ИПС "Әділет"

В соответствии со статьями 83 и 104 Договора о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года Высший Евразийский экономический совет решил:

1. Утвердить прилагаемые:

Программу формирования общего рынка газа Евразийского экономического союза;

план мероприятий по формированию общего рынка газа Евразийского экономического союза (далее - план).

2. Государствам - членам Евразийского экономического союза определить органы государственной власти, ответственные за реализацию мероприятий, предусмотренных планом, и представить информацию о них в Евразийскую экономическую комиссию в течение 30 календарных дней с даты вступления настоящего Решения в силу.

3. Государствам - членам Евразийского экономического союза обеспечить направление в Евразийскую экономическую комиссию проектов актов, разработанных в соответствии с планом.

4. Евразийской экономической комиссии осуществлять мониторинг реализации мероприятий, предусмотренных планом, и ежегодно информировать о результатах мониторинга Евразийский межправительственный совет.

Члены Высшего Евразийского экономического совета:

От Республики Армения

От Республики Беларусь

От Республики Казахстан

От Кыргызской Республики

От Российской Федерации

УТВЕРЖДЕНА
Решением Высшего
Евразийского экономического
совета от 6 декабря 2018 года
№ 18

ПРОГРАММА
формирования общего рынка газа Евразийского экономического союза

Введение

1. Настоящая Программа разработана в соответствии с пунктом 2 статьи 83 и пунктом 4 статьи 104 Договора о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года (далее - Договор) с учетом положений статьи 79 Договора, Протокола о правилах доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере транспортировки газа по газотранспортным системам, включая основы ценообразования и тарифной политики (приложение № 22 к Договору) (далее - Протокол о правилах доступа), а также Концепции формирования общего рынка газа Евразийского экономического союза, утвержденной Решением Высшего Евразийского экономического совета от 31 мая 2016 г. № 7 (далее - Концепция).

2. Формирование общего рынка газа Евразийского экономического союза (далее - Союз) является одним из важнейших приоритетов интеграционного сотрудничества государств - членов Союза (далее - государства-члены) в сфере энергетики и одной из существенных составляющих обеспечения благоприятных условий для свободного движения товаров, услуг, технологий и капитала в рамках Союза.

3. Настоящая Программа разработана с учетом:

1) экономических интересов государств-членов (включая особенности функционирования и развития внутренних рынков газа государств-членов) и законодательства государств-членов;

2) принципов формирования общего рынка газа Союза, предусмотренных Договором, пунктом 3 Протокола о правилах доступа, в том числе принципа первоочередного обеспечения внутренних потребностей в газе государств-членов;

3) права государства-члена принимать необходимые регулятивные меры на своем внутреннем рынке газа в случае угрозы экономической или энергетической безопасности этого государства-члена;

4) достигнутых договоренностей и международных договоров между государствами-членами;

5) достигнутых договоренностей и международных договоров государств-членов с третьими государствами в газовой сфере;

6) международного опыта формирования общих рынков газа.

I. Общие положения

1. Определения

4. Для целей настоящей Программы используются понятия, которые означают следующее:

"биржевые торги газом" - торги газом, осуществляемые на товарной бирже в соответствии с правилами проведения биржевых торгов газом;

"газовая отрасль" - отрасль экономики, включающая в себя добычу, переработку, транспортировку, хранение и продажу газа;

"график ремонта элементов газотранспортных систем" - график выполнения планово-предупредительного ремонта элементов газотранспортных систем (с указанием сроков (периодичности и продолжительности) его осуществления);

"доступ к газотранспортным системам", "доступ к услугам по транспортировке газа" - предоставление права использования газотранспортных систем, управляемых операторами газотранспортных систем, для транспортировки газа на общем рынке газа Союза;

"инфраструктурное ограничение при транспортировке газа" - ограничение технического характера, препятствующее осуществлению транспортировки газа по определенному маршруту;

"надежность работы газотранспортной системы" - способность газотранспортной системы бесперебойно выполнять функции по транспортировке газа нормированного качества в пределах ее производительности;

"потребитель услуг по транспортировке газа" - организация, являющаяся собственником газа либо получившая его на основаниях, предусмотренных законодательством государств-членов, и получившая доступ к газотранспортным системам на основании договора о возмездном оказании услуг по транспортировке газа, заключенного с оператором газотранспортной системы в соответствии с едиными правилами доступа к газотранспортным системам, расположенным на территориях государств-членов;

"развитие газотранспортных систем" - комплекс мер, направленных на увеличение мощности (пропускной способности) и надежности объектов газотранспортной инфраструктуры или на сооружение таких объектов;

"рыночная цена" - цена на газ, сложившаяся на основе спроса и предложения на общем рынке газа Союза и определяемая в прямых договорах на поставку газа между участниками общего рынка газа Союза или в ходе проведения биржевых торгов газом в условиях отсутствия ценового регулирования на общем рынке газа Союза с учетом положений раздела XVIII Договора;

"система информационного обмена" - система, обеспечивающая информационный обмен на основе определенного в установленном порядке состава информации и взаимодействие между уполномоченными органами государств-членов, Евразийской экономической комиссией и субъектами общего рынка газа Союза;

"торговля газом" - предпринимательская деятельность по купле- продаже газа, осуществляемая в соответствии с правилами торговли газом на общем рынке газа Союза, предусмотренными настоящей Программой;

"уполномоченные органы" - государственные органы власти государств-членов, уполномоченные на выполнение мероприятий настоящей Программы;

"ценовые индикаторы" - цены на газ, рассчитанные на основе цен сделок, совершенных в ходе биржевых торгов газом и (или) на внебиржевом рынке газа в рамках общего рынка газа Союза за определенный период.

Иные понятия, используемые в настоящей Программе, применяются в значениях, определенных Договором и Концепцией.

2. Цели и задачи Программы

5. Цели и задачи настоящей Программы определены на основе предусмотренных статьей 79 Договора принципов формирования общих рынков энергетических ресурсов Союза, а также в соответствии с положениями Концепции, статьи 83 Договора и Протокола о правилах доступа.

6. Целями настоящей Программы являются:

1) обеспечение готовности государств-членов к участию субъектов общего рынка газа Союза в общем рынке газа Союза, включая создание правовых и экономических условий для функционирования общего рынка газа Союза;

2) обеспечение создания в государствах-членах условий, необходимых для реализации международного договора о формировании общего рынка газа Союза, вступающего в силу не позднее 1 января 2025 г.

7. Настоящая Программа включает в себя комплекс взаимоувязанных организационных, технологических и других мероприятий, обеспечивающих формирование общего рынка газа Союза в результате выполнения, в частности, следующих задач:

1) создание правовых и экономических условий для развития добросовестной конкуренции между участниками общего рынка газа Союза с учетом законодательства государств-членов, а также Протокола об общих принципах и правилах конкуренции (приложение № 19 к Договору);

2) переход к рыночным механизмам ценообразования в отношении газа на общем рынке газа Союза;

3) организация торговли газом на общем рынке газа Союза, обеспечивающая недискриминационный доступ участников общего рынка газа Союза к этому рынку;

4) обеспечение возможности проведения биржевых торгов газом на общем рынке газа Союза;

5) создание условий для увеличения инвестиционной активности хозяйствующих субъектов государств-членов на общем рынке газа Союза;

6) организация на основе единых правил доступа к газотранспортным системам, расположенным на территориях государств-членов (далее соответственно - единые правила, газотранспортные системы), недискриминационного и прозрачного доступа к газотранспортным системам участников общего рынка газа Союза;

7) введение механизмов, направленных на долгосрочное развитие газотранспортных систем, необходимых для обеспечения функционирования общего рынка газа Союза, в том числе на основе долгосрочных заявок поставщиков газа и потребителей газа;

8) унификация норм, стандартов на газ и нормативно-технических документов, регламентирующих функционирование газотранспортных систем, а также выработка рекомендаций по обеспечению точности измерений количества и контроля качества газа с учетом мировых практик, по реализации метрологического обеспечения измерений в рамках национальных систем стандартизации государств-членов и по гармонизации метрологических требований к измерениям количества и параметров качества газа;

9) организация системы информационного обмена, предусматривающей обмен информацией, включающей в себя сведения о внутреннем потреблении газа, свободных мощностях газотранспортных систем, а также о ценообразовании в сфере транспортировки и поставки газа на территориях государств-членов, в том числе сведения об оптовых ценах на газ и тарифах на транспортировку газа по газотранспортным системам;

10) организация регулярной подготовки и согласования индикативных (прогнозных) балансов газа государств-членов и Союза;

11) обеспечение гармонизации законодательства государств- членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами- членами для формирования общего рынка газа Союза;

12) применение общих принципов и методов тарифообразования (ценообразования) в отношении услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза;

13) обеспечение контроля за соблюдением требований законодательства государств-членов в области защиты конкуренции, включая контроль применения тарифов (цен) хозяйствующими субъектами, оказывающими услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза;

14) осуществление взаимодействия государств-членов в целях формирования и функционирования общего рынка газа Союза;

15) осуществление взаимодействия уполномоченных органов друг с другом и с Евразийской экономической комиссией (далее - Комиссия).

3. Ожидаемые результаты реализации Программы

8. Реализация настоящей Программы приведет к созданию методической, организационной, инфраструктурной, технологической и правовой основы формирования общего рынка газа Союза, позволяющей обеспечить достижение следующих результатов:

1) осуществление на общем рынке газа Союза торговли газом между участниками общего рынка газа Союза всех государств-членов посредством обеспечения доступа к услугам инфраструктурных организаций, включая доступ к газотранспортным системам и к биржевым торгам газом (при необходимости государство-член уполномочивает поставщиков газа и потребителей газа, отвечающих единым критериям, согласованным государствами-членами, на поставку и (или) покупку газа на общем рынке газа Союза);

2) применение на общем рынке газа Союза различных механизмов заключения договоров на поставку газа (долгосрочных и краткосрочных договоров, биржевых сделок);

3) заключение договоров на поставку газа на общем рынке газа Союза по рыночным ценам, за исключением договоров, которые могут заключаться хозяйствующими субъектами в рамках реализации двусторонних международных договоров государств-членов;

4) предоставление доступа к газотранспортным системам участникам общего рынка газа Союза в целях поставки газа в рамках функционирования общего рынка газа Союза (в том числе с учетом индикативного (прогнозного) баланса газа Союза) в соответствии с едиными правилами, устанавливающими в том числе правила определения и распределения свободных мощностей и предусматривающими недискриминационный доступ к газотранспортным системам для участников общего рынка газа Союза;

5) установление (формирование) тарифов (цен) на услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза на прозрачной и недискриминационной основе для участников общего рынка газа Союза в соответствии с законодательством государств-членов;

6) обеспечение контроля за соблюдением требований законодательства государств-членов в области защиты конкуренции, включая контроль применения тарифов (цен) хозяйствующими субъектами, оказывающими услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза.

II. Система мероприятий Программы

1. Сроки и этапы реализации Программы

9. Государства-члены совместно с Комиссией обеспечивают поэтапное формирование общего рынка газа Союза в соответствии с Концепцией, Протоколом о правилах доступа и с учетом переходных положений, предусмотренных пунктами 4 и 5 статьи 104 Договора.

10. В соответствии с разделом IV Концепции формирование общего рынка газа Союза осуществляется в 3 этапа.

11. Первый этап завершается не позднее 1 января 2021 г. Основным результатом данного этапа должно стать создание методической и организационной основы формирования общего рынка газа Союза.

На первом этапе необходимо в том числе:

обеспечить гармонизацию законодательства государств-членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами;

унифицировать нормы и стандарты на газ государств-членов и нормативно-технические документы, регламентирующие функционирование газотранспортных систем, путем принятия соответствующих технических регламентов Союза;

организовать систему информационного обмена на основе информации, включающей в себя в том числе сведения о внутреннем потреблении газа, свободных мощностях газотранспортных систем, а также о ценообразовании в сфере транспортировки и поставки газа на территориях государств-членов (в том числе об оптовых ценах на газ и тарифах на транспортировку газа по газотранспортным системам); разработать и согласовать единые правила;

выявить инфраструктурные ограничения при транспортировке газа между государствами-членами в целях его поставки в рамках общего рынка газа Союза и разработать предложения по их устранению.

Сноска. Пункт 11 с изменением, внесенным решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).

12. Второй этап завершается не позднее 1 января 2024 г. Основным результатом данного этапа должно стать создание инфраструктурной, технологической и правовой основы формирования общего рынка газа Союза.

На втором этапе необходимо в том числе:

обеспечить использование различных механизмов, в том числе долгосрочных заявок поставщиков газа и потребителей газа, для развития газотранспортных систем;

способствовать проведению консультаций государств-членов по вопросам транспортировки и поставки газа в третьи государства по направлениям поставки газа, в которых государства-члены конкурируют или могут конкурировать между собой;

разработать механизмы, предотвращающие перепродажу в третьи государства газа, приобретенного на общем рынке газа Союза в целях поставки газа на территории государств-членов;

разработать механизмы, предотвращающие применение актов, регулирующих общий рынок газа Союза, в отношении газа, происходящего с территорий третьих государств;

подготовить проект международного договора о формировании общего рынка газа Союза, содержащий в том числе единые правила.

Сноска. Пункт 12 с изменениями, внесенными решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).

13. Третий этап завершается не позднее 1 января 2025 г. Основным результатом данного этапа должно стать обеспечение готовности государств-членов к участию субъектов рынков газа государств-членов в общем рынке газа Союза, в том числе создание экономических условий для функционирования общего рынка газа Союза.

На третьем этапе необходимо в том числе:

обеспечить вступление в силу международного договора о формировании общего рынка газа Союза;

обеспечить осуществление свободных поставок газа, приобретенного на биржевых торгах газом или по прямым договорам, между участниками общего рынка газа Союза в требуемых объемах и по необходимым направлениям;

обеспечить в рамках общего рынка газа Союза торговлю газом по рыночным ценам;

обеспечить принятие Высшим Евразийским экономическим советом решения о целесообразности перехода к равнодоходным ценам на газ на территориях государств-членов.

обеспечить на таможенной территории Союза функционирование одной или нескольких товарных бирж, на которых могут осуществляться биржевые торги газом в рамках общего рынка газа Союза.

Сноска. Пункт 13 с изменением, внесенным решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).

14. Настоящая Программа реализуется в соответствии с планом мероприятий по формированию общего рынка газа Евразийского экономического союза, утверждаемым Высшим Евразийским экономическим советом.

15. Комиссия проводит мониторинг выполнения настоящей Программы, по результатам которого ежегодно готовит доклад о ходе формирования общего рынка газа Союза и предложения о переходе к очередному этапу формирования общего рынка газа Союза, в том числе предложения о реализации не предусмотренных настоящей Программой мероприятий (включая разработку и принятие актов органов Союза). Указанные предложения направляются в государства-члены для согласования. С учетом согласованных предложений Высший Евразийский экономический совет принимает решение о переходе к очередному этапу формирования общего рынка газа Союза и определяет содержание этого этапа.

2. Разработка актов, регулирующих общий рынок газа Союза

16. В отношении субъектов общего рынка газа Союза применяются акты, регулирующие общий рынок газа Союза, а также требования законодательства по вопросам регулирования деятельности субъектов естественных монополий и по вопросам в области защиты конкуренции государства-члена, на территории которого осуществляется деятельность хозяйствующих субъектов, оказывающих услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза.

Разработка и принятие порядка осуществления биржевых торгов газом

Сноска. Подраздел утратил силу решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).

Разработка документов в сфере информационного обмена

23. Комиссия совместно с уполномоченными органами разрабатывает и согласовывает документы, регламентирующие информационное взаимодействие в рамках системы информационного обмена (далее - документы в сфере информационного обмена).

24. При разработке документов в сфере информационного обмена следует учитывать требования законодательства государств-членов по защите информации, отнесенной законодательством государств-членов к сведениям ограниченного распространения (доступа).

25. В документах в сфере информационного обмена определяется в том числе состав информации, которой обмениваются уполномоченные органы и субъекты общего рынка газа Союза, включая сведения:

1) о свободных мощностях газотранспортных систем (в том числе для выявления инфраструктурных ограничений при транспортировке газа);

2) о регулируемом ценообразовании в газовой отрасли государств- членов, в том числе об оптовых ценах на газ и тарифах на транспортировку газа по газотранспортным системам;

3) об основных производственных показателях газовой отрасли государств-членов, в том числе об объемах торговли газом между государствами-членами (в соответствии с перечнем показателей индикативного (прогнозного) баланса газа Союза);

4) о внутреннем потреблении газа в государствах-членах;

5) о совместно разработанных государствами-членами прогнозах внутреннего потребления и поставок газа, сформированных с учетом индикативного (прогнозного) баланса газа Союза;

6) о планах по модернизации и строительству объектов газотранспортных систем (в том числе в целях устранения инфраструктурных ограничений при транспортировке газа), которые влияют на функционирование общего рынка газа Союза;

7) об уполномочивании государствами-членами поставщиков газа и потребителей газа на поставку и (или) покупку газа на общем рынке газа Союза.

26. Технологические документы в сфере информационного обмена разрабатываются в соответствии с пунктом 30 Протокола об информационно-коммуникационных технологиях и информационном взаимодействии в рамках Евразийского экономического союза (приложение № 3 к Договору) и утверждаются Комиссией.

Разработка и принятие актов в сфере обеспечения доступа к газотранспортным системам

27. В целях транспортировки газа, предназначенного для удовлетворения внутренних потребностей государств-членов, уполномоченные органы совместно с Комиссией разрабатывают и согласовывают единые правила.

Единые правила будут включены в международный договор о формировании общего рынка газа Союза.

28. До вступления в силу международного договора о формировании общего рынка газа Союза доступ к газотранспортным системам для хозяйствующих субъектов государств-членов предоставляется в соответствии с Договором и Концепцией.

29. Утратил силу решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).
30. Утратил силу решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).

31. Единые правила регулируют взаимоотношения операторов газотранспортных систем и потребителей услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза, в том числе:

1) порядок подключения к газотранспортным системам;

2) порядок предоставления доступа к газотранспортным системам;

3) права и обязанности потребителей услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза;

4) права и обязанности операторов газотранспортных систем, оказывающих услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза;

5) порядок опубликования информации (стандарты раскрытия информации) о свободных мощностях, о тарифах (ценах), методик

тарифообразования (ценообразования) в отношении услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза;

6) порядок учета индикативных (прогнозных) балансов газа Союза;

7) порядок заключения договоров на оказание услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза;

8) порядок резервирования (бронирования) свободных мощностей и гарантии их использования;

9) порядок и сроки подачи заявок на предоставление доступа к газотранспортным системам;

10) требования к форме и содержанию заявки на предоставление доступа к газотранспортной системе, а также к прилагаемым к такой заявке документам, которые должны содержать сведения о соответствии газа техническим стандартам, характеристиках транспортируемого газа, целях его использования, покупателе, поставщике газа и другие сведения о транспортировке газа;

11) порядок подачи уточнений по объему газа, подаваемого и отбираемого из газотранспортных систем (номинаций);

12) порядок определения и распределения свободных мощностей, в том числе в случае отсутствия необходимого объема мощностей для удовлетворения всех поступивших заявок;

13) условия, при которых операторы газотранспортных систем вправе отказать потребителям услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза в доступе к газотранспортным системам;

14) порядок учета объема и качества газа на входе и выходе из газотранспортной системы;

15) порядок оплаты услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза, поставляемого по прямым договорам поставки газа и в рамках биржевых торгов газом;

16) особенности предоставления доступа к свободным мощностям в рамках механизма развития газотранспортных систем на основе долгосрочных заявок поставщиков газа и потребителей газа;

17) особенности оказания услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза в случае возникновения чрезвычайных ситуаций;

18) порядок согласования операторами газотранспортных систем графиков ремонта элементов газотранспортных систем, влияющих на пропускную способность и надежность работы газотранспортных систем, используемых на общем рынке газа Союза;

19) порядок взаимного информирования операторов газотранспортных систем о планах развития газотранспортных систем, влияющих на торговлю газом между участниками общего рынка газа Союза;

20) разрешение споров по вопросам предоставления доступа к газотранспортным системам и оказания услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза.

Разработка и заключение международного договора о формировании общего рынка газа Союза

32. Уполномоченные органы совместно с Комиссией разрабатывают международный договор о формировании общего рынка газа Союза.

33. Международный договор о формировании общего рынка газа Союза разрабатывается на основании положений, содержащихся в Договоре и Концепции, и должен включать в себя в том числе:

1) принципы функционирования и регулирования общего рынка газа Союза;

2) порядок взаимодействия государств-членов при транспортировке и поставке газа из третьих государств и (или) в третьи государства, обеспечивающий в том числе предотвращение перепродажи в третьи государства газа, приобретенного на общем рынке газа Союза;

3) принципы обеспечения доступа к газотранспортным системам;

4) принципы ценообразования и формирования тарифной политики на общем рынке газа Союза;

5) порядок раскрытия информации государствами-членами и субъектами общего рынка газа Союза и формирования перечня информации, подлежащей раскрытию;

6) порядок обмена информацией, содержащей сведения, относящиеся в соответствии с законодательством государств-членов к сведениям ограниченного распространения (доступа);

7) перечень информации, предоставляемой в процессе

взаимодействия уполномоченных органов, Комиссии и субъектов общего рынка газа Союза в электронной форме;

8) порядок принятия актов, регулирующих общий рынок газа Союза и предусматривающих неприменение этих актов в отношении газа, происходящего с территорий третьих государств и используемого на территориях государств-членов или поставляемого этим государством-членом на территории третьих государств, а также газа, произведенного на территории государства-члена и поставляемого этим государством-членом в третьи государства.

