Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларын және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ережені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 2 қарашадағы № 758 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 4 қарашада № 21580 болып тіркелді.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2020 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасы Кодексі 11-бабы 3-бөлігінің 1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса берілген:

1) Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидалары осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес;

2) Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ереже осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің кейбір бұйрықтарының күші осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігінің Орталық әскери-дәрігерлік комиссиясы (М.Ш. Ниязов) Қазақстан Республикасының заңнамасымен бекітілген тәртіпте:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің аппарат басшысына жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткеннен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ішкі істер Министрі

Е. Тургумбаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Бас прокуратурасы

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы ic-қимыл агенттігі

(Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі)

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 2 қарашасы № 758 бұйрығына 1-қосымша

Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2020 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасы кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 11-бабы 3-бөлігінің 1) тармақшасына, "Құқық қорғау қызметі туралы" 2011 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде (бұдан әрі – құқық қорғау органдары) әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу тәртібін анықтайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) айқындалған тұрақты дәрігерлік-сараптамалық жай-күй (бұдан әрі - айқындалған тұрақты ДСЖ) – зерттеп-тексеру және емдеу нәтижелері одан әрі емделу және (немесе) бақылау нәтижесінде өзгермейтін, әскери қызметке жарамдылықтың нақты санаты туралы қорытынды шығаруға негіздеме беретін денсаулық жағдайы;

2) айқындалған тұрақты қолайсыз ДСЖ – бұл ретте "әскери қызметке шектеулі жарамды", "бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс кезінде шектеулі жарамды" немесе "әскери есептен шығарыла отырып әскери қызметке жарамсыз" әскери қызметке жарамдылықтың дәрежесі (санаты) туралы қорытындылардың бірі шығарылатын ДСЖ;

3) алдын ала медициналық куәландыру – ішкі істер органдарының штаттық әскери-дәрігерлік комиссиялары жүргізетін құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарына оқуға түсетін (бұдан әрі - оқу) адамдарды медициналық куәландыру;

4) әскери-дәрігерлік сараптама (бұдан әрі - ӘДС) – Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында медициналық қамтамасыз етуді оңтайлы жасақтау мен жетілдіру және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де мәселелерді шешу мақсатында жүзеге асырылатын ғылыми, әдістемелік, ұйымдастырушылық және практикалық іс-шаралар кешенін білдіретін медициналық қызмет түрі;

5) білім беру ұйымдарының уақытша жұмыс істейтін штаттық емес әскери-дәрігерлік комиссиялары (бұдан әрі - ББҰ УӘДК) – оқу орнының қабылдау комиссиясы жұмыс істейтін кезеңде оқуға түсушілерге түпкілікті медициналық куәландыру өткізу үшін құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарының жанында уақытша құрылатын әскери-дәрігерлік комиссиялар;

6) мертігу, жаралану, контузия, жарақат (бұдан әрі - зақымдану) – қысқа мерзімге немесе өзгермейтін сипаттағы, жартылай немесе толық еңбекке жарамдылығының немесе әскери қызметті өткеруге қабілетінің жойылуымен бірге қосарланған механикалық, химиялық (техникалық сұйықтықтармен улану, зымыран жанар-жағар майларының құрамдарымен, газдармен, түтінмен және бумен, уыттылығы жоғары немесе улы заттармен улану), күю, атмосфералық (тоңу, қалтырау, үсу), спецификалық (электрлік, радиоактивті және ионды сәуле шығару, электромагниттік кеңістіктер әсері, оптикалық квантты генераторлардың, лазерлердің және радио толқындардың әсері), барометриялық және акустика факторларының сыртқы әсерінен тіндердің, органдардың және жүйелердің зақымдалуы;

7) құқық қорғау органдарындағы қызметке кандидаттар (бұдан әрі – қызметке кандидаттар) - құқық қорғау органдарына қызметке орналасушы, оның ішінде бұрын құқық қорғау органдарындағы қызметтен босатылған азаматтық тұлғалар;

8) құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарына оқуға түсуге кандидаттар (бұдан әрі – оқуға кандидаттар) – азаматтық тұрғындар қатарынан құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарына оқуға түсуші адамдар және құқық қорғау органдарының қызметкерлері (бұдан әрі - қызметкерлер);

9) әскери-дәрігерлік комиссияның медициналық куәландыруы (бұдан әрі - МК) – қарап-тексеру сәтінде сырқаттардың бар-жоғын, зақымының (жарақат, жаралану, контузия) салдарын, дене және психикалық дамуының (жай-күйін) ерекшеліктерін анықтау (растау) мақсатында кәсіби жарамдылығын, сырқатының ауырлығы дәрежесін және себепті байланысын, зақымының (жарақат, жаралану, контузия) салдарын анықтау үшін әскери-дәрігерлік комиссияның жеке тұлғаны қарап-тексеруді жүргізуі;

10) психодиагностикалық тестілеу (бұдан әрі – ПД тестілеу) – жеке тұлғаның психологиялық ерекшеліктері туралы шартты мәліметтер алу мақсатында әдістемелердің міндетті және қосымша түрлерін пайдаланып тестілеудің топтық немесе жеке үрдісін жүргізу;

11) психофизиологиялық зерттеу (бұдан әрі - ПФЗ) – жеке тұлғаның психологиялық және психофункциялық қасиетін жан-жақты бағалауға бағытталған ұйымдастырушылық және практикалық іс-шаралар жиынтығы;

12) психофункциялық тестілеу (бұдан әрі – ПФ тестілеу) - орталық нерв жүйесінің функционалдық жай-күйінің жеке ерекшеліктерін зерттеуге арналған психологиялық тестілеу жүргізу;

13) себепті байланыс – бұл жұмыс істейтін немесе бұрынғы қызметкердің сырқатының, алған зақымының (жарақат, контузия, жаралану) қызмет (әскери қызмет) өткеру немесе қызметтік міндеттерін (әскери қызмет міндеттерін) атқару кезеңімен себепті-салдарлық өзара байланысының бар болуын анықтайтын штаттық әскери-дәрігерлік комиссиялар белгілейтін сараптама санат;

14) түпкілікті МК – қабылдау комиссиясы жұмысының кезеңінде штаттық емес ББҰ УӘДК жүргізетін оқуға түсетін адамдарды МК;

15) сырттай әскери-дәрігерлік сараптама - денсаулық жағдайы бойынша тексеруден өтуден бас тарту немесе өтуге қабілетсіздік себебі бойынша МК жүргізу мүмкін болмаған жағдайларда не ӘДС мәселелері бойынша бұрын қабылданған қорытындылардың, қаулылардың, шешімдердің негізділігіне тексеру жүргізу кезінде қызметке (оқуға) кандидаттардың, қызметкерлердің, бұрынғы қызметкерлердің, оның ішінде қайтыс болғандардың (қаза тапқандардың) медициналық сараптама және өзге де құжаттамаларына сараптама жүргізу.

16) штаттық әскери-дәрігерлік комиссиялар – тұрақты жұмыс істейтін, ішкі істер органдарының штаттық-ұйымдастырушылық құрылымындағы әскери-дәрігерлік комиссиялар;

17) ішкі істер органдарының әскери-дәрігерлік комиссиялары (бұдан әрі – ІІО ӘДК) – құрамында медицина, психологиялық бейінді мамандары бар, медициналық куәландыру, психофизиологиялық зерттеу, сырттай сараптама және ӘДС-ның басқа да функцияларын жүргізетін ішкі істер органдарының бөліністері.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

3. Қызметке орналасуға, оқуға түсуге кандидаттардың, құқық қорғау органдары қызметкерлерінің жарамдылығы Кодекстің 11-бабы 3-бөлігінің 2) тармақшасына сәйкес құзырет бойынша Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі (бұдан әрі - Қазақстан Республикасы ІІМ) бекіткен Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметте қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарға (бұдан әрі - Талаптар) сәйкес айқындалады.

Әскери қызметке, оқуға кандидаттарға және Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланында (бұдан әрі - Қазақстан Республикасы ҰҰ) әскери қызмет өткеруші әскери қызметшілеріне ӘДС өткізу тәртібі Кодекстің 11-бабы 1-бөлігінің 10) тармақшасына сәйкес құзырет бойынша Қазақстан Республикасы ІІМ бекіткен Әскери-дәрігерлік сараптама өткізу қағидаларымен және Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы ережелермен регламенттеледі.

Әскери қызметке, оқуға кандидаттарға және құқық қорғау органдарының әскери-тергеу бөліністерінде және азаматтық қорғау бөліністерінде әскери қызмет өткеруші әскери қызметшілерге ӘДК өткізу тәртібі Кодекстің 11-бабы 1-бөлігінің 10) тармақшасына сәйкес құзырет бойынша Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі бекіткен Әскери-дәрігерлік сараптама өткізу қағидаларымен және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа әскерлеріндегі және әскери құрылымдарында әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы ережелермен регламенттеледі.

Құқық қорғау органдарының әскери оқу орындарына кандидаттардың және құқық қорғау органдарының бөліністерінде (Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы, әскери-тергеу, азаматтық қорғау бөліністері) әскери қызметке денсаулығы және даму жай-күйі бойынша жарамдылығы Кодекстің 11-бабы 1-бөлігінің 11) тармақшасына сәйкес құзырет бойынша Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі бекіткен Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі, басқа әскерлеріндегі және әскери құрылымдарында қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптармен айқындалады.

4. Қызметке (оқуға) жарамдылығы және әскери қызметке жарамдылық санаты туралы ӘДК-нің қорытындысы осы Қағидаларға сәйкес және қызметкерлер үшін "қызметкерлер" бөлімі бойынша, қызметке және оқуға кандидаттар үшін "кандидаттар" бағаны бойынша жолдамада көрсетілген қызмет түріне (лауазымы және мамандығы бойынша) сәйкес келетін баған бойынша Талаптардың тармақтарына сәйкес шығарылады.

Соғыс уақытында қызметке кандидаттардың жарамдылығы туралы қорытынды "қызметкерлер" бөлімі бойынша шығарылады.

МК өткізу сәтінде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа әскерлерінде, әскери құрылымдарында әскери қызметтегі, құқық қорғау, арнайы мемлекеттік органдарда қызметтегі және құқық қорғау органдарына қызметке кандидаттар ретінде немесе ауыстыру жолымен (МК-ға жолдамада тиісті жазба бар болған кезде) қабылданатын адамдар "қызметкерлер" бөлімі бойынша куәландырылады.

4-1. Құқық қорғау органдарына қызметке кандидаттар ретінде немесе ауыстыру жолымен (МК-ға жолдамада тиісті жазба бар болған кезде) жаңадан қабылданатын арнаулы атақтарды және сыныптық шендерді иелену, сондай-ақ нысанды киім киіп жүру құқықтары жойылған адамдар "қызметкерлер" бөлімі бойынша куәландырылады.

Құқық қорғау органдарына қызметке кандидаттар ретінде немесе ауыстыру жолымен (МК-ға жолдамада тиісті жазба бар болған кезде) жаңадан қабылданатын Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған адамдар "қызметкерлер" бөлімі бойынша куәландырылады.

Ескерту. Қағида 4-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. ӘДС:

1) қызметке кандидаттардың нақты лауазымға денсаулық, дене және (немесе) психикалық жай-күйі және дамуы (бұдан әрі – денсаулық және даму жағдайы) бойынша жарамдылығын;

2) оқуға түсуге кандидаттардың денсаулық және даму жағдайы бойынша жарамдылығын;

3) құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдары курсанттарының денсаулық және даму жағдайы бойынша одан әрі оқуға жарамдылығын;

4) қызметкерлердің бөліністерде және қызмет түрлеріне қызметке нақты лауазым бойынша және (немесе) денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамдылық санаты бойынша жарамдылығын:

лауазымға тағайындау немесе қызмет бойынша ауысуы кезінде;

шекті жасқа жеткен кезде;

қызметтен босатылған кезде, оның ішінде денсаулық жағдайы бойынша;

Заңының 65-бабында көрсетілген уақытша еңбекке жарамсыздық мерзіміне жеткен кезде (бұдан әрі - уақытша еңбекке жарамсыздықтың белгіленген мерзімі);

анықталған тұрақты қолайсыз ДСЖ кезінде;

5) қызметкерлердің климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде, радиоактивті ластануға ұшыраған аумақтарда қызмет өткеруге (ал отбасы мүшелеріне - тұруға) денсаулық және даму жағдайы бойынша жарамдылығын;

6) қызметкерлердің жиілік диапазоны 30 кГц-тен - 300 гГц-ге дейін болатын электр магнитті кеңістік көздері бар жұмысқа денсаулық және даму жағдайы бойынша жарамдылығын;

7) жұмыс істеп жүрген және бұрынғы қызметкерлердің олар қызмет міндеттерін (парызын) орындау кезінде алған және мүгедектікке әкеп соқтырмаған денсаулыққа зақымдарының ауырлық дәрежесін;

8) жұмыс істеп жүрген және бұрынғы қызметкерлердің зақымдарының (жаралануы, контузиясы, жарақаттары) қызмет өткеру кезеңімен, қызметтік міндеттерін атқаруымен себепті байланысын;

9) қызметкерлердің қызмет өткеру немесе қызметтен босатылған соң 1 жыл өткенге дейінгі кезеңде сырқаттануының, зақымдарының (жаралануы, контузиясы, жарақаттары), қаза табуға (қайтыс болуға) әкеп соқтырған себепті байланысын;

10) бұрынғы қызметкерлердің, олардың қызметтен босатылуын ресімдеу сәтіндегі денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамдылық санатын;

11) зақымдарының (жаралануы, контузиясы, жарақаттары) себепті байланысы туралы мәселені шешу үшін бұрынғы қызметкерлердің, Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің және басқа да әскери оқиғаларға қатысушылардың дене зақымдарының анық салдарының сипатын және ескілігін анықтау мақсатында өткізіледі.

Әр түрлі құқық қорғау органдарының қызметкерлерін қызмет бойынша тағайындау немесе ауыстыру кезінде МК-ға жіберу қажеттілігі заңнамаға сәйкес айқындалады.

2-тарау. Әскери-дәрігерлік сараптама жүргізудің жалпы тәртібі

6. Қызметке кандидаттарға ӘДК-ге МК-ға жолдаманы алдағы қызмет орны бойынша бөліністердің кадр қызметтері, оқуға кандидаттарға олардың жеке істері қалыптастырылатын бөліністердің кадр қызметтері береді.

Қызметкерлерге ӘДК-ге МК-ға жолдаманы қазіргі жұмыс істейтін не болмаса алдағы уақытта жұмыс істейтін (орын ауыстырған кезде) қызмет орны бойынша бөліністердің кадр қызметтері береді.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. МК МК-ге жолдама беретін бөліністердің кадр қызметтері орналасқан жері бойынша жұмыс істейтін ӘДК-де жүргізіледі.

Құқық қорғау органдары орталық аппараттарының қызметкерлеріне МК Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Орталық әскери-дәрігерлік комиссиясында (бұдан әрі – ІІМ-нің ОӘДК) өткізіледі.

Құқық қорғау органдары орталық аппараттарының және олардың аумақтық бөліністерінің қызметін үйлестіретін ведомстволық бағынысты республикалық мекемелердің кадр қызметтері қызметке кандидаттарды алдағы уақытта жұмыс істейтін немесе тұрғылықты жері бойынша ӘДК-ге МК-ға жібереді.

Қалған жағдайларда қызметке кандидаттарды және қызметкерлерді МК өткізу орны ІІМ ОӘДК келісіледі.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

8. ӘДК МК-ға жолдама осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді. МК-ға жолдамада:

куәландырылатын адамдардың санаты: қызметке кандидат, оқуға кандидат; қызметкер (бұдан әрі – куәландырылатындар санаты);

арнаулы (әскери) атағы немесе сыныптық шені (қызметкерлер үшін);

куәландырылатын адамның тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда), туған жылы;

МК мақсатты (осы Қағиданың 5-тармағында көрсетілгендер);

ұсынылып отырған нақты лауазым және бөлініс (қызметке кандидаттар, қызметкерлер үшін);

даярлау бағытының (факультеттің) және білім беру ұйымының атауы (оқуға кандидаттар үшін);

қызметтен босатылудың болжамды себебі;

еңбек сіңірген жылдары, оның ішінде жеңілдікпен есептелгені;

соңғы МК күні мен орны көрсетіледі.

Қызметкерлерді климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде, радиоактивті ластануға ұшыраған аумақтарда қызмет өткеруге жарамдылығын анықтау үшін жіберген кезде нақты тұрғылықты жері (мемлекет, облыс, қала, аудан) көрсетіледі.

Жолдамаға кадр қызметінің жауапты адамы қол қояды, фотосуретті баса отырып (адамның келбетін жаппай) мөрмен куәландырылады, инспектордың телефоны және берілген күні көрсетіледі.

Жолдама берілген күнінен бастап бір ай ішінде жарамды. МК көрсетілген мерзімде аяқталмаса, бір айға дейінгі мерзімге сол немесе басқа лауазым бойынша ӘДК-ға куәландыруға бір мәрте жаңа жолдама беріледі.

Ескерту. 8-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. Бұрын Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен, басқа да әскерлерінен, әскери құралымдардан, арнайы мемлекеттік, құқық қорғау органдарынан, басқа да қайта ұйымдастырылған немесе таратылған әлуетті құрылымдардан босатылған қызметке орналасатын кандидаттарға жолдамада жұмыстан шығару уақыты, себебі және шығару кезіндегі жарамдылық санатының тұжырымдалуы көрсетіледі.

Көрсетілген адамдар кадр қызметі растай отырып, жұмыстан босату негіздемесін көрсетіп, жұмыстан босату туралы бұйрықтың көшірмесін ұсынады. Денсаулық жағдайы бойынша қызметтен босатылған жағдайда кадр қызметі жеке ісінен МК-ның тиісті қорытындысының расталған көшірмесі ӘДК-ге ұсынады (почтамен, кадр қызметтерінің қызметкерлері арқылы немесе электрондық құжаттар айналымы арқылы).

Ескерту. 9-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Қызметке (оқуға) кандидаттар, қызметкерлер кадр қызметінің жолдамасымен бірге куәландыру үшін ӘДК-ға зертханалық және аспаптық зерттеулердің нәтижелерін, рентгенограммаларды (пленкаларды), арнайы зерттеу әдістерінің хаттамаларын (бұдан әрі - зерттеу нәтижелері), осы Қағидалардың 37 және 59-тармақтарында көрсетілген қажетті медициналық және қызметтік құжаттарды ұсынады.

ӘДК-ге ұсынуға арналған қажетті құжаттар мен зерттеулер нәтижелерінің міндетті тізбесін кадр қызметі куәландырылатын адамдарға ӘДК-ге жолдамамен бірге береді. Куәландырылатын адамдардың әрбір санаты үшін көрсетілген тізбені ӘДК құрайды.

Анықтамалар, көшірмелер және зерттеу нәтижелері бланкілерде ресімделуі, мамандарының мөрлерімен және денсаулық сақтау мекемелерінің мөрлерімен расталуы тиіс. Куәландырылатын адамдардың жекелеген санаттары үшін құжаттардың және зерттеу нәтижелерінің қолданылу мерзімі осы Қағиданың тиісті тарауларында регламенттеледі.

Медициналық жай-күйі (бақылау) туралы ұсынылатын мәліметтердің және зерттеу нәтижелерінің толықтығын және объективтілігін анықтау үшін ӘДК зерттеу, бақылау және емдеумен байланысты қосымша медициналық құжаттарды сұратады.

Қосымша сұрау салу қажет болған жағдайда куәландырылатын адам жазбаша немесе электрондық цифрлық қолтаңба арқылы қажетті мәліметтерді ұсынуға жазбаша келісім береді, оның дербес медициналық деректерін қамтитын дербес медициналық деректері бар электрондық базасына енуге рұқсат береді.

Жоғарыда санамаланған құжаттар және зерттеу нәтижелері болмаған не болмаса куәландырылатын адам қажетті мәліметтерді ұсынуға келісім беруден бас тартқан, дербес медициналық деректері бар электрондық базаға рұқсат болмаған жағдайда, көрсетілген тұлға МК жүргізуге жіберілмейді (оған МК актісін немесе картасын ресімдеуден бас тартылады) не болмаса басталған МК тоқтатыла тұрады.

Куәландырылатын адамдар жалған (бұрмаланған) құжаттарды, мәліметтерді ұсыну фактілері анықталғанда, МК өткізуден шеттеледі және олар туралы "Тексерудің аяқталмауы себепті қорытынды шығарылған жоқ" қорытындысы қабылданады. Көрсетілген фактілерді растайтын құжаттар МК актісіне тігіледі. Көрсетілген фактілер туралы мәліметтер кадр қызметіне арналған қорытындысы бар ӘДК-нің анықтамасы "ескерту" бөлімінде көрсетіледі.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. МК жүйелі түрде және осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес ӘДС өткізген кездегі тексеру әдістемесіне сәйкес көлемде жүргізіледі.

ӘДК қорытындыларын есепке алудың электронды жүйесі бар болған кезде медициналық тіркеуші ішкі істер органдарының барлық ӘДК бірыңғай базасы бойынша алдыңғы өткізілген барлық МК нәтижелерінің бар (жоқ) екеніне тексеру жүргізеді.

Қызметке (оқуға) кандидаттарды, қызметкерлерді терапевт, хирург, невропатолог, психиатр, офтальмолог, оториноларинголог дәрігер-мамандар, әйел жынысты адамдарды-гинеколог тексереді.

Оқуға кандидаттарды (оның ішінде оқуға түсуші қызметкерлер) дерматовенеролог және стоматолог қосымша тексереді.

Дерматовенерологқа және стоматологқа қызметке кандидаттар мен қызметкерлер осы Қағидаларға 2-қосымшаның 6-тармағына сәйкес көрсетпелер анықталған кезде жіберіледі.

Ескерту. 11-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12. ӘДК мамандарын тексерулердің деректері осы Қағидаларға 3 және 4-қосымшаларға сәйкес актінің немесе медициналық куәландыру картасының (бұдан әрі - МК актісі, картасы) тиісті бөлімдеріне енгізіледі.

Мамандар тексерудің немесе ӘДК-нің қорытынды отырысын өткізу барысында, медициналық көрсетпелер болған кезде куәландырылатын адамдар басқа мамандардың қосымша тексеруіне немесе консультациясына жіберіледі. Ұсынылған зерттеу нәтижелерінің және (немесе) мамандардың консультацияларының мазмұны анамнездің деректеріне және сарапшы дәрігердің жеке объективті тексеруінің нақты нәтижелеріне сәйкес келмеген жағдайда азаматтар бұрын зерттеп-қарау жүргізілгендерден басқа, медициналық ұйымдарға немесе мамандарға қайта қосымша тексеруге жіберіледі. Бұл ретте ӘДК сарапшы-дәрігері қайта қосымша тексеру жүргізу қажеттігінің негіздемесін түсіндіреді.

Қосымша тексеруге жіберген кезде МК актісінің немесе картасының бөлімдері "шағымдар, анамнез, объективті тексеру" осы қосымша тексеруге (емдеуге) немесе консультацияға жіберу қажеттілігін негіздейтін жазбаларды қамтиды. Сарапшы-дәрігерлер қосымша тексеру түрі және жолдама күні туралы белгілер қояды.

Кодекстiң 75-бабы 3-бөлігіне сәйкес құзырет бойынша денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысанындағы амбулаторлық пациенттің медициналық картасының (бұдан әрі – амбулаторлық карта) болмауы көрсетілімдер болмаған жағдайда қосымша тексеруге жіберу үшін жеке негіздеме болып табылмайды.

Қосымша тексеру көлемін ӘДК маманы айқындайды және Диагностика мен емдеудің клиникалық хаттамаларына (бұдан әрі – ДЕКХ) сәйкес сырқатының нақты түрі (физикалық жай-күйі) үшін тексеру көлемінен аспайды.

Талаптарда және ДЕКХ-де жазылған қосымша зерттеулер жүргізу үшін көрсетпелерде алшақтықтар болған кезде соңғысы негізге алынады.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13. МК-ның кез келген сатысында Талаптарға сәйкес қызметке немесе оқуға түсуге кедергі келтіретін денсаулық және даму жағдайы ерекшеліктері, ал әйел адамдарда – сондай-ақ жүктілік анықталған кезде, одан әрі тиісті қорытынды қабылданатын ӘДК-нің қорытынды отырысына дейін МК тоқтатылады.

Диагноз қою және жарамсыз деп тану үшін жеткілікті негіздер болған жағдайда қосымша тексеру жүргізілмейді.

Ескерту. 13-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Мамандардың қарап-тексеруі жазбаларының "күні" деген жолда барлық келу күндері (оның ішінде қайта келу) дәйекті түрде жазылады.

Диагноз соңғы келген күні нақтыланғаннан кейін қойылады, мамандардың қолымен және жеке мөрімен расталады.

15. ӘДК мамандары қабылдау күні мен уақытын, тегі мен аты-жөнін, санатын (қызметке, оқуға кандидат, қызметкер) және жіберген құқық қорғау органы бөлінісінің атауын белгілей отырып, куәландырылатын адамдарды қабылдауды тіркеу журналын (еркін нысанда) жүргізеді. Куәландырылатын адамды бір күн ішінде қайта қабылдаған кезде қайта қабылдау уақыты көрсетіле отырып, жазба қайта жүргізіледі.

16. Сарапшы-дәрігердің бейбіт уақытта күніне 25 (сарапшы -терапевт- дәрігердің – 20) адамнан аспайтын (тағайындалған тексерулерден кейін қайта қабылданатын адамдарды ескере отырып), соғыс уақытында - 50 адамнан аспайтын, сондай-ақ білім беру ұйымдарында түпкілікті куәландыру кезінде тексеру жүргізуіне рұқсат беріледі.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Сарапшы-дәрігерде тексеру аяқталғаннан кейін, сарапшы-психиатрда тексеру жүргізгенге дейін, қызметке (оқуға) кандидаттарға және осы Қағидалардың 148-тармағының 3) тармақшасындағы көрсетілген қызметке (оқуға) кандидаттарға және қызметкерлер санаттарына осы Қағидалардың 11-тарауында және осы Қағидалардың 2-қосымшасының 10-тарауында белгіленген тәртіппен ПФЗ жүргізіледі.

Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

18. Барлық сарапшы-дәрігерлерден өткен және ПФЗ-ны аяқтаған куәландырылатын адамдарды, тексеруді аяқтамаған немесе одан бас тартқан, қажетті зерттеулердің нәтижелерін және медициналық құжаттарды ұсынбаған қызметке (оқуға) кандидаттар, сондай-ақ осы Қағидалардың 13-тармағына сәйкес куәландыру тоқтатылған адамдарды ӘДК мамандары ӘДК-нің қорытынды отырысына шақырады.

Куәландырылатвн адамға ӘДК-нің отырыстарына келу қажеттігі, оның өткізілетін уақыты мен орны туралы хабарлау оның МК актісінің (картасының) "Ерекше белгілер" бөлімінде қол қоюымен расталады.

Осы сәттен бастап кандидаттар мен қызметкерлерден МК актілері (карталары) алынып, қорытынды отырысты өткізу үшін ӘДК төрағасына беріледі.

Ескерту. 18-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

19. ӘДК-нің қорытынды отырысы кемінде ӘДК үш сарапшы дәрігерінің, оның ішінде комиссия төрағасының қатысуымен, МК мен ПФТ-ны аяқтағаннан кейін не болмаса МК тоқтатылғаннан кейін 3 жұмыс күнінен кешіктірмей өткізіледі.

Отырысты өткізетін адам комиссия төрағасы, куәландыру нәтижелерін тіркейтін адам - комиссия хатшысы болып табылады. Комиссия төрағасы, әдетте, ӘДК - нің штаттық төрағасы, ол болмаған кезде-қол қою құқығы ішкі істер органының басшылығымен келісілген, олардың негізгі мамандықтарының бір сарапшы-дәрігері болып табылады. Комиссия отырысының хатшысын ӘДК қызметкерлері қатарынан комиссия төрағасы тағайындайды.

МК және ПФЗ нәтижелерін алдын ала талқылау азаматтардың қатысуынсыз жүргізіледі.

ӘДК қорытындысы және қаулысы комиссия отырысына қатысқан сарапшы-дәрігерлердің және комиссия төрағасының қатысуымен қарапайым көпшілік даусымен алқалы түрде ӘДК МК актісінде "жақтау", "қарсы" нәтижелерін белгілей отырып қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда комиссия төрағасының дауысы шешуші болып табылады. Комиссия төрағасы немесе жекелеген мүшелері ӘДК-нің қабылданған жалпы қорытындысымен келіспеген кезде ерекше пікір ӘДК отырысы барысында түсіндіріледі, медициналық куәландыру актісінде (картасында) жазбаша түрде қоса беріледі және ӘДК отырысы хаттамаларының журналына жазылады.

ПФЗ бастығы (сарапшы-психолог) МК қорытындысын шығару кезінде дауыс беруге қатыспайды.

ӘДК отырысына қажет болған жағдайда кадр қызметінің қызметкерлері (дауыс беру құқығынсыз) шақырылады.

Ескерту. 19-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

20. ӘДК қорытынды отырысында 5 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қосымша (оның ішінде қайталап) тексеру (емдеу) қажеттілігі анықталған кезде актінің "ерекше белгілер" бөлімінде күні көрсетіле отырып, тексеруге (емдеуге) жіберу туралы тиісті жазба жүргізіледі. Көрсетілген жағдайларда тексеру (емдеу) нәтижелерін ұсынғанға дейін ӘДК қорытындысы шығарылмайды.

5 жұмыс күнінен астам мерзімде қосымша (оның ішінде қайтадан) тексеру (емдеу) қажеттігі анықталған жағдайларда, тағайындалған тексеруден немесе МК аяқтаудан бас тартқан кезде, сондай-ақ куәландырылатын адам ӘДК қорытынды отырысынан кейін 5 жұмыс күнінен астам мерзімде келмеген кезде немесе тағайындалған қосымша тексерудің (емдеудің) нәтижелерін ұсынбаған кезде МК актісінің (картасының) "диагноздар" бөлімінде анықталған диагноздардың мәтіні "толық зерттелмеген" деген сөзбен толықтырылады, қызметке (оқуға) кандидаттарға және қызметкерлерге "тексеру аяқталмауына байланысты қорытынды шығарылған жоқ" деген қорытынды шығарылады.

Стационарлық тексеру (емдеу) қажет болған кезде, сондай-ақ айқын көрінген ауруларға (жарақаттардың салдарына) байланысты айқындалмаған ДСЖ кезінде қызметкерлерге "кейіннен куәландырыла отырып, тексеруге (емделуге) жатады"деген қорытынды шығарылады.

Мұндай жағдайларда қызметкерлерді қайта МК-ға жіберу туралы шешімді кадр қызметтері алдыңғы МК өткізілген сәттен бастап 3 айдан кешіктірмей қабылдайды.

Ескерту. 20-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Қызметке және оқуға кандидаттарға қатысты "Қорытынды тексерудің аяқталмауы себепті шығарылған жоқ"" қорытындысы Талаптарға сәйкес жарамсыздықты анықтайтын болжамды диагнозды қоюға жеткілікті деректер болмаған жағдайда шығарылады.

Жарамсыздықты анықтайтын болжамды диагноз шығаруға жеткілікті негіздер болған жағдайда МК актісінің немесе картаның "диагноздар" бөлімінде белгіленген диагноздардың мәтіні "толық тексерілмеген, болжамды диагнозы: ____" (диагнозы көрсетілсін) және " ____ қызметке жарамсыз", " ____ түсуге жарамсыз" қорытындысы шығарылады.

Ескерту. 21-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

22. Сараптамалық қорытынды сырқаттың, зақымның нақты диагнозына немесе физикалық жай-күйін сипаттауға (негіздеуге) негізделеді. МК кезінде анықталған барлық сырқаттар мен физикалық жағдайдың ерекшеліктері сараптамалық маңыздылығы тәртібімен көрсетіледі.

23. МК қорытындысын және ПФЗ тұжырымын комиссия мүшелері ӘДК (ББҰ УӘДК) қорытынды отырысын өткізу кезінде МК актісінің (картасының) қорытынды бөлігінің бөліміне, комиссия хатшысы осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес ӘДК (ББҰ УӘДК) отырыстарының хаттамалар кітабына (бұдан әрі - хаттамалар кітабы) жазады.

МК қорытындысының жазбаларына МК актісінде (картасында), хаттамалар кітабында комиссия төрағасы, отырысқа қатысқан (кемінде үш) комиссия мүшелері, комиссия хатшысы қол қояды және ӘДК елтаңбалық мөрімен бекітіледі, ал соңғы МК өткізген кезде білім беру ұйымының елтаңбалық мөрімен бекітіледі және қосымша аумақтық штаттық ӘДК төрағасының қолымен бекітіледі.

ПФЗ-ның "ұсынылмайды" деген қорытындысын шығару кезінде ӘДК қорытындысының жазбалары, сондай-ақ ПФЗ бастығы және (немесе) сарапшы-психолог куәландырады.

ӘДК (ББҰ УӘДК) хаттамалар кітабында көрсетілген мамандардың қолдарын қоюы және мөрмен бекітілуі бір мәрте, ӘДК (ББҰ УӘДК) қорытынды отырысы қабылданған күні барлық қорытындыларды тіркегеннен кейін жүргізіледі.

24. Қорытынды диагноз, сырқаттың, жарақаттың, мертігудің (қызметкерлерде) себепті байланысы туралы қаулы, ӘДК қорытынды отырысының қорытындысы және ПФЗ қорытындылары (психиатрдың сараптамалық диагноздардан және психологиялық мінездеме мазмұнынан басқа) куәландырылатын адамның қатысуымен жарияланады.

Қызметке (оқуға) кандидаттар, нақты лауазымдағы қызметке жарамсыз деп танылған, әскери қызметке жарамсыз немесе шектеулі жарамды, ПФЗ нәтижелері бойынша ұсынылмайтын, сондай-ақ қызметтен босатылуына байланысты МК-ге жолданған қызметкерлер кез келген қорытындыны шығару кезінде ӘДК қорытындысымен танысқаны туралы МК актісінде қол қояды.

Егер куәландырылатын адам ӘДК қорытындысымен танысқаны туралы қол қоюдан бас тартқан кезде МК актісінің "ескертпе" бөлімінде тиісті жазба жүргізіледі.

МК және ПФЗ аяқталған соң азаматтарға амбулаториялық карталар қайтарылады. Қызметке (оқуға) жарамсыз деп танылған азаматтардың өтініштері бойынша оларға медициналық құжаттарының (анықтамалар, талдаулар) көшірмелері немесе олардың белгіленген диагнозды негіздейтін, ӘДК қорытындысын негіздейтін медициналық құжаттары мен зерттеулер нәтижелерінен басқаларының түпнұсқалары кайтарылады.

Ескерту. 24-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

25. Куәландырушыда Талаптарда көзделмеген сырқат (физикалық жай-күйі) болған кезде ӘДК куәландырылатын адамның сырқатына, функционалдық бұзылуларға, физикалық жай-күйіне неғұрлым сәйкес келетін тармақ бойынша қорытынды шығарады. Бұл ретте Талаптардың тиісті тармағын көрсете отырып, " ___ тармағына қатысты" деген сөздер жазылады.

26. Куәландырылатын адам ӘДК-нің қорытынды отырысында келмеген жағдайда, ӘДК қорытындысы оның қатысуынсыз шығарылады және ресімделеді.

Куәландырылатын адамның ӘДК отырысына келмеуі МК актісінің (картасының) қорытынды бөлімінің "Ескертпе" жолында белгіленеді.

Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

27. Қызметкерлерге шығарылған ӘДК қорытындысы психиатриялық диагноздарын, мінез-құлқының бұзылуын (сырқаттарын) және ПФЗ-ның психологиялық сипаттамасын көрсетусіз жеке анықтама түрінде амбулаторлық картасына енгізіледі. Қызметкерлерге психикалық, мінез-құлқының бұзылуы (сырқаттары) диагноздары қойылған кезде көрсетілген мәліметтер ІІО емханасының дәрігер-психиатрына тікелей беріледі.

Бұл ақпарат ІІО емханалары жанында міндетті медициналық қарап-тексеру жүргізу және ӘДК жанында кейіннен МК өту кезінде пайдаланылады.

28. Куәландыру нәтижелері осы Қағидаларға 6 және 7-қосымшаларына сәйкес анықтамамен немесе сырқаты туралы куәлікпен ресімделеді.

29. Психикалық, мінез-құлқының бұзылулары (сырқаттары), қатерлі сырқаттары, жыныстық жолмен берілетін инфекциялар (бұдан әрі - ЖЖБИ), бедеулік, жыныс органдары аурулары, адамның иммунитет тапшылығы вирусы қоздыратын ауруы бар адамдарға ресімделген ӘДК қорытындылардың әрбір данасы бет жағының жоғарғы кеңістігінде "көшірмелерді алуға, қолына беруге, мәліметтерді жариялауға тыйым салынады" деген мөртабан қойылады. Көрсетілген ӘДК қорытындыларынан құқық қорғау органдарының, медициналық мекемелердің, халықты әлеуметтік қорғау органдарының, жергілікті әскери басқару органдарының, құқық қорғау органдары кадр бөліністерінің сұрау салуы бойынша ғана бір данада көшірмелері (немесе олардың телнұсқалары беріледі) алынуы мүмкін.

ӘДК қорытындысын ресімдеу кезінде көрсетілген сырқаттар түрлері бар диагноздардың атауларының орнына 10-шы шығарылымдағы сырқаттардың Халықаралық жіктемесіне (бұдан әрі - СХК-10) сәйкес олардың шифрларын көрсетуге рұқсат беріледі.

30. Қызметке кандидаттарға, қызметкерлерге ӘДК-ның қорытындылары МК актісінің титулдық парағына қол қойғыза отырып, кадр қызметінің инспекторларына беріледі.

Оқуға жарамсыз деп танылған кандидаттарға ӘДК-нің анықтамалары, сондай-ақ жарамды деп танылған оқуға кандидаттарға МК анықтамалары мен карталарын кадр қызметінің инспекторларына хаттамалар кітабына қол қойғызып береді.

ӘДК қорытындысы куәландырылатын адамдардың қолына берілмейді.

Кадр қызметтері ӘДК-нің қорытындысын алуға уәкілетті қызметкерлердің тізімін жыл сайын ӘДК-ге ұсынып отырады (жаңартылады).

31. Бұдан бұрын жарамды деп танылған және ПФЗ бойынша ұсынылған қызметкерлер алдыңғы қызмет түрімен ұқсас қызмет түріне, денсаулық жағдайына қойылатын талаптары бірдей немесе төмен лауазымға (оның ішінде жоғары тұрған лауазымға) орналасқан (ауысқан) кезде алдыңғы куәландыру сәтінен бастап немесе 3 жыл ішінде қайта куәландыруға жіберілмейді.

Бұл тұрғыда ерекшелікті ӘДК-нің алдыңғы шешімімен әскери қызметке жарамдылығын шектеу туралы қорытынды шығарылған қызметкерлер немесе функцияларының айқын бұзылуымен ауруларының (жүрек-қан тамырлары, эндокриндік, жүйке жүйесі) немесе жарақаттардың зардаптары бойынша диагноздары анықталған, сондай-ақ азаптауды қолдану қаупі жоғары лауазымдарда қызмет бойынша тағайындалатын (орнын ауыстыратын) немесе қызмет мерзімін ұзартатын қызметкерлер құрайды.

Бұрын жарамды деп танылған және ПФЗ бойынша ұсынылған кандидаттарды, қызметкерлерді МК-ға қайта жіберу кезінде дәрігерлер қарап-тексеру жүргізген сәттен бастап 3 ай ішінде сол МК актісінде тиісті жаңа қорытынды қабылдауға рұқсат беріледі (егер осы кезеңде денсаулық жағдайының нашарламағаны құжатпен расталған болса). Алдыңғы МК жүргізілген сәттен бастап 3 айдан астам мерзімде қайтадан МК кезінде жаңа МК актісі ресімделеді.

Бұл ретте, қайта қорытынды шығару сәтінде осы Қағидалардың 37 және 59-тармақтарында көрсетілген зерттеу нәтижелерінің қолданылу мерзімі есепке алынады, сондай-ақ Талаптардың бағандары бойынша қызмет түрлерінің бөлінуін ескере отырып, жекелеген мамандардың толықтырып тексеру (ПФЗ, вестибулярлық сынама, ЭЭГ және т.б.) қажеттілігі ескеріледі.

Алдыңғы МК жүргізілген сәттен бастап 3 айдан астам мерзімде қайтадан МК кезінде жаңа МК актісі ресімделеді.

Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

32. Алдыңғы МК-да қандай да бір сараптамалық маңызы бар диагноздар, сырқаттар, зақымдар шығарылған жағдайда тиісті сарапшы-дәрігерлердің қайта тексеруі міндетті. Маманның қайтадан жазуы қосымша парақта жүргізіледі және алдыңғы тексеру бөліміне қоса тіркеледі.

Осындай жағдайларда жаңа қорытындыны МК актісінде және хаттамалар кітабында ресімдеу тәртібі осы Қағидалардың 136 және 138-тармақтарымен регламенттеледі.

32-1. Қайта, қосымша немесе бақылау МК жүргізу кезінде бұрын шығарылған қорытындыларды, қаулыларды қайта қарау немесе күшін жою нәтижелері МК актісіне (картасына) енгізіледі және осы Қағидаларға 6 және 7-қосымшаларға сәйкес науқастануы туралы анықтамамен немесе куәлікпен ресімделеді.

ӘДС мәселелері бойынша бұрын шығарылған қорытындыларды, қаулыларды, шешімдерді қайта қарау немесе олардың күшін жою туралы шешімдер қайта, қосымша немесе бақылаулық МК жүргізілмейтін жағдайларда осы Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес сырттай сараптама жөніндегі әскери-дәрігерлік комиссия отырысының хаттамасымен ресімделеді, ол хаттамалар кітабында (журналында) тіркеледі және нөмірлеріне сәйкес сақталады.

Осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша қаулы кадр қызметінің инспекторына хаттамалар кітабына (журналына) қол қойғызып беріледі, хаттама мен қаулының көшірмесі МК актісіне (картасына) немесе алдыңғы сырттай сараптама материалдарына қоса тігіледі.

Ескерту. 32-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Қызметке кандидаттарды медициналық куәландыру.

33. Кадр қызметтері әскери билеттерді, қызметке кандидаттардың тіркеу куәліктерін зерделейді және "әскери қызметке жарамды" немесе "әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды" әскери есепте болған жағдайда оларды ӘДК-ге жібереді. Қызметке (оқуға) кандидаттарда есепке алу-әскери құжаттары болмаған кезде олардың әскери қызметке қатысы (жарамдылық дәрежесі) туралы мәліметтер Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің электрондық ақпараттық жүйелерінде нақтыланады, басып шығарылады және ӘДК-ға медициналық куәландыруға жолдамамен бірге ұсыну үшін кадр қызметінің мөрімен куәландырылады.

Денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру болған кезде кандидаттар диагноздарын көрсете отырып, кейінге қалдыру негіздері туралы ақпаратты (анықтаманы) және қорғаныс істері жөніндегі бөліністердің ӘДК хаттамасынан көшірмені немесе диагноздары, бұйрықтың бабы және тексерулердің расталған көшірмелерін (шақырылушының денсаулық жағдайын зерттеу актісін) ұсынады.

Бұрын мерзімді әскери қызметтен босатылған немесе Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен, басқа да әскерлерінен, әскери құралымдардан, арнаулы мемлекеттік, құқық қорғау органдарынан, өзге де қайта ұйымдастырылған немесе таратылған күш құрылымдарынан науқастануы бойынша босатылған және әскери қызметке жарамсыз не шектеулі жарамды ретінде қорғаныс істері жөніндегі бөліністерде әскери есепте тұрған адамдар ӘДК-ге жіберілмейді.

Әскери қызметке жарамдылық дәрежесі туралы жазба болмаған кезде, әскери билеттерде әскери қызметке жарамдылық дәрежесі және ӘДК қорытындыларындағы жазу әскери қызметке жарамдылық дәрежесі туралы жазбаға сәйкес келмеген кезде әскери есепке алу жағдайы туралы ӘДК қорытындыларын ескере отырып, әскери қызметке жарамдылық санаты туралы мәліметтерді анықтау (енгізу) үшін кандидаттар қорғаныс істері жөніндегі бөліністерге жіберіледі.

Ескерту. 33-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

34. Қорғаныс істері жөніндегі бөліністер денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамдылық шектеулерін алып тастаған адамдар ("әскери есептен шығара отырып әскери қызметке жарамсыз" деп танылғандардан басқа) ІІО ӘДК-ға қорғаныс істері жөніндегі бөліністердің медициналық комиссияларының негізделген тиісті құжаттарының расталған көшірмелерін ұсынады.

ӘДК ұсынылған әскери-есепке алу және негізге алынатын медициналық сараптама құжаттарын зерделейді, қажет болған жағдайда жетіспейтін құжаттарды талап етеді, қажетті қосымша зерттеулер жүргізеді, бұрын қызметке жарамсыз деп тануға негіз болған сырқаттарының, зақымның сараптамалық бейіні бойынша мамандардың кеңестерін жүргізеді.

ІІО ӘДК-де көрсетілген адамдарды қызметке жарамды деп танығанда медициналық сараптама және әскери-есеп құжаттары ІІМ ОӘДК-ге бекітуге жіберіледі.

Ескерту. 34-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

35. Бұдан бұрын Қазақстан Республикасы ІІО, Қарулы күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарының, арнайы мемлекеттік органдарының ӘДК-де диагнозына қарамастан, әскери есептен шығара отырып әскери қызметке жарамсыз деп танылған қызметке кандидаттар, сондай-ақ психикалық және мінез-құлық бұзылулары (аурулары) бойынша әскери қызметке жарамсыз немесе шектеулі жарамды деп танылғандар қызметке жаңадан қабылдану сәтінде әскери есеп санатына және диагнозына қарамастан МК-ға жіберілмейді.

Ескерту. 35-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

36. Медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімдері (бұдан әрі – МӘС бөлімдері) мүгедектігі бар адамдар деп танылған қызметке кандидаттар мүгедектігінің дәрежесі мен себептеріне қарамастан МК-ға жіберілмейді.

Мүгедектігі алынып тасталған адамдар ӘДК-ге МӘС бөлімдерінен анықтаманы және қайта куәландыру материалдарының расталған көшірмелерін ұсынады.

ӘДК ұсынылған медициналық сараптама құжаттарын зерделейді, қажет болған жағдайда жетіспейтін құжаттарды талап етеді, қажетті қосымша тексерулер, бұрын мүгедектікті тануға негіз болған сырқаттың, зақымның бейіні бойынша мамандар кеңесін жүргізеді.

ІІО ӘДК көрсетілген адамдарды ұсынылған лауазымдағы қызметке жарамды деп таныған жағдайда, медициналық сараптама, әскери-есепке алу құжаттары және МӘС қайта куәландыру материалдары ІІМ-нің ОӘДК-ға бекіту үшін жіберіледі.

Ескерту. 36-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

37. Қызметке кандидаттар ӘДК-ге куәландыру үшін кадр қызметінің жолдамасымен бірге:

1) электрондық картасынан мәліметтердің қағаз түріндегі көшірмелерін және (немесе) кемінде соңғы 5 жыл кезеңіндегі медициналық денсаулық жағдайын сипаттайтын амбулаторлық картасын, амбулаторлық картасы болмаған жағдайда – себебін (жоғалғаны, басталмағаны) көрсете отырып, тіркелген емханасынан анықтама;

2) электрондық немесе амбулаторлық картадан үзінді көшірме және бақыланатын жері бойынша (жұмыс, оқу немесе қызмет) учаскелік дәрігерден, одан басқа, әйел жынысты адамдардан бақыланатын жері бойынша гинекологтан басқа медициналық құжаттардың көшірмелері, кемінде соңғы 5 жыл кезеңіндегі денсаулық жағдайы, жүгінуі, динамикалық бақылау және ауырған аурулары және мүгедектігі бар (жоғы) туралы мәліметтерді қамтитын медициналық құжаттардың жазбаша көшірмесін (МК басталғанға дейін 6 айдан аспайтын мерзімде берілген);

3) тұрғылықты жері бойынша облыстық (республикалық маңызы бар қалада немесе астанада тұрған кезде - қалалық) наркологиялық, психоневрологиялық, туберкулезге қарсы, тері-венерологиялық диспансерлерден кемінде соңғы 5 жыл кезеңінде динамикалық бақылау, денсаулық жағдайы, жүгінуі, ауырған аурулары, және мүгедектігі бар (жоғы) туралы анықтамалар (МК басталғанға дейін 6 айдан аспайтын мерзімде берілген) (аудандық емдеу-профилактикалық мекемесінің психиатриялық кабинетінен мәліметтер болған жағдайда қалалық, облыстық диспансерлерден анықтама ұсыну мүмкіндігі; тұрғылықты жері ауысқан жағдайда көрсетілген кезеңдегі тұрғылықты жері бойынша барлық психоневрологиялық диспансерлерден анықтама ұсынылады);

4) әскери билетін (тіркеу куәлігін);

5) жеке куәліктің (паспорттың, тууы туралы куәліктің) көшірмесі;

6) жұмыстан шығару негіздемесі көрсетілген жұмыстан босату туралы бұйрықтан үзінді (бұрынғы қызметкерлер мен әскери қызметшілер үшін), ал денсаулық жағдайы бойынша жұмыстан босатылған жағдайда – ӘДК-нің тиісті қорытындысының көшірмесін;

7) МК басталған күнге дейін күнтізбелік 14 күннен аспайтын мезгiлде жүргізілген медициналық зерттеу нәтижелері:

қанның клиникалық (кеңейтілген) талдауын;

микропреципитация (микрореакция) немесе мерезге Вассерман реакциясын;

несептің жалпы талдауын (микроскопиямен);

қанның құрамындағы глюкозаны (40 жастан асқан адамдарға) анықтауға арналған талдауын;

тазалық дәрежесіне жағындысын (әйел жынысты адамдарға);

қалыпты жағдайдағы мағынасы ашылып жазылған электрокардиография;

ағзада есірткі және психотроптық заттардың (наркологиялық диспансерден) болуына тестілеу нәтижелерін;

8) МК басталған күнге дейін 3 айдан аспайтын мезгiлде жүргізілген медициналық зерттеу нәтижелерін:

электр энцефалография, спирография және мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенографиясын (өрт сөндіруге және авариялық-құтқару жұмыстарына байланысты лауазымдарға кандидаттарға);

кеуде клеткасы органдарының сипаттамасы жазылған (пленкада немесе қағазда жазылған) флюорограммасы (рентгенограммасы);

9) МК басталған күнге дейін 6 айдан аспайтын мезгiлде жүргізілген медициналық зерттеу нәтижелерін:

қанды АИТВ-инфекциясына талдауды;

қанды В және С вирустық гепатитінің маркерлеріне талдауды;

эхокардиография және стресс-тредмилтест ("Сұңқар", "Арлан" бөліністеріне, жылдам қимылдайтын арнайы жасаққа (бұдан әрі – "ЖҚАЖ");

көзішілік қысымды өлшеу деректерін (40 жастан асқан адамдарға) ұсынады.

Медициналық көрсетілімдер бойынша қажетті қосымша зерттеулер жүргізіледі.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

38. Әскери қызметке жарамдылығы шектелмей ӘДК-ге МК сәтіне дейін 3 айдан аспайтын мерзімде әскери қызметтен босатылған бұрынғы әскери қызметшілер қатарындағы қызметке кандидаттар, ұсынған медициналық кітапшаларында, мерзімді әскери қызмет әскери қызметшілерінің медициналық сипаттамаларында не болмаса офицерлік медициналық кітапшаларында медициналық бақылау туралы жеткілікті деректер болған кезде осы Қағидалардың 37-тармағының 2) және 3) тармақшаларында санамаланған үзінділер мен анықтамаларды ұсынбайды.

39. Кандидат жолдамада көрсетілген лауазымға қызметке жарамсыз деп танылған және басқа лауазымға жаңа жолдама берілген жағдайларда, денсаулық жағдайы бойынша жаңадан ұсынылған лауазымға қызметке орналасуға кедергі келтіретін негіздер болмаған жағдайда қайта (әрі қарай) куәландыру жүргізіледі. Көрсетілген жағдайларда дәрігерлер тексеру жүргізген сәттен бастап 3 ай ішінде сол куәландыру актісінде жаңа қорытынды қабылдауға рұқсат беріледі.

Мұндай жағдайларда МК және хаттамалар кітабында ресімдеу тәртібі осы Қағидалардың 31, 136 және 138 -тармақтарымен регламенттеледі.

Ескерту. 39-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

40. Тұрақты сипаттағы негіздемелер бойынша бұрын жарамсыз деп танылған адамдар бұрынғы лауазымға қойылатын талаптармен салыстырғанда Талаптардың тармақтары мен бағандарына сәйкес денсаулық жағдайына және дамуына бірдей немесе жоғары талаптарды көздейтін лауазымға МК сәтінен бастап 6 ай ішінде қайта куәландыруға жіберілмейді.

Егер кандидаттың денсаулық жағдайында құжаттармен расталатын ӘДК қорытындысын қайта қарауға негіз болатын өзгерістер пайда болса, не болмаса ӘДК-нің алдыңғы қорытындының негізділігін тексеру үшін бақылау зерттеуін немесе қайтадан куәландыру туралы шешімі бойынша, онда МК көрсетілген мерзімнен бұрын өткізіледі.

Алдыңғы МК сәтінен 6 ай ішінде бұрынғы лауазымға қойылатын Талаптармен салыстырғанда тармақтары мен бағандарына сәйкес денсаулық жағдайына және дамуына қойылатын Талаптардың бірдей немесе жоғары талаптарды көздейтін лауазымға жарамдылығы туралы ӘДК жаңа қорытындысын шығарған кезде бұрынғы МК қорытындының күші жойылды деп есептеледі.

Жіті аурулар (жағдайлар), мертігудің (жарақаттардың, жараланудың, контузиялардың) уақытша салдарлары себепті бұрын жарамсыз деп танылған адамдар емделгенін растайтын медициналық құжаттарды ұсынғаннан кейін қайта куәландыруға жіберіледі.

Ескерту. 40-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

41. Талаптардың І, ІІ бағандары бойынша ӘДК қызметке жарамды деп таныған қызметке кандидаттар кез келген климаттық жағдайларда қызмет өткеруге жарамды.

41-1. Үш немесе одан да көп негіздемелер (физикалық жай-күйінің ерекшеліктері, сырқаттар, жарақаттар және олардың салдары) бойынша Талаптарға сәйкес жарамдылық санатын жеке бағалау ("ЖЕКЕ") көзделетін жағдайда кандидаттар қызметке жарамсыз деп танылады.

Ескерту. Қағида 41-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-тарау. Оқуға кандидаттарды медициналық куәландыру.

42. Оқуға кандидаттарды ӘДК-ге жіберу осы Қағидалардың 33, 34, 35 және 36-тармақтарының талаптары сақталған жағдайда жүргізіледі.

Осы Қағидалардың 33-тармақтарының талаптарына қатысты 17 жасқа толмаған және осы себеп бойынша тіркеу учаскелеріне тіркелмеген адамдарға қолданылмайды. Аталған адамдар МК-ға тіркеу куәлігінсіз жіберіледі. Көрсетілген жағдайларда МК актісінің (картасының) "әскери билет (тіркеу куәлігінің) мәліметтері" бөлігінде "17 жасқа толмаған" деп жазылады.

43. Оқуға үміткерлер алдын ала және түпкілікті МК өтеді.

44. Алдын ала МК өту үшін оқуға кандидаттар кадр қызметінің жолдамасымен бірге ӘДК-ге осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген зерттеулер нәтижелерін, медициналық және басқа да құжаттарды ұсынады.

Азаматтық қорғау дайындығы, төтенше жағдайлардан қорғау және азаматтық қорғаныс бағыттары бойынша оқуға кандидаттар мұрынның қосалқы қуыстары электр энцефалография, спирография және рентгенографиясының нәтижелерін қосымша ұсынады.

16-18 жастағы адамдар Кодекстiң 7-бабының 31-тармақшасына сәйкес құзырет бойынша денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысанындағы егу картасын ұсынады.

Қызметкерлер қатарындағы оқуға түсуге кандидаттар амбулаторлық картадан үзіндіде еңбекке жарамсыздық күндерінің санын көрсете отырып, соңғы 12 айдағы еңбекке жарамсыздық парағын алудың барлық жағдайлары бойынша мәліметтер ұсынады.

45. Алдын ала МК ІІМ ОӘДК, облыстардың, астананың және республикалық маңызы бар қалалардың Полиция департаменттерінің ӘДК (бұдан әрі – ПД ӘДК) түсу емтихандарынан кемінде 4 ай бұрын жүргізеді және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2016 жылғы 26 қаңтардағы № 77 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13199 болып тіркелген) бекітілген Жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің әскери, арнайы оқу орындарына оқуға қабылдау қағидаларына және Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 445 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 24401 болып тіркелген) бекітілген Жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің арнаулы оқу орнына оқуға қабылдау қағидаларына сәйкес жеке істерді оқу орындарына жіберу мерзімінен кешіктірілмей аяқталады.

Ескерту. 45-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

46. Азаматтық тұрғындар қатарынан оқуға кандидаттарға ӘДК-нің қорытындылары Талаптардың II-тармағына сәйкес "кандидаттар" бөлігі бойынша, әскери қызметшілер мен қызметкерлерге "қызметкерлер" бөлігі бойынша және оқу орнын даярлау (факультеті) бағытының бейініне сәйкес бағандар бойынша шығарылады.

Соғыс уақытында азаматтық тұрғындар қатарынан оқуға кандидаттар "кандидаттар" бөлігі және Талаптардың І бағаны бойынша, қызметкерлер қатарынан – "қызметкерлер" бөлігі және талаптардың ІІІ бағаны бойынша куәландырылады.

Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

47. Азаматтық тұрғындар қатарындағы адамдарда "кандидаттар" бөлігі бойынша Талаптардың тармақтарымен жарамдылығын жеке бағалау көзделген негіздер анықталған жағдайда, олар оқуға түсуге жарамсыз деп танылады.

Қызметшілер мен қызметкерлер арасынан оқуға кандидаттар "қызметкерлер" бөлігі бойынша Талаптардың тармақтарымен жарамдылығын "жеке" бағалау көзделген негіздер анықталған кезде, ақпараттық және техникалық мамандықтар бойынша мамандарды даярлау бағыты бойынша оқуға түсушілерді қоспағанда (ІІІ баған бойынша) оқуға түсуге жарамсыз деп танылғандар жарамды деп танылады.

48. Соғыс уақытында азаматтық тұрғындар қатарындағы адамдарда Талаптардың тармақтарымен жарамдылықты жеке бағалауды көздейтін негіздер, қызметкерлер мен әскери қызметшілерде "жеке" болған кезде, оқуға түсуге жарамдылық жеке анықталады.

49. МК аяқталғаннан кейін амбулаторлық карталар кандидаттардың қолына беріледі. Оқуға түсуге жарамды деп танылған кандидаттар оларды түпкілікті МК өту кезінде жеке ұсынады.

50. Түпкілікті МК-ны қабылдау комиссиясының жұмысы кезеңінде ББҰ УӘДК жүргізеді.

Ескерту. 50-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

51. Оқуға түсуге жарамсыз деп танылған адамдарға ББҰ УӘДК қорытындысы штаттық аумақтық ӘДК төрағасының қолымен бекітіледі.

52. ББҰ УӘДК төрағасы комиссия жұмысы аяқталғаннан кейін 5 күнтізбелік күннен кешіктірмей ОӘДК-ға соңғы МК нәтижелері туралы есепті жібереді.

Есепте ББҰ УӘДК құру туралы бұйрықтың нөмірі мен күні, құрамы; қосымша тексерулердің жекелеген түрлерінің саны; әрбір өңірлік ПД бойынша куәландырылғандардың саны; себептерін көрсете отырып, куәландыруды аяқтамаған адамдардың тізімі; денсаулық жағдайы және дамуы бойынша ББҰ УӘДК осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес оқуға түсуге жарамсыз деп танылған кандидаттардың тізімі; алдын ала және соңғы МК, медициналық құжаттаманы ресімдеу бойынша ескертулер мен ұсыныстарды қамтиды.

Қазақстан Республикасы ІІМ ОӘДК-ға есеппен бірге қабылданған қорытындылардың негізділігіне талдау жүргізу үшін ББҰ УӘДК денсаулық жағдайы мен дамуы бойынша білім беру ұйымына түсуге жарамсыз деп танылған адамдардың МК карталары жіберіледі.

53. ББҰ УӘДК-де денсаулық жағдайы мен дамуы бойынша жарамсыз деп танылған адамдардың МК картасына талдау жүргізілгеннен кейін ІІМ ОӘДК алдын ала МК жүргізген ПД ӘДК-ге қайтарылады.

Алдын ала МК өткізген ӘДК ІІМ ОӘДК ескертулерін ескере отырып, МК қайтарылған карталарына дербес талдау жүргізеді. Талдау нәтижелері (жіберілген бұзушылықтардың себептерін түсіндіре отырып) ІІМ ОӘДК-ға ұсынылады, сондай-ақ жылдық есепті жасау кезінде пайдаланылады.

5-тарау. Қызметкерлерді медициналық куәландыру

1-Параграф. Қызметкерлерді медициналық куәландырудың жалпы тәртібі

54. Қызметкерлер, оның ішінде курсанттар осы Қағидалардың 5-тармағының 3)-9) тармақшаларында жазылған жағдайларда, оның ішінде еңбекке уақытша жарамсыздықтың осы тармақта баяндалған мерзімдеріне жеткен кезде МК-ға жіберіледі.

Еңбекке уақытша жарамсыздық кезеңінде емделуде болуы бір сырқат бойынша үздіксіз 4 айдан не болмаса 12 соңғы ай ішінде үзілістермен бір немесе әртүрлі сырқаттар бойынша 5 айдан (туберкулезбен ауыратын науқастар үшін - 10 ай) (бұдан әрі - еңбекке уақытша жарамсыздықтың белгіленген мерзімдері) асып кетуіне жол берілмейді.

Уақытша еңбекке жарамсыздықтың белгіленген мерзіміне жеткен жағдайда ішкі істер органдары медициналық бөліністерінің бастықтары қызметкерді МК-ға жіберу қажеттігі туралы құқық қорғау органдары бөліністерінің кадр қызметтеріне хабарлайды.

55. Қызметкерлердің қызметтік міндеттерін (қызметтік борышын) атқару кезінде алған аурулары, зақымдары (жаралануы, контузия, жарақаттануы) бойынша емделуде болу уақыты уақытша еңбекке жарамсыздықтың белгіленген мерзімдерімен регламенттелмейді.

Көрсетілген қызметкерлер, емдеу, оңалтуды, оның ішінде, санаторийлік-курорттық емдеуді қоса алғанда, аяқталғаннан кейін немесе тұрақты ДСЖ анықталған кезде ӘДК-ге МК-ға жіберіледі.

56. Ішкі істер органдарының медициналық бөліністері бастықтары зақымдар (контузия, жаралану, жарақат), ауру бойынша тұрақты қолайсыз ДСЖ анықталған кезде, құқық қорғау органдары бөліністерінің кадр қызметтеріне, емдеу мерзіміне, оның ішінде уақытша еңбекке жарамсыздық парағын беру не болмаса бермеуіне немесе емделу фактісінің болмауына қарамастан, қызметкерді МК-ға жіберу қажеттігін хабардар етеді.

Сырқат созылмалы, онкологиялық, психикалық аурулар, мінез-құлқының ауытқулары (сырқаттар), функциялары айқын бұзылған және (немесе) қолайсыз ДСЖ анықталған зақымдану (контузия, жаралану, жарақат) себептерінен бетпе-бет МК өткізу қиындаған немесе мүмкін болмаған кезде, сондай-ақ қызметкер бетпе-бет МК-дан жазбаша түрде бас тартқан кезде кадр қызметі ӘДК-ге "сырттай сараптама өткізу үшін" жолдамасын көрсете отырып, сырттай сараптама жүргізу туралы өтініш жасайды.

Қызметкер денсаулық жағдайына байланысты МК-дан өте алмаған немесе бетпе-бет МК-дан өтуден бас тартатынын жазбаша ресімдеуге келіспеген жағдайда кадр қызметі еркін нысанда келіспеу (мүмкіндігі болмауы) туралы актіні ресімдейді, ол сырттай сараптамаға арналған жолдамамен және ұсынымхатпен бірге ӘДК-ге жіберіледі.

Қызметкер қызметке жарамдылық дәрежесі туралы қорытынды МК сәтінде қызметке жарамдылық дәрежесі туралы қорытынды қабылдауға негіз беретін құжаттармен расталған медициналық мәліметтер бар болған кезде шығарылады.

Ескерту. 56-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

56-1. Аурулардың, зақымдардың (контузия, жаралану, жарақаттану) салдарларының тұрақты қолайсыз ДСЖ бар екенін және қызметкерді немесе курсантты МК-ға жіберу қажеттілігін анықтауды ІІО емдеу-профилактикалық ұйымының дәрігерлік-консультациялық комиссиялары ІІО ӘДК мамандарының қатысуымен міндетті медициналық және (немесе) профилактикалық тексеру, емдеу, жалпы және динамикалық бақылау нәтижелері бойынша жүргізеді.

Қызметкердің немесе курсанттың тұрғылықты мекенжайы (қызметі) бойынша ІІО емдеу-профилактикалық ұйымы болмаған кезде құқық қорғау органының кадр қызметі осы жұмысты кейіннен ІІО ӘДК-мен кеңесе отырып, бекітілген жеріндегі емдеу-профилактикалық ұйымында жүргізуге бастама жасайды.

Ескерту. Қағида 56-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

57. Жүктілік мерзімі 14 (қоса алғанда) аптадан астам әйел қызметкерлер декреттік демалыстың аяқталуына дейін МК-ға жіберілмейді. МК барысында 14 апта және одан астам мерзімдегі жүктілікті диагностикалау кезінде тексеру тоқтатылады және "Тексеру аяқталмауы себепті қорытынды шығарылған жоқ" деген қорытынды шығарылады.

Жүктілік мерзімі 14 аптаға дейін әйел қызметкердің қызметке жарамдылығы жүктілік ағымына және экстрагениталдық патологияға байланысты анықталады. Сәулемен диагностикалауға байланысты МК зерттеу әдістерін қолданусыз жүргізіледі.

Декреттік демалыстан немесе бала күтімі бойынша демалысқа шығу ӘДК МК-ға жіберуге жеке негіз болып табылмайды.

58. Талаптардың III бағанға жататын лауазымдардан ауыстырылатын қызметкерлер үшін I, II бағандардың талаптарына бойдың сәйкес келмеуі кезінде "_____ қызметке жарамсыз" (лауазымы көрсетілсін) қорытындысы шығарылады, бұл ретте әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды шығарылмайды.

Осындай қорытынды лауазым бойынша тағайындау ауыстыру кезінде қызметкерлерге, олардың Талаптардың тармақтары бойынша денсаулық және даму жай-күйі бойынша қойылатын талаптарға сәйкес келмегенде шығарылады, ал атқаратын лауазымы бойынша әскери қызметке жарамдылық санаты шектелмейді

Қызметкерлерді арнаулы бөлімшелердің кез келген лауазымдарына арнаулы бөлімшелерге жатпайтын бөлімшелерден ауыстырған және оларға Талаптардың 9, 11-ден 28-ге дейін, 30-дан 46-ға дейін, 49-дан 52-ге дейін, 57, 59-дан 72-ге дейін, 76-дан 85-ге дейін, 89-тармақтарына сәйкес "В-ИНД" жарамдылық санатын айқындаған кезде осы адамдарға "_____ қызметке жарамсыз" (лауазымы көрсетілсін) деген қорытынды шығарылады. Бұл ретте әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды шығарылмайды.

Ескерту. 58-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

59. Қызметкерлер кадр қызметінің ӘДК-ге жолдамасымен бірге:

1) осы Қағидалардың 37-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген медициналық құжаттарды;

2) қызметтік куәлік, ол болмаған кезде - лауазымы, атағы көрсетілген кадр қызметінен анықтама;

3) МК басталғанға дейін 14 күнтізбелік күннен аспайтын мезгiлде жүргізілген медициналық зерттеулер нәтижелері;

қанның жалпы (кеңейтілген) талдауы;

микропреципитация (микрореакция) немесе мерезге Вассерман реакциясы;

қантқа қан талдауы (40 жастан асқан адамдарға);

несептің жалпы талдауы (микроскопиямен);

қалыпты жағдайдағы мазмұны ашып жазылған электрокардиография;

тазалық дәрежесіне жағынды (әйел жынысты адамдарға);

4) МК басталғанға дейін 3 айдан аспайтын мезгiлде жүргізілген медициналық зерттеулер нәтижелері;

эхокардиография және стресс-тредмилтест ("Сұңқар", "Арлан" бөлімшелеріне, жедел ден қою арнайы жасағы (бұдан әрі – "ЖҚАЖ");

көзішілік қысымды өлшеу деректерін (40 жастан асқан адамдарға);

5) МК басталғанға дейін 6 айдан аспайтын мезгiлде жүргізілген өкпе клеткасы органдарының (пленкада немесе қағазда жазылған) сипаттамасы жазылған флюорограмма (рентгенограмма) ұсынылады.

Электрондық медициналық картаның және (немесе) амбулаторлық картаның көшірмесінде еңбекке жарамсыздық күндерінің саны көрсетіліп, соңғы 12 айда еңбекке жарамсыздық парағын алған жағдайлардың барлығы бойынша мәліметтер болуы қажет. Учаскелік дәрігерден көшірмелер және анықтамалардың берілу мерзімі МК өткізу күніне 14 күннен асып кетуіне жол берілмейді.

Амбулаторлық картасы жоқ қызметкерлер МК-ға жіберілмейді. Мүмкін болмаған жағдайда, оны беру, келген жері бойынша емханадан байқау туралы анықтама беріледі, себебі ол болмаған (жоғалған, басталмаса және т. б.) жағдайда, егжей-тегжейлі көшірме деректері бойынша динамикалық есепке алу (соңғы бес жыл) және еңбекке жарамсыздық парақтарының кітаптары бойынша (соңғы 12 айдағы) емхана меңгерушісі растаған көшірмесі ұсынылады. Қажет болған жағдайда қызметкер қызмет өткеріп жатқан соңғы бөліністің орналасқан жері бойынша ӘДК-дан соңғы 5 жыл ішінде өткізілген МК-ның барлық жағдайлары туралы мәліметтер ұсынылады.

60. Қызметтен жоспарлы босатылуына байланысты ӘДК-ге жіберілген қызметкерлер кадр қызметінен жалпы жұмыс өтілі және қызмет өткеру жылы, оның ішінде жеңілдікпен саналған өтілі туралы анықтама ұсынады.

Көрсетілген адамдарға кемінде күнтізбелік 8-10 күн ішінде стационарлық тексеру (емдеу) жүргізіледі. Стационарлық тексеру нәтижелері стационарлық науқастың медициналық картасынан толық үзіндімен ресімделеді. Ақпаратты нақтылау үшін ӘДК стационарлық науқастың медициналық картасын сұратады және қарайды.

Соңғы 6 ай ішінде сараптамалық ауруы, жарақаттары немесе зақымдары бойынша тексеру нәтижелері стационарлық көшірмелер бар болған жағдайда МК қайталап стационарлық тексерусіз жүргізіледі.

Тұрақты қолайсыз ДСЖ-ны анықтайтын айқын анатомиялық кемістігі немесе функциялық бұзылушылықтар болған кезде МК стационарлық тексерусіз жүргізіледі.

Әскери қызметке жарамсыздығы немесе шектеулі жарамдылығы туралы қорытынды қатерлі түрлерінен басқа сараптамалық маңызды аурулар анықталған, бақылаған сәттен бастап кемінде 6 ай бақылау (емдеу) мерзімі бар болған кезде шығарылады.

Ескерту. 60-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

61. Қызметкерлерді МК кезінде ӘДК-нің сұрау салуы бойынша құқық қорғау органдары бөліністерінен, құқық қорғау органдарының арнайы мемлекеттік мұрағаттарының бөліністерінен, әскери құралымдардан, басқа да мекемелер мен ұйымдардан жеке (зейнетақы) істері, медициналық құжаттар, қызметтік тексеру, әкімшілік тергеу, анықтау, қылмыстық іс материалдары, мінездемелер, мұрағаттық анықтамалар, бұйрықтардан, актілерден, хаттамалардан үзінділер және басқа да құжаттар сұралады. Аталған құжаттардағы мәліметтерге талдау жүргізіледі, олар сараптамалық қорытынды шығару кезінде ескеріледі.

Қажет болған жағдайда құқық қорғау органдары бөліністерінен қызметтік мінездеме ұсынады, онда қызметкердің денсаулық жағдайының атқаратын лауазымы бойынша қызметтік міндеттерін атқаруына әсері туралы мәліметтер, басшылықтың оны қызметте қалдырудың мақсатқа сай болуы және басқа лауазымға ауыстыру мүмкіндігі туралы пікірі көрсетіледі.

62. Қызметкердің бір-бірін ауырлататын үш және одан да көп сырқаты, зақымы (жаралануы, контузиясы, жарақаты) болған кезде, олар бойынша Талаптарға сәйкес "В - жеке" жарамдылық санатын жеке бағалау көзделеді және қолайсыз болжамда оған қатысты "әскери қызметке шектеулі жарамды" деген қорытынды қабылданады.

Қызметті жалғастыруға оң көңіл-күй және қолайлы болжам кезінде, Талаптарға сәйкес жеке бағалау көзделетін бір-біріне ауырлататын аурулардың, зақымдарының санына қарамастан, олар бойынша Талаптарға сәйкес В-жеке бағалауы көзделеді, " _____ қызметке жарамды (лауазымы көрсетіледі) " не болмаса "Әскери қызметке жарамды" деген қорытынды қабылданады.

Сырқаттың болжамы қызметкерлердің қызметтік міндеттерін атқару кезіндегі аурудың сипатын, үдеу сатысын, қайтымдылық процесін және асқыну мүмкіндігін ескере отырып анықталады.

Ескерту. 62-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

63. Қызметкерлерді Талаптардың І және ІІ бағандары бойынша МК кезінде және "бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс кезінде шектеулі жарамды" немесе "әскери қызметке шектеулі жарамды" қорытындысын шығару кезінде ӘДК МК кезінде олардың Талаптардың III бағаны бойынша жарамдылық мүмкіндігін қарайды.

Осы қызметкерлер талаптардың III бағаны бойынша лауазымға жолдама берген және осы бағандар бойынша "әскери қызметке шектеулі жарамды" деген қорытынды шығарған кезде ӘДК нақты ұсынылған лауазымға жарамдылығын нақтылау мақсатында, егер ұсынылған лауазымдағы қызмет науқастану (зақымдану) ішінде теріс әсер етпесе және қызметкер денсаулық жағдайы бойынша жүктелетін функцияларды жүзеге асыруға қабілетті болса – "____қызметке жарамды (нақты лауазымы көрсетіледі)" деген қосымша қорытынды шығарады.

Ескерту. 63-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

64. Осындай қосымша қорытынды "әскери қызметке шектеулі жарамды" тұжырымын анықтау кезінде қызметкерлерге Талаптардың III бағаны бойынша МК кезінде, қызмет мерзімін ұзарту, ауыстыру немесе лауазымға тағайындау кезінде шығарылады.

Ескерту. 64-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

65. Қызметкерлердің МК өтуі кезінде алдағы қызметтен босатуға байланысты қорытынды осы Қағидалардың 134-тармағының 5) - 8) тармақшаларында келтірілген әскери қызметке жарамдылық санаттарының тұжырымдамаларында ғана шығарылады.

2-параграф. Қазақстан Республикасының климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде,таулы жерлерде, климаты қолайсыз ыстық шет елдерде қызмет өткеру (тұру) мүмкіндігін анықтау үшін қызметкерлер мен олардың отбасы мүшелерін медициналық куәландыру

66. Құқық қорғау органдарында қызметте болудың шекті жасына жетпеген, Қазақстан Республикасының климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде (бұдан әрі – климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде) қызмет өткеретін немесе қызмет өткеруге жіберілетін және оларда осы жерлерде қызмет өткеруге кедергі келтіретін сырқаттардың бар екендігі туралы мәлімдеген қызметкерлер МК-ға осы Қағидаларға 9 -қосымшаға сәйкес жіберіледі.

67. Климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде қызмет өткеру (тұру) үшін жіберілетін қызметкерлердің МК кезінде ӘДК осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде қызметкерлердің қызмет өткеруіне және климаты қолайсыз ыстық шет елдерге шығуына медициналық қарсы көрсетілімдердің тізбесіне (бұдан әрі - Медициналық қарсы көрсетілімдердің тізбесіне) сәйкес медициналық қарсы көрсетімдердің болуын немесе болмауын ғана анықтайды.

Көрсетілген жерлерде олардың қызмет өткеру мүмкіндігі туралы мәселе ӘДК, егер МК кезінде олар әскери қызметке жарамды немесе "әскери қызметке шектеулі жарамды" деп танылған жағдайда шешіледі.

Қызметкерлердің климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде қызмет өткеруге (тұруға) медициналық қарсы көрсетілімдердің болуы туралы ӘДК-ның қорытындысы денсаулық сақтау ұйымдарында медициналық көмек көрсетудің барлық мүмкіндіктері таусылған және қызметкерлерді Қазақстан Республикасының басқа да жерлерінде ауыстыру олардың денсаулығын сақтау шарасы болып танылған жағдайларда ғана шығарылады.

68. МК кезінде климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде қызмет өткеру (тұру) мүмкіндігін айқындау мақсатында ӘДК:

1) жолдамада көрсетілген жерлерде денсаулық жағдайы бойынша тұру үшін медициналық қарсы көрсетімдердің болуы немесе болмауы;

2) қызметкер қызмет орны ауыстырылатын немесе қызмет өткеретін аудандарда жоқ арнайы оқу орнында (отбасы мүшелерін) оқытуға, тәрбиелеуге, ұзақ мерзімді емделуге және мамандандырылған денсаулық сақтау ұйымдарында бақылауға мұқтаждығы;

3) тасымалдауға жарамдылығы (көлік қашықтығы мен түріне қарамастан, науқасты тасымалдау денсаулық жағдайының күрт нашарлауына немесе өлімге әкеп соқтыруы мүмкін кезде ағза қызметінің мұндай бұзылуы тасымалдамау туралы қорытынды қабылдауға негіз болып табылады);

4) мамандандырылған медициналық көмек көрсетілетін облыс, қала;

5) отбасы басшысының ауысуының шұғылдығы (1-3 ай ішінде, қысқы немесе жазғы оқу кезеңі аяқталуы бойынша).

69. Қызмет өткеруге (тұруға) қарсы көрсеткіштер болмаған кезде ӘДК "Денсаулық жағдайы бойынша _____ қызмет өткеруге, тұруға қарсы көрсетілімдер жоқ" (елді мекен, аудан, облыс көрсетілсін) қорытындысын шығарады.

Қызмет өткеруге (тұруға) қарсы көрсетілімдер болған кезде ӘДК мынадай қорытындылар шығарады:

1) "Қазақстан Республикасы ІІМ 20__ жылғы ______ № _____ бұйрығымен бекітілген Медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесінің ____тармағы негізінде ____ (елді мекені, ауданы, облысы көрсетілсін) қызмет өткеру (тұру) үшін қарсы көрсетілімдер бар" (қорытынды климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерге орнын ауыстыру жоспарланатын қызметкерлерге қатысты қабылданады);

2) "Қазақстан Республикасы ІІМ 20__ жылғы ______ № _____ бұйрығымен бекітілген Медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесінің ____тармағы негізінде ____ (елді мекені, ауданы, облысы көрсетілсін) қызмет өткеру (тұру) үшін қарсы көрсетілімдер бар. _____ (елді мекен, аудан, облыс көрсетілсін) қызмет өткеру, тұру ұсынылады.".

3) "Ұзақ емделуді, мамандандырылған (елді мекен, аудан, облыс көрсетілсін) бақылауды қажет етеді. Отбасы басшысының ауысуын оқытудың қысқы (жазғы) кезеңі аяқталғаннан кейін 1-3 ай ішінде жүзеге асырған жөн".

4) "Тасымалдауға жарамсыздығы себепті _____(елді мекенді, ауданды, облысты көрсету қажет) көшуге қарсы көрсетілімдер бар.".

70. Іске асырылуы қызметкерлерді басқа жерге ауыстыруға әкеп соғатын ӘДК-нің қорытындысы сырқаттану туралы куәлікпен ресімделеді, ол ІІМ ОӘДК-да бекітуге жатады.

Бекітілмеген қорытындысы бар сырқаттану туралы куәлік оны жасаған ӘДК-ге бекітпеудің негіздерімен және тиісті нұсқаулармен қоса қайтарылады. Қажет болған жағдайларда ІІМ ОӘДК қызметкерге бақылау МК жүргізуі мүмкін.

Қалған жағдайлардың барлығында ӘДК қорытындысы МК туралы анықтамамен ресімделеді, ол ІІМ ОӘДК-де бекітуге жатпайды.

ӘДК қорытындысы қызметкердің амбулаторлық медициналық картасына (медициналық кітапшаға) жазылады.

71. Қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерде денсаулық жағдайы бойынша қызмет өткеру (тұру) мүмкіндігін анықтау үшін қызметкерлерге МК қажет болған жағдайда стационарлық тексеруден кейін жүргізіледі.

Қызметкерлер ӘДК-ге психоневрологиялық, туберкулезге қарсы және тері-венерологиялық диспансерлерден анықтамалар ұсынады. Көрсетілген анықтамаларсыз МК жүргізілмейді.

Куәландырылатын адамдарға осы Қағиданың 59-тармағында көрсетілген зерттеулермен қоса қанның тобы мен резус-тиесілігі, АИТВ-ға қан талдауы, жүктеме сынамалары бар электрокардиография, көрсетілімдер бойынша басқа зерттеулер (рентгенологиялық, зертханалық, аспаптық және т.б.) белгіленеді.

72. МК кезінде қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерде денсаулық жағдайы бойынша қызмет өткеру (тұру) үшін Климаттық жағдайы қолайсыз жерлерге және Қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерге шығатын қызметкерлер үшін медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесін осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес ӘДК-де басшылыққа алады.

73. Куәландыру нәтижелері МК актісіне, әскери-дәрігерлік комиссия отырыстарының хаттамалары кітабына енгізіледі және қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерге кететін адамның денсаулық жағдайы туралы анықтамамен осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді. Анықтама екі данада ресімделеді және кадр қызметіне беріледі.

74. Қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерде қызметке жарамдылығы немесе жарамсыздығы туралы жоғары басшы құрамдағы адамдарға арналған штаттық ӘДК-ның қорытындысы ІІМ ОӘДК-да бекітілуге жатады. Бұл жағдайда ӘДК қорытындысы қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерге шығатын адамның денсаулық жағдайы туралы анықтамамен 3 данада ресімделеді және МК актісімен және басқа да медициналық сараптама құжаттарымен бірге ІІМ ОӘДК-ға жіберіледі.

75. Қолайсыз ыстық климаты бар шетелге кетер алдында кадр қызметінің жолдамасы бойынша қызметкерге дәрігер-терапевт, ал қажет болған жағдайда денсаулық жағдайын нақтылау мақсатында ведомстволық емдеу-профилактикалық мекеменің басқа дәрігер-мамандары тексеру жүргізеді.

76. Қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерге балалармен ұзақ (6 айдан астам) іссапарға кететін адамдар ӘДК-ге баланың бақылау орны бойынша денсаулық сақтау мекемесінен жүргізілген және күнтізбелік жылы жоспарланған профилактикалық егулердің шығуын көрсете отырып, профилактикалық егулердің картасын ұсынады.

Қолданыстағы егулер күнтізбесіне сәйкес профилактикалық егулердің болмауы немесе динамикалық бақыланатын сырқаттарының болуы қызметкерлердің балаларының қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерге шығуына қарсы көрсетілімдер болып табылады.

77. Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген егу күнтізбесінде белгіленген мерзімдерде профилактикалық егулер жасалмаған, сондай-ақ медициналық қарсы көрсетілімдері бар қызметкерлерге қатысты ӘДК қолайсыз ыстық климаты бар шет елдерде тұруға жарамсыздығы туралы қорытынды шығарады.

78. Қолайсыз ыстық климаты бар шет елге шығатын адамға профилактикалық егудің кажетті көлемі аумақтық денсаулық сақтау органының эпидемиялық бөлімінде нақтыланып отырады.

Карантиндік ауруларға қарсы жүргізілген қажетті профилактикалық егулер куәландырылатын адамға берілетін егулер туралы халықаралық сертификатпен ресімделеді.

79. Куәландырылатын адамда карантиндік ауруларға (сары қызба, тырысқақ және т.б.) қарсы профилактикалық егулерді жүргізу үшін қарсы көрсетілімдер болып табылатын сырқаттар бар болған кезде ӘДК қолайсыз ыстық климаты бар шет елде қызметке (тұруға) жарамсыздығы туралы қорытынды шығарады.

80. МК нәтижесінде қарсы көрсетілімдері жоқ болған кезде ӘДК "Денсаулық жағдайы бойынша қолайсыз ыстық климаты бар шет елге жіберуге қарсы көрсетілімдер жоқ" деген қорытынды қабылдайды. Қарсы көрсетілімдер бар болған жағдайда "Қазақстан Республикасы ІІМ-нің 20___ ж. _______ № ___ бұйрығымен бекітілген Медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесі негізінде қолайсыз ыстық климаты бар шет елге жіберуге қарсы көрсетілімдер бар" деген қорытынды қабылданады.

81. Қызметкерлердің қолайсыз ыстық климаты бар шет елге шығу мүмкіндігі туралы ӘДК-нің қорытындысы 6 ай ішінде жарамды болып табылады. Егер көрсетілген мерзім ішінде куәландырылатын адам ешқайда шықпаса немесе кеткенге дейін оның денсаулық жағдайында өзгерістер болса, МК уақытына қарамастан, МК қайта жүргізіледі.

6-тарау. Білім беру ұйымының курсанттарын медициналық куәландыру ерекшеліктері.

82. Курсанттарды МК қызметкерлерді МК жүргізу тәртібіне сәйкес осы тарауда көрсетілген ерекшеліктермен жүргізіледі.

83. Білім беру ұйымдарының курсанттары тек білім беру ұйымы орналасқан облыс (қала) аумағында жұмыс істейтін ІІО ӘДК-де куәландырылады.

Курсанттың денсаулық жағдайы бойынша ІІО көрсетілген ӘДК-ге келу мүмкіндігі болмаған жағдайда оларға қатысты әскери-дәрігерлік сараптама осы Қағидалардың 56-тармағына сәйкес жүргізіледі.

Қалған жағдайларда курсанттарды куәландыру жүргізу орнын ІІМ ОӘДК анықтайды.

Білім беру ұйымының медициналық бөлімінің бастығы ӘДК-ге қажетті медициналық және қызметтік құжаттарды ұсынуды қамтамасыз етеді.

Ескерту. 83-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

84. Барлық оқу кезеңі ішінде білім беру ұйымының курсанттарына қорытынды білім беру ұйымының дайындық бағытына (факультетіне) сәйкес бағандар бойынша "қызметкерлер" бөлімі бойынша шығарылады.

Курсанттарға МК денсаулық жағдайы бойынша қызметтен босатылған және (немесе) белгіленген уақытша еңбекке жарамсыздық мерзіміне жеткен кезде және (немесе) тұрақты қолайсыз ДСЖ белгіленген жағдайда жүргізіледі.

Ескерту. 84-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

85. МК нәтижелері бойынша бірінші оқу жылы курсанттарында Талаптардың тармақтарында жарамдылықты жеке бағалау көзделген негіздер анықталған жағдайда, олар оқуға жарамсыз деп танылады.

Курсанттар екінші оқу жылынан бастап МК кезінде және оларды "әскери қызметке жарамды" деп анықтаған жағдайларда одан әрі оқуға жарамды деп танылады (бір мезгілде қорытындының екеуі де шығарылады); "әскери қызметке шектеулі жарамды" деп анықталған кезде одан әрі оқуға жарамсыздығы туралы қосымша қорытынды шығарылады.

ӘДК-нің "әскери қызметке шектеулі жарамды", "білім беру ұйымында оқуға жарамсыз" деп танылған бітіруші курстардың курсанттары кадр қызметінің жолдамасы бар болған кезде Талаптардың ІІІ бағаны бойынша осы адамдардың нақты лауазымдағы қызметке жарамдылығы туралы мәселе бір уақытта қаралады.

Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санатының жеке бағалануы көзделген сырқаттары болған кезде курсанттарға екінші курстан бастап қорытынды осы Қағидалардың 62-тармағына сәйкес шығарылады.

Ескерту. 85-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

85-1. "Оқу орындарының курсанттары оқуды аяқтағаннан кейiн оқу кезінде алған мамандығына қарағанда (соған сәйкес оқу орына түсер алдында МК өткізілген) денсаулық жағдайына жоғары талаптарды көздейтін лауазымдарға тағайындалған кезде МК өтуге ӘДК-ға жіберіледі.

Ескерту. Қағида 85-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

86. Академиялық демалыс курсанттарға емдеу ұйымының қорытындысы бойынша 4-айдан астам ұзақ емделу көрсетілімі болған жагдайда не ӘДК-нің "Кейіннен куәландыра отырып, тексеруге (емдеуге) жатады" деген қорытындысы негізінде білім беру ұйымы бастығының бұйрығымен беріледі.

Академиялық демалыстан шыққаннан кейін МК-ға жіберу қажеттігі Қағидалардың 84-тармағының талаптарын ескере отырып анықталады.

ӘДК "әскери қызметке шектеулі жарамды", "бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды", "әскери есептен шығара отырып, қызметке жарамсыз" деген қорытынды шығарғанда академиялық демалыс берілмейді.

Ескерту. 86-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

87. Дене салмағының индексі (бұдан әрі - ДСИ) 18,5 кг/м2 кем немесе бойы 190 см және одан жоғары білім беру ұйымының курсанттарына ӘДК үш айдан аспайтын мерзімге олар үшін көзделген азық-түлік үлесі нормаларының жартысы шегінде қосымша тамақ беру туралы қорытынды шығарады.

Қажет болған жағдайда көрсетілімдер бойынша қосымша тамақтандыруды ұзарту туралы қорытынды шығарады. Көрсетілген қорытындыны шығаруға жай-күйінің нашарлауы, аштық сезімі, тамақ қабылдағаннан кейін тойымдылық сезімінің болмауы, сондай-ақ дене салмағының теріс динамикасы көрсетілімдері негіз болып табылады.

