О Государственной программе борьбы с коррупцией на 2001-2005 годы

Указ Президента Республики Казахстан от 5 января 2001 года N 534. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 18 июня 2009 года № 829

Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 18.06.2009 № 829 .

В соответствии с подпунктом 8) статьи 44 Конституции Республики Казахстан постановляю:

1. Утвердить прилагаемую Государственную программу борьбы с коррупцией на 2001-2005 годы (далее - Программа).

2. Правительству Республики Казахстан:
в месячный срок разработать и утвердить План мероприятий по реализации Программы;
не реже одного раза в полугодие представлять доклад Президенту Республики Казахстан о ходе реализации Программы.

3. Контроль за исполнением настоящей Программы возложить на Администрацию Президента Республики Казахстан.

4. Настоящий Указ вступает в силу со дня подписания.

Президент
Республики Казахстан

Утверждена
Указом Президента
Республики Казахстан
от 5 января 2001 г. N 534

Государственная программа борьбы с коррупцией
на 2001-2005 годы Паспорт Программы

Наименование - Государственная программа борьбы с коррупцией на
Программы 2001-2005 годы

Основание для - постановление Правительства Республики Казахстан
разработки от 30 декабря 1999 года N 2028-124 сс "О Плане
Программы мероприятий по реализации Стратегии национальной
безопасности на 1999-2005 годы"

Координаторы - Совет Безопасности Республики Казахстан,
Программы Администрация Президента Республики Казахстан

Основные - Отдел по вопросам экономической безопасности
разработчики Совета Безопасности Республики Казахстан,
Программы Генеральная Прокуратура, Комитет национальной
безопасности, Агентство по делам государственной
службы, Министерство внутренних дел, Министерство
юстиции, Министерство государственных доходов,
Министерство обороны, Министерство иностранных дел,
Министерство образования и науки, Министерство
культуры, информации и общественного согласия,
Министерство финансов, Национальный Банк,
Министерство экономики, Министерство энергетики,
индустрии и торговли, Агентство по стратегическому
планированию, Агентство по борьбе с наркоманией и
наркобизнесом, Агентство по инвестициям, Агентство
по государственным закупкам, Агентство по
регулированию естественных монополий, защите
конкуренции и поддержке малого бизнеса

Сроки и этапы - 2001 - 2005 годы:
реализации 1 этап - 2001 - 2003 годы,
Программы 2 этап - 2003 - 2005 годы

Источники - Средства республиканского и местных бюджетов,
финансирования ресурсы международных организаций
Программы стран-доноров

2. Введение

Государственная программа борьбы с коррупцией на 2001-2005 годы (далее - Программа) направлена на реализацию Стратегии развития Казахстана до 2030 года , Закона Республики Казахстан "О борьбе с коррупцией" и Стратегии национальной безопасности Республики Казахстан до 2005 года.
С момента придания борьбе с коррупцией статуса общегосударственной политики организационная и правовая работа по ее осуществлению начинает носить общесистемный и комплексный характер.
Настоящая Программа, являясь логическим продолжением предыдущей, предусматривает мероприятия, направленные, в первую очередь, на дальнейшее повышение эффективности выявления и устранения условий, порождающих коррупцию, прежде всего, в экономической сфере.
Реализация Программы предполагает разработку и выполнение широкого комплекса организационных мероприятий с соблюдением следующих основных принципов:
действенность и результативность,
реализуемость (выполнимость),
адресность (ответственность),
преемственность,
постоянство,
комплексность,
системность.
В Программе делается упор на повышение ответственности в борьбе с коррупцией не только государственных органов, но и институтов гражданского общества.
Особая роль в этой работе отводится средствам массовой информации, которые призваны широко и объективно освещать ход реализации государственной политики в борьбе с коррупцией, активно пропагандировать и разъяснять антикоррупционное законодательство, формировать в обществе обстановку неприятия преступности и коррупции. (См. Z980267 ; Z990453 ; U920684 ; U973731 ; U990321 ; U000377 )
Социальное партнерство всех ветвей власти и институтов гражданского общества в решении данной проблемы должно быть направлено на резкое снижение коррупции в стране, оздоровление моральных устоев общества.
Государство опирается на помощь международных организаций, способствующих становлению цивилизованного общества в Казахстане.
Данная Программа будет реализовываться наряду с Планом мероприятий по реализации Стратегии национальной безопасности до 2005 года, Программой борьбы с преступностью на 2000-2002 годы.

3. Анализ состояния борьбы с коррупцией

Целенаправленная государственная политика в сфере борьбы с коррупцией, помноженная на нетерпимость общества к этим проявлениям, сдвинула данную проблему с мертвой точки.
Разграничение и конкретизация функций правоохранительных и специальных органов, оптимизация их структур, совершенствование системы сдержек и противовесов в их деятельности способствовали профессиональному росту работников, вовлеченных в антикоррупционную деятельность, соблюдению прав и законных интересов граждан.
Усиление предупредительных и профилактических мер правоохранительных органов и специальных служб создали возможность ведения дальнейшей наступательной борьбы с коррупцией. Удалось добиться определенного снижения коррупционных проявлений на низовом уровне.
Реализация Закона Республики Казахстан "О борьбе с коррупцией", антикоррупционных норм законодательства о государственной службе позволили укрепить дисциплину госслужащих. (См. Z990453 ; U990321 )
Отмечается рост нетерпимости общества к проявлениям коррупции. Институты гражданского общества и общественность все больше вовлекаются в антикоррупционную деятельность.
Коррупция, являясь одним из самых опасных проявлений, ведущих к серьезным политическим, экономическим и социальным последствиям, имеет в Казахстане снижающуюся динамику.
В то же время вместе с позитивными тенденциями в этом направлении государственной политики отмечается наличие нерешенных проблем.
Во-первых, принятие Закона Республики Казахстан "О борьбе с коррупцией" дало на начальном этапе положительный импульс борьбе с коррупционными правонарушениями. Но правоприменительная практика последних двух лет показывает необходимость принятия ряда новых законов, особенно в сфере правового регулирования экономических процессов, деятельности хозяйствующих субъектов, внесения изменений и дополнений в действующее законодательство, направленных на совершенствование правовой базы борьбы с коррупцией.
Во-вторых, развернувшаяся антикоррупционная деятельность в определенной степени сократила проявления коррупции на низовом уровне. Однако более высокие уровни государственных служащих - высшее и среднее звенья - пока остаются вне охвата предпринимаемых государством антикоррупционных мер.
Практика неоправданных реорганизаций государственных органов, произвольной замены кадров по основаниям формирования "команды" определенного руководителя порождают стереотип "временщика" и тем самым создают условия, способствующие коррупции.
В этой связи требуется комплекс дополнительных мер по совершенствованию государственной службы и внедрению принципов приема и продвижения, основанного на деловых качествах и профессионализме государственных служащих.
В-третьих, на начальном этапе борьбы с коррупцией деятельность государственных органов была направлена на борьбу с ее последствиями. Много усилий затрачивалось на пресечение отдельных коррупционных проявлений, а не на системную работу по устранению причин и условий.
На данном этапе борьбы с коррупцией среднесрочной программой антикоррупционных мер должны быть предусмотрены крупномасштабные и конкретные мероприятия, направленные на выявление и сужение условий, порождающих коррупцию, прежде всего, в экономической сфере.
В-четвертых, слабая материально-техническая оснащенность, недостаточная социальная и правовая защита работников правоохранительных органов и судов, достаточно высокий уровень коррупции в их собственных рядах наряду с другими факторами в определенной мере сдерживают реализацию антикоррупционной программы.
Требуется значительное укрепление независимой судебной системы и правоохранительных органов, непосредственно участвующих в антикоррупционной деятельности.
В-пятых, недостаточная степень доверия гражданского общества к органам государственной власти, низкий уровень правовых знаний населения и, как следствие, его социальной активности, порождают не только слабое исполнение законов и иных норм, но и тормозят развитие в обществе как правовой культуры, так и правовой ответственности, не способствуют укоренению традиции широкого использования гражданами своих конституционных прав. Как следствие этого, пониженный правовой иммунитет влечет отсутствие массового неприятия коррупционных проявлений.
Обеспечение постоянного информирования населения о ходе борьбы с коррупцией в стране, пропаганда антикоррупционной политики государства, внедрение специальных образовательных программ должны способствовать формированию нетерпимого отношения общества к проявлениям коррупции, росту доверия к институтам власти.
В-шестых, необходимо предпринять дополнительные усилия, направленные на усовершенствование механизмов взаимодействия с иностранными государствами и международными организациями по вопросам противодействия коррупции. Основными направлениями международного сотрудничества должны стать: сближение основ законодательства, взаимодействие в правоохранительной сфере, партнерская помощь.

