Об утверждении Военной доктрины Республики Казахстан

Указ Президента Республики Казахстан от 21 марта 2007 года № 299. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 11 октября 2011 года № 161

      Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 11.10.2011 № 161.

      Подлежит опубликованию  
в Собрании актов     
Президента и Правительства 
Республики Казахстан   

      В соответствии с  подпунктом 2) пункта 2 статьи 5 Закона Республики Казахстан от 7 января 2005 года "Об обороне и Вооруженных Силах Республики Казахстан"  ПОСТАНОВЛЯЮ:

      1. Утвердить прилагаемую Военную доктрину Республики Казахстан.

      2. Правительству Республики Казахстан принять меры по реализации Военной доктрины Республики Казахстан.

      3. Признать утратившим силу Указ Президента Республики Казахстан от 10 февраля 2000 года N 334 "Об утверждении Военной доктрины Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 2000 г., N 7, ст. 76).

      4. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

       Президент
Республики Казахстан

      УТВЕРЖДЕНА         
Указом Президента      
Республики Казахстан    
от 21 марта 2007 года N 299 

  ВОЕННАЯ ДОКТРИНА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Астана, 2007 год

       СОДЕРЖАНИЕ
       1.  Введение
       2.  Военно-политические основы безопасности Республики Казахстан
       2.1. Прогноз развития военно-политической обстановки
       2.2. Политика Казахстана в области обеспечения военной безопасности
       2.3. Военная организация государства
       3.  Военно-стратегические основы безопасности Республики Казахстан
       3.1. Характер военных конфликтов
       3.2. Основы применения Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований
       3.3. Руководство обеспечением военной безопасности
       4.  Военно-экономические и военно-технические основы обеспечения безопасности Республики Казахстан
       4.1. Цели, принципы, задачи и направления военно-экономического и военно-технического обеспечения
       4.2. Мобилизационная подготовка экономики
       4.3. Система резервов Республики Казахстан
       5.  Международное военное сотрудничество Республики Казахстан
       5.1. Международное военное и военно-техническое сотрудничество
       5.2. Участие Республики Казахстан в коалиционном военном строительстве
       5.3. Миротворческая деятельность
       6.  Заключение

  1. Введение

      Военная доктрина Республики Казахстан (далее - Военная доктрина) представляет собой систему основополагающих взглядов на обеспечение военной безопасности государства, предотвращение войн и вооруженных конфликтов (далее - военных конфликтов), развитие и применение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований.
      Военная доктрина предусматривает создание профессиональной армии, соответствующей самым высоким мировым стандартам, способной осуществлять быстрое развертывание сил и средств, гарантирующей укрепление государственности, суверенитет и территориальную целостность Казахстана.
      Положения Военной доктрины базируются на комплексной оценке военно-политической обстановки в мире и стратегическом прогнозе ее развития.
      Основанием для принятия Военной доктрины являются социально-экономическая и политическая модернизация казахстанского общества, а также изменения в военно-политической обстановке, характеризующейся острыми социально-политическими конфликтами и противоречиями, международной нестабильностью, наличием потенциальных угроз для большинства стран независимо от их экономического и военного потенциала.
      Республика Казахстан последовательно выступает за создание такой системы международных отношений, когда значение военной силы будет минимизировано и ее функции будут сведены к задаче сдерживания военных конфликтов. Однако вопреки прогнозам в начале XXI века значение военной силы в международных отношениях не уменьшилось: ее роль в обеспечении политических и экономических интересов усиливается на фоне кризиса ряда международных политических институтов в сфере глобальной и региональной безопасности.
      Военная доктрина разработана с учетом положений  Конституции Республики Казахстан, требований указов Главы государства,  Стратегии развития Казахстана до 2030 года, Стратегии национальной безопасности, законодательных и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан, а также международных договоров, участницей которых является Республика Казахстан.
      В Военной доктрине рассматриваются факторы, отрицательно влияющие на реализацию национальных интересов Республики Казахстан, классифицируются возможные вызовы и угрозы безопасности страны, формулируются военно-политические задачи по обеспечению безопасности государства, раскрываются цели, задачи, принципы и направления деятельности Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований по осуществлению вооруженной защиты Республики Казахстан, предупреждению военных конфликтов, которые могут угрожать как Казахстану, так и дружественным ему государствам.
      Военная доктрина носит оборонительный характер, что предопределяется органическим сочетанием в ее положениях последовательной приверженности миру с твердой решимостью защищать национальные интересы, гарантировать военную безопасность республики. В Военной доктрине конкретизируются условия и новые направления развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований с учетом борьбы с асимметричными угрозами: международным терроризмом, религиозным экстремизмом, наркотрафиком, незаконным распространением оружия, в том числе массового поражения, нелегальной миграцией.
      Реализация положений Военной доктрины будет обеспечена за счет дальнейшего совершенствования системы военного управления, проведения комплекса взаимоувязанных политических, дипломатических, экономических, социальных, информационных, правовых, военных и других мер, направленных на обеспечение военной безопасности Казахстана.

  2. Военно-политические основы безопасности
Республики Казахстан

  2.1. Прогноз развития военно-политической обстановки

      Геополитическое положение Казахстана, находящегося на пересечении торговых и транспортно-коммуникационных потоков Европы и Азии, богатейшие природные ресурсы страны дают значительные преимущества в области развития международного и регионального сотрудничества.
      В то же время неравномерность распределения природных ресурсов, увеличивающийся разрыв между развитыми и развивающимися странами, экономическая экспансия, различия в подходах к социально-политическому устройству государств и другие негативные аспекты глобализации могут способствовать обострению межгосударственных противоречий, при разрешении которых возможно использование военных и иных силовых средств.
      Ситуация вокруг Казахстана изменилась коренным образом. Возникли новые факторы, дестабилизирующие обстановку в регионе и создающие угрозу национальной безопасности, что требует повышения эффективности системы постоянного мониторинга военных угроз.
      В среднесрочной перспективе наибольшую угрозу безопасности Казахстана, международной и региональной стабильности представляют возрастающая опасность распространения оружия массового уничтожения, транснациональный терроризм и религиозный экстремизм, незаконный оборот оружия и наркотиков, рост этнической и демографической напряженности, дефицит природных ресурсов, прежде всего воды, ухудшение экологической ситуации в отдельных регионах и в мире в целом.
      Увеличение числа государств, обладающих ядерным оружием, и так называемых "пороговых" стран кардинальным образом меняет расстановку сил в мире, нарушая в определенной степени сложившуюся систему международной безопасности. Это требует выработки принципиально новых подходов для противодействия возможным угрозам, в том числе совместно с основными глобальными центрами силы.
      Объектами воздействия могут стать важные экономические и военные центры, гражданское население, национальные символы, что повлечет за собой дестабилизацию ситуации не только в отдельных государствах, но и в регионе в целом.
      Таким образом, современная геополитическая обстановка характеризуется политической нестабильностью, противоречиями экономического, демографического и социального характера, несет в себе угрозу дестабилизации.
      В этих условиях ключевыми целями в сфере обеспечения военной безопасности Казахстана являются укрепление мира, международной и региональной безопасности, стабильности, защита на коллективной основе независимости, территориальной целостности и суверенитета государства.
      Приоритет в достижении этих целей отдается политическим мерам и превентивной дипломатии. Наряду с этим сохраняется востребованность военно-оборонительных компонентов и, следовательно, является актуальной проблема адаптации Военной доктрины к новым условиям.
      Анализ военно-политической обстановки предполагает, что основными угрозами военной безопасности Республики Казахстан могут быть:
      внешние:
      политическая нестабильность, недостаточное развитие государственных институтов в сопредельных странах;
      вооруженные провокации, территориальные претензии к Республике Казахстан;
      вмешательство во внутренние дела Республики Казахстан со стороны иностранных государств или организаций;
      расширение влияния военно-политических организаций и союзов в ущерб военной безопасности Республики Казахстан;
      наличие вблизи границ Казахстана очагов вооруженных конфликтов;
      осуществление отдельными государствами программ по созданию оружия массового уничтожения и средств его доставки, незаконное распространение оборудования, технологий и компонентов, используемых для его производства, а также технологий двойного назначения;
      демонстрация военной силы, наращивание группировок войск, ведущие к нарушению сложившегося баланса сил вблизи границ Казахстана и дружественных ему государств;
      деятельность международных радикальных группировок, усиление позиций религиозного экстремизма в сопредельных странах;
      внутренние:
      насильственные действия, направленные на изменение конституционного строя;
      противоправная деятельность экстремистских, националистических, религиозных, сепаратистских и террористических движений, организаций и структур, нарушающая единство и территориальную целостность Республики Казахстан, внутриполитическую стабильность в стране;
      планирование, подготовка и осуществление действий, направленных на дезорганизацию функционирования центральных органов государственной власти, нападение на государственные и другие жизненно важные объекты;
      создание, оснащение, подготовка и функционирование незаконных вооруженных формирований;
      незаконное распространение на территории Республики Казахстан оружия, боеприпасов, взрывчатых и других средств, которые могут быть использованы для диверсий, террористических актов, иных противоправных действий;
      организованная преступность, контрабандная и иная противозаконная деятельность в масштабах, угрожающих экономической и политической стабильности в Республике Казахстан.

  2.2. Политика Казахстана в области обеспечения
военной безопасности

      Важнейшие направления деятельности Республики Казахстан - обеспечение военной безопасности государства, предотвращение агрессии или развязывания военных конфликтов, защита личности и общества, обеспечение благоприятных условий для реализации политических и экономических интересов страны.
      Казахстан рассматривает обеспечение своей военной безопасности в контексте развития демократического, правового государства, осуществления социально-экономических и политических реформ, утверждения принципов равноправного партнерства, взаимовыгодного сотрудничества, добрососедства в международных отношениях, последовательного формирования всеобъемлющей системы международной безопасности, сохранения и укрепления мира в регионе.
      Казахстан отдает предпочтение невоенным мерам обеспечения безопасности, к которым, в первую очередь, относятся политико-дипломатические, правовые, экономические, гуманитарные, информационно-пропагандистские и иные, что предопределяет приоритетное решение следующих задач:
      усиление связей и интеграционных процессов с дружественными государствами на основе взаимовыгодного сотрудничества, взаимопонимания, осуществления мер доверия и открытости в военной области, в первую очередь в Центральной Азии;
      активизация деятельности по созданию международных механизмов предотвращения военных конфликтов и развязывания агрессии;
      укрепление мер доверия, отказ от применения силы для разрешения межгосударственных противоречий, урегулирования международных споров;
      расширение экономических связей и углубление отношений с демократическими и индустриально развитыми государствами мира;
      использование помощи и содействия международных институтов и форумов для обеспечения поддержки страны со стороны международного сообщества;
      всемерное содействие укреплению международных режимов нераспространения оружия массового уничтожения и контроля за вооружением.
      Казахстан будет широко использовать инструмент партнерства и сотрудничества, диалог и свои связи с другими государствами и международными организациями, активно участвуя в формировании миропорядка и решении вопросов предотвращения военных конфликтов, а в случае их возникновения - разрядки конфликтных ситуаций на ранних стадиях их развития.
      Последовательный подход к урегулированию военного конфликта должен предусматривать выбор и координацию соответствующих средств и способов реагирования, включая весь диапазон политических и военных мер, при обязательном осуществлении политического контроля на всех стадиях.
      В деле предотвращения военных конфликтов, укрепления международной безопасности и стабильности Республика Казахстан на основе норм международного права сотрудничает с государствами в форматах: Организации Объединенных Наций, Содружества Независимых Государств, Совещания по взаимодействию и мерам доверия в Азии, Организации Договора о коллективной безопасности, Шанхайской организации сотрудничества, Организации Североатлантического договора (в рамках Индивидуального плана действий партнерства и программы "Партнерство во имя мира"), Организации по безопасности и сотрудничеству в Европе.
      В силу ряда объективных обстоятельств и сохранения потенциальных военных угроз укрепление обороноспособности страны остается одной из актуальных задач государства. Поэтому наличие высокопрофессиональной армии, оснащенной современным вооружением и техникой по мировым стандартам, является одним из условий надежной защиты жизненно важных национальных интересов Республики Казахстан.
      Основными задачами обеспечения военной безопасности являются:
      в мирное время:
      защита конституционного строя, целостности и неприкосновенности территории государства;
      подготовка органов государственного управления, экономики и военной организации страны к функционированию в условиях чрезвычайного и военного положения;
      поддержание обороноспособности государства на уровне, обеспечивающем противодействие наиболее вероятным военным угрозам;
      обеспечение физической защиты стратегических объектов энергетической, научно-технической, космической и других отраслей;
      оснащение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований современными образцами вооружения, военной и специальной техники, в том числе по стандартам НАТО;
      совершенствование подготовки кадров для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в условиях развития контрактной системы комплектования войск и с учетом передового мирового опыта;
      обеспечение высокого социального статуса военнослужащих, сохранение социальных гарантий для лиц, уволенных с воинской службы, оказание государственной поддержки участникам военных конфликтов и ликвидации последствий чрезвычайных ситуаций;
      идеологическое воспитание, формирование казахстанского патриотизма и сознательного отношения населения к обеспечению военной безопасности страны;
      выполнение международных обязательств по поддержанию мира и безопасности, в том числе участие в миротворческой деятельности, коалиционном военном строительстве;
      расширение военного и военно-технического сотрудничества на двусторонней и многосторонней основах для укрепления коллективной и региональной безопасности;
      контроль за взаимным выполнением договоров в области ограничения, сокращения, нераспространения и ликвидации вооружений, укрепление мер доверия;
      в угрожаемый период и с началом военного конфликта:
      использование потенциала ООН, других международных организаций для предотвращения агрессии или принуждения агрессора к прекращению военного конфликта на ранней стадии для восстановления мира;
      организация и скоординированное ведение вооруженной, политической, дипломатической, информационной, экономической и других видов борьбы;
      принятие и реализация решений по подготовке и ведению военных действий;
      перевод экономики страны, отдельных ее отраслей, а также предприятий и организаций, транспорта и коммуникаций на работу в условиях военного положения;
      координация деятельности государственных органов и организаций в интересах отражения агрессии;
      организация и осуществление мероприятий территориальной и гражданской обороны;
      использование возможностей дружественных государств для локализации и прекращения военных конфликтов на основе договоров в военной сфере.
      Приоритетные направления обеспечения военной безопасности:
      своевременное вскрытие, оценка и классификация военных угроз, обеспечение адекватного противодействия им;
      централизация руководства военной организацией государства в сочетании с гражданским контролем над ее деятельностью;
      обеспечение готовности военной организации государства к эффективному противодействию существующим и потенциальным вызовам и угрозам военной безопасности;
      наличие сил и средств, способных гарантированно обеспечить военную безопасность, их рациональное размещение и всестороннее ресурсное обеспечение;
      углубление международного военного сотрудничества, активное участие в обеспечении международной и региональной безопасности.

  2.3. Военная организация государства

      Военная организация государства включает в себя Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан, предназначенные для выполнения задач военными методами. Современная и эффективная военная организация является важным инструментом обеспечения военной безопасности Республики Казахстан.
      Государство принимает необходимые меры по развитию и всестороннему обеспечению своих Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований. Главной целью развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований является обеспечение их готовности к нейтрализации существующих и потенциальных угроз военной безопасности государства.
      Основными принципами развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан являются:
      научная обоснованность;
      централизованное руководство организацией и проведением планируемых мероприятий;
      заблаговременность, плановость и всесторонняя обеспеченность намечаемых мероприятий;
      комплексность и согласованность общегосударственных и ведомственных мероприятий, постоянный контроль за их организацией и проведением;
      единая государственная военно-техническая политика;
      унификация системы обучения и подготовки кадров.
      Развитие военной организации государства осуществляется в соответствии с нормативными правовыми актами, регламентирующими их деятельность, по скоординированным и согласованным программам и планам, с учетом задач и особенностей боевого применения Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований.
      Задачи развития военной организации государства:
      повышение эффективности государственного и гражданского контроля за деятельностью Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований;
      сбалансированное и гармоничное развитие всех компонентов военной организации государства;
      установление технологических и профессиональных требований к Вооруженным Силам, другим войскам и воинским формированиям на основе анализа опыта развития и применения армий ведущих стран мира;
      приведение системы военного образования в соответствие с международными требованиями, совершенствование контрактной службы;
      повышение эффективности систем тылового и технического обеспечения Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований;
      выведение системы резервов для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований на качественно новый уровень.
      Основные направления развития военной организации государства:
      совершенствование деятельности органов управления военной организации государства, форм и способов подготовки Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, повышение качества совместного планирования, межведомственной координации и взаимодействия;
      обеспечение реальной самостоятельности региональных командований в вопросах решения задач военной безопасности в установленных зонах ответственности, создание самодостаточных группировок войск на стратегических направлениях;
      планомерное техническое переоснащение органов управления, соединений и частей постоянной боевой готовности новыми образцами вооружения и военной техники с приоритетным обновлением парка авиации, а также средств противовоздушной обороны;
      широкое внедрение высокоточного оружия, современных средств радиоэлектронной борьбы, связи и управления, в том числе с использованием космических компонентов;
      качественное улучшение условий воинской службы, обеспечение социальных гарантий военнослужащим и членам их семей, а также лицам, уволенным с воинской службы;
      активизация идеологической работы в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях на основе Государственной программы по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2009 годы, утвержденной  Указом Президента Республики Казахстан от 10 октября 2006 года N 200;
      обеспечение научно-технического прогресса в военной сфере, дальнейшее развитие отечественного оборонно-промышленного комплекса;
      интеграция системы территориальной обороны с общей системой обеспечения военной безопасности государства;
      расширение международного военного сотрудничества в интересах модернизации армии, обеспечения международной и региональной безопасности, формирования военной инфраструктуры и подготовки военных кадров.
      Развитие Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований предусматривает проведение комплекса взаимосвязанных мер военно-политического, военного и военно-технического характера, направленных на обеспечение готовности войск к нейтрализации угроз военной безопасности в конфликтах низкой и средней интенсивности.
      Комплекс этих мер планируется осуществить поэтапно в соответствии с целями и задачами обеспечения военной безопасности государства.
      На первом этапе (2007-2008 годы) основные усилия будут направлены на завершение создания на стратегических направлениях группировок войск, способных самостоятельно решать задачи обеспечения военной безопасности государства, развитие военной инфраструктуры, оснащение частей и подразделений, несущих боевое дежурство, обеспечивающих охрану Государственной границы Республики Казахстан, важных государственных объектов, современными вооружением, военной техникой и специальными средствами.
      На втором этапе (2009-2010 годы) основные усилия будут направлены на повышение качественных параметров войск и их поэтапное техническое переоснащение новыми образцами вооружения, военной техники, специальными средствами.
      В последующем усилия будут направлены на завершение технического переоснащения армии, разработку, совместно с ведущими производителями, на предприятиях отечественного оборонно-промышленного комплекса современных образцов вооружения и военной техники, обеспечение их соответствия международным стандартам.
      Комплексное развитие Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований должно обеспечить:
      на первом этапе:
      создание региональных группировок войск, способных решать возлагаемые на них задачи, самостоятельно и совместно с вооруженными силами других государств обеспечивать безопасность Казахстана на стратегических направлениях, выполнять служебно-боевые задачи в установленных для них зонах ответственности;
      модернизацию структуры военной организации государства, сокращение частей, не несущих функциональной нагрузки по обеспечению военной безопасности;
      паритетное участие Военно-морских сил Республики Казахстан в решении задач по обеспечению коллективной безопасности в Каспийском регионе;
      частичное переоснащение соединений и частей современным вооружением и техникой, в том числе высокоточным, создание условий для полномасштабной модернизации имеющегося парка вооружения и техники;
      преимущественное создание военной инфраструктуры на приоритетных направлениях обеспечения военной безопасности страны;
      принятие необходимых мер по развитию оборонного потенциала и созданию соответствующей инфраструктуры в Каспийском регионе, усилению охраны южных границ на основе скоординированных действий всех силовых структур;
      внедрение в систему управления войсками и оружием ГИС-технологий, результатов научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ;
      защиту городов Астаны, Алматы, других важных промышленных и научных центров с использованием высоких технологий и наукоемких средств вооруженной защиты;
      улучшение межведомственной координации и взаимодействия силовых структур;
      планомерный переход к комплектованию войск на контрактной основе;
      приведение в соответствие с международными стандартами учебного процесса в военных и специальных учебных заведениях через улучшение методики преподавания в сочетании с внедрением передовых технологий, новых методов и форм обучения и строительством в Астане современного комплекса для размещения Национального университета обороны;
      создание разветвленной и стимулирующей системы повышения квалификации военнослужащих, соответствующей перспективам развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований;
      осуществление приоритетной подготовки национальных кадров за рубежом по наукоемким военным специальностям;
      повышение престижа, значимости и авторитета воинской службы;
      расширение сотрудничества как в двустороннем формате, так и на многосторонней основе, в том числе через активное участие в работе таких организаций, как ОДКБ, ШОС, СВМДА и другие, а также в сфере противодействия международному терроризму, трафику наркотических средств, оружия и боеприпасов;
      создание межведомственного потенциала для участия Казахстана в выполнении миротворческих, гуманитарных и иных международных обязательств;
      формирование современной системы комплексного использования войсковых, оперативных и инженерно-технических сил и средств охраны Государственной границы Республики Казахстан;
      на втором этапе:
      увеличение в составе Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований количества боеготовых, укомплектованных личным составом, вооружением и техникой соединений и частей;
      создание единой системы контроля воздушного пространства и управления;
      повышение роли местных органов военного управления в вопросах мобилизационной подготовки административно-территориальных единиц;
      поэтапное переоснащение частей и соединений современными образцами вооружения и техники, включая замену аналоговых средств связи на современные цифровые системы, создание сети связи, адаптированной к национальной орбитальной группировке;
      профессионализацию армии путем сокращения численности военнослужащих срочной службы и назначения на должности, определяющие боевую готовность, военнослужащих по контракту в сочетании с совершенствованием систем призыва и подготовки мобилизационных резервов;
      выведение системы военного образования на качественно новый уровень, отвечающий международным стандартам;
      создание системы подготовки сержантов-профессионалов для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований;
      решение жилищной проблемы военнослужащих в соответствии с нормами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан;
      активизацию участия Казахстана в миротворческих операциях, проводимых под эгидой Организации Объединенных Наций.

  3. Военно-стратегические основы безопасности
Республики Казахстан

  3.1. Характер военных конфликтов

      Объективно существующие тенденции в системе международных отношений обязывают Республику Казахстан поддерживать готовность к участию в военных конфликтах в целях защиты жизненно важных интересов государства, а также выполнения обязательств в соответствии с международными договорами.
      Военный конфликт - столкновение, противоборство, форма разрешения противоречий между государствами, народами, социальными группами с применением военной силы.
      Любому военному конфликту свойственны особые социально-политические, правовые и военно-стратегические черты, обусловленные политическими целями сторон, масштабами ведения, напряженностью военных действий, применяемыми средствами вооруженной борьбы, способами действий войск, которые в совокупности определяют его характер.
      Основные черты современных военных конфликтов:
      пространственный размах, высокая активность и интенсивность, скоротечность и предельная напряженность, широкое применение авиации, высокоточного оружия, средств радиоэлектронной борьбы, космических компонентов, автоматизированных систем разведки и управления, сил и средств информационной и психологической борьбы;
      отсутствие четко обозначенных линий соприкосновения сторон и флангов, наличие больших промежутков и разрывов в оперативном построении войск;
      использование неконтактных и других нетрадиционных форм и способов действий, создающих условия для широкого маневра, активного применения диверсионно-разведывательных групп и формирований;
      применение непрямых стратегических действий, в том числе политического и психологического давления, демонстрации силы, экономических санкций, информационной борьбы;
      дезорганизация системы государственного и военного управления;
      широкое применение современных систем вооружения и военной техники;
      катастрофические последствия вывода из строя предприятий энергетики, опасных производств, инфраструктуры, коммуникаций, объектов жизнеобеспечения;
      участие в вооруженных конфликтах нерегулярных вооруженных формирований.
      Военные конфликты по видам подразделяются на войны и вооруженные конфликты.
      Война - общественно-политическое явление, связанное со сменой отношений между государствами, народами и социальными группами, с переходом к применению средств вооруженного насилия для достижения политических, экономических и других целей. Наряду с вооруженной борьбой в войне также применяются экономические, дипломатические, идеологические и другие формы борьбы.
      Вооруженный конфликт - одна из форм разрешения национальных, этнических, религиозных и других противоречий с применением средств вооруженного насилия, когда государство не переходит в состояние войны.
      Вооруженный конфликт может возникнуть в форме вооруженного инцидента, вооруженной провокации, других вооруженных столкновений ограниченного масштаба. Особой формой вооруженного конфликта является приграничный конфликт.
      Военные конфликты, в которые может быть вовлечена Республика Казахстан, по масштабу, длительности и напряженности подразделяются на конфликты низкой, средней и высокой интенсивности.
      Военный конфликт низкой интенсивности - вооруженный конфликт, возникший в результате приграничных вооруженных инцидентов, деятельности незаконных вооруженных формирований и террористических организаций внутри страны.
      Он характеризуется сложностью и неоднозначностью военно-политической обстановки, уязвимостью коммуникаций в районах действий войск, а также местного населения, участием иррегулярных вооруженных формирований, диверсионными и террористическими действиями.
      Военный конфликт средней интенсивности - война между странами, не имеющими мощного экономического и военного потенциала.
      Он характеризуется применением противоборствующими сторонами ограниченных сил и средств, очаговыми боевыми действиями с широким использованием высокоточного оружия, средств радиоэлектронной борьбы и других современных видов вооружения и военной техники, ведением военных действий в границах конфликтующих государств, поражением войск, объектов тыла, экономики и коммуникаций на всей их территории.
      Военный конфликт средней интенсивности может вестись группировками войск, развернутыми в районе конфликта, с усилением их при необходимости за счет переброски войск, сил и средств с других направлений и проведения частичного стратегического развертывания Вооруженных Сил.
      В конфликте средней интенсивности стороны будут действовать в границах противоборствующих государств и преследовать ограниченные военно-политические цели.
      Военный конфликт высокой интенсивности - война, в которой участвуют мощные в военном и экономическом отношении государства (коалиции государств). Он характеризуется радикальными военно-политическими целями противоборствующих сторон, достижение которых потребует полной мобилизации материальных и духовных ресурсов государств-участников.
      В конфликте с участием ядерных государств будет постоянно сохраняться угроза применения ядерного оружия. Трансформация его в ядерную войну, даже с нанесением ограниченных ядерных ударов, может вызвать большие человеческие жертвы, крупные разрушения экономических и культурных центров, заражение огромной территории, что приведет к экологическим бедствиям в большинстве стран региона.

  3.2. Основы применения Вооруженных Сил,
других войск и воинских формирований

      Республика Казахстан в случае развязывания против нее агрессии осуществляет вооруженную защиту, мобилизацию всего военного и экономического потенциала государства, проведение мероприятий гражданской и территориальной обороны, совместные действия с вооруженными силами дружественных государств.
      Боевой состав, укомплектованность и обеспеченность Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан должны отвечать задаче обеспечения военной безопасности государства в конфликтах низкой и средней интенсивности.
      Республика Казахстан и ее Вооруженные Силы должны предотвратить внезапное нападение, целенаправленно использовать угрожаемый период для подготовки к отражению агрессии, создания условий к стратегическому развертыванию Вооруженных Сил и коалиционных группировок войск (сил) государств - союзников, своевременному переводу экономического комплекса страны с мирного положения на военное, прикрытию государственной границы, защите важных государственных и военных объектов, широкому применению сил и средств психологической борьбы, противодействию информационно-психологическому воздействию противника на население и личный состав войск.
      Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан применяются для отражения агрессии, вооруженной защиты территориальной целостности и суверенитета страны, охраны и обороны государственных и военных объектов, охраны воздушного пространства, а также выполнения задач в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.
      Применение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований осуществляется в строгом соответствии с  Конституцией , действующим законодательством, указами Президента Республики Казахстан по вопросам военной безопасности, другими нормативными правовыми актами, а также утвержденными указами Главы государства  Правилами применения и Планом применения Вооруженных Сил Республики Казахстан.
      В военных конфликтах низкой интенсивности Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан будут применяться, как правило, для локализации очага напряженности и прекращения военных действий на возможно более ранней стадии с целью создания условий для урегулирования конфликтов мирными средствами, ликвидации незаконных вооруженных формирований, нормализации обстановки, восстановления законности и правопорядка, обеспечения общественной безопасности, оказания населению необходимой помощи.
      К решению этих задач привлекаются соединения и части постоянной боевой готовности. При необходимости они могут усиливаться другими войсками и воинскими формированиями, а руководство операцией будет осуществлять единое (общевойсковое) командование.
      Приграничный конфликт, как правило, разрешается силами и средствами Пограничной службы Комитета национальной безопасности во взаимодействии с соединениями и частями Вооруженных Сил Республики Казахстан.
      Военный конфликт средней интенсивности против Республики Казахстан может быть развязан с целью подрыва экономического и оборонного потенциала, захвата или установления контроля над определенными территориями, принуждения государства к значительным политическим, территориальным, экономическим и другим уступкам.
      Участие в конфликте средней интенсивности может потребовать введения на всей территории Республики Казахстан или в отдельных ее областях военного положения и объявления частичной или общей мобилизации, использования всего или значительной части оборонного и военно-экономического потенциала государства.
      Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан в военных конфликтах средней интенсивности будут применяться с целью локализации районов боевых действий и решительного пресечения агрессии, в том числе совместно с вооруженными силами государств-союзников.
      Конфликт высокой интенсивности против Республики Казахстан может быть развязан с радикальными военно-политическими целями: смена политической власти в стране, дезорганизация системы государственного и военного управления, отторжение значительной части территории, полное уничтожение оборонного потенциала государства.
      Целью Республики Казахстан является активный поиск и создание эффективной системы политико-правовых, организационно-технических и иных международных гарантий предотвращения развязывания против нее конфликта высокой интенсивности.
      Благодаря выверенной внешней политике по созданию дружественных отношений с соседними государствами, ввиду отсутствия угрозы прямой военной агрессии, в среднесрочной перспективе возникновение такого конфликта с вовлечением в него Республики Казахстан маловероятно.
      Задачи Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований:
      в мирное время:
      поддержание боевого потенциала, боевой и мобилизационной готовности, степени подготовки органов управления и войск в штатах мирного времени на уровне, обеспечивающем локализацию и пресечение военных конфликтов низкой интенсивности, любого противоправного вооруженного насилия на государственной границе или в пределах территории Республики Казахстан;
      охрана воздушного пространства, а также прикрытие важных в оперативно-стратегическом отношении участков государственной границы;
      защита национальных интересов Казахстана в территориальном море, на континентальном шельфе и в экономической зоне Республики Казахстан;
      охрана важных военных и государственных объектов;
      демонстрация готовности к решительным действиям по стабилизации обстановки в любом районе страны;
      обеспечение готовности к стратегическому развертыванию Вооруженных Сил в случае возникновения угрозы конфликта средней или высокой интенсивности;
      предотвращение и пресечение диверсий и террористических актов;
      участие в миротворческих, гуманитарных и иных операциях в соответствии с международными обязательствами Республики Казахстан;
      участие в предупреждении экологических катастроф и других чрезвычайных ситуаций, ликвидация их последствий.
      Решение этих задач осуществляется в тесном взаимодействии Вооруженных Сил с другими войсками и воинскими формированиями. При этом на Пограничную службу Комитета национальной безопасности возлагаются охрана и защита государственной границы на суше, море, озерах и иных водоемах, участие в борьбе с терроризмом, контрабандой оружия и наркотиков, на внутренние войска Министерства внутренних дел - охрана важных стратегических объектов экономики и инфраструктуры, в том числе объектов нефтяных операций, участие в пресечении особо опасных правонарушений, диверсий и террористических актов, борьбе с незаконными вооруженными формированиями;
      при пресечении внутренних вооруженных конфликтов:
      локализация и блокирование района конфликта;
      обеспечение охраны общественного порядка и поддержание правового режима чрезвычайного положения;
      разоружение и ликвидация незаконных вооруженных формирований, изъятие у населения незаконно хранящегося оружия;
      усиление охраны общественного порядка и безопасности в районах, примыкающих к району конфликта, в соответствии с планами территориальной и гражданской обороны;
      восстановление законности и правопорядка, а также решение других задач, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.
      Задачи по пресечению внутренних вооруженных конфликтов возлагаются на создаваемые объединенные группировки Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований.
      В случае конфликтов низкой интенсивности и при агрессии против Республики Казахстан и ее союзников:
      локализация и нейтрализация приграничных конфликтов, в том числе во взаимодействии с привлекаемыми компонентами военной организации государства;
      проведение мобилизационного развертывания Вооруженных Сил;
      отражение ударов и разгром группировок войск противника совместно с вооруженными силами государств-союзников;
      прикрытие районов формирования резервов;
      борьба с силами, проводящими специальные операции, и иррегулярными формированиями;
      защита населения, объектов экономики, инфраструктуры от воздействия средств поражения противника;
      поддержание режима военного (чрезвычайного) положения.
      В зависимости от масштаба военных действий, условий обстановки и соотношения сил задачи могут видоизменяться, но конечной целью при любых обстоятельствах является изгнание агрессора с территории Республики Казахстан и восстановление положения, существовавшего до агрессии.
      Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан могут привлекаться для оказания помощи населению при ликвидации последствий аварий, катастроф и стихийных бедствий в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

  3.3. Руководство обеспечением военной безопасности

      Руководство строительством, подготовкой и применением военной организации, обеспечением военной безопасности государства осуществляет Президент Республики Казахстан, который является Верховным Главнокомандующим Вооруженными Силами Республики Казахстан.
      Парламент Республики Казахстан принимает законы по вопросам военной безопасности и обороны государства, решает вопросы войны и мира, принимает решение об использовании Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований для выполнения международных обязательств по поддержанию мира и безопасности, ратифицирует и денонсирует международные договоры по вопросам обороны и военного сотрудничества.
      Правительство Республики Казахстан организует оснащение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований вооружением, военной и специальной техникой, их финансовое и материальное обеспечение, оперативное оборудование территории страны в интересах обороны, гражданскую и территориальную оборону; определяет перечень стратегических объектов, подлежащих физической защите, лимит штатной численности органов управления, видов, родов войск Вооруженных Сил, порядок предоставления и использования для нужд обороны земель, лесов, вод и других природных ресурсов, выполняет другие функции, установленные законодательством Республики Казахстан.
      Другие государственные органы, местные представительные и исполнительные органы в пределах прав, обязанностей и полномочий, определенных законодательством Республики Казахстан, организуют и несут всю полноту ответственности за выполнение возложенных на них задач по обеспечению военной безопасности.
      Руководство Вооруженными Силами в мирное время осуществляется Министерством обороны Республики Казахстан через Комитет начальников штабов Министерства обороны.
      Министерство обороны Республики Казахстан решает задачи, связанные с обеспечением военной безопасности и обороны страны, координирует разработку основных направлений военной реформы, программ развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований; определяет структуру, штатную численность видов, родов войск Вооруженных Сил; проводит единую военно-техническую политику в государстве; осуществляет международное военное сотрудничество, контроль за соблюдением законности и правопорядка в Вооруженных Силах, обеспечивает социальные и правовые гарантии военнослужащим, членам их семей и гражданскому персоналу.
      Комитет начальников штабов Министерства обороны Республики Казахстан, являясь ведомством Министерства обороны, разрабатывает основные направления военной реформы, планы строительства и развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, их оперативной, боевой и мобилизационной подготовки, организует и осуществляет планирование применения Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, сил, участвующих в выполнении задач территориальной обороны, разрабатывает план оперативного оборудования территории страны в интересах обороны.
      Управления главнокомандующих видами, командующих родами войск, начальника Тыла Вооруженных Сил осуществляют разработку и реализацию планов развития и применения подчиненных органов управления и войск, их оперативную, боевую, специальную, мобилизационную подготовку, техническое оснащение, подготовку кадров, обеспечивают управление войсками и руководство их повседневной деятельностью.
      Управления командующих войсками региональных командований осуществляют управление подчиненными группировками войск и руководство их повседневной деятельностью, планирование и организацию мероприятий по совместной с другими войсками и воинскими формированиями подготовке к обеспечению военной безопасности в установленных зонах ответственности.
      Непосредственное руководство и управление повседневной деятельностью других войск и воинских формирований в мирное время осуществляют соответствующие государственные органы.
      В угрожаемый период и военное время руководство обеспечением военной безопасности государства регламентируется соответствующими нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

  4. Военно-экономические и военно-технические основы
обеспечения безопасности Республики Казахстан

  4.1. Цели, принципы, задачи и направления
военно-экономического и военно-технического обеспечения

      Главной целью военно-экономического и военно-технического обеспечения является удовлетворение потребностей Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в финансовых средствах и военном имуществе в объемах, необходимых в целях решения задач обеспечения военной безопасности Республики Казахстан для устойчивого функционирования экономики и системы государственного управления.
      Вооруженные Силы Казахстана должны быть обеспечены современными военно-техническими средствами, они оправданно рассчитывают на высокие оборонные технологии, соответствующие угрозам, специфическим для Казахстана, и новой международной ситуации.
      Основные принципы военно-экономического и военно-технического обеспечения:
      поэтапное увеличение бюджетов развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, обеспечение их доминирования в общей структуре бюджетов силовых структур;
      совершенствование вопросов программно-целевого финансирования Вооруженных Сил Республики Казахстан на основе зафиксированного в бюджетном законодательстве уровня расходов на оборону, составляющего не менее 1 процента от валового внутреннего продукта страны;
      эффективное использование финансовых, материально-технических, интеллектуальных ресурсов при решении задач обеспечения военной безопасности;
      государственное регулирование в сферах производства, оборота и реализации вооружения, военной и специальной техники.
      Приоритетными задачами военно-экономического и военно-технического обеспечения являются:
      обеспечение своевременного финансирования мероприятий развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, а также сбалансированного финансирования повседневной деятельности органов управления и войск;
      совершенствование военно-экономической деятельности государства в интересах обеспечения военной безопасности для устойчивого функционирования экономики и системы государственного управления;
      формирование современной единой и скоординированной государственной военно-технической политики, базирующейся на гармоничном сочетании мер по развитию отечественного оборонно-промышленного комплекса, международной военно-технической интеграции, а также поставках современной техники из-за рубежа с учетом совместимости с имеющимися вооружением и военной техникой;
      создание условий для освоения предприятиями отечественного оборонно-промышленного комплекса ремонта и модернизации состоящих на оснащении войск образцов, а также производства современного вооружения, боевой и специальной техники, боеприпасов;
      осуществление взаимовыгодного международного военного и военно-технического сотрудничества.
      Основные направления военно-экономического и военно-технического обеспечения военной безопасности Республики Казахстан:
      осуществление экономической, в том числе бюджетной политики, направленной на гарантированное удовлетворение потребностей Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в финансовых, материально-технических, интеллектуальных и иных ресурсах;
      проведение единой государственной военно-технической политики и формирование государственного оборонного заказа на основе государственной программы закупки, модернизации, ремонта, утилизации вооружения и военной техники Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, развития предприятий, выпускающих продукцию военного назначения, до 2015 года и других программ развития;
      обеспечение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований новыми образцами вооружения, военной и специальной техники для проведения антитеррористических операций, предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, борьбы с организованной преступностью, трафиком оружия, боеприпасов и наркотических средств;
      совершенствование системы финансово-экономических регуляторов и механизмов, обеспечивающих ежегодное формирование и исполнение государственного оборонного заказа;
      проведение модернизации, технического перевооружения, обновление парка вооружения, военной техники и другого военного имущества за счет ассигнований из республиканского бюджета, средств от реализации высвобождаемого и неиспользуемого военного имущества и других источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан;
      поэтапный переход отдельных компонентов военно-оборонительной системы на высокотехнологичные образцы вооружения и военной техники, соответствующие лучшим мировым аналогам и стандартам НАТО;
      определение приоритетных направлений развития и повышение конкурентоспособности отечественного оборонно-промышленного комплекса, а также выпуск продукции двойного назначения;
      создание комплексных центров по техническому сопровождению, ремонту и модернизации вооружения и военной техники, поступающих для оснащения войск;
      подготовка квалифицированных кадров для оборонно-промышленного комплекса;
      привлечение стратегических инвесторов с целью производства новых видов военной продукции, работ и услуг военного назначения для решения задач по обеспечению необходимого уровня обороноспособности государства;
      проведение государственных испытаний и сертификации продукции, производимой (приобретаемой) для нужд обороны;
      развитие института военной приемки производимой продукции;
      развитие экспортного потенциала отечественных военно-промышленных компаний и предприятий путем расширения рынков сбыта, увеличения номенклатуры и объемов экспортной военной продукции;
      укрепление, развитие и перепрофилирование отечественной оборонной промышленности, широкое использование мирового опыта и международного военно-технического сотрудничества в целях повышения военно-экономического потенциала страны.

  4.2. Мобилизационная подготовка экономики

      Цель мобилизационной подготовки экономики - обеспечение готовности системы органов государственного управления к функционированию в военное время, организованному переводу экономики страны на обеспечение потребностей Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, населения Республики Казахстан в период мобилизации, военного положения и в военное время.
      Задачи мобилизационной подготовки экономики:
      дальнейшее совершенствование и адаптация к рыночным условиям нормативной правовой базы мобилизационной подготовки и мобилизации в Республике Казахстан;
      подготовка системы управления экономикой к устойчивому функционированию в условиях военного положения и в военное время;
      повышение эффективности системы мобилизационной подготовки государственных органов, организаций и предприятий, имеющих мобилизационные задания;
      совершенствование системы экономической заинтересованности предприятий и организаций различных форм собственности в выполнении мобилизационных заданий.
      Основные направления мобилизационной подготовки экономики:
      обеспечение сохранности мобилизационных мощностей и мобилизационных резервов;
      подготовка производств в целях выполнения заказов (заданий) по мобилизации, в период военного положения и в военное время;
      выполнение заказов (заданий) на поставку продукции, проведение работ, предоставление услуг в интересах мобилизационной подготовки и мобилизации;
      накопление и сохранение запасов материальных ресурсов в мобилизационном и государственном резервах;
      создание и сохранение страхового фонда конструкторской и технологической документации для военного времени;
      бронирование на период мобилизации, военного положения и в военное время руководящего состава, специалистов, квалифицированных рабочих и служащих из числа военнообязанных граждан;
      подготовка специальных формирований и техники, предназначенных для поставки Вооруженным Силам, другим войскам и воинским формированиям, а также в интересах экономики Республики Казахстан.

  4.3. Система резервов Республики Казахстан

      Система резервов Республики Казахстан создается с целью выделения финансовых, материально-технических и иных ресурсов для гарантированного обеспечения обороны Республики Казахстан и ликвидации чрезвычайных ситуаций.
      Система резервов создается Правительством Республики Казахстан. Управление компонентами системы резервов осуществляется соответствующими уполномоченными государственными органами.
      Для производства и накопления запасов материально-технических средств и военного имущества в системе резервов государственным органам в соответствии с Мобилизационным планом Республики Казахстан на 2006-2010 годы, в рамках реализации задач мобилизационной подготовки и мобилизации в Республике Казахстан, устанавливаются мобилизационные задания.
      Система резервов включает стратегические, оперативные и войсковые запасы вооружения, боеприпасов и материально-технических средств, а также мобилизационные резервы.
      Накопление и содержание стратегических запасов материально-технических средств организуются Правительством Республики Казахстан.
      Учет и хранение стратегических запасов материально-технических средств осуществляются соответствующим уполномоченным государственным органом.
      Накопление и содержание оперативных запасов вооружения, боеприпасов и материально-технических средств осуществляются Министерством обороны, а войсковых - соответствующими государственными органами Республики Казахстан.
      Учет людских и транспортных мобилизационных резервов осуществляется департаментами (управлениями, отделами) по делам обороны городов Астаны и Алматы, областей (городов, районов) Республики Казахстан.
      Подготовка и накопление мобилизационных резервов для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, территориальной и гражданской обороны осуществляются под общим руководством Комитета начальников штабов Министерства обороны Республики Казахстан.
      Для совершенствования системы резервов Правительство Республики Казахстан организует:
      разработку необходимой нормативной правовой базы мобилизационной подготовки и перевода экономики с мирного на военное положение;
      создание эффективных систем мобилизационной готовности экономики и мобилизационной подготовки населения страны;
      развитие материально-технической базы системы резервов, оснащение ее современной пожарной и охранной сигнализацией;
      накопление в необходимых объемах материальных средств и содержание этих запасов в государственном материальном резерве.

  5. Международное военное сотрудничество Республики Казахстан

  5.1. Международное военное и военно-техническое сотрудничество

      Международное военное и военно-техническое сотрудничество Республики Казахстан осуществляется исходя из внешнеполитической и экономической целесообразности в соответствии с национальным законодательством и международными договорами Республики Казахстан с целью сбалансированного решения задач обеспечения военной безопасности, выхода Казахстана на новый международный уровень, адекватный его потенциалу, упрочения позиций регионального лидера.
      Достижение этой цели предполагает формирование системы коллективной безопасности в сочетании с расширением и укреплением мер доверия и партнерства на многонациональной основе.
      Республика Казахстан осуществляет международное военное и военно-техническое сотрудничество на основе принципов равноправия, взаимной выгоды и добрососедства в интересах международной стабильности, национальной, региональной и глобальной безопасности.
      Республика Казахстан обеспечивает неукоснительное соблюдение международных обязательств в области контроля за экспортом вооружения, продукции военного назначения, товаров и технологий двойного применения.
      Приоритетными направлениями в международном военном сотрудничестве Республика Казахстан считает:
      активизацию военного и военно-технического сотрудничества с государствами-членами Организации  Договора о коллективной безопасности исходя из необходимости консолидации усилий по созданию единого оборонного пространства и обеспечению коллективной военной безопасности;
      углубление стратегического партнерства с Российской Федерацией, Китайской Народной Республикой на основе общих военно-политических интересов в регионе;
      укрепление сотрудничества с Соединенными Штатами Америки по вопросам технической модернизации Вооруженных Сил, трансферта военных технологий, подготовки кадров и развития военной инфраструктуры в интересах обеспечения военной безопасности в регионе;
      расширение сотрудничества в военной и военно-технической областях с государствами Центральной Азии и другими странами;
      участие в совместных учениях и обмен опытом в планировании, проведении и всестороннем обеспечении антитеррористических операций и операций по поддержанию мира под руководством НАТО;
      создание региональных центров в рамках программы "Партнерство во имя мира", а также по подготовке офицеров - верификаторов;
      участие воинских формирований в операциях по поддержанию мира под эгидой ООН.

  5.2. Участие Республики Казахстан в коалиционном
военном строительстве

      Казахстан, формируя эффективную и современную систему национальной безопасности, активно взаимодействует с региональными и глобальными системами безопасности.
      Республика Казахстан будет укреплять сотрудничество с государствами-участниками Организации Договора о коллективной безопасности в рамках коалиционного военного строительства, осуществляемого в интересах обеспечения совместной безопасности и коллективной обороны.
      Основными задачами коалиционного военного строительства являются:
      расширение сотрудничества в военной области в рамках ОДКБ;
      согласование нормативной правовой базы в военной сфере;
      подготовка к выполнению задач по обеспечению военной безопасности государств-участников ОДКБ.
      Приоритетными направлениями в коалиционном военном строительстве Республика Казахстан считает:
      планирование и осуществление мероприятий по обеспечению коллективной военной безопасности государств-участников ОДКБ;
      создание и подготовку коалиционных (региональных) группировок войск (сил) и органов управления ими, поддержание требуемого уровня их боевой готовности;
      планирование применения вооруженных сил государств-участников ОДКБ в интересах обеспечения общей безопасности и коллективной обороны;
      совершенствование вопросов взаимодействия сил и средств системы коллективной безопасности, определение содержания, форм и способов совместных действий;
      подготовку войск к выполнению задач по предназначению в интересах обеспечения общей безопасности и коллективной обороны по согласованным программам и планам;
      активизацию совместных усилий в борьбе с международным терроризмом, религиозным экстремизмом, сепаратизмом, наркобизнесом и участие в процессе нераспространения оружия массового уничтожения;
      взаимовыгодное военно-техническое сотрудничество в рамках  Соглашения об основных принципах военно-технического сотрудничества между государствами-участниками Договора о коллективной безопасности от 15 мая 1992 года;
      развитие военной науки, подготовку военных кадров.

  5.3. Миротворческая деятельность

      Республика Казахстан рассматривает миротворческую деятельность как важнейшую составную часть своей политики по укреплению коллективной и национальной безопасности, считает ее одним из основных инструментов раннего обнаружения и своевременного предотвращения политическими средствами назревающих военно-политических кризисов и военных конфликтов.
      Целью миротворческой деятельности является прекращение вооруженного конфликта и создание условий, способствующих его политическому урегулированию.
      Миротворчество имеет важное значение для продвижения военно-политических позиций и интересов Казахстана в международных делах, а также в значительной степени поднимает авторитет страны на международной арене.
      В этих целях Республика Казахстан будет принимать активное участие в миротворческих операциях под эгидой ООН на основании выданного ей мандата.
      Главным в миротворческой деятельности Казахстана является принципиальная позиция государства в деле консолидации коллективных усилий в соответствии с решениями Совета Безопасности ООН и общепризнанными нормами международного права для обеспечения региональной и международной безопасности.
      Одним из эффективных инструментов развития миротворческого потенциала будет создание регионального миротворческого центра с усиленной инженерно-саперной и медицинской составляющими.
      Выполнение задач в операциях по поддержанию и восстановлению мира возлагается на специально подготовленные по международным стандартам подразделения Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан.
      Их участие в миротворческих операциях осуществляется на основании решения Парламента Республики Казахстан, принимаемого в соответствии с  Конституцией , законодательством Республики Казахстан и ратифицированными международными договорами.
      Комплектование выделенного контингента личным составом проводится на добровольной основе.
      Выделенный контингент в ходе миротворческой операции может выполнять следующие задачи:
      блокирование района конфликта в целях обеспечения выполнения санкций, принятых международным сообществом;
      разъединение вооруженных группировок конфликтующих сторон и их разоружение;
      обеспечение режима прекращения огня и установления мира, предотвращение возобновления военных действий;
      разминирование местности, ликвидация фортификационных сооружений и последствий применения оружия массового уничтожения;
      контроль перевозок, пресечение противоправного ввоза и вывоза боевой техники, оружия, боеприпасов и взрывчатых веществ;
      контроль местности и действий населения в зоне разъединения, противодействие беспорядкам;
      содействие местным органам власти (правоохранительным органам) в поддержании правопорядка, обеспечение безопасности лиц, вернувшихся в места прежнего проживания;
      охрана и сопровождение грузов гуманитарной помощи;
      обеспечение безопасности официальных встреч для переговоров по урегулированию конфликта и безопасности персонала миротворческих миссий.

  6. Заключение

      Военная доктрина Республики Казахстан определяет оборонительную направленность деятельности по обеспечению военной безопасности страны, подтверждает принципиальную приверженность Казахстана невоенным мерам разрешения любых межгосударственных противоречий и конфликтов.
      Положения Военной доктрины будут уточняться и дополняться с учетом изменений военно-политической обстановки в мире и регионе, характера и содержания военных угроз, направлений развития военной организации государства, конкретизироваться в ежегодных посланиях Президента Республики Казахстан, законодательных и иных нормативных правовых актах по вопросам обеспечения военной безопасности, программных документах развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований.
      Республика Казахстан подтверждает свою приверженность целям поддержания международной безопасности и всеобщего мира, предотвращения военных конфликтов.

Қазақстан Республикасының Әскери доктринасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 21 наурыздағы N 299 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 11 қазандағы № 161 Жарлығымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Президентінің 2011.10.11 № 161 Жарлығымен.

Қазақстан Республикасының Президенті
мен Үкіметі актілерінің жинағында 
жариялануға тиіс          

      "Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштерi туралы" Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 7 қаңтардағы Заңының 5-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес ҚАУЛЫ ЕТЕМIН:

      1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының Әскери доктринасы бекiтiлсiн.

      2. Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасының Әскери доктринасын iске асыру жөнiнде шаралар қабылдасын.

      3. "Қазақстан Республикасының Әскери доктринасын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2000 жылғы 10 ақпандағы N 334 Жарлығының (Қазақстан Республикасының ПYАЖ-ы, 2000 ж., N 7, 76-құжат) күшi жойылды деп танылсын.

      4. Осы Жарлық қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.

      Қазақстан Республикасының
      Президентi

Қазақстан Республикасы 
Президентiнiң     
2007 жылғы 21 наурыздағы
N 299 Жарлығымен    
БЕКІТІЛГЕН      

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘСКЕРИ ДОКТРИНАСЫ

Астана, 2007 жыл

МАЗМҰНЫ

1. Кiрiспе
2. Қазақстан Республикасы қауіпсіздігінің әскери-саяси негіздері
   2.1. Әскери-саяси жағдайды дамыту болжамы
   2.2. Қазақстанның әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету саласындағы саясаты
   2.3. Мемлекеттің әскери ұйымы
3. Қазақстан Республикасы қауiпсiздiгiнiң әскери-стратегиялық негіздерi
   3.1. Әскери жанжалдардың сипаты
   3.2. Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды қолдану негiздерi
   3.3. Әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге басшылық жасау
4. Қазақстан Республикасының қауiпсiздiгін қамтамасыз етудiң әскери-экономикалық және әскери-техникалық негiздерi
   4.1. Әскери-экономикалық және әскери-техникалық қамтамасыз етудiң мақсаттары, принциптерi, мiндеттерi мен бағыттары
   4.2. Экономиканы жұмылдыра даярлау
   4.3. Қазақстан Республикасының резервтер жүйесі
5. Қазақстан Республикасының халықаралық әскери ынтымақтастығы
   5.1. Халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастық
   5.2. Қазақстан Республикасының коалициялық әскери құрылысқа қатысуы
   5.3. Бiтiмгершiлiк қызмет
6. Қорытынды

1. Кiрiспе

      Қазақстан Республикасының Әскери доктринасы (бұдан әрі - Әскери доктрина) мемлекеттің әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге,  соғыстар мен қарулы жанжалдарды (бұдан әрi - әскери жанжалдар) болдырмауға, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды дамыту мен қолдануға негiз қалаушы көзқарастар жүйесiн бiлдiредi.
      Әскери доктрина жоғары әлемдiк стандарттарға сәйкес келетiн, күштер мен құралдарды жылдам өрiстетудi жүзеге асыруға қабiлеттi, Қазақстанның мемлекеттiгiн, егемендiгi мен аумақтық тұтастығын нығайтуға кепiл беретiн кәсiби армия құруды көздейдi.
      Әскери доктринаның ережелерi әлемдегi әскери-саяси жағдайды кешендi бағалауға және оны дамытуды стратегиялық болжауға негізделедi.
      Әскери доктринаны қабылдау үшiн негiздеме қазақстандық қоғамды әлеуметтiк-экономикалық және саяси жаңарту, сондай-ақ олардың экономикалық және әскери әлеуетiне қарамастан, көптеген елдер үшiн шиеленiскен әлеуметтiк-саяси жанжалдармен және қайшылықтармен, халықаралық тұрақсыздықпен, әлеуеттi қатерлердiң болуымен сипатталатын әскери-саяси жағдайдағы өзгерiстер болып табылады.
      Қазақстан Республикасы әскери күштiң мәнi барынша төмендетілген және оның функциялары әскери жанжалдарды тежеу мiндетiне жақындастырылған осындай халықаралық қатынастар жүйесiн құруды дәйектi түрде қолдайды. Алайда, болжамдарға қарамастан, XXI ғасырдың басында халықаралық қатынастардағы әскери күштiң мәнi азайған жоқ: ғаламдық және өңiрлiк қауiпсiздiк саласындағы бiрқатар халықаралық саяси институттардың дағдарысы аясында саяси және экономикалық мүдделердi қамтамасыз етуде оның рөлi күшейе түсуде.
      Әскери доктрина Қазақстан Республикасы Конституциясының ережелерi, Мемлекет басшысы жарлықтарының талаптары, Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi даму стратегиясы , Ұлттық қауiпсiздiк стратегиясы, Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерi, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттар ескерiле отырып әзiрлендi.
      Әскери доктринада Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерiн iске асыруға терiс ықпал ететiн факторлар қарастырылады, ел қауiпсiздiгiне ықтимал қыр көрсетулер мен қатерлер жiктеледi, мемлекет қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi әскери-саяси мiндеттер тұжырымдалады, Қазақстан Республикасын қарулы қорғауды жүзеге асыру, Қазақстанға да, онымен достас мемлекеттерге де қатер төндiретiн әскери жанжалдардың алдын алу жөнiндегi Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар қызметiнiң мақсаттары, мiндеттерi, принциптерi мен бағыттары ашылады.
      Әскери доктринаның қорғаныстық сипаты бар, бұл оның ережелерiнде бейбiтшiлiкке дәйектi бейiлдiлiк танытудың республиканың ұлттық мүдделерiн қорғаудың, әскери қауiпсiздiгiне кепiлдiк берудiң қатаң шешiмiмен мәндi үйлесуiн алдын ала айқындайды. Әскери доктринада асимметриялық қатерлерге: халықаралық терроризмге, дiни экстремизмге, есiрткi тасымалына, қаруды, оның iшiнде жаппай қырып-жою қаруын заңсыз таратуға, заңсыз көші-қонға қарсы күрес ескеріле отырып, Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен  әскери құралымдарды дамыту шарттары мен жаңа бағыттары нақтыланады.
      Әскери доктринаның ережелерiн iске асыру әскери басқару жүйесiн одан әрi жетiлдiру, өзара байланысты саяси, дипломатиялық, экономикалық, әлеуметтiк, ақпараттық, құқықтық, әскери және Қазақстанның әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге бағытталған басқа да шаралар кешенiн жүргiзу есебiнен қамтамасыз етiлетiн болады.

2. Қазақстан Республикасы қауiпсiздiгiнiң әскери-саяси
негiздерi

2.1. Әскери-саяси жағдайды дамыту болжамы

      Еуропа мен Азияның сауда және көлiк-коммуникациялық ағынының қиылысында тұрған Қазақстанның геосаяси жағдайы, елдiң бай табиғи ресурстары халықаралық және өңiрлiк ынтымақтастықты дамыту саласында елеулi басымдықтар бередi.
      Сонымен бiр уақытта табиғи ресурстарды бөлудiң әркелкiлiгi, дамыған және дамушы елдер арасындағы ұлғайып келе жатқан алшақтық, экономикалық өктемдiк, мемлекеттердiң әлеуметтiк-саяси құрылысына қағидаттардағы айырмашылықтар және жаһанданудың басқа да терiс аспектiлерi оларды шешу кезiнде әскери және өзге де қуат құралдарының пайдаланылу мүмкiндiгi мемлекетаралық қайшылықтарды шиеленiстiруге ықпал етуi мүмкiн.
      Қазақстанның айналасындағы ахуал түбегейлi өзгердi. Өңiрдегi жағдайды тұрақсыздандыратын және ұлттық қауiпсiздiкке қатер туғызатын жаңа факторлар туындады, ол әскери қатерлердiң тұрақты мониторингі жүйесiнiң тиiмдiлiгiн арттыруды талап етедi.
      Жаппай қырып-жою қаруын таратудың өсiп келе жатқан қаупi, трансұлттық терроризм мен дiни экстремизм, қару-жарақ пен есiрткiнiң заңсыз айналымы, этникалық және демографиялық шиеленiстiң өсуi, табиғи ресурстардың, ең алдымен судың тапшылығы, жекелеген өңiрлерде және тұтастай әлемде экологиялық жағдайдың нашарлауы орта мерзiмдi перспективада Қазақстанның қауiпсiздiгiне, халықаралық және өңiрлiк тұрақтылыққа елеулi қатер төндiредi.
      Ядролық қаруы бар мемлекеттер және "соғысқа бейiм тұратын" деп аталатын елдер санының ұлғаюы белгiлi бiр дәрежеде қалыптасқан халықаралық қауiпсiздiк жүйесiн бұза отырып, әлемде күштердi орналастыруды түбегейлi өзгертедi. Бұл ықтимал қатерлерге қарсы iс-қимыл үшiн принциптi жаңа қағидаттар, оның iшiнде негiзгi ғаламдық күштер орталықтарымен бiрлесiп тұжырымдауды талап етедi.
      Ықпал ету объектiлерi маңызды экономикалық және әскери орталықтар, азаматтық халық, ұлттық рәмiздер болуы мүмкiн, ол тек жекелеген мемлекеттердегi ғана емес, сондай-ақ тұтастай өңiрдегi жағдайды тұрақсыздандыруға әкеп соқтырады.
      Сөйтiп, қазiргi заманғы геосаяси жағдай саяси тұрақсыздықпен, экономикалық, демографиялық және әлеуметтік сипаттағы қайшылықтармен сипатталады, өзімен бірге тұрақсыздандыру қатерін әкеледі.
      Осы жағдайларда бейбiтшілікті, халықаралық және өңiрлiк қауiпсiздiктi, тұрақтылықты нығайту, ұжымдық негiзде мемлекеттiң тәуелсiздiгін, аумақтық тұтастығы мен егемендiгiн қорғау Қазақстанның әскери қауiпсiздігін қамтамасыз ету саласындағы түйiндi мақсаттар болып табылады.
      Осы мақсаттарға қол жеткiзуде басымдық саяси шараларға және алдын алу дипломатиясына берiледi. Сонымен қатар әскери-қорғаныстық құрауыштарға сұраныс сақталып отыр және, демек, Әскери доктринаның жаңа жағдайларға бейiмделу проблемасы өзектi болып табылады.
      Әскери-саяси жағдайды талдау Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiне төнетiн негiзгi қатерлер мыналар болуы мүмкiн деп болжайды:
      сыртқы:
      саяси тұрақсыздық, шекаралас елдердегi мемлекеттiк институттардың жеткiлiктi дамымауы;
      қарулы арандатулар, Қазақстан Республикасына аумақтық кiнә қоюлар;
      шетел мемлекеттерi немесе ұйымдары тарапынан Қазақстан Республикасының iшкi iстерiне араласу;
      Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiне залал келтiруге әскери-саяси ұйымдар мен одақтар ықпалының кеңеюi;
      Қазақстан шекарасының маңында қарулы жанжалдар ошақтарының болуы;
      жекелеген мемлекеттердiң жаппай қырып-жою қаруын және оны жеткiзу құралдарын жасау жөнiндегi бағдарламаларды жүзеге асыруы, оны шығару үшiн пайдаланылатын жабдықтарды, технологиялар мен құрауыштарды, сондай-ақ қосарлы мақсаттағы технологияларды заңсыз таратуы;
      әскери  қыр  көрсету,  Қазақстан мен  оған  достас мемлекеттердiң шекаралары маңындағы қалыптасқан күштер теңгерiмiн бұзуға әкеп соқтыратын әскер топтарын өрiстету;
      халықаралық радикалдық топтардың қызметi, шекаралас елдердегi дiни экстремизм ұстанымының күшеюi;
      iшкi:
      конституциялық құрылысты өзгертуге бағытталған күш көрсету iс-әрекеттерi;
      Қазақстан Республикасының бiрлiгi мен аумақтық тұтастығын, елдегi iшкi саяси тұрақтылықты бұза отырып, экстремистiк, ұлттық, дiни, сепаратистiк және террористiк қозғалыстардың құқыққа қарсы қызметi;
      мемлекеттiк билiктiң орталық органдарының жұмыс iстеуiне iрiткi салуға бағытталған iс-әрекеттердi жоспарлау, дайындау және жүзеге асыру, мемлекеттiк және басқа да өмiрлiк маңызы бар объектiлерге шабуыл жасау;
      заңсыз қарулы құралымдарды құру, жарақтандыру, дайындау және олардың жұмыс iстеуi;
      Қазақстан Республикасының аумағында диверсиялар, террористiк актiлер, өзге де құқыққа қарсы iс-әрекеттер үшiн пайдаланылуы мүмкiн қаруды, оқ-дәрiлердi, жарылғыш және басқа да құралдарды заңсыз тарату;
      Қазақстан Республикасындағы экономикалық және саяси тұрақтылыққа қатер төндiретiн ауқымдағы ұйымдасқан қылмыс, контрабандалық және өзге де заңға қарсы қызмет.

2.2. Қазақстанның әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету
саласындағы саясаты

      Қазақстан Республикасы қызметiнiң маңызды бағыты - мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, агрессияны немесе әскери жанжалдар тұтандыруды болдырмау, тұлға мен қоғамды қорғау, елдiң саяси және экономикалық мүдделерiн iске асыру үшiн қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету.
      Қазақстан өзiнiң әскери қауiпсiздiгін қамтамасыз етудi демократиялық, құқықтық мемлекеттi дамыту, әлеуметтiк-экономикалық және саяси реформаларды жүзеге асыру, тең құқылы әрiптестiк, өзара тиiмдi ынтымақтастық, халықаралық қатынастардағы тату көршiлестiк принциптерiн бекiту, халықаралық қауiпсiздiктiң толық қамтитын жүйесiн дәйектi түрде қалыптастыру, өңiрде бейбiтшiлiктi сақтау және нығайту тұрғысынан қарастырады.
      Қазақстан қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң әскери емес шараларына, бiрiншi кезекте саяси-дипломатиялық, құқықтық, экономикалық, гуманитарлық, ақпараттық-насихаттау және өзге де шараларына басымдық бередi, ол мынадай мiндеттердi шешудiң басымдықтарын алдын ала айқындайды:
      әскери саладағы, бiрiншi кезекте Орталық Азиядағы өзара тиiмдi ынтымақтастық, өзара түсiнiстiк, сенiм мен ашықтық шараларын жүзеге асыру негiзiнде достас мемлекеттермен байланыстарды және интеграциялық процестердi күшейту;
      әскери жанжалдарды және агрессия тұтандыруды болдырмаудың халықаралық тетiктерiн құру жөнiндегi қызметтi жандандыру;
      сенiм шараларын нығайту, мемлекетаралық қайшылықтарды шешу үшiн күш қолданудан бас тарту, халықаралық дауларды реттеу;
      әлемнiң демократиялық және индустриялық дамыған мемлекеттерiмен экономикалық байланысты кеңейту және қарым-қатынасты тереңдету;
      халықаралық қоғамдастық тарапынан елдi қолдауды қамтамасыз ету үшiн халықаралық институттар мен форумдардың көмегi мен жәрдемiн пайдалану;
      жаппай қырып-жою қаруын таратпаудың және қару-жарақты бақылаудың халықаралық режимдерiн нығайтуға жан-жақты жәрдемдесу.
      Қазақстан бейбiтшiлiк тәртiбiн қалыптастыруға белсендi қатыса отырып және әскери жанжалдарды болдырмау, ал олар туындаған жағдайда - олардың бастапқы даму сатысында жанжалдасу ахуалдарын бәсеңдету мәселелерiн шешуде әрiптестiк және ынтымақтастық құралын, диалогты және басқа да мемлекеттермен және халықаралық ұйымдармен өзiнiң байланыстарын кеңiнен пайдаланатын болады.
      Әскери жанжалды реттеуге дәйектi көзқарас барлық сатыдағы саяси бақылауды мiндеттi жүзеге асыру кезiнде саяси және әскери шаралардың бүкiл ауқымын қоса алғанда, ден қоюдың тиiстi құралдары мен тәсiлдерiн таңдауды және үйлестiрудi көздеуге тиiс.
      Қазақстан Республикасы әскери жанжалдарды болдырмау, халықаралық құқық нормалары негiзiнде халықаралық қауiпсiздiк пен тұрақтылықты нығайту iсiнде мынадай форматтарда мемлекеттермен ынтымақтастық жасайды: Бiрiккен Ұлттар Ұйымы, Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы, Азиядағы өзара ықпалдастық және сенiм шаралары жөнiндегi кеңес, Ұжымдық қауiпсiздiк туралы шарт ұйымы, Шанхай ынтымақтастық ұйымы, Солтүстiк Атлантика шарты ұйымы (Ic-қимыл серiктестiгiнiң жеке жоспары және "Бейбiтшiлiк жолындағы серiктестiк" бағдарламасы шеңберiнде), Еуропадағы қауiпсiздiк және ынтымақтастық жөнiндегi ұйым.
      Бiр қатар объективтi жағдайларда және әлеуеттi әскери қатерлер сақталғанда елдiң қорғаныс қабiлетiн нығайту мемлекеттiң өзектi мiндеттерiнiң бiрi болып қала бередi. Сондықтан әлемдiк стандарттар бойынша қазiргi заманғы қару-жарақпен және техникамен жарақтандырылған жоғары кәсiби армияның болуы Қазақстан Республикасының өмiрлiк маңызы бар ұлттық мүдделерiн сенiмдi қорғау шарттарының бiрi болып табылады.
      Әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң негiзгi мiндеттерi мыналар болып табылады:
      бейбiт уақытта:
      мемлекеттiң конституциялық құрылысын, аумағының тұтастығы мен қол сұғылмаушылығын қорғау;
      елдiң мемлекеттiк басқару органдарын, экономикасын және әскери ұйымын төтенше және соғыс жағдайларында жұмыс iстеуге дайындау;
      мемлекеттiң қорғаныс қабiлетiн неғұрлым ықтимал әскери қатерлерге қарсы iс-қимыл жасауды қамтамасыз ететiн деңгейде ұстау;
      энергетикалық, ғылыми-техникалық, ғарыштық және басқа да салалардың стратегиялық объектiлерiн күшпен қорғауды қамтамасыз ету;
      қару-жарақтың, әскери және арнайы техниканың қазiргi заманғы үлгiлерiмен, оның iшiнде НАТО стандарттары бойынша Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды жарақтандыру;
      әскерлердi жасақтаудың келiсiмшарттық жүйесiн дамыту шарттарында және әлемнiң озық тәжiрибесiн ескере отырып, Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар үшiн кадрлар даярлауды жетiлдiру;
      әскери қызметшiлердiң жоғары әлеуметтiк мәртебесiн, әскери қызметтен босатылған адамдардың әлеуметтiк кепiлдiктерiн қамтамасыз ету, әскери жанжалдарға және төтенше жағдай зардаптарын жоюға қатысушыларға мемлекеттiк қолдау көрсету;
      халықтың идеологиялық тәрбиеге, қазақстандық патриотизм мен елдiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге деген саналы көзқарасын қалыптастыру;
      бейбiтшiлiк пен қауiпсiздiктi қолдау жөнiндегi халықаралық мiндеттемелердi орындау, оның iшiнде бiтiмгершiлiк қызметке, коалициялық әскери құрылысқа қатысу;
      ұжымдық және өңiрлiк қауiпсiздiктi нығайту үшiн екi жақты және көп жақты негiздерде әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты кеңейту;
      қару-жарақты шектеу, қысқарту, таратпау және жою саласындағы шарттарды өзара орындауды бақылау, сенiм шараларын нығайту;
      қатерлi кезеңде және әскери жанжал басталғанда:
      агрессияны болдырмау немесе бейбiтшiлiктi қалпына келтiру үшiн агрессорды әскери жанжалды бастапқы сатысында тоқтатуға мәжбүрлеу үшiн БҰҰ-ның, басқа да халықаралық ұйымдардың әлеуетiн пайдалану;
      қарулы, саяси, дипломатиялық, ақпараттық, экономикалық және басқа да күрес түрлерiн ұйымдастыру және үйлесiмдi жүргiзу;
      әскери iс-қимылдарды дайындау және жүргiзу жөнiнде шешiмдер қабылдау және оны iске асыру;
      ел экономикасын, оның жекелеген салаларын, сондай-ақ кәсiпорындар мен ұйымдарды, көлiк пен коммуникацияларды соғыс жағдайы кезiнде жұмыс iстеуге ауыстыру;
      агрессияға тойтарыс беру мүдделерiнде мемлекеттiк органдар мен ұйымдардың қызметiн үйлестiру;
      аумақтық және азаматтық қорғаныс iс-шараларын ұйымдастыру және жүзеге асыру;
      әскери саладағы шарттар негiзiнде әскери жанжалдарды оқшаулау және тоқтату үшiн достас мемлекеттердiң мүмкiндiктерiн пайдалану.
      Әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң басым бағыттары:
      әскери қатерлердi уақтылы ашу, бағалау және жiктеу, оларға барабар қарсы iс-қимылды қамтамасыз ету;
      мемлекеттiң әскери ұйымына басшылық жасауды оның қызметiн азаматтық бақылаумен үйлесiмдiкте орталықтандыру;
      мемлекеттiң әскери ұйымының әскери қауiпсiздiкке қазiргi және әлеуеттi қыр көрсетулерi мен қатерлерiне қарсы тиiмдi iс-әрекет жасауға әзiрлiгiн қамтамасыз ету;
      әскери қауiпсiздiктi кепiлдi қамтамасыз етуге қабiлеттi күштер мен құралдардың болуы, оларды ұтымды орналастыру және жан-жақты ресурстық қамтамасыз ету;
      халықаралық әскери ынтымақтастықты тереңдету, халықаралық және өңiрлiк қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге белсендi қатысу.

2.3. Мемлекеттiң әскери ұйымы

      Мемлекеттiң әскери ұйымы мiндеттердi әскери әдiстермен орындауға арналған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiн, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарын қамтиды. Қазiргi заманғы және тиiмдi әскери ұйым Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз етудiң маңызды құралы болып табылады.
      Мемлекет өз Қарулы Күштерiн, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарын дамыту мен жан-жақты қамтамасыз ету жөнiнде қажеттi шаралар қабылдайды. Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды дамытудың басты мақсаты олардың мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiне қазiргі бар және әлеуеттi қатерлердi бейтараптандыруға әзiрлiгiн қамтамасыз ету болып табылады.
      Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiн, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарын дамытудың негiзгi принциптерi мыналар болып табылады:
      ғылыми негiздiлiк;
      жоспарланған iс-шараларды ұйымдастыру мен өткiзуге орталықтандырылған басшылық жасау;
      белгiленген iс-шаралардың уақтылығы, жоспарлылығы мен жан-жақты қамтамасыз етiлуi;
      жалпы мемлекеттiк және ведомстволық iс-шаралардың кешендiлiгi мен келiсiлуi, оларды ұйымдастыру мен өткiзудi ұдайы бақылау;
      бiрыңғай мемлекеттiк әскери-техникалық саясат;
      кадрларды оқыту және даярлау жүйесiнiң бiрiздiлiгi.
      Мемлекеттiң әскери ұйымын дамыту олардың қызметiн регламенттейтiн нормативтiк құқықтық актiлерге сәйкес, үйлестiрiлген және келiсiлген бағдарламалар мен жоспарлар бойынша, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды жауынгерлiк қолданудың мiндеттерi мен ерекшелiктерiн ескере отырып жүзеге асырылады.
      Мемлекеттiң әскери ұйымын дамытудың мiндеттерi:
      Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қызметiн мемлекеттiк және азаматтық бақылаудың тиiмдiлiгiн арттыру;
      мемлекеттiң әскери ұйымының барлық құрауыштарын теңгерiмдi және үйлесiмдi дамыту;
      әлемнiң жетекшi елдерiнiң армиясын дамыту және қолдану тәжiрибесiн талдау негiзiнде Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға технологиялық және кәсiби талаптарды орнату;
      әскери бiлiм беру жүйесiн халықаралық талаптарға сәйкес келтiру, келiсiмшарттық қызметтi жетiлдiру;
      Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды тылдық және техникалық қамтамасыз етудiң тиiмдi жүйелерiн арттыру;
      Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар үшiн резервтер жүйесiн жаңа сапалы деңгейге шығару.
      Мемлекеттiң әскери ұйымын дамытудың негiзгi бағыттары:
      мемлекеттiң әскери ұйымын басқару органдарының қызметiн, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды даярлаудың нысандары мен тәсiлдерiн жетiлдiру, бiрлесiп жоспарлау, ведомствоаралық үйлестiру мен өзара iс-қимыл сапасын арттыру;
      белгiленген жауапты аймақтардағы әскери қауiпсiздiк мiндеттерiн шешу мәселелерiнде өңiрлiк қолбасшылықтардың нақты дербестiгiн қамтамасыз ету, стратегиялық бағыттарда өзiне өзi жеткiлiктi әскерлер топтарын құру;
      авиация паркiн, сондай-ақ әуе шабуылына қарсы қорғаныс құралдарын басым жаңартумен басқару органдарын, ұдайы жауынгерлiк әзiрлiктегi құрамалар мен бөлiмдердi қару-жарақ пен әскери-техниканың жаңа үлгiлерiмен жоспарлы түрде техникалық қайта жарақтандыру;
      жоғары дәлдiктi қаруды, радиоэлектрондық күрестiң, байланыс пен басқарудың, оның iшiнде ғарыштық құрауыштарды пайдалана отырып, қазiргi заманғы құралдарын кеңiнен енгiзу;
      әскери қызмет жағдайларын сапалы жақсарту, әскери қызметшiлер мен олардың отбасы мүшелерiнiң, сондай-ақ әскери қызметтен босатылған адамдардың әлеуметтiк кепiлдiктерiн қамтамасыз ету;
      Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы 10 қазандағы N 200 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының азаматтарына патриоттық тәрбие берудiң 2006-2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы негiзiнде Қарулы Күштердегi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардағы идеологиялық жұмысты жандандыру;
      әскери саладағы ғылыми-техникалық прогрестi қамтамасыз ету, отандық қорғаныстық-өнеркәсiптiк кешендi одан әрi дамыту;
      аумақтық қорғаныс жүйесiн мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз етудiң жалпы жүйесiне белсендi түрде кiрiктiру;
      армияны жаңғырту, халықаралық және өңiрлiк қауiпсiздiктi қамтамасыз ету, әскери инфрақұрылымды қалыптастыру және әскери кадрлар даярлау мүдделерiндегi халықаралық әскери ынтымақтастықты кеңейту.
      Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды дамыту төмен және орта қарқынды жанжалдарда әскери қауiпсiздiк қатерлерiн бейтараптандыруға әскерлердiң әзiрлiгiн қамтамасыз етуге бағытталған әскери-саяси, әскери және әскери-техникалық сипаттағы өзара байланысты шаралар кешенiн өткiзудi көздейдi.
      Осы шаралар кешенiн мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсаттары мен мiндеттерiне сәйкес кезең-кезеңiмен жүзеге асыру жоспарлануда.
      Бiрiншi кезеңде (2007-2008 жылдар) негiзгi күш-жiгер стратегиялық бағыттарда мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мiндеттерiн дербес шешуге қабiлеттi әскер топтарын құруды аяқтауға, әскери инфрақұрылымды дамытуға, Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасын , мемлекеттiк маңызы бар объектiлердi күзетудi қамтамасыз ететiн жауынгерлiк кезекшiлiк атқаратын бөлiмдер мен бөлiмшелердi қазiргi заманғы  қару-жарақпен, әскери техникамен және арнайы құралдармен жарақтандыруға бағытталатын болады.
      Екiншi кезеңде (2009-2010 жылдар) негiзгi күш-жiгер әскерлердiң сапалық параметрлерiн арттыруға және оларды қару-жарақтың, әскери техниканың, арнайы құралдардың жаңа үлгiлерiмен кезең-кезеңiмен техникалық қайта жарақтандыруға бағытталатын болады.
      Кейiннен күш-жiгер армияны техникалық қайта жарақтандыруды аяқтауға, жетекшi өндiрушiлермен бiрлесе отырып, отандық қорғаныстық-өнеркәсiптiк кешен кәсiпорындарында қару-жарақ пен әскери техниканың қазiргi заманғы үлгiлерiн әзiрлеуге, олардың халықаралық стандарттарға сәйкес келуiн қамтамасыз етуге бағытталатын болады.
      Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды кешендi дамыту мыналарды қамтамасыз етуге тиiс:
      бiрiншi кезеңде:
      өздерiне жүктелген мiндеттердi шешуге, дербес және басқа мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрлесе отырып стратегиялық бағыттарда Қазақстанның қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге, өздерi үшiн белгiленген жауапты аймақтарда қызметтiк-жауынгерлiк мiндеттердi орындауға қабiлеттi өңiрлiк әскер топтарын құру;
      мемлекеттiң әскери ұйымының құрылымын жаңғырту, әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi функционалдық жүктеменi атқармайтын бөлiмдердi қысқарту;
      Каспий өңiрiндегi ұжымдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттердi шешуге Қазақстан Республикасы Әскери-теңiз күштерiнiң басымды қатысуы;
      құрамалар мен бөлiмдердi қазiргi заманғы, оның iшiнде жоғары дәлдiктi қару-жарақпен және техникамен iшiнара қайта жарақтандыру, қолда бар қару-жарақ пен техника паркiн толық ауқымды жаңғырту үшiн жағдайлар жасау;
      елдiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз етудiң басым бағыттарында әскери инфрақұрылымды басым құру;
      Каспий өңiрiнде қорғаныс әлеуетiн дамыту және тиiстi инфрақұрылым құру, барлық қуат құрылымдарының үйлескен iс-қимылдары негiзiнде оңтүстiк шекараларды күзетудi күшейту жөнiнде қажеттi шаралар қабылдау;
      әскерлер мен қаруды басқару жүйесiне ГАЖ-технологияларын, ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыс нәтижелерiн енгізу;
      жоғары технологиялар мен қарулы қорғаныстың ғылымды көп қажет ететiн құралдарын пайдаланумен Астана, Алматы қалаларын, басқа да маңызды өнеркәсiптiк және ғылыми орталықтарды қорғау;
      ведомствоаралық үйлестiрудi және қуат құрылымдарының өзара iс-қимылын жақсарту;
      әскерлердi келiсiмшарт негiзiнде жасақтауға жоспарлы түрде көшу;
      әскери және арнаулы оқу орындарындағы оқу процесiн озық технологияларды, оқытудың жаңа әдiстерi мен нысандарын енгiзумен үйлесiмдiкте оқыту әдiстемесiн жақсарту және Ұлттық қорғаныс университетiн орналастыру үшiн Астана қаласында қазiргi заманғы кешен салу арқылы халықаралық стандарттарға сәйкес келтiру;
      Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды дамытудың перспективасына сәйкес келетiн әскери қызметшiлердің бiлiктiлiгiн арттырудың тармақталған және ынталандыратын жүйесiн құру;
      ғылымды көп қажет ететiн әскери мамандықтар бойынша шетелде ұлттық кадрларды басым даярлауды жүзеге асыру;
      әскери қызметтiң беделiн, маңыздылығын және абыройын арттыру;
      екi жақты форматта да, көп жақты негiздегi, оның iшiнде ҰҚШҰ, ШЫҰ, АӨЫСШК және басқалар сияқты ұйымдардың жұмысына белсендi қатысу арқылы, сондай-ақ халықаралық терроризмге, есiрткi құралдарының, қару мен оқ-дәрiлердiң тасымалына қарсы iс-қимыл жасау саласындағы ынтымақтастықты кеңейту;
      Қазақстанның бiтiмгершiлiк, гуманитарлық және өзге де халықаралық мiндеттемелердi орындауға қатысуы үшiн ведомствоаралық әлеует құру;
      Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасын күзетудiң әскери, жедел және инженерлiк-техникалық күштерi мен құралдарын кешендi пайдаланудың қазiргi заманғы жүйесiн қалыптастыру;
      екiншi кезеңде:
      Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың құрамында жауынгерлiк әзiр, жеке құраммен, қару-жарақпен және техникамен жабдықталған құрамалар мен бөлiмдердiң санын ұлғайту;
      әуе кеңiстiгiн бақылаудың және басқарудың бiрыңғай жүйесiн құру;
      әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктердi жұмылдыру дайындығы мәселелерiндегi жергiлiктi әскери басқару органдарының рөлiн арттыру;
      бөлiмдер мен құрамаларды, ұқсас байланыс құралдарын қазiргi заманғы цифрлық жүйеге ауыстыруды қоса алғанда, қару-жарақ пен техниканың қазiргi заманғы үлгілерiмен кезең-кезеңiмен қайта жарақтандыру, ұлттық орбиталдық топтарға бейiмделген байланыс желiлерiн құру;
      мерзiмдi қызмет әскери қызметшiлерiнiң санын қысқарту және әскерге шақыру және жұмылдыру резервтерiн даярлау жүйесiн жетiлдiрумен үйлесiмдiлiкте, жауынгерлiк әзiрлiктi айқындайтын лауазымдарға келiсiмшарт бойынша әскери қызметшiлердi тағайындау жолымен армияны кәсiбилендiру;
      әскери бiлiм беру жүйесiн халықаралық стандарттарға жауап беретiн сапалы жаңа деңгейге шығару;
      Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар үшiн кәсiпқой сержанттарды даярлау жүйесiн құру;
      Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген нормаларға сәйкес әскери қызметшiлердiң тұрғын үй проблемаларын шешу;
      Бiрiккен Ұлттар Ұйымының аясында өткiзiлетiн бiтiмгершiлiк операцияларына Қазақстанның қатысуын жандандыру.

3. Қазақстан Республикасы қауiпсiздiгiнiң
әскери-стратегиялық негiздерi

3.1. Әскери жанжалдардың сипаты

      Халықаралық қатынастар жүйесiндегi объективтi орын алып келе жатқан үрдiстер Қазақстан Республикасын мемлекеттiң өмiрлiк маңызы бар мүдделерiн қорғау, сондай-ақ халықаралық шарттарға сәйкес мiндеттемелерiн орындау мақсатында әскери жанжалдарға қатысуға әзiрлiкте ұстауға мiндеттейдi.
      Әскери жанжал - әскери күштердi қолданумен мемлекеттер, халықтар, әлеуметтiк топтар арасындағы қақтығыс, қарсы күресу, қайшылықтарды шешу нысаны.
      Кез келген әскери жанжалға тараптардың саяси мақсаттарына, әскери iс-қимылды жүргiзу ауқымына, олардың шиеленiсуiне, қолданылатын қарулы күрес құралдарына, әскерлер iс-әрекетiнiң тәсiлдерiне негiзделген ерекше әлеуметтiк-саяси, құқықтық және әскери-стратегиялық белгілер тән, олар жиналып келгенде оның сипатын айқындайды.
      Қазiргi заманғы қарулы жанжалдардың негiзгi белгiлерi:
      кеңiстiктiк етек алуы, жоғары белсендiлiк пен қарқындылық, асығыстық пен шектi шиеленiсу, авиацияны, жоғары дәлдiктi қаруды, радиоэлектрондық күрес құралдарын, ғарыштық құрауыштарды, барлау мен басқарудың автоматтандырылған жүйелерiн, ақпараттық және психологиялық күрес күштерi мен құралдарын кеңiнен пайдалану;
      тараптар мен қапталдардың айқын белгiленген түйiсу жолақтарының болмауы, әскерлердi жедел құруда үлкен аралық пен алшақтықтың болуы;
      кеңiнен маневр жасау, диверсиялық-барлау топтары мен құралымдарын белсендi қолдану үшiн жағдай жасайтын iс-қимылдың байланыссыз және басқа да дәстүрлi емес нысандары мен тәсiлдерiн пайдалану;
      тiкелей емес стратегиялық iс-әрекеттердi, оның iшiнде саяси және психологиялық қысым жасауды, күш көрсетудi, экономикалық санкцияларды, ақпараттық күрестi қолдану;
      мемлекеттiк және әскери басқару жүйесiне iрiткi салу;
      қару-жарақ пен әскери техниканың қазiргi заманғы жүйелерiн кеңiнен қолдану;
      энергетика кәсiпорындарын, қауiптi өндiрiстердi, инфрақұрылымды, коммуникацияларды, тiршiлiктi қамтамасыз ету объектiлерiн iстен шығарудың апаттық зардаптары;
      қарулы жанжалдарға тұрақты емес қарулы құралымдардың қатысуы.
      Әскери жанжалдардың түрлерi соғыстарға және қарулы жанжалдарға бөлінедi.
      Соғыс - мемлекеттер, халықтар және әлеуметтiк топтар арасындағы қарым-қатынастардың өзгеруiне, саяси, экономикалық және басқа да мақсаттарға қол жеткiзу үшiн қарулы күш көрсету құралдарын қолдануға көшуге байланысты қоғамдық-саяси құбылыс. Қарулы күреспен қатар соғыста сонымен қатар экономикалық, дипломатиялық, идеологиялық және басқа да күрес нысандары қолданылады.
      Қарулы жанжал - мемлекет соғыс жағдайына өтпеген кезде қарулы күш көрсету құралдарын қолдана отырып, ұлттық, этникалық, дiни және басқа да қайшылықтарды шешудiң бiр нысаны.
      Қарулы жанжал қарулы инцидент, қарулы арандатушылық, басқа да ауқымы шектелген қарулы қақтығыстар нысанында туындауы мүмкiн. Қарулы жанжалдың ерекше нысаны шекаралық жанжал болып табылады.
      Қазақстан Республикасы тартылуы мүмкiн әскери жанжалдар ауқымы, ұзақтығы мен шиеленiсуi бойынша төмен, орта және жоғары қарқынды жанжалдарға бөлiнедi.
      Төмен қарқынды әскери жанжал - шекаралық қарулы инциденттер, ел iшiндегi заңсыз қарулы құралымдардың және террористiк ұйымдардың қызметi нәтижесiнде туындаған қарулы жанжал.
      Ол әскерлер iс-қимыл жасайтын аудандардағы әскери-саяси жағдайдың күрделiлiгімен және бiркелкi еместiгiмен, коммуникациялардың, сондай-ақ жергiлiктi тұрғындардың әлсiздiгiмен, тұрақты емес қарулы құралымдардың қатысуымен, диверсиялық және террористiк iс-әрекеттермен сипатталады.
      Орта қарқынды әскери жанжал - қуатты экономикасы мен әскери әлеуетi жоқ елдер арасындағы соғыс.
      Ол қарсы күресетiн тараптардың шектелген күштер мен құралдарды, жоғары дәлдiктi қаруды, радиоэлектрондық күрес құралдарын және басқа да қару-жарақ пен әскери техниканың қазiргi заманғы құралдары кеңiнен қолданылатын жауынгерлiк iс-әрекеттер ошақтарымен, жанжалдасушы мемлекеттер шекараларында әскери iс-қимыл жүргiзумен, әскерлердi, тылды, олардың барлық аумағында экономиканы және коммуникацияларды талқандаумен сипатталады.
      Орта қарқынды әскери жанжалды жанжал ауданында өрiстетiлген әскерлер топтарының жүргiзуi, олар қажет болған кезде басқа бағыттардан әскерлердi, күштер мен құралдарды ауыстыру және Қарулы Күштерге iшiнара стратегиялық өрiстету жүргiзу есебiнен күшейтiлуi мүмкiн.
      Орта қарқынды жанжалда тараптар қарсы күресетiн мемлекеттердiң шекараларында әрекет жасайтын және шектелген әскери-саяси мақсаттарды ұстанатын болады.
      Жоғары қарқынды әскери жанжал - әскери және экономикалық жағынан қуатты мемлекеттер (мемлекеттер коалициялары) қатысатын соғыс. Ол қарсы күресетiн тараптардың түбегейлi әскери-саяси мақсаттарымен сипатталады, оларға қол жеткiзу қатысушы мемлекеттердiң материалдық және рухани ресурстарын толық жұмылдыруды талап етедi.
      Ядролық мемлекеттердiң қатысуымен болатын жанжалда ядролық қаруды қолдану қатерi ұдайы сақталады. Тiптi оны шектелген ядролық соққы бере отырып, ядролық соғысқа айналдыру көп адам өлiмiне, экономикалық және мәдени орталықтардың қатты қирауына, үлкен аумақтың зақымдануына әкеп соғуы мүмкiн, ол өңiрдiң көп елдерiнде экологиялық зiлзалаға әкеп соқтырады.

3.2. Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери
құралымдарды қолдану негiздерi

      Қазақстан Республикасы оған қарсы агрессия туындаған жағдайда қарулы қорғауды, мемлекеттiң барлық әскери және экономикалық әлеуетiн жұмылдыруды, азаматтық және аумақтық қорғаныс iс-шараларын, достас мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрлескен iс-қимылдар жүргiзудi жүзеге асырады.
      Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарының жауынгерлiк құрамы, жасақталуы және қамтамасыз етiлуi төмен және орта қарқынды жанжалдарда мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мiндетiне жауап беруге тиiс.
      Қазақстан Республикасы және оның Қарулы Күштерi кенеттен болатын шабуылды болдырмауға, қауiптi кезеңдi агрессияға тойтарыс беруге дайындау, Қарулы Күштер мен қатысушы мемлекеттер әскерлерiнiң (күштерiнiң) коалициялық топтарын стратегиялық өрiстетуге жағдай жасау, елдiң экономикалық кешенiн бейбiт жағдайдан соғыс жағдайына ауыстыру, мемлекеттiк шекараны бүркемелеу, маңызды мемлекеттiк және әскери объектiлердi қорғау, психологиялық күрес күштерi мен құралдарын кеңiнен қолдану, қарсыластың халыққа және әскерлердiң жеке құрамына ақпараттық-психологиялық әсер етуiне қарсы іc-қимыл жасау үшiн мақсатты түрде пайдаланылуға тиiс.
      Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдары агрессияға тойтарыс бepу, елдiң аумақтық тұтастығы мен егемендiгiн қарулы қорғау, мемлекеттiк және әскери объектiлердiң күзетi мен қорғанысы, әуе кеңiстiгiн күзету, сондай-ақ Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарға сәйкес мiндеттердi орындау үшiн қолданылады.
      Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды қолдану Конституцияға , қолданыстағы заңнамаға , Қазақстан Республикасы Президентiнiң әскери қауiпсiздiк мәселелерi жөнiндегi жарлықтарына, басқа да нормативтiк құқықтық актiлерге, сондай-ақ Мемлекет басшысының жарлықтарымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiн қолдану ережелерiне және қолдану жоспарына қатаң сәйкестiкте жүзеге асырылады.
      Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдары төмен қарқынды әскери жанжалдарда, әдетте, шиеленiсу ошақтарын оқшаулау және жанжалдарды бейбiт құралдармен реттеу үшiн жағдайлар жасау мақсатында неғұрлым ерте сатыда әскери iс-әрекеттердi тоқтату, заңсыз қарулы құралымдарды жою, жағдайды қалпына түсiру, заңдылық пен құқық тәртiбiн қалпына келтiру, қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету, халыққа қажеттi көмек көрсету үшiн қолданылатын болады.
      Осы мiндеттердi шешу үшiн ұдайы жауынгерлiк әзiрлiктегi құрамалар мен бөлiмдер тартылады. Қажет болған кезде олар басқа да әскерлермен және әскери құралымдармен күшейтiлуi мүмкiн, ал операцияларға басшылық жасауды бiрыңғай (жалпы әскери) қолбасшылық жүзеге асыратын болады.
      Шекара маңындағы жанжалды, әдетте, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң құрамаларымен және бөлiмдерiмен өзара iс-қимыл жасай отырып, Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнiң күштерi мен құралдары шешедi.
      Қазақстан Республикасына қарсы орта қарқынды әскери жанжал экономикалық және қорғаныс әлеуетiн бұзу, белгiлi аумақтарды басып алу немесе оларға бақылау орнату, мемлекеттi елеулi саяси, аумақтық, экономикалық және басқа да шегiнiстерге мәжбүрлеу мақсатында туындауы мүмкін.
      Орта қарқынды жанжалға қатысу Қазақстан Республикасының барлық аумағында және оның жекелеген облыстарында соғыс жағдайын енгiзудi және iшiнара немесе жалпы жұмылдыру жариялауды, мемлекеттiң қорғаныс және әскери-экономикалық әлеуетiнiң барлығын немесе елеулi бөлiгiн пайдалануды талап етуi мүмкiн.
      Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдары орта қарқынды әскери жанжалдарда жауынгерлiк iс-қимыл аудандарын оқшаулау және агрессияның үзiлдi-кесiлдi жолын кесу, оның iшiнде одақтас мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрлесiп қолданылатын болады.
      Қазақстан Республикасына қарсы орта қарқынды әскери жанжал мынадай түбегейлi әскери-саяси мақсаттармен туындауы мүмкiн: елде саяси билiктiң ауысуы, мемлекеттiк және әскери басқару жүйесiне iрiткi салу, аумақтың бiршама бөлiгiн иелiктен шығару, мемлекеттiң қорғаныс әлеуетiн толық жою.
      Қазақстан Республикасының мақсаты оған қарсы жоғары қарқынды жанжалдың туындауын болдырмаудың саяси-құқықтық, ұйымдық-техникалық және өзге де халықаралық кепiлдiктерiнiң тиiмдi жүйесiн белсендi iздестiру және құру болып табылады.
      Көршi мемлекеттермен достық қарым-қатынас құру жөнiндегi салмақталған сыртқы саясат жүргiзуге байланысты, тiкелей әскери агрессия қаупiнiң жоқтығына қарай орта мерзiмдi болашақта оған Қазақстан Республикасын тартумен осындай жанжалдың туындау мүмкiндiгі төмен.
      Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың мiндеттерi:
      бейбiт уақытта:
      жауынгерлiк әлеуеттi, жауынгерлiк және жұмылдыру әзiрлiгiн, мемлекеттiк шекарадағы немесе Қазақстан Республикасы аумағының шегiндегi төмен қарқынды әскери жанжалдарды, кез келген заңсыз қарулы күш көрсетулердi оқшаулауды және жолын кесудi қамтамасыз ететiн деңгейде бейбiт уақыттың штаттарында басқару органдары мен әскерлердiң даярлық дәрежесiн қолдау;
      әуе кеңiстiгiн күзету, сондай-ақ жедел-стратегиялық тұрғыдан мемлекеттiк шекараның маңызды учаскелерiн бүркемелеу;
      аумақтық теңiзде, құрлықтық қайраңдарда және Қазақстан Республикасының экономикалық аймағында Қазақстанның ұлттық мүдделерiн қорғау;
      маңызды әскери және мемлекеттiк объектiлердi күзету;
      елдiң кез келген ауданында жағдайды тұрақтандыру жөнiндегi шешушi iс-қимылдарға әзiрлiктi көрсету;
      орта немесе жоғары қарқынды жанжалдың қатерi туындаған жағдайда Қарулы Күштердi стратегиялық өрiстетуге әзiрлiктi қамтамасыз ету;
      диверсиялар мен террористiк актiлердi болдырмау және жолын кесу;
      Қазақстан Республикасының халықаралық мiндеттемелерiне сәйкес бiтiмгершiлiк, гуманитарлық және өзге де операцияларға қатысу;
      экологиялық апаттардың және басқа да төтенше жағдайлардың алдын алуға қатысу, олардың зардаптарын жою.
      Осы мiндеттердi шешу басқа да әскерлермен және әскери құралымдармен Қарулы Күштердiң тығыз өзара iс-қимылымен жүзеге асырылады. Бұл ретте Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Шекара қызметiне құрлықта, теңiзде, көлдер мен өзге де су айдындарында мемлекеттiк шекараны күзету мен қорғау, терроризмге, қару мен есiрткi контрабандасына қарсы күреске қатысу, Iшкi iстер министрлiгiнiң iшкi әскерлерiне - экономиканың және инфрақұрылымның маңызды стратегиялық объектiлерiн, оның iшiнде мұнай операцияларының объектiлерiн күзету, аса қауiптi құқық бұзушылықтардың, диверсиялар мен террорлық актiлердiң жолын кесуге, заңсыз қарулы құралымдарға қарсы күреске қатысу жүктеледi;
      iшкi қарулы жанжалдардың жолын кесу кезiнде:
      жанжал ауданын оқшаулау және қоршау;
      қоғамдық тәртiптi қорғауды қамтамасыз ету және төтенше жағдайдың құқықтық режимiн қолдау;
      заңсыз қарулы құралымдарды қарусыздандыру және жою, халықтан заңсыз сақтаудағы қаруды алу;
      аумақтық және азаматтық қорғаныс жоспарларына сәйкес жанжал ауданына жақын жатқан аудандарда қоғамдық тәртiп пен қауiпсiздiктi күзетудi күшейту;
      заңдылық пен құқық тәртiбiн қалпына келтiру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген басқа да мiндеттердi шешу.
      Iшкi қарулы жанжалдардың жолын кесу жөнiндегi мiндеттер Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың құрылатын бiрiктiрiлген топтарына жүктеледi.
      Төмен қарқынды жанжалдар және Қазақстан Республикасына және оның одақтастарына қарсы агрессия жағдайында:
      шекара маңы жанжалдарын, оның iшiнде мемлекеттiң тартылатын әскери ұйымының құрауыштарымен өзара iс-қимыл жасаумен оқшаулау және бейтараптау;
      Қарулы Күштердi жұмылдыра өрiстету жүргiзу;
      одақтас мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрлесiп қарсыластың әскер топтарына соққы беру және талқандау;
      резервтер қалыптастыру аудандарын бүркемелеу;
      арнайы операциялар жүргiзетiн күштерге және тұрақты емес құралымдарға қарсы күрес;
      халықты, экономика объектiлерiн, инфрақұрылымды қарсыластың зақымдау құралдарының әсерiнен қорғау;
      соғыс (төтенше) жағдай режимiн қолдау.
      Әскери iс-әрекеттер ауқымына, жағдайдың шарттарына және күштердiң арақатынасына байланысты мiндеттердiң түрi өзгертiлуi мүмкiн, бiрақ кез келген жағдайда түпкi мақсат Қазақстан Республикасының аумағынан агрессорды қуу және агрессияға дейiн болған жағдайды қалпына келтiру болып табылады.
      Авариялар, апаттар және зiлзала зардаптарын жою кезiнде халыққа көмек көрсету үшiн Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдары тартылуы мүмкiн. P971298

3.3. Әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге басшылық жасау

      Мемлекеттiң әскери ұйымын құруға, дайындауға және қолдануға, әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге басшылық жасауды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң Жоғарғы Бас қолбасшысы болып табылатын Қазақстан Республикасының Президентi жүзеге асырады .
      Қазақстан Республикасының Парламентi мемлекеттiң әскери қауiпсiздігі мен қорғанысы мәселелерi жөнiнде заңдар қабылдайды, соғыс және бейбiтшiлiк мәселелерiн шешедi, бейбiтшiлiк пен қауiпсiздiктi қолдау жөнiндегi халықаралық мiндеттемелердi орындау үшiн Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды пайдалану туралы шешiм қабылдайды, қорғаныс және әскери ынтымақтастық мәселелерi жөнiндегi халықаралық шарттарды ратификациялайды және күшiн жояды.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды қару-жарақпен, әскери және арнайы техникамен жарақтандыруды, оларды қаржылық және материалдық қамтамасыз етудi, қорғаныс, азаматтық және аумақтық қорғаныс мүддесiнде елдiң аумағын жедел жабдықтауды ұйымдастырады; күшпен қорғауға жататын стратегиялық объектiлердiң тiзбесiн, Қарулы Күштердiң басқару органдары, әскер түрлерi, тектерi штат санының лимитiн, қорғаныс мұқтажы үшiн жерлердi, ормандарды, сулар мен басқа да табиғи ресурстарды ұсыну және пайдалану тәртiбiн айқындайды, Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленген басқа да функцияларды орындайды.
      Басқа да мемлекеттiк органдар, жергiлiктi өкiлеттi және атқарушы органдар Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленген құқықтары, мiндеттерi мен өкiлеттiктерi шегiнде әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiнде өздерiне жүктелген мiндеттердi орындауды ұйымдастырады және ол үшiн толық жауапты болады.
      Бейбiт уақытта Қарулы Күштерге басшылық жасауды Қорғаныс министрлiгi Штабтар бастықтары комитетi арқылы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi жүзеге асырады.
      Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi елдiң әскери қауiпсiздiгi мен қорғанысын қамтамасыз етуге байланысты мiндеттердi шешедi, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды әскери реформалаудың негiзгi бағыттарын, дамыту бағдарламаларын әзiрлеудi үйлестiредi; Қарулы Күштер әскерлерi түрлерiнiң, тектерiнiң құрылымын, штат санын айқындайды; мемлекетте бiрыңғай әскери-техникалық саясатты жүргiзедi; халықаралық әскери ынтымақтастықты, Қарулы Күштерде заңдылық пен құқық тәртiбiнiң сақталуына бақылауды жүзеге асырады және әскери қызметшiлерге, олардың отбасы мүшелерi мен азаматтық персоналға әлеуметтiк және құқықтық кепiлдiктердi қамтамасыз етедi.
      Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi Штабтар бастықтары комитетi Қорғаныс министрлiгiнiң ведомствосы болып табыла отырып, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды әскери реформалаудың негiзгi бағыттарын, оны құру және дамыту, олардың жедел, жауынгерлiк және жұмылдыра даярлану жоспарларын әзiрлейдi, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды, аумақтық қорғаныс мiндеттерiн орындауға қатысушы күштердi қолдануды жоспарлауды ұйымдастырады және жүзеге асырады, қорғаныс мүдделерiнде ел аумағын жедел жабдықтау жоспарын әзiрлейдi.
      Қарулы Күштер түрлерiнiң бас қолбасшыларының, әскер тектерi қолбасшыларының, Тылы бастығының басқармалары бағынысындағы басқару органдары мен әскерлерiн дамыту және қолдану, оларды жедел, жауынгерлiк, арнайы, жұмылдыра даярлау, техникалық жарақтандыру, кадрлар даярлау жоспарларын әзiрлеудi және iске асыруды жүзеге асырады, әскерлердi басқаруды және олардың күнделiктi қызметiне басшылық жасауды қамтамасыз етедi.
      Өңiрлiк қолбасшылықтар әскерлерi қолбасшыларының басқармалары бағынысындағы әскерлер топтарын басқаруды және олардың күнделiктi қызметiне басшылық жасауды, белгiленген жауапты аймақтарда әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге басқа да әскерлермен және әскери құралымдармен бiрлескен даярлығы жөнiндегi iс-шараларды жоспарлауды және ұйымдастыруды жүзеге асырады.
      Бейбiт уақытта басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға тiкелей басшылық жасауды және күнделiктi қызметiн басқаруды тиiстi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.
      Қауiп төнген кезеңде және соғыс уақытында мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге басшылық жасау Қазақстан Республикасының тиiстi нормативтiк құқықтық актiлерiмен регламенттеледi.

4. Қазақстан Республикасының қауiпсiздiгiн қамтамасыз етудiң
әскери-экономикалық және әскери-техникалық негiздерi

4.1. Әскери-экономикалық және әскери-техникалық қамтамасыз
етудiң мақсаттары, принциптерi, мiндеттерi мен бағыттары

      Әскери-экономикалық және әскери-техникалық қамтамасыз етудiң басты мақсаты Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қаржы қаражатына және әскери мүлiкке деген мұқтаждарын экономиканың және мемлекеттiк басқару жүйесiнiң тұрақты жұмыс iстеуi үшiн Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мiндеттерiн шешу мақсаттарында қажеттi көлемде қанағаттандыру болып табылады.
      Қазақстанның Қарулы Күштерi қазiргi заманғы әскери-техникалық құралдармен қамтамасыз етiлуге тиiс, олар Қазақстан мен жаңа халықаралық жағдайға тән қауiптерге сәйкес жоғары қорғаныс технологияларына өз-өзiн ақтайтындай есеп жасайды.
      Әскери-экономикалық және әскери-техникалық қамтамасыз етудiң негiзгi принциптерi:
      Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды дамыту бюджеттерiн кезең-кезеңiмен ұлғайту, олардың қуат құрылымдары бюджетiнiң жалпы құрылымында басым болуын қамтамасыз ету;
      елдiң жалпы iшкi өнiмiнiң кемiнде 1 процентiн құрайтын қорғанысқа арналған шығыстар деңгейiнде бюджет заңнамасында белгiленген негiзде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiн бағдарламалық-мақсатты қаржыландыру мәселелерiн жетiлдiру;
      әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету мiндеттерiн шешу кезiнде қаржылық, материалдық-техникалық, зияткерлiк ресурстарды тиiмдi пайдалану;
      қару-жарақты, әскери және арнайы техниканы өндiру, оның айналымы және оны сату саласындағы мемлекеттiк реттеу.
      Әскери-экономикалық және әскери-техникалық қамтамасыз етудiң басым мiндеттерi мыналар болып табылады:
      Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды дамыту iс-шараларын уақтылы қаржыландыруды қамтамасыз ету, сондай-ақ басқару органдары мен әскерлердiң күнделiктi қызметiн теңгерiмдi қаржыландыру;
      экономиканың және мемлекеттiк басқару жүйесiнiң тұрақты жұмыс iстеуi үшiн әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету мүдделерiнде мемлекеттiң әскери-экономикалық қызметiн жетiлдiру;
      отандық қорғаныстық-өнеркәсiптiк кешендi, халықаралық әскери-техникалық кiрiгудi дамыту жөнiндегi шаралардың үндестiкпен үйлесуiне, сондай-ақ қолда бар қару-жарақпен және әскери техникамен сыйымдылығын ескере отырып, шетелден қазiргi заманғы техниканы жеткiзуге негiзделген қазiргi заманғы бiрыңғай және үйлестiрiлген мемлекеттiк әскери-техникалық саясатты қалыптастыру;
      отандық қорғаныстық-өнеркәсiптiк кешен кәсiпорындарының әскерлердi жарақтандыруда тұрған үлгiлердi жөндеудi және жаңғыртуды, сондай-ақ қазiргi заманғы қару-жарақ, жауынгерлiк және арнайы техника, оқ-дәрiлер өндiруiн игеру үшiн жағдайлар жасау;
      өзара тиiмдi халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыру.
      Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiн әскери-экономикалық және әскери-техникалық қамтамасыз етудiң негiзгi бағыттары:
      Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қаржылық, материалдық-техникалық, зияткерлiк және өзге де ресурстарға мұқтаждықтарын кепiлдi қанағаттандыруға бағытталған экономикалық, оның iшiнде бюджеттiк саясатты жүзеге асыру;
      Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарының қару-жарағы мен әскери техникасын сатып алу, жаңғырту, жөндеу, кәдеге жарату, 2015 жылға дейiн әскери мақсаттағы өнiмдердi шығаратын кәсiпорындарды дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы және басқа да дамыту бағдарламалары негiзiнде бiрыңғай мемлекеттiк әскери-техникалық саясат жүргiзу және мемлекеттiк қорғаныс тапсырысын қалыптастыру;
      Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды терроризмге қарсы операцияларды жүргiзу, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою, ұйымдасқан қылмысқа, қару, оқ-дәрiлер мен есiрткi құралдарының тасымалына қарсы күресу үшiн қару-жарақтың, әскери және арнайы техниканың жаңа үлгiлерiмен қамтамасыз ету;
      мемлекеттiк қорғаныс тапсырысын жыл сайын қалыптастыруды және орындауды қамтамасыз ететiн қаржы-экономикалық реттеуiштер мен тетiктер жүйесiн жетiлдiру;
      республикалық бюджеттен бөлiнген қаржы, босатылатын және пайдаланылмайтын әскери мүлiк және Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған басқа да көздер есебiнен қару-жарақ, әскери техника мен басқа да әскери мүлiк паркiн жаңғыртуды, техникалық қайта жарақтандыруды, жаңартуды жүргiзу;
      әскери-қорғаныс жүйесiнiң жекелеген құрауыштарын озық әлемдiк ұқсас нұсқаларға және HATО стандарттарына сәйкес келетiн қару-жарақ пен әскери техниканың жоғары технологиялық үлгiлерiне кезең-кезеңiмен көшiру;
      дамудың басым бағыттарын айқындау және отандық қорғаныстық-өнеркәсiптiк кешеннiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру, сондай-ақ қосарлы мақсаттағы өнiмдер шығару;
      әскерлердi жарақтандыру үшiн келiп түскен қару-жарақ пен әскери техниканы техникалық сүйемелдеу, жөндеу және жаңғырту жөнiнде кешендi орталықтар құру;
      қорғаныстық-өнеркәсiптiк кешен үшiн бiлiктi кадрлар даярлау;
      мемлекеттiң қорғаныс қабiлетiнiң қажеттi деңгейiн қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттердi шешу үшiн әскери өнiмнiң, әскери мақсаттағы жұмыстар мен қызмет көрсетулердiң жаңа түрлерiн өндiру мақсатында стратегиялық инвесторлар тарту;
      қорғаныс мұқтажы үшiн өндiрiлетiн (сатып алынатын) өнiмдердi мемлекеттiк сынауды және сертификаттауды жүргiзу;
      өндiрiлетiн өнiмдi әскери қабылдау институтын дамыту;
      өткiзу нарығын кеңейту, экспорттық әскери өнiмдердiң номенклатурасы мен көлемдерiн арттыру жолымен отандық әскери-өндiрiстiк компаниялар мен кәсiпорындардың экспорттық әлеуетiн дамыту;
      елдiң әскери-экономикалық әлеуетiн арттыру мақсатында отандық қорғаныс өнеркәсiбiн нығайту, дамыту және қайта бейiндеу, әлемдiк тәжiрибенi және халықаралық әскери-техникалық ынтымақтастықты кеңiнен пайдалану.

4.2. Экономиканы жұмылдыра даярлау

      Экономиканы жұмылдыра даярлаудың мақсаты - мемлекеттiк басқару органдары жүйесiнiң соғыс уақытында жұмыс iстеуiн қамтамасыз етуге, ел экономикасын жұмылдыру кезеңiнде, соғыс жағдайында және соғыс уақытында Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың, Қазақстан Республикасы халқының мұқтаждарын қамтамасыз етуге ұйымдасқан түрде көшiруге әзiрлiгiн қамтамасыз ету.
      Экономиканы жұмылдыра даярлаудың мiндеттерi:
      Қазақстан Республикасында жұмылдыра даярлаудың және жұмылдырудың нормативтiк құқықтық базасын одан әрi жетiлдiру және оны нарықтық жағдайларға бейiмдеу;
      экономиканы басқару жүйесiн соғыс жағдайы және соғыс уақыты жағдайларында тұрақты жұмыс iстеуге дайындау;
      жұмылдыру тапсырмалары бар мемлекеттiк органдарды, ұйымдар мен кәсiпорындарды жұмылдыра даярлау жүйесiнiң тиiмдiлiгiн арттыру;
      жұмылдыру тапсырмаларын орындауда әр түрлi меншiк нысанындағы кәсiпорындар мен ұйымдардың экономикалық мүдделiлiк жүйесiн жетiлдiру.
      Экономиканы жұмылдыра даярлаудың негiзгі бағыттары:
      жұмылдыру қуаттылығының және жұмылдыру резервтерiнiң сақталуын қамтамасыз ету;
      өндiрiстердi жұмылдыру жөнiндегi тапсырыстарды (тапсырмаларды) орындау мақсатында соғыс жағдайы кезеңiнде және соғыс уақытында даярлау;
      жұмылдыра даярлау және жұмылдыру мүдделерiнде өнiмдердi жеткiзуге тапсырыстарды (тапсырмаларды) орындау, жұмыстар жүргiзу, қызмет көрсетулер ұсыну;
      жұмылдырушылық және мемлекеттiк резервтерде материалдық ресурстар қорларын жинақтау және сақтау;
      соғыс уақытына арналған конструкторлық және технологиялық құжаттаманың сақтандыру қорын игеру және сақтау;
      жұмылдыру, соғыс жағдайы кезеңiнде және соғыс уақытында әскери мiндеттi азаматтар қатарынан басшылық жасайтын құрамды, мамандарды, бiлiктi жұмысшылар мен қызметкерлердi брондау;
      Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға жеткiзу үшiн арналған, сондай-ақ Қазақстан Республикасының экономикасы мүдделерiнде арнайы құралымдар мен техника дайындау.

4.3. Қазақстан Республикасының резервтер жүйесi

      Қазақстан Республикасының резервтер жүйесi Қазақстан Республикасының қорғанысын кепiлдi қамтамасыз ету және төтенше жағдайларды жою үшiн қаржылық, материалдық-техникалық және өзге де ресурстарды бөлу мақсатында құрылады.
      Резервтер жүйесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi құрады. Резервтер жүйесiнiң құрауыштарын басқаруды тиiстi уәкiлеттi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.
      Материалдық-техникалық құралдар мен әскери мүлiктi өндiру мен олардың қорларын резервтер жүйесiнде жинақтау үшiн мемлекеттiк органдарға Қазақстан Республикасының 2006-2010 жылдарға арналған жұмылдыру жоспарына сәйкес, Қазақстан Республикасында жұмылдыру даярлығы және жұмылдыру мiндеттерiн iске асыру шеңберiнде жұмылдыру тапсырмалары белгiленедi.
      Резервтер жүйесi қару-жарақтың, оқ-дәрiлер мен материалдық-техникалық құралдардың стратегиялық, жедел және әскери қорларын, сондай-ақ жұмылдыру резервтерiн қамтиды.
      Материалдық-техникалық құралдардың стратегиялық қорларын жинақтауды және ұстауды Қазақстан Республикасының Үкiметi ұйымдастырады.
      Материалдық-техникалық құралдардың стратегиялық қорларын есепке алуды және сақтауды тиiстi уәкiлеттi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.
      Қару-жарақтың, оқ-дәрiлер мен материалдық-техникалық құралдардың жедел қорларын жинақтау мен ұстауды Қорғаныс министрлiгi, ал әскери қорларын жинақтау мен ұстауды - Қазақстан Республикасының тиiстi мемлекеттiк органдары жүзеге асырады.
      Адами және көлiктiк жұмылдыру резервтерiн есепке алуды Қазақстан Республикасы Астана және Алматы қалаларының, облыстарының (қалаларының, аудандарының) қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттерi (басқармалары, бөлiмдерi) жүзеге асырады.
      Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар, аумақтық және азаматтық қорғаныс үшiн жұмылдыру резервтерiн дайындау мен жинақтау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi Штабтар бастықтары комитетiнiң жалпы басшылығымен жүзеге асырылады.
      Резервтер жүйесiн жетiлдiру үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi:
      жұмылдыру даярлығының және экономиканы бейбiт жағдайдан соғыс жағдайына көшiрудiң қажеттi нормативтiк құқықтық базасын әзiрлеудi;
      ел экономикасын жұмылдыру дайындығы мен халқын жұмылдыра даярлаудың тиiмдi жүйелерiн құруды;
      резервтер жүйесiнiң материалдық-техникалық базасын дамытуды, оны қазiргi заманғы өрттiк және күзеттiк белгi берумен жарақтандыруды;
      қажеттi мөлшерде материалдық құралдар жинақтауды және осы қорларды мемлекеттiк материалдық резервтерде ұстауды ұйымдастырады.

5. Қазақстан Республикасының халықаралық әскери
ынтымақтастығы

5.1. Халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастық

      Қазақстан Республикасының халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастығы Қазақстан Республикасының ұлттық заңнамасына және халықаралық шарттарына сәйкес, сыртқы саяси және экономикалық орындылыққа сүйене отырып, әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету мiндеттерiн теңгерiмдi шешу, Қазақстанның оның әлеуетiне барабар жаңа халықаралық деңгейге шығуы, өңiрлiк көшбасшы ұстанымын нығайту мақсатында жүзеге асырылады.
      Осы мақсатқа қол жеткiзу көпұлттық негiзде сенiм мен серiктестiк шараларын кеңейтумен және нығайтумен үйлесiмдiкте ұжымдық қауiпсiздiк жүйесін қалыптастыруды көздейді.
      Қазақстан Республикасы халықаралық тұрақтылық, ұлттық, өңiрлiк және жаһандық қауiпсiздiк мүдделерiнде тең құқықтық, өзара тиiмдiлiк және бейбiт көршiлiк принциптерi негiзiнде халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асырады.
      Қазақстан Республикасы қару-жарақ, әскери мақсаттағы өнiмдердiң, қосарлы мақсаттағы қолданыстағы тауарлар мен технологиялардың экспортын бақылау саласындағы халықаралық мiндеттемелердiң мүлтiксiз сақталуын қамтамасыз етедi.
      Халықаралық әскери ынтымақтастықтағы басым бағыттарды Қазақстан Республикасы мыналар деп санайды:
      бiрыңғай қорғаныс кеңiстiгiн құру және ұжымдық әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi күш-жiгердi шоғырландыру қажеттiгiне сүйене отырып, Ұжымдық қауiпсiздiк туралы шарт ұйымына мүше мемлекеттермен әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты жандандыру;
      өңiрдегi жалпы әскери-саяси мүдделер негiзiнде Ресей Федерациясымен, Қытай Халық Республикасымен стратегиялық серiктестiктi тереңдету;
      Қарулы Күштердi техникалық жаңғырту, әскери технологиялар трансфертi, кадрлар даярлау және өңiрдегi әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету мүдделерiнде әскери инфрақұрылымды дамыту мәселелерi бойынша Америка Құрама Штаттарымен ынтымақтастықты нығайту;
      Орталық Азия мемлекеттерiмен және басқа да елдермен әскери және әскери-техникалық салаларда ынтымақтастықты кеңейту;
      НАТО-ның басшылығымен терроризмге қарсы операцияларды және бейбiтшiлiктi қолдау жөнiндегi операцияларды жоспарлауда, өткiзуде және жан-жақты қамтамасыз етуде бiрлескен оқу-жаттығуларға қатысу мен тәжiрибе алмасу;
      "Бейбiтшiлiк жолындағы серiктестiк" бағдарламасы шеңберiнде, сондай-ақ верификатор-офицерлердi даярлау жөнiнде өңiрлiк орталықтар құру;
      әскери құралымдардың БҰҰ аясында бейбiтшiлiктi қолдау жөнiндегi операцияларға қатысуы.

5.2. Қазақстан Республикасының коалициялық әскери құрылысқа
қатысуы

      Қазақстан ұлттық қауiпсiздiктiң тиiмдi және қазiргi заманғы жүйесiн құра отырып, өңiрлiк және жаһандық қауiпсiздiк жүйелерiмен белсендi өзара iс-қимыл жасайды.
      Қазақстан Республикасы бiрлескен қауiпсiздiктi және ұжымдық қорғанысты қамтамасыз ету мүдделерiнде жүзеге асырылатын коалициялық әскери құрылыс шеңберiнде Ұжымдық қауiпсiздiк туралы шарт ұйымына қатысушы мемлекеттермен ынтымақтастықты нығайтатын болады.
      Коалициялық әскери құрылыстың негiзгi мiндеттерi мыналар болып табылады:
      ҰҚШҰ шеңберiнде әскери саладағы ынтымақтастықты кеңейту;
      әскери саладағы нормативтiк құқықтық базаны келiсу;
      ҰҚШҰ-ға қатысушы мемлекеттердiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттердi орындауға даярлау.
      Коалициялық әскери құрылыстағы басым бағыттарды Қазақстан Республикасы мыналар деп санайды:
      ҰҚШҰ-ға қатысушы мемлекеттердiң ұжымдық әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларды жоспарлау мен жүзеге асыру;
      әскерлердiң (күштердiң) коалициялық (өңiрлiк) топтарын және оларды басқару органдарын құру және даярлау, олардың жауынгерлiк дайындығының талап етiлетiн деңгейiн қолдау;
      ҰҚШҰ-ға қатысушы мемлекеттердiң қарулы күштерiн жалпы қауiпсiздiк пен ұжымдық қорғаныс мүдделерiнде қолдануды жоспарлау;
      ұжымдық қауiпсiздiк жүйесi күштерi мен құралдарының өзара iс-қимылы мәселелерiн жетiлдiру, бiрлескен iс-қимылдардың мазмұнын, нысандары мен тәсiлдерiн айқындау;
      келiсiлген бағдарламалар мен жоспарлар бойынша жалпы қауiпсiздiк пен ұжымдық қорғанысты қамтамасыз ету мүдделерiнде әскерлердi мақсаты бойынша мiндеттердi орындауға даярлау;
      халықаралық терроризмге, дiни экстремизмге, сепаратизмге, есiрткi бизнесiне қарсы күресте бiрлескен күш-жiгердi жандандыру және жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау процесiне қатысу;
      Ұжымдық қауiпсiздiк туралы шарт ұйымына қатысушы мемлекеттер арасындағы 1992 жылғы 15 мамырдағы Әскери-техникалық ынтымақтастықтың негiзгi принциптерi туралы келiсiм шеңберiнде өзара тиiмдi әскери-техникалық ынтымақтастық;
      әскери ғылымды дамыту, әскери кадрлар даярлау.

5.3. Бiтiмгершiлiк қызмет

      Қазақстан Республикасы бiтiмгершiлiк қызметтi ұжымдық және ұлттық қауiпсiздiктi нығайту жөнiндегi өз саясатының маңызды құрамдас бөлiгi ретiнде қарастырады, оны пiсiп-жетiлген әскери-саяси дағдарыстар мен әскери жанжалдарды саяси құралдармен ертерек табу мен уақтылы болдырмаудың негiзгi құралдарының бiрi деп санайды.
      Бiтiмгершiлiк қызметтiң мақсаты қарулы жанжалды тоқтату және оны саяси реттеуге ықпал ететiн жағдайлар жасау болып табылады.
      Бiтiмгершiлiктiң халықаралық iстерде Қазақстанның әскери-саяси айқындамасының iлгерiлеуi мен мүдделерi үшiн маңызды мәнi бар, сондай-ақ халықаралық аренадағы елдiң беделiн елеулi дәрежеде көтередi.
      Осы мақсаттарда Қазақстан Республикасы оған берiлген мандат негiзiнде БҰҰ аясындағы бiтiмгершiлiк операцияларына белсендi қатысатын болады.
      Қазақстанның бiтiмгершiлiк қызметiндегi бастысы өңiрлiк және халықаралық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету үшiн БҰҰ Қауiпсiздiк Кеңесiнiң шешiмдерiне және жалпы танылған халықаралық құқық нормаларына сәйкес ұжымдық күш-жiгердi шоғырландыру iсiнде мемлекеттiң принциптiк айқындамасы болып табылады.
      Бiтiмгершiлiк әлеуеттi дамытудың тиiмдi құралдарының бiрi күшейтiлген инженерлiк-саперлiк және медициналық құрамы бар өңiрлiк бiтiмгершiлiк орталық құру болады.
      Бейбiтшiлiктi қолдау және қалпына келтiру жөнiндегi операцияларда мiндеттердi орындау Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарының халықаралық стандарттар бойынша арнайы дайындалған бөлiмшелерiне жүктеледi.
      Олардың бiтiмгершiлiк операцияларына қатысуы Қазақстан Республикасының Конституциясына , заңнамасына және бекiтiлген халықаралық шарттарына сәйкес қабылданатын Қазақстан Республикасы Парламентiнiң шешiмi негiзiнде жүзеге асырылады.
      Бөлiнген контингенттi жеке құраммен жасақтау ерiктi негiзде жүргiзiледi.
      Бөлiнген контингент бiтiмгершiлiк операциясы барысында мынадай мiндеттердi орындауы мүмкiн:
      халықаралық қоғамдастық қабылдаған санкцияларды орындауды қамтамасыз ету мақсатында жанжал ауданын қоршау;
      жанжалдасушы тараптардың қарулы топтарын ажырату және оларды қарусыздандыру;
      атысты тоқтату, бейбiтшiлiк орнату және әскери iс-қимылдардың қайта туындауын болдырмау режимiн қамтамасыз ету;
      жергiлiктi жердi минадан тазарту, фортификациялық құрылыстар мен жаппай қырып-жою қаруын қолдану зардаптарын жою;
      жауынгерлiк техниканы, қаруды, оқ-дәрiлер мен жарылғыш заттарды құқыққа қарсы тасымалдауға, әкелуге және әкетуге бақылау мен оның жолын кесу;
      жергiлiктi жердi және бөлу аймағындағы халықтың iс-қимылын бақылау, тәртiпсiздiктерге қарсы iс-қимыл жасау;
      жергiлiктi билiк органдарына (құқық қорғау органдарына) құқық тәртiбiн қолдауда жәрдем ету, бұрынғы тұрған жерiне қайтып оралған адамдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;
      ізгiлiк көмек жүктерiн күзету және iлесiп жүру;
      жанжалды реттеу жөнiндегі келіссөздер үшiн ресми кездесулердiң қауiпсiздiгiн және бiтiмгершiлiк миссиялар персоналының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету.

6. Қорытынды

      Қазақстан Республикасының Әскери доктринасы елдiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi қызметтiң қорғаныстың бағыттылығын айқындайды, Қазақстанның кез келген мемлекетаралық қайшылықтар мен жанжалдарды шешудiң әскери емес шараларына принциптiк бейiлдiлiгiн растайды.
      Әскери доктринаның ережелерi әлемдегi және өңiрдегi әскери-саяси жағдайдың өзгерулерi, әскери қатерлердiң сипаты мен мазмұны, мемлекеттiң әскери ұйымдарының даму бағыттары ескерiле отырып нақтыланатын және толықтырылатын, Қазақстан Республикасы Президентiнiң жыл сайынғы жолдауларында, әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету мәселелерi жөнiндегi заңнамалық және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерде, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды дамытудың бағдарламалық құжаттарында нақтыланатын болады.
      Қазақстан Республикасы өзiнiң халықаралық қауiпсiздiктi және жалпыға ортақ бейбiтшiлiктi қолдау, әскери жанжалдарды болдырмау мақсаттарына бейiлдiлiгiн растайды.