7-тарау. Жұмыстан босатылуын ресімдеу сәтінде қызметке жарамдылығын анықтау үшін бұрынғы қызметкерлерге сараптама жүргізу.

88. Бұрынғы қызметкерлер, құқық қорғау органдарынан жұмыстан босатылуын ресімдеу сәтіндегі қызметке жарамдылық санаты туралы ӘДК-нің қорытындысын қызметке жарамдылығын анықтау үшін немесе қайта қарау туралы жұмыстан босытылған күнінең бастап бір жыл өткенге дейін өтініш жасаған жағдайда (теріс себептер бойынша қызметтен босатылғандардан басқа) кадр қызметі босатылуын ресімдеу сәтіндегі қызмет атқарған жері бойынша ӘДК-ге оның өтінішір және қолда бар медициналық құжаттарын жолдайды. Негізі болған жағдайларда ӘДК азаматтардың қызметтен босатылу мерзіміндегі жағдайын сипаттайтын материалдар бойынша сырттай әскери-дәрігерлік сараптама жүргізеді.

Бұдан бұрын диагнозына қарамастан әскери есептен шығарыла отырып, әскери қызметке жарамсыз деп танылған, сондай-ақ әскери қызметке жарамсыз немесе шектеулі жарамды деп психикалық және мінез-құлық бұзылулары (аурулары) бойынша танылған азаматтарға ӘДК қорытындылары қайта қарауға жатпайды (әскери есеп санатына және жүгінген сәттегі диагнозына қарамастан).

Азаматтың өтінішін қанағаттандыру үшін негіздер болған кезде осы Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес ӘДК сырттай сараптама жөніндегі отырысының хаттамасы ресімделіп, қорытынды хаттамалар кітабында тіркеледі, комиссия төрағасы мен мүшелері қол қояды, елтаңбалы мөрмен бекітіледі және ӘДК істерінде сақталады. ӘДК отырысы хаттамасының көшірмесі ІІМ ОӘДК-ға мәлімет үшін жіберіледі.

Ескерту. 88-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

89. ӘДК қаулысы осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша босатылуды ресімдеу кезеңінде қолданыста болған тұжырымдаулармен 3 данада ресімделеді, ӘДК төрағасы қол қояды және азаматтың құжаттарын жіберген кадр қызметіне беріледі.

8-тарау. Сырқаттың, зақымдардың (жаралану, контузия, жарақат) оның ішінде өлімге әкеп соқтырған зақымдардың себепті байланысын және денсаулыққа келтірілген зақымдардың ауырлық дәрежесін анықтау

1-параграф. Сырқаттың, зақымдардың (жаралану, контузия, жарақат) себепті байланысын анықтаудың жалпы тәртібі

90. МК барысында қызметкерлерге сараптамалық диагноз қойылады, ӘДК осы адамдар тергеуде болған жағдайларды қоспағанда, алған сырқаттары, зақымдарының (жараланудың, контузияның, жарақаттың) себепті байланысын айқындайды.

91. Сырқаттардың, зақымдарының (жараланудың, контузияның, жарақаттың) себепті байланысын айқындау жұмыс істейтін қызметкерлердің және бұрынғы қызметкерлердің, халықты әлеуметтік қорғау, зейнетақымен қамтамасыз етуді жүзеге асыратын органдар бөліністерінің, құқық қорғау органдарының, Қарулы Күштерінің, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының кадр қызметтерінің, соттардың өтініші негізінде жүргізіледі.

92. Жұмыс істейтін қызметкер немесе бұрынғы қызметкер қызмет өткеру мерзімінде емдеуде болған жағдайда және ӘДК МК-ға жіберілмесе, не болмаса ӘДК МК кезінде себепті байланыс анықталмаса немесе қате анықталса, не болмаса оны қайта қарауға негіз болатын себептер анықталса, сырқаттың, зақымдардың (жаралану, контузия, жарақат) себепті байланысын анықтау, сондай-ақ қызметкерлерге бұдан бұрын шығарылған себепті байланыс туралы қаулыларды қайта қарау штаттағы ӘДК кадр қызметінің өтінішхаты бойынша сырттай сараптама барысында жүргізіледі.

Азамат (оның өкілі немесе оның отбасы мүшелері) ӘДК-де қайта қаралған ауруларының, мертігуінің себепті байланысы туралы қаулылармен келіспеген жағдайларда, сондай-ақ қызмет өткеру кезеңінде не қызметтен босатылғаннан кейін бір жыл өткенге дейін мүгедектік және (немесе) қаза болу (қайтыс болу) белгіленген кезде осы аурудың, мертігудің себепті байланысын ІІМ ОӘДК-де каралады.

Ескерту. 92-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

93.Құқық қорғау органдарында қызмет өткеру кезеңінде зақым алған (жараланған, контузия алған, жарақаттанған) қызметкерлерге кадр қызметі ӘДК-ге қызметкердің зақым алу жағдайы туралы мәліметтері бар құжаттарды, зақымдану (жаралану, контузия, жарақат) мән-жайлары туралы актіні осы Қағидаларға 14-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынады.

94. Зақымдану жағдайлары туралы актіні азамат қызмет өткерген бөліністер береді және зақым алынған сәттен бастап бір айдан кешіктірілмейтін мерзімде ресімделеді.

Қалған жағдайларда, зақым (жаралану, контузия, жарақат) алу туралы акт болмаған кезде, сондай-ақ осы Қағидалардың 124-тармағының 2) тармақшасында көзделген аурулар алынған кезде қызметтік тексеру жүргізіледі.

95. Зақым алу жағдайлары туралы актіде және қызметтік тексеру материалдарында қызметтік міндеттерін орындаумен байланысы туралы дәлелді тұжырымдары бар зақым (сырқат) алу себептері, мән-жайы, уақыты көрсетіледі.

96. Бұрынғы қызметкерлерде ауырған ауруларының, зақымдарының немесе контузия фактісін белгілеу үшін куәлардың айғақтары негіз болмайды, олар ішкі істер органы бастығының нұсқауы бойынша зақым алу фактісі бойынша қызметтік тексеру жүргізген кезде есепке алынады.

97. Жұмыс істейтін қызметкерлерге және бұрынғы қызметкерлерге науқастанудың, зақымданудың (жараланудың, контузияның, жарақаттанудың) себепті байланысын анықтау зақымданудың (жараланудың, контузияның, жарақаттанудың) мән-жайлары туралы актінің немесе қызметтік тексеру материалдарының негізінде жүргізіледі.

98. Сондай-ақ сырқаттың, зақымданудың мән-жайын растайтын және ауыру, зақым алу себептерін көрсететін басқа да құжаттар – қызметтік жұмысы және денсаулық жағдайы туралы мәліметтер, медициналық көмекке бірінші рет жүгінуі туралы науқастарды есепке алу кітабынан көшірме, қызметтік тексеру, қылмыстық іс, аттестаттау материалдары, әскери-дәрігерлік мекеменің анықтамасы, сырқаттың тарихы немесе оның көшірмесі, сырқаттануы туралы куәлік, әскери-дәрігерлік мекеме дәрігерінің медициналық көмекке бірінші рет жүгінуі туралы жазбалары, мұрағат мекемесінің анықтамасы ескеріледі.

99. Сырқаттың, зақымдардың (жараланудың, контузияның, жарақаттанудың) себепті байланысы туралы қаулы шығаруға негіз болатын материалдардың барлығы МК актісіне немесе сырттай сараптама материалдарына қоса тіркеледі.

100. Егер қызметкерде немесе бұрынғы қызметкерде әртүрлі жағдайларда туындаған (алынған) бірнеше сырқат, зақымдар немесе олардың салдары анықталса, онда сырқаттардың, зақымдардың себепті байланысы туралы ӘДК-нің қаулысы әрбір жеке сырқат, зақымдардан кейін немесе сырқаттар, зақымдар тобына олардың туындау (алыну) жағдайларына байланысты жеке шығарылады.

101. Бұдан бұрын себепті байланыс туралы ӘДК қаулысы шығарылған құжатта сырқаттың, зақымның диагнозы нақты көрсетілмеген жағдайда штаттық ӘДК бастапқы диагнозды оның тұжырымдауларын өзгертусіз көрсетеді, содан кейін аурудың, зақымның дұрысталған диагнозын көрсетеді және сол бойынша себепті байланыс туралы қаулы шығарады.

102. Медициналық құжаттарда себепті байланыс анықталатын адамдарға қатысты ӘДК сырқаттардың, зақымдардың тек жекелеген симптомдарын көрсеткен кезде ӘДК осы сырқаттанудың себепті байланысы мәселесін қарайды.

103. Бұрынғы қызметкердің құжаттарында аурудың диагнозы көрсетілмесе, бірақ МК сәтінде қолданылған талаптардың (аурулар кестесінің) тармағы көрсетілсе, ішкі істер органдарының штаттық ӘДК өзінің сырқаттанудың, мертігудің себепті байланысы туралы қорытындысында талаптардың (аурулар кестесінің) көрсетілген тармағында көзделген аурулардың атауын көрсетеді.

104. Бұрынғы қызметкерлерде алынған дене жарақаттарының айқын салдары болған кезде (аяқ-қолдың болмауы, сүйектердің ақаулары, жарақаттанудан кейінгі ауқымды тыртықтар, бөгде заттардың болуы), осы Қағидалардың 126-тармағында көрсетілген мән-жайлар кезінде, егер көрсетілген оқиғаларға қатысты кезеңде дене жарақатын алу фактісін, ең болмағанда, жанама түрде растайтын әскери-есептік және медициналық құжаттар ұсынылған болса, кадр қызметтері, ӘДК-ге құжаттарды жіберген жергілікті әскери басқару органдарының не оларды қарайтын ӘДК сипаттамасын анықтау, зақымданудың ескіруі мен дәл оқшаулануын айқындау үшін сот-медициналық сарапшының куәландыруына жібереді.

Осындай жағдайларда дене жарақаттарының анық салдарының болуын жеткілікті негіздеу үшін ӘДК деректерді хаттамаға енгізіп, алдын ала комиссиялық тексеру жүргізеді.

105. Бұрынғы қызметкерде МК нәтижелері туралы құжаттар болмаған кезде немесе МК оған өткізілмеген жағдайларда сырқаттанудың, мертігудің себепті байланысы туралы ӘДК қорытындысын шығару үшін сырқаттану тарихындағы, медициналық кітапшадағы, медициналық анықтамадағы, мұрағаттың анықтамасындағы жазбалар негіз болып табылады.

106. Алып тасталды - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

107. Құжаттарда сырқаттанудың, мертігудің (жараланудың, контузия, жарақаттың) себепті байланысы туралы ӘДК қаулы шығару үшін қажетті мәліметтер болмаған кезде тиісті мекемелер мен мұрағаттардан қосымша әскери-есептік, медициналық сараптама құжаттары сұрау салынып алынады.

108. Қызмет өткергенін, Ұлы Отан соғысының майдандарында іс-қимылдағы армияда қызмет өткеруін, болуын, басқа да қарулы шиеленістерде, ұрыс операцияларына қатысуын, сондай-ақ зақымдану (жаралануы, контузия алуы, жарақаты) және сырқаттануы фактісін растайтын мұрағаттық құжаттарды іздестіруді ішкі істер органдарының арнайы мемлекеттік мұрағатының бөліністері және қорғаныс істері жөніндегі бөліністерде жүргізеді.

109. Сырқаттанудың, зақымданудың (жаралану, контузия, жарақат) себепті байланысын анықтау үшін ІІМ ОӘДК-да мынадай құжаттар:

1) міндетті әскери қызметті өткеру кезеңінде немесе Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен, басқа да әскерлерінен, әскери құралымдардан, арнаулы мемлекеттік, құқық қорғау органдарынан, қайта ұйымдастырылған немесе таратылған өзге де әлуетті құрылымдардан босатылған кезде ӘДК-ні куәландыру нәтижелері туралы деректері бар әскери-есептік құжаттар (әскери билет, қызыл әскер кітапшасы, әскери міндеттен босату туралы куәлік, өту куәлігі, емделуге кету туралы бұйрықтан үзінді және т. б.);

2) зақымдану (жаралану, контузия, жарақат) және сырқаттану фактісін растайтын әскери-медициналық құжаттар (сырқаттану туралы куәлік, мертігу туралы анықтама, мертігудің мән-жайлары туралы акті, әскери-емдеу мекемелерінде емделу фактісі мен нәтижелері туралы мұрағаттардың анықтамалары);

3) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлерінде, әскери құралымдарында, арнайы мемлекеттік, құқық қорғау органдарында, қайта ұйымдастырылған немесе таратылған өзге де әлуетті құрылымдарда қызмет өткергенін, емделуде болуын, әскери-дәрігерлік комиссияның куәландыруын тікелей немесе жанама растайтын құжаттар;

4) зақымдану (жаралану, контузия, жарақат) және сырқаттану фактісін жанама растайтын құжаттар (бөлім бойынша бұйрықтардан үзінділер, жауынгерлік, қызметтік, партиялық мінездемелердің, аттестаттаулардың, марапаттау парақтарының көшірмелері, сот материалдары);

5) әскери қызметшінің, қызметкердің өтініш беру уақыты мен себептерін көрсете отырып, медициналық көмекке жүгінуін растайтын әскери және азаматтық емдеу мекемелерінің құжаттары;

6) қазіргі уақыттағы МӘС бөліміндегі куәландыру материалдары және мұрағаттық құжаттар;

7) арнайы тексеру материалдары бойынша зақым (жаралануы, контузия, жарақат) және ауруы туралы деректер қарауға жатады.

110. ІІМ ОӘДК құжаттарды қарап, әрбір нақты жағдайда:

1) зақымның (жараланудың, контузияның, жарақаттың) және сырқаттың себепті байланысы туралы қаулыны ресімдеуге;

2) қосымша материалдарға сұрау салуға;

3) жергілікті әскери басқару органдарының медициналық комиссиясында медициналық тексеру, сот-медициналық сараптама, куәландыру жүргізуге;

4) мәселенің мәні бойынша түсінік беруге;

5) тиесілігі бойынша құжаттарды жіберуге шешім қабылдайды.

111. Жараланудың, контузияның, жарақаттың, мертігудің және сырқаттанудың себептік байланысының толық негіздемесі бар құжаттарды қарау нәтижелері әскери-дәрігерлік комиссияның сырттай сараптама хаттамасымен ресімделеді, сырттай қаулылар кітабына енгізіледі, комиссия төрағасы мен мүшелері қол қояды және елтаңбалы мөрмен бекітіледі.

Штаттық ӘДК-нің сырқаттанудың, мертігудің, оның ішінде қаза табуға (қайтыс болуға) әкеп соқтырудың себепті байланысы туралы қаулылары қолданылу мерзімі шектеусіз, жалғыз данада беріледі.

Сырқаттың, зақымданудың себепті байланысы туралы бұрын шығарылған қаулы дұрыс еместігі не болмаса жаңадан пайда болған мән-жайлар себепті қайта қаралған жағдайда ӘДК алдыңғы қаулының күшін жоюға міндетті.

112. Қаулы жұмыс істейтін және бұрынғы қызметкердің қызметтен босатылуын, МК өтуін, емделуін немесе қайтыс болуын ресімдеу кезеңінде қолданыста болған тұжырыммен шығарылады.

Қаулы осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ӘДК-нің бланкінде ресімделеді, штаттық ӘДК бастығы (ол болмаған кезде – уәкілетті адам) қолы қояды, елтаңбалы мөрмен расталады, немесе өтініш жіберген органға (бөлініске) немесе осы адамға мүгедектікті белгілейтін МӘС бөліміне жіберіледі (беріледі).

ӘДК-ге қарау үшін құжат жіберген органдарға (халықты әлеуметтік қорғау органдарынан басқа) және азаматтарға қаулының нақты МӘС бөліміне жіберілгені туралы хабар беріледі, олар әскери-есептік құжаттарды қайтарады.

2-параграф. Өлімге әкеп соқтырған сырқаттанулардың, мертігудің (жаралану, контузия, жарақат) себепті байланысын анықтау.

113. Қызметкердің қайтыс болуына әкеп соқтырған сырқаттанулардың, зақымының (жаралану, контузия, жарақат) себепті байланысы қаза тапқан (қайтыс болған қызметкердің) туыстарының құқық қорғау органы, прокуратура органдары бастығының немесе кадр қызметінің өтініші бойынша анықталады.

Қызметкердің қайтыс болуына әкеп соқтырған сырқаттанулардың, зақымының (жаралану, контузия, жарақат) себепті байланысы туралы қаулы шығарар алдында ӘДК мынадай материалдарды зерделейді: ведомстволық медициналық және әскери-медициналық мекемелердің, басқа министрліктер мен ведомстволардың медициналық мекемелерінің медициналық құжаттарын, қызмет кезеңіндегі МК деректерін, құқық қорғау органдары бөліністерінің және Қазақстан Республикасы ҰҰ сырқаттану, зақым (жаралану, контузия, жарақат) алған жағдайлар туралы қызметтік тексеру материалдарын, сот-медициналық (патологоанатомиялық) зерттеу хаттамаларын, қайтыс болғаны туралы куәліктің көшірмесі, жеке құрам тізімінен шығару туралы ішкі істер органының (әскери бөлімнің) бұйрығынан үзінді.

Қызметкердің қайтыс болуына әкеп соқтырған сырқаттанулардың, зақымданудың себепті байланысы туралы қаулы, қызметтік міндеттерін, әскери қызметтік міндеттерін атқару кезінде алынған немесе Чернобыль АЭС катастрофасының және басқа да радиациялық катастрофалардың, аварияларының және ядролық сынақтардың әсеріне байланысты сырқатпен, зақыммен және қайтыс болу себебі (қайтыс болу туралы куәлікке сәйкес) арасындағы тікелей себеп-салдарлық байланыс бар болған кезде шығарылады.

114. Қызметкердің қайтыс болуына әкеп соқтырған сырқаттанулардың, зақымданудың себепті байланысын анықтау және қаулыны ресімдеу тәртібі осы тараудың 1-параграфына сәйкес сырқаттанудың, зақымданудың себепті байланысы туралы қаулыларды шығарудың жалпы тәртібімен регламенттеледі.

ӘДК отырысы хаттамамен ресімделеді, сырттай қаулылар кітабында тіркеледі, комиссия төрағасы және комиссия мүшелері қол қояды және елтаңбалы мөрмен бекітіледі. Қызметкердің қызмет мерзімінде не болмаса ол қызметтен босатылғаннан соң 1 жыл ішінде қайтыс болуына әкеп соқтырған сырқаттың, зақымның (жаралану, контузия, жарақат) себепті байланысы туралы ӘДК қаулысы ресімделеді, ӘДК төрағасының қолы қойылады, елтаңбалы мөрмен расталады және себепті байланысты анықтау туралы ұсынымхат жіберген органға жолданады (беріледі).

Осылардың негізінде сырқаттың, зақымның себепті байланысы туралы қаулы шығарылған барлық құжаттар және әскери-есепке алу құжаттары сырттай сараптама өткізген ӘДК істерінде сақталады.

3-параграф. Радиациялық әсерлерден зардап шеккен қызметкерлердің және бұрынғы қызметкерлер зақымдары мен сырқаттарының себепті байланысын анықтау

115. Ядролық қару мен ғарыш техникасын қоса алғанда, ядролық қондырғылардың кез келген түрлеріне байланысты зақымданудың, сырқаттардың және олардың салдарымен, сынақтармен, оқу-жаттығулармен және өзге де жұмыстарды жүргізумен, сондай-ақ радиациялық авария (бұдан әрі-радиациялық әсер ету) ретінде сараланған басқа да жағдайлардағы себепті байланысы "Семей ядролық сынақ полигонындағы ядролық сынақтардың салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы" 1992 жылғы 18 желтоқсандағы Заңға сәйкес айқындалады.

116. Жұмыс істеп жүрген және бұрынғы қызметкерлердің сырқаттарының радиациялық әсерлермен себепті байланысын ІІМ ОӘДК анықтайды.

117. Радиациялық әсерден зардап шеккен қызметкерлерді МК-ға және сырқаттың, зақымның себепті байланысын айқындау үшін - кадр қызметтері, ал бұрынғы қызметкерлерді кадр қызметі, әскери басқару, халықты әлеуметтік қорғау органдары жібереді.

118. ІІМ ОӘДК сырқаттың, зақымның радиациялық әсермен себепті байланысын айқындау кезінде:

1) қызметкерлердің:

жеке куәлігін, әскери билетін;

амбулаторлық картасы, медициналық кітапша, амбулаторлық және (немесе) стационарлық науқастың медициналық картасынан үзінді көшірмелер, диагнозы, қайталану жиілігі мен ұзақтығы көрсетілген сырқат ағымының сипаты туралы мәліметтерді;

радиоактивті заттармен ластануға ұшыраған аумақтарда (жоғарыда көрсетілген заңмен айқындалған) орналасқан ішкі істер органдарында қызмет өткеру, әскери бөлімдерде міндетті әскери қызмет өткеру ұзақтығын көрсете отырып, кадр қызметі, әскери бөлім берген анықтаманы (актіні);

радиациялық авария ретінде сараланған жағдайлардағы қызметтік тексеру материалдарын;

иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс істеу ұзақтығы мен мерзімдері, сәулелену дозалары көрсетілген маманның еңбек жағдайы мен жұмыс орнының санитариялық-гигиеналық сипаттамасының картасын;

2) бұрынғы қызметкерлерде:

әскери билет, жеке және зейнетақы ісі;

стационарлық, амбулаторлық науқастың медициналық карталарынан үзінді көшірмесін;

радиоактивті заттармен ластануға ұшыраған аумақтарда (жоғарыда көрсетілген заңмен айқындалған) орналасқан ішкі істер органдарында қызмет өткеру, әскери бөлімдерде міндетті әскери қызмет (жиындар) фактісін растайтын құжаттар (мерзімдерін көрсете отырып), сондай-ақ радиациялық авария ретінде сараланған жағдайды растайтын құжаттарын;

иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс істеу мерзімі мен еңбек жағдайларының, сәулелену дозасының санитарлық-гигиеналық сипаттамасының картасын қарайды.

119. Азаматты сырқатының, зақымының себепті байланысын анықтау үшін жіберген жауапты адам ӘДК-ге оның радиациялық әсерлер жағдайында қызмет (жиындарда) өткергенін растайтын, бекітілген анықтаманы ұсынады.

120. Ядролық катастрофалар нәтижесінде туындаған жіті және созылмалы сырқаттардың, сондай-ақ радиоактивтік әсердің қашықтағы салдарымен байланысы бар диагнозы тек стационарлық тексеруден кейін ғана Қазақстан Республикасы ІІМ Орталық госпиталінде және Чернобыль АЭС-і авариясының зардаптарын жоюшыларға арналған Республикалық оңалту орталығында стационарлық тексеруден кейін белгіленеді.

Ескерту. 120-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

121. Ішкі істер органдарының штаттық ӘДК иондаушы сәулелену әсері бар сырқаттардың себепті байланысын анықтау кезінде "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасы Заңын, "Иондаушы сәулеленудің әсерімен байланысты аурулардың тізбесін және себептік байланысты анықтау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 қарашадағы № ҚР ДСМ-217/2020 бұйрығын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21697 болып тіркелген), Қазақстан Республикасы және Ресей Федерациясы Қорғаныс министрліктерінің ішкі істер органдарында (Қарулы күштерде) қызмет (әскери қызмет) өткеру туралы мұрағаттық мәліметтерін басшылыққа алады.

Ескерту. 121-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

122. Созылмалы баяу үдемелі (жалпысоматикалық) сырқаттар кезінде сырқаттың себепті байланысы туралы қаулы, егер сырқаттанудың басталуы көрсетілген кезеңде немесе олар катастрофаның зардаптарын жою жөніндегі жұмыстарды тоқтатқаннан кейін бес жыл ішінде ішкі істер органдарында қызмет өткеру кезеңіне жатқызуға болатын жағдайда шығарылады.

123. Қаулы комиссияның бланкісінде бір данада басылады, оған бастық, ал ол болмаған кезде - орынбасары қол қояды, елтаңбалы мөрмен бекітіледі.

Қаулы осы адамға мүгедектікті белгілейтін МӘС бөліміне жіберіледі (беріледі). ӘДК-ге құжаттарды қарау үшін жіберген органдар мен азаматтар (халықты әлеуметтік қорғау органдарынан басқа) қаулының МӘС-тың нақты бөліміне жіберілгені туралы хабардар етіледі, оларға әскери-есептік құжаттар қайтарылады.

4-параграф. Сырқаттардың, зақымдардың (жаралану, контузия, жарақат) себепті байланысы туралы қаулылардың тұжырымдалуы.

124. Жұмыс істеп жүрген және бұрынғы қызметкерлердің сырқаттануы кезінде себепті байланыс туралы қаулы:

1) егер куәландырылатын адамда сырқаты құқық қорғау органдарында қызмет өткеру кезеңінде пайда болса не көрсетілген кезеңде қызметке жарамдылық санатын өзгертетін ауырлық дәрежесіне жеткен болса, сондай-ақ созылмалы баяу үдемелі сырқаттар кезінде, егер аурудың басталуын негіздейтін медициналық құжаттар болған кезде құқық қорғау қызметін өткеру кезеңіне жатқызуға болатын болса – "Сырқаты құқық қорғау органдарында қызмет өткеру кезеңінде алынған";

2) егер қызметкер:

аса қауіпті инфекцияның эпидемиялық ошағында қызметтік міндеттерін (қызметтік борышын) атқару кезінде аса қауіпті инфекцияны;

эпидемиялық ауруларды, оларға карантин немесе төтенше жағдай енгізген кезеңде, жұқтырған адаммен (мәйітпен) байланыста болған немесе осы эпидемиялық аурулармен байланысты шектеу шараларын, басқа да арнайы іс-шараларды қамтамасыз етуге тартылған жағдайларда қызметтік міндеттерін тікелей атқарған кезде эпидемиялық ауруды;

қылмыстық-атқару жүйесінің медициналық мекемелерінде тікелей қызметтік міндеттерін атқару кезінде не болмаса сырқаттанған сотталғандарды арнайы вагондарда этаптау кезінде алып жүру және олармен тікелей байланыста болған кезде туберкулезді, В, С вирустық гепатитті, адамның иммундық тапшылығы вирусын жұқтырған болса – "Сырқаты құқық қорғау органдарында қызметтік міндеттерін атқару кезінде алынған";

3) егер куәландырылушыда сырқаты қызметке тұрғанға дейін пайда болса және қызмет өткеру кезеңінде куәландырылушының қызметке жарамдылық санатын өзгертетін дәрежеге жетпесе – "Сырқаты қызметтік міндеттерді атқарумен және құқық қорғау органдарындағы қызметпен байланысты емес" деген редакцияда шығарылады.

Осы Қағидалардың 124-тармағы 2-тармақшасының үшінші абзацы 2020 жылғы 19 наурыздан бастап кезеңде туындаған қатынастарда да қолданылады.

125. Жұмыс істеп жүрген және бұрынғы қызметкерлердің зақымданған (жараланған, контузия алған, жарақаттанған) кезінде себепті байланыс туралы қаулы:

1) егер куәландырылушы зақымды (жаралану, контузия, жарақат) осы Қағидалардың 2-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген зақымдаушы факторлардың ықпалы нәтижесінде тура өз қызметтік міндеттерін тікелей атқару кезінде, сондай-ақ:

мемлекеттік меншікті қорғау, қоғамдық құқықтық тәртіпті сақтау және қорғау бойынша қызметтік борышын орындау, қызметкер қызметтен тыс уақытта, демалыста, емделуде, демалыс өткізілетін жерге бару немесе кері қайту уақытында адам өмірін құтқару кезінде;

қызметке немесе қызметтен тура жол жүру, іссапарға және іссапардан кері қарай тікелей жол жүруде, іссапар уақытында қызметтік сапарларда;

белгіленген үзілістерді қоса алғанда, құқық қорғау органдарының, әскери бөлімнің аумағында немесе өзге де қызмет, әскери қызмет орнында, жұмыс (оқу) уақыты ішінде сабақтар өткізу орнында;

құқық қорғау органдарының аумағынан тыс жерлерде, егер онда болу қызметкердің міндеттеріне және күн тәртібіне (белгіленген үзілістерді қоспағанда) сәйкес келсе немесе ол оған тиісті командирдің (бастықтың) бұйрығы (өкімі) бойынша жіберілген болса;

мемлекеттік немесе қоғамдық міндеттерді атқару кезінде, сондай-ақ арнайы тапсырмаларды орындау кезінде, оның ішінде тікелей қызметтік міндеттерге байланысты емес тапсырмаларды атқару кезінде;

интернационалдық борышты атқару кезінде;

донорлық функцияларды орындауға байланысты алған болса – "Зақым (жаралану, контузия, жарақат) қызметтік міндеттерін атқару кезінде алынды";

2) егер қызметкер, бұрынғы қызметкер зақымды (жаралану, контузия, жарақат) Қағидалардың осы тармағының 1) тармақшасында көрсетілген мән-жайлармен байланысты емес жағдайларда не болмаса алкогольдік, уытқұмарлық, есірткілік масаң күйде, құқық бұзушылық жасау салдары, лауазымдық нұсқаулықтардың, бұйрықтардың, директивалардың, тәлімгерлік, басшылықтардың, нұсқаулықтардың және басқа да басшылық құжаттардың талаптарын бұзу салдарынан немесе зақым қасақана жасалып, ол қызметтік, әкімшілік, қылмыстық тексеру нәтижесінде анықталса (егер аталған адам қылмыстық жауапкершілікке тартылмаса немесе оған қатысты қылмыстық іс тоқтатылса, онда қаулы шығарылады), сондай-ақ зақым алу жағдайларын растайтын құжаттар болмағанда – "Зақым (жаралану, контузия, жарақат) қызметтік міндеттерін атқаруына байланысты емес, жазатайым оқиға нәтижесінде алынды";

3) егер зақымды (жаралану, контузия, жарақат) әскери жиындарға шақырылған қызметкер, азамат құқық қорғау органдарына қызметке кіргенге дейін алған болса – "Зақым құқық қорғау органдарындағы қызметпен байланысты емес" деген редакцияда жазылады.

Ескерту. 125-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

126. ӘДК қаулылары:

"Зақым (жаралану, контузия, жарақат) бұрынғы КСР Одағын қорғау кезінде алынды";

"Сырқаты майданда болумен байланысты";

"Сырқаты Ауғанстанда немесе ұрыс іс-қимылдары жүргізілген басқа мемлекеттерде әскери қызмет өткерумен байланысты";

"Зақым (жарақат, контузия, жарақат) Ауғанстанда немесе ұрыс қимылдары жүргізілген басқа мемлекеттерде әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде алынды";

мәртебесі "Ардагерлер туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 6 мамырдағы Заңында айқындалған, әскери қызмет өткерген әскери қызметшілер мен азаматтарға шығарылады.

127. Жұмыс істеп жүрген және бұрынғы қызметкердің қайтыс болуына әкеп соқтырған аурудың, зақымданудың (жараланудың, контузияның, жарақаттанудың) себепті байланысы туралы қаулы:

1) егер осы Қағидалардың 125-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген мән-жайлар болмаған жағдайда және 125-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген жағдайлар кезінде алынған зақымдардың салдарынан тікелей зақымдануды алған кезде немесе қызмет өткеру кезеңінде немесе қызметтен шығарылғаннан кейін бір жыл ішінде қаза тапса (қайтыс болса)– "Қаза табуына (қайтыс болуына) әкеп соқтырған зақым (жаралану, контузия, жарақат) қызметтік міндеттерін атқару кезінде алынды";

2) егер осы Қағидалардың 124-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген сырқат түрлері және олардың туындау салдарынан қызмет өткеру кезеңінде немесе қызметтен шығарылғаннан кейін бір жыл ішінде қайтыс болса – "Қайтыс болуына әкеп соқтырған сырқат қызметтік міндеттерін атқару кезінде алынды";

3) егер осы Қағидалардың 124-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген жағдайлар кезінде алған сырқаттануы салдарынан қызмет өткеру кезеңінде немесе қызметтен шығарылғаннан кейін бір жыл ішінде қайтыс болса – "Қайтыс болуына әкеп соқтырған сырқат құқық қорғау органдарында қызмет өткеру кезеңінде алынды";

4) егер көрсетілген катастрофалар, авариялардың зардаптарын жою жөніндегі жұмыстарды орындау кезінде немесе ядролық сынақтар жүргізу кезінде қызмет өткеру кезеңінде алынған сырқат (мертігу) салдарынан одан әрі қызмет өткеру кезеңінде немесе одан босатылғаннан кейін бір жыл ішінде қаза тапса (қайтыс болса) – "Қаза табуына (қайтыс болуына) әкеп соқтырған сырқат (зақым) Чернобыль АЭС-тегі катастрофаның әсеріне және азаматтық немесе әскери мақсаттағы объектілердегі басқа да радиациялық катастрофалар мен авариялардың және ядролық сынақтардың әсеріне байланысты" деген редакцияда шығарылады.

128. Радиациялық әсерлерден зардап шеккен азаматтардың зақымдарының, сырқаттарының себепті байланысы туралы қаулы:

1) төтенше экологиялық ахуалдардың, оның ішінде 1986 – 1990 жылдардағы Чернобыль АЭС-індегі авариялардың зардаптарын жою жөніндегі жұмыстарды орындауға тартылған жұмыс істейтін немесе бұрынғы қызметкерлерге егер сырқаттары катастрофа салдарынан қолайсыз факторлар туындатқан кезде – "Сырқаты төтенше экологиялық ахуалдар салдарынан алынған";

2) радиоактивті заттармен ластануға ұшыраған аумақта 1949–1991 жылдар аралығында ядролық қаруды сынауға қатысқан жұмыс істейтін немесе бұрынғы қызметкерлерге – "Сырқаты иондаушы сәулеленудің әсеріне байланысты" деген редакцияда қабылданады.

5-параграф. Қызметтік міндеттерін орындау кезінде алған зақымдардың (жаралану, контузия, жарақат) алынған.

129. Денсаулыққа зақым келтірудің ауырлық дәрежесін айқындау "Құқық қорғау қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңын іске асырудың кейбір мәселелері" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 20 қазандағы № 1192 Қаулысымен бекітілген біржолғы өтемақы төлеу қағидаларына сәйкес қызметкерлер қызметтік міндеттерін (қызметтік борышын) атқару кезінде алған мүгедектікке әкеп соқтырмаған зақым (жарақат, контузия, жаралану) болғанда біржолғы өтемақы мөлшерін белгілеу үшін жүргізіледі.

Қызметтік міндеттерін орындау кезінде денсаулығына зақым келген қызметкерлер, әскери қызметшілер стационарлық, амбулаторлық емдеу немесе бетпе-бет МК өту кезеңінде ӘДК-ге денсаулыққа зақым келтірудің мән-жайлары туралы актіні (анықтаманы) ұсынады. Ведомстволық емдеу-профилактикалық мекемелері, ӘДК мұндай жағдайда осы Қағидаларға 15-қосымшаға сәйкес денсаулықтың зақымдануының ауырлық дәрежесі туралы анықтаманы ресімдейді. ӘДК берген анықтама нөмірі МК актісінің тіркеу нөміріне сәйкес келуі тиіс.

130. Егер қызметтік міндеттерін орындау кезінде зақымданған (жаралану, контузия, жарақат) жұмыс істейтін және бұрынғы қызметкерлерге амбулаторлық немесе стационарлық емдеу аяқталғаннан кейін денсаулығына зақым келтірудің ауырлық дәрежесі туралы анықтама берілмесе, ӘДК көрсетілген адамдардың өтініші, сақтандыру органдарының, құқық қорғау органдары кадр қызметтерінің, Қазақстан Республикасы ҰҰ бөліністерінің, жергілікті әскери басқару органдарының және т.б. қолдаухаттары бойынша денсаулығына зақым келтірудің ауырлық дәрежесін сырттай анықтайды.

Қорытынды амбулаторлық картасында (медициналық кітапшада), стационарлық науқастың медициналық картасында, басқа медициналық сараптама құжаттарында, сондай-ақ құқық қорғау органдары, Қазақстан Республикасы ҰҰ бөліністері қызметкерлерінің жеке істерінен алынған, зақымданудың (жаралану, контузия, жарақат) фактісі мен жағдайларын растайтын актілер мен анықтамаларда тиісті жазбалар болған кезде шығарылады.

Зақымның ауырлық сатысы туралы қаулы осы Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес ӘДК-ның сырттай сараптама хаттамасымен, сырттай қаулылар кітабында және емдеу мекемелерін және олардың әрқайсысында емделу мерзімдерін көрсете отырып, осы Қағидаларға 15-қосымшаға сәйкес жалғыз данада зақымның ауырлық дәрежесі туралы анықтамамен тіркей отырып ресімделеді. Анықтама нөмірі сырттай қаулылар кітабындағы хаттаманың тіркеу нөміріне сәйкес келуі тиіс.

Кадр қызметі ӘДК-нің алдына қызметке жарамдылық санаты туралы мәселе қойған жағдайларда МК актісі толтырылып, толық МК нәтижелері бойынша қорытынды не болмаса сырттай сараптама қаулысы шығарылады.

131. Денсаулыққа келтірілген зақымның ауырлық дәрежесін анықтау осы Қағидаларға 16-қосымшаға сәйкес Денсаулықтың ауыр немесе жеңілге жататын зақымдануларының тізбесі негізінде жүргізіледі.

9-тарау. Әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысын ресімдеу

132. Қызметке кандидаттарға қатысты:

1) "_______ қызметке жарамды" (лауазымы көрсетілсін);

2) "______қызметке жарамсыз" (лауазымы көрсетілсін);

3) "Құқық қорғау органдарында қызметке жарамсыз" (қызметке (оқуға) кандидаттың талаптардың барлық бағандары бойынша қызметке кедергі келтіретін сырқаттары, зақымдары анықталғанда шығарылады);

4) "Тексеру аяқталмауына байланысты қорытынды шығарылған жоқ".

Ескерту. 132-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

133. Оқуға кандидаттарға және білім беру ұйымдарының курсанттарына қатысты:

1) "______ оқуға түсуге жарамды" (оқу орнының және факультеттің атауын көрсету));

2) "______ оқуға түсуге жарамсыз" (оқу орнының және факультеттің атауын көрсету);

3) " _______ оқуға жарамды" (оқу орнының және факультеттің атауын көрсету));

4) "_______ оқуға жарамсыз" (оқу орнының және факультеттің атауын көрсету);

5) "20 __ жылғы ________ бастап (мерзімі көрсетілсін) азық-түлік үлесі нормаларының жартысы шегінде қосымша тамақтануы қажет";

6) "Тексерудің аяқталмауы себепті қорытынды шығарылған жоқ".

Білім беру ұйымдарының курсанттарына қатысты бұдан басқа, осы Қағидалардың 134-тармағында көрсетілген (6-тармақшада көрсетілгендерді қоспағанда бірінші оқу жылының курсанттары үшін) қорытынды шығарылады.

Ескерту. 133-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

134. Қызметкерлерге қатысты:

1) "______ қызметке жарамды" (лауазымы көрсетілсін);

2) "______ қызметке жарамсыз" (лауазымы көрсетілсін);

3) "Тексеру аяқталмауына байланысты қорытынды шығарылған жоқ";

4) "Кейіннен куәландырумен тексеруге (емдеуге) жатады";

5) "Әскери қызметке жарамды";

6) "Әскери қызметке шектеулі жарамды";

7) "Бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды";

8) "Әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз".

9) "Қызметтен босатуды ресімдеу үшін қажетті, бірақ 30 тәуліктен аспайтын мерзімге қызметтік міндеттерін (әскери қызмет міндеттерін) атқарудан босатуды қажет етеді" - қорытынды бір мезгілде әскери қызметшілер әскери есептен шығара отырып әскери қызметке жарамсыз деп танылса және денсаулық жағдайы бойынша босатуды ресімдеу кезеңінде қызметтік міндеттерін орындай алмаса;

10) "6-12 айдан кейін МК-мен әскери қызметке жарамсыз" (нақты мерзімі көрсетілсін) - соғыс уақытында шығарылады.

Ескерту. 134-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

135. Әскери-дәрігерлік комиссиялар осы Қағидаларда айтылған басқа да қорытындыларды шығарады.

10-тарау. Медициналық куәландырудың, психофизиологиялық және полиграфологиялық тексерудің сараптамалық құжаттарын ресімдеу.

136. Әскери-дәрігерлік комиссиялардағы МК актісі:

1) қызметке кандидаттарға;

2) магистратураға, докторантураға, академиялық курстарға күндізгі оқуға түсетін қызметкерлерге;

3) қызметкерлерге одан әрі қызмет өткеруге, бөліністерде және қызмет түрлерінде қызметке жарамдылығын айқындау кезінде;

4) Қазақстан Республикасының және шет елдердің климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерінде және климаты қолайсыз ыстық шет елдерде денсаулық жағдайы бойынша қызмет өткеру мүмкіндігін анықтау үшін жіберілген қызметкерлерге;

5) білім беру ұйымының курсанттарына, сондай-ақ академиялық демалыстардан кейін куәландырылушыларға ресімделеді.

МК актісінің паспорттық бөлігін барлық тармақтарды толтыра отырып, куәландырылушының өзі толтырады, Қарулы Күштерде және құқық қорғау органдарында қызмет ету мерзімі басталған және аяқталған жылы мен айы көрсетіле отырып жазылады, өзінің қолымен расталады.

Паспорттық бөліктің дұрыс толтырылуын ӘДК медициналық тіркеушісі тексереді. Әскери қызметке жарамдылық санаты, әскери атағы, берілген күні мен орны белгісі бар әскери билеттен (тіркеу куәлігінен) алынған мәліметтердің егжей-тегжейлі деректері, қызметтік куәліктен алынған мәліметтер енгізіледі және ӘДК медициналық тіркеушісінің қолымен куәландырылады.

МК актісі медициналық бөлігінің бөлімдерін сарапшылар, психологтар, медбике толтырады. Жан-жақты клиникалық-сараптамалық анамнез, объективті зерттеу деректері, қосымша зерттеулер нәтижелері жазылады.

"Диагноздар" бөлімінде аурудың барлық диагноздары (жаралану, контузия, жарақаттар зақымдану) сараптамалық маңыздылығы тәртібімен көрсетіледі. Бірінші орынға куәландырылушының әскери қызметке жарамдылық санаты туралы сараптамалық қорытынды шығаруға негіз болған ауруы (жаралану, контузия, жарақаттану, зақымдану) шығарылады. Содан кейін негізгі ауруымен этиопатогенетикалық байланыстағы басқа да аурулары көрсетіледі. Бұдан әрі әскери қызметке, мамандығы бойынша жұмысқа жарамдылығын ең аз дәрежеде шектейтін және негізгі ауруымен байланысты емес қосалқы ауруларының барлығы көрсетіледі. Соңында қолданыстағы бұйрықтардың ӘДС жөніндегі тиісті тармақтарын қолдануға негіз бермейтін диагноздары көрсетіледі.

Хирургиялық аурулар және жарақаттану кезінде диагноз хирургиялық көмек түрі және көлемі, күні және функциялық қызметтің бұзылу дәрежесі қысқаша көрсетіліп қалыптастырылады (мысалы "туберкулез себебі бойынша сол жақ өкпесінің 2 сегментін алып тастағаннан кейінгі жағдай (2013 жыл)", "анамнезінде сол жақ тізе менискі алынып тасталған (2000 жыл), функциясының бұзылуынсыз)".

Диагнозды "... кейінгі жай-күйі" түрінде тұжырымдау бір іс-қимыл (операциялар, жарақаттанулар, өткен процестер) сәтінен бастап қандай да бір қысқа мерзімде өткен уақытша құрылымдық және (немесе) функциялық бұзылулары бар жағдайларда; "... анамнезінде" - іс-қимыл сәтінен бастап ұзақ мерзім өткеннен кейін; "... салдары" - бұрын болған іс-қимылдар салдарынан тұрақты құрылымдық және (немесе) функционалдық өзгерістер бар болған кезде қолданылады.

Аурулардың (жараланудың, контузия, жарақаттың, зақымдардың) себепті байланысы туралы қаулы осы Қағидалармен көзделіп, расталған тұжырымдар негізінде шығарылады.

"ӘДК қорытындылары" бөлігінде бекітілген тұжырымдарға сәйкес ӘДК-нің соңғы отырысының қорытындысы жазылады, Талаптар тармақтарының, бұйрықтардың нөмірлері, комиссия отырысының күні қойылады.

Талаптардың тармақтары мен тармақшалары белгіленген аурулардың диагноздары тәрізді тәртіппен көрсетіледі. Бірінші Талаптардың негізгі ауруды көздейтін тармағы, содан кейін ауырлық сатысына, функциялардың бұзылуына байланысты қалған тармақтардың барлығы көрсетіледі. Тармақтар және олардың тармақшалары олардың әскери қызметке, нақты лауазым бойынша қызметке жарамдылығының шектелуіне немесе шектелмеуіне қатыссыз шығарылған диагнозға сәйкес көрсетіледі.

Тармақтармен тармақшаларды жазған кезде бірінші Талаптар тармағының нөмірі, содан кейін бөлшек сызық (дробь) арқылы тармақшаның нөмірі жазылады (мысалы, "10/1"). Тармаққа түсініктеме қолданған кезде тармақтың нөмірінен кейін "түс." деген сөз енгізіледі (мысалы, "10-түс.").

Қорытынды төрағаның, комиссия мүшелерінің, отырысқа қатысушылардың қолымен расталады және ӘДК мөрімен бекітіледі.

Медициналық құжаттардың, хаттамалардың түпнұсқалары немесе комиссия төрағасының қолымен және ӘДК мөрімен расталған көшірмелері, флюооро-рентгенограммалардың, пленкалардың көшірмелері және белгіленген диагнозды негіздейтін басқа да зерттеулер нәтижелері МК актісіне қоса тіркеледі. МК актісінің зерттеулер нәтижелері туралы бөлігінде негізгі сараптамалық диагноздарды негіздейтін (көрсетілген құжаттар жоғалған жағдайда) зерттеулер және кеңестер жүргізу орны, күні, нөмірі қорытындының мәтіні келтірілместен жазылады.

МК актісіне отырыстар хаттамалары кітабында ӘДК қорытындысы тіркелетін нөмір беріледі.

МК-ның бір актісінде жаңа қорытынды қабылданған кезде хаттаманың нөмірін, күнін, диагноздарын, себепті байланыс туралы қаулыны және қайталап өткізілген МК-ға ӘДК қорытындысын жазу ӘДК-нің бұрынғы қорытындысы жазылғаннан кейін бірізді түрде МК-ның актісінде жүргізіледі. Хаттама нөмірі куәландыру актісінің титулдық парағында қорытындының алдыңғы нөмірінен кейін бөлшек сызық (/) арқылы көшіріліп жазылады.

Көрсетілген жағдайларда МК актісі жаңа тіркеу нөмірі бойынша тәртіппен мұрағаттық папкада сақталады.

Ескерту. 136-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

137. Оқуға кандидаттардың МК картасы штаттағы ӘДК-де күндізгі оқу нысанына білім беру ұйымдарына түсетін қызметкерлер мен азаматтарға ресімделеді.

Куәландыруды аяқтамаған және (немесе) жарамсыз деп танылған (оның ішінде білім беру ұйымынан қайтарылған) тұлғалар МК карталары алдын ала МК жүргізген ӘДК-де белгіленген тәртіппен сақталады.

Ескерту. 137-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

138. ӘДК отырыстары хаттамаларының кітабын (журналын) комиссия хатшысы барлық штаттық және штаттық емес ӘДК-де:

1) қызметке кандидаттарға;

2) қызметкерлерге, оның ішінде білім беру ұйымдарының курсанттарына;

3) азаматтық жастар, қызметкерлер мен әскери қызметшілер қатарынан оқуға кандидаттарға;

4) келісімшарт бойынша әскери қызметке кандидаттарға, әскери қызметшілерге және әскери-оқу орындарының курсанттарына жеке жүргізеді.

ІІМ ОӘДК-да сырттай сараптама жүргізу хаттамаларының жеке кітабы (журналы) жүргізіледі. Сырттай сараптама материалдары жеке номенклатуралық іске тігіледі.

Өңірлік ПД ӘДК-да сырттай сараптамалар хаттамалары қызметкерлерді бетпе бет куәландыру хаттамаларының журналында (кітабында) "сырттай" деген белгісі бар тіркеу нөмірімен тіркеледі. Сырттай сараптама материалдары нумерацияға сәйкес күндізгі куәландыру актілерімен бірге тігіледі.

ӘДК отырыстарының әрбір хаттамасы жылдық есепті мерзімнің басталу күнінен саналатын комиссия отырыстары хаттамасының "20___ г "____" ________ хаттама №____" күні және нөмірі көрсетіліп жазылады.

Бұдан әрі МК актілерінде (карталарында) ресімделген, жылдық есепті мерзімнің басталу күнінен саналатын реттік тәртіппен нөмірленген ӘДК отырысы күні қабылданған қорытындылар мен қаулыларды тіркеу жүргізіледі.

ӘДК отырысының әрбір хаттамасы "Комиссия хатшысы: __________ Комиссия төрағасы: __________ Сарапшы-дәрігерлер: __________ " жазуымен аяқталады, лауазымы, тегі, аты-жөні көрсете отырып, көрсетілген адамдардың қолдары қойылып расталады және ӘДК-ның елтаңбалы мөрімен бекітіледі.

Жаңа қорытынды қабылдаған кезде бір МК актісінде, хаттамалар кітабында жаңа қорытындыны алдыңғы қорытындының нөміріне сілтеме жасалып (бөлшек сызық арқылы) тіркеу жүргізіледі. Алдыңғы қорытындының жазуларындағы тіркеу нөміріне жаңа қорытындының нөмірі (бөлшек сызық арқылы) тіркеу нөміріне енгізіледі.

ӘДК хаттамалар кітабындағы жазбалар толық, белгіленген нысанға сәйкес болуы тиіс.

Оқуға кандидаттардың ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына алдын ала МК деректері тіркеледі, осы жерде кадр қызметінің қызметкерлері карталарды алуға қол қояды.

ББҰ УӘДК отырыстарының хаттамалар кітабында қысқаша жазбалар жүргізуге рұқсат етіледі. ББҰ УӘДК білім беру ұйымдарына түсуге жарамсыз деп танылған адамдарға қатысты жарамсыз деп тану негіздерінен (диагноздан) басқа кандидаттың алдын ала МК жүргізген ӘДК атауы көрсетіледі.

ӘДК хаттамалар кітабы МК туралы статистикалық есептерді жасағанда пайдаланылады.

139. Электрондық есеп ӘДК қабылдаған қорытындысының әрбір жағдайы бойынша жүргізіледі. Қайта жүгінген кезде алдыңғы жазба толықтырылады.

140. Сырқаты туралы куәлік бейбіт уақытта білім беру ұйымдарының қызметкерлеріне, әскери қызметшілеріне және курсанттарына:

әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз деп тану;

бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды деп тану;

климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде қызмет өткеруге жарамсыз деп тану;

мамандандырылған емдеу мекемелерінде ұзақ (1 жылдан астам) емдеу, бақылау, мамандандырылған оқу орындарында оқыту немесе тәрбиелеу қажет болған жағдайда;

қызметкердің тасымалдауға жарамдылығының болмауы, егер ӘДК қорытындысын іске асыру қызметкерлерді жаңа қызмет орнына ауыстыруға әкеп соқтырған жағдайда ресімделеді.

Соғыс уақытында сырқаты туралы куәлік әскери қызметке шектеулі жарамды деп танылған қызметкерлерге, әскери қызметке жарамсыз, 6-12 айдан кейін қайта куәландырыла отырып, әскери қызметке жарамсыз деп танылған қызметкерлерге жасалады.

Сырқаты туралы куәлік бейбіт уақытта 5 данада жасалады. Науқастануы туралы куәліктердің үш данасы беріледі және тиісті кадр қызметінің инспекторына беріледі (жеке іске қосу үшін 1 дана, 2 дана-зейнетақы ісіне, 3 дана - тұрғылықты жері бойынша жергілікті әскери басқару органдарының әскери жеке ісіне), 4 дана ӘДК-нің актісінде қалады, 5 - ші данасы науқастануы туралы куәліктерге арналған жеке іске тігіледі. Қажет болған жағдайда қосымша дана мөрленген конвертте МӘС бөліміне қолма-қол беріледі.

Соғыс уақытында сырқаттануы туралы куәлік 3 данада жасалады.

Сырқаты туралы куәлік ӘДК-де қорытынды шығарылған сәттен бастап 5 жұмыс күнінен кешіктірмей ресімделеді.

Сырқаты туралы куәліктің кадр қызметінің 6 ай ішінде жүзеге асыруы үшін заңды күші бар. Егер қорытынды мерзімінде іске асырылмаса немесе қызметте болуды жалғастырушы куәландырылушының денсаулық жағдайында елеулі өзгерістер болса, куәландыру жаңадан жүргізіледі.

Жоғары басшы құрамдағы қызметкерлерге ПД ӘДК ресімдейтін сырқаты туралы куәліктер ІІМ ОӘДК-де бекітілуге жатады.

Бекітілуге жататын сырқаты туралы куәліктер ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабында тіркелген сәттен бастап 5 күннен кешіктірілмейтін мерзімде МК актісімен және белгіленген ауруларды сипаттайтын медициналық сараптама құжаттарымен бірге ІІМ ОӘДК-ге жіберіледі.

141. МК туралы анықтама куәландыру нәтижелері бойынша:

1) ӘДК нақты лауазымға, мамандыққа қызметке жарамды; әскери қызметке шектеулі жарамды; әскери қызметке жарамды деп танылған қызметкерлерге;

2) қызметке кандидаттарға;

3) алдын ала куәландыру нәтижелері бойынша оқуға кандидаттарға, сондай-ақ академиялық демалыстардан кейін куәландырылушыларға;

4) Қазақстан Республикасының климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде қызмет өткеруге жарамды деп танылған қызметкерлерге.

ӘДК әскери қызметке жарамды, "әскери қызметке шектеулі жарамды" деп танылған қызметкерлерді жұмыстан шығару кезінде анықтама 3 данада ресімделеді және тиісті кадр қызметінің инспекторына: 1 дана - жеке іске, 2 дана - зейнетақы ісіне, 3 дана - әскери жеке іске қосу үшін беріледі.

Қалған жағдайларда анықтама 1 данада ресімделеді.

Соғыс уақытында әскери қызметке жарамды деп танылған адамдарға анықтама 2 данада, барлық басқа жағдайларда -1 данада жасалады.

Соғыс уақытында штаттық емес ӘДК анықтаманы жоғары тұрған ӘДК бақылауға жібермейді.

Анықтама ӘДК-де қорытынды Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес отырыс хаттамалары кітабында тіркелген күннен бастап 3 жұмыс күнінен кешіктірмей ресімделеді.

Қызметке (оқуға) және қызметкерлерге арналған анықтаманы кадр қызметінің іске асыру мерзімі 6 айды құрайды.

142. Денсаулық зақымдануының ауырлық дәрежесі туралы анықтаманы ІІО ведомстволық емдеу-профилактикалық мекемесі стационарлық, амбулаторлық емдеу кезеңінде немесе бетпе бет МК өту кезінде ӘДК сырттай сараптама нәтижелері бойынша береді.

Денсаулыққа зақымның ауырлық дәрежесі туралы анықтама осы Қағидаларға 15-қосымшаға сәйкес жалғыз данада беріледі. Анықтама нөмірі МК актісінің немесе сырттай қаулылар кітабындағы хаттаманың тіркеу нөміріне сәйкес болуы тиіс.

143. Климаты қолайсыз ыстық шет елге кететін адамның денсаулық жағдайы туралы анықтама қызметкерлерге осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес штаттық ӘДК-де жасалады.

144. Медициналық сараптама құжаттарын толтыру кезінде әртүрлі жай-күйлердің, органдардың атауын, көп қолданылмайтын медициналық терминдерді (жалпы қабылданғандарды қоспағанда) қысқартуға және латын тіліндегі белгіленулерін қолдануға жол берілмейді. Келісілмеген түзетулер мен өшірулерге жол берілмейді.

Түзетулер былай енгізіледі: мәтіннің дұрыс жазылмаған бөлігі сызылып, жанына жаңа мәтін жазылады және "түзету дұрыс" сөздері жазылып, олар мәтінді толтырған қызметкердің қолымен және ӘДК мөрімен расталады.

Ескерту. 144-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

145. Кадр қызметінің қызметкерлері алынған медициналық мәліметтерді, сипатталған психологиялық мінездемені қызметтік мақсатта тек кадр мәселелерін шешу үшін ғана пайдаланады.

Анықтама, сырқаттануы туралы куәлік жоғалған жағдайда, кадр қызметі инспекторының жазбаша өтініші бойынша ӘДК оң жақ жоғарғы бұрышында "Телнұсқа" көрсетілген телнұсқа береді.

Телнұсқа мәтінінің, бұрын анықтаманың түпнұсқасына қол қойған комиссия хатшысының және төрағасы тегінің, аты-жөнінің төменгі жағына телнұсқаның берілген күнін көрсете отырып, "Телнұсқа дұрыс" деген жазба қолмен жазылады, телнұсқаны беру сәтінде жұмыс істейтін медициналық тіркеуші мен ӘДК төрағасының қолымен расталады және елтаңбалық мөрмен бекітіледі.

Өтініш МК актісіне қоса тігіледі.

145-1. ӘДК-нің МК немесе сырттай сараптама туралы қорытындылары есепке алынуы, лауазымы бойынша ауыстыруы, орын ауыстыруы туралы қабылданған шешімге қарамастан кандидаттың немесе қызметкердің жеке ісіне тігіледі.

Орын ауыстыру туралы мәселені қарау кезінде бір бөліністің кадр қызметі басқа бөліністе қызмет өткеретін қызметкерді МК-ға жіберген жағдайларда ауыстыру туралы қабылданған шешімнің аяқталуына қарамастан ӘДК қорытындысы жеке іске тігіледі (тігуге жіберіледі).

Ескерту. Қағида 145-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11-тарау. Психофизиологиялық зерттеу

146. ПФЗ-ның негізгі мақсаты мен міндеті жеке тұлғаның жеке қасиеттерінің кәсіби талаптарға сәйкестігін бағалау, құқық қорғау органдарында табысты қызмет атқару (оқу) үшін кедергі болуы мүмкін интеллектуалдық, когнитивті, эмоциялық-ерік, дербес-жеке тұлғалық салалардың ерекшеліктерін анықтау болып табылады.

147. ПФЗ ПД тестілеуді, психологпен жеке әңгімелесуді, сондай-ақ жекелеген жағдайларда ПФ тестілеуді қамтиды.

Тестілеу жүргізілетін адамның деректері, тестілеу жүргізу уақыты, жүргізілетін тестілеу әдістемелерінің түрлері осы Қағидаларға 17-қосымшаға сәйкес ПФТ тестілеуді тіркеу журналына тіркеледі.

148. ПФТ:

1) қызметке кандидаттарға;

2) оқуға түсуге кандидаттарға;

3) қызметкерлерге қатысты - қызмет бойынша (оның ішінде жоғары лауазымға) тағайындау немесе ауыстыру кезінде, ерекше жағдайларда - ӘДК сарапшы-психиатры немесе невропатологтың ұсынымдары және сарапшы-психологпен келісімі бойынша өзге мақсаттарда МК өтетін қызметкерлерге диагноздың дұрыстығын тексеру үшін жүргізіледі.

149. ПД тестілеудің міндетті әдістемелері тұлғаның психологиялық ерекшеліктері туралы формальды деректерді алу мақсатында жүргізіледі және:

1) жеке тұлғаның толық психологиялық бейнесін жасауға арналған, сондай-ақ мотивациялық бағыты, өз-өзін бағалау, жеке тұлғалардың мінез-құлық стилі, сипаттамалық белгілері, стреске қарсы іс-қимыл түрі, жетекші талаптар, көңіл-күй көрінісі, жеке тұлғаның бейімделу дәрежесі және бейімделмеудің мүмкін түрі, көшбасшылық белгілерінің айқындылығы құрамдар енетін жеке тұлғаны жан-жақты зерттеу әдістемесі (бұдан әрі – ЖЖЗӘ);

2) ойлау қабілетін, оқуға қабілеттілігін, жеке тұлғаның танымдық бейімделуінің қалыптасуын (20 жасқа толмаған адамдар үшін) бағалайтын зияткерлік өнімділік пен ойлау ерекшеліктерін немесе қысқаша бағдарлы тест (бұдан әрі - ҚБТ) белгілеуге мүмкіндік беретін "Равеннің прогрессивті матрицалары" әдістемесі;

3) эмоционалдық-ерік саласының, өзекті жай-күйінің, жұмыс істеу қабілетінің деңгейін бағалауға мүмкіндік беретін Люшердің түрлі-түсті сынағы;

4) азаптауды қолдану қаупі жоғары лауазымдарға қызмет бойынша тағайындалатын (орнын ауыстыратын) адамдарға агрессияны бақылаудың (ИТО, FPI, Басс-Дарки, агрессияны бағалауға арналған сауалнама) болуын, ауырлық дәрежесін және деңгейін айқындауға арналған әдістемелердің бірі (психологтың таңдауы бойынша).

ПДТ нәтижелері осы Қағидаларға 18 және 19-қосымшаларға сәйкес психодиагностикалық тестілеу хаттамаларымен ресімделеді.

Ескерту. 149-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

150. ПФ тестілеу міндетті әдістемелері Талаптардың I бағаны бойынша куәландырылатын адамдарға (оның ішінде қызметкерлерге), сондай-ақ жүргізуші лауазымына тағайындалатын, ауысатын адамдарға ПФЗ міндетті әдістемелері нәтижелері бойынша немесе көрсетілімдер бар болған жағдайда қосымша психологиялық тестілеу түрінде жүргізіледі.

Ескерту. 150-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

151. ПФ тестілеу куәландырылатын адамдарға, сондай-ақ жадының, зейіннің, жұмысқа қабілеттілігінің, кедергіге төзімділігінің, реакциялардың шапшаңдығы ерекшеліктерін анықтау мақсатында жүргізіледі және:

1) сандарды еске сақтау (механикалық жады) – цифрлық материалды сақтау және есте сақтаудағы жеке айырмашылықтарды анықтауға бағытталған;

2) сөздерді мағыналық еске сақтау – ассоциациялық жадыны;

3) ұзақ жұмыс істеу кезінде орнықтылықты, көлемді, шаршағандығын және зейін ауытқуын анықтауға бағытталған "кедергісіз" және "кедергілермен" түзету сынамасын (бір әдістеме ретінде бағаланады);

4) назар шоғырландыру деңгейін анықтау үшін "шатасқан желілер". ("кедергілі" және "кедергісіз" түзету сынамаларын өткізу арасындағы үзілісте жүргізіледі);

5) зейіннің орнықтылығын және жұмыс қабілеттілігінің динамикасын, реакциялардың шапшаңдығын анықтауға арналған Шульте кестесін;

6) бір жұмыстан екінші жұмысқа кіріскенде зейінің ерекшеліктерін анықтауға арналған Горбов-Шульте "кедергісіз" кестелерін;

7) эмоционалдық тұрақтылықты бағалау үшін "кедергілі" Горбов-Шульте кестесін қамтиды.

Осы тармақтың 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген зерттеулер жеке әдістеме ретінде бағаланады.

152. ПД тестілеу әдістемелерінің барлық міндетті түрлері күннің бірінші жартысында өткізіледі. Әңгімелесу, ПФ тестілеу және тестілеудің қосымша түрлері бір күн ішінде өткізіледі.

ПФ тестілеу жүргізу нәтижелері осы Қағидаларға 20-қосымшаға сәйкес психофункционалдық тестілеу хаттамасымен ресімделеді.

153. Барлық тексерілушілерге қалауы бойынша мемлекеттік немесе орыс тілдерінде тест тапсырмалары мен нұсқаулықтар беріледі. Қажет болған жағдайда зерттелетін адам өз есебінен басқа тіл (мемлекеттік және орыс тілдерінен басқа) бойынша аудармашыны тартады.

154. ПФЗ-ға жатпайды:

МК өткізу тоқтатылған қызметке және оқуға түсуге жарамсыздығы болжанатын талаптарға сәйкес негіздеме анықталуына байланысты, ӘДК-нің қорытынды отырысында МК-ні жалғастыруға жарамсыздығы немесе қажеттілігі туралы шешім қабылдағанға дейін қызметке және оқуға кандидаттар;

жарамсыз деп танылған қызметке және оқуға түсуге кандидаттар;

осы Қағидалардың 148-тармағының 3) тармақшасында баяндалған мақсаттардан басқа, өзге мақсаттарда куәландырылатын қызметкерлер.

155. ПФЗ-ға жіберілмейді:

тәуліктік, түнгі кезекшіліктен кейінгі адамдар (ауызша куәландырылушы);

тестілеуге немесе сұхбаттасуға келген кезде созылмалы аурулардың асқыну немесе жіті аурудың айқын белгілері бар адамдар;

алкогольдік мас болу белгілері және ӘДК психиатры растаған басқа да уыттану белгілері бар адамдар (куәландырылушы келіспеген жағдайда оған тестілеуден шеттетілген сәттен бастап екі сағат ішінде наркодиспансерде ерікті тексеруден өту ұсынылады).

156. Куәландырылушы адамдармен ПД тестілеу (қосымша әдістемелермен қоса) және ПФТ аяқталғаннан кейін ӘДК-нің сарапшы-психологы тест нәтижелері мен оларды интерпретациялау негізінде әңгімелесу өткізеді.

ПД тестілеуді қайта тапсыру нәтижелері шынайы болмағанда психолог сынақтан өтушімен әңгімелесуі барысында талдау жүргізеді, нәтижелерінің шынайы болмауы себептерін және тестілеуден өту жөнінде жалпы ұсынымдар береді.

"Ұсынылмайды" қорытындысы шығарылған адамдарға психолог осындай қорытынды шығарудың себептері және негіздемелері туралы түсініктеме береді.

Әңгімелесу осы Қағидаларға 21-қосымшаға сәйкес әңгімелесу хаттамасымен ресімделеді.

Ескерту. 156-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

157. Куәландырылушыда Әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу кезінде зерттеу әдістемесінің 87-тармағында көрсетілген негіздер анықталған кезде (осы Қағидаларға 2-қосымша) ол ПФЗ-нің қосымша әдістеріне жіберіледі.

Қосымша психодиагностиканы жүргізуді ӘДК сарапшы-психиатры ұсынуы мүмкін. Мұндай жағдайларда ол қосымша тестерді өткізу мүмкіндігін, мақсатқа сай болуын және түрін психологпен келіседі. Қосымша тестілеуді ұсыну туралы жазба "психиатр" бөлімінде жүргізіледі.

158. ПФЗ қорытындысы психологиялық мінездеме мәтіні мен қорытындыларын қамтиды, осы Қағидаларға 22-қосымшаға сәйкес нысан бойынша қызметке (оқуға) кандидаттарға, қызметкерлерге ресімделеді.

Ескерту. 158-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

159. Психологиялық сипаттаманың мәтіні осы Қағидаларға 24-қосымшаға сәйкес ПФЗ психологиялық сипаттамасын жасау сызбасына сәйкес ресімделеді және қорытындылармен бірге МК туралы анықтамаға енгізіледі және ПФЗ бастығының (сарапшы-психологтың) қолымен расталады.

160. ПФЗ тұжырымдары ұсынымдық сипатта болады және осы Қағидаларға 2-қосымшаның 93-тармағында баяндалған негіздерде "ұсынылады" немесе "ұсынылмайды" деген тұжырымдарда шығарылады.

Ескерту. 160-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

161. Куәландырылатын адам "ұсынылған" деп танылған жағдайда, бірақ ахуалдық стресс жай-күйінде және (немесе) айқын дәрежеге жетпеген мінез-құлық реакциялары болған кезде психологиялық сипаттама мәтінінің мазмұнында бөлініс психологының қадағалау, бақылау, түзету және (немесе) қолдау көрсету қажеттігі туралы ұсынымдарды енгізуіне жол беріледі.

162. ПФЗ қорытындысының жарамдылық мерзімі 6 айды құрайды.

163. Бұрын "ұсынылған" деп танылған адамдарға ӘДК-ге қайта жіберу кезінде алдыңғы ПФЗ жүргізілген сәттен бастап 6 ай ішінде қайта тексеру жүргізілмейді, алдыңғы ПФЗ мұрағаттық деректері зерделенеді және пайдаланылады. Басқа лауазым талаптары бойынша жарамдылығын анықтау кезінде қажет болған жағдайда психологпен әңгімелесу, ПФ тестілеу, қосымша тест жүргізіледі.

164. Жекелеген жағдайларда ӘДК психологы қызметкердің жай-күйін нақтылау үшін бөлініс психологынан осы Қағидаларға 25-қосымшаға сәйкес жасалған психологиялық сипаттамаларды сұратуы мүмкін.

165. ПФЗ түпкілікті қорытындысы осы Қағидалардың 26-қосымшасына сәйкес ПФЗ қорытындыларын тіркеу журналында тіркеледі.

166. Оқу орындарында ПФЗ түпкілікті МК жүргізу кезінде:

1) алдын ала МК кезінде ПФЗ өткізілмеген;

2) оқу орнына кандидаттың алдын ала МК кезінде жүргізілген ПФЗ қорытындысының толтырылған бланкісі болмаған;

3) алдын ала МК кезінде ПФЗ қорытындысы бланкісін сапасыз ресімдеген, ПФЗ-ны сапасыз өткізу белгілері айқындалған, оның ішінде ЖЖЗӘ нәтижелерінің шынайы еместігі;

4) алдын ала МК кезінде жүргізілген ББҰ УӘДК психологының бақылауы (әңгімелесуі) нәтижелерімен ПФЗ қорытындысы сәйкес келмеген жағдайларда

5) сарапшы психиатрдың немесе невропатологтың ұсынымы бойынша ББҰ УӘДК психологтың келісімі бойынша зерттеудің қосымша түрі ретінде белгілеген жағдайларда жүргізіледі.

12-тарау. Полиграфологиялық зерттеу.

Ескерту. 12-тарау алып тасталды - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13-тарау. Қорытынды ережелер

184. ІІМ ОӘДК, ӘДК қорытындысымен (қаулысымен) келіспеген жағдайда азаматтар өздерінің келіспеушіліктерін дәлелді негіздемелермен қорытынды (қаулы) шығарған ОӘДК-ге немесе ӘДК-ге жүгінеді.

ӘДК сараптама материалдарын қарайды және жеткілікті негіздер болған кезде жете тексеру, қайта куәландыру жүргізеді, бұрын қабылданған қорытындыны (қаулыларды) қайта қарайды (қажет болған жағдайда бұрын қабылданғандардың күшін жоя отырып) не өтінішті қанағаттандырудан бас тартады.

185. Қабылданған қорытындыны (қаулыны) қайта қараудың, қайта куәландырудың нәтижелеріне немесе ӘДК бас тартуға азаматтар ІІМ ОӘДК-ға немесе сот тәртібінде шағымдана алады.

Қабылданған қорытындыны (қаулыны) қайта қараудың, қайта куәландырудың нәтижелеріне немесе ІІМ ОӘДК бас тартуға азаматтар сот тәртібінде шағымдана алады.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 1-қосымша
	нысан

Медициналық куәландыруға жолдама *

Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

№ жолдаманың түбіршегі ТАӘ_____________________ ________________________ ________________________ қызметкер (арнаулы атағы), қызметке орналасушы, оқуға түсуші; _______________________ ________________________ Медициналық куәландыруға жіберілді (жіберілу мақсаты) _______________________ _______________________ _______________________ _______________________ _______________________ Кадр аппаратының бастығы _______________________ (органның атауы) _______________________ (қолы, тегі, аты, әкесінің аты) 20 _ ж. "____" ___________ 20 _ ж. "____" _______дейін ұзартылды Кадр аппаратының бастығы ________________________ (органның атауы) ________________________ (қолы, тегі, аты, әкесінің аты) 20 _ ж. "____" ___________

_________________________________________________ (жолдама берген органның атауы) _________________________________________________ (әскери-дәрігерлік комиссияның атауы) Комиссияның мекенжайы __________________________________________________ № _________ЖОЛДАМА _________________________________________________ (қызметке (оқуға) кандидат, қызметкерде атқаратын лауазымы, арнаулы атағы көрсетілсін) _______________________________________________________ тегі, аты, әкесінің аты ________________________________________________ медициналық куәландыруға жіберілді. жолдау мақсаты: __________________________________ ________________________________________________ __________________________________________ анықтау үшін (қызметкерлер мен қызметке кандидаттарда ұсынылатын лауазым, оқуға кандидаттарда - оқу орнының атауы және даярлау бағыты көрсетілсін) Осыған дейін ІІМ ОӘДК, ПД ӘДК өтті/өткен жоқ ____________________________________________ ӘДК өткен орны 20____ жылы ________ №_____ анықтама _________________________________________________ ____________________________________ себепті Жіберілетін адамға кадр қызметі МК жолдамамен бірге береін тізбеге сәйкес құжаттар мен зерттеулер нәтижелерін ӘДК ұсыну қажеттігі ескертілді. Кадр аппаратының бастығы СУРЕТ ______________________________ (фамилия, И. О.) Орындаушы ____________________ М.О. _____________________________ (тегі, аты, әкесінің аты) тел. ____________________________ 20___ ж. "____" ____________

Ескертпе* – А5 форматында

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 2-қосымша
	Нысан

Құқық қорғау органдарында әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу кезіндегі зерттеу әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Әскери-дәрігерлік комиссияда медициналық куәландыру (бұдан әрі - МК) қызметке (оқуға) кандидаттар және қызметкерлер қызмет (лауазым) бойынша ауысуы кезінде сырқаттары туралы хабарлауға не патологиялық сипаттардың белгілерін көрсетуге мүдделі емес, ал сырқаты бойынша жұмыстан босатылуға мүдделі қызметкерлер өз сырқаттарын асыра көрсетуге не жалған сырқаттануға бейім болған жағдайларда жүргізіледі.

ӘДК мамандарын жалпы күш-жігер, куәландырылатын адамдардың дене және психикалық денсаулығының жай-күйін барынша толық және нақты дұрыс бағалау міндеті біріктіреді, бұл белгілі бір тәсілді талап етеді.

2. МК кезінде дәрігерлер белгілі бір үлгі мен мен жүйелілік бойынша зерттеудің бірыңғай әдістемесін пайдаланады, ол аз уақыт ішінде куәландырылатын адам денсаулығының жай-күйі туралы толық көрініс алуға мүмкіндік береді.

3. Бой-салмақ деректері мен көру көрсеткіштері бойынша жарамсыз деп танылатын кандидаттардың ауқымды үлес салмағын ескере отырып, бірінші кезекте куәландырылатын адамдар МК-дан антропологиялық деректерін (медбике немесе хирург) өлшетіп және окулистің тексеруінен өтуі тиіс.

4. Сүйек-байланыс аппаратының сырқаттары мен зақымдануын (жиі кездесетін остеохондроздарды қоса алғанда), жүйкелерді зақымдай отырып, сүйектердің сынуын айқындайтын хирургтан кейін, сондай-ақ қарау кезінде ми және т. б. тамырлардың жай-күйін дәлме-дәл көрсететін көз түбіндегі өзгерістерді айқындайтын окулистан кейін невропатологтың куәландырудың жүргізуі мақсатқа сай болып табылады.

5. Терапевт бірқатар мамандардың: окулистің (гипертензияның, склеротикалық және дистрофиялық өзгерістердің және т.б. сипатты белгілері бар көз түбінің жай-күйі), невропатолог (вегетативті-тамырлы дисфункциялар және т. б.), хирургтің (жүрек және басқа мүшелердің аймағына рефлекторлық ауырсыну беретін остеохондроздар, рентгенологиялық және басқа да мүшелерді зерттеуді қажет ететін кеуде қуысының деформациялары), оториноларингологтың (мүшелер мен жүйелердің қабынуы сырқаттарын көрсететін мұрын маңы қуысы мен миндалин инфекцияларының ошақтары) деректерін пайдаланады. Сондықтан терапевт аталған мамандардан кейін тексеру жүргізуі керек.

6. Денеге сырттай қарап-тексеру және (немесе) ауыз қуысын қарап-тексеруді жүргізетін дәрігер-сарапшылар қызметке кандидаттардан және қызметкерлерден тері ауруларын, ЖЖБИ және (немесе) жақ сүйек-бетінің, қызыл иектің және тістерінің патологиясын анықтаған кезде куәландырылушыны дерматовенерологқа және (немесе) стоматологқа жібереді.

ӘДК-ның жекеленген сарапшы-дәрігерлеріне көрсетілген мамандарға жіберу үшін көрсетілімдерін анықтауды бекітуге рұқсат беріледі. Мәселен, сарапшы-хирург немесе сарапшы-невропатолог – дерматовенерологқа жіберу үшін, сарапшы-терапевт немесе сарапшы-оториноларинголог - стоматологқа жіберу үшін бекітіледі.

Әйелдерді қосымша гинеколог куәландырады.

7. МК актісі (картасы) психофизиологиялық зерттеу (бұдан әрі – ПФЗ) жүргізу басталғанға дейін не болмаса МК процесін тоқтатқанға дейін куәландырылушының қолында болады.

ПФЗ басталған сәттен бастап осы құжаттарды зертханашы сарапшы-психологтарға, психолог–сарапшы-психиатрға береді. ПФЗ мен психиатрдың жазбалары куәландырылатын адамға қолжетімді болмауы тиіс. Психиатр қорытынды комиссияға ұсыну үшін МК актісін не болмаса картасын өзінде қалдыра отырып, ең соңында куәландыруы тиіс.

МК өту барысында мамандарда болғанда куәландырылушы мінез-құлқының ерекшелігін не болмаса дау-жанжал, ашушаңдық, іс-әрекетіндегі оғаштық, реакцияларындағы сәйкессіздіктер және тағы да басқа белгілерін көрсетуі мүмкін, олар туралы сарапшы-куәгерлер психологқа және психиатрға хабарлайды. Психиатр тексеру жүргізу кезінде сондай-ақ ПФЗ мәліметтерін пайдаланады.

8. Куәландырылушылардан кез келген тері тыртықтарын, оның ішінде инъекциялардан кейінгі тыртықтар, татуировкалар анықталған кезде сырттай тексеру жүргізетін сарапшы-дәрігерлер оларды МК актісіне (картасына) міндетті түрде жазады. Суицидке тән тыртықтар, татуировкалар туралы мәліметтер міндетті тәртіпте психологқа және психиатрға хабарланады.

Терінің жорамал бойынша нашақорлық-инъекциялық, өз-өзіне қол жұмсау (есірік тәрізді), мүшесін зақымдау негізімен, татуировкамен зақымдалған жері, сондай-ақ дененің операциядан кейінгі айқын тыртықтарымен, деформацияларымен және сыртқы органдардың, аяқтардың ақауларымен, кейіннен қосымша дифференциация жасау максатында фотосурет жасалып (куәландырылатын адамның келісімімен, көздері маңын қамтымай), МК актісіне тігіледі.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. ӘДК-ның әрбір маманы құжаттарды, тестілеуді, қарауды немесе тексеруді ресімдеу жүргізуді бастар алдында куәландырылатын адамды жеке куәлігі бойынша жеке басын, сондай-ақ тиісті динамикалық бақылау және мүгедектігінің жоқтығы туралы анықтамалармен растайды.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Куәландырылатын адамдар дәрігер-мамандардың тексеруінен іш киіммен, сүт бездерін, несеп-жыныс органдарын және тік ішекті тексеру кезінде түгел шешініп өтеді.

11. Куәландырылатын адамдар ұсынатын әртүрлі медициналық құжаттар және олардың динамикалық бақылау жөніндегі материалдары көрсетілген адамдарды дәрігерлердің медициналық куәландыруынан босатпайды.

ӘДК-ге ұсынылған куәландыруға дейінгі кезеңдегі медициналық бақылау туралы ақпараттың көлеміне қарамастан дәрігер-сарапшылар ұсынылған құжаттарды мұқият зерделеп, анамнез мәліметтерін жинайды, жан-жақты объективті клиникалық, қолжетімді зертханалық және басқа да қосымша зерттеулер жүргізеді. Куәландырылушылардың денсаулық жағдайы олардан сұрау және олардың денсаулық жағдайына шағымдарының бар-жоғына қарамастан жан-жақты объективті зерттеу жүргізу жолымен анықталады.

Тексеру процесінде куәландырылушылардан тек дене даму кемшілігі мен ауру сипаты ғана емес, ауырған мүшенің (жүйенің) функциясының бұзылуы және өтемі, организмнің тиісті сараптамалық қорытындының негізіне жататын толық функциялық бейімделуі анықталады.

Барлық жағдайларда нормадан алшақтауына күдік туындаған кезде куәландырылатын адамды тиісті мамандардың анықталған өзгерістерге байланысты жеткілікті тексеру жүргізуі керек.

Егер амбулаторлық тексеру кезінде диагноз анық болмай қалса немесе күмән тудырса, онда куәландырылатын адам қажет болған жағдайда стационарлық тексеруге жіберіледі.

12. Егер зерттеу әдістемелері, препараттар (вестибулометр, мистик, мидриатик және тағы басқалар) басқа мамандардың тексеруін қиындатса немесе мүмкіндік бермесе, онда олардың қолданылуы ӘДК-де куәландырудың соңына тағайындалады.

13. Қызметке жарамдылықты бағалау сырқаттың немесе дене кемістігінің сипатын, оның ағымын, бұзылулардың айқындылығын және ауырсыну процесінің орнын толтыру дәрежесін, нақты қызмет түрі жағдайларының осы сырқаттың дамуына ықпалы мен болжамын, сондай-ақ сырқаты бар мүшенің (жүйенің) және тұтастай ағзаның орнын толтырушы мүмкіндіктері мен функционалдық бейімделуін ескере отырып, дербес болуы тиіс.

14. МК санитарлық нормаларға сәйкес келетін: көлемі бойынша бір адамға кемінде 9 м3, жарықтандыру люминесцентті жарық кезінде кемінде 300 люкс және қыздыру шамдарымен жарықтандыру кезінде кемінде 150 люкс, температура кемінде 18 градус, жақсы дыбыс оқшаулағышпен және желдеткішпен жабдықталған үй-жайларда жүргізіледі.

Бір кабинетте офтальмологтың және ЛОР-дәрігердің, невропатологтың және хирургтың жұмысын біріктіруге рұқсат етіледі.

Терапевт куәландыруды сапалы аусскультативті зерттеуді қамтамасыз ететін көшенің тыныш жағына бағдарланған жеке кабинетте жүргізеді.

Зерттелетін адаммен оның психикалық денсаулығын, жеке басының мінез-құлқын сәтті сараптау үшін ашық, сенімді әңгімелесуді өткізу қажеттілігі психиатр мен психологқа жекелеген кабинеттерді бөлуді қажет етеді.

Топпен психологиялық зерттеу жүргізу үшін жеткілікті кең зал жабдықталады, онда әрбір зерттелуші жеке жұмыс орнымен қамтамасыз етіледі. Отыратын орын саны нақты жұмыс істейтін сарапшы-психологтар саны, олардың қабылдау нормативі, қайта тестілеуге жіберілетін куәландырылушы адамдардың орташа саны бойынша есептеледі

Ескерту. 14-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Хирургиялық зерттеу және антропометриялық өлшемдер

15. Дененің жалпы дамуын анықтау үшін негізгі антропометриялық өлшеулерді: бойын, ДМИ есептелген дене салмағын, қажет болған кезде қол саусақтары күшінің кеуде шеңберін және дене күшін, отырғандағы бой өлшемін, қолдарының және аяқтарының ұзындықтарын өлшеу жүргізіледі.

ДМИ-ді есептеп бой және дене салмағына антропометриялық өлшеулерді орта буын медицина қызметкері, ӘДК штатында ол болмаған кезде сарапшы-хирург өлшеу аспаптары үшін міндетті тексеруден өткізілген бой өлшегіштің және медициналық таразының көмегімен жүргізеді.

Бойды адам түрегеп тұрған кезде өлшеу үшін куәландырылатын адам оның тік планкасына арқаның жауырын аралық тұсын қойып, бөкселерді және өкшелерді жанастыра отырып, бой өлшегіш тұғырына тұрады. Басты түзу ұстап, құлақ үстіндегі тілік және көз саңылауының сыртқы бұрышы бір көлденең сызықта болуы керек. Бой өлшегіштің жылжымалы планкасы төбеге тығыз жанасуы тиіс.

Есептеу 0,5 см дейінгі дәлдікпен жүргізіледі (өсіңкі көрсеткішті дөңгелектей отырып).

Дене салмағы медициналық таразыда анықталады. Куәландырылушы таразы алаңының ортасында тұрады. Көрсеткіштер 0,1 кг дейінгі дәлдікпен (өсіңкі көрсеткішті дөңгелектей отырып) жазылады.

Бой-салмақ көрсеткіштері бойынша қарсы көрсетілімдер анықталған кезде куәландырылушыларды медбике (аға) хирургке не болмаса басқа мамандарды айналып өтіп терапевтке жібереді. Бұл куәландырылушы адамдарға бойы және салмағы бойынша жарамсыздығын анықтау кезінде МК жалғастыруға байланысты уақыт және қаржы шығынына жол бермейді, сондай-ақ ӘДК мамандарына жүктемені төмендетеді.

Басқа антропометриялық өлшеулерді (қол саусақтары күшінің кеуде шеңбері және дене күшін өлшеуді) хирург анықтайды.

Тұрған қалыптағы бойдың көлемінен аяқтың ұзындығын анықтау үшін отырған қалыптағы бойды алып тастайды. Отырған қалыптағы бойды өлшеген кезде куәландырылушы бой өлшегіштің қайырылмалы орындығына тік отырады, бой өлшегіштің тік планкасына жауырын арасын және бөкселерді тигізіп отырады. Бас тұрған қалыпта өлшеген кездегі жағдайда болады. Аяқтар тізеден тік бұрышпен бүгіледі. Қолдың ұзындығы сантиметрлік лентамен құс тұмсық өскіннен бастап қолдың үшінші саусағының ұшына дейін өлшенеді.

Кеуденің шеңбері резеңкеленген өлшеу лентасын баспай, артқы жағында жауырынның төменгі бұрыштарының астына, алдыңғы жағында ер адамдардың төсінің төменгі жағына, әйелдерде - кеуде бездерінің үстінен IV жұп қабырғасының шеміршектері бойынша салумен өлшенеді. Бұл ретте куәландырылушы қолдарын төмен ұстап тыныш тұрады. Үш көрсеткіш: тыныс алу кідірісі кезінде, барынша дем алу және барынша дем шығару кезінде белгіленеді.

Өкпенің өмірлік сыйымдылығы спирометрді пайдаланып анықталады. Куәландырылушы демді ішке тартқаннан кейін спирометрдің түтікшесіне демін шығарады.

Қолдың күші қол динамометрімен өлшенеді, оны куәландырылушы қолын түзу ұстап оң қолымен, содан кейін сол қолымен барынша қысады. Дене күші дене динамометрімен анықталады. Куәландырылушы тізе буындарының деңгейінде тұрған тұтқадан ұстап аяқтарын бүкпей динамометрді созады.

16. Хирургиялық тексерудің тікелей міндеті хирургиялық сырқаттарды және нақты лауазымдағы қызметке қарсы көрсетілім болуы мүмкін тірек-қимыл аппараты, бұлшық ет және тамыр жүйелері, несеп-жыныс жүйесі жағдайындағы ауытқуларды анықтау болып табылады.

Дене дамуы деректерін дұрыс бағалауға, сондай-ақ жасырын немесе басталған хирургиялық сырқаттарды тек жоспарлы тексеру кезінде ғана анықтауға болады.

Тексеру басталар алдында хирург алынған жарақаттар, хирургиялық сырқаттар және операциялық әрекеттер туралы шағымдарды, мәліметтерді анықтайды.

17. Куәландырылушы жалаңаш күйінде тексеріледі. Тері қабаттарының жай-күйі: пигментация, жұқару, қабыршақтану, құрғақтық, трофикалық және басқа да бұзылулар зерттеледі. Тыртықтар болған жағдайда олардың сипаты мен пайда болу себептері бағаланады.

18. Сагитталдық және фронтальды жазықтықта дененің бітімі зерттеледі. Дұрыс дене бітімі бастың тік (тік) жағдайымен және мойын-иық сызықтарының симметриялы сұлбасымен, сүйекті өсінділер сызығының ортаңғы жағдайымен, жауырынның бұрыштарының бірдей деңгейімен және симметриялы орналасуымен, бел үшбұрыштарының бірдей конфигурациясымен, кеуде қуысының бірнеше алға шығыңқы контурларымен, аяқтарының дұрыс пішінімен сипатталады.

Куәландырылушының тұрған қалпы бағаланады. Мәжбүрлі қалып ауырсыну сезімдерімен, анатомиялық өзгерістермен немесе орнына келтіру нәтижесінде патологиялық орнығумен байланысты болуы мүмкін.

19. Кеуде қуысын қарау кезінде омыртқа қисаюымен байланысты немесе өздігінен бар деформацияның болуы (воронка тәрізді немесе найза тәрізді кеуде) байқалады. Бұғана жағдайы анықталады.

Жауырынның асимметриясы болған жағдайда ол омыртқаның деформациясымен немесе Шпренгель ауруымен - жауырынның туа біткен жоғары тұруымен байланысты болуы мүмкін екенін есте сақтаған жөн. Омыртқаның деформациясы кезінде, көбінесе, кеуде бөлігінде кифоз, сирек - лордоз, белде - жиі лордоздың күшеюі, сирек - кифоз анықталады. Сколиоздың болуына және көрінуіне назар аударылады.

Аяқ-қол ішкі немесе сыртқы ротация, келтіру немесе бұру, бүгу немесе жазу жағдайында болуы мүмкін.

Ескірген сынықтарды, сүйектер мен буындардың шығуы мен басқа да зақымдануларын анықтау үшін негізгі тану пункттерінің, сүйек шығыңырларының, айдаршықүсті орналасуына назар аударылады.

Қалыпты шынтақ буынында иық сүйегінің бұлшық еті мен шынтақ өсіндісінің үстіңгі жағы бүгілген жағдайда бір сызықта болады. Шынтақ буынында бүгілген кезде бұл тану пункттері шынтақ өсіндісінде ұштары бар тең жамбас үшбұрыш құрайды.

