Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года N 61. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 13 мая 2004 года N 2848. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2008 года N 97

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 28.11.2008 N 97 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

Сноска. В наименование и преамбулу внесены изменения - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 5 декабря 2005 года N 155.

В целях совершенствования бухгалтерского учета в страховых (перестраховочных) организациях, осуществляющих страховую деятельность по операциям в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни", Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета операций страхования и перестрахования в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни".
Сноска. Пункт 1 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 5 декабря 2005 года N 155.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту бухгалтерского учета (Шалгимбаева Н.Т.):
1) совместно с Юридическим департаментом (Шарипов С.Б.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;
2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящее постановление довести его до сведения территориальных филиалов Национального Банка Республики Казахстан, Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций и страховых (перестраховочных) организаций.

4. Управлению по обеспечению деятельности руководства Национального Банка Республики Казахстан (Терентьев А.Л.) в трехдневный срок со дня получения настоящего постановления принять меры к опубликованию его в средствах массовой информации Республики.

5. Контроль над исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Абдулину Н.К.

Председатель
Национального Банка

Утверждена
постановлением Правления Национального
Банка Республики Казахстан
от 16 апреля 2004 года N 61

Инструкция по
ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и
перестрахованию в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни"

Сноска. В наименование внесены изменения - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 5 декабря 2005 года N 155.

Раздел 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция разработана в соответствии с Законами Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан" от 30 марта 1995 года и " О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" от 28 февраля 2007 года, международными стандартами финансовой отчетности и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.
Сноска. Пункт 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
2. Настоящая Инструкция детализирует ведение бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни".
Сноска. Пункт 2 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 5 декабря 2005 года N 155.
3. Требования к раскрытию и представлению финансовой отчетности страховыми (перестраховочными) организациями, а также требования к формированию учетной политики устанавливаются международными стандартами финансовой отчетности.
Сноска. Пункт 3 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
4. В настоящей Инструкции используются понятия, предусмотренные Гражданским кодексом Республики Казахстан, Законами Республики Казахстан " О страховой деятельности ", " О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", " О фонде гарантирования страховых выплат", иными нормативными правовыми актами и международными стандартами финансовой отчетности.

Раздел 2. Учет операций по страхованию (перестрахованию)
в отрасли "общее страхование"

Глава 1. Учет операций по договорам страхования (перестрахования)

5. Сумма страховой премии, причитающейся по договору страхования (перестрахования), признается как доход с даты вступления в силу данного договора. С даты признания дохода по договору страхования (перестрахования), рассчитывается резерв незаработанных премий в соответствии с нормативным правовым актом уполномоченного государственного органа по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее - уполномоченный государственный орган), определяющим требования к методике расчета страховых резервов страховых (перестраховочных) организаций, который формируется за счет расходов и признается в финансовой отчетности со дня вступления в силу договора страхования (перестрахования).
Уменьшение сформированного резерва незаработанных премий и расходов, за счет которых сформирован данный резерв, производится в соответствии с методом начисления.

6. С даты вступления в силу договора страхования (перестрахования) на сумму страховой премии, указанной в договоре страхования (перестрахования), выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт 301 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
301 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей"
Кт 701 41 "Доходы в виде страховых премий".

При фактическом получении страховой (перестраховочной) организацией начисленной страховой премии выполняется следующая бухгалтерская запись:
Дт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
451 "Наличность в кассе в национальной валюте"

Кт 301 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
301 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей".

7. При формировании резерва незаработанных премий выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму формируемого резерва незаработанных премий:
Дт 801 41 "Расходы по формированию резерва незаработанных премий"
Кт 687 41 "Резерв незаработанных премий";

2) при формировании актива перестрахования по незаработанным премиям на сумму его формирования:
Дт 301 48 "Активы перестрахования по незаработанным премиям"
Кт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат".
Сноска. Пункт 7 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

8. При осуществлении страховой (перестраховочной) организацией уменьшения резерва незаработанных премий выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму уменьшения резерва незаработанных премий:
Дт 687 41 "Резерв незаработанных премий"
Кт 801 41 "Расходы по формированию резерва незаработанных премий";

2) при уменьшении актива перестрахования по незаработанным премиям на сумму его уменьшения:
Дт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат"
Кт 301 48 "Активы перестрахования по незаработанным премиям".
Сноска. Пункт 8 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

9. При осуществлении предоплаты страхователем (перестрахователем) страховой премии в соответствии с договором страхования (перестрахования) до вступления его в силу выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) в день осуществления оплаты страховой премии на сумму предоплаченного страхового взноса:
Дт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
451 "Наличность в кассе в национальной валюте"
Кт 662 41 "Предоплаченные страховые премии страхователями
(перестрахователями)";

2) на дату вступления в силу договора страхования (перестрахования):
Дт 662 41 "Предоплаченные страховые премии страхователями
(перестрахователями)"
Кт 701 41 "Доходы в виде страховых премий".

10. При оплате комиссионного вознаграждения за посреднические услуги, полученные от страховых агентов и страховых брокеров, в зависимости от условий договора об оказании посреднических услуг, выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) при осуществлении предоплаты комиссионного вознаграждения страховому агенту или страховому брокеру:
на сумму начисленного комиссионного вознаграждения:
Дт 352 "Авансы, выданные под выполнение работ и оказание услуг"
(открывается отдельный субсчет)
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте";
при отнесении комиссионного вознаграждения на счета расходов в соответствии с методом начисления, на сумму начисленных расходов:
Дт 821 44 "Расходы по оплате услуг страховых брокеров"
(для страхового агента открывается отдельный субсчет)
Кт 352 "Авансы, выданные под выполнение работ и оказание услуг"
(открывается отдельный субсчет);

2) начисление комиссионного вознаграждения по услугам страхового агента и страхового брокера отражается в бухгалтерском учете в соответствии с методом начисления в течение действия договора об оказании посреднических услуг. При этом выполняются следующие бухгалтерские записи:
на сумму начисленного комиссионного вознаграждения в соответствии с методом начисления:
Дт 821 44 "Расходы по оплате услуг страховых брокеров"
(для страхового агента открывается отдельный субсчет)
Кт 671 41 "Расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной)
деятельности";
при осуществлении фактической выплаты комиссионного вознаграждения:
Дт 671 41 "Расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной)
деятельности"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте".

11. В случае досрочного расторжения договора страхования (перестрахования) страховщик (перестраховщик) при возврате страхователю (перестрахователю) или лицу, установленному договором страхования (перестрахования) или законодательными актами Республики Казахстан, страховых премий по основаниям, предусмотренным законодательными актами Республики Казахстан или условиями договора страхования (перестрахования), в полном объеме или за вычетом понесенных расходов, выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) в случае возврата суммы страховой премии страхователю (перестрахователю) или лицу, установленному договором страхования (перестрахования) или законодательными актами Республики Казахстан, в текущем и последующих годах:
Дт 701 41 "Доходы в виде страховых премий"
Кт 671 43 "Расчеты с перестрахователями",
671 44 "Расчеты со страхователями";
2) на сумму фактически выплачиваемых денег:
Дт 671 43 "Расчеты с перестрахователями",
671 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
451 "Наличность в кассе в национальной валюте".

Глава 2. Учет операций по страховым резервам
по договорам страхования (перестрахования)

12. Страховая (перестраховочная) организация не реже одного раза в месяц отражает в бухгалтерском учете формирование или уменьшение страховых резервов в соответствии со своей учетной политикой.
13. При формировании резервов убытков и дополнительных резервов в соответствии с нормативным правовым актом уполномоченного государственного органа, определяющим требования к методике расчета страховых резервов страховых (перестраховочных) организаций, выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму формируемого резерва произошедших, но незаявленных убытков:
Дт 801 42 "Расходы по формированию резерва произошедших,
но незаявленных убытков"
Кт 687 42 "Резерв произошедших, но незаявленных убытков";

2) на сумму формируемого резерва заявленных, но неурегулированных убытков:
Дт 801 45 "Расходы по формированию резерва заявленных,
но неурегулированных убытков"
Кт 687 45 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков";
3) на сумму формируемых дополнительных резервов:
Дт 801 46 "Расходы по формированию дополнительных резервов"
Кт 687 46 "Дополнительные резервы".

14. В случае передачи части рисков перестраховщику в соответствии с договором перестрахования страховая (перестраховочная) организация со дня вступления в силу договора перестрахования, на основании актуарного заключения, на сумму актива перестрахования по резервам убытков и дополнительным резервам выполняет следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму актива перестрахования по произошедшим, но незаявленным убыткам:
Дт 301 49 "Активы перестрахования по произошедшим, но незаявленным убыткам"
Кт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат";
2) на сумму актива перестрахования по заявленным, но неурегулированным убыткам:
Дт 301 52 "Активы перестрахования по заявленным, но неурегулированным убыткам"
Кт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат";
3) на сумму активов перестрахования по дополнительным резервам:
Дт 301 53 "Активы перестрахования по дополнительным резервам"
Кт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат".
Сноска. Пункт 14 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

15. При уменьшении резервов убытков и дополнительных резервов, на основании актуарных заключений, выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму уменьшения резерва произошедших, но незаявленных убытков:
Дт 687 42 "Резерв произошедших, но незаявленных убытков"
Кт 801 42 "Расходы по формированию резерва произошедших, но незаявленных убытков";
2) на сумму уменьшения резерва заявленных, но неурегулированных убытков:
Дт 687 45 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков"
Кт 801 45 "Расходы по формированию резерва заявленных,
но неурегулированных убытков";
3) на сумму уменьшения дополнительных резервов:
Дт 687 46 "Дополнительные резервы"
Кт 801 46 "Расходы по формированию дополнительных резервов".

16. При формировании страховой (перестраховочной) организацией резерва предупредительных мероприятий за счет нераспределенной прибыли (непокрытого убытка) выполняется следующая бухгалтерская запись:
Дт 561 "Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) отчетного года",
562 "Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) предыдущих лет"
Кт 552 "Прочий резервный капитал" (открывается отдельный субсчет).
Сноска. Пункт 16 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

17. При использовании ранее сформированного резерва предупредительных мероприятий, необходимого для финансирования соответствующих превентивных и репрессивных мероприятий (превентивные мероприятия - мероприятия, направленные на предупреждение страховых случаев, репрессивные - на борьбу с наступившими бедствиями), выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных денег:
Дт 552 "Прочий резервный капитал"
Кт 671 40 "Кредиторская задолженность, связанная со страховой
(перестраховочной) деятельностью"
(открывается отдельный субсчет);
2) на сумму фактически выплаченных денег:
Дт 671 40 "Кредиторская задолженность, связанная со страховой
(перестраховочной) деятельностью"
(открывается отдельный субсчет)
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
451 "Наличность в кассе в национальной валюте".

18. При уменьшении (корректировке) активов перестрахования страховая (перестраховочная) организация в соответствии с договором перестрахования производит в бухгалтерском учете уменьшение активов перестрахования по резервам убытков и дополнительным резервам и выполняет следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования по произошедшим, но незаявленным убыткам:
Дт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат"
Кт 301 49 "Активы перестрахования по произошедшим, но незаявленным, убыткам";
2) на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования по заявленным, но неурегулированным убыткам:
Дт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат"
Кт 301 52 "Активы перестрахования по заявленным, но неурегулированным убыткам";
3) на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования по дополнительным резервам:
Дт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат"
Кт 301 53 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".
Сноска. Пункт 18 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

Глава 3. Учет операций по страховым выплатам
по договорам страхования (перестрахования)

19. При наступлении страхового случая страховой (перестраховочной) организацией в соответствии с договором страхования (перестрахования) или законодательными актами Республики Казахстан осуществляется страховая выплата, уменьшенная на сумму задолженности страхователя по уплате страховой премии, при этом выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) страховщиком:
при начислении суммы страховой выплаты по договорам страхования:
Дт 687 45 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков",
687 46 "Дополнительные резервы"
Кт 671 44 "Расчеты со страхователями",
301 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
и одновременно, на данную сумму:
Дт 801 47 "Расходы по осуществлению страховых выплат по страхованию"
Кт 801 45 "Расходы по формированию резерва заявленных, но
неурегулированных убытков",
801 46 "Расходы по формированию дополнительных резервов";
при осуществлении фактической страховой выплаты страхователю (выгодоприобретателю) на сумму выплаты:
Дт 671 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
451 "Наличность в кассе в национальной валюте".

2) перестраховщиком:
при начислении суммы страховой выплаты по договорам перестрахования:
Дт 687 45 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков",
687 46 "Дополнительные резервы"
Кт 671 43 "Расчеты с перестрахователями",
и одновременно, на данную сумму:
Дт 801 48 "Расходы по осуществлению страховых выплат по перестрахованию"
Кт 801 45 "Расходы по формированию резерва заявленных,
но неурегулированных убытков",
801 46 "Расходы по формированию дополнительных резервов";
при осуществлении фактической страховой выплаты перестрахователю (выгодоприобретателю) на сумму выплаты:
Дт 671 43 "Расчеты с перестрахователями"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте".

Глава 4. Учет операций по регрессному требованию (суброгации)

20. На основании документов, доказательств и сведений, необходимых для осуществления страховщиком перешедшего к нему права требования, страховая (перестраховочная) организация в пределах уплаченной суммы выполняет на сумму права требования следующие бухгалтерские записи:
1) на начисленную сумму права требования к лицу, ответственному за причиненный вред:
Дт 301 45 "Требование к лицу, ответственному за причиненный вред"
Кт 701 44 "Доходы, связанные с возмещением по регрессному требованию";
2) при фактическом получении на сумму денег или имущества:
Дт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
451 "Наличность в кассе в национальной валюте",
12 "Основные средства",
20 "Материалы"
Кт 301 45 "Требование к лицу, ответственному за причиненный вред".

21. При передаче страховой (перестраховочной) организацией перестраховщику в соответствии с договором перестрахования возмещения по регрессному требованию, полученного в виде имущества или денег от лица, ответственного за причиненный вред, страховая (перестраховочная) организация на сумму возмещения выполняет следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленного расхода по возмещению имущества или денег, причитающихся перестраховщику:
Дт 801 50 "Расходы по возмещению перестраховщику
по регрессному требованию"
Кт 671 45 "Начисленные расходы по возмещению
перестраховщику по регрессному требованию";

2) на сумму выплачиваемого возмещения:
Дт 671 45 "Начисленные расходы по возмещению перестраховщику
по регрессному требованию"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
432 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте",
451 "Наличность в кассе в национальной валюте",
12 "Основные средства",
20 "Материалы"

Глава 5. Учет операций по перестрахованию

22. Со дня вступления в силу договора перестрахования перестрахователь выплачивает перестраховщику сумму страховой премии, установленную данным договором. При этом перестрахователем выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленной страховой премии, выплачиваемую перестраховщику:
Дт 801 40 "Расходы, связанные со страховой (перестраховочной)
деятельностью" (открывается отдельный субсчет)"
Кт 671 42 "Расчеты с перестраховщиками";
2) на сумму фактически выплачиваемой страховой премии:
Дт 671 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
431 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте".

23. При начислении и/или получении дохода в виде комиссионных вознаграждений от перестраховщика в соответствии с договором перестрахования перестрахователем выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) при вступлении в силу договора перестрахования:
Дт 332 41 "Начисленные комиссионные доходы по перестрахованию"
Кт 701 43 "Комиссионные доходы по перестрахованию";
2) при фактическом получении денег:
Дт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
431 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте"
Кт 332 41 "Начисленные комиссионные доходы по перестрахованию".

24. Перестраховщик на сумму выплачиваемого перестрахователю комиссионного вознаграждения, выполняет следующие бухгалтерские записи:
1) при начислении суммы комиссионного вознаграждения:
Дт 821 41 "Расходы по оплате комиссионного вознаграждения
по перестрахованию"
Кт 671 43 "Расчеты с перестрахователями";
2) при фактической выплате суммы комиссионного вознаграждения:
Дт 671 43 "Расчеты с перестрахователями"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
431 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте".

25. Если условиями договора перестрахования предусмотрена возможность зачета суммы задолженности перестраховщика по выплате перестрахователю комиссионного вознаграждения и задолженности перестрахователя по выплате перестраховщику страховой премии, выполняются следующие бухгалтерские записи на зачитываемую сумму:
1) перестрахователем:
Дт 671 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 332 41 "Начисленные комиссионные доходы по перестрахованию";
2) перестраховщиком:
Дт 671 43 "Расчеты с перестрахователями"
Кт 301 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей".

26. При возмещении перестраховщиком расходов, понесенных перестрахователем при возникновении страхового случая, в соответствии с условием договора перестрахования, перестрахователем выполняются следующие бухгалтерские записи:
при фактическом получении денег:
Дт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
431 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте"
Кт 301 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам
страхования (перестрахования) жизни",
301 51 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам аннуитета",
301 52 "Активы перестрахования по заявленным, но неурегулированным убыткам",
301 53 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".
Одновременно, в случае превышения суммы ранее начисленных активов перестрахования над фактически полученной суммой денег от перестраховщика:
на сумму уменьшения (корректировки) активов перестрахования по резервам:
Дт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат"
Кт 301 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам
страхования (перестрахования) жизни",
301 51 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам аннуитета",
301 52 "Активы перестрахования по заявленным, но неурегулированным убыткам",
на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования по дополнительным резервам:
"Дт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат"
Кт 301 53 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".";
абзац третий подпункта 2) пункта 27 изложить в следующей редакции:
"Кт 301 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам
страхования (перестрахования) жизни",
301 51 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам аннуитета",
301 52 "Активы перестрахования по заявленным, но неурегулированным убыткам",
301 53 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".
Сноска. Пункт 26 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

27. Если условиями договора перестрахования предусмотрена возможность зачета суммы задолженности перестрахователя по выплате перестраховщику страховой премии и задолженности перестраховщика по страховой выплате перестрахователю, выполняются следующие бухгалтерские записи на зачитываемую сумму:
1) перестраховщиком:
Дт 671 43 "Расчеты с перестрахователями"
Кт 301 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей";
2) перестрахователем:
Дт 671 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 301 44 "Суммы к получению от перестраховщиков по страховой выплате".

27-1. Страховая (перестраховочная) организация в соответствии с требованиями международных стандартов финансовой отчетности оценивает наличие объективных признаков обесценения активов перестрахования.
При создании резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования выполняется следующая бухгалтерская запись:
Дт 821 47 "Расходы по формированию резервов (провизий) по активам перестрахования"
Кт 311 40 "Резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования".
Сноска. Раздел 5 дополнен пунктом 27-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
27-2. При сторнировании сформированных в том же отчетном периоде резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования выполняется следующая бухгалтерская запись:
Дт 311 40 "Резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования"
Кт 821 47 "Расходы по формированию резервов (провизий) по активам перестрахования".
Сноска. Раздел 5 дополнен пунктом 27-2 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
27-3. При сторнировании сформированных в прошлых отчетных периодах резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования выполняется следующая бухгалтерская запись:
Дт 311 40 "Резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования"
Кт 727 09 "Прочие доходы".
Сноска. Раздел 5 дополнен пунктом 27-3 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
27-4. При списании активов перестрахования за счет созданных резервов (провизий) выполняются следующие бухгалтерские записи:
Дт 311 40 "Резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования"
Кт 301 48 "Активы перестрахования по незаработанным премиям",
301 49 "Активы перестрахования по произошедшим, но незаявленным убыткам",
301 50 "Активы перестрахования по непрозошедшим убыткам по договорам
страхования (перестрахования) жизни",
301 51 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам аннуитета",
301 52 "Активы перестрахования по заявленным, но неурегулированным убыткам",
301 53 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".
Сноска. Раздел 5 дополнен пунктом 27-4 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

Глава 6. Учет обязательных взносов и условных обязательств по
Фонду гарантирования страховых выплат

28. Страховая организация, заключившая с Фондом гарантирования страховых выплат (далее - Фонд) договор участия (далее - страховая организация-участник), в день осуществления расчета суммы обязательного взноса в соответствии с нормативным правовым актом уполномоченного государственного органа (определяющим порядок и сроки уплаты обязательных взносов страховыми организациями-участниками Фонда), на сумму начисленного обязательного взноса выполняет следующую бухгалтерскую запись:
Дт 821 42 "Расходы по уплате обязательных взносов в фонд
гарантирования страховых выплат"
Кт 671 46 "Обязательства по уплате обязательных взносов
в фонд гарантирования страховых выплат".

29. В день осуществления уплаты обязательных взносов страховой организацией-участником на счет Фонда выполняется следующая бухгалтерская запись:
на сумму уплачиваемого обязательного взноса:
Кт 671 46 "Обязательства по уплате обязательных взносов в фонд
гарантирования страховых выплат"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте".

30. При формировании условных обязательств, рассчитанных в соответствии с нормативным правовым актом уполномоченного государственного органа (определяющим методику расчета ставки условных обязательств, порядок формирования и учета условных обязательств страховыми организациями-участниками Фонда), выполняется следующая бухгалтерская запись:
на сумму формируемого условного обязательства:
Дт 1003 "Условные чрезвычайные взносы по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых выплат"
Кт 1053 "Условные обязательства по законодательству Республики
Казахстан о гарантировании страховых выплат".

31. Страховая организация-участник со дня получения уведомления от Фонда об уплате чрезвычайных взносов производит начисление чрезвычайных взносов в соответствии со своей учетной политикой. При этом выполняется следующая бухгалтерская запись:
на сумму начисленных чрезвычайных взносов:
Дт 821 43 "Расходы по уплате чрезвычайных взносов в фонд
гарантирования страховых выплат"
Кт 671 47 "Обязательства по уплате чрезвычайных взносов в
фонд гарантирования страховых выплат",
и одновременно, на данную сумму чрезвычайных взносов уменьшается сумма условного обязательства:
Дт 1053 "Условные обязательства по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых выплат"
Кт 1003 "Условные чрезвычайные взносы по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых выплат".

32. В день осуществления страховой организацией-участником фактической уплаты чрезвычайных взносов выполняются следующие бухгалтерские записи:
на сумму уплачиваемого чрезвычайного взноса:
Дт 671 47 "Обязательства по уплате чрезвычайных взносов в фонд
гарантирования страховых выплат"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте".

33. При получении страховой организацией-участником от Фонда компенсационных выплат в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан или договором участия выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных компенсационных выплат:
Дт 301 40 "Дебиторская задолженность, связанная со страховой
(перестраховочной) деятельностью"
(открывается отдельный лицевой счет)
Кт 701 41 "Доходы в виде страховых премий";
2) при фактическом получении компенсационных выплат от Фонда:
Дт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте"
Кт 301 40 "Дебиторская задолженность, связанная со страховой
(перестраховочной) деятельностью"
(открывается отдельный лицевой счет).

34. Страховая организация-участник при заключении договора обязательного страхования со страхователем принудительно ликвидируемой страховой организации-участника и неполучения компенсационных выплат в соответствии с нормативным правовым актом уполномоченного государственного органа (определяющим методику расчета ставки обязательных взносов и условных обязательств, порядок и сроки уплаты обязательных и чрезвычайных взносов, формирования и учета условных обязательств страховыми организациями-участниками Фонда) уменьшает ранее начисленные условные обязательства. При этом выполняется следующая бухгалтерская запись:
на сумму причитающихся компенсационных выплат:
Дт 1053 "Условные обязательства по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых выплат"
Кт 1003 "Условные чрезвычайные взносы по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых выплат".
Одновременно, на сумму неполученных компенсационных выплат в виде страховых премий по заключенным договорам обязательного страхования со страхователем принудительно ликвидируемой страховой организации-участника выполняется следующая бухгалтерская запись:
Дт 671 47 "Обязательства по уплате чрезвычайных взносов в
фонд гарантирования страховых выплат"
Кт 701 41 "Доходы в виде страховых премий"
(открывается отдельный субсчет).

Глава 7. Учет операций, связанных с деятельностью
страхового брокера <*>
Сноска. Раздел дополнен главой 7 - постановлением Правления Национального Банка РК от 3 февраля 2005 года N 15 .

34-1. При перечислении сумм страховых премий страхователем напрямую в страховую организацию на сумму начисленного комиссионного вознаграждения за оказанные посреднические услуги страховым брокером выполняются следующие бухгалтерские записи:
Дт 332 44 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров"
Кт 701 46 "Комиссионные доходы страховых брокеров";
на сумму фактически полученного комиссионного вознаграждения:
Дт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте"
Кт 332 44 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров".
Сноска. Пункт 34-1 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

34-2. В случае заключения страховым брокером договора перестрахования от своего имени и по поручению перестрахователя (цедента), на сумму начисленной перестраховочной премии, причитающейся к получению от страховой организации и подлежащей переводу перестраховочной организации через страхового брокера, выполняются следующие бухгалтерские записи:
Дт 301 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей"
Кт 671 42 "Расчеты с перестраховщиками";
1) на сумму начисленного комиссионного вознаграждения, причитающегося страховому брокеру от размера перестраховочной премии:
Дт 332 44 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров"
Кт 701 46 "Комиссионные доходы страховых брокеров";
2) на сумму фактически полученной перестраховочной премии от страховой организации:
Дт 431 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте",
441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте"
Кт 301 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей".
Сноска. Пункт 34-2 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
34-3. При переводе перестраховочной премии перестраховочной организации выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму удерживаемого дохода в виде комиссионного вознаграждения:
Дт 671 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 332 44 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров";
2) при передаче перестраховочной премии перестраховочной организации - нерезиденту на сумму удерживаемого налога у источника выплаты с доходов нерезидента:
Дт 671 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 639 "Прочие налоги, сборы и обязательные платежи в бюджет";
3) на оставшуюся сумму перестраховочной премии, уплачиваемую перестраховочной организации в соответствии с договором перестрахования:
Дт 671 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 431 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте",
441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте".
Сноска. Пункт 34-3 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
34-4. В случае заключения страховым брокером договора перестрахования от своего имени и по поручению перестрахователя (цедента) и перечислении сумм перестраховочных премий перестрахователем напрямую перестраховочной организации, страховым брокером выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленного комиссионного вознаграждения:
Дт 332 44 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров"
Кт 701 46 "Комиссионные доходы страховых брокеров";
2) на сумму фактически полученного комиссионного вознаграждения:
Дт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
431 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте"
Кт 332 44 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров".
Сноска. Пункт 34-4 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
34-5. При оказании страховым брокером услуг по сбору страховых выплат от страховых (перестраховочных) организаций выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму страховых выплат, подлежащих получению от страховых (перестраховочных) организаций:
Дт 301 "Счета к получению" (отдельный субсчет для учета сумм страховых выплат, подлежащих получению от страховой организации),
Кт 671 43 "Расчеты с перестрахователями",
671 44 "Расчеты со страхователями";
2) на сумму начисленного комиссионного вознаграждения, причитающегося страховому брокеру, от размера страховой выплаты:
Дт 332 46 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров"
Кт 701 46 "Комиссионные доходы страховых брокеров";
3) на сумму фактически полученных страховых выплат, подлежащих перечислению страхователю (перестрахователю):
Дт 431 02 "Деньги на текущих счетах в иностранной валюте",
441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте"
Кт 301 "Счета к получению" (отдельный субсчет для учета сумм страховых выплат, подлежащих получению от страховой организации),
Сноска. Пункт 34-5 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
34-6. При переводе страховым брокером страховой выплаты страхователям (перестрахователям) выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму удерживаемого дохода в виде комиссионного вознаграждения:
Дт 671 43 "Расчеты с перестрахователями",
671 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 332 44 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров";
2) на оставшуюся сумму страховой выплаты, уплачиваемую страхователю (перестрахователю):
Дт 671 43 "Расчет с перестрахователями",
671 44 "Расчеты со страхователями",
431 02 "Деньги на текущих счета в иностранной валюте"
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте".
Сноска. Пункт 34-6 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).
34-7. При заключении страховым брокером договора страхования своей гражданско-правовой ответственности перед третьими лицами, с момента заключения договора страхования страховым брокером выполняются следующие бухгалтерские записи:
на сумму страховых премий, подлежащих выплате страховой организации:
Дт 341 "Страховые премии, выплаченные страховым организациям"
Кт 671 "Счета к оплате" (отдельный субсчет для учета сумм страховых премий);
на сумму страховых премий, фактически перечисленных страховой организации:
Дт 671 "Счета к оплате" (отдельный субсчет для учета сумм страховых премий)
Кт 441 02 "Деньги на текущих счетах в национальной валюте";
на сумму отнесения страховых премий, перечисленных страховой организации, на расходы отчетного периода в соответствии с методом начисления:
Дт 821 10 "Прочие административные расходы"
Кт 341 "Страховые премии, выплаченные страховым организациям"

Раздел 2-1. Учет операций по страхованию (перестрахованию)
в отрасли "страхование жизни"

Сноска. Инструкция дополнена разделом 2-1 - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 5 декабря 2005 года N 155.

Глава 1. Учет операций по договорам страхования
(перестрахования) жизни

34-8. Сумма всех страховых премий по договору накопительного страхования (перестрахования) жизни признается в течение всего срока действия договора в качестве дохода страховщика (перестраховщика) соответствующими долями, предусмотренного договором и подлежащего оплате страхователем (перестрахователем).
Если договором накопительного страхования (перестрахования) предусматривается единовременная оплата страхователем (перестрахователем) страховых премий, вся сумма страховых премий в полном объеме признается в качестве дохода страховщика (перестраховщика) с момента вступления в силу договора, и выполняются бухгалтерские записи в соответствии с пунктом 6 настоящей Инструкции.
Если договором накопительного страхования (перестрахования) предусматривается ежегодная (ежеквартальная, ежемесячная) оплата страхователем (перестрахователем) страховых премий до окончания срока действия договора или другого срока установленного договором, доход признается в размере, причитающемся к получению, в течение одного года (квартала, месяца), и выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных доходов в размере, подлежащем получению от страхователей (перестрахователей) в соответствии с условием договора:

Дт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей",
	301 42	"Страховые премии к получению от перестрахователей"
Кт	701 41	"Доходы в виде страховых премий";

2) на сумму фактически поступивших страховых премий:

Дт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте"
Кт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей",
	301 42	"Страховые премии к получению перестрахователей".

34-9. С периодичностью, установленной договором страхования (перестрахования), производится начисление инвестиционного дохода, подлежащего оплате страхователю (перестрахователю) в соответствии с условиями договора, и выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 40	"Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью" (отдельный субсчет для учета сумм инвестиционного дохода)
Кт	671 40	"Кредиторская задолженность, связанная со страховой (перестраховочной) деятельностью" (отдельный субсчет для учета задолженности перед страхователями по инвестиционному доходу).

34-10. При заключении страхователем (перестрахователем) договора ненакопительного страхования (перестрахования) жизни сумма страховой премии, причитающаяся к оплате по договору страхования (перестрахования), признается как доход, в зависимости от условий оплаты, оговоренных в договоре.
Если договором страхования (перестрахования) предусмотрена единовременная оплата страховых премий, доход признается в полном объеме с даты вступления в силу договора, бухгалтерские записи выполняются в соответствии с пунктом 6 настоящей Инструкции.
Если договором страхования (перестрахования) предусмотрена оплата страховых премий частями, доход признается соответствующими долями, установленными договором, до конца срока его действия, бухгалтерские записи выполняются в соответствии с пунктом 34-8 настоящей Инструкции.

34-11. В случае просрочки оплаты страхователем очередных страховых премий со дня наступления льготного периода (период отсрочки страховой премии) сумма начисленных страховых премий относится на счета просрочки и выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	301 47	"Просроченная задолженность страхователей по оплате страховых премий",
Кт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей".

34-12. В случае заключения страховщиком договора перестрахования на сумму страховых премий, неоплаченных в срок (просроченные в течение льготного периода) по вине страхователя и подлежащих перечислению перестраховщику, выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 40	"Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью" (отдельный субсчет для учета сумм просроченных страховых премий),
Кт	671 42	"Расчеты с перестраховщиками" (отдельный субсчет для учета сумм просроченных страховых премий).

34-13. При поступлении сумм просроченных страховых премий от страхователя выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	451	"Наличность в кассе в национальной валюте",
	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте"
Кт	301 47	"Просроченная задолженность страхователей по оплате страховых премий";

и одновременно на сумму страховых премий, подлежащих перечислению перестраховщику:

Дт	671 42	"Расчеты с перестраховщиками"(отдельный субсчет для учета сумм просроченных страховых премий)
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	432 02	"Деньги на текущих счетах в иностранной валюте".

34-14. В случае досрочного расторжения договора накопительного страхования (перестрахования) жизни, страховщик (перестраховщик) выплачивает страхователю (перестрахователю) или лицу, установленному договором страхования (перестрахования) или законодательными актами Республики Казахстан, выкупную сумму за вычетом понесенных расходов и выполняются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму корректировки недополученных страховых премий:

Дт	701 41	"Доходы в виде страховых премий"
Кт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей";

2) на сумму возврата выкупной суммы:

Дт	701 41	"Доходы в виде страховых премий",
	801 40	"Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью" (открывается отдельный субсчет)
Кт	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями";

3) при фактической выплате:

Дт	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями"
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте".

34-15. В случае изменения условий действующего договора страхования (перестрахования) по инициативе страхователя (перестрахователя) и уменьшения (увеличения) страховой суммы и страховых премий, страховщиком (перестраховщиком) производится перерасчет страховой суммы и определяется новый размер страховых премий.
При уменьшении страхователем страховой суммы, страховщиком (перестраховщиком) определяется разница между прежней и новой страховой суммой с учетом оплаченных страховых премий, которая по желанию страхователя (перестрахователя) либо выплачивается ему, либо засчитывается в уплату будущих страховых премий, и выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму разницы между прежней и новой страховой суммой, подлежащей выплате страхователю (перестрахователю):

Дт	701 41	"Доходы в виде страховых премий",
Кт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей",
	301 42	"Страховые премии к получению от перестрахователей",
	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями";

2) при фактической выплате:

Дт	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями",
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте";

3) при зачете образовавшейся разницы в счет уплаты будущих страховых премий:

Дт	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями",
Кт	611	"Доходы будущих периодов" (открывается отдельный субсчет);

4) образовавшаяся разница, относящаяся в счет уплаты будущих страховых премий, относится на доходы страховщика (перестраховщика) на равномерной основе с периодичностью, установленной договором страхования (перестрахования):

Дт	611	"Доходы будущих периодов" (открывается отдельный субсчет)
Кт	701 41	"Доходы в виде страховых премий".

В случае увеличения страхователем страховой суммы на сумму увеличения страховых премий, подлежащих уплате страхователем (перестрахователем), страховщиком (перестраховщиком) выполняются бухгалтерские записи в соответствии с пунктом 34-8 настоящей Инструкции.

Глава 2. Учет операций по предоставленным займам

34-16. При предоставлении страховщиком займов страхователям в пределах выкупной суммы, на сумму предоставленного займа выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	403 21	"Краткосрочные займы, предоставленные клиентам",
	403 22	"Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте".

34-17. В соответствии с условиями договора о предоставлении займа, страховщиком ежемесячно производится начисление вознаграждения, и выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных доходов в виде вознаграждения:

Дт	332 25	"Начисленные доходы, в виде вознаграждения по займам, предоставленным клиентам",
Кт	724 25	"Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам";

2) на сумму погашения основного долга и начисленного вознаграждения:

Дт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
Кт	403 21	"Краткосрочные займы, предоставленные клиентам",
	403 22	"Долгосрочные займы, предоставленные клиентам",
	332 25	"Начисленные доходы в виде вознаграждения по займам, предоставленным клиентам".

Глава 3. Учет операций по страховым резервам

34-18. При формировании резерва непроизошедших убытков по договорам страхования жизни на сумму формируемого резерва выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 43	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
Кт	687 43	"Резерв непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни".

34-19. При передаче части рисков перестраховщику в соответствии с договором перестрахования страховщиком со дня вступления в силу договора перестрахования, на сумму актива перестрахования по страховым резервам, выполняется следующая бухгалтерская запись:
Дт 301 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам страхования
(перестрахования) жизни"
Кт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат".

Сноска. Пункт 34-19 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

34-20. При уменьшении (корректировке) страховых резервов на основе актуарных заключений и в случае изменения страхователем условий договора страхования, выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	687 43	"Резерв непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
Кт	801 43	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни".

34-21. При уменьшении (корректировке) активов перестрахования страховщик в соответствии с договором перестрахования производит в бухгалтерском учете уменьшение актива перестрахования и выполняет следующую бухгалтерскую запись:
Дт 701 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком страховых выплат"
Кт 301 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по договорам
страхования (перестрахования) жизни".
Сноска. Пункт 34-21 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

34-22. Формирование страховщиком резерва заявленных, но не урегулированных убытков производится в соответствии с подпунктом 2) пункта 13 настоящей Инструкции. Актив перестрахования по заявленным, но не урегулированным убыткам отражается в соответствии с подпунктом 2) пункта 14 настоящей Инструкции. Обесценение активов перестрахования отражается в соответствии с пунктами 27-1, 27-2, 27-3 и 27-4 настоящей Инструкции.
Сноска. Пункт 34-22 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

Глава 4. Учет операций по страховым выплатам

34-23. При наступлении страхового случая страховщик (перестраховщик) в соответствии с договором страхования производит выплату страховой суммы страхователю (перестрахователю) или лицу, уполномоченному на получение страховой суммы согласно договору страхования (перестрахования), уменьшенную на сумму задолженности страхователя по уплате страховой премии, и выполняются следующие бухгалтерские записи:
при начислении суммы страховой выплаты по договору страхования (перестрахования):

Дт	687 43	"Резерв непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
	687 45	"Резерв заявленных, но неурегулированных убытков",
Кт	671 43	"Расчеты с перестрахователями",
	671 44	"Расчеты со страхователями",
	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей",
	301 42	"Страховые премии к получению от перестрахователей";

и одновременно, на данную сумму:

Дт	801 47	"Расходы по осуществлению страховых выплат по страхованию",
Кт	801 43	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
	801 45	"Расходы по формированию резерва заявленных, но неурегулированных убытков";

на сумму фактической выплаты страховой суммы и накопленного инвестиционного дохода при соблюдении условий договора:

Дт	671 43	"Расчеты с перестрахователями",
	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 40	"Кредиторская задолженность, связанная со страховой (перестраховочной) деятельностью" (отдельный субсчет для учета задолженности перед страхователями по инвестиционному доходу),
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	432 02	"Деньги на текущих счетах в иностранной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте".

Глава 5. Учет операций по договорам аннуитетного страхования

34-24. При заключении страхователем договора аннуитета с условием единовременной (разовой) оплаты страхователем страховой премии, на сумму доходов в виде страховых премий страховщиком выполняются бухгалтерские записи в соответствии с пунктом 6 настоящей Инструкции.
В случае заключения страхователем договора аннуитета с условием оплаты страховых премий на периодической основе до конца срока установленного договором, страховщиком выполняются бухгалтерские записи в соответствии с пунктом 34-8 настоящей Инструкции.

34-25. При формировании резерва непроизошедших убытков по договору аннуитета выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 44	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам аннуитета",
Кт	687 44	"Резерв непроизошедших убытков по договорам аннуитета".

34-26. После окончания срока оплаты страховых премий со стороны страхователя, страховщиком с периодичностью, установленной в договоре аннуитета, производится начисление сумм страховых выплат (аннуитета), и выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных периодических платежей:

Дт	687 44	"Резерв непроизошедших убытков по договорам аннуитета",
Кт	671 44	"Расчеты со страхователями";

и одновременно,

Дт	801 47	"Расходы по осуществлению страховых выплат по страхованию",
Кт	801 44	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам аннуитета";

2) при фактической выплате суммы аннуитета:

Дт	671 44	"Расчеты со страхователями",
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте".

34-27. Учет операций по перестрахованию договоров накопительного и ненакопительного страхования жизни осуществляется в соответствии с главой 5 настоящей Инструкции. Обесценение активов перестрахования отражается в соответствии с пунктами 27-1, 27-2, 27-3 и 27-4 настоящей Инструкции.
Сноска. Пункт 34-27 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

Раздел 3. Заключительное положение

35. Вопросы, не урегулированные настоящей Инструкцией, разрешаются в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан и международными стандартами финансовой отчетности.
Сноска. Пункт 35 c изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24 сентября 2007 г. N 114 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

"Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің 2004 жылғы 16 сәуірдегі N 61 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2004 жылғы 13 мамырда тіркелді. Тіркеу N 2848. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2008 жылғы 28 қарашадағы N 97 Қаулысымен.

Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2008.11.28 N 97 Қаулысымен .

------------------ Қаулыдан үзінді -------------------

"Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары және сақтандыру брокерлері жүзеге асыратын операциялардың бухгалтерлік есебін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. ...
2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.
3. Осы қаулы қолданысқа енгізілген күннен бастап осы қаулының қосымшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулыларының күші жойылды деп танылсын.
4. ...
5. ...
6. ...

Ұлттық Банк
Төрағасы Ә. Сәйденов

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2008 жылғы 28 қарашадағы
N 97 қаулысына
қосымша

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі
Басқармасының күші жойылды деп танылатын
қаулыларының тізбесі

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2004 жылғы 16 сәуірдегі N 61 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2004 жылғы 13 мамырда N 2848 тіркелген).
2. ...
3. ...
4. ...

Ескерту: Қаулының атауына, кіріспесіне және 1-тармағына өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 5 желтоқсандағы N 155 қаулысымен .

"Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы операциялар бойынша сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарында бухгалтерлік есепке алуды жетілдіру мақсатында, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді :
1. Қоса беріліп отырған "Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін күшіне енеді.
3. Бухгалтерлік есеп департаменті (Шалғымбаева Н.Т.):
1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;
2) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізілген күннен бастап он күндік мерзімде осы қаулыны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аумақтық филиалдарына, Қазақстан Республикасының қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігіне және сақтандыру "қайта сақтандыру" ұйымдарына жіберсін.
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі басшылығының қызметін қамтамасыз ету басқармасы (Терентьев А.Л.) осы қаулыны Қазақстан Республикасының ресми бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау шараларын қабылдасын.
5. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Н.Қ.Абдулинаға жүктелсін.

Ұлттық Банк
Төрағасы

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2004 жылғы 16 сәуірдегі
N 61 қаулысымен бекітілген

Ескерту: Нұсқаулықтың оң жақ бұрышындағы сөздерге өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

"Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру"
салаларындағы" сақтандыру және қайта сақтандыру
бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке
алу жөніндегі нұсқаулық

Ескерту: Нұсқаулықтың атауына өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005.12.05.N 155 қаулысымен .

1-бөлім. Жалпы ережелер

1. Осы Нұсқаулық Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы және "Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Заңдарына , халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес әзірленді.
Ескерту: 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

2. Осы Нұсқаулық "Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алуды жан-жақты көрсетеді.
Ескерту: 2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 5 желтоқсандағы N 155 қаулысымен .

3. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қаржылық есепті ашуы мен ұсынуына қойылатын талаптарды, сондай-ақ есеп саясатын қалыптастыруға қойылатын талаптарды халықаралық қаржылық есептілік стандарттары белгілейді.
Ескерту: 3-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

4. Осы Нұсқаулықта Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде , " Сақтандыру қызметі туралы ", " Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы ", " Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры туралы " Қазақстан Республикасының Заңдарында, өзге де нормативтік құқықтық актілерде және халықаралық қаржылық есеп беру стандарттарында көзделген ұғымдар пайдаланылады.

2-бөлім. "Жалпы сақтандыру" саласындағы сақтандыру
(қайта сақтандыру) бойынша операцияларды есепке алу

1-тарау. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша операцияларды есепке алу

5. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша есептелген сақтандыру сыйлықақысы сомасы осы шарт күшіне енген күннен бастап кіріс болып танылады. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша кіріс танылған күннен бастап қаржылық есеп берумен танылатын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген күннен бастап шығыстар есебінен қалыптастырылатын және қаржылық есепте танылатын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру резервтерін есептеу әдістемесіне қойылатын талаптарды айқындайтын қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның (бұдан әрі - уәкілетті мемлекеттік орган) нормативтік құқықтық актісіне сәйкес еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резерві есептеледі.
Еңбек сіңірілмеген сыйлықақының қалыптастырылған резервін және соның есебінен осы резерв қалыптастырылған шығыстарды азайту есептеу әдісіне сәйкес жүргізіледі.

6. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген күннен бастап сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында көрсетілген сақтандыру (қайта сақтандыру) сыйлықақысы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:
Дт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақысы"
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақысы"
Кт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер".
Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы есептелген сақтандыру сыйлықақысын нақты алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:
Дт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
451 "Ұлттық валютамен кассадағы қолма-қол ақша"
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақысы"
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақысы"

7. Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервін қалыптастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

1) қалыптастырылатын еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резерві сомасына:
Дт 801 41 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервін қалыптастыру
бойынша шығыстар"
Кт 687 41 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резерві";

2) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру активін қалыптастыру кезінде оны қалыптастыру сомасына:

Дт 301 48 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта
сақтандыру активтері"
Кт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер".
Ескерту: 7-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

8. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервін азайтуды жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

1) еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервін азайту сомасына:
Дт 687 41 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резерві"
Кт 801 41 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервін қалыптастыру
бойынша шығыстар";

2) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру активін оны азайту сомасына азайтқан кезде:

Дт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер"
Кт 301 48 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта
сақтандыру активтері".
Ескерту: 8-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

9. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шартына сәйкес ол күшіне енгенге дейін сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтандыру сыйлықақысын алдын ала төлеуді жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) алдын ала төленген сақтандыру жарнасы сомасына сақтандыру сыйлықақысын төлеуді жүзеге асырған күні:
Дт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
451 "Ұлттық валютамен кассадағы қолма-қол ақша"
Кт 662 41 "Сақтандырушы (қайта сақтандырушы) алдын ала төлеген
сақтандыру сыйлықақысы";

2) cақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген күнгі:
Дт 662 41 "Сақтандырушылар (қайта сақтандырушылар) алдын ала
төлеген сақтандыру сыйлықақысы"
Кт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер".

10. Сақтандыру агентінен және сақтандыру брокерлерінен алынған делдалдық қызмет көрсетуге комиссиялық сыйақы төлеген кезде делдалдық қызмет көрсету туралы шарттың талаптарына байланысты мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) сақтандыру агентіне немесе сақтандыру брокеріне алдын ала комиссиялық сыйақы төлеуді жүзеге асырған кезде:
есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 352 "Жұмыстарды орындауға және қызмет көрсетуге берілген
аванстар" (бөлек қосалқы шот ашылады)
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша";
комиссиялық сыйақыны есептеу әдісіне сәйкес шығыстар шотына жатқызған кезде, есептелген шығыстар сомасына:
Дт 821 44 "Сақтандыру брокерлерінің қызмет көрсетуіне ақы төлеу
бойынша шығыстар" (сақтандыру агенті үшін бөлек қосалқы
шот ашылады)
Кт 352 "Жұмыстарды орындауға және қызмет көрсетуге берілген
аванстар" (бөлек қосалқы шот ашылады);

2) сақтандыру агенті және сақтандыру брокері көрсеткен қызметтер үшін комиссиялық сыйақы есептеу бухгалтерлік есепте делдалдық қызмет көрсету туралы шарт қолданылатын кезеңде есептеу әдісіне сәйкес көрсетіледі. Бұл ретте мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
есептеу әдісіне сәйкес есептеген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 821 44 "Сақтандыру брокерлерінің қызмет көрсетуіне ақы төлеу
бойынша шығыстар" (сақтандыру агенті үшін бөлек қосалқы
шот ашылады)
Кт 671 41 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша
делдалдармен есеп айырысу";

комиссиялық сыйақыны нақты төлеуді жүзеге асырған кезде:
Дт 671 41 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша
делдалдармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша".

11. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын мерзімінен бұрын бұзған жағдайда сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында не Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тұлғаға Қазақстан Республикасының заң актілерінде немесе сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының талаптарында көзделген негіздер бойынша сақтандыру сыйлықақыларын толық көлемде немесе жұмсалған шығыстарды шегеріп тастап қайтарған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
1) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында не Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тұлғаға сақтандыру сыйлықақысы сомасын қайтарған жағдайда ағымдағы және кейінгі жылдарда:
Дт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер"
Кт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу";

2) нақты төленетін ақша сомасына:
Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
451 "Ұлттық валютамен кассадағы қолма-қол ақша".

2-тарау. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
сақтандыру резервтерімен жасалатын операцияларды есепке алу

12. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру резервтерін қалыптастыруды немесе азайтуды кемінде айына бір рет өзінің есепке алу саясатына сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетеді.

13. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру резервтерін есепке алу әдістемесіне қойылатын талаптарды айқындайтын уәкілетті мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес шығындар резервін және қосымша резервтерді қалыптастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) орын алған, бірақ жария етілмеген шығындардың қалыптастырылатын резерві сомасына:
Дт 801 42 "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар"
Кт 687 42 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резерві";

2) жария етілген, бірақ реттелмеген шығындардың қалыптастырылатын резерві сомасына:
Дт 801 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар"
Кт 687 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резерві";

3) қалыптастырылатын қосымша резервтер сомасына:
Дт 801 46 "Қосымша резервтерді қалыптастыру бойынша шығыстар"
Кт 687 46 "Қосымша резервтер".

14. Қайта сақтандыру шартына сәйкес тәуекелдердің бір бөлігін қайта сақтандырушыға берген жағдайда қайта сақтандыру шарты күшіне енген күннен бастап актуарлық қорытынды негізінде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы шығындар резервтері және қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активі сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:
1) орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар бойынша қайта сақтандыру активі сомасына:

Дт 301 49 "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері"
Кт 701 42 "Қайта сақтандырушы сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер";

2) жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта сақтандыру активінің сомасына:

Дт 301 52 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері"
Кт 701 42 "Қайта сақтандырушы сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер";

3) қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтері сомасына:

Дт 301 53 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтері"
Кт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер".
Ескерту: 14-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

15. Актуарлық қорытындылар негізінде шығындар резервін және қосымша резервтерді азайтқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервін азайту сомасына:
Дт 687 42 "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резерві"
Кт 801 42 "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар";

2) жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар сомасына:
Дт 687 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар"
Кт 801 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар";

3) қосымша резервтерді азайту сомасына:
Дт 687 46 "Қосымша резервтер"
Кт 801 46 "Қосымша резервтерді қалыптастыру бойынша шығыстар".

16. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы бөлінбеген пайда (орны жабылмаған шығын) есебінен алдын алу шараларының резервін қалыптастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
Дт 561 "Есепті жылдағы бөлінбеген пайда (орны жабылмаған
шығын)",
562 "Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (орны жабылмаған
шығын)"
Кт 552 "Басқа резервтік капитал" (бөлек қосалқы шот ашылады).
Ескерту: 16-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

17. Тиісті алдын алу және кепілді іс-шараларын (алдын алу іс-шаралары - сақтандыру жағдайларының алдын алуға, кепілді іс-шаралар - басталған апатпен күресуге бағытталған іс-шаралар) қаржыландыру үшін қажетті алдын алу іс-шараларына бұрын қалыптастырылған резервті пайдаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) есептелген ақша сомасына:
Дт 552 "Басқа резервтік капитал"
Кт 671 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
кредиторлық берешек" (бөлек қосалқы шот ашылады);

2) нақты төленген ақша сомасына:
Дт 671 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
кредиторлық берешек" (бөлек қосалқы шот ашылады)
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
451 "Ұлттық валютамен кассадағы қолма-қол ақша".

18. Қайта сақтандыру активтерін азайту (түзету) кезінде сақтандыру (қайта сақтандыру ұйымы) қайта сақтандыру шартына сәйкес бухгалтерлік есепте шығындар резервтері және қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтері сомасын азайтады және мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:
1) орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар бойынша қайта сақтандыру активін азайту (түзету) сомасына:

Дт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер"
Кт 301 49 "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері";

2) жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта сақтандыру активінің азаю (түзету) сомасына:

Дт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер"
Кт 301 52 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері";

3) қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активін азайту (түзету) сомасына:

Дт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер"
Кт 301 53 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру
активтері".
Ескерту: 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

3-тарау. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша сақтандыру төлемдері операцияларын есепке алу

19. Сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарына немесе Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес сақтанушының сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша берешек сомасына азайтылған сақтандыру төлемін жүзеге асырады, сонымен қатар мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:
1) сақтандырушы:
сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру төлемі сомасын есептеген кезде:
Дт 687 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резерві"
687 46 "Қосымша резервтер"
Кт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақысы",
және сонымен бір мезгілде осы сомаға:
Дт 801 47 "Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру
жөніндегі шығыстар"
Кт 801 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар",
801 46 "Қосымша резервтерді қалыптастыру бойынша шығыстар";

сақтанушыға (пайда алушыға) нақты сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде төлем сомасына:
Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
451 "Ұлттық валютамен кассадағы қолма-қол ақша".

2) қайта сақтандырушы:
қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру төлемі сомасын есептеген кезде:
Дт 687 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резерві",
687 46 "Қосымша резервтер"
Кт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
және сонымен бір мезгілде осы сомаға:
Дт 801 48 "Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге
асыру бойынша шығыстар"
Кт 801 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар",
801 46 "Қосымша резервтерді қалыптастыру бойынша шығыстар";
сақтанушыға (пайда алушыға) нақты сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде төлем сомасына:
Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша".

4-тарау. Кері талап ету (суброгация) бойынша
операцияларды есепке алу

20. Құжаттар, дәлелдемелер және сақтандырушының оған ауысқан талап ету құқығын жүзеге асыру үшін қажетті мәліметтер негізінде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы төленген сома шегінде талап ету құқығы сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:

1) Келтірілген зиянға жауапты тұлғаға талап қою құқығына есептелген сомаға:
Дт 301 45 "Келтірілген зиянға жауапты тұлғаға қойылатын талап"
Кт 701 44 "Кері талап ету бойынша өтем жасауға байланысты
кірістер";

2) нақты алған кезде ақша сомасына немесе мүлікке:
Дт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
451 "Ұлттық валютамен кассадағы қолма-қол ақша",
12 "Негізгі құрал-жабдықтар",
20 "Материалдар"
Кт 301 45 "Келтірілген зиянға жауапты тұлғаға қойылатын талап".

21. Қайта сақтандыру шартына сәйкес келтірілген шығынға жауапты тұлғадан қайта сақтандырушыға мүлік түрінде немесе ақшалай алынған кері талап ету бойынша өтемақы берген кезде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы өтемақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:

1) қайта сақтандырушыға есептелген мүлікті немесе ақшаны өтеу бойынша есептелген шығыс сомасына:
Дт 801 50 "Кері талап ету бойынша қайта сақтандырушыға өтем жасау
бойынша шығыстар"
Кт 671 45 "Кері талап ету бойынша қайта сақтандырушыға өтем жасау
бойынша есептелген шығыстар";

2) төленетін өтем жасау сомасына:
Дт 671 45 "Кері талап ету бойынша қайта сақтандырушыға өтем жасау
бойынша есептелген шығыстар"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
432 02 "Шетел валютасымен ағымдағы шоттардағы ақша",
451 "Шетел валютасымен кассадағы қолма қол ақша",
12 "Негізгі құрал-жабдықтар",
20 "Материалдар".

5-тарау. Қайта сақтандыру бойынша операцияларды
есепке алу

22. Қайта сақтандыру шарты күшіне енген күннен бастап қайта сақтанушы қайта сақтандырушыға осы шартта белгіленген сақтандыру сыйлықақысы сомасын төлейді. Бұл ретте қайта сақтанушы мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:

1) қайта сақтандырушыға төленетін есептелген сақтандыру сыйлықақысы сомасына:
Дт 801 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (бөлек қосалқы шот ашылады)
Кт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу";

2) нақты төленетін сақтандыру сыйлықақысы сомасына:
Дт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
431 02 "Шетел валютасымен ағымдағы шоттардағы ақша".

23. Қайта сақтандыру шартына сәйкес қайта сақтандырушыдан комиссиялық сыйақы түрінде кірісті есептеген және/немесе алған кезде қайта сақтанушы мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:

1) қайта сақтандыру шарты күшіне енген кезде:
Дт 332 41 "Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық
кірістер"
Кт 701 43 "Қайта сақтандыру бойынша комиссиялық кірістер";

2) ақшаны нақты алған кезде:
Дт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
431 02 "Шетел валютасымен ағымдағы шоттардағы ақша"
Кт 332 41 "Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық
кірістер".

24. Қайта сақтандырушы қайта сақтанушыға төленетін комиссиялық сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:

1) комиссиялық сыйақы сомасын есептеген кезде:
Дт 821 41 "Қайта сақтандыру бойынша комиссиялық сыйақы төлеу"
Кт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"

2) комиссиялық сыйақы сомасын нақты төлеген кезде:
Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша",
431 02 "Шетел валютасымен ағымдағы шоттардағы ақша".

25. Егер қайта сақтандыру шартының талаптарында қайта сақтанушыға комиссиялық сыйақы төлеу бойынша қайта сақтандырушының берешек сомасын және қайта сақтандырушыға сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша сақтанушының берешек сомаларын есептеу мүмкіндігі көзделсе, есептелген сомаға мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) қайта сақтанушы:
Дт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 332 41 "Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық
кірістер";

2) қайта сақтандырушы:
Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақысы".

26. Қайта сақтандырушы сақтандыру жағдайлары туындаған кезде қайта сақтандыру шартының талаптарына сәйкес қайта сақтандырылушыға келтірілген шығыстарды өтеген кезде қайта сақтандырылушы мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:
ақшаны нақты алған кезде:

Дт 441 02 "Ұлттық валютадағы ағымдағы шоттардағы ақша",
431 02 "Шетел валютасындағы ағымдағы шоттардағы ақша"
Кт 301 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру
активтері",
301 51 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар
бойынша қайта сақтандыру активтері",
301 52 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
301 53 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру
активтері".

бір мезгілде, бұрын есептелген қайта сақтандыру активтері сомасының қайта сақтандырушыдан нақты алынған ақша сомасынан асып кеткен жағдайда:
резервтер бойынша қайта сақтандыру активтерінің азаю (түзету) сомасына:

Дт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 301 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша орын алмаған шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері",
301 51 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар
бойынша қайта сақтандыру активтері",
301 52 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активін азайту (түзету) сомасына:

"Дт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 301 53 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру
активтері".
Ескерту: 26-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

27. Егер қайта сақтандыру шартының талаптарында қайта сақтандырушыға сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша қайта сақтанушының берешегін және қайта сақтандырушының қайта сақтанушыға сақтандыру төлемі бойынша берешек сомасын есептеу мүмкіндігі көзделсе, есептелетін сомаға мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

1) қайта сақтандырушы:
Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақысы";

2) қайта сақтанушы:
Дт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 301 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша орын алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру
активтері",
301 51 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар
бойынша қайта сақтандыру активтері",
301 52 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
301 53 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру
активтері".
Ескерту: 27-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

27-1. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының талаптарына сәйкес қайта сақтандыру активтері құнсыздануының объективті белгілерінің болуын бағалайды.
Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған шығындардың орнын жабуға резервтер (провизиялар) жасалған кезде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 821 47 "Қайта сақтандыру активтері бойынша резервтер
(провизиялар) қалыптастыру бойынша шығыстар"
Кт 311 40 "Қайта сақтандыру активтері құнсыздануынан болған
шығындардың орнын жабуға резервтер (провизиялар)".
Ескерту: 27-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

27-2. Осы есепті кезеңде қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған шығындардың орнын жабуға қалыптастырылған резервтерді (провизияларды) түзетіп жазған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 311 40 "Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған
шығындардың орнын жабуға резервтер (провизиялар)"
Кт 821 47 "Қайта сақтандыру активтері бойынша резервтер
(провизиялар) қалыптастыру бойынша шығыстар".
Ескерту: 27-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

27-3. Өткен есепті кезеңдердегі қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған шығындардың орнын жабуға қалыптастырылған резервтерде (провизияларды) түзетіп жазған кезде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 311 40 "Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған
шығындардың орнын жабуға резервтер (провизиялар)"
Кт 727 09 "Басқа да кірістер".
Ескерту: 27-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

27-4. Қайта сақтандыру активтерін жасалған резервтер (провизиялар) есебінен есептен шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 311 40 "Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған
шығындардың орнын жабуға резервтер (провизиялар)"
Кт 301 48 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта
сақтандыру активтері",
301 49 "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
301 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру
активтері",
301 51 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар
бойынша қайта сақтандыру активтері",
301 52 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
301 53 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру
активтері".
Ескерту: 27-4-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

6-тарау. Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру
қоры бойынша міндетті жарналар мен шартты
міндеттемелерді есепке алу

28. Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорымен (бұдан әрі - Қор) қатысу шартын жасаған сақтандыру ұйымы (бұдан әрі - қатысушы сақтандыру ұйымы), уәкілетті мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актісіне сәйкес (Қорға қатысушы сақтандыру ұйымдарының міндетті жарналарды төлеу тәртібі мен мерзімін айқындайтын) міндетті жарна сомасын есептеуді жүзеге асырған күні есептелген міндетті жаңа сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жасайды:

Дт 821 42 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына міндетті
жарналарды төлеу бойынша шығыстар"
Кт 671 46 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына міндетті
жарналарды төлеу бойынша міндеттемелер".

29. Қатысушы сақтандыру ұйымы міндетті жарналарды Қордың шотына төлеуді жүзеге асырған күні мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:
төленетін міндетті жарна сомасына:
Кт 671 46 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына міндетті
жарналарды төлеу бойынша міндеттемелер"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша".

30. Уәкілетті мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес (Қорға қатысушы сақтандыру ұйымдарының шартты міндеттемелері ставкасын есептеу әдістемесін, шартты міндеттемелерді қалыптастыру және есепке алуды айқындайтын) есептелген шартты міндеттемелерді қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:
қалыптастырылатын шартты міндеттеме сомасына:
Дт 1003 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңдары бойынша шартты төтенше
жарналар"
Кт 1053 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңдары бойынша шартты
міндеттемелер".

31. Қатысушы сақтандыру ұйымы Қордан төтенше жарналарды төлеу туралы хабарлама алған күннен бастап өзінің есепке алу саясатына сәйкес төтенше жарналарды есептейді. Бұл ретте мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
есептелген төтенше жарналар сомасына:
Дт 821 43 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына төтенше
жарналарды төлеу бойынша шығыстар"
Кт 671 47 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына төтенше
жарналарды төлеу бойынша міндеттеме"
және сонымен бірге шартты міндеттеме сомасы төтенше жарналардың осы сомасына азайтылады:
Дт 1053 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңдары бойынша шартты
міндеттемелер"
Кт 1003 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңдары бойынша төтенше жарналар".

32. Қатысушы сақтандыру ұйымы төтенше жарналарды нақты төлеген күні мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:
төленетін төтенше жарна сомасына:
Дт 671 47 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына төтенше
жарналарды төлеу бойынша міндеттеме"
Кт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша".

33. Қатысушы сақтандыру ұйымы Қазақстан Республикасының заң актілеріне немесе қатысу шартына сәйкес Қордан өтемақы төлемін алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жасалады:

1) есептелген өтемақы төлемі сомасына:
Дт 301 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
дебиторлық берешек" (бөлек қосалқы шот ашылады)
Кт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер";

2) Қордан өтемақы төлемін нақты алған кезде:
Дт 441 02 "Ұлттық валютамен ағымдағы шоттардағы ақша"
Кт 301 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
дебиторлық берешек" (бөлек қосалқы шот ашылады)

34. Қатысушы сақтандырушы ұйым еріксіз таратылатын қатысушы ұйымның сақтанушысымен міндетті сақтандыру шартын жасаған кезде және уәкілетті мемлекеттік органның (міндетті жарналар ставкасын және шартты міндеттемелерді есептеу әдістемесін, міндетті және төтенше жарналарды төлеу, сақтандыру ұйымдарының - Қорға қатысушылардың шартты міндеттемелерін қалыптастыру мен есепке алу тәртібі мен мерзімін айқындайтын) нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес өтемақы төлемдерін алмағанда, бұрын есептелген шартты міндеттемелерді азайтады. Сонымен бірге мынадай бухгалтерлік жазбаны орындайды:
есептелген өтемақы төлемдері сомасына:
Дт 1053 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңдары бойынша шартты
міндеттемелер"
Кт 1003 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңдары бойынша шартты төтенше
жарналар".
Сонымен бірге жасалған міндетті сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақысы түріндегі алынбаған өтемақы төлемдері сомасына еріксіз таратылатын қатысушы ұйымның сақтанушысы мынадай бухгалтерлік жазбаны орындайды:
Дт 671 47 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына төтенше
жарналарды төлеу бойынша міндеттемелер"
Кт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер" (бөлек
қосалқы шот ашылады).

7-тарау. Сақтандыру брокерінің қызметіне байланысты
операцияларды есепке алу

Ескерту: 2-бөлім 7-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 3 ақпандағы N 15 қаулысымен .

34-1. Сақтанушы сақтандыру брокері көрсеткен делдалдық қызмет үшін есептелген комиссиялық сыйақы сомасына сақтандыру сыйлықақысының сомаларын тікелей сақтандыру ұйымына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
Дт 332 44 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері"
Кт 701 46 "Сақтандыру брокерлерінің комиссиялық кірістері";
нақты алынған комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша"
Кт 332 44 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері".
Ескерту: 34-1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

34-2. Сақтандыру брокері өз атынан және қайта сақтандырушының (цеденттің) тапсырмасы бойынша сақтандыру ұйымынан алуға есептелген және қайта сақтандыру ұйымы сақтандыру брокері арқылы аударатын есептелген қайта сақтандыру сыйлықақысының сомасына қайта сақтандыру шартын жасаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
Дт 301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары"
Кт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу";

1) сақтандыру брокеріне қайта сақтандыру сыйлықақысының мөлшерінен тиесілі есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 332 44 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері"
Кт 701 46 "Сақтандыру брокерлерінің комиссиялық кірістері";

2) сақтандыру ұйымынан нақты алынған қайта сақтандыру сыйлықақысының сомасына:
Дт 431 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша",
441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша"
Кт 301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары".
Ескерту: 34-2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

34-3. Қайта сақтандыру сыйлықақысын қайта сақтандыру ұйымына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) комиссиялық сыйақы түрінде ұсталатын кіріс сомасына:
Дт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 332 44 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері";

2) қайта сақтандыру сыйлықақысын резидент емес қайта сақтандыру ұйымына резидент еместің кірістерінің төлем көзінен ұсталатын салық сомасына:
Дт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 639 "Басқа да салықтар, алымдар және бюджетке төленетін
міндетті төлемдер";

3) қайта сақтандыру шартына сәйкес қайта сақтандыру ұйымы төлейтін қайта сақтандыру сыйлықақысының қалған сомасына:
Дт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 431 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша",
441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша".
Ескерту: 34-3-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

34-4. Сақтандыру брокері өз атынан және қайта сақтанушының (цеденттің) тапсырмасы бойынша қайта сақтандыру шартын жасаған және қайта сақтанушы қайта сақтандыру сыйлықақысының сомаларын тікелей қайта сақтандыру ұйымына аударған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 332 44 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері"
Кт 701 46 "Сақтандыру брокерлерінің комиссиялық кірістері";

2) нақты алынған комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша"
431 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша",
Кт 332 44 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері".
Ескерту: 34-4-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

34-5. Сақтандыру брокері сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарынан сақтандыру төлемдерін жинау бойынша қызмет көрсеткен кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарынан алынатын сақтандыру төлемдерінің сомасына:
Дт 301 "Алу шоттары" (сақтандыру ұйымынан алынатын сақтандыру
төлемдерінің сомаларын есепке алуға арналған бөлек
субшот),
Кт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу";

2) сақтандыру брокеріне сақтандыру төлемінің мөлшерінен тиесілі есептелген комиссиялық сыйақының сомасына:
Дт 332 46 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері"
Кт 701 46 "Сақтандыру брокерлерінің комиссиялық кірістері";

3) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) аударылатын нақты алынған сақтандыру төлемдерінің сомасына:
Дт 431 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша",
441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша"
Кт 301 "Алу шоттары" (сақтандыру ұйымынан алынатын сақтандыру
төлемдерінің сомаларын есепке алуға арналған бөлек
субшот),
Ескерту: 34-5-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

34-6. Сақтандыру брокері сақтанушыларға (қайта сақтанушыларға) сақтандыру төлемін аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) комиссиялық сыйақы түрінде ұсталған кіріс сомасына:
Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 332 44 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері";

2) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) төленетін сақтандыру төлемінің қалған сомасына:
Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
431 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша",
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша".
Ескерту: 34-6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

34-7. Сақтандыру брокері үшінші тұлғалар алдындағы өзінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру шартын жасаған кезде сақтандыру брокері сақтандыру шартын жасаған сәттен бастап мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) сақтандыру ұйымына төленетін сақтандыру сыйлықақысының сомасына:
Дт 341 "Сақтандыру ұйымдарына төленген сақтандыру сыйлықақылары"
Кт 671 "Алу шоттары" (сақтандыру сыйлықақыларының сомаларын
есепке алуға арналған бөлек субшот);

2) сақтандыру ұйымына нақты аударылған сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:
Дт 671 "Алу шоттары" (сақтандыру сыйлықақыларының сомаларын
есепке алуға арналған бөлек субшот)
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша";

3) сақтандыру ұйымына аударылған сақтандыру сыйлықақыларын есептеу әдісіне сәйкес есепті кезеңнің шығыстарына жатқызу сомасына:
Дт 821 10 "Басқа да әкімшілік шығыстар"
Кт 341 "Сақтандыру ұйымдарына төленген сақтандыру
сыйлықақылары

2-1-бөлім. "Өмірді сақтандыру" саласындағы сақтандыру
(қайта сақтандыру) бойынша операцияларды есепке алу

Ескерту: Нұсқаулық 2-1-бөліммен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 5 желтоқсандағы N 155 қаулысымен .

1-тарау. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру)
шарттары бойынша операцияларды есепке алу

34-8. Өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша барлық сақтандыру сыйлықақыларының сомасы шарттың барлық қолдану мерзімі ішінде тиісті үлестері бар сақтандырушының (қайта сақтандырушының) шартта көзделген және сақтанушы (қайта сақтанушы) төлейтін кіріс ретінде танылады.
Егер жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтанушының (қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақысын біржолғы төлейтіні көзделсе, сақтандыру сыйлықақысының толық көлемдегі барлық сомасы шарт күшіне енген сәттен бастап сақтандырушының (қайта сақтандырушының) кірісі болып танылады және осы Нұсқаулықтың 6-тармағына сәйкес бухгалтерлік жазбалар орындалады.
Егер жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтанушының (қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақысын шарттың қолданылу мерзімі немесе шартта белгіленген басқа мерзім аяқталғанға дейін жыл сайын (тоқсан сайын, ай сайын) төлейтіні көзделсе, кіріс алуға есептелген мөлшерде, бір жыл (тоқсан, ай) ішінде танылады және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
1) шарттың талабына сәйкес сақтанушылардан (қайта сақтанушылардан) алынатын мөлшерде есептелген кірістер сомасына:

Дт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары"
Кт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер";

2) нақты түскен сақтандыру сыйлықақы сомасына:

Дт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша"
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары".

34-9. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында белгіленген кезеңділікпен сақтанушы (қайта сақтанушы) шарттың талаптарына сәйкес төлейтін инвестициялық кіріс есептеледі және мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (инвестициялық кіріс сомаларын есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 671 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
кредиторлық берешек" (инвестициялық кіріс бойынша
сақтанушылардың алдындағы берешекті есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот).

34-10. Сақтанушы (қайта сақтанушы) өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасаған кезде сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша төлеуге тиісті сақтандыру сыйлықақысының сомасы шартта келісілген ақы төлеу талаптарына қатысты кіріс ретінде танылады.
Егер сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтандыру сыйлықақысын біржолғы төлеу көзделсе, кіріс шарт күшіне енгізілген күннен бастап толық көлемде танылады, бухгалтерлік жазбалар осы Нұсқаулықтың 6-тармағына сәйкес орындалады.
Егер сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтандыру сыйлықақысын бөліп төлеу көзделсе, кіріс шартты қолдану мерзімі аяқталғанға дейін онда белгіленген тиісті үлестермен танылады, бухгалтерлік жазбалар осы Нұсқаулықтың 34-8-тармағына сәйкес орындалады.

34-11. Сақтанушы жеңілдік кезеңі (сақтандыру сыйлықақысын кейінге қалдыру кезеңі) басталған күннен бастап кезекті сақтандыру сыйлықақысын төлеу мерзімін өткізіп алған жағдайда есептелген сақтандыру сыйлықақысының сомасы мерзімін өткізіп алу шоттарына жатқызылады және мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 301 47 "Сақтанушылардың сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша
мерзімі өткен берешегі",
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары".

34-12. Сақтандырушы сақтанушының кінәсы бойынша төленбеген (жеңілдік кезеңі ішінде мерзімі өткен) және қайта сақтандырушыға аударуға тиісті сақтандыру сыйлықақысының сомасына қайта сақтандыру шартын жасаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (мерзімі өткен сақтандыру сыйлықақыларының
сомаларын есепке алуға арналған жеке қосалқы шот),
Кт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу" (мерзімі өткен
сақтандыру сыйлықақыларының сомаларын есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот).

34-13. Сақтанушыдан мерзімі өткен сақтандыру сыйлықақыларының сомалары түскен кезде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша",
441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша"
Кт 301 47 "Сақтанушылардың сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша
мерзімі өткен берешегі";
және бір мезгілде қайта сақтандырушыға аударылатын сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:

Дт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу" (мерзімі өткен
сақтандыру сыйлықақыларының сомаларын есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
432 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша".

34-14. Өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында немесе Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тұлғаға келтірілген шығыстар шегерілген сатып алу сомасын төлейді және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
1) толық алынбаған сақтандыру сыйлықақыларын түзету сомасына:

Дт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер"
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары";

2) сатып алу сомасын қайтару сомасына:

Дт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер",
801 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (жеке қосалқы шот ашылады)
Кт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу";

3) нақты төлем кезінде:

Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша".

34-15. Қолданылып жүрген сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының талаптары сақтанушының (қайта сақтанушының) бастамасы бойынша өзгерген және сақтандыру сомасы және сақтандыру сыйлықақысы азайған (ұлғайған) жағдайда, сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтандыру сомасын қайта есептейді және сақтандыру сыйлықақысының жаңа мөлшерін белгілейді.
Сақтанушы сақтандыру сомасын азайтқан кезде сақтандырушы (қайта сақтандырушы) бұрынғы және жаңа сақтандыру сомасы арасындағы айырманы сақтанушының (қайта сақтанушының) қалауы бойынша не оған төленетін не болашақ сақтандыру сыйлықақысын төлеу үшін есептелетін төленген сақтандыру сыйлықақысын ескере отырып айқындайды және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) бұрынғы және жаңа сақтандыру сомасы арасындағы айырма төленетін сомаға:

Дт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер",
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары"
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу";

2) нақты төлеу кезінде:
Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша";

3) пайда болған айырманы болашақ сақтандыру сыйлықақысын төлеу есебіне есепке алған кезде:

Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 611 "Болашақ кезеңдер кірістері" (жеке қосалқы шот ашылады);

4) пайда болған, болашақ сақтандыру сыйлықақысын төлеу есебіне жатқызылған айырма сақтандырушының (қайта сақтандырушының) кірісіне сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында белгіленген кезеңділікпен тепе-тең негізде жатқызылады:

Дт 611 "Болашақ кезеңдер кірістері" (жеке қосалқы шот ашылады)
Кт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер".

Сақтанушы сақтандыру сомасын сақтанушы (қайта сақтанушы) төлейтін сақтандыру сыйлықақысының сомасына ұлғайтқан кезде сақтандырушы (қайта сақтандырушы) осы Нұсқаулықтың 34-8-тармағына сәйкес бухгалтерлік жазбаларды орындайды.

2-тарау. Ұсынылған заемдар бойынша операцияларды
есепке алу

34-16. Сақтандырушы сатып алу сомасы шегінде сақтанушыларға заем ұсынған кезде ұсынылған заем сомасына мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 403 21 "Клиенттерге ұсынылған қысқа мерзімді заемдар",
403 22 "Клиенттерге ұсынылған ұзақ мерзімді заемдар"
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша".

34-17. Сақтандырушы заем беру туралы шарттың талаптарына сәйкес ай сайын сыйақы есептейді және мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:
1) сыйақы түрінде есептелген кірістер сомасына:

Дт 332 25 "Клиенттерге ұсынылған кірістер, заемдар бойынша сыйақы
түрінде есептелген",
Кт 724 25 "Заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер";

2) негізгі борышты және есептелген сыйақыны өтеу сомасына:

Дт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
Кт 403 21 "Клиенттерге ұсынылған қысқа мерзімді заемдар",
403 22 "Клиенттерге ұсынылған ұзақ мерзімді заемдар",
332 25 "Клиенттерге ұсынылған кірістер, заемдар бойынша сыйақы
түрінде есептелген".

3-тарау. Сақтандыру резервтері бойынша
операцияларды есепке алу

34-18. Өмірді сақтандыру шарттары бойынша болмаған шығындар резервін қалыптастырған кезде қалыптастырылатын резерв сомасына мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
болмаған шығындар резервін қалыптастыру бойынша
шығыстар",
Кт 687 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
болмаған шығындар резерві".

34-19. Қайта сақтандыру шартына сәйкес тәуекелдердің бір бөлігін қайта сақтандырушыға берген кезде сақтандырушы қайта сақтандыру шарты күшіне енген күннен бастап сақтандыру резервтері бойынша қайта сақтандыру активтері сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны орындайды:

Дт 301 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру
активтері"
Кт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер".
Ескерту: 34-19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

34-20. Актуарлық қорытындылар негізінде сақтандыру резервтерін азайтқан (түзеткен) кезде және сақтанушы сақтандыру шартының талаптарын өзгерткен жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 687 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша болмаған шығындар резерві",
Кт 801 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша болмаған шығындар резервін қалыптастыру
бойынша шығыстар".

34-21. Сақтандырушы қайта сақтандыру активтері азайтылған (түзетілген) кезде қайта сақтандыру шартына сәйкес бухгалтерлік есепте қайта сақтандыру активтерін азайтады және мынадай бухгалтерлік жазбаны орындайды:

Дт 701 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуге
байланысты кірістер"
Кт 301 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша орын алмаған шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері".
Ескерту: 34-21-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

34-22. Сақтандырушының жария етілген, бірақ реттелмеген шығындардың резервін қалыптастыруы осы Нұсқаулықтың 13-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жүргізіледі. Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта сақтандыру активі осы Нұсқаулықтың 14-тармағының 2) тармақшасына сәйкес көрсетіледі. Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануы осы Нұсқаулықтың 27-1, 27-2, 27-3 және 27-4 тармақтарына сәйкес көрсетіледі.
Ескерту: 34-22-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

4-тарау. Сақтандыру төлемдері бойынша
операцияларды есепке алу

34-23. Сақтандыру жағдайы басталған кезде, сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтандыру шартына сәйкес сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе сақтандыру (қайта сақтандыру) шартына сай сақтандыру сомасын алуға уәкілетті тұлғаға сақтанушының сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша берешек сомасына азайтылған сақтандыру төлемін төлейді және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру төлемі сомасын есептеген кезде:

Дт 687 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
болмаған шығындардың резерві",
687 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резерві"
Кт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары";
және бір мезгілде осы сомаға:

Дт 801 47 "Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге
асыру бойынша шығыстар",
Кт 801 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
болмаған шығындар резервін қалыптастыру бойынша
шығыстар",
801 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар";

шарт талаптарын сақтай отырып сақтандыру сомасын және жинақталған инвестициялық кірісті нақты төлеу сомасына:

Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
кредиторлық берешек" (инвестициялық кіріс бойынша
сақтанушылар алдындағы берешекті есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот),
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
432 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша".

5-тарау. Аннуитеттік сақтандыру шарттары
бойынша операцияларды есепке алу

34-24. Сақтанушы аннуитет шартын сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын бір жолғы (бір рет) төлейтін талаппен жасаған кезде, сақтандырушы сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кіріс сомасына осы Нұсқаулықтың 6-тармағына сәйкес бухгалтерлік жазбалар орындайды.
Сақтанушы аннуитет шартын шартпен белгіленген мерзімнің аяғына дейін сақтандыру сыйлықақысын кезеңді негізде төлейтін талаппен жасаған кезде, сақтандырушы осы Нұсқаулықтың 34-8-тармағына сәйкес бухгалтерлік жазбалар орындайды.

34-25. Аннуитет шарты бойынша болмаған шығындар резервін қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 44 "Аннуитет шарттары бойынша болмаған шығындар
резервін қалыптастыру бойынша шығыстар",
Кт 687 44 "Аннуитет шарттары бойынша болмаған шығындар резерві".

34-26. Сақтанушы тарапынан сақтандыру сыйлықақыларын төлеу мерзімі аяқталған соң, сақтандырушы аннуитет шартында белгіленген кезеңділікпен сақтандыру сыйлықақыларының (аннуитет) сомасын есептейді және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындайды:
1) есептелген кезеңді төлемдер сомасына:

Дт 687 44 "Аннуитет шарттары бойынша болмаған шығындар резерві",
Кт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу";

және бір мезгілде,

Дт 801 47 "Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге
асыру бойынша шығыстар",
Кт 801 44 "Аннуитет шарттары бойынша болмаған шығындар
резервін қалыптастыру бойынша шығыстар";

2) аннуитет сомасы нақты төленген кезде:

Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша".

34-27. Өмірді жинақтаушы және жинақтаушы емес шарттарды қайта сақтандыру бойынша операцияларды есепке алу осы Нұсқаулықтың 5-тарауына сәйкес жүзеге асырылады. Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануы осы Нұсқаулықтың 27-1, 27-2, 27-3 және 27-4 тармақтарына сәйкес көрсетіледі.
Ескерту: 34-27-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

3-бөлім. Қорытынды ереже

35. Осы нұсқаулықта реттелмеген мәселелер Қазақстан Республикасының заңдарында және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарда көзделген тәртіппен шешіледі.
Ескерту: 35-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.09.24. N 114 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.