Об утверждении программ по управлению коммунальными отходами по Карабалыкскому району

Решение маслихата Карабалыкского района Костанайской области от 22 февраля 2024 года № 97

      В соответствии с подпунктом 1 пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстана, подпунктом 15) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-п "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 24382), Карабалыкский районный маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить программу по управлению коммунальными отходами по Карабалыкскому району, согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель районного маслихата Г. Балбаева

  Приложение
  к решению Карабалыкского
  районного маслихата
  от 22 февраля 2024 года
  № 97

ПРОГРАММА УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ КАРАБАЛЫКСКОГО РАЙОНА КОСТАНАЙСКОЙ ОБЛАСТИ

     


      ГЛОССАРИЙ

ТБО

Твердые бытовые отходы

РК

Республика Казахстан

ВВП

Внутренний валовый продукт

МИО

Местный исполнительный орган

ПЭТ

Полиэтилентерефталат

ГТК

Гидротермический коэффициент

НРО

Нормативы размещения отходов

СЗЗ

Санитарно-защитная зона

ПНРО

Проект нормативов размещения отходов

ООС РК

Охрана окружающий среды Республики Казахстан

МВК

Мусоровывозящая компания

ГУ

Государственное учреждение

ТЭО

Технико-экономическое обоснование

ГЧП

Государственно-частное партнерство

КГП

Коммунальное государственное предприятие

      ВВЕДЕНИЕ

      Охрана окружающей среды была и остается для Казахстана острейшей проблемой, а утилизация отходов производства и потребления одна из самых сложных. Рост экономики и продолжающаяся урбанизация в Казахстане являются причинами ежегодного повышения объемов отходов, растущих в геометрической прогрессии, при этом в ближайшие годы следует ожидать увеличения объемов образования твердых бытовых отходов за счет увеличения номенклатуры продовольственных и непродовольственных товаров, ассортимента и видов упаковки для них, роста уровня жизни населения.

      Вопросы образования и накопления ТБО в Республике Казахстан являются одними из острых экологических вопросов в стране. Влияние ТБО на окружающую среду и объемы их образования требуют выработки комплексных подходов и мероприятий по решению проблем обращения с ТБО. В частности, одним из целевых индикаторов "зеленой экономики" является повышение доли переработанных отходов до 40% до 2030 года.

      Управление отходами является одной из ключевых проблем для окружающей среды и устойчивого управления природными ресурсами. Оптимальное решение заключается в предотвращении образования отходов, повторном их включении в производственный цикл путем реутилизации их компонентов в тех случаях, когда для этого существует экологически и экономически обоснованные методы. Таким образом, первоочередными целями управления отходами являются:

      1) предупреждение образования отходов путем снижения токсичности и объема отходов, образующихся в рамках различных процессов производства и потребления;

      2) рециркуляция и повторное использование путем увеличения удельного веса материалов, изготовленных из вторичного сырья;

      3) экологически рациональное управление отходами с точки зрения удаления, включая оптимальное окончательное удаление и усовершенствованный мониторинг.

ОБЩИЕ СВЕДЕНИЯ О КАРАБАЛЫКСКОМ РАЙОНЕ

      Географическое положение и климат

      Карабалыкский район– район в Костанайской области Казахстана. Административный центр – поселок Карабалык.

     


      Карабалыкский район расположен на северо-западе Костанайской области. Район граничит на востоке с Федоровским районом, на юге, западе и севере – с Челябинской областью России. Протяженность района с севера на юг – 118 км, с запада на восток – 75-95 км, общая площадь территории – 686 230 гектаров.

      В том числе земли сельскохозяйственного назначения – 460 591 га, земли промышленности – 4 345,7 га, земли населенных пунктов – 76 571 га, земли лесного фонда – 101 118 га, земли запаса –43 590 га.

      Площадь земель сельскохозяйственного назначения составляет 67% от общей площади района или 460 591 га, в т.ч. пашни – 356 064 га, многолетних насаждений – 366 га, сенокосов – 124 га, пастбища – 96 941 га.

      По территории района протекает реки Уй и ее приток Тогузак. В районе свыше 90 озер.

      Почва состоит из обыкновенного чернозема. Значительную часть территории занимают сосновые, вязовые, кленовые, тополевые леса.

      В географическом и структурном отношении Карабалыкский район располагается на стыке двух крупных неотектонических структур Урала и Тургайского прогиба, это наложила отпечаток на характер рельефа. Западная часть представляет собой увалисто-равнинную область Восточного Зауралья полого понижающуюся на восток и постепенно переходящую в слабо всхолмленную песчаную степь Северного Тургая.

      Климат Карабалыкского района отличается резкой континентальностью и часто повторяющимися засухами, особенно в южной половине области.

      К особенностям климата следует отнести продолжительную, малоснежную, холодную зиму с периодически сильными ветрами и метелями, а также засушливость весны и первой половины лета, наличие поздних весенних и ранневесенних заморозков. Максимум атмосферных осадков часто приходится на вторую половину лета.

      Гидротермический коэффициент – ГТК (отношение суммы осадков за период, со среднесуточными температурами выше 10 градусов к сумме температур за этот период, уменьшенной в 10 раз) составляет: по северу области - 0,9, по югу - 0,3. Годовое количество осадков уменьшается с севера на юг.

      Климат района резко континентальный с холодной снежной зимой и жарким летом: характерна большая сухость воздуха, короткие переходные сезоны между различными временами года и преобладания ясной солнечной погоды.

      Таблица 1 Средняя месячная температура воздуха

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

За год

16,4

15

9

2,6

12,7

17,7

19,5

17,3

11

2,6

6,2

13,6

1,9

      Максимальная высота снежного покрова равна 33 сантиметра. Замерзание рек и озер происходит во второй половине ноября, а вскрытие – в последних числах апреля толщина льда может достигать 80-90 сантиметров. Глубина промерзания почвы достигает 170-180 сантиметров.

      Экономика Карабалыкского района

      Карабалыкский район занимает 3,5% от территории Костанайской области. Основными чертами экономико-географического положения района можно считать наличие благоприятных агроклиматических условий, почвенных ресурсов, месторождений полезных ископаемых. Территория района по количеству тепла, продолжительности вегетационного периода и степени увлажненности благоприятна для возделывания зерновых, кормовых, масличных культур, а также для развития животноводства. Однако имеется ряд неблагоприятных особенностей: поздние весенние и осенние ранние заморозки, неустойчивость и неравномерность выпадения осадков, пыльные бури, поэтому необходимо проведение мероприятий по защите почв от эрозии, введение рациональной обработки почв, снегозадержание.

      Значительное влияние на развитие экономики района оказывает его приграничное положение с Российской Федерацией, прохождение через его территорию железных дорог сообщением Челябинск – Костанай, Челябинск – Карталы и международной автомагистрали Екатеринбург – Алматы. Карабалыкский район имеет неплохой потенциал: близкое соседство с Россией, плодородные земли, регион полностью обеспечивает себя мясомолочной продукцией, хлебом и овощами. Разнообразие ландшафта и особенности климатических условий района широко используются различными отраслями хозяйства.

      Ценными природными ресурсами района являются почвы, особенно черноземы обыкновенные и черноземы южные, которые пригодны для пропашных севооборотов. Водообеспеченность района недостаточна – это объясняется тем, что поверхностные водные ресурсы нельзя считать надежным источником водоснабжения, в связи с неравномерностью развития речной сети, сезонным распределением стока. Полезными ископаемыми район не богат, на территории разведаны месторождения кирпично-черепичного сырья, строительного камня, песка, огнеупорных и тугоплавких глин. Производство зерна составляет основу всего сельскохозяйственного производства, для внутренних нужд выращиваются картофель, овощи, кормовые и масличные культуры. В животноводстве производится мясо птицы, в небольших количествах мясо говядины, свинины, яйцо. Промышленность района представлена следующими отраслями: машиностроительной, лесной и деревообрабатывающей, пищевой, промышленностью строительных материалов, продукция которых в основном рассчитана на использование местного сырья и обеспечивает потребность внутреннего рынка.

      Основным направлением производственной деятельности района является сельскохозяйственное производство, удельный вес которого составляет 81%. На промышленность приходится 8%, транспорт и связь- 3%, производство и распределение энергетических ресурсов и воды – 8%.

      Сельскохозяйственным производством в районе занимается 37 ТОО и 203 крестьянских хозяйства.

      Согласно предварительной структуре посевных площадей на 2023 год, вся посевная площадь по району составит 295,6 тысяч га, в том числе озимые культуры – 1,64 тысяч га, яровые зерновые, зернобобовые и крупяные культуры – 184,3 тысяч га, масличные – 73,2 тысяч га, кормовые текущего года – 13,1 тысяч га, многолетние травы прошлых лет – 23,2 тысяч га, картофель и овощи – 134 га.

      Площадь пара составит 56,7 тысяч га. Всего земли в обработке – 352,2 тысяч га.

      В 2023-2025 годах планируется строительство 4-х молочно-товарных ферм, суммарной мощностью 10,9 тысяч тонн молока в год. Совокупная сумма проектов 6,4 млрд. тенге с созданием 95 постоянных рабочих мест.

      Импульсом развития экономики района в текущем году послужит крупный инвестиционный проект – Строительство инкубатора производственной мощностью 8 млн. голов в год. Общая стоимость проекта - 2,1 млрд. тенге, с созданием около 40 рабочих мест.

      По состоянию на 1 мая 2023 года поголовье крупного рогатого скота составляет 33 185 голов (100,8% к уровню прошлого года), в том числе коров 10 275голов, овец и коз 31 783 голов, свиней 4 649 голов, лошадей 6 927 голов, птицы 465 052 тыс. голов.

      Численность населения

      Население Карабалыкского района Костанайской области на 1 октября 2023 года составляло 24 230 человек.

      Таблица 2 Численность населения Карабалыкского района, на 1 октября 2023 года, в разрезе по населенным пунктам

Сельский округ

Населенные пункты

2023


Карабалыкский район

24 230

1

поселок Карабалык

п. Карабалык

11 551

2

Белоглинский сельский округ

село Белоглинка

610

село Научное

600

село Святославка

451

3

село Босколь

село Босколь

1 219

4

село Бурли

село Бурли

791

5

село Лесное

село Лесное

452

6

Кособинский сельский округ

село Славенка

299

село Кособа

251

село Октябрьское

83

7

Михайловский сельский округ

село Михайловка

568

село Лесное

105

село Терентьевка

103

8

Новотроицкий сельский округ

село Новотроицкое

675

село Аккудук

91

село Магнай

180

село Подгородка

53

9

Урнекский сельский округ

село Приречное

476

село Урнек

65

10

село Победа

село Победа

289

11

Смирновский сельский округ

село Смирновка

822

село Рыбкино

179

12

Станционный сельский округ

село Станционное

1 169

село Приуральское

186

село Фадеевка

101

село Шадыксаевка

105

13

Тогузакский сельский округ

село Тогузак

731

село Веренка

185

село Ворошиловка

380

село Гурьяновское

391

село Ельшанское

117

село Котлованное

115

село Надеждинка

459

село Сарыколь

259

село Целинное

119

      На 1 октября 2023 года численность населения Карабалыкского района распределена по сельским округам. Наибольшее население сосредоточено в п. Карабалык (11 551 человек), следом идут села Босколь (1 219 человек) и Станционное (1 169 человек). Сельские округа также имеют свои уникальные черты, с количеством жителей варьирующимся от нескольких десятков до сотен человек.

     


      Рисунок 1 – Национальный состав населения Карабалыкского района

      Русские и казахи представлены в крупнейших численных группах, составляя 34.93% и 34.57% населения соответственно. Также значительное присутствие имеют украинцы (15.75%), немцы (5.78%), белорусы (2.37%) и татары (2.35%). В районе проживают представители различных этнических групп, включая башкиров, армян, азербайджанцев, мордву, марийцев, молдаван, поляков, удмуртов, чувашей, чеченцев, корейцев, узбеков, коми-пермяков, таджиков, литовцев, киргизов, ингушей, грузин, уйгуров, евреев, турков, туркменов и представителей других национальностей.

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ

1.1. Общие сведения о системе управления коммунальными отходами в Республике Казахстан

      Определение коммунальных отходов, дается в пункте 1 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, где под коммунальными отходами понимаются следующие отходы потребления:

      1) смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы;

      2) смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Коммунальные отходы не включают отходы производства, сельского хозяйства, лесного хозяйства, рыболовства, септиков и канализационной сети, а также от очистных сооружений, включая осадок сточных вод, вышедшие из эксплуатации транспортные средства или отходы строительства.

      К отходам потребления относятся отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, полностью или частично утратившие свои потребительские свойства продукты и (или) изделия, их упаковка и иные вещества или их остатки, срок годности либо эксплуатации которых истек независимо от их агрегатного состояния, а также от которых собственник самостоятельно физически избавился либо документально перевел в разряд отходов потребления.

      Управление отходами представляет собой действия с отходами по степени их приоритетности с целью минимизации негативного воздействия на окружающую среду и здоровье человека и следует по следующим этапам.

      - предотвращение или снижение образования отходов;

      - разделение отходов у источников их образования;

      - вторичное использование отходов, переработка их в сырье и продукты;

      - сжигание с получением энергии;

      - обезвреживание или подготовка отходов для захоронения;

      - захоронение отходов.

     


      В целом по Республике Казахстан, охват населения централизованным сбором и вывозом коммунальных отходов в настоящее время составляет 70%. В крупных городах охват – 100%. Низкий охват в районах и сельских населенных пунктах

      Ежегодно в Казахстане образуется 5-6 млн. тонн твердых бытовых отходов. В ближайшие годы следует ожидать увеличения объемов образования ТБО за счет увеличения номенклатуры продовольственных и непродовольственных товаров, ассортимента и видов упаковки для них, роста уровня жизни населения.

      Твердые бытовые отходы делятся на три категории:

      1) Вторичное сырье, подлежащее переработке, выделяемое из общего потока;

      2) Биоразлагаемые отходы, подлежащее компостированию (пищевые отходы);

      3) Неперерабатываемые отходы (хвосты) – в настоящее время либо не могут быть переработаны повторно в продукцию, либо их переработка является высокозатратной. Согласно современной концепции направляются на получение энергии путем сжигания (пиролиз).

      Морфологический состав отходов в сельских районах отличается от такового в городской местности. В нем доминируют органические отходы и меньшая доля пластмассы, упаковочных материалов, бумаги и картона. Следует отметить, что в сельских районах органическая часть отходов обычно не размещается на полигоне или свалках. Значительная доля органических отходов скармливается животным или компостируются в домашних условиях. Кроме того, дерево и другие материалы могут сжигаться с целью отопления. Оба этих вида деятельности оказывают влияние на состав и объемы образующихся отходов.

     


      Рисунок 3 – Средние показатели морфологического состава ТБО по республике

      Управление отходами в Казахстане регулируется Экологическим кодексом. В 2013 году Указом Президента Республики Казахстан утверждена Концепция по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике". Одним из ключевых направлений Концепции является повышение эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости сбора, транспортировки, переработки и удаления твердых бытовых отходов (ТБО). Целевыми показателями являются доля переработки отходов до 40% к 2030 году и 50% к 2050 году, а охват населения централизованным сбором ТБО к 2030 году должен составить 100%.

     


      В целях развития сферы переработки твердых бытовых отходов (далее – ТБО) совершенствована нормативная правовая база. В частности, внесены поправки в Экологический кодекс:

      - введены понятия "раздельный сбор коммунальных отходов", "вторичное сырье", установлены требования к ним;

      - введены расширенные обязательства производителей (импортеров);

      - введен запрет на захоронение на полигонах некоторых видов отходов.

      С 2016 года запрещено осуществлять захоронение на полигонах ртутьсодержащие лампы и приборы; лом металлов; отработанные масла и жидкости; батареи; электронные отходы.

      С 1 января 2019 года вступил в силу запрет на захоронение пластмассы; макулатуры, картона и отходов бумаги, стекла.

      С 2021 года – на строительные и пищевые отходы.

      В соответствии с пунктом 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, местные представительные органы районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы реализуют государственную политику в области управления коммунальными отходами посредством:

      1) утверждения в пределах своей компетенции программы по управлению коммунальными отходами;

      2) утверждения норм образования и накопления коммунальных отходов;

      3) утверждения тарифов для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов.

      Таблица 3 Образование коммунальных отходов и уровень их переработки в Республике Казахстан*

Наименование показателя

Единица измерения

Период, год

2018

2019

2020

2021

2022

1

Образование коммунальных отходов

тыс. тонн

3 692,0

3 674,0

3 708,5

4 006,5

3 822,8

2

Индекс образования коммунальных отходов

процент 2010=100

97,6

97,1

98,0

105,9

101,0

3

Переработка и утилизация коммунальных отходов

тыс. тонн

427,1

418,3

760,0

546,3

595,3

5

Доля переработки и утилизации коммунальных отходов

процент

11,6

11,4

20,5

13,6

15,6

6

Интенсивность образования коммунальных отходов на душу населения

кг

202

198

198

211

195

      * Показатели "зеленой экономики", Бюро национальной статистики АСПиР РК, 29 ноября 2023 года.

      Местные исполнительные органы обеспечивают проведение расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов, в соответствии с нормами Приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377 (зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 сентября 2021 года № 24382) "Об утверждении Методики расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов".

     


      Рисунок 4 – Тарифы на сбор ТБО

      Решением маслихата Карабалыкского района Костанайской области от 18 августа 2022 года № 163. Зарегистрированного в Министерстве юстиции Республики Казахстан 24 августа 2022 года № 29246, "Об утверждении тарифов для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов по Карабалыкскому району", в районе утверждены следующие тарифы для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов:

      Таблица 4 Тарифы для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов по Карабалыкскому району

Наименование

Расчетная единица

Тенге (Без НДС)

Домовладения благоустроенные

в месяц с 1-го жителя

258,12

Домовладения неблагоустроенные

в месяц с 1-го жителя

322,65

Годовой тариф на единицу (объем)

1 м3

3871,85

      В целом считается, что "управление отходами" включает все следующие виды деятельности: сбор, перевозку, переработку и удаление отходов, включая последующий уход за объектами по удалению отходов, а также, по мнению некоторых экспертов, деятельность, направленную на сокращение образования отходов.

      Одним из важнейших направлений охраны окружающей среды является рациональная организация управления отходами производства и потребления. Важную роль в этом играет экономическое стимулирование внедрения малоотходных и безотходных технологий, переработки отходов в целях их обезвреживания и утилизации.

      За 2021 год по республике количество полигонов ТБО составило 3 007, из них соответствуют экологическим и санитарным нормам – 603 (20%).

      Таблица 5 Доля полигонов, соответствующих экологическим и санитарно-эпидемиологическим нормам, в Костанайской области

Область

Количество полигонов ТБО, ед.

Количество соответствующих нормам полигонов, ед

Доля полигонов соответствующих нормам, %

2020

2021

2020

2021

2020

2021

Костанайская

266

239

111

139

41,73

58,2

      Таблица свидетельствует о том, что значительная часть полигонов в Костанайской области не соответствует установленным нормам по обращению с твердыми бытовыми отходами. Это требует усилий и мер для улучшения системы управления отходами в регионе с целью соответствия экологическим и санитарным стандартам.

      Сведения о предприятиях, осуществляющих сбор и переработку отходов.

      Таблица 6 Утилизация отходов стеклянной упаковки:

Наименование

Местоположение

Мощность, тонн в год

1

ТОО АлматыСтекло

Алматинская область, Карасайский район

20 000

2

ТОО Еврокристалл

г. Шымкент

12500

3

ТОО Qazaq Glass Company

Алматинская область, Илийская район

20 000 в 2021 году, 25000 в 2022 году

      Таблица 7 Утилизация отходов пластмассовой упаковки

Наименование

Местоположение

Мощность, тонн в год

1

ТОО Astana Recycling Plant

г. Астана

3300

2

ТОО Green Technology Industries

Туркестанская область, Ордабасинский район

7 000 тонн в 2021 году; 10 000 тонн в 2022 году

3

ТОО Радуга

Северо-Казахстанская область, г. Петропавловск

3200

4

ТОО ГорКомТранс

Карагандинская область, г. Караганда

3 000 тонн в 2021 году; 3 578 тонн в 2022 год

5

ТОО "Клининговая компания ЭкоКомфорт"

Карагандинская область, г. Караганда

300

6

ТОО Статус-Эверест

Туркестанская область, г. Кентау

910 тонн в 2021 году; 2 000 тонн в 2022 году

7

ТОО Qazaq Recycling

город Алматы

1200

8

ТОО Производственная компания Дорпласт-инвест

Алматинская область, г. Капшагай

900

9

ИП Попов И.А.

Павлодарская область, г. Павлодар

800

10

ТОО "Green Park Kokshetau"

Северо-Казахстанская область, г. Петропавловск

1680

      Таблица 8 Утилизация отходов картонно-бумажной упаковки

Наименование

Местоположение

Мощность, тонн в год

1

ТОО Kagazy Recycling

г. Алматы

55 000 тонн в 2021 году; 60 000 тонн в 2022 году

2

ТОО "NUR KAGAZY"

Алматинская область, Талгарский район

30 000 тонн в 2021 году; 40 000 тонн в 2022 году

3

ТОО "Eco Pack Astana"

Акмолинская область, Целиноградский район

2 160 тонн в 2021 году; 5 400 тонн в 2022 году

4

ТОО Картонно-Бумажный Комбинат-2015

Костанайская область, г. Лисаковск

550

5

ТОО ЛисБум.KZ

Костанайская область, г. Лисаковск

2 000 тонн в 2021 году; 3 000тонн в 2022 году

6

ТОО Бумпром

Туркестанская область, Енбекшинский район

10 000 тонн в 2021 году; 15 000 тонн в 2022 году

7

ТОО Goldman Astana

Северо-Казахстанская область, Кызылжарский район

3 600 тонн в 2021 году; 7 200 тонн в 2022 году

8

ТОО Интер Мульти Сервис

г. Алматы

26 000 тонн в 2021 году; 40 000 тонн в 2022 году

9

ТОО Завод Гофротара

Павлодарская область, г. Павлодар

936

10

ТОО Кызылорда Кагазы

Кызылординская область, г. Кызылорда

312

11

ТОО Актауская бумажная компания

Мангистауская область, Мунайлинский район

200

12

ИП Лайбекова К.Ж.

Туркестанская область, Сарыагашский район

800

      В настоящее время в Казахстане функционирует более 170 предприятий малого и среднего бизнеса по сортировке и переработке ТБО. В частности на территории Костанайской области перерабатываются лишь картонно-бумажная упаковка, двумя хозяйствующими отходами в городе Лисаковск, совокупной мощностью 3 550 тонн в год.

