Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапты адамдардың біліктілігін арттыру жөніндегі талаптарды қоса алғанда, ақпараттық қауіпсіздік бөлімшелерінің басшылары мен жұмыскерлерінің құзыретіне қойылатын талаптарды бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2020 жылғы 21 қыркүйектегі № 89 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 23 қыркүйекте № 21251 болып тіркелді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы қаулы 01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі.

"Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" 2003 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы 13-6-бабының 3) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапты адамдардың біліктілігін арттыру жөніндегі талаптарды қоса алғанда, ақпараттық қауіпсіздік бөлімшелерінің басшылары мен жұмыскерлерінің құзыретіне қойылатын талаптар бекітілсін.

2. Киберқауіпсіздік басқармасы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы қаулының осы тармағының 2) тармақшасында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Төрағасының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы қаулы 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту Агенттігінің Төрағасы

М. Абылкасымова

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2020 жылғы 21 қыркүйегі № 89 қаулысына қосымша

Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапты адамдардың біліктілігін арттыру жөніндегі талаптарды қоса алғанда, ақпараттық қауіпсіздік бөлімшелерінің басшылары мен жұмыскерлерінің құзыретіне қойылатын талаптар

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапты адамдардың біліктілігін арттыру жөніндегі талаптарды қоса алғанда, ақпараттық қауіпсіздік бөлімшелерінің басшылары мен жұмыскерлерінің құзыретіне қойылатын талаптар (бұдан әрі – Талаптар) "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" 2003 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленген және меншік нысанына қарамастан Қазақстан Республикасының қаржы ұйымдарының және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлері филиалдарының (бұдан әрі – ұйымдар) ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жауапты адамдардың біліктілігін арттыру жөніндегі талаптарды қоса алғанда, ақпараттық қауіпсіздік бөлімшелерінің басшылары мен жұмыскерлерінің (бұдан әрі – жұмыскерлер) құзыретіне қойылатын талаптарды белгілейді.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 17.02.2021 № 34 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Талаптарда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) ақпараттық қауіпсіздік – ақпараттық ресурстардың, ақпараттық жүйелердің және ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның сыртқы және ішкі қауіптерден қорғалу жағдайы;

2) домен – белгілі бір пән саласындағы білімдер жиынтығы;

3) құзырет – оқу және жеке тәжірибе барысында алынған ақпаратты игеру нәтижесі; оқыту немесе жұмыс саласына жататын білімнің, теорияның және практиканың жиынтығы; бағалауға ұшырайтын біліктілік құрауышы.

Талаптарда "Сәйкестікті бағалау. Қызметкерлерді сертификаттау жөніндегі органдарға қойылатын жалпы талаптар" ISO/IEC 17024-2014 Мемлекетаралық стандартына (бұдан әрі – Стандарт) сәйкес терминдер мен ұғымдар қолданылады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 20.10.2022 № 71 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Талаптар мына қағидаттарға негізделеді:

1) типтік лауазымдар бойынша функционалдық міндеттердің ара-жігін ашу;

2) киберқауіпсіздікті қоса алғанда, ақпараттық технологиялар және ақпараттық қауіпсіздік саласындағы білім мен дағдыны бағытқа алу;

3) бағдарламалық қамтамасыз ету және аппараттық жабдықтарды өндірушілердің жұмыскерлерге қойылатын талаптардан тәуелсіздігі;

4) типтік лауазымдарға қойылатын теориялық білімнің және практикалық дағдының, кәсіби құзыреттердің теңгерімі;

5) типтік домендерді пайдалану.

4. Ұйымдағы типтік лауазымдар:

1) маман – функционалдық міндеттеріне ұйымның ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету кіретін ақпараттық қауіпсіздік бөлімшесінің жұмыскері;

2) басшы – функционалдық міндеттеріне ұйымның ақпараттық қауіпсіздік бөлімшесінің қызметін ұйымдастыру кіретін ақпараттық қауіпсіздік бөлімшесінің жұмыскері;

3) жауапты жұмыскер – маман мен басшының функционалдық міндеттерін қатар орындайтын жұмыскер.

5. Құзыреттерді домендерге бөлу:

1) ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді ұйымдастыру мүмкіндіктері мен ерекшелігінің теңгеріміне;

2) жұмыскерлердің біліктілігін, құзыретін және ұйымның бизнес-процестерінің ерекшеліктерін ескере отырып талаптар қалыптастыруға;

3) жаңа домендер құру есебінен талаптарды кеңейтуге арналған.

