"Радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 28 ақпандағы № ҚР ДСМ-19 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 28 ақпанда № 26974 болып тіркелді.

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2017 жығы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы ережесінің 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған "Радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.

2. "Радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 23 сәуірдегі № 188 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17241 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі	А. Ғиният
"КЕЛІСІЛДІ" Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
"КЕЛІСІЛДІ" Қазақстан Республикасының Индустрия жәнеинфрақұрылымдық даму министрлігі
"КЕЛІСІЛДІ" Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі
"КЕЛІСІЛДІ" Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі 2022 жылғы 28 ақпандағы № ҚР ДСМ-19 бұйрығымен бекітілген

"Радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы "Радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2017 жығы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес әзірленген және радиотехникалық объектілерге (бұдан әрі – РТО) қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Санитариялық қағидалардың санитариялық-эпидемиологиялық талаптары стационарлық таратушы РТО:

телевизиялық хабар таратуға арналған радиотаратушы құрылғылардан;

дыбыстық (радио) хабар таратуға арналған радиотаратушы құрылғылардан;

эфирлік-кабельді телевизия станциялардан;

ультрақысқа толқынды (бұдан әрі – УҚТ) және транкингтік радиобайланыс жүйесіне арналған қабылдау-таратушы радиоэлектрондық құралдардан (бұдан әрі – РЭҚ);

стационарлық (базалық) ұялы байланыс станциялардан;

қысқатолқынды (бұдан әрі – ҚТ) ауқымдағы РЭҚ-дан;

таратқышының қуаты 1 Ваттан (бұдан әрі – Вт) артық радиорелелік станциялардан;

таратқышының қуаты 2 Вт және одан жоғары базалық сымсыз радиоқолжетімділік (WLL) жүйелерден;

стационарлық (жердегі) спутниктік байланыс станциялардан;

теңіз, әуе қызметтердің РЭҚ-дан (оның ішінде жағалаудағы, радиолокациялық станциялар, радиошамшырақтар);

стационарлық ұзақ уақыт радиобасу жүйелерінен болатын 30 килоГерц (бұдан әрі – кГц) – 300 ГигаГерц (бұдан әрі – ГГЦ) радиожиілігі диапазонындағы электрлі магниттік өрісінің (бұдан әрі – ЭМӨ) адамның денсаулығына қолайсыз әсерін болдырмауға бағытталған.

3. Осы Санитариялық қағидалардың талаптары мынадай РТО қоспағанда:

жылжымалы УҚТ-радиобайланыс РЭҚ-ны;

жылжымалы ҚТ-диапазондағы РЭҚ-ны;

үй-жайдан тыс орналастырылған жағдайда таратқышының қуаты 1 Вт және одан кем радиорелелік станцияларды;

үй-жайдан тыс орналастырылған жағдайда таратқышының қуаты 2 Вт дейінгі стационарлық (базалық) сымсыз радиоқолжетімділік (WLL) жүйелерін;

тұрмыстық техника бұйымдарын, тұрмыстық радиоқабылдағыш құрылғыларды, тұрмыстық мақсаттағы жоғары жиілікті құрылғыларды;

ұялы байланыстың абоненттік терминалдарын, DECT (Дэкт) (1880-1990 МегаГерц (бұдан әрі – МГц)) стандартының абоненттік терминалдары;

сымсыз радиоқолжетімжілік (WLL) жүйелерінің абоненттік терминалдарын;

сөзді синхронды аудару аппаратурасын (индуктивті және синхронды);

репортаж және концерт радиомикрофондарын;

индуктивті телефон байланысы, телебақылау және сигнализация құралдарын;

кабельдік хабар тарату және өнеркәсіптік жоғары жиілікті, оның ішінде шахтада пайдаланылатын телевизиялық жүйелерді;

автомашиналардың күзет радиосигнализация құрылғыларын;

күзет сигнализациясын және хабар таратуды қашықтықтан басқару құрылғыларын (433,075-434,79 МГц);

үлгілерді (ұшақтар, катерлер) радиобасқару аппаратурасын (28,0–28,2 МГц; 40,66-40,70 МГц);

балалардың радио арқылы сөйлесу құрылғыларын және радиомен басқарылатын ойыншықтарды (26957-27283 кГц);

штрихкодты заттаңбаларды өңдеу және осы зат таңбалардан алынған ақпаратты беруге арналған РЭҚ-ны(430 МГц);

есту ақаулары бар адамдарға арналған есту-сөйлеу радио жаттыгу құрылғысын;

беру ұзақтығы 100 метрге (бұдан әрі – м) дейін "Bluetooth" (Блютуз), "Wi-Fi" (Вай-фай) сымсыз жалғау технологиялары бар үйішілік құрылғыларды;

кеңсе, қойма үй-жайлары ішінде пайдаланылатын РЭҚ-ны (оқитын құралдар, өлшеуіштер, фемтосоттар және басқасы);

есептеуіштердің көрсеткіштерін қашықтықтан алу үшін пайдаланылатын РЭҚ-ны қоспағанда осы Санитариялық қағидалардың 2-тармағында көрсетілген РТО-ға қолданылады.

2-тарау. Радиотехникалық объектілердің жер учаскесін таңдауға, жобалауға, орналастыруға, реконструкциялауға және пайдалануға енгізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

4. ЭМӨ әсерінің шекараларын белгілеу және осы Санитариялық қағидалардың 2-тармағында көрсетілген РТО (РЭҚ) орналастыру бойынша жобалау құжаттамасын, оның ішінде іргелес аумақтағы электрлі магниттік жағдайға әсер ететін өзгерістерден кейін (антеннаның орналасқан жерін, сәулелену режимдерін, антенналардың саны мен орналасу биіктігін өзгерту) осы Санитариялық қағидалардың 3-тармағында көрсетілген РТО-ны қоспағанда және таратқыштар мен антенналарды бөлшектеу кезінде және толықтай істен шыққан кезде "Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы есепке алу мен есеп құжаттамасының нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 20 тамыздағы № ҚР ДСМ-84 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 24082 болып тіркелген) бекітілген нысан бойынша санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды (бұдан әрі – санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды) ресімделеді.

РТО-ны (РЭҚ) орналастыру халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі (бұдан әрі – аумақтық бөлімше) берген санитариялық-эпидемиологиялық қорытындыға және жобалау құжаттамасында мәлімделген сипаттамаларға сәйкес келеді.

ЭМӨ-ы электрлі магниттік тербелістердің көзіне жақын жерде және оның таралу жолының бойында туындайтын өріс болып табылады.

РТО-ға қоршаған ортаға 30 кГц-300 ГГц радиожиілік диапазонында электрлі магниттік тербелістерді технологиялық сәулеленетін радиотехникалық бейіндегі объектілер жатады.

РЭҚ-ға радиотолқындарды беруге және (немесе) қабылдауға арналған және бір немесе бірнеше таратқыш және (немесе) қабылдағыш құрылғылардан не қосалқы жабдықты қоса алғанда, олардың комбинацияларынан тұратын техникалық құралдар жатады.

5. Санитариялық-эпидемиологиялық қорытындыны ресімдеу үшін жобалау құжаттамасын аумақтық бөлімшеге иелігінде РТО (РЭҚ) болатын жеке және (немес) заңды тұлғалар және (немесе) жобалау ұйымдары ұсынады.

Әзірленген жобаның толықтығын, дұрыстығы мен сапасын қоса алғанда іс-шаралардың орындалуын тапсырыс беруші мен жобалау құжаттамасын әзірлеуші қамтамасыз етеді.

6. Жобалау құжаттамасын жобалау құжаттамасының әзірлеушісінің, ұйымның басшысы не дара кәсіпкер бекітеді және тапсырыс берушімен (РТО, РЭҚ меншік иесімен) келісіледі.

7. Иелігінде РТО-да орналасқан РЭҚ болатын жеке және (немесе) заңды тұлғалар объектінің меншік иесіне электрлі магниттік сәулелену (бұдан әрі – ЭМС) есептеулерін жүргізу үшін қажетті деректерді береді, сондай-ақ осындай есептеулер жүргізу үшін қажетті деректермен өзара алмасуды қамтамасыз етеді.

ЭМС бұл табиғи немесе жасанды көзден туындайтын электрлі магниттік тербелістер.

8. Жобалау құжаттамасында объектіде орналасқан басқа операторлардың антенналарын ескере отырып, барлық шеңберлік және секторлық сәулеленудің таратушы антенналары шығаратын жиынтық ЭМС есептеулері беріледі (бар болғанда).

Жиынтық ЭМС бұл бір аумақта орналасқан РТО-ның барлық таратушы антенналарынан шығатын электрлі магниттік толқындардың энергетикалық сәулелену жиынтығы.

Шеңберлік сәулелену антенналарына барлық жаққа көлденең ось арқылы сәулеленуге арналған таратушы құралдар (ұйымның байланыс антенналары, қайта таратқыштар, телевизиялық, радиохабар тарату антенналар және ұқсас шеңберлік сәулелену антенналар) жатады.

Секторлық сәулелену антенналарына белгілі бір секторда радиотолқындардың сәулеленуіне арналған антенналар (ұялы радиобайланыс, сымсыз радиоқолжетімділік антенналар және ұқсас секторлық сәулелену антенналар) жатады.

9. Санитариялық-эпидемиологиялық қорытындыны ресімдеу үшін қажетті жобалау құжаттамасындағы мәліметтер мен материалдардың тізбесі осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшада көрсетілген.

10. РТО-ның меншік иелері бөлшектейтін және толықтай істен шығарылатын таратқыштар мен антенналар туралы ақпаратты аумақтық бөлімшеге жібереді.