20. Жамбастың пішіні мен жағдайы зерттеледі. Көптеген адамдарда (80%-ға дейін) қалыпты жағдайда бір аяғы екіншісінен қысқа. Аяқтың 2 см және одан да көп қысқаруы кезінде жамбастың айқын қисаюы анықталады. Қысқартылған аяқтың бұрылу жағдайында жамбастың қисаюы жоғалады. Омыртқаның компенсаторлық қисаюы мұндай жағдайларда деформацияға жатқызылмайды. Аяқтың ұзындығы мен жамбастың деформациясы бірдей болған кезде омыртқаның деформациясын алып тастау керек, бұл қосымша тексеруді қажет етеді.

Бөксе қатпарлары мен сан сүйектерінің үлкен ұршық жіліктің симметриялығы байқалады.

Сегізкөз-құйымшақ аймағы және эпителиалды құйымшақ жолдарының болуы мүмкін және олардың асқынулары, созылмалы парапроктит, параректальды жыланкөздер, геморроидальды түйіндер, артқы өтудің қызуы байқалатын артқы өтпе аймағы тексеріледі. Геморроидальды түйіндердің түсуін және тік ішектің түсуін ықтимал тексеру куәландырылушының жүресінен отырып, жеңіл және қатты күшену кезінде жүргізіледі. Тік ішек пен қуықасты безін саусақпен зерттеу көрсетілімдер бойынша жүргізіледі.

21. Аяқтарды қарау кезінде олардың осьтерінің жағдайы анықталады. Олар: тік аяқтары; 0-тәрізді, тізелер екі жаққа ашылған кезде жамбас пен жіліншік осі ішке ашық бұрыш құрайды; Х-тәрізді аяқтар, тізе жылжыған кезде, жіліншік осі таралып, жамбас пен жіліншік осі сыртқа ашық бұрыш құрайды.

Аяқтардың 0-тәрізді қисаюын анықтау үшін сан сүйектерінің ішкі айдаршықтарының шығыңқылары арасындағы қашықтықты, Х-тәрізді қисаю - балтырдың ішкі тобықтарының арасындағы қашықтықты өлшейді.

Аяқ терісінің түсіне, ісіктің болуына, трофикасының бұзылуына (жара, пигментация), тері асты көктамырының варикоздық кеңеюіне көңіл бөлінеді. Табандар мен өкшелер тексеріледі.

22. Бас сүйектің пальпациясы кезінде жарақаттан немесе операциялық әрекеттен кейін күмбез сүйектерінің ақауын, жұмсақ тіндердің және сүйектердің ісік тәрізді түзілімдерінің болуын анықтауға болады.

23. Шеткі лимфа түйіндерінің жағдайы, терінің тургоры және оның температурасы, бұлшық еттің дамуы анықталады.

24. Ішті пальпациялаумен тыныштықтағы және күштеніп қатайту кезіндегі алдыңғы құрсақ қабырғасының жай-күйі (ақ сызықтағы жарықтар, кіндік, шап, операциядан кейінгі), ішкі органдардың, сыртқы шап сақиналарының жай-күйі анықталады. Жарықты бедерлеу болған кезде оның шамасы, мазмұны және орнына салынуы бағаланады.

25. Қарау кезінде сыртқы жыныс мүшелерінің дамуы аномалияларына назар аударылады. Аналық бездер, олардың қосалқылары, тұқымдық арқанша элементтері, крипторхизмды анықтау мақсатында қуық асты безі даму аномалияларын, аналық бездің және тұқымдық арқанның, ісіктерді, тастарды, қабыну ауруларын және т. б. анықтау мақсатында пальпацияланады.

26. Тірек-қимыл аппараты мен омыртқа жағдайын бағалау үшін анатомиялық өзгерістерді ғана емес, оның функционалдық мүмкіндіктерін анықтау маңызды. Ірі буынның анкилозы аяқ-қолдың (сегменттің) функционалдық ыңғайлы жағдайында бірқатар жағдайларда орындалатын жұмыстардың әдеттегі көлемін шектемейтінін ескеру қажет.

Қозғалысы шектеулі кездегі буындардың функциялық ыңғайлы қалпы:

иық буыны – денеден 80-90 градус бұрышқа дейін ауытқуы, алға 30 градусқа қозғалған кезде, шынтақ буынында бүккен кезде қол ауызға тиюі керек;

шынтақ буыны - 90 градус бұрышқа дейін бүгу;

білезік буыны - 160 градус бұрышқа сыртқа бүгу;

ІІ-V саусақтардың буындары - 145 градус бұрышқа бүгу;

фалангаралық буындар - 120 градус бұрышқа бүгу;

жамбас-сан буыны – 145-150 градус бұрышқа бүгу, 8-10 градусқа ауытқуы;

тізе буыны – 170-175 градус бұрышқа бүгу;

тілерсек-аяқ буыны – 90 градус табанға бүгу.

Аяқ-қол буындарындағы қозғалыс көлемін зерттеу барлық жазықтықтардағы белсенді және баяу қозғалыстарды, сондай-ақ супинациялық және пронациялық қозғалыстарды орындаудан басталады.

Аяқ-қолдардың күші куәландырылатын адамға динамометрияның кедергісі кезіндегі қозғалысты орындау жолымен анықталады.

Аяқ-қолдардың шеңберін өлшеу симметриялы учаскелерде сантиметриялы лентамен жүргізіледі: жамбас - жоғарғы, орта және төменгі үштен бірге; иықта және сирақ - олардың ең көлемді бөлігінде.

Буындардағы қозғалыс көлемін өлшеу кезінде қателіктерді болдырмау үшін мынадай әдістемені басшылыққа алу қажет.

Иық буыны: бүгу (куәландырылушы дәрігерге бір бүйірлеп тұрады) - бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншы дененің тік осіне параллель, ось және жылжымалы бранша - иық сүйегінің үлкен дөңесін оның сыртқы қанықшалығымен қосатын сызықтың параллель және ортасында орнатылады. Куәландырылатын адам иық белдігінің және денесінің ауытқуынсыз тікелей қолды алға барынша көтереді.

- буынды жазу (сол жағдайларда) қол барынша артқа ауытқиды. Шығару: куәландырылушы дәрігерге арқасымен тұрады. Жауырынның бұрыштары бір деңгейде, жауырынның ішкі шеті омыртқаның тік сызығымен параллельді. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы дененің тік осіне параллель, жылжымалы браншасы шынтақ сүйегінің шынтақ өсіндісімен құс тұмсықты қосатын сызыққа параллель орнатылады. Қолдар ықтимал шегіне дейін жан-жаққа ажырайды

Шынтақ буыны: бүгу және жазу (куәландырылатын адам дәрігерге бүйірлеп тұрады, қолдарын алақанын алға қаратып төмен түсіреді) - бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы иық сүйегінің дөңесін оның сыртқы қосатын сызыққа параллель, жылжымалы браншасы - иық сүйегінің сыртқы айдаршықүстін сәулелі сүйектің шил тәрізді өсіндісімен қосатын сызыққа параллель орнатылады. Білек ықтимал шегіне дейін баяу бүгіледі. Бұрыш өлшегіштің осі шынтақ буынының көлденең осіне сәйкес келуі тиіс (сыртқы және ішкі қанықпалардың төменгі шеттерін қосатын сызық).

Білек буыны: саусақтарды жазу және алақанды бүгу (білек көлденең жазықтықта, білек түзу және оның жалғасы болып табылады, бірінші саусақты қысады). Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншы сәуле сүйегінің біз тәрізді өсінділерін және екі бұрышты бұлшықет сіңірінің сыртқы шетін қосатын сызыққа параллель, жылжымалы бранша - екінші алақан сүйегінің ұзындығы бойынша орнатылады. Алақанды бүгу және сыртқа қарай жазу жүргізіледі, бұл ретте бұрыш өлшегіштің осі буынның көлденең осіне сәйкес келуі тиіс.

Жамбас-сан буыны: бүгу және жазу (куәландырылушы арқаға жатады, зерттелетін аяғы созылып, екіншісі жамбас-сан және тізе буындарында барынша бүгілген және осы қалыпта аттас қолмен бекітілген). Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншы қанатасты шұңқырдың жоғарғы жағын үлкен вертельмен қосатын сызыққа параллель орнатылады, жылжымалы браншасы - санның үлкен ұршығын және сыртқы қанатшасын қосатын сызықпен орнатылады. Өлшеу кезінде зерттелетін аяғы тізе буынында бүгіледі. Арасын алшақтату: куәландырылушы арқаға жатады, аяқтары созылыңқы, өкшелері бірге, қолдары денесінің бойымен. Бұрыштық өлшегіштің қозғалмайтын браншасы қылыш тәрізді өсінділер желісі бойынша орнатылады - ұма мүшесі-санның ішкі қанықшасы. Зерттелетін аяғы барынша алшақтатылады.

Тізе буыны: бүгу және жазу (куәландырылушы арқаға жатады). Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы үлкен ұршықты сан сүйегінің сыртқы айдаршықпен қосатын сызыққа параллель, жылжымалы бранша - аз ұштық сүйегінің басын сыртқы тобықпен қосатын сызыққа параллель орнатылады. Алдымен сирақты барынша бүгу, содан кейін толық жазу жүргізіледі.

Балтыр-табан буыны: табан және сыртқы жағын бүгу (куәландырылушы арқаға жатады, табан бұрышы 90 градус) - бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы азерц сүйегінің басын сыртқы айдаршықпен қосатын сызыққа параллель, жылжымалы бранша - табанның сыртқы шеті (күмбезі) бойынша орнатылады. Алдымен сыртқа, содан кейін табан бүгіледі.

Барлық өлшеулер кезінде буындардағы қозғалыс кезінде бұрыш өлшегіш браншалары жоғарыда көрсетілген өлшеу сызығынан ауытқымауын мұқият қадағалау қажет.

Қозғалыс көлемін бағалау кезінде 1-кестенің деректері пайдаланылады.

№ 1-кесте Буындар қозғалысының көлемін бағалау

Буын	Қозғалыс	Норма	Қозғалыстың шектелуі
			елеусіз	бірқалыпты	елеулі
1	2	3	4	5	6
Иық иық белдігімен бірге	бүгу	180	115	100	80
	жазу	40	30	20	15
	алшақтату	180	115	100	80
Шынтақ	бүгу	40	80	90	100
	жазу	180	150	140	120
	супинация	180	135	90	60
	пронация	180	135	90	60
Қол	бүгу	75	35	20-25	15
	жазу	65	30	20-25	15
	алшақтату
	тарамдалған	20	10	5	2-3
	ульнарлық	40	25	15	10
Жамбас-сан	бүгу	75	100	110	120
	жазу	180	170	160	150
	алшақтату	50	25	20	15
Тізе	бүгу	40	60	90	110
	жазу	180	175	170	160
Балтыр-аяқ	табанға кері қарай бүгу (жазу)	130	120	110	100
		70	75	80	85

27. Аяқ-қолдың ұзындығы сантиметр лентамен өлшенеді. Аяқ-қол осін ескере отырып, бірдей симметриялы таным нүктелері қолданылады. Қол үшін бұл ось иық сүйегінің бастары мен иықтың бас тәрізді биіктігінің, кәрі жілік және шынтақ сүйектерінің бастары, төменгі қолдар үшін - мық сүйегінің алдыңғы жоғарғы осі, тізенің ішкі шеті және осы нүктелерді қосатын тік сызық бойынша бірінші саусағы арқылы өтеді. Аяқ-қолдың қысқаруын анықтау үшін нақты (анатомиялық) және аяқ-қолдың салыстырмалы ұзындығын салыстыру маңызды.

Анкилоздарда, буындардың контрактураларында, жіліншіктің ішке немесе сыртқа ауытқуында, жамбас-сан буынының патологиялық жағдайларында науқастың және сау аяқ-қолдың анатомиялық ұзындығы бірдей болуы мүмкін, ал науқас аяқ-қолдың салыстырмалы ұзындығы аз болуы мүмкін. Аяқ-қолдың анатомиялық ұзындығы сегменттер бойынша, ал салыстырмалы - аяқ-қолдың басынан аяғына дейін түзу сызық бойынша өлшенеді. Әрбір сегментті өлшеуден алынған сома аяқтың анатомиялық ұзындығын құрайды.

Иықтың анатомиялық ұзындығы иық сүйегінің үлкен дөңесінен шынтақ өсіндісіне дейін; білек - шынтақ өсіндісінен шынтақ сүйегінің шынтақ өсіндісіне дейін өлшенеді. Санның анатомиялық ұзындығы үлкен ұршықтың шыңынан тізе буынының буын саңылауына дейін; сирақ - тізе буынының буын саңылауынан сыртқы тобықтың төменгі шетіне дейін өлшенеді. Әрбір сегменттің алынған өлшемдерінің сомасы аяқ-қолдың анатомиялық ұзындығын құрайды.

Қолдың салыстырмалы ұзындығы тік сызық бойынша жауырынның акромиальды өсіндісінен үшінші саусақтың ұшына дейін; аяқтың - қолдың алдыңғы жоғарғы осінен табанның табан шетіне дейін өлшеу жолымен анықталады.

28. Омыртқаны зерттеу осьтік жүктемені орындаудан және ауырсыну нүктелерін анықтаудан басталады. Омыртқаның мойын бөлігіндегі қозғалыс көлемі бастың көлбеу және бұрылу жолымен анықталады.

Қалыпты жағдайда бастың алға қарай 40 градусқа бүгілуі мүмкін және иектің кеудемен жанасуына дейін жасалады; арт жағында ол желкенің көлденең қалпын алуы мүмкін; жанымен – иықтың үстімен жанасқанға дейін. Екі жаққа да бастың бұрылуы 85 градусқа дейін болуы мүмкін. Омыртқаның кеуде және бел бөліктерінде бүйір қозғалыстары тік сызықтан 25-30 градус шегінде болуы мүмкін.

Омыртқа алдыңғы-артқы қозғалыстарда ең көп қатысады. Омыртқаның алдыңғы-артқы бағытта қозғалуын шектеу куәландырылатын адамның алға белсенді бүгілуі кезінде анықталады. Бірқалыпты доғасының пайда болуының орнына омыртқа түзу болып қалады және алға еңіс жамбас буындарында бүгілу есебінен жүреді. Одан әрі бүгу тек отырғанда ғана мүмкін болады, бұл куәландырылатын адамның еденнен шағын затты көтеру кезінде байқалады.

Омыртқаның деформациясына күдіктенген кезде, өткір өсінділердің шыңдарының проекциясы теріде бриллиантты жасыл ерітіндісімен белгіленеді. Омыртқаның деформациясы өлшенуі мүмкін. Ол үшін жетінші мойын омыртқасының өткір өсіндісінің үстінде жабысқақ пластырмен бекітілген тіктеуіш (жүгі бар жіп) қолданылады. Егер тіктеу дәл тартпа аралық қатпарларда өтсе, сколиоз теңдестірілген болып саналады. Егер тіктеудің ауытқуы болса, оның шамасын кейіннен рентгенограмма деректерімен салыстыру үшін деформацияның барлық ұзына бойына өлшеу қажет. Жауырынның шеті мен омыртқа арасындағы қашықтық симметриялық нүктелерде салыстырылады, орнақ күшін (динамометрия) анықтау көрсеткіштері бағаланады.

Омыртқаның деформациясын растау мақсатында зерттеуді дененің тік және көлденең жағдайында омыртқаның рентгенографиясымен (флюорографиясымен) толықтыру қажет.

Омыртқаның айқын деформациясы сыртқы тыныс алу қызметінің бұзылуымен қатар жүретіндіктен, өкпенің өмірлік сыйымдылығын, тыныс алудың минуттық көлемін, өкпенің ең жоғары желдетілуін және т. б. анықтау қажет.

29. Аяқтың патологиялық өзгерістерін (майтабандық, деформациялар) бағалау үшін Чижин мен Фридляндтың индекстері пайдаланылады.

Чижин индексі (аяқтың ізін өлшеу) қағаздағы аяқтың із таңбасы бойынша анықталады. Таңбаның ені және іздің шұңқырының ені өлшенеді. Таңба енінің шұңқырдың еніне қатынасы тегістелу дәрежесін анықтайды (0-ден 1-ге дейінгі индекс – қалыптағы; 1-ден 2 – тегістелу; 2-ден жоғары – майтабандық).

Фридлянд индексі (аяқ күмбезінің тегістелуі) "күмбездің биіктігін 100-ге көбейту және аяқтың ұзындығына бөлу" формуласы бойынша анықталады (қалыпты - 30-28 мм, майтабандық кезінде 27-25 мм). Күмбездің биіктігі еденнің жазықтығынан ладья тәрізді сүйектің ортасына дейін циркульмен анықталады.

Майтабандықтың ең анығырақ дәрежесі рентген арқылы белгіленеді. Түзу, аяқ киімсіз, жүктемемен (бір аяқпен түзу тұрып) тұрғанда профильдік сурет түсіріледі. Ұзына бойғы майтабандықты анықтау үшін рентгенограммаларда үшбұрыш құру жолымен күмбездің ұзына бойғы және күмбездің биіктігінің бұрышы анықталады. Бұрыш ладья-сына тәрізді буындасуының төменгі шетінен өкше дөңесінің шыңына және бірінші бақайшақ сүйектің басына дейін жүргізілген сызықтармен жасалады. Күмбездің биіктігі – күмбездің ұзына бойғы бұрышынан үшбұрыштың табанына (өкше сүйектің дөңесінің жазықтығымен бірінші бақайшақ сүйектің басын қосатын сызықтар) түсірілген перпендикулярдың ұзындығы. Қалыптағыда күмбездің бұрышы 125-130 градусқа, күмбездің биіктігі – 36-39 мм тең.

Көлденең майтабандық дәрежесінің нақты өлшемшарттар І бақайшақ сүйектің және І саусақтың бұрыштық ауытқу өлшемдері болып табылады. Оларды есептеу үшін аяқтың тура табан проекциясын рентгенологиялық зерттеу жүргізіледі. Осындай әдетте пациент рентген үстелінде екі аяғын тізе және жамбас-сан буындарынан бүгіп, шалқасынан жатады. Рентгенограммаларда бақайшақ алды, бақайшақ сүйектері, фалангалар, бақайшақфаланг және фалангаралық буын сызаттары жақсы көрінеді. Ұзына бойғы және көлденең майтабандық дәрежесін бағалау өлшемшарттары Талаптарда жазылған.

Функционалдық бұзылуларды бағалаудың маңызды өлшемшарттары сүйек тіндерінің – аяқ буындарының деформациялайтын артроздарының рентгенологиялық анықталатын органикалық өзгерістері және оның анықталу сатысы болып табылады. Бағалауға аяқтың барлық орта бөлігінің буындарында артроздың болуы жатады. Кемел жаста аяқтың буын саңылауы рентгенде бәрінің ені бірдей дерлік болады.

30. Куәландырылушының жатқан қалпында пальпациямен және тыңдаумен магистральдық қан тамырларының соғуы тексеріледі. Қажет болған кезде нитроглицерин сынағымен осциллография, ангиография, флебография, реовазография, допплерография және қан айналу жағдайының объективті көрсеткіштерін беретін басқа да зерттеулер орындалады. Әртүрлі нейроваскулярлық синдромдар кезінде бұғана асты артерияларының компрессиясын анықтау үшін куәландырылушыға отыру, қолдарын иық деңгейінде, шынтақ буынынан бүгіп, тіке жоғары тік бұрышпен горизонталь бағытта екі жаққа созу, басын ауыратын жағына немесе қарсы жаққа толық бұру ұсынылады. Бұғана асты артерияларының зақымдалу белгілеріне кәрі жілік артериясының соғу жиілігінің едәуір азаюы немесе толық жоғалуы жатады.

Басқа да нейроваскулярлық синдромдар кезінде бұғананың және бірінші қабырғаның арасындағы артерияны басқан кезде кәрі жілік артериясында тамырдың соғуы әлсірейді немесе иықтарын жазған және төмен түсірген кезде жоғалып кетеді. Артерия компрессиясы кіші кеуде бұлшықеті мен жауырынның тұмсық тәрізді өскінінің арасынан өткенде иықты көтергенде және екі жаққа бұрған кезде тамырдың соғуы жоғалады.

3-тарау. Офтальмологиялық зерттеу.

31. Көру өткірлігін тексеруді офтальмолог тексерілушіден Головин-Сивцев кестесіне дейінгі қашықтық 5 метр болған жағдайда ұзындығы кемінде 5,5 метр кабинетте жүргізеді. Офтальмоскопия жүргізу үшін қараңғы үй-жай жабдықталады.

32. Анамнезді жинау кезінде куәландырылушының көру ерекшеліктері анықталады, ауырған аурулар мен жарақаттарға жалпы, сондай-ақ көру ағзасына, көздің операциялық еміне, отбасында көру ағзасының тұқым қуалайтын ауруларының (туа біткен нистагм, гемералопия және т.б.) болуына назар аударылады. Әңгімелесу барысында көз алмасының жағдайы мен қозғалғыштығына, көз қарау бағытына, қабақтың, кірпіктің жай-күйіне және т.б. назар аударылады.

33. Көз қызметін тексеру аз шаршататын тәсілдерден басталады және келесі ретпен жүзеге асырылады.

34. Түсті көруді тексеру барлық куәландырылушыларда басым шекті кестелерді пайдалана отырып жүргізіледі, Рабкиннің полихроматикалық кестелерін қолдануға болмайды.

Түсті көру формаларының заманауи жіктелуі түсті көру сараптамасы талаптарына сәйкес келеді.

2-кесте. Түсті көру нысандарының жіктемесі

Түсті қабылдағыштың сезімталдық сатысы бойынша		Түсті көру нысандарының нұсқалары
		Максимум спектрде қалыптағы бөлу кезінде		Максимум спектрде қалыптағыдан тыс бөлу кезінде
Түс күшін көргіштік		Күшті қалыптағы трихромазия		Күшті аномальді трихромазия	Протаномалия
					Дейтераномалия
Түсті әлсіз көргіштік	І саты ІІ саты ІІІ саты	Редуциялы (әлсіз) трихромазия	Протодефицит Дейтодефицит Тритодефицит
Түсті көрмеушілік		Дихромазия	Протанопия Дейтеранпия Тританопия
		Монохромазия

Табалдырық кестелерінің көмегімен түс сезінуді тексеруді табиғи жарықтандыру немесе күндізгі жарық шамдарымен жарықтандыру кезінде жүргізу ұсынылады. Жарықтандыру деңгейі 500-ден 1000 лк-ге дейін болуы тиіс. Қыздыру шамдарымен және тікелей күн сәулесімен жарықтандыруға жол берілмейді. Куәландырылушы жарық көзіне (терезеге) арқасымен орналасады. Әрбір картаны куәландырылушыдан 1 метрде оның көз деңгейінде тігінен орналастыра отырып, көрсету керек.

Куәландырылушы шаршының ашық жағының бағытын атауы немесе қолмен көрсетуі тиіс: жоғары, төмен, оңға, солға. Бір тесттің экспозициясына 5 секунд жеткілікті. Тест кестелерін көрсету тәртібін ерікті түрде өзгерту ұсынылады, ал кездейсоқ болжауды болдырмау үшін бір кестені кем дегенде үш рет ұсыну қажет, шаршының ашық жағының орнын өзгерту қажет.

Барлық 11 кесте бойынша дұрыс емес жауаптар болған кезде фигураның және фонның түстері оларды куәландырылушылар айыратындай етіп таңдап алынған № 12 кесте ұсынылады. Бұл бақылау сынағы түс соқырлығының ықтимал симуляциясын анықтауға және зерттеу рәсімін көрсетуге арналған. Қалған 11 карта сәйкесінше үш көздің түс қабылдағыштарының әрқайсысының сезімталдығын оның сандық көрінісінде спектрдің қызыл бөлігінде (№1-ден № 4-ке дейін), спектрдің жасыл бөлігінде (№5-тен № 8-ге дейін) және спектрдің көк бөлігінде (№9-дан № 11-ге дейін) барынша сезімталдықпен бөлек сынау үшін 3 тест тобын ұсынады.

Куәландырылушының барлық жауаптары түс көруін зерттеу хаттамасында шекті кестелер бойынша жазылады (3-кесте) дұрыс жауап "+" белгісімен, дұрыс емес – "-" белгісімен белгіленеді. Зерттеу нәтижелерін бағалау кезінде №4 кесте қолданылады.

3-кесте. Шекті кестелер бойынша түсті көруді зерттеу хаттамасы

Зерттелуші қабылдағыш			Қызыл			Жасыл			Көк		Бақылау
карта №		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Сыналушының 3 мәрте сынақтағы жауабы	1-ші
	2-ші
	3-ші

4-кесте. Түсті көруді зерттеуге арналған шектелген кестелер бойынша түсті ажырату қызметін бағалау

Қабылдағыш, тест нөмірлері											Диагнозы
Қызыл				Жасыл				Көк
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
+	+	+	+	+	+	+	+	+	+	+	Қалыпты трихромазия
-	+	+	+	+	+	+	+	+	+	+	І сатыдағы протодефицит
-	-	+	+	+	+	+	+	+	+	+	ІІ сатыдағы протодефицит
-	-	-	+	+	+	+	+	+	+	+	ІІІ сатыдағы протодефицит
-	-	-	-	+	+	+	+	+	+	+	протанопия
+	+	+	+	-	+	+	+	+	+	+	І сатыдағы дейтодефицит
+	+	+	+	-	-	+	+	+	+	+	ІІ сатыдағы дейтодефицит
+	+	+	+	-	-	-	+	+	+	+	ІІІ сатыдағы дейтодефицит
+	+	+	+	-	-	-	-	+	+	+	дейтеранопия
+	+	+	+	+	+	+	+	-	+	+	І сатыдағы тритодефицит
+	+	+	+	+	+	+	+	-	-	+	ІІ сатыдағы тритодефицит
+	+	+	+	+	+	+	+	-	-	-	ІІІ сатыдағы тритодефицит

Зерттеу нәтижелерін бағалауға кірісе отырып, протод тапшылығы мен протанопияны анықтауға арналған тестілердің бірінші тобы (№ 1, 2, 3, 4); екінші топ (№ 5, 6, 7, 8) - дейтодефицит пен дейтеранопияны; үшінші топ (№ 9, 10, 11) - тритодефицитті екенін ескеру қажет.

Барлық тесттердің сенімді айырмашылығы қалыпты трихромазияны көрсетеді. Барлық қалған тестілерді тану кезінде № 1, № 5 немесе № 9 тестілердің бірін ажыратпау шағын (І дәрежелі) түс босаңсуын көрсетеді. № 1, 2 немесе № 5, 6, немесе № 9, 10 тесттерінің ажырамауы орташа (ІІ дәрежелі) түс әлсіздігінің көрінісі болып табылады. № 1, 2, 3 немесе № 5, 6, 7, немесе № 9, 10, 11 тесттерінің ажырамауы айқын (ІІІ дәрежелі) түс әлсіздігін көрсетеді. № 1, 2, 3, 4 тесттерінің ажырамауы протанопияға, № 5, 6, 7, 8 тесттерге - дейтеранопияға тән.

Бірден екі немесе тіпті үш қабылдағыш функциясының бұзылуы мүмкін. Мысалы, ІІ дәрежелі дейтодефицитпен үйлескен І дәрежелі протодефицит түріндегі редукцияланған трихромазия.

Жалпы, барлық тесттерді ажыратушы-күшті трихромазия, кем дегенде бір қате жіберетін - әлсіз трихромазия, ал топтардың бірінің барлық тесттерін тануға қабілетсіз - дихромазия, яғни түсті көрмеушілік.

35. Көру өткірлігі барлық куәландырылушыларда зерттеледі. Ол Роттың жарықтандыру аппаратына орнатылған Головин-Сивцев кестесі бойынша анықталады. Кесте 40 ватт электр шамымен жарықтандырылуы тиіс. Әрбір белгінің экспозиция уақыты 2-3 секундтан аспайды.

Кесте терезелерге қарама-қарсы қабырғаға куәландырылушыдан 5 м қашықтықта, төменгі жолдар еденнен 120 см қашықтықта болатындай есеппен орналастырылады. Көру өткірлігі куәландырылушы барлық белгілерді оқитын кестелердің қатары бойынша ескеріледі. Тек 0,7; 0,8; 0,9; 1,0 көру өткірлігіне сәйкес келетін қатарларды оқығанда ғана жолда 1 белгіден артық емес қатеге жол беріледі. Зерттеу кезінде көрудің жоғары өткірлігін болдырмау үшін көзді сығырайтуға жол берілмейді. 0,1-ден төмен көру өткірлігін анықтау үшін кәдімгі жарық беру аппаратына орналастырылған поляк оптотиптерін пайдаланады. Әрбір оптотип кемінде бес түрлі жағдайда көрсетіледі, бұл ретте көру өткірлігін бесеуден кем емес төрт жағдайда дұрыс танылатын оптотипті анықтайды.

Егер көру өткірлігі көрсеткіштерінің дұрыстығы күмән тудырса, зерттеудің бақылау әдістерін қолдану және көру өткірлігіне қайта зерттеу жүргізу керек.

36. Рефракция аномалиясының дәрежесі мен сипаты (барлық куәландырылушыларда анықталады) екі тәсілмен белгіленеді: субъективті - түзетумен көру өткірлігін анықтау жолымен және міндетті түрде объективті - ішінара циклоплегия жағдайында скиаскопия жолымен (1% мидриацил, гоматропин ерітіндісін, ал қажет болған жағдайда - 1% атропин ерітіндісін, 0,5% амизил ерітіндісін немесе Қазақстан Республикасы аумағында рұқсат етілген басқа да ұқсас дәрілік препараттарды бір рет тамызу) немесе рефрактометрия.

Субъективті және объективті әдістердің деректері сәйкес келмеген жағдайда объективті зерттеу деректерін ескере отырып, көру өткірлігін түзетуді қайта жүргізу қажет.

Күмәнді жағдайларда рефракцияны объективті анықтау толық циклоплегия жағдайында (1% гоматропин ерітіндісін немесе 1% атропин ерітіндісін фракциялық тамызу) жүргізіледі. 30 жастан асқан адамдарда мидриатиктерді тамызу көзішілік қысымды зерттеуден кейін жүргізіледі.

Головин-Сивцев кестесінің № 4 оқу үшін сынама қаріптің көмегімен анық көзқарастың жақын нүктесін (аккомодация көлемін) анықтау Қызмет сипаты көру функциясының жай-күйіне жоғары талаптар қоятын адамдарға медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі. Зерттеудің алынған нәтижелерін жас нормаларымен салыстыру керек.

37. Көру өрісін зерттеу медициналық көрсеткіштер бойынша периметрде (қарапайым немесе проекциялық) жүргізіледі.

Медициналық көрсетімдер бойынша кампиметрия жүргізіледі.

38. Түнгі көруді зерттеу (қараңғыға бейімделу) қызметі түнгі уақытта ұзақ көруді талап ететін адамдарға Семикоп аспабында немесе Кравков-Вишневский камерасында жүргізіледі.

39. Көру мүшелерінің анатомиялық жай-күйін зерттеу белгілі бір ретпен барлық куәландырылушыларға жүргізіледі. Алдымен көздің қорғаныш аппаратының жағдайы анықталады. Бұл ретте қас аймағының жай-күйіне, көз саңылауларының пішіні мен біркелкілігіне, қабақтардың, кірпіктердің, интермаргиналдық кеңістіктің орналасуы мен жағдайына, қабақтың конъюнктивасы бетінің сипаты мен түсіне, онда тыртықтардың болуына назар аударылады.

Көз жасы аппаратын зерттеу кезінде көз жасы нүктелерінің жағдайы мен айқындығын, көз жасы қапшығының жағдайына басу арқылы жағдайын ескеру қажет. Көз жасы бөлінуінің бұзылуына күдіктенген кезде және көз жас ағу кезінде көз жасы бөлінуінің функциясын түрлі-түсті шағын арналар және көзден жас ағу сынамасының көмегімен (3% колларгол ерітіндісімен немесе 2% флюоресцеин ерітіндісімен) тексеру қажет.

Теріс немесе баяу сынама алған кезде сұйықтық үшін жас жолдарының анатомиялық өткізгіштігін тексеру керек.

Көздің алдыңғы кесінділері мен сынғыш ортасының жай-күйі туралы қорытынды бүйірлі жарықтандыру кезінде, өтетін жарықта және саңылаулы шаммен зерттеуден кейін шығарылады.

40. Көз түбін зерттеу айналы офтальмоскоптың (кері офтальмоскопия) көмегімен және медициналық көрсеткіштер бойынша электр офтальмоскоптың, БО-58 үлкен рефлекссіз офтальмоскоптың немесе ЩЛ-56 Саңылау шамының көмегімен ішінара циклоплегия (1% гоматропин ерітіндісін тамызу) жағдайында барлық куәландырылатын адамдарға жүргізіледі.

41. Көз қозғағыш аппаратты зерттеу кезінде қылилықты, нистагмды, конвергенция жағдайын анықтау мақсатында әрбір көздің қозғалғыштығына жеке және бинокулярлық қозғалыстарға назар аударады. Қылилық дәрежесі шаммен периметрдің доғасының көмегімен анықталады және градустарда, сондай-ақ Меддокс шкаласының көмегімен көрінеді. Гиршберг әдісімен айна офтальмоскоппен қылилық бұрышын практикалық мақсатта өлшеуге ыңғайлы. Қылилық көлемі мөлдір қабықтағы Жарық рефлексінің жағдайы бойынша градустарда бағаланады. Егер офтальмоскоптың рефлексі қарашықтың шетінде орналасса, онда қылилық бұрышы 15 - ке тең , егер құбылмалы қабығының ортасында - 25-30 , лимб - 45 , лимб - 60 және одан да көп болады.

Көз алмасының қозғалуын елеулі шектеу жасамайтын диплопияға шағымдар кезінде қызыл әйнегі бар қос бейнелерді зерттеу жүргізіледі.

42. Нистагм анықталған кезде оның сипаты мен шығу тегін анықтау керек. Көз патологиясын нистагмның себебі деп есептеуге негіз болмаған жағдайларда невропатологтың және оториноларингологтың консультациясы қажет. Бекітіп тұратын нистагмның қызметке қарсы көрсетілімі жоқ.

43.Қарашық реакцияларын зерттеу барлық куәландырылушыларға жүргізіледі.

44. Бинокулярлық көру қызметі ұзақ көру кернеуін талап ететін, I және II бағандар бойынша және медициналық көрсетімдер бойынша куәландырылатын адамдардан анықталады. Бинокулярлық көруді анықтау үлкен диплоскопта, түс тестте (поляроидты көзілдіріктерді пайдалана отырып) жүргізіледі.

45. Көзішілік қысымды зерттеу барлық куәландырылушыларда пальпациямен жүргізіледі. 40 жастан асқан барлық адамдарға тонометрияны Маклаков тонометрінің көмегімен жүргізу қажет.

4-тарау. Оториноларингологиялық зерттеу.

46. Оториноларинголог кабинеті 6 метрден бастап шудан оқшауланған, бүйірінде жасанды жарық көзі бар қараңғыланған есту өткірлігін зерттеу үшін кемінде 6,5 метр (ерекше жағдайларда - диагоналі бойынша) болуы тиіс. Есту өткірлігін зерттеуге ыңғайлы болу үшін едендегі немесе қабырға бойындағы қашықтық алдын ала метрмен және жарты метрмен белгіленеді.

Бөлмеде бір мезгілде екі куәландырылушыдан аспауы тиіс.

47. ЛОР-мүшелерін зерттеу шағымдарды анықтауды, анамнезді, эндоскопияны және ЛОР-мүшелердің қызметін зерттеуді қамтиды.

Анамнезді жинау кезінде куәландырылушыда құлақ, тамақ, мұрын аурулары (анамнезінде құлақтан ірің кетудің, ангинаның, жиі немесе ұзақ мұрын қабынуының бар болуы, тербетілуге жоғары сезімталдықтың болуы) анықталады. Сонымен қатар сөйлеу кемістігі, олардың сипаты мен айқындылық дәрежесі анықталады.

48. Есту ағзасын зерттеуді құлақ қалқаншасын, емізік тәрізді өсінділерді, құлақ бүртігі және іргелес аймақтарды қарап, олардың сезімталдығын анықтай отырып, пальпациялаудан бастау керек.

Сыртқы есту жолын қарау үшін куәландырылушы есту жолының жалғасқан осі рефлектор көрсететін жарық сәулелерінің бағытымен сәйкес келуі үшін басын шеңбердің шамамен бір ширегіне бұруы тиіс.

Құлақ қабығын жоғарғы және артқа қарай созу керек, бұл сыртқы есту жолының бастапқы бөлігін түзетуге ықпал етеді. Сыртқы есту жолының құлақ жарғағы-шеміршек бөлігі терісінің шектеулі, өткір ауыруы мен гиперемиясы фурункул кезінде байқалады. Эпителийдің десквамациясы сыртқы есту жолының диффузды қабынуын көрсетеді.

Содан кейін құлақ шұңқырының көмегімен барабан жарғақшасы тексеріледі. Дабыл жарғағында қабыну процесі болған кезде жарық рефлексі жоғалады немесе деформацияланады, қан тамырларының инъекциясы, гиперемия байқалуы мүмкін.

Ортаңғы құлақтың созылмалы іріңді қабынуы кезінде барабан жарғағындағы перфорациялық тесік ұзақ уақыт сақталады, ол арқылы іріңді бөлінеді, жиі түйіршіктер, полиптер, холестеатома көрінеді.

Барабан жарғағының қозғалғыштығын егжей-тегжейлі тексеру және анықтау Зигле пневматикалық воронканы қолдана отырып жүргізіледі. Бұл шұңқырды (оның кең бөлігі линзамен тығыз жабылған) сыртқы есту жолына тығыз енгізеді. Воронкамен қосылған резеңке баллонның көмегімен сыртқы есту жолында кезекпен қысымды жоғарылатады және төмендетеді. Барабан жарғағының қозғалысы монтаждалған линза арқылы бақыланады.

49. Жоғарғы тыныс алу жолдарын тексеру кезінде тыныс алу және дауыс түзілу функциялары бағаланады. Мұрынның, жұтқыншақтың сыртқы бөліктері мен қуысы тексеріледі. Шығатын ауаның иісіне назар аударылады.

Бұдан әрі мұрынды және мұрын-жұтқыншақты тексеру (алдыңғы, орташа және артқы риноскопия) жүргізіледі. Шырышты қабықтың жай-күйі, ірің, полиптердің болуы немесе болмауы тексеріледі. Мұрынның тыныс алуы оң немесе сол жақ мұрын жүрісін кезекпен жабу жолымен тексеріледі; куәландырылушыға аузын жауып, дәрігердің алақанына немесе мақта ұлпасы арқылы тыныс алу ұсынылады. Мұрынмен тыныс алудың күрт бұзылуы, мұрыннан сасық иіс шығуы кезінде, дауыс қарлыққан кезде, маңқалық, бадамша бездің өзгеруі кезінде, жұтқыншақ ісіктері, шырышты қабаттағы жаралар кезінде егжей-тегжейлі тексеру қажет.

50. Кекештік анықталған жағдайда невропатолог-дәрігерлер мен психиатрдың тексеру нәтижелерін пайдалану, ал қажет болған жағдайда логопедтің кеңесі қажет.

51. Иіс сезімі төрт стандартты иістің көмегімен зерттеледі: 0,5% сірке қышқылының ерітіндісі (әлсіз иіс), таза шарап спирті (орташа иіс), қарапайым Валериан тұнбалары (қатты иіс), нашатыр спирті (ультраөткір иіс). Бұл сұйықтықтар пішіні мен түсі бірдей нөмірленген сауыттарда сақталады. Диссимуляцияны анықтау үшін таза тазартылған суы бар сауыттардың осындай нысаны болуы керек.

Иіс сезудің бұзылуы шеткі немесе орталық болуы мүмкін. Бірінші жағдайда олар мұрын қуысындағы патологиялық процестермен (созылмалы мұрын қабынуы, мұрын қалқасының қисаюы және т.б.) байланысты болады. Мұрынмен тыныс алуы қиын болғанда респираторлық гипосмия немесе аносмия пайда болады. Гипо - және аносмия түріндегі иіс сезудің шеткі бұзылулары иіс сезу эпителий патологиясымен, мысалы, жіті ринит, іріңдеу, атрофиялық өзгерістер, әртүрлі уытты әсерлер және т. б. салдарынан болады. Иіс сезудің орталықтан бұзылуы оның ұйымының қандай да бір деңгейінде пайда болу иіс сезу талдаушысының зақымдануымен байланысты, бұл жағдайда куәландырылушылар мұқият неврологиялық зерттеуге жатады.

52. Жұтқыншақты зерттеу (фарингоскопия) екі сәтке бөлінеді. Біріншісі сәтте - куәландырылушы тістің шетінен тілді шығармай, тыныш тыныс алуы және жұтқыншақ бұлшықеттерін босаңсытуға тырысу керек; екіншісінде - "ээээ" дыбысын шығаруы керек, осы сәтте жұмсақ таңдай жоғары көтеріледі және сол арқылы оның қозғалу дәрежесі анықталады; тіл шпательмен (қатты қысылған кезде тіл бүрісіп қалады, бұл зерттеуге кедергі келтіреді) сәл басылып, ауыз түбінде қалыптағыдай жатуы керек. Жұтқыншақты қарау кезінде шырышты, бадамша бездің жағдайына (екі шпательдің көмегімен оларды орнынан қозғайды, крипт ішіндегісін, бадамша бездерінің доғамен жабысуын тексереді) және мойын лимфа түйіндерінің жағдайына назар аударылады.

53. ЛОР-мүшелерін тексергеннен кейін сыбырлап сөйлеуге есту өткірлігі белгіленеді. Әрбір құлақтың есту функциясы жеке-жеке анықталады, ол үшін зерттелмейтін құлақты құлақ қабыршағын саусақпен басу арқылы тығыз жабады. Есту қабілетін зерттеу үшін Воячек кестесіндегі сөздерді ғана емес, сонымен қатар 21-ден 99-ға дейінгі сандарды да пайдалануға болады; бұл ретте куәландырылушы дәрігердің беті мен ерінінің қозғалысын көрмеуі тиіс.

Еріннің қозғалысы бойынша сөздерді табуды болдырмау үшін куәландырылушыға көзді жабу немесе көзқарасын қабырғаның белгілі бір нүктесіне белгілеу ұсынылады.

Сыбырлап сөйлеу қарқындылығының мүмкіндігі үшін дәрігер дем шығарғаннан кейін өкпеде қалған ауаның көмегімен сөздерді айтады. Естудің соңғы өткірлігі деп куәландырылушы дәрігер сыбырлап айтатын сөздердің барлығын немесе абсолюттік көпшілігін (6-дан немесе 5-тен 4-ке 5) қайталайтын қашықтық (бір метр және жарты метр) саналады.

Естудің төмендеуі объективті деректерге сәйкес келмеген жағдайда және барлық күмәнді жағдайларда естуді және басқа ЛОР-органдарды жан-жақты тексеру жүргізіледі.

54. Авиа-, автомотокөлікте жиі жол жүрумен, авариялық-құтқару жұмыстарымен, өрт сөндірумен, автомотокөлік жүргізушілерімен, Мемлекеттік фельдъегерлік қызмет бөліністеріне, сондай-ақ оқу орындарының күндізгі оқу нысанына оқуға кандидаттардың барлығына вестибулярлық аппаратты зерттеу жүргізіледі. В. И. Воячек бойынша қос айналым әдісімен зерттегенде (отолитті реакция) зерттелетін адамның денесін алға 90 градусқа еңкейтіп, Барани креслосында 10 секунд ішінде 5 рет айналдырады. Айналуды тоқтатқаннан кейін зерттелетін адам сол қалпында 5 секунд бойы көздері жабық күйінде отыруды жалғастырады, содан кейін оған тез түзелуді ұсынады. Нәтижесінде вестибулярлық аппарат рецепторларының аралас тітіркенуі пайда болады. Мұндай функционалдық жүктемені вестибулярлы аппараттың қалыпты қоздырғыштығы бар адамдар оңай ауыстырады, оларда елеулі қозғалыс және вегетативтік реакциялар пайда болмайды. Күшті қозғалыс, әсіресе, вегетативті реакциялардың пайда болуы вестибулярлық "жүктемелерге" төзімділіктің төмендегенін куәландырады.

55. Қажет болған жағдайда (шағымдардың болуы, арнайы іріктеу, диагнозды және т.б. анықтау үшін) рентгенография, аудиометрия,тимпаноментрия, құлақ манометрінің көмегімен барофункцияны зерттеу, мұрынның ішкі қосалқы құрылымын, емізік тәріздес өскіндерді және басқа да зерттеулер жүргізіледі.

5-тарау. Дерматовенерологиялық зертеу.

56. Дерматовенерологиялық тексеру тері қабаттарын, шырышты қабаттарды көзбен шолып тексеруден басталады, шағымдар, анамнез зерделенеді.

Дұрыс және мұқият жиналған анамнез тері немесе венерологиялық аурудың диагнозын қоюда маңызды. Тері аурулары бар куәландырылушының жұмыс сипатын анықтау кәсіби дерматоздарды диагностикалауға көмектеседі. Терінің лейшманиозына, алапеске, флеботодермияға және басқа да бірқатар дерматоздарға күдіктенген кезде куәландырылушының, тіпті қысқа мерзімді, осы аурулар кездесетін жерлерде болмағанын анықтау қажет. Уретрадан сұйықтық бөлініп шығу, жыныс мүшелерінде эрозиялық немесе ойық элементтердің пайда болуына шағымдар болған жағдайда диагноз қоюда куәландырылушы кездейсоқ жыныстық қатынастан көрсетілген мерзімнің мәні болуы мүмкін.

Бірқатар дерматоздар диагнозын қою үшін аурудың маусымдылығы фактісін, қандай да бір дәрі-дәрмектерді немесе тамақ өнімдерін қабылдаумен байланысты анықтау керек.

Сауалнама бірқатар жағдайларда аурудың отбасылық сипатын анықтауға мүмкіндік береді, бұл қышыманы, дерматомикоздарды, тұқым қуалайтын және туа біткен дерматоздарды (кератоздардың кейбір түрлері, Дарье ауруы және т.б.) диагностикалауға көмектеседі, сондай-ақ қышудың болуын немесе болмауын, оның қарқындылығын, оқшаулығын, тәуліктің белгілі бір сағаттарында барынша айқын көрінуін анықтауға мүмкіндік береді.

Кейбір аурулар, мысалы, түйінді қышыма, созылмалы трихофития, жүйелі склеродермия, түйінді эритема, әйелдерде жиірек, ринофима, келоид ерлерде жиі кездеседі.

Аурудың алғашқы белгілері қашан және қандай учаскелерде пайда болды, олармен қандай өзгерістер болды, яғни процесс ағымының сипаты, рецидивтер мен ремиссиялардың жиілігі мен ұзақтығы (егер ондай болса), бөртпелердің тамақтану сипатымен және бұрын қолданылған терапиямен байланысы, оның тиімділігі нақтыланады.

57. Тері жамылғылары мен бөртпелерді қарау кезінде жеткілікті шашыраған күндізгі жарықты немесе жақсы электр жарығын пайдалану керек. Терінің және көрінетін шырышты қабықтың түсін, терінің икемділігі мен созылғыштығын, бұлшықет тургоры мен тері асты клетчаткасының, сондай-ақ май және тер бездерінің, тырнақ пен шаштың жай-күйін, пигментация сипатын, тыртықтардың, невустың болуын және т. б. анықтау қажет.

Куәландырылушының терісінің тамыр-қозғалыс иннервациясының қасиеттерін куәландыратын механикалық тітіркенуге терінің жүйке-тамыр аппаратының жауап реакциясының дермографизм сипатын анықтаудың маңызы бар. 2-3 минуттан кейін ізсіз жоғалып бара жатқан, тері бойынша тұйық затқа жауап ретінде қызыл жолақтың пайда болуы қалыпты дермографизм туралы куәландырады. Қызыл жайылмалы дермографизм экзема, псориаз кезінде байқалады; ақ дермографизм - қышыма, эксфолиативті дерматитпен ауыратын науқастарда; тұрақты ақ немесе аралас, тез аққа ауысатын дермографизм - нейродермитпен ауыратын науқастарда; есекжеммен, қышымамен ауыратындарда уртикарлы дермографизм науқастарда байқалады.

Бұлшықет-түкті рефлексті ("қаз терісі") теріге суық затпен оңай өткізгенде алады. Қалыпты жағдайда ол 5-10 секунд ұстап, содан кейін ізсіз жоғалады. Бұл рефлекстің болмауы симпатикалық иннервацияның бұзылуы туралы айтады және ихтиозбен, Гебра қышымасымен ауыратын науқастарда байқалады. Оның жоғарылауы орталық және вегетативтік жүйке жүйесінің функционалдық бұзылулары бар диффузды немесе диссеминирленген нейродермитпен ауыратын науқастарда кездеседі.

Лепраға, сирингомиелияға, патомимияға күдіктенген кезде терінің тактильді, ауырсыну және температуралық сезімталдығын зерттеудің шешуші диагностикалық маңызы бар.

Терінің және шырышты қабықтың зақымдануын (statuslocalis) белгілі бір схеманы ұстана отырып, дәйекті сипаттау ұсынылады. Алдымен бөртпенің қабыну немесе қабыну сипаты бар-жоғын көрсеткен жөн. Содан кейін қандай қабыну тобына бар бөртпелерді жатқызуға болады: аралда қабынуға (қабынудың экссудативті компоненті басым) немесе қабынуға (қабынудың пролиферативті компоненті басым). Бұдан әрі элементтердің басым орналасуын сипаттай отырып, бөртпелердің орналасуын көрсетеді. Көптеген дерматоздарда қолдануға ыңғайлы локализация бар, алайда, диагноз қою үшін қосалқы мәнге ие. Содан кейін эритродермия сипатын қабылдай отырып, шектеулі, диссеминацияланған, шоғырланған, әмбебап болуы мүмкін, сондай-ақ симметриялы және асимметриялы зақымданудың таралуына назар аударады.

Осы куәландырылушыда бар бастапқы және қайталама морфологиялық элементтерді және олардың ерекшеліктерін: түсі, шекарасы, пішіні, пішіні (конфигурациясы), беті, консистенциясы, өзара қарым-қатынасы сипаттайды. Морфологиялық элементтердің шекаралары анық және анық, өткір және түсініксіз болуы мүмкін. Элементтердің нысанын - көлемді ұғымды сипаттағаннан кейін, дәрігер, мысалы, папулаға қатысты, олар жалпақ, конус тәрізді немесе жартылай шар тәрізді және т. б. екенін көрсетеді. Консистенциясы бойынша элементтер ағаш тәріздес-тығыз, тығыз-серпімді, жұмсақ, қамыр тәріздес болуы мүмкін. Өзара қарым-қатынас бойынша элементтер бір-бірінен оқшауланған немесе ағызу болады; бірінші жағдайда бөртпенің фокустық орналасуы туралы айтады. Егер бөртпелер шеңберлерге, жартылай шеңберлерге, овалдарға, доғаларға ұқсаса, бөртпелердің дұрыс топталуы туралы айтады. Егер ол белгілі бір учаскеде орналасқан болса, бірақ қандай да бір геометриялық фигураны құрмаған жағдайда дұрыс топтастырылған бөртпелер туралы айтады. Жүйеленген бөртпелер деп нерв діңдері, қан тамырлары бойынша орналасқан бөртпелер аталады.

Бастапқы және қайталама морфологиялық элементтер және олардың клиникалық ерекшеліктері дерматологиялық диагноз қою үшін негіз болып табылады. Кейбір жағдайларда көзбен көріп диагностикалау көптеген дерматоздардың морфологиялық ұқсастығына байланысты қиындайды, сондай-ақ жиі "классикалық" дерматоздардың клиникалық көрінісінде және олардың ағымында сол немесе басқа ұқсас еместік байқалады. Бұл жағдайларда дерматовенеролог тексерудің қосымша әдістерін (пальпация, диаскопия, бөртпелерді сылау және т. б.) қолданғаннан кейін тиісті мамандардың көмегімен ішкі мүшелер мен жүйке жүйесін тексеруге, қанның, несептің морфологиялық құрамын зерттеуге, басқа да жалпы талдаулар мен арнайы дерматовенерологиялық зерттеулер мақсатында (биопсиялық материалды патогистологиялық зерттеу, саңырауқұлақтарға, бозғылт трепонемге, гонококктерге, туберкулез микобактериясына, лепра таяқшасына, акантолитикалық жасушаларға, қанның серологиялық реакцияларына зерттеу, диагноз қою, оның этиологиясы мен патогенезін нақтылау мақсатында иммуноаллергологиялық тексеру және т. б.) жүргізуі керек.

Созылмалы дерматоздар кезінде сараптамалық бағалауда міндетті түрде диагнозда көрсетілетін тері белгілерінің таралуы немесе шектеулілігі үлкен маңызды.

Тері ауруларының шектеулі түрлері деп әр түрлі жерде орналасқан, оның ішінде әр түрлі анатомиялық облыстарда, науқастың алақанына дейінгі аумағы бір-бірімен (әдетте, үшеуден аспайтын) зақымдану ошақтарын түсінеді.

Экзема кезінде анатомиялық аймақтардың бірінің зақымдануы (табан, сирақ, қол, бас және т.б.) ошақтың көлемі алақанның ауданынан артық болса да шектеулі деп бағаланады.

6-тарау. Стоматологиялық зертеу.

58. Ауыз қуысын және жақ сүйектерін зерттеу шағымдарды анықтаудан, олардың сипатын бағалаудан, анамнезді жинаудан, клиникалық және функционалдық зерттеулерден тұрады. Куәландырылушыда жақ-бет аймағының ауырған ауруларының, жарақаттарының және операцияларының сипаты анықталады.

Объективті зерттеу адамды, ауыз қуысын және кіреберісті тексеруден бастайды. Жақ асты аймағы мен мойынның лимфа аппаратын зерттеу үшін бір қолмен куәландырылушының басы көлбеу жағдайда белгіленеді, екіншісі жақ асты аймағының лимфа түйіндерін басып көреді. Лимфа түйіндерін зерттеу бастың бір жағынан, содан кейін екінші жағына қарай бұрылып жүргізіледі.

Ауыз екі кезеңмен, бастың аздап шалқайған қалпымен зерттеледі: алдымен жақ (ерні, ауыздың алдындағы, тістеу), содан кейін ауыз қуысы (тістер, пародонт, шырышты қабық және тіл). Тіс және ауыз қуысы мүшелерін зерттеу кезінде тіс дәрігерлік айна, тіс дәрігерлік пинцет және диагностикалық зонд қолданылады.

Самай-төменгі жақ буынының функциясын ауыз ашқанда және төменгі жақтың бүйір қозғалыстарында тексереді. Буынның өзін зерттеуді екі қолдың көрсеткіш саусақтарын куәландырылушының есту жолдарына енгізумен жүргізіліп, алдыңғы қабырғаның тері жамылғысының астындағы төменгі жақтың буынды басы анықталады.

МК кезінде тіс-жақ жүйесі мүшелерінің негізгі функциялары: тыныс алу, сөйлеу, жұтыну, шайнау зерттеледі. Шайнау функциясының бұзылуы шайнау фазасының өзгеруінен, шайнау қысымының біркелкі бөлінбеуінен, шайнау қозғалысы санының ұлғаюынан және тамақты шайнау уақытының ұзаруынан көрінеді.

Шайнау функциясының бұзылуын өтеу шайнау тиімділігі 40%-ға төмендегеннен кейін қиынға соғады.

Шайнау тиімділігі Агапов-Оксман әдісі бойынша анықталады. Жоғарғы және төменгі жақтың интактілі тіс қатарының шайнау тиімділігі 100% деп қабылданады. Осыған байланысты, тіс қатарының жартысы әрбір жаққа 25% құрайды; шайнау тиімділігінің бірлігі үшін жоғарғы жақтың күрек тісі қабылданады (№ 5 Кесте).

5-кесте Тістің шайнау коэффициенттері

Тіс формуласы бойынша тістің №	1	2	3	4	5	6	7	Барлығы 7 тіс
Шайнау коэффициентінің %	2	1	3	4	4	6	5	25

Ескерту: 8-ші тістері ("даналық" тістері) есепке алынады: жоғарғы - 3%, төменгі - 4%.

Осы әдістеме бойынша тіс қатарының шайнау тиімділігі анықталған кезде тістің болмауы ғана емес, сонымен қатар оның антагонисті функциясының осыған байланысты түсуі ескеріледі. Тістерді ішінара жоғалту кезінде сақталған шайнау тиімділігінің дәрежесі жоқ тістер мен олардың антагонистерінің коэффициенттерінің 100% сомасын шегеру жолымен белгіленеді.

Сақталған тістердің шайнау тиімділігін бағалау кезінде пародонттың жай-күйі ескеріледі. І дәрежелі патологиялық қозғалу кезінде тістің құндылығы 1/4 - ке, ІІ дәрежелі қозғалу кезінде 1/2-ге азаяды, ал ІІІ дәрежелі қозғалу немесе бұзылған тәжі бар, емдеуге және пломбалауға жатпайтын тістер жоқ деп саналады.

Операциядан, жарақаттан және күрделі протездеуден кейін шайнау тиімділігін бағалау мақсатында Гельман, Рубинов (мастикациографтың көмегімен төменгі жақтың шайнау қозғалыстарын графикалық тіркеу) және т. б. әдістері қолданылады.

Ауыз қуысы мен тістерді объективті зерттеу тексеруден, пальпациядан және перкуссиядан құралады. Қажет болған жағдайларда электродонтодиагностика, өтетін жарықта тістер мен пародонтты зерттеу, Писарев-Шиллердің аппликациялық сынамалары және т. б. қолданылады.

Орталық окклюзияда тіс қатарының түйісуі (тістеу) өзара перпендикулярлы үш жазықтықта (сагитталды, тік және көлденең) анықталады. Тістеу ауытқулары кезінде түрі, сондай-ақ тіс қатарының жылжуын сызықтық өлшеу көмегімен аномалия дәрежесі белгіленеді. І дәрежелі тістеу аномалиясына тіс қатарының 5 мм - ге дейін, ІІ дәрежелі - 5-тен 10 мм-ге дейін, ІІІ дәрежелі-10 мм-ден жоғары жылжу жағдайлары жатады. Осының шамасы миллиметрмен, аномалия дәрежесінен кейін жақша ішінде көрсетіледі.

Тіс болмаған кезде, олардың патологиясы анықталғанда МК актісінде (картасында) міндетті түрде тіс формуласы көрсетіледі, тіс формуласы кариозды, пломбаланған және жұлынған тістердің (ЕПҚ) сомасы көрсетіледі.

7-тарау. Гинекологиялық зертеу.

59. Гинекологиялық тексеру кезінде қолмен зерттеу және аспаптық әдістер қолданылады. Гинекологиялық зерттеудің маңызды әдісі-жатырдың жағдайы (жағдайы, шамасы, пішіні, консистенциясы, қозғалу дәрежесі және т.б.), жатыр қосалқылары мен құйымшақ-жатыр байламдарының жай-күйі туралы объективті бағалауға мүмкіндік беретін бимануалды сипау болып табылады.

Гинекологиялық зерттеу кезінде: қынап пен жатыр мойнын айнаның көмегімен тексеру; жатыр зондандырылуы, артқы күмбездің пункциясы, жатыр мойнынан биопсия, жатыр қуысынан аспират алу, хромодиагностика (люголь ерітіндісімен майлағаннан кейін жатыр мойнының шырышты қабығының түрлі-түсті реакциясы), қынап жағындысының цитологиясы, кольпоскопия және т. б. жүргізіледі.

Созылмалы цервицит, уретрит, қынап алдындағы бездердің қабынуы, проктит кезінде процестің жасанды өршуі мақсатында арандатудың әр түрлі тәсілдері қолданылады, осыған байланысты жиі бөлінуі күшейеді. Бұл ерекше қоздырғыштың табылуын жеңілдетеді немесе тән клиникалық белгілерге себепші болады. Сондай-ақ жергілікті арандатудың тәсілдерін қолдану қажет: механикалық (уретраны немесе мойын арнасын кеңейткіштермен кеңейту), уретраны немесе жатыр мойнын және т. б. қарапайым массаж; химиялық (протарголмен, люголь ерітіндісімен, ас тұзының 10% ерітіндісімен сылау); физиотерапевтикалық (ионофорез, диатермия, жергілікті жарық ванналары, ыстық спринцевание, батпақты тампондар және т.б.); биологиялық (жатыр мойнындағы бөлінетін цервикальды арнаны инъекциялау). Сондай-ақ, осы мақсатта алиментарлық арандатуды немесе вакциналарды енгізе отырып арнайы арандатуды пайдалануға болады.

8-тарау. Неврологиялық зертеу.

60. Невропатолог-сарапшының міндеті нерв жүйесінің жергілікті, шашыраңқы немесе диффузды органикалық зақымдануына, вегетативті немесе функционалдық бұзылулардың болуы мен айқындылығын, неврологиялық симптомдардың ішкі органдар функцияларының бұзылуымен байланысын анықтау және осының негізінде нақты лауазымда функционалдық міндеттерді орындау мүмкіндігі туралы болжам жасау немесе еңбек қабілетін жоғалту дәрежесін белгілеу.

61. Клиникалық-неврологиялық тексеру медициналық құжаттармен танысқаннан кейін, шағымдар анықталғаннан және анамнезді (жалпы анамнез және аурудың анамнезі) жинағаннан кейін жүргізіледі.

Сұрақ қою кезінде шағымдары, өмір анамнезі анықталады, куәландырылушының және оның туыстарының анамнезінде есінен танып қалу ұстамаларының, құрысулардың, бұлшық ет әлсіздігі ұстамаларының, сөйлеу, есту, көру, орталық және перифериялық жүйке жүйесінің жарақаттары, жұқпалы аурулар, уланулар, психиатриялық және неврологиялық бейіндегі мекемелерде емдеу, алкогольді асыра пайдалану, есірткі құралдарын пайдалану ұстамаларының болуына назар аударылады, түнгі несепті ұстамаудың соңғы эпизодының күні белгіленеді.

62. Неврологиялық тексеру кезінде куәландырылушылар семудің, парездердің болуын дұрыс бағалау, терінің трофикалық бұзылуларын, жүріс пен статиканың өзгеруін анықтау үшін толық шешінуі тиіс. Неврологиялық тексеруде, тіпті куәландырылушы бас сүйек-ми жарақаттарының болуын жоққа шығарған жағдайларда да, туа біткен және жүре пайда болған ақауларды анықтау мақсатында мақсатты тексеру жүргізуге негіз бере алатын бас сүйегін мұқият тексеру және пальпациялау үлкен маңызды.

63. Неврологиялық тексеру бас сүйек-ми нервтерінің қызметін тексеруден басталады. Көзді қозғалтатын нервтердің және көздің симпатикалық иннервациясының функциясы зерттеледі. Қарашықтардың нысаны мен көлемі, олардың біркелкілігі, сондай-ақ конвергенция және аккомодация кезінде қарашықтардың жарыққа реакциясы (тікелей және достастық) анықталады. Бір симптом ретінде қарашықтардың бірдей емес шамасы (анизокория) жүйке жүйесінің органикалық ауруының белгісі емес, туа біткен ауытқулардың, симпатикалық иннервацияның біркелкі еместігінің және т. б. салдары болуы мүмкін. Қарашықтардың деформациясы нерв жүйесінің органикалық зақымдануына күдік туғызуы тиіс, бірақ оның органикалық симптом ретінде маңызын қалыпты Қарашық реакциялары кезінде асыра бағаламау керек. Қарашық реакцияларының өзгеруі көбінесе орталық жүйке жүйесінің органикалық ауруының белгісі болып табылады, сондықтан Қарашық реакцияларын зерттеу жеткілікті қарқынды жарық көзі болған кезде мұқият жүргізілуі тиіс.

Конвергенциясы бар аккомодацияға қарашықтың реакциясын зерттегенде бір және басқа қарашықтың тарылуын бақылау қажет. Бұл ретте кейбір адамдар "тапсырыс бойынша" көз осін конвергир жасай алмайды, бұл конвергенция парезі туралы жалған түсінік тудыруы мүмкін. Қарашық реакцияларын зерттеу кезінде қарашық реакцияларының жарыққа, конвергенцияға және аккомодацияға айырмасына да назар аударылады.

Қарашық реакцияларының өрескел бұзылуы (Аргайль-Робертсон симптомы, қарашықтың рефлекторлық қозғалмауы, конвергенция мен аккомодацияға реакцияның болмауы) ғана емес, сонымен қатар неғұрлым жұқа бұзылулар (бір қарашық реакциясының басқасымен салыстырғанда өміршеңдігі, конвергенция мен аккомодацияға реакцияның әлсіздігі) да маңызды.

Қарашық реакциялары өзгерген кезде қозғалыс саласын, сезімталдықты, рефлекстерді және т. б. мұқият зерттеу қажет.

Қарашықтарды зерттеуден кейін көздің жағдайына, қылилыққа, көз саңылауларының еніне, көз алмасының қозғалысына, дипопияның, нистагманың болуына назар аударылады.

Қылилық көзді қозғаушы нервтердің зақымдануын әрдайым көрсетпейді, ол туа біткен ақау болуы мүмкін немесе көру ауытқуларына байланысты болуы мүмкін. Көз алмасының жекелеген нистагмоидтық тартылуы көздің шеткі бүйірінен бұрылғанда нерв жүйесінің органикалық зақымдануының симптомы болып табылмайды, бірақ нистагманың кез келген жағдайы ерекше назар аударуды және куәландырылушыны мұқият неврологиялық тексеруді талап етеді.

64. Одан әрі бас сүйек-ми нервтерінің функциялары зерттеледі.

Үш тармақты нерв функциясын тексеру кезінде бет сезімталдығының жағдайы, шайнайтын бұлшықеттің кернеуі, төменгі жақ қозғалысының көлемі, тамыр және конъюнктивальды рефлекстер зерттеледі.

Тістерді көрсеткен кезде маңдайша терісі бүктемелерінің екі жағынан бірдей білінгенін, көз саңылауларының ені, мұрын-тістің бүктемелерінің айқындылығы мен симметриялығын, тістің сынығын, көзді қысу және қастарды қысу мүмкіндігін, маңдайдың қатпарлануын (мұрын-тістің бүктемелерінің жеңіл ассиметриясы жалғыз симптом ретінде маңызы жоқ) тексереді.

65. Вестибулярлық аппараттың моторлық функциясы анықталады (нистагм, тепе-теңдік, жуу). Тәтті, қышқыл, тұзды, ащы негізгі дәм сезімдерін қабылдаудың дұрыстығы зерттеледі, ол үшін стандартты қанттың, ас тұзының, лимон қышқылы мен хининин сульфатының ерітінділері, фонация кезіндегі жұмсақ аспанның қозғалғыштығы, фонация, жұмсақ аспаннан рефлекс, дауыстың дыбыстылығы, жұту қабілеті, бастың бұрылу мүмкіндігі және иықты көтеру мүмкіндігі, билеу кезіндегі тілдің қозғалыс көлемі, фибриллярлы тартылу және оның бұлшықеттерінің атрофиясы (тілдің бір симптом ретінде бір жаққа қарай ауытқуы жүйке жүйесінің зақымдануын, фибриллярлы тартылу және атрофиялар органикалық патологияның белгісі емес).

Көру нервінің функциясын офтальмолог, есту нервінің функциясын оториноларинголог зерттейді.

Қозғалыс саласын зерттеу кезінде қолдардың пассивті және белсенді қозғалыстарының көлемі, кеуде-түйінді-қырынды және трапеция тәрізді бұлшықеттердің жай-күйі мен күші, иықтың көтерілуі, бастың бұрылуы, омыртқа қозғалысының көлемі, күш, тонус және басқа бұлшықеттердің трофикасы анықталады. Гиперкинездердің (дірілдеу, хорея, атетоз, торзиялық спазм, тики және т.б.), фибриллярлы және фасциклулярлы тартылулар, бұлшықеттер мен нервтердің механикалық қозуы (Хвостек және Труссо симптомдары), синкинезия, акинезия, олардың таралуы мен айқындылығына назар аударылады, контрактуралардың, атрофияның болуы анықталады.

66. Қозғалыс координациясын зерттеу кезінде саусақпен-мұрын, өкше-тізе, көрсеткіш сынамалары қолданылады, диадохокинез, ромберг позициясындағы тұрақтылық тексеріледі, жүріс, статикалық және динамикалық атаксия зерттеледі. Жабылған қабақтардың, тілдің, созылған қолдың саусақтарының дірілдеуіне назар аударылады. Сөйлеудің бұзылуы (скандирлеу, мұрын реңкі, дизартрия, кекешу, афониялық бұзылулар) куәландырылушыны әңгімелесу және сұрастыру барысында анықталады.

Бұдан әрі сіңірлі, периостальды, тері рефлекстері мен шырышты қабықтардағы рефлекстер тексеріледі. Әрбір рефлекс оң және сол жағынан зерттеледі, олардың өміршеңдігі мен біркелкілігі салыстырылады.

Жүйке жүйесінің көптеген органикалық аурулары сіңір рефлекстерінің өзгерістерімен қатар жүреді, сондықтан оларды зерттеу маңызды болып табылады. Карпо-радиалды (периостальды), бүгу-шынтақ (екі басты бұлшықеттермен), жазу-шынтақ (үш басты бұлшықеттермен), тізе және ахиллов, құрсақ, аналық без, табан рефлекстер зерттеледі. Патологиялық рефлекстердің болуы немесе болмауы (Бабинский, Россолимо, Бехтерев, Оппенгейма және т. б.), ауыз бұлшықетінің патологиялық рефлекстері - назолабиальды, хоботкалы, соратын рефлекстер тексеріледі.

Рефлекстердің болуы ғана емес, сонымен қатар олардың өміршеңдігі мен біркелкілігі де анықталады. Рефлекстердің біркелкі болмауы немесе олардың жоғалуы көбінесе перифериялық немесе орталық жүйке жүйесінің органикалық зақымдануын көрсетеді. Осыны ескере отырып, рефлекстердегі жалған айырмашылықты алмау үшін рефлекстерді зерттеу техникасына назар аудару қажет. Бұл жағдайда зейін аудару әдістерін қолдану, рефлекстерді әр түрлі жағдайда зерттеу қажет.

Қолдарда рефлекстердің болмауы туа біткен ауытқулар болуы мүмкін, сондықтан рефлекстердің біркелкі болмауы немесе бір жағында рефлекстің болмауы үлкен мәнге ие.

Тізе және ахиллалық рефлекстердің болмауы жүйке жүйесінің органикалық ауруына (жұлынның құрғауы, полиневрит, полиомиелит, миелодисплазия және т.б. салдары) күдікті. Тізе және ахиллалық рефлекстер болмаған жағдайда қосымша зерттеу әдістерін (омыртқаның бел-сегізкөз бөлігінің рентгенографиясы, қанды Вассерман реакциясына зерттеу және т.б.) қолдану қажет.

Егер омыртқа патологиясы мен мерез белгілері анықталмаған болса, тізе және ахиллалық рефлекстердің болмауы туа біткен деп санауға болады.

Рефлекстердің біркелкі жоғарылауы, кейде клонустармен, патологиялық рефлекстер болмаған кезде және тірі құрсақ рефлекстері кезінде жүйке жүйесінің органикалық зақымдануының белгісі болып табылмайды, мұндай жоғарылау невроздар кезінде байқалуы мүмкін.

67. Сыртқы және терең сезімталдықтың жай-күйі (ауырсыну, температуралық, тактильді, бұлшықет-буын), ауырсынудың, парестезияның болуы, олардың сипаты, айқындылық дәрежесі, орналасуы, жүйке діңдерінің ауруы, ауырсыну нүктелері, жүйке діңдерінің керілу белгілері, ауырсыну, температуралық, тактильді, қажет болған жағдайда сезімталдықтың басқа да түрлері, сезімталдықтың бұзылу сипаты (анестезия, гипостезия, гиперстезия, гиперпатия) және оның аймағы анықталады.

68. Вегетативтік жүйке жүйесін зерттегенде беттің, дененің, аяқ-қолдың (бозаруы, қызаруы, акроцианоз, вазомоторлардың ойыны) тері жамылғысының бояуына, терінің трофикалық бұзылуының болуына, тер бөлінуіне назар аударылады, терінің ылғалдылығы мен температурасының асимметрияларының болуына назар аударылады.

Тері-вегетативті рефлекстер зерттеледі: жергілікті дермографизм, рефлекторлы дермографизм, пиломоторлық рефлекс және жүрек-тамыр рефлекстері: көз-жүрек (Даньини-Ашнер феномені), мойын және т.б. ортоклиникалық сынама, Эрбен сынамасы және т. б. артериалық қысымның динамикасына назар аударылады.

Патологиялық тұрақсыздықты, вегетативтік иннервацияның жоғары қозуын анықтаудың невротикалық жағдайларды объективті бағалауда, сондай-ақ қызметтердің кейбір түрлері үшін іріктеу мәселелерінде маңызы бар.

Жүйке жүйесін объективті зерттеудің көрсетілген минимумы міндетті болып табылады.

69. Ми жарақатын алған сәттен бастап 3 айға дейінгі жағдай жедел кезең, 3 айдан 6 айға дейінгі - ерте қалпына келтіру кезеңі, 6 айдан 1 жылға дейінгі - кеш қалпына келтіру кезеңі, 1 жылдан және одан жоғары - бас жарақатының бұрынғы салдары ретінде анықталады.

9-тарау. Терапиялық зертеу.

70. Ішкі мүшелерді тексеру шағымдарды, анамнезді зерделеуді, сондай-ақ жалпы тексеруден басталатын объективті тексеруді қамтиды, бұл ретте тері асты май талшығының жалпы түріне, дене бітіміне, даму дәрежесіне, тері қабаттары мен көрінетін шырышты қабаттардың түсіне назар аударылады. Пальпация түрінде терінің икемділігі мен ылғалдылығы, оның жекелеген бөліктеріндегі температурасы, лимфа түйіндерінің, бұлшықеттердің жай-күйі анықталады.

71. Содан кейін жүйелер бойынша зерттеу жүргізіледі.

Тамырларды зерттеу артериялар мен көктамырларды қарау және пальпациялау, ірі тамырларды аускультациялау және тамыр жүйесін аспаптық әдістермен зерттеу жолымен жүргізіледі. Артериялар мен көктамырлардың пульсациясы әртүрлі аймақтарда анықталады (жиілігі, ырғағы, сипаты, кернеуі және толуы).

Артериялық қысым тыныштықта (отырып) өлшенеді. Бір рет өлшеу кезінде қан қысымының кездейсоқ жоғарылауын болдырмау үшін манжеттерді алмай, қан қысымын бірнеше рет өлшеп, соңғы ең кіші санды ескеру қажет. Жоғары артериялық қысым кезінде куәландырылушының 10-15 минуттық демалуынан кейін, ал егер ол нормадан жоғары болса, онда 3-5 күннен кейін қолайсыз факторларды (эмоциялық және дене жүктемелері, ұйықтамау және т.б.) болдырмайтын жағдайларда қайта өлшеу қажет. Артериялық қысым жоғарылаған жағдайда артериялық қысымға (бұдан әрі - СМАД) тәуліктік мониторинг жүргізіледі. Қалыпты систолалық (максималды) қысым 100-130 мм сын.бағ. шегінде ауытқиды.ст., диастоликалық (ең аз) қысым -60-85 мм. рт.ст. артериялық гипертензияның сенімді белгісі деп артериялық қысым 140/90 мм. Сын.бағ. құрайтын жағдайды есептеу керек.(тыныш жағдай аясында жасалған АҚ екі және одан да көп өлшемдерінің орташа өлшемі).

Жүрек-қантамыр жүйесінің функционалдық сынамасы міндетті түрде жүргізіледі, ол дене жүктемесінен кейін (15-20 отырып-тұру) 3 минуттан кейін және одан әрі тамыр соғуының және артериялық қысымның бастапқы деректерін анықтағанға дейін оның бастапқы жағдайын қалпына келтіру жылдамдығын анықтаудан тұрады.

72. Перифериялық тамырларды зерттеу кезінде әртүрлі облыстарда (мойын шұңқыры көктамырлары, ұйқы артериясы, иық және басқа да артериялар, бөртпе пульсациясы және т.б.) артериялардың тамыр соғуының болуына және сипатына назар аударылады.

73. Перкуссиямен және пальпациямен жүректің шекарасы, ұшы мен жүрек итерілуі, жүрек аймағындағы және онымен көршілес жатқан басқа да тамыр соғулары анықталады.

Куәландырылушының түрлі жағдайларында (жатып, тұрып) жүректі тыңдау кезінде, дене жүктемесінен кейін, тыныс алу кідірісі кезінде жүрек тондарының дыбысталуын (күшеюі, әлсіреуі, акцент) және олардың сипатын (ыдырауы, тітіркенуі, қосымша тондардың пайда болуы), сондай-ақ жүрек шуының бар екенін бағалайды. Шуды тыңдау кезінде оның жүрек қызметінің фазасына (систолиялық, диастолиялық) қатынасын, оның сипатын, күшін, ұзақтығын, оқшаулануын және басым иррадиациясын анықтау қажет.

Шу органикалық және функционалдық болып бөлінеді. Органикалық шулар зақымдану, миокард, жүрек қақпақшалары немесе одан шығатын қан тамырлары мен туа біткен жүрек ақаулары кезінде байқалады. Функционалдық шу әртүрлі себептерге: жүйке қозуына, жұқпалы ауруларға, анемияға, пубертатты кезеңіне және т. б. байланысты болады.

Жүрек шуының себептері мен сипатын анықтау үшін: өңеш контрастымен бірге жүректің үш проекциялы рентгенографиясы, электрокардиография, фонокардиография, эхокардиография, басқа да зерттеулерге қосымша тексеру әдістеріне жүгіну қажет.

74. Тыныс алу органдарын зерттеу кезінде барлық куәландырылушыларға міндетті түрде рентгенологиялық зерттеу, үлкен кадрды флюорографпен және клиникалық әдістермен мұқият зерттеу жүргізіледі.

ТЖМ (өрт сөндіру) жедел қызметіне кандидаттарды куәландыру кезінде міндетті түрде спирография жүргізу қажет.

6-кесте. Тыныс алу (өкпе) жеткіліксіздігі дәрежелерінің көрсеткіштері

Көрсеткіштер	Норма	Тыныс алу (өкпе) жеткіліксіздігі дәрежесі
		І дәреже (шамалы)	ІІ дәреже (орташа)	ІІІ дәреже (айқын)
1	2	3	4	5
1. Клиникалық:
1) демігу	жоқ	Бұдан бұрынғыдай күш түсіргенде	Қалыптағы күш түсіру кезінде	Үнемі тыныш жағдайда
2) тыныш қалыптағы тыныс алу жиілігі (минут)	20-ға дейін	Норма шеңберінде	21-28	29 және одан жиірек
3) көгеру (цианоз)	жоқ	Жоқ немесе шамалы, жүктемеден кейін күшейетін	Анық, кей кездері орташа	Кенет айқындалатын, диффузиялық
4) тыныш қалыптағы жүрек соғуының жиілігі (минут)	80-ге дейін	Жиілемеген	Жиілеуге жақын	Едәуір жиілеген
2. Құрал-саймандармен (инструменталдық):
1) демігу	жоқ	Бұдан бұрынғыдай күш түсіргенде	Қалыптағы күш түсіру кезінде	Үнемі тыныш жағдайда
2) тыныш қалыптағы тыныс алу жиілігі (минут)	20-ға дейін	Норма шеңберінде	21-28	29 және одан жиірек
3) көгеру (цианоз)	жоқ	Жоқ немесе шамалы, жүктемеден кейін күшейетін	Анық, кей кездері орташа	Кенет айқындалатын, диффузиялық
4) тыныш қалыптағы жүрек соғуының жиілігі (минут)	80-ге дейін	Жиілемеген	Жиілеуге жақын	Едәуір жиілеген

Шағымдарды бағалау кезінде ентігу сипатына (физиологиялық немесе патологиялық, дем шығару, дем шығару немесе аралас), жөтел ерекшеліктеріне (ұзақтығы, көріну уақыты, дауыс деңгейі, тембрі, қақырықтың болуы және оның ерекшелігі), ауырудың кеудеге берілуіне, қарқындылығына, берілуіне және осы аурулардың тыныс алу актісімен, жөтелмен байланысына назар аударылады.

Бетті сыртқы тексеру газ алмасудың қиындауын, тыныс алу кезінде мұрын қанаттарының айқын қозғалуын, айқын ентігумен байланысты, бетінің қызаруын көрсететін тері мен көрінетін шырышты қабаттың көгеруін анықтауға мүмкіндік береді.

Мойынды тексеру кезінде оның көлемі мен пішініне, лимфа түйіндерінің жағдайына назар аударады.

Кеуде қуысын тыныштық жағдайында және терең тыныс алу кезінде тексеру кезінде оның түрі, бұғанасының орналасуы, бұғана үсті және бұғана асты шұңқырлары, жауырындары, кеуде қуысының екі жартысының симметриялылығы, тыныс алу түрі, тыныс алу қозғалысының жиілігі, ырғағы және тереңдігі, қосалқы бұлшық еттердің тыныс алу актісіне қатысуы анықталады.

Пальпация арқылы кеуде қуысы ауруының орналасуын және оның резистенттілігін (икемділігін), дауыстық дірілдің айқындылығын анықтайды, бұл плевралық қуыстарда пайда болуын немесе өкпеде үлкен инфильтраттарды, плевраның үйкеліс шуын болжауға мүмкіндік береді.

Салыстырмалы перкуссия кезінде өкпенің шекаралары, өкпенің төменгі жиегінің қозғалуы (өкпе жиектерінің қозғалысы қалыпты жағдайда дем шығару және дем шығару жиынтығында 6-8 см құрайды), өкпе үсті тұрағының биіктігі және олардың ені анықталады, сондай-ақ патологиялық жағдайларда перкуторлы өкпе дыбысының өзгеруі анықталады (плевра қуысында сұйықтықтың болуы кезінде қысқаруы, тығылуы немесе тұйық дыбыс, өкпеде қабыну немесе ісік процестерінде сұйықтықтың болуы кезінде анықталады; дыбыстың тимпаниялық сипаты, плевра қуысында ауа жиналған кезде, өкпеде қуыстар болған кезде - абсцесс, каверна, егер ол кеуде қабырғасына жақын орналасқан болса және диаметрі 3-4 см кем емес болса, сондай - ақ өкпе тінінің жоғары ауасы кезінде-эмфизема) анықталады.

Өкпені тыңдау кезінде тыныс алу сипаты, оның қарқындылығы және дем шығару мен дем шығару қатынасы анықталады. Негізгі тыныс алу шулары (везикулярлы, бронхиалды тыныс алу және олардың өзгеруі) және патологиялық тыныс алу шулары (сырылдар, сықырлар, плевраның үйкелуі және бекітілуі) бағаланады.

Өкпе үстіндегі дыбыстың әлсіреген жері, бронхтық, әлсіреген, аморфты тыныс алу, ылғалды сырылдар, крепитациялар түріндегі аускультативті өзгерістер, яғни туберкулезге күдік туғызатын симптомдар анықталған кезде куәландырылушыларды фтизиатрға тексеруге немесе мамандандырылған емдеу мекемесіне стационарлық тексеруге жіберу қажет.

75. Құрсақ қуысы органдарын тексеру кезінде асқазан-ішек жолдарының ауруларын анықтау үшін дұрыс жиналған анамнездің маңызы зор. Куәландырылушылардың шағымдарын талдау кезінде диспепсиялық бұзылулардың, ауырсыну сезімдерінің сипатына, олардың тамақ ішумен байланысына, ауырсынудың мерзімділігі мен маусымдылығына назар аудару қажет.

Тексеру ауыз қуысын: тістерді, қызыл иекті, тілді, жұмсақ аспанды және зевті зерттеуден басталуы тиіс. Содан кейін іш қуысы мүшелерін қарау және пальпациялау жүргізіледі. Куәландырылушы кушеткаға бетін жарық көзіне бұрып және аяқтарын түзу, қолдарын денесінің бойымен созылған күйінде жатқызылады. Басы сәл көтеріңкі және күш салмай кушетканың бас қоятын жағында болуы тиіс. Дәрігер куәландырылушының оң жағында болып, ауырсынуды, құрсақ қабырғасы бұлшықеттерінің жиырылуын, құрсақтың ақ сызығы жарығының, сыртқы ісіктердің және т. б. болуын анықтай отырып, беттік бағдарлы пальпация жүргізеді. Содан кейін Образцов әдісі бойынша терең, жылжымалы пальпацияға өтеді, бауырдың, көкбауырдың, бүйректің, ішектің, терең орналасқан түзілімдердің жағдайын анықтайды.

Перкуссия кезінде бауырдың жоғарғы шекарасы, асқазанның төменгі шекарасы және көкбауырдың өлшемдері анықталады.

Құрсақ қуысы органдарының ауруын көрсететін симптомдар анықталған кезде қосымша зертханалық, аспаптық және рентгенологиялық зерттеулер жүргізу қажет.

76. Бүйрек жүйесін тексеру кезінде бұрын ауырған ауруларымен мүмкін болатын дизуриялық құбылыстардың байланысына, артериалық гипертензияның болуына және ауырсыну синдромының сипатына назар аудара отырып, анамнезді мұқият жинау қажет.

Тексеру бетінде ісіну мен сұрлануының болуын анықтаудан басталуы тиіс. Пальпациямен бүйректің мөлшерін, бел аймағында ауырсыну синдромының болуын анықтайды.

Бүйрек ауруларының симптомдары анықталған кезде қосымша: зертханалық, аспаптық және рентгенологиялық зерттеулер жүргізу қажет.

Бүйрек ауруларының диагностикасындағы күрделілікті ескере отырып, экскреторлық урографияны, ультрадыбыстық зерттеуді, радиоизотоптық ренографияны, несептің бактериялық себіні, зәрдің зертханалық талдауын қамтитын толық зерттеу кешенін жүргізу қажет.

77. Терапиялық аурулардың бірқатары бұлшық ет пен буындардың зақымдануымен өтетінін ескере отырып, тексеру кезінде: буындардың конфигурациясының өзгеруіне, қозғалыс көлеміне, қабыну белгілерінің болуына назар аудару қажет. Аурудың жекелеген белгілері анықталған жағдайда қосымша зерттеулер жүргізу қажет.

10-тарау. Психофизиологиялық зерттеу.

78. ПФЗ жүргізу үшін:

1) топтық тестілеу үшін отыратын орындары жеткілікті зал;

2) жеке әңгімелесу жүргізу үшін сарапшы-психологтың жеке кабинеті қажет.

ПДЗ көлемі бір адамға кемінде 9 текше метр, люминесцентті жарық кезінде кемінде 300 люкс, қыздыру шамдарымен жарықтандыру кезінде кемінде 150 люкс, жайлы температурада кемінде 18 градус, жақсы дыбыс оқшаулағыш және желдеткіш бар үй-жайларда жүргізіледі.

79. ПДЗ-ның лицензиялық компьютерлік кешені бар болғанда тестілеу және нәтижелерін өңдеу автоматтандырылған режимде, ал қалған жағдайларда – қағазға жазу түрінде жүргізіледі.

80. Куәландырылушылардың ПД тестілеу өтуі кезінде өзімен бірге МК актісі немесе картасы, жеке басын куәландыратын құжат (кандидаттар), қызметтік куәлігі (қызметкерлер) болуы тиіс.

Азаматтар ПД тестілеу залына ұялы (мобильді) телефондарсыз және байланыстың барлық түрлерінсіз және гаджеттерсіз кіреді не олар өшіріледі және ПД тестілеу залында бөлек бөлінген көрінетін жерде орналастырылады.

Ескерту. 80-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

81. ПД және ПФ тестілеуді ПФЗ зертханашысы жүргізеді және оған:

1) осы Қағидалардың 149-тармағында көрсетілген міндетті психологиялық әдістемелерді пайдалана отырып, куәландырылушылардың барлық санаттарын топтық ПД тестілеу;

2) осы Қағидалардың 150-тармағында көрсетілген адамдар санаттарына топтық ПФ тестілеу;

3) жеке тестілеу (тексерудің қосымша ПФЗ түрлерін жүргізу қажет болған жағдайда);

4) тест нәтижелерін өңдеу және психологпен кейіннен аңықтау үшін бастапқы материалдар пакетін қалыптастыру енеді.

82. Тестілеудің кез келген түрі алдында куәландырылатын адамдар алдын ала тәуліктік немесе түнгі кезекшіліктің алдындағы жіті аурудың болмауын, жеткілікті алдын ала демалу және берілген жауаптарға жауапкершілік атқару фактісін растай отырып, тестілеуге жазбаша келісім бланкісін (еркін нысанда) толтырады.

83. Тестілеу басталар алдында ПФЗ зертханашысы осы Қағидаларға 18-қосымшаға сәйкес тестілеуді тіркеу журналына куәландырылатын адам туралы деректерді, өткізілген тестілеудің уақыты мен түрлері туралы мәліметтерді тіркейді.

Зертханашы немесе сарапшы-психолог тестілеу тәртібі мен нұсқаулығын түсіндіргеннен кейін куәландырылушылар осы Қағидаларға 18-20-қосымшаларына сәйкес ТЖК және ТҚД бланкілерінің паспорттық бөлігін толтырады.

Тестілеу барысы үзілмеуі тиіс. Әрбір 2 сағат сайын 10 минуттық үзіліс болуы мүмкін. Тестілеу рәсімінен кейін куәландырылушыға психологпен әңгімелесу күні мен уақыты тағайындалады.

Жүргізілген әдістемелер бойынша алғашқы материалды зертханашы тікелей ПФЗ бастығына немесе сарапшы-психологқа үшінші тұлғаларды тартпай-ақ өңдейді және береді. Материалда Уэлш бойынша ЖЖЗӘ профилін кодтауды қоса алғанда, жалпы қабылданған символдардағы нәтижелердің қысқаша интегралдық сипаттамасы, Люшер тестінің түрлі-түстерді функционалдық жұптарға бөліп іріктеу, "Равеннің прогрессивті матрицалары" не болмаса ҚБТ бойынша баллдарды (%) есептеу, баллдарды есептеу және жады мен зейінді бағалау әдістемелері бойынша формулалар шығару.

84. Тестілеу нәтижелері дұрыс болмаған жағдайда ЖЖЗӘ бойынша басқа күні өткізілетін қайта тестілеу тағайындалады.

85. Тестілеу нәтижелері бойынша ПФЗ бастығы немесе психолог жеке әңгімелесу өткізеді.

Жеке әңгімелесу барысында психолог осы Қағидалардың 151-тармағы 5) - 7) тармақшаларында көрсетілген ПФ тестілеу әдістемелерін жүргізеді.

