Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар тізбесін қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 25 наурыздағы № 72 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 26 наурызда № 22391 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 10 тамыздағы № 320 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 10.08.2021 № 320 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2007 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 17-бабының 28-16) тармақшасына және 291-1-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату жөніндегі объектілерді пайдалануға қойылатын талаптар бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Қалдықтарды басқаруда мемлекеттік саясат департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін;

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрі	М. Мирзагалиев
"КЕЛІСІЛГЕН" Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
"КЕЛІСІЛГЕН" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі

Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 25 наурыздағы № 72 Бұйрығымен бекітілген

Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату жөніндегі объектілерді пайдалануға қойылатын талаптар

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату жөніндегі объектілерді пайдалануға қойылатын талаптар (бұдан әрі – Талаптар) Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық кодексінің (бұдан әрі – Экологиялық кодекс) 17-бабының 28-16) тармақшасына және 291-1-бабының 1-тармағына сәйкес әзірленді және қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату жөніндегі объектілерді пайдалануға қойылатын негізгі талаптарды айқындайды.

2. Осы Талаптарда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату – органикалық қалдықтардан биогаз және өзге де отын алуды қоспағанда, қалдықтардың көлемін азайту және энергия алу, оның ішінде оларды қайталама және (немесе) энергетикалық ресурстар ретінде пайдалану мақсатында оларды термиялық өңдеу процесі;

2) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату жөніндегі объект – бұдан әрі – Объект) – қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуға арналған техникалық құрылғылар мен қондырғылардың және қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату үшін технологиялық жағынан қажетті, олармен өзара байланысты құрылыстар мен инфрақұрылымның жиынтығы;

3) қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесі (бұдан әрі – АБЖ) – нақты уақыт режимінде деректерді беру үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен онлайн-байланысы бар ластану көздеріндегі қоршаған ортаға эмиссияларды өндірістік экологиялық бақылау жүйесі;

4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган-қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган, сондай-ақ оның аумақтық органдары;

5) қоршаған ортаны ластау (бұдан әрі – ластану) – қоршаған ортаға ластаушы заттардың, радиоактивті материалдардың, өндіріс және тұтыну қалдықтарының түсуі, сондай-ақ шудың, тербелістердің, магнит өрістерінің және өзге де зиянды физикалық әсерлердің қоршаған ортаға әсері;

6) экологиялық мониторинг – қоршаған ортаның жай-күйін және оған әсерді жүйелі түрде бақылау және бағалау;

7) экологиялық рұқсат – жеке және заңды тұлғалардың қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыру құқығын куәландыратын құжат.

2-тарау. Объектілерді пайдалануға қойылатын талаптар

4. Объектілерді, олардың жекелеген бөліктерін пайдалануды жүзеге а сыратын жеке немесе заңды тұлғалар (бұдан әрі – Объект операторлары) қоршаған ортаға әсер ететін кезкелген жоспарланған өзгерістер туралы Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар етеді. Адам денсаулығына немесе қоршаған ортаға теріс әсер ететін объектілердегі елеулі өзгерістер экологиялық кодекске сәйкес экологиялық рұқсат болған кезде ғана енгізіледі.

5. Объект операторлары топырақтың немесе жерасты суларының ластануының алдын алу бойынша тиісті шараларды қолдануды, сондай-ақ жабдықты пайдалану немесе қалдықтарды сақтау процесінде туындайтын жылыстауды, төгілуді, инциденттерді немесе аварияларды болдырмай осындай шаралардың қолданылуын тұрақты бақылауды қамтамасыз етеді.

Топырақ пен жер асты суларының ықтимал ластануын ерте сатыда анықтау және ластанудың таралуына жол бермеу бойынша тиісті түзету іс-шараларын қабылдау үшін топырақ пен жерасты суларының тиісті қауіпті заттардың болуына экологиялық мониторинг жүргізіледі. Экологиялық мониторинг жиілігін айқындау кезінде объект операторы іс-шараларының түрі, сондай-ақ бақылаудың жиілігі мен дәрежесі ескеріледі.

6. Топырақ пен жер асты суларының ластану жай – күйі топырақ пен жер асты суларының тиісті қауіпті заттармен ластану жай-күйі туралы ақпарат (бұдан әрі – базалық есеп) қалыптастыру арқылы айқындалады.

Базалық есепте Объект орналасқан учаскенің жай-күйі, сондай-ақ учаскені пайдаланудың тарихи деректерін көрсете отырып, топырақ пен жер асты суларын өлшеу туралы ақпарат көрсетіледі.

7. Объект операторлары қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға базалық есепті жарты жылдықта бір рет, есепті жарты жылдықтан кейінгі айдың 10-күнінен кешіктірмей ұсынады. Объект операторы және құзыретті орган осы талаптар сақталмаған жағдайда қажетті шараларды қабылдайды.

8. Объект операторы қабылдау бөлімшесінің бункерлерінен тыс қалдықтардың жекелеген фракцияларының таралуын, сондай-ақ шығарындылармен төгінділерде Еуропалық парламенттің және Еуропалық Одақ Кеңесінің "Өнеркәсіптік шығарындылар туралы (ластануды кешенді болдырмау және оны бақылау туралы)" № 2010/75/ЕО Директивасында белгіленген нормативтерден аспайтын заттардың болуын болдырмайтын қоршаған аумақтың тазалығын қамтамасыз етеді.

9. Тазалау жабдығының жұмысында жиырма төрт сағаттан астам уақыт бойы ақау болған немесе ақау болған жағдайда Объект операторы объектіні пайдаланбайды. Бұл ретте объектіні үздіксіз пайдалану 12 ай ішінде жүз жиырма сағаттан аспайды.

Энергия беруде қажеттілік болған кезде, сондай-ақ басқа объектіні пайдалану нәтижесінде туындайтын шығарындылардың жалпы ұлғаюына жол бермеу үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы мерзімдерден ауытқуға мүмкіндік береді.

10. Қалдықтарды неғұрлым төмен экологиялық стандарттар кезінде жұмыс істейтін кәсіпорындарға трансшекаралық тасымалдауға жол бермеуді қамтамасыз ету үшін пайдалану шарттары, техникалық талаптар және осы талаптарға және Еуропалық парламенттің және Еуропалық Одақ Кеңесінің "Өнеркәсіптік шығарындылар туралы (ластануды кешенді болдырмау және оны бақылау туралы)" № 2010/75/ЕО Директивасына сәйкес объектілер үшін шығарындылардың шекті мәндері белгіленеді және сақталады.

11. Объект жылына кемінде 8 000 (сегіз мың) сағат жұмыс істейді.

12. Қалдықтарды қабылдағаннан кейін уәкілетті орган бекітетін (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22366 болып тіркелген) түрлері энергетикалық кәдеге жаратуға жатпайтын қалдықтар тізбесіне енгізілген қалдықтардың компоненттерін қолмен және (немесе) автоматтандырылған іріктеу және сұрыптау міндетті.

13. Объектілерді пайдалану кезінде жағу пештерінен және төгінділерден (олар болған кезде) шығарындылардың әрбір ұйымдастырылған көзінде орнатылған АСМ көзделеді.

Объектінің АБЖ-дан деректерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесіне онлайн-режимде беру қамтамасыз етіледі.

14. Объектіде түзілетін қож мен күл Экологиялық кодекстің 287-бабының 4-тармағына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін Қазақстан Республикасының қалдықтар сыныптауышына сәйкес жіктеледі. Объектінің иесі қолданыстағы сыныптама мен келіспеген жағдайда, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес зертханалық зерттеулер жүргізу қажет.

15. Пайда болған қалдықтарды залалсыздандыру технологиясы болмаған жағдайда қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектісі қалдықтарды полигонда көмуді қамтамасыз етеді.

16. Қоршаған ортаға елеулі әсер ететін оқыс оқиға немесе авария жағдайында Объект операторы:

1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды дереу хабардар ету;

2) экологиялық салдарларды шектеу бойынша және ықтимал инциденттер мен авариялардың алдын алу бойынша шаралар қабылдау;

17. Егер рұқсаттың шарттарына сәйкес келмеу адам денсаулығына тікелей қауіп төндірсе немесе қоршаған ортаға қолайсыз әсер ету қаупін туғызса, объектілерді пайдалану бұзушылық тоқтатылғанға дейін тоқтатыла тұрады.

18. Ластаушы заттар үшін шығарындылардың шекті мәндері объектілерден шығарындыларды бөлу орнында қолданылады, бұл ретте осы мәндерді айқындау кезінде сұйылту ескерілмейді.

19. Тазарту жабдығының жұмысында іркіліс болған жағдайда, егер қалыпты жұмыс істеуіне оралу жиырма төрт сағат ішінде қамтамасыз етілмесе не ластану дәрежесі аз отынды пайдалана отырып, Объектіні пайдалануды жүзеге асырса, объект операторы оны пайдалануды азайтады немесе тоқтатады.

Объект операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды тазалау жабдығының ақаулығы немесе жұмысында іркіліс басталғаннан кейін қырық сегіз сағат ішінде хабардар етеді.

Тазарту жабдығынсыз жұмыстың жалпы ұзақтығы он екі айға тең кез келген кезеңде бір жүз жиырма сағаттан аспайды.

20. Объект операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды қоршаған ортаға әсер етуі мүмкін сипаттағы немесе жұмыс істеудегі жоспарланған өзгерістер, сондай-ақ объектінің кеңеюі туралы хабардар етеді, сондай-ақ, объектінің жоспарланып отырған кеңеюі туралы хабардар етеді.

21. Экологиялық рұқсат шарттары Экологиялық кодексте көзделген талаптар ескеріле отырып, қайта қаралады және түзетіледі.

22. Объектілерден газ тәрізді қалдықтарды шығару биіктігі адам денсаулығы мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ететіндей түрде есептелетін бір немесе бірнеше газ жолы бар түтін құбыры арқылы бақылаумен жүзеге асырылады.

23. Объектіге арналған экологиялық рұқсаттарда "өнеркәсіптік шығарындылар туралы (ластануды кешенді болдырмау және оны бақылау туралы)" Еуропалық парламенттің және Еуропалық Одақ Кеңесінің № 2010/75/ЕО Директивасында белгіленген шығарындылардың шекті мәнінен аспайтын объектілерден атмосфералық ауаға шығарындылардың шекті мәндері көзделеді.

Об утверждении Требований к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов

Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 25 марта 2021 года № 72. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 26 марта 2021 года № 22391. Утратил силу приказом и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 10 августа 2021 года № 320.

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 10.08.2021 № 320 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 28-16) статьи 17 и пунктом 1 статьи 291-1 Экологического кодекса Республики Казахстан от 9 января 2007 года ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Типовую форму к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов.

2. Департаменту государственной политики управления отходами Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан

М. Мирзагалиев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство финансов
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

Утвержден приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 25 марта 2021 года № 72

Требования к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Требования к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов (далее - Требования) разработаны в соответствии с подпунктом 28-16) статьи 17 и пунктом 1 статьи 291-1 Экологического кодекса Республики Казахстан от 9 января 2007 года (далее – Экологический кодекс) и определяют основные требования к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов.

2. В настоящих Требованиях используются следующие понятия:

1) энергетическая утилизация отходов – процесс термической обработки отходов с целью уменьшения их объема и получения энергии, в том числе использования их в качестве вторичных и (или) энергетических ресурсов, за исключением получения биогаза и иного топлива из органических отходов;

2) объект по энергетической утилизации отходов (далее – Объект) – совокупность технических устройств и установок, предназначенных для энергетической утилизации отходов, и взаимосвязанных с ними сооружений, и инфраструктуры, технологически необходимых для энергетической утилизации отходов;

3) автоматизированная система мониторинга эмиссий в окружающую среду (далее – АСМ) – система производственного экологического контроля за эмиссиями в окружающую среду на источниках загрязнения, имеющая онлайн-связь с информационной системой уполномоченного органа в области охраны окружающей среды для передачи данных в режиме реального времени;

4) уполномоченный орган в области охраны окружающей среды – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области охраны окружающей среды и природопользования, а также его территориальные органы;

5) загрязнение окружающей среды (далее – загрязнение) – поступление в окружающую среду загрязняющих веществ, радиоактивных материалов, отходов производства и потребления, а также влияние на окружающую среду шума, вибраций, магнитных полей и иных вредных физических воздействий;

6) экологический мониторинг – систематические наблюдения и оценка состояния окружающей среды и воздействия на нее;

7) экологическое разрешение – документ, удостоверяющий право физических и юридических лиц на осуществление эмиссий в окружающую среду.

Глава 2. Требования к эксплуатации Объектов

4. Физические или юридические лица, осуществляющие эксплуатацию Объектов, их отдельных частей (далее – операторы Объекта) информируют уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о любых запланированных изменениях, которые оказывают влияние на окружающую среду. Существенные изменения в Объектах, которые отрицательно влияют на здоровье человека или на окружающую среду, вносятся только при наличии экологического разрешения, выданного в соответствии с Экологическим кодексом.

5. Операторы Объекта обеспечивают применение надлежащих мер по предупреждению загрязнений почв или грунтовых вод, а также регулярное наблюдение за применением таких мер с недопущением утечек, разливов, инцидентов или аварий, возникающих в процессе использования оборудования или хранения отходов.

Для выявления потенциального загрязнения почв и грунтовых вод на ранних стадиях и принятия надлежащих корректирующих мероприятий по недопущению распространения загрязнения, проводится экологический мониторинг почв и грунтовых вод на наличие соответствующих опасных веществ. При определении частоты экологического мониторинга операторами Объекта учитывается вид мероприятий, а также частота и степень наблюдения.

6. Состояние загрязнения почв и грунтовых вод определяется посредством формирования информации о состоянии загрязнения почв и грунтовых вод соответствующими опасными веществами (далее – базовый отчет).

В базовом отчете отражается состояние участка, на котором расположен Объект, а также информация об измерениях почв и грунтовых вод с отражением исторических данных эксплуатации участка.

7. Операторы Объекта предоставляют уполномоченному органу в области охраны окружающей среды базовый отчет один раз в полугодие, не позднее 10-го числа месяца, следующего за отчетным полугодием. Оператор Объекта и компетентный орган принимают необходимые меры в случае несоблюдения настоящих Требований.

8. Оператор Объекта обеспечивает чистоту окружающей территории, исключающую разнос отдельных фракций отходов за пределы бункеров приемного отделения, а также содержание в выбросах и сбросах веществ, не превышающих нормативы, установленные Директивой № 2010/75/ЕС Европейского парламента и Совета Европейского Союза "О промышленных выбросах (о комплексном предотвращении загрязнения и контроле над ним)".

9. При неисправности или сбое в работе очистного оборудования более двадцати четырех часов оператор Объекта не эксплуатирует Объект. При этом непрерывная эксплуатация Объекта не превышает сто двадцати часов в течение 12 месяцев.

Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды предоставляет возможность отступить от этих сроков при наличии необходимости в подаче энергии, а также для недопущения общего увеличения выбросов, возникающих в результате эксплуатации другого Объекта.

10. Для обеспечения недопущения трансграничного переноса отходов на предприятия, действующие при более низких экологических стандартах, устанавливаются и поддерживаются условия эксплуатации, технические требования и пороговые значения выбросов для Объектов в соответствии с настоящими Требованиями и Директивой № 2010/75/ЕС Европейского парламента и Совета Европейского Союза "О промышленных выбросах (о комплексном предотвращении загрязнения и контроле над ним)".

11. Объект функционирует не менее 8 000 (восемь тысяч) часов в год.

12. После приемки отходов обязательна ручная и (или) автоматизированная выборка и сортировка компонентов отходов, виды которых включены в перечень отходов, не подлежащих энергетической утилизации, утверждаемый уполномоченным органом (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 22366).

13. При эксплуатации Объектов предусматривается АСМ, установленная на каждом организованном источнике выбросов от печей сжигания и сбросов (при их наличии).

Обеспечивается передача данных с АСМ Объекта в информационную систему уполномоченного органа в области охраны окружающей среды в онлайн-режиме.

14. Образующиеся на Объекте шлак и зола классифицируются согласно классификатору отходов Республики Казахстан, утверждаемому уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с пунктом 4 статьи 287 Экологического кодекса. При несогласии владельца Объекта с существующей классификацией, необходимо проведение лабораторных исследований согласно экологическому законодательству Республики Казахстан.

15. Объект по энергетической утилизации отходов обеспечивает захоронения отходов на полигоне при отсутствии технологии по обезвреживанию образующихся отходов.

16. При инциденте или аварии, которые оказывают значительное влияние на окружающую среду, оператором Объекта обеспечивается:

1) незамедлительное информирование уполномоченного органа в области охраны окружающей среды;

2) принятие мер по ограничению экологических последствий и по предотвращению потенциальных инцидентов или аварий;

17. Если несоответствие условиям разрешения представляет непосредственную опасность для здоровья человека или создает угрозу неблагоприятного воздействия на окружающую среду, эксплуатация Объектов приостанавливается до устранения нарушений.

18. Пороговые значения выбросов для загрязняющих веществ применяются в месте выделения выбросов из Объектов.

19. При сбое в работе очистного оборудования оператор Объекта уменьшает или прекращает его эксплуатацию, если возврат к нормальному функционированию не обеспечен в течение двадцати четырех часов.

Оператор Объекта уведомляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение сорока восьми часов после наступления неисправности или сбоя в работе очистного оборудования.

Общая продолжительность работы без очистного оборудования не превышает ста двадцати часов за любой период, равный двенадцати месяцам.

20. Оператор Объекта информирует уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о планируемых изменениях в характере или функционировании, а также о планируемом расширении Объекта.

21. Условия экологического разрешения пересматриваются и корректируются с учетом требований, предусмотренных Экологическим кодексом.

22. Выброс газообразных отходов от Объектов осуществляется под контролем через дымовую трубу, содержащую один или несколько газоходов.

23. В экологических разрешениях на Объект предусматриваются пороговые значения выбросов в атмосферный воздух от таких Объектов, которые не превышают пороговые значения выбросов, установленных в Директиве № 2010/75/ЕС Европейского парламента и Совета Европейского Союза "О промышленных выбросах (о комплексном предотвращении загрязнения и контроле над ним)".