2-тарау. Домендердің құрамы

6. Домендер ұйымның қалауы бойынша қажет кезде толықтырылатын, кеңейтілетін құзыреттердің ең аз қажетті тізбесін қамтиды.

7. Типтік домендер құрамы:

1) базалық;

2) құқықтық;

3) ұйымдық;

4) бағдарламалық-аппараттық;

5) телекоммуникациялық;

6) ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету әдістері мен құралдары;

7) ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдерін басқару;

8) ақпараттық қауіпсіздік оқыс оқиғаларын басқару.

8. "Базалық" доменінің құрамы – ақпараттық қауіпсіздікті басқару жүйесінің терминологиясы және талаптары.

9. "Құқықтық" доменінің құрамы:

1) ақпараттық қауіпсіздік саласындағы ұлттық, халықаралық стандарттар;

2) ақпараттық қауіпсіздік саласындағы заңнамалық және нормативтік құқықтық актілер;

3) уәкілетті органдардың ақпарат қорғау жөніндегі әдістемелік құжаттары.

10. "Ұйымдық" доменінің құрамы:

1) басқару қызметінің негіздері, мақсаттары, қағидаттары;

2) ақпараттық-талдау қызметінің негіздері;

3) ақпаратты қорғау жөніндегі негізгі ұйымдық шаралар және іс-шаралар.

11. "Бағдарламалық-аппараттық" доменінің құрамы:

1) бағдарламалық-аппараттық құралдардың жұмыс істеуінің жалпы қағидаттары;

2) ақпаратты қорғайтын бағдарламалық-аппараттық кешендердің құрылуы, жұмыс қағидаттары;

3) ақпаратты қорғайтын бағдарламалық-аппараттық құралдардың ақауларын жою тәртібі.

12. "Телекоммуникациялық" доменінің құрамы:

1) ақпараттық жүйелерді және телекоммуникациялық желілерді құру қағидаттары;

2) телекоммуникациялар желілеріндегі ақпараттық қауіпсіздік қауіптерінің көздері және олардың алдын алу жөніндегі шаралар;

3) телекоммуникациялар объектілерінде пайдаланылатын ақпарат қорғау құралдарының мәні, мақсаттары, мүмкіндіктері;

4) телекоммуникациялар желілерінде ақпараттық рұқсатсыз пайдаланудан қорғау әдістері мен құралдары.

13. "Ақпараттық қауіпсіздік әдістері мен құралдары" доменінің құрамы:

1) ақпараттық қауіпсіздіктің ұйымдық аспектілері;

2) ақпараттық активтерді басқару;

3) қолжетімділікті басқару.

14. "Ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдерін басқару" доменінің құрамы:

1) ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдерін басқару процесі;

2) тәуекелдер менеджментінің негізгі өлшемшарттары;

3) ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдерін бағалау;

4) ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдерін өңдеу, қабылдау.

15. "Ақпараттық қауіпсіздік оқыс оқиғаларын басқару" доменінің құрамы:

1) оқыс оқиғаларға ден қою тобының мақсаттары мен міндеттері;

2) оқыс оқиғаларды басқару жоспары.

3-тарау. Білімге және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

16. "Базалық" домені барлық лауазымдар үшін міндетті болып табылады.

17. Маманға "базалық" доменіне қоса кемінде домендердің бірі бойынша құзыреттің болуы туралы талап қойылады.

18. Маманға мына өлшемшарттардың біріне сәйкес келу туралы талап қойылады:

1) домендердің бірі бойынша орташа арнайы немесе жоғары білімнің болуы;

2) бір немесе одан да көп домен бойынша оқудан өту;

3) бір немесе одан да көп домен бойынша кемінде екі жыл жұмыс тәжірибесі;

4) Стандарттың немесе "Conformity assessment - general requirements for bodies operating certification of persons" (Комфомити ассесмент – дженерал реквайрментс фор бодиес оператинг сертификэйшн оф персонс) (Сәйкестікті бағалау. Қызметкерлерді сертификаттау жөніндегі органдарға қойылатын жалпы талаптар) ISO/IEC 17024:2012 Халықаралық стандартының (бұдан әрі – Халықаралық стандарт) сәйкес берілген, бір немесе одан да көп домен бойынша білімі мен тәжірибесін растайтын сертификаттың болуы.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 20.10.2022 № 71 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

19. Басшыға қойылатын талаптар ақпараттық қауіпсіздік бөлімшесіне жүктелген міндеттерге сәйкес ең аз қажетті құзыреттер тізбесінен тұрады.

20. Басшыға жоғары білімнің және домендердің бірі бойынша кемінде үш жыл жұмыс тәжірибесінің болуы туралы талап қойылады.

21. Басшының құзыреттерін бағалауды ұйымның ішкі құжаттарына сәйкес жүзеге асырылады. Оның сәйкес келуі туралы шешім құжатпен ресімделеді.

21-1. Талаптардың 4-тармағында көрсетілген, ұйымдағы ақпараттық қауіпсіздік бөлімшесі қызметкерлерінің кемінде бес пайызы Талаптардың 18-тармағы 4) тармақшасының өлшемшарттарына сәйкестігін растайды.

Ескерту. Қағида 21-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 20.10.2022 № 71 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4-тарау. Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапты адамдардың біліктілігін арттыру жөніндегі талаптар

22. Мамандар мен басшылар 3 (үш) жылда кемінде бір рет домендерде көрсетілген тақырыптар бойынша оқудан немесе сертификаттаудан өту арқылы біліктілік арттырады.

23. Оқудан өту туралы құжаттардың және (немесе) Стандарттың немесе Халықаралық стандарттың сәйкес берілген сертификаттың болуы ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапты мамандар мен басшылардың біліктілігін арттырудың растауы болып табылады.

Ескерту. 23-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 20.10.2022 № 71 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Об утверждении требований к компетенциям руководителей и работников подразделений информационной безопасности, включая требования по повышению квалификации лиц, ответственных за обеспечение информационной безопасности

Постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 21 сентября 2020 года № 89. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 23 сентября 2020 года № 21251.

Примечание ИЗПИ!
Настоящее постановление вводится в действие с 1 января 2021 года.

В соответствии с подпунктом 3) статьи 13-6 Закона Республики Казахстан от 4 июля 2003 года "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций" Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Требования к компетенциям руководителей и работников подразделений информационной безопасности, включая требования по повышению квалификации лиц, ответственных за обеспечение информационной безопасности.

2. Управлению кибербезопасности в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятия, предусмотренного подпунктом 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка.

4. Настоящее постановление вводится в действие с 1 января 2021 года и подлежит официальному опубликованию.

Председатель Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка

М. Абылкасымова

Приложение к постановлению Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 21 сентября 2020 года № 89

Требования к компетенциям руководителей и работников подразделений информационной безопасности, включая требования по повышению квалификации лиц, ответственных за обеспечение информационной безопасности

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Требования к компетенциям руководителей и работников подразделений информационной безопасности, включая требования по повышению квалификации лиц, ответственных за обеспечение информационной безопасности (далее – Требования) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 4 июля 2003 года "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций" и устанавливают требования к компетенциям руководителей и работников подразделений информационной безопасности, включая требования по повышению квалификации лиц, ответственных за обеспечение информационной безопасности (далее – работники) финансовых организаций Республики Казахстан и филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан (далее – организации) независимо от форм собственности.

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 17.02.2021 № 34 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В Требованиях используются следующие понятия:

1) информационная безопасность - состояние защищенности электронных информационных ресурсов, информационных систем и информационно-коммуникационной инфраструктуры от внешних и внутренних угроз;

2) домен - совокупность знаний в отдельной предметной области;

3) компетенция - результат усвоения информации, полученный в процессе обучения и личного опыта; совокупность знаний, теории и практики, относящихся к сфере обучения или работы; компонент квалификации, который подвергается оценке.

В Требованиях применяются термины и определения в соответствии с Межгосударственным стандартом ГОСТ ISO/IEC 17024-2014 "Оценка соответствия. Общие требования к органам, осуществляющим сертификацию персонала" (далее – Стандарт).

Сноска. Пункт 2 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 20.10.2022 № 71 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Требования основываются на принципах:

1) разграничения функциональных обязанностей по типовым должностям;

2) направленности на знания и навыки в области информационных технологий и информационной безопасности, включая кибербезопасность;

3) независимости от требований, предъявляемых производителями программного обеспечения и аппаратного оборудования к работникам;

4) баланса теоретических знаний и практических навыков, профессиональных компетенций, предъявляемых к типовым должностям;

5) использования типовых доменов.

4. Типовые должности в организации:

1) специалист - работник подразделения информационной безопасности, в функциональные обязанности которого входит обеспечение информационной безопасности организации;

2) руководитель - работник подразделения информационной безопасности, в функциональные обязанности которого входит организация деятельности подразделения информационной безопасности;

3) ответственный работник - работник, выполняющий одновременно функциональные обязанности специалиста и руководителя.

