ИПС "Әділет"

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Программу финансирования проектов инженерно-коммуникационной инфраструктуры жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан на 2024 – 2029 годы.

2. Министерству национальной экономики Республики Казахстан заключить с акционерным обществом "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", в том числе компаниями, входящими в группу холдинга (далее – финансирующие организации), соответствующее соглашение об утверждении с установленной периодичностью тарифов на услуги жилищно-коммунального хозяйства, покрывающих кредитные обязательства субъектов естественных монополий (в течение всего срока займа).

3. Финансирующим организациям (по согласованию) осуществлять финансирование проектов субъектов естественных монополий в сфере жилищно-коммунального хозяйства независимо от влияния на финансово-хозяйственную деятельность финансирующих организаций.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Министерство национальной экономики Республики Казахстан.

5. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

О. Бектенов

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 25 июля 2024 года № 607

Программа финансирования проектов инженерно-коммуникационной инфраструктуры жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан на 2024 – 2029 годы

Содержание

1. Паспорт Программы.

2. Введение.

3. Анализ текущей ситуации.

4. Цель, задача, целевые индикаторы и показатели результатов реализации Программы.

5. Основные направления, пути достижения поставленных целей Программы и соответствующие меры.

6. Необходимые ресурсы.

Раздел 1. Паспорт Программы

Наименование	Программа финансирования проектов инженерно-коммуникационной инфраструктуры жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан на 2024 – 2029 годы (далее – Программа)
Основание для разработки	Указ Президента Республики Казахстан от 26 ноября 2022 года № 2 "О мерах по реализации предвыборной программы Президента Республики Казахстан "Справедливый Казахстан – для всех и для каждого. Сейчас и навсегда"; постановление Правительства Республики Казахстан от 23 сентября 2022 года № 736 "Об утверждении Концепции развития жилищно-коммунальной инфраструктуры на 2023 – 2029 годы"
Ответственный за разработку	Министерство национальной экономики Республики Казахстан (далее – МНЭ)
Государственные органы и организации, ответственные за реализацию Программы	Центральные государственные органы, акционерное общество "Национальный управляющий холдинг "Байтерек" (далее – холдинг), в том числе компании, входящие в группу холдинга (по согласованию)
Цель	Строительство и модернизация (реконструкция, капитальный ремонт) инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии, в рамках инвестиционных программ субъектов естественных монополий (далее – СЕМ)
Задача	Повышение уровня развития инженерно-коммуникационной инфраструктуры в стране путем финансирования строительства и модернизации (реконструкции, капитального ремонта) инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии
Срок реализации	2024 – 2029 годы
Целевые индикаторы	Достижение следующих целевых индикаторов: снижение показателя износа инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии, ежегодно в среднем на 2-3 % в зависимости от СЕМ и регулируемых услуг
Источники и объемы финансирования	Финансирование Программы будет осуществляться за счет средств республиканского бюджета (далее – РБ) и средств финансирующих организаций

Примечание:

Выполнение целевых индикаторов Программы будет зависеть от объемов финансирования Программы на соответствующие финансовые годы и количества профинансированных СЕМ.

Раздел 2. Введение

Согласно Концепции развития жилищно-коммунальной инфраструктуры на 2023 – 2029 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 сентября 2022 года № 736, будут приняты меры, направленные на обновление и наращивание жилищного фонда, модернизацию и развитие коммунальной инфраструктуры. Внедряемые интеллектуальные системы и цифровые технологии будут направлены на удовлетворение основных ожиданий и интересов населения страны и способствовать повышению равного доступа к базовым услугам жизнедеятельности.

В настоящих реалиях особую важность приобретает консолидация усилий государственных органов, а также средств РБ, международных финансовых организаций и финансовых организаций Республики Казахстан для четкой приоритизации и оптимального распределения ресурсов в целях финансирования проектов жилищно-коммунального хозяйства (далее – ЖКХ).

В целях создания комфортных условий жизнедеятельности населения необходима реализация комплекса мер по модернизации и развитию коммунального сектора, в первую очередь, систем энергоснабжения (тепло-, электроснабжения).

В результате реализации Программы ожидаются:

снижение показателя износа инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии, ежегодно в среднем на 2-3 % в зависимости от СЕМ и регулируемых услуг;

снижение давления на конечные тарифы регулируемых коммунальных услуг путем перераспределения привлекаемых инвестиционных средств на долгосрочный период.

Раздел 3. Анализ текущей ситуации

Сфера ЖКХ представляет собой два основных взаимосвязанных элемента:

1) коммунальный сектор, включающий в себя системы, обеспечивающие водо-, газо-, тепло-, электроснабжение и водоотведение, благоустройство и содержание объектов общего пользования и территории населенных пунктов;

2) жилищный сектор, включающий в себя многоэтажные жилые дома и индивидуальные домостроения, являющиеся основными потребителями коммунальных услуг.

Подраздел 1. Оценка текущего состояния теплоснабжения

С 2019 по 2022 годы длина тепловых сетей в республике возросла на 300 километров, достигнув 13,9 тыс. километров с предыдущих 13,6 тыс. километров. Процент тепловых сетей, нуждающихся в ремонте, уменьшился за этот период с 61 % до 54 %.

Теплоснабжение осуществляется через централизованные и локальные системы, опирающиеся на теплоэлектроцентрали и котельные. По состоянию на 2022 год в стране насчитывалось 2865 источников теплоснабжения, включая 798 автономных. Общая мощность всех тепловых источников на 1 января 2023 года составила 37566,7 гигакалорий в час. Выработка тепловой энергии в 2022 году достигла 95,6 млн гигакалорий с основной долей от ТЭЦ (55,9 млн гигакалорий) и котельных (32,6 млн гигакалорий).

К тепловым сетям подключены 1734299 абонентов, из которых большинство – бытовые потребители (1596910 абонентов). В рамках кредитования и субсидирования с 2019 по 2022 годы было реализовано 60 проектов по строительству и реконструкции 220,7 километра теплоснабжающих сетей, что позволило снизить количество аварий на 14 %.

Подраздел 2. Оценка текущего состояния электроснабжения

Установленная мощность электростанций единой энергетической системы Республики Казахстан по состоянию на 1 января 2024 года составила 4 641,9 мегаватт, располагаемая мощность – 20 428,1 мегаватт.

Производство электроэнергии в стране осуществляет 222 электрические станции различных форм собственности. Выработано электроэнергии в 2022 году 115 млрд киловатт-час. Производство составило 112,8 млрд киловатт-час, импорт электрической энергии из сопредельных стран – 3,4 млрд киловатт-час, экспорт – 1,4 млрд киловатт-час.

В электроснабжении обеспеченность счетчиками электроэнергии достигает 100 %, однако большая часть этих приборов учета устарела и не соответствует современным требованиям к энергоэффективности. Старые индукционные счетчики не способны учитывать потребление современных электроприборов, работающих на низких токах, из-за чего возникают коммерческие потери. Особенно это критично при низких температурах, характерных для большинства регионов страны, где индукционные приборы демонстрируют высокую погрешность. Кроме того, изношенные устройства могут самопроизвольно учитывать потребление, увеличивая показания без фактического потребления энергии.

На данный момент индукционные счетчики все еще занесены в государственный реестр измерительных средств и принимаются для поверки, что позволяет продолжать их использование. Однако существует потребность в поэтапном изъятии этих моделей из эксплуатации и замене их на более современные приборы учета с возможностью дистанционного снятия показаний, что улучшит точность учета и повысит эффективность системы электроснабжения.

Основными проблемами наращивания и своевременного обновления коммунальной инфраструктуры являются:

высокая потребность в финансовых ресурсах, необходимых для модернизации коммунальной инфраструктуры;

непривлекательность для инвесторов систем и объектов коммунальной инфраструктуры в малых и средних городах с небольшим количеством потребителей;

отсутствие квалифицированных кадров, достоверной информации по протяженности и состоянию сетей коммунальной инфраструктуры в разрезе регионов;

низкая степень внедрения новых технологий в сфере ЖКХ;

низкая степень информированности жителей о преимуществах новых технологий, систем учета потребления ресурсов.

Раздел 4. Цель, задача, целевые индикаторы и показатели результатов реализации Программы

Целью Программы является финансирование строительства и модернизации (реконструкция, капитальный ремонт) инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии СЕМ.

Достижение данной цели будет измеряться следующими целевыми индикаторами:

№ п/п	Целевые индикаторы	Ед. изм.	Источник информации	Действующий	1 год	2 год	3 год	4 год	5 год
1	Снижение среднего показателя износа инженерных сетей теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии	%	МНЭ	56	51	48	45	42	40
2	Снижение среднего показателя износа инженерных сетей электроснабжения	%	МНЭ	62	60	57	55	53	50

Примечание:

За базовый год считается 2025 год (1 год) и достижение индикаторов определяется от объемов финансирования на соответствующие финансовые годы от количества профинансированных СЕМ.

Раздел 5. Основные направления, пути достижения поставленных целей Программы и соответствующие меры

Сноска. Раздел 5 – в редакции постановления Правительства РК от 24.10.2024 № 882.

Программа будет реализовываться в направлении модернизации и развития жилищно-коммунального сектора, а именно инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии СЕМ.

Финансирование проектов в сфере строительства и модернизации (реконструкция, капитальный ремонт) инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии СЕМ, будет осуществляться, помимо собственных средств СЕМ, за счет средств финансирующих организаций и средств РБ в пропорции 60/40.

Вместе с тем за счет бюджетного кредитования финансируются расходы, направленные на строительство и модернизацию (реконструкция и капитальный ремонт).

При этом финансирование указанных проектов СЕМ будет осуществляться с использованием следующих механизмов:

прямое кредитование финансирующими организациями СЕМ;

финансирование СЕМ за счет выпуска местными исполнительными органами государственных ценных бумаг.

Подраздел 3. Прямое кредитование субъектов естественных монополий финансирующими организациями осуществляется на следующих основных условиях:

1	Финансирующие организации	Холдинг, в том числе компании, входящие в группу холдинга
2	Заемщик (-и)	Юридические лица, показатель износа инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованность при производстве тепловой энергии которых составляет более 55 %: государственные предприятия (далее – государственные заемщики); акционерные общества, товарищества с ограниченной ответственностью (далее – негосударственные заемщики)
3	Основные критерии отбора инвестиционных проектов СЕМ	Приоритетным условием финансирования инвестиционного проекта СЕМ является показатель износа инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии, более 55 % (на основании информации МНЭ); технологическая и техническая обоснованность проектных решений; наличие подтверждающего документа по инвестиционной программе о запланированном ежегодном приросте тарифа на услуги ЖКХ заемщика с учетом привлеченных объемов средств в рамках Программы и обязательств. При этом в данном документе должны быть предусмотрены обязательства государственного органа о включении необходимых затрат на компенсацию основного долга с учетом вознаграждений в размер тарифа на услуги ЖКХ при условии проведения со стороны финансирующей организации реструктуризации займа заемщика, связанной с отсутствием возможности их обслуживания. Отсутствие свыше 90 (девяносто) дней непогашенной задолженности по привлеченным у третьих лиц займам или платежам в бюджет на момент подачи заявки на предоставление финансирования
4	Сумма займа	Определяется индивидуально по каждому заемщику по результатам экспертизы финансирующей организации, при этом минимальная сумма займа составляет 1000000000 (один миллиард) тенге
5	Срок финансирования	не более 18 лет
6	Период доступности суммы займа для заемщика	5 лет (до 2029 года включительно)
7	Срок каждого займа в рамках финансирования	13 лет
8	Валюта займа	Тенге
9	Льготный период по займу	По оплате основного долга и вознаграждения – в соответствии с условиями соответствующего договора, но не более 24 (двадцать четыре) месяцев с даты подписания договора банковского займа
10	Размер собственного участия заемщика	Негосударственные заемщики – от 10 % от стоимости проекта; государственные заемщики – от 0 % от стоимости проекта
11	Ставка вознаграждения для заемщика	Не более 11,19 % (одиннадцать целых, девятнадцать сотых) годовых
12	Расходы финансирующих организаций в рамках проекта	Возмещению со стороны заемщика подлежат расходы, связанные с привлечением финансирующей организацией эксперта (финансово-технический консультант) на период проведения строительства и модернизации (реконструкция, капитальный ремонт). При этом заемщиком могут быть самостоятельно привлечены и оплачены услуги указанных экспертов
13	Комиссии (за кредитование, изменение условий финансирования)	Не применяются. При этом в случае оплаты финансирующей организацией услуг эксперта (финансово-технический консультант) на период проведения строительства и модернизации (реконструкция, капитальный ремонт) расходы оплачиваются заемщиком финансирующей организации в виде комиссии. В случаях самостоятельного привлечения и оплаты заемщиком услуг указанных экспертов комиссия не взимается
14	Обеспечение по исполнению обязательств заемщика	Гарантия социально-предпринимательской корпорации, осуществляющей деятельность в соответствующем регионе (по государственным заемщикам); гарантии акционеров/участников и конечных бенефициаров заемщика (по негосударственным заемщикам); денежные средства, поступающие в рамках соглашения о контроле за совершением расходных операций заемщика, на счет заемщика в банке-агенте; иное обеспечение в виде движимого/недвижимого имущества
15	Обязательства со стороны заемщика	Заключение между финансирующей организацией, заемщиком и банком-агентом соглашения о контроле за совершением расходных операций заемщика, содержащее следующие условия, но не ограничиваясь указанным: обязательство банка-агента поддерживать неснижаемый остаток на специальном текущем счете заемщика на сумму ежегодного погашения (основной долг, вознаграждение, комиссия) обязательств заемщика перед финансирующими организациями до истечения срока действия договора о предоставлении кредитного инструмента; заключение договоров гарантии с акционерами/участниками и конечными бенефициарами негосударственного заемщика; заключение соглашения между финансирующей организацией, заемщиком, акционерами/участниками заемщика о финансировании финансирующей организацией строительства и модернизации (реконструкция, капитальный ремонт) инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии, остальные работы должны быть профинансированы акционерами/участниками заемщика (по негосударственным заемщикам); предоставление финансирующей организации на ежегодной основе информации о годовом проценте исполнения со стороны потребителей обязательств по оплате услуг ЖКХ; в заключаемых договорах с подрядными организациями по проведению работ по строительству и модернизации (реконструкция, капитальный ремонт) инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии, предусмотрение обязательств подрядных организаций о необходимости предоставления в пользу заемщиков банковской гарантии исполнения обязательств
16	Обязательства со стороны МНЭ	Предоставление финансирующей организации решения (с установленной периодичностью) по каждому заемщику об утверждении размера тарифов на услуги ЖКХ, покрывающего обязательства заемщика (в течение всего срока займа заемщика)
17	Мониторинг	Мониторинг проектов осуществляется в соответствии с внутренними актами финансирующей организации

Подраздел 4. Финансирование субъектов естественных монополий за счет выпуска местными исполнительными органами государственных ценных бумаг (облигации) осуществляется на следующих основных условиях:

Сноска. Раздел 5 дополнен подразделом 4 в соответствии с постановлением Правительства РК от 24.10.2024 № 882.

1	Эмитент	Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы
2	Инвестор	Холдинг, в том числе компании, входящие в группу холдинга
3	Срок действия облигационной программы	не более 18 лет
4	Срок обращения облигаций	не более 13 лет
5	Период выпуска облигаций	5 лет (до 2029 года включительно)
6	Ставка вознаграждения по купону	не более 9,19 (девять целых, девятнадцать сотых) % годовых
7	Погашение основного долга в рамках выпущенных облигаций	полугодовыми платежами, начиная с третьего года с даты начала обращения облигаций
8	Периодичность оплаты вознаграждения по купону	полугодовые платежи
9	Заемщик (-и)	Юридические лица, показатель износа инженерных сетей электро-, теплоснабжения и активов, задействованных при производстве тепловой энергии которых составляет более 55%: государственные заемщики; негосударственные заемщики
10	Кредитные договоры	Договоры, заключаемые между эмитентом и (или) иными лицами, определенными в соответствии с бюджетным законодательством, и заемщиком в целях реализации инвестиционного проекта заемщика в рамках Программы. Основные и иные условия кредитования заемщиков будут определяться в кредитных договорах
11	Валюта займа	тенге

Раздел 6. Необходимые ресурсы

Финансирование Программы будет осуществляться за счет средств РБ и средств финансирующих организаций.

Объемы финансирования Программы составляют:

млрд тенге

	2024 год	2025 год	2026 год	2027 год	2028 год	2029 год	Всего
РБ	20	20	20	20	20	20	120
Средства финансирующих организаций	30	30	30	30	30	30	180
Всего	50	50	50	50	50	50	300

Примечание:

Объем средств будет уточняться в соответствии с РБ на соответствующий финансовый год.

________________________

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығының инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымы жобаларын қаржыландырудың 2024 – 2029 жылдарға арналған бағдарламасы бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамымен, оның ішінде холдинг тобына кіретін компаниялармен (бұдан әрі – қаржыландырушы ұйымдар) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық көрсететін қызметтердің табиғи монополиялар субъектілерінің кредиттік міндеттемелерін жабатын тарифтерін белгіленген кезеңділікпен (қарыздың бүкіл мерзімінде) бекіту туралы тиісті келісім жасассын.

3. Қаржыландырушы ұйымдар (келісу бойынша) қаржыландырушы ұйымдардың қаржы-шаруашылық қызметіне әсеріне қарамастан, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің жобаларын қаржыландыруды жүзеге асырсын.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігіне жүктелсін.

5. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

О. Бектенов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2024 жылғы 25 шілдедегі
№ 607 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығының инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымы жобаларын қаржыландырудың 2024 – 2029 жылдарға арналған бағдарламасы

Мазмұны

1. Бағдарламаның паспорты.

2. Кіріспе.

3. Ағымдағы ахуалды талдау.

4. Бағдарламаның мақсаты, міндеті, нысаналы индикаторлары мен оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері.

5. Бағдарламаның негізгі бағыттары, қойылған мақсаттарына қол жеткізу жолдары және тиісті шаралар.

6. Қажетті ресурстар.

1-бөлім. Бағдарламаның паспорты

Атауы	Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығының инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымы жобаларын қаржыландырудың 2024 – 2029 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама)
Әзірлеу үшін негіз	"Қазақстан Республикасы Президентінің "Әділетті Қазақстан: Бәріміз және әрқайсымыз үшін. Қазір және әрдайым" атты сайлауалды бағдарламасын іске асыру жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 26 қарашадағы № 2 Жарлығы; "Тұрғын үй-коммуналдық инфрақұрылымды дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 23 қыркүйектегі № 736 қаулысы
Әзірлеуге жауапты	Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі (бұдан әрі – ҰЭМ)
Бағдарламаны іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар мен ұйымдар	Орталық органдар, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" АҚ (бұдан әрі – холдинг), оның ішінде холдинг тобына кіретін компаниялар (келісу бойынша)
Мақсат	Табиғи монополиялар субъектілерінің (бұдан әрі – ТМС) инвестициялық бағдарламалары шеңберінде электрмен, жылумен жабдықтаудың инженерлік желілерін және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтерді салу және жаңғырту (реконструкциялау, күрделі жөндеу)
Міндет	Электрмен, жылумен жабдықтаудың инженерлік желілерін және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтерді салу мен жаңғыртуды (реконструкциялауды, күрделі жөндеуді) қаржыландыру арқылы елдегі инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды дамыту деңгейін арттыру
Іске асыру мерзімі	2024 – 2029 жылдар
Нысаналы индикаторлар	Мынадай нысаналы индикаторларға қол жеткізу: электрмен, жылумен жабдықтаудың инженерлік желілерінің және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтердің тозу көрсеткішін жыл сайын ТМС мен реттеліп көрсетілетін қызметтерге байланысты орта есеппен 2-3 %-ға төмендету
Қаржыландыру көздері мен көлемі	Бағдарламаны қаржыландыру республикалық бюджет (бұдан әрі – РБ) қаражаты және қаржыландырушы ұйымдардың қаражаты есебінен жүзеге асырылатын болады.

Ескертпе:

Бағдарламаның нысаналы индикаторларын орындау Бағдарламаны тиісті қаржы жылдарына арналған қаржыландыру көлеміне және қаржыландырылған ТМС санына байланысты болады.

2-бөлім. Кіріспе

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 23 қыркүйектегі № 736 қаулысымен бекітілген Тұрғын үй-коммуналдық инфрақұрылымды дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасына сәйкес тұрғын үй қорын жаңарту мен ұлғайтуға, коммуналдық инфрақұрылымды жаңғырту мен дамытуға бағытталған шаралар қабылданады. Енгізіліп жатқан зияткерлік жүйелер мен цифрлық технологиялар ел халқының үміті мен мүддесін қанағаттандыруға бағытталады және тыныс-тіршіліктің базалық көрсетілетін қызметтеріне тең қолжетімділікті арттыруға ықпал етеді.

Қазіргі болмыста тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық (бұдан әрі – ТКШ) жобаларын қаржыландыру мақсатында нақты басымдық беру және ресурстарды оңтайлы бөлу үшін мемлекеттік органдардың, сондай-ақ РБ-ның, халықаралық қаржы ұйымдары мен Қазақстан Республикасы қаржы ұйымдарының күш-жігерін шоғырландыру ерекше маңызға ие болады.

Халықтың тыныс-тіршілігіне қолайлы жағдай жасау мақсатында коммуналдық секторды, бірінші кезекте энергиямен жабдықтау (жылумен, электрмен жабдықтау) жүйелерін жаңғырту мен дамыту жөніндегі шаралар кешенін іске асыру қажет.

Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде:

электрмен, жылумен жабдықтау жөніндегі инженерлік желілердің және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтердің тозу көрсеткішін жыл сайын ТМС мен реттеліп көрсетілетін қызметтерге байланысты орта есеппен 2-3 %-ға төмендету;

тартылатын инвестициялық қаражатты ұзақ мерзімді кезеңдерге қайта бөлу жолымен реттеліп көрсетілетін коммуналдық қызметтердің түпкілікті тарифтеріне түсетін қысымды төмендету күтіледі.

3-бөлім. Ағымдағы ахуалды талдау

ТКШ саласы өзара байланысқан екі негізгі элемент болып табылады, олар:

1) сумен, газбен, жылумен, электрмен жабдықтауды және су бұруды, жалпыға ортақ пайдаланылатын объектілерді және елді мекендердің аумағын абаттандыру мен күтіп-ұстауды қамтамасыз ететін жүйелерді қамтитын коммуналдық сектор;

2) коммуналдық көрсетілетін қызметтердің негізгі тұтынушылары болып табылатын көпқабатты тұрғын үйлер мен жеке үй құрылыстарын қамтитын тұрғын үй секторы.

1-кіші бөлім. Жылумен жабдықтаудың ағымдағы жай-күйін бағалау

2019 – 2022 жылдар аралығында республикадағы жылу желілерінің ұзындығы 300 километрге ұлғайып, алдыңғы 13,6 мың километрден 13,9 мың километрге жетті. Жөндеуді қажет ететін жылу желілерінің пайызы осы кезеңде 61 %-дан 54 %-ға дейін төмендеді.

Жылумен жабдықтау жылу электр орталықтары мен қазандықтарға сүйенетін орталықтандырылған және жергілікті жүйелер арқылы жүзеге асырылады. 2022 жылғы жағдай бойынша елде 798 автономды көзді қоса алғанда, 2865 жылумен жабдықтау көзі болды. 2023 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша барлық жылу көздерінің жалпы қуаты сағатына 37566,7 гигакалорийді құрады. Жылу энергиясын өндіру 2022 жылы 95,6 млн гигакалорийғе жетті, оның негізгі үлесі ЖЭО (55,9 млн гигакалорий) мен қазандықтарға (32,6 млн гигакалорий) тиесілі болды.

Жылу желілеріне 1734299 абонент қосылған, олардың көпшілігі – тұрмыстық тұтынушылар (1596910 абонент). Кредит беру және субсидиялау шеңберінде 2019 – 2022 жылдар аралығында 220,7 километр жылумен жабдықтау желілерін салу және реконструкциялау бойынша 60 жоба іске асырылды, бұл авариялар санын 14 %-ға азайтуға мүмкіндік берді.

2-кіші бөлім. Электрмен жабдықтаудың ағымдағы жай-күйін бағалау

Қазақстан Республикасының Бірыңғай энергетикалық жүйесі электр станцияларының белгіленген қуаты 2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 24641,9 мегаватты, қолданыстағы қуаты 20428,1 мегаватты құрады.

Елімізде электр энергиясын өндіруді әртүрлі меншік нысанындағы 222 электр станциясы жүзеге асырады. 2022 жылы 115 млрд киловатт-сағат электр энергиясы өндірілді. Өндіру 112,8 млрд киловатт-сағатты құрады, шектес елдерден электр энергиясының импорты – 3,4 млрд киловатт-сағат, экспорт – 1,4 млрд киловатт-сағат.

Электрмен жабдықтауда электр энергиясын есептеуіштермен қамтамасыз етілу 100 %-ға жетеді, алайда бұл есепке алу аспаптарының көпшілігі ескірген және энергия тиімділігіне қойылатын заманауи талаптарға сәйкес келмейді. Ескі индукциялық есептеуіштер төмен токпен жұмыс істейтін заманауи электр аспаптарының тұтынуын есепке алуға қауқарсыз, осының салдарынан коммерциялық шығындар пайда болады. Бұл әсіресе, ел өңірлерінің көп бөлігіне тән температура төмендеген кезде өте өзекті, мұнда индукциялық аспаптардың қателік жіберуі көптеп кездеседі. Бұдан басқа, тозған құрылғылар энергия нақты тұтынылмаса да, көрсеткіштерді ұлғайтып, тұтынуды өздігінен есепке ала беруі мүмкін.

Қазіргі таңда индукциялық есептеуіштер әлі де мемлекеттік өлшеу құралдарының тізіліміне енгізілген және салыстырып тексеру үшін қолданылады, бұл оларды әрі қарай пайдалануды жалғастыруға мүмкіндік береді. Алайда осы модельдерді біртіндеп пайдаланудан шығару және көрсеткіштерді қашықтан алу мүмкіндігі бар заманауи есепке алу аспаптарына ауысу қажет, бұл есепке алудың дәлдігін жақсартады және электрмен жабдықтау жүйесінің тиімділігін арттырады.

Коммуналдық инфрақұрылымды өрістетудің және уақтылы жаңартудың негізгі проблемалары мыналар болып табылады:

коммуналдық инфрақұрылымды жаңғыртуға қажетті қаржы ресурстарына сұраныстың жоғары болуы;

тұтынушылар саны аз шағын және орташа қалалардағы коммуналдық инфрақұрылым жүйелері мен объектілерінің инвесторлар үшін тартымсыздығы;

өңірлер бөлінісінде білікті кадрлардың, коммуналдық инфрақұрылым желілерінің ұзындығы мен жай-күйі бойынша анық ақпараттың болмауы;

ТКШ саласында жаңа технологияларды енгізу дәрежесінің төмен болуы;

тұрғындардың жаңа технологиялардың, ресурстардың тұтынылуын есепке алу жүйелерінің артықшылықтары туралы хабардар болуы деңгейінің төмендігі.

4-бөлім. Бағдарламаның мақсаты, міндеті, нысаналы индикаторлары мен оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

Бағдарламаның мақсаты электрмен, жылумен жабдықтаудың инженерлік желілерін және ТМС жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтерді салуды және жаңғыртуды (реконструкциялауды, күрделі жөндеуді) қаржыландыру болып табылады.

Осы мақсатқа қол жеткізу мынадай нысаналы индикаторлармен өлшенетін болады:

Р/с №	Нысаналы индикаторлар*	Өлшем бірл.	Ақпарат көзі	Қолданыстағы	1-жыл	2-жыл	3- жыл	4- жыл	5- жыл
1	Жылумен жабдықтау жөніндегі инженерлік желілердің және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтердің орташа тозу көрсеткішін төмендету	%	ҰЭМ	56	51	48	45	42	40
2	Электрмен жабдықтау жөніндегі инженерлік желілердің орташа тозу көрсеткішін төмендету	%	ҰЭМ	62	60	57	55	53	50

Ескертпе:

2025 жыл (1 жыл) базалық жыл болып есептеледі және индикаторларға қол жеткізу тиісті қаржы жылдарына арналған қаржыландыру көлеміне, қаржыландырылған ТМС санына байланысты айқындалады.

5-бөлім. Бағдарламаның негізгі бағыттары, қойылған мақсаттарға қол жеткізу жолдары және тиісті шаралар

Ескерту. 5-бөлім жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 24.10.2024 № 882 қаулысымен.

Бағдарлама тұрғын-үй коммуналдық секторды, атап айтқанда электрмен, жылумен жабдықтаудың инженерлік желілерін және ТМС жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтерді жаңғырту және дамыту бағытында іске асырылатын болады.

Электрмен, жылумен жабдықтау жөніндегі инженерлік желілерді салу және жаңғырту (реконструкциялау, күрделі жөндеу) саласындағы жобаларды және ТМС жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтерді қаржыландыру ТМС меншікті қаражатынан басқа, қаржыландырушы ұйымдардың қаражаты және республикалық бюджет қаражаты есебінен 60/40 пропорциясында жүзеге асырылатын болады.

Сонымен қатар бюджеттік кредит беру есебінен салуға және жаңғыртуға (реконструкциялауға, күрделі жөндеуге) бағытталған шығыстар қаржыландырылады.

Бұл ретте ТМС көрсетілген жобаларын қаржыландыру мынадай тетіктерді пайдалана отырып жүзеге асырылатын болады:

қаржыландырушы ұйымдардың ТМС-ны тікелей кредиттеуі;

ТМС-ны жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік бағалы қағаздарды шығаруы есебінен қаржыландыру.

3-кіші бөлім. Қаржыландырушы ұйымдардың табиғи монополия субъектілеріне тікелей кредит беруі мынадай негізгі шарттарда жүзеге асырылады:

1	Қаржыландырушы ұйымдар	Холдинг, оның ішінде холдинг тобына кіретін компаниялар
2	Қарыз алушы (лар)	Электрмен, жылумен жабдықтау жөніндегі инженерлік желілердің және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтердің тозу көрсеткіші 55 %-дан асатын заңды тұлғалар: мемлекеттік кәсіпорындар (бұдан әрі – мемлекеттік қарыз алушылар); акционерлік қоғамдар, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер (бұдан әрі – мемлекеттік емес қарыз алушылар)
3	ТМС-ның инвестициялық жобаларын іріктеудің негізгі өлшем шарттары	ТМС-ның инвестициялық жобасын қаржыландырудың басым шарты: электрмен, жылумен жабдықтау жөніндегі инженерлік желілердің және жылу энергиясын өндіру кезінде іске қосылған активтердің тозу көрсеткіші 55 %-дан асады (ҰЭМ-нің ақпараты негізінде); жобалық шешімдердің технологиялық және техникалық негізділігі; инвестициялық бағдарлама бойынша Бағдарлама шеңберінде тартылған қаражат көлемін және міндеттемелерді ескергенде қарыз алушының ТКШ көрсетілетін қызметтеріне тарифтің жыл сайынғы жоспарланған өсімі туралы растайтын құжаттың болуы. Бұл ретте осы құжатта сыйақыны ескергенде негізгі борышты өтеуге қажетті шығындарды ТКШ көрсетілетін қызметтерінің тариф мөлшеріне қосу туралы мемлекеттік органның міндеттемелері оларға қызмет көрсету мүмкіндігінің болмауына байланысты қарыз алушының қарызын қаржыландырушы ұйым тарапынан қайта құрылымдауды жүргізу көзделуге тиіс. Қаржыландыруға өтінім берген сәтте үшінші тұлғалардан тартылған қарыздар немесе бюджетке төленетін төлемдер бойынша мерзімі 90 (тоқсан) күннен асып кеткен өтелмеген берешектің болмауы
4	Қарыз сомасы	Қаржыландырушы ұйым сараптамасының нәтижелері бойынша әрбір қарыз алушы бойынша жеке айқындалады, бұл ретте қарыздың ең төмен сомасы 1000000000 (бір миллиард) теңгені құрайды
5	Қаржыландыру мерзімі	18 жылдан аспайды
6	Қарыз алушы үшін қарыз сомасының қолжетімділік кезеңі	5 жыл (2029 жыл да кіреді)
7	Қаржыландыру шеңберінде әрбір қарыздың мерзімі	13 жыл
8	Қарыз валютасы	Теңге
9	Қарыз бойынша жеңілдікті кезең	Негізгі борыш пен сыйақыны төлеу бойынша – тиісті шарттың талаптарына сәйкес, бірақ банктік қарыз шартына қол қойылған күннен бастап 24 (жиырма төрт) айдан аспайды
10	Қарыз алушының өзінің қатысуының мөлшері	мемлекеттік емес қарыз алушылар – жоба құнының 10 %-ы; мемлекеттік қарыз алушылар – жоба құнының 0 %-ынан бастап
11	Қарыз алушы үшін сыйақы мөлшерлемесі	жылдық 11,19 (он бір бүтін, жүзден он тоғыз) %-дан аспайды
12	Жоба шеңберінде қаржыландырушы ұйымдардың шығыстары	Қаржыландырушы ұйымның құрылыс және жаңғырту (реконструкциялау, күрделі жөндеу) жүргізу кезеңіне сарапшы (қаржы-техникалық консультант) тартуына байланысты шығыстар қарыз алушы тарапынан өтеледі. Бұл ретте қарыз алушы аталған сарапшыларды өзі тартып, олар көрсететін қызметке өзі ақы төлей алады
13	Комиссиялар (кредит беру, қаржыландыру шарттарын өзгерту үшін)	Қолданылмайды. Бұл ретте қаржыландырушы ұйым құрылыс және жаңғырту (реконструкциялауды, күрделі жөндеуді) жүргізу кезеңіне сарапшының (қаржы-техникалық консультанттың) қызметтеріне ақы төлеген жағдайда шығыстарды қаржыландырушы ұйымның қарыз алушысы комиссия түрінде төлейді. Қарыз алушы аталған сарапшыларды өзі тартып, олар көрсететін қызметке өзі ақы төлеген жағдайда комиссия алынбайды
14	Қарыз алушының міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету	Тиісті өңірде қызметін жүзеге асыратын әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияның кепілдігі (мемлекеттік қарыз алушылар бойынша); қарыз алушының акционерлерінің/қатысушыларының және түпкілікті бенефициарларының кепілдіктері (мемлекеттік емес қарыз алушылар бойынша); қарыз алушының шығыс операцияларын жасауды бақылау туралы келісімнің шеңберінде қарыз алушының агент-банктегі шотына түсетін ақша қаражаты; жылжымалы/жылжымайтын мүлік түріндегі өзге де қамтамасыз ету
15	Қарыз алушы тарапынан міндеттемелер	Қаржыландырушы ұйым, қарыз алушы және агент-банк арасындағы қарыз алушының шығыс операцияларының жасалуын бақылау туралы келісімнің жасалуы, ол мынадай шарттарды қамтиды, бірақ көрсетілгенмен шектелмейді: агент-банктің кредиттік құралды ұсыну туралы шарттың қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін қарыз алушының арнайы ағымдағы шотындағы төмендемейтін қалдықты қарыз алушының қаржыландырушы ұйым алдындағы міндеттемелерін (негізгі борыш, сыйақы, комиссия) жыл сайынғы өтеу сомасына қолдау міндеттемесі; мемлекеттік емес қарыз алушының акционерлерімен/қатысушыларымен және түпкілікті бенефициарларымен кепілдік шарттарын жасасу; қаржыландырушы ұйым, қарыз алушы, қарыз алушының акционерлері/қатысушылары арасында электрмен, жылумен жабдықтаудың инженерлік желілерін және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтерді салуды және жаңғыртуды (реконструкциялауды, күрделі жөндеуді) қаржыландыру туралы келісім жасасу, қалған жұмыстарды қарыз алушының акционерлері/қатысушылары (мемлекеттік емес қарыз алушылар бойынша) қаржыландыруға тиіс; қаржыландыру ұйымға жыл сайынғы негізде ТКШ көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеу жөніндегі міндеттемелерді тұтынушылар тарапынан орындаудың жылдық пайызы туралы ақпарат беру; электрмен, жылумен жабдықтаудың инженерлік желілерін салу және жаңғырту (реконструкциялау, күрделі жөндеу) жөніндегі жұмыстарды және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтерді жүргізу бойынша мердігер ұйымдармен жасалатын шарттарда мердігер ұйымдардың қарыз алушылардың пайдасына міндеттемелердің орындалуына банктік кепілдік беру қажеттігі туралы міндеттемелерін көздеу
16	ҰЭМ тарапынан міндеттемелер	Қаржыландырушы ұйымға әрбір қарыз алушы бойынша қарыз алушының міндеттемелерін жабатын (қарыз алушының бүкіл қарыз мерзімі ішінде) ТКШ көрсетілетін қызметтеріне тарифтердің мөлшерін бекіту туралы шешімді (белгіленген кезеңділікпен) ұсыну
17	Мониторинг	Жобалардың мониторингі қаржыландырушы ұйымның ішкі актілеріне сәйкес жүзеге асырылады

4-кіші бөлім. Жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік бағалы қағаздарды (облигацияларды) шығаруы есебінен табиғи монополия субъектілерін қаржыландыру мынадай негізгі шарттарда жүзеге асырылады:

Ескерту. Бағдарлама 4-кіші бөліммен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 24.10.2024 № 882 қаулысымен.

1	Эмитент	Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары
2	Инвестор	Холдинг, оның ішінде холдинг тобына кіретін компаниялар
3	Облигациялық бағдарламаның қолданылу мерзімі	18 жылдан аспайды
4	Облигациялардың айналыс мерзімі	13 жылдан аспайды
5	Облигациялар шығару кезеңі	5 жыл (2029 жыл да кіреді)
6	Купон бойынша сыйақы мөлшерлемесі	жылдық 9,19 (тоғыз бүтін, он тоғыз) %-дан аспайды
7	Шығарылған облигациялар шеңберінде негізгі борышты өтеу	облигациялар айналысы басталған күннен үшінші жылдан бастап жартыжылдық төлемдермен
8	Купон бойынша сыйақы төлеу кезеңділігі	жартыжылдық төлемдер
9	Қарыз алушы (-лар)	Электрмен, жылумен жабдықтау жөніндегі инженерлік желілердің және жылу энергиясын өндіру кезінде қолданылған активтердің тозу көрсеткіші 55 %-дан асатын заңды тұлғалар: мемлекеттік қарыз алушылар; мемлекеттік емес қарыз алушылар
10	Кредит шарттары	Бағдарлама шеңберінде қарыз алушылардың инвестициялық жобасын іске асыру мақсатында эмитент және (немесе) бюджет заңнамасына сәйкес айқындалған өзге де тұлғалар мен қарыз алушылар арасында жасалатын шарттар. Қарыз алушыларға кредит берудің негізгі және өзге де шарттары кредит шарттарында айқындалатын болады
11	Қарыз валютасы	теңге

6-бөлім. Қажетті ресурстар

Бағдарламаны қаржыландыру РБ қаражаты және қаржыландырушы ұйымдардың қаражаты есебінен жүзеге асырылатын болады.

Бағдарламаны қаржыландыру көлемі мынаны құрайды:

млрд теңге

	2024 жыл	2025 жыл	2026 жыл	2027 жыл	2028 жыл	2029 жыл	Барлығы
РБ	20	20	20	20	20	20	120
Қаржыландырушы ұйымдардың қаражаты	30	30	30	30	30	30	180
Барлығы	50	50	50	50	50	50	300

Ескертпе:

Қаражат көлемі тиісті қаржы жылына арналған РБ-ға сәйкес нақтыланатын болады.