Лаборант немесе психолог өткізген ПФ тестілеу әдістемелерінің нәтижелері осы Қағидалардың 151-тармағының 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында және психолог өткізген осы Қағидалардың 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген әдістеме бойынша тестілеу аяқталған жағдайда, барлық әдістемелер бойынша бағаланады.

Кез келген 4 және одан да көп көрсетілген әдістемелер бойынша немесе бір мезгілде Горбов-Шультенің 2 әдістемесі бойынша ("кедергісіз" - ауыстырылып-қосылу кезіндегі назар аудару ерекшеліктерін анықтау және "кедергімен" - эмоционалдық тұрақтылықты бағалау үшін) төмен көрсеткіштер қанағаттанарлықсыз нәтиже болып саналады.

Ескерту. 85-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

ПФ тестілеу әдістемелерінің нәтижелері осы Қағидалардың 151-тармағының 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында (лаборант өткізген) және осы Қағидалардың 5), 6) және 7) тармақшаларында (психолог өткізген) көрсетілген әдістеме бойынша тестілеу аяқталған жағдайда, кемінде көрсетілген 6 әдістеме бойынша бағаланады.

Кез келген 3 және одан да көп көрсетілген әдістемелер бойынша немесе бір мезгілде Горбов-Шультенің 2 әдістемесі бойынша ("кедергісіз" - ауыстырылып-қосылу кезіндегі назар аудару ерекшеліктерін анықтау және "кедергімен" - эмоционалдық тұрақтылықты бағалау үшін) төмен көрсеткіштер қанағаттанарлықсыз нәтиже болып саналады.

Сонымен қатар, міндетті және қосымша әдістемелер бойынша норманың нұсқасы тіркелген соңғы әңгімелесудің нәтижелерін қорытындылау кезінде "Түзету сынамасы", "Шатасқан желі" және есте сақтау нұсқаларының бірі бойынша бір мезгілде қанағаттанғысыз көрсеткіштері бар нұсқаға жол беріледі.

Ескерту. 85-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

86. ЖЖЗӘ профилінің нормативті көрсеткіштері (клиникалық шкалалар 30-дан 70-дейін, бағалық шкалалар және Уэлш индексі сенімді болып табылғанда) М.Люшер методикасымен, функционалдық сынамалардың нәтижелерімен (күмән тудырмайтын және әңгімелесумен, бақылаумен расталған) және де "Равеннің прогрессивті матрицалары" (немесе "ҚБТ") әдістемелері бойынша нәтижелерімен ұштастырған жагдайда, ПЗТ қорытындысы тестілеудің қосымша әдістерін қолданбай шығарылады.

L және(немесе) К шкалалы 70 Т-баллдан төмен; және(немесе) F шкаласы 80 Т-баллдан жоғары емес; және(немесе) Уэлш индексі -18-ден +4-дейін ерлерге және –23-ден +7-дейін әйел адамдарға (бағалау шкалаларының біреуде 70 Т-баллдан аспағанда) ЖЖЗӘ профилі "шынайы" болып есептеледі.

Ескерту. 86-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

87. Қосымша тестілеу куәландырылатын адамда тәуекел факторлары (мінез-құлық, сипаттамалық, эмоциялық-ерік), бейімделудің бұзылу белгілері, зияткерлік және когнитивтік (танымдық) салалардың төмендетілген көрсеткіштері анықталған кезде, психофизиологиялық тексеру нәтижелері тиісті әдістемелер нормаларының шеңберіне түспеген немесе егжей-тегжейлі талдауды талап ететін мінез-құлықтың және сипатының, эмоциялық-ерік және зияткерлік салалардың қандай да бір ерекшеліктері тіркелген жағдайларда жүргізіледі.

Қосымша тестілеу түрін тағайындауды психолог өздігінен, міндетті ПФЗ әдістемелерін, бақылауларын және әңгімелесулерді негізге ала отырып мынадай тізбеден:

1) зияткерлік өнімділіктің төмендеуі кезінде – сандық қатарлар, арифметикалық есеп, Крепелин сынамасы, "ұқсастықтар", "заңдылықтарды орнату", "ұғымдарды, заттарды жалпылау", "мақалдар мен метафоралар мағыналарының ауыспалы түсінігі", ұғымдарды зерттеуге тест, Вексельдердің субтестісі, Амтхауэр, ПФИ, "4-ші артық", "5-ші артық", Кеттелдің графикалық тестісі, Зейгарник бойынша пәндік жіктеу, "10 сөзді жаттау", пиктограмма, Бентон, Эббингауз әдістемесі, Мюнстербергер әдістемесі, "Равеннің прогрессивті матрицалары" немесе "ҚБТ" әдістемесі;

2) дезадаптация белгілерін қоса алғанда, мінез-құлық сипатындағы тәуекел, мінезтану жоспары, эмоциялық тұрақсыздық белгілері – 16-факторлы Кеттелдің сауалнамасы, Шмишек, Айзенк тестісі, Леонгард сауалнамасы, тұлғаның сипаттамалық акцентуация мен жүйке-психикалық тұрақсыздықтың сауалнамасы (ТСА ЖПТ) сауалнамасы, агрессивті, делинквентті бағыттылықты анықтауға арналған тест, агрессияны бағалауға арналған сауалнама, жеке-типологиялық сауалнама (ИТО), Фрайбург көп факторлы тұлғалық сауалнама (FPI), Басса-Дарки сауалнамасы, бейімділік, МОАС, Томас тестісі, классикалық жобалық әдістемелер, УНП, Болжам, Болжам-2, 18 жасқа толмаған адамдарға арналған жеке тұлғаның патодиагностикалық сауалнамасы, Спилберг, Бек шкаласы, Лири тестісі, Завьялов сауалнамасы "Алкогольді тұтыну уәждері", тақырыптық апперцептивті тест, Сонди тестісі, СМОЛ тестісі, "аяқталмаған ұсыныстар" әдістемесі, ПФТ;

3) суицидтік мінез-құлық қаупін қоса алғанда, күйзеліске төзімділігі төмен, қорқыныш реакциялары белгілері кезінде - күйзеліске төзімділікке, суицидтік реакцияларға бейімділікті анықтауға арналған сауалнамалар, Спилберг тестісі, Болжам-2, Бек шкаласы, УНП, импульсивтілікке, аутоагрессияға, ОСР, ИСН, "Аяқталмаған ұсыныстар", жобалық әдістемелерін дербес анықтайды.

Ескерту. 87-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

88. Қосымша әдістемелер бойынша тесттер кешені міндетті әдістемелерді қоспағанда бір күнде 5 әдістемеден аспауы тиіс.

89. Әңгімелесуді сарапшы-психолог жеке немесе басқа сарапшы-психологтармен, және (немесе) сарапшы-психиатрмен бірлесіп жүргізеді.

Сарапшы-психолог осы Қағидаларға 21-қосымшаға сәйкес, әңгімелесу хаттамасында куәландырылушының эмоционалдық және мінез-құлық реакцияларын бақылауды жазады, өмірдің психологиялық анамнезінің ерекшеліктерін белгілейді, қосымша тестілеу әдістерін қолданғаннан кейін топтық және жеке тексерулердің мәліметтерінің анықталған алшақтықтарын жазады.

Қайта әңгімелесу жағдайында әңгімелесу хаттамасында олардың күні және алынған мәліметтер көрсетіледі.

Әңгімелесу барысында психолог куәландырылған адамның тарапынан стандартты емес, арандатушылық ахуалдарға және сұрақтарға реакцияларды анықтауға бағытталған сәттерді модельдеуге, рұқсат етіледі.

Куәландырылушы тарапынан айқын мінез-құлық (жанжалды, агрессивті) реакцияларын пайда болған жағдайда, осы фактілер туралы ақпарат міндетті түрде әңгімелесу хаттамасына енгізіледі (оның мінез-құлқының сипатын толық түсіндіре отырып) және қорытындысы бар ӘДК анықтамасының "ескерту" бөлімінде көрсетіледі.

Зерттелетін адам 5 жұмыс күні ішінде (тағайындалған сәттен бастап) әңгімелесуге немесе тестілеуге келмеген, бұдан әрі ПФЗ-дан бас тартқан не болмаса басқа себептермен ПФЗ аяқталмаған және "ұсынылады" немесе "ұсынылмайды" тұжырымдарын шығару үшін жеткілікті негіз болмағанда психолог тіркеу жүргізеді және ПФЗ қорытындыларын тіркеу журналында МК актісінің "ПФЗ нәтижелері" бөлімінде "ПФЗ аяқталған жоқ" белгісін қояды және сараптамалық материалдарды ӘДК түпкілікті отырысына қорытындыны шығару үшін беріледі.

Ескерту. 89-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

90. Куәландырылушы адам тестілеу процесінде тестілеу әдістемелері бойынша дайын жауаптары бар қосымша материалдарды (электрондық немесе қағаздағы "жасырын көмекші қағаз") пайдалану фактісі анықталған жағдайда осы факті туралы ПФЗ қызметкері акті жасайды. Куәландырылушы адам қосымша материалды және оны қолдану себебін көрсетіп түсініктеме ұсынады. Дайын жауаптарды пайдалану фактісінің анықталуы туралы акт және түсініктеме МК актісімен бірге ӘДК-ның қорытынды отырысына ұсынылады. Осы жағдайларда қызметке, оқуға кандидаттарға және қызметкерлерге "Тексерудің аяқталмауы себепті қорытынды шығарылған жоқ" қорытындысы шығарылады. Көрсетілген фактілер туралы мәліметтер кадр қызметіне арналған қорытындысы бар ӘДК анықтамасының "ескертпе" бөлімінде көрсетіледі.

Көрсетілген жағдайларда бұдан әрі куәландыруға 3 айдан кейін, кадр қызметінің қосымша жолдамасы ұсынылған кезде рұқсат беріледі. Қайта ПФЗ өту кезінде осы факт психологиялық сипаттамада белгіленеді.

Ескерту. 90-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

91. Тексеруді жүргізу кезінде ПФТ әдістемелерін қолданудың мынадай еселігі сақталады:

1) ЖЖЗӘ бойынша нәтижелердің дәйексіздігі кезінде - 3 реттен артық емес. Қайта тестілеу басқа күні жүргізіледі;

2) нәтижесінде "Равеннің прогрессивті матрицалары" бойынша 30 балдан төмен болған жағдайда "ҚБТ" бойынша - 2 реттен артық емес. Қайта тестілеуге сол күні рұқсат беріледі;

3) Люшер әдістемесі бойынша тексеру кезінде (міндетті 2 еселік ретпен) – 3 реттен артық емес. Қайта тестілеу басқа күні өткізіледі, қайта тестілеуді сол күні кемінде бір сағат аралықпен өткізуге рұқсат етіледі;

4) ПФ тестілеу әдістемелерін жүргізу кезінде - 1 реттен артық емес;

5) қосымша әдістемелердің нәтижелері дұрыс болмаған жағдайда – 2 реттен артық емес еселігі сақталады. Қайта тестілеу басқа күні жүргізіледі.

Ескерту. 91-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

92. Кадр қызметі үшін психологиялық мінездемеде зияткерлік саланың деңгейі мен ерекшеліктері, дербес-жеке тұлғалық қасиеттері (коммуникативтік қасиеттері, мінез-құлықтық, тұлғааралық ұстанымы, мінез-құлқы белгілері, жұмыс қабілеттілігі, өзін-өзі бағалау, бейімделу қабілеті), эмоциялық-ерік аясы, күйзеліске төзімділігі, өзін-өзі бақылау, көңіл-күй, мотивациялық бағыт, ықтимал болжау, ұсынымдық сипаттағы қорытындылар, ерекше жағдайларда уақытша мінез-құлықтың реакцияларын, жағдайға негізделген күйзелісті белгілеу кезінде куәландырылушыға қатысты бөлініс психологтарына арналған ұсынымдар көрсетіледі. ПФ тестілеу көрсетілімдері психологиялық мінездемеде көрсетілуі тиіс.

Ескерту. 92-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

93. "Ұсынылады" тұжырымы қызметте немесе оқуда табыстылығы, ауытқитын (нормаланбаған) мінез-құлықтың даму ықтималдығының төмен болуы болжанатын, қолданыстағы кәсіби даярлық деңгейімен, тұрақты кәсіби дағдыларды қалыптастырумен айқындалатын жеткілікті тиімді және сенімді адамдарға қатысты қабылданады.

"Ұсынылмайды" тұжырымы:

1) сапалы кәсіби дайындығы және тұрақты шамадан тыс жүктемелерге байланысты функционалдық резервтердің тез сарқылуына байланысты қызметке жоғары ынтасы бола тұра, жеке мінез-құлық, эмоциялық-ерік, когнитивтік салалар және зияткерлік ерекшеліктері ұсынылып отырған лауазымда қызметтегі немесе оқудағы табыстылығын сенімді болжауға мүмкіндік бермейтін;

2) икемсіз (бейімделуі қиын) мінез-құлықтың айқын белгілері, қызметке немесе оқуға қанағаттанғысыз ынтасы, теріс тұлғалық ерекшеліктері, бейәлеуметтік мінез-құлқы бар;

3) кәсіби маңызы бар психологиялық қасиеттерінің төмен деңгейі, функционалдық жүйелердің, зияткерлік өнімділіктің төмендетілген резервтері бар;

4) ЖЖЗӘ бойынша 3 мәрте шынайы еместігі анықталған;

5) ЖЖЗӘ бойынша тексерудің шынайы нәтижелері кезінде көрсеткіштердің бір немесе одан көп 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8 шкалалар бойынша 75 Т-балдан астам не болмаса бір немесе одан көп 5, 9, 0 шкалалар бойынша 80 Т-балдан астам не болмаса біруақытта 2, 4, 7 шкалалар бойынша 70 Т- балдан астам көтерілуі бар;

6) ПФ тестілеудің 7 әдістемесінен 4 және одан көп немесе біруақытта Горбов-Шультенің 2-кестелері бойынша "кедергісіз" (назарын аудару кезінде ерекшеліктерін анықтау және "кедергімен" (эмоционалдық тұрақтылықты бағалау үшін) қанағаттанарлықсыз нәтижелер ұсынған;

7) "Равеннің прогрессивті матрицалары" әдістемесі бойынша 30 балдан төмен, ҚБТ әдістемесі бойынша 12 балдан төмен көрсеткіштері бар;

8) тиісті әдістемелер бойынша қолайлы болжамның шеңберіне кірмейтін қосымша тестілердің көрсеткіштері бар;

9) ПФТ жүргізу кезінде байқалған және ӘДК қызметкері жазбаша тіркеген агрессия, жанжал, эмоциялық тұрақсыздық түріндегі реакциялары және мінез-құлық реакциялары бар;

10) Люшер әдістемесі бойынша жоғары стресстің үш еселенген көрсеткіштері бар адамдарға қатысты шығарылады.

Ескерту. 93-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

94. МК актісінің немесе картасының "психофизиологиялық тексеру" бөліміне ПФТ түпкілікті қорытындысының нөмірі мен тіркелген күні, сандық бекітілумен ЖЖЗӘ әдістемелерінің деректері, ("2(3) рет тестіленді"), "Равеннің прогрессивті матрицалары", "КОТ" (қайта тестілеу кезінде екі нұсқасы да көрсетіледі), Люшер әдістемесі (шеткі екі еселі ретпен көрсетіледі), ПФТ ("қанағаттанарлық" және " қанағаттанарлықсыз" әдістемелер саны), қосымша әдістемелер нәтижелері және ПФТ қорытындылары ("ұсынылады", "ұсынылмайды", "ПФТ аяқталған жоқ") енгізіледі.

Ескерту. 94-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

95. ПФЗ аяқталғаннан кейін ПФЗ-ның барлық сараптамалық материалдары (тест бланкілері, оларды түсіндіру, кестелер, қолхаттар) және Қағидаларға 22-қосымшаның толтырылған нысаны құжаттардың бірыңғай пакетіне тігіледі (қолдануға ыңғайлы және құжаттардың жоғалуын болдырмайды) және МК актісіне (картасына) салынады.

Ескерту. 95-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

95-1. ББҰ УӘДК-да түпкілікті МК-ны жүргізу басталар алдында оқуға барлық кандидаттардың МК карталарынан ПФЗ материалдары алынады (кандидаттардың мазмұнымен танысуын болдырмау үшін) және ББҰ УӘДК-ның психологына қол қойғызып беріледі.

ББҰ УӘДК-ның психологы кандидатпен сөйлескеннен және психофизиологиялық тексерудің нәтижелерін тексергеннен кейін ПФЗ материалдарын МК картасымен бірге сарапшы-психиатрға береді.

Ескерту. 95-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

95-2. Алдын ала МК кезінде "ұсынылмайды" ПФЗ қорытындысы шығарылған кандидат оқу орнына жіберілген жағдайларда ПФЗ материалдарын оқу орнының ББҰ УӘДК-нің психологы бұрын қойылған қорытындының объективтілігі, ПФЗ процесінің бұзылуының және нәтижелерінің интерпретациясы бұзылуының болмауы тұрғысынан қарайды.

Егер тексеру нәтижелері бойынша ПФЗ процесінің бұзылулары және нәтижелерінің интерпретациясының бұзылулары анықталмаса, ББҰ УӘДК-ның психологы бұрын шығарылған "ұсынылмайды" деген тұжырымды растайды, ол туралы медициналық куәландыру картасының "психологиялық тексеру" бөлімінде көрсетеді және қол қояды.

Алдын ала МК ПФЗ материалдарын тексеру барысында рәсімнің және (немесе) ПД тестілеу нәтижелерін интерпретациялаудың бұзылу фактілері анықталған кезде ББҰ УӘДК-де бақылау ПФЗ жүргізіледі.

Егер алдыңғы ПФЗ материалдарын қарау қорытындылары бойынша немесе бақылау ПФЗ нәтижелері бойынша "ұсынылмайды" деген тұжырым расталса, онда оқу орнына түсу туралы мәселенің шешімі ББҰ УӘДК-нің психологы мен оқу орнының штаттық психологының пікірін ескере отырып, қабылдау комиссиясына жүктеледі.

Ескерту. 95-2-тармақпен толықтырылды – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

96. Жұмыс күні ішінде бір психологқа жүктеме ПФЗ-ның қорытындысын (тұжырымын) ресімдеумен біржолата аяқталған жағдайларды ескере отырып 8 адамнан аспауы керек.

Ескерту. 96-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11 тарау. Психиатриялық зертеу.

97. Әскери-дәрігерлік психиатриялық сараптаманың негізгі міндеттері психикасының, мінез-құлқының бұзылуынан (сырқаттарынан) зардап шегетін адамдарды ішкі істер органдары мен ішкі әскерлерге қызметке жібермеу, сондай-ақ оларды емдеу үшін мамандандырылған емдеу мекемелеріне уақтылы жатқызу және кейіннен әскери қызметке жарамдылығы туралы қорытынды шығару мақсатында қызметкерлерде осы сырқаттарды ерте анықтау болып табылады.

ӘДК дәрігер-психиатры, көбінесе, шекаралық жағдайлармен және сырқаттың баяу, жасырын түрлерімен айналысуға мәжбүр болады, егер науқастар өздерінің психикалық денсаулығының жай-күйін ауыр деп бағаламаса, олар психиатриялық көмекке жүгінбейді және, әдетте, психоневрологиялық динамикалық есепте тұрмайды немесе қызметке қабылдауға немесе қызметін жалғастыруға мүдделі бола отырып, дәрігерден психикалық ауруды жасыруға тырысады. Кейбір жағдайларда психикалық ақаудың ауырлығы аз болған кезде және бұл адамдардың әлеуметтік бейімделуі әлі зардап шекпеген кезде мидың бұрынғы органикалық зақымдануларының, бас миының жарақаттарының, психоздардың салдарымен күресу қажет болады.

Объективті анамнез мәліметтері болмаған жағдайда қызметке (оқуға) кандидаттың денсаулығы туралы әрбір қосымша ақпарат көзі ерекше мәнге ие болады және түпкілікті сараптамалық шешімге айтарлықтай әсер етуі мүмкін.

Осындай дереккөзі тұрғылықты жері, жұмыс, оқу немесе қызмет орны бойынша емханалардан, психоневрологиялық және наркологиялық диспансерлерден, басқа да медициналық денсаулық сақтау ұйымдарынан мәліметтер, мектептен, басқа оқу орындарынан, жұмыс орнынан, қызметтен мінездемелер, туыстарынан мәліметтер, әскери билеттің деректері, қосымша зерттеулер (психологиялық, электроэнцефалографиялық және т.б.) және дәрігердің зерттелетін адаммен жеке әңгімелесуінен болуы мүмкін.

Куәландырылушының тұрғылықты жері бойынша емдеу-профилактикалық мекемесінің психиатриялық кабинеті болған жағдайда оған мәліметтер тек психиатриялық кабинеттен ғана емес, сонымен қатар психоневрологиялық және наркологиялық диспансерлерден (қалалық, облыстық) сұралады. Куәландырылушы тұрғылықты жерін жиі ауыстырған жағдайда ол соңғы бес жылда тұрған барлық психоневрологиялық диспансерлерден мәліметтер сұратуы қажет, өйткені психикалық, мінез-құлықтық бұзылулардан (сырқаттардан) зардап шегуші адамдар тұрғылықты жерін жиі ауыстыруға бейім.

МК кезінде қызметке кандидаттарды психиатр дәрігер осы дереккөздердің ешқайсысын елеусіз қалдырмайды. Көрсетілген құжаттарда тұқым қуалаушылық, балалық шақтағы даму ерекшеліктері, бұрынғы бас сүйек-ми жарақаттары, нейроинфекциялар, эпилептикалық ұстамалар, невротикалық реакциялар, сырқаттар, тұтығудың болмауы немесе болуы, ұйқысырау, қорқыныш және т. б. туралы ақпарат болуы мүмкін. Куәландырылушының психикалық қызметінің бұзылуын бірқатар соматикалық аурулардың қайталама психикалық, мінез-құлықтық бұзылуларға (сырқаттарға) әкелетінін ескере отырып, өз кезегінде, негізгі аурудың ағымын күшейте отырып, кешенді бағалау қажет.

Созылмалы алкоголизм мен нашақорлық себебінен анонимді ем алған адамдар туралы мәліметтер психиатриялық және наркологиялық диспансерлерге берілмейді және ресми түрде алынбауы мүмкін. Кандидаттың жеке басын зерделеу барысында кадр аппараттары белгілеген осы мәліметтер ӘДК-ге берілуі тиіс.

Кадр аппаратынан алынған не куәландырылушының өзі немесе оның жақын туыстарының психикалық, мінез-құлықтық бұзылулары (сырқаттары) бар екендігі туралы хабарлаған деректер осы патологияны одан алып тастау үшін мұқият тексеруді талап етеді. Егер бұл ретте жеке басының сырқаттары немесе патологиялық белгілері анықталмаса, кадр аппаратына психикалық ауруы бойынша ауыр тұқым қуалаушылықтың болуы туралы хабарланады.

Психиатриялық стационарда тексерілгені туралы мәліметтер болған кезде тексеру жүргізілген психиатриялық стационардың сырқат тарихынан толық үзінді көшірме сұратылады.

Қосымша мәліметтерді сұрату формалды талаптарды сақтаумен шектелмеуі тиіс. Алынған ақпарат мұқият зерделенуі, клиникалық және сараптамалық тұрғыда бағалануы тиіс, ол туралы мәліметтер сараптамалық құжаттамаға енгізіледі.

Дәрігер-психиатрға күрделі жұмыс туындайды, өйткені қысқа амбулаторлық қабылдау жағдайында ол куәландырылушының психикалық денсаулығына баға беріп, негізделген сараптамалық қорытынды шығаруы тиіс. Бұл жағдайда психиатрдың клиникалық дайындығы мен сараптамалық дағдыларының деңгейі үлкен мәнге ие. Куәландырылатын адамды мұқият, тереңдетілген кешенді тексеру, клиникалық дұрыс жүргізілген әңгімелесу кезінде ғана куәландырылушының психикалық денсаулығының жай-күйі туралы нақты түсінік алуға болады.

98. Куәландырылушының психикалық жай-күйін бағалауда клиникалық зерттеу әдісі жетекші әдіс болып табылады, оны (тиісті көрсетілімдер кезінде) зерттеудің жалпы қабылданған әдістерімен (эксперименталды-психологиялық тестілеу, электроэнцефалография, реоэнцефалография, бас миының томографиясы, пневмоэнцефалография және басқалар) біріктіру қажет.

Куәландырылушымен әңгімелесуде бет әлпетіне, мимикасына, жүріс-тұрыс ерекшеліктеріне, тұру қалпына, қимылына, реакцияның адекваттылығына, дәрігермен сөйлесуге деген көзқарасына (сөйлесуге белсенді ұмтылу немесе енжар бағыну), жалтаруға ұмтылуына, қоршалуына, қолжетімділік дәрежесіне назар аудару керек.

99. Куәландырылушының психикалық жай-күйін зерттеу мынадай ретпен жүргізіледі: сана-сезімнің, зейіннің, есте сақтаудың, ойлаудың, ақыл-ойдың, эмоциялық-ерік аясының жай-күйі бағаланады, психопатологиялық симптоматиканың болмауы немесе болуы анықталады.

Зейінді зерттеу кезінде оның зейін қою қабілеті (әлсіреу, алаңдаушылық, кідіріс) байқалады.

Жадыны зерттеу кезінде есте сақтаудың жылдамдығы мен нақтылығы, өткен және ағымдағы оқиғалардың көбеюі, жадыда алдаудың болуы, амнезияның түрі (ретроградтық, антеградтық) және т.б. белгіленеді.

Ойлауды бағалау кезінде логикаға, пайымдау мен ойлау тұжырымдарының жүйелілігіне, мән-жайларға тиянақтылығына, кідіріске, резонерлікке, тым мәнерлілігіне, абстрактілі ойлаудың нақты ойлаудан басым болуына және керісінше назар аударылады. Ойлау қарқыны (жеделдетілген, қалыпты, баяу), оның бағыты (проблемалар, мүдделер) анықталады.

Эмоциялық аясының жай-күйін айқындау кезіндегі көңіл-күй (көтеріңкі, қалыпты, төмен, тұрақсыз), көңіл-күйдің патологиялық құбылулары, олардың ұзақтығы, сипаты бағаланады. Эмоциялардың адекваттығы немесе адекватты еместігі сыртқы көріністерге өз сезімін тыю немесе басу қабілеттілігі бойынша бағаланады. Ерік-жігері аясы куәландырылушының әуестігінің және мінез-құлқының ерекшеліктері бойынша бағаланады.

Түйсік бұзылуларының жоқтығы немесе бар болуы анықталады: иллюзиялар, галлюцинациялар, олардың мазмұны, оларға көзқарасы (сыни, аффектілік, немқұрайлы), кеңістікті, уақытты, өз жеке басын түйсіну сапасының өзгеруі. Осы бұзылуларды, сондай-ақ мезі қылатын ойлар мен сандырақты анықтау үшін куәландырылушыға мақсатқа сәйкес сауал жүргізу талап етіледі.

100. Психиатр МК актісінде (картасында) барлық дәрігерлердің жазбаларын міндетті түрде қарауға, суицидальдық кесулер, есірткі заттарды инъекциялық енгізуге тән дене учаскелерін қарауы тиіс.

Куәландырылушыда татуировкалардың бар болуы туралы басқа сарапшылардан мәліметтер алған кезде психиатр татуировка деректерін қарап шығады, өмір тарихын мұқият жинайды, татуировкалардың пайда болу себептерін (өзін көрсету, наразылық білдіру тәсілі және т.б.), куәландырылушының тексеру кезінде олардың бар-жоғына (өкіну, татуировкалардың болуы қажеттілігіне деген сенімділік, мәртебесі үшін және т. б.) қай жаста, пікірін (көзқарасын) анықтайды. Татуировкалардың саны, орналасуы, мөлшері, семантикалық мазмұны маңызды.

Қажет болған кезде МК-дан одан әрі өтудің мақсатқа сай болуы мәселесін шешу үшін (басқа сарапшыларда тексерудің аспаптық-диагностикалық әдістеріне уақыт пен қаражат шығындарын болдырмау үшін) ӘДК төрағасымен және ӘДК-нің басқа дәрігерлерімен және психологымен бірлесіп, дереу комиссиялық тексеру жүргізіледі, психологиялық ерекшеліктер мен психикалық жай-күйді анықтау үшін психологпен бірлесіп мұқият тексеру жүргізіледі. Бұл ретте бұл контингент бастапқыда дауласуға бейім, шешімге дау айту, сот талқылауына бейім екенін ескеру қажет.

101. ӘДК психиатры диагнозды шығарған кезде ПФЗ қорытындысын ескеруі, психодиагностикада қолданылатын тексеру әдістерінде жақсы бағдарлануы және алынған нәтижелерді сыни бағалай білуі тиіс. ПФЗ зерттелушімен клиникалық әңгімелесуді мақсатты және тереңдетіп құруға, жасырын психопатологияны анықтауға және куәландырылушының жеке басының психопатологиялық ерекшеліктері туралы түсінік жасауға мүмкіндік береді.

Алайда, ӘДК психиатр-дәрігері өзінің сараптамалық қорытындысын психодиагностикалық тексеру нәтижелеріне толық тәуелді етпеуі тиіс, себебі олардың сенімділігі мен сараптамалық маңыздылық дәрежесі көптеген факторларға: зерттеу жүргізген психологтың дайындық деңгейі мен практикалық тәжірибесі, алынған нәтижелерді өңдеудің мұқияттылығы, оларды түсіндірудің дұрыстығы және басқа да себептерге байланысты.

Психикалық аурудың диагнозы МК актісінде қойылған диагнозды қосымша негіздейтін ПФТ нәтижелерін толық жазумен бекітілуі тиіс. Психофизиологиялық тексеру және клиникалық куәландыру нәтижелерінің сәйкессіздігі немесе сәйкес келуі талданады, анықталған патологиялық белгілердің нозологиялық тиістілігі туралы қорытынды жасалады.

102. Қызметке (оқуға) кандидаттарда, қызметкерлерде психикалық және мінез-құлық құрылғылары диагноздарының бар немесе жоқ екендігін, анықтау қажет болған кезде оның келісімімен мамандандырылған емдеу мекемесі жағдайында амбулаторлық немесе стационарлық тексеру жүргізіледі.

103. Қызметке (оқуға) кандидат, қызметкер психиатриялық диспансерде тексеруден бас тартқан жағдайда оған МК ӘДК психиатрында тексеру нәтижелері бойынша жүргізілетіні түсіндіріледі. Сотталған адамның мамандандырылған емдеу мекемесі жағдайында тексеруден келісімі немесе бас тартуы оның қолхатымен немесе актімен ресімделеді, оны психиатр және ӘДК төрағасы немесе ӘДК мамандары растайды және МК актісіне қоса тіркеледі.

104. Мамандандырылған емдеу мекемесі жағдайында тексеруге жіберілгенге дейін ПФЗ жүргізеді. Тексеруге жолдамамен ӘДК психиатрының болжамды диагнозының негіздемесі, ПФЗ қорытындысы, амбулаторлық картадан толық үзінді, ал қызметкерлерге қосымша ІІМ, ПД емханасы психиатр-дәрігерінің, тексерулерінің деректері, соматикалық аурулардың болуы туралы мәліметтер, қажет болған жағдайда - қызметтік сипаттама беріледі.

Қызметтік мінездемеде қызметкердің денсаулық жағдайының атқаратын лауазымы бойынша қызметтік міндеттерін орындауына әсері туралы мәліметтер, қызметкердің сырқаттануы бойынша қызметтік міндеттерін атқарудан ұзақ және жиі босатылу жағдайлары туралы мәліметтер, қызметкер басшысының қызметкердің денсаулық жағдайына байланысты оны қызметте қалдырудың мақсатқа сай болуы туралы пікірі көрсетіледі. Сондай-ақ, қызметкердің психикасының бұзылуы, алкогольді және басқа да психоактивті заттарды теріс пайдалану үрдісі бар деп болжауға негіз болатын іс-әрекеттер жасағаны туралы фактілер, куәгерлер көрсетіледі. Қызметтік мінездеме ішкі істер органы, кадр аппараты басшылығының қолдарымен расталады.

Бұл құжаттар емдеу мекемесіне ұсынылады, олардың көшірмелері медициналық куәландыру актісіне қоса тіркеледі. Зерттеудің бүкіл кезеңі ішінде ӘДК дәрігер-психиатры сараптама мәселелерін (қызметке жарамдылығы, одан әрі еңбек болжамын белгілеу және т.б.) нақтылау үшін диспансердің (стационардың) дәрігерлерімен іскерлік байланыста болады.

105. Психикалық аурудың сараптамалық диагнозы ӘДК сарапшы-психиатрының қатысуымен мамандандырылған мекемеде консилиумдық тексерумен расталуы тиіс. Консилиум, стационарлық тексеру нәтижелері МК актісіне қоса тіркеледі.

Психикасының, мінез-құлқының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегетін қызметкерлерді куәландыру кезінде психиатр-дәрігердің тексеруі ерекше мұқият жүргізілуі тиіс. ӘДК сарапшы-психиатры мамандандырылған мекемеде амбулаторлық тексеру деректері бойынша консилиумдық тексеру қорытындысымен келіспеген жағдайда қызметке (оқуға) кандидаттар мен қызметкерлер диагнозын нақтылау үшін стационарлық тексеруге жіберілуі мүмкін.

Қызметкерлерге психиатриялық стационарда тексеру жүргізу қажеттілігі туралы мәселені консилиум шешеді: ӘДК психиатры және ІІМ, ПД емханасының психиатры, қажет болған жағдайларда аумақтық денсаулық сақтау органдарының психиатрлары, кадр қызметтерінің өкілдері тартылады.

Қызметкерде жіті психоз болған жағдайда оны емдеу үшін психиатриялық стационарға жіберу туралы мәселе Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің қолданыстағы бұйрықтары мен нұсқаулықтарына сәйкес шешіледі.

106. Қызметке (оқуға) кандидатта анықталған психикалық ауру диагнозы куәландырылатын адамның әлеуметтік мәртебесіне ықпал ете алмайды, өйткені ол туралы мәліметтер оны медициналық куәландыруға жіберген кадр аппаратына ғана ұсынылады. Тек жіті психоз анықталған жағдайда ғана, науқас медициналық көрсеткіштер бойынша шұғыл стационарға жатқызуды қажет етсе, ол туралы мәліметтер жергілікті денсаулық сақтау органдарына хабарланады.

Кадр аппараттарының қызметкерлері алынған медициналық мәліметтерді тек қызметтік мақсаттар үшін пайдаланады және куәландырылушыға, оның ата-аналарына және қызметке қабылдау туралы мәселені шешуге қатысы жоқ адамдарға сырқаттың анықталған диагнозын хабарлауға құқығы жоқ.

107. Қайта куәландыруға жол берілетін Талаптар тармақтарының (немесе ӘДС бойынша алдыңғы құқықтық актілердің тиісті тармақтарының, қосымшаларының) тармақшалары бойынша бұрын ӘДК жарамсыз деп танылған қызметке және оқуға кандидаттар мамандандырылған мекемеде стационарлық тексеруден кейін қайта куәландырылуы мүмкін, қалған жағдайларда қайта куәландыруға жатпайды. Аталған жағдайларда стационарға жіберуді ӘДК-нің сарапшы-психиатры алдыңғы куәландыру бойынша толық ақпарат бере отырып, жүргізеді.

108. ӘДК қызметке жарамды деп таныған қызметкерлер психикалық, мінез-құлықтық ауытқулар (аурулар) болған кезде ведомстволық емдеу мекемесінің психиатрында және бөлініс психологында міндетті түрде бақылауға жатады.

12-тарау. Полиграфологиялық зерттеу.

Ескерту. 12-тарау алып тасталды - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Саны _____ дана сырқаты туралы анықтаманы, куәлікті (керек емесі сызып тасталсын) алдым ___________/____________________________ (лауазымы, тегі, аты және әкесінің аты) (қолы) 20 __ ж. "____" ___________________

Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 3-қосымша

Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

________________________________әскери-дәрігерлік комиссиясы әскери-дәрігерлік комиссияның атауы №______ медициналық куәландыру актісі

КАНДИДАТ / ҚЫЗМЕТКЕР (керек емесі сызып тасталсын)

1. Тегі, аты, әкесінің аты _____________________________________________________

2. Туған жылы, айы, күні ____________

3. Білімі ________________________________________

4. Азаматтық кәсібі, мамандығы _____________________________________________

5. Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құрылымдарда мерзімді қызметі аткарды

(иә,жоқ)___(айы,жылы)____бастап______дейін. Қызметтен босатылу себебі _________

6. Қазақстан Республикасы ІІО, арнайы мемлекеттік органдарында, прокуратура, азаматтық қорғау органдарында, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінде, қаржылық мониторинг органдарының экономикалық тергеу қызметінде, Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында (мерзімді қызметтен басқа) не болмаса басқа да құқық қорғау және әлеуетті органдарда (толықтырылып жазылсын) _______________қызмет етті (иә,жоқ) ___ (айы,жылы) _______бастап_______ дейін.

Қызметтен босатылу себебі ________________

7. Қазіргі қызмет орны, лауазымы, арнаулы (әскери) атағы немесе сыныптық шені (жұмыс істейтін қызметкерлер, әскери қызметшілер үшін) _______________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

_________________________

8. Соңғы 12 айда қанша уақыт ауырды ________________________________________

Қашан және қайда емделді __________________________________________________

Бұдан бұрын мүгедектігі бар адам болып танылды ма (иә,жоқ) _____, _______бастап _____ дейін (айы,жылы) . ____ тобы, қандай сырқат (жарақат) бойынша _________________________________

9. Бұрын ӘДК өтті ме (иә,жоқ) _____ қай жылы ______, қайда ______________________

10. Өзімді ұсынылған немесе бұдан әрі қызметке ___________________________ деп санаймын. (қосып жазылсын - жарамды немесе жарамсыз)

11. Мекенжайы және ұялы телефоны __________________________________________

__________________________________________________________________________

ӘДК емделгенім, медициналық тексеруден өткенім туралы қолымда бар барлық медициналық құжаттарды ұсынуға міндеттімін. Дұрыс емес мәліметтер ұсынылған жағдайда медициналық куәландырудан бас тарту туралы ескертілді. Менің хабарлаған барлық мәліметтерімнің дұрыстығын қолымды қойып растаймын_______________(қолы) 20____ ж. "_____" ____________

12 және 13-тармақтарды ӘДК мейіргері толтырады

12. Қызметтік куәліктегі мәліметтер: сериясы және № ____________________________

Қайдан берілді______________ берілген күні _____ арнаулы (әскери) атағы немесе сыныптық шені _________________ лауазымы______________________________________

13. Әскери билеттегі (тіркеу куәлігіндегі) мәліметтер: сериясы және № ______________

берілген күні ________, қайдан берілді __________, жарамдылық санаты ___________

_____________ бап ________ бұйрық_____ №______ "____"____________20___ж.

атағы _________________, қызмет мерзімі ______________________________________

20___ж. "___"___________ ӘДК мейіргері _______/ _______________

Объективті тексеру деректері

1. Бой-салмақ деректері: Бойы _______ см. Салмағы ______ кг. ДМИ_______.

20___ж. "___" _____________ (хирург, мейіргер) __________/___________________

(керек емесі сызып тасталсын) (қолы) (тегі, аты және әкесінің аты)

2. Хирург. Шағымдары, анамнез (жарақаты, операциялар, қайда емделді) ___________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Жалпы дене дамуы ___________________ Кеуде ауқымы: қалыптағы _______________

демді ішке тарту ___ демді сыртқа шығару ___ Динамометрия: оң қолы ____, сол қолы

___, қос қолы _________

Терісі және көрінетін шырышты қабығы ______________________________________

__________________________________________________________________________

Лимфа желілері ___________________________________________________________

Бұлшықет жүйесі ___________________________________________________________

Сүйек жүйесі және буындары ________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Қалқанша бездер ___________________________________________________________

Шеткері қан тамырлары _____________________________________________________

__________________________________________________________________________

Несеп-жыныс жүйесі ________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Анус және тік ішек _________________________________________________________

Бағытталды: (тексеру түрі, күні) ______________________________________________

Диагнозы: ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/___________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

3. Оториноларинголог. Шағымдары, анамнез _________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Сөйлеу кемістіктері _______________________ көмекей, көмей ____________________

	Оң жағы	Сол жағы
Мұрын жолдарының жай-күйі
Мұрынмен тыныс алу
Иіс сезуі
Құлақ жарғағының жағдайы
Сыбырлап сөйлеуді есту шалғыштығы
Құлақтың қысым қызметі

Вестибулярлық аппарат қызметі (айналдырумен қосарлы тәжірибе) ________________

Бағытталды: (тексеру түрі, күні, қолы) ________________________________________

Диагнозы: _________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/______________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты)

4. Офтальмолог. Шағымдары, анамнез ________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

тексеру	Оң көзі	Сол көзі	тексеру	Оң көзі	Сол көзі
Көздің өткірлігі түзетусіз:			Жас жолдары
Көздің өткірлігі түзетумен:			Қарашық және оның реакциясы
Скиаскопия рефракциясы			Оптика ортасы
Анық көрудің ең жақын нүктесі			Көз түбі
Қабақ және коньюнктивасы			Көз ішінің қысымы
Көз алмасының қалпы және қозғалысы			Көру кеңістігі (патология кезінде)

Екі көзбен көру ____________________________________________________________

Шекті кесте бойынша түстерді көруді тексеру хаттамасы

Зерттеу қабылдағышы		Қызыл				Жасыл				Көк			Бақылау
карта №		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
3 мәрте сынақтан өткізу жауабы	1-ші
	2-ші
	3-ші

Бағытталды: (тексеру түрі, күні) ______________________________________________

Диагнозы: ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/______________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты)

5. Невропатолог. Шағымдары, анамнез: ______________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Бас сүйек-ми нервтері _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

Қозғалыс саласы ___________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Рефлекстері _______________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Сезімталдығы _____________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Вегетативтік нерв жүйесі ____________________________________________________

__________________________________________________________________________

Бағытталды: (тексеру түрі, күні, қолы) _________________________________________

__________________________________________________________________________

Диагнозы: _________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/___________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты)

6. Терапевт. Шағымдары ____________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Анамнез (бұрын ауырған аурулары, қай жерде тексерілді, емделді) ________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Терісі ____________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Көрінетін шырышты қабығы _________________________________________________

ДМИ (дене массасының индексі )_______ Тамақтануы ___________________________

Эндокриндік жүйесі ________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Жүрек: шекаралары ________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Соғу дыбысы ______________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Функциялық сынама	"___" _______________20__ г.			"_____" ____________20__ г.			"_____" ______________20__ г.
Өлшеу ш	Тыныш қалыпта отырып	15 рет отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін	Тыныш қалыпта отырып	15 рет отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін	Тыныш қалыпта отырып	15 рет отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін
Пульс
Артериалық қан қысымы
жүрек соғуының жиілігі

Тыныс алу органдары _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Ас қорыту органдары _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Бауыр ______________________________ Көкбауыр ____________________________

Бүйрек ___________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Бағытталды: (тексеру түрі, күні) ______________________________________________

Диагнозы: _________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/______________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

7. Стоматолог. Шағымдары, анамнез __________________________________________

Тіс формуласы	Оң жақ								Сол жақ								жоқ - О, кариес - К, пломба - П, имплант - И
Жоғарғы жақ сүйек
	18	17	16	15	14	13	12	11	21	22	23	24	25	26	27	28
Төменгі жақ сүйек	48	47	46	45	44	43	42	41	31	32	33	34	35	36	37	38

Тістеу (түрі, дәрежесі, қозғалуы мм) ___________________________________________

Қызыл иектің шырышты қабығы ______________________________________________

__________________________________________________________________________

Бағытталды: (тексеру түрі, күні) ______________________________________________

Диагнозы: ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/_______________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

8. Дерматовенеролог. Шағымдары, анамнез

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Объективті деректер _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Бағытталды: (тексеру түрі, күні) ______________________________________________

Диагнозы: _________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/_______________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

9. Гинеколог. Шағымдары, анамнез ___________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Объективті мәліметтер ______________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Бағытталды: (тексеру түрі, күні, қолы) _________________________________________

Диагнозы: ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/______________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

10. Психофизиологиялық зерттеу: №1 ______________________________________

№ 2 _____________ № 3 _______________ № 4 ____________ ПФ тестілеу ___________

_________________ қосымша тесттер ________________________________________

ПФЗ №_____қорытындысы Қорытынды: "ҰСЫНЫЛАДЫ" / "ҰСЫНЫЛМАЙДЫ"

(керек емесі сызып тасталсын)

20___ж. "____"____________ __________/________________________

(қолы) (психологтың тегі, аты және әкесінің аты)

11. Психиатр. Шағымдары _________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Анамнез __________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Ақыл-есі __________________________________________________________________

Сыртқы бейнесі ____________________________________________________________

Көңіл-күйі ________________________________________________________________

Эмоциялық-ерік аясы _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Сөйлеу қабілеті ____________________________________________________________

Ойлау қабілеті _____________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Есте сақтау қабілеті _________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Зейіні ____________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Интеллект ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Сын ______________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Бағытталды: (тексеру түрі, күні) ______________________________________________

Диагнозы: _________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___" ___________ __________/______________________________________

(қолы) (тегі, аты және әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

12. Рентгенологиялық зерттеулер, зертханалық, функционалдық және басқа да

зерттеулер және консультациялар деректері: ________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

13. Ерекше белгілер (ӘДК отырысында қосымша тексеруге жіберілді; тексеруден бас тартты; көрсетілген мерзімдерде келген жоқ, зақым алу және тағы басқа жағдайлар туралы материалдар ұсынған жоқ)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20__ж. "___" __________ сағ. ___. _____мин. ӘДК отырысына келуі туралы хабарланды

20__ж. "___" __ сағ. ___ ___________ (қолы)

ӘДК №_______ қорытындысы Сырқаттардың, зақымдардың (жарақаттардың, контузиялардың, жараланулардың) диагнозы және олардың себепті байланысы туралы қаулы

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

"Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 13 қарашадағы № 775 бұйрығыңың (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімдемесінде № 21646 болып тіркелген) ____ бағандары _____________________________________ тармақтарының негізінде; "Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларын және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 2 қарашадағы № 758 бұйрығыңың (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21580 болып тіркелген) ____________ тармақтарының негізінде

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

ПФЗ нәтижелері бойынша ҰСЫНЫЛАДЫ / ҰСЫНЫЛМАЙДЫ (керек емесі сызып тасталсын)

Ескерту __________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20__ ж. "___" _________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" Комиссия төрағасы:__________/_____________________

мөр орыны (керек емесі сызып тасталсын) (қолы) (тегі, аты және әкесінің аты)

Сарапшы-дәрігерлер:

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" терапевт_________/_______________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" невропатолог____________/__________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" хирург__________/_________________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" психиатр__________/________________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" окулист___________/_______________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" лор __________/_______________________________

ПФЗ бастығы/ психолог ___________/___________________________

ӘДК қорытындысымен таныстым _____/___________ 20____ ж. "____" _____________

ӘДК №_______ қорытындысы Сырқаттардың, зақымдардың (жарақаттардың, контузиялардың, жараланулардың) диагнозы және олардың себепті байланысы туралы қаулы

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

"Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 13 қарашадағы № 775 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімдемесінде № 21646 болып тіркелген) ____ бағандары _____________________________________тармақтарының негізінде; "Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларын және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 2 қарашадағы № 758 бұйрығыңың (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21580 болып тіркелген) ____________ тармақтарының негізінде

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

ПФЗ нәтижелері бойынша ҰСЫНЫЛАДЫ / ҰСЫНЫЛМАЙДЫ (керек емесі сызып тасталсын)

Ескерту __________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20__ ж. "___" _________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" Комиссия төрағасы:__________/_____________________

мөр орыны (керек емесі сызып тасталсын) (қолы) (тегі, аты және әкесінің аты)

Сарапшы-дәрігерлер:

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" терапевт_________/_______________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" невропатолог____________/__________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" хирург__________/_________________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" психиатр__________/________________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" окулист___________/_______________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" лор __________/_______________________________

ПФЗ бастығы/ психолог ___________/___________________________

ӘДК қорытындысымен таныстым _________/__________________ 20____ ж. "____" _________________

Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 4-қосымша

Фотосурет орны

(ӘДК елтаңбалы мөрі)

нысан

________________________________________әскери-дәрігерлік комиссиясы әскери-дәрігерлік комиссияның атауы Білім беру ұйымына_______________________________________ (оқу орнының, факультеттің атауы) түсетін адамның медициналық куәландыру картасы

Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

КАНДИДАТ / ҚЫЗМЕТКЕР

(керек емесі сызып тасталсын)

1. Тегі, аты, әкесінің аты ____________________________________________________

______________________________ 2.Туған жылы, айы, күні _________

(арнаулы, әскери атағы немесе сыныптық шені)

3. Білімі ___________________ 4. Азаматтық кәсібі, мамандығы ____________________

5. Қарулы Күштерде, басқа да әскерлері мен әскери құрылымдарда мерзімді қызметі аткарды

______ _____ бастап _____ дейін. Қызметтен босатылу себебі __________________

(иә,жоқ) (айы,жылы)

6. Қазақстан Республикасы ІІО, арнайы мемлекеттік, прокуратура, азаматтық қорғау органдарында, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінде, қаржылық мониторинг органдарының экономикалық тергеу қызметінде, Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында (мерзімді қызметтен басқа) не болмаса басқа да құқық қорғау және әлеуетті органдарда (толықтырылып жазылсын) __________________________

қызмет етті ____ ______бастап_____ дейін. Қызметтен босатылу себебі _____________

(иә,жоқ) (айы,жылы)

7. Бұдан бұрын мүгедектігі бар адам болып танылды ма (иә,жоқ) _____, _______бастап _____ дейін (айы,жылы) ____ тобы, қандай сырқат (жарақат) бойынша ___________________________

8. Бұрын ӘДК өтті ме (иә,жоқ) _____ қай жылы ______, қайда ______________________

9. Мекенжайы және ұялы телефоны __________________________________________

ӘДК емделгенім, медициналық тексеруден өткенім туралы қолымда бар барлық медициналық құжаттарды ұсынуға міндеттімін. Дұрыс емес мәліметтер ұсынылған жағдайда медициналық куәландырудан бас тарту туралы ескертілді. Менің хабарлаған барлық мәліметтерімнің дұрыстығын қолымды қойып растаймын _______________(қолы) 20____ ж. "_____" ____________

10 және 11-тармақтарды ӘДК мейіргері толтырады

10. Қызметтік куәліктегі мәліметтер: сериясы және № ____________________________

Қайдан берілді_______ берілген күні ____ арнаулы (әскери) атағы немесе сыныптық шені _____

лауазымы______________________________________

11. Әскери билеттегі (тіркеу куәлігіндегі) мәліметтер: сериясы және № ______________

берілген күні ______, қайдан берілді ________, жарамдылық санаты ________________

________________ бап ________ бұйрық_____ №______ "____"____________20___ж.

атағы_________________, қызмет мерзімі _____________________________________

20___ж. "___"___________ ӘДК мейіргері _______/ ____________

Картаның медициналық бөлігі

Алдын ала куәландыру

Түпкілікті куәландыру

1. Бой-салмақ деректері

Деректер	Бойы _______Салмағы______ ДМИ _____	Бойы _______Салмағы______ ДМИ _____
Күні, қолы (хирург, мейіргер)	20___ж. "___" ___________ _______/________________________ (қолы,тегі, аты)	20___ж. "___" ___________ _______/________________________ (қолы,тегі, аты)

2. Хирург

Шағымдары
Анамнез (оның ішінде жарақаттар, операциялар)
Жалпы дене дамуы
Кеуде шеңбері	Қалыпты жағдайда____демді ішке тарту____	Қалыпты жағдайда_____демді ішке тарту_____
Динамометрия	Оң жақ______ сол жақ_________	Оң жақ _________сол жақ _________
Екі қолмен-
Терісі
Лимфа желілері
Бұлшықет жүйесі
Сүйек жүйесі, буындары
Шеткі қан тамырлары
Несеп-жыныс жүйесі
Анус және тік ішек
Бағытталды: (тексеру түрі, күні, қолы)
Диагнозы
Күні, хирургтің қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

3. Отоларинголог

Шағымдары
Анамнез (оның ішінде жарақаттар, операциялар)
Есін, көмей
Сөйлеу қабілеті
Органдар бойынша	Оң жақ	Сол жақ	Оң жақ	Сол жақ
Мұрынмен тыныс алу
Иіс сезінуі
Құлақ жарғағының жағдайы
Сыбырлап сөйлеуді есту шалғыштығы
Вестибуляр аппараты
Құлақтың қысым қызметі
Бағытталды: (тексеру түрі,күні, қолы)
Диагноз
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі))		20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

4. Окулист

Шағымдары
Анамнез (оның ішінде жаралану, операциялар)
Зерттеу қабылдағышы		Қызыл				Жасыл					Көк
Карта №		1	2	3	4		5	6	7	8		9	10	11
3 мәрте сынақтан өткізу жауабы	1-ші
	2-ші
	3-ші

Кестенің жалғасы

Бақылау	Қызыл				Жасыл					Көк				Бақылау
12	1	2	3	4		5	6	7	8		9	10	11	12

Түстерді көру
Көздің өткірлігі	Оң жақ	Сол жақ	Оң жақ	Сол жақ
Түзетусіз
Түзетумен
Скиаскопия рефракциясы
Екі көзбен көру
Айқын көрудің жақын нүктесі
Жас жолдары
Қабақтар және коньюнктива
Көз алмасының қалпы және қозғалысы
Қарашық және оның реакциясы
Оптика ортасы
Көздің түбі:
Бағытталды: (тексеру түрі,күні, қолы)
Диагноз
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)		20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

5. Невропатолог

Шағымдары
Анамнез (оның ішінде жарақаттар, операциялар)
Бас сүйек-ми жүйкелері
Қозғалыс саласы
Рефлекстер
Сезімталдық
Вегетативті жүйке жүйесі
Бағытталды: (тексеру түрі, күні, қолы)
Диагноз
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

6. Терапевт

Шағымдары
Анамнез (оның ішінде жарақаттар, операциялар)
Тамақтануы
Эндокриндік жүйе
Жүрек: шекаралары
Жүректің соғу дыбысы

Функционалдық сынама

	Алдын ала куәландыру
Функц. сынаманы өткізу күні	20___ж. "___"___________			20___ж. "___"___________			20___ж. "___"___________
Өлшеу шарттары	Тыныш қалыпта отырып	15 р. отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін	Тыныш қалыпта отырып	15 р. отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін	Тыныш қалыпта отырып	15 р. отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін
Пульс
Артериалық қысым
Дем алу жиілігі

Кестенің жалғасы

Соңғы куәландыру
20___ж. "___"___________			20___ж. "___"___________			20___ж. "___"___________
Тыныш қалыпта отырып	15 р. отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін	Тыныш қалыпта отырып	15 р. отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін	Тыныш қалыпта отырып	15 р. отырып-тұрғаннан кейін	2мин кейін

Тыныс алу органдары
Ас қорыту органдары
Бауыр
Көк бауыр
Бүйрек
Бағытталды: (тексеру түрі, күні, қолы)
Диагноз
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

7. Дерматовенеролог

Шағымдары
Анамнез (оның ішінде жарақат, операциялар)
Объективті деректер
Бағытталды: (тексеру түрі, күні, қолы)
Диагноз
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

8. Стоматолог

Шағымдары Анамнез (оның ішінде жарақаттар, операциялар)
Тістеу
Ауыз қуысының, қызыл иектің шырышты қабығы
Тіс формуласы (жоқ - О, кариес -К, пломба - П, имплант - И)	справа слева 18 17 16 15 14 13 12 11 21 22 23 24 25 26 27 28 48 47 46 45 44 43 42 41 31 32 33 34 35 36 37 38
Бағытталды: (тексеру түрі,күні, қолы)
Диагноз
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

Кестенің жалғасы

справа слева 18 17 16 15 14 13 12 11 21 22 23 24 25 26 27 28 48 47 46 45 44 43 42 41 31 32 33 34 35 36 37 38

20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

9. Гинеколог

Шағымдары Анамнез (оның ішінде жарақаттары, операциялар)
Объективті Деректер
Бағытталды: (тексеру түрі, күні, қолы)
Диагноз
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

10. Психофизиологиялық зерттеу деректері

ПФЗ деректері және қорытынды:	№1_____________________________________ №2___________№3_______________________ №4_________ ПФ тестілеу _________________ Қосымша тест_____________________ №______ ПФЗ қортындысы ҰСЫНЫЛДЫ / ҰСЫНЫЛМАДЫ (керек емесі сызып тасталсын)	№1________________________________ №2___________№3___________________ №4__________ПФ тестілеу _____________ Қосымша тесттер_________________ №______ ПФЗ қортындысы ҰСЫНЫЛДЫ / ҰСЫНЫЛМАДЫ (керек емесі сызып тасталсын)
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты)	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты)

11. Психиатр

Шағымдары
Анамнез (оның ішінде жарақаттары, операциялар)
Ақыл-есі Сыртқы бейнесі
Көңіл-күйі
Эмоционалдық-ерікті сфера
Сөйлеу қабілеті
Ойлау қабілеті
Есте сақтау қабілеті
Зейіні
Интеллект
Сын
Бағытталды: (тексеру түрі,күні, қолы)
Диагноз
Күні, қолы	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)	20___ж. "___" ___________ ______/______________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты, дәрігердің мөрі)

12. Рентгенологиялық, зертханалық,басқа да зерттеулер және консультациялар

Зерттеулер өткізу күні және түрлері

13. Ерекше белгілер (тексеруден бас тарту, оған келмеу және тағы басқалар туралы)

20__ж. "___" __________ сағ. ___. _____мин. ӘДК отырысына келуі туралы хабарланды 20__ж. "___" __ сағ. ___ ___________ (қолы)	20__ж. "___" __________ сағ. ___. _____мин. ӘДК отырысына келуі туралы хабарланды 20__ж. "___" __ сағ. ___ ___________ (қолы)

1. Алдын ала медициналық куәландыру №____ қорытындысы

Диагнозы ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

"Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 13 қарашадағы № 775 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімдемесінде № 21646 болып тіркелген) ____ бағандары _____________________________________тармақтарының негізінде

________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

ПФЗ нәтижелері бойынша ҰСЫНЫЛДЫ / ҰСЫНЫЛМАДЫ (керек емесі сызып тасталсын)

Ескерту __________________________________________________________________

20__ ж. "__" ________ "ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" Комиссия төрағасы:______/__________

мөр орыны (керек емесі сызып тасталсын) (қолы) (тегі, аты және әкесінің аты)

Сарапшы-дәрігерлер:

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" терапевт_________/_______________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" невропатолог____________/__________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" хирург__________/_________________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" психиатр__________/________________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" окулист___________/_______________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" лор __________/_______________________________

ПФЗ бастығы / психолог ___________/________________________

ӘДК қорытындысымен таныстым _________/__________________ 20____ ж. "____"

2. Түпкілікті медициналық куәландыру №______ қорытындысы

Диагнозы ________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

"Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 13 қарашадағы № 775 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімдемесінде № 21646 болып тіркелген) ____ бағандары _____________________________________тармақтарының негізінде

________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

ПФЗ нәтижелері бойынша ҰСЫНЫЛДЫ / ҰСЫНЫЛМАДЫ (керек емесі сызып тасталсын)

Ескерту __________________________________________________________________

20__ ж. "__" ________ "ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" Комиссия төрағасы: _______/_________

мөр орыны (керек емесі сызып тасталсын) (қолы) (тегі, аты және әкесінің аты)

Сарапшы-дәрігерлер:

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" терапевт_________/_______________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" невропатолог____________/__________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" хирург__________/_________________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" психиатр__________/________________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" окулист___________/_______________________________

"ЖАҚТАУ"/"ҚАРСЫ" лор __________/_______________________________

ПФЗ бастығы/ психолог ___________/___________________________

ӘДК қорытындысымен таныстым _________/__________________ 20____ ж. "____"

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 5-қосымша
	нысан

Әскери-дәрігерлік комиссиялар отырыстары хаттамаларының № ___ Кітабы

__________________________________________________________________________

(комиссияның атауы)

Рет №	Тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы, арнаулы, әскери атағы, қызмет орны, лауазымы (қызметкерлерде)	Медициналық куәландыруға жіберген бөлініс	Сырқаттың, зақымның (жараланудың, контузияның, жарақаттың) себепті байланысы туралы (объективті тексерудің қысқаша мәліметтері) ӘДК-ның диагнозы және қаулылары	ІІМ, ҚМ бұйрығының тармақтары, бағаны, № және күні	Нақты лауазымдағы санаты туралы, әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды
1	2	3	4	5	6

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 6-қосымша
	нысан

Әскери-дәрігерлік

Комиссияның

бұрыштама мөртабаны

________________________________________________________________________

(әскери-дәрігерлік комиссияның атауы)

Медициналық куәландыру туралы анықтама № __

__________________________________________________________________________

(қызметкерлерге, әскери қызметшілердің арнаулы немесе әскери атағы; тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы)

20 жылғы "____" _________________ куәландырылды.

Сырқаты, зақымдары (жаралануы, контузиясы, жарақаттары) туралы Комиссияның диагнозы және қаулысы:

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

20___ж. "___"____________ Қазақстан Республикасы ІІМ (ҚМ) № ____ бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде (Қарулы Күштерде) қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптардың ____ бағандары

_______________________________________тармақтарының негізінде; 20___ж."___"____________ Қазақстан Республикасы ІІМ (ҚМ) № ____ бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде (Қарулы Күштерінде) әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу Қағидаларының ____ тармақтарының негізінде _________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

ПФЗ нәтижелері бойынша (тұжырымдары бар сипаттама) _________________________

Ескерту ___________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Комиссия төрағасы: ________/________________

(қолы, тегі, аты, әкесінің аты)

ПФЗ бастығы (психолог): _______/____________

(қолы, тегі, аты, әкесінің аты)

елтаңбалы мөр Комиссия хатшысы: ________/_________________

(қолы, тегі, аты, әкесінің аты)

Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 7-қосымша

Ескерту. 7-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Нысан

Сырқаты туралы № __ куәлік

20 жылғы "____" _________

__________________________________________________________________________

(әскери-дәрігерлік комиссияның атауы)

____________________________________________мақсатында____________________

___________________ кадр қызметінің жолдамасы бойынша куәландырылды

1. Тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы, күні, айы _________________________________

2. Арнаулы (әскери) атағы немесе сыныптық шені _______________________________

мамандығы ________________________________________________________________

3. Қызмет атқару орны, атқаратын лауазымы ____________________________________

4. Қазақстан Республикасы ІІО, арнайы мемлекеттік органдарында, прокуратура,

азаматтық қорғау органдарында, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінде, қаржылық

мониторинг органдарының экономикалық тергеу қызметінде, Мемлекеттік

фельдъегерлік қызметінде, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да

әскерлері мен әскери құралымдарында (мерзімді қызметтен басқа) не болмаса басқа да

құқық қорғау және әлуетті органдарда (толықтырылып жазылсын)

__________________________________________________________________________

қызмет етті (иә,жоқ) ________ (айы,жылы)___________бастап___________ дейін

5. Мерзімді қызметті ____ бастап _________ дейін мерзімде өтті (айы, жылы)

6. Бойы ____ см. Дене салмағы ____ кг. Кеудесінің шеңбері ____ см.

7. Шағымдары: ____________________________________________________________

8. Сырқаттарының анамнезі, емдеу мекемелерін көрсете отырып, жүргізілген

зерттеулер және емдеу уақыты

__________________________________________________________________________

9. Объективті тексеру мәліметтері: ____________________________________________

__________________________________________________________________________

10. Арнайы зерттеулер (рентгенологиялық, зертханалық, аспаппен және басқалар,

консультациялар) нәтижелері:

__________________________________________________________________________

11. Сырқаттарының, зақымдарының (жаралануларының, контузияларының, жарақаттарының)

диагноздары және олардың себепті байланысы туралы қаулы______________________________________

__________________________________________________________________________

12. ӘДК қорытындысы: Қазақстан Республикасы ІІМ-нің 20___ж. "___"____________

№ ____ бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының құқық қорғау

органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде қызмет өткеру үшін

адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптардың ____ бағандары

_______________________________________тармақтарының негізінде; Қазақстан

Республикасы ІІМ-нің 20___ж."___"____________ № ____ бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік

қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларының ___________

тармақтарының негізінде ___________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

13. Ілесіп жүруге мұқтаж, мұқтаж емес (керек емесі сызып тасталсын) _____ саны _____

Ескерту___________________________________________________________________

елтаңбалы мөр Комиссия төрағасы: ________/________________________

қолы, тегі, аты, әкесінің аты

Сарапшы-дәрігер: _______/__________________________

қолы, тегі, аты, әкесінің аты

Хатшы: ________/________________________________

қолы, тегі, аты, әкесінің аты

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 8-қосымша
	нысан

________________________________________________________________________ (білім беру ұйымдарының атауы) уақытша жұмыс істейтін әскери-дәрігерлік комиссия денсаулық жағдайы бойынша 20__ жылы оқуға түсуге жарамсыз деп таныған кандидаттардың Тізімі

Реттік №	Тегі, аты, әкесінің, туған жылы, арнаулы, әскери атағы (қызметкерлер үшін)	Алдын ала МК өткізген ӘДК-ның атауы	Алдын ала МК кезінде қойылған диагноз	ББҰ УӘДК -ның толық диагнозы	ІІМ, ҚМ бұйрығының тармақтары, бағаны, № және күні
1	2	3	4	5	6

20 жылғы "____" _________ ӘДК төрағасы _____________________________________

(комиссияның атауы, қолы, тегі, аты, әкесінің аты)

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 9-қосымша
	нысан

Қазақстан Республикасының климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерінің тізбесі

Қазақстан Республикасының климаттық жағдайлары қолайсыз жерлеріне:

1) Ақмола облысында - Аршалы, Жарқайың, Есіл, Жақсы, Қорғалжын және Целиноград (Нұр-Сұлтан қаласын қоспағанда) аудандары, Ерейментау ауданының Сілеті ауылдық округі және Степногорск қаласы;

2) Ақтөбе облысында - Байғанин және Мұғалжар аудандары;

3) Алматы облысында - Жамбыл, Іле, Талғар, Ұйғыр, Еңбекшіқазақ, Райымбек, Алакөл (Үйгентас ауылдық округін қоспағанда), Көксу, Сарқан, Ескелді (Талдықорған қаласын қоспағанда), Панфилов, Қарасай, Балқаш, Кербұлақ, Қапшағай аудандары, Кербұлақ ауданының Сарыөзек қала типті кенті, Текелі қаласы, Ақсу ауданының Ақсу ауылы;

4) Атырау облысы;

5) Шығыс Қазақстан облысында - Катонқарағай, Күршім, Аягөз, Жарма, Зайсан, Тарбағатай, Абай, Бесқарағай, Жаңасемей, Таскескен аудандары, Үржар ауданының Мақаншы ауылдық округі, Семей және Курчатов қалалары;

6) Жамбыл облысында - Қордай, Мойынқұм, Талас, Байзақ, Шу аудандары және Жаңатас қаласы;

7) Батыс Қазақстан облысында - Жаңақала, Бөкей Орда, Ақжайық ауданының Тайпақ ауылдық округі;

8) Қарағанды облысында – Абай, Актоғай, Нұра, Шет, Ұлытау, Қарқаралы аудандары, Балқаш, Қаражал қаласы, Жәйрем кенті, Сәтбаев, Жезқазған және Приозерск қалалары;

9) Қостанай облысында - Арқалық қаласы;

10) Қызылорда облысы;

11) Маңғыстау облысында – Қарақия, Бейнеу, Маңғыстау, Мұнайлы аудандары (Өмірзақ ауылын, сондай-ақ бұрынғы Түпқараған ауданының жерлерін қоспағанда), Жаңаөзен, Форт-Шевченко және Ақтау қалалары;

12) Павлодар облысында – Май, Аққулы аудандары;

13) Солтүстік Қазақстан облысында - Айыртау ауданы;

14) Түркістан облысында - Созақ, Сарыағаш (Келес ауылдық округін қоспағанда) аудандары, Түркістан және Сарыағаш қалалары;

15) Байқоңыр қаласы және "Байқоңыр" ғарыш айлағына жанасатын аудандар жатады.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 10-қосымша
	нысан

Қызметкерлердің Қазақстан Республикасының климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерінде қызмет өткеруіне және қызметкерлердің отбасы мүшелерінің тұруына, биік таулы жерлерде, қызметкерлердің климаттық жағдайлары қолайсыз шет елдерге шығуына және қызметкерлердің отбасы мүшелерінің тұруына, шетелде уақытша қызмет өткеруіне медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесі

1. Қызметкерлердің Қазақстан Республикасының климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерінде қызмет өткеруіне медициналық қарсы көрсетілімдерге:

1) кез келген дәрежедегі тиреотоксикоз;

2) тастары бар немесе конкрементсіз, бірақ бүйрек шаншуының жиі ұстамалары бар несеп тас ауруы; бір бүйректің болмауы, бүйрек дамуының аномалиясы (таға тәрізді бүйрек, лоханка мен несепағардың екіге толық бөлінуі);

3) ІІ сатылы гипертония ауруы;

4) емдеу сатысы мен нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;

5) фотодерматоздар, эритематозды тері туберкулезі;

6) айқын білінетін созылмалы ларингофарингиттер;

7) емдеуден нәтиже болмаған кезде үздіксіз қайталанатын аллергиялық сырқаттардың ауыр асқынған түрлері;

8) жатыр, аналық без немесе сүт безінің ісіктері;

9) аналық бездердің климакспен немесе жатырдан қан кетумен жүретін дисфункциясы жатады.

2. Қызметкерлердің отбасы мүшелерінің Қазақстан Республикасының климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде тұруына медициналық қарсы көрсетілімдерге:

1) жиі талмалармен эпилепсия (ай сайын);

2) параличтер немесе терең парездер, гидроцефалиялар, сөйлеу, көру ауытқулары, статика немесе жүру бұзылыстары болған кезде бас немесе жұлын миының тамырлы аурулары және орталық жүйке жүйесінің басқа да ауыр органикалық сырқаттары; бас немесе жұлын миының ісіктері;

3) эндокриндік жүйе ауруларының ауыр түрлері, кез келген дәрежедегі, ауырлықтағы тиреотоксикоз;

4) ІІ немесе ІІІ дәрежелі коронарлық немесе жалпы қан айналымының бұзылуымен қан айналымы жүйесінің аурулары;

5) III сатыдағы гипертониялық сырқат;

6) коллагеноздар (ревматоидты артрит, жүйелі қызыл волчанка, жүйелі склеродермия, түйінді периартериит, дерматомиозит);

7) емдеу сатысы мен нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;

8) тастары бар немесе конкрементсіз, бірақ бүйрек шаншуының жиі ұстамалары бар несеп тас ауруы; бір бүйректің болмауы, бүйрек дамуының аномалиясы (таға тәрізді бүйрек, лоханка мен несепағардың екіге толық бөлінуі);

9) кез келген этиологиядағы жатырдың, аналық бездің немесе сүт безінің ісіктері жатады.

3. Қызметкерлердің биік таулы жерлерде (теңіз деңгейінен 1500 метр және одан да көп) қызмет өткеруіне медициналық қарсы көрсетілімдерге:

1) ми қан айналымының өтпелі бұзылулары бар бас және жұлын миының тамыр сырқаттары;

2) ауырлығы кез келген дәрежедегі тиреотоксикоз;

3) функциясының едәуір бұзылуымен, сирек асқынуларымен және баяу үдемелі қан шығару жүйесінің аурулары;

4) өкпенің сыртқы тыныс алу қызметінің бұзылуымен созылмалы аурулары;

5) жалпы немесе жүрек тамырлары қан айналымының бұзылуымен қан айналымы жүйесінің аурулары;

6) емдеу сатысы мен нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;

7) кез келген айқын көріну деңгейіндегі қан тамырлары тарылған эндартериит жатады.

4. Қызметкерлердің отбасы мүшелерінің биік таулы жерлерде тұруына (теңіз деңгейінен 1500 метр және одан да көп) медициналық қарсы көрсетімдерге:

1) олигофрения;

2) жиі талмалармен эпилепсия (ай сайын);

3) сырқаттардың жиі қайталанатын фазалары бар маниакалды-депрессиялы психозы, шизофрения;

4) гидроцефалия, сал, парез, сөйлеу, көрудің бұзылуы, бас немесе жұлын миының ісіктерімен қоса жүретін орталық жүйке жүйесінің органикалық аурулары және ағзалар қызметінің үнемі бұзылуымен орталық жүйке жүйесінің басқа да ауыр және тез үдемелі аурулары;

5) эндокриндік жүйе аурулары, кез келген дәрежедегі тиреотоксикоз;

6) үдемелі белгілері болған кездегі қанның жүйелі аурулары;

7) сыртқы тыныс алу қызметінің бұзылуымен тыныс алу мүшелерінің созылмалы аурулары;

8) жалпы немесе жүрек тамырлары қан айналымының ІІ және ІІІ дәрежелі бұзылуымен қан айналымы жүйесінің аурулары;

9) IІ немесе III сатыдағы гипертониялық ауру;

10) емдеу сатысы мен нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;

11) кез келген айқын көріну деңгейіндегі қан тамырлары тарылған эндартериит;

12) кез келген этиологиядағы жатырдың, аналық бездің немесе сүт безінің ісіктері жатады.

5. Қызметкерлердің климаты қолайсыз ыстық шет елдерге шығуына медициналық қарсы көрсетімдерге:

1) барлық жіті аурулар (толық емделгенге дейін), асқыну сатысындағы созылмалы аурулар;

2) психикалық, оның ішінде ремиссия немесе компенсация жағдайындағы аурулар;

3) психопатия және айқын невротикалық жай-күй;

4) созылмалы алкоголизм және нашақорлықтың барлық түрлері;

5) эпилепсия және әртүрлі генездегі пароксизмалды жағдайлар;

6) ми қан айналымының тұрақты бұзылуы кезіндегі бас және жұлын миының тамыр аурулары;

7) орталық нерв жүйесінің жұқпалы-вирустық ауруларының салдары, функцияның терең немесе орташа айқын білінетін бұзылулары кезінде бас және жұлын миының органикалық зақымданулары;

8) орталық жүйке жүйесі қызметінің тұрақты бұзылуымен бас сүйек-ми жарақатының салдары;

9) қозғалыстың айқын бұзылуы, сезімталдық және трофика кезіндегі перифериялық нервтердің созылмалы аурулары мен жарақаттарының салдары;

10) вирусты гепатиттің, іш сүзегінің, паратифтердің ауыр түрінен соң клиникалық сауыққаннан кейінгі жай-күй;

11) эндокриндік жүйенің сырқаттары: ауыр және орташа формалары (қалқанша безі функциясының бұзылуынсыз І және ІІ дәрежелі диффузды ұлғаюы шығуға қарсы көрсетілім болып табылмайды, асқынбаған эндокриндік аурулардың жеңіл түрлері, сондай-ақ диффузды тиреотоксикалық зобқа байланысты операциялық емдеуден кейін немесе тораптық зобқа байланысты операциядан кейін шығу туралы мәселе жеке шешіледі);

12) қан және қан өндіретін мүше сырқаттары (қалыпты темір тапшылығы анемиялары кезінде-кету туралы мәселе жеке шешіледі);

13) өкпе және басқа да органдар туберкулезінің белсенді нысандары (үш жыл ішінде процесс белсенділігі болмаған жағдайда шығуға қарсы көрсетілім емес);

14) ІІ-ІІІ дәрежелі өкпе және өкпе-жүрек жеткіліксіздігінің белгілері бар туберкулездік емес өкпенің созылмалы сырқаттары;

15) бронх демікпесі және науқасты стационарлық емдеуді талап ететін, жиі асқынатын аллергиялық аурулар;

16) ревматизм (жүрек ақауынсыз), соңғы ұстама бойынша емдеу аяқталғаннан кейін бір жыл ішінде;

17) жүрек ақаулары, қос жарғақты қақпақшаның тұрақты компенсацияланған жетіспеушілігін қоспағанда;

18) ІІ-ІІІ дәрежелі созылмалы жүрек қан тамырлары жеткіліксіздігі бар созылмалы ишемиялық сырқат, инфаркттен кейінгі кардиосклероз;

19) пароксизмалды жиі (2 айда 1 реттен артық) немесе жүрек ырғағы бұзылуының тұрақты формалары немесе ІІ-ІІІ дәрежелі қан айналымының бұзылуы бар жүрек бұлшық етінің сырқаттары;

20) III сатыдағы гипертониялық ауру;

21) клиникалық тексеру деректерімен расталған соңғы асқынудан кейін 3 жыл ішінде асқазанның, ұлтабардың ойық жарасы;

22) асқазанның немесе ұлтабардың ойық жара сырқаты бойынша асқазанды кесуден кейінгі жай-күйі;

23) асқазан немесе ішектің көптеген полиптері;

24) функциясының бұзылуы бар бауырдың созылмалы сырқаттары;

25) созылмалы холецистит, өт-тас ауруы;

26) созылмалы панкреатит, энтероколит;

27) жыл сайынғы асқынулармен өтетін, науқасты стационарлық емдеуді талап ететін гастродуоденит;

28) жіті холециститтен, жіті панкреатиттен кейінгі бір жыл ішінде динамикалық бақылаудағы жағдай;

29) функциясы бұзылған бүйрек сырқаттары;

30) коллагеноздар (ревматоидты артрит, жүйелі қызылжегі, жүйелі склеродермия, түйінді периартериит, дерматомиозит);

31) жиі жараланатын, қозғалысты шектейтін, аяқ киімді, киім мен жабдықтарды киюді қиындататын терінің патологиялық тыртықтары;

32) ағзалар мен жүйелер қызметінің айқын және тұрақты бұзылулары бар кеуде немесе құрсақ қуысы мүшелеріндегі зақымданулардың, операциялық араласулардың салдары;

33) жиі асқынатын немесе функциясының айқын бұзылуымен созылмалы үдемелі аурулар және сүйектердің, шеміршектердің, бұлшықеттердің, буындардың зақымдану салдары;

34) екі және одан да көп ірі буындардың анкилозы, жамбас-сан буынының анкилозы;

35) қолда, аяқта барлық саусақтардың болмауы, табанның, қолдың, қолдың кез келген деңгейде болмауы (қатардағы және басшы құрамдағы адамдар, әскери қызметшілер үшін); санның жоғары ампутациясы;

36) емдеу сатысы мен нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;

37) ағзалар функцияларының бұзылуын тудыратын және аяқ киімнің, киімнің және керек-жарақтың қозғалуына, киіміне кедергі келтіретін өсуге бейім қатерсіз ісіктер;

38) қан айналымы мен аяқ-қол функциясының бұзылуы кезіндегі шеткі қан тамырларының аурулары мен зақымдану салдары;

39) жедел емдеуге жататын шап, сан, диафрагманың операциядан кейінгі жарықтары;

40) ІІ сатылы тік ішектің түсуі (қатардағы және басшы құрамдағы адамдар мен әскери қызметшілер үшін);

41) жиі асқынулармен, қан кетулермен, түйіндердің түсуімен геморрой, созылмалы парапроктит, ІІ-ІІІ дәрежелі қуықасты безінің гипертрофиясы, созылмалы қабынумен асқынған эпителиалды құйымшақ жолдары, емдеуге жататын тік ішек жанындағы клетчатканың дермоидты кисталары;

42) несеп шығару жолдарының жиі ұстамалары және жанама қабынуы бар несеп-тас ауруы;

43) жиі қайталанатын созылмалы іріңді эпимезотимпаниттер, полипозды-іріңді синуиттер;

44) стационарлық тексеру кезінде расталған Меньер немесе вестибулопатия ауруы;

45) екі құлақтың да естуінің күрт төмендеуі (сыбырлап сөйлеу отосклероз, созылмалы кохлеар невриті, адгезивті отит салдарынан 1 метрден кем қашықтықта қабылданады);

46) сөзді түсініксіз ететін тұтығудың жоғары дәрежесі, сақаулық;

47) афония, созылмалы ларингит салдарынан дауыстың қарлығуы;

48) айқын білінетін созылмалы ларингофарингиттер;

49) озена;

50) жоғарғы тыныс алу жолдарының және құлақтың склеромасы;

51) сырқат немесе зақымдану салдарынан бет пен дененің басқа да ашық бөліктерін бет кейпінің тұрақты бұзылуы;

52) пародонтит; шоғырланған ауыр дәрежедегі пародонтоз;

53) созылмалы жара және қайталанатын афтозды стоматиттер;

54) еріннің, ауыз қуысының шырышты қабығының лейкоплакиясы;

55) хейлит, глоссит, глоссалгия, асқыну сатысындағы ауыз қуысының басқа учаскелерінің парестезиясы;

56) конъюнктиваның және көз жас жолдарының емдеуге келмейтін созылмалы аурулары;

57) мүйіз, тор, тамыр қабығының және склераның созылмалы және жиі қайталанатын қабыну немесе дегенеративті аурулары. Созылмалы иридоциклит, асқынған жақыннан көрмеушілік (торлы қабықтың айқын дегенеративті өзгерістері, шыны тәрізді дененің деструкциясы, бастапқы катаракта);

58) глаукома;

59) неврит және көру нервінің атрофиясы;

60) әр көздің 0,3-тен төмен көру өткірлігі, аметропияны түзетумен 8,0 Д-ден жоғары емес;

61) түсті объектілерді ажырату және көліктегі жұмыстарды ажырату қажеттілігіне байланысты адамдар үшін түсті сезінудің және бинокулярлық көрудің бұзылуы;

62) кең таралған созылмалы жиі қайталанатын тері аурулары (экзема, псориаз, нейродермит);

63) емделгенге дейінгі терінің жұқпалы аурулары;

64) терінің және оның қосалқыларының саңырауқұлақ аурулары, асқынған немесе жиі қайталанатын түрлері;

65) фотодерматоздар;

66) көптеген пигментті мең дақтары мен сенильдік кератоздар;

67) базалиома (емделгеннен кейін де);

68) барлық сатылардағы мерез, толық емделгенге дейінгі созылмалы гонорея жатады.

6. Әйел қызметкерлердің климаты қолайсыз ыстық шет елдерге шығуына қосымша медициналық қарсы көрсетімдер:

1) кез келген этиологиядағы жатырдың, аналық бездің немесе сүт безінің ісіктері, сондай-ақ мастопатияның кистоздық және түйінді формалары;

2) жүйелі амбулаторлық немесе стационарлық емдеуді талап ететін жыл сайынғы асқынулары бар әйел жыныс мүшелерінің созылмалы қабыну аурулары (аднекситтер, периаднекситтер, эндо -, пери -, параметриттер));

3) аналық бездердің дисфункциясы және функционалдық аналық қан кету;

4) жүктіліктің екінші жартысындағы, сондай-ақ әдеттегі түсік тастау кезінде патологиялық ағыммен және басқа да ауыр анамнезбен жүктілік;

5) ауыр өтетін климакс;

6) әйел жыныс мүшелеріне операция жасаудың операциядан кейін бір жыл ішіндегі салдары болып табылады.

7. Шетелде уақытша қызмет өткеріп жүрген қызметкерлердің отбасы мүшелерінің шетелде тұруына медициналық қарсы көрсетілімдер:

1) психикалық, оның ішінде ремиссия немесе компенсация жағдайындағы аурулар;

2) эпилепсия, жиі талмалармен (ай сайын) немесе жеке тұлғаның өзгеруімен;

3) мінез-құлықтың әлеуметтік теріс нысандары айқын білінетін психопатиялар;

4) нашақорлық және созылмалы алкоголизм болып табылады.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 11-қосымша
	нысан

Әскери-дәрігерлік

комиссияның мөртабаны

Климаты қолайсыз ыстық шет елдерге шығатын адамдардың денсаулық жағдайы туралы анықтама

Тегі ______________________________________________________________________

аты __________________ әкесінің аты _________________________________________

Туған жылы _____________ Арнаулы немесе әскери атағы (қызметкердің, әскери қызметшінің отбасы мүшелері) _____________________

__________________________________________________________________________

Қызмет (жұмыс) орны _______________________________________________________

Шағымдары _______________________________________________________________

Қысқаша анамнезі __________________________________________________________

Бұрынғы аурулары және жарақаттары _________________________________________

Профилактикалық егулер жүргізуге қарсы көрсетілімдері _________________________

(бар, жоқ)

Зерттеулер нәтижелері:

Зертханалық _______________________________________________________________

Рентгенологиялық (12 және одан үлкен жастағы балалар үшін) ____________________

Электрофизиологиялық _____________________________________________________

Аспапты және басқа ________________________________________________________

Қанының тобы және резусы (қызметкерлер, әскери қызметшілер үшін)

__________________________________________________________________________

Дәрігер-мамандардың қорытындылары ________________________________________

Хирург: _________________________________________________________________

Терапевт: _________________________________________________________________

Невропатолог: ____________________________________________________________

Психиатр: _________________________________________________________________

(психоневрологиялық диспансердің анықтамасына сәйкес)

Окулист: _________________________________________________________________

Оториноларинголог: ________________________________________________________

Дерматовенеролог: _________________________________________________________

Стоматолог: _______________________________________________________________

Гинеколог (сүт бездерінің жағдайы көрсетілсін) _________________________________

Басқа мамандықтардың дәрігерлері (педиатр, уролог, эндокринолог) ________________

Диагноз: __________________________________________________________________

Әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысы (комиссияның тиесілігі көрсетілсін)

__________________________________________________________________________

20 жылғы "____" _________ Комиссия төрағасы ___________________________

(қолы, тегі, аты, әкесінің аты)

М.О. Хатшы _____________________________________

(қолы, тегі, аты, әкесінің аты)

Комиссияның почталық мекен жайы ___________________________________________

Жоғары тұрған әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысы _____________________

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 12-қосымша
	нысан

Сырттай сараптама жөніндегі әскери-дәрігерлік комиссия отырысының № __ хаттамасы ________________________________________________________________________ (комиссияның атауы)

20 жылғы "____" _________

1. Қаралған жолдама, хат, шағым, өтініш _______________________________________

(құжаттың нөмірі және күні, құжаттың кімнен келіп түскені, қандай мәселе бойынша келіп түскені көрсетілсін)

2. Қаралған құжаттар (сырқаттың, зақымның (жараланудың, контузияның, жарақаттың) себепті байланысы туралы ӘДК-ның күні, нөмірі және тағы басқалар көрсетілген қорытындысын шығаруға арналған сараптамалық маңызы бар нақты құжаттар санамалансын):

1) ______________________________________ ӘДК-ның (комиссияның атауы көрсетілсін) 20 _ жылғы "____" _________ № медициналық куәландыру актісі

2) ______________________________________ ӘДК-ның (комиссияның атауы көрсетілсін) 20 _ жылғы "____" _________ № сырқаты туралы куәлігі

3) ______________________________________ ӘДК-ның (комиссияның атауы көрсетілсін) 20 _ жылғы "____" _________ № анықтамасы (медициналық куәландыру актісінің көшірмесі)

4) амбулаторлық картасы (медициналық кітапша) № ____

__________________________________________________________________________

(медициналық немесе әскери-медициналық мекеменің, денсаулық сақтау мекемесінің атауы көрсетілсін)

20 _ жылғы "____" _________ бастап 20 _ жылғы "____" _________ дейін

5) сырқат тарихы немесе оның көшірмесі № ____

__________________________________________________________________________

(медициналық немесе әскери-медициналық мекеменің, денсаулық сақтау мекемесінің атауы көрсетілсін) 20 жылғы "____" _________

6) ішкі істер органдары бастығының (әскери бөлім командирінің) зақым алу (жаралану, контузия, жарақаттану) жағдайы туралы 20 _ жылғы "____" _________ № анықтамасы

7) архивтердің (әскери-медициналық құжаттардың, ҚМ Орталық архивінің, марапаттау, партиялық құжаттар, армиялар штабтарының, партизан құрамаларының және тағы басқалардың архивінің) 20 _ жылғы "____" _________ № _________ анықтамалары

8) әскери міндеттен босату туралы куәлік, сериясы _________ , № _________, берілген күні _________ , қайдан берілді ____________________________________________________

9) қайтыс болуы туралы 20 _ жылғы "____" _________ № куәлік.

10) 20 _ жылғы "____" _________ медициналық кітапша, берілді (қайдан) ___________

11) әскери билет сериясы _________ , № _________, қайдан берілді ________________

_____________________________________________ қорғаныс істері жөніндегі бөлініс

12) жеке іс № ______________________________________________________________

(ішкі істер органы, әскери бөлімнің нөмірі көрсетілсін)

13) жеке әскери іс № ____________________________ қорғаныс істері жөніндегі бөлініс

14) зейнеткерлік іс № _______________________________________________________

(зейнеткерлік органның атауы: ІІМ, ПД, ІІБ, қорғаныс істері жөніндегі бөліністің, халықты әлеуметтік қорғау бөлімінің атауы көрсетілсін)

__________________________________________________________________________

15) қызметтік мінездеме (көшірмесі) 20 _ жылғы "____" _________

16) аттестаттау (көшірмесі) 20 _ жылғы "____" _________

17) орденге (медальға) марапаттау қағазының көшірмесі _________________________

18) МӘСК анықтамасы сериясы _________ , № _________ 20 _ жылғы "____" ________

19) ________________________________________________ аудандық МӘС бөлімінде

________________________________ 20 _ жылғы "____" _________ куәландыру актісі

20) басқа да медициналық, сот-медициналық сараптамалық, әскери-есеп құжаттарынан мәліметтер, қызметтік тексеру қорытындылары және тағы басқалар

3. Белгіленді:

Тегі _________________ аты _________________________________________________

әкесінің аты _______________________________________ туған жылы _____________

Арнаулы немесе әскери атағы ________________________________________________

әскери қызметке 20 _ жылғы "____" _________ шақырылды (келісімшарт бойынша орналасты)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

(қорғаныс істері жөніндегі бөлініс, облыс, қала, аудан, күні, жылы, айы көрсетілсін) ішкі істер органдарындағы қызметке 20 _ жылғы "____" _________ орналасты.

4. Әскери қызмет өткеру туралы мәліметтер, әскери қызметтен босатылған уақыты және себебі; ішкі істер органдарында қызмет өткеру туралы мәліметтер; майданда болуы туралы мәліметтер (әскери бөлімдердің, ішкі істер органдарының іс-қимылдағы армияның құрамына кірген уақыты көрсетілсін), соғыс іс-қимылдары жүріп жатқан елдерде болуы, Чернобыль АЭС-і апатын жоюға қатысуы, қандай негізде және кімнің бұйрығымен (бұйрықтың шығарылған күні және нөмірі) әскери қызметтен (ішкі істер органдарынан) босатылды және тағы басқалар.