1.2. Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в Карабалыкском районе

      Согласно официальной статистической информации, публикуемой Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, на территории Костанайской области деятельность по сбору и вывозу коммунальных отходов осуществляют деятельность 49 хозяйствующих субъектов различных форм собственности. В Карабалыкском районе деятельность по сбору и вывозу коммунальных отходов осуществляют 3 субъекта предпринимательства.

      Таблица 9 – Число предприятий и организаций по сбору и вывозу коммунальных отходов, объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по Костанайской области за 2022 год*


Число предприятий и организаций по сбору и вывозу коммунальных отходов

Общий объем собранных отходов, с учетом отходов самовывозящих предприятий, тонн

Из них, объем собранных коммунальных отходов, тонн

Костанайская область

49

292 791

171 168

г. Костанай

10

99 926

72 545

г.а. Аркалык

1

10 857

10 857

г.а. Лисаковск

5

10 278

x

г.а. Рудный

8

60 753

37 120

Алтынсаринский

-

-

-

Амангельдинский

1

520

520

Аулиекольский

3

8 553

6 753

Денисовский

1

3 086

1 543

Джангельдинский

1

3 243

200

Житикаринский

3

13 049

9 864

Камыстинский

1

2 695

200

Карабалыкский

3

10 789

3 633

Карасуский

1

10 431

3

Костанайский

4

38 765

14 336

Мендыкаринский

1

4 797

270

Наурзумский

-

-

-

Сарыкольский

-

355

-

Беимбета Майлина

4

7 415

3 851

Узункольский

1

3783

3783

Федоровский

1

3 497

1 217

      * "Об обращении с коммунальными отходами в Костанайской области за 2022 год" Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, Дата релиза: 04.05.2023 г.

      Всего в Костанайской области за 2022 годы совокупная масса собранных отходов, с учетом отходов самовывозящих предприятий, 292 791 тонн, из них объем собранных коммунальных отходов составил 171 168 тонн.

      Наибольшая доля собранных коммунальных отходов, закономерно отмечается по г. Костанай с объемом 72 545 тонн и долей 42,38% от суммарных показателей области. Также, существенные доли в областном масштабе занимаю город Рудный, с объемом 37 120 тонн и долей 21,69% и город Аркалык в объеме 10 857 тонн коммунальных отходов и долей 6,34%.

      Касательно, Карабалыкского района объем образовавшихся в 2022 году коммунальных отходов составил 3 633 тонн, что в областном масштабе составляет 2,12%.

      Таблица 10 – Общий объем поступивших на полигоны коммунальных отходов, показатели сортировки коммунальных отходов по Костанайской области за 2022 год*


Объем поступивших отходов, тонн

Объем отсортированных отходов, тонн

% сортировки

всего

из них объем отходов, поступивших от самовывозящих предприятий и населения, в тоннах

Костанайская область

224 037

121 623

12 309

5,49

г. Костанай

91 160

27 381

5 149

5,65

г.а. Аркалык

10 857

-

-


г.а. Лисаковск

6 585

5 804

3 223

48,94

г.а. Рудный

x

x

-


Алтынсаринский

-

-

-


Амангельдинский

520

-

-


Аулиекольский

2 452

1 800

-


Денисовский

1 627

1 543

14

0,86

Джангельдинский

3 043

3 043

-


Житикаринский

9 864

3 185

1 894

19,20

Камыстинский

2 495

2 495

-


Карабалыкский

7 156

7 156

-


Карасуский

10 428

10 428

x


Костанайский

36 317

24 429

894

2,46

Мендыкаринский

4 797

4 527

-


Наурзумский

-

-

-


Сарыкольский

355

355

-


Беимбета Майлина

5 468

3 564

x


Узункольский

3 783

-

-


Федоровский

3 497

2 280

-


      * "Об обращении с коммунальными отходами в Костанайской области за 2022 год" Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, Дата релиза: 04.05.2023 г.

      Согласно официальной статистической информации, публикуемой Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, в Костанайской области по итогам 2022 года, показатель сортировки коммунальных отходов составляет 5,49%, что свидетельствует о том, что 12 309 тонн коммунальных отходов из 224 037 тонн, подвергались первичной сортировке на полигонах ТБО области.

      При этом, необходимо отметить, что наибольший показатель уровня сортировки отмечается по городу Лисаковск, с показателем 48,94%. Далее следуют Житикаринский район с уровнем сортировки 19,20% и город Костанай – 5,65%.

      Что касается, Карабалыкского района, данные о сортировке коммунальных отходов в органах статистики отсутствуют.

      Однако, в ходе проведения полевых исследований и интервью с ИП Иманбаев, достоверно установлено что данным хозяйствующим субъектом на территории поселка Карабалык, осуществляется раздельный сбор ПЭТ бутылок, посредством установки сетчатых контейнеров для сбора пластиковой тары. Также, ИП Иманбаев осуществляется сбор бывшей в употреблении гофро-тары, для последующей передачи перерабатывающим предприятиям.

      Таблица 11 – Общий объем утилизированных и захороненных отходов по Костанайской области на конец 2022 года


Объем накопленных захороненных (депонированных) отходов на начало 2022 г, тонн

Объем отходов, поступивших на захоронение (депонирование) в 2022 г., тонн

Объем накопленных захороненных (депонированных) отходов на конец 2022 г, тонн

Проектная мощность полигона, в тоннах

Показатель, накопления полигона, %

Площадь полигона, в км2

Костанайская область

3 345 954

205 948

3 551 902

15 509 615

22,90

5,65

г. Костанай

1 192 955

85 344

1 278 299

1 530 443

83,52

0,38

г.а. Аркалык

194 404

10 857

205 261

660 000

31,10

1,00

г.а. Лисаковск

145 652

3 279

148 931

670 000

22,23

0,27

г.а. Рудный

x

x

x

x

х

x

Алтынсаринский

-

-

-

-

-

-

Амангельдинский

30 529

520

31 049

31 155

99,66

0,10

Аулиекольский

104 236

2 452

106 688

460 355

23,18

0,50

Денисовский

19 299

1 613

20 912

91 322

22,90

0,06

Джангельдинский

7 042

3 043

10 085

35 000

28,81

0,28

Житикаринский

205 437

7 512

212 949

1 361 325

15,64

0,24

Камыстинский

82 656

2 495

85 151

193 453

44,02

0,06

Карабалыкский

106 541

7 156

113 697

342 050

33,24

0,32

Карасуский

104 231

5 477

109 708

1 227 784

8,94

0,18

Костанайский

516 430

34 799

551 229

6 762 843

8,15

0,18

Мендыкаринский

43 095

4 797

47 892

68 736

69,68

0,27

Наурзумский

-

-

-

-

-

-

Сарыкольский

30 645

355

31 000

31 000

100,00

0,20

Беимбета Майлина

88 756

5 336

94 092

292 849

32,13

0,38

Узункольский

92 904

3 783

96 687

356 110

27,15

0,26

Федоровский

29 227

3 497

32 724

40 000

81,81

0,47

      * "Об обращении с коммунальными отходами в Костанайской области за 2022 год" Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, Дата релиза: 04.05.2023 г.

      Согласно представленным сведениям, общий показатель наполняемости полигонов ТБО по Костанайской области на конец 2022 года составил 22,90%, при совокупной проектной мощности полигонов равной 15 509 615 тонн.

      Полностью исчерпавшим установленную проектную мощность, является полигон ТБО в Сарыкольском районе, с показателем наполняемости равный 100%. Наибольшие показатели наполняемости, также характерны для следующих районов области:

      Амангельдинский район – 99,66%;

      г. Костанай – 83,52%;

      Федоровский район – 81,81%;

      Мендыкаринский район – 69,68%.

      Наименьшие показатели заполненности полигонов ТБО, характерны для следующих территорий:

      Костанайский район – 8,15%;

      Карасуский район – 8,94%;

      Житикаринский район – 15,64%;

      г. Лисаковск – 22,23%;

      Денисовский район – 22,90%.

      По Карабалыкскому району показатель заполненности полигонов ТБО по состоянию на конец 2022 года, составил 33,24%.

      При этом, очень важно отметить, что согласно методологии Бюро национальной статистики, при формировании отчета по сбору и вывозу твердых бытовых отходов за основу берут данные юридических лиц и их структурных подразделений, осуществляющих сбор и вывоз коммунальных отходов домашних хозяйств, а также похожих отходов предприятий и организаций. При расчете объема отходов, вывозимых на полигоны отходов, не учитываются отходы, вывозимые на несанкционированные свалки. Т. е. другими словами не учитываются объемы ТБО домохозяйств не охваченные услугами сбора и вывоза ТБО.

      На территории Карабалыкского района Костанайской области функционирует 7 полигонов ТБО, находящихся под управлением ИП Салмина и ИП Иманбаев. Из них, ИП Салмина управляет 1 промышленной площадкой в поселке Карабалык действующей на основании разрешения МЭ РК №: KZ50VCZ00144700, известной как "Полигон ТБО". Этот полигон предназначен для складирования твердых бытовых и промышленных отходов. Расстояние от границы земельного участка до ближайших жилых строений составляет более 1 000м.

      Имущественный комплекс ИП Иманбаев включает в себя 6 промышленных площадок, действующих на основании разрешения KZ13VCZ00532299 разрешения МЭ РК №: KZ47VCZ00392783, распределенных по различным населенным пунктам. Участки были предоставлены сельскими акиматами в постоянное землепользование с целью размещения полигонов ТБО. Важно отметить, что все участки свободны от построек.

      Промплощадка № 1: с. Бурли.

      Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров в восточном направлении. Общая площадь участка – 3,0 га, из которых 0,5 га используется под полигон твердых бытовых отходов (ТБО). Рельеф ровный с небольшим уклоном к реке Тогузак. На участке отсутствуют зеленые насаждения и инженерные коммуникации.

      Промплощадка № 2: с. Босколь.

      Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров в северном направлении. Общая площадь – 3,0 га, из которых 0,5 га выделено под полигон ТБО. Рельеф равнинный. На участке отсутствуют зеленые насаждения и инженерные коммуникации.

      Промплощадка № 3: с. Белоглинка.

      Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров в северо-западном направлении. Общая площадь - 3,0 га, из которых 0,5 га используется под полигон ТБО. Рельеф ровный. Зеленых насаждений и инженерных коммуникаций нет.

      Промплощадка № 4: с. Новотроицк.

      Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров в юго-западном направлении. Общая площадь – 3,0 га, из которых 0,5 га задействовано под полигон ТБО. Рельеф равнинный. Зеленых насаждений и инженерных коммуникаций нет.

      Промплощадка № 5: с. Смирновка.

      Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров в северном направлении. Общая площадь - 3,0 га, из которых 0,5 га используется под полигон ТБО. Рельеф ровный. Зеленых насаждений и инженерных коммуникаций нет.

      Промплощадка № 6: с. Тогузак.

      Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров в западном направлении. Общая площадь – 3,0 га, из которых 0,5 га задействовано под полигон ТБО. Рельеф ровный. Земля ранее не использовалась. Отсутствие зеленых насаждений, инженерных коммуникаций, водоснабжения, теплоснабжения и канализации.

      ИП Салмина.

      В соответствии с заключением государственной экологической экспертизы от 18.10.2017 года ИП Салмина Т.А. в Костанайской области, предусмотрено оборудование площадок на полигоне для временного хранения отсортированных отходов, с учетом видов (металлолом, пищевые отходы, бумага, картон, стекло, строительные отходы, пластмасса) и их безопасного сбора в срок не более шести месяцев до передачи для утилизации или переработки.

      Согласно распоряжению акима п. Карабалык, предоставлен полигон ТБО ИП Салмина Т.А., обладающий площадью 3,0 га и начавший свою эксплуатацию в 2011 году. Общая мощность полигона составляет 441 281,3 м3 или 88 256,3 тонн, с накопленными отходами за период 2011-2017 гг. в объеме 27 518,8 тонн.

      Экологическая классификация полигона определена согласно Экологическому кодексу РК и Санитарным правилам, выделенным в I категорию, 1 класс опасности с санитарно-защитной зоной размером 1000 метров.

      Производственная деятельность промбазы ИП Салмина Т.А. формирует 6 видов отходов, включая ТБО, сметы с территории, отработанные масла, шины, аккумуляторы, ветошь обтирочную, воздушные и масляные фильтра. Система управления отходами включает десять этапов технологического цикла, а контроль над накоплением и вывозом отходов регулируется установленными лимитами промышленных отходов.

      ИП Иманбаев

      Согласно Заключения государственной экологической экспертизы по проекту нормативов размещения отходов (НРО) для ИП "Иманбаев А.Г" п. Карабалык Карабалыкский район, Костанайская области" система управления отходами предприятия выглядит следующим образом.

      Отходы, сгенерированные населением Карабалыкского района, доставляются с использованием автотранспорта, предоставляемого жителями. Для эффективной организации вывоза отходов из многоквартирных домов предусмотрено еженедельное выполнение данной операции с привлечением арендованного транспорта.

      Предприятие принимает разнообразные категории отходов, включая преимущественно твердые бытовые материалы, такие как бумага, пищевые отходы, текстиль, камни и полимерные материалы. Также в перечень входят неиспользуемые зерноотходы, золошлак и строительный мусор.

      1. Твердые бытовые отходы, в т.ч. дворовой смет (GO060) - образуется в процессе хозяйственно-бытовой деятельности сотрудников предприятия и при уборке твердого покрытия территории. Размещаются на полигоне ТБО;

      2. Мертвые (неиспользуемые) зерноотходы (GM020) - образуются при подработке зерна. Сбор и складирование осуществляется на специализированной площадке зернотока. Вывозятся на полигон ТБО по мере накопления;

      3. Золошлак (GG030) - образуется при сгорании. Временное хранение на предприятии осуществляется на открытых складах золы. Используется на полигоне в качестве изолирующего материала слоев ТБО;

      4. Строительный мусор (GG170) - образуется в процессе строительно-ремонтных работ и благоустройства территории. Сбор и временное хранение осуществляется в контейнере в специально отведенном месте на территории предприятия и по мере накопления вывозится на полигон ТБО;

      Предприятием предусмотрены ежеквартальный контроль выбросов загрязняющих веществ в атмосферу путем инструментальных замеров на границе СЗЗ, ежегодный контроль почвы, а также контроль подземных вод два раза в год.

      Таблица 12 – Нормативы размещения отходов потребления полигонов ТБО Карабалыкского района

Нормативы размещения отходов потребления

Год

Образование, т/год

Размещение т/год

Передача сторонним организациям, т/год

Полигон ТБО, Карабалык

2023

4100

697

3403

2024

4100

697

3403

2025

4100

697

3403

2026

4100

697

3403

Площадка № 1 Бурлинский с.о.

2023

279

123

0

2024

289

129

0

2025

301

135

0

2026

312

142

0

2027

325

149

0

2028

338

157

0

Площадка № 2 Боскольский с.о.

2023

710

173

0

2024

736

182

0

2025

761

191

0

2026

788

201

0

2027

816

211

0

2028

843

221

0

Площадка № 3 Белоглинский с.о.

2023

595

163

0

2024

218

172

0

2025

640

181

0

2026

661

189

0

2027

685

198

0

2028

711

209

0

Площадка № 4 Новотройцкий с.о.

2023

565

167

0

2024

585

175

0

2025

607

184

0

2026

628

193

0

2027

651

203

0

2028

671

209

0

Площадка № 5 Смирновский с.о

2023

263

127

0

2024

264

134

0

2025

275

141

0

2026

286

148

0

2027

297

155

0

2028

309

163

0

Площадка № 6 с. Тогузак

2023

6251

97

0

2024

6441

102

0

2025

6636

107

0

2026

6837

112

0

2027

7004

117

0

2028

7259

125

0

      Согласно данным с ПНРО объектов управления коммунальными отходами Карабалыкского района. "Передача сторонним организациям, т/год" является планируемым объемом отходов временного складирования для последующей передачи спецорганизациям.

      Полигон ТБО в Карабалыке, в 2023-2026 годах планирует формирование 4100 тонн отходов в год, из которых 697 тонн размещается на полигоне, а 3403 тонны передаются сторонним организациям ежегодно. Площадки № 1-6 в разных сельских округах Карабалыкского района, имеют разные планируемые объемы захоронения, наименьший объем в Карабалыкском районе планируется на площадке № 6 в селе Тогузак.

      Таблица 12 – Реестр соответствия нормативно правовым актам по содержанию полигонов ТБО и управлению коммунальными отходами.

ТРЕБОВАНИЯ НОРМАТИВНО-ПРАВОВЫХ АКТОВ

ОЦЕНКА ИСПОЛНЕНИЯ

Согласно Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления"

Размеры СЗЗ от места хранения отходов (площадка) до территории жилой застройки, объектов производственного и коммунального назначения определяются установленными требованиями приказа исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 11 января 2022 года № ҚР ДСМ-2 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к санитарно-защитным зонам объектов, являющихся объектами воздействия на среду обитания и здоровье человека"

Исполняется

В населенных пунктах (на территории жилищного фонда, организаций, культурно-массовых учреждений, зон отдыха) выделяют специальные площадки для размещения контейнеров для сбора отходов с подъездами для транспорта. Площадку устраивают с твердым покрытием и ограждают с трех сторон на высоту, исключающей возможность распространения (разноса) отходов ветром, но не менее 1,5 м.

Не исполняется

Вывоз ТБО осуществляется своевременно. Сроки хранения отходов в контейнерах при температуре 0о С и ниже – не более трех суток, при плюсовой температуре – не более суток.

Не исполняется

Собственник полигона ТБО, свалки устраивает при выезде с полигона (организованной свалки) дезинфицирующую бетонную ванну для обеззараживания колес мусоровозов. Длину ванны предусматривают не менее 8 м, ширину 3 м, глубину 0,3 м.

Не исполняется

По периметру всей территории полигона ТБО, свалки устраивают легкое ограждение, осушительную траншею глубиной более 2 м, или земляной вал высотой не более 2 м.

Не исполняется

При обезвреживании отходов потребления, используются печи (инсинераторы) указанные в пункте 40 настоящих Санитарных правил. Не принимается на полигон отходы потребления, для которых разработаны эффективные методы извлечения тяжелых металлов и веществ, радиоактивные отходы, нефтепродукты, подлежащие регенерации.

Не исполняется

Полигон размещают с подветренной стороны от населенных пунктов с учетом ветров преобладающего направления, ниже мест водозаборов хозяйственно-питьевого водоснабжения по течению рек, ниже и за границами зон водозабора открытых водоемов, зимовальных ям, мест массового нереста и нагула рыб.

Не исполняется

Места для полигона предусматриваются на отдельных, свободных от застройки, проветриваемых территориях, не затапливаемых ливневыми, талыми и паводковыми водами, которые допускают выполнение инженерных решений, исключающих загрязнение населенных пунктов и зон массового отдыха людей, хозяйственного водоснабжения, минеральных источников, открытых водоемов и подземных вод.

Исполняется

Полигон размещают на участках, где подземные воды залегают на глубине более 20 м и перекрыты малопроницаемыми породами с коэффициентом фильтрации не более 10 м/сут. Основу дна полигона размещают не менее 4 м от наивысшего основного стояния уровня подземных вод. Дно и стенки устраивают с гидроизоляцией.

Исполняется

Размер и озеленение СЗЗ полигонов ТБО, свалок осуществляется в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-2.

Не исполняется

Не допускается размещать полигон на резервных территориях жилищного строительства, расширения производственных объектов, рекреационных зон, в долинах рек, балках, на участках с проседаниями почвы, в местах развития карстовых процессов, на территории залегания полезных ископаемых, в зоне питания подземных источников питьевой воды.

Исполняется

Наклон территории полигона в направлении населенных мест, производственных объектов, сельскохозяйственных угодий и водотоков не допускается.

Исполняется

Территорию полигона делят на две зоны: зона складирования ТБО и зона размещения хозяйственно-бытовых объектов.

Не исполняется

Для персонала полигонов предусматриваются помещения санитарно-бытового обслуживания. Комнату приема пищи как минимум оборудуют бытовым холодильником и раковиной для мытья посуды.

Исполняется

На полигоне обеспечивают контроль состава и учет поступающих отходов, распределения отходов в работающей части полигона, технологического цикла по изоляции отходов.

Исполняется

В зеленой зоне полигона (по периметру) устраивают контрольные скважины для мониторинга влияния ТБО на грунтовые воды, одна из них выше полигона по потоку грунтовых вод, 1-2 скважины ниже полигона.

Не исполняется

В качестве изолирующего материала используют шлаки и (или) отходы производств: известь, мел, соду, гипс, графит, асбоцемент, шифер.

Не исполняется

Для обеззараживания отходов на полигоне используют методы полевого компостирования в буртах, для полигонов, принимающих менее 120000 м3 ТБО в год, применяют траншейную схему складирования ТБО. Траншеи имеют глубину 3-6 м и ширину по верху 6-12 м. Траншеи устраивают перпендикулярно направлению господствующих ветров.

Не исполняется

Согласно Правил управления коммунальными отходами

Раздельный сбор коммунальных отходов осуществляется в соответствии с Требованиями к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 25595).

Не исполняется

Если коммунальные отходы собираются раздельно, для каждой категории (фракции) отходов определяется своя периодичность вывоза.

Не исполняется

В соответствии с пунктом 4 статьи 368 Кодекса субъекты предпринимательства, осуществляющие деятельность по транспортировке ТБО, при оказании соответствующих услуг соблюдают следующее: 1) использовать специально оборудованные транспортные средства, предназначенные для транспортировки ТБО;

Не исполняется

Транспортировка (в том числе вывоз) твердых бытовых отходов должна осуществляться транспортными средствами, соответствующими требованиям настоящего Кодекса.

Не исполняется

     


      Рисунок 5 – Карта значимых для управления коммунальными отходами объектов, п. Карабалык

1) Полигон ТБО

7) мкрн. Улан

13) ул. Гагарина 44

2) мкрн. Северный

8) мкрн. Строителей

14) ул. Гагарина 40

3) Черемушки 11

9) СМУ большой

15) ул. Щеголихина

4) Черемушки 15

10) ул. Гоголя 2

16) ул. Комсомольская 39

5) Фабричная коттедж

11) ул. Гоголя 6

17) ул. Космонавтов 69

6) ул. Чехова 13

12) СМО 14


1.3. Сведения о классификации отходов

      Согласно ПНРО ИП Салмина химический и морфологический состав отходов на 2023-2027 год планируется следующим образом:

      Твердые бытовые отходы. По химическому и морфологическому составу твердые бытовые отходы являются отходами жизнедеятельности населения и предприятий, состоящие в основном из пищевых, бумажных и текстильных продуктов. Согласно Методики по расчету выбросов загрязняющих веществ в атмосферу от полигонов твердых бытовых отходов (приложение № 17 к приказу Министра ООС РК от 18.04.2008 г. № 100-п) состав твердых бытовых отходов представлен (%): пищевые отходы (35-45); бумага, картон (32-35); дерево (1-2); черный металлолом (3-4); цветной металлолом (0,5-1,5); текстиль (3-5); кости (1-2); стекло (2-3); кожа, резина (0,5-1); камни, штукатурка (0,5-1); пластмасса (3-4); прочее (1-2); отсев менее 15 мм (5-7).

