Об утверждении Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы

Указ Президента Республики Казахстан от 15 сентября 2022 года № 1014.

  Подлежит опубликованию в
Собрании актов Президента и
Правительства Республики
Казахстан

      В соответствии с пунктом 26 Положения об Ассамблее народа Казахстана, утвержденного Указом Президента Республики Казахстан от 7 сентября 2011 года № 149 "О Положении об Ассамблее народа Казахстана", в целях обеспечения развития Ассамблеи народа Казахстана на среднесрочную перспективу ПОСТАНОВЛЯЮ:

      1. Утвердить прилагаемую Концепцию развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы.

      2. Признать утратившими силу:

      1) Указ Президента Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 148 "Об утверждении Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)";

      2) Указ Президента Республики Казахстан от 9 января 2019 года № 824 "О внесении изменения в Указ Президента Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 148 "Об утверждении Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)".

      3. Настоящий Указ вводится в действие со дня его подписания.

      Президент
Республики Казахстан
К. Токаев

  УТВЕРЖДЕНА
Указом Президента Республики
Казахстан от 15 сентября 2022
года № 1014

КОНЦЕПЦИЯ
развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы г. Астана, 2022 год

      Сноска. По всему тексту слово "Нур-Султана" заменены словом "Астаны" в соответствии с Указом Президента РК от 13.04.2023 № 195 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Содержание

Раздел 1.

Паспорт Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы


Раздел 2.

Анализ текущей ситуации


Раздел 3.

Обзор международного опыта


Раздел 4.

Видение развития Ассамблеи народа Казахстана в системе государственной политики в сфере межэтнических отношений


Раздел 5.

Основные принципы и подходы развития Ассамблеи народа Казахстана


Раздел 6.

Целевые индикаторы и ожидаемые результаты реализации Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы


Раздел 1. Паспорт Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы

Наименование Концепции

Концепция развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы

Основание для разработки

пункт 3 протокольного поручения Президента Республики Казахстан № 18-35-3.1, данного на XXVI сессии Ассамблеи народа Казахстана 24 мая 2018 года

Государственный орган, ответственный за разработку Концепции

Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан

Государственные органы, ответственные за реализацию Концепции

Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан;
Министерство культуры и спорта Республики Казахстан;
Министерство иностранных дел Республики Казахстан;
Министерство национальной экономики Республики Казахстан;
акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

Сроки реализации

2022-2026 годы

Раздел 2. Анализ текущей ситуации

      Целью Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы (далее - Концепция) является обеспечение участия Ассамблеи народа Казахстана (далее - Ассамблея) в разработке государственной политики по укреплению общественного согласия и общенационального единства на основе принципов казахстанского патриотизма, гражданского равноправия, объединяющей роли государственного языка, идеи "единство в многообразии", постоянной модернизации нации, а также политики интеркультурализма.

      В настоящее время казахстанская модель общественного согласия и общенационального единства признана одной из успешных в мире.

      Указом Президента Республики Казахстан от 1 марта 1995 года № 2066 Ассамблея была создана как консультативно-совещательный орган при Президенте Республики Казахстан. На Ассамблею возложена межведомственная координация деятельности по развитию и укреплению межэтнических отношений в стране.

      Конституционная реформа 2007 года определила Ассамблею в качестве учреждения, имеющего конституционный статус, и обеспечила ей гарантированное представительство в Парламенте.

      В 2007 году в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 26 июля 2007 года № 370 Ассамблея народов Казахстана переименована в Ассамблею народа Казахстана.

      В 2008 году принят Закон Республики Казахстан "Об Ассамблее народа Казахстана", который определил нормативные правовые основы ее деятельности в сфере межэтнических отношений.

      Реализованы Программа совершенствования казахстанской модели межэтнического и межконфессионального согласия на 2006-2008 годы, Стратегия Ассамблеи на среднесрочный период (до 2011 года) и Концепция развития Ассамблеи (до 2020 года).

      Организовано взаимодействие государственных органов и институтов гражданского общества в сфере укрепления межэтнического согласия.

      Интегрированы усилия этнокультурных объединений в достижении целей и задач Ассамблеи.

      Эффективно функционирует система мониторинга межэтнической ситуации и активно используются превентивные механизмы в данной сфере.

      В 2011 году Указом Президента Республики Казахстан утверждено Положение об Ассамблее, в котором закреплены статус и полномочия Ассамблеи и ее общественных структур.

      В 2018 году принят Закон Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Казахстан "Об Ассамблее народа Казахстана", направленный на дальнейшее совершенствование ее деятельности.

      Укреплена инфраструктура Ассамблеи, обеспечена ее интеграция в систему институтов гражданского общества и органов государственной власти.

      При Ассамблее функционируют общественные фонды, развивается многофункциональный веб-портал, в Национальной академической библиотеке Республики Казахстан создан депозитарий Ассамблеи.

      По поручению Главы государства в 2009 году создан Научно-экспертный совет Ассамблеи. Во всех регионах страны на базе высших учебных заведений действуют научно-экспертные группы Ассамблеи.

      Создан республиканский клуб журналистов Ассамблеи и на региональном уровне образованы аналогичные структуры.

      Во всех регионах страны сформированы соответствующие советы Ассамблеи: общественного согласия, матерей, медиации.

      Указом Президента Республики Казахстан в 2014 году создано республиканское государственное учреждение "Қоғамдық келісім" при Президенте Республики Казахстан (далее - РГУ "Қоғамдық келісім") как исполнительный орган Ассамблеи. На региональном уровне созданы коммунальные государственные учреждения "Қоғамдық келісім" при аппаратах акимов областей, городов республиканского значения, столицы (далее - КГУ "Қоғамдық келісім").

      В 2020 году РГУ "Қоғамдық келісім" передано в ведение Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан, на региональном уровне КГУ "Қоғамдық келісім" - в ведение управлений внутренней политики и общественного развития местных исполнительных органов.

      Также в 2020 году созданы Комитет по развитию межэтнических отношений Министерства информации и общественного развития, который является ведомством данного Министерства, осуществляющим руководство государственной политикой в сфере межэтнических отношений, и ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований", которое проводит исследования в сфере межэтнических отношений, обеспечивает научный подход и применение новых методов совершенствования государственной политики.

      Сформированы уникальные элементы казахстанской модели общественного согласия и общенационального единства.

      Во-первых, благодаря целенаправленной государственной политике созданы и совершенствуются механизмы реализации гражданского равноправия независимо от этнической и религиозной принадлежности.

      Во-вторых, представительство и реализация интересов казахстанских этносов осуществляются на высшем государственном уровне, так как Председателем Ассамблеи является Президент страны - гарант Конституции Республики Казахстан.

      Решения сессии Ассамблеи - ее высшего органа подлежат обязательному рассмотрению всеми государственными органами и должностными лицами.

      В-третьих, гарантированное представительство интересов этносов в Парламенте страны обеспечивается депутатами Парламента Республики Казахстан от Ассамблеи народа Казахстана.

      Депутаты от Ассамблеи в Парламенте страны принимают активное участие в рассмотрении законопроектов на предмет соответствия национального законодательства стандартам в области соблюдения прав граждан вне зависимости от их этнической принадлежности, недопущения дискриминации по этническому признаку.

      Депутаты от Ассамблеи готовят и направляют в Правительство Республики Казахстан и государственные органы запросы касательно прав этносов, взаимодействуют с государственными органами и неправительственным сектором по совершенствованию сферы межэтнических отношений, принимают участие в мероприятиях Ассамблеи, участвуют в работе сессии и Совета Ассамблеи, ведут информационно-разъяснительную работу среди населения.

      В-четвертых, в Республике Казахстан сформирована основа, базирующаяся на общегражданских принципах, общих духовно-культурных ценностях и общенациональном историческом сознании.

      В-пятых, государством созданы условия и оказывается поддержка в работе по развитию традиций, языков и культуры этносов Казахстана.

      Законодательство Республики Казахстан в сфере языковой политики предусматривает право граждан на пользование родным языком, на свободный выбор языка общения, воспитания, обучения и творчества.

      Ассамблея способствует развитию и популяризации государственного языка среди всех этносов страны. В домах дружбы функционируют 174 воскресные школы при этнокультурных объединениях, в которых действуют 124 группы по обучению этносов Казахстана государственному языку.

      В-шестых, казахстанская модель общественного согласия и общенационального единства развивается на основе гражданской инициативы и конструктивного диалога институтов гражданского общества и органов государственной власти.

      В-седьмых, принципиальная позиция Казахстана заключается в том, что манипуляция межэтническими вопросами в политических целях недопустима.

      В Казахстане внедрены общепризнанные нормы в сфере межэтнических отношений.

      Казахстанская модель общественного согласия и общенационального единства презентована на 56 языках стран-участниц Организации по безопасности и сотрудничеству в Европе (далее - ОБСЕ) и применяется на практике в посольствах Республики Казахстан за рубежом.

      Республикой Казахстан подписаны меморандумы о сотрудничестве с Верховным комиссаром ОБСЕ по делам национальных меньшинств, Центром глобального диалога и сотрудничества, государственными и негосударственными структурами ряда стран, о взаимопонимании между Ассамблеей и Секретариатом Совещания по взаимодействию и мерам доверия в Азии.

      В целом в стране функционирует эффективная политико-правовая и институционально-управленческая система обеспечения и укрепления общественного согласия и общенационального единства.

      По данным социологического мониторинга общественного мнения, проведенного ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований" в 2020-2021 годы, в Республике Казахстан сохраняется "базовое ядро" стабильности в межэтнических отношениях на уровне 94%. Идею полиэтничности разделяют 88,3 % наших граждан, 93,7 % населения республики положительно относятся к представителям других этносов. Граждане в целом поддерживают государственную политику по сохранению межэтнического согласия, и уровень такой поддержки составляет 85,9%.

      Эти показатели свидетельствуют об общей эффективности функционирования казахстанской модели мира и согласия.

      Вместе с тем следует выделить внешние и внутренние факторы, которые оказывают влияние на развитие межэтнических отношений в стране.

      Среди внешних факторов важно отметить новые вызовы XXI века - турбулентность мировой экономики, нарастание геополитического противостояния, рост влияния этнорелигиозного фактора на возникновение современных международных конфликтов, усиление миграционных потоков и рост числа беженцев.

      Геополитическая ситуация в мире остается сложной и имеет тенденцию к обострению. В частности, санкционные противостояния между крупнейшими государствами мира, обострение ситуации в странах региона и рост числа беженцев из Афганистана негативно влияют на формирование международной обстановки в центрально-азиатском регионе.

      Отдельные конфликтные ситуации в странах исторического происхождения этносов, проживающих в Казахстане, в том числе связанные с событиями на азербайджано-армянской и киргизско-таджикской границах, а также фактор ухудшения российско-украинских отношений, провокационные заявления отдельных зарубежных политиков могут оказать негативное влияние на межэтнические отношения в Казахстане.

      Вышеуказанные обстоятельства могут быть использованы некоторыми внешними силами для обострения межэтнических отношений в Казахстане.

      Все это требует дальнейшего укрепления единства, сплоченности и патриотизма народа Казахстана, совершенствования государственной политики в межэтнической сфере, активизации деятельности Ассамблеи.

      Среди внутренних факторов можно выделить следующие:

      Изменение этнодемографического состава страны

      Согласно предварительным итогам Национальной переписи населения 2021 года в Республике Казахстан проживают 19 186 015 человек, из которых наибольший процент составляли казахи (70,4 %), затем русские (15,5 %), далее узбеки (3,2 %), украинцы (2,0 %), уйгуры (1,5 %), немцы (1,2 %), татары (1,1 %), азербайджанцы (0,8 %), корейцы (0,6 %), турки (0,5 %), дунгане (0,4 %), белорусы (0,4 %), таджики (0,3 %), курды (0,3 %), чеченцы (0,2 %), поляки (0,2 %), киргизы (0,2 %), представители других этносов 1,4 %.

      Так, за последние три года численность населения страны увеличилась на 3,9 %.

      При этом намечается усложнение динамики этносоциальных процессов, связанных с миграцией, изменением половозрастного состава населения, размещением этносов внутри страны и усилением этнодемографической специфики различных регионов.

      Информационное поле

      В информационном поле наблюдается определенное распространение негативных мировоззренческих установок о состоянии межэтнической ситуации в стране, которые могут негативно влиять на межэтнические отношения среди казахстанских граждан.

      Наряду с широким освещением межэтнического мира и единства в стране отмечается существование "языка вражды", недобросовестных интерпретаций межэтнической ситуации в стране.

      На этом фоне проведенный контент-анализ социальных сетей показывает увеличение межэтнического дискурса в них.

      Ключевыми проблемами сферы можно считать:

      во-первых, периодически возникающие риски политизации межэтнических отношений, а также внешнего деструктивного влияния на межэтническую ситуацию в стране;

      во-вторых, недостаточный уровень социально-культурной интеграции этносов казахстанского общества, особенно в местах их компактного проживания;

      в-третьих, распространение в информационном поле, особенно в социальных сетях, негативных мировоззренческих установок в отношении отдельных этносов, что способствует поляризации общественного мнения и формированию новых барьеров и дистанций между этносами;

      в-четвертых, возникновение социально-политического запроса на переформатирование и актуализацию работы Ассамблеи и всех общественных структур как ключевого института укрепления межэтнического взаимодействия, а также организация ее полноценной информационной работы по вопросам политики единства и согласия в Республике Казахстан.

