Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы

Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 7 желтоқсандағы N 110 Заңы.

МАЗМҰНЫ

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңмен реттелетiн қатынастар

Осы Заң тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы жүйесiнiң құқықтық негiздерiн белгiлейдi және осы жүйенiң жұмыс iстеуiне байланысты оның субъектiлерiнiң арасындағы қатынастарды, сондай-ақ оны мемлекеттiк ынталандыру жағдайларын, мазмұнын және нысандарын реттейдi.

2-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) алдын ала тұрғын үй заемы – шарттық соманы алғанға дейiн негiзгi борышты өтеу талабынсыз, тұрғын үй жағдайларын жақсарту мақсатында шарттық соманың шегiнде салымшыға тұрғын үй құрылысы жинақ банкi беретiн нысаналы заем, ол бойынша қалдық осы Заңға, банктiң iшкi кредиттiк саясатына және банктiк заем шартының талаптарына сәйкес шарттық соманың есебiнен өтеледi;

2) аралық тұрғын үй заемы – жинақталған ақшаның ең төменгi қажеттi мөлшерiн жинақтау талабымен тұрғын үй жағдайларын жақсарту мақсатында салымшыға тұрғын үй құрылысы жинақ банкi беретiн нысаналы заем, ол бойынша қалдық осы Заңға, банктiң iшкi кредиттiк саясатына және банктiк заем шартының талаптарына сәйкес тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт бойынша шарттық соманың есебiнен өтеледi;

3) бағалау көрсеткіші - шарттық сомаларды төлеу кезектілігін қалыптастыру үшін тұрғын үй құрылысы жинақ банкі әрбір шарт бойынша айқындайтын есептеу шамасы;

3-1) біржолғы зейнетақы төлемдеріне арналған арнайы шоттар – тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдерін есепке жатқызу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын уәкілетті операторда біржолғы зейнетақы төлемдерін алушы ашатын ағымдағы банктік шот;

4) жинақталған ақша сомасы - салымшының өз салымдарынан, оларға тұрғын үй құрылысы жинақ банкі есептеген сыйақылардан және мемлекеттің сыйлықақыларынан тұратын іс жүзінде жинақтаған ақшасы;

5) жинақталған ақшаның ең төменгі қажетті мөлшері - тұрғын үй заемын алу үшін тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шартта айқындалған ақша;

6) жинақтау мерзімі - салымшы тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасын жинақтайтын уақыт кезеңі;

7) заем бойынша сыйақы ставкасы - тұрғын үй құрылысы жинақ банкіне тиесілі ақшаның жылдық мөлшерін есептеуден негізгі борышқа проценттік қатынаста тұрғын үй құрылысы жинақ банкі берген заем үшін тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы мен банк заемы туралы шарттар бойынша салымшы төлейтін проценттік ставка;

8) комиссиялық алым - тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт жасасу бойынша көрсеткен қызметі үшін тұрғын үй құрылысы жинақ банкіне салымшы төлейтін ақша;

8-1) кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтарының салымшысы – көппәтерлі тұрғын үй пәтерлері, тұрғын емес үй-жайлары меншік иелерінің атынан әрекет ететін, тұрғын үй құрылысы жинақ банкімен кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтау туралы шарт жасасқан көппәтерлі тұрғын үй мүлкінің меншік иелері бірлестігі немесе көппәтерлі тұрғын үйдің жай серіктестігі;

9) мемлекеттің сыйлықақысы - республикалық бюджеттен жыл сайын бөлінетін және жыл қорытындылары бойынша салымның жинақталған сомасына есептелетін ақша және тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің сыйақысы;

10) салым бойынша сыйақы ставкасы - тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің ішкі құжаттарына сәйкес жыл қорытындылары бойынша салымның іс жүзінде жинақталған қалдығына тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт бойынша тұрғын үй құрылысы жинақ банкі есептейтін проценттік ставка;

11) тарифтік бағдарлама - салым бойынша сыйақы ставкаларын және өзге де жинақтау мен кредит беру талаптарын, сондай-ақ банктің комиссиялық алымдарының мөлшерін айқындайтын тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің ішкі құжаты;

12) тұрғын үй қарызы – банктік қарыз шартының, тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы немесе кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтау туралы шарттардың талаптарына сәйкес осы Заңның 3-бабының 8-тармағында көзделген мақсаттарда салымшыға және кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтарының салымшысына берілетін нысаналы қарыз;

13) тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы - салымшылардың тұрғын үй жағдайын жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүргізу мақсатында салым бойынша сыйақы ставкасы мен мемлекеттің сыйлықақысы есептелген тұрғын үй заемын алу үшін тұрғын үй құрылысы жинақ банктерінде жинақтаған ақшасы;

14) тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы жүйесі - осы Заңға және тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарттың талаптарына сәйкес тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салымшылардың ақшасын тартуға, оған есептелген мемлекеттің сыйлықақыларына және оларға тұрғын үй заемдарын беруге негізделген тұрғын үй жағдайын жақсарту жөніндегі іс-шараларды қаржыландырудың тұйықталған жүйесі;

15) тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт - осы Заңға және тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің ішкі құжаттарына сәйкес салымшы мен тұрғын үй құрылысы жинақ банкі арасындағы және (немесе) салымшы, тұрғын үй құрылысы жинақ банкі және үшінші тұлғалар арасындағы, оның ішінде банктің агенті (агенттері) арқылы жасалатын шарт;

16) тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салым (депозит) - тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарттың талаптарына сәйкес салымшының тұрғын үй құрылысы жинақ банкінде ашылған шотына салымшы немесе үшінші тұлғалар салатын ақша;

17) тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасының салымшысы (салымшы) -

тұрғын үй құрылысы жинақ банкімен тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт жасасқан жеке тұлға;

18) тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің сыйақысы - салым бойынша сыйақы ставкасына сәйкес тұрғын үй құрылысы жинақ банкі есептейтін ақша;

19) шарттық сома - салымшыға тұрғын үй жағдайын жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүргізу үшін қажетті, тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасынан және тұрғын үй заемынан тұратын ақша сомасы.

Ескерту. 2-бап жаңа редакцияда - ҚР 2007.07.02. № 272, өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.05. № 27-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-бап. Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы жүйесi

1. Тұрғын үй құрылысы жинақ банктері, осы банктердің салымшылары және республикалық бюджеттен мемлекеттiң сыйлықақыларын төлеудi қамтамасыз ететiн мемлекет тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы жүйесiнің субъектiлерi болып табылады.

2. Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында тұрғын үй құрылысы жинақ банктерiне ғана салынып, жинақталады.

3. Екінші деңгейдегі кез келген банкте бір ғана жинақ шотын ашатын, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтарының салымшыларын қоспағанда, салымшы әрбір тұрғын үй құрылысы жинақ банкінде тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салым бойынша бірнеше шотқа ие болуға құқылы. Бұл ретте, мемлекет сыйлықақысы салымшының таңдауы бойынша бір тұрғын үй құрылысы жинақ банкіндегі бiр шотына ғана есепке жазылады.

3-1. Шарттық соманың ең төменгі мөлшері тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңмен белгіленген бес жүз айлық есептік көрсеткіштен кем болмауға тиіс.

4. Жинақталған ақшаның ең төменгі қажетті мөлшерi шарттық соманың елу процентiнен кем болмауға тиiс.

5. Салым бойынша сыйақы ставкасы мен заем бойынша сыйақы ставкасының мөлшерлері тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шартты жасасу кезiнде белгіленедi және шарт қолданылатын бүкiл мерзiмде тұрақты болып қалады.

Салымшы өз бастамасымен бір тарифтiк бағдарламадан басқа тарифтiк бағдарламаға өткен кезде салым бойынша сыйақы ставкасының мөлшері тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт қолданылатын бүкiл мерзімде тұрғын үй құрылысы жинақ банкі анықтаған талаптармен өзгертiлуi мүмкін.

Тұрғын үй заемы бойынша сыйақы ставкасының мөлшері тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салым бойынша сыйақы ставкасынан жылдық үш проценттен аспауға тиіс.

6. Мемлекеттiң сыйлықақылары және тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің сыйақылары осы Заңға сәйкес салымның негiзгі сомасын ұлғайтуға бағытталады.

7. Тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің шотына түскен мемлекеттiң сыйлықақылары салымшылардың - Қазақстан Республикасы азаматтары шоттарының есебiне жатқызылады.

8. Тұрғын үй, аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй қарыздары Қазақстан Республикасының аумағында тұрғын үй жағдайларын жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүргізу мақсатында ғана пайдаланылуы мүмкін, бұл іс-шаралар деп:

1) тұрғынжай салу (жер учаскесiн сатып алуды қоса алғанда), сатып алу, оның iшiнде жақсарту мақсатында оны айырбастау жолымен алу;

2) тұрғынжайды жөндеу және жаңғырту (құрылыс материалдарын сатып алуды, мердiгерлiк жұмыстарға ақы төлеуді қоса алғанда);

3) тұрғын үй жағдайларын жақсарту жөніндегі іс-шараларға байланысты пайда болған міндеттемелерді өтеу;

4) банктерде және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарда ипотекалық тұрғын үй қарызын алу үшін бастапқы жарна енгізу;

5) кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеу түсініледі.

Тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдерін немесе нысаналы жинақ төлемдерін пайдалана отырып, тұрғын үй жағдайларын жақсарту деп тұрғын үй қатынастары және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган бекітетін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдерін пайдалану қағидаларында не нысаналы жинақтарды пайдалануды регламенттейтін қағидаларда айқындалған мақсаттар түсініледі.

Тұрғын үй, аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй қарыздары осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген мақсаттарда салымшыларға беріледі.

Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтарының салымшыларына осы тармақтың бірінші бөлігінің 5) тармақшасында көрсетілген мақсатқа тұрғын үй қарыздары ғана беріледі.

9. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде және "Тұрғын үй қатынастары туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларды қоспағанда, салымшының тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шартты мерзiмiнен бұрын бұзуға және салымды, тұрғын үй құрылысы жинақ банкi оның есебіне жазған сыйақыны алуға құқығы бар. Бұл ретте салымшының тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шартта белгiленген талаптарда салымды үш жылдан астам жинақтаған кезде мемлекеттің сыйлықақысын алуға құқығы бар.

Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда - ҚР 2005.04.14. № 43, өзгерістер енгізілді - 2007.07.02. № 272, 2012.07.05. № 27-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.12.2017 № 114-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. ТҰРҒЫН YЙ ҚҰРЫЛЫСЫ ЖИНАҚ АҚШАСЫ ЖҮЙЕСIНIҢ ЖҰМЫС IСТЕУIН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ

4-бап. Тұрғын үй құрылысы жинақ банкiнiң құқықтық мәртебесi

1. Тұрғын үй құрылысы жинақ банкi - қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның осы Заңның 5-бабында көзделген қызметтi жүзеге асыруға арналған лицензиясы бар банк.

Тұрғын үй құрылысы жинақ банкі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіне қатысуға міндетті.

2. Тұрғын үй құрылысы жинақ банкiнiң ресми мәртебесi жоқ заңды тұлға "тұрғын үй құрылысы жинақ банкi" деп атала алмайды және (немесе) осы Заңның 5-бабының 1-тармағында көрсетілген қызметті жүзеге асыра алмайды.

3. Тұрғын үй құрылысы жинақ банктерiн құру, олардың жұмыс iстеу және қызметiн тоқтату тәртiбi Қазақстан Республикасының заңдарымен реттеледi.

Ескерту. 4-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 2003.07.10. № 483, 2005.04.14. № 43, 2007.07.02. № 272, 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.03.2023 № 207-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-бап. Тұрғын үй құрылысы жинақ банктері қызметінің түрлері

1. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясына сәйкес мыналар:

1) тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салымдар (депозиттер) қабылдау, салымшылардың шоттарын ашу және жүргізу;

2) тұрғын үй жағдайын жақсарту жөнiндегi іс-шараларды жүргізу үшін салымшыларға тұрғын үй, аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй заемдарын беру;

3) кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтары салымшыларының салымдарын қабылдау, банктік шоттарын ашу және жүргізу және оларға тұрғын үй қарыздарын беру;

3-1) мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысу үшін жеке тұлғалардың депозиттерін қабылдау, банктік шоттарын ашу және жүргізу;

4) біржолғы зейнетақы төлемдерін есепке жатқызу үшін арнайы шоттар ашу және жүргізу;

5) жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйге ақы төлеу мақсатында төлемдер мен субсидияларды есепке жатқызу үшін ағымдағы шоттарды ашу және жүргізу;

6) тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдерін есепке жатқызуға арналған ағымдағы шоттарды ашу және жүргізу тұрғын үй құрылысы жинақ банктері қызметінің негізгі түрлері болып табылады.

2. Тұрғын үй құрылысы жинақ банктерi осы баптың 1-тармағында көрсетiлген қызметтің негізгі түрінен басқа Қазақстан Республикасының банк заңнамасында белгіленген тәртіппен қаржы нарығы инфрақұрылымының бір бөлігi болып табылатын және (немесе) тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің қызметін автоматтандыруды жүзеге асыратын заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуды, сондай-ақ қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясына сәйкес операциялардың басқа түрлерiн жүзеге асыруға құқылы, оларға:

1) кассалық операциялар - қолма-қол ақшаны ұсақтауды, айырбастауды, қайта есептеуді, сұрыптауды, орауды және сақтауды қоса алғанда, осы баптың 1-тармағында және 2-тармағының 2), 6) тармақшаларында көрсетілген банк операцияларының бірін жүзеге асыру кезінде оны қабылдау және беру;

2) аударым операциялары – жеке және заңды тұлғалардың төлемдер мен ақша аударымдары жөнiндегi тапсырмаларын орындау;

3) алып тасталды

4) жеке меншiк бағалы қағаздарды эмиссиялау (акцияларды қоспағанда);

5) сейфтік операциялар - сейф жәшіктерін, шкафтар мен үй-жайларды жалға берудi қоса алғанда клиенттердiң құжаттық нысанда шығарылған бағалы қағаздарын, құжаттары мен бағалы заттарын сақтау жөнінде көрсетілетiн қызметтер;

6) шетел валютасымен айырбастау операциялары;

6-1) сенімгердің мүддесінде және тапсырмасы бойынша ипотекалық қарыздар бойынша талап ету құқықтарын басқарудың сенімгерлік операциялары;

6-2) жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйге ақы төлеу және ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілеріне әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну мақсатында төлемдер мен субсидияларды есепке жатқызу үшін сенім білдірушінің мүддесінде және тапсырмасы бойынша ақшаны басқарудың сенімгерлік операциялары;

6-3) мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі шеңберінде сенім білдірушінің мүддесінде және тапсырмасы бойынша ақшаны басқарудың сенімгерлік операциялары;

7) заңды тұлғалардың депозиттерін қабылдау, банктік шоттарын ашу және жүргізу жатады.

Сондай-ақ тұрғын үй құрылысы жинақ банктері Қазақстан Республикасының банк заңнамасына сәйкес дилерлік қызметтi жүзеге асыруға құқылы.

3. Тұрғын үй құрылысы жинақ банктері Қазақстан Республикасының банк заңнамасында екінші деңгейдегі банктер үшін көзделген, лицензияның болуын талап етпейтін қызмет түрлерімен айналысуға құқылы.

Ескерту. 5-бап жаңа редакцияда – ҚР 2005.04.14. № 43; өзгерістер енгізілді - ҚР 2007.07.02. № 272, 2012.07.05. № 27-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарттың мазмұнына қойылатын талаптар

Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шартта мыналар болуға тиіс:

1) шарттың мәнi;

2) шарттық сома;

3) жинақталған ақшаның ең төменгі қажетті мөлшері;

4) салым бойынша сыйақы ставкасының және заем бойынша сыйақы ставкасының мөлшерлерi;

5) комиссиялық алымның мөлшері;

6) тараптардың құқықтары мен мiндеттерi;

7) тараптардың міндеттемелердi орындау мерзiмi;

8) тұрғын үй заемын берудің шарттары;

9) шартты өзгертудің талаптары мен бұзу тәртiбi;

10) тараптардың жауапкершiлiгi;

11) Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiне сәйкес өзге де шарттар.

Ескерту. 6-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2005.04.14. № 43 Заңымен.

7-бап. Қаражатты пайдалану және орналастыру

1. Тұрғын үй құрылысы жинақ банкi салымшылар алдындағы шарттық соманы немесе жинақталған ақша сомасын беру жөнiндегi мiндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету мақсатында қаржы нарығында заем қаражаттарын тартуға құқылы.

Меншікті және тартылған қаражаттарды тұрғын үй құрылысы жинақ банктерi осы Заңда көзделген қызметті жүзеге асыру үшін пайдаланады.

Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы алдын ала тұрғын үй заемдарын беру үшін пайдаланыла алмайды.

2. Тұрғын үй құрылысы жинақ банктерінің жұмсалмай жатқан ақшаны орналастыруы Қазақстан Республикасының банк заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2005.04.14. № 43, өзгеріс енгізілді - 2007.07.02. № 272, 2012.07.05. № 27-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Ақшаны бөлу

1. Тұрғын үй құрылысы жинақ банктері тартқан ақша бiрiншi кезекте тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы жасалған шарттардың негізінде тұрғын үй құрылысы жинақ банктерiнiң салымшылар арасында ақшаны бөлуiне сәйкес шарттық соманы төлеуге жұмсалады.

2. Салымшыға шарттық соманы төлеу тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт күшіне енгеннен кейін кемінде үш жыл өткен соң мынадай жағдайларда:

1) жинақталған ақша сомасы тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт бойынша қабылданған мiндеттемелерге сәйкес болғанда;

2) алып тасталды

3) тұрғын үй құрылысы жинақ банкі есептейтін тәртіппен бағалау көрсеткiшінің ең төменгi мәнiне қол жеткiзілгенде жүргiзіледi. Бағалау көрсеткішін есептеген кезде тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасын жинақтаудың ұзақтығы және талаптардың сақталуы ескеріледi;

4) салымшы тұрғын үй заемын қажеттi қамтамасыз етудi ұсынғанда;

5) заем алушы тұрғын үй заемын өтеу қабілеттiгін растағанда жүргізіледi.

3. Бағалау көрсеткішiн айқындаудың тәртібін қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган мен бюджеттің атқарылуы жөнiндегі орталық уәкілетті орган айқындайды.

4. Жинақтау мерзiмi өткенде және салымшы жинақталған ақшаның ең төменгi қажеттi мөлшерін жинақтамаған жағдайда оның салымды, оған тұрғын үй құрылысы жинақ банкi есептеген сыйақыны, сондай-ақ салым үш жылдан аса жинақталған кезде мемлекеттiң сыйлықақысын алуға не мемлекеттiң сыйлықақысы есептеле отырып, тұрғын үй құрылысы жинақ банкiнде жинақтауды жалғастыруға құқығы бар.

Мемлекеттің сыйлықақысы тұрғын үй заемын алған кезге дейін есепке жазылады.

5. Тұрғын үй құрылысы жинақ банктерi банктік заем шарттарында ескерiлген талаптармен салымшыларға аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй заемдарын беруге құқылы.

6. Аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй заемдарын беру мақсатында сыйақының жеңiлдiктi мөлшерлемесі бойынша ұзақ мерзiмдi бюджеттiк кредиттер пайдаланылуы мүмкiн.

Аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй заемдары салымшыларға Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын іске асыру шеңберінде ұзақ мерзiмдi бюджеттiк кредиттер қаражатының немесе ұзақ мерзiмдi бюджеттiк кредиттер мен тұрғын үй құрылыс жинақ банкі қаражатының есебiнен беріледі.

Салымшыларға Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын іске асыру шеңберінде ұзақ мерзiмдi бюджеттiк кредиттер қаражатының немесе ұзақ мерзiмдi бюджеттiк кредиттер мен тұрғын үй құрылыс жинақ банкі қаражатының есебiнен берілетін аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй заемдары бойынша сыйақы мөлшерлемесі кредиттік шартқа сәйкес белгіленеді.

Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - ҚР 2005.04.14 № 43 Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2007.07.02 № 272, 2011.02.18 № 408-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.22 № 478-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қарңыз), 2012.07.05. № 27-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.12.2017 № 114-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Тұрғын үй, аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй заемдарын қамтамасыз ету

1. Тұрғын үй, аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй заемдары жылжымайтын мүліктiң, оның iшiнде сатып алынатын тұрғын үйдiң кепiлдiгiмен немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына және тұрғын үй құрылысы жинақ банкiнiң ішкi кредиттiк саясатына сәйкес тұрғын үй құрылысы жинақ банкi айқындаған міндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз етудiң басқа тәсiлдерiмен қамтамасыз етiледi.

Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкіне күрделі жөндеу жүргізу мақсатына алынған тұрғын үй қарызы шеңберінде қарыз алушы орындамаған міндеттемелер бойынша тұрғын үй құрылысы жинақ банкіне төлемдер "Тұрғын үй қатынастары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Егер жинақталған ақшаның ең төменгi қажеттi мөлшерi шарттық соманың елу процентiнен кем болса, тек қана жылжымайтын мүлiк немесе банктегі салым (депозит) тұрғын үй заемы бойынша қамтамасыз ету болып табылады.

Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда – ҚР 2005.04.14. № 43, өзгеріс енгізілді - 2007.07.02. № 272; 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. ТҰРҒЫН YЙ ҚҰРЫЛЫСЫ ЖИНАҚ АҚШАСЫ ЖYЙЕСIН
МЕМЛЕКЕТТIК ҚОЛДАУ

10-бап. Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салымдар бойынша мемлекеттiң сыйлықақыларын төлеудiң шарттары

1. Мемлекет салымшыларға - Қазақстан Республикасының азаматтарына мемлекеттiң сыйлықақыларын төлеудi қамтамасыз етедi.

Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтарының салымшыларына мемлекет сыйлықақысын төлеу жүзеге асырылмайды.

2. Қазақстан Республикасының он сегiз жасқа толмаған азаматтарының салымдары немесе олардың атына арнап басқа адамдар салған салымдар да мемлекеттiң сыйлықақысымен ынталандырылады.

3. Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салымдар бойынша жыл сайынғы мемлекет сыйлықақысының мөлшерi ынталандырылатын салым сомасының жиырма процентiн құрайды. Мемлекеттiң сыйлықақысымен ынталандырылатын салымға тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салым сомасы және сол бойынша есептелген тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің сыйақысы кiредi.

4. Мемлекеттiң сыйлықақысы жыл сайын есептiк кезеңнен кейiнгi жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша тұрғын үй құрылысы жинақ банкінiң есептелген сыйақысы ескерiле отырып, жылдың қорытындылары бойынша тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салымның қалдығына есептеледі.

Мемлекеттiң сыйлықақысы салымшының шотына есепті жылдан кейінгі жылдың 1 наурызына дейінгі мерзімде есепке жатқызылады.

Ағымдағы жылдағы мемлекеттің сыйлықақысы алдындағы жылдары ынталандырылған салым сомасына есептелмейдi.

Мемлекет сыйлықақысымен көтермеленетін салымшы жинақтаған ақша сомасы екі жүз айлық есептік көрсеткіштен аспауға тиіс.

Егер мемлекеттiң сыйлықақысымен ынталандырылатын жинақталған ақша сомасы екi жүз айлық есептік көрсеткіштен асатын болса, онда жинақталған ақшаның ынталандырылмаған сомасы келесi жылы мемлекеттiң сыйлықақысын есептеу кезiнде ескеріледi.

5. Мемлекеттiң сыйлықақысын төлеу үшiн қажет ақша тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджетте жыл сайын көзделеді.

6. Тұрғын үй құрылысы жинақтарына салымдар бойынша мемлекеттің сыйлықақыларын есептеу және төлеу қағидаларын тұрғын үй қатынастары саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда – ҚР 2005.04.14. № 43, 2012.07.05. № 27-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салымдар бойынша мемлекеттiң сыйлықақысын төлеуді шектеу

1. Мемлекеттiң сыйлықақысы мынадай жағдайларда:

1) алып тасталды

2) салымшы тұрғын үй заемын нысаналы түрде пайдаланбағанда;

2-1) ақшаны үш жылдан аз уақытта жинаған кезде заем берілген күннен бастап күнтізбелік он төрт күн ішінде заемды қайтарғанда;

3) тұрғын үй құрылысы жинақ банкi салымшыға мемлекеттің сыйлықақысын төлеудi осы Заңды және (немесе) тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шартты бұза отырып жүзеге асырғанда бюджетке қайтарылуға тиiс.

Бұл ретте тұрғын үй құрылысы жинақ банкі талаптарды бұза отырып төлеген мемлекет сыйлықақысының сомасы (соманың бiр бөлiгі) қайтарылуға тиiс;

4) тұрғын үй құрылысы жинақ банкiнде салымдарды жинақтау мерзiмi үш жылдан кем болған кезде тараптар тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шартты мерзiмiнен бұрын бұзғанда;

5) салымшы тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт бойынша құқықтарын Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын адамға бергенде;

6) бюджеттің атқарылуы жөнiндегі орталық уәкілетті орган бір салымшыға бірнеше тұрғын үй құрылысы жинақ банктерiнде тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салымдар бойынша екі және одан да көп шоттар бойынша мемлекеттiң сыйлықақысы төленгенiн анықтағанда бюджетке қайтарылуға тиiс. Бұл ретте алдындағы жылдарда есептелген мемлекеттің сыйлықақысы салымшының таңдауы бойынша тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасына салымдардың бiрі бойынша есептелген сыйлықақыларды қоспағанда, бюджетке қайтарылуға тиiс.

2. Мемлекеттiң сыйлықақысы мынадай жағдайларда:

1) салымшы тұрғын үй құрылысы жинақ банкінің жазбаша рұқсатымен Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын басқа адамға тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт бойынша құқықтарын бергенде немесе тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасын және (немесе) тұрғын үй заемын, аралық тұрғын үй және алдын ала тұрғын үй заемдарын алу құқықтарына кепiлдiк бергенде;

2) салымшы қайтыс болғанда немесе еңбекке жарамдылығынан мүлде айрылғанда;

3) салымшы тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт жасасқаннан кейiн Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртiппен жұмыссыз ретінде тiркелгенде және мемлекеттiң сыйлықақысы төленетін кезде алты ай бойы үздiксiз осындай жағдайда болғанда;

4) осы Заңның 12-бабының 3-тармағында көзделген жағдайларда бюджетке қайтарылуға жатпайды.

Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2005.04.14. № 43, өзгеріс енгізілді - 2007.07.02. № 272, 2012.07.05. № 27-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Салымшылардың жинақталған ақша сомасын алу құқығы

1. Салымшы осы Заңның 8-бабының 2-тармағының талаптарын орындаған жағдайда және тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарт бойынша құқық басқа адамға берілмеген немесе басқа адамдар пайдасына салынбаған жағдайда тұрғын үй құрылысы жинақ банкі тұрғын үй заемын бермесе, банк Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады, сондай-ақ тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шарттың талаптарында көзделген мерзiмдерде салымшының бірінші талабы бойынша оған жинақталған ақшасы сомасын сөзсіз төлеуге міндетті.

2. (алып тасталды)

3. Тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы салымшысының осы Заңның 8-бабы 2-тармағының талаптарын орындағаны-орындамағанына қарамастан, ол тұрғын үй заемын алудан бас тартқан және тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы шартты мерзiмiнен бұрын бұзған жағдайда, үш жыл ақша жинақтағаннан кейiн оның мемлекеттің сыйлықақысын алуға құқығы бар.

Қарыз алушы заем берілген күннен бастап күнтізбелік он төрт күн ішінде тұрғын үй заемын қайтарған жағдайда, үш жыл ақша жинақтағаннан кейін оның мемлекеттің сыйлықақысын алуға құқығы бар.

Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 2005.04.14. № 43, 2007.07.02. № 272, 2012.07.05. № 27-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-1-бап. Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтарының салымшыларына қызмет көрсету тәртібі

1. Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтарының салымшыларына тұрғын үй қарыздарын беру үшін сыйақы есепке жазылған жинақталған ақшаның ең төменгі қажетті мөлшері кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеу үшін қажетті шарттық соманың елу пайызынан кем болмауға тиіс.

Тұрғын үй қарызы бойынша сыйақы мөлшерлемесінің мөлшері салым бойынша сыйақы мөлшерлемесінің мөлшерінен жылдық үш пайыздан астам жоғары болмауға тиіс.

2. Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтарының салымшысына шарттық сома кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтау туралы шарт күшіне енгеннен кейін үш жылдан ерте емес, мынадай жағдайларда:

1) жинақталған ақша сомасы кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге қаражат жинақтау туралы шарт бойынша қабылданған міндеттемелерге сәйкес келгенде;

2) бағалау көрсеткішінің ең төменгі мәніне қол жеткізілгенде беріледі.

Бағалау көрсеткішін есептеу кезінде тұрғын үй құрылысы жинақ банкі айқындайтын жинақтау ұзақтығы, жинақтау шарттарының сақталуы ескеріледі.

Ескерту. 12-1-баппен толықтырылды – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

13-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу

Осы Заң жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті

О жилищных строительных сбережениях в Республике Казахстан

Закон Республики Казахстан от 7 декабря 2000 года N 110.

ОГЛАВЛЕНИЕ

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Отношения, регулируемые настоящим Законом

Настоящий Закон определяет правовые основы и регулирует отношения между субъектами системы жилищных строительных сбережений, связанные с ее функционированием, а также условия, содержание и формы ее государственного стимулирования.

Статья 2. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) предварительный жилищный заем - целевой заем, предоставляемый жилищным строительным сберегательным банком вкладчику в пределах договорной суммы в целях улучшения жилищных условий, без условия погашения основного долга до получения договорной суммы, остаток по которому погашается за счет договорной суммы в соответствии с настоящим Законом, внутренней кредитной политикой банка и условиями договора банковского займа;

2) промежуточный жилищный заем - целевой заем, предоставляемый жилищным строительным сберегательным банком вкладчику в целях улучшения жилищных условий при условии накопления минимально необходимого размера накопленных денег, остаток по которому погашается за счет договорной суммы по договору о жилищных строительных сбережениях в соответствии с настоящим Законом, внутренней кредитной политикой банка и условиями договора банковского займа;

3) оценочный показатель - расчетная величина, определяемая жилищным строительным сберегательным банком по каждому договору для формирования очередности выплаты договорных сумм;

3-1) специальные счета для единовременных пенсионных выплат – текущий банковский счет, открываемый получателем единовременных пенсионных выплат у уполномоченного оператора, определяемого Правительством Республики Казахстан для зачисления единовременных пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения;

4) сумма накопленных денег - фактически накопленные вкладчиком деньги, состоящие из его вкладов, начисленных на них вознаграждений жилищным строительным сберегательным банком и премий государства;

5) минимально необходимый размер накопленных денег - деньги, определенные в договоре о жилищных строительных сбережениях для получения жилищного займа;

6) срок накопления - период времени, в течение которого вкладчиком производится накопление жилищных строительных сбережений;

7) ставка вознаграждения по займу - процентная ставка, оплачиваемая вкладчиком по договорам о жилищных строительных сбережениях и банковского займа, за предоставленный жилищным строительным сберегательным банком заем в процентном выражении к основному долгу из расчета годового размера денег, причитающихся жилищному строительному сберегательному банку;

8) комиссионный сбор - деньги, которые оплачиваются вкладчиком жилищному строительному сберегательному банку за услуги по заключению договора о жилищных строительных сбережениях;

8-1) вкладчик накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума – объединение собственников имущества многоквартирного жилого дома или простое товарищество многоквартирного жилого дома, заключившее с жилищным строительным сберегательным банком договор о накоплении средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума, которое действует от имени собственников квартир, нежилых помещений многоквартирного жилого дома;

9) премия государства - деньги, ежегодно выделяемые из республиканского бюджета и начисляемые на накопленную сумму вклада по итогам года и вознаграждение жилищного строительного сберегательного банка;

10) ставка вознаграждения по вкладу - процентная ставка, начисляемая жилищным строительным сберегательным банком по договору о жилищных строительных сбережениях на фактически накопленный остаток вклада по итогам года в соответствии с внутренними документами жилищного строительного сберегательного банка;

11) тарифная программа - внутренний документ жилищного строительного сберегательного банка, определяющий ставки вознаграждения по вкладу и иные условия накопления и кредитования, а также размеры комиссионных сборов банка;

12) жилищный заем – целевой заем, предоставляемый вкладчику и вкладчику накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума в целях, предусмотренных пунктом 8 статьи 3 настоящего Закона, в соответствии с условиями договора банковского займа, договоров о жилищных строительных сбережениях или о накоплении средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума;

13) жилищные строительные сбережения - деньги, накопленные вкладчиками в жилищных строительных сберегательных банках для получения жилищного займа с начисленной ставкой вознаграждения по вкладу и премией государства в целях проведения мероприятий по улучшению жилищных условий;

14) система жилищных строительных сбережений - замкнутая система финансирования мероприятий по улучшению жилищных условий, основанная на привлечении денег вкладчиков в жилищные строительные сбережения, начисленных на них премий государства и предоставлении им жилищных займов в соответствии с настоящим Законом и условиями договора о жилищных строительных сбережениях;

15) договор о жилищных строительных сбережениях - договор между вкладчиком и жилищным строительным сберегательным банком и (или) между вкладчиком, жилищным строительным сберегательным банком и третьими лицами, в том числе заключаемый через агента (агентов) банка в соответствии с настоящим Законом и внутренними документами жилищного строительного сберегательного банка;

16) вклад (депозит) в жилищные строительные сбережения - деньги, вносимые вкладчиком или третьими лицами на счет вкладчика, открытый в жилищном строительном сберегательном банке в соответствии с условиями договора о жилищных строительных сбережениях;

17) вкладчик жилищных строительных сбережений (вкладчик) - физическое лицо, заключившее с жилищным строительным сберегательным банком договор о жилищных строительных сбережениях;

18) вознаграждение жилищного строительного сберегательного банка - деньги, начисляемые жилищным строительным сберегательным банком в соответствии со ставкой вознаграждения по вкладу;

19) договорная сумма - сумма денег, необходимая вкладчику для проведения мероприятий по улучшению жилищных условий, состоящая из жилищных строительных сбережений и жилищного займа.

Сноска. Статья 2 в редакции Закона РК от 14.04.2005 № 43; с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2007 № 272 (порядок введения в действие см. ст. 2); от 05.07.2012 № 27-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 26.12.2019 № 284-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 3. Система жилищных строительных сбережений

1. Субъектами системы жилищных строительных сбережений являются жилищные строительные сберегательные банки, вкладчики этих банков и государство, обеспечивающее выплату премий государства из республиканского бюджета.

2. Жилищные строительные сбережения вносятся и накапливаются только в жилищных строительных сберегательных банках в национальной валюте Республики Казахстан.

3. Вкладчик вправе иметь несколько счетов по вкладу в жилищные строительные сбережения в каждом жилищном строительном сберегательном банке, за исключением вкладчиков накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума, которые открывают только один сберегательный счет в любом из банков второго уровня. При этом премия государства по выбору вкладчика начисляется только на один счет в одном жилищном строительном сберегательном банке.

3-1. Минимальный размер договорной суммы должен быть не менее пятисот месячных расчетных показателей, установленных законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

4. Минимально необходимый размер накопленных денег должен быть не менее пятидесяти процентов от договорной суммы.

5. Размеры ставки вознаграждения по вкладу и ставки вознаграждения по займу устанавливаются в момент заключения договора о жилищных строительных сбережениях и остаются постоянными в течение всего срока действия договора.

При переходе вкладчика по собственной инициативе из одной тарифной программы в другую размер ставки вознаграждения по вкладу может быть изменен на условиях, определенных жилищным строительным сберегательным банком в течение всего срока действия договора о жилищных строительных сбережениях.

Размер ставки вознаграждения по жилищному займу не может быть выше размера ставки вознаграждения по вкладу в жилищные строительные сбережения более чем на три процента годовых.

6. Премии государства и вознаграждения жилищного строительного сберегательного банка направляются на увеличение основной суммы вклада в соответствии с настоящим Законом.

7. Премии государства, поступившие на счет жилищного строительного сберегательного банка, зачисляются на счета вкладчиков - граждан Республики Казахстан.

8. Жилищный, промежуточный жилищный и предварительный жилищный займы могут быть использованы только в целях проведения мероприятий по улучшению жилищных условий на территории Республики Казахстан, под которыми понимаются:

1) строительство (включая приобретение земельного участка), приобретение жилища, в том числе путем его обмена с целью улучшения;

2) ремонт и модернизация жилища (включая приобретение строительных материалов, оплату подрядных работ);

3) погашение обязательств, которые появились в связи с мероприятиями по улучшению жилищных условий;

4) внесение первоначального взноса для получения ипотечного жилищного займа в банках и организациях, осуществляющих отдельные виды банковских операций;

5) капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума.

Под улучшениями жилищных условий с использованием единовременных пенсионных выплат или выплат целевых накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты образования понимаются цели, определенные правилами использования единовременных пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда либо правилами, регламентирующими использование целевых накоплений, утверждаемыми центральным исполнительным органом, осуществляющим руководство и межотраслевую координацию в сфере жилищных отношений и жилищно-коммунального хозяйства.

Жилищные, промежуточные жилищные и предварительные жилищные займы выдаются вкладчикам на цели, указанные в подпунктах 1), 2), 3) и 4) части первой настоящего пункта.

Вкладчикам накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума выдаются только жилищные займы на цель, указанную в подпункте 5) части первой настоящего пункта.

9. Вкладчик имеет право на досрочное расторжение договора о жилищных строительных сбережениях и получение вклада, начисленного на него вознаграждения жилищным строительным сберегательным банком, за исключением случаев, предусмотренных Гражданским кодексом Республики Казахстан и Законом Республики Казахстан "О жилищных отношениях". При этом вкладчик имеет право на получение премии государства при накоплении вклада более трех лет на условиях, установленных договором о жилищных строительных сбережениях.

Сноска. Статья 3 в редакции Закона РК от 14.04.2005 № 43; с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2007 № 272 (порядок введения в действие см. ст. 2); от 05.07.2012 № 27-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 12.12.2017 № 114-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 26.12.2019 № 284-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Глава 2. Правовое регулирование функционирования
системы жилищных строительных сбережений

Статья 4. Правовой статус жилищного строительного сберегательного банка

1. Жилищный строительный сберегательный банк - это банк, имеющий лицензию уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на осуществление деятельности, предусмотренной статьей 5 настоящего Закона.

Жилищный строительный сберегательный банк обязан участвовать в системе обязательного гарантирования депозитов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Юридическое лицо, не имеющее официального статуса жилищного строительного сберегательного банка, не может именоваться "жилищным строительным сберегательным банком" и (или) осуществлять деятельность, указанную в пункте 1 статьи 5 настоящего Закона.

3. Порядок создания, функционирования и прекращения деятельности жилищных строительных сберегательных банков регулируется законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 4 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2003 № 483 (вводится в действие с 01.01.2004); от 14.04.2005 № 43; от 02.07.2007 № 272 (порядок введения в действие см. ст. 2); от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 26.12.2019 № 284-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.03.2023 № 207-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Виды деятельности жилищных строительных сберегательных банков

1. Основными видами деятельности жилищных строительных сберегательных банков в соответствии с лицензией уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций являются:

1) прием вкладов (депозитов) в жилищные строительные сбережения, открытие и ведение счетов вкладчиков;

2) предоставление вкладчикам жилищных, промежуточных жилищных и предварительных жилищных займов на проведение мероприятий по улучшению жилищных условий;

3) прием вкладов, открытие и ведение банковских счетов вкладчиков накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума и предоставление им жилищных займов;

3-1) прием депозитов, открытие и ведение банковских счетов физических лиц для участия в государственной образовательной накопительной системе;

4) открытие и ведение специальных счетов для зачисления единовременных пенсионных выплат;

5) открытие и ведение текущих счетов для зачисления платежей и субсидий в целях оплаты за арендованное жилье в частном жилищном фонде.

6) открытие и ведение текущих счетов для зачисления выплат целевых накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты образования.

2. Жилищные строительные сберегательные банки вправе, кроме основного вида деятельности, указанного в пункте 1 настоящей статьи, осуществлять участие в уставном капитале юридических лиц, являющихся частью инфраструктуры финансового рынка и (или) осуществляющих автоматизацию деятельности жилищного строительного сберегательного банка в порядке, установленном банковским законодательством Республики Казахстан, а также другие виды операций в соответствии с лицензией уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, к которым относятся:

1) кассовые операции - прием и выдача наличных денег при осуществлении одной из банковских операций, указанных в пункте 1 и подпунктах 2), 6) пункта 2 настоящей статьи, включая их размен, обмен, пересчет, сортировку, упаковку и хранение;

2) переводные операции - выполнение поручений физических и юридических лиц по платежам и переводам денег;

3) (исключен - от 2 июля 2007 г. N 272 (порядок введения в действие см. ст. 2);

4) эмиссия собственных ценных бумаг (за исключением акций);

5) сейфовые операции - услуги по хранению ценных бумаг, выпущенных в документарной форме, документов и ценностей клиентов, включая сдачу в аренду сейфовых ящиков, шкафов и помещений;

6) обменные операции с иностранной валютой;

6-1) доверительные операции управления правами требования по ипотечным займам в интересах и по поручению доверителя;

6-2) доверительные операции управления деньгами в интересах и по поручению доверителя для зачисления платежей и субсидий в целях оплаты за арендованное жилье в частном жилищном фонде и предоставления мер социальной поддержки специалистам в области здравоохранения, образования, социального обеспечения, культуры, спорта и агропромышленного комплекса, государственным служащим аппаратов акимов сел, поселков, сельских округов, прибывшим для работы и проживания в сельские населенные пункты;

6-3) доверительные операции управления деньгами в интересах и по поручению доверителя в рамках государственной образовательной накопительной системы;

7) прием депозитов, открытие и ведение банковских счетов юридических лиц;

Также жилищные строительные сберегательные банки вправе осуществлять дилерскую деятельность в соответствии с банковским законодательством Республики Казахстан.

3. Жилищные строительные сберегательные банки вправе заниматься видами деятельности, предусмотренными банковским законодательством Республики Казахстан для банков второго уровня, не требующими наличия лицензии.

Сноска. Статья 5 в редакции Закона РК от 14.04.2005 № 43; с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2007 № 272 (порядок введения в действие см. ст. 2); от 05.07.2012 № 27-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 26.12.2019 № 284-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 6. Требования к содержанию договора о жилищных строительных сбережениях

Договор о жилищных строительных сбережениях должен содержать:

1) предмет договора;

2) договорную сумму;

3) минимально необходимый размер накопленных денег;

4) размеры ставки вознаграждения по вкладу и ставки вознаграждения по займу;

5) размер комиссионного сбора;

6) права и обязанности сторон;

7) сроки выполнения обязательств сторонами;

8) условия предоставления жилищного займа;

9) условия изменения и порядок расторжения договора;

10) ответственность сторон;

11) иные условия в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 6 в редакции Закона РК от 14.04.2005 N 43.

Статья 7. Использование и размещение средств

1. В целях обеспечения исполнения обязательств перед вкладчиками по выдаче им договорной суммы или суммы накопленных денег жилищный строительный сберегательный банк вправе привлекать заемные средства на финансовом рынке.

Собственные и привлеченные средства используются жилищными строительными сберегательными банками для осуществления деятельности, предусмотренной настоящим Законом.

Жилищные строительные сбережения не могут использоваться для предоставления предварительных жилищных займов.

2. Размещение свободных денег жилищными строительными сберегательными банками осуществляется в соответствии с банковским законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 7 в редакции Закона РК от 14.04.2005 № 43; с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2007 № 272 (порядок введения в действие см. ст. 2); от 05.07.2012 № 27-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 8. Распределение денег

1. Привлеченные жилищными строительными сберегательными банками деньги в первую очередь направляются на выплату договорных сумм в соответствии с производимым жилищными строительными сберегательными банками распределением денег среди вкладчиков на основании заключенных договоров о жилищных строительных сбережениях.

2. Выплата вкладчику договорной суммы производится не ранее чем через три года после вступления в силу договора о жилищных строительных сбережениях при условии:

1) соответствия суммы накопленных денег принятым обязательствам по договору о жилищных строительных сбережениях;

2) (исключен - от 02.07.2007 N 272 (порядок введения в действие см. ст.2);

3) достижения минимального значения оценочного показателя в порядке, рассчитываемом жилищным строительным сберегательным банком. При расчете оценочного показателя учитываются продолжительность и соблюдение условий накопления жилищных строительных сбережений;

4) предоставления вкладчиком необходимого обеспечения жилищного займа;

5) подтверждения платежеспособности заемщика погасить жилищный заем.

3. Порядок определения оценочного показателя определяется уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций и центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

4. При истечении срока накопления и в случае ненакопления вкладчиком минимально необходимого размера накопленных денег он имеет право на получение вклада, начисленного на него вознаграждения жилищным строительным сберегательным банком, а также премии государства при накоплении вклада более трех лет либо на продолжение накопления в жилищном строительном сберегательном банке с начислением премии государства.

Премия государства начисляется до момента получения жилищного займа.

5. Жилищные строительные сберегательные банки вправе предоставлять вкладчикам промежуточные жилищные и предварительные жилищные займы на условиях, оговоренных в договорах банковского займа.

6. В целях предоставления промежуточных жилищных и предварительных жилищных займов могут использоваться долгосрочные бюджетные кредиты по льготной ставке вознаграждения.

Промежуточные жилищные и предварительные жилищные займы предоставляются вкладчикам в рамках реализации документов Системы государственного планирования Республики Казахстан за счет средств долгосрочных бюджетных кредитов или долгосрочных бюджетных кредитов и средств жилищного строительного сберегательного банка.

Ставка вознаграждения по промежуточному жилищному и предварительному жилищному займам, предоставляемым вкладчикам в рамках реализации документов Системы государственного планирования Республики Казахстан за счет средств долгосрочных бюджетных кредитов или долгосрочных бюджетных кредитов и средств жилищного строительного сберегательного банка, устанавливается в соответствии с кредитным договором.

Сноска. Статья 8 в редакции Закона РК от 14.04.2005 N 43; с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2007 N 272 (порядок введения в действие см. ст.2); от 18.02.2011 № 408-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 05.07.2012 № 27-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 12.12.2017 № 114-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 9. Обеспечение жилищного , промежуточного жилищного и предварительного жилищного займов

1. Жилищный, промежуточный жилищный и предварительный жилищный займы обеспечиваются залогом недвижимого имущества, в том числе приобретаемого жилья, или другими способами обеспечения исполнения обязательства, определенными жилищным строительным сберегательным банком в соответствии с законодательством Республики Казахстан и внутренней кредитной политикой жилищного строительного сберегательного банка.

Выплаты жилищному строительному сберегательному банку по не исполненным заемщиком обязательствам в рамках жилищного займа, полученного на цели проведения капитального ремонта общего имущества объекта кондоминиума, осуществляются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О жилищных отношениях".

2. В случае если минимально необходимый размер накопленных денег cocтавляет менее пятидесяти процентов от договорной суммы, обеспечением по жилищному займу может являться только недвижимость или вклад (депозит) в банке.

Сноска. Статья 9 в редакции Закона РК от 14.04.2005 N 43; с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2007 N 272 (порядок введения в действие см. ст.2); от 26.12.2019 № 284-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Государственная поддержка системы
жилищных строительных сбережений

Статья 10. Условия выплаты премий государства по вкладам в жилищные строительные сбережения

1. Государство обеспечивает выплату премий государства вкладчикам - гражданам Республики Казахстан.

Выплата премии государства вкладчикам накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума не осуществляется.

2. Вклады граждан Республики Казахстан, не достигших восемнадцати лет, или внесенные на их имя другими лицами также поощряются премией государства.

3. Размер ежегодной премии государства по вкладам в жилищные строительные сбережения составляет двадцать процентов от суммы поощряемого вклада. Поощряемый премией государства вклад включает в себя сумму вклада в жилищные строительные сбережения и начисленное по нему вознаграждение жилищным строительным сберегательным банком.

4. Премия государства начисляется ежегодно по итогам года на остаток вклада в жилищные строительные сбережения с учетом начисленного вознаграждения жилищного строительного сберегательного банка по состоянию на 1 января года, следующего за отчетным.

Премия государства зачисляется на счет вкладчика в срок до 1 марта года, следующего за отчетным.

Премия государства в текущем году не начисляется на сумму вклада, поощренную в предыдущие годы.

Поощряемая премией государства сумма накопленных вкладчиком денег не может превышать двести месячных расчетных показателей.

Если поощряемая премией государства сумма накопленных денег превышает двести месячных расчетных показателей, то оставшаяся не поощренной сумма накопленных денег учитывается при начислении премии государства в следующем году.

5. Деньги, необходимые для выплаты премий государства, ежегодно предусматриваются в республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

6. Правила начисления и выплаты премий государства по вкладам в жилищные строительные сбережения утверждаются уполномоченным органом в сфере жилищных отношений.

Сноска. Статья 10 в редакции Закона РК от 14.04.2005 № 43; с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2012 № 27-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 26.12.2019 № 284-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11. Ограничения выплаты премии государства по вкладам в жилищные строительные сбережения

1. Премия государства подлежит возврату в бюджет в случаях:

1) (исключен - от 2 июля 2007 г. N 272 (порядок введения в действие см. ст. 2);

2) нецелевого использования вкладчиком жилищного займа;

2-1) возврата займа в течение четырнадцати календарных дней с даты выдачи займа при накоплении денег менее трех лет;

3) осуществления жилищным строительным сберегательным банком выплат премии государства вкладчику с нарушением настоящего Закона и (или) договора о жилищных строительных сбережениях. При этом подлежит возврату сумма (часть суммы) премии государства, выплаченная жилищным строительным сберегательным банком с нарушениями;

4) досрочного расторжения сторонами договора о жилищных строительных сбережениях при сроке накопления вкладов в жилищном строительном сберегательном банке менее трех лет;

5) уступки прав вкладчиком по договору о жилищных строительных сбережениях лицу, не являющемуся гражданином Республики Казахстан;

6) обнаружения центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета выплаты премий государства одному вкладчику по двум и более счетам по вкладам в жилищные строительные сбережения в нескольких жилищных строительных сберегательных банках. При этом премия государства, начисленная в предыдущие годы, подлежит возврату в бюджет, за исключением премий, начисленных по одному из вкладов в жилищные строительные сбережения по выбору вкладчика.

2. Премия государства не подлежит возврату в бюджет в случаях:

1) уступки прав вкладчиком по договору о жилищных строительных сбережениях или залога им прав получения жилищных строительных сбережений и (или) жилищного займа, промежуточного жилищного и предварительного жилищного займов другому лицу, являющемуся гражданином Республики Казахстан, с письменного разрешения жилищного строительного сберегательного банка;

2) смерти или полной утраты трудоспособности вкладчика;

3) когда вкладчик после заключения договора о жилищном строительном сбережении зарегистрирован в качестве безработного в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, и к моменту выплаты премии государства остается таковым в течение шести месяцев непрерывно;

4) в случаях, предусмотренных пунктом 3 статьи 12 настоящего Закона.

Сноска. Статья 11 в редакции Закона РК от 14.04.2005 № 43; с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2007 № 272 (порядок введения в действие см. ст. 2); от 05.07.2012 № 27-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 12. Права вкладчиков на получение суммы накопленных денег

1. В случае невыдачи жилищным строительным сберегательным банком жилищного займа при выполнении вкладчиком требований пункта 2 статьи 8 настоящего Закона и при условии, что права по договору о жилищных строительных сбережениях не были переданы или заложены в пользу других лиц, банк несет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан, а также обязан в сроки, предусмотренные условиями договора о жилищных строительных сбережениях, в бесспорном порядке по первому требованию вкладчика выплатить ему сумму накопленных денег.

2. (исключен - N 43 от 14.04.2005 г.)

3. В случае отказа вкладчика жилищных строительных сбережений от получения жилищного займа независимо от выполнения им требований пункта 2 статьи 8 настоящего Закона и досрочного расторжения договора о жилищных строительных сбережениях он имеет право на получение премии государства после трех лет накопления денег.

В случае возврата заемщиком жилищного займа в течение четырнадцати календарных дней с даты выдачи займа он имеет право на получение премии государства после трех лет накопления денег.

Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 14.04.2005 № 43; от 02.07.2007 № 272 (порядок введения в действие см. ст. 2); от 05.07.2012 № 27-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 12-1. Порядок обслуживания вкладчиков накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума

1. Для предоставления вкладчикам накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума жилищных займов минимально необходимый размер накопленных денег с начисленным на них вознаграждением должен быть не менее пятидесяти процентов от договорной суммы, необходимой для капитального ремонта общего имущества объекта кондоминиума.

Размер ставки вознаграждения по жилищному займу не может быть выше размера ставки вознаграждения по вкладу более чем на три процента годовых.

2. Вкладчику накоплений средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума договорная сумма предоставляется не ранее чем через три года после вступления в силу договора о накоплении средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума при условиях:

1) соответствия суммы накопленных денег принятым обязательствам по договору о накоплении средств на капитальный ремонт общего имущества объекта кондоминиума;

2) достижения минимального значения оценочного показателя.

При расчете оценочного показателя учитываются продолжительность накопления, соблюдение условий накопления, определяемых жилищным строительным сберегательным банком.

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 12-1 в соответствии с Законом РК от 26.12.2019 № 284-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Введение в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие со дня опубликования.

Президент Республики Казахстан