11. Объектіде (шатырда, антенна-мачта құрылысында, жер учаскесінде) 1 (бір) немесе әртүрлі заңды және жеке тұлғаларға тиесілі 1 (бір) немесе бірнеше РТО (РЭҚ) таратушы антенналары орналасқан жағдайда жобалау құжаттамасына санитариялық-эпидемиологиялық қорытындыны барлық таратушы антенналардан шығатын жиынтық ЭМС-ті есептей отырып (бар болған жағдайда, объектіде орналасқан басқа операторлардың антенналарын ескере отырып), әрбір РЭҚ иесіне жеке рәсімделеді.

12. Нысаналы мақсаты бойынша РТО (РЭҚ) орнатуға арналған радиотехникалық бейіндегі объектіде (шатырда, антенна-мачта құрылысында, жер учаскесінде) иесі 1 (бір), 1 (бір) немесе әртүрлі иелердің 2 (екі) және одан көп РЭҚ орналасқан жағдайда объектінің меншік иесі объектідегі антенналардың түрлері мен қуатына қарамастан, барлық РЭҚ-ты есепке ала отырып, бір санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды рәсімделеді.

13. Нысаналы мақсаты бойынша РТО орнатуға арналмаған жер учаскелерінде инфрақұрылымы бар, жаңадан орналастырылатын РТО (РЭҚ) қондырғыларын қоспағанда, Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 25-бабының 3-тармағында айқындалған РТО орналастырылады.

Антеннаның сәулелену қуатына антенналық-фидер трактіндегі (бұдан әрі – АФТ) шығынды есепке ала отырып, антеннаға берілетін таратушы құралдардың жиынтық қуаты жатады.

АФТ-ге радиосигналды таратқыштан (қабылдағыштан) антеннаның сәуле бөлетін (қабылдайтын) бөлігіне беруге арналған аралық құрылғылар (кабельдер, толқын тасымалдаушылар, қосылыстар) жатады.

14. Жиынтық қуаты 1000 Вт және одан жоғары болатын көлденең жазықтықтағы шеңберлік және секторлық сәулеленудің РТО (РЭҚ) таратушы антенналарын орналастыру (басты күлтесі тиісті жаққа бағытталғанда) кезінде тұрғын үй құрылысының, балалардың, оқу және денсаулық сақтау ұйымдарының аумағына дейін, санитариялық-қорғаныш аймағы (бұдан әрі – СҚА) мен құрылысты шектеу аймағы (бұдан әрі – ҚША) өлшемдерін есептеу нәтижелері бойынша айқындалған қашықтықта, бірақ:

1) антеннаны жерден 100 м және одан жоғары биіктікте орналастырған кезде – 100 м және одан жоғары;

2) антеннаны 50 бастап 100 м дейінгі биіктікте орналастырған кезде – 200 м және одан жоғары;

3) антеннаны 50 м дейінгі биіктікте орналастырған кезде – 300 м және одан жоғары қашықтықта радиомачталарда жүргізіледі.

Жұмыс істеп тұрған және жобаланатын 1000 Вт ж және одан жоғары РТО, РЭҚ, оның ішінде радиотелевизиялық станциялар аймағында жоспарлау және құрылыс салу СҚА және ҚША шекараларын ескере отырып жүзеге асырылады. СҚА және ҚША-да тұрғын үй құрылысының, балалардың, оқу және денсаулық сақтау ұйымдарын жаңадан салу жүргізілмейді. СҚА-да және ҚША-да тарихи қалыптасқан тұрғын және қоғамдық ғимараттар мен құрылыстар болған кезде, егер ЭМӨ-нің қолайсыз әсерінен қорғау, сондай-ақ халықтың денсаулығы үшін тәуекелді бағалау негізінде халықтың денсаулығы үшін қауіпсіздікті растау, рұқсат етілетін шекті деңгейдің (бұдан әрі – РШД) есептік көрсеткіштерден аспауы және аспаптық зерттеулердің нәтижелері бойынша РШД-дан артудың болмауы жөніндегі іс-шаралар көзделген жағдайларда жобалық құжаттама келісіледі.

15. Сәулелену қуаты 100 Вт және одан жоғары диапазоны 30 МГц және одан жоғары РТО (РЭҚ) таратушы антенналарын тұрғын үйлердің, қоғамдық және әкімшілік ғимараттардың шатырларында орналастыруға тыйым салынады.

16. Диапазоны 1,8-30 МГц радиоәуесқойлық радиостанцияларының, тиімді сәулелену қуаты 100 Вт және одан жоғары 26,5-27,5 МГц жиіліктегі азаматтық ауқымдағы радиостанциялардың антенналарын орналастыру кезінде антенналар орнатылған аймаққа оның кез келген нүктесінен 5 м және одан жоғары қашықтықта адамдардың кіруінің мүмкін болмауы қамтамасыз етіледі. Таратқыштарының қуаты 1 килоВат (бұдан әрі – кВт) және одан жоғары болатын диапазоны 3-30 МГц таратушы антенналар тұрғын үйлердің, қоғамдық және әкімшілік ғимараттардың шатырларында орналастырылмайды.

17. Тұрғын үйлердің, қоғамдық және әкімшілік ғимараттардың шатырларының ортасында орналастырылатын тік жазықтықтағы (төменге еңіспен) ең жоғары сәулелену орнының терісбұрышы 10 градус және одан жоғары және сәулелену қуаты 25 Вт және одан жоғары болатын секторлық сәулеленудің РЭҚ антенналары шатыр деңгейінен 5 м және одан жоғары биіктікте орнатылады.

18. Сәулелену қуаты 25 Вт және одан кем секторлық сәулеленудің РЭҚ антенналары ғимараттардың негізгі қабырғаларына (кірпіштен, темір-бетоннан жасалған) аталған ғимараттың терезелерінен, балкондарынан, лоджияларынан тікелей көрінбейтін жерде орналастырылады.

19. Шеңберлік сәуле шығарулың РЭҚ антенналары СҚА, ҚША және биологиялық қауіпті аймақты (бұдан әрі – БҚА) есептеу нәтижелеріне қарамастан, тұрғын үй, қоғамдық және әкімшілік ғимараттардың терезелері, балкондары, лоджиялары бар қабырғаларына орналастыруды қоспағанда, ғимараттардың негізгі қабырғаларына (кірпіштен, темір-бетоннан жасалған) немесе адамдар болатын үй-жайлармен шектеспейтін негізгі емес қабырғаларғаары СҚА, ҚША және биологиялық қауіпті аймақты (бұдан әрі – БҚА) еслары орналастырылады. Антеннадан терезеге, балкондарға, лоджияға дейінгі қашықтық 3 м және одан жоғарыны құрайды.

ҚША-ға жер бетінен 2 м-ден жоғары биіктікте ЭМӨ деңгейлері РШД-ден асатын аумақ жатады. ҚША-ның сыртқы шекарасы болашақтағы құрылыстың тұрғын ғимараттарының ең жоғары биіктігі бойынша, электрлі магниттік өрістің деңгейлері РШД-ден аспайтын жоғарғы қабат деңгейінде айқындалады.

СҚА-ға сыртқы шекарасында ЭМӨ деңгейлері жер бетінен 2 метр биіктікте РШД-ге тең радиотехникалық объектіге жапсарлас орналасқан аумақ жатады.

БҚА-ға шекарасындағы электрлі магниттік өрістің деңгейі РШД тең радиотаратқыш антенналардың айналасында пайда болатын аймақ жатады.

Бағытталған сәулелену антенналарына тар секторда сәулеленуге арналған таратушы құралдар (спутниктік, радиорелелік байланыс антенналары) жатады.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20. Шеңберлік және секторлық сәулеленудің РЭҚ антенналарын, сондай-ақ спутниктік байланыс станцияларының антенналарын адамдардың болуына арналған ғимараттардың (өндірістік, тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар) шатырында мынадай шарттардың біреуі сақталған жағдайда орналастыруға рұқсат етіледі:

1) жоғарғы қабаттың темір-бетон жабынының болуы;

2) металл шатырдың болуы;

3) техникалық қабаттың болуы.

Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Ғимараттар мен құрылыстардың ішінде тек осыған арнайы арналған ішкі (indoor) (индор) антенналарды орнатуға жол беріледі.

Ескерту. 21-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

22. РТО (РЭҚ) жабдықтары бар контейнерлер тұрғын үй, қоғамдық және жұмыс үй-жайларының ішіне орнатуды қоспағанда, техникалық үй-жайларда желілік жабдығы бар телекоммуникациялық шкафтар (тіректерді) орналастырылады.

23. Жалпы білім беру ұйымдарының жер учаскелерінде жобаланатын РТО (РЭҚ) орналастыру шаруашылық аймақта жүзеге асырылады.

Жалпы білім беру ұйымдарының шаруашылық аймағына бөлек кіретін (кіреберіс) жолы бар және асхананың өндірістік үй-жайлары жағында және оқу-тәжірибелік аймағына жақын орналасқан аймақтар жатады.

24. СҚА шекаралары жер бетінен 2 м биіктікте айқындалады. СҚА өлшемі РТО-ның болашақтағы дамуын ескере отырып, антеннаның негізінен бастап есептеледі.

25. СҚА және ҚША шекараларын ЭМӨ деңгейлеріне құрал-саймандық өлшеулер жүргізгеннен кейін иелігінде РТО (РЭҚ) болатын заңды және жеке тұлғалар нақтылайды. Жобаланған РТО (РЭҚ) үшін осындай нақтылауға негізделген қажеттілік болғанда санитариялық-эпидемиологиялық қорытындының "Ұсыныстар" деген бағанына тиісті ұсыныстар жазылады.

26. ҚША-ның сыртқы шекараларында бар құрылыстың биіктігінде ЭМӨ деңгейінің РШД-не сәйкес келеді. ҚША-ның сыртқы шекарасы қалыптасқан және болашақтағы құрылыс ғимаратының ең жоғары биіктігі бойынша, жер деңгейінен РЭҚ антенналарын орнату биіктігінде болашақтағы құрылыс туралы мәліметтер жоқ болғанда айқындалады.

27. Шеңберлік сәулелену антенналарымен жабдықталған таратушы радиостанциялар, телевизиялық станциялар, сондай-ақ шеңберлік шолудың радиолокациялық станциялары үшін СҚА және ҚША РТО (РЭҚ) айналасына орнатылады.

28. Бағытталған әрекеттегі антенналармен жабдықталған таратушы станциялар үшін, сондай-ақ антенналары белгілі бір секторда сканерлейтін немесе бір бағытта бекітілген радиолокациялық станциялар үшін СҚА және ҚША электрлі магниттік энергияның сәулелену бағытында, бүйірлік және артқы күлтелерді, антенналардың сәулелену бағыттылығының тік және көлденең диаграммаларын ескере отырып орнатылады.

29. Антенналары белгілі бір бұрышта көкжиекке электрлі магниттік энергияны сәулелейтін және ЭМӨ деңгейі биіктікке байланысты өзгеретін таратушы станциялар үшін ҚША іргелес тұрғын үй құрылысы ғимаратының биіктігі шегінде тігінен сәуленің төменгі көлбеуі бойынша дифференциялы орнатылады.

3-тарау. Адамға әсер ететін физикалық факторлар көздерімен жұмыс жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар және электрлі магниттік өрістер деңгейлерін бағалау

30. Селитебті аумақтағы, жаппай демалыс орындарындағы, тұрғын үй, қоғамдық және өндірістік үй-жайлардың ішіндегі РТО, РЭҚ тудыратын, сыртқы ЭМӨ РЖ-ның әсеріне ұшыраған ЭМӨ деңгейлері осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес ұсынылған.

31. РТО (РЭҚ) жабдығы персоналдың жұмыс орындарында кәсіптік әсері 30 кГц-300 ГГц диапазондағы жиілік ЭМӨ РШД-ге сәйкес келеді және ЭМӨ-нің әсерін гигиеналық бағалау осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес электр өрісінің, магниттік өрістің, электрлі магниттік энергия ағыны тығыздығының энергетикалық жүктемесі бойынша жүзеге асырылады.

Еңбек процесінде ЭМӨ-нің кез келген сипатында әртүрлі жиілік ауқымдарының ЭМӨ-нің кәсіптік әсеріне ұшырайтын жұмысшылардың еңбек жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар осы Санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкес келеді.

Энергетикалық жүктемеге (дозаға, экспозицияға) бір ауысымда электрлі магниттік энергияның әсер ету уақытындағы оның жиынтық энергетикалық экспозициялары жатады.

32. РШД бірдей белгіленген бірнеше көздерден бір мезгілде сәулеленген кезде электр өрісінің жиынтық кернеулігі(Е) немесе энергия ағынының жиынтық тығыздығы (бұдан әрі – ЭАТ) РШД мәніне сәйкес келеді:

ЭАТжиынт = ЭАТ1 + ЭАТ2 + … + ЭАТnРШД (2)

Әртүрлі РШД белгіленген бірнеше көздерден бір мезгілде сәулеленген кезде электр өрісінің жиынтық кернеулігі (бұдан әрі – Е) және жиынтық ЭАТ 1,0 және одан жоғары құрайды:

мұнда: Е1, 2, …, n – (1) формулада – әрбір ЭМӨ көзі жеке тудыратын электр өрісінің кернеулігі, метрге вольт (бұдан әрі – В/м);

(3) формулада – (1) формула бойынша айқындалған әрбір нормаланған жиілік ауқымындағы электр өрісінің жиынтық кернеулігі, В/м;

– нормаланған ауқымдағы электр өрісінің шекті рұқсат етілетін кернеулігі, В/м;

– (2) формулада – әрбір ЭМӨ көзі жеке тудыратын энергия ағынының тығыздығы, шаршы сантиметрге микроватт (бұдан әрі – мкВт/см2);

(3) формулада – (2) формула бойынша айқындалған әрбір нормаланған жиілік ауқымындағы энергия ағынының жиынтық тығыздығы, мкВт/см2;

ЭАТРШД – нормаланған ауқымның энергия ағыны тығыздығының шекті рұқсат етілетін деңгейі, мкВт/см2.

33. РЭҚ тудыратын ЭМӨ деңгейлерін бағалау үшін есептеу және зертханалық-аспаптық әдістер пайдаланылады.

34. Жобалау құжаттамасын сараптау кезеңінде таратушы құралдардың типтерін, жұмыс жиіліктерін, режимдер мен қуаттарды, параметрлер мен антенналардың кеңістікте орналасуын, жергілікті жердің бедерін, қайта шағылысатын беттердің болуын ескере отырып, РТО тудыратын ЭМӨ деңгейлерін анықтаудың есептеу әдістері ғана пайдаланылады.

БҚА шекарасы таратушы антенналардан есептеледі, 1 (бір) объектіде (бар болса) орналасқан барлық таратушы антенналардан тік және көлденең жазықтықтардағы ұзындық көрсетіле отырып және антенналардың орналасқан жерлеріне қатысты жиынтық сәулеленудің БҚА шекарасы есептеледі. ЭМӨ деңгейлерін СҚА (жерден 2 м) және шеңберлік бағытта (шеңберлік сәулелену антенналары үшін) немесе азимуттық бағытта (секторлық және бағытталған антенналар үшін) ҚША (іргелес ғимарат терезесінің деңгейінде) биіктіктерінде есептеледі.

35. Зертханалық-аспаптық әдістер РЭҚ тудыратын ЭМӨ-нің деңгейін бағалау үшін пайдаланылады. Бағалаудың зертханалық-аспаптық әдістерін пайдалану кезінде сәулелеуші құралдар режимдерінің және ең жоғары қуатының тұрақтылығы қамтамасыз етіледі.

36. ЭМӨ деңгейлерін бағалаудың зертханалық-аспаптық әдісі кезінде "Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сейкес мемлекеттік тексеруден өткен және тиісті сертификаты бар өлшеу құралдары пайдаланылады. Өлшеу құралдарының салыстырмалы қателік шектері ± 30 % және одан кем пайызды құрайды. Өлшеу нәтижелерін гигиеналық бақылау өлшеу құралдарының қателігін ескере отырып жүзеге асырылады.

37. Электр (магниттік) өрісі кернеулігінің деңгейлерін және ЭМӨ энергиясы ағынының тығыздығын өлшеу "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы кодексінің 94-бабына сәйкес бекітілетін әдістемелік нұсқауларға сәйкес жабдықты сәулеленудің ең жоғары қуатына қосқан кезде жүргізіледі. РТО (РЭҚ) ЭМӨ деңгейлерін зертханалық-аспаптық зерттеулер иелігінде РТО (РЭҚ) болатын жеке және заңды тұлғалар:

1) РТО (РЭҚ) пайдалануға берілгенде;

2) пайдалануға енгізілетін және жұмыс істеп тұрған РТО (РЭҚ) СҚА, ҚША шекараларын нақтылау қажет болғанда;

3) ЭМӨ деңгейіне әсер ететін РТО (РЭҚ) жұмыс жағдайлары мен режимі өзгергенде (антенналар бағдарының өзгеруі, таратқыштар қуатының көбеюі);

4) РТО (РЭҚ) іргелес аумақта жағдайлық жоспар өзгергенде;

5) радиоәуесқойлық радиостанциялар антенналарын, азаматтық ауқымдағы радиостанцияларды орналастырғанда;

6) ЭМӨ деңгейлерін төмендету бойынша іс-шаралар өткізілгеннен кейін жүргізеді.

38. РТО (РЭҚ) ЭМӨ деңгейлеріне зертханалық-аспаптық зерттеулерді РТО (РЭҚ) операторларына тексеру жүргізу кезінде немесе селитебті аумақта аумақтық бөлімшелері жүргізеді.

39. Электр (магниттік) өріс кернеулігінің және ЭМӨ энергиясы ағыны тығыздығының РШД-ден артқан кезде РТО (РЭҚ) меншік иелері болып табылатын заңды және (немесе) жеке тұлғалар РЭҚ санын азайту және селитебтік аумақта орналасқан демалыс орындарында, тұрғын үй, қоғамдық және өндірістік үй-жайларында осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес ЭМӨ РШД көрсеткіштеріне келтіру және осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес электр өрісінің, магниттік өрістің, электрлі магниттік энергия ағыны тығыздығының энергетикалық жүктемесі бойынша шаралар қабылдайды.

4-тарау. Электрлі магниттік өрістердің адамға қолайсыз әсерінің профилактикасы бойынша шаралар жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

40. Жұмыскерлерді ЭМӨ-нің қолайсыз әсерінен қорғауды қамтамасыз етуді иелігінде РТО (РЭҚ) болатын заңды және жеке тұлғалар ұйымдастырушылық, инженерлік-техникалық және профилактикалық іс-шараларды жүргізу жолымен жүзеге асырады.

41. Ұйымдастырушылық іс-шаралары:

1) жұмыстың ұтымды режимдерін таңдауды;

2) ЭМӨ-нің әсер ету жағдайларында персоналдың болу ұзақтығын шектеуді;

3) ЭМӨ көздерінен қашықтықта, нормативтік талаптарды сақтауды қамтамасыз ететін жұмыс орындарын ұйымдастыруды көздейді.