4. Цели и задачи программы

Главные цели Программы:
проведение эффективной единой государственной политики в области борьбы с коррупцией;
снижение уровня коррупции, ее проявлений во всех сферах жизнедеятельности государства и личности;
укрепление доверия общества к государству и его институтам;
углубление международного сотрудничества по вопросам борьбы с коррупцией.
Для реализации целей предполагается решить следующие приоритетные задачи:
обеспечить эффективную правовую базу борьбы с коррупцией;
совершенствовать государственную службу для устранения условий, порождающих коррупцию;
сокращать прямое вмешательство государственных органов в экономику, прежде всего в части, касающейся их разрешительных функций;
добиться максимальной прозрачности механизмов государственной экономической политики;
обеспечить принятие решительных мер по противодействию "теневой экономике" - источнику коррупции;
укрепить правоохранительные органы и судебную систему;
повысить роль средств массовой информации, общественных объединений в пропаганде и реализации государственной антикоррупционной политики;
обеспечить участие широких слоев населения в антикоррупционной политике государства;
усилить социальное партнерство с международными организациями в борьбе с коррупцией.

5. Основные направления реализации программы

5.1. Совершенствование правовой базы борьбы с коррупцией

Разработка и принятие законодательных актов, охватывающих различные сферы регулирования экономических процессов и предусматривающих необходимые средства борьбы с коррупцией.
Внесение изменений и дополнений в действующее законодательство в части более четкого определения перечня правонарушений, отнесенных к коррупционным, упрощения отдельных лицензионных, разрешительных и регистрационных процедур, усиления социальной и правовой защищенности государственных служащих, совершенствования механизмов отбора наиболее подготовленных кадров государственной службы, обеспечения прозрачности и оперативности принимаемых управленческих решений.
Подготовка комментария к Закону "О борьбе с коррупцией".
Законодательное урегулирование и внедрение правовой экспертизы проектов законов и иных нормативных правовых актов со специальной антикоррупционной направленностью, в том числе в целях ликвидации отсылочных норм.
Проведение научных исследований с целью выработки обоснованных предложений, направленных на совершенствование законодательства и практической деятельности по вопросам борьбы с коррупцией.

5.2. Практические меры общего характера

5.2.1. Предупреждение коррупции в сфере
государственной службы

Разработка государственными органами внутриведомственных планов организационных и практических мер, направленных на ограничение проявлений коррупции.
Выявление в действующем законодательстве и законопроектах норм, предоставляющих право должностным лицам государственных органов на распределение государственных активов, предоставление от имени государства льгот и преимуществ, их изменение в сторону упрощения и прозрачности. Одновременное усиление контроля за соблюдением норм законодательства в этих сферах.
Повышение престижа государственной службы.
Продолжение политики укоренения этических норм поведения государственных служащих, повышения персональной ответственности за порученный участок работы.
Поэтапное существенное увеличение денежного содержания административных государственных служащих.
Обеспечение эффективного использования кадрового резерва и ротации кадров в единой системе государственной службы. Исключение протекционизма и отрицательного влияния групповых связей при продвижении на государственной службе.
Обеспечение прозрачности процедуры укомплектования кадрами правоохранительных органов.
Установление более жестких законодательных ограничений на занятия должностей в органах государственной власти и местного государственного управления лицами, совершившими коррупционные правонарушения.
Усовершенствование механизмов проверки достоверности деклараций о доходах государственных служащих.
Создание банка данных о субъектах предпринимательской деятельности, причастных к коррупции, с целью исключения возможности их участия в выполнении государственных заказов и контрактов.
Постепенная децентрализация функций государственных органов, особенно на низовом уровне, с поэтапной передачей части их функций в регионы и частный сектор. Внедрение демократических норм в государственных институтах власти путем расширения выборности, укрепления институтов гражданского общества.

5.2.2. Противодействие "теневой экономике" - источнику коррупции

Создание экономических и правовых условий, способствующих сокращению "теневой экономики", достижение максимальной прозрачности и четкой регламентации контрольно-надзорных функций уполномоченных государственных органов.
Устранение причин утечки капитала и создание условий для возврата этих средств в реальный сектор национальной экономики посредством стабилизации законодательства, транспарентности деятельности контрольно-надзорных органов, гармоничного сочетания мер административного и экономического воздействия.
Повышение конкурентоспособности отечественных товаров на внутреннем рынке. Стимуляция инвестиций, в первую очередь отечественного капитала, в производственную сферу экономики страны.
Укрепление бюджетной сферы. Сокращение дефицита, укрепление бюджетной дисциплины и обеспечение открытости бюджета. Обеспечение на всех уровнях перехода к реальным и реализуемым бюджетам.
Осуществление поэтапной ликвидации дефицитности рынка и принятие мер для снижения инфляции до регулируемых размеров.
Придание налоговому законодательству стимулирующего, справедливого и регулирующего характера.
Создание условий для сокращения наличного денежного оборота, в том числе путем стимулирования широкого использования в товарно-денежных отношениях электронных технологий расчетов.
Устранение механизмов и условий, способствующих "отмыванию" незаконно накопленных капиталов.
Выявление механизмов и правовое ограничение незаконного "обналичивания" денежных средств.
Повышение эффективности контроля за валютными и экспортно-импортными операциями. Принятие мер по гарантированному обеспечению (страхованию) таких операций. Расширение межгосударственной договорной базы по данному вопросу.
Ревизия и предметный контроль подготовки и исполнения концессионных соглашений, соглашений о передаче под управление объектов государственной собственности, об использовании государственных средств. Обеспечение контроля амортизации и списания государственных средств и имущества.
Введение комплексного банковского контроля за финансовой деятельностью финансово-промышленных групп.
Обеспечение равного экономического и правового существования всех форм собственности во всех сферах экономической деятельности.
Внедрение системы независимой предотгрузочной инспекции экспортных и импортных контрактов при проведении таможенных процедур.
Создание с сопредельными государствами единых информационных систем о грузах, перемещаемых через границу, в том числе транзитных.