34. Единые правила включаются в международный договор о формировании общего рынка газа Союза в качестве приложения.

Разработка, согласование и принятие правил торговли газом на общем рынке газа Союза

34¹В соответствии с разделом V Концепции государство-член определяет целесообразность осуществления биржевых торгов газом на товарных биржах государств-членов, а также число товарных бирж государства-члена, на которых могут осуществляться биржевые торги газом.";

Сноска. Раздел II дополнен пунктом 34¹ в соответствии с решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).

35. Уполномоченные органы совместно с Комиссией разрабатывают с учетом положений международного договора о формировании общего рынка газа Союза и согласовывают правила торговли газом на общем рынке газа Союза, которые применяются при заключении прямых договоров на поставку газа между участниками общего рынка газа Союза и при проведении биржевых торгов газом на общем рынке газа Союза.

35¹. Операторы биржевых торгов разрабатывают и утверждают правила проведения биржевых торгов газом.

Сноска. Раздел II дополнен пунктом 35¹ в соответствии с решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).

36. Правила торговли газом на общем рынке газа Союза предусматривают в том числе:

1) порядок доступа к торговле газом на общем рынке газа Союза, включая критерии определения хозяйствующих субъектов, допущенных к торговле газом на общем рынке газа Союза;

2) порядок взаимодействия между участниками общего рынка газа Союза при торговле газом на общем рынке газа Союза;

3) порядок взаимодействия участников общего рынка газа Союза с операторами газотранспортных систем при торговле газом на общем рынке газа Союза, включая порядок согласования технических возможностей и условий транспортировки газа;

4) порядок учета газа на общем рынке газа Союза;

5) порядок заключения и расторжения договоров поставки газа на общем рынке газа Союза;

6) порядок расчетов за газ на общем рынке газа Союза;

7) порядок регистрации и учета договоров поставки газа на общем рынке газа Союза;

8) порядок разрешения споров на общем рынке газа Союза;

9) ответственность субъектов общего рынка газа Союза за нарушение правил торговли газом на общем рынке газа Союза;

10) принципы мониторинга соблюдения правил торговли газом на общем рынке газа Союза, включая определение ответственных за его проведение органов;

11) иные положения, регламентирующие торговлю газом на общем рынке газа Союза;

12) типовой договор поставки газа на общем рынке газа Союза, являющийся приложением к правилам торговли газом на общем рынке газа Союза.

37. Порядок принятия правил торговли газом на общем рынке газа Союза определяется международным договором о формировании общего рынка газа Союза.

Унификация норм и стандартов на газ и нормативно-технических документов, регламентирующих функционирование газотранспортных систем

38. Унификация норм и стандартов на газ и нормативнотехнических документов, регламентирующих функционирование газотранспортных систем (включая разработку и принятие соответствующих технических регламентов Союза), осуществляется в соответствии с разделом X Договора.

3. Создание организационной, информационной и технологической основы формирования общего рынка газа Союза

Организация системы информационного обмена

39. Система информационного обмена реализуется в рамках интегрированной информационной системы Союза, создаваемой в соответствии с пунктом 3 Протокола об информационнокоммуникационных технологиях и информационном взаимодействии в рамках Евразийского экономического союза (приложение № 3 к Договору).

40. Система информационного обмена обеспечивает взаимодействие уполномоченных органов, Комиссии и субъектов общего рынка газа Союза по предоставлению информации в объеме, предусмотренном в документах, регламентирующих информационное взаимодействие в рамках системы информационного обмена, а также в соответствии с положениями международного договора о формировании общего рынка газа Союза. Включение информации, полученной от субъекта общего рынка газа Союза, в национальный сегмент интегрированной информационной системы Союза обеспечивается уполномоченным органом государства-члена этого субъекта.

41. Доступ к информации, включенной в систему информационного обмена, предоставляется уполномоченным органам, Комиссии и субъектам общего рынка газа Союза, прошедшим предварительную авторизацию.

42. До вступления в силу международного договора о формировании общего рынка газа Союза перечень информации, предоставляемой в процессе взаимодействия уполномоченных органов,

Комиссии и хозяйствующих субъектов государств-членов в электронной форме, определяется в соответствии с Договором и международными договорами в рамках Союза.

43. После вступления в силу международного договора о формировании общего рынка газа Союза перечень информации, предоставляемой в процессе взаимодействия уполномоченных органов, Комиссии и субъектов общего рынка газа Союза в электронной форме, определяется международным договором о формировании общего рынка газа Союза.

Обмен технологической информацией между операторами газотранспортных систем и операторами биржевых торгов

44. Обмен технологической информацией между операторами газотранспортных систем и операторами биржевых торгов, а также операторами газотранспортных систем государств-членов между собой для обеспечения бесперебойной транспортировки и поставки газа на общем рынке газа Союза осуществляется по взаимной договоренности операторов газотранспортных систем и операторов биржевых торгов в соответствии с актами, регулирующими общий рынок газа Союза.

Реализация пилотных проектов по осуществлению биржевых торгов газом

45. В рамках подготовки к проведению биржевых торгов газом на общем рынке газа Союза уполномоченные органы совместно с Комиссией оценивают необходимость реализации пилотных проектов по проведению биржевых торгов газом между хозяйствующими субъектами государств-членов.

4. Проведение консультаций по вопросам транспортировки и поставки газа в третьи государства

46. Государства-члены при необходимости проводят консультации по вопросам транспортировки и поставки газа в третьи государства по направлениям поставки, в которых государства-члены конкурируют или могут конкурировать между собой.

5. Гармонизация законодательства государств-членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами

47. Комиссия по согласованию с уполномоченными органами определяет форму представления информации для проведения сравнительного анализа законодательства государств-членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами (включая нормы и правила функционирования технологической и коммерческой инфраструктуры государств-членов, обеспечивающие формирование общего рынка газа Союза) и международных договоров между государствами-членами в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами.

48. Комиссия на основе представленной государствами-членами информации проводит сравнительный анализ законодательства государств-членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами (включая нормы и правила функционирования технологической и коммерческой инфраструктуры государств-членов, обеспечивающие формирование общего рынка газа Союза) и международных договоров между государствами-членами в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами.

49. По итогам сравнительного анализа законодательства государств-членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами Комиссия формирует сводный отчет, на основании которого уполномоченные органы совместно с Комиссией осуществляют подготовку перечня нормативных правовых актов государств-членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами, подлежащих гармонизации, и принципов гармонизации, определяемых Высшим Евразийским экономическим советом.

50. Государства-члены осуществляют гармонизацию своего законодательства в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами и своих международных договоров между государствами-членами в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами с учетом определяемых в соответствии с пунктом 49 настоящей Программы принципов.

6. Реализация ценовой и тарифной политики на общем рынке газа Союза, в том числе формирование ценовых индикаторов

51. Установление органами государства-члена, осуществляющими регулирование и (или) контроль за деятельностью субъектов естественных монополий, тарифов на услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза, отнесенные к сфере естественных монополий, осуществляется на недискриминационной основе для участников общего рынка газа Союза в соответствии с законодательством государства-члена.

52.Тарифообразование (ценообразование) в отношении услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза должно осуществляться исходя из соблюдения баланса интересов потребителей газа, поставщиков газа и хозяйствующих субъектов, оказывающих услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза, обеспечивающего доступность оказываемых услуг и надлежащий уровень их качества для потребителей, эффективное функционирование и развитие таких хозяйствующих субъектов.

53. Государствами-членами обеспечиваются:

опубликование информации о тарифах (ценах) на услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза, методик тарифообразования (ценообразования) в отношении указанных услуг;

применение общих принципов и методов тарифообразования (ценообразования) в отношении услуг по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза;

контроль за соблюдением требований законодательства государств-членов в области защиты конкуренции, включая контроль применения тарифов (цен) хозяйствующими субъектами, оказывающими услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза.

Операторы газотранспортных систем, оказывающие услуги по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза, должны соблюдать требования законодательства по вопросам регулирования деятельности субъектов естественных монополий и по вопросам в области защиты конкуренции государства-члена, на территории которого осуществляется деятельность по транспортировке газа в рамках общего рынка газа Союза, а также Договора и международного договора о формировании общего рынка газа Союза.

54. Комиссией разрабатываются совместно с уполномоченными органами и принимаются методические рекомендации по формированию ценовых индикаторов на общем рынке газа Союза, а также порядок осуществления мониторинга этих индикаторов. Ценовые индикаторы могут использоваться при осуществлении антимонопольного регулирования на общем рынке газа Союза в качестве информации.

55. Формирование ценовых индикаторов, определение сроков и места их публикации осуществляются на основании методических рекомендаций, предусмотренных пунктом 54 настоящей Программы.

7. Выявление инфраструктурных ограничений при транспортировке газа между государствами-членами и разработка предложений по их устранению

56. В целях соблюдения баланса развития газотранспортных систем для функционирования общего рынка газа Союза Комиссия совместно с уполномоченными органами проводит работу по выявлению инфраструктурных ограничений при транспортировке газа между государствами-членами и разрабатывает предложения по их устранению.

57. Выявление инфраструктурных ограничений при транспортировке газа между государствами-членами осуществляется на основе анализа информации, подлежащей раскрытию, а также информации, включенной в систему информационного обмена.

58. По результатам анализа Комиссия совместно с уполномоченными органами 1 раз в 3 года подготавливает отчет об инфраструктурных ограничениях при транспортировке газа между государствами-членами и предложения по их устранению.

8. Реализация совместных проектов в газовой отрасли

59. Государства-члены создают на своих территориях благоприятные условия для осуществления инвестиционной деятельности в газовой отрасли, включая реализацию совместных проектов.

60. Государства-члены совместно определяют и реализуют проекты в газовой отрасли, представляющие взаимный интерес, в том числе обеспечивающие развитие мощностей межгосударственных магистральных газопроводов и технологически взаимосвязанных с ними объектов на основе долгосрочных заявок поставщиков газа и потребителей газа. Государства-члены, на территориях которых реализуются такие проекты, обеспечивают необходимую регуляторную поддержку.

61. Операторы газотранспортных систем осуществляют взаимное информирование о планах развития газотранспортных систем, влияющих на взаимную торговлю газом между участниками общего рынка газа Союза.

62. Проекты в газовой отрасли, представляющие взаимный интерес для государств-членов, реализуются в соответствии с положениями Протокола о торговле услугами, учреждении, деятельности и осуществлении инвестиций (приложение № 16 к Договору).

9. Рассмотрение целесообразности осуществления торговли газом на межгосударственной бирже Союза

63. В случае создания межгосударственной биржи Союза Комиссия обеспечивает подготовку научно обоснованных предложений о целесообразности осуществления торговли газом в рамках общего рынка газа Союза на межгосударственной бирже Союза, включающих в себя разработку механизмов взаимодействия межгосударственной биржи Союза с товарными биржами государств-членов (при сохранении для последних права торговли газом на общем рынке газа Союза).

64. На основании подготовленных научно обоснованных предложений Комиссия по согласованию с государствами-членами принимает рекомендацию о целесообразности осуществления торговли газом в рамках общего рынка газа Союза на межгосударственной бирже Союза.

10. Мониторинг реализации Программы

65. Комиссия осуществляет мониторинг реализации настоящей Программы и плана мероприятий по формированию общего рынка газа Евразийского экономического союза и ежегодно информирует о результатах мониторинга Евразийский межправительственный совет и государства-члены.

III. Ресурсное обеспечение Программы

1. Порядок и механизмы финансирования реализации Программы

66. Финансовое обеспечение реализации настоящей Программы осуществляется Комиссией в соответствии с ее полномочиями за счет

средств бюджета Союза, уполномоченными органами за счет средств бюджетов государств-членов в соответствии с законодательством этих государств, а также за счет средств внебюджетных источников.

67. При реализации настоящей Программы:

1) за счет средств бюджета Союза (средств бюджетной сметы Комиссии) финансируются выполняемые Комиссией мероприятия по разработке международных договоров и актов, составляющих право Союза, и развитию интеграционного сегмента интегрированной информационной системы Союза в целях реализации и обеспечения функционирования системы информационного обмена;

2) за счет средств бюджетов государств-членов (в пределах средств на обеспечение деятельности уполномоченных органов) финансируются осуществляемые с участием уполномоченных органов мероприятия по разработке международных договоров и актов, составляющих право Союза, гармонизации нормативных правовых актов государств-членов и развитию национальных сегментов интегрированной информационной системы Союза в целях реализации и обеспечения функционирования системы информационного обмена;

3) с привлечением средств внебюджетных источников финансируются создание и развитие инфраструктуры, необходимой для функционирования общего рынка газа Союза.

2. Научное обеспечение

68. В рамках реализации настоящей Программы требуется ее научное обеспечение в виде проведения аналитических исследований и подготовки научно обоснованных предложений при разработке правил и механизмов формирования общего рынка газа Союза, включая институциональные, технологические, юридические и экономические механизмы формирования общего рынка газа Союза, в том числе по следующим направлениям:

1) разработка порядка осуществления биржевых торгов газом, включая методические рекомендации по содержанию правил проведения биржевых торгов газом;

2) разработка единых правил;

3) разработка правил торговли газом на общем рынке газа Союза;

4) подготовка научно обоснованных предложений о целесообразности осуществления торговли газом в рамках общего рынка газа Союза на межгосударственной бирже Союза;

5) разработка методических рекомендаций по формированию ценовых индикаторов на общем рынке газа Союза, а также порядка осуществления их мониторинга.

УТВЕРЖДЕН
Решением Высшего Евразийского
экономического совета
от 6 декабря 2018г. № 18

ПЛАН мероприятий по формированию общего рынка газа Евразийского экономического союза

Сноска. План с изменениями, внесенными решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).

УТВЕРЖДЕН

I. Разработка актов, регулирующих общий рынок газа Евразийского экономического союза (далее - Союз)
Наименование мероприятия	Срок реализации	Ожидаемый результат	Ответственный исполнитель	Соисполнители
1. Принятие документов, регламентирующих информационное взаимодействие в рамках системы информационного обмена: по перечню информации, предоставляемой в процессе взаимодействия уполномоченных органов государств- членов, Комиссии и хозяйствующих субъектов государств-членов в электронной форме, определяемому в соответствии с Договором о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года и международными договорами в рамках Союза	2019 год	акты Евразийской экономической комиссии (далее - Комиссия)	Комиссия	государства - члены Союза (далее - государства-члены)
по перечню информации, предоставляемой в процессе взаимодействия уполномоченных органов государств- членов, Комиссии и субъектов общего рынка газа Союза в электронной форме, определяемому в международном договоре о формировании общего рынка газа Союза	2023 год (не ранее подписания международного договора о формировании общего рынка газа Союза)
2. Исключен решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).
3. Разработка проекта единых правил доступа к газотранспортным системам, расположенным на территориях государств-членов	2023 год	проект единых правил доступа к газотранспортным системам, расположенным на территориях государств-членов	Российская Федерация	Комиссия, государства-члены
4. Принятие решения о переходе ко второму этапу формирования общего рынка газа Союза	2020 год	акт Высшего Евразийского экономического совета	Комиссия	государства-члены
5. Исключен решением Высшего Евразийского экономического совета от 25.05.2023 № 3 (вступает в силу с даты его официального опубликования).
6. Разработка международного договора о формировании общего рынка газа Союза и направление его на внутригосударственное согласование	2023 год	акт Комиссии	Российская	государства-члены,
7. Принятие решения о переходе к третьему этапу формирования общего рынка газа Союза	2023 год (не ранее подписания международного договора о формировании общего рынка газа Союза)	акт Высшего Евразийского экономического совета	Комиссия	государства-члены
8. Подписание международного договора о формировании общего рынка газа Союза	2023 год	международный договор о формировании общего рынка газа Союза	государства-члены	Комиссия
9. Разработка и принятие правил торговли газом на общем рынке газа Союза	2023 год	правила торговли газом на общем рынке газа Союза	Российская Федерация	государства-члены, Комиссия
II. Создание организационной, информационной и технологической основы формирования общего рынка газа Союза
1. Принятие решения о целесообразности организации системы информационного обмена путем реализации средствами интегрированной информационной системы Союза общих процессов для обеспечения информационного взаимодействия в рамках общего рынка газа Союза в соответствии с перечнем информации, предоставляемой в процессе взаимодействия уполномоченных органов государств-членов, Комиссии и субъектов общего рынка газа Союза в электронной форме, определяемым в соответствии с Договором о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года и международными договорами в рамках Союза	2023 год	акт Комиссии	Комиссия	государства-члены
2. Организация обмена технологической информацией между операторами газотранспортных систем, расположенных на территориях государств-членов, и операторами биржевых торгов, а также операторами газотранспортных систем государств-членов между собой для обеспечения бесперебойной транспортировки и поставки газа на общем рынке газа Союза	2023 год (не ранее подписания международного договора о формировании общего рынка газа Союза)	обмен технологической информацией	Российская Федерация	государства-члены
III. Гармонизация законодательства государств-членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами
1. Проведение сравнительного анализа законодательства государств-членов и международных договоров между государствами-членами в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами	2019 год	сводный отчет	Комиссия	государства-члены
2. Подготовка перечня нормативных правовых актов государств-членов в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами, подлежащих гармонизации, и определение принципов гармонизации	2019 год	акт Высшего Евразийского экономического совета	Комиссия	государства-члены
3. Гармонизация законодательства государств- членов и международных договоров между государствами-членами в сфере транспортировки и поставки газа между государствами-членами	в соответствии с актом Высшего Евразийского экономического совета	нормативные правовые акты государств-членов		государства-члены
IV. Реализация ценовой и тарифной политики на общем рынке газа Союза, в том числе формирование ценовых индикаторов
1. Разработка и принятие методических рекомендаций по формированию ценовых индикаторов на общем рынке газа Союза	2023 год (не ранее подписания международного договора о формировании общего рынка газа Союза)	акт Комиссии	Комиссия	государства-члены
2. Разработка и принятие порядка осуществления мониторинга ценовых индикаторов на общем рынке газа Союза	2023 год (не ранее подписания международного договора о формировании общего рынка газа Союза)	акт Комиссии	Комиссия	государства-члены
3. Принятие решения о целесообразности перехода к равнодоходным ценам на газ на территориях государств-членов	2023 год (не ранее подписания международного договора о формировании общего рынка газа Союза)	акт Высшего Евразийского экономического совета	государства-члены	Комиссия

2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың 83 және 104-баптарына сәйкес Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес шешті:

1. Қоса беріліп отырған:

Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру бағдарламасы;

Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру жөніндегі іс-шаралар жоспары (бұдан әрі – жоспар) бекітілсін.

2. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер жоспарда көзделген іс-шаралардың іске асырылуына жауапты мемлекеттік билік органдарын айқындасын және осы Шешім күшіне енген күннен бастап күнтізбелік 30 күннің ішінде Еуразиялық экономикалық комиссияға олар туралы ақпарат ұсынсын.

3. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер жоспарға сәйкес әзірленген актілердің жобаларын Еуразиялық экономикалық комиссияға жіберуді қамтамасыз етсін.

4. Еуразиялық экономикалық комиссия жоспарда көзделген іс-шараларды іске асыру мониторингін жүзеге асырсын және мониторинг нәтижелері туралы жыл сайын Еуразиялық үкіметаралық кеңесті хабардар етсін.

Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес мүшелері:

Армения Республикасынан

Беларусь Республикасынан

Қазақстан Республикасынан

Қырғыз Республикасынан

Ресей Федерациясынан

Жоғары Еуразиялық
экономикалық кеңестің
2018 жылғы 6 желтоқсандағы
№ 18 шешімімен
БЕКІТІЛГЕН

Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру БАҒДАРЛАМАСЫ Кіріспе

1. Осы Бағдарлама 2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың (бұдан әрі – Шарт) 79-бабының, Баға белгілеу мен тарифтік саясат негіздерін қоса алғанда, газ тасымалы жүйелері арқылы газ тасымалдау саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қол жеткізу қағидалары туралы хаттаманың (Шартқа № 22 қосымша) (бұдан әрі – Қол жеткізу қағидалары туралы хаттама), сондай-ақ Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 2016 жылғы 31 мамырдағы № 7 шешімімен бекітілген Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру тұжырымдамасының ережелері (бұдан әрі – Тұжырымдама) ескеріле отырып, Шарттың 83-бабының 2-тармағына және 104-бабының 4-тармағына сәйкес әзірленді.

2. Еуразиялық экономикалық одақтың (бұдан әрі – Одақ) ортақ газ нарығын қалыптастыру Одаққа мүше мемлекеттердің (бұдан әрі – мүше мемлекеттер) энергетика саласындағы интеграциялық ынтымақтастығының аса маңызды басымдықтарының бірі және тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің, технологиялардың және капиталдың Одақ шеңберіндегі еркін қозғалысы үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз етудің елеулі құрауыштарының бірі болып табылады.

3. Осы Бағдарлама:

1) мүше мемлекеттердің экономикалық мүдделері (мүше мемлекеттердің ішкі газ нарықтарының жұмыс істеу және даму ерекшеліктерін қоса алғанда) және мүше мемлекеттердің заңнамалары;

2) Шартта, Қол жеткізу қағидалары туралы хаттаманың 3-тармағында көзделген Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру қағидаттары, оның ішінде мүше мемлекеттердің газға деген ішкі қажеттіліктерін бірінші кезекте қамтамасыз ету қағидаты;

3) мүше мемлекеттің экономикалық немесе энергетикалық қауіпсіздігіне қатер төнген жағдайда, осы мүше мемлекеттің өзінің ішкі газ нарығында қажетті реттеу шараларын қабылдауға құқықтары;

4) мүше мемлекеттердің арасында қол жеткізілген уағдаластықтар мен халықаралық шарттар;

5) мүше мемлекеттердің үшінші мемлекеттермен қол жеткізген газ саласындағы уағдаластықтары мен халықаралық шарттары;

6) ортақ газ нарығын қалыптастырудың халықаралық тәжірибесі ескеріле отырып әзірленді.

І. Жалпы ережелер

1. Анықтамалар

4. Осы Бағдарламаның мақсаттары үшін төмендегілерді білдіретін мынадай ұғымдар пайдаланылады:

"газбен биржалық сауда-саттықтар" – газбен биржалық сауда-саттықтарды жүргізу қағидаларына сәйкес тауар биржасында жүзеге асырылатын газбен сауда;

"газ саласы" – газды өндіруді, қайта өңдеуді, тасымалдауды, сақтауды және сатуды қамтитын экономика саласы;

"газ тасымалдау жүйелерінің элементтерін жөндеу графигі" – газ тасымалдау жүйелерінің элементтерін жоспарлы-алдын алу жөндеуді орындау графигі (оны жүзеге асыру мерзімдерін (кезеңділігін және ұзақтығын) көрсетумен);

"газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділік", "газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерге қол жетімділік" – газды Одақтың ортақ газ нарығында тасымалдау үшін газ тасымалдау жүйелерінің операторлары басқаратын газ тасымалдау жүйелерін пайдалану құқығының берілуі;

"газ тасымалдау кезіндегі инфрақұрылымдық шектеу" – газды белгілі бір маршрут бойынша тасымалдауды жүзеге асыруға кедергі келтіретін техникалық сипаттағы шектеу;

"газ тасымалдау жүйесі жұмысының сенімділігі" – газ тасымалдау жүйесінің өз өнімділігі шегінде нормаланған сападағы газ тасымалдау жөніндегі функцияларды кідіріссіз орындау қабілеті;

"газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерді тұтынушы" – газдың меншік иесі болып табылатын не оны мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген негіздерде алған және мүше мемлекеттердің аумақтарында орналасқан газ тасымалдау жүйелеріне қол жеткізудің бірыңғай қағидаларына сәйкес газ тасымалдау жүйесінің операторымен жасасқан газ тасымалдау жөніндегі қызметтерді өтеулі көрсету туралы шарттың негізінде газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділік алған ұйым;

"газ тасымалдау жүйелерін дамыту" – газ тасымалдау инфрақұрылымы объектілерінің қуатын (өткізу қабілетін) және сенімділігін ұлғайтуға немесе осындай объктілер салуға бағытталған шаралар кешені;

"нарықтық баға" – Одақтың ортақ газ нарығында сұраныс пен ұсыныс негізінде қалыптасқан және Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың арасындағы тікелей шарттарда немесе Одақтың ортақ газ нарығында баға реттеуінің болмауы жағдайларында Шарттың ХVІІІ бөлімінің ережелері ескеріле отырып, газбен биржалық сауда-саттықтар жүргізу барысында айқындалатын газ бағасы;

"ақпараттық алмасу жүйесі" – белгіленген тәртіппен айқындалған ақпарат құрамының негізінде ақпараттық алмасуды және мүше мемлекеттердің уәкілетті органдарының, Еуразиялық экономикалық комиссияның және Одақтың ортақ газ нарығы субъектілерінің арасындағы өзара іс-қимылды қамтамасыз ететін жүйе;

"газбен сауда" – осы Бағдарламада көзделген Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларына сәйкес жүзеге асырылатын газды сатып алу-сату жөніндегі кәсіпкерлік қызмет;

"уәкілетті органдар" – мүше мемлекеттердің осы Бағдарламаның іс-шараларын орындауға уәкілетті мемлекеттік билік органдары;

"баға индикаторлары" – Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газбен биржалық сауда-саттықтар барысында және (немесе) газдың биржадан тыс нарығында жасалған баға негізінде белгілі бір кезең үшін есептелген газ бағасы.

Осы Бағдарламада пайдаланылатын өзге де ұғымдар Шартта және Тұжырымдамада айқындалған мәндерде қолданылады.

2. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері

5. Осы Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері Шарттың 79-бабында көзделген Одақтың энергетикалық ресурстарының ортақ нарықтарын қалыптастыру қағидаттарының негізінде, сондай-ақ Тұжырымдаманың ережелеріне, Шарттың 83-бабына және Қол жеткізу қағидалары туралы хаттамаға сәйкес айқындалған.

6. Осы Бағдарламаның мақсаттары:

1) Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеуіне арналған құқықтық және экономикалық жағдайлар жасауды қоса алғанда, Одақтың ортақ газ нарығы субъектілерінің Одақтың ортақ газ нарығына қатысуға дайындығын мүше мемлекеттердің қамтамасыз етуі;

2) мүше мемлекеттерде 2025 жылғы 1 қаңтардан кешіктірілмей күшіне енетін Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шартты іске асыру үшін қажетті жағдайлар жасалуын қамтамасыз ету болып табылады.

7. Осы Бағдарламада, атап айтқанда, мынадай:

1) мүше мемлекеттердің заңнамаларын, сондай-ақ Бәсекелестіктің жалпы қағидаттары мен қағидалары туралы хаттаманы (Шартқа № 19 қосымша) ескере отырып, Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың арасында адал бәсекелестікті дамыту үшін құқықтық және экономикалық жағдайлар жасау;

2) Одақтың ортақ газ нарығында газға қатысты баға белгілеудің нарықтық механизмдеріне көшу;

3) Одақтың ортақ газ нарығында осы нарыққа Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың кемсітушіліксіз қол жеткізуін қамтамасыз ететін газбен сауданы ұйымдастыру;

4) Одақтың ортақ газ нарығында газбен биржалық сауда-саттықтар өткізу мүмкіндіктерін қамтамасыз ету;

5) мүше мемлекеттердің шаруашылық жүргізуші субъектілерінің Одақтың ортақ газ нарығындағы инвестициялық белсенділігін арттыру үшін жағдайлар жасау;

6) мүше мемлекеттердің аумақтарында орналасқан газ тасымалдау жүйелеріне қол жеткізудің бірыңғай қағидалары (бұдан әрі тиісінше – газ тасымалдау жүйелері, бірыңғай қағидалар) негізінде Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың газ тасымалдау жүйелеріне кемсітушіліксіз және ашық қол жетімділігін ұйымдастыру;

7) Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін, соның ішінде газ жеткізушілер мен газ тұтынушылардың ұзақ мерзімді өтінімдерінің негізінде қажетті газ тасымалдау жүйелерін ұзақ мерзімді дамытуға бағытталған механизмдерді енгізу;

8) газға арналған нормаларды, стандарттарды және газ тасымалдау жүйелерінің жұмыс істеуін регламенттейтін нормативтік-техникалық құжаттарды біріздендіру, сондай-ақ мүше мемлекеттердің ұлттық стандарттау жүйелерінің шеңберінде өлшемдерді метрологиялық қамтамасыз етуді іске асыру жөніндегі және газ мөлшерінің өлшемдеріне және оның сапасының параметрлеріне қойылатын метрологиялық талаптарды үйлестіру жөніндегі әлемдік практикаларды ескере отырып, газдың мөлшері мен оның сапасын бақылау өлшемдерінің дәлдігін қамтамасыз ету бойынша ұсынымдар әзірлеу;

9) газдың ішкі тұтынылуы, газ тасымалдау жүйелерінің бос қуаттары туралы, сондай-ақ мүше мемлекеттердің аумақтарында газ тасымалдау және жеткізу саласында баға белгілеу туралы мәліметтерді, соның ішінде газға қойылатын көтерме бағалар және газ тасымалдау жүйелері бойынша газ тасымалдауға арналған тарифтер туралы мәліметтерді қамтитын ақпарат алмасу көзделетін ақпараттық алмасу жүйесін ұйымдастыру;

10) мүше мемлекеттердің және Одақтың индикативтік (болжамдық) баланстарын жүйелі дайындауды және келісуді ұйымдастыру;

11) Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру үшін газды мүше мемлекеттердің арасында тасымалдау және жеткізу саласындағы мүше мемлекеттердің заңнамасын үйлестіруді қамтамасыз ету;

12) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау жөніндегі қызметтерге қатысты тариф белгілеудің (баға белгілеудің) ортақ қағидаттары мен әдістерін қолдану;

13) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін шаруашылық жүргізуші субъектілердің тарифтер (баға) қолдануын бақылауды қоса алғанда, мүше мемлекеттердің бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды қамтамасыз ету;

14) Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру және оның ың жұмыс істеуі мақсатында мүше мемлекеттердің өзара іс-қимылын жүзеге асыру;

15) уәкілетті органдардың бір-бірімен және Еуразиялық экономикалық комиссиямен (бұдан әрі – Комиссия) өзара іс-қимылын жүзеге асыру міндеттерін орындау нәтижесінде Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыруды қамтамасыз ететін өзара байланысты ұйымдастыру, технологиялық және басқа да іс-шаралар кешенін қамтиды.

3. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер

8. Осы Бағдарламаны іске асыру мынадай нәтижелерге:

1) газ тасымалдау жүйелеріне және газбен биржалық сауда-саттықтарға қол жеткізуді қоса алғанда, инфрақұрылымдық ұйымдардың қызметтеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету арқылы барлық мүше мемлекеттердің Одақтың ортақ газ нарығына қатысушыларының арасында Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауданы жүзеге асыруға (қажет болған жағдайда мүше мемлекет мүше мемлекеттермен келісілген бірыңғай критерийлерге сәйкес келетін газ жеткізушілер мен газды тұтынушыларға Одақтың ортақ газ нарығына газ жеткізуге және (немесе) сатып алуға уәкілеттік береді);

2) Одақтың ортақ газ нарығында газ жеткізуге шарттар жасасудың әртүрлі механизмдерін (ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді шарттар, биржалық мәмілелер) қолдануға;

3) мүше мемлекеттердің екі жақты халықаралық шарттарын іске асыру шеңберінде шаруашылық жүргізуші субъектілер жасасуы мүмкін шарттарды қоспағанда, Одақтың ортақ газ нарығына нарықтық баға бойынша газ жеткізуге шарттар жасасуға;

4) бос қуаттарды айқындау мен бөлу қағидалары белгіленетін және Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылар үшін газ тасымалдау жүйелеріне кемсітушіліксіз қол жеткізу көзделетін бірыңғай қағидаларға сәйкес Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеуі шеңберінде (оның ішінде Одақ газының индикативтік (болжамдық) балансын ескере отырып) газ жеткізу мақсатында Одақтың ортақ газ нарығына қатысушыларға газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділік беруге;

5) мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылар үшін ашық және кемсітушіліксіз негізде Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерге тарифтер (баға) белгілеуге (қалыптастыруға);

6) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін шаруашылық жүргізуші субъектілердің тарифтер (баға) қолдануын бақылауды қоса алғанда, мүше мемлекеттердің бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауға қол жеткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастырудың әдістемелік, ұйымдастыру, инфрақұрылымдық, технологиялық және құқықтық негізін жасауға әкеледі.

ІІ. Бағдарламаның іс-шаралар жүйесі

1. Бағдарламаны іске асыру мерзімдері және кезеңдері

9. Мүше мемлекеттер Комиссиямен бірлесіп Тұжырымдамаға, Қол жеткізу қағидалары туралы хаттамаға сәйкес және Шарттың 104-бабының 4 және 5-тармақтарында көзделген өтпелі ережелерді ескере отырып, Одақтың ортақ газ нарығын кезең-кезеңмен қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

10. Тұжырымдаманың ІV бөліміне сәйкес Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру 3 кезеңде жүзеге асырылады.

11. Бірінші кезең 2021 жылғы 1 қаңтардан кешіктірілмей аяқталады. Осы кезеңнің негізгі нәтижесі Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастырудың әдістемелік және ұйымдық негіздерін жасау болуға тиіс.

Бірінші кезеңде, оның ішінде:

мүше мемлекеттердің арасында мүше мемлекеттердің газ тасымалдау және жеткізу саласындағы заңнамасын үйлестіруді қамтамасыз ету;

мүше мемлекеттердің газға арналған нормалары мен стандарттарын және Одақтың тиісті техникалық регламенттерін қабылдау жолымен газ тасымалдау жүйелерінің жұмыс істеуін регламенттейтін нормативтік-техникалық құжаттарды біріздендіру;

газдың ішкі тұтынылуы, газ тасымалдау жүйелерінің бос қуаттары туралы, сондай-ақ мүше мемлекеттердің аумақтарында газ тасымалдау және жеткізу саласында баға белгілеу туралы (оның ішінде газға қойылатын көтерме бағалар және газды газ тасымалдау жүйелері бойынша тасымалдауға арналған тарифтер туралы) мәліметтерді қамтитын ақпараттың негізінде ақпараттық алмасу жүйесін ұйымдастыру;

Одақ газының индикативтік (болжамдық) балансын қалыптастыруды ұйымдастыру;

газды Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде жеткізу мақсатында мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау кезіндегі инфрақұрылымдық шектеулерді анықтау және оларды жою бойынша ұсыныстар әзірлеу қажет.

Ескерту. 11-тармаққа өзгерістер енгізілді - Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 25.05.2023 № 3 (ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді) шешімімен.

12. Екінші кезең 2024 жылғы 1 қаңтардан кешіктірілмей аяқталады. Осы кезеңнің негізгі нәтижесі Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастырудың инфрақұрылымдық, технологиялық және құқықтық негіздерін жасау болуға тиіс.

Бірінші кезеңде, оның ішінде:

әртүрлі механизмдерді, оның ішінде газ тасымалдау жүйелерін дамыту үшін газ жеткізушілер мен газды тұтынушылардың ұзақ мерзімді өтінімдерін пайдалануды қамтамасыз ету;

мүше мемлекеттер өзара бәсекелесетін немесе бәсекелес болуы мүмкін газ жеткізу бағыттары бойынша үшінші мемлекеттерге газ тасымалдау және жеткізу мәселелері бойынша мүше мемлекеттердің консультацияларын өткізуге ықпал ету;

газды мүше мемлекеттердің аумақтарына жеткізу мақсатында Одақтың ортақ газ нарығынан сатып алынған газды үшінші мемлекеттерге қайта сатуды болдырмайтын механизмдер әзірлеу;

үшінші мемлекеттердің аумақтары арқылы өткізілетін газға қатысты Одақтың ортақ газ нарығын реттейтін актілерді қолдануды болдырмайтын механизмдер әзірлеу;

Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарттың жобасын дайындау қажет.

Ескерту. 12-тармаққа өзгерістер енгізілді - Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 25.05.2023 № 3 (ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді) шешімімен.

13. Үшінші кезең 2025 жылғы 1 қаңтардан кешіктірілмей аяқталады. Осы кезеңнің негізгі нәтижесі мүше мемлекеттердің газ нарықтары субъектілерінің Одақтың ортақ газ нарығына қатысуға дайындығын мүше мемлекеттердің қамтамасыз етуі, оның ішінде Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеуі үшін экономикалық жағдайлар жасау болуға тиіс.

Үшінші кезеңде, оның ішінде:

Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарттың күшіне енуін қамтамасыз ету;

Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылар арасындағы газбен биржалық сауда-саттықтарда немесе тікелей шарттар бойынша сатып алынған газдың талап етілген көлемдер мен бағыттарда еркін жеткізілімдерін жүзеге асыруды қамтамасыз ету;

Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде нарықтық бағалар бойынша газ саудасын қамтамасыз ету;

Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің мүше мемлекеттердің аумақтарында газдың тең кірісті бағасына өтудің орындылығы туралы шешім қабылдауын қамтамасыз ету қажет.

Одақтың кедендік аумағында Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газды биржалық сату жүзеге асырылуы мүмкін бір немесе бірнеше тауар биржаларының жұмыс істеуін қамтамсыз ету.

Ескерту. 13-тармаққа өзгерістер енгізілді - Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 25.05.2023 № 3 (ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді) шешімімен.

14. Осы Бағдарлама Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес бекітетін Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес іске асырылады.

15. Комиссия осы Бағдарламаның орындалуына мониторинг жүргізеді, оның нәтижелері бойынша жыл сайын Одақтың ортақ газ нарығының қалыптастырылу барысы туралы баяндама және Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастырудың кезекті кезеңіне өту туралы ұсыныстар, соның ішінде осы Бағдарламада көзделмеген іс-шараларды (Одақ органдарының актілерін әзірлеу мен қабылдауды қоса алғанда) іске асыру туралы ұсыныстар дайындайды. Көрсетілген ұсыныстар келісу үшін мүше мемлекеттерге жіберіледі. Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес келісілген ұсыныстарды ескере отырып, Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастырудың кезекті кезеңіне өту туралы шешім қабылдайды және осы кезеңнің мазмұнын айқындайды.

2. Одақтың ортақ газ нарығын реттейтін актілерді әзірлеу

16. Одақтың ортақ газ нарығының субъектілеріне қатысты Одақтың ортақ газ нарығын реттейтін актілер, сондай-ақ Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін шаруашылық жүргізуші субъектілер аумағында қызметін жүзеге асыратын мүше мемлекеттің табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттеу мәселелері жөніндегі және бәсекелестікті қорғау саласындағы мәселелер жөніндегі заңнамасының талаптары қолданылады.

Газбен биржалық сауда-саттықтарды жүзеге асыру тәртібін әзірлеу және қабылдау

Ескерту. Кіші бөлімнің күші жойылды - Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 25.05.2023 № 3 (ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді) шешімімен.

Ақпараттық алмасу саласындағы құжаттарды әзірлеу

23. Комиссия уәкілетті органдармен бірлесіп ақпараттық алмасу жүйесінің шеңберіндегі ақпараттық өзара іс-қимылды регламенттейтін құжаттарды (бұдан әрі – ақпараттық алмасу саласындағы құжаттар) әзірлейді және келіседі.

24. Ақпараттық алмасу саласындағы құжаттарды әзірлеу кезінде мүше мемлекеттердің заңнамасымен қолданылуы (қол жеткізілуі) шектелген мәліметтерге жатқызылған ақпаратты қорғау жөніндегі мүше мемлекеттер заңнамасының талаптарын ескеру қажет.

25. Ақпараттық алмасу саласындағы құжаттарда мынадай:

1) газ тасымалдау жүйелерінің бос қуаттары туралы (оның ішінде газ тасымалдау кезінде инфрақұрылымдық шектеулерді анықтау үшін);

2) мүше мемлекеттердің газ саласындағы реттелетін баға белгілеуі туралы, оның ішінде газдың көтерме бағалары және газ тасымалдау жүйелері бойынша газ тасымалдауға арналған тарифтер туралы;

3) мүше мемлекеттердің газ салысының негізгі өндірістік көрсеткіштері, оның ішінде мүше мемлекеттердің арасындағы газ саудасының көлемі туралы (Одақ газының индикативтік (болжамдық) балансы көрсеткіштерінің тізбесіне сәйкес);

4) мүше мемлекеттерде газдың ішкі тұтынылуы туралы;

5) мүше мемлекеттер бірлесіп әзірлеген, Одақ газының индикативтік (болжамдық) балансы ескеріле отырып қалыптастырылған газды ішкі тұтыну және жеткізу болжамдары туралы;

6) Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеуіне әсер ететін (оның ішінде газ тасымалдау кезіндегі инфрақұрылымдық шектеулерді жою мақсатында) газ тасымалдау жүйелерінің объектілерін жаңғырту және құрылысын салу жөніндегі жоспарлар туралы;

7) газ жеткізушілерге және газды тұтынушыларға Одақтың ортақ газ нарығында газ жеткізуге және (немесе) сатып алуға мүше мемлекеттердің уәкілеттік беруі туралы мәліметтерді қоса алғанда, соның ішінде уәкілетті органдар мен Одақтың ортақ газ нарығының субъектілері алмасатын ақпараттың құрамы айқындалады.

26. Ақпараттық алмасу саласындағы технологиялық құжаттар Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі ақпараттық-коммуникациялық технологиялар және ақпараттық өзара іс-қимыл туралы хаттаманың (Шартқа № 3 қосымша) 30-тармағына сәйкес әзірленеді және оларды Комиссия бекітеді.

Газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділікті қамтамасыз ету саласындағы актілерді әзірлеу және қабылдау

27. Мүше мемлекеттердің ішкі қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған газды тасымалдау мақсатында уәкілетті органдар Комиссиямен бірлесіп бірыңғай қағидалар әзірлейді және келіседі.

Бірыңғай қағидалар Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шартқа енгізілетін болады.

28. Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарт күшіне енгенге дейін мүше мемлекеттердің шаруашылық жүргізуші субъектілері үшін газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділік Шартқа және Тұжырымдамаға сәйкес ұсынылады.

29. Күші жойылды - Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 25.05.2023 № 3 (ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді) шешімімен.
30. Күші жойылды - Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 25.05.2023 № 3 (ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді) шешімімен.

31. Бірыңғай қағидалар Одақтың ортақ газ нарығы шеңберіндегі газ тасымалдау жүйелерінің операторлары мен газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың өзара қатынастарын, соның ішінде:

1) газ тасымалдау жүйелеріне қосылу тәртібін;

2) газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділік беру тәртібін;

3) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберіндегі газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың құқықтары мен міндеттерін;

4) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін газ тасымалдау жүйелері операторларының құқықтары мен міндеттерін;

5) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберіндегі газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерге қатысты бос қуаттар туралы, тарифтер (бағалар), тариф белгілеу (баға белгілеу) әдістемелері туралы ақпаратты жариялау тәртібін (ақпаратты ашу стандарттарын);

6) Одақ газының индикативтік (болжамдық) баланстарын есепке алу тәртібін;

7) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсетуге шарттар жасасу тәртібін;

8) бос қуаттарды резервтеу (брондау) және оларды пайдалануға кепілдік беру тәртібін;

9) газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділік ұсынуға өтінімдер беру тәртібі мен мерзімдерін;

10) газ тасымалдау жүйесіне қол жетімділік ұсынуға берілетін өтінімдердің нысаны мен мазмұнына, сондай-ақ осындай өтінімге қоса берілетін газдың техникалық стандарттарға сәйкестігі, тасымалданатын газды пайдалану мақсатында оның сипаттамалары, газды сатып алушы, жеткізуші туралы мәліметтерді және газ тасымалдау туралы басқа да мәліметтерді қамтуға тиіс құжаттарға қойылатын талаптарды;

11) газ тасымалдау жүйелеріне берілетін және олардан алынатын газдың көлемі бойынша нақтылаулар (номинациялар) беру тәртібін;

12) бос қуаттарды айқындау және бөлу тәртібін, оның ішінде келіп түскен барлық өтінімдерді қанағаттандыру үшін қажетті қуаттар көлемі болмаған жағдайда;

13) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберіндегі газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың газ тасымалдау жүйелеріне қол жеткізу жөніндегі өтінішін газ тасымалдау жүйелері операторларының қабылдамауға құқығы болатын шарттарды;

14) газ тасымалдау жүйесіне кірер және одан шығар жердегі газдың көлемі мен сапасын есепке алу тәртібін;

15) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде тікелей газ жеткізу шарттары бойынша және газбен биржалық сауда-саттықтар шеңберінде жеткізілетін газды тасымалдау бойынша қызметтерге ақы төлеу тәртібін;

16) газ жеткізушілер мен газды тұтынушылардың ұзақ мерзімді өтінімдері негізінде газ тасымалдау жүйелерін дамыту механизмдері шеңберінде бос қуаттарға қол жетімділік ұсынудың ерекшеліктерін;

17) төтенше жағдайлар туындаған жағдайда Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсетудің ерекшеліктерін;

18) Одақтың ортақ газ нарығында пайдаланылатын газ тасымалдау жүйелерінің өткізу қабілеті мен жұмысының сенімділігіне әсер ететін газ тасымалдау жүйелерінің элементтерін жөндеу графиктерін газ тасымалдау жүйелерінің операторларымен келісу тәртібін;

19) Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың арасында газ саудасына әсер ететін газ тасымалдау жүйелерін дамыту жоспарлары туралы газ тасымалдау жүйелері операторларының бір-бірін хабардар ету тәртібін;

20) газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділік ұсыну және Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсету мәселелері жөніндегі дауларды шешуді реттейді.

Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шартты әзірлеу және жасау

32. Уәкілетті органдар Комиссиямен бірлесіп Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шартты әзірлейді.

33. Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарт Шартта және Тұжырымдамада қамтылған ережелердің негізінде әзірленеді және соның ішінде мыналарды:

1) Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеу және оны реттеу қағидаттарын;

2) мүше мемлекеттердің үшінші мемлекеттерден және (немесе) үшінші мемлекеттерге газ тасымалдау және жеткізу кезінде, соның ішінде Одақтың ортақ газ нарығынан сатып алынған газдың үшінші мемлекеттерге қайта сатылуының алдын алуды қамтамасыз ететін өзара іс-қимыл жасау тәртібін;

3) газ тасымалдау жүйелеріне қол жетімділікті қамтамасыз ету қағидаттарын;

4) Одақтың ортақ газ нарығында баға белгілеу және тариф саясатын қалыптастыру қағидаттарын;

5) мүше мемлекеттердің және Одақтың ортақ газ нарығы субъектілерінің ақпаратты ашу және ашуға жататын ақпараттың тізбесін қалыптастыру тәртібін;

6) мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес таратылуы (қол жетімділігі) шектеулі мәліметтерге жататын мәліметтері бар ақпаратпен алмасу тәртібін;

7) уәкілетті органдардың, Комиссияның және Одақтың ортақ газ нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылы процесінде электрондық нысанда ұсынылатын ақпараттың тізбесін;

8) Одақтың ортақ газ нарығын реттейтін актілерді және осы актілерді үшінші мемлекеттердің аумақтарынан шығарылатын және мүше мемлекеттердің аумақтарында пайдаланылатын немесе осы мүше мемлекет үшінші мемлекеттердің аумағына жеткізетін газға, сондай-ақ мүше мемлекеттің аумағында өндірілетін және осы мүше мемлекет үшінші мемлекеттерге жеткізетін газға қатысты қолданбау көзделетін актілерді қабылдау тәртібін қамтуға тиіс.

34. Бірыңғай қағидалар Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шартқа қосымша ретінде енгізіледі.

34¹. V тұжырымдамаға сәйкес мүше мемлекет мүше мемлекеттердің тауар биржаларында биржалық сауданы жүзеге асырудың орындылығын, сондай-ақ газды тауар биржаларында сатуды жүзеге асыруы мүмкін мүше мемлекеттердің тауар биржаларының санын айқындайды.

Ескерту. II-бөлім 34¹-тармақпен толықтырылды - Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 25.05.2023 № 3 (ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді) шешімімен.

Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларын әзірлеу, келісу және қабылдау

35. Уәкілетті органдар Комиссиямен бірлесіп, Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарттың ережелерін ескере отырып, Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың арасында газ жеткізуге арналған тікелей шарттарды жасасу кезінде және Одақтың ортақ газ нарығында газбен биржалық сауда-саттықтар өткізу кезінде қолданылатын Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларын әзірлейді және келіседі.

35¹. Биржалық саудалардың операторлары газдың биржалық саудасын жүргізудің қағидаларын әзірлеп, бекітеді.

Ескерту. II-бөлім 35¹-тармақпен толықтырылды - Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 25.05.2023 № 3 (ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді) шешімімен.

36. Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларында, соның ішінде:

1) Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасауға рұқсат берілген шаруашылық жүргізуші субъектілерді айқындау критерийлерін қоса алғанда, Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасауға қол жеткізу тәртібі;

2) Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау кезінде Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың арасындағы өзара іс-қимыл тәртібі;

3) газ тасымалдаудың техникалық мүмкіндіктері мен шарттарын келісу тәртібін қоса алғанда, Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау кезінде Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың газ тасымалдау жүйелерінің операторларымен өзара іс-қимыл жасауы тәртібі;

4) Одақтың ортақ газ нарығындағы газды есепке алу тәртібі;

5) Одақтың ортақ газ нарығында газ жеткізу шарттарын жасасу және оларды бұзу тәртібі;

6) Одақтың ортақ газ нарығында газ үшін есеп айырысу тәртібі;

7) Одақтың ортақ газ нарығында газ жеткізу шарттарын тіркеу және есепке алу тәртібі;

8) Одақтың ортақ газ нарығындағы дауларды шешу тәртібі;

9) Одақтың ортақ газ нарығы субъектілерінің Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларын бұзғаны үшін жауапкершілігі;

10) Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларының сақталуына мониторинг жасау қағидаттары, оны өткізуге жауапты органдарды айқындауды қоса алғанда;

11) Одақтың ортақ газ нарығындағы газ саудасын регламенттейтін өзге де ережелер;

12) Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларына қосымша болып табылатын Одақтың ортақ газ нарығында газ жеткізудің үлгі шарты көзделеді.

37. Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларын қабылдау тәртібі Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шартпен айқындалады.

Газға арналған нормалар мен стандарттарды және газ тасымалдау жүйелерінің жұмыс істеуін регламенттейтін нормативтік-техникалық құжаттарды біріздендіру

38. Газға арналған нормалар мен стандарттарды және газ тасымалдау жүйелерінің жұмыс істеуін регламенттейтін нормативтік-техникалық құжаттарды біріздендіру (Одақтың тиісті техникалық регламенттерін әзірлеу мен қабылдауды қоса алғанда) Шарттың Х бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.

3. Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастырудың ұйымдастыру, ақпараттық және технологиялық негіздерін жасау Ақпараттық алмасу жүйесін ұйымдастыру

39. Ақпараттық алмасу жүйесі Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі ақпараттық-коммуникациялық технологиялар және ақпараттық өзара іс-қимыл туралы хаттаманың (Шартқа № 3 қосымша) 3-тармағына сәйкес құрылатын Одақтың интеграцияланған ақпараттық жүйесі шеңберінде іске асырылады.

40. Ақпараттық алмасу жүйесі уәкілетті органдардың, Комиссияның және Одақтың ортақ газ нарығы субъектілерінің ақпараттық алмасу жүйесінің шеңберінде, сондай-ақ Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарттың ережелеріне сәйкес ақпараттық өзара іс-қимылды регламенттейтін құжаттарда көзделген көлемде ақпарат ұсыну жөніндегі өзара іс-қимылын қамтамасыз етеді. Одақтың ортақ газ нарығының субъектісінен алынған ақпаратты Одақтың интеграцияланған ақпараттық жүйесінің ұлттық сегментіне енгізуді осы субъект мүше мемлекетінің уәкілетті органы қамтамасыз етеді.

41. Ақпараттық алмасу жүйесіне енгізілген ақпаратқа қол жетімділік уәкілетті органдарға, Комиссияға және Одақтың ортақ газ нарығының алдын ала авторланудан өткен субъектісіне беріледі.

42. Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарт күшіне енгенге дейін уәкілетті органдардың, Комиссияның және мүше мемлекеттердің шаруашылық жүргізуші субъектілерінің өзара іс-қимыл процесінде ұсынылатын электрондық нысандағы ақпараттың тізбесі Шартқа және Одақ шеңберіндегі халықаралық шарттарға сәйкес айқындалады.

43. Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарт күшіне енгеннен кейін уәкілетті органдардың, Комиссияның және мүше мемлекеттердің шаруашылық жүргізуші субъектілерінің өзара іс-қимыл процесінде ұсынылатын электрондық нысандағы ақпараттың тізбесі Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шартпен айқындалады.

Газ тасымалдау жүйелерінің операторлары мен биржалық сауда-саттық операторлары арасында технологиялық ақпаратпен алмасу

44. Одақтың ортақ газ нарығында газдың кідіріссіз тасымалдануы мен жеткізілуін қамтамасыз ету үшін газ тасымалдау жүйелерінің операторлары мен биржалық сауда-саттық операторлары арасында, сондай-ақ мүше мемлекеттердің газ тасымалдау жүйелері операторларының бір-бірімен технологиялық ақпаратпен алмасуы Одақтың ортақ газ нарығын реттейтін актілерге сәйкес газ тасымалдау жүйелерінің операторлары мен биржалық сауда-саттық операторларының өзара уағдаластығы бойынша жүзеге асырылады.

Газбен биржалық сауда-саттықтарды жүзеге асыру жөніндегі пилоттық жобаларды іске асыру

45. Одақтың ортақ газ нарығында газбен биржалық сауда-саттықтарды дайындау және өткізу шеңберінде уәкілетті органдар Комиссиямен бірлесіп мүше мемлекеттердің шаруашылық жүргізуші субъектілерінің арасында газбен биржалық сауда-саттықтар өткізу жөніндегі пилоттық жобаларды іске асыру қажеттілігін бағалайды.

4. Газды үшінші мемлекеттерге тасымалдау және жеткізу мәселелері бойынша консультациялар өткізу

46. Мүше мемлекеттер қажет болған жағдайда мүше мемлекеттер онда өзара бәсекелесетін немесе бәсекелес болуы мүмкін газды үшінші мемлекеттерге тасымалдау және жеткізу мәселелері бойынша консультациялар өткізеді.

5. Мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы мүше мемлекеттердің заңнамасын үйлестіру

47. Комиссия уәкілетті органдармен келісім бойынша мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы мүше мемлекеттердің заңнамасына (Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыруды қамтамасыз ететін мүше мемлекеттердің технологиялық және коммерциялық инфрақұрылымының жұмыс істеу нормалары мен қағидаларын қоса алғанда) және мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы мүше мемлекеттердің арасындағы халықаралық шарттарға салыстырмалы талдау жүргізу үшін ақпарат ұсыну нысанын айқындайды.

48. Комиссия мүше мемлекеттер ұсынған ақпараттың негізінде мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы мүше мемлекеттердің заңнамасына (Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыруды қамтамасыз ететін мүше мемлекеттердің технологиялық және коммерциялық инфрақұрылымының жұмыс істеу нормалары мен қағидаларын қоса алғанда) және мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы мүше мемлекеттердің арасындағы халықаралық шарттарға салыстырмалы талдау жүргізеді.

49. Комиссия мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы мүше мемлекеттердің заңнамасына жүргізілген салыстырмалы талдаудың қорытындылары бойынша жиынтық есеп қалыптастырады, соның негізінде уәкілетті органдар Комиссиямен бірлесіп мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы мүше мемлекеттердің үйлестіруге жататын нормативтік құқықтық актілерінің тізбесін және Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес айқындайтын үйлестіру қағидаттарын дайындауды жүзеге асырады.

50. Мүше мемлекеттер осы Бағдарламаның 49-тармағына сәйкес айқындалатын қағидаттарды ескере отырып, өздерінің мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы заңнамасын және өздерінің мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау және жеткізу саласындағы халықаралық шарттарын үйлестіруді жүзеге асырады.

6. Одақтың ортақ газ нарығында баға және тариф саясатын іске асыру, соның ішінде баға индикаторларын қалыптастыру

51. Мүше мемлекеттің табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттеуді және (немесе) бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті органдарының табиғи монополиялар саласына жатқызылған Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтерді белгілеуі мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылар үшін кемсітушіліксіз негізде жүзеге асырылады.

52. Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерге қатысты тариф белгілеу (баға белгілеу) тұтынушылар үшін көрсетілетін қызметтердің қол жетімділігін және олардың лайықты сапасын, шаруашылық жүргізуші субъектілердің тиімді жұмыс істеуі мен дамуын қамтамасыз ететін Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газды тұтынушылардың, газды жеткізушілердің және газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін осындай шаруашылық жүргізуші субъектілердің мүдделер балансы негізге алына отырып жүзеге асырылады.

53. Мүше мемлекеттер:

Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтер (бағалар) туралы ақпаратты, көрсетілген қызметтерге қатысты тариф белгілеу (баға белгілеу) әдістемелерін жариялауды;

Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерге тариф белгілеудің (баға белгілеудің) жалпы қағидаттары мен әдістерін қолдануды;

Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін шаруашылық жүргізуші субъектілердің тарифтер (бағалар) қолдануын бақылауды қоса алғанда, мүше мемлекеттердің бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді.

Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін газ тасымалдау жүйелерінің операторлары табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттеу мәселелері жөніндегі және Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде газ тасымалдау бойынша қызметті аумағында жүзеге асыратын мүше мемлекеттің бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының, сондай-ақ Шарттың және Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарттың талаптарын сақтауға тиіс.

54. Комиссия уәкілетті органдармен бірлесіп Одақтың ортақ газ нарығында баға индикаторларын қалыптастыру жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды, сондай-ақ осы индикаторлардың мониторингін жүзеге асыру тәртібін әзірлеп, қабылдайды. Баға индикаторлары Одақтың ортақ газ нарығында монополияға қарсы реттеуді жүзеге асыру кезінде ақпарат ретінде пайдаланылуы мүмкін.

55. Баға индикаторларын қалыптастыру, оларды жариялау мерзімдері мен орнын айқындау осы Бағдарламаның 54-тармағында көзделген әдістемелік ұсынымдардың негізінде жүзеге асырылады.

7. Мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау кезіндегі инфрақұрылымдық шектеулерді анықтау және оларды жою бойынша ұсыныстар әзірлеу

56. Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеуі үшін газ тасымалдау жүйелерін дамыту балансын сақтау мақсатында Комиссия уәкілетті органдармен бірлесіп мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау кезіндегі инфрақұрылымдық шектеулерді анықтау жөніндегі жұмысты жүргізеді және оларды жою бойынша ұсыныстар әзірлейді.

57. Мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау кезіндегі инфрақұрылымдық шектеулерді анықтау ашуға жататын ақпаратты, сондай-ақ ақпараттық алмасу жүйесіне енгізілген ақпаратты талдау негізінде жүзеге асырылады.

58. Талдау нәтижелері бойынша Комиссия уәкілетті органдармен бірлесіп 3 жылда 1 рет мүше мемлекеттердің арасында газ тасымалдау кезіндегі инфрақұрылымдық шектеулер туралы есеп және оларды жою бойынша ұсыныстар дайындайды.

8. Газ саласындағы бірлескен жобаларды іске асыру

59. Мүше мемлекеттер бірлескен жобаларды іске асыруды қоса алғанда, газ саласындағы инвестициялық қызметті жүзеге асыру үшін өз аумақтарында қолайлы жағдайлар жасайды.

60. Мүше мемлекеттер өзара мүддені білдіретін, оның ішінде газ жеткізушілер мен газды тұтынушылардың ұзақ мерзімді өтінімдерінің негізінде мемлекетаралық магистралдық газ құбырларын және олармен технологиялық жағынан өзара байланысты объектілердің қуаттарын дамытуды қамтамасыз ететін газ саласындағы жобаларды бірлесіп айқындайды және іске асырады. Аумақтарында осындай жобалар іске асырылатын мүше мемлекеттер қажетті реттеушілік қолдауды қамтамасыз етеді.

61. Газ тасымалдау жүйелерінің операторлары Одақтың ортақ газ нарығына қатысушылардың арасындағы өзара саудаға әсер ететін газ тасымалдау жүйелерін дамыту жоспарлары туралы өзара ақпараттандыруды жүзеге асырады.

62. Мүше мемлекеттер үшін өзара мүддені білдіретін газ саласындағы жобалар Көрсетілетін қызметтер саудасы, инвестициялар құру, қызметі және инвестицияларды жүзеге асыру туралы хаттаманың (Шартқа № 16 қосымша) ережелеріне сәйкес іске асырылады.

9. Одақтың мемлекетаралық биржасында газ саудасын жүзеге асырудың орындылығын қарау

63. Одақтың мемлекетаралық биржасы құрылған жағдайда Комиссия Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде Одақтың мемлекетаралық биржасында газ саудасын жүзеге асырудың орындылығы туралы Одақтың мемлекетаралық биржасының мүше мемлекеттердің тауар биржаларымен өзара іс-қимыл механизмдерін әзірлеуді қамтитын (соңғыларының Одақтың ортақ газ нарығындағы газ саудасына құқықтарының сақталуы кезінде) ғылыми негізделген ұсыныстар дайындауды қамтамасыз етеді.

64. Дайындалып, ғылыми негізделген ұсыныстардың негізінде Комиссия мүше мемлекеттермен келісім бойынша Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде Одақтың мемлекетаралық биржасында газ саудасын жүзеге асырудың орындылығы туралы ұсынымдар қабылдайды.

10. Бағдарламаның іске асырылуының мониторингі

65. Комиссия осы Бағдарламаның және Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының іске асырылуына мониторингті жүзеге асырады және жыл сайын мониторингтің нәтижелері туралы Еуразиялық үкіметаралық кеңесті және мүше мемлекеттерді хабардар етеді.

ІІІ. Бағдарламаны ресурстық қамтамасыз ету

1. Бағдарламаның іске асырылуын қаржыландыру тәртібі және механизмдері

66. Осы Бағдарламаның іске асырылуын қаржылық қамтамасыз етуді Комиссия өз өкілеттіктеріне сәйкес Одақ бюджетінің қаражаты есебінен, уәкілетті органдар мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес осы мүше мемлекеттер бюджеттерінің қаражаты есебінен, сондай-ақ бюджеттен тыс көздердің қаражаты есебінен жүзеге асырады.

67. Осы Бағдарламаны іске асыру кезінде:

1) Одақ бюджетінің қаражаты есебінен (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты) Комиссия орындайтын Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерді әзірлеу және ақпараттық алмасу жүйесін іске асыру және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында Одақтың интеграцияланған ақпараттық жүйесінің интеграциялық сегментін дамыту жөніндегі іс-шаралар қаржыландырылады;

2) мүше мемлекеттердің бюджеттерінің қаражаты есебінен (уәкілетті органдардың қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражаттың шегінде) уәкілетті органдардың қатысуымен жүзеге асырылатын Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерді әзірлеу, мүше мемлекеттердің нормативтік құқықтық актілерін үйлестіру және ақпараттық алмасу жүйесін іске асыру және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында Одақтың интеграцияланған ақпараттық жүйесінің ұлттық сегменттерін дамыту жөніндегі іс-шаралар қаржыландырылады;

3) бюджеттен тыс көздердің қаражатын тартумен Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеуі үшін қажетті инфрақұрылым құру және оны дамыту қаржыландырылады.

2. Ғылыми қамтамасыз ету

68. Осы Бағдарламаны іске асыру шеңберінде Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастырудың институттық, технологиялық, заңдық және экономикалық механизмдерін қоса алғанда, Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру қағидалары мен механизмдерін әзірлеу кезінде талдамалық зерттеулер жүргізу және ғылыми негізделген ұсыныстар дайындау түрінде оны соның ішінде мынадай:

1) газбен биржалық сауда-саттықтарды жүргізу қағидаларының мазмұны жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды қоса алғанда, газбен биржалық сауда-саттықтарды жүзеге асыру тәртібін әзірлеу;

2) бірыңғай қағидалар әзірлеу;

3) Одақтың ортақ газ нарығында газбен сауда жасау қағидаларын әзірлеу;

4) Одақтың ортақ газ нарығы шеңберінде Одақтың мемлекетаралық биржасында газ саудасын жүзеге асырудың орындылығы туралы ғылыми негізделген ұсыныстар дайындау;

5) Одақтың ортақ газ нарығында баға индикаторларын қалыптастыру бойынша әдістемелік ұсынымдар, сондай-ақ олардың мониторингін жүзеге асыру тәртібін әзірлеу бағыттары бойынша ғылыми қамтамасыз ету талап етіледі.