      Физические характеристики ТБО – нерастворимые, нелетучие, невзрывоопасные, твердые.

      Морфологический состав твердых бытовых отходов для временного складирования для последующей передачи спецорганизациям:2023-2027 гг. - 83% - пищевые отходы (40%); бумага, картон (32%); стекло (2%); металлолом (5%); пластмасса (4%).

      Морфологический состав твердых бытовых отходов для захоронения:- 2023-2027 гг. - 17% - дерево (2%); текстиль (3%); кости (2%); кожа, резина (0,5%); камни, штукатурка (0,5%); прочее (2%); отсев (7%).

      Золошлаковые отходы образуется при сжигании угля в печах и котельных частного сектора и предприятий. Согласно Методики разработки проектов нормативов предельного размещения отходов производства и потребления (приложение № 16 к приказу Министра ООС РК от 18.04.2008 г.№100-п) зола имеет следующий состав (%): SiO2 - 61,1; AI2O3 - 6,6; CaO - 4,3; MgO - 2,2; прочие - 5,8.

      Золошлаковые отходы подлежат захоронению на полигоне в полном объеме.

      Строительный мусор образуется после ремонта помещений. Согласно Методики разработки проектов нормативов предельного размещения отходов производства и потребления (приложение № 16 к приказу Министра ООС РК от 18.04.2008 г. № 100-п) в состав отходов входят: остатки цемента - 10%, песок - 30%, бой керамической плитки - 5%, штукатурка - 55%. 2023-2027 гг. - строительный мусор, принимаемый на полигон, складируется на площадках временного хранения для последующей передачи в спецорганизации, в целях их последующей утилизации, восстановления или переработки.

     


      Рисунок 6 – Морфологический состав твердых бытовых отходов

     


      Рисунок 7 – Морфологический состав твердых бытовых отходов для захоронения

     


      Рисунок 8 – Морфологический состав твердых бытовых отходов для захоронения

1.4. Основные проблемы в сфере управления коммунальными отходами

      В Карабалыкском районе коммунальные отходы в основном, размещаются на полигонах ТБО, причем полигоны имеют небольшие размеры и поэтому недостаточно эффективны как с экономической, так и с природоохранной точек зрения.

      В районе деятельность по сбору и вывозу коммунальных отходов, осуществляет ИП Иманбаев (мусоровывозящая компания – МВК), при этом располагаемый автопарк состоит из неспециализированных грузовых автомобилей. Значительная часть автопарка ИП Иманбаев – старые и сильно изношенные автомашины. Поэтому нередко до 50% автопарка находится в непригодном для эксплуатации состоянии (в ремонте). Современные специализированные мусоровозы с возможностью уплотнения транспортируемых ТБО в автопарке МВК, отсутствуют. Сбор и вывоз ТБО осуществляется с привлечением 2 специализированных машин, для погрузки ТБО (погрузчик) и грузовой автомобиль для вывоза ТБО, что в свою очередь существенно увеличивает трудозатраты и повышенный расход энергетических ресурсов. Между тем, перевозка непрессованных бытовых отходов (с плотностью 200-250 кг/м3) заметно увеличивает транспортные расходы.

      Также "слабым местом" являются дороги. В большинстве своем подъездные дороги к местам сбора ТБО отсутствуют, либо они слишком узкие и/или плохого качества, в зимний период их заносит снегом, и они становятся непроезжими.

      Раздельный сбор мусора, в районе отсутствует и коммунальные отходы поступают на полигон в смешанном виде, из-за чего отсортированное вторсырье имеет низкое качество (влажное, загрязнено жиром и отходами пищи и т.п.). В итоге, цены на такое низкокачественное вторсырье невысоки.

      Ключевые проблемы системы обращения с коммунальными отходами Карабалыкского района Костанайской области, выявленные в ходе проведения полевых исследований:

      - низкий охват населения централизованной системой сбора и вывоза коммунальных отходов в районном центре, по оценочным данным охват населения составляет от 10 до 20%;

      - за пределами районного центра система централизованного сбора и вывоза коммунальных отходов не организована;

      - ИП Иманбаевым с физическими лицами пользующиеся централизованной системой сбора ТБО, заключаются индивидуальные договора, что существенно усложняет процесс администрирования и взимания платы за сбор ТБО. При этом, согласно п. 3 статьи 367 ЭК РК, физические лица, проживающие в жилых домах, обязаны пользоваться централизованной системой на основании публичных договоров и оплачивать услуги за транспортировку отходов согласно утвержденным местным представительным органом тарифам;

      - у МВК отсутствуют актуальные сведения о количественном составе жителей дома или квартиры, что существенно затрудняет взимание платы, так как тарифы на сбор, вывоз ТБО утверждаются на 1 человека;

      - низкая собираемость и культура оплаты за оказываемые услуги за сбор, вывоз ТБО, отсутствие инструментов воздействия со стороны МВК в отношении должников, помимо судебных решений;

      - субъекты малого и микро бизнеса, не имеющих на праве собственности контейнерных площадок и контейнеров, не заключают договора с МВК, вразрез положениям п. 3 статьи 367 ЭК РК;

      - отсутствие обустроенных контейнерных площадок, в Карабалыкском районе приводят к созданию антисанитарной обстановки вокруг многоэтажных домов и мест скопления ТБО.

      На территории Костанайской области перерабатываются лишь картонно-бумажная упаковка, двумя хозяйствующими отходами в городе Лисаковск, что в целом не позволяет говорить об эффективности переработки и утилизации отходов. Удаленность объектов по переработке отдельных фракций ТБО не позволяет субъектам по сбору ТБО осуществлять доставку собранного вторсырья, поскольку значительные транспортные расходы ведут к убыточной деятельности, что также является одной из главных причин инвестиционной непривлекательности сектора.

      Низкая инвестиционная привлекательность, как основной сдерживающий фактор развития отрасли, также включает в себя недостаточные законодательные меры государственной поддержки. Очень важный аспект проблемы переработки и утилизации ТБО – формирование рынков отходов и рынков изделий из отходов, что является основным ограничителем развития рециклинга.

      Развитию системы управления отходами как правило препятствует ряд барьеров, которые можно разделить на: финансово-экономические, культурно-информационные.

      Проблемы развития сектора обращения с ТБО и предлагаемые меры по их решению представлены в порядке приоритетности. Наиболее существенным барьером является недостаточное финансирование и отсутствие экономических стимулов к его развитию.

      Финансово-экономические барьеры обусловлены в первую очередь сложностями обеспечения устойчивого финансирования как гарантии возврата инвестиций. К таким барьерам можно отнести проблемы установления и регулирования тарифов и других платежей, связанных с отходами, а также отсутствие реальных экономических стимулов к развитию переработки.

      Сегодня основным источником компенсации затрат на вывоз и утилизацию ТБО являются платежи населения. Причем, совершенно очевидно, что существующие тарифы за обезвреживание бытовых отходов неадекватно низкие, и не способны покрывать даже затраты на захоронение отходов и их вывоз.

      Низкие тарифы в системе обращения с отходами, отсутствие каких-либо других дотаций делают не привлекательным участие инвесторов и бизнеса в предпринимательской деятельности отрасли. Данный вопрос является наиболее сложным для местных исполнительных и представительных органов, так как повышение тарифов, прежде всего для населения, рассматривается как социальный вопрос. При столь низком тарифе невозможно создание или увеличение сортировочных мощностей в регионах, а отсутствие сортировочных линий в регионе не позволяет реализовывать вступивший запрет на захоронение отдельных видов ТБО.

      Информационные барьеры выражаются в недостаточном осознании значимости качественного обращения с отходами самим обществом, вследствие чего спрос населения на услуги надлежащего качества фактически отсутствует. Реализация мер по эффективному обращению с отходами требует изменения отношения как со стороны населения, так и со стороны МИО. Необходимо сформировать принципиально иную культуру отношения к отходам, выработать новые нормы и правила поведения.

2. ЦЕЛЬ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ

      Паспорт программы управления коммунальными отходами Карабалыкского района Костанайской области

Наименование

Программа управления коммунальными отходами Карабалыкского района Костанайской области на 2024 – 2030 годы

Основание для разработки

Концепция по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике", утвержденная Указом Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577

План мероприятий Правительства Республики Казахстан по реализации Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике" на 2021 – 2030 годы, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 июля 2020 года № 479

Государственный орган, ответственный за разработку

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции акимата Карабалыкского района"

Государственный орган, ответственный за реализацию

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции акимата Карабалыкского района"

Цель Программы

Повышение эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости комплекса услуг по сбору, транспортировке, утилизации, переработке и захоронению твердых бытовых отходов, увеличение доли переработки ТБО, а также обеспечение безопасного захоронения отходов.

Задачи Программы

1. Совершенствование системы переработки ТБО;

2. Рекультивация существующих и строительство новых полигонов малой мощности твердых бытовых отходов, отвечающих современным требованиям санитарных правил со сложной инфраструктурой приема, сортировки, переработки и захоронения твердых бытовых отходов;

3. Ликвидация стихийных свалок;

4. Повышение осведомленности и образованности о системе раздельного сбора отходов;

5. Модернизация системы сбора и транспортировки твердых бытовых отходов;

6. Повсеместное внедрение раздельного сбора отходов у источника образования;

7. Совершенствование системы переработки коммунальных отходов;

8. Внедрение и систематическое расширение переработки твердых бытовых отходов в рамках и в соответствии с принципами и концепцией развития "зеленой" экономики;

9. Повсеместное внедрение раздельного сбора крупногабаритных отходов у источника образования.

Сроки и этапы реализации Программы

2024 - 2030 годы

Целевые индикаторы

Для достижения основной целей Программы, планируется реализация следующих целевых индикаторов:

Покрытие населения централизованным сбором, вывозом твердых бытовых отходов – 100 % к 2030 году.

Санитарное хранение мусора – 95 % к 2030 году.

Доля переработанных отходов – 40 % к 2030 году.

Объемы финансирования

Объем финансирование программы на 2024-2030 годы для Карабалыкского района будет определено на основе детальных расчетов для каждого полигона. Фактические расчеты включают в себя оценку затрат, основанную на технико-экономическом обосновании (ТЭО) и других аналитических данных. Анализ проводится с учетом индивидуальных особенностей полигонов, обеспечивая оптимальное распределение бюджетных средств. Гибкость программы предусмотрена для адаптации к изменениям в условиях реализации и экономической обстановке.

2.1. Цель программы

      Программа управления коммунальными отходами нацелена на многогранные улучшения в области сбора, транспортировки, утилизации и захоронения ТБО. В первую очередь, программа стремится к повышению эффективности системы, внедряя оптимизированные процессы с целью снижения затрат и обеспечения общей эффективности. Дополнительно, акцент делается на обеспечении стабильности и надежности услуг, предоставляемых в рамках управления отходами.

      Важным аспектом программы является стремление к экологической и социальной приемлемости. Это включает внедрение экологически чистых технологий и активное вовлечение общественности через образовательные программы, и поддержку социальных инициатив в сфере управления отходами. Одной из ключевых задач является увеличение доли переработки ТБО, что достигается развитием инфраструктуры для сортировки и переработки отходов.

      Наконец, программа стремится к обеспечению безопасного захоронения отходов. Это включает в себя соблюдение санитарных норм при захоронении и внедрение технологий, направленных на предотвращение загрязнения грунтовых вод. Общими усилиями в рамках программы предпринимаются шаги для создания устойчивой и ответственной системы обращения с коммунальными отходами, учитывая комплекс различных аспектов и интересов общества.

2.2. Задачи программы

      Задача 1. Определение единого оператора по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов.

      1.1. Проведение конкурса ГЧП для выбора частного партнера по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов.

      1.2. Создание КГП в случае отсутствия частного партнера.

      Задача 2. Организация системы централизованного сбора и транспортировки твердых бытовых отходов. Повсеместное внедрение раздельного сбора отходов у источника образования.

      2.1. Обустройство 178 контейнерных площадок мусорными баками (178 для сухих отходов, 178 для мокрых отходов и 182 для сбора ПЭТ), в поселке Карабалык и селах Гурьяновское, Белоглинка, Надеждинка, Бурли, Босколь, Новотройцкое, Тогузак, Веренка, Ворошиловка, Михайловка, Рыбкино, Научное, Святославка и Станционное.

      Согласно приказу и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления", контейнеры для твердых бытовых отходов в населенных пунктах должны быть оборудованы крышками, установлены на площадках с твердым покрытием, ограждены с трех сторон (не менее 1,5 метра в высоту), размещены на расстоянии не менее 25 метров от жилых и общественных зданий, и подлежать комиссионному утверждению в случае сложной застройки.

      2.2. Создания 19 временных пунктов хранения размерами 5х6 м2 и разделами для мокрых и сухих отходов в селах: Терентьевка, Целинный, Ельшанское, Сарыколь, Котлованное, Лесное, Приречное, Урнек, Магнай, Победа, Подгородка, Аккудук, Фадеевка, Приуральское, Шадыксаевка, Смирновка, Лесное, Октябрьское и Кособа.

      Согласно главе 2, пункту 17, приказа и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 декабря 2020 года № 21934, об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления", "Площадку для временного хранения отходов покрывают твердым и непроницаемым для токсичных отходов (веществ) материалом, обваловывают, с устройством слива и наклоном в сторону очистных сооружений. Направление поверхностного стока с площадок в общий ливнеотвод не допускается. Для поверхностного стока с площадки предусматривают специальные очистные сооружения, обеспечивающие улавливание токсичных веществ, очистку и их обезвреживание. На площадке предусматривают защиту отходов от воздействия атмосферных осадков и ветра".

      2.3. Приобретение сортировочной линии и транспорта для сбора и вывоза отходов – 1 сортировочная линия в поселок Карабалык, 12 камазов (на каждый полигон по 2), 6 мусоровозов (на каждый полигон по 1), 6 погрузчиков (на каждый полигон по 1) и 1 бульдозер в поселок Карабалык.

      2.4. Обеспечение доступа для МВК, к сведениям о регистрации населения в целях идентификации количества граждан, зарегистрированных по месту жительства (п.п. 13, п. 4, ст. 365 ЭК РК).

      Таблица 13 План управления твердыми бытовыми отходами (ТБО) по сельским районам: распределение полигонов и охватываемых сел

Охватываемые села

Временные пункты хранения

Объемы образования отходов в год/т

Расстояние от полигона, временного хранения км

Мусорные площадки

п. Карабалык


2887,75

-

86

с. Терентьевка

+

25,75

19,4


с. Надеждинка


114,75

12,9

5

с. Целинный

+

29,75

32


с. Ельшанское

+

29,25

11,7


с. Сарыколь

+

64,75

25,4


с. Котлованное

+

28,75

21,1


с. Ворошиловка


95

9,2

4

с. Гурьяновское


97,75

4,7

4

11

5

3373,5


100

с. Бурли


197,75

-

9

с. Михайловка


142

16

6

с. Лесное

+

26,25

22,3


с. Смирновка

+

205,5

23,3


с. Рыбкино


44,75

8,8

2

с. Приречное

+

119

53


с. Урнек

+

16,25

52


7

4

751,5


17

с. Босколь


304,75

-

13

1


304,75


13

с. Новотройцкое


168,75

-

7

с. Магнай

+

45

14,3


с. Победа

+

72,25

41


с. Подгородка

+

13,25

21,6


с. Аккудук

+

22,75

18,3


5

4

322


7

с. Тогузак


182,75

-

8

с. Веренка


46,25

1,9

2

с. Научное


150

11,1

7

с. Белоглинка


152,5

31

7

с. Святославка


112,75

37

5

с. Фадеевка

+

25,25

37


с. Станционное


292,25

35

13

с. Приуральское

+

46,5

32


с. Шадыксаевка

+

26,25

55


11

3

1034,5


41

с. Октябрьское

+

20,75

17


с. Славенка


74,75



с. Лесное

+

113

30


с. Кособа

+

62,75

20,3


4

3

271,25



ИТОГО по всем полигонам

19

6058


178

      Количество мусорных площадок было определено на основе стандартов накопления отходов в селе за трехдневный период. Расчет количества временных пунктов хранения осуществлен в соответствии с численностью населения села и расстояниями между ними. Определение количества транспортных средств проведено на основе данных аналогичных полигонов в стране.

      Задача 3. Модернизация существующих и строительство новых полигонов малой мощности твердых бытовых отходов, отвечающих современным требованиям санитарных правил со сложной инфраструктурой приема, сортировки и захоронения твердых бытовых отходов. Рекультивация стихийных свалок.

      3.1. Модернизация 5-ти полигонов коммунальных отходов в населенных пунктах Бурли, Босколь, Новотроицкое, Тогузак и в поселке Карабалык;

      3.2. Строительство 1-го полигона малой мощности, в населенном пункте Славенка.

      3.3. Ликвидация полигонов, несанкционированных свалок.

      Ликвидация 2-х полигонов Карабалыкского района Смирновского и Белоглинского сельских округов. Ликвидация стихийных свалок по мере выявления в Карабалыкском районе.

      Задача 4. Повышение осведомленности и популяризация о системе раздельного сбора отходов.

      Информирование широкой общественности играет немаловажную роль в управлении ТБО. Информирование будет включаться в планирование системы управления ТБО на самом раннем этапе.

      4.1. Публикации в социальных сетях района и в местных газетах не менее чем 1 раз в квартал;

      4.2.Установка информационных стендов в общественных местах, обеспечивающих доступную информацию о выгодах и преимуществах системы раздельного сбора и утилизации отходов;

      4.3. Реализация мероприятий по информированию общественности, работы с населением по обращению с отходами, не менее чем 1 раз в квартал:

      - информационные материалы о вторичном использовании материальных ресурсов для распространения в школах, среди широкой общественности;

      - брошюры о домашнем компостировании зеленых, пищевых отходов, отходов животноводства;

      - организация ознакомительных визитов на полигоны для школьников и студентов;

      - конкурсы рисунков, фотографий среди школьников на тему рационального управления коммунальными отходами.

2.3. Целевые показатели программы

      Реализация настоящей Программы управления коммунальными отходами рассчитана на исполнение в срок до 2030 года и достижения следующих целевых индикаторов:

      1. Определение единого оператора по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов к 2024-2025 году.

      2. Покрытие населения Карабалыкского района к 2030 году, централизованным сбором и вывозом твердых бытовых отходов – 90 %.

      3. Приведение полигонов Карабалыкского района в соответствии с санитарными нормами и требованиями к 2030 году – 100%.

      4. Доля сортированных коммунальных отходов на месте их образования по Карабалыкскому району к 2030 году – 40%.

      Таблица 14Swot-анализ

Сильные стороны

Слабые стороны

1. Данный сектор является изученным в мировой практике – существуют проверенные технологии и решения для его модернизации.
2. Рынок является открытым для потенциальных инвесторов и частных источников финансирования.
3. Имеющийся потенциал использования ТБО в целях развития "зеленой" энергетики.
4. Потенциал использования вторичных ресурсов, получаемых из ТБО.

1. Неразвитая система сбора, в т.ч. раздельного сбора ТБО.
2. Захоронение отходов без предварительной переработки практически на всей территории района.
3. Низкий объем переработки и утилизации отходов по республике.
4. Несоответствие существующих объектов захоронения ТБО требованиям санитарных правил.

Возможности

Угрозы

1. Эффективная система сбора ТБО.
2. Внедрение регионального подхода в системе обращения ТБО.
3. Повышение объем переработки и утилизации отходов.
4. Достижение значительных и экономически эффективных способов сбора, транспортировки и переработки ТБО.
5. Рекультивация свалок на территории республики.
6. Строительство полигонов ТБО, соответствующих мировым стандартам.

1. Возникновение критических экологических ситуаций в зонах с накопленными отходами.
2. Многократное увеличение объемов образуемых отходов.
3. Выбросы в атмосферу от существующих полигонов, оказывающих влияние на изменение климата.

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННОЙ ЦЕЛИ И СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ

3.1. Основные направления, пути достижения поставленной цели и соответствующие меры

      Вариант 1: Государственно-частное партнерство

      Согласно статье 366 Экологического кодекса Республики Казахстан, кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК, проектирование, строительство, создание, реконструкция, модернизация и эксплуатация инфраструктуры и осуществление деятельности по сбору, транспортировке, сортировке, захоронению твердых бытовых отходов, ликвидации стихийных свалок (далее – управление твердыми бытовыми отходами) могут осуществляться путем реализации проектов государственно-частного партнерства в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области государственно-частного партнерства.

      Использование средств утилизационного платежа для реализации проектов государственно-частного партнерства по управлению твердыми бытовыми отходами применяется с учетом особенностей, предусмотренных нормами Экологического кодекса. При этом такие проекты применяются только для деятельности по управлению твердыми бытовыми отходами, осуществляемой за счет тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов.

      Проекты ГЧП в сфере управления твердыми бытовыми отходами (ТБО) в настоящее время рассматривают три варианта реализации, и первый из них – это сервисный контракт.

      Сервисный контракт ГЧП

      В соответствии с этим подходом Частный партнер вкладывает средства в создание и эксплуатацию объекта ГЧП, а также предоставляет услуги по управлению ТБО. Государственный партнер, в свою очередь, осуществляет мониторинг и контроль за качеством предоставляемых услуг, а также заботится о закрытии потребностей в инфраструктуре.

      Строительство и Эксплуатация Нового Объекта ГЧП

      В предпринимаемом проекте, направленном на создание и последующую эксплуатацию нового объекта государственно-частного партнерства (ГЧП), роли частного и государственного партнеров разделены с учетом оптимального сотрудничества.

      Частный партнер вносит инвестиции в проектирование и строительство нового объекта ГЧП, обеспечивая его современность и эффективность. По завершении строительства, объект передается в государственную собственность, где частный партнер приступает к его эксплуатации. Кроме того, частный партнер оказывает услуги по управлению твердыми бытовыми отходами, обеспечивая тем самым комплексное и качественное решение задач по обработке отходов.