42. Инженерлік-техникалық іс-шаралар қамтиды:

1) ЭМӨ көздерін ұтымды орналастыруды;

2) ұжымдық және жеке қорғаныш құралдарын қолдануды, оның ішінде ЭМӨ көздерін немесе жұмыс орындарын экрандауды көздейді.

43. Профилактикалық іс-шараларға "Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зерттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін және "Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулерден өткізу" мемлекеттік қызметін көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21443 болып тіркелген) сәйкес РТО (РЭҚ) ЭМӨ көздерінің әсерімен кәсіптік байланысты адамдардың алдын ала (жұмысқа тұру алдында) және мерзімдік медициналық қарап-тексерулерден өтуі кіреді.

44. РЭҚ-тың антенна жабдығына қызмет көрсетумен тікелей байланысты емес адамдарға таратушы антенналарды орналасқан жерлерге кіруіне тыйым салынады.

45. ЭМӨ деңгейі РШД-ден асатын және оларға РТО-ға қызмет көрсетуге тікелей байланысты емес адамдардың кіруіне қол жеткізе алатын аумақтар (шатырлардың учаскелері) қоршалады және ескерту белгілерімен белгіленеді. Осы учаскелерде қандай да бір жұмыс жүргізу кезінде РТО таратқыштары ажыратылады.

46. Радиожиіліктердің ЭМӨ шағылдыратын экрандар металл табақтардан, торлардан, өткізгіш үлдірлерден, шағын сымдары бар арқаулардан, синтетикалық талшықтар негізіндегі металл арқаулардан немесе электр өткізгіштігі жоғары кез келген басқа да материалдардан жасалады және жерге тұйықталады.

47. РТО (РЭҚ) орналастырудың барлық жағдайларында оның иесі қоғамдық және өндірістік ғимараттарды жобалау, салу, реконструкциялау және пайдалану сатыларында ЭМӨ-ден қорғаудың әртүрлі әдістерін (белсенді емес және белсенді) қолдану мүмкіндігін қарайды.

	"Радиотехникалық объектілерге
	қойылатын санитариялық-
	эпидемиологиялық талаптар"
	санитариялық қағидаларына
	1-қосымша

Санитариялық-эпидемиологиялық қорытындыны рәсімдеуге қажетті мәліметтер мен материалдардың тізбесі

1-бөлім. Жалпы мәліметтер

№	Мәліметтер және материалдар	Ескертпе
1	РТО (РЭҚ) атауы
2	РТО (РЭҚ) орналастыру мекенжайы
3	РТО (РЭҚ) меншік иесі (Т.А.Ә. бар болғанда немесе ұйымның атауы)
4	Ведомстволық тиесілігі	бар болғанда
5	РТО (РЭҚ) меншік иесінің мекенжайы
6	РТО (РЭҚ) меншік иесінің БСН (ЖСН)
7	РТО (РЭС) меншік иесінің телефоны
8	Жабдықтың пайдалануға берілген жылы, РТО (РЭҚ) соңғы қолданыстағы санитариялық-эпидемиологиялық қорытындының № және күні
9	РТО (РЭҚ) мақсаты
10	РТО (РЭҚ) орналастыру (дислокация) орны
11	Іргелес құрылыстың ең жоғары биіктігі
12	РТО (РЭҚ) орналасатын ғимараттың мақсаты	егер таратушы антенналар ғимараттың үстінде болса
13	Ғимарат шатырының типі (тегіс немесе еңіс/градуспен еңіс/, шатыр жабынының материалын көрсету)	- " -
14	РЭҚ антеннасы орналасатын ғимаратта техникалық қабаттың болуы	- " -
15	Жоғарғы жабынның түрі	- " -
16	Ғимараттың төбесінде немесе радиомачтада басқа да таратушы құралдардың болуы

2-бөлім. Антеннаның (антенналардың) техникалық сипаттамасы

1	2	3
1	Таратушы радиоэлектрондық құралдың қуаты Вт-пен
2	Таратуға арналған жұмысшы жиілілік (жиіліктердің ауқымы)
3	Антеннаны күшейту коэффициенті (дБ/рет)
4	Антенналық-фидер трактінде қуаттың таратуға арналған шығыны (дБ/рет) (егер деректер болмаса, онда фидердің ұзындығын көрсету керек (таратқыштан антеннаға дейін кабельдер), м және фидердегі қуаттың шығыны, (дБ/метр)
5	Антеннаның тік өлшемі немесе диаметрі
6	Негізгі күлте орнының бұрышы градуспен (яғни, антеннаның тік жазықтықтағы ең көп сәулелену бағытының бұрышы)
7	Сәулеленудің ең көп азимуты (шеңберлік жұмыс істейтін антенна үшін 0-3600)
8	РТО-ның сәулеленуге арналған жұмыс режимі (тұрақты, қайталама-қысқа мерзімді, импульстік)
9	Антеннаны орналастыру орны және типі (мысалы, "АБК" төбесінде, "техникалық қабаттың қабырғасындағы тіреуіште" және т.б.)
10	Антенна ілгішінің биіктігі метрмен, м: - жер деңгейінен (әрбір антеннаның фазалық орталығының орналасу биіктігі көрсетіледі) - шатыр деңгейінен (антенна орналасқан шатырдан немесе жақын орналасқан неғұрлым биік ғимараттың шатыры деңгейінен көрсетіледі)
Спутниктік байланыс станциялары үшін қосымша:
11	Антенна айнасын ашу коэффициенті
12	Жердің жасанды серігі, тұрғын нүктесі
13	РТО (РЭҚ) орналасқан орнының географиялық координаттары	ендігі және бойлығы
Радиолокаторлар үшін қосымша:
14	Таратқыштың импульстік қуаты, Вт немесе кВт
15	Импульстердің қайталану жиілігі, Гц
16	Импульстің ұзақтығы, секунд
17	Антеннаның айналу жылдамдығы, минутына айналым (айн/мин)	айналатын және сканерлейтін антенналар үшін
18	Айналу кезеңі, секунд
19	Сканерлеу секторы, о	сканерлейтін антенналар үшін

Ескертпелер:

1. 2-бөлімнің деректері таратушы антенналардың (таратқыштар) әрқайсысы үшін көрсетіледі;

2. Кейбір РЭҚ әсерін бағалау үшін қажетті қосымша деректерді енгізу көзделеді;

3. Антенналардың тік және көлденең жазықтықтағы сәулелену диаграммалары.

Ескертпе: диаграммалардың орнына диаграммаларды сипаттайтын есептеу формулаларына нұсқаулар (сілтемелер) беріледі; бірқалыпты шеңберлік сәулелену антенналары үшін көлденең жазықтықтағы сәулелену диаграммасы жасалмайды.

4. Іргелес аумақтың жағдайлық жоспары.

Ескертпе: 1:500 – 1:2000 масштабында антенналарды орналастыру орны, құрылыстың қабаттылығы, көшелерге, магистральдарға немесе белгілі бағдарларға байланыстырылған СҚА және ҚША шекаралары көрсетіле отырып, сондай-ақ РТО (РЭҚ) орналасқан жерінің географиялық координаттары көрсетіледі. Жағдаяттық жоспарды құру үшін негіз ретінде спутниктік карталарды және интернет-сайттардың дұрыс карта-схемалары қолдануға рұқсат етіледі. Белгілі бағдарлар болмағанда жоспарда РТО (РЭҚ) тұрған жерінің тек географиялық координаттары көрсетіледі.

5. Антенналарды тік жазықтықта орналастыру схемасы.

6. РТО (РЭҚ) орналастырудың фотоматериалдары.

7. Іргелес аумақтағы ЭМӨ деңгейлерін бөлуді есептеу материалдары (таратушы антенналардан БҚА шекарасын).

Ескертпе: есептеу материалдарына мыналар кіреді: есептеу тәртібі мен формулаларының сипаттамасы, есептеулері мен графиктері бар тікелей кестелер (БҚА, СҚА, ҚША өлшемдері), қолданылатын автоматтандырылған есептеу бағдарламаларына сілтеме (бар болғанда), есептеулер нәтижелері және көзделген қорғау (қауіпсіздік) шаралары бойынша іргелес аумақтағы электрлі магниттік жағдай туралы қорытындылар, есептеу жүргізген ұйым маманының деректері мен қолы.

Қайталама сәулеленуге ЭМӨ-нің әсер ету аймағында орналасқан әртүрлі металл және құрамында металл бар заттармен және конструкциялармен электрлі магниттік энергияны қайта сәулелеу жатады.

Таратқыштың ең жоғары жұмыс қуатына АФТ-дағы шығынды есепке алмастан, осы жабдықта техникалық қол жетерлік немесе қандай да бір себептерге байланысты шектелген таратқыштың ең жоғары дамитын қуаты жатады.

Таратқыштың паспорттық қуатына таратушы жабдыққа арналған техникалық құжаттамада көрсетілген ең жоғары ықтимал қуат жатады.

"Радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 2-қосымша

Селитебті аумақтағы, демалыс орындарындағы, тұрғын, қоғамдық және өндірістік үй-жайлардың ішіндегі электрлі магниттік өрістің рұқсат етілетін шекті деңгейлері

Жиіліктер диапазоны	30 - 300 кГц	0,3 - 3 МГц	3 - 30 МГц	30 - 300 МГц	0,3 - 300 ГГц
Нормаланатын параметр	Электр өрісінің кернеулігі, Е (Вольт/метр. В/м)				Энергия ағынының тығыздығы, ЭАТ (шаршы сантиметрге микроВатт, мкВт/см2)
Рұқсат етілетін шекті деңгейлер	25	15	10	3	10 25*

Ескертпе:* - айналатын және сканерлейтін антенналардан сәулелену жағдайлары үшін.

"Радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 3-қосымша

Электр өрісінің, магниттік өрістің, электрлі магниттік энергия ағыны тығыздығының энергетикалық жүктемесі

30 кГц – 300 МГц жиіліктер ауқымындағы энергетикалық жүктеме мынадай формулалар бойынша есептеледі:

ЭЖЕ = Е2·Т; ЭЖН = Н2·Т (1)

мұнда: Е – электр өрісінің кернеулігі, Вольт/метр (бұдан әрі – В/м); Н – магнит өрісінің кернеулігі, Ампер/метр (бұдан әрі – А/м); Т – жұмыс ауысымы кезіндегі әсер ету уақыты, сағат.

0,03 – 3 МГц және 30 - 50 МГц жиіліктер ауқымындағы электр және магнит өрісінің бір уақыттағы әсерін мынадай жағдайда рұқсат етілген деп санау керек:

(ЭЖЕ / ЭЖЕрш) + (ЭЖН/ЭЖНрш) < 1 (2)

мұнда: ЭЖЕрш, ЭЖНрш – энергетикалық жүктеменің рұқсат етілетін шекті мәндері (қосымшаның кестесі бойынша қабылданады).

300 МГц-300 ГГц жиіліктер ауқымындағы энергетикалық жүктеме мынадай формула бойынша есептеледі:

ЭЖЭАТ = ЭАТ·Т (3)

мұнда: ЭАТ – өріс энергиясы ағынының үстіңгі қабатының тығыздығы, шаршы сантиметрге микроВатт (бұдан әрі – мкВт/см2); Т – жұмыс ауысымы ішіндегі әсер ету уақыты, сағат.

Жұмыс орындарындағы Е, К және ЭАТ рұқсат етілетін шекті мәндерді рұқсат етілетін энергетикалық жүктемеге және әсер ету уақытына қарай мынадай формула бойынша айқындау қажет:

ЕРШ = (ЭЖЕрш/Т)0,5; Нрш = (ЭЖНрш/Т)0,5; ЭАТРШ = К·ЭЖэатрш/Т (4)

мұндағы: ЕРШ, НРШ, ЭАТРШ – электр В/м, магниттік, А/м өрістердің және энергия ағыны тығыздығының, мкВт/см2 рұқсат етілетін шекті мәндері;

ЭЖЕрш, ЭЖНрш, ЭЖэатрш – энергетикалық жүктеменің рұқсат етілетін шекті мәндері (1-кесте бойынша қабылданады); К – биологиялық тиімділіктің бәсеңдеу коэффициенті, мынаған тең: 10 – айналатын және сканерлейтін антенналардан сәулелену үшін және 1 – қалған жағдайларда.

Ескертпе: егер алынған мәндер 1-кестеде көрсетілген ЕРШ, НРШ, ЭАТРШ ең жоғарғы мәндерінен асатын болса, рұқсат етілетін шекті мән ретінде соңғылар қабылданады.

ЭМС қарқындылығына байланысты рұқсат етілетін әсер ету уақыты мынадай формулалар бойынша айқындалады:

Т=ЭЖЕрш /Е2; ЭЖНрш/ Н2; ЭЖэатрш/ЭАТ (5)

мұнда: ЕРШ, НРШ, ЭАТРШ – электр, В/м, магниттік, А/м және энергия ағыны тығыздығының мкВт/см2рұқсат етілетін шекті мәндері; ЭЖЕрш, ЭЖнрш ЭЖэатрш – энергетикалық жүктеменің рұқсат етілетін шекті мәндері (кесте бойынша қабылданады).

Жұмыс орындарында 30 кГц – 300 ГГц жиіліктер ауқымында кәсіби әсер ету кезінде электрлі магниттік өрістердің рұқсат етілетін шекті деңгейлері

Параметр	Жиіліктер ауқымындағы шекті мәндер (МГц)
	0,03 - 3	3 - 30	30 - 50	50 - 300	300 - 300000
Рұқсат етілетін шекті мән ЭЖЕрш, (В/м)2·сағ.	20000	7000	800	800	-
Рұқсат етілетін шекті мән ЭЖНрш, (А/м)2 ·сағ.	200	-	0,72	-	-
Рұқсат етілетін шекті мән ЭЖЭАТрш, (мкВт/см2)·сағ.	-	-	-	-	200
Ең жоғарғы ЕРШ РШД, В/м	500	300	80	80	-
Ең жоғарғы НРШ РШД, А/м	50	-	3	-	-
Ең жоғарғы ЭАТРШ РШД, мкВт/см2	-	-	-	-	1000

Ескертпе:

1) кестеде көрсетілген диапазондарда жиіліктің төменгі шегі болмайды және жоғарғы шегі кіреді.

2) ЭМС кәсіби байланысы жоқ адамдардың болуы мүмкін жұмыс орындарында РШД мәндер кестесінде көрсетілген 0,5 мөлшерінде қабылданады.

Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам"

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 февраля 2022 года № ҚР ДСМ-19. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 февраля 2022 года № 26974.

В соответствии с подпунктом 113) пункта 15 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 февраля 2017 года № 71 ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам".

2. Признать утратившим силу приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 апреля 2018 года № 188 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 17241).

3. Комитету санитарно-эпидемиологического контроля Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра здравоохранения Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр здравоохранения Республики Казахстан

А. Ғиният

"СОГЛАСОВАН"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство индустрии
и инфраструктурного развития
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство информации
и общественного развития
Республики Казахстана

"СОГЛАСОВАН"
Министерство цифрового развития,
инноваций и аэрокосмической промышленности
Республики Казахстан

Утверждены приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 февраля 2022 года № ҚР ДСМ-19

Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам"

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам" (далее – Санитарные правила) разработаны в соответствии с подпунктом 113) пункта 15 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 февраля 2017 года № 71 и устанавливают санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам (далее – РТО).

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Санитарно-эпидемиологические требования настоящих Санитарных правил направлены на предотвращение неблагоприятного воздействия на здоровье человека электромагнитных полей (далее – ЭМП) радиочастотного диапазона 30 килоГерц (далее – кГц) – 300 ГигаГерц (далее – ГГц), создаваемых стационарными передающими РТО:

радиопередающими устройствами, предназначенных для передачи телевизионного вещания;

радиопередающими устройствами, предназначенных для передачи звукового (радио) вещания;

станциями эфирно-кабельного телевидения;

приемо-передающими радиоэлектронными средствами (далее – РЭС), предназначенными для ультракоротковолновой (далее – УKB) и транкинговой системы радиосвязи;

стационарными (базовыми) станциями сотовой связи;

РЭС коротковолнового (далее – КВ) диапазона;

радиорелейными станциями с мощностью передатчика более 1 Ватт (далее – Вт);

базовыми системами беспроводного радиодоступа (WLL) с мощностью передатчика 2 Вт и выше;

стационарными (земными) станциями спутниковой связи;

РЭС морской, воздушной служб (в том числе береговые, радиолокационные станции, радиомаяки);

стационарными долговременными системами радиоподавления.

3. Санитарно-эпидемиологические требования настоящих Санитарных правил распространяются на РТО, указанные в пункте 2 настоящих Санитарных правил, за исключением следующих РТО:

подвижные РЭС УКВ-радиосвязи;

подвижные РЭС КВ-диапазона;

радиорелейные станции с мощностью передатчика 1 Вт и менее, при условии размещения вне помещений;

стационарные (базовые) системы беспроводного радиодоступа (WLL) с мощностью передатчика до 2 Вт при условии размещения вне помещений;

изделия бытовой техники, бытовые радиоприемные устройства, высокочастотные устройства бытового назначения;

абонентские терминалы сотовой связи, абонентские терминалы стандарта DECT (Дэкт) (1880-1990 МегаГерц (далее – МГц));

абонентские терминалы систем беспроводного радиодоступа (WLL);

аппаратуру синхронного перевода речи (индуктивный и синхронный);

репортажные и концертные радиомикрофоны;

средства индуктивной телефонной связи, телеконтроля и сигнализации;

кабельные вещательные и промышленные высокочастотные телевизионные системы, в том числе используемые в шахтах;

устройства охранной радиосигнализации автомашин;

устройства дистанционного управления охранной сигнализации и оповещения (433,075-434,79 МГц);

аппаратуру радиоуправления моделями (самолетов, катеров) (28,0-28,2 МГц; 40,66-40,70 МГц);

детские радиопереговорные устройства и радиоуправляемые игрушки (26957-27283 кГц);

РЭС для обработки штрих-кодовых этикеток и передачи информации, полученной с этих этикеток (430 МГц);

слухоречевые радиотренажеры для людей с дефектами слуха;

внутридомовые устройства с технологиями беспроводного соединения "Bluetooth" (Блютуз), "Wi-Fi" (Вай-фай) с дальностью передачи до 100 метров (далее – м);

РЭС используемые внутри офисных, складских помещений (считыватели, измерители, фемтосоты);

РЭС используемые для дистанционного снятия показаний счетчиков.

Глава 2. Санитарно-эпидемиологические требования к выбору земельного участка, проектированию, размещению, реконструкции и вводу в эксплуатацию радиотехнических объектов

4. На проектную документацию по установлению границ воздействия ЭМП и размещения РТО (РЭС), указанных в пункте 2 настоящих Санитарных правил, в том числе после изменений, влияющих на электромагнитную обстановку прилегающей территории (изменение местоположения антенн, режимов излучения, количества и высоты размещения антенн) оформляется санитарно-эпидемиологическое заключение по форме, утвержденной приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 августа 2021 года № ҚР ДСМ-84 "Об утверждении форм учетной и отчетной документации в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 24082) (далее – санитарно-эпидемиологическое заключение), за исключениям РТО, указанных в пункте 3 настоящих Санитарных правил и при демонтаже и окончательном выводе из работы передатчиков и антенн.

Размещение РТО (РЭС) соответствует санитарно-эпидемиологическому заключению, выданному территориальным подразделением государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения (далее – территориальное подразделение) и заявленным характеристикам в проектной документации.

ЭМП является поле, возникающее вблизи источника электромагнитных колебаний и по пути его распространения.

К РТО относятся объекты радиотехнического профиля, технологически излучающие в окружающую среду электромагнитные колебания в диапазоне радиочастот 30 кГц-300 ГГц.

К РЭС относятся технические средства, предназначенные для передачи и (или) приема радиоволн и состоящее из одного или нескольких передающих и (или) приемных устройств, либо их комбинаций, включая вспомогательное оборудование.

5. Проектная документация для оформления санитарно-эпидемиологического заключения в территориальном подразделении представляется физическими и (или) юридическими лицами, в чьем ведении находится РТО (РЭС) и (или) проектными организациями.

Выполнение мероприятий, включая полноту, достоверность и качество разработанного проекта обеспечивает заказчик и разработчик проектной документации.

6. Проектная документация утверждается руководителем разработчика проектной документации, организации либо индивидуальным предпринимателем и согласовывается с заказчиком (собственником РТО, РЭС).

7. Физические и (или) юридические лица, в чьем ведении находятся РЭС, расположенные на РТО, предоставляют собственнику объекта необходимые данные для проведения расчетов электромагнитных излучений (далее – ЭМИ), а также обеспечивают взаимный обмен данными, необходимыми для проведения таких расчетов.

ЭМИ это электромагнитные колебания, создаваемые естественным или искусственным источником.

8. В проектной документации представляются расчеты суммарного ЭМИ от всех передающих антенн кругового и секторного излучения с учетом антенн сторонних операторов, расположенных на объекте (при наличии).

Суммарное ЭМИ это энергетическая совокупность излучений электромагнитных волн от всех передающих антенн РТО, расположенных на одной территории.

К антеннам кругового излучения относятся передающие средства, предназначенные для излучения во все стороны по горизонтальной оси (антенны связи организаций, ретрансляторы, телевизионные, радиовещательные и аналогичные антенны кругового излучения).

К антеннам секторного излучения относятся передающие средства, предназначенные для излучения радиоволн в определенном секторе (антенны сотовой радиосвязи, беспроводного радиодоступа и аналогичные антенны секторного излучения).

9. Перечень сведений и материалов, необходимых для оформления санитарно-эпидемиологического заключения, которые содержатся в проектной документации, представлен в приложении 1 к настоящим Санитарным правилам.

10. Собственники РТО направляют информацию о демонтируемых и окончательно выводимых из работы передатчиках и антеннах в территориальное подразделение.

11. При размещении на объекте (крыше, антенно-мачтовом сооружении, земельном участке) передающих антенн 1 (одного) или нескольких РТО (РЭС), принадлежащих 1 (одному) или разным юридическим и физическим лицам, санитарно-эпидемиологическое заключение на проектную документацию с расчетом суммарного ЭМИ от всех передающих антенн (с учетом антенн сторонних операторов расположенных на объекте, при наличии) оформляется отдельно на РЭС каждого собственника.

12. При размещении на объекте радиотехнического профиля (крыше, антенно-мачтовом сооружении, земельном участке) специально предназначенном по целевому назначению для размещения РТО (РЭС) 2 (двух) и более РЭС 1 (одного) или разных владельцев, собственник объекта радиотехнического профиля оформляет единое санитарно-эпидемиологическое заключение с учетом всех РЭС, независимо от вида и мощности антенн, находящихся на данном объекте.

13. На земельных участках, не предназначенных по целевому назначению для установки РТО, размещаются РТО, определенные пунктом 3 статьи 25 Земельного кодекса Республики Казахстан, за исключением вновь размещаемых установок РТО (РЭС), обладающих инфраструктурой.

К излучаемой мощности антенны относится суммарная мощность передающих средств, подводимая к антенне, с учетом потерь в антенно-фидерном тракте (далее – АФТ).

К АФТ относятся промежуточные устройства (кабели, волноводы, соединения) для передачи радиосигнала от передатчика (приемника) к излучающей (приемной) части антенны.

14. При размещении передающих антенн РТО (РЭС) с суммарной мощностью всех передатчиков, 1000 Вт и выше кругового и секторного излучения в горизонтальной плоскости (при направлении главного лепестка в соответствующую сторону) проводится на радиомачтах на расстояниях до территории жилой застройки, детских, учебных и организаций здравоохранения, определенных по результатам расчетов размеров санитарно-защитных зон (далее – СЗЗ) и зоны ограничения застройки (далее – ЗОЗ), но:

1) при высоте установки антенн 100 м и выше от земли – 100 м и выше;

2) при высоте установки антенн от 50 до 100 м – 200 м и выше;

3) при высоте установки антенн до 50 м – 300 м и выше.

Планировка и застройка в зоне действующих и проектируемых РТО, РЭС, в том числе радиотелевизионных станций 1000 Вт и выше осуществляется с учетом границ СЗЗ и ЗОЗ. В СЗЗ и ЗОЗ не проводится новое строительство жилой застройки, детских, учебных и организаций здравоохранения. При наличии в СЗЗ и ЗОЗ исторически сложившихся жилых и общественных зданий и сооружений, проектная документация согласовывается, если предусматриваются мероприятия по защите от неблагоприятного влияния ЭМП, а также подтверждении безопасности для здоровья населения на основании оценки риска для здоровья населения, соответствии предельно допустимых уровней (далее – ПДУ) расчетных показателей и отсутствии превышений ПДУ по результатам инструментальных исследований.

15. Размещение передающих антенн РТО (РЭС) диапазона 30 МГц и выше с излучаемой мощностью 100 Вт и выше запрещается на крышах жилых, общественных и административных зданий.

16. При размещении антенн радиолюбительских радиостанций диапазона 1,8-30 МГц, радиостанций гражданского диапазона частот 26,5-27,5 МГц с эффективной излучаемой мощностью 100 Вт и выше обеспечивается невозможность доступа людей в зону установки антенны на расстояние 5 м и выше от любой ее точки. Не размещаются передающие антенны диапазона 3-30 МГц с мощностью передатчиков 1 килоВатт (далее – кВт) и выше на крышах жилых, общественных и административных зданий.

17. Антенны РЭС секторного излучения с отрицательным углом места максимума излучения в вертикальной плоскости (с наклоном вниз) 10 градусов и выше и излучаемой мощностью 25 Вт и выше, размещаемые в глубине крыш жилых, общественных и административных зданий, монтируются на высоте 5 м и выше от уровня крыши.

18. Антенны РЭС секторного излучения с мощностью излучения 25 Вт и менее размещаются на капитальных (выполненных из кирпича, железобетона) стенах зданий в непрямой видимости из окон, балконов, лоджий указанных зданий.

19. Размещаются на капитальных (выполненных из кирпича, железобетона) стенах зданий или не капитальных стенах, не граничащих с помещениями для пребывания людей, антенны направленного излучения с мощностью излучения 10 Вт и менее, за исключениям размещения антенн РЭС кругового излучения на стенах с окнами, балконами, лоджиями жилых, общественных и административных зданий, вне зависимости от результатов расчетов СЗЗ, ЗОЗ и биологически-опасной зоны (далее – БОЗ). Расстояние от антенны до окон, балконов, лоджий составляет 3 м и выше.

К ЗОЗ относится территория, где на высоте свыше 2 м от поверхности земли, уровни ЭМП превышают ПДУ. Внешняя граница ЗОЗ определяется по максимальной высоте жилых зданий перспективной застройки, на уровне верхнего этажа которых, уровни ЭМП соответствуют ПДУ.

К СЗЗ относится территория, примыкающая к РТО, на внешней границе которой на высоте 2 м от поверхности земли уровни ЭМП равны ПДУ.

К БОЗ относится зона, образующаяся вокруг радиопередающих антенн, на границе которой уровень ЭМП равен ПДУ.

К антеннам направленного излучения относятся передающие средства, предназначенные для излучения в узком секторе (антенны спутниковой, радиорелейной связи).

Сноска. Пункт 19 - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. Размещение антенн РЭС кругового и секторного излучения, а также антенн станций спутниковой связи на крыше зданий, предназначенных для пребывания людей (производственных, жилых, общественных и административных зданий), разрешается, при соблюдении одного из следующих условий:

1) наличия железобетонного перекрытия верхнего этажа;

2) наличия металлической кровли;

3) наличия технического этажа.

Сноска. Пункт 20 - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. Внутри зданий и сооружений разрешается установка специально предназначенных для этого внутренних (indoor) (индор) антенн.

Сноска. Пункт 21 - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

22. Телекоммуникационные шкафы (стойки) с сетевым оборудованием размещаются в технических помещениях, за исключением размещения контейнеров с оборудованием РТО (РЭС) внутри жилых, общественных и рабочих помещений.

23. На земельных участках общеобразовательных организаций размещение проектируемых РТО (РЭС) осуществляется в хозяйственной зоне.

К хозяйственной зоне общеобразовательных организаций относится зона, имеющая отдельный въезд (вход) и размещаемая со стороны производственных помещений столовой и вблизи учебно-опытной зоны.

24. Границы СЗЗ определяются на высоте 2 м от поверхности земли. Размер СЗЗ рассчитывается от основания антенны с учетом перспективного развития РТО.

25. Границы СЗЗ и ЗОЗ уточняются юридическими и физическими лицами, являющимися собственниками РТО (РЭС) после проведения инструментальных замеров уровней ЭМП. При обоснованной необходимости такого уточнения для проектируемых РТО (РЭС) в графе "Предложения" санитарно-эпидемиологического заключения, прописывают соответствующие предложения.

26. На внешних границах, ЗОЗ на высоте существующей застройки, соответствует уровню ЭМП. Внешняя граница ЗОЗ определяется по максимальной высоте зданий сложившейся и перспективной застройки, при отсутствии сведений о перспективной застройке на высоте установки антенн РЭС от уровня земли.

27. Для передающих радиостанций, оборудованных антеннами кругового излучения, телевизионных станций, а также для радиолокационных станций кругового обзора СЗЗ и ЗОЗ устанавливаются вокруг РТО (РЭС).

28. Для передающих станций, оборудованных антеннами направленного действия, а также для радиолокационных станций, антенны которых сканируют в определенном секторе или фиксированы в одном направлении, СЗЗ и ЗОЗ устанавливаются в направлении излучения электромагнитной энергии, с учетом боковых и задних лепестков, вертикальной и горизонтальной диаграмм направленности излучения антенн.

29. Для передающих станций, антенны которых излучают электромагнитную энергию под определенным углом к горизонту и уровень ЭМП изменяется в зависимости от высоты, ЗОЗ устанавливается по нижнему наклону луча дифференцированно по вертикали в пределах высоты зданий прилегающей жилой застройки.

Глава 3. Санитарно-эпидемиологические требования к условиям работы с источниками физических факторов оказывающих воздействие на человека и оценка уровней электромагнитных полей

30. В целях обеспечения безопасности человека от вредного воздействия физических факторов, ПДУ ЭМП на селитебной территории, в местах отдыха, внутри жилых, общественных и производственных помещений представлены согласно приложению 2 к настоящим Санитарным правилам.

31. Оборудование РТО (РЭС) соответствует ПДУ ЭМП диапазона частот 30 кГц-300 ГГц на рабочих местах при профессиональном воздействии, а также гигиеническая оценка воздействия ЭМП осуществляется по энергетической нагрузке электрического поля, магнитного поля, плотности потока электромагнитной энергии согласно приложению 3 к настоящим Санитарным правилам.

Санитарно-эпидемиологические требования к условиям труда работающих, подвергающихся в процессе трудовой деятельности профессиональному воздействию ЭМП различных частотных диапазонов при любом характере воздействия ЭМП, соответствуют требованиям настоящих Санитарных правил.

Энергетической нагрузкой (дозой, экспозицией) является суммарная энергетическая экспозиция электромагнитной энергии за время ее воздействия за смену.

32. При одновременном облучении от нескольких источников, для которых установлены одни и те же ПДУ, суммарная напряженность электрического поля (Е) или суммарная плотность потока энергии (далее – ППЭ) соответствуют значения ПДУ:

ППЭсум = ППЭ1 + ППЭ2 + … + ППЭn < ППЭПДУ (2)

При одновременном облучении от нескольких источников, для которых установлены разные ПДУ, суммарная напряженность электрического поля (далее –Е) и суммарная ППЭ составляют 1,0 и более:

где: Е1, 2, …, n – в формуле (1) – напряженность электрического поля, создаваемая каждым источником ЭМП в отдельности, вольт на метр (далее – В/м);

в формуле (3) – суммарная напряженность электрического поля в каждом нормируемом диапазоне частот, определенная по формуле (1), В/м;

– предельно допустимая напряженность электрического поля нормируемого диапазона, В/м;

– в формуле (2) – плотность потока энергии, создаваемая каждым источником ЭМП в отдельности, микроватт на квадратный сантиметр (далее – мкВт/см²);

в формуле (3) – суммарная плотность потока энергии в каждом нормируемом диапазоне частот, определенная по формуле (2), мкВт/см²;

ППЭПДУ – предельно допустимый уровень плотности потока энергии нормируемого диапазона, мкВт/см².

33. Для оценки уровней ЭМП, создаваемых РЭС, используются расчетные и лабораторно-инструментальные методы.

34. Расчетные методы определения уровней ЭМП, создаваемых РТО с учетом типов передающих средств, рабочих частот, режимов и мощностей, параметров и пространственного расположения антенн, рельефа местности, наличия переотражающих поверхностей используются только на этапе экспертизы проектной документации.

Границы БОЗ рассчитываются от передающих антенн, от всех передающих антенн, размещенных на 1 (одном) объекте (при наличии) рассчитываются границы БОЗ суммарного излучения с указанием протяженности в горизонтальной и вертикальной плоскостях и относительно мест размещения антенн. Рассчитываются уровни ЭМП на высотах СЗЗ (2 м от земли) и ЗОЗ (на уровне окон прилегающих зданий) в круговом направлении (для антенн кругового излучения) или азимутальном направлении (для секторных и направленных антенн).

35. Лабораторно-инструментальные методы используются для оценки уровней ЭМП, создаваемых РЭС. При использовании лабораторно-инструментальных методов оценки обеспечивается постоянство режимов и максимальная мощность излучающих средств.

36. При лабораторно-инструментальном методе оценки уровней ЭМП используются средства измерения, прошедшие государственную поверку и имеющие соответствующий сертификат, согласно Закону Республики Казахстан "Об обеспечении единства измерений". Пределы относительной погрешности средства измерения составляют ±30 % и менее. Гигиеническая оценка результатов измерений осуществляется с учетом погрешности средства измерения.

37. Измерения уровней напряженности электрического (магнитного) поля и плотности потока энергии ЭМП проводится при включении оборудования на максимальную мощность излучения в соответствии с методическими указаниями, утверждаемыми, согласно статьи 94 Кодекса Республики Казахстан "О здоровье народа и системе здравоохранения". Лабораторно-инструментальные исследования уровней ЭМП РТО (РЭС) проводятся физическими и юридическими лицами, в чьем ведении находится РТО (РЭС) при:

1) вводе в эксплуатацию РТО (РЭС);

2) необходимости уточнения границ СЗЗ, ЗОЗ вводимых в эксплуатацию и действующих РТО (РЭС);

3) при изменении условий и режима работы РТО (РЭС), влияющих на уровни ЭМП (изменение ориентации антенн, увеличение мощности передатчиков);

4) при изменении ситуационного плана на территории, прилегающей к РТО, РЭС;

5) размещении антенн радиолюбительских радиостанций, радиостанций гражданского диапазона;

6) после проведения мероприятий по снижению уровней ЭМП.

38. Лабораторно-инструментальные исследования уровней ЭМП РТО (РЭС) проводятся при проведении проверок операторов РТО (РЭС) или селитебной территории территориальными подразделениями.

39. При превышения ПДУ напряженности электрического (магнитного) поля и плотности потока энергии ЭМП, юридические и (или) физические лица, являющиеся собственниками РТО (РЭС), принимают меры по сокращению числа РЭС и доведению показателей до ПДУ ЭМП на селитебной территории, в местах отдыха, внутри жилых, общественных и производственных помещений согласно приложению 2 настоящих Санитарных правил и энергетической нагрузки электрического поля, магнитного поля, плотности потока электромагнитной энергии, согласно приложению 3 настоящих Санитарных правил.

Глава 4. Санитарно-эпидемиологические требования к проведению мероприятий по профилактике неблагоприятного воздействия электромагнитных полей на человека

40. Обеспечение защиты работников от неблагоприятного влияния ЭМП осуществляется юридическими и физическими лицами, в чьем ведении находится РТО (РЭС) путем проведения организационных, инженерно-технических и профилактических мероприятий.

41. Организационные мероприятия предусматривают:

1) выбор рациональных режимов работы;

2) ограничение продолжительности пребывания персонала в условиях воздействия ЭМП;

3) организацию рабочих мест на расстояниях от источников ЭМП, обеспечивающих соблюдение нормативных требований.

42. Инженерно-технические мероприятия предусматривают:

1) рациональное размещение источников ЭМП;

2) применение коллективных и индивидуальных средств защиты, в том числе экранирование источников ЭМП или рабочих мест.

43. Профилактические мероприятия включают прохождение предварительных (при поступлении на работу) и периодических медицинских осмотров лиц, профессионально связанных с воздействием источников ЭМП РТО (РЭС) в соответствии с приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 октября 2020 года № ҚР ДСМ-131/2020 "Об утверждении целевых групп лиц, подлежащих обязательным медицинским осмотрам, а также правил и периодичности их проведения, объема лабораторных и функциональных исследований, медицинских противопоказаний, перечня вредных и (или) опасных производственных факторов, профессий и работ, при выполнении которых проводятся предварительные обязательные медицинские осмотры при поступлении на работу и периодические обязательные медицинские осмотры и правил оказания государственной услуги "Прохождение предварительных обязательных медицинских осмотров" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21443).

44. Людям, непосредственно не связанным с обслуживанием антенного оборудования РЭС, запрещают доступ к месту установки передающих антенн.

45. Территория (участки крыш), на которых уровень ЭМП превышает ПДУ и на которые имеется доступ лиц, не связанных непосредственно с обслуживанием РТО, ограждается и обозначается предупредительными знаками. При проведении работ на данных участках передатчики РТО отключаются.

46. Отражающие ЭМП радиочастот экраны выполняются из металлических листов, сетки, проводящих пленок, ткани с микропроводом, металлизированных тканей на основе синтетических волокон, имеющих высокую электропроводность и заземляются.

47. Во всех случаях размещения РТО (РЭС) его собственник рассматривает возможность применения различных методов защиты (пассивных и активных) общественных и производственных зданий от ЭМП на стадиях проектирования, строительства, реконструкции и эксплуатации.

Приложение 1 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам"

Перечень сведений и материалов, необходимых для оформления санитарно-эпидемиологического заключения

Раздел 1. Общие сведения

№	Сведения и материалы	примечание
1	2	3
1	Наименование РТО (РЭС)
2	Адрес размещения РТО (РЭС)
3	Собственник РТО (РЭС) (Ф.И.О. при наличии или наименование организации)
4	Ведомственная принадлежность	при наличии
5	Адрес собственника РТО (РЭС)
6	БИН (ИИН) собственника РТО (РЭС)
7	Телефон собственника РТО (РЭС)
8	Год ввода в эксплуатацию оборудования, № и дата последнего действующего санитарно-эпидемиологического заключения на РТО (РЭС)
9	Назначение РТО (РЭС)
10	Место размещения (дислокации) РТО (РЭС)
11	Максимальная высота прилегающей застройки
12	Назначение здания, где размещается РТО (РЭС)	если передающие антенны установлены на здании
13	Тип крыши здания (указать ровный или с уклоном /уклон в градусах/, материал покрытия кровли)	- " -
14	Наличие в здании, где размещается антенна РЭС технического этажа	- " -
15	Тип верхнего перекрытия	- " -
16	Наличие других передающих средств на крыше здания или радиомачте

Раздел 2. Технические характеристики антенны (антенн)

№	Сведения и материалы	примечание
1	2	3
1	Мощность передающего радиоэлектронного средства в Вт
2	Рабочая частота (диапазон частот) на передачу
3	Коэффициент усиления антенны (дБ/раз)
4	Потери мощности в антенно-фидерном тракте на передачу (дБ/раз) (если данных нет, то указать длину фидера (кабеля от передатчика до антенны), м; и потери мощности в фидере (дБ/метр)
5	Вертикальный размер или диаметр антенны
6	Угол места основного лепестка в градусах, (угол направления максимального излучения антенны в вертикальной плоскости)
7	Азимут максимума излучения (для антенн кругового действия 0-360о)
8	Режим работы РТО на излучение (постоянный, повторно-кратковременный, импульсный)
9	Место и тип размещения антенны (например, "на крыше АБК", "на кронштейне на стене технического этажа")
10	Высота подвеса антенны в метрах, м: - от уровня земли (указывается высота размещения фазового центра каждой антенны); - от уровня крыши (указывается от крыши, где установлена антенна, или от уровня крыши ближайшего наиболее высокого здания)
Дополнительно для станций спутниковой связи:
11	Коэффициент раскрыва зеркала антенны
12	Искусственный спутник Земли, точка стояния
13	Географические координаты места размещения РТО (РЭС)	широта и долгота
Дополнительно для радиолокаторов:
14	Импульсная мощность передатчика, Вт или кВт
15	Частота повторения импульсов, Гц
16	Длительность импульса, секунд
17	Скорость вращения антенны, оборотов в минуту (обр/мин)	для вращающихся и сканирующих антенн
18	Период вращения, секунд
19	Сектор сканирования, о	для сканирующих антенн

Примечание:

1. Данные раздела 2 указываются для каждой из передающих антенн (передатчиков).

2. Предусматривается внесение дополнительных данных, необходимых для оценки влияния некоторых РЭС.

3. Диаграммы излучения антенн в вертикальной и горизонтальной плоскостях.

Примечание: вместо диаграмм представляются указания (ссылки) на расчетные формулы, описывающие диаграммы; для антенн равномерного кругового излучения диаграмма излучения в горизонтальной плоскости не составляется.

4. Ситуационный план прилегающей территории.

Примечание: в масштабе 1:500 – 1:2000 с указанием места размещения антенн, этажности застройки, границ СЗЗ и ЗОЗ с привязкой к улицам, магистралям или известным ориентирам, а также указываются географические координаты места нахождения РТО (РЭС). Разрешено использовать за основу для составления ситуационного плана спутниковые карты и достоверные карты-схемы интернет-сайтов. При отсутствии известных ориентиров на плане указываются географические координаты места нахождения РТО (РЭС).

5. Схема размещения антенн в вертикальной плоскости.

6. Фотоматериалы размещения РТО (РЭС).

7. Материалы расчета распределения уровней ЭМП на прилегающей территории (границ БОЗ от передающих антенн).

Примечание: в материалы расчетов входят: описание порядка и формул расчета, непосредственно таблицы с расчетами и графиками (размеров БОЗ, СЗЗ, ЗОЗ), ссылка на применяемые автоматизированные расчетные программы (при наличии), выводы об электромагнитной обстановке на прилегающей территории по результатам расчетов и предусмотренных мерах защиты (безопасности), данные и подпись специалиста организации, проводившего расчет.

К вторичному излучению относится переизлучение электромагнитной энергии различными металлическими и металлосодержащими предметами и конструкциями, находящимися в зоне действия ЭМП.

К максимально рабочей мощности передатчика относится технически достижимая при данном оборудовании, или ограниченная в силу каких-либо причин, максимально развиваемая мощность передатчика, без учета потерь в АФТ.

К паспортной мощности передатчика относится максимальная возможная мощность, указанная в технической документации на передающее оборудование.

Приложение 2 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам"

Предельно допустимые уровни электромагнитного поля на селитебной территории, в местах отдыха, внутри жилых, общественных и производственных помещений

Диапазон частот	30-300 кГц	0,3-3 МГц	3-30 МГц	30-300 МГц	0,3-300 ГГц
Нормируемый параметр	Напряженность электрического поля, Е (Вольт/метр. В/м)				Плотность потока энергии, ППЭ (микроВатт на квадратный сантиметр, мкВт/см2)
Предельно допустимые уровни	25	15	10	3	10 25*

Примечание: * - для случаев облучения от вращающихся и сканирующих антенн.

Приложение 3 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам"

Энергетическая нагрузка электрического поля, магнитного поля, плотности потока электромагнитной энергии

Энергетическая нагрузка в диапазоне частот 30 кГц-300 МГц рассчитывается по формулам:

ЭН_Е = Е²·Т; ЭНН = Н₂·Т (1)

где: Е – напряженность электрического поля, Вольт/метр (далее – В/м);

Н – напряженность магнитного поля, Ампер/метр (далее – А/м);

Т – время воздействия в течение рабочей смены, час.

Одновременное воздействие электрического и магнитного полей в диапазонах частот 0,03-3 МГц и 30-50 МГц считается допустимым при условии:

(ЭН_Е/ЭН_Епд) + (ЭН_Н/ ЭНН_пд) < 1 (2)

где: ЭНЕпд, ЭННпд – предельно-допустимые значения энергетической нагрузки (принимаются по таблице приложения).

Энергетическая нагрузка в диапазоне частот 300 МГц-300 ГГц рассчитывается по формуле:

ЭН_ППЭ = ППЭ·Т (3)

где: ППЭ – поверхностная плотность потока энергии поля, микроВатт на квадратный сантиметр (далее – мкВт/см2);

Т – время воздействия в течение рабочей смены, час.

Предельно-допустимые значения Е, Н и ППЭ на рабочих местах следует определять, исходя из допустимой энергетической нагрузки и времени воздействия по формулам:

ЕПД = (ЭНЕпд/Т)^0,5; НПД = (ЭННпд/Т)^0,5; ППЭ_ПД = К·ЭНппэ_пд/Т (4)

где: ЕПД, НПД, ППЭПД – предельно-допустимые значения электрического, В/м, магнитного, А/м, полей и плотности потока энергии, мкВт/см2;

ЭНЕпд, ЭННпд, ЭНппэпд - предельно допустимые значения энергетической нагрузки (принимаются по таблице 1);

К – коэффициент ослабления биологической эффективности, равный: 10 – для облучения от вращающихся и сканирующих антенн и 1 – в остальных случаях.

Примечание: если полученные значения превышают максимальные значения ЕПД, НПД, ППЭПД, указанные в таблице 1, в качестве предельно- допустимых значений принимают последние.

Допустимое время воздействия в зависимости от интенсивности ЭМИ определяется по формулам:

Т = ЭНЕ_пд/Е2; ЭН_нпд/Н₂; ЭНппэ_пд/ППЭ (5)

где: Е_ПД, Н_ПД, ППЭ_ПД – предельно-допустимые значения электрического, В/м, магнитного, А/м, полей и плотности потока энергии, мкВт/см²; ЭНЕ_пд, ЭНН_пд, ЭНппэ_пд – предельно-допустимые значения энергетической нагрузки (принимается по таблице).

Предельно-допустимые уровни электромагнитных полей диапазона частот 30 кГц-300 ГГц на рабочих местах при профессиональном воздействии

Параметр	Предельные значения в диапазонах частот (МГц)
	0,03-3	3-30	30-50	50-300	300-300000
Предельно-допустимое значение ЭНЕпд, (В/м)2·ч	20000	7000	800	800	-
Предельно-допустимое значение ЭННпд, (А/м) 2·ч	200	-	0,72	-	-
Предельно-допустимое значение ЭНппэпд, (мкВт/см2)·ч	-	-	-	-	200
Максимальный ПДУ ЕПД, В/м	500	300	80	80	-
Максимальный ПДУ НПД, А/м	50	-	3	-	-
Максимальный ПДУ ППЭПД, мкВт/см2	-	-	-	-	1000

Примечание:

1) диапазоны, приведенные в таблице, исключают нижний и включают верхний предел частоты;

2) на рабочих местах возможного нахождения лиц, профессионально не связанных с ЭМИ, ПДУ принимаются в размере 0,5 указанных в таблице значений.