5. Разделение компетенций на домены предназначено для:

1) баланса возможностей и специфики организации по обеспечению информационной безопасности;

2) формирования требования с учетом квалификации, компетенции работников и особенностей бизнес-процессов организации;

3) расширения требований за счет создания новых доменов.

Глава 2. Состав доменов

6. Домены содержат минимально необходимый перечень компетенций, которые по усмотрению организации дополняются, расширяются при необходимости.

7. Состав типовых доменов:

1) базовый;

2) правовой;

3) организационный;

4) программно-аппаратный;

5) телекоммуникационный;

6) методы и средства обеспечения информационной безопасности;

7) управление рисками информационной безопасности;

8) управление инцидентами информационной безопасности.

8. Состав домена "базовый" - терминология и требования системы управления информационной безопасностью.

9. Состав домена "правовой":

1) национальные, международные стандарты в области информационной безопасности;

2) законодательные и нормативные правовые акты в области информационной безопасности;

3) методические документы уполномоченных органов по защите информации.

10. Состав домена "организационный":

1) основы, цели, принципы управленческой деятельности;

2) основы информационно-аналитической деятельности;

3) основные организационные меры и мероприятия по защите информации.

11. Состав домена "программно-аппаратный":

1) общие принципы функционирования программно-аппаратных средств;

2) принципы построения, работы программно-аппаратных комплексов защиты информации;

3) порядок устранения неисправностей программно-аппаратных средств защиты информации.

12. Состав домена "телекоммуникационный":

1) принципы построения информационных систем и сетей телекоммуникаций;

2) источники угроз информационной безопасности в сетях телекоммуникаций и меры по их предотвращению;

3) назначение, цели, возможности эксплуатируемых средств защиты информации на объектах телекоммуникаций;

4) методы и средства защиты информации от несанкционированного доступа в сетях телекоммуникаций.

13. Состав домена "методы и средства информационной безопасности":

1) организационные аспекты информационной безопасности;

2) управление информационными активами;

3) управление доступом.

14. Состав домена "управление рисками информационной безопасности":

1) процесс управления рисками информационной безопасности:

2) основные критерии менеджмента рисков;

3) оценка рисков информационной безопасности;

4) обработка, принятие рисков информационной безопасности.

15. Состав домена "управление инцидентами информационной безопасности":

1) цели и задачи группы реагирования на инциденты;

2) план управления инцидентами.

Глава 3. Требования к знаниям и опыту работы

16. Обязательным для всех должностей является домен "базовый".

17. К специалисту дополнительно к домену "базовому" предъявляются требования о наличии компетенций не менее, чем по одному из доменов.

18. К специалисту предъявляется требование о соответствии одному из критериев:

1) наличие среднего специального или высшего образования по одному из доменов;

2) прохождение обучения по одному или более доменам;

3) опыт работы по одному и более доменам не менее двух лет;

4) наличие сертификата, подтверждающего знания и опыт по одному или более доменам, выданного в соответствии с требованиями Стандарта или Международного стандарта ISO/IEC 17024:2012 "Conformity assessment - general requirements for bodies operating certification of persons" (Комфомити ассесмент – дженерал реквайрментс фор бодиес оператинг сертификэйшн оф персонс) (Оценка соответствия. Общие требования к органам, осуществляющим сертификацию персонала) (далее – Международный стандарт).

Сноска. Пункт 18 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 20.10.2022 № 71 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19. Требования к руководителю включают в себя минимально необходимый перечень компетенций в соответствии с возложенными на подразделение информационной безопасности задачами.

20. К руководителю предъявляются требования о наличии высшего образования и опыта работы не менее трех лет по одному из доменов.

21. Оценка компетенций руководителя осуществляется в соответствии с внутренними документами организации. Решение о его соответствии оформляется документально.

21-1. Не менее пяти процентов работников подразделения информационной безопасности в организации, указанных в пункте 4 Требований, подтверждают соответствие критериям подпункта 4) пункта 18 Требований.

Сноска. Требования дополнены пунктом 21-1 в соответствии с постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 20.10.2022 № 71 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. Требования по повышению квалификации лиц, ответственных за обеспечение информационной безопасности

22. Специалисты и руководители не реже одного раза в 3 (три) года повышают квалификацию путем прохождения обучения или сертификации по темам, указанным в доменах.

23. Подтверждением повышения квалификации специалистов и руководителей, ответственных за обеспечение информационной безопасности, является наличие документов о прохождении обучения и (или) сертификата, выданного в соответствии со Стандартом или Международным стандартом.

Сноска. Пункт 23 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 20.10.2022 № 71 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).