Об утверждении Инструкции по проведению военно-врачебной экспертизы во Внутренних войсках Министерства внутренних дел Республики Казахстан

Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 8 ноября 2013 года № 646. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан от 10 декабря 2013 года № 8942. Утратил силу приказом Министра внутренних дел Республики Казахстан от 17 февраля 2015 года № 118

Сноска. Утратил силу приказом Министра внутренних дел РК от 17.02.2015 № 118 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Во исполнение статьи 60 Кодекса Республики Казахстан «О здоровье народа и системе здравоохранения», ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по проведению военно-врачебной экспертизы во Внутренних войсках Министерства внутренних дел Республики Казахстан.
2. Приказ довести до сведения региональных командований, соединений, воинских частей и Военного института Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан.
3. Главнокомандующему Внутренними войсками–председателю Комитета Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан (Жаксылыков Р.Ф.) обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его последующее официальное опубликование;
2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства внутренних дел Республики Казахстан.
4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Главнокомандующего Внутренними войсками – председателя Комитета Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан генерал-майора Жаксылыкова Р.Ф.
5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр
генерал-лейтенант полиции К. Касымов

«Согласовано»
Министр здравоохранения
Республики Казахстан
_______________ С. Каирбекова

Утверждена
приказом Министра
внутренних дел
Республики Казахстан
от 8 ноября 2013 года № 646

Инструкция
по проведению военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по проведению военно-врачебной экспертизы во Внутренних войсках Министерства внутренних дел Республики Казахстан (далее - Инструкция) разработана в соответствии со статьей 60 Кодекса Республики Казахстан «О здоровье народа и системе здравоохранения», постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 января 2010 года № 44 «Об утверждении Правил проведения военно-врачебной экспертизы и Положения об органах военно-врачебной экспертизы» (далее - Правила), Требованиями, предъявляемыми к соответствию состояния здоровья лиц для службы в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан, утвержденным приказом Министра обороны Республики Казахстан от 29 января 2013 года № 37 (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8336) (далее - Требования).
2. Настоящая Инструкция детализирует условия:
1) организации и проведения медицинского освидетельствования граждан;
2) медицинского освидетельствования граждан, поступающих на воинскую службу по контракту;
3) организации психофизиологического и полиграфологического исследования;
4) медицинского освидетельствования военнослужащих, проходящих воинскую службу по призыву, по контракту и курсантов военно-учебных заведений;
5) медицинского освидетельствования лиц офицерского состава, проходящих воинскую службу по призыву, и военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту, для определения годности к прохождению воинской службы (для членов семей к проживанию) на территории с неблагоприятными климатическими условиями;
6) медицинского освидетельствования военнослужащих проходящих воинскую службу по контракту и членов их семей, выезжающих в иностранные государства;
7) медицинского освидетельствования военнослужащих, отбираемых для службы и проходящих службу с радиоактивными веществами, ионизирующими источниками излучений, источниками электромагнитных полей и лазерного излучения;
8) определения причинной связи заболеваний, увечий, гибели (смерти) у военнослужащих в связи с прохождением (исполнением обязанностей) воинской службы;
9) расследования причин возврата военнослужащего, проходящего воинскую службу по призыву, необоснованно призванного по состоянию здоровья;
10) оформления заключений военно-врачебных комиссий (далее - ВВК).
3. В настоящей Инструкции используются следующие понятия:
1) медицинское освидетельствование - обследование физического лица с целью установления или подтверждения факта наличия или отсутствия у него заболевания, определения состояния здоровья, а также временной нетрудоспособности, профессиональной и иной пригодности;
2) психофизиологические и полиграфологические исследования - совокупность проверочных мероприятий, направленных на всестороннюю оценку индивидуально-психологических и психофизиологических качеств военнослужащих и граждан Республики Казахстан, осуществляемых при отборе для прохождения воинской службы на должностях, связанные с сохранностью вооружения и боеприпасов на арсеналах, базах и складах оружия и боеприпасов, заключающихся в проведении тестирования и регистрации с помощью специальных технических средств отдельных физиологических реакций человека.
4. ВВК выносит заключения в соответствии с Правилами, настоящей Инструкцией и Требованиями.
5. Военно-врачебная экспертиза проводится военно-врачебными комиссиями для установления годности по состоянию здоровья к воинской службе кандидатов, поступающих на воинскую службу и обучения в военный институт (далее - ВИ) Внутренних войск (далее - ВВ) и лиц рядового, начальствующего состава, курсантов ВИ ВВ.
6. Медицинское освидетельствование военнослужащих, получивших в период прохождения воинской службы увечье, заболевание, проводится для определения категории годности их к воинской службе при определившемся врачебно-экспертном исходе.
7. Список председателей, их заместителей и членов ВВК с образцами подписей представляется в штатную ВВК. При изменении состава комиссии представляется обновленный список состава комиссии с образцами подписей.
8. Нештатные постоянно действующие ВВК служебную переписку осуществляют через воинские части, при которых они созданы.
9. Заключения нештатных постоянно действующих ВВК заверяются гербовой печатью (воинских) частей при которых эти комиссии созданы.
10. В госпиталях своевременность, полноту обследования освидетельствуемого, подготовку и оформление врачебно-экспертных документов по результатам обследования и представления их на ВВК обеспечивает начальник отделения, в котором проводится обследование.
11. Кандидаты, поступающие в ВИ, проходят предварительное медицинское освидетельствование по месту жительства, окончательное медицинское освидетельствование в нештатных временно действующих ВВК ВИ.

2. Организация и проведение медицинского
освидетельствования граждан

12. До начала медицинского освидетельствования предоставляются медицинские документы, указанные в пункте 37 Правил, оформляются карты медицинского освидетельствования поступающего в ВИ и проводятся:
1) общий анализ крови;
2) реакция микропреципитации (микрореакция) на сифилис;
3) общий анализ мочи;
4) рентгенография придаточных пазух носа;
5) электрокардиограмма (далее - ЭКГ);
6) флюорографическое (рентгенологическое) исследование органов грудной клетки не позже трех месяцев на день медицинского освидетельствования.
13. При направлении на предварительное медицинское освидетельствование представляется амбулаторная карта и/или медицинская книжка, в которых должны быть отражены результаты ежегодных углубленных и контрольных медицинских обследований за последние три года, обращения за медицинской помощью.
14. Медицинское освидетельствование граждан проводится согласно пункту 206 Правил, а также в соответствии с Методикой исследования при медицинском освидетельствовании согласно приложению 1 к Инструкции при наличии у кандидатов, поступающих в ВИ, военного билета, приписного свидетельства с отметкой о годности к воинской службе и причинах отсрочки от призыва на воинскую службу.
15. При выявлении заболевания, препятствующего поступлению, дальнейшее освидетельствование прекращается и выносится заключение о не годности к поступлению. При индивидуальной оценке категории годности кандидаты, поступающие в ВИ, признаются негодными к поступлению на обучение.
16. Результаты медицинского освидетельствования и заключения нештатных временно действующих ВВК ВИ записываются в Карту медицинского освидетельствования гражданина, поступающего в военное учебное заведение по форме, согласно приложению 2 к Инструкции, медицинскую книжку (для военнослужащих) и книгу протоколов заседаний ВВК по форме, согласно приложению 3 к Инструкции.
17. По результатам медицинского освидетельствования ВВК выносит заключение о годности (негодности) к обучению, при этом указываются пункты Требований, на основании которых вынесено заключение.
18. Карты медицинского освидетельствования кандидатов, признанных при окончательном медицинском освидетельствовании негодными к поступлению в ВИ не позднее пяти рабочих дней после окончания медицинского освидетельствования направляются в штатную ВВК для анализа и улучшения качества медицинского освидетельствования.

3. Медицинское освидетельствование граждан, поступающих на
воинскую службу по контракту

19. Кадровые службы оформляют направление (соответственно должности и специальности) кандидата, поступающего на воинскую службу по контракту, являющееся действительным в течение тридцати календарных дней со дня его выдачи.
20. Граждане, поступающие на воинскую службу по контракту во ВВ, представляют при медицинском освидетельствовании военный билет или приписное свидетельство с отметкой о годности к воинской службе и причинах отсрочки от призыва на воинскую службу.
21. По окончании медицинского освидетельствования кандидату возвращаются амбулаторная карта и медицинские документы (прививочная карта).
22. Медицинское освидетельствование кандидатов, поступающих на воинскую службу по контракту во ВВ, проводится врачами-специалистами ВВК органов внутренних дел: хирургом, терапевтом, неврологом, психиатром, отоларингологом, офтальмологом, дерматовенерологом, стоматологом, женщин дополнительно – гинекологом.
23. Для уточнения диагноза заболевания кандидат направляется на амбулаторное или стационарное медицинское обследование в медицинскую организацию здравоохранения.
24. При невозможности завершения медицинского обследования освидетельствуемым в течение одного месяца, а также в случае непредставления в срок результатов, назначенных дополнительных медицинских исследований ВВК выносит заключение: «Заключение не вынесено в связи с неявкой на медицинское освидетельствование (не завершенным обследованием)».
25. При отказе кандидата от обследования ВВК выносит заключение: «Не годен к поступлению на воинскую службу по контракту».
26. ВВК для медицинского освидетельствования кандидатов, поступающих на воинскую службу по контракту во ВВ, оформляет акт медицинского исследования по форме, согласно приложению 4 к Инструкции.
27. Для медицинского освидетельствования в ВВК кандидаты представляют:
1) флюорографическое (рентгенологическое) исследование органов грудной клетки, проведенное не позже трех месяцев на день медицинского освидетельствования;
2) рентгенограмму придаточных пазух носа – для поступающих на воинскую службу по контракту;
3) ЭКГ в покое (в покое и после нагрузки – для поступающих на воинскую службу по контракту);
4) общий анализ крови;
5) реакцию микропреципитации (микрореакция) на сифилис;
6) общий анализ мочи;
7) лицам старше сорока лет – измерение внутриглазного давления, анализ крови на сахар.
По медицинским показаниям назначаются дополнительные исследования и консультации других специалистов.
28. Годными к поступлению на воинскую службу по контракту во ВВ признаются кандидаты, которые по состоянию здоровья годны к воинской службе или годны к воинской службе с незначительными ограничениями в соответствии с Требованиями.
29. В отношении кандидатов, признанных годными к поступлению на воинскую службу по контракту во ВВ, в соответствии с направлением на медицинское освидетельствование, ВВК выносит заключение о годности для прохождения воинской службы по контракту во ВВ, к обучению в организациях образования к прохождению воинской службы на территориях с неблагоприятными климатическими условиями.
При выявлении на медицинском освидетельствовании заболевания, требующего времени для излечения, или беременности, препятствующих поступлению на воинскую службу по контракту во ВВ, дальнейшее медицинское освидетельствование прекращается, и ВВК выносит заключение: «Не годен к поступлению на воинскую службу по контракту», при этом заключение о категории годности к воинской службе во ВВ не выносится.
Такое же заключение выносится в отношении лиц, признанных временно не годными к воинской службе по контракту во ВВ.
30. Срок реализации заключения ВВК для поступающих на воинскую службу по контракту во ВВ составляет шесть месяцев.

4. Организация
психофизиологического и полиграфологического исследований

31. Согласно пункту 206, 226 Правил, части третьей пункта 2 статьи 38 Закона «О воинской службе и статусе военнослужащих» в отношении лиц, поступающих на воинскую службу по контракту на должности, связанные с сохранностью вооружения и боеприпасов на арсеналах, базах и складах оружия и боеприпасов, проводится психофизиологическое и полиграфологическое исследование.
32. Психофизиологическое обследование включает в себя психодиагностическое и психофизиологическое исследования, в процессе которых проводится экспертиза профессиональной психологической пригодности.
33. В психофизиологической лаборатории ВВК (далее - ПФЛ), проводится психодиагностическое исследование (далее - ПДИ) в отношении следующих контингентов:
гражданам, поступающим на воинскую службу;
лицам, поступающим в военные учебные заведения ВВ;
военнослужащим при перемещении по службе, в том числе на вышестоящую должность.
По итогам ПДИ оформляются Карточка учета психодиагностического обследования по форме, согласно приложению 5 к Инструкции, а также Заключение по результатам психодиагностического исследования по форме, согласно приложению 6 к Инструкции.
34. Перечень должностей, подлежащих полиграфологическому исследованию, приведен в приложении 7 к Инструкции.
35. Для проведения психофизиологического отбора оборудуются:
1) кабинет начальника ПФЛ;
2) класс для группового ПДИ (в том числе полиграфологического опроса) с достаточным количеством посадочных мест;
3) кабинет психолога для индивидуального обследования.
36. Класс для группового ПДИ (в том числе полиграфологического опроса) предназначен для всестороннего психодиагностического исследования личности военнослужащего и отвечает Требованиям по оформлению и оборудованию класса для группового психодиагностического исследования и полиграфологического опроса военнослужащих, согласно приложению 8 к Инструкции.
37. ПДИ кандидатов, принимаемых на воинскую службу, поступающих на учебу, военнослужащих направлено на определение интеллектуальной продуктивности, установление основных черт и особенностей характера (личности) обследуемых, которые могут оказывать как положительное, так и отрицательное влияние на выполнение кандидатом его служебных обязанностей, обязанностей воинской службы.
38. Повторное психофизиологическое обследование кандидатов на воинскую службу, военнослужащих при перемещении проводится не ранее чем через шесть месяцев после проведения предшествующего обследования. При проведении повторных обследований изучаются архивные данные предшествующих исследований.
39. Проведение психофизиологического отбора осуществляется после медицинского освидетельствования врачами-специалистами ВВК, но перед медицинским освидетельствованием врачом-психиатром ВВК.
40. Лица, прибывающие на обследование в ПФЛ, имеют при себе: направление из кадровой службы, военный билет (приписное свидетельство), служебное удостоверение или иной документ, удостоверяющий личность гражданина и фотографию 3х4. Специалисты, осуществляющие ПДИ, удостоверяются в личности обследуемого лица путем проверки указанных документов.
41. ПДИ не подлежат лица, имеющие признаки обострения хронических заболеваний, находящиеся в состоянии алкогольного опьянения или с выраженными признаками алкогольной интоксикации. Проведение ПДИ переносится на другой день, согласованный с кандидатом.
42. При выявлении в процессе ПДИ утомления, выраженного психоэмоционального стресса, состояний после перенесенного заболевания проведение обследований переносится на другой день, согласованный с кандидатом.
43. ПДИ осуществляется ПФЛ в первой половине дня.
44. Тестовые задания и инструкции освидетельствуемым предоставляются на государственном или русском языках.
45. ПДИ проводится штатным психологом ВВК и должно отвечать практическим требованиям, которые предъявляются к психодиагностическим методикам.
46. Продолжительность ПДИ определяется в соответствие с типовыми нормами проведения психофизиологического исследования, согласно приложению 9 к Инструкции.
47. ПДИ включает в себя:
групповое ПДИ с целью получения формализованных данных о психологических особенностях личности с использованием основных психологических методик. ПДИ завершается обработкой бланков тестов и формированием пакета первичных материалов по каждому освидетельствуемому;
индивидуальное ПДИ и собеседование с целью получения уточненной и развернутой психологической характеристики;
применение дополнительных тестов при наличии признаков нарушений адаптации.
48. При наличии факторов группы риска кандидат направляется на дополнительное обследование.
49. Индивидуальное ПДИ и собеседование проводятся психологом в отдельном кабинете.
50. При выявлении у обследуемых лиц признаков нарушения адаптации или психического расстройства сведения о них передаются врачу-психиатру ВВК для дальнейшего использования при определении годности к воинской службе.
51. Результаты психодиагностики отражаются в психологических характеристиках по результатам проведенного ПДИ для кадрового аппарата.
52. В психологических характеристиках описываются мотивы поступления на воинскую службу (учебу), уровень и особенности внимания, памяти, интеллекта, самооценка, коммуникативные и эмоционально-волевые качества, направленность личности (социальные и поведенческие установки), другие личностные качества.
53. Указанные выводы имеют рекомендательный характер и учитывают степень соответствия индивидуальных психологических и психофизиологических качеств кандидата критериям психологической пригодности к основным видам деятельности или обучению.
54. Психологическое заключение вносится также в справку о медицинском освидетельствовании по форме, согласно приложению 10 к Инструкции.
55. В кадровые службы передаются подробные заключения и один из следующих выводов о его профессиональной пригодности к конкретному виду деятельности:
вывод «рекомендуется» (полностью соответствует требованиям предполагаемой должности) выносится в отношении лиц, у которых выявлены индивидуальные особенности, которые обеспечивают оптимальную адаптацию к условиям и характеру предстоящей деятельности, включая экстремальные ситуации. Для этих лиц прогнозируется успешность службы и низкая вероятность развития отклоняющегося (ненормативного) поведения или профессиональных заболеваний. Эффективность и надежность их служебной деятельности в основном определяется уровнем существующей профессиональной подготовкой или выработкой устойчивых профессиональных навыков;
вывод «рекомендуется условно» (минимально соответствует требованиям предполагаемой должности, допускается к профессиональной деятельности при недостатке кандидатов) выносятся для лиц, у которых индивидуальные особенности не позволяют надежно прогнозировать успешность службы на предполагаемой должности или обучения даже при качественной профессиональной подготовке. При высокой мотивации к службе эффективная деятельность таких кандидатов может вызвать значительные затруднения в связи с быстрым истощением функциональных резервов из - за постоянного перенапряжения. Нарушения адаптации, болезненные состояния или отклоняющееся поведение у них могут проявляться не только в стрессовых, но и в обычных ситуациях. Они, в большинстве случаев, относятся к «группе риска» и требуют контроля со стороны психологов подразделений в случае принятия их на службу;
вывод «не рекомендуется» (не соответствует требованиям предполагаемой должности) выносится в отношении кандидатов, имеющих выраженные признаки социальной дезадаптации с высокой вероятностью развития заболеваний, неудовлетворительную мотивацию к службе или учебе, негативные личностные особенности, к асоциальным формам поведения. У таких кандидатов состояние социальной дезадаптации может развиться в обычных ситуациях. Их следует также отнести к «группе риска». К этой же категории относятся лица, имеющие низкий уровень профессионально значимых психологических и психофизиологических качеств, сниженные резервы функциональных систем, в связи с неблагоприятным прогнозом профессиональной деятельности группами.