5. Ведомстволық және әскери-медициналық мекемеде емдеуде болды _______________

__________________________________________________________________________

(мекеменің атауы (нөмірі) және емдеуде болу мерзімі көрсетілсін)

__________________________________________________________________________

6. ӘДК-де куәландырылды ___________________________________________________

(ӘДК атауы, куәландыру және ӘДК қорытындысының күні көрсетілсін)

__________________________________________________________________________

7. Қаралатын мәселе бойынша ӘДК қаулысының негіздемесі ______________________

__________________________________________________________________________

8. ӘДК қаулысы ____________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

9. Комиссия мүшелерінің дауыс беру нәтижелері: "ИӘ" - _________, "ҚАРСЫ" - _____

(Комиссия мүшелерінің ерекше көзқарастары хаттамаға қоса беріледі).

М.О Комиссия төрағасы _____________________________________________

(арнаулы немесе әскери атағы, М.О. қолы, тегі, аты, әкесінің аты)

Комиссия мүшелері _____________________________________________

(арнаулы немесе әскери атағы, қолы, тегі, аты, әкесінің аты)

ӘДК отырысының хаттамасына қосымша _____________________________________

(комиссияның атауы көрсетілсін)

20 _ жылғы "____" _________ №______ _____ парақта (қаралған құжаттардың көшірмелері).

ӘДК қаулысы ________________________________________________________________ (комиссияның атауы көрсетілсін)

20 _ жылғы "____" _________ № _____ жіберілді ________________________________

(кімге жіберілді, мекен жайы, жіберілген уақыты және шығыс нөмірі көрсетілсін)

__________________________________________________________________________

Құжаттар № ______ істің ____ томына тігілді _______ бетте, 20 _ жылғы "____" ______

Комиссия хатшысы _____________________ (қолы,тегі, аты, әкесінің аты)

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 13-қосымша
	нысан

Сырттай сараптама қаулысы № _____

ІІМ ОӘДК, ПД ӘДК _________________________ 20_ ж. "___"_______

(ӘДК атауы)

Т.А.Ә., туған жылы _________________________________________________________

(жұмыс істейтін қызметкерлердің атағы, лауазымы көрсетілсін)

Диагнозы _________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

(жарақат, сырқаттың диагнозы, оның ішінде мүгедектікке немесе өлімге әкеп соқтырғаны)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________ негізінде

(сараптама оқиғасы сәтінде қолданыста болған тармақша, тармақ, қосымша, баған, НҚА деректері көрсетілсін)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

(қажеті қоса жазылсын:

1) жарақат, сырқаттың диагнозы, оның ішінде мүгедектікке немесе өлімге әкеп соқтырғаны және олардың себепті байланысы туралы сараптамалық оқиға мерзімінде қолданыста болған редакциядағы қаулы;

2) жарақат, сырқаттың диагнозы және қызметтен босатылған сәттегі сараптамалық оқиға мерзімінде қолданыста болған тұжырымы көрсетілген әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды;

3) осы кезеңге (жұмыс істейтін қызметкерлерге) әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды;

4) төменгі тұрған ӘДК-ның күні, қорытынды немесе қаулы нөмірі және ӘДК атауы көрсетіліп бекітілген қаулыны немесе күші жойылған қорытындыны) алды.

Негізі ____________________________________________________________________

(қаулы шығаруға негіз болған медициналық және қызметтік құжаттар)

Ескерту ___________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

елтаңбалы Комиссия төрағасы: _________/____________________

мөр Сарапшы-дәрігер: ___________/____________________

Хатшы: ____________/______________________

(қолы, тегі және аты)

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 14-қосымша
	нысан
	Бекітемін
	____________________________
	(лауазымы, арнайы немесе әскери атағы, тегі, әкесінің аты және актіні, мөрді бекітетін ішкі істер органы бастығының, әскери бөлім командирінің қолы, мөрі)
	20 _ жылғы "____" _________

Зақым (жаралану, контузия, жарақат) алу жағдайлары туралы №_____ акт

1. ________________________________________________________________________

(арнаулы немесе әскери атағы, қолы, тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы)

_________________________________________________________________________

(лауазымы, ішкі істер органының атауы, әскери бөлімнің нөмірі)

__________________________________________________________________________

2. Зақым (жаралану, контузия, жарақат) алған орны ______________________________

__________________________________________________________________________

(зақым (жаралану, контузия, жарақаттану) алған орны, зақымның түрі, сипаты және шектелуі көрсетілсін)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

3. Зақым (жаралану, контузия, жарақаттану) ___________ жылғы ___________ айының ___________ күні, сағат ___________ алынды.

4. Зақым (жаралану, контузия, жарақаттану) алу жағдайының толық сипаттамасы

(еркін нысанда) ____________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

5. Зақым (жаралану, контузия, жарақаттану) алу себептері _________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

6. Зақым (жаралану, контузия, жарақаттану) алу жағдайы туралы қорытынды

Зақым (жаралану, контузия, жарақаттану):

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

а) қызмет міндеттерін (әскери қызмет міндеттерін) орындау кезінде;

б) қызмет міндеттерін (әскери қызмет міндеттерін) орындаумен байланысты емес, оқыс оқиға нәтижесінде алынды – керегі қосып жазылсын

20 _ жылғы "____" ________ ________________________________________________

(лауазымы, атағы, аты-жөні,тегі және орындаушының қолы)

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 15-қосымша
	нысан

Емдеу-профилактикалық

мекеменің, әскери-дәрігерлік

комиссияның мөртабаны

Денсаулыққа келтірілген зақымның ауырлық дәрежесі туралы анықтама

__________________________________________________________________________

(арнаулы атағы, тегі, аты, әкесінің аты)

Қызметтік міндеттерін орындау кезінде ________________________________________

(күні, айы, жылы)

Сырқат, зақым (жаралану, контузия, жарақаттану) _______________ дәрежеде алынды.

(ауыр, жеңіл- қосып жазылсын)

__________________________________________________________________________

(жаралану, контузия, жарақаттану, зақым немесе ауру сипаты және орны көрсетіледі)

__________________________________________________________________________

___________________________________________________________________ кезінде

__________________________________________________________________________

(зақым немесе сырқаттың жай-күйі көрсетіледі)

Осыған байланысты 20 _ жылғы "____" ______ бастап 20 _ жылғы "____" ______ дейін

____________________________________________________________ емдеуде болды.

(емдеу-профилактикалық мекеменің атауы көрсетілсін)

Анықтама біржолғы жәрдемақы алу үшін берілді.

20 _ жылғы "____" _________ Емдеу-профилактикалық мекеменің немесе

әскери-дәрігерлік комиссияның бастығы

М.О. ___________________________________

(қолы,тегі,аты-жөні)

Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 16-қосымша

Денсаулыққа келтірілетін ауыр немесе жеңілге дәрежедегі, мүгедектікке әкеп соқтырмаған зақымдар тізбесі

1. Ауыр зақымдарға әскери қызметке жарамдылықтың шектелуіне немесе жарамсыздыққа себеп болған айқын анатомиялық өзгерістер мен елеулі функционалдық бұзылуларды туындататын жарақаттар, контузиялар, жарақаттар, мертігулер және сырқаттар жатады:

- бас сүйектің сынуы, оның ішінде мидың зақымдануынсыз; бас сүйек күмбезінің және негізінің ашық және жабық сынуы; бас миының қысылуымен және қысылусыз орта және ауыр дәрежедегі бас миының соғылуы; эпидуральды, субдуральды және бас сүйектің ішіне мидың қатты қабығы астына қан құйылу;

- омыртқаның және жұлынның ашық және жабық зақымданулары;

- жұтқыншақтың, көмейдің, кеңірдектің, өңештің тесіп өткен жарақаттары; көмейдің және кеңірдектің шеміршектерінің жабық сынуы;

- плевра қуысына, жүректің сыртқы қабығының қуысына немесе көкірек қуысына, оның ішінде ішкі ағзаларын зақымдамай өтетін кеуде қуысының жаралануы;

- ішперде қуысына еніп, оның ішінде ішкі ағзаларын зақымдамай, ішперде асты кеңістігінің (бүйрек, бүйрек үсті безі, ұйқы безі және т. б.) жарақаттары;

- кеуде немесе іш қуысы мүшелерінің, жамбас қуысының, сондай-ақ ішперде асты кеңістігі мүшелерінің жабық зақымдануы;

- ұзын түтік тәрізді сүйектердің сынуы - иық, сан, үлкен жілік, білектің екі сүйегінің сынуы;

- жамбас сүйектерінің көптеген сынуы;

- несеп-жыныс мүшелері зақымданған жарақаттар мен жараланулар;

- дененің 40%-дан асатын зақымдану алаңы бар І дәрежелі термиялық күйіктер; дененің 10% - дан асатын ІІ-ІІІ дәрежелі күйіктер; IV дәрежелі күйіктер, сондай-ақ естен танумен қоса болатын көлемі шағын күйіктері; ісіну құбылыстары және дауыс саңылауының тарылуы бар тыныс алу жолдарының күйіктері;

- жергілікті және жалпы уытты әсер тудырған химиялық қосылыстармен (концентрацияланған қышқылдармен, күйдіргіш сілтілермен, зымыран отынының компоненттерімен және т. б.) улану және күйіктер;

- III-IV дәрежелі үсік;

- көз қабықшасының жыртылуы және көру қабілетінен айырылған көздің тесіп өтетін жарақаттары мен жараланулары; көздің II-IV дәрежелі күйігі; бір немесе екі көзге толық тұрақты соқырлық немесе 2 метр және одан төмен қашықтықта саусақтардың есебіне дейін көру қабілетінің төмендеуі (көру өткірлігі 0,04 және одан төмен);

- екі құлақтың тұрақты кереңдігі, күрт айқын білінетін вестибулярлық бұзылулары бар есту органының жарақаттары мен жараланулары;

- беттің жұмсақ тіндерінің, бет қаңқасы сүйектерінің тұрақты кейпінің бұзылуы бар жаралануы және зақымдануы;

- аяқ-қол функциясының тұрақты бұзылуына әкеп соққан жұмсақ тіндердің, аяқ-қол бұлшықеттерінің жарақаттары мен жараланулары;

- естен танудың дамуына немесе массивті қан жоғалтуға, клиникалық айқындалған майлы немесе газды эмболияға, жіті бүйрек жеткіліксіздігі бар жарақаттық токсикозға әкеп соққан жарақаттар немесе жараланулар;

- ірі буындардың, ірі жүйке оқпандарының, магистральды қан тамырларының жарақаттары мен жабық зақымданулары;

- қандай да бір органды жоғалту немесе сол органның функцияларын жоғалтуы (тілді немесе сөйлеуді, қолды, аяқты жоғалту немесе олардың функцияларын жоғалтуы, жұмыс істеу қабілетін жоғалту);

- қызметтік іс-әрекеттің кәсіби факторларының әсеріне байланысты жарақаттар.

2. Жеңіл зақымдарға функциясының шамалы бұзылуымен айқын емес және тұрақты анатомиялық өзгерістерсіз жарақаттар, контузиялар және жараланулар жатады. Олар:

- ішкі мүшелерді, буындарды, сіңірлерді, ірі жүйке оқпандарын және магистральді қан тамырларын зақымдамаған жарақаттар және жараланулар;

- буын байламдарының ішінара үзілуі;

- буындардың асқынбаған шығулары;

- III, IV немесе V саусақтардың бірін жарақаттанудан соң ампутациялау; қолдың IV немесе V саусағының контрактурасы;

- бір аяқтың барлық немесе жекелеген саусақтарын ампутациялау;

- жамбас сақинасының, ішкі мүшелердің, ірі тамырлардың және жүйкелердің бүтіндігінің бұзылуынсыз жамбастың жекелеген сүйектерінің жабық зақымдануы (тарақ тәріздес сүйектің немесе мықын жілік қанатының, бір қасағалық сүйегінің немесе шонданай сүйегінің сынуы);

- аяқтың, қолдың, бір-екі қабырғаның, бір бұғананың, білек сүйектерінің біреуінің, асық жіліктің жақсы бірігіп оқшауланған жабық сынықтары;

- I-II дәрежелі үсік;

- І дәрежелі, дененің 40%-нан аспайтын, ІІ-ІІІ дәрежелі, дененің 10%-нан аспайтын күйіктер;

- көз қабығында, конъюнктивте бөгде денелердің болуы және көздің көруінің уақытша бұзылуымен зақымдануы; көздің I дәрежелі күйігі;

- миы шайқалған бас сүйегінің жабық жарақаты, жұлынның жабық жарақаты;

- тістің сынуы, мұрын сүйектерінің жабық сынуы, мұрын қанатының жартылай үзілуі, құлақ бақалшағының жартылай үзілуі, жақ сүйектерінің жабық сынуымен қоса беттің жұмсақ тіндерінің соғылуы мен жаралануы жатады.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 17-қосымша
	нысан

ПФЗ тестілеуді тіркеу журналы*

№	Тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы	Санаты (жұмысқа, оқуға кандидат, қызметкер	Қандай ведомстводан жіберілді, куәландырылушының орналасатын, ауысатын лауазымы	Жүргізілген тест әдістемесінің түрлері (ПД тестілеу, ПФ тестілеу, қосымша әдістемелер) туралы мәліметтер. Ескертпелер
7
8
9
10
11
12

Ескертпе* Тест жүргізілетін адамдарды тіркеудің күнделікті жазбасы алдын ала тестілеу жүргізілетін күні көрсетіліп басталады және тестілеуді жүргізетін адамның лауазымы, тегі, әкесінің аты көрсетіліп аяқталады.

Нөмірлеу жылдық есепті кезеңнің басталу күнінен бастап есептеу тәртібімен жүргізіледі.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 18-қосымша
	нысан

Психодиагностикалық тестілеу хаттамасы

1.Т.А.Ә.___________________________________________________________________

А – 1		В – 1		С – 1		Д – 1		Е – 1
А - 2		В – 2		С – 2		Д – 2		Е – 2
А – 3		В – 3		С – 3		Д – 3		Е – 3
А – 4		В – 4		С – 4		Д – 4		Е – 4
А – 5		В – 5		С – 5		Д – 5		Е – 5
А – 6		В – 6		С – 6		Д – 6		Е – 6
А – 7		В – 7		С – 7		Д – 7		Е – 7
А – 8		В – 8		С – 8		Д – 8		Е – 8
А – 9		В – 9		С – 9		Д – 9		Е – 9
А – 10		В – 10		С – 10		Д – 10		Е – 10
А – 11		В – 11		С – 11		Д – 11		Е – 11
А - 12		В - 12		С – 12		Д - 12		Е – 12

Уақыт __________сағ. Күні 20____ж. "______"___________

___________________________________

(тегі, аты-жөні, куәландырылушының қолы)

Баллдар __________пайыздар (%) __________ (зертханашы, сарапшы-психолог толтырады)

2. Тестті ашып көрсету

Г= А1 + А4 – А2 + А3= ______________________________________________________

К= А1 + А2 – А3 + А4= ______________________________________________________

ЛБ= А2 + А4 – А1 + А3= _____________________________________________________

ВБ= А3 + А4 – А1 + А7= _____________________________________________________

Р= А2 + А3 + А4= ___________________________________________________________

С= 8,1 * Х1 + 6,8 * Х2 + 6,0 * Х3 + 6,0 * У6 + 6,8 * У7 + 8,1 * У8= _________________________

Х = 1, егер 1, 2, 3 орындарды 6, 7, 0 түстер алса, онда қарсы жағдайда Х = 0

У = 1, егер 6, 7, 8 орындарды 1, 2, 3, 4 алса, онда қарсы жағдайда У = 0

Уақыт __________сағ. Күні 20____ж. "______"___________

Зертханашы / сарапшы-психолог___________________________________

(қолы, тегі, аты-жөні )

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 19-қосымша
	нысан

ЖЖЗӘ бойынша тестілеу хаттамасы*

Ескертпе *– парақтың сол жақ жартысы А3 форматында

ЖЖЗӘ бойынша тестілеу хаттамасы*

Ескертпе*– парақтың сол жақ жартысы А3 форматында

ЖЖЗӘ бойынша тестілеу хаттамасы*

Ескертпе* – парақтың артқы бетінің сол жақ жартысы А3

ЖЖЗӘ бойынша тестілеу хаттамасы*

Ескертпе* – парақтың артқы бетінің оң жағы А3 форматында

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 20-қосымша
	нысан

Психофункционалдық тестілеу хаттамасы*

Ескерту. 20-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Т.А.Ә. _____________________________________________ т. ж._________________

1. Санды есте сақтау (зертханашы өңдейді)

Уақыт ______________сағ. Күні 20____ж. "______"_________________

__________________________________________

(куәландырылушының тегі, әкесінің аты, қолы)

Зертханашы _________________________________________ (қолы, тегі, әкесінің аты)

Саны__________бағасы_____________(сарапшы-психолог бағалайды)

Сарапшы-психолог___________________________________ (қолы, тегі, әкесінің аты)

2. Сөздерді есте сақтау (зертханашы өңдейді)

___________________________ _________________________

__________________________ _________________________

___________________________ _________________________

__________________________ _________________________

___________________________ _________________________

Уақыт ______________сағ. Күні 20____ж. "______"_________________

_________________________________ (куәландырылушының тегі, әкесінің аты, қолы)

Зертханашы _________________________________________ (қолы, тегі, әкесінің аты)

Саны__________бағасы_____________(сарапшы-психолог бағалайды)

Сарапшы-психолог___________________________________(қолы, тегі, әкесінің аты)

3. Түзету сынамасы (зертханашы өңдейді)

кедергісіз: = к = л =

кедергімен: = к = л =

Т= +2,5*к+2,0*л =____________________ баға________(сарапшы-психолог бағалайды)

4. Шатастырылған сызықтар (зертханашы өңдейді)

П= 2*м–ж=__________________________________________ баға __________________

Уақыт ______________сағ. Күні 20____ж. "______"_________________

_________________________________ (куәландырылушының тегі, әкесінің аты, қолы)

Зертханашы _________________________________________ (қолы, тегі, әкесінің аты)

Саны__________бағасы_____________(сарапшы-психолог бағалайды)

Сарапшы-психолог___________________________________(қолы, тегі, әкесінің аты)

Ескертпе* –бланктің беткі жағы, форматы А4

5. Шульте методикасы _____________________________________________________

6. Назарын қайта аудару

нәтижелер	қара	қызыл	Аралас есеп
уақыт (сек.)	Қк =	Қк =	Ак =
қателер

Нк = Ак – (Қк + Қк) =__________________ Е = Нк – Ақ =__________ баға _________

7. Эмоционалдық тұрақтылық

нәтижелер	Уақыт жеткіліксіз жағдайда
	қара	қызыл	Аралас есеп
уақыт (сек.)	Қк =	Қк =	Ак =
қателер

Нк = ________________________________ Е=_________________ баға ____________

П= 2*м–ж=____________________________________________ баға ________________

Эмоционалдық тұрақтылықтың жалпы бағасы

_____________________________________________(кесте бойынша)

5, 6, 7-тармақтарды сарапшы-психолог толтырады және бағалайды

Сарапшы-психолог___________________________________(қолы, тегі, әкесінің аты)

8. Қосымша бақылау _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

9. Қорытындылар _________________________________________________________

Уақыт _______________сағ. Күні 20____ж. "______"________________

ПФЗ бастығы/психолог ___________________________________ (қолы, тегі, аты-жөні)

Ескертпе* –бланктің сыртқы жағы, А4 форматы

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 21-қосымша
	нысан

Әңгімелесу хаттамасы ____________________________________________________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты, туған күні)

Тұқым қуалаушылық (психикалық аурулар, суицид (суицид жасауға әрекет жасау), басқалар

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Бұрынғы сырқаттары (бас сүйек-ми жарақаттары, қызметкерлер үшін – уақытша еңбекке жарамсыздық парағына шығу жиілігі) _______________________________________

__________________________________________________________________________

Зиянды әдеттер (алкогольдік ішімдіктерді шектен тыс ішу, темекі шегу, психикалық белсенді заттарды пайдалану фактілері, тәуелділіктің әрбір түрлері (ойын, құмарлық ойындары)__________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Мектепке дейінгі, мектеп мерзімі. Бала кездегі тәрбие ____________________________

__________________________________________________________________________

Отбасы туралы мәліметтер __________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Білімі_____________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Қызығушылық саласы (әуестену, хобби, бос уақыт) _____________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Қарулы Күштердегі қызмет (мерзімдік қызмет, әскери кафедра, ЖТМ) ______________

__________________________________________________________________________

Құқық қорғау органдарындағы қызмет ерекшеліктері (қызмет атқарған жылдары, қандай жүйеде жұмыс істеді, кім болып қызмет істеді, атағы, қызметтен босатылу себептері) ___________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Отбасы жағдайы (үйленген/күйеуге шыққан, ажырасқан (себептері), некелер саны, балаларының саны)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Еңбек етуі (ұйымның атауы, жұмыс істеген мерзімі, лауазымы, жұмысын жиі ауыстыруы) _______________________________________________________________

Туған жері (қай жерде туды, қай жерде тұрды, осы қалада қай уақыттан бері тұрады, өз үйі бар ма (жалға алынған, уақытша алған, туыстарымен бірге тұрады)___________________________________________

__________________________________________________________________________

Жеке тұлғаның мінез-құлықтық, коммуникативтік, эмоционалдық және басқа да ерекшеліктері (әңгімелесі, бақылау процесінде), ПД тестілеу және ПФ тестілеу нәтижелерінде көрсетілмеген әр түрлі ақпараттар ______________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Уақыт ______сағ. Күні 20____ж. "______"___________

Уақыт ______сағ. Күні 20____ж. "______"___________

ПФЗ бастығы/психолог___________________________ (қолы, тегі, аты-жөні)

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 22-қосымша
	нысан

__________________________________________________________________________

(әскери-дәрігерлік комиссияның атауы)

Психофизиологиялық зерттеу қорытындысы №

__________________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Тұжырым: ұсынылады / ұсынылмайды

(қажет емесін сызып тастау)

20____ жыл "______"___________

Психолог _____________________________

(қолы, тегі,аты-жөні)

ПФЗ бастығы _________________________

(қолы, тегі,аты-жөні)

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 23-қосымша
	нысан

Оқу орнына оқуға түсушілерді психофизиологиялық зерттеу №_____Қорытынды

Ескерту. 23-қосымша алып тасталды – ҚР Ішкі істер министрінің 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 24-қосымша
	нысан

ІІО әскери-дәрігерлік комиссияларындағы психофизиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша психологиялық сипаттама жасау сызбасы (ӘДК психологы жасайды)

№
1	Зияткерлік саласы	Ойлау процестерінің ерекшеліктері:
		Тапқырлығы
		Парасаттылық
		Абстрактілік-логикалық ойлау деңгейі
		Зияткерлік өнімділігі
2	Когнитивтік саласы (2-бағанмен көзделген лауазымы)	есте сақтаудың және цифрлық материалдарды есте сақтаудың жеке ерекшеліктері (механикалық жады, ассоциативті жады)
		зейіннің көлемі, шоғырлануы, ауыстырылуы
		қатаң регламент жағдайында шапшаң ден қою мүмкіндігі
		жүйке процестердің шапшаңдығы
3	Жеке-тұлғалық сала	Коммуникативтік сапасы
		мінезтану ерекшеліктері (міне-құлық, тәртіп, жеке тұлғааралық мінез-құлық әлпеті және т.б.)
		жұмысқа қабілеттілігі (орындаушылық, жауапкершілік, төзімділік және т.б.)
		акцентуация, әлеуметтік бейімсіздік тәуекелі, стандартты емес мінез-құлық нысандарының болуы
4	Эмоционалдық-ерік саласы	өз-өзін бақылау
		стресске беріктілігі
		эмоционалдық жетілу
		көңіл күйі
5	Мотивация саласы	қызметке түсу (қызметті жалғастыру) мотивтері
		мақсатқа бағытталуы
		қызығушылықтары
		қажеттіліктері
6	Болжам (ықтималдық)	қолайлы
		қолайсыз не болмаса белгісіздік
7	Бөліністер психологтарына арналған ұсыныстар (қажет болған кезде психологиялық сипаттама мәтінінің мазмұнында бекітіледі)	бақылау
		сүйемелдеу (психологиялық қолдау)
		бақылау
8	Тұжырым	ұсынылады
		ұсынылмайды

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 25-қосымша
	нысан

ІІО ӘДК-ге арналған жеке мінездеме жасау сызбасы (кадр бөлінісінің психологы жасайды)

ӘДК-ге арналған жеке мінездеме көрсетілген тармақтарға жауап түрінде жасалады:

1. Қызметкердің өз қызметтік міндеттерін орындауға көзқарасы.

Бұл жерде мыналарды атап өту қажет: бағыну, басшылық ету, басшылық жасай ала ма не болмаса бұйрықтарға теріс көзқарас таныта ма, наразылық білдіре ме, белсенділік, орындаушылық, бастамашылық немесе немқұрайлылық, адал емес, енжарлық, жеткіліксіз жауапкершілік таныта ма?

2. Қызметкердің әріптестермен, қоршаған ортамен өзара қарым-қатынасының ерекшеліктері.

Көрсетілсін: көпшіл, тез араласқыш, эмоционалдық ақ көңілділік, тұйықтық, күдіктілікті (мысалы, басқалардың іс-әрекетіне, әріптестерінің ол туралы, оның отбасы және т.б. туралы қызығушылықтары мен сұрауларына қатысты), ренжігіштік, қайырымдылығы, ұстамдылық немесе қызбалық, агрессивтілік, айналасындағылардың ықпалына жеңіл беріле ме, көнгіш немесе табындылық таныта ма, өзінің ұстанымдарын, шешімдерін қорғауда өжеттік таныта ма.

3. Эмоциялық жағдайдың (көңіл-күйдің) ерекшеліктері.

Атап көрсету: эмоциялық тұрақтылық немесе көңіл-күйдің жиі ауысуы, көңіл-күй аясы, яғни ашықтық, тілектестік, белсенділік байқата отырып, жақсы көңіл-күйде болу немесе түңілу, апатия, басымдылық, жағдайлармен қанағаттанбаушылық, айналасындағылармен өзара қарым-қатынас, қызметкерлердің нұсқауларына, іс-әрекеттеріне қатысты наразылықтың жиі білдірілуі, сасқалақтап қалуы, "тұйықталып қалуы", белсенділіктің төмендеуі немесе шамадан тыс қозу, белсенді қызмет, ішкі шиеленіс (ымдау, пантомимика арқылы айқындалатын қозғалыстар).

4. Алкогольдік ішімдіктер ішуге не болмаса психикалық белсенді заттарға көзқарасы.

Атап көрсету: спирттік ішімдіктерді ішумен байланысты қызметтік тәртіпті бұзу жағдайлары болды ма, ішімдік ішуге қатысты үгіттеулерге жеңіл беріле ме немесе өзі бастамашылық таныта ма, ішімдік ішуге төзімі (алкогольден тез масая ма) және ішкен кездегі мінез-құлығы (құтыру, агрессивтілік немесе шектен тыс алдау, ашықтық немесе тұйық, "тұйықталып қалуы").

5. Қызметкер өзінің ахуалға, өміріне, отбасылық өміріне немесе өзара қарым-қатынастарына қанағаттанбауы туралы, оның айналасындағылардың үнемі түсінбеуі туралы, өзінің ешкімге керегі туралы, болашақ өмірге сенімсіздігі туралы ойды үнемі айтып келе ме (немесе бұл туралы біреуге меңзеуге тырыса ма).

6. Қызметкер өзін жедел және экстремалды жағдайларда қалай көрсетеді?

Көрсетілсін: тез әрекет етеді, жинақылығымен, орындаушылығымен, бастамашылығымен ерекшеленеді немесе сенімсіздік, шешімсіздік, үрейлену, сасқалақтауы.

7. Сіздің көзқарасыңыз бойынша қызметкерде мұндай әрекеттер немесе мінез-құлық формалары оғаш, күдікті болып көріне ме?

Долылық жағдайлары, қандай да бір талма, естен тану, өзімен өзі дауыстап сөйлесу, оны біреу іздейді немесе ол біреуден қорқады деген ой айтты ма?

8. Сырқат, нашар сезінуіне жиі сілтеме жасай ма, болмашы жағдай бойынша уақытша еңбекке жарамсыздық парағын алуға жүгіне ме?

9. Оны қызметте қалдырудың мақсатқа сай болуы.

Жеке мінездеме сондай-ақ сипатталушының денсаулық жағдайының және оның өз лауазымы бойынша атқаратын қызметтік міндеттерінің толықтығы мен сапасына сипатталатын психологиялық ерекшеліктерінің ықпалы туралы мәліметтерді, басшылықтың оны қызметте сақтаудың (орналастырудың) мақсатқа сәйкестігі және басқа лауазымға ауыстыру мүмкіндігі туралы пікірін көрсетуі тиіс.

Мінездемені бөлініс бастығы (орынбасары) жасайды және міндетті түрде ІІО және кадр аппараты басшылығының қолымен, ІІО мөрімен расталады.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 26-қосымша
	нысан

ПФЗ қорытындыларын тіркеу журналы*

№	Тегі, аты, әкесінің аты. туған жылы	Санаты (қызметке, оқуға кандидат, қызметкер)	Қандай ведомстводан жіберілді, куәландырылушы орналасатын, ауысатын лауазымның атауы	Әдістемелердің (ЖЖЗӘ, ҚБТ (Равен), Люшер, ПФ тестілеу, қосымша тестілер) қысқаша нәтижелері	Қорытынды, ескепртпе	Сарапшы-психологтың тегі, аты-жөні, қолы
7
8
9
10
11

Ескертпе*. ПФО қорытындыларын тіркеудің күнделікті жазбалары тіркеу күні көрсетіліп басталады. Нөмірлеу жылдық есепті мерзімнің басталу күнінен бастап есептеу тәртібімен жүргізіледі.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 27-қосымша
	нысан

Полиграфологиялық зерттеуге алдын ала жазылу журналы

Ескерту. 27-қосымша алып тасталды - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына 28-қосымша
	нысан

Полиграфологиялық зерттеуден өту қорытындысын беру журналы

Ескерту. 28-қосымша алып тасталды - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 2 қарашасы № 758 бұйрыққа 2-қосымша

Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарындағы әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ереже

1-тарау. Негізгі ережелер

1. Осы Ереже "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2020 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 11-бабы 3-бөлігінің 1) тармақшасына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы әскери-дәрігерлік сараптама комиссияларының (бұдан әрі – ІІО ӘДС комиссиясы) функциялары мен өкілеттіктерін айқындайды.

2. ІІО ӘДС комиссиялары ІІО медициналық сараптау-диагностикалық бөліністері болып табылады және Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметте (бұдан әрі – құқық қорғау органдары) ӘДС-ны ұйымдастыру мен жүргізуге арналған.

3. ІІО ӘДС комиссиялары:

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Орталық әскери-дәрігерлік комиссиясы (бұдан әрі - ІІМ ОӘДК);

облыстардың, астананың және республикалық маңызы бар қалалардың полиция департаменттерінің әскери-дәрігерлік комиссиялары (бұдан әрі - ДП ӘДК);

Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарының уақытша жұмыс істейтін штаттық емес әскери-дәрігерлік комиссиялары (бұдан әрі – ББҰ УӘДК) ұсынған.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Құқық қорғау органдарындағы қызметке және әскери қызметке кандидаттарға (бұдан әрі – қызметке кандидаттар), құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарында және әскери-оқу мекемелерінде оқуға кандидаттарға (бұдан әрі – оқуға кандидаттар), құқық қорғау органдарында қызмет, әскери қызмет атқаратын қызметкерлер мен әскери қызметшілерге қатысты әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша ӘДК осы Ережелерді және осы бұйрықпен бекiтiлген Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларының (бұдан әрі - Қағидалар) 1 және 3- тармақтарында көрсетілген нормативтік актілерді басшылыққа алады.

5. ӘДК қызметін бақылау, әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша әдістемелік қамтамасыз ету ІІМ ОӘДК-ға жүктеледі.

6. ӘДК құқық қорғау органдары бөліністерінің, білім беру ұйымдарының, халықты әлеуметтік қорғау органдары, қаржы қызметтері кадр қызметтерінің және барлық лауазымды және заңды тұлғалар үшін орындауға міндетті тиісті құжаттарды ресімдеуге арналған заң күші бар қорытындылар мен қаулылар шығарады.

2-тарау. Штаттық әскери-дәрігерлік комиссиялар

1- параграф. Жалпы ережелер

7. Штаттық ӘДК ІІМ ОӘДК және ПД ӘДК болып табылады.

Ішкі істер органдары әскери-дәрігерлік комиссияларының ұйымдастырушылық-штаттық құрылымын Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі (бұдан әрі - Ішкі істер министрі) бекітеді.

8. ӘДК-ның құрамына бастықтың (төрағаның), сарапшы-дәрігер мамандардың (хирург, терапевт, невропатолог, психиатр, офтальмолог, оториноларинголог, стоматолог, дерматовенеролог, гинеколог), медициналық бикенің, медициналық тіркеушінің, психофизиологиялық зертхана мамандарының лауазымдары кіреді.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. ӘДК қызметкерлері лауазымдарына "Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары әскери-дәрігерлік комиссияларының басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының Үлгі біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 11 қыркүйектегі № 623 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізімінде № 21222 болып тіркелген) бекітілген біліктілікке қойылатын талаптарға сәйкес тағайындалады

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Штаттық ӘДК-де Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы бейнеленген мемлекеттік тілдегі өз атауы жазылған мөрі, белгіленген үлгідегі мөртабандары мен бланкілері болады.

11. Штаттық ӘДК ведомстволық әкімшілік ғимараттар мен медициналық мекемелерде орналастырылады.

12. ӘДК қызметін қаржыландыру республикалық бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

13. Штаттық ӘДК қызметкерлерін әскери-дәрігерлік сараптамамен байланысты емес мәселелерді шешу және міндеттерді орындау үшін тартуға жол берілмейді.

14. Штаттық ӘДК-ға:

1) Қызмет көрсетілетін контингентке: құқық қорғау және әскери қызметке, құқық қорғау органдарының оқу орындарына және әскери оқу орындарына кандидаттарға, бұрынғы және жұмыс істеп жүрген құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне және әскери қызметшілеріне, құқық қорғау органдарының жұмыс істеп жүрген қызметкерлерінің және әскери қызметшілерінің отбасы мүшелеріне әскери-дәрігерлік сараптаманы ұйымдастыру және өткізу;

2) облыс, қала аумағында орналасқан төменгі тұрған ӘДК-де және (немесе) штаттан тыс ӘДК-де ӘДС жүргізуіне басшылық жасау, бақылау, оларға әдістемелік және практикалық қызмет көрсету;

3) ӘДС материалдары бойынша ведомстволық және өзге де медициналық мекемелерде, құқық қорғау органдарының оқу орындарында емдеу-диагностикалық жұмыстың ұйымдастырылуына, жүргізілуіне және нәтижелеріне бақылау жасау;

4) қызметкерлердің ӘДК жанындағы МК-дан соңғы өткен сәтінен бастап 12 ай ішінде сырқаттардан және суицид салдарынан болған өлім оқиғаларына талдау жүргізуге (Медициналық басқарма, медициналық қызметтер мамандарымен бірлесіп) қатысу;

5) әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша өтініштерді, ұсыныстарды, шағымдарды қарау және азаматтарды қабылдау, осы жұмыстың нәтижелерін талдау және жинақтау;

6) ӘДК, оның ішінде төмен тұрған ӘДК қорытындыларына шағымданған жағдайда азаматтарды куәландыру және қайта куәландыру;

7) әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша заң шығару қызметін ұйымдастыру және жүргізу;

8) жылдық, тоқсандық және ағымдағы статистикалық есептерді жасау, әскери-дәрігерлік комиссиялардың қызметі бойынша есеп және есептілік тәртібін әзірлеу;

9) әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша кеңестер, жиындар ұйымдастыру және өткізу жүктеледі.

Қазақстан Республикасы ҰҰ әскери қызметшілеріне, әскери қызметке, әскери оқу орындарына оқуға кандидаттарға МК, ІІО ӘДК орналасқан жерде штаттық немесе штаттан тыс Қазақстан Республикасы ҰҰ ӘДК болмаған кезде, жүргізіледі.

Ескерту. 14-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

15. Штаттық ӘДК:

1) осы Ережеге, Қағидалар және Кодекстің 11-бабы 3-бөлігінің 2) тармақшасына сәйкес құзырет бойынша Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі (бұдан әрі - Қазақстан Республикасы ІІМ) бекіткен Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және Мемлекеттік фельдъегерлік қызметте қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарға (бұдан әрі - Талаптар) сәйкес қорытынды (қаулы) шығарады;

2) өз қорытындыларын, қаулыларын (бұрын қабылданғандардың күшін жоя отырып) жояды және қайта қарайды;

3) басқа министрліктер мен ведомстволардың ведомстволық медициналық мекемелері мен денсаулық сақтау мекемелеріне ішкі істер органдарына, құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарына қызметке кіретін қызметкерлерді, азаматтарды стационарлық және амбулаторлық тексеруге жібереді;

4) әскери-дәрігерлік сараптама материалдары бойынша медициналық және әскери-медициналық мекемелерде, білім беру ұйымдарында және құқық қорғау органдарындағы әскери-оқу орындарында емдеу-диагностикалық жұмыстың ұйымдастырылуы мен жай-күйін талдайды;

5) ведомстволық медициналық мекемелерден стационарлық науқастың медициналық карталарын қоса отырып, қажетті медициналық сараптама құжаттамасына сұрау салады;

6) кадр қызметтерінен және құқық қорғау органдарының архив мекемелерінен, әскери бөлімдердің, басқа да мекемелер мен ұйымдардың әскери басқару органдарынан жеке және зейнетақы істеріне, медициналық құжаттарға, қызметтік тексеруге, әкімшілік тергеуге, анықтауға, қылмыстық іс материалдарына, мінездемелерге, архивтік анықтамаларға, бұйрықтарға, актілерге, хаттамалардан үзінді көшірмелерге және сараптамалық қорытынды шығару үшін қажетті басқа да құжаттарға сұрау салады;

7) әскери-дәрігерлік сараптама мәселелерін шешу үшін әскери-медициналық (медициналық) бөліністердің, оның ішінде Қазақстан Республикасы ҰҰ мамандарын, ведомстволық денсаулық сақтау саласының, әскери-медициналық мекемелердің, денсаулық сақтау мекемелерінің дәрігер-мамандарын жұмылдырады.

2-параграф. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Орталық әскери-дәрігерлік комиссиясы

16. ІІМ ОӘДК Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің дербес құрылымдық бөлінісі болып табылады.

17. ОӘДК-нің құрылымын, ережесін және штатын Ішкі істер министрі бекітеді. Қазақстан Республикасы ІІМ ОӘДК-нің құрамы жыл сайын 1 наурызға дейін Ішкі істер министрі орынбасарының бұйрығымен бекітіледі. Бір жыл ішінде қызметтен босатылу, жұмысқа қабылдану, қызметкерлердің орнын ауыстыру жағдайларында Қазақстан Республикасы ІІМ-нің ОӘДК құрамы қайта бекітілмейді.

ІІМ ОӘДК төрағасын Ішкі істер министрі тағайындайды.

Ескерту. 17-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

18. ІІМ ОӘДК құрамында басшылық, бетпе-бет және сырттай сараптама тобы, ұйымдастыру-әдістемелік кабинет, психофизиологиялық зертхана бар.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

19. ІІМ ОӘДК құқық қорғау органдарындағы әскери-дәрігерлік сараптаманың басшылық бөлінісі болып табылады.

ІІМ ОӘДК психофизиологиялық зертханасы құқық қорғау органдары психофизиологиялық зерттеу мәселелері жөніндегі басшылық бөлініс және әдістемелік орталық болып табылады.

ІІМ ОӘДК-ның әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері жөніндегі нұсқаулары төменгі тұрған (бағынысты) құқық қорғау органдарының барлық штаттық және штаттық емес (уақытша жұмыс істейтін) ӘДК үшін міндетті болып табылады. ІІМ-нің ОӘДК-ге қатысты төменгі тұрған (бағынысты) ПД ӘДК және ББҰ УӘДК болып табылады.

ІІМ ОӘДК-ның әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша қорытындылары (қаулылары) түпкілікті болып табылады және олардың күшін ІІМ-нің ОӘДК өзі ғана жояды немесе қайта қарайды (бұдан бұрын қабылданғандардың күшін жоя отырып).

Ескерту. 19-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20. ІІМ ОӘДК қызметі алқалықты, қызметкерлердің лауазымдық міндеттерін шектеуді және өз функцияларын орындау үшін дербес жауапкершілікті белгілеуді ескере отырып, Тыл департаментінің Медициналық басқармасымен, ІІМ Кадр саясаты және Қаржылық қамтамасыз ету департаменттерімен өзара іс-қимыл жасасуды жоспарлы негізде ұйымдастырады және жүзеге асырады.

21. Осы Ереженің 14-тармағында белгіленген міндеттерден басқа ІІМ ОӘДК-ға:

1) құқық қорғау органдарының барлық бөліністерінде әскери-дәрігерлік сараптама ұйымдастыру;

2) жоғары басшы құрамның қызметкерлеріне ПД ӘДК жасаған сырқаттануы туралы куәліктерді қарау және бекіту;

3) бұрын әскерде мерзімді қызметтен босатылған, Қарулы Күштерден, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардан, арнайы мемлекеттік, құқық қорғау органдарынан, өзге де қайта ұйымдастырылған немесе таратылған күш құрылымдарынан сырқаты бойынша босатылған және қызметке қабылдауға (қалпына келтіруге) байланысты кейіннен жарамды деп танылған адамдарға қорытындыларды қарау және бекіту;

4) төменгі тұрған ӘДК шығарған қорытындылардың негізділігін бақылау, төменгі тұрған ӘДК жұмыс тәжірибесінің нәтижелерін талдау және қорыту;

5) әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша түсініктемелер әзірлеу;

6) ӘДК-нің, оның ішінде төмен тұрған ӘДК бұрынғы қызметкерлердің құқық қорғау органдарынан іс жүзінде босату процесі сәтінде көрсетілген кезеңнің медициналық сараптамалық құжаттамасы бойынша әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытындыларын шығару және қайта қарау жүктеледі.

22. ІІМ ОӘДК сондай-ақ:

1) төменгі тұрған ӘДК-нің жарамдылық санаты, себепті байланысы, жарақаттардың ауырлық дәрежесі, ПФЗ қорытындысы туралы қорытындылары мен қаулыларын қарайды, қайта қарайды (бұдан бұрын қабылданғандардың күшін жоя отырып), жояды, бекітеді (бекітпейді);

2) әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша нұсқаулықтар, түсініктемелер және әдістемелік ұсынымдар шығарады;

3) төменгі тұрған ӘДК жұмысын тексереді және оларға әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша нұсқаулар береді.

3-параграф. Облыстардың, астананың және республикалық маңызы бар қалалардың полиция департаменттерінің әскери-дәрігерлік комиссиялары

Ескерту. 3-параграфтың атауы жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

23. ПД ӘДК тиісті ПД аумағында орналасқан құқық қорғау органдарының аумақтық бөліністерінде әскери-дәрігерлік сараптама жөніндегі басшы медициналық сараптау-диагностикалық бөліністер болып табылады.

ПД ӘДК құрылымы мен штаттарын Ішкі істер министрі бекітеді.

ПД ӘДК-нің құрамын жыл сайын 1 наурызға дейін ІІМ-нің ОӘДК-мен алдын ала келіскеннен кейін тиісті ПД бастығы бекітеді. Жаңа ПД ӘДК құру кезінде оның құрамы штаттық лауазымдар жасақталғанға дейін алдын ала ІІМ ОӘДК-мен келісіледі.

Бір жыл ішінде қызметтен босатылу, жұмысқа қабылдану, қызметкерлердің орнын ауыстыру жағдайларында ПД ӘДК-нің құрамы қайта бекітілмейді.

Ескерту. 23-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 23.08.2022 № 697 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2024 № 885 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

24. ПД ӘДК төрағасы азаматтарды, құқық қорғау органдарының қызметкерлері мен әскери қызметшілеріне әскери-дәрігерлік сараптама өткізу мәселелері бойынша ОӘДК бастығына, Қазақстан Республикасы ҰҰ әскери қызметшілері - Қазақстан Республикасы ҰҰ ӘДК бастығына бағынады.

ПД ӘДК төрағасы лауазымына кандидатураны тағайындау (ауыстыру), сондай-ақ ПД ӘДК төрағасы лауазымын атқаратын адаммен еңбек шартының мерзімін ұзарту немесе бұзу (Қазақстан Республикасы Еңбек кодексі 30-бабының 5-тармағына және 52-бабының 1-тармағы 25) тармақшасына сәйкес) кезінде ІІМ ОӘДК-мен келісіледі.

Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

25. Осы Ереженің 14-тармағында айқындалған міндеттерден басқа, ДП ӘДК-ға:

1) әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды және бұрынғы қызметкерлер мен әскери қызметшілердің сырқаттануының, зақымының (жаралануының, контузия алуының, жарақаттануының) себепті байланысы туралы қаулылар шығару үшін ІІМ ОӘДК-ға медициналық, әскери-медициналық, әскери-есептік, мұрағаттық және басқа да құжаттарды дайындау және ұсыну;

2) ІІМ ОӘДК-ға жылдық, тоқсандық статистикалық есептерді ұсыну жүктеледі.

3-тарау. Құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарының штаттық емес әскери-дәрігерлік комиссиялары

Ескерту. 3-тараудың атауы жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 05.04.2023 № 278 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

26. ББҰ УӘДК кандидаттарды түпкілікті куәландырудан өткізу үшін оқуға түсу кезеңінде жыл сайын білім беру ұйымдары бастықтарының бұйрықтарымен құрылады.

27. ББҰ УӘДК комиссия төрағасы, терапевт, психиатр, невролог, хирург, офтальмолог, оториноларинголог, стоматолог, дерматовенеролог, гинеколог, психолог, зертханашы, хатшы (орта медициналық персонал қатарынан) құрамында құрылады.

28. Кәсіби сапалы іріктеу мақсатында комиссия құрамына, әдетте, аумақтық ПД ӘДК-ның сарапшы-дәрігерлері, психологы және зертханашысы, басқа ӘДК-ның, ІІМ ОӘДК-ның неғұрлым тәжірибелі мамандары енгізіледі. Білім беру ұйымының бастықтарына ӘДК-ні толықтыру үшін ішкі істер органдары жүйесінің медициналық мекемелерінен, әскери-дәрігерлік сараптама бойынша жұмыс тәжірибесі бар денсаулық сақтау мекемелерінен тиісті мамандықтар дәрігерлерін шақыруға рұқсат етіледі.

29. ББҰ УӘДК төрағасы болып білім беру ұйымы медициналық бөлімінің бастығы тағайындалады, ол тікелей білім беру ұйымының бастығына, ал әскери-дәрігерлік сараптама мәселелері бойынша аумақтық ПД ӘДК төрағасына бағынады.

30. ББҰ УӘДК-ға әдістемелік басшылықты, оның жұмысын және куәландыру нәтижелерінің уақтылы ресімделуін бақылауды аумақтық ПД ӘДК төрағасы жүзеге асырады.

31. ББҰ УӘДК кандидаттардың сол білім беру ұйымына оқуға түсуге жарамдығы немесе жарамсыздығы туралы ғана қорытынды шығаруға құқылы.

32. Штаттық емес әскери-дәрігерлік сараптама органдарының құжаттары олар құрылған білім беру ұйымының елтаңбалы мөрімен бекітіледі.

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 2 қарашасы № 758 бұйрыққа 3-қосымша

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің күші жойылған кейбір бұйрықтарының тізбесі

1) "Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарында әскери-дәрігерлік сараптама өткізу қағидаларын және Әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істері министрінің 2015 жылғы 18 қарашадағы № 939 бұйрығы (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12834 болып тіркелген; 2016 жылғы 21 қаңтарда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған);

2) "Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарында әскери-дәрігерлік сараптама өткізу қағидаларын және Әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 18 қарашадағы № 939 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 19 мамырдағы № 407 бұйрығы (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20685 болып тіркелген; 2020 жылғы 22 мамырда Қазақстан Республикасының НҚА Эталондық бақылау банкінде жарияланған).

Об утверждении Правил проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан и Положения о комиссиях военно-врачебной экспертизы в органах внутренних дел Республики Казахстан

Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 2 ноября 2020 года № 758. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 ноября 2020 года № 21580.

В соответствии с подпунктом 1) части 3 статьи 11 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения"

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые:

1) Правила проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан, согласно приложению 1 к настоящему приказу;

2) Положение о комиссиях военно-врачебной экспертизы в органах внутренних дел Республики Казахстан согласно приложению 2 к настоящему приказу.

2. Признать утратившими силу некоторые приказы Министра внутренних дел Республики Казахстан согласно приложению 3 к настоящему приказу.

3. Центральной военно-врачебной комиссии Министерства внутренних дел Республики Казахстан (Ниязов М.Ш.) в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства внутренних дел Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства внутренних дел Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на руководителя аппарата Министерства внутренних дел Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр внутренних дел Республики Казахстан

Е. Тургумбаев

"СОГЛАСОВАН"
Генеральная прокуратура
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство финансов
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Агентство по противодействию
коррупции (Антикоррупционная служба)
Республики Казахстан

Приложение 1 к приказу Министра внутренних дел Республики Казахстан от 2 ноября 2020 года№ 758

Правила проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 1) части 3 статьи 11 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее - Кодекс), Законом Республики Казахстан от 6 января 2011 года "О правоохранительной службе" (далее -Закон) и определяют порядок проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан (далее - правоохранительные органы).

2. Основные понятия, применяемые в настоящих Правилах:

1) определившийся стойкий врачебно-экспертный исход (далее - определившийся стойкий ВЭИ) – такое состояние здоровья, когда результаты обследования и лечения дают основание вынести заключение о конкретной категории годности к воинской службе, которая не изменится в результате дальнейшего лечения и (или) наблюдения;

2) определившийся стойкий неблагоприятный ВЭИ – ВЭИ, при котором выносится одно из заключений о степени (категории) годности к воинской службе: "ограниченно годен(на) к воинской службе", "не годен(на) к воинской службе в мирное время, ограниченно годен(на) в военное время" или "не годен(на) к воинской службе с исключением с воинского учета";

3) предварительное медицинское освидетельствование - медицинское освидетельствование лиц, поступающих на обучение в организации образования правоохранительных органов (далее - учеба), проводимое штатными военно-врачебных комиссиями органов внутренних дел;

4) военно-врачебная экспертиза (далее - ВВЭ) - вид медицинской деятельности, представляющий собой комплекс научных, методических, организационных и практических мероприятий, осуществляемых в целях оптимального комплектования и совершенствования медицинского обеспечения в Вооруженных Силах Республики Казахстан, других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан, специальных государственных и правоохранительных органах и решения иных вопросов, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

5) нештатные временно действующие военно-врачебные комиссии организаций образования (далее – ВВВК УЗ) – военно-врачебные комиссии, создаваемые временно при организациях образования правоохранительных органов для проведения окончательного медицинского освидетельствования кандидатов на обучение в период работы приемной комиссии учебного заведения;

6) увечье, ранение, контузия, травма (далее - увечье) - повреждение тканей, органов и систем при внешнем воздействии механическими, химическими (отравление техническими жидкостями, компонентами ракетного топлива, газами, дымами и парами, иными высокотоксичными или ядовитыми веществами), термическими, атмосферными (замерзание, ознобление, отморожение), специфическими (электричество, радиоактивное и ионизирующее излучение, воздействие электромагнитных полей, воздействии оптических квантовых генераторов, лазеров и радиоволн), барометрическими и акустическими факторами, сопровождающиеся временной или стойкой, частичной или полной утратой трудоспособности или способности к несению воинской службы;

7) кандидаты на службу в правоохранительные органы (далее - кандидаты на службу) - гражданские лица, поступающие на службу в правоохранительные органы, в том числе ранее уволенные из правоохранительных органов;

8) кандидаты на обучение в организации образования правоохранительных органов (далее - кандидаты на учебу) - лица, поступающие на обучение в организации образования правоохранительных органов из числа гражданского населения, сотрудников правоохранительных органов (далее - сотрудники);

9) медицинское освидетельствование военно-врачебной комиссией (далее - МО) - проведение военно-врачебной комиссией обследования физического лица с целью установления (подтверждения) на момент осмотра наличия или отсутствия заболеваний, последствий увечий (травм, ранений, контузий), особенностей физического и психического развития (состояния) для определения профессиональной пригодности, степени тяжести и причинной связи заболеваний, последствий увечий (травм, ранений, контузий);

10) психодиагностическое тестирование (далее - ПДТ) - проведение группового или индивидуального процесса тестирования с использованием обязательных или дополнительных видов методик с целью получения формализованных данных об психологических особенностях личности;

11) психофизиологическое обследование (далее - ПФО) – совокупность организационных и практических мероприятий, направленных на всестороннюю оценку психологических и психофункциональных качеств личности;

12) психофункциональное тестирование (далее – ПФТ) - проведение психологического тестирования для исследования индивидуальных особенностей функционального состояния центральной нервной системы;

13) причинная связь - это устанавливаемая штатными военно-врачебными комиссиями экспертная категория, определяющая наличие причинно-следственной взаимосвязи заболевания, увечья (травмы, ранения, контузии), полученных действующим или бывшим сотрудником, с периодом прохождения службы (воинской службы) или исполнением служебных обязанностей (обязанностей воинской службы);

14) окончательное МО - МО лиц, поступающих на учебу, проводимое нештатными ВВВК УЗ в период работы приемной комиссии;

15) заочная военно-врачебная экспертиза – проведение экспертизы медицинской экспертной и иной документации кандидатов на службу (учебу), сотрудников, бывших сотрудников, в том числе умерших (погибших), в случаях, когда МО невозможно провести по причине отказа или неспособности пройти обследование по состоянию здоровья, либо при проведении проверки обоснованности принятых ранее заключений, постановлений, решений по вопросам ВВЭ;

16) штатные военно-врачебные комиссии – постоянно действующие военно-врачебные комиссии, состоящие в штатно-организационной структуре органов внутренних дел;

17) военно-врачебные комиссии органов внутренних дел (далее – ВВК ОВД) - подразделения органов внутренних дел, имеющие в своем составе специалистов медицинского, психологического профиля, проводящие, медицинское освидетельствование, психофизиологическое обследование, заочную экспертизу и другие функции ВВЭ.

Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Годность кандидатов на службу, учебу, сотрудников правоохранительных органов определяется в соответствии с Требованиями, предъявляемыми к состоянию здоровья лиц для прохождения службы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан (далее – Требования), утвержденными Министерством внутренних дел Республики Казахстан (далее – МВД Республики Казахстан) в соответствии с компетенцией согласно подпункту 2) части 3 статьи 11 Кодекса.

Порядок проведения ВВЭ для кандидатов на воинскую службу, учебу и военнослужащих, проходящих воинскую службу в Национальной гвардии Республики Казахстан (далее – НГ Республики Казахстан) регламентируется Правилами проведения военно-врачебной экспертизы и Положением об органах военно-врачебной экспертизы Национальной гвардии Республики Казахстан, утвержденными МВД Республики Казахстан в соответствии с компетенцией согласно подпункту 10) части 1 статьи 11 Кодекса.

Порядок проведения ВВЭ для кандидатов на воинскую службу, учебу и военнослужащих, проходящих воинскую службу в военно-следственных подразделениях и подразделениях гражданской обороны правоохранительных органов регламентируется Правилами проведения военно-врачебной экспертизы и Положением об органах военно-врачебной экспертизы в Вооруженных Силах Республики Казахстан, других войсках и воинских формированиях, утвержденными Министерством обороны Республики Казахстан в соответствии с компетенции согласно подпункту 10) части 1 статьи 11 Кодекса.

Годность по состоянию здоровья и развития к поступлению (обучению) в военные учебные заведения правоохранительных органов, к воинской службе в подразделениях правоохранительных органов (подразделения Национальной гвардии Республики Казахстан, военно-следственные, гражданской обороны) определяется Требованиями, предъявляемыми к состоянию здоровья лиц для прохождения службы в Вооруженных Силах Республики Казахстан, других войсках и воинских формированиях, утвержденными Министерством обороны Республики Казахстан в соответствии с компетенцией согласно подпункту 11) части 1 статьи 11 Кодекса.

4. Заключение ВВК о годности к службе (учебе) и категории годности воинской службы выносятся в соответствии с настоящими Правилами и пунктами Требований по графе, соответствующей указанному в направлении виду деятельности (по должности и специальности) для сотрудников по разделу "сотрудники", для кандидатов на службу и учебу по графе "кандидаты".

В военное время заключение о годности кандидатов на службу выносятся по разделу "сотрудники".

Лица, состоящие на момент проведения МО на воинской службе в Вооруженных силах, других войсках, воинских формированиях, службе в правоохранительных, специальных государственных органах и принимаемые на службу в правоохранительные органы в качестве кандидатов или путем перевода (при наличии соответствующей записи в направлении на МО), освидетельствуются по разделу "сотрудники".

4-1. Лица, права которых иметь специальные звания и классные чины, а также носить форменную одежду упразднены, принимаемые вновь на службу в правоохранительные органы в качестве кандидатов или путем перевода (при наличии соответствующей записи в направлении на МО), освидетельствуются по разделу "сотрудники".

Лица, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, принимаемые вновь на службу в правоохранительные органы в качестве кандидатов или путем перевода (при наличии соответствующей записи в направлении на МО), освидетельствуются по разделу "сотрудники".

Сноска. Глава 1 дополнена пунктом 4-1 в соответствии сприказом Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. ВВЭ проводится с целью определения:

1) годности по состоянию здоровья, физическому и (или) психическому состоянию и развитию (далее – состояние здоровья и развития) к службе на конкретной должности кандидатов на службу;

2) годности по состоянию здоровья и развития кандидатов на учебу;

3) годности по состоянию здоровья и развития курсантов организаций образования правоохранительных органов к дальнейшему обучению;

4) годности по состоянию здоровья и развития сотрудников к службе в подразделениях и видах деятельности по конкретной должности и (или) категории годности к воинской службе по состоянию здоровья:

при назначении или перемещении по службе на должности;

при достижении предельного возраста;

при увольнении, в том числе по состоянию здоровья;

при достижении сроков временной нетрудоспособности, указанных в статье 65 Закона (далее – установленные сроки временной нетрудоспособности);

при неблагоприятном определившемся стойком ВЭИ;

5) годности по состоянию здоровья и развития сотрудников к прохождению службы (а членов семей – к проживанию) в местностях с неблагоприятными климатическими условиями, на территориях, подвергшихся радиоактивному загрязнению;

6) годности по состоянию здоровья и развития сотрудников к работе с источниками, создающими электромагнитные поля в диапазоне частот от 30 кГц до 300 гГц;

7) степени тяжести повреждения здоровья у действующих и бывших сотрудников, полученных ими при исполнении служебных обязанностей (долга) и не повлекших инвалидности;

8) причинной связи заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм) с периодом прохождения службы, исполнением служебных обязанностей у действующих и бывших сотрудников;

9) причинной связи заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм), приведших сотрудников к гибели (смерти) в период прохождения службы или до истечения 1 года после увольнения со службы;

10) категории годности к воинской службе по состоянию здоровья бывших сотрудников на момент оформления увольнения;

11) характера и давности явных последствий телесных повреждений у бывших сотрудников, участников Великой Отечественной войны и других военных событий для решения вопроса о причинной связи увечий (ранений, контузий, травм).

Необходимость направления на МО при назначении или перемещении по службе сотрудников различных правоохранительных органов определяется в соответствии с законодательством.

Глава 2. Общий порядок проведения военно-врачебной экспертизы

6. Направление на МО в ВВК кандидатам на службу выдается кадровыми службами подразделений по месту предстоящей службы, кандидатам на учебу - кадровыми службами подразделений, где формируются их личные дела.

Направление на МО в ВВК сотрудникам выдается кадровыми службами подразделений по месту настоящей либо предстоящей службы (при перемещении).

Сноска. Пункт 6 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. МО проводится в ВВК ОВД, функционирующей по месту расположения подразделений, кадровыми службами которых выдается направление на МО.

Сотрудникам центральных аппаратов правоохранительных органов МО проводится в Центральной военно-врачебной комиссии Министерства внутренних дел Республики Казахстан (далее - ЦВВК МВД).

Кадровые службы центральных аппаратов правоохранительных органов и их подведомственных республиканских учреждений, координирующих деятельность территориальных подразделений, направляют кандидатов на службу на МО в ВВК по месту предстоящей службы либо их проживания.

В остальных случаях место проведения МО кандидатов на службу и сотрудников согласовывается с ЦВВК МВД.

Сноска. Пункт 7 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Направление на МО в ВВК оформляется по форме согласно приложению 1 к настоящим Правилам. В направлении на МО указывается:

категория освидетельствуемых лиц: кандидат на службу, кандидат на учебу, сотрудник (далее – категория освидетельствуемых);

специальное (воинское) звание или классный чин (для сотрудников);

фамилия, имя, отчество (при его наличии), год рождения освидетельствуемого лица;

цель МО (указанные в пункте 5 настоящих Правил);

предлагаемая конкретная должность и подразделение (для кандидатов на службу, сотрудников);

наименование направления подготовки (факультета) и организации образования (для кандидатов на учебу);

причина предполагаемого увольнения со службы;

выслуга лет, в том числе в льготном исчислении;

дата и место последнего МО.

При направлении сотрудников для определения годности к прохождению службы в местностях с неблагоприятными климатическими условиями, на территориях, подвергшихся радиоактивному загрязнению, следует указывается конкретная местность (государство, область, город, район).

Направление подписывается ответственным лицом кадровой службы, заверяется печатью с захватом фотографии (не закрывая область лица), указывается телефон инспектора и дата выдачи.

Направление действительно в течение одного месяца со дня выдачи. При незавершении МО в указанный срок, однократно выдается новое направление на освидетельствование в ВВК по той же или другой должности на срок до одного месяца.

Сноска. Пункт 8 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Кандидатам на службу, ранее уволенным из Вооруженных сил, других войск, воинских формирований, специальных государственных, правоохранительных органов, прочих реорганизованных или ликвидированных силовых структур, в направлении указываются время, причина увольнения и формулировка категории годности при увольнении.

Данными лицами предоставляется заверенная кадровой службой выписка из приказа об увольнении с указанием основания увольнения. При увольнении по состоянию здоровья кадровой службой в ВВК предоставляется (почтой, через работников кадровых служб или посредством электронного документооборота) заверенная копия соответствующего заключения МО из личного дела.

Сноска. Пункт 9 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. Кандидаты на службу (учебу), сотрудники вместе с направлением кадровой службы для освидетельствования в ВВК предоставляют результаты лабораторных и инструментальных исследований, рентгенограммы (пленки), протоколы специальных методов исследования (далее - результаты исследований), необходимые медицинские и служебные документы, указанные в пунктах 37 и 59 настоящих Правил.

Перечень необходимых для предоставления в ВВК документов и результатов исследований выдается кадровой службой освидетельствуемым лицам вместе с направлением на ВВК. Указанный перечень для каждой категории освидетельствуемых лиц составляется ВВК.

Справки, выписки и результаты исследований оформляются на бланках, заверяются личными печатями специалистов и печатями учреждений здравоохранения. Сроки действия документов и результатов исследований для отдельных категорий освидетельствуемых лиц регламентируются в соответствующих главах настоящих Правил.

Для определения полноты и объективности представляемых сведений о медицинском состоянии (наблюдении) и результатов исследований, ВВК запрашивает дополнительные медицинские документы, связанные с обследованием, наблюдением и лечением.

При необходимости дополнительных запросов, освидетельствуемое лицо дает письменное или, посредством электронной цифровой подписи, согласие на предоставление необходимых сведений, допуск к электронной базе персональных медицинских данных, содержащей его персональные медицинские данные.

При отсутствии вышеперечисленных документов и результатов исследований либо отказе освидетельствуемого лица от согласия на предоставление необходимых сведений, допуска к электронной базе с персональными медицинскими данными, данное лицо не допускается к проведению МО (ему отказывается в оформлении акта или карты МО) либо начатое МО приостанавливается.

Освидетельствуемые лица, при выявлении факта предоставления ими недостоверных (фальсификации), документов, сведений, отстраняются от проведения МО и по ним принимается заключение "Заключение не вынесено ввиду не завершения обследования". Документы подтверждающие указанные факты приобщаются к акту МО. Сведения о данных фактах указываются в разделе "примечание" справки с заключением ВВК для кадровой службы.

Сноска. Пункт 10 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. МО проводятся в последовательности и объемах согласно Методике обследования при проведении ВВЭ согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

При наличии электронной системы учета заключений ВВК медицинским регистратором проводится проверка наличия (отсутствия) результатов прохождения всех предыдущих МО по единой базе всех ВВК органов внутренних дел.

Кандидаты на службу (учебу), сотрудники обследуются врачами-специалистами терапевтом, хирургом, невропатологом, психиатром, офтальмологом, оториноларингологом, лица женского пола - гинекологом.

Кандидаты на учебу (в том числе сотрудники, поступающие на учебу) также обследуются дерматовенерологом и стоматологом.

Кандидаты на службу и сотрудники к дерматовенерологу и стоматологу направляются при выявлении показаний в соответствии с пунктом 6 приложения 2 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 11 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

12. Данные осмотров специалистов ВВК заносятся в соответствующие разделы акта или карты медицинского освидетельствования (далее акт, карта МО) в соответствии с приложениями 3 и 4 к настоящим Правилам.

В ходе обследования у специалистов или проведения итогового заседания ВВК, при наличии медицинских показаний, для принятия окончательного решения, освидетельствуемые лица направляются на дополнительное обследование или консультации других специалистов. При несоответствии содержания представленных результатов исследований и (или) консультаций специалистов данным анамнеза и фактическим результатам личного объективного осмотра врача-эксперта, граждане направляются на повторное дополнительное обследование в медицинские организации или к специалистам, кроме тех, где ранее проведено обследование. При этом врач-эксперт ВВК разъясняет обоснования необходимости проведения повторного дополнительного обследования.

При направлении на дополнительное обследование, разделы акта или карты МО "жалобы, анамнез, объективный осмотр" содержат записи, обосновывающие необходимость направление на данное дополнительное обследование (лечение) или консультацию. Эксперты-врачи производят отметки о виде дополнительного обследования и дате направления.

Отсутствие медицинской карты амбулаторного пациента по форме, утвержденной уполномоченным органом в области здравоохранения в соответствии с компетенцией предусмотренной частью 3 статьи 75 Кодекса (далее - амбулаторная карта) не является отдельным основанием для направления на дополнительные обследование без наличия показаний.

Объем дополнительного обследования определяется специалистом ВВК не превышая объем обследований для конкретного вида заболевания (физического состояния) в соответствии с клиническими протоколами диагностики и лечения (далее – КПДЛ).

При наличии расхождений в показаниях для проведения дополнительных обследований, изложенных в Требованиях и КПДЛ, за основу берутся последние.

Сноска. Пункт 12 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

13. При выявлении на любом этапе МО особенностей состояния здоровья и развития, в соответствии с Требованиями препятствующих поступлению на службу или учебу, а у лиц женского пола - также беременности, дальнейшее МО приостанавливается до проведения итогового заседания ВВК, на котором принимается соответствующее заключение.

В случаях наличия достаточных оснований для выставления диагноза и признания негодности дополнительное обследование не проводится.

Сноска. Пункт 13 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14. В строке "дата" разделов записей осмотров специалистов последовательно записываются даты всех (в том числе повторных) посещений.

Диагноз выставляется после уточнения в день последнего посещения, заверяется подписью и личной печатью специалиста.

15. Специалисты ВВК ведут журнал (произвольной формы) регистрации приема освидетельствуемых лиц с фиксацией даты и времени приема, фамилии и инициалов, категории (кандидат на службу, учебу, сотрудник) и наименования направившего подразделения правоохранительного органа. При повторном приеме освидетельствуемого лица в течение одного дня запись производится повторно с указанием времени повторного приема.

16. Допускается проведение врачом-экспертом обследования не более 25 (врачом-экспертом терапевтом – 20) человек в день в мирное время (с учетом лиц, принимаемых повторно после назначенных обследований), не более 50 человек - в военное время, а также при окончательном освидетельствовании в организациях образования.

Сноска. Пункт 16 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. После завершения обследования у экспертов-врачей, до проведения обследования у эксперта-психиатра, кандидатам на службу (учебу) и категориям сотрудников, указанных в подпункте 3) пункта 148 настоящих Правил, проводится ПФО в порядке, определенном главой 11 настоящих Правил и главой 10 приложения 2 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 17 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

18. Освидетельствуемые лица, завершившие обследование у всех врачей-экспертов и ПФО, кандидаты на службу (учебу), не завершившие или отказавшиеся от обследования, не предоставившие необходимые результаты исследований и медицинские документы, а также лица, которым освидетельствование приостановлено в соответствии с пунктом 13 настоящих Правил, приглашаются специалистами ВВК на итоговое заседание ВВК.

Информирование освидетельствуемого о необходимости явки на заседание ВВК, времени и места его проведения подтверждается его подписью в разделе "особые отметки" акта (карты) МО.

С данного момента акты (карты) МО у кандидатов и сотрудников изымаются и передаются председателю ВВК для проведения итогового заседания.

Сноска. Пункт 18 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19. Итоговое заседание ВВК проводится с участием не менее трех экспертов-врачей ВВК, в том числе председателя комиссии, не позднее 3 рабочих дней после завершения МО и ПФО либо приостановления МО.

Лицо, проводящее заседание, является председателем комиссии, лицо, регистрирующее результаты освидетельствования, - секретарем комиссии. Председателем комиссии, как правило, является штатный председатель ВВК, в его отсутствии - эксперт-врач одной их основных специальностей, право подписи которого согласовано с руководством органа внутренних дел. Секретарь заседания комиссии назначается председателем комиссии из числа работников ВВК.

Предварительное обсуждение результатов МО и ПФО проводится в отсутствии граждан.

Заключения и постановления ВВК принимаются коллегиально простым большинством голосов экспертов-врачей, присутствующих на заседании комиссии, и председателя комиссии с отметкой в акте МО ВВК результатов "за", "против". При равенстве голосов, голос председателя комиссии является решающим. При несогласии председателя или отдельных членов комиссии с принятым общим заключением ВВК особое мнение разъясняется в ходе заседания ВВК, прилагается в письменном виде в акте (карте) МО и записывается в журнале протоколов заседания ВВК.

В случаях вынесения заключения ПФО "не рекомендуется", а также при вынесении психиатром ВВК экспертного диагноза, на итоговое заседание ВВК приглашается начальник психофизиологической лаборатории (далее -ПФЛ) и (или) эксперт-психолог, проводивший собеседование, которые в отсутствие освидетельствуемого лица докладывают и обосновывают заключение ПФО.

Начальник ПФЛ (эксперт-психолог) не принимают участие в голосовании при вынесении заключения МО.

На заседание ВВК при необходимости приглашаются (без права голосования) сотрудники кадровых служб.

Сноска. Пункт 19 с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. При выявлении на итоговом заседании ВВК необходимости дополнительного (в том числе повторного) обследования (лечения) в сроки менее 5 рабочих дней, в разделе акта "особые отметки" производится соответствующая запись о направлении на обследование (лечение) с указанием даты. В указанных случаях до предоставления результатов обследования (лечения) заключение ВВК не выносится.

При необходимости дополнительного (в том числе повторного) обследования (лечения) в сроки более 5 рабочих дней, отказе от назначенного обследования или завершения МО, а также когда в течении 5 рабочих дней после итогового заседания ВВК освидетельствуемый не явился или не предоставил результаты назначенного дополнительного обследования (лечения), в разделе "диагнозы" акта (карты) МО текст установленных диагнозов дополняется словом "недообследован"; кандидатам на службу(учебу) и сотрудникам выносится заключение "Заключение не вынесено ввиду не завершения обследования".

При необходимости стационарного обследования (лечения), а также при неопределившемся ВЭИ по поводу выраженных заболеваний (последствий травм) сотрудникам выносится заключение "Подлежит обследованию (лечению) с последующим освидетельствованием.

В таких случаях решение о направлении сотрудников на повторное МО принимается кадровыми службами в сроки не позднее 3-х месяцев с момента проведения предыдущего МО.

Сноска. Пункт 20 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. В отношении кандидатов на службу и учебу заключение "Заключение не вынесено ввиду не завершения обследования" выносится в случае отсутствия достаточных данных для вынесения предполагаемого диагноза, определяющего негодность в соответствии с Требованиями.

При наличии достаточных оснований для вынесения предполагаемого диагноза, определяющего негодность, в разделе "диагнозы" акта или карты МО текст установленных диагнозов дополнятся записью "недообследован(на), предполагаемый диагноз: ___" (с указанием диагноза) и выносится заключение "Не годен(на) к службе ____", "Не годен(на) к поступлению на ____".

Сноска. Пункт 21 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

22. Экспертное заключение основывается на точном диагнозе заболевания, увечья или описании (обосновании) физического состояния. Указываются все выявленные при МО заболевания и особенности физического состояния в порядке экспертной значимости.

23. Заключение МО и вывод ПФО записывается членами комиссии во время проведения итогового заседания ВВК (ВВВК УЗ) в раздел заключительной части акта (карты) МО, секретарем комиссии – в книгу протоколов заседаний ВВК (ВВВК УЗ) (далее - книга протоколов) в соответствии с приложением 5 к настоящим Правилам.

Записи заключения МО в акте (карте) МО, книге протоколов подписывается председателем комиссии, членами комиссии, участвовавшими в заседании (не менее трех), секретарем комиссии и скрепляется гербовой печатью ВВК, а при проведении окончательного МО скрепляются гербовой печатью организации образования и дополнительно утверждаются подписью председателя территориальной штатной ВВК.

При вынесении заключения ПФО "не рекомендуется" записи заключения ВВК заверяются также начальником ПФЛ и (или) экспертом-психологом.

В книге протоколов ВВК (ВВВК УЗ) подписи указанных специалистов и скрепление печатью производится однократно после регистрации всех заключений, принятых в день итогового заседания ВВК (ВВВК УЗ).

24. Заключительный диагноз, постановление о причинной связи заболеваний, травм, увечий (у сотрудников), заключение итогового заседания ВВК и вывод ПФО (кроме экспертного диагноза психиатра и содержания психологической характеристики) оглашаются в присутствие освидетельствуемого лица.

Кандидаты на службу (учебу), сотрудники, признанные негодными к службе на конкретной должности, негодными или ограниченно годными к воинской службе, нерекомендуемые по результатам ПФО, а также сотрудники, направленные на МО в связи с увольнением со службы, при вынесении любого заключения, расписываются об ознакомлении с заключением ВВК в акте МО.

При отказе освидетельствуемого лица от подписи об его ознакомлении с заключением ВВК в разделе "примечание" акта МО производится соответствующая запись.

По окончанию МО и ПФО гражданам возвращаются амбулаторные карты. По заявлению граждан, признанных негодными к поступлению на службу (учебу), им предоставляются копии медицинских документов (справок, анализов) либо их оригиналы, за исключением медицинских документов и результатов исследований, обосновывающих установленный диагноз, послуживший основанием для заключения ВВК.

Сноска. Пункт 24 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

25. При наличии у освидетельствуемого заболевания (физического состояния) не предусмотренного Требованиями, ВВК выносит заключение по пункту, который наиболее соответствует заболеванию, функциональным нарушениям, физическому состоянию освидетельствуемого. При этом перед указанием соответствующего пункта Требований вносятся слова "применительно к пункту___".

26. В случае неявки освидетельствуемого лица на итоговое заседание ВВК заключения ВВК выносится и оформляется без его присутствия.

Неявка освидетельствуемого лица на заседание ВВК отмечается в строке "примечание" заключительного раздела акта (карты) МО.

Сноска. Пункт 26 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

27. Заключения ВВК, вынесенные на сотрудников, в виде отдельной справки без указания диагнозов психических, поведенческих расстройств (заболеваний) и содержания психологической характеристики ПФО заносятся в амбулаторную карту. При выставлении сотрудникам диагнозов психических, поведенческих расстройств (заболеваний), данные сведения передаются непосредственно врачу-психиатру поликлиники ОВД.

Данная информация используется при проведении обязательных медицинских осмотров при поликлиниках ОВД и прохождении последующих МО при ВВК.

28. Результаты освидетельствования оформляются справкой или свидетельством о болезни в соответствии с Приложениями 6 и 7 к настоящим Правилам.

29. На заключениях ВВК, оформленных на лиц с психическими, поведенческими расстройствами (заболеваниями), злокачественными заболеваниями, инфекциями передающимися половым путем (далее - ИППП), бесплодием, заболеваниями половых органов, болезнью, вызываемой вирусом иммунодефицита человека, в верхнем поле лицевой стороны каждого экземпляра ставится штамп содержания "снимать копии, выдавать на руки, разглашать сведения запрещается". С указанных заключений ВВК могут быть сняты копии (или выданы их дубликаты) в одном экземпляре только по запросу правоохранительных органов, медицинских учреждений, органов социальной защиты населения, местных органов военного управления, кадровых подразделений правоохранительных органов.

При оформлении заключения ВВК, вместо наименований диагнозов с указанными видами заболеваний, допускается указание их шифров в соответствии с Международной классификации болезней 10-го выпуска (далее МКБ-10).

30. Заключения ВВК на кандидатов на службу, сотрудников выдаются инспекторам кадровых служб под роспись на титульном листе акта МО.

Справки ВВК на кандидатов на учебу, признанных негодными, а также справки и карты МО кандидатов на учебу, признанных годными, выдаются инспекторам кадровых служб под роспись в книге протоколов.

Заключения ВВК на руки освидетельствуемым лицам не выдаются.

Кадровыми службами в ВВК ежегодно предоставляется (обновляется) список сотрудников, уполномоченных на получение заключений ВВК.

31. Признанные ранее годными и рекомендованными по ПФО сотрудники при назначении (перемещении) по службе на должности (в том числе вышестоящие), предусматривающие по сравнению с предыдущей должностью, одинаковые или более низкие требования к состоянию здоровья либо схожий вид деятельности, в течении 3-лет с момента предыдущего МО повторно на МО не направляются.

Исключение составляют сотрудники, которым предыдущим решением ВВК выносилось заключение об ограничении годности к воинской службе или определены диагнозы заболеваний (сердечно-сосудистой эндокринной, нервной системы), последствий травм с выраженным нарушением функции, а также назначаемые (перемещаемые) по службе или продлевающие срок службы на должностях с высоким риском применения пыток.

При повторном МО кандидатов на службу и сотрудников, признанных ранее годными и рекомендованными по ПФО, в течении 3 месяцев с момента проведения осмотров врачей допускается принятие соответствующего нового заключения в том же акте МО (если за этот период не произошло ухудшения состояния здоровья, подтвержденного документально).

При этом, на момент вынесения нового заключения, учитываются соблюдены сроки действия результатов исследований, указанных в пунктах 37 и 59 настоящих Правил, а также необходимость дообследования (ПФТ, вестибулярная проба, ЭЭГ и т.п.) у отдельных специалистов с учетом распределения видов деятельности по графам Требований.

При повторном МО в сроки свыше 3-х месяцев с момента предыдущего МО оформляется новый акт МО.

Сноска. Пункт 31 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

32. В случаях вынесения при предыдущем МО каких-либо диагнозов, заболеваний, увечий, имеющих экспертную значимость проводится повторный осмотр соответствующих врачей-экспертов. Повторная запись специалиста производится на добавочном листе и приобщается к разделу предыдущего осмотра.

В таких случаях порядок оформления нового заключения в акте МО и книге протоколов регламентируется пунктами 136 и 138 настоящих Правил.

32-1. Результаты пересмотра или отмена ранее вынесенных заключений, постановлений при проведении повторного, дополнительного или контрольного МО вносятся в акт (карту) МО и оформляются справкой или свидетельством о болезни в соответствии с Приложениями 6 и 7 к настоящим Правилам.

Решения о пересмотре или отмене ранее вынесенных заключений, постановлений, решений по вопросам ВВЭ в случаях, когда повторное, дополнительное или контрольное МО не проводится оформляются протоколом заседания военно-врачебной комиссии по заочной экспертизе в соответствии с Приложением 12 к настоящим Правилам, который регистрируется в книге (журнале) протоколов и хранится соответственно нумерации.

Постановление по форме в соответствии с Приложением 13 к настоящим Правилам, передается инспектору кадровую службу под роспись в книге (журнале) протоколов, копия протокола и постановления приобщаются к акту (карте) МО или материалам предыдущей заочной экспертизы.

Сноска. Правила дополнены пунктом 32-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Медицинское освидетельствование кандидатов на службу.

33. Кадровые службы изучают воинские билеты, приписные свидетельства кандидатов на службу и направляют их в ВВК при условии состояния на воинском учете "годными к воинской службе" или "годными к воинской службе с незначительными ограничениями". При отсутствии у кандидатов на службу (учебу) учетно-воинских документов сведения об их отношении (степени годности) к воинской службе уточняются в электронных информационных системах Министерства обороны Республики Казахстан, распечатываются и заверяются печатью кадровой службы для предоставления в ВВК вместе с направлением на МО.

При наличии отсрочки от призыва на воинскую службу по состоянию здоровья кандидаты предоставляют выписку из протокола ВВК подразделения по делам обороны или справку о основаниях отсрочки от призыва с указанием диагнозов, статьи приказа и заверенные копии обследований (акта исследования состояния здоровья призывника).

Лица, ранее освобожденные от срочной воинской службы или уволенные из Вооруженных сил, других войск, воинских формирований, специальных государственных, правоохранительных органов, иных реорганизованных или ликвидированных силовых структур по болезни и состоящие на воинском учете в подразделениях по делам обороны, как негодные либо ограниченно годные к воинской службе, на ВВК не направляются.

При отсутствии записи о степени годности к воинской службе, несоответствии записи о степени годности к воинской службе в воинских билетах и степени годности к воинской службе в заключениях ВВК, кандидаты направляются в подразделения по делам обороны для уточнения (внесения) сведений о категории годности к воинской службе с учетом ВВК заключений, о состоянии на воинском учете.

Сноска. Пункт 33 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

34. Лица, у которых подразделениями по делам обороны сняты ограничения годности к воинской службе по состоянию здоровья (кроме признанных "негодными к воинской службе с исключением с воинского учета"), предоставляют на ВВК ОВД заверенные копии обосновывающих документов медицинских комиссий подразделений по делам обороны.

ВВК изучает представленные военно-учетные и обосновывающие медицинские экспертные документы, при необходимости требует недостающие документы, проводит дополнительные исследования, консультации специалистов по профилю экспертного заболевания, увечья, послужившего ранее основанием признания негодности к службе.

При признании ВВК ОВД указанных лиц годными к службе медицинские экспертные и военно-учетные документы направляются для утверждения в ЦВВК МВД.

Сноска. Пункт 34 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

35. Кандидаты на службу, признанные ранее ВВК ОВД, Вооруженных сил, других войск и воинских формирований, специальных государственных органов Республики Казахстан негодными к воинской службе с исключением с воинского учета независимо от диагноза, а также признанные негодными или ограниченно годными к воинской службе по психическим и поведенческим расстройствам (заболеваниям), независимо от категории воинского учета и диагноза на момент поступления вновь на службу на МО не направляются.

Сноска. Пункт 35 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

36. Кандидаты на службу, признанные отделами медико-социальной экспертизы (далее – отделы МСЭ) лицами с инвалидностью независимо от степени и причины инвалидности на МО не направляются.

Лица, которым инвалидность снята, предоставляют на ВВК заверенные справку и копии материалов переосвидетельствования во МСЭ.

ВВК изучает представленные медицинские экспертные документы, при необходимости требует недостающие документы, проводит дополнительные исследования, консультации специалистов по профилю заболевания, увечья, послужившего ранее основанием признания инвалидности.

В случае признания ВВК ОВД указанных лиц годными к службе в предложенной должности, медицинские экспертные, военно-учетные документы и материалы переосвидетельствования МСЭ, направляются для утверждения в ЦВВК МВД.

Сноска. Пункт 36 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

37. Кандидаты на службу вместе с направлением кадровой службы для освидетельствования в ВВК предоставляют:

1) бумажные копии сведений из электронной карты и (или) амбулаторную карту, характеризующие медицинской состояние здоровья за период не менее 5 последних лет, при отсутствии амбулаторной карты – справку с поликлиники прикрепления с указанием причины (утеряна, не заводилась);

2) выписку из электронной или амбулаторной карты и других медицинских документов от участкового врача по месту наблюдения (работы, учебы или службы), лицам женского пола, кроме того, от гинеколога по месту наблюдения, содержащие сведения о состоянии здоровья, обращаемости, перенесенных заболеваниях, динамическом наблюдении и наличии(отсутствии) инвалидности за период не менее 5 последних лет (выданные в сроки не более 6 -ти месяцев до начала МО);

3) справки (выданные в сроки не более 6-ти месяцев до начала МО) о состоянии здоровья, обращаемости, перенесенных заболеваниях, динамическом наблюдении и наличии(отсутствии) инвалидности за период не менее 5 последних лет из областных (при проживании в городе республиканского значения или столице - городских) наркологических, психоневрологических, противотуберкулезных, кожно-венерологических диспансеров по месту жительства (наличие сведений из психиатрического кабинета районного лечебно-профилактического учреждения не исключает предоставление справки из городских, областных диспансеров, а при смене места жительства предоставляются справки из всех психоневрологических диспансеров по месту жительства за указанный период);

4) военный билет (приписное свидетельство);

5) копию удостоверения личности (паспорта, свидетельства о рождении);

6) выписку из приказа об увольнении с указанием основания увольнения (для бывших сотрудников и военнослужащих), а при увольнении по состоянию здоровья - копия соответствующего заключения ВВК;

7) результаты медицинских исследований, проведенных не ранее чем за 14 календарных дней до начала МО:

клинического (развернутого) анализа крови;

реакции микропреципитации (микрореакции) или Вассермана на сифилис;

общего анализа мочи (с микроскопией);

анализа крови на содержание глюкозы (лицам старше 40 лет);

мазка на степень чистоты (лицам женского пола);

электрокардиографии в покое в покое с описанием;

результатов тестирования на наличие в организме наркотических средств и психотропных веществ (из наркологического диспансера);

8) результаты медицинских исследований, проведенных не ранее чем за 3 месяца до начала МО:

электро-энцефалографии, спирографии и рентгенографии придаточных пазух носа (кандидатам на должности, связанные с пожаротушением и аварийно-спасательными работами);

флюорограмму (рентгенограмму) органов грудной клетки (распечатанная на пленке или бумаге) с описанием;

9) результаты исследований, проведенных не ранее чем за 6 месяцев до начала МО:

анализа крови на ВИЧ-инфекцию;

анализа крови на маркеры вирусного гепатита В и С;

эхокардиографии и стресс-тредмилтеста (кандидатам на службу в подразделения "Сункар", "Арлан", специальный отряд быстрого реагирования (далее – "СОБР");

данных измерения внутриглазного давления (лицам старше 40 лет).

По медицинским показаниям приводятся необходимые дополнительные обследования.

Сноска. Пункт 37 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

38. Кандидаты на службу из числа бывших военнослужащих, уволенных с воинской службы без ограничения годности в воинской службе в срок не более 3-х месяцев до момента МО в ВВК, при наличии достаточных данных о медицинском наблюдении в представленных медицинских книжках, медицинских характеристиках военнослужащего срочной воинской службы либо офицерских медицинских книжках, не представляют выписки и справки, перечисленные в подпунктах 2) и 3) пункта 37 настоящих Правил.

39. В случаях, когда кандидат признается негодным на службу в должности, указанной в направлении, и предоставляет новое направление на другую должность, проводится повторное (дальнейшее) освидетельствование при условии отсутствия оснований, препятствующих по состоянию здоровья и физическому развитию поступлению на службу на вновь предложенную должность. В указанных случаях допускается принятие нового заключения в том же акте МО в течении 3 месяцев с момента проведения осмотров врачей.

В таких случаях порядок оформления нового заключения в акте МО и книге протоколов регламентируется пунктами 31, 136 и 138 настоящих Правил.

Сноска. Пункт 39 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

40. Лица, признанные ранее негодными по основаниям, имеющим стойкий характер, не допускаются в течении 6-ти месяцев с момента МО к повторному освидетельствования на должности, предусматривающие в соответствии с пунктами и графами Требований одинаковые или более высокие требования к состоянию здоровья и развитию по сравнению с требованиями к предыдущей должности.

МО раньше указанного срока проводится, если в состоянии здоровья кандидата произошли документально подтвержденные изменения, дающие основания для пересмотра заключения ВВК либо по решению ВВК о проведении контрольного обследования и повторного освидетельствования для проверки обоснованности предыдущего заключения.

При вынесении в течении 6-ти месяцев с момента предыдущего МО нового заключения ВВК о годности на должности, предусматривающие в соответствии с пунктами и графами Требований одинаковые или более высокие требования к состоянию здоровья и развитию по сравнению с требованиями к предыдущей должности, заключение предыдущего МО считается отмененным.

Лица, признанные ранее негодными по поводу острых заболеваний (состояний), временным последствиям увечий (ранений травм, контузий), допускаются к переосвидетельствованию после предоставления медицинских документов, подтверждающих излечение.

Сноска. Пункт 40 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41. Кандидаты на службу, признанные ВВК годными к службе по графам I, II Требований, годны к несению службы в любых климатических условиях.

41-1. В случаях, когда по 3-м и более основаниям (особенностям физического состояния, заболеваниям, травмам и их последствиям) в соответствие с Требованиями предусматривается индивидуальная оценка категории годности ("ИНД"), кандидаты признаются негодными к службе.

Сноска. Глава 3 дополнена пунктом 41-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. Медицинское освидетельствование кандидатов на учебу.

42. Направление в ВВК кандидатов на учебу, производится при условии соблюдения требований пунктов 33, 34, 35 и 36 настоящих Правил.

Требования пункта 33 настоящих Правил не применяется в отношении лиц, не достигших 17 летнего возраста и вследствии этого не приписанных к призывным участкам. Данные лица допускаются на МО без приписного свидетельства. При таких случаях в разделе акта (карты) МО "сведения из военного билета (приписного свидетельства)" вносится запись "не достигший 17 лет"

43. Кандидаты на учебу проходят предварительное и окончательное МО.

44. Для предварительного МО кандидаты на учебу вместе с направлением кадровой службы предоставляют в ВВК результаты исследований, медицинские и другие документы, указанные в пункте 37 настоящих Правил.

Кандидаты на учебу по направлениям подготовки гражданской защиты, защиты в чрезвычайных ситуациях и гражданской обороны предоставляют дополнительно результаты электро-энцефалографии, спирографии и рентгенографии придаточных пазух носа.

Лица 16-18 лет предоставляют дополнительно прививочную карту по форме, утвержденной уполномоченным органом в области здравоохранения в соответствии с компетенцией, предусмотренной подпунктом 31 статьи 7 Кодекса.

Кандидаты на учебу из числа сотрудников в выписке из амбулаторной карты предоставляют сведения по всем случаям получения листа о временной нетрудоспособности за последние 12 месяцев с указанием количества дней нетрудоспособности.

45. Предварительное МО проводится ЦВВК МВД, ВВК Департаментов полиции областей, столицы и городов республиканского значения (далее - ВВК ДП) не раньше, чем за 4 месяца до вступительных экзаменов и завершается не позднее сроков отправки личных дел в учебные заведения в соответствии с Правилами приема на обучение в военные, специальные учебные заведения Министерства внутренних дел Республики Казахстан, реализующие образовательные программы высшего образования, утвержденными приказом министра внутренних дел Республики Казахстан от 26 января 2016 года № 77 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан № 13199) и Правилами приема на обучение в специальное учебное заведение Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, реализующее образовательные программы высшего образования, утвержденными приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 445 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан № 24401).

Сноска. Пункт 45 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

46. Заключения ВВК кандидатам на учебу из числа гражданского населения выносятся по разделу "кандидаты", военнослужащим и сотрудникам - по разделу "сотрудники" и графам в соответствии с профилем направления подготовки (факультета) учебного заведения в соответствии с пунктом 1 Требований.

В военное время кандидаты на учебу из числа гражданского населения освидетельствуются по разделу "кандидаты" и графе II Требований, из числа сотрудников - по разделу "сотрудники" и графе III Требований.

Сноска. Пункт 46 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

47. При выявлении у кандидатов на учебу из числа гражданской населения оснований, предусматривающих пунктами Требований индивидуальную оценку годности по разделу "кандидаты", они признаются негодными к поступлению на учебу.

Кандидаты на учебу из числа военнослужащих и сотрудников, при выявлении оснований предусматривающих пунктами Требований индивидуальную оценку годности "В-инд." по разделу "сотрудники", признаются негодными к поступлению на учебу, за исключением поступающих на учебу по направлению подготовки специалистов по информационным и техническим специальностям (по графе III), которые признаются годными.

48. В военное время, при наличии у кандидатов на учебу из числа гражданского населения оснований, предусматривающих пунктами Требований индивидуальную оценку годности, у сотрудников и военнослужащих - "В-инд.", годность к поступлению на учебу определяется индивидуально.

49. Амбулаторные карты, по завершению МО, выдаются на руки кандидатам. Кандидаты, признанные годным к поступлению, предоставляют их лично при прохождении окончательного МО.

50. Окончательное МО проводится ВВВК УЗ в период работы приемной комиссии.

Сноска. Пункт 50 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

51. Заключения ВВВК УЗ на лиц, признанных негодными к поступлению на учебу, утверждаются подписью председателя штатной территориальной ВВК.

52. Председатель ВВВК УЗ не позднее 5 календарных дней после окончания работы комиссии направляет в ЦВВК отчет о результатах окончательного МО.

Отчет содержит сведения о номере и дате приказа о создании, составе ВВВК УЗ; количестве проведенных отдельных видов дополнительных обследований; количестве освидетельствованных по каждому территориальному ДП; список лиц, не завершивших освидетельствование с указанием причин; список кандидатов, признанных ВВВК УЗ по состоянию здоровья и развитию негодными к поступлению на учебу в соответствии с Приложением 8 к настоящим Правилам; замечания и предложения по предварительному и окончательному МО, оформлению медицинской документации.

Вместе с отчетом в ЦВВК МВД, для проведения анализа обоснованности принятых заключений, направляются карты МО лиц, признанных ВВВК УЗ негодными по состоянию здоровья и развитию к поступлению в организацию образования.

53. После проведения анализа карты МО лиц, признанных ВВВК УЗ негодными по состоянию здоровья и развитию возвращаются ЦВВК МВД в ВВК ДП, проводившие предварительное МО.

ВВК, проводившие предварительное МО, проводит с учетом замечаний ЦВВК МВД самостоятельный анализ возвращенных карт МО. Результаты анализа (с объяснениями причин допущенных нарушений) предоставляются в ЦВВК МВД, а также используются при составлении годового отчета.

Глава 5. Медицинское освидетельствование сотрудников

Параграф 1. Общий порядок медицинского освидетельствования сотрудников

54. Сотрудники, в том числе курсанты, направляются на МО в случаях, изложенных в подпунктах 3) - 9) пункта 5 настоящих Правил, в том числе при достижении сроков временной нетрудоспособности, изложенных в настоящем пункте.

Не допускается превышение периода временной нетрудоспособности свыше 4 месяцев непрерывно по одному заболеванию либо с перерывами 5 месяцев по одному или различным заболеваниям за последние 12 месяцев (для больных туберкулезом - 10 месяцев) (далее – установленные сроки временной нетрудоспособности)

По достижении установленных сроков временной нетрудоспособности руководитель медицинского подразделения органов внутренних дел информирует кадровые службы подразделений правоохранительных органов о необходимости направления сотрудника на МО.

55. Срок нахождения на лечении по поводу заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм), полученных сотрудниками при исполнении служебных обязанностей (служебного долга), установленными сроками временной нетрудоспособности не регламентируются.

Данные сотрудники направляются на МО в ВВК по завершению лечения, включая реабилитацию, в том числе в санаторно-курортных организациях, либо при определившемся стойком неблагоприятном ВЭИ заболевания, последствий травмы, увечья.

56. При определившемся стойком неблагоприятном ВЭИ заболеваний, последствий увечья (контузии, ранения, травмы) начальники медицинских подразделений органов внутренних дел информирует кадровые службы подразделений правоохранительных органов о необходимости направления сотрудников на МО независимо от сроков лечения с выдачей или без выдачи листа временной нетрудоспособности или отсутствия факта нахождения на лечении.

При затруднении или невозможности проведения очного МО по причине тяжелых хронических, онкологических, психических, поведенческих расстройств (заболеваний), последствий увечья (контузии, ранения, травмы) с выраженными функциональными нарушениями и (или) определившимся стойким неблагоприятным ВЭИ, при письменном отказе сотрудника от очного МО, кадровая служба ходатайствует о проведении заочной экспертизы с указанием в направлении на ВВК "для проведения заочной экспертизы".

При неспособности по состоянию здоровья или несогласии сотрудника оформить письменный отказ от прохождения очного МО, кадровой службой оформляется в произвольной форме акт об отказе (неспособности), который передается в ВВК вместе с ходатайством и направлением для заочной экспертизы.

Заключение о степени годности к службе сотрудника выносится при наличии документально подтвержденных медицинских сведений, которые на момент МО дают основание для принятия заключения о степени годности к службе.

Сноска. Пункт 56 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

56-1. Определение наличия стойкого неблагоприятного ВЭИ заболеваний, последствий увечья (контузии, ранения, травмы) и необходимости направления сотрудника или курсанта на МО проводится врачебно-консультационной комиссией лечебно-профилактической организации ОВД при участии специалистов ВВК ОВД по результатам обязательных медицинских и(или) профилактических осмотров, лечения, общего и динамического наблюдения сотрудников.

При отсутствии по месту проживания (службы) сотрудника или курсанта лечебно-профилактической организации ОВД кадровая служба подразделения правоохранительного органа инициирует проведение данной работы в лечебно-профилактической организации по месту прикрепления с последующим консультированием с ВВК ОВД.

Сноска. Правила дополнены пунктом 56-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

57. Сотрудники женского пола при наличии беременности сроком более 14 недель (включительно) до окончания декретного отпуска на МО не направляются. При диагностировании в ходе МО беременности сроком 14 недель и более дальнейшее МО прекращается и выносится заключение "Заключение не вынесено ввиду не завершения обследования".

До 14 недели беременности годность к службе сотрудников женского пола определяется в зависимости от течения беременности и экстрагенитальной патологии. МО проводится без применения методов исследований, связанных с лучевой диагностикой.

Выход из декретного отпуска или отпуска по уходу за ребенком не является отдельным основанием для направления в ВВК на МО.

58. При несоответствии роста требованиям I-II графы сотрудникам, перемещающимся с должностей, отнесенных к графе III Требований, выносится заключение "Не годен(на) к службе______" (с указанием должности), при этом заключение о категории годности к воинской службе не выносится.

Такое же заключение выносится сотрудникам при назначении, перемещении по должности, когда по пунктам Требований состояние их здоровья и развития не соответствует требованиям по предлагаемой должности, а по занимаемой должности категория годности к воинской службе не ограничивается.

При перемещении сотрудников на любые должности спецподразделений с подразделений, не являющихся спецподразделениями, и определении им категории годности "В-ИНД" в соответствии с пунктами 9, с 11 по 28, с 30 по 46, с 49 по 52, 57, с 59 по 72, с 76 по 85, 89 Требований, данным лицам выносится заключение "Не годен(на) к службе______" (с указанием должности). При этом заключение о категории годности к воинской службе не выносится.

Сноска. Пункт 58 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

59. Сотрудники вместе с направлением кадровой службы в ВВК предоставляют:

1) медицинские документы, указанные е в подпунктах 1) и 2) пункта 37 настоящих Правил;

2) служебное удостоверение, при его отсутствии - справку из кадровой службы с указанием должности, звания;

3) результаты медицинских исследований, проведенных не ранее чем за 14 календарных дней до начала МО:

общего (развернутый) анализа крови;

реакции микропреципитации (микрореакции) или Вассермана на сифилис;

анализа крови на сахар (лицам старше 40 лет);

общего анализа мочи (с микроскопией);

электрокардиографии в покое с описанием;

мазка на степень чистоты (лицам женского пола);

4) результаты медицинских исследований, проведенных не ранее чем за 3 месяца до начала МО:

эхокардиографии и стресс-тредмилтеста (сотрудникам подразделений "Сункар", "Арлан", "СОБР";

данных измерения внутриглазного давления (лицам старше 40 лет);

5) проведенную не ранее чем за 6 месяцев до начала МО флюорограмму (рентгенограмму) органов грудной клетки (распечатанная на пленке или бумаге) с описанием.

В выписку из электронной медицинской карты и (или) амбулаторной карты вносятся сведения по всем случаям получения листа о временной нетрудоспособности за последние 12 месяцев с указанием количества дней нетрудоспособности. Не допускается превышением сроков выдачи выписок и справок от участкового врача свыше 14-и дней на день проведения МО.

Сотрудники без амбулаторной карты на МО не допускаются. В случаях невозможности ее предоставления, из поликлиники по месту наблюдения предоставляется справка о причине ее отсутствия (утеряна, не заводилась и т.д.), подробная выписка с данными о динамическом учете (за последние пять лет) и книгам больничных листов (за последние 12 мес.), заверенная заведующей поликлиники. При необходимости из ВВК по месту дислокации последнего подразделения, где проходит(ил) службу сотрудник, предоставляются сведения о всех случаях МО, проведенных в течении 5 последних лет.

60. Сотрудники, направленные на ВВК в связи с планируемым увольнением, предоставляют справку с кадровой службы об общем стаже работы и выслуге лет, в том числе в льготном исчислении.

Данным лицам проводится стационарное обследование (лечение) в течении не менее 8-10 календарных дней. Результаты стационарного обследования оформляются подробной выпиской из медицинской карты стационарного больного. Для уточнения информации ВВК запрашивает и рассматривает медицинскую карту стационарного больного.

При наличии стационарных выписок с результатами обследования в течении последних 6 месяцев по экспертному заболеванию, травме или увечью МО проводится без повторного стационарного обследования.

При наличия выраженных анатомических дефектов или функциональных нарушений, определяющих стойкий неблагоприятный ВЭИ, МО проводится без проведения стационарного обследования.

Заключение о негодности или ограниченной годности к воинской службе выносится при наличии срока наблюдения не менее 6-ти месяцев с момента выявления, наблюдения (лечения) экспертно-значимых заболеваний, за исключением их злокачественных форм.

Сноска. Пункт 60 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

61. При МО сотрудников по запросу ВВК из подразделений правоохранительных органов, подразделений специальных государственных архивов правоохранительных органах, воинских формирований, других учреждений и организаций запрашиваются личные (пенсионные) дела, медицинские документы, материалы служебных проверок, административного расследования, дознания, уголовного дела, характеристики, архивные справки, выписки из приказов, актов, протоколов и другие документы. Проводится анализ содержащихся в перечисленных документах сведений, которые учитываются при вынесении экспертного заключения.

При необходимости из подразделений правоохранительных органов представляется служебная характеристика, в которой отражаются сведения о влиянии состояния здоровья сотрудника на исполнение им служебных обязанностей по занимаемой должности, мнение руководства о целесообразности сохранения его на службе и возможности перемещения на другую должность.

62. При наличии у сотрудника отягощающих друг друга трех и более заболеваний, увечий (ранений травм, контузий), по которым в соответствие с Требованиями предусматривается индивидуальная оценка категории годности "В-индивидуально" и неблагоприятном прогнозе в его отношении принимается заключение "ограниченно годен(на) к воинской службе".

При положительном настрое на продолжение службы и благоприятном прогнозе, независимо от количества отягощающих друг друга заболеваний, увечий, по которым в соответствие с Требованиями предусматривается оценка В-инд., принимается заключение "Годен(на) к службе ______ (указывается должность)" либо "Годен(на) к воинской службе".

Прогноз заболевания определяется с учетом характера заболевания, степени прогрессирования, обратимости процесса и возможных осложнений при исполнении сотрудником служебных обязанностей.

Сноска. Пункт 62 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

63. При МО сотрудников по графам I и II Требований и вынесении заключения "не годен(на) к воинской службе в мирное время, ограниченно годен(на) в военное время" или "ограниченно годен(на) к воинской службе", ВВК рассматривает возможность их годности при МО по графе III Требований.

При предоставлении данными сотрудниками нового направления на должности графе III Требований и вынесении по данным графам заключения "ограниченно годен(на) к воинской службе", ВВК, с целью уточнения годности к конкретной предложенной должности, выносит дополнительно заключение "Годен(на) к службе ____" (с указанием конкретной должности) при условии, если служба на предложенной должности не окажет негативного влияния на течение заболевания (увечий) и сотрудник будет способен по состоянию здоровья осуществлять возлагаемые функции.

Сноска. Пункт 63 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

64. Такое же дополнительное заключение при определении формулировки "ограниченно годен(на) к воинской службе" выносится сотрудникам при МО по графе III Требований при продлении срока службы, перемещении или назначении на должности.

Сноска. Пункт 64 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

65. При прохождении МО сотрудников в связи с предстоящим увольнением заключения выносятся только в формулировках категорий годности к воинской службе, приведенных в подпунктах 5) - 8) пункта 134 настоящих Правил.

Параграф 2. Медицинское освидетельствование сотрудников и членов их семей для определения возможности прохождения службы, (проживания) в местностях Республики Казахстан с неблагоприятными климатическими условиями, в высокогорных местностях, в зарубежных странах с неблагоприятным жарким климатом

66. Сотрудники, не достигшие предельного возраста состояния на службе в правоохранительных органах, проходящие или направляемые на службу в местности с неблагоприятными климатическими условиями Республики Казахстан (далее – местности с неблагоприятными климатическими условиями) согласно Приложению 9 к настоящим Правилам, и заявившие о наличии у них заболеваний, препятствующих службе в этих местностях, направляются на МО.

67. При МО сотрудников, направляемых для прохождения службы (проживания) в местности с неблагоприятными климатическими условиями, ВВК определяет только наличие или отсутствие медицинских противопоказаний в соответствии с Перечнем медицинских противопоказаний к прохождению службы сотрудников в местностях с неблагоприятными климатическими условиями и выезду в зарубежные страны с неблагоприятным жарким климатом согласно приложению 10 к настоящим Правилам (далее - Перечень медицинских противопоказаний).

Вопрос о возможности прохождения ими службы в указанных местностях решается ВВК в том случае, если при МО они будут признаны годными к воинской службе или "ограниченно годными к воинской службе".

Заключение ВВК о наличии у сотрудников медицинских противопоказаний к прохождению службы (проживанию) в местностях с неблагоприятными климатическими условиями, выносится лишь в тех случаях, когда исчерпаны все возможности оказания медицинской помощи в организациях здравоохранения и когда перемещение сотрудников в другие местности Республики Казахстан признается мерой сохранения их здоровья.

68. При МО с целью определении возможности прохождения службы, (проживания) в местностях с неблагоприятными климатическими условиями ВВК определяет:

1) наличие или отсутствие медицинских противопоказаний для проживания по состоянию здоровья в местности, указанной в направлении;

2) нуждаемость в длительном лечении и наблюдении в специализированных организациях здравоохранения, в обучении, воспитании в специальном учебном заведении (членов семей), отсутствующем в тех районах, куда перемещается или где проходит службу сотрудник;

3) транспортабельность (основанием для принятия заключения о не транспортабельности является такое нарушение функции организма, когда транспортировка больного, независимо от расстояния и вида транспорта, может повлечь за собой резкое ухудшение состояния здоровья или смертельный исход);

4) область, город, где оказывается специализированная медицинская помощь;

5) срочность перемещения главы семьи (в течение 1-3 месяцев, по окончании зимнего или летнего периода обучения).

69. При отсутствии противопоказаний к прохождению службы (проживанию) ВВК выносит заключение "По состоянию здоровья противопоказаний к прохождению службы, проживанию в ____нет" (указать населенный пункт, район, область).

При наличии противопоказаний к прохождению службы (проживанию) ВВК выносит следующие заключения:

1) "На основании пункта _____ Перечня медицинских противопоказаний, утвержденного приказом МВД Республики Казахстан от ______20__ г. № ____ прохождение службы (проживание) в ________ (указать населенный пункт, район, область) противопоказано" (заключение принимается в отношении сотрудников, планируемых к перемещению в местности с неблагоприятными климатическими условиями);

2) "На основании пункта _____ Перечня медицинских противопоказаний, утвержденного приказом МВД Республики Казахстан от_______20____г. №_____ прохождение службы (проживание) в _______ (указать населенный пункт, район, область) противопоказано. Рекомендуется прохождение службы, проживание_______ (указать населенный пункт, район, область)"

3) "Нуждается в длительном лечении, наблюдении в специализированных (указать населенный пункт, район, область). Перемещение главы семьи целесообразно осуществить в течение 1-3 месяцев, по окончании зимнего (летнего) периода обучения".

4) "Переезд ___________ (указать населенный пункт, район, область) из-за нетранспортабельности противопоказан".

70. Заключение ВВК, реализация которого влечет за собой перемещение сотрудников в другую местность, оформляется свидетельством о болезни, которое подлежит утверждению в ЦВВК МВД.

Свидетельство о болезни с неутвержденным заключением возвращается в составившую его ВВК с изложением оснований не утверждения и соответствующими указаниями. В необходимых случаях ЦВВК МВД может быть проведено контрольное МО сотрудника.

Во всех остальных случаях заключение ВВК оформляется справкой о МО, которая утверждению в ЦВВК МВД не подлежит.

Заключение ВВК записывается в амбулаторную карту (медицинскую книжку) сотрудника.

71. МО сотрудников для установления возможности прохождения службы (проживания) по состоянию здоровья в зарубежных странах с неблагоприятным жарким климатом, при необходимости проводится после стационарного обследования.

Сотрудники представляют в ВВК справки из психоневрологического, противотуберкулезного и кожно-венерологического диспансеров. Без указанных справок МО не производится.

Освидетельствуемым лицам, помимо исследований, указанных в пункте 59 настоящих Правил, определяется группа и резус-принадлежность крови, анализ крови на ВИЧ, электрокардиография с нагрузочными пробами, по показаниям другие исследования (рентгенологические, лабораторные, инструментальные и пр.).

72. При МО для прохождения службы (проживания) по состоянию здоровья в зарубежных странах с неблагоприятным жарким климатом ВВК руководствуются Перечнем медицинских противопоказаний к прохождению службы сотрудников в местностях с неблагоприятными климатическими условиями и выезду в зарубежные страны с неблагоприятным жарким климатом согласно приложению 10 к настоящим Правилам.

73. Результаты освидетельствования вносятся в акт МО, книгу протоколов заседаний военно-врачебной комиссии и оформляются справкой о состоянии здоровья лица, выезжающего в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом по форме, согласно приложению 11 к настоящим Правилам. Справка оформляется в двух экземплярах и передается в кадровую службу.

74. Заключение штатной ВВК на лиц высшего начальствующего состава о годности или негодности к службе в зарубежной стране с неблагоприятным жарким климатом подлежат утверждению в ЦВВК МВД. Заключение ВВК в этом случае оформляется справкой о состоянии здоровья лица, выезжающего в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом в 3-х экземплярах и вместе с актом МО и другими медицинскими экспертными документами направляются в ЦВВК МВД.

75. Непосредственно перед выездом в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом по направлению кадровой службы сотруднику проводится обследование врачом-терапевтом, а при необходимости другими врачами-специалистами ведомственного лечебно-профилактического учреждения с целью уточнения состояния здоровья.

76. Лица, выезжающие в длительную (свыше 6-ти месяцев) командировку в зарубежные страны с неблагоприятным жарким климатом с детьми, представляют в ВВК из учреждения здравоохранения по месту наблюдения ребенка карту профилактических прививок с указанием проведенных и планируемых в календарном году выезда профилактических прививок.

Отсутствие профилактических прививок в соответствии с действующих календарем прививок или наличие заболеваний, по поводу которых они должны находиться под динамическим наблюдением является противопоказаниями к выезду детей сотрудников в зарубежные страны с неблагоприятным жарким климатом.

77. В отношении сотрудников, которым не сделаны профилактические прививки в сроки, установленные действующим в Республике Казахстан календарем прививок, а также имеющих медицинские противопоказания, ВВК выносит заключение о негодности к проживанию в зарубежных странах с неблагоприятным жарким климатом.

78. Объем необходимых профилактических прививок лицу, выезжающему в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом, уточняется в эпидемическом отделе территориального органа здравоохранения.

Проведенные необходимые профилактические прививки против карантинных заболеваний оформляются международным сертификатом о прививках, который выдается освидетельствуемому.

79. При наличии у освидетельствуемого заболеваний, являющихся противопоказанием для проведения профилактических прививок против карантинных заболеваний (желтая лихорадка, холера и др.), ВВК выносит заключение о негодности к службе (проживанию) в зарубежной стране с неблагоприятным жарким климатом.

80. В результате МО при отсутствии противопоказаний ВВК принимается заключение "По состоянию здоровья противопоказаний к направлению в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом нет". При наличии противопоказаний принимается заключение "На основании Перечня медицинских противопоказаний, утвержденного приказом МВД Республики Казахстан от_____20___г. №___ направление в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом противопоказано".

81. Заключение ВВК о возможности выезда сотрудников в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом действительно в течение 6-ти месяцев. Если в течение указанного срока выезд освидетельствованного не состоялся или до выезда, независимо от времени МО, в состоянии его здоровья произошли изменения, МО проводится повторно.

Глава 6. Особенности медицинского освидетельствования курсантов организации образования.

82. МО курсантов проводится в соответствии с порядком проведения МО сотрудникам с особенностями, указанными в данной главе.

83. Курсанты организаций образования освидетельствуются только ВВК ОВД, функционирующей на территории области (города), где располагается организация образования.

При невозможности курсанта по состоянию здоровья прибыть на освидетельствование в указанные ВВК ОВД, военно-врачебная экспертиза в их отношении проводится в соответствии с пунктом 56 настоящих Правил.

В остальных случаях место проведения освидетельствования курсантов определятся ЦВВК МВД.

Начальник медицинской части организации образования обеспечивает предоставление в ВВК необходимых медицинских и служебных документов.

Сноска. Пункт 83 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

84. Заключения на курсантов организации образования в течение всего периода обучения выносятся по разделу "сотрудники" по графам, согласно направлению подготовки (факультета) организации образования.

МО курсантов проводится при увольнении по состоянию здоровья и(или) достижении установленных сроков временной нетрудоспособности и(или) определившемся стойком неблагоприятном ВЭИ.

Сноска. Пункт 84 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

85. При выявлении по результатам МО у курсантов первого года обучения оснований, при наличии которых пунктами Требований предусматривается индивидуальная оценка годности, они признаются негодными к обучению.

При МО курсантов начиная со второго года обучения и определении их "годными к воинской службе", они признаются годными к дальнейшему обучению (одновременно выносятся оба заключения); при определении "ограниченно годными к воинской службе" выносится дополнительное заключение о негодности к дальнейшему обучению.

Курсантам выпускных курсов, признанных ВВК "ограниченно годными к воинской службе", "негодными к обучению в организации образования", при наличии направления кадровой службы ВВК одновременно рассматривает вопрос о годности данных лиц к службе на конкретной должности по графе III Требований.

При наличии заболеваний, по которым в соответствии с Требованиями предусматривается индивидуальная оценка категории годности к воинской службе, курсантам, начиная со второго курса, заключение выносится в соответствии с пунктом 62 настоящих Правил.

Сноска. Пункт 85 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

85-1. Курсанты учебных заведений после завершения обучения при назначении на должности, имеющие с пройденной при обучении специализацией (по которой проводилось МО перед поступлением в учебное заведение) более высокие требования к состоянию здоровья, направляются на МО в ВВК.

Сноска. Глава 6 дополнена пунктом 85-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

86. Академический отпуск предоставляется курсантам приказом начальника организации образования при наличии показания длительного лечения более 4-х месяцев по заключению лечебной организации либо на основании заключения ВВК "Подлежит обследованию (лечению) с последующим освидетельствованием".

Необходимость направления на МО по выходу из академического отпуска определяется с учетом требований пункта 84 Правил.

При вынесении ВВК заключения "ограниченно годен(на) к воинской службе", "не годен(на) к воинской службе в мирное время, ограниченно годен(на) в военное время", "не годен(на) к службе с исключением с воинского учета", академический отпуск не предоставляется.

Сноска. Пункт 86 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

87. Курсантам организации образования с пониженным весом при индексе массы тела (далее - ИМТ) менее 18,5 кг/м2 или имеющим рост 190 см. и выше, ВВК выносит заключение о предоставлении дополнительного питания в пределах половины предусмотренных для них норм продовольственного пайка на срок не более трех месяцев.

При необходимости ВВК, по показаниям, может вынести заключение о продлении предоставления дополнительного питания. Показанием для вынесения указанного заключения являются жалобы на ухудшение самочувствия, ощущение голода, отсутствие чувства насыщения после приема пищи, а также отрицательная динамика веса тела.

Глава 7. Проведение экспертизы бывшим сотрудникам для определения годности к службе на момент оформления увольнения.

88. При обращении бывших сотрудников для определении годности к службе или пересмотра заключения ВВК о категории годности к службе на момент оформления увольнения с правоохранительных органов до истечения одного года со дня увольнения (за исключением уволенных по отрицательным мотивам) кадровая служба направляет в ВВК по месту службы на момент оформления увольнения его заявление и имеющиеся медицинские документы. При наличии оснований ВВК проводит заочную военно-врачебную экспертизу по материалам, характеризующим состояние граждан на период оформления увольнения.

Заключения ВВК на граждан, признанных ранее негодными к воинской службе с исключением с воинского учета независимо от диагноза, а также негодными или ограниченно годными к воинской службе по психическим и поведенческим расстройствам (заболеваниям) пересмотру не подлежат (независимо от категории воинского учета и диагноза на момент обращения).

При наличии оснований для удовлетворения заявления гражданина оформляется протокол заседания ВВК по заочной экспертизе в соответствии с приложением 12 к настоящим Правилам, регистрируется в книге протоколов, подписывается председателем и членами комиссии, скрепляется гербовой печатью и хранится в делах ВВК. Копия протокола заседания ВВК направляется для сведения в ЦВВК МВД.

Сноска. Пункт 88 с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

89. Постановление ВВК оформляется по форме в соответствии с приложением 13 к настоящим Правилам в формулировках, действовавших на период оформления увольнения в 3-х экземплярах, подписывается председателем ВВК, скрепляется гербовой печатью и передается в кадровую службу, направившую документы гражданина.

Глава 8. Определение причинной связи заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм), в том числе приведших к смерти, и степени тяжести повреждения здоровья.

Параграф 1. Общий порядок определения причинной связи заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм).

90. Сотрудникам, которым при проведении МО устанавливается экспертный диагноз, ВВК определяет причинную связь полученных заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм), за исключением случаев, когда эти лица находятся под следствием.

91. Определение причинной связи заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм) также проводится на основании обращения действующих и бывших сотрудников, подразделений органов, осуществляющих пенсионное обеспечение, социальной защиты населения, кадровых служб правоохранительных органах, Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, судов.

92. Если действующий или бывший сотрудник в период прохождения службы находился на лечении и на МО в ВВК не направлялся, либо при МО в ВВК причинная связь не была установлена или была установлена неверно, либо выявлены обстоятельства дающие основания для ее пересмотра, определение причинной связи заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм), пересмотр ранее вынесенных постановлений о причинной связи сотрудникам проводится штатными ВВК в ходе заочной экспертизы по ходатайству кадровой службы.

При несогласии гражданина (его представителя или членов его семьи) с пересмотренным ВВК постановлением о причинной связи заболевания, увечья, а также при установлении инвалидности и (или) гибели (смерти) в период прохождения службы либо до истечения одного года после его увольнения со службы, причинную связь данного заболевания, увечья рассматривается ЦВВК МВД.

Сноска. Пункт 92 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

93. На сотрудников, получивших в период прохождения службы в правоохранительных органах увечья (ранения, контузии, травмы), кадровая служба предоставляет в ВВК документы, в которых содержатся сведения об обстоятельствах получения сотрудником увечья, акт об обстоятельствах получения увечья (ранения, контузии, травмы), по форме в соответствии с приложением 14 к настоящим Правилам.

94. Акт об обстоятельствах получения увечья выдается подразделениями, в которых гражданин проходил службу и оформляется в срок не позднее одного месяца с момента получения увечья.

В остальных случаях при отсутствии акта об обстоятельствах получения увечья (ранения, контузии, травмы), а также при получении заболеваний, предусмотренных подпунктом 2) пункта 124 настоящих Правил, проводится служебное расследование.

95. В акте об обстоятельствах получения увечья и в материалах служебного расследования указываются причины, обстоятельства, время получения увечья (заболевания) с аргументированными выводами о связи с исполнением служебных обязанностей.

96. Свидетельские показания не служат основанием для установления у бывших сотрудников факта перенесенного заболевания, увечья или контузии, учитываются только при проведении по указанию начальника органа внутренних дел служебного расследования по факту увечья.

97. Определение причинной связи заболевания, увечий (ранений, контузий, травм) действующим и бывшим сотрудникам проводится на основании акта об обстоятельствах получения увечья (ранения, контузии, травмы) или материалов служебного расследования.

98. Учитываются также другие документы, подтверждающие и отражающие причину и обстоятельства получения заболевания, увечья - сведения о служебной деятельности и состоянии здоровья, выписка из книги учета больных о первичном обращении за медицинской помощью, материалы служебного расследования, уголовного дела, аттестации, справка военно-медицинского учреждения, история болезни или выписка из нее, свидетельство о болезни, запись врача военно-медицинского учреждения о первичном обращении за медицинской помощью, справка архивного учреждения.

99. Все материалы служащие основанием для вынесения постановления о причинной связи заболевания, увечий (ранений, контузий, травм) приобщаются к акту МО или материалам заочной экспертизы.

100. Если у сотрудника или бывшего сотрудника, выявлено несколько заболеваний, увечий или их последствий, возникших (полученных) при различных обстоятельствах, постановление ВВК о причинной связи заболеваний, увечий выносится раздельно после каждого отдельного или группы заболеваний, увечий в зависимости от обстоятельств их возникновения (получения).

101. В случае, когда в документе неточно указан диагноз заболевания, увечья, по которым ранее было вынесено постановление ВВК о причинной связи, штатная ВВК указывает первоначальный диагноз, не меняя его формулировки, а затем указывает уточненный диагноз заболевания, увечья и выносит по ним постановление о причинной связи.

102. При указании в медицинских документах лиц, в отношении которых определяется причинная связь, только отдельных симптомов заболевания, увечья ВВК рассматривает вопрос причинной связи этого заболевания.

103. Когда в документах бывшего сотрудника, не указан диагноз заболевания, увечья, но указан пункт требований (расписания болезней), действовавший на момент МО, штатная ВВК органов внутренних дел в своем постановление о причинной связи заболевания, увечья указывает наименования болезней, которые предусматривались указанным пунктом требований (расписания болезней).

104. При наличии у бывших сотрудников явных последствий телесных повреждений (отсутствие конечности, дефекты костей, обширные рубцы после ранений, наличие инородных тел), полученных при обстоятельствах указанных в пункте 126 настоящих Правил, если представлены военно-учетные и медицинские документы, подтверждающие хотя бы косвенно факт получения телесного повреждения в период, относящийся к указанным событиям, кадровые службы местных органов военного управления, направившие в ВВК документы, либо ВВК рассматривающая их, направляет для установления характера, давности и точной локализации повреждений на освидетельствование судебно-медицинским экспертом.

В таких случая, для убедительного обоснования наличия явных последствий телесных повреждений, ВВК предварительно проводит комиссионный осмотр с занесением данных в протокол.

105. При отсутствии документов о результатах МО бывшего сотрудника или в случаях, когда МО ему не проводилось, основанием для вынесения постановления ВВК о причинной связи заболевания, увечья являются записи в истории болезни, медицинской книжке, медицинской справке, справке архива.

106. Исключен приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

107. При отсутствии в документах, рассмотренных ВВК сведений, необходимых для вынесения постановления о причинной связи заболевания, увечья (ранения, контузии, травмы), запрашиваются дополнительно военно-учетные, медицинские экспертные документы из соответствующих учреждений и архивов.

108. Розыск архивных документов, подтверждающих прохождение службы, пребывание в действующей армии на фронтах Великой Отечественной войны, участие в других вооруженных конфликтах, боевых операциях, а также факт увечья (ранения, контузии, травмы) и заболевания производят подразделения специального государственного архива органов внутренних дел и в подразделениях по делам обороны.

109. Для установления причинной связи заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм) в ЦВВК МВД подлежат рассмотрению следующие документы:

1) военно-учетные документы, в которых имеются данные о результатах освидетельствовании ВВК в период прохождения действительной военной службы или при увольнении из Вооруженных сил, других войск, воинских формирований, специальных государственных, правоохранительных органов, реорганизованных или ликвидированных прочих силовых структур (воинский билет, красноармейская книжка, свидетельство об освобождении от воинской обязанности, проходное свидетельство, выписка из приказа об убытии на лечение и др.);

2) военно-медицинские документы, подтверждающие факт увечья (ранения, контузии, травмы) и заболевания (свидетельство о болезни, справка об увечье, акт об обстоятельствах получения увечья, справки архивов о факте и результатах лечения в военно-лечебных учреждениях);

3) документы, прямо или косвенно подтверждающие прохождение службы в Вооруженных Силах, других войсках, воинских формированиях, специальных государственных, правоохранительных органах, реорганизованных или ликвидированных прочих силовых структурах, пребывание на лечении, освидетельствование военно-врачебной комиссией;

4) документы, косвенно подтверждающие факт увечья (ранения, контузии, травмы) и заболевания (выписки из приказов по части, копии боевых, служебных, партийных характеристик, аттестаций, наградных листов, материалы судов);

5) документы военных и гражданских лечебных учреждений, подтверждающие обращение военнослужащего, сотрудника за медицинской помощью, с указанием времени и причин обращения;

6) материалы освидетельствования в отделе МСЭ настоящего времени и архивные;

7) данные об увечье (ранении, контузии, травме) и заболевании по материалам спецпроверки.

110. ЦВВК МВД, рассмотрев документы, в каждом конкретном случае принимает решение:

1) оформить постановление о причинной связи увечья (ранения, контузии, травмы) и заболевания;

2) запросить дополнительные материалы;

3) провести медицинское обследование, судебно-медицинскую экспертизу, освидетельствование в медицинской комиссии местных органов военного управления;

4) дать разъяснение по существу вопроса;

5) направить документы по принадлежности.

111. Результаты рассмотрения документов с подробным обоснованием причинной связи ранения, контузии, травмы, увечья и заболевания оформляются протоколом заочной экспертизы военно-врачебной комиссии, заносятся в книгу заочных постановлений, подписываются председателем и членами комиссии и скрепляются гербовой печатью.

Постановление штатных ВВК о причинной связи заболеваний, увечий, в том числе приведших к гибели (смерти), выдаются в единственном экземпляре, без ограничения срока действия

В случаях пересмотра ранее вынесенного постановления о причинной связи заболеваний, увечий ввиду его неверности либо при вновь открывшихся обстоятельствах ВВК обязано отменить предыдущее постановление.

112. Постановление выносится в формулировках, действовавших на период оформления увольнения, прохождения МО, лечения или смерти действующих и бывших сотрудников.

Постановление оформляется по форме в соответствии с приложением 13 к настоящим Правилам на бланке ВВК, подписывается начальником штатной ВВК (в отсутствии их – уполномоченным лицом), заверяется гербовой печатью, высылается (передается) орган (подразделение), направившее обращение, или отдел МСЭ, устанавливающий инвалидность данному лицу.

Органы и граждане, направившие в ВВК документы для рассмотрения (кроме органов социальной защиты населения), уведомляются о направлении постановления в конкретный отдел МСЭ, им же возвращаются военно-учетные документы.

Параграф 2. Определение причинной связи заболеваний, увечий, приведших к смерти.

113. Причинная связь заболевания, увечья, приведшего сотрудника к смерти, определяется по обращению кадровой службы правоохранительного органа, органов прокуратуры.

Перед вынесением постановления о причинной связи заболевания, увечья, приведшего сотрудника к смерти, ВВК изучает следующие материалы: медицинские документы ведомственных медицинских и военно-медицинских учреждений, медицинских учреждений других министерств и ведомств, данные МО за период службы, справки (акты), материалы служебного расследования подразделениями правоохранительных органах и НГ Республики Казахстан об обстоятельствах получения заболевания, увечья, протоколы судебно-медицинского (патологоанатомического) исследования, копию свидетельства о смерти, выписку из приказа органа внутренних дел (воинской части) об исключении из списка личного состава.

Постановления о причинной связи заболевания, увечья, приведшего сотрудника к смерти, выносятся при наличии прямой причинно-следственной связи между причиной смерти (согласно свидетельству о смерти) и заболеванием, увечьем, полученным в результате исполнения служебных обязанностей, обязанностей воинской службы или связанным с воздействием катастрофы на Чернобыльской АЭС и других радиационных катастроф, аварий и ядерных испытаний.

114. Порядок определения причинной связи заболевания, увечья, приведшего сотрудника к смерти и оформления постановления регламентируется общим порядком вынесения постановлений о причинной связи заболевания, увечья в соответствии с параграфом 1 данной главы.

Заседание ВВК оформляется протоколом, регистрируется в книге заочных постановлений, подписывается председателем и членами комиссии и скрепляется гербовой печатью. Постановление ВВК о причинной связи заболевания, увечья (ранения, контузии, травмы), приведшего к смерти сотрудника в период службы либо в течение 1 года после увольнения со службы оформляется, печатается на бланке комиссии в одном экземпляре, подписывается председателем ВВК и скрепляется гербовой печатью и высылается (передается) в орган, направивший ходатайство об установлении причинной связи.

Все документы и копии военно-учетных документов, на основании которых вынесено постановление о причинной связи увечья, заболевания, хранятся в делах ВВК, проводивших заочную экспертизу.

Параграф 3. Определение причинной связи увечий и заболеваний у действующих и бывших сотрудников, пострадавших от радиационных воздействий

115. Причинная связь увечий, заболеваний с радиационными воздействиями, связанными с катастрофами на атомных объектах и их последствиями, испытаниями, учениями и проведением иных работ, связанных с любыми видами ядерных установок, включая ядерное оружие и космическую технику, а также в других случаях, квалифицированных как радиационная авария (в дальнейшем радиационное воздействие), определяется в соответствии с Законом Республики Казахстан от 18декабря 1992 года "О социальной защите гpаждан, постpадавших вследствие ядеpных испытаний на Семипалатинском испытательном ядеpном полигоне".

116. Причинная связь заболеваний с радиационными воздействиями у действующих и бывших сотрудников определяется ЦВВК МВД.

117. Сотрудники, пострадавшие от радиационного воздействия, на МО и для определения причинной связи увечья, заболевания направляются кадровыми службами, а бывшие сотрудники - кадровой службой, органами военного управления, социальной защиты населения.

118. ЦВВК МВД при определении причинной связи увечий, заболеваний с радиационными воздействиями рассматривает:

1) у сотрудников:

удостоверение личности, военный билет;

амбулаторную карту, медицинскую книжку, выписки из медицинских карт амбулаторного и (или) стационарного больного, сведения о характере течения заболевания с указанием диагноза, частоты и длительности рецидивов;

справку (акт), выданную кадровой службой, воинской частью с указанием продолжительности прохождения службы в органах внутренних дел, действительной военной службы в воинских частях, дислоцируемых на территориях (определены вышеуказанным законом), подвергшихся загрязнению радиоактивными веществами;

материалы служебного расследования в случаях, квалифицированных как радиационная авария;

карту санитарно-гигиенической характеристики условий труда и рабочего места специалиста с указанием продолжительности и сроков работы с источниками ионизирующего излучения, дозы облучения;

2) у бывших сотрудников:

военный билет, личное и пенсионное дело;

выписку из медицинских карт стационарного, амбулаторного больного;

документы, подтверждающие факт прохождения службы в органах внутренних дел, действительной воинской службы (сборов) в воинских частях, дислоцированных на территориях (определены вышеуказанным законом), подвергшихся загрязнению радиоактивными веществами (с указанием сроков), а также документы, подтверждающие случай, квалифицированный как радиационная авария;

карту санитарно-гигиенической характеристики условий труда и сроков работы с источниками ионизирующего излучения и дозы облучения.

119. Ответственное лицо, направившее гражданина для определения причинной связи увечий, заболеваний, представляет в ВВК заверенную справку, подтверждающую прохождение им службы (сборов) в условиях радиационного воздействия.

120. Диагнозы острых и хронических заболеваний, возникших в результате ядерных катастроф, а также связанных с отдаленными последствиями радиоактивного воздействия устанавливаются только после стационарного обследования в Центральном госпитале МВД Республики Казахстан и Республиканском реабилитационном центре для ликвидаторов последствий аварии на Чернобыльской АЭС.

Сноска. Пункт 120 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

121. При установлении причинной связи заболеваний с радиационными воздействиями, штатная ВВК органов внутренних дел руководствуется Законом Республики Казахстан "О радиационной безопасности населения", приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 ноября 2020 года № ҚР ДСМ-217/2020 "Об утверждении перечня заболеваний, связанных с воздействием ионизирующего излучения, и правил установления причинной связи" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 21697), архивными данными министерств обороны Республики Казахстан и Российской Федерации о прохождении службы (воинской службы) в органах внутренних дел (Вооруженных силах).

Сноска. Пункт 121 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

122. При хронических медленно прогрессирующих (общесоматических) заболеваниях постановления о причинной связи заболеваний с радиационными воздействиями выносятся, если начало заболевания можно отнести к периоду прохождения службы, воинской службы в указанный период или в течение пяти лет после прекращения ими работ по ликвидации последствий катастрофы.

123. Постановление печатается на бланке комиссии в одном экземпляре, подписывается начальником, а в отсутствии его - заместителем, скрепляется гербовой печатью.

Постановление высылается (передается) в отдел МСЭ, устанавливающий инвалидность данному лицу. Органы и граждане, направившие в ВВК документы для рассмотрения (кроме органов социальной защиты населения), уведомляются о направлении постановления в конкретный отдел МСЭ, им же возвращаются военно-учетные документы.

Параграф 4. Формулировки постановлений о причинной связи заболеваний, увечий.

124. При заболеваниях действующим и бывшим сотрудникам постановления о причинной связи выносится в редакции:

1) "Заболевание получено в период прохождения службы в правоохранительных органах" – если оно возникло у освидетельствуемого лица в период прохождения службы в правоохранительных органах либо до поступления на службу и достигло в период прохождения службы степени тяжести, которая изменяет категорию годности к службе, а также при хронических медленно прогрессирующих заболеваниях, если начало заболевания можно отнести к периоду прохождения службы при наличии медицинских документов, позволяющих обосновать начало заболевания в указанный период;

2) "Заболевание получено при исполнении служебных обязанностей в правоохранительных органах" - если оно получено сотрудником при инфицировании:

особо опасной инфекцией при исполнении служебных обязанностей (служебного долга) в эпидемическом очаге особо опасной инфекции;

эпидемическими заболеваниями в период введения по ним карантина или чрезвычайного положения при непосредственном исполнении прямых служебных обязанностей, связанных с контактированием с зараженными данными эпидемическим заболеваниям лицами (телами) или привлечением к обеспечению ограничительных или других специальных мероприятий по данным эпидемическим заболеваниям;

туберкулезом, вирусным гепатитом В, С, вирусом иммунодефицита человека при исполнении служебных обязанностей сотрудников, служащих непосредственно в медицинских учреждениях уголовно-исполнительной системы либо сопровождающих больных осужденных при этапировании в спецвагонах и имеющих непосредственный контакт с больными указанными заболеваниями;

3) "Заболевание не связано с исполнением служебных обязанностей и службой в правоохранительных органах" - если оно возникло у освидетельствуемого до поступления на службу и в период прохождения службы не достигло степени, которая изменяет категорию годности освидетельствуемого к службе.

Абзац третий подпункта 2 пункта 124 настоящих Правил также распространяется на отношения, возникшие в период с 19 марта 2020 года.

125. При увечье действующим и бывшим сотрудникам постановления о причинной связи выносится в редакции:

1) "Увечье (ранение, контузия, травма) получено при исполнении служебных обязанностей" - если оно получено освидетельствуемым в результате воздействия повреждающих факторов, указанных в подпункте 5) пункта 2 настоящих Правил, при непосредственном исполнении прямых служебных обязанностей, а также получено:

при выполнении служебного долга по охране государственной собственности, поддержанию и охране общественного правопорядка, спасению человеческой жизни во время нахождения сотрудника вне службы, в отпуске, на излечении, во время следования к месту проведения отпуска или обратно;

в пути прямого следования на службу или со службы, прямого следования в командировку и с командировки, в служебных поездках во время командировки;

на территории правоохранительных органов, воинской части или в ином месте службы, воинской службы, занятий в течение рабочего (учебного) времени, включая и установленные перерывы;

вне территории правоохранительных органов, если нахождение там соответствовало обязанностям сотрудника и распорядку дня (исключая установленные перерывы) или он был направлен туда по приказу (распоряжению) руководства, соответствующего командира (начальника);

при исполнении государственных или общественных обязанностей, а также при выполнении специальных заданий, в том числе несвязанных с прямыми служебными обязанностями;

при исполнении интернационального долга;

в связи с исполнением донорских функций;

2) "Увечье (ранение, контузия, травма) получено в результате несчастного случая, не связанного с исполнением служебных обязанностей" - если оно получено сотрудником, бывшим сотрудником при обстоятельствах не связанных с указанными в подпункте 1) данного пункта настоящих Правил, либо если оно получено в состоянии алкогольного, токсического, наркотического опьянения, вследствие совершения правонарушения, нарушения требований должностных инструкций, приказов, директив, наставлений, руководств, инструкций и других руководящих документов или причинено им умышленно, что установлено в результате служебного, административного, уголовного расследования (постановление выносится также если указанное лицо не привлекается к уголовной ответственности или уголовное дело в отношении его прекращено), а также при отсутствии документов, подтверждающих обстоятельства получения увечий;

3) "Увечье не связано со службой в правоохранительных органах" - если оно получено сотрудником, гражданином, призванным на воинские сборы до поступления на службу в правоохранительные органы.

Сноска. Пункт 125 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

126. Постановления ВВК:

"Увечье (ранение, контузия, травма) получено при защите бывшего Союза ССР";

"Заболевание связано с пребыванием на фронте";

"Заболевание связано с прохождением воинской службы в Афганистане или других государствах, в которых велись боевые действия";

"Увечье (ранение, контузия, травма) получено при исполнении обязанностей воинской службы в Афганистане или других государствах, в которых велись боевые действия"

выносятся военнослужащим и гражданам, проходившим воинскую службу, статус которых определен Законом Республики Казахстан от 6 мая 2020 года "О ветеранах".

127. Постановление о причинной связи заболевания, увечья (ранения, контузии, травмы), приведшего действующего или бывшего сотрудника к гибели (смерти) выносится в следующей редакции:

1) "Увечье (ранение, контузия, травма), приведшее к гибели (смерти), получено при исполнении служебных обязанностей" - если его гибель (смерть) наступила непосредственно при получении увечья или в период службы или в течение одного года после увольнения со службы, вследствие увечья, полученного при обстоятельствах, указанных в подпункте 1) пункта 125 и исключении обстоятельств, указанных в подпункте 2) пункта 125 настоящих Правил,

2) "Заболевание, приведшее к смерти, получено при исполнении служебных обязанностей" - если его смерть наступила в период службы или в течение одного года после увольнения со службы, вследствие видов заболеваний и обстоятельств их возникновения, указанных в подпункте 2) пункта 124 настоящих Правил;

3) "Заболевание, приведшее к смерти, получено в период прохождения службы в правоохранительных органах" - если его смерть наступила в период службы или в течение одного года после увольнения со службы, вследствие заболевания, полученного при условиях, указанных в подпункте 1) пункта 124 настоящих Правил.

4) "Заболевание (увечье), приведшее к гибели (смерти), связано с воздействием катастрофы на Чернобыльской АЭС и других радиационных катастроф и аварий на объектах гражданского или военного назначения и ядерных испытаний" - если вследствие заболевания (увечья), полученного в период прохождения службы при выполнении работ по ликвидации последствий указанных катастроф, аварий или при проведении ядерных испытаний, в период последующей службы или в течение одного года после увольнения наступила его гибель (смерть);

128. Постановление о причинной связи увечий, заболеваний граждан, пострадавших от радиационных воздействий принимается в редакции:

1) "Заболевание получено вследствие чрезвычайных экологических ситуаций" выносится действующим или бывшим сотрудникам, привлекавшимся к выполнению работ по ликвидации последствий чрезвычайных экологических ситуаций, в том числе аварии на Чернобыльской АЭС в 1986 – 1990 годах, если заболевания вызваны неблагоприятными факторами, возникшими вследствие катастрофы;

2) "Заболевание связано с воздействием ионизирующих излучений" выносится действующим или бывшим сотрудникам, участвовавшим в испытании ядерного оружия в период 1949 – 1991 годы на территории, подвергшейся загрязнению радиоактивными веществами.

Параграф 5. Определение степени тяжести заболеваний увечий (ранений, контузий, травм) полученных при исполнении служебных обязанностей.

129. Определение степени тяжести повреждения здоровья проводится для установления размера единовременной компенсации при увечье (травме, контузии ранении) не повлекшем инвалидности, полученном сотрудниками при исполнении служебных обязанностей (служебного долга) в соответствии с Правилами выплаты единовременной компенсации, утвержденными Постановлением Правительства Республики Казахстан от 20 октября 2011 года № 1192 "Некоторые вопросы реализации Закона Республики Казахстан "О правоохранительной службе".

Сотрудники, военнослужащие, получившие повреждение здоровья при исполнении служебных обязанностей, в период стационарного, амбулаторного лечения либо прохождении очного МО в ВВК представляют акт (справку) об обстоятельствах полученного повреждения здоровья. Ведомственные лечебно-профилактические учреждения, ВВК в этом случае оформляют справку о степени тяжести повреждения здоровья в соответствии с приложением 15 к настоящим Правилам. Номер справки, выданной ВВК, должен соответствовать регистрационному номеру акта МО.

130. Если действующим или бывшим сотрудникам, получившим при исполнении служебных обязанностей увечье (ранение, контузию, травму), по окончании амбулаторного или стационарного лечения не выдавалась справка о степени тяжести повреждения здоровья, ВВК по заявлению указанных лиц, ходатайствам органов страхования, кадровых служб правоохранительных органах, подразделений НГ Республики Казахстан, местных органов военного управления и др., определяет заочно степень тяжести полученной травмы.

Заключение выносится при наличии соответствующих записей в амбулаторной карте (медицинской книжке), медицинской карте стационарного больного, в других медицинских экспертных документах, а также в актах и справках из личных дел сотрудников правоохранительных органах, подразделений НГ Республики Казахстан, подтверждающих факт и обстоятельства получения увечья (ранения, контузии, травмы).

Постановление о степени тяжести увечья оформляется ВВК протоколом заочной экспертизы в соответствии с приложением 12 к настоящим Правилам с регистрацией в книге заочных постановлений и справкой о степени тяжести увечья в единственном экземпляре в соответствии с приложением 15 к настоящим Правилам с указанием лечебных учреждений и сроков лечения в каждом из них. Номер справки должен соответствовать регистрационному номеру протокола в книге заочных постановлений.

В тех случаях, когда кадровая служба ставит перед ВВК вопрос о категории годности к службе выносится заключение по результатам полного МО с заполнением акта МО либо постановление заочной экспертизы.

131. Определение степени тяжести увечья, полученного повреждения здоровья производится на основании Перечня повреждений здоровья, относящихся к тяжелым или легким в соответствии с Приложением 16 к настоящим Правилам.

Глава 9. Оформление заключений военно-врачебных комиссий

132. В отношении кандидатов на службу выносятся заключения:

1) "Годен(на) к службе _______" (указать должность);

2) "Не годен(на) к службе _______" (указать должность);

3) "Не годен(на) к службе в правоохранительных органах" (выносится когда у кандидата на службу (учебу) обнаруживаются заболевания, увечья препятствующие службе по всем графам Требований);

4) "Заключение не вынесено ввиду не завершения обследования".

Сноска. Пункт 132 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

133. В отношении кандидатов на учебу и курсантов организаций образования выносятся заключения:

1) "Годен(на) к поступлению в _____" (указать наименование учебного заведения и факультет);

2) "Не годен(на) к поступлению в _____" (указать наименование учебного заведения и факультет);

3) "Годен(на) к обучению в ______" (указать наименование учебного заведения и факультет);

4) "Не годен(на) к обучению в ______" (указать наименование учебного заведения и факультет);

5) "Нуждается в дополнительном питании в пределах половины суточного продовольственного пайка с__по__20__года" (с указанием срока);

6) "Заключение не вынесено ввиду не завершения обследования".

В отношении курсантов организаций образования также выносятся заключение, указанные в пункте 134 настоящих Правил (кроме указанного в подпункте 6 для курсантов первого года обучения).

Сноска. Пункт 133 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

134. В отношении сотрудников выносятся заключения:

1) "Годен(на) к службе _______" (указать должность);

2) "Не годен(на) к службе _______" (указать должность);

3) "Заключение не вынесено ввиду не завершения обследования";

4) "Подлежит обследованию (лечению) с последующим освидетельствованием"

5) "Годен(на) к воинской службе";

6) "Ограниченно годен(на) к воинской службе";

7) "Не годен(на) к воинской службе в мирное время, ограниченно годен в военное время";

8) "Не годен(на) к воинской службе с исключением с воинского учета".

9) "Подлежит освобождению от исполнения служебных обязанностей на срок необходимый для оформления увольнения, но не более 30 суток" - выносится одновременно с заключением о негодности к воинской службе с исключением с воинского учета сотрудникам, не имеющим возможность исполнять по состоянию здоровья служебные обязанности в период оформления увольнения;

10) "Не годен(на) к воинской службе с МО через 6-12 месяцев" (указать конкретный срок) – выносится в военное время.

Сноска. Пункт 134 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

135. Военно-врачебные комиссии выносят и другие заключения, оговоренные настоящими Правилами.

Глава 10. Оформление экспертных документов медицинского освидетельствования.

136. Акт МО в военно-врачебных комиссиях оформляется:

1) кандидатам на службу;

2) сотрудникам, поступающим в магистратуру, докторантуру, Академические курсы на очное обучение;

3) сотрудникам при определении годности к дальнейшему прохождению службы, службе в подразделениях и видах деятельности;

4) сотрудникам, направленных для определения возможности прохождения службы по состоянию здоровья в местностях с неблагоприятными климатическими условиями Республики Казахстан и в зарубежных странах с неблагоприятным жарким климатом;

5) курсантам организации образования, а также освидетельствуемым после академических отпусков.

Паспортная часть акта МО заполняется лично освидетельствуемым с заполнением всех пунктов, сроки службы в Вооруженных Силах и в правоохранительных органах записываются с указанием года и месяца начала и окончания, заверяется его подписью.

Правильность заполнения паспортный части проверяется медрегистратором ВВК. Вносятся и заверяются подписью медрегистратора ВВК подробные данные сведений из военного билета (приписного свидетельства) с отметкой категории годности к воинской службе, воинским званием, датой и местом выдачи, сведения из служебного удостоверения.

Разделы медицинской части акта МО заполняются экспертами врачами, психологами, медицинской сестрой. Записывается подробный клинико-экспертный анамнез, данные объективного обследования, результаты дополнительных исследований.

В разделе "диагнозы" указываются все диагнозы заболевания (последствия ранений, контузий, травм, увечий) в порядке экспертной значимости. На первое место выносится основное заболевание (последствия ранения, контузии, травмы, увечья) освидетельствуемого, которое явилось основанием для вынесения экспертного заключения о категории годности к военной службе. Затем указываются другие заболевания (последствия ранений, контузий, травм, увечий) этиопатогенетически связанные с основным заболеванием. Далее указываются все сопутствующие заболевания, в меньшей степени ограничивающие годность к воинской службе, работе по специальности и не связанные с основным заболеванием. В завершение указываются диагнозы, которые не дают основания для применения соответствующих пунктов действующих приказов по ВВЭ.

При хирургических заболеваниях и травмах диагноз формируется с кратким указанием вида и объема хирургической помощи, даты и степени функциональных нарушений (к примеру "состояние после удаления 2-х сегментов левого легкого по поводу туберкулеза (2013 год)", "в анамнезе удаление левого коленного мениска (2000 год), без нарушения функции)".

Формулирование диагноза в виде "состояние после…" применяется при истечении кратковременного периода с момента какого-либо действия (операции, травмы, перенесенного процесса) с наличием временных структурных и(или) функциональных нарушений; "в анамнезе…" - по происшествии длительного периода времени с момента действия; "последствия…" - при наличии стойких структурных и(или) функциональных изменений вследствие перенесенного действия.

Постановление о причинной связи заболеваний (ранений, контузий, травм, увечий) выносится на основании достоверных данных в формулировках, предусмотренных настоящими Правилами.

В разделе "заключения ВВК" записывается заключение итогового заседания ВВК в соответствии с утвержденными формулировками, выставляются номера пунктов Требований, приказов, дата заседания комиссии.

Пункты и подпункты Требований указываются в таком порядке, как и диагнозы установленных заболеваний. Первым указывается пункт Требований, предусматривающая основное заболевание, затем все остальные пункты в зависимости от степени тяжести, функциональных нарушений. Пункты и их подпункты указываются соответственно вынесенным диагнозам независимо от того, ограничивают ли они годность к воинской службе, службе по конкретной должности или нет.

При записи пунктов и подпунктов первым записывается номер пункта Требований, затем через дробь номер подпункта (к примеру, "10/1"). При применении пояснений к пункту после номера пункта вносится слово "пояс." (к примеру, "10 пояс.").

Заключение заверяется подписью председателя, всех членов комиссии, присутствующих на заседании, и скрепляется печатью ВВК.

Оригиналы или заверенные подписью председателя комиссии и печатью ВВК копии медицинских документов, протоколов, оригиналы флюооро-рентгенограмм, пленок и результаты других исследований, обосновывающие установленный диагноз, приобщаются к акту МО. В разделе акта МО о результатах исследований вписываются номера, даты, место проведения исследований и консультаций, обосновывающих основные экспертные диагнозы (на случай потери указанных документов), без приведения текста заключения.

Акту МО присваивается номер, под которым в книге протоколов заседаний регистрируется заключение ВВК.

При принятии нового заключения в одном и том же акте МО, запись номера протокола, даты, диагнозов, постановления о причинной связи и заключения ВВК повторного МО производится в акте МО последовательно после записи предыдущего заключения ВВК. Номер протокола дублируется на титульном листе акта освидетельствования через дробь после предыдущего номера заключения.

В указанных случаях акт МО хранится в архивной папке в порядке по номеру новой регистрации.

Сноска. Пункт 136 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

137. Карта МО кандидатов на учебу оформляется в штатных ВВК на сотрудников и граждан, поступающих в организации образования на очную форму обучения.

Карты МО лиц, не завершивших освидетельствование и (или) признанных негодными (в том числе возвращенные из организации образования), хранятся в ВВК, проводившей предварительное МО, в установленном порядке.

Сноска. Пункт 137 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

138. Книга (журнал) протоколов заседаний ВВК ведется секретарем комиссии во всех штатных и нештатных ВВК раздельно для:

1) кандидатов на службу;

2) сотрудников, в том числе курсантов организации образования;

3) кандидатов на учебу из числа гражданской молодежи, сотрудников и военнослужащих;

4) кандидатам на воинскую службу по контракту, военнослужащим и курсантам военно-учебных заведений.

В ЦВВК МВД ведется отдельная книга (журнал) протоколов проведения заочной экспертизы. Материалы заочной экспертизы подшиваются в отдельное номенклатурное дело.

В ВВК региональных ДП протокола заочных экспертиз регистрируются в журнале (книге) протоколов очного освидетельствования сотрудников с пометкой "заочно" под номером регистрации. Материалы заочной экспертизы подшиваются с актами очного освидетельствования в соответствии с нумерацией.

Каждый протокол заседания ВВК начинается записью "Протокол №____ от "____" ________ 20___ г." с указанием даты и номера протокола заседания ВВК, исчисляемый от даты начала годового отчетного периода.

Далее ведется регистрации принятых в день заседания ВВК заключений и постановлений, оформленных в актах (картах) МО, с нумерацией в сквозном порядке исчисляя от даты начала годового отчетного периода.

Каждый протокол заседания ВВК завершается записью "Секретарь комиссии:_____, Председатель комиссии: _____, Эксперты-врачи: ______" с указанием должности, фамилии, инициалов, заверяется подписью указанных лиц и скрепляется гербовой печатью ВВК.

При принятии нового заключения в одном и том же акте МО, в книге протоколов производится регистрация нового заключения со ссылкой (через дробь) на номер предыдущего заключения. В записях предыдущего заключения к номеру регистрации вносится (через дробь) номер регистрации нового заключения.

Записи в книге протоколов ВВК должны быть полными, соответствовать установленной форме.

В книге протоколов заседаний ВВК кандидатов на учебу работники кадровых служб расписываются о получении ими карт МО.

В книге протоколов заседаний ВВВК УЗ разрешается вести краткие записи. В отношении лиц, признанных ВВВК УЗ негодными к поступлению в организации образования помимо оснований (диагноз) признания негодными указывается наименование ВВК, проводившей предварительное МО кандидата.

Книга протоколов заседаний ВВК используется при составлении статистических отчетов о МО.

139. Электронный учет введется по каждому случаю принятого заключения ВВК. При повторном обращении предыдущая запись дополняется.

140. Свидетельство о болезни оформляется в мирное время на сотрудников и курсантам организаций образования в случаях:

признания негодными к воинской службе с исключением с воинского учета;

признания негодными к воинской службе в мирное время, ограниченно годными в военное время;

признания негодными к прохождению службы в местностях с неблагоприятными климатическими условиями;

при необходимости в длительном (более 1 года) лечении, наблюдении в специализированных лечебных учреждениях, в обучении или воспитании в специализированных учебных заведениях;

нетранспортабельности сотрудника, если реализация заключения ВВК влечет за собой перемещение сотрудников к новому месту службы.

В военное время свидетельство о болезни составляется сотрудникам, признанным ограниченно годными к воинской службе, негодными к воинской службе, негодными к воинской службе с переосвидетельствованием через 6-12 месяцев.

Свидетельства о болезни составляются в мирное время в 5-х экземплярах. Три экземпляра свидетельств о болезни и выдается инспектору соответствующей кадровой службы (1 экземпляр для приобщения к личному делу, 2-й экземпляр - к пенсионному делу, 3-й - к воинскому личному делу органов военного управления по месту жительства), 4-й экземпляр остается в акте МО ВВК, 5-й подшивается в отдельное дело с другими свидетельствами о болезни. При необходимости дополнительный экземпляр передается нарочно в запечатанном конверте в отдел МСЭ.

В военное время свидетельства о болезни составляются в 3-х экземплярах.

Свидетельство о болезни оформляется в ВВК не позднее 5-ти рабочих дней с момента вынесения заключения.

Свидетельство о болезни имеет юридическую силу для реализации кадровой службой в течение 6 месяцев. Если заключение не реализовано в срок, или в состоянии здоровья освидетельствованного, продолжающего состоять на службе, произошли существенные изменения, освидетельствование производится вновь.

Свидетельства о болезни, оформляемые ВВК ДП на сотрудников высшего начальствующего состава, подлежат утверждению в ЦВВК МВД.

Свидетельства о болезни, подлежащие утверждения направляются в ЦВВК МВД в срок не позднее 5-ти дней с момента регистрации в книге протоколов заседаний ВВК вместе с актом МО и медицинскими экспертными документами, характеризующими установленные заболевания.

141. Справка о МО оформляется по результатам освидетельствования:

1) сотрудникам, признанными ВВК годными к службе в конкретной должности, специальности; ограниченно годными к воинской службе; годными к воинской службе;

2) кандидатам на службу;

3) кандидатам на учебу по результатам предварительного освидетельствования, а также освидетельствуемым после академических отпусков;

4) сотрудникам, признанным годными к прохождению службы в местностях с неблагоприятными климатическими условиями Республики Казахстан.

При увольнении сотрудников, признанных ВВК годными к воинской службе, ограниченно годными к воинской службе, справка оформляется в 3-х экземплярах и выдается инспектору соответствующей кадровой службы для приобщения: 1 экземпляр - к личному делу, 2 экземпляр - к пенсионному делу, 3 экземпляр - к воинскому личному делу.

В остальных случаях справка оформляется в 1 экземпляре.

В военное время справка признанным годными к воинской службе составляется в 2-х экземплярах, во всех других случаях - в 1 экземпляре.

В военное время нештатные ВВК справки на контроль в вышестоящую ВВК не направляют.

Справка оформляется в ВВК не позднее 3-х рабочих дней со дня регистрации заключения в книге протоколов заседаний согласно форме Приложению 6 к настоящим Правилам. Срок реализации кадровой службой справки на кандидатов на службу (учебу) и сотрудников составляет 6 месяцев.

142. Справка о степени тяжести повреждения здоровья выдается ведомственным лечебно-профилактическим учреждением ОВД в период стационарного, амбулаторного лечения либо ВВК при прохождении очного МО, по результатам заочной экспертизы.

Справка о степени тяжести увечья выдается в единственном экземпляре согласно приложению 15 к настоящим Правилам. Номер справки должны соответствовать регистрационному номеру акта МО либо протокола в книге заочных постановлений.

143. Справка о состоянии здоровья лица, выезжающего в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом составляется сотрудникам в штатных ВВК в соответствии с Приложением 11 к настоящим Правилам.

144. При заполнении медицинских экспертных документов не допускается применение сокращений и латинских обозначений наименований различных состояний, органов, малоизвестных медицинских терминов (кроме общепринятых). Неоговоренные исправления и подчистки не допускаются.

Исправления вносятся следующим образом: неверно написанная часть текста зачеркивается, рядом пишется новый текст и слова "исправленному верить", которые заверяются подписью работника, заполнявшего текст, и печатью ВВК.

Сноска. Пункт 144 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

145. Работники кадровых служб используют полученные медицинские сведения, описанную психологическую характеристику исключительно в служебных целях для решения кадровых вопросов.

В случаях утраты справок, свидетельств о болезни, по письменному заявлению инспектора кадровой службы, ВВК выдает дубликат с указанием в правом верхнем углу "Дубликат".

Ниже напечатанного текста дубликата, фамилии, инициалов секретаря и председателя комиссии, подписывавших выданный ранее оригинал справки, прописью вносятся запись "Дубликат верен" с указанием даты выдачи дубликата, которая заверяется подписью медрегистратора и председателя ВВК, действующих на момент выдачи дубликата, и скрепляется гербовой печатью.

Заявление приобщается в акт МО.

145-1. Заключения ВВК о МО или заочной экспертизе приобщаются к личному делу кандидата или сотрудника независимо от принятого решения о зачислении, перемещении по должности, переводе.

Если при рассмотрении вопроса о переводе, кадровой службой одного подразделения на МО направляется сотрудник, проходящий службу в другом подразделении, заключение ВВК, независимо от исхода принятого решения о переводе, приобщается (направляется для приобщения) к личному делу.

Сноска. Правила дополнены пунктом 145-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. Психофизиологическое обследование

146. Основной целью и задачей ПФО является оценка соответствия индивидуальных качеств личности профессиональным требованиям, выявление особенностей интеллектуальной, когнитивной, эмоционально-волевой, индивидуально-личностной сфер, которые могут являться препятствием для успешного несения службы (учебы) в правоохранительных органах.

147. ПФО включает в себя ПДТ, индивидуальное собеседование с психологом, а также, в отдельных случаях, ПФТ.

Данные лица, которому проводится тестирование, время проведения тестирования, виды проводимых тестовых методик регистрируется в журнале регистрации тестирований ПФО в соответствии с Приложением 17 к настоящим Правилам.

148. ПФО проводится в отношении:

1) кандидатов на службу;

2) кандидатов на учебу;

3) сотрудников - при назначении или перемещении по службе (в том числе на вышестоящую должность), в исключительных случаях – сотрудникам, проходящим МО в иных целях для верификации диагноза по рекомендации экспертов психиатра или невропатолога ВВК по согласованию с экспертом-психологом.

149. Обязательные методики ПДТ проводятся с целью получения формализованных данных о психологических особенностях личности и включают:

1) методику многостороннего исследования личности (далее - ММИЛ), предназначенную для создания полного психологического портрета личности, включающего такие компоненты, как мотивационная направленность, самооценка, стиль межличностного поведения, черты характера, тип реагирования на стресс, ведущие потребности, фон настроения, степень адаптированности индивида и возможный тип дезадаптации, выраженность лидерских черт;

2) методику "Прогрессивные матрицы Равена", позволяющий установить интеллектуальную продуктивность и особенности мышления или краткий ориентировочный тест (далее - КОТ), оценивающий умственные способности, способности к обучению, сформированность познавательной адаптации личности (для лиц, не достигших 20 летнего возраста);

3) цветовой тест Люшера, позволяющий оценить особенности эмоционально-волевой сферы, актуального состояния, уровня работоспособности;

4) одну из методик (по выбору психолога) для определения наличия, степени выраженности и уровня контроля агрессии (ИТО, FPI, Басса-Дарки, опросник для оценки агрессии) лицам, назначаемых (перемещаемых) по службе на должности с высоким риском применения пыток.

Результаты ПДТ оформляются протоколами психодиагностического тестирования в соответствии с Приложениями 18 и 19 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 149 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

150. Обязательные методики ПФТ проводятся лицам, освидетельствуемым по графе I Требований и лицам, поступающим, (назначаемым, перемещающимся) на должности водителей (в том числе сотрудникам), прогностически "рекомендуемых" по результатам обязательных методик ПФО или как вид дополнительного психологического тестирования при наличии показаний.

Сноска. Пункт 150 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

151. ПФТ проводится с целью выявления особенностей памяти, внимания, работоспособности, помехоустойчивости, быстроты реакций и включают:

1) память на числа (механическая память) – направлена на выявление индивидуальных различий в запоминании и сохранении цифрового материала;

2) смысловая память на слова – ассоциации;

3) корректурная проба "без помех" и "с помехами", направленная на выявление устойчивости, объема, утомляемости и колебания внимания при длительной работе (оценивается как одна методика);

4) "перепутанные линии" на выявление уровня концентрации внимания. (проводится в перерыве между проведением корректурных проб "без помех" и "с помехами");

5) таблицы Шульте на определение устойчивости внимания и динамики работоспособности, быстроты реакций;

6) таблицы Горбова-Шульте "без помех" на выявление особенностей внимания при переключении;

7) таблицы Горбова-Шульте "с помехами" для оценки эмоциональной устойчивости.

Обследования, указанные в подпунктах 6) и 7) настоящего пункта оцениваются как отдельные методики.

Результаты проведения ПФТ оформляются протоколом психофункционального тестирования в соответствии с Приложением 20 к настоящим Правилам.

152. Все обязательные виды методик ПДТ проводятся в первой половине дня. Собеседование, ПФТ и дополнительные виды тестирования проводятся в течении дня.

153. Всем обследуемым по желанию предоставляются тестовые задания и инструкции на государственном или русском языках. В случае необходимости обследуемое лицо привлекает за свой счет переводчика по другим языкам (кроме государственного и русского).

154. ПФО не подлежат:

кандидаты на службу и на учебу, которым проведение МО приостановлено ввиду выявления оснований, в соответствии с Требованиями предполагающих негодность к поступлению на службу или учебу, до принятия решения на итоговом заседании ВВК о негодности или необходимости продолжению МО;

кандидаты на службу и учебу, признанные негодными;

сотрудники, освидетельствуемые в иных целях, кроме изложенных подпунктом 3) пункта 148 настоящих Правил.

155. К ПФО не допускаются:

лица после суточного, ночного дежурства (при устном подтверждении освидетельствуемым);

лица, с явными признаками обострения хронических заболеваний или острого заболевания на момент явки на тестирование или собеседование;

лица с признаками алкогольного опьянения и других интоксикаций, подтвержденных психиатром ВВК (при несогласии освидетельствуемого ему предлагается прохождение добровольного обследования в наркодиспансере в течении двух часов с момента отстранения от тестирования).

156. После завершения освидетельствуемыми лицами ПДТ (включая дополнительные методики) и ПФТ экспертом-психологом ВВК проводится собеседование, основанное на результатах тестов и их интерпретации.

При недостоверности результатов повторной сдачи ПДТ психолог в ходе беседы с испытуемым проводит анализ, дает разъяснение причин недостоверности, а также общие рекомендации по прохождению тестирования.

Лицам, которым выносится вывод "не рекомендуется", психологом проводится разъяснение причины и основания вынесения такого вывода.

Собеседование оформляется протоколом собеседования в соответствии с Приложением 21 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 156 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

157. При определении у освидетельствуемого оснований, указанных в пункте 87 Методики обследования при проведении военно-врачебной экспертизы (приложение 2 к настоящим Правилам), он направляется на дополнительные методы ПФО.

Проведение дополнительной психодиагностики может быть рекомендовано экспертом-психиатром ВВК. В таких случаях он согласовывает с психологом возможность, целесообразность проведения и вид дополнительных тестов. Запись о рекомендации дополнительного тестирования производится в разделе "психиатр".

158. Заключение ПФО содержит в себе текст психологической характеристики и выводы, оформляется на кандидатов на службу(учебу), сотрудников по форме, согласно приложению 22 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 158 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

159. Текст психологической характеристики оформляется согласно схеме составления психологической характеристики ПФО в соответствии с приложением 24 к настоящим Правилам и вместе с выводами вносится в справку МО и заверяется подписью начальника ПФЛ (эксперта –психолога).

160. Выводы ПФО носят рекомендательный характер и выносятся в формулировках "рекомендуется" или "не рекомендуется" на основаниях, изложенных в пункте 93 приложения 2 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 160 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

161. В случаях, когда освидетельствуемый признается "рекомендуемым", но при наличии ситуативного стрессового состояния и (или) других поведенческих реакций, не достигающих выраженной степени, в содержании текста психологической характеристики допускается включение рекомендаций психологу подразделения о необходимости наблюдения, контроля, коррекции и (или) поддержки.

162. Срок действия заключения ПФО составляет 6 месяцев.

163. Лицам, признанным ранее "рекомендованными", при повторном направлении на ВВК в течении 6 месяцев с момента проведения предыдущего ПФО, повторное ПФО не проводится, изучаются и используются архивные данные предшествующего обследования. При МО на должность, вид деятельности которой отличается от вида деятельности предыдущей должности, при необходимости проводится ПФТ, дополнительные тесты и собеседование с психологом.

164. В отдельных случаях, психологом ВВК, для уточнения состояния сотрудника, может быть запрошена от психолога подразделения психологическая характеристик, составленная в соответствии с приложением 25 к настоящим Правилам.

165. Окончательное заключение ПФО регистрируется в журнале регистрации заключений ПФО в соответствии с приложением 26 к настоящим Правилам.

166. При окончательном МО в учебных заведениях ПФО проводится в случаях:

1) не проведения ПФО при предварительном МО;

2) отсутствия в карте МО заполненного бланка заключения ПФО кандидата на учебу, проведенного при предварительном МО;

3) при некачественного оформления бланка заключения ПФО при предварительном МО, выявлении признаков некачественного проведения ПФО, в том числе недостоверности результатов ММИЛ;

4) несоответствия заключения ПФО, проведенного при предварительном МО с результатами наблюдения (собеседования) психолога ВВВК УЗ;

5) как дополнительный вид обследования для верификации диагноза по рекомендации экспертов психиатра или невропатолога по согласованию с психологом ВВВК УЗ.

Глава 12. Полиграфологическое обследования

Сноска. Глава 12 исключена приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 13. Заключительные положения

184. При несогласии с заключением (постановлением) ЦВВК МВД, ВВК, граждане обращаются в принявшую заключение (постановление) ЦВВК или ВВК с аргументированным обоснованием своего несогласия.

ВВК рассматривает экспертные материалы и при наличии достаточных оснований проводит дообследование, повторное освидетельствование, пересматривает (при необходимости с отменой ранее принятых) предыдущее заключение (постановление) либо отказывает в удовлетворении обращения с обоснованием отказа.

185. Результаты пересмотра принятого заключения (постановления), повторного освидетельствования или отказ ВВК граждане могут обжаловать в ЦВВК МВД или в судебном порядке.

Результаты пересмотра принятого заключения (постановления), повторного освидетельствования или отказ ЦВВК МВД обжалуются в судебном порядке.

	Приложение 1 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Направление на медицинское освидетельствование*

Сноска. Приложение 1 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Корешок направления № ФИО___________________________ _______________________________ _______________________________ сотрудник (специальное звание) кандидат на службу, учебу; _______________________________ _______________________________ Направляется на медицинское освидетельствование с целью определения ______________________________ ______________________________ ______________________________ ______________________________ ______________________________ Начальник кадрового аппарата ______________________________ ______________________________ (подпись, фамилия, и.о.) "____" ___________20__ г. Продлено по "__" __20__ г. Начальник кадрового аппарата _____________________________ (наименование органа) _____________________________ (подпись, фамилия, и.о.) "____" _________ 20__ г.

________________________________________ (наименование органа, выдавшего направление) в _______________________________________ (наименование военно-врачебной комиссии) Адрес комиссии ________________________________________ НАПРАВЛЕНИЕ № Направляется на медицинское освидетельствование ________________________________________ ________________________________________ (кандидат на службу (учебу), у сотрудника указать занимаемую должность, специальное звание), ________________________________________ (фамилия, имя, отчество, дата, месяц и год рождения) с целью определения ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ (у сотрудников и кандидатов на службу указать предлагаемую должность, у кандидатов учебу – наименование УЗ и направление подготовки) До этого проходил/не проходил МО в ЦВВК, ВВК ___________________________________ (место прохождения, наименование ВВК) в 20__ году справка № ___ по поводу ________________________________________ ________________________________________ Направляемый предупрежден, что ему необходимо представить в ВВК документы и результаты исследований в соответствии с перечнем, выдаваемым кадровой службой вместе с направлением на МО. Начальник кадрового аппарата ФОТО ___________________________________ (фамилия, И. О Исполнитель ______________________________ М.П. _________________________________________ (фамилия, И. О.) тел. ______________________________________ "____" ____________ 20___ г.

Примечание* – в формате А5

Приложение 2 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан

Методика обследования при проведении военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах

Глава 1. Общие положения

1. Медицинское освидетельствование (далее - МО) в военно-врачебной комиссии проводится в условиях, когда кандидаты на службу (учебу) и сотрудники при перемещении по службе (должности) не заинтересованы сообщать о имеющихся заболеваниях или о их степени выраженности, либо проявлять признаки патологических черт характера, а сотрудники, заинтересованные в увольнении по болезни, склонны преувеличивать свои заболевания либо симулировать их.

Специалистов ВВК объединяет задача общими усилиями, наиболее полно и адекватно оценить состояние физического и психического здоровья освидетельствуемых, что требует определенного подхода.

2. При МО врачи пользуются единой методикой исследования по определенной схеме и последовательности, которая дает возможность при минимальной затрате времени получить полное представление о состоянии здоровья освидетельствуемого.

3. Учитывая большой удельный вес кандидатов, признаваемых негодными по росто-весовым данным и зрению, в первую очередь освидетельствуемые лица должны начинать прохождение МО с замера антропологических данных (медицинская сестра или хирург) и обследования у окулиста.

4. Невропатологу целесообразно проводить освидетельствование после хирурга, устанавливающего заболевания и повреждения костно-связочного аппарата (включая часто встречающиеся остеохондрозы), переломы костей с повреждением нервов, а также окулиста, который при осмотре устанавливает изменения на глазном дне, адекватно отражающие состояние сосудов головного мозга и т.д.

5. Терапевт использует данные ряда специалистов: окулиста (состояние глазного дна с характерными признаками гипертензии, склеротических и дистрофических изменений и т.д.), невропатолога (вегетативно-сосудистые дисфункции и др.), хирурга (остеохондрозы, дающие рефлекторные боли в область сердца и других органов, деформации грудной клетки, требующие рентгенологического и других исследований органов), оториноларинголога (очаги инфекции околоносовых пазух и миндалин, объясняющие воспалительные заболевания органов и систем). Поэтому терапевту следует проводить обследования после указанных специалистов.

6. Врачами-экспертами, проводящими наружный осмотр тела и(или) осмотр полости рта, при выявлении у кандидатов на службу и сотрудников симптомов кожных заболеваний, ИППП и(или) патологии челюстно-лицевой области, десен и зубов, производится направление осидетельствуемых к дерматовенерологу и (или) к стоматологу.

Допускается закрепление за отдельными экспертами-врачами ВВК выявления показаний для направления к указанным специалистам. К примеру, за экспертом-хирургом или экспертом-невропатологом - для направления к дерматовенерологу, экспертом-терапевтом или экспертом-оториноларингологом - для направлении к стоматологу.

Женщины дополнительно освидетельствуются гинекологом.

7. Акт (карта) МО находится на руках освидетельствуемого до начала проведения психофизиологического обследования (далее - ПФО) либо до приостановления процесса МО.

С момента начала ПФО данные документы передаются лаборантом экспертам-психологам, психологом – эксперту-психиатру. Записи ПФО и психиатра не должны быть доступны освидетельствуему. Психиатр должен освидетельствовать последним, оставляя акт либо карту МО у себя для представления на заключительную комиссию.

В ходе прохождения МО освидетельствуемый может у специалистов проявить черты характера, либо признаки конфликтности, раздражительности, странности в поведении, неадекватные реакции и т.д., о которых эксперты-очевидцы сообщают психологу и психиатру. Психиатр при проведении обследования также использует данные ПФО.

8. При обнаружении у освидетельствуемых любых кожных рубцов, в том числе постинъекционных, татуировок эксперты-врачи проводящие наружный осмотр обязательно описывают их в акте (карте) МО. Сведения о рубцах, характерных для суицидов, татуировках в обязательном порядке сообщаются психологу и психиатру.

Область кожи с повреждениями предположительно наркоманийно-инъекционного, суицидального (истероидного), членовредительского генеза, с татуировками, а также области тела с выраженными постоперационными рубцами, деформациями и дефектами внешних органов, конечностей с целью последующей дополнительной дифференциации фиксируются фотоснимками (с согласия освидетельствуемого лица, без захвата области глаз), которые приобщаются в акт МО.

Сноска. Пункт 8 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Каждый специалист ВВК перед началом проведения оформления документов, тестирования, осмотра или обследования удостоверяется в личности освидетельствуемого лица по удостоверяющим документам, а также в наличии справок о соответствующем динамическом наблюдении и отсутствии инвалидности.

Сноска. Пункт 9 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. Освидетельствуемые проходят осмотр врачей-специалистов в нижнем белье, при осмотре молочных желез, мочеполовых органов и прямой кишки - раздетыми полностью.

11. Представляемые освидетельствуемыми различные медицинские документы и материалы по их динамическому наблюдению не освобождают врачей от медицинского освидетельствования этих лиц.

Независимо от объема представленной в ВВК информации о медицинском наблюдении в период до освидетельствования, врачи-эксперты, тщательно изучив представленные документы, собирают анамнестические сведения, проводят всестороннее объективное клиническое, доступное лабораторное и другое дополнительное исследование. Состояние здоровья освидетельствуемых определяется путем их опроса и всестороннего объективного исследования независимо от того, предъявляют они жалобы на состояние здоровья или нет.

В процессе обследования у освидетельствуемых выявляется не только физический недостаток и устанавливается характер заболевания, но и определяется степень нарушения и компенсации функции больного органа (системы) и функциональная приспособленность организма в целом, что лежит в основе соответствующего экспертного заключения.

Во всех случаях при наличии подозрений на отклонение от нормы, освидетельствуемый должен быть подвергнут достаточному обследованию соответствующими специалистами в зависимости от обнаруженных изменений.

Если при амбулаторном обследовании диагноз остается неясным или вызывает сомнение, освидетельствуемый при необходимости направляется на стационарное обследование.

12. Если методики исследования, препараты (вестибулометрия, мистики, мидриатики и др.) затрудняют или делают невозможным обследование другими специалистами, применение их назначается в конце освидетельствования в ВВК.

13. Оценка годности к службе должна быть индивидуальной с учетом характера заболевания или физического недостатка, его течения, выраженности нарушений и степени компенсации болезненного процесса, прогноза и влияния условий конкретного вида деятельности на развитие данного заболевания, а также компенсаторных возможностей и функциональной приспособленности больного органа (системы) и организма в целом.

14. МО производится в помещениях с объемом не менее 9 м3 на одного человека, при дневном свете или не менее 300 люкс при люминесцентном освещении или 150 люкс при освещении лампами накаливания, комфортной температурой не менее 18 градусов, с хорошей звукоизоляцией и вентиляцией.

Разрешается совмещать в одном кабинете работу офтальмолога и ЛОР-врача; невропатолога и хирурга.

Терапевт проводит освидетельствование отдельном кабинете, ориентированном на тихую сторону улицы, что обеспечивает качественное аусскультативное исследование.

Необходимость проведения откровенной, доверительной беседы с обследуемым для успешной экспертизы его психического здоровья, характерологических особенностей личности, требует выделения психиатру и психологу отдельных кабинетов.

Для проведения группового психологического обследования оборудуется достаточно просторный зал, в котором каждый обследуемой обеспечивается индивидуальным рабочим местом. Количество посадочных мест рассчитывается исходя из количества фактически работающих экспертов-психологов, норматива их приема, среднего количества освидетельствуемых лиц, направляемых на тестирование повторно.

Сноска. Пункт 14 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Хирургическое обследование и антропометрические измерения

15. Для определения общего физического развития проводятся основные антропометрические измерения роста, веса тела с высчитыванием ИМТ, при необходимости - окружности груди силы кистей рук и становой силы, рост сидя, длину рук и ног.

Антропометрические исследования роста и веса тела с высчитыванием ИМТ проводятся средним медицинским работником, а при его отсутствии в штате ВВК, экспертом-хирургом с помощью ростомера и медицинских весов, прошедших поверку, обязательную для измерительных приборов.

Для измерения роста в положении стоя освидетельствуемый становится на подставку ростомера, прикасаясь к его вертикальной планке межлопаточной областью спины, ягодицами и пятками. Голова держится прямо, чтобы надкозелковая вырезка уха и наружный угол глазной щели находились на одной горизонтальной линии. Подвижная планка ростомера должна плотно прилегать к темени.

Отсчет ведется с точностью до 0,5 см (с округлением по возрастающей).

Вес тела определяется на медицинских весах. Освидетельствуемый стоит на середине площадки весов. Показатели записываются с точностью до 0,1 кг. (с округлением по возрастающей).

При выявлении противопоказаний по росто-весовым показателям освидетельствуемые направляются медицинской сестрой (братом) к хирургу либо к терапевту минуя иных специалистов. Это позволяет освидетельствуемым лицам, при определении их негодности по росту или весу, избежать затрат времени и средств, связанных с продолжением МО, а также снижению нагрузки на специалистов ВВК.

Другие антропометрические измерения (окружности груди силы кистей рук и становой силы и т.д.) определяются хирургом.

Для определения длины ног из величины роста в положении стоя вычитается рост в положении сидя. При измерении роста в положении сидя освидетельствуемый садится на откидную скамейку ростомера выпрямившись, касается вертикальной планки ростомера межлопаточной областью и ягодицами. Голова находится в том же положении, что и при измерении стоя. Ноги согнуты в коленях под прямым углом. Длина руки измеряется сантиметровой лентой от акромиального отростка до конца третьего пальца руки.

Окружность груди измеряется наложением прорезиненной измерительной ленты без надавливания, сзади под нижними углами лопаток, спереди у мужчин - по нижней полуокружности соска, у женщин - по хрящам IV пары ребер над грудными железами. При этом освидетельствуемый стоит спокойно с опущенными руками. Отмечаются три показателя: в момент дыхательной паузы, при максимальном вдохе и максимальном выдохе.

Жизненная емкость легких определяется с использованием спирометра. Освидетельствуемый после максимального вдоха делает выдох в трубку спирометра.

Сила кистей измеряется ручным динамометром, который сжимается освидетельствуемым максимальным усилием кисти горизонтально вытянутой правой, затем левой руки. Становая сила определяется с использованием станового динамометра. Освидетельствуемый обеими руками за рукоятку, находящуюся на уровне коленных суставов, максимально растягивает динамометр, не сгибая ног.

16. Непосредственной задачей хирургического обследования является выявление хирургических заболеваний и отклонений в состоянии опорно-двигательного аппарата, мышечной и сосудистой систем, мочеполовой системы, которые могут являться противопоказанием к службе в конкретной должности.

Правильно оценить данные физического развития, а также обнаружить скрытые или начинающиеся хирургические заболевания можно только при планомерном обследовании.

Перед началом обследования хирург выясняет жалобы, сведения о перенесенных травмах, хирургических заболеваниях и оперативных вмешательствах.

17. Освидетельствуемый осматривается в обнаженном виде. Изучается состояние кожных покровов: пигментация, истончение, шелушение, сухость, трофические и другие расстройства. При наличии рубцов оцениваются их характер и происхождение.

18. Изучается осанка тела в сагиттальной и фронтальной плоскости. Правильная осанка характеризуется прямым (вертикальным) положением головы и симметричными очертаниями шейно-плечевых линий, срединным положением линии остистых отростков, одинаковым уровнем и симметричным расположением углов лопаток, одинаковой конфигурацией треугольников талии, несколько выступающими вперед контурами грудной клетки, нижними конечностями правильной формы.

Оценивается поза освидетельствуемого. Вынужденное положение может быть обусловлено болевыми ощущениями, анатомическими изменениями или патологической установкой в результате компенсации.

19. При осмотре грудной клетки отмечается наличие деформаций, связанных с искривлением позвоночника либо существующих самостоятельно (воронкообразная или килевидная грудь). Определяется положение ключиц.

При наличии асимметрии лопаток следует помнить, что она может быть связана с деформацией позвоночника или болезнью Шпренгеля - врожденным высоким стоянием лопатки. При деформации позвоночника чаще всего выявляется кифоз в грудном отделе, реже - лордоз, в поясничном - чаще усиление лордоза, реже - кифоз. Обращается внимание на наличие и выраженность сколиоза.

Конечность может находиться в положении внутренней или наружной ротации, приведения или отведения, сгибания или разгибания.

Для определения застарелых переломов, вывихов и других повреждений костей и суставов обращается внимание на расположение основных опознавательных пунктов, костных выступов, надмыщелков.

В нормальном локтевом суставе в положении разгибания предплечья надмыщелки плечевой кости и верхушка локтевого отростка находятся на одной линии. При сгибании в локтевом суставе эти опознавательные пункты образуют равнобедренный треугольник с верхушкой на локтевом отростке.

20. Изучается форма и положение таза. Следует помнить, что у многих людей (до 80%) в норме одна нога короче другой. При укорочении ноги на 2 см и более определяется заметный перекос таза. В положении отведения укороченной ноги искривление таза исчезает. Компенсаторное искривление позвоночника в таких случаях к деформации относить нельзя. При одинаковой длине ног и деформации таза следует исключить деформацию позвоночника, что требует дополнительного обследования.

Отмечают симметричность ягодичных складок и выступов больших вертелов бедренных костей.

Осматривается крестцово-копчиковая область и область заднего прохода на возможное наличие эпителиальных копчиковых ходов и их осложнений, проявлений хронического парапроктита, параректальных свищей, геморроидальных узлов, зияния заднего прохода. Обследования возможных выпадений геморроидальных узлов и выпадения прямой кишки производится при легком и сильном натуживании в положении освидетельствуемого на корточках. Исследование прямой кишки и предстательной железы пальцем производится по показаниям.

21. При осмотре ног определяется положение их осей. Различают: прямые ноги; 0-образные, когда колени раздвинуты в сторону, оси бедра и голени образуют угол, открытый внутрь; Х-образные ноги, когда колени сдвинуты, оси голеней расходятся, оси бедра и голени образуют угол, открытый кнаружи.

Для определения 0-образного искривления ног измеряют расстояние между выступами внутренних мыщелков бедренных костей, Х-образного искривления - расстояние между внутренними лодыжками голеней.

Обращается внимание на окраску кожи ног, наличие отечности, трофических расстройств (язвы, пигментации), варикозное расширение подкожных вен. Осматриваются стопы и подошвы.

22. При пальпации черепа можно выявить дефекты костей свода после травмы или оперативных вмешательств, наличие опухолевидных образований мягких тканей и костей.

23. Определяются состояние периферических лимфоузлов, тургор кожи и ее температура, развитие мускулатуры.

24. Пальпацией живота определяется состояние передней брюшной стенки в покое и при натуживании (грыжи белой линии, пупочные, паховые, послеоперационные), состояние внутренних органов, наружных паховых колец. При наличии грыжевого выпячивания оцениваются его величина, содержимое и вправимость.

25. При осмотре обращается внимание на аномалии развития наружных половых органов. Пальпируются яички, их придатки, элементы семенного канатика, предстательная железа с целью выявления крипторхизма, аномалий развития, водянки яичка и семенного канатика, опухоли, камней, воспалительных заболеваний и др.

26. Для оценки состояния опорно-двигательного аппарата и позвоночника важно выявить не только анатомические изменения, но и определить его функциональные возможности. Следует помнить, что анкилоз крупного сустава в функционально удобном положении конечности (сегмента) в ряде случаев не ограничивает привычного объема выполняемых движений.

Функционально удобным положением суставов при ограничении движения является:

плечевой сустав – отведение плеча от туловища до угла 80-90 градусов, при движении вперед на 30 градусов, чтобы при согнутом в локтевом суставе кисть могла касаться рта;

локтевой сустав – сгибание под углом 90 градусов;

лучезапястный сустав – тыльное сгибание под углом 160 градусов;

суставы II-V пальцев – сгибание под углом 145 градусов;

межфаланговые суставы – сгибание под углом 120 градусов;

тазобедренный сустав – сгибание под углом 145-150 градусов, отведение 8 - 10 градусов;

коленный сустав – сгибание под углом 170-175 градусов;

голеностопный сустав – подошвенное сгибание под углом 95 градусов.

Изучение объема движений в суставах конечностей начинается с выполнения активных и пассивных движений во всех плоскостях, а также супинационных и пронационных движений. Определяется мышечная сила верхних и нижних конечностей путем выполнения движений при сопротивлении освидетельствуемого динамометрии.

Измерение окружности конечностей производится сантиметровой лентой на симметричных участках: на бедре - в верхней, средней и нижней трети; на плече и голени - в наиболее объемной их части.

При измерении объема движений в суставах во избежание ошибок необходимо руководствоваться следующей методикой.

Плечевой сустав: сгибание (освидетельствуемый стоит боком к врачу) - неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно вертикальной оси туловища, ось и подвижная бранша - параллельно и в центре линии, соединяющей большой бугор плечевой кости с ее наружным надмыщелком, освидетельствуемый максимально поднимает прямые руки вперед без участия плечевого пояса и отклонения туловища; разгибание (при тех же условиях) –руки максимально отклоняется назад; отведение (освидетельствуемый стоит спиной к врачу, углы лопаток на одном уровне, внутренний край лопатки параллелен вертикальной линии позвоночника): неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно вертикальной оси туловища, подвижная – параллельно линии, соединяющей акромион с локтевым отростком локтевой кости, руки разводятся в стороны до возможного предела;

Локтевой сустав: сгибание и разгибание (освидетельствуемый стоит боком к врачу, руки опущены вниз ладонями вперед) - неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей бугор плечевой кости с ее наружным надмыщелком, подвижная - параллельно линии, соединяющей наружный надмыщелок плечевой кости с шиловидным отростком лучевой кости; предплечье медленно сгибается до возможного предела, ось угломера должна совпадать с поперечной осью локтевого сустава (линия, соединяющая нижние края наружного и внутреннего надмыщелков).

Лучезапястный сустав: тыльное разгибание и ладонное сгибание (предплечье в горизонтальной плоскости, кисть выпрямлена и является его продолжением, первый палец прижат) - неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей шиловидный отросток лучевой кости и наружный край сухожилия двуглавой мышцы, подвижная - по длине второй пястной кости; производится ладонное сгибание и тыльное разгибание, при этом ось угломера должна совпадать с поперечной осью сустава.

Тазобедренный сустав: сгибание и разгибание (освидетельствуемый лежит на спине, исследуемая нога вытянута, другая максимально согнута в тазобедренном и коленном суставах и фиксирована в таком положении одноименной рукой) - неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей вершину подкрыльцовой ямки с большим вертелом, подвижная - по линии, соединяющей большой вертел и наружный мыщелок бедра; во время измерения исследуемая нога сгибается в коленном суставе; отведение (освидетельствуемый лежит на спине, ноги вытянуты, пятки вместе, руки вдоль туловища) - неподвижная бранша угломера устанавливается по линии мечевидный отросток-лобковое сочленение-внутренний мыщелок бедра; исследуемая нога максимально отводится.

Коленный сустав: сгибание и разгибание (освидетельствуемый лежит на спине) - неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей большой вертел с наружным мыщелком бедренной кости, подвижная - параллельно линии, соединяющей головку малоберцовой кости с наружной лодыжкой; производится сначала максимальное сгибание, а затем полное разгибание голени.

Голеностопный сустав: подошвенное и тыльное сгибание (освидетельствуемый лежит на спине, стопа под углом 90 градусов) - неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей головку малоберцовой кости с наружным мыщелком, подвижная - по наружному краю (своду) стопы; производится вначале тыльное, а затем подошвенное сгибание.

При всех измерениях необходимо тщательно следить, чтобы во время движения в суставах бранши угломера не отклонялись от вышеуказанных линий измерения.

При оценке объема движений используется таблица 1.

Таблица 1. Оценка объема движений в суставах (в градусах)

Сустав	Движение	Норма	Ограничение движения
			незначительное	умеренное	значительное
1	2	3	4	5	6
Плечевой с плечевым поясом	Сгибание	180	115	100	80
	Разгибание	40	30	20	15
	Отведение	180	115	100	80
Локтевой	Сгибание	40	80	90	100
	Разгибание	180	150	140	120
	Пронация	180	135	90	60
	Супинация	180	135	90	60
Кистевой	Сгибание	75	35	20-25	15
	Разгибание	65	30	20-25	15
	Отведение радиальное	20	10	5	2-3
	Отведение ульнарное	40	25	15	10
Тазобедренный	Сгибание	75	100	110	120
	Разгибание	180	170	160	150
	Отведение	50	25	20	15
Коленный	Сгибание	40	60	90	110
	Разгибание	180	175	170	160
Голеностопный	Подошвенное сгибание	130	120	110	100
	Тыльное сгибание (разгибание)	70	75	80	85

27. Длина конечности измеряется сантиметровой лентой. Используются одинаковые симметричные опознавательные точки с учетом оси конечности. Для верхней конечности эта ось проходит через центр головки плечевой кости и головчатого возвышения плеча, головок лучевой и локтевой костей, для нижних конечностей - через переднюю верхнюю ось подвздошной кости, внутренний край надколенника и первый палец по прямой линии, соединяющей эти точки. Для выявления укорочения конечностей важное значение имеет сопоставление истинной (анатомической) и относительной длины конечности.

При анкилозах, контрактурах суставов, отклонении голени внутрь или кнаружи, патологических состояниях тазобедренного сустава анатомическая длина больной и здоровой конечности может быть одинаковой, а относительная длина больной конечности - меньше. Анатомическая длина конечности измеряется по сегментам, а относительная - по прямой линии от начала до конца конечности. Сумма полученных измерений каждого сегмента составит анатомическую длину конечности.

Анатомическая длина плеча измеряется от большого бугорка плечевой кости до локтевого отростка; предплечья - от локтевого отростка до шиловидного отростка локтевой кости; бедра - от вершины большого вертела до суставной щели коленного сустава; голени - от суставной щели коленного сустава до нижнего конца наружной лодыжки.

Относительная длина верхней конечности измеряется по прямой линии от акромиального отростка лопатки до кончика третьего пальца; нижней конечности - от передней верхней оси подвздошной кости до подошвенного края стопы.

28. Исследование позвоночника начинается с выполнения осевой нагрузки и определения болевых точек, которые дополнительно уточняют перкуссией области верхушек остистых отростков и пальпацией паравертебральных точек. Объем движений в шейном отделе позвоночника определяется путем наклона и поворотов головы.

В норме сгибание головы вперед возможно на 40 градусов и совершается до соприкосновения подбородка с грудиной; кзади оно возможно настолько, что затылок принимает горизонтальное положение; вбок - до соприкосновения с надплечьем. Повороты головы в обе стороны возможны до 85 градусов. Боковые движения в грудном и поясничном отделах позвоночника возможны в пределах 25-30 градусов от вертикальной линии

Наибольшее участие позвоночник принимает в передне-задних движениях. Ограничение подвижности позвоночника в передне-заднем направлении определяется при активном сгибании освидетельствуемого вперед. Вместо образования равномерной дуги позвоночник остается выпрямленным, и наклон вперед происходит за счет сгибания в тазобедренных суставах. Дальнейшее сгибание делается возможным только при приседании, что наблюдается при поднятии освидетельствуемым небольшого предмета с пола.

При подозрении на деформацию позвоночника, проекции вершин остистых отростков отмечают на коже раствором бриллиантового зеленого. Деформация позвоночника может быть измерена. Для этого используется отвес (нить с грузом), который фиксируют над остистым отростком седьмого шейного позвонка липким пластырем. Если отвес пройдет точно по межягодичной складке, сколиоз считается уравновешенным. Если есть отклонение отвеса, его величину необходимо измерить на всем протяжении деформации для последующего сопоставления с данными рентгенограмм. Сравнивается расстояние между краем лопатки и позвоночника в симметричных точках, оцениваются показатели определения становой силы (динамометрии).

С целью подтверждения деформации позвоночника исследование необходимо дополнить рентгенографией (флюорографией) позвоночника в вертикальном и горизонтальном положении тела.

Поскольку выраженные деформации позвоночника сопровождаются нарушением функции внешнего дыхания, необходимо определить жизненную емкость легких, минутный объем дыхания, максимальную вентиляцию легких и так далее.

29. Для оценки патологического изменения стоп (плоскостопие, деформации) используются индексы Чижина и Фридлянда.

Индекс Чижина (измерение следа стопы) определяется по отпечатку следа стопы на бумаге. Измеряется ширина отпечатка и ширина выемки следа. Отношение ширины отпечатка к ширине выемки определяет степень уплощения (индекс от 0 до 1 – норма; от 1 до 2 – уплощение; выше 2 – плоскостопие).

Индекс Фридлянда (уплощение свода стопы) определяется по формуле "высоту свода умножить на 100 и делить на длину стопы" (в норме - 30-28 мм, при плоскостопии 27-25 мм). Высота свода определяется циркулем от горизонтали пола до центра ладьевидной кости.

Наиболее достоверно степень плоскостопия устанавливается рентгенологически. Выполняются профильные снимки стоп в положении стоя без обуви под нагрузкой (на одной выпрямленной ноге). Для определения продольного плоскостопия на рентгенограммах путем построения треугольника определяется угол продольного свода и высота свода. Угол образуется линиями, проведенными от нижнего края ладьевидно-клиновидного сочленения к вершине пяточного бугра и головки первой плюсневой кости. Определяется высота свода – длина перпендикуляра, опущенного с высоты угла продольного свода на основание треугольника (линии, соединяющей поверхность бугристости пяточной кости с подошвенной поверхностью головки первой плюсневой кости). В норме угол свода равен 125-130 градусов, высота свода – 36-39 мм.

Достоверными критериями степени поперечного плоскостопия являются параметры угловых отклонений I плюсневой кости и I пальца. Для их расчета проводится рентгенологическое исследование стопы в прямой подошвенной проекции. При данной укладке пациент ложится на рентгеновский стол на спину, сгибая обе ноги в коленных и тазобедренных суставах. На рентгенограммах хорошо видны кости предплюсны, плюсневые кости, фаланги, плюснефаланговые и межфаланговые суставные щели. Критерии оценки степени продольного и поперечного плоскостопия описаны в Требованиях.

Важным критерием оценки функциональных нарушений являются рентгенологически выявляемые органические изменения костной ткани - деформирующий артроз суставов стопы и стадия его выраженности. Оценке подлежит наличие артроза в суставах всего среднего отдела стопы. В зрелом возрасте суставные щели стопы рентгенологически имеют почти одинаковую ширину.

30. В положении освидетельствуемого лежа пальпаторно и аускультативно проверяется пульсация магистральных сосудов. При необходимости выполняются осциллография с нитроглицериновой пробой, ангиография, флебография, реовазография, допплерография и другие исследования, дающие объективные показатели состояния кровообращения.

Для выявления компрессии подключичной артерии при различных нейроваскулярных синдромах освидетельствуемому предлагают сесть, вытянуть руки в стороны в горизонтальном направлении на уровне плечевого пояса, согнув их в локтевых суставах под прямым углом вертикально вверх, сделать максимальный поворот головы в больную или противоположную сторону. Признаком поражения подключичной артерии служит значительное уменьшение или полное исчезновение пульса на лучевой артерии.

При других нейроваскулярных синдромах при сдавлении артерии между ключицей и первым ребром, пульс на лучевой артерии слабеет или исчезает при развертывании и опускании плеч. Когда же компрессия артерии проходит между малой грудной мышцей и клювовидным отростком лопатки, пульс исчезает при поднимании и отведении плеча.

Глава 3. Офтальмологическое обследование.

31. Обследование остроты зрения проводится офтальмологом в кабинете длиной не менее 5,5 метра при условии расстояния от обследуемого до таблицы Головина-Сивцева 5 метров. Для проведения офтальмоскопии оборудуется затемненное помещение.

32. При сборе анамнеза выясняются особенности зрения освидетельствуемого, обращается внимание на перенесенные заболевания и травмы как общие, так и органа зрения, оперативное лечение глаз, наличие в семье наследственных заболеваний органа зрения (врожденный нистагм, гемералопия и др.). В процессе беседы обращается внимание на положение и подвижность глазных яблок, направление взора, состояние век, ресничного края и т.д.

33. Обследование функции глаз начинается с менее утомительных приемов и осуществляется в следующей последовательности.

34. Обследование цветового зрения проводится у всех освидетельствуемых с использованием преимущественно пороговых таблиц, не исключается использование полихроматических таблиц Рабкина.

Современная классификация форм цветового зрения соответствует требованиям экспертизы цветового зрения.

Таблица 2. Классификация форм цветового зрения

По степени чувствительности цветоприемников		Варианты форм цветового зрения
		При нормальном распределении максимумов в спектре		При аномальном распределении максимумов в спектре
Цветосильное зрение		Сильная нормальная трихромазия		Сильная аномальная трихромазия	Протаномалия
					Дейтераномалия
Цветослабое зрение	I степень II степень III степень	Редуцированная (слабая) трихромазия	Протодефицит Дейтодефицит Тритодефицит
Цветослепота		Дихромазия	Протанопия Дейтеранопия Тританопия
		Монохромазия

Обследование цветоощущения с помощью пороговых таблиц рекомендуется проводить при естественном освещении или освещении лампами дневного света. Уровень освещенности должен находиться в пределах от 500 до 1000 лк. Освещение лампами накаливания и прямыми солнечными лучами исключается. Освидетельствуемый располагается спиной к источнику освещения (к окну). Следует предъявлять каждую карту, располагая ее вертикально, в 1 метре от освидетельствуемого, прямо на уровне его глаз.

Освидетельствуемый должен назвать или указать рукой направление открытой стороны квадрата: вверх, вниз, вправо, влево. На экспозицию одного теста вполне достаточно 5-ти секунд. Рекомендуется произвольно менять порядок экспонирования тестовых таблиц, а для исключения случайного угадывания необходимо предъявлять одну и ту же таблицу минимум трижды, меняя положение открытой стороны квадрата.

При неправильных ответах по всем 11 таблицам предъявляют таблицу N 12, на которой цвета фигуры и фона подобраны таким образом, что их должны различать все без исключения освидетельствуемые. Это контрольный тест предназначен для выявления возможной симуляции цветовой слепоты и для демонстрации процедуры исследования. Остальные 11 карт представляют 3 группы тестов соответственно для раздельного испытания чувствительности каждого из трех цветоприемников глаза в количественном ее выражении с максимумом чувствительности в красной части спектра (с № 1 по № 4), в зеленой части спектра (с № 5 по № 8) и в синей части спектра (с № 9 по № 11).

Все ответы освидетельствуемого записываются в Протоколе исследования цветового зрения по пороговым таблицам (таблица 3) правильный ответ отмечается знаком "+", неправильный - знаком "-". При оценке результатов исследования применяется таблица №4

Таблица 3. Протокол исследования цветового зрения по пороговым таблицам

Исследуемый приемник		Красный				Зеленый				Синий			Контроль
№ карты		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Ответы испыту-емого в 3-крат-ном испытании	1-й
	2-й
	3-й

Таблица 4. Оценка функции цветоразличения по пороговым таблицам для исследования цветового зрения

Приемник, номера тестов											Диагноз
Красный				зеленый				синий
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
+	+	+	+	+	+	+	+	+	+	+	нормальная трихромазия
-	+	+	+	+	+	+	+	+	+	+	протодефицит I степени
-	-	+	+	+	+	+	+	+	+	+	протодефицит II степени
-	-	-	+	+	+	+	+	+	+	+	протодефицит III степени
-	-	-	-	+	+	+	+	+	+	+	протанопия
+	+	+	+	-	+	+	+	+	+	+	дейтодефицит I степени
+	+	+	+	-	-	+	+	+	+	+	дейтодефицит II степени
+	+	+	+	-	-	-	+	+	+	+	дейтодефицит III степени
+	+	+	+	-	-	-	-	+	+	+	дейтеранопия
+	+	+	+	+	+	+	+	-	+	+	тритодефицит I степени
+	+	+	+	+	+	+	+	-	-	+	тритодефицит II степени
+	+	+	+	+	+	+	+	-	-	-	тритодефицит III степени

Приступая к оценке результатов исследования, необходимо иметь в виду, что первая группа тестов (№ 1, 2, 3, 4), предназначенная для выявления протодефицита и протанопии, вторая группа (№ 5, 6, 7, 8) – дейтодефицита и дейтеранопии, третья группа (№ 9, 10, 11) - тритодефицита.

Уверенное различение всех тестов свидетельствует о нормальной трихромазии. Неразличение одного из тестов № 1, № 5 или № 9 при распознавании всех остальных тестов указывает на I степень цветослабости. Неразличение тестов № 1, 2 или № 5, 6, или № 9, 10 является проявлением средней (II степени) цветослабости. Неразличение тестов № 1, 2, 3 или № 5, 6, 7, или № 9, 10, 11 указывает на выраженную (III степени) цветослабость. Неразличение тестов № 1, 2, 3, 4 характерно для протанопии, тестов № 5, 6, 7, 8 - для дейтеранопии.

Вполне возможны нарушения функции сразу двух или даже трех приемников. Например, редуцированная трихромазия в виде протодефицита I степени в сочетании с дейтодефицитом II степени.

В общем, у различающего все тесты - сильная трихромазия, у допускающего хотя бы одну ошибку - слабая трихромазия, а у неспособного распознать все тесты одной из групп - дихромазия, т.е. цветослепота.

35. Острота зрения исследуется у всех освидетельствуемых. Она определяется по таблице Головина-Сивцева, вмонтированной в осветительный аппарат Рота. Таблица должна быть освещена электрической лампой 40 ватт. Время экспозиции каждого знака не более 2-3 секунд.

Таблица помещается на стене, противоположной окнам, на расстоянии 5 м от освидетельствуемого, с таким расчетом, чтобы нижние строки находились на расстоянии 120 см от пола. Острота зрения учитывается по тому ряду таблиц, в котором освидетельствуемый читает все знаки. Только при чтении рядов, соответствующих остроте зрения 0,7; 0,8; 0,9; 1,0, допускается ошибка не более 1 знака в строке. Во избежание завышенной остроты зрения при исследовании не допускается прищуривание. Для определения остроты зрения ниже 0,1 пользуются оптотипами Поляка, помещенными в обычный осветительный аппарат. Каждый оптотип демонстрируют не менее чем в пяти различных положениях, при этом остроту зрения определяет тот оптотип, который правильно распознается не менее чем в четырех положениях из пяти.

Если правильность показаний остроты зрения вызывает сомнение, следует применять контрольные методы исследования и проводить повторные исследования остроты зрения.

36. Степень и характер аномалии рефракции (определяется у всех освидетельствуемых) устанавливается двумя способами: субъективным - путем определения остроты зрения с коррекцией и обязательно объективным - путем скиаскопии в условиях частичной циклоплегии (однократное закапывание 1% раствора мидриацила, гоматропина, а при необходимости - 1% раствора атропина, 0,5% раствора амизила или других аналогичных лекарственных препаратов, разрешенных на территории Республики Казахстан) или рефрактометрии.

В случае расхождения данных субъективного и объективного методов необходимо повторно провести коррекцию остроты зрения с учетом данных объективного исследования.

В сомнительных случаях объективное определение рефракции проводится в условиях полной циклоплегии (фракционное закапывание 1% раствора гоматропина или 1% раствора атропина). У лиц старше 30 лет закапывание мидриатиков производится после исследования внутриглазного давления.

Определение ближайшей точки ясного зрения (объема аккомодации) при помощи пробного шрифта для чтения № 4 таблицы Головина-Сивцева проводится по медицинским показаниям лицам, характер службы которых предъявляет повышенные требования к состоянию зрительных функций. Полученные результаты исследования следует сравнить с возрастными нормами.

37. Исследование полей зрения производится на периметре (простом или проекционном) по медицинским показаниям.

По медицинским же показаниям проводится кампиметрия.

38. Исследование ночного зрения (темновая адаптация) на приборе Семикопного или камере Кравкова-Вишневского проводится лицам, служба которых требует длительного напряжения зрения в ночное время.

39. Исследования анатомического состояния органа зрения проводится всем освидетельствуемым в определенной последовательности. Вначале определяется состояние защитного аппарата глаз. При этом обращается внимание на состояние области бровей, форму и равномерность глазных щелей, положение и состояние век, ресниц, интермаргинального пространства, характер поверхности и цвет конъюнктивы век, наличие на ней рубцов.

При исследовании слезного аппарата необходимо учитывать положение и выраженность слезных точек, состояние слезного мешка путем надавливания на его область. При подозрении на нарушение слезоотделения, слезоотведения и при слезотечении необходимо проверить функцию слезоотделения, слезоотведения с помощью цветной канальцевой и слезноносовой пробы (3% раствором колларгола или 2% раствором флюоресцеина или других аналогичных лекарственных препаратов, разрешенных на территории Республики Казахстан)

При получении отрицательной или замедленной пробы следует проверить анатомическую проходимость слезных, слезоотводящих путей для жидкости путем их промывания.

Заключение о состоянии передних отрезков и преломляющих сред глаза выносится после исследования при боковом освещении, в проходящем свете и исследовании щелевой лампой.

40. Исследование глазного дна проводится у всех освидетельствуемых в условиях частичной циклоплегии (закапывание 1% раствора гоматропина, 0,5% раствора тропикамида или 1% раствора мидриацила.) с помощью зеркального офтальмоскопа (обратная офтальмоскопия) и при необходимости с помощью электрического офтальмоскопа, большого безрефлексного офтальмоскопа или щелевой лампы.

41. При исследовании глазодвигательного аппарата обращают внимание на подвижность каждого глаза отдельно и на бинокулярные движения с целью выявления косоглазия, нистагма, состояния конвергенции. Степень косоглазия определяется при помощи дуги периметра со свечой и выражается в градусах, а также с помощью шкалы Меддокса. Удобно в практических целях измерять угол косоглазия по методу Гиршберга зеркальным офтальмоскопом. Величина косоглазия оценивается в градусах по положению светового рефлекса на роговице. Если рефлекс от офтальмоскопа располагается по краю зрачка угол косоглазия равен 15, если на середине радужной оболочки - 25-30, на лимбе - 45, за лимбом - 60 и более.

При жалобах на диплопию, которая не сопровождается заметным ограничением подвижности глазного яблока, проводят исследования двойных изображений с красным стеклом

42. При выявлении нистагма следует установить его характер и происхождение. В тех случаях, когда нет оснований считать причиной нистагма глазную патологию, необходима консультация невропатолога и оториноларинголога. Установочный нистагм не является противопоказанием к службе.

43. Исследование зрачковых реакций проводится у всех освидетельствуемых.

44. Бинокулярное зрение определяется у лиц, служба которых требует длительного напряжения зрения, освидетельствуемых по графам I и II, и по медицинским показаниям. Определение бинокулярного зрения проводится на большом диплоскопе, цветотесте (с использованием поляроидных очков).

45. Исследование внутриглазного давления пальпаторно проводится у всех освидетельствуемых. Всем лицам старше 40 лет необходимо производить тонометрию с помощью тонометра Маклакова.

Глава 4. Оториноларингологическое обследование.

46. Кабинет оториноларинголога должен быть не менее 6,5 метра (в исключительных случаях - по диагонали) для исследования остроты слуха с расстояния от 6 метров, изолированный от шума, затемненный с боковым искусственным источником света. Для удобства исследования остроты слуха расстояние на полу или вдоль стены заранее размечается в метрах и полуметрах.

В комнате одновременно могут находиться не более двух освидетельствуемых.

47. Исследование ЛОР-органов включает выяснение жалоб, изучение анамнеза, эндоскопию и исследование функций ЛОР-органов.

При сборе анамнеза у освидетельствуемого выясняют перенесенные заболевания уха, горла, носа (наличие в анамнезе гноетечения из уха, ангин, частых или длительных насморков, повышенной чувствительности к укачиванию). Одновременно при этом выясняются дефекты речи, их характер и степень выраженности.

48. Исследование органа слуха следует начинать с осмотра и пальпации ушной раковины, сосцевидных отростков, козелков и прилегающих областей, определяя их чувствительность.

Для осмотра наружного слухового прохода освидетельствуемый должен повернуть голову приблизительно на одну четверть окружности для того, чтобы продолженная ось слухового прохода совпадала с направлением световых лучей, отражаемых рефлектором.

Ушную раковину необходимо оттянуть кверху и назад, что способствует выпрямлению начальной части наружного слухового прохода. Ограниченная, резкая болезненность и гиперемия кожи перепончато-хрящевого отдела наружного слухового прохода наблюдаются при фурункуле. Разлитая гиперемия, припухлость, скудное отделяемое, десквамация эпителия свидетельствуют о диффузном воспалении наружного слухового прохода.

Затем при помощи ушной воронки осматривается барабанная перепонка. При наличии воспалительного процесса в барабанной перепонке световой рефлекс исчезает или деформируется, могут наблюдаться инъекция кровеносных сосудов, гиперемия. При хроническом гнойном воспалении среднего уха перфорационное отверстие в барабанной перепонке сохраняется длительное время, через него выделяется гной, нередко видны грануляции, полипы, холестеатома.

Детальный осмотр и определение подвижности барабанной перепонки производят, применяя пневматическую воронку Зигле. Эту воронку (широкая часть ее герметично закрыта линзой) плотно вводят в наружный слуховой проход. С помощью резинового баллона, соединенного с воронкой, в наружном слуховом проходе попеременно повышают и понижают давление. Движения барабанной перепонки наблюдают через вмонтированную линзу.

49. При обследовании верхних дыхательных путей оцениваются функции дыхания и голосообразования. Осматриваются наружные части и полость носа, глотки. Обращается внимание на запах выдыхаемого воздуха.

Далее проводится осмотр носа и носоглотки (передняя, средняя и задняя риноскопия). Проверяется состояние слизистой, наличие или отсутствие гноя, полипов. Носовое дыхание проверяется путем закрытия поочередно правого или левого носового хода, освидетельствуемому предлагается дышать, закрыв рот, на ладонь врача или ватную пушинку. При резких нарушениях носового дыхания, зловонии из носа, осиплости, гнусавости, изменениях миндалин, опухолях глотки, язвах на слизистой необходимо более детальное обследование.

50. При обнаружении заикания используются результаты обследования врачами-экспертами невропатологом и психиатром, а при необходимости консультация логопеда.

51. Обоняние исследуется с помощью четырех стандартных запахов: 0,5% раствора уксусной кислоты (слабый запах), чистого винного спирта (средний запах), простой валериановой настойки (сильный запах), нашатырного спирта (ультрасильный запах). Эти жидкости хранятся в одинаковых по форме и цвету пронумерованных флаконах. Для обнаружения диссимуляции следует иметь такой же формы флаконы со свежей дистиллированной водой.

Нарушения обоняния могут быть периферического или центрального происхождения. В первом случае они обусловливаются патологическими процессами в полости носа (хронический насморк, полипоз носа, искривление перегородки носа и т.д.). При затрудненном носовом дыхании возникает респираторная гипосмия или аносмия. Периферические нарушения обоняния в виде гипо- и аносмии обусловлены патологией обонятельного эпителия, например, вследствие острого ринита, озены, атрофических изменений, различных токсических воздействий и т.д. Нарушения обоняния центрального происхождения связаны с поражением обонятельного анализатора на каком-либо уровне его организации, в этом случае освидетельствуемые подлежат тщательному неврологическому исследованию.

52. Исследование глотки (фарингоскопия) разделяется на два момента. При первом - освидетельствуемый должен спокойно дышать, не высовывая языка за край зубов, и стараться расслабить глоточную мускулатуру; при втором - произносить звук "эээ...", в этот момент мягкое небо поднимается кверху и тем самым определяется степень его подвижности, язык спокойно лежит на дне рта, слегка придавленный шпателем (при резком отдавливании язык коробится, что мешает исследованию). При осмотре глотки обращается внимание на состояние слизистой, миндалин (с помощью двух шпателей их выводят из ложа, проверяют содержимое крипт, лакун, спаянность миндалин с дужками) и шейных лимфатических узлов.

53. После осмотра ЛОР-органов устанавливается острота слуха на шепотную речь. Слуховая функция каждого уха определяется в отдельности, для чего неисследуемое ухо плотно закрывают, надавливая пальцем на козелок ушной раковины. Для исследования слуха можно пользоваться не только словами из таблицы Воячека, но и числами от 21 до 99, при этом освидетельствуемый не должен видеть лица и движений губ врача.

С целью возможно одинаковой интенсивности шепотной речи врач произносит слова при помощи воздуха, оставшегося в легких после выдоха. Исследование начинается с расстояния не менее 6 м. Окончательной остротой слуха считается то расстояние (в метрах и полуметрах), с которого освидетельствуемый повторяет все или абсолютное большинство (5 из 6 или 4 из 5) слов, которые врач произносит шепотом.

При несоответствии понижения слуха объективным данным и во всех сомнительных случаях проводится всесторонняя неоднократная проверка слуха, других ЛОР-органов.

54. При МО кандидатов на службу и сотрудников на должности, связанные с аварийно-спасательными работами, тушением пожаров, водителей автомототранспорта, Государственную фельдъегерскую службу, а также всех кандидатов в учебные заведения на очную форму обучения проводится обязательное исследование вестибулярного аппарата. При исследовании методом двойного вращения по В.И. Воячеку (отолитовая реакция) туловище исследуемого наклоняют вперед на 90 градусов и вращают в кресле Барани 5 раз в течение 10 секунд. После прекращения вращения исследуемый продолжает сидеть с закрытыми глазами в том же положении в течение 5 секунд, после чего ему предлагают быстро выпрямиться. В результате создается комбинированное раздражение рецепторов вестибулярного аппарата. Такую функциональную нагрузку люди с нормальной возбудимостью вестибулярного аппарата переносят легко, у них не возникает значительных двигательных и вегетативных реакций. Возникновение сильных двигательных, особенно вегетативных, реакций свидетельствует о пониженной устойчивости к вестибулярным "нагрузкам".

55. При необходимости (наличие жалоб, спецотбор, для уточнения диагноза и т.п.) проводится рентгенография, аудиометрия, тимпанометрия, исследование барофункции с помощью ушного манометра, томография придаточных пазух носа, сосцевидных отростков и другие исследования.

Глава 5. Дерматовенерологическое обследование.

56. Дерматовенерологическое обследование начинается с визуального осмотра кожных покровов, слизистых, изучаются жалобы, анамнез.

Правильно и тщательно собранный анамнез имеет большое значение в постановке диагноза кожного или венерического заболевания. Выяснение характера работы освидетельствуемого, у которого имеются кожные заболевания, помогут в диагностике профессиональных дерматозов. При подозрении на лейшманиоз кожи, лепру, флеботодермию и ряд других дерматозов необходимо выяснить, не находился ли освидетельствуемый, даже кратковременно, в тех местностях, где эти заболевания встречаются. В случае жалоб на выделения из уретры, появление эрозивных или язвенных элементов на половых органах в постановке диагноза может иметь значение указанный освидетельствуемым срок от случайного полового контакта.

Для постановки диагноза ряда дерматозов следует установить факт сезонности заболевания, связь с приемом каких-либо медикаментов или продуктов питания.

Опрос позволяет в ряде случаев установить семейный характер заболевания, что помогает в диагностике чесотки, дерматомикозов, наследственных и врожденных дерматозов (некоторые формы кератозов, болезнь Дарье и др.), а также выяснить наличие или отсутствие зуда, его интенсивность, локализацию, наибольшую выраженность в определенные часы суток.

Следует учитывать, что некоторые заболевания, например, узловатая почесуха, хроническая трихофития, системная склеродермия, узловая эритема чаще бывает у женщин, ринофима, келоид - у мужчин.

Уточняется, когда и на каких участках появились первые проявления болезни, какие с ними происходили изменения, т.е. характер течения процесса, частоту и длительность рецидивов и ремиссий (если таковые имелись), связь высыпаний с характером питания и примененной в прошлом терапией, ее эффективность.

57. При осмотре кожных покровов и высыпаний следует пользоваться достаточным рассеянным дневным светом или хорошим электрическим освещением. Необходимо определить цвет кожи и видимых слизистых оболочек, эластичность и растяжимость кожи, тургор мышц и подкожножировой клетчатки, а также состояние сальных и потовых желез, ногтей и волос, характер пигментации, наличие рубцов, невусных образований и др.

Немаловажное значение имеет определение характера дермографизма - ответной реакции нервно-сосудистого аппарата кожи на механическое раздражение, свидетельствующего о свойствах сосудодвигательной иннервации кожи освидетельствуемого. Появление красной полоски в ответ на проведение по коже тупым предметом, бесследно исчезающей через 2-3 мин., свидетельствует о нормальном дермографизме. Красный разлитой дермографизм наблюдается при экземе, псориазе; белый - у больных почесухой, эксфолиативным дерматитом; стойкий белый или смешанный, быстро переходящий в белый, - у больных нейродермитом; уртикарный - у больных крапивницей, почесухой.

Мышечно-волосковый рефлекс ("гусиная кожа") получают при легком проведении по коже холодным предметом. В норме он держится 5-10 секунд и затем исчезает бесследно. Отсутствие этого рефлекса говорит о расстройстве симпатической иннервации и наблюдается у больных ихтиозом, почесухой Гебры. Его повышение встречается у больных диффузным или диссеминированным нейродермитом с функциональными нарушениями центральной и вегетативной нервной системы.

При подозрении на лепру, сирингомиелию, патомимию часто решающее диагностическое значение имеет исследование тактильной, болевой и температурной чувствительности кожи.

Поражения кожи и слизистых оболочек (statuslocalis) рекомендуется описывать последовательно, придерживаясь определенной схемы. Вначале целесообразно указать, имеют ли высыпания воспалительный или невоспалительный характер. Затем отмечают к какой группе воспаления можно отнести имеющиеся высыпания: к островоспалительным (с преобладанием экссудативного компонента воспаления) или неостровоспалительным (с преобладанием пролиферативного компонента воспаления). Далее указывают локализацию высыпаний с описанием преимущественного расположения элементов. При многих дерматозах существует излюбленная локализация, которая, однако, для постановки диагноза имеет вспомогательное значение. Затем фиксируют внимание на распространенности поражения, которое может быть ограниченным, диссеминированным, генерализованным, универсальным, принимая характер эритродермии, а также симметричным и асимметричным.

Описывают первичные и вторичные морфологические элементы, имеющиеся у данного освидетельствуемого, и описывают их особенности: цвет, границу, форму, очертания (конфигурацию), поверхность, консистенцию, взаимоотношение. Границы морфологических элементов могут быть четкими и нечеткими, резкими и нерезкими. После описания формы элементов - объемного понятия, врач указывает, например, в отношении папул, что они плоские, конусовидные или полушаровидные и т.д. По очертаниям элементы бывают округлыми, овальными, полигональными или полициклическими, мелко- или крупнофестончатыми и т.д. По консистенции элементы могут быть деревянисто-плотными, плотно-эластическими, мягкими, тестоватыми. Поверхность элементов может быть гладкой, шероховатой, бугристой и т.п. По взаимоотношению между собой элементы бывают изолированными друг от друга или сливными; в первом случае говорят о фокусном расположении сыпи. Если сыпь по своей локализации напоминает круги, полукруги, овалы, дуги, то говорят о правильной группировке сыпи. О неправильно сгруппированной сыпи говорят в том случае, если она располагается на определенном участке, но не образует какую-либо геометрическую фигуру. Систематизированной называют сыпь, располагающуюся по ходу нервных стволов (при опоясывающем лишае), кровеносных сосудов.

Первичные и вторичные морфологические элементы и их клинические особенности являются основой для постановки дерматологического диагноза. В ряде случаев визуальная диагностика затруднена из-за морфологической схожести многих дерматозов, а также потому, что нередко в клинической картине "классических" дерматозов и в их течении отмечается та или иная атипичность. В этих случаях дерматовенеролог после использования дополнительных методов обследования (пальпация, диаскопия, поскабливание высыпаний и др.), должен с помощью соответствующих специалистов обследовать внутренние органы и нервную систему, произвести исследование морфологического состава крови, мочи, другие общие анализы и специальные дерматовенерологические исследования (патогистологическое исследование биопсийного материала, исследование на грибы, бледную трепонему, гонококк, туберкулезную микобактерию, палочку лепры, акантолитические клетки, серологические реакции крови, иммуноаллергологическое обследование и др.) с целью постановки окончательного диагноза заболевания, уточнения его этиологии и патогенеза.

При хронических дерматозах в экспертной оценке большое значение имеет распространенность или ограниченность кожных проявлений, которая обязательно указывается в диагнозе.

Под ограниченными формами кожных заболеваний понимают единичные (обычно не свыше трех) очаги поражения различной локализации, в том числе и в различных анатомических областях, площадью до ладони больного.

При экземе поражение одной из анатомических областей (стопы, голени, кисти, головы и т.д.) расценивается как ограниченное, даже если очаг составляет площадь более ладони.

Глава 6. Стоматологическое обследование.

58. Исследование полости рта и челюстей слагается из выявления жалоб, оценки их характера, сбора анамнеза, клинических и функциональных исследований. У освидетельствуемого выясняется характер перенесенных заболеваний, травм и операций челюстно-лицевой области.

Объективное исследование начинают с осмотра лица, преддверия и полости рта с целью обнаружения возможных дефектов, деформации, рубцов, свищей, асимметрии. Для исследования лимфатического аппарата подчелюстной области и шеи одной рукой фиксируется голова освидетельствуемого в наклонном положении, другой прощупываются лимфатические узлы подчелюстной области. Исследование лимфатических узлов проводится при повороте головы в сторону сначала с одной стороны, затем с другой.

Рот исследуется при слегка откинутом положении головы в два этапа: сначала при сомкнутых челюстях (губы, преддверие рта, прикус), а потом собственно полость рта (зубы, пародонт, слизистая оболочка и язык). При исследовании зубов и органов полости рта пользуются зубоврачебными зеркалами, зубоврачебными пинцетами и диагностическими зондами.

Функцию височно-нижнечелюстного сустава проверяют при открывании рта и боковых движениях нижней челюсти. Исследование самого сустава проводят пальпацией, введением указательных пальцев обеих рук в слуховые проходы освидетельствуемого, где сразу под кожным покровом передней стенки определяется суставная головка нижней челюсти, а в необходимых случаях с применением рентгенологических и функциональных методов.

При МО исследуются также основные функции органов зубочелюстной системы: дыхание, речь, глотание, жевание. Нарушение функции жевания выражается в изменении фаз жевания, неравномерности распределения жевательного давления, увеличении числа жевательных движений и удлинении времени пережевывания пищи.

Компенсация нарушения функции жевания становится затруднительной после снижения эффективности жевания на 40%

Жевательная эффективность определяется по методике Агапова-Оксмана. Жевательная эффективность интактных зубных рядов верхней и нижней челюсти принимают за 100%. Исходя из этого, половина зубного ряда на каждой челюсти составляет 25%; за единицу жевательной эффективности принят верхний боковой резец.

Таблица 5. Жевательные коэффициенты зубов

№ зуба по зубной формуле	1	2	3	4	5	6	7	Все 7 зубов
Жевательный коэффициент %	2	1	3	4	4	6	5	25

Примечание: учитываются 8-е зубы (зубы "мудрости"): верхние - 3%, нижние - 4%

При выявлении жевательной эффективности зубных рядов по данной методике учитывается не только отсутствие зуба, но и выпадение в связи с этим функции его антагониста. Степень сохранившейся жевательной эффективности при частичной потере зубов устанавливается путем вычета из 100 % суммы коэффициентов отсутствующих зубов и их антагонистов.

При оценке жевательной эффективности сохранившихся зубов учитывается также и состояние пародонта. При патологической подвижности I степени ценность зубов уменьшается на 1/4, при подвижности II степени - на 1/2, а зубы с подвижностью III степени или с разрушенными коронками, не подлежащие лечению и пломбированию, считаются отсутствующими.

С целью оценки жевательной эффективности после операций, травм и сложного протезирования применяются методы Гельмана, Рубинова (графическая регистрация жевательных движений нижней челюсти с помощью мастикациографа) и др.

Объективное исследование полости рта и зубов складывается из осмотра, пальпации и перкуссии. В необходимых случаях используются электроодонтодиагностика, исследование зубов и пародонта в проходящем свете, аппликационные пробы Писарева-Шиллера и др.

Смыкание зубных рядов в центральной окклюзии (прикус) определяется в трех взаимно перпендикулярных плоскостях (сагиттальной, вертикальной и горизонтальной). При аномалиях прикуса устанавливается вид, а также степень аномалии при помощи линейных измерений сдвига зубных рядов. К аномалии прикуса I степени относятся случаи сдвига зубных рядов до 5 мм, II степени - от 5 до 10 мм, III степени - свыше 10 мм. Эта величина в миллиметрах указывается в скобках после степени аномалии.

При отсутствии зубов, выявлении их патологии в акте (карте) МО в обязательном порядке указывается зубная формула с указанием суммы кариозных, пломбированных и удаленных зубов (КПУ).

Глава 7. Гинекологическое обследование.

59. При гинекологическом обследовании применяют ручное исследование и инструментальные методы. Важнейшим методом гинекологического исследования является бимануальное ощупывание, позволяющее объективно судить о состоянии матки (положение, величина, форма, консистенция, степень подвижности и др.), придатков матки и крестцово-маточных связок.

При гинекологическом исследовании проводятся: осмотр влагалища и шейки матки с помощью зеркал, зондирование матки, пункция заднего свода, биопсия из шейки матки, взятие аспирата из полости матки, хромодиагностика (цветная реакция слизистой шейки матки после смазывания люголевским раствором), цитология вагинальных мазков, кольпоскопия и др.

При хроническом цервиците, уретрите, воспалении желез преддверия влагалища, проктите применяются различные способы провокации с целью искусственного обострения процесса, в связи с чем нередко усиливаются выделения. Это облегчает нахождение специфического возбудителя или обусловливает характерные клинические признаки. Необходимо также применять местные способы провокации: механические (расширение уретры или шеечного канала расширителями), простой массаж уретры или шейки матки и т.д.; химические (смазывание протарголом, люголевским раствором, 10 % раствором поваренной соли); физиотерапевтические (ионофорез, диатермия, местные световые ванны, горячее спринцевание, грязевые тампоны и др.); биологические (инъекции отделяемого цервикального канала в шейку матки). Для этой цели можно использовать также алиментарную провокацию или специфическую провокацию с введением вакцин.

Глава 8. Неврологическое обследование.

60. Задача невропатолога-эксперта состоит в установлении повреждений органов и систем, приведших к локальному, рассеянному или диффузному органическому поражению нервной системы, наличия и выраженности вегетативных либо функциональных расстройств, связи неврологических симптомов с нарушением функций внутренних органов и на этой основе составление прогноза о возможности выполнять функциональные обязанности в конкретной должности, либо степень утраты трудоспособности.

61. Клинико-неврологическое обследование производится после ознакомления с медицинскими документами, выяснения жалоб и сбора анамнеза (общего анамнеза и анамнеза болезни).

При опросе выясняются жалобы, анамнез жизни, обращается внимание на наличие в анамнезе у освидетельствуемого и его родственников приступов потери сознания, судорог, приступов мышечной слабости, изменений речи, слуха, зрения, травм центральной и периферической нервной системы, инфекционных заболеваний, интоксикаций, лечения в учреждениях психиатрического и неврологического профиля, злоупотребления алкоголем, употребления наркотических средств, устанавливается дата последнего эпизода ночного недержания мочи.

62. При неврологическом обследовании освидетельствуемые должны быть раздеты полностью. При наружном осмотре оценивается телосложение, состояние кожи, слизистых оболочек, мышечной системы, наличие атрофии, парезов, выявить трофические нарушения кожи, изменение походки и статики. Большое значение в неврологическом обследовании имеет тщательный осмотр и пальпация черепа, даже в тех случаях, когда освидетельствуемый отрицает наличие черепно-мозговых травм, с целью выявления врожденных и приобретенных дефектов, которые могут дать основание для проведения целенаправленного обследования.

63. Неврологическое обследование начинается с проверки функции черепно-мозговых нервов. Исследуется функция глазодвигательных нервов и симпатической иннервации глаза. Определяется форма и величина зрачков, их равномерность, а также реакция зрачков на свет (прямая и содружественная) при конвергенции и аккомодации. Неодинаковая величина зрачков (анизокория) как одиночный симптом не является признаком органического заболевания нервной системы, а может быть следствием врожденной аномалии, неравномерности симпатической иннервации и др. Деформация зрачков должна вызвать подозрение на органическое поражение нервной системы, но ее значение как органического симптома не следует переоценивать при нормальных зрачковых реакциях. Изменение зрачковых реакций является в большинстве случаев признаком органического заболевания центральной нервной системы и поэтому исследование зрачковых реакций должно быть проведено тщательно при наличии достаточно интенсивного источника света.

При исследовании реакции зрачков на аккомодацию с конвергенцией необходимо проследить сужение одного и другого зрачка. При этом следует помнить, что некоторые лица не умеют конвергировать глазные оси "по заказу", что может создать ложное представление о парезе конвергенции. При исследовании зрачковых реакций обращается внимание также на разницу реакций зрачков на свет, конвергенцию и аккомодацию.

Имеют значение не только грубые нарушения зрачковых реакций (симптом Аргайля-Робертсона, рефлекторная неподвижность зрачков, отсутствие реакции на конвергенцию и аккомодацию), но и более тонкие расстройства (разница в живости реакции одного зрачка по сравнению с другим, вялость реакции на конвергенцию и аккомодацию).

При изменении зрачковых реакций необходимо более тщательное исследование двигательной сферы, чувствительности, рефлексов и т.д.

После исследования зрачков обращается внимание на положение глаз, косоглазие, ширину глазных щелей, движение глазных яблок, наличие диплопии, нистагм.

Косоглазие не всегда указывает на поражение глазодвигательных нервов, оно может быть врожденным дефектом или обусловливается аномалиями зрения. Отдельные нистагмоидные подергивания глазных яблок при крайних боковых отведениях глаз не являются симптомом органического поражения нервной системы, но всякий случай нистагма требует особого внимания и более тщательного неврологического обследования освидетельствуемого.

64. Далее исследуются функции остальных черепно-мозговых нервов.

При проверке функций тройничного нерва исследуются состояние чувствительности на лице, напряжение жевательной мускулатуры, объем движений нижней челюсти, корнеальный и конъюнктивальный рефлексы.

Проверяют, одинаково ли выражены с обеих сторон складки кожи лба, ширина глазных щелей, выраженность и симметричность носогубных складок при показывании зубов, оскал зубов, возможность зажмуривания глаз и нахмуривание бровей, наморщивания лба (легкая асимметрия выраженности носогубных складок как одиночный симптом значения не имеет);

65. Определяется моторная функция вестибулярного аппарата (нистагм, равновесие, промахивание). Исследуются правильность восприятия основных вкусовых ощущений сладкого, кислого, соленого, горького, для чего используются стандартные растворы сахара, поваренной соли, лимонной кислоты и хинина сульфата, подвижность мягкого неба при фонации, фонация, рефлекс с мягкого неба, звучность голоса, способность глотания, возможность поворота головы и поднимания плеч, объем движения языка при высовывании, наличие фибриллярных подергиваний и атрофия его мышц (отклонение языка в сторону как одиночный симптом еще не указывает на поражение нервной системы, фибриллярные подергивания и атрофии не являются признаком органической патологии).

Функция зрительного нерва исследуется офтальмологом, слухового нерва оториноларингологом.

При исследовании двигательной сферы определяются объем пассивных и активных движений верхних и нижних конечностей, состояние и сила грудинно-ключично-сосковых и трапециевидных мышц, поднимание плеч, повороты головы, объем движений позвоночника, сила, тонус и трофика других мышц. Обращается внимание на наличие насильственных движений гиперкинезов (дрожание, хорея, атетоз, торзионный спазм, тики и др.), фибриллярные и фасцикулярные подергивания, механическая возбудимость мышц и нервов (симптом Хвостека и Труссо), синкинезии, акинезия, их распространенность и выраженность. Определяется наличие контрактур, атрофии.

66. При исследовании координации движений применяются пальце-носовая, пяточно-коленная, указательные пробы, проверяется диадохокинез, устойчивость в позе Ромберга, изучается походка, статическая и динамическая атаксия. Обращается внимание на дрожание сомкнутых век, языка, пальцев вытянутых рук. Нарушение речи (скандирование, носовой оттенок, дизартрия, заикание, афонические расстройства) выявляются в процессе беседы и опроса освидетельствуемого.

Далее проверяются сухожильные, периостальные, кожные рефлексы и рефлексы со слизистых оболочек. Каждый рефлекс исследуется справа и слева, сравниваются их живость и равномерность.

Многие органические заболевания нервной системы сопровождаются изменениями сухожильных рефлексов, поэтому исследование их является существенно важным. Исследуются карпо-радиальный (периостальный), сгибательно-локтевые (с двуглавой мышцы), разгибательно-локтевые (с трехглавой мышцы), коленные и ахилловы, брюшные, яичковые, подошвенные, рефлексы. Ппроверяется наличие или отсутствие патологических рефлексов (Бабинского, Россолимо, Бехтерева, Оппенгейма и др.), патологические рефлексы ротовой мускулатуры - назолабиальный, хоботковый, сосательный.

Определяется не только наличие рефлексов, но и живость и равномерность их. Неравномерность рефлексов или утрата их указывает в большинстве случаев на органическое поражение периферической или центральной нервной системы. Учитывая это, необходимо обращать внимание на технику исследования рефлексов, чтобы не получить ложной разницы в рефлексах. Следует помнить, что мышечным напряжением рефлексы могут быть заторможены и в этих случаях нужно применять методы отвлечения внимания, исследовать рефлексы в разных положениях.

Отсутствие рефлексов на верхних конечностях может быть врожденной аномалией, поэтому большое значение имеет неравномерность рефлексов или отсутствие рефлекса на одной стороне.

Отсутствие коленных и ахилловых рефлексов всегда подозрительно на органическое заболевание нервной системы (спинная сухотка, последствия полиневрита, полиомиелита, миелодисплазии и т.д.). При отсутствии коленных и ахилловых рефлексов необходимо применять дополнительные методы исследования (рентгенографию пояснично-крестцового отдела позвоночника, исследование крови на реакцию Вассермана и др.).

Отсутствие коленных и ахилловых рефлексов можно считать врожденным, если не выявлено патологии позвоночника и признаков сифилиса.

Равномерное повышение рефлексов, иногда с клонусами, при отсутствии патологических рефлексов и при живых брюшных рефлексах не является признаком органического поражения нервной системы, такое повышение может наблюдаться при неврозах.

67. Определяется состояние поверхностной и глубокой чувствительности (болевой, температурной, тактильной, мышечно-суставной), наличие болей, парестезии, их характер, степень выраженности, локализация, болезненность нервных стволов, болевые точки, симптомы натяжения нервных стволов, болевая, температурная, тактильная, при необходимости другие виды чувствительности, характер расстройства чувствительности (анестезия, гипостезия, гиперстезия, гиперпатия) и ее область.

68. При исследовании вегетативной нервной системы обращается внимание на окраску кожных покровов лица, туловища, конечностей (бледность, краснота, акроцианоз, игра вазомоторов), наличие трофических расстройств кожи, потоотделение, обращается внимание на наличие асимметрий влажности кожи и ее температуры на ощупь.

Исследуются кожно-вегетативные рефлексы: местный дермографизм, рефлекторный дермографизм, пиломоторный рефлекс и сердечно-сосудистые рефлексы: глазо-сердечный рефлекс (феномен Даньини-Ашнера), шейный вегетативный, ортостатический и др. Проводятся ортоклиническая клиностатический проба, проба Эрбена и др. Обращается внимание на динамику артериального давления.

Установление патологической лабильности, повышенной возбудимости вегетативной иннервации имеет значение в объективной оценке невротических состояний, а также вопросах отбора для некоторых видов служб.

Указанный минимум объективного исследования нервной системы является обязательным.

69. Состояние с момента получения травмы головного мозга до 3-х месяцев определятся как острый период, с 3-х до 6 месяцев - ранний восстановительный период, с 6 месяцев до 1-го года - поздний восстановительный период, с 1-го года и выше –отдаленные последствия травмы головы.

Глава 9. Терапевтическое обследование.

70. Обследование внутренних органов включает в себя изучение жалоб, анамнеза, а также объективное обследование, которое начинается с общего осмотра, при этом обращается внимание на общий вид, телосложение, степень развития подкожно-жировой клетчатки, окраску кожных покровов и видимых слизистых. Пальпаторно определяется эластичность и влажность кожи, ее температура на отдельных участках, состояние лимфатических узлов, мышц.

71. Затем проводится исследование по системам.

Исследование сосудов проводится путем осмотра и пальпации артерий и вен, аускультации крупных сосудов и изучение сосудистой системы инструментальными методами. Определяются пульсация артерий и вен в различных областях (частота, ритм, характер, напряжение и наполнение).

Измеряется артериальное давление в покое (сидя). Чтобы исключить случайное повышение артериального давления при однократном измерении необходимо, не снимая манжеты, измерять артериальное давление несколько раз и учитывать последнюю наименьшую цифру. При повышенном артериальном давлении необходимо повторное измерение после 10-15-минутного отдыха освидетельствуемого, а если оно остается выше нормы, то через 3-5 дней в условиях, исключающих неблагоприятные факторы (эмоциональные и физические нагрузки, недосыпание и др.). В случае повышения артериального давления проводится суточное мониторирование артериального давления (далее - СМАД). Нормальное систолическое (максимальное) давление колеблется в пределах 100 - 130 мм.рт.ст., диастолическое (минимальное) давление – 60 - 85 мм.рт.ст. Достоверным признаком артериальной гипертензии следует считать состояние, при котором артериальное давление составляет 140/90 мм. рт.ст. и более (среднее измерение двух и более измерений АД, произведенных на фоне спокойной обстановки).

Обязательно проводится функциональная проба сердечно-сосудистой системы, которая заключается в определении скорости восстановления исходного ее состояния после физической нагрузки (15-20 приседаний) через 3 минуты после нее и далее до установления исходных данных пульса и артериального давления.

72. При исследовании периферических сосудов обращается внимание на наличие и характер пульсации артерий в различных областях (яремные вены, сонные, плечевые и другие артерии, подчревная пульсация и т.д.).

73. Пальпацией и перкуссией определяются границы сердца, ширина, сила и резистентность верхушечного толчка, наличие сердечного толчка, дрожание грудной клетки, другие пульсации в области сердца и по соседству с ним

При выслушивании сердца в различных положениях освидетельствуемого (лежа, стоя, после физической нагрузки, при задержке дыхания) оценивают звучность сердечных тонов (усиление, ослабление, акцент) и их характер (расщепление, раздвоение, появление дополнительных тонов), а также наличие сердечных шумов. При выслушивании шума необходимо определить его отношение к фазе сердечной деятельности (систолический, диастолический), его характер, силу, продолжительность, локализацию и преимущественную иррадиацию.

Шумы различают органические и функциональные. Органические шумы наблюдаются при поражениях, миокарда, клапанов сердца или отходящих от него сосудов и врожденных пороках сердца. Функциональные шумы зависят от различных причин: нервное возбуждение, инфекционные заболевания, анемии, в пубертатном периоде и др. Дифференциальный диагноз органических и функциональных шумов, а также пороков сердца проводится только после комплексного обследования.

Для выяснения причин и характера сердечных шумов необходимо прибегать к дополнительным методам обследования: рентгенография сердца в трех проекциях с контрастированием пищевода, электрокардиография, фонокардиография, эхокардиография, другие исследования.

74. При исследовании органов дыхания всем освидетельствуемым обязательно проводится рентгенологическое исследование, предпочтительно крупнокадровым флюорографом, и тщательное исследование клиническими методами

При освидетельствовании кандидатов на оперативную службу МЧС (пожаротушения) необходимо в обязательном порядке проведение спирографии.

Таблица 6. Показатели степеней дыхательной (легочной) недостаточности

Показатели	Норма	Степени дыхательной (легочной) недостаточности
		I степень (незначительная)	II степень (умеренная)	III степень (выраженная)
1. Клинические:
1) одышка	нет	При доступных ранее усилиях	При обычных нагрузках	Постоянная в покое
2) частота дыхания в покое (в минуту)	до 20	В пределах нормы	21-28	29 и чаще
3) цианоз	нет	Нет или незначительный, усиливающийся после нагрузки	Отчетливый, иногда значительный	Резко выраженный диффузный
4) пульс в покое (в минуту)	до 80	Не учащен	Наклонность к учащению	Значительно учащается
2. Инструментальные:
1) одышка	нет	При доступных ранее усилиях	При обычных нагрузках	Постоянная в покое
2) частота дыхания в покое (в минуту)	до 20	В пределах нормы	21-28	29 и чаще
3) цианоз	нет	Нет или незначительный, усиливающийся после нагрузки	Отчетливый, иногда значительный	Резко выраженный диффузный
4) пульс в покое (в минуту)	до 80	Не учащен	Наклонность к учащению	Значительно учащается

При оценке жалоб обращается внимание на характер одышки (физиологическая или патологическая, при затруднении вдоха, выдоха или смешанная), особенность кашля (продолжительность, время проявления, громкость, тембр, наличие мокроты и ее особенность), на локализацию, интенсивность, иррадиацию болей в груди и связь этих болей с актом дыхания, кашлем.

Внешний осмотр лица позволяет выявить цианотичную окраску кожи и видимых слизистых, указывающую на затруднение газообмена, заметное движение крыльев носа при дыхании, связанное с выраженной одышкой, наличие румянца на щеках.

При осмотре шеи обращают внимание на ее объем и форму, состояние лимфатических узлов.

При осмотре грудной клетки в состоянии покоя и при глубоком дыхании определяется ее форма, расположение ключиц, надключичных и подключичных ямок, лопаток, симметричность обеих половин грудной клетки, тип дыхания, частота, ритм и глубина дыхательных движений, участие в акте дыхания вспомогательных мышц. Пальпацией определяют локализацию болезненности грудной клетки и ее резистентность (эластичность), выраженность голосового дрожания, что позволяет предположить наличие выпота в плевральных полостях или больших инфильтратов в легких, шум трения плевры.

При сравнительной перкуссии определяются границы легких, подвижность нижних легочных краев (в нормальном состоянии подвижность легочных краев составляет в сумме вдоха и выдоха 6-8 см), высота стояния верхушек легких и их ширина, а также выявляются изменения перкуторного легочного звука при патологических состояниях (укорочение, притупление или тупой звук при наличии жидкости в плевральной полости, воспалительных или опухолевых процессах в легких; тимпанический характер звука, коробочный звук при скоплении воздуха в плевральной полости, наличии полостей в легком - абсцесс, каверна, если она расположена близко к грудной стенке и имеет диаметр не менее 3-4 см, а также при повышенной воздушности легочной ткани - эмфизема).

При выслушивании легких определяется характер и интенсивность дыхания, соотношение вдоха и выдоха. Оцениваются основные дыхательные шумы (везикулярное, бронхиальное дыхание, их изменение в разных фазах дыхания, сила и продолжительность) и побочные патологические дыхательные шумы (хрипы, крепитация и шум трения плевры).

При выявлении подозрительных симптомов, участков с притуплением, тупым перкуторным звуком или аускультативных изменений в виде бронхиального, ослабленного, амфорического дыхания, влажных хрипов, крепитаций, т.е. при выявлении симптомов, которые вызывают подозрение на туберкулез, необходимо освидетельствуемых направлять на обследование к фтизиатру или на стационарное обследование в специализированное лечебное учреждение.

75. При обследовании органов брюшной полости для выявления заболеваний желудочно-кишечного тракта большое значение имеет правильно собранный анамнез. При анализе жалоб освидетельствуемых необходимо обращать внимание на характер диспепсических расстройств, болевых ощущений, связь их с приемом пищи, периодичность и сезонность болей.

При осмотре оценивается состояние полости рта (зубы, десны, язык, мягкое небо,зев). Затем проводится осмотр и пальпация органов брюшной полости в положении освидетельствуемого стоя и лежа. Освидетельствуемый укладывается на кушетку лицом к источнику света с выпрямленными ногами и вытянутыми вдоль туловища руками. Голова должна быть слегка приподнята и без напряжения лежать на подголовнике кушетки. Врач, находясь справа от освидетельствуемого, проводит поверхностную ориентировочную пальпацию, выявляя болезненность, раздражение брюшины, напряжение мышц брюшной стенки, наличие грыжи белой линии, поверхностных опухолей и т.п. Затем переходит к глубокой, скользящей пальпации по методу Образцова, определяя контуры, плотность, локализация и состояние печени, селезенки, почек, кишечника, опухолевидные образования. При увеличении печени, селезенки размеры их указываются в сантиметрах.

При перкуссии определяются верхняя граница печени, нижняя граница желудка и размеры селезенки.

При выявлении симптомов, указывающих на заболевание органов брюшной полости, необходимо проводить дополнительные лабораторные, инструментальные и рентгенологические исследования.

76. При обследовании почечной системы необходимо тщательно собирать анамнез, обращая внимание на связь возможных дизурических явлений с ранее перенесенными заболеваниями, наличие артериальной гипертензии и характер болевого синдрома.

Осмотр должен начинаться с определения наличия отеков и пастозности на лице. Пальпацией определяют размеры почек, поколачиванием по поясничной области - наличие болевого синдрома.

При выявлении симптомов заболевания почек необходимо провести дополнительные исследования: лабораторные, инструментальные и рентгенологические.

Учитывая сложность в диагностике заболеваний почек, необходимо проводить полный комплекс исследований, включающий экскреторную урографию, ультразвуковое исследование, радиоизотопную ренографию, бакпосев мочи, лабораторные анализы мочи.

77. Учитывая, что ряд терапевтических заболеваний протекает с поражением мышц и суставов, необходимо при осмотре обращать внимание на: изменение конфигурации суставов, объем движений, наличие признаков воспаления. При выявлении отдельных признаков заболевания необходимо провести дополнительные исследования.

Глава 10. Психофизиологическое обследование

78. Для проведения ПФО необходимы:

1) зал с достаточным количеством посадочных мест для группового тестирования;

2) отдельный кабинет эксперта-психолога для индивидуального собеседования.

ПФО проводится в помещениях объемом не менее 9 м3 на одного человека, освещенности не менее 300 люкс при люминесцентном освещении и 150 люкс при освещении лампами накаливания, комфортной температуре не менее 18 градусов, с хорошей звукоизоляцией и вентиляцией.

79. При наличии лицензионного компьютерного комплекса ПФО тестирование и обработка результатов проводится в автоматизированном режиме, а остальных случаях на бумажных носителях.

80. Освидетельствуемые при прохождении ПДТ должны иметь при себе акт или карту МО документ удостоверяющий личность (кандидаты), служебное удостоверение (сотрудники).

В зал ПДТ граждане входят без сотовых(мобильных) телефонов, любых видов связи и гаджетов, либо они выключаются и располагаются в отдельно отведенном видимом месте в зале ПДТ.

Сноска. Пункт 80 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

81. ПДТ и ПФТ проводятся лаборантом ПФЛ и включают:

1) групповое ПДТ всех категорий освидетельствуемых с использованием обязательных психологических методик, указанных в пункте 149 настоящих Правил;

2) групповое ПФТ категорий лиц, указанных в пункте 150 настоящих Правил;

3) индивидуальное тестирование (при необходимости проведения дополнительных видов ПФО);

4) обработку результатов тестов и формирование пакета первичных материалов для последующей их интерпретации психологом.

При необходимости любые формы тестирований могут проводится начальником ПФЛ или экспертом-психологом.

82. Перед любым видом тестирования освидетельствуемые предварительно заполняют бланк (произвольной формы) письменного согласия на тестирование, с подтверждением отсутствия острого заболевания, предшествовавшего суточного или ночного дежурства, факта достаточного предварительного отдыха и несения ответственности за предоставляемые ответы.

83. Перед началом тестирования лаборантом или экспертом-психологом в журнале регистрации тестирований согласно Приложения 18 к настоящим Правилам, регистрируются данные об освидетельствуемом, сведения о видах методик.

После разъяснения лаборантом или экспертом-психологом порядка и инструкции к тестированию, освидетельствуемые заполняют паспортную часть бланков ПДТ и ПФТ в соответствии с приложениями 18-20 к настоящим Правилам.

Ход тестирования не должен прерываться. Через каждые 2 часа возможен 10- минутный перерыв. После процедуры тестирования освидетельствуемому назначается дата и время собеседования с психологом.

Первичный материал по проведенным методикам обрабатывается и передается лаборантом непосредственно начальнику ПФЛ либо эксперту- психологу без привлечения третьих лиц. Материал содержит краткую интегральную характеристику результатов в общепринятых символах, включая кодирование профиля ММИЛ по Уэлшу, разбиение цветовых выборов теста Люшер на функциональные пары, подсчет баллов (%) по "Прогрессивным матрицам Равена" либо КОТ, подсчет баллов и выведение формул по методикам оценки памяти и внимания.

84. В случае недостоверности результатов по ММИЛ повторное тестирование назначается на другой день.

85. По результатам тестирований начальником ПФЛ или психологом проводится индивидуальное собеседование.

В ходе индивидуального собеседования психологом проводятся методики ПФТ, указанные в подпунктах 5) - 7) пункта 151 настоящих Правил.

Результаты методик ПФТ, указанных в подпунктах 1), 2), 3) и 4) пункта 151 настоящих Правил, проведенных лаборантом или психологом, и подпунктах 5), 6) и 7) пункта 151 настоящих Правил, проведенных психологом, оцениваются при условии завершения тестирования по всем методикам.

Неудовлетворительным результатом считается низкие показатели по 4-м и более любым указанным методикам или одновременно по 2-м методикам Горбова-Шульте ("без помех" - на выявление особенностей внимания при переключении и "с помехами" - для оценки эмоциональной устойчивости).

Сноска. Пункт 85 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

86. При нормативных показателях профиля ММИЛ (клинические шкалы в диапазоне от 30 до 70 Т-баллов, при достоверности по оценочным шкалам и индексу Уэлша), сочетающихся с нормативными результатами методик М.Люшера, функциональных проб (не вызывающих сомнения и подтвержденных в ходе наблюдения и собеседования), а также при нормативных показателях "Прогрессивных матриц Равена" ("КОТ"), итоги ПФО подводятся без применения дополнительных методов тестирования.

Профиль ММИЛ определяется "достоверным" при показателях по шкалам L и(или) К ниже 70 Т-баллов; и(или) не выше 80 Т-баллов показателя по шкале F; и(или) при показателях индекса Уэлша в диапазоне от -18 до +4 для мужчин и от – 23 до +7 для лиц женского пола (если ни одна из оценочных шкал не превышает 70 Т-баллов).

Сноска. Пункт 86 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

87. Дополнительное тестирование проводится при выявлении у освидетельствуемого факторов риска (поведенческих, характерологических, эмоционально-волевых), признаков нарушения адаптации, сниженных показателях интеллектуальной и когнитивной (познавательной) сфер, а также когда результаты ПФО не подпадают в рамки нормы соответствующих методик либо зафиксированы какие-либо особенности поведения и характера, эмоционально-волевой и интеллектуальной сфер, требующие детального разбора.

Назначение вида дополнительного обследования определяется психологом самостоятельно основываясь на результатах обязательных методик ПФО, наблюдения и собеседования из следующего перечня:

1) при сниженной интеллектуальной продуктивности – числовые ряды, арифметический счет, проба Крепелина, "аналогии", "установка закономерностей", "обобщений понятий, предметов", "понимания переносного смысла пословиц и метафор", тесты на исследование осмысления, субтесты Векслера, Амтхауэра, ПФТ, "4-й лишний", "5-й лишний", графический тест Кеттелла, предметная классификация по Зейгарник, "заучивание 10 слов", пиктограммы, методика Бентона, Эббингауза, методика Мюнстербергера, методика Равена или КОТ;

2) при признаках риска поведенческого, характерологического плана, эмоциональной неустойчивости, включая признаки дезадаптации – 16-факторный опросник Кеттелла, тест Шмишека, Айзенка, опросник Леонгарда, опросник характериологической акцентуации личности и нервно-прихической неустойчивости (ХАЛ-НПН) тест на определение агрессивной, делинквентной направленности, опросник для оценки агрессии, индивидуально-типологический опросник (ИТО), Фрайбургский многофакторный личностный опросник (FPI), опросник Басса-Дарки, Адаптивность, МОАС, тест Томаса, классические проективные методики, УНП, Прогноз, Прогноз-2, патодиагностический опросник Личко для лиц, не достигших 18 летнего возраста, Спилберга, шкал Бека, тест Лири, опросник Завьялова "Мотивы потребления алкоголя", тематический апперцептивный тест, тест Сонди, СМОЛ, методика "незаконченных предложений", ПФТ;

3) при признаках низкой стрессоустойчивости, тревожных реакций, включая риск суицидального поведения – опросники на стрессоустойчивость, на выявление склонности к суицидальным реакциям, тест Спилберга, Прогноз-2, шкал Бека, УНП, опросники на импульсивность, аутоагрессии, ОСР, ИСН, "Незаконченные предложения", проективные методики.

Сноска. Пункт 87 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

88. Комплекс тестов по дополнительным методикам не должен превышать 5-ти методик в один день, не включая обязательных,

89. Собеседование проводится экспертом-психологом наедине либо совместно с другими экспертами-психологами и (или) экспертом-психиатром.

Экспертом-психологом в порядке, изложенном в соответствии с приложением 21 к настоящим Правилам, в протоколе собеседования осуществляется запись наблюдений за эмоциональными и поведенческими реакциями освидетельствуемого, фиксируются особенности психологического анамнеза жизни, выявленные расхождения данных группового и индивидуального обследований после применения дополнительных методов тестирования.

При проведении повторных собеседований в протоколе беседы указываются их даты и полученные сведения.

В ходе собеседования психологом допускается моделирование моментов, направленных на выявление реакций со стороны освидетельствованного лица на нестандартные, провокационные ситуации и вопросы.

При проявлении выраженных поведенческих (конфликтных, агрессивных) реакций со стороны освидетельствуемого, информация о данных фактах вносится в протокол собеседования (с подробным разъяснением, описанием его поведения) и указывается в разделе "примечание" справки с заключением ВВК.

При неявке обследуемого лица на собеседование или тестирование в течении 5 рабочих дней (с момента назначенного срока), отказа от дальнейшего ПФО либо когда ПФО не завершено по другим причинам и нет достаточных оснований для вынесения выводов "рекомендуется" или "не рекомендуется" психологом производится регистрация и отметка "ПФО не завершено" в журнале заключений ПФО, в разделе "результаты ПФО" акта МО и экспертные материалы передаются для вынесения заключения на итоговом заседании ВВК.

Сноска. Пункт 89 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

90. При выявлении факта использования освидетельствуемым лицом в процессе тестирования вспомогательного материала в виде готовых ответов по тестовым методикам (электронных или бумажных "шпаргалок"), работником ПФО составляется акт о данном факте. Освидетельствуемым лицом предоставляется объяснительная записка с указанием источника и причин применения вспомогательного материала. Акт о выявления факта использования готовых ответов и объяснительная вместе с актом МО представляется на итоговое заседание ВВК. В данных случаях кандидатам на службу, учебу и сотрудникам выносится заключение "Заключение не вынесено ввиду не завершения обследования". Сведения о данных фактах указываются в разделе "примечание" справки с заключением ВВК для кадровой службы.

Дальнейшее освидетельствование в указанных случаях допускается через 3 месяца при предоставлении дополнительного направления кадровой службы. При прохождении повторного ПФО данный факт отмечается в психологической характеристике.

Сноска. Пункт 90 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

91. При проведении ПФО соблюдается следующая кратность применения методик:

1) при недостоверности результатов по ММИЛ – не более 3-х раз. Ретестирование проводится на другой день;

2) при результате ниже 30 баллов по "Прогрессивным матрицам Равен", ниже 12 баллов по "КОТ" – не более 2–х раз. Ретестирование допускается в тот же день;

3) при тестировании по методике Люшера (при обязательном 2-х кратном раскладе) - не более 3 раз. Ретестирование проводится на другой день, повторное ретестирование допустимо проводить в тот-же день с интервалом не менее одного часа;

4) при проведении методик ПФТ – не более 1-го раза;

5) при недостоверности результатов по дополнительным методикам – не более 2-х раз. Ретестирование проводится на другой день.

Сноска. Пункт 91 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

92. В психологической характеристике для кадровой службы отражаются уровень и особенности интеллектуальной сферы, индивидуально-личностные качества (коммуникативные, поведенческие; межличностные установки; черты характера; работоспособность; самооценка, адаптивные способности), особенности эмоционально-волевой сферы, стрессоустойчивости, самоконтроля, настроения, мотивационной направленности, вероятностного прогноза, выводы рекомендательного характера, а в исключительных случаях, при фиксации временных поведенческих реакций, ситуативно обусловленного стресса, поддающихся коррекции – рекомендации для психологов подразделений в отношении освидетельствуемого лица. Показатели ПФТ должны быть отражены в психологической характеристике.

Сноска. Пункт 92 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

93. Вывод "рекомендуется" принимается в отношении лиц, у которых прогнозируется успешность службы или учебы, низкая вероятность развития, отклоняющегося (ненормативного) поведения, достаточно эффективная и надежная профессиональная деятельность определяемая уровнем существующей профессиональной подготовленности, выработкой устойчивых профессиональных навыков.

Вывод "не рекомендуется" выносится в отношении лиц:

1) индивидуальные, интеллектуальные, когнитивные, эмоционально-волевые особенности которых не позволяют надежно прогнозировать успешность службы на предлагаемой должности или обучения даже при качественной профессиональной подготовке и высокой мотивации к службе в связи с быстрым истощением функциональных резервов из-за постоянного перенапряжения;

2) имеющих выраженные признаки дезадаптации, неудовлетворительную мотивацию к службе или учебе, негативные личностные особенности, асоциальные формы поведения;

3) имеющих низкий уровень профессионально значимых психологических качеств, сниженные резервы функциональных систем, интеллектуальной продуктивности;

4) у которых выявлена 3-х кратная недостоверность по ММИЛ;

5) у которых при достоверных результатах ММИЛ определяется подъем показателей по одной или более шкал 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8 свыше 75 Т-баллов либо по одной или более шкал 5, 9, 0 выше 80 Т-баллов либо одновременно по шкалам 2, 4, 7 свыше 70 Т-баллов;

6) с неудовлетворительными результатами по 4-м и более из 7 методик ПФТ или одновременно по таблицам Горбова-Шульте "без помех" (на выявление особенностей внимания при переключении) и "с помехами" (для оценки эмоциональной устойчивости);

7) имеющих показатели менее 30 баллов по методике "Прогрессивные матрицы Равен", менее 12 баллов по методике КОТ;

8) имеющих показатели дополнительных тестов, не входящие в рамки благоприятного прогноза по соответствующим методикам;

9) поведенческие реакции в виде агрессии, конфликтности, эмоциональной неустойчивости, проявленные при проведении ПФО и письменно зафиксированные работником ВВК;

10) трехкратные показатели высокого стресса по методике Люшер.

Сноска. Пункт 93 с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

94. В раздел "психофизиологическое обследование" акта или карты МО вносятся номер и дата регистрации окончательного заключения ПФО, данные методик ММИЛ с количественной фиксацией ("тестирован 2(3)-х кратно", "Прогрессивных матриц Равен", "КОТ" (при повторном тестировании указываются оба варианта), Люшера (указывается крайний двух-кратный расклад), ПФТ (количество "удовлетворительных" и "неудовлетворительных" методик), результаты дополнительных методик и выводы ПФО ("рекомендуется", "не рекомендуется", "ПФО не завершено").

Сноска. Пункт 94 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

95. После завершения ПФО все экспертные материалы ПФО (бланки тестов, их интерпретации, графики, расписки) и заполненная форма приложения 22 к Правилам прошиваются в единый пакет документов (удобный в использовании и исключающий утерю документов) и вкладываются в акт (карту) МО.

Сноска. Пункт 95 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

95-1. Перед началом проведения окончательного МО в ВВВК УЗ материалы ПФО из карт МО всех кандидатов на учебу изымаются (для исключения ознакомления кандидатов с их содержанием) и передаются под роспись психологу ВВВК УЗ.

Психолог ВВВК УЗ, после беседы с кандидатом и проверки результатов ПФО, материалы ПФО вместе с картой МО передает эксперту-врачу-психиатру.

Сноска. Правила дополнены пунктом 95-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

95-2. В случаях направления в учебное заведение кандидата, которому при предварительном МО был вынесен вывод ПФО "не рекомендуется", материалы ПФО рассматриваются психологом ВВВК УЗ на предмет объективности выставленного ранее заключения, отсутствия нарушений процесса и интерпретации результатов ПФО.

Если по результатам проверки нарушений процесса и интерпретации результатов ПФО не установлено, психолог ВВВК УЗ подтверждает ранее вынесенный вывод "не рекомендуется", о чем указывает и расписывается в разделе "психологическое обследование" карты МО.

При выявлении в ходе проверки материалов ПФО предварительного МО фактов нарушения процедуры и (или) интерпретации результатов ПДТ, то в ВВВК УЗ проводится контрольное ПФО.

Если по итогам рассмотрения материалов предыдущего ПФО или по результатам контрольного ПФО вывод "не рекомендуется" подтверждается, то решение вопроса о поступлении в учебное заведение возлагается на приемную комиссию с учетом мнения психолога ВВВК УЗ и штатного психолога учебного заведения.

Сноска. Правила дополнены пунктом 95-2 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

96. Нагрузка на одного психолога в течении рабочего дня не должна превышать 8-и человек с учетом окончательно завершенных случаев с оформлением заключения (вывода) ПФО.

Сноска. Пункт 96 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. Психиатрическое обследование.

97. Основными задачами военно-врачебной психиатрической экспертизы является недопущение на службу в органы внутренних дел и внутренние войска лиц, страдающих психическими, поведенческими расстройствами (заболеваниями), а также раннее выявление у сотрудников данных заболеваний с целью своевременной их госпитализация в специализированные лечебные учреждения для лечения и последующего вынесения заключения о годности к военной службе.

Врачу-психиатру ВВК чаще всего приходится иметь дело с пограничными состояниями и вялотекущими, скрытыми формами заболеваний, когда больные не расценивают состояние своего психического здоровья как болезненное, они не обращаются за психиатрической помощью и, как правило, не состоят на учете в психоневрологическом диспансере или, будучи заинтересованными в приеме на службу или продолжении службы, стараются скрыть от врача имеющееся у них психическое заболевание. В ряде случаев приходится иметь дело с последствиями перенесенных в прошлом органических поражений головного мозга, черепно-мозговых травм, психозов, когда степень выраженности психического дефекта невелика и социальная адаптация этих лиц еще не страдает.

В условиях отсутствия объективных анамнестических сведений каждый дополнительный источник информации о здоровье кандидата на службу (учебу) приобретает особое значение и может существенно повлиять на окончательное экспертное решение.

Таким источником могут быть сведения из поликлиник по месту жительства, работы, учебы или службы, психоневрологических и наркологических диспансеров, других медицинских организаций здравоохранения, характеристики из школы, других учебных заведений, с места работы, службы, сведения от родственников, данные военного билета, дополнительные исследования (психологические, электроэнцефалографические и др.) и из личной беседы врача с обследуемым.

При наличии психиатрического кабинета лечебно-профилактического учреждения по месту жительства освидетельствуемого, сведения на него запрашиваются не только из психиатрического кабинета, но и из психоневрологического и наркологического диспансеров (городских, областных). В случае частой смены места жительства освидетельствуемым необходимо запросить сведения из всех психоневрологических диспансеров, где он проживал в последние пять лет, так как именно лица, страдающие психическими, поведенческими расстройствами (заболеваниями), склонны к частой перемене места жительства.

При МО кандидатов на службу врач-психиатр не может игнорировать ни один из этих источников. В указанных документах могут быть сведения о наследственности, особенностях развития в детстве, перенесенных в прошлом черепно-мозговых травмах, нейроинфекциях, единичных эпилептических припадках, невротических реакциях, заболеваниях, отсутствии или наличии заикания, снохождений, страха и др. Нарушения психической деятельности освидетельствуемого необходимо оценивать в комплексе, учитывая, что ряд соматических заболеваний приводит к вторичным психическим, поведенческим расстройствам (заболеваниям), усугубляя в свою очередь течение основного заболевания.

В связи с тем, что сведения о лицах, получивших анонимное лечение по поводу хронического алкоголизма и наркомании, в психиатрические и наркологические диспансеры не передаются и в официальном порядке могут быть не получены. Данные сведения, установленные кадровыми аппаратами в ходе изучения личности кандидата, должны быть переданы в ВВК.

Полученные из кадрового аппарата либо сообщенные самим освидетельствуемым данные о наличии у него самого или ближайших родственников психических, поведенческих расстройств (заболеваний) требуют тщательного обследования для исключения данной патологии у него. Если при этом не выявлены заболевания или патологические черты личности, в кадровый аппарат сообщается о наличии отягощенной наследственности по психическому заболеванию.

При наличии сведений о пребывании на обследовании в психиатрическом стационаре запрашивается подробная выписка из истории болезни психиатрического стационара, где проводилось обследование.

Запрос дополнительных сведений не должен сводиться к соблюдению формальных требований. Полученная информация должна тщательно изучаться, оцениваться с клинических и экспертных позиций, сведения о ней вносятся в экспертную документацию.

Врач-психиатр оказывается в затруднительном положении, так как в условиях короткого амбулаторного приема он должен дать оценку психического здоровья освидетельствуемого и вынести обоснованное экспертное заключение. В этих условиях большое значение имеет уровень клинической подготовки и экспертных навыков врача-психиатра. Только при тщательном, углубленном комплексном обследовании освидетельствуемого, клинически правильно проведенном собеседовании можно получить четкое представление о состоянии психического здоровья освидетельствуемого.

98. Ведущим в оценке психического состояния освидетельствуемого является клинический метод исследования, который необходимо сочетать (при соответствующих показаниях) с общепринятыми методами исследования (экспериментально-психологическое тестирование, электроэнцефалография, реоэнцефалография, томография головного мозга, пневмоэнцефалография и другие).

В беседе с освидетельствуемым следует обращать внимание на выражение лица, мимику, особенности походки, позу, движения, адекватность реакции, отношение к беседе с врачом (активное стремление к беседе или пассивное подчинение), стремление уклониться, отгороженность, степень доступности.

99. Исследование психического состояния освидетельствуемого проводится в следующей последовательности: оценивается состояние сознания, внимания, памяти, мышления, интеллекта, эмоционально-волевой сферы, устанавливается отсутствие или наличие психопатологической симптоматики.

При исследовании внимания отмечаются его способность к сосредоточению (истощаемость, отвлекаемость, застреваемость).

При исследовании памяти устанавливаются быстрота и точность запоминания, воспроизведения прошлых и текущих событий, наличие обманов памяти, тип амнезии (ретроградная, антеградная) и так далее.

При оценке мышления обращается внимание на логичность, последовательность суждения и умозаключений, обстоятельность, застреваемость, резонерство, вычурность, преобладание абстрактного мышления над конкретным и наоборот. Определяются темп мышления (ускоренный, обычный, замедленный), его направленность (проблемы, интересы).

При определении состояния эмоциональной сферы оцениваются настроение (повышенное, ровное, пониженное, неустойчивое), патологические колебания настроения, их длительность, окраска. Оцениваются адекватность или неадекватность эмоций по внешним проявлениям, способность сдерживать или подавлять свои чувства. Волевая сфера оценивается по особенностям влечений и поведения освидетельствуемого.

Устанавливаются отсутствие или наличие нарушений восприятия: иллюзий, галлюцинаций, их содержание, отношение к ним (критическое, аффективное, безразличное), изменение качества восприятия пространства, времени, собственной личности. Для выявления этих нарушений, а также навязчивых идей и бреда, требуется целенаправленный опрос освидетельствуемого.

100. Психиатр в обязательном порядке должен просматривать в акте (карте) МО записи всех врачей, осматривать участки тела типичные для нанесения суицидальных порезов, инъекционного введения наркотических средств.

При получении сведений от других экспертов о наличии у освидетельствуемого татуировок, психиатр осматривает данные татуировки, тщательно собирает анамнез жизни, выясняет причины появления татуировок (способ самовыражения, протеста и т.д.), в каком возрасте, мнение (отношение) освидетельствуемого на момент осмотра к их наличию (сожаление, убежденность в необходимости татуировок, для статуса и т.д.). Имеет значение количество, локализация, размеры, смысловое содержание татуировок.

При необходимости сразу же проводится комиссионный осмотр совместно с председателем ВВК и другими врачами и психологом ВВК для решения вопроса целесообразности дальнейшего прохождения МО (для исключения затрат времени и средств на инструментально-диагностические методы обследования у других экспертов), проводится совместно с психологом тщательное обследование для определения психологических особенностей и психического состояния. При этом надо учесть, что данный контингент изначально склонен к сутяжничеству, к оспариванию решения, к судебным разбирательствам.

101. При вынесении диагноза психиатр ВВК должен учитывать заключение ПФО, хорошо ориентироваться в методах обследования, применяемых в психодиагностике, и уметь критически оценить полученные результаты. ПФО дает возможность целенаправленно и углубленно построить клиническое собеседование с обследуемым, выявить скрытую психопатологию и составить представление о психопатологических особенностях личности освидетельствуемого.

Однако врач-психиатр ВВК не должен свое экспертное заключение ставить в полную зависимость от результатов психодиагностического обследования, так как их достоверность и степень экспертной значимости зависят от многих факторов: уровня подготовки и практического опыта психолога, проводившего исследование, тщательности обработки полученных результатов, правильности их интерпретации и других причин.

