ИПС "Әділет"

"Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 13) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің 13.07.2023 № 314 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Бекітілсін:

1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Қазақстан тарихы" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Философия" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы;

3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Шетел тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы;

4) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Қазақ (орыс) тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы;

5) осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы;

6) осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін әлеуметтік – саяси білім беру модулінің үлгілік оқу бағдарламасы;

7) осы бұйрыққа 7-ші қосымшаға сәйкес жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Дене шынықтыру" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы.

Ескерту. 1-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің 13.12.2022 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Жоғары және жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтүзбелік он күн ішінде оның көшірмесін қағаз және электронды түрде қазақ және орыс тілдерінде "Республикалык құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жолдауды;

3) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрық мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1), 2), және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі А.Қ. Аймағамбетовке жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтүзбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым министрі	Е. Сағадиев

	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің
	2018 жылғы 31 қазандағы № 603 бұйрығына
	1-қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Қазақстан тарихы" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің 13.12.2022 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына арналған "Қазақстан тарихы" жалпы білім беретін пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі - бағдарлама) "Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 13) тармақшасына сәйкес әзірленді және оқытудың мақсатын, міндеттерін, құрылымын, мазмұнын айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің 13.07.2023 № 314 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Бағдарлама Қазақстан Республикасының жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының бакалавриат білім беру бағдарламаларының білім алушыларына арналған.

3. Жоғары білімнің білім беру бағдарламасының құрылымына сәйкес пән бойынша оқу ұзақтығы 150 академиялық сағатты (5 академиялық кредит) құрайды.

2-тарау. Мақсаты, міндеттері және күтілетін оқу нәтижелері

4. Пәннің мақсаты: Қазақстан тарихының ежелгі дәуірден қазіргі заманға дейінгі негізгі даму кезеңдері туралы объективті тарихи білім беру.

5. Пәннің міндеттері:

1) білім алушыларды фундаментальді деректанулық және тарихнамалық материалдармен, сондай-ақ қазіргі Қазақстан тарихы ғылымының жетістіктерімен таныстыру;

2) Қазақстан тарихының гуманитарлық білім беру жүйесіндегі орнын айқындау;

3) дамудың заманауи кезеңіндегі өзекті мәселелерді талдау үшін Қазақстан тарихының нысаны мен пәнінің ерекшелігін анықтау;

4) Ұлы дала аумағындағы мемлекеттілік формалары мен өркениеттердің эволюциясын, қазақ халқы этногенезінің негізгі кезеңдерін толық және объективті көрсетуге негізделген Қазақстан тарихының ғылыми-негізделген тұжырымдамасын жасау;

5) Қазіргі Қазақстан тарихының оқиғалары туралы білімдерді жүйелеу.

6. Оқу нәтижелері:

1) Қазақстан тарихының негізгі даму кезеңдерін білу мен түсіну бойынша білімін көрсету;

2) сыни талдау негізінде тарихи өткеннің құбылыстары мен оқиғаларын адамзат қоғамының дүниежүзілік тарихи дамуының ортақ ұстанымдарымен ұштастыра білу;

3) қазіргі Қазақстандағы құбылыстар мен тарихи үдерістерін зерттеу барысында аналитикалық және аксиологиялық талдау дағдыларын игеру;

4) заманауи қазақстандық даму үлгісінің ішкі ерекшеліктерін объективті және жан-жақты зерделей білу;

5) Қазақстан тарихының үдерістері мен тарихи құбылыстарын жүйелеу және сыни баға беру.

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

7. Бағдарлама 5 тақырыптық блоктан тұрады: Ежелгі адамдар және көшпелі өркениеттің қалыптасуы, Түркі өркениеті және Ұлы дала, Жаңа дәуірдегі Қазақстан (ХVIII-XX ғасырдың басы), Кеңестік кезеңдегі Қазақстан, Тәуелсіз Қазақстан.

8. Пәнді оқыту процесінде қолданылатын оқыту әдістері мен технологиялары:

1) интерактивті және цифрлық технологиялар;

2) оқытудың жобалық әдістері;

3) проблемалық оқыту технологиялары;

4) геймификация.

9. Бағдарламаның пререквизиттері мен постреквизиттерін жоғары оқу орнының өзі тағайындайды.

Негізгі бөлім

1-блок. Ежелгі адамдар және көшпелі өркениеттің қалыптасуы

Адамның тарихқа дейінгі эволюциясы

Тарихи үдерісті кезеңдерге бөлу. Тас дәуіріндегі Қазақстан аумағының ландшафтық-климаттық өзгеріске ұшырауы. Антропогенез туралы жаңа мәліметтер. Адамның шығу тегі териясы және адамзаттың алғаш пайда болу проблемалары. Қазақстан аумағы – homo sapіensтің қалыптасу ошақтарының бірі. Глоттогенез түсінігі. Культурогенез тұжырымдамасы.

Қазақстан аумағындағы тас ғасырына қатысты археологиялық ескерткіштердің ашылуы. Ежелгі адамның шаруашылығы мен тұрмысы.

Тарихқа дейінгі кезеңдегі адамның мәдениеті. Ерте палеолиттегі өнер мен діни түсініктердің қалыптасуы. Алғашқы қауымдық өнер ескерткіштеріндегі антропо және зооморфтық бейнелердің ерекшеліктері. Палеолит, мезолит, неолит дәуірлеріндегі тілдің, рационалды білімнің дамуы, діни түсініктердің қайта құрылуы. Жартасқа сурет салу өнері – петроглифтер (Мыңшұңқыр, Өлеңті, Еңбек, Тесіктас, Шатыртас, Ақбидайық, Ақбауыр, Баянжүрек).

Ежелгі металлургия кезеңіндегі көшпелілер өркениетінің қалыптасуының алғышарттары

Ұлы даладағы энеолит және қола дәуірі. Ежелгі темір өңдеу техникасы. Мал шаруашылығы негізінде өндіруші шаруашылықтың қалыптасуы және оның кезеңдері. Солтүстік Қазақстандағы Ботай мәдениеті. Қазақстан – жылқыны қолға үйретудің ежелгі ошағы. Еуразия өркениетінің қалыптасуындағы атқа міну мәдениетінің тарихи маңызы. Солтүстік және Орталық Қазақстаннан табылған остеологиялық материалды талдау нәтижелері. Кремний индустриясының сипаттамасы. Шаруашылықтың көп қырлы сипаты. Құрал жасаудың қабыршақтау техникасы. Сүйек кесу өнерінің дамуы. Еуразияда көне жылқы көлігі коммуникациясының дамуы. Дала аймағы – көне дөңгелекті көлікті даму орталықтарының бірі.

Өңірдегі аридтену үдерістері. Қола дәуірі мәдениеттерінің шығу тегі мәселесі мен таралу аймағы. Қазақстанның ежелгі тұрғындарының антропологиялық түрі. Қола дәуіріндегі өнер: петроглифтер. Ешкі-өлмес, Тамғалы кешендеріндегі тасқа қашалған суреттер.

Қола дәуіріндегі палеоэкономика. Қазақстан аумағында кен ісі орталықтарының қалыптасуы. Материалдық мәдениет. Жерлеу тәсілдері мен салт-ғұрыптары. Қоныстар мен тұрғын үйлер. Орталық Қазақстанда қыш жасаудың дамуы. Қоғамдық құрылымы мен рухани мәдениеті. Қазақстанның ежелгі тұрғындарының тілдік атрибуциясы мәселесі. Еуразиялық дала жүйесіндегі Қазақстан аумағы (үндіеуропалық көші-қон). Шұңқырлы мәдениетті жасаушылар. Мәдениеттер мен этностардың ара қатынасы мәселесі. Ежелгі қалалар мәдениеті. Монументті сәулет өнерінің ескерткіштері. Ерте көшпелілер мәдениетінің қалыптасуы жағдайында ежелгі Қазақстан аумағындағы энеолит және қола дәуірін зерттеудегі жаңа көзқарастар. Соңғы қола және ерте темір дәуірі тайпаларының этномәдени сабақтастығы. Жетісу аумағында соңғы қола дәуіріндегі Көлсай археологиялық мәдениетінің ашылуы.

Атқа міну мәдениетінің генезисі

Көшпелілер тарихын кезеңдеу. Көшпеліліктің қалыптасуының алғышарттары: табиғи-географиялық және әлеуметтік-мәдени факторлар. Мал шаруашылығының рөлі мен маңызының артуы. Көшпелі шаруашылық түрлері: үй маңы, бақташылық, көшіп-қону және т.б. Атқа міну мәдениеті. Құдықтар. Ат әбзелдері. Дала, жартылай дала және шөлейтті аймақтарды игеру. Төрт түлік түрлері. Әлеуметтік құрылымы мен қоғамдық құрылысы.

Ерте темір дәуірі хронологиясы мен археологиялық мәдениет ескерткіштері. Тасмола мәдениеті: күні, ауқымы, қорғандар мен материалдық мәдениеттің ерекшеліктері. Жазба деректер. Қазақстандағы ерте темір дәуірінің зерттелуі. Ерте темір тайпаларының этносаяси және әлеуметтік тарихы. Сақтар. Массагеттер. Савроматтар мен сарматтар. Сақтар мен сарматтардың саяси құрылымдары. Ерте темір дәуіріндегі тайпалардың мәдениеті: хронология, жерлеу рәсімі, қару-жарақ, ауыздық, аң стилі өнері. Ежелгі антик қалалар. Сақтардың Ахеменидтер державасымен қарым-қатынасы. Сақтардың грек-парсы соғыстарына қатысуы. Сақтардың Александр Македонскийдің жаулап алуына қарсы күресі.

Сармат-Алан тайпалық одағы. Аорстар және роксоландар. Қоныстандыру аумағы. Яньцай Мемлекеті. Ғұндармен және қаңлылармен қарым-қатынас.

Мемлекеттіліктің қалыптасуының бастапқы кезеңі, Ұлы Жібек жолы аумағындағы көшпелі және отырықшы мәдениеттің урбандалуы мен өзара қатынастары (біздің заманымыздан бұрынғы III – біздің заманымыздың II ғасырлары)

Прото және ежелгі түріктердің мәдениет генезисі. Прототүрік және протомоңғолдық элементтердің ежелгі байланыстары мәселесі. Тақталы обалар мәдениеті. Орталық Қазақстандағы Қорғантас қорымы. Сюннулар жайлы қытай деректері. Археологиялық зерттеулер мәдениеті. Ғұн тайпаларының шығу тегі мен этникалық тарихы мәселесі. Ғұндардың (сюнну) империясының саяси тарихы.

Жетісу және Тянь-Шандағы үйсіндердің этносаяси бірлестіктері. Үйсіндердің тілдік және этникалық шығу тегі мәселесі. Жетісу және Тянь-Шандағы үйсіндердің этносаяси құрылымдары. Үйсіндердің көрші халықтармен және мемлекеттермен қарым-қатынасы.

Қаңлылардың тарихи-мәдени мұрасы. Қаңлылардың шығу тегі және этностық тарихы. Біздің заманымыздан бұрынғы ІІ – біздің заманымыздағы V ғасырдың бірінші үштігіндегі қаңлылардың тараған аумағы мен қоныстанған жерлері. Урбандалуының ерте кезеңі. Тұрмыстық керамика этникалық шығу тегінің көрсеткіші ретінде. Тоқыма кәсібі. Жетіасар тайпаларының Қаңлы этномәдени тарихындағы маңызы. Шығыс Арал маңы аумағындағы түркі этникалық қауымдастығының қалыптасуы. Византия, Иран, Сирия және Қытаймен сауда байланысы.

Негізгі әдебиет:

1. Таймагамбетов Ж.К., Байгунаков Д.С. Қазақстанның тас дәуірі (зерттелу тарихы мен негізгі мәселелері). – Алматы: Қазақ университеті, 2008. – 266 б.

2. Толеубаев, А.Т. Раннесакская шиликтинская культура: научное издание / А. Т. Толеубаев. – Алматы: ИП "Садвакасов А. К.", 2018. – 528 б.

3. Зайберт В.Ф. Ботайская культура. – Алматы: Қазақпарат, 2009. – 576 б.

4. История древнего Казахстана / Под ред. Байпакова К.М. – 2-е изд. – Алматы: Рауан, 1996. – 112 б.

5. Исмагулов О., Исмагулова А. Происхождение казахского народа. По данным физической антропологии. – Алматы, 2017. – 196 б.

6. Харари Ю.Н. Sapiens. Адамзаттың қысқаша тарихы. – Алматы.: (Ұлттық аударма бюросы" қоғамдық қоры, 2018. – 368 б.

7. Китов Е.П., Тур С.С., Иванов С.С. Палеоантропология сакских культур Притяншанья (VIII – первая половина II века до нашей эры). – Алматы: "Хикари", 2019. – 300 б.

Қосымша әдебиет:

1. Акишев А. "Искусство и мифология саков". ҚазКСР Тарих, археология және этнография институты, "Ғылым" баспасы, Алматы, 1984. – 176 б.

2. Акишев К.А., Кушаев Г.А. "Древняя культура саков и усуней долины реки Или". – Алма-Ата: ҚазССР ҒА баспасы, 1963. – 298 б.

3. Ахинжанов С.М., Макарова Л.А., Нурумов Т.Н. "К истории скотоводства и охоты в Казахстане". – Алма-Ата: "Ғылым", 1992. – 217 б.

4. Исмагулов О., "Этническая антропология Казахстана: (Соматол. исслед.) – Алма-Ата: Наука, 1982. – 231 б.

5. Маргулан А. Х., Акишев К. А., Кадырбаев М. К., Оразбаев А. М. "Древняя культура Центрального Казахстана". – Алма-Ата: Наука КазССР, 1966. – 435 б.

6. Самашев З. Берел. – Алматы: Таймас, 2011. – 236 б.

7. Омаров Ғ.Қ. Сақ-скиф археологиясы: хрестоматия. – Алматы: Қазақ университеті, 2021. – 342 б.

8. Ежелгі Үйсін елі. Қытай деректері мен зертеулер. Құрастырушы: Ш. Ахметұлы. – ҚХР Үрімжі, "Шыңжаң Халық Баспасы", 2005.

2-блок. Түркі өркениеті және Ұлы дала

Моңғол кезеңіне дейінгі Орталық Азиядағы түркі тілдес этностардың этномәдени интеграциясы кезеңдері.

Көне түркі кезеңіндегі көшпелі мемлекеттік және мәдени дәстүрлердің дамуы. Жазба және археологиялық деректер мәліметтері. Түркілердің шығу тегі мәселесі. Мекендеген аумағы. Түрік қағанатының құрылуы, құрылымы және саяси тарихы. Көршілес мемлекеттермен өзара қарым-қатынас: Византия, Сасанидтік Иран, түркі-соғды синтезі, эфталиттер мемлекеті. Батыс Түрік қағанаты ("он оқ"): құрылуы, аумағы, этникалық құрамы. Әлеуметтік-экономикалық даму. Саяси тарихы. Тан империясымен қарым-қатынас. Түргеш мемлекетінің құрылуы және нығаюы. Жетісу және Оңтүстік Қазақстандағы араб-қытай қайшылығы. Талас өзені бойындағы тарихи шайқас (751 жыл). Жетісу аймағындағы билігінің күшеюі. Түркі-соғды мәдени синтезі. Қарлұқтар туралы тарихи деректерден алынған мәліметтер. Қарлұқ мемлекетінің саяси тарихы: құрылуы, көрші мемлекеттер мен тайпалармен қарым-қатынастары. Қарлұқ тайпаларының қоныстану аумағы және тайпалық құрамы. Мемлекеттің экономикалық және мәдени өміріндегі қалалардың рөлі. Исламның енуі және түркілердің мұсылман әлемімен халықаралық байланысы. Түркілер арасында қожалардың пайда болуы.

ІХ-ХІІ ғасырлардағы Қазақстанның этносаяси тарихындағы түркі факторы. Сырдария бойындағы жабғу мемлекеті. Ауызша тарих және археологиялық деректер. Оғыздардың этникалық тарихының мәселелері және олардың қазақ халқының этногенезіндегі рөлі. Қимақтардың мемлекеттік құрылымындағы ежелгі түркі әлеуметтік-саяси дәстүрлерінің сабақтастығы. Ортағасырлық Қазақстан аумағындағы Қараханидтер. Араб және парсы деректеріндегі Қараханидтер туралы мәліметтер. Қараханидтер мемлекеттілігі түркі мемлекеттілігі эволюциясының жаңа кезеңі ретінде. Исламды қабылдау және Қараханид мемлекетінің мұсылман әлеміндегі орны. Сауда-экономикалық және мәдени байланыстардың ерекшеліктері. Орталық Азияның халықаралық қатынастар жүйесіндегі Қараханидтер мемлекетінің рөлі. Қарақытайлардың басып кіруі және олардың Жетісу мен Мәуереннахрға билік құруы. Қыашақтар туралы нарративті мен шежірелік дерек мәліметтері. Қимақтар мемлекетінің ыдырауы. Көшпелі тайпалардың көші-қоны. Қыпшақтардың шығу тегі мен этникалық тарихы мәселелері. Қимақ, қыпшақ, кумандардың үштік этникалық триадасы.Тайпалардың көші-қоны және олардың этникалық процестерге әсері. Қыпшақтардың саяси гегемониясының таралуы. Түркі көшпелі мемлекеттік және әлеуметтік-мәдени дәстүрлерінің дамуының соңғы кезеңі ретінде Қыпшақ хандығының құрылуы. Қыпшақтардың қимақ, қидан, оғыз, хорезмшах, орыс княздықтарымен байланысы. Орталық Азия кеңістігіндегі түріктердің әскери салтанаты кезеңі. Қыпшақтардың тілі мен әдеби ескерткіштері. Найман, керейіт, меркіт, жалайырлар туралы деректердің мәліметтері. Этникалық тарих және тілдік тиістілік мәселесі (моңғол және түркі тектес ұғымдар).

Түркілер өркениеті және Ұлы жібек жолы. Көшпелілер ("қала-дала" жүйесі) және отырықшылар: екі шаруашылық-мәдени типтерінің өзара қарым-қатынасы. Қалалар мен қоныстар – әскери-әкімшілік, мәдени, сауда мен қолөнер орталықтары ретінде. Қазақстанның түркі дәуіріндегі ортағасырлық сәулет ескерткіштері. Оңтүстік Қазақстан және Жетісу қалалық мәдениетінің гүлденуі. Ұлы жібек жолындағы қазақстандық трассалар. Ақша айналымы. Ұлы Жібек жолының ежелгі дәуір мен ортағасырдағы маңызы.

Орхон-Енисей (руникалық) жазуы ежелгі түркі өркениетінің өркениеттік белгісі ретінде. Ежелгі нанымдар мен культтер, буддизмнің таралуы, несторианизм, манихейизм және Жібек жолындағы басқа да автохтонды емес діндер. Түркі әлемінің исламға кірігу жолдары мен формалары. Түркі-ислам синтезінің қалыптасуындағы Қ.А. Ясауидің рөлі. Түркі мәдениетіндегі ауызша дәстүр. Әл-Фараби, Ж. Баласағұн, М. Қашқари, Қ.А. Ясауи.

Ұлы Дала Алтын Орда кезеңінде (XIII-XV ғасырлар)

Алтын Орданың тарихы. Шыңғыс хан және Моңғол империясының құрылуы. Шыңғысханның Шығыс Түркістан мен Жетісуды басып алуы. Моңғолдардың Орта Азия мен Қазақстанды басып алуы туралы ортағасырлық деректер мен зерттеулер. Қазақстан үш моңғол ұлысының құрамында. Бату ханның Шығыс Еуропаға жорығы. Алтын Орданың Еуразия империясы ретінде құрылуы: территория, этникалық процестер, мәдени симбиоз. Ұлыстық жүйенің дамуы. Алтын Орда билеушілері. Өзбек ханның империялық саясаты. Ислам дінінің мемлекеттік дін ретінде қабылдануы. Египеттегі Мамлюк сұлтанатымен дипломатиялық байланыстар орнату, ортағасырлық әлемдегі империяның беделінің өсуі. Әмір Темірдің Алтын Ордаға жорықтары. Еуразиядағы оба пандемиясы. Алтын Орданың әлсіреуіне және ыдырауына әкелген сыртқы және ішкі факторлар кешені. Ұлыстар арасындағы күрес. Шағатай мемлекетінің құрылуы.

Ортағасырлық мемлекеттер, XIV-XV ғасырлардағы Ақ Орда мемлекеті (XIII ғасырдың соңы – XV ғасырдың басы). Шыңғыс әулеттерінің Сырдария өңірі үшін бәсекелестігі. Орта Азиямен және Хорезммен байланыстары. Сырдарияның орта ағысы бойындағы өңірлер мен қалалар үшін Мәуереннахрлық билеушілермен күрестер.

Моғолстан (XIV ғасырдың ортасы – XVI ғасырдың басы). Мемлекеттің құрылуы. Аумағы мен этникалық құрамы. Шағатайлықтырдың және қоныс аударған моңғолдардың ұрпақтарының исламға бетбұруы, Жетісудағы мұсылман мәдениетінің жандануы. Моғолдардың Мавераннахр шағатайлықтарымен қарым-қатынасы. Моғолстан мен Ақ Орда билеушілерінің одағы Әмір Темірдің мемлекетінің экспансиясына қарсы күресі. Моғолстанның Темір мемлекетіне вассальдық тәуелділігі. Мухаммад хан тұсындағы биліктің нығаюы. Уәйіс хан және оның ұлдары Есенбұғы мен Жүністің таққа таласы. Ойраттардың Моғолстанға жорықтары. Моғолстанның әлсіреуі және құлауы.

Көшпелі өзбектер мемлекеті (1428-1468 жылдар) немесе Әбілқайыр хан мемлекеті. Аумағы және этникалық құрамы. Әбілқайыр ханның билікке келуі. Дешті Қыпшақтағы билік үшін күресі. Әбілқайыр ханның Орта Азияға соғыс жорықтары. Сырдария бойындағы қалалар үшін күресі. Әбілқайырдың ойраттардан жеңілуі (1457 жыл). Жәнібек пен Керей сұлтандардың көшіп кетуі (1457 жыл). Хандықтың ыдырауы.

Ноғай ордасы. Аумағы және этникалық құрамы. Ноғай Ордасының билеушілері. Би және мырза лауазымдары. Ноғай Ордасының көршілес мемлекеттермен өзара қарым-қатынасы. Ноғай Ордасындағы саяси дағдарыстар, мемлекеттің ыдырауы мен құлауы.

Сібір хандығының аумағы, этникалық құрамы, шаруашылығы. Сібір хандығының құлауы. (XV ғасырдың соңы – XVI ғасыр).

Алтын Орда дәуірінің мәдени-өркениеттік мұрасы. Қала құрылысының өркендеуі, Алтын Орданың империялық кезеңіндегі Дешті Қыпшақтың мәдени даму деңгейі туралы жаңа археологиялық ашылымдар.

Қазақ халқының қалыптасуы. "Қазақ" этнонимі. Қазақ жүздері

Қазақ халқы қалыптасуының тарихи алғышарттары. Қазақстан аумағындағы этникалық үдерістер. Монғолдар үстемдігі кезеңінен кейінгі халықтың қалыптасуы. Этникалық аумағының және бірыңғай тілдің қалыптасуы. Шаруашылықтың, материалдық және рухани мәдениеттің ортақтығы. Мемлекеттің құрылу факторы және оның этникалық үдеріске ықпалы. "Өзбек" және "қазақ" ұғымдарының арақатынасы. "Қазақ" терминінің әлеуметтік, этникалық мәні мен мазмұны. Қазақ жүздерінің қалыптасуына этносаяси және шаруашылық факторлардың әсері. Ұлы, Орта және Кіші жүздердің пайда болуы.

Қазақ хандығы XV-XVI ғасырлар.

Қазақ хандығы дәуірінің кезеңделуі. Қазақ хандығының құрылуы, оның барысы және негізгі оқиғалары. Керей мен Жәнібек хандардың рөлі. Қазақ хандығы құрылуының тарихи маңызы. Қазақ хандығының күшеюі. Бұрындық хан тұсындағы Қазақ хандығының Сырдария бойындағы қалалар мен өңірлер үшін күресі және оның барысы, қорытындысы.

Қазақ хандығының XVI ғасырдың басындағы әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайы. Ру-тайпалық құрамы. Шаруашылығы: мал шаруашылығы, егіншілік, қалалары, саудасы. Сырдария жағалауындағы жерлердің саяси және экономикалық маңызы. Мұхаммед Шайбанидің Қазақ хандығына қарсы жорықтары. Шайбани ханның қаза табуы.

Моғолстанның саяси негіздерінің әлсіреуі. Қазақ хандығының Орталық Азиядағы ең күшті мемлекеттердің біріне айналуы. Жетісудың Қазақ хандығы аумағына қосылуы. Қасым хан тұсында хандық аумағының ұлғаюы. Шайбанидтердің Қазақ хандығына қарсы жорығы. XVI ғасырдың орта тұсына қарай Қазақ хандығының уақытша әлсіреу кезеңі. XVI ғасырдың екінші жартысындағы Қазақ хандығы. Тақ үшін күрестер және олардың салдары. Мамаш, Тахир хандар. Қазақ хандығының Моғолстанмен өзара қарым-қатынастары. Ахмет, Тоғым және Бұйдаш хандар. Қазақ-ноғай қатынастары.

Қазақ хандығының қайта өрлеуі. Хақназар ханның билігі. Қазақ-ноғай қатынастары. Қазақ хандығы және Мәуереннахрдағы Шайбанидтер. Қазақ хандарының Бұхара мен Сібір хандығының одағына қарсы күресі. Хақназар ханның қаза табуы. Шығай хан. Тәуекел хан, оның саясаты. Мәуереннахр аумағына жорықтардың нәтижелері. Қазақ халқының этникалық аумағы қалыптасуының аяқталуы.

Қазақ хандығы XVII – XVIII ғасырдың басында

XVI ғасырдағы Қазақ хандығының әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайы. Есім ханның Сырдария бойындағы қалалар үшін күресі. Қазақ және Бұхар хандықтары арасындағы қарым-қатынастар. Жоңғар хандығының пайда болуы, алғашқы қазақ-жоңғар қатынастары. XVII ғасырдың екінші жартысындағы қазақ-жоңғар қатынастарының сипаттамасы. Қазақ қоғамында батырлар мен билер ықпалының өсуі. Жәнібек хан. Орбұлақ шайқасы. Жәңгір хан тұсындағы Қазақ хандығы.

"Белгісіз жылдар" кезеңі. 1652-1680 жылдар. Сайрам соғысы.

Тәуке ханның билікке келуі, оның саясаты. Қазақ-жоңғар қатынасында шиеленістің күшеюі. Тәуке ханның "Жеті жарғысы". Билер институты. Қазақ мемлекетінің сыртқы саясаты мен дипломатиясы: Мавераннахрмен (шейбанидтер, аштарханидтер), Иранмен байланыс, Осман империясымен байланыс орнату әрекеттері, қазақ-орыс байланыстары.

Қазақтардың XIV – XVIII ғасырдың басындағы мәдениеті

Қазақтардың дәстүрлі көшпелілер мәдениеті. Көшпелі шаруашылық түрлері, олардың ерекшеліктері. Еңбек құралдары. Қарулар. Қолөнер және үй кәсіпшілігі. Сауда және сауда жолдары.

Қазақ халқының рухани мәдениеті. Орталық Азия сунниттік-ханафи мектебі шеңберінде қазақ-мұсылман діни дәстүрін қалыптастыруды аяқтау. Қазақтар арасындағы Құран мен Сүннеттің беделі. Ежелгі тәңірлік жәдігерлері, Наурызды сақтау және оның көшпелі өмір салтына бейімделуі. Қазақ хандығының рухани өмірі мен идеологиясындағы Ахмет Ясауи кесенесі мен қасиетті Түркістан қаласының рөлі.

Поэзия мен шешендікке табыну, қазақтардың ауызша-вербальды мұрасы.

Қазақстанның қалалық мәдениеті. Қала мен даланың өзара байланысы. Қазақстанның түрлі аймақтарындағы қалалардың құрылымы. XVII ғасырдағы – XVIII ғасырдың басындағы қалалық мәдениеттің құлдырауы.

Ауызша тарих айту дәстүрі және оның ерекшеліктері мен маңызы. Жазбаша тарихнама. Мұхаммед Хайдар Дулатидың, Қадырғали Қасымұлы Жалайыридің аса көрнекті еңбектерінің маңызы.

Негізгі әдебиет:

1. История Казахстана (с древнейших времен до наших дней). В 5-ти томах. – Том 2. – Алматы: Атамұра, 1997. – 345 б.

2. Кумеков Б.Е. Государство кимаков в IХ-ХI вв. – Алма-Ата, Наука, 1972. – 695 с.

3. Кәрібаев Б.Б. Қазақ хандығының құрылу тарихы. – Алматы: "Сардар" баспа үйі, 2014. – 520 б.

4. Султанов Т.И. Поднятые на белой кошме. Ханы казахских степей. Астана: Астана Даму, 2006. – 256 б.

5. Кляшторный С. Г., Султанов Т. И. Государства и народы Евразийских степей. Древность и средневековье. СПб.: Петербургское Востоковедение, 2004. – 368 б.

6. Қазақстан тарихы (Қазақ елі). 1-2 кітап. – Алматы: Қазақ университеті, 2016. – 458 б.

Қосымша әдебиет:

1. Бартольд В.В. Сочинения. Т.1: Туркестан в эпоху Монгольского нашествия. – М.: Издат. восточ. лит-ры, 1963. – 760 б.

2. Ахинжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казахстана. – Алма-Ата: Ғылым, 1989. – 296 б.

3. Сафаргалиев М.Г. Распад Золотой Орды. – Саранск, 1960. – 252 б.

4. Оразбаева А.И. Формула государственности казахов. – М.: ИП Лысенко А.Д. "PRESS-BOOK.RU", 2017. – 376 б.

5. Қинаятұлы З. Қазақ мемлекеті және Жошы хан. – Алматы: Елтаным, 2014. – 360 б.

6. Байпаков К.М. Средневековые города Казахстана на Великом Шелковом пути. – Алматы: Ғылым, 1998. – 216 б.

7. May T. The Mongol conquests in world history. – London, Reaktion Books: 2012. –173 б.

8. История Казахстана в арабских источниках. Т. 1.– Алматы: Дайк-Пресс, 2005. – 711 б.

9. История Казахстана в персидских источниках. Т. IV. – Алматы: Дайк-Пресс, 2005. – 625 б.

10. Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері. Т.1. – Алматы: Дайк-Пресс, 2005. – 240 б.

3-блок. Жаңа дәуірдегі Қазақстан (XVIII - ХХ ғасырдың басы)

XVIII ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақ хандығының сыртқы саяси жағдайы.

Жаңа заман дәуіріндегі Қазақстан: зерттеудің жаңа әдіснамалық трендтері. Кезеңдеу. Тарихнама және дереккөздер. Қазақстан Ресей империясымен, ортаазиялық хандықтармен, Башқұртстанмен, Қалмақ хандығымен халықаралық қатынастар жүйесінде. Жоңғар хандығының күшеюі: жоңғарлардың басқыншылық стратегиясы. "Ақтабан шұбырынды", "Алқакөл сұлама" жылдары. Ордабасындағы басқосу – өзара келісім және аумақтық біртұтастықты сақтап қалу жолы. Әбілқайыр ханның бұртұтас қазақ әскерінің қолбасы болып сайлануы. Қазақ халқының жоңғар басқыншыларына қарсы ұлт-азаттық күресі. Бұланты шайқасындағы жеңістің маңызы. Аңырақай шайқасы. Қазақ халқының ұлт-азаттық күресіндегі қазақ батырларының рөлі. Қазақтар мен жоңғарлардың әскери өнері: салыстырмалы талдау. Қазақ-башқұрт, қазақ-қалмақ қатынастары.

Қазақстандағы отарлық дәуірдің басталуы

Қойбағар Қобаяковтың дипломатиялық миссиясы. Сейітқұл Қойдағұлов пен Құтлымбет Қоштаев басқарған хан Әбілқайыр елшілігі. Мырза Құтлы Мұхаммед Тевкелев басқарған Ресей елшілігі. Азаматтық мәселесі төңірегіндегі келіссөздердің барысы және түрлі саяси топтардың күресі. И.К. Кирилов жобасы. Орынбор экспедициясының ұйымдастырылуы мен қызметі. Қазақ хандары мен Кіші және Орта жүздердің ықпалды сұлтандарынан ант қабылдауы (XVIII ғасырдың 40 жылдары). Орынбор губерниясының губернаторы И.И. Неплюевтің саясаты. Әбілқайыр мен Орынбор әкімшілігі арасындағы қарым-қатынастың шиеленісуі. 1740 жылдардың аяғында патша үкіметінің Әбілқайырмен келіссөздері. Әбілқайырдың өлімі. Хан билігін заңдастыру. Нұралы сұлтанды хандық лауазымға бекіту (1749 жылғы 13 сәуір).

1739-1741 жылдардағы жоңғар-қазақ соғысы. Абылайдың Жоңғармен, Қытаймен, Ресеймен қарым-қатынастары. Абылай сұлтанның дипломатиялық өнері. Қытай мен Қазақстан арасындағы елшілік қарым-қатынастар. Қазақтар мен башқұрт көтерілісшілері.

ХҮІІІ ғасырдың соңындағы Қазақстан және Орта Азия мемлекеттері

Ресей империясы саясаты жүйесіндегі Орталық Азия. 1839 жылғы Хиуа жорығы және оның нәтижелері. Сырдария шекара сызығының белгіленуі.

Ұлы жүз сұлтаны Сүйік Абылайханұлының Ресей бодандығын қабылдауы. І Александрдың Ұлы жүз қазақтарын Ресей бодандығына қабылдағаны туралы Құрмет грамотасы. 1846 жылы Жетісу сұлтандарының Ресей бодандығын қабылдауы. Іле аймағын отарлау. Алатау округінің құрылуы. В. Перовскийдің Қоқанға жорығы (1853 жыл). Қазақтардың 1858 жылғы Қоқан үстемдігіне қарсы көтерілісі. Жетісудағы 1860 жылғы әскери іс-қимылдар. Ұзынағаш шайқасы. Әулие-Ата, Мерке, Түркістанның алынуы. Генерал-майор Черняев басқаратын алдыңғы шептегі Жаңа Қоқан шебін құру туралы жоғары Жарлық. Шымкент, Сайрам қалаларының алынуы. Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанның Ресей империясы құрамына кіруі. Қазақстанның Ресей империясына қосылуы.

Қазақстанда Ресейдің әкімшілік-саяси жүйесінің енгізілуі (ХҮІІІ ғасырдың соңғы ширегі – ХХ ғасырдың басы)

Орынбор генерал-губернаторы О. Игельстромның реформасы: бас старшинаны енгізу және Кіші жүздегі хан билігін жою жобасы. Шекара сотының және расправаларлың құрылуы. Дала реформасы барысындағы "татарлардың" коммуникативті рөлі. Кіші және Орта жүздер аумағында барлық билік институттарын реформалау және аумақтық-әкімшілік басқару жүйесін енгізу. Хан билігін жою. Даладағы сұлтандық институты (XIX ғасырдың 20-60 жылдары). Ресей империясының құқықтық нормалары бойынша аға сұлтандар, сұлтан-әміршілер, болыс сұлтандар, старшиналар, билер, құрметті қазақтардың мәртебесі.

Дала комиссиясының қызметі. Жетісу және Сырдария облыстарын басқару туралы (1867 жыл) және Орынбор және Батыс Сібір бас үкіметтерінің Дала облыстарын басқару туралы (1868 жыл) уақытша ереженің жүзеге асырылуы. Сот жүйесі мен салық салудағы өзгерістер. Түркістан өлкесін басқару туралы ереже (1886 жыл). Әкімшілік құрылым. Дала облыстарын басқару туралы ереже (1891 жыл). Көшпелі және отырықшы халықты жерге орналастырудағы өзгерістер. Ресей империясының Дала генерал-губернаторлығындағы соңғы реформасы: шаруа бастықтары институтының енгізілуі (1902 жыл).

Бөкей ордасының (Ішкі Орда) құрылуы: басқару жүйесінің ерекшеліктері, аумақтары. Бөкей ханның билігі. Жәңгір хан билігінің сипаттамасы: жерге иелік ету мен жер пайдаланудың жаңа нысандары. Жәңгір ханның ағартушылық саясаты. Хан билігінің жойылуы және Ішкі Орданы басқару жөніндегі Уақытша кеңестің құрылуы. Басқарушы Әділ Бөкейханұлы. Уақытша кеңестің қайта құрылуы. Жаңа әкімшілік-аумақтық құрылымдардың құрылуы: Приморск округтері, Қалмақ, Торғын, Тал, Қамысты-Самар, Нарын аймақтары. Ішкі Ордадағы билеуші сұлтандар институты.

Жер мәселесі

Шекаралық шептердің құрылуы, жерді тартып алу. Әскери-казактық отарлауы: Орал, Орынбор, Сібір казак әскерлері. Казактар сословиесі және оның мәртебесі.

ХІХ ғасырдың 60-90 жылдарындағы көші-қон мәселесі. Орыс шаруаларын Қазақстанға қоныстандыру туралы уақытша ережелер. Орыс шаруаларын Қазақстан аймақтарына орналастыру ерекшеліктері. Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс аударуы. Қоныс аударушылардың кәсіптері және олардың әлеуметтік-экономикалық жағдайы. Қауымдық жерлердің экспроприациясы және оның қазақтардың дәстүрлі шаруашылығына әсері. Мемлекеттік Думадағы қазақ депутаттарының қазақтың жайылымдық жерлерінің талан-таражға салынуы туралы пікірлері. Көшпелі қазақ ауылының егіншілікке көшу үдерісі. Жатақтық. ХІХ ғасырдың соңындағы Қазақстан халқының этнодемографиялық сипаттамасы. ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы көші-қон саясаты және столыпиндік жаңғырту. Ауыл тұрғындары мен егінші мещандарды қоныстандыру туралы уақытша ереже (1904 жыл). Қазақстанда көпұлтты қоғамның қалыптасуы.

Көшпелі қоғамның әлеуметтік құрылымы

Қазақ көшпелі қоғамының материалдық өндіріс жүйесі. Кеңейтілген және минималды қауымдастық. Көші-қон бағыттары. Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік құрылымы. Қазақ сұлтандары мәртебесінің эволюциясы. Жергілікті басқару жүйесіндегі қазақ шенеуніктерінің қалыптасуы. Қазақ көшпелі қоғамының әлеуметтік ұйымдастыру тәртібінің өзгеруі: жаңа таптар (шенеуніктер, дворяндар, құрметті азаматтар).

Қазақ көшпелі қоғамының әлеуметтік инженерингі: қазақ жастарын Ресей империясының кадет корпусында, гимназияларында және университеттерінде оқыту. Қазақ зиялы қауымының қалыптасуы: әлеуметтік құрамы, білімі. Қазақ көпестерінің, саудагерлерінің пайда болуы.

Орынбор Мұсылмандары Діни Жиналысы және Қазақ даласы. Муфтияттағы қазақтардың діни істерін шығару. Мешіттердің салынуы және қазақ молдалары. Жәдидшілдік ағартушылық идеяларының ықпалы және Далада жаңа әдістемемен істейтін мектептер мен медреселердің ашылуы.

Діни конфессиялардың Қазақ даласындағы миссионерлік қызметі.

Қазақ халқының отаршылдыққа қарсы халық-азаттық күресі

Е. Пугачев көтерілісіне қазақтардың қатысуы. "Көзге көрінбейтін" Көктемір көтерілісі. Сырым Датұлы бастаған Кіші жүздің ұлт-азаттық қозғалысы, Қаратай мен Арынғазы сұлтандардың қозғалысы (1816-1821 жылдар). Старшын Жоламан Тіленшіұлының (1822-1824 жылдар) наразылық қозғалысы. Бөкей хандығындағы Исатай Тайманов пен Махамбет Өтемісұлы бастаған қазақтардың көтерілісі (1836-1838 жылдар): көтерілістің қозғаушы күштері, сипаты, кезеңдері, маңызы. Сұлтандар Қасым Абылайханұлы, Саржан Қасымұлы бастаған Сібір ведомствосы қазақтары жеріндегі қозғалыс. Сұлтан Кенесары Қасымұлы бастаған қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысы (1837-1847 жылдар): қозғаушы күштері, барысы, негізгі кезеңдері және жеңіліс себептері. Тарихи әдебиеттегі Кенесары хан. Жанқожа Нұрмұхамедұлы мен Есет Көтібарұлының көтерілістері. 1868-1869 жылдардағы Торғай, Орал облыстарындағы және 1870 жылғы Маңғыстау қазақтары көтерілістерінің себептері, сипаты мен барысы.

Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы Қазақ даласы: 1916 жылғы 25 маусымдағы "Тыл жұмыстарына бұратана халықтарды реквизициялау туралы" Жарлық. 1916 жылғы Орта Азия ұлт-азаттық көтерілісі, оның себептері, қозғаушы күштері, басталуы, барысы және негізгі кезеңдері. Амангелді Иманов, Тоқаш Бокин, Бекболат Әшекеев, Әбдіғафар Жанбосынов және т.б. көтерілісшілер әскерлерін ұйымдастырудағы рөлі. Үкіметтің репрессиялық шаралары және жазалаушы әскерлердің әскери әрекеттері. Көтерілісшілердің әскери өнері. Жеңіліс себептері және көтерілістің тарихи маңызы. Қазақтардың Қытайға (Құлжа аймағы, Қашқария), Ауғанстанға үдере көшуінің бірінші толқыны. Отандық және әлемдік тарихи әдебиеттегі 1916 жылғы көтерілістіке берілген баға.

Қазақстан мәдениеті (XVIII – ХХ ғасырдың басы)

Қазақ халқының ауызша шығармашылығы. Қазақстанды еуропалық және ресейлік ғалымдардың зерттеуі. Қазақстандағы экспедициялар.

ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы ұлт-азаттық күрестегі халық ақындарының рөлі. Махамбет Өтемісұлының, Тәттімбет Қазанғапұлы және басқалардың шығармашылығы. Жер аударылған орыстардың (Г.С.Карелин, М.М. Муравьев-Апостол, Ф.М. Достоевский және басқалар) Қазақстан мәдениетіне қосқан үлесі. А.И. Левшин, В.И. Даль және тағы басқа орыс ғалымдарының Қазақстанның өндіргіш күштерін, өмірі мен мәдениетін зерттеуі. Еуропалық саяхатшылар Қазақ даласы туралы. Ағартушы ғалым Ш. Уәлиханов және оның Қазақстанның тарихы, географиясы, экономикасы мен мәдениетіне қатысты ғылыми мұрасы. Ы. Алтынсариннің ағартушылық қызметінің маңызы. Абай Құнанбаевтың қазақ халқының мәдениетіндегі тарихи рөлі. Абай және Е.П. Михаэлис.

Құрманғазы Сағырбайұлы (1818-1889 жылдар), Дәулеткерей Шығайұлы (1829-1882 жылдар), Біржан сал Қожағұлұлы (1832-1895 жылдар), Ақан сері Қорамсаұлы (1843-1913 жылдар), Жаяу Мұса Байжанұлы (1835-1929 ) және басқалардың музыкалық шығармашылығы.

Қазақ әдебиеті. "Зар-заман" мектебінің поэзиясындағы наразылық және діни-эсхатологиялық идеялар мен мотивтер: Дулат, Шортанбай, Мұрат, Әбубәкір Кердері. Орыс-қазақ әдеби байланыстары.

Ғылыми қоғамдардың пайда болуы. Орыс географиялық қоғамының бөлімдері мен бөлімшелерінің (Орынбор, Семей, Түркістан бөлімдері) қызметінің маңызы. Статистикалық комитеттер және олардың қызметі. Қазан университетінің тарих, археология және этнография қоғамы. Орынбор ғылыми мұрағат комиссиясы. Қазақ тіліндегі алғашқы мерзімді басылымдар. "Қазақ", "Вақыт", "Шуро", "Ақмулла" газеттерінің, "Айқап" журналының қазақ халқының ұлттық болмысын қалыптастырудағы рөлі. Мұхамеджан Сералин, Спандияр Көбеев, Сұлтанмахмұт Торайғыров және басқалардың шығармалары.

Мерзімді баспасөз. А. Байтұрсынов, Ә. Бөкейханов, М. Дулатов және бүкілресейлік мұсылман қозғалысы. Қазақстан аумағындағы мұсылмандық қайырымдылық қоғамдары. ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан мәдениетіндегі ағартушылық және реформаторлық бағыт. Қазақтың зияткерлік-рухани элитасының мұрасы. Мәшһүр-Жүсіп Көпеев және оның қазақ фольклоры мен шежіресін жинақтауға қосқан үлесі.

"Алаш" қозғалысы және ұлттық мемлекет идеясы. Түркі-мұсылман халықтарының зияткерлік элитасы мен Ресей империясының өзара байланыстары. Ресей империясындағы мұсылман қозғалысының қалыптасуы. Бүкілресейлік мұсылман съездеріне қазақ элитасы өкілдерінің қатысуы. Ресей мұсылмандарының қоғамдық-саяси қозғалысының қалыптасуындағы "Иттифак-эл-муслимин" (мұсылмандар Одағы) рөлі. Орыс түркітану ілімі және оның қазақ ұлттық қозғалысының қалыптасуына әсері. Мұсылмандық қайырымдылық қоғамдары және олардың қызметі. Меценаттықтың пайда болуы мен дамуы. Маркстік, либералдық-демократиялық, кадеттік топтар мен ағымдардың қалыптасуы.

Ресейдегі ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясы және оның Қазақстанға әсері. Революциялық өзгерістерге байланысты ұлт-азаттық қозғалыстың жаңа міндеттері. Қазақ саяси элитасының қазақ комитеттерін құруға шақыруы. Облыстық қазақ съездері және олардың маңызы. Уақытша үкімет органдарындағы ұлттық интеллигенция өкілдерінің қызметі. 1917 жылғы жаздағы саяси дағдарыс. Шілдедегі жалпықазақ съезі және Алаш партиясын құру туралы шешім. Бүкілресейлік құрылтай жиналысы мен Алаш партиясы депутаттарын сайлау. Қазақ зиялыларының саяси, мәдени-ағартушылық қызметін зерттеудегі жаңа ұстанымдар.

Негізгі әдебиет:

1. История Казахстана (с древнейших времен до наших дней). В 5-ти томах. Т.3. – Алматы: Алматы кітап, 2010. – 312 б.

2. Абусеитова М.Х. Казахстан и Центральная Азия в XV-XVII веках: история, политика, дипломатия. – Алматы: Дайк-Пресс, 1998. – 592 б.

3. Ерофеева И.В. Символы казахской государственности (позднее средневековье и новое время). – Алматы: Дайк-Пресс, 2001. – 256 б.

4. Ерофеева И.В. Хан Абулхаир: полководец, правитель, политик. – Алматы: Дайк-Пресс, 2007. – 456 б.

5. Масанов Н.Э. Кочевая цивилизация казахов: основы жизнедеятельности номадного общества. – Алматы: Горизонт, 1995. – 320 б.

6. Қазақстан тарихы (Қaзaқ Елі). 3 кітап. Қазақстан тоталитарлық және отаршылдық жүйеде – Алматы: Қазақ университеті, 2018. – 265 б.

Қосымша әдебиет:

1. История Казахстана в русских источниках XVI-XX вв. В 10 томах. – Алматы: Дайк-Пресс, 2005. – 551 б.

2. Campbell I W. Knowledge and the Ends of Empire, Kazak Intermediaries and Russian Rule on the Steppe. 1731-1917. Cornell University Press, 2017. – 288 б.

3. Абдиров М.Ж. История казачества Казахстана. – Алматы: Казахстан, 1994. – 160 б.

4. Алимбай Н.А., Муканов М.С., Аргынбаев Х.А. Традиционная культура жизнеобеспечения казахов. Очерки теории и истории. – Алматы: Ғылым, 1998. – 233 б.

5. Касымбаев Ж.К. Кенесары хан. – Алматы: Ана тiлi, 2002. – 200 б.

6. Мартин В. Закон и обычай в степи: Казахи Среднего жуза и российский колониализм в XIX в. – Алматы: КазАТиСО, 2012. – 692 б.

7. Хафизова К.Ш. Степные властители и их дипломатия в XVIII-XIX веках. – Нур-Султан: КИСИ при Президенте РК, 2019. – 480 б.

8. Эпистолярное наследие казахской правящей элиты 1675-1821 годов. Т. 1,2. – Алматы: АБДИ Компани, 2014. – 1032 б.

9. Сартори П., Шаблей П. Эксперименты империи: адат, шариат и производство знаний в Казахской степи. – М.: Новое литературное обозрение, 2019. – 280 б.

4-блок. Кеңестік кезеңдегі Қазақстан

Қазақстан Қазан төңкерісі және кеңес үкіметінің орнауы кезеңінде

Ресейдегі Қазан төңкерісі және Қазақстандағы саяси өмір. Кеңес өкіметінің орнауы. Ресей халықтарының құқықтары Декларациясының жариялануы (1917 жылғы 15 қазан).

Желтоқсандағы Жалпықазақ съезі. Алаш автономиясын құру туралы шешім. Түркістан (Қоқан) автономиясы үкіметінің құрылуы. Мұстафа Шоқайдың естеліктері. Алаш және Қоқан автономиясы билік органдарының жойылуы. Қазақ өлкесіндегі "ақтар" мен "қызылдардың" қарсыластығы. Алашорда үкіметінің қазақ ұлттық әскерінің іс-қимылдары. Қазақ аумағында әскери іс-қимылдардың тарауы. "Соғыс коммунизмі" саясаты. Алаш Орда үкіметіне амнистия жариялануы. А. Байтұрсынұлының В.И. Ленинге жазған хаттарында большевиктік идеяларын сынауы. Қырғыз (Қазақ) Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасының (бұдан әрі – АКСР) құрылуы. Қырғыз (Қазақ) АКСР-інің аумақтық шекарасы мәселелерінің әкімшілік-әміршілдік тұрғыда шешілуі. Қазақ АКСР-ы және Түркістан АКСР-ы. Мұсылман бюросы және Түрккомиссия: саяси билік үшін күрес. Біртұтас Түркістан идеясының жеңілуі. Т. Рысқұлов пен М. Сұлтанғалиев. Басмашылар қозғалысы. Әнуар паша және А.З. Валидов. Қазақстанда большевиктік режимнің қалыптасуы. Қазақстандағы жер-су реформасы. Қазақстандағы жаңа экономикалық саясат (бұдан әрі – ЖЭС). ЖЭС мазмұны және оны жүзеге асыру ерекшеліктері. 1921-1922 жылдар. Қазақстандағы ашаршылық. Қазақ зиялыларының ашаршылыққа қарсы күресі. Қазақ өлкелік партия комитетінің "қазақ ұлтшылдығына" қарсы күресі. Түркістан республикаларының ұлттық-мемлекеттік межеленуі – біртұтас Түркістан идеясының күйреуі. Қазақ жерлерінің Қазақ АКСР қосылуы.

Мемлекеттік құрылыстың кеңестік үлгісінің іске асырылуы

Коммунистік партияның қоғамдық өмірдегі күші мен ықпалының күшеюі. Ф.И. Голощекиннің "Кіші қазан" идеясы: мәні мен салдары. Қазақ өлкелік партия комитетінің жер мәселесі жөніндегі шешімдері. Қазақ зиялыларына қуғын-сүргіннің басталуы. Қазақстанды индустрияландырудың жолдары мен әдістері туралы пікірталастар. Қазақ қоғам қайраткерлерінің индустрияландыру мәселесіне қатысты ұстанымдары. Қазақстандағы индустрияландырудың ерекшеліктері.

Жайылымдық және шабындық жерлерді бөлу және оның нәтижелері. Қазақ ауылын кеңестендіру саясаты – қазақтың дәстүрлі қоғамының жойылуы. Бай шаруашылықтарының тәркіленуі және оның саяси-экономикалық салдарлары. Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруашылықтарын отырықшы өмірге күштеп көшіру. Ұжымдастырудың әдістері мен қарқыны. Ашаршылық салдарлары. 1930 жылдардың екінші жартысындағы Қазақстан ауыл шаруашылығының ауыр жағдайы. Таптық-партиялық принциптің қоғамдық-саяси өмірдегі, мәдениеттегі, білім мен ғылымдағы салдары. Ұлттық мүдде жақтастарының саяси ұстанымы – С. Сәдуақасов, С. Қожанов, Ж. Мыңбаев. М. Шоқайдың эмиграциядағы саяси қызметі. Кеңестік Қазақстанның әкімшілік-аумақтық бөлінісі. Сталиндік қуғын-сүргін, оның ауқымы және ауыр зардаптары. Саяси сенімсіздік пен халықтарды Қазақстанға күштеп депортациялау – ұлттық ар-намысты кемсітудің үлгісі.

Кеңестік білім беру жүйесін құру. Қоғамның ұлттық-мәдени негіздерінің жойылуы. Қазақ тілі ұстанымдарының әлсіреуі. Арабтан латынға, кейін кириллицаға көшу. Әдебиет пен өнердегі социалистік реализм. Қазақстан жазушылары мен композиторларының шығармашылық қызметі. Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы (бұдан әрі – КСРО) Ғылым Академиясының Қазақ филиалының құрылуы.

Екінші дүниежүзілік соғыс қарсаңындағы Кеңес мемлекетінің сыртқы және ішкі саясатының негізгі бағыттары. Қазақстанның қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени жағдайы. Қазақстан аймақтарына халықтарды, өнеркәсіп кәсіпорындары мен мәдениет объектілерін эвакуациялау. Қазақстандықтардың майдан іс-қимылдарына, партизандық қозғалысқа қатысуы. Отан соғысы жылдарындағы тыл еңбеккерлерінің көрсеткен ерлігі. Соғыс тұтқындарының тағдыры. "Түркістан легионының" тарихы. М. Шоқайдың Батыс Еуропадағы қуғындағы қызметі. Екінші дүниежүзілік соғыстың нәтижелері мен сабақтары. Соғыс жылдарындағы ғылым, мәдениет және халыққа білім беру.

20 ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстандағы кеңестік реформалардың қайшылықтары мен салдары

Соғыстан кейінгі жылдардағы Қазақстан. Бейбіт құрылысқа көшудің қиындықтары. Қазақстанның халық шаруашылығындағы мәселелер мен қиындықтар. Қазақстан аумағындағы ядролық сынақтар және олардың зардаптары.

Білім мен ғылымдағы оң өзгерістер. Қазақ Ғылым Академиясының құрылуы. Партия шешімдеріндегі тенденциялық волюнтаристік әрекеттер. И. Сталиннің жеке басқа табыну кезеңін сынау. Мемлекет және қоғам қайраткерлерін саяси ақтау және оның "жартымсыз" сипатына баға беру. Н.С. Хрущевтің партия-мемлекеттік басқару жүйесіндегі реформасыжәне оның үстірт сипаты. Ұлттық мәселелердегі шектеулердің күшейтілуі. Теміртау оқиғалары. Реформалық әрекеттердің толық емес сипаты. Қазақ Кеңестік Социалисттік Республикасындағы (бұдан әрі – Қазақ КСР) аумақтық дауды шешудегі қайшылықтар. Репатриант қазақтардың Қазақстанға оралуы (1955, 1962 жылдар).

Ауыл шаруашылығын көтерудің әміршіл-әкімшілдік шаралары. Жоғары партиялық-мемлекеттік басқару жүйесіндегі өзгерістер. 1965-1966 жылдардағы экономикалық реформалардың аяқталмауы. Идеологиялық дағдарыс. Зиялы қауымның жасырын қарсыласуы, диссиденттік ортаның қызметі.

Қазақстанның КСРО өнеркәсібінің дамуына қосқан үлесі. Әкімшілік басқару нәтижесінде аграрлық сектордағы қайшылықтардың тереңдей түсуі. Орталықтың этнодемографиялық саясаты: ішкі көші-қон, төлқұжаттық режимнің қазақтардың ауылдан қалаға көшуіне кедергі болуы, "тіркеу", тілдік кемсітушілік және оны жүзеге асырудыңтағы басқа жолдары. Ақшаның құнсыздануы мен негізгі тұтыну тауарларының тапшылығы. "Көлеңкелі экономика", қылмыстық топтардың таралуы.

Экологиялық дағдарыс. Мәдениет және ғылым. Мәдени-рухани өмірдегі қайшылықтардың тереңдей түсуі – әміршіл-әміршілдік биліктің күшеюінің салдары. Қазақтардың ұлттық санасының стихиялық қайта өрлеу белгілері: "Жастұлпар" және студенттік жастардың басқа да бейресми ұйымдары, алғашқы қазақ диссиденттері. М. Шаханов, Ә. Кекілбаев, М. Мағауин, О. Сүлейменов, І. Есенберлин және т.б. шығармашылығы.

Қазақстандағы "қайта құру" саясаты

Идеологиядағы, экономикалық және саяси өмірдегі ауқымды өзгерістер. М.С. Горбачевтың реформалары. Жариялылық пен демократия жағдайында одақтық республикаларда туындаған ұлттық қақтығыстар. Экономикалық дағдарыс. "Қайта құру" мен "жариялылықтың" ел экономикасына әсері. Одақтық басқару жүйесі тұсында жеке мемлекеттік кәсіпорындардың ұлттық республикаларға қайтарылуы. Ауған соғысы және оған қазақстандықтардың қатысуы (1979-1989 жылдар).

Д.А. Қонаевтың қызметі. 1986 жылғы Алматыда және республиканың басқа қалаларында болған Желтоқсан оқиғасы. Алаш қозғалысы қайраткерлерінің ресми түрде ақталуы. Жаңа қоғамдық ұйымдар мен партиялардың құрылуы. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің сайлауы. "Тіл туралы заңның" қабылдануы және оның маңызы. Қазақ КСР-нің мемлекеттік егемендігі туралы Декларация. 1991 жылғы тамыз төңкерісі. Кеңес Одағының Коммунистік Партиясы (КОКП) қызметінің тоқтатылуы. КСРО-ның ыдырауы және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (бұдан әрі - ТМД) құрылуы.

Негізгі әдебиет:

1. Омарбеков Т.О. Қазақстан тарихының ХХ ғасырдағы өзекті мәселелері. – Алматы: Өнер, 2003. – 552 б.

2. Қойгелдиев М. Алаш қозғалысы. – Алматы: Мектеп, 2017. – 656 б.

3. Абылхожин Ж.Б. Постсталинский период в истории советского Казахстана: череда обреченных реформ и несостоявшихся деклараций (1953 - 1991 гг.). – Алматы, КБТУ,2019. – 465 с.

4. История Казахстана (с древнейших времен до наших дней). В 5-ти томах. Т. 4. – Алматы, Алматы кітап, 2010. – 312 с.

5. История Казахстана (с древнейших времен до наших дней). В пяти томах. Том 5. – Алматы: Атамұра, 2010. – 680 с.

6. Алаш қозғалысы. Мәселенің зерттелу тарихынан. Құжаттар мен материалдар жинағы. 1918 – 2007 жж. Движение Алаш. Из истории изучения вопроса. Сборник документов и материалов. 1918 – 2007 гг. Алматы.: "Ел – шежіре", 2007. Т. 4. – 472 б.

7. Койгелдиев М.К. Сталинизм и репресии в Казахстане 1920 – 1940 – х годов. – Алматы, 2009. – 448 с.

Қосымша әдебиет:

1. Нұрпейісов К. Алаш һәм алашорда. – Алматы: Ататек, 1995. – 256 б.

2. Абылхожин Ж.Б. Очерки социально-экономической истории Казахстана. XX век. – Алматы: Туран, 1997. – 360 с.

3. Омарбеков Т.О. 1929-1931 жылдардағы халық көтерілістері: зерттеу. – Алматы: Арыс, 2018. – 480 б.

4. Омарбеков Т.О. Қазақстан тарихының ХХ ғасырдағы өзекті мәселелері. – Алматы: Өнер, 2003. – 552 б.

5. Қамзабекұлы Д. Алаштың рухани тұғыры. – Астана: Ел-шежіресі, 2008. – 360 б.

6. "Я себя совершенно не призанаю виновным!": из истории протестного движения в Казахстане 1960-1980 гг. (Сборник документов и материалов). Сост. М. Койгелдиев. – Алматы: Арыс, 2019. – 256 с.

7. Қойгелдиев М. Қорғансыздың күнін кешкендер. Менің ғылымдағы өмірім. (Қазақстанның ғылыми мектептері. Əдебиеттану): Монография. – Алматы: Арыс, 2019. – 304 б.

8. Красный террор: из истории политических репресссий в Казахстане (Сборник документальных материалов политических репрессии 20 – 50 годов ХХ века). Сост. М.К. Койгелдиев, В.И. Полулях, Ш.Б. Тілеубаев. – Алматы: "Алаш баспасы", 2013. – 384 с.

5-блок. Тәуелсіз Қазақстан

Қазақстан тәуелсіздігінің жариялануы және Қазақстан Республикасының мемлекеттік құрылысы

Тәуелсіздікті жариялау қарсаңындағы Қазақтандағы қоғамдық-саяси жағдай. Тұңғыш рет Қазақстан Президентінің бүкілхалықтық сайлауы. "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Тәуелсіздігі туралы" Конституциялық Заңы.

Тәуелсіз Қазақстанды дамытудың мемлекеттік стратегиясының белгіленуі. Қоғамды демократияландыру үдерісінің күшейтілуі.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік құрылымын жасақтау. Мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатын қалыптастыру. Қоғамның конституциялық құрылысының негіздерін құру. Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері: Туы, Елтаңбасы, Әнұранының бекітілуі. Қазақстан Республикасы Қарулы күштерінің құрылуы. Ұлттық армияның құрылуы.

Ұлттық валютаны енгізу және оның маңызы. Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын белгілеу. Қазақстан Республикасы мемлекеттік шекарасын делимитация және демаркациялау нәтижелері. және Ұлттық қауіпсіздікті нығайту. Мемлекеттік бірегейлікті дамыту, азаматтық бейбітшілік пен саяси тұрақтылықты нығайту.

Қазақстан Республикасының қазіргі қолданыстағы Конституциясының Бүкілхалықтық референдум арқылы қабылдануы. Қазақстандағы парламентаризмнің дамуы. Атқарушы вертикаль ішіндегі мемлекеттік басқару жүйесін жаңғырту. Орталықсыздандыру, орталық пен өңірлер, мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату. Жергілікті өзін-өзі басқару туралы заң. Құқық қорғау органдарын (сот, прокуратура, полиция, арнайы қауіпсіздік қызметтерін) құру. Құқықтық реформа және заңдарды ізгілендіру. Құқық қорғау жүйесін оңтайландыру азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды нығайту. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Қазақстан Республикасының Заңы және оның нәтижелері.

"Қазақстан-2030" Стратегиясы. Қазақстан астанасының көшірілуі. "Қазақстан-2050" Стратегиясы.

Экономикалық дамудың қазақстандық үлгісі

Егемендік жолындағы қиындықтар: экономикалық дағдарыс, әлеуметтік қиындықтар, өмір сүру деңгейінің төмендеуі, жұмыссыздық пен қылмыстың көбеюі. Жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшудің негізгі кезеңдері. Нарықтық экономикаға өту, жекеменшік институттардың орнығуы және Отандық бизнес негізінің қалануы. Жаңа экономикалық жүйені қалыптастырудағы қиыншылықтар мен кемшіліктер. Ұлттық валютаның енгізілуі. Ұлттық қордың құрылуы.

Қазақстанда ұлттық компаниялардың құрылуы. Экономиканың өнеркәсіп, аграрлық және қаржы-банк секторларын басымдықпен дамытудың келешегі. Қазіргі кезеңде Қазақстан экономикасын реформалау бағыттары.

Бірікке Ұлттар ұйымының (бұдан әрі – БҰҰ) даму жөніндегі бағдарламасы, адамның даму мәселесі туралы есептер, Адам дамуының индексі. Қазақстанда Адам дамуы туралы есептің тұңғыш басылымы.

Қазақстан Республикасының Америка құрама штаттары (бұдан әрі – АҚШ), Батыс Еуропа, Оңтүстік Шығыс Азия, Таяу Шығыс елдерінің ірі компанияларымен сыртқы экономикалық ынтымақтастығы. Экономиканы дамытудағы "Нұрлы жол", "100 нақты қадам" бағдарламаларының жүзеге асырылуы.

Пандемиядан кейінгі кезеңдегі экономикалық даму. 2025 жылға дейінгі "Ұлттық даму жоспары". Ұлттық жобалар.

Қоғамдық-саяси даму және рухани даму

Дүниежүзі қазақтарының тұңғыш Құрылтайының шақырылуы және оның тарихи маңызы. Дүниежүзі қазақтарының Құрылтайлары (1992-2017 жылдар). Қазақстан халықтарының форумы (1992 жыл). Қазақстан Республикасы қоғамдық қозғалыстарының құрылуымен көп партиялық жүйенің қалыптасуы. Қазақстандағы көші-қон, демографиялық және халықтың этникалық құрылымындағы өзгерістер.

Тәуелсіздік жылдарындағы халық санақтары және оның қорытындылары (1999, 2009, 2021 жылдар). Қазақстан халқының ұлтаралық келісімі – тәуелсіздік пен демократияны нығайтудың кепілі. Демократиялық үдерістердің дамуы, Парламент сайлауларына пропорционалдық жүйенің енгізілуі және партиялық тізім бойынша сайлау нәтижелері. Азаматтық институттардың дамуы. Азаматтық форумдар және олардың маңызы. Қазақстан Республикасы ақпарат саясаты, Бұқаралық ақпарат құралдарының (БАҚ) дамуы. Қазақстан Республикасының Ұлттық кеңесінің қызметі. Азаматтық қоғамды дамыту және демократияландыру жөнінде ұсыныстар дайындайтын Мәжілістің тұрақты ұйымы. Демократияландыру және азаматтық қоғам мәселелері жөніндегі Ұлттық комиссияның қызметі. Қазақстан Республикасының жастар саясаты және тарихпен тәрбиелеу шаралары. Құқық қорғау және сот орындарының қызметін жетілдіру. Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі Комиссия және оның қызметі. Қазақстан Республикасы Адам құқықтары бойынша өкілдік институты (Омбудсмен).

Қазақстан Республикасы Президенті Қ.К. Тоқаевтың "Тәуелсіздік бәрінен қымбат" атты мақаласының тарихи маңызы. Елді демократияландыруға, саяси жүйені жаңғыртуға бағытталған саясат. "Халық үніне құлақ асатын мемлекет" тұжырымдамасы.

"Қаңтар оқиғасы". Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К. Тоқаевтың "Жаңа Қазақстан: жаңару мен жаңғыру жолы" атты Жолдауының мәні мен маңызы.

Конституцияға түзетулер енгізу жөніндегі Референдум. Демократиялық қайта құрулардың кеңеюі. Қазақстанда Парламенттің рөлінің артуы және еліміздің саяси жүйесіндегі өзгерістер. Саяси партияларды тіркеу рәсімін жеңілдету.Ұлттық құрылтайды құру.

Білім және ғылым жүйелеріндегі реформалар. "Болашақ" бағдарламасы. Денсаулық сақтау ісінің нарықтық экономика жағдайына көшуі.

"Мәдени мұра", "Тарих толқынында" мемлекеттік бағдарламалары: мақсаты мен негізгі кезеңдері. Мемлекеттік тілде гуманитарлық білім қорын құру. "Мәңгілік ел" идеясының негіздері. Тарихи сананы жаңғырту. "Ұлы даланың жеті қыры".

Тәуелсіз Қазақстанның конфессионалдық саясаты. Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съездері. Діни экстремизм мен терроризм қаупі және оған қарсы күрес. "Жусан" операциясы.

Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты және халықаралық қатынастары

Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты қалыптасуының негізгі факторлары. Геосаяси және геоэкономикалық факторлардың Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының негізгі принциптерінің қалыптасуына ықпалы. Қазақстанның посткеңестік кеңістіктегі интеграциялық үдерістреге қатысуы. ТМД. Қазақстан Республикасының БҰҰ мүше болуы. Қазақстанның БҰҰ-дағы ұсыныстары. Қазақстан және Еуропа қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы (ЕҚЫҰ). Қазақстан Республикасының Ресей Федерациясымен, АҚШ-пен, Қытай Халық Республикасымен қарым-қатынастарының қалыптасуы мен бағыттары, нәтижелері. Қазақстан Республикасының әлемдік қаржы институттары: Еуропалық даму және қалпына келтіру банкі, Азиялық және Ислам даму банкілерімен әріптестегі. Еуропалық вектордың жаңа бағыттары. Қазақстан Республикациясының Орталық Азия республикаларымен қарым-қатынастары. Қазақстанның Каспий теңізінің халықаралық-құқықтық мәртебесі және мұнай экспорттаушы елдер ұйымымен (МЭЕҰ – ОПЕК) байланыстары бойынша ұстанымдары. Қазақстанның Таяу шығыстағы саясаты. Араб елдерімен және түркітілдес мемлекеттердің халақаралық ұйымдарымен қарым-қатынастары. Түркі әлемі интеграциясының бүгінгі бағыттары. Қазақстанның Оңтүстік және Оңтүстік шығыс Азия елдерімен қарым-қатынастары. Қазақстаның қауіпсіздік бойынша халықаралық және аймақтық ұйымдармен ынтымақтасығы. Халықаралық терроризим мен жаһандық қауіп-қатерлердің күшеюі жағдайындағы өзара сенім мен сұхбаттастықты нығайту бойынша бастамалары. Қазақстан Республикасының Азиядағы өзара ықпалдастық және сенім жөніндегі Кеңес ұйымдастыру бастамалары. Шанхай ынтымақтастық ұйымы (ШЫҰ). Қазақстан Республикасы және Солтүстік Атлант альянсы (НАТО). Қауіпсіздіктің жаңа геосаяси мәселелері. Замануи сыртқы қауіптердің алдын алу.

Негізгі әдебиет:

1. Қазақстан (Қазақ елі) тарихы: 4 кітап: Тәуелсіз Қазақстан: алғышарттары және қалыптасуы. – Алматы: Қазақ университеті, 2022. – 570 б.

2. Абылхожин Ж.Б. Страна в сердце Евразии: Сюжеты по истории Казахстана. – Алматы: Қазақ университетi, 1998. – 280 с.

3. Назарбаев Н. А. Эра независимости. – Астана: Атамұра, 2017. – 508 с.

4. Токаев К.К. Под стягом независимости: Очерки о внешней политике Казахстана. – Алматы: Білім, 1997. – 736 с.

5. Ұлы Дала тарихы: учебное пособие. Кан Г.В., Тугжанов Е.Л. – Астана: Жасыл Орда, 2015. – 328 с.

6. Тоқаев Қ.К. Қазақстан Республикасының дипломатиясы. – Алматы, 2002.

Қосымша әдебиет:

1. Абенов Е.М., Арынов Е.М., Тасмагамбетов И.Н. Казахстан: эволюция государства и общества. – Алматы: Атамұра, 1996. – 390 с.

2. Назарбаев Н.А. На пороге ХХI века. – Алматы: Атамұра. 1996. – 256 с.

3. Назарбаев Н.А. Критическое десятилетие. – Алматы: Атамұра, 2003 – 240 с.

4. Аяган Б.Г., Абжанов Х.М., Селиверстов С.В., Бекенова М.С. Современная история Казахстана. – Алматы: Раритет, 2010. – 432 с.

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2018 жылғы 31 қазандағы
№ 603 бұйрығына
2-қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Философия" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Философия" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 13) тармақшасына сәйкес әзірленді және оқытудың мақсатын, міндеттерін, құрылымын, мазмұнын, әдістерін айқындайды.

2. Осы бағдарлама "Философия" жалпы білім беру пәнінің жаңартылған мазмұнын зерттеуге, студенттердің бойында сананың ашықтығы, өзіндік ұлттық код, ұлттық сана-сезім, рухани жаңғыру, бәсекеге қабілеттілік, реализм және прагматизм, сыни ойлау, білімге ұмтылыс қасиеттерін қалыптастыруға, олардың әділдік, намыс, еркіндік және тағы басқа дүниетанымдық ұғымдарды игеруіне, сонымен қатар, толеранттық құндылықтарын, мәдениетаралық сұқбат пен бейбіт өмір сүру мәдениетін нығайтуға және дамытуға бағытталған.

3. Жоғарғы білім берудің білім беру бағдарламасының құрылымына сәйкес осы бағдарлама бойынша оқу ұзақтығы 150 академиялық сағатты (5 академиялық кредитті) құрайды.

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері және күтілетін нәтижелері

4. Бағдарламаның мақсаты студенттердің философияны дүниені танып-білудің ерекше формасы ретінде түсінуін қалыптастырып, олардың келешек кәсіби қызметтері аясында оның негізгі тараулары, мәселелері мен әдістері туралы тұтас білім беру.

5. Бағдарламаның міндеттері:

1) Білім алушылардың қоғамдық сананы жаңартудағы және қазіргі заманның жаһандық міндеттерін шешудегі философияның рөлін түсіну аясында білім алушылардың философиялық-көзқарастық және әдістемелік мәдениет негіздерін игеруі;

2) студенттердің бойында философиялық рефлексияны, өзін-өзі сараптау және адамгершіліктік өзін-өзі реттеу дағдыларын қалыптастыру;

3) ғылыми зерттеу қабілеттерін дамыту, интеллектуалдық және шығармашылық әлеует қалыптастыру.

6. Бағдарламаны меңгеру қорытындысы бойынша білім алушы келесі оқу нәтижелеріне ие болады:

1) философияның тарихи дамуы негізінде онтология мен метафизиканың негізгі мазмұнын сипаттау;

2) нақты дүниені философиялық зерделеудің ерекшелігін түсіндіру;

3) дүниеге көзқарасты табиғи және әлеуметтік әлемді философиялық зерделеу мен зерттеудің нәтижесі ретінде негіздеу;

4) дүниені танып-білудің ғылыми және философиялық әдістерін жіктеу;

5) мифологиялық, діни және ғылыми дүниетанымның ерекшеліктері мен мазмұнына түсініктеме жасау;

6) негізгі дүниетанымдық ұғымдардың мағынасы мен рөлін адамның қазіргі әлемдегі жеке және әлеуметтік болмысының құндылықтары ретінде негіздеу;

7) медиамәтіндер, әлеуметтік-мәдени және жекетұлғалық жағдайлардың философиялық қырларына этикалық шешімдерді қабылдау және негіздеу үшін талдау жасау;

8) қазіргі жаһандық қоғамның өзекті мәселелеріне қатысты өзінің адами ұстанымын қалыптастыру және сауатты дәйектеу;

9) кәсіби саладағы мәселелердің философиялық мазмұнын анықтау үшін өзекті болып саналатын зерттеу жүргізіп, оның нәтижелерін талқылауға ұсыну.

3-тарау.Бағдарламаның құрылымы және мазмұны

7. Осы бағдарлама пәннің мақсаты мен міндеттерін, оқыту әдістерін және технологияларын, пререквизиттері мен постреквизиттерін шолудан басталады.

8. Пәннің мазмұнын, семинар (практикалық) сабақтарының тақырыптарын және білім алушылардың өзіндік жұмыстарын қамтитын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Философия" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны осы бағдарламаға қосымшада келтірілген.

9. Бағдарламаны іске асыру барысында қолданылатын оқыту әдістері мен технологиялары:

1) білім алушы тарапынан рефлексивті көзқарас тәсіліне негізделген студенторталықтандырылған оқыту;

2) біліктілікке бағытталған оқыту;

3) әртүрлі форматтағы рөлдік ойындар және оқу пікірталастары;

4) кейс-стади (нақты жағдаяттарды сараптау);

5) жобалар әдісі.

10. Бағдарламаның пререквизиттері мен постреквизиттерін жоғары оқу орны өзі тағайындайды.

Жоғары және (немесе) жоғары
оқу орнынан кейінгі білім беру
ұйымдары үшін "Философия"
жалпы білім беру пәнінің үлгілік
оқу бағдарламасына
қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Философия" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтар тақырыптары	Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары	Сағаттар саны
Философияның пайда болуы және дамуы
1-2 апта: Ойлау мәдениетінің пайда болуы. Философияның пәні мен әдісі
1	Ойлау мәдениеті. Көркемдік рефлексия. Философия – даналыққа құштарлық. Философияның сұқбаттық сипаты және эвристикалық мүмкіндіктері. Философиялық ойлау түрі – сын және күмәндану. Өткенге сыни көзқарас – қазіргі Қазақстанның рухани жаңғыруы мен ұлттық санасындағы өзгерістер шарты. Философиялық мәселелердің тұлғалық сипаты. Философия және дүниетаным. Дүниенің ғылыми, философиялық, діни бейнелері. Мифология, дін және философия. Қоғам дамуындағы мифтің рөлі. Философия – білім мен рухани қызметтің ерекше түрі. Философияның негізгі бөлімдері – онтология, гносеология, философиялық антропология, логика, этика, эстетика, әлеуметтік және саяси философияның қысқаша сипаттамалары. Философия және фәлсафа. Фәлсафа дәстүріндегі ғылым мен дін мәселелерін шешу жолдары. Философияның анықтамалары, түрлері мен бағыттарының санқырлылығы және философиялық пайымдау тәсілдерінің әртүрлілігі. Философия мен философтың адам және қоғам өміріндегі рөлі. Қазіргі Қазақстанның үшінші модернизациясындағы философияның орны.	1.Философияның пәні, қызметтері мен міндеттері.	1."Қазіргі заманғы Қазақстанның үшінші модернизациясын жүзеге асырудағы философияның рөлі" тақырыбы бойынша сараптау жұмысын (эссе, реферат, баяндама) дайындау.	10
Дүниені философиялық түсінудің негіздері
3 апта: Сана, рух және тіл
4	Жан, ақыл, парасат, рух. Антикалық философиясындағы рух пен парасаттың космологизмі. Фәлсафа дәстүріндегі рух ұғымы: Ибн-Сина рух туралы. Ортағасыр дәстүріндегі рух пен жанның теологиялық түсінігі. Сананың гносеологиялық моделдері. Жаңа заман философиясындағы тума идеялар концепциясы және cogito статусы. Неміс классикалық философиясындағы ақылдың транценденталдық негіздері. Шәкәрімнің үш анығы. Шәкәрім рух туралы. Рух және адамның рухани қызметінің табиғаты. Тәндік және руханилық. Сананы онтологиялық мәселе ретінде түсіну. Сана фактілері. Сана феномендері. Сананың қалыптасуын анықтайтын факторлар. Антропосоциогенез. Сананың шығу тегі мен мәні: негізгі концепциялар. Шығыс философиясындағы сана мәселесі. Сана құрылымы. Бейсаналық, сана, санадан жоғары. Сананың сезімдік-перцептілік, эмоциялық, құндылықтық-мотивациялық, жігерлік, логикалық компоненттері. Бейсаналықтың философиядағы негізгі концепциялары (З.Фрейд, К.-Г.Юнг). Постмодернистік философиясындағы сана мәтін ретінде (Ж.Деррида, Ж.Делез). Сана және өзіндік сана. Қазақстандық тұлға санасының ашықтығы: әлемдік үдерістерді түсіну, өзгерістерге дайын болу, алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесінен үйренуге қабілеттілік. Сана және ұлттық сана-сезім. Қазіргі Қазақстанның рухани жаңғыруы аясындағы ұлттық сана-сезім. Рухани жаңғыру – ұлттық сананың әртүрлі полюстерінің ымыраға келуі. Ойлау және тіл. М.Қашғаридің тіл философиясы. ХХ ғ. философиясының "лингвистикалық бұрылыс": сана философиясы тіл философиясы ретінде (аналитикалық және структуралистік интерпретациялары). Тіл және ұлт. Латын графикасына көшудің қазақ ұлты мен қазақ тілінің дамуындағы рөлі.	1.Сана және бейсана: философиялық концепцияларды салыстырмалы талдау. 2.Тіл мен ойлаудың арақатынасын бағалау. Латын графикасына көшу және қазақ тілінің дамуы.	1."Үңгір аллегориясы: қазіргі оқылу" тақырыбына сараптау жұмысын (эссе, реферат, баяндама) дайындау. Дерек Джонстонның "Философияның қысқаша тарихы. Сократтан Дерридаға дейін" оқулығын қолдану ұсынылады. 2. "Қоғамдық сананы модернизациялаудағы сыни ойлау" тақырыбына шығармашылық жоба дайындау. алғашқы деректерді сыни талдау негізінде презентация дайындаңыз (Б. Расселдің "Сыни ойлаудың он қағидасы" еңбегін қолдану ұсынылады).	10
4 апта: Болмыс. Онтология және метафизика
3	Болмыс және тіршілік. Мән және бар болу. Онтология – болмыс туралы ілім. Бар болудың онтологиялық құрылымы. Болмыс және бейболмыс (Парменид, Зенон). Болмыстың түрлері. Платон мен Аристотельдің философиясындағы болмыс мәселелері. Әл-Кинди және Ибн-Рушд концепциялары. Жаңа заман философиясындағы субстанция мәселесі (Р.Декарт, Б.Спиноза, Г.Лейбниц). М.Хайдеггердің "фундаменталды онтологиясы" (Dasein). "Материя" ұғымы. Материалдық әлем болмысы. Қозғалыс, кеңістік және уақыт. Философияның негізгі ұғымдары: дүние, заман, мән, құбылыс, мазмұн, форма, жалпы, жеке, бүтін, бөлік, сан, сапа, өлшем, терістеу, себеп, салдар, қажеттілік, кездейсоқтық, мүмкіндік, шындық. Болмыс және Абсолют. Құдай-әлем қатынасы мәселесі. Абай дүниетанымдағы Құдай және адам мәселесі. "Идея" ұғымы. Болмыс пен ойлау арақатынасы мәселесі. Идея және рухани құндылықтар болмысы. Виртуалды шындықты философиялық зерделеу пәні ретінде талдау.	1.Болмыстың субстанциялық концепцияларын бағалау және онтологияның базалық категорияларын талдау.	1. "М. Хайдеггер онтологиясының негізгі ұғымдары" тақырыбына шығармашылық жұмыс дайындау.	10
5 апта: Таным және шығармашылық
4	Таным философиялық мәселе ретінде. Әртүрлі философиялық концепциялардағы білім мәнінің анықтамалары. Таным объектісі мен субъектісі. Таным мүмкіндіктері мен шекаралары. Дүниенің түбегейлі танылуы мәселесі: танымдық оптимизм, скептицизм және агностицизм. Милет ойшылдарының натурфилософиясы және Скифтік Анахарсистің скептицизмі. Д.Юмның скептицизмі. И.Канттың классикалық агностицизмі. Г.Гегельдің диалектикалық методы және батыс еуропалық гносеологиясындағы оның маңызы. К.Ясперстің "Мен -адамилық деңгейлердің концепциясы", К.Поппердің "субъектсіз" эпистемологиясы. Ақиқат пен адасу. Білім, ақиқаттылық және жалғандық. Қазіргі Қазақстан жаңғыруы аясындағы білім культі. Ақиқаттың әртүрлі тұжырымдамалары. Ақиқат және оның критерийлері. Сезімдік және рационалдық таным. Философиядағы рационалдық және эмпирикалық дәстүр. Таным құралы. Эмпирикалық және теориялық таным. Таным және шығармашылық. Шығармашылық және интуиция.	1.Таным философиялық мәселе ретінде	1.Бір ойшылдың (өз таңдауыңыз бойынша) еңбегін мысалға ала отырып, индуктивті және дедуктивті ойлаудың салыстырмалы талдауын жасаңыз.	10
6 апта: Білім, ғылым, техника және технологиялар
6	Қазіргі ғылымның жетістіктері және оның себептері. Әдіс мәселесі. Танымның негізгі әдістері. Ғылыми таным әдістері және және ғылыми ақиқат ерекшелігі. Ғылыми және ғылыми емес білімнің демаркациясы мәселесі. Ғылым құндылықтары. Ғылымды білім, қызмет және әлеуметтік институт ретінде талдау. Ғылымдардың классификациясы: Аристотель, әл-Фараби, Ф.Бэкон, Г.Гегель, О.Конт. Шоқан Уәлихановтың ғылым философиясы. Қоғам өміріндегі ғылымның рөлін бағалаудағы қайшылықтар. Сциентизм және антисциентизм. Ғылым және техника. Ыбырай Алтынсариннің білім философиясы. "Білімді адам" моделі. Ғылыми-техникалық прогресс және қазіргі ғылымның даму болашағы мәселелері. Қазіргі ғылым және этика. Қазақстан ғылымы дамуының келешегі. Отандық ғылым мен білімнің дамуындағы "Жаңа гуманитарлық білім. Қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық" жобасының үлесі.	1.Ғылымдағы әдіс мәселесі. Ғылым және техника 2.Қазақстанның үшінші жаңаруындағы цифрлық технология.	1.Н.А.Назарбаевтың "Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру" мақаласы аясында қазіргі мәдениеттегі ақпараттың рөлін гносеологиялық талдау негізінде "білім-ақпарат" салыстырмалы кестесін жасау. 2."Гносеологиялық оптимизм, скептицизм және агностицизм": скептицизмнің гносеологиялық стратегия ретінде қазіргі ғылыми және қарапайым дүниетанымдағы маңызы туралы эссе-негіздеме жазу.	10
Адам философиясы және құндылықтар әлемі
7 апта: Адам
7	Адам және Ғалам. Зат әлемі. Адамды қарастырудың философиялық тәсілінің ерекшелігі. Ежелгі Үнді діни-философиялық ілімдердегі адам мәселесі. Конфуцийшілдік және даосизм жүйесіндегі адам мәселесі: ер және әйел бастамалары (Инь/Ян). Антикалық философия тарихындағы адам бейнелері (Пифагор, Платон, Эмпедокл, Протагор, Сократ, Аристотель). Христиандық антропология: адам Құдайдың бейнесі ретінде (Әулие Аугустин, Акуинолық Томас). Ренессанс дәуіріндегі адамның индивидуалистік түсінігі (Пико делла Мирандола). Жаңа заманның механистикалық антропологиясы (Б.Паскаль, Ж.Ламетри). Л.Фейербахтың антропологизмі. Адам мәнінің марксистік түсінігі. Ф.Ницше философиясындағы "Асқан адам". Адам және оның әлемдегі-болмысы: экзистенциализм. Іскер адам: прагматизм. Э.Кассирер: адам символдық жануар ретінде. Й.Хейзинга: "ойнаушы адам". Г.Маркузе: "бір өлшемді адам". ХХ ғ. философиялық антропология (М.Шелер, Х.Плеснер, А.Гелен). Қазақ философиясындағы адам мәселесі. Адам мәселесінің Абай даналығында бейнелену. Шәкәрімнің адамның өмірмәндік бағдары туралы экзистенциалдық рефлексиясы. Адам, индивид, индивидуалдылық, тұлға.	1.Қазіргі философиядағы адам мәселесін талдау тәжірибесі.	1.Абай философиясындағы адам мәселесі бойынша эссе-негіздеме дайындау. 2.Түпнұсқалар негізінде (өз таңдауыңыз бойынша) адам мәселесін экзистенциалдық түсіну туралы сараптамалық шолу жасау.	10
8 апта: Өмір және өлім. Өмірдің мәні
8	Адам болмысының категориялары (бақыт, сенім, өмір және өлім). Өмірдің онтологиялық және аксиологиялық мазмұны. Адам, оның ажалдығы және ажалсыздығы. Іргелі философиялық мәселелердің өмір және өлім мәселесімен байланысы: метафизика және моральдық философия. Өмірдің мәні – оның шектеулілігін ұғыну. Уақыт, мәңгілік және мақсат. Қорқыт дүниетанымындағы мәңгілік өмір мәселесі. Өмірдің мәні. Өмірдің мәнін іздеу. Философиялық ойлар тарихындағы өмірдің мәні мәселесі: фатализм, гедонизм, волюнтаризм, функционализм. Өмірдің мәні – қазақ философиясының негізгі категориясы. Өмірмәндік құндылықтар туралы ілім. Адам қажеттіліктерінің пирамидасы. Махаббат – адамның өмір сүру мәні. Фәлсафа дәстүріндегі Қожа Ахмет Яссауидің мистикалық дүниетанымы. Абай философиясындағы махаббат мән-мағына туғызатын бастама ретінде. "Махаббатпен жаратқан адамзат ...".	1.Күнделікті тәжірибеде өмір мәнін іздеудің маңызды қырлары: философиялық талдау.	1.Қазақ философиясы бойынша түпнұсқаларды салыстырмалы сараптау және түсіндірме бере отырып оқудың негізінде "Өмірдің мәні – қазақ философиясының негізгі тақырыптарының бірі" тақырыбына ғылыми-ізденістік жоба дайындау. 2.Стоицизм және гедонизм: олар туралы қазіргі заманғы түсініктерге сүйене отырып, эссе-негіздеме жазу.	10
9 апта: Этика. Құндылықтар философиясы
9	Аксиология және адамгершілік. Этикалық ілімдердің тарихи типтері. Құндылықтар теориясының негіздері. Құндылық ұғымы. Бар болып отырған және болуы тиіс. Адамгершілік ережелері және құқық ережелері. Негізгі этикалық категориялар ( парыз, игілік, мән және қажеттілік, ар-ұят, еркіндік). Адамгершіліктің алтын қағидасы (Конфуций) және бұлжымас императиві (И.Кант). Адамгершіліктің бастауларын түсінудің негізгі тәсілдері. Утилитаризм және деонтологиялық теориялар (парыз теориялары). Пайдалылық пен принциптер. Құндылықтық сана табиғаты. Фәлсафа дәстүріндегі этикалық өлшем. Жүсіп Баласағұн философиясындағы ақиқат мәселесі. "Құт", "қанағат", "тәубе", "әділет", "сабыр" категориялары. Ұрпақтық дискурсдағы этикалық құндылықтары. Қазақ халқының озық ұлттық этикалық құндылықтарын сақтап, дамыту – қоғамдық сана жаңғыруының алғышарты және негізі. Саяси этика. Зорлық. Толеранттық. Адам құқығы. Кәсіби этика. Бизнестегі этика.	1.Этикалықдилеммалар: жағдаяттық талдау. 2.Қазақ философиясының экзистенциалдық сипаты.	1. "ҚазіргізаманғыҚазақстанжастарыныңэтикалыққұндылықтары" тақырыбына эссе-пайымдаудайындау. 1.Этикалық жағдайды (моральдық қиындық, тосын әлеуметтік жағдаяттар, қоғамдағы өзекті этикалық мәселе, тұлғаның ішкі және тұлғааралық қақтығыс және) бағалауды негіздеу және кейс-талдау.	10
10 апта: Еркіндік философиясы
10	Философия тарихындағы еркіндік ұғымы. Адам және оның еркіндігі (Б.Спиноза). М.Хайдегеррдің шығармаларындағы еркіндік пен ақиқаттың байланысы. Еркіндік пен жауапкершілік (Ж.-П.Сартр). Еркіндік және абсурд (А.Камю). Н.Бердяевтың еркіндік концепциясы. Ерік еркіндігі. Еркіндік деңгейлері. Оң және теріс еркіндік. Еркіндік, әділдік, адамның өмірі мен намысы – адамгершілік-құқықтық құндылықтар. Құқықтың дүниетанымдық мәселелері. Саяси еркіндік. Ұлттық еркіндік. Еркіндік – қазіргі демократиялық мемлекеттердің негізгі идеалдарының бірі. Жеке еркіндік және табиғи құқық. Тұлғаның, оның еркіндігінің, өмірді, табиғатты және мәдениетті сақтау жауапкершілігінің қалыптасу шарттары. Сөз және көзқарас еркіндігі. Еркіндік пен шығармашылық – адамның мәдениетте шын мәнінде өмір сүруінің тәсілі. Абайдың "толық адам" концепциясы. Алаш қайраткерлерінің философиясындағы еркіндік және тәуелсіздік идеялары.	1.Ерік еркіндігі мәселесін зерделеу және түсіндіру.	1. "Қазіргі заманғы қоғамдағы дәстүрлі құндылықтардың рөлі" тақырыбына шығармашылық жұмыс (эссе, реферат, баяндама) дайындау.	10
11 апта: Өнер философиясы
11	Эстетика пәні философиялық білім саласы ретінде. Антикалық эстетикалық ойлардың тарихы (софистер, Сократ, Платон, Аристотель). Араб-мұсылмандық эстетика (Омар Хайям, Әл-Фараби, Ибн Рушд, Ибн Араби, Руми). Христиандық ортағасырлықтың көркемдік-эстетикалық әлемі (А.Августин, Иоанн Дамаскин). Қайта Өрлеу дәуірінің эстетикасы (Л.Б. Альберти, Леонардо да Винчи, А.Дюрер, М.Монтень, Эразм Роттердамский). XVII-XVIII ғ.ғ. Жаңа заман эстетикасы және көркемдік практикасы (Д.Локк, Р.Декарт, Вольтер, Д.Дидро, Ж. Руссо). Классикалық эстетиканың негіздері (И.Кант, Г.Гегель, Ф.Шеллинг). XIX - XX ғ.ғ. классикалық емес эстетика (Ф. Ницше, Дж.Дьюи, Ж.-П. Сартр. М. Хайдеггер). Эстетикалық тәжірибе. Адам өмірінің эстетикалық өлшемі. Негізгі эстетикалық категориялар: сұлулық – ұсқынсыздық, трагикалық-комедиялық, асқақ-төмен. Сұлулықтың құндылығы. Философия және өнер. Өнер – мәдениет феномені, оның тұлғалық және және әлеуметтік қызметтері. Көркем шығармашылық субъектісі. Өнер әлеміндегі адам. Адамның мінез-құлқы, іс-қимылы, жан тебіреністерінің себептерін ашудағы өнердің мүмкіндіктері. Өнерді зерттеудің заманауи философиялық тәсілдері. Қазіргі өнер философиясының негізгі категориялары: әлемді эстетикалық сезіну, еліктеу және елігу; сұлулық, көркем бейне, көркем стиль, көркем талғам, символ мен симулякр және тағы басқалары. Қазақ халқының сұлулық философиясы. Жырау және билердің шығармашылығындағы этикалық және эстетикалық бастамалары. Қ.Нұрланова: "Адам - Әлем біртұтас" концепциясы. Ұлттық аспаптар қобыз, домбыра көшпенділердің рухани мәдениетінің көрінісі ретінде. Қазақ дәстүрлі музыкасының ерекшеліктері. Күй – қазақ өнерінің феномені.	1.Музыкалық эстетиканың қалыптасуын қазіргі мәдениеттің маңызды құрамдас бөлігі ретінде қарастыру.	"Қазіргі заманғы адамның өміріндегі өнердің рөлі" тақырыбына эссе-пайымдау жазу.	10
12 апта: Қоғам және мәдениет
12	Әлеуметтік философияның пәні. Қоғам философиялық ұғым ретінде. Антикалық философиясындағы әлеуметтік ой: Платонның идеалды мемлекеті, Аристотельдің "Политикасының" негзгі тұжырымдамалары. Адам саяси жануар ретінде. Августин: "Фәни шаһар" және "Бақи" шаһар. Қайта өрлеу дәуіріндегі утопиялық теория: Т.Мор және Т.Кампанелла. Н.Макиавеллидің әлеуметтік-саяси теориясы. Жаңа заман әлеуметтік философиясы (Т.Гоббс, Дж.Локк, Ж.Ж.Руссо). К.Маркс: таптық қоғам. К.Поппер "Ашық қоғам". "Қоғамдық сана" ұғымы. Қоғамдық сананың түрлері. Қоғамның типтері. Ақпараттық қоғам. Постиндустриалдық қоғам. Ашық қоғам. Желілік қоғам. Жаңару. Қала. Урбандану. Мәдениет, оның табиғаты мен мәні. Философия тарихындағы мәдениеттанулық теориялар (З.Фрейд, Н.Данилевский, О.Шпенглер, К. Леви-Строс). Мәдениет – қоғам болмысының формасы. Материалдық және рухани мәдениет. Мәдениет және коммуникация. Мәдени-антропологиялық әдістеме: адам мен мәдениеттің мәндік және онтологиялық түбегейлі бірлігін мойындау. Қазақтардың ұлттық мәдениеті – қазақ халқының ұлттық бірегейлігінің негізі және оның "Рухани жаңғыру" жобасы аясында дамуы.	1.Қоғамдық сана феномені: түрлері, құрылымы, мәні. 2.ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамдық санасының жаңғыруының мәні. 3.Қазіргі ақпараттық қоғамды философиялық талдау және қазіргі заманның жаһандық талаптарын зерделеу.	1. "Қазақстанның қазіргі дамуының басымдықтары аясындағы прагматизм философиясы" тақырыбына шығармашылық жұмыс (эссе, реферат, баяндама) дайындау.	10
13 апта: Тарих философиясы
13	Тарихты философиялық пайымдау пәні ретінде талдау.Тарих түсінігімен уақыт туралы көріністердің байланысы. Миф "уақыты". Уақыттың антикалық түсінігі және тарихтың айналымы. Орта ғасырдағы және Қайта өрлеу дәуіріндегі тарих философиясы. Г.Гегельдің философия тарихы. Марксистік философия тарихы. Тарихтың "сыни" философиясы: Дильтей, Риккерт, Ясперс. Қазіргі заман философиясындағы "тарих мәні", "тарихтың соңы" мәселелері. Тарихтың бағытталғандығы және оның мәні. Тарих философиясының пәні. Тарих философиясының даму кезеңдерін қарастырудың негізгі әдістері. Адамзат тарихы: өткені-бүгіні-болашағы.Тарихтың мақсаты, мәні, бағыты мәселесі. Адамзат тарихының бірлігі мен көптүрлілігі. Тарихи үдерістегі революциялық және эволюциялық. Тарихтың қозғаушы күштері. Тарихтағы прогресс және регресс . Формациялар және өркениеттер. Шығыс-Батыс. Өркениеттер қақтығысы. Біртұтас адамзат пен әлемдік тарихты қалыптастыру үдерісі. Қазіргі өркениет, оның өзгешелігі және қайшылықтары. Адамзаттың даму үрдістері. Асан Қайғы: Жерұйық философиясы. Қазақстан тәуелсіздігі тарихының философиясы. "100 жаңа есім" жобасы – қазіргі Қазақстан тарихының бейнесі. Қазақстанның эволюциялық дамуы – елдің гүлдену мүмкіндігі.	1.Қазақ философиясындағы тарихи даму мәселелерін талдау. 2.Қазіргі Қазақстан қоғамындағы жаңару үдерістерінің мәні мен ерекшелігі.	1.Түпнұсқаларды түсіндірме бере отырып оқу және олардың мазмұнын салыстырмалы талдау негізінде қазіргі заманғы ақпараттық қоғам дамуының негізгі концепцияларына сараптамалық шолу жасау. 2."Қазақстанның дамуы мен көркеюіне менің үлесім" тақырыбына эссе-пайымдау жазу.	10
14 апта: Дін философиясы
14	Дін анықтамалары. Дін және философиялық білім. Дін және өнер. "Дүниежүзілік діндер" феномені. Діннің алғашқы формалары. Алғашқы діни формалардың мәселелері: эволюционизм (У. Тейлор), структурализм (Леви-Брюль, Леви-Строс), марксизм (С. Токарев). Буддизм және оның негізгі бағыттары. Христиан дінінің пайда болу тарихы және негізгі формалары. Ислам. Исламныңқалыптасуы, догматикасыжәнетарихиформалары. Суфизм (Аль-Газали, Ходжа АхметЯссауи). Неміс романтизм өкілдерініңдінифилософиялықконцепциясы (Ф.Шлейермахер). С.Кьеркегордіңдінифилософиясы.	1.Қазіргізаманмәдениеттегідінфилософиясы	1.Қазіргі жаһандық мәселелерді түсінудегі және шешудегі философияның рөлі" тақырыбына ғылыми-ізденістік жоба дайындау. 2.К.Амстронгтың "Иудаизм, христиандық пен исламдағы 4000 жылдық ізденіс: Құдайтану баяны" еңбегін талдау негізінде эссе жазу.	10
Апта 15: "Мәңгілік Ел" және "Рухани жаңғыру" – жаңа Қазақстан философиясы
14	Кеңістік-уақыттық континуумдағы "Мәңгілік Ел" және "Ұлы Дала" категориялары. Қазіргі Қазақстандағы жаңғыру үдерісі: әлеуметтік-саяси, экономикалық, мәдени қырлары. Қоғамдық сананы жаңартудың негізгі бағыттары. Рухани жаңғыру. XXI ғасырда ұлттық сана-сезімді қалыптастыру мәселесі. Еуразияшылдық және Қазақстан дамуы. Еуразияшылдықтың әлеуметтік-мәдени, идеологиялық және геосаяси негіздері. Жаһандық әлемдегі Қазақстанның өркениеттік идентификациясы. "Мәңгілік ел" идеясы. Н.А.Назарбаевтың "Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру" бағдарламалық мақаласы және "Рухани жаңғыру" жобасы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан дамуы болашағын айқындайтын маңызды құжат. "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық және патриоттық идеясының ұйыстырушы құндылығы. Қазақстанның қоғамдық санасын жаңғыртудың негізгі бағыттары.	2.Қазіргі ақпараттық қоғамды философиялық талдау және қазіргі заманның жаһандық талаптарын зерделеу. 3."Мәңгілік Ел" идеясы мен "Рухани жаңғыру" жобасы – Қазақстанның тарихи дамуының жаңа векторлары.	3." ...(кәсіби қызмет салалары) өзекті философиялық мәселелері" тақырыбына ғылыми-ізденістік жоба дайындау.	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 5 академиялық кредит - 150 академиялық сағат
Әдебиеттер: Негізгі: 1. Назарбаев Н.А. "Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания". http:// www. akorda. kz. 2. Назарбаев Н.А. "Мәңгілік Ел. Годы, равные векам. Эпоха, равная столетиям" – Астана: Деловой мир Астана, 2014. – 368 с. 3. Нұрышева Г.Ж. "Философия" – Алматы: Інжу-маржан, 2013. 4. Петрова В.Ф., Хасанов М.Ш. "Философия". – Алматы: Эверо, 2014. 5. Ғарифолла Есім "Фәлсафа тарихы" – Алматы, 2000. 6. Ғарифолла Есім "Қазақ философиясының тарихы" – Алматы, 2006. 7. Ғарифолла Есім "Адам-зат" – Астана, 2008. 8. Бертран Р. "История западной философии" – М.: Издатель Litres, 2018. – 1195 с. 9. Джонстон Д. "Философияныңқысқашатарихы. СократтанДерридағадейін".Ғылыми ред. Нурышева Г.Ж. – Астана, 2018.– 216 б. 10. Хесс Р. "Философияның таңдаулы 25 кітабы". Ғылыми ред. Раев Д.С. – Астана, 2018.–360 с. 11. Кенни Э. "Батысфилософиясыныңжаңатарихы. 1-том: Антика философиясы" / ғылыми редактор Молдабеков Ж. Ж. – Астана, 2018. – 408 с. 12. Кенни Э. "Батысфилософиясыныңжаңатарихы. 2-том: Орта ғасырфилософиясы" / ғылыми редактор Оспанов С. – Астана, 2018. – 400 с. 13. Карен Армстронг Иудаизм, христиандық пен исламдағы 4000 жылдық ізденіс: Құдайтану баяны/ Научн.редактор Кенжетай Д. – Астана, 2018. – 496 с. 14. Johnston D."A Brief History of Philosophy: From Socrates to Derrida". –A&C Black, 2006. – 211 p. (ДжонстонДи. "Э бриф хистори оф философи: Фром Сокрэйтес ту Дэррида".- Эй энд Си Блэк, 2006. - 211 пи.) 15. Kenny A."New History of Western Philosophy". Volume 1-4. –Oxford University Press, 2006 - 2010. (Кэнни Эй. "Нью хистори оф Вестерн философи". Волум 1-4 – Оксфорд юниверсити пресс, 2006-2010) 16. Humphreys P. "The Oxford Handbook of Philosophy of Science". – Oxford University Press, 2016. (Хамфрейс Пи. "Зе Оксфорд хэндбук оф философи оф ссайнс". – Оксфорд юниверсити пресс, 2016) 17. Estlund D."The Oxford Handbook of Political Philosophy". –Oxford University Press, 2017. (Эстланд Ди. "Зе Оксфорд хэндбук оф палитикал философи". - Оксфорд юниверсити пресс, 2016) 18. Cappelen H., Gendler T., Hawthorne J. The Oxford Handbook of Philosophical Methodology. – Oxford University Press, 2016. (Кэппелен Эйч., Гендлер Ти., Хэутон Джэй. "Зе Оксфорд Хэндбук оф философикл метадаладжи". - Оксфорд юниверсити пресс, 2016) 19. Karen Armstrong "A History of God: The 4000-year quest of judaism, christianity and islam". - Gramercy Books, 2014.- 496 p. (Кэрен Армстронг "Э хистори оф гад: Зе фо саузанд ие гэст оф джудаизм, кристианити энд ислам". – Грамэрси букс, 2014 – 496 пи.) 20. Джонстон Д. "Краткая история философии/пер. Е.Е. Сухарева. - М.: Астрель, 2010. – 236 с. 21. Хесс Р. "25 ключевых книг по философии". – М.: Урал LTD, 2000. – 368 с. Қосымша: 1. Барлыбаева Г.Г. "Эволюция этических идей в казахской философии". – Алматы, 2011. 2. Зотов А.Ф. "Современная Западная философия".– М.: Высшая школа, 2012.