      В целом на фоне происходящих сложных процессов и изменений в социально-экономическом, этнодемографическом развитии при имеющихся культурно-языковых различиях в обществе востребовано дальнейшее обновление концептуальных подходов к проведению государственной политики в сфере межэтнических отношений и интеграции, укреплению гражданской идентичности населения, а также совершенствованию деятельности Ассамблеи.

Раздел 3. Обзор международного опыта

      Межэтнические отношения остаются одним из сложнейших видов социальных и международных отношений. На протяжении веков усилия государств и международных организаций были направлены на поиск путей и средств предотвращения межэтнических конфликтов, создание условий для мирного сотрудничества этнонациональных групп. Международные нормы и мировой опыт представляют в целом большую ценность для всех стран и предлагают решения, предостерегая от ошибок в реализации государственной политики в сфере межэтнического согласия.

      Абсолютное большинство современных государств имеет и будет иметь сложный в этническом отношении состав населения, который порой порождает межэтнические противоречия и провоцирует конфликты.

      В Республике Казахстан проживает более 100 этносов, и в этой связи государство изучает и применяет международный опыт, международно-правовые нормы по вопросам обеспечения общественного согласия и единства в стране.

      В настоящий момент наряду с моделями "плавильного котла" и мультикультурализма в мире формируется концепция интеркультурализма.

      Интеркультурализм выводит на первый план поиск объединяющих различные культуры интересов и налаживание позитивного взаимодействия между представителями различных этносов. Признавая культурные различия, интеркультурализм выступает против создания замкнутых культурных сообществ. В европейских государствах представители этнических меньшинств становятся ответственными за свое интегрирование в гражданское общество определенного государства, в том числе и посредством овладения государственным языком. Непременным условием интеркультурализма является равенство всех граждан перед законом.

      На основе позитивного международного опыта действующая в Казахстане идея "единство в многообразии" на сегодня объективно дополняется принципом интеркультурализма.

      На практике большинство стран стремится поддерживать условия для участия этнических групп в политической жизни путем их вовлечения в процессы принятия политических решений. Значимым инструментом является обеспечение представительства этнических меньшинств в национальных парламентах через специально установленные процедуры. Наиболее распространенной практикой является выделение специального количества мест в парламентах. Такой подход применяется в Дании, Новой Зеландии, Сингапуре, Словении, Черногории и других странах.

      Республикой Казахстан данная мера реализуется через Ассамблею, которая является конституционным органом, обеспечивающим представительство интересов этнических групп в Парламенте страны, активное участие депутатов в законотворческой деятельности и решении вопросов по соблюдению прав казахстанских граждан вне зависимости от этнической принадлежности, недопущению их дискриминации по этническому принципу.

      Страны Организации экономического сотрудничества и развития (ОЭСР) уделяют большое внимание созданию условий для расширения участия представителей этнических меньшинств в работе местных представительных органов, особенно в случаях компактного проживания этнических групп в определенных регионах.

      В рамках осуществления функций исполнительной власти во многих странах в структуре правительств принято создавать специальные подразделения, курирующие вопросы развития этносов и межэтнического взаимодействия.

      Эффективным механизмом формирования гражданского единства и этносоциального взаимодействия признано вовлечение людей в решение широкого круга вопросов развития местного сообщества и совершенствования социальной сферы. Приоритетными направлениями формирования гражданского единства являются усиление социальной поддержки, дальнейшее развитие сфер образования и здравоохранения.

      Одним из инструментов укрепления гражданского единства является волонтерская работа. Высокий уровень вовлеченности граждан в волонтерское движение характерен для Великобритании, Германии, Нидерландов, Ирландии, США. Волонтерское движение получило свое развитие и в Казахстане, особенно в период пандемии COVID-19.

      Многие страны ратифицировали Международную конвенцию о ликвидации всех форм расовой дискриминации от 1965 года (далее - Конвенция), которая обязывает страны представлять сводные периодические доклады о выполнении норм Конвенции в Комитет по ликвидации расовой дискриминации Организации Объединенных Наций (далее - Комитет ООН). Эта обязанность стран является одним из действенных инструментов обеспечения международного признания национальной политики отдельных государств, нейтрализации попыток политизации данного вопроса и внешнего давления.

      Республика Казахстан ратифицировала данную Конвенцию 29 июня 1998 года и в установленном порядке представляет соответствующие сводные периодические доклады о выполнении норм Конвенции в Комитет ООН.

      Анализ международной практики показывает, что казахстанский опыт межэтнического согласия и Ассамблеи успешно применяется на постсоветском пространстве и демонстрирует значительную роль межэтнического согласия и стабильности в укреплении единства народа, формировании культуры конструктивного диалога.

      В 1998 году создана Ассамблея народов России, которая является добровольной, самоуправляемой общероссийской общественной организацией и объединяет представителей более 160 народов Российской Федерации. Ее деятельность направлена на налаживание диалога между органами государственной власти и национальными общностями, обеспечение участия таких объединений в законотворческом процессе и миротворческой деятельности.

      Общественный и социально-политический запрос на реформирование специальных и общественных структур в сфере межэтнических отношений можно отметить в ряде зарубежных стран.

      Так, указом Президента Кыргызской Республики от 13 ноября 2020 года статус Ассамблеи народа Кыргызстана, ранее функционировавшей в качестве общественного объединения, был повышен до уровня совещательного органа при Президенте Кыргызстана.

      Ассамблея народов России, существовавшая долгие годы как общественная организация, в 2020 году Указом Президента Российской Федерации преобразована в общероссийскую общественно-государственную организацию "Ассамблея народов России". Ее целями стали совершенствование государственной национальной политики, содействие укреплению общероссийской гражданской идентичности и межнационального согласия.

      Ярким примером реформирования в сфере межнациональных отношений является Европейский Союз (далее - ЕС), объединяющий 27 стран мира. На его базе создан и функционирует ряд совместных органов, выражающих интересы народов ЕС. Разработано единое европейское право, выстроившее межнациональные отношения между странами, входящими в ЕС, на основе соблюдения законодательства. При этом процесс сближения и взаимовлияния народов стран ЕС постоянно углубляется и является непрерывным.

      Эффективность управления полиэтническим государством в настоящее время во многом зависит от того, насколько полноценно регулируется государственная информационная политика с учетом приоритетов обеспечения межэтнической коммуникации и единства общества.

      Некоторые страны постсоветского пространства (Грузия, Украина, Беларусь, Туркменистан, страны Прибалтики) в той или иной мере применяют статьи законов о СМИ, предусматривающие ограничения общего характера, в числе которых не допускается использование СМИ для разжигания национальной, социальной, религиозной нетерпимости или розни.

      Международный опыт по проблеме внешнего деструктивного влияния на межэтническую ситуацию решается на основе таких международных документов, как Всеобщая декларация прав человека (1948), Хельсинкские договоренности (1975), Парижская хартия (1990) и др. В данных документах провозглашены принцип равноправия наций и приоритет прав человека над правами наций и государства.

      Контроль за соблюдением данных норм осуществляют авторитетные и известные международные организации (комиссии ООН по правам человека, защите национальных меньшинств, Совет ООН по ликвидации расовой дискриминации, Гаагский Международный суд и пр.).

      В Российской Федерации вопрос внешнего деструктивного влияния на межэтническую ситуацию включает в себя несколько аспектов: миротворческая деятельность, осуществляемая в политико-дипломатических рамках, посредничество, элементы взаимодействия с другими странами, внесение изменений в нормативную правовую базу, а также военно-силовые методы.

      Страны Европы помимо применяемых Россией аспектов используют объединяющее начало на базе ЕС, выражающееся в их тесной кооперации, интеграции, экономическом и межкультурном взаимодействии, а также общем противодействии угрозам.

      Таким образом, краткий анализ мирового опыта показывает, что регулирование межэтнических отношений является важнейшим фактором государственной политики и мирного сосуществования многонациональных обществ и государств.

      В Казахстане при реализации государственной политики на практике применяются вышеуказанные меры и инструменты обеспечения межэтнического взаимодействия с учетом интересов всех проживающих в стране этносов. Одним из центральных звеньев реализации политики государства в сфере межэтнических отношений выступает Ассамблея народа Казахстана.

Раздел 4. Видение развития Ассамблеи народа Казахстана в системе государственной политики в сфере межэтнических отношений

      Ассамблея будет содействовать дальнейшему укреплению в Казахстане интегрированной гражданской общности с признанием многообразия культур, языков, традиций народа, способствовать консолидации и единению общества вокруг приоритетов развития страны.

      Ассамблея и далее будет выступать ключевым механизмом формирования гражданской идентичности и реализации конституционного принципа общественного согласия, диалоговой площадкой государства и гражданского общества.

      В первую очередь Концепция призвана обеспечить функционирование Ассамблеи как одного из ключевых идеологических механизмов обеспечения политики мира и согласия в казахстанском обществе.

      Концепция будет способствовать развитию Ассамблеи как социальной и информационной площадки для обеспечения широкого взаимодействия институтов гражданского общества, государственных органов, научной и творческой интеллигенции, молодежи по вопросам интеграции общества, укрепления общественного согласия и единства народа Казахстана.

      Концепция нацелена на организацию системной работы по разъяснению и реализации в обществе принципов государственной политики в сферах интеграции этносов, развития казахстанской идентичности и общенационального единства, обеспечения мира и согласия в обществе.

      Дальнейшее развитие сферы межэтнических отношений будет осуществляться с позиции усиления роли Ассамблеи в укреплении общественного согласия и общенационального единства на принципах гражданства, нацеленности на решение задач Стратегии "Казахстан - 2050" через всестороннюю модернизацию всех институтов Ассамблеи, а также их активное участие в духовном обновлении казахстанского общества.

      В связи с этим будет продолжено институциональное и инфраструктурное укрепление Ассамблеи, ее институтов в системе государственной политики в межэтнической сфере по ключевым направлениям:

      1) организация взаимодействия с зарубежными партнерами Ассамблеи по обеспечению системного противодействия попыткам переноса любого внешнего конфликтного потенциала на территорию Республики Казахстан и ее граждан;

      2) активизация и актуализация совместной работы с правоохранительными органами по оперативному реагированию на обострение межэтнической ситуации, конфликты, способные перерасти в этническую плоскость, а также выстраивание системы превентивных мер по их профилактике и предотвращению;

      3) усиление многоплановой работы по интеграции всех этносоциальных групп в единую гражданскую нацию через активизацию деятельности Ассамблеи как важного инструмента укрепления межэтнического взаимодействия и согласия, а также просветительской и информационно-разъяснительной работы всех ее институтов в обществе по вопросам политики единства и согласия, интеграции этносов, развития государственного языка в обществе как языка межэтнического общения;

      4) реализация широкой информационно-разъяснительной работы институтов Ассамблеи, домов дружбы, государственных органов и учреждений среди населения с целью нейтрализации негативных мировоззренческих установок в сфере межэтнических отношений, распространяемых в информационном поле;

      5) выработка предложений по внедрению новых механизмов взаимодействия институтов Ассамблеи с государственными органами и иными общественными объединениями в целях укрепления общественного согласия и общенационального единства;

      6) систематизация работы и усиление роли Ассамблеи в укреплении межэтнических отношений, содействии в развитии благотворительности, медиации, волонтерства в социальной сфере как механизма укрепления общественного согласия и единства;

      7) совершенствование деятельности Ассамблеи по реализации приоритетов модернизации общественного сознания, формированию прогрессивных нравственных ценностей в обществе.

Раздел 5. Основные принципы и подходы развития Ассамблеи народа Казахстана

      Основными принципами Ассамблеи народа Казахстана являются:

      1) приоритет прав и свобод человека и гражданина;

      2) приоритет интересов народа и государства;

      3) недопустимость какой-либо дискриминации по мотивам происхождения, социального, должностного и имущественного положения, пола, расы, национальности, языка, отношения к религии, убеждений, места жительства или по любым иным обстоятельствам.

      Эти принципы Ассамблеи соответствуют общим принципам государственной политики в межэтнической сфере и дополняются основными положениями, озвученными на XXIX сессии Ассамблеи 28 апреля 2021 года:

      казахстанский патриотизм, основанный на доверии и взаимодействии гражданского общества и государства;

      объединяющая роль государственного языка;

      постоянная модернизация нации, развитие идеи "единство в многообразии" и внедрение новых форм политического мышления;

      интеркультурализм, основанный на общих ценностях и интересах всех этнических групп.

      Акцент в деятельности Ассамблеи будет сделан на:

      поиске объединяющих интересов и налаживании позитивного взаимодействия между представителями различных этносов;

      поиске общих ценностей и интересов всех групп населения; преодолении культурных и этнических границ в процессе укрепления гражданской идентичности и совместной деятельности;

      интеграции представителей этносов в единое общество, в том числе путем овладения государственным языком.

      Признание культурных различий не должно способствовать созданию замкнутых этнокультурных сообществ. Этнокультурные объединения Ассамблеи ответственны за социально-культурную интеграцию этносов в единое казахстанское общество.

      Деятельность Ассамблеи осуществляется по следующим ключевым направлениям:

      1) широкое привлечение структур Ассамблеи к проектам по интеграции общества, модернизации общественного сознания на основе проведения политики интеркультурализма;

      2) развитие деятельности Ассамблеи в области медиации, волонтерства, благотворительности и общественного контроля как интегрирующих механизмов;

      3) продвижение государственного языка как языка межэтнического общения и консолидирующей основы, содействие развитию языков казахстанских этносов;

      4) поддержка, сохранение и популяризация общего историко-культурного наследия народа Казахстана;

      5) распространение знаний об истории формирования полиэтничного народа Казахстана и роли этносов в укреплении независимости страны;

      6) развитие гражданского общества и молодежных организаций;

      7) содействие развитию этнических средств массовой информации.

      Подходы к развитию Ассамблеи:

      1) международное сотрудничество:

      развитие механизмов сотрудничества с зарубежными партнерами Ассамблеи;

      развитие инструментов народной дипломатии, в том числе института послов дружбы Ассамблеи, взаимодействие с ним в рамках международных мероприятий Ассамблеи;

      организация работы институтов Ассамблеи по нивелированию внешних потенциальных угроз в целях недопущения обострения межэтнической ситуации среди этносов Казахстана;

      2) интеграция этносоциальных групп страны в единую гражданскую нацию:

      обеспечение эффективного взаимодействия институтов Ассамблеи с государственными органами и организациями по продвижению политики интеркультурализма;

      создание условий для этнокультурных объединений Ассамблеи и иных общественных объединений в работе по интеграции общества, а также сохранению и развитию традиций, языков, культуры всех этносов Казахстана;

      привлечение советов матерей, этнокультурных объединений Ассамблеи и иных общественных объединений к популяризации и укреплению института семьи, традиционных семейных ценностей, дружбы и единства в казахстанском обществе;

      внедрение в практику механизмов общественного контроля за деятельностью органов государственного управления и принимаемыми ими решениями, связанными с соблюдением прав и интересов этносов Казахстана и расширением процессов интеграции общества;

      3) информационно-разъяснительная работа в сфере межэтнических отношений:

      усиление информационно-разъяснительной работы среди населения в сфере укрепления общественного согласия и общенационального единства, особенно через социальные сети, СМИ и использование интернет-пространства;

      обеспечение системного мониторинга сферы межэтнических отношений и анализа межэтнической ситуации в стране, в том числе в информационном поле;

      оказание содействия в расширении и активизации работы советов общественного согласия Ассамблеи с использованием возможностей медиапространства страны в целях профилактики возникновения межэтнической напряженности, усиления роли медиации и общественного контроля;

      создание диалоговых площадок на базе общественных структур Ассамблеи в целях обеспечения взаимодействия государственных органов и населения страны;

      разработка единых стандартов и социолингвистических понятий в сфере межэтнических отношений, обеспечение их единообразного использования;

      4) укрепление и развитие института Ассамблеи через совершенствование деятельности ее общественных структур:

      проведение анализа эффективности нормативной правовой базы по вопросам Ассамблеи и ее деятельности;

      внедрение современных методов менеджмента в деятельность региональных ассамблей, КГУ "Қоғамдық келісім", общественных структур Ассамблеи;

      развитие на региональном уровне постоянно действующих механизмов сотрудничества в виде консультативно-совещательных органов, комиссий, рабочих групп;

      внедрение единой системы работы общественных структур Ассамблеи посредством разработки в качестве образца планов их работы на среднесрочный период;

      совершенствование системы повышения квалификации государственных служащих, а также руководителей и представителей этнокультурных объединений по вопросам межэтнических отношений;

      обеспечение обмена опытом между ассамблеями регионов по вопросам медиации, волонтерства, благотворительности и общественного контроля;

      развитие механизмов сотрудничества с Парламентом Республики Казахстан и взаимодействия с депутатской группой Ассамблеи в Парламенте Республики Казахстан.

Раздел 6. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты реализации Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы


п/п

Целевые индикаторы

Ед. изм.

Источник информации

2020 год (факт)

2021 год (оценка)

Плановые значения

2022 год

2023 год

2024 год

2025 год

2026 год

1.

Уровень укрепления общественного согласия и общенационального единства

%

социологическое исследование

-

80 %

80,2 %

80,4 %

80,6 %

80,8 %

81,0 %

2.

Уровень толерантности среди этносов Казахстана

%

социологическое исследование

-

67%

67,5 %

68%

68,5 %

69%

69,5 %

3.

Уровень социального самочувствия этносов Казахстана

%

социологическое исследование

-

75%

75,5 %

76%

76,5 %

77%

77,5 %

      Ожидаемые результаты:

      Целевые индикаторы, разработанные в настоящей Концепции, имплементируют шестой общенациональный приоритет "Культивирование ценностей патриотизма" Национального плана развития Казахстана до 2025 года, суть которого заключается в становлении единой нации сильных и ответственных людей и предполагает:

      1) функционирование на базе домов дружбы этнокультурных объединений, общественных структур Ассамблеи эффективных общественных механизмов интеграции и поддержки государственной политики в сфере межэтнических отношений;

      2) эффективное участие институтов Ассамблеи в проактивной системе раннего выявления и предупреждения межэтнических конфликтов и постконфликтного урегулирования на основе взаимодействия с правоохранительными органами и системы превентивных мер с целью нейтрализации негативных мировоззренческих установок в сфере межэтнических отношений, распространяемых в информационном поле;

      3) новые подходы к обеспечению эффективного взаимодействия государственных органов, организаций и институтов гражданского общества в сфере межэтнических отношений, в том числе в сфере медиации, волонтерства и благотворительности;

      4) ведущая роль Ассамблеи в пропаганде и продвижении расширения сферы употребления государственного языка как консолидирующего фактора с привлечением широких слоев населения, представителей казахской творческой и научной интеллигенции;

      5) эффективная система научно-экспертного сопровождения государственной политики в сфере межэтнических отношений на основе аналитических исследований и практической работы в этом направлении.

      Главными результатами реализации настоящей Концепции должны стать дальнейшее развитие института Ассамблеи, создание благоприятных условий для укрепления общественного согласия и общенационального единства как ключевых факторов успешной модернизации и достижения стратегических задач развития государства.

      Концепция будет реализовываться посредством Плана действий согласно приложению к настоящей Концепции.


  ПРИЛОЖЕНИЕ
к Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана
на 2022-2026 годы

План действий
по реализации Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана на 2022-2026 годы

Наименование реформ/основных

Форма

Срок

Ответственные

п/п

мероприятии

завершения

завершения

исполнители

1

2

3

4

5

Направление 1. Международное сотрудничество
Целевой индикатор 1. Уровень укрепления общественного согласия и общенационального единства, %: 2022 год - 80,2; 2023 год - 80,4; 2024 год - 80,6; 2025 год - 80,8; 2026 год - 80,9

1.

Организация международных мероприятий, проводимых в Республике Казахстан:

отчет о выполненной работе

ежегодно

МИОР, МИД, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

1) проект "Память во имя будущего", посвященный Дню памяти жертв политических репрессий и голода

проект

I раз в год,
II квартал

2) онлайн-заседание послов дружбы АНК

заседание

I раз в год,
II квартал

3) молодежный лагерь "Бірлік"

проект

1 раз в год, III квартал

Направление 1.2. Укрепление и развитие института Ассамблеи через совершенствование деятельности ее общественных структур

2.

Подготовка и проведение ежегодной сессии АНК

протокол сессии

ежегодно, до 1 мая

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", МКС, акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

3.

Проведение заседаний Совета АНК

Протокол заседания

3 раза в год

МИОР, РГУ
"Қоғамдық келісім"

4.

Организация работы структур АНК:

отчет о выполненной работе

1 раз в полугодие

МИОР, МНВО, РГУ "Қоғамдық келісім", ИПЭИ, НЭС АНК (по согласованию), РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию), акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


1) заседание Научно-экспертного совета АНК

Протокол
заседания

4 заседания, ежеквартально

МИОР, ИПЭИ, МНВО, НЭС АНК (по согласованию)

2) заседание республиканского и региональных советов матерей АНК

Протоколы
заседаний

18 заседаний, ежегодно



3) заседание республиканского и региональных методических советов по внедрению современных методов менеджмента в деятельности КГУ "Қоғамдық келісім" при акимах городов Астаны, Алматы, Шымкента, областей и общественных структур АНК регионов

отчет о выполненной работе

1 раз в год

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


4) республиканское заседание советов общественного согласия АНК

заседание

1 раз в год, IV квартал

5) заседание Ассоциации предпринимателей АНК

Протокол
заседания

1 раз в год

МИОР, ассоциация предпринимателей АНК (по согласованию), НПП "Атамекен" (по согласованию), акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

6) заседания кафедр АНК

отчет о выполненной работе

1 раз в год

МНВО, ИПЭИ,


7) развитие молодежного движения АНК РОО "Ассамблея жастары" по укреплению общественного согласия и общенационального единства в молодежной среде с привлечением этнокультурных объединений АНК

отчет о выполненной работе

1 раз в год

МИОР, МНВО, РГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию), акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


8) материально-техническая база домов дружбы (транспорт, оргтехника, лингафонные кабинеты и т.д.)

отчет о выполненной работе

1 раз в полугодие

акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


9) проведение практического семинара- тренинга для представителей этнокультурных объединений АНК

семинары-
тренинги

ежегодно

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

5.

Организация и проведение общественной аккредитации этнокультурных объединений АНК

Обновление реестра этнокультурных объединений

2022 и 2025 годы

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов



Ассамблеи народа Казахстана


Астаны, Алматы, Шымкента и областей

6.

Организация и проведение проекта "Народная экспедиция АНК "Дорогой мира и согласия"

проект

в течение года

МИОР, РГУ
"Қоғамдық келісім", МИД, акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

7.

Рассмотрение вопроса по совершенствованию института медиации АНК

отчет о выполненной работе

2022 и 2025 годы

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

1) проведение заседаний республиканского Совета медиации АНК

Протокол
заседания

2 раза в год

2) организация семинара-тренинга по развитию института медиации

семинары-
тренинги

4 раза в год


3) проработка вопроса по подготовке программы для обучения медиаторов

отчет о выполненной работе

2022 год

МИОР, ИПЭИ, РГУ "Қоғамдық келісім"

8.

Организация и проведение благотворительных акций под эгидой АНК:

информация в МИОР

ежегодно

РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны,





Алматы, Шымкента и областей, КГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)


1) республиканская акция в рамках проекта АНК "Караван милосердия"

акция

ежегодно

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


2) общенациональная акция волонтеров АНК, приуроченная ко Дню единства народа Казахстана

акция

1 мая, ежегодно

РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей, КГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)


3) координация благотворительной деятельности этнокультурных объединений АНК

отчет о выполненной работе

1 раз в год

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов





Астаны, Алматы, Шымкента и областей

9.

Проведение не менее 6-ти мероприятий в рамках якорного проекта "Ел бірлігі", направленных на развитие интеграции и интеркультурализма, продвижение государственного языка в этнической среде, казахстанского патриотизма, основанного на гражданской идентичности, сохранении и развитии богатого исторического прошлого, национальной культуры и духовных традиций:

отчет о выполненной работе

ежегодно

МИОР, МИД, МКС, РГУ "Қоғамдық келісім", ИПЭИ, акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


1) обеспечение деятельности клуба журналистов АНК

отчет о выполненной работе

1 раз в год, IV квартал

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


2) вручение общественных наград Ассамблеи народа Казахстана "Жомарт жан" и других поощрений за вклад в развитие межэтнических отношений, формирование общегражданской идентичности и казахстанского патриотизма

церемония вручения наград

1 раз в год, IV квартал

РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


3) конкурс в области этножурналистики "Шанырак"

конкурс

1 раз в год, IV квартал

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім"

4) мероприятия республиканского Дома дружбы под эгидой АНК

отчет о выполненной работе

не менее 5 мероприятий, ежегодно

5) общереспубликанская научно-практическая конференция по вопросам межэтнических отношений и укрепления единства нации с привлечением ведущих отечественных и международных экспертов под эгидой АНК

конференция

1 раз в год

МИОР, ИПЭИ

Направление 2. Интеграция этносоциальных групп страны в единую гражданскую нацию
Целевой индикатор 2. Уровень толерантности среди этносов Казахстана, %: 2022 год - 67,5; 2023 год - 68; 2024 год - 68,5; 2025 год - 69; 2026 год - 69,5

10.

Организация и проведение 5 проектов АНК, направленных на продвижение государственного языка среди этносов, проживающих на территории республики:

отчет о выполненной работе

ежегодно

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

1) форум "Ұлы даланың ұлтаралық тілі" с участием этносов, свободно владеющих государственным языком

форум

1 раз в год, 2-е полугодие

2) республиканский культурно-просветительский проект "Мың бала"

проект

1 раз в год, IV квартал


3) ситуативный казахский язык для представителей этносов Казахстана

отчет о выполненной работе

2022 год



4) дискуссионный клуб казахского языка "Мәміле" на базе домов дружбы городов Нур- Султана, Алматы, Шымкента и областей

отчет о выполненной работе

20 клубов, ежегодно

акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


5) языковая школа с участием представителей этносов

выездной лагерь

1 раз в год

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім"


6) курсы по изучению государственного языка и языков казахстанских этносов

отчет о выполненной работе

1 раз в год

МНВО, МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

11.

Реализация 7 проектов под эгидой Ассамблеи народа Казахстана:

отчет о выполненной работе

9 раз в год

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов


1) форум, посвященный Дню благодарности

форум

ежегодно, 1 марта

Астаны, Алматы, Шымкента и областей, КГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)






2) мероприятия на базе региональных советов общественного согласия, посвященных Дню единства народа Казахстана

отчет о проведенных мероприятиях

1 мая, ежегодно

акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

3) республиканская акция, посвященная Международному дню защиты детей, на базе региональных советов матерей

акция

1 июня, ежегодно

4) республиканская молодежная сессия АНК

сессия

1 раз в год, I квартал

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей, РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)

5) проект АНК "Бір ел"

проект

в течение года

6) республиканский форум АНК "Караван милосердия"

форум

в течение года

7) республиканский лекторий по популяризации казахстанской модели общественного согласия и общенационального единства

лекторий

4 раза в год

12.

Реализация проекта "Мәдениетті ана - мәдениетті ұлт"

отчет о выполненной работе

2022 год

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

13.

Реализация проекта "Қазақтану" в рамках республиканского лектория по популяризации казахстанской модели общественного согласия и общенационального единства с привлечением представителей казахской интеллигенции: деятелей культуры и науки, журналистов и блогеров

информация в МИОР

4 раза в год

акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей

14.

Проведение фестиваля представителей этнических групп, в совершенстве овладевших казахским национальным искусством (домбра, кобыз, танцы), - "Өнеріміз саған - Қазақстан!"

фестиваль

1 раз в год

МКС

15.

Организация и проведение социологических исследований в сфере межэтнических отношений:



МИОР, ИПЭИ


1) социологические исследования межэтнической ситуации в стране

Аналитический
отчет

ежегодно 4 раза в год


2) исследование "Этнические аспекты экономического неравенства регионов Республики Казахстан"

Аналитический
доклад

2022 год 1 раз в год


3) исследование "Определение формулы идентичности"

2022-2024 годы 1 раз в год


4) исследование "Влияние средств массовых коммуникаций на уровень конфликтного потенциала в межэтнических отношениях"

2023 год 1 раз в год


5) исследование "Ключевые факторы формирования этнических анклавов"


2022 год 1 раза в год


Направление 3. Информационно-разъяснительная работа в сфере межэтнических отношений
Целевой индикатор 3. Уровень социального самочувствия этносов Казахстана, %: 2022 год - 75,5; 2023 год - 76;
2024 год - 76,5; 2025 год - 77; 2026 год - 77,5

16.

Информационное сопровождение деятельности АНК:

размещение на информационных ресурсах

ежегодно

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы городов Астаны, Алматы, Шымкента и областей


1) участие членов АНК, представителей этносов в тематических программах на республиканских телеканалах

Республиканские
телеканалы

в течение года



2) трансляция радиорепортажей и радиопередач на тематику укрепления межэтнического мира и согласия в стране, мотивационных радиороликов

Республиканские
радиоканалы

не менее 10 материалов, ежегодно



3) организация производства тематических видеороликов и другой медийной продукции, а также их размещение на информационных ресурсах

видеоролики в информационных ресурсах

5 роликов в течение года



4) организация брифингов на площадке Службы центральных коммуникаций официального представителя АНК по наиболее актуальным вопросам межэтнической тематики

брифинг

не менее 2 брифингов, ежегодно



5) проведение прямых эфиров с мероприятий и акций, организованных АНК

видео-хостинг "Youtube", социальные сети "Facebook", "Instagram"

не менее 10 прямых эфиров



6) публикация статей в республиканских и региональных печатных СМИ на тему общественного согласия и общенационального единства

График
публикаций

2 публикации в квартал


7) публикация статей председателей региональных АНК о проводимой работе по укреплению общественного согласия и общенационального единства

График
публикаций

17 публикаций, ежегодно, (согласно графику)


8) публикация материалов в СМИ об основных направлениях деятельности АНК в рамках единого медиаплана

Публикация
материалов

не менее 50 публикаций ежегодно


9) обеспечение функционирования мультимедийного портала АНК (на казахском, русском и английском языках)

мониторинг официального сайта АНК

постоянно

17. Разработка и публикация материалов по информационно-разъяснительной работе АНК: Информация в МИОР ежегодно МИОР, ИПЭИ

1) выпуск информационно-аналитического издания в сфере межэтнических отношений, этносов с результатами исследований и публикаций членов НЭС АНК, НЭГ регионов и ассоциации кафедр АНК Информационно-аналитическое издание 1 раз в полугодие

2) выпуск тематических информационно-справочных материалов на казахском, русском и английском языках Информационно-справочные материалы не менее 20 материалов ежегодно, IV квартал

3) методические пособия по вопросам государственной политики в сфере межэтнических отношений Методическое пособие не менее 3 пособий, ежегодно

     
      Примечание: расшифровка аббревиатур:

АНК

Ассамблея народа Казахстана

ИПЭИ

товарищество с ограниченной ответственностью "Институт прикладных этнополитических исследований" Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан

КГУ "Қоғамдық келісім"

коммунальное государственное учреждение "Қоғамдық келісім"

МИД

Министерство иностранных дел Республики Казахстан

МИОР

Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан

МКС

Министерство культуры и спорта Республики Казахстан

МНВО

Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан

HПП "Атамекен"

Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен"

НЭГ

научно-экспертная группа

НЭС АНК

научно-экспертный совет Ассамблеи народа Казахстана

РГУ "Қоғамдық келісім"

республиканское государственное учреждение "Қоғамдық келісім" Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан

POO "Ассамблея жастары"

республиканское общественное объединение "Ассамблея жастары"

СМИ

средства массовой информации



Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 15 қыркүйектегі № 1014 Жарлығы.

  Қазақстан Республикасы
Президенті мен Үкіметі
актілерінін жинағында
жариялануға тиіс

      Қазақстан халқы Ассамблеясының дамуын орта мерзімді перспективада қамтамасыз ету мақсатында "Қазақстан халқы Ассамблеясының ережесі туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 7 қыркүйектегі № 149 Жарлығымен бекітілген Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы ереженің 26-тармағына сәйкес, ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасы бекітілсін.

      2. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:

      1) "Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 148 Жарлығы;

      2) "Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 148 Жарлығына өзгеріс енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 9 қаңтардағы № 824 Жарлығы.

      3. Осы Жарлық қол қойылғна күніен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Президенті
Қ.Тоқаев

  Қазақстан Республикасы
Президентінің
2022жылғы 15 қыркүйектегі
№ 1014 Жарлығымен
БЕКІТІЛГЕН

Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму

ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ

      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "Нұр-Сұлтан" деген сөз "Астана" деген сөзбен ауыстырылды – ҚР Президентінің 13.04.2023 № 195 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Жарлығымен.

Мазмұны

      1-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасының паспорты

      2-бөлім. Ағымдағы ахуалды талдау

      3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

      4-бөлім. Этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясат жүйесінде Қазақстан халқы Ассамблеясының даму пайымы

      5-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясын дамытудың негізгі қағидаттары мен тәсілдері

      6-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасын іске асырудың нысаналы индикаторлары мен күтілетін нәтижелері

1-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасының паспорты

Тұжырымдаманың атауы

Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасы

Әзірлеу үшін негіздеме

Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 24 мамырдағы Қазақстан халқы Ассамблеясының XXVI сессиясында берген № 18-35-3.1 хаттамалық тапсырмасының 3-тармағы

Тұжырымдаманы әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі

Тұжырымдаманы іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар

Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі;
Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі;
Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі; Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі;
Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

Іске асыру мерзімдері

2022 - 2026 жылдар

      2-бөлім. Ағымдағы ахуалды талдау

      Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасының (бұдан әрі - Тұжырымдама) мақсаты Қазақстан халқы Ассамблеясының (бұдан әрі - Ассамблея) қазақстандық патриотизм, азаматтық тең құқықтық, мемлекеттік тілдің біріктіруші рөлі, "бірлігіміз - әралуандықта" идеясы, ұлттың ұдайы жаңғыруы, сондай-ақ интермәдениеттілік саясаты қағидаттары негізінде қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту жөніндегі мемлекеттік саясатты әзірлеуге қатысуын қамтамасыз ету болып табылады.

      Қазіргі уақытта қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі әлемде табысты модельдердің бірі деп танылған.

      Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 1 наурыздағы № 2066 Жарлығымен Ассамблея Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы консультативтік-кеңесші орган ретінде құрылды. Ассамблеяға елдегі этносаралық қатынастарды дамыту және нығайту жөніндегі қызметті ведомствоаралық үйлестіру жүктелді.

      2007 жылғы конституциялық реформа Ассамблеяны конституциялық мәртебесі бар мекеме ретінде айқындап, оның Парламенттегі кепілді өкілдігін қамтамасыз етті.

      Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 26 шілдедегі № 370 Жарлығына сәйкес Қазақстан халықтары Ассамблеясының атауы Қазақстан халқы Ассамблеясы болып өзгертілді.

      2008 жылы "Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, онда оның этносаралық қатынастар саласындағы қызметінің нормативтік құқықтық негіздері айқындалды.

      Этносаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделін жетілдірудің 2006 - 2008 жылдарға арналған бағдарламасы, Ассамблеяның орта мерзімді кезеңге арналған (2011 жылға дейінгі) стратегиясы және Ассамблеяның (2020 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасы іске асырылды.

      Этносаралық келісімді нығайту саласында мемлекеттік органдар мен азаматтық қоғам институттарының өзара іс-қимылы ұйымдастырылды.

      Ассамблеяның мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізуде этномәдени бірлестіктердің күш-жігері біріктірілді.

      Этносаралық ахуалға мониторинг жүргізу жүйесі тиімді жұмыс істеуде және осы саладағы алдын алу тетіктері белсенді пайдаланылуда.

      2011 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Ассамблея туралы ереже бекітілді, онда Ассамблеяның және оның қоғамдық құрылымдарының мәртебесі мен өкілеттіктері бекітілді.

      2018 жылы оның қызметін одан әрі жетілдіруге бағытталған "Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды.

      Ассамблеяның инфрақұылымы нығайтылды, оның азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттік билік органдары жүйесіне интеграциялануы қамтамасыз етілді.

      Ассамблея жанында қоғамдық қорлар жұмыс істейді, көпфункциялы веб-портал дамуда, Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасында Ассамблея депозитарийі құрылды.

      Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 2009 жылы Ассамблеяның Ғылыми-сарапшылық кеңесі құрылды. Еліміздің барлық өңірлерінде жоғары оқу орындарының базасында Ассамблеяның ғылыми-сарапшылық топтары жұмыс істейді.

      Ассамблеяның республикалық журналистер клубы құрылды және өңірлік деңгейде де осындай құрылымдар құрылды.

      Еліміздің барлық өңірлерінде Ассамблеяның тиісті: қоғамдық келісім, аналар, медиация кеңестері құрылды.

      Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен 2014 жылы Ассамблеяның атқарушы органы ретінде Қазақстан Республикасы Президентінің жанынан "Қоғамдық келісім" республикалық мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі - "Қоғамдық келісім" РММ) құрылды. Өңірлік деңгейде облыстар, республикалық маңызы бар қалалар мен астана әкімдерінің аппараттары жанынан "Қоғамдық келісім" коммуналдық мемлекеттік мекемелері (бұдан әрі - "Қоғамдық келісім" КММ) құрылды.

      2020 жылы "Қоғамдық келісім" РММ Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің қарамағына, өңірлік деңгейде "Қоғамдық келісім" КММ жергілікті атқарушы органдардың ішкі саясат және қоғамдық даму басқармаларының қарамағына берілді.

      2020 жылы Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің ведомствосы болып табылатын, этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясатты басқаруды жүзеге асыратын аталған Министрліктің Этносаралық қатынастарды дамыту комитеті және этносаралық қатынастар саласында зерттеулер жүргізетін, мемлекеттік саясатты жетілдірудегі ғылыми көзқарасты және жаңа әдістерді қолдануды қамтамасыз ететін "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС құрылды.

      Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделінің бірегей элементтері қалыптастырылды.

      Біріншіден, мақсатты бағытталған мемлекеттік саясаттың арқасында этностық және діни тиесілілігіне қарамастан, азаматтық тең құқықты іске асырудың тетіктері жасалып, жетілдірілуде.

      Екіншіден, Ассамблеяның Төрағасы Қазақстан Республикасы Конституциясының кепілі - ел Президенті болып табылатындықтан, Қазақстандағы этностардың өкілдік етуі және мүдделерінің іске асырылуы ең жоғары мемлекеттік деңгейде жүзеге асырылады.

      Ассамблеяның жоғары органы - оның сессиясының шешімдерін барлық мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар міндетті түрде қарауға тиіс.

      Үшіншіден, ел Парламентіндегі этностар мүдделерінің кепілді өкілдігін Қазақстан Республикасы Парламентінің Қазақстан халқы Ассамблеясынан сайланған депутаттары қамтамасыз етеді.

      Ел Парламентіндегі Ассамблеядан сайланған депутаттар ұлттық заңнаманың этностың тиесілігіне қарамастан, азаматтардың құқықтарын сақтау, этностық белгісі бойынша кемсітушілікке жол бермеу саласындағы стандарттарға сәйкестігі тұрғысынан заң жобаларын қарауға белсенді қатысады.

      Ассамблеядан сайланған депутаттар этностардың құқықтарына қатысты сауалдарды дайындайды және Қазақстан Республикасының Үкіметі мен мемлекеттік органдарға жібереді, этносаралық қатынастар саласын жетілдіру бойынша мемлекеттік органдармен және үкіметтік емес сектормен өзара іс-қимыл жасайды, Ассамблеяның іс-шараларына қатысады, Ассамблея сессиясы мен Кеңесінің жұмысына қатысады, халық арасында ақпараттық- түсіндіру жұмысын жүргізеді.

      Төртіншіден, Қазақстан Республикасында жалпыазаматтық қағидаттарға, ортақ рухани-мәдени құндылықтар мен жалпыұлттық тарихи санаға сүйенетін негіз қалыптастырылды.

      Бесіншіден, мемлекет Қазақстан этностарының дәстүрлерін, тілдері мен мәдениетін дамыту жөніндегі жұмысқа жағдай жасады және қолдау көрсетуде.

      Қазақстан Республикасының тіл саясаты саласындағы заңнамасы азаматтардың ана тілін қолдану, қарым-қатынас, тәрбие, оқу және шығармашылық тілін еркін таңдау құқығын көздейді.

      Ассамблея еліміздің барлық этностары арасында мемлекеттік тілді дамытуға және дәріптеуге ықпал етеді. Достық үйлерінде этномәдени бірлестіктер жанындағы 174 жексенбілік мектеп бар, онда Қазақстан этностарына мемлекеттік тілді оқыту бойьшша 124 топ жұмыс істейді.

      Алтыншыдан, қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі азаматтық бастама және азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттік билік органдарының сындарлы диалогы негізінде дамуда.

      Жетіншіден, Қазақстанның қағидаттық ұстанымы этносаралық мәселелермен саяси мақсатта манипуляция жасауға жол бермеуге негізделеді.

      Қазақстанда этносаралық қатынастар саласында жалпыға бірдей танылған нормалар енгізілді.

      Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына (бұдан әрі - ЕҚЫҰ) қатысушы елдердің 56 тілінде таныстырылды және Қазақстан Республикасының шет елдердегі елшіліктерінде практика жүзінде қолданылады.

      Қазақстан Республикасы ЕҚЫҰ-ның Аз ұлттар істері жөніндегі жоғарғы комиссарымен, Жаһандық диалог және ынтымақтастық орталығымен, бірқатар елдердің мемлекеттік және мемлекеттік емес құрылымдарымен ынтымақтастық туралы, Ассамблея мен Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңестің хатшылығы арасындағы өзара түсіністік туралы меморандумдарға қол қойды.

      Жалпы елімізде қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті қамтамасыз ету мен нығайтудың тиімді саяси-құқықтық және институционалдық-басқару жүйесі жұмыс істейді.

      "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС 2020 - 2021 жылдары жүргізген қоғамдық пікірдің әлеуметтанушылық мониторингінің деректері бойынша Қазақстан Республикасында этносаралық қатынастардағы тұрақтылықтың "негізгі өзегі" 94 % деңгейінде сақталуда. Азаматтарымыздың 88,3 %-ы көпэтностық идеяны қолдайды, Республика халқының 93,7 %-ы басқа этнос өкілдеріне оң көзқараста. Азаматтар тұтастай алғанда этносаралық келісімді сақтау жөніндегі мемлекеттік саясатты қолдайды және мұндай қолдау деңгейі 85,9 %-ды құрайды.

      Бұл көрсеткіштер бейбітшілік пен келісімнің қазақстандық моделінің жұмыс істеуінің жалпы тиімділігін куәландырады.

      Сонымен бірге елдегі этносаралық қатынастардың дамуына әсер ететін сыртқы және ішкі факторларды бөліп көрсеткен жөн.

      Сыртқы факторлар арасында XXI ғасырдың жаңа сын-қатерлерін - әлемдік экономиканың құбылмалылығын, геосаяси текетірестің өршуін, қазіргі заманғы халықаралық қақтығыстардың туындауына этнодіни фактор ықпалының өсуін, көші-қон легінің күшеюін және босқындар санының өсуін атап өту маңызды.

      Әлемдегі геосаяси жағдай күрделі болып қалуда және шиеленісуге бейім. Атап айтқанда, әлемнің аса ірі мемлекеттері арасындағы санкциялық текетірестер, өңір елдеріндегі ахуалдың шиеленісуі және Ауғанстаннан босқындар санының өсуі Орталық Азия өңіріндегі халықаралық ахуалдың қалыптасуына келеңсіз ықпалын тигізуде.

      Қазақстанда тұратын этностардың тарихи шығу елдеріндегі, оның ішінде әзербайжан-армян және қырғыз-тәжік шекараларындағы оқиғаларға байланысты жекелеген қақтығысты жағдайлар, сондай-ақ Ресей-Украина қарым-қатынасының нашарлау факторы, жекелеген шетелдік саясаткерлердің арандатушылық мәлімдемелері Қазақстандағы этносаралық қатынастарға келеңсіз әсерін тигізуі мүмкін.

      Жоғарыда көрсетілген мән-жайларды кейбір сыртқы күштер Қазақстандағы этносаралық қатынастарды шиеленістіру үшін пайдалануы мүмкін.

      Осының бәрі Қазақстан халқының бірлігін, ұйымшылдығын және патриотизмін одан әрі нығайтуды, этносаралық саладағы мемлекеттік саясатты жетілдіруді, Ассамблеяның қызметін жандандыруды талап етеді.

      Ішкі факторлар арасында мыналарды атап көрсетуге болады:

      Елдің этнодемографиялық құрамының өзгеруі

      2021 жылғы Халықтың ұлттық санағының алдын ала қорытындыларына сәйкес Қазақстан Республикасында 19 186 015 адам тұрады, олардың ең көбі қазақтар (70,4 %), одан кейін орыстар (15,5 %), одан әрі өзбектер (3,2 %), украиндар (2,0 %), ұйғырлар (1,5 %), немістер (1,2 %), татарлар (1,1 %), әзербайжандар (0,8 %), кәрістер (0,6 %), түріктер (0,5 %), дүнгендер (0,4 %), белорустар (0,4 %), тәжіктер (0,3 %), күрдтер (0,3 %), шешендер (0,2 %), поляктар (0,2 %), қырғыздар (0,2 %), басқа этнос өкілдері 1,4 %-ды құрады.

      Айталық соңғы үш жылда елдегі халықтың саны 3,9 %-ға өсті.

      Бұл ретте көші-қонға, халықтың жыныс-жас құрамының өзгеруіне, этностардың ел ішінде орналасуына және әртүрлі өңірлердің этнодемографиялық ерекшелігінің күшеюіне байланысты этноәлеуметтік процестер серпінінің күрделенуі байқалады.

      Ақпараттық өріс

      Ақпараттық өрісте елдегі этносаралық ахуалдың жай-күйі туралы келеңсіз дүниетанымдық көзқарастардың белгілі бір таралуы байқалады, ол қазақстандық азаматтар арасындағы этносаралық қатынастарға теріс әсер етуі мүмкін.

      Елдегі этносаралық татулық пен бірлікті кеңінен жария етумен қатар, "дұшпандық көқарастың", елдегі этносаралық ахуалды теріс түсіндірудің бар екендігі байқалады.

      Осы тұрғыда әлеуметтік желілерге жүргізілген контент-талдау олардағы этносаралық дискурстың артқанын көрсетіп отыр.

      Саланың түйінді проблемалары ретінде мыналарды айтуға болады:

      біріншіден, этносаралық қатынастарды саясиландырудан, сондай-ақ елдегі этносаралық ахуалға сыртқы деструктивті ықпалдан ауық-ауық туындайтьш тәуекелдер;

      екіншіден, қазақстандық қоғам этностарының, әсіресе, олар жинақы тұратын жерлердегі әлеуметтік-мәдени интеграцияның жеткіліксіз деңгейі;

      үшіншіден, ақпараттық ерісте, әсіресе, әлеуметтік желілерде жекелеген этностарға қатысты теріс дүниетанымдық көзқарастардың таратылуы, бұл қоғамдық пікірдің белінуіне және этностар арасында жаңа тосқауылдар мен арақашықтықтың қалыптасуына ықпал етеді;

      төртіншіден, этносаралық өзара іс-қимылды нығайтудың түйінді институты ретінде Ассамблеяның және барлық қоғамдық құрылымдардың жұмысын қайта форматтауға және өзектілендіруге әлеуметтік-саяси сұраныстың туындауы, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы бірлік пен келісім саясаты мәселелері бойынша оның толыққанды ақпараттық жұмысын ұйымдастыру.

      Жалпы әлеуметтік-экономикалық, этнодемографиялық дамуда болып жатқан күрделі процестер мен өзгерістер аясында қоғамдағы мәдениет-тіл айырмашылығы жағдайында этносаралық қатынастар мен интеграция саласында мемлекеттік саясатты жүргізудің, халықтың азаматтық бірегейлігін нығайтудың, сондай-ақ Ассамблея қызметін жетілдірудің тұжырымдамалық тәсілдерін одан әрі жаңарту талап етіледі.

      3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

      Этносаралық қатынастар әлеуметтік және халықаралық қатынастардың ең күрделі түрлерінің бірі болып қалуда. Ғасырлар бойы мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың күш-жігері этносаралық қақтығыстарды болғызбаудың жолдары мен құралдарын іздеуге, этноұлттық топтардың бейбіт ынтымақтастығына жағдай жасауға бағытталды. Халықаралық нормалар мен әлемдік тәжірибе тұтастай алғанда барлық елдер үшін аса құнды болып табылады және этносаралық келісім саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудағы қателіктерден сақтандыра отырып, шешімдерді ұсынады.

      Қазіргі заманғы мемлекеттердің басым көпшілігінде халық құрамы этникалық тұрғыдан күрделі болып табылады және күрделі болмақ, бұл кейде этносаралық қайшылықтар тудырып, қақтығыстарды ушықтырады.

      Қазақстан Республикасында 100-ден астам этнос тұрады, осыған байланысты мемлекет елде қоғамдық келісім мен бірлікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша халықаралық тәжірибені, халықаралық құқықтық нормаларды зерделейді және қолданады.

      Қазіргі кезде әлемде "балқыту қазандығы" және мультимәдениеттілік модельдерімен қатар интермәдениеттілік тұжырымдамасы қалыптасуда.

      Интермәдениеттілік әртүрлі мәдениеттерді біріктіретін мүдделерді іздеуді және әртүрлі этнос өкілдері арасында оң өзара іс-қимылды жолға қоюды бірінші орынға қояды. Мәдени айырмашылықтарды мойындай отырып, интермәдениеттілік жабық мәдени қауымдастықтар құруға қарсы. Еуропа мемлекеттерінде аз этнос өкілдері өзінің белгілі бір мемлекеттің азаматтық қоғамына, оның ішінде мемлекеттік тілді меңгеру арқылы да интефациялануына жауапты болады. Барлық азаматтардың заң алдындағы теңдігі интермәдениеттіліктің бұлжымас шарты болып табылады.

      Оң халықаралық тәжірибе негізінде Қазақстанда қолданылып жүрген "бірлігіміз - әралуандықта" идеясы бүгінде интермәдениеттілік қағидатпен объективті түрде толығуда.

      Іс жүзінде көптеген елдер этностық топтарды саяси шешімдер қабылдау процестеріне тарту арқылы олардың саяси өмірге қатысуына жағдай жасауды қолдауға ұмтылады. Арнайы белгіленген рәсімдер арқылы ұлттық парламенттерде аз этностардың өкілдігін қамтамасыз ету маңызды құрал болып табылады. Парламенттерде арнайы орындар санын бөлу ең көп таралған практика болып табылады. Бұл тәсіл Данияда, Жаңа Зеландияда, Сингапурда, Словенияда, Черногорияда және басқа да елдерде қолданылады.

      Аталған шараны Қазақстан Республикасы Ассамблея арқылы іске асырады, ол ел Парламентінде этностық топтардың мүдделерін білдіруді, депутаттардың заң шығару қызметіне және этностық тиесілігіне қарамастан, қазақстандық азаматтардың құқықтарын сақтау, оларды этностық қағидат бойынша кемсітуге жол бермеу жөніндегі мәселелерді шешуге белсенді қатысуын қамтамасыз ететін конституциялық орган болып табылады.

      Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының елдері (ЭЫДҰ) аз этнос өкілдерінің, әсіресе, этностық топтар белгілі бір өңірлерде жинақы тұрған жағдайларда жергілікті өкілді органдардың жұмысына қатысуын кеңейту үшін жағдайлар жасауға көп кеңіл бөледі.

      Атқарушы биліктің функцияларын жүзеге асыру шеңберінде көптеген елдерде үкіметтер құрылымында этностардың дамуы мен этносаралық өзара іс-қимыл мәселелеріне жетекшілік ететін арнайы бөлімшелер құру әдетке айналған.

      Адамдарды жергілікті қоғамдастықты дамыту және әлеуметтік саланы жетілдіру мәселелерінің кең ауқымын шешуге тарту азаматтық бірлікті және этноәлеуметтік өзара іс-қимылды қалыптастырудың тиімді тетігі болып танылды. Әлеуметтік қолдауды күшейту, білім беру мен денсаулық сақтау салаларын одан әрі дамыту азаматтық бірлікті қалыптастырудың басым бағыттары болып табылады.

      Азаматтық бірлікті нығайту құралдарының бірі - волонтерлік жұмыс. Азаматтарды волонтерлер қозғалысына тартудың жоғары деңгейі Ұлыбританияға, Германияға, Нидерландыға, Ирландияға, АҚШ-қа тән. Волонтерлер қозғалысы Қазақстанда, әсіресе, СOVID-19 пандемиясы кезеңінде жақсы дами бастады.

      Көптеген елдер 1965 жылғы Нәсілдік кемсітушіліктің барлық нысандарын жою туралы халықаралық конвенцияны (бұдан әрі - Конвенция) ратификациялады, ол елдерді Біріккен Ұлттар Ұйымының Нәсілдік кемсітушілікті жою комитетіне (бұдан әрі - БҰҰ Комитеті) Конвенция нормаларының орындалуы туралы жиынтық мерзімді баяндамалар ұсынуға міндеттейді. Елдердің бұл міндеті жекелеген мемлекеттердің ұлттық саясатын халықаралық тануды қамтамасыз етудің, аталған мәселені саясиландыру әрекеттерін және сыртқы қысымды бейтараптандырудың пәрменді құралдарының бірі болып табылады.

      Қазақстан Республикасы бұл Конвенцияны 1998 жылғы 29 маусымда ратификациялады және Конвенция нормаларының орындалуы туралы тиісті жиынтық мерзімді баяндамаларды БҰҰ Комитетіне белгіленген тәртіппен ұсынып отырады.

      Халықаралық практиканы талдау қазақстандық этносаралық келісім мен Ассамблея тәжірибесінің кеңестік дәуірден кейінгі кеңістікте табысты қолданылып келе жатқанын көрсетеді және этникааралық келісім мен халық бірлігін нығайтуда, сындарлы диалог мәдениетін қалыптастыруда елеулі рөл атқаратынын паш етеді.

      1998 жылы Ресей халықтарының Ассамблеясы құрылды, ол ерікті, өзін-өзі басқаратын бүкілресейлік қоғамдық ұйым болып табылады және Ресей Федерациясы халықтарының 160-тан астам өкілін біріктіреді. Оның қызметі мемлекеттік билік органдары мен ұлттық қауымдастықтар арасындағы диалогты жолға қоюға, осындай бірлестіктердің заң шығару процесіне және бітімгершілік қызметке қатысуын қамтамасыз етуге бағытталған.

      Бірқатар шет елдерде этносаралық қатынастар саласындағы арнайы және қоғамдық құрылымдарды реформалауға қоғамдық және әлеуметтік-саяси сұраныс бар екенін атап өтуге болады.

      Осылайша, Қырғыз Республикасы Президентінің 2020 жылғы 13 қарашадағы жарлығымен бұдан бұрын қоғамдық бірлестік ретінде жұмыс жасаған Қырғызстан халқы Ассамблеясының мәртебесі Қырғызстан Президентінің жанындағы кеңесші орган деңгейіне дейін көтерілді.

      Көптеген жылдар бойы қоғамдық ұйым ретінде қызмет еткен Ресей халықтары ассамблеясы 2020 жылы Ресей Федерациясы Президентінің Жарлығымен "Ресей халықтары Ассамблеясы" бүкілресейлік қоғамдық-мемлекеттік ұйымы болып қайта құрылды. Оның мақсаты мемлекеттік ұлттық саясатты жетілдіру, бүкілресейлік азаматтық бірегейлік пен ұлтаралық келісімді нығайтуға ықпал ету болды.

      Әлемнің 27 елін біріктіретін Еуропалық Одақ (бұдан әрі - ЕО) ұлтаралық қатынастар саласындағы реформалаудың жарқын мысалы болып табылады. Оның негізінде ЕО халықтарының мүдделерін білдіретін бірқатар бірлескен органдар құрылды және жұмыс істейді. Заңнаманы сақтау негізінде ЕО-ға кіретін елдер арасында ұлтаралық қатынастарды қалыптастырған бірыңғай еуропалық құқық әзірленді. Бұл ретте ЕО елдері халықтарының жақындасу және өзара ықпал ету процесі үнемі тереңдетіліп тұрады әрі үздіксіз болып табылады,

      Этносаралық коммуникация мен қоғамның бірлігін қамтамасыз ету басымдықтарын ескерсек, қазіргі уақытта көпэтностық мемлекетті басқарудың тиімділігі көп жағдайда мемлекеттік ақпараттық саясаттың қаншалықты толық реттелгеніне байланысты.

      Кеңестік дәуірден кейінгі кеңістіктегі бірқатар елдер (Грузия, Украина, Беларусь, Түрікменстан, Балтық жағалауы елдері) БАҚ туралы заңдардың жалпы сипаттағы шектеулерді көздейтін баптарьш қандай да бір дәрежеде қолданады, оның ішінде БАҚ-ты ұлттық, әлеуметтік, діни төзбеушілікті немесе алауыздықты тудыру үшін пайдалануға жол берілмейді.

      Этносаралық жағдайға сыртқы деструктивті ықпал ету проблемасы бойынша халықаралық тәжірибе Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы (1948), Хельсинки уағдаластықтары (1975), Париж хартиясы (1990) сияқты және т.б. халықаралық құжаттар негізінде шешіледі. Аталған құжаттарда ұлттардың тең құқықтылық қағидаты және адам құқығының ұлт пен мемлекет құқығынан басымдығы жария етілген.

      Аталған нормалардың сақталуын бақылауды беделді және танымал халықаралық ұйымдар (БҰҰ-ның Адам құқықтары, Аз ұлттарды қорғау комиссиясы, БҰҰ-ның Нәсілдік кемсітушілікті жою кеңесі, Гаага халықаралық соты және т.б.) жүзеге асырады.

      Ресей Федерациясында этносаралық жағдайға сыртқы деструктивті ықпал мәселесі бірнеше аспектіні қамтиды; саяси-дипломатиялық шеңберде жүзеге асырылатын бітімгершілік қызмет, делдалдық, басқа елдермен өзара іс-қимыл элементтері, нормативтік құқықтық базаға өзгерістер енгізу, сондай-ақ әскери- күш әдістері.

      Еуропа елдері Ресей қолданатын аспектілерден басқа ЕО базасындағы олардың тығыз кооперациясынан, интеграциясынан, экономикалық және мәдениетаралық өзара іс-қимылынан, сондай-ақ қауіп-қатерлерге бірлесіп қарсы тұрудан көрінетін біріктіруші қағидатты пайдаланады.

      Осылайша, әлемдік тәжірибені қысқаша талдау этносаралық қатынастарды реттеу мемлекеттік саясаттың және көпұлтты қоғамдар мен мемлекеттердің бейбіт қатар тіршілік етуінің аса маңызды факторы болып табылатынын көрсетеді.

      Қазақстанда мемлекеттік саясатты іске асыру кезінде елімізде тұратын барлық этностардың мүдделері ескеріліп, этносаралық өзара іс-қимылды қамтамасыз етудің жоғарыда көрсетілген шаралары мен құралдары практикада қолданылады. Қазақстан халқы Ассамблеясы мемлекеттің этносаралық қатынастар саласындағы саясатын іске асырудың орталық буындарының бірі ретінде әрекет етеді.

      4-бөлім. Этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясат жүйесінде Қазақстан халқы Ассамблеясының даму пайымы

      Ассамблея Қазақстанда халық мәдениеттерінің, тілдерінің, дәстүрлерінің әралуандылығын мойындай отырып, интеграцияланған азаматтық қауымды одан әрі нығайтуға, қоғамды еліміздің даму басымдықтары тәңірегіне шоғырландыру мен біріктіруге жәрдемдесетін болады.

      Ассамблея бұдан әрі де азаматтық бірегейлікті қалыптастыру мен қоғамдық келісімнің конституциялық қағидатын іске асырудың түйінді тетігі, мемлекет пен азаматтық қоғамның диалог алаңы ретінде қызмет ете береді.

      Бірінші кезекте Тұжырымдама Ассамблеяның қазақстандық қоғамда бейбітшілік пен келісім саясатын қамтамасыз етудің түйінді идеологиялық тетіктерінің бірі ретінде жұмыс істеуін қамтамасыз етуге арналған.

      Тұжырымдама азаматтық қоғам институттарының, мемлекеттік органдардың, ғылыми және шығармашылық зиялы қауымның, жастардың қоғамды интеграциялау, қоғамдық келісім мен Қазақстан халқының бірлігін нығайту мәселелері бойынша кең ауқымды өзара іс-қимылын қамтамасыз ету үшін Ассамблеяны әлеуметтік және ақпараттық алаң ретінде дамытуға ықпал ететін болады.

      Тұжырымдама этностарды интеграциялау, қазақстандық бірегейлік пен жалпыұлттық бірлікті дамыту, қоғамда бейбітшілік пен келісімді қамтамасыз ету салаларындағы мемлекеттік саясат қағидаттарын қоғамда түсіндіру мен іске асыру бойынша жүйелі жұмысты ұйымдастыруға бағытталған.

      Этносаралық қатынастар саласын одан әрі дамыту Ассамблеяның барлық институттарьш жан-жақты жаңғырту, сондай-ақ олардың қазақстандық қоғамның рухани жаңаруына белсенді қатысуы арқылы азаматтық, "Қазақстан - 2050" стратегиясының міндеттерін шешуге бағдарлану қағидаттарында қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайтуда Ассамблеяның рөлін күшейту тұрғысынан жүзеге асырылатын болады.

      Осыған байланысты этносаралық саладағы мемлекеттік саясат жүйесінде Ассамблеяны, оның институттарын мынадай түйінді бағыттар бойынша институционалдық және инфрақұрылымдық нығайту жалғасатын болады:

      1) кез келген сыртқы қақтығыс әлеуетін Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және оның азаматтарына ығыстыра салу әрекеттеріне қарсы жүйелі іс-қимылды қамтамасыз ету бойынша Ассамблеяның шетелдік әріптестерімен өзара іс-қимылын ұйымдастыру;

      2) этносаралық ахуалдың шиеленісуіне, этникалық кеңістікке ұласуы мүмкін қақтығыстарға жедел ден қою женінде құқық қорғау органдарымен бірлескен жұмысты жандандыру және жаңғырту, сондай-ақ олардың профилактикасы және жолын кесу жөніндегі алдын алу шаралары жүйесін құру;

      3) этносаралық өзара іс-қимыл мен келісімді нығайтудың маңызды құралы ретінде Ассамблеяның қызметін жандандыру арқылы барлық этноәлеуметтік топтарды біртұтас азаматтық ұлтқа интеграциялау жөніндегі көпжоспарлы жұмысты, сондай-ақ оның барлық институттарының қоғамдағы бірлік пен келісім саясаты, этностарды интеграциялау, қоғамда мемлекеттік тілді этносаралық қарым-қатынас тілі ретінде дамыту мәселелері бойынша ағартушылық және ақпараттық-түсіндіру жұмысын күшейту;

      4) ақпараттық алаңда таратылатын этносаралық қатынастар саласындағы теріс дүниетанымдық көзқарастарды бейтараптандыру мақсатында халық арасында Ассамблея институттарының, достық үйлерінің, мемлекеттік органдар мен мекемелердің ауқымды ақпараттық-түсіндіру жұмысын іске асыру;

      5) қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту мақсатында Ассамблея институттарының мемлекеттік органдармен және өзге де қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимылының жаңа тетіктерін енгізу жөнінде ұсыныстар тұжырымдау;

      6) жұмысты жүйелендіру және қоғамдық келісім мен бірлікті нығайту тетігі ретінде Ассамблеяның этносаралық қатынастарды нығайтудағы, әлеуметтік саладағы қайырымдылықты, медиацияны, волонтерлікті дамытуға жәрдемдесудегі рөлін күшейту;

      7) Ассамблеяның қоғамдық сананы жаңғырту басымдықтарын іске асыру, қоғамда прогрессивті адамгершілік құндылықтарды қалыптастыру жөніндегі қызметін жетілдіру.

      5-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясын дамытудың негізгі қағидаттары мен тәсілдері

      Қазақстан халқы Ассамблеясының негізгі қағидаттары:

      1) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының басымдығы;

      2) халық пен мемлекет мүдделерінің басымдығы;

      3) тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге кезқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге мән-жайлар бойынша қандай да бір кемсітушілікке жол бермеу болып табылады.

      Ассамблеяның бұл қағидаттары этносаралық саладағы мемлекеттік саясаттың жалпы қағидаттарына сәйкес келеді және 2021 жылғы 28 сәуірде Ассамблеяның XXIX сессиясында айтылған негізгі ережелермен толықтырылады:

      азаматтық қоғам мен мемлекеттің сенімі мен өзара іс-қимылына негізделген қазақстандық патриотизм;

      мемлекеттік тілдің біріктіруші рөлі;

      ұлтты тұрақты жаңғырту, "бірлігіміз - әралуандықта" идеясын дамыту және саяси ойлаудың жаңа нысандарын енгізу;

      барлық этностық топтардың ортақ құндылықтары мен мүдделеріне негізделген интермәдениеттілік.

      Ассамблея қызметінде:

      біріктіруші мүдделерді іздеуге және әртүрлі этностар өкілдерінің арасында жағымды өзара іс-қимылды орнатуға;

      халықтың барлық топтарының ортақ құндылықтары мен мүдделерін іздестіруге;

      азаматтық бірегейлікті және бірлескен қызметті нығайту проңесінде мәдени және этностық шекараларды еңсеруге;

      этностар өкілдерін бірыңғай қоғамға, оның ішінде мемлекеттік тілді меңгеру арқылы интеграциялауға баса назар аударылатын болады.

      Мәдени айырмашылықтарды мойындау жабық этномәдени қауымдастықтар құруға ықпал етпеуге тиіс. Ассамблеяның этномәдени бірлестіктері этностардың біртұтас қазақстандық қоғамға әлеуметтік-мәдени интеграциялануына жауапты болады.

      Ассамблеяның қызметі мынадай түйінді бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

      1) Ассамблея құрылымдарын қоғамды интеграциялау, интермәдениеттілік саясатын жүргізу негізінде қоғамдық сананы жаңғырту жөніндегі жобаларға кеңінен тарту;

      2) Ассамблеяның медиация, волонтерлік, қайырымдылық және қоғамдық бақылау саласындағы қызметін интеграциялау тетіктері ретінде дамыту;

      3) мемлекеттік тілді этносаралық қатынас тілі және топтастырушы негіз ретінде ілгерілету, қазақстандық этностар тілдерінің дамуына жәрдемдесу;

      4) Қазақстан халқының ортақ тарихи-мәдени мұрасын қолдау, сақтау және танымал ету;

      5) Қазақстанның көпэтносты халқының қалыптасу тарихы және елдің тәуелсіздігін нығайтудағы этностардың рөлі туралы білімді тарату;

      6) азаматтық қоғам мен жастар ұйымдарын дамыту;

      7) этностық бұқаралық ақпарат құралдарының дамуына жәрдемдесу.

      Ассамблеяны дамыту тәсілдері:

      1) халықаралық ынтымақтастық:

      Ассамблеяның шетелдік әріптестерімен ынтымақтастық тетіктерін дамыту;

      халықтық дипломатия құралдарын, оның ішінде Ассамблеяның достық елшілері институтын дамыту, Ассамблеяның халықаралық іс-шаралары шеңберінде онымен өзара іс-қимыл жасасу;

      Қазақстан этностары арасындағы этносаралық жағдайдың ушығуына жол бермеу мақсатында Ассамблея институттарының сыртқы ықтимал қатерлерді барынша болдырмау жөніндегі жұмысын ұйымдастыру;

      2) елдің этноәлеуметтік топтарының біртұтас азаматтық ұлтқа интеграциял ануы:

      Ассамблея институттарының мемлекеттік органдармен және ұйымдармен интермәдениеттілік саясатты ілгерілету бойынша тиімді өзара іс-қимыл жасасуын қамтамасыз ету;

      Ассамблеяның этномәдени бірлестіктері мен өзге де қоғамдық бірлестіктер үшін қоғамның интеграциясы, сондай-ақ Қазақстанның барлық этностарының дәстүрлерін, тілдерін, мәдениетін сақтау және дамыту жөніндегі жұмыста жағдай жасау;

      аналар кеңестерін, Ассамблеяның этномәдени бірлестіктері мен өзге де қоғамдық бірлестіктерді отбасы институтын, дәстүрлі отбасылық құндылықтарды, қазақстандық қоғамдағы достық пен бірлікті дәріптеуге және нығайтуға тарту;

      мемлекеттік басқару органдарының қызметін және олар Қазақстан этностарының құқықтары мен мүдделерін сақтауға және қоғамның интеграциялану процестерін кеңейтуге байланысты қабылдайтын шешімдерді қоғамдық бақылау тетіктерін практикаға енгізу;

      3) этносаралық қатынастар саласындағы ақпараттық-түсіндіру жұмысы:

      қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту саласында, әсіресе, әлеуметтік желілер, БАҚ және интернет-кеңістікті пайдалану арқылы халық арасында ақпараттың-түсіндіру жұмысын күшейту;

      этносаралық қатынастар саласына жүйелі мониторинг жүргізуді және елдегі, оның ішінде ақпараттық өрістегі этносаралық ахуалды талдауды қамтамасыз ету;

      этносаралық шиеленістің туындауының профилактикасы, медиация мен қоғамдық бақылаудың рөлін күшейту мақсатында елдің медиа кеңістігінің мүмкіндіктерін пайдалана отырып, Ассамблеяның қоғамдық келісім кеңестерінің жүмысын кеңейтуге және жандандыруға жәрдем көрсету;

      мемлекеттік органдар мен ел халқының өзара іс-қимылын қамтамасыз ету мақсатында Ассамблеяның қоғамдық құрылымдары базасында диалог алаңдарын құру;

      этносаралық қатынастар саласьшда бірыңғай стандарттар мен әлеуметтік-лингвистикалық ұғымдарды әзірлеу, олардың біркелкі пайдаланылуын қамтамасыз ету;

      4) Ассамблея институтын оның қоғамдық құрылымдарының қызметін жетілдіру арқылы нығайту және дамыту:

      Ассамблея және оның қызметі мәселелері бойынша нормативтік құқықтық базаның тиімділігіне талдау жүргізу;

      еңірлік ассамблеялардың, "Қоғамдық келісім" КММ-нің, Ассамблеяның қоғамдық құрылымдарының қызметіне менеджменттің қазіргі заманғы әдістерін енгізу;

      өңірлік деңгейде консультативтік-кеңесші органдар, комиссиялар, жұмыс топтары түріндегі тұрақты жұмыс істейтін ынтымақтастық тетіктерін дамыту;

      орта мерзімді кезеңге арналған жұмыс жоспарларын үлгі ретінде әзірлеу арқылы Ассамблеяның қоғамдық құрылымдары жұмысының бірыңғай жүйесін енгізу;

      мемлекеттік қызметшілердің, сондай-ақ этномәдени бірлестіктердің басшылары мен өкілдерінің этносаралық қатынастар мәселелері бойынша біліктілігін арттыру жүйесін жетілдіру;

      өңірлердегі ассамблеялар арасында медиация, волонтерлік, қайырымдылық және қоғамдық бақылау мәселелері бойынша тәжірибе алмасуды қамтамасыз ету;

      Қазақстан Республикасының Парламентімен ынтымақтастық және Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенатындағы Ассамблеяның депутаттық тобымен ынтымақтастық тетіктерін дамыту.

6-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасын іске асырудың нысаналы индикаторлары мен күтілетін нәтижелері

р/с № Нысаналы индикатор Өлшем бірлігі Ақпарат көзі 2020 жыл (факт) 2021 жыл (бағалау) Жоспарлы мәндері
2022 жыл 2023 жыл 2024 жыл 2025 жыл 2026 жыл

1.

Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту деңгейі

%

әлеуметтанушылық зерттеу

-

80 %

80,2 %

80,4%

80,6 %

80,8 %

81,0 %

2.

Қазақстан этностары арасындағы толеранттылық деңгейі

%

әлеуметтанушылық зерттеу

-

67 %

67,5 %

68 %

68,5 %

69 %

69,5 %

3.

Қазақстан этностарының әлеуметтік көңіл-күйінің деңгейі

%

әлеуметтанушылық зерттеу

-

75%

75,5 %

76 %

76,5 %

77 %

77,5 %


      Күтілетін нәтижелер:

      Осы Тұжырымдамада әзірленген нысаналы индикаторлар Қазақстанның 2025 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспарының "Патриотизм құндылықтарын дәріптеу" алтыншы жалпыұлттық басымдығын имплементациялайды, оның мәні мықты және жауапты адамдардың біртұтас ұлтын қалыптастыру болып табылады және мыналарды болжайды:

      1) Достық үйлері, этномәдени бірлестіктер, Ассамблеяның қоғамдық құрылымдары базасында Этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясатты ықпалдастырудың және қолдаудың тиімді қоғамдық тетіктерінің жұмыс істеуі;

      2) ақпараттық алаңда таратылатын этносаралық қатынастар саласындағы теріс дүниетанымдық көзқарастарды бейтараптандыру мақсатында құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл және алдын алу шаралары жүйесі негізінде этносаралық жанжалдарды ерте анықтау мен алдын алудың және жанжалдан кейінгі реттеудің белсенді жүйесіне Ассамблея институттарының тиімді қатысуы;

      3) этносаралық қатынастар саласында, оның ішінде медиация, волонтерлік және қайырымдылық саласында мемлекеттік органдардың, ұйымдар мен азаматтық қоғам институттарының тиімді өзара іс-қимылын қамтамасыз етудің жаңа тәсілдері;

      4) халықтың қалың жігін, қазақ шығармашылық және ғылыми зиялы қауым өкілдерін тарта отырып, мемлекеттік тілдің қолданылу аясын топтастырушы фактор ретінде кеңейтуді насихаттауда және ілгерілетуде Ассамблеяның жетекші рөлі;

      5) осы бағыттағы талдамалық зерттеулер мен практикалық жұмыс негізінде этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясатты ғылыми-сараптамалық қолдаудың тиімді жүйесі.

      Осы Тұжырымдаманы іске асырудың басты нәтижелері Ассамблея институтын одан әрі дамыту, мемлекетті дамытудың стратегиялық міндеттерін табысты жаңғырту мен оған қол жеткізудің түйінді факторлары ретінде қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту үшін қолайлы жағдайлар жасау болуға тиіс.

      Тұжырымдама осы тұжырымдамаға қосымшаға сәйкес іс-қимыл жоспары арқылы іске асырылатын болады.

  Қазақстан халқы
Ассамблеясының
2022-2026 жылдарға
арналған даму
тұжырымдамасына
ҚОСЫМША

Қазақстан халқы Ассамблеясының 2022-2026 жылдарға арналған даму тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары

Р/с № Реформалардың/негізгі іс-шаралардың атауы Аяқталу нысаны Аяқталу мерзімі Жауапты орындаушылар
1 2 3 4 5

1-бағыт. Халықаралық ынтымақтастық
1-нысаналы индикатор. Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту деңгейі, %: 2022 жылы - 80,2; 2023 жылы - 80,4; 2024 жылы - 80,6; 2025 жылы - 80,8; 2026 жылы - 80,9

1.

Қазақстан Республикасында өткізілетін халықаралық іс-шараларды ұйымдастыру:

орындалған жұмыс туралы есеп

жыл сайын

АҚДМ, СІМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері


1) Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күніне арналған "Тарихқа тағылым - өткенге тағзым" жобасы

жоба

жылына 1 рет, II тоқсан



2) ҚХА достық елшілерінің онлайн отырысы

отырыс

жылына 1 рет, II тоқсан



3) "Бірлік" жастар лагері

жоба

жылына 1 рет, III тоқсан


1.2-бағыт. Ассамблея институтының қоғамдық құрылымдарының қызметін жетілдіру арқылы оны нығайту және дамыту

2.

ҚХА-ның жыл сайынғы сессиясын дайындау және өткізу

сессия хаттамасы

жыл сайын, 1 мамырға дейін

АКДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, МСМ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

3.

ҚХА кеңесінің отырыстарын өткізу

отырыс хаттамасы

жылына 3 рет

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ

4.

ҚХА құрылымдарының жұмысын ұйымдастыру:

орындалған жұмыс туралы есеп

жарты- жылдықта 1 рет

АҚЦМ, ҒЖБМ, "Қоғамдық келісім" РММ, ҚЭЗИ (келісу бойынша),
ҚХА ҒСК (келісу бойынша), "Ассамблея жастары" РҚБ (келісу бойынша), Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

1) ҚХА ғылыми-сарапшылық кеңесінің отырысы

отырыс хаттамасы

4 отырыс, тоқсан сайын

АҚЦМ, ҚЭЗИ, ҒЖБМ, ҚХА ҒСК (келісу бойынша)

2) ҚХА республикалық және өңірлік аналар кеңесінің отырысы

отырыс хаттамалары

18 отырыс, жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

3) Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдері жанындағы "Қоғамдық келісім" КММ және өңірлердегі ҚХА қоғамдық құрылымдары қызметінде менеджменттің қазіргі заманғы әдістерін енгізу жөніндегі республикалық және өңірлік әдістемелік кеңестердің отырысы

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет


4) ҚХА қоғамдық келісім кеңестерінің республикалық отырысы

отырыс

жылына 1 рет, IV тоқсан


5) ҚХА кәсіпкерлер қауымдастығының отырысы

отырыс хаттамасы

жылына 1 рет

АҚДМ, ҚХА кәсіпкерлер қауымдастығы (келісу бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша), Астана, Алматы, ІІІымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

6) ҚХА кафедраларының отырыстары

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

ҒЖБМ, ҚЭЗИ

7) ҚХА этномәдени бірлестіктерін тарта отырып, жастар ортасында қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту бойынша ҚХА "Ассамблея жастары" РҚБ жастар қозғалысын дамыту

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

АҚДМ, ҒЖБМ, "Қоғамдық келісім" РММ, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісу бойынша), Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

8) достық үйлерінің материалдық-техникалық базасы (көлік, ұйымдастыру техникасы, лингафон кабинеттері және т.б.)

атқарылған жұмыс туралы есеп

жарты- жылдықта 1 рет

Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

9) ҚХА этномәдени бірлестіктерінің өкілдері үшін практикалық семинар-тренинг өткізу

семинар-тренингтер

жыл сайын

АКДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

5.

ҚХА этномәдени бірлестіктерін қоғамдық аккредиттеуді ұйымдастыру және өткізу

Қазақстан халқы Ассамблея- сының этномәдени бірлестіктерінің тізілімін жаңарту

2022 және 2025 жылдар

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

6.

"Бейбітшілік және келісім жолымен" ҚХА- ның халықтық экспедициясы" жобасын ұйымдастыру және өткізу

жоба

жыл бойы

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, СІМ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

7.

ҚХА-ның медиация институтын жетілдіру жөніндегі мәселені қарау:

орындалған жұмыс туралы есеп

2022 және 2025 жылдар

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

1) ҚХА республикалық Медиация кеңесінің отырыстарын өткізу

отырыс хаттамасы

жылына 2 рет

2) медиация институтын дамыту бойынша семинар-тренинг ұйымдастыру

семинарлар-тренингтер

жылына 4 рет

3) медиаторларды оқыту үшін бағдарлама дайындау жөніндегі мәселені пысықтау

атқарылған жұмыс туралы есеп

2022 жылы

АҚДМ, ҚЭЗИ, "Қоғамдық келісім" РММ

8.

ҚХА аясында қайырымдылық акцияларын ұйымдастыру және өткізу:

АҚДМ-ға ақпарат

жыл сайын

"Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері, "Қоғамдық келісім" КММ, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісу бойынша)


1) ҚХА "Қайырымдылық керуені" жобасы шеңберіндегі республикалық акция

акция

жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Нұр- Сұлтан, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

2) Қазақстан халқының бірлігі күніне орайластырылған ҚХА волонтерлерінің жалпыұлттық акциясы

акция

жыл сайын, 1 мамыр

"Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері, "Қоғамдық келісім" КММ, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісу бойынша)

3) ҚХА этномәдени бірлестіктерінің қайырымдылық қызметін үйлестіру

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

9.

Интеграциялау мен интермәдениеттілікті дамытуға, этникалық ортада мемлекеттік тілді, азаматтық бірегейлікке негізделген қазақстандық патриотизмді ілгерілетуге, өткен күннің бай тарихын, ұлттық мәдениетті және рухани дәстүрлерді сақтау мен дамытуға бағытталған "Ел бірлігі" зәкірлі жобасының шеңберінде кемінде 6 іс-шара өткізу:

орындалған жұмыс туралы есеп

жыл сайын

АҚДМ, СІМ, МСМ, "Қоғамдық келісім" РММ, ҚЭЗИ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

1) ҚХА журналистер клубының қызметін қамтамасыз ету

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет, IV тоқсан

АҚЦМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Нұр- Сүлтан, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

2) Қазақстан халқы Ассамблеясының "Жомарт жан" қоғамдық наградаларын және этносаралық қатынастарды дамытуға, жалпыазаматтық бірегейлікті және қазақстандық патриотизмді қалыптастыруға қосқан үлесі үшін басқа да көтермелеулерді беру

наградаларды беру салтанаты

жылына 1 рет, IV тоқсан

"Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

3) этножурналистика саласындағы "Шаңырақ" конкурсы

конкурс

жылына 1 рет, IV тоқсан

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ

4) ҚХА аясында республикалық Достық үйінің іс-шаралары

атқарылған жұмыс туралы есеп

жыл сайын кемінде 5 іс-шара


5) ҚХА аясында жетекші отандық және халықаралық сарапшыларды тарта отырып, этносаралық қатынастар және үлт бірлігін нығайту мәселелері жөніндегі жалпыреспубликалық ғылыми-практикалық конференция

конференция

жылына 1 рет

АЕДМ, ҚЭЗИ

2-бағыт. Елдің этноәлеуметтік топтарының біртұтас азаматтық ұлтқа интеграциялануы
2-нысаналы индикатор. Қазақстан этностары арасындағы толеранттылық деңгейі, %: 2022 жылы - 67,5; 2023 жылы - 68; 2024 жылы - 68,5; 2025 жылы - 69; 2026 жылы - 69,5

10.

Республика аумағында тұратын этностар арасында мемлекеттік тілді ілгерілетуге бағытталған ҚХА-ның 5 жобасын ұйымдастыру және өткізу:

орындалған жұмыс туралы есеп

жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

1) мемлекеттік тілді еркін меңгерген этностар екілдерінің қатысуымен "Ұлы даланың ұлтаралық тілі" форумы

форум

жылына 1 рет, 2- жарты- жылдық

2) "Мың бала" республикалық мәдени- ағартушылық жобасы

жоба

жылына 1 рет, IV тоқсан

3) Қазақстан этностарының өкілдері үшін жағдаяттық қазақ тілі

атқарылған жұмыс туралы есеп

2022 жыл

4) Астана, Алматы, Шымкент қалалары мен облыстардың достық үйлері базасындағы "Мәміле" қазақ тілі пікірталас клубы

атқарылған жұмыс туралы есеп

20 клуб, жыл сайын

Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

5) этностар екілдерінің қатысуымен тіл мектебі

көшпелі лагерь

жылына 1 рет

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ

6) мемлекеттік тілді және қазақстандық этностардың тілдерін үйрену курстары

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

ҒЖБМ, АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

11.

Қазақстан халқы Ассамблеясының аясында 7 жобаны іске асыру:

орындалған жұмыс туралы есеп

жылына 9 рет

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері, "Қоғамдық келісім" КММ, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісу бойынша)

1) Алғыс айту күніне арналған форум

форум

жыл сайын, 1 наурыз

2) өңірлік қоғамдық келісім кеңестері негізінде Қазақстан халқының бірлігі күніне арналған іс-шаралар

өткізілген іс- шаралар туралы есеп

жыл сайын, 1 мамыр

Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

3) өңірлік аналар кеңестері негізінде Халықаралық балаларды қорғау күніне арналған республикалық акция

акция

жыл сайын, 1 маусым

4) ҚХА-ның республикалық жастар сессиясы

сессия

жылына 1 рет, I тоқсан

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісу бойынша)

5) ҚХА-ның "Бір ел" жобасы

жоба

жыл ішінде

6) ҚХА-ның "Қайырымдылық керуені" республикалық форумы

форум

жыл бойы

7) қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделін танымал ету жөніндегі республикалық лекторий

лекторий

жылына 4 рет

12.

"Мәдениетті ана - мәдениетті ұлт" жобасын іске асыру

орындалған жұмыс туралы есеп

2022 жыл

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

13.

Қазақ зиялылары өкілдерін: мәдениет және ғылым қайраткерлерін, журналистер мен блогерлерді тарта отырып, қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделін танымал ету жөніндегі республикалық лекторий шеңберінде "Қазақтану" жобасын іске асыру

АЕДМ-ға ақпарат

жылына 4 рет

Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

14.

Қазақ ұлттық өнерін (домбыра, қобыз, би) жетік меңгерген этностық топтар өкілдерінің "Өнеріміз саған - Қазақстан!" фестивалін өткізу

фестиваль

жылына 1 рет

МСМ

15.

Этносаралық қатынастар саласында әлеуметтанушылық зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу:



АҚДМ, ҚЭЗИ

1) елдегі этносаралық ахуалды әлеуметтанушылық зерттеулер

талдамалық есеп талдамалық баяндама

жыл сайын, жылына 4 рет

2) "Қазақстан Республикасы өңірлерінің экономикалық теңсіздігінің этникалық аспектілері" зерттеуі

2022 жыл, жылына 1 рет

3) "Бірегейлік формуласын айқындау" зерттеуі

2022-2024 жылдар, жылына 1 рет

4) "Бұқаралық коммуникациялар құралдарының қақтығыс әлеуеті деңгейіне және этносаралық қатынастарға әсері" зерттеуі

2023 жыл, жылына 1 рет

5) "Этностық анклавтарды қалыптастырудың түйінді факторлары" зерттеуі


2022 жыл, жылына 1 рет

3-бағыт. Этносаралық қатынастар саласындағы ақпараттық-түсіндіру жұмысы
3-нысаналы индикатор. Қазақстан этностарының әлеуметтік көңіл-күйінің деңгейі, %; 2022 жылы - 75,5; 2023 жылы - 76; 2024 жылы - 76,5; 2025 жылы - 77; 2026 жылы - 77,5

16.

ҚХА қызметін ақпараттық сүйемелдеу:

ақпараттық ресурстарда орналастыру

жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстардың әкімдіктері

1) ҚХА мүшелерінің, этностар өкілдерінің республикалық телеарналардағы тақырыптық бағдарламаларға қатысуы

республикалық телеарналар

жыл ішінде

2) елдегі этносаралық бейбітшілік пен келісімді нығайту тақырыбында радиорепортаждар мен радиобағдарламаларды, уәждеуші радиороликтерді трансляциялау

республикалық радиоарналар

жыл сайын кемінде 10 материал

3) тақырыптық бейнероликтер мен басқа да медиа өнімдерді өндіруді ұйымдастыру, сондай-ақ оларды ақпараттық ресурстарда орналастыру

ақпараттық ресурстардағы бейнероликтер

жыл ішшде 5 ролик

4) Орталық коммуникациялар қызметі алаңында этносаралық тақырыптың анағұрлым өзекті мәселелері бойынша ҚХА ресми өкілінің брифингтерін ұйымдастыру

брифинг

жыл сайын, кемінде 2 брифинг

5) ҚХА ұйымдастырған іс-шаралар мен акциялардан тікелей эфирлер жүргізу

"Үоutube" бейнехостингі, "Ғасеbоок", "Instagram" әлеуметтік желілері

кемінде 10 тікелей эфир

6) республикалық және өңірлік баспа БАҚ-та қоғамдық келісім және жалпыұлттық бірлік тақырыбында мақалалар жариялау

жарияланымдар графигі

тоқсанына 2 жарияланым

7) өңірлік ҚХА төрағаларының қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы мақалаларын жариялау

жарияланымдар графигі

жыл сайын 17 жарияланым, (графикке сәйкес)

8) бірыңғай медиа-жоспар шеңберінде ҚХА қызметінің негізгі бағыттары туралы БАҚ-та материалдар жариялау

материалдар жариялау

жыл сайын, кемінде 50 жарияланым

9) ҚХА мультимедиалық порталының жұмыс істеуін қамтамасыз ету (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде)

ҚХА ресми сайтын мониторингтеу

үнемі

17.

ҚХА ақпараттық-түсіндіру жұмысы бойынша материалдар әзірлеу және жариялау:

АҚДМ-ға ақпарат

жыл сайын

АҚДМ, ҚЭЗИ

1) ҚХА ҒСК, өңірлердің ҒСТ және ҚХА кафедралары қауымдастығы мүшелерінің зерттеу нәтижелері мен жарияланымдары бар этносаралық қатынастар, этностар саласындағы ақпараттық-талдамалық басылымды шығару

ақпараттық-талдамалық басылым

жарты- жылдықта 1 рет

2) қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде тақырыптық ақпараттық-анықтамалық материалдар шығару

ақпараттық-анықтамалық материалдар

жыл сайын, кемінде 20 материал, IV тоқсан

3) этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттіқ саясат мәселелері жөніндегі әдістемелік құралдар

әдістемелік құрал

жыл сайын, кемінде 3 әдістемелік құрал

      Бскертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

АҚДМ

-

Қазақстан Республикасының Ақпарат жэне қоғамдық даму министрлігі

"Ассамблея жастары" РҚБ

-

"Ассамблея жастары" республикалық қоғамдық бірлестігі

"Атамекен" ҰКП

-

"Атамекен" ұлттық кәсіпкерлер палатасы

БАҚ

-

бұқаралық ақпарат құралдары

ҒЖБМ

-

Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі

ҒСТ

-

Ғылыми-сарапшылық тобы

ҚХА

-

Қазақстан халқы Ассамблеясы

ҚХА ҒСК

-

Қазақстан халқы Ассамблеясының Ғылыми-сарапшылық кеңесі

"Қоғамдық келісім" КММ

-

"Қоғамдық келісім" коммуналдық мемлекеттік мекемесі

"Қоғамдық келісім" РММ

-

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің "Қоғамдық келісім" республикалық мемлекеттік мекемесі

ҚЭЗИ

-

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі

МСМ

-

Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі

СІМ

-

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі