептіргіштерде реттеу;

      автоклавтарды немесе бумен кептіру камераларын булау және салқындату.

      843. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы және баптау тәсілдерін;

      бу тарату құрылғыларын, қыздыру аспаптары мен желдеткіш жүйелерді басқару қағидаларын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, аккумуляторлық пластиналарды булау және кептіру режимдерін;

      автоклавтарды немесе бумен кептіру камераларын булау және салқындату қағидаларын;

      ауа температурасын кептіру аймағына қарай реттеу тәртібін;

      орындалатын жұмыс шегінде термодинамика теориясының негіздерін.

42-параграф. Қорғасын қорытпалары бұйымдарын құюшы, 3-разряд

      844. Жұмыс сипаттамасы:

      мыс қосымшалы борндарды, төлкелер мен элемент аралық бірікпелерді қолмен құю қалыптарында құю;

      қорғасын сүрмелік балқымаларды мөлшерлеу, тиеу және балқыту;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша температураны реттеу;

      қалыптарды сумен салқындату режимін құймалардың сыртқы түріне қарап айқындау;

      бөлшектерді тазарту, өлшеу және қалау;

      құю қалыптары мен қазандықтарды тазарту.

      845. Білуге тиіс:

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      қалыптарды жұмысқа дайындау тәсілдерін;

      өлшеу қағидаларын;

      даярланатын өнім талаптарын.

43-параграф. Қорғасын қорытпалары бұйымдарын құюшы, 4-разряд

      846. Жұмыс сипаттамасы:

      борндарды, төлкелер мен элемент аралық бірікпелерді аспалы автоматтарда құю;

      қорытпаларды құю қазандықтарына берілген деңгейге дейін пропорционалды тиеу;

      температуралық, сумен және ауамен салқындатуды және құйғыш қалыңдығын арнайы айлабұйымдардың көмегімен реттеу;

      бөлшектерді түсіру, сұрыптау және қалау;

      құю қалыптарын орнату, шешу және оларды суспензиямен жабу;

      жабдықтарды майлау.

      847. Білуге тиіс:

      арнайы құрылғылар мен автоматтарды қолдану қағидатын және қызмет көрсету қағидаларын;

      қорытпалардың құрамын;

      суспензия жағу қағидаларын;

      сұрыптау тәсілдерін.

44-параграф. Қорғасын қорытпалары бұйымдарын құюшы, 5-разряд

      848. Жұмыс сипаттамасы:

      барлық үлгідегі аккумуляторлардың ток бұрамаларын жартылай автоматты құрылғыларда және желілерде құю;

      жартылай автоматты құрылғыларды құюдың берілген режиміне баптау, жұмыс процесінде жабдықты реттеу;

      компоненттердің құрамы бойынша қорғасын қорытпасын толтыру және түзету;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштеріне сәйкес жабдық жұмысының температуралық режимдерін реттеу және бақылау;

      ақаулықты, жабдықтың жұмыс режимінен ауытқу себептерін белгілеу және оларды жою.

      849. Білуге тиіс:

      барлық үлгідегі аккумулятор ток бұрмалары құю жөніндегі құятын жартылай автомат құрылғылардың құрылысы мен кинематикалық схемаларын;

      арнайы құрылғылардың қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      қорғасын аккумуляторлардың құрылысы және қызметін.

45-параграф. Қорғасын қорытпаларын балқытушы, 3-разряд

      850. Жұмыс сипаттамасы:

      балқыту қазандықтарындағы қорғасын қалдықтарын балқыту процесін жүргізу;

      қазандыққа қалдықтарды электр тиегіштің көмегімен тиеу;

      балқытудың температуралық режимін реттеу;

      күйгенін алып тастау;

      даяр қорытпаларды металл қалыптарға құю;

      түптерін қалау, өлшеу және тасымалдау.

      851. Білуге тиіс:

      балқыту қазандығы мен қосалқы жабдықтардың құрылысы мен қолдану қағидатын;

      қолданылатын қорытпалардың құрамын;

      сынама алу қағидаларын;

      өлшеу, қалау және тасымалдау тәсілдерін.

46-параграф. Қорғасын қорытпаларын балқытушы, 4-разряд

      852. Жұмыс сипаттамасы:

      балқыту-қалпына келтіру қазандықтарындағы қорғасын қалдықтарынан жасалған қорғасын қорытпаларын балқыту және қалпына келтіру процесін жүргізу;

      пешке кокс, қорғасын қалдықтары мен жапсырмаларды тиеу;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша балқытудың температуралық режимін реттеу;

      электр транспортерге орнатылған даяр қорытпаны металл қалыптарға құю.

      853. Білуге тиіс:

      қалпына келтіру пештері мен тиегіш жабдықтардың құрылысы мен қолдану қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      пеш жұмысының режимін, қорытпадағы қорғасынның проценттік құрамын айқындау тәсілдерін.

47-параграф. Құрғақ (қорғасын аккумуляторларға арналған) массаны араластырушы, 2-разряд

      854. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті араластырушының басшылығымен қорғасын ұнтақ және басқа да компоненттерден құрғақ массаны араластыру, қорғасын аккумуляторлар өндірісіне арналған құрғақ масса және экспандерден паста дайындау;

      араластырғыштар мен механизмдерді басқару;

      жабдықты жұмысқа дайындау.

      855. Білуге тиіс:

      паста жасауға арналған араластырғыштарды және жабдықтардың маңызды бөлшектерінің атауын және қызметі және қолдану қағидаларын;

      қызмет көрсетілетін араластырғыштың қоректендіру құрылысы мен қызметін, компоненттерді мөлшерлеу тәсілдерін;

      қорғасын ұнтақтың, компоненттер мен пасталардың қызметін, қасиетін, сақтау және тасымалдау қағидаларын;

      жұмыс процесінде қолданылатын ащы қышқылдарды ұстау қағидаларын.

48-параграф. Құрғақ (қорғасын аккумуляторларға арналған) массаны араластырушы, 3-разряд

      856. Жұмыс сипаттамасы:

      қорғасын ұнтақ және басқа да компоненттерден құрғақ массаны араластыру, қорғасын аккумуляторлар өндірісіне арналған құрғақ масса және басқа да компоненттерден түрлі үлгідегі механизацияланған араластырғыштарда паста дайындау;

      транспортерлік таспалар арқылы белгілі бір мөлшерде компоненттерді толтыру;

      араластырғыштардың айналу жылдамдығын реттеу;

      паста жасауға арналған араластырғыш механизмдерді басқару;

      жабдықтарды жұмыс процесінде баптау.

      857. Білуге тиіс:

      паста жасауға және құрғақ массаны араластыруға арналған механизацияланған араластырғыштардың құрылысы және баптау тәсілдерін, орташа күрделіктегі бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын, паста рецептурасын;

      араластырғыштарға компоненттерді мөлшерлеу және толтыру тәсілдерін.

49-параграф. Құрғақ (қорғасын аккумуляторларға арналған) массаны араластырушы, 4-разряд

      858. Жұмыс сипаттамасы:

      қорғасын ұнтақ және басқа да компоненттерден құрғақ массаны араластыру, қорғасын аккумуляторлар өндірісіне арналған құрғақ масса және басқа да компоненттерден автоматты араластырғыштарда паста дайындау;

      шикізат және компоненттерді кезең-кезеңімен толтыру;

      құрылғыны жұмыс режиміне келтіру;

      бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштеріне орай токтың айналу жылдамдығын және токты реттеу;

      араластырылған компоненттерді автоматты түрде жинау және тасымалдау;

      жабдық жұмысындағы ақаулықтарды айқындау және жою.

      859. Білуге тиіс:

      көтергіш-көлік механизмдері мен құрылғылардың қызметі және қолдану қағидатын;

      автомат жұмыстарының режимін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      автоматтардағы ақаулықтардың түрлерін және баптау тәсілдерін.

      860. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

50-параграф. Механикалық немесе флотациялық кен байыту машинисі, 3-разряд

      861. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті машинистің басшылығымен темір кенін механикалық (гравитациялық) немесе флотациялық байыту;

      байыту агрегатын жұмысқа дайындау;

      шикізатты мөлшерлеу;

      жұмыс процесінде агрегаттың жекелеген механизмдері мен тораптарын реттеу және күрделі емес ағымдағы жөндеу жөніндегі жұмыс кешенін баптау және орындау.

      862. Білуге тиіс:

      темір кенін механикалық (гравитациялық) немесе флотациялық байыту агрегаттары негізгі механизмдерінің құрылысы мен баптау тәсілдерін, орташа күрделіктегі бақылау-өлшеу және реттегіш құралдардың құрылысын;

      шикізат, концентрат, аралық өнімдер, шламдардың негізгі техникалық шарттары мен қойылатын талаптарын;

      шикізат, концентрат және қалдықтарды сақтау қағидаларын;

      орындалатын жұмыс шеңберінде флотация негіздерін білу.

51-параграф. Механикалық немесе флотациялық кен байыту машинисі, 4-разряд

      863. Жұмыс сипаттамасы:

      темір кенін механикалық (гравитациялық) немесе флотациялық байыту;

      технологиялық режимді қамтамасыз етуге арналған байыту агрегаттарын баптау;

      орташа сынаманы іріктеу, байытылған кен сапасын тексеру;

      технологиялық процесстің барысы туралы есептік құжаттаманы жүргізу.

      864. Білуге тиіс:

      темір кенін механикалық (гравитациялық) немесе флотациялық байытуда қолданылатын түрлі аппараттар мен механизмдердің кинематикасы мен баптау тәсілдерін;

      күрделі және дәлме-дәл бақылау-өлшеу және реттегіш аспаптардың қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      шикізат пен материалдарды жұмыс процесінде бақылау және сынамалаудың негізгі әдістерін, темір кенін механикалық (гравитациялық) немесе флотациялық байытудың негізгі және қосалқы операциялардың теориялық технология негізін.

52-параграф. Ламельді аккумуляторлар мен элементтер электродшысы, 2-разряд

      865. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті электродшының басшылығымен роликті брикеттеу агрегаттарында түрлі үлгідегі аккумуляторлар мен элементтерге арналған ламельдер жасау;

      алтын аралас топырақты ламельді аккумулятор пластина дайындамаларын жинақтау;

      электродты пластина дайындамаларын кесу;

      түрлі ендіктегі белдіктерге бытыраңқы ламельдерді біріктіру және белдіктерді гофрлау;

      контактілі планкаларды пластиналарды пісіру;

      стаканшалар және дискілік аккумуляторлар үшін электродтар жасау.

      866. Білуге тиіс:

      роликті брикет агрегаттарының қызметі мен қолдану қағидатын, түрлі конструкциядағы гофрланған біліктер мен гильотинді қайшыларды, механикалық құрылғыларды және электродты пластиналар мен электродтарды құрастыруда қолданылатын механизмдерді қолдану және реттеу қағидатын, пісіру аппараттарының жұмыс істеу қағидаларын;

      ламельдерге, ламельді белдіктерге және электродтарға қойылатын техникалық талаптарды;

      шектеулер мен отырғызулар туралы негізгі мәліметтерді.

53-параграф. Ламельді аккумуляторлар мен элементтер электродшысы, 3-разряд

      867. Жұмыс сипаттамасы:

      роликті брикеттеу агрегаттарында түрлі үлгідегі аккумуляторлар мен элементтерге арналған ламельдер жасау;

      агрегат бункерін белсенді массамен кезеңімен толтыру;

      никельдегеннен кейін ламельді таспаны қайта орау;

      ламель таспа рулондарын агрегат бобиніне орнату;

      роликті брикеттеу агрегаттарын перфорацияланған панель таспамен толтыру;

      ламель, ламель электродты пластиналары мен электродтардың тәжірибелік үлгілерін жасау;

      жұмыс процесінде агрегаттарды баптау.

      868. Білуге тиіс:

      роликті брикеттеу агрегаттарының құрылысы және баптау тәсілдерін;

      арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану қағидаларын;

      өңделетін материалдардың негізгі қасиеттерін;

      шектеулер мен отырғызуларды.

54-параграф. Ламельді аккумуляторлар мен элементтер электродшысы, 4-разряд

      869. Жұмыс сипаттамасы:

      аккумуляторлар мен элемент ламельдерін роликті брикеттеу машиналарында жасау;

      роликті брикеттеу машинасының бункерін белсенді массамен толтыру.

      ламельдерді тегістеу;

      ламельді аккумуляторлар мен элементтер үшін электродты пластиналарды арнайы айлабұйымдар мен механизмдерді құрастыру;

      роликті брикеттеу машиналарын баптау және реттеу;

      машинаның жұмыс бөлшектерінің тозу дәрежесін айқындау, оларды ауыстыру және жекелеп қиыстыру.

      870. Білуге тиіс:

      бункер машиналардың құрылысы және баптау тәсілдерін, механизмдердің, құрылғылар мен дәлме-дәл, күрделі бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, қолдану қағидаларын;

      негізгі және қосымша материалдардың физикалық-химиялық қасиеттері мен қызметін;

      олардың сапасын айқындау әдістері мен оларға қойылатын техникалық талаптарды;

      жасалатын бұйымдарға қойылатын техникалық талаптарды

      және олардың сапасын бақылау тәсілдерін.

55-параграф. Ламельсіз аккумуляторлар мен элементтер электродшысы, 1-разряд

      871. Жұмыс сипаттамасы:

      электродтарды құрастыруға және конфигурациясы бойынша барынша қарапайым ток бұрмаларын ламельсіз аккумуляторлар үшін оларды қолмен оқшаулай отырып құрастыруға және оқшаулауға дайындау жөніндегі жұмыс кешенін сызбаларға сәйкес шаблон бойынша немесе арнайы құрылғылардың көмегімен орындау.

      872. Білуге тиіс:

      кеңінен таралған қарапайым құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын, өңделетін материалдардың атауын.

56-параграф. Ламельсіз аккумуляторлар мен элементтер электродшысы, 2-разряд

      873. Жұмыс сипаттамасы:

      ламельсіз аккумуляторларға және элементтерге арналған конфигурациясы бойынша күрделі пластиналы немесе өткізгішті ток бұрмаларын шаблон бойынша немесе арнайы айлабұйымдардың көмегімен жасау;

      екі тотықты қорғасын, амальгамирленген мырыш және басқа да белсенді қабатты түрлі металдардан жасалған жай электродтарды, сондай-ақ шыны матадан жасалған, күкірт қышқыл қорғасын, хлорлы литий тұздарымен сіңдірілген электродтар үшін дайындамалар мен бөлшектерді қалыптау;

      электродтарды тазарту;

      электродтарды карбонаттардан және хлоридтерден ультрадыбысты құрылғыда арылту;

      күміс жолақтарды автоматта кейіннен карточкаларға кесу (перфорациялау);

      электродтарға топырақ, эмаль, лак жағу;

      электрод дайындамаларына контактілі планкалар мен бұрмаларды пісіру;

      пісіру, орау және желімдеу жолымен капрон және басқа да сепарациямен ток бұрмаларын оқшаулау және электродтарды сепарирлеу.

      874. Білуге тиіс:

      сығымдағыштарды, гильотинді қайшыларды, нүктелік пісіру аппараттарын, муфталық пештерді қолдану қағидатын, электродтарды тазалау және шаю қағидаларын;

      орташа күрделіктегі бақылау-өлшеу аспаптарының және арнайы құрылғылардың қызметін және пайдалану қағидаларын;

      шикізат пен даяр бөлшектерге қойылатын талаптарды.

57-параграф. Ламельсіз аккумуляторлар мен элементтер электродшысы, 3-разряд

      875. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі үлгідегі аккумуляторлар мен элементтер үшін ұзындығы 800 милиметрге дейінгі және 1 милиметрден асатын қалыңдықтағы электродтар жасау;

      салмақ параметрлерін сақтай отырып, қолмен пастаның барлық түрлерін электродтарға жағу;

      электролит таблеткаларды ұнтақтардан ыстықтай күйі сығымдау;

      шыны матаны, никель торды дайындамаларға кесу, шаю, термоөңдеу және электролитті таблеткаларды жасауға дайындық жөніндегі басқа да жұмыстар;

      ілмелер мен таблеткаларды кептіру және ілмелеу;

      шыны мата және металл тордан жасалған дайындамаларды электр пештерінде күкірт қышқыл қорғасын, хром, литий тұздары ерітіндісінде сіңдіру;

      хлорлы күмісті пештерде балқыту арқылы күміс құйма алу. Электродтың ток жүргізетін бөлігін қалайылау;

      телу процесін жүргізу, сабындау және сабындалған пленканы бейтараптандыру;

      орташа күрделіктегі және күрделі электродтар мен түрлі материалдардан жасалған дайындамалар мен металдарды қорғасын екі тотығы, амальгамирленген мырыш қабаты және басқа да белсенді ұнтақтармен қалыптау;

      түсті металдардан жасалған жолақтарды роликтер аралық берілген ашық коэффициентпен перфорациялау;

      фольга электрод дайындамаларына никель суспензия жағу;

      сутек ортасындағы барлық мөлшердегі электрод негіздерін жентектеу және металл керамика негіздерін белсенді ерітінділерде сіңдіру;

      электродтарды винилпластпен жиектеу және оларды винилпласт жолақтарымен желімдеу жолымен сепарирлеу;

      анағұрлым жоғары білікті электродшының басшылығымен жартылай автоматтарда электролитті таблеткалар жасау процесін жүргізу. қызмет көрсететін жартылай автоматтарды баптау.

      876. Білуге тиіс:

      сутек атмосферасында, пульверизацияланған камера және кептіру шкафтарында, сіңдіру бұлаулары мен кристаллизаторларда электрод негіздерін жентектеуге арналған рейкалық қолмен сығымдағыштардың, сығымдағыш қалыптардың, пештердің құрылысын;

      орташа күрделіктегі арнайы пештерді, талдау таразылары мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      қызмет көрсетілетін жартылай автоматтарды қолдану қағидатын және баптау тәсілдерін;

      дайындамаларды сіңдіруге арналған компоненттерді даярлау қағидаларын;

      индикатор қағазды қолдану қағидаларын;

      тұздар мен гидрат ерітінділері туралы негізгі мәліметтерді.

58-параграф. Ламельсіз аккумуляторлар мен элементтер электродшысы, 4-разряд

      877. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі үлгідегі аккумуляторлар мен элементтер үшін ұзындығы 800 милиметрден асатын және 1 милиметрге дейінгі қалыңдықтағы электродтар жасау;

      салмақ параметрлерін сақтай отырып, қолмен пастаның барлық түрлерін электродтарға жағу;

      жартылай автоматты желілерде түрлі үлгідегі аккумуляторлар мен элемент электродтарын сығымдау;

      жартылай автоматтарда электродтар жасау;

      алдын ала қыздырылған хлорлы күмістен жасалған құймаларды илемдеу жолымен күміс таспа және бөлшектер алу;

      конфигурациясы және мөлшері бойынша әртүрлі электродтарда күмістің беткі қабатын қалпына келтіру;

      хлорлы күмістен жасалған дайындамаларды біліктерде перфорациялау және оларды тегістеу;

      хлорлы күмістен жасалған электродтарды диффузиялық пісіру;

      электродтардың тәжірибелік үлгілерін жасау;

      жартылай автоматтар электролитті таблеткалар жасау процесін жүргізу;

      электролитті дайындамаларға жағу;

      технологиялық процесте белгіленген температурада күкірт қышқыл қорғасын, хром, литий тұздары ерітіндісінде шыны мата және металл тордан жасалған дайындама таспаларын сіңдіру;

      компоненттерді тиеу кезінде мөлшерлеу;

      қызмет көрсетілетін жартылай автоматтарды баптау;

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды жөндеуге қатысу;

      технологиялық процессті ресімдеу журналын жүргізу;

      сепарацияның барлық түрлерінің үлкен мөлшердегі аккумуляторларына арналған электродтарды (пластиналарды) оқшаулау.

      878. Білуге тиіс:

      дайындамалар мен торларды, кептіру шкафтарды, электродтарды, айлабұйымдарды және басқа да жабдықтарды сығымдаудың жартылай автоматты желілерін кертуге арналған эксцентрикті және гидравликалық сығымдағыштардың, станоктардың құрылысын;

      жартылай автоматтарды қолдану принципі және баптау тәсілдерін, шыны мата және металл тордан жасалған дайындама таспаларын сіңдіруге арналған тұз ерітінділерін жасау рецептурасын;

      күрделі және дәлме-дәл бақылау-өлшеу аспаптарының қызметін және қолдану қағидаларын;

      электродтарды ұнтақ тәріздес және паста тәріздес белсенді массамен сығымдау қағидаларын;

      масса жұмысында қолданылатын сақтау мерзімі және қызметін.

59-параграф. Паста жағушы, 2-разряд

      879. Жұмыс сипаттамасы:

      электролит сіңдірілген картонның бетіне қарапайым конструкциялы арнайы құрылғылардың көмегімен немесе қолмен белгілі рецептура пасталарының тегіс қабатын жағу;

      картонға бұлауда электролит сіңдіру, картонның ісінуін және электролит және паста қосымшасы картон жаймасында айқындау;

      картонға сіңдіргеннен кейін артық электролиттен кептіру.

      880. Білуге тиіс:

      кеңінен таралған арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      картонға паста жағу процесін, картонға электролит сіңдіру тәсілдерін;

      қолданылатын материалдардың, электролиттер мен пасталардың негізгі қасиеттерін.

60-параграф. Паста жағушы, 3-разряд

      881. Жұмыс сипаттамасы:

      электролит сіңдірілген картонның бетін түрлі рецептурадағы пастаның тегіс қабатын арнайы жағу машиналармен жағу;

      бұйымның үлгісіне байланысты электролит және пасталардың рецептураларын іріктеу;

      паста жағуға арналған машинаны, пісіру қазандықтарын, сорғыларды басқару және пайдалану;

      паста жіберу және паста қабатының қалыңдығын реттеу.

      882. Білуге тиіс:

      машиналар мен қазандықтардың құрылысы және қолдану қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      түрлі электролиттердің қызметі және қасиетін, оларды сақтау қағидаларын;

      түрлі пасталар мен электролиттерді жасау жөніндегі операциялардың кезектілігін;

      паста сапасын айқындау әдістерін.

61-параграф. Паста жағушы, 4-разряд

      883. Жұмыс сипаттамасы:

      электролит сіңдірілген кабель қағаздың, картонның бетін түрлі рецептурадағы пастаның тегіс қабатын автоматика элементтерімен жартылай автоматты құрылғыларда жағу;

      жартылай автоматтарды басқару және қызмет көрсету;

      паста жіберу және паста қабатының, майлау, кесетін, салқындататын және гидравликалық торап қалыңдығын реттеу;

      үйінді және мөлшерлегіш біліктердің жылдамдығын іріктеу және синхрондау;

      кептіру камераларындағы температура режимін реттеу;

      паста қабатын есептеу;

      гель және пастаның тұтқырлығын өлшеуге арналған аспаптарға қызмет көрсету.

      884. Білуге тиіс:

      пастаның температуралық режимін;

      жартылай автоматтардың құрылысы мен баптау тәсілдерін;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының қызметі және пайдалану қағидаларын.

62-параграф. Паста қайнатушы, 2-разряд

      885. Жұмыс сипаттамасы:

      элемент пасталарын электрмен және бумен қыздырып қайнату;

      элементтерді арнайы кассеталарға орнату;

      пастаның деңгейін түзету және температуралық режимді сақтау;

      элемент пасталарын қайнату дайындығын сыртқы түріне қарай айқындау;

      элементтерді бұлаудан алу және салқындату және оларды кептіру үшін торларға орнату.

      886. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықты қолдану қағидатын;

      әмбебап құрылғылар мен орташа күрделіктегі аспаптардың қызметі және пайдалану қағидаларын;

      бұлаудың жұмыс температурасын және элемент пасталарын қайнатуға талап етілетін режимді.

63-параграф. Паста қайнатушы, 3-разряд

      887. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі конструкциядағы конвейерлік құрылғыларда элемент пасталарын қайнату;

      элементтерді арнайы кассеталарға қалау және пісіру құрылғыларына тиеу;

      су деңгейі мен температураны бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      агломераттардың ортасын дәлдеудің дұрыстығын тексеру;

      қайнату құрылғыларындағы ақаулықтарды анықтау және оларды жою.

      888. Білуге тиіс:

      конвейерлік құрылғылар мен арнайы құрылғылардың құрылысын және қолдану қағидатын, қайнатылатын пасталардың құрамы, қасиеті және қызметін;

      пастаны қайнатуға дейін және кейін элементтерге қойылатын талаптарды;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын.

64-параграф. Сепаратор жасаушы, 1-разряд

      889. Жұмыс сипаттамасы:

      оқшаулау материалдары мен ағаш шпоннан жасалған қарапайым конфигурациялы сепараторлар жасау;

      сепараттауды калибрлеу;

      түрлі үлгідегі аккумуляторларға арналған сепараторларды кесу, шабу, кесіп алу және кескіндеу;

      даяр сепараторларды тараға немесе платформаға қалау.

      890. Білуге тиіс:

      кесуге, шабуға, кесіп алуға және калибрлеуге арналған құрылғылар мен аспаптардың қызметін және пайдалану қағидаларын;

      сепараторларды қалау және сақтау қағидаларын;

      шикізат және жартылай фабрикаттарға қойылатын талаптарды.

      891. Жұмыс үлгілері:

      1) оқшаулау таяқшалары – кесу, калибрлеу;

      2) капрон мата – сепараторды шабу.

65-параграф. Сепаратор жасаушы, 2-разряд

      892. Жұмыс сипаттамасы:

      оқшаулау материалдары мен ағаш шпоннан жасалған орташа күрделіктегі сепараторлар жасау;

      сілтілерді, қышқыл, дымқылдағыштарды берілген пропорцияда мөлшерлеу және оларды сыйымдылықтарға салу;

      оқшаулау материалдары мен ағаш шпонды химиялық өңдеу;

      химиялық өңдеу кезінде ақаудың пайда болуының алдын алу және жою.

      893. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды, құрылғылар мен аспаптарды пайдалану қағидаты мен басқару жүйесін;

      қышқылдар мен сілтілердің технологиялық қызметін, оларды сақтау және тасымалдау қағидаларын;

      сепаратор түрлері, олардың қызметі, мөлшерлеу тәсілдерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын.

      894. Жұмыс үлгілері:

      1) капрон мата – химиялық өңдеу;

      2) ағаш шпон – сілтілеу.

66-параграф. Сепаратор жасаушы, 3-разряд

      895. Жұмыс сипаттамасы:

      оқшаулау материалдарынан жасалған күрделі конфигурациялы сепараторлар жасау;

      сығымдағыштар мен автоматтарда сепараторларды кескіндеу және біліктеу;

      сепаратордың күрделі контурын шабу, тұтқырлау және жону;

      сепараторларды сіңдіру ерітінділері мен массасын даярлау;

      шайырдың тұтқырлығы айқындау, ерітінділер мен массаны түзету.

      896. Білуге тиіс:

      машиналарды, сығымдағыштар мен автоматтарды пайдалану қағидатын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, ерітінді жасаудың рецептурасын;

      компоненттердің санын есептеу қағидаларын;

      қызмет көрсетілетін жабдықты баптау тәсілдерін.

      897. Жұмыс үлгілері:

      1) фторлы пропиленді мата - біліктеу;

      2) радийлі сепаратор – химиялық өңдеу.

67-параграф. Суспензия пісіруші, 2-разряд

      898. Жұмыс сипаттамасы:

      құю қалыптарының жұмыс беттерін жабуға арналған тығын және басқа да суспензияларды пісіру агрегаттарында пісіру;

      суспензияларды пісіруге арналған компоненттерді берілген рецептура бойынша мөлшерлеу, оларды пісіру агрегаттарына толтыру;

      температуралық режимді бақылау-өлшеу аспаптары бойынша реттеу;

      даяр суспензияны тараға құю.

      899. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың қызметі және құрылысын;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      негізгі компоненттер мен оларды толтыру кезектілігін.

68-параграф. Суспензия пісіруші, 3-разряд

      900. Жұмыс сипаттамасы:

      құю қалыптарының жұмыс беттерін жабуға арналған тығын және басқа да суспензияларды пісіру агрегаттарында пісіру;

      шар диірменде тығын суспензиясын белгілі бір мөлшерге дейін ұстау;

      реакторға компоненттердің рецептуралық санын өлшеу және толтыру;

      реакторды берілген технологиялық режиміне шығару;

      суспензияның даярлығын сыртқы түріне қарай айқындау.

      901. Білуге тиіс:

      реактор және шар диірмендердің қызметі және қолдану қағидатын;

      компоненттерді өлшеу және мөлшерлеу қағидаларын;

      компоненттердің физикалық-химиялық қасиеттері және суспензияның даярлығын айқындау тәсілдерін.

69-параграф. Сүзгі сығымдаушы, 2-разряд

      902. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті сүзгі сығымдаушының басшылығымен бақылау айрықшалықтарға сәйкес никель шала тотығы гидратын сығымдау;

      сүзгі сығымдағыш рамаларын ауыстыру;

      сүзгі сығымдағыш рамаларына төсем орнату және олардың тозуына қарай ауыстыру;

      сүзгі сығымдағыштарды кезеңімен тазалау;

      никель шала тотығы гидратын ұсақтау процесін жүргізу;

      технологиялық процестің орындалуын тіркеу журналын жүргізу.

      903. Білуге тиіс:

      сығымдалған массаны ұсақтауға арналған жоғары қысымдағы диафрагмалық және май сорғылардың, агрегаттардың сүзгі сығымдағыштарының маңызды бөлшектерінің атауын және қызметін және қолдану қағидатын, сүзгі сығымдағыштарды құрастыру және бөлшектеу, төсемдерді бекіту және шешу тәсілдерін, сүзгі сығымдағыштардан жасалған суспензиялардың ағып кетуін болдырмау жолдарын, бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын.

70-параграф. Сүзгі сығымдаушы, 3-разряд

      904. Жұмыс сипаттамасы:

      бақылау айрықшалықтарына сәйкес никель шала тотығы гидратын және басқа да суспензияларды сығымдау;

      түрлі құрылымдағы сүзгі сығымдағыштар мен ұсақтайтын машиналардың жұмыс режимдерін аспаптар арқылы белгілеу және реттеу;

      никель шала тотығы гидратын сығымдау және ұсақтау процесін жүргізетін кездегі ақаулықтарды жою, ұсақтау процесін қадағалау;

      жұмыс процесінде жабдықтарды баптау.

      905. Білуге тиіс:

      гидравликалық сүзгі сығымдағыштардың құрылысын және баптау тәсілдерін, бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      металл суспензияларын гидравликалық және механикалық қысқышты сүзгі сығымдағыштарда сүзгілеу және сығымдау жолдары мен қағидаларын;

      сығымдау процесінде қолданылатын материалдардың атауын, сұрпын және сүзгілеу қасиетін, олардың шығын нормасын.

71-параграф. Сүзгі сығымдаушы, 4-разряд

      906. Жұмыс сипаттамасы:

      арнайы әзірленген рецептілер бойынша темір және сілті ерітінділерін дайындау;

      бақылау ерекшеліктеріне сәйкес темір шала тотығы гидратын сүзгілеу, тұндыру және тотықтыру процесін жүргізу;

      химикаттарды берілген пропорцияда мөлшерлеу және оларды сыйымдылықтарға салу;

      талдауға сынама алу, артық сілтіні титрлеу арқылы айқындау;

      бақылау айрықшалықтарына сәйкес темір шала тотығы гидратын сығымдау;

      түрлі құрылымдағы сорғыларды, сүзгі сығымдағыштардың жұмыс режимін аспаптар арқылы тоқтату және реттеу;

      жұмыс процесінде жабдықты баптау және темір шала тотығы гидратын әзірлеудің технологиялық процесін жүргізуде ақаулықтарды жою.

      907. Білуге тиіс:

      түрлі конструкциялы темір шала тотығы гидратын, сорғыларды, сүзгі сығымдағыштарды тотықтыру және тұндыруға арналған бак реакторлардың құрылысын және баптау қағидаларын;

      дәлме-дәл және күрделі бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын, қызметін және пайдалану қағидаларын;

      тұздардың, қышқыл, сілтілердің технологиялық қызметі мен қасиеттерін, оларды сақтау қағидаларын;

      шикізатқа, жартылай фабрикаттар мен түпкілікті өнімдерге қойылатын техникалық шарттар мен талаптарды;

      темір шала тотығы гидратын гидравликалық және механикалық қысқышты сүзгі сығымдағыштарда сүзгілеу және сығымдау жолдары мен қағидаларын;

      орындалатын жұмыс шегінде бейорганикалық химия негіздерін.

72-параграф. Сынап-мырыш, магний және өзге де ток көздерінің құрастырушысы, 1-разряд

      908. Жұмыс сипаттамасы:

      сериялық өндіріс жағдайында сынап-мырыш элементтерді және магний батареялары секцияларын жинақтау және құрастыру жөніндегі жай операцияларды орындау;

      бөлшектер мен аспаптарды құрастыруға дайындау.

      909. Білуге тиіс:

      жұмыс процесінде пайдаланылатын жабдықтардың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының атауын, құрастыру операцияларының кезектілігін;

      жинақтайтын бөлшектердің қызметі мен жарамдылық белгілерін.

73-параграф. Сынап-мырыш, магний және басқа да ток көздерінің құрастырушысы, 2-разряд

      910. Жұмыс сипаттамасы:

      сериялық өндіріс жағдайында сынап-мырыш элементтерді және магний батареялары секцияларын жинақтау және құрастыру жөніндегі орташа күрделіктегі операцияларды орындау;

      ұсақ сериялық және жеке өндіріс жағдайында химиялық ток көздері элементтерін, секцияларын, блоктарын жинақтау және құрастыру жөніндегі жай операцияларды орындау;

      анағұрлым жоғары білікті құрастырушының басшылығымен ұсақ сериялық және жеке өндіріс жағдайында химиялық және физикалық ток көздері элементтерін, секцияларын, блоктарын жинақтау және құрастыру жөніндегі жай операцияларды орындау;

      анағұрлым жоғары білікті құрастырушының басшылығымен және тәжірибелік өндіріс жағдайында ұсақ сериялық және жеке өндіріс жағдайында химиялық және физикалық ток көздері элементтерін, секцияларын, блоктарын жинақтау және құрастыру жөніндегі жай операцияларды орындау.электродтарды, секцияларды сызба, принципиальды схемалар және нұсқаулықтар бойынша құрастыру;

      элементтерді геометриялық мөлшерлері бойынша іріктеу;

      полярлығын айқындау және қысқа тұйықталудың болмауын тексеру;

      компаундтарды, герметиктерді, еріткіштерді дайындау.

      911. Білуге тиіс:

      жұмыс процесінде қолданылатын жабдықтарды қолдану қағидатын және басқару қағидаларын, арнайы құрылғылардың, бақылау-өлшеу және реттейтін аспаптардың қызметі мен пайдалану қағидаларын, жинақтайтын бөлшектердің атауы және қызметін;

      жекелеген бөлшектердің өзара іс-әрекеті қағидатын және оларға қойылатын талаптарды.

74-параграф. Сынап-мырыш, магний және басқа да ток көздерінің құрастырушысы, 3-разряд

      912. Жұмыс сипаттамасы:

      ұсақ сериялық және жеке өндіріс жағдайында химиялық және физикалық ток көздерін (элементтерін, секцияларын, батареяларын мен қоректендіру жиынтықтарын) жинақтау және құрастыру жөніндегі орташа күрделіктегі операциялар мен сериялық өндіріс жағдайында сынап-мырыш элементтер мен магний батареяларын құрастыру жөніндегі күрделі операцияларды орындау;

      құрастыру операцияларын электрлік тәсімдер және сызбаларға сәйкес орындау;

      нүктелік дәнекерлеуді пайдалана отырып элементтерді құрастыру;

      оқшаулаудың, электр қозғайтын күштің, ток күшінің кедергісін тексеру;

      тәжірибелік өндіріс жағдайында физикалық және химиялық ток көздерін жинақтау және құрастыру жөніндегі жай операцияларды орындау;

      басқарушы техникалық материалдарға сәйкес сызбаларға, принципиальды тәсімдер бойынша электр монтаждау жұмыстарды жүргізу.

      913. Білуге тиіс:

      орташа күрделіктегі қолданылатын жабдықтардың, арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      қоректендіру және батарея элементтерін, секциялар, топтар, жиынтықтар жасау кезектілігін;

      монтаждау және принципиальды схемаларды;

      орындалатын жұмыс шегінде ток көздерін құрастыру және монтаждаудың технологиялық процестерін; кептіру, температура, дәнекерлеудің технологиялық режимдерін.

75-параграф. Сынап-мырыш, магний және өзге де ток көздерінің құрастырушысы, 4-разряд

      914. Жұмыс сипаттамасы:

      ұсақ сериялық және жеке өндіріс жағдайында химиялық ток көздерін, элементтерін, секцияларын, блоктарын жинақтау және құрастыру жөніндегі күрделі операцияларды (РЦ және магнийліктен басқа) орындау;

      сызбаларға сәйкес күрделі комилиметрутация тәсімдерімен қоректендіру батареяларын, жиынтықтарын құрастыру;

      тәжірибелік өндіріс жағдайында физикалық және химиялық ток көздерін жинақтау және құрастыру жөніндегі орташа күрделіктегі операцияларды орындау;

      батареяларды диффузионды ұзарту процесін жүргізу. түрлі тағайындалған диодтарды, штепсельді ажыратпаларды, триодтарды, датчиктерді монтаждау.

      915. Білуге тиіс:

      жұмыс процесінде қолданылатын жабдықтардың кинематикасын;

      әмбебап және арнайы құрылғылардың конструкциясын, күрделі және дәлме-дәл бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану қағидаларын;

      химиялық және физикалық ток көздерін жинақтау, құрастыру және монтаждау процесін, өткізгіштерден, түтікшелерден, кабель және шиналардан тұратын барлық мүмкін схемаларды әзірлеу тәсілдерін;

      батареяларды құрастыру, монтаждау немесе диффузионды ұзарту процесінде қолданылатын материалдардың, бөлшектер мен жартылай фабрикаттардың қызметі мен қасиеттерін;

      құрастыру мен монтаждаудың арнайы жағдайларын.

76-параграф. Сынап-мырыш, магний және басқа да ток көздерінің құрастырушысы, 5-разряд

      916. Жұмыс сипаттамасы:

      тәжірибелік өндіріс жағдайында химиялық ток көздерін жинақтау және құрастыру жөніндегі күрделі операцияларды (РЦ және магнийліктен басқа) орындау;

      жүктеу токтары, топтарды, блоктарды, монтаждау тәсімдерін орналастыру жөніндегі қажетті есептерді жүргізу;

      кез келген күрделіктегі принципиальды схемалар мен эскиздер бойынша батареяларды, қоректендіру жинақтарын құрастыру;

      электр монтаждау жұмыстарын жүргізе отырып физикалық ток көздері панельдерін құрастыру, диодты платалар мен диодты блоктарды дәнекерден ажырату;

      түрлі өлшеу аспаптары тәсімдерін сынамалау, ақауларды анықтау және оларды жою.

      917. Білуге тиіс:

      жұмыс процесінде қолданылатын жабдықтардың конструктивтік ерекшеліктері мен электр схемаларын;

      түрлі күрделі экспериментальды бұйымдарды эскиздер және күрделі принципиальды схемалар бойынша құрастыру әдістері мен тәсілдерін;

      қолданылатын желім, паста, суспензия, компаунд, герметик және басқа да материалдардың қасиеті және қызметін;

      жүктеме тогын есептеуді;

      жекелеген тораптар мен жалпы батареялардың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою тәртібін;

      орындалатын жұмыс шеңберінде электр техникасысы, оптика, радиотехника және электроника жөніндегі негізгі мәліметтерді.

77-параграф. Сынап-мырыш, магний және басқа да ток көздерінің құрастырушысы, 6-разряд

      918. Жұмыс сипаттамасы:

      тәжірибелік өндіріс жағдайында жекелеген химиялық және физикалық ток көздерін жинақтау және құрастыру жөніндегі магнийліктен басқа, күрделі операцияларды орындау;

      қол және автоматты құрылғыларда принципиальды схема бойынша сынама жүргізу, ақауларды анықтау және оларды жою тәсілдерін.

      919. Білуге тиіс:

      жекелеген химиялық және физикалық ток көздерін жинақтау және құрастыруда қолданылатын құрылғылардың конструктивтік ерекшеліктерін;

      ерекше күрделі бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      жартылай өткізгіштер мен электроника теориясы жөніндегі негізгі мәліметтерді;

      жекелеген ток көздерін құрастыру тәсілдерін;

      сынама жүргізу қағидаларын.

      920. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

78-параграф. Сынаушы-қалыптаушы, 2-разряд

      921. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті қалыптаушының басшылығымен қалыңдығы 2,2 миллиметрден асатын электродтарды, 1 килограмға дейін массадағы қорғасын аккумуляторлар, сілтілік аккумуляторлар мен элементтерді қалыптастыру, сынау немесе жаттықтыру процесін жүргізу;

      электродтарды қалыптағыш бұлауларға толтыру және оларға электролит құю;

      бұлау айнасына көбік жасайтын жапсырма жағу;

      дискілік аккумулятор батареясын жаттықтыру.

      922. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдық құрылысы мен қызметін, аккумулятор пластиналарының үлгілері мен полярлығын айқындау белгілерін;

      толтыру әдісін;

      электролитпен жұмыс істеу қағидаларын.

79-параграф. Сынаушы-қалыптаушы, 3-разряд

      923. Жұмыс сипаттамасы:

      қалыңдығы 2,2 миллиметрден асатын электродтарды, 1 килограмға дейінгі массадағы қорғасын аккумуляторлар, сілтілік аккумуляторлар мен элементтерді қалыптастыру, сынау немесе жаттықтыру процесін жүргізу;

      электродтарды қалыптастыру топтарына біріктіру және бұлауларға қалау;

      автоматты электролит беру;

      сыртына қарай электродтарды қалыптастыру процесінің аяқталуын және сапасын айқындау;

      қалыптастыру топтарын бөлшектеу;

      электродтарды белгілі бір қашықтықта ілу;

      оларды тоннельді конвейерлік кептіргіштерде кептіру;

      ақау себептерін және сыналатын үлгілердің дұрыс жұмыс істемеуін айқындау;

      сынау жүргізу үшін қажетті аспаптарды іріктеу және тексеру.

      924. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықты қолдану қағидатын және басқару қағидаларын, қалыптастыру топтарының құрылысы және орналасуын;

      кептіру әдістерін;

      сілті және қышқылдардың негізгі қасиеттерін;

      электродтардың жарамдылық белгілерін.

80-параграф. Сынаушы-қалыптаушы, 4-разряд

      925. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі қалыңдығы 1,9 миллиметрден 2,2 миллиметрге дейінгі электродтарды, 1 килограмнан 5 килограмға дейінгі массадағы қорғасын аккумуляторлар, сілтілік аккумуляторлар мен элементтерді қалыптастыру, сынау немесе жаттықтыру процесін жүргізу қалыптастыру бұлауларын конвейерлерге монтаждау және орнату;

      электродтарды қалыптастыру бұлауында дәнекерлеу әдісімен параллельді біріктіру;

      электр тізбегін құрастыру және ондағы болатын ақаулықтарды жою;

      қалыптастыру және кептіру процесін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша реттеу;

      қалыптастыру процесінің аяқталуын есептеу;

      қалыптастыру немесе элементтер мен батарея аккумуляторларын сынау учаскелерінде жұмыстың орындау сапасын тексеру;

      технологиялық құжаттаманы жүргізу.

      926. Білуге тиіс:

      бұлаулар мен электродтарды біріктірудің электрлік схемасын;

      бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      электр тізбектердегі ақаулықтарды жою әдістерін;

      ток күшін реттеу тәсілдерін;

      электр химиясы негіздерін;

      кептіру режимін;

      құжаттама жүргізу қағидаларын.

81-параграф. Сынаушы-қалыптаушы, 5-разряд

      927. Жұмыс сипаттамасы:

      қалыңдығы 1,9 миллиметрге дейінгі электродтарды, 5 килограмнан асатын массадағы қорғасын аккумуляторлар, күрделі сілтілік аккумуляторлар мен элементтерді қалыптастыру процесін жүргізу. топтарға қалыптастыру және жаттықтыруға арналған аккумуляторларды орнату;

      электр схемасын монтаждау;

      сумен салқындату жүйесін дайындау және реттеу;

      электролитті тығыздығы бойынша түзете отырып жаттықтырылатын зарядтау разрядтау циклін жүргізу;

      электролитті араластыру, аккумулятордағы су мен электролитті барлық циклда тартып алып немесе қосымша құйып отыру;

      вольтамперлік сипаттамаларды, электролит температурасын, тығыздығын кезеңімен алу және тіркеу;

      электрлік сынамаларға топтарды дайындау.

      928. Білуге тиіс:

      аккумуляторларды жаттықтыру әдістерін;

      бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      температуралық процесс режимін;

      электр схемаларын монтаждау тәсілдерін;

      сумен салқындату жүйесін дайындау және қызмет көрсету қағидаларын.

82-параграф. Сілтілік аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 1-разряд

      929. Жұмыс сипаттамасы:

      слесарлық қиыстыра отырып, түрлі үлгілік аккумуляторлар мен элементтердің жекелеген күрделі емес тораптарды және жекелеген бөлшектерді құрастыру.

      930. Білуге тиіс:

      жұмыс процесінде қолданылатын механизмдер мен құрылғылар туралы негізгі мәліметтерді;

      жұмыс қол аспабының қызметі мен қолданылуын;

      өңделетін материалдардың механикалық қасиеті туралы қарапайым мәліметтерді;

      өңделетін тораптар мен бөлшектердің атауы және қызметін.

      931. Жұмыс үлгілері:

      1) блоктар - жартылай блоктардан құрастыру және түзету;

      2) бұрандалар – борнға бұрау;

      3) түптері мен қақпақтары – ыдыстарға кірістіру;

      4) аккумулятор қақпақтары – құрастыру;

      5) ыдыстар – тазарту, түзету және таңбалау.

83-параграф. Сілтілік аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 2-разряд

      932. Жұмыс сипаттамасы:

      аккумуляторлар мен элементтердің тораптары мен блоктарын құрастыру немесе түрлі үлгідегі аккумуляторлар мен элементтердің құрастыру жөніндегі орташа күрделіктегі операцияларды орындау;

      схема бойынша күрделі емес батареяларды құрастыру;

      жетекті аккумулятор блоктарды кешенді құрастыру, дискілік аккумуляторларды түпкілікті құрастыру, герметикалау процесін жүргізу;

      аккумуляторларды, элементтер мен батареяларды операциялық құрастыруды жүргізу жөніндегі слесарлық-құрастыру жұмыстарын орындаудың негізгі тәсілдері мен жолдарын.

      933. Білуге тиіс:

      қосалқы жабдықтарды және слесарлық-құрастыру құрылғыларын қолдану қағидатын және басқару қағидаларын; бақылау-өлшеу аспаптары немесе құралдарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      шектеулер мен отырғызулар туралы негізгі мәліметтерді;

      құрастыру жұмыстарын орындаудың кезектілігін, аккумулятор, элемент және батарея тораптарының қызметі мен қолдану қағидатын;

      слесарлық құрастыру және дәнекерлеу жұмыстарын конвейерде және жеке жұмыс орындарында орындау жолдарын, жиналатын тораптардың сыртқы белгілеріне қарай сапасын айқындау және ақауларды жиналатын тораптарда түзету тәртібін.

      934. Жұмыс үлгілері:

      1) аккумулятор батареялар – операциялық құрастыру;

      2) салмағы 7 килограмға дейінгі блоктар – ыдыстарға қолмен сығымдау;

      3) электродтарының саны беске дейінгі шағын габаритті аккумулятор блоктар – жинақтау және алғашқы құрастыру;

      4) бұрамалар – дәнекерлеу;

      5) ұштамалар мен штепсельді ажыратқыштар – дәнекерлеу;

      6) эбонитті оқшаулау таяқшалары – блоктарға қондырма.

84-параграф. Сілтілік аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 3-разряд

      935. Жұмыс сипаттамасы:

      ток бұрамалары шықпаларын борндарға дәнекерлей отырып, түрлі үлгідегі аккумуляторлар мен элементтерді толықтай күрделі құрастыру және герметизациялау;

      аккумуляторлар мен элементтердің бөлшектерін жетілдіру және құрастыру кезінде түрлі слесарлық операцияларды (егеулеу, ию, дәнекерлеу, бұрғылау) орындау;

      орташа күрделіктегі схема бойынша батареяларды құрастыру.

      936. Білуге тиіс:

      арнайы және әмбебап құрылғылардың, слесарлық құрастыру және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      шектеулер мен отырғызуларды;

      аккумуляторларды, элементтер мен батареяларды құрастыру қағидаларын және жолдарын;

      орындалатын жұмыстарға қойылатын техникалық талаптарды;

      түрлі слесарлық құрастыру жұмыстарын құрастыру конвейерінде және дербес жұмыс орындарында орындаудың негізгі тәсілдері мен жолдарын;

      құрастыруға түсетін бөлшектерді өңдеу сапасын бақылау тәсілдері мен жиналатын тораптардың жұмысында табылған ақауларды түзету тәртібін.

      937. Жұмыс үлгілері:

      1) шағын габаритті аккумуляторлар - толықтай құрастыру, дәнекерлеу және герметизациялау;

      2) шағын габаритті батареялар - орташа күрделіктегі тәсім бойынша құрастыру;

      3) салмағы 7 килограмнан асатын блоктар – ыдыстарға қолмен сығымдау;

      4) электродтарының саны бестен асатын шағын габаритті аккумулятор блоктар - жинақтау және алғашқы құрастыру.

85-параграф. Сілтілік аккумуляторлар мен батареяларды құрастыруші, 4-разряд

      938. Жұмыс сипаттамасы:

      аккумуляторлар мен элементтердің тәжірибелік үлгілерінің бөлшектерін қиыстырып, жетілдіріп, дәнекерлеп және пісіріп дербес құрастыру және жинақтау;

      біріктірудің күрделі тәсімдерімен аккумуляторлық батарея элементтерін құрастыру және монтаждау;

      құрастыру технологиясының оңтайлы технологиясын айқындау және орнату;

      аккумулятор, элемент және батарея мөлшері параметрлерін сынағаннан кейін талап етілетін мөлшерге дейін жетілдіру.

      939. Білуге тиіс:

      жауапты слесарлық құрастыру және монтаждау жұмыстарын орындау тәсілдері мен жолдарын, аккумулятор, элементтер мен батареялардың барлық үлгілерін құрастыру қағиадтын;

      жекелеген тораптар мен батареялардың жалпы жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою тәртібін;

      аккумуляторлық батареяларды біріктірудің электрлік схемаларын;

      шектеу мен отырғызу жүйесін, орындалатын жұмыс шегінде электр техникасы және электр химиясы негіздерін.

      940. Жұмыс үлгілері:

      аккумулятор батареялар – толықтай құрастыру және монтаждау.

86-параграф. Сілтілік аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы, 5-разряд

      941. Жұмыс сипаттамасы:

      тез әсер ететін эпоксидті компаундарды, желімдерді, герметиктерді пайдалана отырып күрделі сызбалар мен эскиздер бойынша тәжірибелік үлгілер мен макеттерді қоса отырып, ерекше күрделі аккумуляторлар, элементтер мен батареяларды толықтай құрастыру және монтаждау;

      субминиатюралықты қоса алғанда, штепсельді ажыратқыштарды батареялардың электр бірікпелерінің барлық тәсімдерін дәнекерлеу режимдері бойынша ерекше техникалық талапты электр қыздыру элементтерінің, температуралық реле, шағын габаритті реле пиротехникалық торап контактілерін дәнекерден алу;

      арнайы батареялардың гидравликалық түрлі тораптарын монтаждау;

      стандартты емес автоматты технологиялық жабдықтарды пайдалана отырып, техникалық құжаттама тала ететін мөлшерге дейінгі қажет дәлдікте батареяларға полимер құю;

      артық қысым және қарсы қысым берерде батарея бірікпелерінің электр тәсімдерін түрлі өлшеу аспаптары мен гидравликалық тораптарымен тексеру;

      ақауларды анықтау және оларды жою.

      942. Білуге тиіс:

      эскиздер мен құрастыру сызбалары бойынша ерекше күрделі аккумуляторлар, элементтер мен батареяларды құрастыру және монтаждау әдістері, жолдарын;

      пиротехникалық құралдармен жұмыс істеу тәсілдері мен жолдарын;

      гидравликалық батарея жүйесін пиротехникалық тораптармен, қыздыру элементтерімен, термореле, атқарғыш реле және батареялармен жалпы тексеру кезіндегі жұмыс қағидалары мен тәртібін.

      943. Жұмыс үлгілері:

      1) пиротехникалық блоктар – дәнекерден алу;

      2) электрмен қыздыру жүйелері – монтаждау.

87-параграф. Ток көздерін сынаушы, 3-разряд

      944. Жұмыс сипаттамасы:

      әсер ететін жүйесіз арнайы тағайындалған аккумуляторлардан немесе элементтерден тұратын және екі жүктеу тізбегі бар қажет болған жағдайда кейіннен бөлшектенетін ток көздерін сынау;

      тұрмысқа арналған ток көздерін сынау.

      945. Білуге тиіс:

      сыналатын ток көздерінің құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      қолданылатын сынау жабдықтарын қолдану қағидатын;

      құрылысын және жұмысын;

      ток көздерін сынау және сынау нәтижелерін өңдеу әдістемесін; орындалатын жұмыс шегінде электр техникасы негіздерін.

88-параграф. Ток көздерін сынаушы, 4-разряд

      946. Жұмыс сипаттамасы:

      екі жүктеу тізбегі арнайы тағайындалған аккумуляторлардан немесе элементтерден тұратын және әсер ететін немесе электрмен қыздыру жүйесі, екі жүктеу тізбегі бар ток көздерін сынау;

      сынау жабдықтарын іріктеу және қолдану;

      ток көздерін сынауға арналған үлгілік схема элементтерін есептеу;

      қажетті техникалық құжаттаманы жүргізу.

      947. Білуге тиіс:

      сыналатын ток көздерінің құрылысын және қолдану қағидатын;

      қолданылатын сынау жабдықтарының құрылысын және байланыстыру схемаларын;

      сынау нәтижелерін өңдеу әдістемесін;

      орындалатын жұмыс шегінде электр техникасы және техника негіздерін.

89-параграф. Ток көздерін сынаушы, 5-разряд

      948. Жұмыс сипаттамасы:

      екі жүктеу тізбегі арнайы тағайындалған аккумуляторлардан немесе элементтерден тұратын және әсер ететін немесе электрмен қыздыру жүйесі, екі жүктеу тізбегі бар ток көздерін сынау және сынаудың көп компонентті режимі;

      сынау құралдарының жұмыс істеуін тексеру және оларды жұмыс режиміне теңшеу;

      ток көздерін сынаудың үлгілік схемаларын есептеу.

      949. Білуге тиіс:

      сыналатын ток көздерінің конструкциясын;

      сынау құралдарын қолдану қағидатын және пайдалануды;

      ток көздерін сынау және сынау процесінде алынатын ақпаратты өңдеу әдістемесін;

      орындалатын жұмыс шегіндегі электроника және өлшеу техникасы негіздерін.

90-параграф. Ток көздерін сынаушы, 6-разряд

      950. Жұмыс сипаттамасы:

      әсер ететін және көп компонентті сынау режимінде жүйелі тәжірибелік және экспериментальды ток көздерін сынау;

      сынау жабдық кешенін басқару;

      сынау процесінде алынған ақпаратты өңдеу;

      төмендеу білікті сынаушыны басқару.

      951. Білуге тиіс:

      тәжірибелік және экспериментальды ток көздерініңконструкциясын;

      тәжірибелік және экспериментальды ток көздерін сынауда қолданылатын құрылғылардың конструкциялық ерекшеліктерін, ток көздерін сынау және бақылау әдістерін;

      орындалатын жұмыс шегінде өлшеу және электронды есептеу техниканы қолдану қағидатын.

      952. Техникалық және кәсіптік (орта кәсіптік) білім талап етіледі.

91-параграф. Шайыр құюшы, 1-разряд

      953. Жұмыс сипаттамасы:

      металл шөміштің көмегімен конвейерлерде немесе жұмыс үстелдерінде берілген температурада элементтер мен батареяларға түрлі рецептурадағы және түрлі балқытылған шайыр құю;

      шайырды электр бұлауларында берілген температураға дейін қыздыру;

      элементтер мен батареяларды шайыр құюға дайындау;

      элементтер мен батареялардағы шайырдың берілген деңгейін сақтау;

      батареяларды ағып кеткен шайырдан тазарту.

      954. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      кеңінен таратылған құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметін және пайдалану қағидаларын;

      элементтер мен батареяларды құюға дайындау қағидаларын, құйылған шайырлардың қызметі мен температуралық режимін;

      элементтер мен батареяларға құю кезектілігін.

92-параграф. Шайыр құюшы, 2-разряд

      955. Жұмыс сипаттамасы:

      элементтер мен батареяларға шайыр өлшегіштер мен басқа да арнайы шайыр құятын түрлі құрылымдағы құрылғылардың көмегімен технологияда берілген температурада түрлі рецептурадағы және қызметтегі балқытылған шайыр құю;

      шайыр өлшегіштер мен басқа да шайыр құятын құрылғыларды технологиялық режим бойынша іске қосу, реттеу және тоқтату;

      элементтер мен батареяларды құюға арналған шайырдың жарамдылығын айқындау;

      электрмен қыздырылатын қазандықтар мен бұлауларда шайырды қыздырудың температуралық режимін сақтау;

      құйылған батареялардың жарамдылығын сыртына қарай айқындау.

      956. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықты қолдану қағидатын және басқару жүйесін;

      бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      элементтер мен батареялардағы құю шайырларының қызметін.

93-параграф. Шайыр құюшы, 3-разряд

      957. Жұмыс сипаттамасы:

      элементтер мен батареяларға технологияда берілген температурада автоматика элементтері бар жартылай автоматты желілерде түрлі рецептурадағы және қызметтегі балқытылған шайыр құю;

      жартылай автоматты желілерді іске қосу және тоқтату;

      циклограмилиметраны құюдың берілген режиміне орнату;

      шайырдың температуралық режимін, қысымды, жіберу және мөлшерлеуді реттеу;

      мөлшерлейтін құрылғыларды басқару;

      циклограмилиметра жұмысындағы ақаулықтарды айқындау және жою;

      құйылған батареялардың жарамдылығын сыртқы түріне қарай айқындау;

      жабдықты баптау.

      958. Білуге тиіс:

      циклограмдарды, температуралық режимді, шайыр көлімен берілетін өлшегіш арқылы реттеу қағидаларын;

      өлшенетін материалдардың орташа сынамасын алу қағидаларын;

      технологиялық журналдағы жазбаны жүргізуді;

      жабдықты баптау тәсілдерін.

94-параграф. Шприцовшы, 2-разряд

      959. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті шприцовшының басшылығымен полихлорвинилді түтік пластикатынан шприц-сығымдағышта тарту, орау және кесу машиналарын іске қосуға дайындау;

      түтікшелерді элементтің үлгілеріне байланысты мөлшерлерін орнату және кесу. полихлорвинилді түтікшенің сору, орау және кесу білкелкілігін қадағалау;

      полихлорвинилді түтікшенің жарамдылығын сыртына қарап айқындау;

      полихлорвинилді түтікшелерді бухталарға байлау;

      шприц-сығымдағыштарды жөндеуге және баптауға қатысу.

      960. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың маңызды бөлшектерінің атауы және қызметін және қолдану қағидатын;

      әмбебап және арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      даяр өнімдердің сапасына қойылатын талаптарды.

95-параграф. Шприцовшы, 4-разряд

      961. Жұмыс сипаттамасы:

      галетті элементтер үшін шприцтеу әдісімен түрлі құрылымдағы шприц сығымдағыштарда температуралық режимге сәйкес полихлорвинилді түтікше пластикатынан жасау;

      шприц сығымдағыштар мен компрессорлық құрылғыларды іске қосуға дайындау;

      шприц сығымдағышты баптау, пластикат, ауа және су беруді реттеу;

      шприц сығымдағыштың матрица, қалпағы және цилиндрін электрмен қыздыру температурасын ұстап отыру;

      өлшеу аспаптарының көмегімен сырма қалыңдығы мен диаметрі бойынша полихлорвинилді түтікшенің сапасын айқындау.

      962. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысын, кинематикалық схемалары мен баптау және реттеу қағидаларын;

      арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      полихлорвинилді материалдар жасау процесі мен температуралық режимін;

      элементтердің түрлі үлгілеріне арналған қалыңдық және диаметр бойынша пленкалардың өлшемдерін;

      қолданылатын пластикаттың қызметі мен сұрыптылығын.

96-параграф. Электродтар мен элементтерді сығымдаушы, 2-разряд

      963. Жұмыс сипаттамасы:

      жоғарырақ білікті сығымдаушының басшылығымен сынап тотығынан тұратын электродтарды сығымдау;

      жартылай элементтерді қолмен және гидравликалық сығымдағыштарда суықтай және ыстықтай сығымдау;

      электродтарды сығымдауға арналған сығымдау ұнтағы топсасын дайындау;

      сығымдалған электродтар мен жартылай элементтердің жарамдылығын сыртқы түріне және мөлшеріне қарай айқындау.

      964. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың маңызды бөлшектерінің қызметін және қолдану қағидатын;

      кеңінен таралған қызмет көрсетілетін әмбебап және арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметін;

      шектеулер мен отырғызулар туралы негізгі мәліметтерді;

      электродтар мен жартылай элементтерді сығымдау және жасау қағидаларын;

      сығымдау режимдерін;

      қолданылатын материалдардың негізгі қасиеттерін.

97-параграф. Электродтар мен элементтерді сығымдаушы, 3-разряд

      965. Жұмыс сипаттамасы:

      сынап тотығынан тұратын электродтарды сығымдау;

      ішкі қабаты және астары бар термоэлементтерді қолмен және гидравликалық сығымдағышта суықтай және ыстықтай сығымдау;

      астарын пуансондарға дәл орната отырып сығымдағыш қалыптарды құрастыру;

      термоэлементтердің берілген габариттерін қамтамасыз ету және тексеру.

      966. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысын және баптау және реттеу тәсілдерін;

      сығымдағыш қалыптарды құрастыру қағидаларын;

      орташа күрделіктегі әмбебап және арнайы құрылғыларды, аспаптар мен құралдарды қолдану қағидаларын, шектеулер мен отырғызуларды;

      сынап тотығы және термоэлементтерден тұратын электродтарды сығымдау процесін, сығымдау ұнтақтарының құрамы мен қасиетін.

98-параграф. Электродтар мен элементтерді сығымдаушы, 4-разряд

      967. Жұмыс сипаттамасы:

      комилиметрутациялық қабатты, ауыспалы қабаты, астары бар каскадты термоэлементтерді қолмен және гидравликалық сығымдағыштарда суықтай сығымдау;

      сығымдағыш қалыптарды, астарларын дайындау, сығымдау ұнтақтарының топсасын сығым қалыптарда тегістеу;

      сығымдау режимін сақтау;

      сығымдалған термоэлементтердің астарын кесу және тазарту.

      968. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың кинематикасын;

      күрделі және дәлме-дәл бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдардың қызметі және пайдалану қағидаларын, әмбебап және арнайы құрылғылардың құрылысын; шектеулер мен отырғызулар жүйесін;

      термоэлементтерді сығымдау процесін;

      сығымдау ұнтағының физикалық-химиялық және термоэлектрлік қасиеттерін және оларды сығым қалыптарға құю кезектілігін.

99-параграф. Электрөткізгіш қабат әзірлеуші, 2-разряд

      969. Жұмыс сипаттамасы:

      барлық үлгідегі ток көздерінің электр өткізгіш қабатын екі білікті біліктерде компоненттерін араластыру жолымен әзірлеу;

      электрөткізгіш төсемді мырышқа екі білікті біліктерде уақыт, температура технологиялық параметрлеріне сәйкес каландирлеу және домалату;

      төсемді мырыш жайманың өлшеміне қарай қолмен пішу;

      мырыш жаймалардың бетіне желім жағу;

      даяр өнімді стеллаждарға қалау;

      электрөткізгіш қабаттың сапасын сыртқы түріне қарай айқындау;

      екі білікті білікшені басқару, тазалау және майлау.

      970. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың маңызды бөлшектерінің атауы және қызметін және қолдану қағидатын;

      орташа күрделіктегі арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      мырыш жаймаға электр өткізгіш қабат жағу тәсілдерін;

      электрөткізгіш қабаттың қызметін.

100-параграф. Электр өткізгіш қабат әзірлеуші, 3-разряд

      971. Жұмыс сипаттамасы:

      ток көздерінің барлық үлгілері үшін электр өткізгіш қабатын графит және күйе қоса отырып бутил каучук немесе полиизобутиленді араластыру арқылы екі білікті араластырғышта әзірлеу;

      материалдарды өлшеу және оларды белгілі бір қатынаста екі білікті араластырғыштарға салу;

      электр өткізгіш қабатты түсіру және сақтау;

      каландирлеуге қажетті мөлшерлері бойынша электр өткізгіш қабатты пішу;

      даяр массаның сапасын тығыздығы және араласуының біркелкілігі бойынша айқындау;

      агрегаттардың жұмысындағы ақаулықтарды айқындау және жою;

      агрегаттардың ағымдағы жөндеуіне қатысу.

      972. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысын және баптау тәсілдерін, арнайы құрылғылардың, аспаптардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      түрлі таразыларды пайдалану қағидаларын;

      қолданылатын материалдардың негізгі қасиеттерін, компоненттерді араластыру рецептурасы мен процесін (режимін).

101-параграф. Электр өткізгіш қабат жағушы, 3-разряд

      973. Жұмыс сипаттамасы:

      галет элементтердің теріс электродын жасау үшін мырыш жаймаға тегіс қабатты белгілі температурада қолмен электр өткізгіш масса жағу;

      электр өткізгіш қабатты белгілі бір қалыңдыққа дейін тегістеу;

      графитті қабатты кейіннен кептіре отырып жылжыту;

      жағылған және тегістелген қабаттың сапасын сыртқы түріне қарай айқындау және қабатты қалыңдығы бойынша және электр кедергісіне тиісті аспаптармен тексеру;

      жұмыс плиталары және бұлауларының температурасын реттеу.

      974. Білуге тиіс:

      қыздыру плиталары және электр бұлаулардың құрылысы мен қолдану қағидатын;

      арнайы құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану қағидаларын;

      электр өткізгіш масса жағу тәсілдері мен электрөткізгіш қабатты жылжыту тәсілдерін;

      электрөткізгіш қабаттың қызметін.

102-параграф. Электр өткізгіш қабат жағушы, 4-разряд

      975. Жұмыс сипаттамасы:

      галет элементтердің теріс электродын жасау үшін мырыш жаймаға тегіс қабатты белгілі температурада жартылай автоматты сығымдағыштарда электрөткізгіш масса жағу;

      жартылай автоматты сығымдағышты электрөткізгіш массамен толтыру;

      электрөткізгіш массаның тегіс жағылуын бақылау;

      электрөткізгіш қабатты сығымдау;

      даяр электрөткізгіш қабатты техникалық параметрлерге сәйкестігін тексеру;

      жартылай автоматты сығымдағыштарды жұмыс процесінде баптау.

      976. Білуге тиіс:

      жартылай автоматты сығымдағыштардың құрылысын мен қолдану қағидатын және оларды баптау тәсілдерін, электр аспаптарының ақаулық түрлерін, электрөткізгіш қабаттың қызметін;

      электрөткізгіш қабаттың техникалық параметрлерін;

      электрөткізгіш масса қасиеттерін.

103-параграф. Элемент өндірісі автоматтарын баптаушы, 2-разряд

      977. Жұмыс сипаттамасы:

      анағұрлым жоғары білікті баптаушының басшылығымен жай конструкциядағы автоматтар немесе жартылай автоматтардың барлық тораптарының жұмысын: ток бұрамаларын тазарту, жұлдызшалардың, шайбалардың тұнуын, пленканы сақиналарға кесуді қадағалау және оларды талап етілетін жұмыс режиміне баптау.

      978. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың негізгі бөлшектерінің атаулары мен қызметі және қолдану қағидатын;

      пышақ және тірек орнату қағидаларын;

      бақылау-өлшеу және слесарьлық аспаптардың қызметі және пайдалану қағидаларын;

      шектеулер мен отырғызулар туралы негізгі мәліметтерді;

      қолданылатын материалдардың атауы және қызметін.

104-параграф. Элемент өндірісі автоматтарын баптаушы, 3-разряд

      979. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі: ине дәнекерлеу автоматы, агломерат байлау, оқшаулау машинасын, қақпақтарын пленка элементтерімен толтыру автоматтарын немесе жартылай автоматтарды баптау;

      автоматтар немесе жартылай автоматтардың барлық тораптарының жай-күйін қадағалау және оларды жұмыс режиміне баптау;

      қызмет көрсететін жабдықта істейтін жұмысшыларға нұсқау беру;

      автоматтың немесе жартылай автоматтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және олардың алдын алу және жою шараларын қабылдау;

      қызмет көрсетілетін автоматтар мен жартылай автоматтарды ағымдағы жөндеуге қатысу.

      980. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін автоматтардың немесе жартылай автоматтардың құрылысы және баптау қағидаларын;

      орташа күрделіктегі аспаптардың, құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      шектеулер мен отырғызуларды;

      автоматта немесе жартылай автоматта орындалатын операциялардың кезектілігін, өңделетін материалдардың негізгі қасиеттерін және оларға қойылатын талаптарды.

105-параграф. Элемент өндірісі автоматтарын баптаушы, 4-разряд

      981. Жұмыс сипаттамасы:

      элементтерді пленкамен сору автоматтары, элементтер мен құрғақ қалта батареяларын құрастыру орташа күрделіктегі автоматтар немесе жартылай автоматтарды баптау;

      майлау жүйесін және автоматты бақылау-өлшеу аспаптарын баптау;

      автоматтың немесе жартылай автоматтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және оларды жою;

      қызмет көрсететін автоматтар мен жартылай автоматтарды ағымдағы жөндеуге қатысу.

      982. Білуге тиіс:

      күрделі конструкциялы түрлі автоматтар немесе жартылай автоматтардың кинематикалық схемалары және баптау қағидаларын;

      шектеулер мен отырғызу жүйесін;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының қызметі және пайдалану қағидаларын;

      қолданылатын материалдардың физикалық-химиялық қасиеттерін және оларға қойылатын негізгі талаптарды.

106-параграф. Элемент өндірісі автоматтарын баптаушы, 5-разряд

      983. Жұмыс сипаттамасы:

      ерекше күрделі конструкциялы автоматтарды немесе жартылай автоматтарды баптау;

      теріс электродтар мен сілтілік элементтердің ток бұрмаларын, жасау жөніндегі желімдейтін, сығымдағыш, термопласт автоматтар, қалайтын, орайтын, қалыптайтын, этикеттейтін автоматтарды немесе жартылай автоматтарды баптау;

      сепаратор жасау жөніндегі автоматты машиналарды, қойылтылған электролит жасау құрылғыларын баптау;

      күрделі бақылау-өлшеу аспаптарын баптау;

      қызмет көрсетілетін жабдықтың үздіксіз және сапалы жұмыс істеп тұруын қамтамасыз ету.

      984. Білуге тиіс:

      ерекше күрделі конструкциялы автоматтарды немесе жартылай автоматтардың кинематикалық схемаларын;

      баптау қағидалары мен тәсілдері, күрделі бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарды баптау қағидаларын.

107-параграф. Элемент өндірісі автоматтарын баптаушы, 6-разряд

      985. Жұмыс сипаттамасы:

      элементтер мен батарея жасаудың толық технологиялық цикліне автоматты желілерді баптау;

      бірегей және экспериментальды автоматтар немесе жартылай автоматтарды баптау;

      оң электродтар, бақылау, жайма қалыптау көп позициялық жасау, тұз, сілті элементтерді және батареяларды құрастыру автоматтары немесе жартылай автоматты баптау;

      белсенді материалдар дайындау және өңдеу құрылғыларын баптау;

      электронды аспаптарды баптау;

      жабдықтардың жұмысындағы ақаулықтарды және өнімнің жарамсыздық себептерін анықтау және жою;

      автоматты желілердің жұмысын қамтамасыз ету.

      986. Білуге тиіс:

      автоматты желілі автоматтардың кинематикалық схемаларын, құрылысы және өзара іс-әрекетін;

      бірегей және экспериментальды автоматтардың немесе жартылай автоматтардың кинематикалық схемаларын, баптау қағидалары мен тәсілдерін;

      құрылғылардың құрылысын;

      күрделі электронды аспаптарды баптау қағидаларын;

      элементтер мен батарея өндіру технологиясын.

108-параграф. Элемент өндірісін оқшаулаушы, 1-разряд

      987. Жұмыс сипаттамасы:

      жай кескінді бөлшектер мен бұйымдардың (элемент қақпақтарын, контактілерді, картон және қағаз бөлшектер, дәнекерлеу орындары) беттерін түрлі лактармен және композициялармен қолмен және қарапайым айлабұйымдармен электр бұлауларда берілген температурада оқшаулау;

      композициялар дайындау;

      бөлшектер мен бұйымдарды оқшаулаудан алдын майсыздандыру;

      оқшаулау материалдарын электр бұлауларға толтыру;

      оқшаулау материалдарының сапасын сыртқы түріне қарай айқындау.

      988. Білуге тиіс:

      электр бұлаулар мен қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      қарапайым құрылғылар мен аспаптардың қызметі және пайдалану қағидаларын;

      түрлі лактармен және арнайы оқшаулау композициялармен оқшаулау тәсілдері мен жолдарын;

      композиция даярлау рецептурасы мен тәсілдерін; оқшаулау материалдарының қызметін.

109-параграф. Элемент өндірісін оқшаулаушы, 2-разряд

      989. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі кескін бөлшектері мен бұйымдарының ішкі және сыртқы беттерін лакпен және композициялармен арнайы машинаның көмегімен оқшаулау;

      бұйымдардың, бөлшектердің, тораптар мен дайындамалардың беттеріне 0,2 миллиметрден асатын дәлдікте қолмен оқшаулау қабатын жағу;

      электр бұлаулардағы композиция температурасы мен деңгейін реттеу;

      бөлшектер мен бұйымдарды оқшаулау режимін қадағалау және оқшаулау материалдарының дайындық деңгейін айқындау;

      оқшаулау материалдарын тараға қалау.

      990. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықты қолдану қағидаты және басқару жүйесін;

      құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және қолдану қағидаларын;

      бөлшектер мен бұйымдарды оқшаулаудың негізгі тәсілдерін;

      оқшаулау материалдарының қасиетін.

110-параграф. Элемент өндірісін оқшаулаушы, 3-разряд

      991. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа кескіндегі бөлшектері мен бұйымдарының ішкі және сыртқы беттерін түрлі рецептурадағы арнайы лакпен және эпоксидті шайырмен айлабұйымдардың көмегімен жұмыс үстелдерінде және бокстарда оқшаулау;

      бұйымдардың бетіне 0,2 миллиметрге дейінгі дәлдікте оқшаулау қабатын жағу;

      лактар мен желімдерді берілген рецептура бойынша дайындау;

      олардың тұтқырлығын және бөлшектер мен бұйымдардың оқшаулану сапасын сыртқы түріне қарай айқындау;

      кептіруге арналған тораптар мен бұйымдардың оқшауланған бөлшектерін ілмелеу және жаю;

      кептірудің температуралық режимін сақтау;

      бөлшектер мен бұйымдарды тараға қалау.

      992. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтардың, әмбебап және арнайы құрылғылардың құрылысын;

      оқшаулау лактары мен композицияларының қызметін, құрамы және жағу тәсілдерін;

      лак және желім дайындау тәсілдерін, кептірудің температуралық режимін.

111-параграф. Элемент өндірісінің автоматшысы, 1-разряд

      993. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым конструкциялы автоматтар немесе жартылай автоматтардың бір түрін ток бұрмаларын, жұлдызшалардың тұнбадан, шайбалардан тазарту, пленкаларды сақиналарға кесуін басқару;

      станокты материалмен толтыру;

      бұйымдардың жарамдылығын сыртқы түріне қарай айқындау;

      жарамды бұйымдарды (ток бұрмаларын, агломераттарды, элементтерді, жұлдызшаларды, шайбаларды және тағы баска) арнайы тараға қалау;

      жабдықтардың жекелеген тораптарын майлау.

      994. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін автоматтардың және жартылай автоматтардың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді;

      олардың негізгі бөліктердің атауы және қызметін;

      қарапайым құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен қолдану қағидаларын;

      автоматтарда немесе жартылай автоматтарда операцияларды орындау кезектілігін;

      өңделетін материалдардың, жасалған бөлшектердің, бұйымдардың атаулары және оларға қойылатын негізгі талаптарды.

112-параграф. Элемент өндірісінің автоматшысы, 2-разряд

      995. Жұмыс сипаттамасы:

      орташа күрделіктегі автоматтардың немесе жартылай автоматтардың бір түрін: агломераттарды байлау инелерін дәнекерлеу, қалпақтарын толтыру автоматтарын, оқшаулау машиналарын басқару;

      материалдармен автоматтарға немесе жартылай автоматтарды толтыру;

      агломераттарды байлау, түрлі галеттік элементтерді құрастыру және оларды полихлорвинильді пленкамен оқшаулау;

      мыспен қалайыланған инелерді мырыш полюстерге дәнекерлеу;

      автоматты және жартылай автоматты баптау және реттеу;

      автомат немесе жартылай автомат жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және олардың алдын алу және жою шараларын қабылдау.

      996. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін автоматтарды немесе жартылай автоматтарды қолдану қағидатын, басқару жүйесі және баптау қағидаларын;

      орташа күрделіктегі арнайы құрылғылардың және бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен оларды пайдалану қағидаларын;

      орташа күрделіктегі автоматтарда немесе жартылай автоматтарда операцияларды орындау кезектілігін;

      қолданылатын материалдардың, жасалған бөлшектер мен бұйымдардың қызметі және негізгі қасиеттерін.

113-параграф. Элемент өндірісінің автоматшысы, 3-разряд

      997. Жұмыс сипаттамасы:

      күрделі конструкциядағы автоматтардың немесе жартылай автоматтардың бір түрін: элементтерді пленкамен созу, элементтерді және құрғақтай қалта батареяларын құрастыру, түрлі галеттік элементтерді құрастыру автоматтарын басқару;

      нормаға сай емес бұйымдарды, бөлшектерді, материалдарды іріктеу;

      көп позициялық автоматты және жартылай автоматты баптау, реттеу, автоматты бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін қадағалау;

      көп позициялық автоматтар немесе жартылай автоматтардың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және олардың алдын алу және жою жөнінде шаралар қабылдау;

      көп позициялы автоматтарды немесе жартылай автоматтарды ағымдағы жөндеуге қатысу.

      998. Білуге тиіс:

      күрделі конструкциядағы қызмет көрсетілетін автоматтардың немесе жартылай автоматтардың құрылысын және баптау тәсілдерін;

      орташа күрделіктегі арнайы құралдардың, құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылысын;

      қызмет көрсетілетін автоматтарда немесе жартылай автоматтарда орындалатын операциялардың кезектілігін;

      қолданылатын материалдардың, жасалатын бөлшектер мен бұйымдардың физикалық-химиялық қасиеттерін.

114-параграф. Элемент өндірісінің автоматшысы, 4-разряд

      999. Жұмыс сипаттамасы:

      элементтер мен батарея жасау жөніндегі автоматты желілерді басқару: қолданылатын құралдың жай-күйін, автоматты бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін, желілерді майлау және салқындату жүйелерін қадағалау;

      жұмыс процесіндегі желіні баптау және реттеу;

      желі жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және олардың алдын алу және жою шараларын қабылдау;

      элемент және батарея жасау жөніндегі ерекше күрделі конструкциядағы, сондай-ақ бірегей және тәжірибелік автоматтар немесе жартылай автоматтардың бір түрін басқару;

      сепаратор жасау жөніндегі автоматты машинаны, белсенді материалдар мен қойылтылған электролит дайындау және өңдеу құрылғыларын басқару;

      теріс және оң электродтар жасау, ток бұрмалы бақылау, жайма қалыптайтын, көп позициялық, желімделген, сығымдағыш сілті элементтерін жасау, тұз, сілті, элементтер мен батареяларды термопласт автоматтармен, қалайтын, орайтын, қалыптайтын, этикет жапсыратын құрастыру автоматтарын немесе жартылай автоматтарын басқару;

      электронды аспап көрсеткіштерін қадағалау.

      1000. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтарды баптау және реттеу құрылғылары мен тәсілдерін;

      аспаптар мен айлабұйымдарды пайдалану қағидаларын;

      күрделі бақылау-өлшеу және электронды аспаптардың құрылысын.

115-параграф. Элемент өндірісінің кептірушісі, 1-разряд

      1001. Жұмыс сипаттамасы:

      қарапайым конструкциялы кептіру камераларында агломераттарды, элементтерді, батареяларды, картонажды бұйымдар мен бөлшектерді кептіру процесіне дайындау және кептіру;

      агломераттарды, элементтерді, батареяларды, картонажды бұйымдар мен бөлшектерді кептіруге дайындау;

      бұйымдарды кептіру пештері мен кептіру камераларына тиеу және оларды түсіру;

      кептіру процесін қадағалау;

      температуралық режимді қадағалау;

      кептіру процесінің аяқталуын сыртқы түріне қарай және ұстап көпір айқындау;

      бөлшектер мен бұйымдарды маркалары мен сұрыптарына қарай штабельге сұрыптау және қалау.

      1002. Білуге тиіс:

      қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылысы туралы негізгі мәліметтерді, оның маңызды бөлшектерінің атауы мен қызметін;

      қарапайым құрылғылар мен бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі мен пайдалану қағидаларын;

      агломераттарды, элементтерді, батареяларды және картонажды бұйымдарды даярлық және қорытынды кептіру операцияларының кезектілігін;

      бастапқы шикізатқа, жартылай фабрикаттарға, кептіру бөлшектері мен соңғы өнімге қойылатын талаптарды.

116-параграф. Элемент өндірісінің кептірушісі, 3-разряд

      1003. Жұмыс сипаттамасы:

      түрлі конструкциялы арнайы кептіру агрегаттарында марганец кенін кептіру;

      кептіру агрегаттарын кептіру процесіне дайындау;

      кептіру ауасын белгілі бір температураға дейін қыздыру;

      кептіру барабаны мен желдеткішті іске қосу және ажырату;

      кептіргіштің қабылдау бункеріне кеннің жіберілуін реттеу;

      кен ылғалдығын және кептіру процесінің аяқталуын айқындау.

      1004. Білуге тиіс:

      марганец кенін кептіруге арналған (түрлі қыздыру түрлерімен) арнайы кептіру агрегаттарының құрылысын;

      бақылау-өлшеу және реттегіш аспаптардың құрылысын;

      марганец кенін кептіру қызметі және кептіргеннен кейін қойылатын талаптарды, кептіруге дайындық және қорытынды операцияларының кезектілігін;

      марганец кенін сақтау қағидаларын;

      өңделетін материалдардың негізгі қасиетін.

8-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

      86. Ине өндірісінің жұмысшылар кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші БТБА-ға (11-шығарылым) қосымшада келтірілген.

  Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-
біліктілік анықтамалығына
(19-шығарылым) қосымша

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

Р/с
№

Кәсіптердің атауы

Разрядтар диапазоны

Беті

1.

Агломераттарды орап байлаушы

1-2

196

2.

Агломераттарды сығымдаушы

1-4

197

3.

Айналдыра соғушы

2

74

4.

Аккумулятор және элемент өндірісіндегі бақылаушы

2-5

198

5.

Аккумулятор өндірісі жартылай автоматтар құрылғысын баптаушы

4-6

200

6.

Аккумулятор пластиналарға жағушы

3-4

202

7.

Аккумулятор пластиналарды шабушы

2-4

203

8.

Аппаратшы-кептіруші

2-4

75

9.

Байланыс кабельдері элементтерін ширатушы-оқшаулаушы

3-4

114

10.

Бандаждаушы

1-4

160

11.

Батарея желімдеуші

2-3

205

12.

Белсенді масса дайындаушы

2-5

205

13.

Гальваникалық элементтер мен батареяларды құрастырушы

1-2

208

14.

Диірмен машинисі

3-5

209

15.

Ерітінді және электролит дайындаушы

2-5

211

16.

Жгут иіруші

2

116

17.

Желі және кабельді ширатушы-оқшаулаушы

2-5

116

18.

Желілерді, сымдар мен кабельдерді экрандаушы

3

118

19.

Зарядталған бөліктерді жылдамдатқыштарды баптаушы

4-6

2

20.

Зер жіп жасаушы

3

119

21.

Кабель бұйымдарын арматуралаушы

1-2

119

22.

Кабель бұйымдарын бақылаушы

3-5

120

23.

Кабель бұйымдарын күйдіруші

4

123

24.

Кабель бұйымдарының вулкандаушысы

2-3

123

25.

Кабель бұйымдарының сыртқы қабатын сыдырушы

1-2

124

26.

Кабель және сымдарды пластикат және резинамен сығымдаушы

2-6

125

27.

Кабель желісін оқшаулаушы

3-5

128

28.

Кабель массасын пісіруші

3

130

29.

Кабель өндірісі бұйымдарын ширатушы

2-4

130

30.

Кабель өндірісі материалдарын кесуші

2-3

132

31.

Кабель өндірісінің монтері

3-6

133

32.

Кабельге арналған ұнтақты қыздырушы

2-3

135

33.

Кабельдер мен сымдарды сіңдіруші

1-5

136

34.

Кабельдерді қаптап ораушы

3-5

140

35.

Кабельдерді тұрақтандырушы

4-5

138

36.

Кабельдерді электрмен кептіруші

5

139

37.

Кабельді қорғасын немесе алюминиймен сығымдаушы

4, 6

141

38.

Кабестаншы

3-4

76

39.

Кадмийді тотықтандыру жөніндегі аппаратшы

4

213

40.

Каландрлаушы

2-3

77

41.

Конденсатор пакеттерін дәнекерлеуші

1-4

4

42.

Конденсатор пакеттерін кептіруші

3

6

43.

Конденсатор пакеттерін құрастырушы

2-3

6

44.

Көмір массасын араластырушы

3-4

91

45.

Көмір массасын ұнтақтаушы-дозалаушы

3-4

92

46.

Көмір шайбаларын жеткеруші

3

93

47.

Күйдіру және графитациялау пештеріне тиеуші-түсіруші

2-4

93

48.

Күш конденсаторы секцияларын ораушы

1-4

168

49.

Күшті нүктелі конденсаторларды құрастырушы

1-4

8

50.

Қағаз бен маталарды сіңірмелеуші

3-4

78

51.

Қайта ораушы

1-2

102

52.

Қорғасын аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы

1-5

213

53.

Қорғасын аккумуляторлар өндірісіндегі аккумулятор пластиналарды автоклавшы кептіруші

2-3

215

54.

Қорғасын қорытпаларды балқытушы

3-4

218

55.

Қорғасын қорытпалары бұйымдарын құюшы

3-5

217

56.

Құрғақ (қорғасын аккумуляторларға арналған) массаны араластырушы

2-4

219

57.

Лакты араластырушы

2-4

9

58.

Ламельсіз аккумуляторлар мен элементтер электродшысы

1-4

223

59.

Ламельді аккумуляторлар мен элементтер электродшысы

2-4

222

60.

Механикалық немесе флотациялық кен байыту машинисі

3-4

221

61.

Миканиттерді желімдеуші

2-4

79

62.

Микрофондық ұнтақтарды жасаушы

3

95

63.

Оқшауланған желі жасау жөніндегі автоматты желі операторы

4-5

144

64.

Оқшаулау бөлшектерін дайындаушы

1-4

161

65.

Оқшаулау материалдарын престеуші

2-5

81

66.

Оқшаулау материалдарын тегістеуші

3-4

143

67.

Оқшаулаушы

1-5

164

68.

Өткізгіш сымды оқшаулаушы

3

145

69.

Паста жағушы

2-4

227

70.

Паста қайнатушы

2-3

228

71.

Пленка электр картонды желімдеуші

2-3

83

72.

Пілтелерді престеуші

2-4

95

73.

Сепаратор жасаушы

1-3

229

74.

Слюданы күйдіруші

2-3

84

75.

Слюданы регенераторлаушы

2

84

76.

Суспензия пісіруші

2-3

230

77.

Сусымалы материалдарды елеуші

1-3

146

78.

Сүзгі сығымдаушы

2-4

231

79.

Сым және кабель тоқушы

2-3

147

80.

Сым жинақтаушы

2

148

81.

Сым илемдеу станының операторы

3

148

82.

Сымдар мен кабельдерді лактаушы

2-3

149

83.

Сымдар мен кабельдерді сынаушы

2-3

150

84.

Сымдар мен кабельдерді термоөңдеуші

3

151

85.

Сымдарды қаптап ораушы

2-3

151

86.

Сымды эмальдаушы

2-6

152

87.

Сынап-мырыш, магний және басқа да ток көздерінің құрастырушысы

1-6

233

88.

Сынап тіктеуіштерін қалыптаушы

1-5

11

89.

Сынап тіктеуіштерін құрастырушы

1-4

14

90.

Сынапты тазартушы

1-2

16

91.

Сынаушы-қалыптаушы

2-5

236

92.

Сілтілік аккумуляторлар мен батареяларды құрастырушы

1-5

239

93.

Термостатшы

1-2

17

94.

Ток көздерін сынаушы

3-6

242

95.

Токты шектеуші реакторларды құрастырушы

2-4

18

96.

Трансформатор катушкаларын құрастырып өңдеуші

2-5

172

97.

Трансформатор катушкаларын ораушы

1-6

173

98.

Трансформатор орамдарын құрастырушы

2-5

171

99.

Трансформатор өзекшесін құрастырушы

1-6

20

100.

Трансформаторларды құрастырушы

1-6

23

101.

Трубалы электр қыздырғыштарын толтырушы

2-4

27

102.

Трубкалы электр қыздырғыштарды редуцирлеуші

3

28

103.

Фильера жасаушы

3-6

155

104.

Шайыр құюшы

1-3

244

105.

Шприцовшы

2, 4

245

106.

Шунттарды жеткеруші

2-4

29

107.

Шыбықтар мен сымдарды тоқушы

1-2

157

108.

Шыны оқшаулауда микросым жасау аппаратшысы

3-4

158

109.

Электр аспабы катушкаларын калибрлеуші

1-4

176

110.

Электр аспаптары мен аппараттарына арналған катушкаларды ораушы

1-4

177

111.

Электр көмір бұйымдарын ажарлаушы

2-5

97

112.

Электр көмір бұйымдарын калибрлеуші

1-3

99

113.

Электр көмір бұйымдарын күйдіруші

3-5

100

114.

Электр көмір бұйымдарын орап байламдаушы

2-3

102

115.

Электр көмір бұйымдарын престеуші

2-5

103

116.

Электр көмір бұйымдарын сұрыптаушы

1-2

105

117.

Электр көмір бұйымдарын сынаушы

2-6

106

118.

Электр көмір бұйымдарын тазалаушы

1-2

109

119.

Электр көмір өндірісіндегі құрастырушы

1-3

109

120.

Электр көмір өндірісіндегі қыздырушы

2-4

111

121.

Электр көмір өндірісіндегі ұсатушы

2-3

112

122.

Электр магнитті өзекшелерді ораушы

1-2

179

123.

Электр машиналары мен аппараттарының секцияларын, катушкалары мен оқшаулау бөлшектерін сығымдаушы

1-4

184

124.

Электр машиналары мен аппаратын құрастырушы

1-6

31

125.

Электр машиналарын, аппараттары мен аспаптарын құрастыруды бақылаушы

2-6

44

126.

Электр машиналарын, аппараттары мен аспаптарын сынаушы

2-6

37

127.

Электр машиналарының бұрамалары мен орамдары жөніндегі слесарь

1-6

187

128.

Электр машинасы катушкалары мен секцияларын ораушы

1-5

191

129.

Электр машинасы секциялары мен катушкаларын созушы

1-4

194

130.

Электр машинасы элементтерін ораушы

1-6

180

131.

Электр монтажшы-сызбашы

1-6

51

132.

Электр оқшаулау бұйымдары мен материалдарын лактаушы

2-4

56

133.

Электр оқшаулау бұйымдарын ораушы

3-5

85

134.

Электр оқшаулау лактарын, шайырлар мен мастикаларды пісіруші

2-4

58

135.

Электр оқшаулау материалдары өндірісіндегі бақылаушы

3-5

86

136.

Электр оқшаулау материалдарын қайта ораушы

2

89

137.

Электр оқшаулау материалдарын сұрыптаушы

1-2

89

138.

Электр оқшаулау трубаларын жасаушы

2-3

90

139.

Электр өлшеу аспаптарын құрастырушы

1-6

60

140.

Электр өлшеу аспаптарын реттеуші-градуирлеуші

2-5

66

141.

Электр техникалық бұйымдарды алюминийлеуші

1-3

69

142.

Электр техникалық бұйымдарды сығымдаушы

3-4

159

143.

Электр техникалық бұйымдарды сіңірмелеуші

1-5

70

144.

Электр щеткасы өндірісіндегі тығындаушы

2-3

113

145.

Электродтар мен элементтерді сығымдаушы

2-4

246

146.

Электрөткізгіш қабат әзірлеуші

2-3

248

147.

Электрөткізгіш қабат жағушы

3-4

249

148.

Элемент өндірісі автоматтарын баптаушы

2-6

250

149.

Элемент өндірісін оқшаулаушы

1-3

252

150.

Элемент өндірісінің автоматшысы

1-4

254

151.

Элемент өндірісінің кептірушісі

1, 3

256

  Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрінің
2017 жылғы 4 шілдедегі
№ 191 бұйрығына
7-қосымша

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің күші жойылды деп тануға жататын кейбір бұйрықтарының тізбесі

      1. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (5-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 9 сәуірдегі № 124-ө-м бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7611 болып тіркелген, 2012 жылғы 6 маусымдағы № 81 (2263) "Заң газеті" газетінде жарияланған)).

      2. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (11-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 25 маусымдағы № 251-ө-м бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7816 болып тіркелген, 2012 жылғы 23 қазандағы № 159 (2167) "Заң газеті" газетінде жарияланған)).

      3. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (13-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 25 маусымдағы № 253-ө-м бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7813 болып тіркелген, 2012 жылғы 23 қазандағы № 159 (2167) "Заң газеті" газетінде жарияланған)).

      4. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (15-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 14 тамыздағы № 319-ө-м бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7878 болып тіркелген, 2012 жылғы 24 қазандағы № 160 (2168) "Заң газеті" газетінде жарияланған)).

      5. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (17-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 14 тамыздағы № 321-ө-м бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7894 болып тіркелген, 2012 жылғы 8 қарашадағы, 9 қарашадағы № 169, 170 (2177, 2178) "Заң газеті" газетінде жарияланған)).

      6. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (19-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 28 қарашадағы № 445-ө-м бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8184 болып тіркелген, 2013 жылғы 9 қазандағы, 2013 жылғы 12 қазандағы, № 229, 232 (28168, 28171) "Егемен Қазақстан" газетінде жарияланған)).

Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуски 5, 11, 13, 15, 17, 19)

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 4 июля 2017 года № 191. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 октября 2017 года № 15924

      В соответствии с подпунктом 16-1) статьи 16 Трудового кодекса Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить:

      1) Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 5), согласно приложению 1 к настоящему приказу;

      2) Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 11), согласно приложению 2 к настоящему приказу;

      3) Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 13), согласно приложению 3 к настоящему приказу;

      4) Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 15), согласно приложению 4 к настоящему приказу;

      5) Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 17), согласно приложению 5 к настоящему приказу;

      6) Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 19), согласно приложению 6 к настоящему приказу.

