Об утверждении Правил по определению монопольного дохода и Правил по установлению монопольно высокой и монопольно низкой цены

Приказ Председателя Комитета по защите конкуренции Министерства индустрии и торговли Республики Казахстан от 7 ноября 2006 года N 252-ОД. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 ноября 2006 года N 4457. Утратил силу приказом Председателя Агентства Республики Казахстан по защите конкуренции (Антимонопольное агентство) от 25 декабря 2008 года N 424-ОД

       Сноска. Утратил силу приказом Председателя Агентства РК по защите конкуренции (Антимонопольное агентство) от 25.12.2008 N 424-ОД (вводится в действие с 01.01.2009).

      В соответствии с подпунктом 10) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О конкуренции и ограничении монополистической деятельности", ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемые:
      Правила по определению монопольного дохода;
      Правила по установлению монопольно высокой и монопольно низкой цены.

      2. Управлению внутреннего администрирования Комитета по защите конкуренции Министерства индустрии и торговли Республики Казахстан в установленном порядке обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Председателя Комитета по защите конкуренции Министерства индустрии и торговли Республики Казахстан Кожахметова Ж.М.

      4. Настоящий приказ вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

      Председатель

Утверждены                  
приказом Председателя Комитета      
по защите конкуренции Министерства    
индустрии и торговли Республики Казахстан
от 7 ноября 2006 года N 252-ОД      

Правила по установлению
монопольно высокой и монопольно низкой цены

1. Общие положения

      1. Правила по установлению монопольно высокой, монопольно низкой цены (далее - Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан "О конкуренции и ограничении монополистической деятельности" (далее - Закон), а также нормативных правовых актов, регламентирующих порядок бухгалтерского учета в Республике Казахстан.
      Целью настоящих Правил является определение монопольно высокой, монопольно низкой цены, устанавливаемых субъектами рынка, занимающими доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке (далее - доминант).

      2. Понятия и термины, применяемые в настоящих Правилах, используются в значениях, определяемых в законах.

2. Признаки монопольно высокой, монопольно низкой цены

      3. Признаки установления доминантом монопольно высокой, монопольно низкой цены выявляются антимонопольным органом:
      1) при осуществлении ежемесячного мониторинга деятельности доминантов.
      Для мониторинга используется информация, которую доминанты в соответствии со статьей 31 Закона обязаны представлять в антимонопольный орган, а именно:
      ежеквартальная финансовая отчетность в соответствии с законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности;
      ежемесячная информация по монопольным видам продукции об объемах производства (реализации), отпускных ценах и уровне доходности производимых (реализуемых) товаров (работ, услуг).
      2) при анализе обосновывающих материалов, представляемых доминантом при уведомлении о предстоящем повышении цен на товары (работы, услуги), либо на основании информации, представленной доминантом по запросу антимонопольного органа;
      3) при проведении антимонопольным органом анализа товарных рынков;
      4) при поступлении в антимонопольный орган жалоб, информации, сведений об установлении доминантом монопольно высокой, монопольно низкой цен.

      4. Признаками установления доминантом монопольно высокой цены являются:
      1) превышение фактического индекса роста цен на монопольно производимый (реализуемый) доминантом товар (работы, услуги) над ростом цен на такой же товар (работы, услуги) на том же товарном рынке, продаваемый другими субъектами рынка, или в среднем по отрасли;
      2) превышение роста расходов периода над ростом производственной себестоимости;
      3) превышение роста расходов периода на единицу продукции над ростом производственной себестоимости единицы продукции;
      4) преднамеренное сокращение доминантом объемов производства (реализации) товара (работ, услуг) или прекращение его производства (реализации) при наличии потребительского спроса в пределах географических границ товарного рынка, на котором он признан доминантом;
      5) скрытое повышение цен на монопольно производимый (реализуемый) товар (работы, услуги) путем снижения качества и других характеристик (например, вес единицы продукции);
      6) искусственное увеличение цены на монопольно производимый (реализуемый) товар (работы, услуги), путем навязывания доминантом потребителю дополнительных условий, не относящихся к предмету договора на производство (реализацию) товара (работ, услуг);
      7) искусственное увеличение цены на монопольно производимый (реализуемый) товар (работы, услуги) путем внесения в договор определенных условий, приводящих к увеличению цены на монопольно производимый (реализуемый) товар (работы, услуги);
      8) превышение уровня рентабельности монопольно производимого (реализуемого) товара (работ, услуг) над среднеотраслевым показателем рентабельности и (или) над рентабельностью аналогичного товара (работ, услуг) другими субъектами рынка, (при этом, необходимо учитывать, что если наибольший удельный вес в структуре себестоимости монопольно производимого (реализуемого) товара (работ, услуг) занимает какой-то один вид издержек, на который доминант не может оказать влияния, то по динамике именно этого вида затрат также можно судить о том, является ли цена монопольно высокой или нет);
      9) увеличение темпов роста заработной платы административного персонала по сравнению с темпами роста заработной платы производственного персонала;
      10) превышение у доминанта уровня среднемесячной заработной платы над среднемесячной заработной платой у субъектов рынка, осуществляющих свою деятельность на том же товарном рынке, что и доминант.

      5. Признаками установления доминантом монопольно низкой цены являются:
      1) производство (реализация) товара (работ, услуг) доминантом по ценам, ниже себестоимости и (или) ниже уровня цены, которая сложилась на конкурентном рынке, и (или) меньше среднеотраслевого (среднерегионального) уровня, если это не является следствием рыночной конъюнктуры;
      2) не обусловленное рыночной конъюнктурой и динамикой издержек производства снижение цен;
      3) приобретение субъектом рынка, занимающим доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке в качестве покупателя, товаров (работ, услуг) по ценам, ниже сложившихся на конкурентном рынке, не обеспечивающим продавцам возмещение издержек производства (реализации);
      4) не обусловленное конъюнктурой рынка увеличение прибыли субъекта рынка, занимающего доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке в качестве покупателя, путем снижения собственных издержек производства (реализации) за счет поставщика;
      5) уход с рынка двух или более продавцов (производителей) вследствие спровоцированной потребителем (приобретателем) убыточности их деятельности.

3. Определение конкурентной цены

      6. При выявлении признаков, указанных в пунктах 4, 5 настоящих Правил, антимонопольным органом производится сравнение цены, установленной доминантом с ценой на аналогичный товар (работы, услуги), сложившейся в условиях конкуренции.
      При невозможности взять за базу сравнения цену на аналогичный товар (работы, услуги), сложившуюся в условиях конкуренции, антимонопольный орган рассчитывает ориентировочную конкурентную цену на аналогичный реализуемому доминантом товар (работы, услуги) (далее - ориентировочная конкурентная цена) по следующей формуле:

Ц к = Ц ф х (I : I ф ), где

      Ц к - ориентировочная конкурентная цена;
      Ц ф - цена, на монопольно реализуемый товар (работу, услугу) установленная (заявленная) доминантом;
      I - отраслевой (региональный) индекс роста цен (инфляция по данной группе товаров (услуг), % за период, прошедший с последнего изменения цены;
      I ф - индекс фактического роста цен по рассматриваемому товару (работе, услуге), %.

      7. В случае выявления факта существенного отличия установленной доминантом цены на монопольно производимый (реализуемый) товар (работы, услуги) от ориентировочной конкурентной цены, антимонопольный орган проводит детальный анализ установленной доминантом цены на монопольно производимый (реализуемый, покупаемый) товар (работы, услуги).
      В качестве ориентировочной конкурентной цены может быть принята антимонопольным органом цена на аналогичный товар за пределами Республики Казахстан.

4. Проведение анализа установленной доминантом цены
на монопольно производимый (реализуемый, покупаемый)
товар (работы, услуги)

      8. Для выявления злоупотреблений доминантом своим доминирующим (монопольным) положением, выразившимся в установлении им монопольно высоких, монопольно низких цен проводится анализ:
      1) финансового состояния доминанта;
      2) динамики производственной и полной себестоимости монопольно производимого (реализуемого, покупаемого) доминантом товара (работы, услуги) с целью выявления причин увеличения или сокращения (для монопольно низких цен) издержек производства;
      3) прибыли, полученной доминантом в результате монопольной реализации (покупки) товара (работ, услуг);
      4) динамики цен на монопольно продаваемый (реализуемый, покупаемый) доминантом товар (работы, услуги);
      5) динамики объемов производства (реализации, потребления) доминантом;
      6) использования производственных мощностей;
      7) договоров, в результате которых прямо либо косвенно складывается цена на монопольно производимый (реализуемый, покупаемый) доминантом товар (работы, услуги);
      8) производственных затрат и расходов периода.

5. Определение обоснованной цены

      9. Обоснованная цена формируется на основании ориентировочной конкурентной цены с учетом обоснованных отклонений, выявленных в результате анализа.

      10. При невозможности определить ориентировочную конкурентную цену в соответствии с пунктом 6 настоящих Правил, антимонопольный орган рассчитывает обоснованную цену на основании анализа фактических затрат доминанта (за вычетом затрат, признанных антимонопольным органом необоснованными), связанных с производством (реализацией, покупкой) монопольного товара (работ, услуг), и обоснованной прибыли или сложившейся на уровне среднеотраслевой.

      11. Необоснованными затратами признаются затраты, не относящиеся к производственной деятельности, которые субъект рынка может осуществлять, используя доминирующее положение (например, расходы на содержание объектов здравоохранения, детских дошкольных организаций, учебных заведений, оздоровительных лагерей, объектов культуры и спорта, жилого фонда, благотворительность).

      12. В случае отсутствия у субъекта рынка раздельного учета затрат по видам продукции, затраты доминанта антимонопольным органом разделяются по видам реализуемых товаров на основе косвенных методов (доходы, объемы, затраты на оплату труда производственного персонала).

      13. В случае невозможности деления затрат на основе косвенных методов, антимонопольный орган определяет обоснованную цену путем сравнительного анализа с ценами на сопоставимую продукцию на соответствующем товарном рынке, в том числе за пределами Республики Казахстан.

      14. По результатам анализа готовится заключение о наличии или отсутствии факта установления монопольно высоких и монопольно низких цен.

Утверждены                    
приказом Председателя Комитета        
по защите конкуренции Министерства      
индустрии и торговли Республики Казахстан  
от 7 ноября 2006 года N 252-ОД      

Правила
по определению монопольного дохода 1. Общие положения

      1. Настоящие Правила по определению монопольного дохода (далее - Правила) разработаны в соответствии с законами Республики Казахстан " О конкуренции и ограничении монополистической деятельности" (далее - Закон), " О недобросовестной конкуренции".
      Целью настоящих Правил является определение порядка исчисления монопольного дохода.

      2. Понятия и термины, применяемые в настоящих Правилах, используются в значениях, определяемых в законах.

2. Определение монопольного дохода

      3. Действия, в результате которых субъектом рынка может быть получен монопольный доход:
      1) антиконкурентные соглашения (согласованные действия) субъектов рынка;
      2) злоупотребление субъектом рынка доминирующим (монопольным) положением;
      3) антиконкурентные действия государственных органов.

      4. Монопольный доход определяется с момента осуществления действий субъектом рынка, государственным органом, указанных в пункте 3 настоящих Правил, до момента прекращения субъектом рынка, государственным органом данных действий.

      5. Монопольный доход определяется:
      1) при применении монопольно высоких цен - как разница между доходом, полученным при применении монопольно высокой цены и доходом, рассчитанным на основании реальной или ориентировочной конкурентной цены на соответствующем товарном рынке или на аналогичном рынке, либо, в случае невозможности определения конкурентной цены, по цене, рассчитанной антимонопольным органом на основании обоснованных затрат и прибыли.
      2) при установлении монопольно низкой цены:
      как дополнительный доход, полученный доминантом в результате увеличения объемов реализации за счет устранения конкурентов с рынка;
      как разница между затратами субъекта рынка, занимающего доминирующее положение в качестве покупателя, на покупку товара (работ, услуг) по реальной или ориентировочной конкурентной цене, и затратами, сложившимся при покупке товаров (работ, услуг) по монопольно низким ценам;
      3) при нарушении доминантом порядка ценообразования - как разница между фактическим доходом и доходом, определенным по цене, рассчитанной в соответствии с утвержденным порядком ценообразования.

      6. Монопольный доход, полученный субъектом рынка, в результате антиконкурентных соглашений (согласованных действий), антиконкурентных действий государственных органов определяется как весь доход, полученный от данных действий.

Монополиялық кірісті анықтау жөніндегі ережені және монополиялы жоғары және монополиялы төмен бағаны белгілеу жөніндегі ережені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Бәсекелестікті қорғау комитеті Төрағасының 2006 жылғы 7 қарашадағы N 252-НҚ Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2006 жылғы 15 қарашада Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 4457 болып енгізілді. Күші жойылды - ҚР Бәсекелестікті қорғау агенттігі (Монополияға қарсы агенттік) Төрағасының 2008 жылғы 25 желтоқсандағы N 424-НҚ бұйрығымен.

       Күші жойылды - ҚР Бәсекелестікті қорғау агенттігі (Монополияға қарсы агенттік) Төрағасының 2008.12.25 N 424-НҚ бұйрығымен.

      ------------------- Бұйрықтан үзінді -------------------

      "Нормативтік құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 27-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігінің Бәсекелестікті қорғау комитеті Төрағасының кейбір бұйрықтарының күші жойылды деп танылсын.
      2. ...
      3. Осы бұйрық 2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізіледі.

      Төраға                                            М. Есенбаев

Қазақстан Республикасы    
Бәсекелестікті қорғау    
агенттігі (Монополияға қарсы
агенттік) Төрағасының   
2008 жылғы 25 желтоқсандағы 
N 424-НҚ бұйрығына      
қосымша           

Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Бәсекелестікті қорғау комитеті Төрағасының күші жойылған кейбір бұйрықтарының тізбесі

      1. .......
      3. "Монополиялық кірісті анықтау жөніндегі ережені және монополиялы жоғары және монополиялы төмен бағаны белгілеу жөніндегі ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Бәсекелестікті қорғау комитеті Төрағасының 2006 жылғы 7 қарашадағы N 252-НҚ бұйрығы (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2006 жылғы 15 қарашада Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4457 тіркелді, 2006 жылғы 21 қарашадағы N 202 (1181) "Заң газетінде", 2006 жылғы 25 қарашадағы N 48 (310) "Ресми газетінде" жарияланды).
      .........

      "Бәсеке және монополистік қызметті шектеу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 1-тармағының 10) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Мына қоса берілген:
      Монополиялық кірісті анықтау жөніндегі ереже;
      Монополиялық жоғары және монополиялы төмен бағаны белгілеу жөніндегі ереже бекітілсін.
      2. Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Бәсекелестікті қорғау комитетінің Ішкі әкімшілік ету басқармасы осы бұйрықтың белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігінің Бәсекелестікті қорғау комитеті Төрағасының орынбасары Ж.М.Қожахметовке жүктелсін.
      4. Осы бұйрық ол алғаш рет ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Төраға

Қазақстан Республикасы    
Индустрия және сауда министрлігі
Бәсекелестікті қорғау комитеті
Төрағасының 2006 жылғы 7 қарашадағы
N 252-НҚ бұйрығымен бекітілген

Монополиялық кірісті анықтау ережесі

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Монополиялық кірісті анықтау ережесі (бұдан әрі - Ереже) " Бәсеке және монополистік қызметті шектеу туралы " (бұдан әрі - Заң), " Жосықсыз бәсеке туралы " Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әзірленді.
      Осы Ереженің мақсаты монополиялық кірісті есептеу тәртібін айқындау болып табылады.

      2. Осы Ережеде қолданылатын ұғымдар мен терминдер заңдарда айқындалатын мағыналарда пайдаланылады.

2. Монополиялық кірісті айқындау

      3. Нарық субъектісі нәтижесінде монополиялық кірісті алуы мүмкін іс-әрекеттері:
      1) нарық субъектілерінің бәсекеге қарсы келісімдері (келісілген іс-әрекеттері).
      2) нарық субъектісінің үстем (монополиялық) жағдайын асыра пайдалануы.
      3) мемлекеттік органдардың бәсекеге қарсы іс-әрекеттері.

      4. Монополиялық кіріс нарық субъектісінің, мемлекеттік органның осы Ереженің 3-тармағында көрсетілген іс-әрекеттерді жүзеге асырған кезден бастап нарық субъектісі, мемлекеттік органдар аталған іс-әрекеттерді тоқтатқан кезге дейін айқындалады.

      5. Монополиялық кіріс:
      1) монополиялы жоғары бағаны монополиялы жоғары бағаны қолдану кезінде алынған кіріс пен тиісті тауар нарығында немесе ұқсас нарықта нақты немесе бағдарлы бәсеке бағасы негізінде есептелген табыс арасындағы айырмашылық ретінде не монополияға қарсы орган негізделген шығындар мен пайдалар негізінде есептеген баға бойынша бәсеке бағасын айқындау мүмкін болмаған жағдайда қолданған кезде;
      2) монополиялы төмен бағаны:
      доминанттың нарықтан бәсекелестерді жою арқылы өткізу көлемін ұлғайту нәтижесінде алған қосымша табысы ретінде;
      үстем жағдайға ие нарық субъектісінің сатып алушы ретінде нақты немесе бағдарлы бәсеке бағасы бойынша тауарды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алуға арналған шығындары мен монополиялы төмен бағалар бойынша тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алу кезінде қалыптасқан шығындар арасындағы айырмашылық ретінде белгілеген кезде;
      3) доминанттың нақты кіріс пен бекітілген баға белгілеу тәртібіне сәйкес есептелген баға бойынша айқындалған кіріс арасындағы айырмашылық ретінде баға белгілеу тәртібін бұзған кезде айқындалады.

      6. Мемлекеттік органдардың бәсекеге қарсы келісімдері (келісілген іс-әрекеттері), монополияға қарсы іс-әрекеттері нәтижесінде алынған нарық субъектісінің монополиялық кірісі аталған іс-әрекеттерден алынған барлық кіріс ретінде айқындалады.

Қазақстан Республикасы     
Индустрия және сауда министрлігі
Бәсекелестікті қорғау комитеті
Төрағасының 2006 жылғы 7 қарашадағы
N 252-НҚ бұйрығымен бекітілген

Монополиялы жоғары және монополиялы
төмен бағаны белгілеу жөніндегі ереже

1. Жалпы ережелер

      1. Монополиялы жоғары және монополиялы төмен бағаны белгілеу жөніндегі ереже (бұдан әрі - Ереже) "Бәсеке және монополистік қызметті шектеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң), сондай-ақ Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу тәртібін регламенттейтін нормативтік құқықтық кесімдері негізінде әзірленді.
      Осы Ереженің мақсаты тиісті тауар нарығында үстем (монополиялық) жағдайға ие нарық субъектілері (бұдан әрі - доминант) белгілейтін монополиялы жоғары және монополиялы төмен бағаны айқындау болып табылады.

      2. Осы Ережеде қолданылатын ұғымдар мен терминдер заңдарда айқындалатын мағыналарда пайдаланылады.

2. Монополиялы жоғары және монополиялы
төмен бағаның белгілері

      3. Доминанттың монополиялық жоғары, монополиялы төмен бағаны белгілеу белгілері мыналарды:
      1) доминанттардың қызметтерінің ай сайынғы моноиторингін жүзеге асырған кезде монополияға қарсы орган айқындайды.
      Мониторинг үшін доминанттар Заңның 31-бабына сәйкес монополияға қарсы органға беруге міндетті мынадай ақпараттар, атап айтқанда:
      Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына сәйкес тоқсан сайынғы қаржылық есеп;
      өнімнің монополиялық түрлері бойынша өндіру (өткізу) көлемдері, өндірілетін (өткізілетін) тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) босату бағалары және кірістілік деңгейі туралы ай сайын ақпарат пайдаланылады;
      2) тауарларға (жұмыстарға, қызметтерге) алдағы уақытта бағаның өсетіні туралы хабардар еткен кезде доминант беретін негіздемелік материалдарды талдау кезінде не монополияға қарсы органның сауалы бойынша доминант берген ақпарат негізінде;
      3) монополияға қарсы орган нарық субъектілеріне талдау жүргізген кезде;
      4) монополияға қарсы органға доминанттың монополиялы жоғары және монополиялы төмен баға белгілегендігі туралы арыздар, ақпараттар, мәліметтер келіп түскен кезде монополияға қарсы орган айқындайды.

      4. Доминанттың монополиялы жоғары баға белгілеу белгілері мыналар болып табылады:
      1) басқа нарық субъектілері сататын дәл сол тауар нарығындағы тауардың (жұмыстардың, қызметтердің) баға өсімінен доминанттың монополиялы өндірілетін (өткізілетін) тауардың (жұмыстардың, қызметтердің) баға өсімінің нақты индекесінен немесе сала бойынша орташа есебінен асып кетуі;
      2) өндірістік өзіндік құн өсімінен өнім бірлігіне арналған кезең шығыстары өсімінің асып кетуі;
      3) өнім бірлігінің өндірістік өзіндік құн өсімінен өнім бірлігіне арналған кезең шығыстары өсімінің асып кетуі;
      4) тауарды (жұмыстарды, қызметтерді) өндіру (өткізу) немесе ол доминант болып танылған тауар нарығының географиялық шекара шегінде тұтынушылардың сұранысы бар кезінде доминанттың оларды өндіру (өткізу) көлемдерін әдейі қысқартуы немесе оның өндірілуін (өткізілуін) тоқтатуы;
      5) сапасын және басқа да сипаттарын (мысалы өнім бірлігінің салмағы) төмендету жолымен монополиялы өндірілетін (өткізілетін) тауарға (жұмыстарға, қызметтерге) арналған бағаны жасырын жоғарлату;
      6) доминанттың тұтынушыға тауарды (жұмыстарды, қызметтерді) өндіруге (өткізуге) арналған шарт мәніне қатысы жоқ қосымша шарттарды күштеп таңу жолымен монополиялы өндірілетін (өткізілетін) тауар (жұмыстар, қызметтер) бағасын жасанды ұлғайту;
      7) шартқа монополиялы өндірілетін (өткізілетін) тауарға (жұмыстарға, қызметтерге) арналған бағаны ұлғайтуға әкеп соғатын айқындалған шарттарды енгізу жолымен монополиялы өндірілетін (өткізілетін) тауар (жұмыстар, қызметтер) бағасын жасанды ұлғайту;
      8) монополиялы өндірілетін (өткізілетін) тауардың (жұмыстардың, қызметтердің) пайдалылық деңгейі пайдалылықтың орташа салалық көрсеткішінен және/немесе басқа нарық субъектілерінің соған ұқсас тауардың пайдалылығынан асуы (бұл ретте, егер монополиялы өндірілетін (өткізілетін) тауардың (жұмыстардың, қызметтердің) өзіндік құнының құрылымындағы барынша басым салмағын доминанттың шығынының қандай да бір түрі иеленсе, онда серпіні бойынша шығынның бұл түрін баға монополиялы жоғары мен жоқ па екені туралы айтуға болады);
      9) өндірістік персоналдың жалақысының өсу қарқынымен салыстырғанда әкімшілік персоналдың жалақысының өсу қарқынын ұлғайту;
      10) доминант сияқты сол тауар нарығында өз қызметін жүзеге асыратын нарық субъектісінің орташа айлық жалақысынан доминанттың орташа айлық жалақысы деңгейінің асып кетуі.

      5. Доминанттың монополиялы төмен баға белгілеу белгілері мыналар болып табылады:
      1) доминанттың тауарды (жұмыстарды, қызметтерді) өзіндік құнынан төмен және (немесе) бәсеке нарығында қалыптасқан баға деңгейден төмен және (немесе) егер бұл нарық конъюнктурасының салдары болып табылмайтын болса, орта салалық (орта өңірлік) деңгейден төмен бағалар бойынша өндіру (өткізу);
      2) нарық конъюнктурасына және өндіріс шығындарының серпініне негізделмеген бағаларды төмендету;
      3) сатып алушы ретінде тиісті тауар нарығында үстем жағдайға ие нарық субъектісінің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатушыға өндірістің (өткізудің) шығындарын өтеуді қамтамасыз етпейтін бәсеке нарығында қалыптасқан бағадан төмен бағада сатып алуы;
      4) сатып алушы ретінде тиісті тауар нарығында үстем жағдайға ие нарық субъектісінің жеткізушінің есебінен өндірістің (өткізудің) өзіндік шығындарын төмендету жолымен пайданы нарық конъюнктурасына негіздемей ұлғайтуы;
      5) нарықтан бір немесе одан астам сатушылардың (өндірушілердің) тұтынушының (сатып алушының) олардың қызметінің залалдылығын арандатуының салдарынан кетуі.

3. Бәсеке бағасын айқындау

      6. Осы Ереженің 4, 5-тармақтарында көрсетілген белгілерді айқындау кезінде монополияға қарсы орган доминанттың белгілеген бағасы мен бәсеке жағдайында қалыптасқан ұқсас тауар (жұмыстар, қызметтер) бағасын салыстырады.
      Салыстыру базасы үшін бәсеке жағдайында қалыптасқан бәсеке бағасын алу мүмкін болмаған кезде монополияға қарсы орган тиісті немесе ұқсас тауар нарығында доминант өткізетін ұқсас тауарға (жұмыстар, қызметтер) арналған бағдарлы бәсеке бағасы (бұдан әрі - бағдарлы бәсеке бағасы) мынадай формула бойынша есептелінеді:
      Б б = Б н х (І: І Н ), ондағы
      Б б - бағдарлы бәсеке бағасы
      Б н - доминант белгілеген (мәлімдеген) монополиялы өткізілетін тауар (жұмыстар, қызметтер) бағасы;
      І - баға өсімінің салалық (өңірлік) индексі (аталған тауарлар (қызметтер) тобы бойынша инфляция), өткен соңғы баға өзгерісі кезеңіндегі %;
      І н - қаралатын тауар (жұмыс, қызмет) бойынша баға өсімінің нақты индексі, %.

      7. Бағдарлы бәсеке бағасынан доминант белгілеген монополиялы өндірілетін (өткізілетін) тауар (жұмыс, қызмет) бағасының маңызды айырмашылық фактісі айқындалған жағдайда монополияға қарсы орган доминант белгілеген монополиялы өндірілетін (өткізілетін, сатып алынатын) тауар (жұмыс, қызмет) бағасына егжей-тегжейлі талдау жүргізеді.
      Бағдарлы бәсеке бағасы ретінде монополияға қарсы орган Қазақстан Республикасынан шет жерлерге шығатын ұқсас тауар бағасын қабылдауы мүмкін.

4. Доминант белгілеген монополиялы өндірілетін
(өткізілетін, сатып алынатын) тауар (жұмыстар,
қызметтер) бағасына талдау жүргізу

      8. Олар белгілеген монополиялы жоғары, монополиялы төмен бағалардан көрінген доминанттың өзінің үстем (монополиялық) жағдайын асыра пайдалануын айқындау үшін мыналарға:
      1) доминанттың қаржылық жағдайына;
      2) өндірістің шығындарын ұлғайтудың немесе қысқартудың (монополиялы төмен бағалар үшін) себептерін анықтау мақсатында доминант монополиялы өндірілетін (өткізілетін, сатып алынатын) тауардың (жұмыстардың, қызметтердің) өндірушілік және толық өзіндік құнының серпініне;
      3) доминанттың тауарды (жұмыстарды, қызметтерді) монополиялы өткізу (сатып алу) нәтижесінде алған пайдаларына;
      4) доминанттың монополиялы сатылатын (өткізілетін, сатып алынатын) тауар (жұмыстар, қызметтер) бағаларының серпініне;
      5) доминант өндіріс (өткізу, тұтыну) көлемінің серпініне;
      6) өндірістік қуаттылықты пайдалануға;
      7) нәтижесінде доминанттың монополиялы өндірілетін (өткізілетін, сатып алынатын) тауарға (жұмыстарға, қызметтерге) тікелей немесе жанама баға қойылатын шарттарға;
      8) өндірістік шығындарға, кезең шығыстарына талдау жүргізіледі.

5. Негізделген бағаны айқындау

      9. Негізделген баға талдау нәтижесінде айқындалған негізделген ауытқуларды ескеріп бағдарлы бәсеке бағасының негізінде қалыптасады.

      10. Осы Ереженің 6-тармағына сәйкес бағдарлы бәсеке бағасын айқындау мүмкін болмаған кезде монополияға қарсы орган негізделген бағаны доминанттың монополиялы тауарды (жұмыстарды, қызметтерді) өндіруге (өткізуге, сатып алуға) байланысты нақты шығындарын (монополияға қарсы органмен негізсіз деп танылған шығындарды шегере отырып) және негізделген немесе орташа салалық деңгейінде қалыптасқан пайданы талдау негізінде есептейді.

      11. Өндірістік қызметке жатпайтын, нарық субъектісі үстем жағдайын пайдалана отырып жүзеге асыруы мүмкін шығындар негізсіз шығындар болып танылады (мысалы, денсаулық сақтау, мектепке дейінгі балалар ұйымдарының, оқу орындарының объектілерін, сауықтыру лагерьлерін, мәдениет және спорт объектілерін, тұрғын үй қорын ұстауға жұмсалатын, қайырымдылық шығындары).

      12. Нарық субъектілерінде өнімдер түрлері бойынша шығындар жеке есепке алынбаған жағдайда монополияға қарсы орган доминанттың шығындарын (кірістерін, көлемдерін, өндіріс адамының еңбек төлемі шығындары) жанама әдістер негізінде өткізілетін тауарлар түрлері бойынша бөлуі мүмкін.

      13. Шығындарды жанама әдістер негізінде бөлу мүмкін болмаған жағдайда монополияға қарсы орган негізделген бағаны тиісті тауар нарығында, оның ішінде Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі салыстырмалы өнімдерге арналған бағаларды салыстыра талдау жолымен айқындайды.

      14. Талдау нәтижесі бойынша монополиялы жоғары немесе монополиялы төмен бағаны белгілеу фактісінің болуы немесе жоқ екендігі туралы қорытынды әзірленеді.