Об утверждении санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации объектов по производству мяса и мясной продукции, их хранению и транспортировке"

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 17 февраля 2005 г. № 60. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан от 8 апреля 2005 года № 3555. Утратил силу приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 августа 2010 года № 588

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра здравоохранения РК от 03.08.2010 № 588 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 10) статьи 7 Закона Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения", ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемые санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации объектов по производству мяса и мясной продукции, их хранению и транспортировке".
2. Комитету государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Байсеркин Б.С.) направить настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.
3. Департаменту организационно-правовой работы Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Акрачкова Д.В.) направить настоящий приказ на официальное опубликование после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения, Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан Белоног А.А.
5. Настоящий приказ вводится в действие со дня официального опубликования.

Министр

"СОГЛАСОВАН"
Министр сельского хозяйства
Республики Казахстан
10 марта 2005 г.

Утверждены приказом
Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 17 февраля 2005 года
N 60

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и
эксплуатации объектов по производству мяса и мясной
продукции, их хранению и транспортировке"

1. Общие положения

1. Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации объектов по производству мяса и мясной продукции" (далее - санитарные правила) предназначены для физических и юридических лиц, деятельность которых связана с производством, заготовкой и хранением мяса и мясной продукции".
2. В настоящих санитарных правилах использованы следующие термины и определения:
1) объекты по производству, заготовке, убою, хранению, переработке и реализации животных продуктов и сырья животного происхождения - объекты, на которых осуществляются забой скота, переработка продуктов и сырья животного происхождения;
2) дезинфекционно-помывочный пункт (далее - дезопомывочный пункт) - место, где производится мойка и дезинфекция транспортного средства, перевозящего скот;
3) дефибринирование крови - процесс по предупреждению образования сгустков крови;
4) дефростация мяса - размораживание мяса до температуры в толще мышц не ниже 1 градуса Цельсия (далее - ^о С);
5) жижесборник - емкость для сбора и накопления жидкой фракции навоза;
6) изолятор - помещения для содержания больного скота;
7) казеин - белковый препарат, получаемый при переработке крови;
8) каныга - содержимое рубца, сетки, книжки и кишок жвачных животных;
9) камера созревания - помещение для выдерживания мяса с целью придания ему пластичности, влагоудерживающей способности, для обеспечения надлежащих органолептических показателей готовой продукции и устойчивости при хранении;
10) конфискаты - туша, части туши и органы скота, признанные органами государственного ветеринарного надзора не пригодными для пищевых целей;
11) магнитоуловитель - установка для улавливания мелких металлических предметов;
12) мясо - туша или часть туши, полученные от убоя скота, представляющая совокупность мышечной, жировой и костной (или без нее) тканей;
13) мясная продукция - продукты переработки убойных животных;
14) мясные полуфабрикаты - предварительно подготовленные к тепловой обработке мясные продукты;
15) мездрение - технологическая операция по удалению остатков подкожной жировой и мышечной тканей на шкурах;
16) навоз - органическое удобрение из твердых и жидких эксрементов животных в смеси с подстилочным (солома, торф) материалом;
17) объекты по переработке мяса малой мощности (мини-производство) - организация, по объемам производства продукции до 3-х тонн в сутки;
18) производственная лаборатория (далее - лаборатория) - лаборатория объекта, осуществляющая лабораторные исследования и испытания продукции в процессе производства;
19) посолочная - участок, на котором производится обработка мяса и фарша солью;

20) расколы для приема скота - отдельные загоны для содержания скота;
21) санитарная бойня - помещение для убоя больного скота;
22) скороморозильный холодильник - холодильная установка или холодильное помещение для быстрой заморозки мяса при температуре минус 30 ^о С и ниже;
23) термограмма - графическое изображение процесса термической обработки колбас;
24) технологический брак - продукция, не подлежащая использованию на пищевые цели;
25) условно-годное мясо - это туши от больных животных, допускаемые в пищу только после обеззараживания (проваривание, изготовление колбасных изделий, консервов, обезвреживание финнозного мяса замораживанием или посолом);
26) продукт животного происхождения - мясо и мясопродукты, молоко и молокопродукты, рыба и рыбопродукты, яйцо и яйцепродукты, не используемые без соответствующей обработки в пищу, а также продукция пчеловодства;
27) сырье животного происхождения - шкура, шерсть, волос, щетина, пушнина, пух, перо, эндокринные железы, внутренности, кровь, кости, рога, копыта, другие продукты, получаемые от животных, предназначенные на корм животным и (или) используемые в промышленности;
28) убойный цех (пункт) - оборудованное строение для убоя животных и отвечающее санитарно-эпидемиологическим и ветеринарно-санитарным требованиям.

2. Санитарно-эпидемиологические
требования к содержанию территории

3. Размещение объекта, предоставление земельных участков, утверждение проектной документации на строительство и реконструкцию, ввод их в эксплуатацию осуществляется при наличии санитарно-эпидемиологического заключения государственного органа санитарно-эпидемиологической службы и органов государственного ветеринарного надзора.
4. Объекты должны размещаться на отдельной территории.
Не допускается размещение в жилых зданиях организаций по забою скота, производству колбасных изделий и мясных копченостей.
5. Санитарно-защитная зона должна устанавливаться в зависимости от мощности объекта в соответствии с требованиями действующих санитарно-эпидемиологических правил и норм (далее - СанПиН) в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.
6. Территория должна быть огорожена, благоустроена. На территории не допускается посадка деревьев и кустарников, дающих при цветении хлопья, волокна, опушенные семена.
7. Территория должна быть оборудована ливневой канализацией для сбора атмосферных, талых вод и стоков от смыва территории.
8. Территория должна иметь два раздельных въезда, ежедневно убираться, в летнее время - поливаться, в зимнее - очищаться от снега и льда.
9. Территория объекта должна иметь следующие основные зоны:
1) административная - часть территории, на которой размещаются здания административных помещений, контрольно-пропускной пункт, стоянка для легкового транспорта;
2) хозяйственная - часть территории со зданиями вспомогательного назначения, контрольно-пропускным пунктом, ремонтно-механическими мастерскими, сооружениями для хранения топлива, строительных и подсобных материалов, складскими помещениями, площадкой с контейнерами для сбора мусора и отходов, дворовыми туалетами;
3) зона предубойного содержания скота с загонами, карантинным отделением, изолятором, санитарной бойней и пунктом санитарной обработки и дезинфекции автотранспорта. Санитарная бойня должна иметь отдельный въезд с улицы;
4) производственная - часть территории, на которой расположены здания основного производства, а также подразделение производственного контроля по определению соответствия продуктов и сырья животного происхождения ветеринарным требованиям, медицинский пункт (при количестве работающих от 50 до 300); здравпункт (при количестве работающих свыше 300); бытовые помещения; столовая (при количестве работающих в смену более 30 человек); комната приема пищи (при количестве работающих в смену до 30 человек); служебное помещение для ветеринарных инспекторов;
5) зона водопроводных и канализационных сооружений.

10. Погрузочно-разгрузочные площадки, переходы от железнодорожных и автомобильных платформ и открытых загонов, территории санитарного блока, путей прогона скота, дороги для автотранспорта асфальтируются или бетонируются, должны иметь ровные, водонепроницаемые покрытия, доступные для мойки и дезинфекции.
11. Расположение зданий, сооружений и устройств на территории должно обеспечивать возможность транспортировки без пересечения путей перевозок:
1) сырья и готовой продукции;
2) здорового скота, направляемого после ветеринарного осмотра на предубойное содержание, с больным или подозрительным на заболевание скотом, направляемым в карантин, изолятор или санитарную бойню;
3) пищевой продукции со скотом, навозом, отходами производства.
12. Для сбора мусора должны использоваться металлические контейнеры, устанавливаемые на асфальтированной площадке, размеры которой должны в три раза превышать площадь основания контейнеров. Контейнера должны располагаться не ближе 25 метров (далее - м) от производственных и вспомогательных помещений.
Площадка мусоросборников должна быть ограждена с трех сторон сплошной бетонированной или кирпичной стеной высотой 1,5 м.
Удаление отходов и мусора должно производиться при их накоплении не более чем на 2/3 емкости контейнера, но не реже одного раза в день. После освобождения контейнера должны дезинфицироваться.
13. При въезде и выезде с территории объектов у ворот должны быть устроены специальные дезинфекционные барьеры, заполняемые дезинфицирующим раствором в зависимости от эпизоотической обстановки на соответствующей территории для дезинфекции колес автотранспорта. Кюветы оборудуются устройствами для подогрева дезинфицирующих растворов в зимний период года.

3. Санитарно-эпидемиологические требования
к водоснабжению и канализации

14. Выбор источника хозяйственно-питьевого водоснабжения производится на основании санитарно-эпидемиологического заключения государственного органа санитарно-эпидемиологической службы. Артезианские скважины и запасные резервуары воды должны иметь зоны санитарной охраны в соответствии с действующими СанПиН в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.
15. Водоснабжение объекта осуществляется в соответствии с требованиями действующих строительных норм и правил (далее - СНиП). Вода, используемая для технологических, хозяйственно-бытовых, питьевых нужд должна соответствовать требованиям СанПиН "Санитарно-эпидемиологические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения", "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации централизованных систем горячего водоснабжения", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 июня 2004 года N 506 и зарегистрированных в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2999 .
16. Ввод водопроводной воды должен находиться в изолированном закрывающемся помещении, иметь манометры, краны для отбора проб воды, трапы для стока и обратные клапаны. На объекте должны быть схемы внутриплощадочных и внутренних сетей водопровода и канализации.
Аварии и ремонтные работы на водопроводе и канализации, отсутствие воды, пара и холода должны регистрироваться в журнале (приложение 1 к настоящим санитарным правилам).
17. Системы питьевого, технического и производственного водоснабжения должны быть раздельными, трубопроводы должны быть окрашены в отличительные цвета. В точках разбора воды должны быть надписи "питьевая", "техническая". Техническая вода должна использоваться для компрессорной установки, полива территории, в туалетах и наружной обмывки автомашин.
18. На убойных цехах (пунктах) должно быть предусмотрено централизованное водоснабжение или от местного источника, на которое должно быть санитарно-эпидемиологическое заключение. Работа убойного пункта на привозной воде не допускается.

19. Для хранения воды на производственные и хозяйственно-питьевые цели в зависимости от мощности производства должны быть предусмотрены накопительные резервуары. Резервуары должны оборудоваться кранами для отбора проб воды на анализ, скобами, лестницами. Люки должны закрываться на замок, пломбироваться, маркироваться "Вода питьевая".
Качество воды, подаваемой в резервуары для хозяйственно-питьевых целей и в производственные цехи должно контролироваться производственной лабораторией или другой лабораторией, аккредитованной в установленном порядке.
20. Обмен воды в резервуаре, предназначенном для хозяйственно-питьевых целей должен производиться каждые 48 часов.
Очистка и дезинфекция накопительных резервуаров производится планово не реже одного раза в квартал, а так же после устранения аварийных ситуаций; проведения ремонтных работ. После очистки и дезинфекции должен проводиться лабораторный контроль (взятие смывов) с регистрацией результатов в журнале.
21. Производственные помещения должны быть обеспечены холодной и горячей водой с установкой смывных кранов для уборки, которые устанавливаются в цехах из расчета один кран на 500 квадратных метров (далее - м ² ), но не менее одного на помещение. Раковины для мытья рук в цехах должны иметь смесители, снабжаться мылом, щетками, разовыми полотенцами или электрополотенцем, располагаться в каждом производственном цехе при входе, а также в местах, удобных для пользования ими, на расстоянии не более 15 м от рабочего места.
22. Использование горячей воды из системы водяного отопления для технологических процессов, санитарной обработки оборудования и помещений не допускается.
23. Для питьевых целей должны устанавливаться сатураторы с температурой воды не ниже 8 ^о С и не выше 20 ^о С и механической мойкой стаканов.
24. Производственные помещения оборудуются трапами диаметром 10 сантиметров (далее - см) с сетками для сбора смывных вод.
25. Здание должно быть подключено к канализации. Внутренние сети канализации для производственных и хозяйственно-бытовых сточных вод должны быть раздельными и иметь самостоятельные выпуски в коллектор. Сброс в открытые водоемы производственных и бытовых вод без соответствующей очистки и санитарно-эпидемиологического заключения не допускается.
26. В производственных цехах должны предусматриваться раздельные сети внутренней канализации для сточных вод: содержащих жир, не содержащих жир, хозяйственно-бытовых и незагрязненных производственных вод.
27. Перед сбросом в канализацию или на местные очистные сооружения, сточные воды должны:
1) подвергаться механической очистке;
2) содержащие жир - пропускаться через жироловки;
3) сточные воды из карантинного отделения и от смыва территории - пропускаться через улавливатель навоза, подвергаться обеззараживанию.

28. Сточные воды с базы предубойного содержания скота с загонами, карантинного отделения, изолятора, санитарной бойни, пункта санитарной обработки автотранспорта и топливного хозяйства не должны попадать на остальную территорию объекта.
29. При размещении объектов в не канализованных населенных пунктах предусматривается местная канализация и вывозная система очистки.
Бетонированная яма для приема сточных вод должна размещаться на расстоянии не менее 20 м от производственного здания, оборудуется крышкой и очищается по мере заполнения ее на 2/3 объема. Устройство поглощающих колодцев не допускается.
30. Все твердые отбросы, в том числе навоз, должны собираться в специальные накопители и вывозиться в места обезвреживания или утилизации.
31. Отдельно стоящие уборные должны устанавливаться на расстоянии не менее 25 м от основных производственных и складских помещений, содержаться в чистоте, дезинфицироваться не реже одного раза в неделю.

4. Санитарно-эпидемиологические требования
к вентиляции, освещению и отоплению

32. Производственные, вспомогательные и бытовые помещения должны оборудоваться приточно-вытяжной вентиляцией или местными вентиляционными устройствами, в соответствии с требованиями действующими СНиП.
33. Забор приточного воздуха для производственных помещений должен осуществляться из нижней зоны на высоте 2 м (1,5 м) от уровня земли. В цехах с открытым технологическим процессом должна предусматриваться очистка подаваемого наружного воздуха.
34. Вентиляционные каналы, воздуховоды от технологического оборудования должны очищаться не реже одного раза в квартал. Не допускается поступление воздуха в цеха, производящие пищевые продукты из помещений предубойного содержания скота; переработки технического сырья; из помещений, в воздухе которых содержатся дымовые газы (дымогенераторных, обжарочных, коптильных); из помещений со взрывоопасными производствами (аммиачные компрессорные и другие). В этих помещениях рециркуляция воздуха не допускается.
Система вентиляции производства сухих животных кормов должна быть раздельной от вытяжной системы цехов по производству пищевых продуктов.
35. Производственные и вспомогательные помещения должны иметь систему централизованного или местного отопления. Показатели микроклимата (температура, относительная влажность и скорость движения воздуха) должны соответствовать требованиям действующим нормативным документам.
36. Нагревательные приборы отопления должны быть легко доступными для очистки от пыли и для ремонта. Не допускается установка нагревательных приборов с не гладкой поверхностью и укрытие нагревательных приборов декоративными решетками.
37. Все производственные и вспомогательные помещения должны иметь естественное и искусственное освещение в соответствии с требованиями действующих СНиП.
38. Световые проемы не должны загромождаться оборудованием, тарой, как внутри, так и вне помещения, один раз в квартал стекла должны очищаться от пыли и копоти, при необходимости - заменяться. Не допускается установка в окнах составных стекол и замена их непрозрачными материалами.
39. Источники искусственного освещения производственных цехов и складов должны быть заключены в защитную арматуру или закрытые плафоны.
Вышедшие из строя газоразрядные лампы с ртутным наполнителем должны утилизироваться. Для их сбора и временного хранения должно выделяться отдельное помещение с последующей сдачей в пункты переработки (демеркуризации). Использованные лампы должны подлежать учету и регистрации в специальном журнале.
40. В производственных цехах с постоянным пребыванием людей должно быть естественное освещение.
41. Каждое помещение должно иметь естественное проветривание. В помещениях, где происходит выделение паров и значительного количества тепла должна быть оборудована приточно-вытяжная вентиляция.

5. Санитарно-эпидемиологические требования
к зданиям и производственным помещениям

42. Мощность объекта определяется объемом перерабатываемого мяса в одну смену. Они подразделяются на объекты:
1) малой мощности - с объемом перерабатываемого мяса - до 3-х тонн;
2) средней мощности - до 10 тонн;
3) большой мощности - более 10 тонн.
43. При вводе объекта в эксплуатацию и, в дальнейшем, при установке нового технологического оборудования или линий, а также при выпуске новых видов мясных продуктов должно быть санитарно-эпидемиологическое заключение государственного санитарно-эпидемиологического надзора.
44. Независимо от мощности и профиля объекта в процессе производства должны обеспечиваться:
1) поточность технологических процессов;
2) изоляция грязных процессов от чистых;
3) механизация и автоматизация технологических процессов, удобная связь между цехами.
45. При производстве мясной продукции, в зависимости от назначения, ассортимента продукции и мощности организации должны предусматриваться следующие группы помещений:
1) база предубойного содержания скота, включающая карантин, изолятор, санитарную бойню (далее - карантинное отделение). База должна иметь отдельный въезд с улицы и быть оборудована площадкой для приема скота, отдельные бытовые помещения для рабочих;
2) цех первичной переработки скота с отделениями обработки субпродуктов, кишок, пищевых жиров, пищевого и технического альбумина и консервирования шкур;
3) колбасный цех (с обвалочным, фаршесоставительным, посолочным, шприцовочным, осадочным, варочным, коптильным, сушильным и другими отделениями, цехами или камерами). При колбасном цехе допускается организация производства мясных полуфабрикатов (мясо кулинарной разделки - крупно и мелкокусковое, рубленое, мясомучные и вакумированные изделия и другие);
4) холодильные камеры для хранения сырья и готовой продукции;
5) консервный цех;
6) цех кормовых и технических продуктов;
7) цех медицинских препаратов;
8) вспомогательные цеха (раздельные моечные внутрицехового инвентаря и оборотной тары, складские для готовой продукции, сырья, тары, вспомогательных материалов и пищевых добавок);
9) для переработки птицы должны оборудоваться изолированные отделения при основных цехах.

46. Цеха по производству мяса, колбас, консервов, кишечного сырья, технических фабрикатов могут размещаться в основном здании или отдельно стоящих зданиях.
47. При производстве мясных полуфабрикатов и мясомучных полуфабрикатов (пельмени, манты и другие) должны выделяться помещения для:
1) хранения сырья, тары, упаковки готовой продукции и холодильного оборудования;
2) дефростации (размораживания), обработки и подготовки мяса к переработке;
3) производства фарша, замеса теста, выделки мясомучных полуфабрикатов, их заморозке, упаковке и хранению.
Цехи и участки должны оборудоваться маркированными разделочными столами, досками, инвентарем.
48. На объектах средней и малой мощности допускается объединять в общие залы:
1) цех первичной переработки скота (далее - убойный цех) с помещениями обработки субпродуктов и кишок;
2) цехи обвалки, приготовления фарша, шприцевания мяса, фасовки, производства полуфабрикатов и мясных блоков;
3) цехи обработки шкур, волоса, щетины, приготовления и регенерации рассола, склады шкур. В цехе консервирования шкур должны выделяться 2 участка - для заготовки, разборки и подготовки шкур и для непосредственной засолки и хранения их. Шкуры, заготовленные от больных животных, перерабатываются на изолированном участке.
49. Для объектов большой мощности могут выделяться следующие цехи:
1) цех пищевого альбумина должен быть изолирован от помещения по выработке технического альбумина;
2) цех по производству мясокостной муки, кормовых и технических продуктов должны быть изолированы, и иметь обособленное сырьевое помещение с моечными ваннами.
50. На объектах малой мощности должен быть предусмотрен следующий набор помещений с площадью не менее:
1) для скотоубойного пункта: загон для содержания скота - 20 метров квадратных (далее - м ² ); помещение бойни (с участками сбора шкур, обработки субпродуктов и кишечного сырья) - 50 м ² , две холодильные камеры (сырья и конфискатов) - 20 м ² , помещение для обезвреживания условно-годного мяса - 10 м ² ;
2) для цеха по выработке мороженых полуфабрикатов: приемная - 12 м ² ; производственный цех - 30 м ² ; склад готовой продукции - 9 м ² ; мучной склад - 6 м ² ; помещение для фасовки и взвешивания - 12 м ² ; склад прочего сырья - 3 м ² ;
3) колбасное производство: приемная (дефростация и туалет туш) - 12 м ² ; производственный цех - 30 м ² ; холодильная камера для сырья - 18 м ² ; холодильная камера для посола сырья и созревания мяса - 10 м ² ; помещение для предварительной термической обработки (варка, обжарка) - 20 м ² ; варочный цех - 12 м ² ; моечная - 10 м ² ; коптильня - 9 м ² ; склад сыпучего сырья - 3 м ² ; помещение для осадки колбас - 9 м ² ; помещение для охлаждения колбас - 20 м ² ; холодильная камера для хранения готовой продукции и экспедиционная - 18 м ² ; сушилки для полукопченых и сырокопченых колбас - по 9 м ² ;
4) набор помещений для цеха по производству мясных консервов: приемная - 12 м ² ; склад для вспомогательных материалов - 6 м ² ; производственный цех - 40 м ² ; помещение подготовки лука - 6 м ² ; автоклавная (на 1 автоклав) - 9 м ² ; склад кратковременного хранения готовой продукции - 30 м ² ; склад для тары, упаковочная - 20 м ² ; склад готовой продукции - 20 м ² ; производственная химическая и микробиологическая лаборатория (площади определяются в зависимости от объема и видов исследований в соответствии с действующими нормативно-правовыми актами в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения);
5) на стадии проектирования площади производственных помещений цехов в каждом конкретном случае должны быть согласованы с органами государственного санитарно-эпидемиологической службы.
51. При отсутствии санитарной бойни допускается убой ослабленных и больных животных в общем убойном цехе в отдельные дни или в конце смены после убоя здоровых животных (при отсутствии продуктов убоя здорового скота) с последующей уборкой и дезинфекцией помещения, оборудования, инвентаря.
52. В производственных цехах и помещениях санитарного блока независимо от мощности и профиля производства панели стен и колонны должны быть облицованы (на высоту не менее 2 метров, далее - м) материалами, разрешенными к применению в Республике Казахстан.
53. Внутрицеховые трубопроводы в соответствии с их назначением должны быть окрашены в отличительные цвета и содержаться в чистоте.
54. В помещениях, где используется местное транспортное средство (тележки, автокары) углы колонн должны быть защищены от повреждений металлическим листом на высоту 1 м, в местах движения подвесного транспорта - на высоту 2 м. Нижняя часть дверей - обиваться высоту 0,5 м.

55. Полы во всех помещениях должны быть ровными, гладкими, покрытыми водонепроницаемыми материалами с уклоном в сторону трапов, расположенных в стороне от рабочих мест и проходов. Полы производственных цехов, связанных с повышенным выделением влаги и загрязнением пола жиром, должны оборудоваться деревянными решетками.
56. Текущий ремонт помещений должен проводиться по мере необходимости, но не реже 1 раза в 6 месяцев. Побелка или покраска стен и потолков производственных, бытовых и вспомогательных помещений должна совмещаться с дезинфекцией.
57. В жировых и отдельных цехах, где по условиям производственных процессов полы и стены могут быть загрязнены жиром, их должны промывать горячим раствором мыла не реже 2 раза в день. Допускается промывка пола щелоком или другими обезжиривающими веществами, разрешенными к применению в Республике Казахстан.
58. Все внутрицеховые двери, трапы и лотки для смывных вод, транспортеры, конвейеры, лифты должны очищаться, промываться и дезинфицироваться в конце смены.
59. Внутренние поверхности оконных рам и оконные стекла должны промываться и протираться не реже 1 раза в 15 дней, наружные - по мере загрязнения. На летний период открываемые окна и двери должны быть закрыты защитными сетками.
60. Уборочный инвентарь должен быть промаркирован, и храниться в отдельных шкафах. Не допускается его использование для других целей.
Моющие и дезинфицирующие средства должны быть в достаточных количествах и храниться в отведенных кладовых или в шкафах.
61. Для защиты от проникновения грызунов:
1) пороги и двери помещений (на высоту 40-50 сантиметров, далее - см) должны обиваться листовым железом или металлической сеткой;
2) окна в подвальных этажах и отверстия вентиляционных каналов должны закрываться защитными сетками;
3) отверстия в стенах, полах, около трубопроводов и радиаторов должны заделываться цементом с металлической стружкой;
4) цеха должны своевременно очищаться от пищевых остатков и отбросов, сырье и готовая продукция по окончании работы должны тщательно укрываться;
5) должны проводиться дератизационные мероприятия.

6. Санитарно-эпидемиологические требования
к эксплуатации технологического оборудования и инвентаря

62. Оборудование, инвентарь, тара должны быть изготовлены из материалов, разрешенных к применению на территории Республике Казахстан и иметь необходимую нормативно-техническую документацию.
63. Чаны, ванны, металлическая посуда, лотки, желоба, поверхности столов должны быть ровными, без щелей и зазоров, легко очищаться. Столы для приема и спуска по желобам и люкам сырья должны обиваться жестью и оборудоваться ограждениями. Для обвалки и жиловки мяса должны использоваться доски из твердых пород дерева, которые по окончании смены должны очищаться, мыться и дезинфицироваться или обрабатываться паром в паровой камере.
64. Для санитарной обработки мелкого инвентаря должны устанавливаться стерилизаторы, для более крупного инвентаря и оборотной тары должны применяться моечные машины или оборудуются моечные помещения с подводкой к ваннам холодной и горячей воды.
65. При получении неудовлетворительных результатов должна проводиться повторная санитарная обработка с применением дезинфицирующих средств и последующим лабораторным контролем.
66. Шумовиброгенерирующее оборудование должно иметь виброгасящие устройства. Уровни шума и вибрации в производственных помещениях должны соответствовать действующим СанПиН.

7. Санитарно-эпидемиологические требования
к базе по предубойному содержанию скота

67. На территории должна быть выделена зона (база) для предубойного содержания скота, на которой размещаются:
1) железнодорожная и автомобильная платформы с загонами, имеющими навесы и расколы для приема животных и ветеринарного осмотра;
2) здания (навесы) для предубойного содержания животных;
3) помещения для проводников и гонщиков скота;
4) дезинфекционная камера для санитарной обработки одежды и бытовые помещения;
5) площадка для сбора и временного хранения навоза и каныги;
6) пункт санитарной обработки автотранспорта и инвентаря, используемых для транспортировки убойных животных и птицы;
7) карантин, изолятор и санитарная бойня для скота;
8) сооружения для обеззараживания сточных вод.
68. Площадка (помещение) для карантинного содержания скота с изолятором и санитарной бойней (камерой) должна размещаться на обособленном участке, огражденном сплошным забором высотой 2 м. Изолятор должен размещаться в закрытом помещении.
69. Для санитарной обработки мелкого инвентаря должны устанавливаться стерилизаторы, для более крупного инвентаря и оборотной тары должны применяться моечные машины или оборудоваться моечные помещения с подводкой к ваннам холодной или горячей воды.
70. Санитарная бойня должна иметь отдельный въезд для больных животных, площадку для его приема, ветеринарного осмотра. При изоляторе должно оборудоваться обособленное помещение для вскрытия трупов животных с тележками для их вывоза.
71. При размещении в едином блоке карантинного отделения перед изолятором должен быть тамбур, в котором устанавливают шкафы для специальной одежды рабочих, умывальник, емкость с дезинфицирующим раствором и коврик для дезинфекции обуви.
72. Полы, стены, кормушки, жижесборник и прочее оборудование карантинного отделения должны быть выполнены из материалов, легко подвергающихся дезинфекции. Не допускается использование кормушек, поилок и инвентаря, изготовленных из дерева.
73. Территория должна ежедневно очищаться от навоза и мыться. Сточные воды перед спуском в общую канализацию должны пропускаться через навозоуловитель, грязеотстойник и обеззараживаться в соответствии с инструкцией, действующей на данном объекте.
74. Площади загонов для скота должны соответствовать мощности организации. Для скота, поступающего гоном, загон должен вмещать животных одной партии.
75. Загоны должны оборудоваться поилками для водопоя с подводкой воды, кормушками и устройствами для привязи животных. Полы должны выполняться твердым покрытием; изгороди, ворота и запоры устанавливаются так, чтобы исключить возможность травмирования животных. В зависимости от климатических условий допускается содержание скота в помещениях.
76. Помещения и открытые загоны для содержания скота ежедневно должны очищаться от навоза, который вывозится на навозохранилище. Для удаления навоза из многоэтажных цехов предубойного содержания скота должен устраиваться специальный бункер с загрузочными люками на каждом этаже. Навозная площадка под бункером должна иметь водонепроницаемое покрытие. Навозные спуски, бункер и площадка должны ежедневно очищаться, промываться и дезинфицироваться.
77. Для сбора и накопления каныги должны оборудоваться водонепроницаемые приемники, с плотно закрывающейся крышкой, расчитанные не менее чем на трехсуточное накопление каныги. Площадка вокруг приемника должна быть бетонирована. Каныга вывозиться на навозохранилище специальным транспортом, который должен ежедневно промываться и дезинфицироваться.
78. Биотермическое обеззараживание навоза должно проводиться на специально оборудованных площадках.
79. Транспортные средства, перевозящие животных после выгрузки их и очистки от навоза, должны подвергаться мойке и дезинфекции в дезопромывочном пункте или на моечной площадке оборудованной на выезде с территории базы.

8. Санитарно-эпидемиологические требования
к производству мяса и мясных продуктов

80. Поступающий для убоя скот должен быть здоровым, сопровождаться ветеринарными документами о благополучии хозяйства и скота по инфекционным заболеваниям.
81. Подвесные пути и конвейерные линии цеха первичной переработки скота должны исключать возможность соприкосновения мясных туш с полом, стенами и технологическим оборудованием. На участках обескровливания, зачистки и мойки туш должны устанавливаться желоба (металлические, бетонные, облицованные плиткой) с уклоном к трапам для стока жидкости.
82. Тара, спуски, тележки и другие транспортные устройства для накопления и перевозки пищевого сырья (жира, кишечных комплектов, пищевой крови, субпродуктов) должны быть раздельными, маркированы для каждого цеха и вида продукции. Использование их в других цехах и для других целей не допускается.
83. Опорожнение желудков и преджелудков убойных животных от содержимого, а также мездрение шкур должно производиться в специально выделенных участках цеха первичной переработки скота и отделенных перегородкой высотой 2,8 м удаленных от места продвижения туш на расстояние не менее 3 м или в отдельных помещениях.
84. На участке обескровливания туш под подвесными путями для сбора технической крови должны оборудоваться поддоны с уклоном к трапам; на участке зачистки и обработки туш - желоба для сбора стоков и емкости (накопители) для сбора обрези.
85. Участок сбора пищевой крови должен быть оснащен устройствами для мойки и дезинфекции полых ножей со шлангами, фляг, инвентаря и оборудования.
86. Кровь должна транспортироваться к местам переработки в условиях, исключающих ее загрязнение. Продукты переработки крови должны упаковывать и хранить в помещениях, изолированных от технического альбумина и других непищевых продуктов. Оборудование для сушки пищевого альбумина должно иметь собственные вентиляционные устройства.
87. Не пищевые отходы должны собирать в отдельную тару, окрашенную в отличительный цвет и имеющую маркировку о ее назначении. Для сбора конфискатов оборудуются отдельные спуски или специальная передвижная закрывающая тара.
88. В кишечном цехе оборудование и рабочие места для обработки кишок должны размещаться по ходу технологического процесса с целью исключения загрязнение готовой продукции и цеха содержимым кишок и смывными водами после их промывки. Содержимое кишок должно удаляться через люки, соединенные с канализацией. К рабочим местам в кишечном цехе подводится холодная и горячая вода, для сортировки (продувки) кишок должен подаваться сжатый воздух.
89. Дробление и опиловка костей, предназначенных для вытопки жира должны производиться в отдельном помещении жирового цеха.
90. Изделия из субпродуктов и крови должны изготавливаться в обособленном помещении. Размораживание, сортировка и промывка субпродуктов, используемых в колбасном производстве должны производиться в камере размораживания холодильника, а при ее отсутствии - в отдельном помещении колбасного цеха.
91. Не допускается обеззараживание условно годного мяса и субпродуктов проваркой в производственных помещениях колбасного, кулинарного и консервного цехов, цеха мясных полуфабрикатов.
Условно годное мясо и субпродукты должны использоваться для изготовления мясных хлебов, для чего оборудуют электрическими или газовыми печами специальное отделение. При эксплуатации этого отделения не допускается контакт сырого условно годного мяса с готовой продукцией.
92. Подача топлива в термическое отделение колбасного цеха через производственные помещения не допускается.
93. Тара для упаковки готовой продукции в колбасные, кулинарные и других цеха должна подаваться через коридоры (экспедицию), минуя производственные помещения. Не допускается хранение тары в цехах.
94. Сыпучее пищевое сырье (мука, сухое молоко, крахмал, казеинат натрия, соль, пряности) должно храниться изолированно от производственных помещений. Соль и пряности должны пропускаться через магнитоуловитель. Для фасовки пряностей должно быть выделено помещение, оснащенное механической приточно-вытяжной вентиляцией.
95. Мясной фарш и фарш из субпродуктов должен готовиться в специальных помещениях или в соответствующих отделениях колбасного цеха. Замес теста, формовка, жарка и выпечка пирожков допускается в одном помещении при условии применения электрического оборудования.
96. Скороморозильные шкафы для замораживания пельменей должны устанавливаться в помещении фасовки и упаковки их.
97. Для изготовления медицинских препаратов из животного сырья должны выделяться отдельные производственные помещения.
98. Производство кормовых и технических продуктов должно быть изолировано от цехов, производящих пищевые продукты и иметь обособленное сырьевое отделение с самостоятельными бытовыми помещениями по типу санпропускника.
99. Выдача продукции цеха кормовых и технических продуктов должна производиться через отдельную экспедицию. Хранение кормовой муки россыпью на полу не допускается.
100. На объектах, не имеющих цехов (участков) по производству сухих животных кормов, консервированное непищевое белковое сырье до отправки его для переработки на другие мясокомбинаты должно храниться в закрытых емкостях. Персонал этого цеха не должен привлекаться к работе в других цехах.

9. Санитарно-эпидемиологические требования
к производству колбасных изделий

101. Мясо на переработку принимается клейменное и при наличии ветеринарного свидетельства ( форма N 2 ) о благополучии животных по инфекционным заболеваниям. Поступающее на производство мясо (туши, полутуши, четвертины) должно подвергаться сухому туалету, срезам клейма, в случае необходимости - промывке водой. Производить туалет туш на столах ветошью из ведра не допускается.
102. Температура мяса, поступающего на обвалку должна быть не выше плюс 4-6 градусов по Цельсию (далее - ^о С). Если мясо поступило с более высокой температурой оно подлежит переработке в течение 2-3 часов или помещаться в холодильную камеру для охлаждения.
103. Разделка туш на части крупного и мелкого рогатого скота, свиней должна проводится по установленной схеме. Обвалка мяса должна проводится на рабочих столах высотой 100 - 110 см и шириной 150 - 160 см. По длине стола укладываются доски, изготовленные из твердых пород дерева шириной 70 см и толщиной 5 - 6 см.
104. В сырьевом цехе температура воздуха должна быть не более плюс 12 ^о С и относительная влажность не более 70 процентов (далее - %).
105. Посол (созревание) мяса для производства колбасных изделий и мясных копченостей должен быть произведен в посолочной камере при температуре не более плюс 4 ^о С.
106. Посоленное мясо загружают в блочные тазики (по 10-13 килограмм, далее - кг) или тележки, установленные в камере созревания мяса. На каждую партию посоленного мяса должна устанавливаться бирка с указанием сорта мяса и даты посола.
107. Время выдержки мяса в камере для вареных колбас должно быть 24-48 часов, для полукопченых - 72 часа. При созревании мяса в кусках время выдержки увеличивается до 4-7 суток в зависимости от вида изделия.
108. По окончании посола (созревания) производится приготовление колбасного фарша. Температура мяса при куттеровании (продолжительность 3-10 минут) должна быть не выше плюс 8-10 ^о С.
109. Пищевые добавки должны сопровождаться сертификатом качества и использоваться в соответствии с действующими технологическими инструкциями. Отпуск их со склада в лабораторию и из лаборатории ответственному работнику регистрируется в специальном журнале.

110. Наполнение оболочек фаршем производят на пневмотических, гидравлических или вакуумных шприцах. Воздух, попавший в батон вместе с фаршем, удаляют путем прокола оболочки. Батоны, заполненные фаршем, в цехе должны храниться не более 2-х часов при температуре помещения плюс 15-20 ^о С.
111. Допускаются к использованию натуральные и искусственные оболочки, разрешенные к использованию в Республике Казахстан. Изготовление полукопченых колбас в искусственной оболочке не допускается.
112. Полукопченые, варено-копченые и сырокопченые колбасы проходят процесс осадки (выдержка батонов в подвешенном состоянии) в охлажденных камерах при температуре плюс 4 ^о -8 ^о С и относительной влажности - 80-85%.
113. Термическая обработка колбас и мясных копченостей должна проводиться в стационарных обжарочных или варочных камерах и термических агрегатах. Камеры для термической обработки должны оснащаться приборами для контроля и регулирования температуры и относительной влажности.
114. Режимы термической обработки колбасных изделий (температура и время обработки) должны соответствовать действующим технологическим инструкциям, установленным для данного объекта и регистрироваться в специальных журналах. Конец варки колбасных изделий определяется температурой внутри батона, которая должна быть - 70-72 ^о С.
115. Для обжарки и копчения колбасных изделий и мясных копченостей используется дым, получаемый от опилок или дров лиственных пород. Копчение дровами хвойных пород, не ошкуренной березой, а также опилками с влажностью более 50% не допускается.
116. Охлаждение вареных колбас проводится холодной водой под душем в течение 7-10 минут до температуры внутри батона не выше 30 ^о С, после чего колбасу помещают в камеру с температурой плюс 8-10 ^о С и относительной влажности - 85-90%. Вареные мясные копчености охлаждают до температуры в толще продукта не выше плюс 8 ^о С. При производстве мясных копченостей в самостоятельных цехах малой мощности допускается проведение охлаждения на площадях термического отделения.
117. В реализацию направляются вареные, полукапченные колбасы, мясные копчености, ливерные изделия в соответствии с требованиями действующих нормативных документов.
118. Объект должен осуществлять производственный лабораторный контроль за качеством поступающего сырья, соблюдением технологических и санитарно-гигиенических правил и норм, эффективностью мытья и дезинфекции инвентаря, технологического оборудования помещений и проведением санитарно-противоэпидемических мероприятий.
119. Производственная лаборатория должна быть оборудована и содержаться в соответствии с требованиями действующего СанПиН "Санитарно-эпидемиологические требования к устройству и условиям работы микробиологических, вирусологических и паразитологических лабораторий", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 21 января 2004 года N 63 , зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2692.
120. Для проведения производственного контроля должна быть разработана инструкция, включающая номенклатуру, объемы и периодичность проводимых исследований.
121. При отсутствии на объектах малой и средней мощности производственной лаборатории, контроль должен осуществляться по договору с другими лабораториями, аккредитованными в установленном порядке.

10. Санитарно-эпидемиологические требования
к складским помещениям, холодильникам и транспортным
средствам для перевозки мяса и мясопродуктов

122. Объект должен обеспечиваться достаточным количеством складских помещений для хранения сырья, готовой продукции, упаковочных и вспомогательных материалов. Для хранения пищевого сырья и вспомогательных материалов должны использоваться подтоварники, стеллажи, полки. Складирование их на пол не допускается. Соль должна храниться в закрытых помещениях с водонепроницаемыми полами. Кости хранятся под навесом с водонепроницаемым полом, закрытым со всех сторон сетчатой перегородкой.
123. Все складские помещения должны содержаться в чистоте. Дезинсекция и дератизация должны проводиться организацией, имеющей лицензию на указанный вид деятельности.
124. Сырье и субпродукты при размещении в камерах холодильника должны укладываться штабелями на деревянные решетки или поддоны высотой 8 см от пола. Штабеля должны располагаться на расстоянии не ближе 30 см от стен и приборов охлаждения. Между штабелями должны быть проходы. Остывшее и охлажденное мясо должны храниться в подвешенном состоянии.
125. Условно годное мясо должно храниться в отдельной камере или в общей камере на участке, отгороженном сетчатой перегородкой.
126. Холодильные камеры должны ремонтироваться, мыться и дезинфицироваться после освобождения их от груза, в периоды подготовки холодильника к массовому поступлению грузов, при выявлении плесени на стенах, потолках, оборудовании камер и при поражении плесенями хранящейся продукции.
127. Для мойки и дезинфекции инвентаря, транспортных средств должны оборудоваться моечные отделения с водонепроницаемым полом, подводкой острого пара, горячей и холодной воды и трапами для стока смывной воды в канализацию.
128. Перевозка мяса и мясопродуктов должна проводиться в авторефрижераторах, изотермических кузовах и в охлаждаемых помещениях железнодорожного и водного транспорта при наличии на него санитарного паспорта установленного образца, утвержденного приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 апреля 2004 года N 349 "Об утверждении Правил выдачи, учета и введения санитарного паспорта на транспортное средства", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2840.
129. Возвратная тара должна приниматься от получателей продукции в чистом виде и повторно подвергаться санитарной обработке в отдельно оборудованных помещениях.

11. Санитарно-эпидемиологические требования
к бытовым помещениям

130. Бытовые помещения допускается размещать в отдельно стоящих зданиях, в пристройке или в основном производственном здании. При размещении их в отдельном здании должен быть предусмотрен теплый переход в производственные помещения.
131. Бытовые помещения для работников производственных цехов организаций должен оборудоваться санитарный пропускник в соответствии с требованиями действующих санитарных норм и правил (далее - СНиП).
132. В состав бытовых помещений должны входить: гардеробные верхней, рабочей и санитарной одежды и обуви; бельевая для чистой специальной одежды; помещение для приема грязной специальной одежды; душевые, туалет, раковины для мытья рук; столовая или комната приема пищи (при численности работающих в смену менее 30 человек); сушилка для одежды и обуви, прачечная и помещение для хранения уборочного инвентаря.
При количестве женщин более 100 должна оборудоваться комната личной гигиены женщин, при меньшем количестве должна предусматриваться специальная кабина с гигиеническим душем.
На объекте с числом работающих от 50 до 300 должен быть организован медицинский пункт, более 300 - здравпункт.
Для работающих в санитарной бойне и цехе технических фабрикатов должны быть отдельные бытовые помещения.
133. На объекте малой мощности для персонала должны быть гардеробная с душевой с площадью - 9 м ² и туалет с площадью - 1,5 м ² , которые оснащаются санитарно-техническими приборами из расчета 1 прибор на 10 работающих, с числом персонала менее 10 человек оборудование душевой не обязательно.
134. Не допускается располагать туалеты, душевые и прачечные над помещениями пищевых цехов, производственными и складскими помещениями столовых.
135. Туалеты должны быть с самозакрывающимися дверями. Шлюзы оборудуются вешалками для санитарной одежды, раковинами для мытья рук, мылом, щетками, устройством для дезинфекции рук, электросушилкой для рук или полотенцами разового пользования.
136. Стены в душевых должны облицовываться глазурованной плиткой на всю высоту помещения; в гардеробных санитарной одежды, бельевой для выдачи чистой одежды, в санитарных узлах и комнате гигиены женщин - на высоту 2 м должны окрашиваться материалами, разрешенными к применению в Республике Казахстан.
137. Бытовые помещения должны ежедневно по окончании работы убираться, стены, полы и инвентарь должны промываться мыльно-щелочным раствором и горячей водой; шкафы в гардеробных должны очищаться влажным способом и не реже 1 раза в неделю подвергаться дезинфекции.

138. Для уборки и дезинфекции туалетов должны выделяться специальный инвентарь (ведра, щетки, ветошь), имеющий сигнальную маркировку. После каждой уборки уборочный инвентарь должен погружаться на 2 часа в дезинфицирующий раствор.
139. На объектах должны проводиться мероприятия по борьбе с мухами, тараканами и грызунами в соответствии с действующими нормативными документами.

12. Санитарно-эпидемиологические требования
к условиям труда работающих

140. На объекте должен осуществляться контроль условий труда, включающий оценку производственных факторов (параметры микроклимата, производственного шума на рабочих местах, естественного и искусственного освещения, загрязнения воздуха рабочей зоны аэрозолями и газами), психофизических факторов, оценку бытовых условий, организацию питания и медицинского обслуживания.
141. Микроклимат помещений (температура, относительная влажность, скорость движения воздуха), значение коэффициента естественного освещения и освещенности рабочих поверхностей, искусственное освещение, уровни шума на рабочих местах, содержание вредных веществ в воздухе рабочей зоны должны соответствовать действующим гигиеническим нормативам.
142. Лица, подвергающиеся воздействию вредных и неблагоприятных производственных факторов, подлежат периодическим, профилактическим медицинским осмотрам в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 марта 2004 года N 243 "Об утверждении Перечня вредных производственных факторов, профессий, при которых обязательны предварительные и периодические медицинские осмотры и Инструкции по проведению обязательных, предварительных и периодических медицинских осмотров работников, подвергающихся воздействию вредных, опасных и неблагоприятных производственных факторов", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2780.
143. Работники объектов, а также учащиеся специальных учебных заведений должны проходить предварительные при поступлении на работу и периодические медицинские осмотры согласно приказу Министра здравоохранения Республики Казахстан "Об утверждении Правил проведения обязательных медицинских осмотров декретированных групп населения" от 20 октября 2003 года N 766 , зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2556; проходить специальную гигиеническую подготовку в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 17 сентября 2003 года N 688 "Об утверждении Правил по организации и проведению гигиенического обучения декретированной группы населения", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2531.
Руководители объектов должны обеспечить прохождение работающими во вредных условиях периодический, профилактический медицинский осмотр, в порядке, установленном уполномоченным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.
144. Каждый работник должен иметь личную медицинскую книжку установленного образца, где отмечаются результаты медицинских осмотров, обследований и прививок, а также данные о прохождении гигиенического обучения.
145. Работающий персонал должен быть обеспечен санитарной одеждой. Рабочие на обвалке и жиловке мяса должны иметь предохранительные перчатки и кольчужную или панцирную сетку, защищающую от порезов пальцы рук и живот.
146. Персонал должен следить за чистотой рук, работать в санитарной одежде, при выходе из объекта и перед посещением туалета снимать санитарную одежду, мыть руки с мылом перед началом работы и после посещения туалета, а также после каждого перерыва в работе и соприкосновения с загрязненными предметами.

147. Во избежание попадания посторонних предметов в сырье и готовую продукцию не допускается вносить и хранить в пищевых цехах мелкие стеклянные и металлические предметы (кроме технологического инвентаря); застегивать специальную одежду булавками, иголками и хранить в карманах халатов предметы личного обихода (зеркала, расчески, кольца, значки, сигареты, спички). В каждом пищевом цехе должен быть организован учет бьющихся предметов.
148. Ежедневно перед началом работы должен проводиться осмотр персонала. Лица с гнойничковыми заболеваниями, порезами, ожогами, подозрениями на инфекционные заболевания к работе не допускаются. Результаты осмотра заносятся в журнал установленной формы (приложение 2 к настоящим санитарным правилам).
149. Слесари, электромонтеры и другие работники, занятые ремонтными работами в производственных, складских помещениях, должны выполнять правила личной гигиены, работать в цехах в специальной одежде, инструменты переносить в закрытых ящиках с ручками и принимать меры по предупреждению возможности попадания посторонних предметов в продукцию.
150. Принимать пищу работники должны в столовой, комнате для приема пищи или других пунктах питания, расположенных на территории. Не допускается принимать пищу на рабочих местах и хранить пищевые продукты в индивидуальных шкафах гардеробной.
151. Стирка санитарной одежды должна проводиться в прачечной организации или в другой прачечной населенного пункта. Не допускается стирка специальной одежды на дому.
152. На объекте должна быть аптечка с набором медикаментов для оказания первой медицинской помощи.

Приложение 1
к санитарно-эпидемиологическим правилам
и нормам "Санитарно эпидемиологические
требования к содержанию и эксплуатации
объектов по производству мяса и мясной
продукции, их хранению и транспортировке"

Журнал
учета выявлений и ликвидаций аварий
и ремонтных работ на водопроводе и канализации

N п/п	Место, дата и время аварии	Характер повреждений	Дата и время проведения ремонта	Кем, как и когда была проведена дезинфекция водопроводной сети	Результаты бак анализовводы после проведения дезинфекции водопроводной сети	Росписи ответст- венного за участок и проводив- шего ремонт
1	2	3	4	5	6	7

Приложение 2
к санитарно-эпидемиологическим правилам
и нормам "Санитарно эпидемиологические
требования к содержанию и эксплуатации
объектов по производству мяса и мясной
продукции, их хранению и транспортировке"

Журнал
результатов медицинских осмотров работников цеха

Цех (бригада) ___________________________________________________
_________________________________________________________________
Начальник (бригадир) ____________________________________________
_________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество)

N N п/п	Фамилия, имя, отчество	Цех, должность	Месяц/дни
			1	2	3	4	7	...	30
1.			здоров	отпуск	болен	Выходной	Отстра- нен от работы	...
2.

"Ет және ет өнімдерін өндіру, сақтау және тасымалдау объектілерін күтіп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен нормаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2005 жылғы 17 ақпандағы N 60 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2005 жылғы 8 сәуірде тіркелді. Тіркеу N 3555. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2010 жылғы 3 тамыздағы № 588 Бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2010.08.03 № 588 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

"Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 7-бабының 10) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған "Ет және ет өнімдерін өндіретін объектілерді күтіп-ұстауға және пайдалануға, олардың сақталуына және тасымалдауына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық ережелерi мен нормалары бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті (Байсеркин Б.С) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге жіберсін.
3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ұйымдастыру-құқықтық жұмыс департаменті (Акрачкова Д.В.) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ресми жариялауға жолдасын.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі, Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері А.А.Белоногқа жүктелсін.
5. Осы бұйрық ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Министр

"КЕЛIСIЛДI"
Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрi
________________
2005 жылғы "10" наурыз

Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау министрінің
N 60 бұйрығымен
2005 жылғы 17 ақпандағы
БЕКІТІЛГЕН

"Ет және ет өнімдерін өндіретін нысандарды
күтіп-ұстауға, пайдалануға, өнімдерді сақтауға
және тасымалдауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" туралы санитарлық-эпидемиологиялық
ережелер мен нормалар

1. Жалпы ережелер

1. "Ет және ет өнімдерін өндіретін нысандарды күтіп-ұстауға, пайдалануға, өнімдерді сақтауға және тасымалдауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" туралы санитарлық ережелер мен нормалар (бұдан әрі - СанЕжН) ет және ет өнімдерін өндірумен, дайындаумен және сақтаумен айналысатын заңды және жеке тұлғаларға таралады.

2. Осы санитарлық ережелер мен нормаларды дайындауда төмендегі терминдер мен анықтамалар қолданылды:
1) малдардан алынатын өнімдер мен малдардан алынатын шикізаттарды өндірумен, дайындаумен, союмен, сақтаумен, қайта өндірумен айналысатын нысандар - малдарды соятын, малдардан алатын өнімдерді, шикізаттарды қайта өңдейтін нысандар;
2) зарарсыздандыру - жуу пункті (бұдан әрі - зарарсыздандыру үшін жуатын пункт) - малдарды таситын көлікті жуып, зарарсыздандырудан өткізетін орын;
3) қанды фибринсіздендіру - қанның ұюын болдырмайтын үдеріс;
4) етті жібіту - еріту барысында еттің қалың жеріндегі температураны минус 1 градустан (бұдан әрі - ^о С) төмен емес жағдайға келтіру;
5) садыра құдық - малдың ішінен шыққан садыра қидың сұйық бөлігін жинауға арналған сыйымдылық;
6) оқшаулағыш - ауру малды ұстауға арналған қора;
7) казеин - қанды өңдеуден өткізу барысында алынатын белокті материал;
8) мал жыны - күйіс қайыратын малдың үлкен қарыны, жұмыршағы, қатпаршағы және ішектерінің ішіндегі жыны;
9) жетілдіру камерасы - дайын өнімнің органолептикалық көрсеткіштерін қамтамасыз ету және сақтауға төзімділігін арттыру үшін етке созылмалы түр беріп, ылғал ұстағыш қабілетін сақтау мақсатында керіп, ұстауға арналған жай;
10) конфисканттар - мемлекеттік малдәрігерлік - санитарлық қадағалау органдары арқылы тамаққа қолдануға жарамсыз деп танылған малдың ұшасы, ұшасының жартысы немесе бөлігі;
11) магниттіұстағыш - ұсақ темір заттарды ұстауға арналған қондырғы;
12) ет - сойылған малдың ұшасынан немесе ұшасының бір бөлігінен алынған бұлшық еттің, майдың және сүйектің (немесе сүйексіз) тіндерінің жиынтығы;
13) ет өнімдері - сойылған малды өңдеу барысында алынған өнім;
14) еттен жасалған жартылай дайын өнімдер - жылыту арқылы өңдеуден өткізуге алдын ала дайындалған ет өнімдері;
15) шелдеу - терінің астында қалған етті және майды сылып алып тастайтын технологиялық әдіс;
16) малдың қиы - малдың астына төселген заттармен (сабан, торф) қосылған малдан шығатын қатты және сұйық нәжістен дайындалған органикалық тыңайтқыш;
17) ет өңдеумен айналысатын қуатты шағын ұйымдар (шағын өндіріс) - өндіретін өнім көлемі тәулігіне 3 тоннадан аспайтын ұйым;
18) өндірістік зертхана (бұдан әрі - зертхана) - өндіріс барысында өнімдерге зертханалық тексеріс жүргізіп, өнімдерді сынайтын нысан зертханасы;
19) тұздау орны - етті өңдеуге және туралған етті тұздауға арналған орын;
20) малдарды бөліп қабылдауға арналған орын - малдарды бөліп қабылдауға арналған орын;
21) санитарлық сою орны - ауру малдарды союға арналған үй-жай;
22) тез мұздататын тоңазытқыш - етті минус 30 ^о С және одан да төмен температурада тез тоңазытатын қондырғы немесе тоңазытатын үй-жай;
23) термограмма - шұжықты ыстықпен өңдеуден өткізу үдерісінің графикалық бейнесі;
24) технологиялық жарамсыз өнім - тағамдық мақсатқа қолдануға жатпайтын өнім;
25) шартты түрдегі жарамды ет - залалсыздандырылғаннан (пісірілгеннен, шұжық бұйымдарын дайындағаннан кейінгі, консервілер, финнен залалсыздандырылған) кейін пайдалануға рұқсат етілген ауырған малдардың ұшасы;
26) жан-жануарлардан алынатын - тиісті өңдеусіз тамақ ретінде пайдалануға болмайтын ет және ет өнімдері, сүт және сүт өнімдері, балық және балық өнімдері, жұмыртқа және жұмыртқа өнімдері, сондай-ақ ара шаруашылығының өнімдері;
27) жан-жануарлардан алынатын шикізаттар - тері, жүн, шаш, қыл, аң терісі, түбіт, қауырсын, іштен сөл бөлетін бездер, ішек-қарын, қан, сүйек, мүйіз, бақай және мал азығы үшін және (немесе) өндірісте қолданылатын басқа өнімдер;
28) малды сою цехы (пункті) - санитарлық-эпидемиологиялық және мал-дәрігерлік санитарлық талаптарға сай болып, құрал-жабдықтармен жабдықталған құрылыс.

2. Аумақты күтіп-ұстауға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

3. Нысанды орналастыру, жер учаскесін бөлу, құрылысын жүргізуге және қайта жаңарту, пайдалану үшін жасалынатын жобалық құжаттар санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары және мемлекеттік мал-дәрігерлік қадағалау органдарының санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысы болған жағдайда ғана орналастырылады.

4. Нысан жеке аумақта орналасуы керек.
Ұйымның тұрғын үй ғимараттарында мал соятын орындарды шұжық өнімдерін және ет ыстайтын орындарды қарастыруға болмайды.

5. Ұйымның қуатына қарай халықтың санитарлық-эпидемиологиялық тұрақтылығы саласындағы қолданыстағы СанЕжН талаптарына сай санитарлық-қорғау аумағы анықталады.

6. Нысан аумағы қоршалынып, көркейтіледі. Құрылыстан бос аумақтар периметрі бойынша көгалдандырылады. Аумақта өсімдіктердің гүлдеу кезінде шашылатын талшықтар беретін, өнімі салбырап тұратын ағаштар мен бұталарды егуге рұқсат етілмейді.

7. Аумақ жаңбыр, қар және жуынды суларды ағызып жіберетін жүйемен жабдықталуы керек.

8. Аумақтың кіріп шығатын екі есігі болып, күн сайын тазалануы керек. Жазда - сумен шайылып, қыста - қар мен мұздан тазаланып, құм себілуі керек.

9. Нысан аумағында төмендегідей негізгі аймақтар болуы керек:
1) әкімшілік - аумақтың, әкімшілік үй-жайлары орналасқан ғимараттан, бақылау жүргізіп жіберетін пункттен және жеңіл көліктер тұруға арналған аумақтан;
2) шаруашылық - аумақтың, қосалқы шаруашылыққа арналған ғимараттарды, бақылау пункттерінен, механикалық жолмен жөндеу жүргізетін мастерскойлардан, жағар май, құрылыс және қосымша материалдарды сақтауға, қоймалық үй-жайлардан, қоқыс пен қалдықтар жинайтын контейнерге арналған алаңнан, аулалық дәретханаларды орналастыруға арналған аумақтан;
3) малды союға жіберер алдында ұстайтын аумақ - оқшаулайтын карантиндік бөлімшеден және оқшаулағыштан, автокөлікті зарарсыздандыратын пункттен, мал союдың тазалық аумағы бар бөліктен. Санитарлық сою орнының жеке кіріп шығар жолы болуы керек;
4) өндірістік-негізгі өндірістік ғимараттар орналасқан аумақтың бір бөлігі; сондай-ақ өндірістік зертхана, (егер жұмыскерлер саны 50 мен 300-дің аралығында болса) медициналық пункт, ал 300-ден көп болса денсаулық пункттерін; тұрмыстық үй жайлар; егер ауысым ішіндегі жұмыскерлердің саны 30-дан көп болса асхана; егер ауысым ішінде жұмыскерлердің саны 30-ға дейін болса, тамақ қабылдайтын бөлме, сондай-ақ мал дәрігерлік инспекторлар үшін қызмет бабындағы үй-жай қарастырылуы керек;
5) су құбыры және канализациялық құрылғылар орналасқан аумақтан.

10. Тиеп-түсіретін алаңдар, темір жол және автокөлік платформалары мен ашық мал ұстайтын жерлерден өтетін жолдар, санитарлық блок аумағы, малды айдау жолдары, автокөлікке арналған жолдар тегіс, су өткізбейтін асфальт-бетонды қабаты бар, жууға және зарарсыздандыруға ыңғайлы болуы керек.

11. Аумақтағы ғимараттар, имараттар және құрылғылардың орналасуы төмендегі жүктерді тасымалдау барысында көлік жолдары кесіп өтпейтіндей болып орналасуы керек:
1) шикізаттар және дайын өнімдер тұрған жерден;
2) мал дәрігерлік тексеруден кейін сояр алдына ұстайтын орынға жіберілген дені сау малдармен, карантинге, оқшаулауға, немесе санитарлық сою орнына жіберілген ауру немесе ауыруға қауіпі бар малдар орналасқан жерден;
3) тағамдық өнімдерді малмен, қимен, өндірістік қалдықтармен жанаспайтындай етіп.

12. Қоқыстарды жинау үшін темір контейнерлер қолданылады, олар, көлемі контейнердің түбінен 3 есе үлкен асфальтталған алаңда, өндірістік және қосалқы үй-жайлардан 25 метрден (бұдан әрі - м) кем емес қашықтықта орналастырылады.
Қоқыстар жиналатын алаң 3 жағынан, биіктігі 1,5 м бетондалған немесе кірпіштен қаланған қабырғамен қоршалуы керек.
Қоқыстар мен қалдықтар контейнер сыйымдылығының 2/3 бөлігі толған кезде шығарылады, бірақ күніне кем дегенде бір рет тазалануы керек. Босаған контейнерлерді жуып және зараpсыздандырады.

13. Автокөліктердің дөңгелектерін зарарсыздандыру үшін кәсіпорынның аумағына кіретін және шығатын қақпаның жанында эпизотиялық жағдайдың қалыптасуына байланысты арнайы зарарсыздандыратын ерітіндімен толтырылған зарарсыздандыратын кедергілер болуға тиіс. Зарарсыздандыратын кедергілер жылдың суық мезгілдерінде зарарсыздандырғыш ерітінділер қатып қалмас үшін, жылыту құралдарымен жабдықталуы керек.

3. Канализация және сумен жабдықтау жүйесіне
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

14. Шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыз ету үшін су көзін таңдағанда санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органының қорытынды негізінде жүргізіледі артизандық құдықтар және су қоры сақталатын орын халықтың санитарлық-эпидемиологиялық тұрақтылығы саласындағы қолданыстағы СанЕжН сай жүргізіледі.

15. Нысандарды сумен қамтамасыз ету қолданыстағы құрылыс нормалары мен ережелерге (бұдан әрі - ҚЕжН) сай жүргізіледі. Технологиялық жағдайға, шаруашылық-тұрмыстық, ауыз су қолданыстағы Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2004 жылғы 28 маусымда N 506 бұйрығымен және Қазақстан Республикасының нормативті құқықтық актілерді тіркейтін Мемлекеттік Реестрінде тіркелген "Орталықтандырылған ауыз сумен қамтамасыз етілетін су сапасына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" және "Орталықтандырылған ыстық сумен қамтамасыз ету жүйесін күтіп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға" сай болуы керек.

16. Су құбырымен келетін суды келтіру оқшауланған үй-жайда жүргізіліп, онда манометрлер, су сынамасын бөліп алуға арналған крандар, құюға арналған траптар, қайта оралдыратын клапандар қарастырылуы керек. Нысандарда канализация мен су құбырларының ішкі жүйелері мен ішкі алаңдарының жоспарлары болуы керек.
Су құбырында орын алған апат кезінде жөндеу жұмыстарын жүргізгенде және жүйеде судың, будың, суықтың болмауы туралы мәліметтер жорналға тіркелуі қажет (осы санитарлық ереженің 1-ші қосымшасында көрсетілген).

17. Ауыз су, техникалық су және өндірісті сумен қамтамасыз ету бөлек болып, оларды сумен қамтамасыз ететін құбырлар бөлек төстермен боялуы керек. Суды бөлу нүктесінде "ауыз су", "техникалық" деген жазу болуы керек. Техникалық суды компрессордың қызметіне, ауланы суғаруға, машиналарды жууға пайдалануға болады.

18. Мал соятын цехта (пунктте) санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысы бар мал соятын жерде орталықтандырылған немесе жергілікті су көздері қарастырылуы керек. Мал соятын жерде тасып әкелінетін сумен жұмыс істеуге болмайды.

19. Өндірістік және шаруашылыққа керекті суды сақтау үшін, өндірістің қуатына сай су сақтайтын сыйымдылықтар қарастырылуы керек. Сыйымдылықтар сынама алуға мүмкіндік беретін крандармен жабдықталып, оған көтерілетін сатымен, қақпақпен қапсырмалары және люктары болып, құлыпталынып, пломбыланып, "Ауыз су"деп жазып қою керек.
Сыйымдылыққа жіберілетін шаруашылық - ауыз судың және өндірістік судың сапасы өндірістік зертхана немесе белгіленген тәртіп бойынша тіркеуден өткен басқадай зертхана арқылы бақыланып отырылуы керек.

20. Ауыз суға арналған сыйымдылықтардағы суды ауыстыру уақыты әрбір 48 сағаттан кейін жүргізілуі керек.
Суды сақтау сыйымдылықтарын тазалау және залалсыздандыру жұмыстары жоспар бойынша жүргізіліп, кем дегенде тоқсан сайын 1 рет жүргізілуі керек; апат орын алғанда; жөндеу жұмыстарын жүргізгеннен кейін зертханалық бақылау (жуынды алу) жасап, оның қорытындысын жорналға тіркеу керек.

21. Өндірістік үй-жайлар су алатын жерде араластырғыш қондырғысы бар ыстық және суық сумен қамтамасыз етілуі керек; тазалауға арналған суды алушы крандармен жабдықталуы керек, олар әрбір 500 шаршы метрлік (бұдан әрі - м ² ) үй-жайға бір краннан кем болмауы керек. Цехтарда қол жууға арналған раковиналар қойылып, су араластырғыштармен, сабынмен, шөткемен, 1 рет қолданатын қол сүрткіштермен немесе электр кептіргіштерімен жабдықталуы керек. Олар әрбір өндірістік цехқа кірер жерде немесе пайдалануға оңтайлы жерде орналасып, жұмыс орнынан 15 метрден алыс орналаспауы керек.

22. Жылумен қамтамасыз ететін жүйеден алынатын ыстық суды технологиялық үдеріс, құрал-жабдықтар мен үй-жайларды санитарлық өңдеуден өткізгенде пайдалануға болмайды.

23. Ішетін суды пайдалану үшін сатуратор қойылып, ондағы судың температурасы +8С-ден төмен емес және 20С-ден жоғары болмауы керек.

24. Өндірістік үй-жайлар, ағынды су жинап алу үшін тормен жабдықталған диаметрі 10 сантиметрден (бұдан әрі - см) кем емес су ағатын траптармен жабдықталуы керек.

25. Ғимараттар жалпы қалалық канализация жүйесіне қосылуы керек. Өндірістік және шаруашылық-тұрмыстық қалдық ағынды сулар үшін ішкі канализация жүйесі бөлек болып, коллекторларға өз бетімен жеке шығуы керек. Өндірістік және тұрмыстық суларды тазалаудан өткізбей және санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысыз ашық су қоймаларына жіберуге болмайды.

26. Өндірістік цехтардан шығатын ағынды сулардың әр түрлі канализациялық жүйесі болуы керек: майлы, майсыз суларға, шаруашылық-тұрмыстық, ластанбаған өндірістік суларға арналған.

27. Өндірістік цехтардан шыққан ағынды қалдық су жергілікті канализация жүйесіне түсерден бұрын мынандай тазалудан өтуі керек:
1) механикалық жолмен тазалануы керек;
2) маймен ластанған ағынды су - май ұстағыштардан өтуі керек;
3) карантинді бөлімнен шыққан ластанған және аумақты жуудан шыққан ағынды су мал қиынан тазартылып, зарарсыздандырылуы керек.

28. Малды сояр алдындағы орыннан, карантиндік бөлімнен, оқшаулағыштан, санитарлық сою орнынан, автокөліктерді санитарлық өңдеуден өткізетін орыннан және жанар май орындарынан келіп түсетін жуынды сулар ұйымның басқа бөліктеріне түспеуі керек.

29. Егер нысан канализациясы жоқ елді мекенде орналасса, онда қалдық сулар үшін жергілікті канализация жүйесі қарастырылып немесе сыртқа тасылуы керек.
Ағынды суды қабылдайтын бетондалған шұңқыр өндіріс орнынан кем дегенде 20м жерде орналасып, оның қақпағы болып, ол шұңқырдың 2/3 көлемі толғанда тазалануы керек. Суы жерге сіңіп кететін құдықтарды пайдалануға болмайды.

30. Барлық қатты қалдықтар, оның ішінде малдың қиы арнайы сақтағыштарда жиналып, залалсыздандырылатын жерлерге немесе қайта өңдеуге жіберіледі.

31. Жеке тұрған дәретханалар негізгі өндірістік және қойма үй-жайларынан кем дегенде 25 метр жерде орналасып, таза жағдайда ұсталынып, жетісіне кем дегенде 1 рет зарарсыздандырылуы керек.

4. Жарықтандыруға, желдетуге және жылу беруге
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

32. Өндірістік, қосымша және тұрмыстық үй-жайлар қолданыстағы ҚНжЕ сай, сорып шығарылатын желдету немесе жергілікті желдету жүйесімен жабдықталуы керек.

33. Өндірістік үй-жайларға жіберілетін ауа жерден 2 м (1,5) биіктіктен сорылуы керек. Ашық технологиялық үдеріспен жұмыс атқаратын цехтарда сырттан келетін ауаны тазалайтын қондырғы қарастырылуы керек.

34. Желдету жолдары, технологиялық құралдардың ауа жүретін жолы кем дегенде тоқсан сайын 1 рет тазалануы керек. Тағам өнімдерін өндіретін цехтарға, соярдың алдында мал ұсталатын үй-жайлардан, түтін газдары (түтін генераторы бөлмесінен, қуыратын, ыстайтын) түсетін, жарылғыш заттар (аммиак өндірісінің компрессорлық бөлмесінен) өндіретін орындардан желдету жүйесі арқылы ауа әкелуге болмайды. Осы үй-жайларда пайдаланылған ауаны қайта қолдануға болмайды.
Малдарға арналған құрғақ жемді дайындайтын өндірістің желдету жүйесі тағамдық өнімдерді дайындау цехының сорып-шығаратын жүйесінен бөлек болуы керек.

35. Өндірістік және қосымша жұмыстарға арналған үй-жайлардың орталықтандырылған немесе жергілікті жылу көзі болуы керек. Микроклиматтың көрсеткіштері (температурасы мен салыстырмалы ылғалдылығы және ауаның жылжу жылдамдығы) қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сай болуы керек.

36. Жылу берудің жылыту құралдары шаңнан тазалауға оңай, жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін ыңғайлы орналасуы керек. Жылу құралдарының беті бұжыр болмауы керек, жылу құралдарын әдеміленген тор көздермен жабуға болмайды.

37. Барлық өндірістік және қосымша үй-жайларда қолданыстағы ҚНжЕ-нің талаптарына сай табиғи және жасанды жарық көздері болуы керек.

38. Жарық түсетін тесіктер сырттан және іштен құрал-жабдықтармен, ыдыстармен тұмшаланбауы керек; терезелердің шынылары тоқсан сайын 1 рет шаң мен күйеден тазалануы керек. Керек болған жағдайда шынылар айырбасталып, терезелердің шынысын жарық өткізбейтін материалдарды қолдану арқылы өзгертуге болмайды.

39. Өндірістік цехтар мен қоймалардың жасанды жарық көздері кездейсоқ жағдайда сынып қалмас үшін торлы арматурамен немесе жабық флафонмен жабылуы керек.
Егер сынап толтырылған газ арқылы разрядталатын шамдарды жарық көзі ретінде пайдаланғанда, оның істен шыққандарын қайтадан пайдаға асыратын тәртіп жолы қарастырылуы керек. Сынған шамдарды уақытша жинап сақтауға жеке үй-жай қарастырылып, оларды қайта өңдеуден (демеркуризация) өткізу үшін өңдеу пункттеріне тапсыру керек. Пайдалынған шамдар есепке алынып, арнайы жорналда тіркеледі.

40. Адамдар тұрақты жұмыс істейтін өндірістік цехтарда табиғи жарық көздері болуы керек.

41. Әрбір үй-жай, егер технологиялық үдеріс мұны керек ететін болса, табиғи түрде желдетілуі керек. Бу және көп мөлшерде ыстық бөлінетін үй-жайларда сорып шығаратын желдеткіш жүйесі болуы керек.

5. Ғимараттар мен өндірістік үй-жайларға
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

42. Ет өнімдерін өндіретін нысандардың қуаттылығы бір ауысымдағы өңделген ет көлеміне қарай анықталады. Олар мынандай нысандарға бөлінеді:
1) бір ауысымда 3 тоннаға дейін ет өнімдерін өңдесе - ол шағын қуатты;
2) 10 тоннаға дейін - орташа қуатты;
3) 10 тоннадан жоғары болса жоғарғы қуатты болып саналынады.

43. Нысан пайдалануға берілгенде етті және ет өнімдерін өндіру көлеміне және түрлеріне тиісті аумақтың санитарлық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік органы санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды беруі керек.

44. Ұйымның қуаты мен саласына қарамастан өндіріс үдерісі барысында мыналар қамтамасыз етілуге тиіс:
1) технологиялық үдерістің тоқтаусыздығы;
2) таза үдерістер мен лас үдерістердің оқшаулануы;
3) цехтардың арасында ыңғайлы байланыс және технологиялық үдерістерді механикаландыру және автоматтандыру.

45. Ет өнімдерін өндіру барысында оның шығаратын өнімдерінің түрлеріне және қуаттылығына қарай мынандай үй-жайлардың тобы қарастырылуы керек:
1) малды сояр алдында ұстауға арналған базада карантинді, оқшаулағыш, санитарлық сою орны (бұдан әрі - карантин бөлімшесі). Базаға көшеден енетін жеке жол болып, малды қабылдайтын алаң, жұмыскерлерге тұрмыстық бөлме қарастырылуы керек;
2) малдың ұшасын, ішек-қарынын, ішектерін, тағамдық майларды, техникалық альбуминды алғашқы өңдеуден өткізетін және теріні сақтайтын бөлімшесі бар цех;
3) шұжық жасайтын цехта (етті сүйектен айыратын, ет турамасын дайындайтын, тұздау, бүйендейтін, тығыздайтын, қайнататын, ыстайтын кептіретін және басқа да цехтар мен камералар) болуы керек. Шұжық цехында жартылай дайындалған ет өнімдерін (аспаздық ет - ірі және ұсақ ет туралған, тоңазытылған еттік-ұндық бұйымдарды, вакумдалған өнімдерді) дайындауға рұқсат беріледі;
4) шикізаттар мен дайын өнімді сақтайтын тоңазытқыш камералар;
5) консервілеу цехы;
6) мал азығы және техникалық өнімдер цехы;
7) медициналық препараттар цехы;
8) қосымша цехтар (цех ішіндегі жиһаздарды, айналыста жүретін қаптама құралдарды жекелей жууға арналған, дайын өнімдерге, шикі заттарға, бос ыдыстарға қосымша материалдарға, тағамдық қоспаларға арналған қоймалық үй жайлар);
9) құс еттерін өңдеу үшін негізгі цехтың жанында оқшауланған жеке бөлімше қарастырылады.

46. Ет, шұжық, консерві, ішек-қарын шикізаттарын, техникалық фабрикаттарды өндіретін цехтарды корпустарда және жеке тұрған ғимараттарда орналастыруға болады.

47. Еттен жасалған жартылай дайындалған және тоңазытылған ет-ұндық өнімдерді (тұшпара, манты ж.б.) шығарғанда мынандай үй-жайлар бөлінеді:
1) шикі заттарды, бос ыдыстарды, дайын өнімді орауға және мұздататын жабдықтарға арналған үй-жайлар;
2) еттен жасалған жартылай дайындалған өнімдерді шығаратын цехтарда етті жібітуге (дефорстация), өңдеуге, оны қайта өңдеу үшін;
3) фарш өндіретін, нан илейтін, тоңазытылған ет өнімдерінен жартылай дайын өнімдер шығаратын, оларды тоңазытатын орайтын және сақтайтын орындар болуы керек.
Цехтар мен учаскелер белгі салынған үстелдермен және тақтайлармен жабдықталады.

48. Қуаттылығы орташа және шағын ұйымдарда ортақ залдардан мыналарды біріктіруге болады:
1) малды алғашқы өңдеу цехын (бұдан әрі - сою цехы) өкпе-бауыр және ішек-қарын өңдейтін үй-жаймен;
2) етті сүйектен ажырату, ет турамасын жасау, піспектеу, орау, жартылай дайындалған және ет блоктарын өндіру цехтарын;
3) тері, шаш, қылшықты өңдейтін цехты тұздықты дайындау және қалпына келтіру цехымен және тері қоймаларымен. Терілерді сақтайтын цехта 2 учаске болуы керек, бірі - теріні дайындау, бөлектеу, тұздау және сақтау үшін; екіншісі ауру малдардан алынған терілерді дайындау үшін оқшауланған цех болуы керек.

49. Жоғарғы қуатты нысандарда мынандай цехтар болуы керек:
1) тағамдық альбумин цехына арналған үй-жай техникалық альбумин шығаратын үй-жайдан бөлек болуы керек;
2) ет, сүйек ұнын, мал азығы және техникалық өнімдерді дайындайтын цехтар оқшау орналасып және олардың жеке шикізаттық бөлімшелері жуатын жері бар жерде орналасуға тиіс.

50. Қуаттылығы шағын нысандарда мынандай үй-жайлардың жиынтығы болып, аумағы мынадан кем болмауы керек:
1) мал сою орнына: мал тұратын қамау - 20 м ² ; соятын үй-жай (тері жиналатын, өкпе-бауыр, ішек-қарынды өңдейтін учаскелері бар) - 50 м ² , екі мұздатқыш камералар (шикі мен жарамсыздар деп табылған еттер) - 20 м ² , шартты-жарамды етті зарарсыздандыруға арналған бөлме - 10 м ² ;
2) мұздатылған жартылай дайындалған өнімдерді шығару цехына арналған: қабылдау бөлмесі - 12 м ² ; өндірістік цех - 30 м ² ; дайын өнімдер қоймасы - 9 м ² ; ұн қоймасы - 6 м ² ; орауға және өлшеуге арналған бөлме - 12 м ² ; басқа шикізаттар қоймасы - 3м ² ;
3) шұжықтық өндіріс: қабылдау бөлмесі (ұшаны еріту және тазалау) - 12м ² ; өндірісті цех - 30 м ² ; шикі заттарға арналған мұздатқыш камералар - 18 м ² ; шикі заттарды тұздауға және еттің дайын болуына арналған мұздатқыш камера - 10м ² ; алдын ала ыстықпен өңдеуге арналған үй-жайлар (қайнату, қуыру) - 20 м ² ; пісіру цехі - 12 м ² ; жуатын бөлме - 10 м ² ; ыстайтын бөлме - 9 м ² ; төгілмелі шикі заттар қоймасы - 3м ² ; шұжықтарды тұндыратын бөлме - 9м ² ; шұжықтарды салқындатуға арналған бөлме - 20 м ² ; дайын өнімдерді сақтауға арналған мұздатқыш және экспедициялық камера - 18 м ² ; жартылай ысталған және шикідей ысталған шұжықтарға арналған кептіргіштер - 9 м ² ;
4) ет консервісін өндіретін цехтарға арналған үй-жайлардың жиынтығы: қабылдау бөлмесі - 12м ² ; көмекші материалдар қоймасы - 6м ² ; өндірістік - 40м ² ; пияз дайындайтын бөлме - 6 м ² ; автоклав бөлмесі (1 автоклавқа) - 9м ² ; дайын өнімді уақытша сақтау қоймасы - 30м ² ; ыдыстарға арналған қойма, орау бөлмесі - 20м ² ; дайын өнімдер қоймасы - 20м ² ; өндірістік микробиологиялық зертхана қолданыстағы СанЕжН сай Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2004 жылы 21 қаңтарында N 63 бұйрығымен бекітіліп, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді тіркейтін Мемлекеттік регистрінде N 2692 тіркелген бөлінетін алаңдардың көлемі қолданыстағы санитарлық ережелердің талаптарына сай, шығаратын өнімнің көлемі мен түрлеріне қарап анықталады;
5) цехтардың өндірістік үй-жайларының ауданын жобалау кезінде, әрбір нақты жағдайда, мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарымен келісіліп отырылуы керек.

51. Әлсіреген және ауру малдарды сою жеке күндері ортақ цехтарда немесе дені сау малдарды сойғаннан (дені сау малдарды сойғанда өнім болмағанда) кейін ауысымның соңында үй-жай, жабдықтар, керек-жарақтар тазаланып, зарарсыздандырылады.

52. Өндірістік цехтарда және ұйымның санитарлық блок үй-жайларында өндірістің қуаттылығы мен бағытына қарамай қабырғалардың панелі мен коллонасы глазурленген плиткамен әрленуі немесе 2 м биіктікке дейін түсі ашық майлы сырмен боялуы керек.

53. Цех ішіндегі құбырлар өзінің орындайтын бағытына қарай ерекшеленетін түске боялуы және таза ұсталуы керек.

54. Жергілікті көлікті (арба, автокар) қолданылатын үй-жайлардағы коллоналардың бұрышын зақымдалудан сақтау үшін 1 м биіктікке дейін, ілінбелі жылжыма көлік жүретін орындарды 2 м биіктікке дейін қаңылтырмен қаптап, қорғау керек. Есіктердің төменгі жағы 0,5 м биіктікке дейін қаңылтырмен қапталуы керек.

55. Барлық үй-жайлардың едендері тегіс, су өткізбейтін материалдармен қапталып, жұмыс орындары және су ағатын жолдар мен траптарға қарай еңіс болуы керек. Жұмыс барысында көп су бөлінетін еден маймен ластанатын өндірістік цехтардың едендері ағаштан жасалған тор көздерімен жабдықталуы керек.

56. Үй-жайларға ағымдағы жөндеу жұмыстары керек болған жағдайда кем дегенде 6 айда 1 рет жүргізіліп отыруы керек. Өндірістік, тұрмыстық және көмекші үй-жайлардың қабырғалары мен төбесін әктегенде немесе сырлағанда зарарсыздандыру жұмысы қоса жүргізілуі керек.

57. Өндірістік үдеріс барысында едендері мен қабырғалары маймен былғанатын май өңдейтін және кейбір ет өңдейтін цехтарда оларды ыстық сабын ерітіндісімен күніне кем дегенде 2 рет жуады. Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген сілтілі ерітіндімен немесе басқадай майсыздандыратын заттармен жууға болады.

58. Ауысым соңында барлық цех ішінде орналасқан есіктерді, жуынды суға арналған трап пен науаларды, тасымалдауыштарды, конвейерлерді, лифттерді жуып, шайып, зарарсыздандырады.

59. Терезенің шынысын, оның рамасының ішкі бетін 15 күнде бір рет, ал сыртқы бетін оның кірленуіне байланысты жуып сүртіп отыру керек. Жазғы мерзім кезінде ашылатын терезелерді шыбыннан қорғау үшін металдан жасалған торлармен қаптау керек.

60. Жинап-тазалау құрал-жабдықтарына белгі салынып, олар арнайы шкафта сақталуы керек. Оларды басқа мақсатта қолдануға болмайды.
Жуғыш және зарарсыздандырғыш заттар жеткілікті мөлшерде болып, арнайы қоймада немесе шкафта сақталуы керек.

61. Кеміргіштерден қорғану үшін мыналарды орындау керек:
1) есіктің табалдырықтары мен есікті (40-50см биіктікке) қаңылтырмен немесе темір тормен қаптау керек;
2) жертөле терезелері мен желдеткіш жүйесінің тесіктері қорғағыш тормен жабылуы керек;
3) қабырғалардағы, едендердегі, су құбырлары өтетін жерлердегі тесіктерді металл жаңқалары қосылған цементпен жабу керек;
4) цехтарды тағам қалдықтары мен кездейсоқ түсетін өнімдерден тазалап, жұмыс соңында тағамдық шикі заттар мен дайын өнімдерді мұқият жабу керек.
5) дератизация шаралары жүргізілуі керек.

6. Технологиялық құрал-жабдықтар мен жинап-тазалау керек-жарақтарына қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

62. Құрал-жабдықтар, жинап-тазалау керек-жарақтар, ыдыстар Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға рұқсат етілген материалдардан дайындалып, олардың керекті техникалық құжаттары болуы керек.

63. Үлкен бөшкелер, ванналар, металдан жасалған ыдыстар, астаушалар және үстелдердің үсті тез тазаланатындай кедір-бұдырсыз болып, үлкен сызаттар мен жарық болмауы керек. Өнім қабылдайтын үстелдердің, астаушалардың жан-жағына жақтаулар қойылуы керек. Етті бұзуға және бөлшектеуге арналған жерде ағаштың қатты түрінен жасалған тақтайларды қолданады. Оларды ауысым соңынан тазалап, жуып, зарарсыздандырып немесе бу камерасында ыстық бумен өңдейді.

64. Керек-жарақтың майда, ұсақ түрлері үшін стерилизаторларды қолданады, ал қайталай қолданылатын керек-жарақтың үлкендеу түрлері үшін жуғыш машиналарды немесе жууға арналған үй-жайларда орналасқан, ыстық және суық сумен жабдықталған ванналар қолданылады.

65. Егер тексерістің қорытындысы теріс болған жағдайда санитарлық өңдеуді қайта жүргізіп, зарарсыздандырып оның нәтижесін зертханалық жолмен қайта тексереді.

66. Шу-діріл тудыратын құрал-жабдықтардың діріл деңгейін төмендедетін құрылғылары болуы керек. Өндірістік үй-жайлардағы шу мен дірілдің деңгейі қолданыстағы СанЕжН-ға сай болуы керек.

7. Малды соярдан бұрын мал ұсталатын аумаққа
(базаға) қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

67. Ұйымдардың аумағында малды соярдан бұрын ұстау үшін аумақ (база) бөлінуі керек, ол жерде мыналар орналасуы керек:
1) союға әкелінген малдарға малдәрігерлік тексеріс жүргізу үшін теміржол, автокөлік платформаларында қоршау жасалынып, үстін бастырмамен жауып, жекелеп бөлуге арналған қондырғылар қарастырылады;
2) малдарды сояр алдында ұстайтын ғимараттар (бастырмалар) қарастырылуы керек;
3) мал айдаушыларға және жол серіктерге үй-жайлар қарастырылуы керек;
4) сыртқы киімдерді санитарлық өңдеуден өткізу үшін зарарсыздандыру камералары, тұрмыстық үй-жайлар;
5) малдың қиы мен жынын уақытша жинауға арналған алаң;
6) сойылған малдармен құс етін тасымалдауға арналған автокөлікті, керек-жарақты санитарлық өңдеуден өткізетін пункт;
7) малдарға арналған карантин, оқшаулау орны, санитарлық сою орны;
8) ағынды суларды заласыздандыратын ғимарат.

68. Оқшауланған учаскеде жан-жағы 2 м биіктіктегі екпе ағаштармен қоршалған оқшаулағышы бар санитарлық сою орны (камерасы), малдарды карантиндік жағдайда ұстау үшін алаң (үй-жай) қарастырылады. Оқшаулағыш жабық үй-жайда орналасуы керек.

69. Ұсақ керек-жарақтарды санитарлық өңдеуден өткізу үшін стерилизаторлар қойылады, ал үлкен керек-жарақтарды және ауысып отыратын ыдыстарды өңдеу үшін жуғыш машиналар немесе ыстық және суық су келтірілген ваннасы бар үй-жайлар қарастырылуы керек.

70. Санитарлық сою орны ауру малдарға арналған бөлектенген кіру есігі, малдәрігерлік тексеріс жүргізетін алаң қарастырылуы керек. Оқшаулағыш болған жағдайда өлген малдарды сойып тексеруге арналған жеке үй-жайлар және оларды тасып шығаратын арба болуы керек.

71. Карантин бөлімшесінің біріккен блогына орналастыру кезінде оқшаулағыштың алдына жұмысшыларға арнайы киімдерін іліп қоятын шкафтар, қолжуғыш, зарарсыздандыратын ерітіндісі бар сыйымдылық және аяқ-киімді зарарсыздандыруға арналған кілемше болуы керек.

72. Карантин бөлімшесінің едендері, қабырғалары, оттықтары, астаушасы және басқа да құрал-жабдықтары оңай зарарсыздандырылатын материалдардан жасалуы керек. Ағаштан жасалған оттықтарды, мал суаратын орындарды және керек-жарақтарды қолдануға болмайды.

73. Күн сайын аумақ мал қиынан тазартылып, жуылуы керек. Ағынды сулар жалпы канализацияға жіберілуден бұрын, малдың қиын ұстағыштан, лайтұндырғыштан өткізіліп, осы нысанда қолданылатын нұсқауға сай зарарсыздандырылуы керек.

74. Малды айдап әкелуге арналған алаң ұйымдардың қуаттылығына сай болуы керек. Айдап әкелінген малды соярдың алдында сол топ жеке аймақта ұсталынуы керек.

75. Алаңдар су жүйесіне қосылған кірлендермен, жем беретін оттықтармен және мал байлайтын қондырғылармен жабдықталуы керек. Едендері қатты заттармен жабылып, жан-жағындағы қоршаулар, қақпалар, жапқыштар малдар жарақатанбайтындай етіп жасалынуы керек. Климат жағдайына байланысты малдарды үй-жайларда ұстауға болады.

76. Мал ұстауға арналған үй-жайлар мен ашық қоралар күн сайын қидан тазартылып, қи сақтайтын орынға тасып шығарылуы керек. Малды союға арналған көпқабатты цехтарды қидан тазарту үшін әр қабатта қи тиейтін арнайы люктары бар бункер қарастырылуы керек. Бункердің астында орналасқан малдың қиына арналған алаң суөткізбейтін заттармен жабылуы керек. Малдың қиын түсіретін орын, бункер және алаңдар күн сайын ұқыпты тазаланып және жуылып, қажетті жағдайда зарарсыздандырылып отыруы керек.

77. Мал жынын жинап және сақтау үшін, едені мен қабырғаларынан су өтпейтін, тығыз жабылатын кем дегенде үш күндік жиынтықты жинай алатын қабылдағыштар қарастырылуы керек. Қабылдағыштың жан-жағындағы алаң бетондалуы керек. Қабылдағыштарда жиналған мал жынын арнайы көлікпен тасып шығарып, күн сайын оны жуып-шайып зарарсыздандырып отыруы керек.

78. Малдың қиын биотермиялық жолмен зарарсыздандыру үшін арнайы құрал-жабдықтармен жабдықталған алаңдарда өткізіледі.

79. Ұйымдарға сойған малды алып келген көліктер малдарды түсіріп, олардың қиынан тазартылғаннан кейін зарарсыздандыру-жуу пунктінде немесе базаның аумағынан шығар жолда орналасқан жуу орнында жуылып, зарарсыздандырылады.

8. Ет және ет өнімдерін өндіруге қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

80. Сойылуға жататын малдар аурудан сау болып, шаруашылықта жұқпалы аурулар жоқтығын растайтын малдәрігерлік құжаты болуы керек.

81. Ұшаларды асып қоятын жол және малды алғашқы өңдеуден өткізетін конвейер жолы еден, қабырға, технологиялық құрал-жабдықтармен жанаспайтындай болып жасалуы керек. Малдардың қанын ағызатын, ұшаларды тазалап, жуатын жерлерде сұйық зат ағатын су ағар (металдан, бетоннан, сантехникалық тақтайшалардан жасалған) қарастырылып, ол сұйық жиналатын жаққа қарай еңіс болуы керек.

82. Шикізаттарды (шикізат майын, шектің жиынтықтарын, шикізат қанын, ішек-қарындарды) тасуға арналған ыдыстар, арбалар, басқа да көлік түрлері әр цехтар үшін, өнімнің әр-түріне қарай бегіленіп, жеке тасылуы керек. Оларды басқа цехтарда немесе басқа өнімдерді тасу үшін қолдануға болмайды.

83. Сойылған малдардың қарнын, ұлтабарын тазарту, терісін шелден тазарту малдарды алғашқы өңдейтін цехтарда арнайы бөлінген учаскелерде жүргізіледі, олар ұша таситын жолдан кем дегенде 3 м жерде орналасып, бір-бірінен биіктігі 2,8 м бөлгіштермен бөлініп немесе жеке үй-жайларда орналасуы керек.

84. Ұшалардан ағатын қанды жинау үшін, ұша ілінген жолдың астыңғы жағында қан жинайтын ыдыс қарастырылып, ол қан ағызатын жаққа қарай еңіс болуы керек. Ал мал ұшасын өңдейтін учаскелерде ағатын сұйықтар мен кесінділерді жинайтын сыйымдылықтар (жинағыштар) қарастырылуы керек.

85. Тағамдық қанды жинау учаскесінде жуғыш құралдар мен түтікті қуыс пышақтарды, құтыларды, керек-жарақтарды, құрал-жабдықтарды жуып, зарарсыздандыратын қондырғылармен жабдықталуы керек.

86. Қан, оған өңдеу жүргізетін орынға дейін оның ластануын болдырмайтын жағдайда тасымалдануы керек, одан шығатын өнімдер техникалық альбуминнен және басқа да бөлімдерден бөлек орналасып, жеке қапталып, сақталуы керек. Тағамдық альбуминді кептіруге арналған құрал-жабдықтардың жеке желдеткіш қондырғылары болуы керек.

87. Тағамға жатпайтын қалдықтарды басқа құрал-жабдықтардан ерекшеленетін бояумен боялған және жазуы бар ыдыстарға жинау керек. Жарамсыз деп алынған ет өнімдерін бөлек ыдысқа салып немесе арнайы жабылатын жылжымалы ыдыстарды қарастыруы керек.

88. Ішек тазалайтын цехта құрал-жабдықтар мен жұмыс орындарын қарастырғанда, технологиялық үдеріс кезінде дайын өнімдерді ішек ішіндегі жынымен және шайынды сумен ластанбауын қарастыру керек. Ішектің жынын канализацияға қосылған люктерге жібереді. Ішек тазалайтын орынға ыстық және суық су және ішектерді сорттау (үрлеу) үшін оған қысылған ауа келтірілуі керек.

89. Сүйек ішіндегі майды қайнатып алу үшін, сүйекті кесу және сындыру май цехының бөлек үй-жайында жүргізіледі.

90. Ішек-қарыннан және қаннан жасалатын өнімдер арнайы бөлмелерде дайындалады. Шұжық өндіруге керекті ішек-қарынды жібіту, сорттау, жуу жұмыстары тоңазытқыштың жібіту камерасында, ол жоқ болған жағдайда, шұжық жасайтын цехтың жеке бөлмесінде жүргізіледі.

91. Шартты түрде жарамды деп танылған етті және ішек-қарынды, шұжық дайындауға арналған өндірістік үй-жайларда, аспаздық өңдеу, консервілеу цехында жартылай дайындалған ет цехтарында қайнату арқылы залалсыздандыруға болмайды.
Шартты түрде жарамды деп танылған етті және ішек-қарын өнімдерін еттен жасалған нандарды дайындау үшін қолданады, ол үшін электрлі немесе газ пештерімен жабдықталған арнайы бөлім құрады. Осы бөлімді пайдаланғанда шартты түрде жарамды деп танылған еттің дайын өнімдермен жанасуына жол бермеу керек.

92. Шұжық жасайтын цехтың ыстық бөліміне өндірістік үй-жайлар арқылы отын (жаңқа, кесілген ағаш) тасуға болмайды.

93. Дайын өнімдерді қаптауға арналған ыдыстар шұжық, аспаздық және басқа да өнімдерді қаптайтын ыдыстар өндірістік цехтар арқылы өтпей, дәліз арқылы тасылуы керек. Мұндай ыдыстарды цехта ұстауға болмайды.

94. Тағамдық шикізаттардың төгілмелі түрін (ұн, құрғақ сүт, крахмал, натрий казиенаты, тұз, дәмдеуіштер) өндірістік үй-жайлардан бөлек жерде сақтайды. Тұз бен дәмдеуіштерді жібергенде, ол магниттік ұстағыш арқылы өтуі керек. Дәмдеуіштерді бөлектеу үшін, оларға механикалық жолмен сорып-тартатын желдеткіші бар жеке үй-жай қарастырылуы керек.

95. Самса және тұшпара жасауға арналған еттен, ішек-қарыннан жасалған тураманы арнайы немесе шұжықтық цехтың тиісті бөлімшелерінде дайындайды. Самса пісіруге керекті нанды илеу, пішін беру, қуыру жұмыстары арнайы электрлік құрал-жабдықтарды пайдалануға болатын үй-жайларда жүргізіледі.

96. Тұшпараны тоңазытуға арналған жылдам мұздатқыш шкафтар бөлшектеп, оларды қаптарға орайтын үй-жайларда орналастыру керек.

97. Малдан өндірілетін шикізаттардан медициналық дәрмектерді дайындау үшін жеке өндірістік үй-жайлар бөлінуі керек.

98. Мал азығын және техникалық өнімдерді өндіру тағам өнімдерін өндіретін цехтан бөлек болып, олардың өзіне арналған шикізат бөлімі, санитарлық өткізгіш типтегі тұрмыстық үй-жай болуы керек.

99. Мал азығы мен техникалық өнімдерді босату арнайы тасымалдау бөлімі арқылы жіберіледі. Мал азығына арналған ұнды еденге жайып тастап, сақтауға болмайды.

100. Құрғақ мал азығын өндіретін цехтары (учаскелері) жоқ кәсіпорындарда консервіленетін тағамға жатпайтын белоктық шикізат өнімін басқа еткомбинаттарына өңдеуге жіберердің алдында, оларды жабық ыдыстарда сақталынады. Бұл цехта жұмыс істейтін персоналдар басқа жұмыстарды орындауға жіберілмейді.

9. Шұжық өнімдерін шығаруға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

101. Өңдеуге алынатын ет таңба соғылғаннан кейін және жануарлар арасында жұқпалы аурулардың жоқтығы туралы малдәрігерінің қорытынды куәлігі ( N 2 үлгі ) болғанда қабылданады. Өнім шығару үшін қабылданған ет стандартқа сай болып, (ұша, жарты ұша, ұшаның төрттен бөлігі) құрғақ тазалаудан өтіп, таңбасы алынып, керек болған жағдайда сумен жуылады. Ұшаны үстел үстінде шелектен алынған сулы шүберекпен сүртуге болмайды.

102. Сүйектен ажыратылатын еттің температурасы +4-6 С ден жоғары болмауы керек. Егер ет бұдан жоғары температурада түссе, оны 2-3 сағаттың ішінде тезірек өңдеп, тоңазытқыш камерасына суыту үшін жіберіледі.

103. Ұшаны бөліктерге бөлу белгіленген үлгі бойынша жүргізіледі. Етті сүйектен ажырату биіктігі 100-110, ені 150-160 см жұмыс үстелінің үстінде жүргізіледі. Үстелдің ұзындығы бойынша ағаштың қатты түрінен жасалған (емен, шәмшат) ені 70 см, қалыңдығы 5-6 см тақтай төселеді.

104. Шикізаттар цехында ауаның температурасы 12С және салыстырмалы ылғалдылығы 70 пайыздан (бұдан әрі - %) аспауы керек.

105. Етті тұздау, тұздауды жетілдіру тұздау камерасында +4 С-де жүргізілуі керек.

106. Тұздалған етті 10-13 кг ет сыятындай кірленге салып, камераларға апарып қояды. Әрбір тұздалған еттің партиясына белгі соғылып, сорты мен дайындалған күні көрсетіледі.

107. Пісірілген шұжықты дайындау үшін, жетілдіру камерасында ет 24-48 сағ. бойы сақталып, ал жартылай ысталған шұжық дайындау үшін 72 сағ. ұсталынуы керек. Кесектелген еттерді жетілдіру үшін, бұйымның түріне қарай бұл мерзімді 4-7 тәулікке ұзартады.

108. Тұздау (жетілдіру) жұмысы бітісімен шұжық турамасын дайындау жүргізіледі. Еттің турау барысындағы температурасы (ұзақтығы 3-10мин.) +8-10С болуы керек.

109. Тағамдық қоспалар сапа сертификатымен жабдықталынып, қолданыстағы технологиялық нұсқауға сай жүргізілуі керек. Оларды қоймадан зертханаға босатқанда және зертханадан жауапты қызметкерге жібергенде арнайы жорналда тіркелінуі керек.

110. Шұжық қабықшасын турамамен толтыру пневмо, гидравлика және вакуумдық шприцтер арқылы жүргізіледі. Турамамен бірге түскен ауаны қабықшаны тесу арқылы шығарады. Турамамен толтырылған қабықшалар цехта +15-20 С температурада 2 сағаттан артық сақталмауы керек.

111. Шұжықтың қабықшасы ретінде Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген табиғи және жасанды қабықтарды пайдалануға болады. Жартылай ысталған шұжықтарды дайындағанда, жасанды қабықшаларды пайдалануға болмайды.

112. Жартылай ысталған, жартылай қайнатылып ысталған, шикідей ысталған шұжықтар суытылған камераларда 4-8 ^о С температурада және салыстырмалы ылғалдылығы 80-85% болғанда (шұжықтың ілулі тұрған жағдайында), олар семеді.

113. Шұжықтарды ыстық өңдеуден өткізу қыздырғыш, қайнатқыш камераларда және ысыту агрегаттарда жүргізіледі. Шұжықтарды ыстық өңдеуден өткізетін камералар, оларға бақылау жүргізетін, салыстырмалы ылғалдылығын реттейтін құралдармен жабдықталуы керек.

114. Шұжық өнімдерін ыстық өңдеуден өткізу тәртіптері (температурасы, өңдеу уақыты) қолданылып жүрген технологиялық нұсқауларға сай жүргізіліп, арнайы жорналда тіркелуі керек. Шұжық өнімдерінің пісіру жұмысы біткен кезде, шұжықтың ішіндегі температура 70-72 С болуы керек.

115. Шұжық өнімдерін қуыру, ыстау үшін, жапырақты ағаштар немесе олардың жаңқаларынан шығатын түтін қолданылады. Қылқан жапырақты ағаштар мен қабықты қайың, сол сияқты 50%-дан жоғары ылғалдылығы бар жаңқалармен шұжықтарды ыстауға болмайды.

116. Пісірілген шұжықтарды суыту жұмысы 7-10 мин. аралығында жүргізіліп, ол кезде шұжықтың ішкі температурасы 30 С-ден жоғары болмауы керек, бұдан соң шұжықты температурасы 8-10С, салыстырмалы ылғалдылығы 85-90% болатын камераға салады. Ысталған пісірілген етті (пісірілген аяқтарды, сүрлемді, жал-жаяны, қазыны және басқаларын) өнім ішіндегі температурасы +8 С төмендетіп, суытады. Аз қуаттылығы бар цехтарда ысталынған етті суытуды ыстық бөлімнің алаңдарында жүргізуге болады.

117. Сатуға пісірілген шұжықтар мен ысталған еттер, жартылай ысталынған, пісірліп ысталынған және ысталынған шұжықтар қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сай болғанда жіберілуі керек.

10. Өндірістік зертханалық бақылау жүргізуді
ұйымдастыруға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

118. Нысандар өзіне келіп түсетін шикізаттардың сапасына, технологиялық санитарлық-гигиеналық ережелер мен нормаларды сақтай отырып, өндірістік зертханалық бақылау, тиімді жуу жұмыстарын, құрал-жабдықтарды, үй-жайдағы технологиялық құрал-жабдықтарды зарарсыздандырып, санитарлық және індетке қарсы шараларды жүргізуі керек.

119. Өндірістік зертхана қолданыстағы СанЕжН талаптарына сай болып, жабдықталып, "Микробиологиялы", вирусологиялық және паразитарлық зертханалардың құрылысына жұмыс істеу жағдайына қойлатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар " туралы Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді Мемлекеттік тіркеуден өткізетін Реестрінде N 2692 тіркелген Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 21 қаңтардағы N 63 бұйрығына сай жүргізілуі керек.

120. Өндірістік бақылау жүргізу үшін нұсқау жасалынып, онда жүргізілетін тексерістердің номенклатурасы, көлемі және жүргізілетін тексерістердің жиілігі көрсетілуі керек.

121. Шағын және орта қуатты ұйымдарда өндірістік зертхана болмаса, бақылауды белгіленген тәртіпте тіркелген зертханалармен келісім жасау арқылы жүргізуге болады.

11. Етке және ет өнімдеріне арналған қоймалық
үй-жайларға, мұздатқыштарға және көлікке қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

122. Ет өнімдерін өндіретін нысандар шикізаттарды, дайын өнімдерді, орайтын және көмекші заттарды сақтауға арналған қоймалық үй-жайлармен жеткілікті түрде қамтамасыз етілуі керек. Тағамдық шикізаттарды және көмекші заттарды сақтау үшін тауардың астына қойғыштар, стеллаждар, сөрелер қолданылады. Тағамдық шикізаттарды тікелей еден үстінде сақтауға болмайды. Сүйектер жан-жағынан тормен қоршалған, су өткізбейтін едені бар бастырмада сақталады.

123. Барлық қоймалық үй-жайлар таза жағдайда ұсталуы керек. Кеміргіштермен күресу шараларын дератизациялық, дезинсекциялық және зарарсыздандыру жұмыстарын жүргізуге құқықты лицензиясы бар ұйымдар жүргізеді.

124. Шикізат өнімдері мен өкпе-бауыр, ішек-қарындарды мұздатқыш камераларына ағаш торларға немесе еденнен 8 см биіктіктегі табандықтарға қатарлап қойып сақтайды. Қатарларды салқындату құралдарын қабырғаларынан 30 см ара қашықтықта орналастырады. Қатарлардың арасында өткел болуы керек. Суыған және салқындаған етті ілінген қалпында сақтайды.

125. Шартты түрде жарамды еттерді оңаша камерада немесе жалпы камераның тормен бөлінген бөлігінде сақтайды.

126. Мұздатқыш камералары жүктен босаған кезде, жүктердің көптеп қабылдануына мұздатқышты дайындау кезінде, камералардың қабырғаларының, төбелерінің, жабдықтарының көгергені анықталғанда және сақталып тұрған өнімдер көгергенде оларды жөндейді, жуады және зарарсыздандырады.

127. Жабдықтарды, көліктік жүйені зарарсыздандыру үшін су өткізбейтін едені бар жуу бөлімдерін қарастырып, бу, ыстық және суық су қосылған және ағынды су канализацияға жиналуы үшін еңіс траптармен жабдықталуы керек.

128. Етті және ет өнімдерін тасымалдау қолданыстағы нормативті құжаттардың және оларға белгіленген үлгідегі санитарлық төлқұжаты бар және Қазақстан Республикасының нормативтік актілерді Мемлекеттік тіркеуден өткізетін Реестрінде N 2840 тіркелген 2004 жылғы 20 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің қ.о. N 349 бұйрығымен бекітілген авторефрижераторларда температураны бірқалыпты ұстайтын кузовтарда және темір жол және су көлігінің салқындалатын үй-жайларында жүргізіледі.

129. Қайтарылатын ыдыстар өнімді алушылардан таза қалпында қабылданып, осы ұйымның технологиялық нұсқауының талаптарына сай, оңаша жабдықталған үй-жайларда қайтадан санитарлық өңдеуден өткізілуі керек.

12. Тұрмыстық үй-жайларға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

130. Тұрмыстық үй-жайларды бөлек тұрған ғимараттарда, қосалқы салынған үйлерде немесе негізгі өндірістік ғимараттарда орналастыруға болады. Егер тұрмыстық үй-жай жеке ғимаратта орналасса, онда өндірістік үй жайларға баратын жолда жылу көздері болуы керек.

131. Ұйымның өндірістік цехтарының жұмыскерлеріне арналған тұрмыстық үй-жайлар санитарлық өткізгіш ретінде жабдықталып, қолданыстағы құрылыс нормалар мен ережелерінің (бұдан әрі - СанЕжН) талаптарына сай жүргізілуі керек.

132. Тұрмыстық үй-жайлардың құрамына: сыртқы, жұмыс киімдерін және арнайы киімдерді ілетін бөлмелер, таза арнайы киімге арналған бөлме, кір жуатын, лас арнайы киімдерді қабылдауға арналған бөлме, себезгі бөлмесі, дәретхана, қол жууға арналған раковиналар; асхана немесе тамақ ішетін бөлме (егер ауысым ішіндегі жұмыскелер саны 30-дан кем болса); аяқ киім мен сыртқы киімдерді кептіретін, кір жуатын орындар қарастырылып, жинап тазалау материалдарын сақтайтын үй жай болуы керек.
Әйелдер саны ауысым ішінде 100-ден көп болса, онда әйелдердің жеке басының тазалығын сақтауға арналған бөлме қарастырылып, керекті жабдықтармен жабдықталып, ал олардың саны одан аз болса, гигиеналық себезгісі бар кабина қарастырылуы керек.
Ұйымдағы жұмысшылардың саны 50 мен 300 арлығында болса, медициналық пункт қарастырылып, ал 300-ден көп болса, денсаулық сақтау пункіті болуы керек.
Санитарлық мал сойылатын орындарда және техникалық фабрикаттар цехында жұмыс істейтіндерге оңаша тұрмыстық үй-жайлар қарастырылуы керек.

133. Қуаттылығы шағын ұйымдарда персоналдарға арналған мынадай үй-жайлар: санитарлық-техникалық құралдармен жабдықталған біреуі 10 адамға есебінен алынатын ауданы 9 м ² - себезгісі бар киім шешетін бөлме, 1,5 м ² - дәретхана болуы керек. Қуаты шағын ұйымдардағы қызметкерлердің саны 10 кем болса, ол ұйымдарда себезгі бөлмесінсіз жұмыс істеуге болады.

134. Тағам шығаратын цехтардың, асхананың өндірістік және қойма үй-жайларының жоғарғы қабатында дәретханаларды, себезгі және кір жуатын бөлмелерді орналастыруға болмайды.

135. Дәретханалардың есігі өзі жабылатындай болуы керек. Дәретхана алдындағы кіре берісте санитарлық киімдерді ілуге арналған ілгіштермен, қол жууға арналған раковиналармен, сабынмен, қолды зарарсыздандыруға арналған құрылғымен, электр құрғатқышпен немесе бір рет қолданатын сүлгімен жабдықталуы керек. Аяқ басқышпен су ағызатын унитаздармен жабдықталуы керек.

136. Себезгі бөлмесінің қабырғаларын төбеге дейін глазурленген плиткамен әрлейді; арнайы санитарлық киімдерді шешетін бөлмеде, таза киім беретін бөлмеде, дәретханаларда, әйелдер тазалығына арналған бөлмеде 2 м биіктікке дейін, ал одан жоғары жағын эмульсиямен немесе басқа да Қазақстан Республикасында рұқсат етілген бояулармен сырлауға болады; басқа үй-жайлардың қабырғаларын сырлауға немесе әктеуге болады. Себезгі бөлменің төбесі майлы бояумен сырланады, басқа үй-жайлардың төбесі әкпен әктеледі, едендеріне қыш тақтайшалар төселінеді.

137. Күнделікті жұмыс аяқталғаннан кейін тұрмыстық үй-жайларды мұқият жинау керек: қабырғаларды, едендерді және керек-жарақтарды сабынды-сілтілі ерітіндімен және ыстық сумен жуылуы керек; киім шешетін бөлмедегі шкафтарға ылғалды тазалау және аптасына кем дегенде 1 рет зарарсыздандыру жұмыстарын жүргізіп отыру керек.

138. Дәретханаларды тазалап-жууға және зарарсыздандыруға арнайы белгі салынған керек-жарақтар (шелектер, шөткелер, шүберектер) бөлінеді. Әрбір тазалау жұмыстарынан соң жуып тазалауға керекті керек жарақтар 2 сағат бойы зарарсыздандырғыш ерітіндіге батыру арқылы зиянсыздандырылады.

139. Ұйымдарда қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сай шыбын-шіркейлемен, тарақандармен және кеміргіштермен күресу шаралары қарастырылуы керек.

13. Жұмысшылардың еңбегін қорғауға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

140. Нысандарда еңбек ету жағдайларына бақылау жүргізілуі керек, онда өндірістік факторлар (микроклиматтың параметрлері, жұмыс орнындағы өндірістік шу, табиғи және жасанды жарық көздері, жұмыс аумағындағыау аның аэрозолдармен, газдармен ластануы), психофизикалық факторлардың, тұрмыстық жағдайына баға беру, тамақтандыруды және медициналық көмекті ұйымдастыру.

141. Үй-жайдағы микроклимат (темперптура, салыстырмалы ылғалдылық, ауаның жылжу жылдамдығы), жұмыс жүргізетін беттердегі табиғи жарықтандыру коэффицентінің мәні, жұмыс орнындағы шудың деңгейі, жұмыс аумағындағы ауадағы зиянды заттардың деңгейі қолданыстағы гигиеналық нормативтерге сай болуы керек.

142. Зиянды және қолайсыз өндірістік факторлардың әсеріне ұшырайтын адамдар Қазақстан Республикасының нормативтік актілерді Мемлекеттік тіркеуден өткізетін Реестрінде N 2780 тіркелген 2004 жылғы 12 наурызда Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің N 349 бұйрығымен бекітілген "Міндетті түрде алдын-ала және кезеңді түрде медициналық тексерістерден өтетіндердің өндірістік зиянды факторлардың, мамандардың Тізімін бекіту туралы және зиянды, қауіпті және қолайсыз өндірістік факторлардың әсеріне ұшырайтын жұмыскерлердің міндетті түрде алдын-ала және кезеңді түрде медициналық тексерістен өтетін нұсқауға сай" медициналық тексерістерден өтіп отырулары керек.

143. Ет және ет өнімдерін өндіретін нысан жұмыскерлері, сондай-ақ арнайы оқу орындарының оқушылары жұмысқа алынар алдында және кезеңді медициналық тексерістерден өтіп, профилактикалық егулерден өтіп, "Халықтың арнайы тобына міндетті медициналық тескерістерді жүргізу Ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасының нормативтік актілерді Мемлекеттік тіркеуден өткізетін Реестрінде N 2556 тіркелген 2003 жылғы 20 қазандағы Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің N 776 бұйрығымен бекітілген және "Халықтың арнайы тобына гигиеналық оқытуды үйрету және оны ұйымдастыру ережелерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасының нормативтік актілерді Мемлекеттік тіркеуден өткізетін Реестрінде N 2531 тіркелген 2003 жылғы 17 қыркүйекте Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің N 688 бұйрығына сай өткізу керек. Қараныз V095886
Нысанның басшылары халықтың санитарлық-эпидемиологиялық тұрақтылығы саласындағы өкілетті орган белгіленген тәртіп бойынша жұмыскерлерге кезеңді және профилактикалық тексерістерден өткізіп отырулары керек.

144. Әрбір жұмыскердің белгілі үлгідегі жеке басының медициналық кітапшасы болуы керек. Онда медициналық тексерістердің қорытындысы, егілгендігі туралы, сондай-ақ гигиеналық дайындықтан өткені туралы мәліметтер жазылуы керек.

145. Ұйымда жұмыс істейтін жұмыскерлер ұйым есебінен арнайы санитарлық жұмыс киімімен жабдықталуы керек. Малды соятын және бөлшектейтін жұмыскерлер қорғаныш қолғаптарымен, қолын, төсін қорғайтын торлармен жабдықталуы керек.

146. Ұйымның жұмыскерлері қол тазалығын сақтап, арнайы санитарлық киімдерді киіп, кәсіпорыннан шыққанда және дәретханаға барардың алдында санитарлық киімдерін шешіп, жұмыс басталардың алдында және дәретханаға барғаннан кейін, сондай-ақ жұмыста үзіліс болғаннан соң және кір заттармен жанасқаннан кейін қолдарын сабындап жууы керек.

147. Шикі және дайын өнімдерге түсірмеу үшін тағам цехтарына ұсақ шыны және темірден жасалған басқадай заттарды (технологиялық керек-жарақтардан басқа) әкелуге және сақтауға болмайды; арнайы киімдерді түйреуішпен, инемен түйреуге және халаттардың қалтасында жеке бастың заттарын (айналарды, тарақтарды, жүзіктерді, белгілерді, темекіні, сіріңкені) сақтауға болмайды. Әрбір тағамдық цехтарда сынатын заттардың есебі жүргізілуі керек.

148. Күн сайын жұмыс басталардың алдында жұмыскерлер әр цехтан бөлінген маман арқылы тексерістен өтеді. Іріңді жаралары және кесілген жарақаты, күйігі бар, жұқпалы ауруларға күдікті адамдар жұмысқа жіберілмейді. Тексерістің қорытындысы белгіленген үлгідегі жорналға жазылады (осы санитарлық ережеге 2-ші қосымша).

149. Слесарьлар, электрмонтерлер және кәсіпорынның өндірістік, қойма үй-жайларындағы жөндеу жұмыстарымен шұғылданатын басқа да жұмыскерлер жеке бастың тазалық ережелерін орындауға, цехтарда арнайы киіммен жұмыс істеуге, құрал-саймандарды жабылған күйінде құлағы бар арнайы жәшіктермен алып жүруге тиіс және кездейсоқ заттардың өнімге түсіп кетпеуін қарастыруы керек.

150. Тамақты асханаларда, буфеттерде, тамақтануға арналған бөлмелерде немесе кәсіпорынның ауласында, оның жанында орналасқан тамақтану орындарында ғана ішуге болады. Тамақ өнімдерін киім шешетін бөлмеде, шкафтардың ішінде сақтауға болмайды.

151. Арнайы киімдерді жуу ұйымның кір жуатын бөлмесінде немесе елді мекеннің басқа кір жуатын орындарында жүргізілуі керек. Арнайы киімдерді үйде жууға болмайды.

152. Әрбір нысанда алғашқы медициналық көмек көрсететін дәрілер жиынтығымен жабдықталған дәрі қобдишасы болуы керек.

"Ет және ет өнімдерін өндіретін
нысандарды күтіп-ұстауға,
пайдалануға, өнімдерді сақтауға
және тасымалдауға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар" туралы
санитарлық-эпидемиологиялық
ережелер мен нормаларға
2-қосымша

Су құбырлары мен канализация жүйесіндегі
апатты анықтап, оны жөндеу жұмыстарын тіркеу
ЖОРНАЛЫ

N	Апат орын алған айы, күні, уақыты және орны	Зақым- далу- дың сипаты	Жөндеу жұмыс- тары жүргі- зілген айы, күні және уақыты	Су құбыры жүйесін- дегі зарарсыз- дандыру жұмыстары кім арқылы және қашан жүргізілді	Су құбыры жүйесін- дегі зарарсыз- дандыру жұмысы жүргізіл- геннен кейінгі бактерио- логиялық тексеріс- тің қорытын- дысы	Учаскеге жауапты адамның және жөндеу жұмысын жүргізген- дердің қолы
1	2	3	4	5	6	7

"Ет және ет өнімдерін өндіретін
нысандарды күтіп-ұстауға,
пайдалануға, өнімдерді сақтауға
және тасымалдауға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар" туралы
санитарлық-эпидемиологиялық
ережелер мен нормаларға
2-қосымша

Цех жұмыскерлерге жүргізілген медициналық
тексерістің қорытындысын тіркеу
ЖОРНАЛЫ

Цех (бригада) ___________________________________________________
_________________________________________________________________
Бастық (бригадир) _______________________________________________
_________________________________________________________________
(аты, жөні, тегі)

N р/н	Аты, жөні, тегі	Цехы, қызметі	Айы/күндері
			1	2	3	4	7	...	30
1			Сау	Дема- лыста	Ауру	Дема- лысы	Жұмыс- тан боса- тылуы
2