5.2.3. Обеспечение прозрачности механизмов государственной
экономической политики

Четкая правовая регламентация процедур принятия решений государственными органами и доведение их до общественности. Установление личной ответственности должностных лиц государственных органов за соблюдением этих процедур.
Совершенствование системы проведения конкурсов по размещению государственных заказов и государственным закупкам, торгов по приватизации.
Обеспечение прозрачности механизмов использования государственных средств, иностранных инвестиций, а также займов, полученных под государственные гарантии.
Совершенствование биржевой деятельности и рынка ценных бумаг.
Уменьшение монополии и создание конкуренции в сфере оказания государственных услуг.
Введение в практику опубликования в средствах массовой информации ежегодных отчетов о результатах финансовой деятельности национальных компаний и субъектов естественной монополии.
Введение в практику публичного расторжения соглашений и контрактов, изъятие разрешений и регистрационных актов, не соответствующих законодательству Республики Казахстан.
Составление кадастра некредитоспособных и финансово несостоятельных предприятий страны.
Обеспечение транспарентности заключения контрактов с иностранными компаниями и публикация материалов о ходе их выполнения.
Публикация и проведение разъяснительных работ о механизме предоставления льгот на прямые инвестиции.
Совершенствование системы государственного независимого внешнего и внутреннего финансового аудита.
Обеспечение доступа широкого круга граждан к нормативной правовой и административной информации государственных органов, в том числе посредством использования возможностей информационных технологий.

5.2.4. Региональные программы борьбы с коррупцией

Для реализации Программы на региональном уровне разрабатываются и утверждаются акимами областей, городов Астаны и Алматы соответствующие программы борьбы с коррупцией, в которых определяются основные направления антикоррупционной деятельности в регионе, источники финансирования, вырабатываются мероприятия по ее реализации.

5.3. Укрепление правоохранительных органов и судебной системы

Осуществление комплекса мер по обеспечению социальных и правовых гарантий для работников правоохранительных органов и судов.
Повышение уровня материально-технического обеспечения правоохранительных органов, внедрение современных информационных технологий.
Совершенствование системы подбора, подготовки и переподготовки кадров.
Обеспечение институциональной стабильности как условия, противодействующего оттоку из правоохранительных органов подготовленных кадров, обеспечивающего формирование и укрепление профессионального дееспособного ядра.
Постоянное проведение научно-практических исследований актуальных проблем борьбы с коррупцией для разработки методических рекомендаций по раскрытию и расследованию коррупционных преступлений.
Организация стажировок казахстанских специалистов в странах, в которых были успешно реализованы программы борьбы с коррупцией.

5.4. Пропаганда государственной антикоррупционной политики

Постоянное информирование общества о ходе реализации антикоррупционной программы.
Формирование в обществе нетерпимого отношения к проявлениям коррупции, пропаганда антикоррупционной политики государства, разъяснение положений действующего законодательства по борьбе с коррупцией.
Введение в учебные программы высших учебных заведений республики, независимо от форм собственности и ведомственной принадлежности, курса лекций по антикоррупционному законодательству и способах борьбы с коррупцией.
Разработка, постоянное применение и использование в средствах массовой информации индексов уровня коррумпированности, позволяющих сравнивать между собой регионы, отрасли, ведомства.
Тесное сотрудничество государственных и правоохранительных органов с отечественными средствами массовой информации.
Повышение авторитета и роли правоохранительных органов через средства массовой информации, воспитание посредством широкой пропаганды чувства законопослушания граждан, нетерпимости к нарушителям законов, в том числе и к коррупционерам.
Популяризация успешно реализуемых в других странах антикоррупционных программ.

5.5. Развитие международного сотрудничества
в борьбе с коррупцией

Укрепление сотрудничества с иностранными государствами, международными и иными неправительственными организациями в области борьбы с коррупцией.
Расширение взаимодействия правоохранительных органов и специальных служб Республики Казахстан с аналогичными структурами иностранных государств, осуществление совместных мероприятий с целью выявления, предупреждения и пресечения коррупционных действий.
Принятие участия в международных программах и заключение международных соглашений, направленных на борьбу с коррупцией.
Привлечение технической и иной помощи международных организаций и стран-доноров для оказания поддержки деятельности государственных органов, работающих в сфере борьбы с коррупцией, в подготовке и переподготовке кадров, обмене опытом, разработке перспективных программ, а также участия казахстанских специалистов в работе международных встреч и форумов по проблемам борьбы с коррупцией.
Разработка и внедрение действенных механизмов вовлечения международных организаций в процесс совершенствования антикоррупционного законодательства Казахстана в качестве экспертов. Оказание всемерной поддержки учебным программам, форумам, реализуемым этими организациями в республике по данной проблематике.
Сближение национальных законодательств (в первую очередь, государств-участников СНГ) в сфере борьбы с коррупцией в части вопросов государственного присутствия в экономике, введения международных стандартов бухгалтерского учета, подготовки кадров, взаимодействия в разработке антикоррупционных программ, выработке и реализации пропагандистских мер.
Изучение, обобщение и внедрение международной практики борьбы с "теневой экономикой" и коррупцией.

6. Механизм реализации программы

С участием всех заинтересованных государственных органов будет разработан План мероприятий по реализации Государственной программы борьбы с коррупцией на 2001-2005 годы. Планом определяются конкретные меры, этапы и сроки исполнения, ответственные структуры, источники финансирования. Для координации и взаимодействия при реализации конкретных пунктов Плана могут формироваться рабочие группы из представителей государственных органов, определенных основными исполнителями и соисполнителями.
При возникновении причин, препятствующих своевременному и качественному исполнению мероприятий, исполнители, по согласованию с координаторами, вносят в Правительство предложения об изменении сроков их реализации либо отмены исполнения.
Контроль за реализацией Программы осуществляется Администрацией Президента Республики Казахстан.

7. Ресурсное обеспечение программы

Реализация мероприятий Программы, требующих финансовых затрат, предусмотрена за счет средств республиканского и местных бюджетов в пределах выделенных каждому государственному органу сумм на соответствующий год, внешнего заимствования, а также привлеченных ресурсов международных организаций и стран-доноров по линии технической и консультативной помощи.

8. Ожидаемые результаты от реализации программы

Политические ожидания:
укрепление доверия к власти;
снижение влияния отдельных корпоративных интересов, не соответствующих государственной политике, на принятие управленческих решений;
укрепление престижа страны на международной арене;
усиление реальной политической конкуренции, снижение угрозы ослабления демократических институтов.
Экономические ожидания:
сужение сферы действия теневой экономики, увеличение налоговых поступлений, укрепление бюджетной сферы;
включение в действие реальных конкурентных механизмов, укрепление в обществе идей рынка;
рост числа частных собственников, в первую очередь, в малом и среднем бизнесе;
стабилизация цен за счет ликвидации так называемых "накладных расходов";
укрепление доверия в предпринимательской среде к способности исполнительной власти устанавливать и соблюдать "честные правила игры".
Социальные ожидания:
восстановление права как основного инструмента регулирования жизни государства и общества, укрепление чувства защищенности граждан перед преступностью;
сокращение темпов роста имущественного неравенства и, как следствие, роста бедности, люмпенизации населения, вероятности возникновения социальных конфликтов;
снижение коррумпированности правоохранительных и иных государственных органов, организованной преступности;
снижение социальной напряженности, укрепление социальной и политической стабильности в стране.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің 2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 5 қаңтардағы N 534 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы N 829 Жарлығымен

Ескерту. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2009.06.18 N 829 Жарлығымен.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 44-бабының 8) тармақшасына сәйкес қаулы етемін:

1. Қоса берiлiп отырған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң 2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасының Үкiметi:
бiр ай мерзiмде Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi Iс-шаралар жоспарын әзiрлесiн және бекiтсiн;
Қазақстан Республикасының Президентiне Бағдарламаның орындалу барысы туралы кемiнде жарты жылда бiр рет баяндап отыратын болсын.

3. Осы Бағдарламаның орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентiнiң Әкiмшiлiгiне жүктелсiн.

4. Осы Жарлық қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Қазақстан Республикасы
Президентінің
2001 жылғы 5 қаңтардағы
N 534 Жарлығымен
Бекітілген

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің 2001-2005
жылдарға арналған
МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАСЫ

1. БАҒДАРЛАМАНЫҢ ПАСПОРТЫ

Бағдарламаның атауы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң
2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттiк
бағдарламасы

Бағдарламаны "1999-2005 жылдарға арналған Ұлттық
әзiрлеу үшін негіздеме қауiпсiздiк стратегиясын іске асыру
жөнiндегi іс-шаралар жоспары туралы"
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1999
жылғы 30 желтоқсандағы N 2028-124 өқ
қаулысы

Бағдарламаның Қазақстан Республикасының Қауiпсiздiк үйлестiрушiлерi Кеңесi, Қазақстан Республикасы
Президентiнiң Әкiмшiлігі

Бағдарламаның Қазақстан Республикасы Қауiпсiздiк негізгі әзiрлеушілерi Кеңесiнiң Экономикалық қауiпсiздiк
мәселелерi жөнiндегі бөлiмi, Бас
Прокуратура, Ұлттық Қауiпсiздiк
Комитетi, Мемлекеттiк қызмет iстерi
жөніндегi агенттiк, Iшкi iстер
министрлігі, Әдiлет министрлiгi,
Мемлекеттiк кiрiс министрлігі,
Қорғаныс министрлігі, Сыртқы iстер
министрлігі, Бiлiм және ғылым
министрлігі, Мәдениет, ақпарат
және қоғамдық келiсiм министрлiгi,
Қаржы министрлiгi, Ұлттық банк, Экономика
және сауда министрлігі, Энергетика және
минералдық ресурстар министрлiгi,
Стратегиялық жоспарлау жөнiндегi
агенттiк, Әдiлет министрлiгiнiң
Нашақорлыққа және есiрткi бизнесiне қарсы
күрес жөнiндегі агенттігі, Сыртқы iстер
министрлігінiң Инвестиция жөнiндегі
комитетi, Қаржы министрлiгiнiң
Мемлекеттiк сатып алу жөнiндегі
комитетi, Табиғи монополияларды реттеу,
бәсекелестiктi қолдау және шағын бизнестi
қорғау жөнiндегі агенттiк

Бағдарламаны iске - 2001-2005 жылдар:
асырудың мерзiмдерi 1-кезең - 2001-2003 жылдар,
мен кезеңдерi 2-кезең - 2003-2005 жылдар

Бағдарламаны Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң
қаржыландыру көздерi қаражаттары, халықаралық ұйымдар
мен донор елдердiң ресурстары

2. КIРIСПЕ

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң 2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi даму стратегиясын , "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Қазақстан Республикасының Заңын және Қазақстан Республикасының 2005 жылға дейiнгi ұлттық қауiпсiздiк стратегиясын iске асыруға бағытталған.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске жалпы мемлекеттiк саясат мәртебесi берiлген кезден бастап оны жүзеге асыру жөнiндегi ұйымдастырушылық және құқықтық жұмыс жалпы жүйелi әрi кешендi сипатқа ие бола бастады.
Осы Бағдарлама бұрынғылардың қисынды жалғасы бола отырып, бiрiнші кезекте, сыбайлас жемқорлықты туғызатын жағдайларды, ең алдымен экономикалық салада, анықтау мен оларды жоюдың тиiмдiлiгін одан әрi арттыруға бағытталған iс-шараларды көздейдi.
Бағдарламаны iске асыру:
пәрменділік пен нәтижелiлiк,
iске асырушылық (орындаушылық),
атаулы бағыттылық (жауапкершiлiк),
сабақтастық,
тұрақтылық,
кешендiлiк,
жүйелілік сияқты негiзгі принциптердi сақтай отырып, ұйымдастыру iс-шараларының кең ауқымды кешенiн әзiрлеу мен орындауды көздейдi.
Бағдарламада сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте мемлекеттiк органдардың ғана емес, сонымен қатар азаматтық қоғам институттарының да жауапкершiлiгiн арттыруға мән берiлiп отыр.
Бұл жұмыста сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте мемлекеттiк саясатты iске асырудың барысын кеңінен және объективтi көрсету, сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңдарды белсенді насихаттау мен түсiндiру, қоғамда қылмыстылық пен сыбайлас жемқорлыққа төзбеушiлiк ахуалын қалыптастыру мiндетiн атқаратын бұқаралық ақпарат құралдарына айрықша рөл берiлiп отыр. Z980267_ Z990453_ U990321_ U973731_ U984157_ U000377_ U920684_
Аталған проблеманы шешуде билiктiң барлық тармақтары мен азаматтық қоғам институттарының әлеуметтiк әріптестігі елдегi сыбайлас жемқорлықты күрт төмендетуге, қоғамның моральдық ұстындарын сауықтыруға бағытталуға тиiс.
Мемлекет Қазақстанда өркениеттi қоғамды орнатуға жәрдемдесетiн халықаралық ұйымдардың көмегіне сүйенеді.
Осы Бағдарлама Қазақстан Республикасының 2005 жылға дейiнгi ұлттық қауіпсiздік стратегиясын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспарымен, Қылмысқа қарсы күрестiң 2000-2002 жылдарға арналған бағдарламасымен қатар iске асырылатын болады.

3. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КYРЕСТIҢ
ЖАЙ-КYЙIН ТАЛДАУ

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы мақсатты мемлекеттiк саясат қоғамның мұндай көрiнiстерге ымырасыздығымен қосылып, аталған проблемаға қозғау салды.
Құқық қорғау мен арнаулы органдардың функцияларын ажырату әрi нақтылау, олардың құрылымдарын оңтайландыру олардың қызметiндегi тежеулер мен қарсы әсерлер жүйесiн жетiлдiру сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке тартылған қызметкерлердiң кәсiби өсуiне, азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерiн сақтауға көмектестi.
Құқық қорғау органдары мен арнаулы қызметтердiң сақтандыру және алдын алу шараларын күшейтуi сыбайлас жемқорлыққа қарсы одан әрi шабуылға шығуға мүмкіндiк туғызды. Сыбайлас жемқорлықтың төмен деңгейдегi көрiнiстерiн белгілі бiр дәрежеде төмендетуге қол жеттi.
"Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Қазақстан Республикасының Заңын , мемлекеттiк қызмет туралы заңдардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы нормаларын iске асыру мемлекеттiк қызметшiлердiң тәртiбiн нығайтуға мүмкiндiк туғызды. Z990453_ U990321_
Сыбайлас жемқорлықтың көрiнiс беруiне қоғамның төзбеушiлiгiнiң өскенi байқалады. Азаматтық қоғам институттары мен жұртшылық сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке барған сайын көптеп тартылуда.
Елеулi саяси, экономикалық және әлеуметтiк зардаптарға әкеп соғатын ең қауiптi құбылыстың бiрi бола отырып, сыбайлас жемқорлық серпiнi Қазақстанда бәсеңдеуге айналды.
Сонымен бiр мезгілде, мемлекеттiк саясаттың бұл бағыттағы оң үрдiстерiмен қатар шешiлмеген проблемалардың да бар екенi байқалады.
Бiрiншiден, "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Қазақстан Республикасының Заңын қабылдау сыбайлас жемқорлық арқылы құқық бұзушылыққа қарсы күрестiң бастапқы кезеңінде оң серпiлiс бердi. Алайда соңғы екi жылдағы құқық қолдану практикасы, әсiресе экономикалық процестерді, шаруашылық субъектiлерінің қызметiн құқықтық реттеу саласында бiрқатар жаңа заңдар қабылдау, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң құқықтық базасын жетiлдiруге бағытталған қолданыстағы заңдарға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу қажеттігін көрсеттi.
Екiншiден, кең өрiстетiлген сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет белгiлi бiр дәрежеде төменгi деңгейдегi сыбайлас жемқорлықтың туындауын қысқартты. Алайда мемлекеттiк қызметшiлердiң неғұрлым биiк деңгейлерi - жоғары және орта буындары мемлекеттiң сыбайлас жемқорлыққа қарсы қолданып жүрген шараларымен қамтудан әлi де тыс қалып отыр.
Мемлекеттiк органдарды қайта құрудың өзiн ақтамаған практикасы, белгiлi бiр басшының "командасын" жасақтау негiздерi бойынша кадрларды бей-берекет ауыстыру "уақытша адам" таптаурынын туғызады, сөйтiп сыбайлас жемқорлықтың белең алуына жағдай жасайды.
Осыған байланысты мемлекеттiк қызметтi жетiлдiру мен мемлекеттiк қызметшiлердi iскерлiк пен кәсiптiк қасиеттерiне қарай қабылдап, жылжыту принциптерiн енгiзу жөнiнде қосымша шаралар кешенi талап етiледi.
Yшiншiден, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң бастапқы кезеңінде мемлекеттiк органдардың қызметi оның зардаптарына қарсы күреске бағытталған болатын. Көп күш-жiгер сыбайлас жемқорлықтың себептерi мен жағдайларын жою жөнiндегi жүйелi жұмысқа емес, оның жекелеген көріністерiнiң жолын кесуге жұмсалды.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң аталған кезеңінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралардың орта мерзiмдiк бағдарламасында, ең алдымен экономика саласында, сыбайлас жемқорлықты туғызатын жағдайларды анықтау мен оның шеңберiн тарылтуға бағытталған кең ауқымды әрi нақты iс-шаралар көзделуге тиiс.
Төртiншiден, материалдық-техникалық жабдықтаудың нашарлығы, құқық қорғау органдары мен сот қызметкерлерiнiң әлеуметтiк және құқықтық қорғалуының жеткiлiксiздігі, олардың өз қатарындағы сыбайлас жемқорлық деңгейiнiң жеткiлiктi жоғары болуы, басқа факторлармен бiрге, сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламаның iске асырылуын белгiлi бiр дәрежеде тежеп отыр.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске тiкелей қатысушы тәуелсiз сот жүйесi мен құқық қорғау органдарын едәуiр нығайту қажет.
Бесiншiден, азаматтық қоғамның мемлекеттiк билiк органдарына сенiмінiң аздығы, халықтың құқықтық бiлiм деңгейiнiң төмендiгiнен оның әлеуметтiк белсендiлiктiң төмен болуы заңдар мен өзге де нормалардың нашар орындалуын ғана туғызып қоймай, қоғамдағы құқықтық мәдениетпен қоса құқықтық жауапкершілiктiң дамуын да тежейді, азаматтардың өз конституциялық құқықтарын кеңінен қолдану дәстүрiнiң тамырлануына жәрдемдеспейдi. Осының салдары ретiнде төмендеген құқықтық иммунитет сыбайлас жемқорлық көріністерiнен халықтың жаппай жерiнуiн қалыптастыра алмай отыр.
Елдегi сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес барысы туралы халықты тұрақты хабардар етiп отыру, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мемлекеттiк саясатты насихаттау, арнаулы бiлiм беру бағдарламаларын енгiзу қоғамның сыбайлас жемқорлықтың көрiнiс беруiне төзбеушілiк көзқарасын қалыптастыруға, билiк институттарына сенiмiнiң артуына жәрдемдесуге тиiс.
Алтыншыдан, сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл мәселелерi жөнiнде шет мемлекеттермен және халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл тетiктерiн жетiлдiруге бағытталған қосымша күш-жiгер жұмсау қажет. Халықаралық ынтымақтастықтың негiзгi бағыттары: заңдардың негіздерiн жақындастыру, құқық қорғау саласында өзара iс-қимыл, әрiптестiк көмек болуға тиiс.

4. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МIНДЕТТЕРI

Бағдарламаның басты мақсаты:
сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласында тиiмдi бiрыңғай мемлекеттiк саясат жүргiзу;
сыбайлас жемқорлық деңгейiн, мемлекет пен жеке адам өмiрiнiң барлық саласындағы оның көрiнiс беруiн төмендету;
қоғамның мемлекет пен оның институттарына деген сенiмiн нығайту;
сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелерi бойынша халықаралық ынтымақтастықты тереңдету.
Мақсатты iске асыру үшiн мынадай басым мiндеттердi шешу көзделедi:
сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң тиiмдi құқықтық базасын қамтамасыз ету;
сыбайлас жемқорлықты туғызатын жағдайларды жою үшiн мемлекеттiк қызметтi жетiлдiру;
мемлекеттiк органдардың экономикаға ең алдымен олардың рұқсат берушiлiк функцияларына қатысты бөлігінде, тiкелей араласуын қысқарту;
мемлекеттiк экономикалық саясат тетiктерiнiң барынша ашық болуына қол жеткiзу;
сыбайлас жемқорлықтың көзi - "көлеңкелi экономикаға" қарсы iс-қимыл әрекет жөнiнде батыл шаралар қолдануды қамтамасыз ету;
құқық қорғау органдары мен сот жүйесiн нығайту;
сыбайлас жемқорлыққа қарсы мемлекеттiк саясатты насихаттау мен iске асыруда бұқаралық ақпарат құралдарының, қоғамдық бiрлестiктердiң рөлін арттыру;
мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатына халықтың қалың жiктерiнiң қатысуын қамтамасыз ету;
сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте халықаралық ұйымдармен әлеуметтiк серiктестiктi күшейту.

5. БАҒДАРЛАМАНЫ IСКЕ АСЫРУДЫҢ НЕГIЗГI БАҒЫТТАРЫ

5.1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң құқықтық базасын
жетiлдiру

Экономикалық процестердi реттеудiң түрлi саласын қамтитын әрi сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң қажеттi құралдарын көздейтiн заң актiлерiн әзiрлеу және қабылдау.
Қолданыстағы заңдардың сыбайлас жемқорлыққа жататын құқық бұзушылықтың тiзбесiн неғұрлым нақты айқындайтын жекелеген лицензиялық, рұқсат беру, тiркеу рәсiмдерiн оңайлату, мемлекеттiк қызметшiлердiң әлеуметтiк және құқықтық қорғалуын күшейту, мемлекеттiк қызметке неғұрлым жақсы даярланған кадрларды iрiктеу тетiгiн жетiлдiру, қабылданатын басқару шешiмдерiнiң ашықтығы мен жеделдiгiн қамтамасыз ету бөлiктерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу.
"Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Z980267_ Заңға түсiнiктеме дайындау.
Заң жүзiнде заң жобалары мен өзге де нормативтiк құқықтық актiлерді сыбайлас жемқорлыққа қарсы арнайы бағытталған, соның iшiнде сiлтеме нормаларды жою мақсатында, реттеу мен құқықтық сараптама енгiзу.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелерi бойынша заңдар мен практикалық қызметтi жетiлдiруге бағытталған негiзделген ұсыныстарды талдап жасау мақсатында ғылыми зерттеулер жүргiзу.

5.2. Жалпы сипаттағы практикалық шаралар

5.2.1. Мемлекеттiк қызмет саласында сыбайлас жемқорлықтың
алдын алу

Мемлекеттiк органдардың сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiн шектеуге бағытталған ведомствоішілiк ұйымдастыру жоспарлары мен практикалық шаралар әзiрлеуi.
Қолданылып жүрген заңдар мен заң жобаларында мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарына мемлекеттiк активтердi бөлуге, мемлекет атынан жеңілдiктер мен артықшылықтар беруге құқық беретiн нормаларды анықтау, оларды оңайлату мен ашықтық жағына қарай өзгерту. Осы салаларда заңнама нормаларының сақталуына бақылауды бiр мезгiлде күшейту.
Мемлекеттiк қызметтiң беделiн көтеру.
Мемлекеттiк қызметшiлер тәртiбiнiң этикалық нормаларын орнықтыру саясатын жалғастыру, тапсырылған жұмыс учаскесінде жеке жауапкершiлiктi арттыру.
Әкiмшiлiк мемлекеттiк қызметшiлердiң ақшалай табысын кезең-кезеңмен елеулі түрде ұлғайту.
Мемлекеттiк қызметтiң бiрыңғай жүйесінде кадрлар резервiнiң тиiмдi пайдаланылуын және ауысып отыруын қамтамасыз ету. Мемлекеттiк қызметте өсiруде тамыр-таныстық пен топтық байланыстардың терiс әсерiн жою.
Құқық қорғау органдары кадрларын жасақтау рәсiмiнiң ашықтығын қамтамасыз ету.
Сыбайлас жемқорлықпен құқық бұзған адамдардың мемлекеттiк билiк және жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдарында лауазым иеленуiне, неғұрлым қатаң заңдық шектеулер қою.
Мемлекеттiк қызметшiлердiң табыстар туралы декларацияларының дұрыстығын тексеру тетiктерiн жетiлдiру.
Сыбайлас жемқорлыққа қатысы бар кәсiпкерлiк қызмет субъектiлерiнiң мемлекеттiк тапсырыстар мен келiсiм-шарттар орындауға қатысу мүмкiндігін болдырмау мақсатында олар туралы деректер банкін жасау.
Мемлекеттiк, әсiресе төменгі деңгейдегі органдар қызметтерiнің бiр бөлігін кезең-кезеңмен аймақтарға және жеке секторға беру арқылы олардың қызметтерiн бiрте-бiрте орталықтан алу. Билiктiң мемлекеттiк институттарында сайланбалылықты кеңейту, азаматтық қоғам институттарын нығайту жолымен демократиялық нормаларды енгізу.

5.2.2. Сыбайлас жемқорлықтың көзi - "көлеңкелi экономикаға"
қарсы іс-қимыл

"Көлеңкелi экономиканы" төмендетуге ықпал етушi экономикалық және құқықтық жағдайлар жасау, уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың бақылау-қадағалау қызметтерiнiң мейлiнше ашық және нақты реттелуiне қол жеткiзу.
Капиталдың сыртқа кету себептерiн жою және заңнаманы тұрақтандыру, бақылау-қадағалау органдары қызметiнiң ашықтығын, әкiмшiлiк және экономикалық ықпал ету шараларын үйлесiмдi сәйкестендiру арқылы бұл қаражаттың ұлттық экономиканың нақты секторына қайтарылуы үшiн жағдай жасау.
Iшкi рынокта отандық тауарлардың бәсекелестiк қабiлетiн арттыру. Инвестициялардың, ең алдымен отандық капиталдың ел экономикасының өндiрiстiк саласына келуiн ынталандыру.
Бюджет саласын нығайту. Бюджет тапшылығын азайту, бюджет тәртiбiн нығайту және бюджеттiң ашықтығын қамтамасыз ету. Барлық деңгейде нақты және iске асырылатын бюджеттерге көшудi қамтамасыз ету.
Рынок тапшылығын кезең-кезеңмен жоюды жүзеге асыру және инфляцияны реттелетiн мөлшерге дейін төмендету үшiн шаралар қолдану.
Салық заңнамасына ынталандырушы, әдiл және реттеушi сипат беру.
Қолдағы ақша айналымын азайтуға, соның iшiнде тауар-ақша қатынасында есеп айырысудың электрондық технологиясын кеңiнен пайдалануды ынталандыру жолымен жағдайлар жасау.
Заңсыз жинақталған капиталды "тазартуға" жәрдемдесетiн тетiктер мен жағдайларды жою.
Ақшалай қаражатты заңсыз "қолма-қол ақшаға айналдыру" тетiгiн анықтау және құқықтық шектеу қою.
Валюта және экспорт-импорт операцияларына бақылаудың пәрмендiлiгiн арттыру. Осындай операцияларды кепілді қамтамасыз ету (сақтандыру) шараларын қолдану. Осы мәселе бойынша мемлекетаралық келiсiм негiзiн кеңейту.
Концессиялық келiсiмдердiң, мемлекеттiк меншiк объектiлерiн басқаруға беру туралы, мемлекет қаражатын пайдалану туралы келiсiмдердiң дайындалуын және орындалуын тексеру және мәндi бақылау. Мемлекеттiк қаражат пен мүлiктердiң тозуы мен есептен шығарылуын бақылауды қамтамасыз ету.
Қаржы-өнеркәсiп топтарының қаржы қызметiне кешендi банктiк бақылау енгiзу.
Экономикалық қызметтiң барлық салаларында барлық меншiк нысандарының тең экономикалық және құқықтық жұмыс істеуiн қамтамасыз ету.
Кеден рәсiмдерiн жүргiзуде экспорттық және импорттық келiсiм-шарттардың тиеу алдындағы тәуелсiз инспекциясы жүйесiн енгiзу.
Шекара арқылы жүретiн, соның ішiнде транзиттiк жүктер туралы шектес мемлекеттермен бiрыңғай ақпараттық жүйелер жасау.

5.2.3. Мемлекеттiк экономикалық саясат тетiктерiнiң
ашықтығын қамтамасыз ету

Мемлекеттiк органдардың шешiмдер қабылдау және оларды жұртшылыққа жеткiзу рәсiмдерiн нақты құқықтық регламенттеу. Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының осы рәсiмдердiң сақталуына жеке жауапкершілiгін белгілеу.
Мемлекеттiк тапсырыстарды орналастыру және мемлекеттiк сатып алу жөнiндегі конкурстарды, жекешелендіру бойынша сауда-саттық өткiзу жүйелерiн жетiлдіру.
Мемлекеттiк қаражатты, шетелдiк инвестицияларды, сондай-ақ мемлекеттiң кепiлдiгімен алынған займдарды пайдалану тетiктерiнiң ашықтығын қамтамасыз ету.
Биржа жұмысын және бағалы қағаздар рыногын жетiлдiру.
Мемлекеттiк қызмет көрсету саласында монополияны азайту және бәсекелестiк тудыру.
Ұлттық компаниялар мен табиғи монополия субъектiлерiнiң қаржы қызметiнiң қорытындылары туралы жыл сайынғы есеп беруді бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды тәжiрибеге енгізу.
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келмейтiн келiсiмдер мен келiсiм-шарттарды жария түрде бұзуды, рұқсаттар мен тiркеу актiлерiн жария түрде алуды тәжiрибеге енгiзу.
Елiмiздiң несиеге қабiлетсiз және қаржы жағынан орнықсыз кәсiпорындарының кадастрiн жасау.
Шетелдiк компаниялармен жасасатын келiсiм-шарттардың ашықтығын және олардың орындалу барысы туралы материалдарды жариялап отыруды қамтамасыз ету.
Тiкелей инвестицияларға жеңілдiк беру тетiгi туралы жариялау және түсiндiру жұмыстарын жүргізу.
Мемлекеттiң тәуелсiз сыртқы және ішкi қаржы аудитi жүйесiн жетiлдiру.
Азаматтардың көпшiлiгiнiң мемлекеттiк органдарының нормативтiк құқықтық және әкiмшiлiк ақпаратқа, соның iшiнде ақпараттық технологиялардың мүмкiндiктерiн пайдалану арқылы қол жеткiзуiн қамтамасыз ету.

5.2.4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң аймақтық
бағдарламалары

Бағдарламаны iске асыру үшiн аймақтық деңгейде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң тиiстi бағдарламалары әзiрленiп, облыстар, Астана және Алматы қалаларының әкiмдерi бекiтедi, оларда аймақта сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-әрекеттiң негiзгi бағыттары, қаржыландыру көздерi айқындалып, оны iске асырудың iс-шаралары жасалады.

5.3. Құқық қорғау органдары мен сот жүйесiн нығайту

Құқық қорғау органдары мен сот қызметкерлерiнiң әлеуметтiк және құқықтық кепiлдiктерін қамтамасыз ету жөнiнде шаралар кешенiн жүзеге асыру.
Құқық қорғау органдарының материалдық-техникалық қамтамасыз етiлу деңгейiн көтеру, осы заманғы ақпараттық технологияларды енгiзу.
Кадрларды ірiктеу даярлау және қайта даярлау жүйесiн жетiлдiру. Даярланған кадрлардың құқық қорғау органдарынан кетуiне қарсы тұратын, кәсiби қабiлеттi ұйытқы топты қалыптастыру мен нығайтуды қамтамасыз ететiн жағдай ретiнде институционалдық тұрақтылықты қамтамасыз ету.
Сыбайлас жемқорлық қылмыстарды ашу және тергеу жөнiнде әдiстемелiк ұсынымдар әзiрлеу үшiн сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң өзектi мәселелерiне ғылыми-практикалық зерттеулерді үнемi жүргізiп отыру.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бағдарламасы табысты iске асқан елдерде қазақстандық мамандардың тағылымдамадан өтуін ұйымдастыру.

5.4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мемлекеттiк саясатты
насихаттау

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламаны iске асыру барысы туралы жұртшылықты үнемi хабардар етiп отыру.
Қоғамда сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiне төзбеушiлiктi қалыптастыру, мемлекеттiң сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын насихаттау, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөнiндегi қолданылып жүрген заңнама ережелерiн түсiндiру.
Меншiк нысандары мен ведомстволық қарастылығына қарамастан, республикадағы жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тәсiлдерi жөнiнде лекциялар курсын енгiзу.
Бұқаралық ақпарат құралдарында аймақтарды, салаларды, ведомстволарды өзара салыстыруға мүмкiндік беретін сыбайлас жемқорлық деңгейi индекстерiн жасау, үнемi қолдану және пайдалану.
Мемлекеттiк және құқық қорғау органдарының отандық бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз ынтымақтастығы.
Құқық қорғау органдарының беделi мен рөлiн бұқаралық ақпарат құралдары арқылы көтеру, кең ауқымды насихаттау жолымен азаматтардың заңды мойындаушылық, заң бұзушыларға, соның iшiнде сыбайлас жемқорларға төзбеушiлiк сезiмдерiн тәрбиелеу.
Басқа елдерде сыбайлас жемқорлыққа қарсы табысты iске асырылған бағдарламаларды танымал ету.

5.5. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте халықаралық
ынтымақтастықты дамыту

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласында шет мемлекеттермен, халықаралық және өзге де үкiметтiк емес ұйымдармен ынтымақтастықты нығайту.
Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен арнаулы қызметтерiнiң және шет мемлекеттердiң осындай ұқсас құрылымдарымен өзара iс-қимылын кеңейту, сыбайлас жемқорлық әрекеттерiн анықтау, алдын алу және жолын кесу мақсатында бiрлескен іс-шараларды жүзеге асыру.
Халықаралық бағдарламаларға қатысу және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске бағытталған халықаралық келiсiмдер жасасу.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласында мемлекеттiк органдардың қызметiне, кадрлар даярлау мен қайта даярлауда тәжiрибе алмасуда, перспективалы бағдарламалар әзiрлеуде, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелерi жөнiндегi халықаралық кездесулер мен жиындар жұмысына қазақстандық мамандардың қатысуына қолдау көрсету үшiн халықаралық ұйымдардан және донор елдерден техникалық және өзге де көмек тарту.
Қазақстанның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес заңнамасын жетiлдiру процесiне халықаралық ұйымдарды сарапшы ретiнде тартудың пәрмендi тетігін әзiрлеу және енгізу. Бұл ұйымдардың республикада осы мәселе бойынша iске асырып жатқан оқу бағдарламаларына, жиындарына жан-жақты қолдау көрсету.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласында ұлттық заңдардың (бiрiнші кезекте ТМД-ға қатысушы мемлекеттер) экономикаға мемлекеттің қатысуындағы, бухгалтерлiк есептің халықаралық стандарттарын енгізудегi, кадрлар даярлаудағы, сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалар әзiрлеудегi өзара iс-қимылында, насихаттау шараларын жасау мен іске асыру мәселелерi бөлігінде түйiстiру.
"Көлеңкелi экономикаға" және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң халықаралық тәжiрибесiн зерделеу, қорыту және енгізу.

6. БАҒДАРЛАМАНЫ IСКЕ АСЫРУ ТЕТIГІ

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің 2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жөнiндегі iс-шаралар жоспары барлық мүдделi мемлекеттiк органдардың қатысуымен әзiрленетiн болады. Жоспарда нақты шаралар, орындалу кезеңдерi мен мерзiмдерi, жауапты құрылымдар, қаржыландыру көздерi айқындалады. Жоспардың нақты тармақтарын іске асыруда үйлестiру мен өзара іс-қимыл жасау үшiн негізгі орындаушылары мен бiрлесiп орындаушылары айқындалған мемлекеттiк органдар өкiлдерiнен тұратын жұмыс тобы құрылуы мүмкiн.
Iс-шаралардың уақтылы және сапалы орындалуына кедергі болатын себептер пайда болған кезде, орындаушы үйлестiрушiлермен келісiм бойынша Yкiметке оларды iске асыру мерзiмдерiн өзгерту не орындаудан алып тастау туралы ұсыныстар енгізедi.
Бағдарламаның iске асырылуын бақылауды Қазақстан Республикасы Президентiнiң Әкiмшiлiгi жүзеге асырады.

7. БАҒДАРЛАМАНЫ РЕСУРСПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

Бағдарламаның қаржылай шығындарды талап ететiн iс-шараларын iске асыру республикалық және жергiлiктi бюджеттер қаражат есебiнен әрбiр мемлекеттiк органға тиiстi жылға бөлiнген сома шегiнде, сыртқы қарыз алу, сондай-ақ халықаралық ұйымдардан және донор елдерден техникалық және консультациялық көмек желiсi бойынша тартылған ресурстар есебінен жүргізiледі.

8. БАҒДАРЛАМАНЫ IСКЕ АСЫРУДАН
КҮТIЛЕТIН НӘТИЖЕЛЕР

Саяси күтулер:
билiкке сенiмдi нығайту;
жекелеген топтық мүдделердiң мемлекеттiк саясатқа сәйкес келмейтiн, басқару шешімдерiн қабылдауға ықпалын төмендету;
халықаралық аренада елдің беделiн нығайту;
нақты саяси бәсекелестiктi күшейту, демократиялық институттардың әлсiреу қатерiн азайту.
Экономикалық күтулер:
көлеңкелi экономиканың әрекет ету аясын тарылту, салық түсiмдерiн ұлғайту, бюджет саласын нығайту;
нақты бәсекелестiк тетiктерiнiң iске қосылуы, қоғамда нарық идеяларының нығаюы;
жеке меншік иелерінің, бірінші кезекте шағын және орта бизнестегі санының өсуі;
"үстеме шығыстар" деп аталатындарды жою есебiнен бағалардың тұрақтануы;
кәсiпкерлiк ортада атқарушы билiктiң қабiлетiне сенiмдi нығайту, "ойынның адал ережелерiн" қалыптастыру және сақтау.
Әлеуметтiк күтулер:
мемлекет пен қоғам өмiрiн реттеудiң негiзгi құралы ретiнде құқықты қалпына келтiру, азаматтардың қылмыскерлерден қорғалу сезiмін нығайту;
мүлiктiк теңсiздiктiң өсiп, әрi оның салдарынан кедейлiктiң өсуi, халықтың люмпендiк жағдайға түсу қарқынын, әлеуметтiк қақтығыстардың пайда болу ықтималдылығын төмендету;
құқық қорғау және өзге де мемлекеттiк органдарда сыбайлас жемқорлықтың, ұйымдасқан қылмыстың азаюы;
әлеуметтiк шиеленiстiң азаюы, елдегі әлеуметтiк және саяси тұрлаулылықтың нығаюы.