ИПС "Әділет"

Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін РҚАО мазмұнды жасады.

РҚАО-ның ескертпесі!
Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 32-б. қараңыз.

Осы Заң магистральдық құбырды жобалау, салу, пайдалану, консервациялау және жою кезінде туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді және магистральдық құбырды тиімді, сенімді және қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз етуге бағытталған.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) алушы – өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шарттың талаптарына сәйкес өнім қабылдауды жүзеге асыратын тұлға;

2) жедел-диспетчерлік басқару – өнімді тасымалдау үшін магистральдық құбырды пайдаланудың технологиялық режимдерін орталықтандырылған басқару;

3) жөндеу – магистральдық құбырдың желілік бөлігінің және (немесе) оның объектілерінің толық немесе ішінара пайдалану ресурсының жарамдылығын немесе жұмысқа қабілеттілігін қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар (операциялар) кешені;

4) жөнелтуші – өнім өндіруші болып табылатын тұлға немесе оны заңды негіздерде сатып алған тұлға не олар уәкілеттік берген, өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шарт негізінде магистральдық құбырмен тасымалдау үшін өнімді ұсынатын тұлға;

5) магистральдық құбыр – өнімді қауіпсіз тасымалдауды қамтамасыз ететін желілік бөліктен және объектілерден тұратын, техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттар талаптарына сәйкес келетін бірыңғай өндірістік-технологиялық кешен;

6) магистральдық құбырды жою – магистральдық құбырды бөлшектеу және (немесе) қайта бейіндеу және қоршаған ортаны адамның өмірі мен денсаулығы үшін қауіпсіз және одан әрі пайдалану үшін жарамды күйге келтіру жөніндегі іс-шаралар кешені;

7) магистральдық құбырды консервациялау – магистральдық құбырды пайдаланудан шығару кезінде оның жарамды техникалық күйде сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешені;

8) магистральдық құбырдың желілік бөлігі – өнімді тікелей тасымалдау жүзеге асырылатын жерасты, суасты, жербеті, жерүсті құбырлары;

9) магистральдық құбырдың күзет аймағы – магистральдық құбыр объектілеріне іргелес жатқан және халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен құбыр объектілерін қауіпсіз және іркіліссіз пайдалану үшін қажетті жағдайлар жасауға арналған, оның шегінде аумақты белгілеу мақсаттарына сай келмейтін қызмет түрлеріне шектеу қойылатын немесе тыйым салынатын айрықша күзет және пайдалану жағдайларындағы (құрлықтағы және (немесе) судағы) аумақ;

10) магистральдық құбырдың меншік иесі – Қазақстан Республикасы, Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бірлігі немесе магистральдық құбырға меншік құқығында иелік ететін заңды тұлға;

11) магистральдық құбырдың физикалық қауіпсіздігі – тұлғалардың құқыққа қарсы іс-әрекеттерінен туындайтын қатерлерден магистральдық құбырдың қорғалу жай-күйі;

12) магистральдық құбырды пайдалану – магистральдық құбырдың үздіксіз, тиісінше және тиімді жұмыс істеуі үшін қажет, оның ішінде техникалық қызмет көрсетуді, жөндеуді, техникалық диагностикалауды және жедел-диспетчерлік басқаруды қамтитын қызмет;

13) магистральдық құбырды реконструкциялау – магистральдық құбырдың сапалық көрсеткіштерін жақсартуды көздейтін, оны қайта орналастыру жөніндегі іс-шаралар кешені;

14) магистральдық құбырды физикалық қорғау – тұлғалардың зақымдауға әкеп соқтыратын құқыққа қарсы іс-әрекеттерінен туындайтын магистральдық құбырға қатысты қатерлерді болдырмауға бағытталған құқықтық нормалардың, ұйымдастырушылық шаралар мен инженерлік-техникалық шешімдердің жиынтығы;

15) оператор – өнімді магистральдық құбырмен тасымалдауды және (немесе) оны пайдалануды жүзеге асыратын магистральдық құбырдың меншік иесі немесе магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін заңды тұлға не олар уәкілеттік берген, операторлық қызметтер көрсететін ұйым;

16) операторлық қызметтер – магистральдық құбырдың меншік иесінің не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлғаның атынан жөнелтушілерге оператор ұсынатын өнімді тасымалдау жөніндегі және (немесе) магистральдық құбырдың меншік иесіне не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлғаға оператор ұсынатын магистральдық құбырды пайдалану жөніндегі қызметтер;

17) өнім – тасымалдауға дайындалған және тиісті өнім түрі бойынша техникалық регламенттерге сәйкес келетін, тұрақты (тұрақты емес) газ конденсатын, табиғи газды, ілеспе газды, басқа да сұйық және газ тәріздес көмірсутектерді, мұнай өнімдерін қоса алғандағы мұнай;

18) өнімді тасымалдау – өнімді жөнелтушіден қабылдау пунктінен бастап алушыға тапсыру пунктіне дейін оны магистральдық құбыр бойынша қабылдау, тапсыру, айдау, өнімді басқа да магистральдық құбырларға қотару, құю, беру, басқа көлік түріне ауыстырып тиеу, сақтау, араластыру процесі;

19) өнім сапасы банкі – өнімнің сапасы мен саны жөніндегі деректер негізінде магистральдық мұнай құбырымен тасымалданатын өнім сапасының көрсеткіштеріндегі айырмашылықтарға байланысты жөнелтушілер арасында өтемақылар және (немесе) төлемдер төлеу арқылы өзара ақшалай есеп айырысулар жүргізу тетігі;

20) өнім транзиті – өнімді Қазақстан Республикасынан тысқары жерлердегі өнім жөнелтуші мен алушы арасында Қазақстан Республикасының аумағы арқылы өткізу;

20-1) терминал меншік иесі – магистральдық мұнай құбыры объектілерінің құрамына кірмейтін, резервуарларды білдіретін, өнім сақтауға арналған өнеркәсіптік объектіге, сондай-ақ мұнайды қабылдауға және (немесе) көлікке (теміржол цистерналары, автоцистерналар, танкерлер және басқалары) немесе мұнай құбырына тиеп-жөнелтуге арналған платформаға иелік ететін жеке немесе заңды тұлға;

21) техникалық дәліз – магистральдық құбыр немесе қатар салынған магистральдық құбырлар мен коммуникациялар жүйесі өтетін аумақ;

22) техникалық диагностикалау – магистральдық құбырдың техникалық жай-күйін айқындауға арналған жұмыстар мен ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар кешені;

23) трансшекаралық магистральдық құбыр – екі және одан да көп мемлекеттің аумағы арқылы өтетін магистральдық құбыр;

24) уәкілетті орган – магистральдық құбыр саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

25) ұлттық оператор – акцияларының (қатысу үлестерінің) бақылау пакетінің меншік иесі мемлекет не ұлттық басқарушы холдинг, ұлттық компания немесе Ұлттық әл-ауқат қоры тобына кіретін компания болып табылатын, бір немесе бірнеше магистральдық құбырға меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде иелік ететін, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын заңды тұлға;

26) үлестес тұлға – шешімдерді тікелей және (немесе) жанама түрде айқындауға және (немесе) магистральдық құбырдың меншік иесі немесе өнім өндіруші қабылдайтын шешімдерге, оның ішінде кез келген мәмілеге байланысты ықпал етуге құқығы бар заңды тұлға, сондай-ақ магистральдық құбырдың меншік иесінің немесе өнім өндірушінің оған қатысты осындай құқығы болатын кез келген заңды тұлға.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

1. Осы Заңның күші магистральдық құбыр саласындағы қоғамдық қатынастарға қолданылады.

2. Осы Заңның күші:

1) магистральдық құбырларға жатпайтын құбырды, магистральдық су құбырын салу және пайдалану кезінде туындайтын қоғамдық қатынастарға, сондай-ақ магистральдық құбырдың әлеуметтік-тұрмыстық мақсаттағы объектілерін салуға, олардың жұмыс істеуіне және оларды жоюға байланысты қатынастарға;

2) 1995 жылғы Қазақстан Республикасының Конституциясы қабылданғанға дейін трансшекаралық құбыр мәселесі бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі жасасқан үкіметаралық келісімдер және олармен байланысты Қазақстан Республикасының Үкіметі қатысқан кейінгі шарттар шеңберінде туындайтын құқықтық қатынастарға қолданылмайды.

3. Осы Заң "Газ және газбен жабдықтау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында реттелмеген бөлігінде магистральдық газ құбыры саласындағы қатынастарға қолданылады.

3-бап. Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзге қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

4-бап. Магистральдық құбыр саласындағы қызметтің негізгі қағидаттары

Магистральдық құбыр саласындағы қызметтің негізгі қағидаттары мыналар болып табылады:

1) өнімді тұтынушыларға тасымалдау кезінде адам мен мемлекет қауіпсіздігінің, қоршаған ортаны қорғаудың басымдығы;

2) магистральдық құбыр саласындағы қатынастардың барлық субъектілерінің мүдделерін сақтау және магистральдық құбырға кемсітусіз қолжетімділікті қамтамасыз ету;

3) магистральдық құбырды жобалау, салу, пайдалану, реконструкциялау және жою кезінде тиімді әдістер мен технологияларды пайдалану;

4) магистральдық құбыр мен оның объектілерін салу, олардың жұмыс істеуі және оларды жою кезінде қоршаған ортаға, азаматтардың өмірі мен денсаулығына, олардың мүлкіне, сондай-ақ заңды тұлғалардың мүлкіне келтірілген зиянды толық өтеудің міндеттілігі;

5) Қазақстан Республикасының энергетикалық қауіпсіздігінің басымдығы.

2-тарау. МАГИСТРАЛЬДЫҚ ҚҰБЫР САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

5-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) магистральдық құбыр саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын, оны жүзеге асыру жөніндегі стратегиялық және тактикалық шараларды әзірлейді;

2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

4) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

5) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

6) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

7) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

8) алып тасталды – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

9) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

10) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Уәкілетті органның құзыреті

Уәкілетті орган:

1) магистральдық құбыр саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

1-1) магистральдық құбыржол саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

2) магистральдық құбыр саласындағы мемлекеттік бақылауды өз құзыреті шегінде жүзеге асырады;

3) өнім түрлері бойынша ұлттық операторлар туралы ережелерді әзірлейді;

4) магистральдық мұнай құбырларын пайдалану қағидаларын және магистральдық газ құбырларын пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

5) магистральдық құбырларды күзетуді ұйымдастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

6) магистральдық құбыр саласындағы техникалық регламенттерді әзірлейді;

6-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарауды, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындауды жүзеге асырады;

6-2) магистральдық құбыр салу туралы шешім қабылдайды;

6-3) өнім түрлері бойынша ұлттық операторларды айқындайды, сондай-ақ олар туралы ережелерді бекітеді;

7) мұнайды магистральдық мұнай құбырларымен тасымалдау графигін қалыптастыру тәртібін әзірлейді және бекітеді;

8) жаңа магистральдық құбыр салу жобасын келісу тәртібін әзірлейді және бекітеді;

9) мұнайды магистральдық мұнай құбырларымен тасымалдау кестесін жасау тәртібіне сәйкес мұнайды магистральдық мұнай құбырларымен тасымалдау кестесін бекітеді;

10) өз құзыреті шегінде магистральдық құбыр саласындағы нормативтік-техникалық құжаттарды бекітеді;

11) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

12) өнім сапасы банкін қолдану қағидаларын бекітеді;

13) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Магистральдық құбыр саласындағы өзге де мемлекеттік органдардың құзыреті

1. Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті орган:

1) "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес магистральдық құбырды пайдаланған кезде өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

2) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары өз құзыреті шегінде:

1) магистральдық құбыр саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысады;

2) магистральдық құбыр мұқтаждары үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жер учаскелерін беруді қамтамасыз етеді;

3) магистральдық құбырдағы авариялар мен төтенше жағдайларды және олардың зардаптарын жоюға жәрдемдеседі;

4) жергілікті мемлекеттік басқару мүдделерінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

3. Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдары Еуразиялық экономикалық одақтың және (немесе) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес өнімді Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы магистральдық құбыржолмен өткізуді кедендік реттеуді жүзеге асырады.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылау

Ескерту. 8-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде белгіленген өз құзыреті шегінде, Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру, бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырады.

2. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес магистральдық құбыржолдың меншік иесі не магистральдық құбыржолға өзге заңды негізде иелік ететін тұлға уәкілетті органға ведомстволық статистикалық байқау немесе әкімшілік есепке алу үшін қажет мұнай тасымалы жөніндегі деректерді ұсынады.

4. Мұнай тасымалдау кестесінің нақты орындалуы туралы есеп ұсынылмаған жағдайда, уәкілетті орган жүргізілген мониторинг нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы хабарлама жібереді.

Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Магистральдық құбыр саласындағы қызметті лицензиялау

Магистральдық құбыр саласындағы жекелеген қызмет түрлері Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес лицензиялануға жатады.

Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

10-бап. Ұлттық оператор

1. Ұлттық оператор:

1) меншік иесінің дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке, ұлттық басқарушы холдингке немесе ұлттық компанияға тікелей немесе жанама түрде тиесілі, өнімнің тиісті түрі бойынша магистральдық құбыр арқылы Қазақстан Республикасының аумағында операторлық қызметтерді көрсету құқығына ие;

2) ұлттық операторға меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде тиесілі магистральдық құбыр арқылы Қазақстан Республикасының аумағынан тасымалданатын өнімді басқа мемлекеттердің құбыр жүйелері арқылы тасымалдауды ұйымдастыру жөніндегі қызметтерді көрсету (бірыңғай маршруттау бойынша операторлық қызмет) құқығына ие.

2. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген құқық Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын іске асыру мақсатында дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке, ұлттық басқарушы холдингке немесе ұлттық компанияға тиесілі басқа заңды тұлғаға Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен берілетін жағдайларды қоспағанда, осы баптың 1-тармағында көзделген құқықтарды өзге де тұлғалардың жүзеге асыруына жол берілмейді.

3-тарау. МАГИСТРАЛЬДЫҚ ҚҰБЫР. МАГИСТРАЛЬДЫҚ ҚҰБЫР
МҰҚТАЖДАРЫНА АРНАЛҒАН ЖЕРЛЕР

11-бап. Магистральдық құбыр

1. Магистральдық құбырларға магистральдық мұнай құбырлары, газ құбырлары және мұнай өнімдері құбырлары жатады.

2. Магистральдық құбыр желілік бөліктен және осы баптың 3-тармағында көрсетілген объектілерден тұрады.

3. Магистральдық құбыр объектілерінің құрамына бірыңғай технологиялық процеспен байланысты жер учаскелерін алып жатқан құрылғылар, жабдықтар, құрылыстар, үйлер және басқа да ғимараттар кіреді.

Магистральдық құбыр объектілерінің құрамы мен техникалық параметрлері жобалық құжаттамада айқындалады.

4. Магистральдық құбырларға кәсіпшілік, технологиялық және ішкі шаруашылық мақсаттар үшін өнімнің меншік иесінің немесе өзге құқық иеленушісінің аумағы шегінде, оның ішінде жер қойнауын пайдаланушының келісімшарт аумағы шегінде өнімді тасымалдауға арналған өзге де құбырлар, сондай-ақ өнімді тұтынушыларға тасымалдауға арналған тарату құбырлары жатпайды.

12-бап. Магистральдық құбырға меншік

1. Магистральдық құбыр бөлінбейтін мүліктік кешен болып табылады және мемлекеттік немесе жеке меншікте болуы мүмкін.

2. Магистральдық құбыр, сондай-ақ меншігінде магистральдық құбыр бар заңды тұлғалардағы акциялар пакеттері (қатысу үлестері), меншігінде магистральдық құбыр бар заңды тұлғалардың шешімдерін тікелей немесе жанама түрде айқындауға немесе олардың қабылдайтын шешімдеріне ықпал етуге мүмкіндігі бар жеке және заңды тұлғалардың акциялар пакеттері (қатысу үлестері) Қазақстан Республикасының орнықты дамуы үшін әлеуметтік-экономикалық маңызы бар стратегиялық объектілерге жатады, оларды иелену және (немесе) пайдалану және (немесе) оларға билік ету Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігінің жай-күйіне әсер етуі мүмкін.

3. Магистральдық құбырдың жеке тұлғалардың, сондай-ақ шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес тіркелген заңды тұлғалардың меншігінде болуына тыйым салынады.

13-бап. Магистральдық құбыр мұқтаждарына арналған жерлер

1. Магистральдық құбыр мұқтаждарына арналған жерлерге магистральдық құбыр алып жатқан жерлер, сондай-ақ магистральдық құбырдың күзет аймақтары жатады.

2. Магистральдық құбырдың меншік иесінің не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлғаның магистральдық құбыр объектілеріне кедергісіз кіруін қамтамасыз ету мақсатында облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары магистральдық құбырдың меншік иесінің өтініші бойынша Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес қауымдық сервитут белгілеуі мүмкін.

3. Магистральдық құбыр объектілерін күрделі жөндеу, жаңғырту және (немесе) реконструкциялау және ол арқылы өткелдер салу жөніндегі жұмыстарды орындау үшін магистральдық құбырдың меншік иесіне не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлғаға Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес жер учаскелері уақытша жер пайдалануға беріледі.

4. Жер пайдалану құқығын сатып алған меншік иелерінен немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушылардың иелігінен жер учаскелерін магистральдық құбыр салу үшін мәжбүрлеп шығару "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-тарауында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

14-бап. Магистральдық құбырдың күзет аймағы

1. Халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоршаған ортаға зиян келтіруді болдырмау және магистральдық құбырды қауіпсіз пайдалану үшін жағдайлар жасау мақсатында төселім түріне қарамастан оның трассасы бойында, сондай-ақ магистральдық құбыр объектілерінің төңірегінде магистральдық құбырдың қауіпсіздігі жөніндегі техникалық регламент талаптарына сәйкес жергілікті жерлерде арнайы белгілермен белгіленетін күзет аймақтары орнатылады.

Бір техникалық дәлізде бірнеше магистральдық құбыр орналастырылған кезде барлық магистральдық құбыр үшін бірыңғай күзет аймағы орнатылады.

2. Магистральдық құбырдың күзет аймақтары:

1) мұнайды, мұнай өнімдерін, табиғи газды, мұнай және жасанды көмірсутек газдарын тасымалдайтын магистральдық құбыр трассалары бойында – құбыр осінің әрбір жағынан елу метр жерден өтетін шартты сызықтармен шектелген жер учаскесі түрінде; ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерде магистральдық құбырдың күзет аймағы құбыр осінің әрбір жағынан жиырма бес метр жерден өтетін шартты сызықтармен шектеледі;

2) сұйытылған көмірсутек газдарын, тұрақсыз бензин мен конденсатты тасымалдайтын магистральдық құбыр трассалары бойында – құбыр осінің әрбір жағынан жүз метр жерден өтетін шартты сызықтармен шектелген жер учаскесі түрінде;

3) бір техникалық дәлізде төселген көпжелілі құбырлар трассалары бойында – тасымалданатын өнім түріне байланысты шеткі құбырлар осьтерінен осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген қашықтықтарда өтетін шартты сызықтармен шектелген жер учаскесі түрінде;

4) суасты өткелдері бойында – өткелдердің шеткі желілері осьтерінің әрбір жағынан жүз метрге кейін қалатын қатар жазықтықтар арасында орналасқан су бетінен түбіне дейінгі су кеңістігі учаскесі түрінде;

5) конденсатты сақтауға және газсыздандыруға арналған сыйымдылықтар, өнімді авариялық шығаруға арналған жер қамбалары төңірегінде – аталған объектілер аумақтары шекарасынан барлық жаққа елу метрге кейін қалатын тұйықталған сызықпен шектелген жер учаскесі түрінде;

6) өнімді тасымалдауға дайындаудың технологиялық қондырғылары, бас және аралық айдау және құю сорғы станциялары, резервуар парктері, компрессорлық және газ тарату станциялары, өнім өлшеу тораптары, құю және қотару эстакадалары, газды жерасты сақтау станциялары, мұнайды, мұнай өнімдерін қыздыру пункттері төңірегінде – аталған объектілер аумақтарының шекараларынан барлық жаққа жүз метрге кейін қалатын, тұйықталған сызықпен шектелген жер учаскесі түрінде орнатылады.

3. Магистральдық құбырдың күзет аймақтарына: орман қорғау аймақтары, ғимараттардың, құрылғылар мен басқа да объектілердің сақталуын, төзімділігі мен орнықтылығын қамтамасыз ету үшін қажетті жер учаскелері, қызметтік жолдар, сондай-ақ сел қаупі, көшкін қаупі бар аймақтарда және басқа да қауіпті әсерге ұшырауы ықтимал жерлерде орналасқан, магистральдық құбырдың бөлу белдеуіне іргелес жер учаскелері кіреді.

4. Магистральдық құбырлардың күзет аймақтары шегіндегі жерлер жер пайдаланудың ерекше режиміне ие және олар жер учаскелерінің меншік иелерінен, жер пайдаланушылардан алынбайды.

5. Магистральдық құбырдың күзет аймағында:

1) өткелдерді, қара жолдарды және магистральдық құбыр трассасы мен оның күзет аймағын өзге де уақытша немесе тұрақты көлікпен кесіп өтудің орналасу орындарын, салу, жайластыру және пайдалану тәртібін магистральдық құбырдың меншік иесімен келіспей, орнатуға;

2) бағбандыққа және орман өсіруге, сондай-ақ жер жырту тереңдігі отыз бес сантиметрден аспайтын далалық ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру үшін агротехникалық жұмыстар кешенінен басқа, магистральдық құбырдың меншік иесімен келісілмеген кез келген жұмысты орындауға;

3) магистральдық құбырдың меншік иесі не оператор жайластырған, магистральдық құбырға қызмет көрсету мен оның физикалық қорғалуын қамтамасыз етуге арналған жолдарды рекультивациялауға, сондай-ақ магистральдық құбырда өртке қарсы және күзет функцияларын орындайтын қызметкерлердің осы жолдармен қозғалысына, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, кедергі келтіруге;

4) кез келген құрылыстар мен ғимараттар салуға;

5) автомобиль көлігі құралдарының, тракторлар мен механизмдердің тұрақтарын ұйымдастыруға;

6) мелиоративтік жер жұмыстарын жүргізуге, суару және құрғату жүйелерін салуға;

7) магистральдық құбырдың меншік иесінің келісімінсіз тау-кен, құрылыс салу, монтаждау және жару жұмыстарын жүргізуге, жерді тегістеуге;

8) ұңғымалар, тікқазбалар орнатуға және топырақ сынамаларын (топырақ үлгілерінен басқа) алуға байланысты геологиялық түсіру, іздеу, геодезиялық және басқа да іздестіру жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады.

6. Магистральдық құбырдың меншік иесіне не операторға магистральдық құбырдың күзет аймағы шекараларының шегіндегі жер және су учаскелерін меншікке немесе пайдалануға сатып алу міндетін жүктеуге жол берілмейді.

7. Оператордың магистральдық құбырдың күзет аймақтары шегінде магистральдық құбырды жөндеу және оған қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды, сондай-ақ жердің меншік иелерін (жер пайдаланушыларды) алдын ала хабардар етіп және оларға келтірілген залалдың орнын кейіннен толтыра отырып, ал төтенше жағдайды жою кезінде – алдын ала хабарлаусыз, келтірілген залалдың орнын кейіннен толтыра отырып, төтенше жағдайлардың алдын алу жөніндегі жұмыстарды жүргізуге құқығы бар.

8. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында магистральдық құбырға жатпайтын кез келген объектіні құрылыс нормалары мен қағидаларында белгіленген ең аз қашықтық шегінде салуға тыйым салынады.

4-тарау. МАГИСТРАЛЬДЫҚ ҚҰБЫРДЫ ЖОБАЛАУ, САЛУ, ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ
ПАЙДАЛАНУДАН ШЫҒАРУ

15-бап. Магистральдық құбырды жобалау, салу және пайдалану

1. Магистральдық құбырды жобалау, салу, реконструкциялау, кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, күрделі жөндеу, авторлық қадағалау және техникалық қадағалау, магистральдық құбырды пайдалануға қабылдау осы Заңда белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Қазіргі бар магистральдық құбырларды кеңейту жағдайларын қоспағанда, жаңа магистральдық құбырды салу уәкілетті органның осы Заңның 16-бабының 6-тармағында көзделген жазбаша хабарламасы алынғаннан кейін не осы Заңның 16-бабының 3-тармағында көзделген коммерциялық ұсынысты уәкілетті орган алған күннен бастап қырық бес жұмыс күні өткеннен кейін жүзеге асырылады.

3. Іске қосу-жөндеу жұмыстары басталғанға дейін жобалау ұйымы магистральдық құбыр салуға арналған жобалық құжаттаманың құрамына кірмейтін магистральдық құбырды пайдалану жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді.

4. Салынған магистральдық құбырды және (немесе) оның бөліктерін пайдалануға қабылдау алдында мамандандырылған ұйым бекітілген нормативтік-техникалық құжаттарға сәйкес құбырішілік диагностикалауды жүргізеді.

Құбырішілік диагностикалау процесінде табылған ақауларды жоюды магистральдық құбыр салуды жүзеге асырған құрылыс-монтаж ұйымы жүргізеді.

5. Құрылыс-монтаж ұйымдары кепілдік мерзімі, бірақ магистральдық құбыр пайдаланылуға берілгеннен кейін кемінде үш жыл ішінде пайдалану процесінде табылған құрылыс-монтаж жұмыстарының кемшіліктерін өз қаражаты есебінен жоюға тиіс.

6. Магистральдық құбырды пайдалану сенімділік пен қауіпсіздіктің нормативтік критерийлерін сақтап, өнімнің қажетті көлемде тасымалдануын қамтамасыз етуді ескере отырып, жүзеге асырылуға тиіс.

16-бап. Жаңадан салынатын магистральдық құбыр жобасына қатысуға мемлекеттің басым құқығын іске асыру тәртібі

1. Энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы жаңадан салынатын магистральдық құбыр жобасына елу бір пайыздан кем емес мөлшерде қатысудың басым құқығына (бұдан әрі – мемлекеттің басым құқығы) ие болады.

2. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының атынан мемлекеттің басым құқығын іске асырады.

3. Магистральдық құбыр салуды жүзеге асыру ниеті бар тұлға уәкілетті органға магистральдық құбыр салу жобасына мемлекеттің қатысуына коммерциялық ұсыныс (бұдан әрі – коммерциялық ұсыныс) жолдайды.

Уәкілетті орган коммерциялық ұсынысты алған кезден бастап он жұмыс күнінен аспайтын мерзімде оны Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына береді.

4. Коммерциялық ұсыныста:

1) магистральдық құбыр салудың негізделген есептерін қамтитын, іске асырылатын жобаның құны туралы мәліметтер;

2) салынуға жататын магистральдық құбырдың техникалық сипаттамалары қамтылуға тиіс.

5. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілетті органның коммерциялық ұсынысы берілген кезден бастап отыз жұмыс күнінен аспайтын мерзімде мемлекеттің басым құқығын іске асыру немесе одан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

6. Уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Үкіметінің қабылдаған шешімі туралы магистральдық құбыр салуды жүзеге асыру ниеті бар тұлғаны шешім қабылданған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде жазбаша түрде хабардар етеді.

7. Егер Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекеттің басым құқығынан бас тартқан не уәкілетті орган осы баптың 6-тармағында белгіленген мерзімде жазбаша хабарлама жібермеген жағдайда, магистральдық құбыр салуды жүзеге асыру ниеті бар тұлға өзге тұлғаларға жаңадан салынатын магистральдық құбыр жобасына қатысуды ұсынуға не магистральдық құбыр салуды өз бетінше жүзеге асыруға құқылы. Бұл ретте өзге тұлғалардың магистральдық құбыр салуға қатысу шарттары оның Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынған шарттарынан неғұрлым тиімді бола алмайды.

8. Қазақстан Республикасының Үкіметі жаңадан салынатын магистральдық құбыр жобасына елу бір пайыздан кем мөлшерде қатысу туралы шешім қабылдауға құқылы.

9. Осы баптың ережелері қазіргі бар магистральдық құбырды кеңейту жағдайларына қолданылмайды.

17-бап. Құбырды жұмыс істеп тұрған магистральдық құбырға жалғау

1. Құбырды жұмыс істеп тұрған магистральдық құбырға жалғау магистральдық құбырдың меншік иесі мен жалғанатын құбырдың меншік иесі арасындағы шарт негізінде жүзеге асырылады. Егер магистральдық құбыр оператордың басқаруында болған жағдайда, оператор магистральдық құбырдың меншік иесінің келісімімен осындай шарттың тарапы бола алады.

2. Құбырды магистральдық құбырға жалғауға байланысты шығыстарды жалғанатын құбырдың меншік иесі көтереді.

3. Жалғанған құбырды жедел-диспетчерлік басқаруды оның меншік нысанына қарамастан, ол жалғанған магистральдық құбырдың операторы орталықтандырылған түрде жүзеге асырады.

4. Жалғанған құбырдың меншік иесі оны пайдаланудан шығару немесе оның жұмыс режимін өзгерту қажет болған жағдайда, магистральдық құбырдың меншік иесін бұл туралы кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын алдын ала жазбаша хабардар етуге міндетті.

5. Магистральдық құбырдың меншік иесінің немесе осы баптың 1-тармағына сәйкес ол уәкілеттік берген оператордың, егер:

1) магистральдық құбырдың өткізу қабілеті жалғанатын құбырдың меншік иесі мәлімдеген өзінің сапа параметрлері бойынша пайдалану талаптарына сәйкес келетін өнім көлемін тасымалдауға мүмкіндік берсе;

2) тасымалдануға жататын өнім техникалық регламенттер талаптарына сай келсе;

3) жалғанатын құбырдың меншік иесі тасымалданатын өнімді есепке алу және бақылау талаптарының, сондай-ақ осындай жалғану үшін магистральдық құбырдың меншік иесі белгілеген техникалық талаптардың орындалуын қамтамасыз етуге міндеттенсе, құбырды жалғау туралы шарт жасасудан бас тартуына жол берілмейді.

18-бап. Жедел-диспетчерлік басқару

1. Жедел-диспетчерлік басқаруды оператор жүзеге асырады.

2. Трансшекаралық магистральдық құбырды жедел-диспетчерлік басқару Қазақстан Республикасының халықаралық шартының және (немесе) трансшекаралық магистральдық құбырдың меншік иелері арасында жасалған шарттың талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

19-бап. Магистральдық құбырды пайдаланудан шығару

1. Магистральдық құбырды пайдаланудан шығару магистральдық құбырды күрделі жөндеу, консервациялау немесе жою мақсатында оны пайдалануды тоқтату жөніндегі іс-шаралар кешенін білдіреді.

2. Пайдаланудан шығару кезінде магистральдық құбырдың меншік иесі оны қауіпсіз күйге келтіруге міндетті.

20-бап. Магистральдық құбырды жобалау және салу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету

1. Магистральдық құбырды жобалау, салу, реконструкциялау, кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, күрделі жөндеу кезінде мынадай талаптар сақталуы қажет:

1) магистральдық құбыр конструкцияларының өнеркәсіптік және өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

2) магистральдық құбыр салу және оның жұмыс істеуі бойынша жоспарланатын қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалауды жүргізу;

3) экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды, тарихи-мәдени мұра объектілерін сақтау, экологиялық мониторинг жүргізу жөніндегі шараларды әзірлеу;

4) магистральдық құбырды жобалауға қажетті материалдық, қаржылық және еңбек ресурстары бар жобалау ұйымдарын конкурстық негізде тарту;

5) магистральдық құбырды пайдалану барысында жобалық шешімдерді өзгерту мақсатында жобалау ұйымдарын тарту кезінде, оның ішінде магистральдық құбырды реконструкциялау, кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, күрделі жөндеу кезінде бірінші кезекте магистральдық құбыр жобасының авторы болып табылатын жобалау ұйымын тарту;

6) авторлық және техникалық қадағалауды жүзеге асыру;

7) трассаны аумақтың табиғи ерекшеліктерін, елді мекендердің орналасуын, топырақтың құрылымдық-механикалық қасиеттерін және коррозиялық белсенділігін, сондай-ақ магистральдық құбырға оң немесе теріс ықпал етуі мүмкін көлік жолдарын және коммуникацияларды ескере отырып таңдау;

8) магистральдық құбырды пайдаланудың қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз ететін сертификатталған технологиялық жабдықты қолдану;

9) құбырды коррозиядан қорғау жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

10) жобаның құрамы бойынша жүйелер мен жабдықтардың ықтимал істен шығуының және олардың алдын алу мен оларды жою жөніндегі ұсынылатын іс-қимылдардың тізбесін жасау;

11) магистральдық құбырдың физикалық қорғалуын қамтамасыз ету жөніндегі, сондай-ақ техникалық нығайту және инженерлік-техникалық құралдармен және қауіпсіздік жүйелерімен жарақтандыру жөніндегі шараларды әзірлеу;

12) магистральдық құбырды сыртқа ағып кетуге және үшінші тұлғалардың құқыққа қарсы іс-әрекеттеріне байланысты зақымданулардан қорғау үшін жобалық техникалық шешімдерді қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеу;

13) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де талаптар.

2. Елді мекендерде, мемлекеттік табиғи қорықтарда, мемлекеттік қорық аймақтарында, мемлекеттік ұлттық табиғи парктерде, ауыз сумен қамтамасыз ету көздерінің санитариялық қорғау аймақтарында магистральдық құбыр салуға тыйым салынады.

3. Инженерлік-техникалық басқару, қорғау және олардың өнеркәсіптік, өрт, экологиялық және физикалық қауіпсіздігін бақылау құралдарымен жабдықталмаған магистральдық құбырды пайдалануға қабылдауға тыйым салынады.

21-бап. Магистральдық құбырды пайдалану, консервациялау және жою кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету

1. Магистральдық құбырды пайдалану басталғанға дейін оның меншік иесі ықтимал аварияларды жоюдың авариялық-құтқару қызметтерімен және құралымдарымен келісілген жоспарын әзірлейді және бекітеді.

2. Магистральдық құбырдың авариялық қызметтерінің қызметкерлерін, авариялық және арнаулы техникасын авариялар мен төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөніндегі жұмыстардан бөлек, басқа да жұмыстарға тартуға жол берілмейді.

3. Магистральдық құбыр салуға арналған жобалық және атқарушылық құжаттама, сынақ актілері, техникалық қызмет көрсетуге арналған жұмыс құжаттамасы, сондай-ақ авариялар мен оқыс оқиғаларды тергеу материалдары магистральдық құбырдың меншік иесінде оны пайдаланудың барлық мерзімі ішінде сақталуға тиіс.

Магистральдық құбырды пайдалану мерзімі жобалық құжаттамада айқындалады. Диагностикалық тексерулер нәтижелері бойынша мамандандырылған ұйымдардың қорытындылары негізінде магистральдық құбырды пайдалану мерзімін ұзартуға жол беріледі.

4. Теңіз айдынында тартылған магистральдық құбырда авариялардың алдын алу құралдары, сондай-ақ авария болған жағдайда немесе жөндеу жұмыстары кезінде теңіз айдыны арқылы тартылған магистральдық құбырды өнімді теңізде өндіру объектілерінен ажыратуға мүмкіндік беретін бекіткіш арматура орнатылуға тиіс.

5. Магистральдық құбыр объектілері Қазақстан Республикасының электр энергетикасы туралы заңнамасына сәйкес электр энергиясымен қамтамасыз ету жүзеге асырылатын, авариялық броні бар үздіксіз энергиямен жабдықтау объектілері болып табылады.

6. Үшінші тұлғалардың құқыққа қарсы іс-әрекеттерін болдырмау, аварияларды, төтенше жағдайларды жою жөнінде шұғыл шаралар жүргізу мақсатында магистральдық құбырдың меншік иесінің не оператордың оған іргелес жер учаскелерін Қазақстан Республикасының азаматтық және жер заңнамасына сәйкес белгіленген қауымдық сервитут негізінде, келтірілген залалды кейіннен өтей отырып, пайдалануына жол беріледі.

7. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары магистральдық құбырдағы авариялар мен төтенше жағдайлар орнына арнайы көлік құралдарының кедергісіз өтуін және техниканың жеткізілуін қамтамасыз етеді.

8. Магистральдық құбыр немесе оның объектілері жойылған жағдайда, магистральдық құбырдың меншік иесі қоршаған ортаны қалпына келтіру жөніндегі іс-шараларды, оның ішінде жерді рекультивациялау жөніндегі іс-шараларды жүргізеді.

5-тарау. МАГИСТРАЛЬДЫҚ ҚҰБЫРДЫҢ МЕНШІК ИЕСІНІҢ ЖӘНЕ ОПЕРАТОРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

22-бап. Магистральдық құбырды өз бетінше пайдалануды жүзеге асыратын магистральдық құбырдың меншік иесінің құқықтары мен міндеттері

1. Магистральдық құбырды өз бетінше пайдалану кезінде, сондай-ақ оны консервациялаудың барлық кезеңі ішінде магистральдық құбырдың меншік иесі:

1) магистральдық құбырға техникалық қызмет көрсету, оны жөндеу, қорғау, техникалық диагностикалау және тексеру бойынша жұмыстардың орындалуын бақылауға;

2) жобалау ұйымдарын қате жобалық шешімдері үшін жауапкершілікке тартуға бастамашылық жасауға;

3) құрылыс ұйымдарынан магистральдық құбырда іске қосу алдындағы диагностикалау мен атқарушылық суретке түсіру жүргізуді талап етуге;

4) жөнелтуші беретін өнімді магистральдық құбырмен тасымалдауға дайындау туралы мәліметтердің анықтығын, оның сапасының белгіленген талаптарға сәйкестігін тексеруге құқылы.

2. Магистральдық құбырды өз бетінше пайдалану кезінде, сондай-ақ оны консервациялаудың барлық кезеңі ішінде магистральдық құбырдың меншік иесі:

1) өнімді магистральдық құбырмен тасымалдау мақсатында оның үздіксіз, тиісінше және тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етуге;

2) магистральдық құбырдағы өнімнің сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті шаралар қабылдауға;

3) авариялар мен оқыс оқиғаларды болдырмау, жою жөнінде шаралар қолдануға;

4) магистральдық құбырды техникалық жарамды күйде ұстау мақсатында оған техникалық диагностикалау мен тексеру жүргізуді қамтамасыз етуге;

5) өндірістік экологиялық бақылауды жүзеге асыруға;

6) пайдаланылатын магистральдық құбырға техникалық қызмет көрсету мен жөндеу жүргізуді қамтамасыз етуге;

7) төтенше жағдайлардың алдын алу, өнеркәсіптік, экологиялық және өрт қауіпсіздігі, магистральдық құбырды физикалық қорғау жөніндегі талаптардың орындалуын қамтамасыз етуге;

8) аварияларды оқшаулау және олардың зардаптарын жою үшін материалдық және қаржылық ресурстар резервтеріне ие болуға;

9) бірыңғай техникалық дәлізбен өтетін инженерлік коммуникацияларды пайдаланатын ұйымдармен келісілген іс-әрекеттерді жүргізуге;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де іс-шараларды орындауға міндетті.

23-бап. Операторлық қызметтерді көрсететін оператордың құқықтары мен міндеттері

1. Операторлық қызметтерді көрсету кезінде оператор:

1) операторлық қызметтерді көрсету үшін өзіне магистральдық құбырдың меншік иесі берген мүлікті пайдалануға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға;

2) өзіне магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға операторлық қызметтерді көрсетуге арналған шартқа сәйкес берген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

2. Операторлық қызметтерді көрсету кезінде оператор:

2) өнімді талап етілетін технологиялық параметрлерді сақтай отырып, сенімділік пен қауіпсіздіктің нормативтік критерийлерін ұстанып, қажетті көлемде тасымалдауды жүзеге асыруға;

3) магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға атынан оператор жасасқан шарттардың талаптарына сәйкес жөнелтушілерге өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтер ұсынуды қамтамасыз етуге;

4) магистральдық құбырға техникалық қызмет көрсету, ағымдағы жөндеу және диагностикалық тексеру жүргізуді қамтамасыз етуге;

5) төтенше жағдайлардың алдын алу, өнеркәсіптік, өрт және экологиялық қауіпсіздік жөніндегі талаптардың орындалуын қамтамасыз етуге;

6) бірыңғай техникалық дәлізбен өтетін инженерлік коммуникацияларды пайдаланатын ұйымдармен келісілген іс-әрекеттерді жүргізуге міндетті.

6-тарау. ӨНІМДІ МАГИСТРАЛЬДЫҚ ҚҰБЫРМЕН ТАСЫМАЛДАУ ЖӨНІНДЕГІ ҚЫЗМЕТТЕРДІ ҰСЫНУ

24-бап. Өнімді магистральдық құбырмен тасымалдау жөніндегі қызметтерге қол жеткізу тәртібі

1. Магистральдық құбырдың еркін өткізу қуаты бар кезінде магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға немесе олардың атынан жөнелтушілерге өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді көрсетуге уәкілеттік берілген оператор Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулерді ескере отырып, барлық жөнелтушілерге өнімді магистральдық құбырмен тасымалдау жөніндегі қызметтерге қолжетімділікті ұсынудың тең жағдайларын қамтамасыз етуге міндетті.

2. Магистральдық құбырдың шектеулі өткізу қуаты кезінде мынадай кезектілік тәртібімен:

1) Қазақстан Республикасының мұнай өңдеу зауыттарында өңдеу үшін тікелей көзделген көлемде оларға мұнай беруді жүзеге асыратын жөнелтушіге;

2) өз өнімін немесе үлестес тұлғалардың өнімін тасымалдау үшін магистральдық құбырдың меншік иесіне не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлғаға;

3) Қазақстан Республикасының Үкіметі шешімдерінің және (немесе) Қазақстан Республикасы қатысатын халықаралық келісімдер бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ететін жөнелтушіге;

4) магистральдық құбыр салуды инвестициялау және (немесе) магистральдық құбырдың немесе оның жекелеген объектілерінің өткізу қуатын кеңейту үшін инвестициялар салынған сол магистральдық құбыр учаскесі немесе оның объектісі шегінде тартылған жөнелтушіге;

5) магистральдық құбырдың меншік иесімен не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлғамен жасалған шартқа сәйкес тасымалдау үшін міндетті ең төменгі жылдық көлем шегінде міндетті ең төменгі жылдық мұнай (мұнай өнімдері) көлемін ұсыну міндеттемесін өзіне алған жөнелтушіге;

6) мұнайды басқа мемлекеттердің құбыр жүйелерімен тасымалдау кезінде нормативтік-техникалық құжаттарда белгіленген мұнай сапасы жөніндегі техникалық талаптарға тасымалданатын мұнай қоспасын сәйкес келтіруге мүмкіндік беретін мұнай сапасы мұнайды тасымалдау үшін ұсынатын жөнелтушіге мұнайды және (немесе) мұнай өнімдерін магистральдық құбырмен тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсыну жүзеге асырылады.

3. Осы баптың 2-тармағы 2) тармақшасының күші ұлттық операторға меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде тиесілі магистральдық құбырға қолданылмайды.

4. Осы баптың 2-тармағының 4) тармақшасы жасалған шарт талаптарына сәйкес магистральдық құбырдың меншік иесі инвестицияларды толық өтегенге дейін қолданылады.

5. Бір магистральдық құбырдың (магистральдық құбыр учаскесінің) өткізу қуаты бар болған және екінші магистральдық құбырдың (магистральдық құбыр учаскесінің) еркін өткізу қуаты болмаған кезде, мұнайды Қазақстан Республикасының мұнай өңдеу зауыттарына, сондай-ақ газды Қазақстан Республикасының ішкі нарығына және (немесе) оның шегінен тысқары жерлерге беруді қамтамасыз ету мақсатында жөнелтуші магистральдық құбырдың меншік иесінің не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлғаның және уәкілетті органның жазбаша келісімімен айырбастау-операцияларын (своп) жүзеге асыруы мүмкін.

Осы тармақтың мақсаты үшін айырбастау-операциялары (своп) деп бір жөнелтушінің өнімін екінші жөнелтушінің өніміне олардың арасында жасалған жазбаша келісім негізінде жүзеге асырылатын айырбастау түсініледі.

6. Магистральдық газ құбырының еркін өткізу қуаты болмаған кезде газды ол арқылы тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсыну Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-бап. Өнімді магистральдық құбырмен тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсыну

1. Қазақстан Республикасының аумағында тұтыну немесе қайта өңдеу, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге экспортқа транзиттеу және тасымалдау үшін өнімді магистральдық құбыржолмен тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсыну магистральдық құбыржолдың меншік иесі не магистральдық құбыржолға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға немесе олардың атынан осындай қызметтер көрсетуге уәкілеттік берілген оператор мен өнімді жөнелтуші арасындағы шартқа сәйкес жүзеге асырылады.

2. Мұнай тасымалдау жөніндегі қызметтер жөнелтушілерге магистральдық құбырлар жүйесінде мұнай тасымалдаудың қолданыстағы маршруттары бойынша мұнайды магистральдық мұнай құбырларымен тасымалдау кестесіне сәйкес ұсынылады.

3. Өнімді магистральдық құбырмен тасымалдау кезінде есепке алу өнім тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартқа, оператордың ішкі құжаттарына және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

3-1.Мұнай тасымалдауға арналған магистралдық құбырлар Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес есепке алудың бақылау аспаптарымен жарақтандырылуға тиіс.

4. Оператор магистральдық құбырмен тасымалданатын өнімді маршрут соңындағы алушыға өнім тасымалдау кезіндегі техникалық шығындарды шегере отырып тапсырады.

5. Алушы табиғи зілзалалармен, апаттармен және алушыға тәуелді емес өзге де жағдайлармен байланысты жағдайларды қоспағанда, өнімді алудан бас тартуға құқылы емес. Газдың экспорты мен транзиті жағдайларын қоспағанда, егер өнімді тасымалдау кезінде алушы оны толық көлемде қабылдай алмаса немесе егер жөнелтуші түпкілікті алушыны көрсете алмаса, онда техникалық мүмкіндік бар болған кезде, өнім операторға жауапкершілікпен сақтауға берілуі мүмкін. Бұл ретте алушы немесе жөнелтуші өнімді сақтауға байланысты шығыстарды өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартта ескертілген талаптарға орай төлеуге міндетті.

Ескерту. 25-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 271-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.05.2015 № 312-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-1-бап. Терминал меншік иелерінің өнімді сақтау, қабылдау және (немесе) тиеп-жөнелту бойынша қызметтер көрсетуі

1. Терминал меншік иелері мұнайды сақтау, қабылдау және (немесе) тиеп-жөнелту бойынша қызметтер көрсетуге арналған шартқа, терминал меншік иесінің ішкі құжаттарына және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жөнелтушілерге резервуарларды білдіретін, өзінің өнім сақтауға арналған өнеркәсіптік объектілерінде, сондай-ақ мұнайды қабылдауға және (немесе) көлікке (теміржол цистерналарына, автоцистерналарға, танкерлерге және басқаларына) немесе мұнай құбырына тиеп-жөнелтуге арналған платформаларда мұнай тасымалдаудың жұмыс істеп тұрған маршруттары бойынша мұнайды сақтау, қабылдау және (немесе) тиеп-жөнелту бойынша қызметтер көрсетеді.

2. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес терминал меншік иелері өздерінің өнеркәсіптік объектілерін есепке алатын бақылау аспаптарымен жарақтандырады.

3. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес терминал меншік иесі магистральдық құбыржол саласындағы уәкілетті органға ведомстволық статистикалық байқау немесе әкімшілік есепке алу үшін қажет мұнай қозғалысы жөніндегі деректерді ұсынуға міндетті.

Ескерту. 6-тарау 25-1-баппен толықтырылды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

26-бап. Өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартты жасасудан бас тарту негіздері

Магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға немесе олардың атынан жөнелтушілерге өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді көрсетуге уәкілеттік берілген оператор жөнелтушімен мынадай:

1) өнім техникалық регламенттердің және (немесе) ұлттық стандарттардың талаптарына сәйкес келмеген;

2) жөнелтуші меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде өнімнің өзіне тиесілі екендігін растайтын құжаттарды ұсынбаған;

3) жөнелтуші ұсынатын өнім және магистральдық құбырмен тасымалданатын өнім магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға белгілеген сапа мен басқа да сипаттамалар бойынша сәйкес келмеген;

4) жөнелтушіде немесе алушыда жеткізілетін өнімнің сапасы мен оны есепке алуды бақылау пункттері бар жеткізгі құбыр болмаған, сондай-ақ егер жеткізгі құбырдың техникалық жай-күйі өнімді қауіпсіз тасымалдау талаптарына жауап бермейтін жағдайда;

5) магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға берген жеткізгі құбырды қосуға арналған техникалық талаптарды жөнелтуші орындамаған;

6) жөнелтуші магистральдық құбырды толтыру үшін өнімді беруден бас тартқан;

7) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда, өнім тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартты жасасудан бас тартады.

27-бап. Өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шарттың орындалуын біржақты тәртіппен тоқтата тұру және оны біржақты тәртіппен бұзу негіздері

1. Магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға немесе олардың атынан жөнелтушілерге өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді көрсететін оператор, егер:

1) жөнелтуші өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартта көзделген мөлшерде және мерзімде өнімнің тапсырылуын қамтамасыз етпесе;

2) жөнелтуші өнім сапасының өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартта белгіленген талаптарға сәйкестігін қамтамасыз етпесе;

3) жөнелтуші өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартта белгіленген өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерге ақы төлеу мерзімдері мен тәртібін бұзса;

4) жөнелтуші тасымалдау маршрутының соңындағы тапсыру пунктінде өнімді қабылдаудан бас тартса немесе магистральдық құбырлар жүйесінде бар ресурстарды өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шарттың талаптарына сәйкес бөлмесе;

5) жөнелтуші өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартта көзделген ілеспе құжаттарды ұсынбаса;

6) жөнелтуші меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде өнімнің өзіне тиесілі екендігін растайтын құжаттарды ұсынбаса;

7) еңсерілмейтін күш жағдаяттары және магистральдық құбырдың меншік иесіне не магистральдық құбырға өзге заңды негізде иелік ететін тұлғаға байланысты емес, өнімді магистральдық құбырмен қауіпсіз тасымалдауға кедергі келтіретін өзге де жағдайлар пайда болса;

8) магистральдық құбырда өнім тасымалдауды тоқтатуға әкелетін авария немесе оның туындау қатері пайда болса;

9) магистральдық құбырға техникалық қызмет көрсетуге, оны жөндеуге немесе реконструкциялауға байланысты өнім тасымалдауды тоқтатуға әкелетін жұмыстарды орындау қажеттілігі пайда болса;

10) өнімді магистральдық құбырмен тасымалдауды тоқтату немесе шектеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік органдардың шешіміне негізделсе, өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шарттың орындалуын біржақты тәртіппен тоқтата тұрады.

2. Магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шарттың орындалуын бір жақты тәртіппен тоқтата тұрған кезде бұл туралы жөнелтушіні:

1) осы баптың 1-тармағының 8) және 10) тармақшаларында көзделген жағдайларда – осы оқиғалар туындаған сәттен бастап жиырма төрт сағат ішінде;

2) осы баптың 1-тармағының 9) тармақшасында көзделген жағдайда – жұмыстарды жүргізуді бастаудан күнтізбелік он күн бұрын хабардар етуге міндетті.

3. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген себептер жойылған кезде өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартты орындау қайта басталады.

4. Жөнелтуші өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартты орындауды тоқтата тұру туралы шешім қабылдауға әкелген себептерді жоюдан бас тартқан жағдайда не тараптармен келісілген мерзімдерде осы себептерді жоймаған кезде, магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға мұндай шартты біржақты тәртіппен бұзуға құқылы.

28-бап. Өнімді магистральдық құбырмен тасымалдау жөніндегі қызметтерге ақы төлеу

1. Өнімді магистральдық құбырмен тасымалдау жөніндегі қызметтерге ақы төлеу өнімді тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған шартқа сәйкес жүзеге асырылады.

2. Өнімді магистральдық құбырмен тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтер, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге экспорттау мақсатында оны тасымалдауды қоспағанда, Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасына сәйкес белгіленеді.

Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

29-бап. Өнім сапасы банкі

1. Магистральдық құбырдың меншік иесі не магистральдық құбырға өзге де заңды негізде иелік ететін тұлға өнім сапасы банкін қолдану қағидаларына сәйкес өнім сапасы банкін қолдана отырып, өнімді магистральдық мұнай құбырымен тасымалдау жөніндегі қызметтерді ұсына алады.

2. Өнім сапасы банкі магистральдық мұнай құбырының жекелеген маршруттарына немесе учаскелеріне қатысты өнімді магистральдық мұнай құбырының осы маршруттары немесе учаскелері бойынша тасымалдауды жүзеге асыратын барлық жөнелтушілердің келісімі ескеріле отырып, белгіленуі мүмкін.

3. Өнім сапасы банкі сапа банкіне барлық қатысушылар арасында көпжақты шарт жасалғаннан кейін енгізіледі.

7-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

30-бап. Магистральдық құбыр саласындағы халықаралық ынтымақтастық

Магистральдық құбыр саласындағы халықаралық ынтымақтастық Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

31-бап. Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

32-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті	Н. НАЗАРБАЕВ

Unofficial translation

This Law regulates public relations arising during design, construction, exploitation, preservation and liquidation of the main pipeline, and shall be aimed at ensuring effective, reliable and safe operation of main pipeline.

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS Article 1. Basic definitions, used in this Law

The following basic definitions shall be used in this Law:

1) beneficiary - a person, carrying out reception of products in accordance with the terms of the contract on rendering of services on transportation of goods;

4) a sender - a person that is the manufacturer of the products, or the person that acquired it legally or authorized person, delivering products for the transportation by main pipelines on the basis of the contract on rendering of services on transportation of products;

5) the main pipeline - a uniform industrial-technological complex, consisting of the linear part and facilities to ensure the safe handling of the products corresponding to the requirements of technical regulations and national standards;

6) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 223-VII dated 19.04.2023 (shall take effect ten calendar days after the day of its first official publication);

7) conservation of main pipeline - a complex of measures on ensuring safety of main pipeline in good technical condition during decommissioning;

8) the linear part of the main pipeline - underground, underwater, ground, above-ground pipelines on that are carried out direct transportation of products;

9) the buffer zone of the main pipeline - the territory (land and (or) water) with special conditions of protection and use, adjacent to the objects of the main pipeline and intended to ensure the safety of the population and creation of necessary conditions for the safe and uninterrupted operation of the objects of the pipeline within that are restricted or prohibited types of activities, not compatible with the aims of establishment;

10) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 223-VII dated 19.04.2023 (shall take effect ten calendar days after the day of its first official publication);

11) physical security of the main pipeline - the state of protection of trunk pipelines from the threats, the sources of that are of illegal actions of persons;

12) operation of the main pipeline - activities necessary for the continuous, proper and effective functioning of the main pipeline, including technical maintenance, repair, technical diagnostics and operational dispatch management;

13) reconstruction of the main pipeline - a complex of activities on reconstruction of trunk pipeline, that aims at the improvement of its qualitative parameters;

14) physical protection of the main pipelines - a set of legal rules, organizational measures and engineering and technical solutions aimed at preventing threats to trunk pipelines, that are the sources of illegal actions of persons, that entail damage;

15) operator - owner of the main pipeline or a legal entity that owns pipelines on other lawful basis, carrying out the transport of goods on the main pipeline and (or) his operation or by authorized by them organization, providing operator services;

16) operator services – services on transportation of products, provided by the operator to the senders on behalf of the owner of the main pipeline or person that owns the main pipelines on other legal grounds, and (or) operation of the main pipeline, provided by operator to owner of the main pipeline or to the person that owns the main pipelines on other legal bases;

17) products - oil, including stable (unstable) gas condensate, natural gas, associated gas, other liquid and gaseous hydrocarbons, petroleum products, prepared for transportation and relevant technical regulations in the respective type of products;

18) transportation of products - the process of receiving, delivery, transmission of products by the main pipeline from the point of its reception from the sender to the point of delivery to the recipient, loading, unloading, transferring production to other main pipelines, transfer to other kind of transport, storage, mixing;

19) the bank of product quality - the mechanism of holding on the basis of data on the quality and quantity of production mutual cash settlements between senders due to differences in the quality of products, transported by main oil pipeline, by way of compensation and (or) payments;

20) the transit of products - the transfer of products through the territory of the Republic of Kazakhstan between the sender and the recipient of the products outside of the Republic of Kazakhstan;

20-1) terminal owner - an individual or legal entity owning an industrial facility not included in the main pipeline for storage of products, which is a reservoir, as well as a platform for receiving and (or) shipping oil to transport (railroad tank, road tanks, tankers etc.) or pipeline;

21) technical corridor - territory, on that are the main pipeline or system of laid in parallel main pipelines and communications;

22) technical diagnosis - a complex of works and organizational-technical measures for determination of technical conditions of the main pipeline;

23) cross-border main pipeline – the main pipeline, passing through the territory of two or more States;

24) an authorized body - the central executive body that carry out management and cross-sector co-ordination in the field of trunk pipelines;

25) national operator - a legal entity, the owner of a controlling block of shares (participation interests) of which shall be the state or national management holding, a national company or a company belonging to the National Welfare Fund Group, owning on the right of ownership or other legal basis, one or more main pipelines determined by the Government Republic of Kazakhstan;

26) affiliated person - a legal entity that is entitled to directly and (or) indirectly determine decisions and (or) influence the owner of the main pipeline or manufacturer of products for the decision, including the effect of any deal and any legal entity, in respect of that the owner of the main pipeline or the manufacturer of the product has such a right.

Footnote. Article 1 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 376-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 27.12.2017 № 126-VI (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 02.04.2019 № 241-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 223-VII dated 19.04.2023 (shall take effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 2. Scope of this Law

1. This Law shall regulate social relations in the field of the main pipeline.

2. This Law shall not be applied to:

1) public relations arising upon creation and operation of the pipeline, not related to the main pipelines, trunk water supply and relations connected with creation, functioning and liquidation of objects of social and living purpose of the main pipelines;

2) legal relations arising in the framework of intergovernmental agreements concluded by the Government of the Republic of Kazakhstan until adoption of the Constitution of the Republic of Kazakhstan of 1995, and related with it by subsequent agreements with participation of the Government of the Republic of Kazakhstan on the issue of cross-border pipeline.

3. This Law shall apply to the relations in the field of the main pipeline in the part not regulated by the Law of the Republic of Kazakhstan "On gas and gas supply".

Article 3. The legislation of the Republic of Kazakhstan on the main pipeline

1. The legislation of the Republic of Kazakhstan on the main pipeline shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consists of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. If an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes different rules than those contained in this Law, the rules of an indicated treaty shall be applied.

Article 4. Basic principles of the activity in the field of the main pipeline

Basic principles of activity in the field of trunk pipeline shall be:

1) the priority of security of human and the state, environmental protection during transportation of products to customers;

2) observance of interests of all subjects of relations in the field of trunk pipeline and providing non-discriminatory access to the main pipeline;

3) the use of efficient methods and technologies in design, construction, operation, reconstruction and liquidation of the main pipeline;

4) mandatory full reparation for the injury caused to the environment, life and health of citizens, their property, as well as property of legal entities in creation, functioning and liquidation of the main pipeline and its objects;

5) the priority of energy security of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 2. Governmental regulation in the field of the main pipeline Article 5. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan

The Government of the Republic of Kazakhstan shall:

1) Develop the basic directions of state policy in the field of trunk pipeline, strategic and tactical measures on its implementation;

      2) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 223-VII dated 19.04.2023 (shall come into effect upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication);
      3) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 223-VII dated 19.04.2023 (shall come into effect upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication);
      4) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication);
      5) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication);
      6) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 223-VII dated 19.04.2023 (shall come into effect upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication);
      7) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication);
      8) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2024 № 115-VIII (shall come into effect upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).
      9) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication).
      10) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 223-VII dated 19.04.2023 (shall come into effect upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).
      Footnote. Article 5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); № 223-VII dated 19.04.2023 (shall come into effect upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 05.07.2024 № 115-VIII (shall come into effect upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 6. Competence of an authorized body

An authorized body shall:

1) form and implement state policy in the field of trunk pipelines;

1-1) carry out international cooperation in the field of trunk pipelines;

2) carry out within the scope of its competence, the state control in the field of the main pipeline;

3) develop provisions for national operators on types of production;

4) develops and approves the rules for operation of main oil pipelines and the rules for operation of main gas pipelines;

5) develops and approves rules for organization of main pipelines protection;

6) develop technical regulations in the field of trunk pipelines;

6-1) carry out consideration of draft standardization documents within the competence, as well as preparing proposals for the development, amendment, revision and cancellation of national, interstate standards, national classifiers of technical and economic information and recommendations for standardization for introduction to the authorized agency in the field of standardization;

6-2) adopt a decision on the construction of the main pipeline;

6-3) establish the national operators by type of product and approves regulations on them;

7) develops and approves the procedure for formation of a schedule for oil transportation through main oil pipelines;

8) develops and approves the procedure for approving the construction of a new main pipeline;

9) approve the schedule of oil transportation through trunk pipelines in accordance with the procedure of formation of graphics of oil transportation through trunk pipelines;

10) within the scope of its competence, approve regulatory-technical documents in the field of trunk pipelines;

11) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2014 № 269-V (shall be enforced from 01.01.2015);

12) approve regulations on the use of bank products quality;

13) exercise other powers provided for by this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 6 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 29.12.2014 № 269-V (shall be enforced from 01.01.2015) ; dated 05.10.2018 № 184-VI (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 223-VII of 19.04.2023 (shall enter into force ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2024 № 115-VIII (shall come into effect upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 7. Competence of other state bodies in the field of main pipeline

1. The authorized body in the field of industrial safety shall:

1) carries out state control and supervision in the field of industrial safety during the operation of the main pipeline in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Civil Protection”;

2) carry out other powers provided for by this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

2. Local executive bodies of oblasts, cities of republican significance and capital within the scope of its competence shall:

1) participate in the implementation of state policy in the field of trunk pipelines;

2) ensure provision of land plots for the needs of the main pipeline in accordance with the procedure provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) assist in liquidation of accidents and emergency situations at the main pipelines and their consequences;

4) carry out in the interests of local public administration other powers assigned to local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. The State Revenue Authorities of the Republic of Kazakhstan shall carry out the customs regulation of products movement on the main pipeline through the customs border of the Eurasian Economic Union in accordance with the Customs Legislation of the Eurasian Economic Union and (or) the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 7 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 11.04.2014 № 189-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 07.11.2014 № 248-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 26.12.2017 № 124-VI (shall be enforced from 01.01.2018); dated 06.04.2024 № 71-VIII (effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 8. State control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the main pipeline

Footnote. Heading of Article 8 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

1. State control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the main pipeline shall be carried out by the state authorities within their competence established by the Laws of the Republic of Kazakhstan, Acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan, in the form of inspection, preventive control with visiting the entity (object) subject to control in accordance with The Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

2. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

3. The owner of the main pipeline or a person that owns the main pipeline on other legal basis shall submit the oil transportation data to the authorized agency necessary for departmental statistical observations or administrative accounting, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan On Subsoil and Subsurface Use.

4. In case of failure to report on actual execution of the graph of oil transportation through the results of made monitoring, the authorized body shall send a notification about elimination of the revealed violations.

Footnote. Article 8 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 376-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 27.12.2017 № 126-VI (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 9. Licensing of activities in the field of main pipeline

Certain activities in the field of main pipeline are subjects to licensing in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on permits and notifications.

Footnote. Article 9 in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.05.2014 № 203-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication).

Article 10. National operator

1. National operator shall:

1) be entitled to render on the territory of the Republic of Kazakhstan of operator services through main pipelines on relative types of products, fifty and more percent of voting shares (equity shares) of the owner of that is directly or indirectly owned by the state, the national management holding or national company;

2) be entitled to provide services on the organization of transportation by pipeline systems of other states products, transported from the territory of the Republic of Kazakhstan by the main pipeline, owned by right of ownership or other legal basis for the national operator (operator activity on a single routing).

2. Exercise of the rights provided by paragraph 1 of this Article, by other persons shall not be allowed, except for cases of the right under subparagraph 1) of paragraph 1 of this Article shall be granted by decision of the Government of the Republic of Kazakhstan for purposes of implementation of international treaties of the Republic of Kazakhstan to another legal entity, fifty and more percent of voting shares (equity shares) of that are owned by the state, the national management holding or national company.

Chapter 3. THE MAIN PIPELINE. LANDS FOR THE NEEDS OF THE MAIN PIPELINE Article 11. The main pipeline

1. The main pipelines shall include the main oil pipelines, gas pipelines and oil-products pipeline.

2. The main pipeline shall consist of a linear part and facilities specified in paragraph 3 of this article.

3. In the composition of objects of the main pipeline shall be connected in a single technological process device, equipment, structures, buildings and other structures with their occupied land plots.

The composition of objects and technical parameters of the main pipeline shall be determined by the design documentation.

4. The main pipelines shall not be commercial, technological and other pipelines, designed to transport products within the territory of the owner or other copyright holder of products for on-farm purposes, including within the contract area of subsoil user, as well as pipes designed for transporting products to consumers.

Article 12. Ownership at the main pipeline

1. The main pipeline shall be an integral property complex and can be state or private property.

2. The main pipeline, as well as blocks of shares (equity shares) in legal entities, in the ownership of that is the main pipeline, blocks of shares (equity shares) of individuals and legal entities that have the possibility directly or indirectly determine the decisions or influence on taken decisions of legal entities, in the ownership of that is the main pipeline, shall be referred to the strategic targets of socio-economic importance for the sustainable development of the Republic of Kazakhstan, possession and (or) use, and (or) disposal of that can affect national security of the Republic of Kazakhstan.

3. Finding the main pipeline owned by individuals, as well as legal entities, registered in accordance with the legislation of the foreign state shall be prohibited.

Article 13. The land for the needs of the main pipeline

1. The lands for the needs of the main pipeline include lands, occupied by the main pipelines, as well as protection zones of trunk pipelines.

2. With the purpose of ensuring an easy access by the owner of the main pipeline or person that owns the main pipelines on any other legal basis, to the objects of the main pipeline the local executive bodies of oblasts, cities of republican significance and capital, districts, cities of regional significance upon application of the owner of the main pipeline can set public servitude in accordance with the land legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. For performance of works on major repairs, modernization and (or) reconstruction of objects of the main pipeline and construction of crossings through it to the owner of the main pipeline or to the person that owns the main pipelines on any other legal basis, shall be provided land plots for temporary use in accordance with Land code of the Republic of Kazakhstan.

4. Forced alienation of land plots for construction of the main pipeline from owners or private land users, land use rights of that has been redeemed shall be carried out in accordance with the procedure provided for by Chapter 6 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On state property".

Article 14. Main pipeline protected zone

1. With the purpose of ensuring public safety and to prevent causing of harm to the environment and creating conditions for the safe operation of the main pipeline along its route, regardless of the form of rings as well as around objects of the main pipeline shall be established protected zones, indicated in areas with special signs in accordance with the requirements of technical regulations on the safety of the main pipeline.

Upon placement of multiple main pipelines in the same technological corridor shall be established the same for all trunk pipelines protection zone.

2. Main pipeline protected zones shall be established:

1) along the routes of the main pipeline, transporting oil, oil products, natural gas, oil, and synthetic hydrocarbon gases, in the form of land plot, limited by conditional lines passing fifty meters away from the pipeline axis on each side; on the lands of agricultural destination protected zone of the main pipeline shall be limited by conditional lines, passing twenty-five meters away from the pipeline axis on each side;

2) along the routes of the main pipeline, transporting liquefied hydrocarbon gases, volatile gasoline and condensate, in the form of land, limited by conditional lines, running a hundred meters from the pipeline axis on each side;

3) along the routes of the multi-line piping in the same technological corridor, in the form of land, limited by conditional lines, passing from axis extreme pipelines at distances, provided for by subparagraphs 1) and 2) of this paragraph, depending on the type of the transported products;

4) along the underwater crossings in the area of body of water from the water surface to the bottom, concluded between parallel planes off-axis extreme thread transitions at a hundred meters from each side;

5) around the storage tanks and the degassing condensate pit for emergency production in the form of land plot, bounded by a closed line, distant from the boundaries of the territories of the specified objects on fifty meters in all directions;

6) around technological installations of preparation of production to transportation, head and intermediate pumping and oil liquid pumping stations, tank farms, compressor and gas distribution stations, units of measurement products, loading and discharge jetty, stations of underground gas storages, points of heating of oil and oil products in the form of land plot, bounded by a closed line, distant from the boundaries of the territories specified objects, a hundred yards in all directions.

3. The protected zones of trunk pipelines shall include: protective forest zone, land plots, necessary to ensure the safety, durability and stability of structures, devices and other objects, service roads, as well as land plots adjacent to the row of the main pipeline, located in prone to flooding, landslide zones and places exposed to other hazardous impact.

4. Land within the protected zones of trunk pipelines shall have a special regime of land use and land from landowners, land users shall not be withdrawn.

5. In the protected zone of the main pipeline shall be prohibited:

1) device crossings, unpaved roads and other temporary or permanent transport crossings of trunk pipeline route and its protected zone without the coordination with the owner of the main pipeline, place of their location, construction, development and use;

2) gardening and forestation, and fulfilling any works, not agreed with the owner of the main pipeline, except for the complex of agro technical works for growing field crops arable depth of not more than thirty-five centimeters;

3) reclamation of roads, developed by the owner of the main pipeline or operator, intended for maintenance of main pipelines and ensuring of its physical protection, as well as hindering the movement of workers, performing fire-prevention and security functions on the trunk pipeline along these roads, except for the cases provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

4) construction of all buildings and structures;

5) organization of parking of motor vehicles, tractors and machinery;

6) production of melioration earthworks, construction of irrigation and drainage schemes;

7) production of mining, construction, editing and blasting works, leveling of the soil without the coordination with the owner of the trunk pipelines;

8) production geological survey, prospecting, geodetic and other survey works associated with the device wells, pits, and sampling of soil (except soil samples).

6. To acquire to the ownership obligations or use of land and water areas within the boundaries of the protected zones of trunk pipelines on the owner of the main pipeline or operator shall be prohibited.

7. The operator within the protected zones of trunk pipelines shall be entitled to perform works on repair and service of main pipelines, as well as works for prevention of emergency situations with preliminary notification of the land owners (land users) and subsequent compensation to them of caused damage, upon the liquidation of emergency without prior notice with subsequent compensation of the caused damage.

8. With the purpose of ensuring safety the construction of any facilities not related to the main pipeline, within the minimum distances established by construction norms and rules shall be prohibited.

Chapter 4. Design, construction, operation and decommissioning of the main pipeline Article 15. Design, construction, operation of the main pipeline

1. Designing, construction, reconstruction, expansion, technical re-equipment, modernization, complete overhaul of trunk pipelines, designer's service and technical supervision, acceptance to the operation of the main pipeline shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan taking into account the particularities provided by this Law.

2. The construction of a new main pipeline, except for cases of expanding of existing main pipelines shall be carried out after receipt of a written notice of an authorized body under paragraph 6 of Article 16 of this Law, or after the expiration of forty-five business days from the date of receipt by an authorized body of the commercial proposals of paragraph 3 of Article 16 of this Law.

3. Before commissioning works the project organization shall develop the instruction manual over operation of the main pipeline that is not part of project documentation, intended for construction of the main pipeline.

4. Before acceptance of the constructed main pipeline and (or) its parts into the operation shall be conducted in-pipe diagnostics by a specialized organization in accordance with the approved regulatory-technical documents.

Elimination of defects detected during the in-pipe diagnostics, shall be carried out construction-editing organization, carrying out construction of the main pipeline.

5. Construction-editing organization during the warranty period, but not less than three years after putting into operation of the main pipeline shall at its own expense eliminate detected, in the process of operation, the shortcomings of construction-editing works.

6. Operation of the trunk pipeline shall be carried out taking into account ensuring the transportation of production in necessary volumes with preservation of normative criteria of reliability and safety.

Article 16. Procedure of realization of the priority right of the state to participate in the project of the new created main pipeline

1. With the purpose of ensuring the energy security of the Republic of Kazakhstan shall have the priority right to participate in the size not less than fifty one percent in the project of newly created main pipeline (hereinafter - the priority right of the state).

2. On behalf of the Republic of Kazakhstan the priority right of the state shall be implemented by the Government of the Republic of Kazakhstan.

3. A person intending to carry out construction of the main pipeline shall submit to an authorized body the commercial proposal on the state's participation in the project of construction of the main pipeline (hereinafter - commercial proposal).

An authorized body within the period not exceeding ten business days from receipt of the commercial proposal shall submit it for consideration by the Government of the Republic of Kazakhstan.

4. Commercial proposal shall contain:

1) information about the cost of the realized project, containing the valid calculations of the construction of the main pipeline;

2) technical characteristics subjected to construction of the main pipeline.

5. The Government of the Republic of Kazakhstan within the period not exceeding thirty business days from the moment of presentation by an authorized body of the commercial proposal shall make a decision on realization of the priority right of the state or refusal from it.

6. About the accepted by the Government of the Republic of Kazakhstan the decision of the authorized body shall inform in written form a person, intending to carry out construction of the main pipeline, not later than five business days from the date of taking decision.

7. In case if the Government of the Republic of Kazakhstan has refused from the priority right of the state or the authorized body has not send a written notification within the period established by paragraph 6 of this Article, a person, having intention to carry out construction of the main pipeline, would be entitled to offer to participate in the project of the newly created main pipeline to other persons or to exercise the construction of the main pipeline without assistance. At the same time conditions of participation in construction of the main pipeline of other persons cannot be more favorable than the terms offered to them by the Government of the Republic of Kazakhstan.

8. The Government of the Republic of Kazakhstan shall be entitled to take a decision on participation in the amount of less than fifty one percent in the project of the newly created main pipeline.

9. The provisions of this Article shall not apply to cases of expansion of the existing main pipeline.

Article 17. Connecting the pipeline to the existing main pipeline

1. Connecting the pipeline to the existing trunk pipeline shall be carried out on the basis of a contract between the owner of the main pipeline and the owner of the connected pipeline. In case if the main pipeline is located in the management of the operator, a party of such contract may be the operator, with the consent of the owner of the main pipeline.

2. The expenses, associated with connecting pipeline to the main pipeline, shall bear the owner of connectable pipeline.

3. Operational dispatch management connected by pipeline irrespective of its form of ownership shall be carried out centrally by the operator of the main pipeline to that it is connected.

4. The owner of connected pipeline, in case of necessity of decommissioning or change its regime of operation shall be obliged to notify the owner of the main pipeline about it preliminarily not less than thirty calendar days in a written form.

5. The exclusion of the owner of the main pipeline or authorized by him in accordance with paragraph 1 of this Article operator from the conclusion of a contract on connecting the main pipeline shall be prohibited, if:

1) allows to transport announced by the owner of connectable pipeline quantities of products, the relevant to the operation requirements on its quality parameters throughput capacity of trunk pipeline;

2) products, subjected to transportation, corresponds to requirements of technical regulations;

3) the owner of the connected pipeline is obliged to ensure the fulfillment of the requirements for accounting and control of products, as well as technical requirements established by the owner of the main pipeline for this connection.

Article 18. Operational dispatch management

1. Operational dispatch management shall be carried out by the operator.

2. Operational dispatch management of transboundary main pipelines shall be carried out in accordance with the terms of an international treaty of the Republic of Kazakhstan and (or) agreement, concluded between the owners of transboundary main pipeline.

Article 19. Decommissioning of the main pipeline

1. Decommissioning of the main pipeline shall represent a complex of measures on termination of operation of the main pipelines with the purposes of capital repair, conservation or liquidation.

2. Upon decommissioning the owner of the main pipeline shall be obliged to bring it to a safe state.

Article 20. Ensuring safety in the design and construction of the trunk pipelines

1. Upon designing, construction, reconstruction, expansion, technical re-equipment, modernization, overhaul repair of main pipeline it shall be necessary to observe following requirements:

1) to ensure industrial and fire safety of constructions of the trunk pipelines;

2) to make an assessment of the environmental impact of the planned activity on creation and operation of the trunk pipelines;

3) to develop measures on ensuring ecological safety and preservation of specially protected natural areas, objects of historical and cultural heritage, carrying out environmental monitoring;

4) to involve to the designing of the trunk pipeline project organizations with the necessary material, financial and human resources on a competitive basis;

5) upon attraction of project organizations for the purpose of changing of design decisions during the operation of the main pipeline, including upon reconstruction, expansion, technical re-equipment, modernization, overhaul repair of main pipelines, to attract primarily a project organization, that is the author of the project pipeline;

6) to carry out author's and technical supervision;

7) to choose the route considering the natural particularities of the area, the location of the settlement, structural-mechanical properties and corrosion of activity of soils, as well as transport routes and communications, that can have a positive or negative impact on the trunk pipeline;

8) to apply certified technological equipment, ensuring safe conditions of operation of the trunk pipelines;

9) to carry out measures on anticorrosive protection of pipelines;

10) to make a list of possible failures of systems and equipment for the project composition and the proposed actions on their prevention and eradication;

11) to develop measures to ensure the physical protection of trunk pipelines, as well as for technical strengthening and equipping of engineering-technical means and security systems;

12) to develop measures on maintenance of project technical solutions to protect the main pipeline from damage associated with leaks and illegal actions of the third parties;

13) other requirements provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The construction of the main pipeline in the settlements, state natural reserves, state conservation areas, state national natural parks, zones of sanitary protection of drinking water sources shall be prohibited.

3. Acceptance for operation of the main pipeline that is not equipped with engineering and technical means of management, protection and control of industrial, fire, ecological and physical security shall be prohibited.

Article 21. Safety provision during operation, conservation and liquidation of the main pipeline

1. Before the start of operation of the main pipeline its owner shall develop and approve the negotiated with emergency rescue services and units of the plan of liquidation of possible accidents.

2. Distraction of emergency employees, emergency and special equipment of the main pipeline to other works, except for works on prevention and elimination of accidents and emergencies shall not be allowed.

3. Project and executive documentation for the construction of trunk pipeline, test certificates, working documentation for technical service, and the materials of the investigation of accidents and incidents must be kept by the owner of the main pipeline during the whole period of its operation.

Term of operation of the trunk pipeline shall be determined by the design documentation. Prolongation of term of operation of the main pipelines on the basis of the conclusions of the specialized organizations according to the results of diagnostic surveys shall be allowed.

4. On trunk pipeline, laid in marine areas must be established means to prevent accidents, as well as shut-off valves, that in case of accident or during repair work would disable trunk pipeline, laid in the offshore zone, from the objects of offshore production.

5. Objects of the main pipeline shall be objects of continuous power supply, with emergency reservation, providing electricity of that is carried out in accordance with the procedure provided by the Republic of Kazakhstan on electric power industry.

6. With the purpose of carrying out of urgent measures on prevention of illegal actions of third persons, elimination of accidents and emergencies shall be allowed for use by the owner of the main pipeline or the operator of the adjacent to its land plots on the basis of a public easement, established in accordance with civil and land legislation of the Republic of Kazakhstan, with subsequent compensation of caused damage.

7. Local executive bodies of oblasts, cities of republican significance and capital shall provide free passage of special vehicles and the delivery of equipment to place of accidents and emergencies on the trunk pipeline.

8. In case of liquidation of the main pipeline or its objects by the owner of the main pipeline shall be carried out measures to restore the environment, including measures to rehabilitate lands.

Chapter 5. Rights and obligations of the owner of the main pipeline and the operator Article 22. Rights and obligations of the owner of the main pipeline, carrying out independently operation of the main pipeline

1. Upon independent operation of trunk pipelines as well as during the whole period of its conservation owner of the main pipeline shall be entitled to:

1) control execution of works on technical service, repair, protection, technical diagnostics and survey of trunk pipelines;

2) initiation for involvement of project organizations to responsibility for erroneous design decisions;

3) demand from construction organizations conducting pre-diagnosis on the trunk pipeline and executive surveys;

4) check the accuracy of the information on the preparation of products, supplied by the shipper to transport by the main pipeline, correspondence of its quality to the established requirements.

2. Upon independent operation of the trunk pipelines and during the whole period of its preservation, the owner of the main pipeline shall be obliged to:

1) ensure continuous, proper and effective functioning of the main pipeline to transport products by it;

2) take the necessary measures to ensure the safety of products in the trunk pipeline;

3) take measures on prevention and liquidation of accidents and incidents;

4) ensure providing technical diagnostics and survey of the main pipeline with the purpose of maintaining its good technical condition;

5) carry out the industrial environmental control;

6) ensure the providing technical and repair of the operated main pipeline;

7) ensure compliance with the requirements for prevention of emergency of situations, industrial, ecological and fire safety, physical protection of trunk pipelines;

8) have reserves of material and financial resources for localization and elimination of consequences of accidents;

9) carry out concerted actions with organizations, operating engineering services, held in the unified technical corridor;

10) carry out other measures provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 23. Rights and obligations of the operator, carrying out operator service

1. The operator upon providing operator services shall be entitled to:

1) use the property, provided to it for the provision of operator services by the owner of the main pipeline as well as to exercise other rights provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

2) exercise other rights provided to it by the owner of the main pipeline or by a person that owns the main pipelines on any other legal basis, in accordance with the contract for the provision of operator services.

2. Operator upon providing operator services shall be obliged to:

1) ensure continuous, proper and effective functioning of the main pipeline to transport by it products;

2) carry out transportation of products in sufficient volumes in compliance of the required technological parameters with preservation of normative criteria of reliability and safety;

3) ensure the provision of services on transportation of production to the sender in accordance with terms of contracts, concluded on behalf of the owner of the main pipeline or person that owns the main pipelines on any other legal basis;

4) provide maintenance of technical service, current repair and diagnostics of trunk pipelines;

5) ensure compliance with the requirements for prevention of emergency situations, industrial, fire and ecological safety;

6) carry out concerted efforts with organizations, operating engineering communication, passing in the unified technical corridor.

Chapter 6. Provision of services on transportation of products by the main pipeline Article 24. Procedure of access to services on transportation of products by the main pipeline

1. The owner of the main pipeline or a person that owns main pipelines on other legal grounds, or the operator, authorized on behalf of them to provide services on transportation of products to senders, upon presence of free capacity in the main pipeline shall be obliged to provide equal terms of access to services on transportation of the products by the main pipeline to all senders, taking into account the restrictions provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. At the limited throughput capacity of trunk pipeline provision of services on transportation of oil and (or) oil products by the main pipeline shall be carried out in the following order of precedence:

1) to sender, carrying out of supplying oil to the refineries of the Republic of Kazakhstan in the amount of targeted directly for processing on them;

2) to the owner of the main pipeline or to the person that owns the main pipelines on any other legal basis, for the transportation of their own products or the products of affiliated persons;

3) to the sender, ensuring implementation of the decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan and (or) of the obligations under international agreements with the participation of the Republic of Kazakhstan;

4) to the sender, attracted for investment in the construction of the main pipeline and (or) increasing the throughput capacity of trunk pipeline or its separate objects within the main pipeline section or object, in that investment has been made;

5) to the sender, that has assumed obligations under the agreement concluded with the owner of the main pipeline or a person that owns the main pipelines on any other legal basis, to provide for the transportation of mandatory minimum annual volumes of oil (oil products) within the obligatory minimum annual volume;

6) to the sender, providing for transportation of oil, the quality of that can lead transported oil mixture in accordance with the technical requirements of oil quality, established by regulatory and technical documents, at its transportation through pipeline systems of other countries.

3. Validity of subparagraph 2) of paragraph 2 of this Article shall not be applied to the main pipeline, owned by right of ownership or other legal basis by the national operator.

4. Subparagraph 4) of paragraph 2 of this Article shall be applied in full payback of investments by the owner of the main pipeline in accordance with the terms of the contract.

5. Upon presence of capacity in a single trunk pipeline (the main pipeline section) and the lack of spare capacity in the other trunk pipeline (the trunk pipeline section) with the purpose of ensuring the delivery of oil to the refineries of the Republic of Kazakhstan, as well as gas to the domestic market of the Republic of Kazakhstan and (or) to the outside, the sender can carry out exchange-operations (swap) with a written agreement with the owner of the main pipeline or a person that owns the main pipelines on other legal grounds, and the authorized body.

For purposes of this paragraph, under a exchange-operation (swap) shall refer to the exchange of products of one sender to products other shipper, carrying out on the basis of the concluded between them the written agreement.

6. In the absence of free capacity of main gas pipeline, the provision of transportation services for gas shall be provided in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on natural monopolies.

Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VІ (shall be enforced from 01.01.2017).

Article 25. Provision of services on transportation of products by the main pipeline

1. Provision of services for transportation of products through the main pipeline for its consumption or processing on the territory of the Republic of Kazakhstan, transit and transportation for export outside the Republic of Kazakhstan shall be carried out in accordance with the agreement between the owner of the main pipeline or the person owning the trunk pipeline on another legal basis or the operator, authorized to render such services on their behalf, and the sender of the products.

2. Services on oil transportation shall be provided to the senders on the existing routes of transportation of oil to the main pipeline system in accordance with the schedule of oil transportation through trunk pipelines.

3. The accounting of the products during its transportation by pipeline shall be carried out in accordance with the agreement on provision of services on transportation of products, and internal documents of the operator and the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3-1. The main pipelines intended for oil transportation shall be equipped with control metering devices in accordance with the Legislation of the Republic of Kazakhstan On Subsoil and Subsurface Use.

4. The products transported via the main pipeline are handed over to the recipient at the end of the route, minus technical losses when transporting the products.

5. The recipient shall not be entitled to refuse the receipt of the products, except for cases due to natural disasters, catastrophes and other independent from the beneficiary cases. If during transportation of products the recipient cannot accept it in full volume, or if the sender cannot specify the final recipient, except the cases of export and transit of gas, the production in the presence of technical possibility can be transferred for safekeeping to the operator. Whereas the recipient or the sender shall be obliged to pay the costs of storage of products, on the terms stipulated in the agreement on provision of services on transportation of products.

Footnote. Article 25 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2014 № 271-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 05.05.2015 № 312-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 28.12.2016 № 34-VІ (shall be enforced from 01.01.2017); dated 27.12.2017 № 126-VI (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Article 25-1. Provision of storage, reception and (or) shipment services by terminal owners

1. Services for storage, reception and (or) shipment of oil shall be provided to the senders by the owners of the terminals along the existing oil transportation routes at their industrial facilities for storage of products, which are reservoirs, as well as platforms for receiving and (or) oil shipment for transport (railroad tanks, road tanks, tankers, etc.) or an oil pipeline, in accordance with an agreement for provision of services for storage, reception and (or) shipment of oil, internal documents of the terminal owner and the Legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The terminals owners shall equip their industrial facilities with control metering devices in accordance with the Legislation of the Republic of Kazakhstan On Subsoil and Subsurface Use.

3. The terminal owner shall be obliged to submit the data on oil movement to the authorized agency in the field of the main pipeline necessary for departmental statistical observations or administrative accounting, in accordance with the Legislation of the Republic of Kazakhstan On Subsoil and Subsurface Use.

Footnote. Chapter 6 is supplemented by Article 25-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.12.2017 №. 126-VI (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Article 26. Grounds for refusal in the conclusion of a contract on rendering of services on transportation of products

The owner of the main pipeline or a person that owns the min pipelines on other legal grounds, or the operator, authorised on their behalf to provide services on transportation of products to senders, shall deny to sender in the conclusion of a contract on rendering of services on transportation of products in the following cases:

1) the discrepancy of production to requirements of technical regulations and (or) national standards;

2) failure by the sender to provide the documents, proving his ownership of the products on the right of ownership or other legal basis;

3) incompatibility of products, offered by the sender, and products transported by the main pipelines, on quality and other characteristics, as set by the owner of the main pipeline or a person that owns the pipelines on any other legal basis;

4) the absence of the sender or recipient of the delivered products inlet pipeline, with stations of control over the product quality and its records, as well as in case, if the technical condition of the inlet pipeline does not meet the requirements of safe transportation of products;

5) non-fulfillment by the sender of technical conditions for connection of the inlet pipeline, issued by the owner of the main pipeline or a person that owns the pipelines on any other legal basis;

6) refuse of the sender to provide products for filling trunk pipelines;

7) provided for by this Law and other laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 27. Grounds to suspend unilaterally the implementation of the contract on rendering of services on transportation of products and its termination unilaterally

1. The owner of the main pipeline or a person that owns the main pipelines on other legal grounds, or the operator providing on behalf of them services on transportation of products to senders, unilaterally shall suspend the execution of a contract on rendering of services on transportation of products in case, if:

1) the sender does not provide delivery of the products in the amount and the terms stipulated by the agreement on provision of services on transportation of products;

2) the sender does not ensure the compliance with quality requirements established by the agreement on provision of services on transportation of products;

3) the sender violates the terms and procedure of payment for services on transportation of products established by the contract for rendering of services on transportation of products;

4) the sender refuses to accept the products at the point of delivery at the end of the transport route or not allocates available in the system of trunk pipelines resources in accordance with the terms of the contract on rendering of services on transportation of products;

5) the sender has not provided supporting documents provided by the agreement on provision of services on transportation of products;

6) the sender has not submitted the documents, proving his ownership of the products on the right of ownership or other legal basis;

7) arises any circumstances of force majeure or other circumstances beyond the owner of the main pipeline or person that owns the main pipelines on any other legal basis, cases, preventing the safe transportation of products through the main pipelines;

8) arises an accident or a threat of its occurrence in the trunk oil pipeline, leading to stop transportation of products;

9) the need arises for the execution of works, associated with technical maintenance, repair or reconstruction of the main pipeline, leading to stop transportation of products;

10) the suspension or restriction of the product transportation by the main pipeline due to the decision of the state bodies in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Upon unilaterally suspension of the execution of the contract on rendering of services on transportation of products the owner of the main pipeline or a person that owns main pipelines on any other legal basis, shall be obliged to notify the sender:

1) In cases provided for by subparagraphs 8) and 10) of paragraph 1 of this Article within twenty-four hours from the moment of occurrence of specified cases;

2) In cases provided for by subparagraph 9) of paragraph 1 of this Article not later than ten calendar days before the start of the works.

3. Upon elimination of the reasons specified in paragraph 1 of this Article, the execution of the contract on rendering of services on transportation of production shall be resumed.

4. In case of refusal of the sender to eliminate the reasons that caused the adoption of the decision on suspension of execution of the contract on rendering of services on transportation of products, or fails to eliminate these causes within the agreed timeframe, the owner of the main pipeline or a person that owns main pipelines on any other legal basis, shall be entitled to terminate this agreement unilaterally.

Article 28. Payment of services on transportation of products by main pipeline

1. Payment of services on transportation of products by the main pipeline shall be carried out in accordance with the agreement on provision of services on transportation of products.

2. Tariffs for transportation of products via the main pipeline, with the exception of its transportation for the purposes of transit through the territory of the Republic of Kazakhstan and export outside the Republic of Kazakhstan, shall be established in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on natural monopolies.

Footnote. Article 28 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VІ (shall be enforced from 01.01.2017).

Article 29. The bank of product quality

1. The owner of the main pipeline or a person that owns main pipelines on any other legal basis, can provide services on transportation of the products through the main pipeline with the application of the bank of products quality in accordance with the rules of application of the bank of products quality.

2. The bank of products quality can be established in relation to specific routes or areas of the trunk oil pipeline taking into account the consent of all senders, carrying out the transport of products through these routes or areas of the trunk oil pipeline.

3. The Bank of product quality shall be entered after the conclusion between all participants of the bank of quality of a multilateral agreement.

Chapter 7. Final provisions Article 30. International cooperation in the field of the main pipeline

International cooperation in the field of trunk pipeline shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan and international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Article 31. Responsibility for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on the main pipeline

Violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on the trunk pipeline shall be entail responsibility provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 32. The order of the entry into force of this Law

This Law shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication.

The President
of the Republic of Kazakhstan

Магистральдық құбыр туралы