      Объект ГЧП остается в собственности государственного предприятия (ГП), что обеспечивает государственный контроль и надежность в управлении ключевой инфраструктурой. Государственный партнер осуществляет мониторинг и контроль за качеством предоставляемых частным партнером услуг, гарантируя их соответствие стандартам и ожиданиям. Он также активно заботится о закрытии потребностей в инфраструктуре, обеспечивая надежное и устойчивое функционирование системы управления ТБО.

      Согласно 6 пункта статьи 366 Экологического кодекса Республики Казахстан, кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) в соответствии с подпунктом 3) пункта 3 настоящей статьи возмещает в рамках проекта государственно-частного партнерства разницу между предельным тарифом и текущим тарифом для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов.

      Для реализации данного пункта предполагается следующая институциональная схема с участием АО "Жасыл даму".

     


      Рисунок 9 – Институциональная схема управления коммунальными отходами, при реализации проекта ГЧП с участием АО "Жасыл даму"

      В данной институциональной схеме предполагается проекта ГЧП в сфере управления твердыми бытовыми отходами (ТБО). Согласно 7 пункта статьи 366 Экологического кодекса Республики Казахстан, кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК, размер предельного тарифа для каждого проекта государственно-частного партнерства на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и отражает фактические и инвестиционные расходы по указанным операциям в соответствующем городе, районе.

      Вариант 2: Управление коммунальными отходами на базе коммунального государственного предприятия

      При отсутствии частного партнера, выражающего интерес к участию на рынке управления коммунальными отходами в Карабалыкском районе, рекомендуется рассмотреть возможность создания коммунального государственного предприятия (КГП) в соответствии с положениями пункта 4 статьи 192 "Основания участия государства в предпринимательской деятельности" Предпринимательского кодекса Республики Казахстан от 29 октября 2015 года № 375-V ЗРК.

      Согласно, Постановлению Правительства Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1095 "Об утверждении перечня видов деятельности, осуществляемых государственными предприятиями, юридическими лицами, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированными с ними лицами", вид деятельности "Сбор неопасных отходов" ОКЭД 38110 допускается осуществлять государственным предприятиям, находящиеся в коммунальной собственности.

      В целях финансирования инвестиционных вложений образуемого КГП, имеется возможность получения бюджетного кредита на долгосрочной основе, по результатам разработанного финансово-экономического обоснования в соответствии с требованиями Бюджетного кодекса Республики Казахстан и Приказа Министра национальной экономики Республики Казахстан от 5 декабря 2014 года № 129 "Об утверждении Правил разработки или корректировки, проведения необходимых экспертиз инвестиционного предложения государственного инвестиционного проекта, а также планирования, рассмотрения, отбора, мониторинга и оценки реализации бюджетных инвестиций и оценки реализации бюджетных инвестиций и определения целесообразности бюджетного кредитования".

      Цель данного обоснования – получение бюджетного кредита для обеспечения необходимых финансовых ресурсов, требуемых для создания и эффективного функционирования объектов управления твердыми бытовыми отходами (ТБО). Важно уделять внимание соответствию предложения нормативам и требованиям, установленным соответствующим законодательством, с акцентом на экологическую и санитарную безопасность.

      Основным недостатком бюджетного кредита является невозможность для коммунального государственного предприятия (КГП) участвовать в компенсации затрат между предельным и фактическим тарифами, как это предусмотрено 6 пунктом статьи 366 Экологического кодекса Республики Казахстан (№ 400-VI ЗРК от 2 января 2021 года). Согласно данному положению, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) обязуется возмещать разницу между предельным и текущим тарифами для населения в рамках проекта государственно-частного партнерства. Учитывая, что КГП не может выступать в роли частного партнера, возможности для компенсации данных затрат ограничены.

3.2. Пути достижения поставленной цели и соответствующие меры

      В рамках реализации программы предусмотрены два основных варианта административного управления, описанных в главе 3. Первый вариант предполагает участие частного партнера на рынке ТБО, а второй – создание КГП с единственным участником в лице Местного исполнительного органа (МИО) для участия на местном рынке ТБО.

      В рамках программы управления коммунальными отходами в Карабалыкском районе предусмотрены мероприятия по рекультивации и ликвидации нескольких мусорных полигонов, а также управлению коммунальными отходами. Действия нацелены на снижение негативного воздействия человеческой деятельности на окружающую среду и обеспечение устойчивого развития региона.

      В Карабалыкском районе планируется рекультивация 5-ти полигонов и ликвидация 2-х полигонов (Смирновский и Белоглинский). Полигон ТБО находящийся в поселке Карабалык будет охватывать 11 населенных пунктов. Общее накопление коммунальных отходов – 3373,5 тонн в год. Планируется оснащать мусорными площадками поселок Карабалык и сҰла Гурьяновское, Надеждинка и Ворошиловка.

      Полигон ТБО в Бурлинском сельском округе будет охватывать 7 сел, Бурли, Михайловка, Лесное, Смирновка, Рыбкино, Приречное и Урнек, в селах Лесное, Смирновка, Приречное и Урнек планируется строительство временных пунктов хранения, а в селе Бурли, Михайловка и Рыбкино оснащение 17-ю мусорными площадками.

      Полигон ТБО в селе Босколь будет охватывать село Босколь, планируется оснащение 13 мусорными площадками.

      Полигон ТБО в Новотроицком сельском округе будет охватывать 5 сел, мусорные площадки будут размещены в селах Новотроицкое, а также создание временных пунктов хранения в 4 селах.

      Полигон ТБО в Тогузакском сельском округе будет оснащать 11 сел. В селах Тогузак, Веренка, Научное, Белоглинка, Святославка и Станционное планируется установить мусорные площадки с общим количеством в 41 единица. Также будут размещены временные пункты хранения.

      Для управления коммунальными отходами в Кособинском сельском округе и в селе Лесном планируется строительство 1-го полигона малой мощности в селе Славенка, который будет оснащать 4 села, где будут созданы пункты временного хранения.

      Ликвидация полигонов Смирновского и Белоглинского сельских округов.

      В целом, реализация этих мероприятий содействует улучшению экологической обстановки, обеспечивает устойчивость в управлении отходами и способствует созданию благоприятной среды для жизни и развития местного населения.

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

      Объем финансирование программы на 2024-2030 годы для Карабалыкского района будет определено на основе детальных расчетов для каждого полигона. Фактические расчеты включают в себя оценку затрат, основанную на технико-экономическом обосновании (ТЭО) и других аналитических данных. Анализ проводится с учетом индивидуальных особенностей полигонов, обеспечивая оптимальное распределение бюджетных средств. Гибкость программы предусмотрена для адаптации к изменениям в условиях реализации и экономической обстановке.

      Таблица 15 Предполагаемые расходы местного бюджета

№ п/п

Мероприятия

Сроки исполнения

Предполагаемые расходы (тыс. тенге)

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

1.

Определение участников рынка ТБО

15 000







15 000

2.

Обустройство контейнерных площадок


53 400






53 400

3.

Создание временных пунктов хранения отходов


14 400

8 400





22 800

4.

Ликвидация полигонов и стихийных свалок


5 000

5 000

5 000

5 000

5 000

5 000

30 000

5.

Публикации в социальных сетях района и в местных газетах

200

220

240

260

280

300

320

1 820

6.

Установка информационных стендов

750

800

850

900

950

1000

1050

6 300

7.

Реализация мероприятий по информированию общественности, работы с населением

200

220

240

260

280

300

320

1 820

ИТОГО

16 150

74 040

14 730

6 420

6 510

6 600

6 690

131 140

      Основные затраты на внедрение программы управления коммунальными отходами в Карабалыкском районе будут возлагаться на частного партнера ГЧП или КГП, остальные расходы, отраженные в таблице 15, покрываются за счет местного бюджета.

5. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

План мероприятий по реализации Программы управления коммунальными отходами Карабалыкского района Костанайской области на 2024 – 2030 годы

№ п/п

Ме- ро- при- ятия

От- вет- ствен- ные за ис- пол- не- ние

Сроки исполнения/ Форма завершения

Предпо- лагае- мые рас- ходы (тыс. тен- ге)

Источ- ники финан- сирования

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Задача 1. Определение единого оператора по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов

1.

Определение участников рынка ТБО

МИО

Договор ГЧП/ Создание КГП и разработка ФЭО







15 000,00

Местный бюджет

Задача 2. Организация системы централизованного сбора и транспортировки твердых бытовых отходов. Повсеместное внедрение раздельного сбора отходов у источника образования

1.

Обустройство контейнерных площадок

МИО


Карабалык – 86,
Бурли – 9, Босколь – 13, Новотроицкое – 7, Тогузак – 8, Веренка – 2, Надеждинка – 5, Ворошиловка – 4, Гурьяновское – 4, Михайловка – 6, Рыбкино – 2, Научное – 7, Белоглинка – 7, Святославка – 5, Станционное –13.






53 700

Местный бюджет

2.

Контейнеры для сбора ТБО

Частный партнер/ КГП


Карабалык – 258,
Бурли – 27, Босколь – 39, Новотроицкое – 21, Тогузак – 24, Веренка – 6, Надеждинка – 15, Ворошиловка – 12, Гурьяновское – 12, Михайловка – 18, Рыбкино – 6, Научное – 21, Белоглинка – 21, Святославка – 15, Станционное – 39.






По результатам конкурса ГЧП/ ФЭО

Частный партнер/ КГП

3.

Создание временных пунктов хранения отходов

МИО


Урнек, Магнай, Победа, Подгородка, Аккудук, Фадеевка, Приуральское, Шадыксаевка, Смирновка, , Лесное, Октябрьское и Кособа. (60%)

Терентьевка, Целинный, Ельшанское, Сарыколь, Котлованное, Лесное, Приречное (40%)





22 800

Местный бюджет

4.

Приобретение спецавтотранпорта

Частный партнер/ КГП


4 камаза

3 мусоровоза, 2 погрузчика, 2 камаза

2 погрузчика и, 1 бульдозер и 1 сортировочная линия




По результатам конкурса ГЧП/ ФЭО

Частный партнер/ КГП

5

Обеспечение доступа для МВК, к сведениям о регистрации населения

МИО

постоянно

постоянно

постоянно

постоянно

постоянно

постоянно

постоянно

Не требуются

МИО

Задача 3. Модернизация существующих и строительство новых полигонов малой мощности твердых бытовых отходов, отвечающих современным требованиям санитарных правил со сложной инфраструктурой приема, сортировки и захоронения твердых бытовых отходов. Рекультивация стихийных свалок.

1.

Модернизация полигонов

Частный партнер/ КГП


Полигон ТБО, Карабалык

Площадка № 1 Бурлинский с.о., Площадка № 2 Боскольский с.о.

Площадка № 4 Новотройцкий с.о.
Площадка № 6 с. Тогузак




По результатам конкурса ГЧП/ ФЭО

Частный партнер/ КГП

2.

Постройка нового полигона малой мощности ТБО в Кособинском сельском округе

Частный партнер/КГП





Площадка № 7. Кособинский с.о



По результатам конкурса ГЧП/ ФЭО

Частный партнер/КГП

3.

Ликвидация полигонов и стихийных свалок

МИО


Площадка № 3 Белоглинский с.о.

Площадка № 5 Смирновский с.о.

Стихийные свалки по мере выявления

Стихийные свалки по мере выявления

Стихийные свалки по мере выявления

Стихийные свалки по мере выявления

30 000

Мест- ный бюджет

Задача 4. Повышение осведомленности и популяризация о системе раздельного сбора отходов.

1.

Публикации в социальных сетях района и в местных газетах


1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 820

Мест- ный бюджет


200

220

240

260

280

300

320

2.

Установка информационных стендов


5

5

5

5

5

5

5

6 300

Мест- ный бюджет


750

800

850

900

950

1000

1050

3.

Реализация мероприятий по информированию общественности, работы с населением


1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 раз в квартал

1 820

Мест- ный бюджет

200

220

240

260

280

300

320


Қарабалық ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны бекіту туралы

Қостанай облысы Қарабалық ауданы мәслихатының 2024 жылғы 22 ақпандағы № 97 шешімі

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1-тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 1-тармағының 15) тармақшасына, "Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-ө бұйрығына сәйкес жергілікті атқарушы органдардың әдістемелік ұсынымдарын бекіту туралы коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі атқарушы органдарға" (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 24382 болып тіркелген), Қарабалық аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Қарабалық ауданы бойынша қалдықтарды басқару бағдарламасы бекітілсін.

      2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Аудандық мәслихатының төрайымы Г. Балбаева

  Қарабалық
  аудандық мәслихатының
  2024 жылғы 22 ақпандағы
  № 97 шешіміне
  қосымша

ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫ ҚАРАБАЛЫҚ АУДАНЫНЫҢ КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

     


      ГЛОССАРИЙ

ҚТҚ

Қатты тұрмыстық қалдықтар

ҚР

Қазақстан Республикасы

ІЖӨ

Ішкі жалпы өнім

ЖАО

Жергілікті атқарушы орган

ПЭТ

Полиэтилентерефталат

ГТК

Гидротермиялық коэффициент

ҚОН

Қалдықтарды орналастыру нормативтері

СҚА

Санитарлық-қорғау аймағы

ҚОНЖ

Қалдықтарды орналастыру нормативтерінің жобасы

ҚР ҚОҚ

Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау

ҚШК

Қоқыс шығаратын компания

ММ

Мемлекеттік мекеме

ТЭН

Техникалық-экономикалық негіздеме

МЖӘ

Мемлекеттік-жекешелік әріптестік

КМК

Коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын

      КІРІСПЕ

      Қоршаған ортаны қорғау Қазақстан үшін өзекті мәселе болды және болып қала береді, ал өндіріс пен тұтыну қалдықтарын кәдеге жарату ең күрделі мәселелердің бірі болып табылады. Экономиканың өсуі және Қазақстанда жалғасып жатқан урбанизация геометриялық прогрессияда өсіп келе жатқан қалдықтар көлемінің жыл сайын артуының себептері болып табылады, бұл ретте таяудағы жылдары азық-түлік және азық-түлік емес тауарлар номенклатурасының, олар үшін қаптаманың ассортименті мен түрлерінің ұлғаюы, халықтың өмір сүру деңгейінің өсуі есебінен қатты тұрмыстық қалдықтардың түзілу көлемінің ұлғаюын күту керек.

      Қазақстан Республикасында ҚТҚ-ны қалыптастыру және жинақтау мәселелері еліміздегі өзекті экологиялық мәселелердің бірі болып табылады. ҚТҚ-ның қоршаған ортаға әсері және олардың пайда болу көлемі ҚТҚ-мен жұмыс істеу мәселелерін шешу бойынша кешенді тәсілдер мен іс-шараларды әзірлеуді талап етеді. Атап айтқанда, "Жасыл экономиканың" нысаналы индикаторларының бірі қайта өңделген қалдықтардың үлесін 2030 жылға дейін 40% - ға дейін арттыру болып табылады.

      Қалдықтарды басқару қоршаған орта мен табиғи ресурстарды тұрақты басқарудың негізгі мәселелерінің бірі болып табылады. Оңтайлы шешім-қалдықтардың пайда болуын болдырмау, оларды экологиялық және экономикалық негізделген әдістер болған жағдайда олардың компоненттерін қайта кәдеге жарату арқылы өндірістік циклге қайта қосу. Осылайша, қалдықтарды басқарудың бірінші кезектегі мақсаттары:

      1) өндіріс пен тұтынудың әртүрлі процестері шеңберінде түзілетін қалдықтардың уыттылығы мен көлемін азайту жолымен қалдықтардың пайда болуының алдын алу;

      2) қайталама шикізаттан дайындалған материалдардың үлес салмағын ұлғайту жолымен қайта өңдеу және қайта пайдалану;

      3) оңтайлы түпкілікті жоюды және жетілдірілген мониторингті қоса алғанда, жою тұрғысынан қалдықтарды экологиялық ұтымды басқару.

ҚАРАБАЛЫҚ АУДАНЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

      Географиялық орналасуы және климаты

      Қарабалық ауданы - Қазақстанның Қостанай облысындағы аудан. Әкімшілік орталығы - Қарабалық кенті.

     


      Қарабалық ауданы Қостанай облысының солтүстік-батысында орналасқан. Аудан шығысында Федоров ауданымен, оңтүстігінде, батысында және солтүстігінде Ресейдің Челябі облысымен шектеседі. Ауданның ұзындығы солтүстіктен оңтүстікке қарай - 118 км, батыстан шығысқа қарай – 75-95 км, аумағының жалпы ауданы – 686 230 гектар.

      Оның ішінде ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер - 460 591 га, өнеркәсіп жерлері - 4 345,7 га, елді мекендердің жерлері – 76 571 га, орман қорының жерлері – 101 118 га, қордағы жерлер - 43 590 га.

      Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің ауданы ауданның жалпы ауданының 67% – немесе 460 591 га құрайды, оның ішінде егістік – 356 064 га, көпжылдық екпелер – 366 га, шабындықтар – 124 га, жайылымдар - 96 941 га.

      Аудан аумағы арқылы Уй өзені және оның Тоғызақ саласы ағып өтеді. Ауданда 90-нан астам көл бар.

      Топырақ қарапайым қара топырақтан тұрады. Аумақтың едәуір бөлігін қарағай, қарағаш, үйеңкі, терек ормандары алып жатыр.

      Географиялық және құрылымдық жағынан Қарабалық ауданы Жайық пен Торғай иілісінің екі ірі неотектоникалық құрылымдарының түйіскен жерінде орналасқан, бұл жер бедерінің сипатына із қалдырды. Батыс бөлігі-Шығыс Оралдың ойпатты-жазық аймағы, ол шығысқа қарай қуыс төмендейді және біртіндеп солтүстік Торғайдың әлсіз көтерілген құмды даласына айналады.

      Қарабалық ауданының климаты күрт континенталдылығымен және жиі қайталанатын құрғақшылықпен сипатталады, әсіресе облыстың оңтүстік жартысында.

      Климаттың ерекшеліктеріне ұзақ, аз қарлы, суық қыс мезгіл, қатты жел мен боран, сондай-ақ көктемнің және жаздың бірінші жартысының құрғақшылығы, көктемнің соңы мен ерте көктемгі аяздың болуы жатады. Жауын-шашынның максималды мөлшері көбінесе жаздың екінші жартысында болады.

      Гидротермиялық коэффициент - ГТК (орташа тәуліктік температурасы 10 градустан жоғары кезеңдегі жауын - шашын сомасының осы кезеңдегі температура сомасына қатынасы 10 есе азайды): облыстың солтүстігінде - 0,9, оңтүстігінде-0,3. Жауын-шашынның жылдық мөлшері солтүстіктен оңтүстікке қарай азаяды.

      Ауданның климаты күрт континенталды, қысы суық, қарлы және жазы ыстық: ауаның үлкен құрғақтығы, жылдың әр мезгілі арасындағы қысқа өтпелі кезеңдер және ашық, шуақты ауа-райы басым.

      1 Кесте – Орташа айлық ауа температурасы

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

1 жылда

16,4

15

9

2,6

12,7

17,7

19,5

17,3

11

2,6

6,2

13,6

1,9

      Қар жамылғысының максималды биіктігі - 33 сантиметр. Өзендер мен көлдердің қатуы қарашаның екінші жартысында, ал аутопсия сәуірдің соңғы күндерінде мұздың қалыңдығы 80-90 сантиметрге жетуі мүмкін. Топырақтың қату тереңдігі 170-180 сантиметрге жетеді.

      Қарабалық ауданының экономикасы

      Қарабалық ауданы Қостанай облысы аумағының 3,5% алып жатыр. Ауданның экономикалық-географиялық жағдайының негізгі белгілері қолайлы агроклиматтық жағдайлардың, топырақ ресурстарының, пайдалы қазбалар кен орындарының болуы деп санауға болады. Аудан аумағы жылу мөлшері, вегетациялық кезеңнің ұзақтығы және ылғалдылық дәрежесі бойынша дәнді, жемшөп, майлы дақылдарды өсіруге, сондай-ақ мал шаруашылығын дамытуға қолайлы. Алайда бірқатар қолайсыз белгілер бар: көктемнің кеш және күзгі ерте аяздары, жауын-шашынның тұрақсыздығы мен біркелкі болмауы, шаңды дауылдар, сондықтан топырақты эрозиядан қорғау, топырақты ұтымды өңдеуді енгізу, қар ұстау шараларын қолдану қажет.

      Аудан экономикасының дамуына оның Ресей Федерациясымен шекаралас жағдайы, оның аумағы арқылы Челябинск – Қостанай, Челябинск – Карталы және Екатеринбург – Алматы халықаралық автомагистралі арқылы темір жолдардың өтуі айтарлықтай әсер етеді. Қарабалық ауданының әлеуеті жақсы: Ресеймен жақын маңда, құнарлы жерлер, аймақ өзін ет-сүт өнімдерімен, нан және көкөністермен толық қамтамасыз етеді. Ландшафттың әртүрлілігі және аймақтың климаттық жағдайларының ерекшеліктері экономиканың әртүрлі салаларында кеңінен қолданылады.

      Облыстың бағалы табиғи ресурстары топырақтар, әсіресе қатардағы ауыспалы егістерге қолайлы қарапайым қара топырақтар мен оңтүстік қара топырақтар болып табылады. Аудандағы сумен қамтамасыз ету жеткіліксіз – бұл өзен желісінің біркелкі дамуы мен ағынның маусымдық бөлінуіне байланысты жер үсті су ресурстарын сенімді сумен жабдықтау көзі деп санауға болмайтындығымен түсіндіріледі. Аудан пайдалы қазбаларға бай емес, аумақта кірпіш-плитка шикізаты, құрылыс тасы, құм, отқа төзімді және отқа төзімді саз кен орындары барланған. Астық өндірісі барлық ауылшаруашылық өндірісінің негізін құрайды, ішкі қажеттіліктер үшін картоп, көкөністер, жемшөп және майлы дақылдар өсіріледі. Мал шаруашылығында құс еті, аз мөлшерде сиыр еті, шошқа еті, жұмыртқа өндіріледі. Аудан өнеркәсібі келесі салалармен ұсынылған: машина жасау, орман және ағаш өңдеу, тамақ, құрылыс материалдары өнеркәсібі, олардың өнімдері негізінен жергілікті шикізатты пайдалануға арналған және ішкі нарықтың қажеттілігін қамтамасыз етеді.

      Ауданның өндірістік қызметінің негізгі бағыты ауыл шаруашылығы өндірісі болып табылады, оның үлес салмағы 81% құрайды. Өнеркәсіп 8%, көлік және байланыс 3%, энергетикалық ресурстар мен суды өндіру және бөлу 8% құрайды.