5. Медицинское освидетельствование военнослужащих, проходящих
воинскую службу по призыву, по контракту и курсантов
военно-учебных заведений

56. Направление на медицинское освидетельствование:
1) в отношении военнослужащих выдается командирами воинских частей ВВ;
2) в отношении курсантов ВИ - начальником ВИ (в целях определения годности к продолжению обучения при заболеваниях, предусмотренных Требованиями).
57. На военнослужащих, направляемых на медицинское освидетельствование, в штатные и нештатные постоянно действующие ВВК представляются:
1) направление на медицинское освидетельствование;
2) медицинская карта амбулаторного больного;
3) служебная и медицинская характеристики (выписка из медицинской карты амбулаторного больного), заверенные печатью воинской части:
в служебной характеристике отражаются сведения о влиянии состояния здоровья освидетельствуемого на исполнение им воинской службы по занимаемой должности, мнение командования о целесообразности дальнейшего прохождения военнослужащим ВВ воинской службы;
в медицинской характеристике указываются сведения о результатах динамического наблюдения за состоянием здоровья военнослужащего, об обращаемости его за медицинской помощью, количество дней нетрудоспособности за последние три года, сведения указанные в медицинской характеристике, которые подтверждаются данными медицинской книжки и другими медицинскими документами;
4) справка об увечье на лиц, получивших увечье при исполнении служебных обязанностей, составленная на основании акта об обстоятельствах получения увечья или материалов служебного расследования, с указанием связи с исполнением обязанностей воинской службы.
58. Медицинское освидетельствование военнослужащих проводится штатными и нештатными постоянно действующим ВВК в сроки от трех до четырнадцати рабочих дней.
Военнослужащим ВВ проводится психологическое обследование по показаниям.
В отношении курсантов ВИ в возрасте до восемнадцати лет штатная и нештатная постоянно действующая ВВК выносит заключение только о годности (негодности) к обучению.
В отношении курсантов ВИ, в возрасте восемнадцати лет и старше, признанных негодными к обучению, одновременно решается вопрос о годности их к воинской службе в соответствии с Требованиями.
При вынесении заключения ВВК «Временно не годен к воинской службе» принимается окончательное заключение ВВК о годности к дальнейшему обучению и воинской службе по истечении срока освобождения, отпуска по болезни.
59. Заключение ВВК о предоставлении военнослужащим освобождения от исполнения служебных обязанностей или обязанностей воинской службы, отпуска по болезни выносится, когда в соответствии с Требованиями предусматривается временная негодность к воинской службе.
60. Военнослужащим ВВ предоставляется освобождение от исполнения обязанностей воинской службы на срок от семи до тридцати суток или отпуск по болезни – от тридцати до шестидесяти суток.
61. Общая продолжительность непрерывного пребывания военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу во ВВ, и соответствующих данной категории лиц на стационарном лечении, проведения медицинской реабилитации и в отпуске по болезни не должна превышать четыре месяца, (при туберкулезе – десять месяцев) по истечении которых ВВК определяет категорию годности военнослужащих к воинской службе.
62. Медицинское освидетельствование военнослужащих, получивших увечье при исполнении служебных обязанностей, проводится по окончанию лечения в медицинском учреждении (организации) или определившемуся исходу. Время нахождения на лечении в связи с увечьями, полученными ими при исполнении служебных обязанностей и служебного долга, сроком не ограничивается. Командиры воинских частей с учетом информации лечебно-профилактического учреждения о пребывании военнослужащего на лечении принимает решение о возможности направления на медицинское освидетельствование в ВВК для определения категории годности к службе. В случаях заболеваний, при которых длительность лечения превышает предельный (с учетом продления) непрерывный срок пребывания на лечении и в отпуске по болезни, военнослужащих подлежат медицинскому освидетельствованию для определения категории годности к воинской службе.
63. Заключение ВВК о предоставлении освобождения (продлении освобождения) по болезни или отпуска (продлении отпуска) военнослужащим ВВ записывается в книгу протоколов заседаний ВВК и оформляется справкой о медицинском освидетельствовании по форме, согласно приложению 10 к Инструкции.
64. Военнослужащие ВВ, проходящие срочную воинскую службу, по окончании отпуска по болезни, при необходимости, направляются на повторное медицинское освидетельствование в ВВК (по месту прохождения воинской службы или проведения отпуска) для определения категории годности к воинской службе или продления отпуска по болезни.
65. Кратность медицинского освидетельствования устанавливается для военнослужащих не реже одного раза в три года и по медицинским показаниям.
66. Штатной, нештатной постоянно действующей и госпитальной ВВК проводится медицинское освидетельствование военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту и изъявивших желание заключить новый контракт или продлить контракт о прохождении воинской службы при перемещении по службе, амбулаторно или стационарно в зависимости от состояния здоровья и возраста.
67. Для прохождения медицинского освидетельствования выдается направление по форме, согласно приложению 11 к Инструкции.
68. В случае выявления в ходе обследования или лечения у военнослужащих срочной службы заболеваний, последствий ранений, контузий, увечий, которые изменяют категорию годности к воинской службе, направление на освидетельствование выдается начальником медицинской службы, о чем делается запись в истории болезни.
69. При выявлении на медицинском освидетельствовании у женщин-военнослужащих беременности, дальнейшее медицинское освидетельствование прекращается, и нештатная постоянно действующая ВВК выносит заключения: «Не годен к поступлению на воинскую службу по контракту» при этом заключение о категории годности к воинской службе не выносится.
Заключение ВВК оформляется справкой о беременности по форме, согласно приложению 12 к Инструкции.
70. До заключения военнослужащим, обучающимся в ВИ и имеющим статус военнослужащего, проходящего воинскую службу по призыву, первого контракта о прохождении воинской службы медицинское освидетельствование проводится по графе II Требований, а после заключения контракта – по графе III Требований.
71. При вынесении заключения «Временно не годен к воинской службе» ВВК принимает окончательное заключение о годности к дальнейшему обучению и к прохождению воинской службы по истечении срока освобождения, отпуска по болезни.
72. При изменениях в состоянии здоровья курсантов ВИ, предусматривающих временную негодность их к воинской службе, ВВК выносит заключение о необходимости предоставления освобождения от исполнения обязанностей воинской службы или отпуска по болезни.
73. Курсанты ВИ, в отношении которых вынесено заключение ВВК о полном освобождении от исполнения обязанностей воинской службы (от 7 до 15 суток) находятся в лазарете ВИ.
При вынесении заключения ВВК о частичном освобождении от исполнения обязанностей воинской службы указывается от каких видов работ, занятий, нарядов освобождается. Посещение курсантами, имеющими частичное освобождение от исполнения обязанностей воинской службы классных занятий, осуществляется на основании решения начальника медицинской службы ВИ.
74. Отпуск по болезни (от 30 до 60 суток) рассматривается как этап восстановительного лечения. В случаях, когда имеются основания полагать, что возможность исполнять обязанности воинской службы не восстановится, заключение ВВК о необходимости предоставления военнослужащему отпуска по болезни не выносится, а решается вопрос о его категории годности к воинской службе, за исключением случаев, когда в отношении освидетельствуемых по графе III, IV Требований предусмотрен амбулаторный этап восстановительного лечения.
75. Освидетельствуемым по графе II Требований с определившимся экспертным исходом, не предполагающим восстановление годности к воинской службе, решение об отпуске по болезни для амбулаторного этапа восстановительного лечения не выносится.
76. Продление сроков лечения военнослужащих проводится согласно Правил при условии, что состояние здоровья военнослужащего после продления лечения позволит ему возвращение к исполнению обязанностей воинской службы.
77. Заключение ВВК о предоставлении военнослужащему отпуска по болезни или освобождении от исполнения обязанностей воинской службы выносится в соответствии с пунктами Требований, предусматривающими временную негодность к воинской службе. Отпуск по болезни рассматривается как завершающий этап восстановительного лечения.
78. В случаях, не предусматривающих предоставление отпуска по болезни, ВВК выносит заключение о нуждаемости военнослужащего в освобождении от исполнения обязанностей воинской службы (далее - освобождение) на срок от 7 до 15 суток, при этом, в общей сложности срок освобождения не должен превышать 30 суток.
79. Заключение нештатной постоянно действующей ВВК об освобождении (продлении освобождения) по болезни заносится в книгу протоколов заседаний ВВК и оформляется справкой о медицинском освидетельствовании по форме, согласно приложению 10 к Инструкции.
80. Военнослужащим, проходящим воинскую службу по призыву, при убытии в отпуск по болезни один экземпляр справки выдается на руки.
81. Военнослужащие, направляемые на курсы повышения квалификации продолжительностью обучения менее шести месяцев, в том числе и на курсы по подготовке и переподготовке офицеров, освидетельствованию ВВК не подлежат.
82. В отношении военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу, и курсантов ВИ с пониженным питанием при индексе массы тела менее 18,5 штатная, нештатная постоянно действующие ВВК выносят заключение о предоставлении им дополнительного питания в пределах половины предусмотренных для них норм продовольственного пайка на срок не более трех месяцев.
83. В отношении военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу, и курсантов ВИ, имеющих рост 190 сантиметров и выше, штатная, нештатная постоянно действующие ВВК по показаниям выносят заключение о предоставлении им дополнительного питания в пределах половины предусмотренных для них норм продовольственного пайка на срок не более трех месяцев.
84. Штатная, нештатная постоянно действующие ВВК выносят заключение о продлении предоставления дополнительного питания в пределах половины нормы суточного продовольственного пайка по медицинским показаниям (ухудшении самочувствия, ощущение голода, отсутствие чувства насыщения после приема пищи, отрицательной динамики массы тела).
85. В отношении военнослужащих по контракту, достигших предельного возраста пребывания на воинской службе, при заболеваниях, по которым согласно Требованиям предусматривается индивидуальная оценка категории годности к воинской службе, выносится решение «В» - ограниченно годен к воинской службе.
86. При достижении освидетельствуемым предельного возраста пребывания на воинской службе и когда медицинские документы и служебная характеристика отражает снижение способности исполнять обязанности воинской службы, выносится заключение: «Ограниченно годен к воинской службе».
87. При выявлении у военнослужащего нескольких заболеваний, отягчающих друг друга (три и более пунктов приложения 2 Требований), ВВК выносит заключение по совокупности заболеваний с указанием категории годности к воинской службе.