      2. Признать утратившими силу некоторые приказы Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан согласно приложению 7 к настоящему приказу.

      3. Департаменту труда и социального партнерства Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии в печатном и электронном виде на государственном и русском языках в периодические печатные издания и в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

      3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан и интранет-портале государственных органов;

      4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) настоящего пункта.

      4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Нурымбетова Б.Б.

      5. Настоящий приказа вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня первого официального опубликования.

      Министр труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
 		Т. Дуйсенова

      "СОГЛАСОВАН"
Министр образования и науки
Республики Казахстан
____________ Е. Сагадиев
от 18 августа 2017 года

      "СОГЛАСОВАН"
Министр по инвестициям
и развитию
Республики Казахстан
____________ Ж. Касымбек
от 28 сентября 2017 года

  Приложение 1
к приказу Министра труда
и социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 4 июля 2017 года № 191

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 5) Глава 1. Введение

      1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 5) (далее – ЕТКС) содержит геологоразведочные и топографо-геодезические работы, соответствующие по сложности их выполнения тем, которые содержатся в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих соответствующих разрядов.

      2. ЕТКС разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

      3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС.

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на геологоразведочные и топографо-геодезические работы

Параграф 1. Монтажник геодезических знаков, 3-разряд

      4. Характеристика работ:

      монтаж, демонтаж и ремонт деревянных геодезических знаков, железобетонных пилонов и бетонных монолитов для центров и пунктов триангуляции и полигонометрии;

      изготовление фундаментальных и фунтовых реперов и нивелирных марок для пунктов нивелирования;

      расчистка места для геодезических знаков;

      устройство воротов, подъемных мачт и иных средств для спуско-подъемных операций;

      заготовка элементов, узлов и сборка деревянных геодезических знаков и отдельных деталей знаков на земле;

      подъем геодезических знаков в собранном виде или отдельных частей знака с последующим их креплением;

      закладка центров и устройство ориентирных пунктов;

      изготовление, сборка, установка и снятие форм для отливки железобетонных пилонов, бетонных монолитов и реперов;

      разметка и рытье котлованов;

      вязка арматуры;

      приготовление и закладка бетонной массы;

      зачистка, установка и засыпка реперов и их внешнее оформление;

      выполнение плотницких, земляных и бетонных работ при сооружении и ремонте геодезических знаков, реперов, центров и пунктов триангуляции или полигонометрии;

      погрузка, разгрузка и транспортировка оборудования, инструментов и материалов;

      подготовка документов для сдачи геодезических знаков и реперов на хранение.5. Должен знать:

      назначение и устройство деревянных геодезических знаков, центров и пунктов триангуляции и полигонометрии, фундаментальных и грунтовых реперов, опознавательных знаков, скальных марок и реперов;

      порядок монтажа и демонтажа геодезических знаков и требования, предъявляемые к качеству их изготовления;

      основные виды соединений деталей и конструкций;

      способы подъема деревянных геодезических знаков в собранном виде и отдельных их деталей;

      способы и правила крепления деревянных геодезических знаков, блоков, тросов, канатов, технологию выполнения строительно-монтажных, плотницких, земляных и бетонных работ;

      основные виды и свойства строительных материалов, применяемых при сооружении деревянных геодезических знаков, реперов, центров и пунктов триангуляции или полигонометрии;

      порядок монтажа арматурных каркасов;

      технологию приготовления бетона;

      виды и назначение плотницкого, слесарного и контрольно-измерительного инструмента;

      устройство центров и наружного оформления геодезических знаков.

Параграф 2. Монтажник геодезических знаков, 4-разряд

      6. Характеристика работ:

      монтаж, демонтаж и ремонт металлических геодезических знаков высотой до 20 метров и деревянных геодезических знаков высотой от 20 до 40 метров;

      изготовление и скрепление отдельных деталей на земле;

      монтаж и демонтаж подъемных устройств и механизмов;

      выполнение строительно-монтажных работ при сооружении и ремонте металлических знаков на высоте;

      выполнение слесарных и сварочных работ;

      подготовка документов для сдачи геодезических знаков на хранение.

      7. Должен знать:

      назначение, конструкцию и элементы деталей металлических геодезических знаков;

      способы, порядок монтажа, демонтажа и ремонта металлических геодезических знаков и требования, предъявляемые к качеству их изготовления;

      способы и правила крепления геодезических знаков, их деталей, блоков, тросов, канатов, технологию выполнения строительно-монтажных и сварочных работ;

      основные виды и свойства материалов, применяемых при сооружении металлических геодезических знаков;

      виды и назначение сварочного оборудования, слесарно-плотницкого инструмента.8. При монтаже и демонтаже металлических геодезических знаков высотой свыше 20 до 40 метров и деревянных геодезических знаков высотой свыше 40 метров - 5-разряд.

      9. При монтаже и демонтаже металлических геодезических знаков свыше 40 метров – 6-разряд.

Параграф 3. Рабочий на геологических работах, 2-разряд      

      10. Характеристика работ:

      расчистка ранее пройденных, проходка новых и ликвидация мелких поверхностных горных выработок (канав, копуш и шурфов);

      сопровождение специалиста-геолога в маршруте;

      сортировка дубликатов проб и подготовка их для опробования;

      соблюдение режима использования источников воды и проведение замеров уровня воды;

      чистка створа при гидрометрических работах;

      сушка, дробление и просеивание литогеохимических проб рыхлых пород;

      изготовление пакетов, мытье фляг и стирка мешков для отбора проб;

      упаковка, погрузка, разгрузка полевого снаряжения, приборов, инструментов, оборудования;

      перевозка или переноска (в местах, недоступных для транспортных средств) грузов;

      поддержание в рабочем состоянии и обслуживание полевого снаряжения, приборов, инструментов и оборудования;

      участие в выборе места для стоянки лагеря, установка и снятие палаток;

      охрана имущества, уборка и обеспечение нормальных санитарно-гигиенических условий на территории стоянки;

      уборка жилых и производственных помещений, периодическая их дезинфекция;

      проведение земляных работ;

      заготовка, колка, подноска дров и воды, приготовление пищи;

      участие в организации и ликвидации полевых работ.

      11. Должен знать:

      правила использования, хранения, упаковки и транспортировки полевого снаряжения, приборов, инструментов, оборудования, различных видов проб, находящихся на территории лагеря и при переездах геологической партии;

      правила обращения с приборами, оборудованием, снаряжением и материалами;

      правила приемки, хранения, учета расхода продуктов и сроки их годности;

      основы поварского и кулинарного дела.

Параграф 4. Рабочий на геологических работах, 3-разряд

      12. Характеристика работ:

      отбор, упаковка, этикетировка образцов пород из естественных обнажений, единичных штуфных, литгеохимических, геоботанических проб, проб воды и газа, бороздовых и шлиховых проб, отбор монолитов из рыхлых пород;

      оборудование места для промывки шлиховых проб;

      промывка шлиховых проб в лотке или ковше до заданного удельного веса или цвета;

      сушка шлиховых проб;

      обработка шлихов путем отдувки зерен различных минералов и металлов от золота, касситерита, вольфрамита и иных компонентов;

      снятие показаний с полевых приборов и запись их в журнал;

      измерение параметров поверхностных и подземных источников воды;

      чистка створов при гидрометрических работах;

      проходка и ликвидация неглубоких горных выработок вручную;

      расситовка рыхлых проб, озоление биогеохимических проб, подготовка и опробование керна скважин, дубликатов проб поверхностных горных выработок и естественных обнажений, перенос отобранных проб;

      промер расстояний;

      участие в рекогносцировке местности, прокладке торфоразведочных маршрутов к топографо-геодезической съемке;

      установка реперов в котлованах и их наружное оформление;

      промерные работы на водоприемниках и озерах;

      зондирование торфяной и сапропелевой залежи;

      отбор, упаковка, этикетировка проб торфа, сапропеля, минеральных прослоек и донных отложений для лабораторных исследований;

      участие в определении пнистости торфяной залежи, лесотаксационных работах, закладке пробных ленточных перечетов, в электропрофилировании и электрозондировании;

      бурение мелких скважин мотобурами и вручную, проведение земляных работ;

      расчистка трасс-визирок;

      погрузка, разгрузка и транспортировка (перенос) полевого снаряжения, оборудования, инструментов.

      13. Должен знать:

      навыки проведения маршрутов в горно-таежных и пустынных районах;

      основные сведения о проведении геологосъемочных и поисковых работ;

      правила отбора, упаковки, этикетировки и транспортировки образцов пород и проб;

      правила и приемы отбора и промывки шлихов проб;

      правила и приемы отдувки шлихов;

      места наибольшей концентрации шлиховых минералов и металлов, встречающихся в шлихах;

      правила эксплуатации и обслуживания полевых приборов;

      элементарные сведения о физико-механических свойствах горных пород и условиях их залегания;

      назначение топографо-геодезических зондировочных и пробоотборочных инструментов, правила их использования, хранения и транспортировки;

      назначение геодезических знаков;

      правила рытья котлованов, расчистки трасс и визирок;

      основные понятия о лесотаксационных работах;

      правила использования бурового инструмента и устройство мотобуров;

      технологию бурения скважин ручным способом и мотобурами.

Параграф 5. Промывальщик геологических проб, 2-разряд

      14. Характеристика работ:

      промывка шлиховых проб под руководством промывальщика геологических проб более высокой квалификации;

      участие в загрузке песков в лотки, ковши, на промывочные приборы и установки, их протирке, промывке зернистого материала;

      осаждении тяжелых фракций;

      выгрузка, просушка и упаковка шлихов.

      15. Должен знать:

      основные правила промывки и установления концентрации геологических проб;

      состав минералов, часто встречающихся в шлихах;

      внешние признаки металлосодержащих и пустых пород.

Параграф 6. Промывальщик геологических проб, 3-разряд

      16. Характеристика работ:

      промывка и доводка массовых шлиховых проб в лотках, ковшах, на промывочных и доводочных приборах или установках с обеспечением выхода полезных минералов шлиха не менее 70 процентов при размере зерна 1 миллиметр и более;

      загрузка песков, их просеивание, промывка зернистого материала, освобождение от глинистого вещества (отмучивание), концентрация тяжелых фракций, промывка пробы до "серого" шлиха;

      упаковка намытого из проб металла с указанием номеров проб;

      ведение учета промывки проб.

      17. Должен знать:

      назначение, правила и приемы промывки и доводки шлиховых проб;

      технологические режимы работы промывочных и доводочных приборов и установок в зависимости от вещественного состава песков;

      правила маркировки, упаковки и учета промытых проб.

Параграф 7. Промывальщик геологических проб, 4-разряд

      18. Характеристика работ:

      промывка и доводка массовых шлиховых проб в лотках, ковшах, на промывочных и доводочных приборах или установках с обеспечением выхода полезных минералов шлиха не менее 90 процентов при размере зерна от 0,5 до 1,0 миллиметра.

      19. Должен знать:

      классификацию рыхлых горных пород по промывистости и способы их отмучивания в воде;

      виды полезных и сопутствующих минералов;

      влияние скорости движения воды на выделение шлихов из песков;

      правила обработки шлиховых проб.

Параграф 8. Промывальщик геологических проб, 5-разряд

      20. Характеристика работ:

      промывка и доводка контрольных шлиховых проб в лотках, ковшах, на промывочно-концентрационных приборах или установках;

      промывка и доводка массовых шлиховых проб в лотках, ковшах, на промывочных и доводочных приборах или установках с обеспечением выхода полезных минералов шлиха не менее 95 процентов при размере зерна менее 0,5 миллиметра;

      обработка, маркировка и учет промытых контрольных проб.

      21. Должен знать:

      устройство и правила регулирования промывочных и концентрационных приборов или установок;

      характеристики и макропризнаки полезных и сопутствующих минералов в шлихах;

      правила обработки, маркировки, учета контрольных проб.

Параграф 9. Отборщик геологических проб, 4-разряд

      22. Характеристика работ:

      отбор бороздовых, задирковых, шпуровых и иных проб в горных выработках для определения качества и количества полезных ископаемых, подсчета их запасов в недрах;

      оконтуривание и выкалывание горной породы с высокой точностью и строгими допусками с помощью отбойных молотков, перфораторов, пневматических и электрических пробоотборников и вручную;

      при необходимости - бурение шпуров, пропиливание борозд, замер сечения борозды, площади задирки, объема и массы проб;

      маркировка и упаковка проб;

      перемещение и закрепление полков;

      подготовка пробоотборников, отбойных молотков и перфораторов к работе, подключение их к электро и воздухопроводной сети;

      отбор донных проб на море и иных водоемах на глубине до 1500 метров;

      техническое обслуживание используемого оборудования, выявление и устранение мелких неисправностей в его работе;

      ведение технической документации;

      учет и хранение проб.

      23. Должен знать:

      основы микротектоники, текстур и структур руд;

      физические свойства горных пород и направление линий раскола;

      методы использования линий раскола;

      устройство, конструкции, правила эксплуатации пневматического и электрического инструмента;

      схемы расположения шпуров и их глубину;

      виды применяемых инструментов;

      технические условия и стандарты на отбор геологических проб и разработку породы ручным и механизированным способами;

      правила пользования установленной сигнализацией;

      устройство технических средств и технологию донного пробоотбора.

      24. При отборе донных проб на море и в иных водоемах на глубине свыше 1500 метров - 5-разряд.

Параграф 10. Проводник на геологических поисках и съемке, 2-разряд

      25. Характеристика работ:

      сопровождение работников геологических организаций при передвижении по равнинной обжитой местности с выбором наиболее удобного и безопасного направления (пути) к намеченному пункту и мест стоянок лагеря;

      перевозка людей и грузов на лошадях, мулах, ослах, верблюдах, оленях и собаках;

      упаковка, укладка, погрузка, крепление и разгрузка грузов;

      ремонт упряжки, повозок, саней и вьючного снаряжения;

      уход за тягловыми животными, получение и учет фуража, заготовка кормов для текущих нужд, кормление животных.

      26. Должен знать:

      расположение и местные названия основных элементов рельефа района работ;

      местонахождение колодцев, населенных пунктов, зимовок, заимок, кочевий;

      расположение и проходимость по времени года перевалов, бродов, троп, дорог;

      наиболее удобные и безопасные пути к намеченному пункту;

      безопасные места для стоянок;

      правила перевозки, упаковки и размещения грузов;

      правила кормления и ухода за тягловыми животными;

      нормы предельных нагрузок на животных в зависимости от их состояния и условий местности;

      правила оказания тягловым животным первой ветеринарной помощи при травмах и заболеваниях.

      27. При сопровождении работников геологических организаций:

      в высокогорных, пустынных, таежных, болотистых местностях - 3-разряд;

      в необжитых, горных, таежных, сильно заболоченных и пустынных районах, а также при перевозке людей и грузов водным транспортом - 4-разряд.

Параграф 11. Наладчик геофизической аппаратуры, 5-разряд

      28. Характеристика работ:

      выполнение планового технического обслуживания, текущего внепланового ремонта геофизического оборудования, аппаратуры, приборы и отдельных узлов на месте производства работ или на полевых базах организаций;

      сборка, демонтажа, наладка;

      регулирование и испытание мелкого геофизического оборудования, аппаратуры и приборов;

      определение потребности в замене отдельных узлов (деталей) и необходимости направления их на ремонт в стационарных условиях. 29. Должен знать:

      основы электро и радиотехники;

      принципиальные электрические и радиосхемы, типы, устройство;

      порядок, способы демонтажа и сборки геофизического оборудования, аппаратуры и приборов;

      правила и технологию технического обслуживания, ремонта, наладки и регулировки геофизической и отдельных узлов;

      способы выполнения паяльных работ.

Параграф 12. Наладчик геофизической аппаратуры, 6-разряд

      30. Характеристика работ:

      наладка и ремонт аналоговых сейсмических, электроразведочных, каротажных, газокаротажных и иных геофизических станций, гравиметров, гравитационных вариометров, аэромагнитометров, потенциометров, сейсмоприемников и иных геофизических приборов, аппаратуры и устройств;

      сборка, демонтаж, наладка, регулировка, испытание и эталонирование геофизического оборудования, аппаратуры и приборов.

      31. Должен знать:

      основы электро и радиотехники;

      принципиальные электрические и радиосхемы;

      типы, устройство, порядок, способы демонтажа и сборки геофизических станций, приборов, аппаратуры и иных устройств;

      технологию и правила наладки, регулировки, эталонирования, ремонта геофизических приборов, аппаратуры, устройств и их комплексов;

      технологию электро и радиомонтажных работ;

      устройство, правила использования и ремонта измерительных приборов;

      правила использования и хранения технических средств и материалов при ремонтных работах;

      правила обращения с радиоактивными источниками.

      32. При выполнении работ с электронно-цифровыми комплексами и с радиоактивными источниками - 7-разряд.

      33. Требуется техническое и профессиональное (среднее профессиональное) образование.

Параграф 13. Рабочий на геофизических работах, 2-разряд

      34. Характеристика работ:

      участие в установке сейсмоприемников, электродов (заземлений) на местности и их присоединение к сейсмическим или электроразведочным линиям;

      перенос сейсмоприемников, электродов и соединительных проводов в процессе работ;

      размотка (раскладка) проводов сейсмических, электроразведочных и вспомогательных линий;

      устранение неисправностей в соединениях, восстановление изоляций и бандажей;

      участие в изготовлении сейсмических кос, питающих линий;

      подготовка площадок и участие в установке гравиметров, каротажного оборудования и блок-баланса, участие в ручных спуско-подъемных операциях;

      подготовка керна при радиометрических исследованиях;

      выполнение погрузочно-разгрузочных работ при установке аппаратуры и оборудования. 35. Должен знать:

      устройство, правила эксплуатации, транспортировки и хранения аппаратуры, приборов и оборудования;

      основные приемы работы с монтажным инструментом.

Параграф 14. Рабочий на геофизических работах, 3-разряд

      36. Характеристика работ:

      участие в выполнении геофизических работ на сейсмической станции, в подключении (отключении) сейсмических кос, в устройстве заземлений и ограждений;

      обслуживание систем энергопитания (бензоагрегаты, зарядные устройства, аккумуляторные батареи);

      участие в выполнении геофизических работ на станции взрывного пункта, электроразведочной станции;

      погрузка (выгрузка) и перенос взрывчатых веществ, изготовление в присутствии взрывника пассивных зарядов;

      проверка состояния и шаблонирование взрывных скважин;

      совместно с взрывником укладывание зарядов в шурфы, опускание их в скважины, укладка линий детонирующего шнура;

      участие в ликвидации последствий буро-взрывных работ;

      обнаружение и исправление повреждений соединений на электроразведочной станции;

      устройство заземлений и проверка их качества;

      обслуживание систем электропитания (переносных бензоагрегатов, аккумуляторных батарей);

      установка на пунктах наблюдения приборов и оборудования.

      37. Должен знать:

      устройство сейсмических и электроразведочных линий;

      систему их соединений и подключения к станции;

      способы работы с контрольно-измерительными приборами;

      устройство и правила обращения с двигателем, генератором и контрольными приборами переносных бензоагрегатов;

      требования, предъявляемые к хранению, перевозке, обслуживанию и зарядке кислотных и щелочных аккумуляторов;

      инструкции и нормативные документы по эксплуатации применяемого на геофизических работах оборудования и материалов;

      основные свойства и характеристики взрывчатых материалов, требования, к их хранению и транспортировке;

      способы монтажа пассивных зарядов и их перенос;

      правила обращения с монтажным инструментом и изоляционными материалами;

      единые правила проведения взрывных работ.

Параграф 15. Рабочий на геофизических работах, 4-разряд

      38. Характеристика работ:

      подготовка сейсмических, электроразведочных и вспомогательных линий;

      проверка качества расстановки и подключения сейсмоприемников и электроразведочных установок (проводимость, утечка), выявление и устранение неисправностей в их работе;

      участие в изготовлении секций сейсмической косы, электроразведочных линий, монтаж групп сейсмоприемников;

      устройство различных видов заземлений и заграждений;

      поиск на местности точек подготовленной сети наблюдений;

      перенос и установка в горизонт гравиметров;

      проверка, подготовка к работе и выполнение рабочих наблюдений с помощью радиометрических приборов;

      регистрация в полевом журнале показаний гравиметра и радиометров;

      устройство опознавательных знаков;

      проверка чувствительности и эталонирование радиометров;

      контроль состояния, профилактическое обслуживание и участие в проведении текущего ремонта геофизического оборудования.

      39. Должен знать:

      основные сведения о задачах и методике соответствующего вида геофизических работ;

      организацию и технологию выполнения производственных процессов полевых геофизических работ;

      систему разметки на местности точек наблюдений и установки геофизических приборов;

      правила эксплуатации, обслуживания, транспортировки и хранения геофизических приборов и оборудования;

      основные приемы монтажа электрических цепей;

      порядок работы с монтажным инструментом и контрольно-измерительными приборами;

      инструкции по ведению работ соответствующим методом (взрывных работ, работ с токами высокого напряжения, ионизирующими излучениями).

      40. Примечание:

      при проведении геофизических исследований в море с плавучих средств тарификация рабочих производится на один разряд выше.

Параграф 16. Машинист каротажной станции, 4-разряд

      41. Характеристика работ:

      управление газокаротажной, самоходной каротажной и перфораторной станциями, каротажными подъемниками при проведении геофизических исследований и прострелочно-взрывных работ в скважинах глубиной до 1000 метров;

      подготовка станций и подъемников к транспортировке и работе;

      выбор, подготовка площадки, а также установка лаборатории, генераторной группы и подъемника;

      монтаж и демонтаж оборудования;

      подключение станций к силовой и осветительной сети;

      спуск аппаратуры (приборов) в скважину и их подъем;

      выполнение ежесменного и участие в плановом техническом обслуживании и текущем ремонте станций, лаборатории, подъемников, лебедки, бензодвигателей и генераторов, смена электролита и зарядка аккумуляторов;

      погрузка, разгрузка и транспортировка оборудования, аппаратуры и инструмента.

      42. Должен знать:

      конструкции скважин, порядок проведения геофизических исследований в скважинах;

      правила спуска и подъема аппаратов;

      правила транспортировки каротажно-перфораторного оборудования и аппаратуры, их устройство и правила эксплуатации;

      правила проведения ежесменного и планового технического обслуживания и текущего ремонта оборудования газокаротажных, перфораторных и каротажных станций;

      типы и технические характеристики оборудования, аппаратуры, генератора и станций;

      марки кабелей и проводов;

      основы электротехники;

      порядок и правила проведения взрывных работ;

      правила и режимы зарядки аккумуляторов;

      устройство заземления и способы нахождения повреждений в сети;

      признаки неисправностей бензодвигателей, генератора и вспомогательных механизмов станций и способы их устранения.

      43. При проведении геофизических исследований и прострелочно-взрывных работ:

      в скважинах глубиной свыше 1000 до 4000 метров, а также в наклонно-направленных скважинах глубиной до 1500 метров - 5-разряд;

      в скважинах глубиной свыше 4000 до 5000 метров, а также в наклонно-направленных скважинах глубиной свыше 1500 метров - 6-разряд;

      в скважинах глубиной свыше 5000 метров, горизонтальных скважинах, скважинах с утяжеленным буровым раствором плотностью свыше 1,6 грамм на сантиметр кубический - 7-разряд.

Параграф 17. Каротажник, 4-разряд

      44. Характеристика работ:

      выполнение работ по каротажу скважин;

      участие в проведении монтажа, демонтажа и ремонта каротажного оборудования на буровой;

      проверка исправности каротажного оборудования;

      проведение замеров и выявление мест утечки тока;

      устранение повреждений в изоляции проводов и каротажного кабеля;

      участие в спуске и установке в устье скважины приборов и аппаратов;

      участие в техническом обслуживании каротажного оборудования и инструмента;

      отсоединение, подъем из скважины, погрузка, разгрузка и транспортировка (перенос) аппаратуры и оборудования.

      45. Должен знать:

      последовательность проведения геофизических исследований в скважинах;

      схемы, устройство и принцип действия каротажно-перфораторной аппаратуры и оборудования и правила их эксплуатации;

      типы источников питания, применяемых при геофизических исследованиях в скважинах и правила обращения с ними;

      правила и порядок проверки изоляции каротажных кабелей и ее ремонта;

      способы выполнения паяльных работ;      

      основные сведения о взрывчатых материалах и правила обращения с ними;

      порядок проведения технического обслуживания каротажного оборудования;

      способы изготовления зондов и сращивания каротажных кабелей.

Параграф 18. Каротажник, 5-разряд

      46. Характеристика работ:

      выполнение работ по каротажу, пневмо-обработке, перфорации и торпедированию в буровых скважинах глубиной до 1000 метров для проведения геофизических исследований горных пород;

      установка подъемника, лабораторий и блок-баланса на скважине;

      спуск в скважину и присоединение скважинных приборов, стреляющих аппаратов и торпед;

      монтаж, демонтаж и проверка исправности аппаратуры, оборудования и рабочих схем для каротажа, пневмообработки, перфорации и торпедирования в скважинах и для околоскважинных и межскважинных исследований;

      устройство заземления;

      проверка наличия предупредительных меток, измерение цены первой метки и промер кабеля;

      устранение неисправностей применяемого оборудования, инструмента, устранение повреждений изоляции оплеточных и бронированных кабелей;

      отсоединение, подъем из скважины, погрузка и разгрузка аппаратуры, оборудования и снаряжения.

      47. Должен знать:

      основные понятия о буровых скважинах, их конструкциях;

      порядок выполнения различных видов геофизических исследований в скважинах;

      типы, устройство и правила эксплуатации, монтажа и демонтажа оборудования, аппаратуры и торпед, используемых при каротаже, перфорации, торпедировании и геофизических исследованиях в скважинах;

      основы электротехники, марки кабелей и проводов, типы источников электропитания и правила пользования ими;

      способы заземления;

      типы взрывчатых материалов и радиоактивных веществ, правила обращения с ними;

      основные правила и порядок проведения электромонтажных работ;

      правила транспортировки и хранения оборудования, аппаратуры и специальных веществ;

      правила и порядок ремонта выполнения ремонта оборудования.

      48. При выполнении работ по каротажу, перфорации и торпедированию:

      в буровых скважинах глубиной свыше 1000 до 4000 метров, наклонно-направленных скважинах глубиной до 1500 метра - 6-разряд;

      в буровых скважинах глубиной свыше 4000 до 5000 метров, наклонно-направленных скважинах глубиной свыше 1500 метров - 7-разряд;

      в буровых скважинах глубиной свыше 5000 метров, в горизонтальных скважинах при утяжеленном буровом растворе плотностью свыше 1,6 грамм на сантиметр кубический в скважинах глубиной более 1500 метров - 8-разряд.

      49. Требуется техническое и профессиональное (среднее профессиональное) образование для присвоения 6-8 разрядов.      

      50. Примечание:

      при выполнении работ по каротажу, перфорации и торпедированию в буровых скважинах на море - тарификация каротажников 4 - 7-разрядов производится на один разряд выше.

Параграф 19. Обогатитель минералов и шлихов, 2-разряд

      51. Характеристика работ:

      промывка и сортировка сырья для обогащения;

      обогащение обломков кристаллов кварца и жильного кварца способом откалывания дефектных, трещиноватых, ожелезненных, некондиционных участков и посторонних примесей при помощи зубила и специальных молотков;

      разделение обогащенного сырья по сортам;

      доставка сырья к месту хранения;

      удаление отходов.

      52. Должен знать:

      внешние признаки сортового сырья;

      основные физико-механические свойства материалов и горных пород;

      требования, предъявляемые к сырью нормативно-технической документацией;

      термины и определения, применяемые при классификации сырья по разновидности и сортам.

Параграф 20. Обогатитель минералов и шлихов, 3-разряд

      53. Характеристика работ:

      обогащение горного хрусталя для плавки и ювелирно-поделочных камней в сырье ручным способом;

      опиловка несортовых участков на подрезном станке;

      просмотр и выявление дефектов сырья (газожидкостных и минеральных включений) и брака в отраженном электрическом свете на светостолах и под настольной лампой;

      разделение обогащенного сырья по сортам и подготовка его для сдачи на хранение.

      54. Должен знать:

      внешние признаки и основные физико-механические свойства сортового сырья (кварца и цветных камней);

      требования, предъявляемые к сырью нормативно-технической документацией;

      термины и определения, применяемые при классификации сырья по разновидностям и сортам;

      устройство и правила эксплуатации обслуживаемого оборудования.

Параграф 21. Обогатитель минералов и шлихов, 4-разряд

      55. Характеристика работ:

      обогащение пьезооптического кварца 1 и 2 сортов, исландского шпата из кристаллосырья и ювелирных камней в сырье ручным способом;

      просмотр, выявление брака сырья в отраженном электрическом свете, опиловка сырья;

      замер монообласти пьезооптического сырья штангенциркулем с погрешностью не более + - 1 миллиметр;

      обогащение шлихов путем отдувки их вручную или на приборах;

      подготовка шлихов к отдувке;

      пуск, контроль за работой и остановка приборов;

      равномерное распределение минерала и регулирование выхода полезного ископаемого на приборе;

      выявление и устранение неисправностей в работе прибора;

      сортировка и подготовка для сдачи на хранение обогащенного сырья.

      56. Должен знать:

      внешние признаки и основные физико-механические свойства сырья (кварца, исландского шпата и цветных камней);

      допустимые природные дефекты сырья;

      требования, предъявляемые к сырью нормативно-технической документацией;

      основные свойства каждого вида сырья и их проявления при обогащении;

      термины и определения, применяемые при классификации сырья;

      классификацию цветных камней, устройство;

      правила эксплуатации и обслуживания применяемого оборудования;

      правила применения алмазного и контрольно-измерительного инструмента;

      правила отбора и обработки проб;

      приемы отдувки шлихов;

      сопутствующие полезные ископаемые, горные породы и минералы, встречающиеся в шлихах.

Параграф 22. Обогатитель минералов и шлихов, 5-разряд

      57. Характеристика работ:

      обогащение пьезокварца сорта "экстра", кварце-оптических и драгоценных камней в сырье ручным способом;

      просмотр, опиловка и выявление брака сырья в отраженном электрическом свете, визуально и с помощью иммерсионной жидкости;

      замер ионообласти пьезооптического сырья;

      извлечение кристаллов и вкраплений из вмещающих пород при помощи химического травления растворимых компонентов породы;

      учет отходов драгоценного сырья;

      сортировка обогащенного сырья и подготовка его для сдачи на хранение.

      58. Должен знать:

      внешние признаки и физико-механические свойства сырья (оптического кварца и драгоценных камней);

      допустимые природные дефекты сырья, характерные для каждого вида камня;

      требования, предъявляемые к сырью нормативно-технической документации;

      особые свойства каждого вида сырья и их проявление при обогащении;

      термины и определения, применяемые при классификации сырья по разновидностям и сортам;

      классификацию драгоценных камней;

      устройство, правила применения алмазного и контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 23. Машинист установки возбуждения сейсмических сигналов, 6-разряд

      59. Характеристика работ:

      управление установкой возбуждения сейсмических сигналов импульсного или вибрационного действия;

      проверка и регулировка механических, гидравлических и электрических узлов установки;

      подготовка источников возбуждения сейсмического сигнала к работе и их испытание;

      измерение рабочих параметров установки;

      возбуждение импульсного сейсмического сигнала;

      поддержание связи с сейсмостанцией;

      контроль работы газовых, электрических, механических и иных систем установки;

      выявление и устранение неисправностей в работе установки;

      выполнение ежесменного и участие в плановом техническом обслуживании и текущем ремонте систем установки.

      60. Должен знать:

      устройство газовых, механических систем, электрических и радиоэлектронных узлов установки возбуждения сейсмических сигналов;

      правила ее эксплуатации и выполнения технического обслуживания, ремонта и регулирования;

      порядок и последовательность проведения сейсмо-разведочных работ на профиле;

      требования, предъявляемые к установке, как источнику сейсмических сигналов.

Параграф 24. Шлифовщик горных пород, 2-разряд

      61. Характеристика работ:

      обдирка, грубая обработка шлифов и аншлифов для физико-механических исследований;

      замер образцов и их раскалывание.

      62. Должен знать:

      основные физико-механические свойства горных пород и методы их обработки;

      применяемые абразивные материалы.

Параграф 25. Шлифовщик горных пород, 3-разряд

      63. Характеристика работ:

      изготовление несложных шлифов и аншлифов из магматических и метаморфических горных пород, пород с содержанием кварца до 50 процентов;

      шлифование кубиков, пластин, призм, цилиндров для изучения физико-механических свойств горных пород;

      бинтование образцов и их проверка;

      наклеивание покровного стекла;

      обмывание шлифов;

      проверка шлифов под микроскопом;

      приготовление склеивающих составов;

      профилактическое обслуживание и текущий ремонт используемого оборудования;

      этикетировка и учет изготовленных шлифов.

      64. Должен знать:

      особенности обработки и физико-механические свойства горных пород;

      правила эксплуатации приспособлений, инструмента и оборудования, применяемых при обработке шлифов (образцов);

      виды и назначение шлифовальных (абразивных) материалов;

      виды и технологию приготовления склеивающих составов;

      технологию обработки горных пород и изготовления из них шлифов;

      правила этикетировки и учета шлифов (образцов);

      требования, предъявляемые к качеству шлифов;

      способы достижения точности и чистоты обработки горных пород при изготовлении шлифов.

      65. При изготовлении сложных и нестандартных (площадью более 4 квадратных сантиметров) шлифов (образцов) из осадочных, слабосцементированных и трещиноватых пород, а также пород с содержанием кварца более 50 процентов - 4-разряд.

Параграф 26. Замерщик на топографо-геодезических и маркшейдерских работах, 2-разряд

      66. Характеристика работ:

      участие в проведении топографо-геодезических и маркшейдерских работ;

      выбор характерных точек рельефа и контуров;

      вскрытие и закрытие центра геодезического знака или репера;

      установка реек на башмаках, костылях, реперах, кольях, сваях и иных выбранных точках местности;

      расчистка трассы для визирок;

      измерение линий лентой, тросом, шнуром, рулеткой;

      вешение линий;

      изготовление и установка кольев и визирных вех;

      разметка пикетов при нивелировании;

      закрепление реперов и пикетов;

      установка блочных станков различных систем, штативов с целиками и штативов лотаппаратов;

      растягивание проволоки по штативам, подвешивание и опускание гирь, намотка проволоки на барабаны и укладка барабанов в ящики;

      спуск и закрепление отвесов;

      участие в промерах при съемке подземных коммуникаций;

      погрузка, разгрузка и транспортировка (перенос) полевого снаряжения, оборудования и приборов;

      обустройство полевого лагеря.

      67. Должен знать:

      общие понятия о топографо-геодезических и маркшейдерских работах;

      правила выбора характерных точек рельефа и контуров местности;

      правила пользования измерительными инструментами;

      устройство станков, блоков, штативов;

      порядок расстановки базисных штативов с целиками;

      назначение, правила использования, транспортировки, хранения и упаковки топографо-геодезических и маркшейдерских приборов, инструментов и оборудования;

      порядок расчистки трассы для визирок, установки вех и реек;

      правила закрепления временных реперов и пикетов.

Параграф 27. Замерщик на топографо-геодезических и маркшейдерских работах, 3-разряд

      68. Характеристика работ:

      проведение топографо-геодезических и маркшейдерских работ;

      участие в проверке и установке топографо-геодезических и маркшейдерских приборов и инструментов на точке (пункте) наблюдения;

      инструментальная выверка уровня на рейке;

      участие в рекогносцировке местности, привязке ориентирных пунктов и измерении высоты знака;

      предварительный поиск исходных пунктов;

      выбор переходных точек;

      руководство работами по расчистке трасс для визирок;

      доставка на пункт триангуляции или полигонометрии гелиотропов, фонарей, приборов для метеорологических измерений, высокоточных оптических приборов;

      подача световых сигналов или отраженных световых сигналов с пункта триангуляции или полигонометрии по направлению наблюдаемого пункта при помощи специальных приборов;

      проведение метеорологических измерений на пункте расположения отражателя;

      проведение простейших вычислений;

      ведение записей в полевом журнале.

      69. Должен знать:

      назначение топографо-геодезических и маркшейдерских работ;

      порядок ведения полевого журнала;

      правила проверки и установки на точке (пункте) наблюдения топографо-геодезических и маркшейдерских приборов и инструментов;

      правила и порядок выверки уровня на рейке по отвесу;

      правила нахождения исходных пунктов и выбора переходных точек;

      конструкции геодезических и маркшейдерских знаков;

      методы определения устойчивости и жесткости сигналов;

      правильность закладки центров и ориентирных пунктов;

      требования, предъявляемые к условиям видимости и изображений;

      устройство и правила обращения с гелиотропом, фонарем и отражателями, световую сигнализацию;

      правила хранения и ухода за отражателями, аккумуляторами и элементами питания;

      правила выполнения метеорологических измерений на пунктах расположения отражателей;

      методы проверки оптических приборов.

Параграф 28. Замерщик на топографо-геодезических и маркшейдерских работах, 4-разряд

      70. Характеристика работ:

      выполнение топографо-геодезических и маркшейдерских измерений при проведении промеров для съемок шельфа, внутренних водоемов и морей;

      установка высокоточных оптических приборов и отражателей и подключение источников их питания;

      обеспечение связи и сигнализации со смежными пунктами;

      снятие показаний топографо-геодезических и маркшейдерских приборов и инструментов;

      ведение записей в полевом журнале, выполнение постраничного контроля и расчетов для определения средних значений измеренных величин;

      участие в составлении и вычерчивании схем, профилей, графиков, а также в оформлении материалов измерений;

      выполнение геодезических и маркшейдерских измерений при производстве строительно-монтажных работ;

      вынос рабочих высотных отметок (высотного горизонта) из одной зоны строительно-монтажной площадки в другую (с этажа на этаж, с яруса на ярус) с помощью уровнемера или шлангового нивелира (сообщающиеся сосуды);

      инструментальный контроль горизонтального и вертикального положения возводимых конструкций и замер допущенных при их монтаже геометрических отклонений от проектных параметров;

      закладка знаков реперов и марок на балках, колоннах, крепи горных выработок.

      71. Должен знать:

      особенности измерений при проведении промеров для съемок шельфа, внутренних водоемов и морей;

      правила установки высокоточных оптических приборов на месте наблюдения, снятия отсчетов по номограмме;

      правила ведения технической документации и обработки результатов полевых наблюдений;

      условные знаки для геодезических и маркшейдерских планов, строительно-монтажных чертежей, генпланов и стройгенпланов;

      правила сигнализаций при высотном и подземном строительстве, в том числе при работе в зоне сжатого воздуха;

      вынос и закрепление абсолютного и условного горизонтов;

      правила и порядок проведения контрольных проверок горизонтального и вертикального положения конструкций;

      допускаемые геометрические отклонения от проекта при монтаже конструкций и их элементов.

Параграф 29. Замерщик на топографо-геодезических и маркшейдерских работах, 5-разряд

      72. Характеристика работ:

      выполнение при проведении строительно-монтажных работ топографо-геодезических и маркшейдерских измерений с помощью высокоточных оптических приборов вертикального визирования;

      установка приборов и снятие отсчетов по номограмме;

      замер и проверка геометрических параметров блоков, колонн, ригелей и иных строительных конструкций;

      плановая и высотная съемка рядов свай, колонн;

      инструментальное обеспечение процессов установки конструкций в проектное положение и рихтовки подкрановых путей;

      вынос монтажного горизонта в натуру под руководством геодезиста или маркшейдера;

      участие в составлении и вычерчивании исполнительных схем на монтируемые конструкции, технологические блоки, узлы.

      73. Должен знать:

      правила выполнения топографо-геодезических и маркшейдерских измерений высокоточными приборами вертикального визирования на строительно-монтажных работах;

      правила и порядок замера и проверки геометрических параметров строительных конструкций, выноса монтажного горизонта в натуру;

      правила оформления исполнительных схем на монтируемые конструкции, блоки и узлы.

Параграф 30. Гравер оригиналов топографических карт, 4-разряд

      74. Характеристика работ:

      участие в изготовлении оригиналов топографических карт (планов);

      гравирование и вычерчивание контуров рельефа с количеством горизонталей до 20 на 1 дециметр квадратный топографической карты (плана);

      гравирование и вычерчивание гидрографии и штриховых элементов содержания топографической карты (плана), характеризующейся открытой, равнинной местностью с поймами рек и редкой растительностью, холмистыми и предгорными районами с наличием дорожной сети, открытыми чистыми песками или песками, закрепленными травяной растительностью при количестве контуров до 30 на 1 дециметр квадратный;

      гравирование пунктов геодезического обоснования;

      проверка размеров и гравирование рамки и километровой сетки;

      вырезка из гранок и наклейка географических названий, цифр, условных обозначений, зарамочного оформления, изготовленных на фотонаборной установке;

      ретушь отгравированных элементов гидрографии;

      заправка на позитивных копиях;

      исправление корректурных замечаний;

      заточка и правка гравировальных инструментов и приборов.

      75. Должен знать:

      назначение топографических карт (планов);

      основы технологии изготовления оригиналов топографических карт (планов);

      технологию подготовки топографических карт (планов) к изданию;

      точность изготовления и содержание технологической карты (плана);

      эталоны для определения 1-3 категорий сложности составительских и издательских работ;

      условные знаки;

      правила правки, заточки и пользования гравировальными инструментами и приборами;

      действующие инструкции и наставления по подготовке оригиналов топографических карт (планов) к изданию.

Параграф 31. Гравер оригиналов топографических карт, 5-разряд

      76. Характеристика работ:

      гравирование и вычерчивание контуров рельефа топографической карты (плана) с количеством горизонталей от 20 до 100 на 1 дециметр квадратный;

      гравирование и вычерчивание гидрографии и штриховых элементов содержания топографической карты (плана), характеризующейся равнинной залесенной местностью с большими заболоченными массивами, районами предгорий с наличием плантаций технических культур, фруктовых садов и огородов, поймами рек, заросшими лесом и кустарником с наличием стариц, протоков, озер, населенными пунктами сельского типа при количестве контуров от 30 до 100 на 1 дециметр квадратный.

      77. Должен знать:

      технологию изготовления оригиналов топографических карт (планов), эталоны для определения 4-6 категорий сложности составительских и издательских работ.

Параграф 32. Гравер оригиналов топографических карт, 6-разряд

      78. Характеристика работ:

      гравирование и вычерчивание контуров рельефа топографической карты (плана) с количеством горизонталей более 100 на 1 дециметр квадратный;

      гравирование и вычерчивание гидрографии и штриховых элементов содержания топографической карты (плана), характеризующейся горнотаежной местностью, крупными населенными пунктами сельского типа, промышленными районами с сильно развитой сетью железных и шоссейных дорог, населенными пунктами горной местности при количестве контуров более 100 на 1 дециметр квадратный.

      79. Должен знать:

      технологию изготовления оригиналов топографических карт (планов);

      эталоны для определения 7-10 категорий сложности составительских и издательских работ.

Параграф 33. Машинист шурфопроходческой установки, 4-разряд

      80. Характеристика работ:

      управление шурфопроходческой установкой (агрегатом, краном) при проходке шурфов;

      участие в планировке площадки для размещения шурфопроходческой установки;

      участие в монтаже, демонтаже, транспортировке и подготовке к работе шурфопроходческой установки;

      участие в выполнении операций при проходке шурфов;

      контроль за состоянием и правильной эксплуатацией оборудования и инструмента;

      выполнение ежесменного и участие в плановом техническом обслуживании и текущем ремонте шурфопроходческой установки;

      участие в выполнении погрузочно-разгрузочных работ.

      81. Должен знать:

      способы и технологию проходки шурфов;

      устройство и правила эксплуатации шурфопроходческой установки и электрооборудования;

      правила и порядок технического обслуживания и текущего ремонта шурфопроходческой установки, установленную сигнализацию.

Параграф 34. Моторист электроразведочной станции, 4-разряд

      82. Характеристика работ:

      обслуживание генераторной группы электроразведочной станции;

      подготовка площадки и установка генераторной группы, обеспечение необходимого режима работы двигателя во время проведения замеров;

      разматывание и подключение проводов для переговорного устройства и токового канала;

      регулировка основных узлов двигателя, контакторов и реле генераторной группы;

      осмотр, смазка, заправка и заземление генераторной группы, установка антенны для радиосвязи;

      смена электролита и зарядка аккумуляторов;

      погрузка и разгрузка применяемого оборудования и аппаратуры при их транспортировке;

      выполнение ежесменного технического обслуживания и участие в текущем ремонте генераторной группы.

      83. Должен знать:

      устройство генераторной группы;

      правила технической эксплуатации и обслуживания генераторов;

      способы выявления и устранения неисправностей двигателя, генератора, трансмиссии;

      схему выполнения производственного процесса с применением электроразведочной станции;

      основные сведения по электро и радиотехнике, марки проводов.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

      84. Алфавитный указатель профессий рабочих на геологоразведочные и топографо-геодезические работы приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 5).

  Приложение к Единому тарифно-
квалификационному справочнику
работ и профессий рабочих (выпуск 5)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№ п/п

Наименование профессий

Диапазон разрядов

Страница

1

2

3

4


Монтажник геодезических знаков

3-6

3


Рабочий на геологических работах

2-3

5


Промывальщик геологических проб

2-5

7


Отборщик геологических проб

4-5

9


Проводник на геологических поисках и съемке

2-4

10


Наладчик геофизической аппаратуры

5-7

11


Рабочий на геофизических работах

2-5

12


Машинист каротажной станции

4-7

14


Каротажник

4-8

15


Обогатитель минералов и шлихов

2-5

17


Машинист установки возбуждения сейсмических сигналов

6

20


Шлифовщик горных пород

2-4

20


Замерщик на топографо-геодезических и маркшейдерских работах

2-5

21


Гравер оригиналов топографических карт

4-6

25


Машинист шурфопроходческой установки

4

26


Моторист электроразведочной станции

4

27

  Приложение 2 к
приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 4 июля 2017 года № 191

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 11)

Глава 1. Введение

      1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 11) (далее – ЕТКС) содержит работы по игольному производству, соответствующие по сложности их выполнения тем, которые содержатся в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих соответствующих разрядов.

      2. ЕТКС разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

      3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС.

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам игольного производства

Параграф 1. Калибровщик нитеобразователей, 3-разряд

      4. Характеристика работ:

      калибровка отверстий в нитеобразователях из нержавеющей стали под руководством калибровщика нитеобразователей более высокой квалификации;

      прокол отверстий в нитеобразователях с высотой капилляра менее диаметра отверстия с помощью специальных приспособлений;

      подбор и установка делительных дисков для заданного количества отверстий в нитеобразователях;

      заточка проколочных пуансонов на специальном приспособлении с проверкой под микроскопом.

      5. Должен знать:

      правила подбора делительных дисков для заданного количества отверстий;

      способы заточки проколочных пуансонов;

      технические условия на каждую позицию нитеобразователей;

      назначение и правила пользования применяемыми приспособлениями,

      контрольно-измерительным инструментом и приборами (универсальным микроскопом, микрометрической линейкой и иные);

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 2. Калибровщик нитеобразователей, 4-разряд

      6. Характеристика работ:

      калибровка отверстий в нитеобразователях из нержавеющей стали на специальном приспособлении вручную с помощью пуансонов и применением оптических устройств с соблюдением поля допуска на отверстие не менее 0,005 миллиметра по шестому квалитету;

      прокол отверстий в нитеобразователях с высотой капилляра равной и более диаметра отверстия с помощью специальных приспособлений;

      полировка донышка нитеобразователей после каждого прохода;

      заточка и доводка калибровочных пуансонов с точностью до 0,001 миллиметра под микроскопом с применением специальных приспособлений;

      контроль качества нитеобразователей с проверкой отверстий под микроскопом.

      7. Должен знать:

      устройство специальных приспособлений для заточки;

      крепления пуансонов и прокола отверстий в нитеобразователях;

      способы заточки и измерения пуансонов;

      назначение и правила пользования применяемыми приборами и контрольно-измерительным инструментом;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 3. Калибровщик нитеобразователей, 5-разряд

      8. Характеристика работ:

      калибровка отверстий в нитеобразователях из драгоценных металлов на специальном приспособлении вручную с помощью пуансонов и применением оптических устройств с соблюдением поля допуска на отверстие не менее 0,003 миллиметра по пятому квалитету.

      9. Должен знать:

      устройство специальных приспособлений для калибровки отверстий, заточки, доводки и крепления пуансонов;

      способы заточки и измерения пуансонов;

      назначение и правила пользования применяемыми приборами и контрольно-измерительным инструментом;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 4. Вальцовщик игл, 2-разряд

      10. Характеристика работ:

      вальцовка конусов игл в горячем состоянии на ковочных вальцах;

      правка игл после вальцовки;

      нагрев заготовок игл в термической печи;

      выполнение вальцовки игл при оптимальном тепловом режиме термической печи;

      правка и смена матриц;

      регулирование ковочных вальцов.

      11. Должен знать:

      назначение и принцип действия обслуживаемых термических печей и ковочных вальцов;

      наименование и маркировку обрабатываемого металла;

      назначение и правила пользования применяемым рабочим и контрольно-измерительным инструментом;

      температуру нагрева заготовок игл;

      правила регулирования ковочных вальцов;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 5. Вальцовщик игл, 3-разряд

      12. Характеристика работ:

      вальцовка на плющильных вальцах стальной и латунной проволоки для производства игл;

      определение толщины плющения по таблицам;

      проведение контрольных замеров диаметра стальной и латунной проволоки микрометром;

      наладка плющильных вальцов.

      13. Должен знать:

      устройство обслуживаемых плющильных вальцов;

      технические условия на вальцовку;

      основные свойства обрабатываемых металлов;

      правила выбора оптимальных режимов вальцовки металлов;

      устройство применяемого контрольно-измерительного и рабочего инструмента;

      правила наладки плющильных вальцов;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 6. Полировщик игл, 2-разряд

      14. Характеристика работ:

      полирование игл гребенной и планочной гарнитуры для машин текстильной промышленности, швейно-машинных и иных игл во вращающихся барабанах и на специальных станках;

      располирование ушка швейно-машинных игл на налаженных располировочных станках или вручную на специальных приспособлениях с установленными катушками пряжи и нанизанными иглами;

      составление полирующих смесей (фарфора с наждаком и керосином, опилок, красного кирпича, кирпичной пасты, олеиновой кислоты, машинного масла и мыла) для полирования изделий;

      загрузка барабанов и пакетов роторных каталок полирующей смесью и полируемыми изделиями;

      выгрузка изделий из барабанов и пакетов после окончания полирования;

      сушка изделий опилками и подача их для проветривания в вентиляционную камеру.

      15. Должен знать:

      устройство полирующих станков, барабанов и специальных располировочных станков;

      устройство приспособлений для просушивания и выбора отполированных изделий;

      соотношение количества загружаемых изделий и полирующих смесей;

      технические условия на полируемые изделия;

      продолжительность полирования;

      порядок подготовки очередного ряда игл для загрузки в станки для полирования;

      количество и сорта пряжи, применяемой для располирования ушка игл.

      16. Примеры работ:

      1) иглы гребенной и планочной гарнитуры, мормышки - полирование в барабанах;

      2) иглы технические – полирование в барабанах;

      3) иглы швейно-машинные и специальные обувные – полирование и располирование ушка.

Параграф 7. Полировщик игл, 3-разряд

      17. Характеристика работ:

      полирование и отделка готовых (обработанных механически и термически) игольно-платинных изделий и бегунков во вращающихся барабанах и роторных каталках;

      загрузка барабанов и его ячеек полирующей смесью и полируемыми изделиями;

      выгрузка изделий по окончании полирования;

      просеивание латунных бегунков;

      выбор стальных бегунков вручную магнитом, а язычковых игл на магнитном сепараторе;

      сушка и окончательная отделка изделий опилками и кожей.

      18. Должен знать:

      устройство полирующих барабанов, роторных каталок, применяемого контрольно-измерительного инструмента и специальных приспособлений для просеивания и выбора полированных изделий;

      соотношение составных частей полирующих смесей для разных изделий;

      технические условия на полируемые изделия;

      продолжительность их полирования и окончательной отделки;

      правила одновременного обслуживания нескольких полирующих барабанов.

      19. Примеры работ:

      1) бегунки, крючки рыболовные, иглы безъязычковые, деккеры, токоли, пружинки, нитеводители, скобочки - полирование и окончательная отделка;

      2) иглы технические - полирование на роторных каталках;

      3) иглы язычковые и корундовые для звукоснимателей - полирование и окончательная отделка;

      4) платины, ламели, ушковины, зубчики, глазки, узловязатели - полирование и окончательная отделка.

Параграф 8. Редуцировщик игл, 2-разряд

      20. Характеристика работ:

      редуцирование концов и лезвий игл на налаженных редуцирных станках;

      определение качества обработки игл по наружному осмотру, калибру и плоскости;

      закладка игл в магазин редуцирного станка;

      наблюдение за процессом редуцирования игл.

      21. Должен знать:

      устройство обслуживаемых станков и специальных приспособлений;

      назначение и правила пользования применяемым контрольно-измерительным инструментом и смазывающими веществами.

Параграф 9. Наладчик оборудования игольного производства, 3-разряд

      22. Характеристика работ:

      наладка простых специальных станков для изготовления игольно-платинных изделий;

      смена рабочего инструмента и приспособлений с соблюдением заданных режимов и допусков на каждую позицию игл;

      текущий ремонт и доводка применяемых приспособлений и инструмента;

      изготовление пробных игольно-платинных изделий с проверкой их соответствия техническим условиям.

      23. Должен знать:

      устройство и способы наладки обслуживаемых станков;

      правила чтения чертежей;

      назначение и правила пользования применяемым рабочим и контрольно-измерительным инструментом (эталонами чистоты, бинокулярной лупой, микрометрами) и приспособлениями;

      технические условия на изготовление игольно-платинных изделий;

      основные сведения о параметрах обработки.

      24. Примеры работ:

      наладка:

      1) вальцы для бегунков;

      2) ножи для рубки гребенчатых игл;

      3) прессы для обрубки безъязычковых игл, деккеров, токалей и пружин;

      4) прессы для правки игл;

      5) станки засекальные для рыболовных крючков;

      6) станки заточные и фрезерные для фрезерования пружинной ножки;

      7) станки для доводки лезвий шлифовальных станков;

      8) станки полировально-щеточные, правильные и обрубные.

Параграф 10. Наладчик оборудования игольного производства, 4-разряд

      25. Характеристика работ:

      наладка автоматов и специальных станков средней сложности для изготовления игольно-платинных изделий;

      шлифование и подготовка матриц при редуцировании;

      подгонка матриц и пуансонов для загиба зубринки, губок, упорных и направляющих линеек.

      26. Должен знать:

      устройство и кинематические схемы обслуживаемого оборудования различных типов;

      устройство применяемого контрольно-измерительного инструмента (микроскопов, специальных линеек, шаблонов, скоб, штангенциркулей, индикаторов, эталонных игл, оптических длинномеров);

      устройство и правила пользования применяемыми универсальными и специальными приспособлениями;

      основные сведения о параметрах обработки.

      27. Примеры работ:

      наладка:

      1) автоматы для изготовления рыболовных крючков;

      2) автоматы для пробивки окна, заточки конца игл;

      3) автоматы для фрезерования желоба игл;

      4) автоматы концеточильные;

      5) автоматы рубочные и рубильно-плющильные;

      6) прессы для штамповки головки игл;

      7) прессы для штамповки лезвия и ушка игл;

      8) станки карусельно-шлифовальные для шлифовки лыски на колбе игл;

      9) станки редуцирные;

      10) станки специальные для распиловки ушка игл, гибки и фрезерования крючка игл.

Параграф 11. Наладчик оборудования игольного производства, 5-разряд

      28. Характеристика работ:

      наладка сложных многооперационных автоматов, специальных станков и агрегатов для изготовления игольно-платинных изделий;

      подбор и установка оправок для штамповки и латунных бегунков.

      29. Должен знать:

      конструкцию обслуживаемого оборудования и правила проверки его на точность;

      правила наладки применяемого оборудования на оптимальный режим обработки игольно-платинных изделий.

      30. Примеры работ:

      наладка:

      1) автоматы двухоперационные по загибу зубринки и ножки безъязычковых игл;

      2) автоматы по загибу формы и обрубке язычковых игл;

      3) автоматы по плющению трехгранника и загибу ножки пробивных игл;

      4) автоматы рихтовально-отрезные;

      5) автоматы фрезеровки продольной канавки, спинки и профиля язычковых игл;

      6) агрегаты по одновременной вставке язычка и загибу крючка язычковых игл;

      7) агрегаты по плющению, обрубке, заточке и оттяжке конца язычковых игл;

      8) полуавтоматы фрезерные, специальные с двумя шпиндельными бабками;

      9) прессы для штамповки платины и узловязателей;

      10) прессы эксцентриковые автоматические для штамповки и пробивки ушка швейных игл;

      11) станки для заточки игл и рыболовных крючков;

      12) станки фрезерно-копировальные специальные.

Параграф 12. Наладчик оборудования игольного производства, 6-разряд

      31. Характеристика работ:

      наладка особо сложных многооперационных автоматов, агрегатов и автоматических линий для изготовления игольно-платинных изделий;

      наладка автоматов с программным управлением.

      32. Должен знать:

      способы и последовательность наладки многооперационных автоматов, агрегатов и автоматических линий для различных позиций игл, крючков;

      свойства и марки обрабатываемых материалов;

      геометрию режущего инструмента, пуансонов для выдавливания отверстий и правила их заточки и доводки;

      правила приемки многооперационных автоматов и автоматических линий для изготовления игольно-платинных изделий из ремонта и введения в эксплуатацию нового оборудования.

      33. Примеры работ:

      наладка:

      1) автоматы по изготовлению язычковых игл;

      2) линия автоматическая для изготовления безъязычковых котонных игл, деккеров и токалей;

      3) линия автоматическая для изготовления рыболовных крючков-двойников;

      4) линия автоматическая для изготовления язычковых игл;

      5) прессы автоматические для штамповки ушковых и язычковых игл.

Параграф 13. Наладчик оборудования игольного производства, 7-разряд

      34. Характеристика работ:

      наладка и регулирование на холостом ходу и в рабочем положении автоматических линий и автоматных комплексов для изготовления игольно-платинных изделий, состоящих из многосторонних, многопозиционных, многосуппортных, многошпиндельных узлов для обработки особо сложных деталей;

      диагностика и профилактика всех систем и узлов обслуживаемого оборудования и выполнение работ по их наладке и ремонту;

      наладка вновь вводимого в эксплуатацию оборудования для обработки игольно-платинных изделий сложного профиля.

      35. Должен знать:

      устройство автоматических линий, автоматных комплексов для изготовления игольно-платинных изделий;

      устройство применяемых приборов и сложного контрольно-измерительного инструмента;

      приемы выполнения работ по диагностике, профилактике, наладке и ремонту всех систем оборудования для обработки игольно-платинных изделий.

      36. Примеры работ:

      наладка:

      1) линии автоматические для изготовления язычковых игл сложного профиля;

      2) автоматы по изготовлению язычковой ленты для игл;

      3) автоматные комплексы;

      4) вновь вводимое в эксплуатацию оборудование для обработки игольно-платинных изделий сложного профиля.

Параграф 14. Автоматчик игольно-платинных изделий, 2-разряд

      37. Характеристика работ:

      холодная штамповка заготовок или игольно-платинных изделий простой конфигурации на налаженных специальных автоматах;

      заправка автомата проволокой;

      укладка заготовок для изготовления игольно-платинных изделий в бункер;

      наблюдение за размерами заготовок и разрывом проволоки при загибе профиля;

      проверка качества изготовляемых заготовок или изделий;

      укладка изделий в тару или связывание заготовок в пучки.

      38. Должен знать:

      принцип действия обслуживаемых автоматов;

      назначение и правила пользования применяемым рабочим и контрольно-измерительным инструментом;

      наименование и маркировку обрабатываемых материалов;

      основные сведения о параметрах обработки.

      39. Примеры работ:

      штамповка:

      1) булавки одностержневые;

      2) иглы безъязычковые и гребнечесальные;

      3) крючки рыболовные.

Параграф 15. Автоматчик игольно-платинных изделий, 3-разряд

      40. Характеристика работ:

      холодная штамповка игольно-платинных изделий сложной конфигурации на специальных автоматах;

      подналадка автоматов.

      41. Должен знать:

      устройство и правила подналадки обслуживаемых автоматов;

      устройство применяемого контрольно-измерительного инструмента;

      основные сведения о параметрах обработки.

      42. Примеры работ:

      штамповка:

      1) бегунки стальные и латунные;

      2) иглы плоские;

      3) иглы швейно-машинные;

      4) иглы швейно-ручные;

      5) иглы язычковые толщиной свыше 0,6 миллиметра;

      6) планки для щипальных машин и волчков;

      7) скобы для ленточных и круглочесальных машин;

      8) шпильки сновальные.

Параграф 16. Автоматчик игольно-платинных изделий, 4-разряд

      43. Характеристика работ:

      ведение технологического процесса изготовления игольно-платинных изделий особо сложной конфигурации на многооперационных автоматических линиях и автоматах с программным управлением;

      подналадка обслуживаемого оборудования.

      44.Должен знать:

      устройство и кинематические схемы многооперационных автоматических линий и автоматов;

      назначение и правила пользования применяемыми приспособлениями, приборами и контрольно-измерительным инструментом;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 17. Контролер игольно-платинных изделий, 2-разряд

      45. Характеристика работ:

      контроль и отбраковка простых игольно-платинных изделий с применением контрольно-измерительного инструмента;

      оценка качества выполнения технологических операций методом наружного осмотра игольно-платинных изделий;

      определение степени брака и оформление документации на принятые и выбракованные игольно-платинные изделия.

      46. Должен знать:

      методы контроля игольно-платинных изделий;

      правила пользования применяемым специальным и универсальным контрольно-измерительным инструментом (эталонами, контрольными плитками, микрометрами, индикаторами);

      процесс проверочного осмотра и технические условия на принимаемые игольно-платинные изделия;

      способы проверки изделий по внешнему виду;

      порядок оформления первичной документации на приемку и выбраковку игольно-платинных изделий при межоперационном контроле;

      основные сведения о параметрах обработки.

      47. Примеры работ:

      иглы безъязычковые, гребнечесальные, швейно-машинные, швейно-ручные, язычковые - контроль заусенцев.

Параграф 18. Контролер игольно-платинных изделий, 3-разряд

      48. Характеристика работ:

      контроль игольно-платинных изделий средней сложности с большим числом замеряемых параметров с применением точных приборов и универсального контрольно-измерительного инструмента;

      периодический контроль игольно-платинных изделий после выполнения технологических операций;

      оформление приемосдаточных документов и протоколов испытаний.

      49. Должен знать:

      методы контроля игольно-платинных изделий;

      правила пользования применяемыми точными приборами и универсальным контрольно-измерительным инструментом;

      технологический процесс производства на обслуживаемом участке;

      технические условия на приемку игольно-платинных изделий;

      основные сведения о параметрах обработки.

      50. Примеры работ:

      1) бегунки - контроль после операций штамповки и полирования;

      2) платины, иглы безъязычковые - контроль после операций фрезерования и заточки;

      3) иглы гребнечесальные - контроль после операций заточки, шлифования и полирования;

      4) иглы для звукоснимателей корундовые - контроль после операций шлифования и полирования;

      5) иглы технические - контроль после заточки, термообработки и полирования;

      6) иглы швейно-машинные - контроль после правки, фрезерования, штамповки, заточки, обрубки, шлифования и полирования;

      7) иглы язычковые - контроль после операций рихтовки, редуцирования, фрезерования, заточки и шлифования;

      8) платины, узловязатели, ламели - контроль после операций фрезерования и шлифования.

Параграф 19. Контролер игольно-платинных изделий, 4-разряд

      51. Характеристика работ:

      контроль сложных игольно-платинных изделий с большим числом замеряемых параметров с применением точных приборов и специального, универсального контрольно-измерительного инструмента;

      ведение учета готовой продукции.

      52. Должен знать:

      методы контроля игольно-платинных изделий;

      конструкцию применяемых точных приборов и специального, универсального контрольно-измерительного инструмента;

      технологический процесс производства игольно-платинных изделий;

      основные сведения о параметрах обработки.

      53. Примеры работ:

      1) платины, иглы безъязычковые, язычковые, швейно-машинные и для звукоснимателей корундовые - контроль;

      2) нитеобразователи - контроль отверстий.

Параграф 20. Контролер игольно-платинных изделий, 5-разряд

      54. Характеристика работ:

      контроль игольно-платинных изделий особо высокой точности с применением сложного специального, оптического и универсального контрольно-измерительного инструмента и точных приборов;

      проверка на соответствие техническому стандарту материалов, поступающих для изготовления игольно-платинных изделий, по результатам анализов и лабораторных испытаний.

      55. Должен знать:

      технические условия на приемку игольно-платинных изделий высокой точности;

      способы настройки и регулирования применяемых точных приборов и сложного специального, оптического, универсального контрольно-измерительного инструмента;

      способы и порядок испытаний принимаемых высокоточных изделий.

      56. Примеры работ:

      иглы язычковые повышенной точности - контроль.

Параграф 21. Галтовщик игольно-платинных изделий, 1-разряд

      57. Характеристика работ:

      галтовка игольно-платинных изделий в галтовочных барабанах после термической обработки и полировки;

      подготовка галтовочных барабанов к работе;

      наблюдение за галтовкой;

      загрузка и выгрузка игольно-платинных изделий;

      просеивание их на вращающихся ситах, валках или вентиляционных установках.

      58. Должен знать:

      наименования и назначение важнейших частей галтовочных барабанов, вращающихся сит, валков и вентиляционных установок;

      правила загрузки в барабан игольно-платинных изделий и галтовочных смесей;

      номенклатуру обрабатываемых изделий.

Параграф 22. Заточник игольно-платинных изделий, 2-разряд

      59. Характеристика работ:

      заточка и доводка игольно-платинных изделий и крючков по 11 - 13 квалитетам на специальных концеточильных станках.

      60. Должен знать:

      устройство, принцип действия обслуживаемого оборудования и приспособлений;

      назначение и правила пользования применяемым контрольно-измерительным инструментом;

      технические характеристики;

      правила установки и правки шлифовальных кругов;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 23. Заточник игольно-платинных изделий, 3-разряд

      61. Характеристика работ:

      заточка и доводка игольно-платинных изделий по 8 - 10 квалитетам на

      специальных заточных станках и агрегатах;

      заточка и доводка фасонных острий;

      подналадка специальных заточных станков и агрегатов.

      62. Должен знать:

      устройство и правила подналадки специальных заточных станков и агрегатов;

      технические характеристики шлифовальных кругов по форме, твердости и связке;

      назначение и правила пользования применяемыми приборами и сложным контрольно-измерительным инструментом;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 24. Рихтовщик игольно-платинных изделий, 1-разряд

      63. Характеристика работ:

      рихтовка сырых простых по конфигурации игольно-платинных изделий и рыболовных крючков, их горячая просушка.

      64. Должен знать:

      назначение и условия применения наиболее распространенных приспособлений для рихтовки игольно-платинных изделий;

      технические требования, предъявляемые к рихтовке игл и крючков.

      65. Примеры работ:

      рихтовка:

      1) иглы корундовые для звукоснимателей;

      2) иглы специальные;

      3) иглы швейно-ручные.

Параграф 25. Рихтовщик игольно-платинных изделий, 2-разряд

      66. Характеристика работ:

      рихтовка на специальных правильных станках некаленых средней сложности и сложных по конфигурации игольно-платинных изделий;

      рихтовка термически обработанных игольно-платинных изделий с диаметром лезвия свыше 0,75 миллиметра на плите с проверкой шаблоном и лекальной линейкой на просвет, медицинских трубчатых игл и капиллярных трубок, язычковых игл с толщиной тела свыше 0,6 миллиметра;

      замена бракованных игл;

      запрессовка игл в пропущенные отверстия на планках и гребнях;

      подналадка специальных правильных станков.

      67. Должен знать:

      принцип работы специальных правильных станков;

      назначение и правила пользования применяемыми приспособлениями, рабочим и контрольно-измерительным инструментом;

      технические требования, предъявляемые к капиллярным трубкам и их назначение.

      68. Примеры работ:

      рихтовка:

      1) гребни и планки;

      2) деккеры, токали, пружинки;

      3) круги для машин грубогребенного чесания шерсти;

      4) ламели, платины, ушковины, узловязатели;

      5) иглы язычковые толщиной свыше 0,6 миллиметра.

Параграф 26. Рихтовщик игольно-платинных изделий, 3-разряд

      69. Характеристика работ:

      рихтовка вручную и на специальных правильных полуавтоматах и автоматах сырых особо сложных по конфигурации игольно-платинных изделий, термически обработанных игольно-платинных изделий с диаметром лезвия до 0,75 миллиметра с проверкой индикатором, специальным калибром и на просвет;

      наладка обслуживаемого оборудования и приспособлений.

      70. Должен знать:

      устройство специальных правильных станков, полуавтоматов, автоматов различных типов;

      способы и приемы правки на приспособлениях и вручную;

      устройство и правила пользования применяемыми специальным контрольно-измерительным инструментом и приспособлениями;

      механические свойства обрабатываемых металлов.

      71. Примеры работ:

      рихтовка:

      1) иглы гребнечесальные;

      2) иглы радиусные;

      3) иглы швейно-машинные с диаметром лезвия до 0,75 миллиметра;

      4) иглы язычковые толщиной до 0,6 миллиметра;

      5) трубки капиллярные.

Параграф 27. Сортировщик игольно-платинных изделий, 1-разряд

      72. Характеристика работ:

      сортировка полуфабрикатов и готовых игольно-платинных изделий по

      длине и диаметру по шаблону и на специальных сортировочных станках;

      укладка игольно-платинных изделий на транспортер;

      смена тары с рассортированными игольно-платинными изделиями;

      выборка не соответствующих государственному стандарту игольно-платинных изделий.

      73. Должен знать:

      назначение и принцип действия обслуживаемых станков и приспособлений, применяемого контрольно-измерительного инструмента;

      технические стандарты на игольно-платинные изделия.

Параграф 28. Сортировщик игольно-платинных изделий, 2-разряд

      74. Характеристика работ:

      сортировка полуфабрикатов и готовых игольно-платинных изделий по длине, толщине и диаметру при помощи калибра и методом прокатывания игл на одной плоскости;

      определение дефектных изделий внешним осмотром и сбор их в отдельную тару.

      75. Должен знать:

      назначение и способы пользования применяемыми приспособлениями и контрольно-измерительным инструментом.

Параграф 29. Сортировщик игольно-платинных изделий, 3-разряд

      76. Характеристика работ:

      сортировка полуфабрикатов и готовых игольно-платинных изделий с помощью калибров и на специальном оборудовании;

      определение дефектов игольно-платинных изделий внешним осмотром с помощью лупы и отсортировка дефектных изделий.

      77. Должен знать:

      назначение и принцип действия применяемого специального оборудования, калибров, контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 30. Запрессовщик игл, 2-разряд

      78. Характеристика работ:

      запрессовка в отверстия гребней, планок и колец шпаруток игл диаметром свыше 0,8 миллиметра на специальных приспособлениях и прессах вручную;

      блокировка (наклейка) игл на прессах и вручную;

      блокировка (наклейка) игл корундовых для звукоснимателей;

      проверка плотности посадки игл в отверстия;

      определение качества поступающих полуфабрикатов;

      контроль запрессовки игл при помощи скобы.

      79. Должен знать:

      устройство применяемых приспособлений;

      назначение и правила пользования применяемым контрольно-измерительным инструментом;

      технические условия на выпускаемые изделия и полуфабрикаты;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 31. Запрессовщик игл, 3-разряд

      80. Характеристика работ:

      запрессовка в планки чесальных машин и в отверстия гребней, планок и колец шпаруток игл диаметром до 0,8 миллиметра на специальных приспособлениях и прессах вручную;

      контроль высоты игл при помощи скобы;

      закладка нити в чашу иглы вручную с применением бинокулярной лупы;

      проверка качества запрессовки игл;

      наладка прессов.

      81. Должен знать:

      устройство применяемых прессов, приспособлений и контрольно-измерительного инструмента;

      механические свойства материалов, применяемых при изготовлении изделий;

      основные сведения о параметрах обработки.

Параграф 32. Наборщик игольно-платинных изделий, 1-разряд

      82. Характеристика работ:

      набор игольно-платинных изделий вручную;

      набор колков в отверстия планок щипальных машин, волчков и планок транспортерных решеток;

      нанизывание игл на планки вручную и на специальном приспособлении;

      проверка плотности посадки колка в отверстие;

      выявление и удаление в процессе работы бракованных колков и планок;

      определение качества поступающих полуфабрикатов.

      83. Должен знать:

      приемы набора игольно-платинных изделий вручную;

      ассортимент и назначение обрабатываемых изделий;

      приемы набора колков в отверстия планок;

      технические условия на набираемые игольно-платинные изделия и полуфабрикаты;

      правила нанизывания игл на планки.

Параграф 33. Наборщик игольно-платинных изделий, 2-разряд

      84. Характеристика работ:

      набор игольно-платинных изделий сложной конфигурации на вибрационных установках с последующей укладкой их в доски;

      нанизывание игл на нити и стержень вручную с количественным отсчетом их в зависимости от классов и номеров игл;

      заправка концов нитей;

      установление определенных режимов работы в зависимости от позиций игл;

      наблюдение за работой вибрационных установок и их подналадка.

      85. Должен знать:

      принцип работы вибрационных установок для укладки игл и специальных устройств для набора игл;

      устройство и правила подналадки обслуживаемого оборудования;

      размеры и сорта пряжи, применяемой в зависимости от классов и номеров игл.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

      86. Алфавитный указатель профессий рабочих игольного производства приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 11).

      Приложение

      к Единому тарифно-квалификационному

      справочник работ и профессий рабочих

      (выпуск 11)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№
п/п

Наименование профессий

Диапазон
разрядов

Страница

1

2

3

4


Калибровщик нитеобразователей

3-5

30


Вальцовщик игл

2-3

32


Полировщик игл

2-3

33


Редуцировщик игл

2

34


Наладчик оборудования игольного производства

3-7

34


Автоматчик игольно-платинных изделий

2-4

38


Контролер игольно-платинных изделий

2-5

39


Галтовщик игольно-платинных изделий

1

42


Заточник игольно-платинных изделий

2-3

42


Рихтовщик игольно-платинных изделий

1-3

43


Сортировщик игольно-платинных изделий

1-3

44


Запрессовщик игл

2-3

45


Наборщик игольно-платинных изделий

1-2

46

  Приложение 3
к приказу Министра труда
и социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 4 июля 2017 года № 191

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 13)

Глава 1. Введение

      1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 13) (далее - ЕТКС) содержит работы по жестяно-баночному и тубному производству, соответствующие по сложности их выполнения тем, которые содержатся в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих соответствующих разрядов.

      2. ЕТКС разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

      3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС.

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам жестяно-баночного и тубного производства

Параграф 1. Штамповщик дисков для алюминиевых туб, 3-разряд

      4. Характеристика работ:

      разматывание рулона алюминия на разматывающем устройстве, правка алюминия в правильном устройстве, вальцовка полос алюминия на вальцовочном станке;

      резка листа на полосы;

      вырубка дисков на эксцентриковом автоматическом прессе усилием до 40 тонн.

      5. Должен знать:

      устройство и принцип работы прессов различных типов;

      способы штамповки и правки в зависимости от марки металла и

      допустимой шероховатости поверхности дисков;

      размеры металлических лент и полос;

      способы установки, снятия и крепления штампов и используемых инструментов;

      устройство контрольно-измерительных инструментов, допуски и посадки;

      квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 2. Оператор жестяно-банного оборудования, 4-разряд

      6. Характеристика работ:

      ведение процессов жестяно-баночного производства на поточных линиях производительностью до 350 банок в минуту, оснащенных автоматизированным оборудованием, управляемым с пульта;

      раскрой листов жести, прессование донышек, крышек и корпусов заготовок банок, корпусообразование, пайка шва корпуса, закатка донышка;

      нанесение уплотняющих паст и растворов на донышки и крышки банок с последующей сушкой;

      обеспечение с помощью средств автоматики, контрольно-измерительных приборов и инструментов выполнения технологического режима, бесперебойности синхронной работы автоматов, функциональных узлов;

      подналадка обслуживаемого оборудования в процессе работы.

      7. Должен знать:

      технологию изготовления жестяных банок различных размеров;

      устройство, назначение и правила наладки обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов и инструментов;

      правила выполнения технологических испытаний на герметичность и прочность изготавливаемых банок;

      состав и режим использования химических материалов для промывки и смазки банок.

Параграф 3. Оператор жестяно-банного оборудования, 5-разряд

      8. Характеристика работ:

      ведение процессов жестяно-баночного производства на поточных линиях производительностью до 350 банок в минуту, оснащенных

      автоматизированным оборудованием, управляемым с пульта;

      раскрой листов жести, прессование донышек, крышек и корпусов заготовок банок, корпусообразование, пайка шва корпуса, закатка донышка;

      нанесение уплотняющих паст и растворов на донышки и крышки банок с

      последующей сушкой;

      обеспечение с помощью средств автоматики, контрольно-измерительных приборов и инструментов выполнения технологического режима, бесперебойности синхронной работы автоматов, функциональных узлов;

      подналадка обслуживаемого оборудования в процессе работы;

      обслуживании автоматической линии изготовления жестяных банок различных размеров производительностью 350 и более банок в минуту.

      9. Должен знать:

      технологию изготовления жестяных банок различных размеров, устройство;

      назначение и правила наладки обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов и инструментов;

      правила выполнения технологических испытаний на герметичность и прочность изготавливаемых банок;

      состав и режим использования химических материалов для промывки и смазки банок.

Параграф 4. Станочник оборудования жестяно-баночного производства, 2-разряд

      10. Характеристика работ:

      подкадка бортиков корпусов, донышек и крышек у жестяно-баночных изделий, подвивка донышек и крышек для жестяных и крышек для стеклянных банок, вырубание углов и прорезей у заготовок корпусов и полос жести фигурного раскроя на подкаточных, подвивочных и углорубочных полуавтоматах;

      вальцовка заготовок корпусов на спаренных станках;

      обрезинивание кольцами концов жестяных крышек и укладывание колец в крышки на резиноприжимных и резиноукладочных машинах;

      обслуживание и подналадка оборудования в процессе работы;

      укладывание в тару готовых изделий.

      11. Должен знать:

      устройство и правила подналадки обслуживаемого оборудования;

      требования, предъявляемые к качеству обрабатываемых изделий;

      правила укладывания в тару и основные механические свойства обрабатываемых материалов;

      назначение и условия применения наиболее распространенных специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов.

Параграф 5. Станочник оборудования жестяно-баночного производства, 3-разряд

      12. Характеристика работ:

      соединение донышек и корпусов жестяных банок с проверкой ширины поперечного шва и глубины посадки донышек, обрезка, зачистка, закатка лузги, бортов у изделий на закаточных полуавтоматах, автоматах и при помощи ручных приспособлений;

      составление припоя;

      нанесение уплотняющих паст и растворов на донышки и крышки банок на пастонакладывающих автоматах и сушка их в механизированных сушильных аппаратах с регулированием температуры в них;

      склепывание продольных швов корпусов жестяно-баночных изделий на склепывательных полуавтоматах с проверкой качества швов;

      отбортовка торцевых концов корпусов банок на фланцеотгибочных станках с периодической проверкой высоты отбортованного корпуса шаблоном;

      подналадка и обслуживание оборудования в процессе работы.

      13. Должен знать:

      устройство, способы, правила подналадки и режимы работы обслуживаемого оборудования;

      размеры элементов изготавливаемых деталей;

      технические требования, предъявляемые к выпускаемой продукции;

      условия применения контрольно-измерительных приборов и инструментов;

      основные сведения о допусках и посадках;

      квалитеты и параметры шероховатости обрабатываемой поверхности;

      основные механические свойства обрабатываемых материалов.

Параграф 6. Станочник оборудования жестяно-баночного производства, 4-разряд

      14. Характеристика работ:

      соединение донышек и корпусов жестяных банок с проверкой ширины поперечного шва и глубины посадки донышек, обрезка, зачистка, закатка лузги, бортов у изделий на закаточных полуавтоматах, автоматах и при помощи ручных приспособлений;

      составление припоя;

      нанесение уплотняющих паст и растворов на донышки и крышки банок на пастонакладывающих автоматах и сушка их в механизированных сушильных аппаратах с регулированием температуры в них;

      склепывание продольных швов корпусов жестяно-баночных изделий на склепывательных полуавтоматах с проверкой качества швов;

      отбортовка торцевых концов корпусов банок на фланцеотгибочных станках с периодической проверкой высоты отбортованного корпуса шаблоном;

      подналадка и обслуживание оборудования в процессе работы;

      изготовлении корпусов жестяно-баночных изделий из заготовок на корпусообразующих автоматах;

      автоматических и полуавтоматических линиях.

      15. Должен знать:

      устройство, способы, правила подналадки и режимы работы обслуживаемого оборудования;

      размеры элементов изготавливаемых деталей;

      технические требования, предъявляемые к выпускаемой продукции;

      условия применения контрольно-измерительных приборов и инструментов, основные сведения о допусках и посадках;

      квалитеты и параметры шероховатости обрабатываемой поверхности;

      основные механические свойства обрабатываемых материалов.

Параграф 7. Наладчик оборудования жестяно-баночного производства, 3-разряд

      16. Характеристика работ:

      наладка зиговочных, под вивочных, резиноприжимных и резиноукладочных автоматов и полуавтоматов с заменой и подгонкой быстроизнашивающихся деталей и дисковых ножниц;

      текущий ремонт, профилактический осмотр, смазка и опробывание обслуживаемого оборудования перед пуском;

      набивка сальников, инструктаж рабочих, занятых на обслуживаемом оборудовании.

      17. Должен знать:

      устройство и способы наладки обслуживаемого оборудования;

      способы смазки, охлаждения и применяемые смазочные материалы;

      порядок разборки, сборки и регулировки узлов применяемого оборудования;

      устройство специальных и универсальных приспособлений, контрольно-измерительных инструментов и приборов;

      правила заточки нормального и специального режущего инструмента;

      допуски и посадки, квалитеты, параметры шероховатости поверхности;

      основы технологии металлов.

Параграф 8. Наладчик оборудования жестяно-баночного производства, 4-разряд

      18. Характеристика работ:

      наладка автоматов и полуавтоматов для склепывания корпусов банок, воздушно-водяных тестеров, прессов для производства крышек, фланцеотгибочных и лакировочных станков, механических мешалок;

      установление технологической последовательности режимов обработки;

      подбор режущего и измерительного инструментов и приспособлений по технологической карте или самостоятельно;

      выполнение необходимых расчетов, связанных с наладкой машин, станков, прессов и другого оборудования;

      установка используемых приспособлений и инструмента.

      19. Должен знать:

      устройство оборудования различных типов;

      кинематические и электрические схемы;

      правила наладки и проверки на точность обслуживаемого оборудования;

      устройство, назначение и условия применения контрольно-измерительных инструментов и приборов;

      конструкцию универсальных и специальных приспособлений, геометрию;

      правила термообработки и доводки нормального и специального режущего инструментов;

      элементарные правила подбора сменных шестерен;

      систему допусков и посадок.

Параграф 9. Наладчик оборудования жестяно-баночного производства, 5-разряд

      20. Характеристика работ:

      наладка корпусообразующих, закаточных, пастнакладывающих, углорубочных автоматов и полуавтоматов, фигурных ножниц, штамп-прессов и автоматических тестеров;

      подналадка полуавтоматических и автоматических линий и станков с программным управлением;

      выполнение технических расчетов, необходимых для наладки машин;

      установка специальных приспособлений с выверкой их в различных плоскостях.

      21. Должен знать:

      конструктивные особенности, кинематические, электрические схемы и способы проверки на точность обслуживаемого оборудования;

      схемы раскроя жести, размеры и номера банок;

      правила определения режимов работы обслуживаемого оборудования.

      22. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 10. Наладчик оборудования жестяно-баночного производства, 6-разряд

      23. Характеристика работ:

      наладка полуавтоматических и автоматических линий и станков с программным управлением на полный цикл обработки жестяных банок различных типов;

      обеспечение бесперебойной работы обслуживаемого оборудования.

      24. Должен знать:

      устройство, кинематические, электрические схемы и взаимодействие механизмов обслуживаемых линий и станков;

      процесс обработки деталей и инструментов, применяемый на станках полуавтоматической и автоматической линий;

      нормы расхода инструментов и показатели их стойкости.

      25. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 11. Сортировщик жести и изделий, 2-разряд

      26. Характеристика работ:

      сортировка с отбраковкой цельнотянутых банок и туб, донышек, крышек и изделий из жести после штамповки и прессования;

      сортировка банок корпусов и полос раскроя жести на ножницах или углорубочных машинах;

      сортировка листового оцинкованного железа, предназначенного для изготовления тары;

      определение шероховатости поверхности оцинковки;

      просвечивание донышек и крышек;

      упаковка в бумагу отсортированных крышек по мерке-счету;

      укладывание в тару заготовок, деталей и готовых изделий;

      заполнение контрольных талонов и наклеивание их на тару или вкладывание в тару.

      27. Должен знать:

      наименование и маркировку сортируемых заготовок, деталей и изделий;

      технические требования, предъявляемые к заготовкам, деталям и изделиям;

      способы упаковки и укладывания в тару.

Параграф 12. Сортировщик жести и изделий, 3-разряд

      28. Характеристика работ:

      сортировка с отбраковкой корпусов после склепа, пайки и отгибки фланцев и банок после привальцовки донышек;

      выборочная проверка качества нанесения пасты на донышки и крышки перед загрузкой их в сушильные аппараты с выгрузкой и отбраковкой по окончании процесса сушки.

      29. Должен знать:

      технические требования, предъявляемые к деталям и готовым изделиям во всех фазах производства;

      назначение и свойства уплотняющих растворов и паст;

      способы отбраковки донышек и крышек по окончании сушки.

Параграф 13. Сортировщик жести и изделий, 4-разряд

      30. Характеристика работ:

      сортировка готовой продукции и литографированной жести по качеству изображения и отбраковка листов жести, имеющих дефекты;

      проверка качества полуды жести;

      определение толщины жести по звуку с периодическим или сплошным измерением микрометром, с сортировкой и подсчетом по маркам, сортам и назначению крышек, донышек, корпусов;

      взвешивание листов и рулонов жести на весах.

      31. Должен знать:

      марки и сорта жести;

      назначение и условия применения контрольно-измерительных инструментов;

      способы определения толщины жести по звуку.

Параграф 14. Сушильщик жести, 2-разряд

      32. Характеристика работ:

      сушка или обжиг полос и листов жести в тоннельных сушильных печах после нанесения печати или лака;

      накладывание листов жести на дужки, транспортер конвейерной сушильной печи или другие устройства;

      наблюдение за приборами и контроль за температурой сушильных агрегатов и печей;

      снятие листов и полос жести после сушки с подсчетом и укладкой;

      отбраковка листов и полос жести по качеству.

      33. Должен знать:

      устройство и принцип действия обслуживаемых тоннельных сушильных печей и транспортеров;

      виды, формы и сорта жести;

      правила накладывания листов жести на дужки;

      транспортер и другие устройства, а также их снятия после сушки, режим сушки.

Параграф 15. Сушильщик жести, 3-разряд

      34. Характеристика работ:

      сушка или обжиг полос и листов жести в карусельно-камерных сушильных печах после нанесения печати или лака;

      установка листов и полос жести в сушильные корзины, подвешивание их на карусели камерных сушильных печей и выгрузка после сушки;

      контроль за температурой печей по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      обслуживание вентиляторов.

      35. Должен знать:

      устройство карусельно-камерных сушильных печей;

      правила установки листов и полос жести в сушильные корзины;

      температурные режимы обжига жести и сушки лакокрасочных покрытий.

Параграф 16. Машинист лакировочных машин, 3-разряд

      36. Характеристика работ:

      управление лакировочными машинами при грунтовке, лакировке и покрытии эмалью листов, полос жести и жестяных банок;

      сушка листов жести в сушильных агрегатах;

      контроль температуры сушильных агрегатов с помощью ртутных термометров, пирометрических вольтметров;

      подача листов или полос жести на вальцы лакировочной машины, регулировка скорости машины, заправка машин лаком, эмалью, скипидаром и растворителями;

      смывка лака и эмали;

      смена резины;

      загрузка банок в машину;

      наблюдение за работой автоматических приборов, сигнальных ламп и за качеством покрытия листов жести или полос и банок;

      подналадка лакировочных машин.

      37. Должен знать:

      принцип действия, устройство и способы подналадки обслуживаемых машин и агрегатов;

      правила определения толщины жести;

      температурный режим сушильных агрегатов;

      правила заправки лакировочных машин лаком, эмалью, скипидаром и растворителями;

      способы смывки лака и эмали;

      правила покрытия лаком и эмалью жести и банок;

      технические требования, предъявляемые к качеству грунтовки и лакировки поверхностей.

Параграф 17. Машинист лакировочных машин, 4-разряд

      38. Характеристика работ:

      управление лакировочными машинами при покрытии лаком листов, полос жести и жестяных банок на заданную толщину покрытия;

      подбор необходимых сортов лака, эмали и лакировочных смесей;

      установка температурного режима печей при прокалке, отжиге и сушке жести после грунтовки и лакировки;

      регулировка работы установки при сушке инфракрасным облучением;

      наладка лакировочных машин;

      поддержание заданной вязкости лака, эмали и заданной толщины покрытия в процессе работы.

      39. Должен знать:

      устройство и способы наладки лакировочных машин различных типов, кинематические и электрические схемы;

      правила проверки на точность обслуживаемых машин, сорта;

      свойства лаков, эмалей и растворителей;

      способы составления лакировочных смесей;

      устройство, назначение и условия применения контрольно-измерительных инструментов;

      технологический и температурный режимы грунтовки, лакировки и покрытия эмалью.

Параграф 18. Наладчик оборудования трубного производства, 5-разряд

      40. Характеристика работ:

      наладка и обслуживание формообразующего и механообрабатывающего оборудования (вытяжного пресса, обрезного автомата), печи отжига, оборудования по отделке и комплектованию туб (машин для наружного покрытия, нанесения печати, накручивания бушонов, сушильных печей), уход за приборами автоматики.

      41. Должен знать:

      устройство, кинематические и электрические схемы обслуживаемого оборудования;

      способы проверки его на точность;

      взаимодействие механизмов обслуживаемых линий и станков, режимы их работы;

      процесс обработки туб и инструмент, применяемый на станках и автоматической линии;

      технические требования, предъявляемые к заготовкам и тубам;

      устройство, принцип работы и способы наладки приборов автоматического контроля.

      42. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 19. Наладчик оборудования трубного производства, 6-разряд

      43. Характеристика работ:

      наладка и обслуживание формообразующего и механообрабатывающего оборудования (вытяжного пресса, обрезного автомата), печи отжига;

      оборудования по отделке и комплектованию туб (машин для наружного покрытия, нанесения печати, накручивания бушонов, сушильных печей), уход за приборами автоматики;

      комплексном обслуживании всей автоматической линии типа "Херлан", "Хемокомплекс".

      44. Должен знать:

      устройство, кинематические и электрические схемы обслуживаемого оборудования;

      способы проверки его на точность, взаимодействие механизмов обслуживаемых линий и станков;

      режимы их работы;

      процесс обработки туб и инструмент, применяемый на станках и автоматической линии;

      технические требования, предъявляемые к заготовкам и тубам;

      устройство, принцип работы и способы наладки приборов автоматического контроля.

      45. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 20. Обработчик заготовок для туб, 3-разряд

      46. Характеристика работ:

      ведение химической обработки заготовок для туб на специальных аппаратах;

      промывка, сушка и прожиривание заготовок в соответствии с установленным режимом;

      подготовка аппаратов и ванн к процессу обработки и загрузка заготовок для туб;

      приготовление растворов;

      регулирование аппаратов по приборам;

      контроль за качеством заготовок для туб с применением индикаторного раствора;

      выгрузка заготовок из аппарата;

      ведение производственного журнала по учету расходов сырья;

      подналадка и текущий ремонт специальных аппаратов.

      47. Должен знать:

      устройство специальных аппаратов;

      правила ведения химической обработки заготовок для труб;

      устройство, назначение и условия применения контрольно-измерительных приборов;

      рецептуру и способы приготовления растворов;

      физико-химические свойства компонентов растворов, вспомогательных и смазочных материалов.

Параграф 21. Комплектовщик туб, 3-разряд

      48. Характеристика работ:

      навертывание бушонов на тубы на автоматах и полуавтоматах;

      загрузка бушонов и туб;

      контроль комплектования туб;

      автоматическая укладка туб в ящики;

      установка и снятие ящиков с поддонов;

      подналадка и регулировка обслуживаемого оборудования.

      49. Должен знать:

      устройство, правила подналадки и регулировки обслуживаемых автоматов и полуавтоматов;

      технические требования, предъявляемые к тубам;

      основные свойства обрабатываемых материалов.

Параграф 22. Лакировщик туб, 3-разряд

      50. Характеристика работ:

      покрытие внутренней поверхности туб защитным слоем лака методом распыления;

      накатывание эмали на внешнюю поверхность туб для создания грунта при нанесении цветной печати;

      проверка давления воздуха при процессе лакировки туб и консистенции эмали;

      контроль за процессом лакировки туб;

      подналадка и регулировка обслуживаемого оборудования.

      51. Должен знать:

      устройство, правила подналадки и регулировки обслуживаемого оборудования;

      физико-химические и технологические свойства лака и эмали в пределах выполняемой работы;

      правила и методы покрытия металла лаком и эмалью.

Параграф 23. Лакировщик туб, 4-разряд

      52. Характеристика работ:

      покрытие внутренней поверхности туб защитным слоем лака методом распыления;

      накатывание эмали на внешнюю поверхность туб для создания грунта при нанесении цветной печати;

      проверка давления воздуха при процессе лакировки туб и консистенции эмали;

      контроль за процессом лакировки туб;

      подналадка и регулировка обслуживаемого оборудования;

      проведение комплекса работ по покрытию внутренней поверхности туб

      защитным слоем лака а также при нанесении грунта;

      цветной печати на внешнюю поверхность туб и пооперационной сушке на оборудовании автоматической линии.

      53. Должен знать:

      устройство, правила подналадки и регулировки обслуживаемого оборудования, физико-химические и технологические свойства лака и эмали в пределах выполняемой работы;

      правила и методы покрытия металла лаком и эмалью.

Параграф 24. Прессовщик туб, 3-разряд

      54. Характеристика работ:

      прессование туб методом глубокой вытяжки на агрегатированных прессах-автоматах с последующей механической обработкой на специализированных токарных автоматах (обрезка по длине, подрезка торца и накатка резьбы туб);

      подготовка пресса и токарного станка к работе;

      загрузка бункера заготовками;

      проверка правильности геометрических параметров туб (цилиндра, конуса и носика тубы) с применением контрольно-измерительных инструментов;

      подналадка оборудования в процессе работы, наладка и смена используемых инструментов.

      55. Должен знать:

      устройство и способы наладки и подналадки обслуживаемого оборудования;

      устройство, назначение и условия применения контрольно-измерительных инструментов;

      правила заточки нормального и специального режущего инструмента;

      процесс вытяжки туб из заготовок;

      технические требования, предъявляемые к тубам, заготовкам;

      квалитеты и параметры шероховатости обрабатываемой поверхности;

      основные свойства обрабатываемых материалов.

Параграф 25. Прессовщик туб, 4-разряд

      56. Характеристика работ:

      прессование туб методом глубокой вытяжки на агрегатированных прессах-автоматах с последующей механической обработкой на специализированных токарных автоматах (обрезка по длине, подрезка торца и накатка резьбы туб);

      подготовка пресса и токарного станка к работе;

      загрузка бункера заготовками;

      проверка правильности геометрических параметров туб (цилиндра, конуса и носика тубы) с применением контрольно-измерительных инструментов;

      подналадка оборудования в процессе работы;

      наладка и смена используемых инструментов;

      выполнении процесса обжига туб в печи, после их прессования, необходимого для снятия напряжений в материале туб и удаления следов смазки с поверхности изготовленных туб.

      57. Должен знать:

      устройство и способы наладки и подналадки обслуживаемого оборудования;

      устройство, назначение и условия применения контрольно-измерительных инструментов;

      правила заточки нормального и специального режущего инструмента, процесс вытяжки туб из заготовок;

      технические требования, предъявляемые к тубам, заготовкам, квалитеты и параметры шероховатости обрабатываемой поверхности;

      основные свойства обрабатываемых материалов.

Параграф 26. Приготовитель уплотняющих растворов и паст, 3-разряд

      58. Характеристика работ:

      приготовление уплотняющих бензиновых растворов и паст;

      подготовка исходных материалов для изготовления паст;

      загрузка каучука в баки и заливка его бензином по установленной рецептуре;

      контроль процесса набухания каучука и перегрузка его в барабан;

      перемешивание смеси с помощью механической мешалки;

      подготовка инструмента;

      подналадка обслуживаемого оборудования в процессе работы.

      59. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы подналадки обслуживаемого оборудования;

      физико-химические свойства компонентов уплотняющих бензиновых растворов и паст;

      процесс изготовления и технические требования, предъявляемые к бензиновым растворам и пастам;

      правила ведения журналов регистрации состояния приготовляемых растворов и паст в соответствии с технологическим процессом.

Параграф 27. Приготовитель уплотняющих растворов и паст, 4-разряд

      60. Характеристика работ:

      приготовление уплотняющих водно-аммиачных растворов и паст;

      подготовка химикатов;

      составление приготавливаемых растворов по установленной рецептуре и обработка их в шаровой мельнице;

      контроль температурного режима и готовности пасты по степени вязкости, цвету, характеру пены и другим признакам;

      добавление в смесь химикатов по данным химических анализов;

      выпуск из мельницы и фильтрация растворов и пасты через специальные решета;

      ведение журнала регистрации химических анализов растворов и паст в соответствии с технологическим процессом;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      61. Должен знать:

      устройство, кинематические, электрические схемы и правила наладки обслуживаемого оборудования;

      физико-химические свойства компонентов, уплотняющих растворов и паст;

      процесс изготовления водно-аммиачных растворов и паст и технические требования, предъявляемые к ним.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

      62. Алфавитный указатель профессий рабочих жестяно-баночного и тубного производства приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 13).

  Приложение
к Единому тарифно-
квалификационному
справочнику работ и
профессий рабочих (выпуск 13)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№
п/п

Наименование профессий

Диапазон
разрядов

Страница

1

2

3

4


Штамповщик дисков для алюминиевых туб

3

2


Оператор жестяно-баночного оборудования

4-5

3


Станочник оборудования жестяно-баночного
производства

2-4

4


Наладчик оборудования жестяно-баночного производства

3-6

6


Сортировщик жести и изделий

2-4

8


Сушильщик жести

2-3

9


Машинист лакировочных машин

3-4

10


Наладчик оборудования тубного производства

5-6

12


Обработчик заготовок для туб

3

13


Комплектовщик туб

3

14


Лакировшик туб

3-4

14


Прессовщик туб

3-4

15


Приготовитель уплотняющих растворов и паст

3-4

16

  Приложение 4
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 4 июля 2017 года № 191

Единый тарифно-квалификационный справочник

работ и профессий рабочих (выпуск 15)

Глава 1. Введение

      1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 15) (далее – ЕТКС) содержит работы по производству металлических канатов, сеток, пружин, щеток и цепей, соответствующие по сложности их выполнения тем, которые содержатся в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих соответствующих разрядов.

      2. ЕТКС разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

      3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС.

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на работы по производству металлических канатов, сеток, пружин, щеток и цепей

Параграф 1. Машинист по навивке канатов

      4. Характеристика работ:

      изготовление на прядевьющих и канатовьющих машинах корзиночного и сигарного типов проволочной пряди и металлических канатов всех видов и конструкций;

      заправка машин с помощью подъемных механизмов;

      установка и смена бобин, шпуль и катушек с намотанной проволокой или прядями;

      установка бунтов пенькового, капронового сердечника в стойки с протяжкой его в пустотелый вал машины;

      подбор, установка плашек и смена шестерен в зависимости от шага свивания пряди или каната, согласно технологической инструкции;

      регулирование ограничителей намотки пряди или каната на сборке;

      смена приемных барабанов или разъемников;

      наблюдение за соответствием диаметров, правильным свиванием прядей и канатов;

      правка проволоки на прядевьющих машинах;

      спайка концов проволоки;

      регулировка тормозов шпуль;

      настройка деформатора и рихтовального устройства на заданные диаметры;

      наблюдение за натяжением проволоки и прядей;

      настройка счетчика метражного учета при изготовлении прядей и канатов;

      резка прядей и канатов.

      5. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы, конструкцию и принцип работы обслуживаемых машин и подъемных механизмов;

      конструкции всех изготовляемых прядей и металлических канатов, свиваемых на машинах;

      технические условия, предъявляемые к качеству пряди и канатов;

      правила подбора шестерен и плашек;

      устройство, назначение и условия применения контрольно измерительных приборов для измерения диаметра прядей, сердечника и канатов;

      размеры барабанов, в зависимости от длины и диаметра изготовляемого каната;

      системы свивания и методы подсчета шага, диаметры пряди или каната;

      методику настройки деформатора и рихтовального устройства;

      правила подкручивания прядей при изготовлении канатов одностороннего свивания и подкручивания сердечников при изготовлении закрытых канатов.

      6. При изготовлении проволочной пряди металлических канатов на прядевьющих машинах устанавливаются следующие тарифные разряды:

      а) на 6-шпульных машинах:

      при диаметре шпуль до 250 миллиметров и диаметре проволоки до 0,8 миллиметров 2-разряд;

      при диаметре шпуль свыше 250 до 500 миллиметров и диаметре проволоки свыше 0,8 миллиметров - 3-разряд;

      при диаметре шпуль свыше 500 миллиметров и диаметре проволоки свыше 0,8 миллиметров - 4-разряд;

      б) на 12-шпульных машинах:

      при диаметре шпуль до 250 миллиметров и диаметре проволоки до 0,9 мм - 3-разряд;

      при диаметре шпуль свыше 250 до 500 миллиметров и диаметре проволоки свыше 0,9 миллиметров - 4-разряд;

      при диаметре шпуль свыше 500 миллиметров и диаметре проволоки свыше 0,9 миллиметров - 5-разряд;

      в) на 18-шпульных машинах:

      при диаметре шпуль до 150 миллиметров и диаметре проволоки до 1,0 миллиметров 3-разряд;

      при диаметре шпуль свыше 150 до 300 миллиметров и диаметре проволоки свыше 1,0 миллиметров - 4-разряд;

      при диаметре шпуль свыше 300 миллиметров и диаметре проволоки свыше 1,0 миллиметров - 5-разряд;

      г) на 24-, 30- и 36-шпульных машинах:

      при диаметре шпуль до 300 миллиметров - 4-разряд;

      при диаметре шпуль свыше 300 миллиметров - 5-разряд.

      7. При изготовлении проволочной пряди металлических канатов на канатовьющих машинах устанавливаются следующие тарифные разряды:

      а) на 6-шпульных машинах:

      при диаметре шпуль до 500 миллиметров и диаметре каната до 17 миллиметров 4-разряд;

      б) на 6- и 12-шпульных машинах:

      при диаметре шпуль свыше 500 миллиметров и диаметре каната свыше 17 миллиметров - 5-разряд.

      8. При изготовлении металлокорда на прядевьющих машинах устанавливаются следующие тарифные разряды:

      а) на 6-шпульных машинах - 3-разряд;

      б) на 12-шпульных машинах - 4-разряд.

      9. Примечание:

      машинист по навивке канатов при выполнении работы подручного на прядевьющих и канатовьющих машинах тарифицируется на один разряд ниже.

Параграф 2. Кардовщик, 3-разряд

      10. Характеристика работ:

      изготовление ленты для пряжи сердцевины стальных тросов и комбинированных канатов на кардмашине по установленному технологическому режиму под руководством кардовщика более высокой квалификации;

      настил сырья заданного ассортимента на поле кардмашины;

      подналадка и мелкий ремонт кардмашины.

      11. Должен знать:

      устройство и правила подналадки обслуживаемого оборудования, виды сырья по сортам и группам;

      назначение и условия применения специальных приспособлений и контрольно измерительного инструмента.

Параграф 3. Кардовщик, 4-разряд

      12. Характеристика работ:

      изготовление ленты для пряжи сердцевины стальных тросов и комбинированных канатов на кардмашине по установленному технологическому режиму;

      регулирование толщины слоя сырья и ликвидация отклонений на валках и гребнях машины;

      наладка кардмашины.

      13. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы и правила наладки кардмашины различных типов;

      особенности сырья по сортам и группам.

Параграф 4 . Наладчик оборудования в производстве металлических канатов, сеток, пружин, щеток и цепей, 3-разряд

      14. Характеристика работ:

      наладка калибровочно - растяжных станков и станков для изготовления щеток;

      подналадка мотальных, прядевьющих, канатовьющих машин, установок, металлоткацких, плетельных, пружинно-навивальных станков, прессов, одно-операционных станков, сортировочных автоматов с ручным и автоматическим питанием полуфабрикатами для изготовления сеток, пружин, цепей;

      наблюдение за работой оборудования, профилактический осмотр, смазка;

      участие в текущем ремонте обслуживаемого оборудования.

      15. Должен знать:

      устройство обслуживаемых машин, установок, станков, прессов, автоматов;

      технологический процесс изготовления сеток, пружин, цепей;

      назначение и правила применения рабочего и измерительного инструмента;

      свойства обрабатываемых материалов;

      виды брака и способы его устранения.

Параграф 5. Наладчик оборудования в производстве металлических канатов, сеток, пружин, щеток и цепей, 4-разряд

      16. Характеристика работ:

      наладка мотальных, прядевьющих, канатовьющих машин, установок и металлоткацких станков шириной до 2,5 метров, вырабатывающих одинарные, сортовые, фильтровые, крученые, комбинированные сетки;

      различных типов плетельных станков для плетения металлических сеток и пружинно-навивальных автоматов и станков для навивания, закручивания и осадки проволочных пружин;

      прессов и многооперационных станков с ручным и автоматическим питанием полуфабрикатами для изготовления приводных, грузовых, пильных и тяговых цепей;

      выполнение расчетов, связанных с наладкой обслуживаемого оборудования;

      подбор рабочего и измерительного инструмента по технологической карте;

      участие в текущем ремонте обслуживаемых машин, установок, станков, автоматов, прессов.

      17. Должен знать:

      устройство и кинематические схемы обслуживаемых машин, установок, станков, автоматов, прессов;

      маркировку и свойства обрабатываемых металлов;

      технические условия, установленные для изготовления сеток, пружин, цепей;

      процесс намотки проволоки, нормали катушек;

      особенности наладки сеточных полотен по сортам, номерам, видам переплетения;

      конструкцию спиралей и ножей в зависимости от размера ячеек сетки;

      виды и назначение плетеной сетки;

      правила зачистки проволоки при плетении сетки;

      устройство, назначение и правила применения контрольно измерительного инструмента;

      правила заточки и установки специального режущего инструмента.

Параграф 6. Наладчик оборудования в производстве металлических канатов, сеток, пружин, щеток и цепей, 5-разряд

      18. Характеристика работ:

      наладка и регулировка навойных установок и металлоткацких станков шириной от 2,5 до 5 метров, вырабатывающих одинарные, комбинированные, крученые и подкладочные сетки, а также одинарные сетки № 24 - 36 на станках шириной 2 метров, различных типов и конструкций плетельных автоматов для плетения металлических сеток и станков - автоматов для навивания и закручивания пружинных шайб и колючей проволоки с подбором и установкой приспособлений и инструментов, автоматических линий для изготовления элементов и сборки приводных, грузовых, пильных и тяговых цепей;

      наблюдение за работой оборудования;

      выполнение расчетов, связанных с наладкой автоматов;

      выполнение мелкого ремонта обслуживаемых машин, установок, станков, автоматов, прессов;

      подбор инструмента и приспособлений по технологической карте.

      19. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы и конструкцию различных типов установок, станков, автоматов, автоматических линий, взаимодействие их узлов и механизмов;

      расчеты навивки основ в соответствии с плотностью и шириной сетки;

      процесс навивки, проборки основ и ткачество;

      конструкцию спиралей и ножей автоматов в зависимости от размера ячеек сетки;

      правила доводки специального режущего инструмента;

      размеры и сорта проволоки и готовой продукции;

      основы механики, гидравлики, электротехники;

      правила настройки и регулировки контрольно-измерительного инструмента.

      20. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 7. Наладчик оборудования в производстве металлических канатов, сеток, пружин, щеток и цепей, 6-разряд

      21. Характеристика работ:

      наладка и регулировка металлоткацких станков и полотна сетки;

      установка и контроль плотности:

      сетки по утку с помощью лупы на станках шириной свыше 5 метров, вырабатывающих комбинированные, крученые, подкладочные сетки всех номеров;

      сетки из синтетических материалов различной ширины;

      тройные сетки, одинарные сетки всех номеров на станках шириной от 3,5 метров, номеров 36 и выше шириной 2 метра, номеров 32 и выше шириной 3 метра;

      комбинированные и крученые сетки от номера 16 и выше шириной 4 метра;

      выполнение расчетов, связанных с набором галев на ремизы и выработкой сетки в соответствии с нормативно – технологической документацией;

      руководство и инструктирование рабочих, занятых на обслуживании металлоткацких станков.

      22. Должен знать:

      устройство, конструкцию и взаимодействие механизмов и узлов металлоткацких станков всех типов;

      особенности наладки сеточных полотен по сортам, номерам и видам переплетения;

      технические характеристики сеток, свойства металлов и синтетических материалов, применяемых при выработке сеток;

      технологию навивки основы, проборки и ткачества сеток в соответствии с нормативно - технической документацией и государственными стандартами.

      23. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 8. Испытатель металлических канатов и цепей, 2-разряд

      24. Характеристика работ:

      калибровка цепей на калибровочно-растяжном станке с установкой инструмента и подналадкой станка на заданный размер цепи;

      испытание метизных изделий под руководством испытателя более высокой квалификации.

      25. Должен знать:

      устройство и правила подналадки калибровочно-растяжного станка;

      процесс калибровки цепей;

      устройство, назначение и условия применения контрольно-измерительного инструмента и специальных приспособлений.

Параграф 9. Испытатель металлических канатов и цепей, 3-разряд

      26. Характеристика работ:

      испытание метизных изделий на разрыв на цепопробных машинах, гидравлических и винтовых испытательных прессах;

      наружный осмотр изделий, подвергаемых испытанию;

      управление лебедкой при загрузке цепей в желоба испытательного стенда и выгрузка их на стол просмотра;

      подготовка для испытания всех типов цепей, канатов, якорей, блоков и других метизных изделий и системы их соединений;

      установка зажимных скоб (захватов);

      крепление концевых звеньев изделий;

      замеры изделий перед испытанием;

      замеры звеньев цепи после испытания по ширине, длине и шагу;

      определение удлинения цепи;

      установка пресса на требуемые нагрузки по таблицам;

      выявление недоброкачественных звеньев в цепи и вырубка их на прессе;

      производство записей в журнал испытания;

      расчет степени износа якорных цепей и определение их пригодности;

      клеймение изделий после испытаний.

      27. Должен знать:

      устройство обслуживаемых цепепробных машин и испытательных прессов разных систем и типов;

      назначение и конструкцию изделий, различие их по размерам и весу, характер и метод испытаний;

      нормы нагрузки;

      таблицы нагрузок и допускаемого удлинения цепей;

      устройство и назначение приборов испытательных прессов и машин.

Параграф 10. Изготовитель металлорукавов, гибких валов и бронеспиралей, 1-разряд

      28. Характеристика работ:

      свертывание герметических и негерметических металлорукавов диаметром до 11 миллиметров и гибких валов типа "В-1" диаметром до 8 миллиметров;

      заправка проволоки или ленты и уплотнения в систему направляющих роликов;

      одевание рулонов лент на фигурки;

      установка сверхточных роликов и направлений;

      снятие готовых изделий со станка.

      29. Должен знать:

      основные сведения об устройстве, наименование и назначение важнейших частей обслуживаемых станков;

      основные свойства металлов и сплавов, применяемых при изготовлении металлорукавов и гибких валов;

      назначение и условия применения наиболее распространенных, простых приспособлений.

Параграф 11. Изготовитель металлорукавов, гибких валов и бронеспиралей, 2-разряд

      30. Характеристика работ:

      свертывание герметических и негерметических металлорукавов диаметром свыше 11 до 50 миллиметров, гибких валов типа "В-1" диаметром свыше 8 до 20 миллиметров и типа "В-2" диаметром до 8,2 миллиметров, спиралей и пружин из круглой и плющеной проволоки на специальном пружинонавивальном станке;

      установка точных роликов и направлений;

      регулировка профилированных и сверточных роликов;

      подналадка станка.

      31. Должен знать:

      принцип работы и способы подналадки обслуживаемого станка;

      механические свойства металлов и сплавов, применяемых при изготовлении металлорукавов, бронеспиралей и гибких валов;

      назначение и условия применения специальных приспособлений и контрольно - измерительного инструмента.

Параграф 12. Изготовитель металлорукавов, гибких валов и бронеспиралей, 3-разряд

      32. Характеристика работ:

      свертывание герметических и негерметических металлорукавов диаметром свыше 50 миллиметров, гибких валов типа "В-1" диаметром свыше 20 миллиметров и типа "В-2" диаметром свыше 8,2 миллиметров;

      навивание специальных бронеспиралей;

      вязание сетчатого рукава;

      наладка станка и вязальной машины.

      33. Должен знать:

      устройство и способы наладки станков различных типов и вязальной машины;

      устройство специальных приспособлений и контрольно - измерительного инструмента.

Параграф 13. Обработчик основы металлосеток, 3-разряд

      34. Характеристика работ:

      обработка основы металлосеток с диаметром проволоки свыше 0,25 до 1,5 миллиметра;

      установка и закрепление навойного вала на навойную установку в подшипники металлоткацкого станка;

      проверка правильности подвески ремиз и установка берд;

      прилаживание основы небольшими пучками и привязывание их к гребенке товарного вала;

      установка необходимой плотности сетки по утку и натяжение основы в соответствии с определенным процентом усадки;

      прокладывание ценовых планок.

      35. Должен знать:

      устройство обслуживаемых металлоткацких станков;

      государственные стандарты и технические условия на металлосетки;

      типы и сорта металлосеток;

      подбор дисков в соответствии с диаметром проволоки;

      назначение и условия применения контрольно измерительных инструментов и специальных приспособлений.

Параграф 14. Обработчик основы металлосеток, 4-разряд

      36. Характеристика работ:

      обработка основы металлосеток с диаметром проволоки свыше 0,1 до 0,25 миллиметра и свыше 1,5 миллиметра из различных сплавов и металлов на металлоткацких станках с применением контрольно - измерительных приборов;

      проверка правильности пробранной основы в ремизы и берда.

      37. Должен знать:

      устройство металлоткацких станков различных типов;

      сплавы и металлы, применяемые для изготовления сеток;

      устройство контрольно - измерительных инструментов и специальных приспособлений.

Параграф 15. Обработчик основы металлосеток, 5-разряд

      38. Характеристика работ:

      обработка основы металлосеток с диаметром проволоки до 0,1 миллиметра на металлоткацких станках различных типов.

      39. Должен знать:

      кинематические схемы металлоткацких станков различных типов, специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов;

      схему и режим смазки станков, сорта и свойства проволоки различных металлов и сплавов, применяемых для изготовления сеток различных типов.

Параграф 16. Сшивальщик металлосеток, 3-разряд

      40. Характеристика работ:

      сшивание вручную проволокой за первую или вторую уточную нить одинарных и крученых металлических сеток до 22 номера, а комбинированных до 14 номера с опаянными или обметанными концами в непрерывное полотно согласно техническим условиям;

      обметка концов и выполнение петельных швов у сеток, не подлежащих сшиванию, до 14 номера.

      41. Должен знать:

      технические условия на сшивание и характеристику всех сортов и сшиваемых номеров металлических и комбинированных сеток;

      диаметры прутков, применяемых для сшивания сеток;

      основные свойства сшивных и обмоточных нитей проволоки.

Параграф 17. Сшивальщик металлосеток, 4-разряд

      42. Характеристика работ:

      сшивание вручную проволокой за первую или второю уточную нить капроновых сеток, одинарных и крученых металлических сеток с 24 номера, а комбинированных с 16 номера с опаянными или обметанными концами в непрерывное полотно согласно техническим условиям;

      обметка концов и выполнение петельных швов у сеток, не подлежащих сшиванию с 16 номера.

      43. Должен знать:

      технические условия на сшивание и характеристику всех сортов и номеров капроновых сеток;

      конструкцию шва в зависимости от сорта и номера сетки.

Параграф 18. Съемщик-раскройщик металлосеток, 2-разряд

      44. Характеристика работ:

      доставка рулона металлической сетки к столу раскроя;

      раскатывание сетки на столе;

      завертывание сетки в кабельную или водонепроницаемую бумагу;

      сматывание металлической сетки с товарного вала на скалку (трубу), скатывание ее на скалку, раскрой полотна сетки в соответствии с заказом под руководством съемщика - раскройщика более высокой квалификации;

      раскрой и расправка сетки фильтра на специальном автомате.

      45. Должен знать:

      технические требования, предъявляемые к установке сеток;

      номера и сорта сеток;

      правила подбора и определение годности скалок;

      назначение и условия применения специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов, правила раскроя сеток.

Параграф 19. Съемщик-раскройщик металлосеток, 3-разряд

      46. Характеристика работ:

      сматывание металлической сетки с товарного вала на скалку;

      раскрой полотна сетки в соответствии с заказом;

      скатывание раскроенной сетки на скалку;

      загибка концов проволоки полотна сетки на загибочных столах вручную;

      раскатывание и раскрой металлических сеток для целлюлозно-бумажного производства тройных, крученых, комбинированных (с полиэфирным или капроновым моноволокном) и синтетических вручную и с применением подъемных механизмов, скатывание этих сеток на одну или две скалки в зависимости от их назначения под руководством съемщика - раскройщика более высокой квалификации;

      оформление документов на раскроенную сетку.

      47. Должен знать:

      государственные стандарты и технические условия на раскрой сеток;

      правила заточки специального режущего инструмента;

      основные свойства обрабатываемых материалов;

      устройство обслуживаемого оборудования;

      номера и сорта сеток для целлюлозно – бумажного производства;

      виды сплавов проволоки, применяемых для изготовления сеток;

      устройство специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов.

Параграф 20. Съемщик-раскройщик металлосеток, 4-разряд

      48. Характеристика работ:

      раскатка и раскройка металлических сеток для целлюлозно - бумажного производства тройных, крученых, комбинированных (с полиэфирным или капроновым моноволокном) и синтетических вручную и с применением подъемных механизмов;

      скатывание сеток на одну или две скалки в зависимости от их назначения;

      расчет требуемой длины сетки с учетом вытяжки ее на растяжных машинах.

      49. Должен знать:

      государственные стандарты и технические условия на раскрой сеток целлюлозно - бумажного производства;

      правила расчета длины вытяжки сетки для ее различных номеров и сортов, подлежащих сшивке в бесконечное полотно;

      приемы обращения с полотнами сеток при их раскрое;

      конструкцию обслуживаемого оборудования.

Параграф 21. Растяжчик металлосеток, 4-разряд

      50. Характеристика работ:

      разборка и сборка растяжной машины;

      установка и снятие с валов машины непрерывного полотна сеток для целлюлозно - бумажного производства;

      вытягивание и выравнивание полотна сетки с применением специального приспособления под руководством растяжчика более высокой квалификации;

      подбор скалок (труб) по длине и ширине соответственно обрабатываемой сетке;

      свертывание сетки на скалки;

      укрепление концов скалок;

      обвертывание сетки специальной упаковочной и водонепроницаемой бумагой;

      наладка и ремонт растяжной машины в процессе работы.

      51. Должен знать:

      устройство, правила наладки и способы проверки на точность обслуживаемой растяжной машины;

      устройство специальных приспособлений, применяемых для шлифования и фиксации сетки;

      назначение и условия применения контрольно - измерительного инструмента;

      технические требования, предъявляемые к намотке сеток по скалке.

Параграф 22. Растяжчик металлосеток, 5-разряд

      52. Характеристика работ:

      вытягивание и выравнивание полотна сетки с применением специального приспособления;

      растягивание полотна сетки с визуальной проверкой швов и общего состояния;

      разборка и сборка растяжной машины;

      установка и снятие с валов машины непрерывного полотна сетки для целлюлозно - бумажного производства;

      шлифовка полотна металлических сеток со снятием слоя в пределах 25 - 30 микрон с применением шлифовального приспособления;

      фиксация (равномерный подогрев) комбинированных сеток с капроновым моноволокном.

      53. Должен знать:

      конструкцию и кинематические схемы растяжных машин;

      конструкцию специальных приспособлений, применяемых для шлифования и фиксации сеток;

      устройство контрольно-измерительного инструмента;

      процесс установки, обработки и снятия сетки с машины;

      величину и число подтяжек для сеток в зависимости от ее длины, сорта и номера сеток;

      физико - механические свойства проволоки и капронового моноволокна.

Параграф 23. Наборщик ремиз 2-разряд

      54. Характеристика работ:

      наборка на прутки ремиз в соответствии с указанным номером сетки;

      расчет необходимого количества галев для наборки ремиз;

      проверка состояния ремизных рам, заправка хомутиков и очистка галев от ржавчины - царапин.

      55. Должен знать:

      государственные стандарты и технические условия, предъявляемые к галевам и ремизам;

      номера и сорта сеток;

      материалы, применяемые для чистки галев.

Параграф 24. Сборщик щелевидных сит и металлических щеток, 2-разряд

      56. Характеристика работ:

      сборка щелевидных сит из гладкой проволоки различных диаметров с обработкой деталей сит на продольно - отрезных, болтонарезных и сверлильных станках;

      установка размеров щели сит;

      определение количества сит заданной ширины в зависимости от размера щели;

      сборка металлических щеток различных конструкций;

      резка на станках проволоки различных марок на требуемую длину и ее гофрировка;

      набивка дисков;

      проверка, регулировка и центровка дисков и щеток по установленному технологическому процессу;

      изготовление вручную и на станках щеток из капрона, проволоки, щетины и волоса для шлифования и полирования корундовых и агатовых камней;

      подналадка обслуживаемых станков.

      57. Должен знать:

      назначение, принцип действия и правила подналадки продольно - отрезных, болтонарезных, сверлильных и других станков;

      технические условия на сборку и изготовление сит и щеток;

      номера сит;

      правила и способы испытания щеток;

      наименования и маркировку применяемых металлов;

      назначения и условия применения специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов.

Параграф 25. Сборщик щелевидных сит и металлических щеток, 3-разряд

      58. Характеристика работ:

      сборка щелевидных сит из рифленой проволоки различных диаметров с обработкой деталей сит на продольно - отрезных, болтонарезных и сверлильных станках;

      наладка обслуживаемых станков.

      59. Должен знать:

      устройство и правила наладки продольно - отрезных, болтонарезных и сверлильных станков различных типов;

      устройство специальных приспособлений и контрольно - измерительного инструмента;

      правила заточки и установки нормального и специального инструмента.

Параграф 26. Волочильщик проволоки, 2-разряд

      60. Характеристика работ:

      волочение на волочильных станах медной и алюминиевой проволоки;

      установка проволоки на карусели, заправка ее концов, протягивание через фильеры и закрепление на барабанах;

      участие в наладке станов и в смене фильер;

      закрепление концов проволоки;

      установка фильер на станы и заправка концов обрабатываемой проволоки в фильеры;

      наблюдение за качеством эмульсии;

      измерение диаметра проволоки.

      61. Должен знать:

      устройство и принцип работы обслуживаемых однотипных волочильных станов;

      правила подготовки концов проволоки;

      назначение и условия применения контрольно-измерительных инструментов и приспособлений;

      основные механические свойства обрабатываемых металлов;

      состав смазок, применяемых при волочении проволоки из различных сплавов;

      основные сведения о квалитетах и параметрах шероховатости.

Параграф 27. Волочильщик проволоки, 3-разряд

      62. Характеристика работ:

      волочение на однократных и многократных волочильных станах проволоки всех профилей диаметром до 1,8 миллиметра из низкоуглеродистых марок стали при скорости волочения до 300 метров в минуту и из цветных металлов;

      волочение проволоки из драгоценных металлов и их сплавов диаметром свыше 0,09 до 1,0 миллиметра;

      сварка проволоки на злектросварочном аппарате;

      регулирование и обслуживание смазочных и специальных намоточных устройств, сварочных аппаратов, съемных механизмов и системы охлаждения при волочении;

      установка и регулирование скорости волочения по заданному маршруту и режиму волочения;

      волочение на однократных и многократных волочильных станах проволоки диаметром свыше 1,8 миллиметра из низкоуглеродистых марок стали при скорости волочения до 300 метров в минуту, волочение проволоки из цветных металлов и сплавов диаметром свыше 1,8 до 6 миллиметров под руководством волочильщика проволоки более высокой квалификации;

      съем и увязка мотков проволоки;

      подготовка мотков и шпуль к волочению;

      наблюдение за качеством намотки проволоки на приемное приспособление;

      вязка бунтов, установка и съем катушек (барабанов);

      подналадка волочильных станов.

      63. Должен знать:

      устройство, правила подналадки различных типов волочильных станов и другого оборудования для волочения;

      устройство контрольно - измерительных инструментов и специальных приспособлений;

      порядок установки и смены фильер;

      основные свойства металлов и сплавов, обрабатываемых давлением;

      марки проволоки;

      квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 28. Волочильщик проволоки, 4-разряд

      64. Характеристика работ:

      волочение на однократных и многократных волочильных станах:

      проволоки диаметром до 1,8 миллиметра из среднеуглеродистых, высокоуглеродистых и легированных марок стали;

      проволоки диаметром до 1,8 миллиметра из низкоуглеродистых марок стали со скоростью свыше 300 метров в минуту;

      проволоки диаметром свыше 1,8 миллиметра из низкоуглеродистых марок стали со скоростью до 300 метров в минуту;

      проволоки из цветных металлов диаметром свыше 1,8 до 6,0 миллиметров;

      многократное волочение вольфрамовой, молибденовой и платинитовой проволоки, а также латунной, нейзильберной и красномедной проволоки для ладовых пластин всех щипковых инструментов по 7 - 10 квалитетам;

      волочение проволоки из драгоценных металлов и их сплавов диаметром свыше 0,02 до 0,09 миллиметра и свыше 1,0 миллиметра;

      плющение проволоки различных марок на специальных плющильных станах;

      под руководством волочильщика проволоки более высокой квалификации волочение на однократных и многократных волочильных станах:

      проволоки диаметром свыше 1,8 миллиметра из низкоуглеродистых марок стали со скоростью волочения свыше 300 метров в минуту;

      проволоки диаметром свыше 1,8 миллиметра из среднеуглеродистых, высокоуглеродистых и легированных марок стали;

      проволоки из цветных металлов диаметром свыше 6,0 миллиметров;

      биметаллической проволоки диаметром свыше 2,5 миллиметров;

      порошковой проволоки и проволоки из катанки с механическим удалением окалины;

      наладка волочильных станов;

      определение качества подготовленного к волочению металла после каждого передела;

      расчет размера заготовки;

      определение необходимого количества протяжек, величины обжатия и скорости волочения.

      65. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы и правила наладки различных волочильных станов и другого оборудования для волочения;

      правила распределения и величины обжатий по проходам;

      технические условия на сырье и выработанную продукцию;

      влияние травления и отжига на качество металла при волочении;

      последовательность протягивания и число переходов для определенных металлов;

      конструкцию специальных приспособлений;

      систему квалитетов и параметров шероховатости.

Параграф 29. Волочильщик проволоки, 5-разряд

      66. Характеристика работ:

      волочение на однократных и многократных волочильных станках:

      проволоки диаметром свыше 1,8 миллиметра из низкоуглеродистых марок стали со скоростью волочения свыше 300 метров в минуту;

      проволоки диаметром свыше 1,8 миллиметра из среднеуглеродистых, высокоуглеродистых и легированных марок стали;

      проволоки из цветных металлов диаметром свыше 6,0 миллиметров;

      проволоки из сплавов сопротивления и нержавеющих марок стали;

      порошковой проволоки и проволоки из катанки с механическим удалением окалины;

      многократное волочение вольфрамовой, молибденовой и танталовой проволоки по 6 квалитету;

      волочение проволоки из драгоценных металлов и их сплавов диаметром до 0,02 миллиметра;

      волочение на высокоскоростных станах с индивидуальными приводами постоянного тока.

      67. Должен знать:

      конструкцию волочильных станов различных типов;

      разновидности волочения и число переходов для различных металлов;

      технологические инструкции на волочение материала;

      состав эмульсии, подаваемой на станы и материал.

Параграф 30. Намотчик проволоки и тросов, 1-разряд

      68. Характеристика работ;

      перематывание проволоки с мотков на катушки на перемоточных станках с числом шпинделей менее 4 и диаметром проволоки свыше 0,25 до 1,0 миллиметра;

      перематывание проволоки из тугоплавких металлов диаметром свыше 0,28 миллиметра;

      надевание мотков (шпуль) проволоки на фигурки;

      наблюдение за равномерностью намотки и за толщиной перематываемой проволоки;

      заполнение маркировочной этикетки;

      заправка перемоточных станков проволокой под руководством намотчика более высокой квалификации.

      69. Должен знать:

      основные сведения об устройстве;

      наименование и назначение важнейших частей перемоточных станков и намоточных (перемоточных) аппаратов;

      нормали катушек соответственно номеру проволоки;

      назначение и условия применение простых приспособлений.

Параграф 31. Намотчик проволоки и тросов, 2-разряд

      70. Характеристика работ:

      перематывание проволоки со станков на катушки на перемоточных станках с числом шпинделей более 4 и диаметре проволоки свыше 0,25 до 1,0 миллиметра, а также на перемоточных станках с числом шпинделей менее 4 и диаметром проволоки до 0,25 миллиметра и свыше 1,0 до 1,5 миллиметра;

      трощение проволоки и других материалов на тростильных станках и машинах;

      перематывание проволоки из тугоплавких металлов диаметром до 0,28 миллиметра;

      перемотка спиралей с окислением;

      установка катушек на перемоточные приспособления;

      заправка перемоточных станков проволокой.

      71. Должен знать:

      принцип действия перемоточных станков, намоточных аппаратов различных типов и перемоточных приспособлений;

      технические условия на перемотку (намотку) проволоки;

      размеры, сорта и назначение проволоки;

      дефекты при перемотке проволоки и способы их устранения;

      назначение и условия применения специальных приспособлений.

Параграф 32. Намотчик проволоки и тросов, 3-разряд

      72. Характеристика работ:

      перематывание отсортированных тросов на барабаны на намоточных аппаратах и устранение внешних дефектов тросов;

      перематывание проволоки с мотков на катушки на перемоточных станках с числом шпинделей более 4 и диаметром проволоки до 0,25 миллиметра и свыше 1,0 до 1,5 миллиметра, а также на перемоточных станках с числом шпинделей менее 4 и диаметром проволоки свыше 1,5 миллиметра;

      регулирование намоточного аппарата и обеспечение правильной укладки и длины проволоки и тросов;

      подналадка станков;

      участие в текущем ремонте оборудования.

      73. Должен знать:

      устройство и способы подналадки перемоточных станков и намоточных аппаратов;

      нормали барабанов соответственно номеру троса;

      технические условия на перемотку тросов;

      сорт и назначение тросов;

      дефекты при перемотке тросов и способы их устранения;

      устройство специальных приспособлений;

      мелкие дефекты перемоточных аппаратов и способы их устранения.

Параграф 33. Намотчик проволоки и тросов, 4-разряд

      74. Характеристика работ:

      перематывание проволоки с мотков на катушки на перемоточных станках с числом шпинделей более 4 и диаметром проволоки свыше 1,5 миллиметра;

      спайка концов проволоки паяльником или контактной сваркой;

      наладка станков.

      75. Должен знать:

      устройство и способы наладки перемоточных станков и намоточных аппаратов различных типов;

      технические условия на спайку концов проволоки;

      устройство паяльников в сварочных аппаратах.

Параграф 34. Канилировщик проволоки, 4-разряд

      76. Характеристика работ:

      канилирование проволоки различного диаметра на канилировочных ставках;

      навивание основы на навойный барабан;

      рифление утка;

      сборка карт (сеток) для грохотов на картосборочном станке;

      резка карт на требуемые размеры.

      77. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы и конструкцию канилировочных и картосборочных станков различных типов;

      подбор дисков в соответствии с размером ячейки и диаметром проволоки;

      номера, технологическую инструкцию на изготовление карт;

      государственные стандарты.

      78. При выполнении работ только по канилированию проволоки под руководством канилировщика более высокой квалификации - 3-разряд.

Параграф 35. Навойщик-проборщик основы металлосеток, 2-разряд

      79. Характеристика работ:

      навивание основы на навойный вал или барабан для тканья металлических сеток из проволоки различных металлов и сплавов диаметром свыше 0,6 миллиметра;

      навивание основы из проволоки диаметром свыше 0,1 до 0,6 миллиметра или с количеством проволок на 1 дециметр до 35 под руководством навойщика более высокой квалификации;

      прокладка ценовых шнуров;

      закрепление пасьмы на навойном валу или барабане;

      пробор навитой основы в ремизы и берда для ткачества металлических сеток разных номеров из проволоки различных металлов и сплавов диаметром свыше 0,25 до 1,5 миллиметра и синтетических сеток различных номеров из синтетического моноволокна диаметром до 0,35 миллиметра;

      установка в проборную установку навойного вала, подвешивание ремиз и установка берд в кронштейны проборной установки, закрепление основ на навойном валу с помощью металлической планки, прокладывание ценовых прутков, подача проволоки основы к берду под руководством проборщика более высокой квалификации;

      ликвидация обрывов проволоки путем ее сращивания.

      80. Должен знать:

      принцип работы и назначение важнейших частей обслуживаемых навойных установок;

      процесс пробора в зависимости от вида сетки;

      назначение и условия применения наиболее распространенных универсальных и специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов.

Параграф 36. Навойщик-проборщик основы металлосеток, 3-разряд

      81. Характеристика работ:

      навивание основы на навойный вал или барабан для тканья металлических сеток из проволоки различных металлов и сплавов диаметром свыше 0,1 до 0,6 миллиметра или с количеством проволочных нитей на 1 дециметр до 35;

      навивание основы из проволоки диаметром свыше 0,055 до 0,1 миллиметра или с количеством проволочных нитей на 1 дециметр свыше 35 до 100 под руководством навойщика более высокой квалификации;

      разметка навойного валка или барабана;

      установка и снятие навойных барабанов на навойных установках;

      перестановка навойных барабанов на проборную установку и на металлоткацкие станки;

      пробор навитой основы в ремизы и берда для ткачества металлических сеток разных номеров из проволоки различных металлов и сплавов диаметром свыше 0,25 до 1,5 миллиметра, а из проволоки диаметром свыше 0,1 до 0,25 миллиметра и свыше 1,5 миллиметра и синтетических сеток различных номеров из синтетического моноволокна размеров от 0,35 до 1,00 миллиметра под руководством проборщика более высокой квалификации;

      подвешивание ремиз и установка берд в кронштейны проборной установки;

      закрепление основ на навойном валу с помощью металлической планки;

      прокладывание ценовых прутков;

      подача проволоки основы к берду;

      перевозка краном навойных барабанов с пробранными основами к металлоткацким станкам;

      подналадка обслуживаемого оборудования.

      82. Должен знать:

      устройство и правила подналадки обслуживаемых навойных и проборных установок;

      характеристику, сорта и номера сеток;

      технические условия, установленные на навивание основ;

      правила установки и снятия барабанов со станка;

      правила закрепления вала на подшипниках станины;

      порядок проборки основы в галевы, ремизы, берда;

      устройство универсальных и специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов.

Параграф 37. Навойщик-проборщик основы металлосеток, 4-разряд

      83. Характеристика работ:

      навивание основы на навойный вал или барабан для тканья металлических сеток из проволоки различных металлов и сплавов диаметром свыше 0,055 до 0,1 миллиметра или с количеством проволочных нитей на 1 дециметр свыше 35 до 100;

      навивание основы диаметром проволоки до 0,055 миллиметра или с количеством проволочных нитей на 1 дециметр свыше 100 под руководством навойщика более высокой квалификации;

      проборка основы из проволоки между трубами гитары в ценовой и направляющий рядки;

      пробор навитой основы в ремизы и берда для ткачества металлических сеток разных номеров из проволоки различных металлов и сплавов диаметром свыше 0,1 до 0,25 миллиметра и свыше 1,5 миллиметра и синтетических сеток различных номеров из синтетического моноволокна диаметром от 0,35 до 1,00 миллиметра, диаметром до 0,1 миллиметра - под руководством проборщика более высокой квалификации;

      определение проволоки различных металлов и сплавов по их внешнему виду и механическим свойствам, промеры их индикаторным микрометром и определение диаметра нити из моноволокна;

      проверка правильности пробранной основы при помощи контрольно - измерительных приборов или лупы;

      сварка концов проволоки при навивке ее на навойный барабан;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      84. Должен знать:

      кинематические схемы и правила наладки навойных и проборных установок различных типов;

      виды тканей сеток;

      диаметры проволоки и моноволокна, применяемые при ткачестве;

      принцип действия электросварочных аппаратов;

      основные законы электротехники в пределах выполняемой работы;

      механические свойства свариваемых металлов;

      технические условия на сварку концов проволоки;

      конструкцию специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов.

Параграф 38. Навойщик-проборщик основы металлосеток, 5-разряд

      85. Характеристика работ:

      навивание основы на навойный вал или барабан для тканья металлических сеток из проволоки различных металлов и сплавов диаметром до 0,055 миллиметра или с количеством проволочных нитей на 1 дециметр свыше 100;

      навивание основы на навойный вал или барабан для ткачества синтетических сеток;

      проборка навитой основы в ремизы и берда для ткачества металлических сеток разных номеров из проволоки различных металлов и сплавов диаметром до 0,1 миллиметра и синтетических сеток различных номеров из синтетического моноволокна диаметром свыше 1,0 миллиметра.

      86. Должен знать:

      конструкцию навойных и проборных установок различных типов;

      сорта и свойства проволоки различных металлов и сплавов, применяемых для изготовления сеток;

      назначение, условия применения и устройство сложных контрольно - измерительных инструментов и приборов;

      правила пользования индикаторным микрометром.

Параграф 39. Изготовитель лент и металлосеток, 2-разряд

      87. Характеристика работ:

      плетение различной конструкции ленты из проволоки для автопокрышек на налаженных автоплетеночных станках;

      заправка материалов в станок;

      наблюдение за работой машин;

      проверка качества плетеной ленты.

      88. Должен знать:

      принцип работы оборудования, наименование и назначение его важнейших частей;

      наименование и маркировку обрабатываемых материалов;

      назначение и условия применения наиболее распространенных приспособлений;

      технические условия, предъявляемые к автоплетенке.

Параграф 40. Изготовитель лент и металлосеток, 3-разряд

      89. Характеристика работ:

      плетение металлических сеток с размером ячеек свыше 8 до 40 миллиметров на плетельных станках и полуавтоматах;

      плетение вручную матов, сидений, подушек, валиков и других комплектов мягкой мебели;

      изготовление сеток непрерывного плетения вручную для кабельных и автомобильных каркасов, а также прямоугольных сеток со спуском на конус и перегибом витков под углом 90 градусов;

      изготовление спиралей и панцирных сеток из проволоки различных диаметров и плющеной ленты на спиральных и плетельных станках;

      заправка проволоки в станок и надевание мотков проволоки на фигурки, смена и установка шпуль и рабочего инструмента;

      устранение мелких неисправностей в работе станков;

      подналадка станков.

      90. Должен знать:

      устройство и правила подналадки обслуживаемых плетельных станков и полуавтоматов;

      технические условия, установленные для плетения сетки;

      назначение и условия применения универсальных и специальных приспособлений и контрольно измерительного инструмента;

      размер шага в зависимости от заданной высоты каркаса;

      наименование, основные механические свойства и маркировку применяемой проволоки;

      способы подсчета количества витков в зависимости от размера рамки каркаса.

Параграф 41. Изготовитель лент и металлосеток, 4-разряд

      91. Характеристика работ:

      плетение металлических сеток с размером ячеек до 8 и свыше 40 миллиметров из проволоки различных диаметров на плетельных станках и полуавтоматах;

      плетение сеток с уступами непрерывным плетением;

      наладка станков;

      установка и регулирование звеньев плетельных станков;

      текущий ремонт оборудования.

      92. Должен знать:

      устройство и правила наладки плетельных станков и полуавтоматов различных типов;

      правила проверки на точность обслуживаемых плательных станков;

      конструкцию спиралей и ножей в зависимости от изготовляемой сетки;

      устройство универсальных и специальных приспособлений и контрольно - измерительного инструмента.

Параграф 42. Изготовитель лент и металлосеток, 5-разряд

      93. Характеристика работ:

      плетение металлических сеток на различных плетельных автоматах;

      изготовление транспортерных лент из сеток двойного плетения большой плотности с соединительными стержнями из проволоки высоколегированных марок стали и сплавов;

      изготовление на автоматах сеток с ячейками сложной конфигурации из оцинкованной проволоки;

      наладка автоматов и станков;

      участие в ремонте оборудования.

      94. Должен знать:

      кинематические схемы и правила наладки различных плетельных автоматов;

      способы наладки автоматов.

Параграф 43. Автоматчик на узловязальных и навивочных автоматах и станках, 1-разряд

      95. Характеристика работ:

      навивка пружин в холодном состоянии из стали различных марок и цветных металлов различного сечения на налаженных пружинонавивочных автоматах при диаметре прутка до 5 миллиметров и пружин цилиндрической формы на специальных станках при диаметре проволоки до 2 миллиметров;

      резка на станках заготовок для пружин;

      обрезка лишних витков;

      заточка опорных плоскостей пружин;

      изготовление на налаженных станках и автоматах пластмассовых и металлических спиралей для скрепления перфорированных изделий;

      осадка пружин ручным способом.

      96. Должен знать:

      основные сведения об устройстве оборудования, наименование и назначение его важнейших частей;

      назначение и условия применения наиболее распространенных простых приспособлений;

      правила крепления заготовок;

      наименование и маркировку применяемых металлов, технические условия на навивку пружин;

      назначение и размеры спиралей;

      режимы изготовления пластмассовых спиралей.

Параграф 44. Автоматчик на узловязальных и навивочных автоматах и станках, 2-разряд

      97. Характеристика работ:

      навивка пружин в холодном состоянии из стали различных марок и цветных металлов различного сечения на налаженных пружинонавивочных автоматах при диаметре прутка свыше 5 миллиметров и пружин цилиндрической формы на специальных станках при диаметре прутка свыше 2 до 5 миллиметров;

      навивка пружин конической, фигурной и другой сложной формы на специальных станках при диаметре прутка до 2 миллиметров;

      навивка оболочек сальников на специальных станках и самостоятельная наладка этих станков;

      обсечка концов пружин;

      правка и разводка пружин;

      осадка пружин на определенный размер на прессах;

      заправка пружин в узловязальный автомат для увязки узла;

      контроль за правильной вязкой пружин;

      ручная доводка закаленных пружин под угольник и плоскость;

      намотка спиралей пружин непрерывного плетения на катушки;

      испытание пружин на контрольно - измерительных приборах в соответствии с техническими условиями.

      98. Должен знать:

      устройство и принцип работы однотипных пружинно-навивочных и узловязальных автоматов, токарных и специальных станков;

      наименования, назначение и условия применения специальных приспособлений и контрольно - измерительного инструмента для навивки, вальцовки, правки и гибки пружин;

      способы и приемы правки, разводки, осадки к подгонке пружин;

      виды пружинных марок стали;

      технические условия на изготовление и испытание пружин.

Параграф 45. Автоматчик на узловязальных и навивочных автоматах и станках, 3-разряд

      99. Характеристика работ:

      навивка пружин в холодном состоянии из стали различных марок и цветных металлов цилиндрической формы на специальных станках при диаметре прутка свыше 5 миллиметров;

      навивка пружин конической, фигурной и другой сложной формы на специальных станках при диаметре прутка свыше 2 до 5 миллиметров;

      заправка бунтов проволоки для пружин непрерывного плетения в проходных электропечах;

      изготовление колючей проволоки на налаженных станках;

      навивка пружин из проволоки высокого сопротивления диаметром до 5 миллиметров с размерами и сопротивлением ограниченных допусков;

      подналадка обслуживаемых автоматов и станков;

      испытание пружин на магнофлоксе и вибростендах в соответствии с техническими условиями;

      навивка спиралей из проволоки и ленты на специальных приспособлениях и станках.

      100. Должен знать:

      устройство, принцип работы и способы подналадки узловязальных и пружинонавивочных автоматов, токарных и специальных станков различных типов;

      устройство специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов для навивки, вальцовки, правки и гибки пружин;

      свойства пружинных марок стали.

Параграф 46. Автоматчик на узловязальных и навивочных автоматах и станках, 4-разряд

      101. Характеристика работ:

      навивка пружин в холодном состоянии конической, фигурной и другой сложной формы на специальных станках и из проволоки высокого сопротивления с размерами и сопротивлением ограниченных допусков при диаметре прутка свыше 5 миллиметров;

      навивка с термообработкой двухконусных пружин для мягкой мебели из проволоки высокого сопротивления;

      изготовление колючей проволоки на станках и самостоятельная наладка этих станков;

      изготовление специальных ответственных пружин в опытном производстве, а также пружин с переменным шагом;

      изготовление пружинных шайб всех размеров из стали различных марок на шайбонавивочных станках;

      наладка обслуживаемых станков и автоматов.

      102. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы и правила наладки пружинонавивочных и узловязальных автоматов, специальных и токарных станков различных типов;

      конструкцию специальных приспособлений и контрольно - измерительных инструментов;

      способы изготовления различных пружин;

      методику расчета параметров обжатия по результатам испытания изделий.

Параграф 47. Цепеизготовитель, 1-разряд

      103. Характеристика работ:

      визуальный осмотр элементов приводных, грузовых, пильных и тяговых цепей;

      наборка элементов в кассеты;

      установка и снятие технологических вилок при передаче цепей на сборочные операции;

      обвязка проволокой мотков цепи;

      прикрепление бирок к моткам цепей;

      комплектация переходных и соединительных звеньев для готовой цепи.

      104. Должен знать:

      порядок выполнения работы;

      название элементов цепей, составление ведомости по комплектации элементов цепи.

Параграф 48. Цепеизготовитель, 2-разряд

      105. Характеристика работ:

      гибка на кривошипных, фрикционных и гидравлических прессах мощностью до 175 тонн полузвеньев цепей из углеродистых и легированных марок стали в горячем и холодном состоянии;

      подготовка пресса и нагревательной печи к работе;

      определение температуры нагрева заготовок;

      обрубка заусенцев звеньев;

      установление патрона на рабочем месте;

      разъединение звена цепи с помощью рычага, вставка кольца и завязывание звена;

      осмотр полуфабрикатов на смотровых станках и в транспортных устройствах автоматических роторных линий;

      загрузка полуфабрикатов приводных, грузовых, пильных и тяговых цепей в бункеры лотковых питателей роторных линий;

      выполнение работ на притирочных и галтовочных барабанах;

      вязка короткозвенных и длиннозвенных цепей из проволоки углеродистых марок стали в холодном состоянии диаметром до 11 миллиметров с допусками, предусмотренными государственными стандартами и техническими условиями, под сварку на цепевязальных автоматах различных типов;

      пользование контрольно – измерительными инструментами для измерения внутреннего и наружного шага звена;

      участие в ремонте оборудования.

      106. Должен знать:

      принцип работы кривошипных, фрикционных и гидравлических прессов, нагревательных печей, цепевязальных автоматов;

      номенклатуру цепей, технические условия на изготовление цепей;

      режим нагрева заготовок в печи;

      марки стали, идущие на полузвенья;

      назначение и условия применения специальных приспособлений и контрольно - измерительного инструмента;

      устройство роторных линий;

      требования, предъявляемые к качеству готовых изделий.

Параграф 49. Цепеизготовитель, 3-разряд

      107. Характеристика работ:

      гибка на кривошипных, фрикционных и гидравлических прессах мощностью свыше 175 тонн полузвеньев цепей в горячем и холодном состоянии, на автоматических линиях и на электронагревательных автоматах полузвеньев цепей в горячем состоянии из углеродистых и легированных марок стали;

      наладка автомата на автоматическую подачу заготовок для нагрева и гибки;

      определение температуры нагрева заготовок опытным путем;

      устранение причин, вызывающих неисправности в работе автомата;

      вязка короткозвенных и длиннозвенных цепей из проволоки легированных марок стали в холодном состоянии из проволоки диаметром до 11 миллиметров с допусками, предусмотренными государственными стандартами и техническими условиями, под сварку на цепевязальных автоматах различных типов;

      подналадка применяемого оборудования;

      участие в текущем ремонте оборудования.

      108. Должен знать:

      приемы и методы гибки полузвеньев цепей на различных прессах в горячем и холодном состоянии из различных марок стали;

      устройство кривошипных, фрикционных и гидравлических прессов, электронагревательных гибочных и цепевязальных автоматов различных типов автоматических линий;

      способы наладки оборудования;

      устройство специальных приспособлений и контрольно - измерительного инструмента.

Параграф 50. Цепеизготовитель, 4-разряд

      109. Характеристика работ:

      вязка короткозвенных, длиннозвенных, грузовых, тяговых, технических, оплотных цепей и цепей общего назначения из проволоки углеродистых и легированных марок стали в холодном состоянии диаметром свыше 11 миллиметров с допусками, предусмотренными государственными стандартами и техническими условиями, под сварку на цепевязальных автоматах различных типов;

      участие в капитальном ремонте оборудования.

      110. Должен знать:

      устройство и кинематические схемы цепевязальных автоматов различных типов и правила их регулировки и наладки;

      конструкцию специальных приспособлений;

      основные механические свойства проволоки, применяемой для вязки различных цепей.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

      111. Алфавитный указатель профессий рабочих производства металлических канатов, сеток, пружин, щеток и цепей, приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 15).

  Приложение
к Единому тарифно-
квалификационному
справочнику работ и
профессий рабочих (выпуск 15)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№
п/п

Наименование профессий
 

Диапазон
разрядов

Страница
 

1

2

3

4


Машинист по навивке канатов

1-5

2


Кардовщик

3-4

4


Наладчик оборудования в производстве металлических канатов
сеток, пружин, щеток и цепей

3-6

5


Испытатель металлических канатов и цепей

2-3

8


Изготовитель металлорукавов, гибких валов и бронеспиралей

1-3

9


Обработчик основы металлосеток

3-5

10


Сшивальщик металлосеток

3-4

11


Съемщик – раскройщик металлосеток

2-4

12


Растяжчик металлосеток

4-5

14


Наборщик ремиз

2

15


Сборщик щелевидных сит и металлических щеток

2 -3

15


Волочильщик проволоки

2-5

16


Намотчик проволоки и тросов

1-4

19


Канилировщик проволоки

3-4

21


Навойщик –проборщик основы металлосеток

2-5

22


Изготовитель лент и металлосеток

2-5

25


Автоматчик на узловязальных и навивочных автоматах и станках

1-4

27


Цепеизготовитель

1-4

29

  Приложение 5
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 4 июля 2017 года № 191

Единый тарифно-квалификационный справочник

работ и профессий рабочих (выпуск 17)

Глава 1. Введение

      2.      Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 17) (далее – ЕТКС) содержит работы по производству абразивов, соответствующие по сложности их выполнения тем, которые содержатся в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих соответствующих разрядов.

      2. ЕТКС разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

      3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС.

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам производства абразивов

Параграф 1. Шихтовщик в производстве абразивов, 2-разряд

      4. Характеристика работ:

      приготовление шихты для плавки всех видов абразивных материалов;

      прием взвешенных компонентов шихты;

      увлажнение шихты;

      смешивание компонентов в смесителях или вручную;

      загрузка готовой шихты в приемные бункеры или бадьи;

      очистка смесителей и бункеров при переходе на новый состав шихты.

      5. Должен знать:

      устройство и принцип действия смесителей;

      рецепты приготовления шихты;

      порядок загрузки компонентов шихты в приемные бункеры или бадьи и

      время ее смешивания.

Параграф 2. Шихтовщик в производстве абразивов, 3-разряд

      6. Характеристика работ:

      приготовление шихты путем взвешивания или измерения отдельных компонентов в соответствии с заданной рецептурой:

      перемещение компонентов шихты к приемным устройствам электроплавильной печи или смесителя;

      ведение записей приготовленной и загруженной в печь шихты;

      обеспечение установленного графика почасовой подачи шихты в печь.

      7. Должен знать:

      устройство смесителей, весов, секторных затворов весовой дозировочной тележки, питателей и другого оборудования для составления шихты и ее перемещения к электроплавильным печам;

      требования, предъявляемые к отдельным компонентам шихты;

      правила и порядок загрузки шихты в печь.

Параграф 3. Регенераторщик абразивов, 2-разряд

      8. Характеристика работ:

      выполнение комплекса работ по регенерации абразивных материалов (извлечение карбида кремния и карбида бора из отходов производства);

      настройка конуса;

      загрузка отходов использованного карбида бора или карбида кремния и воды в смеситель;

      загрузка разведенной массы в конус с сеткой;

      регулирование подачи воды в конус;

      отстаивание извлеченного из отходов карбида кремния и карбида бора.

      9. Должен знать:

      правила регенерации абразивных материалов;

      номера сеток;

      способы настройки работы конусов.

Параграф 4. Испытатель абразивов, 3-разряд

      10. Характеристика работ:

      механические испытания абразивных кругов диаметром до 600 миллиметров на прочность на испытательных стендах;

      определение дефектов абразивных кругов.

      11. Должен знать:

      принцип работы испытательных стендов и приспособлений, применяемых для испытания абразивных кругов;

      характеристику испытываемых абразивных кругов по типоразмерам, материалам и связкам;

      правила контроля абразивных кругов.

Параграф 5. Испытатель абразивов, 4-разряд

      12. Характеристика работ:

      механические испытания абразивных кругов диаметром свыше 600 миллиметров на прочность на испытательных стендах;

      регулирование испытательных стендов;

      оформление документации на годную и бракованную продукцию.

      13. Должен знать:

      устройство испытательных стендов;

      правила их регулирования в части подбора втулок, колец и прокладок для испытания;

      технологический процесс производства абразивных кругов.

Параграф 6. Контролер абразивных изделий, 2-разряд

      14. Характеристика работ:

      контроль и приемка необожженных абразивных изделий;

      проверка соответствия характеристик и количества изделий с данными,

      указанными в маршрутном листе;

      выявление дефектов у изделий путем визуального внешнего осмотра;

      наблюдение за порядком хранения изделий и сушильных плит.

      15. Должен знать:

      ассортимент необожженных изделий по размерам, профилям, материалам и зернистости;

      методы определения брака изделий.

Параграф 7. Контролер абразивных изделий, 3-разряд

      16. Характеристика работ:

      контроль и приемка абразивных изделий после формования, термической и механической обработки по количеству и характеристикам, соответствующим маршрутному листу;

      оформление приемо-сдаточных документов;

      осуществление контроля за качеством шлифовальной шкурки и приемка

      шлифовальной шкурки после печатного, клеевого, насыпного и подклеечного

      станков, в сушиле, при скручивании ее в рулоны и резке на листы;

      контроль качества и приемка шлифовальных дисков на фибровой основе и других изделий из шлифовальной шкурки;

      проверка концентрации клеев, идущих в производство шлифовальной шкурки и шлифовальных дисков;

      ведение учета годной и бракованной продукции с классификацией причин брака.

      17. Должен знать:

      ассортимент абразивных изделий по материалам и зернистости;

      причины возникновения брака;

      требования к сырьевым материалам, применяемым в производстве абразивных изделий;

      виды и режимы термической обработки;

      принцип работы термических печей и оборудования для производства шлифовальной шкурки и шлифовальных дисков.

Параграф 8. Контролер абразивных изделий, 4-разряд

      18. Характеристика работ:

      контроль и приемка после механической обработки абразивного инструмента прямого профиля диаметром до 600 миллиметров и фасонного профиля диаметром до 500 миллиметров;

      контроль статического дисбаланса кругов на балансировочных станках;

      определение твердости абразивного инструмента с помощью приборов;

      настройка и регулирование приборов для определения твердости;

      механические испытания абразивной прочности шлифовальных кругов на испытательных стендах;

      проверка наличия паспортов на применяемое сырье и материалы;

      определение сортности изделий;

      регистрация случаев отклонения от технологических процессов.

      19. Должен знать:

      технологический процесс производства абразивного инструмента в цехах формования, термической и механической обработки;

      стандарты и технические условия на абразивный инструмент;

      устройство приборов, станков и инструментов, применяемых для контроля абразивных материалов и изделий.

Параграф 9. Контролер абразивных изделий, 5-разряд

      20. Характеристика работ:

      контроль выполнения технологических процессов производства

      абразивного инструмента классов "А", "АА" и в прецизионном исполнении;

      контроль и приемка после механической обработки абразивного инструмента прямого профиля диаметром свыше 600 миллиметров и фасонного профиля диаметром свыше 500 миллиметров;

      настройка и регулирование контрольных приборов;

      оформление технической документации на продукцию экспорта;

      составление актов и разбраковочных карт на изделия, забракованные на всех стадиях производства;

      ведение систематической отчетности причин брака и их классификация.

      21. Должен знать:

      технологический процесс производства абразивного инструмента классов "А", "АА" и в прецизионном исполнении в цехах формования, термической и механической обработки;

      порядок контроля и приема абразивного инструмента, технические условия на готовую продукцию;

      причины брака продукции и способы его предупреждения;

      порядок оформления технической документации;

      способы регулирования контрольных приборов.

Параграф 10. Сверловщик абразивных изделий, 2-разряд

      22. Характеристика работ:

      сверление отверстий шлифовальных кругов классов "А", "Б" всех размеров и характеристик на сверлильных станках металлическим зерном и калибровка отверстий специальным составом вручную или при помощи электромашинки;

      подбор соответствующего номера металлического зерна и специального сверла;

      приготовление калибровочной массы;

      проверка размеров обработанных отверстий предельным калибром.

      23. Должен знать:

      устройство и принцип работы сверлильных станков, электромашинок для заливки специального состава;

      типы применяемых сверл;

      методы подбора номера металлического зерна в зависимости от характеристики обрабатываемого изделия;

      приемы и способы измерения отверстий;

      состав и способы приготовления массы для калибровки отверстий;

      приемы и способы сверления отверстий шлифовальных кругов.

Параграф 11. Сверловщик абразивных изделий, 3-разряд

      24. Характеристика работ:

      сверление отверстий шлифовальных изделий класса "АА" и в прецизионном исполнении всех размеров и характеристик металлическим зерном, абразивным и алмазным инструментом;

      подбор соответствующего номера металлического зерна, абразивного и алмазного инструмента;

      подбор режимов сверления;

      проверка размеров обработанных отверстий калибром.

      25. Должен знать:

      устройство и принцип работы сверлильных станков;

      методы подбора металлического зерна, абразивного и алмазного инструмента в зависимости от характеристики обрабатываемых изделий;

      приемы и способы контроля размеров обрабатываемых отверстий.

Параграф 12. Изготовитель абразивных изделий, 2-разряд

      26. Характеристика работ:

      раскрой хлопчатобумажных, сизалево-тканевых материалов на закройной машине и гидравлическом прессе для изготовления изделий;

      сшивание и стачивание полос на швейной машине в однослойные и

      многослойные ленты, плиссировка и окантовка их;

      сборка и пропитка изделий на вакуумно-пропиточной установке с последующей сушкой в сушильной камере;

      изготовление абразивных пилок;

      резка листов целлулоида на заготовки для пилок;

      заправка заготовок в державку;

      растворение поверхности головок в ацетоне;

      нанесение шлифовального зерна на растворенную поверхность головок;

      укладка пилок на плиты для воздушной сушки;

      отделка кромок и сортировка фибровых шлифовальных дисков по видам и классам;

      сборка дисков на оправке, поджим и крепление;

      предварительная сборка изделий из шлифовальной шкурки на установках;

      подготовка вспомогательных материалов;

      нанесение клеевой композиции;

      сортировка изделий по видам и классам, маркировка;

      транспортирование заготовок изделий из шлифовальной шкурки от одного станка к другому;

      контроль качества продукции;

      упаковка абразивных изделий в бумагу, полиэтилен.

      27. Должен знать:

      устройство и принцип действия обслуживаемого оборудования;

      технологический процесс изготовления абразивных изделий;

      правила раскроя материалов;

      режимы сушки изделий и их свойства;

      ассортимент выпускаемых изделий, свойства целлулоида и ацетона;

      методы упаковки и маркировки, правила сортировки изделий по видам и классам.

Параграф 13. Изготовитель абразивных изделий, 3-разряд

      28. Характеристика работ:

      изготовление из сизалево-тканевых и хлопчатобумажных материалов изделий методом формования на ирисовом станке;

      обжатие кольца (шайбы) на механическом прессе;

      влажно-тепловая обработка ленты на гладильном прессе;

      сборка круга;

      заливка ступицы на термопластавтомате;

      просев и взвешивание компонентов для приготовления раствора силикатного клея, проверка его плотности и вязкости;

      визуальное определение готовности и качества приготовленного клея;

      приготовление химического раствора и обработка этим раствором поверхности листовой фибры;

      проклейка химически обработанных полос фибры на клеенаносящей машине;

      нанесение шлифовального зерна на поверхность фибры;

      вырезка шлифовальных дисков на вырезном аппарате;

      нанизывание высушенных шлифовальных дисков на оправку, поджим на прессе и крепление;

      парафинирование шлифовальных дисков;

      резка шлифовальной шкурки на поперечных механических ножницах и их наладка;

      установка рулона на станок;

      заправка свободного конца шлифовальной шкурки под ведущие валы;

      изготовление простых и средней сложности изделий из шлифовальной шкурки на раскройных листорезальных, ленторезальных, бабинорезальных станках и полуавтоматических линиях;

      продольный и поперечный раскрой заготовок, разрезка в заданный размер, кромкование;

      приготовление клеевой композиции;

      наладка клеенаносящей машины;

      сборка изделий;

      резка клеевой пленки и бумаги для склейки заготовок;

      зачистка заготовок от абразивного материала, клеев и аппрета на зачистном станке шириной до 500 миллиметров;

      сортировка изделий из шлифовальной шкурки по видам и классам;

      комплектование заготовок по весу и зернистости в пачки;

      изготовление картонной тары для упаковки изделий;

      контроль и упаковка заборов в тару;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      29. Должен знать:

      устройство, правила эксплуатации и наладки обслуживаемого оборудования;

      технологический процесс изготовления абразивных изделий;

      рецептуру и технологию изготовления клеевых композиций;

      толщину наносимого слоя клея в зависимости от его плотности и ассортимента изделий;

      ассортимент выпускаемых изделий, правила их сортировки по видам и классам;

      требования к упаковке готовой продукции.

Параграф 14. Изготовитель абразивных изделий, 4-разряд

      30. Характеристика работ:

      изготовление абразивных изделий с применением синтетических клеев;

      сборка изделий, выдержка в клеевом растворе со стороны торцевых поверхностей фланцев;

      обезжиривание внутренних поверхностей фланцев и нанесение склеивающей смеси;

      установка изделий на приспособление, навинчивание гайки на стержень и затяжка ключом;

      выдержка изделия под зажимом и снятие с приспособления;

      электростатическое нанесение шлифовального материала на фибру-основу;

      регулирование скорости движения несущей ленты;

      обеспечение оптимальной толщины наносимого клеевого слоя на основу;

      нанесение закрепляющего слоя на абразивные ленты, подготовка лент для вырубки;

      вырубка фибровых дисков;

      изготовление сложных абразивных изделий из шлифовальной шкурки на раскройных, листорезальных, ленторезальных, продольно-резальных машинах, вырубном прессе и полуавтоматических линиях;

      расчет и раскрой заготовок сложных изделий;

      склейка и сборка заготовок в изделия;

      намотка лент на станке со вставкой в них втулок;

      проверка прочности шва на разрыв;

      закрепление абразивного слоя изделий;

      сушка изделий в сушильных камерах и контроль процесса сушки;

      зачистка заготовок изделий от абразивного материала, клеев и аппрета на

      зачистном станке шириной свыше 500;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      31. Должен знать:

      устройство и правила наладки обслуживаемого оборудования;

      технологический процесс изготовления абразивных изделий на синтетических клеях;

      составы клеящих веществ и их применение;

      толщину клеевого и подклеечного слоя в зависимости от зернистости абразивных материалов;

      технологию склеивания изделий;

      ассортимент шлифовальной шкурки при изготовлении изделий;

      способы наладки оборудования.

Параграф 15. Сушильщик абразивных изделий, 2-разряд

      32. Характеристика работ:

      сушка шлифовальной шкурки в сушильной камере, наблюдение за температурой в ней и прохождением гирлянд шлифовальной шкурки по конвейеру;

      сушка шлифовальных дисков в камерном сушиле;

      загрузка дисков в сушильную камеру;

      регулирование температуры в сушилах;

      определение готовности дисков;

      выгрузка дисков, комплектовка их по партиям и сдача на контроль.

      33. Должен знать:

      принцип действия нагревательных приборов и устройств;

      способы регулирования температуры в сушильных камерах и определения готовности шлифовальных дисков;

      ассортимент выпускаемой продукции.

Параграф 16. Сушильщик абразивных изделий, 3-разряд

      34. Характеристика работ:

      сушка шлифовальной шкурки и изделий из нее в полуавтоматическом сушильном агрегате;

      регулирование движения стержней от механизма опускания к механизму подачи с укладкой их в магазин гирляндного транспортерного устройства;

      регулирование и настройка движения гирлянд методом синхронизации скоростей, скорости петлеобразователя и работы тянущего стола или барабана сушильного агрегата и величины вакуумного разрежения в них;

      регулирование температурного режима и параметров влажности в

      сушильных зонах, натяжений ленты шлифовальной шкурки на входящих

      и выходящих сушильных устройствах;

      определение готовности шлифовальной шкурки.

      35. Должен знать:

      устройство полуавтоматического сушильного агрегата и способы его регулирования;

      принцип действия механизма подачи и опускания стержней;

      способы регулирования скорости петлеобразователя;

      методы настройки величины вакуумного разрежения на тянущих столах или барабанах;

      температурный режим и влажность в сушильных зонах полуавтоматического сушильного агрегата;

      способы определения готовности шлифовальной шкурки;

      ассортимент выпускаемой продукции.

Параграф 17. Постановщик-выгрузчик абразивных изделий, 2-разряд

      36. Характеристика работ:

      подготовка вагонеток для загрузки изделий в туннельные печи;

      приготовление раствора огнеупорной глины;

      сбор и перемещение подсыпочного материала к месту рассева;

      магнитная сепарация подсыпочного материала;

      рассев подсыпочного материала по фракциям;

      перемещение абразивных изделий, огнеупорных плит и упоров, глины и подсыпочного материала на участок укладки изделий на вагонетки.

      37. Должен знать:

      принцип действия магнитного сепаратора;

      рецепты приготовления растворов огнеупорной глины;

      правила перемещения абразивных изделий и огнеупорных материалов.

Параграф 18. Постановщик-выгрузчик абразивных изделий, 3-разряд

      38. Характеристика работ:

      укладка на вагонетки туннельных печей и снятие с вагонеток брусков всех видов, болванок, мелких изделий в капсулах и кругов прямого профиля диаметром свыше 90 до 270 миллиметров;

      монтаж вагонеток туннельных печей из нескольких видов огнеупорного припаса со строгим соблюдением допусков;

      очистка абразивных изделий после обжига от подсыпочного материала;

      выявление и изъятие бракованных изделий;

      сортировка брака по видам изделий и зернистости;

      сортировка обожженных абразивных изделий по характеристикам.

      39. Должен знать:

      варианты укладки и способы снятия абразивных изделий с вагонеток;

      виды брака обожженных и необожженных абразивных изделий;

      способы монтажа вагонеток.

Параграф 19. Постановщик-выгрузчик абразивных изделий, 4-разряд

      40. Характеристика работ:

      укладка на вагонетки туннельных печей и снятие с вагонеток кругов фасонного всех размеров и кругов прямого профиля диаметром до 90 миллиметров и диаметром свыше 270 до 600 миллиметров;

      подбор ассортимента абразивных изделий по заданному режиму обжига и распределение по зонам обжига

      41. Должен знать:

      основные схемы укладки на вагонетки туннельных печей в зависимости от типоразмеров, зернистости, материалов заданной твердости;

      ассортимент предназначенных для укладки на вагонетки туннельных печей абразивных изделий и огнеупорного припаса по характеристикам;

      размер применяемого подсыпочного материала в зависимости от характеристики изделий.

Параграф 20. Постановщик – выгрузчик абразивных изделий, 5-разряд

      42. Характеристика работ:

      укладка на вагонетки туннельных печей и снятие с вагонеток особо ответственных абразивных изделий для скоростного и прецизионного шлифования, изделий класса "А" всех типоразмеров и кругов прямого профиля диаметром свыше 600 миллиметров;

      изменение существующих схем укладки и режимов работы туннельной печи в зависимости от ассортимента обжигаемых изделий;

      выверка загруженных вагонеток по допустимым габаритным размерам.

      43. Должен знать:

      схемы выгрузки и укладки абразивных изделий на вагонетки туннельных печей и их выгрузки;

      требования, предъявляемые к обжигаемому абразивному инструменту для скоростного и прецизионного шлифования и к инструменту класса;

      расположение температурных зон обжига печи;

      состав атмосферы печи;

      основные режимы термической обработки абразивных изделий в туннельных печах.

Параграф 21. Токарь по обработке абразивных изделий, 2-разряд

      44. Характеристика работ:

      обточка плоскостей абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром до 200 миллиметров всех высот с двух сторон по одной штуке под планшайбой плоскообдирочных станков;

      установка и механизированное закрепление кругов под планшайбой станка;

      рассев металлического зерна через сито соответствующего номера;

      регулирование выгрузки зерна на стол станка;

      снятие кругов со стола станка и укладка их на стеллаж;

      обточка плоскостей обожженных брусков на плоскообдирочных станках;

      установка рамок с абразивными брусками на вращающийся диск стола.

      45. Должен знать:

      устройство и принцип работы обслуживаемых плоскообдирочных станков;

      правила установки и крепления простых по конфигурации абразивных изделий;

      наименование и характеристики обрабатываемых деталей;

      назначение и правила применения простых приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      основные сведения о допусках и посадках;

      квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 22. Токарь по обработке абразивных изделий, 3-разряд

      46. Характеристика работ:

      обточка плоскостей высоких абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром свыше 200 до 600 миллиметров и тонких абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром до 200 миллиметров с двух сторон в планшайбе плоскообдирочных станков;

      обточка плоскостей высоких абразивных кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого и фасонного профиля диаметром до 200 миллиметров по одному кругу в планшайбе;

      расчет объема металлического зерна для загрузки его на стол станка;

      проверка высоты и параллельности плоскости кругов;

      обточка абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром до 350 миллиметров на токарных станках;

      установка пакета кругов или одного круга на оправку шпинделя

      токарного станка.

      47. Должен знать:

      устройство и принцип работы обслуживаемых плоскообдирочных и токарных станков;

      устройство и условия применения специальных приспособлений и контрольно-измерительного инструмента;

      допуски, посадки, квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 23. Токарь по обработке абразивных изделий, 4-разряд

      48. Характеристика работ:

      обточка плоскостей высоких абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром свыше 600 миллиметров и тонких абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром свыше 200 до 600 миллиметров с двух сторон в планшайбе плоскообдирочных станков;

      обточка плоскостей высоких абразивных кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого и фасонного профиля диаметром свыше 200 миллиметров до 600 миллиметров и тонких кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого и фасонного профиля диаметром до 200 миллиметров на плоскообдирочных станках;

      регулирование давления планшайбы;

      обточка абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром свыше 350 до 500 миллиметров и кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого и фасонного профиля диаметром до 350 миллиметров на токарных станках;

      определение режима обработки по таблице в соответствии с обрабатываемыми изделиями;

      обточка шлифовальных головок, наклеенных на оправки, на токарных станках со специальным приспособлением;

      закрепление шлифовальной головки за оправку в цанговом патроне, обработка шлифовальной головки до полного устранения биения головки относительно оправки.

      49. Должен знать:

      устройство, правила проверки на точность обработки и кинематику плоскообдирочных и токарных станков;

      правила подбора заточки и установки универсального и специального режущего инструмента;

      конструкцию универсальных и специальных приспособлений;

      структуру и способы определения характеристики абразивных изделий;

      методы подбора режимов обработки в зависимости от твердости и зернистости обрабатываемых изделий;

      способы установки и крепления тонкостенных изделий и изделий при комплектной обработке;

      правила заточки, углы установки различного режущего инструмента в зависимости от характеристики изделия и выполнения операций.

Параграф 24. Токарь по обработке абразивных изделий, 5-разряд

      50. Характеристика работ:

      обточка плоскостей тонких абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром свыше 600 миллиметров с двух сторон в планшайбе плоскообдирочных станков;

      обточка плоскостей высоких абразивных кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого и фасонного профиля диаметром свыше 600 миллиметров, а также тонких кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого и фасонного профиля диаметром свыше 200 миллиметров на плоскообдирочных станках;

      обточка абразивных кругов класса "Б" прямого и фасонного профиля диаметром свыше 500 миллиметров и кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого и фасонного профиля диаметром свыше 350 миллиметров на токарных станках;

      чистовая обработка отверстия, плоскости и периферии кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого профиля диаметром до 600 миллиметров и фасонного профиля диаметром до 500 миллиметров;

      регулирование механизмов станков, их частичная наладка и настройка.

      51. Должен знать:

      устройство, правила регулирования и наладки отдельных узлов крупногабаритных плоскообдирочных станков и специальных токарных станков различных типов для обработки сложных изделий;

      способы установки, крепления и выверки сложных изделий в специальных универсальных приспособлениях;

      влияние повышенного дисбаланса на качество обработки;

      расчеты, связанные с обработкой сложных изделий.

Параграф 25. Токарь по обработке абразивных изделий, 6-разряд

      52. Характеристика работ:

      чистовая обработка отверстия, плоскости и периферии кругов классов "А", "АА" и прецизионных прямого профиля диаметром свыше 600 миллиметров, фасонного профиля диаметром свыше 500 миллиметров, а также шлифовальных кругов типа "ПН", "ПНВ", "ПВ", "ПНР" на плоскообдирочных, токарных и круглошлифовальных станках;

      регулирование механизмов станка, наладка и настройка станка и приспособлений;

      обработка прецизионных кругов специальных профилей.

      53. Должен знать:

      устройство, правила регулирования и наладки специальных плоскообдирочных и токарных и круглошлифовальных станков различных типов для обработки сложных и ответственных изделий;

      способы установки, крепления и выверки сложных изделий в специальных универсальных приспособлениях;

      расчеты, связанные с обработкой особо сложных изделий.

Параграф 26. Чистильщик абразивных изделий, 2-разряд

      54. Характеристика работ:

      очистка абразивных кругов и брусков от пересыпочного материала с помощью абразивного круга или вибрационного сита;

      разъединение спекшихся кругов и брусков и комплектация очищенных изделий по партиям;

      погрузка изделий на транспортные средства и перемещение их на склад готовой продукции или на следующий передел.

      55. Должен знать:

      принцип работы приспособлений для очистки абразивных изделий;

      требования, предъявляемые к чистоте абразивных изделий;

      способы погрузки и разгрузки изделий.

Параграф 27. Обдувщик абразивных изделий, 2-разряд

      56. Характеристика работ:

      обдувка сжатым воздухом абразивного инструмента в обдувочных камерах различных типов после механической обработки;

      осуществление контроля за давлением и регулированием подачи сжатого воздуха;

      контроль поверхности изделий после очистки и сравнение их с эталоном;

      возврат изделий с механическими дефектами;

      комплектование обесточенных изделий по партиям согласно маршрутным листам.

      57. Должен знать:

      устройство обдувочных камер и приспособлений для обдувки;

      ассортимент абразивных изделий, приемы их обдувки и загрузки в обдувочную камеру;

      способы определения дефектов абразивных изделий по внешнему виду.

Параграф 28. Заготовщик абразивной массы, 3-разряд

      58. Характеристика работ:

      приготовление массы на керамической связке в смесительных машинах

      различных конструкций;

      взвешивание компонентов, перемещение и загрузка их в мешалку;

      визуальное определение степени готовности массы, выгрузка и расфасовка ее;

      заготовка компонентов керамической связки;

      заготовка керамической связки путем смешивания компонентов;

      определение готовности связки, выгрузка готовой связки, ее протирка и затаривание.

      59. Должен знать:

      устройство и принцип действия смесительного и подъемно-транспортного оборудования;

      требования, предъявляемые к компонентам связок, их разновидность, назначение и свойства;

      методы определения готовности и качества связок;

      ассортимент исходных материалов для приготовления абразивной массы в зависимости от ее рецептуры.

Параграф 29. Заготовщик абразивной массы, 4-разряд

      60. Характеристика работ:

      приготовление массы на керамической связке в смесительных машинах различных конструкций;

      подбор шаров в зависимости от тонины помола компонентов для мелкозернистой массы;

      расчет навески компонентов согласно рецепту;

      выбор режима смешивания в зависимости от характеристики шлифовальных изделий;

      визуальное определение оптимальной влажности массы;

      корректирование количества воды в зависимости от влажности компонентов и тонины помола связки;

      настройка автоматических весов для взвешивания компонентов по заданной рецептуре;

      заготовка абразивной массы для литых брусков и виброгалтовочных тел из микропорошков;

      контроль качества рассева и готовности приготовляемых абразивных материалов;

      наладка и регулирование обслуживаемого оборудования и приспособлений.

      61. Должен знать:

      устройство и принцип действия обслуживаемых смесительных машин различных конструкций;

      требования, предъявляемые к абразивной массе;

      виды, сорта и зернистость применяемых материалов;

      методы визуального определения готовности и качества массы;

      способы наладки и регулирования обслуживаемого оборудования и приспособлений.

Параграф 30. Заготовщик абразивной массы, 5-разряд

      62. Характеристика работ:

      приготовление массы на керамической связке с учетом равномерной подачи ее к прессам для обеспечения ритмичной работы прессового оборудования;

      контроль дозировки и загрузки компонентов в мешалки в определенной последовательности через определенные промежутки времени с учетом общего цикла смешивания;

      координирование работ по вторичному использованию остатков массы у прессов и переработке сырого брака кругов.

      63. Должен знать:

      кинематику, электрические схемы и способы проверки на точность обслуживаемого оборудования;

      технологию производства кругов;

      рецептуру массы, режимы ее смешивания;

      технологический порядок загрузки компонентов в зависимости от заданной рецептуры;

      методы регенерации сырого брака и вторичного использования массы;

      допустимое время вылеживания массы.

Параграф 31. Плавильщик абразивных материалов, 4-разряд

      64. Характеристика работ:

      производство карбидкремниевых материалов в печах сопротивления;

      загрузка печей шихтой с использованием первичных и возвратных материалов;

      соблюдение точных размеров керна и крупности шихтовых компонентов;

      обслуживание печей сопротивления, находящихся под током;

      обеспечение требуемой газопроводности шихты;

      ликвидация отклонений от нормального хода технологического процесса.

      65. Должен знать:

      устройство и правила подготовки печей сопротивления;

      требования к шихтовым материалам;

      режимы плавки и охлаждения блоков карбида кремния;

      признаки отклонения от нормального хода процесса плавки, меры предупреждения и их ликвидации.

Параграф 32. Плавильщик абразивных материалов, 5-разряд

      66. Характеристика работ:

      выплавка нормального, белого и легированного электрокорунда, монокорунда, карбида бора на дуговых электрических печах (стационарных и наклоняющихся) под руководством плавильщика более высокой квалификации;

      загрузка печей шихтой из первичных и возвратных материалов;

      равномерное распределение шихты по поверхности колошника;

      осадка шихты у электродов;

      отбивка шлака от электродов вручную или с помощью пневмомашины;

      отбор штанговых проб и передача их на заключение плавильщику высшей квалификации;

      контроль хода процесса плавки по показаниям приборов;

      подготовка леточного отверстия к выпуску расплава в изложницы или специальные кристаллизаторы, управление работой кристаллизаторов, подача легирующих компонентов в расплав при легировании;

      наблюдение за работой системы водяного охлаждения, состоянием печных гнезд и выкатных путей;

      при работе на наклоняющихся печах - слив сплава в изложницы и наращивание электродов;

      спекание тугоплавких соединений карбидов и нитридов в плавильных печах различных систем;

      наблюдение за показаниями приборов, напряжением в печах и исправностью графитовой трубы;

      засыпка шихтовых материалов в лодочки;

      загрузка лодочек в печи и выгрузка их из печей с полуфабрикатом и готовым продуктом;

      сортировка готового продукта;

      периодическая чистка печей.

      67. Должен знать:

      устройство и электрические схемы электроплавильных печей;

      устройство, принцип действия и назначение контрольно-измерительных приборов;

      регламент плавки, материалы и рецепты шихты для выплавки нормального, белого и легированного электрокорундов на "блок", "на слив", и на "выпуск", монокорунда и карбида бора;

      порядок слива расплава в изложницы;

      процесс производства тугоплавких соединений;

      схемы водо- и газоснабжения печей;

      требования, предъявляемые к качеству готовой продукции тугоплавких соединений.

Параграф 33. Плавильщик абразивных материалов, 6-разряд

      68. Характеристика работ:

      выплавка нормального, белого и легированного электрокорундов и карбида бора на дуговых электрических печах (стационарных и наклоняющихся);

      обработка колошников печи;

      регулирование электрического режима плавки и корректировка шихты;

      доводка расплава по внешнему виду пробы и результатам химических анализов;

      управление процессом плавки, легирования, разливки и кристаллизации расплавов, работой агрегатов и систем печи в автоматическом режиме.

      69. Должен знать:

      конструктивные особенности плавильных печей различных типов и кристаллизаторов для выплавки абразивных материалов;

      устройство и способы регулирования всех вспомогательных механизмов печей;

      способы обработки колошников печи;

      методы регулирования электрического режима плавки и корректировки шихты;

      способы доводки расплава;

      назначение легирующих материалов;

      способы легирования расплава.

Параграф 34. Плавильщик абразивных материалов, 7-разряд

      70. Характеристика работ:

      выплавка различных электрокорундовых материалов на основе боксита, агломерата, глинозема с добавками легирующих и других вспомогательных компонентов (оксиды хрома, титана, цирконий и тому подобное);

      обслуживание печей большой мощности;

      регулирование состава шихты, корректировка процессов плавления и восстановления;

      контроль работы всех агрегатов печи и вспомогательного оборудования.

      71. Должен знать:

      основные характеристики используемых материалов;

      особенности реагирования легирующих компонентов с корундовым расплавом;

      устройство и электрические схемы электроплавильных печей;

      принцип действия и назначение контрольно-измерительных приборов;

      схемы водо- и газоснабжения печей.

Параграф 35. Сортировщик абразивных материалов, 2-разряд

      72. Характеристика работ:

      сортировка кусков нормального, легированного и белого электрокорунда на корундоразборной ленте;

      передача отсортированных кусков электрокорунда после взвешивания в соответствующие бункеры;

      выпуск шлака из бункеров.

      73. Должен знать:

      устройство и принцип действия корундоразборной установки;

      сорта нормального, легированного и белого электрокорунда;

      внешние качественные отличия кусков электрокорунда и примесей.

Параграф 36. Сортировщик абразивных материалов, 3-разряд

      74. Характеристика работ:

      сортировка кусков карбида бора;

      предварительная разбивка блочков карбида бора;

      очистка кусков от спека;

      сортировка кусков и погрузка в бадьи;

      дробление материала на щековой дробилке с последующим грохочением на фракции;

      окончательная сортировка и затаривание готового продукта.

      75. Должен знать:

      устройство и принцип действия щековой дробилки;

      сорта карбида бора;

      отличительные признаки возвратных материалов;

      приемы сортировки куска карбида бора.

Параграф 37. Подборщик-учетник абразивных изделий, 3-разряд

      76. Характеристика работ:

      учет и подбор абразивных изделий прямого и фасонного профиля диаметром до 100 миллиметров на термическую (по зонам обжига) или механическую обработку;

      подбор изделий после термической и механической обработки по маршрутным листам и комплектация партий;

      оформление отчетной документации на абразивные изделия.

      77. Должен знать:

      правила укладки абразивных изделий на обжиг;

      последовательность обработки изделий на участке механической обработки;

      виды и причины брака;

      порядок подбора партий изделий.

Параграф 38. Подборщик-учетник абразивных изделий, 4-разряд

      78. Характеристика работ:

      подбор абразивных изделий прямого и фасонного профиля диаметром свыше 100 миллиметров, а также классов "А", "АА" и в прецизионном исполнении всех типоразмеров на термическую (по зонам обжига) или механическую обработку;

      подбор и учет абразивных изделий, их комплектация по договорам.

      79. Должен знать:

      температуру зоны обжига туннельной печи;

      состав атмосферы печи;

      основные режимы термической обработки абразивных изделий в туннельных печах.

Параграф 39. Приготовитель абразивных порошков, паст и мастик, 2-разряд

      80. Характеристика работ:

      приготовление шлифовальных порошков карбида бора и кремния, окиси железа и хрома из естественных и искусственных абразивных материалов, как исходных материалов для производства паст и мастик;

      дозировка материалов и загрузка их в мельницы с последующим травлением, промывкой, сушкой и рассевом порошков на классы;

      приготовление растворов железного купороса и кальцинированной соды;

      смешивание растворов, слив пульпы, сушка и обжиг порошков в пламенной или электрической печи.

      81. Должен знать:

      физические и химические свойства абразивных порошков, компонентов паст и мастик;

      способы приготовления исходных материалов.

Параграф 40. Приготовитель абразивных порошков, паст и мастик, 3-разряд

      82. Характеристика работ:

      приготовление микропорошков, естественных и искусственных абразивных материалов на специальном оборудовании;

      измельчение материалов, химическое обогащение микропорошков;

      классификация порошков в классификаторах и центрифугах;

      проверка зернового состава в процессе классификации;

      обработка твердых паст, обрезка торцов бруска по размеру, зачистка торцов;

      резка упаковочной бумаги;

      упаковка брусков;

      расфасовка чистящих порошков в упаковку и их взвешивание;

      маркировка продукции;

      наладка вибропомольной установки и классификаторов.

      83. Должен знать:

      устройство и принцип действия вибропомольной установки, центрифуг и классификаторов;

      физические и химические свойства абразивных материалов;

      способы измельчения и обогащения абразивных материалов;

      сферу применения микропорошков;

      методы проверки зернового состава микропорошков;

      устройство и принцип действия резательных станков;

      правила упаковки и маркировки продукции.

Параграф 41. Приготовитель абразивных порошков, паст и мастик, 4-разряд

      84. Характеристика работ:

      приготовление жидких и твердых абразивных паст и мастик с применением химических реагентов и материалов на специальном

      оборудовании;

      дозировка и загрузка исходных материалов и компонентов в реакторы, автоклавы и смесительные устройства;

      расплавление компонентов паст и мастик, смешивание, фильтрация и слив в формы для охлаждения;

      наладка обслуживаемого оборудования;

      контроль и регулирование технологического процесса приготовления паст и мастик;

      протирка и дозировка готовых паст и мастик, расфасовка в тару;

      контроль качества готовой продукции.

      85. Должен знать:

      принцип работы реакторов, автоклавов и смесительных устройств;

      свойства готовых масс и материалов, применяемых в процессе производства;

      очередность загрузки компонентов;

      температурные режимы и режимы смешивания;

      виды выпускаемых жидких и твердых паст и мастик и их свойства;

      методы контроля качества готовой продукции.

Параграф 42. Балансировщик-заливщик абразивных кругов, 3-разряд

      86. Характеристика работ:

      балансировка абразивных изделий классов "А" и "Б" всех типоразмеров по третьему и четвертому классам балансировки на специальных балансировочных станках;

      установка и проверка кругов на станке;

      разметка гнезда вырубки при помощи шаблонов;

      устранение дисбаланса с определением веса грузов и места их крепления;

      подготовка электропечи для плавления свинца, загрузка свинца в камеру электропечи для расплавления;

      устранение статической неуравновешенности методом пропитывания легкой стороны абразивного изделия парафином.

      87.Должен знать:

      устройство и принцип работы обслуживаемых балансировочных станков;

      допустимый и компенсируемый дисбаланс в зависимости от характеристики круга;

      инструмент, применяемый для проверки точности работы балансировочных станков;

      шаблоны, применяемые для разметки гнезда вырубки;

      методы определения величины неуравновешенности круга;

      применяемые противовесы.

Параграф 43. Балансировщик-заливщик абразивных кругов, 4-разряд

      88. Характеристика работ:

      балансировка абразивных изделий всех типоразмеров по первому и второму классам балансировки, абразивных изделий класса "А" и прецизионных - на специальных балансировочных станках;

      регулирование режимов расплавления свинца;

      вырубка гнезд пневматическим молотком по разметке на специальном приспособлении;

      очистка гнезда сжатым воздухом и заливка его свинцом с целью компенсации дисбаланса;

      наладка и регулирование балансировочных станков;

      градусное измерение углов для определения дисбаланса, расчет веса груза и определение места его крепления.

      89. Должен знать:

      устройство и принцип работы балансировочных станков всех конструкций и электропечи для расплавления свинца;

      классы допустимого и компенсируемого дисбаланса;

      способы наладки и регулирования балансировочных станков;

      правила загрузки свинца в электропечь и регулирование режимов ее

      работы;

      методы балансировки, вырубки и заливки компенсируемой части круга;

      ассортимент и характеристики выпускаемых кругов.

Параграф 44. Правщик абразивных кругов, 2-разряд

      90. Характеристика работ:

      правка абразивных кругов прямого профиля абразивными правильными инструментами: кругами, брусками, шарошками, звездочками;

      установка и крепление одного или нескольких кругов на станке;

      устранение биения кругов;

      восстановление режущих свойств круга после засаливания.

      91. Должен знать:

      принцип работы правильных станков;

      методы правки абразивных кругов;

      назначение и применение приспособлений;

      характеристику абразивного инструмента и правящих кругов.

Параграф 45. Правщик абразивных кругов, 3-разряд

      92. Характеристика работ:

      правка абразивных кругов с угловым, радиусным профилем с применением абразивного инструмента и кругов из эльбора и сверхтвердых материалов прямого профиля, алмазного правящего инструмента;

      восстановление профиля, режущих свойств после затупления круга;

      балансирование кругов;

      наладка правильных станков.

      93. Должен знать:

      устройство и правила наладки правильных станков различных типов;

      правила проверки станка на точность;

      устройство универсальных и специальных приспособлений;

      назначение и условия применения контрольно-измерительных инструментов;

      правила хранения правильных кругов;

      допуски и посадки;

      квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 46. Правщик абразивных кругов, 4-разряд

      94. Характеристика работ:

      правка абразивных кругов резьбового, ступенчатого, шлицевого, шарового и аналогичных профилей, кругов из эльбора и сверхтвердых материалов сложного профиля и кругов из алмазных материалов с применением абразивного и алмазного правящего инструмента;

      наладка станка.

      95. Должен знать:

      устройство и способы наладки правильных станков;

      конструктивные особенности универсальных и специальных приспособлений;

      характеристику инструмента;

      системы допусков и посадок;

      квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 47. Классификаторщик шлифпорошков, 3-разряд

      96. Характеристика работ:

      гидравлическая классификация и седиментация исходных материалов с целью получения шлифовальных порошков и микропорошков;

      загрузка конусов гидроклассификатора пульпой;

      наблюдение за работой механических мешалок, насосов, контактных чанов, датчиков воды и пульпы, дозаторов жидкого стекла и прочего вспомогательного оборудования, связанного с работой агрегата гидроклассификации и седиментации.

      97. Должен знать:

      приемы наладки аппаратов агрегата гидравлической классификации и седиментации;

      режимы классификации и седиментации;

      методы определения плотности пульпы и замера скоростей восходящих потоков воды.

Параграф 48. Классификаторщик шлифпорошков, 4-разряд

      98. Характеристика работ:

      гидравлическая классификация и седиментация исходных материалов с целью получения шлифовальных порошков и микропорошков с проверкой плотности пульпы весовым способом;

      определение по плотности пульпы степени заполнения конусов;

      контроль и регулирование скоростей водных потоков и пульпы в отдельных стадиях классификации;

      устранение отклонений от заданных режимов классификации.

      99. Должен знать:

      устройство и приемы наладки всех аппаратов агрегата гидроклассификации и седиментации;

      способы регулирования восходящих потоков в каждой отдельной стадии классификации;

      стандарты и технические условия на производимую продукцию.

Параграф 49. Обогатитель шлифзерна и шлифпорошков, 4-разряд

      100. Характеристика работ:

      химическое обогащение шлифовального зерна, порошков и микропорошков всех видов абразивных материалов в аппаратах и конусах;

      определение плотности пульпы и количества кислоты для загрузки;

      загрузка кислоты в конусы;

      ведение процесса кислотного обогащения с одновременным подогревом и активацией воздухом;

      электромагнитное обогащение шлифовального зерна, порошков и микропорошков;

      определение содержания магнитного материала в исходном и конечном продуктах, ведение процесса магнитного обогащения.

      101. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы наладки аппаратов химического и электромагнитного обогащения;

      режимы процессов обогащения различных абразивных материалов;

      способы определения плотности пульпы и содержания магнитной фракции.

Параграф 50. Рассевальщик шлифзерна и шлифпорошков, 3-разряд

      102. Характеристика работ:

      рассев шлифовального зерна, шлифовального порошка и порошкообразных связующих на различных типах рассевного оборудования;

      регулирование подачи материалов на сетки грохотов;

      протирка сеток;

      затаривание материала в мешки, упаковка и маркировка их.

      103. Должен знать:

      устройство и принцип действия рассевного оборудования различных типов;

      схему подачи шлифовального материала на рассев;

      порядок установки и крепления сеток на грохотах;

      виды абразивных материалов, их свойства.

Параграф 51. Рассевальщик шлифзерна и шлифпорошков, 4-разряд

      104. Характеристика работ:

      рассев шлифовального зерна, шлифовального порошка и порошкообразных связующих на различных типах рассевного оборудования;

      бесситовой рассев измельченных абразивных материалов на вибродинамических классификаторах;

      настройка и наладка рассевного агрегата;

      обеспечение выполнения заданного ассортимента по зернистости независимо от колебания гранулометрического состава исходного материала.

      105. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы наладки вибродинамических классификаторов;

      способы настройки рассевного оборудования.

Параграф 52. Обезвоживатель шлифзерна и шлифпорошков, 3-разряд

      106. Характеристика работ:

      обезвоживание шлифовального зерна и шлифовальных порошков абразивных материалов с помощью реечных обезвоживающих классификаторов, обезвоживающих аппаратов периодического и непрерывного действия;

      регулирование равномерности подачи пульпы в обезвоживающее устройство;

      контроль влажности обезвоженного материала;

      обеспечение равномерного поступления обезвоженного материала в сушильные или прокалочные устройства;

      промывка песка на агрегате мойки и обезвоживания;

      загрузка песка в обезвоживающие аппараты;

      обслуживание аппаратов гидротранспорта.

      107. Должен знать:

      устройство и принцип работы обезвоживающих аппаратов и установок;

      допустимые нагрузки аппаратов по производительности и режимы их работы;

      способы определения влажности обезвоженного материала.

Параграф 53. Дробильщик шлифзерна, шлифпорошков и шихтовых и материалов, 3-разряд

      108. Характеристика работ:

      дробление и измельчение абразивных материалов, компонентов керамических связок, сырьевых и возвратных материалов плавки сухим и мокрым способами на шнековых, конусных, инерционных, валковых и молотковых дробилках, на стержневых и шаровых мельницах, другом дробильно-помольном оборудовании;

      регулирование и учет подачи материалов, воды.

      109. Должен знать:

      устройство и принцип работы шнековых, конусных, инерционных, валковых и молотковых дробилок, стержневых и шаровых мельниц и связанного с ними транспортирующего оборудования, дозаторов, питателей;

      последовательность пуска и остановки отдельных механизмов агрегата;

      виды и требования к абразивным материалам, компонентам керамических связок, шихтовым и возвратным материалам плавки.

Параграф 54. Дробильщик шлифзерна, шлифпорошков и шихтовых и материалов, 4-разряд

      110. Характеристика работ:

      дробление и измельчение абразивных материалов, компонентов керамических связок, сырьевых и возвратных материалов плавки сухим и мокрым способами на дробильном и помольном оборудовании;

      наладка и регулирование дробильного и помольного оборудования согласно заданной качественной и количественной схеме дробления и измельчения.

      111. Должен знать:

      конструкцию и кинематику обслуживаемого дробильного, помолочного и связанного с ними транспортирующего оборудования;

      схемы автоматизации и блокировки отдельных механизмов в агрегате;

      способы наладки и регулирования механизмов;

      режимы работы механизмов агрегата;

      нормы загрузки и ассортимент стержней и шаров;

      стандарты и технические условия на выпускаемую продукцию.

Параграф 55. Сушильщик шлифзерна, шлифпорошков и шихтовых материалов, 2-разряд

      112. Характеристика работ:

      обслуживание питателей и транспортирующего оборудования, связанных с работой сушильных устройств;

      обеспечение равномерной загрузки и разгрузки сушильных устройств шлифовальным зерном, шлифовальным порошком и шихтовыми материалами.

      113. Должен знать:

      принцип действия обслуживаемого оборудования;

      способы регулирования работы питателей;

      правила загрузки и разгрузки сушильных устройств.

Параграф 56. Сушильщик шлифзерна, шлифпорошков и шихтовых материалов, 3-разряд

      114. Характеристика работ:

      сушка промытого и обезвоженного материала и кварцевого песка на различных сушильных устройствах, вращающихся барабанах, подовых и трубчатых печах непрерывного и периодического действия;

      контроль и регулирование режимов сушки.

      115. Должен знать:

      устройство, принцип действия, способы регулирования сушильных устройств;

      назначение и принцип действия контрольно-измерительных приборов;

      способы регулирования режимов сушки.

Параграф 57. Сепараторщик шлифзерна, 3-разряд

      116. Характеристика работ:

      обслуживание группы электромагнитных сепараторов всех систем при переработке абразивных материалов сухим или мокрым способом и связанного с их работой транспортного оборудования в сложных схемах дробления, обогащения, классификации и рассева абразивных материалов;

      регулирование подачи материала и напряженности магнитного поля;

      обеспечение равномерного питания сепараторов;

      наблюдение за бесперебойной разгрузкой магнитных и немагнитных продуктов.

      117. Должен знать:

      устройство и принцип действия электромагнитных сепараторов различных типов;

      электрические и водные режимы работы сепараторов;

      схему цепи агрегатов.

Параграф 58. Бакелизаторщик, 3-разряд

      118. Характеристика работ:

      бакелизация шлифовального материала в лопастных мешалках с нагревом до температуры 80 градусов цельсия;

      проверка схемы и качества укладки изделий на вагонетки согласно технологической карте;

      осмотр формованных изделий по внешнему виду и отбор кругов с механическими повреждениями;

      распределение вагонеток по туннелям бакелизатора в зависимости от температурных режимов бакелизации и характеристики изделий по

      типоразмерам, зернистости и материалам;

      подача вагонеток в бакелизатор с учетом обеспечения рационального функционирования камер бакелизатора.

      119. Должен знать:

      устройство лопастных мешалок;

      схемы укладки кругов на вагонетки;

      принцип отбора кругов с механическими повреждениями после формования;

      технологические схемы постановки кругов на вагонетки; технологическое время выдержки до бакелизации;

      температурные режимы зон бакелизатора;

      ассортимент изделий по характеристикам.

Параграф 59. Бакелизаторщик, 4-разряд

      120. Характеристика работ:

      бакелизация абразивных изделий в камерных и туннельных бакелизаторах с проверкой параметров изделий в зависимости от их механических и физических свойств;

      наблюдение за работой контрольных приборов, вентиляторов и сигнальных ламп отсасывающего вентилятора;

      регулирование температуры бакелизации;

      выгрузка изделий из бакелизатора с учетом температурных режимов бакелизации и характеристики изделий;

      определение брака и сортировка его по характеристикам;

      восстановление исправимого брака методом пропитки химическими составами и вторичной бакелизации;

      подготовка бакелизатора к техническому осмотру и капитальному ремонту;

      проверка бакелизатора и регулирование режимов бакелизации после ремонта.

      121. Должен знать:

      конструкцию бакелизаторов периодического и непрерывного действия (камерные и туннельные);

      устройство, назначение и правила регулирования применяемых контрольно-измерительных приборов;

      режимы бакелизации; принципы изъятия бракованных изделий по внешнему виду и методы ликвидации исправимого брака;

      способы остановки и пуска бакелизатора при авариях;

      технические требования, предъявляемые к подготовительным работам для проведения ремонта и пуска бакелизатора.

Параграф 60. Бакелизаторщик, 5-разряд

      122. Характеристика работ:

      бакелизация абразивных изделий в камерных и туннельных бакелизаторах;

      осуществление контроля по приборам а процессом бакелизации;

      пропитка абразивных изделий химическими составами на установках различных конструкций;

      подготовка пропитывающих установок на заданный режим работы и их наладка;

      создание требуемого вакуума, давления в резервуарах;

      регулирование температуры подогрева и расплава пропиточных составов;

      проверка качества пропитки абразивных изделий.

      123. Должен знать:

      устройство и конструкцию бакелизаторов непрерывного и периодического действия и пропитывающих установок;

      технологические процессы бакелизации и пропитки;

      правила наладки пропитывающих установок и регулирования применяемых контрольно-измерительных приборов.

Параграф 61. Формовщик абразивных изделий на бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной связке, 3-разряд

      124. Характеристика работ:

      формование на механизированных полуавтоматических и автоматических прессах;

      абразивных изделий прямого профиля диаметром до 300 миллиметров;

      фасонного профиля диаметром до 200 миллиметров;

      колец диаметром 200-300 миллиметров, сегментов различной формы;

      взвешивание и засыпка массы в пресс-форму или формовочный диск;

      разравнивание массы;

      проверка высоты засыпанной массы в нескольких точках;

      укладка формовочных плит, подача пресс-формы под пресс или установка диска на стол станка;

      извлечение формованного изделия из пресс-формы;

      укладка изделий на сушильную вагонетку;

      маркировка изделий, контроль качества формованных абразивных изделий по геометрическим размерам и весу.

      125. Должен знать:

      наименование, назначение и принцип работы механизированных полуавтоматических и автоматических прессов, назначение и условия применения простых приспособлений, контрольно-измерительных приборов и инструментов;

      методы прессования;

      основные сведения о допусках и припусках.

Параграф 62. Формовщик абразивных изделий на бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной связке, 4-разряд

      126. Характеристика работ:

      формование на механизированных, полуавтоматических и автоматических агрегатах:

      абразивных изделий прямого профиля диаметром свыше 300 миллиметров до 500 миллиметров;

      фасонного профиля диметром свыше 200 миллиметров до 400 миллиметров;

      отрезных кругов диаметром свыше 200 миллиметров до 350 миллиметров;

      секторов радиусом до 750 миллиметров;

      кругов на вулканитовой связке методом дублирования и подпрессовки;

      подбор величины давления по заданной и получаемой высоте круга;

      регулирование всех механизмов пресса;

      наладка и настройка автоматических и полуавтоматических агрегатов;

      формование изделий на эпоксидных и специальных связках;

      подготовка и сборка пресс-форм;

      извлечение изделий из пресс-форм;

      очистка пресс-форм от наплывов массы и их смазка.

      127. Должен знать:

      устройство, способы проверки на точность обслуживаемого оборудования;

      конструкцию универсальных и специальных приспособлений, входящих в оснастку;

      технические условия на формованные изделия;

      свойства эпоксидных смол, специальных связок и отвердителей.

Параграф 63. Формовщик абразивных изделий на бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной связке, 5-разряд

      128. Характеристика работ:

      формование на механизированных, полуавтоматических и автоматических прессах;

      абразивных изделий прямого профиля диметром свыше 500 миллиметров до 600 миллиметров;

      изделий фасонного профиля диаметром свыше 400 миллиметров;

      секторов радиусом свыше 750 миллиметров;

      отрезных кругов диаметром свыше 350 миллиметров до 500 миллиметров;

      расчет количества навесок в зависимости от веса готового круга;

      регулирование режима работы и наладка формовочных агрегатов.

      129. Должен знать:

      конструкцию и электрические схемы обслуживаемого оборудования;

      устройство подъемно-транспортных средств;

      выпускаемый ассортимент изделий по размерам и видам;

      методы прессования.

Параграф 64. Формовщик абразивных изделий на бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной связке, 6-разряд

      130. Характеристика работ:

      формование на механизированных, полуавтоматических и автоматических прессах:

      абразивных изделий прямого профиля диметром свыше 600 миллиметров;

      отрезных кругов диаметром свыше 500 миллиметров;

      фасонного профиля типа "ПН", "ПНВ", "ПНР".

      131. Должен знать:

      правила регулирования обслуживаемого оборудования;

      допускаемые нормы износа инструмента;

      технологию формования крупнозернистых масс и способы подготовки масс для формования изделий.

Параграф 65. Заготовщик бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной массы, 3-разряд

      132. Характеристика работ:

      приготовление на смесительных машинах бакелитовой и вулканитовой массы;

      периодическая загрузка вальцев определенными порциями каучука, порошкообразными компонентами, абразивным зерном;

      наблюдение за равномерным распределением каждого из компонентов по всей длине валков;

      регулирование зазора между валками;

      наблюдение за температурой валков и визуальное определение степени готовности и качества приготовляемой массы.

      133. Должен знать:

      устройство и принцип работы вальцев;

      назначение применяемых материалов и их свойства;

      рецептуру приготовления каждого вида связки и массы;

      способы вальцевания; правила хранения связки;

      методы визуального определения степени готовности и качества приготовляемой массы.

Параграф 66. Заготовщик бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной массы, 4-разряд

      134. Характеристика работ:

      приготовление в смесительных машинах различных конструкций бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной массы;

      определение количества импульсов дозаторов в зависимости от требуемого количества компонентов;

      подбор сит в зависимости от зернистости приготовляемой массы;

      приготовление увлажнителя;

      дозировка, перемещение и загрузка в смесительные машины компонентов в необходимом количестве и в определенной последовательности;

      визуальное определение готовности и качества приготовляемой массы;

      установка автоматических весов для взвешивания компонентов по заданной рецептуре;

      настройка и регулирование обслуживаемого оборудования.

      135. Должен знать:

      устройство и принцип работы смесительных машин различных конструкций;

      применяемые материалы по видам, сортам и зернистости;

      вязкость бакелита, увлажнителя;

      рецептуру составления массы и режимы смешивания;

      методы визуального определения готовности и качества массы.

Параграф 67. Заготовщик бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной массы, 5-разряд

      136. Характеристика работ:

      приготовление бакелитовой и вулканитовой массы с частой сменяемостью физико-механических свойств в зависимости от влажности, зернистости и наполнителей в смесительных машинах различных конструкций для мелкосерийного производства и опытно-экспериментальных работ;

      корректирование влажности массы в зависимости от вязкости жидкого бакелита;

      установление температурного режима смешивания.

      137. Должен знать:

      кинематику смесительных машин различных конструкций;

      физико-механические свойства масс;

      способы корректирования влажности масс.

Параграф 68. Контролер цехов плавки, дробления, регенерации и рассева, 4-разряд

      138. Характеристика работ:

      контроль за соблюдением технологического процесса плавки и регенерации абразивных материалов, измельчения и смешивания компонентов керамических связок, сырьевых и шлифовальных материалов электрокорунда, карбида кремния, карбида бора и других абразивов;

      контроль качества разбраковки и сортировки кусков;

      отбор проб для лабораторных анализов;

      определение процентного содержания крупной, основной, комплексной и мелкой фракции в зерне и порошке путем ситового анализа.

      139. Должен знать:

      методы технического контроля порошков;

      виды анализов;

      назначение и применение контролируемой продукции;

      технологический процесс изготовления шлифовальных порошков и микропорошков;

      нормы гранулометрического состава каждой марки порошков в соответствии со стандартом;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      правила оформления технической и учетной документации.

Параграф 69. Контролер цехов плавки, дробления, регенерации и рассева, 5-разряд

      140. Характеристика работ;

      контроль за соблюдением технологического процесса сортировки, дробления, измельчения и рассева всех видов абразивных материалов;

      подбор контрольных сит с помощью приборов;

      проверка состояния сит для рассева шлифовальных порошков и микропорошков;

      проведение контроля готовой продукции всех видов абразивных материалов с применением контрольных приборов;

      исследование дефектов готовой продукции;

      наладка контрольных приборов для проверки качества абразивных материалов;

      оформление технической документации о качестве отгружаемой продукции;

      составление периодической отчетности о качестве материалов.

      141. Должен знать:

      технологический процесс дробления, рассева, измельчения абразивных материалов;

      порядок отбора и хранения контрольных проб;

      нормы зернового и химического состава продукции;

      методы подбора сит и способы наладки контрольных приборов для проверки качества продукции;

      правила оформления технической документации на отгружаемую продукцию.

Параграф 70. Вальцовщик массы на вулканитовой связке, 4-разряд

      142. Характеристика работ:

      вальцовка массы на вулканитовой связке на прокатных вальцах для получения листов различных размеров;

      определение толщины листа в зависимости от заданной высоты готового круга;

      проверка качества вулканитовой массы по плотности и зернистости;

      подача в зазор валков массы, провальцовывание, замер толщины листа штангенциркулем и укладка готового листа на поддон;

      вырубка на вырубных прессах из заготовок кругов определенных размеров с предварительным пропуском их через калибровочные и контрольные вальцы.

      143. Должен знать:

      устройство и принцип работы прокатных калибровочных и контрольных вальцов, вырубных прессов;

      способы регулирования зазора между вальцами;

      виды, номера зернистости и качество применяемых материалов;

      приемы вальцевания и вырубки кругов.

Параграф 71. Вулканизаторщик кругов на вулканитовой связке, 3-разряд

      144. Характеристика работ:

      вулканизация изделий в вулканизаторах непрерывного действия с электрическим обогревом;

      подготовка вагонеток для загрузки кругов;

      укладка кругов на вагонетки;

      ведение маневровых внутрицеховых транспортных операций;

      проверка качества формованных изделий по внешнему виду и отбор кругов с механическими повреждениями;

      распределение вагонеток по туннелям вулканизатора в зависимости от температурных режимов и характеристики изделий по типоразмерам, зернистости и материалам;

      подача вагонеток в вулканизатор.

      145. Должен знать:

      устройство и принцип работы вулканизатора;

      схемы укладки кругов на вагонетки;

      принцип отбора кругов с механическими дефектами после формования;

      ассортимент изделий по характеристикам;

      температурные режимы зон вулканизатора;

      правила подачи вагонеток в вулканизатор и их загрузки.

Параграф 72. Вулканизаторщик кругов на вулканитовой связке, 4-разряд

      146. Характеристика работ:

      вулканизация изделий в вулканизаторах непрерывного действия с электрическим обогревом и с проверкой геометрических параметров изделий после вулканизации;

      периодическое наблюдение за работой контрольных приборов, регулирование температуры вулканизации;

      выгрузка изделий из вулканизатора с учетом температурных режимов вулканизации и характеристики изделий;

      отбраковка изделий после вулканизации.

      147. Должен знать:

      конструкцию вулканизаторов;

      устройство, назначение и условия применения контрольно-измерительных приборов;

      режимы вулканизации;

      правила выгрузки изделий из вулканизатора;

      правила отбраковки изделий после вулканизации;

      способы остановки и пуска вулканизатора при авариях.

Параграф 73. Клеевар, 3-разряд

      148. Характеристика работ:

      приготовление различных видов и назначение клеевых растворов из готовых клеев;

      ведение процесса варки клеевых растворов;

      испытание приготовленных клеев и клеевых растворов на вязкость, липкость, концентрацию;

      заливка клея в ванны агрегата и поддержание требуемой консистенции;

      взвешивание сырья и материалов;

      слив и выдача приготовленного клея;

      осуществление контроля за процессом варки и определения готовности клея, за правилами хранения и использования клеевых материалов и растворов.

      149. Должен знать:

      устройство клееварочных котлов, в том числе работающих под

      давлением;

      стандарты и технические условия на клеевые материалы;

      устройство обслуживаемого оборудования;

      способы испытания клеев и клеевых растворов на вязкость, липкость;

      виды клеев и клеевых растворов в зависимости от назначения;

      правила хранения и использования различных клеев, клеевых материалов, растворов и эмульсий.

Параграф 74. Клеевар, 4-разряд

      150. Характеристика работ:

      приготовление и варка клея из различных видов и назначения в клееварочных котлах и реакторах в соответствии с заданным режимом;

      дозировка компонентов;

      ведение и регулирование технологического процесса приготовления клея при помощи контрольно-измерительных приборов;

      осуществление контроля за ходом процесса варки клея, смолы и эмульсий;

      испытание приготовленных клеев на вязкость, липкость;

      слив готовых эмульсий в баки хранения.

      151. Должен знать:

      устройство и принцип работы обслуживаемого оборудования, аппаратуры и коммуникаций;

      физико-химические и технологические свойства применяемых синтетических материалов;

      рецептуру и способы приготовления клея и эмульсий;

      устройство и назначение контрольно-измерительных приборов и правила пользования ими;

      правила хранения клеев;

      требования, предъявляемые к качеству клеев.

Параграф 75. Разборщик печей сопротивления, 4-разряд

      152. Характеристика работ:

      разборка горячих печей сопротивления после плавки карбида кремния;

      снятие и перемещение боковых металлических щитов и стоек;

      разрушение верхней корки спекшегося слоя непрореагировавшей шихты и силоксикона;

      сбрасывание в бадьи шихты из силоксикона;

      изъятие брака продуктов возврата с отделением шихты от силоксикона на решетках приемных бункеров.

      153. Должен знать:

      устройство и принцип действия печей сопротивления для плавки карбида кремния;

      конструкцию специальных приспособлений для разборки возвратных продуктов;

      основы процесса плавки карбида кремния;

      правила разбраковки продуктов возврата;

      способы разрушения верхней корки спекшегося слоя шихты и силоксикона.

Параграф 76. Загрузчик печей сопротивления, 3-разряд

      154. Характеристика работ:

      подготовка печи к загрузке под руководством загрузчика более высокой квалификации;

      транспортирование шихты, кернового материала, аморфа, кварцевого песка и других материалов к загружаемой печи;

      подача огнеупорных кирпичей к печи и укладка проемов между щитами;

      подготовка щитов и распорок для укладки керна;

      выгрузка шихты, кернового кокса, аморфного материала и кварцевого песка из бункеров на загрузочные транспортеры.

      155. Должен знать:

      очередность подачи шихты по зонам печи;

      материалы, применяемые для загрузки печей и укладки керна;

      роль керна в процессе плавки;

      требования к шихтовым материалам.

Параграф 77. Загрузчик печей сопротивления, 4-разряд

      156. Характеристика работ:

      загрузка шихты по зонам печи механизированным способом при помощи кран-балки, крана или транспортировочного устройства;

      установка боковых щитов и щитов для керна;

      укладка керна с осуществлением контактов "керн-электрод".

      157. Должен знать:

      устройство печей сопротивления и назначение их отдельных элементов;

      применяемое оборудование и механизмы загрузки печи;

      порядок загрузки печей;

      правила распределения и габариты загрузки шихты по зонам;

      оптимальные размеры керна и методы его укладки;

      правила осуществления контактов керна с рабочими электродами;

      технологический процесс плавки карбида кремния;

      стандарты и технические условия на применяемые материалы.

Параграф 78. Загрузчик-разгрузчик сушильных печей, 2-разряд

      158. Характеристика работ:

      подготовка сушильных печей к загрузке:

      сортировка сушильных плит и перемещение их к прессам;

      подготовка и подача вагонеток к прессовому оборудованию для укладки изделий с учетом производительности прессов и формуемого на них ассортимента продукции;

      ведение маневровых внутрицеховых операций по перемещению сушильных плит.

      159. Должен знать:

      принцип работы обслуживаемого оборудования;

      ассортимент сушильных плит в зависимости от типоразмеров изделий.

Параграф 79. Загрузчик-разгрузчик сушильных печей, 3-разряд

      160. Характеристика работ:

      загрузка вагонеток в сушильные печи;

      проверка схемы укладки абразивных изделий на вагонетки;

      осмотр формованных изделий по внешнему виду и изъятие кругов с механическими повреждениями;

      распределение вагонеток по туннелям сушильных печей в зависимости от температурных режимов сушки и характеристики изделий;

      подача вагонеток в сушильные печи с учетом обеспечения рационального функционирования сушил;

      выгрузка вагонеток из сушильных печей;

      проверка геометрических параметров и влажности изделий;

      разгрузка вагонеток и сортировка изделий по видам транспортирующих средств;

      распределение и перемещение высушенных изделий по переделам термического цеха;

      постановка и складирование изделий на складе полуфабриката;

      учет изделий по партиям.

      161. Должен знать:

      устройство внутрицеховых транспортных средств;

      режимы сушки в туннельных и камерных сушилах, оснащенных контрольно-измерительными приборами;

      правила загрузки вагонеток в сушильные печи и выгрузки их из сушильных печей.

Параграф 80. Сортировщик куска на печах сопротивления, 4-разряд

      162. Характеристика работ:

      подготовка к работе сортировочных столов;

      разрушение блока карбида кремния вручную;

      укладка кусков на сортировочные столы;

      отделение от кусков аморфа и графита;

      сортировка кусков по проценту зеленых зерен согласно образцу;

      удаление из печи кернового материала и подовой шихты;

      зачистка рабочих электродов;

      учет отсортированного куска.

      163. Должен знать:

      приемы сортировки куска карбида кремния;

      внешние качественные отличия аморфа, графита, куска;

      сортность куска в зависимости от процента зеленых зерен;

      способы зачистки рабочих электродов.

Параграф 81. Формовщик абразивных изделий на керамической связке, 2-разряд

      164. Характеристика работ:

      формование на механизированных прессах и вручную;

      абразивных изделий на керамической связке прямого профиля диаметром до 200 миллиметров;

      фасонного профиля диаметром до 100 миллиметров, болванок, брусков и изделий ширпотреба;

      подбор плит, оправок;

      сборка пресс-формы;

      взвешивание и засыпка формовочной массы в пресс-форму;

      разравнивание массы и укладка верхней и нижней формовочных плит;

      извлечение заформованного изделия из пресс-формы и укладка его на сушильную плиту;

      контроль качества, маркировка заформованных изделий по геометрическим размерам и весу;

      прессование из карборундовой массы на ручных прессах дисков диаметром до 20 миллиметров и высотой до 3 миллиметров для работ, применяемых в стоматологии.

      165. Должен знать:

      наименование, назначение и принцип работы важнейших частей оборудования;

      характеристику формуемых изделий; назначение и условия применения простых приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      методы прессования;

      общие сведения о допусках и припусках.

Параграф 82. Формовщик абразивных изделий на керамической связке, 3-разряд

      166. Характеристика работ:

      формование на формовочных агрегатах всех видов:

      абразивных изделий классов "А", "АА" и в прецизионном исполнении прямого профиля диаметром до 200 миллиметров;

      фасонного профиля диаметром до 100 миллиметров;

      проверка высоты уложенной массы в различных точках;

      регулирование первичного и вторичного давления;

      визуальное определение качества формовочной массы;

      устранение мелких неполадок в работе пресса;

      наладка и настройка автоматических и полуавтоматических формовочных агрегатов;

      прессование из карборундовой массы на ручных прессах дисков диаметром свыше 20 миллиметров и высотой свыше 3 миллиметров для работ, применяемых в стоматологии.

      167. Должен знать:

      устройство, способы наладки обслуживаемого оборудования и всех приспособлений, входящих в его оснастку;

      технологический процесс формования;

      технические условия на формовочную массу;

      способы регулирования давления;

      систему допусков и припусков.

Параграф 83. Формовщик абразивных изделий на керамической

      связке, 4-разряд

      168. Характеристика работ:

      формование на формовочных агрегатах всех видов;

      абразивных изделий классов "А", "АА" и в прецизионном исполнении прямого профиля диаметром свыше 200 миллиметров до 300 миллиметров;

      фасонного профиля диаметром свыше 100 миллиметров до 250 миллиметров;

      формование мелкозернистых и тонкозернистых абразивных изделий всех типоразмеров и характеристик, кругов диаметром до 300 миллиметров, виброгалтовочных тел и болванок для брусков размером до 300 миллиметров методами прессования и литья массы в специальные формы и протяжки на специальных машинах;

      разрезка заготовок на изделия на специальной установке.

      169. Должен знать:

      устройство, кинематические и электрические схемы, способы проверки на точность обслуживаемого оборудования;

      конструкцию специальных и универсальных приспособлений, входящих

      в оснастку;

      технические условия на формованные изделия.

Параграф 84. Формовщик абразивных изделий на керамической связке, 5-разряд

      170. Характеристика работ:

      формование на формовочных агрегатах всех видов;

      абразивных изделий классов "А", "АА" и в прецизионном исполнении прямого профиля, диаметром свыше 300 до 500 миллиметров;

      фасонного профиля - свыше 250 до 500 миллиметров;

      формование методами прессования и литья массы в специальные формы и протяжки на специальных машинах мелкозернистых и тонкозернистых абразивных изделий всех типоразмеров:

      кругов диаметром свыше 300 миллиметров;

      болванок для брусков размером свыше 300 миллиметров;

      расчет величины навесок в зависимости от веса готового круга;

      регулирование всех механизмов пресса, устранение мелких неполадок в его работе;

      наладка и настройка пресса.

      171. Должен знать:

      кинематические и электрические схемы прессов;

      ассортимент выпускаемых изделий по размерам;

      правила определения режимов формования;

      допустимые нормы износа инструмента.

Параграф 85. Формовщик абразивных изделий на керамической связке, 6-разряд

      172. Характеристика работ:

      формование на формовочных агрегатах всех видов абразивных изделий классов "А", "АА" и в прецизионном исполнении прямого и фасонного профилей диаметром свыше 500 миллиметров;

      регулирование всех механизмов пресса, устранение мелких неполадок в его работе;

      выполнение проверочных расчетов величины навески, наладка и настройка пресса.

      173. Должен знать:

      конструкцию различных прессов;

      выпускаемый ассортимент изделий по типоразмерам;

      технологический процесс формования абразивных изделий повышенных

      классов точности и технические требования к ним.

Параграф 86. Кочегар-обжигальщик, 3-разряд

      174. Характеристика работ:

      термическая обработка абразивных изделий на керамических связках в щелевых электрических и туннельных печах различных типов;

      регенерация шлифовального зерна из отработанных бакелитовых кругов;

      загрузка вагонеток в туннельную печь и выгрузка их из печи к месту разборки с помощью злектролафетов и электролебедок;

      снятие изделий после термической обработки и рассортировка их по видам;

      управление гидравлическими и механическими толкателями печи;

      проверка состояния футеровки вагонеток и их продвижения по туннелю.

      175. Должен знать:

      устройство и принцип действия электролафетов;

      электрических лебедок, механических и гидравлических толкателей, средств автоматизации;

      режимы термической обработки абразивных изделий в щелевых электрических печах;

      режимы регенерации шлифовального зерна из обработанных бакелитовых кругов в шахтных печах.

Параграф 87. Кочегар-обжигальщик, 4-разряд

      176. Характеристика работ:

      термическая обработка абразивных изделий на керамических связках в туннельных печах длиной до 40 метров, работающих на газе или мазуте и щелевых газовых печах;

      ведение температурного и гидравлического режимов термообработки;

      регулирование работы форсунок и горелок;

      закачивание мазута в расходные баки;

      укладка изделий для термической обработки в щелевые газовые печи и снятие их после термической обработки;

      рассортировка изделий по видам согласно маршрутным листам.

      177. Должен знать:

      устройство и принцип работы туннельных печей длиной до 40 метров и контрольно-измерительных приборов (оптических пирометров, термопар, манометров, тягомеров);

      температурные и гидравлические режимы термической обработки абразивных изделий в туннельных печах длиной до 40 метров и щелевых газовых печах.

Параграф 88. Кочегар-обжигальщик, 5-разряд

      178. Характеристика работ:

      термическая обработка абразивных изделий на керамических связках в туннельных печах длиной свыше 40 метров, работающих на газе или мазуте;

      прием вагонеток, проверка качества их монтажа и устойчивости укладки изделий;

      обеспечение заданного температурного, гидравлического и аэродинамического режимов термообработки абразивных изделий;

      остановка печей на ремонт и пуск их после ремонта.

      179. Должен знать:

      устройство туннельных печей для термической обработки абразивных изделий на керамических связках длиной свыше 40 метров;

      принцип работы и взаимодействие отдельных элементов печи и контрольно-измерительной и регистрирующей аппаратуры;

      применяемые виды топлива и условия правильного его сжигания;

      основные сведения о свойствах абразивных материалов;

      виды связок и их отличительные особенности;

      основы физико-химических процессов, протекающих в абразивных изделиях при термической обработке;

      правила остановки печей на ремонт и пуск их после ремонта;

      виды огнеупорных материалов, применяемых для футеровки печей и вагонеток;

      способы укладки изделий на вагонетки.

Параграф 89. Распиловщик необожженных кругов и брусков, 3-разряд

      180. Характеристика работ:

      распиловка необожженных заготовок на бруски и круги по высоте всех зернистостей, твердостей и материалов на специальных отрезных станках с одним или многоступенчатыми прорезными дисками;

      центровка болванки, установка и крепление ее на станке;

      разметка заготовок с учетом оптимального раскроя в зависимости от размеров и допусков изделий.

      181. Должен знать:

      устройство, принцип работы специальных отрезных станков;

      методы выверки и установки режущего инструмента;

      виды применяемого режущего инструмента в зависимости от характеристики применяемых изделий;

      устройство и правила применения приспособлений для разметки и оптимального раскроя заготовок;

      правила установки и методы заточки дисков и пил.

Параграф 90. Аппаратчик по изготовлению шлифовальной шкурки для сухого шлифования, 3-разряд

      182. Характеристика работ:

      заправка рулона суровой ткани через систему валов в плюсовочную машину линии аппретирования;

      заливка аппрета в корыто плюсовочной машины;

      обеспечение нанесения оптимального количества аппрета путем регулирования зазора и давления между валами;

      устранение дефектов аппретирования путем регулирования температуры сушильных агрегатов и следящего устройства на линии;

      регулирование и заправка ткани через каландры или накатную машину;

      наматывание готовой шлифовальной шкурки в рулоны;

      установка разъемной штанги в подшипники намоточного станка;

      заправка шлифовальной шкурки в барабан - разъемную штангу;

      регулирование скорости намотки шлифовальной шкурки;

      контроль качества шлифовальной шкурки по внешнему виду и вырезка брака;

      упаковка рулонов шлифовальной шкурки и их маркировка.

      183. Должен знать:

      устройство плюсовочной машины, сушильных агрегатов, следящего устройства, накатной машины и намоточного станка;

      методы контроля качества шлифовальной шкурки;

      способы регулирования скорости намотки шлифовальной шкурки;

      ассортимент выпускаемой шлифовальной шкурки по виду и зернистости.

Параграф 91. Загрузчик-выгрузчик абразивных изделий в периодические обжигательные печи, 2-разряд

      184. Характеристика работ:

      подготовка к загрузке абразивных изделий в периодические обжигательные печи;

      сбор и перемещения подсыпочного материала к месту рассева;

      рассев подсыпочного материала по фракциям на грохотах;

      подача абразивных изделий и огнеупорного припаса к печи;

      очистка огнеупорных плит, подставок и колец от подсыпочного материала.

      185. Должен знать:

      устройство грохотов для рассева подсыпочного материала;

      способы перемещения абразивных изделий и огнеупорного припаса.

Параграф 92. Загрузчик-выгрузчик абразивных изделий в периодические обжигательные печи, 3-разряд

      186. Характеристика работ:

      загрузка и выгрузка вручную и при помощи механизмов абразивных изделий из периодических обжигательных печей;

      установка изделий на разбраковочной площадке по партиям согласно маршрутным листам;

      отбраковка изделий.

      187. Должен знать:

      порядок и способы загрузки и выгрузки абразивных изделий и огнеупорного припаса из обжигательных печей;

      правила управления механизмами;

      ассортимент абразивных изделий.

Параграф 93. Загрузчик-выгрузчик абразивных изделий в периодические обжигательные печи, 4-разряд

      188. Характеристика работ:

      загрузка и выгрузка вручную и при помощи механизмов из периодических обжигательных печей изделий прямого профиля, а также шлифовальных кругов типа "ПН", "ПНВ", "ПВ", "ПНР";

      подбор партий изделий, предназначенных для загрузки.

      189. Должен знать:

      ассортимент загружаемых для обжига абразивных изделий и огнеупорного припаса;

      температурные зоны обжигательных печей;

      схемы и способы загрузки обжигаемых изделий;

      правила управления механизмами;

      основные свойства абразивных материалов и керамических связок.

Параграф 94. Чистильщик каналов электропечей периодического действия, 3-разряд

      190. Характеристика работ:

      уборка просыпанной шихты из печных каналов при освобождении печного гнезда после удаления печи на разборку.

      191. Должен знать:

      правила очистки каналов электропечей периодического действия в производстве карбида кремния;

      правила противопожарной безопасности.

Параграф 95. Ломщик пода, 3-разряд

      192. Характеристика работ:

      подготовка подины печей сопротивления для проведения очередных плавок;

      взламывание твердых и больших кусков спекшегося силоксикона и шихты и погрузка их в бадьи или на транспортер;

      освобождение подины от остатков шихты;

      продувка зазоров между кирпичами воздухом;

      замена просоленных кирпичей;

      очистка металлоконструкций от шихты и потеков соли;

      выкладка изоляционных поясов из огнеупорного кирпича;

      очистка рабочих электродов и изоляционных блоков;

      установка боковых щитов;

      рыхление подовой шихты с добавлением опилок на стационарных печах сопротивления;

      разравнивание смеси по подине.

      193. Должен знать:

      устройство печей сопротивления;

      порядок подготовки подины к очередным плавкам;

      влияние качества подготовки подины на ход плавки.

Параграф 96. Перегонщик печей и трансбордерных установок, 3-разряд

      194. Характеристика работ:

      передвижение печей и трансбордерных установок от одного производственного участка к другому в соответствии с последовательностью выполнения технологических операций;

      охлаждение слитков электрокорунда перед дроблением путем полива их водой;

      очистка приводной части установок;

      перемещение порожних изложниц к электроплавильным печам;

      перемещение свободных изложниц под летку электроплавильной печи и извлечение их с расплавом электрокорунда на эстакаду для остывания расплава;

      перемещение изложниц к месту подготовки.

      195. Должен знать:

      устройство самоходной печи и трансбордерной установки, ходовой части и привода;

      устройство, правила эксплуатации и перемещения изложниц со слитками;

      порядок подключения привода электродвигателя к сети;

      схему расположения плавильных печей;

      технологический процесс производства абразивных материалов.

Параграф 97. Подинщик, 4-разряд

      196. Характеристика работ:

      подготовка ванны печи для плавки "на блок";

      установка кожуха на ванну;

      перемещение, установка готовых печей в печные гнезда для очередной плавки;

      выкладка бокситной подушки и антрацитной линзы;

      перемещение печей с направленным электрокорундом на эстакаду;

      съем кожуха и охлаждение блока;

      подготовка изложниц для приема расплава электрокорунда и ферросплава на печах для плавки "на слив" и "на выпуск";

      перемещение изложниц на эстакаду и их разборка;

      выталкивание слитков на специальных установках;

      перемещение слитков на места их охлаждения;

      охлаждение слитков.

      197. Должен знать:

      порядок экипировки печей для плавки "на блок" и изложниц для плавки "на слив" и "на выпуск";

      приемы выкладки бокситной подушки и антрацитной линзы;

      режимы охлаждения слитков электрокорунда и ферросплава;

      регламент загрузки материала и ферросплава в изложницы.

Параграф 98. Аппаратчик по изготовлению шлифовальной шкурки на синтетических смолах, 4-разряд

      198. Характеристика работ:

      доставка кип (рулонов) ткани;

      установка рулона ткани на размоточный станок;

      склеивание ткани на станке;

      заправка тканевой основы через валы аппрет-машины;

      подача аппретирующего состава в ванну аппрет-машины и аппретирование ткани;

      заправка аппретируемой ткани через валы аппрет-конвейера;

      зарядка питателя шлифовальным материалом требуемого вида и зернистости;

      заполнение ванны клеевым раствором или синтетической смолой;

      пуск аппрет-конвейера;

      нанесение связующего и шлифовального материала на основу, термообработка шкурки;

      регулирование напряжения между электродами, интенсивности перемещения шлифовального материала в межэлектродном пространстве;

      намотка шлифовальной шкурки в рулоны;

      регулирование скорости намотки шлифовальной шкурки при помощи реостата;

      контроль качества шлифовальной шкурки по внешнему виду, вырезка брака;

      упаковка, маркировка и перемещение рулонов на склад готовой продукции.

      199. Должен знать:

      устройство намоточного станка, клеенаносящей и лаконаносящей машин;

      назначение и условия применения всех контрольных и регулирующих приборов;

      способы регулирования скорости аппрет-конвейера;

      схему заправки основы шлифовальной шкурки между валами станков и аппрет-конвейера;

      скорость движения полотна для получения определенного номера шлифовальной шкурки;

      методы контроля количества наносимых связующих материалов;

      состав растворов в зависимости от зернистости изготовляемой шлифовальной шкурки;

      ассортимент выпускаемой шлифовальной шкурки по виду и зернистости;

      количество наматываемой шлифовальной шкурки в рулон в зависимости от ее зернистости.

Параграф 99. Аппаратчик по изготовлению шлифовальной шкурки на синтетических смолах, 5-разряд

      200. Характеристика работ:

      подача аппретирующего состава в ванну аппрет-машины и аппретирование ткани;

      заправка и регулирование маркировочных клише, тянущего устройства;

      контроль режима работы электростатической камеры и гравитационной установки, напряжения между электродами для обеспечения заданной плотности нанесения шлифовального материала;

      контроль нанесения основного и закрепляющего слоев на бумажную или тканевую основу;

      корректирование теплового режима в термокамерах;

      регулирование технологических параметров процесса по температурным зонам сушила, работы автоматического спуска стержней и их перемещения, движения гирлянд в сушильной камере.

      201. Должен знать:

      схемы заправки основ в зависимости от типа выпускаемой шлифовальной

      шкурки;

      правила управления обслуживаемыми машинами и агрегатами, методы их регулирования;

      условия и сроки хранения рабочих композиций и готовой шлифовальной шкурки;

      правила настройки и регулирования контрольно-измерительных приборов.

Параграф 100. Натяжчик сеток, 2-разряд

      202. Характеристика работ:

      натяжка сеток на рамки рассевного оборудования и установка их по месту назначения под руководством натяжчика более высокой квалификации;

      ремонт старых рамок и изготовление новых;

      раскрой полотна по величине рамки;

      заклейка дефектных участков полотна.

      203. Должен знать:

      принцип действия рассевного оборудования;

      приемы натяжки сеток на рамки;

      правила приемки и хранения сеток.

Параграф 101. Натяжчик сеток, 3-разряд

      204. Характеристика работ:

      натяжка сеток на рамки рассевного оборудования и установка их по месту назначения;

      подбор сеток по номерам, соответствующим заданной схеме рассева;

      выявление причин брака на рассеве и устранение их;

      контроль состояния рамок и сеток;

      определение степени их годности для дальнейшего использования.

      205. Должен знать:

      ассортимент сеток, применяемых для рассева абразивных материалов;

      схему расположения рассевного оборудования, расположение сеток в схеме;

      виды и свойства абразивных материалов;

      способы выявления и устранения причин брака на рассеве.

Параграф 102. Оператор туннельных сушил, 3-разряд

      206. Характеристика работ:

      ведение процесса сушки абразивных изделий в туннельных сушилах с

      пульта управления;

      осмотр формованных изделий по внешнему виду и отбор изделий с механическими повреждениями;

      подача загруженных этажерок в сушила с помощью транспортеров и конвейеров;

      наблюдение за температурным и гидравлическим режимом сушки по приборам;

      регулирование температуры по длине сушил;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      207. Должен знать:

      технологию сушки абразивных изделий в туннельных сушилах;

      правила отбора изделий с механическими повреждениями;

      устройство и правила наладки обслуживаемого оборудования;

      устройство применяемых контрольно-измерительных приборов;

      правила размещения абразивных изделий на этажерке и в сушилах.

Параграф 103. Прокальщик зерна и шлифпорошка, 3-разряд

      208. Характеристика работ:

      прокалка шлифовального зерна, порошков и микропорошков всех видов абразивных материалов в электрических печах различных типов;

      обеспечение заданного режима работы прокалочных устройств путем регулирования подачи материалов.

      209. Должен знать:

      устройство и принцип действия электрических прокалочных печей и контрольно-измерительных приборов;

      режимы прокалки абразивных материалов в электрических печах и способы регулирования их.

Параграф 104. Прокальщик зерна и шлифпорошка, 4-разряд

      210. Характеристика работ:

      прокалка шлифовального зерна, порошков и микропорошков всех видов абразивных материалов во вращающихся калильных барабанах, работающих на газе или мазуте, и ленточных газовых печах;

      обеспечение заданного режима работы прокалочных устройств путем регулирования подачи топлива, воздуха и материала;

      регулирование подачи воды на холодильные барабаны.

      211. Должен знать:

      устройство, принцип действия, правила разжигания и способы регулирования прокалочных устройств газовых и нефтяных печей;

      режимы прокалки абразивных материалов.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

      212. Алфавитный указатель профессий рабочих производства абразивов приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 17).

  Приложение
к Единому тарифно-
квалификационному
справочнику работ и
профессии рабочих
  (выпуск 17)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№
п/п

Наименование профессии

Диапазон разрядов

Страница

1

2

3

4

1.

Шихтовщик в производстве абразивов

2-3

2

2.

Регенераторщик абразивов

2

3

3.

Испытатель абразивов

3-4

4

4.

Контролер абразивных изделий

2-5

4

5.

Сверловщик абразивных изделий

2-3

6

6.

Изготовитель абразивных изделий

2-4

7

7.

Сушильщик абразивных изделий

2-3

10

8.

Постановщик-выгрузчик абразивных изделий

2-5

12

9.

Токарь по обработке абразивных изделий

2-6

13

10.

Чистильщик абразивных изделий

2

16

11.

Обдувщик абразивных изделий

2

17

12.

Заготовщик абразивной массы

3-5

17

13.

Плавильщик абразивных материалов

4-7

19

14.

Сортировщик абразивных материалов

2-3

22

15.

Подборщик-учетчик абразивных изделий

3-4

22

16.

Приготовитель абразивных порошков, паст и мастик

2-4

23

17.

Балансировщик-заливщик абразивных кругов

3-4

25

18.

Правщик абразивных кругов

2-4

26

19.

Классификаторщик шлифпорошков

3-4

27

20.

Обогатитель шлифзерна и шлифпорошков

4

28

21.

Рассевальщик шлифзерна и шлифпорошков

3-4

29

22.

Обезвоживатель шлифзерна и шлифпорошков

3

29

23.

Дробильщик шлифзерна, шлифпорошков и шихтовых материалов

3-4

30

24.

Сушильщик шлифзерна, шлифпорошков и шихтовых материалов

2-3

31

25.

Сепараторщик шлифзерна

3

32

26.

Бакелизаторщик

3-5

32

27.

Формовщик абразивных изделий на бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной связках

3-6

34

28.

Заготовщик бакелитовой, вулканитовой и эпоксидной массы

3-5

36

29.

Контролер цехов плавки, дробления, регенерации и рассева

4-5

38

30.

Вальцовщик массы на вулканитовой связке

4

39

31.

Вулканизаторщик кругов на вулканитовой связке

3-4

39

32.

Клеевар

3-4

40

33.

Разборщик печей сопротивления

4

42

34.

Загрузчик печей сопротивления

3-4

42

35.

Загрузчик-разгрузчик сушильных печей

2-3

43

36.

Сортировщик куска на печах сопротивления

4

44

37.

Формовщик абразивных изделий на керамической связке

2-6

44

38.

Кочегар-обжигальщик

3-5

47

39.

Распиловщик необожженных кругов и брусков

3

49

40.

Аппаратчик по изготовлению шлифовальной шкурки для сухого шлифования

3

49

41.

Загрузчик-выгрузчик абразивных изделий в периодические обжигательные печи

2-4

50

42.

Чистильщик каналов электропечей периодического действия

3

51

43.

Ломщик пода

3

52

44.

Перегонщик печей и трансбордерных установок

3

52

45.

Подинщик

4

53

46.

Аппаратчик по изготовлению шлифовальной шкурки на синтетических смолах

4-5

53

47.

Натяжчик сеток

2-3

55

48.

Оператор туннельных сушил

3

56

49.

Прокальщик зерна и шлифпорошков

3-4

56

  Приложение 6
к приказу Министра труда
и социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 4 июля 2017 года № 191

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 19)

Глава 1. Введение

      1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (далее - ЕТКС) (выпуск 19)содержит работы по электротехническому производству (общие профессии), производству электроизоляционных материалов, электроугольному производству, кабельному производству, производству химических и иных источников тока, изоляционные и намоточно-обмоточные работы, соответствующие по сложности их выполнения тем, которые содержатся в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих соответствующих разрядов.

      2. ЕТКС разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

      3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС.

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам электротехнического производства (общие профессии)

Параграф 1. Наладчик ускорителей заряженных частиц, 4-разряд

      4. Характеристика работ:

      наладка отдельных узлов и блоков электронных ускорителей под руководством наладчика более высокой калификации;

      замена блоков дистанционного управления;

      наладка раскладочных и электромеханических устройств;

      регулировка отдающих и приемных устройств;

      чистка роликов.

      5. Должен знать:

      назначение и принцип действия узлов и блоков электронных ускорителей;

      виды облучаемых изделий и их размеры;

      основные сведения по электронике в объеме выполняемых работ;

      правила общей и радиоционной техники безопасности.

Параграф 2. Наладчик ускорителей заряженных частиц, 5-разряд

      6. Характеристика работ:

      наладка отдельных узлов и блоков электронных ускорителей;

      вывод электронного ускорителя на рабочий режим;

      установка и наладка электромагнитных муфт;

      сборка тяговых редукторов и приемных устройств с подгонкой деталей;

      проверка секций и колонн высоковольтного выпрямителя на электрический резонанс;

      подгонка и наладка блоков и узлов вакуумной системы;

      проверка блоков и узлов с помощью комплекса измерительной аппаратуры;

      ремонт и наладка блоков дистанционного управления.

      7. Должен знать:

      устройство электронных ускорителей;

      правила наладки вакуумных устройств;

      методику разгона ускорителя до номинальных энергий;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами.

Параграф 3. Наладчик ускорителей заряженных частиц, 6-разряд

      8. Характеристика работ:

      наладка линий электронных ускорителей на холостом ходу и в рабочем режиме;

      проверка схемы зарядки технологических линий;

      испытание электронных пушек высоким вакуумом;

      вывод на рабочий режим гелиевых и голоидных течеиспытателей;

      ремонт и наладка отключающих и вакуумных систем ускорителя;

      наладка электронных ускорителей после ремонта.

      9. Должен знать:

      конструкцию линий электронных ускорителей, устройство высоковольтных выпрямителей, электронно-лучевых пушек и электронно-лучевых трубок;

      правила пользования сложными контрольно-измерительными приборами;

      электрические схемы и чертежи основных блоков и узлов.

Параграф 4. Паяльщик пакетов конденсаторов, 1-разряд

      10. Характеристика работ:

      подготовка собранных пакетов низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов к пайке;

      заготовка необходимых для пайки деталей.

      11. Должен знать:

      устройство и правила обращения с электрическими паяльниками;

      назначение предохранителей и перемычек в пакетах конденсаторов, правила их подбора и заготовки;

      назначение и применение припоев и флюсов.

Параграф 5. Паяльщик пакетов конденсаторов, 2-разряд

      12. Характеристика работ:

      пайка собранных пакетов низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов с последовательной схемой соединения и параллельной без предохранителей;

      пайка перемычек необходимого размера и сечения;

      обеспечение механически прочной, чистой и равномерной пайки с помощью различных припоев и флюсов.

      13. Должен знать:

      схемы соединения секций в пакетах низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов;

      назначение перемычек токоотводов и вкладышей в собранном пакете и правила их подбора;

      принцип работы различных типов конденсаторов;

      состав припоев и флюсов и правила их применения;

      чтение схем и чертежей в пределах выполняемой работы.

Параграф 6. Паяльщик пакетов конденсаторов, 3-разряд

      14. Характеристика работ:

      пайка собранных пакетов низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов с параллельной схемой соединения с предохранителями;

      подготовка паяльника нужной конструкции и выбор определенной марки припоя;

      пайка предохранителей, трубок охлаждения и токоотводов;

      сборка пакета с трубкой;

      снятие излишков припоя.

      15. Должен знать:

      устройство различных силовых конденсаторов и принцип их работы в зависимости от схемы соединения;

      технологическую последовательность пайки;

      правила определения мощности и температуры нагрева электропаяльников;

      основные свойства припоев и флюсов;

      температуры плавления припоев;

      назначение флюсов;

      элементарные сведения по электротехнике.

Параграф 7. Паяльщик пакетов конденсаторов, 4-разряд

      16. Характеристика работ:

      пайка собранных пакетов низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов со смешанной схемой соединения, соединением в звезду и треугольник;

      установка прокладок между секциями пакета и токоведущей шиной;

      припайка шин;

      пайка схем на специализированных паяльных установках.

      17. Должен знать:

      конструкцию различных силовых конденсаторов;

      назначение, устройство и принцип работы специализированных паяльных установок;

      схемы соединения секций пакетов;

      влияние припоев на качество пайки и механическую прочность соединения;

      основные законы по электротехнике.

Параграф 8. Сушильщик пакетов конденсаторов, 3-разряд

      18. Характеристика работ:

      сушка пакетов конденсаторов в термовакуумных установках;

      установка пакетов на сушильную тележку, выполнение необходимых подключений;

      регулирование температуры и давления в соответствии с заданным режимом с помощью контрольно-измерительных приборов;

      запись показаний контрольно-измерительных приборов в журнале;

      выявление неисправностей работы термовакуумных установок и устранение их.

      19. Должен знать:

      устройство и назначение конденсаторов;

      назначение вакуумной сушки пакетов конденсаторов, устройство, принцип работы и правила обслуживания термовакуумных установок;

      контрольно-измерительные приборы для измерения силы тока, напряжения, емкости, сопротивления, остаточного давления и температуры;

      схемы соединения пакетов для сушки током;

      допуски на сопротивления обкладок пакетов конденсаторов;

      режимы сушки пакетов различных типов конденсаторов;

      зависимость интенсивности сушки от температуры и остаточного давления;

      правила загрузки и выгрузки пакетов;

      основные сведения по электротехнике;

      характерные неисправности установок и методы их устранения.

Параграф 9. Сборщик пакетов конденсаторов, 2-разряд

      20. Характеристика работ:

      сборка отдельных секций в группы и групп в пакеты силовых конденсаторов при числе секций в пакете до 60;

      прессование собранных пакетов на простых механических и гидравлических прессах малой мощности;

      проверка правильности расположения токоподводов в секциях собираемых пакетов;

      отбраковка секций внешним осмотром;

      подналадка обслуживаемого оборудования.

      21. Должен знать:

      назначение собираемых пакетов, их основные электрические характеристики и схемы соединения;

      устройство, принцип работы и правила эксплуатации простых механических и гидравлических прессов малой мощности;

      виды брака поступающих на сборку секций и других деталей пакетов конденсаторов, способы его обнаружения и устранения;

      функции каждой детали, входящей в комплект пакета, и ее влияние на качество конденсатора;

      принцип работы силовых конденсаторов.

Параграф 10. Сборщик пакетов конденсаторов, 3-разряд

      22. Характеристика работ:

      сборка и прессование отдельных секций в группы и групп в пакеты силовых конденсаторов при числе секций в пакете свыше 60;

      сборка пакетов со сложной электрической схемой и стяжными планками;

      прессование пакетов с пленочным диэлектриком и неразрезной изоляцией на прессах-полуавтоматах и автоматах;

      подгонка емкости пакетов различными способами;

      пользование контрольно-измерительными приборами для определения емкости;

      сборка и прессование пакетов с последовательным соединением обкладок секций;

      отбраковка секций в пакетах напряжением постоянного тока.

      23. Должен знать:

      назначение, устройство и принцип работы силовых конденсаторов различных типов;

      устройство, принцип работы и правила эксплуатации прессов-автоматов и полуавтоматов;

      технические требования, предъявляемые к собранным пакетам;

      влияние влажности и толщины изоляционного материала на электрическую прочность и емкость непропитанных пакетов;

      правила пользования контроль-измерительными приборами и инструментами;

      устройство и принцип действия установок для испытания секций в пакетах напряжением;

      основные сведения по электротехнике в пределах выполняемой работы.

Параграф 11. Сборщик сильноточных конденсаторов, 1-разряд

      24. Характеристика работ:

      сборка из непропитанных пакетов выемной части сильноточных конденсаторов под руководством сборщика более высокой квалификации;

      осмотр внешнего вида и протирка деталей перед сборкой.

      25. Должен знать:

      назначение основных деталей собираемых узлов конденсаторов;

      правила пользования применяемыми инструментами и приспособлениями;

      технические требования, предъявляемые к собираемым узлам;

      схемы соединений отводов;

      свойства материалов, применяемых при сборке.

Параграф 12. Сборщик сильноточных конденсаторов, 2-разряд

      26. Характеристика работ:

      сборка из непропитанных пакетов выемной части сильноточных конденсаторов;

      сборка и пайка электрической схемы выемной части конденсаторов;

      установка изоляции на пакеты и выемные части, сборка их с корпусом.

      27. Должен знать:

      устройство и назначение собираемых узлов и конденсаторов;

      назначение, устройство и правила эксплуатации применяемого оборудования, приспособлений и инструмента;

      состав припоев и флюсов и правила пайки;

      виды брака поступивших на сборку пакетов конденсаторов, узлов и деталей, способы его обнаружения и устранения.

Параграф 13. Сборщик сильноточных конденсаторов, 3-разряд

      28. Характеристика работ:

      сборка пропитанной выемной части сильноточных конденсаторов, состоящей из одного пакета с корпусом;

      подгонка емкости выемной части;

      пайка отводов и шин;

      определение и устранение дефектов в пропитанных конденсаторах.

      29. Должен знать:

      принцип работы и назначение собираемых конденсаторов;

      их основные электрические характеристики;

      причины неисправностей в работе конденсаторов;

      правила разборки, устранения дефектов в сборке конденсаторов после пропитки;

      основные сведения по электротехнике в пределах выполняемой работы.

Параграф 14. Сборщик сильноточных конденсаторов, 4-разряд

      30. Характеристика работ:

      сборка пропитанной выемной части сильноточных конденсаторов, состоящей из свыше одного пакета с корпусом;

      подгонка емкости по пакетам;

      измерение емкости выемных частей на приборах с мостовыми схемами;

      последующая подгонка емкости в соответствии с проведенным расчетом;

      разборка и устранение обнаруженных дефектов в конденсаторах после испытаний.

      31. Должен знать:

      устройство, принцип работы и конструктивные особенности собираемых конденсаторов;

      основные свойства применяемых материалов и их влияние на качество конденсаторов;

      правила пользования сложными контрольно-измерительными приборами и инструментом;

      основы электротехники, вакуумной и измерительной техники.

Параграф 15. Лакоразводчик, 2-разряд

      32. Характеристика работ:

      ведение технологического процесса приготовления многокомпонентных растворов на основе масляных, глифталевых и пентофталевых лаков под руководством лакоразводчика более высокой квалификации;

      проверка лаков на вязкость;

      разведение лаков до требуемой консистенции различнымирастворителями;

      цветовое подкрашивание лаков;

      перекачка разведенных лаков в отстойники или на рабочие места;

      наблюдение за работой оборудования.

      33. Должен знать:

      марки и свойства применяемых лаков;

      методы определения вязкости;

      назначение и правила эксплуатации применяемого оборудования;

      правила обращении с растворителями.

Параграф 16. Лакоразводчик, 3-разряд

      34. Характеристика работ:

      ведение технологического процесса приготовления многокомпонентных растворов на основе масляных, глифталевых и пентофталевых лаков;

      подготовка компонентов, загрузка их в емкости и подача растворителя;

      разведение лаков до требуемой вязкости, удельного веса и концентрации в смесителях;

      окрашивание лаков пигментом в случае необходимости;

      регулирование процесса дозировки и загрузки компонентов;

      пуск, остановка оборудования и наблюдение за его работой;

      перекачка разведенных лаков по системе лакопровода в отстойники;

      ведение технологической документации.

      35. Должен знать:

      устройство и принцип работы основного и вспомогательного оборудования;

      основные характеристики применяемых лаков и способы их разведения;

      емкость отстойников и систему коммуникаций лакопровода;

      правила отбора проб и ведения технологической документации.

Параграф 17. Лакоразводчик, 4-разряд

      36. Характеристика работ:

      ведение технологического процесса приготовления многокомпонентных растворов на основе синтетических, полиэфироэпоксидных и клеющих лаков с отвердительными добавками;

      подготовка системы лакопроводов;

      закачка и перекачка лаков в емкости механическими мешалками;

      определение вязкости, концентрации и доведение их до требуемых параметров;

      регулирование температурных режимов в емкостях по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      расчет вводимых ускорителей, отвердителей и сиккативов в лаки;

      проверка толщины лаковой пленки;

      выявление и устранение причин отклонения от норм качественных показателей.

      37. Должен знать:

      конструкцию основного и вспомогательного оборудования;

      устройство и принцип действия коммуникаций лакопроводов;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов;

      физико-химические свойства лаков и растворителей и токсичность;

      вязкость, концентрации лаков и смол и удельные веса в зависимости от их назначения.

Параграф 18. Формовщик ртутных выпрямителей, 1-разряд

      38. Характеристика работ:

      формование ртутных выпрямителей под руководством формовщика более высокой квалификации;

      выполнение работ по прокалке деталей в прокалочной печи;

      укладка деталей в вакуумный контейнер.

      39. Должен знать:

      устройство, назначение прокалочных печей и вакуумных контейнеров;

      правила подготовки узлов и деталей ртутных выпрямителей к вакуумным испытаниям;

      правила вакуумной гигиены.

      40. Примеры работ:

      детали ртутных выпрямителей - обдувка сжатым воздухом.

Параграф 19. Формовщик ртутных выпрямителей, 2-разряд

      41. Характеристика работ:

      формование простых ртутных выпрямителей;

      заливка ртути в дистиллятор для перегонки;

      определение плотности сварных швов запаянных вентилей давлением сжатого азота;

      присоединение и пуск ртутных насосов на испытательных стендах;

      управление несложным оборудованием при формовке ртутных выпрямителей;

      наблюдение за показаниями контрольно-измерительных приборов при испытании и запись показаний в журналы;

      устранение дефектов, обнаруженных при испытании.

      42. Должен знать:

      устройство и назначение простых ртутных выпрямителей;

      устройство и правила эксплуатации масляных и ртутных насосов;

      правила обращения со ртутью;

      общие понятия о вакуумной технике и электротехнике в пределах выполняемой работы;

      назначение контрольно-измерительных приборов, испытательных стендов и правила ведения журналов регистрации;

      свойства азота и правила обращения с баллонами сжатого воздуха.

      43. Примеры работ:

      1) вентили ртутные – формовка;

      2) корпуса ртутных выпрямителей - испытание сварных швов на плотность.

Параграф 20. Формовщик ртутных выпрямителей, 3-разряд

      44. Характеристика работ:

      формовка ртутных выпрямителей средней сложности;

      сборка электрической схемы для отжига и отжиг корпуса вентиля;

      перегонка (дистилляция) ртути в вентиль;

      предварительные вакуумные испытания на натекание и после отжига;

      обслуживание испытательных стендов;

      ведение журнала испытаний.

      45. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип работы ртутных выпрямителей средней сложности;

      устройство, назначение и правила пользования испытательными стендами для предварительных вакуумных испытаний;

      нормы натекания при вакуумных испытаниях:

      правила ведения журналов испытания;

      основы вакуумной техники в электротехнике.

      46. Примеры работ:

      1) выпрямители ртутные запаянные - откачка и вакуумные испытания в холодном состоянии;

      2) корпуса ртутных выпрямителей - отжиг и вакуумные испытания;

      3) узлы ртутного выпрямителя - вакуумные испытания в холодном состоянии.

Параграф 21. Формовщик ртутных выпрямителей, 4-разряд

      47. Характеристика работ:

      формовка сложных ртутных выпрямителей;

      подготовка к работе и обслуживание оборудования, используемого при формовке ртутных выпрямителей, и испытательных стендов;

      определение течи в корпусах запаянных вентилей течеискателями;

      окончательные вакуумные испытания запаянных ртутных выпрямителей и ответственных узлов ртутных выпрямителей с устранением всех обнаруженных дефектов;

      оформление протоколов формования и испытаний.

      48. Должен знать:

      устройство, принцип работы и конструктивные особенности сложных ртутных выпрямителей;

      устройство, назначение и принцип работы применяемого испытательного оборудования и контрольно-измерительных приборов;

      правила оформления протоколов испытания и формовки;

      нормы натекания при вакуумных испытаниях;

      технические требования, предъявляемые к собранным ртутным выпрямителям, и виды испытаний.

      49. Примеры работ:

      1) вакуумметры - испытание и нанесение на них шкал;

      2) выпрямители ртутные - формование на стенде, вакуумные испытания после формования и окончательные статические испытания.

Параграф 22. Формовщик ртутных выпрямителей, 5-разряд

      50. Характеристика работ:

      формование и вакуумные испытания опытных образцов и особо сложных ртутных выпрямителей;

      высоковольтные испытания вентилей;

      переключение силовой схемы с формовочного напряжения на высокое;

      включение вентилей в рабочий режим;

      обслуживание сложных испытательных стендов и контрольно-измерительных приборов с самостоятельной их настройкой;

      оформление необходимой технической документации по результатам формования и испытания.

      51. Должен знать:

      устройство, принцип работы и конструктивные особенности особо сложных ртутных выпрямителей и их электрические характеристики;

      основные понятия о кинетической теории газов;

      основные сведения по электротехнике;

      устройство и назначение различных испытательных стендов и пультов управления;

      правила оформления технической документации при проведении формовочных работ и вакуумных испытаний;

      правила построения кривых по результатам испытаний и их назначение.

      52. Примеры работ:

      образцы опытные сложных запаянных выпрямителей - формование на стенде, вакуумные испытания после формования и окончательные статические испытания.

Параграф 23. Сборщик ртутных выпрямителей, 1-разряд

      53. Характеристика работ:

      сборка простых узлов ртутных выпрямителей под руководством сборщика более высокой квалификации;

      подготовка деталей для вакуумной сборки: карцовка деталей, промывка в бензине и других растворителях, протирка и обдувка сжатым воздухом;

      изготовление простых деталей ртутных выпрямителей и выполнение простых слесарно-сборочных работ;

      транспортировка собираемых деталей к месту сборки.

      54. Должен знать:

      виды и назначение подготовительных работ перед вакуумной сборкой;

      назначение и правила пользования простым рабочим и измерительным инструментом и приспособлениями;

      методы слесарной обработки;

      правила вакуумной гигиены;

      свойства применяемых растворителей и правила обращения с ними;

      технические требования, предъявляемые к изготавливаемым деталям.

Параграф 24. Сборщик ртутных выпрямителей, 2-разряд

      55. Характеристика работ:

      сборка простых узлов ртутных выпрямителей;

      слесарная обработка и вакуумная сборка отдельных узлов ртутных выпрямителей в соответствии с техническими требованиями;

      выбор измерительного и режущего инструмента;

      пользование простым оборудованием и приспособлениями для слесарной обработки и сборки деталей и узлов ртутных выпрямителей;

      несложные испытания собираемых узлов и деталей.

      56. Должен знать:

      назначение и принцип действия собираемых узлов;

      устройство, назначение и правила пользования механическим оборудованием, приспособлениями и инструментами;

      правила проведения необходимых испытаний и их назначение;

      основные требования к вакуумной сборке;

      элементарные сведения по вакуумной технике.

      57. Примеры работ:

      1) катоды - сборка с установкой вводов зажигания;

      2) краны вакуумные - предварительная сборка;

      3) рамы ртутных выпрямителей - сборка водяных труб.

Параграф 25. Сборка ртутных выпрямителей, 3-разряд

      58. Характеристика работ:

      сборка узлов средней сложности ртутных выпрямителей;

      вакуумная сборка и регулировка узлов ртутных выпрямителей со слесарной обработкой деталей;

      проведение вакуумных испытаний;

      определение и устранение дефектов при сборке;

      отбраковка деталей.

      59. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип работы узлов основных типов ртутных выпрямителей;

      влияние качества сборки узлов на работу выпрямителя; систему допусков и посадок;

      возможные виды брака и способы его предупреждения и устранения;

      основы вакуумной техники и электротехники.

      60. Примеры работ:

      1) аноды – сборка;

      2) вентили - вакуумная сборка;

      3) краны - вакуумная сборка;

      4) узлы анодные и катодные ртутных выпрямителей - вакуумная сборка.

Параграф 26. Сборщик ртутных выпрямителей, 4-разряд

      61. Характеристика работ:

      сборка сложных узлов и опытных образцов ртутных выпрямителей;

      вакуумная сборка сложных ртутных выпрямителей с подгонкой собираемых узлов и деталей;

      сборка и испытание формовочных стендов и пультов управления;

      определение и устранение дефектов при сборке.

      62. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип работы ртутных насосов, вакуумметров, формовочных стендов и пультов управления;

      правила проведения необходимых испытаний;

      все виды слесарной обработки;

      методы контроля качества сборки ртутных выпрямителей;

      оформление технической документации.

      63. Примеры работ:

      1) вакуумметры - вакуумная сборка;

      2) вентили и вакуумные системы - отыскание течей;

      3) насосы ртутные и вакуумметры - сборка и испытание.

Параграф 27. Дистиллировщик ртути, 1-разряд

      64. Характеристика работ:

      выполнение работ по промывке, сушке и очистке ртути с соблюдением правил личной и вакуумной гигиены;

      приготовление растворов для промывки;

      пользование простыми установками для очистки и сушки ртути.

      65. Должен знать:

      правила обслуживания очистительных установок;

      методы собирания пролитой ртути;

      марки ртути и способы ее очистки;

      правила пользования мерной посудой;

      правила техники безопасности и гигиены при работе со ртутью.

Параграф 28. Дистиллировщик ртути, 2-разряд

      66. Характеристика работ:

      выполнение работ по фильтрации, промывке, электрохимической, химической и вакуумной очистке ртути;

      приготовление растворов для промывки в соответствии с технологической инструкцией;

      выполнение работ по схеме фильтров;

      регулирование схемы вакуумной очистки;

      выявление и устранение неисправностей в работе очистительных установок.

      67. Должен знать:

      устройство и принцип действия очистительных установок и фильтронасосов;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов;

      основы процессов электролиза, дистилляции, фильтрования;

      марки и свойства ртути;

      требования, предъявляемые к очищенной ртути;

      правила обращения с концентрированными кислотами.

Параграф 29. Термостатчик, 1-разряд

      68. Характеристика работ:

      ведение процесса термостабилизации и искусственного старения приборов низшего класса, простых катушек, рамок, деталей и материалов, в термостатах;

      загрузка и выгрузка приборов, катушек, рамок и деталей;

      включение термостатов, поддержание необходимого режима и выключение;

      ведение записей регистрации времени загрузки и выгрузки.

      69. Должен знать:

      устройство и принцип работы термостатов;

      режим работы термостатов и производственные инструкции на искусственное старение и термостабилизацию;

      правила обращения с приборами, катушками, рамками и деталями при загрузке и выгрузке;

      назначение искусственного старения и термостабилизации;

      правила занесения результатов наблюдений и температуры.

Параграф 30. Термостатчик, 2-разряд

      70. Характеристика работ:

      ведение процесса термостабилизации и искусственного старения приборов высшего класса, ответственных катушек в термостатах с наладкой на заданный режим;

      наблюдение за работой термостата и регулирование заданного температурного режима по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      определение времени нахождения приборов и катушек в термостатах в соответствии с инструкцией на старение;

      проверка правильности показаний приборов;

      ведение журнала регистрации.

      71. Должен знать:

      устройство, принцип работы термостатов и правила их эксплуатации; правила обращения с приборами высшего класса;

      время старения различных приборов и катушек;

      назначение, правила пользования контрольно-измерительными приборами (терморегуляторы, автопирометры, самопишущие приборы, термометры и иное) и их основные неисправности;

      влияние качества искусственного старения и термостабилизации (при заданном режиме и времени) на работу приборов.

Параграф 31. Сборщик токоограничивающих реакторов, 2-разряд

      72. Характеристика работ:

      сборка и намотка токоограничивающих реакторов с числом параллельных ветвей до 3;

      подготовка реакторного провода к намотке, оснастки к сборке шаблонов токоограничивающих реакторов;

      комплектование и настройка шаблонов;

      укладка кабеля в пазы реакторных планок и изоляция его при переходе из одного ряда в другой;

      изолировка мест сварки контактных пластин изоляционными материалами;

      определение межвитковых расстояний;

      пользование специальными сборочными приспособлениями и простыми подъемно-транспортными устройствами;

      чистка и смазка шаблонов.

      73. Должен знать:

      устройство, назначение и технические требования, предъявляемые к собираемым реакторам;

      правила сборки и намотки токоограничивающих реакторов;

      марки и сечения применяемых кабелей;

      схемы намотки реакторов в одну и две параллели;

      правила изолировки и применяемые изолировочные материалы, правила пользования сборочными приспособлениями, шаблонами и простыми подъемно-транспортными механизмами.

Параграф 32. Сборщик токоограничивающих реакторов, 3-разряд

      74. Характеристика работ:

      сборка и намотка токоограничивающих реакторов с числом параллельных ветвей свыше 3 до 6;

      полная сборка шаблонов и подготовка их для намотки;

      установка собранного шаблона на намоточную площадку с помощью мостового крана или другого подъемно-транспортного механизма;

      проверка размеров между соседними витками разных параллельных ветвей;

      подготовка собранных токоограничивающих реакторов под заливку бетоном.

      75. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работы и особенности сборки и намотки многопараллельных токоограничивающих реакторов;

      схемы намоток собираемых реакторов;

      правила изолировки кабелей в местах скрещивания параллельных ветвей и назначение межвитковой изоляции;

      порядок и правила расчета необходимых длин кабеля для намотки реактора;

      основные свойства изоляционных материалов и кабелей.

Параграф 33. Сборщик токоограничивающих реакторов, 4-разряд

      76. Характеристика работ:

      сборка и намотка токоограничивающих реакторов с числом параллельных ветвей свыше 6;

      намотка сдвоенных реакторов с пятью переходными колоннами и круговой транспозицией, а также многоамперных и многопараллельных сдвоенных токоограничивающих реакторов со сложной схемой намотки;

      разметка и определение расположения средних контактов сдвоенных токоограничивающих реакторов в соответствии с чертежом;

      установка выводов обмотки по заданному углу;

      расчет индуктивности токоограничивающих реакторов и потребности кабеля для собираемых реакторов в зависимости от числа параллельных ветвей и типа реакторов;

      проверка сопротивления изоляции и определение индуктивности в собранных реакторах.

      77. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип работы и особенности сборки и намотки многоамперных и многопараллельных токоограничивающих реакторов;

      схемы намотки сдвоенных реакторов;

      методику расчета индуктивного сопротивления обмоток;

      типы, марки алюминиевых и медных кабелей и их электрические свойства;

      способы проверки правильности намотки многопараллельных токоограничивающих реакторов;

      основные сведения по электротехнике.

Параграф 34. Сборщик сердечников трансформаторов, 1-разряд

      78. Характеристика работ:

      сборка однофазных и трехфазных сердечников с простой схемой шихтовки трансформаторов первого габарита с применением сборочных приспособлений и инструмента;

      подбор и укладка в определенном порядке и последовательности листов в пакеты;

      прессование сердечников с выдерживанием заданных чертежом размеров.

      79. Должен знать:

      устройство и принцип действия простых сердечников однофазных и трехфазных трансформаторов;

      правила подбора пластин для шихтовки пакетов;

      виды и назначение изоляции пластин и влияние качества изоляции на работу трансформатора;

      приспособления и инструмент, применяемый для сборки сердечников;

      особенности поточного способа сборки сердечников.

      80. Примеры работ:

      1) автотрансформаторы бытовые - шихтовка сердечника по весу, правка сердечника и сборка катушек с сердечником;

      2) дроссели реакторов до третьего габарита – сборка,

      3) реакторы первого габарита - сборка сердечника,

      4) усилители магнитные - сборка листов по шпоночному знаку.

Параграф 35. Сборщик сердечников трансформаторов, 2-разряд

      81. Характеристика работ:

      сборка, прессование и отделка сердечников трансформаторов второго габарита в соответствии с техническим условиями и чертежами;

      отбраковка пластин сердечника внешним осмотром в процессе сборки.

      82. Должен знать:

      конструкции различных сердечников однофазных и трехфазных трансформаторов второго габарита;

      технологический процесс, сборки и правила отделки сердечников;

      условия, влияющие на качество сборки и отделки сердечников;

      назначение сборочных приспособлений, контрольно-измерительного и рабочего инструмента и правила пользования ими;

      основные требования, предъявляемые к качеству изоляции пластин.

      83. Примеры работ:

      1) автотрансформаторы трехфазные сухие каскадные первого и второго габаритов - сборка сердечника;

      2) реакторы второго габарита - сборка сердечника;

      3) трансформаторы малогабаритные - отделка сердечников;

      4) трансформаторы специального назначения мощностью до 100 киловольт-ампер - сборка сердечника.

Параграф 36. Сборщик сердечников трансформаторов, 3-разряд

      84. Характеристика работ:

      сборка, прессование и отделка сердечников трансформаторов третьего габарита;

      пользование специальными сборочными приспособлениями, инструментом и подъемно-транспортным, оборудованием;

      проверка качества заземления сердечников с помощью индуктора;

      определение и устранение возможных дефектов при отделке сердечников.

      85. Должен знать:

      назначение, устройство и конструктивные особенности сердечников трансформаторов третьего габарита;

      технические требования, предъявляемые к сердечникам;

      основные методы сборки; назначение и устройство применяемых приспособлений, измерительных приборов и инструментов;

      правила испытания и проверки заземления сердечников;

      влияние качества сборки и отделки сердечников на работу трансформаторов.

      86. Примеры работ:

      1) реакторы третьего и четвертого габаритов - оборка и отделка сердечника;

      2) трансформаторы специального назначения мощностью свыше 100 киловольт-ампер до 560 киловольт-ампер - отделка сердечника.

Параграф 37. Сборщик сердечников трансформаторов, 4-разряд

      87. Характеристика работ:

      сборка, прессование и отделка сердечников трансформаторов четвертого габарита;

      установка и крепление оснастки для сборки сердечников;

      изготовление остовов первого габарита с пространственным расположением стержней.

      88. Должен знать:

      устройство, принцип работы и конструктивные особенности сердечников трансформаторов четвертого габарита;

      правила постановки пластин масляного канала и заземления;

      способы установки и крепления оснастки для сборки сердечника.

      89. Примеры работ:

      1) автотрансформаторы четвертого габарита - сборка сердечника;

      2) реакторы однофазные дроссельные грозоупорные - сборка сердечника;

      3) трансформаторы бесшпилевые первого и второго габаритов - сборка и отделка сердечника;

      4) трансформаторы специального назначения мощностью свыше 560 киловольт-ампер - отделка сердечника.

Параграф 38. Сборщик сердечников трансформаторов, 5-разряд

      90. Характеристика работ:

      сборка, прессование и отделка сердечников трансформаторов пятого и шестого габаритов;

      сборка, комплектовка и отделка шихтованных трехфазных сердечников многорамных конструкций с различным сечением стержней.

      91. Должен знать:

      устройство, принцип работы и конструктивные особенности сердечников пятого и шестого габаритов;

      требования к листовой изоляции;

      зависимость характеристик трансформатора (ток холостого хода, потеря холостого хода и другое) от степени точности сборки и отделки сердечников;

      основные законы электротехники, касающиеся работы трансфораторов.

      92. Примеры работ:

      1) автотрансформаторы пятого и шестого габаритов - отделка сердечников;

      2) трансформаторы бесшпилевые третьего и четвертого габаритов - сборка и отделка сердечников.

Параграф 39. Сборщик сердечников трансформаторов, 6-разряд

      93. Характеристика работ:

      сборка, прессование и отделка сердечников трансформаторов свыше шестого габарита;

      сборка сердечников с косым или комбинированным стыком.

      94. Должен знать:

      устройство, принцип работы и конструктивные особенности трансформаторов свыше шестого габарита;

      технологию изготовления пластин для сборки сердечников;

      технологическую последовательность сборки.

      95. Примеры работ:

      1) автотрансформаторы свыше шестого габарита - отделка сердечников;

      2) реакторы сверхмощные - изготовление магнитной системы.

Параграф 40. Сборщик трансформаторов, 1-разряд

      96. Характеристика работ:

      выполнение отдельных типовых операций по сборке силовых трансформаторов;

      гибка металлов в холодном состоянии по шаблонам, опиловка, шихтовка, выполнение простых изолировочных работ;

      работы по подготовке обмоток к насадке на стержень.

      97. Должен знать:

      устройство и назначение собираемых узлов и предъявляемые к ним требования;

      основные методы слесарно - сборочных работ;

      применяемые материалы, инструмент и приспособления.

Параграф 41. Сборщик трансформаторов, 2-разряд

      98. Характеристика работ:

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам силовых трансформаторов мощностью до 100 киловольт-ампер, напряжением 10 киловольт;

      сборка автотрансформаторов малой мощности и малогабаритных трансформаторов цепей управления;

      монтажные работы по разделке выводных концов (зачистка, установка наконечников, пайка выводных концов к контактным болтам и лепесткам, подсоединение выводов) с использованием сборочных приспособлений и инструментов.

      99. Должен знать:

      основные сведения о трансформаторах;

      типовые технологические процессы сборки силовых трансформаторов малой мощности;

      устройство, назначение, принцип работы силовых трансформаторов малой мощности;

      технические требования, предъявляемые к сборке;

      оборудование, используемое в процессе сборки;

      правила проверка качества сборочно-монтажных работ.

Параграф 42. Сборщик трансформаторов, 3-разряд

      100. Характеристика работ:

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам силовых трансформаторов мощностью свыше 100 до 560 киловольт-ампер, напряжением 35 киловольт;

      выполнение работ по сборке силовых трансформаторов с алюминиевыми обмотками мощностью до 3200 киловольт-ампер и напряжением 35 киловольт;

      сборка сухих трансформаторов малой мощности, трансформаторов с шихтованным и витым магнитопроводом и ферритовым сердечником;

      полная сборка трансформаторов для сварочных машин.

      101. Должен знать:

      чертеж, схемы и технологический процесс первой, второй и третьей сборок силовых трансформаторов, сухих малой мощности и с алюминиевыми обмотками;

      устройство, принцип работы и назначение собираемых трансформаторов;

      приспособления для насадки обмоток;

      оборудование, используемое сборщиком в процессе сборки;

      технологию пайки отводов, установку активной части трансформатора в бак;

      проверку изоляционных расстояний;

      правила проверки качества сборочных работ после каждой сборки.

Параграф 43. Сборщик трансформаторов, 4-разряд

      102. Характеристика работ:

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам силовых трансформаторов мощностью свыше 560 до 20000 киловольт-ампер, напряжением 35 киловольт;

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам трансформаторов с регулировкой напряжения под нагрузкой и трансформаторов с алюминиевыми обмотками мощностью свыше 3200 до 5600 киловольт-ампер, напряжением 35 киловольт;

      полная сборка с дополнительной регулировкой специальных трансформаторов малой мощности;

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам электропечных трансформаторов мощностью до 2000 киловольт-ампер, напряжением до 10 киловольт;

      сборка реакторного оборудования с регулировкой магнитной системы;

      заготовка и сборка отводов для трансформаторов до третьего габарита;

      подготовка трансформаторов к испытаниям, устранение дефектов, обнаруженных при сборке и испытаниях.

      103. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип действия и процесс сборки мощных трансформаторов;

      схемы соединения отводов трансформаторов до третьего габарита, назначение, свойства изолирующих и токопроводящих частей трансформаторов;

      способы разметки сложных узлов и деталей;

      основные сведения по техническому черчению;

      методы слесарно-сборочных работ;

      применяемый инструмент рабочий и измерительный;

      надежность и долговечность выпускаемых трансформаторов в зависимости от качества выполнения производственных операций при сборке;

      электрические характеристики собираемых трансформаторов.

Параграф 44. Сборщик трансформаторов, 5-разряд

      104. Характеристика работ:

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам силовых трансформаторов мощностью свыше 2000 до 31500 киловольт-ампер, напряжением 35-110 киловольт;

      выполнение работ по первой, второй третьей сборкам силовых трансформаторов с регулировкой под нагрузкой мощностью свыше 5600 до 40000 киловольт-ампер, напряжением 35-110 киловольт;

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам электропечных трансформаторов мощностью свыше 2000 до 60000 киловольт-ампер, напряжением свыше 10 до 150 киловольт;

      полная сборка вольтодобавочных трансформаторов мощностью 180000 киловольт-ампер и выше, напряжением 35 киловольт;

      заготовка и сборка отводов для трансформаторов свыше третьего габарита;

      подготовка трансформаторов к испытаниям;

      устранение дефектов, обнаруженных при испытаниях.

      105. Должен знать:

      конструктивные особенности различных типов мощных трансформаторов;

      правила подготовка трансформаторов к испытаниям;

      рабочие напряжения или перенапряжения, действующие в условиях эксплуатации трансформаторов (их уровень);

      схемы соединения отводов трансформаторов свыше третьего габарита;

      методы испытаний изоляции и нормы испытательных напряжений;

      особенности сборки трансформаторов с регулированием напряжения под нагрузкой.

Параграф 45. Сборщик трансформаторов, 6-разряд

      106. Характеристика работ:

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам мощных уникальных силовых трансформаторов и автотрансформаторов мощностью свыше 31500 киловольт-ампер, напряжением 220-750 киловольт;

      выполнение работ по первой, второй и третьей сборкам электропечных трансформаторов мощностью свыше 60000 киловольт-ампер, напряжением свыше 150 киловольт;

      сборка шунтирующих реакторов;

      сборка силовых трансформаторов и автотрансформаторов с регулировкой напряжения под нагрузкой мощностью свыше 40000 киловольт-ампер, напряжением 220-750 киловольт;

      контроль активной части трансформаторов;

      монтаж и наладка специальных переключающих устройств;

      выполнение работ при сборке уникальных трансформаторов в камерах искусственного климата;

      подготовка уникальных силовых трансформаторов к испытаниям, устранение дефектов, обнаруженных при испытаниях.

      107. Должен знать:

      устройство, назначение и конструктивные особенности различных типов мощных и уникальных крупногабаритных трансформаторов;

      сложные схемы соединения отводов;

      применяемые изоляционные материалы и правила изоляции схем и соединений;

      коэффициенты полезного действия различных типов трансформаторов;

      зависимость размеров, веса, потерь холостого хода и других показателей от мощности трансформаторов;

      требования, предъявляемые к электрической прочности трансформаторов;

      правила работы в камерах искусственного климата с избыточным давлением;

      правила ведения технической документации.

      108. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 46. Набивальщик трубчатых электронагревателей, 2-разряд

      109. Характеристика работ:

      набивание трубчатых электронагревателей периклазом или другими аналогичными наполнителями вручную с установкой центрирующей втулки или на вибростенде;

      установка спирали в трубу электронагревателя и подвеска ее к специальному центрирующему устройству;

      дозирование наполнителя вручную;

      снятие трубчатых электронагревателей со специального центрирующего устройства и установка их для испытания на испытательный стенд;

      сборка трубчатых электронагревательных элементов с обкаткой, гайкой, резкой и рихтовкой трубок;

      составление шихты по заданному рецепту.

      110. Должен знать:

      процесс набивания трубчатых электронагревателей вручную;

      правила установки центрирующей втулки и спирали в трубу электронагревателя;

      устройство вибростенда;

      приемы дозирования наполнителя вручную;

      правила установки электронагревателей на испытательный стенд;

      технологическую последовательность изготовления трубчатых электронагревательных элементов;

      рецептуру шихты и способы ее изготовления;

      технические требования к трубчатым электронагревательным элементам;

      причины и виды брака при сборке и меры его предупреждения.

Параграф 47. Набивальщик трубчатых электронагревателей, 3-разряд

      111. Характеристика работ:

      набивание трубчатых электронагревателей периклазом или другими аналогичными наполнителями на наполнительной машине, имеющей до 5 шпинделей;

      установка спирали в трубу электронагревателя и подвеска ее к мундштуку машины;

      введение направляющей трубки наполнительной машины последовательно в каждую трубу электронагревателя;

      дозирование наполнителя;

      регулирование скорости наполнения электронагревателей;

      снятие трубчатых нагревателей с наполнительной машины;

      вставка и подналадка механизмов и узлов машин;

      окончательная сборка трубчатых электронагревательных элементов с выполнением всех слесарных работ, встречающихся при сборке;

      отжиг трубок в электронагревательных печах;

      герметизация концов трубчатых элементов шихтой;

      подготовка трубчатых электронагревательных элементов к испытаниям.

      112. Должен знать:

      процесс набивания электронагревателей на наполнительной машине;

      устройство и режимы работы наполнительных машин и оборудования, применяемого при сборке;

      способы регулирования скорости наполнения электронагревателей;

      правила подналадки механизмов и узлов машины;

      принцип работы трубчатых электронагревательных элементов, требования, предъявляемые к сборке.

Параграф 48. Набивальщик трубчатых электронагревателей, 4-разряд

      113. Характеристика работ:

      набивание трубчатых электронагревателей периклазом или другими аналогичными наполнителями на наполнительной машине, имеющей свыше 5 шпинделей;

      проверка электрической прочности изоляции наполненных электронагревателей;

      регулирование степени вибрации трубчатых электронагревателей;

      вставка и наладка механизмов и узлов машины.

      114. Должен знать:

      устройство и кинематические схемы наполнительных машин различных типов;

      правила проверки электрической прочности изоляции наполненных электронагревателей;

      правила наладки механизмов и узлов машины;

      правила регулирования степени вибрации электронагревателей.

Параграф 49. Редуцировщик трубчатых электронагревателей, 3-разряд

      115. Характеристика работ:

      редуцирование трубчатых электронагревателей на специальных прокатных редукционных станах в холодном состоянии;

      измерение длины и диаметра трубчатых электронагревателей при помощи контрольно-измерительного инструмента и приборов;

      подналадка прокатных головок стана.

      116. Должен знать:

      устройство, принцип работы и правила подналадки специальных прокатных редукционных станов;

      способы регулирования прокатных головок в зависимости от марки стали труб;

      назначение и правила применения контрольно-измерительного инструмента и приборов;

      механические свойства металлов, влияющие на деформацию металла при редуцировании.

Параграф 50. Подгонщик шунтов, 2-разряд

      117. Характеристика работ:

      подгонка сопротивлений шунтов с допуском до 0,1 процента методом фрезерования или опиливания в специальных приспособлениях в соответствии с техническими условиями;

      расчет размера сопротивления шунта;

      сборка по схеме и самостоятельная настройка специальной установки для определения сопротивления;

      подналадка фрезерного станка с постановкой фрез нужного типа и размера и специального зажимного приспособления;

      выбор режимов резания по таблицам;

      грубая подгонка сопротивлений шунтов методом травления.

      118. Должен знать:

      правила подгонки сопротивлений шунтов;

      устройство простых горизонтально-фрезерных станков и специальных приспособлений для подгонки сопротивлений методом фрезерования и приемы работ на них;

      назначение и правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      источники питания приборов и установок;

      основы слесарной обработки;

      правила расчета сопротивления шунтов;

      основные сведения по электротехнике;

      правила обращения с сильнодействующими кислотами.

Параграф 51. Подгонщик шунтов, 3-разряд

      119. Характеристика работ:

      подгонка сопротивлений шунтов с допусков свыше 0,1 процента до 0,01 процента методом фрезерования, опиливания или травления;

      определение размера сопротивления шунтов по формулам с применением таблиц;

      пользование сложными установками для определения сопротивления с самостоятельной их настройкой;

      составление растворов кислот различной концентрации в зависимости от допуска сопротивления.

      120. Должен знать:

      основные способы подгонки сопротивлений различных типов шунтов;

      правила измерения сопротивления с помощью мостов сопротивления и потенциометров различных типов, их устройство и принцип действия;

      свойства применяемых сильнодействующих кислот и способы приготовления растворов различной концентрации;

      основные формулы для определения сопротивления.

Параграф 52. Подгонщик шунтов, 4-разряд

      121. Характеристика работ:

      окончательная подгонка сопротивлений щунтов с допуском свыше 0,01 процента методом фрезерования, опиливания или шунтирования;

      настройка и регулировка сложных установок для определения сопротивления шунтов;

      расчеты подгоняемых шунтов по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      выбор метода подгонки в зависимости от допуска сопротивления и типа шунта.

      122. Должен знать:

      способы подгонки сопротивлений различных типов шунтов с малыми допусками сопротивлений;

      методику расчета сопротивлений шунтов в зависимости от типа шунта, его назначения, способа подгонки и квалитета;

      технические требования и особенности подгонки шунтов высокого квалитета;

      специальные установки всех типов для подгонки шунтов.

Параграф 53. Сборщик электрических машин и аппаратов, 1-разряд

      123. Характеристика работ:

      выполнение подготовительных сборочных работ;

      предварительный подбор листов;

      разметка деталей по шаблону;

      крепление табличек с основными механическими данными.

      124. Должен знать:

      основные виды крепежных деталей;

      основные методы сборки;

      общие понятия о постоянном и переменном токе.

Параграф 54. Сборщик электрических машин и аппаратов, 2-разряд

      125. Характеристика работ:

      сборка простых узлов машин, низковольтных и высоковольтных аппаратов и электротехнических изделий при полной взаимозаменяемости деталей с применением специальных приспособлений и инструмента;

      нарезание резьбы плашками или метчиками вручную или на станке;

      определение и устранение дефектов в собранных узлах.

      126. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип работы собираемых узлов и изделий;

      порядок технологических операций при сборке;

      назначение и правила применения простых приспособлений, инструментов и установок;

      основные свойства и назначение применяемых металлов;

      основные сведения о системе допусков и посадок;

      основные определения и понятия, относящиеся к мерам электрических величин.

      127. Примеры работ:

      127.1. электромашиностроение:

      1) вкладыши подшипниковые - подгонка и установка маслоуловителей и маслопредохранительных колец;

      2) доски зажимов клеммные - сборка и установка на корпус электрической машины;

      3) защелки для закрытия щитов и кожухов электрическихмашин - сборка с пригонкой деталей по месту;

      4) пакеты статоров, роторов и якорей электродвигателей – сборка;

      5) электродвигатели асинхронные мощностью до 100 - пооперационная сборка;

      127.2. электроаппаратостроение:

      1) выключатели для стыковых электросварочных машин - сборка с подгонкой контактов;

      2) выключатели автоматические - сборка коммутатора;

      3) кнопки управления открытого типа – сборка;

      4) контакты неподвижные для аппаратов с магнитным гашением - сборка и регулировка;

      5) коммутаторы пусковых и пускорегулирующих реостатов – сборка;

      6) пускатели магнитные различных типов - подгонка и притирка якоря и сердечника магнитной системы;

      7) разъединители однополюсные и трехполюсные на 2000, 3000, 4000 и 5000 а - полная сборка;

      8) реостаты пускорегулирующие - сборка и регулировка;

      9) узлы контакторов постоянного и переменного тока - сборка.

Параграф 55. Сборщик электрических машин и аппаратов, 3-разряд

      128. Характеристика работ:

      сборка и регулировка простых электрических машин и аппаратов;

      механическая и электрическая регулировка собранных электрических машин, низковольтной и высоковольтной аппаратуры;

      сборка узлов и изделий средней сложности с применением специальных приспособлений;

      пайка мягкими припоями;

      напрессование роторов на валы асинхронных электрических машин;

      шихтовка сердечников из сегментов статоров турбо- и гидрогенераторов, крупных высокочастотных электрических машин высотой до 600 миллиметров;

      устранение дефектов, обнаруженных при сборке и испытании электрических машин и аппаратов.

      129. Должен знать:

      назначение и принцип действия собираемых электрических машин и аппаратов;

      технические требования, предъявляемые к сборке и регулировке;

      методы крепления сегментов при сборке сердечников турбо- и гидрогенераторов и крупных электрических машин;

      устройство и принцип работы специальных приспособлений, приборов, установок и другого оборудования, применяемого при сборке;

      состав различных мягких припоев и флюсов;

      систему допусков и посадок;

      способы измерения напряжения, силы тока в цепи постоянного и переменного тока;

      измерение сопротивления изоляции;

      правила организации бригадной сборки и ведение учета выполнения производственного задания.

      130. Примеры работ:

      130.1. электромашиностроение:

      1) агрегаты для дуговой сборки - соединение двигателя внутреннего сгорания с генератором;

      2) машины электрические крупные - подготовка места на стенде под установку приводных машин;

      3) системы магнитные машин постоянного тока - сборка и выверка зазоров и симметрии;

      4) электродвигатели асинхронные мощностью свыше 100 киловат - общая сборка.

      130.2. электроаппаратостроение:

      1) блоки выпрямительные систем возбуждения – сборка;

      2) выключатели автоматические - окончательная сборка и регулировка;

      3) выключатели масляные горшковые - регулировка собранного аппарата,

      4) выключатели шунтирующие водяные - соединение выключателей основаниями, соединение с рамой и регулировка работы;

      5) камеры дионного гашения - сборка и регулировка,

      6) коммутаторы автоматов – сборка;

      7) контакторы переменного тока третьей - пятой величины – регулировка;

      8) контакты автоматов – сборка;

      9) осцилляторы сварочные искровые – сборка;

      10) переключатели тормозные и реверсивные - сборка и регулировка;

      11) преобразователи давления - сборка с подгонкой деталей по месту и испытание под давлением;

      12) стабилизаторы скорости - сборка и регулировка;

      13) станции магнитные постоянного тока - сборка узлов.

Параграф 56. Сборщик электрических машин и аппаратов, 4-разряд

      131. Характеристика работ:

      сборка и регулировка электрических машин и аппаратов средней сложности;

      притирка и пришабривание сопрягаемых поверхностей деталей и узлов;

      опрессование активной стали статоров гидрогенераторов переносными гидропрессами;

      шихтовка сердечников из сегментов статоров турбо- и гидрогенераторов;

      крупных высокочастотных электрических машин высотой свыше 600 мм.

      132. Должен знать:

      устройство и конструктивные особенности электрических машин и приборов;

      принцип работы и способы настройки установок и контрольно-измерительных приборов;

      особенности сборки и регулировки высоковольтной аппаратуры;

      общие технические требования к изоляции высоковольтных аппаратов;

      назначение и классификацию высоковольтных испытаний, величины испытательных напряжений;

      технические условия на собираемые и испытуемые изделия;

      дефекты, возникающие при оборке и испытании, и способы их устранения.

      133. Примеры работ:

      133.1. электромашиностроение:

      1) агрегаты электрических машин с двигателями до 16 габарита - разборка после испытания для транспортировки;

      2) вкладыши для подшипников - шабровка плоскостей соединения;

      3) клинья статоров турбо- и гидрогенераторов – рихтовка;

      4) машины электрические крупные с принудительным охлаждением сборка и установка воздуховодов и воздухоохладителей;

      5) машины электрические синхронные с диаметром индуктора до 1400 миллиметров – сборка;

      6) подшипники, корпуса уплотнений - шабровка плоскостей соединения;

      7) роторы короткозамкаутые крупных электрических машин - рассверление и прошивка пазов;

      8) роторы синхронных машин - комплектовка полюсами с предварительной заклиновкой;

      9) роторы турбогенераторов с форсированным охлаждением - пригонка пазовых клиньев шабровкой;

      10) системы магнитные крупных электрических машин постоянного тока с длиной сердечника полюса до 1000 миллиметров - сборка с полосами, выверка диаметра и шага;

      11) электродвигатели асинхронные до 13 габарита - общая сборка.

      133.2. электроаппаратостроение:

      1) автоматы быстродействующие - окончательная сборка и регулировка механизма включения;

      2) автоматы селективные со штурвальным управлением - сборка и регулировка механизма;

      3) блоки тиристорных преобразователей – сборка;

      4) блоки и узлы калканов управления и распределительных калканов – сборка;

      5) выключатели автоматические - проверка на стенде взаимодействия подвижных узлов и деталей, испытание на электрическую прочность и калибровка;

      6) выключатели автоматические быстродействующие с приводами - окончательная сборка и регулировка;

      7) выпрямители селеновые и кремниевые с диодами - сборка и монтаж с пайкой блоков;

      8) контакторы ускорения - сборка и регулировка;

      9) панели автоматики, управления и сигнализации - сборка, полный монтаж и регулировка;

      10) расцепители максимальные и отключающие для автоматов - окончательная сборка и регулировка;

      11) реле центробежные взрывобезопасные - сборка с подгонкой деталей, регулировка и испытание;

      12) системы самовозбуждения - сборка и монтаж;

      13) станции магнитные, пускатели магнитные рудничного исполнения - оборка и регулировка;

      14) узлы селективных автоматов – сборка;

      15) электропечи вакуумные, водородные - общая сборка и регулировка.

Параграф 57. Сборщик электрических машин и аппаратов, 5-разряд

      134. Характеристика работ:

      окончательная сборка с подгонкой сложных электрических машин и аппаратов;

      механическая и электрическая регулировка электрических машин, мощных турбо- и гидрогенераторов, высоковольтной аппаратуры и установок;

      балансирование электрических машин;

      разгонка клиньев по диаметрам и хордам статоров крупных электрических машин, турбо- и гидрогенераторов мощностью до 150 киловат под сборку активной стали;

      обработка деталей, имеющих шесть и более обрабатываемых поверхностей и требующих применения точного измерительного инструмента;

      сборка, регулировка и отладка пультов управления;

      разметка и установка на панелях щитов и пультов управления всевозможных аппаратов и приборов.

      135. Должен знать:

      устройство и конструктивные особенности сложных электрических машин, ответственной высоковольтной аппаратуры и пультов управления;

      технические и эксплуатационные требования к собираемым и испытываемым изделиям;

      устройство, принцип работы и правила настройки и эксплуатации сложных испытательных стендов;

      основные расчеты, связанные с подгонкой и регулировкой;

      особенности изготовления и сборки турбо- и гидрогенераторов;

      правила оформления технической документации по результатам сборки.

      136. Примеры работ:

      136.1. электромашиностроение:

      1) агрегаты электрических машин с двигателями свыше 16 до 18 габаритов - разметка фундаментной плиты, установка зазоров, выверка линии вала;

      2) вкладыши подшипниковые с диаметром сферы до 500 миллиметров - шабровка масляного клина;

      3) двигатели тяговые для магистральных электровозов - общая оборка и регулировка;

      4) машины электрические быстроходные для асинхронных турбомоторов - сборка подвесок, сборка для испытания и разборка;

      5) машины электрические индивидуального исполнения с большим количеством выводов - сборка и регулировка;

      6) машины электрические постоянного тока - сборка и регулировка;

      7) подпятники гидрогенераторов - контрольная сборка с сегментами и диском подпятника;

      8) роторы высокочастотных генераторов - напрессовка пакета ротора на вал в горячем состоянии;

      9) роторы мощных турбогенераторов - установка для испытания на разгон с центрированием линии вала;

      10) статоры мощных турбогенераторов - разметка отверстий по струне для закрепления щитов;

      11) системы магнитные крупных электрических машин постоянного тока с длиной сердечника полоса свыше 1000 миллиметров - сборка с полосами, выверка диаметра и шага;

      12) электродвигатели асинхронные свыше 13 габарита - общая сборка.

      136.2. электроаппаратостроение:

      1) автоматы селективные с червячно-цилиндрическим приводом - сборка, регулировка и отработка кинематики;

      2) выключатели высоковольтные быстродействующие для магистральных электровозов - сборка и регулировка;

      3) контролеры групповые пневматические - сборка и регулировка;

      4) контролеры магнитные тропического исполнения - сборка, регулировка, испытание;

      5) контролеры магнитные дистанционные с электронно-тиристорным управлением - сборка, регулировка, испытание с последующим исправлением дефектов;

      6) преобразователи тиристорные - общая сборка;

      7) подстанции трансформаторные - окончательная сборка и коммутация;

      8) щиты управления специального назначения и распределительные щиты - общая сборка и регулировка;

      9) электропечи вакуумные, водородные - типовые испытания с последующей регулировкой и исправлением дефектов.

Параграф 58. Сборщик электрических машин и аппаратов, 6-разряд

      137. Характеристика работ:

      окончательная сборка, регулировка особо сложных, ответственных и уникальных электрических машин и аппаратов;

      сборка и регулировка турбогенераторов с водородным и смешанным охлаждением;

      подбор сборочных приспособлений, контрольно-измерительных приборов и установок;

      определение рациональной технической последовательности сборки;

      выполнение расчетов и эскизов, необходимых при сборке изделий.

      138. Должен знать:

      конструктивные особенности, устройство и принцип работы собираемых электротехнических изделий;

      способы проверки режимов работы и нагрузок;

      снятия эксплуатационных характеристик и диаграмм;

      теоретические основы электротехники.

      139. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

      140. Примеры работ:

      1) агрегаты электрических машин с двигателями свыше 18габарита - общая сборка;

      2) вкладыши подшипников с диаметром сферы свыше 500 миллиметра - шабровка масляного клина;

      3) машины электрические синхронные с диаметром индуктора свыше 1400 миллиметра – сборка;

      4) сердечники статоров турбогенераторов с водяным охлаждением в 4 полюсном исполнении - сборка и установка крайних запеченных пакетов, сборка активной стали, проверка на нагрев;

      5) щиты специального назначения – сборка;

      6) электродвигатели гребные крупных габаритов - подгонка деталей и сборка для испытания.

Параграф 59. Испытатель электрических машин, аппаратов и приборов, 2-разряд

      141. Характеристика работ:

      выполнение вспомогательных работ к различным испытаниям;

      транспортировка изделий к месту испытаний;

      сборка простых электрических, водяных и пневматических схем;

      установка на испытательный стенд изделий, не требующих выверки;

      проведение простых измерений по готовой схеме;

      определение пробивного напряжения образцов;

      ремонт простого испытательного оборудования;

      подготовка документации и ведение записи показаний контрольно-измерительных приборов.

      142. Должен знать:

      назначение, правила-эксплуатации и принцип работы испытываемых изделий;

      измерительный инструмент и приборы, необходимые для испытаний;

      простые схемы для измерения показаний;

      правила и способы включения испытываемых изделий в простую схему;

      основные сведения по электротехнике;

      режимы проведения испытаний;

      правила обслуживания установок испытательной станции или участка;

      правила транспортировки и установки изделий.

      143. Примеры работ:

      1) генераторы синхронные - включение в сеть методом синхронизации;

      2) машины электрические постоянного и переменного тока - испытание обмоток;

      3) машины электрические постоянного и переменного тока небольшой мощности - сборка схемы, пуск и нагрузка машин;

      4) схемы электрические для измерения сопротивления обмоток постоянным током методом вольтметра и амперметра – сборка;

      5) схемы электрические для снятия характеристик холостого хода и короткого замыкания – сборка;

      6) электроплитки и электроутюги – испытание;

      7) элементы электронагревательные трубчатые - проверка цепи;

      8) якори электрических машин - испытания на межвитковое замыкание.

Параграф 60. Испытатель электрических машин, аппаратов и приборов, 3-разряд

      144. Характеристика работ:

      электрические, механические и термические испытания, не требующие изменения режимов, простых электрических машин, аппаратов и приборов в соответствии с техническими условиями;

      контрольные электрические испытания погружных электронагревательных приборов, электробытовых машин и приборов;

      монтаж несложных схем испытаний и подключение к ним испытываемых изделий;

      наблюдение за показаниями контрольно-измерительных приборов и ведение журнала наблюдений;

      сборка схем для проверки ваттметров методом сличения, оценка погрешности проверяемых приборов;

      юстировка и отладка простых электрических узлов;

      регулировка режимов испытания с одновременным отсчетом нескольких параметров при испытании приборов в статическом режиме, испытания в динамическом режиме, высоковольтные испытания;

      выявление и устранение дефектов в испытываемых изделиях;

      наблюдение за исправностью оборудования и измерительных приборов;

      наладка приборов релейной защиты, автоматики, сигнализации и устранение мелких неисправностей;

      установка изделий на подвесной конвейер.

      145. Должен знать:

      основы технологии изготовления испытываемых изделий;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов и установок;

      расчет выходной мощности, освещенности, абсолютной, относительной и приведенной погрешностей и вариации при испытании электроизмерительных приборов;

      принцип работы испытываемых изделий и правила их эксплуатации;

      правила проверки установок для испытания эталонами;

      правила пользования пересчетными таблицами, графиками, формулами;

      электрическую схему испытаний и правила включения в схему контрольно-измерительных приборов;

      правила ведения журнала испытаний;

      основы электротехники в пределах выполняемой работы.

      146. Примеры работ:

      1) игнитроны - регулировка режимов испытания;

      2) изоляция машин, аппаратов и приборов - испытание на диэлектрическую прочность;

      3) катушки трансформаторов, электродвигателей, приборов и аппаратов - измерение сопротивления изоляции;

      4) конденсаторы силовые - кратковременные испытания между обкладками и на корпус, испытание пакетов;

      5) машины электрические - определение числа оборотов на различных скоростях стропоскопическим методом;

      6) машины электрические постоянного тока и асинхронные электродвигатели мощностью до 100 киловат и напряжением до 500 вольт - контрольное испытания;

      7) машины электрические двух и трехскоростные 2-4-6-8 полюсные - испытания с замером и пересчетом омических сопротивлений с треугольника на звезду;

      8) приборы щитовые - испытание на механические, климатические и электрические воздействия;

      9) схемы электрические взаимной нагрузки машин постоянноготока – сборка;

      10) трансформаторы силовые первого и второго габаритов - измерение сопротивления изоляции обмоток;

      11) устройства комплектные постоянного тока - сборка электрической схемы и проведение испытания на нагрев;

      12) фонарики электрические - измерение выходной мощности, освещенности и испытание на надежность и долговечность;

      13) шунты внутренние и двухпредельные - электрические испытания;

      14) элементы электронагревательные трубчатые испытания электрической прочности и сопротивления изоляции;

      15) электростанции передвижные мощностью до 100 киловат - регулировка аппаратуры и двигателя;

      16) электросветильники - испытание вибраций, измерение освещенности и температуры нагрева.

Параграф 61. Испытатель электрических машин, аппаратов и приборов, 4-разряд

      147. Характеристика работ:

      электрические, механические и термические испытания электрических машин, аппаратов и приборов средней сложности;

      самостоятельная сборка схем средней сложности для испытания преобразователей с системами автоматического поддержания и регулирования параметров;

      выбор наивыгоднейшего режима испытаний, обеспечивающего наилучшие параметры;

      настройка измерительных установок;

      высоковольтные испытания изделий в импульсном режиме;

      выполнение необходимых расчетов, связанных с испытанием электрических машин, аппаратов, конденсаторов, трансформаторов и приборов;

      измерение и исследование виброакустических характеристик электродвигателей, измерение уровня шума с исследованием характера его составляющих;

      испытания основных типов силовых конденсаторов и их пакетов;

      подготовка и исследование под нагрузкой мотор-генераторов, асинхронных машин и машин постоянного тока;

      испытание крупных масляных выключателей;

      определение дефектов испытываемых изделий и их устранение;

      составление технической документации по результатам испытаний и измерений.

      148. Должен знать:

      технологию изготовления, назначение, принцип работы и правила эксплуатации испытываемых электротехнических изделий;

      правила подготовки и сборки схем для испытаний;

      последовательность проведения испытаний;

      принцип работы и управление автоматизированных испытательных средств;

      правила подсчета основных и дополнительных погрешностей;

      расчет ускорений при испытании приборов и изделий на вибропрочность и тряскопрочность;

      основные вида и свойства применяемых материалов;

      технические условия и инструкции на испытываемые изделия;

      правила оформления окончательных результатов.

      149. Примеры работ:

      1) возбудители бесщеточные диодные для турбогенераторов - испытание нагрузкой на активное сопротивление;

      2) выпрямители высоковольтные - замер напряжений;

      3) игнитроны - высоковольтные испытания;

      4) конденсаторы силовые - кратковременные испытания, измерение тангенса диэлектрических потерь;

      5) магазины сопротивлений – испытания;

      6) машины электрические переменного тока - измерение мощности методом косвенных и полукосвенных схем;

      7) машины электрические постоянного тока мощностью до 3000киловат - настройка безискровой коммутации;

      8) машины электрические постоянного тока и асинхронные электродвигатели мощностью свыше 100 киловат и напряжением свыше 500 вольт - контрольные испытания;

      9) микродвигатели постоянного тока повышенной точности - специальные испытания;

      10) приборы щитовые и переносные - электрические, климатические и механические испытания;

      11) посты и блоки управления, пусковые станции и панели - испытания с калибровкой автоматов;

      12) трансформаторы силовые третьего габарита - пооперационные испытания;

      13) установки для испытания электрощеток - сборка схемы, регулирование и налаживание;

      14) шунты высокого класса точности - электрические испытания;

      15) электроаппараты - регулировка режимов испытаний на электрическую, термическую и динамическую устойчивость аппаратов;

      16) электростанции передвижные мощностью свыше 100 киловат до 200 киловат - регулировка аппаратуры и двигателя.

Параграф 62. Испытатель электрических машин, аппаратов и приборов, 5-разряд

      150. Характеристика работ:

      электрические, механические и термические испытания сложных электрических машин, высоковольтных и низковольтных аппаратов, трансформаторов, электроизмерительных приборов высокого класса точности;

      контрольные и типовые испытания высоковольтных и силовых конденсаторов;

      предварительная проверка и подбор полупроводниковых приборов для бесщеточных систем возбуждения;

      наладка и управление комплексом сложного испытательного оборудования;

      участие в исследованиях и испытаниях преобразовательных агрегатов с системами управления и автоматического регулирования параметров;

      выполнение необходимых расчетов, связанных с проведением испытаний;

      измерение коэффициента трансформации, омического сопротивления обмоток, характеристик изоляции, диэлектрических потерь, вычисление мощности, коэффициента полезного действия и других характеристик;

      проверка взаимодействия различных узлов и механизмов;

      выявление и устранение дефектов в испытываемых изделиях.

      151. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работы и технологию изготовления испытываемых изделий;

      устройство, назначение, правила эксплуатации и наладки испытательного оборудования и контрольно-измерительных приборов;

      методику выполнения расчетов и снятия характеристик;

      государственные стандарты на испытываемые изделия;

      особенности испытания новых образцов электротехнических изделий и правила оформления документации по результатам испытаний.

      152. Примеры работ:

      1) аппараты и машины электрические - расчет допустимых нагрузок при различных режимах работы;

      2) выключатели высоковольтные напряжением до 35 киловат - контрольные испытания;

      3) генераторы и электродвигатели высокочастотные - испытания и исследования;

      4) конденсаторы силовые высоковольтные - контрольные испытания;

      5) машины электрические постоянного тока мощностью свыше 3000 киловат - настройка безискровой коммутации;

      6) машины электрические крупные постоянного и переменного тока - включение на параллельную работу, испытания под нагрузкой;

      7) приборы самопишущие и измерительные мосты - испытания на устойчивость к электрическим, механическим и климатическим воздействиям;

      8) пускатели магнитные на 400 и 500 герц - подбор режимов для исследования и испытания;

      9) трансформаторы силовые четвертого габарита - приемо-сдаточные испытания;

      10) трансформаторы с кабельно-конденсаторной изоляцией высокочастотные – испытания;

      11) электростанции передвижные мощностью свыше 200 киловат - испытание и устранение дефектов;

      12) элементы полупроводниковые вращающиеся систем возбуждения - измерение переходных сопротивлений.

Параграф 63. Испытатель электрических машин, аппаратов и приборов, 6-разряд

      153. Характеристика работ:

      электрические, механические и термические испытания опытных и уникальных образцов электрических машин, высоковольтных аппаратов, трансформаторов, конденсаторов и электроизмерительных приборов;

      комплектные испытания опытных образцов электрических машин и преобразователей совместно с аппаратурой управления и автоматического регулирования параметров;

      настройка и регулировка терристорных схем бесщеточных систем возбуждения;

      монтаж особо сложных схем испытаний, пультов управления для испытания электрических машин и аппаратов;

      исследование новых образцов электрических машин, аппаратов и приборов, требующих специальной приемки, с регулировкой их до заданных параметров;

      управление комплексом сложного испытательного оборудования;

      настройка и регулировка телеаппаратуры при испытании роторов турбогенераторов на разнос;

      устранение дефектов, выявленных при испытании;

      выполнение сложных расчетов, связанных с проведением испытаний и исследований;

      составление графиков, диаграмм по материалам испытаний и исследований;

      оформление протоколов результатов испытаний и исследований образцов.

      154. Должен знать:

      устройство, принцип работы, назначение и технологию изготовления опытных и уникальных образцов изделий;

      конструкцию, правила эксплуатации и наладки различного комплексного оборудования, применяемого при испытании;

      элементы электроники;

      методику испытаний и исследований;

      полную электрическую схему испытательной станции или лаборатории;

      конструкцию и принцип действия всех сложных электроизмерительных приборов;

      сборку схемы проверки электрических параметров приборов;

      расчет погрешности потенциометров;

      технические условия и государственные стандарты на испытываемые образцы и материалы.

      155. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

      156. Примеры работ:

      1) выключатели высоковольтные напряжением свыше 35 киловат - испытание и исследование;

      2) вольтметры автоматические цифровые, процентные мосты - испытание и исследование погрешностей;

      3) головные образцы электрических машин и аппаратов - типовые испытания с их доводкой и настройкой на испытательных стендах;

      4) катушки образцовые - испытание и исследование погрешностей;

      5) машины электрические переменного тока - подготовка схемы для осцилографирования переходных процессов;

      6) потенциометры лабораторные - контрольные испытания;

      7) схемы тиристорные бесщеточных систем возбуждения - типовые и периодические испытания;

      8) трансформаторы силовые пятого и шестогогабаритов - пооперационные и приемо-сдаточные испытания;

      9) устройства комплектные с тиристорными преобразователями частоты - комплексные испытания;

      10) элементы логические, полупроводниковая и электронная техника - испытание схем.

Параграф 64. Контролер сборки электрических машин, аппаратов и приборов, 2-разряд

      157. Характеристика работ:

      контроль и приемка собранных простых электрических изделий, отдельных узлов и механизмов электрических машин, аппаратов и приборов по чертежам и техническим условиям;

      приемка по чертежам деталей, поступающих на сборку, при помощи специального и универсального инструмента с точностью до 0,01 миллиметра и наружным осмотром;

      проверка стрелочных приборов класса точности 4-1,5 по механическим параметрам и стрелочных приборов 4 класса точности по электрическим параметрам;

      проверка приборов сопротивления класса точности 0,1-0,2 по механическим и электрическим параметрам;

      проверка качества порезки изоляционных и других материалов, поступающих на сборку;

      контроль правильности хранения узлов и деталей;

      оформление технической документации на принятую и забракованную продукцию.

      158. Должен знать:

      основы технологии сборки электрических машин, аппаратов и приборов на своем участке;

      технические условия на собираемые узлы и изделия и правила приемки;

      применяемый контрольно-измерительный инструмент и приспособления и правила обращения с ними;

      основные понятия о системе допусков и посадок, квалитетах и параметрах шероховатости;

      возможные причины брака и способы их обнаружения и предупреждения;

      требования, предъявляемые к деталям, узлам и материалам, поступающим на сборку;

      элементарные сведения по электротехнике;

      правила оформления технической документации.

      159. Примеры работ:

      1) катушки для приборов и аппаратов - проверка сечения провода и габарита катушки;

      2) колодки клеммные, барашки, панели и другие аналогичные детали из пресспорошка - проверка качества;

      3) конденсаторы силовые с бумажным диэлектриком и числом листов между обкладками до 4 - контроль и приемка секций;

      4) концы кабелей - контроль пайки наконечников, изолировки и бандажировки;

      5) магазины сопротивления и мосты постоянного тока - проверка сопротивления изоляции;

      6) переключатели кнопочные, кулачковые и декадные - проверка комплектации блоков, прилегания щеток к контактам и фиксации положения щеток;

      7) приборы электроизмерительные стрелочные - проверка по механическим и электрическим параметрам;

      8) приборы электрические бытовые (утюги, чайники, электроплитки, лампы настольные и так далее) - контроль сборки;

      9) станины, щиты, крышки подшипниковые для электродвигателей - проверка качества наружным осмотром;

      10) узлы к автоматическим выключателям, станциям магнитным, пунктам распределительным - контроль сборки.

Параграф 65. Контролер сборки электрических машин, аппаратов и приборов, 3-разряд

      160. Характеристика работ:

      пооперационный и. выборочный контроль и приемка электротехнических изделий, отдельных узлов и механизмов электрических машин и аппаратов средней сложности в соответствии с чертежами, или техническими условиями;

      приемка узлов и деталей, поступающих на сборку, по чертежам с помощью специальных и универсальных контрольно-измерительных приборов, инструментов и приспособлений;

      проверка на межвитковое замыкание катушек и секций электрических машин на пробой;

      проверка по калибрам пазов статоров электрических машин;

      проверка регулировки контактов контакторов, пускателей, реле и других аналогичных аппаратов;

      контроль прочности и изоляционных свойств электрических цепей;

      контроль вакуумных процессов и сухой оборки различных типов силовых конденсаторов;

      электрическая проверка стрелочных приборов постоянного и переменного тока класса 2,5-1,5 по образцовым приборам;

      проверка погрешности приборов сопротивления и потенциометров класса точности до 0,03 на мостовых и потенциометрических установках методом замещения образцовыми катушками сопротивления;

      контроль и проверка качества сцепления между основанием и манганином, качества серебрения и наличия меди на печатных схемах;

      классификация брака на обслуживаемом участке по видам, установление причин его возникновения и своевременное принятие мер к его устранению.

      161. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работ и технологию сборки электрических машин, аппаратов, приборов и других электротехнических изделий;

      технические условия на собираемые узлы и изделия и правила приемки;

      устройство, назначение, принцип работы и правила эксплуатации применяемых контрольно-измерительных приборов, 147. Характеристика работ:

      электрические, механические и термические испытания электрических машин, аппаратов и приборов средней сложности;

      самостоятельная сборка схем средней сложности для испытания преобразователей с системами автоматического поддержания и регулирования параметров;

      выбор наивыгоднейшего режима испытаний, обеспечивающего наилучшие параметры;

      настройка измерительных установок;

      высоковольтные испытания изделий в импульсном режиме;

      выполнение необходимых расчетов, связанных с испытанием электрических машин, аппаратов, конденсаторов, трансформаторов и приборов;

      измерение и исследование виброакустических характеристик электродвигателей, измерение уровня шума с исследованием характера его составляющих;

      испытания основных типов силовых конденсаторов и их пакетов;

      подготовка и исследование под нагрузкой мотор-генераторов, асинхронных машин и машин постоянного тока;

      испытание крупных масляных выключателей;

      определение дефектов испытываемых изделий и их устранение;

      составление технической документации по результатам испытаний и измерений.

      148. Должен знать:

      технологию изготовления, назначение, принцип работы и правила эксплуатации испытываемых электротехнических изделий;

      правила подготовки и сборки схем для испытаний;

      последовательность проведения испытаний;

      принцип работы и управление автоматизированных испытательных средств;

      правила подсчета основных и дополнительных погрешностей;

      расчет ускорений при испытании приборов и изделий на вибропрочность и тряскопрочность;

      основные вида и свойства применяемых материалов;

      технические условия и инструкции на испытываемые изделия;

      правила оформления окончательных результатов.

      149. Примеры работ:

      1) возбудители бесщеточные диодные для турбогенераторов - испытание нагрузкой на активное сопротивление;

      2) выпрямители высоковольтные - замер напряжений;

      3) игнитроны - высоковольтные испытания;

      4) конденсаторы силовые - кратковременные испытания, измерение тангенса диэлектрических потерь;

      5) магазины сопротивлений – испытания;

      6) машины электрические переменного тока - измерение мощности методом косвенных и полукосвенных схем;

      7) машины электрические постоянного тока мощностью до 3000киловат - настройка безискровой коммутации;

      8) машины электрические постоянного тока и асинхронные электродвигатели мощностью свыше 100 киловат и напряжением свыше 500 вольт - контрольные испытания;

      9) микродвигатели постоянного тока повышенной точности - специальные испытания;

      10) приборы щитовые и переносные - электрические, климатические и механические испытания;

      11) посты и блоки управления, пусковые станции и панели - испытания с калибровкой автоматов;

      12) трансформаторы силовые третьего габарита - пооперационные испытания;

      13) установки для испытания электрощеток - сборка схемы, регулирование и налаживание;

      14) шунты высокого класса точности - электрические испытания;

      15) электроаппараты - регулировка режимов испытаний на электрическую, термическую и динамическую устойчивость аппаратов;

      16) электростанции передвижные мощностью свыше 100 киловат до 200киловат - регулировка аппаратуры и двигателя.

      150. Характеристика работ:

      электрические, механические и термические испытания сложных электрических машин, высоковольтных и низковольтных аппаратов, трансформаторов, электроизмерительных приборов высокого класса точности;

      контрольные и типовые испытания высоковольтных и силовых конденсаторов;

      предварительная проверка и подбор полупроводниковых приборов для бесщеточных систем возбуждения;

      наладка и управление комплексом сложного испытательного оборудования;

      участие в исследованиях и испытаниях преобразовательных агрегатов с системами управления и автоматического регулирования параметров;

      выполнение необходимых расчетов, связанных с проведением испытаний;

      измерение коэффициента трансформации, омического сопротивления обмоток, характеристик изоляции, диэлектрических потерь, вычисление мощности, коэффициента полезного действия и других характеристик;

      проверка взаимодействия различных узлов и механизмов;

      выявление и устранение дефектов в испытываемых изделиях.

      151. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работы и технологию изготовления испытываемых изделий;

      устройство, назначение, правила эксплуатации и наладки испытательного оборудования и контрольно-измерительных приборов;

      методику выполнения расчетов и снятия характеристик;

      государственные стандарты на испытываемые изделия;

      особенности испытания новых образцов электротехнических изделий и правила оформления документации по результатам испытаний.

      152. Примеры работ:

      1) аппараты и машины электрические - расчет допустимых нагрузок при различных режимах работы;

      2) выключатели высоковольтные напряжением до 35 киловат - контрольные испытания;

      3) генераторы и электродвигатели высокочастотные - испытания и исследования;

      4) конденсаторы силовые высоковольтные - контрольные испытания;

      5) машины электрические постоянного тока мощностью свыше 3000 киловат - настройка безискровой коммутации;

      6) машины электрические крупные постоянного и переменного тока - включение на параллельную работу, испытания под нагрузкой;

      7) приборы самопишущие и измерительные мосты - испытания на устойчивость к электрическим, механическим и климатическим воздействиям;

      8) пускатели магнитные на 400 и 500 герц - подбор режимов для исследования и испытания;

      9) трансформаторы силовые четвертого габарита - приемо-сдаточные испытания;

      10) трансформаторы с кабельно-конденсаторной изоляцией высокочастотные – испытания;

      11) электростанции передвижные мощностью свыше 200 киловат - испытание и устранение дефектов;

      12) элементы полупроводниковые вращающиеся систем возбуждения - измерение переходных сопротивлений.

      153. Характеристика работ:

      электрические, механические и термические испытания опытных и уникальных образцов электрических машин, высоковольтных аппаратов, трансформаторов, конденсаторов и электроизмерительных приборов;

      комплектные испытания опытных образцов электрических машин и преобразователей совместно с аппаратурой управления и автоматического регулирования параметров;

      настройка и регулировка терристорных схем бесщеточных систем возбуждения;

      монтаж особо сложных схем испытаний, пультов управления для испытания электрических машин и аппаратов;

      исследование новых образцов электрических машин, аппаратов и приборов, требующих специальной приемки, с регулировкой их до заданных параметров;

      управление комплексом сложного испытательного оборудования;

      настройка и регулировка телеаппаратуры при испытании роторов турбогенераторов на разнос;

      устранение дефектов, выявленных при испытании;

      выполнение сложных расчетов, связанных с проведением испытаний и исследований;

      составление графиков, диаграмм по материалам испытаний и

      исследований;

      оформление протоколов результатов испытаний и исследований образцов.

      154. Должен знать:

      устройство, принцип работы, назначение и технологию изготовления опытных и уникальных образцов изделий;

      конструкцию, правила эксплуатации и наладки различного комплексного оборудования, применяемого при испытании;

      элементы электроники;

      методику испытаний и исследований;

      полную электрическую схему испытательной станции или лаборатории;

      конструкцию и принцип действия всех сложных электроизмерительных приборов;

      сборку схемы проверки электрических параметров приборов;

      расчет погрешности потенциометров;

      технические условия и государственные стандарты

      на испытываемые образцы и материалы.

      155. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

      156. Примеры работ:

      1) выключатели высоковольтные напряжением свыше 35 киловат - испытание и исследование;

      2) вольтметры автоматические цифровые, процентные мосты - испытание и исследование погрешностей;

      3) головные образцы электрических машин и аппаратов - типовые испытания с их доводкой и настройкой на испытательных стендах;

      4) катушки образцовые - испытание и исследование погрешностей;

      5) машины электрические переменного тока - подготовка схемы для осцилографирования переходных процессов;

      6) потенциометры лабораторные - контрольные испытания;

      7) схемы тиристорные бесщеточных систем возбуждения - типовые и периодические испытания;

      8) трансформаторы силовые пятого и шестогогабаритов - пооперационные и приемо-сдаточные испытания;

      9) устройства комплектные с тиристорными преобразователями частоты - комплексные испытания;

      10) элементы логические, полупроводниковая и электронная техника - испытание схем.

      157. Характеристика работ:

      контроль и приемка собранных простых электрических изделий, отдельных узлов и механизмов электрических машин, аппаратов и приборов по чертежам и техническим условиям;

      приемка по чертежам деталей, поступающих на сборку, при помощи специального и универсального инструмента с точностью до 0,01 миллиметра и наружным осмотром;

      проверка стрелочных приборов класса точности 4-1,5 по механическим параметрам и стрелочных приборов 4 класса точности по электрическим параметрам;

      проверка приборов сопротивления класса точности 0,1-0,2 по механическим и электрическим параметрам;

      проверка качества порезки изоляционных и других материалов, поступающих на сборку;

      контроль правильности хранения узлов и деталей;

      оформление технической документации на принятую и забракованную продукцию.

      158. Должен знать:

      основы технологии сборки электрических машин, аппаратов и приборов на своем участке;

      технические условия на собираемые узлы и изделия и правила приемки;

      применяемый контрольно-измерительный инструмент и приспособления и правила обращения с ними;

      основные понятия о системе допусков и посадок, квалитетах и параметрах шероховатости;

      возможные причины брака и способы их обнаружения и предупреждения;

      требования, предъявляемые к деталям, узлам и материалам, поступающим на сборку;

      элементарные сведения по электротехнике;

      правила оформления технической документации.

      159. Примеры работ:

      1) катушки для приборов и аппаратов - проверка сечения провода и габарита катушки;

      2) колодки клеммные, барашки, панели и другие аналогичные детали из пресспорошка - проверка качества;

      3) конденсаторы силовые с бумажным диэлектриком и числом листов между обкладками до 4 - контроль и приемка секций;

      4) концы кабелей - контроль пайки наконечников, изолировки и бандажировки;

      5) магазины сопротивления и мосты постоянного тока - проверка сопротивления изоляции;

      6) переключатели кнопочные, кулачковые и декадные - проверка комплектации блоков, прилегания щеток к контактам и фиксации положения щеток;

      7) приборы электроизмерительные стрелочные - проверка по механическим и электрическим параметрам;

      8) приборы электрические бытовые (утюги, чайники, электроплитки, лампы настольные и так далее) - контроль сборки;

      9) станины, щиты, крышки подшипниковые для электродвигателей - проверка качества наружным осмотром;

      10) узлы к автоматическим выключателям, станциям магнитным, пунктам распределительным - контроль сборки.

      160. Характеристика работ:

      пооперационный и. выборочный контроль и приемка электротехнических изделий, отдельных узлов и механизмов электрических машин и аппаратов средней сложности в соответствии с чертежами, или техническими условиями;

      приемка узлов и деталей, поступающих на сборку, по чертежам с помощью специальных и универсальных контрольно-измерительных приборов, инструментов и приспособлений;

      проверка на межвитковое замыкание катушек и секций электрических машин на пробой;

      проверка по калибрам пазов статоров электрических машин;

      проверка регулировки контактов контакторов, пускателей, реле и других аналогичных аппаратов;

      контроль прочности и изоляционных свойств электрических цепей;

      контроль вакуумных процессов и сухой оборки различных типов силовых конденсаторов;

      электрическая проверка стрелочных приборов постоянного и переменного тока класса 2,5-1,5 по образцовым приборам;

      проверка погрешности приборов сопротивления и потенциометров класса точности до 0,03 на мостовых и потенциометрических установках методом замещения образцовыми катушками сопротивления;

      контроль и проверка качества сцепления между основанием и манганином, качества серебрения и наличия меди на печатных схемах;

      классификация брака на обслуживаемом участке по видам, установление причин его возникновения и своевременное принятие мер к его устранению.

      161. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работ и технологию сборки электрических машин, аппаратов, приборов и других электротехнических изделий;

      технические условия на собираемые узлы и изделия и правила приемки;

      устройство, назначение, принцип работы и правила эксплуатации применяемых контрольно-измерительных приборов,

      инструментов и приспособлений;

      требования к изоляции и электрической прочности узлов и изделий;

      основы системы допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости;

      виды брака и способы его обнаружения, устранения, а также мероприятия по его предупреждению;

      технические требования на детали, материалы и комплектующие изделия, поступающие на сборку;

      основные сведения по электротехнике.

      162. Примеры работ:

      1) автоматы защиты сети - контроль сборки и проверка отключения биметаллического элемента;

      2) аппараты рентгеновские передвижные простой конструкции - контроль сборки и регулировки;

      3) выключатели автоматические, станции магнитные, пункты распределительные - контроль сборки и регулировки;

      4) катушки точных электроизмерительных приборов - замер сопротивления;

      5) керны электроизмерительных приборов - проверка угла заточки, чистоты обработки и правильности запрессовки керна в буксу;

      6) конденсаторы силовые с бумажным диэлектриком и числом листов между обкладками свыше 4 - контроль и приемка секций;

      7) конденсаторы силовые с бумажно-пленочным диэлектриком - контроль и приемка секций;

      8) контакторы, пускатели, реле и другие аналогичные аппараты - проверка работы в соответствии с техническими условиями;

      9) контакторы, реле - проверка сборки магнитных систем;

      10) машины и аппараты электробытовые - контроль сборки узлов и проверка электрической прочности;

      11) приборы сопротивлений - контроль качества сборки и электрическая проверка;

      12) приборы стрелочные - проверка качества сборки и пайки монтажных схем, проверка электрических параметров;

      13) пружины моментные - замер усилия;

      14) роторы асинхронных электродвигателей единой серии - проверка балансировки;

      15) системы магнитные с длиной полюсов до 1000 миллиметров - контроль сборки;

      16) статоры электрических машин общего назначения - проверка пазов по калибрам;

      17) шунты - проверка по механическим и электрическим параметрам;

      18) электродвигатели асинхронные единой серии - проверка электрической прочности изоляции обмотки между витками;

      19) якори и роторы электрических машин - контроль статической балансировки.

Параграф 66. Контролер сборки электрических машин, аппаратов и приборов, 4-разряд

      163. Характеристика работ:

      контроль и окончательная приемка электрических машин постоянного и переменного тока малой и средней мощности, сложных, но не ответственных высоковольтных и низковольтных аппаратов, щитовых электроизмерительных приборов класса 1,5-1,0, самопишущих однофазных и трехфазных приборов класса 2,5 и приборов сопротивления класса 0,01;

      контроль вакуумной пропитки выемной части и сборки силовых конденсаторов;

      определение причин дефектов при сборке и своевременное принятие мер к их устранению;

      пользование сложными контрольно-измерительными приборами и установками с самостоятельной их наладкой и регулировкой;

      проверка взаимного положения сопрягаемых деталей и прилегания поверхностей при помощи универсального измерительного инструмента;

      ведение учета и отчетности по принятой и забракованной продукции.

      164. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работы и технологию сборки электротехнических изделий на обслуживаемом участке;

      государственные стандарты на изготовляемые изделия;

      методы контроля и правила приемки;

      устройство, назначение, принцип работы и правила эксплуатации сложных контрольно-измерительных приборов и установок и способы их настройки и регулировки;

      систему допусков и посадок, классы, точности и чистоты обработки;

      основные законы электротехники;

      правила ведения учета и отчетности по принятой и забракованной продукции;

      способы обнаружения и предупреждения брака.

      165. Примеры работ:

      1) выключатели автоматические - контроль окончательной оборки и регулировки;

      2) выключатели масляные - контроль окончательной сборки;

      3) генераторы - контроль монтажа по принципиальной схеме;

      4) машины и аппараты электробытовые - контрольные испытания и приемка;

      5) приборы сопротивлений: магазины, мосты, потенциометры, образцовые катушки, потенциометрические и мостовые установки - проверка до электрическим параметрам;

      6) системы магнитные с длиной полюсов свыше 1000 миллиметров - контроль сборки;

      7) станции магнитные - контроль окончательной сборки;

      8) схемы печатные - проверка качества травления,

      9) электродвигатели постоянного и переменного тока мощностью до 100 киловатт - типовые контрольные испытания и приемка;

      10) якори и роторы электрических машин с номинальной скоростью вращения до 3000 оборотов в минуту - контроль динамической балансировки.

Параграф 67. Контролер сборки электрических машин, аппаратов и приборов, 5-разряд

      166. Характеристика работ:

      контроль и окончательная приемка особо сложных электрических машин постоянного и переменного тока, высоковольтных аппаратов, пультов и щитов управления, электроизмерительных приборов и установок высокого класса точности и других электротехнических изделий в соответствии с техническими условиями;

      проверка на специальных стендах соответствия характеристик собираемых электротехнических изделий паспортным данным;

      расчет допустимой нагрузки электрических машин, аппаратов и приборов;

      проверка работы переключателей напряжения трансформаторов с регулировкой напряжения под нагрузкой;

      составление паспортов на изготовляемые изделия и оформление приемных актов и протоколов испытаний;

      выполнение работ по профилактике брака.

      167. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работы и технологию сборки принимаемых электротехнических изделий;

      государственные стандарты и технические условия на изготовляемые изделия;

      поверочное и испытательное оборудование и установки, правила их наладки и регулировки;

      методику и порядок испытания принимаемых узлов, механизмов и электротехнических изделий;

      особенности и правила ведения испытания высоковольтных электротехнических изделий;

      основы электротехники и электромеханики;

      систему допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости;

      правила оформления приемных актов и протоколов испытаний.

      168. Примеры работ:

      1) аппараты специального назначения со сложной электрической схемой - контроль монтажа, сборки и регулировки;

      2) ваттметры, фазометры, частотомеры самопищущие, приборы многопредельные самопишущие, аварийные самопишущие приборы, датчики импульсов - полная проверка по всем электрическим параметрам;

      3) выключатели высоковольтные воздушные - контроль окончательной сборки;

      4) катушки сопротивления - проверка на большой ток;

      5) машины электрические с подшипниками скольжения - контроль сборки для испытания на стенде;

      6) микродвигатели постоянного тока специального назначения - типовые испытания и приемка;

      7) приборы цифровые, потенциометры - приемка по всем электрическим параметрам на потенциометрических установках;

      8) пульты управления - контроль монтажа;

      9) роторы крупных турбогенераторов - пооперационный контроль сборки;

      10) электродвигатели постоянного и переменного тока мощностью свыше 100 киловат - типовые контрольные испытания и приемка;

      11) электродвигатели специальные на 400 и 500 герц - исследование и проверка работы и сборки;

      12) якори и роторы электрических машин с номинальной скоростью вращения свыше 3000 до 10000 оборотов в минуту - контроль динамической балансировки.

Параграф 68. Контролер сборки электрических машин, аппаратов и приборов, 6-разряд

      169. Характеристика работ:

      контроль и окончательная приемка сборки сложных и особо ответственных электрических машин специального назначения, турбо и гидрогенераторов, высоковольтных крупногабаритных силовых трансформаторов, особо ответственных и уникальных электрических аппаратов, станций и пультов управления, образцовых электроизмерительных приборов и установок высокого класса точности с выполнением всех предусмотренных техническими условиями испытаний;

      участие в исследованиях дефектов, выявленных при контроле и испытании, и в разработке мероприятий по устранению и предупреждению этих дефектов;

      составление паспортов и формуляров на принятую продукцию, оформление приемных актов и протоколов испытаний.

      170. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работы и конструктивные особенности принимаемых электротехнических изделий;

      технологию сборки, монтажа и испытания сложных и особо ответственных электрических машин, аппаратов и приборов;

      методы контроля и испытаний принимаемых изделий;

      применяемое для контроля и испытания оборудование и установки, способы их наладки и регулировки;

      основные виды и причины дефектов, выявляемых при сборке, монтаже, испытании и эксплуатации принимаемых изделий, и способы их устранения и предупреждения.

      171. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

      181. Примеры работ:

      1) агрегаты электромашинные преобразовательные с системой автоматического регулирования - контроль и приемка сборки;

      2) катушки образцовые - замер температурных коэффициентов;

      3) машины электрические особо ответственные для металлургической промышленности и судостроения - контроль сборки и приемка коллекторов,

      4) системы самовозбуждения, щиты управления, поддержания напряжения и регулирования - контроль параметров, монтажа и приемка сборки;

      5) статоры турбо и гидрогенераторов с форсированным водородным или водяным охлаждением - приемка сборки активной стали (разгонка ребер под сборку активной стали, проверка плотности запрессовки с помощью приборов и другое);

      6) турбо и гидрогенераторы с форсированным водородным или водородно-водяным охлаждением и крупные ответственные электрические машины с водяным охлаждением - контроль и приемка на газоплотность установки и сборки для испытания;

      7) якори и роторы электрических машин с номинальной скоростью вращения свыше 10000 оборотов в минуту, а также роторы турбогенераторов и крупных электрических машин - контроль динамической балансировки.

Параграф 69. Электромонтажник-схемщик, 1-разряд

      172. Характеристика работ:

      выполнение вспомогательных работ, связанных с монтажом электросхем узлов и изделий;

      резка защитных и маркировочных трубок и провода в размер на пневматических, механических и ручных ножницах по упору или образцу;

      зачистка провода и установка кабельных наконечников;

      изготовление скоб, хомутиков и кабельных наконечников небольшого размера;

      разметка с применением простых шаблонов;

      окраска проводников в установленные цвета;

      изолировка проводников и маркировка кабеля.

      173. Должен знать:

      правила монтажа простых схем по шаблону и образцу;

      наименование, назначение и способ применения простейшего слесарного и электромонтажного инструмента и приспособлений;

      правила резки, правки и зачистки изоляции проводников;

      назначение простейших электрических машин;

      приемы работы по прокладке проводников;

      способы изготовления гибкого монтажа;

      элементарные сведения по электротехнике.

      174. Примеры работ:

      1) бирки картонные – изготовление;

      2) бензоэлектрические агрегаты - разделка проводников перед пайкой для магнитного усилителя и дросселя;

      3) детали пускорегулирующей аппаратуры простые – изготовление;

      4) корпусы предохранителей - установка плавкой вставки,

      5) шкафы релейные - установка втулок и скоб.

Параграф 70. Электромонтажник-схемщик, 2-разряд

      175. Характеристика работ:

      монтаж и вязка простых электросхем по чертежам и образцам;

      связывание групп проводников и изолирование их, пропитка изоляции лаком;

      изготовление несложных шин силовой цепи по чертежу или шаблону и установка их на изделие;

      укладка монтажа по схеме;

      прокладка проводов и групповых соединений до эскизам.

      176. Должен знать:

      правила монтажа простых схем;

      способы изготовления мягкого монтажа простых схем из проводников различного сечения и марок;

      назначение и правила применения инструмента и приспособлений, применяемых при монтаже;

      условные обозначения основных узлов схем;

      марки и сечения проводов;

      чтение чертежей и схем, в пределах выполняемой работы;

      основы электротехники.

      177. Примеры работ;

      1) бензоэлектрические агрегаты - установка и подключение вольтметра, амперметра и частотомера;

      2) жгуты монтажные для аппаратуры бензоэлектрических агрегатов – изготовление;

      3) концы монтажных проводов - пайка наконечников и бандажировка;

      4) сеть осветительная - разметка под проводку;

      5) турбогенераторы - транспозиция проводников обмотки статора;

      6) установки конденсаторные высоковольтные - полный электромонтаж;

      7) щитки малогабаритные пусковые и осветительные - монтаж и укладка проводников.

Параграф 71. Электромонтажник-схемщик, 3-разряд

      178. Характеристика работ:

      монтаж и вязка электросхем средней сложности по чертежам, эскизам и образцам;

      крепление смонтированных схем скобами;

      сборка соединительных шин для пайки и пайка их;

      изготовление шарнирных переходов групп проводников на двери и крышки шкафов;

      монтаж силовой цепи в распределительных секциях со свободным допуском к месту установки;

      коммутация магнитных станций, щитков управления, аппаратов и приборов.

      179. Должен знать:

      наименование и назначение пускорегулирующей аппаратуры;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов и установок, применяемых для монтажа;

      монтажный инструмент, приспособления и различное оборудование для пайки, отжига, сверления и других работ;

      основы электротехники и электромеханики в пределах выполняемой работы.

      180. Примеры работ:

      1) блоки разрядных устройств бензоэлектрических агрегатов – электромонтаж;

      2) генераторы - электромонтаж с блоком аппаратуры;

      3) контакторы переменного тока – установка,

      4) контакторы ингитронные - подводка электромонтажа и подключение по всем элементам;

      5) машины стиральные - полный электромонтаж,

      6) панели контактные - установка, подключение и испытание;

      7) пульты управления машин для сварки - монтаж, установка и прозванивание схемы;

      8) трубы диаметром до двух дюймов - прокладка по схеме,

      9) установки конденсаторные низковольтные первого габарита - полный электромонтаж;

      10) шаблоны для вязки жгутов - изготовление.

Параграф 72. Электромонтажник-схемщик, 4-разряд

      181. Характеристика работ:

      монтаж и вязка сложных электросхем по чертежам, эскизам, образцам или по месту;

      резка шин и гибка на ребро в нескольких плоскостях с отжигом мест гибки на нагревательных установках и приспособлениях;

      изготовление эталонных шаблонов сложной схемы;

      монтаж электрического и пневматического оборудования, пневматических цепей в электровозах постоянного и переменного тока;

      проверка сопротивления изоляции мегометром или другими приборами;

      подбор гибких монтажных проводов по электрической схеме;

      нахождение и устранение дефектов монтажа.

      182. Должен знать:

      устройство и принцип действия пускорегулирующей аппаратуры, контрольно-измерительных приборов и установок, применяемых для монтажа;

      допустимые радиусы изгиба медных шин на ребро в зависимости от сечения;

      назначение и принципиальные монтажные схемы изготовляемых изделий;

      технологическую последовательность монтажа;

      классификацию гибких монтажных проводов;

      назначение изоляционных материалов, их виды и свойства;

      дефекты, возникающие при сборке и монтаже электрических машин, аппаратов и приборов, и способы их устранения.

      183. Примеры работ:

      1) бензоэлектрические агрегаты - электромонтаж блока напряжения и регулировка;

      2) блоки усилителей - сборка и электромонтаж;

      3) нагнетатели трубчатые для калориферных и камерных печей - изготовление и монтаж;

      4) преобразователи статические кварцевые генераторов - полный монтаж,

      5) установки конденсаторные низковольтные свыше первого габарита - полный электромонтаж;

      6) шины силовой цепи экскаваторов - изготовление и крепление к контакторам и выводным шпилькам;

      7) электровозы магистральные - полное изготовление шин к главному трансформатору и выпрямителю, подготовка и монтаж.

Параграф 73. Электромонтажник-схемщик, 5-разряд

      184. Характеристика работ:

      монтаж особо сложных элехтросхем с большим количеством проводников различного сечения, аппаратуры и приборов;

      укладка монтажа и его крепление в условиях большой насыщенности аппаратурой;

      полный монтаж станций и пультов управления;

      установка шин со сложным расположением их на панелях;

      соединение схем панелей и секций щитков в общую схему;

      монтаж силовой цепи медными щитками сложной конфигурации на щитках управления с селекторными изобразительными переключателями;

      изготовление шаблонов для шин сложной конфигурации;

      разметка схемы на панелях под укладку жгутов, установка дополнительных сопротивлений в цепи, проверка схемы, правильности включений, взаимодействия всех аппаратов и системы блокировки.

      185. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип работы аппаратов, приборов, пультов управления и станций;

      принцип и последовательность работы аппаратов и приборов, соединенных в схему;

      способы наиболее сложного электромонтажа и способы измерения различных параметров электроцепей;

      методы контроля смонтированных схем с помощью специальных приборов.

      186. Примеры работ:

      1) аппараты специального назначения - монтаж и регулировка;

      2) панели монтажные и реле для магистральных электровозов - полная сборка, электрический монтаж, регулировка и испытание;

      3) преобразователи статические декадных счетчиков – электромонтаж;

      4) щиты управления - монтаж по месту согласно схеме;

      5) шкафы пирометрические и управления - монтаж и коммутация;

      6) электровозы магистральные - монтаж и наладка электрических цепей.

Параграф 74. Электромонтажник-схемщик, 6-разряд

      187. Характеристика работ:

      монтаж опытных и экспериментальных электросхем с большим количеством проводников различного сечения, аппаратуры и приборов;

      подбор монтажного провода в зависимости от аппаратуры, силы тока, напряжения и вида исполнения аппаратов и приборов;

      проверка работы установок с последующим устранением дефектов монтажа и сборки, заменой участков схемы на более рациональное расположение;

      наладка наиболее сложной защитной и коммутационной аппаратуры и электромеханизмов уникального и прецизионного оборудования;

      составление принципиальных схем монтажа и маркировки.

      188. Должен знать:

      конструктивные особенности и принцип работы собираемых электрических машин, аппаратов и приборов;

      правила и технические условия по монтажу оборудования, разного рода сложных электрических сетей любой мощности и напряжения;

      допустимые нагрузки и перегревы в схемах.

      189.Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

      190. Примера работ:

      1) блоки управления и стабилизации станций питания - электромонтаж и прозванивание схемы;

      2) контролеры магнитные - полный электромонтаж;

      3) машины универсальные электронные счетные и преобразователи - полный монтаж и наладка;

      4) печи электрокалориферные с автоматической регулировкой температуры и управлением всеми механизмами - монтаж и коммутация;

      5) станции питания и управления - полная коммутация, изготовление шаблонов, регулировка работы станции;

      6) щиты специальные электродвижения - полный монтаж силовой цепи и цепи управления.

Параграф 75. Лакировщик электроизоляционных изделий и материалов, 2-разряд

      191. Характеристика работ:

      ведение процесса однократного и многократного лакирования электроизоляционных изделий и материалов вручную методом окунания, распыления или кистью;

      подготовка материалов и изделий к лакированию, рассортировка и очистка их;

      подготовка лака, приспособлений;

      подготовка рабочего места, включение вентиляции;

      равномерное лакирование намотанных изделий, ламелей, слюдяных электроизоляционных материалов и так далее в ваннах методом окунания, распыления, полива или при помощи кисти;

      установка отлакированных изделий на приспособления для воздушной сушки или сушки в специальных горизонтальных или вертикальных печах;

      оклейка бумагой жестей на специальных машинах и сушка на конвейере с газовым, нефтяным или электрическим обогревом;

      чистка оборудования.

      192. Должен знать:

      последовательность выполнения операций подготовки к лакированию;

      приемы лакирования электроизоляционных изделий и материалов, марки и свойства применяемых лаков;

      методы загрузки отлакированных изделий и материалов в сушильные печи и установка их в печах;

      режимы печной сушки;

      методы определения готовности изделий при воздушной сушке;

      управление оклеечными машинами;

      устройство и правила пользования пульверизаторами;

      виды брака и способы его предупреждения.

Параграф 76. Лакировщик электроизоляционных изделий и материалов, 3-разряд

      193. Характеристика работ:

      ведение процесса лакирования и парафинирования электроизоляционных изделий и материалов на лакировальных машинах с газовым обогревом;

      подготовка и настройка оборудования;

      установка изделий на приемный механизм лакировальной машины, заливка клея и лака в ванну;

      лакирование бумаги, фольги и изоляционных материалов в рулонах при автоматическом нанесении лаковой пленки на непрерывно движущуюся ленту при пропускании ее через ванну с лаком и пропитывающим составом.

      194. Должен знать:

      устройство, назначение и правила наладки и управления лакировальными машинами с газовым обогревом;

      приемы и способы механической лакировки изделий и материалов;

      регулировку скоростей движения лент материала;

      толщину наносимой лаковой пленки;

      методы определения вязкости или консистенции лаков и пропитывающих составов;

      причины возникновения брака и способы его предупреждения и устранения.

Параграф 77. Лакировщик электроизоляционных изделий и материалов, 4-разряд

      195. Характеристика работ:

      ведение процесса лакирования и парафинирования электроизоляционных изделий и материалов на лакировальных машинах с электрическим обогревом;

      нанесение лака на изделия и материалы валковым методом;

      регулировка расстояния между валками в зависимости от толщины лакируемого материала и требуемой толщины лаковой пленки;

      измерение омического сопротивления лаковой пленки на специальных установках;

      регулирование температурных режимов по зонам по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      лакирование сегментов сложной конфигурации с открытыми пазами и отверстиями синтетическими, полиэфироэпоксидными и кремнийорганическими лаками.

      196. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы наладки и управления лакировальными машинами с электрическим обогревом;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов и специальных установок;

      рецептуру и свойства применяемых лаков;

      требуемые температурные режимы при лакировании изделий и материалов;

      технические требования, предъявляемые к качеству отлакированных изделий и материалов.

Параграф 78. Варщик электроизоляционных лаков, смол и мастик, 2-разряд

      197. Характеристика работ:

      ведение процесса варки битумно-регенеративных смесей, эпоксидных смол и электроизоляционных лаков (масляно-асфальтовых, пропиточных, покровных, клеющих, масляно-смоляных), эмалевых по заданной рецептуре;

      взвешивание сырья и полуфабрикатов;

      дробление и загрузка компонентов в технологической последовательности в котлы, валки и феноловыплавители;

      наблюдение за температурой варки;

      переварка надсмольных вод и выплавка фенола;

      розлив мастики в формы, смол и надсмольных вод, изоляционных композиций и лаков в емкости и их транспортировка.

      198. Должен знать:

      основы технологического процесса варки электроизоляционных лаков, смол и мастик;

      правила обслуживания варочных котлов и феноловыплавителей;

      наименование и назначение применяемых компонентов;

      правила пользования загрузочными весами.

Параграф 79. Варщик электроизоляционных лаков, смол и мастик, 3-разряд

      199. Характеристика работ:

      ведение процесса варки масляно-битумных лаков и полуфабрикатов не основе льняных и полувысыхающих масел, эмалевых лаков, битумных и церезиновых компаундов, фенольно и крезольно-формальдегидных бесспиртовых смол, сиккативов;

      подготовка оборудования к работе;

      взвешивание, дозировка и загрузка сырья и полуфабрикатов в варочные котлы;

      регулирование температуры варки по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      определение готовности смол, мастик и лаков;

      фильтрование и слив лаков в приемные емкости для отстоя и хранения;

      запись режима варки в специальном журнале.

      200. Должен знать:

      устройство и принцип действия варочных котлов, феноловыплавителей и весов;

      технологический процесс варки основных лаков, смол и мастик, их рецептуру;

      свойства, назначение и технические требования, предъявляемые к основным видам сырья, лакам, мастикам и смолам;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      вида брака, возникающие в процессе варки, способы его обнаружения и предупреждения;

      форды ведения записей режимов варки.

Параграф 80. Варщик электроизоляционных лаков, смол и мастик, 4-разряд

      201. Характеристика работ:

      ведение процесса варки мастик и лаков масляных и полуфабрикатов с тунговым маслом, алкидных немодифицированных и модифицированных, фенольно- и крезольно-формальдегидных спиртовых, фенольно- и крезольно-анилиноформальдегидных, эпоксидно-фенольных и термореактивных компаундов;

      изготовление диэлектрической ферромагнитной массы на основе эпоксидных смол;

      наблюдение за работой оборудования и показаниями контрольно-измерительных приборов;

      добавление необходимых компонентов в процессе варки;

      определение конца процесса конденсации или полимеризации при изготовлении смол, лаков, сиккативов и полуфабрикатов визуально и по контрольно-измерительным приборам;

      ведение технической и учетной документации.

      202. Должен знать:

      устройство, принцип действия и правила эксплуатации основного и вспомогательного оборудования, арматуры и коммуникаций;

      физико-химические и технологические свойства сырья, вспомогательных материалов, продукции и требования, предъявляемые к ним;

      рецептуру и технологический процесс всех видов и марок мастик, смол, лаков и полуфабрикатов;

      методы определения степени готовности мастик, смол, лаков и полуфабрикатов по контрольно-измерительным приборам;

      методы отбора проб и проведения анализов;

      виды и причины брака и способы его предупреждения и устранения.

Параграф 81. Сборщик электроизмерительных приборов, 1-разряд

      203. Характеристика работ:

      выполнение подготовительных сборочных работ: очистка, протирка, промывка, комплектование деталей для сборки;

      пользование простым ручным и механизированным инструментом с электрическим и пневматическим приводом;

      сборка простых схем измерительных приборов.

      204. Должен знать:

      последовательность сборки отдельных узлов;

      назначение и правила применения простого ручного и механизированного инструмента, установочных в крепежных приспособлений;

      основные типы крепежных деталей и их назначение;

      простейшие электромонтажные схемы;

      элементарные сведения по электротехнике.

Параграф 82. Сборщик электроизмерительных приборов, 2-разряд

      205. Характеристика работ:

      сборка простых узлов и групп деталей для измерительных приборов с подгонкой мест сопряжения деталей и их взаимного крепления с применением простых универсальных приспособлений и инструментов;

      сборка по схеме и настройка простых электроизмерительных установок для регулировки измерительных приборов;

      подготовка простых узлов и групп деталей к пайке;

      определение и устранение дефектов, обнаруженных при сборке узлов и деталей.

      206. Должен знать:

      назначение, устройство и принцип действия собираемых узлов;

      технические требования, предъявляемые к сборке;

      способы механической и электрической регулировки;

      устройство и принцип работы специальных приспособлений и оборудования, применяемых при сборке и регулировке;

      назначение контрольных электроизмерительных приборов и установок и правила их применения;

      основные сведения по системе допусков и посадок, квалитетам и параметрам шероховатости;

      основы электротехники в пределах выполняемой работы.

      207. Примеры работ:

      1) шунты однофазные - комплектование манганиновых пластин с наконечниками и сборка;

      2) шунты двух и трехпредельные - полная сборка;

      3) электросчетчики однофазные:

      привертывание ушка к цоколю электросчетчика, установка токоподводов в цоколь;

      привертывание стекла к кожуху;

      привертывание планки замка к отсчетному устройству.

Параграф 83. Сборщик электроизмерительных приборов, 3-разряд

      208. Характеристика работ:

      сборка, механическая и электрическая регулировка простых электроизмерительных приборов;

      слесарная и механическая обработка деталей на сверлильных, токарных и фрезерных станках;

      пайка мягкими припоями и лужение;

      закалка и отпуск малоответственных деталей с последующей доводкой;

      пользование контрольными электроизмерительными приборами и несложными специальными установками с самостоятельной настройкой для электрической и механической регулировки собираемых узлов и приборов;

      определение сопротивления, напряжения, силы тока, мощности и так далее;

      испытание изготавливаемых приборов с устранением всех обнаруженных дефектов.

      209. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип действия отдельных механизмов и приборов, способы их механической и электрической регулировки;

      способы слесарной и механической обработки деталей;

      устройство простых токарных, сверлильных и фрезерных станков и правила работы на них;

      устройство специальных и универсальных приспособлений и их назначение;

      назначение и правила пользования контрольно-измерительными приборами и инструментом;

      состав мягких припоев и флюсов;

      систему допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости;

      способы измерения напряжения, силы тока в цепи постоянного и переменного тока;

      особенности измерения малых, средних и больших сопротивлений;

      правила организации бригадной сборки и ведения учета выполнения производственного задания бригадой.

      210. Примеры работ:

      1) гальванометры - сборка и регулировка подвижной части с пайкой растяжек, выводов, рамки и спирали;

      2) комплект термопар из термопарного кабеля диаметром свыше 4 миллиметров – сборка;

      3) микроамперметры - милливольтметры самопишущие класса 1,0 - изготовление деталей, сборка и проверка коммутационного блока;

      4) мосты - сборка и регулировка переключателей с изготовлением деталей;

      5) отметчики времени к осциллографам - изготовление деталей и сборка;

      6) осветители к осциллографу - сборка, регулировка и установка в корпус прибора;

      7) столики лентопротяжного механизма приборов - сборка и установка в корпус лентопротяжного механизма, фокусировка объектива;

      8) установки специальные - сборка, комплектовка и электрическая проверка блока питания;

      9) электросчетчики однофазные - полная сборка и регулировка.

Параграф 84. Сборщик электроизмерительных приборов, 4-разряд

      211. Характеристика работ:

      сборка, механическая и электрическая регулировка, градуировка и испытание электроизмерительных приборов средней сложности с частичным изготовлением, подгонкой и доводкой деталей;

      полная механическая обработка деталей на специальных станках с последующей слесарной обработкой;

      закалка и отпуск ответственных деталей;

      выбор рациональной последовательности обработки;

      пайка различными твердыми припоями;

      изготовление специального режущего инструмента;

      построение несложных геометрических фигур на базе простых механических вычислений;

      составление сложных схем соединений и их пайка различными припоями;

      средний ремонт различных типов электроизмерительных приборов.

      212. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип действия изготавливаемых приборов, конструктивные особенности различных счетных, часовых, электромагнитных и других механизмов;

      способы механической и электрической регулировки приборов;

      правила проведения испытаний;

      устройство и назначение применяемых контрольно-измерительных приборов, инструмента и специальных регулировочных установок;

      устройство и назначение специальных настольных станков для механической обработки деталей и приспособлений к ним;

      конструкции нормального и специального режущего инструмента и правила его заточки и изготовления;

      состав различных твердых припоев и флюсов;

      технические условия на собираемые электроизмерительные приборы;

      дефекты, возникающие при сборке, регулировке и испытании, и способы их устранения;

      основы электротехники и механики в пределах выполняемой работы.

      213. Примеры работ:

      1) блоки питания, блоки усилителя, блоки автоматики - оборка и пайка монтажных схем;

      2) гальванометры - полная сборка, механическая и электрическая регулировка;

      3) комплект термопар из термопарного кабеля диаметром до 4 миллиметров – сборка;

      4) мосты класса 0,05 - подгонка и электрическая проверка прибора;

      5) приборы многопредельные переносные - изготовление деталей и сборка подвижной системы;

      6) усилители фотоэлектрические - сборка измерительного механизма;

      7) частотомеры камертонные - полная сборка с подгонкой деталей.

Параграф 85. Сборщик электроизмерительных приборов, 5-разряд

      214. Характеристика работ:

      сборка, механическая и электрическая регулировка и градуировка сложных электроизмерительных приборов;

      изготовление ответственных узлов на разнообразном универсальном и специальном оборудовании с самостоятельной его наладкой;

      составление различных припоев и пайка сложных схем;

      закалка и отпуск ответственных деталей с последующей их рихтовкой и доводкой;

      пользование сложными электроизмерительными установками и контрольно-измерительными приборами;

      расчет и изготовление специального режущего инструмента;

      участие в проведении всевозможных испытаний.

      215. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип действия и конструкции сложных электроизмерительных приборов, устройство, назначение, способы наладки и правила эксплуатации разнообразного универсального и специального оборудования и электроизмерительных установок;

      правила закалки, цементации и отпуск сталей различных марок;

      расчеты и геометрические построения, необходимые при изготовлении инструмента;

      основа расчета электроизмерительных приборов;

      электрические характеристики приборов: основная и дополнительные погрешности приборов, вариация показаний прибора, чувствительность и постоянная прибора, время успокоения, собственное потребление энергии, перегрузочная способность, прочность изоляции, уравновешенность и так далее;

      определение припусков для дальнейшей обработки;

      технические и эксплуатационные требования к собираемым и испытываемым приборам и установкам;

      правила оформления технической документации по результатам сборки и испытания.

      216. Примеры работ:

      1) вольтметры цифровые, процентные мосты - изготовление узлов и деталей, полная сборка и регулировка;

      2) манометры - изготовление, полная сборка и регулировка;

      3) микроамперметры - милливольтметры переносные самопишущие класса 1,0 - изготовление узлов и деталей, полная сборка, механическая и электрическая регулировка и градуировка, проверка прибора на классность;

      4) потенциометры автоматические - капитальный ремонт и испытание согласно техническим условиям;

      5) потенциометры повышенной точности специального назначения - сборка и регулировка;

      6) приборы типа автоматических восьмишлейфных осциллографов - окончательная сборка, механическая и электрическая регулировка;

      7) приборы самопишущие переносные многопредельные - электрическая и механическая регулировка и проверка показаний;

      8) электросчетчики образцовые и экспериментальные класса 0,5-2,0 - изготовление основных узлов и деталей, полная сборка, механическая и электрическая регулировка.

Параграф 86. Сборщик электроизмерительных приборов, 6-разряд

      217. Характеристика работ:

      сборка, механическая и электрическая регулировка и градуировка особо сложных опытных, эталонных и уникальных образцов электроизмерительных приборов;

      полная механическая обработка сложных деталей приборов с последующей термической и слесарной обработкой;

      участие в типовых и эксплуатационных испытаниях образцов различных электроизмерительных приборов высокого класса со снятием характеристик;

      расчет электроизмерительных приборов;

      выбор рациональной технологической последовательности обработки деталей и сборки узлов и приборов;

      уточнение чертежных данных при сборке;

      составление актов проверки приборов;

      участие в разработке технической документации;

      ведение и оформление протокола исследования приборов.

      218. Должен знать:

      основы общей теории электроизмерительных приборов;

      требования, предъявляемые к измерительным приборам высокого класса;

      методы расчета электроизмерительных приборов;

      способы достижения установленной точности и чистоты обработки и применяемые для этих целей оборудование, приспособления и инструмент;

      правила определения наивыгоднейших режимов резания по справочникам и паспорту станка;

      основы теории резания металлов;

      приборы и аппаратуру для экспериментального исследования электроизмерительных приборов;

      виды исследований;

      схемы, применяемые при исследовании приборов;

      правила размещения аппаратуры и приборов на испытательных стендах;

      порядок проведения исследования.

      219. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

      220. Примеры работ:

      1) осциллографы автоматические восьмишлейфовые переносные -изготовление узлов и деталей, полная сборка и регулировка;

      2) приборы высшего класса, вновь разрабатываемые - изготовление и регулировка;

      3) установки измерительные - полная сборка и регулировка с изготовлением узлов и деталей.

Параграф 87. Регулировщик-градуировщик электроизмерительных приборов, 2-разряд

      221. Характеристика работ:

      градуировка шкал электроизмерительных приборов класса 1,5 и менее на специальных градуировочных установках;

      электрическая и механическая регулировка и настройка электроизмерительных приборов на настроенных специальных установках;

      сборка и разборка простых схем, испытание сопротивления и изоляции.

      222. Должен знать:

      устройство, назначение и принцип действия узлов и механизмов регулируемых приборов;

      устройство простых регулировочных и градуировочных установок и правила пользования ими;

      основные свойства токопроводящих и изоляционных материалов;

      способы измерения сопротивлений в различных звеньях цепи;

      элементарные сведения о системе допусков и посадок;

      основные правила электробезопасности.

Параграф 88. Регулировщик-градуировщик электроизмерительных приборов, 3-разряд

      223. Характеристика работ:

      градуировка шкал электроизмерительных приборов класса 1,5 до 0,5 на специальных градуировочных установках;

      электрическая и механическая регулировка электроизмерительных приборов методом подгонки катушек магнитным шунтом, размагничиванием, подбором стандартных катушек и другими способами на самостоятельно собранных по схеме и настроенных специальных установках;

      проведение испытаний регулируемых и градуируемых электроизмерительных приборов;

      определение причин неисправности приборов и устранение обнаруженных дефектов.

      224. Должен знать:

      устройство и взаимодействие различных узлов и механизмов в собранном приборе;

      устройство и назначение применяемых регулировочных и градуировочных установок и правила их настройки;

      принцип действия различных систем электромагнитных, магнитоэлектрических, счетных, часовых и других аналогичных механизмов;

      методы механической и слесарной обработки и сборки приборов;

      основы электротехники.

      225. Примеры работ:

      1) ваттметры и фазометры - регулировка, градуировка и проверка показаний;

      2) вольтамперметры самопишущие - регулировка, градуировка и проверка показаний,

      3) гальванометры баллистические - регулировка магнитным шунтом, проверка и регулировка работы арретира, проверка показаний;

      4) приборы электроизмерительные - регулировка размагничиванием и подгонка декадных переключателей.

Параграф 89. Регулировщик-градуировщик электроизмерительных приборов, 4-разряд

      226. Характеристика работ:

      градуировка шкал, электрическая и механическая регулировка электроизмерительных приборов класса 0,5 до 0,1 на специальных установках;

      проверка приборов с вычислением абсолютной и относительной погрешности;

      составление таблиц поправок;

      испытание приборов с помощью различных контрольно-измерительных установок;

      определение причин нечеткой или неправильной работы приборов и устранение дефектов оборки;

      составление сложных схем соединений.

      227. Должен знать:

      устройство и взаимодействие сложных электроизмерительных приборов и механизмов;

      механические и электрические свойства различных токопроводящих и изоляционных материалов;

      правила расчета сопротивлений;

      устройство, назначение и принцип действия сложных градуировочных установок, измерительных и электроизмерительных приборов, сложных систем электромагнитных, часовых и других механизмов;

      основные законы электротехники.

      228. Примеры работ:

      1) авометры многопредельные - регулировка, подгонка и градуировка всех пределов измерения;

      2) ампервольтметры многопредельные переносные самопишущие - регулировка, подгонка и градуировка всех пределов;

      3) волномеры - регулировка и градуировка с составлением таблиц и графиков;

      4) катушки образцовые - электропроверка и окончательная подгонка;

      5) мосты - регулировка с подгонкой всех пределов изменения;

      6) приборы эталонные - регулировка и градуировка после ремонта;

      7) приборы многопредельные переносные самопищущие (ампервольтметры, ваттметры, частотомеры, фазометры) - регулировка, подгонка и градуировка всех пределов измерения;

      8) потенциометры - регулировка с подгонкой всех пределов измерения;

      9) флюксметры - механическая и электрическая регулировка и градуировка.

Параграф 90. Регулировщик-градуировщик электроизмерительных приборов, 5-разряд

      229. Характеристика работ:

      градуировка шкал, электрическая и механическая регулировка электроизмерительных приборов класса 0,1 и выше на специальных установках;

      регулировка, подгонка и градуировка образцовых и эталонных электроизмерительных приборов, а также опытных образцов приборов класса 0,5 и выше, находящихся в стадии экспериментальной разработки и освоения;

      настройка сложных специальных измерительных установок;

      расчет электроизмерительных приборов;

      составление таблиц и проведение испытаний приборов со снятием характеристик.

      230. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работы и конструктивные особенности электроизмерительных приборов высокого класса точности;

      схемы сложных электроизмерительных установок и правила их настройки;

      требования к эталонным и образцовым приборам;

      правила проведения испытаний приборов и снятия характеристик по результатам испытаний;

      методы расчета электроизмерительных приборов;

      правила построения графиков по результатам замеров.

      231. Примеры работ:

      1) измерители полного сопротивления - проверка, регулировка и градуировка всех пределов измерения, составление таблиц и графиков;

      2) катушки образцовые - окончательная подгонка;

      3) микроамперметры и милливольтметры многопредельные самопишущие переносные - проверка, регулировка, отладка и градуировка;

      4) приборы щитовые самопишущие для записи аварийных режимов - проверка, регулировка и отладка;

      5) шунты многопредельные - окончательная подгонка.

Параграф 91. Алюминировщик электротехнических изделий, 1-разряд

      232. Характеристика работ:

      ведение процесса алюминирования деталей и изделий в специальных установках под руководством алюминировщика более высокой квалификации;

      подготовка, промывка и протирка деталей и изделий;

      окраска и сушка деталей и изделий.

      233. Должен знать:

      назначение специальных установок;

      правила подготовки деталей и изделий к алюминированию;

      свойства различных растворителей, применяемых при обезжиривании, и правила обращения с ними.

Параграф 92. Алюминировщик электротехнических изделий, 2-разряд

      234. Характеристика работ:

      ведение процесса алюминирования деталей и изделий в специальных установках;

      подготовка деталей и изделий к алюминированию;

      травление и обезжиривание деталей;

      наблюдение за правильным режимом алюминирования по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      подготовка и наладка, специальных установок.

      235. Должен знать:

      устройство и принцип действия специальных установок;

      основы процесса травления, обезжиривания и очистки электролитическим и химическим способами;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      технические требования, предъявляемые к алюминированным деталям и изделиям.

Параграф 93. Алюминировщик электротехнических изделий, 3-разряд

      236. Характеристика работ:

      ведение процесса алюминирования деталей и изделий в вакуумных установках;

      подготовка и настройка вакуумных установок;

      установление рационального режима распыления алюминия и его регулирование по показаниям приборов;

      определение качества алюминирования наружным осмотром;

      выявление и устранение неисправностей в работе вакуумной установки.

      237. Должен знать:

      устройство и схемы соединения оборудования вакуумных установок;

      режимы распыления алюминия;

      способы алюминирования;

      основные сведения по электротехнике и вакуумной технике;

      причины неисправности вакуумных установок и способы их устранения;

      возможные виды брака.

Параграф 94. Пропитчик электротехнических изделий, 1-разряд

      238. Характеристика работ:

      ведение процесса пропитки деталей, изделий и материалов методом окунания в ваннах с последующей сушкой;

      залавка электролита в ванны и поддержание его на необходимом уровне;

      загрузка ванны, выгрузка и укладка для сушки пропитанных деталей, изделий и материалов;

      пропитка картонажных деталей электролитами в ванных с обогревом;

      определение качества пропитки наружным осмотром.

      239. Должен знать:

      назначение пропитки и основные требования, предъявляемые к пропитанным деталям, электротехническим изделиям и материалам;

      режимы пропитки и сушки;

      правила обращения с пропиточными материалами и электролитами;

      устройство и правила эксплуатации пропиточного и сушильного оборудования.

      240. Примеры работ:

      1) бумага, тесьма, хлопчатобумажное полотно, электрокартон – пропитка;

      2) детали из твердой изоляции - пропитка лаками;

      3) детали электрических машин и изоляционные материалы - пропитка без вакуума и сушка;

      4) изделия электроугольные - пропитка в расплавленном парафине;

      5) катушки электрических аппаратов - пропитка методом погружения в ванны с лаком;

      6) колодки и клинья деревянные - пропитка изоляционными лаками;

      7) прокладки из электрокартона - пропитка изоляционными лаками и сушка;

      8) секции катушек статоров - промывка и зачистка концов катушек от лака.

Параграф 95. Пропитчик электротехнических изделий, 2-разряд

      241. Характеристика работ:

      ведение процесса пропитки деталей, изделий и материалов методом пульверизации с последующей сушкой в шкафах;

      пропитка и сушка катушек электрических машин и аппаратов в автоклавах;

      компаундирование катушек электрических машин и аппаратов;

      пропитка и сушка трансформаторов небольших габаритов;

      определение качества пропитки деталей и изделий наружным осмотром и на привес.

      242. Должен знать:

      требования, предъявляемые к пропитанным изделиям;

      устройство, назначение, правила наладки и эксплуатации применяемого пропиточного и сушильного оборудования;

      технологические процессы пропитки и сушки;

      применяемые в работе лаки, компаунды, эмали, электролиты, разбавители и другие пропиточные материалы, их свойства, назначение и правила обращения с ними.

      243. Примеры работ:

      1) бумага асбестовая, бакелитовая, кабельная и телефонная, хлопчатобумажные ткани, стеклоткани и другие изоляционные материалы – пропитка;

      2) заготовки электрощеточные - пропитка в растворе бакелитового лака, в спирте;

      3) катушки полюсов электрических машин - покрытие эмалью;

      4) плиты асбоцементные - пропитка и сушка;

      5) роторы, статоры и якоря электрических машин - пропитка специальными лаками и покрытие эмалями.

Параграф 96. Пропитчик электротехнических изделий, 3-разряд

      244. Характеристика работ:

      ведение процесса пропитки деталей, изделий и материалов с последующей сушкой в специальных вакуумных шкафах в соответствии с технологической инструкцией;

      наблюдение за процессом сушки и пропитки по контрольно-измерительным приборам;

      регулирование температуры и давления;

      ведение журналов вакуумной сушки и пропитки.

      245. Должен знать:

      устройство, назначение, принцип работы, правила обслуживания и регулирования вакуум-пропиточного оборудования;

      технологические инструкции и характерные особенности пропитываемых деталей, электротехнических изделий и материалов;

      назначение и принцип работы применяемых контрольно-измерительных приборов;

      влияние режимов вакуумной сушки и пропитки на качество электротехнических изделий.

      246. Примеры работ:

      1) бумага, хлопчатобумажные ткани, текстолит, гетинакс, шелк – пропитка;

      2) выемные части конденсаторов с бумажным диэлектриком - сушка и пропитка;

      3) заготовки электрощеток - пропитка в растворах линолеата кобальта, толуола фурилового спирта и металлическим мылом;

      4) катушки и выемные части трансформаторов - сушка, пропитка и запечка обмотки;

      5) конденсаторы силовые с бумажным диэлектриком - вакуумная сушка и пропитка;

      6) реакторы бетонные - пропитка и сушка;

      7) секции электрических машин - компаундировка, сушка под вакуумом, ведение тренировочного режима;

      8) якори электрических машин мощностью до 100 киловат - пропитка.

Параграф 97. Пропитчик электротехнических изделий, 4-разряд

      247. Характеристика работ:

      ведение процесса пропитки, сушки, компаундировки и лакировки деталей и крупногабаритных изделий в вакуумных аппаратах;

      наблюдение за правильной загрузкой электротехнических изделий в вакуумные аппараты;

      регулирование температуры и давления по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      проверка на натекание вакуум-пропиточного оборудования;

      подготовка и пуск самопишущих манометров;

      обнаружение и устранение неисправностей в работе вакуум-пропиточного оборудования;

      транспортировка крупногабаритных изделий с помощью подъемно-транспортных механизмов.

      248. Должен знать:

      принципиальное устройство и назначение различных типов электротехнических изделий, подлежащих сушке и пропитке;

      устройство, правила эксплуатации, способы обнаружения и устранения неисправностей вакуум-пропиточного оборудования;

      устройство и принцип работы сложных контрольно-измерительных приборов, применяемых для вакуумной сушки и пропитки, и подъемно-транспортных механизмов;

      основные сведения по вакуумной технике;

      правила регулирования температуры и давления;

      причины, влияющие на правильный режим вакуумной сушки и пропитки, методы их обнаружения и устранения;

      способы транспортировки.

      249. Примеры работ:

      1) заготовки электрощеток - пропитка в водном растворе уксусно-кислого лития;

      2) катушки и выемные части силовых трансформаторов напряжением на 220-300 киловольт четвертого-шестого габаритов - сушка и пропитка;

      3) катушки электрических машин и аппаратов - пропитка под давлением;

      4) конденсаторы силовые с бумажно-пленочным и пленочным диэлектриком - сушка и пропитка;

      5) обмотки якорей и статоров - пропитка под давлением,

      6) статоры электрических машин - пропитка и сушка;

      7) угли элементные - пропитка парафином,

      8) якори электрических машин мощностью свыше 100 до 200 киловат - пропитка.

Параграф 98. Пропитчик электротехнических изделий, 5-разряд

      250. Характеристика работ:

      ведение процесса пропитки, сушки, компаундировки и лакировки деталей и крупногабаритных изделий в термовакуумных установках с индивидуальной заливкой и обогревом промежуточным носителем;

      подготовка сложного и уникального вакуумного оборудования к работе;

      заливка простая или под вакуумом трансформаторов и конденсаторов с помощью заливочных стаканов и через коллекторы пропитывающими жидкостями: диоктилфталатом и фенилксилилэтаном;

      герметическое упаковывание обмоток крупных электрических машин, турбогенераторов и крепление их на специальные рамы;

      обслуживание вакуумных насосов и систем автоматического регулирования температурных режимов;

      контроль хода процесса с помощью контрольно-измерительной аппаратуры;

      ведение технологической документации.

      251. Должен знать:

      конструктивные особенности электротехнических изделий, подлежащих термовакуумной обработке;

      устройство и правила эксплуатации термовакуумных установок;

      принципиальные схемы работы установок в автоматическом и ручном режимах;

      правила ведения технической документации;

      теоретические основы вакуумной техники.

      252. Примеры работ:

      1) изоляция корпусная - пропитка термореактивным компаундом на основе эпоксидной смолы вакуумнонагнетательным способом;

      2) машины электрические индивидуального исполнения - сушка в вакууме с пропиткой;

      3) обмотки электрических машин - сушка, пропитка и гидростатическая опрессовка,

      4) стержни и шины соединительные гидро- и турбогенераторов - сушка, пропитка и гидростатическая опрессовка;

      5) якори электрических машин мощностью, свыше 200 киловат - пропитка.

Глава 3. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам производства электроизоляционных материалов

Параграф 1. Накатчик-обкатчик, 2-разряд

      253. Характеристика работ:

      ведение процесса накатки стержней из пропитанной бумаги и ткани вручную на горячей плите;

      загрузка заготовок в барабан и укладка в определенном порядке;

      обкатка стержней в барабане до требуемого размера;

      наблюдение за температурным режимом оборудования;

      подборка и развеска требуемого сырья по маркам и размерам.

      254. Должен знать:

      устройство и принцип работы обслуживаемого оборудования;

      сорта и марки пропитанной бумаге и ткани, применяемых для накатки стержней;

      влияние температуры на качество стержней.

Параграф 2. Аппаратчик-сушильщик, 2-разряд

      255. Характеристика работ:

      ведение процесса сушки электроизоляционных материалов в сушильных аппаратах под руководством аппаратчика-сушильщика более высокой квалификации;

      загрузка материалов в сушильные аппараты;

      наблюдение за процессом сушки, выгрузка материалов после сушки и укладка их на стеллажи.

      256 Должен знать:

      правила и методы загрузки электроизоляционных материалов в сушильные аппараты;

      правила регулирования процесса сушки и выгрузки материалов после сушки.

Параграф 3. Аппаратчик-сушильщик, 3-разряд

      257. Характеристика работ:

      ведение процесса сушки электроизоляционных материалов в сушильных аппаратах;

      загрузка, укладка материалов в сушильные аппараты и выгрузка их после сушки;

      регулирование режимов сушки;

      определение степени готовности материалов после сушки;

      пуск и остановка сушильных аппаратов и другого обслуживаемого оборудования;

      контроль за бесперебойной работой оборудования по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      выявление и устранение неисправностей в работе оборудования.

      258. Должен знать:

      устройство, принцип работы и правила эксплуатации сушильных аппаратов, вспомогательного оборудования, контрольно-измерительных приборов, арматуры и коммуникаций;

      режимы процессов сушки электроизоляционных материалов;

      технологическую схему обслуживаемого участка.

Параграф 4. Аппаратчик-сушильщик, 4-разряд

      259. Характеристика работ:

      ведение непрерывного процесса сушки электроизоляционных материалов на поточных линиях, состоящих из сушильных аппаратов;

      установка и протяжка электроизоляционных материалов через фильеры и камеры сушки;

      регулирование режимов сушки по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      доводка до требуемой частоты и точности вкладышей фильер, установка и закрепление их;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      260. Должен знать:

      устройство и принцип работы поточных линий, состоящих из сушильных аппаратов;

      технические требования к сырью;

      технологию сушки электроизоляционных материалов.

Параграф 5. Кабестанщик, 3-разряд

      261. Характеристика работ:

      съем намотанных заготовок трубок и цилиндров диаметром до 500 миллиметров с оправок при помощи кабестана;

      подготовка оборудования и оснастки;

      соединение оправки с кареткой кабестана;

      регулирование скорости хода каретки;

      термообработка заготовок с оправками;

      транспортировка снятых заготовок трубок и цилиндров к месту зачистки и укладка оправок на стеллажи.

      262. Должен знать:

      принцип действия и правила эксплуатации кабестана;

      способы съема намотанных заготовок трубок и цилиндров с оправок;

      режимы термообработки;

      правила укладки оправок на стеллажи.

Параграф 6. Кабестанщик, 4-разряд

      263. Характеристика работ:

      съем намотанных заготовок трубок и цилиндров диаметром свыше 500 миллиметров с оправок при помощи кабестана;

      подбор упорных колец в зависимости от диаметра оправок;

      переналадка кабестана на заданный диаметр снимаемых оправок и опробование лебедок на холостом ходу;

      регулирование режимов термообработки заготовок с оправками по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      транспортировка заготовок с помощью подъемно-транспортных механизмов.

      264. Должен знать:

      устройство, принцип работы и правила эксплуатации кабестана и подъемно-транспортных механизмов;

      правила применения контрольно-измерительных приборов;

      приемы и правила съема намотанных заготовок трубок и цилиндров с оправок;

      режимы работы кабестана и способы их регулирования;

      правила укладки, хранения и эксплуатации оправок.

Параграф 7. Каландровщик, 2-разряд

      265. Характеристика работ:

      ведение процесса отделки хлопчатобумажных тканей на каландрах;

      установка гильз на приемные механизмы;

      разогрев металлического вала до требуемой температуры и установка давления в зависимости от нее;

      своевременный отжим валов при прохождении швов и обрывах ткани;

      очистка валов, заправка ткани в машину и наблюдение за ее равномерным движением;

      съем рулонов с откаландрированными тканями с приемного механизма - каландра и укладка их на стеллажи;

      чистка и смазка машины.

      266. Должен знать:

      правила работы на каландре;

      применяемые соотношения давления ведущего и прижимного валов;

      виды хлопчатобумажных тканей;

      методы заправки полотна ткана в каландр и приемный механизм каландра.

Параграф 8. Каландровщик, 3-разряд

      267. Характеристика работ:

      ведение процесса отделки шелковых тканей на каландрах;

      регулирование температурного режима с помощью контрольно-измерительных приборов;

      подборка и склейка горячим способом тканей и заправка их в машину;

      периодический осмотр тканей на свет, выявление просечек, устранение складок, морщин и замятин;

      съем и транспортировка рулонов с откаландрированными тканями;

      подналадка каландров.

      268. Должен знать:

      устройство и принцип работы каландров;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      виды шелковых тканей;

      дефекты тканей и методы их устранения;

      правила и способы склейки отдельных кусков тканей.

Параграф 9. Пропитчик бумаги и тканей, 3-разряд

      269. Характеристика работ:

      ведение процесса пропитки и лакировки бумаги, хлопчатобумажных тканей и стеклотканей на пропиточных машинах;

      подготовка пропиточной машины, материала к работе;

      заливка в ванну связующего, установка и заправка материалов в машину;

      сшивка и склейка концов рулонов;

      наблюдение за работой машин, устранение образующихся морщин;

      сушка бумаги и ткани;

      намотка их в рулон.

      270. Должен знать:

      устройство и назначение пропиточных машин, правила управления ими;

      технологический процесс пропитки;

      требования к наполнителям и связующим;

      номенклатуру применяемых материалов.

Параграф 10. Пропитчик бумаги и тканей, 4-разряд

      271. Характеристика работ:

      ведение процесса пропитки и лакировки бумаги, шелковых, синтетических и стеклотканей на пропиточных машинах с автоматическими устройствами;

      автоматическое регулирование заправки материала, склейки концов, сушки;

      регулировка пресоса воздуха, отжимных устройств и натяжения полотна;

      доводка связующих компонентов до заданной концентрации;

      определение степени готовности и качества пропитанного материала с помощью контрольно-измерительных приборов и инструментов и отсортировка дефектных материалов;

      резка материалов под заданный размер, транспортировка и укладка в стопы.

      272. Должен знать:

      устройство и принцип работы пропиточных машин и резательных механизмов;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами и инструментами;

      температурные режимы пропитки различных материалов;

      технологию приготовления связующих компонентов;

      способы отбраковки материалов;

      технические требования, предъявляемые к готовой продукции.

Параграф 11. Клейщик миканитов, 2-разряд

      273. Характеристика работ:

      ведение процесса клейки гибких миканитов, микалент и стекломикалент на столах и рабочей части микаленточных машин;

      однослойная и двухслойная раскладка слюды с определенным перекрытием;

      пропускание полотна через сушильные камеры и намотка его в рулоны;

      установка рулонов бумаги и стеклоткани на отпускные механизмы микаленточной машины;

      сушка заготовок миканитов в сушильных шкафах;

      укладка заготовок миканита для стока воды.

      274. Должен знать:

      принцип действия и устройство микаленточных машин и столов для клейки электроизоляционных материалов, сушильных шкафов;

      правила и методы клейки и сушки;

      виды миканатов, микалент и стекломикалент.

Параграф 12. Клейщик миканитов, 3-разряд

      275. Характеристика работ:

      ведение процесса клейки формовочных и прокладочных миканитов, стекломиканитов, микафолия, слюдопластов и слюдинитов на микалентных и башенных машинах;

      насыпка заготовок миканита на башенную машину;

      многослойная пропитка и лакировка слюдосодержащих материалов с применением подложек из стеклолакотканей, лакотканей и пленок;

      просушка многослойного полотна и нарезка его на листы до заданного размера;

      нарезка бумаги и ткани для прокладок;

      прокладка каждого листа миканитов разделительным слоем;

      сортировка слюды и опыление ее смолами сухим способом;

      обрезка кромок миканитов и упаковка их в специальную тару.

      276. Должен знать:

      принцип действия и устройство лакирующих узлов микалентных, башенных и сортировочных машин;

      методы клейки и пропитки;

      номенклатуру используемых лаков, растворителей и смол;

      виды и сорта сырья;

      технические условия на миканиты.

Параграф 13. Клейщик миканитов, 4-разряд

      277. Характеристика работ:

      ведение процесса клейки коллекторных микинитов, имидофлексов, гибких слюдинитов, полиимидных и слюдинитовых лент на микаленточных машинах;

      раскладка слюды на кабельную бумагу в пласт, толщиной до заданного размера и сборка пластов в пакеты для прессования;

      загрузка пакетов в специальную ванну с водным раствором определенной концентрации;

      спекание пакетов миканитов в высокочастотной установке;

      регулировка температуры и напряжения высокочастотных установок;

      лакировка, калибровка, прессование и разборка пакетов;

      укладка миканитов по заданным размерам в специальную тару.

      278. Должен знать:

      принцип действия и устройство спецприспособлений, калибрующих станков, высокочастотных установок;

      свойства полиимидных пленок;

      сорта и виды применяемых термостойких материалов и технические условия на них.

Параграф 14. Прессовщик изоляционных материалов, 2-разряд

      279. Характеристика работ:

      прессование листовых слоистых изоляционных материалов под руководством прессовщика более высокой квалификации;

      взвешивание навесок, заготовка материала и подборка пакетов для прессования;

      чистка прессформ и плит прессов.

      280. Должен знать:

      виды и назначение материалов и полуфабрикатов;

      подбор прессформ;

      правила взвешивания.

Параграф 15. Прессовщик изоляционных материалов, 3-разряд

      281. Характеристика работ:

      прессование листовых слоистых изоляционных материалов толщиной свыше 4 миллиметров, слюдопластовых - свыше 0,3 миллиметра, миканитов - свыше 0,8 миллиметра на гидравлических прессах;

      изготовление навесок определенной толщины и сборка их в пакеты;

      загрузка пакетов в секции пресса и заготовок в прессформы ручным способом;

      регулирование температуры и давления по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      выгрузка пакетов из секций пресса;

      разборка и сортировка отпрессованных материалов по толщинам и укладка их в стопы и на стеллажи.

      282. Должен знать:

      принцип работы прессов;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      режимы прессования;

      правила сборки пакетов и навесок;

      методы загрузки и выгрузки пакетов;

      причины брака и способы его устранения.

Параграф 16. Прессовщик изоляционных материалов, 4-разряд

      283. Характеристика работ:

      прессование листовых слоистых изоляционных материалов толщиной до 4 миллиметров, слюдопластовых - до 0,3 миллиметра, миканитов - до 0,8 миллиметра, фольгированных - свыше 0,5 миллиметра и фасонных слоистых материалов на гидравлических прессах и полуавтоматических линиях;

      переслаивание материала в зависимости от толщины навесок;

      сборка навесок и пакетов;

      подбор прессформ в зависимости от заданного размера и установка их на пресс;

      регулирование технологических режимов прессования в зависимости от вида материала;

      зачистка и подготовка к работе прокладочных листов;

      подготовка прессов.

      284. Должен знать:

      устройство и правила эксплуатации прессов, системы коммуникаций паропровода и водопровода;

      основные технические требования, предъявляемые к используемым материалам;

      правила хранения и подготовки прокладочных листов;

      поддонов и прессформ;

      технологию прессования изоляционных материалов;

      температурные режимы и длительность прессования в зависимости от размеров и марок прессуемых материалов;

      нормативно-техническую документацию на изготавливаемую продукцию.

Параграф 17. Прессовщик изоляционных материалов, 5-разряд

      285. Характеристика работ:

      прессование рулонных слоистых и фольгированных изоляционных материалов толщиной до 0,5 миллиметра и сверхвысокочастотных диэлектриков на гидравлических прессах и автоматических линиях;

      регулирование процесса прессования в зависимости от технологических свойств пропитанных наполнителей;

      термообработка материалов в специальных термостатах с полуавтоматическим регулированием многоступенчатых режимов;

      подготовка многопозиционных наборов заготовок.

      286. Должен знать:

      кинематические схемы обслуживаемого оборудования;

      требования к точности линейных размеров и чистоте поверхности изоляционных материалов;

      правила подготовки многопозиционных наборов заготовок.

Параграф 18. Клейщик пленкоэлектрокартона, 2-разряд

      287. Характеристика работ:

      ведение процесса клейки пленкоэлектрокартона на ленточной машине под руководством клейщика более высокой квалификации;

      подготовка машин к работе;

      заливка клея в ванну;

      установка рулонов картона, полимерной пленки и обрезных ножей на ленточную машину;

      регулирование давления и температуры прессующих валов и сушильной шахты по показаниям контрольно-измерительных приборов.

      288. Должен знать:

      правила обслуживания ленточной машины для клейки пленкоэлектрокартона;

      режим работы машин;

      методы ведения процесса клейки пленкоэлектрокартона;

      номенклатуру применяемых клеев.

Параграф 19. Клейщик пленкоэлектрокартона, 3-разряд

      289. Характеристика работ:

      ведение процесса клейки пленкоэлектрокартона на ленточной машине;

      заправка полотна картона и полимерной пленки в ленточную машину;

      пропускание полотна картона 2 пленки через систему валов и сушильную камеру;

      установка гильз на приемный механизм и заправка концов картона и пленки на гильзу;

      соблюдение режима работы машин;

      регулирование натяжения полотна фрикционными приспособлениями;

      приготовление клея;

      контроль подачи клея и нанесения его на полотно.

      290. Должен знать:

      устройство и принцип работы ленточной машины и вспомогательного оборудования;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      технологический процесс производства пленкоэлектрокартона и его свойства;

      способы приготовления клея.

Параграф 20. Обжигальщик слюды, 2-разряд

      291. Характеристика работ:

      ведение процесса обжига отходов слюды в конвейерной электрической печи под руководством обжигальщика более высокой квалификации;

      подготовка слюды к обжигу, взвешивание и загрузка ее в бункер;

      наблюдение за температурным режимом печи.

      292. Должен знать:

      принцип действия и правила эксплуатации электрической печи;

      технологический процесс обжига отходов слюды;

      правила взвешивания и методы загрузки слюды;

      требования, предъявляемые к слюде.

Параграф 21. Обжигальщик слюды, 3-разряд

      293. Характеристика работ:

      ведение процесса обжига отходов слюды в конвейерной электрической печи;

      регулирование подачи слюды, температурного и скоростного режима обжига по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      определение степени готовности и качества обожженной слюды, корректировка ведения процесса в зависимости от результатов обжига.

      294. Должен знать:

      устройство электрической печи, конвейера, контрольно-измерительных приборов для автоматического регулирования режимов обжига;

      температурные режимы работы печи, способы регулирования скорости хода конвейера и температуры в электропечи;

      методы определения качества обожженной слюды.

Параграф 22. Регенераторщик слюды, 2-разряд

      295. Характеристика работ:

      ведение процесса регенерации слюда из отходов в электрических печах;

      загрузка отходов слюды в печь;

      регулирование температуры по показаниям контрольно-измерительных приборов и соблюдение установленного режима работы печи;

      контроль за подачей электроэнергии;

      выгрузка выжженной слюды из печи и затаривание ее.

      296. Должен знать:

      устройство и принцип действия электрических печей;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      регулирование температуры печи;

      технологическую инструкцию о выжигании слюды из отходов.

Параграф 23. Намотчик электроизоляционных изделий, 3-разряд

      297. Характеристика работ:

      ведение процесса намотки электроизоляционных изделий на механических намоточных станках;

      установка рулонов и оправок, заправка материала в станок;

      наблюдение за правильной и равномерной намоткой, устранение морщин;

      регулирование температурного режима валов намоточного станка по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      снятие оправки с намотанным материалом со станка с помощью электротельфера;

      чистка и смазка станка, устранение мелких неисправностей.

      298. Должен знать:

      устройство, принцип действия и управление намоточным станком;

      правила регулирования скорости намотки;

      назначение и правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      способы регулирования температуры валов;

      зависимость качества намотки от температурного режима;

      марки электроизоляционных материалов.

Параграф 24. Намотчик электроизоляционных изделий, 4-разряд

      299. Характеристика работ:

      ведение процесса намотки электроизоляционных изделий на роторно-агрегатных станках и полуавтоматах;

      подготовка материала, оправок и оборудования к работе;

      термообработка материалов на горячей оправке;

      регулирование времени термообработки, температурного режима валов и максимального натяжения полотна;

      расчет толщины намоток по заданным параметрам;

      ведение записей в журнале.

      300. Должен знать:

      устройство и принцип действия роторно-агрегатных станков и полуавтоматов;

      режимы намотки и термообработки электроизоляционных материалов;

      методику расчетов толщины намотки;

      свойства сырья и полуфабрикатов, применяемых для намотки;

      виды смазок и способы их изготовления.

Параграф 25. Намотчик электроизоляционных изделий, 5-разряд

      301. Характеристика работ:

      ведение процесса намотки электроизоляционных изделий и сердечников с твердой изоляцией для остовов вводов на однопозиционных и многопозиционных станках и автоматах;

      терморадиационная выпечка материалов в процессе намотки;

      определение толщины намотки для нанесения графитовой обкладки с помощью автоматического печатающего устройства;

      регулирование скорости намотки;

      подбор расстояния между излучателем и оправкой;

      контроль напряжения на излучателе и времени съема намотанного материала с оправки.

      302. Должен знать:

      устройство, принцип действия и правила работы на однопозиционных и многопозиционных станках и автоматах;

      правила и способы регулирования режимов намотки;

      режимы выпечки и нормы расхода материалов;

      способы приготовления графитовых растворов;

      технические требования, предъявляемые к электроизоляционным материалам.

Параграф 26. Контролер в производстве электроизоляционных материалов, 3-разряд

      303. Характеристика работ:

      приемка и контроль лакотканей, стеклотканей, пропитанных хлопчатобумажных и стеклянных тканей, бумаги и электроизоляционных трубок;

      испытание лакотканей и стеклолакотканей на пробивное напряжение на высоковольтных установках мощностью до 15 киловат;

      проверка маслостойкости, бензостойкости и скорости расклеиваения лакотканей и стеклотканей;

      определение содержания смолы, летучих и растворимых веществ в пропитанных хлопчатобумажных и стеклянных тканях, бумагах;

      контроль технологического процесса изготовления материалов;

      определение метража лакотканей и стеклолакотканей и ширины полотна;

      отбраковка материалов по внешнему виду;

      классификация брака по видам и своевременное принятие мер по его устранению;

      оформление записи результатов контроля.

      304. Должен знать:

      технические условия на сырье, полуфабрикаты и готовую продукцию;

      правила и способы приемки и контроля материалов;

      оборудование и технологический процесс производства на обслуживаемом участке;

      правила работы на высоковольтных установках;

      назначение и правила пользования контрольно-измерительным инструментом;

      виды брака и способы его устранения;

      правила оформления результатов контроля.

Параграф 27. Контролер в производстве электроизоляционных материалов, 4-разряд

      305. Характеристика работ:

      приемка и контроль слоистых пластиков, стеклопластиков, гибких диэлектриков, формовочных и прокладочных миканитов, микалент, слюдинитов, слюдопластов, пленко-электрокартона, бакелизированной бумаги, лаков, компаундов и эмалей;

      испытание электроизоляционных материалов на пробивное напряжение на высоковольтных установках мощностью свыше 15 киловат;

      контроль вязкости и плотности лаков, компаундов и эмалей по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      определение нагревостойкости пленкоэлектрокартона и слоистых пластикатов;

      проведение химического анализа на определение кислотного числа лаков и компаундов;

      взвешивание навесок для определения процентного содержания компонентов;

      определение плотности и водопоглощения слоистых пластикатов и стеклопластикатов;

      контроль толщины и габаритов материалов контрольно-измерительными инструментами;

      предупреждение брака, выявление его причин и составление актов на брак.

      306. Должен знать:

      государственные стандарты и технические условия на сырье, полуфабрикаты и готовую продукцию; методы приемки выпускаемых материалов;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      устройство и принцип действия высоковольтных установок;

      правила взвешивания;

      причины возникновения брака, способы его предупреждения и устранения.

Параграф 28. Контролер в производстве электроизоляционных материалов, 5-разряд

      307. Характеристика работ:

      приемка и контроль коллекторных миканитов, фольгированных материалов и остовов вводов с твердой изоляцией;

      определение прироста тангенса угла диэлектрических потерь в остовах вводах высоковольтными мостами и вибрационными гальванометрами;

      контроль геометрических параметров остовов вводов сложными контрольно-измерительными инструментами согласно чертежам;

      подготовка образцов коллекторных миканитов и стальных прокладок к испытаниям;

      испытание коллекторных миканитов на суммарную усадку на гидравлических прессах;

      расчет усадки миканитов в горячем и холодном состояниях после воздействия давлением;

      приемка и контроль сырьевых материалов;

      выполнение работ по профилактике брака;

      составление паспортов на принятую продукцию и оформление приемных актов.

      308. Должен знать:

      методы контроля и испытаний принимаемой продукции;

      применяемое для контроля и испытания оборудование и установки, способы их наладки и регулировки;

      технологический процесс изготовления электроизоляционных материалов;

      методику расчетов усадки миканитов;

      правила оформления приемных актов и составления паспортов.

Параграф 29. Перемотчик электроизоляционных материалов, 2-разряд

      309. Характеристика работ:

      перемотка электроизоляционных материалов на перемоточном станке;

      подготовка станка к работе;

      заправка полотна через систему перевалочных валов, регулировка его по ширине гильзы, сшивка и склейка концов;

      определение длины перематываемого материала с помощью контрольно-измерительных приборов;

      регулировка натяжения полотна с помощью фрикционных устройств;

      отбраковка дефектных мест;

      упаковка перемотанных материалов в рулон и маркировка их.

      310. Должен знать:

      устройство и принцип действия перемоточных станков;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      методы сшивки и склейки;

      сорта и виды электроизоляционных материалов, применяемых в производстве, и их назначение;

      методы упаковки и маркировки перемотанных материалов;

      виды брака.

Параграф 30. Сортировщик электроизоляционных материалов, 1-разряд

      311. Характеристика работ:

      сортировка электроизоляционных материалов (бумаги, тканей, слюды) вручную под руководством сортировщика более высокой квалификации;

      укладка отсортированных материалов в стопки.

      312. Должен знать:

      элементарные правила и методы сортировки бумаги, тканей и слюды;

      виды и марки простых изоляционных материалов;

      назначение контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 31. Сортировщик электроизоляционных материалов, 2-разряд

      313. Характеристика работ:

      сортировка всех видов электроизоляционных материалов по сортам, маркам и толщинам;

      механическая и ручная сортировка слюды, удаление посторонних примесей;

      очистка бумаги и ткани от крошек слюды;

      подборка и укладка бумаги и ткани в стопки, а слюды по маркам и номерам.

      314. Должен знать:

      принципы и методы сортировки электроизоляционных материалов;

      правила пользования контрольно-измерительным инструментом и приспособлениями для сортировки;

      все сорта и марки пропитанной бумаги, ткани, слюды и требования, предъявляемые к ним;

      технологические инструкции о сортировке изоляционных материалов.

Параграф 32. Изготовитель электроизоляционных трубок, 2-разряд

      315. Характеристика работ:

      изготовление электроизоляционных трубок вручную путем нашивки шнур-чулка на раму или надевания его на металлический стержень;

      подготовка шнур-чулка, металлических стержней, рам, игл и ниток необходимых размеров к работе;

      пропитка и сортировка шнур-чулка по размеру.

      316. Должен знать:

      правила и методы надевания и нашивания шнур-чулка;

      вид и свойства шнур-чулка; размеры стержней и рам;

      технические требования, предъявляемые к иглам и ниткам.

Параграф 33. Изготовитель электроизоляционных трубок, 3-разряд

      317. Характеристика работ:

      изготовление электроизоляционных трубок методом калибровки и опаливания шнур-чулка на калибровочно-опальном станке;

      подбор металлических оправок и калибрующих роликов под размеры шнур-чулка;

      заправка шнура на оправку и установка ее в калибрующие ролики;

      ведение процесса калибровки шнура и опаливания ворса на его поверхности в пламени газовой горелки;

      регулирование пламени горелки;

      подбор откалиброванного и опаленного шнур-чулка по размерам и накатка его на раму;

      чистка лампы.

      318. Должен знать:

      устройство и принцип работы калибровочно-опального станка;

      правила и методы калибровки и опаливания шнур-чулка;

      правила обращения с газовой горелкой;

      ассортимент продукции и технические требования, предъявляемые к ней;

      возможные дефекты шнур-чулка.

Глава 4. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам электроугольного производства

Параграф 1. Мешальщик угольных масс, 3-разряд

      319. Характеристика работ:

      изготовление заварочных, фитильных и цементирующих масс по заданной рецептуре в смесителях различного принципа действия;

      взвешивание, усреднение и загрузка масс в смеситель;

      регулирование процессов вальцевания и смешения;

      расчет и корректировка компонентов фитильной и цементирующей массы;

      определение пригодности фитильной массы по влажности и плотности;

      подготовка оборудования в работе и его подналадка.

      320. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы подналадки смесителей;

      рецептуры масс и процесс изготовления;

      виды и свойства применяемых материалов;

      правила взвешивания и загрузки.

Параграф 2. Мешальщик угольных масс, 4-разряд

      321. Характеристика работ:

      изготовление заварочных масс по заданной рецептуре в смесительных агрегатах и на поточных линиях;

      подготовка и дозирование материалов;

      периодическая загрузка и разгрузка бегунов, вальцев и смесителей в соответствии с расчетом времени очередности;

      контроль и регулирование температуры масс при вальцевании, смешении и уплотнении;

      определение степени готовности массы по времени перемешивания и температуры с помощью контрольно-измерительных приборов;

      выгрузка, транспортировка, упаковка и маркировка массы;

      выявление и устранение неисправностей отдельных узлов оборудования.

      322. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы подналадки обслуживаемого оборудования, правила применения контрольно-измерительных приборов;

      способы изготовления заварочных масс;

      правила расчета компонентов заварочных масс и способы их дозировки;

      правила регулирования температуры массы и величины зазора между валками;

      способы упаковки, маркировки и транспортировки.

Параграф 3. Размольщик-дозировщик угольных масс, 3-разряд

      323. Характеристика работ:

      размол углеродистых материалов и угольных масс на мельницах различного типа;

      подготовка материалов, масс и загрузка в мельницы;

      выгрузка размолотых порошков и просев;

      составление партий порошков по гранулометрическому составу;

      приготовление шихты для различных видов изделий по заданной рецептуре;

      приемка и уборка шихты в отведенные места;

      очистка мельниц от предыдущего материала.

      324. Должен знать:

      устройство и принцип действия мельниц различного типа;

      правила подготовки мельниц к размолу;

      правила взвешивания на различных весах;

      правила составления и размеры партий шихты.

Параграф 4. Размольщик-дозировщик угольных масс, 4-разряд

      325. Характеристика работ:

      размол углеродистых материалов и угольных масс на размольных агрегатах;

      дозировка материалов, масс и загрузка в бункер;

      регулировка тонины помола;

      наблюдение за системой питания и охлаждения размольных агрегатов;

      заправка и смена сит;

      определение годности размольных порошков по внешнему виду и физико-химическим параметрам.

      326. Должен знать:

      устройство, принцип действия размольных агрегатов различной конструкции и способы их наладки;

      устройство дозаторов и питателей;

      способы регулирования тонины помола;

      процесс размола углеродистых материалов и угольных масс;

      виды, свойства и назначение размолотых порошков и требования, предъявляемые к их качеству.

Параграф 5. Доводчик угольных шайб, 3-разряд

      327. Характеристика работ:

      двухсторонняя доводка угольных шайб по параллельности толщины шайб на чугунной притирочной плите с применением специальных приспособлений;

      подбор шлифовальных оправ;

      проверка на параллельность и глубину противоположных по диаметру сторон оправы;

      контроль внешнего вида и точности обработки шайб с помощью контрольно-измерительного инструмента;

      наладка приспособлений и инструмента.

      328. Должен знать:

      устройство, правила наладки и пользования специальными приспособлениями и контрольно-измерительными инструментами;

      назначением и правила выбора шлифовального полотна;

      способы доводки шайб;

      технические требования на готовые изделия;

      квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 6. Загрузчик-выгрузчик печей обжига и графитации, 2-разряд

      329. Характеристика работ:

      загрузка и выгрузка металлокерамических, металлографитовых и электроугольных изделий и полуфабрикатов в электрических муфельных печах обжига под руководством загрузчика-выгрузчика более высокой квалификации;

      подготовка тиглей и засыпки;

      выгрузка тиглей из камер;

      выборка изделий из тиглей и отделение от засыпки.

      330. Должен знать:

      назначение и правила эксплуатации электрических муфельных печей;

      порядок подбора тиглей и засыпки и определение их качества;

      наименование различных видов изделий и их назначение;

      требования, предъявляемые к обожженным изделиям и полуфабрикатам по внешнему виду.

Параграф 7. Загрузчик-выгрузчик печей обжига и графитации, 3-разряд

      331. Характеристика работ:

      загрузка и выгрузка металлокерамических, металлографитовых и электроугольных изделий и полуфабрикатов в электрических муфельных печах обжига;

      укладка изделий и полуфабрикатов в тигли с уплотнением засыпкой;

      установка тиглей на под печи, выемка и съем тиглей;

      распаковка и выборка изделий.

      332. Должен знать:

      устройство и принцип действия электрических муфельных печей;

      правила укладки и пересыпки изделий;

      основные свойства изделий до и после обжига;

      требования, предъявляемые к обоженным изделиям по размерной части и усадке;

      дефекты изделий при неправильной их укладке.

Параграф 8. Загрузчик-выгрузчик печей обжига и графитации, 4-разряд

      333. Характеристика работ:

      загрузка и выгрузка электроугольных и электрографитированных изделий и полуфабрикатов в электрических печах непрерывного действия и пламенных печах;

      подготовка пламенных печей обжига и электрографитации перед загрузкой изделий;

      очистка подин печи и кессонов;

      укладка изделий и полуфабрикатов в тигли, кессоны, керн;

      заполнение кессонов и печи засыпкой;

      закладка и разборка кирпичной стенки печи;

      выборка изделий из кессонов и тиглей;

      снятие засыпки с печей электрографитации;

      укладка изделий к полуфабрикатов в тару и транспортировка.

      334. Должен знать:

      устройство и принцип действия печей обжига и графитации;

      способы охлаждения печей;

      правила укладки изделий и полуфабрикатов в тигли, кессоны, керн;

      требования, предъявляемые к обожженным и графитированным изделиям и полуфабрикатам по электрофизическим характеристикам;

      дефекты изделий и способы их предупреждения;

      способы транспортировки.

Параграф 9. Изготовитель микрофонных порошков, 3-разряд

      335. Характеристика работ:

      изготовление микрофонных порошков различных марок из антрацита;

      дробление, сортировка антрацита и размол на шаровых мельницах;

      рассев порошка по фракциям на виброситах и пропускание через магнитный сепаратор;

      промывка, сушка и термообработка порошков;

      отбор проб для физикохимического анализа;

      окончательный рассев порошка на виброситах;

      развеска, упаковка и маркировка микрофонных порошков.

      336. Должен знать:

      устройство и принцип действия обслуживаемого оборудования;

      виды порошков, их свойства и способы изготовления;

      исходные материалы для изготовления порошков;

      требование, предъявляемые к готовой продукции;

      правила взвешивания, упаковки и маркировки;

      виды брака, меры его предупреждения и устранения.

Параграф 10. Запрессовщик фитилей, 3-разряд

      337. Характеристика работ:

      запрессовка твердого фитиля в оболочку углей ручным способом;

      прочистка канала оболочки шомполом;

      промывка канала оболочки;

      смачивание фитиля цементирующей массой и вставка его в оболочку углей;

      удаление с поверхности углей остатков цементирующей массы;

      чистка, сушка и укладка углей.

      338. Должен знать:

      назначение и правила применения инструмента, приспособлений и вспомогательных материалов;

      способы вставки и заделки фитиля в оболочку углей;

      правила прочистки и промывки канала оболочки, процесс сушки углей;

      требования, предъявляемые к углям по внешнему виду и механической прочности.

Параграф 11. Запрессовщик фитилей, 4-разряд

      339 Характеристика работ:

      запрессовка набивного фитиля в оболочку углей на прессах и полуавтоматах;

      подбор мундштуков;

      периодическое заполнение цилиндров пресса фитильной массой;

      регулирование температурного режима прессования;

      съем запрессованных оболочек, протирка их и сушка в электропечах;

      регулирование режима работы сушильных печей;

      подбор инструмента в соответствии с типом и размерами углей;

      выявление и устранение неисправностей работы оборудования;

      наладка оборудования и приспособлений.

      340. Должен знать:

      устройство и принцип действия прессов, полуавтоматов и сушильных печей;

      правила наладки обслуживаемого оборудования;

      технологические процессы запрессовки и сушки фитилей;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами и сложными приспособлениями и инструментами;

      свойства материалов, входящих в рецептуру фитильной массы, и их влияние на качество изделий;

      причины возникновения брака и способы их устранения.

Параграф 12. Шлифовщик электроугольных изделий, 2-разряд

      341. Характеристика работ:

      шлифование металлографитовых, электроугольных и электрографитированных изделий и полуфабрикатов на точильно-шлифовальных станках под руководством шлифовальщика более высокой квалификации;

      подбор, установка и правка абразивных кругов;

      подналадка станка.

      342. Должен знать:

      наименование и назначение основных узлов станка;

      правила подналадки станков;

      процесс правки абразивных кругов;

      наименование и вид полуфабрикатов.

Параграф 13. Шлифовщик электроугольных изделий, 3-разряд

      343. Характеристика работ:

      шлифование и резка металлографитовых, электроугольных и электрографитированных изделий и полуфабрикатов на точильно-шлифовальных станках;

      восстановление профиля и режущих свойств после затупления;

      балансирование абразивного и алмазного кругов;

      наладка станка на заданный размер изделий и полуфабрикатов;

      контроль размерной части, допусков и чистоты обработки;

      устранение дефектов изделий;

      укладка и транспортировка.

      344. Должен знать:

      устройство, принцип действия станков и способы наладки;

      способы установки и правки абразивных и алмазных кругов;

      назначение и правила применения специальных приспособлений и простого контрольно-измерительного инструмента;

      процесс механической обработки изделий;

      чтение чертежей, в пределах выполняемой работы;

      допуски и посадки, квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 14. Шлифовщик электроугольных изделий, 4-разряд

      345. Характеристика работ:

      шлифование металлографитовых, электроугольных и электрографитированных изделий и полуфабрикатов на автоматах и полуавтоматах;

      укрепление и настройка специальных приспособлений и механизмов подачи;

      подбор, установка и правка абразивных кругов сложной конфигурации;

      загрузка и укладка изделий и полуфабрикатов в бункеры-питатели;

      контроль размерной части, конфигурации, допусков и параметров шероховатости контрольно-измерительными инструментами;

      чистка изделий, укладка и транспортировка.

      346. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы наладки автоматов, полуавтоматов и специальных приспособлений;

      правила правки абразивных кругов сложной конфигурации;

      способы и порядок механической обработки изделий;

      устройство, назначение и правила применения сложного контрольно-измерительного инструмента;

      способы чистки и укладки изделий;

      систему допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 15. Шлифовщик электроугольных изделий, 5-разряд

      347. Характеристика работ:

      шлифование металлографитовых, электроугольных и электрографитированных изделий и полуфабрикатов на специальных агрегатных станках и поточных линиях;

      определение порядка обработки полуфабрикатов и анодов различных размеров и фасонов;

      резка блоков в размер, обточка плоскостей и снятие фасок;

      пооперационное шлифование фасонных поверхностей сложного профиля в соответствии с чертежами;

      нарезка резьбы на агрегатных станках, конопатка и сверление отверстий;

      заточка сверл, фасонных резцов и их замена;

      проверка фасонных изделий на наличие трещин;

      устранение дефектов изделий.

      348. Должен знать:

      устройство, принцип действия и правила эксплуатации агрегатных станков поточных линий;

      процессы резки, обточки, конопатки и сверления;

      технологию изготовления изделий и полуфабрикатов;

      государственные стандарты и технические условия на изделия;

      виды брака и способы его устранения.

Параграф 16. Калибровщик электроугольных изделий, 1-разряд

      349. Характеристика работ:

      калибровка металлографитовых и электроугольных изделий с помощью калибров, кондукторов и приспособлений под руководством калибровщика более высокой квалификации;

      подготовка инструмента и приспособлений к работе;

      укладка изделий.

      350. Должен знать:

      способы калибровки изделий;

      назначение и правила применения калибров, кондукторов и приспособлений;

      виды изделий и их назначение;

      условное обозначение квалитетов и параметров шероховатости на чертежах и калибрах.

Параграф 17. Калибровщик электроугольных изделий, 2-разряд

      351. Характеристика работ:

      калибровка металлографитовых и электроугольных изделий с помощью калибров, кондукторов и приспособлений;

      промеры калибровочных зазоров и размеров изделий с помощью контрольно-измерительного инструмента;

      отборка годных изделий и укладка.

      352. Должен знать:

      правила пользования калибрами, кондукторами, приспособлениями и контрольно-измерительными инструментaми;

      способы калибровки;

      процесс калибровки изделий;

      технические требования, предъявляемые к изделиям.

Параграф 18. Калибровщик электроугольных изделий, 3-разряд

      353. Характеристика работ:

      калибровка металлографитовых и электроугольных изделий на прессах-полуавтоматах со спецприспособлениями;

      загрузка и укладка изделий в бункеры и калибровка до заданного размера;

      запрессовка провода в тело электрощетки с одновременной калибровкой;

      установка и смена приспособлений в соответствии с размером изделий;

      подналадка прессов-полуавтоматов.

      354. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы подналадки прессов-полуавтоматов;

      способы установки приспособлений;

      процесс калибровки изделий;

      допуски и посадки;

      квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 19. Обжигальщик электроугольных изделий, 3-разряд

      355. Характеристика работ:

      обжиг и спекание металлокерамических, металлографитовых и электроугольных изделий и полуфабрикатов в электрических муфельных печах под руководством обжигальщика более высокой квалификации;

      подготовка и разогрев печей;

      проверка исправности контрольно-измерительных приборов;

      регулирование температуры обжига в соответствии с технологическим графиком.

      356. Должен знать:

      процессы обжига и спекания различных видов изделий и полуфабрикатов;

      устройство и принцип действия электрических муфельных печей;

      принцип управления и регулирования температуры;

      назначение контрольно-измерительных приборов.

Параграф 20. Обжигальщик электроугольных изделий, 4-разряд

      357. Характеристика работ:

      обжиг и спекание металлокерамических, металлографитовых, электроугольных изделий, полуфабрикатов и электролитического медного порошка в электрических муфельных печах;

      проверка заполнения и герметизации песочных затворов;

      подготовка системы гидравлического, механического и пневматического толкателей и проверка исправности пневматических установок;

      включение печей под нагрузку;

      нагрев печи по кривой нарастания мощности;

      продвижение тиглей по каналу печи с помощью пневматического толкателя;

      контроль режима обжига с помощью контрольно-измерительных приборов;

      определение окончания процесса обжига и спекания;

      ведение журнала для записи температурного режима печей.

      358. Должен знать:

      технологический процесс обжига и спекания изделий и полуфабрикатов;

      конструкцию электрических муфельных печей;

      устройство и принцип действия системы толкателей различного типа;

      графики подъема температуры и способы поддержания температурного режима в печах;

      влияние различных отклонений от режима обжига на качество изделий;

      устройство и правила применения контрольно-измерительных приборов и аппаратов.

Параграф 21. Обжигальщик электроугольных изделий, 5-разряд

      359. Характеристика работ:

      обжиг и электрографитация электроугольных и электрографитированных изделий, полуфабрикатов и углеродных волокнистых материалов в электрических печах непрерывного действия и пламенных печах;

      проверка наличия и исправности контрольно-измерительных приборов, газовых вентилей и смотровых стекол;

      регулирование подачи газа в камеры, перевод газа из одной камеры в другую;

      наблюдение за процессом горения газа и распределением газового потока в камерах;

      расчет ежечасного прироста температуры и перевода газа;

      поддержание заданного режима обжига;

      регулирование разряжения в печах и подачи воздуха;

      проверка герметизации системы;

      определение очередности загрузки, включения, охлаждения и разгрузки печей.

      360. Должен знать:

      технологический процесс и режим обжига и электрографитации изделий, полуфабрикатов и материалов;

      требования, предъявляемые к изделиям по внешнему виду и электрофизическим характеристикам;

      электрическую схему печей;

      устройство и правила обслуживания различных типов печей;

      методику расчета загрузки печей и определения расхода электроэнергии для различных типов и размеров изделий;

      влияние отклонений от режима обжига и электрографитации на качество и электрофизические показатели изделий;

      способы охлаждения печей.

Параграф 22. Обвязчик электроугольных изделий, 2-разряд

      361. Характеристика работ:

      обвязка отдельных пачек электроугольных изделий с помощью инструмента и приспособлений;

      опудривание и вязка угольных дисков в пачки с прокладками;

      обвязка торцов пачек углей оберточной бумагой;

      подготовка изделий, инструмента и приспособлений для обвязки;

      подбор вспомогательных материалов и нарезка их в соответствии с размерами и типами изделий;

      подналадка инструмента и приспособлений.

      362. Должен знать:

      назначение и правила применения инструмента и приспособлений;

      основные способы обвязки различных изделий;

      виды, назначение вспомогательных материалов и требования, предъявляемые к их качеству.

Параграф 23. Обвязчик электроугольных изделий, 3-разряд

      363. Характеристика работ:

      обвязка отдельных пачек электроугольных изделий на специальных станках;

      наладка станка, инструмента и приспособлений на заданный размер изделий;

      укладка и выравнивание изделий в станке;

      определение количества изделий в пачке;

      предупреждение и устранение брака при обвязке изделий.

      364. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы наладки станка и специальных приспособлений для обвязки;

      способы и приемы обвязки изделий;

      правила соблюдения прямолинейности при обвязке изделий;

      назначение процесса выдерживания изделий перед обвязкой;

      технические требования, предъявляемые к изделиям.

Параграф 24. Прессовщик электроугольных изделий, 2-разряд

      365. Характеристика работ:

      прессование металлокерамических, металлографитовых, угольных и электрощеточных изделий и полуфабрикатов на механических и гидравлических прессах мощностью до 15 тонн под руководством прессовщика более высокой квалификации;

      подготовка и просев прессовочных порошков;

      подбор навески пресспорошка для обеспечения заданных допусков;

      развеска и засыпка порошка в матрицы прессформ;

      подготовка и наладка инструмента и приспособлений.

      366. Должен знать:

      основные сведения об устройстве прессов простой конструкции;

      приемы прессования изделий и полуфабрикатов;

      способы засыпки пресспорошков в прессформы;

      правила взвешивания;

      виды и марки изделий;

      требования, предъявляемые к прессуемым изделиям;

      основные сведения о допусках и посадках, квалитетах и параметрах шероховатости.

Параграф 25. Прессовщик электроугольных изделий, 3-разряд

      367. Характеристика работ:

      прессование металлокерамических, металлографитовых, угольных и электрощеточных изделий и полуфабрикатов на механических и гидравлических прессах мощностью до 15 тонн;

      просев пресспорошка, дозировка и засыпка в бункер пресса;

      прессование в необогреваемых прессформах различной конструкции;

      определение качества прессуемых изделий по внешнему виду, размерам и плотности;

      укладка угольных изделий и полуфабрикатов с пересыпкой порошком и транспортировка;

      подналадка пресса и смазка.

      368. Должен знать:

      устройство, принцип действия прессов и способы их подналадки;

      процесс и режимы прессования различных видов и марок изделий;

      состав и свойства прессуемых порошков;

      назначение и правила применения специальных приспособлений и контрольно-измерительного инструмента;

      допуски и посадки, квалитеты и параметры шероховатости.

Параграф 26. Прессовщик электроугольных изделий, 4-разряд

      369. Характеристика работ:

      прессование металлокерамических, металлографитовых, угольных и электрощеточных изделий и полуфабрикатов на механических и гидравлических прессах мощностью свыше 15 до 100 тонн;

      подбор, подготовка и смена прессовочного инструмента и приспособлений;

      подготовка пресспорошков и определение их пригодности для прессования;

      прессовка блоков в размер с заданной плотностью;

      установка и регулирование рабочего давления пресса;

      контроль выдержки и давления;

      маркировка отпрессованных изделий, укладка в тару и транспортировка.

      370. Должен знать:

      конструкцию, систему управления и способы наладки прессов;

      правила и способы установления и регулирования давления и времени выдержки;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов;

      требования, предъявляемые к прессуемым изделиям по электрофизическим характеристикам;

      систему допусков и посадок, квалитетов и параметров шероховатости.

Параграф 27. Прессовщик электроугольных изделий, 5-разряд

      371. Характеристика работ:

      прессование металлокерамических, металлографитовых, угольных и электрощеточных изделий и полуфабрикатов на механических и гидравлических прессах мощностью свыше 100 тонн, автоматах и полуавтоматах;

      закладка токоведущих проводов, накладок, пресспорошков и заготовок в обогреваемые и разборные прессформы;

      наладка пресса на требуемый размер изделия;

      регулирование температуры, времени выдержки под давлением и полного давления с помощью контрольно-измерительных приборов;

      определение количества подпрессовоки их размеры;

      запрессовка провода в тело щетки;

      наладка прессов, прессформ, инструмента и приспособлений в процессе работы.

      372. Должен знать:

      кинематическую и электрическую схемы прессов;

      систему управления и регулирования прессов большой мощности;

      устройство и правила установки прессформ сложной конструкции;

      причины износа и поломок прессформ и меры их предупреждения;

      правила работы на оборудовании при высоких давлениях;

      устройство и принцип работы регистрирующих приборов;

      рецептуры прессуемых порошков и компонентов;

      технические требования, предъявляемые к прессовочным порошкам и массам.

Параграф 28. Сортировщик электроугольных изделий, 1-разряд

      373. Характеристика работ:

      сортировка электроугольных изделий после обжига и электрографитации по маркам, партиям, заваркам, размерам и внешнему виду (вздутия, трещины, обгар, деформация);

      подготовка тары инструмента и полуфабриката;

      подсчет, укладка изделий в ящики;

      запись данных в журнале.

      374. Должен знать:

      виды брака после обжига и электрографитации;

      способы сортировки изделий;

      наименование обожженных и графитированных изделий и требования, предъявляемые к ним по внешнему виду;

      инструкцию об определении сортности изделий.

Параграф 29. Сортировщик электроугольных изделий, 2-разряд

      375. Характеристика работ:

      сортировка электроугольных изделий после механической обработки, и прессовки по маркам, размерам и внешнему виду (трещины, поколы, раковины);

      подготовка измерительного инструмента и чертежей;

      ведение учета годных и забракованных изделий.

      376. Должен знать:

      способы сортировки изделий после механической обработки и прессовки;

      виды механической обработки изделий;

      назначение и правила пользования контрольно-измерительными инструментами;

      виды брака после механической обработки и прессовки изделий;

      наименование и марки изделий;

      государственные стандарты и технические условия на готовые изделия;

      основные сведения о допусках.

Параграф 30. Испытатель электроугольных изделий, 2-разряд

      377. Характеристика работ:

      подготовка угольных и электрощеточных изделий к испытаниям;

      сборка простых электрических схем;

      подготовительные работы к всевозможным испытаниям;

      установка изделий в зажимы стенда;

      контроль и поддержание напряжения питания стенда;

      ремонт несложного испытательного оборудования.

      378. Должен знать:

      назначение и правила эксплуатации испытательных стендов и установок;

      основные методы испытаний;

      простые электрические схемы;

      типы изделий и их назначение.

Параграф 31. Испытатель электроугольных изделий, 3-разряд

      379. Характеристика работ:

      проведение электрофизических испытаний угольных и электрощеточных изделий в холодном и горячем состояниях на простых стендах и установках;

      регулирование величины зазора искрового разрядника;

      расчет электросопротивления по показаниям контрольно-измерительных приборов при минимальной и максимальной нагрузке;

      стабилизация и охлаждение изделий;

      ведение регистрации испытаний по установленной форме.

      380. Должен знать:

      устройство и принцип действия стендов и установок;

      электрическую схему и правила сборки установки;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      процессы стабилизации и охлаждения;

      правила корректировки зазоров разрядника;

      технические требования, предъявляемые к угольным изделиям.

Параграф 32. Испытатель электроугольных изделий, 4-разряд

      381. Характеристика работ:

      проведение электрических испытаний образцов угольных и электрощеточных изделий на стендах средней сложности и короткозамкнутых коллекторных установках;

      самостоятельная сборка схем испытаний и выбор оптимального режима;

      притирка и пришлифовка образцов электрощеток к радиусу коллектора или контактных колец;

      определение и регулирование переходного падения напряжения, степени искрения и коэффициента трения и износа образцов изделий;

      ведение записи режима испытаний в технологическом журнале.

      382. Должен знать:

      устройство и принцип действия стендов и коллекторных установок и правила управления;

      правила подготовки и сборки схем;

      последовательность проведения испытаний;

      назначение, принцип работы и правила эксплуатации испытываемых изделий;

      правила оформления результатов испытаний.

Параграф 33. Испытатель электроугольных изделий, 5-разряд

      383. Характеристика работ:

      проведение электрических испытаний Образцов угольных и электрощеточных изделий на сложных стендах и электрических машинах в наземных условиях;

      оборка электрических схем для специальных стендов;

      установка образцов изделий на машинах и монтаж машин с образцами изделий на стендах;

      настройка и управление комплексом испытательного оборудования;

      выполнение необходимых расчетов, связанных с проведением испытаний;

      определение потери мощности, температуры нагрева, износных и коммутационных характеристик образцов изделий;

      периодическое измерение габаритных размеров образцов изделий с помощью контрольно-измерительного инструмента;

      выявление дефектов в испытываемых изделиях.

      384. Должен знать:

      устройство, правила эксплуатации и наладки стендов и электрических машин;

      правила пользования контрольно-измерительными инструментами;

      методику выполнения расчетов и снятия характеристик;

      устройство, технологию изготовления испытываемых изделий;

      основы электротехники;

      виды дефектов.

Параграф 34. Испытатель электроугольных изделий, 6-разряд

      385. Характеристика работ:

      проведение электрических испытаний образцов электрощеточных изделий на особо сложных стендах и вакуумных установках в высотных условиях;

      установка образцов изделий в машину и монтаж машин с изделиями в термобарокамеры вакуумных установок;

      монтаж пультов управления и сборка воздушных, измерительных и электрических коммуникаций;

      настройка, регулировка и управление комплексом сложного испытательного оборудования, в условиях пониженного давления, низких и высоких температур;

      установка температурного режима и степени разряжения в термобарокамере и поддержание их на заданном уровне;

      испытание образцов изделий в соответствии с заданными физическими, электрическими и климатическими параметрами;

      исследование опытных и уникальных образцов изделий;

      выполнение расчетов, построение графиков и диаграмм по материалам испытаний и исследований;

      оформление протоколов результатов испытаний.

      386. Должен знать:

      устройство, принцип действия и правила эксплуатации вакуумных установок;

      способы монтажа пультов управления;

      режимы работы оборудования;

      методику испытаний и исследований;

      правила составления графиков и диаграмм;

      особенности испытаний опытных и уникальных образцов;

      технические условия и государственные стандарты;

      правила оформления документации.

      387. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 35. Чистильщик электроугольных изделий, 1-разряд

      388. Характеристика работ:

      чистка простых металлокерамических, металлографитовых электрощеточных и электрографитированных изделий от остатков облоя, засыпки и пыли с применением простейших приспособлений;

      утилизация избыточного порошка;

      укладка изделий в тару.

      389. Должен знать:

      требования, предъявляемые к изделиям по внешнему виду;

      правила пользования приспособлениями;

      способы чистки изделий.

Параграф 36. Чистильщик электроугольных изделий, 2-разряд

      390. Характеристика работ:

      чистка фасонных металлокерамических, металлографитовых, электрощеточных и электрографитированных изделий на станках-полуавтоматах с ручной доводкой;

      загрузка и укладка изделий в бункеры станков;

      доводка изделий до требуемой формы и надлежащего вида (прочистка отверстий, выемок и округлений с помощью приспособлений и инструментов);

      установка дисков, щеток и подналадка станков;

      отборка и укладка изделий.

      391. Должен знать:

      устройство и принцип действия станков-полуавтоматов;

      правила пользования контрольно-измерительными инструментами;

      способы прочистки и доводки изделий;

      виды, марки изделий и требования к их качеству.

Параграф 37. Сборщик электроугольного производства, 1-разряд

      392. Характеристика работ:

      сборка арматуры электрощеток вручную с применением приспособлений под руководством сборщика более высокой квалификации;

      вставка трубки и продевание провода в отверстие электрощеток;

      надевание наконечника на провод и его крепление.

      393. Должен знать:

      последовательность приемов при сборке арматуры;

      правила подбора и виды арматуры;

      назначение и условия применения простейших приспособлений;

      условные обозначения допусков, квалитетов и параметров шероховатости.

Параграф 38. Сборщик электроугольного производства, 2-разряд

      394. Характеристика работ:

      сборка арматуры электрощеток вручную с применением простейших приспособлений;

      продевание провода в зенковку или отверстие электрощетки различными способами;

      определение длины и сечения провода по чертежу;

      надевание на провод амортизаторов, изоляции, наконечника и крепление их различными способами;

      укладка обоймы и шайбы.

      395. Должен знать:

      последовательность сборки арматуры различных типов по чертежам;

      правила применения приспособлений;

      основные сведения о допусках.

Параграф 39. Сборщик электроугольного производства, 3-разряд

      396. Характеристика работ:

      сборка арматуры электрощеток на станках различных типов и угольных столбов сопротивления на установках постоянного тока;

      определение последовательности выполнения операции;

      подбор арматуры, развальцовок соответствующего диаметра и профиля, приспособлений и угольных шайб по внешнему виду;

      крепление арматуры к телу электрощетки различными способами: развальцовка на настольно-сверлильных станках; запрессовка провода в наконечник на эксцентриковых прессах; припайка провода и горячее лужение наконечника;

      проверка качества развальцовки, запрессовки и припайки провода;

      определение переходного сопротивления между телом электрощетки и арматурой;

      надевание шайб на прутки;

      определение сопротивления и деформации угольного столба.

      397. Должен знать:

      технологический процесс сборки арматуры электрощеток на станке;

      сборки угольных столбов;

      типы арматуры и ее назначение;

      устройство, правила управления и эксплуатации станков;

      устройство и электрическую схему установки;

      способы установки и крепления инструмента и приспособлений;

      правила применения контрольно-измерительных инструментов и приборов;

      чтение чертежей в пределах выполняемой работы.

Параграф 40. Прокальщик, электроугольного производства, 2-разряд

      398. Характеристика работ:

      прокаливание углеродистых материалов в электрических шахтных печах под руководством прокальщика более высокой квалификации;

      загрузка материалов в шахту печи, проталкивание и разравнивание;

      периодическая выгрузка прокаленного материала из охлаждающих барабанов и транспортировка в размольное отделение;

      очистка печи перед загрузкой.

      399. Должен знать:

      принцип работы печей;

      правила загрузки материалов в шахту печи и выгрузки из охлаждающих барабанов;

      правила работы при открытых горячих печах и выделении вредных летучих веществ;

      виды углеродистых материалов и их основные свойства.

Параграф 41. Прокальщик электроугольного производства, 3-разряд

      400. Характеристика работ:

      прокаливание спектральных углей на специальных электрических установках переменного тока;

      загрузка углей в установку и выдержка до раскаленного состояния;

      контроль температурного режима и времени выдержи;

      съем обработанных углей и укладка их в пачки;

      подналадка электроустановок и проверка исправности токоподводов.

      401. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы подналадки электроустановок;

      способы прокаливания спектральных углей;

      правила съема обработанных углей в раскаленном состоянии;

      виды брака и меры его предупреждения.

Параграф 42. Прокальщик электроугольного производства, 4-разряд

      402. Характеристика работ:

      прокаливание углеродистых материалов в электрических шахтных печах;

      регулирование подачи материалов в печи и глубины погружения электродов;

      контроль режима работы печей с помощью контрольно-измерительных приборов;

      определение окончания процесса прокаливания по времени, температуре и физико-химическим параметрам прокаленного материала;

      выгрузка материалов и транспортировка с помощью подъемно-транспортных механизмов.

      403. Должен знать:

      устройство прокалочных печей; электрическую схему;

      систему управления и регулирования;

      правила и способы поддержания электрического и теплового режима печей;

      устройство, назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов;

      назначение и устройство подъемных механизмов;

      технологический процесс прокаливания углеродистых материалов;

      наименование, свойства сырых углеродистых материалов.

Параграф 43. Дробильщик электроугольного производства, 2-разряд

      404. Характеристика работ:

      дробление углеродистых материалов и угольных масс на дробилках и мельницах различного типа под руководством дробильщика более высокой квалификации;

      отсортировка углеродистых материалов от посторонних предметов, включений и загрязненных кусков;

      предварительное дробление сырьевых материалов и полуфабриката с применением простейшего рабочего инструмента и приспособлений;

      загрузка материалов и масс в бункеры дробилок;

      выгрузка размолотых материалов и масс и затаривание;

      чистка и смазка оборудования.

      405. Должен знать:

      наименование и назначение дробилок и мельниц;

      правила пользования инструментами и приспособлениями;

      виды материалов и требования, предъявляемые к дробленым материалам.

Параграф 44. Дробильщик электроугольного производства, 3-разряд

      406. Характеристика работ:

      дробление углеродистых материалов и угольных масс на дробилках и мельницах различного типа;

      подготовка материалов и масс к дроблению и загрузка до заданного уровня;

      дробление материалов и масс до гранулометрического состава;

      выгрузка материалов и масс, транспортировка с помощью подъемно-транспортных механизмов, упаковка и маркировка;

      подбор и установка сит;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      407. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы наладки дробилок, мешалок и подъемно-транспортных механизмов;

      методы регулирования тонины помола;

      назначение и свойства обрабатываемых углеродистых материалов и требуемую степень дробления;

      способы транспортировки, упаковки и маркировки.

Параграф 45. Конопатчик электрощеточного производства, 2-разряд

      408. Характеристика работ:

      заделка провода в тело электрощеток различных марок, размеров и фасонов с помощью специальных приспособлений;

      подготовка и настройка специальных приспособлений на требуемый размер и фасон изделий;

      подбор конопаточного порошка по гранулометрическому составу и его замена;

      определение пригодности изделий по вырывному усилию провода.

      409. Должен знать:

      назначение, правила пользования специальными приспособлениями и способы их настройки;

      способы конопатки изделий, марки, размеры и фасоны электрощеток;

      виды брака.

Параграф 46. Конопатчик электрощеточного производства, 3-разряд

      410. Характеристика работ:

      заделка провода в тело электрощеток различных марок, размеров и фасонов на полуавтоматах;

      настройка полуавтомата по контролируемым параметрам изделий;

      регулирование равномерной подачи конопаточного порошка и числа ударов шпинделя;

      определение пригодности изделий по переходному электросопротивлению и прочности крепления между телом щетки и арматурой по показаниям контрольно-измерительных приборов.

      411. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы наладки полуавтоматов;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      процесс конопатки изделий;

      технические характеристики электрощеток по государственным стандартам и техническим условиям;

      допуски по глубине конопатки; возможные дефекты и способы их устранения.

Глава 5. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам кабельного производства

Параграф 1. Скрутчик-изолировщик элементов кабелей связи, 3-разряд

      412. Характеристика работ:

      скрутка, изолирование элементов кабелей дальней связи, телефонных кордельных кабелей на комбинированных изолировочных машинах и машинах парной и четверочной скрутки;

      отбор, установка и смена приемных барабанов, сменных шестерен, бобин с изолирующими материалами и катушек с изолированными жилами и медной проволокой;

      последовательная заправка элементов кабеля в узлы машины;

      регулирование натяжения скручиваемых жил с помощью фрикционных тормозов;

      наблюдение за равномерной укладкой скрученных элементов на приемный барабан;

      контроль шага скрутки элементов кабелей контрольно-измерительным инструментом;

      сращивание концов проволоки на сварочном аппарате;

      устранение дефектных мест изоляции;

      подналадка оборудования и участие в ремонте;

      заполнение сопроводительной документации.

      413. Должен знать:

      устройство и принцип действия комбинированных изолировочных машин, машин парной и четверочной скрутки;

      конструкцию элементов кабеля;

      правила применения контрольно-измерительного инструмента;

      правила пользования сварочным аппаратом;

      требования, предъявляемые к изолировочным материалам;

      основные виды брака, способы его предупреждения и устранения.

Параграф 2. Скрутчик-изолировщик элементов кабелей связи, 4-разряд

      414. Характеристика работ:

      скрутка элементов высокочастотных кабелей связи на горизонтальных крутильных автоматизированных машинах;

      установка и смена катушек с изолированной жилой и изоляционными материалами с помощью автоматических и ручных устройств;

      проверка исправности узлов машины перед началом работы;

      установка и регулировка технологических параметров по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      автоматическое регулирование натяжения шага раскладки скрученных жил на приемных барабанах;

      смена крутильных и направляющих калибров;

      управление работой горизонтальной крутильной автоматизированной машиной с пульта.

      415. Должен знать:

      кинематическую схему горизонтальной крутильной автоматизированной машины, способы наладки и обеспечения взаимодействия всех узлов и приспособлений машины;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов;

      основные требования, предъявляемые к готовой продукции.

Параграф 3. Крутильщик жгутов, 2-разряд

      416. Характеристика работ:

      скрутка жгута из различных видов кабельной бумаги или джута на многоходовой машине;

      установка и смена кружков бумажной ленты;

      заправка узлов машины кабельной бумагой или джутом;

      подбор, установка и смена калибров;

      регулирование шага скрутки жгута;

      подналадка обслуживаемого оборудования и участие в его ремонте.

      417. Должен знать:

      принцип действия обслуживаемого оборудования;

      марки кабельной бумаги;

      способы регулирования шага скрутки жгута;

      требования, предъявляемые к готовой продукции.

Параграф 4. Скрутчик-изолировщик жил и кабеля, 2-разряд

      418. Характеристика работ:

      скрутка и изолирование силовых кабелей сечением до 6 квадратных миллиметров, телефонных кабелей до 100 пар, телеграфных кабелей до 19 жил и низкочастотных кабелей четверочной скрутки на крутильно-изолировочных машинах под руководством рабочего более высокой квалификации;

      участие в подборе и установке сменных шестерен, роликов изоляционных материалов, смене отдающих и приемных барабанов, корзин.

      419. Должен знать:

      принцип действия и назначение основных узлов обслуживаемого оборудования;

      требования, предъявляемые к материалам марки и сечения скручиваемых и изолируемых кабелей.

Параграф 5. Скрутчик-изолировщик жил и кабеля, 3-разряд

      420. Характеристика работ:

      скрутка и изолирование жил силовых кабелей сечением до 6 квадратных миллиметров, телефонных кабелей, до 100 пар, телеграфных кабелей до 19 жил и низкочастотных кабелей четверочной скрутки на крутильно-изолировочных машинах;

      отбор, установка и смена катушек с жилой, роликов, изоляционных материалов, экранных лент и мерной ленты;

      наблюдение за поступлением элементов кабеля, скручиванием и наложением изоляционных материалов, экранных лент;

      укладка готового изделия на приемный барабан.

      421. Должен знать:

      устройство основных узлов крутильно-изолировочных машин общей скрутки и их взаимодействие;

      типы барабанов;

      конструкции кабелей;

      технологические инструкции по скручиванию и изолированию жил и кабеля;

      марки изоляционных в экранирующих материалов.

Параграф 6. Скрутчик-изолировщик жил и кабеля, 4-разряд

      422. Характеристика работ:

      скрутка и изолирование жил силовых кабелей сечением свыше 6 до 25 квадратных миллиметров, телефонных кабелей свыше 100 пар, телеграфных кабелей свыше 19 жил, контрольных, кордельных, коаксиальных кабелей, кабелей дальней связи на крутильно-изолировочных машинах;

      подбор и установка сменных шестерен, калибров;

      регулировка натяжения отдающих катушек, изоляционных и экранирующих лент, угла схода лент и их перекрытия или зазора;

      последовательная заправка и соединение скручиваемых элементов кабеля, изоляционных и экранирующих материалов в узлы машины;

      контроль геометрических параметров окручиваемых элементов кабелей, изоляционных и экранирующих лент контрольно-измерительными инструментами;

      выявление и устранение дефектов при скрутке и изолировании жил и кабеля;

      подналадка обслуживаемого оборудования и участие в его ремонте.

      423. Должен знать:

      устройство и принцип действия крутильно-изолировочных машин;

      правила применения контрольно-измерительного инструмента;

      допускаемые величины шагов скрутки, наложения изоляции, перекрытия и зазора изоляции;

      требования, предъявляемые к жилам, кабелю, изолирующим и экранирующим материалам;

      основные виды брака, способы его предупреждения и устранения.

Параграф 7. Скрутчик-изолировщик жил и кабеля, 5-разряд

      424. Характеристика работ:

      скрутка и изолирование жил силовых кабелей сечением свыше 25 квадратных миллиметров на многофонарных крутильно-изолировочных машинах;

      скрутка и изолирование секторных и сегментных жил в силовые кабели на многофазных машинах;

      подбор, установка и снятие барабанов с изолированной жилой на многофазных машинах;

      подбор уплотняющих вальцев и калибров по размерам при скрутке секторных и сегментных жил;

      расчет шагов скрутки и шагов наложения изоляции в зависимости от конструкции кабеля;

      установка термопары между витками кабеля.

      контроль геометрических параметров секторных и сегментных жил силовых кабелей;

      ведение журнала учета выработки.

      425. Должен знать:

      устройство и кинематические схемы многофазных и многофонарных крутильно-изолировочных машин;

      основы теории скрутки и изолирования силовых кабелей и их жил;

      требования, предъявляемые к готовой продукции;

      виды брака и способы их устранения;

      методику расчета параметров скрутки.

Параграф 8. Экранировщик жил, проводов и кабелей, 3-разряд

      426. Характеристика работ:

      экранирование жил, проводов и кабелей медными лентами, алюминиевой фольгой и другими экранирующими материалами на экранировочном станке;

      отбор, установка и смена рулонов с медной лентой, катушек с алюминиевой фольгой;

      установка и смена отдающих и приемных барабанов;

      заправка экранирующих материалов, жил, проводов и кабелей в узлы экранировочного станка;

      равномерная укладка готовой жилы провода и кабеля на приемный барабан;

      контроль геометрических параметров экранирующего покрова контрольно-измерительными инструментами;

      наблюдение за качеством наложения экранирующего материала, предупреждение отклонения от заданного перекрытия;

      подналадка и участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      427. Должен знать:

      устройство экранировочного станка;

      марки экранируемых кабелей и экранирующих материалов;

      технологические инструкции по экранированию;

      назначение и применение контрольно-измерительного инструмента;

      требования к готовой продукции;

      виды брака и способы его предупреждения.

Параграф 9. Изготовитель мишурной нити, 3-разряд

      428. Характеристика работ:

      изготовление мишурной нити путем обматывания основы из хлопчатобумажной пряжи и шелка плющеной проволокой на мишурной машине;

      установка и смена бобин с пряжей и шелком, катушек с плющеной проволокой;

      заправка мишурной проволоки, пряжи или шелка в узлы мишурной машины;

      регулирование натяжения мишурной проволоки, пряжи или шелка и шага обмотки;

      наблюдение за правильной намоткой мишурной нити;

      проверка толщины проволоки микрометром;

      подналадка обслуживаемого оборудования и участие в его ремонте.

      429. Должен знать:

      устройство мишурной машины и способы ее подналадки;

      номера пряжи и размеры плющеной проволоки;

      виды брака и способы его предупреждения;

      требования, предъявляемые к готовой продукция.

Параграф 10. Армировщик кабельных изделий, 1-разряд

      430. Характеристика работ:

      армирование проводов;

      резка проводов из бухт на концы по заданной длине и снятие изоляции с концов;

      контроль длины жил и отводов контрольно-измерительным инструментом и устранение излишка по длине;

      заделка на концах проводов петли и наложение бандажа;

      развертывание вилки (колодки), присоединение концов проводов к контактам вилки (колодки);

      разогрев массы, заливка полумуфт массой;

      завертывание шурупов и зачистка полумуфт от заливочной массы;

      закрепление винтами замка, скобы на крышке контрольной муфты;

      закраска сквозных отверстий эмаль-лаком;

      набивка на контрольной муфте порядкового номера, подбор барабанов и комплектующих деталей, установка их на конвейер и снятие;

      подбор оплетки по диаметру;

      снятие стерлингшлангов с металлических прутков.

      431. Должен знать:

      принцип действия, назначение и применение простых приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      порядок разборки и сборки арматуры;

      способы наложения бандажей.

Параграф 11. Армировщик кабельных изделий, 2-разряд

      432. Характеристика работ:

      армирование проводов с одновременной сборкой деталей стакана, малых корпусов контрольных муфт;

      подготовка концов проводов для армирования и запрессовки;

      раскладка концов проводов по расцветкам;

      подбор наконечников разных типов согласно чертежу и запрессовка их к концам проводов на прессе;

      заварка полихлорвиниловой трубки;

      окончательное соединение деталей полумуфт и установка сборки в гнездо барабана.

      433. Должен знать:

      устройство и принцип действия пресса;

      простые электрические схемы;

      марки и сечения проводов;

      типы наконечников и их назначение в соответствии с выводами проводов;

      конструкции муфт, полумуфт и стакана;

      способы заварки полихлорвиниловых трубок.

Параграф 12. Контролер кабельных изделий, 3-разряд

      434. Характеристика работ:

      контроль, приемка и отбраковка простых кабельных изделий с применением контрольно-измерительного инструмента;

      проверка конструкций, размеров, качества изоляции и защаитных покровов проводов путем внешнего осмотра изделий и разборки образцов;

      измерение геометрических параметров проводов, проволоки, токоведущих жил, изоляции и защитных покровов, упаковочной тары;

      контроль качества намотки, упаковки кабельных изделий.

      435. Должен знать:

      государственные стандарты, технические условия, инструкции;

      материалы, применяемые при изготовлении проводов;

      основы технического контроля проводов;

      определение шагов обмотки, наложения изоляции;

      правила приемки кабельных изделий;

      назначение и применение простого контрольно-измерительного инструмента.

      436. Примеры работ:

      1) катушки с обмоточным проводом и эмальпроводом - определение шагов обмотки, наложение изоляции и правильности намотки, определение качества поверхности эмальпровода, измерение геометрических параметров провода;

      2) катушки с эмальпроводом, с опрессованным проводом - проверка сечения провода, визуальный осмотр;

      3) ролики кабельные - визуальный осмотр;

      4) тара кабельная (барабаны, катушки, ящики) - измерение геометрических параметров;

      5) шнуры, наборы проводов для радиолюбителей - измерение геометрических параметров, контроль конструкции.

Параграф 13. Контролер кабельных изделий, 4-разряд

      437. Характеристика работ:

      контроль кабельных изделий средней сложности с помощью контрольно-измерительных приборов и специальных установок;

      механические и электрические испытания обмоточных проводов со стекловолокнистой, пленочной и волокнистой изоляцией, эмальпроводов, электроустановочных и электронагревательных изделий, испытания алюминиевой, медной катанки и проволоки;

      входной контроль исходных материалов;

      осуществление межоперационного контроля изготовления табельных изделий;

      ведение журналов испытаний и отчетности по принятой и отбракованной продукции;

      оформление документов на качество продукции.

      438. Должен знать:

      марки и конструкции силовых, низкочастотных кабелей связи, контрольных и телеграфных кабелей;

      электрические схемы подключения к контрольно-измерительным приборам;

      методы контроля электрических параметров;

      назначение и применение сложных контрольно-измерительных приборов и специальных установок.

      439. Примеры работ:

      1) изделия электронагревательные и электроустановочные (антенны телевизионные, паяльники электрические, элементы нагревательные, удлинители и другое) - контроль надежности и работоспособности.

      2) кабели силовые, низкочастотные, контрольные и телеграфные - измерение электрических параметров.

      3) катанка алюминиевая и медная - испытания на механическую прочность, относительное удлинение, разрывную прочность и контроль омического сопротивления.

      4) проволока круглая медная и фасонного профиля (прямоугольная, секторная, коллекторная, шины, ленты и другое) - измерение механических и электрических характеристик.

      5) провода обмоточные - механические и электрические испытания, определение степени прочности подклейки изоляции.

      6) эмальпровода диаметром свыше 0,05 миллиметра - испытания на эластичность, тепловой удар, истирание изоляции, пробивное напряжение, относительное удлинение и на точечные повреждения.

Параграф 14. Контролер кабельных изделий, 5-разряд

      440. Характеристика работ:

      контроль сложных кабельных изделий;

      измерение электрических параметров кабелей с помощью особо сложных контрольно-измерительных приборов и высоковольтной аппаратуры;

      подбор партии испытываемых кабелей в соответствии с техническими условиями и государственными стандартам;

      фиксация мест повреждений изоляции, отметка их в паспорте, отбраковка готовых изделий.

      441. Должен знать:

      марки и конструкции высокочастотных кабелей связи;

      высоковольтных и маслонаполненных кабелей, эмальпроводов;

      электрические схемы подключения контролируемых изделий к контрольно-измерительным приборам и испытательным установкам;

      методы контроля электрических параметров;

      назначение и применение высоковольтной аппаратуры и особо сложных контрольно-измерительных приборов;

      правила оформления протоколов испытаний;

      основные законы электротехники.

      442. Примеры работ:

      1) кабели высоковольтные, маслонаполненные, высокочастотные кабели связи - измерение электрических характеристик;

      2) эмальпровода диаметром до 0,05 миллиметра - полный объем испытаний.

Параграф 15. Отжигальщик кабельных изделий, 4-разряд

      443. Характеристика работ:

      отжиг кабелей с минеральной изоляцией в стальной оболочке в трубчатой проходной печи в атмосфере водорода и кабелей в медной оболочке в проходной роликовой и колпаковой печах с защаитной газовой атмосферой;

      загрузка и выгрузка кабелей из печи;

      регулирование температуры рабочего пространства печи, проверка инертности газа;

      контроль качества обоженного кабеля;

      ведение журнала учета готовой продукции.

      444. Должен знать:

      устройство и правила эксплуатации трубчатой, проходной и колпаковой печей, гидроредукторов и пневмоприводов;

      правила загрузки и выгрузки кабелей;

      марки и конструкции отжигаемых кабелей;

      свойства материалов, применяемых для изготовления кабеля;

      технологические режимы отжига;

      влияние измерения температуры и защитной атмосферы на свойства и качество кабелей;

      методы проверки инертности защитного газа, применение приборов теплоконтроля;

      требования, предъявляемые к готовой продукции.

Параграф 16. Вулканизаторщик кабельных изделий, 2-разряд

      445. Характеристика работ:

      вулканизация проводов и кабелей разных марок на барабанах, тарелках и бухтах в вулканизационных котлах под руководством вулканизаторщика более высокой квалификации;

      намотка проводов и кабелей на вулканизационные барабаны и смотка их после вулканизации;

      загрузка барабанов, бухт, тарелок в котлы и выгрузка из котлов;

      чистка вулканизационных котлов.

      446. Должен знать:

      принцип действия вулканизационных котлов;

      назначение и применение приспособлений;

      марки материалов, применяемых при вулканизации.

Параграф 17. Вулканизаторщик кабельных изделий, 3-разряд

      447. Характеристика работ:

      вулканизация проводов и кабелей разных марок на барабанах, тарелках и бухтах в вулканизационных котлах;

      намотка проводов и кабелей на вулканизационные барабаны и смотка их после вулканизации;

      загрузка барабанов, бухт, тарелок в котлы и выгрузка их из котлов;

      контроль и регулирование режима вулканизации по показателям приборов;

      участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      448. Должен знать:

      устройство вулканизационных котлов;

      систему паропроводов;

      назначение предохранительных клапанов и конденсационных горшков;

      технологические инструкции по переделу;

      режимы вулканизации для различных видов изделий;

      способы предотвращения деформации изоляции при вулканизации;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов.

Параграф 18. Съемщик оболочек с кабельных изделий, 1-разряд

      449. Характеристика работ:

      съем оболочек с проводов и кабелей ручным способом и на станках под руководством съемщика более высокой квалификации;

      установка резцов и ниппеля необходимых размеров;

      регулирование скорости работы станка.

      450. Должен знать:

      принцип действия отдельных узлов станка;

      марки проводов.

Параграф 19. Съемщик оболочек с кабельных изделий, 2-разряд

      451. Характеристика работ:

      съем оболочек с проводов и кабелей ручным способом и на станках;

      установка резцов и ниппеля необходимых размеров;

      регулирование скорости работы станка.

      452. Должен знать:

      устройство и принцип действия станка;

      марки и конструкции кабелей;

      технологические инструкции;

      виды брака и способы его предупреждения.

Параграф 20. Опрессовщик кабелей и проводов пластикатами и резиной, 2-разряд

      453. Характеристика работ:

      опрессовка жил и проводов резиной, поливинилхлоридом, полиэтиленом, фторопластом и другое материалами на экструдерах с диаметром червяка до 50 миллиметров под руководством опрессовщика более высокой квалификации;

      участие в установке и смене дорна и матрицы, подкатке и установке приемных и отдающих барабанов, заправке жил и проводов в узлы экструдера.

      454. Должен знать:

      сведения о работе основных узлов червячных экструдеров;

      устройство отдающих и приемных приспособлений;

      марки изоляционных материалов.

Параграф 21. Опрессовщик кабелей и проводов пластикатами и резиной, 3-разряд

      455. Характеристика работ:

      опрессовка жил и проводов резиной, поливинилхлоридом, полиэтиленом, фторопластом и др. материалами на экструдерах с диаметром червяка до 50 миллиметров;

      подбор, установка и смена дорна и матрицы, загрузка экструдера изоляционными материалами;

      заполнение водой охлажденных ванн;

      подкатка и установка приемных и отдающих барабанов;

      заправка жил и проводов в узлы экструдера;

      центровка жил по изоляции;

      наблюдение за наложением изоляции на жилы и провода;

      ведение журнала выработки и состояния агрегата.

      456. Должен знать:

      устройство основных узлов червячных экструдеров;

      типы барабанов;

      марки изолирующих материалов;

      технологические инструкции по опрессовке кабелей и проводов пластикатами и резиной.

Параграф 22. Опрессовщик кабелей и проводов пластикатами и резиной, 4-разряд

      457. Характеристика работ:

      опрессовка жил, проводов и кабелей резиной, поливинилхлоридом, фторопластом, полиэтиленом и другимм материалами на экструдерах с диаметром червяка свыше 50 миллиметров до 120 миллиметров, на экструзионных высокоскоростных автоматических линиях с диаметром червяка до 90 миллиметров, на агрегатах непрерывной вулканизации с диаметром червяка свыше 50 миллиметров до 115 миллиметров, на экструдерах с диаметром червяка свыше 120 миллиметров под руководством опрессовщика более высокой квалификации;

      опрессовка проводов и кабелей фторопластом на плунжерных прессах;

      приготовление смазочной композиции и битумных составов, заполнение коробок битумными составами, подбор и установка сменных калибров в битумную коробку, дорнов и матриц;

      закрепление заземляющих устройств на кабели и провода;

      наблюдение за равномерной раскладкой проводов и кабелей на приемные барабаны, регулирование шага раскладки кабеля и проводов;

      поддержание требуемого давления опрессовки и температуры сушки и запечки;

      регулирование скорости опрессовки, контроль качества и геометрических параметров оболочек и защитных шлангов с помощью контрольно-измерительных приборов;

      проверка качества доставленных к прессу полуфабрикатов;

      подналадка и участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      458. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы подналадки червячного экструдера, агрегата непрерывной вулканизации, плунжерного пресса, аппаратов смешивания фторопластовой массы, изготовления таблеток, камер сушки и запечки;

      электронные схемы управления;

      технологию изготовления смазочных дисперсий и таблеток;

      режимы изолирования проводов и кабелей;

      рецептуры битумных составов;

      конструкции изолирующих жил и кабеля;

      правила подбора и установки технологического инструмента;

      назначение и применение контрольно-измерительного инструмента;

      требования к качеству выпускаемых проводов;

      основные виды брака, способы его устранения и предупреждения.

Параграф 23. Опрессовщик кабелей и проводов пластикатами и резиной, 5-разряд

      459. Характеристика работ:

      опрессовка кабелей резиной, поливинилхлоридом, фторопластом, полиэтиленом и другими материалами на экструзионных высокоскоростных автоматических линиях с диаметром червяка свыше 90 миллиметров, на экструдерах с диаметром червяка свыше 120 миллиметров и на агрегатах непрерывной вулканизации с диаметром червяка свыше 115 миллиметров до 200 миллиметров;

      заправка кабелем агрегатов непрерывной вулканизации, смена ниппеля;

      центровка кабелей относительно оболочки или защитного шланга;

      контроль пластмассовых оболочек и защитных шлангов кабелей с помощью высоковольтных аппаратов;

      регулирование скорости опрессовки и вулканизации резиновой оболочки;

      регулирование температуры вулканизационной трубы, цилиндра и головки экструдера с помощью контрольно-измерительных приборов;

      синхронизация скорости подачи изолирующего материала со скоростью перемещения кабеля гусеничным тяговым устройством, электронной аппаратурой;

      управление работой экструдера, агрегата непрерывной вулканизации, экструзионной высокоскоростной автоматической линией с пульта.

      460. Должен знать:

      кинематическую схему и способы подналадки червячных экструдеров, агрегатов непрерывной вулканизации, экструзионных высокоскоростных автоматических линий;

      правила подбора и установки червяка в зависимости от вида прессуемого материала;

      характеристику пластикатов и резин;

      методы устранения дефектных мест в оболочках и защитных шлангах кабелей;

      назначение и применение высоковольтных аппаратов и автоматических контрольно-измерительных приборов.

Параграф 24. Опрессовщик кабелей и проводов пластикатами и резиной, 6-разряд

      461. Характеристика работ:

      опрессовка кабелей резиной на агрегатах непрерывной вулканизации с диаметром червяка свыше 200 миллиметров и на агрегатах непрерывной вулканизации с одновременным наложением двух и более слоев изоляции на кабели;

      заправка агрегата кабелем и центровка кабелей по линии относительно нескольких слоев шланга;

      выбор оптимальных режимов вулканизации и опрессовки;

      регулирование скорости вулканизации резиновых оболочек больших диаметров, температуры головок прессов;

      контроль качества вулканизации отдельных слоев резиновых оболочек;

      наладка и участие в ремонте линии для наложения двух и более слоев изоляции.

      462. Должен знать:

      кинематическую схему агрегатов непрерывной вулканизации с одновременным наложением двух и более слоев изоляции, правила определения оптимальных режимов непрерывной вулканизации и опрессовки;

      методы проверки качества изоляции по слоям;

      способы подналадки линии для наложения двух и более слоев изоляции.

Параграф 25. Изолировщик жил кабеля, 3-разряд

      463. Характеристика работ:

      изолирование жил силовых кабелей напряжением до 1 киловольт, жил низкочастотных кабелей связи на изолировочных машинах;

      подбор, установка и смена приемных барабанов, катушек и отдающих катушек с медной проволокой и полистирольной пленкой;

      последовательная заправка медной проволоки и изоляционных материалов в узлы изолировочной машины и соединение их концов;

      наблюдение за качеством изолированной жилы;

      контроль геометрических параметров токопроводящих, изоляционных материалов и изолированной жилы контрольно-измерительными инструментами;

      устранение дефектов в изоляции.

      464. Должен знать:

      устройство и принцип действия изолировочных машин;

      правила применения контрольно-измерительных инструментов;

      конструкцию и марки жил кабелей;

      требования, предъявляемые к изолировочным материалам;

      основные виды брака, способы его предупреждения и устранения.

Параграф 26. Изолировщик жил кабеля, 4-разряд

      465. Характеристика работ:

      изолирование силовых кабелей напряжением свыше 1 киловольт до 20 киловольт, жил высокочастотных кабелей связи кордельно-полистирольной изоляцией на изолировочных машинах;

      регулирование натяжения медной проволоки, полистирольной нити, полистирольной пленки, кабельной бумаги и изолированной жилы;

      измерение шага нитей, бумаги и пленки контрольно-измерительным инструментом;

      установка и наблюдение температурного режима термокамеры с помощью контрольно-измерительных приборов;

      подналадка обслуживаемого оборудования и участие в ремонте;

      заполнение сопроводительной документации.

      466. Должен знать:

      кинематику изолировочных машин для изолирования высокочастотных симметричных кабелей;

      способы наладки и обеспечения взаимодействия всех узлов и приспособлений изолировочных машин;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов;

      допускаемые перекрытия и шаги наложения нитей и пленки;

      зависимость электрических параметров кабелей от размеров и качества изоляционных материалов;

      основные требования, предъявляемые к изолированной жиле.

Параграф 27. Изолировщик жил кабеля, 5-разряд

      467. Характеристика работ:

      изолирование жил силовых кабелей напряжением свыше 20 киловольт на изолировочных машинах;

      изолирование трансформаторных и маслонаполненных кабелей;

      подбор жилы, кружков кабельной, высоковольтной, металлизированной бумаги, фольги и других изоляционных материалов;

      расчет величины забора и ширины бумажных лент;

      установка натяжения лент изоляционных материалов, угла наклона и направления наложения изоляции;

      выбор числа лент в экранах по жиле и изоляции;

      ведение журнала учета выработки.

      468. Должен знать:

      кинематическую схему изолировочных машин для изолирования жил высоковольтных кабелей;

      основы теории наложения изоляции на жилы высоковольтных кабелей;

      методы расчета величины зазора и ширины изоляционного материала;

      зависимость основных параметров изоляционных материалов от конструкции и размера жилы.

Параграф 28. Варщик кабельной массы, 3-разряд

      469. Характеристика работ:

      варка кабельной массы для заливки кабельных муфт и изоляционного состава для пропитки проводов в варочных котлах;

      приготовление изоляционного состава и кабельной массы по заданному составу;

      загрузка варочных котлов составляющими кабельной массы и выгрузка готовой массы;

      регулирование теплового режима и определение готовности массы с помощью контрольно-измерительных приборов и аппаратуры;

      чистка котлов.

      470. Должен знать:

      устройство варочных котлов;

      марки гудронов и битумов, их различие по внешнему виду;

      способы изготовления и составы противогнилостных, атмосферостойких и огнестойких составов;

      длительность и температуру варки каждого состава;

      технические требования, предъявляемые к готовой продукции;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов.

Параграф 29. Скрутчик изделий кабельного производства, 2-разряд

      471. Характеристика работ:

      скрутка жил проводов и кабелей сечением до 10 квадратных миллиметров на сигарных машинах и машинах для пучковой скрутки;

      скрутка стренг и шнуров.

      подбор и установка сменных шестерен, партий катушек, калибров;

      заправка машины.

      472. Должен знать:

      принцип действия основных узлов сигарных машин и их взаимодействие;

      способы установки катушек;

      технологические инструкции.

Параграф 30. Скрутчик изделий кабельного производства, 3-разряд

      473. Характеристика работ:

      скрутка жил проводов и кабелей сечением свыше 10 до 16 квадратных миллиметров на сигарных и однофонарных машинах;

      скрутка стренг и шнуров;

      подбор и установка сменных шестерен по шагу скрутки, калибров по размерам кабеля, линейной скорости и направления скрутки;

      регулирование равномерного натяжения проволоки, проверка обжатия калибров;

      сращивание проволоки и стренг на электросварочном аппарате;

      проверка размеров жил и кабелей контрольно-измерительными приборами.

      474. Должен знать:

      устройство и принцип действия однофонарных и сигарных машин, сварочных аппаратов;

      марки, сечения жил;

      технологические инструкции по скрутке;

      способы определения шагов скрутки;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов.

Параграф 31. Скрутчик изделий кабельного производства, 4-разряд

      475. Характеристика работ:

      скрутка жил проводов и кабелей сечением свыше 16 квадратных миллиметров на сигарных и многофонарных машинах;

      выбор системы скрутки по таблицам;

      подбор партии отдающих барабанов;

      регулирование тормозов, направления и скорости вращения фонарей;

      расчет натяжения жил кабеля;

      последовательная заправка жил кабеля через узлы машины;

      замер диаметров скрученных жил кабеля контрольно-измерительным инструментом.

      476. Должен знать:

      устройство и принцип действия сигарных и многофонарных машин;

      марки и сечения жил;

      технологические инструкции;

      способы определения шагов скрутки и соотношения их с диаметром жил;

      назначение и применение сложных контрольно-измерительных приборов.

Параграф 32. Резчик материалов кабельного производства, 2-разряд

      477. Характеристика работ:

      резка рулонов миткаля, резины и упаковочной бумаги на кружки различной ширины на бумагорезательных машинах;

      установка и смена рулонов миткаля, резины и упаковочной бумаги;

      последовательная заправка узлов бумагорезательной машины миткалем, резиной, упаковочной бумагой;

      набор и установка ножей в соответствии с заданной шириной ленты;

      разбивка нарезанного рулона на кружки вручную;

      участие в подналадке обслуживаемого оборудования.

      478. Должен знать:

      принцип действия основных узлов бумагорезательной машины;

      марки резины, упаковочной бумаги и миткаля;

      правила заточки; допуски по ширине и высоте кружка.

Параграф 33. Резчик материалов кабельного производства, 3-разряд

      479. Характеристика работ:

      резка рулонов телефонной, кабельной и металлизированной бумаги, кембрика, фторопласта и других изоляционных материалов на кружки на бумагорезательных машинах;

      установление скорости намотки нарезанного изоляционного материала на приемные валики;

      регулирование торможения отдающего барабана;

      контроль ширины и высоты кружков контрольно-измерительным инструментом;

      участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      480. Должен знать:

      устройство различных типов бумагорезательных машин;

      назначение и применение контрольно-измерительных инструментов;

      марки и свойства обрабатываемого материала;

      виды брака и способы его предупреждения.

Параграф 34. Монтер кабельного производства, 3-разряд

      481. Характеристика работ:

      разделка и подготовка кабелей и проводов сечением до 6 квадратных миллиметров для электрических и механических испытаний;

      проверка кабеля на отсутствие обрывов и контактов, разводка жил кабелей связи по расцветкам для испытаний;

      спайка бандажа, подпайка оплетки к шайбам и чулку, монтаж индукционной катушки и колодки с припайкой концов;

      сборка полумуфт, припайка полихлорвиниловой трубки;

      заделка и запайка концов кабелей и проводов после испытаний;

      перемотка и ремонт проводов и кабелей вручную и на установках.

      482. Должен знать:

      схемы соединений и методы измерений электрических характеристик при испытании и ремонте кабелей и проводов сечением до 6 квадратных миллиметров;

      конструкции монтажных колодок;

      схемы и способы соединений при монтаже полумуфт;

      правила заделки и запайки концов кабелей и проводов;

      способы ремонта кабелей и проводов.

Параграф 35. Монтер кабельного производства, 4-разряд

      483. Характеристика работ:

      разделка концов кабелей и проводов сечением свыше 6 миллиметров для электрических и механических испытаний, силовых кабелей с проволочной и плоской броней, газонаполненных и маслонаполненных кабелей высокого и низкого давлений, напряжением до 110 киловольт, кабелей дальней связи с кордельно-полистирольной, кордельно-бумажной и кордельно-полиэтиленовой изоляцией;

      монтаж плавающего кабеля, его гарнитуры с вулканизацией и лужением отдельных частей под руководством монтера более высокой квалификации;

      сращивание подводных кабелей с полиэтиленовой изоляцией в длины с помощью специальных приспособлений;

      запайка концов кабелей и проводов после испытаний, впайка вентилей для кабелей дальней связи;

      нахождение и устранение дефектных мест в кабеле с помощью приборов и приспособлений;

      контроль геометрических параметров кабеля контрольно-измерительным инструментом;

      проверка качества ремонта дефектных мест кабеля и герметичности оболочек кабеля.

      484. Должен знать:

      принцип действия и назначение установок для испытаний кабеля;

      конструкции кабелей и проводов всех марок и сечений;

      методы измерения электрических характеристик кабелей;

      правила запайки и заделки концов кабеля;

      способы применения контрольно-измерительного инструмента;

      электрические схемы и способы соединений при монтаже полумуфт;

      испытании проводов и кабелей;

      способы ремонта кабелей.

Параграф 36. Монтер кабельного производства, 5-разряд

      485. Характеристика работ:

      разделка концов газонаполненных и маслонаполненных кабелей высокого и низкого давлений напряжением свыше 110 до 220 киловольт плавающего кабеля и кабелей с пластмассовой изоляцией напряжением до 35 киловольт;

      монтаж плавающего кабеля, его гарнитуры с вулканизацией и лужением отдельных частей;

      монтаж отрезков кабелей, строительных длин кабелей, муфт для приемо-сдаточных и типовых испытаний;

      сборка окончательной арматуры и аппаратуры маслонаполненных кабелей с применением пайки припоем, запечки деталей лаком и склейки бакелитовых цилиндров;

      сборка схем электрических испытаний и включение электроизмерительных приборов;

      применение при подготовке к испытаниям вакуумных насосов, гидравлических прессов для спрессовывания зажимов, дегазационных установок для очистки изоляционных масел.

      486. Должен знать:

      электрические схемы при испытаниях;

      конструкции монтируемых маслонаполненных, плавающих кабелей и порядок сборки, испытаний, подключений кабелей с пластмассовой изоляцией напряжением до 35 киловольт и переключений баков давления;

      методы и способы соединений для испытания строительных длин.

Параграф 37. Монтер кабельного производства, 6-разряд

      487. Характеристика работ:

      разделка концов маслонаполненных кабелей высокого и низкого давлений напряжением свыше 220 киловольт и кабелей с пластмассовой изоляцией напряжением свыше 35 киловольт;

      гидравлические испытания узлов и окончательная сборка соединительных, соединительно-разветвительных, стопорных и концевых муфт;

      подготовка строительных длин и отрезков кабеля ко всем видам электрических испытаний;

      монтаж муфт различных конструкций на строительных длинах и образцах кабеля;

      сборка, вакуумирование и заливка испытательного стенда изоляционным маслом;

      сборка электрических схем нагрева испытываемого образца;

      монтаж подмоток муфт специальной лентой для кабелей с пластмассовой изоляцией;

      градиентный нагрев муфт кабелей с пластмассовой изоляцией с помощью специальной установки.

      488. Должен знать:

      порядок сборки и испытаний муфт различных, конструкций по чертежам и инструкциям;

      способы монтажа строительных длин и образцов кабеля для электрических испытаний;

      конструкции маслонаполненных кабелей напряжением свыше 220 киловольт;

      устройство и принцип действия установки для электрических испытаний кабеля с пластмассовой изоляцией.

Параграф 38. Прокальщик порошка для кабеля, 2-разряд

      489. Характеристика работ:

      прокаливание порошка окиси магния в прокалочной печи с вращающимся подом и его сепарирование под руководством прокальщика более высокой квалификации;

      подбор порошка по зерновому составу, загрузка его в бункер с помощью лифтового подъемника и транспортировка по трубопроводу в печь;

      наблюдение за работой вибраторов трубопроводов.

      490. Должен знать:

      устройство и принцип действия основных узлов прокалочной печи, вибраторов, лифтового подъемника;

      номера порошка окиси магния;

      правила подачи порошка в прокалочную печь.

Параграф 39. Прокальщик порошка для кабеля, 3-разряд

      491. Характеристика работ:

      прокаливание порошка окиси магния в прокалочной печи с вращающимся подом и его сепарирование;

      контроль температуры порошка, поступающего в бункер;

      регулирование скорости подачи порошка по трубопроводам, температуры печи контрольно-измерительными приборами;

      отбор проб порошка после прокаливания;

      подналадка магнитных сепараторов, разгрузочных устройств, установка заданного колпака печи.

      492. Должен знать:

      устройство и взаимодействие прокалочной печи, разгрузочных устройств, магнитных сепараторов;

      расчет количества прокаливаемого порошка для заготовки кабеля; технологию прокаливания;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов;

      способы отбора проб порошка;

      требования к прокаленному порошку.

Параграф 40. Пропитчик кабелей и проводов, 1-разряд

      493. Характеристика работ:

      пропитка проводов и силовых кабелей пропиточной массой в ваннах под руководством пропитчика более высокой квалификации;

      подбор и установка приемных и отдающих барабанов;

      заправка проводов и кабелей через ванну и отжимное устройство;

      участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      494. Должен знать:

      устройство пропиточной ванны;

      составы пропиточной массы;

      типы приемных и отдающих барабанов.

Параграф 41. Пропитчик кабелей и проводов, 2-разряд

      495. Характеристика работ:

      пропитка проводов и силовых кабелей пропиточной массой в ваннах;

      подготовка пропиточной массы и заполнение ею ванны;

      контроль качества пропитки простыми контрольно-измерительными приборами;

      регулирование температуры нагрева пропиточной массы;

      участие в подналадке обслуживаемого оборудования.

      496. Должен знать:

      принцип действия пропиточной ванны;

      систему подогрева;

      марки проводов и кабелей;

      технологические инструкции;

      виды брака и способы его устранения.

Параграф 42. Пропитчик кабелей и проводов, 3-разряд

      497. Характеристика работ:

      пропитка и сушка силовых кабелей напряжением до 3 киловольт в вакуум-аппаратах;

      загрузка массоварочных аппаратов составляющими компонентами и варка пропиточной массы;

      подбор, загрузка корзин и барабанов с кабелем в вакуум-аппараты;

      заполнение пропиточной массой вакуум-аппаратов;

      участие в ремонте вакуум-аппаратов.

      498. Должен знать:

      устройство и принцип действия вакуум-аппаратов;

      схему трубопроводов;

      марки материалов, используемых для приготовления пропиточной массы;

      правила подъема и опускания корзин и барабанов;

      приспособления для зачаливания;

      технологические инструкции.

Параграф 43. Пропитчик кабелей и проводов, 4-разряд

      499. Характеристика работ:

      пропитка и сушка силовых кабелей напряжением свыше 3 киловольт до 10 киловольт в вакуум-аппаратах;

      подбор составляющих компонентов пропиточной массы;

      подсоединение кабеля к специальной аппаратуре, электрической и масляной сети;

      управление аппаратурой вакуум-насосов;

      регулирование вакуума и давления пара в паровых рубашках в процессе сушки и пропитки кабеля контрольно-измерительными приборами средней сложности;

      ведение журнала сушки и пропитки кабелей;

      подналадка обслуживаемого оборудования.

      500. Должен знать:

      устройство и принцип действия вакуум-насосов, рецепты пропиточной массы, способы сушки и пропитки;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов средней сложности.

Параграф 44. Пропитчик кабелей и проводов, 5-разряд

      501. Характеристика работ:

      пропитка и сушка силовых кабелей напряжением свыше 10 киловольт в вакуум-аппаратах и аппаратах глубокого вакуума;

      пропитка и сушка маслонаполненных кабелей;

      химическая очистка, фильтрация и дегазация масла;

      поддержание заданной влажности и газосодержания в пропитывающем масле;

      подготовка и обслуживание азотной, масляной и вакуумной систем, вакуум-насосов и аппаратов;

      монтаж и настройка автоматических регуляторов и датчиков режимов сушки и пропитки в аппаратах;

      подготовка азота с помощью редуцирующей установки;

      контроль и регулирование температуры нагрева кабеля степени вакуума, подача пропиточного масла или пропиточного состава сложными контрольно-измерительными приборами;

      подсоединение жил кабеля к электрическим выводам по заданной схеме;

      охлаждение кабеля маслом от установки принудительного охлаждения;

      проверка оборудования на герметичность при вакууме и под давлением;

      подналадка и участие в ремонте вакуумных насосных станций, масляных насосов, вентилей, системы гидравлических запоров крышек на вакуум-аппаратах.

      502. Должен знать:

      устройство и взаимодействие вакуум-аппаратов с вакуум-насосными станциями, с гидравлическим агрегатом, установкой для принудительного охлаждения кабеля маслом и редуцирующей установкой;

      основные технологические режимы сушки и пропитки маслонаполненных кабелей, электрические схемы соединения жил и кабеля;

      способы подключения к электрическим выводам;

      конструкции кабелей;

      назначение и применение сложных контрольно-измерительных приборов;

      виды брака и способы его предупреждения.

Параграф 45. Стабилизировщик кабелей, 4-разряд

      503. Характеристика работ:

      стабилизирование кабеля на стабилизировочных машинах под руководством стабилизировщика более высокойквалификации;

      установка и снятие приемных и отдающих барабанов, подключение концов кабеля к семикольцевому коллектору на отдающем и приемном устройствах;

      последовательная заправка кабеля в узлы машины;

      участие в наладке машины.

      504. Должен знать:

      устройство и принцип действия стабилизировочной машины;

      способы установки приемных и отдающих барабанов;

      правила подключения концов кабеля к семикольцевому коллектору;

      требования, предъявляемые к готовой продукции.

Параграф 46. Стабилизировщик кабелей, 5-разряд

      505. Характеристика работ:

      стабилизирование кабеля на стабилизировочных машинах;

      подготовка машины к работе;

      наблюдение за качеством стабилизации брони и защитных покровов;

      контроль и регулирование теплового режима и величины натяжения кабеля с помощью контрольно-измерительных приборов;

      исправление дефектных мест в случае обрыва одной или нескольких проволок;

      замер геометрических параметров кабеля контрольно-измерительным инструментом.

      506. Должен знать:

      кинематическую схему стабилизировочной машины;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов;

      виды брака и способы его предупреждения и устранения;

      технологические инструкции.

Параграф 47. Электросушильщик кабелей, 5-разряд

      507. Характеристика работ:

      сушка кабелей током различной силы в вакуум-аппаратах;

      установка силы тока в зависимости от сечения и напряжения кабеля;

      периодический контроль за температурой нагрева кабеля, остаточным давлением, необходимым вакуумом по показаниям контрольно-измерительных приборов и аппаратуры;

      ведение журнала сушки.

      508. Должен знать:

      основные законы электротехники;

      электрические схемы, способы подключения к ним кабелей для сушки;

      назначение сушки кабелей;

      конструкции кабелей различных марок и сечений;

      инструкции по сушке кабелей электротоком.

Параграф 48. Бронировщик кабелей, 3-разряд

      509. Характеристика работ:

      бронирование силового кабеля, контрольного и кабеля управления диаметром до 30 миллиметров на бронировочных машинах стальной лентой под руководством бронировщика более высокой квалификации;

      отбор, установка и смена бабин с бумагой, кабельной и стеклянной пряжей и рулонов со стальной лентой;

      заполнение битумных меловых коробок;

      наблюдение за поступлением кабеля в машину и наложением на него элементов защитных покровов;

      подкатка, установка и смена отдающих и приемных барабанов;

      равномерная укладка готового кабеля на приемный барабан.

      510. Должен знать:

      устройство основных узлов бронировочных машин и их взаимодействие;

      типы барабанов;

      технологические инструкции по бронированию;

      конструкции защитных покровов кабелей.

Параграф 49. Бронировщик кабелей, 4-разряд

      511. Характеристика работ:

      бронирование силового кабеля, контрольного и кабеля управления диаметром до 30 миллиметров и диаметром свыше 30 миллиметров под руководством бронировщика более высокой квалификации и низкочастотного кабеля на бронировочных машинах стальной лентой и проволочной броней;

      подбор и установка сменных шестерен, калибров и регулировка угла схода ленты и ее перекрытия;

      последовательная заправка кабеля в узлы бронировочной машины;

      контроль геометрических параметров элементов защитных покровов контрольно-измерительными инструментами и качества их наложения;

      сращивание концов стальной ленты;

      ведение техпроцесса;

      подналадка и участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      512. Должен знать:

      устройство и принцип действия бронировочных машин;

      правила применения контрольно-измерительного инструмента;

      конструкции и марки бронируемых кабелей;

      битумные составы;

      основные виды брака, способы его предупреждения и устранения.

Параграф 50. Бронировщик кабелей, 5-разряд

      513. Характеристика работ:

      бронирование силового кабеля, контрольного и кабеля управления диаметром свыше 30 миллиметров и высокочастотного кабеля связи стальной лентой и круглой проволочной броней на бронировочных машинах;

      подбор расчетным путем угла наложения стальной ленты и проволочной брони;

      заправка стальной ленты в направляющие ролики и проволочной брони в распределительное устройство;

      регулирование натяжения кабеля на отдающем и приемном барабанах, бумажных, стальных и пластмассовых лент и проволоки;

      установка и регулировка температурного режима пропиточных ванн с помощью контрольно-измерительных приборов.

      514. Должен знать:

      кинематическую схему бронировочных машин, способы наладки и обеспечения взаимодействия всех узлов и приспособлений бронировочных машин;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов;

      правила определения шагов наложения защитных покровов;

      основные требования, предъявляемые к готовой продукции.

Параграф 51. Опрессовщик кабелей свинцом или алюминием, 4-разряд

      515. Характеристика работ:

      опрессовка кабелей свинцом или алюминием под руководством опрессовщика более высокой квалификации;

      подкатка, установка и смена приемных и отдающих барабанов или отдающих корзин;

      участие в подборе и смене технологического инструмента;

      приготовление и загрузка свинцом плавильных печей;

      загрузка алюминиевыми слитками нагревательных печей;

      наполнение свинцом реципиента на гидравлических прессах;

      подача кабеля в пресс;

      наблюдение за его качеством;

      управление размоткой кабеля из отдающих корзин;

      регулирование натяжения кабеля на отдающих барабанах;

      удаление остатков алюминия с пресс-штемпеля;

      контроль геометрических параметров кабеля с помощью контрольно-измерительного инструмента;

      участие в разборке, чистке и ремонте прессов.

      516. Должен знать:

      устройство и принцип действия механических и гидравлических прессов для наложения свинцовых и алюминиевых оболочек;

      конструкции изготовляемых кабелей;

      правила подбора и установки технологического инструмента;

      назначение и применение контрольно-измерительного инструмента;

      требования, предъявляемые к выпускаемым кабелям.

Параграф 52. Опрессовщик кабелей свинцом или алюминием, 6-разряд

      517. Характеристика работ:

      опрессовка кабелей свинцом или алюминием;

      подготовка пресса к работе, проверка работоспособности узлов и гидравлических цилиндров, разогрев пресса до рабочих температур, наладка пресса;

      определение качества свинца, алюминия и кабельной заготовки;

      подбор и установка сменного технологического инструмента;

      пуск пресса;

      проверка и регулирование геометрических параметров и механической прочности свинцовой или алюминиевой оболочек контрольно-измерительными приборами и инструментом;

      управление работой всех механизмов пресса с центрального пульта;

      регулирование температурного режима плавильной печи для свинца и нагревательной печи для алюминия, реципиента и головки пресса с помощью контрольно-измерительных приборов;

      регулирование давления в гидравлических прессах;

      ведение журнала учета выработки и технологических режимов по наложению свинцовой и алюминиевой оболочек на кабель.

      518. Должен знать:

      кинематическую, гидравлическую схемы пресса, способы регулирования высоких давлений;

      способы и методы подналадки пресса;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов;

      виды брака, способы устранения и предупреждения его.

Параграф 53. Трамбовщик изоляционного материала, 3-разряд

      519. Характеристика работ:

      трамбование изоляционного материала в медной или стальной оболочке на наполнительной трамбовочной машине под руководством трамбовщика более высокой квалификации;

      комплектование по чертежам прутков-заготовок токоведущих жил и термоэлектродов по диаметрам, сплавам, электродвижущей силе и их размещение в трамбующем и заполнительном штоках;

      установка трамбующего и залолнительного штоков в металлическую трубу-оболочку заготовки кабеля и установка заготовки кабеля в медной оболочке вместе с прессующим штоком в вертикальную трамбовочную машину при помощи подъемного механизма;

      закрепление заготовки кулачковым зажимом;

      подналадка центрующей крепежной пробки;

      установка пробки в металлическую трубу-оболочку и закрепление заготовок токоведущих жил и термоэлектродов;

      установка заготовки кабеля в стальной оболочке на наполнительную машину;

      нанесение технологической смазки на поверхность заготовки кабеля;

      участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      520. Должен знать:

      устройство наполнительной машины и вибраторов;

      методы контроля равномерности заполнения заготовки изоляционным материалом;

      способы установки и крепления заготовок кабеля;

      конструкции и марки кабелей.

Параграф 54. Трамбовщик изоляционного материала, 4-разряд

      521. Характеристика работ:

      трамбование изоляционного материала в медной или стальной оболочке на наполнительной трамбовочной машине;

      выбор эффективных режимов засыпки порошка и трамбовки;

      регулирование сжатого воздуха в магистрали пневмопроводов, зажимов штока и хода трамбовочного механизма;

      контроль и регулирование температуры изоляционного порошка при подаче его в заготовку кабеля, плотности и равномерности заполнения заготовки кабеля изоляционным порошком с помощью контрольно-измерительных приборов;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      522. Должен знать:

      устройство наполнительной трамбовочной машины;

      технические требования, предъявляемые к прессованию изоляционного материала;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов;

      требования, предъявляемые к готовой продукции;

      правила наладки обслуживаемого оборудования.

Параграф 55. Оператор автоматической линии по изготовлению изолированных жил, 4-разряд

      523. Характеристика работ:

      ведение отдельных операций процесса изготовления изолированных пластмассой токопроводящих жил на автоматической линии;

      осмотр и проверка качества заготовки из цветных металлов, пластмасс, эмульсии;

      заправка проволоки через волочильную машину, приставку отжига, экструдер;

      подбор и установка маршрутов волочения, дорна и матриц;

      смена отдающих и приемных контейнеров, или бухт со сваркой концов проволоки;

      контроль геометрических параметров заготовки и изолированной жилы контрольно-измерительным инструментом;

      заполнение маршрутной документации.

      524. Должен знать:

      устройство автоматической линии;

      правила заправки проволоки;

      конструкции изолируемых жил;

      государственные стандарты и технические условия на изделия;

      марки изоляционных материалов;

      назначение и применение контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 56. Оператор автоматической линии по изготовлению изолированных жил, 5-разряд

      525. Характеристика работ:

      ведение процесса изготовления изолированных пластмассой токопроводящих жил на автоматической линии с пульта управления;

      регулирование скорости волочения и наложения изоляции, температуры по зонам обогрева с помощью контрольно-измерительных приборов;

      центровка токопроводящей жилы относительно изоляции;

      подналадка оборудования в процессе работы;

      контроль качества отжига проволоки;

      ведение журнала работы и состояния оборудования.

      526. Должен знать:

      кинематическую схему автоматической линии;

      способы подналадки отдельных узлов и линий в целом;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов;

      способы регулирования скорости волочения, температуры по зонам обогрева;

      виды неисправности в системе управления и способы их устранения;

      требования к готовой продукции.

Параграф 57. Изолировщик проводов, 3-разряд

      527. Характеристика работ:

      изолирование круглой и фасонной проволоки на вертикальных и горизонтальных машинах хлопчатобумажной и шелковой пряжей, бумагой, синтетическими волокнами, дельтоасбестовой, стеклянной изоляцией;

      подклейка, пропитка и лакировка изоляции теплостойкими, кремнийорганическими и иными лаками, просушивание проводов в электропечах;

      наладка и подготовка машины к работе;

      подбор и установка в узлы машины кругов бумажных лент, пленки кембрикового полотна, бобин хлопчатобумажной пряжи, шелка, синтетического волокна, регулирование перекрытия бумажных лент и пасьмы пряжи, волокна, температуры в печах машин по приборам;

      заливка ванночек лаком, смена изоляционных материалов, смена отдающих и приемных барабанов или катушек, спайка, сварка концов проводов, пропуск места спайки или сварки через изолировочную машину, подбор соответствующей тары.

      528. Должен знать:

      устройство, и способы наладки изолировочных машин;

      назначение и правила пользования вспомогательными приспособлениями: сварочными аппаратами, муфельными печами, контрольно-измерительным инструментом;

      конструкцию изготавливаемых на обслуживаемом оборудовании проводов всех марок и сечений;

      технологические инструкции;

      правила наложения и основные свойства изоляционных материалов;

      требования, предъявляемые к потребляемым материалам;

      технические условия на готовую продукцию.

Параграф 58. Просевальщик сыпучих материалов, 1-разряд

      529. Характеристика работ:

      просеивание сыпучих материалов через сито вручную;

      заполнение сита;

      проверка исправности сит;

      наблюдение за чистотой сыпучих материалов.

      замена порванных сит новыми.

      530. Должен знать:

      номера сит;

      ассортимент просеваемых материалов;

      способы замены порванных сит новыми.

Параграф 59. Просевальщик сыпучих материалов, 2-разряд

      531. Характеристика работ:

      просеивание углеродистых электроугольных и металлических порошков в вибросите с механизированным протиром;

      взвешивание порошков, загрузка в вибросито;

      проверка качества просеянных материалов;

      выгрузка, затаривание просеянного порошка по маркам и номерам заварок и сит;

      подналадка обслуживаемого оборудования.

      532. Должен знать:

      устройство и способы наладки механизированного сита по амплитуде и частоте колебаний;

      технические требования к просеву различных марок порошков и качеству просеянных порошков;

      номера сит для просева;

      правила отбора проб на анализ просеянных порошков.

Параграф 60. Просевальщик сыпучих материалов, 3-разряд

      533. Характеристика работ:

      просеивание сыпучих и электроугольных материалов на просеивающем агрегате;

      загрузка агрегата сыпучими материалами, установка сит;

      проверка на контрольном сите качества просева;

      участие в ремонте агрегата и сит.

      534. Должен знать:

      устройство просеивающего агрегата;

      технологические инструкции;

      назначение и применение контрольных сит;

      требования к просеянному материалу.

Параграф 61. Оплетчик проводов и кабелей, 2-разряд

      535. Характеристика работ:

      оплетка проводов и кабелей волокнистыми материалами на оплеточных машинах коклюшечного типа;

      проверка качества намотки заготовок;

      установка и смена приемных и отдающих барабанов, бобин и катушек с оплеточным материалом;

      последовательная заправка узлов машины проводом, кабелем и волокнистыми материалами;

      регулирование натяжения оплеточного провода на приемном барабане;

      наблюдение за качеством оплетки, ликвидация обрывов нитей, исправление дефектных мест.

      536. Должен знать:

      устройство и принцип действия оплеточных машин коклюшечного типа;

      требования, предъявляемые к оплеточным материалам;

      марки и конструкции проводов и кабелей;

      технологические инструкции по оплетке;

      схемы заправки узлов машины;

      виды брака и методы его предупреждения.

Параграф 62. Оплетчик проводов и кабелей, 3-разряд

      537. Характеристика работ:

      оплетка проводов и кабелей волокнистыми материалами на оплеточных машинах катушечного типа;

      подбор и установка калибра, сменных шестерен согласно карт эскизов;

      регулирование тормоза, натяжения на приемных и отдающих катушках;

      последовательная заправка волокнистого материала через направляющие крючки, ролики, рычаги блокировки и закрепление его на заготовке;

      контроль геометрических параметров оплетки контрольно-измерительными инструментами;

      предупреждение перекруток пасьм нитей и просветов при наложении оплетки;

      участие в ремонте оборудования.

      538. Должен знать:

      устройство и принцип действия оплеточных машин катушечного типа;

      карты эскизов;

      способы регулировки тормоза;

      методы контроля за качеством оплетки;

      назначение и применение контрольно-измерительных инструментов;

      виды брака и способы его устранения.

Параграф 63. Комплектовщик проводов, 2-разряд

      539. Характеристика работ:

      комплектовка проводов, пучков шнуров, шнуров с электроустановочными изделиями, соединительных проводов и укладка их в зажимы согласно чертежам;

      разборка и сборка электроустановочных изделий;

      подбор проводов по сечению, расцветке и строительным длинам;

      обработка концов проводов и шнуров;

      подноска и надевание на конус бухты, сортировка комплектуемых проводов;

      проверка наличия полного комплекта проводов.

      540. Должен знать:

      конструкцию, марки, сечения и расцветки проводов и шнуров, идущих на комплектацию;

      способы разделки и связки проводов и шнуров;

      технологию разборки и сборки электроустановочных изделий;

      назначение и применение простого контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 64. Оператор проволочного прокатного стана, 3-разряд

      541. Характеристика работ:

      ведение процесса прокатки проволоки на прокатном стане;

      настройка скорости автоматических моталок, транспортера, крючкового конвейера, пневматической лопаты на режим работы стана;

      наблюдение за правильностью укладки бухт на транспортер;

      подналадка обслуживаемого оборудования.

      542. Должен знать:

      устройство автоматических моталок, транспортера, крючкового конвейера;

      способы настройки скорости моталки и транспортера.

Параграф 65. Лакировщик проводов и кабелей, 2-разряд

      543. Характеристика работ:

      лакирование проводов и кабелей в лакировочной ванне или шахте под руководством лакировщика более высокой квалификации;

      участие в заправке шахты, наполнении ванны лаком;

      смена калибров, отдающих и приемных барабанов;

      чистка калибров, шахты и ванн.

      544. Должен знать:

      принцип действия лакировочной шахты и ее отдельных механизмов;

      размеры калибров и правила их установки;

      основные требования технологической инструкции по лакированию проводов;

      назначение и условия применения приборов и контрольно-измерительного инструмента;

      марки и сечения лакируемых проводов.

Параграф 66. Лакировщик проводов и кабелей, 3-разряд

      545. Характеристика работ:

      лакирование проводов и кабелей, пропуская их через лакировочную шахту, лакирование оплетки в лакировочной ванне;

      заправка проводов, кабелей и оплетки через лакировочное
устройство;

      регулирование температуры шахты или ванны;

      наблюдение за качеством лакирования;

      регулирование натяжения проводов, кабелей и оплетки на выходе из шахты или ванны;

      наладка шахты;

      прочное соединение концов лакируемых проводов и кабелей.

      546. Должен знать:

      устройство лакировочной шахты и ее механизмов;

      составы и свойства лаков, идущих на лакирование проводов;

      технологические инструкции на лакировку проводов;

      требуемые температурные режимы при лакировании проводов и кабелей различными лаками;

      способы наладки оборудования;

      устройство и принцип действия приборов контроля и контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 67. Испытатель проводов и кабелей, 2-разряд

      547. Характеристика работ:

      испытание изолированных проводов и кабелей на электрическую прочность изоляции на аппаратах сухого испытания током высокого напряжения под руководством испытателя более высокой квалификации;

      установка отдающего и приемного барабанов или бухт;

      последовательная заправка проводов и кабелей через аппарат;

      фиксирование места повреждения изоляции и обрыва токоведущей жилы.

      548. Должен знать:

      принцип действия отдельных узлов обслуживаемого оборудования;

      способы установки приемных и отдающих барабанов;

      последовательность заправки проводов и кабелей через аппарат.

Параграф 68. Испытатель проводов и кабелей, 3-разряд

      549. Характеристика работ:

      испытание изолированных проводов и кабелей на электрическую прочность током высокого напряжения на аппаратах сухого испытания;

      подбор партии испытываемых кабелей по техническим требованиям и государственному стандарту;

      установка отдающего и приемного барабанов или бухт;

      наладка тормозных устройств;

      последовательная заправка проводов и кабелей через аппарат;

      установка и регулирование испытательного напряжения;

      фиксация места повреждения изоляции и обрыва токоведущей жилы.

      550. Должен знать:

      принцип действия обслуживаемого оборудования;

      правила настройки аппарата на требуемое напряжение по пробивной прочности изоляции;

      конструкции испытываемых кабелей и проводов;

      требования к испытываемым кабелям по государственному стандарту.

Параграф 69. Термообработчик проводов и кабелей, 3-разряд

      551. Характеристика работ:

      термообработка проводов и кабелей со фторопластовой, пластиковой и другими изоляциями для необходимого спекания в специальной установке;

      заправка или загрузка установки;

      проверка качества и конструкции кабелей и проводов перед термообработкой;

      проверка вентиляционной системы;

      контроль и регулирование температуры, расхода и давления инертного газа в зоне термообработки, скорости движения кабеля и времени термообработки с помощью контрольно-измерительных приборов;

      определение качества спекания изоляции;

      перезаправка установки и выгрузка термообработанного кабеля и проводов;

      подналадка установки и участие в ее ремонте.

      552. Должен знать:

      устройство и обслуживание установок;

      правила заправки и перезаправки или загрузки и выгрузки кабелей и проводов;

      конструкции и марки кабелей и проводов, спекаемых на данной установке;

      способы регулирования температуры и скорости термообработки; технологические инструкции;

      назначение и применение контрольно-измерительного инструмента;

      устройство газорегулирующей аппаратуры;

      требования к таре.

Параграф 70. Бронеобмотчик проводов, 2-разряд

      553. Характеристика работ:

      бронирование обмоток автоавиатракторных проводов сечением до 10 квадратных миллиметров на вертикальных бронировочных машинах;

      отбор, установка и смена рулонов с металлической лентой и катушек с проволокой;

      заправка металлической ленты или проволоки через направляющие калибры;

      наблюдение за поступлением автоавиатракторных проводов в машину и наложением на него защитного покрова;

      установка и смена приемных и отдающих катушек.

      554. Должен знать:

      устройство основных узлов вертикальных бронировочных машин и их взаимодействие;

      порядок заправки металлической ленты или проволоки через направляющие калибры;

      марки металлических лент и проводов;

      технологические инструкции по бронированию.

Параграф 71. Бронеобмотчик проводов, 3-разряд

      555. Характеристика работ:

      бронирование обмоток автоавиатракторных проводов сечением свыше 10 квадратных миллиметров на вертикальных бронировочных машинах;

      подбор и установка сменных шестерен, калибров и регулировка угла схода лента и ее перекрытия;

      последовательная заправка провода в узлы бронировочной машины;

      контроль геометрических параметров защитного покрова контрольно-измерительными инструментами и качества его наложения;

      регулирование натяжения на приемных и отдающих катушках;

      ведение техпроцесса;

      подналадка и участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      556. Должен знать:

      устройство и принцип действия вертикальных бронировочных машин;

      назначение и применение контрольно-измерительного инструмента;

      конструкции защитного покрова проводов;

      правила определения шага бронирования;

      основные требования, предъявляемые к готовой продукции;

      основные виды брака, способы его предупреждения и устранения.

Параграф 72. Эмалировщик проволоки, 2-разряд

      557. Характеристика работ:

      эмалирование прямоугольной проволоки и круглой диаметром свыше 0,09 миллиметра на эмальагрегатах под руководством эмалировщика более высокой квалификации;

      установка и смена отдающих и приемных катушек, замши, фетра, фитилей, калибров;

      последовательная заправка проволоки в узлы машины и соединение ее концов пайкой;

      регулирование натяжения проволоки на приемных катушках.

      558. Должен знать:

      принцип действия и назначение основных узлов эмальагрегатов;

      технические требования, предъявляемые к полуфабрикатам и таре для эмалированной проволоки.

Параграф 73. Эмалировщик проволоки, 3-разряд

      559. Характеристика работ:

      эмалирование прямоугольной проволоки и круглой диаметром свыше 0,09 миллиметра на эмальагрегатах;

      проверка чистоты поверхности голой проволоки и качества ее намотки.

      контроль геометрических параметров проволоки с помощью контрольно-измерительных инструментов;

      определение качества лака по внешнему виду на прозрачность и отсутствие инородных включений;

      проверка правильности установки калибров, замши, фитилей, роликов и чистоты их поверхности;

      заправка проволоки через лаковую ванну в печь;

      ликвидация обрывов проволоки, автоматическое регулирование температуры и скорости прохождения эмалированной проволоки по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      регулирование плотности намотки эмалированного провода и поступления лака в ванну.

      560. Должен знать:

      устройство и принцип действия эмальагрегагов;

      правила применения контрольно-измерительных инструментов;

      технические требования к готовой продукции;

      виды брака и способы его предупреждения и устранения.

Параграф 74. Эмалировщик проволоки, 4-разряд

      561. Характеристика работ:

      эмалирование прямоугольной проволоки и круглой диаметром менее0,09 миллиметра до 0,05 миллиметра на эмальагрегатах;

      обеспечение концентрического покрытия круглой проволоки и равномерного покрытия прямоугольной проволоки по всем граням периметра;

      регулирование воздушных потоков в эмальстанке, толщины изоляции эмалированных проводов;

      испытание на эластичность изоляции вручную;

      определение степени запекания амальпленки по цвету.

      562. Должен знать:

      кинематическую схему эмальстанков различных типов;

      методы испытаний лаков;

      схему тепловых потоков в эмальпечах;

      марки и сечения эмалированной проволоки;

      требования к готовой продукции.

Параграф 75. Эмалировщик проволоки, 5-разряд

      563. Характеристика работ:

      эмалирование круглой проволоки диаметром менее 0,05 миллиметра до 0,02 миллиметра на эмальагрегатах;

      определение геометрических параметров голой проволоки микрометром;

      контроль вязкости лаков при различных температурах окружающей среды, равномерности и толщины изоляции, количества микропор в изоляции по всей длине с помощью сложных электронных контрольно-измерительных приборов в процессе изготовления эмалированной проволоки;

      проверка плотности намотки эмалированной проволоки, обеспечивающей исключение дополнительной перемотки;

      подналадка агрегата.

      564. Должен знать:

      правила подналадки эмальагрегата;

      назначение и правила применения сложных контрольно-измерительных электронных приборов;

      методы испытаний эмальпроволоки;

      назначение и условия применения эмальпровода на заводах-потребителях.

Параграф 76. Эмалировщик проволоки, 6-разряд

      565. Характеристика работ:

      эмалирование круглой проволоки диаметром менее 0,02 миллиметра на эмальагрегатах;

      подбор и проверка качества специальной тары;

      последовательная заправка проволоки в узлы эмальагрегата специальным пневматическим приспособлением;

      регулирование степени отжига эмальпровода, величины подачи лака, толщины наложения эмальпленки путем подогрева лакового узла и равномерного ее нанесения с помощью электронных блоков;

      контроль электрического сопротивления голой и эмалированной проволоки, количества микропор в изоляции по всей длине провода особо сложными электронными приборами;

      наладка агрегата;

      ведение журнала готовой продукции.

      566. Должен знать:

      правила наладки эмальагрегата;

      способы проведения всех видов испытаний микронной эмальпроволоки;

      устройство и принцип действия особо сложных электронных приборов;

      требования к готовому эмальпроводу и к качеству специальной тары.

Параграф 77. Изготовитель фильер, 3-разряд

      567. Характеристика работ:

      изготовление круглых фильер диаметром свыше 0,09 миллиметра из твердых сплавов, натуральных и синтетических алмазов на полировальных станках;

      проверка качества полировки заготовок и запрессовка их в оправу алмазной пудрой и карбидом бора;

      установка фильер в гнездо патрона;

      пропускание полирующей пряди через канал фильеры;

      чистовая доводка выходных фильер алмазным порошком вручную;

      контроль геометрических параметров волочильного канала контрольно-измерительным инструментом;

      участие в подналадке полировального станка.

      568. Должен знать:

      основные узлы полировальных станков и их взаимодействие;

      марка твердосплавных материалов, применяемых в производстве фильер;

      номера алмазной пудры и карбида бора;

      формы волочильного канала;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов и инструментов;

      способы подналадки станка;

      виды брака и способы его предупреждения.

Параграф 78. Изготовитель фильер, 4-разряд

      569. Характеристика работ:

      изготовление круглых фильер диаметром менее 0,09 до 0,05 миллиметра из натуральных алмазов на прецизионных полировальных станках различных типов;

      проверка геометрии каждой зоны волочильного канала алмазного фильера микроскопом;

      контроль маршрута фильер по вытяжке, усилию волочения и диаметру волочильного канала на специальных приборах;

      центровка алмазных фильер и полировка алмазной пудрой;

      исправление формы волочильного канала на специальных приборах механическим и ультразвуковым способами;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      570. Должен знать:

      устройство, кинематику, правила наладки и проверки на точность прецизионных полировальных станков различных типов;

      правила обслуживания ультразвуковых установок;

      марки синтетических алмазов; вида дефектов внутри камня;

      требования, предъявляемые к готовым фильерам;

      методы исправления брака.

Параграф 79. Изготовитель фильер, 5-разряд

      571. Характеристика работ:

      изготовление круглых фильер диаметром менее 0,05 до 0,02 миллиметра из натуральных и синтетических алмазов на прецизионных полировальных станках различных типов, фасонных фильер из твердых сплавов на вертикальных прессах;

      изготовление круглых фильер всех диаметров на ультразвуковых установках;

      заточка стальных игл для каждой зоны фильер, установка и центровка игл;

      заполнение прессформ вольфрамо-кобальтовой смесью определенного количества;

      установка, снятие матриц, пуансона и ограничительного кольца на прессе;

      загрузка прессованных заготовок фильер в сушильные шкафы, ведение процесса сушки и выгрузки;

      зачистка заусенцев на заготовке;

      предварительная разделка полуиспеченных фильер вручную;

      сушка заготовок фильер в электропечах;

      поддержание заданного температурного режима печей;

      запрессовка заготовок фильер на гидравлическом прессе и обработка на электроэрозионном станке;

      подготовка электрода, установка его на электроэрозионном станке и снятие;

      полировка и доводка фасонных фильер алмазным порошком до заданного размера вручную;

      контроль поверхности волочильного канала;

      контроль профиля фасонных фильер на проекционном аппарате по чертежам.

      572. Должен знать:

      кинематику и принцип действия вертикального ручного пресса, гидравлического пресса, электроэрозионного станка, вертикального полировального станка;

      устройство иглозаточного станка, электропечи и сушильного шкафа;

      принцип действия ультразвуковой установки;

      методы устранения дефектов фильер ультразвуком;

      способы проверки на точность станков для обработки твердосплавных фильер;

      режимы спекания и сушки;

      методы контроля геометрии канала твердосплавных фасонных фильер;

      технологические инструкции по изготовлению фасонных фильер;

      назначение и применение проекционного аппарата;

      требования к поверхности волочильного канала твердосплавных фасонных фильер.

Параграф 80. Изготовитель фильер, 6-разряд

      573. Характеристика работ:

      изготовление круглых фильер диаметром менее 0,02 миллиметра из натуральных алмазов на прецизионных полировальных станках;

      контроль диаметров фильер высокоточными электронными приборами;

      испытание маршрута волочения на волочильном оборудовании и его окончательная доводка;

      проверка фильер по коэффициенту запаса прочности фильер на тензоизмерительных установках.

      574. Должен знать:

      принцип работы высокоточных электронных приборов;

      тензоизмерительных установок;

      кинематику волочильного оборудования всех видов;

      методы контроля геометрии канала, диаметра фильер;

      методы наладки полировального оборудования.

Параграф 81. Вязальщик прутков и проволоки, 1-разряд

      575. Характеристика работ:

      вязка прутков, проволоки, проводов в пучки и бухты джутом и проволокой вручную;

      подбор прутков, проволоки, проводов по сортам, сплавам и размерам;

      перекатка бухт к месту вязки;

      сортировка и отбраковка изделий по наружному виду;

      упаковка бухт и пучков в бумагу, мешковину и пластикат;

      навязывание ярлыков на бухты;

      контроль геометрических параметров контрольно-измерительным инструментом.

      576. Должен знать:

      способы вязки прутков, проволоки и проводов;

      виды материала, применяемого для вязки;

      сплавы цветных металлов;

      назначение и применение контрольно-измерительных инструментов.

Параграф 82. Вязальщик прутков и проволоки, 2-разряд

      577. Характеристика работ:

      вязка бухт катанки и подката в горячем состоянии проволокой на крючковом конвейере вручную;

      наблюдение за подачей катанки пластинчатым транспортером и навешивание ее на крючковый конвейер с помощью пневматического устройства;

      участие в подналадке и ремонте обслуживаемого оборудование.

      578. Должен знать:

      принцип действия пластинчатого транспортера, крючкового конвейера и пневматического устройства для вязки бухт катанки и подката;

      способы вязки.

Параграф 83. Аппаратчик на изготовлении микропроводов в стеклянной изоляции, 3-разряд

      579. Характеристика работ:

      ведение процесса изготовления микропроводов в стеклянной изоляции на высокочастотных установках под руководством аппаратчика более высокой квалификации;

      последовательная заправка провода в высокочастотную установку;

      заправка установки изоляционным материалом;

      наблюдение за процессом изготовления микропроводов в стеклянной изоляции;

      измерение геометрических параметров микропровода контрольно-измерительным инструментом;

      участие в подналадке обслуживаемого оборудования.

      580. Должен знать:

      устройство и взаимодействие отдельных узлов высокочастотной установки;

      технологические инструкции по изготовлению микропроводов в стеклянной изоляции;

      назначение и правила применения контрольно-измерительного инструмента;

      требования, предъявляемые к качеству микропроводов.

Параграф 84. Аппаратчик на изготовлении микропроводов в стеклянной изоляции, 4-разряд

      581. Характеристика работ:

      ведение процесса изготовления микропроводов в стеклянной изоляции на высокочастотных установках;

      поддержание температурного режима с помощью контрольно-измерительных приборов;

      регулирование, скорости приемника;

      центровка масляного охлаждения;

      испытание готового провода;

      ведение журнала испытаний микропроводов.

      582. Должен знать:

      устройство и принцип действия высокочастотной установки;

      назначение и применение приборов контроля соблюдения режимов наложения стеклянной изоляции на провод;

      виды брака, способы его предупреждения и устранения.

Параграф 85. Прессовщик электротехнических изделий, 3-разряд

      583. Характеристика работ:

      прессование штеккерных заделов флеско, заделов переносных осветительных сетей, а также изготовление изделий из резины и пластмассы на прессе;

      регулирование технологического режима с использованием контрольно-измерительных приборов;

      подналадка пресса и участие в ремонте оборудования.

      584. Должен знать:

      устройство, принцип работы и способы подналадки обслуживаемого пресса;

      технологические инструкции на прессовку разного вида электротехнических изделий;

      сорта резины и других материалов;

      технические условия на готовую продукцию.

Параграф 86. Прессовщик электротехнических изделий, 4-разряд

      585. Характеристика работ:

      прессование секций электробуров и катушек для эмальпроводов на прессе;

      наблюдение за процессом прессования;

      контроль технологического режима с помощью контрольно-измерительных приборов;

      поддержание в исправном состоянии обслуживаемых механизмов, аппаратуры и прессформ.

      586. Должен знать:

      устройство и принцип действия пресса для прессовки секций электробуров;

      технологические инструкции;

      назначение и применение контрольно-измерительных приборов.

Глава 6. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам наизоляционные и намоточно-обмоточные работы

Параграф 1. Бандажировщик, 1-разряд

      587. Характеристика работ:

      перемотка бандажной проволоки на специальный барабан-карусель;

      бандажировка мелких якорей на простых налаженных бандажировочных станках и вручную;

      заготовка и укладка подбандажной изоляции.

      588. Должен знать:

      основные сведения об устройстве и применении простых бандажировочных станков;

      наименование и маркировку изоляционных материалов, применяемых при бандажировке.

Параграф 2. Бандажировщик, 2-разряд

      589. Характеристика работ:

      наложение однослойных бандажей на роторы и якори машин мощностью до 100 киловат на простых бандажировочных станках;

      обшивка обмотки статоров микродвигателей с двух сторон.

      590. Должен знать:

      принцип работы простых бандажировочных станков;

      назначение и правила применения приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      чтение чертежей в пределах выполняемой работы;

      основные сведения по электротехнике.

Параграф 3. Бандажировщик, 3-разряд

      591. Характеристика работ:

      наложение и пайка однословных бандажей на роторы и якори машин мощностью свыше 100 киловат до 200 киловат;

      выравнивание лобовых частей обмотки;

      наложение подбандажной изоляции и замков;

      подналадка бандажировочных станков.

      592. Должен знать:

      устройство и способы подналадки обслуживаемого оборудования;

      способы заделки и пайки замков, скрепляющих бандажи;

      способы определения магнитной и немагнитной бандажной проволоки;

      наименование, маркировку и свойства материалов, применяемых при бандажировке.

Параграф 4. Бандажировщик, 4-разряд

      593. Характеристика работ:

      наложение и пайка однослойного бандажа на роторы и якори машин мощностью свыше 200 киловат и многослойного бандажа;

      бандажировка лобовых частей обмоток статора;

      бандажировка стеклобандажной лентой.

      594. Должен знать:

      устройство, правила эксплуатации и способы наладки бандажировочных станков;

      устройство динамометров различных конструкций;

      допускаемые усилия натяжения бандажа;

      типы бандажей и их назначение.

Параграф 5. Заготовщик изоляционных деталей, 1-разряд

      595. Характеристика работ:

      заготовка простых изоляционных деталей;

      заготовка полос и прокладок из изоляционных материалов.

      596. Должен знать:

      назначение и правила применения простых приспособлений и инструментов;

      наименование и маркировку изоляционных материалов.

      597. Примеры работ:

      1) бумага кабельная - намотка в рулончики;

      2) ткани рулонные - сшивка обрывов двойным швом.

Параграф 6. Заготовщик изоляционных деталей, 2-разряд

      598. Характеристика работ:

      заготовка изоляционных деталей средней сложности;

      перемотка хлопчатобумажных лент и бумаги;

      разметка по чертежам деталей из изоляционных материалов, отверстий и пазов в деталях по шаблону;

      резка реек, бакелитовых цилиндров, обрезка скосов;

      вырубка фасонных деталей из всевозможных изоляционных материалов на эксцентриковых прессах;

      вырезка прямоугольных деталей на гильотинных ножницах и выпиливание прямоугольных отверстий в полюсных рамках на лобзиковых пилах;

      гибка и отбортовка деталей из электрокартона, пленкоэлектрокартона, микакартона и стекломиканита на кромкогибочных станках;

      шлифовка изоляционных деталей на ленточно- и дисково-шлифовальных станках;

      протяжка клиньев;       

      сборка простых узлов из изоляционных деталей.

      599. Должен знать:

      устройство и принцип действия гильотинных ножниц и лобзиковых пил, ленточных и дисковых шлифовальных станков;

      правила заточки инструмента;

      назначение и правила применения универсальных и специальных приспособлений и контрольно-измерительного инструмента;

      правила резки, штамповки и способов рационального раскроя изоляционных материалов;

      основные свойства обрабатываемых электроизоляционных материалов.

      600. Примеры работ:

      1) бумага, материалы рулонные и электрокартон - резка на заданный размер;

      2) изоляция ярмовая, опорные кольца, рейки и другие детали – шлифовка;

      3) лакоткань - резка по диагонали;

      4) обертки из кабельной бумаги - изготовление и сшивка;

      5) прокладки дистанционные и шайбы из электрокартона - штамповка на эксцентриковых прессах;

      6) прокладки изоляционные межфазные, межслойные и со скосом - резка и изготовление по шаблонам;

      7) трубки изоляционные - порезка на данную длину и намотка;

      8) шайбы и прокладки миканитовые - штамповка на эксцентриковых прессах;

      9) шайбы и сегменты для трансформаторов - вырезка на круговых ножницах.

Параграф 7. Заготовщик изоляционных деталей, 3-разряд

      601. Характеристика работ:

      заготовка сложных изоляционных деталей;

      резка материалов под прямым углом или по упору на фрезерных станках, ленточных и циркулярных пилах и многодисковых ножницах;

      перемотка изоляционных лент;

      сборка с разметкой изоляционных узлов с применением специальных приспособлений, шаблонов и универсального инструмента;

      подбор необходимых деталей по сборочным чертежам, склепывание деталей в процессе сборки;

      подналадка обслуживаемого оборудования.

      602. Должен знать:

      устройство и способы подналадки обслуживаемого, оборудования;

      устройство универсальных и специальных приспособлений, применяемых шаблонов и контрольно-измерительных инструментов;

      чтение сборочных чертежей.

      603. Примеры работ:

      1) изоляция ярмовая и уравнительная трансформаторов до третьего габарита – сборка;

      2) пластины коллекторные миканитовые - калибровка, разметка, раскрой, резка на ножницах или в штампах;

      3) прокладки из алюминиевой и медной фольги – изготовление;

      4) прокладки с металлическими вкладышами - изготовление и оклейка;

      5) прокладки уплотнительные из неметаллических эластичных материалов – изготовление;

      6) цилиндры бакелитовые - изготовление и сборка;

      7) шаблоны из листового изоляционного материала для вырезки деталей из миканита – изготовление;

      8) щиты трансформаторов четвертого и пятого габаритов - сборка.

Параграф 8. Заготовщик изоляционных деталей, 4-разряд

      604. Характеристика работ:

      заготовка особо сложных и уникальных изоляционных деталей;

      вырезка и выпиливание фасонных деталей на вибрационных и роликовых ножницах и лобзиковых пилах;

      сверление отверстий, вырезка пазов и колец по спирали;

      снятие фасок на токарно-карусельном и фрезерном станках;

      раскрой и вырубка фасонных деталей из электроизоляционных материалов;

      клепка и подгонка фасонных деталей;

      механическая обработка особо сложных деталей на токарных, фрезерных и сверлильных станках;

      формовка фасонных деталей из оргстекла и склеивание;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      605. Должен знать:

      устройство, принцип действия и способы наладки применяемого оборудования и станков;

      способы клепки и подгонки;

      требования, предъявляемые к изоляции сверхмощных трансформаторов.

      606. Примеры работ:

      1) изоляция ярмовая, уравнительная и межфазная трансформаторов свыше третьего габарита - сборка и изготовление изолирующих листов;

      2) прокладки из полиамидной пленки – резка;

      3) распорки, кольца, кронштейны, клинья для роторной и статорной обмоток турбо- и гидрогенераторов – изготовление;

      4) реакторы шунтирующие - обработка прокладок, колец и дисковых сегментов;

      5) стержни роторные - точение, фрезерование пазов, сборка и подгонка по месту;

      6) шайбы, угловые для трансформаторов - сборка.

Параграф 9. Изолировщик, 1-разряд

      607. Характеристика работ:

      изолирование кабельной и телефонной бумагой, лавсановой и хлопчатобумажной лентами секций, катушек, деталей и изделий под руководством изолировщика более высокой квалификации;

      наложение временной ленточной изоляции ровными плотными слоями на секции и катушки под командировку, пропитку и опрессовку;

      надевание колпачков на проволоку.

      608. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемого оборудования;

      способы нанесения ленточной изоляции;

      наименование и маркировку применяемых изоляционных материалов.

Параграф 10. Изолировщик, 2-разряд

      609. Характеристика работ:

      изолирование кабельной и телефонной бумагой, лавсановой и хлопчатобумажной лентами секций, катушек, деталей и изделий;

      снятие временной изоляции с секций и катушек после компаундировки, пропитки и опрессовки;

      прокладывание межвитковой изоляции;

      установка скрепляющих бандажей на катушки с укладкой изоляционных рамок и прокладок;

      изолирование отводов и пазов;

      изготовление и изолирование экранирующих витков;

      изолирование металлических деталей с запечкой без опрессовки и с последующей обрезкой изоляции;

      изолирование межсекционных соединений в катушках аппаратов.

      610. Должен знать:

      назначение и правила применения простых измерительных инструментов;

      наименование и типы изолируемых деталей и изделий;

      элементарные сведения по электротехнике.

      611. Примеры работ:

      1) машины средние постоянного и переменного тока - подготовка сердечника к обмотке;

      2) пакеты статора электрических машин - изолирование торцевых частей;

      3) прутки и полосы - изолирование киперной лентой с покрытием лаком;

      4) трансформаторы торроидальные – изолирование;

      5) цилиндры из бакелизированной бумаги – изготовление;

      6) шина силовой электроцепи - изолирование киперной и тафтяной лентой.

Параграф 11. Изолировщик, 3-разряд

      612. Характеристика работ:

      изолирование асбестом, лакотканями, стеклолакотканями, стеклотканями и стеклолентами секций, катушек, деталей и изделий;

      изолирование деталей электрических машин стеклотканями и стеклолентами с количеством слоев до 7;

      изготовление трубок и гильз на оправках;

      изолирование полюсов электрических машин вручную с подутюживанием и запрессовкой и методом напыления;

      снятие временных лент и планок после гидростатической опрессовки;

      изолирование ленточными материалами на изолировочных станках;

      наложение витковой, корпусной и многослойной изоляции;

      изолирование пазов статора на полуавтоматах;

      выполнение операций по изолировке дисковых катушек, емкостных колец и отводов трансформаторов.

      613. Должен знать:

      устройство и способы подналадки изолировочных станков;

      назначение и правила применения специальных приспособлений и контрольно-измерительного инструмента, основные свойства применяемых электроизоляционных материалов.

      614. Примеры работ:

      1) катушки дисковые трансформаторов до третьего габарита – изолирование;

      2) катушки трансформаторные многосекционные – изолирование;

      3) кольца обмоткодержательные и уравнительные электрических машин - изолирование ленточными материалами.

Параграф 12. Изолировщик, 4-разряд

      615. Характеристика работ:

      изолирование кремнийорганической изоляцией, миканитами, микалентами, микафолием секций, катушек, деталей и изделий;

      изолирование деталей электрических машин стеклотканями и стеклолентами с количеством слоев свыше 7;

      наложение многослойной витковой и корпусной изоляции на статорные и якорные секции с промазкой эпоксидным компаундом;

      изолирование листовыми изоляционными материалами прямой части секций и стержней машин на специальных обкаточных станках;

      изолирование схем обмоток, отводов и дисковых катушек силовых трансформаторов.

      616. Должен знать:

      устройство и способы наладки изоляционных станков для выполнения витковой и корпусной изоляции;

      правила применения универсальных приспособлений;

      способы изолирования изделий.

      617. Примеры работ:

      1) катушки статорной обмотки машин переменного тока - наложение витковой и корпусной изоляции;

      2) катушки дисковые трансформаторов свыше третьего габарита – изолирование;

      3) катушки полюсные гидрогенераторов и катушки роторов турбогенераторов - изолирование витков;

      4) катушки полюсные и сердечники полюсов для гидрогенераторов крупных синхронных компенсаторов и прокатных машин постоянного тока – изолирование;

      5) конденсаторы к трансформаторам – изолирование;

      6) стержни статорной обмотки турбо- и гидрогенераторов - изолирование мест переходов;

      7) стержни турбо- и гидрогенераторной обмотки - прокладывание миканита в лобовой части;

      8) стержни роторной обмотки машин переменного тока - изолирование.

Параграф 13. Изолировщик, 5-разряд

      618. Характеристика работ:

      изолирование синтетическими материалами и лентами на термореактивных связующих, полиимидной и полиимиднофторопластовой пленками секций, катушек, деталей и изделий;

      изолирование статорных головок гидрогенераторов способом заливки компаундом;

      изолирование схем обмоток и отводов силовых трансформаторов под нагрузкой.

      619. Должен знать:

      конструкцию и способы наладки намоточных ставков;

      способы нанесения изоляции; характеристики изоляционных материалов;

      чтение чертежей в пределах выполняемой работы.

      620. Примеры работ:

      1) стержни гидро и турбогенераторов и турбовозбудителей - многослойное изолирование;

      2) стержни гидро и турбогенераторов - выравнивание неровностей;

      3) трансформаторы электропечные - изолирование отводов и схем соединений;

      4) секции изделий электрофизического оборудования - изолирование.

Параграф 14. Намотчик секций силовых конденсаторов, 1-разряд

      621. Характеристика работ:

      намотка секций для низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов с числом листов между обкладками до 4 под руководством намотчика более высокой квалификации;

      заправка станка;

      наблюдение за процессом намотки и обеспечение плотной ровной намотки секций с правильным расположением контактных вкладышей и заданного количества витков;

      своевременная ликвидация возможных обрывов и устранение различных дефектов.

      622. Должен знать:

      назначение и правила работы намоточных станков простой конструкции; способы заправки станка;

      назначение конденсаторной бумаги и алюминиевой фольги и их основные размеры;

      назначение контактных вкладышей;

      причины обрывов и способы их устранения;

      назначение и правила применения рабочего инструмента.

Параграф 15. Намотчик секций силовых конденсаторов, 2-разряд

      623. Характеристика работ:

      намотка секций для низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов с числом листов между обкладками до 4 на намоточных станках;

      подготовка, наладка и заправка станка на заданный режим работы;

      устранение разбегов материалов и обрывов лент материалов;

      укладка токоподводов секций и маркировка.

      624. Должен знать:

      устройство и принцип действия намоточных станков;

      схемы заправок станка материалами;

      марки конденсаторной бумаги и фольги;

      требования к токоподводам секций;

      виды брака и способы его устранения.

Параграф 16. Намотчик секций силовых конденсаторов, 3-разряд

      625. Характеристика работ:

      намотка секций для низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов с числом листов между обкладками свыше 4 до 8, секций электротермических конденсаторов с числом листов между обкладками до 5, косинусных конденсаторов и конденсаторов связи;

      подбор материалов и заправка в станок;

      регулирование продольных закраин и разбега лент основных материалов;

      обеспечение заданных допусков по количеству витков и ширине закраин.

      устранение складкообразования в секциях;

      подпрессовка секций на установках;

      подналадка намоточного станка в процессе работы.

      626. Должен знать:

      конструктивные особенности и правила подналадки намоточных станков;

      назначение и правила постановки изоляционных прокладок и контактных вкладышей;

      электрические характеристики, габаритные размеры и допуски секций конденсаторов;

      свойства материалов, применяемых для намотки секций конденсаторов;

      возможные причины брака и способы их предупреждения и устранения.

Параграф 17. Намотчик секций силовых конденсаторов, 4-разряд

      627. Характеристика работ:

      намотка секций для низковольтных и высоковольтных силовых конденсаторов с числом листов между обкладками свыше 8, секций электротермических конденсаторов с числом листов между обкладками свыше 5 и секций конденсаторов с бумажно-пленочным диэлектриком;

      подбор основных материалов согласно чертежу секций и заправка в станок;

      регулирование натяжения лент основных материалов;

      намотка секций с последовательным соединением обкладок;

      предварительная отбраковка намотанных секций напряжением постоянного тока;

      наладка намоточного оборудования.

      628. Должен знать:

      конструкцию секций конденсаторов с бумажно-пленочным диэлектриком и технологию намотки;

      физико-химические свойства материалов;

      назначение диэлектрика в секции конденсатора;

      правила наладки намоточного оборудования.

Параграф 18. Перемотчик, 1-разряд

      629. Характеристика работ:

      перемотка проволоки, проводов и кабелей различных марок и сечения, полуфабрикатов и изоляционных материалов с конуса, мотков, катушек или барабанов на различную приемную тару под руководством перемотчика более высокой квалификации;

      выполнение работ по соединений концов перематываемых материалов, заполнение необходимых данных на ярлыках, бирках и других видах трафарета.

      630. Должен знать:

      назначение и правила обслуживания простых перемоточных станков;

      основные марки и размеры перематываемых материалов;

      емкость и размеры тары и правила ее использования в технологическом процессе производства;

      назначение применяемого контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 19. Перемотчик, 2-разряд

      631. Характеристика работ:

      перемотка проволоки, проводов и кабелей различных марок и сечения, полуфабрикатов и изоляционных материалов с конуса, мотков, катушек или барабанов на различную приемную тару;

      соединение концов проводов и кабелей методом сварки или пайки;

      определение длины и сечения перематываемых материалов с помощью контрольно-измерительных приборов и инструментов;

      зачистка и починка обнаруженных дефектных мест;

      наблюдение за качеством перематываемых материалов, заполнение необходимых данных на ярлыках, бирках и других видах трафарета.

      632. Должен знать:

      назначение и устройство перемоточных станков и приспособлений;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами и инструментами;

      способы соединения концов перематываемых материалов;

      основные марки и размеры перематываемых материалов;

      возможные виды брака и способы его устранения;

      правила заполнения технической документации.

Параграф 20. Сборщик обмоток трансформаторов, 2-разряд

      633. Характеристика работ:

      сборка дисковых катушек первого и второго габаритов;

      полная сборка обмоток трансформаторов тока наружной установки;

      подготовка отводов к пайке.

      634. Должен знать:

      назначение и условия работы изготовляемых трансформаторов;

      правила применения простых приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      способы подготовки отводов к пайке.

Параграф 21. Сборщик обмоток трансформаторов, 3-разряд

      635. Характеристика работ:

      сборка дисковых катушек трансформаторов третьего габарита;

      сборка и лайка схем печных трансформаторов и отводов катушек.

      636. Должен знать:

      конструкцию и назначение трансформаторов третьего габарита;

      способы и режимы пайки; свойства припоев;

      технологический процесс обмотки и сборки трансформаторов различных конструкций;

      схемы и чертежи в пределах выполняемой работы.

Параграф 22. Сборщик обмоток трансформаторов, 4-разряд

      637. Характеристика работ:

      сборка дисковых катушек трансформаторов четвертого габарита;

      монтаж вводных катушек с емкостным кольцом;

      выполнение переходов;

      сборка и пайка отводов катушек и емкостных колец.

      638. Должен знать:

      рациональный порядок выполнения переходов сборки обмоток трансформаторов по специальным чертежам и схемам;

      правила пользования сложным контрольно-измерительным инструментом;

      виды и назначение изоляционных конструкций.

Параграф 23. Сборщик обмоток трансформаторов, 5-разряд

      639. Характеристика работ:

      сборка дисковых катушек трансформаторов пятого и шестого габаритов;

      пайка гребенок и схем трансформаторов;

      сборка катушек шунтирующих реакторов и обмоток печных трансформаторов.

      640. Должен знать:

      конструкцию трансформаторов пятого и шестого габаритов;

      основные требования, предъявляемые к изоляционным конструкциям;

      сложные монтажные схемы и чертежи.

Параграф 24. Сборщик-отдельщик катушек трансформаторов, 2-разряд

      641. Характеристика работ:

      стяжка и отделка катушек трансформаторов второго габарита напряжением до 10 киловольт;

      кантовка и установка обмоток в вертикальное положение;

      демонтаж технологической оснастки;

      установка стержневых плит и выравнивание прокладок по отвесу;

      подтяжка и окончательная сборка после сушки.

      642. Должен знать:

      назначение и правила применения наиболее распространенных приспособлений и тарированных ключей, применяемых в работе;

      способы стяжки и отделки катушек трансформаторов.

Параграф 25. Сборщик-отдельщик катушек трансформаторов, 3-разряд

      643. Характеристика работ:

      стяжка и отделка катушек трансформаторов второго и третьего габаритов напряжением свыше 10 до 35 киловольт;

      прессование обмоток на гидравлических прессах с применением специальных приспособлений.

      644. Должен знать:

      принцип действия гидравлических прессов;

      устройство специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      назначение и основные свойства изоляционных материалов;

      подбор оснастки.

Параграф 26. Сборщик-отдельщик катушек трансформаторов, 4-разряд

      645. Характеристика работ:

      стяжка, отделка и прессование катушек трансформаторов четвертого габарита напряжением свыше 35 до 220 киловольт на гидравлических прессах;

      стяжка и отделка катушек трансформаторов с переключением под нагрузкой и применением специальных приспособлений.

      646. Должен знать:

      устройство и способы подналадки гидравлических прессов;

      правила применения сложного контрольно-измерительного инструмента;

      виды и назначение изоляционной конструкции.

Параграф 27. Сборщик-отдельщик катушек трансформаторов, 5-й разряд

      647. Характеристика работ:

      стяжка, отделка и прессовка катушек трансформаторов пятого и шестого габаритов напряжением свыше 220 киловольт на гидравлических прессах с применением рычажных механизмов.

      648. Должен знать:

      конструкцию и способы наладки гидравлических прессов;

      устройство и принцип действия рычажных механизмов;

      основные требования, предъявляемые к изоляционным конструкциям.

Параграф 28. Намотчик катушек трансформаторов, 1-разряд

      649. Характеристика работ:

      намотка катушек с цилиндрической обмоткой из меди круглого и прямоугольного сечения трансформаторов различных габаритов на налаженных намоточных станках под руководством намотчика более высокой квалификации;

      намотка цилиндров с прокладыванием по окружности деревянных или металлических реек со связыванием их.

      650. Должен знать:

      назначение и правила обслуживания намоточных станков;

      типовые конструкции трансформаторных катушек с неслоевой и дисковой обмоткой;

      наименование и маркировку применяемых изоляционных материалов и меди;

      назначение и правила применения наиболее распространенных простых приспособлений и контрольно-измерительных приборов.

Параграф 29. Намотчик катушек трансформаторов, 2-разряд

      651. Характеристика работ:

      намотка катушек с цилиндрической многослойной обмоткой из меди круглого сечения трансформаторов первого габарита на горизонтальных намоточных станках;

      намотка дисковых катушек для печных трансформаторов первого и второго габаритов;

      укладка межслоевой изоляции с применением специальных приспособлений.

      652. Должен знать:

      принцип работы горизонтальных намоточных станков и тормозных устройств;

      типовые конструкции трансформаторных катушек;

      назначение и применение наиболее распространенных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      основные сведения по электротехнике в объеме выполняемых работ.

Параграф 30. Намотчик катушек трансформаторов, 3-разряд

      653. Характеристика работ:

      намотка катушек с цилиндрической многослойной обмоткой из меди круглого сечения трансформаторов второго и третьего габаритов и меди прямоугольного сечения трансформаторов первого и второго габаритов на горизонтальных намоточных станках;

      намотка дисковых катушек печных трансформаторов третьего габарита;

      намотка непрерывных и спиральных обмоток до 12 параллелей трансформаторов второго габарита.;

      вывод концов и припайка регулировочных отводов;

      намотка канавочных катушек и катушек напряжения с установкой и припайкой экранов.

      654. Должен знать:

      устройство и способы подналадки горизонтальных намоточных станков и специальных приспособлений;

      режимы пайки;

      виды припоев и их свойства;

      свойства изоляционных материалов и проводников, применяемых для изготовления катушек трансформаторов, правила пользования техническими данными.

Параграф 31. Намотчик катушек трансформаторов, 4-разряд

      655. Характеристика работ:

      намотка катушек с цилиндрической многослойной обмоткой из меди круглого сечения трансформаторов четвертого габарита и меди прямоугольного сечения трансформаторов третьего, четвертого габаритов на горизонтальных намоточных станках;

      намотка спиральных обмоток свыше 12 параллелей трансформаторов третьего габарита и одноходовой спиральной обмотки трансформаторов четвертого габарита;

      намотка непрерывных катушек для трансформаторов первого, второго и третьего габаритов;

      намотка обмоток на пространственный магнитопровод;

      намотка квадратных обмоток сухих защитных трансформаторов;

      намотка дисковых катушек для силовых и печных трансформаторов четвертого и пятого габаритов.

      656. Должен знать:

      конструкции горизонтальных намоточных станков;

      различные конструкции трансформаторных катушек;

      устройство, назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов и инструментов.

Параграф 32. Намотчик катушек трансформаторов, 5-разряд

      657. Характеристика работ:

      намотка непрерывных катушек трансформаторов четвертого габарита с переключением под нагрузкой на горизонтальных намоточных станках;

      намотка многоходовых спиральных обмоток трансформаторов четвертого габарита.

      658. Должен знать:

      различные способы намотки катушек трансформаторов сложной конструкции;

      требования, предъявляемые к изоляционным конструкциям;

      методы контроля качества намотки сложных катушек.

Параграф 33. Намотчик катушек трансформаторов, 6-разряд

      659. Характеристика работ:

      намотка непрерывных катушек трансформаторов пятого и шестого габаритов с переключением под нагрузкой на вертикальных и горизонтальных намоточных станках;

      намотка катушек электропечных трансформаторов и шунтирующих реакторов с переплетенной обмоткой.

      660. Должен знать:

      устройство и принцип управления вертикальными и горизонтальными намоточными станками;

      способы намотки катушек с переплетенной обмоткой;

      требования, предъявляемые к обмоткам и изоляционным конструкциям.

Параграф 34. Калибровщик катушек электроприборов, 1-разряд

      661. Характеристика работ:

      калибровка катушек с обмоткой из манганиновой проволоки по сопротивлению свыше 200 Ом под руководством калибровщика более высокой квалификации.

      662. Должен знать:

      основные сведения о калибровке катушек;

      назначение и условия применения простых контрольно-измерительных приборов;

      простые чертежи и схемы.

Параграф 35. Калибровщик катушек электроприборов, 2-разряд

      663. Характеристика работ:

      калибровка катушек с обмоткой из манганиновой проволоки по сопротивлению свыше 200 Ом;

      составление простых схем для проверки сопротивления.

      664. Должен знать:

      правила пользования простыми контрольно-измерительными приборами;

      способы калибровки;

      единицы измерения электрических величин;

      источники питания приборов (гальванические батареи и аккумуляторы);

      правила применения поправочных таблиц;

      основные сведения по электротехнике в объеме выполняемых работ.

Параграф 36. Калибровщик катушек электроприборов, 3-разряд

      665. Характеристика работ:

      калибровка катушек с обмоткой из манганиновой проволоки по сопротивлению свыше 3 Ом до 200 Ом и красномедной проволоки по сопротивлению свыше 100 Ом в соответствии с заданными допусками;

      составление схемы одинарного моста для проверки сопротивления катушек;

      определение потребного количества проволоки для калибровки по сопротивлению;

      пайка выводов;

      измерение сопротивлений с помощью контрольно-измерительных приборов;

      определение коэффициента трансформатора для проверки индуктивного сопротивления.

      666. Должен знать:

      правила пользования контрольно-измерительными приборами средней сложности, устройство электропаяльника и правила пользования им;

      типы обмоток;

      систему допусков.

Параграф 37. Калибровщик катушек электроприборов, 4-разряд

      667. Характеристика работ:

      калибровка катушек с обмоткой из манганиновой проволоки по сопротивлению до 3 Ом и красномедной проволоки по сопротивлению до 100 Ом;

      составление схемы двойного моста для проверки сопротивления катушек.

      668. Должен знать:

      устройство и способы подналадки обслуживаемого оборудования;

      устройство контрольно-измерительных приборов;

      государственные стандарты и технические условия.

Параграф 38. Намотчик катушек для электроприборов и аппаратов, 1-разряд

      669. Характеристика работ:

      намотка катушек для аппаратов и приборов из проволоки диаметром более 0,1 миллиметра под руководством намотчика более высокой квалификации;

      намотка полей сопротивления;

      подбор оправок;

      увязка катушек.

      670. Должен знать:

      основные сведения об устройстве намоточных станков;

      наименование и маркировку сортов обмоточной проволоки, изоляционных материалов, лака, клея, припоев;

      назначение и правила применения контрольно-измерительного инструмента.

      671. Примеры работ:

      намотка:

      1) катушки добавочного сопротивления;

      2) ролики бумажные;

      3) цилиндры сопротивления.

Параграф 39. Намотчик катушек для электроприборов и аппаратов, 2-разряд

      672. Характеристика работ:

      намотка катушек для аппаратов и приборов из проволоки диаметром более 0,1 миллиметра;

      намотка катушек для аппаратов и приборов на круглый каркас или намоточный шаблон с автоматической или ручной укладкой витков в слой, с прокладыванием изоляции в случае необходимости;

      переключение станка на нужное число витков и шаг;

      установка каркасов или шаблонов;

      пайка зажимов и наконечников.

      673. Должен знать:

      принцип работы обслуживаемых станков;

      основные свойства применяемых сортов обмоточной проволоки, изоляционных материалов, клея, лака, припоев;

      методы проверки качества намотки;

      возможные причины брака и способы его обнаружения и устранения;

      технические требования, предъявляемые к изготовлению катушек со слоевой обмоткой;

      основы электротехники в объеме выполняемой работы.

      674. Примеры работ:

      намотка:

      1) поля (катушки) сопротивления;

      2) рамки каркасные и бескаркасные;

      3) рамы сопротивления.

Параграф 40. Намотчик катушек для электроприборов и аппаратов, 3-разряд

      675. Характеристика работ:

      намотка катушек для аппаратов и приборов из проволоки диаметром менее 0,1 до 0,02 миллиметра;

      многосекционная и многослойная намотка катушек и рамок на шаблон и прямоугольный каркас;

      проверка сопротивления катушек с помощью контрольно-измерительных приборов.

      676. Должен знать:

      устройство и способы подналадки обслуживаемых станков;

      основные свойства применяемой проволоки;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов.

      677. Примеры работ:

      Намотка:

      1) катушки бескаркасные в две секции;

      2) катушки каркасные;

      3) катушки торроидальные, многослойные и многосекционные;

      4) катушки трансформаторов, многослойные и многосекционные;

      5) рамки двухсекционные.

Параграф 41. Намотчик катушек для электроприборов и аппаратов, 4-разряд

      678. Характеристика работ:

      намотка бескаркасных катушек и рамок для аппаратов и приборов в слой проволокой диаметром менее 0,02 миллиметра.

      679. Должен знать:

      правила и приемы намотки катушек и рамок из тонкой проволоки;

      способы проверки катушек по сопротивлению.

Параграф 42. Намотчик электромагнитных сердечников, 1-разряд

      680. Характеристика работ:

      намотка сердечников из трансформаторной стали весом до 12 килограмм на намоточных станках с применением простых приспособлений;

      намотка полос на барабан.

      681. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемого намоточного оборудования;

      назначение и правила применения простых приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      наименование и маркировку трансформаторных сталей.

      682. Примеры работ:

      1) сердечники для шинных трансформаторов и трансформаторов лабораторного типа – намотка;

      2) сердечники для масляных выключателей - намотка.

Параграф 43. Намотчик электромагнитных сердечников, 2-разряд

      683. Характеристика работ:

      намотка сердечников из трансформаторной стали весом свыше 12 килограмм на намоточных станках с применением специальных приспособлений;

      сварка полос в ленту на точечном аппарате.

      684. Должен знать:

      принцип работы обслуживаемого намоточного оборудования;

      назначение и условия применения специальных приспособлений и точечного аппарата;

      режимы сварки полос;

      основные сведения по электротехнике в объеме выполняемых работ.

      685. Примеры работ:

      сердечники для масляных выключателей - намотка с точечной приваркой листов.

Параграф 44. Обмотчик элементов электрических машин, 1-разряд

      686. Характеристика работ:

      обмотка элементов электрических машин под руководством обмотчика более высокой квалификации;

      подготовка пазов к обмотке;

      закрепление обмоток клиньями;

      соединение обмоток по простым схемам;

      рихтовка лобовых частей обмоток;

      крепление междукатушечных и межполюсных соединений шнуром или лентой;

      подготовка обмоток к испытанию.

      687. Должен знать:

      назначение и правила применения простых инструментов и приспособлений;

      простые схемы соединения обмоток;

      наименование и маркировку изоляционных материалов.

      688. Примеры работ:

      1) машины погружные - подготовка провода к обмотке;

      2) роторы, якори, статоры - размотка без сохранения провода;

      3) сердечники якорей, роторов и статоров машин с мягкими секциями - подготовка к обмотке;

      4) статоры микродвигателей - подготовка к обмотке;

      5) якори электродвигателей для бормашины - обмотка.

Параграф 45. Обмотчик элементов электрических машин, 2-разряд

      689. Характеристика работ:

      обмотка простых элементов электрических машин;

      разметка шага по пазам и коллектору;

      установка фазных прокладок и обрезка концов;

      одевание изолирующих трубок на концы катушечных групп;

      соединение обмотки статоров по схемам;

      разбивка обмотки на группы;

      обработка лобовых частей обмотки;

      укладка секций в пазы.

      690. Должен знать:

      инструменты и приспособления, применяемые при доработочных операциях; способы заготовки и укладки секций в пазы;

      круговые схемы соединения волновой и петлевой обмотки;

      свойства изоляционных материалов;

      основы электротехники в объеме выполняемых работ.

      691. Примеры работ:

      1) роторы электрических машин - обмотка мягкими секциями;

      2) роторы, якори, статоры - размотка с сохранением провода;

      3) статоры - обмотка разновитковыми секциями;

      4) статоры микродвигателей – обмотка;

      5) якори машин для электрокаров - обмотка.

Параграф 46. Обмотчик элементов электрических машин, 3-разряд

      692. Характеристика работ:

      обмотка элементов электрических машин средней сложности;

      последовательное формирование лобовых частей обмоток;

      установка межфазовых прокладок;

      соединение концов обмотки с изолирующими трубочками;

      скрутка и пайка мест соединений;

      увязка выводных концов и лобовых частей обмоток;

      установка обмоткодержательных колец с выверкой по секции;

      соединение секции для подогрева током;

      закрепление уложенной обмотки и увязка секций обмоткодержательными кольцами;

      крепление дистанционных прокладок к лобовым частям обмотки;

      соединение обмотки якоря с коллекторами;

      клиновка петушков деревянными и контактными клиньями.

      693. Должен знать:

      устройство, правила эксплуатации и способы подналадки обслуживаемых станков;

      допускаемую плотность тока при нагреве секций;

      устройство универсальных и специальных приспособлений;

      круговые и развернутые схемы соединения обмоток;

      температуры размягчения и плавления компаунда;

      способы пайки;

      виды припоев и их свойства;

      наименование, маркировку и свойства изолировочных материалов;

      чертежи изоляционных деталей;

      схемы укладки обмоток на станке.

      694. Примеры работ:

      1) статоры электрических машин для встраиваемых двигателей - обмотка проводов с теплостойкой и маслостойкой изоляцией;

      2) статоры машин с полузакрытым пазом - обмотка полужесткими секциями;

      3) статоры электрических машин с полузакрытым пазом, встроенные в корпус специальных водозапущенных исполнений - обмотка проводом со специальной тонкостойкой изоляцией;

      4) якори генераторов и статоров - обмотка проводом.

Параграф 47. Обмотчик элементов электрических машин, 4-разряд

      695. Характеристика работ:

      обмотка сложных элементов электрических машин;

      разметка шага по пазам сердечника и коллектору для смешанной (лягушечьей) обмотки;

      протяжка одно-двухслойной обмотки статора в пазы;

      укладка обмотки и уплотнение;

      соединение обмоток статоров по сложным схемам;

      установка соединительных шин и пайка;

      загибка концов секций с числом параллельных проводников до двух.

      696. Должен знать:

      устройство и принцип действия сложных приспособлений и контрольно-измерительного инструмента;

      способы крепления обмоток;

      круговые и развернутые схемы многопараллельных соединений обмоток статоров;

      способы проверки сложных обмоток на витковое замыкание.

      697. Примеры работ:

      1) потенциал-регуляторы - полная обмотка;

      2) роторы и статоры двигателей переменного и постоянного тока - полная обмотка;

      3) роторы и якори высокооборотных электрических машин – обмотка;

      5) статоры погружных электродвигателей - обмотка в протяжку;

      6) якори тяговых двигателей - обмотка неразрывными секциями;

      7) якори электрических машин - волновая обмотка.

Параграф 48. Обмотчик элементов электрических машин, 5-разряд

      698. Характеристика работ:

      полная обмотка особо сложных элементов электрических машин;

      разметка по схеме подгонка обмотки и укладка;

      соединение и изолировка мест соединения эвольвентной обмотки;

      загибка концов секций с числом параллельных проводников свыше двух.

      699. Должен знать:

      конструкцию применяемого оборудования;

      методы испытания обмоток;

      свойства применяемого материала;

      сложные чертежи и схемы.

      700. Примеры работ:

      1) двигатели асинхронные, высокооборотные - полная обмотка и соединение;

      2) двигатели двухякорные - полная обмотка и соединение;

      3) двигатели многоскоростные - полная обмотка;

      4) роторы асинхронных машин - полная обмотка;

      5) роторы синхронных генераторов - полная обмотка;

      6) якори преобразователей крупных машин – обмотка;

      7) якори электрических машин - петлевая обмотка.

Параграф 49. Обмотчик элементов электрических машин, 6-разряд

      701. Характеристика работ:

      полная обмотка и соединение уникальных элементов электрических машин;

      разметка по схеме, подгонка, укладка, уплотнение, заклиновка обмоток и соединение;

      монтаж системы водяного охлаждения;

      установка соединительных шин;

      укладка уравнителей и термопар.

      702. Должен знать:

      устройство и правила сборки обмоток уникальных элементов электрических машин;

      конструкцию и назначение технологической оснастки и оборудования;

      регулировку, подгонку каналов и методы испытания обмоток по электрическим параметрам и на гидроплотность.

      703. Примеры работ:

      1) роторы турбомоторов - полная обмотка и охлаждение;

      2) роторы турбогенераторов и крупных электрических машин с водяным охлаждением - полная обмотка;

      3) статоры турбо и гидрогенераторов и крупных электрических машин с водяным охлаждением - полная обмотка;

      4) статоры и роторы турбо и гидрогенераторов с водяным форсированным охлаждением - полная обмотка;

      5) турбо- и гидрогенераторы - установка термосопротивлений;

      6) якори бесщеточного, диодного, синхронного генератора переменного тока - полная обмотка;

      7) якори электрических машин со смешанной (лягушачьей) обмоткой или обмоткой с уравнительными соединениями - полная обмотка.

Параграф 50. Прессовщик секций, катушек и изоляционных деталей электрических машин и аппаратов, 1-разряд

      704. Характеристика работ:

      нрессование секций, катушек и деталей из изоляционных материалов на прессах под руководством прессовщика более высокой квалификации;

      прессование секций в специальных пресс-формах с ручным или пневматическим зажимом;

      выравнивание и прессовка пазовых частей секций и придание формы лобовым частям в холодном состоянии.

      705. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемых ручных и пневматических прессов и пресс-форм;

      назначение и условия применения простого контрольно-измерительного инструмента; наименование и маркировку обрабатываемых материалов.

      706. Примеры работ:

      1) прокладки конусные и сегментные – формование;

      2) статоры микродвигателей - прессование лобовых частей обмотки.

Параграф 51. Прессовщик секций, катушек и изоляционных деталей электрических машин и аппаратов, 2-разряд

      707. Характеристика работ:

      прессование и выпечка секций, катушек и деталей из изоляционных материалов с нагревом и последующим охлаждением в прессах и пресс-формах с ручным приводом;

      рихтовка лобовых частей обмоток в пресс-формах и проверка по макету;

      формирование лобовых частей обмоток на формовочных станках и макетах;

      проверка размеров лобовых частей шаблонами,

      изолировка, запечка, прессовка металлических деталей.

      708. Должен знать:

      принцип работы ручных, пневматических прессов и пресс-форм, нагревательных устройств, формовочных станков и способы их подналадки;

      температурные режимы и допустимые давления при прессовании;

      основные механические свойства обрабатываемых деталей;

      назначение и правила применения приспособлений и контрольно-измерительных инструментов.

      709. Примеры работ:

      1) втулки из пропитанной стеклоткани – опрессовка;

      2) катушки полюсные - прессовка, выпечка и калибровка;

      3) катушки из изолированной меди – прессование;

      4) рейки, валы, кольца и другие детали - прессование с запечкой;

      5) сердечники полюсов электрических машин и преобразователей - подготовка к прессованию.

Параграф 52. Прессовщик секций, катушек и изоляционных деталей электрических машин и аппаратов, 3-разряд

      710. Характеристика работ:

      прессование и выпечка секций, катушек и деталей без корпусной изоляции в специальных пресс-формах на прессах с механическим, гидравлическим и пневматическим приводами;

      прогрев и последующее охлаждение для придания изделию необходимой жесткости;

      регулирование температуры и давления с помощью контрольно-измерительных приборов.

      711. Должен знать:

      устройство и способы подналадки прессов и пресс-форм;

      режимы прессовки изделий;

      основные свойства материалов прессуемых деталей;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов.

      712. Примеры работ:

      1) катушки якорей машин постоянного тока – опрессовка;

      2) катушки статорной обмотки и стержни роторные – прессование;

      3) сердечники полюсов электрических машин и преобразователей – прессование;

      4) стержни машин постоянного тока - прессование.

Параграф 53. Прессовщик секций, катушек и изоляционных деталей электрических машин и аппаратов, 4-разряд

      713. Характеристика работ:

      прессование и выпечка секций, катушек и деталей с корпусной изоляцией на многоблочных прессах;

      прессование стержней гидро и турбогенераторов на прессах с паро и электрообогревом.

      714. Должен знать:

      устройство и правила наладки многоблочных прессов и сложных приспособлений;

      устройство нагревательных элементов;

      методы регулирования давления и температуры;

      характеристики прессуемых материалов.

      715. Примеры работ:

      1) изоляция полюсов (уголки, манжеты) – прессование;

      2) катушки полосные гидрогенераторов, компенсаторов и крупных синхронных машин - прессование, выпечка и калибровка;

      3) клинья и сегменты из стеклоткани – прессование;

      4) коробки пазовые роторов турбогенераторов – прессование;

      5) манжеты для коллекторов - изготовление и прессование;

      6) стержни компенсационной обмотки - прессование.

Параграф 54. Слесарь по выводам и обмоткам электрических машин, 1-разряд

      716. Характеристика работ:

      изготовление деталей и обмоток под руководством слесаря более высокой квалификации;

      выполнение простейших слесарных операций;

      изготовление медных гильз и кабельных наконечников;

      опиловка меди после резки на простом налаженном оборудовании.

      717. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемого оборудования;

      способы выполнения простых операций по обработке обмоточной меди;

      назначение изоляции и обращение о ней;

      назначение и условия применения наиболее распространенных инструментов и приспособлений.

Параграф 55. Слесарь по выводам и обмоткам электрических машин, 2-разряд

      718. Характеристика работ:

      изготовление простых деталей и обморок;

      гибка одинарной меди на плоскость;

      порезка и рихтовка заготовок для секций, катушек и стержней из голой и изолированной меди на рихтовально-резательных станках;

      обжимка головок, формовка углов;

      проверка по макету;

      приварка отводов;

      опиловка утолщений и зачистка заусенцев на листах магнитопровода;

      сверление отверстий и нарезка резьбы.

      719. Должен знать:

      принцип работы рихтовально-резательных станков (автоматов);

      устройство специальных приспособлений и инструментов;

      способы пайки и сварки меди;

      виды и свойства припоев, флюсов, режимы отжига меди;

      чертежи и припуски при изготовлении обмоточных деталей.

      720. Примеры работ:

      1) звезды, перемычки и отводы – изготовление;

      2) кабели выводные - маркировка, лужение, снятие изоляции и зачистка после пайки наконечников;

      3) катушки главных и добавочных полюсов - предварительная рихтовка;

      4) медь полосовая - резка на специальном станке;

      5) стержни демпферные - отрезка, рихтовка и снятие фаски;

      6) стержни компенсационной обмотки крупных электрических машин постоянного тока длиной до 1 метра - изготовление и правка.

Параграф 56. Слесарь по выводам и обмоткам электрических машин, 3-разряд

      721. Характеристика работ:

      изготовление деталей и обмоток средней сложности;

      изгиб по радиусу лобовых частей секций на специальных приспособлениях;

      рихтовка пазовых и лобовых частей по макету;

      снятие наплывов меди на радиусах полюсных катушек, намотанных на ребро;

      рихтовка витков катушек;

      приварка выводов;

      опрессовка катушек в нагретом состоянии;

      выпечка катушек с последующей зачисткой.

      722. Должен знать:

      устройство и способы подналадки прессов, сверлильных станков и специальных устройств для опрессовки, рихтовки, калибровки и придания формы;

      устройство оборудования и приспособлений для запечки и очистки поверхности катушек;

      устройство печей для отжига меди;

      основные свойства меди.

      723. Примеры работ:

      1) витки размагничивающие выключателей из шинной меди – изготовление;

      2) катушки главных и добавочных полюсов длиной до 1 метра – рихтовка;

      3) кольца токособирательные - полное изготовление;

      4) пластины коллекторные – рихтовка;

      5) сегменты демпферные - изготовление вручную с гибкой профиля на ребро и рихтовкой;

      6) секции якорные машин постоянного тока - изготовление в одну параллель;

      7) секции якорные электровозных двигателей - изготовление с выгибом переходов на ребро;

      8) стержни компенсационной обмотки крупных электрических машин постоянного тока длиной свыше 1 метра - изготовление и правка;

      9) стержни турбогенераторов мощностью до 50 мегават - подгонка и выгиб лобовных частей;

      10) шины соединительные мотор-генератора - изготовление.

      11) шины гибкие машин постоянного и переменного тока - изготовление.

Параграф 57. Слесарь по выводам и обмоткам электрических машин, 4-разряд

      724. Характеристика работ:

      изготовление сложных деталей и обмоток для турбо- и гидрогенераторов крупных электрических машин по сборочным чертежам;

      разметка и вскрытие окон вентиляционных каналов;

      опиловка окон лобовых и пазовых частей;

      выгиб и формовка лобовых частей катушек электрических машин;

      подгонка обмотки по месту.

      725. Должен знать:

      устройство, правила наладки оборудования;

      устройство, назначение, условия применения сложного рабочего и контрольно-измерительного инструмента, приборов и приспособлений;

      чтение сложных чертежей и схем.

      726. Примеры работ:

      1) катушки главных и добавочных полисов длиной свыше 1 метра – рихтовка;

      2) катушки полюсные переменного тока - рихтовка на гидравлическом прессе;

      3) катушки роторные маломощных турбогенераторов - снятие наплывов на радиусах;

      4) катушки роторные турбогенераторов – рихтовка;

      5) кольца токособирательные крупных машин постоянного тока - полное изготовление;

      6) роторы крупных машин - изготовление и крепление арматуры;

      7) секции якорные машин постоянного тока - изготовление в две параллели;

      8) стержни турбогенераторов мощностью свыше 50 до 300 мегават - подгонка, выгиб лобовых частей;

      9) шины состоящие из двух параллельных шин - изготовление по макету или шаблону;

      10) шины гибкие - изготовление со сваркой в вакууме.

Параграф 58. Слесарь по выводам и обмоткам электрических машин, 5-разряд

      727. Характеристика работ:

      изготовление особо сложных деталей и обмоток;

      обработка меди с внутренним каналом;

      укладка витков катушек роторной обмотки в пазы макета ротора;

      выравнивание вентиляционных каналов с точной подгонкой под пайку;

      изготовление стержневой статорной обмотки турбо- и гидрогенераторов на термореактивных связующих в специальных приспособлениях.

      728. Должен знать:

      конструкцию обслуживаемого оборудования;

      устройство и наладку сложных специальных приспособлений для выгиба полых проводников;

      способы формовки и опрессовки.

      729. Примеры работ:

      1) катушки полюсные гидрогенераторов с форсированным воздушным охлаждением из профильной меди – изготовление;

      2) стержни турбогенераторов мощностью свыше 300 мегават - подгонка и выгиб лобовых частей;

      3) шины, состоящие из параллельных шин более двух - полное изготовление с подгонкой по шаблону;

      4) шины статорных обмоток турбо- и гидрогенераторов - изготовление и подгонка по месту.

Параграф 59. Слесарь по выводам и обмоткам электрических машин, 6-разряд

      730. Характеристика работ:

      изготовление уникальных и ответственных деталей и обмоток для турбо и гидрогенераторов;

      заготовка проводников на установках с программным управлением;

      контроль внутренних дефектов;

      сборка проводников на стержень, выгиб переходов и плетение;

      установка изолирующих прокладок с использованием уникальных приспособлений;

      формовка изоляции и стержней на сложных механизированных установках;

      пайка наконечников;

      выпечка лобовых частей.

      731. Должен знать:

      устройство и принцип действия установок с программным управлением;

      правила работы с электронными дефектоскопами;

      технические требования, предъявляемые к изделиям и материалам.

      732. Примеры работ:

      1) катушки полюсные роторов турбо- и гидрогенераторов с водяным охлаждением – изготовление;

      2) стержни турбо- и гидрогенераторов с водяным и криогенным охлаждением – изготовление;

      3) шины из полой меди для турбо- и гидрогенераторов - изготовление с подгонкой по месту.

Параграф 60. Намотчик катушек и секций электромашин, 1-разряд

      733. Характеристика работ:

      намотка катушек и заготовок секций (лодочек) простой конфигурации на шаблоны на налаженных намоточных станках под руководством намотчика более высокой квалификации;

      временная увязка катушек.

      734. Должен знать:

      основные сведения об устройстве намоточных станков;

      правила применения счетчиков оборотов;

      способы установки шаблонов;

      назначение и правила применения простых контрольно-измерительных инструментов;

      наименование и маркировку применяемых обмоточных проводов.

      735. Примеры работ:

      1) катушки из круглой меди - неслоевая намотка без конуса;

      2) катушки статоров микродвигаталей - намотка на шаблон.

Параграф 61. Намотчик катушек и секций электромашин, 2-разряд

      736. Характеристика работ:

      намотка катушек и заготовок секций простой конфигурации на намоточных станках с применением шаблонов;

      намотка в слой полюсных катушек и заготовок секций (лодочек) прямоугольного сечения;

      намотка с прокладыванием в лобовых частях межвитковых прокладок из электрокартона;

      наращивание концов проводов в процессе намотки путем пайки и сварки.

      737. Должен знать:

      принцип работы обслуживаемых станков, назначение и правила применения специальных приспособлений;

      способы пайки и сварки концов проводов;

      номенклатуру и свойства изоляционных материалов, применяемых для прокладок;

      основы электротехники в пределах выполняемой работы.

      738. Примеры работ:

      1) секции мягкие всыпные - намотка на составные шаблоны;

      2) секции статорные (лодочки) из прямоугольной меди - намотка в несколько параллелей;

      3) секции статорные для многоскоростных электродвигателей - намотка.

Параграф 62. Намотчик катушек и секций электромашин, 3-разряд

      739. Характеристика работ:

      намотка катушек и заготовок секций средней сложности на намоточных станках;

      намотка заготовок секции статора на круг с одним элементарным проводником в эффективном витке;

      намотка однослойных катушек из ленточной и шинной меди плашмя в одну параллель.

      740. Должен знать:

      устройство и способы подналадки намоточных станков;

      устройство специальных приспособлений и вспомогательных устройств;

      методы стыковой и газовой сварки, отжига и пайки;

      чертежи и припуски на заготовки.

      741. Примеры работ:

      1) заготовки секций статора машин - намотка с одновременной изолировкой и пайкой стыков;

      2) катушки регуляторного генератора – намотка;

      3) катушки статорные машин специального исполнения - намотка.

Параграф 63. Намотчик катушек и секций электромашин, 4-разряд

      742. Характеристика работ:

      намотка катушек и заготовок секций (лодочек) сложной конфигурации;

      намотка заготовок секций статора на круг с элементарными проводниками в эффективном витке свыше 1 до 6 и с одновременной изолировкой ленточными материалами до двух слоев;

      намотка однослойных катушек в две параллели и больше из голой ленточной меди;

      прокладка изоляции между слоями различными изоляционными материалами, промазка лаками;

      намотка двухслойных катушек из голой ленточной меди плашмя с переходами.

      743. Должен знать:

      устройство и правила наладки специальных намоточных станков и установки для фрезерования;

      способы проверки катушек на витковое замыкание;

      методы пайки.      

      744. Примеры работ:

      1) катушки главного полюса смешанного возбуждения – намотка;

      2) катушки многослойные, многопараллельные всыпные из круглого изолированного провода - намотка на шаблон;

      3) катушки полюсные с односторонним конусом для машин постоянного тока из изолированной меди – намотка;

      4) катушки полюсные из голой шинной меди, сечением до 245 квадратных миллиметров - намотка на ребро;

      5) катушки из шинной меди толщиной свыше 1,35 миллиметров - намотка на ребро,

      6) катушки шунтовые высотой свыше 35 миллиметров и толщиной стенки до 50 миллиметров – намотка;

      7) катушки четырехрадиусные с отношением ширины полосы к внутреннему радиусу свыше 1,5 - намотка.

Параграф 64. Намотчик катушек и секций электромашин, 5-разряд

      745. Характеристика работ:

      намотка катушек и заготовок секций особо сложной конфигурации;

      намотка катушек из трубчатой меди с применением сложной оснастки и специального намоточного оборудования;

      намотка заготовок секций статора на круг с элементарными проводниками в эффективном витке свыше 6 с одновременной изолировкой ленточными материалами свыше двух слоев;

      намотка катушек из изолированного провода с односторонним и двухсторонним конусом с тремя и более рядами в одной ступени.

      746. Должен знать:

      конструкцию специальных намоточных станков;

      устройство и принцип действия автоматических раскладчиков;

      виды и марки применяемых обмоточных проводов;

      назначение и свойства применяемых материалов, способы их обработки.

      747. Примеры работ:

      1) катушечные группы многослойные, многопараллельные всыпные из круглого изолированного провода и шинной меди - намотка на шаблон с последующей формовкой;

      2) катушки высокочастотных генераторов - намотка с рядовой укладкой витков на конусной оправке;

      3) катушки полюсные из голой шинной меди сечением свыше 245 квадратных миллиметров - намотка на ребро;

      4) катушки полюсные с двухсторонним конусом из изолированной меди для машин постоянного тока – намотка;

      5) катушки с полиамидно-фторопластовой изоляцией – намотка;

      6) катушки четырехрадиусные с отношением ширины полосы к внутреннему радиусу до 1,5 – намотка;

      7) катушки из шинной меди толщиной до 1,35 миллиметров - намотка на ребро;

      8) катушки шунтовые высотой до 35 миллиметров и толщиной стенки свыше 50 миллиметров - намотка.

Параграф 65. Растяжчик секций и катушек электрических машин, 1-разряд

      748. Характеристика работ:

      растяжка заготовок секций и лодочек на налаженных приспособлениях и растяжных станках под руководством растяжчика более высокой квалификации.

      749. Должен знать:

      правила эксплуатации растяжных станков;

      назначение и правила применения простых приспособлений;

      методы проверки секций по макетам.

      750. Примеры работ:

      катушка статоров и роторов из меди круглого сечения - pacтяжка.

Параграф 66. Растяжчик секций и катушек электрических машин, 2-разряд

      751. Характеристика работ:

      растяжка простых заготовок секций и лодочек на специальных приспособлениях и растяжных станках;

      проверка секций по чертежам и макетам.

      752. Должен знать:

      назначение и принцип действия простых растяжных станков;

      правила применения простого контрольно-измерительного инструмента и приспособлений;

      чтение чертежей в пределах выполняемой работы.

      753. Примеры работ:

      1) катушки якоря многовитковые и многопараллельные – растяжка;

      2) секции статора, ротора и якоря из меди прямоугольного сечения - растяжка.

Параграф 67. Растяжчик секций и катушек электрических машин, 3-разряд

      754. Характеристика работ:

      растяжка заготовок секций средней сложности на специальных растяжных станках и приспособлениях;

      наладка станка на заданный размер катушки в соответствие с чертежами.

      755. Должен знать:

      устройство и способы наладки растяжных станков и специальных приспособлений;

      способы проверки секций по чертежам.

      756. Примеры работ:

      1) секции роторов и статоров потенциал регуляторов - растяжка.

      2) секции статоров гидрогенераторов - растяжка.

Параграф 68. Растяжчик секций и катушек электрических машин, 4-разряд

      757. Характеристика работ:

      растяжка сложных заготовок секций на специальных растяжных станках;

      наладка станка с заменой головок и пазовых частей;

      составление программы с расчетом геометрических параметров секций обмоток.

      758. Должен знать:

      устройство, управление и способы наладки растяжных станков различных типов;

      конструкцию обмоток роторов, статоров и якорей.

      759. Примеры работ:

      1) обмотка статора крупных электрических машин с дополнительной витковой изоляцией – растяжка;

      2) секции асинхронных турбогенераторов – растяжка;

      3) секции статоров и якорей крупных электрических машин - растяжа.

Глава 7. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам производства химических и иных источников тока

Параграф 1. Обвязчик агломератов, 1-разряд

      760. Характеристика работ:

      обвязка, оклейка ручным способом агломератов до двух определенных типов бумажными или миткалевыми карточками на конвейере или рабочем столе;

      вставка обвязанных, оклеенных агломератов в цинковые полюса или в тару;

      определение по внешнему виду качества прессованных агломератов и применяемых материалов.

      761. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных инструментов;

      способы и назначение обвязки и оклейки агломератов;

      требования, предъявляемые к обвязке и оклейке агломератов;

      качество материалов и полуфабрикатов, применяемых для обвязки и оклейки агломератов;

      способы укладки обвязанных агломератов.

Параграф 2. Обвязчик агломератов, 2-разряд

      762. Характеристика работ:

      обвязка ручным способом агломератов свыше двух типов, в том числе опытных партий, миткалевыми карточками и нитками на конвейере или рабочем столе;

      определение по внешнему виду качества обвязанных и оклеенных агломератов.

      763. Должен знать:

      устройство и правила управления обслуживаемым оборудованием;

      назначение и способы установки в цинковый полюс центрирующей и изолирующей прокладок;

      основные свойства материалов и полуфабрикатов, применяемых для обвязки агломератов;

      допустимое время хранения обвязанных агломератов.

Параграф 3. Прессовщик агломератов, 1-разряд

      764. Характеристика работ:

      прессование агломератов из агломератной массы определенного типа на прессах простейшей конструкции;

      определение по внешнему виду годности спресованных агломератов;

      сортировка и укладка спрессованных агломератов в тару.

      765. Должен знать:

      основные сведения об устройстве и правила обслуживания прессов простейшей конструкции;

      правила прессования, сортировки и укладки агломератов в тару.

Параграф 4. Прессовщик агломератов, 2-разряд

      766. Характеристика работ:

      прессование агломератов из агломератной массы различных рецептур на специальных горизонтальных прессах;

      загрузка в бункер (питатель) агломератной массы и укладка элементных углей в магазинную коробку пресса;

      определение годности спрессованных агломератов по весу, размерам и механической прочности.

      767. Должен знать:

      принцип действия и правила управления обслуживаемым оборудованием;

      правила применения специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      требования, предъявляемые к агломератным массам и электроуглям;

      назначение агломератов в элементах и батареях;

      основные требования, предъявляемые к спрессованным агломератам.

Параграф 5. Прессовщик агломератов, 3-разряд

      768. Характеристика работ:

      прессование агломератов различных типов из агломератных масс на специальных фрикционных, эксцентриковых и гидравлических прессах.;

      регулировка подачи массы в прессформы;

      определение неполадок в работе пресса;

      подналадка и регулировка прессов, смена и установка штампов, пуансонов, прессформ.

      769. Должен знать:

      конструкцию штампов, прессформ, правила их сборки, установки и регулировки;

      последовательность процесса прессования различных агломератов;

      требования, предъявляемые к исходному сырью;

      причины поломок и износа штампов, прессформ и меры предупреждения их;

      устройство, способы подналадки и регулировки оборудования.

Параграф 6. Прессовщик агломератов, 4-разряд

      770. Характеристика работ:

      прессование агломератов из агломератных масс на полуавтоматах и автоматах;

      подготовка автомата к пуску: проверка состояния и готовности отдельных узлов и механизмов, установка пуансонов и прессформ;

      загрузка агломератной массы в бункер;

      загрузка корпусов в бункер;

      регулирование подачи массы в бункер;

      регулирование внутреннего диаметра и определение качества положительного электрода;

      поддержание скорости и давления в прессах;

      выявление неисправностей в подналадка полуавтоматов и автоматов.

      771. Должен знать:

      устройство, принцип работы и правила эксплуатации полуавтоматов и автоматов;

      режимы прессования;

      требования к качеству агломератов.

Параграф 7. Контролер в аккумуляторном и элементном производстве, 2-разряд

      772. Характеристика работ:

      контроль и окончательная приемка простых полуфабрикатов и готовых изделий по внешнему виду, согласно чертежам, схемам в технологической документации;

      определение качества поступающих на сборку деталей и узлов;

      классификация брака на обслуживаемом участке, установление причин его возникновения, принятие мер к его предупреждению и устранению;

      контроль правильности хранения готовых изделий и полуфабрикатов;

      оформление технической документации на принятую и забракованную продукцию.

      773. Должен знать:

      ассортимент, конструкцию и назначение полуфабрикатов и готовых изделий;

      виды контроля;

      основные виды брака;

      правила оформления приемо-сдаточной документации.

Параграф 8. Контролер в аккумуляторном и элементном производстве, 3-разряд

      774. Характеристика работ:

      контроль и окончательная приемка полуфабрикатов и готовых изделий средней сложности с проверкой точности по чертежам, техническим условиям и государственным стандартам;

      проверка полуфабрикатов и готовых изделий по габаритам, герметичности и коротким замыканиям с применением универсального контрольно-измерительного инструмента;

      пооперационный контроль сложных полуфабрикатов, деталей, узлов, готовых изделий, элементов физических и химических источников тока;

      классификация брака по видам;

      установление причин его возникновения и своевременное принятие мер к его устранению.

      775. Должен знать:

      правила применения контрольно-измерительного инструмента;

      процесс производства и устройство контролируемых полуфабрикатов и изделий;

      технические условия и государственные стандарты на приемку деталей и готовых изделий;

      методы профилактики брака.

Параграф 9. Контролер в аккумуляторном и элементном производстве, 4-разряд

      776. Характеристика работ:

      контроль и окончательная приемка сложных и особо сложных полуфабрикатов и готовых изделий;

      проверка полуфабрикатов и готовых изделий по габаритам, герметичности, сопротивлению, изоляции и отсутствию коротких замыканий с помощью контрольно-измерительных приборов.

      777. Должен знать:

      правила пользования контрольно-измерительным инструментом;

      способы сборки и разборки готовых изделий и полуфабрикатов;

      выполнение работ по профилактике брака, ведение учета и отчетности по принятой и забракованной продукции;

      основные законы электротехники.

Параграф 10. Контролер в аккумуляторном и элементном производстве, 5-разряд

      778. Характеристика работ:

      контроль специальных химических и физических источников тока на соответствие техническим условиям, инструкциям, чертежам со сложными электрическими схемами;

      сборка принципиальных электрических схем для снятия вольтамперных характеристик;

      замеры емкости, сопротивления изоляции электродвижущей силы с применением специальных стендов и оборудования;

      анализ результатов замеров;

      пересчет полученных данных по комплексным формулам.

      779. Должен знать:

      устройство, назначение и правила применения сложных и точных электронных контрольно-измерительных приборов;

      устройство проверяемых изделий;

      основы обнаружения и предупреждения брака;

      технические условия и государственные стандарты на приемку специальных химических и физических источников тока.

Параграф 11. Наладчик полуавтоматических установок аккумуляторногопроизводства, 4-разряд

      780. Характеристика работ:

      подналадка полуавтоматических установок, контрольных приборов и транспортно-погрузочных устройств;

      установка и смена на полуавтоматах форм и оснастки простой и средней сложности и их доводка;

      установка и регулировка приборов автоматики в соответствии с технологическими параметрами;

      устранение неполадок в работе оборудования и участие в текущем ремонте установок под руководством наладчика более высокой квалификации.

      781. Должен знать:

      устройство, принципиальные схемы оборудования, правила и способы наладки полуавтоматов;

      взаимодействие агрегатов и узлов оборудования;

      конструкцию форм и оснастки простой и средней сложности и способы их испытаний;

      слесарное дело в объеме выполняемой работы;

      системы допусков и посадок; устройство, назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов и инструмента.

Параграф 12. Наладчик полуавтоматических установок аккумуляторного производства, 5-разряд

      782. Характеристика работ:

      наладка и регулировка полуавтоматических установок при изготовлении мотоциклетных, мопедных и других малогабаритных аккумуляторных батарей;

      установка и смена на полуавтоматах различных конструкций форы и оснастки для изготовления деталей и сборки узлов, элементов и блоков батарей;

      испытание и доводка форм и пробная сборка батарей после наладки;

      наблюдение за работой полуавтоматов и устранение неполадок в работе оборудования, пусковой и регулирующей аппаратуры.

      783. Должен знать:

      принцип работы и устройство, кинематические схемы оборудования, конструктивные особенности универсальных и специальных приспособлений, оснастки;

      правила настройки и регулирования контрольно-измерительного инструмента и приборов, пусковой аппаратуры;

      основы электроники, автоматики, электротехники, механики;

      системы допусков и посадок.

Параграф 13. Наладчик полуавтоматических установок аккумуляторного производства, 6-разряд

      784. Характеристика работ:

      наладка и регулировка полуавтоматических установок при изготовлении автомобильных, тракторных, тепловозных, вагонных и других крупногабаритных аккумуляторных батарей;

      переналадка полуавтоматов и оборудования конвейерных линий на различные типы батарей;

      пробное изготовление изделий и доводка оборудования после переналадки;

      разборка, регулировка и сборка особо сложных узлов и устройств систем управления на основе электронных, пневматических схем и микросхем;

      выполнение расчетов и оформление дефектных ведомостей, необходимых для наладки и ремонта оборудования и оснастки;

      участие в приемке, ремонте и замене оборудования;

      ведение учета параметров работы оборудования.

      785. Должен знать:

      конструкцию, кинематические и пневматические схемы полуавтоматов;

      взаимодействие механизмов гидравлических и электрических систем и всех установок конвейерных сборочных линий;

      способы наладки, ремонта и монтажа оборудования;

      правила проверки на точность регулировки и испытания узлов, механизмов и контрольно-измерительной аппаратуры;

      способы выявления и устранения неполадок в работе полуавтоматов;

      технологический процесс производства аккумуляторных батарей;

      стандарты на готовую продукцию.

Параграф 14. Намазчик аккумуляторных пластин, 3-разряд

      786. Характеристика работ:

      намазка аккумуляторных пластин толщиной свыше 2,5 миллиметров различными видами паст на поточной линии;

      загрузка паст в бункер;

      подача токоотводов в питательные намазочные машины для равномерного их поступления на намазочную ленту;

      регулирование температурного режима по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      смена намазочных лент;

      зачистка кромок намазанных пластин;

      смазка намазочного оборудования.

      787. Должен знать:

      устройство и способы обслуживания поточной линии;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      типы электродных пластин;

      виды брака;

      смазочные вещества.

Параграф 15. Намазчик аккумуляторных пластин, 4-разряд

      788. Характеристика работ:

      намазка аккумуляторных пластин толщиной до 2,5 миллиметров различными видами паст на поточных линиях;

      установка и заточка специального приспособления для снятия излишков пасты;

      контроль за равномерным нанесением пасты;

      регулирование натяжения ленты и степени уплотнения пасты;

      подналадка оборудования в процессе работы.

      789. Должен знать:

      кинематические схемы поточных линий и специальных приспособлений; способы подналадки;

      правила заточки;

      свойства намазочных паст.

Параграф 16. Разрубщик аккумуляторных пластин, 2-разряд

      790. Характеристика работ:

      разрубка аккумуляторных пластин толщиной свыше 2,2 миллиметров на полуавтоматах и специализированных прессах под руководством разрубщика более высокой квалификации;

      подготовка пластин к разделению;

      разделение и съем;

      определение типа электродов по их внешнему виду;

      сортировка и укладка пластин на платформу или в тару;

      смазка и чистка обслуживаемого оборудования.

      791. Должен знать:

      наименование и назначение важнейших частей и принцип действия рабочих механизмов разрубочных полуавтоматов и специализированных прессов и правила управления ими;

      назначение электродных пластин;

      способы сортировки и укладки;

      виды брака.

Параграф 17. Разрубщик аккумуляторных пластин, 3-разряд

      792. Характеристика работ:

      разрубка аккумуляторных пластин толщиной свыше 2,2 миллиметров на полуавтоматах и специализированных прессах;

      закладка пластин в магазин полуавтомата, разделение и съем;

      наладка и переналадка полуавтомата и прессов под заданный размер пластин;

      отбраковка пластин после разрубки;

      установление причин возникновения брака и устранения их.

      793. Должен знать:

      устройство и способы наладки полуавтоматов и прессов;

      способы разрубки пластин: признаки определения типа электрода;

      причины возможного возникновения брака и способы его предупреждения.

Параграф 18. Разрубщик аккумуляторных пластин, 4-разряд

      794. Характеристика работ:

      разрубка аккумуляторных пластин толщиной до 2,2 миллиметров на полуавтоматах и специализированных прессах;

      разрубка и обрубка аккумуляторных решеток;

      подача электродов под пуансон;

      настройка оборудования на заданный режим разделения;

      разделение на части по заданным размерам и съем с разделительного стола установки;

      зачистка токоведущих ушков под пайку;

      определение линейных размеров пластин и их взвешивание;

      отбраковка некондиционных пластин и решеток;

      управление вибролинией, подающей облой в переплавочные котлы;

      выявление и устранение неполадок в работы обслуживаемого оборудования.

      795. Должен знать:

      кинематику автоматов;

      принцип действия зачистных станков;

      методы установки и регулировки применяемых приспособлений;

      процесс производства аккумуляторных пластин;

      признаки годности и брака пластин.

Параграф 19. Оклейщик батарей, 2-разряд

      796. Характеристика работ:

      оклейка бумагой элементов и батарей всех типов;

      наклейка этикеток и инструкций на элементы и батареи и оклейка футляров для них;

      приготовление различных клеев;

      определение полярности элементов и батарей;

      определение качества элементов и батарей по внешнему виду;

      штамповка даты выпуска.

      797. Должен знать:

      назначение и правила применения специальных приспособлений, применяемых при оклейке;

      последовательность приемов работы и правила нанесения клея;

      качество и свойства полуфабрикатов, применяемых при оклейке;

      рецептуру клеев и способы их приготовления;

      основные требования, предъявляемые к готовой продукции.

Параграф 20. Оклейщик батарей, 3-разряд

      798. Характеристика работ:

      оклейка элементов и батарей всех типов дерматином и другими кожзаменителями;

      наклейка этикеток с соблюдением требований чертежа.

      799. Должен знать:

      устройство и правила применения обслуживаемого оборудования, приспособлений и инструмента;

      технические требования, предъявляемые к оклейке изделий дерматином и другими кожзаменителями.

Параграф 21. Приготовитель активных масс, 2-разряд

      800. Характеристика работ:

      приготовление пастообразных, порошкообразных активных и электропроводных масс под руководством приготовителя активных масс более высокой квалификации;

      просеивание металлических порошков и других материалов на механических вибрационных ситах различной конструкции;

      сушка гидрата закиси никеля в сушильных агрегатах;

      термообработка материалов в электропечах;

      дозирование электропроводных компонентов при загрузке агрегатов для приготовления активных масс;

      управление механизмами и обслуживание оборудования, смесителей, мешалок, дисмембраторных и стержневых мельниц, вальцов, варочных котлов, вибрационных сит, электропечей и других агрегатов, используемых для приготовления различных видов пастообразных и порошкообразных активных масс;

      расфасовка готовой массы;

      ведение журнала регистрации выполнения технологического процесса.

      801. Должен знать:

      принцип действия и регулирования агрегатов по приготовлению пастообразных и порошкообразных активных и электропроводных масс одного-двух типов и питателей обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения универсальных и специальных приспособлений и контрольно-измерительных приборов средней сложности;

      правила загрузки и разгрузки камерных и вакуумных сушил;

      способы просеивания и дозировки компонентов;

      температурный режим термообработки материалов;

      назначение свойства, правила хранения и транспортировки исходного сырья и конечного продукта;

      правила обращения со щелочами и электролитами, применяемыми в процессе работы.

Параграф 22. Приготовитель активных масс, 3-разряд

      802. Характеристика работ:

      приготовление пастообразных, порошкообразных активных и электропроводных масс;

      приготовление активных масс для металлокерамической и фольговой технологии под руководством приготовителя активных масс более высокой квалификации;

      восстановление рудного концентрата и окиси железа в трубчатых или вращающихся печах непрерывного действия;

      сушка окиси железа в камерных и вакуумных сушилах;

      уплотнение агломератных масс;

      управление пусковой и контрольной аппаратурой агрегатов для приготовления активных масс;

      маркировка и паспортизация активных масс;

      подналадка агрегатов в процессе работы.

      803. Должен знать:

      устройство и способы подналадки сушильных и других агрегатов;

      устройство универсальных и специальных приспособлений, контрольно-измерительных приборов средней сложности;

      рецептуры применяемых активных масс;

      способы дозировки и загрузки компонентов.

Параграф 23. Приготовитель активных масс, 4-разряд

      804. Характеристика работ:

      приготовление пастообразных, порошкообразных активных и электропроводных масс с частой сменой номеров активных и электропроводных масс;

      приготовление активных и электропроводных масс для опытных образцов аккумуляторов и элементов металлокерамической и фольговой технологии;

      управление различными агрегатами и механизмами;

      подналадка агрегатов в процессе работы;

      участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

      805. Должен знать:

      устройство и способы подналадки агрегатов и механизмов разных типов;

      устройство, назначение и правила применения сложного и точного инструмента и приборов;

      правила подсчета количества компонентов, способы их дозирования и порядок загрузки;

      температурный режим процессов;

      способы корректировки консистенции активных и электропроводных масс и определение их готовности:правила хранения и транспортировки сырья и готового продукта.

Параграф 24. Приготовитель активных масс, 5-разряд

      806. Характеристика работ:

      приготовление пастообразных и порошкообразных активных и электропроводных масс для химических источников тока на полуавтоматах с элементами автоматики;

      наблюдение за показаниями приборов;

      подсчет количества компонентов, их дозирование и загрузка;

      периодическая смазка, подналадка и наладка полуавтоматов.

      807. Должен знать:

      процесс производства пастообразных и порошкообразных активных и электропроводных масс на полуавтоматах;

      устройство, кинематические схемы и способы подналадки;

      наладка и смазка полуавтоматов;

      правила работы пультов управления.

Параграф 25. Сборщик гальванических элементов и батарей, 1-разряд

      808. Характеристика работ:

      выполнение отдельных операций по сборке гальванических элементов и батарей стаканчиковой и галетной конструкций вручную с применением несложных инструментов и приспособлений;

      подготовка деталей к сборке;

      ручная подача деталей и полуфабрикатов на сборочные машины или полуавтоматы;

      сортировка и укладка готовых изделий в тару.

      809. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемого оборудования:

      назначение и правила применения наиболее распространенных простых приспособлений;

      последовательность сборочных операций;

      наименование и назначение комплектующих деталей;

      способы укладки в тару готовых изделий.

      810. Примеры работ:

      1) центраторы - надевание на элементы и съем после зарядки пастой;

      2) шайбы - надевание центрирующих шайб на элементы или агломераты и исправление косоосаженных шайб;

      3) элементы - укладка в ячейки раскладочных досок для приварки (пайки) контактов.

Параграф 26. Сборщик гальванических элементов и батарей, 2-разряд

      811. Характеристика работ:

      выполнение всех операций по оборке гальванических элементов, секций и батарей стаканчиковой и галетной конструкции с применением специального оборудования, приспособлений и инструмента;

      ручная пайка или приварка контактов, токоотводов, соединительной проволочки к цинковым полюсам, колпачкам, штепсельным гнездам;

      комплектование блоков, секций, батарей и элементов;

      зарядка элементов различными электролитными пастами при помощи специальных зарядочных дозировочных машин и приспособлений;

      завальцовка краев полюсов на настольном токарном ставке;

      сжатие и бандажировка краев полюсов на настольном токарном станке;

      сжатие и бандажировка секций нитками или лентами из кабельной бумаги на сборочных машинах;

      внутренняя пайка или сварка батарей согласно схеме соединения;

      сортировка полиэтиленовых шайб.

      812. Должен знать:

      устройство, систему управления и правила обслуживания дозировочных устройств, сборочных машинок, ручных прессов и другого обслуживаемого оборудования;

      процесс сборки элементов и батарей;

      назначение применяемых материалов, деталей и полуфабрикатов;

      определение их качества внешним осмотром.

      813. Примеры работ:

      1) батареи накальные и анодные - комплектование, пайка и полная сборка;

      2) секции - комплектование и полная сборка;

      3) элементы - зарядка, пайка и полная сборка.

Параграф 27. Машинист мельницы, 3-разряд

      814. Характеристика работ:

      приготовление свинцового порошка для аккумуляторного производства и размол материалов, сырья и полуфабрикатов, идущих на приготовление агломератных масс на мexaнизированных мельничных установках различной конструкции под руководством машиниста более высокой квалификации;

      периодическая загрузка установки сырьем и полуфабрикатами;

      измельчение их до определенного размола и выгрузка в тару;

      смена тары под бункером;

      имазка трущихся частей оборудования.

      815. Должен знать:

      принцип действия и правила управления мельничных установок;

      правила загрузки сырья и полуфабрикатов;

      длительность цикла размола.

Параграф 28. Машинист мельницы, 4-разряд

      816. Характеристика работ:

      приготовление свинцового порошка для аккумуляторного производства и размол сырья и полуфабрикатов, идущих на приготовление агломератных масс в элементном производстве в механизированных мельничных установках различной конструкции;

      разогрев мельничной установки до определенной температуры;

      загрузка сырья и полуфабрикатов до заданного уровня с помощью транспортерных лент;

      регулирование скорости вращения барабана;

      сбор свинцового порошка в накопительную тару и транспортировка;

      подналадка обслуживаемого оборудования;

      ведение записей в журнале.

      817. Должен знать:

      устройство механизированных мельничных установок и обслуживаемого оборудования;

      режимы работы;

      способы подналадки оборудования;

      марки сырья и полуфабрикатов.

Параграф 29. Машинист мельницы, 5-разряд

      818. Характеристика работ:

      приготовление свинцового порошка для аккумуляторного производства и размол сырья и полуфабрикатов, идущих на приготовление агломератных масс в элементном производстве в мельничных установках автоматического действия;

      периодическая загрузка сырья и полуфабрикатов;

      вывод установки на рабочий режим;

      регулирование тока и скорости вращения по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      отбор проб на анализ;

      автоматический сбор готового порошка в конвейер и транспортировка;

      определение и устранение неисправностей в работе оборудования;

      ведение технологической документации.

      819. Должен знать:

      конструкцию установок и подъемно-транспортных механизмов;

      режим работы оборудования;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      свойства сырья и полуфабрикатов;

      правила ведения документации.

Параграф 30. Приготовитель растворов и электролитов, 2-разряд

      820. Характеристика работ:

      приготовление по рецептам до двух компонентных смесей концентрированных кислот, растворов, составных электролитов, электролитных паст общего и специального назначения;

      обслуживание, чистка и промывка оборудования, применяемого в процессе работы;

      ведение журнала регистрации выполнения технологического процесса.

      821. Должен знать:

      наименование и назначение обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения контрольно-измерительного инструмента;

      основные сведения о свойствах кислот, щелочей и других веществ и правила работы с ними;

      порядок и последовательность операций;

      способы определения их готовности и качества.

Параграф 31. Приготовитель растворов и электролитов, 3-разряд

      822. Характеристика работ:

      приготовление по рецептам свыше двух до четырех компонентных смесей концентрированных кислот, растворов, составных электролитов и электролитных паст общего и специального назначения;

      фильтрация, корректировка и отстаивание растворов на оборудовании периодического действия;

      ведение процесса осаждения гидрата закиси никеля;

      приготовление растворов по специально заданным режимам;

      корректировка и регенерация электролитов;

      дозирование в заданной пропорции химикатов и продуктов загустителя для паст и загрузка их в емкости;

      отбор проб на анализ, определение избытка щелочи титрованием;

      обслуживание оборудования, применяемого во время работы.

      823. Должен знать:

      устройство и принцип действия оборудования, специальных приспособлений, и контрольно-измерительных приборов;

      техническое назначение и свойства солей, кислот и щелочей;

      правила хранения, транспортировки и способы определения их качества;

      способы дозировки, корректировки и регенерации;

      основы неорганической химии.

Параграф 32. Приготовитель растворов и электролитов, 4-разряд

      824. Характеристика работ:

      приготовление по рецептам свыше четырех компонентных смесей концентрированных кислот, растворов, составных электролитов, электролитных паст общего и специального назначения;

      фильтрация, корректировка и отстаивание растворов на оборудовании периодического действия;

      осаждение серебра, отдаление и сушка осадка;

      нейтрализация кислот и щелочей с предварительным расчетом количества и концентрации необходимых для этого реактивов, проверка полноты нейтрализации;

      подналадка оборудования.

      825. Должен знать:

      конструктивные особенности обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных и регулирующих приборов;

      назначение и свойства различных материалов и химикатов;

      гальванические процессы защитных и декоративных покрытий металлов;

      методику проведения анализов и расчетов.

Параграф 33. Приготовитель растворов и электролитов, 5-разряд

      826. Характеристика работ:

      приготовление в соответствии с технологическим процессом многокомпонентных смесей концентрированных кислот, растворов, составных электролитов, электролитных плат общего и специального назначения;

      фильтрация, корректировка, отстаивание и регенерация растворов различного применения на полуавтоматах с элементами автоматики;

      наблюдение за показаниями приборов;

      контроль за работой насосно-холодильных агрегатов и автоматических установок непрерывной фильтрации;

      наладка оборудования.

      827. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы и правила наладки полуавтоматов;

      способы испытаний растворов различного применения;

      устройство, назначение и практика применения сложных контрольно-измерительных приборов.

Параграф 34. Аппаратчик по окислению кадмия, 4-разряд

      828. Характеристика работ:

      ведение процесса возгонки и окисления металлического кадмия с целью получения порошка окиси кадмия;

      установление и регулирование по приборам режима работы печей и окислению кадмия;

      дозирование компонентов при загрузке аппаратов, выгрузка порошка окиси кадмия из окислительных и осадительных камер с последующей маркировкой;

      ведение журнала регистрации выполнения технологического процесса;

      расфасовка готовой продукции.

      829. Должен знать:

      устройство, назначение и способы наладки установок для получения порошка окиси кадмия;

      устройство, назначение и принцип работы термопар;

      требования, предъявляемые к сырью и готовому продукту, правила их хранения;

      процессы получения окислов металлов;

      основные сведения по химии металлов и их окислов.

Параграф 35. Сборщик свинцовых аккумуляторов и батарей, 1-разряд

      830. Характеристика работ:

      подготовка к сборке аккумуляторов и батарей;

      раскладка крышек, межэлементных соединений и других мелких деталей аккумуляторов и инструментов на рабочие места сборочного конвейера.

      831. Должен знать:

      правила пользования инструментом и простыми приспособлениями;

      назначение и признаки пригодности комплектующих деталей.

Параграф 36. Сборщик свинцовых аккумуляторов и батарей, 2-разряд

      832. Характеристика работ:

      выполнение простых сборочных операций по сборке полублоков, блоков, комплектованию элементов и соединений в моноблоки, заливка мастикой и другое на отдельных рабочих местах и на конвейере.

      833. Должен знать:

      принцип действия обслуживаемого оборудования, инструментов и приспособлений;

      конструкцию собираемых блоков и батарей аккумуляторов;

      процесс сборки блоков и батарей аккумуляторов;

      требования, предъявляемые к комплектующим деталям.

Параграф 37. Сборщик свинцовых аккумуляторов и батарей, 3-разряд

      834. Характеристика работ:

      выполнение различных сборочных операций средней сложности вручную с применением в процессе сборки специального инструмента, приспособлений и транспортно-погрузочных устройств;

      выполнение сборочных операций по сборке батарей всех типов на однопозиционных полуавтоматических установках.

      835. Должен знать:

      устройство и назначение специальных приспособлений и точных контрольно-измерительных приборов;

      конструкцию выпускаемых типов аккумуляторов и батарей и входящих в них деталей;

      назначение каждого типа аккумуляторов;

      устройство отдельных узлов обслуживаемых установок;

      основные сведения об автоматике установок и работе установок в режиме ручного управления;

      причины возникновения неисправностей обслуживаемых машин и способы их устранения.

Параграф 38. Сборщик свинцовых аккумуляторов и батарей, 4-разряд

      836. Характеристика работ:

      выполнение сборочных операций по сборке батарей различных типов на многопозиционных полуавтоматических установках;

      регулировка технологических режимов работы обслуживаемого оборудования;

      установление причин отклонения в режимах работы сборочных установок и их устранение.

      837. Должен знать:

      устройство и кинематическую схему полуавтоматического оборудования по сборке аккумуляторных батарей;

      допуски и посадки.

Параграф 39. Сборщик свинцовых аккумуляторов и батарей, 5-разряд

      838. Характеристика работ:

      выполнение сборочных операций по сборке батарей различных типов на автоматических многопозиционных установках;

      индивидуальная сборка и комплектование опытных образцов батарей с применением сложных схем соединений элементов и устройств;

      регулировка, доводка и установка режимов работы автоматических устройств при переналадке на сборку различных типов батарей и изменение режимов ручного и автоматического управления.

      839. Должен знать:

      устройство и кинематическую схему автоматического оборудования по оборке аккумуляторных батарей;

      правила и способы регулировки технологических параметров и режимов управления на всех стадиях сборки аккумуляторов;

      основные сведения по технологии литья свинцовых аккумуляторов.

Параграф 40. Автоклавщик-сушильщик аккумуляторных пластин в производстве свинцовых аккумуляторов, 2-разряд

      840. Характеристика работ:

      пропарка и сушка аккумуляторных пластин малых и средних размеров в автоклавах или камерах варовой сушки, в тоннельных конвейерных сушилах по показаниям контрольно-измерительных приборов согласно контрольным спецификациям;

      вальцовка аккумуляторных пластин;

      управление системой подогрева и циркуляцией воздуха в тоннельных конвейерных сушилах в процессе сушки аккумуляторных пластин;

      загрузка и разгрузка аккумуляторных пластин из автоклавов, камер паровой сушки и тоннельных конвейерных сушил;

      ведение процесса охлаждения аккумуляторных пластин в охладительных камерах;

      разбраковка аккумуляторных пластин и укладка их в стопки.

      841. Должен знать:

      наименование и назначение важнейших частей и принцип действия автоклавов, камер паровой сушки и тоннельных конвейерных сушил;

      систему управления электроподогрева воздуха и регулирования потока воздуха в сушилах;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов;

      контрольные спецификации пропарки и сушки аккумуляторных пластин малых и средних размеров;

      правила загрузки и выгрузки аккумуляторных пластин;

      признаки годности аккумуляторных пластин;

      правила вальцовки пластин.

Параграф 41. Автоклавщик-сушильщик аккумуляторных пластин впроизводстве свинцовых аккумуляторов, 3-разряд

      842. Характеристика работ:

      пропарка и сушка аккумуляторных пластин больших размеров в автоклавах или камерах паровой сушки, в тоннельных конвейерных сушилах по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      пропитка сухозаряженных пластин после сушки;

      управление парораспределительной и вентиляционной системами и агрегатами для подогрева пара в автоклавах и камерах паровой сушки;

      управление системой подогрева воздуха и регулировка температурными режимами в тоннельных конвейерных сушилах;

      пропарка и охлаждение автоклавов или камер паровой сушки.

      843. Должен знать:

      устройство и способы подналадки обслуживаемого оборудования;

      правила управления парораспределительными устройствами, нагревательными приборами и вентиляционными системами;

      устройство контрольно-измерительных приборов;

      режимы пропарки и сушки аккумуляторных пластин;

      правила пропарки и охлаждения автоклавов или камер паровой сушки;

      порядок регулирования температуры воздуха по зонам сушила;

      основы теории термодинамики в пределах выполняемой работы.

Параграф 42. Литейщик изделий из свинцовых сплавов, 3-разряд

      844. Характеристика работ:

      литье борнов, втулок и межэлементных соединений с медными вкладышами на ручных литейных формах;

      дозирование, загрузка и плавление свинцово-сурьмянистого сплава;

      регулирование температуры по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      определение режима водяного охлаждения форм по внешнему виду отливок;

      зачистка, взвешивание и укладка деталей;

      чистка литейных форм и котла.

      845. Должен знать:

      правила применения контрольно-измерительных приборов;

      способы подготовки форм к работе;

      правила взвешивания;

      требования к изготавливаемой продукции.

Параграф 43. Литейщик изделий из свинцовых сплавов, 4-разряд

      846. Характеристика работ:

      литье борнов, втулок и межэлементных соединений на карусельном автомате;

      порциональная загрузка сплава в литейный котел до заданного уровня;

      регулирование температурного, водяного и воздушного охлаждения и толщины литника с помощью специальных приспособлений;

      выгрузка, сортировка и укладка деталей;

      установка, съем литейных форм и покрытие их суспензией;

      смазка оборудования.

      847. Должен знать:

      принцип действия и правила обслуживания специальных приспособлений и автоматов;

      состав сплавов;

      правила нанесения суспензии;

      приемы сортировки.

Параграф 44. Литейщик изделий из свинцовых сплавов, 5-разряд

      848. Характеристика работ:

      отливка токоотводов для аккумуляторов всех типов на полуавтоматических установках и линиях;

      наладка полуавтоматических установок на заданный режим литья, регулировка оборудования в процессе работы;

      загрузка и корректировка свинцового расплава по содержанию компонентов;

      обработка литейных форм;

      регулировка и контроль температурных режимов работы оборудования в соответствии с показаниями контрольно-измерительных приборов;

      установление брака, причин отклонения в режимах работы оборудования и их устранение.

      849. Должен знать:

      устройство и кинематические схемы литейных полуавтоматических установок по отливке токоотводов для аккумуляторов всех типов;

      устройство, назначение и правила применения специальных приспособлений;

      устройство и назначение свинцовых аккумуляторов.

Параграф 45. Плавильщик свинцовых сплавов, 3-разряд

      850. Характеристика работ:

      ведение процесса плавления отходов свинца в плавильных котлах;

      загрузка отходов в котел с помощью электропогрузчика;

      регулирование температурного режима плавки;

      съем изгари;

      розлив готового сплава в металлические изложницы;

      укладка на поддоны, взвешивание и транспортировка.

      851. Должен знать:

      устройство и принцип действия плавильного котла и вспомогательного оборудования;

      состав применяемых сплавов;

      правила отбора проб;

      способы взвешивания, укладки и транспортировки.

Параграф 46. Плавильщик свинцовых сплавов, 4-разряд

      852. Характеристика работ:

      ведение процесса плавления и восстановления свинцовых сплавов из свинцовых отходов в плавильно-восстановительной печи;

      загрузка кокса, свинцовых отходов и присадок в печь;

      регулировка температурного режима плавки по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      розлив готового сплава в металлические изложницы, установленные на электротранспортере.

      853. Должен знать:

      устройство и принцип действия восстановительных печей и загрузочного оборудования;

      правила применения контрольно-измерительных приборов;

      режим работы печи;

      способ определения процентного содержания свинца в сплаве.

Параграф 47. Мешальщик сухой массы (для свинцовых аккумуляторов), 2-разряд

      854. Характеристика работ:

      перемешивание сухой массы из свинцового порошка и других компонентов, приготовление пасты из сухой массы и экспандера для производства свинцовых аккумуляторов под руководством мешальщика более высокой квалификации;

      управление мешалками и механизмами;

      подготовка оборудования к работе.

      855. Должен знать:

      наименование и назначение важнейших частей и принцип действия мешалок и оборудования для приготовления паст;

      назначение и устройство питателей обслуживаемых мешалок; способа дозировки компонентов;

      назначение, свойства, правила хранения и транспортировки свинцового порошка, компонентов и пасты;

      правила обращения с крепкими кислотами, применяемыми в процессе работы.

Параграф 48. Мешальщик сухой массы (для свинцовых аккумуляторов), 3-разряд

      856. Характеристика работ:

      перемешивание сухой массы из свинцового порошка и других компонентов, приготовление пасты из сухой массы и других компонентов для производства свинцовых аккумуляторов на механизированных мешалках различного типа действия;

      загрузка компонентов определенного количества с помощью транспортерных лент;

      регулирование скорости вращения мешалок;

      управление механизмами мешалок, используемых для приготовления паст;

      подналадка оборудования в процессе работы.

      857. Должен знать:

      устройство и способы подналадки механизированных мешалок для перемешивания сухой массы и приготовления паст;

      правила применения контрольно-измерительных приборов средней сложности;

      рецептуру паст;

      способы дозировки и загрузки в мешалки компонентов.

Параграф 49. Мешальщик сухой массы (для свинцовых аккумуляторов), 4-разряд

      858. Характеристика работ:

      перемешивание сухой массы из свинцового порошка и других компонентов, приготовление пасты из сухой массы и других компонентов для свинцовых аккумуляторов в мешалках автоматического действия;

      периодическая загрузка сырья и компонентов;

      вывод установки на рабочий режим.

      регулирование тока и скорости вращения по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      автоматический сбор перемешанных компонентов и транспортировка;

      определение и устранение неисправностей в работе оборудования.

      859. Должен знать:

      назначение и принцип действия установок и подъемно-транспортных механизмов;

      режим работы автоматов;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      виды неисправностей и способы подналадки автоматов.

      860. Требуется техническое и профессиональное (среднее профессиональное) образование.

Параграф 50. Машинист механического или флотационного обогащения руды, 3-разряд

      861. Характеристика работ:

      механическое (гравитационное) или флотационное обогащение железной руды под руководством машиниста более высокой квалификации;

      подготовка обогатительного агрегата к работе;

      дозирование сырья;

      подналадка и выполнение комплекса работ по регулировке и несложному текущему ремонту отдельных механизмов и узлов агрегата в процессе работы.

      862. Должен знать:

      устройство и способы подналадки основных механизмов агрегатов механического (гравитационного) или флотационного обогащения руда;

      устройство контрольно-измерительных и регулирующих приборов средней сложности;

      основные технические условия и требования, предъявляемые к сырью, концентрату, промежуточным продуктам, хвостам и шламам;

      правила хранения сырья, концентрата и отходов;

      знание основ флотации в пределах выполняемой работы.

Параграф 51. Машинист механического или флотационного обогащения руды, 4-разряд

      863. Характеристика работ:

      механическое (гравитационное) или флотационное обогащение железной руды;

      наладка обогатительных агрегатов для обеспечения технологического режима, регулировка работы агрегата;

      отбор средней пробы, проверка качества обогащенной руды;

      введение отчетной документации о ходе технологического процесса.

      864. Должен знать:

      кинематику и способы наладки различных аппаратов и механизмов, применяемых при механическом (гравитационном) или флотационном обогащении руды;

      устройство, назначение и правила применения сложных и точных контрольно-измерительных и регулирующих приборов;

      основные методы контроля и опробования сырья и материалов в процессе работы;

      теоретические основы технологии основных и вспомогательных операций механического (гравитационного) или флотационного обогащения железной руды.

Параграф 52. Электродчик ламельных аккумуляторов и элементов, 2-разряд

      865. Характеристика работ:

      изготовление ламелей для аккумуляторов и элементов различных типов на агрегатах роликового брикетирования под руководством электродчика более высокой квалификации;

      комплектование заготовок пластин ламельных аккумуляторов из россыпи;

      резка заготовок электродных пластин;

      соединение разрозненных ламелей в ремни различной ширины и гофрировка ремней;

      приварка контактных планок к пластинам;

      изготовление электродов для стаканчиковых и дисковых аккумуляторов.

      866. Должен знать:

      назначение и принцип действия агрегатов роликового брикетирования;

      принцип действия и регулировку гофрировочных вальцов и гильотинных ножниц различных конструкций, механических приспособлений и механизмов, применяемых для сборки электродных пластин и электродов;

      правила работы приварочных аппаратов;

      технические требования, предъявляемые к ламелям, ламельным ремням, заготовкам и электродам;

      основные сведения о допусках и посадках.

Параграф 53. Электродчик ламельных аккумуляторов и элементов, 3-разряд

      867. Характеристика работ:

      изготовление ламелей для аккумуляторов и элементов различных типов на агрегатах роликового брикетирования;

      периодическая загрузка бункера агрегата активной массой;

      перемотка ламельной ленты после никелирования;

      установка рулонов ламельной ленты на бобины агрегата;

      заправка агрегатов роликового брикетирования перфорированной панельной лентой;

      изготовление опытных образцов ламелей, ламельных электродных пластин и электродов;

      подналадка агрегатов в процессе работы.

      868. Должен знать:

      устройство и способы подналадки агрегатов роликового брикетирования;

      назначение и правила применения специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      основные свойства обрабатываемых материалов;

      допуски и посадки.

Параграф 54. Электродчик ламельных аккумуляторов и элементов, 4-разряд

      869. Характеристика работ:

      изготовление ламелей для аккумуляторов и элементов на машинах роликового брикетирования;

      загрузка активной массы в бункер машины роликового брикетирования;

      закатка ламелей;

      сборка электродных пластин для ламельных аккумуляторов и элементов на специальных приспособлениях и механизмах;

      наладка и регулировка машин роликового брикетирования;

      определение степени износа рабочих деталей машин, их замена и индивидуальная подгонка.

      870. Должен знать:

      устройство и способы наладки бункерных машин;

      устройство и правила применения механизмов, приспособлений и точного, сложного контрольно-измерительного инструмента;

      физико-химические свойства и назначение основных и вспомогательных материалов;

      методы определения их качества и технические требования, предъявляемые к ним;

      технические условия, предъявляемые к изготовленным изделиям, и способы контроля их качества.

Параграф 55. Электродчик безламельных аккумуляторов и элементов, 1-разряд

      871. Характеристика работ:

      выполнение комплекса работ по подготовке электродов к сборке и изолированию наиболее простых по конфигурации токоотводов с изолировкой их для безламельных аккумуляторов вручную, по шаблонам или с помощью специальных приспособлений согласно чертежам.

      872. Должен знать:

      назначение и правила применения наиболее распространенных простых приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      наименование обрабатываемых материалов.

Параграф 56. Электродчик безламельных аккумуляторов и элементов, 2-разряд

      873. Характеристика работ:

      изготовление пластинчатых или проволочных токоотводов сложных по конфигурации для безламельных аккумуляторов и элементов вручную по шаблонам или с помощью специальных приспособлений;

      штамповка простых электродов из различных металлов с покрытием двуокисью свинца, амальгамированным цинком и другими активными покрытиями, а также заготовок и деталей для электродов из стеклоткани, пропитанной солями сернокислового свинца, хлористого лития;

      зачистка электродов;

      отмывка электродов от карбонатов и хлоридов на ультразвуковой установке;

      просечка (перфорация) серебряных полос на автомате с последующей резкой на карточки;

      нанесение на электроды грунта, эмалей, лаков;

      приварка контактных планок и выводов к заготовкам электродов;

      изолирование токоотводов и сепарирование электродов капроновой и другой сепарацией путем обварки, обертки и оклейки.

      874. Должен знать:

      принцип действия прессов, гильотинных ножниц, аппаратов точечной сварки, муфельных печей;

      правила зачистки и промывки электродов;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных инструментов средней сложности и специальных приспособлений;

      требования, предъявляемые к сырью и готовым деталям.

Параграф 57. Электродчик безламельных аккумуляторов и элементов, 3-разряд

      875. Характеристика работ:

      изготовление электродов длиной до 800 миллиметров и толщиной свыше 1 миллиметра для аккумуляторов и элементов различных типов;

      намазка электродов всеми видами паст вручную при соблюдении весовых параметров;

      прессование из порошков электролитных таблеток в горячем состоянии;

      резка стеклоткани, никелевой сетки на заготовки, промывка, термообработка и другие работы по подготовке к изготовлению электролитных таблеток;

      сушка и взвешивание навесок и таблеток;

      пропитка заготовок из стеклоткани и металлической сетки в растворах солей сернокислого свинца, хрома, лития и другое в электропечах;

      получение слитков "рогового серебра" путем плавки хлористого серебра в печах;

      лужение токоотводящей части электрода;

      ведение процесса прививки, омыление и нейтрализация омыленной пленки;

      штамповка средней сложности и сложных электродов и заготовок из различных материалов и металлов с покрытием двуокиси свинца, амальгамированными цинком и другими активными порошками;

      перфорация полос из цветных металлов с заданным коэффициентом открытия между роликами;

      нанесение никелевой суспензии на заготовки фольговых электродов;

      спекание основы электродов всех размеров в водородной среде и пропитка металлокерамической основы в активных растворах;

      окантовка электродов винипластом и сепарирование их путем наклейки винипластовых жилок;

      ведение процесса изготовления электролитных таблеток на полуавтоматах под руководством электродчика более высокой квалификации;

      подналадка обслуживаемых полуавтоматов.

      876. Должен знать:

      устройство ручных реечных прессов, прессформ, печей для спекания основы электродов в атмосфере водорода, пульверизационных камер и сушильных шкафов, пропиточных ванн и кристаллизаторов;

      назначение и правила эксплуатации специальных печей, аналитических весов и контрольно-измерительных приборов средней сложности;

      принцип действия и способы подналадки обслуживаемых полуавтоматов;

      правила подготовки компонентов для пропитки заготовок;

      правила применения индикаторной бумаги;

      основные сведения о растворах солей и гидратах.

Параграф 58. Электродчик безламельных аккумуляторов и элементов, 4-разряд

      877. Характеристика работ:

      изготовление электродов длиной свыше 800 миллиметров и толщиной до 1 миллиметра для аккумуляторов и элементов различных типов;

      намазка электродов всеми видами паст вручную при соблюдении весовых параметров;

      прессование электродов для аккумуляторов и элементов различных типов на полуавтоматической линии;

      изготовление электродов на полуавтоматах;

      получение ленты "рогового серебра" и деталей из нее путем проката слитков из хлористого серебра предварительно нагретых;

      восстановление поверхностного слоя "рогового серебра" на электродах различных по конфигурации и размерам;

      перфорация заготовок из хлористого серебра на валках и их рихтовка;

      диффузионная сварка электродов из хлористого серебра;

      изготовление опытных образцов электродов;

      ведение процесса изготовления электролитных таблеток на полуавтоматах;

      нанесение электролита на заготовки.

      пропитка лент заготовок из стеклоткани и металлической сетки в растворе солей сернокислого свинца, хрома, лития и др. при температуре, установленной технологический процессом;

      дозирование компонентов при загрузке;

      наладка обслуживаемых полуавтоматов;

      участие в ремонте обслуживаемого оборудования;

      ведение журнала регистрации технологического процесса;

      изолирование электродов (пластин) для аккумуляторов больших размеров всеми видами сепарации.

      878. Должен знать:

      устройство эксцентриковых и гидравлических прессов, станков для насечки заготовок и решеток, сушильных шкафов, полуавтоматических линий прессования электродов, приспособлений и другого оборудования;

      принцип действия и способа наладки полуавтоматов;

      рецептуру приготовления растворов солей для пропитки лент заготовок из стеклоткани и металлической сетки;

      назначение и правила применения сложных и точных контрольно-измерительных приборов;

      правила прессования электродов (пластин) с порошкообразной и пастообразной активной массой;

      назначение и сроки хранения применяемых в работе масс.

Параграф 59. Намазчик пасты, 2-разряд

      879. Характеристика работ:

      нанесение ровным слоем паст определенных рецептур на поверхность картона, пропитанного электролитом, с помощью специальных приспособлений простейшей конструкции или вручную;

      пропитка (замочка) картона электролитом в ваннах, определение набухаемости картона и привеса электролита и пасты в листе картона;

      просушка картона после замочки от избытка электролита.

      880. Должен знать:

      назначение и правила применения наиболее распространенных специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      процесс намазки пасты на картон;

      способы пропитки (замочки) картона электролитом;

      основные свойства применяемых материалов, электролитов и паст.

Параграф 60. Намазчик пасты, 3-разряд

      881. Характеристика работ:

      нанесение ровным слоем паст различных рецептур на поверхность картона, пропитанного электролитом при помощи специальных намазочных машин;

      подбор рецептур электролитов и паст в зависимости от типа изделия;

      управление и пользование машиной для нанесения пасты, варочными котлами, насосами;

      регулировка подачи пасты и толщины пастового слоя.

      882. Должен знать:

      устройство и принцип действия машин и котлов;

      устройство контрольно-измерительных инструментов;

      назначение и свойства различных электролитов и паст и правила их хранения;

      последовательность операций по приготовлению различных ласт и электролитов;

      методы определения качества пасты.

Параграф 61. Намазчик пасты, 4-разряд

      883. Характеристика работ:

      нанесение ровным слоем паст различных рецептур на поверхность кабельной бумаги, картона, пропитанного электролитом на полуавтоматических установках с элементами автоматики;

      управление и обслуживание полуавтоматов;

      регулировка подачи пасты и толщины пастового слоя, намазочного, режущего, охлаждающего и гидравлического узлов;

      подбор и синхронизация скоростей наносных и дозирующих валиков;

      регулировка режима температуры в камерах сушки;

      расчет пастового слоя;

      обслуживание приборов для измерения вязкости геля и пасты.

      884. Должен знать:

      температурный режим пасты;

      устройство и способы подналадки полуавтоматов;

      назначение и правила применения сложных контрольно-измерительных приборов и инструментов.

Параграф 62. Заварщик пасты, 2-разряд

      885. Характеристика работ:

      заварка паст для элементов в заварочных ваннах с электрическим и паровым обогревом;

      установка элементов в специальные кассеты;

      корректировка уровня пасты и соблюдение температурного режима;

      определение готовности заварки паст в элементах по внешнему виду;

      выгрузка элементов из ванн и установка их на решетки для охлаждения и просушки.

      886. Должен знать:

      принцип действия обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения универсальных приспособлений и инструментов средней сложности;

      рабочую температуру ванн и требуемый режим заварки пасты для элементов.

Параграф 63. Заварщик пасты, 3-разряд

      887. Характеристика работ:

      заварка паст для элементов в конвейерных установках различной конструкции;

      укладка элементов в специальные кассеты и загрузка в заварочные установки;

      регулирование уровня воды и температуры по показаниям контрольно-измерительных приборов:

      проверка правильности центрации агломератов;

      выявление неисправностей в работе заварочных установок и их устранение.

      888. Должен знать:

      устройство и принцип действия конвейерных установок и специальных приспособлений;

      состав, свойства и назначение завариваемых паст;

      требования, предъявляемые к элементам до заварки паст и после;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами.

Параграф 64. Изготовитель сепараторов, 1-разряд

      889. Характеристика работ:

      изготовление сепараторов простой конфигурации из изоляционных материалов и древесного шпона;

      калибровка сепарации;

      резка, разрубка, вырубка и профилирование сепараторов для аккумуляторов различных типов;

      укладка готовых сепараторов в тару или на платформу.

      890. Должен знать:

      назначение и правила применения приспособлений и инструмента для резки, разрубки, вырубки и калибровки сепарации;

      правила укладки и хранения сепараторов;

      требования, предъявляемые к сырью и полуфабрикатам.

      891. Примеры работ:

      1) палочки изоляционные - резка, калибровка;

      2) ткань капроновая - вырубка сепараторов.

Параграф 65. Изготовитель сепараторов, 2-разряд

      892. Характеристика работ:

      изготовление сепараторов средней сложности из изоляционных материалов и древесного шпона;

      дозирование в заданной пропорции щелочей, кислот, смачивателей и загрузка их в емкости;

      химическая обработка изоляционных материалов и древесного шпона;

      предупреждение и устранение причин возникновения брака при химической обработке.

      893. Должен знать:

      принцип действия и систему управления обслуживаемого оборудования, приспособлений и инструмента;

      технологическое назначение кислот и щелочей, правила их хранения и транспортировки;

      виды сепараторов, их назначение; способы дозирования;

      правила применения контрольно-измерительных приборов.

      894. Примеры работ:

      1) ткань капроновая - химическая обработка;

      2) шпон древесный - выщелачивание.

Параграф 66. Изготовитель сепараторов, 3-разряд

      895. Характеристика работ:

      изготовление сепараторов сложной конфигурации из изоляционных материалов;

      профилирование и вальцевание сепараторов на прессах и автоматах;

      вырубка, рифление и теснение сложного контура сепаратора;

      приготовление растворов и массы для пропитки сепараторов;

      определение вязкости смол, корректировка раствора и массы;

      подналадка оборудования в процессе работы.

      896. Должен знать:

      принцип действия машин, прессов и автоматов;

      устройство контрольно-измерительных приборов;

      рецептуру приготовления растворов;

      правила подсчета количества компонентов;

      способы подналадки обслуживаемого оборудования.

      897. Примеры работ:

      1) ткань фтористопропиленовая – вальцевание;

      2) сепаратор радиевый - химическая обработка.

Параграф 67. Варщик суспензий, 2-разряд

      898. Характеристика работ:

      варка пробковой и других суспензий для покрытия рабочих поверхностей литейных форм в варочных агрегатах;

      дозирование компонентов для варки суспензий по заданной рецептуре, загрузка их в варочный агрегат;

      регулирование температурного режима по контрольно-измерительным приборам;

      розлив готовой суспензии в тару.

      899. Должен знать:

      назначение и устройство обслуживаемого оборудования;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами;

      основные компоненты и последовательность их загрузки.

Параграф 68. Варщик суспензий, 3-разряд

      900. Характеристика работ:

      варка пробковой и другой суспензий для покрытия рабочих поверхностей литейных форм в реактора;

      измельчение пробковой суспензии в шаровой мельнице до определенного размола;

      взвешивание и загрузка рецептурного количества компонентов в реактор;

      вывод реактора на заданный технологический режим;

      определение готовности суспензии по ее внешнему виду.

      901. Должен знать:

      назначение и принцип действия реактора и шаровых мельниц;

      правила взвешивания и дозировки компонентов;

      физико-химические свойства компонентов и способы определения готовности суспензии.

Параграф 69. Фильтрпрессовщик, 2-разряд

      902. Характеристика работ:

      прессование гидрата закиси никеля в соответствии с контрольными спецификациями под руководством фильтрпрессовщика более высокой квалификации;

      замена рам фильтр-прессов;

      установка на рамы фильтр-прессов полотен и замена их по мере изнашивания;

      периодическая чистка фильтр-прессов;

      ведение процесса шинкования гидрата закиси никеля;

      ведение журнала регистрации выполнения технологического процесса.

      903. Должен знать:

      наименование и назначение важнейших частей и принцип действия фильтр-прессов диафрагменных и масляных насосов высокого давления, агрегатов для измельчения отпрессованной массы;

      способы сборки и разборки фильтр-прессов, крепления и съема полотен;

      приемы ликвидации утечки суспензии из фильтр-прессов;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов.

Параграф 70. Фильтрпрессовщик, 3-разряд

      904. Характеристика работ:

      прессование гидрата закиси никеля и других суспензий металлов в соответствии с контрольными спецификациями;

      установка и регулировка по приборам режима работы фильтр-прессов разных конструкций и шинковочных машин;

      устранение неполадок при ведении процесса прессования и шинкования гидрата закиси никеля, наблюдение за процессом шинкования;

      подналадка оборудования в процессе работы.

      905. Должен знать:

      устройство и способы подналадки гидравлических фильтр-прессов;

      устройство контрольно-измерительных приборов;

      приемы и правила фильтрации и прессования суспензий металлов на фильтр-прессах с гидравлическими и механическими зажимами;

      наименование, сорта и фильтрующие свойства материалов, применяемых в процессе прессования, нормы расхода их.

Параграф 71. Фильтрпрессовщик, 4-разряд

      906. Характеристика работ:

      приготовление растворов сульфата железа и щелочей по специально разработанным рецептам;

      фильтрация, отстаивание, ведение процесса осаждения и окисления гидрата закиси железа в соответствии с контрольными спецификациями;

      дозирование в заданной пропорции химикатов и их загрузка в емкости;

      отбор проб на анализ, определение избытка щелочей их титрованием;

      прессование гидрата закиси железа в соответствии с контрольными спецификациями;

      остановка и регулировка по приборам режима работы насосов, фильтр-прессов разных конструкций;

      наладка оборудования в процессе работы и устранение неполадок при ведении технологического процесса изготовления гидрата закиси железа.

      907. Должен знать:

      устройство и правила наладки баков-реакторов для окисления и осаждения гидрата закиси железа, насосов и фильтр-прессов разных конструкций;

      устройство, назначение и правила применения точных и сложных контрольно-измерительных приборов;

      технологическое назначение и свойства солей, кислот, щелочей, правила их хранения;

      технические условия и требования, предъявляемые к сырью, полуфабрикатам и конечным продуктам;

      приемы и правила фильтрации и прессования гидрата закиси железа на фильтрпрессах с гидравлическими и механическими зажимами;

      основы неорганической химии в пределах выполняемой работы.

Параграф 72. Сборщик ртутно-цинковых, магниевых и иных источников тока, 1-разряд

      908. Характеристика работ:

      выполнение простых операций по комплектованию и сборке ртутно-цинковых элементов и секций магниевых батарей в условиях серийного производства;

      подготовка деталей и инструментов к сборке.

      909. Должен знать:

      основные сведения об устройстве оборудования, применяемого в процессе работы;

      наименование специальных приспособлений и контрольно-измерительных приборов;

      последовательность сборочных операций;

      назначение и признаки годности комплектующих деталей.

Параграф 73. Сборщик ртутно-цинковых, магниевых и иных источников тока, 2-разряд

      910. Характеристика работ:

      выполнение операций средней сложности по комплектованию и сборке ртутно-цинковых элементов и магниевых батарей в условиях серийного производства;

      выполнение простых операций по комплектованию и сборке элементов, секций, блоков химических источников тока в условиях мелкосерийного и индивидуального производства;

      выполнение простых операций по комплектованию и сборке физических и химических источников тока под руководством сборщика более высокой квалификации в условиях мелкосерийного и индивидуального производства;

      выполнение простых операций по комплектованию и сборке физических и химических источников тока под руководством сборщика более высокой квалификации в условиях опытного производства;

      сборка электродов, секций по чертежам, принципиальным схемам и инструкциям;

      подбор элементов по геометрическим размерам;

      определение полярности и проверка их на отсутствие коротких замыканий.

      подготовка компаундов, герметиков, растворителей.

      911. Должен знать:

      принцип действия и правила управления оборудованием, применяемым в процессе работы;

      назначение и правила применения специальных приспособлений контрольно-измерительных и регулирующих приборов;

      наименование и назначение комплектующих деталей;

      принцип взаимодействия отдельных деталей и требования, предъявляемые к ним.

Параграф 74. Сборщик ртутно-цинковых, магниевых и иных источников тока, 3-разряд

      912. Характеристика работ:

      выполнение сложных операций по сборке ртутно-цинковых элементов и магниевых батарей в условиях серийного производства и операций средней сложности по комплектованию и сборке химических и физических источников тока (элементов, секций, батарей и комплектов питания) в условиях мелкосерийного и индивидуального производства;

      выполнение сборочных операций в соответствии с электрическими схемами и чертежами;

      сборка элементов с применением точечной сварки;

      проверка сопротивления изоляции, электродвижущей силы, силы тока;

      выполнение простых операций по комплектованию и сборке физических и химических источников тока в условиях опытного производства;

      проведение электромонтажных работ по чертежам, принципиальным схемам в соответствии с руководящими техническими материалами.

      913. Должен знать:

      устройство применяемого оборудования, специальных приспособлений и контрольно-измерительных приборов средней сложности;

      последовательность изготовления элементов, секций, групп, комплектов питания и батарей;

      монтажные и принципиальные схемы;

      технологические процессы сборки и монтажа источников тока в пределах выполняемой работы;

      технологические режимы сушки, температуры, пайки и иное.

Параграф 75. Сборщик ртутно-цинковых, магниевых и иных источников тока, 4-разряд

      914. Характеристика работ:

      выполнение сложных операций по комплектованию и сборке элементов, секций, блоков химических источников тока (кроме ртутно-цинковых и магниевых) в условиях мелкосерийного и индивидуального производства;

      сборка батарей, комплектов питания со сложными схемами коммутации в соответствии с чертежами;

      выполнение операций средней сложности по комплектованию и сборке физических и химических источников тока в условиях опытного производства;

      ведение процесса диффузионного сращивания батарей:

      монтаж диодов, штепсельных разъемов, триодов, датчиков различного назначения.

      915. Должен знать:

      кинематику оборудования, применяемого в процессе работы;

      конструкцию универсальных и специальных приспособлений;

      назначение и правила применения сложных и точных контрольно-измерительных приборов;

      процесс комплектования, сборки и монтажа химических и физических источников тока;

      способы изготовления всевозможных схем из проводников, трубок, кабеля и шин;

      назначение и свойства материалов, деталей и полуфабрикатов, применяемых в процессе сборки, монтажа или диффузионного сращивания, спецусловия сборки и монтажа батарей.

Параграф 76. Сборщик ртутно-цинковых, магниевых и иных источниковтока, 5-разряд

      916. Характеристика работ:

      выполнение сложных операций по комплектованию и сборке физических и химических источников тока (кроме ртутно-цинковых и магниевых) в условиях опытного производства;

      проведение необходимых расчетов по токам нагрузки, размещения групп, блоков, монтажных схем;

      сборка батарей, комплектов питания по принципиальным схемам и эскизам любой сложности;

      сборка панелей физических источников тока в крыле с проведением электромонтажных работ, распайка диодных плат и диодных блоков;

      испытание схем различными измерительными приборами, выявление дефектов и устранение их.

      917. Должен знать:

      конструктивные особенности и электрические схемы оборудования, применяемого в процессе работ;

      методы и приемы сборки различных сложных экспериментальных изделий по эскизам и сложным принципиальным схемам;

      свойства и назначение применяемых клеев, паст, суспензий, компаундов, герметиков и других материалов;

      пересчет токов нагрузки;

      порядок выявления и устранения дефектов в работе отдельных узлов и батарей в целом;

      основные сведения по электротехнике, оптике, радиотехнике и электронике в пределах выполняемой работы.

Параграф 77. Сборщик ртутно-цинковых, магниевых и иных источников тока, 6-разряд

      918. Характеристика работ:

      выполнение особо сложных операций по сборке единичных химических и физических источников тока, кроме магниевых, в условиях опытного производства;

      проведение испытаний на ручных и автоматических установках по принципиальной схеме;

      выявление дефектов и способы их устранения.

      919. Должен знать:

      конструктивные особенности установок, применяемых при изготовлении и испытании единичных химических и физических источников тока;

      правила применения особо сложных контрольно-измерительных приборов;

      основные сведения по теории полупроводников и электроники;

      приемы сборки единичных источников тока, правила проведения испытаний.

      920. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 78. Испытатель-формировщик, 2-разряд

      921. Характеристика работ:

      ведение процесса формирования, испытания или тренировки электродов толщиной свыше 2,2 миллиметров, свинцовых аккумуляторов массой до 1 килограмма, щелочных аккумуляторов и элементов под руководством формировщика более высокой квалификации;

      загрузка электродов в формировочные ванны и заливка их электролитом;

      покрытие зеркала ванны пенообразующими присадками;

      тренировка батарей дисковых аккумуляторов.

      922. Должен знать:

      устройство и назначение обслуживаемого оборудования;

      признаки определения типов и полярности пластин аккумуляторов;

      методы загрузки;

      правила работы с электролитами.

Параграф 79. Испытатель-формировщик, 3-разряд

      923. Характеристика работ:

      ведение процесса формирования, испытания, тренировки электродов толщиной свыше 2,2 миллиметров, свинцовых аккумуляторов массой до 1 килограмма, простых щелочных аккумуляторов и элементов;

      соединение электродов в формировочные группы и закладка их в ванны;

      автоматическая подача электролита;

      определение окончания процесса формирования и качества электродов по внешнему виду;

      разборка формировочных групп;

      развешивание электродов на определенном расстоянии;

      сушка их в тоннельных конвейерных сушилах;

      определение причин дефектов и неправильной работы испытываемых образцов;

      подбор и проверка необходимых приборов для ведения испытаний.

      924. Должен знать:

      принцип действия и правила управления обслуживаемого оборудования;

      устройство и расположение формировочных групп;

      методы сушка;

      основные свойства кислот и щелочей;

      признаки годности электродов.

Параграф 80. Испытатель-формировщик, 4-разряд

      925. Характеристика работ:

      ведение процесса формирования, испытания и тренировки электродов толщиной от 1,9 до 2,2 миллиметров, свинцовых аккумуляторов массой свыше 1 до 5 килограмм, щелочных аккумуляторов и элементов средней сложности;

      монтаж и установка формировочных ванн на конвейер;

      параллельное соединение электродов в формировочной ванне методом пайки;

      сборка электроцепи и устранение возможных в ней неисправностей;

      регулирование процесса формирования и сушки по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      расчет окончания процесса формирования;

      проверка качества выполнения работы на участках формирования или испытаний аккумуляторов элементов и батарей;

      ведение технологической документации.

      926. Должен знать:

      электрические схемы соединения ванн и электродов;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов;

      методы устранения неисправностей электроцепи;

      способы регулирования силы тока;

      основы электрохимия;

      режимы сушки;

      правила ведения документации.

Параграф 81. Испытатель-формировщик, 5-разряд

      927. Характеристика работ:

      ведение процесса формирования электродов толщиной до 1,9 миллиметров, свинцовых аккумуляторов массой свыше 5 килограмм сложных щелочных аккумуляторов и элементов;

      установка аккумуляторов для формирования и тренировки в группы;

      монтаж электрической схемы;

      подготовка и регулировка системы водяного охлаждения;

      ведение тренировочных зарядно-разрядных циклов с корректировкой электролита по плотности;

      перемешивание электролита, откачка или доливка воды и электролита в аккумуляторах на каждом цикле;

      периодическое снятие и регистрация вольтамперных характеристик, температуры, плотности электролита;

      подготовка групп к электрическим испытаниям.

      928. Должен знать:

      методы тренировки аккумуляторов;

      устройство контрольно-измерительных приборов;

      температурный режим процесса;

      способы монтажа электрических схем;

      правила подготовки и обслуживания системы водяного охлаждения.

Параграф 82. Сборщик щелочных аккумуляторов и батарей, 1-разряд

      929. Характеристика работ:

      сборка отдельных несложных узлов аккумуляторов и элементов различных типов со слесарной подгонкой и изготовлением отдельных деталей.

      930. Должен знать:

      основные сведения об устройстве механизмов и приспособлений, применяемых в процессе работы;

      назначение и применение ручного рабочего инструмента;

      элементарные сведения о механических свойствах обрабатываемых материалов;

      наименование и назначение обрабатываемых узлов и деталей.

      931. Примеры работ:

      1) блоки - сборка из полублоков и правка;

      2) гайки - навинчивание на борны;

      3) донья и крышки - вставка в сосуды;

      4) крышки аккумуляторов – сборка;

      5) сосуды - зачистка, правка и маркировка.

Параграф 83. Сборщик щелочных аккумуляторов и батарей, 2-разряд

      932. Характеристика работ:

      выполнение операций средней сложности по сборке узлов и блоков аккумуляторов и элементов или сборке аккумуляторов и элементов разных типов;

      несложная сборка батарей по схеме;

      комплексная сборка блоков тяговых аккумуляторов, окончательная сборка дисковых аккумуляторов, ведение процесса герметизации;

      основные способы и приемы выполнения слесарно-сборочных работ при ведении пооперационной сборки аккумуляторов, элементов и батарей.

      933. Должен знать:

      принцип действия и правила управления вспомогательным оборудованием и слесарно-сборочными приспособлениями;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных инструментов или приборов;

      основные сведения о допусках и посадках;

      последовательность выполнения сборочных работ;

      конструкцию, назначение и принцип действия собираемых узлов аккумуляторов, элементов и батарей;

      приемы выполнения слесарно-сборочных и паяльных работ на конвейере и индивидуальных рабочих местах;

      определение качества собираемых узлов по внешним признакам и порядок исправления дефектов в собираемых узлах.

      934. Примеры работ:

      1) батареи аккумуляторные - пооперационная сборка;

      2) блоки массой до 7 килограмм - запрессовка в сосуды вручную;

      3) блоки малогабаритных аккумуляторов с количеством электродов до пяти - комплектование и первая сборка;

      4) выводы – приварка;

      5) наконечники и штепсельные разъемы – пайка;

      6) палочки эбонитовые изоляционные - вставка в блоки.

Параграф 84. Сборщик щелочных аккумуляторов и батарей, 3-разряд

      935. Характеристика работ:

      полная сложная сборка и герметизация аккумуляторов и элементов разных типов с приваркой выводов и припайкой токоотводов к борнам;

      выполнение разных слесарных операций (опиловка, гнутье, пайка, сверление) при доделке деталей и сборке аккумуляторов и элементов;

      сборка батарей по схеме средней сложности.

      936. Должен знать:

      устройство специальных и универсальных приспособлений, слесарно-сборочных и контрольно-измерительных инструментов;

      допуски и посадки; правила и приемы сборки аккумуляторов, элементов и батарей;

      технические требования, предъявляемые к выполняемым работам;

      основные способы и приемы выполнения различных слесарно-сборочных работ на сборочном конвейере и индивидуальных рабочих местах;

      способы контроля качества обработки поступающих на сборку деталей и порядок исправления обнаруженных дефектов в работе собираемых узлов.

      937. Примеры работ:

      1) аккумуляторы малогабаритные - полная сборка, пайка и герметизация;

      2) батареи малогабаритные - сборка по схеме средней сложности;

      3) блоки массой свыше 7 килограмм - запрессовка в сосуды вручную;

      4) блоки малогабаритных аккумуляторов с количеством электродов свыше пяти - комплектовка и первая сборка.

Параграф 85. Сборщик щелочных аккумуляторов и батарей, 4-разряд

      938. Характеристика работ:

      индивидуальная сборка и комплектование опытных образцов аккумуляторов и элементов с пригонкой, доделкой деталей, пайкой и сваркой;

      сборка и монтаж элементов аккумуляторных батарей со сложной схемой соединения;

      определение и установка рациональной последовательности технологии сборки;

      доводка размеров аккумуляторов, элементов и батарей до требуемых после испытания параметров.

      939. Должен знать:

      способы и приемы выполнения ответственных слесарно-сборочных и монтажных работ;

      принцип сборки всех типов аккумуляторов, элементов и батарей;

      правила проверки, порядок выявления и устранения дефектов в работе отдельных узлов и батарей в целом;

      электрические схемы соединения в аккумуляторных батареях;

      систему допусков и посадок;

      основы электротехники и электрохимии в пределах выполняемой работы.

      940. Примеры работ:

      батареи аккумуляторные - полная сборка и монтаж.

Параграф 86. Сборщик щелочных аккумуляторов и батарей, 5-разряд

      941. Характеристика работ:

      полная сборка и монтаж особо сложных аккумуляторов, элементов и батарей, включая опытные образцы и макеты по сложным чертежам и эскизам с использованием быстродействующих эпоксидных компаундов, клеев, герметиков;

      распайка контактов пиротехнических узлов электронагревательных элементов, температурных реле, малогабаритных реле с особыми техническими требованиями по режимам пайки всей схемы электрических соединений батарей на штепсельные разъемы, включая субминиатюрные;

      монтаж различных гидравлических узлов специальных батарей;

      заливка батарей полимерами с необходимой точностью до размеров, требуемых технической документацией, с использованием автоматического нестандартного технологического оборудования;

      проверка электрических схем соединений батарей различными измерительными приборами и гидравлических узлов батарей при подаче избыточного давления и противодавления;

      выявление дефектов и их устранение.

      942. Должен знать:

      методы, приемы сборки и монтаж особо сложных аккумуляторов, элементов и батарей по эскизам и сборочным чертежам;

      способы и приемы работы с пиротехническими средствами;

      правила и порядок работы при проверках гидравлической системы батарей избыточным давлением, электрических схем с пиротехническими узлами, нагревательными элементами, термореле, исполнительными реле и батарей в целом.

      943. Примеры работ:

      1) блоки пиротехнические - распайка;

      2) системы электрообогрева - монтаж.

Параграф 87. Испытатель источников тока, 3-разряд

      944. Характеристика работ:

      испытание источников тока, состоящих из аккумуляторов или элементов специального назначения без системы задействования и имеющих до двух нагрузочных цепей, с последующей разборкой в случае необходимости;

      испытание источников тока бытового назначения.

      945. Должен знать:

      основные сведения об устройстве испытуемых источников тока;

      принцип действия, устройство и работу применяемого испытательного оборудования;

      методики испытаний источников тока и обработки результатов испытаний;

      основы электротехники в пределах выполняемой работы.

Параграф 88. Испытатель источников тока, 4-разряд

      946. Характеристика работ:

      испытание источников тока, состоящих из аккумуляторов или элементов специального назначения, имеющих более двух нагрузочных цепей и источников тока, имеющих до двух нагрузочных цепей и систему задействования или электрообогрева;

      выбор и применение испытательного оборудования;

      расчет элементов типовых схем для испытания источников тока;

      ведение необходимой технической документации.

      947. Должен знать:

      устройство и принцип действия испытуемых источников тока;

      устройство и схемы соединений применяемого испытательного оборудования;

      методику обработки результатов испытаний;

      основы электротехники и техники измерений в пределах выполняемых работ.

Параграф 89. Испытатель источников тока, 5-разряд

      948. Характеристика работ:

      испытание источников тока, состоящих из элементов специального назначения, имеющих более двух нагрузочных цепей, системы задействования или электрообогрева и многокомпонентный режим испытаний;

      проверка функционирования испытательных средств и настройка их на рабочий режим;

      расчет типовых схем испытаний источников тока.

      949. Должен знать:

      конструкцию испытуемых источников тока;

      принцип действия и применения испытательных средств;

      методику испытаний источников тока и обработку информации, получаемой в процессе испытаний;

      основы электроники и измерительной техники в пределах выполняемых работ.

Параграф 90. Испытатель источников тока, 6-разряд

      950. Характеристика работ:

      испытание опытных и экспериментальных источников тока с системой задействования и многокомпонентным режимом испытаний;

      управление комплексом испытательного оборудования;

      обработка получаемой в процессе испытаний информации;

      руководство испытателями более низкой квалификации.

      951. Должен знать:

      конструкцию опытных и экспериментальных источников тока;

      конструктивные особенности установок, применяемых при испытании опытных и экспериментальных источников тока, методы испытаний и контроля качества источников тока;

      принцип действия измерительной и электронно-вычислительной техники в пределах выполняемой работы.

      952. Тpебуется техническое и профессиональное (сpеднее профессиональное) обpазование.

Параграф 91. Заливщик смолкой, 1-разряд

      953. Характеристика работ:

      заливка элементов и батарей расплавленными смолками различных рецептур и назначений при заданных температурах с помощью металлического ковша на конвейерах или рабочих столах;

      подогрев смолки в электрованнах до заданной температуры;

      подготовка элементов и батарей к заливке смолкой;

      соблюдение заданного уровня смолки в элементах и батареях;

      очистка батарей от подтеков смолки.

      954. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения наиболее распространенных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      правила подготовки элементов и батарей к заливке;

      рецептуру, сорт, назначение и температурный режим заливочных смолок;

      последовательность заливки элементов и батарей.

Параграф 92. Заливщик смолкой, 2-разряд

      955. Характеристика работ:

      заливка элементов и батарей расплавленными смолками различных рецептур и назначений, при заданных технологией температурах с помощью смолодозаторов и других специальных смолозаливочных установок различной конструкции;

      пуск, регулировка работы по технологическому режиму и остановка смолодозаторов и других смолозаливочных установок;

      определение годности смолки для заливки элементов и батарей;

      соблюдение температурного режима нагрева смолки в котлах и ваннах с электрическим обогревом;

      определение по внешнему виду годности залитых батарей.

      956. Должен знать:

      принцип действия и систему управления обслуживаемого оборудования;

      правила применения контрольно-измерительных приборов;

      назначение заливочных смолок в элементах в батареях.

Параграф 93. Заливщик смолкой, 3-разряд

      957. Характеристика работ:

      заливка элементов и батарей расплавленными смолками различных рецептур и назначений при заданных технологией температурах на полуавтоматических линиях с элементами автоматики;

      пуск и остановка полуавтоматической линии;

      установка циклограммы на заданный режим заливки;

      регулирование температурного режима, давления, подачи и дозирования смолки;

      управление дозирующими устройствами;

      определение и устранение неполадок в работе циклограмм;

      определение по внешнему виду годности залитых батарей;

      подналадка оборудования.

      958. Должен знать:

      правила регулирования циклограмм, температурного режима, количества смолки подаваемой через дозатор;

      правила отбора средней пробы дозирующих материалов;

      ведение записей в технологическом журнале;

      способы подналадки оборудования.

Параграф 94. Шприцовщик, 2-разряд

      959. Характеристика работ:

      вытяжка из пластиката полихлорвиниловой трубки на шприц-прессе под руководством шприцовщика более высокой квалификации;

      подготовка к пуску намоточных и резательных машинок;

      установка размеров и резка трубок в зависимости от типов элементов;

      наблюдение за равномерностью вытяжки, намотки и резки полихлорвиниловой трубки;

      определение по внешнему виду годности полихлорвиниловой трубки;

      связка полихлорвиниловых трубок в бухты;

      участие в ремонте и наладка шприц-пресса.

      960. Должен знать:

      наименование и назначение важнейших частой и принцип действия обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения универсальных и специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      требования, предъявляемые к качеству готовых изделий.

Параграф 95. Шприцовщик, 4-разряд

      961. Характеристика работ:

      изготовление из пластиката полихлорвиниловой трубки для обтяжки галетных элементов способом шприцевания на шприц-прессах различных конструкций в соответствии с температурным режимом;

      подготовка к пуску шприц-пресса и компрессорной установки;

      наладка шприц-пресса, регулирование подачи пластиката, воздуха и воды;

      поддержание температуры электрообогрева матрицы, головки и цилиндра шприц-пресса;

      определение качества полихлорвиниловой трубки по толщине стежок и диаметру при помощи измерительного инструмента.

      962. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы и правила наладки и регулировки обслуживаемого оборудования;

      устройство специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      процесс и температурный режим изготовления полихлорвиниловых материалов;

      размеры пленок по толщине и диаметру для различных типов элементов;

      назначение и сортность применяемого пластиката.

Параграф 96. Прессовщик электродов и элементов, 2-разряд

      963. Характеристика работ:

      прессование электродов из окиси ртути под руководством прессовщика более высокой квалификации;

      холодное и горячее прессование полуэлементов вручную и на гидравлических прессах;

      подготовка навесок пресспорошка для прессования электродов;

      определение годности спрессованных электродов и полуэлементов по внешнему виду и размерам.

      964. Должен знать:

      назначение важнейших частей и принцип действия обслуживаемого оборудования;

      назначение наиболее распространенных универсальных и специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов и приборов; основные сведения о допусках и посадках;

      правила прессования и изготовления электродов и полуэлементов;

      режимы прессования;

      основные свойства применяемых материалов.

Параграф 97. Прессовщик электродов и элементов, 3-разряд

      965. Характеристика работ:

      прессование электродов из окиси ртути;

      холодное и горячее прессование термоэлементов с подслоем и прокладкой вручную и на гидравлическом прессе;

      сборка прессформ с точной установкой прокладки в пуансонах;

      обеспечение и проверка заданных габаритов термоэлементов.

      966. Должен знать:

      устройство и способы подналадки и регулировки обслуживаемого оборудования;

      правила сборки прессформы;

      правила применения универсальных и специальных приспособлений, инструментов и приборов средней сложности;

      допуски и посадки;

      процесс прессования электродов из окиси ртути и термоэлементов;

      состав и свойства пресс-порошков.

Параграф 98. Прессовщик электродов и элементов, 4-разряд

      967. Характеристика работ:

      холодное прессование каскадных термоэлементов с коммутационными слоями, переходными подслоями, прокладками вручную и на гидравлических прессах;

      подготовка прессформы, прокладки, разравнивание навесок пресс-порошков в прессформе;

      соблюдение режима прессования;

      подрезка прокладки и зачистка спрессованных термоэлементов.

      968. Должен знать:

      кинематику обслуживаемого оборудования; назначение и правила применения сложного и точного контрольно-измерительного инструмента и приборов;

      конструкцию универсальных и специальных приспособлений;

      систему допусков и посадок;

      процесс прессования термоэлементов;

      физико-химические и термоэлектрические свойства пресс-порошков и последовательность засыпки их в пресс-форму.

Параграф 99. Приготовитель электропроводного слоя, 2-разряд

      969. Характеристика работ:

      приготовление электропроводного слоя для всех типов источников тока путем перемешивания компонентов в двухвалковых вальцах;

      каландрирование и прикатка элентпроводного полотна к цинку на двухвалковых вальцах согласно технологическим параметрам: времени, температуре;

      раскрой полотна по размеру цинкового листа вручную;

      нанесение клея на поверхность цинковых листов;

      укладка готовой продукции на стеллажи;

      определение качества электропроводного слоя по внешнему виду;

      управление двухвалковыми вальцами, чистка и смазка их.

      970. Должен знать:

      наименование и назначение важнейших частей и принцип действия обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов средней сложности;

      способы нанесения электропроводного слоя на цинковый лист;

      назначение электропроводного слоя.

Параграф 100. Приготовитель электропроводного слоя, 3-разряд

      971. Характеристика работ:

      приготовление электропроводного слоя для всех типов источников тока путем перемешивания бутилкаучука или полиизобутилена с добавлением графита и сажи в двухвалковых смесителях;

      взвешивание материалов и загрузка их в определенном соотношении в двухвалковые смесители;

      выгрузка и хранение электропроводного слоя;

      раскрой электропроводного слоя по размерам, необходимым для каландрирования;

      определение качества готовой массы по плотности и равномерности перемешивания;

      определение и устранение неполадок в работе агрегатов;

      участие в текущем ремонте агрегатов.

      972. Должен знать:

      устройство и способы подналадки обслуживаемого оборудования. устройство специальных приспособлений, инструментов и контрольно-измерительных приборов;

      правила пользования различными весами;

      основные свойства применяемых материалов;

      рецептуру и процесс (режим) смешивания компонентов.

Параграф 101. Намазчик электропроводного слоя, 3-разряд

      973. Характеристика работ:

      нанесение на цинковый лист ровным слоем электропроводной массы определенной температуры для изготовления отрицательного электрода галетных элементов вручную;

      разглаживание электропроводного слоя до определенной толщины;

      подкатка слоя с припудриванием графитом и последующей просушкой;

      определение по внешнему виду качества намазанного и разглаженного слоя и проверка слоя соответствующими приборами по толщине и на электросопротивление;

      регулирование температуры рабочих плит и ванн.

      974. Должен знать:

      устройство и принцип действия нагревательных плит и электрованн;

      правила применения специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      способы нанесения электропроводной массы и способы подкатки электропроводного слоя;

      назначение электропроводного слоя.

Параграф 102. Намазчик электропроводного слоя, 4-разряд

      975. Характеристика работ:

      нанесение на цинковый лист ровным слоем электропроводной массы определенной температуры для изготовления отрицательного электрода галетных элементов на полуавтоматических прессах;

      загрузка полуавтоматического пресса электропроводной массой;

      контроль за равномерным нанесением электропроводной массы;

      подпрессовка электропроводного слоя;

      проверка готового электропроводного слоя на соответствие техническим параметрам;

      подналадка полуавтоматических прессов в процессе работы.

      976. Должен знать:

      устройство и принцип действия полуавтоматических прессов и способы их подналадки;

      виды неисправностей электроприборов;

      назначение электропроводного слоя;

      технические параметры электропроводного слоя;

      свойства электропроводных масс.

Параграф 103. Наладчик автоматов элементного производства, 2-разряд

      977. Характеристика работ:

      наблюдение за состоянием работы всех узлов автоматов или полуавтоматов простой конструкции: зачистки токоотводов, осадки звездочек, шайб, резки пленки на кольца и наладка их на требуемый режим работы под руководством наладчика более высокой квалификации.

      978. Должен знать:

      наименование и назначение важнейших частей и принцип действия обслуживаемого оборудования;

      правила установки ножей и упоров;

      назначение и правила применения контрольно-измерительных и слесарных инструментов;

      основные сведения о допусках и посадках;

      наименование и назначение применяемых материалов.

Параграф 104. Наладчик автоматов элементного производства, 3-разряд

      979. Характеристика работ:

      наладка автоматов или полуавтоматов средней сложности: автоматы сварки иголочек, обвязки агломератов, набивки колпачков, машины изоляции элементов пленкой;

      наблюдение за состоянием всех узлов автоматов или полуавтоматов и наладки их на требуемый режим работы;

      инструктаж рабочих, занятых на обслуживаемом оборудовании:

      выявление неисправностей в работе автомата или полуавтомата и принятие мер к предупреждению и устранению их;

      участие в текущем ремонте обслуживаемых автоматов и полуавтоматов.

      980. Должен знать:

      устройство и правила наладки обслуживаемых автоматов или полуавтоматов;

      устройство инструментов, приспособлений и контрольно-измерительных приборов средней сложности;

      допуски и посадки; последовательность операций, выполняемых на автомате или полуавтомате;

      основные свойства обрабатываемых материалов и требования, предъявляемые к ним.

Параграф 105. Наладчик автоматов элементного производства, 4-разряд

      981. Характеристика работ:

      наладка автоматов или полуавтоматов сложной конструкции: автоматы затяжки элементов пленкой, сборки элементов и карманных батарей сухих и так далее;

      наладка системы смазки и автоматических контрольно-измерительных приборов;

      выявление неполадок в работе автомата или полуавтомата и устранение их;

      участие в текущем ремонте обслуживаемых автоматов и полуавтоматов.

      982. Должен знать:

      кинематические схемы и правила наладки различных автоматов или полуавтоматов сложной конструкции;

      систему допусков и посадок;

      устройство, назначение и правила применения сложных контрольно-измерительных приборов и инструментов;

      физико-химические свойства применяемых материалов и основные требования, предъявляемые к ним.

Параграф 106. Наладчик автоматов элементного производства, 5-разряд

      983. Характеристика работ:

      наладка автоматов или полуавтоматов особо сложной конструкции;

      наладка автоматов или полуавтоматов по изготовлению отрицательных электродов и токоотводов щелочных элементов, оклеечных, прессовочных, термопластавтоматов, укладочных, упаковочных, штамповочных, этикетировочных;

      наладка автоматических машин по изготовлению сепараторов, установок приготовления загущенного электролита;

      наладка сложных контрольно-измерительных приборов;

      обеспечение бесперебойной и качественной работы обслуживаемого оборудования.

      984. Должен знать:

      кинематические схемы, правила и способы наладки автоматов или полуавтоматов особо сложной конструкции;

      правила наладки сложных контрольно-измерительных приборов и инструмента.

Параграф 107. Наладчик автоматов элементного производства, 6-разряд

      985. Характеристика работ:

      наладка автоматических линий на полный технологический цикл изготовления элементов и батарей;

      наладка уникальных и экспериментальных автоматов или полуавтоматов;

      наладка автоматов или полуавтоматов: изготовления положительных электродов, контрольных, листоштамповочных многопозиционных, сборки солевых, щелочных элементов и батарей;

      наладка установок приготовления и обработки активных материалов;

      наладка электронных приборов;

      выявление и устранение неполадок в работе оборудования и причины брака продукции;

      обеспечение работы автоматической линии.

      986. Должен знать:

      кинематические схемы, конструкции и взаимодействие автоматов автоматической линии;

      кинематические схемы, правила и способы наладки уникальных и экспериментальных автоматов или полуавтотатов;

      конструкции приспособлений;

      правила наладки сложных электронных приборов;

      технологию производства элементов и батарей.

Параграф 108. Изолировщик элементного производства, 1-разряд

      987. Характеристика работ:

      изолирование поверхности деталей и изделий простого профиля (элементные колпачки, контакты, картонные и бумажные детали, места пайки) различными лаками и композициями вручную и простыми приспособлениями в электрованнах при заданной температуре;

      приготовление композиции;

      обезжиривание деталей и изделий перед изолированием;

      загрузка изоляционных материалов в электрованны;

      определение качества изоляционных материалов по внешнему виду.

      988. Должен знать:

      основные сведения об устройстве электрованн и обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения простых приспособлений и инструментов;

      способы и приемы изолирования различными лаками и специальными изоляционными композициями;

      рецептуру и способы приготовления композиций;

      назначение изоляционных материалов.

Параграф 109. Изолировщик элементного производства, 2-разряд

      989. Характеристика работ:

      изолирование внутренней и внешней поверхностей деталей и изделий профилей средней сложности лаками и композициями при помощи специальных машин;

      нанесение изоляционного слоя на поверхность изделий, деталей, узлов и заготовок с точностью свыше 0,2 миллиметра вручную;

      регулирование температуры и уровня композиции в электрованнах;

      наблюдение за режимом изоляции деталей и изделий и определение степени готовности изоляционных материалов;

      укладка изоляционных материалов в тару.

      990. Должен знать:

      принцип действия и систему управления обслуживаемого оборудования;

      назначение и правила применения приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      основные приемы изоляции деталей и изделий;

      свойства изоляционных материалов.

Параграф 110. Изолировщик элементного производства, 3- разряд

      991. Характеристика работ:

      изолирование внутренней и внешней поверхностей деталей, узлов и изделий сложных профилей специальными лаками и эпоксидными смолками различных рецептур вручную с помощью приспособлений на рабочих столах и в боксах;

      нанесение изоляционного слоя на поверхность изделий с точностью до 0,2 миллиметра вручную;

      приготовление лаков и клеев по заданной рецептуре;

      определение вязкости их и качества изолирования деталей и изделий по внешнему виду;

      развешивание и раскладка изолированных деталей узлов и изделий для просушки;

      соблюдение температурного режима сушки;

      укладка деталей и изделий в тару.

      992. Должен знать:

      устройство обслуживаемого оборудования, универсальных и специальных приспособлений;

      назначение, состав и способы нанесения изоляционных лаков и композиций;

      способы приготовления лаков и клеев;

      температурный режим сушки.

Параграф 111. Автоматчик элементного производства, 1-разряд

      993. Характеристика работ:

      управление одним из видов автоматов или полуавтоматов простой конструкции зачистки токоотводов, осадки звездочек, шайб, резки пленки на кольца;

      заправка и загрузка материала в станок;

      определение по внешнему виду годности изделий;

      укладка годных изделий (токоотводов, агломератов, элементов, звездочек, шайб и другое) в специальную тару;

      смазка отдельных узлов оборудования.

      994. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемых автоматов или полуавтоматов, наименование и назначение их важнейших частей;

      назначение и правила применения простых приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

      последовательность выполнения операций на автоматах или полуавтоматах;

      наименование обрабатываемых материалов, изготовленных деталей, изделий и основные требования, предъявляемые к ним.

Параграф 112. Автоматчик элементного производства, 2-разряд

      995. Характеристика работ:

      управление одним из видов автоматов или полуавтоматов средней сложности: автоматы сварки иголочек обвязки агломератов, набивки колпачков, машины изоляции элементов пленкой;

      заправка и загрузка материалов в автоматы или полуавтоматы;

      обвязка агломератов, сборка различных галетных элементов и изолирование (затяжка) их полихлорвиниловой пленкой;

      приварка медно-луженых иголочек к цинковым полюсам и так далее;

      подналадка и регулировка автомата и полуавтомата;

      выявление неполадок в работе автомата или полуавтомата и принятие мер к предупреждению и устранению их.

      996. Должен знать:

      принцип действия, систему управления и правила подналадки обслуживаемых автоматов или полуавтоматов;

      назначение и правила применения специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов средней сложности;

      последовательность выполнения операций на автоматах или полуавтоматах средней сложности;

      назначение и основные свойства применяемых материалов, изготовленных деталей и изделий.

Параграф 113. Автоматчик элементного производства, 3-разряд

      997. Характеристика работ:

      управление одним из видов автоматов или полуавтоматов сложной конструкции: автоматы затяжки элементов пленкой, сборки элементов и карманных батарей сухих, сборки различных галетных элементов и так далее;

      отбраковка некондиционных изделий, деталей, материалов;

      подналадка, регулировка многопозиционного автомата и полуавтомата, наблюдение за показаниями автоматических контрольно-измерительных приборов;

      выявление неполадок в работе многопозиционных автоматов или полуавтоматов и принятие мер к предупреждению и устранению их;

      участие в текущем ремонте многопозиционных автоматов или полуавтоматов.

      998. Должен знать:

      устройство и способы подналадки обслуживаемых автоматов или полуавтоматов сложной конструкции;

      устройство специальных инструментов, приспособлений и контрольно-измерительных приборов средней сложности;

      последовательность всех операций, выполняемых на обслуживаемых автоматах или полуавтоматах;

      физико-химические свойства применяемых материалов, изготовляемых деталей и изделий.

Параграф 114. Автоматчик элементного производства, 4-разряд

      999. Характеристика работ:

      управление автоматическими линиями по изготовлению элементов и батарей: наблюдение за состоянием применяемого инструмента, устройств, показаниями автоматических контрольно-измерительных приборов, системами смазки и охлаждения линии;

      подналадка и регулировка линии в процессе работы;

      выявление неполадок в работе линии и принятие мер к предупреждению и устранению их:

      управление одним из видов особо сложной конструкции, а также уникальных и экспериментальных автоматов или полуавтоматов по изготовлению элементов и батарей;

      управление автоматическими машинами по изготовлению сепараторов, установками по приготовлению и обработке активных материалов и загущенного электролита;

      управление автоматами или полуавтоматами: изготовления отрицательных и положительных электродов, изготовления токоотводов щелочных элементов, контрольными, листоштамповочными многопозиционными, оклеенными, прессовочными, сборки солевых, щелочных, элементов и батарей, термопластавтоматами, укладочными, упаковочными, штамповочными, этикетировочными;

      наблюдение за показаниями электронных приборов.

      1000. Должен знать:

      устройство и способы подналадки и регулирования обслуживаемого оборудования;

      правила применения инструмента и приспособлений;

      устройство сложных контрольно-измерительных и электронных приборов.

Параграф 115. Сушильщик элементного производства, 1-разряд

      1001. Характеристика работ:

      подготовка к процессу сушки и сушка агломератов, элементов, батарей, картонажных изделий и деталей в сушильных камерах простейшей конструкции;

      подготовка агломератов, элементов, батарей, картонажных деталей и изделий к сушке;

      загрузка изделий и выгрузка их из сушильных печей и сушильных камер;

      наблюдение за процессом сушки;

      соблюдение температурного режима;

      определение по внешнему виду и на ощупь окончания процесса сушки;

      сортировка и укладка в штабель деталей и изделий по маркам и сортам;

      1002. Должен знать:

      основные сведения об устройстве обслуживаемого оборудования, наименование и назначение его важнейших частей;

      назначение и правила применения простых приспособлений и контрольно-измерительных приборов;

      последовательность подготовительных и заключительных операций сушки агломератов, элементов, батарей и картонажных изделий;

      требования, предъявляемые к исходному сырью, полуфабрикатам, деталям и конечному продукту сушки.

Параграф 116. Сушильщик элементного производства, 3-разряд

      1003. Характеристика работ:

      сушка марганцевой руды в специальных сушильных агрегатах различных конструкций;

      подготовка сушильных агрегатов к процессу сушки;

      нагрев воздуха сушилки до определенной температуры;

      включение и выключение сушильного барабана и вентилятора;

      регулировка подачи руды к приемному бункеру сушилки;

      определение влажности руды и окончания процесса сушки.

      1004. Должен знать:

      устройство специальных сушильных агрегатов (с различными видами обогрева) для сушки марганцевой руды;

      устройство контрольно-измерительных и регулирующих приборов;

      назначение сушки марганцевой руды и требования, предъявляемые к ней после сушки;

      последовательность подготовительных и заключительных операций сушки;

      правила хранения марганцевой руды;

      основные свойства обрабатываемых материалов.

Глава 8. Алфавитный указатель профессий рабочих

      1005. Алфавитный указатель профессий рабочихэлектротехнического производства (общие профессии), производства электроизоляционных материалов, электроугольного производства, кабельного производства, производства химических и иных источников тока, на изоляционные и намоточно-обмоточные работы, приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 19).

  Приложение
к Единому тарифно-
квалификационному
справочнику работ
ипрофессий рабочих (выпуск 19)

      Алфавитный указатель профессий рабочих

№
п/п

Наименование профессий

Диапазон разрядов

Страница


Обвязчик агломератов

1-2

196


Прессовщик агломератов

1-4

197


Накатчик-обкатчик

2

74


Контролер в аккумуляторном и элементном производстве

2-5

198


Наладчик полуавтоматических установок аккумуляторного производства

4-6

200


Намазчик аккумуляторных пластин

3-4

202


Разрубщик аккумуляторных пластин

2-4

203


Аппаратчик-сушильщик

2-4

75


Скрутчик-изолировщик элементов кабелей связи

3-4

114


Бандажировщик

1-4

160


Оклейщик батарей

2-3

205


Приготовитель активных масс

2-5

205


Сборщик гальванических элементов и батарей

1-2

208


Машинист мельницы

3-5

209


Приготовитель растворов и электролитов

2-5

211


Крутильщик жгутов

2

116


Скрутчик-изолировщик жил и кабеля

2-5

116


Экранировщик жил, проводов и кабелей

3

118


Наладчик ускорителей заряженных частиц

4-6

2


Изготовитель мишурной нити

3

119


Армировщик кабельных изделий

1-2

119


Контролер кабельных изделий

3-5

120


Отжигальщик кабельных изделий

4

123


Вулканизаторщик кабельных изделий

2-3

123


Съемщик оболочек с кабельных изделий

1-2

124


Опрессовщик кабелей и проводов пластикатами и резиной

2-6

125


Изолировщик жил кабеля

3-5

128


Варщик кабельной массы

3

130


Скрутчик изделий кабельного производства

2-4

130


Резчик материалов кабельного производства

2-3

132


Монтер кабельного производства

3-6

133


Прокальщик порошка для кабеля

2-3

135


Пропитчик кабелей и проводов

1-5

136


Бронировщик кабелей

3-5

140


Стабилизировщик кабелей

4-5

138


Электросушильщик кабелей

5

139


Опрессовщик кабелей свинцом или алюминием

4, 6

141


Кабестанщик

3-4

76


Аппаратчик по окислению кадмия


213


Каландровщик

2-3

77


Паяльщик пакетов конденсаторов

1-4

4


Сушильщик пакетов конденсаторов

3

6


Сборщик пакетов конденсаторов

2-3

6


Мешальщик угольных масс

3-4

91


Размольщик-дозировщик угольных масс

3-4

92


Доводчик угольных шайб

3

93


Загрузчик-выгрузчик печей обжига и графитации

2-4

93


Намотчик секций силовых конденсаторов

1-4

168


Сборщик сильноточных конденсаторов

1-4

8


Пропитчик бумаги и тканей

3-4

78


Перемотчик

1-2

102


Сборщик свинцовых аккумуляторов и батарей

1-5

213


Автоклавщик-сушильщик аккумуляторных пластин в производстве свинцовых аккумуляторов

2-3

215


Плавильщик свинцовых сплавов

3-4

218


Литейщик изделий из свинцовых сплавов

3-5

217


Мешальщик сухой массы (для свинцовых аккумуляторов)

2-4

219


Лакоразводчик

2-4

9


Электродчик безламельных аккумуляторов и элементов

1-4

223


Электродчик ламельных аккумуляторов и элементов

2-4

222


Машинист механического или флотационного обогащения руды

3-4

221


Клейщик миканитов

2-4

79


Изготовитель микрофонных порошков

3

95


Оператор автоматической линии по изготовлению изолированных жил

4-5

144


Заготовщик изоляционных деталей

1-4

161


Прессовщик изоляционных материалов

2-5

81


Трамбовщик изоляционного материала

3-4

143


Изолировщик

1-5

164


Изолировщик проводов

3

145


Намазчик пасты

2-4

227


Заварщик пасты

2-3

228


Клейщик пленкоэлектрокартона

2-3

83


Запрессовщик фитилей

2-4

95


Изготовитель сепараторов

1-3

229


Обжигальщик слюды

2-3

84


Регенераторщик слюды

2

84


Варщик суспензий

2-3

230


Просевальщик сыпучих материалов

1-3

146


Фильтрпрессовщик

2-4

231


Оплетчик проводов и кабелей

2-3

147


Комплектовщик проводов

2

148


Оператор проволочного прокатного стана

3

148


Лакировщик проводов и кабелей

2-3

149


Испытатель проводов и кабелей

2-3

150


Термообработчик проводов и кабелей

3

151


Бронеобмотчик проводов

2-3

151


Эмалировщик проволоки

2-6

152


Сборщик ртутно-цинковых, магниевых и других источников тока

1-6

233


Формовщик ртутных выпрямителей

1-5

11


Сборщик ртутных выпрямителей

1-4

14


Дистиллировщик ртути

1-2

16


Испытатель-формировщик

2-5

236


Сборщик щелочных аккумуляторов и батарей

1-5

239


Термостатчик

1-2

17


Испытатель источников тока

3-6

242


Сборщик токоограничивающих реакторов

2-4

18


Сборщик-отдельщик катушек трансформаторов

2-5

172


Намотчик катушек трансформаторов

1-6

173


Сборщик обмоток трансформаторов

2-5

171


Сборщик сердечников трансформаторов

1-6

20


Сборщик трансформаторов

1-6

23


Набивальщик трубчатых электронагревателей

2-4

27


Редуцировщик трубчатых электронагревателей

3

28


Изготовитель фильер

3-6

155


Заливщик смолкой

1-3

244


Шприцовщик

2, 4

245


Подгонщик шунтов

2-4

29


Вязальщик прутков и проволоки

1-2

157


Аппаратчик на изготовлении микропроводов в стеклянной изоляции

3-4

158


Калибровщик катушек электроприборов

1-4

176


Намотчик катушек для электроприборов и аппаратов

1-4

177


Шлифовщик электроугольных изделий

2-5

97


Калибровщик электроугольных изделий

1-3

99


Обжигальщик электроугольных изделий

3-5

100


Обвязчик электроугольных изделий

2-3

102


Прессовщик электроугольных изделий

2-5

103


Сортировщик электроугольных изделий

1-2

105


Испытатель электроугольных изделий

2-6

106


Чистильщик электроугольных изделий

1-2

109


Сборщик электроугольногопроизводства

1-3

109


Прокальщик электроугольного производства

2-4

111


Дробильщик электроугольного производства

2-3

112


Намотчик электромагнитных сердечников

1-2

179


Прессовщик секций, катушек и изоляционных деталей электрических машин и аппаратов

1-4

184


Сборщик электрических машин и аппаратов

1-6

31


Контролер сборки электрических машин, аппаратов и приборов

2-6

44


Испытатель электрических машин, аппаратов и приборов

2-6

37


Слесарь по выводам и обмоткам электрических машин

1-6

187


Намотчик катушек и секций электромашин

1-5

191


Растяжчик секций и катушек электрических машин

1-4

194


Обмотчик элементов электрических машин

1-6

180


Электромонтажник-схемщик

1-6

51


Лакировщик электроизоляционных изделий и материалов

2-4

56


Намотчик электроизоляционных изделий

3-5

85


Варщик электроизоляционных лаков, смол и мастик

2-4

58


Контролер в производстве электроизоляционных материалов

3-5

86


Перемотчик электроизоляционных материалов

2

89


Сортировщик электроизоляционных материалов

1-2

89


Изготовитель электроизоляционных трубок

2-3

90


Сборщик электроизмерительных приборов

1-6

60


Регулировщик-градуировщик электроизмерительных приборов

2-5

66


Алюминировщик электротехнических изделий

1-3

69


Прессовщик электротехнических изделий

3-4

159


Пропитчик электротехнических изделий

1-5

70


Конопатчик электрощеточного производства

2-3

113


Прессовщик электродов и элементов

2-4

246


Приготовитель электропроводного слоя

2-3

248


Намазчик электропроводного слоя

3-4

249


Наладчик автоматов элементного производства

2-6

250


Изолировщик элементного производства

1-3

252


Автоматчик элементного производства

1-4

254


Сушильщик элементного производства

1, 3

256

  Приложение 7
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 4 июля 2017 года № 191

Перечень некоторых приказов Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан, подлежащих признанию утратившими силу

      1. Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 9 апреля 2012 года № 124-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 5)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7611, опубликован в газете "Юридическая газета"6 июня 2012 года, № 81, (2263)).

      2. Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 25 июня 2012 года № 251-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 11)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7816, опубликован в газете "Юридическая газета" 23 октября 2012 года, № 159 (2341)).

      3. Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 25 июня 2012 года № 253-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 13)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7813, опубликован в газете "Юридическая газета" 23 октября 2012 года, № 159 (2341)).

      4. Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 14 августа 2012 года № 319-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 15)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7878, опубликован в газете "Юридическая газета" 24 октября 2012 года, № 160 (2342)).

      5. Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 14 августа 2012 года № 321-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 17)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7894, опубликован в газете "Юридическая газета" 8 ноября 2012 года, 9 ноября 2012 года, № 169, 170 (2351, 2352)).

      6. Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 28 ноября 2012 года № 445-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 19)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8184, опубликован в газете "Казахстанская правда" 9 октября 2013 года, 12 октября 2013 года, № 291, 294 (27565, 27568)).