Диагноз психического заболевания должен быть подкреплен в акте МО подробной записью результатов ПФО, дополнительно обосновывающих выставленный диагноз. Анализируется расхождение или совпадение результатов психофизиологического обследования и клинического освидетельствования, делается вывод о нозологической принадлежности выявленных патологических признаков.

102. При необходимости уточнения наличия или отсутствия у освидетельствуемого лица психического заболевания, расстройства, с его согласия проводится амбулаторное или стационарное обследование в условиях специализированного лечебного учреждения.

103. В случае отказа кандидата на службу (учебу), сотрудника от обследования в психиатрическом диспансере, ему разъясняется, что МО будет проведено по результатам обследования у психиатра ВВК. Согласие или отказ освидетельствуемого от обследования в условиях специализированного лечебного учреждения оформляется его распиской или актом, который заверяется психиатром и председателем ВВК или специалистами ВВК и приобщается к акту МО.

104. До направления на обследование в условиях специализированного лечебного учреждения проводится ПФО. С направлением на обследование предоставляется обоснование предполагаемого диагноза психиатром ВВК, заключение ПФО, подробная выписка из амбулаторной карты, а на сотрудников, дополнительно, выписка с данными осмотров врача-психиатра поликлиники МВД, ДП, сведениями о наличии соматических заболеваний, при необходимости - служебная характеристика.

В служебной характеристике указываются сведения о влиянии состояния здоровья сотрудника на исполнении им служебных обязанностей по занимаемой должности, сведения о случаях длительных и частых освобождений сотрудника от исполнения им служебных обязанностей по болезни, мнение руководителя сотрудника о целесообразности сохранения сотрудника на службе в связи с состоянием его здоровья. Также указываются факты, свидельствующие о совершении сотрудником действий, дающих основание предполагать наличие у него психического расстройства, склонность к злоупотреблению алкоголем и других психоактивных веществ. Служебная характеристика заверяться подписями руководства органа внутренних дел, кадрового аппарата.

Эти документы представляются в лечебное учреждение, их копии приобщаются к акту медицинского освидетельствования. В течение всего периода обследования врач-психиатр ВВК поддерживает деловой контакт с врачами диспансера (стационара) для уточнения экспертных вопросов (годности к службе, установления дальнейшего трудового прогноза и т.д.).

105. Экспертный диагноз психического заболевания должен быть подтвержден консилиумным осмотром в специализированном учреждении с участием эксперта-психиатра ВВК. Результаты консилиума, стационарного обследования приобщаются к акту МО.

При освидетельствовании сотрудников, страдающих психическими, поведенческими расстройствами (заболеваниями), обследование врачом-психиатром должно быть проведено особенно тщательно. При несогласии эксперта-психиатра ВВК с заключением консилиумного осмотра по данным амбулаторного обследования в специализированном учреждении, кандидаты на службу (учебу) и сотрудники могут быть направлены для уточнения диагноза на стационарное обследование.

Вопрос о нуждаемости сотрудников в проведении обследования в психиатрическом стационаре решается консилиумом: психиатром ВВК и психиатром поликлиники МВД, ДП, в необходимых случаях привлекаются психиатры территориальных органов здравоохранения, представители кадровых служб.

В случае острого психоза у сотрудника вопрос о направлении его в психиатрический стационар для лечения решается в соответствии с действующими приказами и инструкциями Министерства здравоохранения Республики Казахстан.

106. Диагноз психического заболевания, установленный у кандидата на службу (учебу), не может повлиять на социальный статус освидетельствуемого, так как сведения о нем представляются лишь в кадровый аппарат, направивший его на медицинское освидетельствование. Только в случае выявления острого психоза, когда больной нуждается в экстренном стационировании по медицинским показаниям, сведения о нем сообщаются в местные органы здравоохранения.

Работники кадровых аппаратов используют полученные медицинские сведения исключительно для служебных целей и не имеют права сообщать установленный диагноз заболевания освидетельствуемому, его родственникам и лицам, не имеющим отношения к решению вопроса о зачислении на службу.

107. Кандидаты на службу и учебу, признанные ранее ВВК негодными по подпунктам пунктов Требований (или соответствующих пунктов, приложений предыдущих правовых актов по ВВЭ), по которым допускается переосвидетельствование, могут быть повторно освидетельствованы после стационарного обследования в специализированном учреждении, в остальных случаях переосвидетельсвованию не подлежат. В данных случаях направление в стационар производится экспертом-психиатром ВВК с предоставлением подробной информации по предыдущему освидетельствованию.

108. Сотрудники, признанные ВВК годными к службе при наличии психических, поведенческих расстройств (заболеваний) подлежат обязательному наблюдению у психиатра ведомственного лечебного учреждения и психолога подразделения

Глава 12. Полиграфологическое обследование

Сноска. Глава 12 исключена приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Справку, свидетельство о болезни (ненужное зачеркнуть) в количестве ________экземпляров получил __________/______________________________________ (подпись) (должность, фамилия и инициалы разборчиво) "____" ___________________ 20__ г.

Приложение 3 к Правилам проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан Форма

Военно-врачебная комиссия __________________________________
наименование военно-врачебной комиссии

Акт медицинского освидетельствования №______

Сноска. Приложение 3 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

КАНДИДАТ / СОТРУДНИК (ненужное зачеркнуть)

1. Фамилия, имя, отчество
_________________________________________________________________

2. День, месяц, год рождения ________________________________________

3. Образование ____________________________________________________

4. Гражданская профессия, специальность
_________________________________________________________________

5. Срочная служба в Вооруженных Силах, других войсках и воинских
формированиях: служил (да, нет) ______ с (месяц, год) ________по _______
Причина увольнения _______________________________________________

6. В ОВД, специальных государственных органах, органах прокуратуры,
гражданской защиты, антикоррупционной службе, службе экономических
расследований органов по финансовому мониторингу, Государственной
фельдъегерской службе, Вооруженных силах, других войсках и воинских
формированиях Республики Казахстан (кроме срочной службы) либо в других
силовых органах (дописать) ______________________________ служил ____
с _______ по ________________ (да, нет) (месяц, год)
Причина увольнения (уволенным)
__________________________________________________________________

7. Место службы, должность, специальное (воинское) звание или классный чин
(для действующих сотрудников, военнослужащих)
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

8. Сколько времени болел за последние 12 месяцев ______________________
Когда и где лечился _________________________________________________
Признавался ли ранее лицом с инвалидностью (да, нет) ___________________,
с ________по ________(месяц, год), какой группы _______________________
по какому заболеванию (травме) ______________________________________

9. Проходил ли ранее ВВК ОВД (да, нет) ________, в каком году ___________,
где _______________________________________________________________

10. Считаю себя к предлагаемой или дальнейшей службе
___________________________________________________________________
(вписать - годным или негодным)

11. Домашний адрес и номер мобильного телефона
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Обязуюсь предоставить в ВВК все имеющиеся у меня медицинские документы
о лечении, прохождении медицинского обследования. Предупрежден об отказе
в проведении медицинского освидетельствования в случае предоставления
неверных сведений. Верность всех сообщенных мною сведений подтверждаю
собственной подписью ___________________ "___" ____________20___ г.

Пункты 12 и 13 заполняются медицинской(им) сестрой(братом) ВВК

12. Сведения из служебного удостоверения: серия и № ________________
дата выдачи ______________ кем выдано____________________________
специальное (воинское) звание или классный чин ____________________
должность _____________________________________________________

13. Сведения из военного билета (приписного свидетельства):
серия и № _________________ дата выдачи _________________________,
кем выдан ___________________, категория годности ________________
______________________ статья __________ приказ_____ №__________
"____"____________20___г.
звание __________________, сроки службы _________________________
"___" ____________ 20___г.
Медсестра(брат) ВВК __________________/_________________________

Данные объективного обследования

1. Росто-весовые данные: Рост _______ см. Вес ______ кг. ИМТ_______.
"_____" _____________20___г.
хирург, медсестра (брат) __________________/_______________________
(ненужное зачеркнуть) (подпись) (фамилия и инициалы разборчиво)

2. Хирург. Жалобы, анамнез (травмы, операции, где лечился):
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Общее физическое развитие ______________________________________
Окружность груди: спокойно ___________ вдох _______ выдох ________
Динамометрия: правая кисть _____, левая кисть _____, становая _______
Кожные покровы и видимые слизистые ____________________________
______________________________________________________________
Лимфатические узлы ____________________________________________
Мышечная система _____________________________________________
Костная система и суставы ______________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Щитовидная железа ____________________________________________
Периферические сосуды ________________________________________
______________________________________________________________
Мочеполовая система ___________________________________________
______________________________________________________________
Анус и прямая кишка ___________________________________________
Направлен на: (вид обследования, дата) ____________________________
Диагноз: ______________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
___________/__________________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

3. Оториноларинголог.
Жалобы, анамнез ______________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Дефекты речи ________________________________________________
Зев, гортань __________________________________________________

	справа	слева
Состояние носовых ходов
Носовое дыхание
Обоняние
Состояние барабанных перепонок
Острота слуха на шепотную речь
Барофункция уха

Функция вестибулярного аппарата (двойной опыт с вращением)
____________________________________________________________
Направлен на:(вид обследования, дата)
____________________________________________________________
Диагноз: ____________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
__________/__________________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

4. Офтальмолог. Жалобы, анамнез
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

обследование	правого глаза	левого глаза	обследование	правого глаза	левого глаза
Острота зрения без коррекции:			Слезные пути
Острота зрения с коррекцией:			Зрачки и их реакция
Рефракция скиаскопическая			Оптические среды
Ближай-ая точка ясного зрения			Глазное дно
Веки и коньюнктивы			Внутриглазное давление
Полож-ие и подвижн. глазных яблок			Поля зрения ( при патологии)

Бинокулярное зрение ________________________________________
Протокол обследования цветового зрения по пороговым таблицам

Исследуемый приемник		Красный				Зеленый				Синий			Контроль
№ карты		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Ответы в 3-кратном испытании	1-й
	2-й
	3-й

Направлен на: (вид обследования, дата)
___________________________________________________________
Диагноз ____________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
______________/_____________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

5. Невропатолог. Жалобы, анамнез:
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Черепно-мозговые нервы _____________________________________
___________________________________________________________
Двигательная сфера __________________________________________
___________________________________________________________
Рефлексы __________________________________________________
___________________________________________________________
Чувствительность ___________________________________________
___________________________________________________________
Вегетативная нервная система ________________________________
__________________________________________________________
Направлен на: (вид обследования, дата)
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Диагноз ___________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
__________/_______________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

6. Терапевт. Жалобы
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Анамнез (перенесенные заболевания, где обследовался, лечился)
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Кожные покровы ___________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Видимые слизистые ________________________________________
ИМТ (индекс массы тела) ___________________________________
Питание __________________________________________________
Эндокринная система _______________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Сердце: границы ___________________________________________
__________________________________________________________
Тоны _____________________________________________________
__________________________________________________________

Функц. проба	"___" __________20__ г.			"___" ________20__ г.			"___" _________20__ г.
Условия измерений	В покое сидя	После 15 приседан	Через 2 мин	В покое сидя	После 15 приседан	Через 2мин	В покое сидя	После 15 приседан.	Через 2 мин
Пульс
АД
ЧДД в мин

Органы дыхания ____________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Органы пищеварения ________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Печень ____________________________________________________
Селезенка __________________________________________________
Почки _____________________________________________________
___________________________________________________________
Направлен на: (вид обследования, дата)
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Диагноз ____________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
__________/_________________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

7. Стоматолог. Жалобы, анамнез
____________________________________________________________

Зубная формула	справа								слева								отсутствие-О, кариес-К, пломба-П, имплант-И
Верхняя челюсть
	18	17	16	15	14	13	12	11	21	22	23	24	25	26	27	28
Нижняя челюсть	48	47	46	45	44	43	42	41	31	32	33	34	35	36	37	38

Прикус (вид, степень, смещение в мм) __________________________
Слизистая, десны ____________________________________________
____________________________________________________________
Направлен на: (вид обследования, дата)
___________________________________________________________
Диагноз ____________________________________________________
___________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
__________/_________________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

8. Дерматовенеролог. Жалобы, анамнез
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Объективные данные ________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Направлен на: (вид обследования, дата) _________________________
Диагноз ____________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
__________/________________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

9. Гинеколог. Жалобы, анамнез _______________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Объективные данные _______________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Направлен на: (вид обследования, дата) ________________________
Диагноз ___________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
__________/________________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

10. Психофизиологическое обследование:
№ 1 _______________________________________________________
№ 2 _______________________________________________________
№ 3 _______________________________________________________
№ 4 _______________________________________________________
ПФТ ______________________________________________________
Допол. тесты _______________________________________________

Заключение ПФО №____________
Вывод: "РЕКОМЕНДУЕТСЯ" / "НЕ РЕКОМЕНДУЕТСЯ"
(ненужное зачеркнуть)
от "____"______________20___г.
__________/________________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы психолога разборчиво)

11. Психиатр. Жалобы ____________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Анамнез ________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Сознание ________________________________________________________
________________________________________________________________
Внешний вид ____________________________________________________
Настроение ______________________________________________________
Эмоционально-волевая сфера ______________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Речь ____________________________________________________________
Мышление _______________________________________________________
_________________________________________________________________
Память __________________________________________________________
_________________________________________________________________
Внимание ________________________________________________________
_________________________________________________________________
Интеллект ________________________________________________________
_________________________________________________________________
Критика _________________________________________________________
_________________________________________________________________
________________________________________________________________
Направлен на: (вид обследования, дата) ______________________________
Диагноз _________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
"___" ___________ 20___г.
__________/_____________________________________________________
(подпись) (фамилия и инициалы разборчиво, печать врача)

12. Данные рентгенологического исследования, лабораторных,
функциональных и других исследований и консультаций:
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

13. Особые отметки (направление на дообследование на заседании ВВК;
отказ от обследования; неявка в указанные сроки, не предоставление материалов
об обстоятельствах получения увечья и т.д.)
________________________________________________________________
________________________________________________________________

Информирован о явке на заседание ВВК на "__" _____ 20__ г. в _____час. _____мин.

"___"_________20___г. ________________ (подпись)

Заключение ВВК №_______
Диагнозы заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм) и постановление об их причинной связи

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
На основании пунктов _______________ _________________ графы _____
приказа Министра внутренних дел Республики Казахстан от 13 ноября 2020 года
№ 775 "Об утверждении Требований, предъявляемых к состоянию здоровья лиц
для прохождения службы в правоохранительных органах и Государственной
фельдъегерской службе Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре
государственной регистрации нормативных правовых актов за № 21646);
пунктов______________ приказа Министра внутренних дел Республики Казахстан
от 2 ноября 2020 года № 758 "Об утверждении Правил проведения военно-врачебной
экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской
службе Республики Казахстан и Положения о комиссиях военно-врачебной
экспертизы в органах внутренних дел Республики Казахстан" (зарегистрирован
в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21580)
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Вывод ПФО: "РЕКОМЕНДУЕТСЯ" / "НЕ РЕКОМЕНДУЕТСЯ"
(ненужное зачеркнуть)
Примечание
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
"___" ___________________ 20__ г.
"ЗА"/"ПРОТИВ" Председатель комиссии:___________/______________
место печати (ненужное зачеркнуть подпись) (фамилия и инициалы)

Эксперты-врачи:
"ЗА"/"ПРОТИВ" терапевт___________/______________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" невропатолог_________/____________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" хирург__________/_________________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" психиатр__________/_______________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" окулист__________/________________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" лор _________/____________________________________
Начальник ПФЛ/психолог ____________/_____________________________
С заключением ВВК ознакомлен _________/___________________
"___" __________ 20__ г.

Заключение ВВК №_______
Диагнозы заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм) и постановление об их причинной связи

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
На основании пунктов _______________________________________________
графы____ приказа Министра внутренних дел Республики Казахстан от 13 ноября
2020 года № 775 "Об утверждении Требований, предъявляемых к состоянию здоровья
лиц для прохождения службы в правоохранительных органах и Государственной
фельдъегерской службе Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре
государственной регистрации нормативных правовых актов за № 21646);
пунктов ______________ приказа Министра внутренних дел Республики Казахстан
от 2 ноября 2020 года № 758 "Об утверждении Правил проведения военно-врачебной
экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской
службе Республики Казахстан и Положения о комиссиях военно-врачебной
экспертизы в органах внутренних дел Республики Казахстан" (зарегистрирован
в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21580)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Вывод ПФО: "РЕКОМЕНДУЕТСЯ" / "НЕ РЕКОМЕНДУЕТСЯ"
(ненужное зачеркнуть)
Примечание ________________________________________________________
___________________________________________________________________
"___" ___________________ 20__ г.
"ЗА"/"ПРОТИВ" Председатель комиссии:___________/___________________
место печати (ненужное зачеркнуть подпись) (фамилия и инициалы)
Эксперты-врачи:
"ЗА"/"ПРОТИВ" терапевт___________/_______________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" невропатолог_________/_____________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" хирург__________/__________________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" психиатр__________/________________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" окулист__________/_________________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" лор _________/_____________________________________
Начальник ПФЛ/психолог ____________/______________________________
С заключением ВВК ознакомлен _________/____________________________
"___" __________ 20__ г.

Приложение 4 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан

Место для фото
(гербовая печать ВВК)

Военно-врачебная комиссия __________________________________
наименование военно-врачебной комиссии
Карта медицинского освидетельствования поступающего в организацию образования
______________________________________________________________
(наименование учебного заведения, факультета)

Сноска. Приложение 4 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

КАНДИДАТ / СОТРУДНИК (ненужное зачеркнуть)

1. Фамилия, имя, отчество
______________________________________________________________
______________________________________________________________

2. День, месяц, год рождения _____________________________________
(специальное, воинское звание, классный чин)

3. Образование _________________________________________________

4. Гражданская профессия, специальность _________________________

5. Срочная служба в Вооруженных Силах, служил (да, нет) _____
с (месяц, год)______по _______
Причина увольнения ____________________________________________

6. В ОВД, специальных государственных органах, органах прокуратуры,
гражданской защиты, антикоррупционной службе, службе экономических
расследований органов по финансовому мониторингу, Государственной
фельдъегерской службе, Вооруженных силах, других войсках и воинских
формированиях Республики Казахстан (кроме срочной службы) либо в других
силовых органах (дописать)_____________________служил (да, нет)____
(с месяц, год)____ по __________
Причина увольнения (уволенным) _________________________________

7. Признавался ли ранее лицом с инвалидностью (да, нет)_____, с ________
по ________(месяц, год), какой группы__________ по какому заболеванию
(травме) ________________________________________________________

8. Проходил ли ранее комиссию в ЦВВК МВД, ОВВК, ВВК ДП _____(да, нет),
в каком году _________, где _______________________________________

9. Домашний адрес и номер мобильного телефона
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Обязуюсь предоставить в ВВК все имеющиеся у меня медицинские документы
о лечении, прохождении медицинского обследования. Предупрежден об отказе
в проведении медицинского освидетельствования в случае предоставления неверных
сведений. Верность всех сообщенных мною сведений подтверждаю собственной
подписью ______________ "___" ____________20___ г.

Пункты 10 и 11 заполняются медицинской(им) сестрой(братом) ВВК

10. Сведения из служебного удостоверения: серия и № ___________
дата выдачи _____________________________________________________
кем выдано _____________________________________________________
специальное (воинское) звание или классный чин _____________________
должность ______________________________________________________

11. Сведения из военного билета (приписного свидетельства):
серия и № ____________________ дата выдачи _______________________,
кем выдан ___________________, категория годности _________________
__________ статья ________ приказ_____ №_____ "____" _______ 20___г.
звание ________________________, сроки службы ____________________
"___" ____________ 20___г.
Медсестра(брат) ВВК ________/_________________________

Медицинская часть карты

Предварительное освидетельствование

Окончательное освидетельствование

1. Росто-весовые данные

Данные	Рост ________ вес _________ИМТ _____	Рост _________ вес _________ ИМТ ______
Дата, подпись (хирург, медсестра(брат)	"_____" ___________________ 20___г. __________/_______________________ (подпись, фамилия и инициалы разборчиво)	"_____"____ ________________ 20___г. ___________/______________________ (подпись, фамилия и инициалы разборчиво)

2. Хирург

Жалобы
Анамнез (в том числе травмы, операции)
Общее физич. развитие
Окружность груди	в покое- при вдохе-	в покое- при вдохе-
Динамометрия	справа – слева –	справа – слева –
становая-
Кожные покровы
Лимфат.узлы
Мышечная система
Костная система, суставы
Периферические сосуды
Мочеполовая система
Анус и пр. кишка
Направлен: (вид обследования, дата)
Диагноз
Дата, подпись	"____" ___________________ 20___г._ ___________/_____________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)	"_____" _____________________ 20___г. ______________/_______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

3. Отоларинголог

Жалобы
Анамнез (в том числе травмы, операции)
Зев, гортань
Речь
По органам	справа	слева	справа	слева
Носов. дыхание
Обоняние
Состояние барабанных перепонок
Острота слуха на шепот. речь
Вестибулярный аппарата
Барофункция уха
Направлен: (вид обследования, дата)
Диагноз
Дата, подпись	"______" __________________ 20___г. ____________/____________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)		"______" ________________ 20___г. ____________/________________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

4. Окулист

Жалобы
Анамнез (в том числе травмы, операции)
Исследуемый приемник		Красный				Зеленый					Синий
№ карты		1	2	3	4		5	6	7	8		9	10	11
Ответы в 3-крат. испытании	1-й
	2-й
	3-й

Продолжение таблицы

Контроль

Красный

Зеленый

Синий

Контроль

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Цветовое зрение

Острота зрения

справа

слева

справа

слева

Без коррекции

С коррекцией

Рефракция скиаскоп-ки

Бинокул.-ое зрение

Ближайшая точка ясного зрения

Слезные пути

Веки и коньюнкт-ы

Полож-ние, подвижн-ть глазн. яблок

Зрачки и их реакции

Оптические среды

Глазное дно:

Направлен: (вид обслед-ния, дата)

Диагноз

Дата подпись

"_____" _________________ 20___г. __________/______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

"_____" ____________________ 20___г. ____________/________________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

5. Невропатолог

Жалобы
Анамнез (в том числе травмы, операции)
Черепно-мозговые нервы
Двигательная Сфера
Рефлексы
Чувствительность
Вегетативная нервная система
Направлен: (вид обследования, дата)
Диагноз
Дата, подпись	"______" ________________ 20___г. _________/_______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)	"______" _________________ 20___г. ____________/_______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

6. Терапевт

Жалобы
Анамнез (в том числе травмы, операции)
Питание
Эндокринная система
Сердце: границы
Тоны

Функциональная проба

	Предварительное освидетельствование
Даты проведен	"___" _______ 20____ г.			"___" _______ 20____ г.			"___" _______ 20____ г.
Условия измерений	В покое сидя	После 15 приседаний	Через 2 мин	В покое сидя	После 15 приседаний	Через 2 мин	В покое сидя	После 15 приседаний	Через 2 мин
Пульс
АД
ЧДД

Продолжение таблицы

Окончательное освидетельствование
"___" _______ 20____г.			"___" _______ 20____г.				"___" _______ 20____г.
В покое сидя	После 15 приседаний	Через 2 мин	В покое сидя	После 15 приседаний		Через 2 мин	В покое сидя	После 15 приседаний	Через 2 мин
Органы дыхания
Органы пищеварения
Печень
Селезенка
Почки
Направлен: (вид обследования, дата)
Диагноз
Дата, подпись	"_____" ________________20___г. _________/________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)				"____" _________________ 20___г. _________/________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

7. Дерматовенеролог

Жалобы, анамнез (в том числе травмы, операции)
Объективные Данные
Направлен: (вид обследования, дата)
Диагноз
Дата, подпись	"_____" _________________ 20___г. ________/____________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)	"_____" _________________ 20___г. _________/____________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

8. Стоматолог

Жалобы, анамнез (в том числе травмы, операции)
Прикус
Слизистая полость рта, десны
Формула: отсутствие-О, пломба-П, кариес-К, имплант-И	справа слева 18 17 16 15 14 13 12 11 21 22 23 24 25 26 27 28 48 47 46 45 44 43 42 41 31 32 33 34 35 36 37 38
Направлен: (вид обследования, дата)
Диагноз
Дата, подпись	"____" _________________ 20___г. ________/_______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

Продолжение таблицы

справа слева 18 17 16 15 14 13 12 11 21 22 23 24 25 26 27 28 48 47 46 45 44 43 42 41 31 32 33 34 35 36 37 38

"____" __________________ 20___г. _________/______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

9. Гинеколог

Жалобы, анамнез (в том числе операции)
Объективные данные
Направлен: (вид обследования, дата)
Диагноз
Дата, подпись	"_____" _________________ 20___г. _________/______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)	"____" _____________________ 20___г. __________/_______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

10. Данные психофизиологического обследования

Данные и вывод ПФО:	№ 1 _____________________________ № 2 _____________________________ № 3 _____________________________ № 4 _____________________________ ПФТ ____________________________ Доп. Тесты ______________________ ________________________________ Заключение ПФО № _______________ "РЕКОМЕНДУЕТСЯ" / "НЕ РЕКОМЕНДУЕТСЯ" (ненужное зачеркнуть)	№ 1 _____________________________ № 2 _____________________________ №3 _____________________________ № 4 _____________________________ ПФТ ____________________________ Доп. Тесты _________________________________ _________________________________ Заключение ПФО №__________________ "РЕКОМЕНДУЕТСЯ" / "НЕ РЕКОМЕНДУЕТСЯ" (ненужное зачеркнуть)
Дата, подпись	от "____" _____________ 20___г. _________/_______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы)	от "____" _____________ 20___г. _________/_______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы)

11. Психиатр

Жалобы
Анамнез (в том числе травмы, операции)
Сознание
Внешний вид
Настроение
Эмоционально-волевая сфера
Речь
Мышление
Память
Внимание
Интеллект
Критика
Направлен: (вид обследования, дата)
Диагноз
Дата, подпись	"___" ___________ 20___г. _______/_______________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)	"___" ___________ 20___г. _______/_____________________________ (подпись) (фамилия и инициалы, печать врача)

12. Данные рентгенологических, лабораторных, других исследований и консультаций

Дата и виды исследований

13. Особые отметки (об отказе от обследования, неявке и т.д.)

Информирован о явке на заседание ВВК на "__"__________20__г. в _____час. _____мин. "___"_________20___г. _______________(подпись)	Информирован о явке на заседание ВВК на "__"__________20__г. в _____час. _____мин. "___"_________20___г. ________________(подпись)

1. Заключение предварительного медицинского освидетельствования №______
Диагноз _______________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
На основании пунктов ___________________________________________
графы____ приказа Министра внутренних дел Республики Казахстан
от 13 ноября 2020 года № 775 "Об утверждении Требований, предъявляемых
к состоянию здоровья лиц для прохождения службы в правоохранительных
органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан"
(зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных
правовых актов за № 21646)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Вывод ПФО: "РЕКОМЕНДУЕТСЯ" / "НЕ РЕКОМЕНДУЕТСЯ"
(ненужное зачеркнуть)
Примечание _____________________________________________________
"___" ____________ 20__ г.
"ЗА"/"ПРОТИВ"
Председатель комиссии:_________/__________________________________
(ненужное зачеркнуть подпись) (фамилия и инициалы)
Эксперты-врачи: "ЗА"/"ПРОТИВ" терапевт ____________/______________
"ЗА"/"ПРОТИВ" невропатолог___________/___________________________
место печати
"ЗА"/"ПРОТИВ" хирург____________/________________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" психиатр______________/____________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" окулист_______________/____________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" лор-врач_______________/____________________________
Начальник ПФЛ/психолог __________/_________________________________
С заключением ВВК ознакомлен _________/___________________
"___" _________ 20__ г.

2. Заключение окончательного медицинского освидетельствования №______
Диагноз ___________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
На основании пунктов _______________________________________________
графы____ приказа Министра внутренних дел Республики Казахстан
от 13 ноября 2020 года № 775 "Об утверждении Требований, предъявляемых
к состоянию здоровья лиц для прохождения службы в правоохранительных органах
и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан"
(зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых
актов за № 21646)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Вывод ПФО: "РЕКОМЕНДУЕТСЯ" / "НЕ РЕКОМЕНДУЕТСЯ"
(ненужное зачеркнуть)
Примечание ________________________________________________________
"___" ____________ 20__ г.
"ЗА"/"ПРОТИВ" Председатель комиссии:_________/_____________________
(ненужное зачеркнуть подпись) (фамилия и инициалы)
Эксперты-врачи: "ЗА"/"ПРОТИВ" терапевт ____________/_________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" невропатолог___________/_____________________________
место печати
"ЗА"/"ПРОТИВ" хирург____________/__________________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" психиатр______________/______________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" окулист_______________/______________________________
"ЗА"/"ПРОТИВ" лор-врач_______________/_____________________________
Начальник ПФЛ/психолог __________/__________________________________
С заключением ВВК ознакомлен _________/_____________________________
"___" _________ 20__ г.

	Приложение 5 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Книга №_____протоколов заседаний военно-врачебной комиссии _______________________________________________________
(наименование комиссии)

№ п/п	Фамилия, имя, отчество, год рождения, специальное, воинское звание, место службы, должность (у сотрудников)	Подразделение направившее на МО	Диагноз и постановление ВВК о причинной связи заболевания увечья (ранения, контузии, травмы, (краткие данные объективного обследования -при необходимости)	Пункты, графа, № и дата приказа МВД, МО.	Заключение о категории в конкретной должности, категория годности к воинской службе,
1	2	3	4	5	6

	Приложение 6 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Угловой штамп
военно-врачебной комиссии

__________________________________________________________________________
(наименование военно-врачебной комиссии)

Справка о медицинском освидетельствовании № ____

________________________________________________________________________________
(специальное или воинское звание сотрудникам, военнослужащим; фамилия, отчество, год рождения)

освидетельствован "_____" ___________________ 20____ года.

Диагноз и постановление комиссии о причинной связи заболевания, увечья

(ранения, контузии, травмы):

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

На основании пунктов_________________________________________графы____Требований,
предъявляемых к состоянию здоровья лиц для прохождения службы в правоохранительных органах и
Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан (Вооруженных силах), утвержденных
приказом МВД (МО) Республики Казахстан от "___"____________20___г. № ____;
пунктов_________Правил проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и
Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан (Вооруженных силах), утвержденных
приказом МВД (МО) Республики Казахстан от "___"_____________20____г. № ______

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

По результатам ПФО (характеристика с выводами)__________

Примечание_____________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

Председатель комиссии: ___________/_______________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)
Начальник ПФЛ (психолог): ________/______________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)
гербовая печать Секретарь комиссии: __________/___________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)

	Приложение 7 к Правилам проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Свидетельство о болезни № _____

Сноска. Приложение 7 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

"___" ____________20___ г.
_______________________________________________________________________________
(наименование военно-врачебной комиссии)

Освидетельствован по направлению кадровой службы___________________________
с целью___________________________________________________________________
1. Фамилия, имя, отчество, день, месяц, год рождения ___________________________
2. Специальное (воинское) звание или классный чин ____________________________
специальность_____________________________________________________________
3. Место службы, занимаемая должность ______________________________________
4. В ОВД, специальных государственных органах, органах прокуратуры, гражданской
защиты, антикоррупционной службе, службе экономических расследований органов по
финансовому мониторингу, Государственной фельдъегерской службе, Вооруженных силах,
других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан (кроме срочной службы)
либо в других силовых органах (дописать) _____________ служил ____ с ____ по _________.

Причина увольнения
________________________________________________________________________________
(да, нет) (месяц, год)

5. Срочную службу проходил (да, нет) _____с __________по ___________(месяц, год)
6. Рост ________ см. Вес тела _______ кг. Окружность груди ______ см.
7. Жалобы: ________________________________________________________________
8. Анамнез заболеваний, проведенных исследований, лечения с указанием диагнозов,
лечебных учреждений и времени лечения: __________________________________________

9. Данные объективного обследования: _______________________________________
10. Результаты специальных исследований (рентгенологических, лабораторных,
инструментальных и др. консультаций):
________________________________________________________________________________

11. Диагнозы заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм) и постановление о их
причинной связи _________________________________________________________________
12. Заключение ВВК: на основании пунктов ____________________________________
графы _____Требований, предъявляемых к состоянию здоровья лиц для прохождения
службы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе
Республики Казахстан, утвержденных приказом МВД Республики Казахстан от
"___"____________20___г. № ____; пунктов_________Правил проведения военно-врачебной
экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе
Республики Казахстан, утвержденных приказом МВД Республики Казахстан от
"___"_____________20____г. № ______
________________________________________________________________________________
13. В сопровождающем нуждается (не нуждается) _____________ в количестве____________
Примечание _______________________________________________________________
Гербовая печать Председатель комиссии: __________/___________________________
(подпись) (фамилия и инициалы)

Эксперт-врач: ___________/____________________

Секретарь: ____________/______________________

	Приложение 8 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Список кандидатов, признанных временно действующей военно-врачебной комиссией
______________________________________________________________________
(наименование организации образования) негодными по состоянию здоровья к поступлению на учебу в 20__ году

№ п/п	Фамилия, имя, отчество, год рождения, специальное, воинское звание (для сотрудников)	Наименование ВВК проводившей предварительное МО	Диагноз выставленный при предварительном МО	Развернутый диагноз ВВВК УЗ	Пункты, графа, № и дата приказа МВД, МО
1	2	3	4	5	6

"____" ______________ 20___ г.

Председатель ВВК __________________________________________________________
(наименование комиссии, подпись, фамилия, инициалы)

Приложение 9 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан

Перечень местностей Республики Казахстан с неблагоприятными климатическими условиями

К местностям Республики Казахстан с неблагоприятными климатическими условиями относятся:

1) в Акмолинской области - Аршалынский, Жаркаинский, Есильский, Жаксынский, Коргалжинский и Целиноградский (за исключением г.Нур-Султана) районы, Селетинский сельский округ Ерейментауского района и г. Степногорск;

2) в Актюбинской области - Байганинский и Мугалжарский районы;

3) в Алматинской области - Жамбылский, Илийский, Талгарский, Уйгурский, Енбекшиказахский, Райымбекский, Алакольский (за исключением Уйгентасского сельского округа), Коксуйский, Саркандский, Ескельдинском (за исключением г. Талдыкоргана), Панфиловский, Карасайский, Балхашский, Кербулакский, Капшагайский районы, п.г.т. Сарыозек Кербулакского района, г.Текели, с.Аксу Аксуского района,

4) Атырауская область;

5) в Восточно-Казахстанской области - Катон-Карагайский, Курчумский, Аягузский, Жарминский, Зайсанский, Тарбагатайский, Абайский, Бескарагайский, Жанасемейский, Таскескенский районы, Маканчинский сельский округ Урджарского района, г. Семипалатинск и г. Курчатов;

6) в Жамбылской области – Кордайский, Мойынкумский, Таласский, Байзакский, Шуский районы и г. Жанатас;

7) в Западно-Казахстанской области – Жангалинский, Бокей-ординский, Тайпакский сельский округ Акжаикского района;

8) в Карагандинской области – Абайский, Актогайском, Нуринский, Шетский, Улытауский, Каркаралинский районы, г.Балхаш, Каражал, поселок Жайрем, г.Сатпаев, г.Жезказган и г.Приозерск;

9) в Костанайской области - г.Аркалык;

10) Кызылординская область;

11) в Мангистауской области – Каракиянский, Бейнеуский, Мангистауский Мунайлинский районы (за исключением с. Умирзак, а также земель бывшего Тупкараганского района), г. Жана-Узень, г.Форт-Шевченко и г.Актау;

12) в Павлодарской области – Майский, Аққулы районы;

13) в Северо-Казахстанской области - Айыртауский районы;

14) в Туркестанской области - Сузакский, Сарыагашский (за исключением Келесского сельского округа) районы, г.Туркестан и г.Сарыагаш;

15) г.Байконыр и районы примыкающие к космодрому "Байконур".

Приложение 10 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан

Перечень медицинских противопоказаний к прохождению сотрудниками службы и проживанию членов семей сотрудников в местностях Республики Казахстан с неблагоприятными климатическими условиями, высокогорных местностях, к выезду сотрудников в зарубежные страны с неблагоприятным жарким климатом и проживанию за рубежом членов семей сотрудников, временно проходящих службу за границей.

1. К медицинским противопоказаниям к прохождению службы сотрудниками в местностях с неблагоприятными климатическими условиями Республики Казахстан относятся:

1) тиреотоксикоз любой степени тяжести;

2) мочекаменная болезнь с наличием камней или без конкрементов, но с частыми приступами почечной колики; отсутствие одной почки, аномалии развития почек (подковообразная почка, полное удвоение лоханки и мочеточника);

3) гипертоническая болезнь II стадии;

4) злокачественные новообразования независимо от стадии и результатов лечения;

5) фотодерматозы, эритематозная волчанка;

6) резко выраженные хронические ларингофарингиты;

7) тяжелые осложненные формы аллергических заболеваний, непрерывно рецидивирующие при отсутствии эффекта от лечения;

8) опухоли матки, яичников или молочной железы;

9) дисфункция яичников, сопровождающаяся климаксом или маточными кровотечениями.

2. К медицинским противопоказаниям к проживанию членов семей сотрудников в местностях с неблагоприятными климатическими условиями Республики Казахстан относятся:

1) эпилепсия с частыми припадками (ежемесячно);

2) сосудистые заболевания головного или спинного мозга и другие тяжелые органические болезни центральной нервной системы при наличии параличей или глубоких парезов, гидроцефалии, расстройства речи, зрения, нарушений статики или ходьбы; опухоли головного или спинного мозга;

3) тяжелые формы болезней эндокринной системы, тиреотоксикоз любой степени; тяжести;

4) болезни системы кровообращения с нарушением коронарного или общего кровообращения II или III степени;

5) гипертоническая болезнь III стадии;

6) коллагенозы (ревматоидный артрит, системная красная волчанка, системная склеродермия, узелковый периартериит, дерматомиозит);

7) злокачественные новообразования независимо от стадии и результатов лечения;

8) мочекаменная болезнь с наличием камней или без конкрементов, но с частыми приступами почечной колики; отсутствие одной почки, аномалии развития почек (подковообразная почка, полное удвоение лоханки и мочеточников);

9) опухоли матки, яичников или молочной железы любой этиологии.

3. К медицинским противопоказаниям к прохождению службы сотрудниками в высокогорных местностях (1500 метров и более над уровнем моря) относятся:

1) сосудистые заболевания головного и спинного мозга с преходящими расстройствами мозгового кровообращения;

2) тиреотоксикоз любой степени тяжести;

3) болезни кроветворной системы, медленно прогрессирующие с умеренным нарушением функции и редкими обострениями;

4) хронические заболевания легких с нарушением функции внешнего дыхания;

5) болезни системы кровообращения с нарушением общего или коронарного кровообращения;

6) злокачественные новообразования независимо от стадии и результатов лечения;

7) облитерирующий эндартериит любой степени выраженности.

4. К медицинским противопоказаниям к проживанию членов семей сотрудников в высокогорных местностях (1500 метров и более над уровнем моря) относятся:

1) олигофрения;

2) эпилепсия с частыми припадками (ежемесячно);

3) маниакально-депрессивный психоз с часто повторяющимися фазами заболевания, шизофрения;

4) органические болезни центральной нервной системы, сопровождающиеся гидроцефалией, параличами, парезами, расстройством речи, зрения, опухоли головного или спинного мозга и другие тяжелые и быстро прогрессирующие заболевания центральной нервной системы со стойкими нарушениями функции органов;

5) болезни эндокринной системы, тиреотоксикоз любой степени тяжести;

6) системные заболевания крови при наличии признаков прогрессирования;

7) хронические заболевания органов дыхания с нарушением функции внешнего дыхания;

8) болезни системы кровообращения с нарушением общего или коронарного кровообращения II и III степени;

9) гипертоническая болезнь II или III стадии;

10) злокачественные новообразования независимо от стадии и результатов лечения;

11) облитерирующий эндартериит любой степени выраженности;

12) опухоли матки, яичников или молочной железы любой этиологии.

5. К медицинским противопоказаниям к выезду сотрудников в зарубежные страны с неблагоприятным жарким климатом относятся:

1) все острые заболевания (до полного излечения), хронические заболевания в стадии обострения;

2) психические заболевания, в том числе в состоянии ремиссии или компенсации;

3) психопатии и выраженные невротические состояния;

4) хронический алкоголизм и все формы наркомании;

5) эпилепсия и пароксизмальные состояния различного генеза;

6) сосудистые заболевания головного и спинного мозга при стойких нарушениях мозгового кровообращения;

7) последствия инфекционно-вирусных болезней центральной нервной системы, органические поражения головного и спинного мозга при глубоких или умеренно выраженных нарушениях функции;

8) последствия черепно-мозговой травмы со стойкими нарушениями функции центральной нервной системы;

9) хронические заболевания и последствия травм периферических нервов при выраженных нарушениях движения, чувствительности и трофики;

10) состояния после тяжелой формы вирусного гепатита, брюшного тифа, паратифов с момента клинического выздоровления;

11) болезни эндокринной системы: тяжелые и средние формы (диффузное увеличение щитовидной железы I и II степени без нарушения ее функции не является противопоказанием к выезду, при наличии легких форм эндокринных заболеваний с неосложненным течением, а также после оперативного лечения по поводу диффузного тиреотоксического зоба или после операции по поводу узлового зоба вопрос о выезде решается индивидуально);

12) болезни крови и кроветворных органов (при умеренных железодефицитных анемиях - вопрос о выезде решается индивидуально);

13) активные формы туберкулеза легких и других органов (при отсутствии активности процесса в течение трех лет выезд не противопоказан);

14) хронические заболевания легких нетуберкулезного происхождения с явлениями легочной и легочно-сердечной недостаточности II-III степени;

15) бронхиальная астма и аллергические заболевания с частыми обострениями, требующими стационарного лечения больного;

16) ревматизм (без порока сердца) в течение одного года после окончания лечения по поводу последнего приступа;

17) пороки сердца, за исключением стойко компенсированной недостаточности митрального клапана;

18) хроническая ишемическая болезнь с хронической коронарной недостаточностью II-III степени, постинфарктный кардиосклероз;

19) заболевания мышцы сердца с пароксизмальными частыми (более 1 раза в 2 месяца) или постоянными формами нарушения сердечного ритма или нарушением кровообращения II-III степени;

20) гипертоническая болезнь III стадии;

21) язвенная болезнь желудка, двенадцатиперстной кишки в течение 3 лет после последнего обострения, подтвержденного данными клинического обследования;

22) состояние после резекции желудка по поводу язвенной болезни желудка или двенадцатиперстной кишки;

23) множественные полипы желудка или кишечника;

24) хронические болезни печени с нарушением функции;

25) хронический холецистит, желчнокаменная болезнь;

26) хронический панкреатит, энтероколит;

27) гастродуоденит, протекающий с ежегодными обострениями, требующими стационарного лечения больного;

28) состояние после острого холецистита, острого панкреатита в течение одного года динамического наблюдения;

29) болезни почек с нарушением функции;

30) коллагенозы (ревматоидный артрит, системная красная волчанка, системная склеродермия, узелковый периартериит, дерматомиозит);

31) патологические рубцы кожи, часто изъязвляющиеся, ограничивающие движение, затрудняющие ношение обуви, одежды и снаряжения;

32) последствия повреждений, оперативных вмешательств на органах грудной или брюшной полости с выраженными и стойкими нарушениями функции органов и систем;

33) хронические прогрессирующие болезни и последствия повреждений костей, хрящей, мышц, суставов, часто обостряющиеся или с выраженным нарушением функции;

34) анкилозы двух и более крупных суставов, анкилоз тазобедренного сустава;

35) отсутствие всех пальцев на руке, ноге, отсутствие стопы, верхней или нижней конечности на любом уровне (для сотрудников, военнослужащих); высокая ампутация бедра;

36) злокачественные новообразования, независимо от стадии и результатов лечения;

37) доброкачественные новообразования, склонные к росту, вызывающие расстройство функции органов и препятствующие движению, ношению обуви, одежды и снаряжения;

38) заболевания и последствия повреждений периферических сосудов при нарушении кровообращения и функции конечности;

39) грыжи паховые, бедренные, диафрагмальные, послеоперационные, подлежащие оперативному лечению;

40) выпадение прямой кишки II стадии (для сотрудников и военнослужащих);

41) геморрой с частыми обострениями, кровотечениями, выпадением узлов, хронический парапроктит, гипертрофия предстательной железы II-III степени, эпителиальные копчиковые ходы, осложненные хроническим воспалением, дермоидные кисты параректальной клетчатки, подлежащие лечению;

42) мочекаменная болезнь с частыми приступами и сопутствующим воспалением мочевыводящих путей;

43) часто рецидивирующие хронические гнойные эпимезотимпаниты, полипозно-гнойные синуиты;

44) болезнь Меньера или вестибулопатии, подтвержденные при стационарном обследовании;

45) резкое снижение слуха на оба уха (шепотная речь воспринимается на расстоянии менее 1 метра вследствие отосклероза, хронического кохлеарного неврита, адгезивного отита);

46) высокая степень заикания, косноязычие, делающие речь невнятной;

47) афония, выраженная охриплость голоса вследствие хронического ларингита;

48) резко выраженные хронические ларингофарингиты;

49) озена;

50) склерома верхних дыхательных путей и уха;

51) стойкое обезображивание лица и других открытых частей тела вследствие заболеваний или повреждений;

52) пародонтит; пародонтоз генерализованный тяжелой степени;

53) хронический язвенный и рецидивирующий афтозный стоматиты;

54) лейкоплакия слизистой губ, полости рта;

55) хейлит, глоссит, глоссалгия, парестезии других участков полости рта в стадии обострения;

56) хронические заболевания конъюнктивы и слезных путей, не поддающиеся лечению;

57) хронические и часто рецидивирующие воспалительные или дегенеративные заболевания роговой, сетчатой, сосудистой оболочки и склеры, хронический иридоциклит, осложненная близорукость (выраженные дегенеративные изменения сетчатой оболочки, деструкция стекловидного тела, начальная катаракта);

58) глаукома;

59) неврит и атрофия зрительного нерва;

60) острота зрения ниже 0,3 на каждый глаз с коррекцией аметропии не выше 8,0 Д;

61) расстройство цветоощущения и бинокулярного зрения для лиц, связанных с необходимостью различать цветовые объекты и работы на транспорте;

62) распространенные хронические часто рецидивирующие заболевания кожи (экзема, псориаз, нейродермит);

63) заразные заболевания кожи до излечения;

64) грибковые заболевания кожи и ее придатков, осложненные или часто рецидивирующие формы;

65) фотодерматозы;

66) множественные пигментные родимые пятна и сенильные кератозы;

67) базалиома (даже после излечения);

68) сифилис во всех стадиях, гонорея хроническая до полного излечения.

6. Дополнительными противопоказаниями для сотрудников женского пола к выезду в зарубежные страны с неблагоприятным жарким климатом являются:

1) опухоли матки, яичников или молочной железы любой этиологии, а также кистозная и узловая формы мастопатии;

2) хронические воспалительные заболевания женских половых органов с ежегодными обострениями, требующими систематического амбулаторного или стационарного лечения (аднекситы, периаднекситы, эндо-, пери-, параметриты);

3) дисфункция яичников и функциональные маточные кровотечения;

4) беременность во второй половине, а также беременность с патологическим течением при привычных выкидышах и другим отягощенным анамнезом;

5) климакс, тяжело протекающий;

6) последствия оперативных вмешательств на женских половых органах в течение одного года после операции.

7. К медицинским противопоказаниям к проживанию за рубежом членов семей сотрудников, временно проходящих службу за границей являются:

1) психические заболевания, в том числе в состоянии ремиссии или компенсации;

2) эпилепсия с частыми припадками (ежемесячно) или изменением личности;

3) выраженные психопатии с антисоциальными формами поведения;

4) наркомании и хронический алкоголизм.

	Приложение 11 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Угловой штамп
военно-врачебной комиссии

Справка о состоянии здоровья лица, выезжающего в зарубежную страну с неблагоприятным жарким климатом

Фамилия ________________________________________________________________________

имя ___________________________ отчество _________________________________________

Год рождения ________________
Специальное или воинское звание (член семьи сотрудника, военнослужащего)
_______________________________________________________________
(нужное записать)

Место службы (работы) ___________________________________________________________

Жалобы ________________________________________________________________________

Краткий анамнез _________________________________________________________________

Перенесенные заболевания и травмы ________________________________________________

Противопоказания для проведения профилактических прививок_________________________
(имеет, не имеет)

Результаты исследований:

Лабораторных ___________________________________________________________________

Рентгенологических (для детей в возрасте 12 лет и старше) _____________________________

Электрофизиологических _________________________________________________________

Инструментальных и других _______________________________________________________

Группа и резус-принадлежность крови (для сотрудников, военнослужащих)

________________________________________________________________________________

Заключение врачей-специалистов

Хирург: ________________________________________________________________________

Терапевт: _______________________________________________________________________

Невропатолог: ___________________________________________________________________

Психиатр: _______________________________________________________________________
(в соответствии со справкой психоневрологического диспансера)

Окулист:________________________________________________________________________

Оториноларинголог: ______________________________________________________________

Дерматовенеролог: _______________________________________________________________

Стоматолог: _____________________________________________________________________

Гинеколог (указать также состояние молочных желез): _________________________________

Врачи других специальностей (педиатр, уролог, эндокринолог) _________________________

Диагноз: ________________________________________________________________________

Заключение военно-врачебной комиссии (указать принадлежность комиссии)

________________________________________________________________________________

"_____"____________ 20_____ г.

Председатель комиссии ____________________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)

М.П.

Секретарь ________________________________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)

Почтовый адрес комиссии _________________________________________________________

Заключение вышестоящей военно-врачебной комиссии _______________________________

	Приложение 12 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Протокол № ______заседания военно-врачебной комиссии по заочной экспертизе
__________________________________________________________________________________
(наименование комиссии)

"___" ____________ 20____ г.

1. Рассмотрено направление, письмо, жалоба, заявление _______________________________

(указать номер и дату документа, от кого поступил документ, по какому вопросу)

2. Рассмотрены документы (перечислить конкретные документы, имеющие экспертную значимость
для вынесения постановления ВВК о причинной связи заболевания, увечья (ранения, контузии, травмы) с указанием их даты, номера и т.п.):

1) акт медицинского освидетельствования ВВК ___________ (указать наименование комиссии) от "____" _________ 20___ г. № _____

2) свидетельство о болезни ВВК ________________________ (указать наименование комиссии) от "____" __________ 20___ г. №_____

3) справка (выписка из акта медицинского освидетельствования) ВВК _____________________
(указать наименование комиссии)
от "__" ______ 20____ г. № _____

4) амбулаторная карта (медицинская книжка) № ____

________________________________________________________________________________

(указать наименование медицинского или военно-медицинского учреждения, учреждения здравоохранения)

__________________________________ с ___________ г. по ___________ г.

5) история болезни или выписка из нее ______________________________________________

(указать наименование медицинского или военно-медицинского учреждения, учреждения здравоохранения)

№ ____ от "___" ____________ 20___ г.

6) справка начальника органа внутренних дел (командира воинской части) об обстоятельствах получения увечья
(ранения, контузии, травмы) от "_____" __________ 20____ г. № ______

7) справки архивов (Военно-медицинских документов, Центрального архива МО, архивов наградных,
партийных документов, штабов армий, партизанских соединений и т.д.) от "___" _______ 20___ г.

8) свидетельство об освобождении от воинской обязанности, серия ___ №____ дата выдачи _______ выдано (кем)
_____________________________________________________________________________________

9) свидетельство о смерти______________________ от "____" __________ 20____ г.№ _____

10) медицинская книжка за ________20___г., выдана (кем) ______________________________

11) военный билет сер.____ № ______ выдан "__" _______ 20____ г.

__________________________________________________подразделением по делам обороны

12) личное дело № ________________________________________________________________
(указать орган внутренних дел, номер воинской части)

13) личное воинское дело №_______________ подразделения по делам обороны

14) пенсионное дело № ____________________________________________________________
(указать наименование пенсионного органа: финансовое подразделение МВД, ДВД, УВД,
подразделения по делам обороны, отдела социальной защиты населения)

________________________________________________________________________________

15) служебная характеристика (копия) от "____" _________ 20____ г.

16) аттестация (копия) от "_____" ___ ________ 20____ г.

17) копия наградного листа к ордену (медали)__________________

18) справка МСЭК сер.____ № ____ от "___" _________ 20___ г.

19) акт освидетельствования в отделе МСЭ________________________ района за 20___ г.

20) сведения из других медицинских, судебно-медицинских экспертных, военно-учетных документов, заключений служебных расследований и т.п.

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

3. Установлено: Фамилия _______________________ имя ______________________________

отчество ______________________ год рождения _______________

Специальное или воинское звание ____________________________призван (поступил по контракту) на воинскую службу "__" _____ 20___ г.

________________________________________________________________________________
(указать подразделение по делам обороны, область, город, район, число, год, месяц)

поступил на службу в органы внутренних дел "___" __________ 20___ г.

4. Данные о прохождении воинской службы, время и причина увольнения с военной службы;
данные о прохождении службы в органах внутренних дел; данные о пребывании на фронте
(с указанием времени вхождения воинских частей, органов внутренних дел, в состав действующей армии),
пребывании в странах, где велись боевые действия, участии в ликвидации аварии на Чернобыльской АЭС,
когда, на каком основании и чьим приказом (указать дату и номер приказа) уволен с воинской службы (органов внутренних дел) и др.

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

5. Находился на лечении в ведомственном медицинском и военно-медицинском учреждении

________________________________________________________________________________
(указать наименование (номер) учреждения и срок пребывания на лечении)

________________________________________________________________________________

6. Освидетельствован ВВК ________________________________________________________

(указать наименование ВВК, дату освидетельствования и заключения ВВК)

________________________________________________________________________________

7. Обоснование постановления ВВК по рассматриваемому вопросу ______________________

________________________________________________________________________________

8. Постановление ВВК ____________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

9. Результаты голосования членов комиссии: "ЗА" -_______, "ПРОТИВ" -_______

(Особое мнение членов комиссии прилагается к протоколу).

М.П Председатель комиссии _________________________________________________________
(. подпись, фамилия, инициалы)

Члены комиссии ___________________________________________________________________
( подпись, фамилия, инициалы)

Приложение к протоколу заседания ВВК ______________________________________________
(указать наименование комиссии)

от "___" _____ 20___ г. № ______ на _____ листах (выписки из рассмотренных документов).

Постановление ВВК ________________________________________________________________
(указать наименование комиссии)

от "___" ________ 20___ г. № _____ отправлено ________________________________________
(указать кому отправлено, адрес, дату отправки и исходящий номер)

________________________________________________________________________________

Документы подшиты в дело № ______ том ____ с. _______ за 20___ г.

Секретарь комиссии ______________________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)

	Приложение 13 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Постановление заочной экспертизы №_____

ЦВВК МВД, ВВК ДП _________________________ от "____"_______20_ г.
(наименование ВВК)

ФИО, г.р _________________________________________________________________
( действующим сотрудникам указать звание, должность)

Диагноз_________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

(указать диагноз травмы, заболевания, в том числе приведшей к инвалидности или смерти)

_______________________________________________________________________________

На основании ___________________________________________________________________

(указать подпункт, пункт, приложение, графу, данные НПА, действовавшего на момент экспертного события)

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

(вписать необходимое:

1) постановление о причинной связи травмы, заболевания, в том числе приведшей к инвалидности или смерти в редакции, действовавшей на период экспертного события;

2) заключение о категории годности к воинской службе на момент увольнения со службы с указанием периода экспертного события в формулировке, действовавшей на период экспертного события;

3) заключение о категории годности к воинской службе на настоящий период (действующим сотрудникам);

4) постановление об утверждении или отмене заключения нижестоящей ВВК с указанием даты, номера заключения или постановления и наименования ВВК).

Основание: _____________________________________________________________________
(медицинские и служебные документы, являющиеся основанием вынесения постановления)

Примечание ___________________________________________________________

______________________________________________________________________

Гербовая Председатель комиссии: _________/_________________

печать Эксперт-врач: ___________/__________________________

Секретарь: ____________/__________________________________
(подпись, фамилия и инициалы)

	Приложение 14 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма
	Утверждаю. ____________________________________ (должность, специальное или воинское звание, инициалы, фамилия и подпись начальника органа внутренних дел, командира воинской части утверждающего акт, печать) "____"____________20___г

Акт № об обстоятельствах получения увечья (ранения, контузии, травмы)

1. ________________________________________________________________________________
(специальное или воинское звание, фамилия, имя, отчество, год рождения,

___________________________________________________________________________________
(должность, наименование органа внутренних дел, номер воинской части)

___________________________________________________________________________________

2. Место получения увечья (ранения, контузии, травмы) __________________________________

___________________________________________________________________________________
(указать место получения, вид, характер и локализацию увечья (ранения, контузии, травмы)

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

3. Увечья (ранение, контузия, травма) получено в ____часов ____числа _________месяца _____ года.

4. Подробное описание обстоятельств получения увечья (ранения, контузии, травмы)

(в произвольной форме) ___________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

5. Причины получения увечья (ранения, контузии, травмы) _____________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

6. Заключение об обстоятельствах получения увечья (ранения, контузии, травмы)

Увечье (ранения, контузии, травмы) получено:

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

а) при исполнении служебных обязанностей (обязанностей военной службы);

б) в результате несчастного случая, не связанного с исполнением служебных обязанностей
(обязанностей воинской службы) - нужное вписать

"____"____________20___г._________________________________________________________
(должность, звание, инициалы, фамилия и подпись исполнителя)

	Приложение 15 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Угловой штамп лечебно-профилактического учреждения, военно-врачебной комиссии

Справка о степени тяжести повреждения здоровья

________________________________________________________________________________
(специальное звание, фамилия, имя, отчество)

при исполнении служебных обязанностей ___________________________________________
(число, месяц, год)

получил увечье (ранение, контузию, травму), заболевание _____________________степени
(тяжелой, легкой- вписать)

________________________________________________________________________________
(указывается характер и локализация ранения, контузии, травмы, увечья или заболевания)

при

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________
(указываются обстоятельства получения увечья или заболевания)

в связи с чем с "___" _________ 20___ г. по "___" _______ 20_____ г. находился на лечении в

_________________________________________________________________________________
(указывать наименование лечебно-профилактического учреждения)

Справка выдана для получения единовременного пособия.

"___" _________________ 20___г.

Начальник лечебно-профилактического учреждения
или военно-врачебной комиссии

М.П. ___________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)

Приложение 16 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан

Перечень тяжелых или легких повреждений здоровья, не повлекших инвалидности

1. К тяжелым относятся ранения, контузии, травмы, увечья и заболевания, вызвавшие выраженные анатомические изменения и значительные функциональные нарушения, обусловившие ограничение годности или негодность к военной службе:

проникающие ранения черепа, в том числе и без повреждения мозга; открытые и закрытые переломы костей свода и основания черепа; ушиб головного мозга средней и тяжелой степени как со сдавлением, так и без сдавления головного мозга; эпидуральное, субдуральное и субарахноидальное внутричерепное кровоизлияние;

открытые и закрытые повреждения позвоночника и спинного мозга;

проникающие ранения глотки, гортани, трахеи, пищевода; закрытые переломы хрящей гортани и трахеи;

ранения грудной клетки, проникающие в плевральную полость, полость перикарда или в клетчатку средостения, в том числе и без повреждения внутренних органов;

ранения живота, проникающие в полость брюшины, в том числе и без повреждения внутренних органов; ранения органов забрюшинного пространства (почек, надпочечников, поджелудочной железы и др.);

закрытые повреждения органов грудной или брюшной полости, полости таза, а также органов забрюшинного пространства;

переломы длинных трубчатых костей - плечевой, бедренной, большеберцовой, обеих костей предплечья;

множественные переломы костей таза;

ранения и травмы с повреждением мочеполовых органов;

термические ожоги I степени с площадью поражения, превышающей 40% поверхности тела; ожоги II-III степени более 10% поверхности тела; ожоги IV степени, а также ожоги меньшей площади, сопровождающиеся шоком; ожоги дыхательных путей с явлениями отека и сужением голосовой щели;

отравления и ожоги химическими соединениями (концентрированными кислотами, едкими щелочами, компонентами ракетного топлива и др.), вызвавшие помимо местного, общетоксическое действие;

отморожения III-IV степени;

проникающие ранения и травмы глаза с разрывом оболочек и потерей зрения; ожоги глаза II-IV степени; полная стойкая слепота на один или оба глаза или снижение зрения до счета пальцев на расстоянии 2 метров и менее (острота зрения 0,04 и ниже);

ранения и травмы органа слуха со стойкой глухотой на оба уха, резко выраженными вестибулярными расстройствами;

ранения и повреждения мягких тканей лица, костей лицевого скелета со стойким обезображиванием;

ранения и травмы мягких тканей, мышц конечностей, приведшие к стойкому нарушению функции конечностей;

ранения или травмы, повлекшие за собой развитие шока или массивную кровопотерю, клинически выраженную жировую или газовую эмболию, травматический токсикоз с явлениями острой почечной недостаточности;

ранения и закрытые повреждения крупных суставов, крупных нервных стволов, магистральных кровеносных сосудов;

потеря какого-либо органа либо утрата органом его функций (потеря языка или речи, руки, ноги или утрата ими функций, потеря производительной способности);

травмы, связанные с воздействием профессиональных факторов служебной деятельности.

2. К легким относятся ранения, контузии и травмы без выраженных и стойких анатомических изменений с незначительным нарушением функций. К ним относятся:

ранения, не проникающие в полости, и травмы без повреждения внутренних органов, суставов, сухожилий, крупных нервных стволов и магистральных кровеносных сосудов;

частичный разрыв связок суставов;

неосложненные вывихи в суставах;

травматическая ампутация одного из пальцев - III, IV или V; контрактура IV или V пальца кисти;

ампутация всех или отдельных пальцев одной стопы;

закрытые повреждения отдельных костей таза (переломы гребешка или крыла подвздошной кости, одной лонной или одной седалищной кости) без нарушения целостности тазового кольца, внутренних органов, крупных сосудов и нервов;

изолированные закрытые переломы костей стопы, кисти, одного-двух ребер, одной ключицы, одной из костей предплечья, малоберцовой кости с хорошей консолидацией;

отморожения I-II степени;

ожоги I степени, не превышающие 40%, II-III степени - не более 10% поверхности тела;

наличие инородных тел в роговице, конъюнктиве и непроникающие травмы глаза с временным расстройством зрения; ожоги глаза I степени;

закрытая травма черепа с сотрясением головного мозга, закрытая травма спинного мозга;

ушибы и ранения мягких тканей лица, сопровождающиеся переломами зубов, закрытыми переломами костей носа, частичным отрывом крыла носа, частичным отрывом ушной раковины; закрытые переломы челюстей.

	Приложение 17 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Журнал регистрации тестирований ПФО*

№	Фамилия, имя, отчество. Год рождения	Категория (кандидат на службу, к учебу, сотрудник).	Каким ведомством направлен, наименование должности на которую устраивается, перемещается освидетельствуемый	Сведения о видах проведенных методик тестирования (ПДТ, ПФТ, дополнительных методик). Примечания
7
8
9
10
11
12

Примечание*. Ежедневные записи регистрации тестируемых лиц предваряются указанием даты проведения тестирования и завершаются указанием должности, фамилии, инициалов лица проводившего тестирование.

Нумерация ведется в сквозном порядке исчисляя от даты начала годового отчетного периода.

	Приложение 18 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Протокол психодиагностического тестирования

1.Ф.И.О.___________________________________________________________________________

А – 1		В – 1		С – 1		Д – 1		Е – 1
А - 2		В – 2		С – 2		Д – 2		Е – 2
А – 3		В – 3		С – 3		Д – 3		Е – 3
А – 4		В – 4		С – 4		Д – 4		Е – 4
А – 5		В – 5		С – 5		Д – 5		Е – 5
А – 6		В – 6		С – 6		Д – 6		Е – 6
А – 7		В – 7		С – 7		Д – 7		Е – 7
А – 8		В – 8		С – 8		Д – 8		Е – 8
А – 9		В – 9		С – 9		Д – 9		Е – 9
А – 10		В – 10		С – 10		Д – 10		Е – 10
А – 11		В – 11		С – 11		Д – 11		Е – 11
А - 12		В - 12		С – 12		Д - 12		Е – 12

Время __________час. Дата "______"___________20____г. ___________________________________ (фамилия, инициалы подпись освидетельствуемого)

Баллы __________проценты (%) __________(заполняется лаборантом, экспертом-психологом)

2. Расклад теста

Г= А1 + А4 – А2 + А3=________________________________________________________________

К= А1 + А2 – А3 + А4=________________________________________________________________

ЛБ= А2 + А4 – А1 + А3=_______________________________________________________________

ВБ= А3 + А4 – А1 + А7=_______________________________________________________________

Р= А2 + А3 + А4=_____________________________________________________________________

С= 8,1 * Х1 + 6,8 * Х2 + 6,0 * Х3 + 6,0 * У6 + 6,8 * У7 + 8,1 * У8=____________________________

Х = 1, если места 1, 2, 3 занимают цвета 6, 7, 0, в противном случае Х = 0

У = 1, если места 6, 7, 8 занимают цвета 1, 2, 3, 4, а противном случае У = 0

Время __________час. Дата "______"___________20____г.

Лаборант / эксперт-психолог____________________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы )

	Приложение 19 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Протокол тестирования по ММИЛ *

Примечание* – левая половина листа в формате А3

Протокол тестирования по ММИЛ *

Примечание* – правая половина листа в формате А3

Протокол тестирования по ММИЛ *

Примечание* – левая половина обратной стороны листа в формате А3

Протокол тестирования по ММИЛ*

Примечание* – правая сторона обратной стороны листа в формате А3

	Приложение 20 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Протокол психофункционального тестирования*

Сноска. Приложение 20 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Ф.И.О._____________________________________________ г. р___________
1. Память на числа (заполняется лаборантом)

Время __________час. Дата "______"___________20____г.
______________________________________________________________
(фамилия, инициалы подпись освидетельствуемого)
Лаборант _____________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)
Кол-во __________ оценка _____________
(оценивается экспертом-психологом) _____________________________
Эксперт-психолог _____________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы )

2. Память на слова (заполняется лаборантом)
___________________________ _________________________________
__________________________ __________________________________
___________________________ _________________________________
__________________________ __________________________________
___________________________ _________________________________
Время __________час. Дата "______"___________20____г.
____________________________________________________________
(фамилия, инициалы подпись освидетельствуемого)
Лаборант __________________________ (подпись, фамилия, инициалы )
Кол-во __________ оценка _____________ (оценивается экспертом-психологом)
____________________________________________________________
Эксперт-психолог ____________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы )

3. Корректурная проба (заполняется лаборантом)
без помех: = К= л =
с помехами: = к = л =
Т= +2,5*к+2,0*л =___________________________ оценка ____________
(оценивается экспертом-психологом)

4. Перепутанные линии (заполняется лаборантом)
П= 2*м–ж=_______________________ оценка ______________________
Время __________час. Дата "______"___________20____г.
Лаборант __________________________ (подпись, фамилия, инициалы )
Кол-во __________ оценка_____________ (оценивается экспертом-психологом)
______________________________________________________________
Эксперт-психолог ______________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы )

Примечание* – лицевая сторона бланка, формат А4

5. методика Шульте _____________________________________________

6. Переключение внимания

результаты
время	Тч =	Тк =	Тс =
ошибки

Тпер = Тс – (Тч + Тк) =__________ Е = П – Ак =__________ оценка

7. Эмоциональная устойчивость

результаты	в условиях дефицита времени
черные	черные	красные	смешанный счет
время (сек.)	Тч =	Тк =	Ак =
ошибки

Тпер = ____________ Е=____________ оценка ____________
Общая оценка эмоциональной устойчивости ________________________ (по таблице)
Пункты 5, 6, 7 заполняются и оцениваются экспертом-психологом
Эксперт-психолог__________________________ (подпись, фамилия, инициалы )

8. Дополнительные наблюдения________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

9. Выводы___________________________________________________________
Время __________час. Дата "______"___________20____г.
Начальник ПФЛ/психолог _____________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)
Примечание* – обратная сторона бланка, формат А4

	Приложение 21 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Протокол собеседования _________________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество, дата рождения)

Наследственность (психические заболевания, суициды (суицидальные попытки), другое

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

Перенесенные заболевания (черепно-мозговые травмы, для сотрудников – частота выхода на больничный лист)

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

Вредные привычки (злоупотребление алкоголем, табакокурением, факты потребления психоактивных веществ,
различные виды зависимостей (игровые, азартные игры)_________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

Дошкольный, школьный период. Воспитание в детском возрасте____________________________

____________________________________________________________________________________

Сведения о семье)____________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

Образование__________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

Сфера интересов (увлечения, хобби, досуг) ________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

Служба в Вооруженных Силах (срочная служба, военная кафедра, ВТШ) _______________________

______________________________________________________________________________________

Особенности службы в правоохранительных органах (годы службы, в какой системе работал, кем, звание, причины увольнения)

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

Семейное положение (женат/замужем, разведен (причины), количество браков, количество детей)

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

Трудовая деятельность (название организации, период работы, должность, частая смена рода занятий) __________________________________________________________________________________________

Место рождения (где родился, проживал, с какого периода находится в данном городе, имеется ли свое жилье
(арендное, съемное, живет с родственниками ) ______________________________________________

__________________________________________________________________________________________

Поведенческие, коммуникативные, эмоциональные и другие особенности личности(в процессе беседы, наблюдения),
разного рода информация, не отраженная в результатах ПДТ и ПФТ ____________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

Время ______час. Дата "______"___________20____г.

Время __________час. Дата "______"___________20____г.

Начальник ПФЛ/психолог __________________________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)

	Приложение 22 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

____________________________________________________________________________________
(наименование военно-врачебной комиссии)

Заключение психофизиологического обследования №

________________________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество, год рождения)

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

Выводы: рекомендуется / не рекомендуется
(ненужное зачеркнуть)

"____" _______ 20____ г.
Психолог ______________________________________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)
Начальник ПФЛ ________________________________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)

	Приложение 23 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

___________________________________________________________________________________
(наименование военно-врачебной комиссии)

Заключение № _____ психофизиологического обследования поступающего в учебное заведение

Сноска. Приложение 23 исключено приказом Министра внутренних дел РК от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

	Приложение 24 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Схема составления психологической характеристики по результатам психофизиологического обследования в военно-врачебной комиссии ОВД (составляется психологом ВВК)

№
1	Интеллектуальная сфера	Особенности мыслительных процессов:
		Сообразительность
		Рассудительность
		Уровень абстрактно-логического мышления
		Интеллектуальная продуктивность
2	Когнитивная сфера (должности, предусмотренные графой 2)	Индивидуальные особенности в запоминании и сохранении цифрового материала (память механическая, ассоциативная)
		Объем, концентрация, переключение внимания
		Способность быстрого реагирования в условиях жесткого регламента
		Подвижность нервных процессов
3	Индивидуально-личностная сфера	Коммуникативные качества
		Характерологические особенности (черты характера, поведенческие, межличностные и т.д.)
		Работоспособность (исполнительность, ответственность, выносливость и т.д.)
		Наличие акцентуаций, рисков социальной дезадаптации, нестандартных форм поведения
4	Эмоционально-волевая сфера	Самоконтроль
		Стрессоустойчивость
		Эмоциональная зрелость
		Настроение
5	Мотивационная сфера	Мотивы поступления на службу (продолжения службы)
		Целеустремленность
		Интересы
		Потребности
6	Прогноз (вероятностный)	Благоприятный
		Неблагоприятный либо неопределенный
7	Рекомендации для психологов подразделений (при необходимости фиксируется в содержании текста психологической характеристики)	Наблюдение
		Сопровождение (психологическая поддержка)
		Контроль
8	Вывод	Рекомендуется
		Не рекомендуется

	Приложение 25 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Схема составления личностной характеристики для ВВК ОВД (составляется психологом кадрового подразделения)

Личностная характеристика для ВВК составляется в виде ответов на указанные пункты:

1. Отношение сотрудника к выполнению своих служебных обязанностей.

Здесь необходимо отметить: умеет ли подчиняться, командовать, руководить либо проявляет негативное отношение к приказам, выражает недовольство, проявляет активность, исполнительность, инициативу или пренебрежительность, недобросовестность, пассивность, недостаточную ответственность.

2. Особенности взаимоотношений сотрудника с коллегами, окружающими.

Указать: общительность, эмоциональную отзывчивость, скрытность, подозрительность (например, в отношении действий других, интереса и расспросов коллег о нем, о его семье и т.д.), обидчивость, доброжелательность, сдержанность или вспыльчивость, агрессивность, легко ли поддается влиянию окружающих, уступчив или проявляет упорство, упрямство в отстаивании своих позиций, решений.

3. Особенности эмоционального состояния (настроения).

Отметить: эмоциональную устойчивость или частую смену настроения, фон настроения, т.е. пребывание преимущественно в хорошем настроении с проявлением открытости, доброжелательности, активности или в состоянии уныния, апатии, подавленности, неудовлетворенности ситуацией, взаимоотношениями с окружающими, растерянность, "уход в себя", снижение активности, либо чрезмерное возбуждение, активная деятельность, внутренняя напряженность (проявляющееся мимикой, пантомимикой и др).

4. Отношение к употреблению алкоголя либо употребление психоактивных веществ.

Отметить: были ли случаи нарушения служебной дисциплины, связанные с употреблением спиртного (ПАВ), легко ли поддается уговорам относительно выпивки или сам проявляет инициативу, как переносит употребление алкоголя (быстро ли наступает состояние алкогольного опьянения) и чем оно проявляется (буйство, агрессивность или чрезмерная общительность, откровенность или замкнутость, "уход в себя").

5. Высказывает ли сотрудник постоянно (или пытается кому – либо об этом намекнуть) мысли о своей неудовлетворенности обстановкой, жизнью, семейной жизнью или взаимоотношениями, о постоянном непонимании его окружающими, о своей ненужности никому, о неуверенности в будущей жизни.

6. Как проявляет сотрудник себя в оперативной и экстремальной обстановке?

Указать: быстро ли реагирует, отличается ли собранностью, исполнительностью, инициативностью или проявляет неуверенность, нерешительность, тревожность, растерянность.

7. Наблюдаются ли у сотрудника такие действия или формы поведения, которые на Ваш взгляд являются странными, подозрительными?

Были ли случаи истерики, каких – либо припадков, обмороков, потерь сознания, разговоров вслух самим собой, высказывал ли мысли о том, что его кто – то преследует или он кого – то боится?

8. Как часто ссылается на заболевание, плохое самочувствие, обращается за больничным листом по незначительному поводу?

9. Целесообразность сохранения его на службе.

Личностная характеристика должна отражать также сведения о влиянии состояния здоровья и психологических особенностей характеризуемого на полноту и качество исполняемых им служебных обязанностей по занимаемой должности, мнение руководства о целесообразности сохранения (устройства) его на службе и возможности перемещения на другую должность.

Характеристика составляется начальником (заместителем) подразделения и обязательно заверяется подписью руководства ОВД и кадрового аппарата, печатью ОВД.

	Приложение 26 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан
	форма

Журнал регистрации заключений ПФО*

№	Фамилия, имя, отчество. Год рождения	Категория (кандидат на службу, учебу, сотрудник).	Каким ведомством направлен, наименование должности на которую устраивается, перемещается освидетельствуемый	Краткие результаты методик (ММИЛ, КОТ (Равен), Люшер, ПФТ, дополнительные тесты)	Вывод, примечания	Фамилия , инициалы, подпись эксперта-психолога
7
8
9
10
11

Примечание*. Ежедневные записи регистрации заключений ПФО предваряются указанием даты.

Нумерация ведется в сквозном порядке исчисляя от даты начала годового отчетного периода.

Приложение 27 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан

Журнал предварительной записи на полиграфологическое обследование

Сноска. Приложение 27 исключено приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Приложение 28 к Правилам проведения военно- врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан

Журнал выдачи заключений прохождения полиграфологического обследования

Сноска. Приложение 28 исключено приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Приложение 2 к приказу Министра внутренних дел Республики Казахстан от 2 ноября 2020 года № 758

Положение о комиссиях военно-врачебной экспертизы в органах внутренних дел Республики Казахстан

Глава 1. Основные положения

1. Настоящее Положение разработано в соответствии с подпунктом 1) части 3 статьи 11 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее - Кодекс) и определяет функции и полномочия комиссий военно-врачебной экспертизы в органах внутренних дел Республики Казахстан (далее – комиссия ВВЭ ОВД).

2. Комиссии ВВЭ ОВД являются медицинскими экспертно-диагностическими подразделениями ОВД и предназначены для организации и проведения ВВЭ в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан (далее – правоохранительные органы).

3. Комиссии ВВЭ ОВД представлены военно-врачебными комиссиями (далее - ВВК):

Центральной военно-врачебной комиссией Министерства внутренних дел Республики Казахстан (далее - ЦВВК МВД);

военно-врачебными комиссиями Департаментов полиции областей, столицы и городов республиканского значения (ВВК ДП);

нештатными временно действующими военно-врачебными комиссиями организаций образования правоохранительных органов Республики Казахстан (далее – ВВВК УЗ).

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. По вопросам военно-врачебной экспертизы в отношении кандидатов на службу в правоохранительные органы и воинскую службу (далее - кандидаты на службу), кандидатов на обучение в организации образования правоохранительных органов и в военно-учебные заведения (далее - кандидаты на учебу) , сотрудников и военнослужащих, проходящих службу, воинскую службу в правоохранительных органах, ВВК руководствуются настоящим Положением и нормативными актами, указанными в пунктах 1 и 3 Правил проведения военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан, утвержденных настоящим приказом (далее – Правила).

5. Контроль за деятельностью ВВК, методическое обеспечение по вопросам военно-врачебной экспертизы возлагается на ЦВВК МВД.

6. ВВК выносят заключения и постановления, имеющие юридическую силу для оформления соответствующих документов кадровыми службами подразделений правоохранительных органов, организаций образования, органами социальной защиты населения, финансовыми службами и обязательными для исполнения всеми должностными и юридическими лицами.

Глава 2. Штатные военно-врачебные комиссии

Параграф 1 Общие положения

7. Штатными ВВК являются ЦВВК МВД и ВВК ДП.

Организационно-штатная структура военно-врачебных комиссий органов внутренних дел утверждается Министром внутренних дел Республики Казахстан (далее – Министром внутренних дел).

8. ВВК в своем составе содержат должности начальника (председателя), специальностей экспертов-врачей (хирург, терапевт, невропатолог, психиатр, офтальмолог, оториноларинголог, стоматолог, дерматовенеролог, гинеколог), медицинской сестры, медрегистратора, специалистов психофизиологической лаборатории.

Сноска. Пункт 8 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Назначение на должности работников ВВК производится в соответствии с требованиями к квалификации, утвержденными приказом Министра внутренних дел Республики Казахстан от 11 сентября 2020 года № 623 "Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов и других служащих военно-врачебных комиссий органов внутренних дел Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за №21222).

Сноска. Пункт 9 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. Штатные ВВК имеют печать с изображением Государственного герба Республики Казахстан со своим наименованием на государственном языке, штампы и бланки установленного образца.

11. Штатные ВВК размещаются в ведомственных административных зданиях и медицинских учреждениях.

12. Финансирование деятельности ВВК осуществляется за счет средств республиканского бюджета.

13. Привлечение работников штатных ВВК для решения вопросов и выполнения задач, не связанных с военно-врачебной экспертизой, не допускается.

14. На штатные ВВК возлагается:

1) организация и проведение ВВЭ обслуживаемому контингенту: кандидатам на правоохранительную и воинскую службу, учебу в учебные заведения и военно-учебные заведения правоохранительных органов, бывшим и действующим сотрудникам и военнослужащим правоохранительных органов, членам семей действующих сотрудников и военнослужащих правоохранительных органов;

2) руководство, контроль за проведением ВВЭ в нижестоящих ВВК и (или) нештатных ВВК, дислоцированных на территории области, города, оказание им методической и практической помощи;

3) контроль по материалам ВВЭ за организацией, проведением и результатами лечебно-диагностической работы в ведомственных и иных медицинских учреждениях, учебных заведениях правоохранительных органов;

4) участие в проведении (совместно с специалистами Медицинского управления, медицинских служб) анализа смертных случаев сотрудников вследствие заболеваний и суицидов в течении 12 месяцев с момента проведения последнего МО при ВВК;

5) рассмотрение заявлений, предложений, жалоб и прием граждан по вопросам военно-врачебной экспертизы, анализ и обобщение результатов этой работы;

6) освидетельствование и переосвидетельствование граждан в случае обжалования заключений ВВК, в том числе нижестоящих;

7) организация и проведение нормотворческой деятельности по вопросам ВВЭ;

8) составление годовых, квартальных и текущих статистических отчетов, разработка порядка учета и отчетности по деятельности военно-врачебных комиссий;

9) организация и проведение совещаний, сборов по вопросам военно-врачебной экспертизы.

МО военнослужащих, кандидатов на воинскую службу, учебу в военно-учебные заведения НГ Республики Казахстан проводится при отсутствии по месту дислокации ВВК ОВД штатных или внештатных ВВК НГ Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 14 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

15. Штатная ВВК:

1) выносит заключения (постановления) в соответствии с настоящими Положением, Правилами и Требованиями, предъявляемыми к состоянию здоровья лиц для прохождения службы в правоохранительных органах и Государственной фельдъегерской службе Республики Казахстан, утвержденными Министерством внутренних дел Республики Казахстан в соответствии с компетенцией согласно подпункту 2) части 3 статьи 11 Кодекса (далее – Требования);

2) отменяет или пересматривает (с отменой ранее принятых) собственные заключения, постановления;

3) направляет в ведомственные медицинские учреждения и учреждения здравоохранения других министерств и ведомств на стационарное и амбулаторное обследование сотрудников, кандидатов на службу (учебу) в правоохранительные органы;

4) анализирует по материалам военно-врачебной экспертизы организацию и состояние лечебно-диагностической работы в медицинских и военно-медицинских учреждениях, организациях образования и военно-учебных заведениях правоохранительных органах;

5) запрашивает из ведомственных медицинских учреждений необходимую медицинскую экспертную документацию, включая медицинские карты стационарного больного;

6) запрашивает из кадровых служб и архивных учреждений правоохранительных органах, органов военного управления воинских частей, других учреждений и организаций личные и пенсионные дела, медицинские документы, материалы служебных проверок, административного расследования, дознания, уголовного дела, характеристики, архивные справки, выписки из приказов, актов, протоколов и другие документы, необходимые для вынесения экспертного заключения

7) привлекает для решения вопросов военно-врачебной экспертизы специалистов военно-медицинских (медицинских) подразделений, в том числе НГ Республики Казахстан, врачей-специалистов ведомственного здравоохранения, военно-медицинских учреждений, учреждений здравоохранения.

Параграф 2. Центральная военно-врачебная комиссия Министерства внутренних дел Республики Казахстан.

16. ЦВВК МВД является самостоятельным структурным подразделением Министерства внутренних дел Республики Казахстан.

17. Структура, положение и штаты ЦВВК утверждаются Министром внутренних дел. Состав ЦВВК МВД Республики Казахстан утверждается ежегодно до 1 марта приказом заместителя Министра внутренних дел Республики Казахстан. При увольнении, приеме на работу, замещении работников в течении года состав ЦВВК МВД Республики Казахстан не переутверждается.

Председатель ЦВВК МВД назначается Министром внутренних дел.

Сноска. Пункт 17 с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

18. ЦВВК МВД имеет в своем составе руководство, группы очной и заочной экспертизы, организационно-методический кабинет, психофизиологическую лабораторию.

Сноска. Пункт 18 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19. ЦВВК МВД является руководящим подразделением военно-врачебной экспертизы в правоохранительных органах.

Психофизиологическая лаборатория ЦВВК МВД является руководящим подразделением и методическим центром по вопросам психофизиологического обследования в правоохранительных органах.

Указания ЦВВК МВД по вопросам военно-врачебной экспертизы являются обязательными для всех нижестоящих (подчиненных) штатных и нештатных (временно действующих) ВВК правоохранительных органов. По отношению к ЦВВК МВД нижестоящими (подчиненными) являются ВВК ДП и ВВВК УЗ.

Заключения (постановления) ЦВВК МВД по вопросам военно-врачебной экспертизы являются окончательными и отменяются или пересматриваются (с отменой ранее принятых) только самой ЦВВК МВД.

Сноска. Пункт 19 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. Деятельность ЦВВК МВД организуется и осуществляется на плановой основе, во взаимодействии с Медицинским управлением Департаментами тыла, Департаментами кадровой политики и финансового обеспечения МВД с учетом коллегиальности, разграничения должностных обязанностей работников и установлением персональной ответственности за выполнение своих функций.

21. На ЦВВК МВД кроме задач, определенных в пункте 14 настоящего Положения, возлагается:

1) организация военно-врачебной экспертизы во всех подразделениях правоохранительных органах;

2) рассмотрение и утверждение свидетельств о болезни, составленных ВВК ДП на сотрудников высшего начальствующего состава;

3) рассмотрение и утверждение заключений на лиц, ранее освобожденных от срочной службы в армии, уволенных из Вооруженных сил, других войск и воинских формирований, специальных государственных, правоохранительных органов, иных реорганизованных или ликвидированных силовых структур по болезни, и признанных впоследствии годными в связи с приемом (восстановлением) на службу.

4) контроль за обоснованностью заключений, вынесенных нижестоящими ВВК, анализ и обобщение результатов опыта работы нижестоящих ВВК;

5) разработка разъяснений по вопросам военно-врачебной экспертизы;

6) вынесение и пересмотр заключений ВВК, в том числе нижестоящих, о категории годности к воинской службе бывших сотрудников на момент процесса их фактического увольнения из правоохранительных органов по медицинской экспертной документации указанного периода;

22. ЦВВК МВД также:

1) рассматривает, пересматривает (с отменой ранее принятых), отменяет, утверждает (не утверждает) заключения и постановления нижестоящих ВВК о категории годности, причинной связи, степени тяжести травм, заключения ПФО;

2) издает инструкции, разъяснения и методические рекомендации по вопросам военно-врачебной экспертизы;

3) проверяет работу нижестоящих ВВК и дает им указания по вопросам военно-врачебной экспертизы;

Параграф 3. Военно-врачебные комиссии Департаментов полиции областей, столицы и городов республиканского значения.

Сноска. Заголовок параграфа 3 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23. ВВК ДП являются руководящими медицинскими экспертно-диагностическими подразделениями по военно-врачебной экспертизы в территориальных подразделениях правоохранительных органов, дислоцированных на территории соответствующего ДП.

Структура и штаты ВВК ДП утверждаются Министром внутренних дел.

Состав ВВК ДП ежегодно до 1 марта после предварительного согласования с ЦВВК МВД утверждается начальником соответствующего ДП. При создании новой ВВК ДП ее состав согласовывается с ЦВВК МВД предварительно до укомплектования штатных должностей.

При увольнении, приеме на работу, замещении работников в течении года состав ВВК ДП не переутверждается.

Сноска. Пункт 23 с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 23.08.2022 № 697 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.11.2024 № 885 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

24. Председатель ВВК ДП по вопросам военно-врачебной экспертизы граждан, сотрудников и военнослужащих подразделений правоохранительных органов подчиняется начальнику ЦВВК, военнослужащих НГ Республики Казахстан - начальнику ВВК НГ Республики Казахстан.

Кандидатура на должность председателя ВВК ДП при назначении (перемещении), а также продление срока или расторжение трудового договора с лицом, занимающим должность председателя ВВК ДП (в соответствии с пунктом 5 статьи 30 и подпунктом 25) пункта 1 статьи 52 Трудового Кодекса Республики Казахстан), согласовывается с ЦВВК МВД.

Сноска. Пункт 24 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

25. На ВВК ДП, кроме задач, определенных в пункте 14 настоящего Положения, возлагается:

1) подготовка и предоставление в ЦВВК МВД медицинских, военно-медицинских, военно-учетных, архивных и других документов для вынесения заключений о категории годности к воинской службе и постановлений о причинной связи заболеваний, увечий (ранений, контузий, травм) у бывших сотрудников и военнослужащих;

2) предоставление в ЦВВК МВД годовых, квартальных статистических отчетов.

Глава 3. Нештатные военно-врачебные комиссии организаций образования правоохранительных органов

Сноска. Заголовок главы 3 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 04.04.2023 № 278 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

26. ВВВК УЗ создаются приказами начальников организаций образования ежегодно в период поступления на учебу для проведения окончательного освидетельствования кандидатов.

27. ВВВК УЗ создаются в составе председателя комиссии, терапевта, психиатра, невропатолога, хирурга, офтальмолога, оториноларинголога, стоматолога, дерматовенеролога, гинеколога, психолога, лаборанта, секретаря (из числа среднего медицинского персонала).

28. В целях качественного профессионального отбора в состав комиссии, как правило, включаются эксперты-врачи, психолог и лаборант ВВК территориального ДП, наиболее опытные специалисты других ВВК, ЦВВК МВД. Начальникам организации образования для доукомплектования ВВК разрешается приглашать врачей соответствующих специальностей из медицинских учреждений системы органов внутренних дел, учреждений здравоохранения, имеющих опыт работы по военно-врачебной экспертизе.

29. Председателем ВВВК УЗ назначается начальник медицинской части организации образования, который подчиняется непосредственно начальнику организации образования, а по вопросам военно-врачебной экспертизы – председателю ВВК территориального ДП.

30. Методическое руководство ВВВК УЗ, контроль за ее работой и своевременным оформлением результатов освидетельствования осуществляет председатель ВВК территориального ДП.

31. ВВВК УЗ право выносить заключение только о годности или негодности к поступлению кандидатов на учебу в данную организацию образования.

32. Документы нештатных органов военно-врачебной экспертизы скрепляются гербовой печатью организации образования, при которых они созданы.

Приложение 3 к приказу Министра внутренних дел Республики Казахстан от 2 ноября 2020 года № 758

Перечень утративших силу некоторых приказов Министра внутренних дел Республики Казахстан

1) Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Правил проведения военно-врачебной экспертизы и Положения об органах военно-врачебной экспертизы в органах внутренних дел Республики Казахстан" от 18 ноября 2015 года № 939 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 12834, опубликован 21 января 2016 года в Информационно-правовой системе "Әділет");

2) Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 18 ноября 2015 года № 939 "Об утверждении Правил проведения военно-врачебной экспертизы и Положения об органах военно-врачебной экспертизы в органах внутренних дел Республики Казахстан" от 19 мая 2020 года № 407 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 20685, опубликован 22 мая 2020 года в Эталонном контрольном банке НПА Республики Казахстан).