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2018 жылғы 31 қазандағы
№ 603 бұйрығына
3-қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Шетел тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Шетел тілі" жалпы білім беру пәнінің типтік оқу бағдарламасының үлгісі (бұдан әрі - бағдарлама) "Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 13) тармақшасына сәйкес әзірленген және оқытудың мақсаты, міндеттері, құрылымы, мазмұны және оқыту әдістері мен оқу нәтижелерін айқындайды.

2. Осы бағдарлама жалпы білім беру циклінің міндетті пәндерінің бірі болып саналатын "Шетел тілі" пәнін оқытуды қамтамасыз етуге арналған.

3. Жоғары білім берудің білім беру бағдарламасының құрылымына сәйкес осы бағдарлама бойынша оқу 300 академиялық сағатты (10 академиялық кредитті) құрайды.

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері және күтілетін нәтижелері

4. Бағдарламаның негізгі мақсаты шеттілдік білім беру үдерісінде студенттердің мәдениетаралық-коммуникативтік құзіреттерін жеткілікті (А2, жалпыеуропалық құзыреттер) және базалықжеткілікті (В1, жалпыеруопалық құзыреттер) деңгейлерінде қалыптастыру болып табылады. Білім алушының тілдік деңгейі дайындығына байланысты жоғары оқу орнына түскенге дейін В1 жалпыеуропалық құзыреттілік деңгейінен жоғары болса, курстың аяқталу кезеңінде В2 жалпыеуропалық құзыреттілік деңгейіне жете алады.

5. Бағдарламаның міндеттері:

1) білім алушыларға шетел тілінің лексикасын мен тілдік ерекшеліктерін игерту және олардың коммуникативтік-функционалды құзыреттілікттерін қалыптастыру;

2) мәдениаралық коммуникация субъектісі болып табылатын жеке тұлғаның мәдениаралық қарым-қатынасқа қабілеттілігін көрсететін, мәдениаралық құзыреттілігін қалыптастыру.

3) шетел тілінде дәлелдеу дағдыларын қалыптастыру және тілі оқытылатын елдің тілдік және мәдени ерекшеліктерін түсіну.

6. Оқу бағдарламасын меңгеру қорытындылары барысында студенттер келесідей оқу нәтижелеріне қол жеткізеді:

1) серіктесінің және осы деңгейдегі мәтіндердің авторларының коммуникативтік мақсаттарын түсінудің тұжырымдамалық негізін жүйелейді;

2) коммуникативтік мақсатқа сәйкес сөйлеу формалары мен түрлерін салыстырады және таңдап алады / логикалық құрастырылған сөйлеу түріне барабар қарым-қатынас (коммуникация);

3) зерттелетін тілдің әлеуметтік-мәдени нормаларына сәйкестігін ескере отырып, тиісті тілдік құралдарды дұрыс таңдау және тиісті түрде қолдану арқылы өз коммуникативтік ниеттерін қажет деңгейде көрсете алады;

4) нақты фактілерді, беделді пікірге сілтемелерді және т.б., ауызша мінез-құлқының коммуникативтік және когнитивті негізделген әдістерін пайдалану деңгейлерін сыныптайды;

5) стилистикалық ерекшеліктерді зерттеуге назар аудара отырып, шет тілінің даму заңдылықтарын анықтайды;

6) ғылыми және әлеуметтік сипаттағы мәтiндердегi оқиғалардың себептерi мен салдарын лингвистикалық сипаттайды және талдайды;

7) негізделген ақпаратты (мәліметтерді) пайдалана отырып, қазіргі заманғы проблемалардың ықтимал шешімдерін шет тілінде айта алады;

8) осы деңгейдегі жеткілікті негізделген тілдік құралдармен тілдік материалдарды дәлелді қолданады; 75% қатесіз сөйлеумен қатар, рұқсат етілген қателерді дер кезінде және өз бетінше түзетеді;

9) коммуникативтік әрекетті құру стратегиясын және тактикасын иеленіп, тілдік тақырыптар шеңберінде және сөздерді грамматикалық дұрыс құрастыру арқылы, лексикалық жеткіліктіліктілікке сүйене отырып, дұрыс интонациямен сөйлей алады.

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

7. Осы бағдарлама бағдарламаның мақсаты мен міндеттері, пәннің тақырыптық жоспары, оқыту әдістері, оқу нәтижелерін бағалау критерийлері, пәналды (пререквизит) және пәннен кейінгі (постреквизит) оқытылатын пәндерге шолу жасаумен басталады.

8. Пәннің оқу жоспары, оның ішінде пәннің мазмұны, семинар тақырыбы (практикалық) және студенттердің өзіндік жұмысы осы бағдарламаға қосымшада берілген. Тақырып мазмұны салалардан, тақырыптардан, тақырыпшалардан және қарым-қатынастың типтік жағдаяттарынан тұратын танымдық-лингвомәдени кешендер түрінде ұсынылған.

9. Бағдарламаны іске асыру барысында қолданылатын оқыту әдістері мен технологиялары:

1) оқытушы мен студенттер тарапынан рефлексивті оқыту тәсіліне негізделген студенттерді шоғырландыра оқыту,

2) интерактивті практикалық сабақ (проблемалық тақырыптар, пікірталас алаңы, "Пресс-конференция", "Сұрақтар-жауаптар-талқылау");

3) интерактивті дөңгелек үстел, семинар, рөлдік ойындар;

4) кейс-стади (нақты жағдаяттарды талдау);

5) жобалау әдісі (өз тәжірибесі мен құзыреттілігін толықтыру және өзгерту).

10. Бағдарламаның оқу-әдістемелік кешені мыналарды қамтиды:

1) силлабус (жұмыс оқу жоспары);

2) тәлімгерлердің өздік жұмыстарын ұйымдастыру, оны жүзеге асыру кестесі және оларға әдістемелік нұсқаулар;

3) қысқа тақырыптық мазмұны;

4) семинарларлық (практикалық), зертханалық сабақтарға арналған оқу материалдары;

5) пәнді оқу-әдістемелік қамтамасыз ету картасы;

6) пән бойынша қорытынды емтихан бағдарламасы.

11. Студенттердің құзыреттерін бағалау келесі критерийлер бойынша жүзеге асырылады: бағдарлама мәтінінде тілдік материалды түсіну, терминологияны меңгеру, алынған білімді пайдалану.

Минималды-жеткілікті деңгей – (біліктіліктің жалпыеуропалық шкаласы бойынша А2 деңгейіне сәйкес).

11.1. Минималды-жеткілікті деңгейде қалыптасатын біліктіліктер когнитивтік, әлеуметтік мәдени және коммуникативтік біліктіліктер болып табылады.

11.2. Минималды-жеткілікті деңгейде сөйлеу тілінің формалары мен сөйлеу түрлерінің түрлері: этикет сипатындағы диалог; диалог-сұрақ.

Ауызша және жазбаша коммуникация түрлері: ой - пікір элементтері бар сипаттама, хабарлама.

Жазбаша сөйлеу туындылары түрлері: хат, жеке хат, құттықтау хаты, сауалнама, формуляр, кеден декларациясы, баяндама жоспары.

11.3. Минималды жеткілікті деңгей дескрипторлары:

- коммуникацияның ауызша және жазбаша түрлері бойынша:

- мәлімет беруге дайындық және қабілет, ақпарат беру; ақпарат сұрау, сұрақтар қою, сұрастырып білу; кеңес беру, ұсыныс жасау; сендіру, сақтандыру; бағалауыш сөйлесімдердің, тұжырымдардың көмегімен сипаттау; мейірім білдіру және жақтырмау, қызығушылық-немқұрайдылық, үмітті, сезімді білдіру.

- диалог барысында қайталауларды, перифраздарды және тағы басқа құралдарды қолдана отырып, дайын сөздер негізінде қарапайым әңгіме жүргізу, әңгімені жалғастыру үшін қысқа сөз оралымдарымен ой бөлісу, күнделікті өмірге және сөйлеу тақырыптарына (отбасы, бос уақыт және т.б.) қатысты таныс тақырыптар бойынша әңгіме жүргізу, диалогты бастау, жалғастыру және аяқтау үшін сөйлеу әдебі сөздерін қолдану.

- Монолог барысында:

Өз отбасын, оқуын, тұратын орнын, курстастарын, күн тәртібін, ауа райын, жыл мезгілдерін және т.б. қарапайым фразалармен сипаттау, өзі, өзінің сабақтары мен қызығушылықтары туралы қысқаша хабарлама жасау.

Жазбаша коммуникация барысында: туған-туысқандарды, өзінің айналасындағыларды, олардың іс-әрекеттері, үй (пәтер) және т.б. сөйлеу тақырыптары бойынша қарапайым фразалармен сипаттау, рәсімдеудің нормативтік талаптарын сақтай отырып, коммуникативтік ниеттерді жеткізу.

Тыңдап түсіну барысында:

оқытушының және өзінің курстастарының сөзін, нұсқауларын түсіну;

күнделікті тұрмыста қолданылатын күнделікті қарапайым сөйлесімдерді қабылдау және түсіну;

оқытушының жақсы құрастырылған және баяу айтылған сұрақтарын, нұсқауларын, ережелерін немесе қарапайым қысқа бұйрықтарын түсіну;

хабарламаның тақырыбы туралы фрагментті (сөз, сөз тіркестері және қарапайым фразалар деңгейінде) болжап білу;

Оқу барысында келесі іскерліктер қалыптасады:

ұсынылған мәтіндердегі таныс атауларды, сөздерді, қарапайым фразаларды оқып бөліп көрсету;

тілін оқып жатқан елдегі адамдардың күнделікті өмірлерін реттеуіш прагматикалық мәтіндерді оқу: мәзір және ілінген хабарламалар, бағыттар мен жол карталары, әр алуан нұсқаулықтар мен ескертулер, кестелер және хабарламалар – жаңа әлеуметтік мәдени ортада іс-әрекетке бағдар беретін, негіз болатын ақпараттарды оқу;

Минималды жеткілікті деңгейде біліктіліктердің қалыптасуын бағалау өлшемдері:

Бағалау деңгейлері: үйлесімді, жоғары, орташа, төмен.

Бағалау деңгейлері өлшемдерінің мазмұны:

Басқа тілдегі мәтінді ұйымдастырудың ережелерін сақтау. Жазбаша мәтіннің мазмұны мен көлемі (берілетін ақпараттың дәлдігі, нормативтік талаптарға сәйкестігі). Лексикалық қанықтығы,грамматикалық безендірілуі (этикет сөздердің дұрыстығы,орфография мен емле ережелерін сақтау).

Үйлесімді деңгей:

серіктесінің осы деңгейдегі коммуникативтік ниетін ым, ишара арқылы түсіну;

осы деңгейдегі өз коммуникативтік ниетін сөздік қоры жетпей қалған жағдайда көрнекіліктерді пайдалана отырып білдіру;

осы деңгейдегі сөйлеу/коммуникация формаларының авербалды және визуалды түрлерін таңдап алу;

коммуникативтік ниетін фото немесе суретте бейнеленген нақты деректерді пайдалана отырып баяндау;

Жоғары деңгей:

серіктесінің коммуникативтік ниетін дәлелдерді пайдалана отырып жалпы түсіну;

өз коммуникативтік ниетін оқып жатқан тілдің әлеуметтік-мәдени нормаларына сәйкес дұрыс білдіре алуы;

сөйлеудің логикалық құрылымының жеткіліксіз түрінің сөйлеу/коммуникация формаларын таңдау;

кейбір деректер мен сілтемелерді пайдалануда коммуникативтік ниетін білдірудің толық еместігі;

Орташа деңгей:

серіктесінің коммуникативтік ниетін тек жорамалдай түсінуі;

өз коммуникативтік ниетін шектеулі лексикалық бірліктерді пайдалана отырып жеткілікті түрде барабар білдіруі;

сөйлеу/коммуникация түрлері мен формаларын таңдау коммуникативтік ойға үнемі сәйкес келе бермейді;

кейбір деректерді пайдалануда интерференция салдарынан коммуникативтік ниетін білдірудің толық еместігі;

талап етілген деңгейде талқыға түсуге қабілетсіздігі. Сөйлеу мінез-құлқы коммуникативтік және когнитивтік тұрғыдан жеткіліксіз.

11.4. Жеткілікті деңгей: (біліктіліктің жалпыеуропалық шкаласы бойынша А2 деңгейіне сәйкес):

Жеткілікті деңгейде қалыптасатын біліктіліктер когнитивтік, әлеуметтік мәдени және коммуникативтік біліктіліктер болып табылады.

Жеткілікті деңгейде жиі қолданылатын сөйлеу формалары мен қатысым түрлері :

- әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени және оқу-кәсіби салаларында ақпарат алмасу жөніндегі диалог;

- іс-әрекетте түрткі болатын диалог.

Ауызша және жазбаша коммуникация түрлері: ой - пікір элементтері бар сипаттама, хабарлама.

Жазбаша сөйлеу туындылары түрлері: толық хат, жеке хат, құттықтау хаты, сауалнама, формуляр, кеден декларациясы, ой-пікір элементтері бар баяндама жоспары.

Жеткілікті деңгей дескрипторлары:

- Коммуникацияның ауызша және жазбаша формалары саласында:

- бағдарламада көзделген қарым-қатынастың ең кең таралған стандарттық жағдаяттарындағы нақты коммуникативтік міндеттерді шешуге сүйене отырып, тілдік материалды өзгерту, құбылту және байланыстыру қабілеті мен даярлығы;

- Диалог барысында:

- оқытушымен, курстастарымен және басқа да адамдармен қарым-қатынаста күнделікті қарапайым жағдаяттарда ешқандай ерекше күш-жігер жұмсамай –ақ әңгімелесуді жүзеге асыра алады;

- әлеуметтік - тұрмыстық, әлеуметтік - мәдени және оқу - кәсіби салаларында ақпарат алмасу үшін қарапайым фразалар мен сөйлемдерді диалогта қолданады;

- айтылған ұсынысқа жауап беру және өз бастамашылық көрсету және әңгімелесушінің әрекет етуіне ұйытқы болу, серіктеспен келіспеу немесе келісу.

- Монолог барысында:

- бірқатар фразалар мен сөйлесімдерді қолдана отырып, өз достарын, тұрғылықты орын жағдайларын, тамаққа қатысты қалауларын, өзінің бос уақытын, қаладағы бағыт-бағдарларды, отбасылық және ұттық мейрамдарды және т.б. толығырақ сипаттау;

- сюжеттік суретті өз бетінше сипаттау;

- оқыған мәтіннің мазмұнын өз ұстанымын білдіре отырып элементарлы деңгейде қысқаша баяндау;

- өткен тақырыпқа қатысты 10-15 фраза көлемі бойынша шағын хабарлама жасау.

Жазбаша коммуникация барысында:

қарапайым қысқа хат, қысқа жеке хат жазу, рәсімдеудің нормативтік талаптарын сақтай отырып формулярды толтыру, өзінің күн тәртібін құрастыру және жазу, өзінің қалауларын, өмірбаянын, ағымдағы оқиғаларды қарапайым түрде сипаттау;

оқыған мәтінге жоспар және мәтін, тақырып бойынша өзінің сөйлейтін сөзінің қысқаша тезисін құрыстыру және жазу.

Тыңдап түсіну барысында:

таныс тақырыпта сөз болған жағдайда, тікелей қарым-қатынаста өзге адамның айтқан сөзінің жалпы мазмұнын түсіну;

фондық әлеуметтік мәдени білімдерге, оқыған лексикалық және грамматикалық материалға, сонымен қатар мағыналық контекстік болжамға сүйену;

өзінің жеке қарым-қатынас салаларына тікелей байланысты, мысалы жеке тұлғалық және отбасылық деректерге, дүкенде сауда жасау, атқаратын іс қатысты жиі қолданылатын лексика мен фразаларды түсіну;

қысқа, анық және қарапайым хабарламалар мен хабарландырулардағы негізгі ақпаратты түсіну.

Оқу барысында:

өткен тақырыптар шеңберінде әрекеттік күрделіліктің жоғары емес деңгейінің міндеттерін орындау бойынша нұсқауларды қамтитын мәтіндерді оқу;

қос тілді сөздіктермен және басқа да анықтамалармен жұмыс істеу, оларда жұмыста дұрыс бағыт-бағдар таба білу;

өзінің оқу тәжірибесіне, соның ішінде ана тілінде оқу тәжірибесіне сүйену;

тілдік және мағыналық болжамды дамыту;

өз бетінше оқу дағдыларын дамыту.

Жеткілікті деңгейде (А2) біліктіліктердің қалыптасуын бағалау өлшемдері:

Бағалау деңгейлері: үйлесімді, жоғары, орташа.

Баға деңгейлері өлшемдерінің мазмұны:

Үйлесімді деңгей:

- мәтін авторларының, серіктесінің коммуникативтік ниетін түсіну;

- өз коммуникативтік ниетін түсінікті түрде білдіре алуы;

- сөйлеу/коммуникация формаларын сөйлеудің логикалық құрылымына барабартаңдай алуы;

- коммуникативтік ниетін нақты деректер мен сілтемелерді пайдалана отырып жеткілікті түрде толық баяндауы;

Жоғары деңгей:

- серіктесінің коммуникативтік ниетін дәлелдерді пайдалана отырып жалпы түсінуі;

- өз коммуникативтік ниетін оқып жатқан тілдің әлеуметтік-мәдени нормаларына сәйкес дұрыс білдіре алуы;

- сөйлеудің логикалық құрылымының жеткіліксіз түрінің сөйлеу/коммуникация формаларын таңдау;

- кейбір деректер мен сілтемелерді пайдалануда коммуникативтік ниетін білдірудің толық еместігі;

Орташа деңгей:

- серіктесінің коммуникативтік ниетін тек жорамалдай түсінуі;

- өз коммуникативтік ниетін шектеулі лексикалық бірліктерді пайдалана отырып жеткілікті түрде барабар білдіруі;

- сөйлеу/коммуникация түрлері мен формаларын таңдау коммуникативтік ойға үнемі сәйкес келе бермейді;

- кейбір деректерді пайдалануда интерференция салдарынан коммуникативтік ниетін білдірудің толық еместігі;

- талап етілген деңгейде талқыға түсуге қабілетсіздігі. Сөйлеу мінез-құлқы коммуникативтік және когнитивтік тұрғыдан жеткіліксіз.

11.5. Базалық жеткілікті деңгей - (біліктіліктің жалпыеуропалық шкаласы бойынша В1 деңгейіне сәйкес):

Базалық жеткілікті деңгейде қалыптасатын біліктіліктер құрамы лингво-когнитивтік, әлеуметтік мәдени, когнитивтік және коммуникативтік біліктіліктер болып табылады.

Базалық жеткілікті деңгейде жиі қолданылатын сөйлеу формалары мен коммуникация түрлері : диалог-сұрастыру, ой бөлісу диалогы; диалог - әңгіме;

Ауызша және жазбаша коммуникация түрлері: сипаттама, хабарлама, ой-пікір, ой - пікір элементтері бар хабарлама, түсіндіру, анықтау, бағалау.

Жазбаша сөйлеу туындылары түрлері: жеке тұлғалық сипаттағы электронды хат, мәтін, хабарлама, мазмұндама, өмірбаян, түйіндеме.

Базалық жеткілікті деңгей дескрипторлары:

- тіл жүйесін және оны мәдениаралық-коммуникативтік әрекетте қолдану тәсілдерін білу;

- сөйлеу және коммуникация жүйесін меңгеру төмендегі коммуникативтік актілерді жүзеге асыруға дайындық пен қабілеттілік ретінде:

- оқып үйренген қызметтер мен тақырыптар шеңберінде баяндау, сендіру, дәлелді түрде ақпаратты жеткізу, өнер және мәдениет (театрлар, фильмдер, кітаптар, әуендер және т.б.) мәселелері бойынша өз көзқарасын білдіру;

- өзінің қабылдау тәжірибесі, бағалау жүйесі елегінен өткізу және талқылау арқылы оқу тақырыбы бойынша өз көзқарасын білдіру (әлеуметтік тұрмыстық, әлеуметтік мәдени салалар);

- әңгімені немесе пікірталасқа белсенді қатысу (нақты жағдаятта таныс тақырып төңірегінде өрбіген әңгімеге еш дайындықсыз қатысу, әңгіме барысын түсініп тыңдау және өзіне қаратылып, анық айтылған сөзді түсіну, қажет болған жағдайда, қайтадан сұрау, өзінің жеке эмоцияларын білдіру және оларға жауап беру (ашу, қайғы, қызығушылық, қызықпаушылық).

- Коммуникацияның ауызша және жазбаша формалары саласында:

- әңгімелесушіге мәлімет беру, ақпарат беру, қызығушылық білдіру, ақпарат сұрау, сұрастыру, кеңес беру, ұсыныс жасау, сендіру, сақтандыру, бағалау сөздерінің көмегімен сипаттау, мейірім білдіру және жақтырмау, қызығу және қызықпау, үміттену, жанын түсінушілікті білдіру қабілеті мен даярлығы.

- Диалог барысында: серіктестік назарын өзіне аударып, ұстай білу, қызығушылық білдіру, сөздік қоры жетпей қалғант кезде мағыналас сөздермен ауыстыру, ым-ишаралар,дене қимылдары арқылы шеше білу, қате айтқан кезде өзін өзі түзету, анық және баяу айта білу, қажет болған жағдайда, айтылғанды қайталау, жалғаулықтардың көмегімен сөздердің қарапайым топтарын тіркестіру арқылы фразалар құрастыру іскерлігі;

- Монолог барысында:

- өзінің жеке тәжірибесіне сүйене отырып, қарым-қатынастың әлеуметтік - тұрмыстық, әлеуметтік - мәдени және оқу-кәсіби салаларының базалық тақырыптары шеңберінде жағдаяттарды немесе оқиғаларды бірізді тұжырымдар түрінде сипаттау;

- кітаптың немесе фильмнің сюжетін баяндау және өз көзқарасын дәлелдей отырып, ол туралы өз пікірін білдіру;

- берілген тақырып бойынша алдын ала даярланған, күрделі емес баяндама жасау.

Жазбаша коммуникация барысында:

- қарапайым байланысқан мәтін жазу;

- немесе шынайы оқиғаларды сипаттау;

- қызықтыратын тақырыптарға қысқа оңай эссе жазу;

- күнделікті деректі ақпараттар мен қажетті әрекеттерді түсіндіре отырып, формасы мен мазмұны онша күрделі емес қысқа баяндамалар жазу;

Тыңдап түсіну барысында мыналардытүсіне алады:

- кәсіби өмір тақырыптарына қатысты қарапайым ақпараттық хабарламаларды ;

- анық нормативті айтылу жағдайында оқып үйренген тақырып бойынша әңгімені ;

- әңгімелесушінің айтып отырған сөзін;

- анық нормативті айтылу жағдайында жазылған радио және телебағдарлама ақпараттарын;

- радиодан берілген жаңалықтар жиынтығының негізгі тұстарын және таныс тақырыптағы таспада жазылған, баяу айтылатын қарапайым мәтіндерді түсіну;

- қызықтыратын тақырыптағы теледидар бағдарламаларының (сұхбат, қысқаша дәрістер, репортаждар) көп бөлігін түсіну;

Оқу барысында:

- мәтіндерді электронды және қағаз жазбалардан қарау және қажетті ақпаратты табу;

- күнделікті материалдардан (хат, брошюралар, қысқа ресми құжаттар) қажетті ақпаратты табу және түсіну;

- егжей-тегжейлі нақтылаусыз мәтін тақырыбы бойынша ой-пікір білдіру;

- таныс тақырыптағы қарапайым газет мақаласының негізгі қағидаларын анықтау;

- қызықтыратын тақырыптағы деректі ақпараты бар қарапайым мәтіндерді оқып түсіну;

- күрделі емес тілмен баяндалған техникалық ережелерді түсіну (қауіпсіздік ережелері);

- буклеттерден, каталогтардан, аңдатпалардан, мәзірлерден, кестелерден қажетті ақпаратты іздеп табу және оларды қолдана білу немесе мәлімет алу.

Базалық жеткілікті деңгейде (В1) біліктіліктердің қалыптасуын бағалау өлшемдері:

1) Коммуникативтік ойды жүзеге асыру;

2) Логика-құрылымдық тұтастық;

3) Сөйлеудің пәндік мазмұнын игеру;

4) Тіл иелерінің лингвомәдени нормаларына сәйкестік;

5) Сөйлеудің лингвистикалық дұрыстығы; метатілді білу.

Бағалау деңгейлері: үйлесімді, жоғары, орташа, төмен.

Баға деңгейлері өлшемдерінің мазмұны:

Үйлесімді деңгей:

- берілген деңгейде мәтін авторларының, серіктестің коммуникативтік ниетін толық түсіну;

- оқып жатқан тілдің әлеуметтік мәдени нормаларына сәйкестігін ескере отырып, тілдік құралдарды дұрыс таңдау және оларды орынды қолдану арқылы өзінің коммуникативтік ниетін барабар түрде жеткізу қабілеті;

- логикалық құрылымды коммуникативтік ниетке сәйкес сөйлеу түрімен бірге коммуникация/сөйлеу формасы мен түрін таңдау;

- коммуникативтік ниеттің максималды жеткілікті деңгейде толық баяндалуы, беделді көзқарастарға сүйене отырып шынайы деректерді, сілтемелерді берілген деңгей үшін жеткілікті дәрежеде қолдану және т.б., сөз әрекеті коммуникативтік және когнитивтік тұрғыдан дәйектелген;

- коммуникативтік актіні құрудың стратегиясы мен тактикасын сауатты меңгеру;

- сөйлеуде тілдік құралдарды сауатты қолдану, 75% қатесіз сөйлеу барысында жіберген қателерді өз бетінше уақтылы түзету қабілеті; сөзді дұрыс екпінмен айту, деңгейдің сөйлеу тақырыбы шеңберіндегі лексикалық бай сөздік қоры және грамматикалық сауаттылық;

Жоғары деңгей:

- анықтау үшін қарсы сұрақтарды қоя отырып, серіктестің коммуникативтік ниеттерін жеткілікті толық түсінбеу;

- оқып жатқан тілдің әлеуметтік мәдени нормаларына жеткілікті деңгейде сәйкестігін ескергеннің өзінде, тілдік құралдарды дұрыс таңдау және оларды кей жағдайда орынсыз қолдану арқылы өзінің коммуникативтік ниеттерін бейімді түрде жеткізу қабілеті;

- коммуникативтік ниетке сәйкес келетін логикалық құрылымды сөйлеу түрлерін коммуникацияның/сөйлеу формасы мен түріне жеткіліксіз таңдау;

- берілген деңгей үшін жекелеген фактілерді, көзқарастарға сілтемелерді жеткілікті дәрежеде қолданғанымен, коммуникативтік ниеттің максималды жеткілісіз деңгейде толық емес баяндалуы;

- коммуникативтік актіні құрудың стратегиясы мен тактикасын дұрыс меңгеру;

- сөйлеуде тілдік құралдарды сауатты қолдану, 50% қатесіз айтылымдар барысында жіберген қателерді өз бетінше уақытылы түзету қабілеті; сөзді дұрыс екпінмен айту, деңгейдің сөйлеу тақырыбы шеңберіндегі лексикалық бай сөздік қоры және грамматикалық сауаттылық;

Орташа деңгей:

- анықтау үшін қарсы сұрақтарды үнемі қолдана отырып, серіктестің коммуникативтік ниеттерін тек жалпы түрде ғана түсіну;

- қарапайым құрылымдарды және лексикалық бірліктердің айтарлықтай шектеулі мөлшерін қолдану арқылы өзінің коммуникативтік ниеттерін жеткілікті дәрежеде үйлесімді жеткізу;

- сөйлеу формасы мен түрі коммуникативтік ойға үнемі сәйкес келе бермейді;

- коммуникативтік ниетті білдіруде жекелеген деректерді қолдана отырып, жоғары дәрежедегі дәлелдерді толық емес баяндау;

- коммуникативтік актіні құрудың стратегиясы мен тактикасын жеткіліксіз дәрежеде меңгеру;

- 25 % қатесіз сөйлеу барысында жеткіліксіз дәрежедегі тілдік құралдарды сауатты қолдану; сөз екпіні және сөйлеудің лексика-грамматикалық құралдарының жеткіліксіздігі;

Төмен деңгей:

Талап етілетін деңгейде пікірталасқа қатысуға қабілетсіздік. Сөйлеу әрекеті коммуникативтік және когнитивтік тұрғыдан жеткіліксіз.

11.6. Базалық стандарттық деңгей - біліктіліктің жалпы еуропалық шкаласы бойынша В2 деңгейіне сәйкес:

Базалық стандарттық деңгейде қалыптастырылатын біліктіліктер құрамы лингво-когнитивтік, әлеуметтік-мәдени, когнитивтік және коммуникативтік біліктіліктер болып табылады.

Базалық стандарттық деңгейде үлгілендірілетін сөйлеу формалары мен коммуникация сөйлеуі түрлері : әңгіме, сұхбат, пікірталас болып табылады.

Ауызша және жазбаша коммуникация түрлері: сипаттама, хабарлама, ой-пікір, хабарлама.

Сөйлеу айтылымдарының түрлері: түсіндірме, анықтама, бағалау, қысқаша мазмұндама, интерпретация, комментарий.

Жазбаша сөз туындыларының түрлері: түйіндеме, телефакс, ресми хат, баяндама тезисі, эссе.

Базалық стандарттық деңгей дескрипторлары төмендегілер болып табылады:

- тіл жүйесін және оны мәдениетаралық-коммуникативтік әрекетте қолдану тәсілдерін білу;

- әр алуан тақырыптарға: жалпы, оқу-кәсіби, сонымен қатар бос уақытқа қатысты тақырыптарға мүдірмей әңгіме жүргізу;

- еш дайындықсыз, грамматикалық қателер жасамай, сөйлеу стилдеріне шектеусіз қарым-қатынас жасау;

- диалогты айтарлықтай жылдам және дайындықсыз жүргізу;

- қандай да бір іске өзінің қызығушылығын атап айту, қажетті дәлелдердің көмегімен өзінің к?зқарасын түсіндіру және нақтылау;

- әңгімеге эмоциялық сипат беру.

- коммуникацияның ауызша және жазбаша формалары саласында студенттер төмендегі дайындық пен қабілеттіліктерді көрсетеді:

- оқып үйреніп жатқан салалар мен сөйлеу тақырыптары шеңберінде естіген және оқыған хабарламаны қабылдау және түсіну;

- айқындау, дәлірек анықтау;

- әңгімелесушінің айтқанын толықтыру;

- пікірталас тудыратын тезисті, ұсынысты алға тарту;

- түсіндіру, хабарлы екендікті білдіру;

- әрекетке ұйтқы болу және серіктеске мақтау айту;

- көмек көрсетуді ұсыну және оған жауап беру;

- серіктестің араласуына рұқсат беру;

- түзету, ескерту, нұсқау айту;

- сөйлеушінің сөзін бөлу;

қарсы қойылған сұрақтарға жауап беру;

- бірге ойлауға (индивидуалды әрекетке) түрткі болу;

- өз пікірін дәлелдеу; әр түрлі көзқарасқа қарсы тұру; қорытынды жасау;

- көңіл ортақтығын, өкінішті, қанағаттануды/қанағаттанбауды білдіру;

- қуанышты, көңілі қалуды білдіру;

- күдігін, өкпесін, ашуын білдіру;

- қорқыныш, шошу, мазалану;

- өзінің тұжырымының қате екендігін мойындау;

- қарым-қатынастың бейтарап, ресми, бейресми стилдерін сақтай отырып, әңгіме бастау және оны ары қарай жалғастыру;

- әңгімеге араласу және оны әрі қарай дамыту;

- түсінбегендігін білдіру, айтылғанды қайталап айтуын сұрау; әңгіме тақырыбын өзгерту; әңгімелесуді аяқтау;

- өзін қызықтыратын мәселелерге кең көлемде анық сипаттама беру;

- өз көзқарасын жеткілікті дәрежеде анық, толық қосымша тұжырымдармен және мысалдармен дамыту және нақтылау;

- ұсынылып отырған ұстанымның жағымды және жағымсыз тұстарын атап көрсете отырып, өзекті мәселе бойынша өз көзқарасын түсіндіру;

- ең жалпы сұрақтар бойынша дайындықсыз, анық нақты хабарламалар жасау;

- маңызды тұстарын атап көрсетіп, белгілі бір көзқарасты қолдайтын және қолдамайтын дәлелдерді келтіріп, әр түрлі варианттардың жағымды және жағымсыз жақтарын баяндай отырып, анық, қисынды құрылған баяндама жасау.

- рәсімдеудің нормативтік талаптарын сақтай отырып, коммуникативтік ниетті жеткізу (ресми хат, эссе);

оқығанның, тыңдағанның және көргеннің (мәтіннің, суреттің және видеофильмнің) фактілерін, оқиғаларын жүйелі түрде жазбаша баяндау, сонымен қатар әрекет етуші адамдардың іс-әрекеттеріне, суреттелген фактілергі және оқиғаларға қатысты өз көзқарасын білдіру;

- белгілі көзқарасты қолдайтын және қолдамайтын дәлелдер келтіре отырып және шешім варианттарының жағымды және жағымсыз жақтарын түсіндіре отырып, қандай да бір ұстанымды дамыту үшін эссе немесе баяндама жазу;

айналада айтылып жатқандардың басым б?лігін түсіну және пікірталасқа қатысу;

- дәрістердің, әңгімелердің, баяндамалардың және де білім және кәсіби әрекеттерге қатысты тақырыптық және лингвистикалық тұрғыда айтарлықтай дәрежеде күрделі сөйлеген сөздердің басқа да түрлерінің негізгі қағидаларын түсіну;

- бір қалыпты жылдамдықпен айтылған, нақты тақырыптарға қатысты хабарландырулар мен хабарламаларды түсіну;

- таспада жазылған, кедергілері бар шетел тіліндегі ақпаратты түсіну;

- магнитофонға жазылған сөйлеген сөзді түсіну;

- сөйлеушінің, көзқарасын, оның бір нәрсеге қатынасын анықтау және сөйлеген сөзінде бар ақпаратты анықтап табу;

- радиодан немесе таспадан дыбысталған документалды радиобағдарламаларды және басқа материалдарды түсіну;

- теледидар жаңалықтарын және ағымдағы оқиғалар туралы бағдарламаларды түсіну;

- документалды фильмдердің және басқалардың мазмүнын түсіну;

маңызды тұстарын анықтай отырып, айтарлықтай күрделі мәтінді тез қарап шығу;

- мақаланың мазмұнын жылдам түсіну және бағдарламалық тақырыптарға қатысты жаңалықтардың, мақалалардың немесе хабарламалардың өзектілігін анықтау;

- қажетті анықтамалық материалдарды қолданып, мәтіндерді өз бетінше оқып түсіну (сирек кездесетін идиомалық тіркестер қиындық туғызуы мүмкін);

- газет және журнал мақалаларындағы ең маңызды фактілер мен оқиғаларды анықтап көрсету;

- негізгі идеяны, ойды анықтап көрсету;

- мәтіннің мазмұнын максималды дәл және нақты түсіну;

- таныс емес сөздердің мағынасын контекст және сөздің құрылымы бойынша анықтау (контекстуалды және тілдік болжап табу);

- мәтіннен семантиканың ұлттық мәдени компоненттері бар реалийлер мен сөздерді табу;

- мәдени маңызды ақпаратты іріктеу;

- алынған ақпаратқа сын көзбен қарау, деректер мен оқиғаларды бағалау;

- болып жатқан оқиғаларға, кейіпкерлердің әрекеттеріне өзінің көзқарасын білдіру;

- қажетті ақпаратты іздеу мақсатында шағын мәтіндерге көз жүгіртіп шығу;

- прагматикалық сипаттағы материалдан (жарнама, аңдатпалар, бағдарламалар, анықтамалық үндеухаттар, кітапшалар) қажетті ақпаратты тауып алу;

- қызықтыратын мәселелерге қатысты хат-хабарларды оқу және еш қиындықсыз негізгі ойды түсіну.

Базалық стандартты деңгейде біліктіліктердің қалыптасуын бағалау өлшемдері:

1) Коммуникативтік ойды жүзеге асыру;

2) Логика-құрылымдық тұтастық;

3) Сөйлеудің пәндік мазмұнын игеру;

4) Сол тілде сөйлеушінің лингвомәдени нормаларына сәйкестік;

5) Сөйлеудің лингвистикалық дұрыстығы; метатілді білу.

Бағалау деңгейлері: үйлесімді, жоғары, орташа, төмен.

Баға деңгейлері өлшемдерінің мазмұны:

Үйлесімді деңгей:

берілген деңгейде мәтін авторларының, серіктестің коммуникативтік ниетін толық түсіну;

оқып жатқан тілдің әлеуметтік мәдени нормаларына сәйкестігін ескере отырып, тілдік құралдарды дұрыс таңдау және оларды орынды қолдану арқылы өзінің коммуникативтік ниетін сол тілге барабар түрде жеткізу қабілеті;

коммуникативтік ниетке сәйкес логикалық құрылған сөйлеу түріне барабар коммуникация/сөйлеу формасы мен түрін таңдау;

коммуникативтік ниеттің жоғары жеткілікті деңгейде толық баяндалуы, берілген деңгей үшін шынайы деректерді, беделді көзқарастарға сүйенген сілтемелерді жеткілікті түрде дәлелдер арқылы қолдану және т.б., сөйлеу әрекеті коммуникативтік және когнитивтік тұрғыдан дәйектелген;

коммуникативтік актіні құрудың стратегиясы мен тактикасын сауатты меңгеру;

сөйлеуде тілдік құралдарды сауатты қолдану, 75% қатесіз сөйлеу барысында жіберген қателерді өз бетінше уақытылы түзету қабілеті; сөзді дұрыс екпінмен айту, деңгейдің с?йлеу тақырыбы шеңберіндегі лексикалық бай сөздік қоры және грамматикалық сауаттылық;

Жоғары деңгей:

анықтау үшін қарсы сұрақтарды қолдана отырып, серіктестің коммуникативтік ниетін онша толық түсінбеу;

оқып жатқан тілдің әлеуметтік мәдени нормаларына жеткілікті деңгейде сәйкестігін ескергеннің өзінде, тілдік құралдарды дұрыс таңдау және оларды кей жағдайда орынды қолданғанның өзінде коммуникативтік ниеттерін барабар түрде онша толық жеткізе алмауы;

логикалық құрылған коммуникативтік ниетке сәйкес сөйлеу түріне коммуникация/сөйлеу формасы мен түрін таңдау;

жекелеген фактілер мен сілтемелерді пайдаланудың жоғары деңгейінде коммуникативтік ниеттің жеткіліксіз түрде толық емес баяндалуы;

коммуникативтік актіні құрудың стратегиясы мен тактикасын дұрыс меңгеру;

сөйлеуде тілдік құралдарды сауатты қолдану, 50% қатесіз айтылымдар барысында жіберілген қателіктерді өз бетінше уақытылы түзету қабілеті; сөзді дұрыс екпінмен айту, деңгейдің сөйлеу тақырыбы шеңберіндегі лексикалық сөз байлығы және грамматикалық сауаттылық;

Орташа деңгей:

анықтау үшін қарсы сұрақтарды үнемі қолдана отырып, серіктестің коммуникативтік ниеттерін тек жалпы түрде ғана түсіну;

қарапайым құрылымдарды және лексикалық бірліктердің айтарлықтай шектеулі мөлшерін қолдану арқылы өзінің коммуникативтік ниеттерін жеткілікті дәрежеде үйлесімді жеткізу;

сөйлеу формасы мен түрі коммуникативтік ойға үнемі сәйкес келе бермейді;

жекелеген деректерді қолдана отырып, жоғары дәрежелі дәлелдер арқылы коммуникативтік ниетті жөнді білдіре алмау;

коммуникативтік актіні құрудың стратегиясы мен тактикасын жеткіліксіз дәрежеде меңгеру;

25 % қатесіз сөйлеу барысында тілдік құралдарды онша дұрыс қолдана білмеу; сөз екпінінің және лексика-грамматикалық тілдік қолданыстың дұрыс болмауы;

Төмен деңгей:

Тілдік деңгейді меңгеруге қойылатын талаптар

А1 деңгейі

Мәдениаралық коммуникативтік қатынастағы тіл жүйесі мен пайдалану тәсілдерін меңгеру.

Фонетикалық материал:

- жаңа тілдік материалға қатысты есту-айту дағдыларын әрі қарай жетілдіру.

Лексикалық материал:

- кең ауқымды мамандандыруды бейнелейтін жиі қолданылатын лексиканы бекіту;

- 600-800 лексикалық бірліктерді меңгеру арқылы сөздік қорды кеңейту;

- сөздердің тіркесуі: еркін сөз тіркестері, морфологиялық-синтаксистік және лексикалық-фразеологиялық байланысқан сөз тіркестері;

- фразеологиялық және комбинаторлық сөздіктермен танысу.

Грамматикалық материал:

Ағылшын тілі:

- Articles: zero article, definite article, indefinite article;

- Pronouns (Relative, Possessive, Reflexive);

- Present simple, or continuous;

- Adverbs of frequency;

- Gerund or infinitive?;

- Present continuous (future), invitations;

- Future forms: will/going to;

- Past simple (regular/irregular);

- Comparative/Superlative Adjectives;

- Phrasal verbs (verb+preposition, verb+particle, verb + particle + preposition);

- Modals verb;

Неміс тілі:

-Aussagesatz Wort – und Satzfrage Imperativ "Sie" Konjugation Präsens;

-Artikel Negation Possessivartikel;

-Akkusativ Verben mit Vokalwechsel Modalverb "möchten";

-Trennbare Verben Modalverben "Können", "müssen", "dürfen". Uhrzeit;

-Demonstrativpronomen. Indefinitpronomen. Ortsangaben;

-Possessivartikel. Modalverb "sollen". Imperativ 2;

-Person Singular und Plural. Perfekt: Struktur und Beispiele;

-Perfekt: alle Verben. Richtungsangaben. Personalpronomen im Akkusativ;

-Wechselpräpositionen;

-Dativ. Komparativ und Superlativ (prädikativ);

-Demonstrativpronomen im Akkusativ;

-Genitiv;

-Artikel + Adjektiv + Nomen. Artikelwörter "dieser", "mancher", "jeder"/"alle";

-Reflexive Verben mit Präpositionalergänzung. Fragewörter und Pronomen "wofür?", "dafür". Konjunktiv II;

-Steigerung und Vergleich Passiv.

Француз тілі:

-L’article determiné et indeterminé;

-L’ordre des mots;

-la mise en relief;

-le présent des verbes réguliers et irréguliers;

-la négation;

-l’interrogation (qui, que, quand, où);

-les pronoms et ses types;

-les adjectifs et ses types;

-les formes et les sens de la conjugaison pronominale;

-le présent progressif – le future proche – le passé récent.

Тілдік деңгейді меңгеруге қойылатын талаптар

А2 деңгейі

Мәдениаралық-коммуникативтік қатынастағы тіл жүйесі мен пайдалану тәсілдерін меңгеру.

Фонетикалық материал:

- жаңа тілдік материалға қатысты есту-айту дағдыларын әрі қарай жетілдіру.

Лексикалық материал:

- кең ауқымды мамандандыруды бейнелейтін жиі қолданылатын лексиканы бекіту;

- 800-1000 лексикалық бірліктерді меңгеру арқылы сөздік қорды кеңейту;

- фразеологиялық және комбинаторлық сөздіктермен танысу.

Грамматикалық материал:

Ағылшын тілі:

- Articles: zero article, definite article, indefinite article;

- Pronouns (Relative, Possessive, Reflexive);

- Present simple, or continuous;

- Look or look like?;

- Adverbs of frequency;

- Gerund or infinitive?;

- Present continuous (future), invitations;

- Future forms: will / going to;

- Past simple (regular / irregular);

- Comparative/Superlative Adjectives;

- Phrasal verbs (verb+preposition, verb+particle, verb + particle + preposition);

- Modals verb;

- Zero & First Conditionals;

Неміс тілі:

-Aussagesatz Wort – und Satzfrage Imperativ "Sie" Konjugation Präsens;

-Artikel Negation Possessivartikel;

-Akkusativ Verben mit Vokalwechsel Modalverb "möchten;

-Trennbare Verben Modalverben "Können", "müssen", "dürfen". Uhrzeit;

-Demonstrativpronomen. Indefinitpronomen. Ortsangaben;

-Possessivartikel. Modalverb "sollen". Imperativ 2;

-Person Singular und Plural. Perfekt: Struktur und Beispiele;

-Perfekt: alle Verben. Richtungsangaben. Personalpronomen im Akkusativ;

-Wechselpräpositionen;

-Dativ. Komparativ und Superlativ (prädikativ);

-Demonstrativpronomen im Akkusativ;

-Genitiv;

-Artikel + Adjektiv + Nomen. Artikelwörter "dieser", "mancher", "jeder"/"alle";

-Reflexive Verben mit Präpositionalergänzung. Fragewörter und Pronomen "wofür?", "dafür". Konjunktiv II

-Steigerung und Vergleich Passiv

Француз тілі:

-le présent des verbes réguliers et irréguliers;

-l’impératif;

-le complément;

-les adverbes et ses types;

-les pronoms et ses types;

-le participe présent;

-le participe passé;

-le passé composé;

-l’imparfait;

-le futur simple;

-les adjectifs et ses types;

-les formes et les sens de la conjugaison pronominale;

-les articles partitifs;

-les mots exprimant la quantité (assez-trop);

-le présent progressif – le future proche – le passé récent;

-le discours direct et indirect;

-les verbes à l’infinitif;

-l’adjectif;

-les comparatifs et les superlatifs;

-le subjonctif présent.

Тілдік деңгейін меңгеруге қойылатын талаптар

В1 деңгейі

Фонетикалық материал:

Фонетикалық құбылыстар: палатализация, ассимиляция, латерал дыбыс, мұрын жолды дыбыс, дыбыстың жоғалуы, редукция.

Лексикалық материал:

Сөйлеу стилінің бейтарап, сондай-ақ күнделікті-ауызекі және публицистикалық түрінде өте жиі қолданылатын, сөздермен көп тіркесе алатын 1200 лексикалық бірлік. Көрсетілген қолданыс аясы мен сөйлеу тақырыптары шеңберінде тілдік әрекеттің барлық түрлерінде қолданылатын баламасыз және аялық лексикаға ерекше көңіл бөлінеді.

Грамматикалық материал:

Ағылшын тілі:

-Articles: zero article, definite article, indefinite article;

- Pronouns (Relative, Possessive, Reflexive.);

- Present Simple, Future Simple, Past Simple;

- Modal verbs;

- Gerund;

- Active& Passive Voice;

- Reported speech;

- Conditionals (Zero, First, Second and Third) ;

- Quantitative and ordinal numerals, fractions;

- Present perfect + yet/already/just;

- Present perfect or past simple?;

- Participle I;

- Participle II.

Неміс тілі:

-Genitiv der Nomen;

-Präteritum der Modalverben;

-Passiv mit Modalverben;

-Infinitivsatz: Infinitiv mit "zu" Präteritum;

-Konstruktion mit "es";

-Nebensatz: Relativsatz. Relativpronomen;

-Präpositionalpronomen;

-"lassen" + Infinitiv;

-Indirekter Fragesatz . Infinitiv mit "um zu". Nebensatz mit "damit";

-Präpositionen "außer" und "wegen". Ausdrücke mit Präpositionen

- Reflexive Verben Unbetonte Akkusativ – und Dativergänzungen. Reziprokpronomen;

-Verben mit Präpositionen und Pronominaladverbien;

-Temporalsätze (als, wenn);

-Die Position von nicht;

- Konjunktiv II: irreale Wünsche und Bedingungen;

Француз тілі:

-Le temps plus-que-parfait;

-le conditionnel présent;

-Concordance des temps: l’antériorité – la postériorité – la simultanéité;

-l’expression du futur et de projet (futur proche);

-l’expression de la comparaison;

-les expression de l’identité, de la ressemblance et de la différence;

-la voix active et la voix passive;

-la forme pronominale аu sens passif;

-la forme impersonnelle;

-les constructions adverbials;

-le gérondif;

-les propositions participiales;

-les propositions compliquées;

-les propositions subordonnées;

Тілдік деңгейін меңгеруге қойылатын талаптар

В2 деңгейі

Фонетикалық материал:

Лексикалық материал:

Сөйлеу стилінің бейтарап, сондай-ақ күнделікті-ауызекі және публицистикалық түрінде өте жиі қолданылатын, сөздермен көп тіркесе алатын 1500 лексикалық бірлік. Көрсетілген қолданыс аясы мен сөйлеу тақырыптары шеңберінде тілдік әрекеттің барлық түрлерінде қолданылатын баламасыз және аялық лексикаға ерекше көңіл бөлінеді.

Грамматикалық материал:

Ағылшын тілі:

- Articles: zero article, definite article, indefinite article;

- Pronouns Relative, Possessive, Reflexive) ;

- Present simple, or continuous;

- Gerund or infinitive?;

- Present continuous (future), invitations: Would you like to …?;

- Future forms: will / going to, present continuous might / may + inf;

- Past simple (regular / irregular) ;

- Comparatives and superlatives as … as;

- Connectors: although, however/ something / anything / nothing;

- Present perfect + yet / already / just;

- Present perfect or past simple? ;

- Phrasal verbs (verb+preposition, verb+particle, verb + particle + preposition);

- Passive voice;

- Modals verb: might, could, must, can’t, ought to /Should / shouldn’t;

- Zero, First, Second and Third Conditionals;

- Clauses;

- Reported speech: statements and questions; imperative and requests;

Неміс тілі:

-Genitiv der Nomen;

-Präteritum der Modalverben;

-Passiv mit Modalverben;

-Infinitivsatz: Infinitiv mit "zu"· Präteritum.

-Konstruktion mit "es";

-Nebensatz: Relativsatz. Relativpronomen;

-Präpositionalpronomen;

-"lassen" + Infinitiv;

-Indirekter Fragesatz. Infinitiv mit "um zu". Nebensatz mit "damit";

-Präpositionen "außer" und "wegen". Ausdrücke mit Präpositionen;

-Reflexive Verben. Unbetonte Akkusativ – und Dativergänzungen. Reziprokpronomen;

-Verben mit Präpositionen und Pronominaladverbien

-Temporalsätze (als, wenn);

-Die Position von nicht;

-Konjunktiv II: irreale Wünsche und Bedingungen;

Француз тілі:

-le conditionnel passé;

-cohérence du texte: nominalisations – pronoms personnels et indéfinis;

-l’expression du but, de la condition et de la restriction;

-l’expression de l’hypothèse;

-l’expression de la cause;

-l’expression de la consequence;

-l’expression de l’opposition et de la concession;

-les expression de l’identité, de la ressemblance et de la différence;

-la forme pronominale аu sens passif;

-la forme impersonnelle;

-les constructions adverbiales;

-les propositions participiales;

-les propositions subordonnées relatives;

Жоғары және (немесе) жоғары
оқу орнынан кейінгі білім беру
ұйымдары үшін "Шетел тілі"
жалпы білім беру пәнінің үлгілік
оқу бағдарламасына
қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Шетел тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны

	Минималды жеткілікті (А1) деңгейде қарастырылатын тақырыптар:
Апта	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық сабақ) тақырыптары	Өзіндік жұмыстар тақырыптары	Сағаттар саны
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Мен және менің үйім
1	Сәлемдесу, қоштасу, ресми және бейресми жағдайда өзін таныстыру, ұлты, елдер, тілдер, отбасы, отбасы жағдайы, отбасы құрамы, туысқандық, адамның келбеті, мінезі, жеке қасиеттері, күн тәртібі	Сәлемдесу	Сіз академиялық ұтқырлықпен басқа университетке келдіңіз. Өзіңізді жаңа топқа таныстырыңыз; еліңіз, ұлтыңыз, тіліңіз және т.б. туралы айтып беріңіз.	10
2		Менің отбасым	Сіз шетелдік университетке оқуға түсіп, сол елдің бір отбасымен тұрасыз. Өз қалаңыздағы досыңызға сол отбасы туралы электронды пошта арқылы айтып берініз. Отбасы мүшелерінің келбетін, мінезін, жеке қасиеттерін сипаттаңыз.	10
3		Күн тәртібі	Табысты адамдардың күнделікті өмірін зерттеңіз. Сол адамдардың күнделікті жұмыс күнін дұрыс жоспарлау амалдары туралы жазыңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы:
4	Азық-түлік, сусындар, тамақ өнімдері, тамақтану түрлері, кафелер, мейрамханалар, фастфуд, салаттар, көкөністер, жемістер, десерт, тәттілер, сатып алу, бағалар, азық-түлік дүкендері, сауда орталығы, жеңілдіктер, дизайн, өлшем	Тағам	Өз микроблогыңызда сіж жақсы көретің тағамның рецептін ұсыныңыз. Қажетті азық-түлікті атап оны дайындау жолын сипаттаңыз.	10
5		Сатып алу	Сізге киім сатып алу қажет. Киімнің дизайны, өлшемі, түсі мен сапасы туралы бутиктегі консультанттан кеңес алыңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік-тұрмыстық саласы: Адам және оның денсаулығы
6	Адам, денсаулық, спорт, табиғат және адам, климат, ауа райы, экология, салауатты тамақтану, бос уақытты өткізу, қызығушылық, спорт түрлері, салауатты өмір салты, дене шынықтыру, спорт ойындары Бос уақыт пен хобби (спорт, музыка, киноға / театрға / ойын-сауық паркіне бару). Сатып алу	Адам және оның денсаулығы	"Дәмді, пайдалы және қымбат емес: студенттерге арналған тамаша мәзір" тақырыпта жоба жұмыс жүргізіңіз	10
7		Спорт адам өмірінде	Студенттерге салауатты өмір салтын насихаттаңыз	10
8		Бос уақытты өткізу	Кино және іс-шаралар афишасы, театр қойылымдар, концерттер мен көрмелер кестесімен танысып серігіңізбен қайда баратындарыңызды келісіңіз (жұппен жұмыс істеу)	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Менің елім
9	Мемлекет, географиялық орналасуы, климаты, ауа-райы, астанасы, олардың көрнекті орындары. Қалалық / ауылдық тіршілік ортасы, тұрғын үй, пәтер, бақ, жиһаз, тұрмыс жағдайы, тұрмыстық техника, жабдықтар.	Менің елім	Еліңізді н/е тілі оқытылатын елді, оның географиялық орналасуын, климатын, астанасын, көрікті жерлерін сипаттаңыз.	10
10		Саяхат	Жаз мезгілінде Еуропаға (Азияға, басқа елдерге) круиз жоспарлап отырсыз. Сапарыңызды күнделікті жоспарлап, қанша елді және қандай жерге баратыныңызды атап кетіңіз. Осы елдерде не істеуге рұқсат және неге тыйым салынғанын айтыңыз.	10
11		Қаланың көрікті жерлері	"Қаламызға қош келдіңіздер!" атты туған өлкеге жолнұсқа жасаңыз. Қаланың ең қызықты орындарын атап өтіңіз.	10
12		Менің үйім!	Өзіңізді дизайнер ретінде көріңіз, жаңа үйді жобалауға тырысыңыз. Интерьер дизайнына арналған бірнеше нұсқа ұсыныңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Қоршаған орта
13	Қоршаған ортаны қорғау, табиғат пен экологиялық проблемалар, салауатты өмір салты, заманауи гаджеттер, қосымшалар, интернет, радиоактивті толқындар	Қоршаған ортаны қорғау	"Қоршаған ортаны қорғау мәселесіне студенттердің көзқарасы" тақырыбында сауалнама жүргізіңіз. Зерттеудің нәтижелерін диаграммада көрсетіңіз.	10
14		Табиғат және экология мәселелері	Экологиялық апаттың алдын алу мақсатында экологиялық ұйымдар үнемі ұсыныстар шығарады. Ұсыныстардың негізгі қағидасы: "Мұны бәрі де жасай алады". ЖОО студенттеріне арналған қағида негізінде қоршаған ортаны қорғауға кеңестер ұсыныңыз.	10
15		Заманауи оқу және гаджеттер	Заманауи гаджеттерді оқу үдерісінде пайдалану мүмкіндігін зерттеңіз. Мұғалімдерге шетел тілі сабағында қолдануға болатын IPad қосымшаларын ұсыныңыз.	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 150 академиялық сағат
	Жеткілікті (А2) деңгейде қарастырылатын тақырыптар
Апта	Пән мазмұны	Семинар (практикалық сабақ) тақырыбы	Өздік жұмыс жағдаяттары	Сағат
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Мен және менің отбасым
1	Ұлттар, елдер, тілдер, отбасы, отбасы жағдайы, неке құру, отбасы құрамы, туыстық қарым-қатынас, отбасылық қарым-қатынас, сыртқы келбеті, мінезі, бойындағы жеке қасиеттері. Тұрғын үй, жер үй, пәтер, бақ, жиһаз, тұрмыс жағдайлары, тұрмыстық техника, жабдықтар.	Мен және менің отбасым	Отбасы мүшелерінің сыртқы келбеті мен мінез-құлқын сипаттаңыз. Сіз мінез-құлық белгілерін сыртқы келбетіне қарап анықтауға болады дегенге сенесіз бе?	10
2		Заманауи жас отбасы	"Ұрпақтар дауы: бірге немесе жеке" тақырыбына шығарма жазыңыз. Отбасы мүшелерінің арасындағы келіспеушіліктердің себебін анықтауға тырысыңыз.	10
3		Түрлі ұрпақ өкілдері арасындағы қарым-қатынас	Заманауи қоғамдағы әр түрлі ұрпақ өкілдерінің арасындағы қарым-қатынасқа эмпирикалық талдау жасаңыз. Өз қорытындыларыңызды есеп түрінде көрсетіңіз.	10
4		Менің үйім – менің тірегім	Өзіңізді дизайн саласындағы сарапшысы ретінде байқап көріңіз және сіздің үйіңізді әрлеуде дизайнерлердің жіберген айқын емес қателерін табыңыз. Жайлылық үшін қажетті тұрғын үй жағдайларын жақсарту нұсқаларын ұсыныңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік-тұрмыстық саласы: Адам және оның денсаулығы
5	Адам, денсаулық, спорт, табиғат және адам, климат, ауа райы, экология, салауатты тамақтану, бос уақытты өткізу, қызығушылық, спорт түрлері, салауатты өмір салты, дене шынықтыру, спорт ойындары	Адам және оның денсаулығы	"Дәмді, пайдалы және қымбат емес: студенттерге арналған тамаша мәзір" тақырыпта жоба жұмыс жүргізіңіз	10
6		Спорт адам өмірінде	Студенттерге салауатты өмір салтын насихаттаңыз	10
7		Бос уақытты өткізу	Кино және іс-шаралар афишасы, театр қойылымдары, концерттер мен көрмелер кестесімен танысып серігіңізбен қайда баратындарыңызды келісіңіз (жұппен жұмыс істеу)	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік-мәдени саласы: Дүниежүзілік карта
8	Әлем картасы, Қазақстан мен тілі оқытылатын елдің географиялық орналасуы, ұлттар, қалалар, көлік, қаладағы бағдарлар, қаланың көрікті жерлері флорасы мен фаунасы	Дүниежүзілік карта	Әлемнің этнографиялық картасын жасаңыз. Негізгі елдерді қысқаша сипаттаңыз.	10
9		Географиялық орналасу және шекарасы	Қазақстанның (тілі оқытылатын елдің) географиялық орналасуының маңызды орындарын атаңыз және олар ел табиғатының негізгі ерекшеліктерін көрсететінін дәлелдеңіз	10
10		Қаланың көрікті жерлері	"Қаламызға қош келдіңіздер!" атты туған өлкеге жолнұсқа жасаңыз. Қаланың ең қызықты орындарын атап өтіңіз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік-мәдени саласы: Салт-дәстүр
11	Мерекелер, салт-дәстүрлер; отбасылық салт-дәстүрлер мен адам өміріндегі туған күнді және өзге де оқиғаларды мерекелеудің дәстүрлері; ұлттық мерекелер, олардың маңызы, мереке дәстүрінің маңызы	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдің салт-дәстүрі	"Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі баланы туу және тәрбиелеу дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары" жобасы	10
12		Мәдени және ұлттық мерекелер	Серігіңізден өз еліндегі ұлттық мерекелер туралы, түрлі іс-шаралар өткізу дәстүрін сұраңыз.	10
	Қарым-қатынастың оқу және кәсіби саласы: Болашақ мамандық
13	Білім беру, университетте оқу, студенттік өмір, оқу пәндері, күн тәртібі, мен оқитын факультет, менің болашақ мамандығым, жұмысқа орналасу, еріктілік, кәсіби қасиеттер, кәсіби өсу, мансап.	Менің білімім	"Болашақ мамандықты анықтау" тестінен өтіңіз. Сізге болашақ мансабыңызда табысқа жету үшін қандай мамандықтар ұсынылғанын айтып беріңіз. Тест нәтижесімен қаншалықты келісесіз?	10
14		Менің университетім	Шетелдік әріптесіңізбен оқу жұмысын ұйымдастыру, оқу пәндері, екі елдің университеттік өмірі туралы скайп арқылы сөйлесу. Оның ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтаңыз.	10
15		Болашақ мамандық	"Нағыз кәсіпқой қандай болуы керек?" тақырыбындағы жоба жұмысы.	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 150 академиялық сағат
Базалық жеткілікті (В1) деңгейде қарастырылатын тақырыптар:
Апта	Пән мазмұны	Семинар (практикалық сабақ) тақырыбы	Өздік жұмыс жағдаяттары	Сағат
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Қазіргі қоғамдағы отбасы
1	Қазіргі қоғамдағы отбасы; қазіргі заманғы жас отбасы және оның проблемалары; әлемдегі заманауи отбасылардың түрлері; отбасылық қарым-қатынас; жас отбасылық бюджет және негізгі шығындар	Қазіргі қоғамдағы отбасы	Отбасыңызда жақын туысқандарыңыз сіздің қызығушылығыңызбен бөліспейді. Ата-аналарыңызбен сөйлесіп, оларды өз таңдауыңыздың дұрыстығына сендіріңіз.	10
2		Жас отбасының бюджеті	"Неке тұрақтылығының негізгі шарттары неде?" атты дөңгелек үстелге қатысу үшін баяндама дайындаңыз. Отбасының жақсы тұрмыс құру жағдайларын сипаттаңыз.	10
Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Заманауи тұрғын үй
3	Тұрғын үй құрылысы; тұрғын үй түрлері (қалалық, ауылдық үй, пәтер); заманауи дизайн; сәулет; үйді жақсарту; интерьер безендіру	Тұрғын үй түрлері (қалалық, ауылдық үй, пәтер)	Сіз шетелдік университетке тәжірибеден өтуге келдіңіз. Пәтер жалдауға жарнама беріңіз.	10
4		Заманауи дизайн	Сіз қала сыртынан үй салдыңыз. Үйді безендіру жөнінде дизайнерден кеңес сұраңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік-мәдени саласы: Демалыс
5	Демалысты ұйымдастыру; белсенді, белсенді емес демалыс; туризм; демалыс және емделу; ойын-сауық; саяхат	Демалысты жоспарлау	Сіз шетелге сапарға шыққыңыз келеді. Туристік агенттіктен сапар шарттары туралы жазбаша түрде сұраңыз.	10
6		Біз сізді қызықты саяхатқа шақырамыз!	Сіздің елге барғысы келетіндер үшін жарнамалық буклет жасаңыз. Елдің қызықты жерлеріне бару бағытын жасаңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Мәдени-тарихи негіз
7	Тарих; мемлекеттің қалыптасуы; елдің ұлттық рәміздерінің мәдени-тарихи негіздері; мемлекеттік ту, ұлттық елтаңба, әнұран; ұрандар, эмблемалар, мемлекеттік және саяси жүйе, экономика салалары.	Рухани жаңғыру	"Қазіргі Қазақстандағы дәстүрлерді жандандыру" тақырыбына баяндама. Қазақстан Республикасының мәдени саясат концепциясының негізгі аспектілерін анықтаңыз.	10
8		Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдің үкіметі мен заң институттары	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елі экономикасының ең дамыған салалары туралы ақпараттық постер жасаңыз. Стратегиялық даму бағырттарын анықтаңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Мәдени-тарихи негіз
9	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі ұлттық, мемлекеттік, кәсіби және басқа мерекелер мен естелік күндер; олардың тарихи маңыздылығы; мерекелік рәсімдер, мәдени жобалар	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі мерекелер	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі мерекелер күнтізбесінің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын талдаңыз.	10
10		Наурыз - жыл басы	Сіздің шетелдік құрдастарыңыз Наурыз мерекесінде. Қонағыңыз осы мерекенің дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарына қызығушылық танытуда. Сол жайлы баяндап беріңіз.	10
	Қарым-қатынастың кәсіби саласы: Білім беру
11	Білім беру жүйесі, жоғары кәсіби білім беру деңгейі, мамандықтың білім беру бағдарламасы, академиялық ұтқырлық, университет пен мамандықты таңдау, қабылдау стандарттары, білім беру траекториясы, жеке оқу жоспары	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі білім беру жүйесі	Жоба: "Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі білім беру жүйесінің ерекшеліктері"	10
12		Университет таңдау.	Шетелдік серігіңіз сіздің университетіңізде білім алғысы келеді. Университет туралы ақпаратты сайтқа енгізіңіз.	10
Қарым-қатынастың кәсіби саласы: Болашақ мамандық
13	Болашақ мамандық, кәсіби біліктілік; маманның кәсіби қасиеттері; нақты маман; әртүрлі мамандықтардың артықшылықтары мен кемшіліктері, мамандықтарға сұраныс; еңбекақы; ұжымдағы атмосфера; депрессия мен стресстердің даму қаупі; еңбек өнімділігі	Кәсіби біліктілік	Отбасылық кеңесте сіздің мамандық таңдауыңыз жайлы талқыланды. Мамандық таңдау пайдасына аргументтер келтіріп, қажетті кәсіби біліктіліктілерді атаңыз.	10
14		Таңдалған мамандықтың артықшылықтары мен кемшіліктері	Эссе "Студенттердің оқу жұмысының ең ұтымды уақыты қандай?"	10
15		Еңбек нарығындағы таңдаған мамандыққа сұраныс	Блиц-сауалнама "Нағыз кәсіпқой қандай болу керек?"	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 150 академиялық сағат
Базалық стандарттық (В2) деңгейде қарастырылатын тақырыптар:
Апта	Пән мазмұны	Семинар (практикалық сабақ) тақырыбы	Өздік жұмыс жағдаяттары	Сағат
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Адам және табиғат, экологиялық мәселелер
1	Адам, табиғат, қоршаған орта, экологиялық проблемалар, ластану, ғылыми-техникалық үрдіс, инновациялар, сараптама алаңы, ғылымды коммерцияландыру, Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдің жаңартылатын ресурстары.	Адам және табиғат	Қазіргі жаһандық экологиялық проблемаларды және олардың шешімдерін қарастырыңыз. Табиғи апаттардың себептері мен зардаптары неде?	10
2		ғылыми-техникалық прогресс	"ЭКСПО-2017 ғылыми мұрасы: көмірсутекке қарсы жасыл болашақ" жобасы бойынша жұмыс. Қайта жаңартылатын энергия, мұнай мен көмір арасындағы теңгерімді қалай таңдауға болады?"	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Жаңалықтар, БАҚ, жарнама
3	Жаңалықтар, БАҚ Жарнама, баннер, жарнамалық стендтер, сыртқы жарнама, белгілер, визиткалар	Әлемдік БАҚ	Әлемдік БАҚ-тарды шолып, соңғы әлемдік оқиғалар туралы есеп дайындаңыз. Сіз қандай БАҚ-ты ұнатасыз?	10
4		Жарнама	Балаларға арналған жарнамалар / билбордтар таңдаңыз. Балалармен тәжірибе өткізіңіз. Бұл жарнамалар / билбордтар балаларға қалай әсер етті? Балаларға арнап жарнама таңдау керек пе? Өзіңіздің нәтижелеріңізді бейне репортаж түрінде ұсыныңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Мәдени-тарихи негіз
5	Тарих; мемлекеттің қалыптасуы; елдің ұлттық рәміздерінің мәдени-тарихи негіздері; мемлекеттік ту, мемлекеттік елтаңба, мемлекеттік әнұран; ұрандар, эмблемалар, мемлекеттік және саяси жүйе, экономика салалары.	Рухани жаңғыру	"Қазіргі Қазақстандағы дәстүрлерді жандандыру" тақырыбына баяндама. Қазақстан Республикасының мәдени саясат Концепциясының негізгі аспектілерін анықтаңыз.	10
6		Мемлекет құрылымы, Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдің үкіметі мен заң институттары	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдің экономикасының ең дамыған салалары туралы ақпараттық постер жасаңыз. Стратегиялық даму бағырттарын анықтаңыз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік саласы: Мәдени-тарихи негіз
7	Ұлттық, мемлекеттік, кәсіби және басқа мерекелер мен естелік күндер; тарихи маңыздылығы; мерекелерді атап өту, мерекелік рәсімдер, мәдени жобалар Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі ұлттық, мемлекеттік, кәсіби және басқа мерекелер мен естелік күндер; олардың тарихи маңыздылығы; мерекелік рәсімдер, мәдени жобалар	Еліміздегі және шет елдегі мерекелер	Еліміздегі және шетелдегі мерекелер күнтізбесінің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын талдаңыз.	10
8		Наурыз - жыл басы!	Сіздің шетелдік құрдастарыңыз Наурыз мерекесінде. Қонағыңыз осы мерекенің дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарына қызығушылық танытуда. Сол жайлы баяндап беріңіз.	10
	Қарым-қатынастың әлеуметтік-мәдени саласы: Өнер, музыка, әдебиет
9	Өнер, музыка, әдебиет, көрнекті қайраткерлер	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі өнер, музыка, әдебиет	Мәдени іс-шаралар туралы жарнаманың мәтінін жасаңыз.	10
10		Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдің көрнекті өнер қайраткерлері	Көрнекті тұлғалар туралы презентация дайындаңыз. ҚР мен тілі оқытылатын елдегі өнер қайраткерлерінің қоғамға және елдің дамуына қосқан үлестерін анықтаңыз.	10
	Қарым-қатынастың кәсіби саласы: Білім беру
11	Білім беру жүйесі, жоғары кәсіби білім беру деңгейі, мамандықтың білім беру бағдарламасы, академиялық ұтқырлық, университет пен мамандықты таңдау, қабылдау стандарттары, білім беру траекториясы, жеке оқу жоспары	Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі білім беру жүйесі	Жоба: " Қазақстан Республикасы мен тілі оқытылатын елдегі білім беру жүйесінің ерекшеліктері"	10
12		Университет таңдау.	Шетелдік серігіңіз сіздің университетіңізде білім алғысы келеді. Университет туралы ақпаратты сайтқа енгізіңіз.	10
Қарым-қатынастың кәсіби саласы: Менің мамандығым
13	Болашақ мамандық, кәсіби біліктілік; маманның кәсіби қасиеттері; шынайы кәсіпқой маман; әртүрлі мамандықтардың артықшылықтары мен кемшіліктері, мамандықтарға сұраныс; еңбекақы; ұжымдағы атмосфера; депрессия мен стресстердің даму қаупі; еңбек өнімділігі	Кәсіби біліктілік	Отбасылық кеңесте сіздің мамандық таңдауыңыз жайлы талқыланды. Мамандық таңдау пайдасына аргументтер келтіріп, қажетті кәсіби біліктіліктілерді атаңыз.	10
14		Таңдалған мамандықтың артықшылықтары мен кемшіліктері	Таңдаған мамандықтың қызықты жағдаяттары және күнделікті өмірі. Өзіңіз таңдаған мамандықтың ерекшелігін зерттеп, қажетті кәсіби құзыреттерді анықтаңыз.	10
15		Еңбек нарығындағы таңдаған мамандыққа сұраныс	Бос орындар жәрмеңкесін өткізіңіз. Жұмыспен қамту және еңбек нарығының жағдайы туралы қазіргі заманғы жастардың көзқарасын анықтаңыз.	10
Ескерту: 1 академиялық кредит - 30 академиялық сағат Барлығы: 150 академиялық сағат
Әдебиеттер: 1. Кунанбаева С.С, Кармысова М.К. и др. Концепция развития иноязычного образования Республики Казахстан. Алматы, 2010. 2. Кунанбаева C.C. Теория и практика современного иноязычного образования. Алматы, 2010. 3. McMillan Dictionary of Contemporary English. - McMillan, 2010. 4.R. Harrison, S. Philpot, L. Curnick. New Headway Academic Skills. Reading, Writing, and Study Skills. Oxford University Press. - 2009. 5. Arline Burgmeier, Lawrence J. Zwier, Bruce Rubin, Kent Richmond. Inside Reading. The Academic Word List in Context. Pre-Intermediate to Advanced. Oxford. - 2009. 6. Murphy Raymond. Essential Grammar in Use. Intermediate. Cambridge University Press. – 2010. 7. British National Corpus: http:// www. natcorp. ox. ac. uk 8. The Corpus of Contemporary American English (COCA): http:// www. ame rica ncor pus. org

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2018 жылғы 31 қазандағы
№ 603 бұйрығына
4-қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Қазақ тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің 04.05.2024 № 213 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Қазақ тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 13) тармақшасына сәйкес әзірленді және оқытудың мақсатын, міндеттерін, құрылымын, мазмұнын, әдістерін және нәтижелерін айқындайды.

2. "Қазақ тілі" жалпы білім беру пәні бағдарламасы тіл үйренудің жаңа форматына және әлеуметтік-мәдени білімді қалыптастыруға, студенттің коммуникативтік құзыреттілігін жетілдіруге, жеке әлеуетін дамытуға бағытталған.

3. Жоғары білім беру бағдарламасының құрылымына сәйкес бұл бағдарлама бойынша оқу ұзақтығы 300 академиялық сағатты (10 академиялық кредитті) құрайды.

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты, міндеті және күтілетін нәтижелері

4. Бағдарламаның мақсаты – Қазақстан Республикасы жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында (бұдан әрі – ЖЖОКБҰ) тілдерді оқытудың халықаралық стандартына сай қазақ тілі пәнін оқыту, қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде маңыздылығы мен құндылығын арттыру, болашақ маман иесінің қазақ тілін қоғамдық өмірдің ғылыми, әлеуметтік-мәдени, саяси салаларында қарым-қатынас құралы ретінде қолдана алу құзіреттілігін қалыптастыру.

5. Бағдарлама төмендегідей міндеттерді қояды:

1) студенттің қазақ тілі бойынша қалыптасқан тілдік дағдыларын дамыту, әрі қарай жетілдіру;

2) қазақ тілінің әртүрлі функционалдық стильдердегі стилистикалық мүмкіндіктерінің алуан түрлілігін, әртүрлі коммуникативтік жағдайларда тиімді қарым-қатынас жасау тәсілдерін ашу;

3) морфология, синтаксис, сөз қолдану деңгейінде қазақ тілінің нормалары туралы жалпы түсінік беру, қазіргі сөйлеу жағдайының өзіндік ерекшелігін көрсету;

4) студенттердің белсенді сөздік қорын кеңейту, және қолдану белсенділігін арттыру, қазақ лексикасының, фразеологиясының байлығын көрсету, тіл мен мәдениеттің өзара іс-қимылын көрсететін түрлі сөздіктер мен анықтамалықтармен таныстыру;

5) тілдік құбылыстар мен фактілерді олардың әртүрлі түсіндірмелерін ескере отырып тану, талдау, салыстыру, жіктеу қабілетін дамыту; қажет болған жағдайда тілдік құбылыстарға түсініктеме беру; тілдік құбылыстар мен фактілерді нормативтілік, қарым-қатынас саласы мен жағдайына сәйкестік тұрғысынан бағалау;

6) алған білімдері мен дағдыларын өзінің сөйлеу практикасында, оның ішінде кәсіби бағдарланған қарым-қатынас саласында қолдануға үйрету; қарым-қатынастың әртүрлі салалары мен жағдайларында тілдің нормативтік және мақсатқа сай қолданылуын жетілдіру.

6. Бағдарламаны меңгеру қорытындысы бойынша білім алушы келесі оқу нәтижелеріне ие болады:

1) қолданыста жиі кездесетін грамматика бірліктерін қолданып, тұрмыстық, оқу, әлеуметтік, мәдени, кәсіби салаларда әртүрлі сөйлеу жағдаяттарына еркін араласып, сұхбатқа қатысып, қолдауға, қажетті ақпараттарды сұрап алуға;

2) тілдің, мәдениеттің, қарым-қатынас саласы ерекшеліктеріне сәйкес жеке тұлғалық, әлеуметтік және кәсіби қарым-қатынас жағдайларында құзыреттілік танытуға; пікірталастарда мәдени, әлеуметтік маңызы бар мәселелерді талқылауға, өз көзқарасын білдіруге, оны дәлелді түрде қорғауға, әңгімелесушілердің пікірін сыни бағалауға;

3) әртүрлі жанрдағы мәтін түрлерін оқып, түсініп, негізгі және көмекші ақпараттарды ажыратуға, мәтіндердегі мағыналық бөліктерді талдап, саралауға, негізгі ойды тұжырымдауға, тұтас мәтіннің және оның жеке құрылымдық элементтерінің қорытынды бөлімдерін сипаттауға;

4) қазақ тілінде әртүрлі мақсаттағы хат-хабарлар жазуға, мақала, аннотация, тезис жазуға, өз қызығушылығына қарай мақала түрлерін, эссе түрлерін жазуға;

5) қарым-қатынас жағдайына сәйкес ақпарат сұрауға және хабарлауға, қатысушылардың іс-әрекеттеріне баға беруге, таным мен қарым-қатынас жағдайында әңгімелескен адамға әсер ету құралы ретінде ақпаратты пайдалануға;

6) әртүрлі жанрдағы және стилистикалық бағыттағы ауызша және жазбаша мәтіндерді жасау тәсілдерін қолдануға.

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

7. Бағдарлама қазақ тілі оқыту 5 деңгейге сәйкес келеді. Бір деңгей 5 кредит құрайды. Студент кемінде 2 деңгейді (10 кредитті) игереді. Тілді білу деңгейі диагностикалық тест арқылы анықталады. Әр деңгейді аяқтаған соң емтихан тапсырады. 1 семестрде қазақ тілінің орта деңгейін (В-1) аяқтаған студент келесі семестрде ортадан жоғары деңгейді (В2-1) алып, жалғастырады. Ал ортадан жоғары деңгейді аяқтаған студент жоғары деңгейге (В2-2) көтеріледі. Осы тәртіппен қазақ тілінің әрбір курсы тиісті пререквизиттер мен постреквизиттерді сақтай отырып ескеріледі. Қазақ тілінің қарапайым деңгейі (А1) шетелдік студенттерге ұсынылады. Базалық деңгей (А2) қазақстандық студенттердің өтуіне бағытталған.

8. Бағдарламаны іске асыру барысында қолданылатын оқыту әдістері мен технологиялар:

1) студентті оқытудың орталық объектісі ретінде қарастыратын оқыту әдісі, ол студенттердің де оқыту үдерісіне рефлексивті көзқарасына негізделеді;

2) құзыреттілікті қалыптастыруға бағытталған оқыту;

3) коммуникативті сөйлеу әрекетін меңгеру;

4) мәтіннің мағынасын когнитивті модельдеу және оның мәнмәтіндегі қызметі негізінде түсіну, талдау;

5) оқылған, тыңдалған материалды бағалау, ақпаратты жинақтау;

6) хабарламаның негізгі мазмұнын анықтау, басты идеясын ауызша және жазбаша тұжырымдау;

7) коммуникативтік ықпал жасауға бағытталған ниеттерді қатыстыра отырып түрлі қарым-қатынас салаларына байланысты мәтіндер құрастыру;

8) әртүрлі форматтағы рөлдік ойындар және оқу пікірталастары;

9) кейс-стади;

10) жобалау әдісі.

9. Бағдарламаның пререквизиттері мен постреквизиттерін ЖЖОКБҰ өзі тағайындайды.

Жоғары және (немесе) жоғары
оқу орнынан кейінгі білім беру
ұйымдары үшін
"Қазақ тілі" жалпы білім беру
пәнінің үлгілік оқу
бағдарламасына
қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Қазақ тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны Қарапайым деңгей (А1 – Шетелдік білім алушылар үшін)

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтардың тақырыптары	Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары	Сағаттар саны
Лексикалық тақырып: Өзі туралы
1 апта
	Буындап дыбыстау, төл дыбыстарды тыңдау. Сөздерді, фразаларды дыбыстау, танысып оқу, қайталап оқу. Буындап жазу, дыбыстарды ажыратып жазу. Өзі туралы ақпарат айту.	1.Танысайық 2.Қай елден келдіңіз?	Аты-жөні, мемлекеті, қаласы, тілі, туралы ақпарат жазу; өз мемлекеті туралы шағын презентация жасау	10
2 апта
	Дыбыстарды ажырата тыңдау, сурет арқылы ақпаратты анықтау. Танысып оқу, қайталап оқу. Тірек сөздерді дұрыс қолданып иллюстрацияларды сипаттау. Дауыссыз дыбыстардың ерекшеліктері. Грамматика: үндестік заңы, көптік жалғауы, сұраулық шылауларды ажырату.	1.Ол кім? 2. Бұл не?	Бөлмесіндегі заттарды сипаттау	10
3 апта
	Сурет арқылы ақпаратты анықтау, сипаттау. Мәтіннен негізгі ақпаратты табу. Тірек сөздерді, сөз тіркестерін жазу. Грамматика: жіктік жалғауы, тәуелдік жалғауы.	1. Менің отбасым 2.Менің досым	Отбасы, досы туралы ақпарат айту	10
Лексикалық тақырып: Уақыт және мезгіл
4 апта
	Сөздердің мағынасын түсіну. Мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау. Жаңа сөздерді пайдаланып ақпарат сұрау. Тірек сөздерді пайдаланып жай сөйлем жазу. Грамматика: сұрау есімдіктері: кім? не? кімнің?ненің? қай? қашан? барыс септігінің жай түрі, ыңғайлас жалғаулық және	1.Апта, ай аттары 2. Мейрамдар	Ай аттарына сөздік жүргізу; бір мейрам туралы суреттер жинау, "Маған ұнайтын мейрам" тақырыбында шағын әңгіме айту	10
5 апта
	Сөз мағынасын ажырата түсіну. Тірек сөздерді дұрыс қолданып иллюстрацияларды сипаттау. Мәтіндегі негізгі тірек сөздерді анықтау. Сипаттау мәнді сөз тіркестерін жазу. Грамматика: сұрау есімдіктері: қайда? кімге? неге? Ауыспалы осы шақ, жекеше түрі, табыс септігі.	1.Жыл мезгілдері 2.Ауа райы	Жыл мезгілдеріне коллаж жасау Әр жыл мезгілінің ауа райын сипаттайтын сөздік құру	10
6 апта
	Ақпараттың ретін түсіну. Мәтіндегі сандарды тауып, түсіну. Ақпаратқа сұрақ-жауап. Сандарды орфографиялық нормаға сай жазу; Грамматика: септік, реттік сан есім, қанша? неше? сұраулық есімдер, жатыс септігінің жай түрі, шығыс септігі.	1.Сандар 2. Сағат қанша болды ?	Уақытты пайдаланып, бір күндік әрекеттерді әңгімелеу	10
Лексикалық тақырып: Оқу орны
7 апта
	Мәтіндердегі сөздердің мағынасын ажырата алу, оқығанын ауызша қайта мазмұндау; Берілген тірек сөздер бойынша сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем құру. Тірек сөздер арқылы тақырыпты анықтау. Тірек сөздер арқылы оқиғаны әңгімелеу Грамматика: көмекші есімдер: алды, арты, жаны, үсті, іші, асты, жатыс септігінің тәуелді түрі, ауыспалы осы шақтың көпше түрі, сұраулы түрі	1. Қай жерде оқисың? 2. Қазақ тілі сабағында	Өз оқу орны туралы ақпарат жинау Ақпаратты пайдаланып, шағын презентация жасау	10
8 апта
	Университет, кітапхана туралы шағын монолог, сұхбат құру. Мәтіндегі ақпаратты баяндау. Шағын мәтін құрап жазу. Ақпараттың шын, жалғандығын анықтау. Грамматика: етістік + у қажет/керек құрылымы, көмектес септігі	1.Кітапханада 2. Сен сабаққа қалай дайындаласың?	"Тапсырманы қалай орындаймын?" ақпарат айту, әңгімелеу	10
Лексикалық тақырып: Мамандық
9 апта
	Шағын сұхбат құра алу. Көшіру, жатқа жазу, сұраққа жауап жаза алу. Негізгі ақпаратты анықтайтын, сипаттау мәнді сөздерді табу. Негізгі ақпаратты тірек сөздер арқылы табу. Грамматика: етістік + уға болады құрылымы сын есім тудырушы жұрнақтар:-лы/лі;-ды/ді;-ты/ті, сын есімнің сөйлемдегі орын тәртібі, өйткені жалғаулығы	1.Сенің мамандығың қандай? 2. Қандай мамандықтарды білесің?	Мамандық туралы сөздік құру Мамандық туралы коллаж жасау "Менің болашақ мамандығым" тақырыбында коллажды қорғау	10
Лексикалық тақырып: Жұмыс күні және бос уақыт
10 апта
	Негізгі ақпаратты тірек сөздер арқылы табу. Ақпаратты әңгімелеу, сұрақ-жауап. Әңгімелеу мәнді құрылымдар жазу, шағын мәтін құру. Грамматика: жедел өткен шақтың жекеше түрі, синонимдер, антонимдер	1.Менің жұмыс күнім 2. Демалыс күндері	Жұмыс күніне байланысты әрекеттерді жазу Жұмыс күнін әңгімелеу	10
11 апта
	Мәтіннен суреттеу, әңгімелеу мәнді сөздерді табу. Тірек сөздермен сипаттау, әңгімелеу. Ақпараттың шынайылығын анықтау. Себеп-салдарлы сөйлемдер жазу. Грамматика: жедел өткен шақтың болымсыз түрі, сын есімнің салыстырмалы шырайы, өйткені, себебі жалғаулықтары	1.Бос уақытың бар ма? 2. Бос уақытта немен айналысасың?	Бос уақытта айналысатын ісі туралы әңгімелеу	10
12 апта
	Ақпараттың шынайылығын анықтау. Монолог, диалог құру. Негізгі ақпаратты табу, тірек сөздерді табу. Шағын әңгіме жазу. Грамматика: неге? сұраулы есімдігі, үшін, туралы, сайын септеуліктері	1.Менің сүйікті ісім 2. Маған ұнамайтын іс	Сүйікті ісі туралы ақпарат жинау Сүйікті ісі туралы презентация жасау	10
Лексикалық тақырып: Күнделікті өмір
13 апта
	Ақпараттың шынайылығын анықтау. Рөлдік сұхбат құру. Негізгі ақпаратты анықтайтын тірек сөздерді табу. Шағын суреттеу жазылым жұмысы. Грамматика: мен, бен, пен шылауы, қанша? неше? сұраулы есімдіктері	1.Азық-түлік дүкенінде 2. Киім дүкенінде	Көкөніс пен жеміс-жидек атауларына қатысты коллаж жасау, қорғау	10
14 апта
	Мәтіннен негізгі ақпаратты анықтайтын сөздерді табу. Негізгі ақпаратты тірек сөздер арқылы табу. Заттың сапасын сұрау. Заттарды сапасын көрсететін сипаттау мәтінін жазу. Грамматика: жедел өткен шақтың көпше түрі, сын есімнің асырмалы шырайы	1.Кеңсе тауарлары дүкенінде 2. Ұсақ-түйек заттар дүкенінде	Рөлдік ойындар құру (кейстер бойынша)	10
15 апта
	Мәтіннен сипаттау, суреттеу мәнді сөздерді табу. Тірек сөздермен сипаттау. Ақпараттың шынайылығын анықтау. Грамматика: да/де, та/те жалғаулық шылаулары	1.Емханада	Дәрігер мен емделуші арасындағы рөлдік сұхбат құру	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 5 академиялық кредит – 150 академиялық сағат

Базалық деңгей (А2)

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалы) сабақтар тақырыптары	Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары	Сағаттар саны
Лексикалық тақырып: Менің ортам
1 апта
	Мәтіннен баяндау мәнді сөздерді табу. Ақпаратты баяндау. Негізгі ақпаратты түсіну. Грамматика: ауыспалы осы шақтың болымды түрі	1. Мен және менің ортам 2. Менің құрдастарым	"Менің достарым, таныстарым, құрдастарым" тақырыбында кластер құру, қорғау	10
2 апта
	Мәтіннен негізгі, қосымша ақпаратты табу. Ақпараттың шынайылығын анықтау. Адамды суреттеу, мінезін сипаттау. Грамматика: Ауыспалы осы шақтың болымсыз түрі.	1. Менің туған жерім 2. Менің қалам, ауданым	Туған жері туралы коллаж жасау Туған жері туралы презентация дайындау	10
3 апта
	Мәтіннен тірек сөздерді табу, ұқсас заттарды салыстыра сипаттау. Қосымша ақпаратты табу. Диалог арқылы отбасын сипаттау. Грамматика: ауыспалы осы шақтың көпше түрі	1.Тату отбасы	"Отбасындағы сыйластық" кластер құру, дәлелдеу, қорғау	10
Лексикалық тақырып: Уақыт менеджменті
4 апта
	Мәтіннен тірек сөздер арқылы негізгі ақпаратты табу. Негізгі лексиканы пайдаланып, баяндау. Негізгі, қосымша ақпаратты табу. Мәтінді байланыстырушы сөздерді қолданып, қысқа әңгіме жазу. Грамматика: етістік +уға тырысады, етістік +уды ұнатады құрылымы	1.Уақыт қымбат 2.Уақытты дұрыс пайдалану керек	Менің достарым уақытты қалай жоспарлайды? Сауалнама сұрақтарын құрастыру(3 сұрақ). Сұрақтарды 15 студентке қою, жауаптарға талдау жасау, сипаттау, қорытынды жасау.	10
5 апта
	Мәтіннен жетекші сөздер арқылы негізгі ойды анықтау. Негізгі ақпаратты табу. Сөйлеу жағдаяты бойынша диалог жүргізу. Сипаттау мәнді сөз тіркестерін жазу. Мезгіл мәнді сөздерді қолданып, әңгіме құрастыру. Грамматика: етістік+уға ұмтылады құрылымы.	1.Менің күнделікті жоспарым	Студенттерден сауалнама алу, сауалнаманы бейнетаспаға түсіру	10
6 апта
	Мәтіннен тақырыпқа байланысты мәліметтерді табу. Жағдаят бойынша диалог жүргізу. Ақпараттың дұрыстығын анықтау. Оқиғаны әңгімелей отырып, күнделік жазу. Грамматика: етістік +ғы/гі/қы/кі +ы/і кел - құрылымы	1.Уақытты бағалау	Өз ұсыныстары баяндалған жазылым жұмысын А4 форматына жазып, топқа ұсыну, өзара бағалау	10
Лексикалық тақырып: Студенттік өмір
7 апта
	Мәтіндегі сипаттау мәніндегі сөздерді анықтау. Ақпаратты хабарлау, сипаттау. Сипаттау, хабарлау монологы. Құрылым бойынша сипаттау. Грамматика: етістік+ғы/гі/қы/кі + тәуелдік жалғауы келмейді/келмеді - құрылымы.	1.Менің оқу орнымның ерекшелігі 2.Менің топтастарым	"Маған университетім ұнайды" аргумент жазу жазылым жұмысын дайындау, топқа ұсыну	10
8 апта
	1.Құрылым бойынша әңгімелеу. 2.Мәтіннен әңгімелеудің ретін табу. 3.Тірек сөздермен ақпаратты анықтау. Шағын оқиғаны әңгімелеп жазу. Грамматика: етістік +ғы/гі/қы/кі + тәуелдік жалғау кел құрылымының көпше түрі	1.Студенттік ұйымдар немен айналысады?	"Университетім ұнайды" мысалдар жазу	10
9 aпта
	Ақпаратта берілген айғақтарды табу. Өз ойын айту. Ақпараттың тақырыбын табу. Өз пікірін ұсыну, дәлел келтіру. Грамматика: болымсыздық есімдіктері	1.Студент болу оңай ма?	"Университетім -мақтанышым" құрылым бойынша пікір білдіру жазылым жұмысы	10
Лексикалық тақырып: Жұмыс
10 апта
	Мәтіннен суреттеу мәнді сөздерді табу. Жұмыс орнын суреттеу, ресми танысу сұхбаты. Суреттеу мәнді ақпараттарды табу. Орынды суреттеу, электронды поштамен хат жазу. Грамматика: белгісіздік есімдіктері	Жұмыс орны	Болашақ мамандығы туралы ақпарат жинау, сауалнама алу	10
11 апта
	Мәтіннен суреттеу, әңгімелеу мәнді сөздерді табу. Тірек сөздермен сипаттау, әңгімелеу. Ақпараттың шынайылығын анықтау. Себеп-салдарлы сөйлемдер жазу. Грамматика: жедел өткен шақтың болымсыз түрі, сын есімнің салыстырмалы шырайы, өйткені, себебі жалғаулықтары	1.Білікті маман	"Мамандығым-мақтанышым" презентация тапсыру	10
Лексикалық тақырып: Жастардың қызығушылықтары
12 апта
	Ақпараттың тақырыбын, шынайылығын табу. Қосымша ақпаратты табу, сипаттау мәнді сөздерді табу. Ситуация бойынша баяндау, суреттеу. Құрылым бойынша әңгімелеу жұмысы. Грамматика: ауыспалы өткен шақ (-атын,-етін,-итін)	1.Маған ұнайтын спорт түрі	"Менің хоббиім" өз қызығушылығы бойынша коллаж дайындау. Өз хоббиін баяндап, хат жазу	10
13 апта
	Сипаттау мәнді сөздерді табу. Ақпараттың шынайылығын табу. Тақырып бойынша сұхбат алу. Әлеуметтік желі арқылы хат жазу. Грамматика: еді/ екен көмекші етістігі; ауыспалы өткен шақтың болымсыз түрі	1.Әлеуметтік желіде көп отырасыз ба?	"Ең қызық әлеуметтік желі" тақырыбында әңгімелеу	10
Лексикалық тақырып: Қоғамдық орындар
14 апта
	Мәтіннен ақпараттың ретін табу, негізгі ақпаратты табу. Сұхбаттан негізгі, қосымша ақпаратты табу. Сұхбат құру. Құрылым бойынша шағын әңгіме жазу. Грамматика: етістік +а/е/й алу құрылымы	1. Мейрамханада 2. Мәдени орындарда	"Мейрамханада" рөлдік ойыны	10
15 апта
	Тірек сөздер арқылы негізгі ақпаратты табу. Негізгі лексиканы пайдаланып, баяндау. Грамматика: етістік +а/е/й алма құрылымы, етістік +а/е/й алма құрылымының көпше түрі	1. Әуежайда 2. Вокзалда	Қоғамдық орындарда өзін ұстау әдебі рөлдік ойындары (кейстер бойынша)	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 5 академиялық кредит – 150 академиялық сағат

Орта деңгей (В1)

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтардың тақырыптары	Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары	Сағаттар саны
Лексикалық тақырып: Әулет – ағайын-туысқан әлемі
1 апта
	Тақырыпқа сәйкес мәтінді тыңдап, өз пікірлерін қосу. Берілген тақырып бойынша қосымша білетін мәліметтерді баяндау. Мәтінді оқып, тірек сөздерді анықтау, негізгі ойды айқындау. Тақырып бойынша сөздік құрастыру.Тірек сөздермен сөйлемдер құру. Грамматика: бұрынғы өткен шақ	1.Әулет дәстүрі 2.Отбасы құндылықтары	1."Әулет дәстүрін сақтаудың маңызы" дөңгелек үстел. - әулеттің қалыптасқан жалпы дәстүрі туралы баяндау; - өз әулетінде қалыптасқан дәстүр қырлары; -дәстүрді сақтаудың маңызы мен пайдасын анықтап көрсету. 2. Кластер құру: "Біздің әулет" -сызба бойынша баяндау.	10
2-апта
	Берілген тақырып бойыша өз пікірін білдіру, аргумент құру әдістерінің түрлерін қолдану. Сұхбатты тыңдап, пікірлерді салыстыру, қолдайтын пікірді дәлелдеу. Мәтінді оқып, негізгі ойды анықтау және логикалық жалғасын ұсыну. Пікір-эссе жазу: (кіріспесі мен негізгі бөлімнің 1абзацы) Грамматика: есімшенің анықтауыштық қызметі	1.Өзара түсіністік пен сыйластық 2.Қамқорлық ережелері	1. "Ата-ана – сенімді досымыз" пікірталасқа қатысу: - ұсынылған пікірлермен танысу; -тақырыпқа сәйкестігін анықтау; - өз пікірін білдіру, қорғау, дәлелдеу.	10
3-апта
	Мәтінді оқып, негізгі айғақтар мен қосымша детальдарды анықтау. Басқалардың пікірін салыстыру, ұсынылған тұжырым бойыша пікір алмасу, анықтау. негізгі мәселені Тыңдалған мәтінді мазмұндау, өз ойымен толықтыру, берілген сұрақтарға жауап беру. Тақырып бойынша дәлелдеу-эссесінің бір абзацын жазу (аргументті). Грамматика: модаль сөздер: қажет, керек,сияқты сөздерінің қолданысы.	1. Неке дегеніміз не? 2.Отбасын неше жаста құру керек?	"Отбасын құру оңай ма?" дебат құру: - қарсы аргументтер келтіру, аргументтерді тыңдау, негізгі ойды анықтау; - аргументті құру, айғақтарды келтіру, сілтеме жасау	10
Лексикалық тақырып: Жеке тұлғаның дамуы
4 апта
	Әңгіменің қарапайым түрін жазу, оқиғаның желісін ретімен баяндау. Мәтінді оқып, маңызды ақпаратты анықтау,сыни талдау жасау. Тақырып бойынша негізгі мәліметтерді баяндау. Мәтінді тыңдап, қысқаша мазмұнын баяндау, берілген сұрақтарға жауап беру. Грамматика: көмекші сөздер: байланысты, бойынша, шығар, екен сөздерінің қолданылуы	1.Адамгершілік әліппесі 2. Мәдениет пен білімнің байланысы	"Мәдениетті адам деп кімді айтамыз?" тақырыбында эссе жазу - тақырып бойынша ақпарат жинау; - ақпараттарға талдау жасау; - негізгі ойды анықтау, тезис құрау - эссенің бастапқы нұсқасын жазу	10
5 апта
	Мәтінді тыңдап, интерпретация жасау. Әңгіменің күрделі түрін жазу (диалог беру, монолог-ойын баяндау). Мәтінді оқып, түйінді ой қорыту. Ұсынылған тақырып бойынша мақал-мәтел айтып, мағынасын түсіндіру, келісу/келіспеуін білдіру. Грамматика: шарт мәнді құрылымдар: етістік+са/се+ жіктік жалғау	1. Ұрпақ арасындағы қайшылық 2. Мүмкіндік пен қажеттілік арасындағы қайшылық	Эссе жазу: - эссенің жұмыс нұсқасын редакциялау - қайта қарау, толықтыру; - толық нұсқасын ұсыну.	10
Лексикалық тақырып: Таңдау
6 апта
	Тақырып бойынша дискуссивті эссе жазу. Мәтінді тыңдап, пікірлерді салыстыру, пікір қосу. Мәтінді оқып, негізгі ойды анықтау. Мәтін бойынша сұрақтар әзірлеу, пікір алмасу. сұхбат арқылы өз пікірін дәлелдеу. Грамматика: мезгіл мәнді құрылым, -ғанда, -ған соң, кейін /уақытта/ шақта құрылымдары	1. Мамандықты дұрыс таңдадыңыз ба? 2. Қабілет және мүмкіндік	"Мүмкіндік пен қажеттілікті ұштастырудың үлгілері" тақырыбында сұхбат жүргізу; -өмір тәжірибелерінен мысал келтіру, -әңгімелеу; -қорытындылау.	10
7 апта
	Мәтінді оқып, негізгі айғақтар мен детальдарды анықтау. 2. Пікір-эссе жазу (2 абзацын жазу). Сұхбатты тыңдап, пікірлерді негізгі идеялары бойынша салыстыру. Ұсынылған тұжырым бойынша өз пікірін білдіру, аргумент құру әдістерін қолдану. Грамматика: етіс формаларының қолданысы	1.Еңбек өнімділігі: сапа мен көлем 2. Жұмыс түрі және еңбекақы	"Құзыретті маман болудың негіздері" Ақпараттық-танымдық жоба жасау: - Жоба тақырыбын, мақсат, міндеттерін анықтау; -топқа бөлу, әрбір топ мүшесі алдындағы жұмысты анықтау; - зерттеу: ақпарат жинау,сұхбат, сауалнама жүргізу; - нәтиже шығару: талдау, жинақтау, қорытындылау; - қорғауға ұсыну.	10
Лексикалық тақырып: Табыс кілті - еңбекте
8 апта
	Мәтінді оқып, идеяны анықтау. Сұхбатты тыңдап, қолдау немесе қарсылық білдіру. Ұсынылған тұжырымға өз пікірін білдіру, аргумент құру әдістерін қолдану. Пікір-эссе жазу. Грамматика: қалау мәнді құрылымдар: -са/-се деймін, ырықсыз етіс.	1.Табысты болғыңыз келе ме? 2. Ақша және адамдар	"Ақшаның адам өміріндегі рөлі" дебат - қарсы аргументтер ұсыну, аргументтерді қолдану ; - өз пікірін дәлелдеу, сілтеме жасау; - шаршы топ алдында сөйлеу мәдениетін сақтау.	10
9-апта
	Мәтінді толық түсіну, жаңа сөздерді анықтау, мәтінге сай ақпараттарды нақтылау. Өз пікірін дәлелдеу, пікір алмасу. Бірнеше дереккөзден алынған мәліметтерді оқып, қорытынды жасау. Сауалнама қорытындысы бойынша талдау жазу. Грамматика: есімше формаларының септелуі; етістік +есімше жұрнақтары+табыс септік	1.Отбасы бюджеті 2. Ақша жұмсай білесіз бе?	"Үнемшілдік пен ысырапшылдық" постер әзірлеу: -ұсынылған пікірлермен танысу; -тақырыпқа сәйкестігін анықтау; - өз пікірін білдіру.	10
Лексикалық тақырып: Бос уақыт және саяхат
10 апта
	Ұсынылған тұжырым бойынша өз пікірін білдіру, аргумент құру әдістерін қолдану. Мәтінді тыңдап, сұрақтарға жауап беру, маңызды ойға назар аудару. .Мәтінді оқып, ақпараттарды топтастыру. Үзіндіге түсіндірме жазу. Грамматика: есімше формаларының септелуі: етістік+есімше жұрнақтары+жатыс септік	1. Бос уақытты өткізу мәдениеті 2. Есте қалған саяхат	Дөңгелек үстел: "Бос уақытыңызды тиімді қолданасыз ба?" - бос уақытты өткізу мәдениеті туралы талдау жасау; - пікір алмасу сұрақтарын әзірлеу; - бос уақытты тиімді пайдалану жайлы пікір алмасу, - пікірлерді тұжырымдау.	10
11 апта
	Ақпараттың шынайылығын нақтылау. Мәтінде берілген ақпаратқа сыни талдау жасау. Айтылған ойға көзқарасын білдіру. мәселені шешу эссесін жазу. Грамматика: сөз тудырушы жұрнақтардың қолданысы	1. Қазақстандық саяхатшыларды білесіз бе? 2. Қазақстан табиғаты жайлы шетелдіктердің көзқарасы	Эссе жазу: "Менің ең қызықты саяхатым" - ақпараттарды жинақтау; - ақпараттарға талдау жасау; - аргументтерді салыстыру, жинақтау; - эссенің бастапқы нұсқасын жазу.	10
12 апта
	Мәселені шешу жолдарын ұсыну, пікір алмасу. Мәтінге сәйкес ақпараттарды нақтылау, ақпаратты толықтыру. Мәтінде берілген ақпаратқа сыни талдау жасау, өз көзқарасын білдіру. Мәселені шешу эссесін жазу. Грамматика: салыстыру мәнді құрылымдар: онымен салыстарғанда, оған қарағанда, гөрі	Қазақстандықтар қайда демалады? 2. Еліміздегі туризмнің даму деңгейі қандай?	Эссе: - эссенің бастапқы нұсқасын редакциялау - қайта қарау, толықтыру; - толық нұсқасын ұсыну.	10
Лексикалық тақырып: Жаңалықтар
13 апта
	Өз пікірін дәлелді беру, пікір алмасу. мәтінді толық түсіну, Жаңа сөздерді анықтау, сұрақтарға жауап жазу. Бірнеше дереккөзден алынған мәліметтерді оқып, қорытынды жасау. Суреттеу эссесін жазу. Грамматика: болжам мәнді құрылымдар: -уы мүмкін; -уы ықтимал; -атын/-етін шығар	Жаңалықтарды қайдан білесіз? 2. Ауа райының өзгеруі жайлы жаңалықтар	Ақпараттық-танымдық жоба жасау: "Мені таңғалдырған жаңалық" - жоба мақсат, міндеттерін анықтау; -топқа бөліну, әрбір топ мүшесі алдындағы жұмысты анықтау; - зерттеу: ақпарат жинау,сұхбат, сауалнама жүргізу; - нәтиже шығару: талдау, жинақтау, қорытындылау; - қорғауға ұсыну.	10
14 апта
	Белгілі бір жаңалыққа байланысты өз көзқарасын жазу. Өз пікірін дәлелдеу, пікір алмасу. Мәтінді толық түсіну, жаңа сөздерді анықтау, ақпараттарды топтастыру. Бірнеше дереккөзден алынған мәліметтерді оқып, қорытынды жасау. Грамматика: көсемшенің қимыл-сын пысықтауыштық қызметі	1. Мәдени жаңалықтар 2. Спорт жаңалықтары	"Тамаша жеңістер" түсіндірме (комментарий) жасау - ақпаратты таңдау; - таңдау себебін көрсету; - көзқарасын білдіру; - қорытындылау.	10
15 апта
	Естіген жаңалықтарға түсіндірме (комментарий) жазу. Өз пікірін дәлелді беру, пікір алмасу. мәтінді толық түсіну; Жаңа сөздерді анықтау, сұрақтарға жауап беру. Бірнеше дереккөзден алынған мәліметтерді оқып, қорытынды жасау. Грамматика: қимылдың өту сипаты: іс-әрекеттің басталуын білдіру, басталуға жақын тұрғандығын білдіру (жаза бастады, басталғалы жатыр) іс-әрекеттің толық аяқталу мағынасының берілуі: -п шық, -п бітір, -п қой	1. Экономика және өндіріс жаңалықтары 2. Қоғамдық саяси жаңалықтар	Интервью жүргізу: "Табиғи таза өнімдер" - интервьюдің мақсатын анықтау; - интервью нысанына сәйкес сұрақтар әзірлеу; - интервью берушіні анықтау және келісу; - интервью жүргізу; - бейнематериалдар әзірлеу; - интервью бойынша түйіндеме жасау; - қорғауға ұсыну.	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 300 академиялық сағат

Ортадан жоғары деңгей (В2-1)

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтардың тақырыбы	Студенттің өздік жұмыс тақырыптары	Сағат саны
Лексикалық тақырып: Отбасы – шағын мемлекет
1 апта
	Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру, сөйлемді толықтыру; ақпаратты (кесте/сызба арқылы) сипаттау. Мәтіндегі негізгі ойды анықтау; мәтін ақпаратына сыни талдау жасау. "Әкеге қарап ұл өсер, анаға қарап қыз өсер" - эссе жазу. Грамматика: зат есім тудырушы -лық, -шы, -гер жұрнақтары, болып келеді, деп саналады құрылымдары	1. Отбасындағы қарым-қатынас 2. Отбасындағы әкенің рөлі	"Біз қонақты қалай күтеміз?" пікір алысу. Әр халықтың қонақ күту дәстүрі" тақырыбына мәлімет жинау, ақпараттық презентация дайындау.	10
2 апта
	Мәтінді оқу, түйінді ой қорыту, баға беру. Мәтін бойынша өз көзқарасын білдіру, пікірлерді салыстыру, дәлелдеу және қорытындылау. Суреттеу эссесін жазу.	1. Ұлттық танымдағы қара шаңырақ туралы түсінік 2. Қандай отбасын құрғыңыз келеді?	"Үйлену оңай, үй болу қиын" - монолог құрастыру	10
3 апта
	Мәтін бойынша пікір білдіру, мазмұндау. Ақпараттың шынайылығын нақтылау. Мәтінді оқып, түйінді ой қорыту, басқалардың пікіріне баға беру; өз пікірін білдіру, дәлелдеу, пікір алмасу. Дискуссивті (мәселені шешу жолдары) эссе жазу. Грамматика: себеп-салдар мәнді құрылым, сондықтан, сол себепті, өйткені жалғаулықтары	1. Студенттік отбасы 2. Жас отбасының келіспеушілігі: себептері мен алдын алу	"Жас отбасыларға қандай көмек көрсетілуде?" пікір алысу. -тақырып бойынша зерттеу жүргізу; -зерттеу қорытындысын статистикалық дәлелдемелермен ұсыну.	10
Лексикалық тақырып: Табысқа барар жол
4 апта
	Тыңдаған материалдан қажетті ақпаратты іріктеп алу, мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау. Тақырып бойынша ақпаратты анықтау, болжам жасау, өз ойын айтып, сараптама жасау. Мәтінді оқып шығып,сыни тұрғыда баға беру; мәтін бойынша проблемалық эссе жазу. Грамматика:болжалды сан есім+ға/ге жуық, сан есім +(-даған, -дап); етістік+уға тура кел құрылымы	1.Еңбек нарығы дегеніміз не? 2. Сұранысқа ие мамандықтар	"Біздің түлектеріміз қайда жұмыс істеп жүр?" "Жоғары білім беру жүйесіне реформа жүргізу керек пе?" тақырыптарына дөңгелек үстел өткізу.	10
5 апта
	Мәтін бойынша жоспар құру, мәтіннің бір бөлімін тыңдап, болжау жасау, ақпаратты анықтау; кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау. Мәтінге ауызша шолу жасау; ақпараттың/объектінің кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу. Грамматика:үстеу тудырушы -лай, -лей, -ша, -ше жұрнақтары, мақсат үстеулері	1. Жұмыс беруші талаптары 2. Бәскеге қабілеттілік	Табысты адамдар туралы ақпарат жинау, табыс формуласын саралап шығару: портфолио дайындау.	10
6 апта
	Тыңдалым материалындағы негізгі ойды түсіну, ақпаратты анықтау және оған өз көзқарасын білдіру, сыни тұрғыдан бағалай білу. Мәтінді оқып, дұрыс, бұрыс жауаптардың тұсына белгісін қою, астарлы ойды анықтау; ақпаратты өңдеп, пікірге қатысты үндеу хат жазу. Грамматика:етістік+атын болу, етістік+пай қоймау құрылымы, туынды етістік жасаушы жұрнақтар	1.Жұмыссыздық және жастар	"Білімді ұрпақ –болашағымыз" тақырыбына презентация дайындау.	10
Лексикалық тақырып: Жастар мәселесі
7 апта
	Тыңдаған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру, кесте толтыру; өзекті мәселелер бойынша өз пікірін білдіру, дәлелдеу және қорытындылау. Мәтінді оқып, негізгі ойды анықтау, автордың келтірген дәлелдерін жүйелеу. Мәтін ақпаратына сыни талдау жасау; пікір-эссе жазу. Грамматика: деп біледі, деп атап өтті құрылымдары, себеп үстеулері, табыс септігіндегі есімше	1.Жаңа әлемдегі жастар келбеті 2. Ұлтқа қызмет ету	"Мен жастарға сенемін" (М.Жұмабаев) - өлеңді мәнерлеп оқу, жаттап алу; - өлең мазмұнындағы фразеологизмдердің мағынасын ашу; - "Жас болу оңай ма?" тақырыбына пікірталасқа дайындалу, қатысу.	10
8 апта
	Тыңдалған сюжет бойынша өз пікірін білдіру. Ақпараттың шынайылығын нақтылау. Мәтін мазмұны бойынша түйінді ой қорыту, басқалардың пікірі мен көзқарасына салыстырмалы баға беру; ақпаратты (кесте/ сызба арқылы) сипаттау. Бейнекөрініс материалдарын қолдана отырып, автор көзқарасына сыни пікір жазу. Грамматика:қарсылықты мәнді құрылым, бірақ, дегенмен, әйтсе де, сөйтсе де, алайда жалғаулықтары	1.Жастар арасындағы девианттық мінез-құлық 2.Жастарға идеал керек пе? 3. Жастардың байлық туралы көзақарасы	"Ұлтқа қызмет етудің жарқын үлгілері" тақырыбына ақпараттық презентация дайындау.	10
Лексикалық тақырып: Білім – болашақ баспалдағы
9 апта
	Тыңдалған мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру және пікір білдіру; сұхбат барысында пікірлерді салыстыра отырып, ойын жүйелі жеткізу. Мәтінді оқып, негізгі айғақтар мен детальдарды анықтау. Ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (кесте, сызба түрінде) құрастыру. Грамматика: ашық рай+дейді моделі, барыс септігіндегі есімше	1.Білімді жастар – болашақтың тірегі 2. Білім және бәсеке	"Үш тілді білу – заман талабы". Берілген тақырып бойынша БАҚ мәліметтеріне шолу жасау, эссе жазу.	10
10 апта
	Тыңдалған мәтіндегі әлеуметтік өзекті мәселелерді талдау, шешімін табу, болжау; нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру. Сұхбаттың мазмұнын түсіну, сұхбат барысында өз пікірін басқа пікірлермен салыстыра отырып, ойын жүйелі жеткізу. Аргументативті эссе жазу Грамматика: ашық рай +дейсің құрылымы, шығыс септігіндегі есімше, етістік+қысы бар/келген ойы/ниеті/тілегі бар - фразеологиялық құрылымы	1. Шетелдерде оқып жүр талай қазақ баласы 2. "Болашақ" бағдарламасының түлегімен сұхбат 3. Білім адам өмірін жақсартуы керек	"Қазақ жастары неге шетелден білім алуға құштар?" - студенттер арасында сауалнама жүргізу; - тақырып бойынша зерттеу жасау; - зерттеу қорытындысын статистикалық дәлелдемелермен ұсыну.	10
Лексикалық тақырып: Дүниетаным
11 апта
	Тыңдалған мәтіннің белгілі бір бөлігін өз сөзімен айтып беру, негізгі ойды анықтау; көтерілген мәселені талқылау, сыни пікір айту, өз көзқарасын дәлелдеу. Нақты ақпараттарды табу. Дәлелді мәтіндер жазу. Грамматика: жатыс септігіндегі есімше, зат есім жасаушы күрделі жұрнақтар; етістік+а ал мүмкіндік құрылымы	1.Әлемге түркілік көзқарас 2. Ұлттық ділге тән тұрақтылық пен өзгермелілік	"Шығыс кереметінің құпиясы неде?" Оңтүстік-шығыс Азия, Жапония, Оңтүстік Корея мемлекеттерінің дамуындағы ұлттық ділдің қызметі. Топтық жұмыс, ақпараттық-ғылыми сараптамалық талдау жасау, қорытынды тұжырымдарды ұсыну.	10
12 апта
	Мәтінді өз қиялымен өзгертіп аяқтау; ойын тұжырымдап, нақты жеткізу; астарлы ойды анықтау, шығарма кейіпкерлерін салыстыра білу. Мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру. Грамматика: ауыспалы өткен шақ, сұраулық шылау, есімшенің болымсыз түрі	1 Театр мәдениеті. 2.Қазіргі қазақ киноиндустриясы деңгейі 3. Нағыз өнер туындылары уақыт талғамайды	"Театр болашағы бар/ жоқ", "Актер болу дарындылық па, әлде ақша табудың оңай жолы ма?" американдық форматтағы (АПФ) дебатқа қатысу.	10
Лексикалық тақырып: Цифрлық Қазақстан: ақпарат және технология
13 апта
	Мәтіндегі оқиғаларды, іс-әрекеттерді салыстыра талдай алу; шешім шығару, қорытынды пікір жасау. Ақпаратты өз қажетіне қарай нақтылау; өз ойын сыни тұрғыда дәлелдеу. Грамматика: етістік+ып біт, таста құрылымы, қимыл-сын үстеуі	1.Ақпараттар кеңістігі 2.Ақпараттық мәдениет	"Мен блогермін", "Қазақша интернет контентті байытудың жолдары", "Жастар арасындағы танымал блогерлер", "Вайнер: жастарға не берді?"тақырыптарының бірін таңдау, ақпараттық сараптамалық талдау мақаласын жазу.	10
14 апта
	Тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау. Белгілі бір тақырыпқа қатысты ойын білдіру, дәлелмен сөйлей білу. Мәтіндегі мағлұматтар арқылы мәтіннің жалпы мағынасын түсіну; қорытынды шешім шығару, тақырыпты аша білу, өз көзқарасын дәлелдеу. Грамматика: етістік+а/е/-й келеді, бер, жүр құрылымы	1. Цифрлық технология – заман талабы 2. Цифрлық технология -халықтың өмір сүру сапасын арттыру	"Электронды сауда", "Электронды қызмет көрсету порталдары" тақырыптарында ақпарат жинау, талдау жасау қоғамның сұранысын бағалау (презентация дайындау).	10
15 апта
	Тыңдаған мәтін бойынша сұрақтар қою;салыстырмалы талдау жасау, мазмұндау. Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты ажырата білу, зерттеп оқу; кестеге берілген мәтін үзінділерінің ретін жазу. Грамматика: салыстырмалы мәнді құрылым қандай/сондай, қалай/ солай, секілді, сияқты, формаларының қызметтері	1. Smart оқыту - білім берудің жаңа парадигмасы	"Smart технологиялардың мүмкіндіктері" тақырыбына ақпараттық презентация дайындау.	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 300 академиялық сағат

Жоғары деңгей (В2-2)

	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтар тақырыптары	Білім алушылардың өздік жұмыстарының тақырыптары	Сағат саны
Лексикалық тақырып: Ұлттық мүдде және нарық
1 апта
	Тыңдалған мәтіндегі фразалар мен дәйексөздердің мағынасын аша білу, тақырып бойынша көтерілген мәселені талқылау, болжау, пікір айту. Берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мазмұнды мәтіндер құрастыру. Мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау,қорытынды жасау. Мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, аннотация, шолу, нұсқаулық жазу. Грамматика: ыңғайлас, себеп-салдар, қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдер (қайталау)	1.Ұлттық бренд 2.Әлемдегі экономикалық кереметтер	"Қазақстанның имиджін қалыптастыратын ұлттық бренд деп қандай өнім/қызмет түрін атай аласыз?" БАҚ материалдарын жинау, әлеуметтік, экономикалық негіздерін анықтау, аналитикалық шолу жасау (бейнебаяндар, суреттік көріністер, трек кестелер қолдану).	10
2 апта
	Тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау. Коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу. Ғылыми стильде (аннотация, пікір, тезис, мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау. Эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу. Грамматика: түсіндірмелі салалас құрмаластың жасалуын білу:қандай/сондай,қалай/солай, соншалық/соншама	1. Өнім сапасын анықтайтын халықаралық стандарт талаптары 2.Сұраныс пен ұсыныс	"Сіз кәсіпкер ретінде тұтынушылар сұранысын қалай арттырар едіңіз?" тақырып бойынша термин сөздерді қолдана отырып, сауалнама жүргізу. Нәтижесін презентация ретінде ұсыну.	10
Лексикалық тақырып: Заң және заман
3 апта
	Әлеуметтік - қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну. Коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу. Сараптамалық талдау мақалаларымен танысу, талдау. Жазба жұмыстарында афоризмдерді тиімді қолданып жазу. Грамматика:ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарында орынды қолдану	1.Ата заң – еліміздің тірегі, тәуелсіздігіміздің тұғыры 2.Мен заңды қаншалықты жақсы білемін?	"Жеті жарғы" қазақ халқының дәстүрлі әдеп-ғұрып заңдарының жинағымен танысып, оны қазіргі Ата заңымызға сәйкестігін салыстыру, саралау, тұжырым жасау, дөңгелек үстел өткізу.	10
4 апта
	Көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру. Шығарманың идеясы мен мазмұнына байланысты "автордың ойын" бағалау. Мәтіндердің стилін, жанрлық ерекшеліктерін салыстырып, талдау жасау. Тақырып бойынша түрлі стильдегі мәтіндер құрауда мәліметтерді жинақтап, дереккөздеріне сілтеме көрсетіп жазу. Грамматика: шартты, қарсылықты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемдер	1.Адамның және азаматтың конституциялық мәртебесі (азаматтың және адамның бостандықтары мен құқықтары)	"Жастардың құқықтары сақтала ма?" тақырыбы бойынша сараптамалық-танымдық талдау жасау, пікір алмасу, сауалнама жауаптарын ортаға салып, пікірталас өткізу.	10
Лексикалық тақырып: Басқару (менеджмент)
5 апта
	Мәтіннің мақсатты аудиториясын, автордың негізгі ойы мен көзқарасын анықтау. Сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу. Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерден қорытынды жасау, өз көзқарасын білдіру. Тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі, құрама атауларды дұрыс жазу; сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану. Грамматика: себеп-салдар, мезгіл бағыныңқы құрмалас сөйлемдер	1.Менеджменттің негізгі бағыттары мен Қазақстандағы менеджмент 2.Тиімді менеджмент – табыс кепілі	Жастар саясатының аясында іске асатын - "Менеджмент жобасы", "Болашақ басқарушылар" атты негізгі бағдарламалармен таныса отырып, өз жобасын құрастырып, презентация жасау.	10
6 апта
	Тыңдалым материалдарының мазмұны негізінде көтерілген мәселеге сыни көзқарасын білдіру. Кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау. Мәтінде көтерілген мәселені ғаламдық мәселелермен байланыстыра отырып сыни тұрғыда баға беру. Эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу. Тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі, құрама атауларды дұрыс жазу. Сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану. Грамматика: мақсат бағыныңқы құрмалас сөйлемдер	1. Басшылық жасау және көшбасшылық 2. Жастар арасындағы көшбасшылық	"Жастар және көшбасшылық" тақырыбында мәтін желісіндегі сөздік қорды пайдалана отырып, жоспар құрып пікір-эссе жазу.	10
Лексикалық тақырып: Экотуризм
7 апта
	Тыңдалым материалдарының мазмұны негізінде көтерілген мәселеге сыни көзқарасын білдіру. Сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу. Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерден қорытынды жасау, өз көзқарасын білдіру. Мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, аннотация, тезис жазу; тақырып бойынша түрлі стильдегі мәтіндер құрауда мәліметтерді жинақтап, дереккөздеріне сілтеме көрсетіп жазу. Грамматика: мәтіндердің стиль, жанрлық белгілері	1.Экологиялық мәдениет 2.Қазақстандағы экотуризмнің дамуы	"Табиғат қамқорлық күтеді" тақырыбы бойынша студенттер арасында, интернет форумдарында көтерілгенэкологиялық мәселелерді атау, шешу жолдарын ұсыну. Рөлдік дөңгелек үстел өткізу (климатолог, эколог, дәрігер, тілшілер, министрлер).	10
8 апта
	Тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну. Коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу. Мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау;мәтінде көтерілген мәселені ғаламдық мәселелермен байланыстыра отырып сыни тұрғыда баға беру. Мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, аннотация, шолу, нұсқаулық жазу;тақырып бойынша түрлі стильдегі мәтіндер құрауда мәліметтерді жинақтап, дереккөздеріне сілтеме көрсетіп жазу. Грамматика: ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін сөйлемдер	1.Қазақстандағы экотуризм дамуындағы ұлттық парктің рөлі 2.Мемлекеттік табиғи қорықтарды экологиялық туризм мақсатында қолдану туралы пікірлер	"Қазақстанның ұлттық парктерінде туризмді дамыту" тақырыбы бойынша мәселенің себептерін атау, шешу жолдарын ұсыну, жарнама жасау. (мультимедиалық презентация ретінде ұсыну).	10
9 апта
	Тыңдалған мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылау және тақырып бойынша көтерілетін мәселені болжау. Орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру. Берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрастыру. Коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу. Ғылыми стильде (аннотация, пікір, тезис, мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау. Мәтінде көтерілген мәселені ғаламдық мәселелермен байланыстыра отырып сыни тұрғыда баға беру. Мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, пікір, интервью жазу; Тақырып бойынша сөздердің маңызды бөліктерін дұрыс жазу (жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздер); сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану. Грамматика: жазба жұмыстарында себеп-салдар, талғаулы, кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру	1.Шетелдік туристердің Қазақстан жеріне қызығушылығы 2.Қазақстандағы туристік нысандар	Туристік қызметтерде қазақстандық және шетелдік азаматтардың сұраныстарын қамтамасыз ету үшін не істеу керек деп ойлайсыз? Ойталқы, тың идеялар, пікірталас жүргізе отырып, дөңгелек үстел сценарийін құрастыру, өткізу.	10
Лексикалық тақырып: Білім. Ғылым. Жаһандану
10 апта
	Тыңдалым материалдарының мазмұны негізінде көтерілген мәселеге сыни көзқарасын білдіру. Сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу. Публицистикалық мақалалармен танысу, оқу, қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерден қорытынды жасау, өз көзқарасын білдіру. Эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу. Тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі, құрама атауларды дұрыс жазу. Сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану. Грамматика: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру	1.Мамандығым – менің болашағым 2. Сұранысқа ие мамандықтарды таңдау және адамның жеке қабілетін дамыту мәселесі	"Жұмыссыз қалсаңыз, не істейсіз?" тақырып бойынша сауалнама жүргізу; Нәтижесін пікірталас, дөңгелек үстел ұйымдастыруды ұсыну.	10
11 апта
	Тыңдалған мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып бойынша көтерілген мәселені болжау, пікір білдіру. Әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну. Берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрастыру. Коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу. Кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау. Ғылыми стильде (аннотация, пікір, тезис, мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау. Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерден қорытынды жасау, өз көзқарасын білдіру. Эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу. Жазба жұмыстарында афоризмдерді тиімді қолданып жазу. Грамматика: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру	1. ҚР Жоғары білім беру жүйесіндегі жаңашылдықтар 2.Ғылым мен бизнес бәсекелестер ме, одақтастар ма?	"Қосымша мамандық алудың сапасы мен пайдасы" тақырыбы бойынша сауалнама сұрақтарын құрастыру, интернет қолданушылар арасында сауалнама жүргізу, қорытынды жасау, ұсыныс беру.	10
12 апта
	Тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау. Тыңдалым материалдарының мазмұны негізінде көтерілген мәселеге сыни көзқарасын білдіру. Коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу. Кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау. Ғылыми стильде (аннотация, пікір, тезис, мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау. Мәтінде көтерілген мәселені ғаламдық мәселелермен байланыстыра отырып сыни тұрғыда баға беру. Мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, аннотация, шолу, нұсқаулық жазу. Тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі, құрама атауларды дұрыс жазу.Сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану. Грамматика: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру	1. Әлем елдеріндегі білім беру жүйесі 2. Жаһанданудың қазақстандық білім және ғылым саласына әсері	"Әлемге танымал жоғары оқу орындарында білім беру жүйесі" тақырыбы бойынша зерттеу жобасын ұсыну. Нәтижесін презентация ретінде ұсыну.	10
Лексикалық тақырып: Академиялық ортадағы жазба дағдылары
13 апта
	Қоғамдық-әлеуметтік мәселелер туралы публицистикалық жанрда жазылатын шығарма түрі мақала жайында түсініктемелерді толыққанды түсіне білу. Академиялық жазба дағдылары оның ішінде мақаланың құрылымын және жазылу дағдысын анықтау. Әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында жазылған дайын мақаланың мазмұнын түсіну. Берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған дайын мақалалармен таныса отырып, түсінгендерін ортаға салып, ой бөлісу, саралау, талдау. Сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу. Дайын берілген мақаладағы ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау. Дайын мақаланың жазылу стилін, жанрлық ерекшеліктерін салыстырып, талдау жасау. Мақала құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу. Жазба жұмыстарында ғылыми стиль ерекшеліктерін және тілдік бірліктердің қолдану аясына көңіл бөлу. Грамматика: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру	1.Мақала және оның түрлері 2.Проблемалық-сараптамалық мақала және оның құрылымы	1.Жаһандану және ұлт мәселесі" тақырыбы бойынша А.Айталы, О.Сәбден, Ғ.Есім және т.б. әлеуметтанушы ғалымдардың мақалаларымен танысу;талдау, анықтау. 2."Сіз еңбек нарығында сұранысқа ие мамандықты таңдай алдыңыз ба?" 3. "Грант – бұл жағдайдан шығудың құралы ма, әлде болашақ үшін жасалған үлкен қателік пе?" тақырыбына материалдар жинақтау және сауалнамаға сұрақтар құрастыру. Интернет желісін қолданушылар арасында сауалнама жүргізу, сұхбат, интервью жүргізу; нәтижесін 1-2 беттік сараптамалық талдау ұсыну.	10
14 апта
	Тыңдалатын алдына қойған мақсатқа жету үшін дәрісті тыңдау, тыңдағанын түсініп, қабылдау және өзіне қажетті мәліметті конспектілеу сияқты құзыреттілігін кешенді дамыту. Семинарлар мен іскери кездесулерге қатысып, академиялық және кәсіби бағыттағы тақырыптарда презентация немесе баяндама жасау, пайымдау, пікірталастарда өз ойын ортаға салу сияқты құзыреттіліктерін кешенді дамыту. Іздеп оқу, ішінара қарап шығып оқу және мұқият оқу, оқығанын сыни ой елегінен өткізу; шолу, түйіндеме жазу үшін қазақ тіліндегі әдебиеттерді оқып, олардың ішінен өзіне қажетті ақпаратты табу, оған оны қабылдау және өзіне қажетті мәліметті конспектілеу сияқты білігі мен дағдысын дамытуға бағыттау. Ойын жинақтап жаза білу, мәтін құрастыру, академиялық, баяндама, мақала жаза білу сияқты академиялық жазба тілдік білігі мен дағдысын дамытуға бағыттау. Грамматика: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру	1.Конспект және оның түрлері 2.Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді конспектілеу жолдары	1."Сіз еңбек нарығында сұранысқа ие мамандықты таңдай алдыңыз ба?" 2."Грант – бұл жағдайдан шығудың құралы ма, әлде болашақ үшін жасалған үлкен қателік пе?" тақырыбына "Еркін конспектілеуді" басшылыққа ала отырып, жинаған материалдарды конспектілеу; проблемалық- сараптамалық мақала жазып ұсыну.	10
15 апта
	Тезис жазу алгоритмі және тезиске қойылатын талаптар туралы түсініктеме ақпарат алу және түсіну; әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну;мәтіннің мақсатты аудиториясын, автордың негізгі ойы мен көзқарасын анықтау. Сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, интервью немесе сұхбаттасу жүргізуде, полилогте сенімді сөйлеу;кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау. Іздеп оқу, ішінара қарап шығып оқу және мұқият оқу, оқығанын сыни ой елегінен өткізу; шолу, түйіндеме жазу үшін қазақ тіліндегі әдебиеттерді оқып, олардың ішінен өзіне қажетті ақпаратты табу, оған оны қабылдау және өзіне қажетті мәліметті конспектілеу сияқты білігі мен дағдысын дамытуға бағыттау. Ойын жинақтап жаза білу, мәтін құрастыру, академиялық, баяндама, мақала жаза білу сияқты академиялық жазба тілдік білігі мен дағдысын дамытуға бағыттау. Грамматика: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру	1.Тезис жазу алгоритмі 2.Тезиске қойылатын талаптар	"Сіз еңбек нарығында сұранысқа ие мамандықты таңдай алдыңыз ба?" "Грант – бұл жағдайдан шығудың құралы ма, әлде болашақ үшін жасалған үлкен қателік пе?" тақырыбына жинаған материалды қолдана отырып, тезис жазу.	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 300 академиялық сағат.

ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР

Негізгі:

1. Абдуова Б.С., Асанова Ұ.О. Қазақ тілі: Орыс тілді топтарға арналған оқу құралы. – Астана, 2017. - 282 б.

2. Айтбаева Б.М. Қазақ тілі. (В1 деңгейі) Оқулық. – Қарағанды, 2014. – 205 б.

3. Балабеков А.К., Бозбаева-Хунг А.Т., Досмамбетова Г.Қ., Салыхова Б.О., Хазимова Ә.Ж.. Қазақ тілі: ортадан жоғары деңгейге арналған оқулық. Ұлттық тестілеу орталығы. – Астана: 2017.

4. Бозбаева-Хунг А.Т., Балабеков А.К., Досмамбетова Г.Қ., Салыхова Б.О., Хазимова Ә.Ж. Қазақ тілі: орта деңгейге арналған оқулық. Ұлттық тестілеу орталығы. – Астана: 2017.

5. Досмамбетова Г.Қ., Балабеков А.К., Бозбаева-Хунг А.Т., Сейсенова А.Д. Қазақ тілі: қарапайым деңгейге арналған оқулық. Ұлттық тестілеу орталығы. – Астана, 2016.

6. Досмамбетова Г.Қ., Балабеков А.К., Бозбаева-Хунг А.Т., Хазимова Ә.Ж., Салыхова Б.О. Қазақ тілі: базалық деңгейге арналған оқулық. Ұлттық тестілеу орталығы. – Астана, 2016.

7. Ерназарова З.Ш., Тілешов Е.Е. және т.б. Қазақ тілі: үш деңгейлік оқу құралы/ – Астана: Арман-Медиа, 2013.- 294 б.

8. Ерназарова З.Ш. Эссе түрлері. – Алматы, 2019. – 80 б.

9. Күзекова З.С., Байтелиева Ж.Д. Қазақ тілі: орта деңгейге арналған оқулық. – Астана, 2016.

10. Күзекова З.С., Байтелиева Ж.Д. Қазақ тілі: ортадан жоғары деңгейге арналған оқулық. – Астана, 2016.

11. Күзекова, З.С. Қазақ тілінің функционалды практикалық грамматикасы: оқу құралы. – Астана: Фолиант, 2015. – 180 б.

12. Сатбекова А.А. Студенттердің қазақша тілін дамытуға арналған мәтіндер жинағы. Оқу құралы. – Алматы, 2013. – 112 б.

Қосымша:

1. Қазақ тілі және ұлттық құндылықтар. Кешенді оқу құралы. 1,2,3,4 кітап. – Алматы: Еверо, 2018.

2. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі: 50 мыңға жуық сөз бен сөз тіркесі /жалпы ред.басқ. Т. Жанұзақов. – Алматы:Дайк-Пресс, 2008. – 968 б.

3. Қарабаева Х.Ә. Қазақ тілі: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2014. – 202 б.

4. Общеевропейские компетенции владения иностранным языком: изучение, обучение, оценка. – Страсбург, 2001. – 220 б.

5. Орфографиялық сөздік / Алтыншы басылым. Құраст.: Н. Уәли, Қ. Күдеринова, А. Фазылжанова, Ж.Исаева, Н. Әміржанова, А. Әмірбекова. – Алматы: "Дәуір" баспасы, 2013. – 720 б.

6. Онлайн ресурстар: kaz-tili.kz, www.sozdik.kz, www. soylem.kz, tilalemi.kz. emle.kz. terminkom.kz. atau.kz

7. Рамазанова Ш.Ә. Қазақ тілі: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2018. – 222 б.

8. Салқынбай А.Б., Егізбаева Н.Ж., Жұмағұлова А.Ж., Иманқұлова С.М., Рысбай Б.Қ. Қазақ тілі: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2016.

9. Сатбекова А.А. Жобалай оқыту технологиясы: ғылыми-ізденістік және қолданбалы-практикалық жобалар. – Алматы, 2016.– 291б.

10. Сатбекова А.А. Қазақ тілін оқыту әдістемесі және жобалау технологиясы. Оқу құралы. – Алматы, 2013. – 210 б.

11. Салқынбай А.Б., Егізбаева Н.Ж. Қазақ тілі. Қарапайым деңгей: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2017.

12. Салқынбай А.Б., Егізбаева Н.Ж. Қазақ тілі. Базалық деңгей: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2017.

13. Салқынбай А.Б., Егізбаева Н.Ж. Қазақ тілі. Орта деңгей:оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2017.

14. Шаһарман Г.П. "Қазақ тілі" пәнінен өзге тілді студенттерге арналған грамматикалық кестелер албомы. Алматы, 2019.

15. Шаһарман Г.П. Қазақ тілі. Оқу құралы (Экономика мамандықтарына арналған) – Алматы, 2016 ж.

Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым министрінің
2018 жылғы 31 қазандағы
№ 603 бұйрығына
5-қосымша

Жоғарғы және (немесе) жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына арналған "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" жалпы білім беру пәнінің типтік оқу жоспары

Ескерту. 5-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің 19.04.2023 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1 бөлім. Жалпы ережелер

1. Осы жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына арналған "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" жалпы білім беру пәнінің типтік оқу жоспары (ары қарай-бағдарлама) "Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 13) тармақшасына сәйкес әзірленді және пәннің мақсатын, міндетін, құрылымын, мазмұнын, оқыту әдістемесін және білім нәтижесін бағалауды анықтайды.

2. Бағдарлама "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" (бұдан әрі - пән) жалпы білім беретін пәннің жаңартылған мазмұнын зерттеуге бағытталған, сандық глобализация дәуірінде заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі мен маңыздылығын сыни түрде түсіну қабілетін қалыптастыру, жаңа "сандық" ойлау, әртүрлі қызметтік салада заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану бойынша білімдері мен дағдыларын қалыптастыру.

3. Осы бағдарлама бойынша оқу ұзақтығы жоғары оқу орнының білім беру бағдарламасына сәйкес 150 академиялық сағат (5 кредит) құрайды.

2 бөлім. Бағдарламаның мақсаты мен міндеті

4. Бағдарламаның мақсаты ақпараттық технологиялар арқылы ақпараттарды жіберу және жинау тәсілдерін, ақпараттарды өңдеу және сақтау, іздеу әдістері, процестерді талдау және сыни бағалау мүмкіндіктерін қалыптастыру.

5. Бағдарламаның міндеттері:

1) білім алушылар компьютердің архитектурасының, операциялық жүйелердің және желілердің тұжырымдамалық негіздерін меңгеру;

2) ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету құралдары жайлы, желілік және веб қосымшаны құру тұжырымдамасы жайлы білімін қалыптастыру;

3) өзін-өзі дамыту және басқа мақсаттар үшін кәсіби қызметінің әртүрлі аймағында, ғылыми және практикалық жұмыстарында заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдысын қалыптастыру.

6. Бағдарлама аяқталғаннан кейін білім алушының келесі оқу нәтижелері:

1) ақпараттық-коммуникациялық технологияның даму тенденциялары мен мазмұнынын, тағайындалуын түсіндіру;

2) ақпараттық және коммуникациялық процестерді енгізу тәсілдерін, ақпараттарды сақтау және өңдеу, жинау әдістерін түсіндіру;

3) негізгі компоненттер мен функцияларды, компьютерлік жүйелер мен желілер архитектурасын сипаттау;

4) ақпараттарды сақтау, тарату мен өңдеу, іздеуге арналған мобильдік және бұлтты қызметтерді, ақпараттық Интернет ресурстарды қолдану;

5) ақпаратты сақтау, өңдеу, жинау және жіберуге арналған компьютерлік желі мен жүйелердің аппараттық және программалық жабдықталуын қолдану;

6) ақпараттарды қорғау құрылғылары мен әдістерін таңдауды негіздеу және талдау;

7) сандық технология көмегімен әртүрлі қызметтік саласына арналған деректерді басқару және талдау құрылғыларын жасау;

8) заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану арқылы мамандық бойынша жобалық қызметкерлікті қалыптастыру.

3 бөлім. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

7. Бағдарлама мақсат пен міндеттерге шолудан, пәннің тақырыптық жоспарынан оқыту әдістерінен бағалау критерийлерінен, оқыту нәтижелерінен, пәннің переквизиттарынан және постреквизиттарынан басталады.

8. Пәннің мазмұнынан, семинарлық (практикалық) және білім алушының өзіндік жұмысынан тұратын оқу жоспары бағдарламаның қосымшасында келтірілген.

9. Программаны жүзеге асыру процессінде қолданылатын оқытудың технологиялары және әдістері:

1) оқытушылар және студенттер жағынан оқуға рефлекстік тәсілге негізделген студентке орталықтандырылған оқыту;

2) интербелсенді дәріс (мәселелік дәріс, дискуссиялық дәріс, дәріс-конференция, дәрістік-кеңес беру, "баспасөз конференциясы" дәрісі, "Сұрақ-жауап-талқылау" дәрісі);

3) интербелсенді семинар ("Мәселені анықтау" семинары, "Мәселені шешу" семинары, "Мәселені шеше білу" семинары);

4) кейс-стади (нақты жағдайды талдау);

5) жобалау әдісі (өз тәжірибесін және құзыреттілігін дамыту және қайта құру);

10. Бағдарламаның оқу-әдістемелік кешенінде қамтылатындар:

1. силлабус (жұмыс оқу жоспары);

2. білім алушының өзіндік жұмысын ұйымдастыруға арналған нұсқаулық, оның орындалу кестесі, оған әдістемелік нұсқау;

3. дәрістердің қысқаша мазмұны;

4. семинарлық (практикалық), зертханалық сабақтарға оқу материалдары;

5. пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы;

6. пән бойынша қорытынды емтихан бағдарламасы.

11. Білім алушылардың құзіреттілігін бағалау келесі талаптар бойынша жүзеге асырылады: жаңартылған бағдарлама мазмұнын түсінгенін көрсету, жаңа сөздерді игеру, алған білімін қолдана алу.

Жоғарғы және (немесе) жоғарғы
оқу орнынан кейінгі білім беру
ұйымдары үшін "Ақпараттық-
коммуникациялық
технологиялар" пәнінің типтік
оқу жоспарына
Қосымша

"Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" жоғарғы және (немесе) жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін жалпы білім беру пәнінің типтік оқу жоспарының мазмұны

№	Пәннің мазмұны	Лабораториялық (практикалық) тақырыптар	Студенттің өзіндік жұмыстарының тақырыптары	Сағаттар саны
1 апта: Қоғам дамуының шешуші секторларында АКТ-дың рөлі. АКТ-дың стандарттары.
1	АКТ-дың анықтамасы. АКТ пәні және оның мақсаты. Қоғам дамуының шешуші секторларында АКТ-дың рөлі. АКТ-дың стандарттары. АКТ мен тұрақты дамудың мыңжылдық Декларациясындағы мақсаттарға жету арасындағы байланысатқаратын міндеттері. Әлемдік-тарихи процесстер мәнмәтініндегі Қазақстанның қазіргі заман тарихы. "ҚР тарихи сананың қалыптасу тұжырымдамасы".	Компьютерлік жүйенің өнімділігін есептеу: жылдамдығын, тиімділігін, қуат шығындарын, Амдаль заңы, CPU уақыты.	Компьютер құрылғыларының жұмысының блок-схемасын құру. 1-кезең.	10
2 апта: Компьютерлік жүйелерге кіріспе. Компьютерлік жүйелердің архитектурасы
2	Компьютерлік жүйелерге шолу. Компьютерлік жүйелердің эволюциясы. Компьютерлік жүйелердің архитектурасы мен компоненттері. Компьютерлік жүйелерді қолдану. Деректердің компьютерлік жүйелерде бейнеленуі.	Операциялық жүйенің қасиеттерін анықтау. Файлдар және каталогтармен жұмыс.	Компьютер құрылғыларының жұмысының блок-схемасын құру. 2-кезең.	10
3 апта: Программалық жасақтама. Операциялық жүйелер
3	Программалық жасақтама. Программалық жасақтаманың түрлері, мақсаттары мен сипаттамалары. Операциялық жүйелердің негізгі тұжырымдамасы, эволюциясы. Операциялық жүйелердің жіктелуі, оның ішінде мобильді құрылғылар үшін. Үстелдік қосымшалардың жіктелуі.	Web-сайтты "ыңғайлы қолдануды" әзірлеуге қойылатын талаптарды анықтау.	Кәсіптік ортада (деректер қорын құру) деректерді құрылымдау, талдау және жинау. 1-кезең.	10
4 апта: Адам-компьютер өзара әрекеттестігі.
4	Адам-компьютер өзара әрекеттестігінің құралы ретіндегі пайдаланушы интерфейсі. Интерфейстердің юзабилитиі. Интерфейстер түрлері: командалық жолдың интерфейсі, мәтіндік интерфейс, графикалық интерфейс. пайдаланушының жеке және ментальды сипаттамалары. Пайдаланушы интерфейсін өңдеу кезеңдері. Интерфейстерді тестілеу түрлері (пайдаланушыларды тестілеу). Интерфейстер даму перспективалары.	Деректер қорының құрылымын әзірлеу, кестелер мен сұраныстарды құру. MySQL реляциялық деректер қорымен жұмыс. phpMyAdmin бағдарламасының көмегімен MySQL деректер қорын аднимистрациялау. Бір кестелі деректер қорымен жұмыс	Кәсіптік ортада (деректер қорын құру) деректерді құрылымдау, талдау және жинау. 2-кезең.	10
5 апта: Деректер қорларының жүйелері
5	Деректер қорлары жүйелерінің негіздері: ұғымы, сипаттамасы, архитектурасы. Деректер моделі. Қалыпқа келтіру. Деректер тұтастығына шектеу. Сұраныстарды тиімділеу және оларды өңдеу. SQL негіздері. Деректерді параллельді өңдеу және оларды қалпына келтіру. Деректер қорын жобалау және құру. ORM бағдарламалау технологиясы. Үлестірілген, параллельді және гетерогенді деректер базасы.	Дәрістік материалдардың, ғылыми баяндамалардың және т. б. презентацияларын жобалау және құру.	Административті ғимараттың желілік топологиясын сипаттау. 1-кезең.	10
6 апта: Деректерді талдау. Деректерді басқару.
6	Деректерді талдау негіздері. Жинау, жіктеу және болжау әдістері. Шешімдер ағаштары. Үлкен көлемді деректерді өңдеу. Data Mining әдістері мен кезеңдері. Data Mining міндеттері. Деректерді визуализациялау.	Сандық ақпаратты өңдеу, кестелік редакторларда формулаларды өңдеу және диаграммаларды құру.	Административті ғимараттың желілік топологиясын сипаттау. 2-кезең.	10
7 апта: Желілер және телекоммуникациялар
7	Соңғы құрылғылар, деректерді беру құрылғылары, деректерді беру ортасы. Желілердің түрлері. Стектік хаттамалар: TCP/IP, OSI. IP-адрестеу. Локальді және глобальді желілер. Сымды және сымсыз желілік технологиялар. DHCP хаттамасы. Интернет желісіне қосу технологияы. Телекоммуникациялық технологиялар.	Қарапайым желілік конфигурацияны құру. IP-адрестеу. Желі мониторингі. Трафикті талдау. Желілік пакеттерді талдау үшін снифферлерді пайдалану	Ақпаратты қорғаудың антивирустық жабдықтарына салыстырмалы талдау жүргізу. 1-кезең.	10
8 апта: Киберқауіпсіздік
8	Ақпараттық қауіпсіздіктің қатерлері және олардың жіктелуі. Киберқауіпсіздік индустриясы. Киберқауіпсіздік және Интернетті басқару. Зиянды бағдарламалар. Ақпаратты қорғаудың шаралары мен құралдары. Ақпараттық қауіпсіздік саласындағы стандарттар мен спецификациялар. Қазақстан Республикасының ақпараттық қауіпсіздік саласындағы реттеуші құқықтық қатынастар заңнамасы. Электрондық цифрлық қолтаңба. Шифрлау.	Кілттерді генерациялау үшін аппараттық-бағдарламалық құралдарды пайдалану. E-mail-мен хабарлар алмасу кезінде ЭЦҚ-ны және шифрлауды қолдану. Желілік трафиктің бақылауы мен фильтрациясы үшін компьютерлік желінің Firewall бағдарламалық элементін баптау. Әртүрлі антивирустық бағдарламалармен жұмыс	Ақпаратты қорғаудың антивирустық жабдықтарына салыстырмалы талдау жүргізу. 2-кезең.	10
9 апта: Интернет технологиялар
9	Интернеттің негізгі ұғымдары. Әмбебап ресурстар идентификаторы (URI), оның тағайындалуы және құрамдас бөліктері. DNS қызметі. Web-технологиялар: HTTP, DHTML, CSS, JavaScript. Электрондық пошта. Хабарламаның форматы. SMTP, POP3, IMAP хаттамалары.	Серверден деректер алу. Web-қосымшаларда графикалық интерфейсті жобалау. Стильдерді құру. WordPress, Joomla сайт контентін басқару жүйелерімен жұмыс. Photoshop көпфункционалды графикалық редакторы мен CSS белгілеу тілі көмегімен сайттың дизайнын құру. Сайт жұмысы үшін алдын ала құрылған MySQL деректер қорын қолдану.	Мамандық профилі бойынша Интернеттен ақпараттар іздеу, деректерді өңдеу мен сақтауға арналған бұлттық қызметтерді қолдану. 1-кезең.	10
10 апта: Бұлтты және мобильді технологиялар
10	Дата орталықтар. Қазіргі инфрақұрылым шешімдерінің даму үрдістері. Бұлтты есептеулер қағидаттары. Виртуалдау технологиясы. Бұлтты Web-қызметі. Мобильді технологиялардың негізгі терминдер мен тұжырымдамалары. Мобильді қызметтер. Мобильді технологиялар стандарттары.	Google Docs және Microsoft Office Web Apps бұлтты сервистерімен танысу. Бұлтты сервистерімен жұмыс істеу үшін аккаунттарды құру. Файлдарды сақтаумен, ортақ қолжетімділікпен және өңдеумен байланысты жұмыс режимдерін үйрену. Ақпаратқа қол жеткізу үшін мобильді технологиялар пайдалану. GPS навигаторлары. GSM сигнализациясы	Мамандық профилі бойынша Интернеттен ақпараттар іздеу, деректерді өңдеу мен сақтауға арналған бұлттық қызметтерді қолдану. 2-кезең.	10
11 апта: Мультимедиялық технологиялар
11	Мәтіндік, аудио, бейне және графикалық ақпаратты сандық форматта ұсыну. Ақпаратты сығу үшін базалық технологиялар. Виртуалды әлемді 3-D ұсыну және анимация. Мультимедиялық қосымшаларды әзірлеу құрал-саймандары. Бизнес-процесстерді жоспарлау және сипаттау үшін мультимедиялық технологияларды пайдалану, олардың визуализациялау.	HyperCam, Adobe Premiere Pro, Windows Movie Maker және т. б. бағдарламаларын пайдалана отырып бейне-файлдарды жасау	Мультимедиялық технологиялар жабдықтарымен мамандық бойынша эмблема, видеороликтер және т.б. жасау. 1-кезең.	10
12 апта: Smart технологиялар
12	Заттар интернеті. Үлкен көлемді деректер. Блок чейн технологиясы. Жасанды интеллект. Smart-қызметтерді пайдалану. АКТ-дағы жасыл технология. Телеконференциялар. Телемедицина	Smart-қосымшалармен жұмыс: Smart TV, Smart Hub және т. б.	Мультимедиялық технологиялар жабдықтарымен мамандық бойынша эмблема, видеороликтер және т.б. жасау. 2-кезең.	10
13 апта: E-технологиялар. Электронды бизнес. Электронды оқыту. Электронды үкімет
13	Электрондық бизнес: Электрондық бизнестің негізгі модельдері. Электрондық бизнестің ақпараттық инфрақұрылымы. Электрондық бизнестегі құқықтық реттеу. Электрондық оқыту: архитектурасы, құрамы және платформалары. Электрондық оқулықтар. Электрондық үкімет: тұжырымдамасы, архитектурасы, қызметтері. Дамыған елдерде электрондық үкіметті іске асырудың форматтары.	Электрондық үкіметтің сайтында қызметтермен жұмыс: http://egov.kz/cms/ru/government-services/for_citizen: өтініштерді тіркеу, құжаттардың дубликаттарын беру және т. б.	Мамандық бойынша жобалық қызметкерліктің негізгі нәтижелерін көрсету және қорғау. 1-кезең.	10
14 апта: Кәсіби саласындағы ақпараттық технологиялар. Индустриялық АКТ
14	Мамандандырылған кәсіби саланың міндеттерін шешудегі бағдарламалық жасақтама. Медицина, энергетика және т. б. кәсіби салаларындағы қазіргі заманғы АТ-трендтер. Кәсіптік мақсатта іздеу жүйелері мен электрондық ресурстарды пайдалану. Индустриялық ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың қауіпсіздігі.	Moodle, eDX және т. б. қашықтықтан оқыту ортасында сабақтың құрылымы мен мазмұнын әзірлеу.	Мамандық бойынша жобалық қызметкерліктің негізгі нәтижелерін көрсету және қорғау. 2-кезең.	10
15 апта: АКТ-ның даму перспективалары
15	Ақпараттық технология саласындағы нарықтың даму перспективалары: еркін бағдарламалық жасақтаманы дамыту. Ақпараттық технология кәсіпкерлігінде экожүйені қалыптастыру және шағын стартап компанияларды қолдау. Акселерациялау және инкубациялау бағдарламалары. Электрондық төлемдер мен логистикада қажетті инфрақұрылымды дамыту. E-технологиялардың даму перспективалары.	Кәсіби салада қолданбалы бағдарламаларды орнату және пайдалану. Ғылыми және техникалық есептеулерге арналған Matlab ортасында жұмыс. Қолданбалы есептер шешу үшін Matlab кеңейтілімі пакеттерімен жұмыс	Тапсырмаларды және СӨЖ қабылдау	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы:150 академиялық сағат
№	Content of the discipline	Topics of laboratory (practical) classes	Topics of independent work of students	Number of hours
Week 1: An ICT role in key sectors of development of society. Standards in the field of ICT
1	Definition of ICT. Subject ICT and its purposes. An ICT role in key sectors of development of society. Communication between ICT and achievement of the objectives of a sustainable development in the Millennium Declaration. Standards in the field of ICT.	Calculation of metrics of productivity of computer system: speed, efficiency, energy costs, Amdahl's law, CPU time.	Development of flowcharts of computer devices. Stage 1.	10
Week 2: Introduction to computer systems. Architecture of computer systems
2	Review of computer systems. Evolution of computer systems. Architecture and components of computer systems. Use of computer systems. Data representation in computer systems.	1.Determination of properties of an operating system. Operation with files and directories.	Development of flowcharts of computer devices. Stage 2	10
Week 3: Software. Operating systems
3	Software. Types of the software, purpose and characteristic. Basic concepts of OS. Evolution of operating systems. Classification of operating systems, including for mobile devices. Classification of desktop applications.	Determination of requirements to development "convenient in application" the website.	Collecting, the analysis and structurization of data in the professional environment (development of the database). Stage 1.	10
Week 4: Human-computer interaction
4	User interface as means of human-computer interaction. Usability of interfaces. Types of interfaces: command line interface, text interface, graphic interface. Physical and mental characteristics of the user. Development stages of the user interface. Types of testing of interfaces (testing of users). Perspectives of development of interfaces.	Development of database structure, creation of tables and requests. Working with a MySQL relational database. MySQL database administration using phpMyAdmin. Working with a single-table database.	Collecting, the analysis and structurization of data in the professional environment (development of the database). Stage 2.	10
Week 5: Database systems
5	Bases of database systems: concept, characteristic, architecture. Data models. Normalization. Integrity constraint on data. Query tuning and their processing. Fundamentals of SQL. Parallel processing of data and their restoration. Design and development of databases. Technology of programming of ORM. The distributed, parallel and heterogeneous databases.	Design and creation of the presentations of lecture material, scientific reports, etc.	Description of network topology of the office building. Stage 1.	10
Week 6: Data analysis. Data management
6	Basics of Data Analysis. Methods of collection, classification and prediction. Decision trees. Processing of large volumes of data. Methods and stages of Data mining. Tasks Data mining. Visualization of data.	Processing of numerical information, editing formulas and creation of charts in spreadsheet editors.	Description of network topology of the office building. Stage 2.	10
Week 7: Networks and telecommunications
7	End devices, data transfer devices, transmission medium. Types of networks. Stack protocols: TCP/IP, OSI. IP addressing. Local and wide area networks. Wire and wireless network technologies. DHCP protocol. Technologies of connection to the Internet. Telecommunication technologies.	Creation of a simple network configuration. IP addressing. Monitoring of a network. Analysis of traffic. Use of sniffers for the analysis of network packets.	Comparative analysis of anti-virus means of information protection. Stage 1.	10
Week 8: Cybersecurity
8	Security risks of information and their classification. Industry of cybersecurity. Cybersecurity and control of the Internet. Malicious applications. Measures and means of information protection. Standards and specifications in information security field. The acts of the Republic of Kazakhstan governing legal relations in the sphere of information security. Electronic digital signature. Encryption.	Use of hardware and software for key generation. Application of the EDS and encoding in case of message exchange by E-mail. Settings of the Firewall program element of the computer network for network traffic monitoring and filtering. Working with the various antivirus programs.	Comparative analysis of anti-virus means of information protection. Stage 2.	10
Week 9: Internet technologies
9	Basic Internet concepts. The Uniform Resource Identifier (URI), its assignment and components. DNS service. Web technologies: HTTP, DHTML, CSS, and JavaScript. E-mail. Message format. SMTP, POP3, IMAP protocols.	Data acquisition from the server. Working with WordPress and Joomla web content management systems. Development a website design using Photoshop multifunctional graphic editor and CSS style sheet language. Using of the previously developed MySQL database for the work of the website.	Information search in a specialty profile on the Internet, use of cloud services for storage and data processing. Stage 1.	10
Week 10: Cloud and mobile technologies
10	Data centers. Tendencies of development of the modern infrastructure decisions. Principles of cloud computing. Technologies of virtualization. Web service in the Cloud. Main terms and concepts of mobile technologies. Mobile services. Standards of mobile technologies.	Introduction to Google Docs and Microsoft Office Web Apps cloud services. Creation accounts to work with cloud services. Study of operation modes associated with file storage, sharing and processing. Use of mobile technologies for receiving an information access. GPS navigators. GSM a signalling.	Information search in a specialty profile on the Internet, use of cloud services for storage and data processing. Stage 2.	10
Week 11: Multimedia technologies
11	Representation text, audio, video and graphical information in a digital format. Basic technologies for compression of information. 3-D representations of the virtual world and animation. Instruments of development of multimedia applications. Use of multimedia technologies for planning, descriptions of business processes and their visualization.	Creation of video files with use of programs: HyperCam, Adobe Premiere Pro, Windows Movie Maker, etc.	Creation of an emblem, the video and other materials on a specialty profile means of multimedia technologies. Stage 1.	10
Week 12: Smart technology
12	Internet of things. Big data. Technology Block Chain. Artificial intelligence. Use of Smart-services. Green technologies in ICT. Teleconferences. Telemedicine.	Operation with Smart-applications: Smart TV, Smart Hub, etc.	Creation of an emblem, the video and other materials on a specialty profile means of multimedia technologies. Stage 2.	10
Week 13: E-technologies. Electronic business. Electronic training. Electronic government
13	Electronic business: Main models of electronic business. Information infrastructure of electronic business. Legal regulation in electronic business. Electronic training: architecture, structure and platforms. Electronic textbooks. Electronic government: concept, architecture, services. Formats of implementation of the electronic government in developed countries.	Operation with services on the website of the electronic government http://egov.kz/cms/ru/government-services/for_citizen: registration of requests, obtaining counterparts of documents, etc.	Presentation and protection of the main results of design activity in the specialty. Stage 1.	10
Week 14: Information technologies in the professional sphere. Industrial ICT
14	The software for the solution of tasks of the specialized professional sphere. Modern IT trends in the professional sphere: medicine, power, etc. Use of search engines and electronic resources in the professional purposes. Safety issues in industrial information and communication technologies.	Development of structure and the maintenance of a lesson in the environment of remote learning: Moodle, eDX, etc.	Presentation and protection of the main results of design activity in the specialty. Stage 2.	10
Week 15: Prospects of development of ICT
15	Prospects of development in the sphere of the IT market: development of the free software. Forming of an ecosystem of IT of entrepreneurship and support small startup of the companies. Programs of acceleration and incubation. Development of necessary infrastructure of electronic payments and logistics. Prospects of development of E-technologies.	Installation and use of application programs in the professional sphere. Working in the Matlab environment for scientific and technical computing. Working with the Matlab toolboxes for applied problem solving.	Defense of the independent study of students.	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 150 academic hours

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2018 жылғы 31 қазандағы
№ 603 бұйрығына
6-қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін әлеуметтік-саяси білімдер модулінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін әлеуметтік-саяси білімдер модулінің үлгілік оқу бағдарламасы (әрі қарай – бағдарлама) "Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 13) тармақшасына сәйкес әзірленді және оқытудың мақсатын, міндеттерін, құрылымын, мазмұнын, әдістерін және технологияларын айқындайды.

2. Осы бағдарлама әрқайсысысының өз пәні, терминологиясы мен зерттеу әдістері бар төрт ғылыми пәнді – әлеуметтану, саясаттану, мәдениеттану, психологияны оқытуды көздейді. Аталған ғылыми пәндер арасындағы өзара әрекет ақпараттық толықтыру; біріктіру; осы пәндердің зерттеу ыңғайларының әдістемелік тұтастығы; нәтижеге бағытталған оқыту әдістемесінің жалпылығы; қалыптасқан қабілеттер ретінде нәтижелер типологиясын біртұтас жүйелік көрсету ұстанымдары негізінде жүзеге асырылады.

3. Әлеуметтік және саяси білімдер тұрғысынан бұл бағдарламаның ұзақтығы жоғары білім берудің білім беру бағдарламасының құрылымына сәйкес 240 академиялық сағатты (8 академиялық кредитті) құрайды.

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты және міндеттері

4. Бағдарламаның мақсаты – "Болашаққа бағдар: қоғамдық сананың жаңғыруы" мемлекеттік бағдарламасында айқындалған қоғамдық сананы жаңғырту міндеттерін шешу мәнмәтінінде (контекстінде) білім алушылардың әлеуметтік-гуманитарлық дүниетанымын қалыптастыру болып табылады.

5. Бағдарламаның міндеттері:

1) негізгі әлеуметтанулық, саяси, гуманитарлық ұғымдарды, қоғам мен оның кіші жүйелерін зерттеуге арналған теориялар мен тәсілдерді меңгеру;

2) қазіргі қоғамның және оның әлеуметтік институттарының жұмыс істеуінің негізгі принциптері туралы идеяларды қалыптастыру;

3) заманауи қоғамның әлеуметтік мәселелерін сипаттау және талдау дағдыларын дамыту, әлеуметтік процестер мен механизмдердің мәнін өзара байланысын қалыптастыру;

4) студенттердің әлеуметтік, саяси, мәдени, психологиялық ақпарат алудың негізгі көздері мен әдістерін игеру;

5) әлеуметтік, саяси, мәдени, психологиялық білімді кәсіптік қызметте пайдалану дағдыларын үйрету;

6) сыни ойлау дағдыларын қалыптастыру және оны практикада қолдану мүмкіндігі.

6. Бағдарламаны меңгеру қорытындысы бойынша білім алушы келесі оқу нәтижелеріне ие болады:

оқу пәнінің модулін құрайтын барлық ғылымдар саласының (әлеуметтану, саясаттану, мәдениеттану, психология) пәндік білімін түсіндіре және жеткізе алуы (ұғым, ой, теория);

1) әлеуметтік-саяси модуль пәнінің базалық ілім жүйелерінде біріктіру үдерістерінің өнімі ретінде қоғамның әлеуметтік-этикалық құндылықтарын түсіндіру;

2) нақты оқу пәні мен модуль пәнінің мәнмәтінінің өзара әрекеттесу нәтижесінде ғылыми әдістер мен зерттеу тәсілдерін пайдалана білу;

3) оқытылатын пәннің аясында ғылыми ой мен теория мазмұны негізінде әртүрлі саладағы әлеуметтік қарым-қатынастың жағдайын түсіндіру;

4) әлеуметтік және тұлғаралық қатынастар, тіл, мәдениет, саяси бағдарламалар, қазақ қоғамының әртүрлі кезеңде дамуы туралы ақпаратты нақтылау және негіздеу;

5) қазақстандық қоғамда жаңарудағы әлеуметтік, саяси, мәдени, психологиялық институттардың мәнмәтінінде олардың рөлінің ерекшеліктеріне талдау жасай алу;

6) қазақстандық қоғамдағы этикалық және құқықтық нормалар, қоғамдық, іскерлік, мәдени құндылықтар жүйесіне тең келетін түрлі қарым-қатынастағы әртүрлі жағдайларды сараптау;

7) нақты мәселелерді талдау үшін әдіснамалық таңдауды негіздеу және қоғамды зерттеудің әртүрлі жолдарын айыра білу;

8) ғылымның әлеуметтік-гуманитарлық түрі немесе басқа да ғылымдар саласында қоғамдағы нақты жағдай қатынасын бағалау, болатын қауіп-қатерді ескере отырып оның даму болашағын жобалай алу;

9) кәсіби әлеуметтегі, сонымен қатар, қоғамдағы шиеленістерді шешуде бағдарламалар жасай алу;

10) түрлі қарым-қатынас аясында зерттеу жобалық қызметтерін жүзеге асыра алу, қоғамдық бағалы ілімді түрлендіру (генерациялау), оны жобалау;

11) әлеуметтік маңызы бар мәселелер бойынша өз пікірін дұрыс білдіре және дәлелді түрде қорғай білу.

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы және мазмұны

7. Осы бағдарлама пәннің мақсаты мен міндеттерін, тақырыптық жоспарын, оқыту әдістерін, оқу нәтижелерін бағалау критерийлерін, пререквизиттері мен постреквизиттерін шолудан басталады.

8. Пәннің мазмұнын, семинар (практикалық) сабақтарының және білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптарын қамтитын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін әлеуметтік-саяси білімдер модулінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны осы бағдарламаға қосымшада келтірілген.

9. Бағдарламаны іске асыру барысында қолданылатын оқыту әдістері мен технологиялары:

1) студентті оқытудың орталық объектісі ретінде қарастыратын оқыту әдісі, ол студенттердің де оқыту үрдісіне рефлексивті көзқарасына негізделген;

2) біліктілікке бағытталған оқыту;

3) әртүрлі форматтағы рөлдік ойындар және оқу пікірталастары;

4) кейс-стади (нақты жағдаяттарды сараптау);

5) жобалар әдісі.

10. Бағдарламаның пререквизиттері мен постреквизиттерін жоғары оқу орнының өзі тағайындайды.

Жоғары және (немесе) жоғары
оқу орнынан кейінгі білім беру
ұйымдары үшін әлеуметтік-
саяси білімдер модулінің үлгілік
оқу бағдарламасына
қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін әлеуметтік-саяси білімдер модулінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны

Әлеуметтану

Пәннің мазмұны

Семинар (практикалық) сабақтар тақырыптары

Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары

Сағаттар саны

1-апта: Әлеуметтік әлемді түсінудегі әлеуметтану

Әлеуметтануға кіріспе. Индивид және қоғам. Әлеуметтік орта мен әлеуметтік мінез-құлық. Әлеуметтік қарым-қатынастар мен әлеуметтік институттар. Әлеуметтену және бірегейлік. Әлеуметтік шынайылық пен ақыл-ой. Әлеуметтанулық ойлау. Әлеуметтанулық қиял. Әлеуметтанулық перспектива.

Әлеуметтану: ғылымға кіріспе және басты ұғымдарды тұжырымдау

1. Басты үш әлеуметтанулық бағыт тұрғысынан (құрылымдық, функционализм, қақтығыс теориясы, символдық интеракционизм) қоғамдағы кез келген құбылыс (спорт, кино, отбасы және т.б.) туралы эссе-негіздеме жазыңыз.
2. Қазіргі қоғамды түсінудегі әлеуметтанудың рөлі туралы эссе дайындаңыз. "Әлеуметтанулық қиял" түсінігіне анықтама беріңіз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология). Қазіргі адамға неліктен "әлеуметтанулық қиялды" меңгеру мен әлеуметтанулық перспективаны көре алу маңызды екендігін түсіндіріңіз.
3. Әлеуметтанулық қиялды бағыт ретінде қолдана отырып, қазақстандық және өзге қоғамдардағы баспанасыз адамдардың әлеуметтік жағдайын сипаттаңыз.

2-апта: Әлеуметтану теорияларына кіріспе

Әлеуметтанулық теория. Макро- және микро-деңгейлер. Әлеуметтік тәжірибедегі себеп-салдарлық байланыстар. Жеке мектептер мен бағыттардың дамуы (О. Конт, Э. Дюркгейм, Г. Спенсер). Құрылымдық функционализм. Қақтығыс теориялары. Символдық интеракционизм. Рөлдік теориялар.

Әлеуметтанулық теориялардың даму кезеңдерін талдау

1. Әр түрлі әлеуметтанулық мектептердің, ағымдардың, теориялық бағыттардың, негізгі идеяларын кесте түрінде салыстырыңыз, өкілдері мен олардың басты еңбектерін көрсетіңіз (О. Конттың, Г. Спенсердің, Э. Дюркгеймнің Библиографиялық очерктерін қараңыз (Ритцер Дж., Степницки Дж. Әлеуметтану теориясы, Ритцер Дж. Современные социологические теории).
2. Атақты әлеуметтанушы–теоретиктің (К.Маркс, Э.Дюркгейм, М.Вебер, Г.Зиммель) ойы туралы баяндама жазыңыз. Негізгі жұмыстарын айқындаңыз және әлеуметтанулық теорияларының тұжырымдарын жазыңыз.

3-апта: Әлеуметтанулық зерттеулер

Әлеуметтанулық зерттеу дизайны. Зерттеу мәселесі. Болжамдар. Айнымалылар. Іріктеу. Ақпаратты жинау әдістері. Сапалық және сандық әдістер. Мәліметтерді талдау.

Әлеуметтанулық зерттеуді ұйымдастыру және өткізу

1. Әлеуметтанулық зерттеудің сандық және сапалық әдістерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін салыстырыңыз. Кесте құрыңыз.
2. Әлеуметтанулық зерттеудің негізгі кезеңдерін сипаттап беріңіз. Әлеуметтанулық әдістердің (сұрау, бақылау, эксперимент, контент-талдау, статистикалық мәліметтерді талдау) ерекшеліктерін талдаңыз.
3. Әлеуметтанулық зертеудің бағдарламасын құру. Тақырып таңдау бойынша (дайындау алгоритмі: зерттеу сұрағын, болжамды айқындаңыз, ұғымдарды тұжырымдап беріңіз; іріктеу жиынтығын есептеңіз).

4-апта: Әлеуметтік құрылым және қоғамның стратификациясы

Қоғам, теңдік және теңсіздік. Ашық және жабық қоғам. Стратификация әр түрлі топтар арасындағы құрылымданған теңсіздік ретінде. Стратификация және дифференцация жүйелері. Әлеуметтік стратификация теорияларына қысқаша шолу (К. Маркс, М. Вебер). Әлеуметтік стратификация формалары (П. Сорокин). Әлеуметтік мобильділік. Көлденең және тік мобильділік.

Қазіргі қоғамдағы теңдік пен теңсіздікті бағалау

1. Стратификацияны зерттеудің әр түрлі бағыттарын салыстырыңыз, олардың ерекшеліктерін анықтаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).
2. "Халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштері" тақырыбы бойынша топтық жоба (3-4 адаммен бірге отырып, топтарға бөліңіз) дайындаңыз, мысал келтіріңіз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).

5-апта: Әлеуметтену және бірегейлік

Индивид пен қоғам арасындағы қарым-қатынас. Әлеуметтену және бірегейлік теориялары (Т.Парсонс, Г.Х.Мид). Әлеуметтену кезеңдері. Бірінші реттік әлеуметтену. Екінші реттік әлеуметтену. Әлеуметтенудің ересектік шақтағы кезеңі. Гендерлік әлеуметтену. Гендерлік тәртіп. Бірегейлік және тұлға. Әлеуметтік және жеке бірегейлік. Рөлдер және мәртебелер.

Өмір бойы жалғасатын әлеуметтену: институттар мен үрдістер

1. "Қала мен ауылдағы отбасының әлеуметтік мәртебесінің баланың әлеуметтену үрдісіне әсері" тақырыбында презентация дайындаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).
2. "Әлеуметтену агенттері" тақырыбын қарастырып, әлеуметтенудің әрбір агентін сипаттаңыз. Сіздің әлеуметтануіңіздегі оның рөлін талдаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).
3. " Жеке адамдар "әлеуметтік тіршілік иелері" ретінде" тақырыбында эссе-баяндама жазыңыз.

6-апта: Отбасы және қазіргі заман

Отбасы кроссмәдени және тарихи перспективада. Отбасы типологиясы. Неке мен туысқандық. Отбасының әлеуметтік қызметтері. Отбасының әлеуметтанулық перспективалары. Отбасындағы қарым-қатынастардың өзгеруі. Неке мен отбасының альтернативті формалары. Отбасы мен отбасылық қарым-қатынастарды салыстырмалы зерттеу.

Отбасы: типологиясы, қызметтері, тұжырымдар

1. Отбасындағы гендерлік рөлдерді (іскерлік ойын әдісін қолдана отырып) талқылаңыз.
2. "Отбасы қоғамның кішігірім жүйесі ретінде" тақырыбында презентация дайындау үшін модельді құру (дайындау алгоритмі: отбасыны қоғамның кішігірім жүйесі ретінде қарастырыңыз; негізгі құрылымдық элементтері мен қызметтерін сипаттаңыз; отбасыға әсер ететін сыртқы және ішкі факторларды айқындап беріңіз).
3. Отбасының рөлі мен маңыздылығының адам өмірінің әр түрлі кезеңінде өзгеруін қарастырыңыз және талдаңыз.
Отбасыңыздың мүшелері негізінде қарастырыңыз.

7-апта: Девиация, қылмыскерлік және әлеуметтік бақылау

Девиация мен әлеуметтік бақылау. Девиация туралы теориялық бағыттарды қысқаша шолу (әлеуметтанулық, биологиялық, психологиялық, экономикалық, мәдениеттанулық). Аномия мен қоғам. Деликвенттілік және қылмыс.

Девианттылық және қылмыскерліктің әлеуметтанулық құрылымдары

1. Дж. Ритцердің еңбектерін қолдана отырып, суицидтың негізгі түрлерін айтып беріңіз және талдаңыз.
2. Сараптамалық шолу. Э. Дюркгеймнің "девиация әрбір қоғамның қалыпты құрамдас бөлігі" деген тұжырымына қатысты өз пікіріңізді білдіріңіз.
3. Г.Тардтың еліктеу теориясы мен Эдвин Г. Сазерландтың дифференциалдық ассоциация теориясының негізгі идеяларын түсіндіріңіз. "Әлеуметтік орта адамның девиантты мінез-құлқының қалыптасуына әсер етеді" деген тұжырыммен келісесіз бе? Әлеуметтанулық сұрау негізінде алынған келесідей қорытындыны дәлелдеңіз немесе жоққа шығарыңыз: "Жоғары сыныпта қатарластар ішімдік пен нашаны қолдануға әсер етеді". (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология және т.б.).

8-апта: Дін, мәдениет және қоғам

Дін: негізгі түсініктер. Дінді әлеуметтанулық талдау. Әлеуметтік бірлік. Дін және әлеуметтік теңсіздік. Мәдениет элементтері. Мәдениет және өркениет: ұғымдардың мазмұны мен ара-қатынасы. Мәдениет әлеуметтануы. Мәдени көптүрлілік. Құндылықтар, дәстүрлер мен ғұрыптар. Қоғамдық сананың жаһандануы, ұлттық код, менталдылық пен дүниетаным: сәйкестік параметрлері. Ұлттық бірегейлік пен мәдениет. Ұлттық бірегейлікті сақтау.

Дін феномені: мәдени және әлеуметтанулық перспектива

1. Мәдениет элементтерін атаңыз және сипаттаңыз – тіл, құндылықтар, нормалар, дәстүрлер және т.б.
2. Әлеуметтік институт ретінде діннің қызметтерін анықтаңыз. Қоғам мен дін арасында қандай қарама-қайшылықтар туындайтынын айқындаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).
3. Мәдени конвергенция мен мәдени имперализм идеяларының мазмұнын ашыңыз. (Ритцер Дж., Степницки Дж. Әлеуметтану теориясы, Ритцер Дж. Современные социологические теории).

9-апта: Этнос және ұлт әлеуметтануы

Әлеуметтік-этникалық қауымдастықтар. Этникалық жүйелер. Этнос, халық, ұлт. Этникалық бірегейлік. Ұлттық бірегейлік. Ұлт-мемлекет. Этникалық топтар мен олардың өзара тіршілік етуі. Этникалық мүдделер мен эникааралық қарым-қатынас. Этникааралық және конфессияаралық келісім. Қазақстан халқы Ассамблеясы. Қоғамды этноәлеуметтанулық зерттеу.

Қоғамдағы этникалық топтар: әлеуметтанулық зерттеулер

1. "Этнос" "халық", "ұлт", "этникалық топ" ұғымдарын салыстырыңыз.
2. Этникалық топтар арасындағы өзара байланысты сипаттаңыз. Презентация дайындаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).
3. "Қазіргі қазақстандық жастардың құндылықтарын әлеуметтанулық талдау" тақырыбында эссе-талқылау жазыңыз.

10-апта: Білім және әлеуметтік теңсіздік

Жаһандық перспективадағы білім беру. Білім беру әлеуметтік институт ретінде. Ресми білім берудің қызметтері. Білім беру: әлеуметтік тап, жыныс, этникалық айырмашылықтар. Білім берудің қолжетімділігі, мәдени капитал және теңсіздік. Білім берудің әлеуметтанулық перспективалары. Білім беру мен білімді дәріптеу.

Әлеуметтанулық дискурстағы білім беру

1. Қазақстанда тегін білім беру қолжетімділігінің артықшылықтары мен кемшіліктерін айқындау мақсатында салыстырмалы кестені құрыңыз. Топтық жұмыс (4 адамнан көп емес).
2. Білім адамның мәртебесін айқындайтын басты фактор болу себебін негізді түрде түсіндіріңіз. "Креденциализм" түсінігіне анықтама беріңіз. Негізделген мысалдар келтіріңіз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).
3. "Білім беру және Қазақстанның үшінші жаңғыруы" эссе-негіздемесін дайындаңыз.

11-апта: Масс-медиа, технологиялар және қоғам

Әлеуметтік жүйедегі бұқаралық ақпарат пен бұқаралық коммуникациялар. Масс-медиа қызметтері. Бұқаралық сана мен цифровизация. Бұқаралық коммуникациялар және әлеуметтік өзара әрекет. Қазіргі заманғы технологиялар. Технологиялық теңсіздік. Масс-медиа түрлері. Медиалық жаһандану. Масс-медиа мен технологияларды зертеудің теориялық бағыттары. Әлеуметтік қадағалау мен бақылау. Киберлаңкестік. Жеке мәліметтерді қорғау. Масс-медианың жаңа стандарттардың, мотивацияның, стереотиптердің, мінез-құлық моделінің, өмір салтының қалыптасуына әсері.

Цифрлық технологиялар мен әлеуметтік өзара әрекет

1. Бұқаралық ақпарат пен бұқаралық коммуникация, қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар адамның күнделікті өміріне қалай әсер ететіні туралы эссе жазыңыз.
2. Топтағы коммуникацияның негізгі түрлерін ашып көрсететін схема дайындаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология ).

12-апта: Экономика, жаһандану және еңбек

Тарихи перспективадағы экономикалық даму. Экономикалық жүйелерді компаративистік талдау. Еңбек нарығы мен жұмысбастылық құрылымы. Экономиканың негізгі секторлары. Жаһандық қоғамда еңбек рөлінің өзгеруі. Еңбектің жаһандық бөлінісі. Қазақстан жаһандық әлеуметтік-экономикалық жүйеде. Рационалдылық мәдениеті. Прагматизм мен жоспарлау.

Жаһандық экономика және еңбек бөлінісі: әлеуметтанулық талдау

1. Қазіргі заманғы экономикалық жүйелердің – капитализм, социализм, аралас экономика, саяси экономиканың - ерекшеліктерін талдап беріңіз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).
2. "Қазіргі Қазақстан қоғамының дамуындағы прагматизмнің рөлі" тақырыбында эссе дайындаңыз.

13-апта: Денсаулық және медицина

Денсаулық және медицинаны зерттеудің әлеуметтанулық бағыты. Денсаулық және қоғам (тарихи перспективада). Халықаралық перспективадағы денсаулық сақтау. Әлеуметтік маңызды аурулар. Әлеуметтік шеттелу. Денсаулық сақтаудың экономикалық және әлеуметтік аспектілері. Денсаулық сақтау жүйесінің қолжетімділігі. Ғылыми медицина. Халықтың қартаюы.

Физикалық денсаулықтың әлеуметтік эпидемиологиясы

1. Гендер, әлеуметтік топ, жыныс, этнос, жас секілді денсаулық пен аурудың әлеуметтік сипаттамаларын бағалау маңыздылығын түсіндіріңіз.
2. Дәрігерлер мен медбикелердің әлеуметтік жағдайы мен әлеуметтік мәртебесін талқылаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология).

14-апта: Халық, урбанизация және қоғамдық қозғалыстар

Жаңғыру және урбанизация. Әлеуметтік өзгерістердің бастаулары. Халық туралы заманауи зерттеулер. Миграция. Жаһандық урбанизация. Ауылдық жердегі өмір. Қоғамдық қозғалыстардың бастаулары мен түрлері. Қоғамдық қозғалыстарға әсер ететін микро- және макро-факторлар. Қоғамдық қозғалыстың өмірлік циклы.

Қоғамдық қозғалыстар, наразылық және адамдардың ойлауы: қазіргі күйі

1. Қоғамдағы урбанизация үрдісі мен миграцияның өзара байланысын айқындаңыз. Мысалдар келтіре отырып, Қазақстанның ерекшелігін көрсетіңіз.
2. Бір мемлекет мысалында демографиялық дамудың ерекшеліктерін ашыңыз. Орын алған демографиялық өзгерістер мен олардың қоғамға әсерін талқылаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология және т.б.).

15-апта: Әлеуметтік өзгерістер: жаңа әлеуметтанулық пікір-таластар

Әлеуметтік өзгеріс. Әлеуметтік өзгерістерді зерттеудің әлеуметтанулық перспективалары. Әлеуметтік өзгерістердің негізгі құрамдас бөліктері. Гомогенизация және унификация.

Әлеуметтік әлемдегі өзгерістер мен оларды түсіну: әлеуметтанулық пікір-таластар

1. "Әлемде (соңғы жарты ғасырда) болған қоғамдық қозғалыстар: қоғамға әсер ету түрлері, себеп-салдарлық байланыстар мен қатынастар" тақырыбы бойынша индивидуалдық презентация.
2. "Әлеуметтік өзгеріс" ұғымына анықтама беріңіз. Технологиялар мен әлеуметтік өзгерістердің өзара байланысын зерттеудің әлеуметтанулық бағыттарын салыстырыңыз: құрылымдық функционализм пен қақтығыс теориясы. Жаңа технологиялардың мүмкіндіктері мен шектеуліктерін талқылаңыз (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология және т.б.).
3. Әлеуметтік қозғалыстарды зерттеудің негізгі әлеуметтанулық бағыттарын салыстырыңыз: құрылымдық-функционалдық бағыт, қақтығыс теориясы, символдық интеракционизм (Бринкерхоф Д., Уэйтс Р., Ортега С. Әлеуметтану негіздері, Гидденс Э. Социология және т.б.).

Ескерту: 1 академиялық кредит - 30 академиялық сағат
Барлығы: 2 академиялық кредит - 60 академиялық сағат

Әдебиеттер: Негізгі:
1. Биекенов К.У., Биекенова С.К., Кенжакимова Г.А. Социология: Уч.пособие. – Алматы: Эверо,2016. – 584с.
2. Әбдірайымова Г.С. Жастар социологиясы: оқу құралы. 2-басылым. – Алматы: "Қазақ университеті", 2012. – 224б.
3. Грушин Б.А. Мнения о мире и мир мнений. М.: Праксис, ВЦИОМ, 2011.
4. Социология. Основы общей теории: учебник / Под ред. Г.В. Осипов, Л.Н. Москвичев. - 2-е изд., испр. и доп. - М.: Норма, 2015. - 912 с.
5. Macionis J. Society: The Basics. Pearson, 2016.
6. Дж. Ритцер, Дж. Степницки. Әлеуметтану теориясы. – Алматы: "Ұлттық аударма бюросы" қоғамдық қоры, 2018. – 856 бет.
7. Гидденс Э. Социология / При участии К. Бердсолл: Пер. с англ. Изд. 2-е, полностью перераб. и доп. М.: Едиториал УРСС, 2005. — 632 с.
8. Ритцер Дж. Современные социологические теории. 5-е изд. — СПб.: Питер, 2002. — 688 с.
Қосымша:
1. Giddens A., Sutton Ph. Sociology. Wiley Academic, 2017.
2. Abdiraiymova G.S., Burkhanova D.K. Social structure of society and middle class: textbook / Almaty: Qazaq University, 2015. – 44p.
3. Abdiraiymova G.S., Burkhanova D.K. Sociology of youth / Textbook. – Almaty: Qazaq university, 2016. – 98p.
4. Ritzer G., Stepnisky J. Sociological Theory. – Los Angeles: Sage, 2018. – 802p.
5. Гараджа В.И. Социология религии: Учебное пособие. - 4-е изд., перераб. и доп. - М.: ИНФРА-М, 2014. - 304с. - (Высшее образование. Бакалавриат).
6. Жаназарова З.Ж. Семья и общество. – Алматы: Қазақ университеті, 2014. – 133 с.

Cаясаттану

Пәннің мазмұны

Семинарлық(практикалық) сабақтардың тақырыптары

Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары

Сағаттар саны

1 -апта: Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде

Қазіргі білімдер жүйесіндегі саяси ғылымның алатын орны, саясаттанудың қалыптасуы мен дамуы, оның негізгі категориялары, саясаттанудың пәні мен объектісі. Саясаттанудың негізгі парадигмалары мен мектептері.
Саяси шынайылықты зерттеу әдістері. Саяси ғылымның ғылыми-тапнымдық, әдіснамалық және қолданбалы функциялары. Саясаттанудың прагматикалық мәні. Маманды кәсіби дайындау жүйесіндегі саясаттану.

Маманды кәсіби дайындау жүйесіндегі саясаттану

"Менің болашақ кәсіби қызметім үшін саясаттанудың маңызы" тақырыбында дәлелді эссе дайындау

2 -апта: Саяси ғылымның қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдері

Адамзат өркениетіндегі саяси идеялардың генезисі. Саяси ойдың қалыптасуы мен даму тарихының дәуірлік кезеңдері.
Ежелгі дәуір ілімдеріндегі саясаттанудың элементтері (Конфуций, Платон, Аристотель). Орта ғасырдағы саяси идеялар (Августин, Аквинский, Әл-Фараби).
Қайта өрлеу және Ағарту дәуіріндегі саяси идеялардың дамуы. Саясаттың мәні туралы Макиавеллидің көзқарасы. Ж.Боденнің мемлекеттік билік егемендігі теориясы. Утопиялық социализм идеяларындағы мінсіз қоғамдық құрылыс. (Т.Мор, Т.Кампанелла).
Табиғи құқық пен қоғамдық келісім теориялары Ағарту дәуірінің негізгі саяси доктриналары ретінде. Ж.-Ж.Руссоның радикалды демократизмі. И.Кант пен Г.Гегельдің концепцияларындағы мемлекет пен азаматтық қоғам концепциялары. Қазақ ағартушыларының саяси көзқарастары.
Консерватизм, либерализм, марксизм концепцияларының қалыптасуы. Қазіргі саяси ғылымның негізгі бағыттары.

Қазақстандағы саяси ойдың даму тарихы

Саяси ойлар тарихындағы басқарудың "дұрыс" және "бұрыс" формалары бойынша презентация дайындау

3 -апта: Қоғамдық өмір жүйесіндегі саясат

Саясат түсінігі. Саясатты анықтаудағы негізгі әдістер. Саясат мемлекетті басқару өнері ретінде.. Саясат жария үдеріс ретінде. Саясат компромисс және консенсус ретінде. Саясат функциялары мен оның жіктелуі. Саясат құрылымы. Саясатты ұйымдастыру деңгейлері. Саясаттағы мақсаттар мен құралдар.
Саясаттың қоғамның басқа да салаларымен өзара әрекеттестігі. Саясат және экономика. Саясат және құқық. Саясат, мораль және дін. Саясаттың әлеуметтік негіздері, саясаттың субъектілері мен объектілері. Саясаттағы объективтілік пен субъективтілік, оның қоғамдық дамудағы рөлі. Саясаттың гумандық сипаты.
Саяси қызметтің негізгі түрлері мен бағыттары. Қазақстан Республикасының қоғам модернизациясы кезеңіндегі саясаты.

Саясаттың табиғаты: формасы, мазмұны, үдерісі
.

"Саясаттың негізгі түсініктемелеріне салыстырмалы талдау" тақырыбына кесте құрастыру

4 -апта: Саяси билік: мәні мен жүзеге асыру механизмдері

Саяси биліктің мәні, оны анықтаудағы түрлі әдістер (бихевиористік, телеологиялық, жүйелік, релятивистік). Биліктің функциялары. Саяси биліктің объектісі мен субъектісі, қайнар көздері, қорлары. Биліктің деңгейлері.
Билікті жүзеге асырудың түрлері мен әдістері. Саяси және мемлекеттік билік. Билікті табыстау және биліктің бөлінуі. Саяси биліктің легитимділігі және оның көздері.
Егеменді Қазақстандағы мемлекеттік билік. Негізгі институттар мен билік тиімділігінің критерийлері.

Қазақстан Республикасындағы саяси билік институттары

"Биліктің қалыптасуының тәсілдері мен көздері" тақырыбына дәлелді эссе жазу.

5- апта: Саяси элиталар және саяси көшбасшылық

Элиталардың негізгі теориялары: Г.Моска мен В.Паретоның элитаның классикалық теориялары, демократиялық элитизм (М.Вебер) мен элита плюрализмі (Г.Лейпхарт, Р.Даль) концепциялары.
Саяси элита түсінігі. Қоғамға әсер ету көздері бойынша саяси элиталардың жіктелуі: (мұрагерлік, құндылықтық, биліктік, функционалдық), қалыптасу тәртібі бойынша (ашық және жабық). Элиталардың айналымы заңы. Саяси элитаның құрылымы (жоғарғы және орта). Саяси элиталарды таңдау жүйелері. Қазақстан Республикасындағы саяси элиталардың қалыптасу ерекшеліктері.
Саяси көшбасшылық түсінігі мен табиғаты, оның әлеуметтік функиялары. Саяси көшбасшылықтың қазіргі теориялары. Саяси көшбасшылықтың жіктелуі. Саяси көшбасшылықтың сипатын айқындайтын факторлар. Саяси көшбасшылықтың дамуындағы жаңа үрдістер.

Басқарушы элита мен саяси көшбасшылық биліктің әлеуметтік субъектілері ретінде

Кейс-стади – саяси көшбасшылықтың жіктелуі. Саяси көшбасшылықтың типін айқындау және өз таңдауын дәлелдеу.

6- апта: Қоғамның саяси жүйесі

Саяси жүйе түсінігі. Саяси жүйенің құрылымы мен элементтері. Институционалдық, идеологиялық, коммуникативтік, нормативтік және мәдени жүйешіктер арқылы саяси жүйенің құрылымына талдау (Т. Парсонс, Д. Истон, Г. Алмонд және т.б.). саяси жүйелердің типологиясы
Саяси жүйенің тиімділігі. Саяси тұрақтылық пен саяси тәртіп, саяси тұрақтылықтың түрлері. Саяси тәуекелдіктің факторлары. Қазақстан Республикасының саяси жүйесі.

Саяси жүйенің қызмет ету механизмі

ҚР стратегиялық құжаттарын зерттеу негізінде) "Қазақстанның саяси жүйесінің даму келешегі" тақырыбына жоба дайындау

7- апта: Мемлекет және азаматтық қоғам

Мемлекет қоғамның саяси жүйесінің негізгі институты ретінде. Мемлекеттің пайда болу теориялары мен концепциялары. Мемлекеттің белгілері мен құрылымы. Мемлекеттік құрылыс және басқару формалары. Мемлекеттің функциялары, олардың қазіргі заман жағдайындағы трансформациясы. Қазіргі заманғы тәуекелдер жағдайындағы саяси бағытты әзірлеу. Мемлекет - Қазақстан Республикасы. Қазіргі заманғы Қазақстандағы демократиялық мемлекеттіліктің қалыптасуы мен дамуы.
Құқықтық және әлеуметтік мемлекет: мәні мен принциптері. Егеменді мемлекет Қазақстан Республикасының Конституциясы. Әлеуметтік мемлекеттің қалыптасу шарттары.
Азаматтық қоғам: мәні, құрылымы, функциялары. Азаматтық қоғамның негізгі концепциялары. Азаматтық қоғам қызметінің бағыттары. Қазақстан Республикасындағы азаматтық қоғамның даму келешегі

Құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның қалыптасуы

"Қазақстан Республикасында құқықтық және әлеуметтік мемлекеттің қалыптасуы" тақырыбында дәлелді эссе жазу

8 -апта: Саяси режимдер

Саяси режим түсінігі мен түрлері. Тоталитаризм тарихи және саяси феномен ретінде және оның ерекшеліктері. Авторитарлық саяси режим және оның формалары. Демократияның негізгі теориялары мен модельдері. Демокртаияның қазіргі формалары. Демократиялық принциптер мен шаралар.
Қазіргі уақыттағы саяси режимдер: батыстағы полиархиялар, жаңа демократиялар, шығыстық-азиялық режимдер, исламдық режим, әскери режимдер.
Қазақстандағы саяси режим, оның дамуы. Қазақстан Республикасы саяси жүйесінің демократиялану үдерісі.

Қазіргі әлемдегі саяси режимдер және олардың мемлекеттің саяси жүйесімен байланысы

Саяси режимдердің жіктелуі. Кейс-стади. Саяси режим типін анықтау және өз таңдауын дәлелдеу.

9 -апта: Сайлау жүйелері және сайлау

Сайлау демократияның міндетті шарты ретінде. Сайлау жүйелерінің мәні мен сайлау жүйелерінің негізгі түрлері. Сайлау жүйелерінің қазіргі концепциялары. Мажоритарлы сайлау жүйесі, оның түрлері мен модификациясы. Пропорционалды сайлау жүйесі, оның түрлі елдердегі ерекшеліктері. Аралас сайлау жүйелері. Көпсатылы сайлау. Сайлау шаралары мен салау кампаниялары.
Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы заңнама. Қазіргі Қазақстанның сайлау жүйесі, оны жетілдірудің жолдары мен бағыттары. ҚР электоралдық үдерістің ерекшеліктері.

Қазіргі сайлау жүйелері және олардың ерекшеліктері

"Қазақстан Республикасындағы жастардың электоралдық белсендігін арттыру жолдары" тақырыбында жоба дайындау

10 -апта: Саяси партиялар, партиялық жүйелер және қоғамдық-саяси қозғалыстар

Саяси партиялар: түсінігі, мәні, белгілері мен қызметтері. Саяси партиялардың типологиясы. Биліктік қатынастар жүйесіндегі саяси партиялар. Партиялық жүйелер, олардың классификациясы. Партиялық жүйенің қазақстандық үлгісі.
Қоғамның саяси өмірінде қоғамдық-саяси қозғалыстар мен бірлестіктердің пайда болуы және эволюциясы. Қазақстандық қоғамның саяси өміріндегі қоғамдық қозғалыстардың алатын орны мен рөлі.
Лоббизм. Мүдде топтары: түсінігі, қызметтері, типологиясы. Саясаттағы қысым топтар.

Саяси партиялар және партиялық жүйелер, қоғамдық-саяси қозғалыстар және ұйымдар: қызмет ету ерекшеліктері

Қазақстан Республикасындағы саяси партиялар бағдарламаларының күшті және әлсіз жақтарына кейс-стади - талдау

11 -апта: Саяси мәдениет пен мінез-құлық

Саяси мәдениеттің түсінігі, мәні, құрылымдық компонеттері мен қызметтері. Саяси мәдениет құрылымындағы саяси дәстүр, саяси миф, саяси стереотип, саяси символика. Саяси мәдениеттің деңгейлері: дүниетанымдық, азаматтық, саяси. Қоғамның саяси мәдениеті мен саяси субмәдениеттердің арақатынасы.
Саяси мәдениет типологиясының критерийлері. Саяси мәдениеттің негізгі үлгілері. Саяси мәдениеттердің батыстық және шығыстық типтерінің ерекшеліктері.
Қазақстан Республикасындағы саяси мәдениет – қазіргі жағдайы мен даму үрдістері.
Саяси әлеуметтену: мәні, кезеңдері, үлгілері мен факторлары. Саяси мінез-құлық пен саяси ұатысу – түсінігі, негізгі теориялары, жіктелуі.

Саяси мәдениет, саяси мінез-құлық және саяси қатысу.

Саяси мәдениеттің үлгілері (таңдау бойынша) туралы талдаулық анықтама дайындау

12 -апта: Саяси сана мен саяси идеология

Саяси сана: түсінігі, функциялары, формалары мен деңгейлері. Қоғам мен саясаттағы идеологияның пайда болуы, алатын орны мен рөлі.
Саяси идеологияны анықтаудағы түрлі әдістер. Саяси идеологияның мәні мен белгіленуі. Қазіргі негігі саяси идеологиялар: либерализм, консерватизм, марксистік дәстүр мен халықаралық социал-демократия.
Қазақстан Республикасындағы сана мен ойлаудың жаңа үлгісінің стратегиясы, қоғамдық сана модернизациясы. Ұлттық "Мен" және ұлттық бірегейліктің ішкі өзегін сақтау. Қазіргі заманғы модернизация үлгілерінің қатерлері. Ұлттық рухты сақтау және Қазақстан Республикасының болашақ дамуының ұлттық үлгісін құру.

Сана мен ойлаудың жаңа үлгісін әзірлеу: олардың Қазақстан Республикасында жүзеге асуының негізгі стратегиялары мен бағыттары

"Рухани-жаңғыру Қазақстан Республикасындағы сана мен ойлаудың жаңа моделінің стратегиясы" тақырыбында жоба-презентация жасау

13- апта: Саяси даму және модернизация

Саяси даму және оның критерийлері. Саяси модернизация түсінігі. Саяси модернизацияның мақсаты, оның негізгі сипаттары. Саяси модернизацияның кезеңдері мен факторлары. Модернизациялық үдерістегі дәстүрдің рөлі. Қазақстан Республикасының саяси модернизациясы. Ұлт жоспары – бес институционалдық реформаларды жүзеге асырудағы 100 нақты қадам. 5 президенттік реформа: кәсіби мемлекеттік аппарат құру, заңның үстемдігін қамтамасыз ету, индустрияландыру және экономикалық өсім, біртектілік пен бірлік, есеп беретін мемлекетті қалыптастыру.
"Қазақстан-2050 Стратегиясы" Қазақстан Республикасының саяси бағыты ретінде. Күшті мемлекет және Қазақстанның әлемнің ең дамыған отыз мемлекеті қатарына енуі.

Қазақстан Республикасының тұрақты дамуын қамтамасыз ететін стратегиялары мен модернизация бағдарламалары

"Саяси модернизацияның үлгілерін таңдау шарттары мен негізгі факторлары" (таңдау бойынша бір мемлекеттің мысалында) тақырыбында дәлелді эссе жазу

14- апта: Саяси шиеленістер мен дағдарыстар

Шиеленіс әлеуметтік құбылыс ретінде. Саяси шиеленістер, олардың мәні, конструктивті және деструктивті қызметтері. Саяси шиеленістер мен дағдарыстардың типологиясы.
Саяси шиеленістердің динамикасы. Саяси шиеленістерді шешу түрлері мен жолдары. Қазақстандағы әлеуметтік-саяси шиленістердің алдын алу технологиялары. Қазіргі жағдайдағы саяси дағдарыстан шығу тәсілдері.
Этносаяси шиеленістер. Этносаралық келісімнің қазақстандық үлгісі.

Саяси шиеленістер мен дағдарыстарды шешудің мәні, түрлері мен жолдары

Саяси шиеленісті реттеу бойынша жол картасын дайындау -Кейс-стади

15 -апта: Әлемдік саясат және қазіргі халықаралық қатынастар

Әлемдік саясат және әлемдік саяси үдеріс. Халықаралық қатынастар түсінігі және негізгі субъектілері. Халықаралық қатынастар теориясындағы теориялық әдістер мен негізгі дәстүрлі мектептер.
Қазіргі халықаралық тәртіптің тарихи типтері мен ерекшеліктері. Халықаралық қатынастар жүйелерінің типологиясы мен олардың қызмет етуінің құрылымдық заңдылықтары.
Қазіргі халықаралық қатынастардың дамуының негізгі үрдістері. Әлемдік саяси үдерістердің жаһандануы мен қазіргі жаһандық қауіп қатерлер.
Қазіргі халықаралық қатынастар жүйесіндегі Қазақстан. Қазақстан сыртқы саясатының басымдық бағыттары – ұлттық мүдделерді ілгерілету мен аймақтық және жаһандық қауіпсіздікті күшейту.

Жаһандану және қазіргі жаһандық қауіп қатерлер

"Қазіргі халықаралық қатынастар жүйесіндегі Қазақстанның рөлі" тақырыбында бағдарлама презентация жасау

Ескерту: 1 академиялық кредит - 30 академиялық сағат
Барлығы: 2 академиялық кредит- 60 академиялық сағат

Әдебиеттер: Негізгі:
1. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2014 жылғы 17 қаңтар
2. Назарбаев Н.Ә. "Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік" Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 31 қаңтар 2017
3. Назарбаев Н.Ә. Мемлекет басшысының "Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру" 12 сәуір 2017
4. Абсаттаров Р.Б. Саясаттану негіздері. – 2 т.- Алматы: Қарасай, 2011.
5. Heywood A. Politics. - N.-Y.: Palgrave Macmillan, 2013.
6. Мұсатаев С.Ш. Саяси билік: Оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті. – 2014
7. Әлемдік саясаттану антологиясы. "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасы. – Алматы: Қазақстан. – 2005-2009. - Т. 1-9
8. Казахстанский путь - 2050. -3 т./ Под ред. Султанова Б.К. – Алматы: КИСИ, 2014.
Қосымша:
1. Бәйділдінов Л.Ә. Теориялық саясаттану. – Алматы, 2005.
2. Булуктаев Ю.О. Политический режим и посткоммунистическая трансформация: теория, методология, практика.- Алматы, 2008.
3. Казахстанская политологическая энциклопедия / Под ред. Т.Т.Мустафина. - Алматы,1998.
4. Управление рисками в сфере внутренней политики Республики Казахстан/ Под. ред. Шаукеновой З.К. - Алматы, 2014.
5. ЧеботарҰв А.Е. Политическая мысль суверенного Казахстана: динамика, идеи, оценки. Алматы: ИМЭП при Фонде Первого Президента, 2015.

Мәдениеттану

№

Пәннің мазмұны

Семинар (практикалық) сабақтар тақырыптары

Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары

Сағаттар саны

1-апта: Мәдениет морфологиясы

Мәдениет түсінігінің қалыптасу тарихы: мәдениеттің мәнін және қызметін анықтау ыңғайларының көптүрлілігі. Мәдениетті аксиологиялық, өркениеттік, құрылымдық, антропологиялық, экономикалық түсіндіру.
Теориялық ыңғайларды шолу: Ф. Боас, Л. Уайт, З. Фрейд, К. Леви-Стросс, К. Маркс, Э. Тайлор, О. Шпенглер, А. Тойнби, Л. Гумилев, П. Сорокин, С. Хантингтон және т.б.
Ғылыми пән ретіндегі мәдениеттану тарихы: теориялық ыңғайлар генезисі, іргелі және қолданбалы мәдениеттану, мәдениетті зерттеудің пәнаралық сипаты, мәдениет философиясы, теориясы мен әлеуметтануы, мәдени және әлеуметтік антропология, мәдениет тарихы. Мәдениет зерттеулеріндегі жаһандық, глокальды және жергіліктік ыңғайлар.
Мәдениет морфологиясы: мәдениеттің кеңістігі мен уақыты, мәдениеттің негізгі бөлшектері мен паттерндері. Мәдениетке диахронды және синхронды ыңғайлар. Мәдениет кеңістігінің ерекшелігі. Архаикалық мәдениеттің негізгі өлшемдері мен отырықшы және көшпелі мәдениеттер арасындағы бөлінгіштік (дихотомиялар). Материалдық және рухани мәдениет. Мәдени формалар мен артефактілердің олардың әлеуметтік, тарихи, географиялық бөлінуіне қарай өзгеруі.
Мәдениет типологиясы: мәдениет типі түсінігі, мәдениеттердің тарихи типологиясы, сызықтық және жергілікті ыңғай. құрылымдар. Мәдениет формаларының көптүрлілігі. Еуроорталықтық және мәдениеттер типологиясы: оң және теріс тұстары. Шығыс және батыс. Солтүстік және оңтүстік. Мәдениет және өркениет.

Мәдениет және оның адамның өмірі мен қызметіндегі орны мен рөлі.
Мәдениет мәні туралы білімнің, мәдениет морфологиясы мен анатомиясының мәдениет туралы ғылым үшін мәнін ашып көрсету.
Мәдениеттің мағынасы, қызметтері мен морфологиясын анықтауға ыңғайлардың көптігінің мәнін бағалау

"Мәдениет рәміздері және олардың мәдени коммуникациядағы рөлі мен маңызы" тақырыбы бойынша жобалық зерттеу, қорытындыларды презентациялау.

2-апта: Мәдениет тілі

Мәдениет белгілер мен мәндер әлемі ретінде. Мәдениетті ақпараттық-семиотикалық түсіну. Мәдениет артефактілер әлемі ретінде. Мәдениет мағыналар әлемі ретінде. Мағыналардың түрлері. Мәдениет белгілер әлемі ретінде. Мәдениеттің белгілер әлемі типологиясы. Белгілер мен белгілер жүйесінің негізгі типтері. Табиғи белгілер. Қызметтік белгілер. Иконалық белгілер.
Вербалды-белгілік жүйелер – табиғи шынайы тілдер. Тіл – қарым-қатынас және мәдениетті тарату тәсілі ретінде. Тіл және ойлау. Тілдің когнитивті қызметтері. Сепир-Уорф гипотезасы. Мәдениет тілі түсінігі. Мәдениет тілі мәдениет болмысының тәсілі ретінде. Әлемнің тілдік бейнесі. Мәдениет тілі белгілер жүйесі ретінде. Мәдениет тілі семиотикалық жүйе ретінде. Жасанды тілдер және олардың мәдениет дамуындағы рөлі. Сандық мәдениет тілі. Тілдердің әлеуметтік-мәдени дифференциациясы (бөлінуі).
Қазақ тілі және оның тұлғаның мәдени-этникалық бірегейленуіндегі рөлі. Қазақ тілінің мәдени кеңістігі. Қазақ тілінің коммуникативтік қызметтері. Жалпы қабылданған тілдік нормалар. Ұлттың мәдени кодының сақталуындағы қазақ тілінің рөлі.

Мәдениет морфологиясы мен анатомиясы: олардың мәдениет конфигурациясын зерттеудегі рөлі.
1.

Салыстырмалы таблица – талдау жасау техникасы ретінде
(С.Хантингтонның "Өркениеттер қақтығысы" жұмысы негізінде). "Мәдениет интеграциясы мен локализациясы" мәселесін талдау үшін салыстырмалы таблица техникасын қолдану.
Нақты мысалдар негізінде мәдениет рәміздерінің әр түрлі түрлерін қарастыру (мифтік рәміздер, діни рәміздер, өнердегі рәміздер, саясаттағы рәміздер және т.б.)

3-апта. Мәдениет семиотикасы

Мәдениетті зерттеулерге құрылымдық, семиотикалық ыңғайлар. Мәдениеттің мәтіндік концециялары: Р. Барт, Ю. Кристева. Мәдениеттің семиотикалық концепциялары: Ф. Соссюр, Ю.Лотман, Э. Кассирер, О. Сулейменов.
Мәдени код. Мәдени код түсінігі. Ұлттық мәдениеттің мәдени кодының қайталанбайтындығы. Мәдениет этосы. Этос және мәдениет коды. Жаһандық мәдени код типтері: жазуға дейінгі (дәстүрлі), жазбаша (кітаптық) және экрандық, сандық. Бұқаралық мәдениет коды. Қазақтың дәстүрлі мәдениетінің коды. Қазақстандық мәдениет коды.
Конвенционалды белгілер. Мәдениет рәмізі түсінігі. Мәдениеттің негізгі рәміздері. Мәдениеттің рәміздері мен архетиптері. Сақ және скиф мәдениетінің рәміздері. Материалдық мәдениеттегі ғұндардың рәміздері мен белгілері. Қазақ және түркі мәдениеттің рәміздері мен архетиптері. Заманауи қазақстандық мәдениет рәміздері.
Миф рәміздері. Антикалық мифтер рәміздері. Шығыс мифтері рәміздері. Сақ мәдениеті мен мифтері рәміздері. Түркі мифтері рәміздері. Қазақ мифтері рәміздері.
Дін рәміздері. Зороастризм рәміздері. Тәңіршілдік рәміздері. Буддизм рәміздері. Индуизм рәміздері. Иудаизм рәміздері. Христиандық рәміздері. Ислам рәміздері.
Өнердегі рәміз. Көркем өнер рәміздері. Сәулет өнеріндегі рәміздер. Музыкадағы рәміздер. Би және балет рәміздері.
Саясаттағы рәміздер. Мемлекеттік-саяси рәміздер. Қазақстан Республикасының мемлекеттік-саяси рәміздері.
Ғылым мен техниканың негізгі рәміздері.

Мәдениет және өркениет: өзара байланысы мен ерекшелігі.
Мәдениеттің негізгі типтерінің негізгі өлшемдерін салыстыру (архаикалық, отырықшы, индустриалды мәдениет өлшемдері).

4-апта. Мәдениет анатомиясы

Мәдениет кеңістігі. Мәдениеттің үшөлшемді моделі. Мәдени формалар. Мәдени кеңістік құрылымы: парадигмалар, мәдениеттің бет-бейнесі, мәдени сценарийлер. Белдеулік мәдени формалар: когнитивті парадигмалар, құндылықтық парадигмалар, реттеуші парадигмалар.
Мәдениет формалары: миф, өнер, дін, мораль, философия, құқық, саясат, ғылым, техника.
Рухани мәдениет. Рухани мәдениет типтері.
Мифология: мифтердің мәні мен типтері, мифтердің сипатты белгілері, мифологиялық ойлау логикасы, мифтің қызметтері, заманауи мифология.
Дін мәдениеттің қасиетті формасы ретінде. Дін. Діннің негізгі бөлшектері. Діннің қызметтері. Діни наным-сенімдердің алғашқы формалары: анимизм, фетишизм, тотемизм, пантеизм, деизм, монотеизм. Буддизм. Христиандық. Ислам. Діннің қоғамдағы мәдени өмір формаларына әсері. Қасиетті (сакральды) мәдениет. Қазақ халқының қасиетті (сакральды) мәдениеті.
Өнер генезисі. Өнер антропогенез факторы ретінде. Өнер қызметтері. Өнер мәдениет айнасы ретінде. Өнер және көркем мәдениет.
Әлеуметтік мәдениет. Әлеуметтік мәдениет құрылымы. "Адамгершілік", "мораль", "этика" түсініктері. Адамгершіліктің қалыптасуы рухани мәдениет дамуының мәселесі ретінде. Мораль қызметтері. Моральдық түрткі механизмдері. Адамгершілік мәдениет қарама-қайшылықтары,
Әлеуметтік-мәдени құндылықтар жүйесіндегі құқық. Құқық және мораль. Құқықтың қызметтері. Құқықтық мәдениет. Биліктің құқықтық мәдениеті. Заң шығарудың мәдениеті. Халықтың құқықтық мәдениеті.
Саяси мәдениет. Саяси мәдениет қызметтері. Саяси мәдениет типтері. Мәдениеттегі саясаттың орны.
Технологиялық мәдениет. Технология мәдени феномен ретінде. Технологиялық мәдениеттің қалыптасуы мен дамуы. Технологиялық мәдениет ерекшеліктері. Техниканың мәні. Техника: техника әлемі, табиғат, адам. Мәдениет кеңістігіндегі техника әлемі: техника мәдени ортаны жасақтау құралы ретінде, техника мәдениеттің әлеуметтік тапсырысқа жауабы ретінде, техника мәдениет құралы ретінде, техника мәдениеттің белгілік жүйесі ретінде. Мәдениеттегі техниканың бейнесі. Мәдениет тарихындағы техниканың түрлері. Техникалық прогресс болашағы.
Инженерия. Инженерлік қызмет ерекшелігі. Инженерлік мәдениеттің тарихи эволюциясы. Инженерлік мәдениет орны. Инженерлік мәдениет көкжиегі.
Ғылым мәдениеттің жаңа құбылысы (феномені) ретінде. Ғылым әлеуметтік-мәдени институт ретінде. Ғылымның тарихи дамуының негізгі кезеңдері. Ғылымның әлеуметтік-мәдени бағдарлары: ақиқат пен пайда, автономия және әлеуметтік бақылау, нейтрализм және әлеуметтік жауапкершілік, ғылым коммерциализациясы (оң және теріс жақтары). Ғылымның этикалық императиві.
Қызметтің мәдени сценарийлері. Мәдени сценарийлердің көптүрлілігі. Еңбек мәдениеті. Оқу мәдениеті. Мәдениет және білім. Ойын мәдениеті. Мәдениеттегі ойындық сценарийлер. Бос уақыт мәдениеті. Мәдениет және қарым-қатынас. Қарым-қатынас түрлері. Этикет.

Мәдениеттің көшпелілік типтері: мәдени мәліметтерді кодтаудың формалары мен тәсілдері.

"Қазақстанның көшпелілік мәдениеті – қазақ халқының мәдени мұрасының маңызды бөлігі ретінде" тақырыбында сараптамалық эссе.

5-апта. Қазақстан көшпелілерінің мәдениеті

Ежелгі Қазақстан аумағындағы архаикалық мәдениет: материалдық мәдениет ескерткіштері. Материалдық ("технологиялық") мәдениеттің негізгі жетістіктері. Ежелгі әлемнің техникалық жетістіктерінің негізгі ескерткіштері.
Көшпелілік (номадизм) мәдениет типі ретінде. Көшпелілік (номадизм) концепциялары. Көшпелілік мәдениет типологиясы. Көшпелілік түрлері мен жіктеу (көшпелілер мәдениеті).
Еуразиялық кеңістік көшпелілері мәдениетінің негізгі белгілері. Қазақстан аумағындағы ежелгі тайпалар мәдениеті: салт-дәстүрлері, культтері, наным-сенімдері. Сақ, скифтердің ұлы көшпелілік өркениеттері. Сақ, скиф, массагет, ғұндардың көшпелілік мәдениеті. Салт-дәстүрлері. Аңызға айналған кейіпкерлердің бейнелері. Сақ, массагет, скиф, сарматтар өнері: қару-жарақтық, сәндік-қолданбалы, мүсін, сәулет өнері. Сақ, массагет, скифтердің жауынгерлік өнері. "Шу-батыр" поэмасы. Жазуы. Сақтар мен массагеттердің мәдени құндылықтары. Көшпелілік мәдениеттегі кеңістік пен уақыт. Табиғат ескерткіштері мен сақ, массагет, скиф, сармат, ғұндардың материалдық мәдениет ескерткіштері. Орталық Азия (Қазақстан) көшпелілерінің негізгі мәдени және техникалық жетістіктері. Сақ ойшылдары (Токсарид, Анахарсис). Сақ өркениетінің ежелгі грек, ежелгі үнділік және ежелгі қытайлық өркениетпен мәдени өзара әрекеті. Сақ, массагет, сарматтардың көне қалалары. Сақ, массагет, скиф, ғұн, сарматтардың қасиетті (сакральды) мәдениеті.

Сақ, массагет, ғұн, үйсін және қаңлылардың мәдени мұрасы және олардың түркі халықтарының мәдени мұрасының қалыптасыундағы рөлі.

6-апта. Арғытүркілердің мәдени мұрасы

Ғұндардың көшпелілік мәдениеті. Ғұндардың мифтері мен діни наным-сенімдері. Қазақстандағы көшпелілік мәдениет дамуының ғұндық кезеңі. Ғұн жазуы (әліпби, ғұндардың руна жазуы). Ғұн батырлары Еділ (Атилла). Аттила туралы поэма ("Атилланың Галлияға бірінші жорығы"). "Эдда" скандинав эпосындағы Аттила бейнесі ("Атли туралы сөз"). "Нибелунгтар туралы сөз". Испан трагедиясындағы XVI ғасырдағы драматург Кристобала Вируестің Еділ батыр (Атилла) бейнесі – "Қаһарлы Аттила", Ц. Вернердің романтикалық драмасы "Аттила, ғұндар патшасы". Фольфганг Франк операсы "Аттила, ғұндар патшасы". Джузеппе Верди операсы "Аттила". Ағылшын ақыны Герберттің "Аттила" поэмасы. Француз ғалымы А. Тиерридің "Аттила тарихы" еңбегі. А. Соловьевтың "Аттила қазынасы" жұмысы. М. Султанбековтың "Аттила" пьесасы. С. Өтенияздың "Аттила" ғылыми зерттеуі.
Ғұндардың өнері. Ғұндардың аңдық стилі.
Көшпелі мәдениет дамуындағы прототүркі кезеңі. Энкида – прототүркілердің даңқты кейіпкері ("Гильгамеш" поэмасы). Прототүркілердің өмірі мен тұрмысы туралы Аристей Проконнестің "Аримаспея" поэмасы. Б.д.д. І ғасырдағы прототүркілердің өмірі туралы Хань-Шижунь үйінен шыққан қытай ханшайымының "Аққудың әні".
Үйсін мен қаңлылар мәдениеті. Үйсін мен қаңлылардың құпиялары (мистерии), би өнері, музыкасы.
Ежелгі түркі өркениеті және оның ерекшеліктері. Ежелгі түркілердің космогониясы мен мифологиясы. Ата-баба культы. Тәңіршілдік. Тәңіршілдіктің құдайлар пантеоны. Ежелгі түркілердің салт-дәстүрлері мен рәсімдері. Аруақ культы. Ежелгі түркілердің руна жазуы. Ежелгі түркілердің қасиетті жазбасы "Алтун битиг" (Алтын кітап).
Қазақстан аумағын мекендейтін түркі халықтарының мәдени мұрасы. Түркі жазуы. Түркілердің көлденең жазуы. Түркі жазуының түрлері: соғдылық, брахми, манихейлік, ұйғыр. Түркі қағанатының мемлекеттік жазуы.
Руна жазуы. Руналық мәтіндер. Түркі кезеңінің мәдени ескерткіштері. Түркілердің мәдени ескерткіштері: Орхон-енисей, Ленско-Прибалтийлік, Алтай, Ертіс жағалауындағы, Шығыс-түркістандық, Орта Азиялық (жетісулық руналар, ферғандық руналар, сырдариялық руналар) және Шығыс еуропалық ескерткіштер. Орхон-Енисей эпиграфиялық шығармасы. "Күлтегін ескерткіші", "Тоныкөкке құрмет белгісі", "Білге Қағанға құрмет белгісі". Оғыз тайпаларының ескерткіштері: "Қорқыт Ата кітабы", "Оғыз-наме". Ежелгі түркі ақындары Йоллығ-тегін, Тоныкөк.
Қағаз жасау технологиясы. Түркілердің ктіап баспасы. Түркі кітаптарының типтері мен формалары.
VI-дан VIII-ші ғасырға дейінгі түркілердің наным-сенімдері: буддизм, манихейлік, христиандық (несториандық). Түркілердің аударма қызметі. "Майтрисимат" "Даналықты жетілдіру" ("Праджняпарамита"), "Патшаларға нұсқаулық" ("Раджвавадака"), "Абхидхармакоша" Васубандху поэмасының қолжазбасы ("Білім қазынасы" Х ғ.), "Трипитака" буддизмнің негізні каноны буддалық мәтіндерді түркі тіліне аудару. Бешбалык қаласынан шыққан Шынгко Шелитутунг – буддалық сутралар "Суварнапрабхасаның" түркілік аудармашысы (Алтын жылтыр). Чисуй тудун, Пратья-шири, Кики түркі ақындары. Манихейлік әдебиет. Христиандық діни әдебиет.
Кошо-Цайдам ескерткіштері. Далалық өркениет. Далалық өркениеттің негізні құндылықтары.
Ежелгі түркілік өркениеттер мен жетістіктер. Кеңістік және уақыт түсінігі. Техника және көшпелілердің ежелгі технологиялары. Түркі аймағының мәдени-тарихи байлығы – мәдени мұра ретінде. "Мәдени мұра" бағдарламасы. Мәдени ескерткіштерді, Қазақстанның ежелгі көшпелілерінің мәдени ареалы мен қалаларын сақтау мен қалпына келтіруге бағытталған мәдени саясаттың негізгі бағыттары. "Қазақстанның сакральды географиясы" бағдарламасы.

Сақ-массагет, скиф мәдениетінің антика әлемі мәдениетімен мәдени өзара әрекеті мен бір-біріне әсері
Нақты мысал келтіре отырып, еуразиялық кеңістіктегі ежелгі мәдениеттер, Қазақстанды мекендегендердің мәдени мұрасы мен жетістіктері туралы білімді көрсету.

"Ұлы Жібек жолы халықтарының мәдениетаралық коммуникациясындағы Қазақстан түркілері" тақырыбында реферат

7-апта. Орталық Азияның ортағасырлық мәдениеті

Жібек жолы: Қазақстан – Шығыс пен Батысты байланыстырушы ретінде. Орталық Азия аймағындағы мәдениеттер байланысы. Түркі және қазақ мәдениеті архетипіндегі ирандық компоненттер. Үнді және Орталық Азия мәдениеті сұхбаты. Үнді мәдениеті мен түркі өркениетінің өзара ықпалы. Түркі және ислам мәдениеттерінің өзара әсері мен өзара әрекеті.
Ортағасырдағы түркі мәдениеті. Философия мен ортағасырлық ғылымның дамуы. Әл-Фараби: философиялық, әлеуметтік-этникалық және эстетикалық көзқарастары. Ортағасыр мәдениеті мен ғылымының қалыптасуындағы әл-Фарабидің үлесі. Математиканың дамуы. Өнер, әдебиет, сәулет өнері, техниканың дамуы. Ортағасырлардағы Қазақстан мен Орталық Азиядағы білім.
Ғылым мен медицина дамуы. Хорезми ұлы ортағасырлық ғалым-математик. Әбу Рейхан Бируни және Ғалам. Әбу Рейхан Бируни математик және мәдениет тарихшысы ретінде. Әбу Әли ибн Сина және оның "Емдеу ғылымдары каноны" еңбегі. Орталық Азиядағы қоғамдық және жаратылыстанулық ғылымдар. Университеттердің дамуы.
Қазақстан аумағындағы Ұлы Жібек жолы бойындағы қалалар: Исфиджаб (Сайрам), Баласагұн, Отрар, Суяб, Тараз, Шаш (Ташкент), Шымкент. Олардың ортағасырлық Қазақстандағы мәдени өмірдің дамуындағы рөлі.
Орталық Азиядағы қалалық мәдениеттің гүлденуі. Нишапур, Хорасан, Систан, Термез, Самарқан, Бұхара, Хорезм ғылым, білім, сәулет өнері және өнер орталықтары ретінде. Орталық Азия қалалары діни (буддизм, зороастризм, несториандылық, манихейлілік және т.б.) білім беру орталығы ретінде. Орталық Азия қалаларының сәулет өнері. Орталық Азияның сарайлық мәдениеті.

Түркілердің мәдени мұрасы қазақ мәдениетінің қалыптасуына әсер ететін фактор ретінде
Түркілердің әлемдік мәдениет пен өркениеттің дамуына қосқан үлесі мен ортағасырлық Ренессанстың қалыптасуындағы рөлін бағалау.
Алдыңғы Азия, Иран, Орталық Азияның әр түрлі халықтарының исламдық мәдениеттің қалыптасуына қосқан үлесін шынайы түрде бағалау.

"Түркілік Қайта Өрлеу және оның әлемдік мәдениет мұрасындағы орны" тақырыбында сараптамалық эссе

8-апта. Түркілердің мәдени мұрасы

Қарахан кезеңіндегі мәдениет. Қарахандар кезеңінің материалдық, қалалық мәдениеті. Түркі кезеңіндегі техниканың дамуы. Материалдық мәдениет ескерткіштері.
Әл-Қашқари және оның түркі әдебиеті мен тілінің қалыптасуындағы рөлі. Әл-Қашқари – түркі әлемінің ақыны. Әл-Қашқаридің "Түркі сөздерінің жинағы" еңбегі.
Жүсіп Баласағұн және оның "Құтты білік" еңбегі. Ахмед Үйгінеки, Сулеймен Бақырғани және олардың түркі мәдениетіне қосқан үлестері. Ахмед Үйгінеки – "Хибат ал(ул)-хакайык" поэмасының авторы ("Ақиқат сыйы"). Қазақстанда исламның таралуы. Ортағасырлық түркі мәдениетінің ерекшелігі: ислам және номадизм.
Моңғолдық кезең және ортағасырлық Қазақстандағы түркі халықтары мәдениетінің дамуына ықпалы. Хорезмшах билігі кезіндегі ғылымның дамуы. Медицина: Зайн әл-Дин Горганидің (Джурджани) "Хорезмшах қазынасы" кітабы. Хорезмшах кезеңіндегі әдебиет. ХІІ ғасыр ақыны Рашид ад Дин Умари (1114-1177). Жазушы Низами Арузи Самарканди және оның "Сирек кездесетіндердің жинағы, немесе Төрт сұхбат" кітабы. Хорезмшах тұсындағы мәдени өмір (сәулет өнері, керамика).
Сопылық Қайта Өрлеу. Ахмет Яссауидің тұлғасы мен қызметі (1093-1166). "Диуани Хикмет" кітабы. Наджм ад Дин Кубра (1145-1220) және оның рухани өмір жобасы. "Құдай халқының жолы" трактаты. Сопылық ақын Нишапурлік Фарид ад-Дин Аттар (1145-1221) және оның "Құстардың әңгімесі" аллегориялық поэмасы. Самұрық құс бейнесі. Суфизм моңғол шапқыншылығына дейінгі Орталық Азиядағы қуатты діни қозғалыс ретінде. Түркілердің мәдени құндылықтары мен дүниетанымына суфизмнің әсері. Ағартушылық жетістіктерінің жоғалуы.
Моңғол шапқыншылығы мәдени апат ретінде. Моңғол билігі кезіндегі суфизмнің дамуы. Бахауддин Накшбанд (1318-1389) жаңа діни қозғалыстың негізін салушы ретінде. Суфизмнің накшбандия орденінің ислам әлемінің рухани өміріне әсері. Суфизм музыкасы мен поэзиясы.
Алтын Орда кезеңінің мәдениеті. Материалдық және рухани мәдениет. Рухани құндылықтар. Өнер. Діни наным-сенімдер. Салт-дәстүрлер. Алтын Орданың негізгі технологиялық жетістіктері.
Ақсақ Темір кезеңіндегі мәдениет. Ақсақ Темірдің (1336-1405) билігі кезіндегі Орта Азиядағы мәдени және ғылыми өмірдің қайта жандануы. Сәулет өнері. Шахрисабздағы Ақсарай. Самарқан орталығындағы Бибі-Ханым мешіті. Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи кесенесі.
Мұхаммед Тарағай билігі кезіндегі сарайлық мәдениеттің гүлденуі. Мешіт пен медресе құрылысы. "Ислам бақтарының" жасалуы. Байсунгуренің кітап сақтау қоймасы және өнерлер орталығы. Өнер және сәулет өнері. Миниатюра. Фреска өнері.
Ұлықбек (Мұхаммед Тарағай) астрономия ғылымының дамуы. Математиканың дамуы. Джамшид әл-Каши (1380-1429) және Әли Кушчи (1402-1474): астрономия мен математиканың дамуына қосқан үлестері. Ұлықбек обсерваториясы. "Гургандық зидж" ("Астрономиялық таблицалар жинағы") жинағы – XV ғ. аспан денелері туралы беделді нұсқаулық. Ақсақ Темір кезеңіндегі білім мен ғылым. Ақсақ Темір кезеңіндегі техниканың дамуы. Сопылық поэзияның дамуы. Нуриддин Джами (1414-1492) накшбандия орденінің ұлы сопылық ақыны. "Әулиелердің салтанатты ұлылығынан достықтың жарылуы" жинағы сопы прозасының көрсеткіші ретінде.
Әлішер Науаи (1441-1501) – ұлы түркі ақыны. Шағатай тілінің дамуы. Камолиддин Бехзад (1450-1537) және мұсылман әлеміндегі көркем сурет стандарттарының жасалуы. 15 ғ. сәулет өнері. Тимуридтер әулетінің эстетикасы және оның Ұлы Моғол империясының мәдениетіне әсері. Ұлы Моғолдар мәдениеті. Үнді-түркі Ренессансы. Сәулет өнері, ғылым, математика, астрономияның дамуы және моғол мәдениетінің технологиялық жетістіктері.
"Сакральды (қасиетті) Қазақстан" бағдарламасы. Түркі кезеңінің мәдени ескерткіштерін қалпына келтіру мен сақтау. Қожа Ахмет Яссауи кесенесі, Көне қала Тараз және өзге де мәдени объектілер қазақ халқының мәдени бірегейлік пен қазақтардың мәдени мұрасының құраушысы ретінде.

Ортағасырдағы Қазақстандағы түркі мәдениеті және оның еуропалық және исламдық мәдениетке әсері.

"Түркілердің мәдени мұрасының еуропалық және исламдық әлемге әсері" тақырыбына салыстырмалы таблица жасау.

9-апта. Қазақ мәдениетінің қалыптасуы

Қазақтардың эпикалық мәдениеті. Қазақ халқының мифтері мен аңыздары. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің қалыптасуы. Халықтық поэзия формалары. Ақын-жыраулардың музыкалық шығармашылығы. Халық ауыз шығармашылығындағы агон. Ұлы қазақ билері. Қазақ даласының шешендері. Қазақ тіліндегі тілдік этикет. Мәдени құндылықтар және батырлар этикасы. Қару-жарақты игеру шеберлігі. Қазақ сәндік-қолданбалы өнері. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің этикалық құндылықтары. Спорттық ойындар. Қазақ халқының дәстүрлері, рәсімдері, салттары. Өмірлік кезең салттары: туылу, ер жету, өлім. Жерлеу рәсімі. Үйлену рәсімі. Халықтық мерекелер. Наурыз. Халық әндері. Дәстүрлі билер. Халықтық ойындар. Қазақтардың технологиялық жетістіктері.
Ұлттық музей-қорық жобалары: Ботай, Сарайшык, Бозок. Бекет Ата мәдени объектісі, Ақсу Жабағлы, Көржалғын, Тамғалы мәдени рәміздер және қазақ халқының мәдени бірегейлегінің географиялық құраушысы ретінде.

Түркі мәдениеті мен өркениеті және олардың Ұлы Жібек жолы халықтарының мәдениеті дамуындағы мәдени-өркениеттік рөлі.
Исламның таралу ерекшеліктерін және оның қалыптасуының мәдени бастауларын сыни тұрғыдан бағалай білу.

10-апта. XVIII ғ. – ХIХ ғ. соңы аралығындағы қазақ мәдениеті

Дәстүрлі дүниетаным дағдарысы. Қазақ Ағартушылығы феномені. Ш. Уәлиханов және оның шығармашылығы. Абай ұлы қазақ ақыны және ойшылы ретінде. Шәкәрім шығармашылығы. Ы. Алтынсарин көрнекті ағартушы және педагог ретінде. Құрманғазы, Тәттімбет, Жаяу Мұса және т.б. музыкалық шығармашылығы.
Қазақ мәдениетіндегі "Зар заман" феномені. Қазақтың қоғамдық ойы және XIX-XX ғғ. аралығында қазақ әдебиетіндегі негізгі бағыттар. Қазақ зиялыларының ірі өкілдерінің негізгі идеялары: Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, Т. Рысқұлов және т.б.
Сакральды (қасиетті) қазақ мәдениеті. Қазақстан аумағындағы сакральды мәдениет ескерткіштері. "Мәдени мұра" бағдарламасы.
Қазақ халқының мәдени мұрасы. XVIII-ХIХ ғғ. қазақ өнері мен әдебиеті. Қазақ өнерінің негізгі құндылықтары. XVIII-ХIХ ғғ. қазақ философиясының негізгі жетістіктері. Этникалық бірегейліктің қалыптасуы мен қазақ халқының бірігуіндегі қазақ мәдениетінің рөлі. Қазақ тілі және оның ұлттың мәдени кодын сақтаудағы рөлі.

Ұлы Жібек жолы халықтарының мәдениеті: Еуропа, Ресей халықтарымен мәдени өзара әрекет формаларын салыстыру және айқындау: паттерндері мен жетістіктері.
Түркілердің әлемдік мәдениеттің дамуына қосқан үлесі мен Шығыс-Батыс сұхбатына әсерін шынайы тұрғыдан бағалау.
Түркі халықтарының мәдениет ескерткіштерін салыстыра білу және Орталық-Азиялық және Таяу Шығыс аймақтарындағы халықтардың рухани дамуына әсерін айқындау.
Орталық Азия қалалық мәдениетінің даму ерекшеліктерін сыни тұрғыдан бағалай білу.
Сакральдық мәдениеттің 100 ескерткіші мен қазақ даласының мәдени мұрасына қатысты білімді көрсете білу.

11-апта. ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті

Кеңестік кезеңдегі қазақ мәдениеті. Тоталитарлық-әкімшілік жүйе және ұлттық мәдениет. Елдің индустриализациясы. Ел индустриализациясындағы ғылыми-техникалық зиялы қауымның орны мен рөлі. Мәдени саясаттың қайшы үрдістері. Қазақстандық ғылымның, білім және мәдениет институттарының қалыптасуы мен дамуы. Қазақ зиялы қауымының қазақстандық мәдениет пен халықтың мәдени дамуындағы сабақтастықты сақтаудағы үлесі. ХХ ғ. Қазақстанның белгілі ғалымдары.
Қазақ өнерінің дамуы: кескіндеме, мүсін, сәулет өнері, опера, балет, музыка, ХХ ғ. драматургиясы. ХХ ғ. белгілі опера орындаушылары. ХХ ғ. Қазақстан әдебиеті. ХХ ғ. кеңестік қазақ жазушылары. Қазақ киносының қалыптасуы мен дамуы. Кеңестік қазақ кинорежиссерлері мен киноәртістері. ХХ ғ. Қазақстандағы киноиндустрияның дамуы. ХХ ғ. Қазақстандағы гуманитарлық ғылым. Қазақ халқының руханилығын сақтау, қазақ халқының ұлттық өзіндік санасын, қазақ халқының рухани құндылықтарын қалыптастырудағы қазақ гуманитаристикасы мен зиялы қауымының рөлі. Қазақ мәдениетінің дамуындағы зиялы қауымның шығармашылық үлесі.

Тарихи өлшемдегі қазақ мәдениеті: қазақ халқының мәдени мұрасы.
Қазақ халқының мәдени мұрасын сыни тұрғыдан бағалау.
Қазақтардың мәдени мұрасын, мәдени құндылықтары мен батырлар этикасын, ақындық мұра мен өнерін, қазақтардың спорт мәдениетін бағалау.

12-апта. Қазіргі әлемдік үдерістер аясындағы қазақ мәдениеті

Жаһандану және этно-аймақтық мәдениеттердің өзін-өзі бірегейлендіру мәселесі. Қазақ мәдениеті және түркі әлемі. Қазіргі Қазақстанның мультимәдени кеңістігіндегі қазақ мәдениетінің орны. Заманауи қазақ мәдениетіндегі рухани дәстүрлер мен жаңашылдық үдерістер. Әлемнің ұлттық бейнесі және мәдени репрезентация.
Қазақстанның қазіргі өнеріндегі негізгі үрдістер мен бағыттар. Қазақ мәдениетінің іздерін (паттерн) сақтау, қазақ тілін дамыту мен оның мәдени кеңістігін кеңейту, қазақ халқының рухани құндылықтарын сақтау мен ұлықтаудағы гуманитарлық зиялы қауымның рөлі. Заманауи қазақ өнерінің негізгі жанрлары: әдебиет, кескіндеме, театр, сәулет өнері, музыка, кино, телеведение.
Қазақстандағы заманауи бұқаралық мәдениет. Қазақстандағы шоу мәдениеттің қалыптасуы мен дамуы. Қазақстанның қазіргі өнерінің дамуындағы жаңа үрдістер мен медиа-мәдениет қауіп-қатерлері.
Қазақстандық киноның заманауи үрдістері. Заманауи қазақ киноөндірісінің даму болашағы мен мәселелері. Қазақстандық кинорежиссерлер. Қазақ киножұлдыздары. Ең жақсы қазақ киноленталары. Қазақстандағы кинофестивальдар. Мереке тойлау мәдениетінің дамуындағы қазақстандық кинофестивальдардың рөлі. Мәдениетаралық коммуникацияның дамуындағы қазақстандық кинофестивальдардың орны. Қазақстандық кинофестивальдар заманауи қазақстандық мәдениет жетістіктерін тарату алаңы ретінде. Ұлттық бірегейліктің, медиа-мәдениет парадигмасындағы қазақ халқының ұлттық дүниетанымындағы және ынтымақтастығын қалыптасуындағы мәселелер мен төзімділік ұстанымдары.
Теледидар мәдениет феномені ретінде. Қазақстандағы заманауи теледидардың дамуы. Қазақстанның телевизиялық драматургиясы.
Дәстүрлі қазақ және заманауи қазақ мәдениеті. Қазақ халқының мәдени коды. Қазақ ұлттық мәдени кодын сақтау мәселесі. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің рухани құндылығы және Қазақстан жағдайындағы батыс құндылықтарының сіңіру мәселелері. Өнердің коммерциялануы. Қазақ халқының мәдени бірегейлігін сақтау мен қазіргі қазақстандықтың мәдени-рухани келбетін қалыптастыру, ұлтжандылыққа, өз Отанына, ұлттық мәдениетіне деген сүйіспеншілік пен құрметке тәрбиелеу, қазақ халқының рухани мұрасы, рухани құндылықтарын, қазақ халқының мәдени кодын сақтау, әлемдік мәдениет құндылықтарына қосудағы отандық өнердің рөлі.

Қазақстан мәдениеті: мәселелері мен болашағы

"ХХ-ХХІ ғғ. Батыс Еуропаның жастар субмәдениеті және олардың қазақстандық жастардың құндылықтық жүйесіне әсері" тақырыбына презентация жасау.

13-апта. Жаһандану аясындағы қазақ мәдениеті

Жаһандану жағдайындағы қазақ халқының мәдени мұрасын сақтау мәселесі. Қазақстан мұражайлары және олардың мәдени мұраны сақтаудағы рөлі. Қазақ халқының мәдени мұрасын таратудағы ҚР мұражайлары. Қазақ халқының мәдени-этникалық жадысын сақтаудағы мұражайлардың рөлі. "Мәдени мұра" бағдарламасын, мұражай-қорықтар, Қазақстанның мәдени және табиғи ескерткіштер жобасын жүзеге асыру.
Бекет-Ата мәдени объектісі, Ақсу Жабағлы, Көржалғын, Тамғалы мәдени рәміздер және қазақ халқының мәдени бірегейлегінің құраушысы ретінде.
Қазақстан қоғамының жаңғыруы мен жаһандану жағдайындағы қазақтардың мәдени, этникалық (ұлттық), діни бірегейлігінің сақталу мәселесі. Жаңа мәдени парадигмалар мен жаңа рухани бағдарлар. Жаңа парадигмалды (көпшілікке ортақ) құндылықтық ұстанымдардың қалыптасуы: бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, білімнің ерекше орынға ие болуы (культі). Бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, білімнің ерекше орынға ие болуының (культі) жағымды ұстанымдарына негізделген дұрыс әрекет ету модельдері мен мәдени өзара қарым-қатынастың қалыптасуына қазақстандық мәдениеттің әсері мен рөлі. Рухани құндылықтық бағдарлар, жалған, бүлдіруші құндылықтар мен мінез-құлық және коммуникация модельдеріне қарсы Қазақстан азаматтарының жаңашылдық әрекет ету модельдерін қалыптастырудағы отандық өнер мен мәдени институттардың рөлі.
Жастар субмәдениеті және рухани, моральдік, эстетикалық және діни құндылықтар. Білім культі, прагматизм және бәсекеге қабілеттілік, мәдени бірегейлік пен ынтымақтастық, қазіргі қазақстандық жастар арасында Отанға деген ұлтжандылықты қалыптастыру мен тәрбиелеудегі мәдени институттардың рөлі. Қазіргі қазақстандық жастар арасында оң қазақстандық руханилық пен құндылықтарды қалыптастыру, жалған және таңылған (мәдени, діни) бірегейлік формаларын жеңу.
Қазақстанның басты мерекелері мәдени мұра ретінде. Қазақстандағы мереке мәдениетінің қалыптасуы. Мәдени паттерндер (іздер) және қазақстандық мерекелік мәдениеттің рухани құндылықтары.
Қазіргі жағдайдағы қала мәдениетінің дамуы. Қала мәдениетінің негізгі құндылықтары. Астананың архитектуралық келбеті. Астананың қалалық мәдениетінің семиотикасы.
Қазақстандағы мульти-медиа-мәдениеттің қалыптасуы мен дамуы. Мәдени, ақпараттық қауіпсіздік мәселесі.

Қазақ ұлтының мәдени коды.
Мәдени және этникалық бірегейлікті сақтаудағы қазақ ұлтының мәдени кодының рөлін сараптау.
Көрсете білу

""Мәдени мұра" бағдарламасы және оның маңызы" тақырыбы бойынша жобалық зерттеу, нәтижелерін презентациялау, оларды дәлелдеу және қорғау.
Мұражай, көрмелерге бару. Аймақтық, мәдени ескерткіштер мен көрнекті орындар бойынша сараптамалық анықтамалар мен ақпараттық материал дайындау.

14-апта. Қазақстанның мәдени саясаты

Мәдени саясат ұстанымдары: "ҚР Мәдениет туралы заңы". Қазақстандағы мәдени реформалардың негізгі ұстанымдары.
Қазақстандағы рухани жаңғыру үдерістерінің әлеуметтік-мәдени астарлары. Мәдени саясат модельдері мен қоғамның басты құндылықтар жүйесінің байланысы. Мәдени саясаттың қазақстандық моделі. "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясының қалыптасуы көпұлтты және поликонфессионалды қазақстандық қоғам мен оның мәдени қорының бірігуі ретінде. Қазақстан Халқы Ассамблеясы және оның қазақстандық қоғамның мәдени шығармашылығындағы рөлі. Этникааралық және конфессияаралық келісім мәселесі. Қазақстандық өркениетті әлемдік стандарттар мен паттерндер деңгейінде ілгерілетудегі қазақстандық мәдениет, қазақстандық зиялы қауымның рөлі.
Әлемнің ұлттық бейнесін қолдау. Заманауи қазақстандық қоғамға отандастардың мәдени бейімделу мен қосылу (интеграция) мәселесі. Жаңғыртудың екінші және үшінші толқынының жаңа қауіп-қатерлері форматында жас ұрпақтың нақты мәдени жағдайға бейімделу (инкультурация) мәселесі. Жаңа құндылықтық бағдарлардың қалыптасуы, халықтың қоғамдық санасының жаңғыруы, рационалды өркениетті дүниетанымның жаңа жүйесіне шығу. Қоғамдық сананы жаңғырудың негізгі бағыттары: бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, білімнің ашықтығы, білімді құрметтеу (культ). Қазақ мәдениетінің мәдени және өркениеттілік бірегейлік мәселесі.

ХХ ғ. мәдениеті, медиа-мәдениет және постмодернизм мәдениеті және олардың адамның жаңа құндылықтық жүйесінің және мінез-құлық модельдерінің қалыптасуындағы рөлі.
Нақты мысалдар арқылы бұқаралық және заманауи медиа-мәдениеттің негізгі құндылықтары мен паттерндері, постмодернизм мәдениеті сипаттамалары туралы білімді көрсету.

"Ұлттың мәдени кодын сақтаудағы қазақ тілі мен қазақ мәдениетінің рөлі" тақырыбына эссе-пікірталас.

15-апта. "Мәдени мұра" Мемлекеттік Бағдарламасы

"Мәдени мұра" Мемлекеттік Бағдарламасы мәдени саясат саласы ретінде. Дәстүр мен жаңашылдықтың даму реті (динамика), мәдени тәжірибенің сабақтастық және тарату механизмдері. Мәдениет экологиясы: қиындықтары мен мәселелері. Қазақстандықтардың экологиялық мәдениетінің қалыптасуы мен дамуы. Жергілікті тарихты қарастыру жұмысын жасау мен дамытудағы мәдени институттар, мәдени ұйымдардың рөлі. Жергілікті тарихты қарастыру, мәдени-тарихи ескерткіштерді және жергілікті, аймақтық көлемдегі мәдени объектілерді қалпына келтіру мен сақтаудағы мұражай, білім беру мекемелері мен ұйымдарының рөлі. Табиғи ескерткіштерді жасау мен сақтау бағдарламасы Қазақстанның мәдени мұрасының құрамдас бөлігі ретінде. Мәдени мұра бағдарламаларының дамуындағы ЮНЕСКО халықаралық ұйымдарының рөлі.
Мәдени туризмнің дамуы және оның "Туған ел", "Қазақстанның сакральды географиясы", "Жаһанданған әлемдегі қазіргі қазақстандық мәдениет", "Сандық Қазақстан" жобаларының қалыптасуы мен жүзеге асырылуындағы рөлі. Мәдени, мәдениеттік зерттеулер әдіснамасы.
Қазақстандағы гендерлік саясат. Гендерлік рөлдер және гендерлік мінез-құлық мәселелері. Гендерлік мәдениеттің негізгі құндылықтары.
Қазіргі заманғы қазақстандық мәдениеттің рухани құндылықтарының негізгі паттерндері. Қазақстанның ең танымал тұлғалары. Қазақстандық мәдениеттің жүз есімі. Қазақстанның ұмытылмас жүз орны. Қазақ мәдениетінің жүз рәмізі. "Қазақстанның 100 жаңа есімі" жобасы. "100 жаңа есім" аймақтық жобасы.
Қазақстанның дене шынықтыру мәдениеті. Ұлттық спорт түрлері. Қазақстандағы дене шынықтыру құндылықтары.
Жаһандану аясындағы білім беру мәселесі. Интеллектуалды ұлт жаңа моделін қалыптастыру мәселесі. Қазіргі Қазақстандағы ғылым мен техника. Компьютерлік сауаттылық және мәдениет. "Сандық Қазақстан" жобасы. Білімнің толеранттылығы, ашықтығы мәдениеті. Мәдениетаралық және этникааралық коммуникацияның жаңа құндылықтары.

Қазақстандағы саясат мәдениеті және оның қазақ халқының мәдени бірегейлігін сақтау мәдени стратегиясын қалыптастыруға тигізетін әсері.

Кейс форматында "Медиа-мәдениет және "Сандық Қазақстан" моделі: болашақ қазіргі заманның аясында" жағдайды талдау

Ескерту: 1 академиялық кредит - 30 академиялық сағат
Барлығы: 2 академиялық кредит - 60 академиялық сағат

Әдебиеттер:
1. Назарбаев Н.А. НА пороге ХХI века. – Астана, 2016
2. Назарбаев Н.А. "Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания". – Астана, АКОРДА, 2017 / http:// www. akorda. kz/ ru
3. Назарбаев Н.А. Взгляд в будущее. – Астана, 2017.
Негізгі:
1. Аль-Фараби социально-этические трактаты. – Алма-Ата, 1972.
2. Баласагуни Ю. Благодатное знание / пер. С.Н. Иванова. – М., 1983.
3. Бейсенова Г.А. Проблемы глобализации и идентичности – А., Print, 2009.
4. Бейсенова Г.А. Проблемы образовательного знания в диспозитиве культуры. – Алматы: Искандер, 2005.
5. Барнард Алан. "Антропология тарихы мен теориясы"/пер. на каз.яз. Под руков. Кульсариева А.Т., Масалимова А.Р. – А., 2017.
7. Всеобщая история живописи. – М., ЭКСМО, 2010.
8. Ғабитов Т.Х. Қазақ мәдениетінің тарихы: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2016.
9. Габитов Т.Х. Казахи: Опыт культурологического анализа. – Saarbrücken: Germany Academic Publishing GmbH & Co. Кg lap lambert. - Heinrich-Böcking-Str. 6-8, 66121. - KG LAP LAMBERT, ГЕРМАНИЯ, 2012.
10. Габитов Т.Х., Абдигалиева Г.К., Исмагамбетова З.Н. Философия культуры: Учебник для студентов вузов и колледжей. – Алматы: Эверо, 2013
11. Ғабитов Т.Х., Затов Қ. Қазақ мәдениетінің рухани кеңістігі. - Алматы: Раритет, 2013.
12. Габитов Т.Х., Муталипов Ж., Кулсариева А. Культурология. - Алматы, Раритет, 2008.
13. Tursun Gabitov. Actual Problems of Kazakh Culture. Kazakh Culture Challenges. - Монграфия. - Саарбрюкен: Ламберт. - Publishing, 2016.
14. Древние цивилизации. - М., 2009.
15. Жолдубаева А.К. Культурология: практикум. - Алматы: Казну им.аль-Фараби, 2014.
16. История культурологии под ред. Огурцова А.П. - М., Гардарики, 2006.
17. Каиржанова А. Palaeoturcica. Мир древних тюрков. – Алматы, 1999.
18. Карабаева А.Г. Эпистемологические этюды. – Монография. - А., Қазақ университеті, 2016.
19. Кондыбаев С. Введение в казахскую мифологию. – Алматы. 1999.
20. Курмангалиева Г.К., Нысанбаев А.Н., Соловьева Г.Г., Сейтахметова Л.Н. Наследие аль-Фараби и современная философия взаимопонимания. – Алматы. 2011.
21. Малов С.Е. Памятники древнетюркской письменности. – М-Л, 1951.
22. Маргулан А. Бегазы-дандыбаевская культура Центрального Казахстана. - Алма-Ата, 1979.
23. Масалимова А.Р. Культура и цивилизация. – А., 2005.
24. Махмуд аль-Кашгари Диван Лугат ат-Турк / Пер. З.-А.М. Ауэзова. – Алматы, 2005.
25. Мирзабекова А.Ш. Проблема культурной идентичности в социальной философии. – Монография. – Караганды: Болашак-Баспа, 2006.
26. Мир ценностей аль-Фараби и аксиология ХХI века. Книга.2. – Алматы, 2006.
27. Молдабеков Ж.Ж. Казактану. - Алматы, 2015.
28. Молтобарова К.И. Мәдениеттану. - А, 2018.
29. Наследие аль-Фараби и формирование нового интегрального мировоззрения. коллективная монография./ под общ.ред. з.к. шаукенова. – алматы: ифпр кн рк, 2012.
30. Никонов А.Ю. Алутун билиг. Тенгрианство. – Алматы. 2000.
31. Нуржанов Б.Г., Ержанова А.М. Культурология. - Алматы, 2011.
32. Нуржанов Б.Г. Модерн. Постмодерн. Культура. – Алматы, 2012.
33. Раев Д.С. Влияние тюркской цивилизации на средневековую европейскую культуру//Известия КаУМОиМЯ имени Абылай хана, №4 (26), 2016. (с.13-21).
34. Раев Д.С. Тенгрианство как религиозно-духовное мировоззрение тюрков-кочевников//"Тенгрянство и наследие народов Евразии: истоки и современность": сборник статей ҮІ-й Межд. науч.-прак. конф. (14-16 июня 2017 г., Астана, Казахстан) 1-ое изд., стер. –Астана: ТОО Мастер По, -2017. -495 с. (323-327 бб.).
35. Раев Д.С. Қазақтың шешендік өнері: философиялық пайымдау. –Алматы: Ценные бумаги. –2001. –228 б.
36. Сарсенбаева З.Н. Этнос и ценности. – 2-е изд. перераб. и доп. – Алматы: Институт философии, политологии и религиоведения КН МОНРК, 2018.
37. Старр С.Ф. Утраченное Просвещение: Золотой век Центральной Азии от арабского завоевания до времен Тамерлана. – М.: Альпина Паблишер, 2017.
38. Стеблева И.В. Поэзия тюрков VI-VIII веков. – М, 1965.
39. Полная энциклопедия живописи. – М., Астрель, 2009.
40. Шәлекенов У.Х. Қазақ өркениеті – Алматы; Қазақ университеті, 2009.
Қосымша:
1. Акимбеков С.М. История степей: феномен государства Чингисхана в истории Евразии. – Алматы: ТОО "Институт Азиатских исследований". 2-е издание, исправленное и дополненное, 2016.
2. Акимушкин О.Ф. Средневековый Иран: культура, история, филология. – СПб, 2004.
3. Акишев К.А. Искусство и мифология саков. - А., 1984.
4. Байпаков К.М. Средневековые города Казахстана на Великом Шелковом пути. – Алматы, 1998.
5. Барманкулов М. Хрустальные мечты тюрков о квадронации. – Алмат, 1998.
6. Бичурин Н.Я. (Иакинф). Средняя Азия и Восточный Туркестан. – Алматы, 1997.
7. Ганиев Р.Т. Восточно-тюркское государство в VI - VIII вв. - Екатеринбург: Издательство Уральского университета, 2006.
8. Геродот История. В 9 кн. Кн.4. – М., 1999.
9. Гумилев Л.Н. Ритмы Евразии: Эпоха и цивилизации. - М., 1993.
10. Гумилев Л.Н. Древние тюрки. – М., 2008.
11. Грушевицкая Т.Г. Культурология: учеб. пособие /Т.Г.Грушевицкая, А.П.Садохин. – М.: Альфа-М: ИНФРА-М, 2015.
12. Данильян О.Г. Культурология: учебник /О.Г.Данильян, В.М.Тараненко. – 2-е изд. – М.: ИНФРА-М, 2014.
13. Даукеева С. Философия музыки Абу Насра Мухаммада аль-Фараби. – А., 2002.
14. Делез Ж. Кино. – М.: Ад Маргинем, 2004.
15. Закон о культуре. - А., 2000.
16. Ибраев Ш. Поэтика огузского героического эпоса. – Алматы, 1997.
17. Касымжанов А.Х. Стелы Кошо-Цайдама. – А.: ТОО "Компания Printing Systems", 1998.
18. Касымжанов А.Х. Пространство и время великих традиций. - А., 2001.
19. Кастельс М. Галактика. Интернет. – Екатеринбург: У-Фактория, 2004.
20. Кляшторный С.Г., Султанов Т.И., Казахстан. Летопись трех тысячелетий. – Алама-Ата, 1992.
21. Кляшторный С.Г. Памятники древнетюркской письменности и этнокультурная история Центральной Азии. – СПб, 2006.
22. Кляшторный С.Г. Древние рунические надписи. – М., 1964.
23. Крадин Н.Н., Скрынникова Т.Д. Империя Чингис-хана. - М.: Восточная литература, 2006.
24. Крадин Н.Н. Кочевники Евразии. - Алматы: Дайк-Пресс, 2007.
25. Культурология. Антология. Т. 1-4. - М., 2012.
26. Культурология: учеб. / под ред. А.С.Мамонтова. – 2-е изд., испр. и доп. – М.: Изд-во Юрайт, 2016.
27. Культурология: учебник /под научн. ред. Г.Д.Драча. – 2-е изд., стер. – М.: КНОРУС, 2014.
28. Луман Н. Реальность массмедиа. – М.: Праксис, 2005.
29. Лукиан из Самосаты. Избранная поэзия. – М., 1991.
30. Маклюэн Г.М. Галактика Гутенберга. Становление человека читающего. – М.: Академический проект, 2005.
31. Melikoff I. Ahmad Yesevi and Turkic Popular Islam, Electronic Journal of Oriental Studies - 2003. №6, № 8.
32. Молдабеков Ж.Ж. Интеллектуальная нация. Стратегический курс и культурно-национальные факторы становления. – А.: КазНУ им. аль-Фараби, 2015.
33. Мутанов Г.М., Таджикова К.Х., Хасанов М.Ш., Нурышева Г.Ж., Курмангалиева Г.К., Сейтахметова Н.Л., Сыргакбаева А.С., Джаамбаева Б.А. / под общ.ред. Г.М. Мутанова. Аль-Фараби и современность: учебное пособие - Алматы: казак университеті, 2014. – 223 с.
34. Нурышева Г. Ж.,Сыргакбаева А.С., Хасанов М.Ш., Джаамбаева Б.А., Мутанов Г.М., Сейтахметова Н.Л. Әл-Фараби және қазіргі заман - А., Қазақ университеті ", 2014г.
35. Орынбеков М.С. Предфилософия протоказахов. - Алма-Ата, 1994.
36. Отенияз Самат Атилла. – Алматы, 2000.
37. Раевский Д.С. Модель мира скифской культуры. – М., 1985.
38. Раев Д.С. Қазақ шешендігі адамның рухани болмысы хақында//Адам әлемі. Философиялық және қоғамдық-гуманитарлық журнал. №4 (58), 2013. (75-82 бб.).
39. Раев Д.С. Тюркское влияние на Европейсую культуру в эпоху раннего средневековья//Научный журнал "Austria Science", №8 2017. (20-23 с.).
40. Раев Д.С. Қазақ шешендігі адамның рухани болмысы хақында//Адам әлемі. Философиялық және қоғамдық-гуманитарлық журнал. №4 (58), 2013. (75-82 бб.).
41. Разлогов К.Э. Мировое кино. История искусства экрана. – М.: ЭКСМО, 2011.
42. Рахманалиев Р. Империя тюрков. История великой цивилизации / науч.ред. Н.Н. Цовма. – М.: РИПОЛ классик, 2017.
43. Сарткожа-улы К. Гуннское письмо // Алем. Альманах. Вып.1. – Алма-Ата, 1991.
44. Сегизбаев О.А. История казахской философии: от первых архаичных представлений древних до философии развитых форм первой половины ХХ столетия: Учебник для вузов. Алматы: Гылым, 2001.
45. Сыргакбаева А.С. Некоторые особенности урбанизма в Казахстане/ ҚазҰУ хабаршысы. Серия: Философия, политология, культурология сериясы . - Алматы., 2010г. N 1, с. 87-91.
46. Стеблева И.В. Жизнь и литература доисламских тюрков: историко-кульутрный контекст древнетюркской литературы. – М.: Вост. лит.,2007.
47. Тер-Минасова С. Тіл және мәдениетаралық коммуникация"./ пер на каз.яз. – А, 2018.
48. Фромкин В., Роберт Родман, Нина Хайамс Тіл біліміне кіріспе /пер. На каз.яз.". - А.,2017.-
49. Ли Энн Гек, Гайс Рип Медиа "Этика жас мамандардың тәжірбиесінен" / пер. На каз.яз. – А., 2017.
50. Хантингтон С. Столкновение цивилизаций. // Геополитика: Антология, - М., 2006.
51. Шваб Клаус Мартин "Төртінші индустриалық революция" / пер на каз.яз. – А., 2017.

Психология

№

Пәннің мазмұны

Семинар (практикалық) сабақтар тақырыптары

Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары

Сағаттар саны

Психологиядағы ұлттық сананы қалыптастыру контекстіндегі тұлға

1 апта: Психологияға кіріспе

Психология ғылым ретінде. Адам туралы ғылымдар жүйесіндегі психологияның орны және міндеттері. Заманауи тұлғаның қалыптасуы мен қоғамдық сананы жаңғырту жағдайындағы психология мен психологиялық білімдердің мәні. Психологияның әдістері. Психология тиімді өмір сүруге ықпал ететін ғылым және практика ретінде (бизнес, спорт, денсаулық сақтау, жарнама психологиясы).

Заманауи психологияның салалары

Эссе "Психология менің өмірімде және кәсібімде".

2 апта: Мен және менің мотивациям

Мотивация және өзіндік мотивация. Мотивациялық сфераны жалпы ұйымдастыру. Мотивтер және қажеттіліктер. Мотив түрлері. Жетекші мотив.. Жетістікке жету және сәтсіздіктен қашу мотивациясы. Мотивацияны зерттеу әдістері. Тұлғаның мотивациялық профилі. Тұлғаның мотивациялық сфераның бұзылуымен байланысты еңбек тиімділігінің төмендеуі.

Еңбек іс-әрекетінің мотивациясы

Кейс: "Ұйым қызметкерлерінің мотивациясын жетілдіру"

3 апта : Эмоциялар және эмоционалдық интеллект

Адам өміріндегі эмоцияның рөлі. Эмоцияны түсіну және эмпатияға қабілеттілік. Эмоцияны реттеудің әдістері мен механизмдері: эмоцияларды қайта қарастыру және эмоцияларды басу. Эмоционалдық интеллект анықтамасы. Эмоционалдық интеллект когнитивті қабілет пен тұлғаның даралық сипаттамасы ретінде. Эмоционалдық интеллект диагностикасы және дамуы.

Эмоцияның әр түрлі мәдениеттерде көрінуі мен сезілуі

Эмоционалдық интеллектіні дамыту бағдарламасын құру.

4 апта : Адамның ерік қасиеті мен өзін-өзі реттеу психологиясы

Психологиядағы ерік түсінігі. Ерікті актінің құрылымы. Шешім қабылдау және таңдау мәселесі.. Ерік және тұлға. Тұлғаның өзін-өзі реттеу психологиясы (стресс-менеджмент). Стресс түсінігі. Стресс түрлері. Стресстің даму кезеңдері. Стресстің белгілері. Стресске жауап берудің жеке стилдері. Стресске тұрақтылық түсінігі.

Тәуелсіз қоғамдағы тұлғаның "ерік бостандығы" тұжырымдамасы.

Кейс "Кәсіби маманның ерік қасиеттерінің дамуы"

5 апта: Тұлғаның даралық-типологиялық ерекшеліктері

Темперамент, мінез және қабілет.
Темперамент анықтамасы. Жүйке жүйесінің қасиеттері темпераменттің негізі ретінде. Темпераменттің анықтамасы. Темперамент типтері: холерик, сангвиник, флегматик, меланхолик. Темперамент пен мінездің ара қатынасы. Мінездің анықтамасы. Мінез акцентуациясы және тәрбие. "Ұлттық мінез" ұғымы. Тұлғаның қабілеті және нышандары.

Тұлғалық ресурстар ұлттық сананы сақтау мен дамытудың факторы ретінде.

Қазіргі студенттің психологиялық портретін құру.

6 апта: Құндылықтар, қызығушылықтар, нормалар тұлғаның рухани негізі ретінде

Әлеуметтік әлемдегі Мен. Мен-концепциясы. Өзін-өзі таныстыру. Адам өміріндегі құндылықтар. Психологиядағы құндылық түсінігін зерттеу. Құндылықтар тұлғаның маңызды психологиялық ресурсы ретінде. Тұлғалық құндылықтар. Қызығушылық әлеуметтік іс әрекеттің жетекші мотиві ретінде. Мінез-құлық және нұсқаулар. Тұлғаның адамгершілік негіздері. Тұлғаның рухани әлеуметтенуі.

Тұлғаның дүниетанымы және ұлттық бірегейлігі.

"Өмір жолы" жобасын даярлау

7 апта: Өмірдің мәні және кәсіби өзін-өзі анықтау психологиясы

Өмірдің мәні, өмірлік мақсаттар және бағдарламалар. Кәсіби маманның сенімдері мен бағдарлары. Қазақстанның заманауи даму кезеңіндегі кәсіби тұлғаның құндылықтары мен бағдарлары: бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, сананың ашықтығы, ұлттық бірегейлік. Кәсіби өзін-өзі анықтаудағы жеке құндылықтар мен мағыналар. Кәсiби өсудегі кедергiлер, оларды болдырмау және жеңу жолдары. Кәсіби сәйкестілік дағдарысы және эмоциялық қажу синдромы.

Тұлғалық және кәсіби жетістікке жету психологиясы.

Эссе "Менің мансаптық және кәсіби өсуім"

8 апта : Тұлғаның денсаулық психологиясы

Психика мен дененің өзара байланысы және өзара ықпалы. Аурулардың пайда болуы мен денсаулықты нығайтудың психологиялық факторлары. Психикалық белсенді заттарды қолдану мен зиянды әдеттер денсаулықты әлсіріретуші фактор ретінде. Салауатты өмір салты тұлғаның жетістікке жету негізі ретінде.

Теріс эмоциялар және денсаулық.

Кейс "Кәсіби денсаулықты сақтау".

Тұлғааралық қарым-қатынас қазақстандық үйлесімді тұлғаның даму факторы ретінде

9 апта: Тұлғаның және топтардың қарым-қатынасы

Қарым-қатынас түсінігі. Қарым-қатынастың түрлері, формалары, қызметтері. Тұлғааралық қарым-қатынас ғылыми білімнің пәні ретінде. Тұлғааралық қарым-қатынас сипаттамалары. Тұлғааралық коммуникация, өзара әрекеттесу, тұлғааралық қабылдау түсініктері. Тұлғааралық, топаралық және ұлтаралық қарым-қатынас ерекшеліктері. Қарым-қатынас стильдері. Көшбасшылық және жетекшілік.

Ұлтаралық қарым-қатынас әлеуметтік-психологиялық құбылыс ретінде.

Көшбасшылық пен жетекшілікке салыстырмалы талдау жасаңыздар.

10 апта: Қарым-қатынастың перцептивті жағы

Қарым-қатынастың перцептивті жағы – қарым-қатынас процесіндегі адамдардың бірін-бірі қабылдауы ретінде. Қарым-қатынастың перцептивті механизмдері: эмпатия, идентификация, децентрация, аттракция, толеранттылық, рефлексия, кері байланыс. Тұлғааралық өзара әрекеттесу кеңістігі. Мен және басқалар.

Тұлғааралық қабылдау әсерлері.

Эссе "Қарым қатынас процесінде қоршаған ортаны қабылдау"

11 апта : Қарым-қатынастың интерактивті жағы

Психологиялық әсер етудің мәні. Психологиялық әсер ету түрлері. Әсер ету механизмдері: жұқтыру, еліктеу, сендіру. Сендіруді тиімді ету факторлары. Психологиялық әсер етудің негізгі тәсілдері мен әдістері: демонстрация, жалған ақпарат тарату, қауесеттерді тарату, қорқыту, БАҚ-тағы манипуляция.

Тұлға және топ (әлеуметтік-психологиялық ықпал ету)

"Әлеуметтік желілердің жастардағы тәуелді мінез-құлықты қалыптастыруға ықпал етуін талдау" презентация дайындау

10!

12 апта: Қарым-қатынастың коммуникативті жағы

Қарым-қатынас ақпарат алмасу ретінде. Коммуникацияның құрылымы, негізгі функциялары және түрлері. Коммуникациядағы цифрлық технологиялар. Коммуникацияның вербалды және вербалды емес құралдары. Коммуникативтік рөлдердің мәні және қажеттілігі. Коммуникативтік кедергілер (кәсіби, мағыналық, ұйымдастырушылық, тұлғалық-психологиялық және т.б.). Коммуникацияның жас ерекшеліктері, әлеуметтік-мәдени және гендерлік ерекшеліктері.

Г.Д.Лассуэлл бойынша заманауи қоғамдағы коммуникацияны талдау.

"Қарым қатынастағы психологиялық кедергілер және оларды жеңу" кестесін құру.

Тиімді тұлғааралық қарым-қатынас технологиялары қоғамдық сананы жаңғырту негізі ретінде

13 апта : Әлеуметтік-психологиялық конфликт түсінігі және құрылымы

Әлеуметтік конфликтілердің табиғаты және шығу себептері. Психологиялық конфликтілердің түрлері. Конфликтінің конструктивті және деструктивті функциялары. Конфликтінің даму сатылары. Конфликтінің қатысушылары мен жүргізушілері, олардың қажеттіліктері, мүдделері мен мақсаттары. Конфликтінің кеңістік-уақыттық шекаралары. Конфликтінің типтік кезеңдері. Конфликтінің функциялары мен зардаптары.

Біздің өміріміздегі конфликтілер.

Толерантты мінез-құлықты дамыту бойынша психологиялық ұсыныстар әзірлеу.

14 апта : Кәсіби саладағы конфликт жағдайындағы тұлғаның мінез-құлық моделдері

Конфликтіні болдырмау технологиясы. Конфликтідегі рационалды мінез-құлық технологиялары. Конфликтілік мінез-құлықтар: ынтымақтастық, бәсекелестік, қашу, құтылу, кооперация стратегиялары. Конфликтілерді шешу көп сатылы процесс ретінде. Манипуляторлардың типтері. Негізгі манипуляциялық техникалар. Манипуляция процесіндегі тұлға. Манипуляция жасырын хабарлама ретінде. Келіссөздер - конфликтіні шешудің тәсілі ретінде.

Еңбек ұжымындағы конфликтіні реттеудің механизмдері және тәсілдері.

Конфликтілік жағдайда басым көрінетін мінез-құлық типін анықтау бойынша өзін-өзі диагностикалау

15 апта : Тиімді коммуникацияның техникалары мен тәсілдері

Тиімді коммуникация ұғымы. Тиімді коммуникация технологиялары және қағидалары, ережелері, дағдылары, тәсілдері. Тиімді коммуникацияның шарттары. Әлеуметтік интеллект. Коммуникациядағы имидж және өзіндік ұсыну. Имидж қалыптастырудың технологиялары. Сыртқы келбет имидждің бір бөлігі ретінде. Белсенді тыңдау техникалары. Келіссөз процесінің технологиясы.

Тиімді коммуникация мен тұлғаның бәсекеге қабілеттілігінің өзара байланысы

"Тиімді коммуникация" тренинг бағдарламасын даярлау.

Ескерту: 1 академиялық кредит - 30 академиялық сағат
Барлығы: 2 академиялық кредит - 60 академиялық сағат

Әдебиеттер: Негізгі:
1. Назарбаев Н.А. На пороге ХХI века. – Астана, 2016.
2. Назарбаев Н.А. "Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания". – Астана, АКОРДА, 2017 / http:// www. akorda. kz/ ru.
3. Назарбаев Н.А. Взгляд в будущее. – Астана, 2017.
4. Аронсон Э. Көпке ұмтылған жалғыз [Мәтін] = The Social Animal: әлеуметтік психологияға кіріспе: [оқулық] / Э. Аронсон ; ауд. Д. Д. Дүйсенбеков [және т. б.]. - 11-бас. - Астана: "Ұлттық аударма бюросы" қоғамдық қоры, 2018. - 407, [2] б. - (Рухани жаңғыру).
5. Годфруа Ж. Что такое психология. Том 1. – М.: Мир, 2005 г. – 496 с.
6. Годфруа Ж. Что такое психология. Том 2. – М.: Мир, 2005 г. – 276 с.
7. Даниел Гоулман. Эмоциональный интеллект. Почему он может значить больше, чем IQ. Изд-во Манн, Иванов и Фербер: 2018. -560 с.
8. Джакупов С.М. Введение в общую психологию. – А.: Қазақ университеті, 2014
9. Ильин Е.П. Психология общения и межличностных отношений. - СПб.: Питер, 2009. - 576 с. ил. - (Серия "Мастера психологии").
10. Майерс Д. Әлеуметтік психология [Мәтін] = Social Psychology: [оқулық] / Д. Г. Майерс, Ж. М. Туенж ; ауд. Г. Қ. Айқынбаева [және т.б.]. - 12-бас. - Астана : "Ұлттық аударма бюросы" ҚҚ, 2018. - 559, [1] б.: сур. - (Рухани жаңғыру).
11. Майерс Д. Психология / пер. с англ. И.А. Карпиков, В.А. Старовойтова. – 4-е изд. - Минск: "Попурри", 2009. – 848 с.
12. Психология индивидуальных различий / Под ред. Ю.Б. Гиппенрейтер, В.Я. Романова. – 3-е изд., перераб. и доп. – М.: АСТ: Астрель, 2008. – 720 с.
13. Руденко А.М. Психология в схемах и таблицах: учебное пособие. – М: Феникс, 2016. – 379 с.
14. Шульц Д. Қазіргі психология тарихы [Мәтін] = A History оf Modern Psychology : [монография] / Д. Шульц, С. Э. Шульц ; ауд. Б. Қ. Ақын [және т.б.]. - 11-бас. - Астана : "Ұлттық аударма бюросы" ҚҚ, 2018. – 447 [1] б.: сур. - (Рухани жаңғыру).
Қосымша:
1. Анцупов А.Я, Шипилов А.И. -Конфликтология .- Москва: Юрайт, 2017.
2. Арбузова Е. Н., Анисимов А. И., Шатрова О. В. Практикум по психологии общения. 2008 – 272 с.
3. Виноградова, С. М. Психология массовой коммуникации: учебник / С. М. Виноградова, Г. С. Мельник. – Москва: Юрайт, 2014. – 512 с.
4. Гарнер А., Пиз А. Язык разговора. Издательство: "Эксмо-Пресс" 2006 г. – 224 с
5. Гришина Н.В. Психология конфликта. СПб.: Питер, 2008. — 464 с. ил. — (Серия "Мастера психологии").
6. Ефимова Н.С. Социальная психология. – Москва: Юрайт, 2017.
7. Ильин Е.П. Психология творчества, креативности, одаренности. – СПб.: Питер, 2011. – 448 с.
8. Маклаков А.Г. Общая психология. Учебник для вузов. Москва: Юрайт, 2018.
9. Маслоу А. Мотивация и личность. — СПб.: Питер, 2008. – 352 с.
10. Наумов В.В. Гридасов М.А. Психология карьерного роста. Изд-во МСШ: 2009- 320 с.
11. Солсо Р.Л. Когнитивная психология. – пер. с англ. –М. "Тривола", М. "Либерия". 2002. – 600 с.
12. Э. Берн Игры, в которые играют люди. Люди, которые играют в игры. 2016 – 576 с.
13. Балинт М. Базисный дефект. М.: Когито-Центр, 2002. 256 с.
14. Кохут Х. Анализ самости. Системный подход к лечению нарциссических нарушений личности. М.: Когито-Центр. 2003. 368 с.
15. Фрейд А. Эго и механизмы защиты // Теория и практика детского психоанализа. Пер. с англ. И нем. / М.: ООО Апрель Пресс, ЗАО Изд-во ЭКСМО-Пресс, 1999. С. 115-244.
16. Шмидбауэр В. Вытеснение и другие защитные механизмы // Энциклопедия глубинной психологии. Т.1. - М.: ЗАО МГ Менеджмент, 1998. С. 289-295.
17. Выготский Л.С. Проблема воли и ее развитие в детском возрасте // Собр. соч. в 6 т. Т. 2. М.: Педагогика, 1982. С. 454-465.
Интернет-ресурстар:
1. http:// www. akorda. kz
2. http:// azps. ru/
3. http:// psy chol ogy. net. ru/ articles
4. http:// www. psy chol ogy- online. net/
5. http:// psynet. narod. ru/ main. htm
6. http:// psy fact or. org/

Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат
Барлығы: 8 академиялық кредит - 240 академиялық сағат

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2018 жылғы 31 қазандағы
№ 603 бұйрығына
7-қосымша

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Дене шынықтыру" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Дене шынықтыру" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі - бағдарлама) "Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 13) тармақшасына сәйкес әзірленді және оқытудың мақсатын, міндеттерін, құрылымын, мазмұнын, әдістерін айқындайды.

2. Осы бағдарлама дене шынықтыруды әлемдік білім беру стандарттарына сәйкестікте қарастыратын жалпы білім беретін "Дене шынықтыру" пәнін оқытуға бағытталған. Бағдарлама оқытушы мен білім алушының дене тәрбиесі барысында оқытудың барлық кезеңіндегі пәнді игеру деңгейіне қойылатын талаптар контексіндегі бірлескен ынтымақтастығын анықтайды.

3. Жоғары білім берудің білім беру бағдарламасының құрылымына сәйкес осы бағдарлама бойынша оқу ұзақтығы 240 академиялық сағатты (8 академиялық кредитті) құрайды.

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері және күтілетін нәтижелері

4. Бағдарламаның мақсаты кәсіби қызметке даярлау үшін, болашақ еңбек қызметінде денелік жүктемелерді, жүйке-психикалық қысымдарды және жайсыз факторларды табанды өткеруге денсаулықты сақтау, нығайтуды қамтамасыз ететін студенттердің әлеуметтік-жеке тұлғалық құзыреттіліктерін және дене шынықтырудың құралдары мен әдістерін мақсатты түрде пайдалану қабілеттерін қалыптастыру болып табылады.

5. Мақсатты жүзеге асыру үшін келесідей білім беру, сауықтыру және тәрбие міндеттері шешілуі қажет:

1) тиімді кәсіби еңбекке қабілеттілікті және денсаулық сақтау үшін өмірлік маңызды дене қасиеттерін дамыту жолында дене шынықтыру және спортты қолдану бойынша базалық ғылыми-негізделген білім беру;

2) дене шынықтыру және спортпен айналыстырудың жүйелі сабақтарына деген қажеттілік пен дене шынықтыруға мотивациялық- құндылықтық қатынасты қалыптастыру;

3) ағзаның еңбек қызметінің қолайсыз факторларының әсеріне кедергісін арттыру, денсаулығын нығайту және машықтану;

4) өзара көмекке, коллективизмге және тәртіпке тәрбиелеу;

5) психикалық тұрақтылықты, өз күшіне сенімділікті, мақсаттылықты, батылдық пен табандылықты, бастамашылықты, қайсарлық пен қажырлықты тәрбиелеу;

6) негізгі қозғалтқыш қасиеттерін дамыту және жетілдіру - төзімділік, күш, жылдамдық, икемділік;

7) дене шынықтыру мен спорттың әлеуметтік-мәдени тәжірибесі мен әлеуметтік-мәдени құндылықтарын дамыту бойынша әртүрлі дағдылар мен қабілеттерге ие болуды қамтамасыз ету;

8) қарым-қатынас дағдыларын дамыту, атап айтқанда, әр түрлі көздерден ақпаратты пайдалану қабілеттілігі, сәйкес формада нақты ұсыну;

9) ойлау дағдыларын, өзін-өзі дамыту дағдылары және зерттеу дағдыларын дамыту.

6. Бағдарламаны игеру нәтижелері бойынша білім алушы келесідей құзыреттіліктерді иеленеді:

1) жеке тұлғалық:

өзін-өзі дамыту мен өзін-өзі тұлғалық тануға даярлық пен қабілеттілік;

кәсіби дене шынықтыру дағдыларын еңбек және өмірлік жағдаяттарда өз бетінше пайдалана алуға даярлық;

2) метапәнаралық:

танымдық, спорттық, дене шынықтыру, сауықтыру және әлеуметтік практикада пәнаралық түсініктер мен әмбебап оқу әрекеттерін (реттеуші, танымдық, коммуникативтік) қолдану қабілеттілігі;

дербес ақпараттық-танымдық қызметке даярлылық пен қабілеттілік;

жарыстық қызметтің әртүрлі түрлеріне қатысу дағдыларын қалыптастыру;

3) пәндік:

салауатты өмір салтын, белсенді демалыс пен бос уақытты ұйымдастыру үшін дене шынықтыру қызметінің әртүрлі формалары мен түрлерін қолдану шеберлігі;

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

7. Пәннің мазмұнын құрылымдау кеңейтілген дидактикалық бірліктерді (модуль, бөлім) бөлу арқылы жүзеге асырылады. Пәннің мазмұндық құрылымы мынаны қамтиды: кіріспе; бөлімдер (модулдер); оқу тәжірибелік сабақтар тақырыбы

8. Бағдарламаның мазмұны келесі тұжырымдамалық ұстанымдарға негізделген:

1) дене шынықтыру үрдісінің жалпы білім беру бағыттылығына;

2) дене шынықтыру қызметін ықпалдастырушылыққа;

3) оқу-тәрбие үрдісінің жүйілілігіне;

4) дене шынықтырудың кәсіби-қолданбалы бағыттылығына;

5) дене шынықтыру және спорт саласындағы білім алушылардың білімділігін нормативтік және әдістемелік қамтамасыз етуге;

6) білімгерлерді дене шынықтыру бойынша біртіндеп және қорытынды аттестаттауға;

9. Бағдарламаны іске асыру барысында қолданылатын оқыту әдістері мен технологиялары:

1) мәселелік-модульдік оқыту технологиялары;

2) оқу-зерттеу қызметі технологиялары;

3) коммуникативтік технологиялар (пікірталас, баспасөз мәслихаты, оқу талқылаулары және басқа белсенді формалар мен әдістер);

4) кейстер әдісі (жағдайды талдау);

5) студенттер іскери, рөлдік, имитациялық және басқа да ойындарға қатысатын ойын технологиялары.

10. Бағдарламаның мазмұны студенттерді төрт оқу бөлімдері бойынша бөлуге сәйкес келеді: негізгі, даярлық, арнайы (емдік дене шынықтыру топтарын қосқанда), спорттық. Білім алушыларды оқу бөлімдеріне бөлу оқу жылы басында жынысын, денсаулық жағдайын, дене дамуын, дене шынықтыру және спорттық даярлығын ескеру арқылы жүргізіледі. Білімгер бір оқу бөлімінен (топтан) екіншісіне оқу жылы немесе семестр аяқталғаннан кейін көше алады. Білімгерлерді даярлық немесе арнайы медициналық оқу бөлімдеріне ауыстыру ауруына байланысты оқу жылының кез келген уақытында жүзеге асырылуы мүмкін. Білімгерлер негізгі және даярлық бөлімдеріне жалпы физикалық даярлық пен спорт түрлері бойынша топтарға бөлінеді. Даярлық бөліміне денсаулық жағдайының төмін деңгейі немесе денсаулығында аз ауытқулары бар білімгерлер бөлінеді. Медициналық тексеру мәліметтері бойынша арнайы оқу бөліміне жіберілген білімгерлер арнайы медициналық топтарға немесе емдік дене шынықтыру топтарына бөлінеді. Спорттық оқу бөлімінде топтардың толтырылымдылығы спорт түріне және айналушылардың біліктілігіне қатысты болады. Спорт ойындары түрлері бойынша спорттық мамандандыру оқу топтары ойыншылардың қос құрамын толтыру арқылы құрылады.

11. Практикалық сабақтар білімдерді, қимыл шеберліктері мен дағдыларын игеруді, білім алушыларда дене шынықтыру-сауықтыру мен жаттықтыру бағдарламаларын жүзеге асыру тәжірибесін қалыптастыруды қарастырады:

1) Оқыту (дәрісханалық) сабақтары дене тәрбиесінің негізігі түрі болып табылады. Оқыту сабақтары әдістемелік-тәжірибелік және оқыту-жаттықтыру бөлімдерінен тұрады. Практикалық сабақтардың әдістемелік бөлімі мынаған бағытталған: денелік жаттығуларды және спорт түрлерін таңдауды игеру; жалпыдамыту және арнайы жаттығулар кешенін құру; сабақ барысында бақылау мен өзін-өзі бақылауды, сақтандыру мен өзін-өзі сақтандыруды жүзеге асыру шеберлігі; жарыстардағы төрешілік дағдыларын меңгеру.

Оқыту-жаттықтыру сабақтары мыналарға бағытталған: денелік даярлылық деңгейін арттыру мен дене қасиеттерін дамыту; спорт түрлері техникасын игеру; студенттерді бұқаралық спорт жарыстарына қатысуға даярлау; арнайы кәсіби-қолданбалы даярлық дағдыларын мамандық талаптарымен сәйкестікте меңгеру мен жетілдіру.

2) Сабақтардың оқытудан тыс (дәрісханадан тыс) түрлері білімгерлердің жеткілікті қимыл тәртібін қамтамасыз ету үшін ұйымдастырылады:

1. күн тәртібіндегі дене жаттығулары (Таңертеңгілік гигиеналық гимнастика (ТГГ), атлетикалық сабақтар, сауықтыру жүзу, жүру, жүгіру, шаңғымен жүру, конькимен сырғанау, білім беру мекемесінің мүмкіндіктері бойынша инновациялық, дәстүрлі емес сауықтыру технологиялары);

2. спорт секцияларында, сауықтыру, атлетикалық және қызығушылықтар бойынша клубтарда айналысу;

3. дәрісханадан тыс сабақтар білім алушылардың жоғары дене жұмыс қабілеттілігі деңгейін сақтауын қамтамасыз етеді және бағдарлама талаптарын орындауына ықпал жасайды. Сабақтардың барлық түрлерін басқару, бақылау, кеңес беруді дене шынықтыру және спорт кафедраларының профессорлық-оқытушылық құрамы жүзеге асырады.

12. Білімгерлердің құзыреттерін бағалау (түлектің заманауи әлеуметтік-тұлғалық және әлуметтік-кәсіби құзыреттерін қалыптастыру мақсатында) мына критерийлер бойынша жүзеге асырылады: жаңартылған бағдарламаны түсінуді көрсету, терминологияны игеру, алған білімдерді қолдану; өзіндік практикалық сабақтарды жүргізуді, талқылау түрлерін практикаға енгізу.

Студентті аттестациялық нормативтерді орындауға жіберудің міндетті шарттары келесідей:

- семестр және оқу курстары бойынша бағдарламаның теориялық бөлімінің талаптарын орындау;

- ағзаның дене және функционалдық жағдайының қажетті деңгейін қамтамасыз ететін оқу пәндеріне тұрақты түрде қатысу;

- дене даярлығына арналған тестілеуден өту;

-кәсіби-дене дайындығының біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру.

Ұзақ мерзімге сабақтан босатылған студенттер және емдік дене шынықтыру тобының студенттері келесі нормативтік талаптар негізінде дене тәрбиесі және спорт кафедрасында аттестаттаудан өтеді:

- "дене шынықтыру" пәнінің міндетті дәрістері бойынша теориялық білім деңгейін бағалау;

- студенттің денсаулық жағдайын, дене жаттығуларын қолдануға қарсы көрсетілімдер мен айғақтарды ескере отырып, дене шынықтыру бойынша қосымша тақырыпты өз бетінше меңгеруін бағалау;

- сауықтыру және бейімделу дене тәрбиесі мәселелері бойынша кафедраның ғылыми-зерттеу жұмыстарына студенттердің қатысуы.

13. Пәннің теориялық және практикалық (әдістемелік) бөлімдеріне кіретін тақырыптық жоспарлар осы бағдарламаға қосымшада келтірілген.

Жоғары және (немесе) жоғары
оқу орнынан кейінгі білім беру
ұйымдары үшін "Дене
шынықтыру" жалпы білім беру
пәнінің үлгілік оқу
бағдарламасына
қосымша

1. Пәннің теориялық бөліміне кіретін тақырыптық жоспар

1. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінде дене шынықтыру оқыту пәні ретінде.

2. Салауатты өмір салты негіздері (СӨС).

СӨС кәсіптік білім беру жүйесі аясында қалыптастырудың әдістері мен нысандары. Студенттердің СӨС жүргіздіруге ынталарын арттыру.

3. Дене тәрбиесінің жарытылыстық-ғылыми негіздері.

Дене шынықтырудың әлеуметтік-биологиялық негіздері туралы түсінік. Негізгі дене жүйесі. Қозғалтқыш қызметінің физиологиясы.

4. Заманауи сауықтыру жүйелері және ағзаның денелік күйін бақылау негіздері.

Заманауи сауықтыру технологияларының сипатаммасы. Педагогикалық бақылау, өзін-өзі бақылау және функционалдық жағдайды бағалау, физикалық даму және студенттердің дене дайындығы, өзін-өзі бақылау. Бақылау және өзін-өзі бақылау нәтижелері бойынша сабақтарды түзету.

5. Дене шынықтыру және спорт өзіндік сабақтарының негізгі әдістемелері.

Өзін-өзі зерттеудің мазмұны, формалары және әдістері. Оларды қолдану әдісі. Өзіндік дене шынықтыру жаттығуларының мазмұны.

6. Кәсіби-қолданбалы дене даярлығы (бұдан әрі – КҚДД).

КҚДД студенттердің мақсаты, құралдары және ұйымдастырылуы.

2. Пәннің практикалық (әдістемелік) бөліміне енгізілген тақырыптық жоспар

Жалпы дене даярлығы (дене қасиеттерін дамыту). Тәжірибелік бөлімнің материалын жоспарлау кезінде физикалық қасиеттерді дамыту үшін келесі құралдарды пайдалану ұсынылады:

Жылдамдық. Жүгіру: қалыпты, кібіртіктей жүгіру, жортаңмен, жамбасты көтере, жіліншікті айқастыра жүгіру. Бұрылыстармен жүгіру, қайталамалы жүгіріс. Эстафеталар.

Әртүрлі жаттығуларды жылдамдыққа орындау (гимнастика, қозғалмалы және спорттық ойындардың элементтері).

Төзімділік. Сауықтыру жүгірісі және шаңғы жаттығулары (солтүстік аймақтардағы университеттер үшін). Ойлы-қырлы жерлермен жүгіру техникасын меңгеру. Кросстық дайындық .

Икемділік. Белсенді және пассивті қарсылықпен, кең бұрылыспен, объектілері бар және оларсыз жалпы даму жаттығулары.

Ептілік, қозғалыстар үйлесі және тепе-теңдік. Объектілермен және оларсыз гимнастикалық және акробатикалық жаттығулар. Қозғалмалы және спорттық ойындар. Кешенді эстафета (секіру, жүгіру, лақтыру элементтерімен). Жаяу жүрудегі жалпы даму жаттығулары.

Күш. Объектілері бар және оларсыз жалпы даму жаттығулары. Гимнастикалық және қосалқы жабдықтарда жаттығулар. Тығыздау және сүйреу жаттығулары, салмақ тасу. Айналмалы тренировкалар әдісі бойынша жаттығуларды орындау.

Арнайы дене даярлығы. Арнайы дене қасиеттерін дамытуға арналған құралдарды таңдау үшін практикалық сабақтар өткізу формалары ұйымдастырылуы мен әдістемелік қамтамасыз етілуі бойынша, құралдар мен әдістер жиынтығы бойынша, аумаққа байланысты өткізу орны бойынша әртүрлі болуы мүмкін;

Жылдамдық пен төзімділікті дамытуға арналған арнайы жаттығулар:

- спринтердің арнайы жаттығулары, старттық серпілістер, үдеу, жүгіру;

- бақылаулық старттар: 100м, 500м, 1000м;

- жылдамдыққа түрлі жаттығуларды орындау (гимнастика, қозғалмалы және спорттық ойындар элементтерін);

- орташа деңгейлі спортшыларға және стайерлерге арналған жалпы және арнайы жаттығулар кешендері;

- шаңғымен жүріс техникасын меңгеру;

- 10-15 минут және 18-25 минутқа дейінгі әр түрлі жүктемелерді бірқалыпты қарқынмен орындау;

- жеңіл атлетика және шаңғы жарыстарына қатысу.

Икемділікке арналған арнайы жаттығулар:

- мөлшерленген және максималды сыртқы ауыртпалықтар түсіре отырып және оларсыз серіппелі және сермелі қозғалыстар;

- қайталанатын серіппелі қозғалыстар;

- созылудың қаупі бар снарядсыз және гимнастикалық снарядтарды пайдалана отырып, статикалық жағдайлардың жаттығулары.

Ептілікті, үйлестіруді және тепе-теңдікті дамыту үшін арнайы жаттығулар:

- қозғалмалы және спорттық ойындар. Еліктеушілік және алаңдатушылық амалдар;

- кешенді эстафеталар (секіру, жүгіру, лақтыру, домалау элементтерімен);

- доңғалақты конькилер, велосипед тебу, шаңғымен сырғанау кезіндегі тепе-теңдікті жетілдіру.

Күшті дамытуға арналған арнайы жаттығулар:

- Ауыр атлетика элементтері. Ауыр атлеттің жалпы дамытуға арналған және арнайы жаттығулары. Күштік қозғалыстардың техникасын меңгеру – серпу, жұлқу.

- Гір спорты элементтері. Жалпы дамытуға арналған және арнайы жаттығулар. Гір жұлқу және көтерудің техникасын және күштік-сауықтыру және жаттығу бағытындағы жаттығулар кешенін меңгеру;

- Атлетикалық гимнастика элементтері. Жалпы дамытуға арналған және өз салмағын еңсеру арқылы құралдармен (эспандерлер, амортизаторлар, гантельдер) жасалатын арнайы жаттығулар кешені. Тренажерларда жасалатын түрлі бұлшықет топтарына арналған жаттығуларды орындау.

Спорт түрлері (гимнастика, атлетикалық гимнастика, спорттық ойындар, жеңіл атлетика, шаңғы спорты, жүзу).

Гимнастика. Жалпы дамытуға арналған жаттығулар, жүгіру, секіру, эмоциялық-ырғақты музыка әуенімен орындалатын би элементтері. Би жаттығулары формалары. Сынақтық және жарыстық би-ырғақты бағдарламаларды орындау.

Атлетикалық гимнастика. Жалпы дамытуға арналған жаттығулар: гантельдермен; гирлермен; эспандермен; металл таяқшамен; тренажерларда; штангамен. Дене бітімінің түрлі ақауларын жоюға, сондай-ақ бұлшықеттерді қатайтуға және жұмысқа қабілеттікті арттыруға арналған жаттығулар.

Спорттық және қимыл-қозғалыс ойындары

Баскетбол. Жарыс ережелері. Қорғанышқа тік тұру, айналу, секіру, қозғалу, алып жүру, беруді қағып алу, лақтыру. Техникалық және тактикалық қимылдар негіздеріне үйрету. Командалық ойын.

Волейбол. Жарыс ережелері. Тік тұру және қозғалу. Допты орнында тұрып және қозғалыста жүріп қабылдау және беру (алға, артқа, солға, оңға). Допты беру. Командалық ойын.

Футбол. Жарыс ережелері. Допты орнында тұрып жыне жан-жаққа қозғала жүріп әріптесіне аяқпен беру. Допты теуіп, қақпаға түсіру. Допты қабылдап алу. Футболшының допсыз және доппен орын ауыстырып қозғалуы. Допты қатты тебу. Допты алып жүру. Допты тартып алу. Қақпашының ойын техникасы. Командалық ойын.

Гандбол. Қозғалу, қағып алу және беру, лақтыру, алып жүру және алдау қимылдары, тосқауылдар, оқшаулау және қағып әкету. Шабуылдау мен қорғануда техникалық және тактикалық әрекеттер негізіне үйрету.

Қимыл-қозғалыс ойындары. Қимыл-қозғалыс ойындарының үлгілері: "Нысанаға дәлме-дәл", "тарелкелер" лақтыру", "Аңшылар мен қояндар", "Бердің-отыр", "Жылжымалы нысана", "Дәл беріп үлгір", "Допты қағып түсір", "Шеңбердің ішіне тигіз", "Кім алысырақ", "Қақпаға дәлме-дәл", "Дәлме-дәл беру", "Айналып өтіп, допты қақпаға соқ", "Футбол слаломы", "Доптың ізінен", "Допты ұстап ал", "Допты жүргізушіге", "Екі допты қақпақылдау", "Аудағы доп", сондай-ақ қазақтың ұлттық ойындары: "Ақсүйек", "Қармақ", "Үйрек ату", "Көмбеден доп шығару", "Аң аулау", "Таяқ жүгірту", "Садақ ату", "Қақпа тас", "Қарагие.

Жеңіл атлетика. Жарыс ережелері. Жүкіру. Лақтыру. Қарғу.

Шаңғы спорты. Жарыс ережелері. Шаңғымен саптық командалар орындау, оқу алаңқайында және оқу шаңғы жолдарында шаңғылармен және шаңғыға мініп түрлі тәсілдермен қозғалу. Көтерілу мен түсулерді меңгеру, бір орнында тұрып және қозғалыста тежелу мен бұрылыстар. Кесіп өтетін жерлерден шаңғымен өту техникасы. Қашықтықты баяу және орта ырғақты уақытта жүріп өту. Шаңғымен эстафеталар. Түрлі қадамдар техникасын үйрену.

Жүзу. Жарыс ережелері. Суда өзін ұстау дағдыларын қалыптастыру. Жүзгіштің жалпы дамытушы және арнайы жаттығулары. Жүзудің негізгі тәсілдерінің техникасын игеру.

Кәсіби-қолданбалы дене дайындығы. КҚДД құралдарын таңдау еңбек қызметінің күрделі факторларына ағзаның тиімді бейімделуіне, өндірістің климаттық шарттарына шыдамдылықты арттыруға, сондай-ақ еңбек дағдыларын қалыптастырып, бекітуге қатысатын қолданбады қозғалыс координацияларының арсеналын кеңейтуге бағытталуымен шартталады.

Заманауи сауықтыру жүйелері (тыныс алу: А.Стрельникованың парадоксальды гимнастикасы, "бодифлекс" - тыныс алу жаттығуларының жүйесі, созуға арналған жаттығулармен біріктірілген, К.Динейки релаксациялық: бұлшық ет релаксациясы, ырғақты гимнастикалар: мүсінге, тепе-теңдік, заттармен; аэробика: ағзаның негізгі жүйелерінің қызметтік мүмкіндіктерін арттыруға бағытталған циклдық спорт түрлерінен алынған жаттығулар жүйесі, калланетика: негізінен изометриялық режимде орындалады және тереңде орналасқан бұлшық ет топтарының белсенділігін туғызады, фитнес: жалпы фитнес, дене және спорттық-бағдарлы, шейпинг: қыздарға арналған сауықтыру дене шынықтырудың ғылыми-негізделген жүйесі, дене бітімін дұрыстауға және ағзаның қызметтік жағдайын жақсартуға бағытталған. Пилатес: жаттығулар жүйесі фитнестің барлық түрлерінің ішінде қауіпсіз болып табылады, алынған жарақаттар мен сырқаттарды оңалтуға бағытталған, стретчинг: бұлшық еттерді, сіңірлер мен буындарды созу арқылы дене денсаулығын жақсартуға арналған жаттығулар кешені, воркаут); С.М.Бубновскийдің буын гимнастикасы. Буын гимнастикасының жаттығулары бұлшық еттерді қатайтып, ондағы тұралап қалған жерлерді кетіреді, лимфа және қанайналымдарын белсендіреді.

Дене жаттығуларымен айналысу ппроцесіндегі бақылау және өзін өзі бақылау.

Дене жаттығуларымен айналысу нәтижелерін өзі бақылаудың қарапайым әдістері. Өзін өзі бақылау күнделігін жүргізу және оның студенттердің денсаулығын бақылау процесіндегі маңызы. Өзін өзі бақылаудың объективті және субъективті көрсеткіштері. Дене жаттығулары және спортпен айналысу әсерінен болған ағзаның денсаулық жағдайының диагностикасы. Дене дамуын, ағзаның қызметтік жағдайын, дене дайындығын бағалау үшін стандарттарды, антропометрикалық индекстерді, функционалдық сынамаларды және жаттығуларды пайдалану.

Спорттық оқу бөлімінде жоспарлау студенттер біліктілігі мен спорт түрлерін ескеру арқылы жүзеге асырылады. Спорттық бөлім топтарында түрлі курстар мен факультеттердің студенттері бір мезгілде айналыса алады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Бароненко В.А. Здоровье и физическая культура студента: Учебное пособие / В.А. Бароненко. - М.: Альфа-М, ИНФРА-М, 2012. - 336 б.

2. Евсеев, Ю.И. Физическая культура: Учебное пособие / Ю.И. Евсеев. - Рн/Д: Феникс, 2012. - 444 б.

3. Виленский, М.Я. Физическая культура и здоровый образ жизни студента: Учебное пособие / М.Я. Виленский, А.Г. Горшков. - М.: КноРус, 2013. - 240 б.

4. Кобяков, Ю.П. Физическая культура. Основы здорового образа жизни: Учебное пособие / Ю.П. Кобяков. - Рн/Д: Феникс, 2012. - 252 б.

5. Мельников, П.П. Физическая культура и здоровый образ жизни студента (для бакалавров) / П.П. Мельников. - М.: КноРус, 2013. - 240 б.

Unofficial translation

In accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On Some Issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan", I HEREBY ORDER:

Footnote. Preamble-as amended by the Order of the Minister of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan No. 314 dated July 13, 2023 (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

1. To approve:

1) a model curriculum of the general educational discipline "History of Kazakhstan" for organizations of higher and (or) postgraduate education in accordance with Annex 1 to this Order;

2) a model curriculum of the general education discipline "Philosophy" for institutions of higher and (or) postgraduate education according to Annex 2 to this order;

3) a model curriculum of General education discipline "Foreign language" for institutions of higher and (or) postgraduate education in accordance with Annex 3 to this order;

4) a model curriculum of the general education discipline "Kazakh (Russian) language" for institutions of higher and (or) postgraduate education according to Annex 4 to this order;

5) a model curriculum of the general educational discipline "Information and communication technology" for institutions of higher and (or) postgraduate education according to Annex 5 to this order;

6) a model curriculum of a module of socio-political knowledge for institutions of higher and (or) postgraduate education according to Annex 6 to this order;

7) a model curriculum of the general educational discipline "Physical culture" for institutions of higher and (or) postgraduate education according to Annex 7 to this order.

Footnote. Paragraph 1 as amended by the order of the Minister of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan dated December 13, 2022 No. 185 (shall be enforced ten Calendar days after the day of its first official publication).

2. The Department of higher and postgraduate education of the Ministry of education and science of the Republic of Kazakhstan in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan to ensure:

1) the state registration of this order in the Ministry of justice of the Republic of Kazakhstan;

2) within ten calendar days from the date of the state registration of this order to send a copy in paper and electronic form in the Kazakh and Russian languages to the Republican state enterprise on the basis of the right of economic management "Republican center of legal information" for official publication and inclusion in the Reference control bank of the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan;

3) placement of this order in the Internet resource of the Ministry of education and science of the Republic of Kazakhstan after its official publication;

4) within ten working days after the state registration of this order to submit the information to the legal service Department of the Ministry of education and science of the Republic of Kazakhstan on execution of the activities, specified in subparagraphs 1), 2) and 3) of this paragraph.

3. Vice-Minister of education and science of the Republic of Kazakhstan K. A. Aymagambetova shall be authorized to oversee the execution of this order.

4. This order shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication.

Minister of education and science
of the Republic of Kazakhstan	E. Sagadiev

Annex 1
to the order of the Minister of
education and science of the
Republic of Kazakhstan dated
October 31, 2018 No. 603

Model curriculum of the general educational discipline "History of Kazakhstan" for organizations of higher and (or) postgraduate education

Footnote. Annex 1-as amended by the order of the Minister of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan No. 185 dated December 13, 2022 (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 1. General Provisions

1. The model curriculum of the general educational discipline "History of Kazakhstan" for organizations of higher and (or) postgraduate education (hereinafter referred to as the Program) has been developed in accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On Some Issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan" and shall define the objective, objectives, structure, content of education.

Footnote. Paragraph 1-as amended by the order of the Minister of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan dated July 13, 2023 No. 314 (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

2. The program is intended for students of undergraduate educational programs of organizations of higher and (or) postgraduate education of the Republic of Kazakhstan.

3. The duration of training in the discipline in accordance with the structure of the educational program of higher education shall be 150 academic hours (5 academic credits).

Chapter 2. Purpose, objectives and expected learning outcomes

4. The purpose of the discipline shall be to give objective knowledge about the main stages in the development of the history of Kazakhstan from ancient times to the present.

5. Tasks of the discipline:

1) to acquaint students with fundamental source studies and historiographic materials, as well as the achievements of modern historical science of Kazakhstan;

2) determine the role of the history of Kazakhstan in the system of humanitarian knowledge;

3) to identify the specifics of the object and subject of the history of Kazakhstan for the analysis of topical problems of the current stage of development.

4) creation of a scientifically based concept of the history of Kazakhstan, based on a holistic and objective coverage of the main stages of the ethnogenesis of the Kazakh people, the evolution of forms of statehood and civilization on the territory of the Great Steppe;

5) systematization of knowledge about the main events of the modern history of Kazakhstan.

6. Learning outcomes:

1) to demonstrate knowledge and understanding of the main stages in the development of the history of Kazakhstan;

2) to correlate the phenomena and events of the historical past with the general paradigm of the world-historical development of human society through critical analysis;

3) to possess the skills of analytical and axiological analysis in the study of historical processes and phenomena of modern Kazakhstan;

4) to be able to objectively and comprehensively comprehend the immanent features of the modern Kazakh model of development;

5) to systematize and give a critical assessment of historical phenomena and processes in the history of Kazakhstan.

Chapter 3. Structure and content of the program

7. The program consists of 5 thematic blocks: Ancient people and the formation of a nomadic civilization, Turkic civilization and the Great Steppe, Kazakhstan in a new era (XVIII-early XX centuries), Kazakhstan in the Soviet period, and Independent Kazakhstan.

8. Methods and technologies of teaching used in the process of teaching the discipline:

1) interactive and digital technologies;

2) project teaching methods;

3) problem-based learning technology;

4) gamification.

9. Prerequisites and postrequisites of the program shall be established independently by the higher education institution.

Main part

Block 1. Ancient people and the formation of a nomadic civilization

Prehistoric human evolution

Periodization of the historical process. Landscape and climatic changes on the territory of Kazakhstan in the Stone Age. New data on anthropogenesis. Modern theories of the origin of man and the problem of the ancestral home. The territory of Kazakhstan is one of the centers of the formation of homo sapiens. The concept of glottogenesis. The concept of rhythms of cultural genesis.

Discovery of archaeological sites of the Stone Age on the territory of Kazakhstan. Economy and life of the ancient man.

The culture of prehistoric man. The beginnings of art and religious ideas in the early Paleolithic. Features of anthropo-and zoomorphic images on the monuments of primitive art. The development of language, rational knowledge, and the reconstruction of religious ideas in the Mesolithic, Neolithic, and Eneolithic. Rock art-petroglyphs (Mynshunkyr, Olenty, Enbek, Tesiktas, Shatyrtas, Akbidaik, Akbaur, Bayanzhurek).

Prerequisites for the emergence of nomadic civilization in the era of ancient metallurgy

Eneolithic and Bronze Age in the Great Steppe. Ancient metalworking technique. Formation and stages of a producing economy based on cattle breeding. Botai culture of Northern Kazakhstan. Kazakhstan is the oldest territory of horse domestication. The historical significance of the formation of the culture of horse breeders in the development of the civilization of Eurasia. Analysis of the osteological material of the finds of Northern and Central Kazakhstan. Characteristics of the silicon industry. The diversified nature of the economy. Flake tool-making technique. The rise of the carving craft. Development of the oldest horse transport communication in Eurasia. The steppe zone is one of the centers of development of ancient wheeled transport.

Aridization processes in the region. The area of distribution and the problem of the origin of cultures of the Bronze Age. Anthropological type of ancient inhabitants of Kazakhstan. Art of the Bronze Age: petroglyphs. Rock paintings of the Eshki- Olmes complex, Tamgaly.

Paleoeconomics of the Bronze Age. Formation of metallurgical centers on the territory of Kazakhstan. Material culture. Burial practices and funeral rites. Settlements and housing. Development of pottery in Central Kazakhstan. Social structure and spiritual culture. The problem of linguistic attribution of the ancient inhabitants of Kazakhstan. The territory of Kazakhstan in the system of the Eurasian steppes (Indo-European migration). Carriers of the Yamnaya culture. The problem of correlation of cultures and ethnic groups. Proto-urban culture. Monuments of monumental architecture. New approaches to the study of the Eneolithic and Bronze Age on the territory of ancient Kazakhstan in the context of the culture of early nomads. Ethnocultural continuity of the tribes of the Late Bronze Age and the Early Iron Age. Discovery of the Kolsai archaeological culture of the Late Bronze Age on the territory of Zhetysu.

The genesis of equestrian culture

Periodization of the history of nomadism. Prerequisites for the emergence of nomadism: natural-geographical and socio-cultural factors. Increasing role and importance of cattle breeding. Forms of livestock farming: yard, yailage, pastoral, transhumance, etc. Horsemanship. Wells. Horse equipment. Development of steppe, semi-steppe and desert regions. The species composition of the herd. Social organization and social structure.

Chronology and monuments of archaeological cultures of the Early Iron Age. Tasmolinskaya culture: date, area, features of barrows and material culture. Written sources. Study of the Early Iron Age in Kazakhstan. Ethnopolitical and social history of the tribes of the Early Iron Age. Saki. Massagets. Sauromatians and Sarmatians. Political formations of the Saks and Sarmatians. The culture of the tribes of the early Iron Age: chronology, funeral rites, weapons, bridle, and the art of the animal style. Ancient antique cities. Relations between the Saks and the Achaemenid Empire. Participation of the Saks in the Greco-Persian Wars. The struggle of the Saks against the conquests of Alexander the Great.

Sarmatian-Alanian tribal union. Aorses and Roxolans. The territory of the settlement. State of Yancai. Relations with the Huns and the Kangju.

The initial stages of the formation of statehood, urbanization and interaction between nomadic and sedentary cultural zones on the territory of the Great Steppe (3rd-century BC-2nd century AD)

cultural genesis proto-and early Turks. Questions of ancient contacts between pratürks and pramongols. Culture of slab graves. Korgantas burials of Central Kazakhstan. Reports from Chinese sources about the Xiongnu. Archaeological data. The problem of the origin and ethnic history of the Xiongnu. The political history of the Hunnu (Xiongnu) empire.

Ethnopolitical associations of the Usuns of Semirechye and Tian Shan. Problems of ethnic and linguistic affiliation of the Usuns. Ethnopolitical formation of the Usuns in the Semirechye and the Tian Shan. Mutual relations of the Usuns with neighbouring peoples and states.

The historical and cultural heritage of Kangju. Origin and Ethnic History of the Kangju. Territory and places of Kangju nomads in the 2nd century BC-the first third of the 5th century AD. Early stages of urbanization. Household ceramics as an indicator of ethnicity. Textile production. Significance of the Zhetyasar tribes in the ethno-cultural history of the Kangyui. Formation of the Turkic ethnic community on the territory of the Eastern Aral Sea. Trade relations with Byzantium, Iran, Syria and China.

Main literature:

1. Taimagambetov Zh.K., Baigunakov D.S. The Stone Age of Kazakhstan (history of research and main issues).-Almaty: Kazakh university, 2008.-266 p.

2. Toleubaev, A. T. Early Saka Shilikta culture: scientific publication/A. T. Toleubaev.-Almaty: IE "Sadvakasov A.K.", 2018.-528 p.

3. Seibert V.F. Botai culture.-Almaty: Kazakhparat, 2009.-576 p.

4. History of ancient Kazakhstan. Ed. Baypakov K.M.-2nd ed.-Almaty: Rauan, 1996.-112 p.

5. Ismagulov O., Ismagulova A. Origin of the Kazakh people. According to physical anthropology. Almaty, 2017.-196 p.

6. Harari Yu.N. Sapiens. Brief history of mankind. – M.: Sinbad, 2019. – 512 p.

7. Kitov E.P., Tur S.S., Ivanov S.S. Paleoanthropology of the Saki cultures of the Tiyanshan region (VIII-first half of the II century BC).-Almaty: Hikari, 2019. -300 p.

Additional literature:

1. Akishev A. Art and mythology of the Saks. Institute of History, Archeology and Ethnography of the Academy of Sciences of the Kazakh SSR.-Alma-Ata: Science, 1984.-176 p.

2. Akishev K.A., Kushaev G.A. The ancient culture of the Saks and Usuns of the Ili River valley.-Alma-Ata: Publishing House of the Academy of Sciences of the Kazakh SSR, 1963.-298 p.

3. Akhinzhanov S.M., Makarova L.A., Nurumov T.N. On the history of cattle breeding and hunting in Kazakhstan.-Alma-Ata: Gylym, 1992.-217 p.

4. Ismagulov O., Ethnic anthropology of Kazakhstan: (Somatol. research.)-Alma-Ata: Science, 1982.-231 p.

5. Margulan A. Kh., Akishev K. A., Kadyrbaev M. K., Orazbaev A. M. Ancient culture of Central Kazakhstan.-Alma-Ata: Science of the KazSSR, 1966.-435 p.

6. Samashev Z. Berel.-Almaty: Taymas, 2011.-236 p.

7. Omarov G.K. Sak -Scythian archaeology: an anthology.-Almaty: Kazakh University, 2021.-342 p.

8. The land of the ancient Uysin. China data and studies. Sh. Akhmetuly.-PRC Urumqi, "Xinjiang People's Printing", 2005.

Block 2. Turkic civilization and the Great Steppe

Stages of ethnocultural integration of the Turkic-speaking ethnic groups of Central Asia in the pre-Mongolian period

The development of nomadic state and cultural traditions in the era of the ancient Turks. Data from written and archaeological sources. The problem of the origin of the Turks. Territory. Education, structure and political history of the Turkic Khaganate. Relations with neighbouring states: Byzantium, Sasanian Iran, and the state of Ephthalites. Western Turkic Khaganate (the people of the "ten arrows"): education, territory, ethnic composition. Socio-economic development. Political history. Relations with the Tang Empire. Formation and strengthening of the Türgesh state. Arab-Chinese confrontation in Zhetysu and South Kazakhstan. Battle on the Talas River (751). Strengthening influence in Semirechie. Turkic-Sogdian cultural synthesis. Information of historical sources about the Karluks. Political history of the Karluk state: education, relations with neighbouring tribes and states. The territory of settlement and tribal composition of the Karluk tribes. The role of cities in the economic and cultural life of the state. The beginning of the penetration of Islam and the establishment of international relations of the Turks with the Muslim world. Appearance of Khojas ("kozha") among the Turks.

Turkic factor in the ethnopolitical history of Kazakhstan in the IX-XII centuries. State of the Syrdarya Yabgu. Oral historiology and archaeological data. Problems of the ethnic history of the Oghuz and their role in the ethnogenesis of the Kazakh people. Continuity of the ancient Turkic socio-political traditions in the state structure of the Kimaks. Karakhanids on the territory of medieval Kazakhstan. Information about the Karakhanids in Arabic and Persian sources. Karakhanid statehood as a new stage in the evolution of Turkic statehood. The adoption of Islam and the place of the Karakhanid state in the Muslim world. Features of trade, economic and cultural ties. The role of the Karakhanid state in the system of international relations in Central Asia. The invasion of the Karakitays and the establishment of their power in Semirechye and Maverannahr. Information from narrative sources and genealogical legends about the Kipchaks. The collapse of the Kimak state. Migrations of nomadic tribes. The problem of the origin and ethnic history of the Kipchaks. Triad of ethnopolitical associations: Kimaks, Kipchaks, Cumans. Tribal migrations and their influence on ethnic processes. The spread of the political hegemony of the Kipchaks. The formation of the Kypchak Khanate as the final stage in the development of the Turkic nomadic state and socio-cultural traditions. The relationship of the Kipchaks with the Kimaks, Khitans, Oguzes, Khorezmshahs, and Russian principalities. The period of the military triumph of the Turks in the space of Central Asia. The language and literary monuments of the Kipchaks. Information of sources about Naimans, Kereites, Merkits, and Jalairs. The problem of ethnic history and linguistic affiliation (concepts of Mongolian and Turkic origin).

Turkic civilization and the Great Silk Road. The interaction of two economic and cultural types: settled and nomadic (the "city-steppe" system). Cities and settlements as centers of military-administrative life, culture, trade and crafts. Architectural monuments of medieval Kazakhstan of the Turkic period. The prosperity of the urban culture of South Kazakhstan and Semirechye. Kazakhstan routes of the Great Silk Road. Money turnover. Significance of the Great Silk Road in the era of late antiquity and the Middle Ages.

Orkhon-Yenisei (runic) writing as a civilizational marker of the ancient Turkic civilization. Ancient beliefs and cults, the spread of Buddhism, Nestorianism, Manichaeism and other non-autochthonous religions along the Silk Road. Ways and forms of integration of the Turkic world into Islam. The role of H.A. Yasawi in the development of the Turkic-Islamic synthesis. Oral tradition in Turkic culture. Al- Farabi, Y. Balasaguni, M. Kashgari, H.A. Yasawi.

The Great Steppe in the period of the Golden Horde (XIII-XV centuries)

History of the Golden Horde. Genghis Khan and the formation of the Mongol Empire. The subjugation of East Turkestan and Semirechie by Genghis Khan. Medieval written sources and historiography-the conquest of the territory of Central Asia and Kazakhstan by the Turkic-Mongols. Kazakhstan as part of three Mongolian uluses. Batukhan's campaign in Eastern Europe. Formation of the Golden Horde as a Eurasian empire: territory, ethnic processes, cultural symbiosis. The development of the ulus system. Rulers of the Golden Horde. The imperial policy of Uzbek Khan. Declaration of Islam as the state religion. The establishment of diplomatic relations with the Mamluk Sultanate in Egypt, and the growth of the authority of the empire in the medieval world. Campaigns of Amir Timur to the Golden Horde. Plague pandemic in Eurasia. A complex of external and internal factors led to the weakening and disintegration of the Golden Horde. Ulus fight. Formation of the Chagatai state.

Medieval states in the XIV-XV centuries. State of Ak-Orda (late XIII-early XV centuries). The rivalry of the Chingizid dynasties for the Syrdarya region. Relations with Central Asia and Khorezm. The struggle with the rulers of Maverannakhr for lands and cities along the middle reaches of the Syr Darya.

Moghulistan (mid-14th-early 16th centuries). State formation. Territory and ethnic composition. Conversion to Islam of the Chagataids and descendants of the newcomer Mongols, the revival of Muslim culture in Semirechye. Relations between the Mughals and the Chagataids Maverannahr. The union of the rulers of Moghulistan and Ak Orda against the expansion of the state of Amir Timur. Vassal dependence of Moghulistan on the state of Timur. Consolidation of power under Muhammad Khan. The struggle of the sons of Uwais Khan Yesen -Buqa and Yunus for the throne of Moghulistan. Military raids of the Mongols Oirats. Weakening and disintegration of Moghulistan.

The state of nomadic Uzbeks (1428-1468) or the khanate of Abulkhair. Territory and ethnic composition. The coming to power of Abulkhair Khan. Struggle for power in Desht-i-Kypchak. Military campaigns of Abulkhairkhan in Central Asia. The struggle for the Syrdarya cities. The defeat of Abulkhair from the Oirats (1457). Migration of the sultans Janibek and Kerey (1459). The collapse of the Khanate.

Nogai Horde. Territory and ethnic composition. Rulers of the Nogai Horde. Titles biy and myrza. Relations between the Nogai Horde and adjacent states. The political crisis, collapse and fall of the Nogai Horde.

Territory, ethnic composition, and economy of the Siberian Khanate (late XV-XVI centuries). Fall of the Siberian Khanate.

Cultural and civilizational heritage of the Golden Horde. The prosperity of urban planning, and new archaeological discoveries about the level of cultural development of Desht-i-Kypchak in the imperial period of the Golden Horde.

Education of the Kazakh people. The ethnonym "Kazakh". Kazakh zhuzes

Historical prerequisites for the formation of the Kazakh people. Ethnic processes on the territory of Kazakhstan. Formation of the nation in the post-Mongolian period. Formation of an ethnic territory, a single language. Common economy, material and spiritual culture. The factor of state education and its influence on the ethnic process. Correlation of ethnonyms "Uzbek" and "Cossack" (Kazakh). Social, ethnic meaning and content of the term "Kazakh". The effect of ethnopolitical and economic factors in the formation of Kazakh zhuzes. The emergence of the Senior, Middle and Junior zhuzes.

Kazakh Khanate in the XV-XVI centuries.

Periodization of the era of the Kazakh Khanate. Formation of the Kazakh Khanate, its course and main events. The role of the Khans Kerey and Zhanibek. The historical significance of the formation of the Kazakh Khanate. Strengthening of the Kazakh Khanate. The struggle of the Kazakh Khanate for cities and regions along the Syr Darya during the reign of Burunduk Khan and its course and completion.

The socio-economic and political situation of the Kazakh Khanate at the beginning of the XVI century. Tribal composition. Economy: cattle breeding, agriculture, cities, trade. The political and economic significance of the Syrdarya lands. Campaigns of Muhammad Shaybani against the Kazakh Khanate. Death of Shaibani Khan.

Weakening of the political foundations of Moghulistan. The transformation of the Kazakh Khanate into one of the strong states of Central Asia. Joining Zhetysu to the territory of the Kazakh Khanate. Expansion of the territory of the khanate under Kasymkhan. Campaign of the Shaibanids against the Kazakh Khanate. Temporary weakening of the Kazakh Khanate by the middle of the XVI century. Kazakh Khanate in the second half of the 16th century. The struggle for the throne and its consequences. Mamash and Tahir Khans. Kazakh- Mogul relations. Ahmed, Tugum and Buydash Khans. Kazakh-Nogai relations.

Rise of the Kazakh Khanate. The reign of Khak-Nazar. Kazakh-Nogai relations. Kazakh Khanate and Shaibanids Maverannahr. The struggle of the Kazakh Khans against the union of Bukhara and the Siberian Khanate. Death of Khaknazar Khan. Shigay Khan, Taukel Khan and his politics. Campaigns on the territory of Maverannahr and their results. Completion of the formation of the ethnic territory of the Kazakh Khanate.

Kazakh Khanate in the 17th-early 18th centuries.

The socio-economic and political situation of the Kazakh Khanate in the XVI century. Yesimkhan's struggle for the Syrdarya cities. Relations between the Kazakh and Bukhara Khanates. The emergence of the Dzungar Khanate and the first Kazakh- Dzhungar relations. Characteristics of the Kazakh- Dzungarian relations in the second half of the XVII century. The growth of the influence of batyrs and biys in Kazakh society. Zhanibek Khan and the Battle of Orbulak. Kazakh Khanate under Zhangir Khan.

"Unknown years". Sairam war 1652-1680.

The reign of Tauke Khan and his policy. Increased tension in Kazakh-Dzungarian relations. "Jety-Zhargy" by Tauke Khan. Institute of Biys. Foreign policy and diplomacy of the Kazakh state: ties with Maverannahr (Shaybanids, Ashtarkhanids), Iran, attempts to establish ties with the Ottoman Empire, Kazakh-Russian contacts.

The culture of the Kazakhs in the XIV-early XVIII centuries.

The traditional nomadic culture of the Kazakhs. Types of nomadic economy, and their features. Tools. Armament. Crafts and home crafts. Trade and trade routes.

Spiritual culture of the Kazakh people. Completion of the formation of the Kazakh-Muslim religious tradition within the framework of the Central Asian Sunni-Hanafi school. The authority of the Koran and the Sunnah among the Kazakhs. Relics of ancient Tengrianism, preservation of Nauryz and its adaptation to the realities of nomadic life. The role of the mausoleum of Ahmed Yasawi and the sacred city of Turkestan in the spiritual life and ideology of the Kazakh Khanate.

The cult of poetry and eloquence, the oral-verbal heritage of the Kazakhs.

The urban culture of Kazakhstan. The relationship between the city and the steppe. The structure of cities in different regions of Kazakhstan. The decline of urban culture in the 17th – early 18th centuries.

Oral historiosophy, its features and significance. Written historiography, the significance of the outstanding works of Muhammad Haidar Dulat, Kadyrgali Kassym-uly Zhalair.

Main literature:

1. History of Kazakhstan (from ancient times to the present day). In 5 volumes.-Volume 2.-Almaty: Atamura, 1997.-345 p.

2. Kumekov B.E. The state of the Kimaks in the 9th-11th centuries.-Alma-Ata, Nauka, 1972.-695 p.

3. Karibaev B.B. The history of the establishment of the Kazakh Khanate. – Almaty: "Sardar" baspa uyi, 2014.-520 p.

4. Sultanov T.I. The ones raised on a white felt mat. Khans of the Kazakh steppes. Astana: Astana Damu, 2006.-256 p.

5. Klyashtorny S. G., Sultanov T. I. States and peoples of the Eurasian steppes. Antiquity and the Middle Ages. St. Petersburg: Petersburg Oriental Studies, 2004.-368 p.

6. History of Kazakhstan (Kazakh eli). Books 1-2.-Almaty: Kazakh University, 2016.-458 p.

Additional literature:

1. Bartold V.V. Works. V.1: Turkestan in the era of the Mongol invasion.-M.: Publishing house. of east. literature, 1963.-760 p.

2. Akhinzhanov S.M. Kipchaks in the history of medieval Kazakhstan.-Alma-Ata: Gylym, 1989.-296 p.

3. Safargaliev M.G. The collapse of the Golden Horde.-Saransk, 1960.-252 p.

4. Orazbayeva A.I. The formula of statehood of the Kazakhs. – M.: IE Lysenko A.D. "PRESS-BOOK.RU", 2017.-376 p.

5. Kinayatuly Z. Kazakh state and Zhoshi Khan.-Almaty: Eltanym, 2014.-360 p.

6. Baypakov K.M. Medieval cities of Kazakhstan on the Great Silk Road.-Almaty: Gylym, 1998.-216 p.

7. Kenzhetai D. Worldview of Khoja Ahmet Iasaui. – Turkistan, Yasaui Alemi. 2004-341 p.

8. May T. The Mongol conquests in world history.-London, Reaktion Books: 2012,-173 p.

9. History of Kazakhstan in Arabic sources. V. 1.– Almaty: Dike-Press, 2005.-711 p.

10. History of Kazakhstan in Persian sources. V. IV.-Almaty: Dike-Press, 2005.-625 p.

11. Turkish data on the history of Kazakhstan. V.1.-Almaty: Dike-Press, 2005.-240 p.

Block 3. Kazakhstan in a new era (XVIII-early XX centuries)

Foreign policy situation of the Kazakh Khanate in the first quarter of the XVIII century.

Kazakhstan in the era of modern times: new methodological trends in the study. Periodization. Historiography and sources. Kazakhstan in the system of international relations with the Russian Empire, the Central Asian Khanates, Bashkiria, and the Kalmyk Khanate. The Rise of the Dzungar Khanate: A Strategy for the Conquest Policy of the Dzungars. Years of "Aktaban Shubyryndy", "lkakol sulama". Congresses in Orda Basy - the way to mutual agreement and preservation of territorial integrity. The election of Khan Abulkhair as the head of the Kazakh militia. The liberation struggle of the Kazakh people against the Dzungarian conquerors. Significance of the victory at Bulanty. Anrakai battle. The role of Kazakh batyrs in the history of the liberation struggle of the Kazakh people. The military art of Kazakhs and Dzhungars: a comparative analysis. Kazakh -Bashkir, Kazakh -Kalmyk relations.

The beginning of the era of colonialism in Kazakhstan

The diplomatic mission of Koybagar Kobyakov. Embassy of Khan Abulkhair headed by Seitkul Koydagulov and Kutlumbet Koshtaev. Russian embassy headed by Murza Kutlu Mukhammed Tevkelev. The course of negotiations and the struggle of various political groups around the issue of citizenship. I.K. Kirilov's project. Organization and activities of the Orenburg expedition. Taking the oath from the Kazakh Khans and influential sultans of the Younger and Middle Zhuzs (40s of the 18th century). The policy of the governor of the Orenburg province I.I. Neplyuev. Aggravation of relations between Abulkhair and the Orenburg administration. Negotiations of the tsarist government with Abulkhair in the late 1740s. Death of Abulkhair. Legitimization of Khan's power. Approval of the Khan's title of Sultan Nuraly (April 13, 1749).

Dzungar-Kazakh war 1739-1741. Abylai's relations with Dzungaria, China and Russia. The Diplomatic Art of Sultan Abylai. Embassy relations between China and Kazakhstan. Kazakhs and Bashkir rebels.

Kazakhstan and the Central Asian states at the end of the 18th century.

Central Asia in the system of politics of the Russian Empire. Khiva campaign of 1839 and its results. Creation of the Syrdarya borderline.

Acceptance of Russian citizenship by the Sultan of the Senior Zhuz, Suyuk Abylaikhan-uly. Diploma of Alexander I on the acceptance of the Kazakhs of the Senior Zhuz into the citizenship of Russia. Acceptance of citizenship of Russia by the sultans of Semirechye in 1846. Colonization of the Trans-Ili Territory. Creation of the Alatava district. Campaign of V. Perovsky to Kokand (1853). The uprising of the Kazakhs against the Kokand domination in 1858. Military operations in 1860 in Semirechye. Uzun- Agash battle. Capture of Aulie-Ata, Merke, Turkestan. The Supreme Decree on the formation of the advanced Novokokand line under the command of Major General Chernyaev. The capture of Chimkent, Sairam. The entry of Semirechie and South Kazakhstan into the Russian Empire. Accession of Kazakhstan to the Russian Empire.

Kazakhstan in the context of Russian policy: administrative reform (last quarter of the 18th-early 20th century)

Reform of the Orenburg Governor-General O. Igelstrom: the project of introducing the chief foreman and the elimination of the khan's power in the Younger Zhuz. Establishment of a border court and reprisals. The communicative role of "Tatars" in the process of reforming the Steppe. Reforming the institutions of power and introducing a system of territorial-administrative management in the territory of the Junior and Middle zhuzes. Elimination of the Khan's power. Institute of the Sultanate in the Steppe (20-60s of the XIX century). The status of senior sultans, sultan-rulers, volost sultans, foremen, biys, and honorary Kazakhs according to the legal norms of the Russian Empire.

Activities of the Steppe Commission. The introduction of temporary regulations on administration in the Semirechensk and Syrdarya regions (1867) and administration in the steppe regions of the Orenburg and West Siberian governors-general (1868). Changes in the judicial system and taxation. Regulations on the administration of the Turkestan region (1886). Administrative structure. Regulations on the management of the Steppe regions (1891). Changes in the land arrangement of the nomadic and settled population. The last reform of the Russian Empire in the Steppe General Government: the introduction of the institution of peasant chiefs (1902).

Formation of the Bukeev Khanate (Inner Horde): features of the management system, territory. The reign of Bukei Khan. The reign of Jangir Khan: new forms of land tenure and land use. Educational policy of Jangir Khan. The abolition of the Khan's power and the establishment of the Provisional Council for the management of the Inner Horde. Governor Adil Bukeikhanov. Reorganization of the Provisional Council. Creation of new administrative-territorial structures: Primorsky districts, Kalmyk, Torgun, Talov, Kamysh-Samar, and Naryn parts. Institute of Sultans-rulers in the Inner Horde.

Land issue

Construction of border lines, land acquisition. Military Cossack colonization: Ural, Orenburg, Siberian Cossack troops. The Cossack estate and its status.

Migration issue in the 60-90s of the XIX century. Temporary rules on the resettlement of the Russian peasantry in Kazakhstan. Features of the settlement of Russian peasants in Kazakhstan. Resettlement of Uighurs and Dungans in Semirechye. Occupations of immigrants and their socio-economic status. Expropriation of communal lands and its impact on the traditional economy of the Kazakhs. Kazakh deputies of the State Duma about the plundering of Kazakh pastures. The process of transition of the nomadic Kazakh aul to agriculture. Zhatachestvo. Ethno-demographic characteristics of the population of Kazakhstan at the end of the nineteenth century. Migration policy and Stolypin modernization in Kazakhstan at the beginning of the 20th century. The content of the temporary rules on the resettlement of rural inhabitants and petty-bourgeois farmers and instructions (1904). Formation of a multi-ethnic society in Kazakhstan.

The social organization of nomadic society

The system of material production of the Kazakh nomadic society. Extended and minimal community. Travel routes. The social structure of traditional Kazakh society. The evolution of the status of the estate of the Kazakh sultans. Formation of Kazakh officials in the system of local government. Transformation of the social organization of the Kazakh nomadic society: new estates (officialdom, nobility, honorary citizenship).

Social engineering of the Kazakh nomadic society: training of Kazakh youths in cadet corps, gymnasiums and universities of the Russian Empire. Formation of the Kazakh intelligence: social composition, education. The emergence of Kazakh merchants, traders.

Orenburg Muslim Spiritual Assembly and the Kazakh steppe. Withdrawal of the spiritual affairs of the Kazakhs from the muftiate. Construction of mosques and Kazakh mullahs. The influence of the enlightening ideas of Jadidism and the opening of schools in the Steppe.

The missionary activity of religious confessions in the Kazakh steppe.

People's liberation struggle of the Kazakh people against colonialism.

The participation of the Kazakhs in the uprising of E. Pugachev. Rebellion of Kok-Temir. People's liberation movement in the Younger Zhuz under the leadership of batyr Syrym Datov, The Movement of the Sultans of Karatai and Aryngazy (1816-1821). The protest movement of foreman Zholaman Tilenshi (1822-1824). The uprising of the Kazakhs in the Bukeev Khanate led by Isatai Taimanov and Makhambet Utemisov (1836-1838): driving forces, character, stages of the uprising, its significance. Movement of the Sultans of Qasim Abylaikhanov, and Sarzhan Kasymov on the territory of the Kazakhs of the Siberian department. People's liberation movement of the Kazakhs under the leadership of Sultan Kenesary Kasimuly (1837-1847): driving forces, course, main stages and causes of defeat. Khan Kenesary in historical literature. Rebellions of Dzhankhodzhi Nurmukhamedov and Eset Kotibarov. Causes, nature and course of the uprisings of the Kazakhs in the Turgai and Ural regions (1868-1869) and Mangystau (1870).

The Kazakh Steppe during the First World War: Decree of June 25, 1916, on the requisition of foreigners for rear work. Central Asian national liberation uprising of 1916, its causes, driving forces, beginning, course and main stages. The role of Amangeldy Imanov, Tokash Bokin, Bekbolat Ashkeev, Abdigafar Zhanbosynov and others in the organization of the rebel armies. Repressive measures of the government and military actions of punitive troops. The military art of the rebels. The reasons for the defeat and the historical significance of the uprising. The first wave of the mass immigration of Kazakhs to China (Kulja region, Kashgaria), Afghanistan. Evaluation of the 1916 uprising in domestic and world-historical literature.

Culture of Kazakhstan (XVIII-early XX centuries)

Oral creativity of the Kazakhs. Study of Kazakhstan by European and Russian scientists. Expeditions of P.S. Pallas, I. Georgi, N.P. Rychkov.

The role of folk akyns in the liberation struggle of the first half of the 19th century. The creativity of Makhambet Utemisov, Tattimbet Kazangapuly and others. The contribution of Russian exiles (G.S. Karelin, M.M. Muravyov-Apostol, F.M. Dostoevsky and others) to the culture of Kazakhstan. The study of the productive forces, life and culture of Kazakhstan by Russian scientists: A.I. Levshin, V.I. Dal and other European travellers about the Kazakh Steppe. Sh. Ualikhanov and his scientific heritage in the history, geography, economy and culture of Kazakhstan. Significance of educational activity of I. Altynsarin. The historical role of Abai Kunanbaev in the culture of the Kazakh people. Abay and E.P. Michaelis.

Musical creativity of Kurmangazy Sagyrbaev (1818-1889), Dauletkerei Shygaev (1829-1882), Birzhan-sal Kozhagulov (1832-1895), Akhan -seri Koramsin (1843-1913), Zhayau -Musa Baizhanov (1835-1929) and others.

Kazakh literature. Protest and religious-eschatological ideas and motives in Zar-zaman poetry: Dulat, Shortanbay, Murat, Abubakir Kerderi. Russian-Kazakh literary relations.

The emergence of scientific societies. The significance of the activities of departments and subdivisions of the Russian Geographical Society (Orenburg, Semipalatinsk, Turkestan departments). Statistical committees and their activities. Society of History, Archeology and Ethnography at Kazan University. Orenburg Scientific Archival Commission. The first periodicals in the Kazakh language. The role of the newspapers "Kazakh", "Vakyt", "Shuro", "Akmulla", and the magazine "Aikap" in the formation of the national identity of the Kazakh people. The creativity of Mukhamedzhan Seralin, Spandiyar Kubeev, Sultanmahmut Toraigyrov and others.

Periodical press. A. Baitursynov, A. Bukeikhanov, M. Dulatov and the all-Russian Muslim movement. Muslim charitable societies in Kazakhstan. Enlightenment and reformist direction in the culture of Kazakhstan in the late nineteenth and early twentieth centuries. Heritage of the Kazakh intellectual and spiritual elite. Mashkhur-Jusup Kopeev and his activities in the preservation of Kazakh folklore and genealogical traditions.

Movement "Alash" and the idea of a national state.

Interaction between the intellectual elite of the Turkic-Muslim peoples and the Russian Empire. Formation of the Muslim movement in the Russian Empire. Participation of representatives of the Kazakh elite in the all-Russian Muslim congresses. The role of "Ittifak-el-Muslimin" (Union of Muslims) in the formation of the socio-political movement of Russian Muslims. The doctrine of Russian Turkism and its influence on the formation of the Kazakh national movement. Muslim charitable societies and their activities. The beginning of the emergence and development of patronage. Formation of Marxist, liberal-democratic, Kadet groups and trends.

February bourgeois-democratic revolution in Russia and its impact on Kazakhstan. New tasks of the national liberation movement in connection with revolutionary changes. The call of the Kazakh political elite to the formation of Kazakh committees. Regional Kazakh congresses and their significance. Activities of representatives of the national intelligence in the bodies of the Provisional Government. The political crisis of the summer of 1917. July all-Kazakh Congress and the decision to form the Alash party. Elections of deputies of the all-Russian Constituent Assembly and the Alash party. New approaches in the study of political, cultural and educational activities of Kazakh intelligence.

Main literature:

1. History of Kazakhstan (from ancient times to the present day). In 5 volumes. V.3.-Almaty: Almaty kitap, 2010.-312 p.

2. Abuseitova M.Kh. Kazakhstan and Central Asia in the XV-XVII centuries: history, politics, diplomacy.-Almaty: Dike-Press, 1998.-592 p.

3. Erofeeva I.V. Symbols of Kazakh statehood (late Middle Ages and modern times).-Almaty: Dike-Press, 2001.-256 p.

4. Erofeeva I.V. Khan Abulkhair: commander, ruler, politician.-Almaty: Dike-Press, 2007.-456 p.

5. Masanov N.E. The nomadic civilization of the Kazakhs: the foundations of the life of the nomadic society.-Almaty: Horizon, 1995.-320 p.

6. History of Kazakhstan (Kazakh Eli). Book 3: Kazakhstan in a colonial and totalitarian system.-Almaty: Oner, 2018.-265 p.

Additional literature:

1. History of Kazakhstan in Russian sources of the XVI-XX centuries. In 10 volumes.-Almaty: Dike-Press, 2005-551 p.

2. Campbell I W. Knowledge and the Ends of Empire, Kazak Intermediaries and Russian Rule on the Steppe. 1731-1917. Cornell University Press, 2017.-288 p.

3. Abdirov M.Zh. History of the Cossacks of Kazakhstan.-Almaty: Kazakhstan, 1994.-160 p.

4. Alimbay N.A., Mukanov M.S., Argynbaev Kh.A. The traditional culture of life support of the Kazakhs. Essays on theory and history. – Almaty: Gylym, 1998. – 233 p.

5. Kasymbaev Zh.K. Kenesary Khan. – Almaty: Ana tili, 2002.-200 p.

6. Martin V. Law and custom in the steppe: Kazakhs of the Middle Zhuz and Russian colonialism in the 19th century.-Almaty: KazATiSO, 2012.-692 p.

7. Khafizova K.Sh. Steppe rulers and their diplomacy in the XVIII-XIX centuries.-Nur-Sultan: KazISS under the President of the Republic of Kazakhstan, 2019.-480 p.

8. Epistolary heritage of the Kazakh ruling elite in 1675-1821. V. 1,2.-Almaty: ABDI Company, 2014.-1032 p.

9. Sartori P., Shablai P. Experiments of the empire: adat, shariah and knowledge production in the Kazakh steppe.-M.: New Literary Review, 2019.-280 p.

Block 4. Kazakhstan in the Soviet period

Kazakhstan during the years of civil and political confrontation

October revolution and political life of Kazakhstan. Establishment of Soviet power. Publication of the Declaration of the Rights of the Peoples of Russia (November 15, 1917).

December All-Kazakh Congress. The decision on the formation of the Alash autonomy. Formation of the government of the Turkestan autonomy (Kokand autonomy). Memoirs of Mustafa Shokay. Liquidation of the authorities of the Alash and Kokand autonomy. The Kazakh region is a confrontation between "whites" and "reds". The actions of the Kazakh national army of the Alash Orda government. Spread of hostilities on the Kazakh territory. The policy of "war communism". Announcement of amnesty to the government of Alash-Orda. Criticism of the Bolshevik ideas in the letters of A. Baitursynov to V.I. Lenin. Formation of the Kirghiz (Kazakh) Autonomous Soviet Socialist Republic (hereinafter referred to as ASSR). Command-administrative solution of the problems of the territorial boundaries of the Kirghiz (Kazakh) ASSR. Kazakh ASSR and Turkestan ASSR. Muslim Bureau and the Turk commission: the struggle for political power. The defeat of the idea of a united Turkestan. T. Ryskulov and M. Sultangaliyev. Basmachis movement. Anuar Pasha and A.Z. Validov. The formation of the Bolshevik regime in Kazakhstan. Land and water reform in Kazakhstan. New Economic Policy (NEP) in Kazakhstan. The content of the NEP and the features of its implementation. Famine in Kazakhstan 1921-1922. The struggle of the Kazakh intelligence against famine. The struggle of the Kazakh regional party committee against "Kazakh nationalism". The national-state delimitation of the republics of Turkestan is the collapse of the idea of a single Turkestan. Unification of Kazakh lands as part of the Kazakh ASSR.

Implementation of the Soviet model of state building

Strengthening the power and influence of the Communist Party in public life. The idea of "Small October" of F.I. Goloshchekin: essence and consequences. Decisions of the Kazakh regional party committee on the land issue. The beginning of the repression of the Kazakh intelligence. Discussions about the ways and methods of industrialization of Kazakhstan. Positions of Kazakh public figures on the issue of industrialization. Features of industrialization in Kazakhstan.

Division of pasture lands and hayfields and its results. The policy of Sovietization of the Kazakh aul - the destruction of the traditional society of the Kazakhs. Confiscation of Bai farms and its political and economic consequences. The forced transition of nomadic and semi-nomadic Kazakh households to settled life. Methods and rates of collectivization. Consequences of famine. The plight of agriculture in Kazakhstan in the second half of the 1930s. Consequences of the class-party principle in social and political life, culture, education and science. The political position of supporters of national interests- S. Sadvakasov, S. Kozhanov, Zh. Mynbaev. The political activity of M. Shokay in exile.

Administrative- territorial division of Soviet Kazakhstan. Stalinist repressions, their scale and grave consequences. Political mistrust and forced deportation of people to Kazakhstan - an example of belittling national honour.

Creation of the Soviet educational system. Destruction of the national and cultural foundations of society. Weakening of the positions of the Kazakh language. The transition from Arabic to Latin, then to Cyrillic. Socialist realism in literature and art. The creative activity of writers and composers of Kazakhstan. Creation of the Kazakh branch of the Academy of Sciences of the Union of Soviet Socialist Republics (hereinafter referred to as the USSR).

The main directions of foreign and domestic policy of the Soviet state on the eve of the Second World War. Socio-political, socio-economic and cultural situation in Kazakhstan. Evacuation of peoples, industrial enterprises and cultural objects to the regions of Kazakhstan. The participation of Kazakhstanis in front-line actions, in the partisan movement. The displayed courage of home front workers during the Patriotic War. The fate of prisoners of war History of the Turkestan Legion. Activities of M. Shokay in exile in Western Europe. Results and lessons of the Second World War. Science, culture and public education during the war.

Contradictions and Consequences of Soviet Reforms in Kazakhstan in the Second Half of the 20th Century

Kazakhstan in the postwar years. Difficulties of transition to peaceful construction. Problems and difficulties in the national economy of Kazakhstan. Nuclear tests on the territory of Kazakhstan and their consequences.

Positive changes in education and science. Education of the Kazakh Academy of Sciences. Tendentious voluntaristic actions in party decisions. Criticism of the period of the "cult of personality" of I. Stalin. Political rehabilitation of state and public figures and assessment of its "half-hearted" nature. Reform of N.S. Khrushchev in the system of party-state administration and its superficial nature. Strengthening restrictions in the national question. Events in Temirtau. Incomplete character of reform actions. Contradictions in the resolution of the territorial dispute in the Kazakh Soviet Socialist Republic (hereinafter referred to as the Kazakh SSR). Return of Kazakh repatriates to Kazakhstan (1955, 1962).

Command-administrative measures to improve agriculture. Changes in the system of higher party-state administration. The incompleteness of the economic reforms of 1965-1966. ideological crisis. Hidden confrontation of the intelligence, the activities of dissident circles.

The contribution of Kazakhstan to the development of industry in the USSR. Deepening contradictions in the agricultural sector as a result of administrative management. The ethno-demographic policy of the center: internal migration, passport regime as an obstacle to Kazakhs moving from village to city, "registration", language discrimination and other ways of implementation. Depreciation of money and shortage of basic consumer goods. "Shadow economy", the spread of criminal gangs.

Ecological crisis. Culture and science. Deepening contradictions in cultural and spiritual life as a consequence of strengthening the command-administrative rule. Signs of a spontaneous revival of the national identity of the Kazakhs: "Zhastulpar" and other informal organizations of student youth, the first Kazakh dissidents. The creativity of M. Shakhanov, A. Kekilbaev, M. Magauin, O. Suleimenov, I. Esenberlin and others.

The policy of "perestroika" in Kazakhstan

Large-scale changes in ideology, economic and political life. Reforms of M.S. Gorbachev. National conflicts in the Union republics against the background of glasnost and democracy. Economic crisis. The impact of "perestroika" and "glasnost" on the country's economy. Return to the national republics of individual state-owned enterprises under the system of union administration. The Afghan war and the participation of Kazakhs in them (1979-1989).

The activity of D.A. Kunaev. December events of 1986 in Alma-Ata and other cities of the republic. Official rehabilitation of the leaders of the Alash movement. Formation of new public organizations and parties. Elections of the Supreme Soviet of the Kazakh SSR. Adoption of the "Law on Language" and its significance. Declaration on State Sovereignty of the Kazakh SSR. August coup of 1991. Termination of the activities of the Communist Party of the Soviet Union. The collapse of the USSR and the formation of the Commonwealth of Independent States (hereinafter referred to as the CIS).

Main literature:

1. Omarbekov T.O. Actual problems of the history of Kazakhstan in the 20th century.-Almaty: Oner, 2003.-552 p.

2. Koigeldiev M. Alash movement.-Almaty: Mektep, 2017.-656 p.

3. Abylkhozhin Zh.B. Post-Stalin period in the history of Soviet Kazakhstan: a series of doomed reforms and failed declarations (1953-1991).-Almaty, KBTU, 2019.-465 p.

4. History of Kazakhstan (from ancient times to the present day). In 5 volumes. V. 4.-Almaty, Almaty Kitap, 2010.-312 p.

5. History of Kazakhstan (from ancient times to the present day). In five volumes. Volume 5.-Almaty: Atamura, 2010.-680 p.

6. Alash movement. From the history of the study of the problem. Collection of documents and materials. 1918-2007 yy. Alash movement. From the history of the study of the issue. Collection of documents and materials. 1918-2007 Almaty: "El-shezhire", 2007. Vol. 4.-472 p.

7. Koigeldiev M.K. Stalinism and repressions in Kazakhstan in 1920-1940s.-Almaty, 2009.-448 p.

Additional literature:

1. Nurpeyis K. Alash and Alashorda.-Almaty: Atatek, 1995.-256 p.

2. Abylkhozhin Zh.B. Essays on the socio-economic history of Kazakhstan. XX century.-Almaty: Turan, 1997.-360 p.

3. Omarbekov T.O. Population uprisings of 1929-1931: study.-Almaty: Arys, 2018.-480 p.

4. Omarbekov T.O. Actual problems of the history of Kazakhstan in the 20th century.-Almaty: Oner, 2003.-552 p.

5. Kamzabekuly D. Alash's spiritual base.-Astana: Elshezhiresi, 2008.-360 p.

6. "I absolutely do not plead guilty!": from the history of the protest movement in Kazakhstan in 1960-1980. (Collection of documents and materials). Comp. M. Koygeldiev.-Almaty: Arys, 2019.-256 p.

7. Koigeldiev M. Those who passed the day of unsafety. My life in science. (Scientific Schools of Kazakhstan. Literature): Monograph.-Almaty: Arys, 2019.-304 p.

8. Red terror: from the history of political repressions in Kazakhstan (Collection of documentary materials of political repressions in the 20-50s of the XX century). Comp. M.K. Koygeldiev, V.I. Polulyakh, Sh.B. Tileubaev.-Almaty: "Alash Baspasy", 2013. – 384 p.

Block 5. Independent Kazakhstan

Declaration of independence of Kazakhstan and the state system of the Republic of Kazakhstan

The socio-political situation in Kazakhstan on the eve of gaining independence. The first national elections of the President of Kazakhstan. Constitutional Law "On State Independence of the Republic of Kazakhstan".

Definition of the state strategy for the development of independent Kazakhstan. Strengthening the process of democratization of society.

Formation of the state structure of the Republic of Kazakhstan. Formation of the domestic and foreign policy of the state. Creation of the foundations of the constitutional order of society. Approval of the symbols of the Republic of Kazakhstan-flag, coat of arms, anthem. Law on the Creation of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan. Creation of a national army.

Introduction of a national currency. Determination of the state borders of the Republic of Kazakhstan. Results of delimitation and demarcation of the state border of Kazakhstan. Strengthening of national security. Formation of state identity, strengthening of civil peace and political stability.

National referendum, adoption of the current Constitution of the Republic of Kazakhstan. Development of parliamentarism in Kazakhstan. Modernization of the public administration system within the executive vertical. Decentralization, delimitation of powers between the center and regions, and levels of government. Law on local self-government. Education of law enforcement agencies (court, prosecutor's office, police, special security services). Legal reform and humanization of laws. Optimization of the law enforcement system Strengthening the protection of the rights and freedoms of citizens. Law of the Republic of Kazakhstan "On the combat against corruption" and its results.

"Kazakhstan-2030" strategy. Transfer of the capital of Kazakhstan. "Kazakhstan-2050" strategy".

Kazakhstani model of economic development

Difficulties on the way to sovereignty: economic crisis, social difficulties, declining living standards, rising unemployment and crime. The main stages of the transition from a planned economy to a market economy. The transition to a market economy, the creation of private property institutions and the formation of domestic business. Difficulties and shortcomings in the formation of a new economic system. Introduction of a national currency. Formation of the National Fund.

Creation of national companies in Kazakhstan. Prospects for the development of industrial, agricultural and financial and banking sectors of the economy. Modern directions of reforming the economy of Kazakhstan.

United Nations (hereinafter referred to as the UN) Development Program, Human Development Reports, Human Development Index. The first edition of the Kazakhstan Human Development Report.

Foreign economic cooperation of the Republic of Kazakhstan with large companies from the United States of America, Western Europe, Southeast Asia and the Middle East. Implementation of programs "Nurly zhol", and "100 concrete steps".

Economic development in the post-pandemic period. "National Development Plan" until 2025. national projects.

Socio-political and spiritual development

Convocation of the First World Kurultai of the Kazakhs and its historical significance. Congresses of the World Kurultai of the Kazakhs (1992-2017). Forum of the Peoples of Kazakhstan (1992). The formation of social movements in the Republic of Kazakhstan and the formation of a multi-party system. Changes in the migration, demographic and ethnic composition of the population of Kazakhstan.

Population censuses for the years of independence and their results (1999, 2009, 2021). Interethnic harmony of Kazakhstanis - a guarantee of strengthening independence and democracy. The development of democratic processes, the introduction of a proportional system of elections to the Parliament and the results of elections based on party lists. Development of civil institutions. Civic forums and their significance. Information policy of the Republic of Kazakhstan, development of mass media. Activities of the National Council of the Republic of Kazakhstan. A permanent organization under the Mazhilis of the Parliament, preparing proposals for the development and democratization of civil society. Activities of the National Commission for Democratization and Civil Society. Youth policy of the Republic of Kazakhstan. Improving the work of law enforcement and judicial bodies. Commission on Human Rights under the President of the Republic of Kazakhstan and its activities. Representation of the Republic of Kazakhstan for Human Rights (Ombudsman).

The historical significance of the article of the President of the Republic of Kazakhstan K. Tokayev "Independence is above all". The policy of democratization and modernization of the political system of the country. The concept of the "Hearing State".

January Events. Messages of the President of Kazakhstan K. Tokayev "New Kazakhstan: the path of renewal and modernization."Creation of a new Kazakhstan and a radical reform of the political system.

Referendum to amend the country's constitution. Expansion of democratic reforms. Increasing the role of the Parliament in Kazakhstan and changes in the political system of the country. Formation of the National Kurultai.

Reforms in the system of education and science. Bolashak program. The transition of healthcare to a market economy.

State programs "Cultural heritage", "People in the flow of history": purpose and main stages. Creation of the Humanitarian Education Fund in the state language. Fundamentals of the idea of "Mangilik El". The revival of historical consciousness. "Seven Facets of the Great Steppe".

The confessional policy of independent Kazakhstan. Congresses of leaders of world and traditional religions. Fight against the threat of terrorism and extremism. Operation "Zhusan".

Foreign policy and international relations of the Republic of Kazakhstan

The main factors in the formation of the foreign policy of the Republic of Kazakhstan. The influence of geopolitical and geo-economic factors on the formation of the main principles of the foreign policy of the Republic of Kazakhstan. Participation of Kazakhstan in the integration processes in the post-Soviet space. CIS. Accession of the Republic of Kazakhstan to the UN. Proposals of Kazakhstan to the UN. Kazakhstan and the Organization for Security and Cooperation in Europe. Characteristics of the relationship of the Republic of Kazakhstan with the Russian Federation, the United States of America, and the People's Republic of China. Cooperation of the Republic of Kazakhstan with international financial institutions: European Bank for Reconstruction and Development, Asian and Islamic Development Banks. New directions of the European vector cooperation. Relations between the Republic of Kazakhstan and the Central Asian Republics. Position of the Republic of Kazakhstan on the international legal status of the Caspian Sea and relations with the Organization of Petroleum Exporting Countries (OPEC). Policy of Kazakhstan in the Middle East. Relations with Arab countries and international organizations of Turkic-speaking states. The modern direction of integration of the Turkic world. Relations of the Republic of Kazakhstan with the countries of South and Southeast Asia. Cooperation of Kazakhstan with international and regional organizations in the field of security. Initiatives to strengthen mutual trust, dialogue in the face of growing global threats and international terrorism. Initiative of the Republic of Kazakhstan to organize a Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia. Shanghai Cooperation Organization. The Republic of Kazakhstan and the North Atlantic Alliance (NATO). New geopolitical security issues. Countering new external threats.

Main literature:

1. History of Kazakhstan (Kazakh country): 4 books: Independent Kazakhstan: prerequisites and formation.-Almaty: Kazakh university, 2022.-570 p.

2. Abylkhozhin Zh.B. Country in the heart of Eurasia: Plots on the history of Kazakhstan.-Almaty: Kazakh University, 1998.-280 p.

3. Nazarbaev N. A. The era of independence.-Astana: Atamura, 2017.-508 p.

4. Tokaev K.K. Under the Banner of Independence: Essays on the Foreign Policy of Kazakhstan.-Almaty: Bilim, 1997.-736 p.

5. History of the Great Steppe: textbook. Kan G.V., Tugzhanov E.L.-Astana: Zhasyl Orda, 2015.-328 p.

6. Toqaev K.K. Diplomacy of the Republic of Kazakhstan.-Almaty, 2002.

Additional literature:

1. Abenov E.M., Arynov E.M., Tasmagambetov I.N. Kazakhstan: the evolution of the state and society.-Almaty: Atamura, 1996.-390 p.

2. Nazarbaev N.A. On the verge of the XXI century.-Almaty: Atamura. 1996. – 256 p.

3. Nazarbaev N.A. Critical decade.-Almaty: Atamura, 2003-240 p.

4. Ayagan B.G., Abzhanov Kh.M., Seliverstov S.V., Bekenova M.S. Modern history of Kazakhstan.-Almaty: Raritet, 2010.-432 p.

Annex 2
to the order of the
Minister of education and science
of the Republic of Kazakhstan
dated October 31, 2018 № 603

Model curriculum of general education discipline "Philosophy" for organizations of higher
and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

1. This model curriculum of the general educational discipline "Philosophy" for organizations of higher and (or) postgraduate education (hereinafter referred to as the Program) has been developed in accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On some issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan" and shall define the objective, objectives, structure, content, teaching methods.

2. This curriculum shall be aimed at studying the updated content of the general education discipline "Philosophy", forming students' openness of consciousness, understanding of their own national code and national identity, spiritual modernization, competitiveness, realism and pragmatism, independent critical thinking, a cult of knowledge and education, and learning such key ideological concepts as justice, dignity and freedom, as well as the development and strengthening of the values of tolerance, intercultural dialogue and culture of peace.

3. Duration of the training under this curriculum in accordance with the structure of the educational program of higher education shall be 150 academic hours (5 academic credits).

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of the curriculum

4. The goal of the curriculum shall be to form the students’ holistic view of philosophy as a special form of knowledge of the world, its main sections, problems and methods of studying them in the context of future professional activity.

5. The objectives of the curriculum shall be:

1) mastering the fundamentals of philosophical, ideological and methodological culture in the context of understanding the role of philosophy in modernization of public consciousness and solving global problems of modernity;

2) formation of students' philosophical reflection, skills of self-analysis and moral self-regulation;

3) development of research capabilities and formation of intellectual and creative potential.

6. According to the results of mastering the curriculum, the student shall have the following learning outcomes:

1) to describe the main content of ontology and metaphysics in the context of the historical development of philosophy;

2) to explain the specifics of the philosophical understanding of reality;

3) to justify the worldview as a product of philosophical understanding and study of the natural and social world;

4) to classify the methods of scientific and philosophical knowledge of the world;

5) to interpret the content and specific features of the mythological, religious and scientific worldview;

6) to substantiate the role and significance of key ideological concepts as values of the social and personal being of a human in the modern world;

7) to analyze the philosophical aspect of media texts, socio-cultural and personal situations to substantiate and make ethical decisions;

8) to formulate and competently reason their own moral position in relation to the actual problems of modern global society;

9) to conduct research relevant to identify the philosophical content of problems in the professional field and present the results for discussion.

Chapter 3. Structure and content of the curriculum

7. This curriculum shall begin with an overview of the goals and objectives, methods and technology of training, learning outcomes, prerequisites and post requisites of the discipline.

8. The content of the model curriculum of the general education discipline "Philosophy" for organizations of higher and (or) postgraduate education, including the content of the discipline, the topics of seminar (practical) classes and independent work of students shall be given in the annex to this curriculum.

9. Methods and technologies of training used in the process of the curriculum implementation shall be:

1) student-centered learning based on a reflexive approach to learning on the part of the learner;

2) competence-based learning;

3) role plays and educational discussions of various formats;

4) case study (analysis of certain situations);

5) project method.

10. Prerequisites and post requisites of the curriculum shall be established by the university independently.

Annex
to the model curriculum of the
general education discipline
"Philosophy" for organizations of
higher and (or)
postgraduate education

The content of the model curriculum of the general education discipline "Philosophy"
for organizations of higher and (or) postgraduate education

№	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Themes of independent works of students	Number of hours
The emergence and development of philosophy
Week 1-2: The emergence of a culture of thinking. The subject and method of philosophy
1	Culture of thinking. Artistic reflection. Philosophy as a love of wisdom. Dialogue of philosophy and its heuristic capabilities. Philosophical thinking as a critic and doubt. Critical attitude to the past as a condition of spiritual modernization and changes in the national consciousness of modern Kazakhstan. The personal nature of philosophical problems. Philosophy and worldview. Scientific, philosophical, religious pictures of the world. Correlation of mythology, religion and philosophy. The role of myths in social development. Philosophy as a special type of knowledge and a special type of spiritual activity. Brief description of the main sections of philosophy - ontology, gnoseology, philosophical anthropology, logic, ethics, aesthetics, social and political philosophy. The ambiguity of definitions, forms and directions of philosophy and the variety of ways of philosophizing. Philosophy and Falsafa. Harmony of solutions to the problems of science and religion in the tradition of Falsafa. Philosophy and philosopher in the life of man and society. The role of philosophy in the third modernization of modern Kazakhstan.	The subject, functions and tasks of philosophy	Preparation of analytical work (essay, abstract, report) on the theme "The role of philosophy in the implementation of the third modernization of modern Kazakhstan."	10
Basics of philosophical understanding of the world
Week 3: Consciousness, soul and language
2	Soul, reason, mind, spirit. The cosmology of the soul and mind in ancient philosophy. Aristotle "About the soul." The concept of the soul in the tradition of Falsafa: Ibn Sina about the soul. Theological interpretation of the soul and spirit in the era of the Middle Ages. Gnosiological models of consciousness. The concept of innate ideas and the status of cogito in modern European philosophy. Transcendental foundations of mind in German classical philosophy. Three truths of Shakarim. Shakarim about the soul. The nature of the spirit and spiritual activity of man. Body and spirituality. Consciousness as an ontological problem. Facts of consciousness. Phenomena of consciousness. Factors determining the formation of consciousness. Anthroposociogenesis. The origin and essence of consciousness: basic concepts. The problem of consciousness in Eastern philosophy. The structure of consciousness. Unconscious, conscious, superconscious. The basic concepts of the unconscious in philosophy (Z. Freud, C.G. Jung). Consciousness as a text in postmodern philosophy (J. Derrida, J. Deleuze). Consciousness and self-consciousness. Consciousness and national identity. National identity in the context of the spiritual modernization of modern Kazakhstan. Thinking and language. The philosophy of the language of M. Kashgari. "Linguistic turn" in the philosophy of the twentieth century: the philosophy of consciousness as a philosophy of language (analytical and structuralist interpretation). Language and nation. The transition of the Kazakh language to the Latin alphabet - a civilization turn in the spiritual renewal of the Kazakh nation.	Consciousness and the unconscious: a comparative analysis of philosophical concepts.	1. Preparation of analytical work (essay, abstract, report) on the theme "Allegory of the cave: modern interpretation" (it is recommended to use the work by Derek Johnston "A brief history of philosophy"). 2. Preparation of a creative project on the topic “Critical thinking in the context of modernization of public consciousness” (it is recommended to use the work by B. Russell “The 10 commandments of critical thinking”)	10
Week 4: Beingness. Ontology and metaphysics
3	Beingness and existence. Essence and things in existence. Ontology as a teaching about beingness. The ontological structure of things in existence. Beingness and non-existence (Parmenides, Zeno). Forms of beingness. Problems of beingness in the philosophy of Plato and Aristotle. Falsafa Al-Kindi and Ibn Rushd. The problem of substance in the philosophy of the New Time (Descartes, Spinoza, G. Leibniz). "Fundamental ontology" of M. Heidegger. The concept of "matter". Beingness of the material world. Motion, space and time. Shakarim about motion. The basic concepts of philosophy: essence, phenomenon, singular, particular, general; whole, part, quality, quantity, measure, negation, form, content; cause, effect; necessity, chance; opportunity, reality. Beingness and the Absolute. The existence of God and man in the worldview of Abai. The concept of "idea". Plato. The doctrine of "eidos". The problem of the correlation of beingness and thinking. Existence of ideas and spiritual values. Virtual reality as a subject of philosophical understanding.	Evaluation of the substantial concept of beingness and analysis of the basic categories of ontology.	Preparation of creative work on the theme: "The main concepts of M. Heidegger's ontology."	10
Week 5: Cognition and creativity
4	Knowledge as a problem of philosophy. Definition of the essence of knowledge in various philosophical concepts. The subject and object of knowledge. Opportunities and limits of knowledge. The question about the fundamental knowability of the world: cognitive optimism, skepticism and agnosticism. Natural philosophy of Milesian thinkers and skepticism of Anacharsis Scythian. Skepticism of D. Yum. Classical agnosticism of I. Kant. Dialectical method of G. Hegel. "Subjectless" epistemology of K. Popper. Truth and delusion. Knowledge, truth and falsity. The cult of knowledge in the context of modernization of modern Kazakhstan. Different concepts of truth. Truth and its criteria. Sensual and rational knowledge. Rationalistic and empirical tradition in philosophy. Cognition and creativity. Creativity and intuition.	Cognition as a philosophical problem.	Prepare a comparative analysis of inductive and deductive thinking using the example of the work of one thinker (optional).	10
Week 6: Education, science, technique and technology
5	The success of modern science and its causes. Problem of method. The main methods of knowledge. Methods of scientific knowledge and specificity of scientific truth. The problem of demarcation of scientific and non-scientific knowledge. Values of science. Science as knowledge, activity and social institution. Classification of sciences: Aristotle, Al-Farabi, Ibn Sina, F. Bacon, G. Hegel, O. Conte. The philosophy of science of Shokan Ualikhanov. Scientism and anti-scientism. Science and technique. Philosophy of education of Ibrai Altynsarin. Model "Bіlіmdі adam". Problems of scientific and technological progress and prospects for development of modern science. Ethics of science. A. Einstein. Prospects of science in Kazakhstan. The contribution of the project "New humanitarian knowledge. 100 new textbooks in the Kazakh language" to the development of national science and education.	1. The problem of method in science. Science and technique. 2. Digital technologies in the third modernization of Kazakhstan.	1. Drawing up of a "knowledge-information" comparative table based on a gnoseological analysis of the functioning of information in modern culture in the context of the article by N.А. Nazarbayev "Glance into the future: modernization of public conscience." 2. "Gnosiological optimism, skepticism and agnosticism": preparation of essay-justification, based on modern interpretation of skepticism as a gnosiological strategy and identifying its value in modern scientific and everyday worldview.	10
Philosophy of a human and value-based world
Week 7: A human being
6	A human being and the Universe. The world of things. The specifics of the philosophical approach to the consideration of a human being. A human being in ancient Indian religious and philosophical teachings. A human being in the system of Confucianism and Taoism: male and female principle (Yin / Yang). Images of a human being in the history of ancient philosophy (Pythagoras, Plato, Protagoras, Socrates, Aristotle, etc.). Christian anthropology: a human being - the image and likeness of God (A. Augustine, F. Aquinas). Individualistic interpretation of a human being in the Renaissance (Pico della Mirandola). The mechanistic anthropology of the New Time: a human being - the "body" and a human being - the "machine" (J. Lametri). B. Pascal: a human being - a “thinking reed”. Anthropologism of L. Feuerbach. Marxist understanding of the essence of a human being. The Superman’s Idea in F. Nietzsche. A man and his beingness in the world; existentialism. An active man: pragmatism. Man as a symbolic animal: E. Cassirer. The man playing: I. Huizinga. One-dimensional man: G. Marcuse. Philosophical anthropology of the XX century. (M. Scheler, H. Plesner, A. Gehlen). The problem of man in the Kazakh philosophy. The reflection of the problem of man in the philosophy of Abai. The existential reflection of Shakarim about life-purpose reference points of a human being. A human being, an individual, individuality, personality.	Comparative analysis of the problem of a human being in modern philosophy.	1. Preparation of an essay on the problem of a human being in the philosophy of Abai Kunanbayev. 2. Preparation of an analytical review about the existential understanding of a human being, based on primary sources (optional).	10
Week 8: Life and death. Life purpose
7	Categories of human existence (happiness, faith, life and death). Ontological and axiological content of life. A human being, his mortality and immortality. The relationship of fundamental philosophical problems with the questions of life and death: metaphysics and moral philosophy. Understanding of the finitude as attainment of the purpose. Time, eternity and purpose. The problem of immortality in the worldview of Korkyt. Life purpose. The search for the life purpose. The problem of the life purpose in the history of philosophical thought: fatalism, hedonism, voluntarism, functionalism. The life purpose as the main category of Kazakh philosophy. Love as the essence of human existence. The mystical worldview of Khoja Ahmed Yassawi in the tradition of falsafah. Love as a semantic principle in the philosophy of Abai. "Mahabatpenjaratќan adamzat ..."	The most important aspects of the search for the life purpose in practical experience: a philosophical analysis.	1. Preparation of the research project "The Problem of the life purpose as one of the main topics of Kazakh philosophy", based on a comparative analysis and commented reading of original sources on Kazakh philosophy. 2. Stoicism and hedonism: preparation of essay-explanation, based on their modern interpretation.	10
Week 9: Ethics. Philosophy of values
8	Axiology and morality. Historical types of ethical teachings. Fundamentals of the theory of values. The concept of value. Things in existence and the due. Ethical and legal norms. Ethical categories (duty, good, things in existence and the due, conscience, freedom). The golden rule of morality of Confucius, I. Kant's categorical moral imperative. Approaches to understanding the origins of human morality. Utilitarianism and deontological theories (theories of debt). Utility and principles. The nature of value-based consciousness. An ethical dimension in the falsafah tradition. The problem of justice in the philosophy of Jusup Balasaguni. Categories "ќӘт", "ќанақат", "тҚуба", "Қділет", "сабыр". Moral values in the generational discourse. Preservation and development of the unique national ethical values of the Kazakh people as a prerequisite and condition for the success of modernization of public consciousness. Political ethics. Violence. Tolerance. Human rights. Professional ethics. Ethics in business.	1. Ethical dilemmas: situational analysis. 2. The existential character of Kazakh philosophy	1. Preparation of essay-reasoning on the topic "Ethical values of modern Kazakhstani youth." 2. Case analysis and argumentation of the ethical situation assessment (moral difficulty, ambiguous social cases, a pressing ethical problem facing the society, interpersonal or intrapersonal conflict).	10
Week 10: Philosophy of freedom
9	The concept of freedom in the history of philosophy. Man and his freedom (B. Spinoza). The relationship of freedom and truth in the works of M. Heidegger. Freedom and responsibility: J.P. Sartre. Freedom and the absurd (Albert Camus). The concept of freedom (Berdyaev N.A.) Free will. The hierarchy of freedoms. Positive and negative freedom. Freedom, justice, human life and dignity as moral and legal values. Ideological problems of law. Political freedom. National freedom. Individual freedom and natural rights. The conditions for formation of personality, its freedom, responsibility for the preservation of life, nature and culture. Freedom of speech and expression. Freedom and creativity as a way of genuine human existence in culture. The concept of Abai "tolyќ adam". The ideas of freedom and independence in the philosophy of the public figures of Alash.	Understanding and interpreting the problem of free will	Preparation of creative work (essay, abstract, report) on the theme: "The role of traditional values in modern society."	10
Week 11: Philosophy of art.
10	Philosophy and art. The peculiarity of art as a phenomenon of culture, its personal and social functions. The subject of artistic creativity. Man in the world of art. The philosophy of art in ancient philosophy (sophists, Socrates, Plato, Aristotle, and others.). The philosophy of art in the falsafah tradition (Omar Khayyam, Al-Farabi, Ibn-Rushd, Ibn-Arabi, Rumi). The artistic and aesthetic world of the Christian Middle Ages (Augustine, John of Damascus). Aesthetics and artistic practice of the Renaissance (L.B. Alberti, Leonardo da Vinci, A. Durer, M. Montaigne, Erasmus Rotterdam). New European aesthetics and artistic practice of the XVII-XVIII centuries (D. Locke, R. Descartes, Voltaire, D. Diderot, J. Rousseau). Fundamentals of classical aesthetics (I. Kant, G. Hegel, F. Schelling). Non-classical philosophy of art of the second half of the XIX - XX centuries (F. Nietzsche, J. Dewey, J.P. Sartre.M. Heidegger). Strategies for the study of art in modern philosophy. The main categories of the philosophy of art: aesthetic vision of the world, imitation and motivation, beautiful, artistic image, artistic style, artistic taste, symbol, mimesis, catharsis and simulacrum, etc. The philosophy of art of the Kazakh people. National instruments kobyz, dombra as an expression of the spiritual culture of nomads. Features of traditional music of the Kazakhs. Kui - a phenomenon of Kazakh art.	Consideration of formation of musical aesthetics as an essential component of modern culture	Preparation of essay-reasoning on the theme "The role of art in the life of modern man"	10
Week 12: Society and culture
11	Society as a philosophical concept. Social thought of classical antiquity: the ideal state of Plato, the provisions of Aristotle’s "Politics". Man as a social creature. Augustine: "The city of God" and "The Earthly city." Utopian theories of the Renaissance: T. More and T. Campanella. Socio-political theory of N. Machiavelli. The idea of "natural law", the theory of social contract, the principle of separation of powers in the teachings of T. Hobbes. Social and political doctrines of the Enlightenment. Theory of J.J. Rousseau. Marxist theory of class society. K. Popper and the idea of an "open society". Types of society. Information society. Post-industrial society. Open society. Network society. Modernization. Urbanization. Culture, its nature. Theories of culture in the history of philosophy (Z. Freud, N. Danilevsky, O. Spengler, C. Levi-Strauss). Material and spiritual culture. Culture and communication. Cultural-anthropological approach: orientation on the fundamental essential and ontological unity of man and culture. National culture of the Kazakhs as the basis of the national identity of the Kazakhs. Problems of spiritual modernization in the framework of the project "Rukhani zhangyru".	1. The phenomenon of social consciousness: forms, structure, essence. 2. The essence of modernization of public consciousness of the Kazakh society of the XXI century. 3. Philosophical analysis of the modern information society and understanding of the global challenges of our time.	Preparation of creative work (essay, abstract, report) on the theme "Philosophy of pragmatism in the context of priorities of modern development of Kazakhstan."	10
Week 13: Philosophy of history
12	History as a subject of philosophical understanding. Relationship of ideas about time with the understanding of history. The "time" of the myth. Antique understanding of time and cyclicality of history. The regressivity of the historical process in Hesiod. The concept of "sacred history" in Christianity, eschatologism. Historosophy of Augustine. The theory of the historical cycle of D. Vico. Desacralization of history: educational concepts. Philosophy of the history of G. Hegel. Marxist understanding of history and its driving forces. "Critical" philosophy of history: V. Dilthey, G. Rickert, K. Jaspers and the concept of axial time. Historiosophy of O. Spengler and A. Toynbee. Anti-historicism of K. Popper. Problems of the meaning of history, "the end of history", post-history in modern philosophical discussions. The focus of history and its meaning. The history of mankind: the past - the present - the future. The problematics of meaning, direction and purpose of history. The unity and diversity of the history of mankind. Revolutionary and evolutionary in the historical process. Formations and civilizations. East-West. Clash of civilizations. The process of formation of a single humanity and world history. Modern civilization, its features and contradictions. Human development trends. Philosophy "Zheruiyk" of Asan Kaigy. Philosophy of independence of Kazakhstan.	1. Analysis of problems of historical development in the Kazakh philosophy. 2. Essence and specificity of modernization processes in modern Kazakhstan society.	1. An analytical review of the basic concepts of the development of the modern information society, based on a commented reading of primary sources and a comparative analysis of their content. 2. Essay-reasoning on the topic "My contribution to the development and prosperity of Kazakhstan."	10
Week 14: Philosophy of religion
13	Definition of religion. Religion and philosophical knowledge. Religion and art. The phenomenon of "world religions." Early forms of religion. The diversity of approaches to the problems of early religious forms: evolutionism (E. Taylor), structuralism (C. Levi-Strauss). Buddhism, its main directions. Christianity, the history of its rise and the main forms. Islam. The history of formation of Islam, its dogma and historical forms of existence. Sufism (Al-Ghazali, Khoja Ahmed Yassawi). The problem of possibility of existence of religion as a philosophy in the XIX century, its causes. Religious and philosophical concepts of German romantics (F. Schleiermacher). Religious philosophy of S. Kierkegaard.	Philosophy of religion in modern culture	1. Preparation of a research project on the theme: "The role and possibilities of philosophy in understanding and solving global problems of our time." 2. Preparation of an essay, based on the analysis of the work by K. Armstrong "History of God".	10
Week 15: "Mangilik el" and "Rukhani zhangyru" – philosophy of new Kazakhstan
14	The categories "Mangilik el" and "Uly Dala" in the space-time continuum. Modernization processes in modern Kazakhstan: socio-political, economic and cultural aspects. The main directions of modernization of public consciousness. Spiritual rebirth. Problems of formation of national identity in the XXI century. Eurasianism and development of Kazakhstan. Civilization identification of Kazakhstan in the global world. The idea of "Mangilik el". The program article by N.A. Nazarbayev “Glance into the Future: modernization of public consciousness” and the project “Rukhani zhangyru” as the life-changing documents defining the prospects for development of Kazakhstan in the 21st century. The consolidating values of the national patriotic idea "Mangilik el". The main vectors of modernization of the public consciousness of Kazakhstan.	Strategy "Mangilik el" and the project "Rukhani zhangyru" as new vectors of historical development of Kazakhstan	Development of a research project on the topic: "Actual philosophical problems (areas of professional activity)"	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 5 academic credits - 150 academic hours
Literature: Basic: 1. Nazarbayev N.A. "Glance into the future: modernization of public consciousness". http://www.akorda.kz. 2. Nazarbayev N.A. "Mangilik el. Years equal to centuries. Epoch equal to centenaries." – Astana: Business world Astana, 2014. – 368 p. 3. Нұрышева Г.Ж. "Философия" – Алматы: Інжу-маржан, 2013. 4. Petrova V.F., Khasanov M.Sh. "Philosophy". – Almaty: Evero, 2014. 5. Ғарифолла Есім "Фәлсафа тарихы" – Алматы, 2000. 6. Ғарифолла Есім "Қазақ философиясының тарихы" – Алматы, 2006. 7. Ғарифолла Есім "Адам-зат" – Астана, 2008. 8. Bertrand R. "History of Western Philosophy" - M .: Publisher Liters, 2018. - 1195 p. 9. Джонстон Д. "Философияның қысқаша тарихы. Сократтан Дерридаға дейін".Ғылыми ред. Нурышева Г.Ж. – Астана, 2018.– 216 б. 10. Хесс Р. "Философияның таңдаулы 25 кітабы". Ғылыми ред. Раев Д.С. – Астана, 2018.–360 с. 11. Кенни Э. "Батысфилософиясыныңжаңатарихы. 1-том: Антика философиясы" / ғылыми редактор Молдабеков Ж. Ж. – Астана, 2018. – 408 с. 12. Кенни Э. "Батысфилософиясыныңжаңатарихы. 2-том: Орта ғасырфилософиясы" / ғылыми редактор Оспанов С. – Астана, 2018. – 400 с. 13. Карен Армстронг Иудаизм, христиандық пен исламдағы 4000 жылдық ізденіс: Құдайтану баяны/ Научн.редактор Кенжетай Д. – Астана, 2018. – 496 с. 14. Johnston D."A Brief History of Philosophy: From Socrates to Derrida". –A&C Black, 2006. – 211 p. (ДжонстонДи. "Э бриф хистори оф философи: Фром Сокрэйтес ту Дэррида".- Эй энд Си Блэк, 2006. - 211 пи.) 15. Kenny A."New History of Western Philosophy". Volume 1-4. –Oxford University Press, 2006 - 2010. (Кэнни Эй. "Нью хистори оф Вестерн философи". Волум 1-4 – Оксфорд юниверсити пресс, 2006-2010) 16. Humphreys P. "The Oxford Handbook of Philosophy of Science". – Oxford University Press, 2016. (Хамфрейс Пи. "Зе Оксфорд хэндбук оф философи оф ссайнс". – Оксфорд юниверсити пресс, 2016) 17. Estlund D."The Oxford Handbook of Political Philosophy". – Oxford University Press, 2017. (Эстланд Ди. "Зе Оксфорд хэндбук оф палитикал философи". - Oxford University Press, 2016) 18. Cappelen H., Gendler T., Hawthorne J. The Oxford Handbook of Philosophical Methodology. – Oxford University Press, 2016. (Кэппелен Эйч., Гендлер Ти., Хэутон Джэй. "Зе Оксфорд Хэндбук оф философикл метадаладжи". - Оксфорд юниверсити пресс, 2016) 19. Karen Armstrong "A History of God: The 4000-year quest of judaism, christianity and islam". - Gramercy Books, 2014.- 496 p. (Кэрен Армстронг "Э хистори оф гад: Зе фо саузанд ие гэст оф джудаизм, кристианити энд ислам". – Грамэрси букс, 2014 – 496 пи.) 20. Jonston D. "Brief history of philosophy/trans.by Е.Е. Sukhareva. - М.: Astrel, 2010. – 236 p. 21. Hess R. "25 key books on philosophy". – М.: Ural LTD, 2000. – 368 p. Additional: 1. Barlybaeva G.G. "The evolution of ethical ideas in the Kazakh philosophy". - Almaty, 2011. 2. Zotov A.F. "Modern Western Philosophy." - M .: Higher School, 2012. 3. Сегизбаев О.А. "Ќазаќ философиясыныҺ тарихы". /перевод. Нурышевой Г.Ж., М.Сабит, 2017. 4. Begalinova K.K., Alzhanova U.K. "Philosophy". Part 1.2. - Almaty: Zhibek zholy, 2014. 5. Masalimova A.R., Altaev Zh.A., Kasabek A.K. "Kazakh philosophy". Tutorial. – Almaty, 2018 6. "New philosophical encyclopedia": in 4 vol. / Institute of Philosophy; М.: Mysl, 2010. 7. Badiu A. "Manifest of Philosophy" / V. E. Lapitsky. - St. Petersburg.: Machina, 2003. –184 p. 8. Delez J. Guattari F. "What is philosophy?" /. Translation by S. Zenkina. - Moscow: Academic Project, 2009. - 261 p. 9. Copleston F. "History of Philosophy: XX century" /translated by P.A. Safronova. – М.: Publishing House "Centrpolygraph", 2002. – 268 p. 10. Copleston F. "History of Philosophy: Modern Philosophy". - Image Books, 2003. – 544 р. (Коплэстон Эф. "Хистори оф философи: Модерн философи". – Имэйдж букс, 2003 – 544 пи.) 11. Markov B.V. "Philosophy". Textbook for universities. - M .: Publishing House "Peter", 2016. – 464 p. 12. Mironov V.V. "Philosophy". Textbook. - M .: Prospect, 2016. – 289 p.

Annex 3
to the order of the
Minister of education and science
of the Republic of Kazakhstan
dated October 31, 2018 № 603

Model curriculum of general education discipline "Foreign language" for organizations
of higher and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

1. This model curriculum of the general educational discipline "Foreign Language" for organizations of higher and (or) postgraduate education (hereinafter referred to as the Program) has been developed in accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On some issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan" and shall define the objective, objectives, structure, content, teaching methods.

2. This curriculum shall be designed to train students on general education discipline "Foreign language" as one of the compulsory subjects of general education course.

3. The duration of the course in accordance with the structure of educational program of higher education shall be 300 hours (10 academic credits).

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of the curriculum

4. The goal of the curriculum shall be the formation of intercultural communicative competence of students in the process of foreign language education at a sufficient level (A2, common European framework) and the level of basic sufficiency (B1, common European framework). Depending on the level of training, the student, at the time of completion of the course, shall reach the level B2 of common European framework of reference if the student, at the start, has the level of common European framework of reference above B1.

5. Objectives of the curriculum shall be:

1) learning of vocabulary and linguistic features of a foreign language and development of communicative-functional competence;

2) formation of intercultural competence as the ability to cross-cultural communication in the person, defined as a subject of intercultural communication.

3) development of skills of argumentation in a foreign language and understanding of linguistic and cultural peculiarities of a country of the target language.

6. Upon completion of the course, the student shall have the following learning outcomes:

1) systematizes conceptual foundations for understanding the communicative intentions of a partner, authors of texts at this level;

2) compares and selects the forms and types of speech/communication appropriate to the communicative intention with the logical structure adequate to the type of speech;

3) adequately expresses his own communicative intentions with the proper selection and appropriate use of appropriate linguistic resources with regard to their conformity to socio-cultural norms of the target language;

4) classifies the levels of use of real facts, links to authoritative opinion; verbal behavior is cognitively and communicatively justified;

5) reveals laws of development of a foreign language, paying attention to the study of stylistic originality;

6) knows the methods of linguistic description and analysis of the causes and effects of events in the texts of scientific and social character;

7) expresses in a foreign language the possible solutions to modern problems based on the use of evidence-based information;

8) conclusively uses the linguistic material with the linguistic means sufficient for this level, timely and independently corrects the mistakes made in case of 75% of error-free statements;

9) knows the strategy and tactics of building a communicative act, makes correct intonation in his speech, relying on the lexical adequacy within speech topics and grammatical correctness.

Chapter 3. Structure and content of curriculum

7. This curriculum shall begin with an overview of the goal and objectives, a thematic plan of the discipline, teaching methods, and assessment criteria, learning outcomes, prerequisites and postrequisites.

8. The content of the general educational discipline "Foreign language" for organizations of higher and (or) postgraduate education shall include the content of the discipline, themes of seminar (practical) and independent works of students, given in the Annex hereto. Subject content shall be presented in the form of cognitive-linguistic and cultural complexes consisting of spheres, themes, subtopics and typical situations of communication.

9. Methods and techniques of teaching, used in the curriculum implementation process shall be:

1) student-centred learning, based on reflective approach to learning on the part of the teacher and students;

2) interactive practical class (topical themes, discussion platform, a "Press conference", "Questions-answers-discussion");

3) an interactive roundtable, a seminar, role plays;

4) case study (analysis of specific situations);

5) project method (production and transformation of their own experience and competence).

10. Educational-methodical complex of the curriculum shall include:

1) the syllabus (curriculum);

2) guidelines for organization of independent works of students, timetable for their implementation, guidelines;

3) a brief subject content;

4) training materials for seminars (practical), laboratory classes;

5) a map of instructional and methodical security of the discipline;

6) a program of the final exam in the discipline.

11. Competency evaluation of students shall be carried out according to the following criteria: demonstration of understanding of linguistic material in the texts on the course, a glossary, use of the obtained knowledge.

Minimally adequate level (corresponding to the level A1 under the common European framework of reference).

11.1. The formed competence at the stage of minimally adequate level shall be the cognitive and communicative competence.

11.2. The modelled forms of speech and types of speech communication at the stage of minimally adequate level shall be: the dialogue of etiquette nature; dialogue-questioning.

The types of oral and written communication shall be: a description, a narration.

The types of written speech works shall be: a note, a private letter, a greeting card, a questionnaire, a form, a customs declaration, a plan of a message.

11.3. Descriptors of the minimally adequate level shall be:

- in the area of oral and written forms of communication:

- willingness and ability to convey information, to inform the interlocutor; to wonder, to inquire, to interrogate, to question; to advise, to recommend; to persuade, to warn, to characterize using value judgments; to express sympathy, antipathy, interest, indifference, hope, compassion.

- during a dialogue to conduct a simple conversation, based on prepared speech with the use of repetition, paraphrase and other means, to share short remarks to keep the conversation going, to communicate on familiar topics related to everyday life and studying speech topics (family, leisure time, etc.), use the formulas of speech etiquette (cliche) to begin, continue and end the dialogue.

in monologue speech:

To describe in simple phrases, his family, education, place of residence, fellow students, the daily routine, weather, seasons, etc., to make a brief message about yourself, your activities and interests.

During a written communication: using simple sentences to describe relatives, others, their occupations, home (apartment) and etc. based on the speech topics, to convey communicative intent in compliance with the normative requirements of the structure.

During listening:

- to understand the objective, the speech of the teacher and their fellow students;

- to perceive and to understand simple everyday expressions of everyday use;

- to understanding articulated and slowly spoken questions and instructions, prescriptions or simple short instructions of the teacher;

- in fragments (at the level of words, phrases and simple phrases) to guess the subject;

During the reading the following skills are formed:

- read and highlight familiar names, words, simple phrases in the proposed texts;

- read the pragmatic texts that regulate the daily lives of people in the target language country; menu, and signboards, routes and maps of the roads, different signs and warnings, schedules, and notices – the information that produces an indicative basis of the action in a new sociocultural environment.

Criteria for assessment of competence for minimally adequate level:

Level of assessment: the optimum, high, medium, low.

The content of the criteria of assessment levels shall be:

Compliance with the rules of organization of a foreign language text. The content and volume of a written text (the accuracy of the transmitted information, compliance with the regulatory requirements).

Lexical richness, grammatical structure (right structure of etiquette formulas, rules of spelling and punctuation).

Optimum level:

- understanding of the communicative intentions of a partner at this level, pointing to the object of speech with gestures;

- the ability to express their communicative intentions at this level, using the visibility in case of a shortage of words;

- selection of form and type of speech/ communication at this level, expressed verbally and visually;

- expression of communicative intention using real facts reflected in the photo or pictures;

High level:

- the common understanding of the communicative intentions of the partner with the use of detailing.

- the ability to adequately express their communicative intentions in a sufficiently correct conformity to socio-cultural norms of the target language;

- selection of form and type of speech/communication with insufficient logical structure to the adequate type of speech;

- the lack of completeness of the communicative intention at a high enough degree of evidence with the use of some facts and references;

Medium level:

- only a rough understanding of the communicative intentions of the partner;

- adequate enough expression of their communicative intentions with the use of a limited volume of lexical units;

- selection of form and type of speech does not always correspond to the communicative intention;

- the lack of completeness of communicative intention, the use of separate facts is distorted due to interference;

Inability to join in the discussion at the required level. Verbal behavior is communicatively and cognitively insufficiently expressed.

11.4. A sufficient level (corresponding to the level A2 under the common European framework of reference).

The formed competence at the stage of a sufficient level shall be the cognitive, socio-cultural and communicative competence.

The modelled forms of speech and types of speech communication at the stage of a sufficient level shall be:

- a dialogue on the exchange of information in the social, socio-cultural, educational and professional spheres;

- a dialog – a call to action.

The types of oral and written communication shall be: a description, a narration with the elements of reasoning.

The types of written conversational works: a description, a narration.

The types of written conversational works: a detailed note, a private letter, a greeting card, a questionnaire, a form, a customs declaration, a plan of a message with the elements of reasoning.

Descriptors of a sufficient level shall be:

in the area of oral and written forms of communication:

- ability and willingness to vary and combine the language material, focusing on solution of specific communicative tasks in the most common standard communication situations provided for by the curriculum;

During the dialogue:

- to cope effortlessly with simple everyday situations in communication with a teacher, classmate, and other person;

- to use simple phrases and sentences in a dialogue to exchange information in social, socio-cultural and educational-professional spheres;

- to respond to the offer and to take the initiative and call the interlocutor to action, argue or agree with the partner;

in monologue speech:

- using a series of phrases and expressions to make a more detailed description of his friends, living conditions, food preferences, their leisure time, orientation in the city, current national and family holidays, etc.,

- to describe a picture;

- to retell briefly the content of the text read with expression of his position at the elementary level,

- to make a short report (10-15 phrases) on the studied topic.

During a written communication:

- to write a simple short note, a short personal letter, to complete the form in compliance with the regulatory requirements of the structure, to compose and record your daily routine, simply describe your preferences, biography, current events, etc.,

- to make and write down a plan to the text read and brief points of his speech on the text, topic.

During the listening:

- to understand the general content of the speech of another person in direct contact, if they speak on familiar topics;

- to rely on background socio-cultural knowledge, the studied lexical and grammatical material, as well as on the contextual semantic guess;

- to understand phrases and frequent vocabulary, related to the areas of immediate personal communication, for example, basic personal and family information, shopping, activities);

- to understand main points in short and simple messages and announcements.

During a reading:

- to read texts in the form of instructions for performance of tasks of a low level of operational complexity in the studied topic;

- to work with bilingual dictionaries and other reference books, to be well-informed in them;

- to apply to their own reading experience, including in their native language;

- to develop linguistic and semantic guess;

- to develop independent reading skills.

Criteria for assessment of competence at a sufficient level (A2) shall be:

Levels of assessment: the optimum, high, medium.

The content of the assessment criteria levels:

- to understand the general content of the text of advertising audio texts, radio ads, TV, at the airport, at the train station (the answers to the questions of a general nature, doing the tests of multiple choice).

Optimum level:

- understanding of the communicative intentions of the partner, authors of texts at this level;

- the ability to adequately express their communicative intentions at this level;

- selection of the form and type of speech/communication at this level with the logical structure adequate to the type of speech;

- sufficient completeness of expression of communicative intentions, using real facts, links to authoritative opinion;

High level:

- the general understanding of the communicative intentions of the partner with the use of clarifications;

- the ability to adequately express their communicative intentions in a sufficiently correct record of their conformity to socio-cultural norms of the target language;

- selection of the form and type of speech/ communication with the logical structure insufficient to the adequate type of speech;

- the insufficient completeness of expression of the communicative intention at a rather high degree of evidence with the use of some facts and references;

Medium level:

- only a rough understanding of the communicative intentions of the partner;

- adequate enough expression of their communicative intentions with the use of a limited volume of lexical units;

- selection of the form and type of speech does not always correspond to the communicative intention;

- insufficient completeness of expression of the communicative intentions, the use of some facts is distorted due to interference;

Inability to join in the discussion at the required level. Verbal behavior is communicatively and cognitively insufficiently expressed.

11.5. The level of basic sufficiency – (corresponding to the level B1 under the common European framework of reference):

The formed composition of competences at the stage of formation of the basic sufficiency level shall be: linguo-culturological, socio-cultural, cognitive, communicative competence.

The modelled forms of speech and types of speech communication at the stage of formation of the basic sufficiency level shall be: a dialogue – questioning; a dialogue - an exchange of views; a dialogue - conversation.

The types of oral and written communication shall be: a description, a narration, reasoning, communication with elements of argumentation, an explanation, a definition, an evaluation.

The types of written speech works shall be: e-mail of a personal nature, a text, a message, a statement, curriculum vitae, CV.

Descriptors of the basic sufficiency level shall be:

- the mastering of the language system and the ways of its use in intercultural communicative activities;

- the mastering of the speech system and communication as the willingness and ability to perform the following communicative acts:

- to explain, to persuade, to provide evidence-based information in the framework of the studied functions and themes, to express their opinion on art and culture problems (theater, films, books, music);

- to express their opinon on the topic for discussion and interpretation through own experience of perception, assessment system (socio-domestic, socio-cultural sphere);

- to hold a conversation or discussion (to take part without preparation in a conversation on a familiar topic in a specific situation, follow the conversation and understand clearly the spoken speech addressed to him, to ask again if necessary, to express their own emotions and react to them (annoyance, sadness, interest, indifference).

- in the area of oral and written forms of communication:

- willingness and ability to convey information, to inform the interlocutor; to wonder, to inquire, to interrogate, to question; to advise, to recommend; to persuade, to warn, to characterize, using value judgments; to express sympathy, antipathy, interest, indifference, hope, compassion.

- during a dialogue, the ability to hold the attention of a partner; to show interest; to solve the problem of shortage of words due to their approximate replacement, gestures, facial expressions; to exercise self-correction in the case of reservations; to speak clearly and slowly and, if necessary, to repeat the said things; to make phrases, combining simple groups of words with the conjunctions;

- in monologue speech:

- to describe situations or events in the form of a series of sequential statements within basic themes of social, socio-cultural, educational and professional spheres of communication with interpretation through own experience of perception;

- to retell the plot of a book or film and describe his reaction to it with the reasoning of his point of view;

- to make a simple pre-prepared report on a given topic.

During a written communication:

- to write simple connected text;

- to describe familiar things/ objects or real events within the themes and subtopics;

- to write short simple essays on the topics of interest;

- to write short reports, simple in form and content with the actual information of everyday nature and explanation of the necessary actions;

During the listening the ability to understand:

- simple information messages on the theme of professional life;

- a conversation on familiar topic under the condition of a clear normative pronunciation; to monitor the addressed speech of the interlocutor;

- information on radio and television program in the recording with a clear normative pronunciation;

- the main provisions of the news reports on the radio and the basic texts on familiar topics in record of a slow pace;

- most of the TV programs on topics of interest (interviews, short lectures, news reports);

During a reading, the skills:

- to view the text in the electronic and paper forms and to find the information they need;

- to find and understand the needed information in everyday material (letters, brochures, short official documents);

- to set the logic of the arguments on the topic of the text without details;

- to identify the basic provisions of a simple newspaper article on familiar topic;

- to read and understand simple texts with factual information on the topic of interest;

- to understand the technical rules set out in simple language (safety rules);

- to read and extract the necessary information from booklets, catalogs, brochures, menus, schedules and to take it for action or information.

Criteria for assessment of completeness of competences at the basic sufficiency level (B1):

1. Implementation of the communication plan

2. Logical-structural integrity

3. Mastering of subject content of the speech

4. Compliance with the linguistic and cultural norms of native speakers

5. Linguistic correctness of speech; mastering of metalanguage.

Levels of assessment: the optimum, high, medium, low.

The content of assessment criteria levels: Optimum level:

- a complete understanding of the communicative intentions of the partner, authors of texts at this level;

- the ability to adequately express their communicative intentions with the proper selection and appropriate use of appropriate linguistic resources with regard to their conformity to socio-cultural norms of the target language;

- selection of the appropriate communicative intention of the form and type of speech/ communication with the logical structure adequate to the type of speech;

-maximum sufficient completeness of expression of communicative intention, evidence sufficient for this level, using real facts, links to authoritative opinion, etc.; verbal behaviour is cognitively and communicatively justified;

- correct mastering of the strategy and tactics of building a communicative act;

- the correct use of language means in speech, the ability to correct mistakes timely and independently in case of 75% of mistake-free statements; correct intonation of the speech, lexical adequacy within the speech topic of the level and grammatical correctness.

High level:

- lack of complete understanding of the communicative intentions of the partner with the use of counter-questions to clarify;

- the ability to adequately express their communicative intentions with the selection and not always appropriate use of appropriate linguistic resources at a sufficiently correct record of their conformity to socio-cultural norms of the target language;

- selection of the appropriate communicative intention of the form and type of speech/communication with the logical structure inadequate to the type of speech;

- the lack of completeness of expression of the communicative intention at a high enough degree of evidence with the use of some facts and references;

- correct mastering of the strategy and tactics of building a communicative act;

- the correct use of language means in speech, the ability to correct mistakes timely and independently in case of 50% of mistake-free statements; correct intonation of a speech, lexical adequacy within the speech topic of the level and grammatical correctness.

Middle level:

- only a rough understanding of communicative intentions of the partner with constant use of counter-questions to clarify;

- adequate expression of communicative intentions, using simple structures and a fairly limited volume of lexical units;

- the selection of the form and type of speech does not always correspond to the communicative intention;

- the lack of completeness of expression of communicative intention at a fairly low degree of evidence with the use of some facts;

- the lack of proper mastering of the strategy and tactics of building a communicative act;

- the lack of correct use of language means in the speech in case of 25% of mistake-free statements; not quite correct intonation, lexico-grammatical structure of the speech.

Low level:

Inability to join in the discussion at the required level. Verbal behavior is communicatively and cognitively insufficiently expressed.

11.6. The basic standard level – compliance with the B2 level of the common European framework of reference:

The formed composition of competences at the stage of formation of the basic standard level shall be: linguo-culturological, socio - cultural, cognitive, communicative competence.

The modelled forms of speech and types of speech communication at the stage of formation of the basic sufficiency level shall be: a conversation, an interview, a discussion.

The types of oral and written communication shall be: a description, a narration, reasoning, a communication, reasoning.

The types of verbal statements shall be: an explanation, a definition, an evaluation, a summary, an interpretation, a comment.

The types of written speech works shall be: CV, Fax, an official letter, thesis, and essay.

Descriptors of the basic standard level shall be:

- the mastering of the language system and the ways of its use in intercultural communicative activities;

- the speech system and communication as:

- the willingness and ability to perform the following communicative acts:

- to hold a fluent conversation on a variety of topics: general, academic, professional, and concerning free time;

- to communicate without preparation, avoiding grammatical errors, without apparent restrictions of speech styles;

- to engage in dialogue quite fluently and without preparation;

- to emphasize a personal interest in any matter, to explain and support his point of view with the necessary arguments;

- to convey emotions in a conversation.

- in the area of oral and written forms of communication the students demonstrate the willingness and ability:

- to perceive and understand the message while listening and reading in the studied areas and speech topics,

- to find out, clarify;

- to supplement the statements of the interlocutor;

- to put forward a controversial thesis, hypothesis;

- to explain; to express awareness;

- to inspire to action and encourage a partner;

- to offer assistance and respond to it;

- to allow the intervention of the partner;

- to improve, to make comments, guidelines;

- to interrupt the interlocutor;

- to respond with a counter-question;

- to encourage co-reflection (individual activities);

- to substantiate their opinion; to oppose different points of view; to summarize;

- to express: compassion, regret; satisfaction / dissatisfaction;

- joy, sorrow;

- doubt, disappointment, frustration;

- confusion, fear, anxiety;

- recognition of falseness of their own statements.

- to contact and to hold a conversation, observing neutral, formal, informal styles of communication:

- to engage in conversation; to hold it;

- to express a lack of understanding, to ask to repeat it, to change the subject of conversation;

- to end the communication;

- to give rather detailed descriptions on a wide range of the issues of interest;

- to develop and support their point of view by rather detailed additional statements and examples;

- to explain their point of view on a topical issue, pointing out the pros and cons of the proposed situation;

- to make a pretty clear message on the most common issues almost without preparation;

- to make clear, logically structured report, highlighting important points, giving the pros and cons of a particular point of view, talking about the pros and cons of different options.

- to convey communicative intention with regulatory requirements (formal letter, essay, etc.);

- to state in writing the facts, events of the read, heard and viewed (text, picture and video), as well as to express his attitude to the actions of actors, to the described facts and events;

- to write an essay or report to develop any position, arguing for and against a certain point of view and explaining the pros and cons of the solutions;

- to catch a large part of what is being said around and to participate in discussion;

- to understand the main provisions of lectures, conversations, reports and other types of thematically and linguistically quite complex performances, related to educational and professional activities;

- to understand announcements and messages on specific topics, if they are spoken at normal speed;

- to understand information in the language in the noisy recording;

- to understand the recorded speech;

- to determine the point of view of the speaker, his attitude to anything and identify information contained in the speech;

- to understand the radio documentary and other materials, broadcast on the radio or in record;

- to understand the television news and programs about current events;

- to understand the content of the documentaries, etc.

- to skim a fairly complex text, highlighting the important details;

- to quickly get the content of the article and determine the relevance of news, article or message on the programe range of topics;

- to read independently and understand the texts selectively using the necessary references (rare idiomatic expressions can cause difficulties);

- to highlight the most important facts and events from newspaper and magazine articles; - to emphasize the main thought, idea;

- to accurately and adequately understand the content of text;

- to determine the meaning of unfamiliar words by context and word structure (linguistic and contextual guess);

- to find in the text the realities and words with the national-cultural component of semantics;

- to select culturally relevant information;

- to critically interpret the information received, to evaluate facts and events;

- to express their attitude to the events, to actions of characters;

- to skim the texts of small forms in search of the necessary information;

- to extract the necessary information from a material of a pragmatic nature (advertising, brochures, programmes, information leaflets, brochures);

- to read correspondence on the issues of interest and easily understand the main idea.

Criteria for assessment of formation of competences at the basic standard level:

1) Implementation of the communication plan;

2) Logical-structural integrity

3) Mastering of substantive content of the speech

4) Compliance with the linguistic and cultural norms of native speakers

5) Linguistic correctness of speech; mastering of metalanguage. Levels of assessment:

the optimum, high, medium, low.

The content of the evaluation criteria levels:

The optimum level:

- a complete understanding of the communicative intentions of the partner, the authors of the texts at this level;

- the ability to adequately express their own communicative intentions with the correct selection and appropriate use of appropriate language means, taking into account their compliance with the social and cultural norms of the target language;

- selection of the form and type of speech / communication appropriate to the communicative intention with the logical structure adequate to the type of speech;

- the maximum sufficient completeness of expression of the communicative intention, the evidence with the use of real facts sufficient for a given level, references to authoritative opinion, etc., verbal behavior is communicatively and cognitively justified;

- proper mastering of the strategy and tactics of building a communicative act;

- correct use of language means in speech, the ability of timely and independent correction of mistakes made in case of 75% of unmistakable statements; correct intonation of speech, lexical sufficiency within the framework of speech theme of the level and grammatical correctness.

High level:

- incomplete understanding of the communicative intentions of a partner, using counter questions for clarification;

- the ability to adequately express their own communicative intentions with selection and not always appropriate use of appropriate language means with a sufficiently correct record of their compliance with the socio-cultural norms of the target language;

- selection of the form and type of speech / communication appropriate to the communicative intention with the logical structure insufficient to the adequate type of speech;

- insufficient completeness of expression of communicative intention with a sufficiently high degree of evidence using certain facts and references;

- proper mastering of the strategy and tactics of building of a communicative act;

- correct use of language means in speech, the ability of timely and independent correction of mistakes made with 50% of unmistakable statements; correct intonation of speech, lexical sufficiency within the framework of speech subjects of the level and grammatical correctness.

Medium level:

- only a rough understanding of the communicative intentions of the partner with the constant use of counter-questions for clarification;

- sufficiently adequate expression of their own communicative intentions using, however, the simplest structures and a fairly limited amount of lexical units;

- selection of the form and type of speech does not always correspond to the communicative plan;

- insufficient completeness of the expression of the communicative intention with a rather low level of evidence using certain facts;

- insufficiently correct mastering of the strategy and tactics of building of a communicative act;

- insufficiently correct use of language means in speech with 25% of unmistakable statements; not enough correct intonation, lexical and grammatical structure of speech.

Low level:

Inability to enter into the discussion at the required level. Speech behavior is communicatively and cognitively unsufficiently expressed.

Language proficiency requirements

A1 level

Mastering of the language system and the ways to use it in intercultural and communicative activities:

Phonetic material:

- further improvement of listening and pronunciation skills applied to new language material.

Lexical material:

- consolidation of the most common vocabulary, reflecting a wide specialization;

- expansion of vocabulary due to the learning of 800-1000 lexical units;

- word compatibility: free phrases, morpho-syntactic and lexical-phraseological phrases;

- familiarization with phraseological and combinatorial dictionaries.

Grammar material

The English language:

- Articles: zero article, definite article, indefinite article;

- Pronouns (Relative, Possessive, Reflexive);

- Present simple, or continuous;

- Adverbs of frequency;

- Gerund or infinitive?;

- Present continuous (future);

- Future forms: will / going to;

- Past simple (regular / irregular);

- Comparative/Superlative Adjectives;

- Phrasal verbs (verb+preposition, verb+particle, verb + particle + preposition);

- Modals verb;

The German language:

- Aussagesatz Wort – und Satzfrage. Imperativ "Sie" Konjugation Präsens;

- Artikel Negation Possessivartikel;

- Akkusativ Verben mit Vokalwechsel Modalverb "möchten";

- Trennbare Verben Modalverben "Können", "müssen", "dürfen". Uhrzeit;

- Demonstrativpronomen;

- Indefinitpronomen. Ortsangaben;

- Possessivartikel. Modalverb "sollen". Imperativ 2;

- Person Singular und Plural. Perfekt: Struktur und Beispiele;

- Perfekt: alle Verben. Richtungsangaben. Personalpronomen im Akkusativ;

- Wechselpräpositionen;

- Dativ. Komparativ und Superlativ (prädikativ);

- Demonstrativpronomen im Akkusativ;

- Genitiv;

- Artikel + Adjektiv + Nomen. Artikelwörter "dieser", "mancher", "jeder" / "alle";

- Reflexive Verben mit Präpositionalergänzung. Fragewörter und Pronomen "wofür?", "dafür". Konjunktiv II;

- Steigerung und Vergleich Passiv.

The French language:

- L’article determiné et indeterminé;

- L’ordre des mots;

- la mise en relief;

- le présent des verbes réguliers et irréguliers;

- la négation;

- l’interrogation (qui, que, quand, où);

- les pronoms et ses types;

- les adjectifs et ses types;

- les formes et les sens de la conjugaison pronominale;

- le présent progressif – le future proche – le passé récent.

Language proficiency requirements

A2 level

Mastering the language system and ways of its use in intercultural and communicative activities.

Phonetic material:

- further improvement of listening and pronunciation skills in relation to new language material.

Lexical material:

- consolidation of the most common vocabulary, reflecting a wide specialization;

- expansion of vocabulary due to the learning of 800-1000 lexical units;

- word compatibility: free phrases, morpho-syntactic and lexical-phraseological phrases;

- familiarity with phraseological and combinatorial dictionaries.

Grammar material

The English language:

-Articles: zero article, definite article, indefinite article;

- Pronouns (Relative, Possessive, Reflexive);

- Present simple, or continuous;

- Look or look like?;

- Adverbs of frequency;

- Gerund or infinitive?

- Present continuous (future);

- Future forms: will / going to;

- Past simple (regular / irregular);

- Comparative/Superlative Adjectives;

- Phrasal verbs (verb+preposition, verb+particle, verb + particle + preposition);

- Modals verb;

- Zero & First Conditionals.

the German language:

- Aussagesatz Wort – und Satzfrage Imperativ "Sie" Konjugation Präsens;

- Artikel Negation Possessivartikel;

- Akkusativ Verben mit Vokalwechsel Modalverb "möchten";

- Trennbare Verben Modalverben "Können", "müssen", "dürfen" Uhrzeit

- Demonstrativpronomen. Indefinitpronomen. Ortsangaben

- Possessivartikel. Modalverb "sollen". Imperativ 2.;

- Person Singular und Plural. Perfekt: Struktur und Beispiele;

- Perfekt: alle Verben. Richtungsangaben. Personalpronomen im Akkusativ;

- Wechselpräpositionen;

- Dativ. Komparativ und Superlativ (prädikativ);

- Demonstrativpronomen im Akkusativ;

- Genitiv;

- Artikel + Adjektiv + Nomen. Artikelwörter "dieser", "mancher", "jeder" / "alle";

- Reflexive Verben mit Präpositionalergänzung. Fragewörter und Pronomen "wofür?", "dafür".

Konjunktiv II;

Steigerung und Vergleich Passiv;

the French language:

- le présent des verbes réguliers et irréguliers;

- l’impératif;

- le complément;

- les adverbes et ses types;

- les pronoms et ses types;

- le participe présent;

- le participe passé;

- le passé composé;

- l’imparfait;

- le futur simple;

- les adjectifs et ses types;

- les formes et les sens de la conjugaison pronominale;

- les articles partitifs;

- les mots exprimant la quantité (assez-trop);

- le présent progressif – le future proche – le passé récent;

- le discours direct et indirect;

- les verbes à l’infinitif;

- l’adjectif;

- les comparatifs et les superlatifs;

- le subjonctif présent.

Language proficiency requirements

B1 level

Phonetic material:

Improvement of pronunciation skills and abilities to correctly understand what was heard, as well as correctly pronounce the words and phrases, including "speech rate", mastering the most common intonation patterns.

Lexical material:

1200 lexical units characterized by high usage, broad compatibility and reflecting both neutral style of speech and the elements of everyday-conversational and publicistic styles of speeches. Particular attention is drawn to the non-equivalent and background vocabulary for use in all types of speech activities within the specified areas of communication and speech topics.

Grammar material:

The English language:

Articles: zero article, definite article, indefinite;

- Pronouns (Relative, Possessive, Reflexive);

- Present Simple, Future Simple, Past Simple;

- Modals verb;

- Gerund;

- Active& Passive Voice;

- Reported speech;

- Conditionals (Zero, First, Second and Third);

- Quantitative and ordinal numerals, fractions;

- Present perfect + yet / already / just;

- Present perfect or past simple?;

- Participle I;

- Participle II.

the German language:

-Genitiv der Nomen;

-Präteritum der Modalverben;

-Passiv mit Modalverben;

-Infinitivsatz: Infinitiv mit "zu" Präteritum;

-Konstruktion mit "es";

-Nebensatz: Relativsatz. Relativpronomen;

-Präpositionalpronomen;

-"lassen" + Infinitiv;

- Indirekter Fragesatz . Infinitiv mit "um zu". Nebensatz mit "damit";

- Präpositionen "außer" und "wegen". Ausdrücke mit Präpositionen

- Reflexive Verben Unbetonte Akkusativ – und Dativergänzungen. Reziprokpronomen;

- Verben mit Präpositionen und Pronominaladverbien;

- Temporalsätze (als, wenn);

- Die Position von nicht;

- Konjunktiv II: irreale Wünsche und Bedingungen;

the French language:

- Le temps plus-que-parfait;

- le conditionnel présent;

- Concordance des temps: l’antériorité – la postériorité – la simultanéité;

- l’expression du futur et de projet (futur proche);

- l’expression de la comparaison;

- les expression de l’identité, de la ressemblance et de la différence;

- la voix active et la voix passive;

- la forme pronominale аu sens passif;

- la forme impersonnelle;

- les constructions adverbials;

- le gérondif;

- les propositions participiales;

- les propositions compliquées;

- les propositions subordonnées;

Language proficiency requirements

B2 level

Phonetic material:

Phonetic phenomena: palatalization, assimilation, lateral explosion, nasal explosion, loss of an explosion, reduction.

Lexical material:

1500 lexical units, characterized by high usage, wide compatibility and reflecting both neutral style of speech and the elements of everyday-conversational and publicistic styles of speeches. Particular attention is drawn to the non-equivalent and background vocabulary for use in all types of speech activities within the specified areas of communication and speech topics.

Grammar material:

The English language:

- Articles: zero article, definite article, indefinite;

- Pronouns (Relative, Possessive, Reflexive);

- Present Simple, Future Simple, Past Simple;

- Gerund;

- Present continuous (future), invitations: Would you like to …?;

- Future forms: will / going to, present continuous, might / may + inf;

- Past simple (regular / irregular);

- Comparatives and superlatives as … as;

- Connectors: although, however/ despite;

- Present perfect + yet / already / just;

- Present perfect or past simple?;

- Phrasal verbs (verb+preposition, verb+particle, verb + particle + preposition)

- Passive voice;

- Modals verb: might, could, must, can’t, ought to /Should / shouldn’t;

- Zero, First, Second and Third Conditionals;

- Clauses;

- Reported speech: statements and questions; imperative and requests;

the German language:

- Genitiv der Nomen;

- Präteritum der Modalverben;

- Passiv mit Modalverben;

- Infinitivsatz: Infinitiv mit "zu" Präteritum;

- Konstruktion mit "es";

- Nebensatz: Relativsatz. Relativpronomen;

- Präpositionalpronomen;

- "lassen" + Infinitiv;

- Indirekter Fragesatz . Infinitiv mit „um zu“. Nebensatz mit „damit“;

- Präpositionen „außer“ und „wegen“. Ausdrücke mit Präpositionen

- Reflexive Verben Unbetonte Akkusativ – und Dativergänzungen. Reziprokpronomen

- Verben mit Präpositionen und Pronominaladverbien

- Temporalsätze (als, wenn);

- Die Position von nicht;

- Konjunktiv II: irreale Wünsche und Bedingungen;

the French language:

- le conditionnel passé;

- cohérence du texte: nominalisations – pronoms personnels et indéfinis;

- l’expression du but, de la condition et de la restriction;

- l’expression de l’hypothèse;

- l’expression de la cause;

- l’expression de la consequence;

- l’expression de l’opposition et de la concession;

- les expression de l’identité, de la ressemblance et de la différence;

- la forme pronominale аu sens passif;

- la forme impersonnelle;

- les constructions adverbiales;

- les propositions participiales;

- les propositions subordonnées relatives;

Annex
to the model curriculum of the
general education discipline
"Foreign Language" for
organizations of higher and (or)
postgraduate education

The content of the general education discipline "Foreign Language" for organizations of
higher and (or) postgraduate education

	At the minimum sufficient level (A1) the following topics are implemented:
Weeks	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Situations for independent work of students	Number of hours
	Social sphere of communication: My home and I
1	Greeting, saying goodbye, instroducing yourself in a formal and informal situation, nationality, countries, languages, family, marital status, family composition, kinship, appearance, character, personal qualities, daily routine.	Greetings	You have arrived at another university for academic mobility. Introduce yourself to a new group, tell about your country, nationality, language, etc.	10
2		My family	You entered a university in another country and live in a family. Email a friend in your city about the family you live with. Describe the appearance, character, personal qualities of family members.	10
3		Daily routine	Study the daily routine of successful people. Write a life hack of successful people about the correct daily routine.	10
	Socio-cultural sphere of communication:			10
4	Food and drinks, food products, types of snackbars, cafes, restaurants, fast food, salads, vegetables, fruits, dessert, sweets, purchase, prices, food store, shopping center, discounts, design, size	Food	In the microblock, offer a recipe for your favorite dish. Name the necessary products and describe the cooking process.
5		Shopping	You need to buy clothes. Consult with a consultant in a boutique about the design, size, color and quality of clothing.	10
	Social sphere of communication: Man and his health
6	Man, health, sport, nature and man, climate, weather, ecology, healthy food, leisure, hobbies, sports, healthy lifestyle, physical education, sports games Leisure and hobbies (sports, music, cinema / theater / amusement park). Shopping	Man and his health	Work on the project on the topic "Tasty, healthy and not expensive: the perfect menu for a student"	10
7		Sports in human life	Life hacks for students about a healthy lifestyle.	10
8		Leisure time	Together with a friend study movie posters and events, the schedule of performances, concerts and exhibitions. Select the events you want to attend (work in pairs)	10
	Socio-cultural sphere of communication: Motherland
9	Native country and country / countries of the target language, geographical location, climate, weather, capital, their attractions. Urban / rural living environment, housing, house, apartment, garden, furniture, furnishings, living conditions, household appliances, equipment.	Motherland	describe your country / country of the target language, its geographical location, climate, capital, their attractions	10
10		Traveling	In the summer you are planning a cruise in Europe (Asia, other countries). Plan your trip by day. Describe how many countries and which places you are going to visit. Tell us what you can and cannot do in those countries.	10
11		Tourist attractions of the city	Prepare a guide to the native land "Welcome to our city!" Make a selection of the most interesting places in the city.	10
12		My home!	Imagine yourself as a designer and try to design your new home. Offer several options for interior design.	10
	Socio-cultural communication: the environment
13	Environmental protection, nature and environmental problems, Healthy lifestyle, modern gadgets, applications, Internet, radioactive waves	Protection of environment	Conduct a survey on the topic "Attitude of students to the problem of protection of environment." Present the results of your research on the bargraph.	10
14		Nature and ecology problems	Environmental organizations regularly publish recommendations for all who wish to contribute to the protection of the environment. The basic principle of such recommendations is: "Anyone can do it." Offer your list of advice, based on these recommendations to university students.	10
15		Modern learning and gadgets	Explore the possibilities of using modern gadgets in the learning process. Offer iPad apps that can be used by teachers in a foreign language class.	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 150 academic hours
	At a sufficient level (A2) the following topics are implemented:
№ Weeks	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Situations for independent work of students	Number of hours
	Social sphere of communication: my family and I
1	Nationality, countries, languages, family, marital status, marriage, family composition, family ties, family relationships, appearance, character, personal qualities. Housing, home, apartment, garden, furniture, furnishings, living conditions, household appliances, equipment.	My family and I	Describe the appearance and character of your family members. Do you believe that sides of the character can be identified by appearance?	10
2		Modern young family	The composition on the topic "The dispute of generations: together and apart." Try to identify the causes of disagreements between family members.	10
3		Relationships between different generations	Conduct an empirical analysis of the relationship between representatives of different generations in modern society. Present your findings in the form of a report.	10
4		My home is my strength	Try yourself as an expert in design and find the obvious mistakes that designers have made in the design of your home. Suggest home improvement options for comfort.	10
	Social sphere of communication: Man and his health
5	Man, health, sport, nature and man, climate, weather, ecology, healthy food, leisure, hobbies, sports, healthy lifestyle, physical education, sports games	Man and his health	Work on the project on the topic "Tasty, healthy and not expensive: the perfect menu for a student"	10
6		Sports in human life	Life hacks for students about a healthy lifestyle	10
7		Leisure	Together with a friend, study movie posters and events, the schedule of performances, concerts and exhibitions. Select the events you want to attend (work in pairs)	10
	Socio-cultural sphere of communication: the world map
8	The world map, geographical location of Kazakhstan and the country of the target language, nationalities, city, transport, orientation in the city, sights of the city, flora and fauna.	The world map	Make an ethnographic map of the world. List the main countries, briefly describing them.	10
9		Geographical location and boundaries	Name the most important features of the geographical position of Kazakhstan (the country of the target language) and prove that they determine the main features of the nature of the country’s territory.	10
10		Tourist attractions of the city	Prepare a guide to the native land "Welcome to our city!" Make a selection of the most interesting places in the city.	10
	Socio-cultural sphere of communication: customs and traditions
11	Holidays, traditions, customs; family customs and traditions of celebrating a birthday and other events in a person’s life; national holidays, their significance, traditions of celebration	Traditions and customs of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language.	The project "Traditions and customs associated with the birth and upbringing of a child in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language".	10
12		Cultural and national holidays	Ask the interlocutor about the traditions of celebrating various events, national holidays in his country.	10
	Educational and professional communication: Future profession
13	Education, studying at university, student life, study subjects, daily routine, the faculty where I study, my future profession, employment, volunteering, professional qualities, professional growth, career.	My education	Take the test "Determination of the type of future profession." Tell us what type of profession you are offered to achieve success in your future career. How much do you agree with the test result?	10
14		My university	Skype-conversation with foreign peers about the organization of academic work, academic disciplines, university life in two countries: identify similarities and differences.	10
15		Future profession	Work on the project on the topic: "What should a real professional be?"	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 150 academic hours
At the level of basic sufficiency (B1) the following topics are implemented:
№ Weeks	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Situations for independent work of students	Number of hours
	Social sphere of communication: Family in modern society
1	Family in modern society; modern young family and its problems; types of modern families in the world; family relationships; budget of a young family and main expense items	Family in modern society	Suppose that in a family your loved ones do not share your hobby. Talk to your parents and convince them of the correctness of your choice.	10
2		Budget of a young family	Prepare a report for participation in the round table "What are the main conditions for stability of marriage." Describe the conditions of existence of a happy family.	10
Social sphere of communication: Modern housing
3	Housing construction; types of housing (urban, rural house, apartment); modern design; architecture; home improvement; interior decoration	Types of housing (urban, rural house, apartment)	You have arrived on internship in a foreign university. Place an ad about renting an apartment.	10
4		Modern design	You built a country house. Ask the designer for advice on the arrangement of a country house.	10
	Socio-cultural sphere of communication: leisure
5	Recreation organization; active, passive recreation; tourism; recreation and recovery; entertainment; travelling	Vacation planning	"You want to visit the country of the language you are studying. At the travel agency, ask in writing the conditions of the trip."	10
6		We invite you to an exciting journey!	Make up an advertising booklet for those who want to visit your country. Develop a route of visiting the attractions of the country.	10
	Socio-cultural sphere of communication: Cultural and historical background
7	History; the formation of the state; cultural and historical background of the national symbols of the countries; state flag, national emblem, national anthem; slogans, emblems, state and political system, branches of the economy.	Spiritual renaissance (Rukhani Zangyru)	The report "The revival of traditions in modern Kazakhstan." Identify key aspects of the Cultural Policy Concept of Kazakhstan	10
8		State structure, legal institutions of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language	Info-poster about the most developed branches of the economy of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language. Identify the strategic development benchmarks.	10
	Socio-cultural sphere of communication: Cultural and historical background
9	National, state, professional and other holidays in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language and memorable days; their historical significance; holiday rituals, cultural projects	Holidays of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language	To analyze the similarities and differences of the calendar of holidays in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language.	10
10		Nauryz - the holiday of the birth of spring!	Your foreign peers at the Nauryz holiday. Guests are interested in the traditions and customs of this holiday.	10
	Educational and professional sphere of communication: Education
11	Education system, levels of education, higher professional education, educational program of specialty, academic mobility, selection of university, specialties, standards of enrollment, educational trajectory, individual curriculum	The education systems in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language	Project: "Features of education systems in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language"	10
12		Selection of university.	"Your foreign friend would like to study in our university. Publish the information about your university on the website.	10
Educational and professional sphere of communication: My profession
13	Future profession, professional competence; professional qualities of a specialist; true professional; advantages and disadvantages of various professions, demand for professions; wage; team atmosphere; risk of depression and stress; labor productivity	Professional competencies	The family council discusses the correctness of your career choice. Give the arguments for your career choice and list the necessary professional competencies.	10
14		Advantages and disadvantages of the chosen profession	Essay "What mode of student work seems to be the most rational?"	10
15		Demand for the chosen profession in the labor market	Conduct a blitz survey "How to become a true professional?"	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 150 academic hours
At the level of basic standard (B2) the following topics are implemented:
№ Weeks	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Situations for independent work of students	Number of hours
	Social sphere of communication: Man and nature, environmental problems.
1	Man, nature, environment, environmental problems, pollution, scientific and technical progress, innovations, expert platform, science commercialization, renewable resources of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language.	Man and nature	Consider the global environmental problems of today and their solutions. What are the causes and consequences of environmental disasters?	10
2		scientific and technical progress.	Work on the project "Scientific heritage of EXPO-2017: green future against hydrocarbon present. How to choose a balance between renewable energy, oil and coal?"	10
	Social sphere of communication: News, media, advertising
3	News, media, advertising, banner, racks, outdoor advertising, signs, business cards	World media	Review the world's media and prepare a report on the latest world events. What type of media do you prefer?	10
4		Advertising	Make a selection of advertising / billboard for children. Experiment with the kids. How did these advertisements / billboards affect children? Do we need to make a selection of advertisements for children? Present your findings in the form of a video report.	10
	Socio-cultural sphere of communication: Cultural and historical background
5	History; the formation of the state; cultural and historical background of the national symbols of the countries; state flag, national emblem, national anthem; slogans, emblems, state and political system, branches of the economy.	Spiritual renaissance (Rukhani Zangyru)	A report "The revival of traditions in modern Kazakhstan." Identify key aspects of the Cultural Policy Concept of Kazakhstan	10
6		State structure, legal institutions of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language	Informational poster about the most developed branches of economy of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language. Identify the strategic development benchmarks.	10
	Socio-cultural sphere of communication: Cultural and historical background
7	National, state, professional and other holidays in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language and memorable days; their historical significance; holiday rituals, cultural projects	Holidays of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language	To analyze the similarities and differences of the calendar of holidays in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language.	10
8		Nauryz - the holiday of the birth of spring!	Your foreign peers at the Nauryz holiday. Guests are interested in the traditions and customs of this holiday.	10
	Socio-cultural sphere of communication: Art, music, literature
9	Art, music, literature, prominent figures.	Art, music, literature of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language	To make texts of advertisements about cultural events held.	10
10		Outstanding cultural figures of the country of the target language	Prepare a presentation on outstanding figures of the Republic of Kazakhstan and the country of the target language. Determine their contribution to the development of society and the country as a whole.	10
	Educational and professional sphere of communication: Education
11	Education system, levels of education, higher professional education, educational program of the specialty, academic mobility, selection of university, specialties, enrollment standards, educational trajectory, individual curriculum	The education system in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language	Project: "Features of education systems in the Republic of Kazakhstan and the country of the target language"	10
12		Selection of university.	"Your foreign friend would like to study in our university. Publish the information about your university on the website.	10
Educational and professional sphere of communication: My profession
13	Future profession, professional competence; professional qualities of a specialist; true professional; advantages and disadvantages of various professions, demand for professions; wage; team atmosphere; risk of depression and stress; labor productivity	Professional competencies	The family council discusses the correctness of your career choice. Give the arguments for your career choice and list the necessary professional competencies.	10
14		Advantages and disadvantages of the chosen profession	Romance and everyday routine of the chosen profession. Explore the characteristics of your chosen profession, and identify the necessary professional competencies.	10
15		Demand for the chosen profession in the labor market	Hold a job fair. Determine the modern view of youth on employment and the state of the labor market.	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 150 academic hours
Literature: 1. Kunanbayeva S.S., Karmysova M.K. and others. The concept of development of foreign language education of the Republic of Kazakhstan. Almaty, 2010. 2. Kunanbayeva C.C. Theory and practice of modern foreign language education. Almaty, 2010. 3. McMillan Dictionary of Contemporary English. - McMillan, 2010. 4. R. Harrison, S. Philpot, L. Curnick. New Headway Academic Skills. Reading, Writing, and Study Skills. Oxford University Press. - 2009. 5. Arline Burgmeier, Lawrence J. Zwier, Bruce Rubin, Kent Richmond. Inside Reading. The Academic Word List in Context. Pre-Intermediate to Advanced. Oxford. - 2009. 6. Murphy Raymond. Essential Grammar in Use. Intermediate. Cambridge University Press. – 2010. 7. British National Corpus: http://www.natcorp.ox.ac.uk 8. The Corpus of Contemporary American English (COCA): http://www.americancorpus.org

Annex 4
to the order of the Minister of
education and science of the
Republic of Kazakhstan
dated October 31, 2018, No. 603

Model curriculum of general education discipline "Kazakh language" for organizations
of higher and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

1. This model curriculum of the general educational discipline "Kazakh language" for organizations of higher and (or) postgraduate education (hereinafter referred to as the Program) has been developed in accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On some issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan" and shall define the objective, objectives, structure, content, methods and learning outcomes.

2. This curriculum for general education discipline "Kazakh language" shall be aimed at a new format of study of language and formation of social and humanitarian outlook in the framework of the national idea of spiritual modernization.

3. Duration of the training in accordance with this curriculum in compliance with the structure of educational program of higher education shall be 300 hours (10 academic credits).

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of curriculum

4. The goal of the curriculum shall be to ensure quality of learning the Kazakh language as a means of social, intercultural, professional communication through formation of communicative competences at all levels of language use for learners of the Kazakh language as a foreign language – level A1 elementary and for A2, B1, B2, C1 levels.

5. The objectives of the curriculum shall be:

1) general education discipline is aimed at formation of socially-humanitarian outlook of the stuudents in the framework of the national idea of spiritual modernization;

2) to substantiate the important role of language in the process of learning at the global level through the formation of world understanding in a future specialist on the basis of the national consciousness and cultural code, to improve knowledge of the state language among the future specialists, to increase the sphere of use of the Kazakh language among specialists able to ensure the development of spiritual modernization of the country.

6. Upon completion of the course, the student shall have the following learning outcomes:

1. to properly choose and use language and verbal means on the basis of full understanding of the vocabulary, grammar system and pragmatic content of intentions;

2. to convey the exact content of the text, to be able to formulate conclusions, to characterize the final part of the whole text and its individual structural parts;

3. to explain text information, to reveal the stylistic and genre features of the social, socio-cultural, socio-political, educational and professional texts;

4. to be able to request and provide information in accordance with the communication situation, to evaluate the actions of participants of speech communication, to use the information to influence a familiar or unfamiliar interlocutor;

5. in accordance with the characteristics of the linguistic and cultural communication to express personal, social and professional competence;

6. to discuss ethical, cultural and socially relevant problems, to be able to express their point of view, to justify it, to critically evaluate the opinion of participants;

7. to realize personal needs (household, educational, social, cultural, professional), to be able to participate in various communication situations to fully express the ethically correct position at the appropriate lexico-grammatical and pragmatic level.

Chapter 3. Structure and content of curriculum

7. This curriculum shall begin with an overview of the goal and objectives, a thematic plan of the curriculum, teaching methods, requirements for the expected results, prerequisite and postrequisite.

8. The contents of the model curriculum of the general education discipline "Kazakh language" for organizations of higher and (or) post-graduate education, including the curriculum content, themes of seminar (practical) classes, independent works of students shall be given in the Annex hereto.

9. Methods and techniques of teaching, used in the curriculum implementation process shall be:

1) student-centered training, based on reflexive approach to learning on the part of the learner;

2) competence-oriented training;

3) communicative-activity approach to mastering the language;

4) understanding and interpretation of the meanings of the text, based on the cognitive modeling of the content and context of its functioning;

5) conversation analysis of speech communication;

6) pragmatic focus and recognition of the intention of the speaker in the flow of speech;

7) production of the texts of the required intentionality and impact in the process of communication in different spheres of communication;

8) role plays and academic discussions of various formats;

9) case study (analysis of specific situations);

10) method of projects.

10. Pre-requisites and post-requisites of the curriculum shall be established by the university itself.

Annex
to the model curriculum of the
general educational discipline
"Kazakh language" for
organizations of higher and (or)
postgraduate education

The content of the model curriculum of general educational discipline "Kazakh language"
for organizations of higher and (or) postgraduate education
Elementary level (A1 - for foreign students)

№	Content of discipline		Themes of seminar (practical) classes	Themes of independent work of students	Number of hours
1 term
1 апта: Танысу
	Коммуникацияға қатысу: амандасу, қоштасу түрлері. Өзін таныстыру. Басқа адамды таныстыру. Қазақ әліпбиі. Қазақ дыбыстарының айтылуы мен жазылуы. Жіктеу есімдіктері.	Танысу. Сәлемдесу. Амандық сұрасу	Сәлемдесу, қоштасу түрлеріне байланысты шағын диалогтар құрастыру	10
2 апта: Мен және қоршаған орта
	Өзі, туыстары туралы әңгімелеу. Туған жері, отбасы, отбасы мүшелері туралы ақпарат беру. Дыбыстардың жіктелуі. Үндестік заңы.	1.Өзім туралы	Өзі, туыстары туралы мәлімет құрастыру	10
3 апта: Оқу орны
	Оқу орны, тобы, достары туралы әңгімелеу. Зат есімнің жіктелуі, тәуелденуі. Көптік жалғауларының қолданылуы.	Меніңуниверситетім	Оқу орны, тобы, достары туралы әңгімелеу	10
4 апта: Туған жерге саяхат
	Туған жері туралы айту, белгілі бір орын туралы хабарлау. Жалпы және жалқы есімдер. Зат есімнің көптелуі. Қосымшалардың жалғану реті (түбір сөз+жұрнақ+көптік жалғау + тәуелдік жалғау + септік жалғау+жіктік жалғау)	Менің өлкем	"Туған жерім" тақырыбына сөйлемдер құрастырып жазу	10
5 апта: Кітапханада
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: кітапханада (кітапхана қызметкерлерінен қажет нәрсені сұрай білу) Кітапхана, кітапхананың мекенжайы, қызметі. Іс-қимылдың бағытын айта білу. Зат есімнің септелуі. Септіктердің негізгі мағыналары: Атау септік (қимыл иесін білдіруі), Барыс септік (іс-қимылдың бағытын білдіруі).	Қоғамдық орындар: кітапхана	Университет кітапханасы жайлы сұқбаттасу	10
6 апта: Менің мекенжайым
	Мекенжайды, өзі тұратын ортаны сипаттау. Орынды, бөлмені сипаттау. Бөлмедегі заттардың аталуын білу. Сын есімдер, анықталатын сөздің алдында тұруы.	Үй. Пәтер, бұйымдардың аталуы	Бөлме интерьері (сипаттама)	10
7 апта: Уақыт, сағат
	Уақытқа қатысты сөздерді меңгеру, уақыттың қанша болғанын айта білу. Есептік сан есімдер, қолданысы Жатыс септігі (іс-қимылдың мезгілін білдіруі)	Уақытты сұрау, хабарлау	Уақытқа қатысты сөздерді қатыстыра отырып шағын диалог құрастыру	10
8 апта: Жыл мезгілдері, апта күндері
	Коммуникацияға қатысу: жыл мезгілдері, ауа-райы, табиғат. Сан есімдердің мағыналық топтары (есептік, реттік). Сан есімдер мен зат есімдердің байланысы.	Жыл мезгілдері, ауа-райы, табиғат.	Ауа райы болжамы (сипаттау, рөлдік ойын)	10
9 апта: Күн тәртібі
	Коммуникацияға қатысу: студенттің күн тәртібі, қызығушылығы. Ауыспалы осы шақ. Ауыспалы осы шақтың болымсыз түрі.	Жұмыс күні және демалыс	Университеттегі бір күнім (монолог)	10
10 апта: Сауда орталықтарында
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: дүкенде, сауда орталықтары. Өзіне қажетті азық-түлікті сұрай білу, ақпаратты нақтылау. Ілік септігі (меншіктік мағынаны білдіруі) Шығыс септік (іс-қимылдың шығу нүктесін білдіруі)	Азық-түлік атаулары	Азық-түлік дүкенінде (диалог)
11 апта: Тағам
	Тағам атаулары, тағам түрлері жайлы сипаттау. Сын, сапа мәнді сөздер	Тағам, атаулары, түрлері	Менің сүйікті тағамым (сипаттау)	10
12 апта: Денсаулық
	Коммуникацияға қатысу: емханада, дәріханада. Көмектес септігі (іс-қимылдың құралы) Керек, қажет сөздерінің қолданысы.	Денсаулық – зор байлық	"Денім сау болсын десең..." тақырыбына сөйлемдер құрастыру	10
13 апта: Киім
	Коммуникацияға қатысу: киім мен сән үлгілері Өзіне қажет киімді, өлшемді сұрай білу. Етістіктің шақ формалары. Нақ осы шақ. Нақ осы шақтың болымсыз түрі. Қалып етістіктерінің қолданысы	Киім дүкені, сауда орталықтары	Біз қалай киінеміз? (диалог)	10
14 апта: Адамның мінезі мен қасиеттері
	Коммуникацияға қатысу: адамның қасиеттері, мінезі. Есім сөздердің қолданысы.	Көркем мінез	Досымның мінезі (ұсынылған лексика-грамматикалық минимумды қолдана отырып сипаттама жазу)	10
15 апта: Мерекелер
	Коммуникацияға қатысу: мерекемен құттықтау, тілек айту Табыс септігі. Құттықтау кезінде қолданылатын сөйлеу әдебі.	Мерекелер. Отбасылық дәстүрлі мерекелер	Құттықтау сөздерін жазып үйрену	10
2 семестр
1 апта: Қоғамдық орындарда
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: дәмханада, асханада. Ақпаратты нақтылау, қоғамдық орындарда сақталатын сөз әдебін ажырата білу Жатыс септігі (іс-қимылдың мекені) -шы, -ші жұрнағымен келетін өтініш мәнді сөйлемдер	Тағам. Ұлттық тағамдар.	Мейрамханада тапсырыс бере білу (диалог)	10
2 апта: Мәдени орындарда
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: театрда. Ақпаратты сұрай білу, нақтылау, қоғамдық орындарда сақталатын сөз әдебін ажырата білу. Етістіктің шақтары.	Қазақ театрларымен танысу	Театрда (жағдаяттар бойынша диалогтар құрастыру)	10
3 апта: Қызықты мәліметтер
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: мұражайда Оқиғаның орны, уақыты жайлы ақпаратты сұрау, нақтылау Бұрынғы өткен шақта ақпаратты түсіндіру, айту.	Қазақстан мұражайлары	Мұражайда (жағдаяттар бойынша диалогтар құрастыру)	10
4 апта: Жол жүру
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: әуежайда, вокзалда Билет сұрау, уақытын анықтау, бағытты сұрай білу Ақпарат беру, нақтылау Бұйрық рай формасының қолданылуы.	Көлік түрлері	Әуежайда, вокзалда (жағдаяттар бойынша диалогтар құрастыру)	10
5 апта: Саяхат
	Орын, зат, дерек жайлы нақты ақпарат беру, нақтылау, хабарлау, сипаттау. Саяхат жасауда қолданылатын сөздер, құрылымдар. Етістік+-са, -сеформасы арқылы қолданылуы	Қазақстанға саяхат жасасам	Менің ең қызықты саяхатым (монолог)	10
6 апта: Менің Отаным
	Өз елі жайлы сипаттау. Мәлімет беру, сипаттау. Етістік + ғы(-гі, -кі, -қы) + тәуелдік жалғауы келуформасының шақ,жақ бойынша түрленіп жасалуы.	Мен еліммен мақтанамын	Менің елім (ақпарат беру, сипаттау)	10
7 апта: Қазақ елі
	Ақпарат беру, нақтылау, мәлімет беру, сипаттау. Қазақстан туралы ақпараттарды жинақтау, түсіну, меңгеру. Себебі, өйткені жалғаулықтарының қолданысы.	Жері байдың – елі бай	"Қазақстан – бай өлке" тақырыбында сөйлемдер құрастырып жазу	10
8 апта: Қазақстандағы көрікті жерлер
	Орын, зат, дерек жайлы нақты ақпарат беру, нақтылау, хабарлау, сипаттау. Қалау рай формасының қолданылуы, қалау мәнді сөйлемдердің берілуі	Әсем өлке	Менің көрнекті жерлерді көргім келеді (өз қалауын айта білу)	10
9 апта: Қазақстан қалалары
	Қалалар жайлы ақпарат жинақтау, нақтылау, мәлімет беру, сипаттау. Көше атаулары, қаладағы бағытты сұрау, сипаттау, салыстыру. Мекен үстеулері. Көмекші есімдер, тілде қолданылуы	Қазақстандағы ірі қалалар	Менің сүйікті қалам (сипаттама)	10
10 апта: Қазақ халқының дәстүрлері
	Коммуникацияға қатысу, ақпараттарды жинақтау, талдау, салыстыру. Мезгіл үстеулер және жатыс септік арқылы берілуі, мезгіл мәнді сөйлемдердің құрылуы.	Наурыз мейрамы	Мен білетін дәстүр (сипаттау)	10
11 апта: Қазақ халқының өнері
	Коммуникацияға қатысу, ақпараттарды жинақтау, талдау, салыстыру. Таңдану, риза болу ниеттерін білдіруде қолданылатын сөздер. Көңіл-күй одағайлары.	Қазақ халқының музыкалық аспаптары, атаулары	Күй – керемет туынды (эмоциялық қарым-қатынасын білдіру)	10
12 апта: Қазақ халқының танымал тұлғалары
	Адам, дерек жайлы нақты ақпарат беру, нақтылау, хабарлау, сипаттау. Белгілі бір тұлғаның өмірбаянын түсініп оқу, ақпаратты талдау, сипаттау. Етістіктің өткен шақ формаларының қолданылуы, айырмашылығы.	Мен білетін тұлға	Аңыз адамдар туралы ақпарат дайындау	10
13 апта: Қазақстан жастары
	Оқиғаның ерекшелігін, заттың, адамның қасиетін сипаттау, мәлімет беру. Жастардың қызығушылығы, білім алуы жайлы ақпаратты жинақтау, талдау. Сын есімнің шырайлары, салыстыру мәннің берілуі.	Білімді болғым келеді	Менің қазақстандық достарым (монолог)	10
14 апта: Ақпарат
	Коммуникацияға қатысу, ақпараттарды жинақтау, талдау, салыстыру. Ғаламтор. Баспасөз. Әлеуметтік желі. Бірақ, әйтсе де, алайда, десе де, дегенмен, сонда да жалғаулықтарының қолданысы.	Ғаламтор және әлеуметтік желілер	Әлеуметтік желілерді салыстыра отырып сипаттау	10
15 апта: Жаңа әліпби
	Қазақ тілінің ерекшеліктері жайлы ақпаратты топтастыру, жинақтау. Жаңа әліпби туралы мәлімет Ақпаратты топтау, қайталау, талдау.	Латын әліпбиін үйренеміз	Жазып үйрену	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 300 академиялық сағат

Базалық деңгей (А2)

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтардың тақырыбы	Студенттің өздік жұмыс тақырыптары	Сағат саны
	1 семестр
1 апта: Қазақ тілі – мемлекеттік тіл
	Қазақ тілінің байлығы, ерекшелігі. Қарым-қатынас құралы, тілді үйрену, құрметтей білу. Коммуникацияға қатысу: көп тіл білудің пайдасы. Қазақ тілінің өзіне тән лексика-грамматикалық ерекшеліктері.	Қазақ тілі – бай тіл	Мемлекеттік тіл – менің тілім (тақырып бойынша ұсынылған жаңа сөздермен сөйлемдер құрастыру)	10
2 апта: Мен және менің ортам
	Өзі жайлы баяндау, болашаққа жоспары жайлы толық мәлімет беру, басқа адамнан мәлімет сұрау. Үндестік заңы. Жалғаулар мен қосымшалардың үндестік заңына сәйкес жалғану ерекшеліктері және емлесі. Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар.	Мен және қоршаған орта	Азаматтығы, ұлты, білімі, оқу орны, қызығушылықтарытуралы мәтін құрастыру	10
3 апта: Отбасы және дәстүр
	Отбасы, туыстары туралы әңгімелеу. Отбасы мүшелерінің мамандығы, қызығушылығы туралы ақпарат беру. Ықпал түрлері: ілгерінді, кейінді, тоғыспалы.	Отбасы – шағын мемлекет 2.	Отбасы және ұлттық дәстүрлер. Өз отбасында өткізілетін дәстүрлер туралы монолог құрастыру.	10
4 апта: Оқу орны
	Оқу орны, мамандығы, тобы, достары туралы әңгімелеу. Сөз құрамы, сөздердің негізі туралы ұғым. Қосымшалардың орын тәртібі.	Менің университетім	Менің университетім – менің мақтанышым (эссе жазу)	10
5 апта: Туған жерге саяхат
	Туған жері туралы айту, белгілі бір орын туралы сипаттау. Туған жердің адамдары, табиғаты, салт-дәстүрі, ерекшелігі. Туған жерге деген өзінің жеке көзқарасын, сағынышын білдіру. Жалпы және жалқы зат есімдер, күрделі атаулар.	Біздің өлке	"Астана – арман қала" тақырыбына презентация дайындау.	10
6 апта: Қоғамдық орындарда
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: кітапханада (кітапхана қызметкерлерінен қажет нәрсені сұрай білу), мұражай. Барыс септік (іс-қимылдың бағыты; іс-қимылдың объектіге бағытталғаны; қозғалыстың аяқталу нүктесі; қимылдың мақсаты)	Қоғамдық орындар: мұражай, көрме	Мұражай - өткен мен болашақты жалғастырушы. (мұражайға саяхат жасай отырып, эссе жазу)	10
7 апта: Тұрғын үй
	Орынды, бөлмені, тұрғын үйлер түрлерін сипаттау. Бөлмедегі заттардың аталуын білу. Сын есімдер, анықталатын сөздің алдында тұруы. Көмекші есімдер, септелуі, тілде қолданылуы.	"Ақылды үй" функциясы	Ғажайып үйлер – ертегі емес (презентация)	10
8 апта: Адам және уақыт
	Уақытқа қатысты сөздерді меңгеру, уақыттың қанша болғанын айта білу. Мезгілді білдіретін ұғымдар. Есептік сан есімдер, қолданысы. Жатыс септігі (іс-қимылдың мезгілін білдіруі)	Менің бір күнім	Ұсынылған тақырыпқа қатысты сөздермен диалог құрастыру	10
9 апта: Жыл мезгілдері
	Коммуникацияға қатысу: жыл мезгілдері, ауа-райы, табиғат. Сан есімдердің мағыналық топтары (есептік, реттік). Сан есімдер мен зат есімдердің байланысы.	Климат және жыл мезгілдері	Тропикалық субтропикалық, қоңыржай ауа райы туралы айту	10
10 апта: Ауа райы
	Ауа-райын, табиғатты суреттеуде қолданылатын сын есімдер. Мезгіл мәнді сөздер. Ауыспалы осы шақ. Ауыспалы осы шақтың болымсыз түрі.	Ауа райы	Ауа райы болжамы (метеорологиялық орталық хабарын дайындау)	10
11 апта: Сауда орталықтарында
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: дүкенде, сауда орталықтары. Өзіне қажетті азық-түлікті сұрай білу, ақпаратты нақтылау. Ілік септігі (меншіктік мағынаны білдіруі) Шығыс септік (іс-қимылдың шығу нүктесін білдіруі)	Азық-түлік атаулары, сапасы, шығу мерзімі	Азық-түлік дүкенінде (диалог)
12 апта: Асыңыз дәмді болсын!
	Тағам атаулары, тағам түрлері жайлы сипаттау. Дұрыс тамақтану. Ұлттық тағам атаулары. Сапалық және қатыстық сын есімдер.	Студенттік асхана және дәмхана	Қазақы дастарқан (мәтіндегі негізгі ақпаратты түсіну, талдау)	10
13 апта: Денсаулық және спорт
	Коммуникацияға қатысу: емханада, дәріханада. Спортпен шұғылдану, денсаулықты сақтау жолдары. Көмектес септігі (іс-қимылдың құралы) Керек, қажет сөздерінің қолданысы	Спорт – денсаулық кепілі	Ұлттық ойындар (бейнебаянмен жұмыс)	10
14 апта: Киім– адам көркі
	Коммуникацияға қатысу: киім мен сән үлгілері. Өзіне қажет киімді, өлшемді сұрай білу, киім атаулары, ұлттық киім атаулары. Етістіктің шақ формалары. Нақ осы шақ. Нақ осы шақтың болымсыз түрі. Қалып етістіктерінің қолданысы	Киім – адам көркі	Қандай киім үлгілері ұнайды? (диалог)	10
15 апта: Мінез және келбет
	Коммуникацияға қатысу: адамның қасиеттері, мінезі. Адамның қасиеттерін, келбетін суреттеуде қолданылатын сөздер. Сын есімнің жасалуы. Туынды сын есімдер.	Адамның жан дүниесі және сыртқы келбеті	Адамның қасиеттеріне (мінез-құлық, дағдыларына) сипаттама жасау	10
2 семестр
1 апта: Қоғамдық орындарда
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: халыққа қызмет көрсету орталығында; "Бір терезе" қағидасы; "Электронды үкімет" функциясы Ақпаратты нақтылау, қоғамдық орындарда сақталатын сөз әдебін сақтап сөйлеу. Жатыс септігі (іс-қимылдың мекені) -шы, -ші жұрнағымен келетін өтініш мәнді сөйлемдер.	Халыққа қызмет көрсету орталығы	"Маған анықтама керек еді" Тұтынушы мен маман арасындағы диалог	10
2 апта: Мәдени орындарда
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: театрда. Қазақ театрлары, билетке тапсырыс беру, белгілі актерлер. Ақпаратты сұрай білу, нақтылау, қоғамдық орындарда сақталатын сөз әдебін сақтап сөйлеу. Зат есімнің тәуелденуі, көпше түрі, тілде қолданылу жолдары.	Қазақ театрлары	Театрда (жағдаяттар бойынша диалогтар құрастыру)	10
3 апта: Банк қызметі
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: банкте. Ақша алу, аудару, банк қызметін пайдалануға қатысты сөздерді меңгеру. Ақпаратты сұрай білу, нақтылау, қоғамдық орындарда сақталатын сөз әдебін сақтап сөйлеу. Сан есімдердің мағыналық топтары, қолданысы.	Ақшаны үнемдей білесіз бе?	Банкте (жағдаяттар бойынша диалогтар құрастыру)
4 апта: Жол жүру
	Қоғамдық орындарда коммуникацияға қатысу: әуежайда, вокзалда Билет сұрау, уақытын анықтау, бағытты сұрай білу Ақпаратты сұрай білу, нақтылау, қоғамдық орындарда сақталатын сөз әдебін сақтап сөйлеу. Бұйрық рай формасының қолданылуы.	Ең қауіпсіз көлік	Әуежайда, вокзалда (жағдаяттар бойынша диалогтар құрастыру)	10
5 апта: Саяхат
	Орын, зат, дерек жайлы нақты ақпарат беру, нақтылау, хабарлау, сипаттау. Саяхат жасауда қолданылатын сөздер, құрылымдар. Туристік агенттіктер, саяхаттың пайдасы. Етістіктің шақ формалары.	Еліміздегі туризм	Менің ең қызықты саяхатым (монолог)	10
6 апта: Менің Қазақстаным
	Ақпарат беру, нақтылау, мәлімет беру, сипаттау. Қазақстан туралы ақпараттарды жинақтау, түсіну, меңгеру. Себебі, өйткені жалғаулықтарының қолданысы.	Отандық өнеркәсіп	Қазақстан брендтері жайлы презентация	10
7 апта: Қазақстандағы көрнекті жерлер
	Орын, зат, дерек жайлы нақты ақпарат беру, нақтылау, хабарлау, сипаттау. Қалау рай формасының қолданылуы, қалау мәнді сөйлемдердің берілуі. Тілек мәнді сөйлемдердің құрылу жолдары.	Көрнекті жерлерді білесіз бе?	Менің көрнекті жерлерді көргім келеді (өз қалауын айта білу)	10
8 апта: Қазақ халқының дәстүрлері
	Коммуникацияға қатысу, ақпараттарды жинақтау, талдау, салыстыру. Халқымыздың жиі қолданылатын дәстүрлеріне сипаттама жасау. Мезгіл үстеулер және жатыс септік арқылы берілуі, мезгіл мәнді сөйлемдердің құрылуы.	Құнды мұра	Мен білетін дәстүр (сипаттау)	10
9 апта: Мерекелер
	Коммуникацияға қатысу: мерекемен құттықтау, тілек айту. Ресми, бейресми құттықтаулар. Табыс септігі, тілдегі қолданысы.	Наурыз мейрамы	Құттықтау түрлеріне мәтіндер құрастыру	10
10 апта: Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
	Коммуникацияға қатысу, ақпараттарды жинақтау, салыстыру. Жаһандану барысында ұлттық құндылықтардың сақталуы жайлы пікір алмасу. Болжам мәнді сөйлемдер.	Қазақстан әлемдік кеңістікте	Елімнің болашағы (эссе)	10
11 апта: Білім және ғылым
	Коммуникацияға қатысу, ақпараттарды жинақтау, салыстыру Шетелде білім алу жайлы пікір алмасу. Маған... етістік+у қажет (керек) тіркесінің 3 жақта түрленіп қолданылуы.	Шетелде білім алу: академиялық ұтқырлық	Шетелде білім алу: түрлі гранттық бағдарламаларға қатысу; тәжірибе алмасу туралы ақпараттар жинау	10
12 апта: Өнертабыс және жаңашылдық
	Адам, дерек, оқиға жайлы нақты ақпарат беру, нақтылау, хабарлау, сипаттау. Белгілі бір өнертабыс жайлы мәліметті талдау, сөздік қорын байыту. егер.... етістік+са(се)+жіктік жалғауы онда..... тіркесінің шақ, жақ бойынша түрленіп қолданылуы.	Жаңа өнертабыс туындылары	Жас өнертапқыштар (жаңалықтары жайлы баяндау)	10
13 апта: Қазақстандағы ғарыш айлағы
	Адам, дерек, оқиға жайлы нақты ақпарат беру, нақтылау, хабарлау, сипаттау. Қазақ ғарышкерлері жайлы мәліметті талдау, сипаттау. Байқоңыр – ғарыш айлағы туралы коммуникацияға қатысу. Етістік- (у) -ға, -(у) -ге болады /болмайды формасының қолданылуы	Байқоңыр – ғарыш айлағы	Қазақ ғарышкерлері жайлы баяндау	10
14 апта: Баспасөз
	Өзі қолданатын БАҚ құралдары жайлы сипаттау. Қазақ баспасөзі тарихына шолу. Сын есімнің шырайлары, салыстыру мәннің берілуі.	Баспасөз және электронды БАҚ	Алғашқы қазақ газеттері жайлы баяндау	10
15 апта: Қазақ тілі және өркениет
	Қазақ жазуының тарихы туралы ақпаратты жинақтау, талдау. Латын әліпбиі: жазу емлесі.	Қазақ тілінің жаңа әліпбиі	Жазып үйрену	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 300 академиялық сағат

Орта деңгей (В1)

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтардың тақырыбы	Студенттің өздік жұмыс тақырыптары	Сағат саны
1 семестр
1 апта: Жеке тұлға
	Жеке тұлғаның қоғамдағы орны. Азаматтығы, ұлты, білімі, оқу орны туралы мәлімет. Зат есімнің септік жүйесі, септік жалғауларының мағыналары. Қабыса, матаса байланысқан зат есімді тіркестердің қолданысы.	Жеке тұлға	"Мен Қазақстан азаматымын" тақырыбына монолог құрастыру.	10
2 апта: Отбасы және дәстүр
	Отбасы мүшелерінің өзара қарым-қатынасы, отбасы берекесі, отбасындағы салт-дәстүрлер, туыстық атаулар туралы ақпарат. Жалпы және жалқы зат есімдер; көптік жалғаулы сөздің тәуелденуі (менің туыстар+ым); тәуелді септеу ( менің әкемнің ағасы);жіктік жалғау, жіктік жалғаудың көптік формасы (Біз қалалық + пыз); Жай сөйлемдердің коммуникативтік мақсаттарына қарай жұмсалуы.	Отбасындағы сыйластық	Туыстар, олардың тұрмысы мен мамандығы жайлы сұқбат. Туыстарының бойындағы ерекше қасиеттері туралы әңгімелеу.	10
3 апта: Мамандықтың бәрі жақсы
	Оқу орны, мамандық таңдау, таңдаған мамандығының өз бейімділігі мен қабілетіне сәйкес келуі туралы ақпарат. Іс-қимыл, оқиға, зат, адамдарға эмоциялық қатынастың және көзқарастың, бағалаудың берілуі. Есімдіктер, олардың түрлері және септелу ерекшеліктері.	Менің мамандығым – менің болашағым	"Мен таңдаған мамандық" (ойталқы)	10
4 апта: Қоғам және жастар
	Жастардың қоғамдағы орны, іс-әрекеті. Қоғамның дамуына жастардың қосып жатқан үлесі туралы мәлімет. Ақпарат алмасуға бағытталған ниеттер (интенциялар), әртүрлі жағдаяттардағы әрекеттерді жүзеге асыруға түрткі болу, қозғау салу формалары, салыстыру құрылымдарын беру тәсілдері.	Қоғам және жастар	Қоғамдық орындардағы этика (пікірсайыс)	10
5 апта: Бірінші байлық – денсаулық
	Денсаулық сақтау, спорттың денсаулыққа пайдасы, дұрыс тамақтанудың денсаулық үшін маңыздылығы. Ұлттық сусынның пайдасы. Бейімделген, баяндау және пайымдау элементтері бар мәтіндердің сипатталуы, жалқы және жалпы, деректі және дерексіз ұғымдардың анықталуы (Бұл – құнарлы тағам. Жаттығудың пайдасы)	Бірінші байлық – денсаулық. Ұлттық тағамның пайдасы	Ұлттық сусын – қымыз. Қымыздың пайдасы туралы бейнебаян материалдарымен жұмыс.	10
6 апта: Адам және экология
	Табиғи таза өнімдер және оған сұраныс, табиғи өнімнің сапасы, таза өнімнің денсаулыққа пайдасы. Іс-қимылдың объектісі, табыс септік жалғауының түсіріліп қолданылуы, күрделі сөздер (сүт өнімдері, ауыл шаруашылығы, қоршаған орта). Оларға қосымшалардың жалғану ерекшеліктері.	Экологиялық таза өнім	Сапалы тағам – саламаттық өмір салтының бастауы (мәтіндегі негізгі ақпаратты түсіну, талдау)	10
7 апта: Саяхат және туризм
	Туған жерге саяхаттау; туған өлке, оның байлығы, табиғат көріністері; еліміздің туризм саласы. Жалпы және жалқы зат есімдер, деректі және дерексіз ұғымдардың атауы. Күрделі атауларда тәуелдік жалғауының қолданылуы.	Өз өлкеңді таны	"Қандай көркем –туған өлкем" тақырыбына эссе жазу.	10
8 апта: Адам және табиғат
	Табиғатта болып жатқан өзгерістер. Табиғат құбылыстарының адам өміріне әсері. Күрт құбылмалы ауа райы туралы мәлімет. Мезгіл мағыналы сөздер (қыс, көктем, түсте, кеш батқанда), салыстыру құрылымдарын берудегі қолданысы (Алматыға қарағанда Астана суық; бұған қарағанда, соған қарағанда, осыған қарағанда).	Табиғат құбылыстары	Табиғат құбылыстарынан келетін қиындықтар. (сауалнама дайындау)	10
9 апта: Адам және уақыт
	Уақыттың құндылығы, оны басқара білу. Уақытты тиімді пайдалану және оны үнемдеу тәсілдері туралы ақпарат. Іс-қимылдың басталу, аяқталу мерзімі, адам жасының кезеңдерін білдіру, объектілік/субъектілік қатынастарды салыстыру.	Ұлы мәртебелі уақыт	Уақытыңды бағалай білесің бе? (ойталқы)	10
10 апта: Мәдениет және өнер
	Қазақтың тұңғыш драма театры мен киносы. Алғашқы кино және пьесалар. Қазақтың танымал өнер қайраткерлері. Өзіне ұнайтын туынды жайлы әңгімелеу, театрға саяхат. Бірлескен іс-қимылдың берілуі, қимылдың тәсілі, амалы. Жалпылау есімдіктері.	Театр және кино өнері	Өнер көкке жеткізер (жобалық жұмыс)	10
11 апта: Мінез және келбет
	Адамның жан дүниесі және сыртқы келбеті, олардың үйлесімділігі туралы мәлімет. Есімдіктер және олардың септелу ерекшеліктері, жіктеу есімдіктері. Құранды етістіктер (жақсы көру, көңіл бөлу, іске асыру).	Екі түрлі нәрсе ғой сыр мен сымбат	Киіміне қарай қарсы ал, мінезіне қарап шығарып сал. (ойталқы)	10
12 апта: Сән мен талғам
	Киім үлгілері пішіндерінің алмасуы, стиль ерекшеліктері. Қазіргі заманғы киім үлгісі. Қазақстаннның қазіргі сәнгерлерінің киім үлгілері. Сын-бейне үстеулері (әрең, бірте-бірте, ақырындап), мөлшер үстеулері (біраз, айтарлықтай, бірен-саран). Анықтайтын, нақтылайтын сөздердің берілуі.	Киім. Сән. Талғам	Тренд қандай? Сән үрдістері мен тенденциялары (жобалық жұмыс)	10
13 апта: Әдебиет және өнер
	Қазақ халқының рухани, мәдени мұрасы, оның ерекшеліктері. Проза және поэзия жанры туралы мәлімет. Танымдық, ақпараттық мазмұндағы мәтіндерді бағалау және қорытындылау. Себеп-салдар, ыңғайластық жалғаулықтар (бастап, бері, кейін, сонымен, сондықтан, себебі, өйткені, сол себепті, алайда, қарағанда, салыстырғанда).	Проза және поэзия	Менің сүйікті жанрым (әңгімелеу)	10
14 апта: Менің Отаным
	Отан, туған жер ұғымы. Отанға деген сүйіспеншілік, елді, жерді құрметтеу, еліміздің рәміздерін қастерлеу жайлы ақпарат. Әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени салалардағы қатысым түрлері. Сөйлемдердің логикалық, мағыналық байланысы. Реттік сан есім мен зат есімнің тіркесі. Күрделі сан есімнің (жиырма бірінші ғасыр; бір мың тоғыз жүз тоқсан бірінші жылы) берілуі.	Атамекен – құт мекен	Бай өлке (өлке жетістігі жайлы статистика)	10
15 апта: Тұрғын үй және сәулет
	Сәулет, қала құрылысы және тұрғын үй. Көппәтерлі тұрғын үйлердің сырт келбеті.Қазіргі заманауи үйлер, олардың ерекшеліктері туралы ақпарат. Баяндау және пайымдау элементтері бар мәтіндерді бағалау, қорытындылау. Көмекші есімдер (айналасында, сыртында, маңайында). Күшейткіш мәнді сөздер (нағыз, керемет, теңдессіз )	Қазіргі заманауи үйлер	Еліміздегі көрнекті сәулет туындылары (жобалық жұмыс)	10
2 семестр
1 апта: Білім және ғылым
	Білім, ғылым және жастар саясаты. Білім беру жүйесіндегі жаңашылдық.Қазіргі білім беруді дамыту, білімді ұрпақ тәрбиелеу туралы мәлімет. Заттың (жақ, тарап) анықтамасы (Қазақстан жастары), салыстыру құрылымдарының берілуі, іс-қимылдың мекені (елімізде, оқу орындарында)	Ел болашағы – білімді ұрпақта	Мәтін бойынша эссе жазу	10
2 апта: Білімді жастар - болашақтың тірегі
	Білімділіктің адам өміріндегі маңыздылығы, жастарға арналған білім беру бағдарламалары, бәсекелестікке қабілетті ұрпақ туралы мағлұмат. дағы/-дегі, -тағы/-тегі формасы (анықтауыштық мағынасы): Қазақстан Республикасының білім жүйесіндегі жаңашылдығы, жоғары оқу орындарындағы тәжірибе. Диалогты бастау, жалғастыру.	Мен жастарға сенемін	"Болашақ" түлектерімен сұқбат	10
3 апта: Өнертабыс және жаңашылдық
	Өнертабыс-өнертапқыштық ұғымы, бүгінгі таңдағы өнертабыс түрлері мен оларға сипаттама. Етістік шақтарының жіктелуі. Етістік+-ма-й-ын-ша, -ме-й-ін-ше, па-й-ын-ша, пе-й-ін-ше, ба-й-ын-ша, -бе-й-ін-ше тіркестері арқылы қолданылуы	Қазіргі заман өнертабыстары	Телехабарларға шолу	10
4 апта: Танымал тұлғалар
	"Қазақстандағы 100 жаңа есім" жобасы, оның мақсаты, жоба жеңімпаздары, елімізге ең танымал есімдер туралы мәлімет. Есімшенің анықтауыштық қызметі (айтылған ой, айтқан ұсыныс, таңдаған кәсіп). Шектік (тежеу) демеуліктері (ғана, тек қана).	Заманауи Қазақстанның 100 жаңа есімі	"100 жаңа есім" жобасын қолдаймыз (пікірлесу)	10
5 апта: Бұқаралық ақпарат құралдары
	Бұқаралық ақпарат құралдары, оның түрлері. БАҚ-тың ақпараттық және білімдік қызметі. Бүгінгі таңдағы БАҚ-тың қоғамдық рөлі туралы мәлімет. Ақпарат көздеріне сілтеменің берілуі. Предикаттың күрделенген түрі ("... деп", "... екен", "... -уға болады", "... -у керек", "... деді"); Етістік+ -са(-се) да, де түрінде қолданылуы	БАҚ – өмір айнасы	Баспасөз беттері сөйлейді	10
6 апта: Көлік және логистика
	Көлік, көлік қатынасы. Көліктің түрлері. Көпшілік пайдаланатын көлік. Көлік логистикасының міндеттері.Қазақстандағы көлік жүйесі. Мекендік қатынастың берілуі. Мекен үстеулері (жоғары, төмен, алыс, жақын, тысқары, ілгері). Көмекші есімдердің (бойында, айналасында, сыртында, маңайында, қасында) берілуі.	Көлік және логистика	Көлік қатынасы туралы баяндау	10
7 апта: Ел экономикасы
	Қазақстан Республикасының экономикасы, оның дамуы. Қазақстанның халықаралық нарықта алатын орны. Еліміздің беделді халықаралық ұйымдарға мүше болуы. Себеп-салдар, қарсылықты, ыңғайластық жалғаулықтар (бастап, бері, кейін, сонымен, сондықтан, себебі, өйткені, сол себепті, алайда, қарағанда, салыстырғанда). Анықтауыштық қатынас (нарықтық экономика); кеңістіктік қатынас (Еуразия төрінде)	Тәуелсіз елдің экономикасы	Экономикалық келіссөздер – тұрақтылық кепілі (БАҚ материалдармен жұмыс)	10
8 апта: Әлем назарындағы Қазақстан
	Еліміздің ұзақ мерзімді даму бағдарламалары, оларды жүзеге асыру жолдары. "Қазақстан - 2030", "Қазақстан - 2050" стратегиялары: қабылдануы және маңызы туралы ақпарат. Коммуникативтік мақсатқа негізделген монолог. Қалып етістіктердің қолданылу ерекшеліктері. Етістік + -ғанда, -генде, -қанда, -кенде қосымшалары арқылы жасалуы.	Қазақстан Республикасының стратегиялық даму бағдарламалары мен жоспарлары	БАҚ мәліметтеріне шолу жасау, баяндау.	10
9 апта: Ел қауіпсіздігі
	Еліміздің Қарулы Күштері, оның түрлері, Қарулы Күштердің әлеуеті, құрылымы мен қызметі. Республика Ұланы, ұландықтардың әскери міндеті. Әлеуметтік-саяси, ресми салалардағы қатысымға негізделген мәтіндердің берілуі. Монолог, диалог түріндегі ақпарат. Мақсат мәнді сөйлем: етістік+у+ үшін тіркесі арқылы жасалуы	Қазақстан Қарулы Күштері	Ел қауіпсіздігі – ең басты мәселе (пікір алмасу)	10
10 апта: Адами құндылық
	Адамгершілік пен адами құндылықтар.Адами құндылықтың адам өміріндегі рөлі. Бауырмалдық және кеңпейілділік - адамның ең бір асыл қасиеттері. Адами құндылықты насихаттау. Танымдық-ақпараттық мазмұндағы мәтінді сипаттау, суреттеу, бағалау және қорытындылау. Етістік + а (-е,-й) алу+ модаль етістіктер шақ, жақ формалары арқылы жасалуы.	Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп...	Кең пейілді қазақ халқының жер аударылып келген ұлттарға деген бауырмалдылығы туралы бейнебаян дайындау.	10
11 апта: Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
	Қазақстан халқының демографиялық жағдайы, халық санының динамикасы, демографиялық саясаттың маңыздылығы туралы ақпарат. Мәтін мазмұнындағы факт, оқиға, әрекеттерге көзқарасын, қатынасын білдіре алу, ой қорыту тәсілдері. Сан-мөлшер категориясының қолданысы. Жинақтық сан есімдер (1-ден 7-ге дейін), топтау сан есімдері (екі-екіден), болжалдық сан есімдердің (он шақты, жиырмаға жуық) берілуі.	Демография – ұлт тағдыры	Қазақстанның демографиялық жағдайына статистикалық шолу.	10
12 апта: Өркениет және жаңа әліпби
	Қазақ тілінің латын әліпбиі бойынша жаңа емлесі. Ғылыми термин және жаңа сөздер. Латын әліпбиі негізіндегі терминдердің қолданысы. Салалық терминдер. Ресми-іскери стиль.	Латын әліпбиі – өркениет жолы	Мәтінмен жұмыс	10
13 апта: Тілдік кәсіби бағдар
	Болашақ маманның тілдік құзыреттілігін қалыптастыру. Мамандыққа қатысты тілдік ерекшеліктер. Ойды жеткізудің дәнекерлеуші тілдік құралдары (сонымен байланысты, соған қарамастан, бірақ, дегенмен, соның нәтижесінде). Мен ... етістік+барыс септік+тиісті+жіктік жалғауы тіркесінің 3 жақта түрленіп қолданылуы	Кәсіби тіл ерекшелігі	Еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс жайлы мәлімет жинау	10
14 апта: Кәсіби тілдің терминжүйесі
	Тілді кәсіби бағдарлы қолдану. Салалық және кәсіби терминдер. Қазақ тіліндегі термин сөздер. Әлеуметтік және кәсіби салаларда қолданылатын сөздер (тұлға, азамат, заң, шетелдік, нарық, келіссөз, жол қатынасы). Тұрақты тілдік оралымдардың берілуі.	Салалық және кәсіби-бағдарлы терминдер	Терминдік норма қолданысын сипаттау	10
15 апта: Кәсіби мәтіннің грамматикалық-стильдік ерекшелігі
	Кәсіби мәтіннің грамматикалық-стильдік ерекшелігі. Жарыссөзге шығу. Тұрақты тіркестер, ауызекі сөйлеу стилі. Қазақ тіліндегі терминдердің салалық бөліністері. Грамматикалық ерекшеліктері мен бірізділігі. Тұрақты тіркестер, ауызекі сөйлеу стилі	Кәсіби мәтін ерекшелігі	Кәсіби саладағы іскери қарым-қатынас	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 300 академиялық сағат

Ортадан жоғары деңгей (В2)

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтардың тақырыбы	Студенттің өздік жұмыс тақырыптары	Сағат саны
1 семестр
1 апта: Адам және руханият
	Қазақ дүниетанымындағы адами келбет. Елге қажетті игілікті іс. Ел кәдесіне жарау, елдің өркендеуіне үлес қосу, отанға қызмет ету туралы ғибратты ойлар. Қоғамдық, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-тұрмыстық сала бойынша орындалатын/орындалған іс-әрекет туралы сипаттама ақпарат беру, тұжырым жасау, негіздеу, дәлелдер келтіру; Сөз тудырушы және сөз түрлендіруші модельдерді білу, меңгеру	Атаның емес, адамның баласы бол...	Дәстүрін дәріптеген ел тозбайды (қазақ дүниетанымындағы адами келбет туралы ойталқы)	10
2 апта: Ырыс алды - ынтымақ
	Отбасы мүшелерінің өзара ынтымақтастығы, отбасы берекесі, отбасындағы салт-дәстүрлер, дәстүр сабақтастығы туралы ақпарат. Әлеуметтік-тұрмыстық сала бойынша орындалатын/орындалған іс-әрекет туралы сипаттама, тұжырым жасау, негіздеу, дәлелдер келтіру; Өтініш, тілек, сұрау мәнді сөйлем; болар, шығар, қайтеді сөз тіркестерісекілді формалармен берілуі.	Отбасы ынтымақтастығы	Үйлену оңай – үй болу қиын; дәстүр сабақтастығы жайлы монолог құрастыру	10
3 апта: Білім жүйесі
	Қазақстандағы білім беру жүйесі, оның құрылымы. Орта білім, кәсіптік білім беру. 12 жылдық білім жүйесі. Қазақстандағы білім беру реформалары. ҚР "Білім туралы" заңы. Сөз тудырушы және сөз түрлендіруші модельдерді білу, меңгеру және мағыналарын түсіну; сөйлеу әрекеттері барысында қолдану. Түбір сөздің, күрделі сөздердің, атаулық тіркестердің тәуелденуі, жіктелуі, септелуі/тәуелдене септелуі (оңаша және ортақ тәуелдену). Мөлшер ұғымын білдіретін бірнеше, біраз, бірталай, көптеген, талай т.б. сөздердің қолданылуы.	Қазақстандағы білім беру жүйесі	Білім ошақтары. Мәтін мазмұнына қатысты пікір білдіру, өз мамандығына қатысты белсенді сөздердің мағынасын түсіну және оны қолдана білу.	10
4 апта: Заман және заң
	Әдет құқығы. Қазақ жеріндегі алғашқы заңдар. Билер, билік айту мәселелері. Жеті жарғы. Еліміздің Ата заңы. Коммуникативтік мақсат-ниеті айқын монолог құрастыру, ондағы факт, оқиға, әрекеттерге көзқарасын, бағасын, пікірін, эмоциясын білдіру тәсілдері. Субстантивтенген сөздерге ілік септігінің жалғануы (білгеннің артығы жоқ, жақсының сөзін тыңда).	Заман және заң	Дала заңдарынан Ата заңға дейін (ақпараттарды талдау)	10
5 апта: Денсаулық және саламатты өмір салты
	Денсаулық сақтаудың маңызы, дұрыс тамақтану тәртібі. Экологиялық таза тағамдар туралы ақпарат. Танымдық, жағдаяттық, ақпараттық мазмұнды түсіну тәсілдері; күрделі сөздерді (біріккен сөз, қос сөз, атаулық тіркестер, қысқарған сөздер), сөз тудырушы және сөз түрлендіруші модельдерді меңгеру.	Дені саудың – жаны сау	Тамақтанудағы он қателік. Экологиялық таза тағамдар туралы ойталқы.	10
6 апта: Адам және экология
	Судың қажеттілігі, оның адам өміріндегі маңызы. Суды пайдаланудағы қауіп-қатер.Суды ластамау.Су проблемасы және үнемдеу. Салыстыру, күшейту мағынасының берілуі (қиынның қиыны, аса өткір мәселе, кең байтақ өлке); заттардың, құбылыстардың арасындағы өзара табиғи байланыстың берілуі (судың ағысы, күннің күркіреуі, желдің күші); Қимылдың өту сипаты.	Су – тіршілік көзі	Қоршаған орта мәселелері (дөңгелек үстел)	10
7 апта Адам және табиғат
	Табиғат пен адам арасындағы байланыс.Табиғаттың адам өміріне әсері. Ауа райына қатысты халық болжамдары туралы мәлімет. Мөлшерді, көлемді, болжауды білдіретін тіркестердің қолданысы. Лексика-семантикалық жағынан сандық ұғымды білдіретін сөздер: жалғыз, біреу, жарты, жарым, егіз, қос, сыңар, ширек. Халықтық өлшемдер: қарыс, сүйем, елі, құлаш, таяқ тастам жер, сүт пісірім уақыт.	Табиғатқа қатысты халық болжамдары	Табиғат-ана (ойталқы)	10
8 апта: Байтақ өлке
	Қазақстанның тарихи-мәдени мұралары, оларды қорғау мен сақтаудың маңыздылығы. Қазақстанның киелі жерлері. Атаулы сөйлемдер. Тілек, ниет мәнді сөйлемдердің берілуі. Әлеуметтік-мәдени салаға қатысты мәтіннің тілдік бірліктері. Біріккен сөздер.	Елімнің тарихи және мәдени мұралары	Қазақстандағы тарихи орындар (баяндама)	10
9 апта: Саяхат және туризм
	Туған өлкенің табиғаты, сұлулығы, кеңдігі, байлығы мен құндылықтары. Туған өлкеге деген сүйіспеншілік пен құрмет. Күрделі атаулардың тәуелденуі, жіктелуі, септелуі. Іс-қимылдың сын сипаты, өту амалы (сүйіспеншілікпен қарайды, жауапкершіліктен қашпайды, қызығып тамашалайды)	Қандай көркем – туған өлкем	Жері байдың – елі бай. Бейнебаян материалдарымен жұмыс.	10
10 апта Сәулет өнері
	Сәулет және сәулет өнері.Қазақстандағы сәулет өнері туындылары, олардың ерекшеліктері. XIV – XV ғасырлардағы сәулет өнеріндегі ерекше туындылар. Көп мағыналы сөздер. Синонимдік қатар. Жалғаулықтар (себебі, сондықтан, бірақ, және, да/де/та/те, мен/бен/пен, немесе, яки, әрі, әйтпесе, дегенмен, алайда); септеуліктер (үшін, жөнінде, сияқты, арқылы, бойынша, қарай, таман, дейін, кейін, соң, бастап, гөрі, бірге, ретінде, жөнінен, тарапынан, барысында, қатысты); демеуліктер (ғана, тек, ғой).	Сәулет өнерінің шыңы	Әлемдік ғажайып сәулет туындылары (шолу)	10
11 апта Өнер көкке жеткізер
	Өнер туындылары. Қолданбалы өнер. Қазақ қолөнері. Зергерлік. Жай сөйлемдер мен құрмалас сөйлемдердің айтылу ырғағындағы, интонациясындағы, екпініндегі табиғи заңдылықтар.Сын есімнің шырайлары. Құранды етістіктер (қызмет ету, қамқор болу, іске асыру, талап ету, мүлтіксіз орындау).	Қолөнер – өшпес мұра, көркем әлем.	Ағаштан, асыл тастардан, теріден жасалатын қолөнер туындыларын мұражайдан тамашалау, сипаттау, суреттеу.	10
12 апта: Адам және уақыт
	Көшпенділердің уақыт туралы көзқарасы. Қазақ халқының тұрмыс-салт ерекшеліктеріне, кәсіптік қажеттілігіне байланысты қалыптасқан өлшем бірліктері. Наным мен сенім. Етістіктің аналитикалық формалары. Мезгіл мәнді сөйлемнің берілуі. Қайталанатын іс-әрекет мезгілінің берілуі. Барыс және шығыс септік+кейін, дейін, шейін, соң, бері, бұрын тіркестері арқылы жасалуы. Тұрақты тіркестер (сүт пісірім, ет асым, күн төбеге көтерлігенде, қас қарайған кезде) арқылы берілуі	Қазақтың уақыт өлшемдері	Уақыт жайында тұрақты тіркестер сөздігі	10
13 апта: Мінез және келбет
	Адам бойындағы жақсы және жаман қасиеттер. Ақыл мен парасат, оның адам өміріндегі маңыздылығы. Ұлы ғұламалардың, хакім Абайдың ақыл туралы айтқан ойлары. Хабарлау, сипаттау, баяндау және аралас мәтіндердің бейнелі сөз орамдары. Сапалық жәнеқатыстық сын есімдердің сөйлемдегі қызметі.Сын есімдердің заттануы.	Адам ақылымен көрікті	Абайдың қара сөздеріне шолу	10
14 апта: Сән мен талғам
	Қазіргі заманғы киім үлгілері. Адамның киімге деген талғамының өскендігі. Киім үлгілерінің заман талабына сай өзгеруі, стильдік ерекшеліктері. Әлеуметтік-мәдени және көркем-публицистикалық, ресми қарым-қатынастарға қатысты мәтіндер бойынша монолог, диалог, полилог тәсілдері. Ілік септік жалғауының түсіріліп берілуі.	Талғам пен талап	Заманына қарай киімі (сән әлемінің жұлдыздары жайында презентация)	10
15 апта: Халық ауыз әдебиеті
	Қазақ халқының ертеден келе жатқан мәдени мұрасы, оның ерекшеліктері. Ауыз әдебиетінің түрлері: ертегі, аңыз, мысал, батырлық және ғашықтық жырлар. Іс-қимылдың сын сипаты, өту амалы; қимылдың жүзеге асу орны; сипаттау мәнді сөйлемнің берілуі; бейнелеуіш еліктеуіштер.	Ауыз әдебиеті –классикалық жанр	Ертегі, аңыз, мысал, батырлық, лиро-эпостық жырлар туралы сұқбат	10
2 семестр
1 апта: Ғылым және техника
	Білім мен ғылымның өзара ықпалдастығы. Қазақстанның білім беру жүйесіндегі интеграциялық үрдістер, олардың жай-күйі, дамуы. Ғылыми кадрларды даярлау мәселесі. Кредиттік оқыту жүйесінің ерекшелігі. Білік, дағды мәнді сөйлемнің етістік + а (-е,-й) алу+ модаль етістіктер + сұраулық шылау шақ, жақ формалары арқылы жасалуы. Бағалау, пайымдау, қорыту элементтері бар монолог құрастыру, оның мазмұнын кеңейтіп/толықтырып/ықшамдап баяндай алу.	Ғылыми-техникалық даму	Әлемдегі білім саласының интеграциясы. Мәтін бойынша салыстырмалы талдау	10
2 апта: Білім бәйгесі
	Бәсекеге қабілетті ұрпақ. Білікті маман. Білім бәйгесі. Сұранысқа ие мамандықтарды меңгеру туралы мағлұмат. Ресми-ақпараттық, ғылыми-көпшілік мазмұндағы мәтіндер және көркем, публицистикалық (деректі) шығармалардың берілуі. Әңгімені бастау, қолдау және аяқтауға арналған тілдік құрылымдар. Модаль сөздердің кейбір түрлерінің жіктелуі, септелуі (сіз бізге керексіз; қажетіме жаратамын).	Білімді ұрпақ - ел ертеңі	Шетелдік ірі компаниялардағы қазақстандық жастардың жетістіктері жайлы ақпарат жинау	10
3 апта: Өнертабыс және жаңашылдық
	Бүгінгі таңдағы өнертабыс түрлері мен оларға сипаттама. Жас өнертапқыштар және олардың қоғамдағы орны. Қазақстандық өнертапқыштардың туындылары. Шарт мәнді сөйлемдер, олардың шақ, жақ бойынша түрленістері. етістік+-ған-да, -ген-де, -қан-да, -кен-де тіркестері арқылы жасалуы. Атауыштық қатынас және хабар жеткізу мағынасы. Құрмалас сөйлемнің айтылуындағы дауыс ырғағы.	Өнертабыстағы жаңашылдық жастарға жат па?	Қазақстандық жас өнертапқыштардың туындылары туралы мәлімет жинау	10
4 апта: Тарихи тұлғалар
	Елімізге танымал тарихи тұлғалар туралы мәлімет.Ер есімі – ел есінде. Атрибутивті, объектілі сөз тіркестері (асыл қасиет, пікірімен келісті, білімін жалғастырды). Сөздердің синтаксистік байланысы. Шарт мәнді сөйлемнің неге десең,неге десеңіз жалғаулықтары арқылы жасалуы	Ғасырлық тұлға	Нобель сыйлығының иегерлері туралы ақпараттар жинау	10
5 апта: Ақпараттар әлемі
	БАҚ-тың қоғамдағы рөлі. Медиабілім. Ақпараттық сауаттылықты қалыптастыру. Медиамәдениет және медиақұзыреттілік. Қимыл-сынды, қимыл-сапаны білдіретін сөздердің сөйлемдегі орын тәртібі. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Шарт мәнді сөйлемнің қалау райлы етістік + еді тұлғасында қолданылуы. -шы, -ші жұрнақтары арқылы жасалуы	Қазіргі медиамәдениет	Ғаламтор, әлеуметтік желілердегі тілдік агрессия (пікірсайыс)	10
6 апта: Қала мен дала
	Қала мен дала өмірі. Қала мен дала тұрғындарының мәдени байланысы. Жай сөйлемдердегі анықтауыштық, кеңістіктік, мезгілдік қатынастардың логикалық, мағыналық жағы. Қоғамдық-саяси, қоғамдық-мәдени салаларда қолданылатын сөздер.	Қала мен дала тынысы	Еркін экономикалық аймақтар (әңгіме-сұқбат)	10
7 апта: Нарық және экономика
	Қазақстан экономикасының дамуы. Қазақстанның халықаралық нарықта алатын орны. Еліміздің ішкі және сыртқы саудасы. Экспорт. Отандық өнім. Мәндес және қарсы мәндес сөздер, түрлік және тектік атаулар, топонимдер.Сұрау мәнді сөйлемнің болар, шығар, қайтеді сөз секілді формалармен берілуі.	Ел экономикасы: ішкі және сыртқы сауда	Отандық өнімді қолдаймыз (бейнебаян дайындау)	10
8 апта: Ел болам десең...
	Ұлттық бірегейлікті сақтау. Қазақ халқының материалдық және рухани мәдениеті. Жаһандану кезеңіндегі елдік сипат пен ұлттық болмыс. Әлеуметтік-мәдени, қоғамдық-саяси салаларда қолданылатын сөздер, терминдер, тұрақты тіркестер. Бұйыру, талап ету, қалау, өтініш формалары.	Ел болам десең...	Жаһандану кезеңіндегі елдік сипат пен ұлттық болмысты сақтау шаралары туралы баспасөз конференциясы.	10
9 апта: Ел тыныштығы – ер қолында
	Ел қауіпсіздігін сақтау. Тыныштық белдеуі. Шекарашылар қызметі. Сөйлемдегі логикалық, мағыналық қатынас түрлері: атауыштық қатынас және хабар жеткізу мағынасы, ақпаратты алу мағынасы; бұйрық, нұсқау, талап ету мағынасы; предикаттық қатынас.	Ел тыныштығын күзеткен	Шекарашылар туралы бейнесюжет дайындау.	10
10 апта: Қайырымдылық негіздері
	Адами құндылықтың адам өміріндегі рөлі. Қайырымдылық жасау.Қайырымдылық қорлары.Қайырымдылық туралы ұлылар ұлағаты. Құрмалас сөйлемдердегі жалғаулықтардың мағыналық топтары. Білік, дағды мәнді сөйлемнің етістік + а (-е,-й) алу+ модаль етістіктер + сұраулық шылау шақ, жақ формалары арқылы жасалуы	Қайырымдылық – адамгершілік белгісі	Әл-Фараби, Ы.Алтынсарин, Абай секілді ұлылардың ұлағатты сөздерін талдау.	10
11 апта: Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
	Елбасымыздың сарабдал саясаты. Жаһандану кезеңіндегі ұлттық тәрбие туралы ой-толғам. Баяндау, сипаттау, пайымдау элементтері бар аралас мәтіндердегі номенклатуралық күрделі атаулар. Қалау мәнді сөйлемнің етістік + -са(-се) игі еді,+ -са(-се) екен тіркесі арқылы жасалуы.	Жаһандану және ұлттық тәрбие	Ұсынылған мәтін бойынша ойталқы	10
12 апта: Өркениет және жаңа әліпби
	Латын әліпбиі негізіндегі қазақ жазуы. Ресми, саяси, танымдық салалар мен публицистикалық стильдегі жаңа әліпбидің қолданысы. Кәсіби тілдік құзыреттілік.	Қазақ жазуының жаңа белесі	Мәтінмен жұмыс	10
13 апта: Кәсіби тілдік бағдар
	Болашақ маманның кәсіби тілі. Болашақ қызмет саласы бойынша лексика-грамматикалық минимум игеру. Мамандыққа қатысты тілдік ерекшеліктер. Ойды жеткізудің дәнекерлеуші тілдік құралдары (сонымен байланысты, соған қарамастан, бірақ, дегенмен, соның нәтижесінде, ойды қорытындылай келе). Міндет, жауапкершілік мәнді сөйлемдер.	Мамандық тілі	Минимум дайындау. Болашақ маманның өз саласы бойынша лексика-грамматикалық минимумын игеруі	10
14 апта: Кәсіби тілдің терминжүйесі
	Кәсіби салада іскери қарым-қатынас орнату. Кәсіби сөйлеу. Кәсіби терминдерді пайдалану. Кәсіби терминдер, ғылыми стиль ерекшеліктері. Бейнелі сөз орамдары қолданылатын тіл мәдениетінің кәсіби сала бірліктері.	Кәсіби сөйлеу мәдениеті	Кәсіби саладағы іскери қарым-қатынас (рөлдік ойын)	10
15 апта Кәсіби мәтіннің грамматикалық-стильдік ерекшелігі
	Кәсіби саладағы ресми-іскери, мамандық пен қызметке қатысты тілдік оралымдар (жылдық жоспар, есеп беру түрлері, ақпараттық-талдау анықтамалары, ұсыныстар, нақты мәселеге қатысты ұсыныстар); ғылыми-көпшілік мазмұндағы мақалалар мен хабарламалардың стилі.	Іскери қарым-қатынас	Терминдер мен тілдік тұтастықты меңгеру	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 300 академиялық сағат

Жоғары деңгей (С1)

№	Пәннің мазмұны	Семинар (практикалық) сабақтардың тақырыбы	Студенттің өздік жұмыс тақырыптары	Сағат саны
1 семестр
1 апта: Адам және руханият
	Қоғамдағы әлеуметтік нормалар мен ережелер. Жалпыадамзаттық құндылықтар. Адамның жеке тұлғалық әлеуеті. Әлеуметтік-тұрмыстық, қоғамдық-әлеуметтік, қоғамдық-саяси, мәдени салаларға қатысты жағдаяттардағы тілдік құзыреттілік. Мәліметке баға беру, сараптау, түйіндеу. Күрделі сөздердің (біріккен сөз, қос сөз, номенклатуралық күрделі атаулар, атаулық тіркестер, қысқарған сөздер) жазылуы; тыныс белгілері	Адам деген ардақты ат	Ізгілік –адамның басты рухани-адамгершілік құндылығы. (монолог құрастыру)	10
2 апта: Отбасы және тәрбие
	Ұрпақ тәрбиесі. Отбасы – тәрбие ошағы. Қазақ отбасындағы әке мен ананың орны. Үлкенді сыйлау, құрметтеу. Тәрбиелі отбасы. Отбасы тәрбиесінің өзіндік ерекшеліктері. Коммуникативтік-ақпараттық және ақпараттық-сипаттамалық ниеттер.Сөздің, сөз тіркесі мен фразалардың, жай сөйлемдер мен құрмалас сөйлемдердің айтылу ырғағындағы, интонациясындағы, екпініндегі табиғи заңдылықтар.	3.Тәрбие - тал бесіктен	Төртеу түгел болса, төбедегі келеді... Мәтін құрылымына, мазмұнына талдау жасау, пікір білдіру.	10
3 апта: Мамандық және қызмет
	Мамандық алу және маман болу. Мамандықтың талаптары.Мамандық бойынша қызмет және біліктілік. Қызмет бағыты. Ресми, іскери салаларға қатысты сөйлеу әдебі формулалары және олардың варианттары мен лингво-мәдени ерекшеліктері. Күрделі сөздердің, атаулық тіркестердің тәуелденуі, жіктелуі, септелуі/тәуелдене септелуі (оңаша және ортақ тәуелденуі).	Мамандық және қызмет	"Жұмыссыздық мәселесі мені ойлантады" (ойталқы)	10
4 апта: Адам және заң
	Заң, заңға бағыну. Азаматтардың құқықтары. Заң алдындағы жауаптылық. Заңмен қорғалу. Заңды білу. Коммуникативтік мақсат-ниеті айқындалған продуктивті сипаттағы мәтіндер бойынша монолог. Дерек, оқиға, әрекеттерге көзқарасты, бағаны, сыни пікірді, эмоцияны білдіру. Сын есімнің құрамы: жалаң және күрделі сын есімдер.	Заңды білмеу жазадан құтқармайды...	Қылмыс хроникасы туралы бұқаралық ақпарат құралдары мәліметтерінен ақпарат беру	10
5 апта: Денсаулық және саламатты өмір салты
	Дұрыс тамақтанбаудың салдары.Адам ағзасына зиянды тағамдар. Фаст-фуд өнімдері, гендік модификациялы өнімдер, жылдам дайындалатын тағамдар және олардың зияндылығы.Зиянды сусындар. Коммуникативтік жағдаяттағы ойды әртүрлі мағыналық реңкпен беру. Лебізде синонимдік, омонимдік, антонимдік қатарлардың мағыналық сипатын пайымдау, семантикалық ерекшеліктерін айыру.	Ауру – астан...	Фаст-фуд өнімдерінің зияндылығы; гендік модификациялы өнімдер бізді қорқытады (пікірсайыс)	10
6 апта: Адам және экология
	Қоршаған ортаның табиғатқа әсері. Зиянды заттар.Еліміздегі экологиялық апатты аймақтар.Қазақстандағы экологиялық ахуал. Мәтін мазмұнын кеңейтіп, толықтырып, ықшамдап баяндау. Лексика-семантикалық жағынан сандық ұғымды білдіретін квантор сөздер: жалғыз, біреу, жарты, жарым, егіз, қос, сыңар, ширек. Көптік ұғымды білдіретін сөздер: халық, топ, үйме, табын.	Қазақстандағы экологиялық мәселелер	Табиғат қамқорлық күтеді (топтық жұмыс)	10
7 апта: Әлемдік экожүйе
	Жаһандық жылыну, оның себеп-салдары. Ғаламдық жылынудың қоршаған ортаға әсері. Табиғи зардаптар. Баяндау, пайымдау элементтері бар, ресми-ақпараттық, ғылыми-көпшілік және ғылыми-өндірістік мазмұндағы мәтіндерді саралау. Етістіктің болымсыз түрі. Бұйыру, талап ету, қалау, өтініш формалары.	Жаһандық жылыну мәселесі	Мұхит деңгейінің көтерілуі, озон қабаты мәселелеріне қатысты ақпараттарға шолу	10
8 апта: Туризм индустриясы
	Қазақстандағы туристік нысандар. Туристердің еліміздің аймақтарына қызығушылығын тудыру.Туризмді дамыту.Туристік инфрақұрылым. Қоғамдық-саяси, мәдени-әлеуметтік салаларға қатысты және деректі, көркем публицистикалық шығармаларды талдау. Лексика-семантикалық топтарды құрайтын деректі/дерексіз, жинақтау мәнді сөздердің қолданысы.	Қазақстандағы туристік нысандар	"Қонақүй" бизнесі тақырыбына сұқбат құрастыру.	10
9 апта: Ұлы мәртебелі уақыт
	Уақытты пайдалы қолдану. Уақытты ұйымдастыру технологиясы. Жоспарлау. Мезгіл мәнді сөйлемдердің берілу тәсілдері. Көңіл-күй, императивтік ишара одағайлары. Одағайлардың грамматикалық, мағыналық және интонациялық ерекшеліктері.	Дәуір және уақыт	Уақытты басқару (тайм-менеджмент)	10
10 апта: Мәдени мұра
	Көшпенділердің мәдени мұрасы туралы мәлімет. "Мәдени мұра" бағдарламасы. Сөйлемнің толық аяқталуы және мазмұныныңжүйелі түрде құрылуына қажетті қыстырма конструкциялар (біріншіден, екіншіден, меніңше, менің пікірімше, менің ойымша ...), шылаулар (және, мен, себебі, өйткені, сондықтан ...), және бейнелі тілдік қолданыстар.	Көшпенділердің мәдени мұрасы	Ұлы туындылар -адамзатқа мұра. Адам өміріндегі мәдениет пен өнердің рөлі жайында презентация дайындау.	10
11 апта: Мінез-құлық мәдениеті
	Мінез – адам бойындағы қасиет. Мінез-құлықтың адамның қарым-қатынас жасауында алатын орны. Мінез-құлық мәдениеті. Қоғамдық-әлеуметтік, қоғамдық-саяси, ресми-іскери және мәдени салалардағы қатысым. Салыстыру мәнді сөздер мен тұрақты тіркестер. Сын-бейне үстеулері.	Елге қызмет ету білімнен емес, мінезден	Ұлт ұстаздары (жобалық жұмыс)	10
12 апта: Сән мен талғам
	Сән әлемі. Киім және киіну мәселесі. Қазақстандық киім дизайнерлері және олардың жеткен жетістіктері. Мәдени-әлеуметтік, кәсіби, әлеуметтік-тұрмыстық салалардағы қатысым. Шарт мәнді сөйлемдердің берілуі.	Сән әлемі: киім дизайнерлері	Қазақстандық киім дизайнерлері жайлы бұқаралық ақпарат көздерінен материал қарастыру, әңгімелеу. Өздері құрастырған сән үлгілерін көрсету, қорғау. (жобалық жұмыс)	10
13 апта: Әдебиет әлемі
	Қазақ халқының атақты ақындары мен жазушылары туралы мәлімет. Танымдық, ақпараттық мазмұндағы сипаттама, суреттеме мәтіндердің негізгі бейнелеуіш, көркемдеуіш тәсілдері. Еліктеуіш сөздердің қолданысы.	Қазақтың атақты ақын-жазушылары	Ұлылардан жеткен ұлағатты сөз (пікір алысу)	10
14 апта: Ел тарихы –жер тарихы
	Қазақстан өңірлеріндегі тарихи жерлер және олардың ерекшеліктері. Абай туған өлке. Ақпараттық, танымдық мазмұндағы коммуникативтік жағдаятқа қарай өз ойын әртүрлі мағыналық реңкпен беру; деректерді талдау, жүйелеу. Аналитикалық формалардың қолданысы.	Ұлы Абай жерінде	Қасиетті Жидебайға сапар (визуалды саяхат)	10
15 апта: Бабалардан жеткен ұлы мұра
	Қазақтың дәстүрлі баспанасы. Киіз үйдің ерекшеліктері. Киіз үй мәдениеті. Әлеуметтік-танымдық сипаттағы мәтіндерді жүйелеу, ақпараттың мазмұнына қарым-қатынасын (керек, қажет, әрине, мүмкін, шынында, шамасы, шығар, бәлкім, бар, жоқ, сияқты, тәрізді, секілді, меніңше, біріншіден) көрсету.	Қазақтың дәстүрлі баспанасы	Бабалардан жеткен ұлы мұра – әлемге мақтаныш (жобалық жұмыс)	10
2 семестр
1апта: Ғылым және техника
	Ғылым мен техниканың дамуы. Ғылым мен технология жетістіктері. Ғылыми жаңалықтар мен жобалар. Ресми-іскери және ғылыми стильдердің құрылымындағы тілдік ерекшеліктер. Етістік + -уда -уде формасының (жүргізілуде, жүзеге асырылуда) қолданысы.	Ғылым мен техника	Ғылым – табыс көзі Ғылымды коммерцияландыру (бұқаралық ақпарат құралдары мәліметтеріне шолу)	10
2 апта: Білімді ел озар
	Білім саласындағы жаңашылдық. Үш тілдің бірлігі.Үш тілді меңгеру. Бәсекеге қабілеттілік. Лексикалық-грамматикалық, функционалды-семантикалық тілдік бірліктердің әлеуметтік-саяси саладағы қолданысы. Қимылдың басталу (-уға/-уге, -а/-е/-й); жалғасу (-ет, -а/-е/-й) және аяқталу (-ет, -ып/-іп/-п, -қал/-кел) формаларының берілуі.	Үш тілді білу – заман талабы	Бұқаралық ақпарат құралдары мәліметтеріне шолу	10
3 апта: Табыс бастаулары
	Әлемдегі ең табысты елдер. Олардың табысқа жетудегі тәжірибесі туралы ақпарат. Баяндау, сипаттау, пайымдау элементтері бар аралас мәтіндердің лексика-грамматикалық ерекшеліктері. Бейнелі сөз орамдарының қолданысы. Қазіргі тілдік қолданыстағы жаңа сөздер, кірме сөздер.	Әлемдегі ең табысты елдер: тәжірибе мен нәтиже	Табысқа жетудің жолдары (ойталқы)	10
4 апта: Елін сүйген ерлер
	Қазақстанның қоғам қайраткерлері. Халық қаһармандары.Бейбіт күннің батырлары, олардың жасаған ерліктері, алған марапттары туралы мәлімет. Жағдаяттық, коммуникативтік мақсатына қарай жұмсалатын тілдік бірліктер. Ақпараттарға шолу, дәйек/дәлелдемелер беру тәсілдері. Публицистикалық стильдің лексикалық, грамматикалық ерекшеліктері.	Бүгінгі күннің батырлары	Халық қаһармандары; танымал өнер қайраткерлері жайында сюжет	10
5 апта: Ақпараттар ағыны
	Әлеуметтік желілер, оның адам өміріне әсері. Әлеуметтік желідегі ақпарат. Әлеуметтік-қоғамдық, қоғамдық-саяси, мәдени салаларға қатысты монолог, полилог, диалог үлгілері. Ресми және бейресми әңгіме түріндегі ақпараттарды талдау.	Әлеуметтік желідегі ақпарат: дәлел мен дәйек	Желіге жіпсіз байланғандар (дебат)	10
6 апта: Адам және өркениет
	"Ұлы Жібек жолы", оның бағыттары. "Ұлы Жібек жолындағы" қалалар. Мәдениет пен сауда. Мәтін мазмұнын ықшамдау және кеңейту. Де/деп, еді/екен, болып/боп көмекші етістіктері арқылы жасалған құрмалас сөйлемдер.	1. "Ұлы Жібек жолын" қайта жаңғырту	Ұлы Жібек жолы - өркениет бастауы (баспасөз конференциясы)	10
7 апта: Ұлттық мүдде және нарық
	Тәуелсіз Қазақстанның экономикасы, оның дамуы. Әлемдік нарықтағы Қазақстан. Мақсат мәнді сөйлемдердің берілу тәсілдері. Мақсат мағынасын (елдің тұрақтылығын сақтаймыз десек, экономика әлеуетін арттыру керек). Публицистика жанрына тән тұрақты тіркестер.	Ел экономикасы еркін дамуда	"Бір жол, бір белдеу" бағдарламасын талдау	10
8 апта: Қазақстан әлемдік кеңістікте
	Елмерейін үстем ететін мемлекет деңгейіндегі іс-шаралар. Соңғы жылдары елімізде өткізіліп жатқан шаралар туралы ақпарат. Сөйлемдегі еркін және тұрақты сөз тіркестерінің қолданысы. Сөздердің синтаксистік байланысы. Анықтайтын, нақтылайтын сөздердің орын тәртібі.	Ел мерейін көтерген маңызды шаралар	Соңғы он жылдықтағы айтулы шаралар жайында пресс-релиз.	10
9 апта: Толеранттылық – бейбітшілік кепілі
	Мәңгілік ел – ұлт мұраты. Қазақтан Халық Ассамблеясы. Толеранттылық. Ұлтаралық мәлениет. Міндет, жауапкершілік мәнді сөйлем. Мен ... етістік+барыс септік+тиісті+жіктік жалғауы тіркесінің 3 жақта болымсыз тұлғада түрленіп қолданылуы.	Қазақстандағы халықтар достығы	Бір шаңырақ астында... (эссе)	10
10 апта: Іскерлік әлемі
	Іскерлік бастауы. Дресс код. Қызмет этикасы. Іскерлік келіссөз. Болжау мәнді сөйлемдердің қолданысы. Етістік+ -ар-ер-р қосымшалары арқылы жасалуы. Сан есім+ жуық, шамалы, шақты сөздерінің тіркесуі арқылы жасалуы. Шамамен сөзінің қолданысы арқылы жасалуы. Етістік+ған (-ген, қан, -кен, -атын, -етін, -йтын, -йтін) сияқты тіркесі арқылы жасалуы.	Іскер адам келбеті	Жас келсе іске... (Іскер жандар туралы бейнебаян)	10
11 апта: Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
	Рухани жаңғыру. Адам баласының ішкі әлемінің жаңаруы, сана-сезімі, жаңа өзгеріс. Рухани құндылықтардың даму бағыты. Қоғамдық-әлеуметтік, қоғамдық-саяси, ғылыми-өндірістік, мәдени салаларға қатысты мәтіндердегі баяндау, пайымдау тәсілдері. Сұқпатты бастау, жалғастыру, қорытындылау.	Рухани жаңғыру – ұлттық сананың серпілісі	Ұлттық мүдде – тәуелсіздік тірегі жайында баяндама	10
12 апта: Өркениет және жаңа әліпби
	Латын әліпбиі негізіндегі қазақ жазуы. Салалық және кәсіби-бағдарлы терминдер. Латын әліпбиі негізіндегі қазақ жазуы. Ресми, саяси, танымдық салалар мен публицистикалық стильдегі жаңа әліпбидің қолданысы. Кәсіби тілдік құзыреттілік.	Латын әліпбиі - рухани жаңғыру бастауы	Мәтінмен жұмыс	10
13 апта: Тілдік кәсіби бағдар
	Мамандыққа қатысты тілдік ерекшеліктер. Ойды жеткізудің дәнекерлеуші тілдік құралдары (сонымен байланысты, соған қарамастан, бірақ, дегенмен, соның нәтижесінде, ойды қорытындылай келе). Неологизмдер мен кәсіби тіл айырмашылығы.	Болашақ маман және кәсіби тіл	Анықтамалық сөздік дайындау.	10
14 апта: Кәсіби тілдің терминжүйесі
	Кәсіби салада қолданылатын терминдер және ғылыми стиль ерекшеліктері. Бейнелі сөз орамдары қолданылатын тіл мәдениетінің кәсіби сала бірліктері.	Іскерлік байланыс және ресми қарым-қатынас	Кәсіби саладағы іскери қарым-қатынас (рөлдік ойын)	10
15 апта: Кәсіби мәтіннің грамматикалық-стильдік ерекшелігі
	Кәсіби саладағы ресми-іскери, мамандық пен қызметке қатысты тілдік оралымдар (жылдық жоспар, есеп беру түрлері, ақпараттық-талдау анықтамалары, ұсыныстар, нақты мәселеге қатысты ұсыныстар); ғылыми-көпшілік мазмұндағы мақалалар мен хабарламалардың стилі.	Тіл – сөйлеу мәдениетінің негізі	Бейнелі сөйлеу – өнер (сөзжарыс)	10
Ескерту: 1 академиялық кредит = 30 академиялық сағат Барлығы: 300 академиялық сағат
Әдебиеттер Негізгі: 1. Абдуова Б.С., Асанова Ұ.О. Қазақ тілі: Орыс тілді топтарға арналған оқу құралы. - Астана, 2017. -282 б. 2. Айтбаева Б.М. Қазақ тілі (В1 деңгейі) оқулығы. – Қарағанды, 2014. – 205 б. 3. Балабеков А.К., Бозбаева-Хунг А.Т., Досмамбетова Г.Қ., Салыхова Б.О., Хазимова Ә.Ж.. Қазақ тілі: ортадан жоғары деңгейге арналған оқулық. Ұлттық тестілеу орталығы. – Астана: 2017 4. Бозбаева-Хунг А.Т., Балабеков А.К., Досмамбетова Г.Қ., Салыхова Б.О., Хазимова Ә.Ж. Қазақ тілі: орта деңгейге арналған оқулық. Ұлттық тестілеу орталығы. – Астана: 2017. 5. Досмамбетова Г.Қ., Балабеков А.К., Бозбаева-Хунг А.Т., Сейсенова А.Д. Қазақ тілі: қарапайым деңгейге арналған оқулық. Ұлттық тестілеу орталығы. – Астана, 2016. 6. Досмамбетова Г.Қ., Балабеков А.К., Бозбаева-Хунг А.Т., Хазимова Ә.Ж., Салыхова Б.О. Қазақ тілі: базалық деңгейге арналған оқулық. Ұлттық тестілеу орталығы. – Астана, 2016. 7. Күзекова З.С., Байтелиева Ж.Д. Қазақ тілі: орта деңгейге арналған оқулық. – Астана, 2016. 8. Күзекова З.С., Байтелиева Ж.Д. Қазақ тілі: ортадан жоғары деңгейге арналған оқулық. – Астана, 2016. 9. Күзекова, З.С. Қазақ тілінің функционалды практикалық грамматикасы: оқу құралы. - Астана: Фолиант, 2015.- 180 б. 10. Қазақ тілі (тіл үйренушілердің В1 және В2 деңгейлеріне арналған): орыс тілді топтарға арналған оқу құралы./ Қ.С. Құлманов, Б.С. Абдуова, т.б. - Астана: - 2015.- 298 б. 11. Қазақ тілі: деңгейлік оқу-әдістемелік кешенінің негізгі оқулығы (қарапайым деңгей)/ Ж.Қ. Түймебаев, Қ.Қадашева, Ұ..О. Асанова. - Алматы, 2013. - 180 б. 12. Қазақ тілі: деңгейлік оқу-әдістемелік кешенінің негізгі оқулығы (базалық деңгей)/ Ж.Қ. Түймебаев, Қ. Қадашева, Ұ.О. Асанова. - Алматы, 2013. - 208 б. . 13. Қазақ тілі: деңгейлік оқу-әдістемелік кешенінің негізгі оқулығы (жоғары деңгей) / Ж.Қ. Түймебаев, Қ. Қадашева, Ұ.О. Асанова. - Алматы, 2013. - 192 б. 14. Қарабаева Х.Ә. Қазақ тілі: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2014. 15. Құлманов Қ.С., Абдуова Б.С. Қазақ тілі (тіл үйренушілердің В1 және В2 деңгейлеріне арналған): орыс тілді топтарға арналған оқу құралы - Астана: ЕҰУ. - 2015.- 298 б. 16. Сыздық С. Қазақ тілінің анықтағышы (емле, тыныс белгілері, сөз сазы). Астана: Елорда, 2000. – 532б. 17. Салқынбай А.Б., Егізбаева Н.Ж. Қазақ тілі. Қарапайым деңгей: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2017. 18. Салқынбай А.Б., Егізбаева Н.Ж. Қазақ тілі. Базалық деңгей: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2017. 19. Салқынбай А.Б., Егізбаева Н.Ж. Қазақ тілі. Орта деңгей: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2017. 20. Салқынбай А., Егізбаева Н., Жұмағұлова А., Иманқұлова С., Рысбай Б. Қазақ тілі: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2016. 21. Орыс бөлімінде оқитын студенттерге арналған "Қазақ тілі-І" және "Қазақ тілі-ІІ" пәніне байланысты "Сандық білім беру ресурстары". – Астана, 2014. Қосымша: 1. Ақанова Д.Х., Алдашева А.М., Ахметжанова З.Қ., Қадашева Қ., Сүлейменова Э.Д. Ресми-іскери қазақ тілі. Оқулық кешені. Бірінші деңгей. Екінші деңгей. Үшінші деңгей. –Алматы, "Арман -ПВ", 2002ж. 2. Бизақов С. Синонимдер сөздігі – Алматы: "Арыс" баспасы, 2007. - 640 б. 3. Кеңесбаев І. Фразеологиялық сөздік – Алматы: "Арыс" баспасы, 2007. - 800 б. 4. Қазақ тілі және ұлттық құндылықтар. Кешенді оқу құралы. 1,2,3,4 кітап. – Алматы: Еверо, 2018. 5. Қазақ тілі: үш деңгейлік оқу құралы/ З.Ш.Ерназарова, Е.Е.Тілешов және т.б. - Астана: Арман-Медиа, 2013. - 294 б. 6. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі: 50 мыңға жуық сөз бен сөз тіркесі /жалпы ред.басқ. Т. Жанұзақов. - Алматы: Дайк-Пресс, 2008.- 968 б. 7. Қазақстан Республикасының Ұлттық стандарты. Қазақ тілін меңгерудің коммуникативтік тілдік құзыреттіліктері. Қарапайым деңгей. Жалпы меңгеру. ҚР СТ 1926-2015. – Астана, 2015 8. Қазақстан Республикасының Ұлттық стандарты. Қазақ тілін меңгерудің коммуникативтік тілдік құзыреттіліктері. Базалық деңгей. Жалпы меңгеру. ҚР СТ 1928-2015 – Астана, 2015 9. Қазақстан Республикасының Ұлттық стандарты. Қазақ тілін меңгерудің коммуникативтік тілдік құзыреттіліктері. Орта деңгей. Жалпы меңгеру. ҚР СТ 1929-2015 – Астана, 2015 10. Қазақстан Республикасының Ұлттық стандарты. Қазақ тілін меңгерудің коммуникативтік тілдік құзыреттіліктері. Ортадан жоғары деңгей. Жалпы меңгеру. ҚР СТ 1925-2015 – Астана, 2015 11. Қазақстан Республикасының Ұлттық стандарты. Қазақ тілін меңгерудің коммуникативтік тілдік құзыреттіліктері. Жоғары деңгей. Жалпы меңгеру. ҚР СТ 1927-2015 – Астана, 2015 12. Қазақ тілін оқытуға арналған бірүлгі бағдарлама. – Астана, 2016 13. Орфографиялық сөздік / Алтыншы басылым. Құраст.: Н.Уәли, Қ.Күдеринова, А.Фазылжанова, Ж.Исаева, Н.Әміржанова, А.Әмірбекова.- Алматы: "Дәуір" баспасы, 2013.- 720б. 14. Онлайн ресурстар: kaz-tili.kz, www.sozdik.kz, www. soylem.kz, tilalemi.kz. emle.kz. terminkom.kz. atau.kz

Model curriculum of general education discipline "Russian language" for organizations of
higher and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

1. This standard curriculum of the general educational discipline "Russian language" for organizations of higher and (or) postgraduate education (hereinafter referred to as the Program) has been developed in accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On some issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan" and shall define the objective, objectives, structure, content, methods and learning outcomes.

2. This curriculum shall be intended for development of language personality of a student capable to perform cognitive and communicative activity in the Russian language in the spheres of interpersonal, social, professional and intercultural communication in the context of implementation of the state programs of trilingualism, and spiritual modernization of the national consciousness.

3. Duration of the training in accordance with the structure of educational program of higher education shall be 300 hours (10 academic credits).

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of the curriculum

4. The goal of the curriculum shall be the formation of a social and humanitarian outlook of the students in the context of the national idea of spiritual modernization, involving the development of national consciousness and the cultural code of the qualities of internationalism, tolerance for world cultures and languages as the translators of knowledge of the world level, the advanced technologies, the use and transfer of which are able to ensure the modernization of the country and personal career growth of future specialists.

5. The objectives of the curriculum shall be:

1) the successful mastering of the types of speech activity in accordance with the level of preparation;

2) formation and improvement of language skills in different situations of social, socio-cultural, professional communication;

3) development of skills in producing oral and written speech in accordance with the communicative purpose and professional communication.

6. Upon completion of the course, the student shall have the following learning outcomes:

1) to make the correct choice and use of language and speech means for solution of certain problems of communication and learning, based on knowledge of sufficient vocabulary, the system of grammatical knowledge and pragmatic means of expression of intentions;

2) to convey the factual content of texts, to formulate their conceptual information, to describe the output knowledge (pragmatic focus) both of the whole text and its individual structural elements;

3) to interpret the information of the text, to explain the scope of certification requirements, the style and genre of the texts of socio-cultural, socio-political, official and professional communication;

4) to request and provide information in accordance with the communication situation, to evaluate the actions and deeds of participants, to use information as a tool to influence the interlocutor in situations of cognition and communication in accordance with the certification requirements;

5) to build programs of verbal behavior in situations of personal, social and professional communication in accordance with the rules of the language, the culture, the nature of communication, the certification requirements;

6) to discuss the ethical, cultural, socially significant problems in discussions, to express their point of view, to defend it, to assess critically the point of view of the interlocutors;

7) to participate in communication in different situations in different spheres of communication to implement their own intentions and needs (common, educational, social, cultural), declaring about them ethically correctly, meaningfully, fully, lexico-grammatically and pragmatically appropriately to the situation;

8) to make common, socio-cultural, official and business texts in accordance with generally accepted standards, functional orientation, using the lexico-grammatical and pragmatic material of a certain certification level adequate to the set goal.

Chapter 3. Structure and content of curriculum

7. This curriculum shall begin with an overview of the goal and objectives, a thematic plan of the curriculum, teaching methods, requirements for the expected results, prerequisite and postrequisites.

8. The contents of the model curriculum of the general education discipline "Russian language" for organizations of higher and (or) post-graduate education, including the course content, topics of seminar (practical) classes, independent work of students shall be given in the Annex hereto.

9. Methods and techniques of training, used in the course implementation process shall be:

1) student-centered training, based on reflexive approach to learning on the part of the learner;

2) competence-oriented learning;

3) communicative-activity approach to mastering the language;

4) understanding and interpretation of the meanings of the text, based on the cognitive modeling of the content and context of its functioning;

5) conversation analysis of speech communication;

6) pragmatic focus and recognition of the intention of the speaker in the flow of speech;

7) production of the texts of the required intentionality and impact in the process of communication in different spheres of communication;

8) role plays and academic discussions of various formats;

9) case study (analysis of specific situations);

10) method.

10. Pre-requisites and post-requisites of the curriculum shall be established by the university itself.

Annex
to the model curriculum of the
general education discipline
"Russian language" for
organizations of higher and (or)
postgraduate education

The content of the model curriculum of the general education discipline "Russian language"
for organizations of higher and (or) postgraduate education
A1 level

№	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Themes of independent works of students	Number of hours
1 term
Week 1: Getting to know each other
1	To start a communication, to introduce yourself, to greet, to thank, to respond to gratitude. The ratio of sounds and letters. Correlation of sounds and letters.	Getting to know each other	Make up short dialogues	10
Week 2: My family and I
2	Introduce yourself, to introduce a family member, to ask a question about a person. Nominative. Possessive pronoun. Gender and plural and singular forms of nouns.	My family members	Tell about yourself and your family.	10
Week 3: My friend (an acquaintance)
3	Introduce another person, inform about the person. Genative case with the meaning "definition of the subject." Gender of nouns.	My friend/ a friend of mine	Tell about your friend.	10
Week 4: The daily routine
4	Report about a fact, time and location. Nominative, genitive cases with the meaning "starting point of motion", accusative case with the meaning "direction of motion", "time mark".	How my day goes	Tell about one day in the university	10
Week 5: Free time
5	To start a communication, to ask a question and report about a fact or event. Instrumental case with the verbs - to engage, to be interested in, with the meaning of location.	Free time.	Make up a dialogue on the topic: "How you spend your free time"	10
Week 6: My hobbies
6	Report about a fact, presence or absence of the subject. Genitive case with the meaning of belonging, dative case with the meaning "person experiencing some condition". Perfect and imperfect form of the verb.	My hobbies	Make up a short monologue about your hobbies	10
Week 7: Time, time of day
7	To start a communication, to ask a question and report about a fact or event, to contact someone, to ask a question, inform about time. The accusative case with the meaning of time, the pronouns - which, the verbs go - go, numeral, an adverb - when.	Time, time of day	Make up a dialogue on the topic	10
Week 8: Seasons, days of the week
8	To start a communication, to ask a question and report about a fact or event, to contact someone, to ask a question, to inform about a season, day of the week. The genitive case with the meaning "month in date", the accusative case with the meaning of time, the pronoun - which, the verbs go - go, numeral, the adverb - when.	Seasons, days of the week	Make up a dialogue on the topic	10
Week 9: Weather
9	To start a communication, to ask a question and report on the weather, on the time of action. Accusative case with the meaning "duration, validity period", "time", definitive pronoun – each, adverbs of time (in winter, in summer, etc.).	2. Weather, climate	Describe the climate of the country
Week 10: My university
10	Report on the university, the group. The nominative, genitive cases with the meaning "definition of the subject." Perfect and imperfect form of the verb.	My university	Tell about your group	10
Week 11: At the classes at the university
11	To start a communication, to greet, to say goodbye, to contact, to ask to repeat. Dative case with the meaning "a person in need of something", accusative case with the meaning "duration".	3. At the lectures, seminars	Make up a dialogue on the topic "How my classes were"	10
Week 12: In the library
12	To start a communication, to greet, to say goodbye, to contact a library worker, to ask a question, to express a request. The dative case with the meaning "person in need of something", the accusative case with the meaning "validity period", predicative adverbs - possible, impossible.	In the library	Make up a dialogue on the topic: "This is our library"	10
Week 13: Food products
13	Report on the subject, the presence or absence of the subject, the quality, to assess. Interrogative pronoun - how many, full adjectives, interrogative adverbs.	Food products	Make up dialogues on the topic (My favorite products, healthy products, unhealthy products")	10
Week 14: In the student cafeteria
14	To start a communication, to express a desire, a request, to ask a question. Dative case with the meaning "person in need of something", a numeral in combination with the noun.	In the student cafeteria	Make up a dialogue on the topic "I am in the cafeteria"	10
Week 15: Health and health status.
15	To start a communication, to contact the registry, to the medical staff, to express a request, to thank, to report on the health status. Genitive case with the meaning "the absence of the object in the present tense", dative case with the meanings "person in need of something", "person whose age is in question". Short adjective - sick.	At the doctor	Make up dialogues on the topic ("My health status", "At the doctor")	10
2 term
Week 1: Place where I live
1	Ask a question and report about the subject, about the presence or absence of the subject, the subject belonging, place. Prepositional case with the meaning of the place, possessive pronoun (mine), demonstrative pronoun (this), verbs live - live, relax - relax), adverbs - where, where.	My room, house, apartment	Describe your room	10
Week 2: Clothing
2	To report on the subject, the belonging of the subject, to express the attitude. Genitive case with the meaning "person to whom something belongs", the instrumental case with the meaning "compatibility". Full adjectives.	Clothes	Describe your favorite clothes.	10
Week 3: My purchases
3	To start a communication, to ask a question, to address the seller, to thank, to express a request, a desire. Dative case with the meaning "person in need of something", Prepositional case with the meaning of place.	In a store, at the market	Make up dialogues on the topic	10
Week 4: Person's appearance
4	Report on a person's appearance, to start a communication, to meet someone. The concordance of an adjective with nouns, a perfect and imperfect form of the verb.	A portrait	Describe the appearance of a loved one or a famous person.	10
Week 5: Person's character
5	Report about the qualities of a person, to start a communication, to meet someone, to give an assessment. The concordance of an adjective with nouns, a perfect and imperfect form of the verb.	Person's character	Tell about a loved one.	10
Week 6: City
6	To inform about the city, about the place of action, to start a communication, to get acquainted, to contact, etc. The nominative case with the meaning "definition of the object", the accusative case with the meaning "direction of movement", the prepositional case with the meaning "the means of transportation". Full adjectives. Verbs to live - live, verbs of motion - to walk, to ride, to go.	City where I study	Prepare a story about your hometown	10
Week 7: Cultural life of the city
7	To start a communication, to ask a question, to contact someone, to report a fact, an event. Genitive, accusative cases with the meaning of direction of movement, adjective, verbs to relax, to want - want, go, come.	Theaters, cinemas	Tell about a movie, performance	10
Week 8: Cultural life of the city
8	To start a communication, to ask a question, to contact someone, to report a fact, an event. Genitive, accusative cases with the meaning of direction of movement, adjective, verbs - to relax, to want - want, go, come.	Museums, exhibitions	Tell about the theater, performance, exhibition	10
Week 9: Transport
9	To start a communication, to contact someone, to apologize, to ask a question, to report a fact. Nominative, genitive cases with the meaning "starting point of motion", accusative case with the meaning "direction of motion", interrogative pronouns, verbs - to go - to go, to go.	Transport	Make up dialogues on the topic	10
Week 10: Travels
10	To start a communication, to contact someone, to ask a question, to report about an event, time and place of action, to express your attitude. Nominative, genitive cases with the meaning "starting point of motion", accusative case with the meaning "direction of motion", interrogative pronouns, verbs - to go, to drive, to meet - to meet.	Travels	Make up dialogues on the topic	10
Week 11: Nature
11	To ask a question and report about nature, about the presence or absence of an object, about a place, to express your attitude. Matching of adjectives and nouns.	Nature	Make up a story about the nature of the native land	10
Week 12. My speciality
12	Report about an event, time and place of action, to express your attitude. The instrumental case with the verb - to be engaged, with the meaning "profession of the person (with the verb to be)", the prepositional case with the meaning "object of thought". Verbs do - do, read - read, learn.	My speciality	Make up a story about the future profession	10
Week 13: My faculty
13	Report about an event, time and place of action, to express your attitude. The instrumental case with the verb – to be engaged, with the meaning "profession of the person (with the verb to be)", the instrumental case with the meaning "object of thought". Verbs do - do, read - read, learn.	My faculty	Make up a dialogue about the faculty	10
Week 14: The Republic of Kazakhstan
14	Report about an event, time and place of action, to express your attitude. Cases of the noun, imperfect and perfect verb, matching of the adjective and the noun.		To prepare a monologue speech on one of the topics: "Nature of Kazakhstan", "Administrative structure", "Population of the Republic"	10
Week 15: Consolidation of the material learnt
15	Verbally implement the studied intentions, using the appropriate language material. Work with the text material.	Consolidation of the material

А2 Level

	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Themes of independent works of students	Number of hours
1 term
Week 1: Getting to know each other. Story about yourself
1	Report about a person, an action, time, place. The nominative case with the meaning of a person of active action, the name of the person, the event.	Getting to know each other. Story about yourself	Work with texts. Make up questions to the text.	10
Week 2: My family and I
2	To contact someone, gratitude, to reply to gratitude, clarification of information. Characteristics of human activity. The forms of speech etiquette used in acquaintance. Noun: appeal, prepositional-nominal system of the Russian language. Collective numerals. Possessive, demonstrative pronouns. Full quality adjectives.	My family and I.	Prepare a story about yourself and your family.	10
Week 3: My friends
3	To introduce another person, to report about a person, to assess a person. Prepositional-nominal case system of the Russian language. Full forms of quality adjectives. The use of prepositions. Expression of object and attribute relations.	My friends.	Tell about your friend .	10
Week 4: Daily routine
4	Report about the time, place, reason, purpose of the action or event. Prepositional-nominal case system of the Russian language (genitive case with the meaning of movement, with prepositions). Perfect verb form when expressing a sequence of actions. Adverbs of place and time. Spatial and temporal relations in a sentence.	My day: daily routine.	Email a friend about the day spent.	10
Week 5: Free time. My hobbies
5	Meet someone, introduce yourself or introduce another person, ask a question and report about a fact or event, purpose of action. Prepositional-nominal case system of the Russian language (the instrumental case with verbs - to be engaged, to be interested in, with the meaning of location). The ratio of the types of the verb: consistency, simultaneity, partial coincidence of actions. Perfect and imperfect form of the verb.	Free time. My hobbies. At a party. Outdoor recreation. On vacations.	Describe the positive and negative aspects of your hobby.	10
Week 6: Family holidays
6	To congratulate, to express wishes, to thank, to respond to congratulations, to gratitude. Prepositional-nominal case system of the Russian language (nominative case with the meaning "name of person", "address", "facts, events", Genitive case with the meaning of quantity, measures in combination with cardinal numbers). The use of perfect and imperfect verbs. Matching adjectives with nouns.	Family holidays.	Write a greeting card.	10
Week 7: State holidays of Kazakhstan
7	Express your attitude: to assess a person, a subject, a fact, an event. Prepositional-nominal case system (nominative case with the meaning “event, action in the time phase”, genitive case with the meaning “time of action or event”). The use of perfect and imperfect verbs. Matching adjectives with nouns. Predictive adverbs - necessary, possible, impossible.	4. State holidays of Kazakhstan	Prepare a script for a holiday	10
Week 8: Small homeland (the place where I was born)
8	To report about a place, to express an attitude, to give an assessment. Prepositional-nominal case system (nominative case with the meaning "subject of possession"), genitive case with the meaning "part of the whole", dative case with the meaning "place of movement on the surface", the instrumental case with the meaning "location (above, below, next to)".	Small homeland (the place where I was born)	Prepare a presentation about your native land. Describe the location of a small homeland using the navigation in the Internet.	10
Week 9: The city where I study
9	To report about a place, to express an attitude, to give an assessment. Prepositional-nominal case system (dative case with the meaning "person experiencing any condition", instrumental case with the meaning "location (above, below, next to)", prepositional case with the meaning of place). Verbs of motion with prefixes v-, vy-, pri-, u-, do- Possessive and demonstrative pronouns.	The city where I study	Essay "My City" or story-advertising about the hometown for tourists.	10
Week 10: My dream city
10	Report about the place, the number of items, their quality and belonging, express the attitude, evaluate the subject, fact. Prepositional-nominal case system (Dative case with the meaning "person experiencing any state", accusative case with the meaning "object as an object of action"). The instrumental case with the meaning "location (above, below, next to)", the instrumental case with the meaning of place. Verbs of motion with prefixes v-, vy-, pri-, uu-, do-. Possessive and demonstrative pronouns.	My dream city	Prepare a presentation of a dream city and describe its features and attractions.	10
	Expression of explanatory, targeted relationships. adverbial participial phrase and participial phrase.		A presentation of a dream city	10
Week 11: Cultural life of the city: in the theater, in the museum, at a concert.
11	Contact someone, to apologize, to thank, to ask to repeat, to ask again, to report about a fact, to express intention, desire, attitude, to give an assessment. Prepositional-nominal case system (the instrumental case with the meaning of place, time, thought object). Interrogative pronouns (who, what, which, whose, how much (how many)). Short adjectives. Adverbs of manner (good, bad), measures and degrees (slow, fast).	Cultural life of the city: in the theater, in the museum, at a concert.	Describe the picture, tell about the performance or concert. Write a review of what you saw on the site of the theater, museum.	10
Week 12: Health and status of health
12	To start a communication, to apply to the registry, to the medical personnel, to the pharmacy worker, etc., to express a request, refusal, to report on health, to make recommendations and to express words of approval. Prepositional-nominal case system (nominative case with the meaning “object with a verb - hurts”, Genitive case of adjectives, possessive and demonstrative pronouns, ordinal numbers. Genitive and dative case for designation of location). Classes and groups of verbs: feel - feel, give - give.	Health and status of health. At the doctor. 5.	Identify the main sections of the annotations to medicines (dosage, indications for use, contraindications).	10
Week 13: There is no bad weather, there are bad clothes
13	Report about an event, a fact, the presence or absence of a subject, the number of objects, phenomena, to express your attitude. Prepositional-nominal case system (genitive case with the designation of the time of action (after, during, before). Matching of qualitative adjectives with nouns. Impersonal sentences. Quantitative numerals. Adverbial modifiers of place and time.	There is no bad weather, there are bad clothes	To listen to the weather forecast, to compile a dictionary of new vocabulary on the topic. To find their definitions in explanatory dictionaries.	10
Week 14: How to make a purchase
14	To start a communication with the seller, to contact the consultant, to request, to ask, to ask again, to ask a question about the number of items, their quality and belonging. Prepositional-nominal case system (the nominative case with the meaning of the presence of the object, the Genitive case with the meaning of the absence of the object, the dative case with the meaning "a person in need of something." Declension of numerals, adjectives. Verbs in the imperative mood. Direct speech	In the store, at the market: how to make a purchase	Prepare a case study on the topic: buying vegetables in the market, repairing a mobile phone, buying stationery, imitation jewellery	10
Week 15: Modern style in clothes
15	Report about the subject, the presence or absence of the subject, the quality and belonging, the intention and desire, to express your attitude. Logical-semantic relations in the sentence: objective, attributive. Lexical means: wear (what?), wear (what?), try on, try.	Modern style in clothes	Work in mini-groups. Create a set of clothes with a trendy color combination and comment on color symbolism.	10
2 term
Week 1: Languages and education
1	Report about a fact, to express your attitude, to evaluate facts and events, substantiate the advantage of communication in Russian as a world language. Constructions with a short adjective should + infinitive in the present, a verb in the past, future tense. Complex sentences with conjunctions when, to, if.	Languages and education. The program of trilingualism in Kazakhstan.	Analysis of legal documents regulating the functioning of languages in Kazakhstan.	10
Week 2: My university
2	To start a communication and hold it: to represent your university in different communicative situations: to foreign guests, to students from other universities, friends, relatives, etc. Express your attitude, Types of the verb: perfect and imperfect. Pronouns all, all, all. Proposals with the conjunction - because. Direct, indirect speech. Logical-semantic relations in the sentence: attributive, spatial.	My university	Work in small groups. Prepare a university booklet for an education exhibition.	10
Week 3: Faculty where I study
3	To start a communication and hold it: to represent your faculty in different communicative situations: to foreign guests, to students of other faculties and universities, friends, relatives, etc. Express your attitude. The combination of the personal form of the verb with the infinitive. Direct, indirect speech. Logical-semantic relations in the sentence: attributive, spatial.	Faculty where I study	Prepare a video about the life of the faculty, make a sound for it.	10
Week 4: My profession
4	Report about the profession, about the facts and events, persons and objects. Express intention, attitude, insecurity. Connective words and conjunctions in indirect speech: what, to, where, when, how much, how many, why, whether, etc. Complicated sentences with a causal relationship (because, therefore, etc.), target relationships (to).	My profession	Compose a text (350-400 words) on the topic: "Who I am in the future."	10
Week 5: An outstanding representative of my profession
5	To inform about the person, about the time, the place of his life activity, to express your attitude. Connective words and conjunctions in indirect speech: what, to, where, when, how much, how many, why, whether, etc. Complicated sentences with a causal relationship (because, therefore, etc.), target relationships (to). Narrative text: perfect verbs, adverbial modifiers of time.	An outstanding representative of my profession	Prepare a presentation about a famous academic representative of the chosen specialty.	10
Week 6: The history of my specialty
6	To inform about facts, events, persons, time, place of events, the cause and purpose of events, to express a wish. Connective words and conjunctions in indirect speech: what, to, where, when, how much, how many, why, whether, etc. Compound sentences with definitive (which), cause-and-effect relations (because, therefore, etc.), target relations (to). Complex sentences with conjunctions and, and, or, not only .. but also. Text narration: time sequence of events.	The history of my specialty	Work in small groups: using data from the Internet, analyze the representation of the studied specialty in different countries.	10
Week 7: Written communication: in the dean's office
7	Drawing up and analysis of business papers: an application, a certificate, a questionnaire, an explanatory letter. Language features of business speech: business terminology, standard speech formulas (cliché). Neutral word order in a sentence.	Written communication: in the dean's office	Make up business papers.	10
Week 8: In a library
8	To start a communication with the library staff, to thank, to ask a question, to find out the presence or absence of the necessary subject, to express your attitude to the subject. Predicative adverbs (necessary, possible), interrogative adverbs (how, when, where, where to). Verb classes and groups (read - read, give - give, wait - wait, write - write, want - want, search - search)	In the library (bibliographic description)	Make a list of books on the specialty, which must be taken in the library. Make the list in accordance with the rules of bibliographic description.	10
Week 9: In the student cafeteria
9	To communicate with the employees of the canteen, to address, to report on the intention, the presence or absence of a dish on the menu, to ask about the quality, to give your assessment of the subject. The prepositional-nominal case system (Genitive case with the meanings "part of the whole", "quantities, measures with cardinal numbers and words – some, few, many). Classes and groups of verbs (to want - want, eat - eat, drink, drink, take - take, take)	In the student cafeteria	Tell about your favorite dish, ingredients, cooking method.	10
Week 10: Science terminology
10	Report on the subject, fact, event related to the field of the studied specialty in monologue and dialogical speech. Terminology of the studied specialty - words and phrases denoting concepts.	Science terminology	Write out 5-7 professional words from the vocabulary of the specialty, give their interpretation and include them in the statement about the specialty.	10
Week 11: Specialty language and professional speech culture
11	Join a dialogue in the professional sphere of communication, report on the fact, time and place of action, express your attitude in accordance with the requirements of the professional speech culture: to use the terminology, to discuss professional topics with a colleague and a non-specialist, to define the goal, to be correct.	Specialty language and professional speech culture	Prepare a report on the topic: "The qualities necessary for a modern specialist in professional activities."	10
Week 12: Types of professional communicative situations
12	Inform the listener about the subject and purpose of the message, to request information of interest, to clarify, to ask again, to listen and to understand professional information in communicative situations of professional communication: participation in a conference, seminar, teamwork in a laboratory, an exhibition of professional products, achievements, personal contact of two specialists.	Specialty language and professional speech culture	Present and play out a professional communicative situation in terms of the number of participants in communication: one - one; one - a group; a group.	10
Week 13: Telephone converations
13	To start a communication in accordance with the basic requirements for a telephone conversation: the brevity of the expression of thought, informative, politeness, clear pronunciation of words. Speech etiquette formulas in a business telephone conversation, a request, an apology, gratitude, wishes, an answer to a request, a thank you, an apology, response wishes.	Telephone converations	Using the skills of conducting a business telephone conversation, to make calls to several institutions. Analyze conversations, indicate whether the interlocutors complied with the requirements and rules of telephone communication, whether there were any non-professional "respondents" among them. Correct the errors found. Record one of the telephone conversations.	10
Week 14: Business Email
14	To enter into written personal and business communication: to greet, to address, to thank, to respond to gratitude, to congratulate, to ask, to say goodbye. Etiquette speech models (Good afternoon, dear, looking forward to a fruitful cooperation, thank you in advance, all the best)	Business Email	Send an e-mail invitation letter to the collegues for the opening of the exhibition of innovative technologies.	10
Week 15: Consolidation of the material learnt
15	Verbally implement the studied intentions using the appropriate language material, work with textual material.	Consolidation of the material

В1 Level

№	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Themes of independent works of students	Number of hours
1 term
Week 1: The Russian language in the modern world
1	To report on the goal of learning Russian, difficulties in learning Russian, the role of television, the Internet, newspapers in learning the language. Prepositional-nominal case system of the Russian language. Coordination of full adjectives with nouns in gender, number, case. The case system of adjectives.	The Russian language in the world, in Kazakhstan. The Russian language and my specialty.	Report about the possibility of using the Russian language in the future.	10
Week 2: Problems of a modern family (problems of fathers and children, the roles of a woman and a man)
2	To contact someone, to attract attention, to request and inform: to ask a question, to report a fact, an event. The noun: the prepositional-nominal case system of the Russian language (nominative case with the meanings “address”, “presence of the subject”, genitive case with the meaning “person who owns something”, “absence of the subject” Dative case with the meaning "person in need of something", the instrumental case with the meaning "object of thought, speech"). Possessive, demonstrative pronouns. Full quality adjectives, degrees of comparison of adjectives. Verbs of perfect and imperfect form. Object, attribute, causal relations in the sentence.	Problems of a modern family (problems of fathers and children, the roles of a woman and a man)	Describe the role of a man (participation in raising children, assistance in the household), the position of a woman (education, work, housekeeping) and children (studies, assistance in the housekeeping, work) in the family	10
Week 3: Lifestyle (features of work, leisure, communication, range of interests)
3	Request and report information about a fact, event, person, reason, place of action, to express agreement or disagreement, to express your attitude: evaluate the fact, event, action, to hold the topic of the conversation. Prepositional- nominal case system of the Russian language. Coordination of full adjectives with nouns in gender, number, case. The case system of adjectives. Adverbs of place and time, adverbs of manner. Tense, cause-and-effect relationships in a sentence.	Lifestyle (features of work, leisure, communication, range of interests)	Discuss the issue of lifestyle. View fragments from the films "Office Romance" (beginning of the film), "Moscow does not believe in tears" (beginning of the second series)	10
Week 4: Lifestyle (clothing, design and functionality of the home)
4	To request and report information about a fact, event, person, reason, place of action, express agreement or disagreement, to epxress your attitude: tp evaluate the fact, event. Hold the topic of conversation, Prepositional-nominal case system of the Russian language. The case system of adjectives. Adverbs of place and time. Spatial and tense relationships in the sentence.	Lifestyle (clothing, design and functionality of the home)	Prepare presentations on the themes: "Ideal home", "My favorite looks in clothes". Explain how the media influences the lifestyle of a modern person.	10
Week 5: Free time, leisure, interests, hobbies (sports, travel)
5	To start a communication, contact someone, to attract attention, to hold the topic of conversation, to ask again, to request and inform. Express the offer, invitation, your attitude. Prepositional-nominal case system of the Russian language (genitive case with the meaning of belonging, dative case with the meaning "person experiencing any condition", instrumental case with the meaning "to engage, to be interested, to own, to take a great interest", instrumental case with the meanings of place, time, condition, means of transportation). Simple, complex sentences.	Free time, leisure, interests, hobbies (art, sports, travel)	On the basis of the survey to prepare a presentation on the topic "The main places of recreation for the population."	10
Week 6: Cultural recreation: theaters, museums, festivals, exhibitions, concerts, literature, music. The role of art in human life
6	To contact someone, to initiate, to support, to change the topic of the conversation, to ask again, to ask a question, to report a fact, a subject, to give advice, a suggestion, one’s attitude: to give an assessment, to express surprise, preference, regret. Prepositional-nominal case system of the Russian language (genitive case with the meaning of belonging, Dative case with the meaning "person experiencing any condition", instrumental case with the meaning " to engage, to be interested, own, to get involved", instrumental case with the meaning of place, time, condition, means of transportation). The case system of adjectives. Degrees of comparison of adjectives. Classes and groups of verbs (to be able to - I can, to rest - to rest, to sing - to sing, to want - want, to take - to take). Direct and indirect speech	Cultural recreation: theaters, museums, festivals, exhibitions, concerts, literature, music. The role of art in human life	Visit a cultural event and convey information about its content, express your attitude to what you see / hear	10
Week 7: State and religious holidays in Kazakhstan
7	To congratulate, to express wishes, agreement or disagreement, refusal, doubt,to thank, to respond to congratulations, gratitude, to hold the topic of conversation, to ask again, to remind. To express your attitude. Prepositional-nominal case system of the Russian language. The use of perfect and imperfect verbs. Objective, attributive, tense relations in the sentence.	State and religious holidays in Kazakhstan	Write a congratulatory letter to a friend and a colleague.	10
Week 8: Geographical position of the city. The surrounding nature: rivers, mountains, lakes. Ecology of the city.
8	The geographical position of the city. The surrounding nature: rivers, mountains, lakes. Ecology of the city. Initiate, to hold the topic of the conversation, to attract attention, to ask to repeat, to remind, to end the conversation, to request and report about a fact, event, subject, to express your attitude. Prepositional-nominal case system of the Russian language. Perfect / imperfect form of the verb. Adverbs of place, adverbs of manner. Spatial, cause-effect, object relations in the sentence.	6. The geographical position of the city. The surrounding nature: rivers, mountains, lakes. Ecology of the city.	Write an essay on the topic: "How to make a city ecologically attractive."	10
Week 9: The history of the city: foundation, historical events. The historic city center and modern districts.
9	Initiate, to hold the topic of the conversation, to attract attention, to ask to repeat, to remind, to end the conversation, to request and report about a fact, event, subject, to express your attitude, to report about the place, time, reason, purpose of the action or event. Prepositional-nominal case system of the Russian language. Perfect / imperfect form of the verb. Tense, objective, attributive, cause-effect relationships.	The history of the city: foundation, historical events. The historic city center and modern districts.	Prepare a presentation on the topic: "The story of a city".	10
Week 10: The main problems of the city: the cost of living, problems of housing, transport.
10	Initiate, to hold the topic of the conversation, to attract attention, to ask to repeat, to remind, to end the conversation, to request and report about the fact, event, subject, possibility / impossibility, necessity of action, to express your attitude. Prepositional-nominal case system. Perfect and imperfect types of the verb. Objective, target, cause-effect, conditional relations, relations of measure and degree, manner in a sentence.	The main problems of the city: the cost of living, problems of housing, transport.	Create an intellectual map "problems of the modern city", to highlight the main one and give arguments.	10
Week 11: Perfect city
11	Report about the place, the number of items, their quality and belonging, to express the attitude, to evaluate the subject, fact. Prepositional-nominal case system. Perfect and imperfect types of the verb. Definitive pronouns. Degrees of comparison of adjectives. Objective, attributive, causal, target relations in the sentence.	Perfect city	Prepare a presentation of the perfect city, describe its features and attractions	10
Week 12: At the airport, at the train station
12	Contact someone, to apologize, to thank, to ask to repeat, to ask again, to report about a fact, to express intention, desire, attitude. Report that you want to buy a ticket (coupe, reserved seat, economy), how many tickets, direction. Find out the cost, availability of tickets for a specific date, flight, date and time of departure and arrival. Prepositional – nominal case system of the Russian language (The instrumental case with the meaning of place, time, object of thought). Interrogative pronouns (who, what, which, whose, how much, how many). Adverbs of manner (good, bad), measures and degrees (slow, fast). Explanatory, determinative, tense, target relations in the sentence.	At the airport, at the train station	For the intended trip to order tickets in three ways: online booking, contact the cashier and call. Record the conversation and give an analysis of the success of the communication.	10
Week 13: Healthcare problems in the country
13	To contact someone, to draw attention, to request and inform, to report on the possibility, necessity, probability, impossibility of action, to express agreement or disagreement, uncertainty, doubt. Prepositional-nominal case system of the Russian language. Adverbs of manner (good, bad), measures and degrees (slow, fast). Objective, attributive, causal, target relations, conditional, concessive relations in the proposal.	7. Healthcare problems in the country	Using the Internet resources, compare the health systems of different countries in the form of a presentation	10
Week 14: Main occupations of population: agriculture, public service, private entrepreneurship
14	To introduce another person, to contact someone, to hold the topic of conversation, to attract attention, to ask to repeat, to remind, to end the conversation, to request and report about a fact, event, subject, possibility / impossibility, necessity of action, to express your attitude, to express a wish, advice, offer, invitation. Prepositional - nominal case system. Perfect and imperfect types of the verb. Definitive pronouns. Degrees of comparison of adjectives. Objective, attributive, causal, target, conditional, concessive relations in the sentence.	Main occupations of population: agriculture, public service, private entrepreneurship	Create an intellectual map "Perspective activities in Kazakhstan".	10
Week 15: Problem of urbanization of population
15	To hold the topic of the conversation, to attract attention, to ask to repeat, to remind, to end the conversation, to request and report about a fact, event, subject, possibility / impossibility, need for action, to express your attitude, to express a wish, advice, offer, invitation. Prepositional-nominal case system. Perfect and imperfect types of the verb. Definitive pronouns. Degrees of comparison of adjectives. Objective, attribute, causal, target, conditional, concessive relations in the sentence.	Problem of urbanization of population	To characterize the trends of urbanization in Kazakhstan in any format (discussion, presentation, essay)	10
2 term
Week 1: Languages and education
	To report about a fact, to express your attitude, to evaluate facts and events, to substantiate the advantage of communication in Russian as a world language. Structures with a short adjective should + infinitive in the present, a verb in the past, future tense. Complex sentences with conjunctions when, to, if.	Languages and education. The program of trilingualism in Kazakhstan.	Analysis of legal documents regulating the functioning of languages in Kazakhstan.	10
Week 2: Problems of modern education
	To initiate, to hold the topic of the conversation, to attract attention, to ask again, to ask a question, to report about a fact or event and argue, to report on the possibility, necessity, probability of action. Types of the verb: perfect and imperfect. Pronouns all, all, all. Sentences with the conjunction because. Direct, indirect speech. Logical-semantic relations in the sentence: objective, attributive, cause-and-effect, concessive, target relations in the sentence.	Problems of modern education	Based on the material collected, prepare a discussion on the topic: "Problems and prospects of education in Kazakhstan."	10
Week 3: Perspectives of humanitarian, technical, medical and other types of education
	To initiate, to hold the topic of the conversation, to attract attention, to ask again, to ask a question, to report about a fact or event and argue, to report on the possibility, necessity, probability of action. To hold the topic of the conversation, to attract attention, to ask to repeat, to remind, to end the conversation, to request and report about a fact, event, subject, possibility / impossibility, necessity of action, to express your attitude, to express a wish, advice, offer, invitation. Prepositional – nominal case system. Perfect and imperfect types of the verb. Direct, indirect speech. Logical-semantic relations in the sentence: objective, attributive, cause-and-effect, concessive, target relations in the sentence.	Perspectives of humanitarian, technical, medical and other types of education	Assess and make a comparative analysis of the prospects of types of education in Kazakhstan on the basis of statistical data, the number of grants, vacancies and employment. The results should be given as a presentation.	10
Week 4: Work, profession
	To start a communication and hold it: to introduce yourself, to hold, to change the topic of the conversation, to request and inform about the possibility, necessity, probability of action, to express intention, request, consent, refusal. The combination of the personal form of the verb with the infinitive. Direct, indirect speech. Logical-semantic relations in the sentence: objective, attributive, cause-and-effect, concessive, target relations in the sentence.	Work, profession	Using the Internet resources, to make a rating of modern professions and explain it.	10
Week 5: Famous scientist in the field of studied science
	To initiate, to hold, to change the topic of the conversation, to attract attention, to ask to repeat, to ask a question or report about a fact, event, person. Express your attitude: to assess the person, event. Express surprise, sympathy. Direct, indirect speech. Logical-semantic relations in the sentence: objective, attributive, cause-and-effect, concessive, target relations in the sentence. Text-narration: perfect verbs, adverbial modifiers of time, reasoning-explanation.	Famous scientist in the field of studied science	Prepare a professional portrait of a scientist in the field of the studied specialty, to identify the important milestones of the biography, which had a great influence on development of the scientist and his contribution to science.	10
Week 6: The history of my specialty
	To initiate, to hold, to change the topic of the conversation, to attract attention, to ask to repeat, to ask a question or report about a fact, event, persons. Express your attitude: to evaluate the person, events. Express surprise, regret. Text narration: time sequence of events. Logical-semantic relations in the sentence: objective, attributive, tense, cause-and-effect, concessive, target relations in the sentence.	The history of my specialty	Prepare a presentation on the topic: "Significant events (scientific discoveries, experiments) that influenced the further development of science."	10
Week 7: Written business communication
	Drawing uup and analysis of business papers: CVs, an application, a description, a report, a protocol. Language features of business speech: business terminology, standard speech formulas (cliché). Neutral word order in a sentence.	Written business communication	Make up business papers.	10
Week 8: Business Email
	To start a written personal and business communication: to greet, to address, to thank, to respond to gratitude, to congratulate, to ask, to say goodbye. Etiquette speech models (Good afternoon, dear, looking forward to cooperation, thank you in advance, all the best)	Business Email	E-mail your colleagues an invitation letter to a scientific conference.	10
Week 9: Oral business communication
	To start a communication, to introduce another person, to greet, to say goodbye, to thank, to apologize, to respond to an apology, to attract attention, to ask again, to end conversations, to express intention, desire, request. Etiquette formulas, patterned speech constructions, business terminology.	Oral business communication	Prepare a script for business negotiations on a specific issue, relevant documents (a protocol, a report, a contract)	10
Week 10: Telephone conversations
	To start a communication in accordance with the basic requirements for a telephone conversation: the brevity of the expression of thought, informative, politeness, clear pronunciation of words. Speech etiquette formulas in a business telephone conversation, a request, an apology, a thank you, a wish, a questioning, a response to a request, a thank you, an apology, a response wish.	Telephone conversations	Using the skills of holding a business telephone conversation, make calls to several institutions. Analyze the conversations, indicate whether the interlocutors complied with the requirements and rules of telephone communication, whether there were any non-professional "respondents" among them. Correct the errors found. Record one of the telephone conversations.
Week 11: Science terminology
	Report on the subject, fact, event related to the field of the studied specialty in monologue and dialogical speech. Terminology of the studied specialty - words and phrases denoting concepts.	Science terminology	Familiarize with Latin and Greek word-formation elements and compile a glossary consisting of the terms of the studied specialty, which include international word-formation elements.	10
Week 12: Specialty language
	To start a scientific communication, to report on the fact, event, subject, the presence or absence of the subject, the action, time, cause, purpose of the event. Scientific terminology (special, general scientific), abstract vocabulary, verbal nouns, participial constructions and adverbial participial phrases, compound and complex sentences with various subordinate clauses. Objective, tense, conditional, causal relations in the sentence.	Specialty language	In the text on the specialty to identify the features of the language of the specialty.	10
Week 13: Professional speech culture
	To start a communication in the professional sphere of communication, to report on the fact, time and place of action, to express your attitude in accordance with the requirements of the professional speech culture: to use terminology, to discuss professional topics with a colleague and a non-specialist, to define the goal, to be correct. To hold and change the topic of the conversation. Express your attitude: to assess the fact, subject, event. Scientific terminology, book words, direct word order, declarative sentences.	Professional speech culture	Prepare a report on the topic: "What should be the speech of a specialist in a situation of professional communication"	10
Week 14: Types of professional communicative situations
	Inform the listener about the subject and purpose of the message, to request information of interest, to clarify, to ask again, to listen to and understand professional information in communicative situations of professional communication: participation in a conference, a seminar, teamwork, an exhibition of professional products, achievements, personal contact of two specialists. Scientific terminology, book words, direct word order, declarative sentences, etc. Etiquette formulas, constructions expressing the order of thought.	Types of professional communicative situations	Present and play out a professional communicative situation in terms of the number of participants in communication: one - one; one - a group; a group.	10
Week 15: Consolidation of the material learnt
	Verbally implement the studied intentions using the appropriate language material. Work with text material	Consolidation of the material

В2 level

№	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Themes of independent works of students	Number of hours
1 term
Week 1: World languages
1	To report on the goal of learning Russian, difficulties in learning Russian, the role of television, the Internet, newspapers in learning the language. Report on the conditions, likelihood and necessity of the functioning of the Russian language in Kazakhstan. To express a rational assessment: to compare the situation with the standard, norm. Report on the possibility of using Russian language skills in future professional activities.	The Russian language as one of the world languages	Analysis of legal documents regulating the functioning of languages in Kazakhstan.	10
Week 2: Free time. Mass and traditional culture
2	Informative intentions: to inquire about facts and events, causes, consequences, to supplement, to find out, to explain, to clarify. Evaluation intentions: to express a moral and ethical assessment: to approve, to condemn; social and legal assessment: to justify, to protect; to find out a rational reason: to compare mass culture with traditional one, to evaluate efficiency. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author.	Mass and traditional culture	Based on specific examples in the leisure industry (films, entertainment literature, pop humor, etc.), advertising and fashion, formulate the main signs of mass culture.	10
Week 3: Where we live. Contrasts of the metropolis
3	Informative intentions: to inquire about facts and events, goals, causes, consequences, possibilities, necessity; to supplement, to explain, to clarify. Evaluation intentions: to express an opinion, to express a moral and ethical assessment: to approve, to condemn; social and legal assessment: to justify, to protect, etc., to express an emotional assessment: fear, anxiety, hope. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Contrasts of the metropolis	Write an essay on the topic: “How the city attracts people”	10
Week 4: My house. Housing issue
4	Contact-setting intentions: to start a communication with the landlord, the seller of housing. Regulatory intentions: to express a request, a wish, to certify, to encourage, to object. Informative intentions: to inquire about facts, conditions, opportunities, necessity; to find out, to clarify, to ask. Evaluation intentions: to express intention, need, desire. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Housing issue	To characterize housing problems in Kazakhstan	10
Week 5: My family and I. Problems of a modern family.
5	Contact-setting intentions: to start a communication, to initiate a discussion of the problems of a modern family, to invite to discussion, to hold. Regulatory intentions: to induce the interlocutor to express a position, to express agreement / disagreement, to doubt, to respond to the incitement. Informative intentions: to complement, to explain, to find out. Assessment intentions: to express moral and ethical, social and legal, rational evaluations.	Problems of a modern family	To make reasoning on one of the topics: "Causes of divorce", "Problems of civil marriage", "Basic problems of a modern family."	10
Week 6: Family and parenting issues. National traditions in upbringing.
6	Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; to explain, to find out. Estimation intentions: to express an opinion, to suppose, to approve, to condemn, to justify, to protect, to compare with the traditions of upbringing of other nations. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Family and parenting issues. National traditions in upbringing.	On the basis of comparing the traditions of upbringing in different countries to make your own reminder of the best methods of upbringing and to argue.	10
Week 7: Traditions and customs. Celebration of important events in life
7	Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences, necessity; to explain, to find out. Estimation intentions: to express an opinion, to suppose, to approve, to condemn, to reprove, to justify, to protect, to evaluate expediency, effectiveness, to express irritation, surprise, concern, to compare the value in the past and in the present. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Celebration of important events in life	Compare modern and traditional approaches to celebrating important events in life (birth of a child, wedding, birthday), express your attitude and argue the position.	10
Week 8: Lifestyle. Social roles of men and women in modern society
8	Contact-setting intentions: to start a communication, to initiate a discussion of the problem of the social role of a man and a woman, to invite to a discussion, to attract attention, to hold. Regulatory intentions: to induce the interlocutor to express a position, to express agreement / disagreement, to doubt. Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; conditions, to explain, to find out. Estimation intentions: to express opinions, to suppose, to approve, to condemn, to justify, to protect, to compare the social roles of men and women in Western and Eastern countries. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Social roles of men and women in modern society	Prepare a presentation on the topic: "Changing the social roles of men and women throughout history."	10
Week 9: Lifestyle. Modern grandparents
9	Contact-setting intentions: to start a communication, to initiate discussion of the problem of modern grandparents, to invite to discussion, to attract attention, to hold. Regulatory intentions: to induce the interlocutor to express a position, to express agreement / disagreement, to doubt. Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; conditions, to explain, to find out. Estimation intentions: to express opinions, to suppose, to approve, to condemn, to justify, to protect, to compare grandparents of the past and present. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Modern grandparents	Write an essay on the topic: "Features and values of national culture."	10
Week 10: Man as an individual. Problems of modern youth
10	Informative intentions: to inquire about facts and events, goals, causes, consequences, possibilities, necessity; to complement, to explain, to clarify. Estimation intentions: to express an opinion, to express a moral and ethical assessment: to approve, to condemn; social and legal assessment: to justify, to protect, etc., to express an emotional assessment: fear, anxiety, hope. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Problems of modern youth	Describe one of the problems of youth: social, psychological, moral education, culture.	10
Week 11: Social problems of modern society
11	Informative intentions: to inquire about facts and events, conditions, causes, consequences, possibilities, necessity; to complement, to explain, to clarify. Evaluation intentions: to express an opinion, to express a moral and ethical assessment: to approve, to condemn; social and legal assessment: to justify, to protect, etc., to express an emotional assessment: fear, anxiety, hope. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Social problems of modern society (socio-economic, social, socio-psychological)	Create an intellectual map on the topic and argue, illustrate with examples.	10
Week 12: Kazakhstani society through the eyes of foreigners
12	Informative intentions: to inquire about facts and events, conditions, causes, consequences, possibilities, necessity; to complement, to explain, to clarify. Estimation intentions: to express an opinion, to express a moral and ethical assessment: to approve, to condemn; social and legal assessment: to justify, to protect, etc., to express an emotional assessment: fear, anxiety, hope, etc. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Kazakhstani society through the eyes of foreigners	Based on a survey of foreigners, Internet sites with opinions about the country, to identify the main characteristics of Kazakhstan’s society, given by foreign citizens.	10
Week 13: A man in perception of other people
13	Express an opinion, express assessment. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea. Creation of a portrait through the description and narration.	8. A man in perception of other people	Find in recent publications an interview with a famous person. Characterize the person interviewed, justify your opinion, based on the analysis of questions and answers.	10
Week 14: Man: appearance, behavior, relationships
14	Contact-setting intentions: to start a communication, to initiate a discussion of the problem of modern grandparents, to invite to discussion, to attract attention, to hold. Regulatory intentions: to induce the interlocutor to express a position, to express agreement / disagreement, to doubt. Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; conditions, to explain, to find out. Estimation intentions: to express opinions, to suppose, to approve, to condemn, to justify, to protect, to compare grandparents of the past and present. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Man: appearance, behavior, relationships	Prepare to discuss the issues: Can you manage your feelings? Are hobbies important in a person's life? How can you support a person in difficult periods of his life? Who or what can help in such situations?	10
Week 15: Consolidation of the material learnt
15	Using various types of intentions and relevant language material, to provide the information. Work with text material.	Consolidation of the material learnt		10
2 term
Week 1: Actual problems of modern science
1	Contact-setting intentions: to start a communication, initiate a discussion of the problems of modern science, to hold. Regulatory intentions: to induce the interlocutor to express a position, to express agreement / disagreement, to doubt. Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; conditions, to explain, to find out. Evaluation intentions: to express an opinion, to suppose, to approve, to condemn. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Actual problems of modern science	Make an intellectual map on the topic, give a comment.	10
Week 2: New discoveries of scientists: prospects for use and possible risks
2	Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; conditions, to explain, to find out. Evaluation intentions: to express an opinion, to suppose, to approve, to condemn. Extract actual information from the text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	New discoveries of scientists: prospects for use and possible risks	Prepare a presentation on the latest developments of scientists in the studied field of science. Explain whether it is possible to foresee the threats and risks associated with the latest scientific discoveries.	10
Week 3: Scientific discoveries and ethics
3	Contact-setting intentions: to start a communication, to initiate discussion of the problems of scientific discoveries and ethics, to hold. Regulatory intentions: to induce the interlocutor to express a position, to express agreement / disagreement, to doubt. Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; conditions, to explain, to find out. Evaluation intentions: to express an opinion, to suppose, to approve, to condemn. Extract factual information from a scientific text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Scientific discoveries and ethics (organ transplantation, sex change, euthanasia, surrogacy, human cloning, creation of transgenic animals)	Watch the movie "The Heart of a Dog" and explain the dangerous effects of experiments.	10
Week 4: Achievements in the field of studied science
4	Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; conditions, to explain, to find out. Evaluation intentions: to express an opinion, to suppose, to approve, to condemn, to compare, to evaluate effectiveness, expediency. Extract factual information from a scientific text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	Achievements in the field of studied science	Prepare a presentation on the topic "The most important achievements in the studied science"	10
Week 5: Science development (studied by students)
5	Informative intentions: to inquire about events, facts, causes, goals, consequences; conditions, to explain, to find out, to supplement. Evaluation intentions: to express an opinion, an assumption, to compare, to evaluate effectiveness, expediency. Extract factual information from a scientific text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the topic and idea. Text narration with description elements: time sequence of events. Logical-semantic relations in the sentence: object, attribute, tense, cause-and-effect, concessive, target relations in the sentence.	Science development	Make a story about the development of science	10
Week 6: The current state of the studied science
	Informative intentions: to inquire about events, facts, causes, goals, consequences; conditions, to explain, to find out, to supplement information concerning the current state of the studied science. Evaluation intentions: to express an opinion, an assumption, to compare, to evaluate effectiveness, expediency. Extract factual information from a scientific text, understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the topic and idea. Description text.	The current state of the studied science	Read a scientific article and describe the main problem, summarize the information.	10
Week 7: My specialty and globalization
7	Informative intentions: to inquire about facts, reasons, goals, consequences; conditions, to explain, to find out. Evaluation intentions: to express opinion, assumption, to approve, to condemn. Extract factual information from the scientific text "Modern problems of globalization", understand the explicitly expressed attitude of the author, determine the theme and idea.	My specialty and globalization	Determine the prospects of the chosen specialty through the prism of globalization.	10
Week 8: Written business communication
8	Drawing up and analysis of business papers: a CV, a statement, a description, a report, a protocol, a contract. Language features of business speech: business terminology, standard speech formulas (cliché). Neutral word order in a sentence.	Written business communication	Make up business papers	10
Week 9: Business Email
9	To start a written personal and business communication: to greet, to address, to thank, to respond to gratitude, to congratulate, to ask, to say goodbye. Etiquette speech models (Good afternoon, dear, looking forward to fruitful cooperation, thank you in advance, all the best, best regards, with respect).	Business Email	Email a scientific conference invitation letter to colleagues.	10
Week 10: Oral business communication
10	Contact-setting intentions: to start a communication, to introduce another person, to greet, to say goodbye, to thank, to apologize, to respond to apologies, to attract attention, to ask again, to end conversations, to express intention, desire, request. Regulatory intentions: to express a request, a suggestion, a wish, to express consent, to object, to certify, to give guarantees. Informative intentions: to inquire about facts, possibilities, probability, necessity, to supplement, to find out, to clarify, to inquire.	Oral business communication	Prepare a script for business negotiations on a specific issue, prepare relevant documents (a protocol, a report, a contract, a description)	10
Week 11: Science terminology
11	Informative intentions: to inquire about facts, possibilities, probability, necessity, to supplement, to find out, to clarify, to inquire. Report on the subject, fact, event related to the field of the studied specialty in monologue and dialogical speech. Terminology of the studied specialty - words and phrases denoting concepts.	Science terminology	Familiarize with Latin and Greek word-formation elements and compile a glossary, consisting of the terms of the studied specialty, which include international word-formation elements.	10
Week 12: Specialty language
12	Contact-setting intentions: to start a scientific communication, to hold a conversation, to attract attention, to introduce someone. Informative intentions: to inquire about facts, possibilities, probability, necessity, to supplement, to find out, to clarify, to inquire. Evaluation intentions: to express an opinion, an assumption, to express a rational assessment, expediency, efficiency, etc.	Specialty language	In the text on the specialty to identify the features of the language of the specialty.	10
Week 13: Professional speech culture
13	Contact-setting intentions: to start a scientific communication, to hold a conversation, to attract attention, to introduce someone. Informative intentions: to inquire about facts, possibilities, probability, necessity, to supplement, to find out, to clarify, to inquire. Evaluation intentions: to express your attitude in accordance with the requirements of a professional speech culture: to use terminology, to discuss professional topics with a colleague and a non-specialist, to define a goal, to be correct. Express your attitude: to assess a fact, a subject, an event.	Professional speech culture	Prepare a report on the topic: "What should be the speech of a specialist in a situation of professional communication"	10
Week 14: Types of professional communicative situations
14	Contact-setting intentions: to start a scientific communication, to hold a conversation, to attract attention, to introduce someone. Informative intentions: to inquire about facts, possibilities, probability, necessity, to supplement, to find out, to ask, to clarify information in the communicative situation of professional communication: at a conference, seminar, teamwork, exhibition, etc. Evaluation intentions: to express your attitude in accordance with the requirements of a professional speech culture: to use terminology, to discuss professional topics with a colleague and a non-specialist, to define a goal, to be correct. Express your attitude: to evaluate a fact, a subject, an event	Types of professional communicative situations	Present and play out a professional communicative situation in terms of the number of participants in communication: one - one; one - a group; a group.	10
Week 15: Consolidation of the material learnt
15	Verbally implement the studied intentions using the appropriate language material. Work with text material.	Consolidation of the material

С1 Level

№	Content of the discipline	Themes of seminar (practical) classes	Tasks for independent works of students	Number of hours
1 term
Week 1: Language and its main functions
1	Express and clarify the intellectual attitude: to express the desire, need, intention, preference, opinion, suggestion, awareness. Language and its main functions. Language as a means of communication and its role in society. Russian language as one of the world languages and its role in the modern world. The legal framework for the functioning of the Russian language in Kazakhstan (the Constitution of the Republic of Kazakhstan, the Law on the languages of the Republic of Kazakhstan, State programs for development and functioning of languages in the Republic of Kazakhstan).	Language and its main functions. Regulatory framework for the functioning of the Russian language in Kazakhstan.	1. Work with regulatory documents of the Republic of Kazakhstan, reflecting the language policy. 2. Discourse on the idea of a linguistic trinity in the Republic of Kazakhstan. 3. Comparison of the picture of the world in the Russian and Kazakh languages.	10
Week 2: Text as the main unit of communication
2	To request and report within the framework of topics and situations of communication, eventual and factual information: on conditions, goals, causes, effects, possibilities, probability, necessity of facts, events, phenomena. Text as the main unit of communication. Types and forms of speech activity. Functional-semantic types of speech. Written and oral language. Types of texts and their functional and style variety.	Text as the main unit of communication. Written and oral language.	Work with the text of educational and scientific or popular sub-style. Structural and semantic analysis of the text on the specialty, the definition of its communicative tasks.	10
Week 3: Functional-semantic types of speech: description, narration, reasoning
3	To request and report within the framework of topics and situations of communication, eventual and factual information: the qualitative and quantitative characteristics of objects, persons, events, phenomena; and, if necessary, to supplement, to clarify, to ask again, to find out, to explain, to elucidate, to illustrate. Description as a functional-semantic type of speech. Narration as a functional-semantic type of speech. Reasoning as a functional-semantic type of speech. Structural and linguistic features of reasoning. Scheme of reasoning: thesis; arguments proving it; conclusion. Textual model of scientific reasoning. The main instruments for drawing up a reasoning. Means that establish logical connections between statements: attachment, conclusion, result, logical argument.	Functional-semantic types of speech: description, narration, reasoning. Textual model of scientific reasoning.	Group work. Selection of texts of the scientific description or scientific reasoning in their specialty. Individual work. Drawing up a detailed plan to the text.	10
Week 4: Functional language styles
4	To organize speech in accordance with the functional style, using a variety of speech communication tactics to achieve the communicative goal. The specifics of the functional styles of the Russian language. The basis for classification of functional styles. Differentiation of functional styles and the characteristics of their main features. Stylically colored language units. The concept of a language norm. Russian language dictionaries. Stylistic and grammatical marks in dictionaries.	Functional language styles. The language norm concept.	Define functional styles in accordance with the area of communication and communication goals.	10
Week 5: Artistic style
5	To understand a literary text at a level that allows conducting an elementary philological analysis (to highlight the main topics of the text, to determine the functional and semantic types of speech, to identify the position of the narrator). Characteristics and functions of the artistic style. Sub-styles and genres of artistic style. Lexico-grammatical originality and distinctive features of artistic style. Expressive means: metaphor, allegory, hyperbole, epithet, comparison. Individual and artistic style of the writer.	Artistic style. Individual and artistic style of the writer.	Work in mini-groups on analysis: 1) the individual-artistic style of the writer (selectively by the authors); 2) genre features of the work (epic, ode, novel, short story, story, epigram, sonnet).	10
Week 6: Conversational style
6	To report, within the framework of topics and situations of communication, the eventual and factual information: to supplement, to clarify, to ask again, to find out, to explain, to elucidate, to illustrate. Conversation style: specific features and scope of use. The main features of the conversational style: a relaxed form of communication, appraisal, emotionality, inconsistency, discontinuity of speech. Language features of conversational style: pronunciation, lexical heterogeneity, morphological and syntactic structures.	Conversational style. Language features of conversational style.	To simulate communicative situations of using conversational style in oral and written form.	10
Week 7: Journalistic style
7	Express and find out a rational assessment: to compare with the standard, norm, to evaluate the expediency, efficiency, possibility / impossibility, truth, probability / low probability. The main features of journalistic style. Genres and functions of journalistic style: informational note / message; essay, report, feuilleton, interview; public speaking; judicial speech; performance on television. Language signs of journalistic style: lexical, morphological and syntactic.	Journalistic style. Language features of journalistic style.	1. Find an article in a newspaper containing professional vocabulary. Emphasize professionalisms and professional jargon in the text. 2. Specify the scope of their professional use.	10
Week 8: Formal business style
	To understand and adequately interpret the texts of the formal business communication sphere represented by the texts of resolutions, laws, and official communications. Functional features of the formal business style. Sub-styles of formal business style: legislative, diplomatic, administrative and business. Language signs of the formal business style: standardization of business speech, regulation, rigor and simplicity of presentation, accuracy and imperativeness, objectivity and documentary, concreteness and brevity, informative richness, official character of presentation, impersonality of the text.	Formal business style. Language signs of formal business style.	Prepare presentations with the characteristics of a formal business style.	10
Week 9: Service documentation for internal and external use
9	Communicate in writing. Service documentation for internal use: an order, a decree, an act, an internal memorandum, an explanatory note. Documents for external use: a business letter (a request, refusal of request, an invitation, gratituude, a confirmation).	Service documentation for internal use. Service documentation for internal use.	1. Prepare a presentation on the topic "Service documentation for internal use." To focus on orders and instructions. Demonstrate what is common in the drawing up and content of these documents and how they differ from each other. 2. Using the Internet resources, familiarize with the Model rules for documentation and document management in state and non-state organizations of the Republic of Kazakhstan (Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated December 21, 2011 No. 1570). http://corp.delovoimir.kz/delo.html	10
Week 10: Scientific style
10	Express an intellectual attitude: to express the desire, need, intention, preference, opinion, suggestion, awareness, etc. General characteristics of the scientific style, its features. The emergence and development of the scientific style. Ways of presentation. Communicative tasks. Genres of scientific style. Conditions of functioning of scientific speech. Characteristic features of the scientific style: consistency, objectivity, generalization, abstraction, plenty of factual information.	Scientific style. Characteristic features of the scientific style.	Prepare presentations with the characteristic of scientific style.	10
Week 11: Text as the basic unit of verbal communication. Scientific description
11	Organize speech in accordance with the situation of communication and the rules of speech etiquette: use a variety of tactics of speech communication to achieve the communicative goal. The concept and features of the text. Text as the basic unit of verbal communication. Functional-semantic types of scientific texts. The texts of "hard" and "flexible" ways of building; the purpose of creating semantic types; content and form; typical grammatical means of construction. Language features of the scientific description: characteristics, classification, definition. Text model of the scientific description.	Text as the basic unit of verbal communication. Text model of scientific description.	1. To select the text on the specialty and indicate its communicative tasks. 2. Prepare a statement on the logical scheme of a scientific text, proposed at the class.	10
Week 12: Scientific narration as a source of information
12	Express and clarify the social and legal assessment: to justify, to protect, to accuse. Formal signs of scientific narration: perfect verbs, expressing consequently the occurring events; adverbial words with a time sequence meaning; conjunctions. Textual model of scientific narration. Scientific text-narration: a biographical note, a story about the history of scientific discoveries, a description of scientific experiments.	Scientific narration as a source of information. Text model of the scientific narration.	Analysis of texts on the specialty, creation of logical schemes of texts, the selection of grammatical forms, an explanation of their application.	10
Week 13: Types of scientific information.
13	Achieve certain goals of communication in situations with a high degree of parameter definition with the obligatory use of a set of various language means (synonymy, antonymy) in accordance with the proposed task. Structures, expressing the qualification of the subject and its characteristics. General qualification of a subject (phenomenon), definition of terms, designation of a generally accepted name of a subject (phenomenon). The essence of the subject and its functions. Indication of external signs or structure. An indication of the purpose of the object and its use. Description of the appearance or structure of the subject. Description of properties and etc. Characteristic of properties, qualities of the subject.	Types of scientific information. The essence of the subject and its functions.	1. Independently select the text on the specialty and analyze it from the point of view of the availability of terms (meaning, method of training, highly specialized or general scientific, quantity, depending on the sub-style). 2. Make a list of terminological dictionaries and reference books in the specialty; make a review of one of them. 3. Prepare an oral report on the topic "Science terminology" with a view to the future specialty.	10
Week 14: Structural and semantic analysis of the scientific text
14	To fully understand the content, communicative intentions, as well as social features of the speaker’s speech, which have a fairly high degree of explication. The basic units of the structural and semantic analysis of a scientific text. Theme of the scientific text. Definition and formulation of the topic of a scientific text. Development of the information, based on a model of a scientific text. Elements of the structural and semantic analysis of the text: the purpose of the message, the general content of the text (main elements: fundamental and clarifying thesis; secondary elements: illustrations and background).	Structural and semantic analysis of the scientific text. Elements of the structural and semantic analysis of the text.	1. Working with the text with its subsequent compression. 2. Analysis of structural and semantic components of the compositional scheme of scientific texts on the specialty. 3. Preparation of oral presentations on a given topic.	10
Week 15: Monologue and dialogic speech
15	To perceive the basic semantic information (at the level of general, detailed and critical understanding), as well as communicative intentions, including implicitly expressed intentions of the speakers, significant for the further nature of the ongoing monologue and dialogue. Oral scientific speech. Monologue. Dialogue. Polylog. Monologic utterance in scientific speech. Prepared scientific speech. Spontaneous scientific speech. Types of dialogue and ways of its language design. Speech strategies in educational and scientific dialogue. Polylog. Educational and scientific discussion. Forms of conduct of educational and scientific discussion.	Monologue and dialogic speech. Forms of educational and scientific discussion.	Compiling a glossary by specialty (20 terms). - individually. Construction of monologic statements on the specialty based on standard speech formulas. - work in groups.	10
2 term
Week 1: The communicative task of the scientific text
1	Understand the semantics of individual text fragments and key units that determine the characteristics of development of the topic. Features of a sentence in the scientific style of speech. Logical-semantic relations in the sentence. Model of a sentence. Formulation of the question to the semantic center of the sentence (communicative task). The communicative task of a scientific text. Ways of defining and formulating a communicative task in receptive types of speech activity.	The communicative task of the scientific text. Logical-semantic relations in the sentence.	Analysis of the text on the specialty, finding the semantic center of sentences and formulating a communicative task.	10
Week 2: The given and the new information of the scientific text
2	Understand the main goals and motives of the speaker, the nature of his attitude to the subject of speech and the recipient, expressed in the audio text explicitly. Identification of the given and new information in the text. Forms of expression of new information in the text. The algorithm for determining the given text information: the definition of the communicative task of the text, the sentence in which it is expressed, the identification of the key word of the text, the definition of the theme of the text. Algorithm for determining the new text information: defining the communicative task of the text, the sentence in which it is expressed, identification of the key word of the text, highlighting the micro-topics and words that reveal the meaning of the text.	The given and the new information of the scientific text. Forms of expression of new information in the text.	Individual and group work with texts on the specialty with the presentation of the rationale for their findings.	10
Week 3: Methods of development of information in the text
3	To understand the content of a scientific text, to know and correctly use the terminological vocabulary of your specialty. Methods of development of the information in the scientific text. Unidirectional and multidirectional scientific texts. A parallel method of development of information in a scientific text. Chain way of development of information in the scientific text.	Methods of development of information in the text. Unidirectional and multidirectional scientific texts.	Preparation of the presentation for each method of development of information in the text. Work in microgroups.	10
Week 4: Microtheme of scientific text. Basic and additional information in the text
4	To understand the content of a scientific text, to know and correctly use the terminological vocabulary of your specialty. Microthemes of scientific text. Basic text information. Additional text information. Types of additional information in the text: supplementary, illustrating, specifying, duplicating, summarizing information.	Microtheme of scientific text. Basic and additional information in the text.	Analysis of the text on the specialty, highlighting the microthemes of the text and presentation of the rationale.	10
Week 5: Compression of a scientific text. Secondary scientific texts
5	To perceive the basic semantic information (at the level of general, detailed and critical understanding), as well as communicative intentions. Basics of compression of a scientific text. Types of compression of the source text. Basic rules for text compression. Keywords of a text. The three basic rules of compression; the concept "secondary text"; common abbreviations; content and language methods of compression.	Basics of compression of a scientific text. Basic and additional text information. Types of additional information.	Analysis of the text on the specialty, highlighting the keywords of the text and the presentation of the types of text compression.	10
Week 6: Plan as a structural and informative component of a scientific text
6	To be able to select structural parts and make up a plan. Drawing up a text plan. Structural elements of the plan. Simple plan. Complex plan. Thesis plan. Errors in the drawing up the plan: incompliance of the plan with the theme, lack of detailed elaboration of the points, the points mutually exclude each other, the points are not proportional, the logic is broken in the order of the points of the plan, there is no introduction and conclusion.	Plan as a structural and informative component of a scientific text. Simple plan. Complex plan. Thesis plan.	Work in microgroups. Drawing up the abstract and three types of the plan of the text on the specialty, using informative and language methods of compression. Oral presentation.	10
Week 7: Annotation of the scientific text
7	To be able to make an annotation. Annotation. Types of annotations, taking into account the characteristics of consumers. Annotation structure. Standard structures used when writing annotations. Types of annotations: reference, recommendatory, general, specialized, group.	Annotation of the scientific text. Types of annotations.	Work individually and in a group. Making up an annotation to the texts of different genres. Selection of annotations of a scientific journal article in the catalog of the library, specialty textbook.	10
Week 8: Scientific text abstracting
8	To be able to make an abstract. Abstract. The abstracting of scientific texts. Types of reproductive and productive abstracts. Structure and language features. Citation in science. Basic rules for quotes	Scientific text abstracting. Types of abstracts and their features.	Work individually and in a group. 1. Compilation of a detailed and minimized plan of the content of the abstract, a characteristic of its structure. 2. Drawing up an algorithm for writing an abstract, preparing an abstract in one of the disciplines of the specialty. 3. Work with a scientific text on the specialty, drawing up an abstract.	10
Week 9: Scientific text review
9	To be able to make a feedback and review. Feedback. Review structure: assessment of the relevance of the topic, formulation of the main thesis of the work, general assessment of the work, gaps and shortcomings, conclusions. Review. The structure of the review: characteristics of the object of analysis (theme, genre of the work under review), assessment of relevance, place of work in the author’s work, comparative analysis with other similar works, general assessment of the work by the reviewer, gaps and shortcomings of the work, conclusions.	Scientific text review. Feedback. Review.	Individual work. Writing a review of the text of one of the paragraphs of a specialty textbook, working with a scientific text, drawing up its thesis plan and review.	10
Week 10: Language specialty and professional speech culture
10	Take out new information when viewing and reading texts, when comparing a new text with a previously read. Terminology of science. Professional vocabulary and professional jargon. Dictionaries and reference books. Rules for the use of reference material in the specialty. Making up a bibliography on the specialty (links, footnotes, notes, imprint).	Language specialty and professional speech culture. Rules for the use of reference material on the specialty.	Work individually and in microgroups. 1. Write out 5-7 professional words from the vocabulary on the specialty, give their interpretation, include them in the statement about your specialty. 2. To analyze the text on the specialty, highlighting the professional vocabulary. 3. Express your opinion on the following judgments: 1) Professionalism is focused on a high goal - skill, honestly intertwined with honesty, wisdom, duty, knowledge, understanding and experience; 2) Each profession has codes of ethics that determine the ethical behavior of its members; 4. Prepare a report on the topic: "The qualities necessary for a modern specialist in professional activities."	10
Week 11: Educational and scientific communication
11	To understand and adequately interpret the texts of educational and scientific communication. Educational and scientific communication: written and oral scientific presentation. Ways of presenting information in educational and scientific text. Speech strategies in educational and scientific discussions. Basics of scientific and business rhetoric. Rhetorical skills and abilities. Features of public speaking. Rules of scientific presentation.	Educational and scientific communication. Basics of scientific and business rhetoric. Rhetorical skills.	Orally prepared presentation on the topics related to the chosen specialty.	10
Week 12: Speech aspects of business communication
12	Initiate a conversation, to hold a conversation, to change the topic (direction) of the conversation, to end the conversation adequately to the communication situation, to interrupt the interlocutor. Speech aspects of business communication: establishing business contacts and negotiating. Features of telephone communication: telephone etiquette, features of communication using mobile communications. Features of communication by e-mail.	Speech aspects of business communication. Business contacts and negotiations.	1. Prepare a message on the topic "Types of national speech culture". Think which of them prevail in business communication. 2. View the video "Negotiation techniques": https://www.youtube.com/watch?v=1vLldthJX2I Analyze the above negotiation techniques. Give examples from your own life when you use this or that tactic.	10
Week 13: Types and causes of language errors and communication failures.
13	To reproduce written and audio texts, demonstrating the ability to analyze the content of the text, highlight the necessary information in it, process it in accordance with the requirements of the written speech communication genre. Speech mistakes, their typology: misunderstanding of the meaning of a word; lexical compatibility; the use of synonyms, homonyms and multivalent word; lexical incompleteness of the statement; the use of new and outdated words, words of foreign origin, converation and colloquial vocabulary. Communicative failures.	Types and causes of language errors and communication failures. Typology of speech errors.	1. Prepare a presentation on the topic"Techniques of prevention and overcoming of communicative misses and failures." 2. Find a video clip on the Internet resources containing an example of communicative failure. Make an analysis on the following issues: 1) Describe the participants of communication, formulate their communicative goals; 2) In your opinion, is it possible to say that the behavior of speakers in this situation is successful?; 3) Are they able to achieve results? If not, why? Justify your answer. 3. Observe the speech of your friends and relatives during a week, record the speech errors you heard, analyze them. What are the most frequent causes of their occurrence. Speak to those who made mistakes.	10
Week 14: Ethics and etiquette of business speech and professional communication.
14	Organize your speech in the form of a dialogue, to retain the initiative role in the dialogue, to provide psychological comfort, verbally expressing the communicative task, to support and develop the thought of the interlocutor, seeking to achieve the communicative goal. Ethics and etiquette. The general concept of speech etiquette and business communication. Business speech etiquette. Rules of etiquette of business speech and professional communication.	Ethics and etiquette of business speech and professional communication.	1. Prepare an oral report on the topic “Ethics and etiquette of business speech and professional communication”, taking into account the specifics of your specialty. 2. Play out the situation: You are the manager and owner of a small private enterprise; you introduce an ethical and behavioral code for employees. Write an example of this ethical code. 3. Give examples of unethical behavior of partners in the negotiation process.	10
Week 15: Types of professional and communicative situations.
15	To organize your speech in the form of a dialogue, a polylogue, to carry out the tactics of verbal communication, peculiar to the organizer of communication, that has the goal to regulate interpersonal relations, the organization of labor or educational process. Communication and its types. The concept of a communication situation. Communicative situations of professional communication. Communicative goals and communicative intentions of professional communication.	Professional and communicative situations. Communicative goals and intentions of professional communication.	Work in groups. Group 1: Present and play out a professional and communicative situation in terms of the number of participants in communication: one - one Group 2: Present and play out a professional and communicative situation by the number of participants in communication: one - a group Group 3: Present and play out a professional and communicative situation in terms of the number of participants in communication: a group – a group.	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 300 academic hours
Literature: Basic: 1. The state standard in Russian as a foreign language. Elementary level. - Moscow - St. Petersburg: Zlatoust, 2001. 2. The state standard in Russian as a foreign language. A basic level. - Moscow - St. Petersburg: Zlatoust, 2001. 3. The state standard in Russian as a foreign language. The first certification level. - Moscow - St. Petersburg: Zlatoust, 2001. 4. The state standard in Russian as a foreign language. The second certification level. - Moscow - St. Petersburg: Zlatoust, 2001. 5. The state standard in Russian as a foreign language. The first certification level. - Moscow - St. Petersburg: Zlatoust, 2001. Additional: 1. "Russian language. A textbook for students of Kazakh branches of universities (bachelor)" - Edited by Akhmedyarov K.K., Zharkynbekova Sh.K., Mukhamadieva Kh.S. - Almaty, Kazakh University, 2012. 2. Abaeva J.S. Russian language: A manual for students of the Kazakh branches of the Faculty of International Relations. - Almaty: Kazak University, 2014. 3. Buzelo A.S. "Russian language: A manual for students of mathematics of the Kazakh branch". - Almaty: Kazakh University, 2011. 182 p. 4. Zhuravleva E.A., Asmagambetova B.M., Tashimkhanova D.S., Yavorskaya E.E., Te M.V., Eshekeneva A.K. "Professional Russian Language": study guide / Edited by E.A. Zhuravleva – Almaty: Evero Publishing House, 2014. - 242 p. 5. Mukhamadiev Kh.S. "The manual on the scientific style of speech. The Russian language". - Almaty: Kazakh University, 2011. - 181 p. 6. "Fundamentals of scientific speech": A manual for students of non-philological higher educational institutions / N.A. Bure, M.V. Bystrykh, S.A.Vishnyakova and others; Edited by V.V. Khimika, L.B. Volkova. - St. Petersburg: Faculty of Philology St. Petersburg State University; M.: Publishing Center "Academy", 2003. - 272 p. 7. Pavlova T.V., Adskova "The Instrumental case. Russian: scientific style. Working with text": A manual for students of specialties 5B070800 "Oil and gas business", 5B072100 "Chemical technology of organic substances", 5B070600 "Geology and exploration of mineral deposits"/ T.B. Pavlova, The instrumental case of Adskova. - Almaty: KazNRTU named after K.I. Satpayev, 2016. - 163 p.: 8. Chekina E.B., Kapasova D.A. "Russian language". A study guide for biology students. - Almaty: Kazakh University, 2013. - 209 p. 9. Chekina E. B., Sansyzbaeva S. K., Abaeva Zh.S. "Professionally oriented Russian language". A manual for students of philology - Almaty: Kazak University, 2017. - 271 p.

Annex 5
to the order of the Minister of
education and science of the
Republic of Kazakhstan
dated October 31, 2018, No. 603

Model curriculum of the general educational discipline "Information and Communication Technologies" for organizations of higher and (or) postgraduate education

Footnote. Annex 5-as amended by the order of the Minister of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan dated April 19, 2023 No. 171 (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 1. General Provisions

1. This model curriculum of the general educational discipline "Information and Communication Technologies" for organizations of higher and (or) postgraduate education (hereinafter referred to as the Program) has been developed in accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Government Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On some issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan" and shall define the purpose, objectives, structure, content, teaching methods and criteria for evaluating learning outcomes.

2. The program is aimed at studying the updated content of the general educational discipline "Information and Communication Technologies" (hereinafter referred to as the Discipline), developing the ability to critically understand the role and significance of modern information and communication technologies in the era of digital globalization, forming a new "digital" thinking, acquiring knowledge and skills use of modern information and communication technologies in various activities.

3. The duration of study under the program in accordance with the structure of the educational program of higher education shall be 150 academic hours (5 credits).

Chapter 2. Purpose and objectives of the program

4. The purpose of the program is to develop the ability to critically evaluate and analyze processes, methods of searching, storing and processing information, and methods of collecting and transmitting information through digital technologies.

5. The objectives of the program are:

1) mastering the conceptual foundations of the architecture of computer systems, operating systems and networks by students;

2) formation of knowledge about the concepts of developing network and web applications, and tools for ensuring information security;

3) formation of skills in the use of modern information and communication technologies in various areas of professional activity, scientific and practical work, for self-educational and other purposes.

6. Based on the results of mastering the program, the student has the following learning outcomes:

1) explain the purpose, content and development trends of information and communication technologies, justify the choice of the most appropriate technology for solving specific problems;

2) explain the methods of collecting, storing and processing information, ways of implementing information and communication processes;

3) describe the architecture of computer systems and networks, the purpose and functions of the main components;

4) use Internet information resources, cloud and mobile services for searching, storing, processing and disseminating information;

5) use software and hardware of computer systems and networks for collecting, transmitting, processing and storing data;

6) analyze and justify the choice of methods and means of information protection;

7) with the help of digital technologies, develop tools for analyzing and managing data for various types of activities;

8) carry out project activities in the speciality using modern information and communication technologies.

Chapter 3. Structure and content of the program

7. This program begins with a review of the purpose and objectives, the thematic plan of the discipline, teaching methods, criteria for evaluating learning outcomes, prerequisites and postrequisites of the discipline.

8. The curriculum of the discipline, including the content of the discipline, the topics of seminars (practical) and the independent work of students, is given in the Annex to this program.

9. Teaching methods and technologies used in the course of the program implementation:

1) student-centred learning, based on a reflective approach to learning on the part of both the teacher and students;

2) interactive lecture (problem lecture, discussion lecture, lecture-conference, lecture-consultation, lecture "Press conference", lecture "Questions-answers-discussion");

3) interactive seminar (seminar "Problem Identification", seminar "Problem-Solving", seminar "Application of Problem-Solving");

4) case study (analysis of specific situations);

5) project method (development and transformation of own experience and competence).

10. The educational and methodological complex of the program includes:

1) syllabus (working curriculum);

2) guidance on the organization of independent work of students, the schedule for their implementation, and guidelines for them;

3) summary of lectures;

4) educational materials for seminars (practical), laboratory classes;

5) a map of the educational and methodological provision of the discipline;

6) the program of the final exam in the discipline.

11. Assessment of students' competencies shall be carried out according to the following criteria: demonstration of understanding of the updated program, knowledge of terminology, and use of acquired knowledge.

	Annex to the Model Curriculum "Information and
	Communication Technologies" for organizations of higher and (or) postgraduate education

Content of a typical curriculum "Information and communication technologies" for organizations of higher and (or) postgraduate education

No.	The content of the discipline		Topics of laboratory (practical) classes			Topics of independent work of students	Quantity of hours
Week 1: The role of ICT in key sectors of society development. ICT standards
1	Definition of ICT. The subject of ICT and its objectives. The role of ICT in key sectors of society development. ICT standards. The link between ICT and the achievement of the Millennium Development Objectives.		Calculation of computer system performance metrics: speed, efficiency, energy costs, Amdahl's law, CPU time.			Development of block diagrams of the operation of computer devices. Stage 1.	10
Week 2: Introduction to computer systems. Computer systems architecture
2	Survey of computer systems. The evolution of computer systems. Architecture and components of computer systems. Application of computer systems. Representation of data in computer systems.		1. Determining the properties of the operating system. Working with files and directories.			Development of block diagrams of the operation of computer devices. Stage 2.	10
Week 3: Software. OS.
3	Software. Types of software, purpose and characteristics. Basic OS concepts. The evolution of operating systems. Classification of operating systems, incl. for mobile devices. Classification of desktop applications.		Determining the requirements for developing an "easy-to-use" website.			Collection, analysis and structuring of data in a professional environment (database development). Stage 1.	10
Week 4: Human-computer interaction
4	User interface as a means of human-computer interaction. Usability of interfaces. Types of interfaces: command line interface, text interface, graphical interface. The physical and mental characteristics of the user. Stages of user interface development. Types of interface testing (user testing). Prospects for the development of interfaces.		Development of database structure, creation of tables and queries. Working with a MySQL relational database. MySQL database administration using the phpMyAdmin program. Working with single table database.			Collection, analysis and structuring of data in a professional environment (database development). Stage 2.	10
Week 5: Database systems
5	Fundamentals of database systems: concept, characteristics, architecture. data models. Normalization. Data integrity limitation. Request optimization and processing. SQL Fundamentals. Parallel data processing and recovery. Database design and development. ORM programming technology. Distributed, parallel and heterogeneous databases.		Designing and creating presentations of lecture material, scientific reports, etc.			Description of the network topology of the administrative building. Stage 1.	10
Week 6: Data analysis. Data management.
6	Fundamentals of data analysis. Methods of collection, classification and forecasting. decision trees. Processing of large volumes of data. Methods and stages of Data Mining. Tasks of Data Mining. Data visualization.		Processing numerical information, editing formulas and creating charts in spreadsheet editors.			Description of the network topology of the administrative building. Stage 2.	10
Week 7: Networks and telecommunications.
7	End devices, data transmission devices, data transmission medium. Network types. Stack protocols: TCP/IP, OSI. IP addressing. Local and global networks. Wired and wireless network technologies. DHCP protocol. Technologies for connecting to the Internet. Telecommunication technologies.		Create a simple network configuration. IP addressing. Network monitoring. Traffic analysis. Using sniffers to analyze network packets.			Comparative analysis of anti-virus information protection tools. Stage 1.	10
Week 8: Cybersecurity.
8	Information security threats and their classification. Cyber security industry. Cybersecurity and Internet governance. Malicious programs. Measures and means of information protection. Standards and specifications in the field of information security. Legislative acts of the Republic of Kazakhstan regulating legal relations in the field of information security. Electronic digital signature. Encryption.		Using hardware and software to generate keys. The use of EDS and encryption in the exchange of messages via E-mail. Firewall program element settings for network traffic control and filtering. Work with various anti-virus programs.			Comparative analysis of anti-virus information protection tools. Stage 2.	10
Week 9: Internet technologies.
9	Basic concepts of the Internet. The Uniform Resource Identifier (URI), its purpose, and its constituent parts. DNS service. Web technologies: HTTP, DHTML, CSS, and JavaScript. Email. Message format. Protocols SMTP, POP3, IMAP.		Getting data from the server. Working with content management systems WordPress, and Joomla. Development of website design using the multifunctional graphics editor Photoshop and the CSS markup language. Using the previously developed MySQL database to run the site.			Search for information on the profile of the speciality on the Internet, and the use of cloud services for storing and processing data. Stage 1.	10
Week 10: Cloud and mobile technologies.
10	Data centers. Trends in the development of modern infrastructure solutions. Principles of cloud computing. Virtualization technologies. Web Services in the Cloud. Basic terms and concepts of mobile technologies. Mobile Services. Mobile technology standards.		Google Cloud Services Docs and Microsoft Office web Apps. Creation of accounts for working with cloud services. Explore modes of operation related to storing, sharing, and processing files. Using mobile technologies to access information. GPS navigators. GSM alarm.			Search for information on the profile of the specialty on the Internet, and the use of cloud services for storing and processing data. Stage 2.	10
Week 11: Multimedia technology
11	Representation of text, audio, video and graphic information in digital format. Basic technologies for information compression. 3-D representation of the virtual world and animation. Tools for developing multimedia applications. The use of multimedia technologies for planning, describing business processes and their visualization.		Creation of video files using programs: HyperCam, Adobe Premiere Pro, Windows Movie Maker, etc.			Creation of an emblem, video and other materials on the profile of the speciality employing multimedia technologies. Stage 1.	10
Week 12: Smart technologies.
12	Internet of Things. Big data. Blockchain technology. Artificial intelligence. Use of Smart -services. Green technologies in ICT. Teleconferences. Telemedicine.		Work with Smart applications: Smart TV, Smart hub, etc.			Creation of an emblem, video and other materials on the profile of the speciality using multimedia technologies. Stage 2.	10
Week 13: E-tech. Electronic business. E-learning. Electronic government.
13	E-Business: Basic E-Business Models. Information infrastructure of the electronic business. Legal regulation in electronic business. E-learning: architecture, composition and platforms. Electronic textbooks. Electronic government: concept, architecture, services. Formats of e-government implementation in developed countries.		Working with services on the e-government website http://egov.kz/cms/ru/government-services/for_citizen: registration of applications, obtaining duplicate documents, etc.			Presentation and defence of the main results of project activities in the speciality. Stage 1.	10
Week 14: Information technology in the professional field. Industrial ICT.
14	Software for solving problems in a specialized professional field. Modern IT trends in the professional field: medicine, energy, etc. Use of search engines and electronic resources for professional purposes. Security issues in industrial information and communication technologies.		Development of the structure and content of the lesson in the distance learning environment: Moodle, eDX, etc.			Presentation and defence of the main results of project activities in the speciality. Stage 2.	10
Week 15: ICT Development Perspectives
15	Prospects for development in the IT market: the development of free software. Formation of an ecosystem of IT entrepreneurship and support for small start-up companies. Acceleration and incubation programs. Development of the necessary infrastructure for electronic payments and logistics. Prospects for the development of E-technologies.		Installation and use of application programs in the professional field. Work in the environment for scientific and technical calculations of Matlab. Working with Matlab extension packages for solving applied problems.			Acceptance of tasks and SRS	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 150 academic hours
No	Content of the discipline	Topics of laboratory (practical) classes		Topics of independent work of students	Number of hours
Week 1: An ICT role in key sectors of the development of society. Standards in the field of ICT
1	Definition of ICT. Subject ICT and its purposes. An ICT role in key sectors of development of society. Communication between ICT and the achievement of the objectives of sustainable development in the Millennium Declaration. Standards in the field of ICT.	Calculation of metrics of productivity of computer system: speed, efficiency, energy costs, Amdahl's law, CPU time.		Development of flowcharts of computer devices. Stage 1.	10
Week 2: Introduction to computer systems. The architecture of computer systems
2	Review of computer systems. Evolution of computer systems. Architecture and components of computer systems. Use of computer systems. Data representation in computer systems.	2. Determination of properties of an operating system. Operation with files and directories.		Development of flowcharts of computer devices. Stage 2	10
Week 3: Software. Operating systems
3	Software. Types of the software, purpose and characteristic. Basic concepts of OS. Evolution of operating systems. Classification of operating systems, including mobile devices. Classification of desktop applications.	Determination of requirements to develop "convenience in application" of the website.		Collecting, the analysis and structurization of data in the professional environment (development of the database). Stage 1.	10
Week 4: Human-computer interaction
4	User interface as means of human-computer interaction. Usability of interfaces. Types of interfaces: command line interface, text interface, graphic interface. Physical and mental characteristics of the user. Development stages of the user interface. Types of testing of interfaces (testing of users). Perspectives of development of interfaces.	Development of database structure, creation of tables and requests. Working with a MySQL relational database. MySQL database administration using phpMyAdmin. Working with a single-table database.		Collecting, the analysis and structurization of data in the professional environment (development of the database). Stage 2.	10
Week 5: Database systems
5	Bases of database systems: concept, characteristic, architecture. Data models. Normalization. Integrity constraint on data. Query tuning and their processing. Fundamentals of SQL. Parallel processing of data and their restoration. Design and development of databases. The technology of programming of ORM. The distributed, parallel and heterogeneous databases.	Design and creation of the presentations of lecture material, scientific reports, etc.		Description of network topology of the office building. Stage 1.	10
Week 6: Data analysis. Data management
6	Basics of Data Analysis. Methods of collection, classification and prediction. Decision trees. Processing of large volumes of data. Methods and stages of Data mining. Tasks Data mining. Visualization of data.	Processing of numerical information, editing formulas and creation of charts in spreadsheet editors.		Description of network topology of the office building. Stage 2.	10
Week 7: Networks and Telecommunications
7	End devices, data transfer devices, transmission medium. Types of networks. Stack protocols: TCP/IP, OSI. IP addressing. Local and wide area networks. Wire and wireless network technologies. DHCP protocol. Technologies of connection to the Internet. Telecommunication technologies.	Creation of a simple network configuration. IP addressing. Monitoring of a network. Analysis of traffic. Use of sniffers for the analysis of network packets.		Comparative analysis of anti-virus means of information protection. Stage 1.	10
Week 8: Cybersecurity
8	Security risks of information and their classification. Industry of cybersecurity. Cybersecurity and control of the Internet. Malicious applications. Measures and means of information protection. Standards and specifications in the information security field. The acts of the Republic of Kazakhstan governing legal relations in the sphere of information security. Electronic digital signature. Encryption.	Use of hardware and software for key generation. Application of the EDS and encoding in case of message exchange by E-mail. Settings of the Firewall program element of the computer network for network traffic monitoring and filtering. Working with various antivirus programs.		Comparative analysis of anti-virus means of information protection. Stage 2.	10
Week 9: Internet Technologies
9	Basic Internet concepts. The Uniform Resource Identifier (URI), its assignment and components. DNS service. Web technologies: HTTP, DHTML, CSS, and JavaScript. E-mail. Message format. SMTP, POP3, IMAP protocols.	Data acquisition from the server. Working with WordPress and Joomla web content management systems. Development of a website design using Photoshop multifunctional graphic editor and CSS style sheet language. Using of the previously developed MySQL database for the work of the website.		Information search in a speciality profile on the Internet, use of cloud services for storage and data processing. Stage 1.	10
Week 10: Cloud and mobile technologies
10	Data centers. Tendencies of development of the modern infrastructure decisions. Principles of cloud computing. Technologies of virtualization. Web service in the Cloud. Main terms and concepts of mobile technologies. Mobile services. Standards of mobile technologies.	Introduction to Google Docs and Microsoft Office Web Apps cloud services. Creation of accounts to work with cloud services. Study of operation modes associated with file storage, sharing and processing. Use of mobile technologies for receiving information access. GPS navigators. GSM signalling.		Information search in a speciality profile on the Internet, use of cloud services for storage and data processing. Stage 2.	10
Week 11: Multimedia technologies
11	Representation of text, audio, video and graphical information in a digital format. Basic technologies for compression of information. 3-D representations of the virtual world and animation. Instruments of development of multimedia applications. Use of multimedia technologies for planning, descriptions of business processes and their visualization.	Creation of video files with the use of programs: HyperCam, Adobe Premiere Pro, Windows Movie Maker, etc.		The creation of an emblem, video and other materials on a speciality profile means of multimedia technologies. Stage 1.	10
Week 12: Smart technology
12	Internet of Things. Big data. Technology Block Chain. Artificial intelligence. Use of Smart-services. Green technologies in ICT. Teleconferences. Telemedicine.	Operation with Smart-applications: Smart TV, Smart Hub, etc.		The creation of an emblem, video and other materials on a speciality profile means of multimedia technologies. Stage 2.	10
Week 13: E-technologies. Electronic business. Electronic training. Electronic government
13	Electronic business: Main models of electronic business. Information infrastructure of the electronic business. Legal regulation in electronic business. Electronic training: architecture, structure and platforms. Electronic textbooks. Electronic government: concept, architecture, services. Formats of implementation of the electronic government in developed countries.	Operation with services on the website of the electronic government http://egov.kz/cms/ru/government-services/for_citizen: registration of requests, obtaining counterparts of documents, etc.		Presentation and protection of the main results of design activity in the speciality. Stage 1.	10
Week 14: Information technologies in the professional sphere. Industrial ICT
14	The software for the solution of tasks of the specialized professional sphere. Modern IT trends in the professional sphere: medicine, power, etc. Use of search engines and electronic resources for professional purposes. Safety issues in industrial information and communication technologies.	Development of structure and the maintenance of a lesson in the environment of remote learning: Moodle, eDX, etc.		Presentation and protection of the main results of design activity in the speciality. Stage 2.	10
Week 15: Prospects of development of ICT
15	Prospects of development in the sphere of the IT market: development of the free software. Forming of an ecosystem of IT of entrepreneurship and supporting the small startup of the companies. Programs of acceleration and incubation. Development of necessary infrastructure for electronic payments and logistics. Prospects of development of E-technologies.	Installation and use of application programs in the professional sphere. Working in the Matlab environment for scientific and technical computing. Working with the Matlab toolboxes for applied problem-solving.		Defence of the independent study of students.	10
Note: 1 academic credit = 30 academic hours Total: 150 academic hours


	Annex 6 to the order of the Minister of education and science of the Republic of Kazakhstan dated October 31, 2018, No. 603

Model curriculum of the module of social and political knowledge for organizations of higher
and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

1. This model curriculum of the socio-political knowledge module for organizations of higher and (or) postgraduate education (hereinafter referred to as the Program) has been developed in accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On some issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan" and shall define the objective, objectives, structure, content, methods and technologies of education.

2. This curriculum shall suggest the study of four scientific disciplines – sociology, political science, cultural studies, psychology, each of which has its own subject, terminology, and research methods. The interaction between these scientific disciplines shall be based on the principles of informational complementarity; integrity; methodological integrity of the research approaches of these disciplines; the result-oriented unity of education methodology; a single system perspective of the typology of learning outcomes as the formed abilities.

3. The duration of the curriculum in accordance with the structure of the educational program of the higher education shall be 240 academic hours (8 academic credits).

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of the curriculum

4. The goal of the curriculum shall be the formation of a social and humanitarian outlook of students in the context of solving the problems of modernization of the public consciousness, defined by the state program "Glance into the future: modernization of public consciousness".

5. The objectives of the curriculum shall be:

1) the learning of the basic social, political and humanitarian concepts, theories and approaches to the study of society and its subsystems;

2) formation of understanding of the basic principles of the functioning of modern society and its social institutions;

3) development of the skills to describe and analyze topical problems of modern society, the nature of social processes and relationships;

4) learning of the main sources and methods of obtaining sociological, political, cultural and psychological information;

5) development of the skills to use the knowledge gained in the process of learning of sociology, political science, cultural studies and psychology in professional activities.

6) formation of critical thinking skills and the ability to apply it in practice.

6. The xpected learning outcomes upon completion of the curriculum shall be:

1) to explain and interpret the subject knowledge (concepts, ideas, theories) in all fields of science, forming the educational disciplines of the module (sociology, political science, cultural studies, psychology);

2) to explain the social and ethical values of the society as a product of integration processes in the systems of the basic knowledge of the disciplines of the socio-political module;

3) algorithm-driven presentation of the use of scientific methods and techniques of research in the context of a particular academic discipline and in the procedures of interaction of the disciplines of the module;

4) to explain the nature of situations in various spheres of social communication based on the content of the theories and ideas of scientific fields of the studied disciplines;

5) to reasonably provide information on various stages of development of the Kazakh society, political programmes, culture, language, social and interpersonal relations;

6) to analyze the peculiarities of social, political, cultural, psychological institutions in the context of their role in modernization of the Kazakhstan society;

7) to analyze different situations in different spheres of communication from the standpoint of correlation with the value system, social, business, cultural, legal and ethical standards of the Kazakhstan society;

8) to distinguish between strategies of different types of studies of society and justify the choice of methodology for analysis of specific problems;

9) to assess the specific situation of relationships in society from the standpoint of this or that science of socio-humanitarian type, to design perspectives of its development, taking into account possible risks;

10) to develop programs to resolve conflict situations in society, including in professional society;

11) to carry out research project activities in different spheres of communication, to generate valuable social knowledge, to present it;

12) to correctly express and defend own opinion on the issues of social importance.

Chapter 3. Structure and content of the curriculum

7. This curriculum shall begin with an overview of the goal and objectives, methods and techniques of teaching, criteria for assessment of learning outcomes, prerequisites and postrequisites.

8. The contents of the model curriculum of the module of socio-political knowledge for organizations of higher and (or) post-graduate education, including the course content, topics of seminar (practical) classes and independent works of students shall be given in the Annex hereto.

9. Methods and techniques of instruction used in the program implementation process shall be:

1) student-centered training based on reflexive approach to learning on the part of the learner;

2) competence-oriented learning;

3) role plays and academic discussions of various formats;

4) case study (analysis of specific situations);

5) project method (production and transformation of their own experience and expertise, especially in the sphere of use of professional language).

10. Pre-requisites and post-requisites of the curriculum shall be established by the University itself.

Annex
to the model curriculum of the
module of social and political
knowledge for organizations of
higher and (or)
postgraduate education

The content of the model curriculum of the module of social and political knowledge for
organizations of higher and (or) postgraduate education

Sociology

№

Content of the discipline

Themes of seminar (practical) classes

Themes of independent works of students

Number of hours

Week 1: Sociology within the meaning of the social world

Invitation to sociology. An individual and society. Social environment and social behavior. Social relations and social institutions. Socialization and identification. Social reality and common sense. Sociological thinking. Sociological imagination. Sociological perspective.

Sociology: an introduction to science and conceptualization of concepts

1. An essay-substantiation of any phenomenon (sport, cinema, family) in society from the point of view of three main sociological approaches (structural functionalism, conflict management theories, symbolic interactionism).
2. Prepare an essay on the role of sociology within the meaning of the modern society. Give the definition of the concept "sociological imagination" (D. Brinkerhof, R. Waits R., S. Ortega Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology). Explain why it is important for a modern person to master a sociological imagination, to see a sociological perspective.
3. Describe the social situation of homeless people in Kazakhstan society and other societies, using the sociological imagination as an approach.

Week 2: Introduction to sociology theories

Sociological theory. Macro and micro levels. Causal relationships in social experience. The development of individual doctrines and schools of thought (O. Comte, E. Durkheim, G. Spencer). Structural functionalism. Conflict management theories. Symbolic interactionism. Role theory.

Analysis of the stages of development of sociological theories

1. Make a table, compare the main ideas of individual sociological doctrines, schools of thought, theoretical approaches, indicate the main representatives and their main works (Biographical essays by O. Comte, G. Spencer, E. Durkheim, J. Ritzer, Stepnicki J. Јлеуметтану теориясы, Ritzer J. Modern sociological theories).
2. Write a report on the ideas of one of the well-known sociologists-theorists - K. Marx, E. Durkheim, M. Weber, G. Simmel. Highlight the main works and describe the provisions of sociological theories.

Week 3: Sociological research

Design of sociological research. Research question. Hypotheses. Variables. Selection. Methods of collecting information. Qualitative and quantitative. Data analysis.

Organization and conduct of sociological research

1. Compare the advantages and disadvantages of qualitative and quantitative methods of sociological research. Make a table.
2. Describe the main stages of sociological research. Analyze the features of sociological methods - survey, observation, experiment, content analysis, analysis of statistical data.
3. Make up a program of sociological research. Theme at option. (execution algorithm: determine the research question, hypothesis; operationalize the concepts; plan the selection).

Week 4: Social structure and stratification of society

Society, equality and inequality. Open and closed society. Stratification as a structured inequality between different groups. Stratification systems and differentiation. A brief overview of the theories of social stratification (K. Marx, M. Weber). Forms of social stratification (P. Sorokin). Social mobility. Horizontal and vertical mobility.

Assessment of equality and inequality in a modern society.

1. Compare the different approaches to the sociological study of stratification, highlight their features. (Brinkerhof, D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері.Giddens E. Sociology).
2. Prepare a group project (divide into groups of 3-4 people) on the theme "Indicators of social inequality", give examples (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).

Week 5: Socialization and identity

The relationship between an individual and society. Theories of socialization and identity (T. Parsons, G.H. Mead). Stages of socialization. Primary socialization. Secondary socialization. Adult stage of socialization. Gender socialization. Gender order. Identity and personality. Social and personal identity. Roles and statuses.

Lifelong socialization: institutions and processes.

1. Prepare a presentation "Impact of social status of a family on a child's socialization process in urban and rural community" (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).
2. Consider the topic “Socialization agents” and give a description of each socialization agent, analyze its role in your socialization. (Brinkerhof, D., Waits R., Ortega, S. Јлеуметтану негіздері. Giddens E. Sociology).
3. An essay-compilation on the topic "Individuals as "social beings".

Week 6: Family and modernity

Family in cross-cultural and historical perspective. Family typology. Marriage and kinship. Social functions of the family. Sociological perspectives of the family. Change in family relationships. Alternative forms of marriage and family. Comparative studies of family and family relationships.

Family: typology, functions, perspectives

1. Discuss gender roles in a family (using the "Business game" method).
2. Develop a model for presentation of the topic "Family as a subsystem of society" (execution algorithm: correlate family as a subsystem of society; describe the main structural elements and functions; identify internal and external factors affecting the family).
3. Analyze and compare how the role of the family changes for a person at different stages of life. Show it, using the examples of your family members.

Week 7: Deviation, crime and social control

Deviation and social control. A brief overview of the theoretical approaches to the deviation (sociological, biological, psychological, economic and cultural). Anomie and society. Delinquency and crime.

Sociological constructs of deviance and crime

1. Read and analyze the main types of suicide, using the works by Ritzer J.
2. Analytical review. Argument your position regarding the statement of E. Durkheim "that the deviation is a normal part of each society."
3. Explain the main ideas of the theory of imitation of Gabriel Tard and the theory of the differential association of Edwin G. Sutherland. Do you agree with the fact that the social environment influences the formation of a deviant model of human behavior? Prove or disprove the statement obtained from a sociological survey that peer groups in high school can influence alcohol and drug use (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері. Giddens E. Sociology).

Week 8: Religion, culture and society

Religion: basic concepts. Sociological analysis of religion. Social cohesion. Religion and social inequality. Elements of culture. Culture and civilization: the relationship of concepts and meanings. Sociology of culture. Cultural diversity. Values, traditions and customs. Modernization of public consciousness, national code, mentality and ideology: correlation parameters. National identity and culture. Preservation of national identity.

The Phenomenon of religion: a cultural and sociological perspective

1. Select and describe the elements of culture - language, values, norms, traditions.
2. Define the functions of religion as a social institution. Discuss what conflicts arise between society and religion (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).
3. Develop the idea of cultural convergence and cultural imperialism. (Ritzer J., Stepnicki J. Јлеуметтану теориясы, Ritzer J. Modern sociological theories).

Week 9: Sociology of ethnicity and nation

Socio-ethnic community. Ethnic systems. Ethnicity, people, nation. Ethnic identity. National identity. Nation-state. Ethnic groups and their coexistence. Ethnic interests and inter-ethnic communication. Interethnic and interfaith harmony. Kazakhstan Peoples’ Assembly. Ethnosociological study of society.

Ethnic groups in society: sociological studies

1. Compare the concepts "ethnos", "people", "nation", "ethnic group".
2. Highlight the forms of interaction between ethnic groups. Prepare a presentation. (Brinkerhof, D., Waits R., Ortega, S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).
3. An essay-reasoning on the topic "Sociological analysis of the values of modern Kazakhstani youth."

Week 10: Education and social inequality

Education in a global perspective. Education as a social institution. Functions of formal education. Education: social class, gender and ethnic differences. Accessibility of education, cultural capital and inequality. Sociological perspectives of education. Education and cult of knowledge.

Education in sociological discourse.

1. Prepare a comparative table to identify the advantages and disadvantages of the availability of free education in Kazakhstan. Group presentation (no more than 4 people).
2. Provide a reasoned explanation why the education is the main factor determining the status of an individual. Define the concept “credentialism”, give reasoned examples (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).
3. Prepare an essay-substantiation "Education and the third modernization of Kazakhstan".

Week 11: Mass media, technology and society

Mass information and mass communication in social systems. Functions of the mass media. Mass consciousness and digitalization. Mass communications and social interaction. Modern technologies. Technological inequality. Types of mass media. Media of globalization. Theoretical approaches to the media and technology. Social control and supervision. Cyberterrorism. Protection of personal data. The influence of mass media on the development of new standards, stereotypes, motivations, patterns of behavior and lifestyle.

Digital technology and social interaction

1. Write an essay how mass information and mass communication, modern information technologies affect the daily life of a person.
2. Prepare a scheme that shows the main types of communication in the group. (Brinkerhof D., Waits R., Ortega, S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).

Week 12: Economy, globalization and labor

Economic development in historical perspective. Comparative analysis of economic systems. Labor market and employment structure. The main sectors of the economy. The changing role of labor in a global society. Global division of labor. Kazakhstan in the global socio-economic system. Culture of rationality. Pragmatism and planning.

Global economy and division of labor: a sociological analysis

1. Analyze the features of modern economic systems - capitalism, socialism, mixed economy, political economy (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).
2. Prepare an essay "Pragmatism in development of modern Kazakhstan society"

Week 13: Health and medicine

Sociological approach to the study of health and medicine. Health and society (in historical perspective).
Health care in an international perspective. Socially significant diseases. Social isolation.
Economic and social aspects of health care.
Accessibility of the health care system. Scientific medicine. Population aging

Social epidemiology of physical health

1. Show the importance of assessing such social characteristics of health and illness as gender, social group, sex, ethnic group, age.
2. Discuss the social status and social status of doctors and nurses (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).

Week 14: Population, urbanization and social movements

Modernization and urbanization. Sources of social changes. Modern population studies. Migration. Global urbanization. Life in the countryside. Sources and types of social movements. Micro- and macro-factors affecting social movements. The life cycle of social movements.

Social movements, protest and thinking of people: the current state.

1. Highlight the relationship of urbanization and migration processes in society. Give examples and show the specifics of Kazakhstan.
2. Explain the features of demographic development using the example of one of the countries of the world. Discuss what demographic changes are occurring and how they affect the society (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).

Week 15: Social change: the latest sociological discussions

Social change. Sociological perspectives to the study of social changes. The main components of social changes. Homogenization and unification.

Changes and understanding of the social world: sociological discussions.

1. Individual presentation on the topic "Social movement in the world (over the past half century): types of influence on society, causal relationships and relationships."
2. Explain the concept of "social change". Compare the main sociological approaches to the study of the interaction of technology and social changes: the structural-functional approach and conflict theory. Discuss the possibilities and limitations of new technologies (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).
3. Compare the main sociological approaches to the study of social movements: structural-functional approach, conflict theory, symbolic interactionism (Brinkerhof D., Waits R., Ortega S. Јлеуметтану негіздері, Giddens E. Sociology).

Note: 1 academic credit = 30 academic hours
Total: 2 academic credits - 60 academic hours

Literature: Basic:
1. Buekenov K.U., Biekenova S.K., Kenzhakimova G.A. "Sociology: study guide". - Almaty: Evero, 2016. – 584 p.
2. Јбдірайымова Г.С. "Жастар социологиясы": оќу ќӘралы. 2-басылым. – Алматы: "Ќазаќ университеті", 2012. – 224с.
3. Grushin B.A. "Opinions about the world and the world of opinions". M .: Praxis, VTsIOM, 2011.
4. "Sociology. Fundamentals of the general theory: a textbook" / Ed. by G.V. Osipov, L.N. Moskvichev. - 2nd ed., Corr. and add. - M .: Norma, 2015. - 912 p.
5. Macionis J. Society: The Basics. Pearson, 2016. (Масионис Джей. Соушети: Зе Байзикс. Пэрсон, 2016.)
6. Дж. Ритцер, Дж. Степницки. "Јлеуметтану теориясы". – Алматы: "Ўлттыќ аударма бюросы" ќоқамдыќ ќоры, 2018. – 856 с.
7. Giddens E. "Sociology" / With the participation of C. Birdsall: Transl. from English 2nd ed, completely remade and add. M.: Editorial URSS, 2005. - 632 p.
8. Ritzer J. "Modern sociological theories". 5th ed. - SPb .: Peter, 2002. - 688 p.
Дополнительная:
1. Giddens A., Sutton Ph. Sociology. Wiley Academic, 2017. (Гиденс А., Суттон Ф.Соушиолоджи. Уилей Академик, 2017)
2. Abdiraiymova G.S., Burkhanova D.K. Social structure of society and middle class: textbook / Almaty: Qazaq University, 2015. – 44p. (Абдраимова Г.С., Бурханова Д.К. Соушл стракчэр оф соушети анд мидл клас: текстбук / Алматы: Казак Юниверсити, 2015. – 44 пи.)
3. Abdiraiymova G.S., Burkhanova D.K. Sociology of youth / Textbook. – Almaty: Qazaq university, 2016. – 98p. (Абдраимова Г.С., Бурханова Д.К. Соушлоджи оф яз / Текстбук. – Алматы: Казак Юниверсити, 2016. – 98 пи.)
4. Ritzer G., Stepnisky J. Sociological Theory. – Los Angeles: Sage, 2018. – 802p. (Ритзер Джи. Степниский Джей. Соушлоджикал Теори. – Лос Анжелес: Сайдж, 2018. – 802пи.)
5. Garadzha V.I. "Sociology of religion": Study Guide. - 4th ed., Remade and add. - M .: INFRA-M, 2014. – 304p. - (Higher education. Undergraduate).
6. Zhanazarova Z.ZH. "Family and society". - Almaty: Kazakh University, 2014. - 133 p.

Political science

№

Content of the discipline

Themes of seminar (practical) classes

Themes of independent work of students

Number of hours

Week 1: Political science as a science and academic discipline

The place of political science in the system of modern knowledge, the formation and development of political science, its main categories, subject and object of political science. The main paradigms and doctrines of political science.
Methods of research of political reality. Scientific and educational, methodological and applied functions of political science. The pragmatic meaning of political science. Political science in the system of professional training of a specialist

Political science in the system of professional training of a specialist

Prepare a reasoned essay "Importance of political science for my future professional activity".

Week 2: The main stages of formation and development of political science

The genesis of political ideas in the history of human civilization. Periodization of the history of formation and development of political thought.
Elements of political science in the teachings of antiquity (Confucius, Plato, Aristotle). Political ideas of the Middle Ages (Augustine, Aquinas, Al-Farabi).
The development of political ideas in the Renaissance and Reformation. Machiavelli's interpretation of the essence of politics. The theory of sovereignty of state power of J. Boden. The ideal social order in the ideas of utopian socialism. (T.Mor, T.Campanella).
Theories of natural law and social contract as the main political doctrines of the Enlightenment (G. Grotius, T. Gobbs, J. Locke). Radical democracy of J.-J. Rousseau. Theory of state and civil society in the concepts of I. Kant and G. Hegel. Political views of the Kazakh enlighteners.
Formation of the concepts of conservatism, liberalism, Marxism. The main directions of modern political science.

The history of the development of political thought in Kazakhstan

Prepare a presentation "Right" and "wrong" forms of government in the history of political thought.

Week 3: Politics in the system of public life

The concept of politics. The main approaches to the definition of policy. Politics as an art of government. Politics as a public process. Politics as a compromise and consensus. Policy features. Policy structure and its classification. Levels of policy organization. Objectives and means in politics.
The interaction of politics with other spheres of society. Politics and economics. Politics and law. Politics, morality and religion. Social policy bases, subjects and objects of policy. Objective and subjective in politics, its role in social development. The humanistic nature of politics.
The main types and directions of political activity. The policy of the Republic of Kazakhstan at the stage of modernization of society.

The nature of politics: form, content, process.

Make a table on the topic: "Comparative analysis of the main interpretations of the policy."

Week 4: Political power: the essence and mechanism of implementation

The essence of political power, different approaches to its definition (behaviorist, teleological, systemic, relativistic). Functions of power. Object and subjects, sources, bases and resources of political power. Levels of power. Forms and methods of power. Political and state power. Power delegation and division of powers. The legitimacy of political power and its sources.
State power in sovereign Kazakhstan. The main institutions and criteria for the effectiveness of power.

Political power institutions of the Republic of Kazakhstan

Write an essay-argument on the topic: "Methods and sources of power formation".

Week 5: Political elites and political leadership

The main theories of elites: the classical theories of elites of G. Moski and V. Pareto, the concepts of democratic elitism (M. Weber) and pluralism of elites (G. Leiphart, R. Dahl).
The concept of political elite. Classification of political elites according to the sources of their influence on society (hereditary, value, power, functional), the order of formation (open and closed). The law of circulation of elites. The structure of the political elite (high and medium). Political elite recruitment systems. Features of the formation of the political elite of the Republic of Kazakhstan.
The concept and nature of political leadership, its social functions. Modern theories of political leadership. The classification of political leadership. Factors determining the nature of political leadership. New trends in development of political leadership.

The ruling elite and political leadership as social subjects of power

Case study - Classification of political leadership. Determine the type of political leader and reason your choice.

Week 6: The political system of society

The concept of a political system. The structure and elements of the political system. Analysis of the structure of the political system through the institutional, ideological, communicative, normative and cultural subsystems. The functions of the political system. The main theories of the political system (T. Parsons, D. Easton, G. Almond). Typology of political systems. The effectiveness of the political system. Political stability and political order, types of political stability. Political risk factors.
The political system of the Republic of Kazakhstan.

The mechanism of the political system

Prepare a project on the topic: "Prospects for development of political system of Kazakhstan (based on the study of the strategic documents of the Republic of Kazakhstan)".

Week 7: State and civil society

The state as the main institution of the political system of society. Theories and concepts of the origin of the state. Signs and structure of the state. Forms of government and state structure. The functions of the state, their transformation in modern conditions. Policy development in the conditions of modern risks. The state - the Republic of Kazakhstan. Formation and development of democratic statehood in modern Kazakhstan. Legal and social state: the essence and principles. The Constitution of the sovereign state of the Republic of Kazakhstan. Conditions of formation of a social welfare state.
Civil society: concept, structure, functions.
The basic concepts of civil society. Areas of activity of civil society. Prospects for development of civil society in the Republic of Kazakhstan.

Formation of the rule-of-law state and civil society

Write an essay-argument on the topic: "Formation of the legal and social state in the Republic of Kazakhstan."

Week 8: Political regimes

The concept and types of political regime. Totalitarianism as a historical and political phenomenon and its features. Authoritarian political regime and its forms. Basic theories and models of democracy. Modern forms of democracy. Democratic principles and procedures.
Modern political regimes: Western polyarchies, new democracies, East Asian regimes, Islamic regime, military regimes.
The political regime in Kazakhstan, its evolution. The process of democratization of the political system of the Republic of Kazakhstan.

Political regimes of the modern world and their relationship with the political system of the state

Case study - Classification of political regimes. Determine the type of political regime and reason your choice.

Week 9: Election systems and elections

Elections as a prerequisite of democracy. The essence of the electoral system and the main types of electoral systems. Modern concepts of electoral systems. Majority electoral system, its types and modifications. Proportional electoral system, its features in different countries. Mixed electoral systems. Multistage elections. Electoral procedure and election campaign.
Legislation on elections in the Republic of Kazakhstan. The electoral system of modern Kazakhstan, the ways and directions for its improvement. Features of the electoral process in the Republic of Kazakhstan.

Modern electoral systems and their features

Prepare a project on the topic: "Ways to increase the electoral activity of young people in the Republic of Kazakhstan".

Week 10: Political parties, party systems and social and political movements

Political parties: the concept, essence, features and functions. The typology of political parties. Political parties in the system of power relations. Party systems, their classification. Kazakhstan model of the party system.
The emergence and evolution of socio-political movements and associations in the political life of society. The place and role of social movements in the political life of Kazakhstan's society.
Lobbyism. Interest groups: concept, functions, typology. Pressure groups in politics.

Political parties and party systems, social and political movements and organizations: the specifics of functioning

Case study - analysis of the strengths and weaknesses of the programs of political parties of the Republic of Kazakhstan

Week 11: Political culture and behavior

The concept, essence, structural components and functions of political culture. Political tradition, political myth, political stereotype, political symbolism in the structure of political culture. Levels of political culture: ideological, civil, political.
The correlation of the political culture of society and political subcultures.
Criteria of typology of political culture. The main models of political culture.
Features of political cultures of the western and eastern types. Political culture in the Republic of Kazakhstan - the current state and development trends.
Political socialization: essence, stages, models and factors. Political behavior and political participation - the concept, the basic theory, classification.

Political culture, political behavior and political participation.

Prepare an analytical report on the models of political culture (optional)

Week 12: Political consciousness and political ideology

Political consciousness: the concept, functions, forms and levels. The origin, place and role of ideology in society and politics. Different approaches to the definition of political ideology. The essence and purpose of political ideology.
The main political ideologies of the present: liberalism, conservatism, the Marxist tradition and international social democracy.
The strategy of the new model of consciousness and thinking in the Republic of Kazakhstan, the modernization of public consciousness. Preservation of the inner core of the national "Me" and national identity. The danger of modern models of modernization. Preservation of the national spirit and creation of a national model of the future development of the Republic of Kazakhstan.

Development of a new model of consciousness and thinking: main strategies and directions for their implementation in the Republic of Kazakhstan

Develop a project - presentation
"Rukhani zhangyru – a strategy of a new model of consciousness and thinking in the Republic of Kazakhstan".

Week 13: Political development and modernization

Political development and its criteria. The concept of political modernization. The objectives of political modernization, its main features. Stages and factors of political modernization. The role of traditions in the modernization process. Political modernization in the Republic of Kazakhstan. The Nation Plan - 100 concrete steps to implement the five institutional reforms. 5 presidential reforms: the formation of the modern state apparatus, the rule of law, industrialization and economic growth, the nation of a unified future, a transparent accountable state. The Strategy 2050 as a political course of the Republic of Kazakhstan. A strong state and Kazakhstan’s joining the thirty most developed countries of the world.

Strategies and programs of modernization to ensure sustainable development of the Republic of Kazakhstan

Write an essay-argument on the topic: "The main factors and conditions for choosing a model of political modernization (using the example of one of the countries, optional)".

Week 14: Political conflicts and crises

Conflict as a social phenomenon. Political conflicts, their nature, constructive and destructive functions. Typology of political conflicts and crises.
The dynamics of political conflicts. Types and ways of resolving political conflicts. Technologies for prevention of social and political conflicts in Kazakhstan. Ways to overcome political crises in modern conditions.
Ethnopolitical conflicts. Kazakhstan model of interethnic consent.

Essence, types and ways of resolving political conflicts and crises

Case study - Develop a Roadmap to resolve a political conflict

Week 15: World politics and modern international relations

World politics and world political process. The concept and main subjects of international relations. Theoretical approaches and the main traditional schools of the theory of international relations. Historical types and features of the modern international order. Typology of systems of international relations and structural patterns of their functioning.
The main trends in development of modern international relations. Globalization of world political processes and global challenges of our time.
Kazakhstan in the system of modern international relations. Priority directions of Kazakhstan’s foreign policy - promotion of national interests and strengthening of regional and global security.

Globalization and global challenges of our time

Develop a program - presentation “The role of Kazakhstan in the system of modern international relations”

Note: 1 academic credit = 30 academic hours
Total: 2 academic credits - 60 academic hours

Literature: Basic:
1. Nazarbayev N.A. "Kazakhstan's Way-2050: Common Goal, Common Interests, Common Future". The Address of the Head of State N.Nazarbayev to the people of Kazakhstan.
2. Nazarbayev N.A. "The third modernization of Kazakhstan: global competitiveness". The Address of the Head of State N.Nazarbayev to the people of Kazakhstan.
3. Nazarbayev N.A. "Glance into the future: modernization of public consciousness" .- Astana, 2017
4. Абсаттаров Р.Б. "Саясаттану негіздері". – 2 том.- Алматы: Ќарасай, 2011.
5. Heywood A. Politics. - N.-Y.: Palgrave Macmillan, 2013. (Хэйуд Эй. Политикс. – Эн. – Уай.: Палграйв Макмилан, 2013)
6. МӘсатаев С.Ш. "Саяси билік": Оќу ќӘралы. Алматы: Ќазаќ университеті. – 2014
7. "Јлемдік саясаттану антологиясы". "МҚдени мӘра" мемлекеттік бақдарламасы. – Алматы: Ќазаќстан. – 2005-2009. - Т. 1-9
8. "Kazakhstan's way - 2050". - 3 vol. / Ed. by Sultanova B.K. - Almaty: KISI, 2014.
Additional:
1. Бәйділдінов Л.Ә. "Теориялық саясаттану". – Алматы, 2005
2. Buluktaev Yu.O. "Political regime and post-communist transformation: theory, methodology, practice" .- Almaty, 2008.
3. МӘсатаев С.Ш. "Саяси билік": Оќу ќӘралы. Алматы: Ќазаќ университеті. – 2014.
5. "Kazakhstan's way - 2050". -3 vol. / Ed. by Sultanova B.K. - Almaty: KISI, 2014.
6. Мұсатаев С.Ш. "Саяси билік": Оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті. – 2014
7. "Әлемдік саясаттану антологиясы". "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасы. – Алматы: Қазақстан. – 2005-2009. - Т. 1-9
8. "Risk management in the sphere of internal policy of the Republic of Kazakhstan" / Ed. by Shaukenova Z.K. - Almaty, 2014.
9. Chebotarev A.E. "Political thought of sovereign Kazakhstan: dynamics, ideas, assessments". Almaty: IMEP under the Foundation of the First President, 2015.

Culturology

№

Content of the discipline

Themes of seminar (practical) classes

Themes of independent works of students

Number of hours

Week 1: Morphology of Culture

The history of formation of the concept of culture: the diversity of approaches to the definition of the essence and functions of culture. Axiological, civilizational, structuralist, anthropological, economic interpretations of the concept of culture.
Overview of theoretical approaches: F. Boas, L. White, Z. Freud, C. Levi-Strauss, K. Marx, E. Taylor, O. Spengler, A. Toynbee, L. Gumilev, P. Sorokin, S. Huntington.
The history of cultural science as a scientific discipline: the genesis of theoretical approaches, fundamental and applied cultural studies, the interdisciplinary nature of cultural research, philosophy, theory and sociology of culture, cultural and social anthropology, history of culture. Global, glocal and local approaches in cultural studies.
The morphology of culture: the space and time of culture, the main components and patterns of culture. Diachronic and synchronous approaches to culture. The specifics of the space of culture. The main parameters of the archaic culture and the dichotomy between sedentary and nomadic cultures. Material and spiritual culture. Variations of cultural forms and artifacts depending on their social, historical, geographical distribution.
Typology of culture: the concept of the type of culture, historical typology of cultures, linear and local approach. The diversity of cultural forms. Eurocentrism and typology of cultures: pros and cons. West and East. North and South. Culture and civilization.

Culture, its place and role in human life and activity.
To reveal the importance of knowledge about the essence of culture, morphology and anatomy of culture for the science of culture.
Assess the value of the diversity of approaches to the definition of the essence of culture, function and morphology of culture.

Comparative table as a technique of analysis (based on the materials of the work of S. Huntington "The Clash of Civilizations"). Use the technique of the comparative table to analyze the problem "Integration and localization of culture."

Week 2: Language of Culture

Culture as a world of signs and meanings. Information and semiotic understanding of culture. Culture as a world of artifacts. Culture as a world of meanings. Types of meanings. Culture as a world of signs. Typology of the sign systems of culture. The main types of signs and sign systems. Natural signs. Functional signs. Iconic signs.
Verbal sign systems - the natural languages. Language as a way of communicating and transmitting culture. Language and thinking. Cognitive functions of the language. Sapir-Whorf hypothesis. The concept of the language of culture. The language of culture as a way of existance of culture. Language picture of the world. Language of culture as a system of signs. The language of culture as a semiotic system. Artificial languages and their role in the development of culture. The language of digital culture. Socio-cultural differentiation of languages.
Kazakh language and its role in cultural and ethnic identity. Cultural space of the Kazakh language. Communicative functions of the Kazakh language. Common language norms.

The morphology and anatomy of culture: their role in the study of cultural configuration
1.

Project research on the topic: "Symbols of culture, their role and significance in cultural communication": presentation of results.
Using a specific example, to consider the various types of symbols of culture (symbols of myth, symbols of religion, symbols in art, symbols in politics).

Week 3: Semiotics of culture

Structuralist, semiotic approaches to cultural research. Textological concepts of culture of R. Barth, Y. Kristeva. Semiotic concepts of culture of F. Saussure, J. Lotman, E. Cassirer, O. Suleimenov.
Cultural code. The concept of cultural code. The uniqueness of the cultural code of the national culture. Ethos of culture. Ethos and cultural code. Types of global cultural codes: pre-written (traditional), written (book), screen, digital. Mass culture code. Code of Kazakh traditional culture. The code of Kazakhstan culture.
Conventional signs. The concept of a symbol of culture. The main symbols of culture. Symbols and archetypes of culture. Symbols of Saka and Scythian culture. Symbols and signs of the Huns in material culture. Symbols and archetypes of Turkic and Kazakh culture. Symbols of modern Kazakhstan culture.
Symbols of myth. Symbols of ancient myths. Symbols of oriental myths. Symbols of Saka culture and myths. Symbols of Turkic myths. Symbols of Kazakh myths.
Symbols of religion. Symbols of Zoroastrianism. Symbols of tengriism. Symbols of Buddhism. Symbols of Hinduism. Symbols of Judaism. Symbols of Christianity. Symbols of Islam.
Symbols in art. Symbols of fine art. Symbols in architecture. Symbols in music. Symbols of dance and ballet.
Symbols in politics. State political symbols. State political symbols of the Republic of Kazakhstan.
The main symbols of science and technology.

Culture and civilization: interrelation and difference.
Compare the main parameters of the main types of culture (Criteria for archaic, sedentary, industrial culture).

Week 4: Anatomy of culture

The space of culture. Three-dimensional model of culture. Cultural forms. The structure of the cultural space: paradigms, cultural images, cultural scenarios. Axial cultural forms: cognitive paradigms, value paradigms, regulatory paradigms.
Forms of culture: myth, art, religion, morality, philosophy, law, politics, science, technology.
Spiritual culture. Types of spiritual culture.
Mythology: the nature and types of myths, the characteristic features of myths, the logic of mythological thinking, the functions of myth, modern mythology.
Religion as a sacred form of culture. Religion. The main elements of religion. Functions of religion. Early forms of religious beliefs: animism, fetishism, totemism, pantheism, deism, monotheism. Buddhism. Christianity. Islam. The impact of religion on the forms of cultural life of society. Sacred culture. Sacred culture of the Kazakh people.
The genesis of art. Art as a factor of anthropogenesis. Functions of art. Art as a mirror of culture. Art and art culture.
Social culture. The structure of social culture. The concepts of "morality", "morals", "ethics". The formation of morality as a problem of development of spiritual culture. Functions of morals. The mechanism of moral motivation. Paradoxes of moral culture.
Law in the system of socio-cultural values. Law and moral. Functions of law. Legal culture. Legal culture of power. Culture of legislation. Legal culture of the population.
Political culture. Functions of political culture. Types of political culture. Place of politics in culture.
Technological culture. Technology as a cultural phenomenon. Formation and development of technological culture. Features of technological culture. The essence of technology. Technology: the world of technology, nature, man. The world of technology in the space of culture: technology as a means of creating a cultural environment, technology as a response of culture to a social order, technology as a tool of culture, technology as a sign system of culture. The image of technology in culture. Types of technology in the history of culture. Prospects for technical progress.
Engineering. Specificity of engineering activity. The historical evolution of engineering culture. Cultural niche of engineering. Horizons of engineering culture.
Science as a new phenomenon of culture. Science as a sociocultural institute. The main stages of the historical development of science. Socio-cultural landmarks of science: truth and benefits, autonomy and social control, neutralism and social responsibility, the commercialization of science (pros and cons). The ethical imperative of science.
Cultural scenarios of activity. Variety of cultural scenarios. Culture of work. Culture of study. Culture and education. Culture of game. Game scenarios in the culture. Culture of recreation. Culture and communication. Types of communication. Etiquette.

Nomadic types of culture: forms and methods of coding of the cultural information.

Analytical essay on the topic: "The culture of the nomads of Kazakhstan as a significant component of the cultural heritage of the Kazakh people."

Week 5: Culture of Kazakhstan Nomads

Archaic culture in the territory of ancient Kazakhstan: monuments of material culture. The main achievements of the material ("technological") culture. The main monuments of technical achievements of the ancient world.
Nomadism as a type of culture. Concepts of nomadism. Typology of nomadic culture. Classification and types of nomadism (nomadic culture).
The main signs of culture of the nomads of the Eurasian space. Culture of ancient tribes in the territory of Kazakhstan: customs, traditions, cults, beliefs. The great nomadic civilizations of the Sakas, Sarmatians, Scythians.
Nomadic culture of Sakas, Massagets, Sarmatians, Scythians. Myths and religious beliefs of Sakas, Sarmatians, Scythians. Traditions and customs. Images of legendary heroes. The art of Sakas, Massagets, Scythians, Sarmatians: weapons, decorative and applied, sculpture, architecture. Martial art of Sakas, Massagets, Scythians. Poem "Shu-batyr". Writing. Cultural values of Sakas and Massagets. Representation of space and time in the nomadic culture. Natural monuments and monuments of material culture of the Sakas, Massagets, Sarmatians, Huns. The main cultural and technical achievements of the nomads of Central Asia (Kazakhstan). Saka thinkers (Toksarid, Anaharsis). Cultural interaction of Saka civilization with ancient Greek, ancient Indian and ancient Chinese. Ancient settlements of Sakas, Massagets, Sarmatians. Sacred culture of Sakas, Massagets, Sarmatians, Huns, Scythians.

Cultural heritage of Sakas, Massagets, Huns, Usuns and Kanglys and their role in formation of the cultural heritage of the Turkic peoples.

Week 6: Cultural heritage of the Proto-Türks

Nomadic Huns culture. Myths and religious beliefs of the Huns. Hun period of development of the nomadic culture in Kazakhstan. Writing of Huns (alphabet, runic writing of the Huns). Hun heroes (Attila. Poem abot Attila "Attila's first campaign in Gaul"). The image of Attila in the Scandinavian epic "Edda" ("The Tale about Atli"). "The Tale of the Nibelungen". The image of Attila in the Spanish tragedy of the 16th century playwright Cristobal Viruse - “The Terrible Attila”, the romantic drama of C. Werner “Attila, the king of the Huns”. Opera of Wolfgang Frank "Attila, the King of the Huns." Opera of Giuseppe Verdi "Attila". The poem of the English poet Herbert "Attila". The work of the French scientist A. Tierry "The History of Attila". Work of Solovyov A. "The Treasure of Attila". A play by M. Sultanbekov "Attila". Scientific research of S. Oteniaz "Attila".
Art of the Huns. Animal Hun style.
Proto-Turkic period in the development of nomadic culture. Enkida - the glorious hero of the proto-Türks (the poem "Gilgamesh"). The poem "Arimaspeya" by Aristeas Prokonnes about the life of the Proto-Türks. "The Swan Song" of the Chinese princess from the Han – Shizhun house about the life of the proto-Türks of the 1st century BC. Culture of Usun and Kangly. Mysteries, dance art, music of Usuns and Kanglys.
Ancient Turkic civilization and its features. Cosmogony and mythology of the ancient Turks. Cult of ancestors. Tengriism. Tengrian pantheon of gods. Traditions and rituals of the ancient Turks. The cult of aruahs. Ancient Turkic runic writing.
The Altun Betig Holy Scripture Code (The Golden Book).
Cultural heritage of the Turkic peoples inhabiting the territory of Kazakhstan. Turkic writing. Transversal writing of the Turks. Types of Turkic writing: Sogdian, Brahmi, Manichean, Uygur. State writing of the Turkic Kaganate.
Runic writing. Runic texts. Cultural monuments of the Turkic period. Written monuments of the Turks: Orkhon-Yenisei, Lena-Baltic, Altai, Irtysh, East Turkestan, Central Asian (Semirechensk runes, Fergana runes, Syrdarya runes) and East European monuments.
Orkhon-Yenisei epigraphic works: “Monument of Kül-tegin”, “Inscription in honor of Tonyukuk”, “Inscription in honor of Bilge-kagan”. Monuments of the Oguz tribes: "The book of my grandfather Korkut" ("Kitabi Korkut" the Korkut Book), "Oguz-name". Ancient Turkic poets Yollyg-tegin, Tonyukuk.
Paper making technology. Publishing of Turks. Types and forms of books of the Turks.
Beliefs of the Türks from VI to VIII centuries: Buddhism, Manichaeism, Christianity (Nestorian). Translation activities of the Turks. Translations of the Buddhist texts "Maitrisimat" "Perfection of wisdom" (“Prajnaparamita"), "Instruction to the kings" ("Rajvavadaka"), manuscript of Vasubandhu's poem "Abhidharmakosha" ("Treasure of knowledge”, X century), basic canon of Buddhism "Tripitaka" into the Turkic language.
Shyngko Shelitutung from Beshbalyk town - a Turkic translator of the Buddhist sutra "Suvarnabrabhasa" (Golden glitter). Turkic poets Chisui tudun, Pratya-shiri, Kiki. Manichean literature. Christian religious literature.
Stellas of Kosho-Tsaidam. Steppe civilization. The core values of the steppe civilization.
Ancient Turkic civilizations and achievements. The concept of space and time. Technique and ancient technology of nomads. Cultural and natural riches of the Turkic region - as a cultural heritage. The program "Madeni Mura". The main vectors of cultural policy aimed at the preservation and restoration of cultural monuments, cultural area and ancient settlements of nomads of Kazakhstan. Program "Sacred Geography of Kazakhstan".

Cultural interaction and interinfluence of Saka-Massageth, Scythian culture with the culture of the ancient world.
Based on a concrete example, demonstrate the knowledge of ancient cultures of the Eurasian space, cultural heritage and the achievement of the inhabitants of Kazakhstan.

A report on the topic: "Turks of Kazakhstan in the intercultural communication of the peoples of the Great Silk Road".

Week 7: Medieval culture of Central Asia

Silk Road: Kazakhstan as a link between East and West. The interaction of cultures in the Central Asian region. Iranian components in the archetype of the Turkic and Kazakh culture. Dialogue of the Indian and Central Asian cultures. The interaction of the Indian culture and Turkic civilization. Interaction and interinfluence of the Turkic and Islamic culture.
Turkic culture of the medieval period. The development of philosophy and medieval science. Al-Farabi: philosophical, socio-ethical and aesthetic views. The contribution of al-Farabi in the formation of medieval culture and science. The development of mathematics. Art, literature, architecture, technology development. Education in medieval Kazakhstan and Central Asia.
The development of science and medicine. Khorezmi as an outstanding medieval mathematician. Abu Reyhan Biruni and the Universe. Abu Reyhan Biruni as a mathematician and cultural historian. Abu Ali ibn Sina and his Canon of Medicine.
Social and natural sciences in Central Asia. The development of universities.
Great cities of the Silk Road on the territory of Kazakhstan: Isfidjab (Sayram), Balasagun, Otrar, Suyab, Taraz, Shash (Tashkent), Shymkent, Karashok, Karnak, Ekioguz, Ashnas, Yassy (Turkestan). City culture. The role of cities in the development of cultural life in medieval Kazakhstan.
The golden age of urban culture of Central Asia. The cities of Nishapur, Khorasan, Sistan, Termez, Samarkand, Bukhara, Khorezm as the centers of science, development of education, architecture and art. Central Asian cities as the centers of religious studies (Buddhism, Zoroastrianism, Nestorianism, Manichaeism). Architecture of the cities of the Central Asia. Palace culture of the Central Asia.

Cultural heritage of the Turks as a factor of influence on the formation of the Kazakh culture.
Objectively assess the contribution of the Turks to the development of world culture and civilization and its role in the formation of the medieval Renaissance.
Objectively assess the contribution of the various peoples of Western Asia, Iran, Central Asia and Kazakhstan to the formation of Islamic culture.

Analytical essay on the topic: "The Turkic Renaissance and its place in the heritage of world culture."

Week 8: Cultural heritage of the Turks

Culture of the Karakhanid period. Urban culture, material culture of the Karakhanid period. The development of technology in the Turkic period. Monuments of material culture.
Al-Kashgari and his role in the formation of the Turkic literature and language. Al-Kashgari - the singer of the Turkic world. Work of Mahmud Kashgari "Collection of Turkic adverbs" ("Dictionary of Turkic adverbs").
Yusuf Balasaguni and his book "Gracious Knowledge". Ahmed Yunneki, Suleiman Bakyrgani and their contribution to the Turkic culture. Ahmed Yunneki – the author of the poem "Hibat al (ul) -hakayyk" ("The Gift of Truth"). The spread of Islam in Kazakhstan. Features of medieval Turkic culture: Islam and nomadism.
The Mongolian period and its influence on the development of the culture of the Turkic peoples of medieval Kazakhstan. The development of science during the reign of Khorezmshah. Medicine: the book of Zayn al-Din Gorgani (Dzhurdzhani) "The Treasure of Khorezmshah". Literature of the period of Khorezshah The poet of the twelfth century Rashid ad Din Umari (1114-1177). Writer Nizami Aruzi Samarkandi and his book "Collection of rarities, or Four conversations." Cultural life in Khorezmshah (architecture, ceramics).
Sufi Renaissance. The personality and activities of Ahmed Yassawi (Yasavi) (1093-1166). The book "Diwani Hikmet". Najm ad Din Kubra (1145-1220) and his model of spiritual life. His treatise "The trodden path of God's people".
Sufi poet Farid ad-Din Attar from Nishapur (1145-1221) and his allegorical poem "The Conversation of Birds". The image of the bird Simurg. Sufism as a powerful religious movement in Central Asia before the Mongol invasion. The influence of Sufism on the cultural values and worldview of the Turks. The loss of the achievements of the Enlightenment.
Mongol invasion as a cultural catastrophe. The development of Sufism in the period of the Mongol rule. Bahauddin Naqshband (1318-1389) as the ancestor of the new religious movement. The influence of Sufism of Naqshband order on the spiritual life of the Islamic world. Music and poetry of Sufism.
Culture of the Golden Horde period. Material and spiritual culture. Spiritual values. Art. Religious beliefs. Traditions and customs. The main technological achievements of the Golden Horde.
Culture in the Timurid period. The revival of cultural and scientific life in Central Asia during the reign of Tamerlane (1336-1405). Architecture. Aksaray in Shakhrisabz. Bibi-Khanym mosque in the center of Samarkand. Mausoleum of Khoja Ahmed Yassavi in Turkestan.
The golden age of the palace culture during the reign of Mohammed Taragay. Construction of mosques and madrasas. Creation of "Islamic gardens". Baysungure bookstore and arts center. Art and architecture. Miniature. Mural art.
Ulugbek (Mohammed Taragay) and the development of astronomical science. The development of mathematics. Jamshid al-Kashi (1380-1429) and Ali Kushchi (1402-1474): contribution to the development of astronomy and mathematics. Ulugbek Observatory. The collection "Gurgan Zij" ("Collection of Astronomical Tables") - an authoritative guide to the celestial bodies of the 15th century. Education and science in the Timurid period. The development of technology in the Timurid period. The golden age of Sufi poetry. Nuriddin Jami (1414-1492), the great Sufi poet of the Naqshbandi Order. The collection "The spirit of friendship from the convent of holiness" as a standard of Sufi prose.
Alisher Navoi (1441-1501) - the great Turkic poet.
The development of the Chagatai language. Kamoliddin Behzad (1450-1537) and the development of painting standards in the Muslim world. Architecture of XV century. The aesthetics of the Timurid dynasty and its influence on the culture of the Grand Mogul empire. Culture of the Grand Mogul. Indian-Turkic Renaissance. Architecture, development of science, mathematics, astronomy and technological achievements of the Mogul culture.
The program "Sacred Kazakhstan". Restoration and preservation of cultural monuments of the Turkic period. The Kodja Ahmet Yassaui Mausoleum, the Ancient City of Taraz and other cultural objects as a framework of the national identity and cultural heritage of the Kazakhs.

Culture of the Turks of Kazakhstan in the Middle Ages and their influence on the European and Islamic culture.

Development of a comparative table on the topic: "The influence of the cultural heritage of the Turks on the European and Islamic worlds."

Week 9: Formation of Kazakh culture

The epic culture of the Kazakhs. Myths and legends of the Kazakh people. The formation of the Kazakh traditional culture. Forms of folk poetry, Musical creativity of akyns and zhyrau. Musical instruments. Agon in oral Kazakh folk art. The Great Kazakh biys. Orators of the Kazakh steppe. Speech etiquette in the Kazakh language. Cultural values and ethics of batyrs. Weapon skills. Kazakh arts and crafts. Ethical values of the Kazakh traditional culture. Sport games. Traditions, rituals, customs of the Kazakh people. The rites of the life cycle: birth, maturity, death. Funeral and memorial rites. Wedding rites. Traditional holidays. Nauryz. Folk songs. Traditional dances. National games. Technological achievements of the Kazakhs.
Project - national museums-reserves: Botai, Saraishyk, Bozok cultural object Beket-Ata, Aksu Zhabagly, Korgalzhyn as a cultural-geographical framework of the national identity.

Culture and civilization of the Turks and their cultural and civilizational role in the development of the culture of the peoples of the Great Silk Road.
The ability to critically evaluate the features of the spread of Islam and the cultural sources of its formation.

Week 10: Kazakh culture in the XVIII - the end of the ХIХ centuries.

The phenomenon of the Kazakh Enlightenment. Ch. Valikhanov and his work. Abay as a great Kazakh poet and thinker. Creativity of Shakarim. I. Altynsarin as a prominent educator and teacher. Musical creativity of Kurmangazy, Tattimbet, Zhayau Moussa.
The phenomenon of "ZarZaman" in the Kazakh culture. Kazakh social thought and the main directions in the Kazakh literature at the turn of the XIX-XX centuries. The main ideas of the major representatives of the Kazakh clerisy: A. Bukeikhanov, A. Baitursynov, M. Dulatov, T. Ryskulov.
Sacred Kazakh culture. Monuments of sacred culture in the territory of Kazakhstan. The program "Madeni Mura".
Cultural heritage of the Kazakh people of the XVIII-XIX centuries. The role of the Kazakh culture in the formation of ethnic identity and cohesion of the Kazakh people. The Kazakh language and its role in preservation of the cultural code of the nation.
Cultural geography, major development centers, nomadic routes, toponymy and cartography.

Culture of the Silk Road peoples: to compare and determine the forms of cultural interaction with the peoples of Europe, Russia: patterns and achievements.
Objectively evaluate the contribution of the Turks to the development of world culture and their impact on the East-West dialogue.
The ability to compare the cultural monuments of the Turkic peoples and identify their impact on the spiritual development of the peoples of the Central Asian and Middle Eastern regions.
The ability to critically evaluate the characteristics of the development of urban culture of the Central Asia.
The ability to demonstrate knowledge of 100 monuments of sacred culture and cultural heritage of the Kazakh steppe.

Week 11: Kazakh culture of the twentieth century

Kazakh culture in the Soviet period. Totalitarian administrative system and national culture. The industrialization of the country. The place and role of the scientific and technical clerisy in the industrialization of the country. Conflicting trends in cultural policy. Formation and development of Kazakhstani science, educational and cultural institutions. The contribution of the Kazakh clerisy to the development of Kazakhstani culture and in maintaining the continuity of the cultural development of the people. The most famous scientists of Kazakhstan of the twentieth century.
The development of the Kazakh art: painting, sculpture, architecture, opera, ballet, music, dramaturgy of the twentieth century. Famous opera performers of the twentieth century. Literature of Kazakhstan of the twentieth century. Soviet Kazakh writers of the twentieth century. The formation and development of Kazakh cinema. Soviet Kazakh filmmakers and film actors. The development of the film industry in Kazakhstan of the twentieth century. The humanities in Kazakhstan of the twentieth century. The role of Kazakh humanities and clerisy in preserving the spirituality of the Kazakh people, in shaping the national identity of the Kazakh people, the spiritual values of the Kazakh people. The creative contribution of the clerisy in the development of Kazakh culture.

Kazakh culture in the historical dimension: the cultural heritage of the Kazakh people.
Critically assess the cultural heritage of the Kazakh people.
Evaluate the cultural heritage of the Kazakhs, cultural values and ethics of the batyrs, poetic heritage and art, sports culture of the Kazakhs.

Week 12: Kazakh culture in the context of modern world processes

Globalization and the problem of self-identification of ethno-regional cultures. Kazakh culture and Turkic world. Place of the Kazakh culture in the multicultural space of modern Kazakhstan. Spiritual traditions and innovation processes in modern Kazakh culture.
National picture of the world and its cultural representation.
The main trends and directions of modern art of Kazakhstan. The role of humanitarian clerisy in the preservation of patterns of Kazakh culture, in the development of the Kazakh language and the expansion of its cultural space, in the preservation and rising of the spiritual values of the Kazakh people. The main genres of modern Kazakh art: literature, painting, theater, architecture, music, cinema, television.
Modern mass culture in Kazakhstan. Formation and development of show culture in Kazakhstan. Challenges of media culture and new trends in the development of modern art in Kazakhstan.
Current trends in Kazakhstani cinema. Problems and prospects of development of the modern Kazakh film industry. Kazakh filmmakers. Kazakh movie stars. The best Kazakh films. Film festivals in Kazakhstan. The role of Kazakhstan film festivals in the development of festive culture. Place of Kazakhstan film festivals in the development of intercultural communication. Kazakhstan film festivals as a platform for the demonstration of the achievements of modern Kazakhstani culture. The principles of tolerance and the problems of formation of national unity, solidarity and national outlook of the Kazakh people in the paradigm of media culture.
Television as a phenomenon of culture. The development of modern television in Kazakhstan. Television dramaturgy of Kazakhstan.
Kazakh traditional and modern Kazakh culture. Cultural code of the Kazakh people. The problem of preserving the cultural code of the Kazakh nation. Spiritual values of the Kazakh traditional culture and issues of adoption of Western values in the conditions of Kazakhstan. Commercialization of art. Problems of preserving the cultural identity of the Kazakh people and the role of national art in formation of the cultural and spiritual image of the modern Kazakhstani, in educating patriotism, love and respect for their homeland, national culture, in preserving the spiritual heritage, spiritual values of the Kazakh people, in preserving the cultural code of the Kazakh nation, introduction to the values of world culture.

Culture of Kazakhstan: problems and prospects

Make a presentation on the topic "Youth subculture of the XX-XXI centuries. Western Europe and their influence on the value system of Kazakhstani youth."

Week 13: Kazakh culture in the context of globalization

Problems of preservation of the cultural heritage of the Kazakh people in the context of globalization. Museums of Kazakhstan and their role in preservation of cultural heritage. Museum of the Republic of Kazakhstan in demonstration of the cultural heritage of the Kazakh people. The role of museums in preservation of cultural and ethnic memory of the Kazakh people. Implementation of the program "Madeni Mura", the project of museums-reserves, cultural and natural monuments of Kazakhstan.
The project - national museums-reserves: Botai, Saraishyk, Bozok. Cultural object Beket-Ata, Aksu Zhabagly, Korzhalgyn as a cultural-geographical framework of national identity.
Youth subculture and the problems of spiritual moral, aesthetic and religious values. The role of cultural institutions in formation and upbringing of the cult of knowledge, pragmatism and competitiveness, cultural identity and solidarity, patriotism among modern Kazakhstani youth. Formation of positive Kazakh spirituality and values, overcoming of false and imposed forms of identity (cultural, religious) among modern Kazakhstani youth.
Holidays of Kazakhstan. Formation of festive culture in Kazakhstan. Cultural patterns and spiritual values of Kazakhstan's festive culture.
The development of urban culture in modern conditions. Core values of urban culture. Architectural appearance of Astana. Semiotics of urban culture of Astana.
Formation and development of multi-media culture in Kazakhstan. Problem of cultural, information security.

Cultural code of the Kazakh nation.
Analyze the role of the cultural code of the Kazakh nation to preserve cultural and ethnic identity.
Ability to demonstrate

Project research on the topic: "The program "Cultural heritage" and its significance", presentation of conclusions, their argumentation and defense.
Visiting museums, exhibitions. Preparation of analytical materials, reviews of regional, cultural monuments and attractions.

Week 14: Cultural policy of Kazakhstan

The genesis and principles of cultural policy: "The Law of the Republic of Kazakhstan on Culture". Basic principles of cultural reform in Kazakhstan.
Socio-cultural aspects of the processes of spiritual modernization in Kazakhstan. The link between the models of cultural policy and the system of basic values of society. Kazakhstani model of cultural policy. The national idea "Mangіlіk El". Kazakhstan Peoples’ Assembly and its role in the culture of Kazakhstani society. The main patterns of cultural harmony.
The problem of cultural adaptation and integration of compatriots in modern Kazakhstani society.
The problem of inculturation of the younger generation in the format of the new challenges of the second and third wave of modernization. Formation of new value orientations, modernization of public consciousness of the population, access to a new system of rational civilizational outlook. The main directions of modernization of public consciousness: competitiveness, pragmatism, openness of knowledge, the cult of knowledge. The problem of cultural and civilizational identity of the Kazakh culture.

The culture of the twentieth century, Media culture and the culture of postmodernism and their role in formation of a new system of values and behavioral models of man.
Based on a concrete example, demonstrate the knowledge of core values and patterns of mass and modern media culture, characteristics of the culture of postmodernism.

Essay-reasoning on the topic: "The role of the Kazakh language and Kazakh culture in preservation of the cultural code of the nation."

Week 15: The State program “Cultural heritage”

The State Program "Cultural Heritage". The dynamics of traditions and innovations, the mechanisms of continuity and transmission of cultural experience. Ecology of culture: difficulties and problems. Formation and development of the ecological culture of Kazakhstanis. The role of cultural institutions, cultural organizations in creation and development of local history work. The role of museums, educational institutions and organizations in the study of regional history, in the restoration and preservation of cultural and historical monuments and cultural objects of local, regional scales.
The program of creation and preservation of natural monuments as a component of the cultural heritage of Kazakhstan. The role of UNESCO international organizations in development of cultural heritage programs.
Development of cultural tourism and its role in formation and implementation of the state programs "Tugan-el", "Sacred geography of Kazakhstan", "Modern Kazakhstani culture in the global world", "Digital Kazakhstan. Methodologies of cultural and cultural research”.
Gender policy in Kazakhstan. Gender roles and gender behaviors. Core values of gender culture.
The main patterns of spiritual values of modern Kazakhstani culture. The most famous people of Kazakhstan. One hundred names of Kazakhstani culture. One hundred memorable places in Kazakhstan. One hundred symbols of Kazakh culture. Project "100 new faces of Kazakhstan". Regional Project "100 new faces".
National sports. Values of physical culture of Kazakhstan.
The problem of education in the context of globalization. The problem of forming a new model of intellectual nation. Science and technology in modern Kazakhstan. Computer literacy and culture. "Digital Kazakhstan" model. Culture of tolerance, openness of knowledge. New values of intercultural and inter-ethnic communication.

The culture of politics in Kazakhstan and its influence on formation of a cultural strategy for preservation of the cultural identity of the Kazakh people.

Analysis of the situation "Media culture and the Digital Kazakhstan model: the future in the light of modernity" in a case format.

Note: 1 academic credit = 30 academic hours
Total: 2 academic credits - 60 academic hours

Literature:
1. Nazarbayev N.A. "On the verge of the XXI century". - Astana, 2016
2. Nazarbayev N.A. "Glance into the future: modernization of public consciousness". - Astana, Ak Orda, 2017 / http://www.akorda.kz/ru
3. Nazarbayev N.A. "Glance into the future". - Astana, 2017.
Basic:
1. "Al-Farabi social and ethical treatises." - Alma-Ata, 1972.
2. Balasaguni Y. "Gracious knowledge / translated by S.N. Ivanov". - M., 1983.
3. Beysenova G.A. "Problems of Globalization and Identity" - A., Print, 2009.
4. Beysenova G.A. "Problems of educational knowledge in the dispositive of culture". - Almaty: Iskander, 2005.
5. Barnard Alan. "Anthropologiya Tarihi men Teoriyasy" / trans. to kaz.lang Under the guidelines of Kulsariyeva A.T., Masalimova A.R. - A., 2017.
7. "The general history of painting." - M., EKSMO, 2010.
8. Ғабитов Т.Х. "Қазақ мәдениетінің тарихы: оқу құралы". – Алматы: Қазақ университеті, 2016.
9. Габитов Т.Х. "Казахи: Опыт культурологического анализа". – Saarbrücken: Germany Academic Publishing GmbH & Co. Кg lap lambert. - Heinrich-Böcking-Str. 6-8, 66121. - KG LAP LAMBERT, ГЕРМАНИЯ, 2012.
10. Gabitov T.Kh., Abdigaliyeva G.K., Ismagambetova Z.N. "Philosophy of Culture": A textbook for students of universities and colleges. - Almaty: Evero, 2013.
11. Ғабитов Т.Х., Затов Қ. "Қазақ мәдениетінің рухани кеңістігі". - Алматы: Раритет, 2013.
12. Gabitov T. Kh., Mutalipov J., Kulsarieva A. "Culturology". - Almaty, Raritet, 2008.
13. Tursun Gabitov. "Actual Problems of Kazakh Culture. Kazakh Culture Challenges". - Саарбрюкен: Ламберт. - Publishing, 2016.
14. "Ancient civilizations". - M., 2009.
15. Zholdubaeva A.K. "Cultural Studies: Workshop". - Almaty: Al-Farabi KazNU, 2014.
16. "History of Cultural Studies under the editorship of A.P. Ogurtsov." - M., Gardariki, 2006.
17. Kairzhanova A. Palaeoturcica. "The World of the Ancient Turks". - Almaty, 1999.
18. Karabaeva A.G. "Epistemological etudes". - Monograph. - A., Kazak University, 2016.
19. Kondybaev S. Introduction to the Kazakh mythology. - Almaty. 1999
20. Kurmangalieva G.K., Nysanbaev A.N., Solovyova G.G., Seytahmetova L.N. "The legacy of al-Farabi and the modern philosophy of mutual understanding." - Almaty. 2011
21. Malov S.E. "Monuments of ancient Turkic writing". – M-L, 1951.
22. Margulan A. "Begazy-Dandybay culture of Central Kazakhstan". - Alma-Ata, 1979.
23. Masalimova A.R. "Culture and civilization". - A., 2005.
24. Mahmud al-Kashgari "Divani Lugat at-Turk" / M. Auezov. - Almaty, 2005.
25. Mirzabekova A.Sh. "The Problem of Cultural Identity in Social Philosophy". - Karaganda: Bolashak-Baspa, 2006.
26. "The world of values of al-Farabi and the axiology of the XXI century". Book.2. - Almaty, 2006.
27. Молдабеков Ж.Ж. "Ќазаќтану". - Алматы, 2015.
28. Молтобарова К.И. "МҚдениеттану". - А, 2018.
29. "The legacy of al-Farabi and formation of a new integral worldview. A collective monograph." / Under the general editorship of Z.K. Shaukenova. - Almaty: 2012.
30. Nikonov A.Yu. "Alutun bilig. Tengrianism". - Almaty. 2000
31. B.G. Nurzhanov, A.M. Erzhanova "Cultural Studies". - Almaty, 2011.
32. B.G. Nurzhanov "Modern. Postmodern. Culture". - Almaty, 2012.
33. Rayev D.S. "The influence of the Turkic civilization on the medieval European culture" // News of the Kazakh University of International Relations and World Languages named after Abylai Khan, №4 (26), 2016. (p.13-21).
34. Rayev D.S. "Tengrianism as a Religious and Spiritual Worldview of the Türk Nomads" // Tengrianism and the Heritage of the Peoples of Eurasia: Origins and Modernity: a collection of articles from the ІІ Int. scient.-pract. conf. (June 14-16, 2017, Astana, Kazakhstan), 1st ed., ster. –Astana: Master Po LLP, - 2017. - 495 p. (323-327 p.).
35. Раев Д.С. "ЌазаќтыҺ шешендік ґнері: философиялыќ пайымдау". –Алматы: Ценные бумаги. –2001. –228 с.
36. Sarsenbayeva Z.N. "Ethnicity and values". - 2nd ed. remade and add. - Almaty: Institute of Philosophy, Political Science and Religious Studies of RK MES, 2018.
37. Starr S.F. "The Lost Enlightenment: The Golden Age of Central Asia from the Arab conquest to the time of Tamerlane." - M .: Alpina Publisher, 2017.
38. Stebleva I.V. "Poetry of the Turks of the VI-VIII centuries". - M, 1965.
39. "The complete encyclopedia of painting." - M., Astrel, 2009.
40. ШҚлекенов У.Х. "Ќазаќ ґркениеті – Алматы"; Ќазаќ университеті, 2009.
Additional:
1. Akimbekov S.M. "The history of the steppes: the phenomenon of the state of Genghis Khan in the history of Eurasia". - Almaty: Institute of Asian Studies LLP. 2nd edition, revised and enlarged, 2016.
2. Akimushkin O.F. "Medieval Iran: Culture, History, Philology". - SPb, 2004.
3. Akishev K.A. "Art and Mythology of Sakas". - A., 1984.
4. Baypakov K.M. "Medieval cities of Kazakhstan on the Silk Road". - Almaty, 1998.
5. M. Barmankulov. "Crystal dreams of the Turks on quadronation". - Almaty, 1998.
6. N.I. Bichurin (Iakinf) "Central Asia and East Turkestan". - Almaty, 1997.
7. Ganiev R.T. "Eastern Turkic state in the VI - VIII centuries." - Ekaterinburg: Ural University Publishing, 2006.
8. Herodotus History. In 9 books. Book 4. - M., 1999.
9. Gumilev L.N. "Rhythms of Eurasia: Epoch and Civilizations". - M., 1993.
10. Gumilev L.N. "Ancient Turks". - M., 2008.
11. Grushevitskaya T.G. "Cultural Studies": study guide / T.G.Grushevitskaya, A.P. Sadokhin. - M .: Alpha-M: INFRA-M, 2015.
12. Danilyan O.G. "Cultural Studies": the textbook / O. G. Danilyan, V. M. Taranenko. - 2nd ed. - M .: INFRA-M, 2014.
13. S. Daukeyeva. "The Philosophy of Music by Abu Nasr Muhammad al-Farabi". - A., 2002.
14. Deleuze J. "Cinema". - M .: Ad Marginem, 2004.
15. "Law on Culture". - A., 2000.
16. Ibraev S. "Poetics of the Oguz heroic epos". - Almaty, 1997.
17. Kasymzhanov A.Kh. "Steles of Kosho Tsaidam". - A .: LLP "Company Printing Systems", 1998.
18. Kasymzhanov A.Kh. "Space and time of great traditions". - A., 2001.
19. Castells M. "Galaxy. Internet". - Yekaterinburg: U-Factory, 2004.
20. Klyashtorny, S.G., Sultanov, T.I., "Kazakhstan. Chronicle of three millennia". - Alma-Ata, 1992.
21. Klyashtorny S.G. "Monuments of ancient Turkic writing and ethnocultural history of Central Asia". - SPb, 2006.
22. Klyashtorny S.G. "Ancient runic inscriptions". - M., 1964.
23. Kradin N.N., Skrynnikova T.D. "The Empire of Genghis Khan." - M .: Eastern literature, 2006.
24. Kradin N.N. "Nomads of Eurasia". - Almaty: Dyke Press, 2007.
25. "Culturology. Anthology". T. 1-4. - M., 2012.
26. "Cultural Studies": studies. / ed. by A.S. Mamontova. - 2nd ed., Corr. and add. - M .: Publishing house Yurayt, 2016.
27. "Culturology": the textbook / under scientific. ed. G.D. Dracha. - 2nd ed., ster. - M .: KNORUS, 2014.
28. Luman N. "The Reality of Mass Media". - M .: Praxis, 2005.
29. "Lucian from Samosata. Selected Poetry". - M., 1991.
30. McLuhan, G.M. Galaxy of Gutenberg. "Becoming a person reading". - M .: Academic project, 2005.
31. Melikoff I. Ahmad Yesevi and Turkic Popular Islam, Electronic Journal of Oriental Studies - 2003. №6, № 8. (Меликоф Ай. Ахмад Есеви анд Туркик Популар Ислам, Электроник Жунар оф Ориентал Стадиес – 2003. №6, №8)
32. Moldabekov Zh.Zh. "Intellectual nation. Strategic course and cultural-national factors of formation". - A .: KazNU named after Al-Farabi, 2015.
33. Mutanov G.M., Tadzhikova K.Kh., Khasanov M.Sh., Nurysheva G.Zh., Kurmangalieva G.K., Seytahmetova N.L., Syrgakbayeva A.S., Dzhaambaeva B.A. / under ed. G.M. Mutanova. "Al-Farabi and modernity": study guide - Almaty: Kazakh University, 2014. - 223 p.
34. G. Nurysheva, A. Syrgakbayeva, M. Khasanov, B. Dzhaambaeva, G. Mutanov, N. Seytakhmetova. "Al-Farabi zhane Kazirgі zaman" - A., Kazak University, "2014
35. Orynbekov M.S. "Prephilosophy of Proto-Kazakhs". - Alma-Ata, 1994.
36. Oteniyaz Samat "Attila". - Almaty, 2000.
37. Raevsky D.S. "Model of the world of Scythian culture". - M., 1985.
38. Раев Д.С. "Ќазаќ шешендігі адамныҺ рухани болмысы хаќында"//Адам Қлемі. Философиялыќ жҚне ќоқамдыќ-гуманитарлыќ журнал. №4 (58), 2013. (75-82 с.).
39. Rayev D.S. "Turkic influence on European culture in the era of the early Middle Ages" // Scientific journal "Austria Science", №8 2017. (20-23 p.).
40. Rayev D.S. "Ќазаќ шешендігі adamnі rukhani bolmysy haќynda" // Adam alemi. Philosophicals of the ќќќќқќќќќќ гуманитар гуманитар humanitarian magazine. №4 (58), 2013. (75-82 p.).
41. Razlogov K.E. "World cinema. The history of screen art". - M .: EKSMO, 2011.
42. Rakhmanaliev R. "The Empire of the Turks. The history of a great civilization" / scientific editor. N.N. Tsovma. - M .: RIPOL Classic, 2017.
43. Sartkozha-uly K. "Hun writing" // Alem. Almanac. Issue 1. - Alma-Ata, 1991.
44. Segizbaev O.A. "The history of Kazakh philosophy: from the first archaic ideas of the ancients to the philosophy of the developed forms of the first half of the twentieth century": Textbook for universities. Almaty: Gylym, 2001.
45. Syrgakbaeva A.S. "Some features of urbanism in Kazakhstan" / KazNU Khabarshyssy. Series: Philosophy, Political Science, Cultural Studies seriyasy. - Almaty., 2010. №1, p. 87-91.
46. Stebleva I.V. "The Life and Literature of the Pre-Islamic Turks: Historical and Cultural Context of Ancient Turkic Literature". - M .: Vost. Lit., 2007.
47. Тер-Минасова С. "Тіл жҚне мҚдениетаралыќ коммуникация"./ пер на каз.яз. – А, 2018.
48. Фромкин В., Роберт Родман, Нина Хайамс "Тіл біліміне кіріспе" /пер. На каз.яз.". - А.,2017.
49. Ли Энн Гек, Гайс Рип Медиа "Этика жас мамандардыҺ тҚжірбиесінен" / пер. На каз.яз. – А., 2017.
50. Huntington S. "The Clash of Civilizations". // Geopolitics: Anthology, - M., 2006.
51. Шваб Клаус Мартин "Тґртінші индустриалыќ революция" / пер на каз.яз. – А., 2017.

Psychology

№

Content of the discipline

Themes of seminar (practical) classes

Themes of independent works of students

Number of hours

Personality in the context of formation of national consciousness in psychology

Week 1: Introduction to Psychology

Psychology as a science. Tasks and place of psychology in the system of human sciences. The meaning of psychology and psychological knowledge in formation of the modern personality and modernization of public consciousness. Methods of psychology. Psychology as a science and practice that contributes to effective life activity (psychology in business, sports, healthcare, advertising).

Branches of modern psychology.

Essay "Psychology in my life and profession."

Week 2: Me and my motivation

Motivation and self motivation. The overall organization of the motivational sphere. Motives and needs. Types of motives. The leading motive. Motivation to succeed or avoid failure. Methods for studying motivation. Motivational personality profile. The decrease in the labor efficiency, associated with the failure of the motivational sphere of the person

Motivation to work.

Case "Increasing the motivation of employees of the organization."

Week 3: Emotions and Emotional Intelligence

The role of emotions in human life. Understanding of emotions and empathy. Methods and mechanisms for regulating emotions: rethinking of emotions and suppressing of emotions. Definition of emotional intelligence. Emotional intelligence as a cognitive ability and as an individual characteristic of a person. Diagnosis and development of emotional intelligence.

The basic rules for expressing and experiencing emotions in different cultures.

Create a program for development of emotional intelligence.

Week 4: Human will and psychology of self-regulation

The concept of will in psychology. The structure of volitional act. Decision making and the problem of choice. Will and personality. Psychology of self-regulation of personality (stress management). Conscious self-control. The concept of stress. Types of stress. Stages of stress. Symptoms of stress. Individual stress response styles. The concept of stress tolerance.

The concept of "Free will" of an individual in an independent society.

Case "Development of volitional qualities of a professional".

Week 5: Individual and typological characteristics of personality

Temperament, character and ability. Properties of the nervous system as the basis of temperament. Determination of temperament. Temperament types: choleric, sanguine, phlegmatic and melancholic. The correlation of temperament and character. Definition of character. Accentuations of character and education. The concept "national character". The makings and abilities of the personality.

Personal resources as a factor of preservation and development of national consciousness.

To make a psychological portrait of a modern student.

Week 6: Values, interests, norms as the spiritual basis of personality

I am in a social world. I am a concept. Self-presentation Values in people's lives. The study of the concept of "value". Values as an important psychological resource of the individual. Personal values. Interest as the leading motive of social activity. Behavior and attitudes. Moral foundations of personality. Spiritual socialization of personality.

Worldview and national identity of the person.

Develop the project "Life Line".

Week 7: Psychology of the meaning of life and professional self-determination

The meaning of life, life goals and programs. Beliefs and benchmarks of a professional at the present stage of Kazakhstan development: competitiveness, pragmatism, openness of consciousness, national identity. Personal values and meanings in professional self-determination. Barriers to professional growth, ways to prevent and overcome them. The crisis of professional identity and burnout syndrome.

Psychology of professional and personal success.

Essay "My career and professional development".

Week 8: Psychology of personal health.

Interaction and interinfluence of mind and body. Psychological factors of disease and health promotion. The use of psychedelic drugs and bad habits as a factor of deterioration of health. Healthy lifestyle as the basis of success of the individual.

Negative emotions and health.

Case "Preservation of occupational health."

Interpersonal communication as a factor of development of a harmonious personality of a Kazakhstani

Week 9: Communication of the individual and groups.

The concept of communication. Types, forms and functions of communication. Interpersonal communication as a subject of scientific knowledge. Characteristics of interpersonal communication. The concepts of interpersonal communication, interaction, interpersonal perception. Features of interpersonal, intergroup and international communication. Communication styles. Leadership and management.

Interethnic communication as a socio-psychological phenomenon.

To conduct a comparative analysis of leadership and management.

Week 10: Perceptual aspect of communication.

The perceptual aspect of communication as the perception of each other in the process of communication. Perceptual mechanisms of communication: empathy, identification, decentration, attraction, tolerance, reflection, feedback. Space of interpersonal interaction. Me and others.

Effects of interpersonal perception.

Essay "The perception of others in the process of communication."

Week 11: Interactive aspect of communication

The essence of psychological impact. Types of psychological impact. Mechanisms of influence: infection, suggestion, imitation, persuasion. Factors of effective persuasion. The main methods and techniques of psychological impact: demonstration, misinformation, the spread of rumors, intimidation, manipulation in the media.

Personality and group (socio-psychological influence).

Prepare a presentation "Analysis of the impact of social networks on formation of addictive behavior among young people".

Week 12: Communicative aspect of communication

Communication as an exchange of information. Structure, functions and types of communications. Digital technology in communication. Verbal and non-verbal communication. Meaning and necessity of communicative roles. Communicative barriers (professional, semantic, organizational, personal-psychological). Socio-cultural, age, gender features of communication.

Analysis of communication in modern society by G.D. Lasswell.

Make a table "Psychological barriers in communication and overcoming them."

Technologies of effective interpersonal communication as the basis for modernization of public consciousness

Week 13: The concept and structure of the socio-psychological conflict

The nature and cause of social conflicts. Types of psychological conflicts. Constructive and destructive functions of the conflict. Stages of conflict. Participants and drivers of conflict, their needs, interests and goals. Spatio-temporal boundaries of the conflict. Typical stages of conflict. Functions and consequences of the conflict.

Conflicts in our lives.

Make psychological recommendations for development of tolerant behavior.

Week 14: Personality behavior in conflict

Conflict prevention technology. Technologies of rational behavior in conflict. Behavior in a conflict: strategies for collaboration, contest, avoidance, leave, cooperation. Conflict resolution as a multi-step process. Types of manipulators. Basic manipulative techniques. Personality in the process of manipulation. Manipulation as a hidden message. Negotiations as a way to resolve conflicts.

The mechanisms and methods of conflict management in the labor collective.

To conduct psychological self-diagnosis of the prevailing type of behavior in a conflict situation.

Week 15: Techniques and technologies for effective communication

The concept of effective communication. Principles, rules, skills, techniques and technologies of effective communication. Conditions for effective communication. Social intelligence. Image and self-presentation in communication. Imaging technology. Appearance as part of the image. Active listening techniques. Technologies of negotiation process.

Interrelation of effective communications and competitiveness of a specialist.

Develop a training program "Effective communication".

Note: 1 academic credit = 30 academic hours
Total: 2 academic credits - 60 academic hours

Literature: Basic:
1. Nazarbayev N.A. "On the threshold of the XXI century." - Astana, 2016.
2. Nazarbayev N.A. "Glance into the future: modernization of public consciousness". - Astana, AKORDA, 2017 / http://www.akorda.kz/ru.
3. Nazarbayev N.A. "Glance into the future". - Astana, 2017.
4. Аронсон Э. "Кґпке Әмтылқан жалқыз" = The Social Animal: Қлеуметтік психологияқа кіріспе: / Э. Аронсон ; ауд. Д. Д. Дїйсенбеков. - 11-бас. - Астана: "Ўлттыќ аударма бюросы" ќоқамдыќ ќоры, 2018. – 407 с. - (Рухани жаҺқыру).
5. Godfroy J. "What is psychology." Volume 1. - M .: Mir, 2005 - 496 p.
6. Godfroy J. "What is psychology." Volume 2. - M .: Mir, 2005 - 276 p.
7. Daniel Goleman. "Emotional intelligence. Why it can mean more than IQ." Publishing house Mann, Ivanov and Ferber: 2018. -560 p.
8. Dzhakupov S.M. "Introduction to general psychology". - A .: Kazakh University, 2014
9. Ilyin E.P. "Psychology of communication and interpersonal relations". - SPb .: Peter, 2009. - 576 p. with illustr - (A series of "Masters of Psychology").
10. Майерс Д. "Јлеуметтік психология" / Д. Г. Майерс, Ж. М. Туенж ; ауд. Г. Ќ. Айќынбаева. - 12-бас. - Астана : "Ўлттыќ аударма бюросы" ЌЌ, 2018. – 559 с.: сур. - (Рухани жаҺқыру).
11. Mayers D. "Psychology" / transl. from English I.A. Karpikov, V.A. Starovoytova. - 4th ed. - Minsk: "Popourri", 2009. - 848 p.
12. "Psychology of individual differences" / Ed. by Yu.B. Gippenreiter, V.Ya. Romanova. - 3rd ed., remade and add. - M .: AST: Astrel, 2008. - 720 p.
13. A.M. Rudenko "Psychology in charts and tables": a tutorial. - M: Phoenix, 2016. - 379 p.
14. Шульц Д. "Ќазіргі психология тарихы" / Д. Шульц, С. Э. Шульц ; ауд. Б. Ќ. Аќын. - 11-бас. - Астана : "Ўлттыќ аударма бюросы" ЌЌ, 2018. – 447 с.: сур. - (Рухани жаҺқыру).
Additional:
1. Antsupov A.Ya., Shipilov A.I. - "Conflictology" .- Moscow: Yurayt, 2017.
2. Arbuzova E. N., Anisimov A. I., Shatrova O. V. "Practical work on psychology of communication". 2008 - 272 p.
3. Vinogradova, S. М. "Psychology of Mass Communication": textbook / S. M. Vinogradova, G. S. Melnik. - Moscow: Yurayt, 2014. - 512 p.
4. Garner A., Pease A. "Language of conversation". Publisher: Eksmo-Press 2006 - 224 p.
5. Grishina N.V. "The Psychology of Conflict". SPb .: Peter, 2008. - 464 p. with illustr. - (A series of "Masters of Psychology").
6. Efimova N.S. "Social Psychology". - Moscow: Yurayt, 2017.
7. Ilyin E.P. "Psychology of creativity, giftedness". - SPb .: Peter, 2011. - 448 p.
8. Maklakov A.G. "General Psychology". Textbook for universities. Moscow: Yurayt, 2018.
9. Maslow A. "Motivation and personality." - SPb .: Peter, 2008. - 352 p.
10. Naumov V.V. Gridasov M.A. "Psychology of career growth". Publishing house MSSH: 2009- 320 p.
11. Solso R.L. "Cognitive psychology". - transl. from English –M. "Trivola", M. "Liberia". 2002. - 600 p.
12. E. Bern "Games that people play. People who play games." 2016 - 576 p.
13. Balint M. "azis defect". M .: Kogito-Center, 2002. 256 p.
14. Kohut H. "Analysis of the self. A systematic approach to the treatment of narcissistic personality disorders." M .: Kogito Center. 2003. 368 p.
15. Freud A. "Ego and defense mechanisms" // Theory and practice of child psychoanalysis. transl. from English Inem. / M .: April Press, Ltd., Publishing House EKSMO-Press, 1999. p. 115-244.
16. Shmidbauer V. "Repression and other protective mechanisms" // Encyclopedia of depth psychology. Volume 1. - M .: ZAO MG Management, 1998. p. 289-295.
17. Vygotsky L.S. "The problem of the will and its development in childhood" // Coll. in 6 volumes. Volume 2. M .: Pedagogy, 1982. S. 454-465.
Internet resources:
1. http://www.akorda.kz
2. http://azps.ru/
3. http://psychology.net.ru/articles
4. http://www.psychology-online.net/
5. http://psynet.narod.ru/main.htm
6. http://psyfactor.org/

Note: 1 academic credit = 30 academic hours
Total: 8 academic credits - 240 academic hours

Annex 7
to the order of the Minister of
education and science of the
Republic of Kazakhstan
dated October 31, 2018, No. 603

The model curriculum of the general education discipline "Physical culture" for
organizations of higher and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

1. This standard curriculum of the general educational discipline "Physical Education" for organizations of higher and (or) postgraduate education (hereinafter referred to as the Program) has been developed in accordance with subparagraph 13) of paragraph 15 of the Regulations on the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 19, 2022 No. 580 "On some issues of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan" and shall define the objective, objectives, structure, content, teaching methods.

2. This curriculum shall be aimed at the study of the general education discipline "Physical culture", providing for physical training in accordance with international standards of education. The curriculum shall determine the joint cooperation of the teacher and the student in the process of physical education throughout the training in the context of the requirements to the level of mastering of the discipline.

3. The duration of the training in accordance with the structure of educational program of higher education shall be 240 hours (8 academic credits).

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of the curriculum

4. The goal of the curriculum shall be the formation of socio-personal competences of students and the ability to purposefully use the means and methods of physical culture for conservation, promotion of health to prepare for professional activities; to take physical stress, mental stress and adverse factors in their future activities.

5. To achieve the goal, the following educational, recreational and educational objectives should be resolved:

1) to give basic science-based knowledge about the use of physical culture and sports in development of the vital physical qualities for preservation of health and maintenance of an optimal professional performance;

2) formation of motivational-valuable attitude to physical culture and the need for systematic physical exercises and sports;

3) health promotion, water quenching and increasing resistance to adverse factors of labor activity;

4) discipline, collectivism, comradely mutual assistance;

5) development of mental resilience, confidence, commitment, courage and determination, initiative, perseverance, endurance and self-control;

6) development and improvement of basic motor qualities – endurance, strength, speed, agility, flexibility;

7) to ensure the obtaining of versatile skills for the development of physical abilities, socio-cultural experiences and socio-cultural values of physical culture and sports;

8) development of communication skills, particularly the ability to use information from a variety of sources, present it clearly in an appropriate form;

9) development of thinking skills, skills of self-development and research skills.

6. Upon completion of the curriculum, the student shall have the following competencies:

1) personal:

willingness and ability to self-development and personal self-determination;

willingness to independently use the skills of professional adaptive physical culture in work and life situations;

2) transdisciplinarity:

the ability to use intersubject concepts and universal educational actions (regulatory, cognitive, communicative) in educational, sports, physical, health and social practices;

the willingness and ability for independent information and educational activities.

formation of skills of participation in various types of competitive activities.

3) subject:

the ability to use a variety of forms and types of physical activities for healthy life, active recreation and leisure.

Chapter 3. Structure and content of the curriculum

7. The structuring of the content of the discipline shall be carried out through the highlighting of the consolidated didactic units (module, section) in it. The structure of the discipline content shall include: introduction; sections (modules); topics of the training practical classes.

8. The curriculum content shall be based on the following conceptual positions:

1) general education orientation of the physical education process;

2) integrity of functions of physical culture;

3) consistency of the educational process;

4) professionally-applied orientation of physical education;

5) regulatory and methodical support of education of students in the field of physical culture and sports;

6) stage and final certification of students in physical education.

9. Methods and techniques of instruction used in the program implementation process shall be:

1) technologies of problem-modular training;

2) technologies of training and research activities;

3) communication technologies (debate, press conference, academic debates and other active forms and methods);

4) case study (situation analysis);

5) gaming technology in which the students participate in business, role-playing, simulation and other games.

10. The content of the curriculum shall correspond to the distribution of students in four educational departments: primary, preparatory, special (including the groups of medical physical culture), sports. Distribution of students in the training departments shall be conducted in the beginning of the academic year taking into account the gender, health status, physical development, physical and sport fitness. Students can be transferred from one of the training department (group) to another after the end of the academic year or semester. Transfer of students in preparatory and special medical training departments in connection with the disease may be carried out at any time of the academic year.

In the primary and preparatory academic departments the students shall be distributed to the training groups of general physical training and the sports groups.

The students with low level of health status or minor deviations in health status shall be distributed to the preparatory group.

In the special education department, the students, classified according to the data of medical surveys, shall be distributed in a special medical group or a group of medical physical culture.

In the sports training department, the representation of groups shall depend on the type and level of sports skills of the students.

The training groups of athletic specialization in sports shall be created with the representation of a double squad of players.

11. Practical classes shall include the development of knowledge, motor skills, the formation of students' experience of implementing fitness and training programs:

1) Training (classroom) classes shall be the main form of physical education. Training classes shall consist of methodical-practical and training sections. Methodological section of practical training shall be aimed at: development of a technique of selection of physical exercises and sports; the preparation of complexes of general developmental and special exercises; the ability to exercise control and self-control during the classes, insurance and self-protection; development of the skills of judging the competition.

Training classes shall be aimed at: increasing the level of physical fitness and development of physical qualities; mastering the art of sports; preparation of students for participation in mass sports competitions; development and improvement of skills of professionally-oriented training in accordance with the requirements of the specialty.

2) extracurricular (out-of-class) classes shall be organized to ensure sufficient motoring regime of students:

1. physical exercises in the daily routine (morning hygienic gymnastics (MHG), athletic classes, wellness swimming, walking, running, skiing, skating, innovative, untraditional wellness technology by the capabilities of educational institutions);

2. classes in sports clubs, health, athletic, and interest clubs;

3. out-of-class activities shall maintain the high level of physical performance of students and contribute to the implementation of the requirements of the program. Guidence, supervision and consulting of all forms of training shall be made by the faculty members of departments of physical education and sport.

12. Assessment of competences of students (in order to form modern socio-personal and socio-professional competences of the graduate) shall be carried out according to the following criteria: demonstration of understanding of the updated program, mastering of the glossary, the use of the knowledge acquired; introduction of independent practical exercises in practice, discussion forms.

A prerequisite for admission of a student to fulfill the attestation standards shall be:

- fulfillment of the requirements of the theoretical part of the curriculum by semesters and courses of training;

- regular attending of classes, providing the necessary level of physical and functional state of the body;

- testing of physical fitness;

- formation of skills in professional and physical training.

Students, freed from classes for long periods and students of group of medical physical culture, shall pass certification at the department of physical education and sport on the basis of the following regulatory requirements:

- assessment of the level of theoretical knowledge in compulsory lectures on the discipline "Physical culture";

- assessment of independent exploration of additional topics on physical culture taking into account the health status of a student, indications and contraindications for exercises;

- participation of students in research work of the department on the problems of health-improving and adaptive physical culture.

13. Thematic plans included in the theoretical and practical (methodological) sections of the discipline shall be given in the Annex hereto.

Annex
to the model curriculum of the
general education discipline
"Physical culture" for
organizations of higher and (or)
postgraduate education

1. Thematic plan included in theoretical section of the discipline

1. Physical culture as an academic discipline in the education system of the Republic of Kazakhstan.

2. The basics of a healthy lifestyle (HLS).

Forms and methods of formation of healthy lifestyle within the system of professional education. The motivation of students for healthy lifestyle.

3. Natural-scientific foundations of physical education.

The concept of socio-biological basics of physical culture. The major systems of the body. Physiology of physical activity.

4. Modern health systems and control principles of the physical condition of the body.

Characteristics of modern health technologies. Pedagogical control, self-monitoring and evaluation of the functional state, physical development and physical preparedness of students. self-control. Correction of the classes on the results of control and self-control.

5. Basic methods of independent physical culture and sports classes.

The content, forms and methods of independent classes. methods of their application. Content of independent classes with physical exercises.

6. Professionally-applied physical training (PAPT).

The goal, the means and organization of the PAPT of students.

2. Thematic plan included in the practical (methodological) section of the discipline

General physical preparation (development of physical qualities). When planning the practical section, it is recommended to use the following tools for development of physical qualities:

Speed. Running: normal, mincing, jogging, lifting hip, overflowing the shank. Run on bend, shuttle run. Relays.

Performance of various exercises on speed (elements of gymnastics, active and sport games).

Endurance. Jogging and ski training (for universities of the Northern regions). Mastering the art of trail running. Cross training.

Flexibility. General developmental exercises, with objects and without them, with active and passive resistance, wide swing.

Agility, coordination and balance. Gymnastic and acrobatic exercises with objects and without them. Active and sports games. Complex relay races (with elements of jumping, running, throwing, somersaults). General developmental exercises in the walk.

Power. General developmental exercises with objects and without objects. Exercises on the gymnastic and support equipment. Practice in tightening and resistance, carrying heavy loads. Performance of exercises according to the method of circuit training.

Special physical training. To select the means of special physical preparation, various exercises on organization, methodological support can be used, depending on the region.

Special exercises for development of speed and endurance:

- special exercises of a sprinter, starting jerks, acceleration, running on;

- control events: 100m, 500m, 1000m;

- performance of a variety of exercises on speed (elements of gymnastics, active and sport games);

- the complexes of general and special exercises of middle-distance runner, long-distance runner;

- mastering the art of skiing;

- performance of various efforts at a moderate pace for up to 10-15 minutes and 18-25 minutes;

- participation in athletics and skiing.

Special exercises for development of flexibility:

- simple bouncing and flapping with the dosed and maximal external assistance, with and without weights;

- repeated bouncing movements;

- exercises of the static positions with the greatest possible degree of stretch without equipment and with the use of gymnastic apparatus.

Special exercises for development of agility, coordination and balance:

- active and sports games. Simulation and diversionary actions;

- complex relay races (with elements of jumping, running, throwing, somersaults);

- improvement of balance when skiing, skating, cycling, roller skating.

Special exercises for development of strength:

- elements of weightlifting. General developmental and special exercises of a weightlifter. Mastering the technique of power movements - push, pull;

- elements of kettlebell lifting. General developmental and special exercises. Mastering the technique of the jerk and press of kettlebells; development of exercises of health and power and training orientation;

- elements of athletic gymnastics. General developmental and special exercises with objects (expanders, attenuators, dumbbells) and with overcoming of own weight. Performance of exercises for different muscle groups performed on simulators.

Types of sports (gymnastics, athletic gymnastics, sports games, athletics, skiing, swimming).

Gymnastics. General developmental exercises, running, jumps and dance elements used with emotional and rhythmic music. Forms of dance exercises. Performance of scoring and competitive rhythm-dance programs.

Athletic gymnastics. General developmental exercises with dumbbells; kettlebells; with expander; with a metal stick; in the gym, with a barbell. Exercises for eliminating various defects of the constitution, as well as to strengthen the muscles and improve efficiency.

Sports and outdoor games.

Basketball. Rules of the competitions. Defensive posture, turns, jumps, movement, dribbling, catching of the pass, shots. Teaching the technical and the basics of tactical actions. A team game.

Volleyball. Rules of the competitions. Posture and movement. Ball reception and pass on the spot and with movement (forward, backward, left, right). Actions with the ball. Pass of the ball. A team game.

Football. Rules of the competitions. Pass of the ball by the foot to the partner on the spot and moving in different directions. Hitting the ball with a foot, followed by a goal. Reception of ball. Movements of the player without the ball and with the ball. Hitting the ball. Dribbling the ball. Tackling the ball. The technique of a goalkeeper's game. A team game.

Handball. Movement, catching and passing, throwing, dribbling and fraudulent actions, barriers, blocking and tackling. Teaching the technical and the basics of tactical actions in attack and defense. A team game.

Outdoor games.

Model outdoor games: "Target", throwing of dishes, "Hunters and hares", "Handed-sit down", "Target mobile", "Pass", "Hit the ball", "Hit the circle", "Who's next", "Goal", "Accurate pass", "Dribbling and goal", "Soccer slalom", "For the ball", "Catch the ball", "Juggling two balls", "Ball in the air" and the Kazakh national games: "Аќсїйек", "Ќармаќ", "Їйрек ату", "Кґмбеден доп шықару", "АҺ аулау", "Таяќ жїгірту", "Садаќ ату", "Ќаќпа тас", "Ќарагие".

Athletics. Rules of the competitions. Running. Throwing. Jumping.

Skiing. Rules of the competitions. Performance of line tasks on skis, movement with skis and on the skis in a variety of ways at the training site and on the training track.

Overcoming the ascents and descents, braking, and turns on the spot and in motion. The technique of skiing over rough terrain. Coverage of the distance in slow and medium pace against the clock. Relay races on skis. Study of techniques of various steps.

Swimming. Rules of the competitions. Formation of skills of behavior on the water. General developmental and special exercises of the swimmer. Mastering the art of the main ways of swimming.

Professionally-applied physical training. The choice of means of the PAPT is caused by the directionality to ensure an effective adaptation of the organism to the complex factors of work, to improve the resistance to climatic conditions of production and the expansion of the arsenal of applied motor coordinations, involved in formation and consolidation of work skills.

Modern health systems (respiratory: paradoxical gymnastics of Strelnikova A., "BodyFlex" - the system of breathing exercises, coupled with stretching exercises, K. Dineiki relaxation: muscle relaxation, rhythmic gymnastics: posture, balance, with objects; aerobics: the exercise system of cyclic sports aimed at improving functionality of major systems of the body, callanetics: exercises, performed mostly in isometric mode and causing the activity of deeply located muscle groups, fitness: general fitness, physical and sports-oriented, shaping: science-based system of physical culture for girls, aimed at shaping and improving the functional state of the organism.

Pilates: an exercise system is safe from all kinds of fitness, aimed at rehabilitation of an injury or disease, stretching: exercises to improve physical health through stretching of muscles, tendons and ligaments, workout); articular exercises of S. M. Bubnovsky. Articular exercises improve the muscles, removing congestion in them; stimulate the blood and lymphatic circulation.

Control and self-control in the process of physical exercises.

The simplest methods of self-observation over the results of physical exercises. Keeping a diary of self-control and its importance in the process of monitoring the health status of students.

Objective and subjective indicators of self-control. Diagnosis of the health status of the organism under the influence of physical exercises and sports. The use of standards, anthropometric indices, functional tests and exercises, tests for assessment of physical development, functional state of body systems, physical fitness.

Planning in sports training department shall be carried out taking into account the sports skills of students and the types of sports. Students from different courses and faculties can train in the groups of the sports department simultaneously.

Literature:

1. Baronenko V.A. "Student Health and Physical Culture": Study Guide / V.A. Baronenko. - M .: Alpha-M, INFRA-M, 2012. - 336 p.

2. Yevseyev Yu.I. "Physical culture": Study guide / Yu.I. Yevseyev. - Ph / D: Phoenix, 2012. - 444 c.

3. Vilensky M.Ya. "Physical culture and student's healthy lifestyle": Study Guide / M.Ya. Vilensky, A.G. Gorshkov. - M .: KnoRus, 2013. - 240 p.

4. Kobyakov Yu.P. "Physical culture. Basics of a healthy lifestyle": Study guide / Yu.P. Kobyakov. - Ph / D: Phoenix, 2012. - 252 c.

5. Melnikov P.P. "Physical culture and student's healthy lifestyle (for bachelors)" / P.P. Melnikov. - M .: KnoRus, 2013. - 240 p.

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін жалпы білім беру пәндері циклінің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орыннан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Қазақстан тарихы" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Мақсаты, міндеттері және күтілетін оқу нәтижелері

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

Негізгі бөлім

Негізгі әдебиет:

Қосымша әдебиет:

Негізгі әдебиет:

Қосымша әдебиет:

Негізгі әдебиет:

Қосымша әдебиет:

Негізгі әдебиет:

Негізгі әдебиет:

Қосымша әдебиет:

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Философия" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері және күтілетін нәтижелері

3-тарау.Бағдарламаның құрылымы және мазмұны

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Философия" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Шетел тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері және күтілетін нәтижелері

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Шетел тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Қазақ тілі" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты, міндеті және күтілетін нәтижелері

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР

1 бөлім. Жалпы ережелер

2 бөлім. Бағдарламаның мақсаты мен міндеті

3 бөлім. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін әлеуметтік-саяси білімдер модулінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты және міндеттері

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы және мазмұны

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін әлеуметтік-саяси білімдер модулінің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары үшін "Дене шынықтыру" жалпы білім беру пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері және күтілетін нәтижелері

3-тарау. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

1. Пәннің теориялық бөліміне кіретін тақырыптық жоспар

2. Пәннің практикалық (әдістемелік) бөліміне енгізілген тақырыптық жоспар

On approval of the model curriculum of general education disciplines for institutions of higher and (or) postgraduate education

Model curriculum of the general educational discipline "History of Kazakhstan" for organizations of higher and (or) postgraduate education

Chapter 1. General Provisions

Chapter 2. Purpose, objectives and expected learning outcomes

Chapter 3. Structure and content of the program

Main part

Main literature:

Additional literature:

Main literature:

Additional literature:

Main literature:

Additional literature:

Main literature:

Additional literature:

Main literature:

Additional literature:

Model curriculum of general education discipline "Philosophy" for organizations of higherand (or) postgraduate educationChapter 1. General provisions

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of the curriculum

Chapter 3. Structure and content of the curriculum

The content of the model curriculum of the general education discipline "Philosophy"for organizations of higher and (or) postgraduate education

Model curriculum of general education discipline "Foreign language" for organizationsof higher and (or) postgraduate educationChapter 1. General provisions

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of the curriculum

Chapter 3. Structure and content of curriculum

The content of the general education discipline "Foreign Language" for organizations ofhigher and (or) postgraduate education

Model curriculum of general education discipline "Kazakh language" for organizationsof higher and (or) postgraduate educationChapter 1. General provisions

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of curriculum

Chapter 3. Structure and content of curriculum

The content of the model curriculum of general educational discipline "Kazakh language"for organizations of higher and (or) postgraduate educationElementary level (A1 - for foreign students)

Базалық деңгей (А2)

Орта деңгей (В1)

Ортадан жоғары деңгей (В2)

Жоғары деңгей (С1)

Model curriculum of general education discipline "Russian language" for organizations ofhigher and (or) postgraduate educationChapter 1. General provisions

Chapter 2. Goal, objectives and expected results of the curriculum

Chapter 3. Structure and content of curriculum

The content of the model curriculum of the general education discipline "Russian language"for organizations of higher and (or) postgraduate educationA1 level

Model curriculum of general education discipline "Philosophy" for organizations of higher
and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

The content of the model curriculum of the general education discipline "Philosophy"
for organizations of higher and (or) postgraduate education

Model curriculum of general education discipline "Foreign language" for organizations
of higher and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

The content of the general education discipline "Foreign Language" for organizations of
higher and (or) postgraduate education

Model curriculum of general education discipline "Kazakh language" for organizations
of higher and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

The content of the model curriculum of general educational discipline "Kazakh language"
for organizations of higher and (or) postgraduate education
Elementary level (A1 - for foreign students)

Model curriculum of general education discipline "Russian language" for organizations of
higher and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

The content of the model curriculum of the general education discipline "Russian language"
for organizations of higher and (or) postgraduate education
A1 level

Model curriculum of the module of social and political knowledge for organizations of higher
and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions

The content of the model curriculum of the module of social and political knowledge for
organizations of higher and (or) postgraduate education

The model curriculum of the general education discipline "Physical culture" for
organizations of higher and (or) postgraduate education
Chapter 1. General provisions