      Ауданда ауыл шаруашылығы өндірісімен 37 ЖШС және 203 шаруа қожалығы айналысады.

      2023 жылға арналған егіс алқаптарының алдын ала құрылымына сәйкес аудан бойынша барлық егіс алқабы 295,6 мың га құрайды, оның ішінде күздік дақылдар – 1,64 мың га, жаздық дәнді дақылдар, дәнді – бұршақты және жарма дақылдары – 184,3 мың га, майлы дақылдар - 73,2 мың га, ағымдағы жылғы жемшөп - 13,1 мың га, өткен жылдардағы көпжылдық шөптер – 23,2 мың га, картоп пен көкөністер - 134 га.

      Парға қалдырған жер ауданы 56,7 мың га құрайды. Өңдеудегі барлық жер-352,2 мың га.

      2023-2025 жылдары жалпы қуаттылығы жылына 10,9 мың тонна сүтті құрайтын 4 сүт-тауар фермасын салу жоспарлануда. Жобалардың жиынтық сомасы 95 тұрақты жұмыс орнын құрумен 6,4 млрд. теңге.

      Ағымдағы жылы аудан экономикасының дамуына ірі инвестициялық жоба – өндірістік қуаты жылына 8 млн бас инкубатор салу серпін береді. Жобаның жалпы құны - 2,1 млрд.теңге, 40-қа жуық жұмыс орны ашылған.

      2023 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша ірі қара малдың саны 33 185 басты (өткен жылмен салыстырғанда 100,8%) құрайды, оның ішінде сиыр 10 275 бас, қой мен ешкі 31 783 бас, шошқа 4 649 бас, жылқы 6 927 бас, құс 465,052 мың бас.

      Халық саны

      Қостанай облысы Қарабалық ауданының халқы 2023 жылдың 1 қазанына 24 230 адамды құрады.

      2 Кесте – Қарабалық ауданының халық саны, 2023 жылғы 1 қазанға елді мекендер бойынша бөліністе

Ауылдық округі

Елді мекендер

2023


Қарабалық ауданы

24 230

1

Қарабалық кенті

Қарабалық кенті

11 551

2

Белоглин ауылдық округі

Белоглин ауылы

610

Научный ауылы

600

Святославка ауылы

451

3

Бозкөл ауылы

Бозкөл ауылы

1 219

4

Бөрлі ауылы

Бөрлі ауылы

791

5

Лесной ауылы

Лесной ауылы

452

6

Қособа ауылдық округі

Славен ауылы

299

Қособа ауылы

251

Октябрь ауылы

83

7

Михайлов ауылдық округі

Михайлов ауылы

568

Лесной ауылы

105

Терентьев ауылы

103

8

Новотроицк ауылдық округі

Новотроицк ауылы

675

Аққұдык ауылы

91

Мағнай ауылы

180

Подгород ауылы

53

9

Өрнек ауылдық округі

Приречный ауылы

476

Өрнек ауылы

65

10

Победа ауылы

Победа ауылы

289

11

Смирнов ауылдық округі

Смирнов ауылы

822

Рыбкин ауылы

179

12

Станционный ауылдық округі

Станционный ауылы

1 169

Приурал ауылы

186

Фадеев ауылы

101

Шадықсай ауылы

105

13

Тоғызак ауылдық округі

Тоғызақ ауылы

731

Верен ауылы

185

Ворошилов ауылы

380

Гурянов ауылы

391

Елшан ауылы

117

Котлован ауылы

115

Надеждин ауылы

459

Сарыкөл ауылы

259

Целинный ауылы

119

      2023 жылғы 1 қазанға Қарабалық ауданының халық саны ауылдық округтер бойынша бөлінді. Ең көп халық Қарабалық кентінде шоғырланған (11,551 адам), одан кейін Бозкөл (1,219 адам) және Станционное (1,169 адам) ауылдарында. Ауылдық округтердің де өзіндік ерекшеліктері бар, олардың тұрғындары бірнеше ондаған адамнан жүздеген адамға дейін жетеді.

     


      1 Сурет – Қарабалық ауданы халқының ұлттық құрамы

      Орыстар мен қазақтар ең ірі сандық топтарда ұсынылған, тиісінше халықтың 34.93% және 34.57% құрайды. Сондай-ақ, украиндар (15.75%), немістер (5.78%), белорустар (2.37%) және татарлар (2.35%) бар. Ауданда башқұрттар, армяндар, әзірбайжандар, мордва, марийлер, молдовандар, поляктар, удмурттар, чуваштар, шешендер, корейлер, өзбектер, коми-пермяктар, тәжіктер, литвалықтар, қырғыздар, ингуштар, грузиндер, ұйғырлар, еврейлер, түріктер, түрікмендер және басқа ұлт өкілдері сияқты әртүрлі этникалық топтардың өкілдері тұрады.

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

1.1. Қазақстан Республикасындағы коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесі туралы жалпы мәліметтер

      Коммуналдық қалдықтарды айқындау Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабының 1-тармағында беріледі, онда коммуналдық қалдықтар деп мынадай тұтыну қалдықтары түсініледі:

      1) үй шаруашылықтарының аралас қалдықтары мен бөлек жиналған қалдықтары, соның ішінде қағаз бен картон, шыны, металдар, пластмассалар, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма, орамалар, пайдаланылған электр және электрондық жабдықтар, батареялар мен аккумуляторлар;

      2) аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар, егер мұндай қалдықтар өзінің сипаты мен құрамы бойынша үй шаруашылықтарының қалдықтарына ұқсас болса.

      Коммуналдық қалдықтарға өндіріс, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, балық аулау, септиктер мен кәріз желілерінің қалдықтары, сондай-ақ сарқынды сулардың тұнбасын, пайдаланудан шыққан көлік құралдарын немесе құрылыс қалдықтарын қоса алғанда, тазарту құрылыстарынан қалған қалдықтар кірмейді.

      Тұтыну қалдықтарына адамның тыныс-тіршілік әрекеті нәтижесінде түзілген қалдықтар, өзінің тұтыну қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан өнімдер және (немесе) бұйымдар, олардың қаптамасы және агрегаттық жай-күйіне қарамастан жарамдылық не пайдалану мерзімі біткен, сондай-ақ меншік иесі өз бетінше физикалық түрде құтылған не тұтыну қалдықтарының қатарына құжатпен аударған өзге де заттар немесе олардың қалдықтары жатады.

      Қалдықтарды басқару қоршаған ортаға және адам денсаулығына теріс әсерді азайту мақсатында қалдықтармен олардың басымдылық дәрежесі бойынша іс-қимылдарды білдіреді және келесі кезеңдерді ұстанады.

      - қалдықтардың пайда болуын болдырмау немесе азайту;

      - қалдықтарды олардың пайда болу көздерінен бөлу;

      - қалдықтарды қайта пайдалану, оларды шикізат пен өнімдерге қайта өңдеу;

      - энергия алу арқылы жану;

      - қалдықтарды залалсыздандыру немесе көму үшін дайындау;

      - қалдықтарды көму.

     


      Қазіргі уақытта халықты қалдықтарды жинау және әкетумен қамту 70% құрайды. Ірі қалаларда қамту - 100%. Аудандарда және ауылдық елді мекендерде қамту өте төмен.

      Қазақстанда жыл сайын 5-6 млн тонна қатты тұрмыстық қалдықтар түзіледі. Алдағы жылдары Азық-түлік және азық-түлік емес тауарлар номенклатурасын, олар үшін қаптаманың ассортименті мен түрлерін ұлғайту, халықтың өмір сүру деңгейінің өсуі есебінен ҚТҚ түзілу көлемінің ұлғаюын күту керек.

      Қатты тұрмыстық қалдықтар үш санатқа бөлінеді:

      1) қайта өңдеуге жататын, жалпы ағыннан бөлінетін қайталама шикізат;

      2) компост жасауға жататын биологиялық ыдырайтын қалдықтар (тамақ қалдықтары);

      3) Қайта өңделмейтін қалдықтар (қалдықтар) – қазіргі уақытта не өнімге қайта өңдеуге болмайды, не оларды қайта өңдеу жоғары шығынды болып табылады. Қазіргі тұжырымдамаға сәйкес, олар жану арқылы энергия алуға бағытталған (пиролиз).

      Ауылдық жерлердегі қалдықтардың морфологиялық құрамы қалалық жерлерден ерекшеленеді. Онда органикалық қалдықтар және пластмассаның, орауыш материалдардың, қағаздың және картонның аз үлесі басым. Айта кету керек, ауылдық жерлерде қалдықтардың органикалық бөлігі әдетте полигондарға орналастырылмайды. Органикалық қалдықтардың едәуір бөлігі жануарларға беріледі немесе үйде компост жасалады. Сонымен қатар, ағашты және басқа материалдарды жылыту мақсатында жағуға болады. Бұл екі қызмет те пайда болған қалдықтардың құрамы мен көлеміне әсер етеді.

     


      3 Сурет – Республика бойынша ҚТҚ морфологиялық құрамының орташа көрсеткіштері

      Қазақстандағы қалдықтарды басқару Экологиялық кодекспен реттеледі. 2013 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Қазақстан Республикасының "Жасыл экономикаға" көшуі жөніндегі тұжырымдама бекітілді. Тұжырымдаманың негізгі бағыттарының бірі қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) жинаудың, тасымалдаудың, өңдеудің және жоюдың тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру болып табылады. 2030 жылға қарай қалдықтарды қайта өңдеу үлесі 40% - ға дейін және 2050 жылға қарай 50% - ға дейін нысаналы көрсеткіштер болып табылады, ал 2030 жылға қарай халықты ҚТҚ орталықтандырылған жинаумен қамту 100%-ды құрауы тиіс.

     


      Тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеу саласын (бұдан әрі – ҚТҚ) дамыту мақсатында нормативтік құқықтық база жетілдірілді. Атап айтқанда, Экологиялық кодекске түзетулер енгізілді:

      - "Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау", "Қайталама шикізат" ұғымдары енгізілді, оларға қойылатын талаптар белгіленді;

      - өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері енгізілді;

      - полигондарда қалдықтардың кейбір түрлерін көмуге тыйым салынды.

      2016 жылдан бастап полигондарда құрамында сынап бар шамдар мен аспаптарды; металл сынықтарын; пайдаланылған майлар мен сұйықтықтарды; батареяларды; электрондық қалдықтарды көмуге тыйым салынады;

      2019 жылғы 1 қаңтардан бастап пластмасса; макулатура, картон және қағаз, шыны қалдықтарын көмуге тыйым салу күшіне енді;

      2021 жылдан бастап – құрылыс және тамақ қалдықтарына.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 2) тармақшаларына сәйкес аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілді органдары коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты:

      1) өз құзыреті шегінде коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны бекіту;

      2) коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын бекіту;

      3) халық үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифтерді бекіту.

      3 Кесте – Қазақстан Республикасында коммуналдық қалдықтардың түзілуі және оларды қайта өңдеу деңгейі*

Көрсеткіштің атауы

Өлшем бірлігі

Кезең, жыл

2018

2019

2020

2021

2022

1

Коммуналдық қалдықтардың түзілуі

мың. тонн

3 692,0

3 674,0

3 708,5

4 006,5

3 822,8

2

Коммуналдық қалдықтардың пайда болу индексі

пайыз 2010=100

97,6

97,1

98,0

105,9

101,0

3

Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату

мың. тонн

427,1

418,3

760,0

546,3

595,3

5

Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесі

%

11,6

11,4

20,5

13,6

15,6

6

Жан басына шаққандағы коммуналдық қалдықтардың пайда болу қарқындылығы

кг

202

198

198

211

195

      * "Жасыл экономика" көрсеткіштері, ҚР СЖжРА Ұлттық статистика бюросы, 2023 жылғы 29 қараша.

      Әкімдіктер қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау тарифтерін Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі No 377 (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде тіркелген) бұйрығына сәйкес қалыптастыруға (есептеуге) міндетті. Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 16 қыркүйектегі № 24382) "Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және орналастыру бойынша халыққа арналған тарифтерді есептеу әдістемесін бекіту туралы".

      2021 жылдан бастап қолданылып жүрген бұйрықтың нормаларына сәйкес, ҚТҚ әкетуге арналған тарифтің есебіне: (1) нақты және/немесе нормативтік шығындарды көрсететін өзіндік құн (ҚТҚ жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі қызметтерді орындауға жұмсалған шығындардың, жалпы пайдалану және пайдаланудан тыс шығыстардың сомасы), сондай-ақ (2) ҚТҚ әкетуге жұмсалатын жол берілетін пайда деңгейі тарифті есептеу күніне Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландыру мөлшерлемесінен жоғары емес деңгейде айқындалады.

     


      4 Сурет – ҚТҚ жинау тарифтері

      2021 жылғы 2 қаңтарда қабылданған Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің нормаларын іске асыру үшін 2021 жылғы 14 қыркүйекте ҚТҚ жинауға арналған тарифті есептеу әдістемесі бұйрығына қол қойылды, тиісінше бүкіл республика бойынша ҚТҚ жинауға арналған тарифтер қайта қаралуға тиіс болды.

      Қостанай облысы Қарабалық аудандық мәслихатының 2022 жылғы 18 тамыздағы № 163 шешімімен. "Қарабалық ауданы бойынша қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін тарифтерді бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 24 тамызда № 29246 тіркелген ауданда қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін мынадай тарифтер бекітілген:

      4 Кесте – Қарабалық ауданы бойынша халық үшін тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифтері

Атауы

Өлшем бірлігі

Теңге (Қосылған құн салығысыз)

Жайлы үйлер

1 түрғын айына

258,12

Жайлы емес үйлер

1 түрғын айына

322,65

Бір бірлігіне (көлеміне) жылдық тариф

1 м3

3871,85

      Жалпы алғанда, "қалдықтарды басқару" барлық келесі әрекеттерді қамтиды деп саналады: қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу және жою, соның ішінде қалдықтарды жою объектілеріне кейінгі күтім, сондай-ақ кейбір сарапшылардың пікірінше, қалдықтардың пайда болуын азайтуға бағытталған іс-шаралар.

      Қоршаған ортаны қорғаудың маңызды бағыттарының бірі өндіріс және тұтыну қалдықтарын басқаруды ұтымды ұйымдастыру болып табылады. Бұл ретте қалдықтары аз және қалдықсыз технологияларды енгізуді, оларды залалсыздандыру және кәдеге жарату мақсатында қалдықтарды қайта өңдеуді экономикалық ынталандыру маңызды рөл атқарады.

      2021 жылы республика бойынша ҚТҚ полигондарының саны 3 007 құрады, оның ішінде Экологиялық және санитарлық нормаларға сәйкес – 603 (20%).

      2022 жылы бекітілген қалаларда тұрғын үй кешендері мен жеке тұрғын үйлердің тұрғындары үшін ҚТҚ жинау тарифінің орташа мәні тиісінше 428,72 және 448,27 теңге. 2022 жылғы осы орташа мәндер қаралатын барлық 37 Қала үшін тарифтердің орташа деңгейінен жоғары (тиісінше 1 994, 301 және 315 теңге). 2022 жылы бекітілген ең төменгі тарифтер мен ең жоғары тарифтер төмендегі кестеде келтірілген.

      5 Кесте Экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық нормаларға сәйкес келетін полигондардың үлесі

Облыс

ҚТҚ полигондарының саны, бірл.

Нормаларға сәйкес полигондар саны, бірлік

Нормаларға сәйкес полигондардың үлесі, %

2020

2021

2020

2021

2020

2021

Костанай обылысы

266

239

111

139

41,73

58,2

      Кесте Қостанай облысындағы полигондардың едәуір бөлігі қатты тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі белгіленген нормаларға сәйкес келмейтінін көрсетеді. Бұл экологиялық және санитарлық стандарттарға сай болу үшін аймақтағы қалдықтарды басқару жүйесін жақсарту үшін күш пен шараларды қажет етеді.

      Қалдықтарды жинауды және қайта өңдеуді жүзеге асыратын кәсіпорындар туралы мәліметтер.

      6 Кесте – Шыны қаптаманың қалдықтарын кәдеге жарату:

Атауы

Орналасқан жері

Қуаты, жылына тонна

1

Алматы Стекло ЖШС

Алматы облысы, Қарасай ауданы

20 000

2

Еврокристалл ЖШС

Шымкент қ.

12500

3

Qazaq Glass Company ЖШС

Алматы облысы, Іле ауданы

2021 жылы 20 000,
2022 жылы 25 000

      7 Кесте Пластикалық қаптаманың қалдықтарын кәдеге жарату

Атауы

Орналасқан жері

Қуаты, жылына тонна

1

Astana Recycling Plant ЖШС

Астана қ.

3300

2

Green Technology Industries ЖШС

Түркістан облысы, Ордабасы ауданы

2021 жылы 7 000 тонна; 2022 жылы 10 000 тонна

3

Радуга ЖШС

Солтүстік Қазақстан облысы, Петропавл қ.

3200

4

ГорКомТранс ЖШС

Қарағанды облысы, Қарағанды қ.

2021 жылы 3000 тонна; 2022 жылы 3578 тонна

5

"Клининговая компания ЭкоКомфорт" ЖШС

Қарағанды облысы, Қарағанды қ.

300

6

Статус-Эверест ЖШС

Түркістан облысы, Кентау қаласы

2021 жылы 910 тонна; 2022 жылы 2000 тонна

7

Qazaq Recycling ЖШС

Алматы қ.

1200

8

Производственная компания Дорпласт-инвест ЖШС

Алматы облысы, Қапшағай қаласы

900

9

Попов И.А. ЖК

Павлодарская область, г. Павлодар

800

10

"Green Park Kokshetau" ЖШС

Солтүстік Қазақстан облысы, Петропавл қ.

1680

      8 Кесте Картон-қағаз қаптамасының қалдықтарын кәдеге жарату

Атауы

Орналасқан жері

Қуаты, жылына тонна

1

Kagazy Recycling ЖШС

Алматы қ.

2021 жылы 55 000 тонна; 2022 жылы 60 000 тонна

2

"NUR KAGAZY" ЖШС

Алматы облысы, Талғар ауданы

2021 жылы 30 000 тонна; 2022 жылы 40 000 тонна

3

"Eco Pack Astana" ЖШС

Ақмола облысы, Целиноград ауданы

2021 жылы 2 160 тонна; 2022 жылы 5 400 тонна

4

Картонно-Бумажный Комбинат-2015 ЖШС

Қостанай облысы, Лисаков қ.

550

5

ЛисБум.KZ ЖШС

Қостанай облысы, Лисаков қ.

2021 жылы 2000 тонна; 2022 жылы 3000 тонна

6

Бумпром ЖШС

Түркістан облысы, Еңбекші ауданы

2021 жылы 10 000 тонна; 2022 жылы 15 000 тонна

7

Goldman Astana ЖШС

Солтүстік Қазақстан облысы, Қызылжар ауданы

2021 жылы 3 600 тонна; 2022 жылы 7 200 тонна

8

Интер Мульти Сервис ЖШС

Алматы қ.

2021 жылы 26000 тонна; 2022 жылы 40 000 тонна

9

Завод Гофротара ЖШС

Павлодарская область, г. Павлодар

936

10

Кызылорда Кагазы ЖШС

Қызылорда облысы, Қызылорда қаласы

312

11

Актауская бумажная компания ЖШС

Маңғыстау облысы, Мұнайлы ауданы

200

12

Лайбекова К.Ж. ЖК

Түркістан облысы, Сарыағаш ауданы

800

1.2. Қарабалық ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау

      Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросы жариялайтын ресми статистикалық ақпаратқа сәйкес Қостанай облысының аумағында коммуналдық қалдықтарды жинау және әкету жөніндегі қызметті әртүрлі меншік нысанындағы 49 шаруашылық жүргізуші субъектінің қызметі жүзеге асырады. Қарабалық ауданында коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі қызметті 3 кәсіпкерлік субъектісі жүзеге асырады.

      9 Кесте – 2022 жылы Қостанай облысы бойынша коммуналдық қалдықтарды жинау және әкету жөніндегі кәсіпорындар мен ұйымдардың саны, жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың көлемі*


Коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі кәсіпорындар мен ұйымдардың саны

Өздігінен шығаратын кәсіпорындардың қалдықтарын ескере отырып, жиналған қалдықтардың жалпы көлемі, тонна

Оның ішінде жиналған коммуналдық қалдықтардың көлемі, тонна

Костанай облысы

49

292 791

171 168

Қостанай қ.

10

99 926

72 545

Арқалық қ.

1

10 857

10 857

Лисаковск қ.

5

10 278

x

Рудный қ.

8

60 753

37 120

Алтынсарин ауданы

-

-

-

Амангелды ауданы

1

520

520

Аулиекөл ауданы

3

8 553

6 753

Денисов ауданы

1

3 086

1 543

Жангелдин ауданы

1

3 243

200

Жітіқара ауданы

3

13 049

9 864

Қамысты ауданы

1

2 695

200

Қарабалық ауданы

3

10 789

3 633

Қарасу ауданы

1

10 431

3

Қостанай ауданы

4

38 765

14 336

Меңдіқара ауданы

1

4 797

270

Науырзым ауданы

-

-

-

Сарыкөл ауданы

-

355

-

Бейімбет Майлин ауданы

4

7 415

3 851

Ұзынкөл ауданы

1

3783

3783

Федоров ауданы

1

3 497

1 217

      * "Қостанай облысында 2022 жылғы коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу туралы" Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросы, Шығарылған күні: 04.05.2023 ж.

      Қостанай облысында 2022 жыл ішінде өздігінен шығаратын кәсіпорындардың қалдықтарын ескере отырып жиналған қалдықтардың жиынтық массасы 292 791 тоннаны құрады, оның ішінде жиналған коммуналдық қалдықтардың көлемі 171 168 тоннаны құрады.

      Жиналған коммуналдық қалдықтардың ең көп үлесі Қостанай қаласы бойынша табиғи түрде 72 545 тонна көлемімен және облыстың жиынтық көрсеткіштерінің 42,38% үлесімен белгіленеді. Сондай-ақ, облыстық ауқымдағы елеулі үлестерді көлемі 37 120 тонна және үлесі 21,69% Рудный қаласы және 10 857 тонна коммуналдық қалдықтар мен үлесі 6,34% Арқалық қаласы алып отыр.

      Қарабалық ауданына қатысты 2022 жылы пайда болған коммуналдық қалдықтардың көлемі 3 633 тоннаны құрады, бұл облыстық ауқымда 2,12% құрайды.

      10 Кесте – Полигондарға түскен коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемі, 2022 жылғы Қостанай облысы бойынша коммуналдық қалдықтарды сұрыптау көрсеткіштері*


Түскен қалдықтардың көлемі, тонна

Сұрыпталған қалдықтардың көлемі, тонна

Сұрыптау, %

барлығы

оның ішінде өздігінен әкететін кәсіпорындар мен халықтан түскен қалдықтардың көлемі, тонна

Костанай облысы

224 037

121 623

12 309

5,49

Қостанай қ.

91 160

27 381

5 149

5,65

Арқалық қ.

10 857

-

-


Лисаковск қ.

6 585

5 804

3 223

48,94

Рудный қ.

x

x

-


Алтынсарин ауданы

-

-

-


Амангелды ауданы

520

-

-


Аулиекөл ауданы

2 452

1 800

-


Денисов ауданы

1 627

1 543

14

0,86

Жангелдин ауданы

3 043

3 043

-


Жітіқара ауданы

9 864

3 185

1 894

19,20

Қамысты ауданы

2 495

2 495

-


Қарабалық ауданы

7 156

7 156

-


Қарасу ауданы

10 428

10 428

x


Қостанай ауданы

36 317

24 429

894

2,46

Меңдіқара ауданы

4 797

4 527

-


Науырзым ауданы

-

-

-


Сарыкөл ауданы

355

355

-


Бейімбет Майлин ауданы

5 468

3 564

x


Ұзынкөл ауданы

3 783

-

-


Федоров ауданы

3 497

2 280

-


      * "Қостанай облысында 2022 жылғы коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу туралы" Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросы, Шығарылған күні: 04.05.2023 ж.

      Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросы жариялаған ресми статистикалық ақпаратқа сәйкес, Қостанай облысында 2022 жылдың қорытындысы бойынша коммуналдық қалдықтарды сұрыптау көрсеткіші 5,49% құрайды, бұл 224 037 тоннадан 12 309 тонна коммуналдық қалдықтар Облыстың ҚТҚ полигондарында бастапқы сұрыпталуға ұшырағанын көрсетеді.

      Бұл ретте сұрыптау деңгейінің ең жоғары көрсеткіші 48,94% көрсеткішімен Лисаков қаласы бойынша белгіленетінін атап өту қажет. Бұдан әрі сұрыптау деңгейі 19,20% Жітіқара ауданы және Қостанай қаласы - 5,65%.

      Қарабалық ауданына келетін болсақ, статистика органдарында коммуналдық қалдықтарды сұрыптау туралы деректер жоқ.

      Алайда, далалық зерттеулер жүргізу және Иманбаев ЖК-мен сұхбат жүргізу барысында осы шаруашылық жүргізуші субъектінің Қарабалық кентінің аумағында пластикалық ыдыстарды жинауға арналған торлы контейнерлерді орнату арқылы ПЭТ бөтелкелерін бөлек жинау жүзеге асырылып жатқаны анық анықталды. Сондай-ақ, Иманбаев ЖК кейіннен қайта өңдеу кәсіпорындарына беру үшін пайдаланылған гофр-ыдыстарды жинауды жүзеге асырады.

      11 Кесте – 2022 жылдың соңына Қостанай облысы бойынша кәдеге жаратылған және көмілген қалдықтардың жалпы көлемі


2022 жылдың басына жинақталған көмілген қалдықтардың көлемі, тонна

2022 жылы көмуге түскен қалдықтардың көлемі, тонна

2022 жылдың соңына жинақталған көмілген қалдықтардың көлемі, тонна

Полигонның жобалық қуаты, тонна

Полигонның жинақталу көрсеткіші, %

Полигонның ауданы, км2

Костанай облысы

3 345 954

205 948

3 551 902

15 509 615

22,90

5,65

Қостанай қ.

1 192 955

85 344

1 278 299

1 530 443

83,52

0,38

Арқалық қ.

194 404

10 857

205 261

660 000

31,10

1,00

Лисаковск қ.

145 652

3 279

148 931

670 000

22,23

0,27

Рудный қ.

x

x

x

x

х

x

Алтынсарин ауданы

-

-

-

-

-

-

Амангелды ауданы

30 529

520

31 049

31 155

99,66

0,10

Аулиекөл ауданы

104 236

2 452

106 688

460 355

23,18

0,50

Денисов ауданы

19 299

1 613

20 912

91 322

22,90

0,06

Жангелдин ауданы

7 042

3 043

10 085

35 000

28,81

0,28

Жітіқара ауданы

205 437

7 512

212 949

1 361 325

15,64

0,24

Қамысты ауданы

82 656

2 495

85 151

193 453

44,02

0,06

Қарабалық ауданы

106 541

7 156

113 697

342 050

33,24

0,32

Қарасу ауданы

104 231

5 477

109 708

1 227 784

8,94

0,18

Қостанай ауданы

516 430

34 799

551 229

6 762 843

8,15

0,18

Меңдіқара ауданы

43 095

4 797

47 892

68 736

69,68

0,27

Науырзым ауданы

-

-

-

-

-

-

Сарыкөл ауданы

30 645

355

31 000

31 000

100,00

0,20

Бейімбет Майлин ауданы

88 756

5 336

94 092

292 849

32,13

0,38

Ұзынкөл ауданы

92 904

3 783

96 687

356 110

27,15

0,26

Федоров ауданы

29 227

3 497

32 724

40 000

81,81

0,47

      * "Қостанай облысында 2022 жылғы коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу туралы" Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросы, Шығарылған күні: 04.05.2023 ж.

      Ұсынылған мәліметтерге сәйкес, Қостанай облысы бойынша ҚТҚ полигондарының жалпы толу көрсеткіші 2022 жылдың соңында 22,90% құрады, полигондардың жиынтық жобалық қуаты 15 509 615 тоннаға тең.

      Белгіленген жобалық қуаты толығымен таусылған, Сарыкөл ауданындағы ҚТҚ полигоны болып табылады, толтыру көрсеткіші 100% - ға тең. Толтырудың ең жоғары көрсеткіштері облыстың келесі аудандарына да тән:

      Амангелды ауданы – 99,66%;

      Қостанай қаласы – 83,52%;

      Федоров ауданы– 81,81%;

      Меңдіқара ауданы – 69,68%.

      ҚТҚ полигондарының ең аз толу көрсеткіштері келесі аумақтарға тән:

      Қостанай ауданы – 8,15%;

      Қарасу ауданы – 8,94%;

      Жітіқара ауданы – 15,64%;

      Лисаковск қаласы – 22,23%;

      Денисов ауданы – 22,90%.

      Қарабалық ауданы бойынша ҚТҚ полигондарының толу көрсеткіші 2022 жылдың соңындағы жағдай бойынша 33,24% құрады.

      Бұл ретте, Ұлттық статистика бюросының әдіснамасына сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және әкету жөніндегі есепті қалыптастыру кезінде үй шаруашылықтарының коммуналдық қалдықтарын, сондай-ақ кәсіпорындар мен ұйымдардың ұқсас қалдықтарын жинауды және әкетуді жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен олардың құрылымдық бөлімшелерінің деректері негізге алынатынын атап өту өте маңызды. Қалдықтар полигондарына әкетілетін қалдықтардың көлемін есептеу кезінде рұқсат етілмеген полигондарға әкетілетін қалдықтар есепке алынбайды. Яғни, басқаша айтқанда, ҚТҚ жинау және әкету қызметтерімен қамтылмаған үй шаруашылықтарының ҚТҚ көлемі ескерілмейді.

      Қостанай облысы Қарабалық ауданының аумағында Салмина ЖК және Иманбаев ЖК басқаруындағы ҚТҚ 7 полигоны жұмыс істейді. Оның ішінде, Салмина ЖК ҚР ЭМ № KZ50VCZ00144700: "ҚТҚ полигоны" деп аталатын рұқсаты негізінде әрекет ететін Қарабалық кентіндегі 1 өнеркәсіптік алаңды басқарады.Бұл полигон қатты тұрмыстық және өндірістік қалдықтарды сақтауға арналған. Жер учаскесінің шекарасынан жақын орналасқан тұрғын үй құрылыстарына дейінгі қашықтық 1000 м-ден асады.

      Иманбаев ЖК мүліктік кешеніне әртүрлі елді мекендер бойынша бөлінген ҚР ЭМ №: KZ47VCZ00392783 рұқсатының KZ13VCZ00532299 рұқсаты негізінде жұмыс істейтін 6 өнеркәсіптік алаң кіреді. Учаскелерді ауыл әкімдіктері ҚТҚ полигондарын орналастыру мақсатында тұрақты жер пайдалануға берді. Барлық учаскелерде ғимараттар жоқ екенін ескеру маңызды.

      № 1 өндірістік алаң: Бөрлі ауылы.

      Ең жақын тұрғын үй құрылысы шығыс бағытта 1000 метрден асады. Учаскенің жалпы ауданы - 3,0 га, оның 0,5 га қатты тұрмыстық қалдықтар (ҚТҚ) полигоны үшін пайдаланылады. Рельеф тегіс, Тоғызақ өзеніне қарай сәл көлбеу. Сайтта жасыл желектер мен инженерлік коммуникациялар жоқ.

      № 2 өндірістік алаң: Бозкөл ауылы.

      Ең жақын тұрғын үй құрылысы солтүстік бағытта 1000 метрден асады. Жалпы ауданы - 3,0 га, оның 0,5 га ҚТҚ полигонына бөлінген. Жер бедері тегіс. Алаңда жасыл желектер мен инженерлік коммуникациялар жоқ.

      № 3 өндірістік алаң: Белоглин ауылы.

      Ең жақын тұрғын үй құрылысы солтүстік-батыс бағытта 1000 метрден асады. Жалпы ауданы - 3,0 га, оның 0,5 га ҚТҚ полигоны үшін пайдаланылады. Жер бедері тегіс. Жасыл кеңістіктер мен инженерлік коммуникациялар жоқ.

      № 4 өндірістік алаң: Новотроицк ауылы.

      Ең жақын тұрғын үй құрылысы оңтүстік-батыс бағытта 1000 метрден асады. Жалпы ауданы - 3,0 га, оның 0,5 га ҚТҚ полигонына тартылған. Жер бедері тегіс. Жасыл кеңістіктер мен инженерлік коммуникациялар жоқ.

      № 5 өндірістік алаң: Смирнов ауылы.

      Ең жақын тұрғын үй құрылысы солтүстік бағытта 1000 метрден асады. Жалпы ауданы - 3,0 га, оның 0,5 га ҚТҚ полигоны үшін пайдаланылады. Жер бедері тегіс. Жасыл кеңістіктер мен инженерлік коммуникациялар жоқ.

      № 6 өндірістік алаң: Тоғызақ ауылы.

      Ең жақын тұрғын үй құрылысы батыс бағытта 1000 метрден асады. Жалпы ауданы - 3,0 га, оның 0,5 га ҚТҚ полигонына тартылған. Жер бедері тегіс. Жер бұрын пайдаланылмаған. Жасыл желектердің, инженерлік коммуникациялардың, сумен жабдықтаудың, жылумен жабдықтаудың және кәріздің болмауы.

      Салмина ЖК

      Қостанай облысындағы Салмина ЖК 18.10.2017 жылғы мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысына сәйкес түрлерді және оларды қауіпсіз жинауды ескере отырып, сұрыпталған қалдықтарды (металл сынықтары, тамақ қалдықтары, қағаз, картон, шыны, құрылыс қалдықтары, пластмасса) уақытша сақтауға арналған полигондағы алаңдарды кәдеге жарату немесе қайта өңдеу үшін бергенге дейін алты айдан аспайтын мерзімде жабдықтау көзделген.

      Қарабалық кенті әкімінің өкіміне сәйкес, ауданы 3,0 га болатын және өз жұмысын 2011 жылы бастаған ЖК Салмина ҚТҚ полигоны берілді. Полигонның жалпы қуаты 441 281,3 м3 немесе 88 256,3 тоннаны құрайды, 2011-2017 жылдар кезеңінде 27 518,8 тонна көлемінде қалдықтар жинақталған.

      Полигонның экологиялық жіктелуі ҚР Экологиялық кодексіне және I санатқа бөлінген санитарлық ережелерге, 1000 метрлік санитарлық-қорғау аймағы бар қауіптіліктің 1-сыныбына сәйкес айқындалған.

      Салмина ЖК өнеркәсіптік базасының өндірістік қызметі қалдықтардың 6 түрін құрайды, оның ішінде ҚТҚ, аумақтан алынған сметалар, пайдаланылған майлар, шиналар, аккумуляторлар, сүрту шүберектері, ауа және май сүзгілері бар.Қалдықтарды басқару жүйесі технологиялық циклдің он кезеңін қамтиды және қалдықтардың жиналуын мен шығарылуын бақылау өндірістік қалдықтардың белгіленген лимиттерімен реттеледі.

      Иманбаев ЖК

      Қостанай облысы, Қарабалық ауданы, Қарабалық кентінің "Иманбаев А.Г." ЖК үшін қалдықтарды орналастыру нормативтерінің (ҚОН) жобасы бойынша мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысына сәйкес кәсіпорынның қалдықтарды басқару жүйесі келесідей.

      Қарабалық ауданының тұрғындары жасаған қалдықтар тұрғындар ұсынатын автокөлікті пайдалана отырып жеткізіледі. Көппәтерлі үйлерден қалдықтарды шығаруды тиімді ұйымдастыру үшін жалға алынған көлікті тарта отырып, осы операцияны апта сайын орындау көзделген.

      Кәсіпорын қалдықтардың әртүрлі санаттарын, соның ішінде қағаз, тамақ қалдықтары, тоқыма бұйымдары, тастар және полимер материалдары сияқты қатты тұрмыстық материалдарды қабылдайды. Сондай-ақ, тізімге пайдаланылмаған астық қалдықтары, күл қождары, құрылыс қоқыстары кіреді.

      1. Қатты тұрмыстық қалдықтар, соның ішінде аула сметасы (GO060)- кәсіпорын қызметкерлерінің шаруашылық-тұрмыстық қызметі процесінде және аумақтың қатты жабындысын жинау кезінде түзіледі. ҚТҚ полигонында орналастырылады;

      2. Өлі (пайдаланылмаған) астық қалдықтары (GM020) - астықты өңдеу кезінде пайда болады. Жинау және сақтау астық ағынының мамандандырылған алаңында жүзеге асырылады. Жинақталуына қарай ҚТҚ полигонына әкетіледі;

      3. Күл қожы (GG030) - жану кезінде пайда болады. Кәсіпорында уақытша сақтау күлдің ашық қоймаларында жүзеге асырылады. Полигонда ҚТҚ қабаттарының оқшаулағыш материалы ретінде қолданылады;

      4. Құрылыс қоқысы (GG 170) - құрылыс - жөндеу жұмыстары және аумақты абаттандыру процесінде түзіледі. Жинау және уақытша сақтау контейнерде кәсіпорын аумағында арнайы бөлінген жерде жүзеге асырылады және жинақталуына қарай ҚТҚ полигонына әкетіледі;

      Кәсіпорын СҚА шекарасында аспаптық өлшеу арқылы атмосфераға ластаушы заттар шығарындыларын тоқсан сайын бақылауды, топырақты жыл сайын бақылауды, сондай-ақ жылына екі рет жер асты суларын бақылауды көздейді.

      12 Кесте – Қарабалық ауданының ҚТҚ полигондарын тұтыну қалдықтарын орналастыру нормативтері

Тұтыну қалдықтарын орналастыру нормативтері

Жыл

Пайда болуы, т/жыл

Орналастыру т / жыл

Бөгде ұйымдарға беру, т/жыл

ҚТҚ полигоны , Қарабалық

2023

4100

697

3403

2024

4100

697

3403

2025

4100

697

3403

2026

4100

697

3403

№ 4 алаң Бөрлі

2023

279

123

0

2024

289

129

0

2025

301

135

0

2026

312

142

0

2027

325

149

0

2028

338

157

0

№ 4 алаң Бозкөл

2023

710

173

0

2024

736

182

0

2025

761

191

0

2026

788

201

0

2027

816

211

0

2028

843

221

0

№ 3 алаң Белоглин а.о.

2023

595

163

0

2024

218

172

0

2025

640

181

0

2026

661

189

0

2027

685

198

0

2028

711

209

0

№ 4 алаң Новотроицк а.о.

2023

565

167

0

2024

585

175

0

2025

607

184

0

2026

628

193

0

2027

651

203

0

2028

671

209

0

№ 5 алаң Смирнов а.о.

2023

263

127

0

2024

264

134

0

2025

275

141

0

2026

286

148

0

2027

297

155

0

2028

309

163

0

№ 6 алаң Тоғызақ а.о.

2023

6251

97

0

2024

6441

102

0

2025

6636

107

0

2026

6837

112

0

2027

7004

117

0

2028

7259

125

0

      Қарабалық ауданының коммуналдық қалдықтарды басқару объектілерінің ҚОНЖ деректеріне сәйкес. "Бөгде ұйымдарға беру, т / жыл" кейіннен арнайы ұйымдарға беру үшін уақытша қойма қалдықтарының жоспарланған көлемі болып табылады.

      Қарабалықтағы ҚТҚ полигоны 2023-2026 жылдары жылына 4100 тонна қалдық шығаруды жоспарлап отыр, оның 697 тоннасы полигонға орналастырылады, ал 3403 тоннасы жыл сайын бөгде ұйымдарға беріледі. Қарабалақ ауданының әр түрлі ауылдық округтеріндегі № 1-6 алаңшалардың жерлеу көлемі әр түрлі, Қарабалық ауданындағы ең аз көлемі Тоғызақ ауылындағы № 6 алаңда жоспарлануда.

      13 Кесте – ҚТҚ полигондарын ұстау және коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі нормативтік құқықтық актілерге сәйкестік тізілімі.

НОРМАТИВТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ АКТІЛЕРДІҢ ТАЛАПТАРЫ

ОРЫНДАЛУЫН БАҒАЛАУ

"Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына сәйкес

Қалдықтарды сақтау орнынан (алаң) тұрғын үй құрылысы аумағына, өндірістік және коммуналдық мақсаттағы объектілерге дейінгі СҚА мөлшері "санитариялық қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2022 жылғы 11 қаңтардағы № ҚРДСМ-2 бұйрығының белгіленген талаптары мен айқындалады. Тіршілік ету ортасы және адам денсаулығы.

Орындалады

Елді мекендерде (тұрғын үй қорының, ұйымдардың, мәдени-бұқаралық мекемелердің, демалыс аймақтарының аумағында) көлік үшін кіреберістері бар қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді орналастыру үшін арнайы алаңдар бөлінеді. Алаң қатты жабынмен орналастырылады және қалдықтардың жел ментаралу (таралу) мүмкіндігін болдырмайтын, бірақ кемінде 1,5 м биіктікке үш жағынан қоршалады.

Орындалмайды

ҚТҚ шығару уақтылы жүзеге асырылады. Қалдықтарды контейнерлерде 0о С және одан төмен температурада сақтау мерзімі – үш тәуліктен аспайды, оң температурада – бір тәуліктен аспайды.

Орындалмайды

ҚТҚ қоқыстар, полигондардың меншік иесі полигоннан (ұйымдасқан полигоннан) шыққан кезде қоқыс таситын көліктердің дөңгелектерін зарарсыздандыру үшін дезинфекциялық бетонваннасын ұйымдастырады. Ваннаның ұзындығы кемінде 8 м, ені 3 м, тереңдігі 0,3 м.

Орындалмайды

ҚТҚ полигонының бүкіл аумағының периметрі бойынша қоқыстар жеңіл қоршау, тереңдігі 2 м-де насатын құрғату траншеясы немесе биіктігі 2 м-денаспайтын жербілігі орнатылады.

Орындалмайды

Тұтыну қалдықтарын залалсыздандыру кезінде осы Санитариялық қағидалардың 40-тармағында көрсетілген пештер (инсинераторлар) пайдаланылады. Полигонға ауыр металдармен заттарды алудың тиімді әдістері, радиоактивті қалдықтар, регенерациялауға жататын мұнай өнімдері әзірленген тұтыну қалдықтары қабылданбайды.

Орындалмайды

Полигон басым бағыттағы желдерді ескере отырып, елді мекендердің жел жағында, өзендердің ағысы бойынша шаруашылық-ауызсумен жабдықтау су жинау орындарынан төмен, ашық суайдындарын, қыстайтын шұңқырларды, жаппай уылдырық шашу және балықаулау орындарын су жинау аймақтарынан төмен және шетелдерде орналастырылады.

Орындалмайды

Полигонға арналған орындар елді мекендермен адамдардың жаппай демалатына ймақтарының, шаруашылық су мен жабдықтаудың, минералдық көздердің, ашық су айдындарының және жер асты суларының ластануын болдырмайтын инженерлік шешімдерді орындауға мүмкіндік беретін нөсер, еріген және тасқын сулармен субаспайтын, құрылыс салудан бос, желдетілетін жекелеген аумақтарда көзделеді.

Орындалады

Полигон жер асты сулары 20 м-ден астам тереңдікте жатқан және сүзу коэффициенті тәулігіне 10 м-ден аспайтын өткізгіштігі төмен жыныстармен жабылған учаскелерде орналастырылады. Полигон түбінің негізін жер асты сулары деңгейінің ең жоғары негізгі тұруынан кемінде 4 м орналастырады. Түбі мен қабырғалары гидрооқшаулағышпен реттеледі.

Орындалады

ҚТҚ полигондарының, қоқыс үйінділердің СҚА мөлшері мен көгалдандырылуы № ҚР ДСМ-2 бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады.

Орындалмайды

Полигонды тұрғын үй құрылысының резервтік аумақтарында, өндірістік объектілерді, рекреациялық аймақтарды кеңейтуде, өзен аңғарларында, арқалықтарда, топырақтың шөгуі бар учаскелерде, карст процестерінің даму орындарында, пайдалы қазбалар жатқан аумақта, жерасты ауыз су көздерінің қоректену аймағында орналастыруға жол берілмейді.

Орындалады

Полигон аумағының елді мекендер, өндірістік объектілер, ауыл шаруашылығы алқаптары мен су ағындары бағытында еңкеюіне жол берілмейді.

Орындалады

Полигон аумағы екі аймаққа бөлінеді: ҚТҚ сақтау аймағы және шаруашылық-тұрмыстық объектілерді орналастыру аймағы.

Орындалмайды

Полигондардың персоналы үшін санитарлық-тұрмыстық қызмет көрсету үй-жайлары көзделеді. Тамақтану бөлмесі кем дегенде тұрмыстық тоңазытқышпен және ыдыс жууға арналған раковинамен жабдықталған.

Орындалады

Полигонда келіп түсетін қалдықтардың құрамы мен есебін, полигонның жұмыс бөлігінде қалдықтардың бөлінуін, қалдықтарды оқшаулау жөніндегі технологиялық циклды бақылауды қамтамасыз етеді.

Орындалады

Полигонның жасыл аймағында (периметрі бойынша) ҚТҚ-ның жер асты суларына әсерін бақылау үшін бақылау ұңғымалары орналастырылады, олардың бірі жер асты суларының ағыны бойынша полигоннан жоғары, полигоннан төмен 1-2 ұңғыма.

Орындалмайды

Оқшаулағыш материал ретінде қождар және (немесе) өндіріс қалдықтары қолданылады: әк, бор, сода, гипс, графит, асбестцемент, шифер.

Орындалмайды

Полигондағы қалдықтарды дезинфекциялау үшін далалық компосттау әдістері қолданылады, жылына 120000 м3 ҚТҚ-дан аз қабылдайтын полигондар үшін ҚТҚ-ны сақтаудың траншеялық схемасы қолданылады. Траншеялардың тереңдігі 3-6 м және ені 6 - 12 м траншеялар басым желдің бағытына перпендикуляр орналастырылған.

Орындалмайды

Коммуналдық қалдықтарды басқару ережелеріне сәйкес

Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушының 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығымен бекітілген техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығы ескеріле отырып, қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарға сәйкес жүзеге асырылады (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 25595 болып тіркелген).

Орындалмайды

Егер коммуналдық қалдықтар бөлек жиналса, қалдықтардың әр санаты (фракциясы) үшін шығарудың өзіндік жиілігі анықталады.

Орындалмайды

Кодекстің 368-бабының 4-тармағына сәйкес ҚТҚ тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері тиісті қызметтер көрсету кезінде мыналарды сақтайды: 1) ҚТҚ тасымалдауға арналған арнайы жабдықталған көлік құралдарын пайдалануға;

Орындалмайды

Қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдау (оның ішінде шығару) осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін көлік құралдарымен жүзеге асырылуға тиіс.

Орындалмайды

     


      5 Сурет – Қарабалық кентіндегі коммуналдық қалдықтарды басқару үшін маңызды объектілердің картасы

1) ҚТҚ полигоны

7) Ұлан шығына уданы

13) Гагарина к. 44

2) Северный шығын ауданы

8) Строительный шығын ауданы

14) Гагарина к. 40

3) Черемушки 11

9) СМУ большой

15) Щеголихина көшесі

4) Черемушки 15

10) Гоголя к. 2

16) Комсомольская к. 39

5) Фабричная коттедж

11) Гоголя к. 6

17) Космонавтов к. 69

6) Чехова к. 13

12) СМО 14


1.3. Қалдықтардың жіктелуі туралы мәліметтер

      ЖК Салмина ҚОНЖ сәйкес қалдықтардың химиялық және морфологиялық құрамы 2023-2027 жылдарға келесідей жоспарлануда:

      Қатты тұрмыстық қалдықтар. Химиялық және морфологиялық құрамы бойынша қатты тұрмыстық қалдықтар негізінен тамақ, қағаз және тоқыма өнімдерінен тұратын халық пен кәсіпорындардың қалдықтары болып табылады. Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонынан атмосфераға ластаушы заттардың шығарындыларын есептеу әдістемесіне (Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2008 жылғы 18 сәуірдегі № 100-п бұйрығына № 17 қосымша) сәйкес құрамы қатты тұрмыстық қалдықтар (%): тамақ қалдықтары (35-45); қағаз, картон (32-35); ағаш (1-2); қара металл сынықтары (3-4); түсті металл сынықтары (0,5-1,5); тоқыма бұйымдары (3-5); сүйектер (1-2); шыны (2-3); былғары, резеңке (0,5-1); тастар, гипс (0,5-1); пластик (3-4); басқа (1-2); түсу 15 мм-ден аз (5-7).

      ҚТҚ - ның физикалық сипаттамалары ерімейтін, ұшпайтын, жарылғыш емес, қатты.

      Кейіннен арнайы ұйымдарға беру үшін уақытша сақтауға арналған қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы: 2023-2027 жж.- 83% - тамақ қалдықтары (40%); Қағаз, картон (32%); шыны (2%); металл сынықтары (5%); пластмасса (4%).

      Көмуге арналған қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы: - 2023-2027 жж. - 17% - ағаш (2%); тоқыма (3%); сүйектер (2%); былғары, резеңке (0,5%); тастар, сылақ (0,5%); басқалары (2%); түсу (7%).

      Күл-қож қалдықтары жеке сектор мен кәсіпорындардың пештері мен қазандықтарында көмір жағу кезінде пайда болады. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын шекті орналастыру нормативтерінің жобаларын әзірлеу әдістемесіне сәйкес (ҚР ҚОҚ министрінің 2008.04.18 № 100-п бұйрығына № 16 қосымша) күлдің мынадай құрамы бар ( % ): SiO2 - 61,1; AI2O3 - 6,6; CaO - 4,3; MgO - 2,2; басқалары - 5,8.

      Күл-қож қалдықтары полигонда толық көлемде көмілуі тиіс.

      Құрылыс қоқыстары үй-жайларды жөндеуден кейін пайда болады. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын шекті орналастыру нормативтерінің жобаларын әзірлеу әдістемесіне сәйкес (ҚР ҚОҚ министрінің 18.04.2008 Ж. № 100-п бұйрығына № 16 қосымша) қалдықтардың құрамына мыналар кіреді: цемент қалдықтары - 10%, құм - 30%, сынған керамикалық плитка - 5%, сылақ - 55%. 2023-2027 жж. - полигонға қабылданатын құрылыс қоқыстары кейіннен кәдеге жарату, қалпына келтіру немесе қайта өңдеу мақсатында арнайы ұйымдарға беру үшін уақытша сақтау алаңдарында жиналады.

     


      6 Сурет – Қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы

     


      7 Сурет – Көмуге арналған қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы

     


      8 Сурет – Көмуге арналған қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы

1.4. Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы негізгі мәселелері

      Қарабалық ауданында коммуналдық қалдықтар негізінен ҚТҚ полигондарына орналастырылады, ал полигондардың мөлшері аз, сондықтан экономикалық және табиғатты қорғау тұрғысынан тиімді емес.

      Ауданда коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі қызметті Иманбаев ЖК (қоқыс шығаратын компания – ҚШК) жүзеге асырады, бұл ретте орналасқан автопарк мамандандырылмаған жүк автомобильдерінен тұрады.Иманбаев ЖК автопаркінің едәуір бөлігі-ескі және қатты тозған автокөліктер. Сондықтан көбінесе автопарктің 50% - ы пайдалануға жарамсыз күйде (жөндеуде) болады. ҚШК автопаркінде тасымалданатын ҚТҚ-ны нығыздау мүмкіндігі бар заманауи мамандандырылған қоқыс тасығыштар жоқ. ҚТҚ жинау және әкету ҚТҚ тиеуге арналған 2 мамандандырылған машинаны (тиегіш) және ҚТҚ әкетуге арналған жүк автомобилін тарта отырып жүзеге асырылады, бұл өз кезегінде еңбек шығындарын және энергия ресурстарының жоғары шығынын едәуір арттырады. Сонымен қатар, сығымдалмаған тұрмыстық қалдықтарды тасымалдау (тығыздығы 200-250 кг/м3) көлік шығындарын едәуір арттырады.

      Сондай-ақ, жолдар "әлсіз жер" болып табылады. Көп жағдайда ҚТҚ жинау орындарына кірме жолдар жоқ, немесе олар тым тар және/немесе сапасы нашар, қыста оларды қар жауып, өтпейтін болады.

      Ауданда қоқысты бөлек жинау жоқ және коммуналдық қалдықтар полигонға аралас түрде түседі, соның салдарынан сұрыпталған қайта өңделетін шикізаттың сапасы төмен (ылғалды, маймен және тамақ қалдықтарымен ластанған және т.б.). Нәтижесінде, мұндай төмен сапалы қайта өңделетін материалдардың бағасы төмен.

      Далалық зерттеулер жүргізу барысында анықталған Қостанай облысы Қарабалық ауданының коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу жүйесінің түйінді мәселелері:

      - аудан орталығында коммуналдық қалдықтарды жинау мен әкетудің орталықтандырылған жүйесімен халықты төмен қамту, бағалау деректері бойынша халықты қамту 10 нан 20%-ға дейін құрайды;

      - аудан орталығынан тыс жерлерде коммуналдық қалдықтарды орталықтандырылған жинау және шығару жүйесі ұйымдастырылмаған;

      - Иманбаев ЖК ҚТҚ жинаудың орталықтандырылған жүйесін пайдаланатын жеке тұлғалармен жеке шарттар жасалады, бұл ҚТҚ жинау үшін әкімшілік ету және ақы алу процесін едәуір қиындатады. Бұл ретте, ҚР ЭК 367-бабының 3-тармағына сәйкес тұрғын үйлерде тұратын жеке тұлғалар жария шарттар негізінде орталықтандырылған жүйені пайдалануға және жергілікті өкілді орган бекіткен тарифтерге сәйкес қалдықтарды тасымалдау қызметтеріне ақы төлеуге міндетті;

      - ҚШК-та үй немесе пәтер тұрғындарының сандық құрамы туралы өзекті мәліметтер жоқ, бұл ақы алуды едәуір қиындатады, өйткені ҚТҚ жинау, әкету тарифтері 1 адамға бекітіледі;

      - сот шешімдерінен басқа, борышкерлерге қатысты ҚТҚ жинау, әкету, қоқыс шығаратын компания тарапынан ықпал ету құралдарының болмауы үшін көрсетілетін қызметтер үшін төлемнің төмен жиналуы және мәдениеті;

      - меншік құқығында контейнерлік алаңдары мен контейнерлері жоқ шағын және микробизнес субъектілері ҚР ЭК 367 - бабы 3-тармағының ережелеріне қайшы, ҚШК-мен шарт жасаспайды;

      - Қарабалық ауданында жабдықталған контейнерлік алаңдардың болмауы көпқабатты үйлер мен ҚТҚ жиналатын орындардың айналасында антисанитариялық жағдай туғызады.

      Қазіргі уақытта Қазақстанда ҚТҚ сұрыптау және қайта өңдеу бойынша 170-тен астам шағын және орта бизнес кәсіпорындары жұмыс істейді. Атап айтқанда, Қостанай облысының аумағында тек картон-қағаз қаптамасы, Лисаков қаласындағы екі шаруашылық қалдықтары қайта өңделеді, бұл қалдықтарды қайта өңдеу мен кәдеге жаратудың тиімділігі туралы айтуға мүмкіндік бермейді. ҚТҚ-ның жекелеген фракцияларын қайта өңдеу бойынша объектілердің қашықтығы ҚТҚ жинау субъектілеріне жиналған қайта шикізатты жеткізуді жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді, өйткені айтарлықтай көлік шығындары тиімсіз қызметке әкеп соғады, бұл да сектордың инвестициялық тартымсыздығының басты себептерінің бірі болып табылады.

      Саланы дамытудың негізгі тежегіш факторы ретінде төмен инвестициялық тартымдылық мемлекеттік қолдаудың заңнамалық шараларының жеткіліксіздігін де қамтиды. ҚТҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату мәселесінің өте маңызды аспектісі – қайта өңдеу дамуының негізгі шектегіші болып табылатын қалдықтар нарығы мен қалдықтардан жасалған бұйымдар нарығын қалыптастыру.

      Қалдықтарды басқару жүйесін дамыту әдетте бірқатар кедергілермен тежеледі, оларды бөлуге болады: қаржылық, экономикалық, мәдени және ақпараттық.

      ҚТҚ-мен жұмыс істеу секторын дамыту мәселелері және оларды шешу бойынша ұсынылған шаралар басымдық тәртібімен ұсынылған. Ең маңызды кедергі-қаржыландырудың жеткіліксіздігі және оны дамытуға экономикалық ынталандырудың болмауы.

      Қаржы-экономикалық кедергілер, ең алдымен, инвестицияларды қайтарудың кепілі ретінде тұрақты қаржыландыруды қамтамасыз етудегі қиындықтарға байланысты. Мұндай кедергілерге қалдықтармен байланысты тарифтер мен басқа төлемдерді белгілеу және реттеу мәселелері, сондай-ақ қайта өңдеуді дамытуға нақты экономикалық ынталандырудың болмауы жатады.

      Бүгінгі таңда ҚТҚ шығару және кәдеге жарату шығындарын өтеудің негізгі көзі халықтың төлемдері болып табылады. Сонымен қатар, тұрмыстық қалдықтарды залалсыздандыру үшін қолданыстағы тарифтер жеткіліксіз және тіпті қалдықтарды көму және оларды шығару шығындарын жаба алмайтыны анық.

      Қалдықтармен жұмыс істеу жүйесіндегі төмен тарифтер, қандай да бір басқа субсидиялардың болмауы инвесторлар мен бизнестің саланың кәсіпкерлік қызметіне қатысуын тартымсыз етеді. Бұл мәселе жергілікті атқарушы және өкілді органдар үшін ең күрделі мәселе болып табылады, өйткені тарифтердің өсуі, ең алдымен, халық үшін әлеуметтік мәселе ретінде қарастырылады. Осындай төмен тарифпен өңірлерде сұрыптау қуаттарын құру немесе ұлғайту мүмкін емес, ал өңірде сұрыптау желілерінің болмауы ҚТҚ-ның жекелеген түрлерін көмуге енгізілген тыйымды іске асыруға мүмкіндік бермейді.

      Ақпараттық кедергілер қоғамның өзі қалдықтармен сапалы жұмыс істеудің маңыздылығын жеткіліксіз түсінуімен көрінеді, нәтижесінде халықтың тиісті сападағы қызметтерге деген сұранысы іс жүзінде жоқ. Қалдықтармен тиімді жұмыс істеу жөніндегі шараларды іске асыру халық тарапынан да, менікі тарапынан да көзқарасты өзгертуді талап етеді. Қалдықтарға деген көзқарастың түбегейлі өзгеше мәдениетін қалыптастыру, мінез-құлықтың жаңа нормалары мен ережелерін әзірлеу қажет.

2. МАҚСАТЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ

Қостанай облысы Қарабалық ауданының коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының паспорты

Атауы

Қостанай облысы Қарабалық ауданының коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024 – 2030 жылдарға арналған бағдарламасы

Даму үшін негіз

Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 30 мамырдағы № 577 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшуі жөніндегі тұжырымдама

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 29 шілдедегі № 479 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшуі жөніндегі 2021 – 2030 жылдарға арналған Тұжырымдаманы іске асыру жөніндегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің іс-шаралар жоспары

Әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган

"Қарабалық ауданы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" мемлекеттік мекемесі

Іске асыруға жауапты мемлекеттік орган

"Қарабалық ауданы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" мемлекеттік мекемесі

Бағдарламаның мақсаты

Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі қызметтер кешенінің тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру, ҚТҚ қайта өңдеу үлесін ұлғайту, сондай-ақ қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету.

Бағдарламаның міндеттері

1. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі бірыңғай операторды айқындау.

2. Тұрмыстық қатты қалдықтарды орталықтандырылған жинау және тасымалдау жүйесін ұйымдастыру. Пайда болу көзінен қалдықтарды бөлек жинауды кеңінен енгізу.

3. Тұрмыстық қатты қалдықтарды қабылдау, сұрыптау және көмудің күрделі инфрақұрылымы бар санитариялық қағидалардың қазіргі заманғы талаптарына жауап беретін тұрмыстық қатты қалдықтардың қуаты аз қолданыстағы полигондарын жаңғырту және салу. Кездейсоқ қоқыстарды жою

4. Қалдықтарды бөлек жинау жүйесі туралы хабардарлықты арттыру және танымал ету.

Бағдарламаны іске асыру мерзімдері мен кезеңдері

2024 - 2030 жылдары

Нысаналы индикаторлар

Бағдарламаның негізгі мақсаттарына қол жеткізу үшін мынадай нысаналы индикаторларды іске асыру жоспарлануда:

Халықты орталықтандырылған жинау, тұрмыстық қатты қалдықтарды шығару – 2030 жылға қарай 100%.

Қоқысты санитарлық сақтау-2030 жылға қарай 95%.

Қайта өңделген қалдықтардың үлесі-2030 жылға қарай 40%.

Қаржыландыру көлемі

Қарабалық ауданы үшін 2024-2030 жылдарға арналған бағдарламаны қаржыландыру көлемі әрбір полигон үшін егжей-тегжейлі есептеулер негізінде айқындалатын болады. Нақты есептеулер техникалық-экономикалық негіздемеге (ТЭН) және басқа да Талдамалық деректерге негізделген шығындарды бағалауды қамтиды. Талдау бюджет қаражатының оңтайлы бөлінуін қамтамасыз ете отырып, полигондардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып жүргізіледі. Бағдарламаның икемділігі іске асыру жағдайлары мен экономикалық жағдайдағы өзгерістерге бейімделу үшін көзделген.

2.1. Бағдарламаның мақсаты

      Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы ҚТҚ жинау, тасымалдау, кәдеге жарату және көму саласындағы көп қырлы жақсартуларға бағытталған. Біріншіден, бағдарлама шығындарды азайту және жалпы тиімділікті қамтамасыз ету мақсатында оңтайландырылған процестерді енгізу арқылы жүйенің тиімділігін арттыруға тырысады. Сонымен қатар, қалдықтарды басқару шеңберінде көрсетілетін қызметтердің тұрақтылығы мен сенімділігін қамтамасыз етуге баса назар аударылады.

      Бағдарламаның маңызды аспектісі-экологиялық және әлеуметтік қолайлылыққа ұмтылу. Бұған экологиялық таза технологияларды енгізу және білім беру бағдарламалары және қалдықтарды басқару саласындағы әлеуметтік бастамаларды қолдау арқылы жұртшылықты белсенді тарту кіреді. Негізгі міндеттердің бірі-қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу үшін инфрақұрылымды дамыту арқылы қол жеткізілетін ҚТҚ өңдеу үлесін ұлғайту.

      Соңында, бағдарлама қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл жерлеу кезінде санитарлық нормаларды сақтауды және жер асты суларының ластануын болдырмауға бағытталған технологияларды енгізуді қамтиды. Бағдарлама шеңберінде қоғамның әртүрлі аспектілері мен мүдделерінің кешенін ескере отырып, коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің тұрақты және жауапты жүйесін құру үшін ортақ күш-жігермен қадамдар жасалуда.

2.2. Бағдарламаның міндеттері

      1-міндет. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі бірыңғай операторды айқындау.

      1.1. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша жеке әріптесті таңдау үшін МЖӘ конкурсын өткізу.

      1.2. Жеке әріптес болмаған жағдайда КМК құру.

      2-міндет. Тұрмыстық қатты қалдықтарды орталықтандырылған жинау және тасымалдау жүйесін ұйымдастыру. Білім беру көзінен қалдықтарды бөлек жинауды кеңінен енгізу.

      2.1. Қарабалық кенті мен Гурьянов, Белоглин, Надеждин, Бөрлі, Бозкөл, Новотроицк, Тоғызақ, Верен, Ворошилов, Михайлов, Рыбкин, Научный, Святослав және Станционный ауылдарында 178 контейнерлік алаңдарды қоқыс жәшіктерімен (178 құрғақ қалдықтар үшін, 178 дымқыл қалдықтар үшін және 182 ПЭТ жинау үшін) жайластыру.

      "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м. а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығына сәйкес, елді мекендердегі қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған контейнерлер қақпақтармен жабдықталуы, қатты жабыны бар алаңдарда орнатылуы, үш жағынан (биіктігі кемінде 1,5 метр) қоршалуы, тұрғын және қоғамдық ғимараттардан кемінде 25 метр қашықтықта орналастырылуы және күрделі құрылыс жағдайында комиссиялық бекітуге жатады.

      2.2. Терентьев, Целинный, Елшан, Сарыкөл, Котлован, Лесной, Приречный, Өрнек, Мағнай, Победа, Подгородка, Аққұдық, Фадеев, Приуральское, Шадықсай, Смирнов, Лесной, Октябрь және Қособа ауылдарында көлемі 5х6 м2 және ылғалды және құрғақ қалдықтарға арналған бөлімдері бар 19 уақытша сақтау пункттерін құру.

      Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығының 2-тарауына, 17-тармағына сәйкес, "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 28 желтоқсанда № 21934 болып тіркелді, "Қалдықтарды уақытша сақтауға арналған алаң қатты және улы қалдықтар (заттар) үшін өткізбейтін материалмен жабылады, төгу құрылғысымен және тазарту құрылыстарына қарай еңіспен үйіледі. Алаңдардан жер үсті ағынын жалпы нөсер ағынына жіберуге жол берілмейді. Алаңнан жер үсті ағыны үшін улы заттарды ұстауды, тазалауды және оларды залалсыздандыруды қамтамасыз ететін арнайы тазарту құрылыстары көзделеді. Алаңда қалдықтарды атмосфералық жауын-шашын мен желдің әсерінен қорғау көзделеді".

      2.3. Қалдықтарды жинау және әкету үшін сұрыптау желісі мен көлікті сатып алу – Қарабалық кентіне 1 сұрыптау желісі, 12 КАМАЗ (әрбір полигонға 2-ден), 6 қоқыс тасығыш (әрбір полигонға 1-ден), 6 тиегіш (әрбір полигонға 1-ден) және Қарабалық кентіне 1 бульдозер.

      Қоқыс алаңдарының саны үш күндік кезеңде ауылда қалдықтарды жинақтау стандарттары негізінде анықталды. Уақытша сақтау пункттерінің санын есептеу ауыл халқының санына және олардың арасындағы қашықтыққа сәйкес жүзеге асырылады. Көлік құралдарының санын анықтау елдегі ұқсас полигондардың деректері негізінде жүргізілді:

      14 Кесте - Ауылдық аудандар бойынша қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) басқару жоспары: полигондар мен қамтылатын ауылдарды бөлу

Қамтылатын ауылдар

Уақытша сақтау пункттері

Жылына қалдықтардың түзілу көлемі / т

Полигоннан қашықтық, уақытша сақтау, км

Қоқыс алаңдары

Қарабалық к.


2887,75

-

86

Терентьев а.

+

25,75

19,4


Надеждин а.


114,75

12,9

5

Целинный а.

+

29,75

32


Ельшан а.

+

29,25

11,7


Сарыкөл а.

+

64,75

25,4


Котлован а.

+

28,75

21,1


Ворошилов а.


95

9,2

4

Гурьянов а.


97,75

4,7

4

11

5

3373,5


100

Бөрлі а.


197,75

-

9

Михайлов а.


142

16

6

Лесной а.

+

26,25

22,3


Смирнов а.

+

205,5

23,3


Рыбкин а.


44,75

8,8

2

Приречный а.

+

119

53


Өрнек а.

+

16,25

52


7

4

751,5


17

Бозкөл а.


304,75

-

13

1


304,75


13

Новотроицк а.


168,75

-

7

Мағнай а.

+

45

14,3


Победа а.

+

72,25

41


Подгородка а.

+

13,25

21,6


Аққұдық а.

+

22,75

18,3


5

4

322


7

Тоғызық а.


182,75

-

8

Верен а.


46,25

1,9

2

Научный а.


150

11,1

7

Белоглин а.


152,5

31

7

Святослав а.


112,75

37

5

Фадеев а.

+

25,25

37


Станционный а.


292,25

35

13

Приурал а.

+

46,5

32


Шадыксаев а.

+

26,25

55


11

3

1034,5


41

Октябрь а.

+

20,75

17


Славен а.


74,75



Лесной а.

+

113

30


Қособа а.

+

62,75

20,3


4

3

271,25



Барлық полигондар бойынша жиыны

19

6058


178

      3-міндет. Тұрмыстық қатты қалдықтарды қабылдау, сұрыптау және көмудің күрделі инфрақұрылымы бар санитариялық қағидалардың қазіргі заманғы талаптарына жауап беретін тұрмыстық қатты қалдықтардың қуаты аз қолданыстағы полигондарын жаңғырту және салу. Кездейсоқ қоқыстарды жою

      3.1. Бөрлі, Бозкөл, Новотроицк, Тоғызақ елді мекендерінде және Қарабалақ кентінде коммуналдық қалдықтардың 5 полигонын жаңғырту;

      3.2. Славянка елді мекенінде қуаты аз 1-ші полигон салу.

      3.3. Полигондарды, кездейсоқ қоқыстарды жою

      Смирнов және Белоглин ауылдық округтерінің Қарабалық ауданының 2 полигонын жою. Қарабалық ауданында анықталуына қарай кездейсоқ қоқыстарды жою.

      4-міндет. Қалдықтарды бөлек жинау жүйесі туралы хабардарлықты арттыру және танымал ету.

      Қалың жұртшылықты ақпараттандыру ҚТҚ басқаруда маңызды рөл атқарады. Ақпараттандыру ҚТҚ басқару жүйесін жоспарлауға ең ерте кезеңде енгізілетін болады.

      4.1. Ауданның әлеуметтік желілерінде және жергілікті газеттерде тоқсанына кемінде 1 рет жарияланымдар;

      4.2. Қалдықтарды бөлек жинау және кәдеге жарату жүйесінің артықшылықтары туралы қолжетімді ақпаратты қамтамасыз ететін қоғамдық орындарда ақпараттық стендтер орнату;

      4.3. Жұртшылықты ақпараттандыру, қалдықтармен жұмыс істеу бойынша халықпен жұмыс жөніндегі іс-шараларды іске асыру, тоқсанына кемінде 1 рет:

      - мектептерде, жалпы жұртшылық арасында тарату үшін материалдық ресурстарды қайталама пайдалану туралы ақпараттық материалдар;

      - жасыл, тамақ қалдықтарын, мал шаруашылығы қалдықтарын үйде компосттау туралы брошюралар;

      - оқушылар мен студенттер үшін полигондарға таныстыру сапарларын ұйымдастыру;

      - мектеп оқушылары арасында коммуналдық қалдықтарды ұтымды басқару тақырыбында суреттер, фотосуреттер байқаулары өтті.

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

      Осы коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру 2030 жылға дейінгі мерзімде орындауға және мынадай нысаналы индикаторларға қол жеткізуге есептелген:

      1. 2024-2025 жылдарға қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі бірыңғай операторды айқындау.

      2. 2030 жылға қарай Қарабалық ауданының тұрғындарын орталықтандырылған тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және әкету – 90 %.

      3. Қарабалық ауданының полигондарын санитарлық нормалар мен талаптарға сәйкес келтіру 2030 жылға қарай-100%.

      4. Қарабалық ауданы бойынша олардың пайда болған жеріндегі сұрыпталған коммуналдық қалдықтардың үлесі 2030 жылға қарай – 40%.

      15 Кесте Swot-талдау

Күшті жақтары

Әлсіз жақтары

1. Бұл сектор әлемдік тәжірибеде зерттелген-оны жаңғырту үшін дәлелденген технологиялар мен шешімдер бар.
2. Нарық әлеуетті инвесторлар мен жеке қаржыландыру көздері үшін ашық.
3. "Жасыл" энергетиканы дамыту мақсатында ҚТҚ пайдаланудың қолда бар әлеуеті.
4. ҚТҚ - дан алынған қайталама ресурстарды пайдалану әлеуеті.

1. Дамымаған жинау жүйесі, оның ішінде ҚТҚ бөлек жинау.
2. Ауданның барлық аумағында қалдықтарды алдын ала өңдеусіз көму.
3. Республика бойынша қалдықтарды қайта өңдеу мен кәдеге жаратудың төмен көлемі.
4. Қолданыстағы ҚТҚ көму объектілерінің санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкес келмеуі.

Мүмкіндіктер

Қауіптер

1. ҚТҚ жинаудың тиімді жүйесі.
2. ҚТҚ айналым жүйесінде өңірлік тәсілді енгізу.
3. Қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату көлемін арттыру.
4. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау және өңдеудің маңызды және үнемді әдістеріне қол жеткізу.
5. Республика аумағындағы қоқыстарды қалпына келтіру.
6. Әлемдік стандарттарға сәйкес келетін ҚТҚ полигондарын салу.

1. Жинақталған қалдықтары бар аймақтарда сыни экологиялық жағдайлардың туындауы.
2. Түзілетін қалдықтар көлемінің бірнеше есе ұлғаюы.
3. Климаттың өзгеруіне әсер ететін қолданыстағы полигондардан атмосфераға шығарындылар.

3. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТҚА ЖЕТУ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР

3.1. Негізгі бағыттар, қойылған мақсатқа жету жолдары және тиісті шаралар

      1-нұсқа: Мемлекеттік-жекеменшік әріптестік

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің, Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексінің 366-бабына сәйкес инфрақұрылымды жобалау, салу, құру, реконструкциялау, жаңғырту және пайдалану және қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау, көму, стихиялық қоқыс үйінділерін жою (бұдан әрі – қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару) жөніндегі қызметті жүзеге асыру Қазақстан Республикасының Мемлекеттік-жекешелік әріптестік саласындағы заңнамасына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын іске асыру жолымен жүзеге асырылуы мүмкін.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару жөніндегі мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын іске асыру үшін кәдеге жарату төлемінің құралдарын пайдалану Экологиялық кодекстің нормаларында көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып қолданылады. Бұл ретте мұндай жобалар халық үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тариф есебінен жүзеге асырылатын қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жөніндегі қызмет үшін ғана қолданылады.

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару (ҚТҚ) саласындағы МЖӘ жобалары қазіргі уақытта іске асырудың үш нұсқасын қарастыруда, олардың біріншісі – сервистік келісімшарт.

      МЖӘ сервистік келісімшарты

      Осы тәсілге сәйкес жеке әріптес МЖӘ объектісін құруға және пайдалануға қаражат салады, сондай-ақ ҚТҚ басқару қызметтерін ұсынады. Мемлекеттік әріптес өз кезегінде көрсетілетін қызметтердің сапасына мониторинг пен бақылауды жүзеге асырады, сондай-ақ инфрақұрылымға қажеттіліктердің жабылуына қамқорлық жасайды.

      МЖӘ жаңа объектісін салу және пайдалану

      Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің (МЖӘ) жаңа объектісін құруға және кейіннен пайдалануға бағытталған жобада жеке және мемлекеттік әріптестердің рөлдері оңтайлы ынтымақтастықты ескере отырып бөлінеді.

      Жеке серіктес МЖӘ-нің жаңа объектісін жобалау мен салуға инвестиция салады, оның қазіргі заманғы және тиімді болуын қамтамасыз етеді. Құрылыс аяқталғаннан кейін объект мемлекеттік меншікке беріледі, онда жеке серіктес оны пайдалануға кіріседі. Сонымен қатар, жеке серіктес қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару бойынша қызметтер көрсетеді, осылайша қалдықтарды өңдеу мәселелерін кешенді және сапалы шешуді қамтамасыз етеді.

      МЖӘ объектісі мемлекеттік кәсіпорынның (МК) меншігінде қалады, бұл негізгі инфрақұрылымды басқаруда мемлекеттік бақылау мен сенімділікті қамтамасыз етеді. Мемлекеттік әріптес жеке әріптес ұсынатын қызметтердің стандарттар мен үміттерге сәйкестігіне кепілдік бере отырып, олардың сапасына мониторинг пен бақылауды жүзеге асырады. Ол сондай-ақ ҚТҚ басқару жүйесінің сенімді және тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз ете отырып, инфрақұрылым қажеттіліктерін жабуға белсенді қамқорлық жасайды.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 366-бабы 6-тармағына, Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ кодексіне сәйкес өндірушілердің (импорттаушылардың) Кеңейтілген Міндеттемелерінің Операторы осы баптың 3-тармағының 3) тармақшасына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы шеңберінде шекті тариф пен халық үшін жинауға арналған ағымдағы тариф арасындағы айырманы өтейді, қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдау, сұрыптау және көму.

      Осы тармақты іске асыру үшін "Жасыл даму" АҚ қатысуымен келесі институционалдық схема көзделеді.

     


      9 Сурет – "Жасыл даму" АҚ қатысуымен МЖӘ жобасын іске асыру кезінде коммуналдық қалдықтарды басқарудың институционалдық схемасы

      Осы институционалдық схемада қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару (ҚТҚ) саласындағы МЖӘ жобасы көзделеді. Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің, Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексінің 366-бабының 7-тармағына сәйкес, мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің әрбір жобасы үшін тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған шекті тарифтің мөлшерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлеп, бекітеді және тиісті қаладағы, аудандағы көрсетілген операциялар бойынша нақты және инвестициялық шығыстарды көрсетеді.

      2-нұсқа: Коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын базасында коммуналдық қалдықтарды басқару

      Қарабалық ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару нарығына қатысуға қызығушылық білдіретін жеке кәсіпкер болмаған кезде Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 29 қазандағы № 375-V ҚРЗ Кәсіпкерлік кодексінің "Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысу негіздері" 192-бабы 4-тармағының ережелеріне сәйкес коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын (КМК) құру мүмкіндігін қарастыру ұсынылады.

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1095 қаулысына сәйкес "Мемлекеттік кәсіпорындар, заңды тұлғалар, акцияларының (уәкілетті ұйымдардағы қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы жүзеге асыратын қызмет түрлерінің тізбесін бекіту туралы капиталы) мемлекетке және олармен үлестес тұлғаларға тиесілі", түрі ЭҚЖЖ 38110 "Қауіпсіз қалдықтарды жинау" қызметін коммуналдық меншіктегі мемлекеттік кәсіпорындармен жүзеге асыруға рұқсат етіледі.

      КМК құратын инвестициялық салымдарды қаржыландыру мақсатында Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің және "Мемлекеттік инвестициялық ұсынысты әзірлеу немесе түзету, қажетті сараптамалар жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 5 желтоқсандағы № 129 бұйрығының талаптарына сәйкес әзірленген қаржы-экономикалық негіздеменің нәтижелері бойынша ұзақ мерзімді негізде бюджеттік кредит алу мүмкіндігі бар инвестициялық жоба, сондай-ақ жоспарлау, қарау, іріктеу, бюджеттік инвестициялардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау және бюджеттік инвестициялардың іске асырылуын бағалау және бюджеттік кредиттеудің орындылығын айқындау.

      Бұл негіздеменің мақсаты-қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) басқару объектілерін құру және тиімді жұмыс істеуі үшін талап етілетін қажетті қаржы ресурстарын қамтамасыз ету үшін бюджеттік кредит алу. Ұсыныстың экологиялық және санитарлық қауіпсіздікке баса назар аудара отырып, тиісті заңнамада белгіленген нормативтер мен талаптарға сәйкестігіне назар аудару маңызды.

      Бюджеттік кредиттің негізгі кемшілігі коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын (КМК) үшін Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 366-бабының 6-тармағында (2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ) көзделгендей шекті және нақты тарифтер арасындағы шығындарды өтеуге қатысу мүмкін болып табылады. Осы Ережеге сәйкес өндірушілердің кеңейтілген міндеттемелерінің операторы мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы шеңберінде халық үшін шекті және ағымдағы тарифтер арасындағы айырманы өтеуге міндеттенеді. КМК жеке серіктес бола алмайтындығын ескере отырып, бұл шығындарды өтеу мүмкіндігі шектеулі.

3.2. Қойылған мақсатқа жету жолдары және тиісті шаралар

      Бағдарламаны іске асыру шеңберінде 3-тарауда сипатталған әкімшілік басқарудың екі негізгі нұсқасы көзделген. Бірінші нұсқа жеке серіктестің ҚТҚ нарығына қатысуын, ал екіншісі – ҚТҚ жергілікті нарығына қатысу үшін жергілікті атқарушы орган (ЖАО) атынан жалғыз қатысушысы бар КМК құруды көздейді.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы шеңберінде Қарабалық ауданында бірнеше қоқыс полигондарын қалпына келтіру және жою, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар көзделген. Іс-шаралар адам қызметінің қоршаған ортаға теріс әсерін азайтуға және аймақтың тұрақты дамуын қамтамасыз етуге бағытталған.

      Қарабалық ауданында 5 полигонды қалпына келтіру және 2 полигонды жою жоспарлануда (Смирнов және Белоглин). Қарабалық кентіндегі ҚТҚ полигоны 11 елді мекенді қамтиды. Коммуналдық қалдықтардың жалпы жинақталуы-жылына 3373,5 тонна. Қарабалық кенті мен Гурьянов, Надеждин және Ворошилов ауылдарын қоқыс алаңдарымен жабдықтау жоспарлануда.

      Бөрлі ауылды ҚТҚ полигоны 7 ауылды қамтиды, Бөрлі, Михайлов, Лесной, Смирнов, Рыбкин, Приречный және Лесной, Смирнов, Приречный және Өрнек ауылдарында уақытша сақтау пункттерін салу, ал Бөрлі, Михайлов және Рыбкин ауылдарында 17 қоқыс алаңымен жабдықтау жоспарлануда.

      Бозкөл ауылды ҚТҚ полигоны Бозкөл ауылын қамтиды, 13 қоқыс алаңымен жарақтандыру жоспарлануда.

      Новотроицк ауылдық округіндегі ҚТҚ полигоны 5 ауылды қамтиды, қоқыс алаңдары Новотроицк ауылында орналастырылады, сондай-ақ 4 ауылда уақытша сақтау пункттерін құру жоспарлануды.

      Тоғызақ ауылдық округіндегі ҚТҚ полигоны 11 ауылды жабдықтайды. Тоғызақ, Верен, Научный, Белоглин, Святослав және Станционный ауылдарында жалпы саны 41 бірлікті құрайтын қоқыс алаңдарын орнату жоспарлануда. Уақытша сақтау пункттері де орналастырылады.

      Қособа ауылдық округінде және Лесное ауылында коммуналдық қалдықтарды басқару үшін Славен ауылында қуаты аз 1-ші полигон салу жоспарлануда, ол 4 ауылды жабдықтайды, онда уақытша сақтау пункттері құрылады.

      Смирнов және Белоглин ауылдық округтерінің полигондарын жою.

      Жалпы, бұл іс-шараларды іске асыру экологиялық жағдайды жақсартуға ықпал етеді, қалдықтарды басқаруда тұрақтылықты қамтамасыз етеді және жергілікті халықтың өмірі мен дамуы үшін қолайлы орта құруға ықпал етеді.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

      Қарабалық ауданы үшін 2024-2030 жылдарға арналған бағдарламаны қаржыландыру көлемі әрбір полигон үшін егжей-тегжейлі есептеулер негізінде айқындалатын болады. Нақты есептеулер техникалық-экономикалық негіздемеге (ТЭН) және басқа да Талдамалық деректерге негізделген шығындарды бағалауды қамтиды. Талдау бюджет қаражатының оңтайлы бөлінуін қамтамасыз ете отырып, полигондардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып жүргізіледі. Бағдарламаның икемділігі іске асыру жағдайлары мен экономикалық жағдайдағы өзгерістерге бейімделу үшін көзделген.

      16 Кесте -Жергілікті бюджеттің болжамды шығыстары

№ п/п

Іс-шаралар

Орындау мерзімі

Болжамды шығыстар (мың теңге))

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

1.

ҚТҚ нарығына қатысушыларды анықтау

15 000







15 000

2.

Контейнерлік алаңдарды жайластыру


53 400






53 400

3.

Қалдықтарды уақытша сақтау пункттерін құру


14 400

8 400





22 800

4.

Полигондар мен кездейсоқ қоқыстарды жою


5 000

5 000

5 000

5 000

5 000

5 000

30 000

5.

Ауданның әлеуметтік желілерінде және жергілікті газеттерде жарияланымдар

200

220

240

260

280

300

320

1 820

6.

Ақпараттық стендтерді орнату

750

800

850

900

950

1000

1050

6 300

7.

Жұртшылықты ақпараттандыру, халықпен жұмыс жөніндегі іс-шараларды іске асыру

200

220

240

260

280

300

320

1 820

БАРЛЫҒЫ

16 150

74 040

14 730

6 420

6 510

6 600

6 690

131 140

      Қарабалық ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын енгізуге арналған негізгі шығындар МЖӘ немесе КМК жеке әріптесіне жүктеледі, 16-кестеде көрсетілген қалған шығыстар жергілікті бюджет есебінен жабылады.

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

Қостанай облысы Қарабалық ауданының коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024 – 2030 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

№ п/п

Іс-шаралар

Орын- дауға жауап- тылар

Орындау мерзімі / аяқтау нысаны

Бол- жамды шығыс- тар (мың теңге)

Қаржы- лан- дыру көз- дері

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

1-міндет. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі бірыңғай операторды айқындау.

1.

ҚТҚ нарығына қатысушыларды анықтау

ЖАО

МЖӘ Шарты/ КМК құру және ҚЭН әзірлеу







15 000,00

Жергілікті бюджет

2-міндет. Тұрмыстық қатты қалдықтарды орталықтандырылған жинау және тасымалдау жүйесін ұйымдастыру. Білім беру көзінен қалдықтарды бөлек жинауды кеңінен енгізу.

1.

Контейнерлік алаңдарды жайластыру

ЖАО


Қарабалық-86, Бөрлі – 9, Бозкөл – 13, Новотройцк – 7, Тоғызақ – 8, Верен – 2, Надеждин – 5, Ворошилов– 4, Гурьянов – 4, Михайлов – 6, Рыбкин – 2, Научный– 7, Белоглин – 7, Святослав – 5, Станционный-13.






53 700

Жергілікті бюджет

2.

ҚТҚ жинауға арналған контейнерлер

Жеке серіктес/ КМК


Қарабалық-258, Бөрлі – 27, Бозкөл – 39, Новотроицк – 21, Тоғызақ – 24, Верен – 6, Надеждин – 15, Ворошилов – 12, Гурьянов – 12, Михайлов– 18, Рыбкин – 6, Научный – 21, Белоглин– 21, Святослав – 15, Станционный – 39.






МЖӘ/ ҚЭН конкурсының нәтижелері бойынша

Жеке серіктес/ КМК

3.

Қалдықтарды уақытша сақтау пункттерін құру

ЖАО


Өрнек, Мағнай, Победа, Подгородка, Аққұдық, Фадеев, Приуральский, Шадықсай, Смирнов, Лесной, Октябрь және Қособа. (60%)

Терентьев, Целинный, Елшан, Сарыкөл, Котлован, Лесной, Приречное (40%)





22 800

Жергілікті бюджет

4.

Арнайы автокөлік сатып алу

Жеке серіктес/ КМК


4 КамАЗ

3 қоқыс таситын көлік, 2 тиегіш, 2 Камаз

2 тиегіш және, 1 бульдозер және 1 сұрыптау желісі




МЖӘ/ ҚЭН конкурсының нәтижелері бойынша

Жеке серіктес/ КМК

3-міндет. Тұрмыстық қатты қалдықтарды қабылдау, сұрыптау және көмудің күрделі инфрақұрылымы бар санитариялық қағидалардың қазіргі заманғы талаптарына жауап беретін тұрмыстық қатты қалдықтардың қуаты аз қолданыстағы полигондарын жаңғырту және салу. Кездейсоқ қоқыстарды жою

1.

Полигондарды жаңғырту

Жеке серіктес/ КМК


ҚТҚ полигоны, Қарабалық

№ 1 алаң Бөрлі а. о., № 2 алаң Бозкөл а.

№ 4 алаң Новотроицк а.о., № 6 алаң Тоғызақ а.о.




МЖӘ/ ҚЭН конкурсының нәтижелері бойынша

Жеке серіктес/ КМК

2.

Қособа ауылдық округінде ҚТҚ аз қуатты жаңа полигон салу

Жеке серіктес/ КМК





№ 7 алаң. Қособа а. о



МЖӘ/ ҚЭН конкурсының нәтижелері бойынша

Жеке серіктес/ КМК

3.

Полигон-дармен кездейсоқ қоқыс-тарды жою

ЖАО


№ 3 алаң Белоглин а. о.

№ 5 алаң Смирнов а.о.

Кездейсоқ қоқыстарды анықталған кезде жою

Кездейсоқ қоқыстарды анықталған кезде жою

Кездейсоқ қоқыстарды анықталған кезде жою

Кездейсоқ қоқыстарды анықталған кезде жою

30 000

Жергілікті бюджет

4-міндет. Қалдықтарды бөлек жинау жүйесі туралы хабардарлықты арттыру және танымал ету

1.

Ауданның әлеуметтік желілерінде және жергілікті газеттерде жария- ланымдар


Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

1 820

Жергілікті бюджет


200

220

240

260

280

300

320

2.

Ақпараттық стендтерді орнату


5

5

5

5

5

5

5

6 300

Жергілікті бюджет


750

800

850

900

950

1000

1050

3.

Жұртшы- лықты ақпарат- тандыру, халықпен жұмыс жөніндегі іс-шараларды іске асыру


Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

Тоқсанына 1 рет

1 820

Жергілікті бюджет

200

220

240

260

280

300

320