Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 26 қыркүйектегі № 834 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 28 қыркүйекте № 29856 болып тіркелді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 2 маусымдағы № 357 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі туралы ереже 15-тармағының 145) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Тәрбие және идеологиялық жұмыстар департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жолдауды қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің мынадай бұйрықтарының күші жойылды деп танылсын:

1) "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2019 жылғы 26 сәуірдегі № 287 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 18618 болып тіркелген);

2) "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2019 жылғы 26 сәуірдегі № 287 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2021 жылғы 31 наурыздағы № 181 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22463 болып тіркелген).

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

5. Осы бұйрық лауазымды адамдарға, оларға қатысты бөлігінде жеткізілсін.

6. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрі

Р. Жаксылыков

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрі 2022 жылғы 26 қыркүйектегі № 834 Бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру тәртібін айқындайды.

2. Қызметтен шығарылған кезде адамдарды әлеуметтік бейімдеу (бұдан әрі – әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдар) жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу екі бағытта жүзеге асырылады: қайта даярлау және әлеуметтік-психологиялық қамтамасыз ету.

3. Мемлекеттік мекемелерде бірінші басшылардың бұйрығымен Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеу мәселелері жөніндегі комиссиялар (бұдан әрі – Комиссиялар) тағайындалады.

4. Комиссияның құрамы қаржы, медициналық, заң, психологиялық қызметтер мен кадр органдарының өкілдерінен құрылады.

5. Комиссия жыл сайын 20 желтоқсанға қарай Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі жұмыс жоспарын (бұдан әрі – Жоспар) жасайды.

6. "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 50-бабының 2-тармағына сәйкес кадрлық әскери басқару органдары әскери қызметте болудың шекті жасына толуы бойынша, денсаулық жағдайы бойынша, әскери қызмет міндеттерін орындауға байланысты ауырған, сондай-ақ жиырма және одан да көп еңбек сіңірген жылдары бар шығарылуға жататын адамдардың тізімдерін жасайды.

7. Кәсіптік қайта даярлауға қаржыландыру кәсіптік қайта даярлауға мұқтаж, әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдардың болжамды санына, оқытудың ұзақтығы мен құнының орташа көрсеткіштеріне сүйене отырып есептеледі. Есептеуді білім және қаржылық қамтамасыз ету мәселелеріне жауапты Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің құрылымдық бөлімшелері жүргізеді.

2-тарау. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдарды қайта даярлау

8. Әлеуметтік бейімдеуге жататын адамды қызметтен шығарылғанға дейін 6 ай бұрын кадрлық әскери басқару органдары әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз етуге, оның ішінде әскери қызмет өткеру кезеңінде азаматтық мамандық алу мақсатындағы құқығы туралы жазбаша хабардар етеді.

9. Мамандық алуға ниет білдірген, әлеуметтік бейімдеуге жататын адам әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз етуге, оның ішінде әскери қызмет өткеру кезеңінде азаматтық мамандық алу мақсатындағы құқығы туралы хабарламаны алған сәттен бастап Комиссияға оны әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз ету тізімдеріне қосу және қайта даярлау курстарында оқу үшін оқу демалысын ұсыну туралы баянатты ұсынады.

Комиссия баянат негізінде кадрлық әскери басқару органдарында әлеуметтік бейімдеуге жататын адамның мынадай құжаттарын:

1) жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесін;

2) білімі туралы құжаттардың көшірмесін;

3) еңбек өтілі бар болған кезде еңбек өтілін растайтын басқа да құжаттың көшірмесін;

4) қызметтік тізімді;

5) әскери қызметте болу туралы мәліметтерді көрсетумен қызмет орнынан анықтаманы сұратады.

10. Комиссия айына бір рет 25-і күніне дейін әскери қызметшілердің қайта даярлау курстарында оқу үшін оларды әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдардың тізімдеріне қосу туралы баянаттарын қарайды. Бұл ретте әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдардың дене бітімінің, жас ерекшелігінің және денсаулық жағдайының мүмкіндігі ескеріледі.

11. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды тиісті мамандық бойынша жұмысқа орналастыру мүмкіндігін қарау үшін кадр органы тоқсан сайын қызмет өткеру орны бойынша бос орындарға мониторинг жүргізеді.

12. Мониторинг қорытындысы бойынша әлеуметтік бейімдеуге жататын адамға қызмет өткеру орны бойынша бос лауазымдар тізбесі ұсынылады.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 08.12.2023 № 1265 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
13. Алып тасталды - ҚР Қорғаныс министрінің 08.12.2023 № 1265 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Әлеуметтік бейімдеуге жататын адам қызмет өткеретін орны бойынша ұсынылған бос лауазымнан бас тартса, сондай-ақ еңбек нарығында талап етілетін азаматтық мамандықтар тізбесінен мамандықты тандамаса, онда оған 15 күн ішінде тандау қайта ұсынылады. Қайта бас тартқан жағдайда Комиссия бас тартқаны туралы акті жасайды.

15. Кадр органы әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдардың жұмысқа орналасуына және жұмысқа орналасқаннан кейін 3 ай ішінде жаңа жұмыс орнына бейімделуіне мониторинг жүргізеді.

3-тарау. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдарды әлеуметтік-психологиялық қамтамасыз ету

16. Комиссия тоқсанына бір рет әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдармен әлеуметтік қамсыздандыру, оның ішінде психологиялық қолдау және психологиялық сүйемелдеу мәселелері бойынша консультация өткізеді.

17. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды бейімдеуді психологиялық сүйемелдеу тиімді әлеуметтік-психологиялық бейімдеудің қажетті компоненті ретінде ұсынылады, ол екі кезеңде жүргізіледі:

бірінші кезең – әскери қызметтен шығарылғанға дейін 3 ай бұрын басталады. Осы кезеңде азаматтық қоғамдағы өмірге бейімделуге психологиялық-педагогикалық көмек көрсетуді көздейтін психологиялық дайындау жүзеге асырылады.

Ай сайын Жоспарға сәйкес әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдарға кәсіби консультация беру жүргізіледі, ол шығарылатын адамның жеке басын, оның қызығушылығын, икемділігін, болашақ кәсіптің әртүрлі сипаттамасының өзі үшін қолайлы жеке пайымын, кәсіби қабілетін, бар білімін, біліктері мен дағдысын, бар мүмкіндігін алдын ала зерделеу нәтижесіне негізделеді;

екінші кезең – білікті психологиялық көмек көрсету әскери қызметтен шығарылғанға дейін бір ай бұрын басталады. Осы кезеңдегі жұмыс қажетті жаңа дағдыларды қалыптастыруға: өзін-өзі жобалауға, тиімді қарым-қатынасқа және өзара іс-қимылға, жеке басының проблемаларын шешуге бағытталған. Жұмыс маман психологтың міндетті түрде апта сайынғы консультациялары нысанында ұйымдастырылады және жүргізіледі.

Жеке консультациялар психологиялық қолдауға және психикалық төзімділігін сақтауға ықпал ететін аутотренингке, арнайы психикалық-техникалық жаттығуларға оқыту элементтерін қамтиды.

Об утверждении Правил по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан

Приказ Министра обороны Республики Казахстан от 26 сентября 2022 года № 834. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 сентября 2022 года № 29856.

В соответствии с подпунктом 145) пункта 15 Положения о Министерстве обороны Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 2 июня 2022 года № 357, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан.

2. Департаменту воспитательной и идеологической работы Министерства обороны Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства обороны Республики Казахстан;

3) направление сведений в Юридический департамент Министерства обороны Республики Казахстан об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта в течение десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

3. Признать утратившими силу следующие приказы Министра обороны Республики Казахстан:

1) приказ Министра обороны Республики Казахстан от 26 апреля 2019 года № 287 "Об утверждении Правил по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 18618);

2) приказ Министра обороны Республики Казахстан от 31 марта 2021 года №181 "О внесении изменений в приказ Министра обороны Республики Казахстан от 26 апреля 2019 года № 287 "Об утверждении Правил по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22463).

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя Министра обороны Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ довести до должностных лиц в части, их касающейся.

6. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр обороны Республики Казахстан

Р. Жаксылыков

Утверждены приказом Министр обороны Республики Казахстан от 26 сентября 2022 года № 834

Правила по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан (далее – Правила), определяют порядок организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан.

2. Организация и проведение мероприятий по социальной адаптации лиц при увольнении (далее – подлежащие социальной адаптации) осуществляются в двух направлениях: переподготовка и социально-психологическое обеспечение.

3. В государственных учреждениях приказами первых руководителей создаются комиссии по вопросам социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан (далее – Комиссии).

4. Состав Комиссии формируется из представителей финансовой, медицинской, юридической, психологической служб и кадровых органов.

5. Комиссия ежегодно к 20 декабря составляет План работы по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан (далее - План).

6. В соответствии с пунктом 2 статьи 50 Закона Республики Казахстан "О воинской службе и статусе военнослужащих" кадровые органы военного управления составляют списки лиц, подлежащих увольнению с воинской службы по достижении предельного возраста состояния на воинской службе, по состоянию здоровья, получившим заболевание в связи с исполнением обязанностей воинской службы, а также имеющим выслугу двадцать и более лет.

7. Финансирование на профессиональную переподготовку рассчитывается исходя из прогнозируемой численности нуждающихся в профессиональной переподготовке лиц подлежащих социальной адаптации, средних показателей продолжительности и стоимости обучения. Расчет производится структурными подразделениями Министерства обороны Республики Казахстан, ответственными за вопросы образования и финансового обеспечения.

Глава 2. Переподготовка лиц подлежащих социальной адаптации увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан

8. Лицо, подлежащее социальной адаптации, за 6 месяцев до увольнения письменно уведомляется кадровыми органами военного управления о праве на обеспечение социальной адаптации, в том числе с целью приобретения гражданской специальности в период прохождения воинской службы.

9. Лицо, подлежащее социальной адаптации с момента получения уведомления о праве на обеспечение социальной адаптации, в том числе, с целью приобретения гражданской специальности в период прохождения воинской службы, желающий приобрести специальность, предоставляет в Комиссию рапорт о включении его в списки на обеспечение социальной адаптацией и представление учебного отпуска для обучения на курсах переподготовки.

Комиссия на основании рапорта запрашивает в кадровых органах военного управления следующие документы лица, подлежащего социальной адаптации:

1) копию документа, удостоверяющего личность;

2) копии документов об образовании;

3) копию документа, подтверждающую трудовую деятельность при наличии трудового стажа;

4) послужной список;

5) справку с места службы с указанием сведений о состоянии на воинской службе.

10. Комиссия один раз в месяц до 25 числа рассматривает рапорта военнослужащих о включении его в списки лиц, подлежащих социальной адаптации для их обучения на курсах переподготовки. При этом учитывает физические, возрастные и по состоянию здоровья возможности лиц, подлежащих социальной адаптации.

11. Для рассмотрения возможности трудоустройства лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан, по соответствующей специальности кадровым органом ежеквартально проводится мониторинг вакансий по месту прохождения службы.

12. По итогам мониторинга лицу, подлежащему социальной адаптации, предоставляется перечень вакантных должностей по месту прохождения службы.

Сноска. Пункт 12 - в редакции приказа Министра обороны РК от 08.12.2023 № 1265 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
13. Исключен приказом Министра обороны РК от 08.12.2023 № 1265 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14. В случае отказа лицом, подлежащим социальной адаптации от предложенных вакантных должностей по месту прохождения службы, а также им не выбрана специальность из перечня гражданских специальностей, востребованных на рынке труда, ему повторно в течении 15 дней предлагается выбор. В случае повторного отказа Комиссия составляет акт об отказе.

15. Кадровым органом проводится мониторинг трудоустройства и адаптации на новом месте работы лиц, подлежащих социальной адаптации в течении 3 месяцев после трудоустройства.

Глава 3. Социально-психологическое обеспечение лиц, подлежащих социальной адаптации, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан

16. Комиссией один раз в квартал с лицами, подлежащими социальной адаптации проводятся консультации по вопросам социального обеспечения, в том числе психологическая поддержка и психологическое сопровождение.

17. Психологическое сопровождение адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан, выступает в качестве необходимого компонента эффективной социально-психологической адаптации, которое проводится в два этапа:

первый этап - начинается за 3 месяца до увольнения с воинской службы. На данном этапе осуществляется психологическая подготовка к увольнению, предусматривающая оказание психолого-педагогической помощи к адаптации жизни в гражданском обществе.

Ежемесячно, в соответствии с Планом, с лицами, подлежащими социальной адаптации проводится профессиональное консультирование, которое основывается на результатах предварительного изучения личности увольняемого лица, его интересов, наклонностей, индивидуальных видений приемлемости для себя различных характеристик будущей профессии, профессиональных способностей, уже имеющихся знаний, умений и навыков, физических возможностей;

второй этап - квалифицированная психологическая помощь начинается за месяц до увольнения с воинской службы. Работа на данном этапе направлена на формирование необходимых новых навыков: самопроектирование, эффективное общение и взаимодействие, разрешение личностных проблем. Работа организуется и проводится в форме обязательных еженедельных консультаций со специалистом-психологом.

Индивидуальные консультации включают в себя элементы обучения аутотренингу, специальным психотехническим упражнениям, способствующим психологической поддержке и сохранению психической устойчивости.