6. Медицинское освидетельствование лиц офицерского состава,
проходящих воинскую службу по призыву, и военнослужащих,
проходящих воинскую службу по контракту, для определения
годности к прохождению воинской службы (для членов семей к
проживанию) на территории с неблагоприятными
климатическими условиями

88. Лица офицерского состава и военнослужащие по контракту переводимые для службы или проходящие службу на территории с неблагоприятными климатическими условиями и заявившие по команде о наличии у них или членов их семей заболеваний, препятствующих службе (проживанию) в этих районах направляются на медицинское освидетельствование в ВВК для определения степени годности к воинской службе по состоянию здоровья. В случае признания их годными к воинской службе или годными к воинской службе с незначительными ограничениями – для определения возможности прохождения службы в этих районах. Члены их семей могут быть направлены тем же порядком для установления возможности проживания в указанных районах.
89. Состоящие на иждивении военнослужащего члены семьи, записанные в его личное дело и проживающие вместе с ним, могут быть направлены на освидетельствование лишь в случае, когда они по состоянию здоровья нуждаются в постоянном постороннем уходе и не имеют других близких родственников.
90. На медицинское освидетельствование в ВВК направляются:
1) лица офицерского состава, переводимые для прохождения службы в районы с неблагоприятными климатическими условиями, а также члены их семей – по решению командующих региональными командованиями, им равных и выше;
2) военнослужащие по контракту рядового и сержантского состава и члены их семей – по решению командующих региональными командованиями, командиров воинских частей и соединений.
91. В направлении указываются: конкретная местность (район, город, область), куда направляется для прохождения воинской службы или где проходит воинскую службу военнослужащий, цель медицинского освидетельствования, относится или не относится указанная местность к местностям с неблагоприятными климатическими условиями (в соответствии с Перечнем местностей, служба в которых дает военнослужащим право на предоставление ежегодного основного отпуска, независимо от выслуги лет, продолжительностью 40 суток, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 июля 2012 года № 942).
92. Медицинское освидетельствование для определения категории годности к воинской службе и годности к службе в местностях с неблагоприятными климатическими условиями военнослужащих, проходящих службу или направляемых в эти местности для прохождения службы, проводится в соответствии с Перечнем медицинских противопоказаний к прохождению воинской службы лицами офицерского состава, проходящими воинскую службу по призыву, и военнослужащими, проходящими воинскую службу по контракту (для членов семей к проживанию) в отдельных местностях Республики Казахстан с неблагоприятными климатическими условиями, указанного в приложении 13 к Инструкции.
93. Медицинское освидетельствование проводится врачами-специалистами: хирургом, терапевтом (детей до пятнадцати лет – педиатром), невропатологом, окулистом, оториноларингологом, дерматовенерологом, стоматологом, в отношении женщин – гинекологом. В случаях патологий привлекаются другие врачи-специалисты.
Перед медицинским освидетельствованием проводятся:
1) флюорографическое (рентгенологическое) исследование органов грудной клетки;
2) клинический анализ крови;
3) реакция микро преципитации (микрореакция) на сифилис;
4) общий анализ мочи.
Проводятся другие дополнительные медицинские исследования для уточнения диагноза.
Лицам старше сорока лет проводятся ЭКГ (в покое и после нагрузки), измерение внутриглазного давления, определение уровня сахара в крови.
Военнослужащим-женщинам в возрасте сорок лет и старше проводится: осмотр маммолога; онкообследование мазка на онкоцитологию; биопсия по показаниям; при нарушениях овариально-менструального цикла – гормональное обследование и консультация эндокринолога. По медицинским показаниям проводятся клинические исследования.
94. Медицинское освидетельствование военнослужащих и членов их семей проводится ВВК после тщательного объективного исследования их с учетом данных медицинского наблюдения и лечения.
При освидетельствовании ВВК также учитываются:
1) реальные условия и возможность получения необходимой медицинской помощи в районе, куда направляется или где проходит службу (проживает) освидетельствуемый, что условия службы (проживания) в благоустроенных районах и гарнизонах при наличии квалифицированной медицинской помощи в значительной мере уменьшают неблагоприятное влияние климата и позволяют успешно проводить лечение;
2) что члены семей военнослужащих не испытывают трудностей воинской службы, связанных с выполнением обязанностей воинской службы, в местностях с тяжелыми климатическими условиями;
3) ограниченные возможности для перевода военнослужащих по состоянию здоровья их или членов семей в центральные районы страны или в другие районы с умеренным климатом.
Постановления ВВК о противопоказаниях к прохождению службы (проживанию) в местностях с неблагоприятными условиями выносится только в случаях, когда исчерпаны все возможности оказания необходимой медицинской помощи в пределах региональных командований и когда не направление военнослужащего в эти районы или перевод из этих районов признается единственной мерой для сохранения его здоровья.
95. В результате освидетельствования ВВК определяется:
1) степень годности военнослужащего к воинской службе в соответствии с Требованиями;
2) возможность по состоянию здоровья: у военнослужащего, признанного годным к воинской службе или годным к воинской службе с незначительными ограничениями – прохождения службы, а у члена семьи военнослужащего – проживания в районе, указанном в направлении командования, начальника, направившего свидетельствуемого на ВВК. При этом ВВК руководствуется Перечнем медицинских противопоказаний к прохождению воинской службы лицами офицерского состава, проходящими воинскую службу по призыву, и военнослужащими, проходящими воинскую службу по контракту (для членов семей к проживанию) в отдельных местностях Республики Казахстан с неблагоприятными климатическими условиями согласно приложению 13 к Инструкции;
3) если прохождение службы (проживание) в данном районе признается противопоказанным, указывается район, куда переводится военнослужащий, в зависимости от характера заболевания его или члена семьи.
96. При медицинском освидетельствовании членов семей военнослужащих до направления на территорию с неблагоприятными климатическими условиями, нештатная ВВК определяет:
1) годность или негодность к проживанию в местности, указанной в направлении;
2) нуждаемость в длительном (более двенадцати месяцев) лечении и наблюдении в специализированной медицинской организации здравоохранения, в обучении, воспитании в специализированных организациях образования для детей с девиантным поведением, отсутствующих в тех местностях, куда переводится военнослужащий или где он проходит воинскую службу;
3) наличие в местности с неблагоприятными климатическими условиями учреждений, оказывающих специализированную медицинскую помощь, или специализированных дошкольных (учебных) организаций;
4) их транспортабельность.
97. Наличие у членов семей военнослужащего, болезней или дефектов развития, требующих длительного (более двенадцати месяцев) лечения в специализированных медицинских организациях здравоохранения или обучения (воспитания) во вспомогательных школах и специализированных организациях образования для детей с девиантным поведением, которые отсутствуют в местностях, куда переводится военнослужащий или где он проходит воинскую службу, являются противопоказаниями к проживанию членов семей военнослужащего в этих местностях.
98. Сведения о наличии вышеуказанных медицинских организаций здравоохранения, специальных учебных (дошкольных) организаций ВВК получает по запросу из уполномоченных органов в области здравоохранения.
99. Основанием для принятия заключения о не транспортабельности является степень нарушений функций организма, при котором транспортировка больного (независимо от расстояния и вида транспорта) повлечет за собой резкое ухудшение состояния здоровья или смертельный исход.
100. Перевод семьи осуществляется в течение трех месяцев (по окончании зимнего (летнего) периода обучения).
По результатам медицинского освидетельствования ВВК выносит одно из следующих заключений:
1) годен к службе (для членов семей – к проживанию на территории с неблагоприятными климатическими условиями;
2) не годен к службе (для членов семей – к проживанию) на территории с неблагоприятными климатическими условиями;
3) нуждается в длительном лечении (наблюдении) в специализированной медицинской организации (указать профиль) или в обучении (воспитании) во вспомогательной школе или специальной организации образования для детей и подростков с девиантным поведением;
4) перевод семьи целесообразно осуществить в течение трех месяцев (по окончании зимнего (летнего) периода обучения);
5) в связи с не транспортабельностью (указать область, город, район) переезд противопоказан.
101. Заключение ВВК заносится в Книгу протоколов заседаний ВВК, по форме, согласно приложению 3 к Инструкции.
При отсутствии противопоказаний к службе ВВК выносит заключение:
«Противопоказаний к службе (проживанию) в районе ______________ нет». Заключение записывается в медицинскую книжку военнослужащего с указанием даты освидетельствования и диагноза за подписью начальника ВВК, а на члена семьи — в его медицинский документ. Командиру или кадровому органу, направившему военнослужащего или члена его семьи на ВВК, высылается справка медицинского освидетельствования по форме, согласно приложению 10 к Инструкции.
102. При наличии противопоказаний по состоянию здоровья к службе (проживанию) в районе, указанном в направлении командира, ВВК составляет свидетельство о болезни в трех экземплярах по форме, согласно приложению 14 к Инструкции. В заключение на военнослужащего в первую очередь указывается степень годности к воинской службе со ссылкой на соответствующий пункт и графу Требований.
103. Свидетельства о болезни с заключениями ВВК о наличии противопоказаний к службе (проживанию) в том или ином районе Республики Казахстан подлежат утверждению штатной ВВК.
Штатная ВВК экземпляр утвержденного свидетельства о болезни возвращает в представившую его ВВК или пересылает командиру, начальнику или кадровому органу, по предложению которого было проведено освидетельствование.
Первый экземпляр неутвержденного свидетельства о болезни возвращается в составившую его ВВК с изложением мотивов, по которым оно не утверждено, а второй экземпляр подшивается в делах штатного ВВК.
Постановления штатного ВВК являются окончательными и утверждению не подлежат.
104. Штатная ВВК, а также соответствующие начальники медицинских отделов контролируют качество медицинского освидетельствования военнослужащих и членов их семей.
105. Реализация утвержденного заключения ВВК о нуждаемости в переводе военнослужащего по состоянию его здоровья или состоянию здоровья членов его семьи в другой район (местность) и о не направлении его в тот или иной район производится решением соответствующих командиров (начальников).

7. Медицинское освидетельствование военнослужащих проходящих
воинскую службу по контракту и членов их семей, выезжающих в
иностранные государства

106. Медицинское освидетельствование членов семей военнослужащих проводится при наличии справок из противотуберкулезного, кожно-венерологического, психоневрологического и наркологического диспансеров о состоянии их на учете. Справки хранятся в ВВК, проводившей освидетельствование.
107. Медицинское освидетельствование военнослужащих и членов их семей, направляемых в длительную (свыше шести месяцев) командировку в иностранные государства, проводится на основании перечня медицинских противопоказаний к прохождению службы (для членов семей – к проживанию) в иностранном государстве согласно приложению 15 к Инструкции.
108. Военнослужащие проходящие воинскую службу по контракту, члены их семей, выезжающие в длительные (свыше шести месяцев) командировки в иностранные государства, освидетельствуются врачами-специалистами ВВК.
К освидетельствованию привлекаются врачи других специальностей.
109. По результатам медицинского освидетельствования ВВК выносит одно из следующих заключений:
1) годен к службе (для членов семей – к проживанию) в иностранном государстве;
2) не годен к службе (для членов семей – к проживанию) в иностранном государстве.
110. Заключение ВВК оформляется справкой о состоянии здоровья гражданина, выезжающего в иностранное государство по форме, согласно приложению 16 к Инструкции.
111. На лиц, признанных негодными к службе (к проживанию) в иностранном государстве, справка составляется в четырех экземплярах и направляется на утверждение в штатную ВВК. При этом первый и второй экземпляры указанной справки, утвержденные соответствующей ВВК, направляются командиру воинской части, направившему на медицинское освидетельствование, третий экземпляр остается в нештатной постоянно-действующей ВВК, проводившей освидетельствование, четвертый экземпляр хранится в штатной ВВК, утвердившей справку.
112. При освидетельствовании военнослужащих, проходящих службу с радиоактивными веществами (далее – РВ), источниками ионизирующего излучения (далее - ИИИ), источниками электромагнитного поля (далее –ЭМП) и лазерного излучения (далее - ЛИ), ВВК одновременно с решением вопроса о годности к прохождению воинской службы в иностранном государстве определяет (при наличии в направлении на освидетельствование соответствующих указаний) годность к службе с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ.
113. Лица, выезжающие в длительную (свыше шести месяцев) командировку в иностранные государства с детьми, представляют в ВВК из организаций здравоохранения по месту наблюдения ребенка карту (сертификат) профилактических прививок с указанием проведенных профилактических прививок и планируемых прививок в год выезда.
114. При выезде в страны, неблагополучные по карантинным инфекциям, и наличии у освидетельствуемых противопоказаний для проведения профилактических прививок против этих инфекций, нештатная постоянно-действующая ВВК выносит заключение ВВК о негодности к службе (к проживанию) в иностранном государстве.
115. При возникновении у военнослужащего, члена семьи военнослужащего, проходящего воинскую службу по контракту, лица гражданского персонала в период пребывания его в длительной (свыше шести месяцев) командировке в иностранном государстве заболевания, при котором выезд из государства пребывания признается единственной мерой сохранения здоровья, досрочное их возвращение в Республику Казахстан проводится на основании заключения ВВК, а при отсутствии ВВК – консилиума врачей государства пребывания.
116. Медицинское освидетельствование членов семей для проживания в иностранном государстве проводится согласно Перечню медицинских противопоказаний к прохождению воинской службы (для членов семей к проживанию) в иностранном государстве, указанного в приложении 15 к Инструкции.

8. Медицинское освидетельствование военнослужащих, отбираемых
для службы и проходящих службу с радиоактивными веществами,
ионизирующими источниками излучений, источниками
электромагнитных полей и лазерного излучения

117. Лицам, отбираемым для службы и проходящим службу с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ, до начала медицинского освидетельствования проводятся перечень исследований, указанных в пункте 121 Правил.
118. При направлении военнослужащего проходящего службу с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ на стационарное обследование и медицинское освидетельствование в военно-медицинское учреждение представляется карта санитарно-гигиенической характеристики условий труда и рабочего места специалиста согласно приложению 17 к Инструкции.
119. При заболеваниях, по которым предусматривается индивидуальная оценка годности к службе с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ заключение ВВК о годности или негодности к службе выносится с учетом степени компенсации патологического процесса, военно-учетной специальности, общего трудового стажа и трудового стажа по специальности и воинской должности, которую занимает или на которую предназначается освидетельствуемый, с учетом состояния здоровья, мнений командования и врача воинской части о способности освидетельствуемого исполнять обязанности воинской службы по военно-учетной специальности.
120. При установлении временной негодности к воинской службе, в отношении лиц, отбираемых для службы с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ выносится заключение о негодности к службе с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ.
121. По пунктам требований, предусматривающим по графе III Требований негодность к воинской службе, индивидуальную оценку годности к воинской службе военнослужащим, отбираемым для службы и проходящим службу с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ, выносится заключение о негодности к службе с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ.
122. Лица до 18 лет, женщины со дня установления у них беременности и на период грудного вскармливания ребенка к работе с РВ, ИИИ, источниками ЭМП и ЛИ не допускаются.

9. Определение причинной связи заболеваний, увечий, гибели
(смерти) у военнослужащих в связи с прохождением (исполнением
обязанностей) воинской службы

123. Справка об увечье (ранении, травме, контузии) по форме, согласно приложению 18 к Инструкции составляется на:
1) военнослужащих, получивших увечье (ранение, травму, контузию);
2) военнослужащих у которых заболевание вирусным гепатитом, синдромом приобретенного иммунодефицита (далее - СПИД) или инфицирование вирусом иммунодефицита человека (далее – ВИЧ инфицирование) возникло в период нахождения на лечении вследствие хирургического вмешательства (медицинской манипуляции), пребывания в эпидемическом очаге, либо вследствие ранения, заражения полученного при исполнении служебных (профессиональных) медицинских обязанностей;
3) военнослужащих у которых заболевание возникло вследствие укуса насекомого, пресмыкающегося или телесного повреждения, нанесенного животным, полученного при исполнении обязанностей воинской службы.
Справка об увечье составляется не позднее трех месяцев со дня получения указанных выше повреждений здоровья, хранится в истории болезни или как приложение к книге протоколов заседаний ВВК по форме согласно приложению 3 к Инструкции.
124. Увечье (ранение, травма, контузия) следует считать не связанным с исполнением обязанностей воинской службы, если оно получено освидетельствуемым вследствие совершения им правонарушения, установленного в результате административного расследования, дознания и следствия.
В случаях, когда военнослужащий, умышленно себе причинивший какие-либо повреждения, не привлекается к уголовной ответственности или уголовное дело в отношении его прекращено следственными или судебными органами, постановление ВВК о причинной связи увечья (ранения, травмы, контузии) исполнением обязанностей воинской службы принимается с учетом всех обстоятельств, изложенных в материалах уголовного дела.
125. В свидетельстве о болезни излагаются обстоятельства получения увечья (ранения, травмы, контузии) с обязательным указанием документов, на основании которых сделана эта запись, приводятся данные объективного исследования последствий увечий (ранений, травм, контузий), а также наряду с другими выявленными заболеваниями указывается полностью диагноз этих последствий.
При наличии документов, подтверждающих факт и обстоятельства получения увечья (ранения, травмы, контузии), независимо от того, ограничивают или не ограничивают его последствия годность освидетельствуемого к воинской службе (службе по военной специальности), постановление ВВК о причинной связи увечья (ранения, травмы, контузии) с исполнением обязанностей воинской службы записывается в свидетельство о болезни или в справку.
126. Заключение штатной ВВК о причинной связи увечья, заболевания оформляется, подписывается председателем комиссии, заверяется печатью штатной ВВК и выдается (высылается) заявителю.
127. Если документы о результатах медицинского освидетельствования гражданина отсутствуют или медицинское освидетельствование его не проводилось, основанием для вынесения заключения ВВК о причинной связи заболевания, увечья являются записи в истории болезни, медицинской книжке, медицинской справке, справке архива, личном деле, военном билете, документе удостоверяющем личность, выписке из документов воинской части, материалах административного (служебного) расследования, материалах уголовного дела.
128. Розыск архивных документов о пребывании военнослужащих, проходивших воинскую службу на лечении в организациях здравоохранения, о прохождении воинской службы, об участии в боевых действиях возлагается на кадровую службу.
129. Для установления причинной связи заболеваний, увечий (ранений, травм, контузий) у военнослужащих, связанных с участием в боевых действиях, полученных при исполнении обязанностей воинской службы (служебных обязанностей), в период прохождения воинской службы, вследствие чрезвычайных экологических ситуаций, в том числе вследствие воздействия ионизирующих излучений и/или их последствий, в штатную ВВК представляются следующие документы:
1) заявление гражданина об установлении причинной связи заболеваний;
2) документ, удостоверяющий личность (копия);
3) военный билет (оригинал или копия);
4) справки Центрального архива Министерства внутренних дел Республики Казахстан, Министерства обороны Республики Казахстан и Министерства обороны Российской Федерации о дислокации воинских частей, в которых гражданин проходил воинскую службу;
5) выписки из медицинских документов военных госпиталей (лазаретов), медицинских пунктов в период прохождения воинской службы;
6) выписки из медицинских документов лечебных учреждений Министерства здравоохранения Республики Казахстан (выписки из историй болезней с результатами обследований заверенные гербовой печатью руководителями указанных лечебных учреждений, с указанием времени начала заболевания, частоты обострения);
7) подробные выписки из амбулаторной карты, медицинских книжек;
8) документы, подтверждающие наличие инвалидности (при наличии);
9) заверенные копии удостоверения участника ликвидации последствий аварии на Чернобыльской Атомной электростанции или участника испытания ядерного оружия, участника боевых действий;
10) копия заключения Межрегионального экспертного совета по определению причинной связи заболеваний лиц, подвергшихся радиоактивному облучению (для лиц, проходивших воинскую службу на территории, загрязненной радиоактивным излучением).
130. Результаты заседания ВВК по определению причинной связи на основании представленных вышеуказанного перечня оформляется протоколом заседания военно-врачебной комиссии по определению причинной связи увечья (ранения, травмы, контузии), заболевания по форме, согласно приложению 19 к Инструкции.

Глава 10. Расследования причин возврата военнослужащего,
проходящего воинскую службу по призыву,
необоснованно призванного по состоянию здоровья

131. В оперативных целях штатная ВВК ведет учет военнослужащих, не подлежавших призыву в Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан и досрочно уволенных по состоянию здоровья в периоды:
с мая по октябрь (из числа призванных в ходе весеннего призыва);
с ноября по апрель (из числа призванных в ходе осеннего призыва).
132. Случаи досрочного увольнения с воинской службы военнослужащих, проходящих воинскую службу по призыву, необоснованно призванных по состоянию здоровья составляет возврат (далее – возврат из войск).
133. Возврат из войск является основным показателем качества медицинского освидетельствования граждан при призыве на воинскую службу, расследование каждого случая возврата из войск, выявление, изучение и анализ истинных причин врачебных ошибок при освидетельствовании призывников, обсуждение этих причин на совместных коллегиях (заседаниях) с органами здравоохранения, разработка перспективных планов, учитывающих местные условия с целью недопущения подобных дефектов в работе врачей-специалистов, привлекаемых к медицинскому отбору молодого пополнения при призыве граждан на воинскую службу носит обязательное, исключительное значение.
134. По каждому случаю возврата из войск штатная ВВК направляет в соответствующий департамент по делам обороны (далее - ДДО) извещение и свидетельство о болезни военнослужащего, возвращенного из войск. Начальник ДДО по получении указанных документов назначает административное (служебное) расследование возврата, организацию и проведение которого возлагает на соответствующего начальника Управления по делам обороны (отдела по делам обороны) (далее - УДО (ОДО), который организует проведение расследования возврата, выявляет причины неправильного, по состоянию здоровья, призыва с заполнением соответствующих разделов Карты изучения причин необоснованного призыва граждан на воинскую службу по состоянию здоровья по форме, согласно приложению 20 к Инструкции (далее - Карта изучения), в 5-ти экземплярах.
135. В ходе расследования выявляются причины необоснованного призыва военнослужащих, возвращенных из войск по состоянию здоровья, для чего проверяются все его медицинские документы (начиная с истории развития ребенка и акта приема-передачи его из детской медицинской организации здравоохранения во взрослую сеть здравоохранения в подросткровую службу. Подробным образом рассматриваются результаты медицинского освидетельствования в 15-16-летнем возрасте, а также при приписке к призывному участку в 17-летнем и при призыве на воинскую службу в соответствии Закона Республики Казахстан «О воинской службе и статусе военнослужащих» с начала призывного возраста с 18-ти лет.
136. Полученные данные вносятся в соответствующие разделы Карты изучения. УДО (ОДО) заполняются разделы I, II, III Карты изучения, подписываются начальником и председателем медицинской комиссии при УДО (ОДО), врачом - членом призывной комиссии и заверяется гербовой печатью. Четыре экземпляра Карты изучения направляются в адрес ДДО, пятый экземпляр остается в УДО (ОДО) для дальнейшей работы.
137. Раздел IV Карты изучения, после получения карты, заполняется в ДДО, подписывается начальником, председателем медицинской комиссии при ДДО и главным медицинским специалистом области, по профилю рассматриваемого заболевания, заверяется гербовыми печатями ДДО и областного департамента здравоохранения.
138. Три экземпляра Карты изучения начальником ДДО направляются в штатную ВВК для окончательного определения причины необоснованного по состоянию здоровья призыва на воинскую службу.
139. В случае необоснованности возврата из войск военнослужащего срочной службы по состоянию здоровья, начальник ДДО организует проведение контрольного медицинского обследования возвращенного и все материалы (в первую очередь медицинского характера, доказывающую необоснованность возврата по состоянию здоровья, скрепленные гербовыми печатями медицинских организаций здравоохранения, где проводилось переобследование и заверенные подписями главного врача, заместителя главного врача по лечебной части) совместно с Картой изучения направляет в штатную ВВК для проверки и принятия последующего решения.
140. Штатная ВВК по получении Карты изучения из ДДО оценивает все имеющиеся в ней сведения и окончательно определяет причину возврата из войск.
141. Один из 3-х полученных экземпляров Карты изучения с результатами окончательного определения причин необоснованного призыва на воинскую службу по состоянию здоровья, начальник штатной ВВК направляет в соответствующий ДДО, другой - в адрес начальника департамента организационно-мобилизационной работы Генерального штаба Вооруженных Сил Республики Казахстан для анализа и принятия соответствующих мер по недопущению подобных дефектов при призыве граждан на срочную воинскую службу. Третий экземпляр Карты изучения остается в штатной ВВК для учета и анализа.
142. В отношении военнослужащих возвращенных по состоянию здоровья из других войск и воинских формирований свидетельство о болезни по форме согласно приложению 14 к Инструкции и Карта изучения направляется в штатные ВВК других войск и воинских формирований для контроля обоснованности возврата из войск и рассмотрения причин возврата.
Результаты расследования для учета и анализа направляются в ЦВВК МО РК.

11. Оформление заключений военно-врачебных комиссий

143. Сведения об освидетельствуемых, диагноз и заключение ВВК записываются в книгу протоколов заседаний военно-врачебной комиссии, по форме, согласно приложению 3 к Инструкции.
Указанные сведения и заключения ВВК записываются:
1) на граждан, не проходящих воинскую службу и поступающих на воинскую службу по контракту – в карту медицинского освидетельствования гражданина, поступающего на воинскую службу по контракту;
2) на граждан, поступающих в военные учебные заведения – в карту медицинского освидетельствования гражданина, поступающего в военное учебное заведение, а на военнослужащих, кроме того, в медицинскую книжку;
3) на военнослужащих, поступающих на заочную форму обучения – справку в медицинскую книжку;
4) на военнослужащих – в свидетельство о болезни, в справку и медицинскую книжку;
5) на граждан, пребывающих в запасе – в карту медицинского освидетельствования гражданина, пребывающего в запасе;
6) на офицеров, пребывающих в запасе и признанных ВВК негодными к воинской службе с исключением с воинского учета при освидетельствовании в учетных целях в свидетельство о болезни;
7) на офицеров запаса, призванных на воинскую службу (при наличии приказа о призыве их на воинскую службу), но еще не отправленных в воинские части и признанных:
негодными к воинской службе с исключением с воинского учета;
негодными к воинской службе в мирное время, ограниченно годными в военное время;
ограниченно годными к воинской службе;
в свидетельство о болезни, признанных годными к воинской службе с незначительными ограничениями, временно негодными к воинской службе или справку;
8) на членов семей военнослужащих в свидетельство о болезни или справку;
9) на лиц гражданского персонала в справку, работающих с РВ, ИИИ, источниками ЭМП в амбулаторную карту или медицинскую книжку;
10) на лиц, находящихся на стационарном лечении (обследовании) в историю болезни.
144. Книга протоколов заседаний ВВК ведется во всех ВВК секретарями этих комиссий. Протоколы заседаний ВВК подписываются председателем, членами комиссии (не менее двух), принимавших участие в заседании ВВК и секретарем комиссии в день заседания комиссии.
145. В книгу протоколов заседаний ВВК записываются паспортные данные освидетельствуемого (на основании документа, удостоверяющего личность), его жалобы и краткий анамнез заболевания, основные данные объективного обследования, результаты специальных исследований, подтверждающие установленный диагноз заболевания и заключение ВВК.
146. При освидетельствовании военнослужащих, граждан, проходящих воинские сборы, получивших увечье (ранение, травму, контузию), в книге протоколов заседаний ВВК подробно записываются обстоятельства получения увечья (ранения, травмы, контузии) с обязательной ссылкой на документ(его номер, дата, кем выдан), подтверждающий эти обстоятельства.
147. В книге протоколов заседаний госпитальной ВВК в графе «жалобы и анамнез» дополнительно указывается номер истории болезни освидетельствуемого.
148. В случае, когда заключение ВВК оформляется свидетельством о болезни, разрешается не записывать в книгу протоколов заседаний ВВК данные объективного обследования и результаты специальных исследований. При этом экземпляр свидетельства о болезни хранится как приложение к книге протоколов заседаний ВВК.
149. В книге протоколов заседаний ВВК и на указанном экземпляре свидетельства о болезни записывается дата, номер протокола и содержание заключения штатной ВВК.
150. Книги протоколов заседаний штатных, госпитальных ВВК, медицинских комиссий свидетельства о болезни (справки) подлежат хранению в течение 50 лет.
151. Книги протоколов заседаний временно-действующих ВВК подлежат хранению в течение 5 лет.
152. Штатная ВВК ведет книгу протоколов заседаний ВВК только на лиц, освидетельствуемых непосредственно в этих комиссиях.
153. При рассмотрении свидетельств о болезни (справок), представленных в штатную ВВК, протоколами заседаний ВВК являются вторые экземпляры свидетельств о болезни (справок), в которых утвержденное (признанное обоснованным) штатной ВВК заключение подписывается председателем, членами комиссии (не менее двух) принимавшими участие в заседании комиссии и секретарем.
154. Вторые экземпляры свидетельств о болезни и справок подлежат хранению 50 лет.
155. Штатные комиссии ведут алфавитный учет рассмотренных в течение года свидетельств о болезни и справок.
156. Штатная ВВК на верхнем поле лицевой стороны каждого экземпляра свидетельства о болезни или справки, составленных на лиц с психическими расстройствами, злокачественными новообразованиями, венерическими болезнями, больных СПИД, на ВИЧ – инфицированных, ставят штамп следующего содержания: «Снимать копии, выдавать на руки, разглашать сведения запрещается».
157. С указанных свидетельств о болезни, справок копии снимаются по запросу правоохранительных органов, медицинских организаций или территориальных подразделений уполномоченного органа в области социальной защиты населения, по запросу командиров воинских частей, для оформления документов на получение единовременного пособия и страхового обеспечения.
158. Все свидетельства о болезни и справки с заключениями ВВК, подлежащими утверждению или контролю направляются не позднее 5 рабочих дней после освидетельствования в штатную ВВК.
159. Свидетельство о болезни или справка с утвержденным заключением позднее 2 рабочих дней после утверждения (получения из штатной ВВК) высылается командиру воинской части, в которой проходит воинскую службу освидетельствованный или начальнику, направившему его на освидетельствование, а при увольнении военнослужащего, непосредственно из военно-медицинского учреждения, высылается в отделение кадров по месту жительства освидетельствованного.
160. Свидетельство о болезни на руки освидетельствованным не выдается.
161. Справка с заключением ВВК о нуждаемости в отпуске по болезни или санаторном лечении выдается на руки освидетельствованному.
162. На военнослужащих срочной службы, неправильно призванных на военную службу по состоянию здоровья, штатная ВВК после утверждения свидетельства о болезни позднее 5 рабочих дней высылает в ДДО по месту призыва извещение и копию утвержденного свидетельства о болезни.
163. Свидетельство о болезни в мирное время составляется:
1) на всех военнослужащих, признанных:
ограниченно годными к воинской службе;
негодными к воинской службе в мирное время, ограниченно годными в военное время;
негодными к воинской службе с исключением с воинского учета;
2) на курсантов (слушателей, не имеющих офицерского звания) военных учебных заведений, признанных не годными к обучению;
3) на граждан, проходивших воинскую службу и освидетельствуемых для определения категории годности на момент увольнения их с воинской службы;
4) на офицеров запаса, признанных негодными к воинской службе с исключением с воинского учета;
5) на офицеров запаса, призванных на воинскую службу, но еще не отправленных к месту службы и признанных;
негодными к воинской службе с исключением с воинского учета;
не годными к воинской службе в мирное время, ограниченно годными в военное время, ограничено годными к воинской службе.
164. Заключение ВВК проводится, согласно приложению 21 к Инструкции и оформляется справкой о медицинском освидетельствовании по форме, согласно приложению 10 к Инструкции:
1) на военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту, направляемых для прохождения воинской службы в местности с неблагоприятными климатическими условиями или проходящие воинскую службу в этих районах (местностях) и признанных негодными к прохождению воинской службы в указанных районах (местностях);
2) на членов семей военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту и признанных негодными к проживанию в районах с неблагоприятными климатическими условиями, нуждающимися в длительном (более 12 месяцев) лечении, наблюдении в специализированных медицинских организациях, обучении, воспитании в специализированных учебных заведениях, при их не транспортабельности.
165. Заключение ВВК, оформленное свидетельством о болезни, справкой с изменением категории годности к воинской службе, подлежит утверждению штатной ВВК.
166. Заключение ВВК о нуждаемости в отпуске по болезни подлежит контролю штатной ВВК.
167. На военнослужащих-женщин, признанных негодными к службе с РВ, ИИИ, источниками ЭМП в связи с беременностью, заключение ВВК оформляется справкой и утверждению (контролю) штатной ВВК не подлежит.
168. Свидетельство о болезни в военное время составляется:
1) на всех военнослужащих, признанных негодными к воинской службе, временно негодными к воинской службе с повторным освидетельствованием через 6-12 месяцев;
2) на офицеров запаса, признанных негодными к воинской службе.
169. Заключение ВВК в военное время, оформленное свидетельством о болезни, подлежит утверждению штатной ВВК, а заключение, оформленное справкой – контролю.
170. Свидетельство о болезни направляется в штатную ВВК для утверждения в четырех экземплярах, на военнослужащих, необоснованно призванных на срочную воинскую службу по состоянию здоровья и признанных при освидетельствовании негодными к воинской службе.
После утверждения первый и второй экземпляры свидетельства о болезни штатной ВВК возвращаются в ВВК, оформившую свидетельство о болезни; третий экземпляр не позднее 5 рабочих дней после утверждения направляется в ДДО по месту призыва военнослужащего, а четвертый экземпляр хранится в штатной ВВК.
171. Свидетельства о болезни направляются в штатную ВВК для утверждения в трех экземплярах, где первый и второй экземпляры свидетельства о болезни после вынесения заключения штатной ВВК высылаются в ВВК, оформившее свидетельство о болезни для последующего направления первого экземпляра в отделение кадров по месту жительства гражданина, а третий экземпляр хранится в штатной ВВК:
1) на военнообязанных, освидетельствованных для определения категории годности к воинской службе;
2) на офицеров запаса;
3) на военнослужащих, офицеров запаса, призванных на воинскую службу признанных при освидетельствовании:
ограниченно годными к воинской службе;
не годными к воинской службе в мирное время, ограниченно годными в военное время;
не годными к воинской службе с исключением с воинского учета.
После утверждения первый и второй экземпляры свидетельства о болезни штатная ВВК возвращает в ВВК, оформившее свидетельство о болезни для последующего направления в воинскую часть по месту службы военнослужащего, а третий экземпляр хранится в штатной ВВК.
172. Свидетельства о болезни направляются в штатную ВВК для утверждения в двух экземплярах: на членов семей военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту, где первый экземпляр свидетельства о болезни штатной ВВК высылается в ВВК, оформившее свидетельство о болезни, а второй экземпляр хранится в штатной ВВК.
173. На военнослужащих, признанных при освидетельствовании нуждающимися в отпуске по болезни, оформляется справка в трех экземплярах.
Первый и второй экземпляры высылаются командиру воинской части по месту прохождения воинской службы военнослужащим, а третий направляется в штатную ВВК на контроль.
174. При убытии военнослужащего, проходящего срочную воинскую службу, в отпуск по болезни первый экземпляр справки выдается ему на руки, второй экземпляр остается в деле воинской части.
175. Свидетельство о болезни с неутвержденным заключением штатной ВВК возвращается в составившую его ВВК с изложением причин, по которой оно не утверждено и соответствующими указаниями, а один экземпляр свидетельства о болезни с неутвержденным заключением хранится в штатной ВВК в течение 3 лет.
176. Штатной ВВК выдается копия свидетельства о болезни или справки по запросу начальника отделения кадров, территориальных подразделений центрального исполнительного органа в области социальной защиты населения, правоохранительных органов, командира воинской части или кадрового органа.
В случае, если заключение ВВК не реализовано в этот срок или если в состоянии здоровья освидетельствованного, независимо от срока, по его заявлению или заключению врачей гражданских лечебных (лечебно профилактических) или военно-медицинских учреждений произошли существенные изменения, дающие основания для пересмотра ранее вынесенного заключения, ВВК проводит повторное медицинское освидетельствование. При этом в служебных и медицинских документах указываются причины повторного освидетельствования, результаты динамического наблюдения состояния здоровья военнослужащего, обращаемость за медицинской помощью, количество трудопотерь, сведения о влиянии состояния здоровья освидетельствуемого на исполнение им обязанностей воинской службы по занимаемой должности, мнение командования о целесообразности продолжения воинской службы.
177. Решения, вынесенные ВВК по определению суда в отношении военнослужащих, ранее освидетельствованных ведомственными штатными ВВК, оформляются справкой по определению суда по форме, согласно приложению 22 к Инструкции.

Приложение 1
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Методика
исследования при медицинском освидетельствовании

1. Общие положения

1. Медицинское освидетельствование производится при дневном свете в специально выделенных для этого комнатах.
При невозможности пользоваться дневным светом искусственное освещение должно быть вполне достаточным для работы врачей, каждому врачу выделяется отдельная комната.
Женщины освидетельствуются гинекологом.
Состояние здоровья освидетельствуемых определяется путем их опроса и всестороннего объективного исследования независимо от того, предъявляют они жалобы на состояние здоровья или нет.
2. Представляемые освидетельствуемыми различные медицинские документы и материалы по их диспансерному наблюдению не освобождают врачей от медицинского освидетельствования этих лиц.
4. В процессе обследования освидетельствуемых важно выявить не только физический недостаток и установить характер заболевания, но и определить степень нарушения и компенсации функции больного органа (системы) и функциональную приспособленность организма в целом, что лежит в основе соответствующего экспертного заключения.
5. Во всех случаях при наличии подозрений на отклонение от нормы освидетельствуемый подвергается подробному обследованию в зависимости от обнаруженных изменений и освидетельствованию соответствующими врачами. Если при амбулаторном обследовании диагноз остается неясным или вызывает сомнение, освидетельствуемый направляется на стационарное обследование.

2. Антропометрические исследования

6. Основными антропометрическими признаками, оцениваемыми в целях военно-врачебной экспертизы, являются рост и вес тела, окружность груди, жизненная емкость легких, сила кистей и становая сила.
7. Антропометрические исследования проводятся под наблюдением врача средним медицинским персоналом с помощью измерительных приборов, выверенных перед началом работы. Освидетельствуемые проходят осмотр врачей-специалистов в нижнем белье (раздетыми до трусов).
8. Рост освидетельствуемого определяют в положении стоя и при необходимости сидя. Для измерения роста в положении стоя освидетельствуемый становится на подставку ростомера, прикасаясь к его вертикальной планке межлопаточной областью спины, ягодицами и пятками. Голова держится прямо так, чтобы надкозелковая вырезка уха и наружный угол глазной щели находился на одной горизонтальной линии. Подвижная планка ростомера должна плотно прилегать к темени. При измерении роста в положении сидя освидетельствуемый садится на откидную скамейку ростомера выпрямившись, касается вертикальной планки ростомера межлопаточной областью и ягодицами. Голова находится в том же положении, что и при измерении стоя. Ноги согнуты в коленях под прямым углом. Отсчет ведется от поверхности сиденья с точностью до 0,5 сантиметров (далее - см).
9. Вес тела определяется на медицинских весах. Освидетельствуемый стоит на середине площадки весов. Показатели записываются с точностью до 0,1 килограмм.
10. Окружность груди измеряется наложением прорезиненной измерительной ленты без надавливания сзади под углом лопаток, спереди - по нижнему краю сосковых кружков. При этом освидетельствуемый стоит спокойно с опущенными руками. Отмечаются три показателя: в момент дыхательной паузы, при максимальном вдохе и максимальном выдохе.
11. Жизненная емкость легких определяется с использованием спирометра. Освидетельствуемый после максимального вдоха делает выдох в трубку спирометра.
12. Сила кистей измеряется ручным динамометром, который сжимается освидетельствуемым максимальным усилием кисти горизонтально вытянутой правой, затем левой руки. Становая сила определяется с использованием станового динамометра. Освидетельствуемый обеими руками за рукоятку, находящуюся на уровне коленных суставов, максимально растягивает динамометр, не сгибая ног.

3. Исследование психического состояния

13. Исследование психического состояния освидетельствуемого проводится на основании изучения документов, характеризующих его (характеристика из школы, других учебных заведений, с места работы, из воинской части, сведения от родителей или из медицинских организаций здравоохранения) и личной беседы врача с обследуемым.
14. В беседе с освидетельствуемым и при его осмотре обращается внимание на выражение лица, мимику, особенности походки, позу, движения, адекватность реакции, отношение к беседе с врачом.
15. Ведущим в оценке психического состояния освидетельствуемого является клинический метод исследования, который необходимо сочетать (при соответствующих показаниях) с общепринятыми методами исследования (экспериментально-психологическое тестирование, электроэнцефалография, реоэнцефалография, томография головного мозга, пневмоэнцефалография и другие). Исследование психического состояния освидетельствуемого проводится в следующей последовательности: оценивается состояние сознания, внимания, памяти, мышления, интеллекта, эмоционально-волевой сферы, устанавливается отсутствие или наличие психопатологической симптоматики.
16. При исследовании внимания отмечаются его устойчивость (истощаемость, отвлекаемость, застреваемость), способность к сосредоточению.
17. При исследовании памяти устанавливаются быстрота и точность запоминания, воспроизведения прошлых и текущих событий, наличие обманов памяти, тип амнезии (ретроградная, антеградная).
18. При оценке мышления обращается внимание на логичность, последовательность суждения и умозаключений, обстоятельность, застреваемость, резонерство, вычурность, преобладание абстрактного мышления над конкретным и наоборот. Определяются темп мышления (ускоренный, обычный, замедленный), его направленность (проблемы, интересы).
19. При определении состояния эмоциональной сферы оцениваются настроение (повышенное, ровное, пониженное, неустойчивое), патологические колебания настроения, их длительность, окраска. Оцениваются адекватность или неадекватность эмоций по внешним проявлениям, способность сдерживать или подавлять свои чувства. Волевая сфера оценивается по особенностям влечений и поведения освидетельствуемого.
20. Устанавливаются отсутствие или наличие нарушений восприятия: иллюзий, галлюцинаций, их содержание, отношение к ним (критическое, аффективное, безразличное), изменение качества восприятия пространства, времени, собственной личности. Для выявления этих нарушений, а также навязчивых идей и бреда, требуется целенаправленный опрос освидетельствуемого.

4. Исследование нервной системы

21. Исследование нервной системы слагается из изучения медицинской документации обследуемого, его опроса и объективного клинико-неврологического обследования освидетельствуемого.
При опросе выясняются жалобы, анамнез жизни, обращается внимание на наличие в анамнезе приступов потери сознания, судорог, изменений речи, слуха, зрения, травм центральной и периферической нервной системы, лечение в учреждениях психиатрического и неврологического профиля, устанавливается время прекращения ночного недержания мочи.
Уточняется наследственность - не было ли у родственников судорожных припадков, эпизодов потери сознания, приступов мышечной слабости, психических заболеваний, злоупотребления алкоголем, употребления наркотических средств.
22. При наружном осмотре оценивается телосложение, состояние кожи, слизистых оболочек, мышечной системы, походки. Необходимо убедиться в отсутствии повреждения костей черепа даже и в том случае, если освидетельствуемый отрицает наличие в прошлом черепно-мозговых травм.
23. Неврологическое обследование начинается с проверки функции черепно-мозговых нервов. Исследуется функция глазодвигательных нервов и симпатической иннервации глаза. Проверяются положение глазных яблок, движения глаз вверх, вниз, внутрь, наружу. Определяется форма и величина зрачков, их равномерность, а также реакция зрачков на свет (прямая и содружественная) при конвергенции и аккомодации.
24. При проверке функций тройничного нерва исследуются состояние чувствительности на лице, жевательной мускулатуры, объем движений нижней челюсти, корнеальный и конъюнктивальный рефлексы.
25. Далее определяются функции остальных черепно-мозговых нервов. Проверяют, одинаково ли выражены с обеих сторон складки кожи лба, ширина глазных щелей, возможность зажмуривания глаз и нахмуривание бровей, симметричность носогубных складок при показывании зубов.
26. Определяется моторная функция вестибулярного аппарата (нистагм, равновесие, промахивание). Исследуются правильность восприятия основных вкусовых ощущений сладкого, кислого, соленого, горького, для чего используются стандартные растворы сахара, поваренной соли, лимонной кислоты и хинина сульфата, подвижность мягкого неба при фонации, звучность голоса, способность глотания, возможность поворота головы и поднимания плеч, объем движения языка при высовывании, наличие фибриллярных подергиваний и атрофия его мышц.
27. При обследовании двигательной сферы проверяются объем активных и пассивных движений верхних и нижних конечностей, координация двигательных актов (статическая и динамическая атаксия), сила, тонус и трофика мышц. Обращается внимание на наличие насильственных движений (гиперкинезов), контрактур, атрофии. Далее проверяются сухожильные, периостальные, кожные рефлексы и рефлексы со слизистых оболочек. Каждый рефлекс исследуется справа и слева, сравниваются их живость и равномерность. Устанавливается наличие или отсутствие патологических рефлексов (Бабинского, Россолимо, Жуковского, Бехтерева, Оппенгейма и другие), состояние поверхностной и глубокой чувствительности (болевой, температурной, тактильной, мышечно-суставной).
28. При обследовании вегетативной нервной системы обращается внимание на окраску кожных покровов (лицо, туловище, конечности), наличие трофических расстройств, определяются влажность и температура кожи на ощупь.
Проверяются кожные вегетативные рефлексы (местный и рефлекторный дермографизм, пиломоторный рефлекс), глазосердечный рефлекс Даньини-Ашнера, шейный вегетативный, клиностатический и ортостатический рефлексы. Указанный минимум объективного исследования нервной системы является обязательным в амбулаторных условиях.

5. Исследование внутренних органов

29. Исследования внутренних органов включают в себя изучение жалоб, анамнеза, а также объективное обследование, которое начинается с общего осмотра. Обращается внимание на внешний вид, телосложение, окраску, эластичность и влажность кожи, затем методом пальпации на состояние подкожно-жировой клетчатки, лимфатических узлов, мышц.
30. Исследование сосудов проводится путем осмотра и пальпации артерий и вен, аускультации крупных сосудов и изучение сосудистой системы инструментальными методами. Определяются ритм, частота, напряжение и наполнение пульса, возможная пульсация артерий и вен в различных областях, которая может указывать на заболевания сердца или крупных сосудов. Измеряется артериальное давление в покое (сидя). Чтобы исключить случайное повышение артериального давления при однократном измерении необходимо, не снимая манжеты, измерять артериальное давление несколько раз и учитывать последнюю наименьшую цифру. При необходимости повторное измерение артериального давления проводится после 10-15-минутного отдыха освидетельствуемого. Нормальное систолическое (максимальное) давление колеблется в пределах 100 - 130 миллиметров ртутного столба (далее - мм.рт.ст), диастолическое (минимальное) давление – 60 - 85 мм.рт.ст. Достоверным признаком артериальной гипертензии следует считать состояние, при котором артериальное давление (далее - АД) составляет 140/90 мм. рт.ст. и более (среднее измерение двух и более измерений АД, произведенных на фоне спокойной обстановки).
31. Пальпацией и перкуссией определяются границы сердца, ширина, сила и резистентность верхушечного толчка, наличие сердечного толчка, дрожание грудной клетки, другие пульсации в области сердца и по соседству с ним. При выслушивании сердца в различных положениях освидетельствуемого (лежа, стоя, после физической нагрузки, при задержке дыхания) оценивают звучность сердечных тонов (усиление, ослабление, акцент) и их характер (расщепление, раздвоение, появление дополнительных тонов), а также наличие сердечных шумов. При выслушивании шума необходимо определить его отношение к фазе сердечной деятельности (систолической, диастолической), его характер, силу, продолжительность, локализацию и преимущественную иррадиацию. Дифференциальный диагноз органических и функциональных шумов, а также пороков сердца проводится только после комплексного обследования, включая инструментальные методы (рентгенологические, кардиографические, функциональные).
32. При оценке жалоб обращается внимание на характер одышки (физиологическая или патологическая, при затруднении вдоха, выдоха или смешанная), особенность кашля (продолжительность, время проявления, громкость, тембр, наличие мокроты, ее особенность), на локализацию, интенсивность, иррадиацию болей в груди и связь этих болей с актом дыхания, кашлем.
33. При осмотре оцениваются окраска кожи и видимых слизистых, форма грудной клетки, расположение ключиц, надключичных и подключичных ямок, лопаток, симметричность обеих половин грудной клетки, тип дыхания, частота, ритм и глубина дыхательных движений, участие в акте дыхания вспомогательных мышц.
34. При пальпации выявляются локализация болезненности грудной клетки и ее резистентность (эластичность), выраженность голосового дрожания, шум трения плевры.
35. При сравнительной перкуссии определяются границы легких, подвижность нижних легочных краев, высота стояния верхушек легких и их ширина, а также выявляются изменения перкуторного легочного звука при патологических состояниях (укорочение, притупление или тупой звук при наличии жидкости в плевральной полости, воспалительных или опухолевых процессах в легких; тимпанический характер звука, коробочный звук при скоплении воздуха в плевральной полости, наличие полостей в легком – абсцесс, каверна, повышенная воздушность легочной ткани – эмфизема).
36. При аускультации определяются характер дыхательных шумов в разных фазах дыхания, их сила и продолжительность. Оцениваются основные дыхательные шумы (везикулярное, бронхиальное дыхание и их изменение) и побочные дыхательные шумы (хрипы, крепитация и шум трения плевры).
37. При выявлении симптомов, подозрительных на заболевания легких, используются рентгенологические, инструментальные и лабораторные методы исследования.
38. Особое внимание уделяется анализу жалоб и анамнеза. При осмотре оценивается состояние полости рта (зубы, десны, язык, слизистые). Осмотр, пальпация брюшных органов проводится в положении освидетельствуемого лежа и стоя. Методом поверхностной, а затем глубокой скользящей пальпации выявляются болезненность, раздражение брюшины, наличие грыжи белой линии, напряжение брюшной стенки, а также контуры, плотность, локализация некоторых органов брюшной полости и опухолевидные образования в ней. При увеличении печени, селезенки размеры их указываются в сантиметрах.
39. При перкуссии определяется границы печени, нижняя граница желудка и размеры селезенки. При выявлении симптомов, указывающих на заболевания органов брюшной полости, проводятся дополнительные исследования (рентгенологические, инструментальные, лабораторные и так далее).

6. Хирургическое исследование

40. Освидетельствуемый осматривается в обнаженном виде. Изучается осанка тела в сагиттальной и фронтальной плоскости. Правильная осанка характеризуется прямым (вертикальным) положением головы и симметричными очертаниями шейно-плечевых линий, срединным положением линии остистых отростков, одинаковым уровнем и симметричным расположением углов лопаток, одинаковой конфигурацией треугольников талии, несколько выступающими вперед контурами грудной клетки, нижними конечностями правильной формы. Изучается состояние кожных покровов. При наличии рубцов оцениваются их характер и происхождение.
41. При осмотре грудной клетки отмечается наличие деформаций, связанных с искривлением позвоночника, либо существующих самостоятельно (воронкообразная или килевидная грудь). Определяется положение ключиц.
42. Осматривается живот, его форма. При осмотре половых органов обращается внимание на аномалии развития полового члена, уретры, яичек.
43. При наличии асимметрии лопаток следует помнить, что она может быть связана с деформацией позвоночника или болезнью Шпренгеля – врожденным высоким стоянием лопатки. При деформации позвоночника чаще всего выявляется кифоз в грудном отделе, реже – лордоз, в поясничном – чаще усиление лордоза, реже – кифоз. Обращается внимание на наличие и выраженность сколиоза.
44. Оценивается поза освидетельствуемого. Вынужденное положение может быть обусловлено болевыми ощущениями, анатомическими изменениями или патологической установкой в результате компенсации.
45. Конечность может находиться в положении внутренней или наружной ротации, приведения или отведения, сгибания или разгибания.
46. Для определения застарелых переломов, вывихов и других повреждений костей и суставов обращается внимание на расположение основных опознавательных пунктов, костных выступов, надмыщелков (в нормальном положении локтевого сустава в положении разгибания предплечья надмыщелки плечевой кости и верхушка локтевого отростка находятся на одной линии). При сгибании в локтевом суставе эти опознавательные пункты образуют равнобедренный треугольник с верхушкой на локтевом отростке.
47. Изучается форма и положение таза. Следует помнить, что у многих людей до 80 % в норме одна нога короче другой. При укорочении ноги на 2 см и более определяется заметный перекос таза. В положении отведения укороченной ноги искривление таза исчезает. Компенсированное искривление позвоночника в таких случаях к деформации относить нельзя. При одинаковой длине ног и деформации таза следует исключить деформацию позвоночника, что требует дополнительного обследования. Отмечают симметричность ягодичных складок и выступов большого вертела бедренных костей. Осматривается крестцово-копчиковая область и область заднего прохода на возможное наличие эпителиальных копчиковых ходов и их осложнений, проявлений хронического парапроктита, параректальных свищей, геморроидальных узлов, зияние заднего прохода. Исследование возможных выпадений геморроидальных узлов и выпадений прямой кишки производится при легком и сильном натуживании в положении освидетельствуемого на корточках. У призывников исследование прямой кишки и предстательной железы пальцем производится по показаниям.
48. При осмотре ног определяется положение их осей. Различают прямые ноги; О-образные, когда колени раздвинуты в сторону оси бедра и голени образуют угол, открытый внутрь; Х-образные, когда колени сдвинуты, оси голеней расходятся, оси бедра и голени образуют угол, открытый кнаружи. Для определения О-образного искривления ног измеряют расстояние между выступами внутренних мыщелков бедренных костей, Х-образного искривления – расстояние между внутренними лодыжками голеней. Обращается внимание на окраску кожи ног, наличие отечности, трофических расстройств (язвы, пигментации), варикозное расширение подкожных вен. Осматриваются стопы и подошвы.
49. При пальпации черепа можно выявить дефекты костей свода после травмы или оперативных вмешательств, наличие опухолевидных образований мягких тканей и костей.
50. Определяются состояние периферических лимфоузлов, щитовидной железы, тургор кожи и ее температура, развитие мускулатуры.
51. Пальпацией живота определяется состояние передней брюшной стенки в покое и при натуживании (грыжи белой линии, пупочные, паховые, послеоперационные), состояние внутренних органов, наружных паховых колец. При наличии грыжевого выпячивания оцениваются его величина, содержимое и вправимость.
52. Пальпируются яички, их придатки, элементы семенного канатика, предстательная железа с целью выявления крипторхизма, аномалий развития, водянки яичка и семенного канатика, опухолей, камней, воспалительных заболеваний предстательной железы и так далее.
53. Для оценки состояния опорно-двигательного аппарата и позвоночника важно выявить не столько анатомические изменения, сколько определить его функциональные возможности. При определении годности к воинской службе освидетельствуемых следует помнить, что анкилоз крупного сустава в функционально удобном положении конечности (сегмента) в ряде случаев не ограничивает привычного объема выполняемых работ. Функционально удобным положением суставов при ограничении движения является:
плечевой сустав – отведение плеча от туловища до угла 80-90 градусов, при движении вперед на 30 градусов, чтобы при согнутом в локтевом суставе кисть могла касаться рта;
локтевой сустав – сгибание под углом 90 градусов;
лучезапястный сустав – тыльное сгибание под углом 160 градусов;
суставы II-V пальцев – сгибание под углом 145 градусов;
межфаланговые суставы – сгибание под углом 120 градусов;
тазобедренный сустав – сгибание под углом 145-150 градусов, отведение 8-10 градусов;
коленный сустав – сгибание под углом 170-175 градусов;
голеностопный сустав – подошвенное сгибание под углом 95 градусов.
54. Изучение объема движений в суставах конечностей начинается с выполнения активных и пассивных движений во всех плоскостях, а также супинационных и пронационных движений. Определяется мышечная сила верхних и нижних конечностей путем выполнения движений при сопротивлении освидетельствуемого динамометрии.
55. Измерение окружности конечностей производится сантиметровой лентой на симметричных участках. На бедре – в верхней, средней и нижней трети, на плече и голени – в наиболее объемной их части.
56. Плечевой сустав – сгибание (освидетельствуемый стоит боком к врачу): неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно вертикальной оси туловища, ось и подвижная бранша – параллельно и в центре линии, соединяющей большой бугор плечевой кости с ее наружным надмыщелком. Освидетельствуемый максимально поднимает прямые руки вперед без участия плечевого пояса и отклонения туловища. Разгибание – при тех же условиях руки максимально отклоняется назад. Отведение – освидетельствуемый стоит спиной к врачу. Углы лопаток на одном уровне, внутренний край лопатки параллелен вертикальной линии позвоночника. Неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно вертикальной оси туловища, подвижная – параллельно линии, соединяющей акромион с локтевым отростком локтевой кости. Разводятся руки в стороны до возможного предела.
57. Локтевой сустав – сгибание и разгибание: освидетельствуемый стоит боком к врачу, руки опущены вниз, ладонями вперед. Неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей бугор плечевой кости с ее наружным мыщелком, подвижная – параллельно линии, соединяющей наружный подмыщелок плечевой кости с шиловидным отростком лучевой кости. Предплечье медленно сгибается до возможного предела. Ось угломера должна совпадать с поперечной осью локтевого сустава (линия, соединяющая нижний край наружного и внутреннего надмыщелка).
58. Лучезапястный сустав – тыльное разгибание и ладонное сгибание: предплечье в горизонтальной плоскости, кисть выпрямлена и является его продолжением, первый палец прижат. Неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей шиловидный отросток лучевой кости и наружный край сухожилия двуглавой мышцы, подвижная – по длине второй пястной кости. Производится ладонное сгибание и тыльное разгибание, при этом ось угломера должна совпадать с поперечной осью сустава.
59. Тазобедренный сустав – сгибание, разгибание. Освидетельствуемый лежит на спине, исследуемая нога вытянута, другая максимально согнута в тазобедренном и коленном суставах и фиксирована в таком положении одноименной рукой. Неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей вершину подкрыльцовой ямки с большим вертелом, подвижная - по линии, соединяющей большой вертел и наружный мыщелок бедра. Во время измерения исследуемая нога сгибается в коленном суставе. Отведение: освидетельствуемый лежит на спине, ноги вытянуты, пятки вместе, руки вдоль туловища. Неподвижная бранша угломера устанавливается на линии мечевидный отросток – лобковое сочленение – внутренний мыщелок бедра. Исследуемая нога максимально отводится.
60. Коленный сустав – сгибание, разгибание: освидетельствуемый лежит на спине. Неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей большой вертел с наружным мыщелком бедренной кости, подвижная - параллельно линии, соединяющей головку малоберцовой кости с наружной лодыжкой. Производится сначала максимальное сгибание, а затем полное разгибание голени.
61. Голеностопный сустав – подошвенное и тыльное сгибание:
1) освидетельствуемый лежит на спине, стопа под углом 90 градусов;
2) неподвижная бранша угломера устанавливается параллельно линии, соединяющей головку малоберцовой кости с наружным мыщелком, подвижная – по наружному краю (своду) стопы;
3) производится вначале тыльное, а затем подошвенное сгибание.
62. При всех измерениях необходимо тщательно следить, чтобы во время движения в суставах бранши угломера не отклонялись от вышеуказанных линий измерения.
63. Длина конечности измеряется сантиметровой лентой. Используются одинаковые симметричные опознавательные точки с учетом оси конечности. Для верхней конечности эта ось проходит через центр головки плечевой кости и головчатого возвышения плеча, головок лучевой и локтевой костей, для нижних конечностей - через переднюю верхнюю ось подвздошной кости, внутренний край надколенника и первый палец, по прямой линии, соединяющей эти точки. Для выявления укорочения конечностей важное значение имеет сопоставление истинной (анатомической) и относительной длины конечности. При анкилозах, контрактурах суставов, отклонении голени внутрь или кнаружи, патологических состояниях тазобедренного сустава анатомическая длина больной и здоровой конечности может быть одинаковой, а относительная длина больной конечности – меньше.
64. Анатомическая длина конечности измеряется по сегментам, а относительная - по прямой линии от начала до конца конечности.
65. Анатомическая длина плеча измеряется от большого бугорка плечевой кости до локтевого отростка, предплечья – от локтевого отростка до шиловидного отростка локтевой кости. Анатомическая длина бедра измеряется от вершины большого вертела до суставной щели коленного сустава, голени – от суставной щели коленного сустава до нижнего края наружной лодыжки. Сумма полученных измерений каждой конечности составит ее анатомическую длину.
66. Относительная длина верхней конечности определяется путем измерения по прямой линии от акромиального отростка лопатки до кончика третьего пальца, нижней – от передней верхней ости подвздошной кости до подошвенного края стопы.
67. Исследование позвоночника начинается с выполнения осевой нагрузки и определения болевых точек, которые дополнительно уточняют перкуссией области верхушек остистых отростков и пальпацией паравертебральных точек. Объем движений в шейном отделе позвоночника определяется путем наклона и поворотов головы.
68. В норме сгибание головы возможно на 40 градусов и совершается до соприкосновения подбородка с грудиной; кзади оно возможно настолько, что затылок принимает горизонтальное положение; в бок – до соприкосновения с надплечьем. Повороты головы в обе стороны возможны до 85 градусов. Боковые движения в грудном и поясничном отделах позвоночника возможны в пределах 25 - 30 градусов от вертикальной линии.
69. Наибольшее участие позвоночник принимает в передне-задних движениях. Ограничение подвижности позвоночника в передне-заднем направлении определяется при активном сгибании освидетельствуемого вперед. Вместо образования равномерной дуги позвоночник остается выпрямленным, и наклон вперед происходит за счет сгибания в тазобедренных суставах. Дальнейшее сгибание делается возможным только при приседании, что наблюдается при поднятии освидетельствуемым небольшого предмета с пола.
70. При подозрении на деформацию позвоночника проекции вершин остистых отростков отмечают на коже раствором бриллиантового зеленого. Деформация позвоночника может быть измерена. Для этого используется отвес (нить с грузом), который фиксируют над остистым отростком седьмого шейного позвонка липким пластырем. Если отвес пройдет точно по межягодичной складке, сколиоз считается уравновешенным. Если есть отклонение отвеса, его величину необходимо измерить на всем протяжении деформации для последующего сопоставления с данными рентгенограмм. Сравнивается расстояние между краем лопатки и позвоночника в симметричных точках, оцениваются показатели определения становой силы (динамометрии). Поскольку выраженные деформации позвоночника сопровождаются нарушением функции внешнего дыхания, необходимо определить жизненную емкость легких, минутный объем дыхания, максимальную вентиляцию легких и так далее.
71. С целью подтверждения деформации позвоночника исследование необходимо дополнить рентгенографией (флюорографией) позвоночника в вертикальном и горизонтальном положении тела.
72. Степень сколиоза определяется по рентгенограммам на основании измерения углов сколиоза (по В.Д. Чаклину): сколиоз I степени – 5 - 10 градусов, II степени – 11 - 25 градусов, III степени – 26 - 40 градусов, IV степени – 41 градус и более.
73. Для оценки патологического изменения стоп (плоскостопие, деформации) используются индексы Чижина и Фридлянда. Индекс Чижина (измерение следа стопы) определяется так. На бумаге выполняется отпечаток следа стопы. Измеряется ширина отпечатка и ширина выемки следа. Отношение ширины отпечатка к ширине выемки определяет степень уплощения: индекс от 0 до 1 – норма; от 1 до 2 – уплощение, выше 2 – плоскостопие. Для оценки плоскостопия определяется индекс Фридлянда (уплощение свода стопы) по формуле: (высота свода Х 100) деленная на длину стопы.
74. Высота свода определяется циркулем от пола до центра ладьевидной кости. В норме индекс Фридлянда равен 30-28 миллиметров (далее - мм), при плоскостопии 27-25 мм.
75. Наиболее достоверно степень плоскостопия устанавливается рентгенологически. Выполняются профильные снимки стоп в положении стоя под нагрузкой (без обуви).
76. Для определения продольного плоскостопия на рентгенограммах путем построения треугольника определяется угол продольного свода и высота свода. Угол образуется линиями, проведенными от нижнего края ладьевидно-клиновидного сочленения к вершине пяточного бугра и головки первой плюсневой кости. Определяется высота свода – длина перпендикуляра, опущенного с высоты угла продольного свода на основание треугольника (линии, соединяющей поверхность бугристости пяточной кости с подошвенной поверхностью головки первой плюсневой кости. В норме угол свода равен 125-130 градусов, высота свода – 36-39 мм.
77. Продольное плоскостопие I степени: угол продольного внутреннего подошвенного свода – 131-140 градусов, высота свода – 35-25 мм. Продольное плоскостопие II степени: угол продольного внутреннего свода 141-155 градусов, высота свода - 24-17 мм. Таранная кость укорочена, шейка не подчеркнута. Продольное плоскостопие III степени: угол свода больше 155 градусов, высота свода менее 17 мм. Одновременно отмечается уплощение поперечного свода стопы, отводящая контрактура первого пальца. Стопа ротирована отклонена кнаружи.
78. Достоверными критериями степени поперечного плоскостопия являются параметры угловых отклонений I плюсневой кости и I пальца. Для их расчета проводится рентгенологическое исследование стопы в прямой подошвенной проекции. При данной укладке пациент ложится на рентгеновский стол на спину, сгибая обе ноги в коленных и тазобедренных суставах. На рентгенограммах должны быть хорошо видны кости предплюсны, плюсневые кости, фаланги, плюснефаланговые и межфаланговые суставные щели. При этом предплюсны не всегда выявляются недостаточно отчетливо.
79. На рентгенограммах проводятся три прямые линии, соответствующие продольным осям I–II плюсневых костей и основной фаланги I пальца. Поперечное плоскостопие I степени: угол между I–II плюсневыми костями 10-12 градусов, угол отклонения первого пальца – 15-20 градусов. Поперечное плоскостопие II степени: угол между I–II плюсневыми костями 13-15 градусов, угол отклонения первого пальца 21-30 градусов. Поперечное плоскостопие III степени: угол между I–II плюсневыми костями 16-20 градусов, угол отклонения первого пальца 31-40 градусов. Поперечное плоскостопие IV степени: угол между I–II плюсневыми костями – более 20 градусов, угол отклонения первого пальца – более 40 градусов.
80. Важным критерием оценки функциональных нарушений являются рентгенологически выявляемые органические изменения костной ткани - деформирующий артроз суставов стопы и стадия его выраженности. Оценке подлежит наличие артроза в суставах всего среднего отдела стопы. В зрелом возрасте суставные щели стопы рентгенологически имеют почти одинаковую ширину.
81. Деформирующий артроз суставов стопы первой стадии рентгенологически характеризуется сужением суставной щели не более чем на 50 процентов и краевыми костными разрастаниями, не превышающими одного миллиметра от края суставной щели.
82. При артрозе второй стадии сужение суставной щели 50 % и более, а краевые костные разрастания превышают 1 мм от края суставной щели с деформацией и субхондральным остеосклерозом суставных концов сочленяющихся костей.
83. При артрозе третьей стадии суставная щель почти полностью облитерирована с выраженными краевыми костными разрастаниями, грубой деформацией и субхондральным остеосклерозом суставных концов сочленяющихся костей.
84. В положении освидетельствуемого лежа пальпаторно и аускультативно проверяется пульсация магистральных сосудов. При необходимости выполняются осциллография с нитроглицериновой пробой, ангиография, флебография, реовазография, допплерография и другие исследования, дающие объективные показатели состояния кровообращения.
Для выявления компрессии подключичной артерии при различных нейроваскулярных синдромах пользуется приемом (Tagariello P., 1962 г. Lang E.R. 1967 г.). Больному предлагают сесть, вытянуть руки в стороны в горизонтальном направлении на уровне плечевого пояса, согнув их в локтевых суставах под прямым углом вертикально вверх. За тем предлагают сделать максимальный поворот головы в больную или противоположную сторону. Признаком поражения подключичной артерии служит значительное уменьшение или полное исчезновение пульса на лучевой артерии.
При других нейроваскулярных синдромах используются пробы, описанные М. Serveble и др. 1968 г. Если артерия сдавливается между ключицей и первым ребром, пульс на лучевой артерии слабеет или исчезает при развертывании и опускании плеч. Когда же компрессия артерии проходит между малой грудной мышцей и клювовидным отростком лопатки, пульс исчезает при поднимании и отведении плеча.

7. Исследование органа зрения

85. При сборе анамнеза выясняются особенности зрения освидетельствуемого. Обращается внимание на перенесенные заболевания и травмы как общие, так и органа зрения; наличие в семье наследственных заболеваний органа зрения (врожденный нистагм, гемералопия).
В процессе беседы обращается внимание на положение и подвижность глазных яблок, направление взора, состояние век, ресничного края.
86. Исследование функции глаза начинается с менее утомительных приемов и осуществляется в следующей последовательности:
1) исследование цветового зрения проводится у всех освидетельствуемых, кроме членов семей военнослужащих, с использованием преимущественно пороговых таблиц, не исключается использование полихроматической таблицы Рабкина;
2) исследование цветоощущения с помощью пороговых таблиц рекомендуется проводить при естественном освещении или лампами дневного света.
87. Современная классификация форм цветового зрения соответствует требованиям экспертизы цветового зрения:

По степени чувствительности цветоприемников		Варианты форм цветового зрения
		при нормальном распределении максимумов в спектре		при аномальном распределении максимумов в спектре
1		2		3
1		2		3
цветовое зрение		сильная нормальная трихромазия		сильная аномальная трихромазия	протаномалия дейтераномалия
цветослабое зрение	1 степень	Рецидивирующая (слабая) трихромазия	протадефицит
	2 степень		дейтодефицит
	3 степень		тритодефицит
цветослепота		дихромазия	протадефицит
			дейтеранопия
			тритеранопия
		монохромазия

88. Исследование цветоощущения с помощью пороговых таблиц рекомендуется проводить при естественном освещении или лампами дневного света.
89. Освещение лампами накаливания и прямыми солнечными лучами исключается. Освидетельствуемый располагается спиной к источнику освещения (окну). Следует предъявлять каждую карту, располагая ее вертикально, в 1 метре от освидетельствуемого, прямо на уровне его глаз.
90. Освидетельствуемый должен назвать или указать рукой направление открытой стороны квадрата: вверх, вниз, вправо и влево. На экспозицию одного теста вполне достаточно пяти секунд. Рекомендуется произвольно менять порядок экспонирования тестовых таблиц, а для исключения случайного угадывания необходимо предъявлять одну и ту же таблицу минимум трижды, меняя положение открытых сторон квадрата.
91. При неправильных ответах по всем таблицам предъявляют таблицу, на которой цвета фигуры и фона преображены таким образом, что их должны различать все без исключения освидетельствуемые. Этот контрольный тест предназначен для выявления возможной симуляции цветовой слепоты и для демонстрации процедуры исследования. Остальные 11 карт представляют в группы тестов соответственно для раздельного испытания чувствительности каждого из трех цветоприемников глаз в количественном ее выражении с максимумами чувствительности в красной части спектра (с № 1 по № 4), в зеленой части спектра (с № 5 по № 8) и в синей части спектра (с № 9 по № 11).
92. Все ответы освидетельствуемого записываются в протоколе исследования цветового зрения по пороговым таблицам, правильный ответ отмечается знаком «+», неправильный - знаком «-».

Исследуемый приемник

красный

зеленый

синий

контроль

№ карты

1

12

Ответы испытуемого в 3-х кратном испытании

1-й

2-й

3-й

Заключение ____________ Врач-эксперт окулист _____________
93. Приступая к оценке результатов исследования необходимо иметь в виду, что первая группа тестов (№ 1, 2, 3, 4) предназначена для выявления протодефицита и протанопии, вторая группа (№ 5, 6, 7, 8) – дейтодефицита и дейтеранопии, третья группа (№ 9, 10, 11) – тритодефицита. Уверенное различение всех тестов свидетельствует о нормальной трихромии, неразличение одного из тестов № 1, № 5 или № 9 при распознавании всех остальных тестов указывает на небольшую (I степени) цветослабость. Неразличие тестов № 1, № 2 или № 5, № 6 или № 9, № 10 является проявлением средней (II степени) цветослабости. Неразличение тестов № 1, 2, 3, 4 характерно для протанопии, тестов № 5, 6, 7, 8 - дейтеранопии. Вполне возможны нарушения функции сразу двух или даже трех приемников. Например: рецидивная трихромазия в виде протодефицита I степени в сочетании с дейтодефицитом II степени.
94. В общем, у различаемого все тесты – сильная трихромазия, у допускающего хотя бы одну ошибку – слабая трихромазия, а у не способного распознать все тесты одной группы – дихромазия, то есть цветослепота.
95. Острота зрения исследуется у всех освидетельствуемых. Она определяется по таблице Головина – Сивцева, вмонтированной в осветительный аппарат Рота. Таблица должна быть освещена электрической лампочкой 40 ватт. Время экспозиции каждого знака 2-3 секунд.
Таблица помещается на стене, противоположной окнам, на расстоянии 5 м от освидетельствуемого с таким расчетом, чтобы нижние строки находились на расстоянии 120 см от пола. Острота зрения учитывается по тому ряду таблиц, в котором освидетельствуемый читает все знаки. Только при чтении рядов, соответствующих остроте зрения: 0,7; 0,8; 0,9; 1,0 допускается ошибка не более 1 знака в строке.
96. Во избежание завышенной остроты зрения при исследовании не допускается прищуривание. Для определения остроты зрения ниже 0,1 пользуются оптотипами Поляка, помещенными в обычный осветительный аппарат. Каждый оптотип демонстрируют не менее чем в пяти различных положениях, при этом остроту зрения определяет тот оптотип, который правильно распознается не менее чем в 4-х положениях из 5.
97. Если правильность показаний остроты зрения вызывает сомнения, следует применять контрольные методы исследования и проводить повторные исследования остроты зрения.
98. Степень и характер аномалии рефракции (определяется у всех освидетельствуемых) устанавливается двумя способами: субъективным – путем определения остроты зрения с коррекцией и обязательно объективным – путем скиаскопии (в условиях частичной циклоплегии – однократное закапывание 1 % раствора гоматропина или 0,5 % раствора амизила) или рефрактометрии. В случае расхождения данных субъективного и объективного методов исследования необходимо повторно провести коррекцию остроты зрения с учетом данных объективного исследования. В сомнительных случаях объективное определение рефракции проводится в условиях полной циклоплегии (фракционное закапывание 1 % раствора гоматропина или 1 % раствора атропина). Для определения истинной рефракции необходимо закапывать атропин не менее 7 дней. У лиц старше 30 лет закапывание мидриатиков производится после исследования внутриглазного давления.
99. Угол косоглазия определяется методом Гиршберга: если рефлекс от офтальмоскопа располагается по краю зрачка, то угол косоглазия равен 15 градусов, если на середине радужной оболочки 25 – 30 градусов; на лимбе 45 градусов, за лимбом 60 градусов и более.

8. Исследование Ларинго-отто-рино органов
(ЛОР)

100. Исследование уха, носа, горла освидетельствуемого проводится в изолированном от шумов помещении длиной не менее 6 метров. При сборе анамнеза уточняют у освидетельствуемого о перенесенных болезнях уха, носа и горла. Одновременно выявляются дефекты речи, устанавливаются их характер и степень выраженности.
101. Объективное исследование проводится в затемненной комнате и с боковым искусственным источником света. В комнате одновременно могут находиться не более двух освидетельствуемых. Для исследования остроты слуха расстояние на полу или вдоль стены заранее размечается в метрах и полуметрах.
Исследование начинается с наружного осмотра, затем исследуется обоняние, носовое дыхание и слух.
102. При исследовании органа слуха осматриваются ушная раковина и сосцевидные отростки с одновременным определением их чувствительности. При изменениях барабанной перепонки (перфорация, рубцы) проводится исследование с помощью пневматической воронки.
103. Проверяются верхние дыхательные пути в отношении функции дыхания и голосообразования. Выявляются дефекты голосообразования, уточняется степень звучности голоса, его тембр, наличие гнусавости. Осматриваются наружные части и полость носа, глотки, носоглотки, гортани. Одновременно обращается внимание на запах выдыхаемого освидетельствуемым воздуха.
104. При осмотре полости носа (передняя риноскопия) пользуются носовым зеркалом. Проверяется состояние слизистой, убеждаются в наличии или отсутствии гноя, полипов, оценивается состояние носовой перегородки, наличие гребней, шипов, суживающих носовые ходы.
Проводится задняя риноскопия с помощью носоглоточного зеркала и проверяется носовое дыхание.
При резком нарушении носового дыхания, зловонном запахе из носа, осиплости голоса, гнусавости, изменениях миндалин, опухолях глотки или язвах на слизистой проводится более детальное исследование.
105. При наличии заикания проводится консультация невропатолога, а при необходимости- психиатра и логопеда.
106. Обоняние исследуется с помощью четырех стандартных запахов: 0,5-процентного раствора уксусной кислоты (слабый запах), чистого винного спирта (средний запах), простой валериановой настойки (сильный запах), нашатырного спирта (ультрасильный запах). Эти жидкости хранятся в одинаковых по форме и цвету пронумерованных флаконах. Для установления диссимуляции пользуются таким же флаконом со свежей дистиллированной водой. Освидетельствуемые с резко выраженным понижением обоняния при отсутствии заболеваний полости носа подлежат тщательному неврологическому исследованию.
107. Исследование глотки проводится после предварительного осмотра ротовой полости. Обращается внимание на состояние слизистой, миндалин (с помощью двух шпателей их выводят из ложа, проверяют содержимое крипт и спаянность миндалин с дужками) и шейных лимфатических узлов.
108. После осмотра ЛОР-органов устанавливается острота слуха на шепотную речь. Слуховая функция каждого уха определяется в отдельности. Для исследования можно пользоваться не только словами из таблицы Воячека, но и числами от 21 до 99, при этом освидетельствуемый не должен видеть лица и движения губ врача. С целью соблюдения возможно одинаковой интенсивности шепотной речи врач произносит слова при помощи воздуха, оставшегося в легких после выдоха.
Исследование начинается с расстояния не менее 6 метров. Окончательной остротой слуха считается то расстояние (в метрах и полуметрах), с которого освидетельствуемый повторяет все или абсолютное большинство (5 из 6 или 4 из 5) слов, которые врач произносит шепотом.
109. При несоответствии понижения слуха объективным данным и во всех сомнительных случаях проводится всесторонняя проверка слуха и других ЛОР-органов. При сомнениях в достоверности показаний освидетельствуемого применяются контрольные способы исследования слуха. При необходимости (наличие жалоб, специальный отбор, для уточнения диагноза) проводится аудиометрия, исследование барофункции уха с помощью ушного манометра или в барокамере и вестибулярной функции с помощью кресла Барани или качелей Хилова.

9. Исследование полости рта и челюсти

110. Исследование полости рта и челюстей слагается из выявления жалоб, оценки их характера, сбора анамнеза, клинических и функциональных исследований. У освидетельствуемого выясняются данные о перенесенных им заболеваниях, травмах и операциях челюстно-лицевой области.
111. Объективное исследование начинается с оценки осанки, положения туловища, головы и ног по отношению к вертикальной плоскости. Затем приступают к внешнему осмотру лица с целью обнаружения возможных дефектов, деформации, рубцов, свищей, асимметрии. Исследование лимфатических узлов шеи проводится пальпаторно при слегка опущенном положении головы, а также путем прощупывания их в положении врача сзади по отношению к освидетельствуемому. Функция и состояние височно-нижнечелюстного сустава исследуются пальпацией, а в необходимых случаях с применением рентгенологических и функциональных методов.
112. При освидетельствовании исследуются также основные функции органов зубочелюстной системы: дыхание, речь, глотание, жевание. Нарушение функции жевания выражается визменении фаз жевания, неравномерном распределении жевательного давления, увеличении числа жевательных движений и удлинении времени пережевывания пищи. В необходимых случаях устанавливается степень потери жевательной эффективности с помощью условных коэффициентов по Н. И. Агапову. При этом жевательная мощность всех зубов принимается за 100 %,в том числе мощность каждого зуба выражается следующими цифровыми значениями: боковой резец - 1 %, центральный резец - 2 %, клык - 3 %, премоляры - 4 %, первый моляр - 6 %, второй моляр - 5 %. Степень сохранившейся жевательной эффективности при частичной потере зубов устанавливается путем вычета из 100 % суммы коэффициентов отсутствующих зубов и их антагонистов. Зубы мудрости в расчет не принимаются.
113. С целью оценки жевательной эффективности после операций, травм и сложного протезирования применяются методы Гельмана, Рубинова.
114. Объективное исследование полости рта и зубов складывается из осмотра, пальпации и перкуссии. В необходимых случаях используются электроодонтодиагностика, исследование зубов и пародонта в проходящем свете, аппликационные пробы Писарева – Шиллера.
115. Смыкание зубных рядов в центральной окклюзии (прикус) определяется в трех взаимно перпендикулярных плоскостях (сагиттальной, вертикальной и горизонтальной). При аномалиях прикуса устанавливается вид, а также степень аномалии при помощи линейных измерений сдвига зубных рядов. К аномалиям прикуса I степени относятся случаи сдвига зубных рядов до 5 мм, II степени — от 5 до 10 мм, III степени — свыше 10 мм. Эта величина в миллиметрах указывается в скобках после степени аномалии.

10. Гинекологические исследования

116. Важнейшим видом гинекологического исследования является бимануальное прощупывание, позволяющее объективно судить о состоянии матки (положение, величина, форма, консистенция, степень подвижности и так далее), придатков матки и крестцово-маточных связок.
117. При гинекологическом исследовании используются простейшие виды инструментального исследования: осмотр влагалища и шейки матки с помощью зеркал, зондирование матки, пункция заднего свода, биопсия из шейки матки, взятие аспирата (отсоса) из полости матки, хромодиагностика (цветная реакция слизистой шейки матки после смазывания люголевским раствором), цитология вагинальных мазков, кольпоскопия и другие.
118. При хроническом цервиците, уретрите, воспалении желез преддверия влагалища, проктите применяются различные способы провокации с целью искусственного обострения процесса, в связи с чем, нередко, усиливаются выделения. Это облегчает нахождение специфического возбудителя или обуславливает характерные клинические признаки. Необходимо также применять местные способы провокации: механические (расширение уретры или шеечного канала расширителями, простой массаж уретры или шейки матки и так далее); химические (смазывание протарголом, люголевским раствором, 10 % раствором поваренной соли); физиотерапевтические (ионофорез, диатермия, местные световые ванны, горячие спринцевания, грязевые тампоны и другие); биологические (инъекция отделяемого цервикального канала в шейку матки). Для этой цели можно использовать также алиментарную провокацию или специфическую провокацию с введением вакцин.

Приложение 2
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

форма

Место для фотографии
(гербовая печать воинской части)

Карта
медицинского освидетельствования гражданина,
поступающего в военное учебное заведение

1. Фамилия, имя, при наличии отчество, дата рождения ________________
_____________________________________________________________________
(на военнослужащего указать воинское звание)

2. Место жительства (адрес) _________________________________________
_____________________________________________________________________
(для военнослужащих – адрес и условное наименование воинской части)

3. Перенесенные заболевания, в т.ч. инфекционные заболевания за
последние 12 месяцев
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

4. Сведения о непереносимости (повышенной чувствительности)
медикаментозных средств и других веществ ____________________________
_____________________________________________________________________

5. Сведения о пребывании на диспансерном учете (наблюдении)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

6. Результаты обследования:

Предварительное медицинское освидетельствование «___» __20____г.

Медицинское освидетельствование на ВВК при ДДО «___» __20____г.

Окончательное медицинское освидетельствование «___» __20_____ г.

1

2

3

4

Жалобы и анамнез

Общий анализ крови

Реакция микропреципитации (микрореакция) на сифилис

Общий анализ мочи

Рентгенография придаточных пазух носа

ЭКГ-исследование

Флюорография органов грудной клетки

Исследование кала на яйца гельминтов

Анализ крови на маркеры вирусных гепатитов В и С

Анализ крови на ВИЧ инфекцию

Другие исследования

Рост/масса тела

Динамометрия ручная (правая/ левая кисть)

Динамометрия становая

Терапевт

Эндокринная система

Сердечно-сосудистая система

Функциональная проба

в покое

после нагрузки

через 2 мин

в покое

после нагрузки

через 2 мин

после нагрузки

через 2 мин

через 2 мин

пульс в минуту

артериальное давление

Органы дыхания

Органы пищеварения

Почки

Селезенка

Диагноз

Заключение

Дата, подпись, фамилия, инициалы врача

Хирург

Лимфатические узлы

Костно-мышечная система

Периферические сосуды

Мочеполовая система

Анус и прямая кишка

Диагноз

Заключение

Дата, подпись, фамилия, инициалы врача

Невропатолог

Черепно-мозговые нервы

Двигательная сфера

Рефлексы

Чувствительность

Вегетативная нервная система

Диагноз

Заключение

Дата, подпись, фамилия, инициалы врача

Психиатр

Восприятие

Интеллектуально-мнестическая сфера

Эмоционально-волевая сфера

Диагноз

Заключение

Дата, подпись, фамилия, инициалы врача

Окулист

правый глаз

левый глаз

правый глаз

левый глаз

правый глаз

левый глаз

Цветоощущение

Острота зрения без коррекции

Острота зрения с коррекцией

Рефракция скиаскопически

Бинокулярное зрение

Ближайшая точка ясного зрения

Слезные пути

Веки и конъюнктивы

Положение и подвижность глазных яблок.

Зрачки и их реакция

Оптические среды

Глазное дно

Диагноз

Заключение

Дата, подпись, фамилия, инициалы врача

Оториноларинголог

Речь

Носовое дыхание

справа

слева

справа

слева

справа

слева

Восприятие шепотной речи

Барофункция уха

Функции вестибулярного аппарата

Обоняние

Диагноз

Заключение

Дата, подпись, фамилия, инициалы врача

Стоматолог

Прикус

Слизистая оболочка рта

Зубы

Десны

Диагноз

Заключение

Дата, подпись, фамилия, инициалы врача

Дерматовенеролог

Диагноз

Заключение

Дата, подпись, фамилия, инициалы врача

Другие врачи-специалисты

Диагноз, заключение, дата, подпись, фамилия, инициалы врача

7. Заключения военно-врачебных комиссий:

1) при предварительном медицинском освидетельствовании
военно-врачебной комиссии ___________________________________________
(указать наименование ВВК)
на основании пункта ___ подпункта ___ графы ___ Требований,
предъявляемых к соответствию состояния здоровья лиц для службы в ВС,
других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

М.П. Председатель комиссии __________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

Секретарь комиссии _____________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

Почтовый адрес комиссии:
_____________________________________________________________________

2) при окончательном медицинском освидетельствовании
военно-врачебной комиссии ___________________________________________
_____________________________________________________________________
(указать наименование ВВК)
на основании пункта ___ подпункта __ графы ___ Требований,
предъявляемых к соответствию состояния здоровья лиц для службы в ВС,
других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан.
_____________________________________________________________________

М.П. Председатель комиссии __________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)
Секретарь комиссии _____________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

Почтовый адрес комиссии:
_____________________________________________________________________

Приложение 3
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Книга
протоколов заседаний военно-врачебной комиссии

___________________________________________________________________
(наименование комиссии)

№ п/п	Фамилия, имя, отчество, год рождения (день, месяц, год), воинское звание, занимаемая должность, воинская часть, призван (поступил по контракту) на воинскую службу (указать каким отделом (управлением) по делам обороны, город, район, день, месяц, год), кем направлен на медицинское освидетельствование (№, и дата направления)	Жалобы и краткий анамнез	Данные объективного обследования, результаты специальных обследований, диагноз и заключение ВВК о причинной связи заболевания, увечья (ранения, травмы, контузии),	Заключение ВВК о категории годности к воинской службе, службе по военно-учетной специальности и др.	Заключение штатной ВВК
1	2	3	4	5	6

Примечание: Ведение книги протоколов заседаний военно-врачебной
комиссии в электронном виде допускается при соблюдении следующих
требований:
1. В день заседания медицинской комиссии электронный протокол
распечатывается на листах формата А4, шрифт «Times New Roman 14», в
тот же день проверяется, подписывается председателем и членами
комиссии, подшивается в хронологической последовательности.
2. Каждая страница вверху по центру нумеруется. В нижнем углу
листа слева указывается фамилия и инициалы секретаря комиссии, и
подписывается им ручкой (чернилами синего или черного цвета), а так
же указывается дата исполнения.
3. Для единого ведения книги протоколов в электронном варианте
используется офисная версия «MicrosoftExcel».
4. Работа с электронным протоколом строго ограничивается
(устанавливается пароль), осуществляется только в присутствии
секретаря медицинской комиссии.

Приложение 4
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

форма

Справку, свидетельство о болезни (ненужное зачеркнуть)в количестве
__________________ экземпляров получил.____________ (подпись)
________________ (фамилия разборчиво)
"____" ___________________ 20 г.

_________________________________________________________________
наименование военно-врачебной комиссии

Акт медицинского исследования № _____

Фамилия, имя, при наличии - отчество
_____________________________________________________________________

Год рождения __________ Образование

_____________________________________________________________________

Гражданская профессия, специальность

_____________________________________________________________________

В Вооруженных Силах (срочная служба) служил _________ с __________ по
(да, нет) месяц, год
месяц, год

Причина увольнения
_____________________________________________________________________
5. В органах и войсках Министерства внутренних дел, Государственного
следственного комитета, Комитета национальной безопасности,
Министерства обороны, финансовой полиции, таможенного управления,
государственной противопожарной службы, внутренних войск служил
с ________ по ____ месяц, год месяц, год
Причина увольнения __________________________________________________
Специальное или воинское звание _____________________________________
Последнее место работы (службы), должность (полностью) ______________
Сколько времени болел за последние 12 месяцев _______________________
Когда и где лечился _________________________________________________
Признавался ли инвалидом ______ какой группы _______ с ____по _______
По какому заболеванию _______________________________________________
Проходил ли ранее комиссию (Центральную военно-врачебную комиссию,
Военно-врачебную комиссию, областную военно-врачебную комиссию,
врачебную комиссию при военкомате) _____________ в каком году
___________, где _____________
(да, нет)
11. Считаю себя к предлагаемой или дальнейшей службе ________________
(годным, негодным)
Домашний адрес и телефон ____________________________________________
_____________________________________________________________________
Обязуюсь предоставить в ВВК военный билет (для военнослужащих),
служебное удостоверение, паспорт и имеющиеся у меня медицинские
документы о лечении, прохождении медицинского освидетельствования.
Правильность всех сообщенных мною сведений подтверждаю
собственной подписью
______________ "_____"______________ 201____ г.

СВЕДЕНИЯ ИЗ ВОