Об утверждении Отраслевой рамки квалификаций в сфере транспорта и коммуникаций

Приказ и.о. Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 29 июля 2013 года № 576. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 августа 2013 года № 8675. Утратил силу приказом Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 14 марта 2014 года № 188

Сноска. Утратил силу приказом Министра транспорта и коммуникаций РК от 14.03.2014 № 188 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии со статьей 138-4 Трудового кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить Отраслевую рамку квалификаций в сфере транспорта и коммуникаций согласно приложению к настоящему приказу.
2. Департаменту кадровой и административной работы Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (Хасенов Е.Е.) обеспечить:
1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан, официальное опубликование в средствах массовой информации, в том числе на интернет-ресурсе Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан и размещение его на ИПГО.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

И.о. Министра С. Сарсенов

Приложение
к приказу и.о. Министра
транспорта и коммуникаций
Республики Казахстан
от 29 июля 2013 года № 576

Отраслевая рамка квалификаций в сфере транспорта и коммуникаций

1. Отраслевая рамка квалификаций в сфере транспорта и коммуникаций (далее - ОРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда в отрасли.
2. ОРК определяет единую шкалу квалификационных уровней для разработки профессиональных стандартов (далее – ПС), обеспечивая сопоставимость квалификаций, и является основой для системы подтверждения соответствия и присвоения квалификации специалистов.
3. ОРК предназначена для различных групп пользователей (работодателей, органов образования, работников) отрасли автомобильных дорог, водного, автомобильного и железнодорожного транспорта и позволяет:
1) описывать с единых позиций требования к квалификации работников, выпускников при разработке ПС и образовательных стандартов;
2) разрабатывать оценочные материалы и процедуры определения квалификации работников и выпускников всех уровней профессионального образования;
3) планировать различные траектории образования, ведущие к получению конкретного квалификационного уровня, карьерного роста.
4. ОРК содержит восемь квалификационных уровней, что соответствует Национальной рамки квалификаций (далее НРК).
5. В ОРК приводится обобщенное описание результатов, детализация осуществляется в ПС.
6. Основные термины и понятия, используемые в ОРК:
1) умение – способность применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);
2) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящиеся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;
3) навык – доведенное до автоматизма умение выполнять целенаправленные действия, в результате многократного повторения одних и тех же действий или решения типичных задач;
4) способность - индивидуальная особенность личности, являющаяся субъективным условием успешного осуществления определенного рода деятельности;
5) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) компетенция – качество субъекта деятельности, обеспечивающее выполнение задач профессиональной деятельности определенного квалификационного уровня;
7) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени;
8) национальная рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.
7. ОРК составлена на каждую область профессиональной деятельности отрасли на основании НРК и стратегии развития отрасли.
8. К области профессиональной деятельности отрасли относятся:
подготовка транспортной инфраструктуры, парка транспортных машин и оборудования;
предоставление услуг по перевозке грузов и пассажиров;
содержание и ремонт транспортной инфраструктуры, обновление парка машин и оборудования.
9. ОРК представляет собой рамочную конструкцию, оформленную по структуре, согласно приложению к настоящему ОРК.
10. Основным принципом разработки уровней квалификаций в ОРК является непрерывность и преемственность развития квалификационных уровней от низшего к высшему, прозрачность их описания.
11. Уровень квалификации является результатом освоения определенной образовательной программы и/или практического опыта.
12. Для повышения квалификации или изменения ее профиля на каждом уровне необходимо обучение по дополнительным образовательным программам системы повышения квалификации и переподготовки кадров в организациях, имеющие соответствующие лицензии.
13. Уровень квалификации может нарастать по мере обретения практического опыта работы, самообразования и обучения.
Учет различных форм образования и обучения будет происходить внутри отраслевой квалификационной системы.
Построение индивидуальной образовательной траектории посредством учета знаний и практического опыта работника, курсов повышения квалификации, которая даст возможность продвигаться как по вертикали, так и по горизонтали уровней квалификации

Приложение
к Отраслевой рамке квалификаций
в сфере транспорта и коммуникаций

Структура отраслевой рамки квалификаций
в сфере транспорта и коммуникаций

Уровни НРК	Уровни ОРК	Область профессиональной деятельности: 1. Подготовка транспортной инфраструктуры, парка транспортных машин и оборудования
		Требования к способностям	Требования к навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: исполнительские действия под непосредственным руководством; Ответственность: за выполнение простейших видов работ, подготовке материалов, инструментов и приспособлений; за свою безопасность; Сложность: работа по инструкции.	Выполнение типовых несложных практических заданий, демонстрация навыков самонаблюдения и самодисциплины.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда.
2	2	Самостоятельность: исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая определенную степень самостоятельности. Ответственность: за обеспечение технического обслуживания и ремонта оборудования, их замену, разборку и сборку простых элементов обслуживаемых устройств/ оборудования/ механизмов, за свою безопасность и безопасность других. Сложность: решение типовых практических, четко определенных стандартных задач, работа по инструкции.	Выбор способа работы на основании инструкций и выполнение несложных практических заданий, демонстрация навыков самоконтроля и самокоррекции действий в простых производственных ситуациях. Самообучение при выполнении поставленных задач.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда.
3	3	Самостоятельность: исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, самообучение в процессе выполнения поставленных задач. Ответственность: за выполнение поставленных задач по подготовке и техническому обслуживанию объектов транспортной инфраструктуры, парка транспортных машин и оборудования (ремонт, наладка оборудования, приборов и приспособлений), за свою безопасность и безопасность других. Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта.	Демонстрация навыков самооценки, самоопределения и самоорганиза- ции. Самостоятель- ное определение способа выполнения поставленной нормы, предмета и средства труда.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда, отраслевых и республиканских стандартов в области обеспечения строительства транспортной инфраструктуры, организации труда.
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками. Ответственность: за результат при подготовке и техническом обслуживании ответственных объектов транспортной инфраструктуры, парка транспортных машин и оборудования (выполнение технологического процесса, текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности), за свою безопасность и безопасность других. Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации.	Демонстрация навыков самоопределения и самонормирова- ния, конкретизация полученных заданий, постановка задачи подчиненным, оценка результатов деятельности, определение недостаточности знаний и навыков, мотивация повышению профес- сионализма работников.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональ- ных задач, об этике и психологии отношений, рефлексии мышления и деятельности, способах мотивации и стимулирования труда, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда; отраслевых и республиканских стандартов в области обеспечения строительства транспортной инфраструктуры, менеджмента, организации труда.
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия. Ответственность: за подготовку объектов транспортной инфраструктуры, парка транспортных машин и оборудования к технологическому процессу, за бесперебойную работу, ремонт и модернизацию устройств; участие в разработке новых и модернизации существующих технологий и оборудования, за свою безопасность и безопасность других. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных условиях рабочей ситуации.	Демонстрация навыков понимания заказа, анализа ситуаций, самоанализа, принятие решений и создание условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, опережающего повышения управленчес- кого и исполнитель- ского профес- сионализма.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командо- образовании, отраслевых, республиканских и международных стандартов в области обеспечения строительства транспортной инфраструктуры, менеджмента, организации труда.
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за повышение профессионализма работников, подготовку и модернизацию средств производства, исходных и вспомогательных материалов, планирование и разработку процессов деятельности, внедрение и совершенствование передовых методов труда. Сложность: решение задач, предполагающих выбор и многообразие способов решения (анализ, выработка решений, управление процессом строительства транспортной инфраструктуры).	Демонстрация навыков проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуры самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации.
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли, организацию условий; Ответственность: за подготовку, модернизацию объектов транспортной инфраструктуры, парка транспортных машин, оборудования и систем управления. Сложность: анализ и выработка решений по усовершенствованию технологического процесса, разработка новых подходов, использования разнообразных методов.	Демонстрация навыков постановки и решения проблем, объективной оценки своих действий, системного решения задач и проблем с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением научных прогрессивных подходов, обеспечивающих возможность достижения высшей ступени развития.
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба; Ответственность: за подготовку и модернизацию объектов транспортной инфраструктуры, парка транспортных машин и оборудования Сложность: решение проблем методологического, исследовательского и проектного характера, связанных с развитием и повышением эффективности сложных социальных, производственных, научных процессов.	Демонстрация стратегического мышления, навыков лидерства, принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия.	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономичес- кими системами.

Уровни НРК	Уровни ОРК	Область профессиональной деятельности: 2. Предоставление услуг по перевозке грузов и пассажиров
		Требования к способностям	Требования к навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: исполнительские действия под непосредственным руководством. Ответственность: индивидуальная ответственность за выполнение простейших видов работ, подготовку материалов, инструментов и приспособлений при условии соблюдения требований охраны труда и техники безопасности; за свою безопасность. Сложность: работа по инструкции, выполнение стандартных практических заданий в известной ситуации.	Слушает, Понимание и выполнение типовых несложных практических заданий, демонстрация навыков самонаблюдения и самодисциплины.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий, знания по технике безопасности, требований охраны труда.
2	2	Самостоятельность: исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая определенную степень самостоятельности; Ответственность: индивидуальная ответственность за подготовку простых технических и вспомогательных средств и приспособлений, установку и наладку оборудования, подготовку рабочего места, инструментов, индивидуальных средств защиты Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных по инструкции, корректировка действий с учетом условий их выполнения.	Выбор способа работы на основании инструкций и выполнение несложных практических заданий, демонстрация навыков самоконтроля и самокоррекции действий в простых производственных ситуациях; самообучение при выполнении поставленных задач.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда
3	3	Самостоятельность: исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, Ответственность: индивидуальная ответственность за выполнение поставленных задач по эксплуатации и использованию объектов транспортной инфраструктуры, машин, оборудования и систем управления Сложность: выполнение четко определенных стандартных действий, решение стандартных/ типовых задач, выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта, корректировка действий с учетом условий их выполнения.	Демонстрация навыков самооценки, самоопределения и самоорганиза- ции. Самостоятель- ное определение способа выполнения поставленной нормы, предмета и средства труда; получение необходимой информации, синтеза знаний.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, самостоятельном выполнении задач в типовых ситуациях профессиональной деятельности, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда.
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками. Ответственность: за решение поставленных задач по эксплуатации и использованию объектов транспортной инфраструктуры, машин, оборудования и систем управления (обеспечение бесперебойной работы систем управления, машин, оборудования). Сложность: решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений, выбор путей осуществления деятельности из известных, текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности.	Демонстрация навыков самоопределения и самонормирова- ния. Конкретизация полученных заданий, постановка задач подчиненным, оценка результатов деятельности, определение недостаточности знаний и навыков, мотивация повышения профес- сионализма работников.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, техники безопасности, требований охраны труда, об этике и психологии отношений, рефлексии мышления и деятельности, способах мотивации и стимулирования труда, отраслевых и республиканских стандартов в области обеспечения деятельности по перевозке, менеджмента, организации труда.
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия. Ответственность: за результат выполнения работ на уровне подразделения по подготовке объектов транспортной инфраструктуры, машин, оборудования, качество и реализацию услуг по перевозке. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных условиях рабочей ситуации, текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности.	Демонстрация навыков понимания заказа, анализа ситуаций, самоанализа, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, опережающего повышения управленческого и исполнительского профес- сионализма.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о командообразова- нии, отраслевых, республиканских и международных стандартов в области обеспечения перевозок, менеджмента и организации труда.
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за результат выполнения работ на уровне подразделения, за повышение профессионализма работников, качество и реализацию услуг по перевозке, сервис, обновление и модернизацию парка машин, оборудования. Сложность: решение задач технологического или методического характера, предполагающих выбор и многообразие способов решения (анализ, выработка решений, управление процессом технологического развития предприятия), разработка, внедрение, контроль, оценка и коррекция компонентов профессиональной деятельности.	Демонстрация навыков проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуры самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации.
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за результат в масштабе отрасли, страны, на международном уровне (качество услуг по перевозке, планирование и реализацию объемов перевозок, модернизацию систем управления процессом перевозок, логистика и сервис). Сложность: решение задач развития, анализ и выработка решений по техническому/ технологическому развитию, разработка новых подходов, использования разнообразных методов, повышение эффективности управляемых процессов.	Демонстрация навыков постановки и решения проблем, объективной оценки своих действий, системного решения задач и проблем с применением инновационных подходов, методов построения концепций и стратегий деятельности.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением научных прогрессивных подходов, обеспечивающих возможность достижения высшей ступени развития.
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за результат в масштабе отрасли, страны, на международном уровне (качество и реализацию объемов перевозок). Сложность: решение проблем методологического, исследовательского и проектного характера, связанных с развитием и повышением эффективности сложных социальных, производственных, научных процессов.	Демонстрация стратегического мышления, навыков лидерства, принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построение и проигрывание моделей профессиональной деятельности и взаимодействия.	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономи- ческими системами.

Уровни НРК	Уровни ОРК	Область профессиональной деятельности: 3. Содержание и ремонт транспортной инфраструктуры, обновление парка транспортных машин и оборудования.
		Требования к способностям	Требования к навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: исполнительские действия под непосредственным руководством. Ответственность: индивидуальная ответственность за выполнение простейших видов работ, подготовку материалов, инструментов и приспособлений при условии соблюдения требований охраны труда и техники безопасности, за свою безопасность. Сложность: работа по инструкции, выполнение стандартных практических заданий в известной ситуации.	Слушает, Понимание и выполнение типовых несложных практических заданий, демонстрация навыков самонаблюдения и самодисциплины.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий.
2	2	Самостоятельность: исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством. Ответственность: индивидуальная ответственность за техническое обслуживание, мелкий ремонт оборудования, осуществление электроремонтных работ при снятом напряжении, монтаж и демонтаж устройств, установку и наладку оборудования. Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных по инструкции, корректировка действий с учетом условий их выполнения.	Выбор способа работы на основании инструкций и выполнение несложных практических заданий, демонстрация навыков самоконтроля и самокор- рекции действий в простых производственных ситуациях.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда, о рефлексии исполнительской деятельности.
3	3	Самостоятельность: исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование. Ответственность: индивидуальная ответственность за выполнение поставленных задач по профилактике несложных дефектов, усталостей, изломов, поломок, наладка технических, вспомогательных средств; выявление неисправностей, повреждений транспортных путей, машин, оборудования, систем управления; техническое обслуживание, ремонт техники и/или оборудования. Сложность: выполнение четко определенных стандартных действий, решение стандартных/ типовых задач, выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта, корректировка действий с учетом условий их выполнения.	Демонстрация навыков самооценки, самоопределения и самоорганиза- ции. Самостоятельное определение способа выполнения поставленной нормы, предмет и средства труда.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, самостоятельном выполнении задач в типовых ситуациях профессиональной деятельности, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками. Ответственность: за решение поставленных задач по выполнению технологического процесса, текущий и итоговый контроль, выявление причины браков и отказов в работе технических средств и разработку мероприятия по их устранению, наладка всех схем автоматики, регулировка всех типов приборов, монтаж и обслуживание новых типов оборудования/техники. Сложность: решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений, выбор путей осуществления деятельности из известных, текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности.	Демонстрация навыков самоопределения и самонормирова- ния. Конкретизация полученных заданий, постановка задачи подчиненным, оценка результаты деятельности, определение недостаточности знаний и навыков, мотивация повышения профес- сионализма работников.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, инструкций по технике безопасности, требований охраны труда, об этике и психологии отношений, рефлексии мышления и деятельности, способах мотивации и стимулирования труда.
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия. Ответственность: за результат выполнения работ на уровне подразделения (качество обеспечения и ремонта объектов транспортной инфраструктуры и профилактических действий). Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных условиях рабочей ситуации, текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности.	Демонстрация навыков понимания заказа, анализа ситуаций, самоанализа, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, опережающего повышения управленческого и исполнительского профес- сионализма.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональ- ных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразова- нии.
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за результат выполнения работ на уровне подразделения (повышение профессионализма работников, обеспечение качества оказанных ремонтных услуг, подготовку и модернизацию парка машин, оборудования систем по ремонту, испытаниям, метрологии). Сложность: решение задач технологического или методического характера, предполагающих выбор и многообразие способов, разработка, внедрение, контроль, оценка и коррекция компонентов профессиональной деятельности.	Демонстрация навыков проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации.
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за результат в масштабе отрасли, страны, на международном уровне (обеспечение соответствия транспортной инфраструктуры заданным стандартам/ параметрам). Сложность: решение проблем исследовательского и проектного характера, связанных с повышением эффективности управляемых процессов.	Демонстрация навыков постановки и решения проблем, объективной оценки своих действий, системного решения задач и проблем с применением инновационных подходов, методов построения концепций и стратегий деятельности.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением научных прогрессивных подходов, обеспечивающих возможность достижения высшей ступени развития.
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за результат в масштабе отрасли, страны, на международном уровне (обеспечение соответствия транспортной инфраструктуры заданным стандартам/ параметрам). Сложность: решение проблем исследовательского и проектного характера, связанных с повышением эффективности управляемых процессов.	Демонстрация стратегического мышления, навыков лидерства, принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профес- сиональной деятельности и взаимодействия.	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономичес- кими системами.

Көлік және коммуникация саласындағы салалық біліктілік шеңберін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2013 жылғы 29 шілдедегі № 576 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 28 тамызда № 8675 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2014 жылғы 14 наурыздағы № 188 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 14.03.2014 № 188 бұйрығымен (алғаш рет ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-4-бабына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Көлік және коммуникация саласындағы салалық біліктілік шеңбері бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі Кадр және әкімшілік жұмыс департаменті (Е.Е. Хасенов):
1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамаға сәйкес мемлекеттік тіркеуді;
2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен соң, бұқаралық ақпараттар құралдарында, соның ішінде, Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында ресми жариялауды және МОИП-да орналастыруды қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау өзіме қалдырамын.
4. Осы бірлескен бұйрық алғаш рет ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министрдің
міндетін атқарушы С. Сарсенов

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация министрінің
міндетін атқарушысының
2013 жылғы 29 шілдедегі
№ 576 бұйрығына
қосымша

Көлік және коммуникация саласындағы салалық біліктілік шеңбері

1. Көлік және коммуникация саласындағы салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ) – саланың еңбек нарығындағы танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық сипаттамасы.
2. СБШ біліктіліктердің салааралық салыстырмалығын қамтамасыз ете отырып, салалық біліктілік шеңберін, кәсіби стандарттарды (бұдан әрі – КС) әзірлеу үшін бірыңғай шәкілді айқындайды және мамандар біліктілігінің сәйкестігін растау және оны беру жүйесі үшін негіз болып табылады.
3. СБШ автомобиль жолдары, су, автомобиль және темір жол көлігі салалары пайдаланушыларының әртүрлі топтарына (жұмыс берушілерге, білім беру органдарына, қызметкерлерге) арналған және:
1) кәсіби және білім беру стандарттарын әзірлеу кезінде қызметкерлер мен оқу бітірушілердің біліктілігіне қойылатын талаптарды бірыңғай көзқараста сипаттауға;
2) қызметкерлер мен кәсіби білім берудің барлық деңгейлеріндегі оқу бітірушілердің біліктілігін бағалау материалдары мен айқындау рәсімін әзірлеуге;
3) нақты біліктілікті алуға, біліктілік деңгейін арттыруға, мансаптық өсуге әкелетін білім берудің әртүрлі траекториясын жоспарлауға мүмкіндік береді.
4. СБШ Ұлттық біліктілік шеңберіне (бұдан әрі – ҰБШ) сәйкестірілген сегіз біліктілік деңгейінен тұрады.
5. СБШ нәтижелердің жиынтық сипаттамасы келтіреді, нақтылау КС-да жүзеге асырылады.
6. СБШ-да қолданылатын негізгі терминдер мен ұғымдар:
1) білік – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді пайдалану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды пайдалану);
2) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс істеу саласына қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы, біліктіліктің міндетті түрде бағалануға тиіс бөлігі;
3) дағды – бір әрекетті бірнеше рет қайталау немесе кәдімгі мәселелерді шешу нәтижесінде автоматты түрге дейін жеткізілген мақсат көздейтін әрекеттерді орындай алу;
4) қабілеттілік – қызметтің белгілі бір түрін табысты жүзеге асырудың объективті шарты болып табылатын тұлғаның жеке ерекшелігі;
5) кәсіптік стандарт – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне және құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайлары қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) құзыреттер – кәсіби қызметінде субъектің сапалары нақтылы мамандыққа қатысты деңгейі есептердің орындауы қамтамасыз ететін қызметтер;
7) тәжірибе – саналы қызмет белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланыла алатын білім мен білік;
8) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық сипаттау.
7. СБШ сала кәсіптік қызметінің әрбір саласы үшін ҰБШ және саланы дамыту стратегиясының негізінде жасалған.
8. Саланың кәсіби қызмет салаларына:
көліктік инфрақұрылымды, көліктік машиналар мен құрал-жабдықтар паркін дайындау;
жолаушылар мен жүктерді тасымалдау қызметтерін ұсыну;
көліктік инфрақұрылымды жөндеу және ұстау, машиналар мен құрал-жабдықтар паркін жаңарту жатады.
9. СБШ-ның қосымшасына сәйкес құрылым бойынша ресімделген шеңберлік құрылым болып табылады.
10. СБШ-да біліктілік деңгейлерін әзірлеудің негізгі қағидаты біліктілік деңгейлерінің төменнен жоғарыға қарай дамуының үздіксіздігі мен сабақтастығы, оларды сипаттау ашықтығы болып табылады.
11. Бiлiктiлiк белгiлi бiр бiлiм бағдарламасын игеру және/немесе практикалық тәжiрибе нәтижесi болып табылады.
12. Бiлiктiлiктi жетiлдiру немесе оның бейiнiн өзгерту үшiн әрбiр деңгейде кадрларды қайта даярлау және бiлiктiлiгiн арттыру жүйесiнiң қосымша бiлiм бағдарламалары бойынша тиiстi лицензиялары бар ұйымдарда қажет.
13. Бiлiктiлiк деңгейi практикалық жұмыс тәжiрибесiн меңгеруiне, өз бетiнше бiлiм алуына және оқуына қарай жетiлуi мүмкiн.
Бiлiм беру мен оқытудың әртүрлi нысандарын есепке алу салалық бiлiктiлiк жүйелердiң iшiнде жүргiзiлетiн болады.
Қызметкердiң практикалық тәжiрибесiн, бiлiктiлiктi арттыру курстарын және осы сияқтыларды ескеру арқылы жеке бiлiм беру траекториясын құруға болады, бұл бiлiктiлiк деңгейлерiн алға және жоғары қарай да дамытуға мүмкiндiк бередi.

Көлік және коммуникация
саласындағы салалық біліктілік
шеңбері қосымша

Салалық біліктілік шеңберінің біліктілік деңгейлерінің
құрылымы

ҰБШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіби қызмет салалары: 1. Көліктік инфрақұрылымды, көліктік машиналар мен құрал-жабдықтар паркін дайындау
		Қабілетіне қойылатын талаптар	Дағдысына қойылатын талаптар	Біліміне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: тікелей басшылық етумен жасалатын атқарушылық қызметтер; Жауаптылығы: қарапайым жұмыс түрлерінің орындалуы, материалдарды, құрал-жабдықтар мен саймандарды дайындау, өзінің қауіпсіздігін сақтау; Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу.	Бір үлгідегі жеңіл практикалық тапсырмаларды орындау, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқаруын дағдыларын көрсету.	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптары туралы базалық білім.
2	2	Дербестігі: дербестіктің белгілі дәрежесін болжамдайтын басшылық етумен жасалатын нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызметтер; Жауаптылығы: жабдықтарға техникалық қызмет жасау және жөндеу, оларды ауыстыру, қызмет жасалатын құрылғылар/жабдықтар/механизмдердің қарапайым элементтерін бөлшектеу және жинау; өз қауіпсіздігін және басқалардың қауіпсіздігін сақтау; Күрделілігі: бір үлгідегі практикалық, нақты белгіленген стандартты міндеттерді шешу, нұсқаулық бойынша жұмыс істеу.	Жұмыс тәсілін нұсқаулық негізінде таңдау және жеңіл практикалық тапсырмаларды орындау, қарапайым өндірістік жағдайлардағы әрекеттерді өздігінен бақылау және түзету дағдыларын көрсету; қойылған міндеттерді орындау кезінде өз бетінше оқып-үйрену.	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптары туралы базалық білім.
3	3	Дербестігі: өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшылық ету жасалатын нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызмет, қойылған міндеттерді орындау кезінде өз бетінше оқып-үйрену; Жауаптылығы: көліктік инфрақұрылым, көліктік машиналар мен жабдықтар парк нысандарын дайындау және оларға қызмет жасау (жабдықтарды, аспаптар мен құрал-саймандарды жөндеу, баптау бойынша қойылған міндеттерді орындау); өз қауіпсіздігін және басқалардың қауіпсіздігін сақтау; Күрделілігі: бір үлгідегі практикалық міндеттерді шешу, білім және практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекеттерді таңдай білу.	Өзін-өзі бағалау, өзін-өзі билеу және өзін-өзі ұйымдастыру дағдыларын көрсету. Қойылған еңбек нормасын, мәнін және құралдарын орындау тәсілдерін өз бетінше белгілеу.	Еңбек мәнін технологиялық өзгерту, жоспарлау және ұйымдастыру, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптары, көліктік инфрақұрылымды құру саласындағы салалық және республикалық стандарттар, еңбекті ұйымдастыру туралы білім.
4	4	Дербестігі: бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшылық ету жасалатын нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық-басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: көліктік инфрақұрылым, көліктік машиналар мен жабдықтар паркінің жауапты нысандарын дайындау және оларға техникалық қызмет жасау (технологиялық үдерісті орындау, қызметтерді күнделікті және қорытынды бақылау, бағалау және түзету) нәтиже; өз қауіпсіздігін және басқалардың қауіпсіздігін сақтау; Күрделілігі: жұмыс жағдайын өз бетінше талдауды талап ететін әр түрлі үлгідегі практикалық міндеттерді шешу.	Өзін-өзі басқару және өзін-өзі нормалау дағдыларын көрсету; алынған тапсырмаларды нақтылау, бағыныштылардың міндеттерін белгілеу, қызметтерінің нәтижесін бағалау, білім және дағдылардың жетіспеуін анықтау, қызметкерлерді кәсіпқойлығын жоғарылатуға ынталандыру.	Кәсіпқойлық міндеттерді шешу және белгілеу тәсілдері, қағидалары және амалдары, қарым-қатынас этикасы мен психологиясы, ойлау және қызмет ету рефлексиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптары, көліктік инфрақұрылымды құру саласындағы салалық және республикалық стандарттар, еңбек менеджменті, оны ұйымдастыру туралы білім.
5	5	Дербестігі: кәсіпорын қызметтерінің технологиялық үдерістері мен стратегиясына қатысу шеңберіндегі басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: көліктік инфрақұрылым, көліктік машиналар мен жабдықтар паркі нысандарын технологиялық үдеріске дайындау, құрылғылардың үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету, оларды жөндеу және жаңарту, тиісті технологиялар мен жабдықтардың жаңасын әзірлеуге қатысу және оларды жаңғырту; өз қауіпсіздігін және басқалардың қауіпсіздігін сақтау; Күрделілігі: әр түрлі жұмыс жағдайында шешім табу тәсілдерін таңдап алу негізінде практикалық міндеттерді шешу.	Тапсырысты түсіне білу, жағдайды талдай алу, өзін-өзі тексере білу, шешім қабылдай білу және оларды іске асыруға жағдай жасау, басқарушылық және орындаушылық кәсіби жоғарылататын командалық жұмыста қызметтерді бақылау және түзету дағдыларын көрсету.	Кәсіпқойлық жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым; көліктік инфрақұрылымды құру саласындағы салалық және республикалық стандарттар, еңбек менеджменті, оны ұйымдастыру туралы білім.
6	6	Дербестігі: жұмыстар жөнінде басқа учаскелермен келісім жасауды болжамдайтын, кәсіпорын қызметтерінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: қызметкерлердің кәсіптілігін жоғарылату, өндіріс құралдарын, бастапқы және көмекші материалдарды дайындау және жаңғырту, қызмет процесстерін жоспарлау және әзірлеу, озық еңбек әдістерін енгізу және жетілдіру; Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерінің әр түрлілігімен таңдауын көздейтін міндеттерді шешу (көлікті инфрақұрылымды құру процессін басқару, шешімдерді талдау, орындау).	Әлеуметтік және кәсіптік тұрлаусыз жағдайларды жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару білу, байланысты ұйымдастыру және көзқарастарға келісім жасау, нәтижелерді ресімдеу және таныстыру, қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдерді және техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсету.	Әлеуметтік және кәсіптік күрделі жағдайларды бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау, байланысты ұйымдастыру және көзқарастарға келісім жасау, аналитикалық және жобалық құжаттамаларды ресімдеу және таныстыру туралы білім.
7	7	Дербестігі: сала құрылымын дамыту және жұмыс істеу стратегиясын жасауын болжамдайтын, оған жұмыс істетудің жағдайларды ұйымдастыруын басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: көліктік инфрақұрылым, көліктік машиналар мен жабдықтар паркі нысандарын, басқару жабдықтары мен жүйелерін дайындау, жаңғырту; Күрделілігі: технологиялық процесстерді талдау және оны жетілдіру бойынша шешім қабылдау, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді пайдалану.	Мәселелерді алға қоя білу және шешу, өз әрекетін шынайы бағалай білу, инновациялы көзқарасты қолдана отырып, міндеттерді және мәселелерді жүйемен шешу тұжырым және қызмет ету стратегиясын құру тәсілдерін, дағдыларын көрсету.	Қызмет ету және әрекеттесу тұжырымдарын, стратегиясын, функционалдық үлгілерін құру әдіснамасы, жоғары даму деңгейіне қол жеткізетін мүмкіндікті қамтамасыз ететін ғылыми прогрессивтік тәсілдерді қолдана отырып, мәселелерді алға қоя білу және шешу тәсілдері туралы білімдері.
8	8	Дербестігі: мемлекеттік ауқымдағы саланың ірі институционалдық құрылымдарының жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды болжамдайтын басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: көліктік инфрақұрылым, көліктік машиналар мен жабдықтар паркі нысандарын дайындау және жаңарту; Күрделілігі: күрделі, әлеуметтік, өндірістік, ғылыми процесстердің тиімділігін жоғарылатумен және дамытумен байланысты әдіснамалық, зерттеулік және жобалық сипаттамалардың мәселелерін шешу.	Стратегиялық ойлай білу дағдысын, көшбасшылық дағдыларды, логикалық әдістерді, кәсіби қызметтер мен өзара қарым-қатынас үлгілерін құру және ойнату әдістерін қолдана отырып өзара тиімді шешім қабылдау дағдыларын көрсету.	Қызметтер мен өзара әрекеттестіктің кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білімдер.
ҰБШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіптік қызмет саласы: 2. Жолаушылар мен жүктерді тасымалдау қызметтерін ұсыну
		Қабілетіне қойылатын талаптар	Дағдысына қойылатын талаптар	Біліміне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: тікелей басшылық етумен жасалатын атқарушылық әрекет; Жауаптылығы: еңбек қорғау талаптары мен техника қауіпсіздігін; өз қауіпсіздігін сақтай отырып жағдайда, қарапайым жұмыс түрлерінің орындалуына, материалдардың, құрал-саймандар мен аспаптардың дайындалуына жеке жауаптылық; Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу, белгіленген жағдайда стандартты практикалық тапсырмаларды орындау.	Бір үлгідегі жеңіл практикалық тапсырмаларды түсіну және орындау, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқару дағдыларын көрсету.	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптары туралы базалық білім.
2	2	Дербестігі: дербестіктің белгілі дәрежесін болжамдайтын басшылық етумен жасалатын нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызметтер; Жауаптылығы: қарапайым техникалық және көмекші құралдар мен құрал-саймандарды дайындау, жабдықтарды орнату және баптау, жұмыс орнын, құралдарды, жеке қорғаныс құралдарын дайындау үшін жеке жауаптылық; Күрделілігі: бір үлгідегі практикалық міндеттерді шешу, олардың орындалуын ескере отырып, нұсқаулық бойынша белгіленген әрекеттерді таңдай білу.	Жұмыс тәсілін нұсқаулық негізінде таңдап алу және жеңіл практикалық тапсырмаларды орындау, қарапайым өндірістік жағдайлардағы әрекеттерді өздігінен бақылау және түзету дағдыларын көрсету; қойылған міндеттерді орындау кезінде өз бетінше оқып-үйрену.	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптары туралы базалық білім.
3	3	Дербестігі: өздігінен жоспарлауды көздейтін, басшылық етумен жасалатын нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызмет; Жауаптылығы: көліктік инфрақұрылым, көліктік машиналар мен жабдықтар паркі нысандарын, басқару жабдықтары мен жүйелерін пайдалану бойынша қойылған міндеттердің орындалуы үшін жеке жауаптылық; Күрделілігі: нақты белгіленген стандартты/бір үлгідегі міндеттерді орындау, білім және практикалық тәжірибе негізінде белгілі болған іс-қимыл жасау тәсілін таңдау, әрекеттерді орындау шартымен іс-қимылдарды түзету.	Өзін-өзі бағалау, өзін-өзі билеу және өзін-өзі ұйымдастыру дағдыларын көрсету. Қойылған еңбек нормасын, мәнін және құралдарын орындау тәсілдерін өз бетінше белгілейді; тиісті ақпараттарды жинау, біліміне талдау жасау.	Еңбек мәнін технологиялық өзгерту, жоспарлау және ұйымдастыру, кәсіби қызметтің бір үлгідегі жағдайлардағы міндеттерді, қауіпсіздік бойынша нұсқаулықтарды және еңбек қорғау талаптарды өздігінше орындау туралы білімдер.
4	4	Дербестігі: бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшылық етумен жасалатын нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық-басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: көліктік инфрақұрылым, көліктік машиналар мен жабдықтар паркінің нысандарын пайдалану бойынша қойылған міндеттердің шешу (жабдықтардың, машиналардың, басқару жүйесінің үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету); Күрделілігі: жұмыс жағдайына және оның болжалды өзгерістеріне тұрақты талдау жасауды, белгілі қызмет ету жолдарын таңдау, қызметтерді күнделікті және қорытынды бақылау, бағалау және түзетуді талап ететін, әр түрлі үлгідегі практикалық міндеттерді шешу.	Өзін-өзі билеу және өзін-өзі нормалау дағдыларын көрсету. Алынған тапсырмаларды нақтылау, бағыныштылардың міндеттерін белгілеу, қызметтерінің нәтижесін бағалау, білім және дағдылардың жетіспеуін анықтау, қызметкерлерді кәсіпқойлығын жоғарылатуға ынталандыру.	Кәсіби міндеттерді шешу және қою тәсілдері, қағидаттары және көзқарастары, қатынас этикасы мен психологиясы, ойлау және қызмет ету рефлексиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптары, тасымалдау бойынша қызметті қамтамасыз ету саласындағы салалық және республикалық стандарттар, еңбек менеджменті, оны ұйымдастыру туралы білімдер.
5	5	Дербестігі: кәсіпорынның технологиялық процесстеріне және қызмет ету стратегиясына қатысу шеңберіндегі басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: көліктік инфрақұрылым, көліктік машиналар мен жабдықтар паркінің нысандарын дайындау бойынша бөлімше деңгейіндегі жұмыстардың орындалу нәтижесіне, тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен іске асырылуына жауаптылық, Күрделілігі: әр түрлі жұмыс жағдайында шешім табу тәсілдерін таңдап алу негізінде практикалық міндеттерді шешу, қызметтерді бағалау және түзету.		Кәсіби жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым; көліктік инфрақұрылымды құру саласындағы салалық және республикалық стандарттар, еңбек менеджменті, оны ұйымдастыру туралы білім.
6	6	Дербестігі: жұмыстар жөнінде басқа учаскелермен келісім жасауды болжамдайтын, кәсіпорын қызметтерінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: бөлімше деңгейінде жұмыстардың орындалу нәтижесі, қызметкерлердің кәсіптілігін жоғарылату, тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен іске асырылуы, машиналар паркі мен жабдықтарды жаңғырту және жетілдіру; Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерінің әр түрлілігін болжамдайтын, технологиялық немесе әдіснамалық сипаттағы міндеттерді шешу (кәсіпорынның технологиялық даму үдерісін талдау, шешімдерін әзірлеу, басқару), кәсіби қызметтің құрамдас бөліктерін әзірлеу, енгізу, бақылау, бағалау және түзету.	Әлеуметтік және кәсіби тұрлаусыз жағдайларды жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару білу, байланысты ұйымдастыру және көзқарастарға келісім жасау, нәтижелерді ресімдеу және таныстыру, қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдерді және техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсету.	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларды бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау, байланысты ұйымдастыру және көзқарастарға келісім жасау, аналитикалық және жобалық құжаттамаларды ресімдеу және таныстыру туралы білім.
7	7	Дербестігі: сала құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды болжамдайтын басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: халықаралық деңгейдегі саланың, елдің ауқымындағы нәтиже (тасымалдау қызметтерінің сапасы, тасымалдау ауқымын жоспарлау және іске асыру, тасымалдау процессін басқару жүйелерін жаңғырту, логистика және сервис); Күрделілігі: техникалық/технологиялық даму бойынша талдау және жасау, жаңа көзқарастарды әзірлеу, әр түрлі әдістерді пайдалану, басқарылатын процесстердің тиімділігін арттыру.	Мәселелерді алға қоя білу және шешу, өз әрекетін шынайы бағалай білу, жаңа инновациялық көзқарастарды, тұжырым құру тәсілдері мен қызмет ету стратегиясын қолдана отырып мәселелерді жүйемен шеше білу дағдыларын көрсету.	Қызмет ету және өзара әрекеттесу тұжырымдар стратегиясын, функционалдық үлгілерін құру әдіснамасы, жоғары даму деңгейіне қол жеткізетін ғылыми прогрессивтік тәсілдерді қолдана отырып, мәселелерді алға қоя білу және шешу тәсілдері туралы білімдер.
8	8	Дербестігі: мемлекеттік ауқымдағы саланың ірі институционалдық құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды болжамдайтын басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: халықаралық деңгейдегі саланың, елдің ауқымындағы нәтижесі (тасымалдау ауқымдарының сапасы және іске асырылуы); Күрделілігі: күрделі әлеуметтік, өндірістік, ғылыми процесстердің тиімділігін дамыту және арттыруға байланысты әдіснамалық, зерттеушілік және жобалық сипаттағы мәселелерді шешу.	Стратегиялық ойлай білу дағдысын, көшбасшылық дағдыларды, логикалық әдістерді, кәсіби қызметтер мен өзара қарым-қатынас үлгілерін құру әдістерін қолдана отырып өзара тиімді шешім қабылдау дағдыларын көрсету.	Қызметтер мен өзара әрекеттестіктің кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім.
ҰБШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіптік қызмет саласы: 3. Көліктік инфрақұрылымды жөндеу және ұстау, машиналар мен құрал-жабдықтар паркін жаңарту.
		Қабілетіне қойылатын талаптар	Дағдысына қойылатын талаптар	Біліміне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: тікелей басшылық етумен жасалатын атқарушылық қызметтер; Жауаптылығы: еңбек қорғау талаптары мен техника қауіпсіздігін; өз қауіпсіздігін сақтау жағдайда, қарапайым жұмыс түрлерінің орындалуына, материалдардың, құрал-саймандар мен аспаптардың дайындалуына жеке жауаптылық; Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу, белгіленген жағдайда стандартты практикалық тапсырмаларды орындау.	Тыңдайды, түсінеді және бір үлгідегі жеңіл практикалық тапсырмаларды орындау, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқару дағдыларын көрсету.	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы туралы базалық білім.
2	2	Дербестігі: тікелей басшылық етумен жасалатын нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызметтер; Жауаптылығы: жабдықтарға техникалық қызмет жасау, шағын жөндеу жұмыстарын жүргізу, кернеу түсірілген кезде электр-жөндеу жұмыстарын жүзеге асыру, құрылғыларды монтаждау және демонтаждау, жабдықтарды орнату және баптау үшін жеке жауаптылық; Күрделілігі: бір үлгідегі практикалық міндеттерді шешу, олардың орындалуын ескере отырып, нұсқаулық бойынша белгіленген әрекеттерді таңдай білу.	Жұмыс тәсілін нұсқаулық негізінде таңдап алу және жеңіл практикалық тапсырмаларды орындау, қарапайым өндірістік жағдайлардағы әрекеттерді өздігінен бақылау және түзету дағдыларын көрсету.	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті атқарушылық қызметтер топтамасы, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптары туралы базалық білім.
3	3	Дербестігі: өздігінен жоспарлауды көздейтін, басшылық етумен жасалатын нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызмет; Жауаптылығы: техникалық, көмекші құралдардың жеңіл ақауларын, тозған, сынған бөліктерін жөндеу, баптау профилактикасы қойылған міндеттердің орындалу бойынша көлік жолдары, машиналар, жабдықтар, басқару жүйелерінің бұзылған жерлерін анықтау, техникалық күтім жасау, техниканы және/немесе жабдықтарды жөндеу үшін жеке жауаптылық; Күрделілігі: белгілі стандарт әрекеттерді нақты орындау стандарттық/бір үлгідегі міндеттерді шешу, білім және практикалық тәжірибе негізінде белгілі болған іс-қимыл жасау тәсілін таңдау, әрекеттерді орындау шартымен іс-қимылдарды түзету.	Өзін-өзі бағалау, өзін-өзі билеу және өзін-өзі ұйымдастыру дағдыларын көрсету. Қойылған еңбек нормасын, мәнін және еңбек құралдарын орындау тәсілдерін өз бетінше белгілеу.	Еңбек мәнін технологиялық өзгерту, жоспарлау және ұйымдастыру, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар, еңбек қорғау талаптар, кәсіби қызмет міндеттерді бір үлгідегі жағдайларда өздігінше орындау туралы білімдер.
4	4	Дербестігі: бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшылық етумен жасалатын басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық-басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: технологиялық процесстердің орындалуы бойынша қойылған міндеттерді шешу, күнделікті және қорытынды бақылау, техникалық құралдардың жұмысындағы ақаулар мен бұзылу себептерін анықтау және оларды жою, баптау бойынша шараларды әзірлеу, барлық автоматика сызбаларын баптау, барлық үлгідегі аспаптарды реттеу, жаңа үлгідегі жабдықтарды/техникаларды монтаждау және қызмет көрсету; Күрделілігі: жұмыс жағдайына және оның болжалды өзгерістеріне тұрақты талдау жасауды, белгілі қызмет ету жолдарын таңдау, қызметтерді күнделікті және қорытынды бақылау, бағалау және түзетуді талап ететін, әр түрлі үлгідегі практикалық міндеттерді шешу.	Өзін-өзі билеу және өзін-өзі нормалау дағдыларын көрсету; алынған тапсырмаларды нақтылау, бағыныштылардың міндеттерін белгілеу, қызметтің нәтижесін бағалау, білім және дағдылардың жетіспеуін анықтау, қызметкерлерді кәсіптілігін жоғарылатуға ынталандыру.	Кәсіби міндеттерді шешу және белгілеу тәсілдері, қағидаттары және көзқарастарды, қатынас этикасы мен психологиясы, ойлау және қызмет ету рефлексиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтар туралы білім.
5	5	Дербестігі: кәсіпорынның технологиялық процесстеріне және қызмет ету стратегиясына қатысу шеңберіндегі басқарушылық қызмет Жауаптылығы: бөлімше деңгейіндегі жұмыстардың орындалу нәтижесі (көліктің инфрақұрылым нысандарын жөндеу және профилактикалық сапасын қамтамасыз ету); Күрделілігі: әр түрлі жұмыс жағдайында шешім табу тәсілдерін таңдап алу негізінде практикалық міндеттерді шешу, қызметтерді күнделікті және қорытынды бақылау, бағалау және түзету	Тапсырысты түсіне білу, жағдайды талдай алу, өзін-өзі тексере білу, шешім қабылдай білу және оларды іске асыруға жағдай жасау, басқарушылық және орындаушылық кәсіби жоғарылататын командалық жұмыста қызметтерді бақылау және түзету дағдыларын көрсету.	Кәсіпқойлық жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым; көліктік инфрақұрылымды құру саласындағы салалық және республикалық стандарттар, еңбек менеджменті, оны ұйымдастыру туралы білім
6	6	Дербестігі: жұмыстар жөнінде басқа учаскелермен келісім жасауды көздейтін, қызметтер стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: бөлімше деңгейінде жұмыстардың орындалу нәтижесі (қызметкерлердің кәсіптілігін жоғарылату, жөндеу жұмыстарының сапасын қамтамасыз ету, машиналар паркі мен жабдықтарды, жөндеу, сынау және метрология бойынша жүйелерді жаңарту және дайындау); Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерінің әр түрлілігін көздейтін, технологиялық немесе әдіснамалық сипаттағы міндеттерді шешу, кәсіби қызметтің құрамдас бөліктерін әзірлеу, енгізу, бақылау, бағалау және түзету.	Жоғары белгісіздіктің әлеуметтік және кәсіби тұрлаусыз жағдайларды жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару мәдениеті, байланысты ұйымдастыру және көзқарастарға келісім жасау, нәтижелерді ресімдеу және таныстыру, қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдерді және техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсету.	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларды бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау, байланысты ұйымдастыру және көзқарастарға келісім жасау, аналитикалық және жобалық құжаттамаларды ресімдеу және таныстыру туралы білім.
7	7	Дербестігі: сала құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды болжамдайтын басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: халықаралық деңгейдегі саланың, елдің ауқымындағы нәтиже (көліктік инфрақұрылымның белгіленген стандарттарға/параметрлерге сәйкестігін қамтамасыз ету); Күрделілігі: басқарылатын үдерістерді тиімділігін жоғарылатуға байланысты зерттеушілік және жобалық сипаттағы мәселелерді шешу.	Мәселелерді алға қоя білу және шешу, өз әрекетін шынайы бағалай білу, жаңа тәсілдерді, тұжырым құру тәсілдері мен қызмет ету стратегиясын қолдана отырып мәселелерді жүйемен шеше білу дағдыларын көрсету.	Қызмет ету және әрекеттесу тұжырымдарын, стратегиясын, функционалдық үлгілерін құру әдіснамасы, жоғары даму деңгейіне қол жеткізетін ғылыми прогрессивтік тәсілдерді қолдана отырып, мәселелерді алға қоя білу және шешу тәсілдері туралы білім.
8	8	Дербестігі: мемлекеттік ауқымдағы саланың ірі институционалдық құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет; Жауаптылығы: халықаралық деңгейдегі саланың, елдің ауқымындағы нәтиже (көліктік инфрақұрылымның белгіленген стандарттарға/параметрлерге сәйкестігін қамтамасыз ету); Күрделілігі: басқарылатын үдерістердің тиімділігін жоғарылатуға байланысты зерттеушілік және жобалық сипаттағы мәселелерді шешу.	Стратегиялық ойлай білу дағдысын, көшбасшылық дағдыларды, логикалық әдістерді, кәсіпқойлық қызметтер мен өзара қарым-қатынас үлгілерін құру әдістерін қолдана отырып өзара тиімді шешім қабылдау дағдыларын көрсету.	Қызметтер мен өзара әрекеттестіктің кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім.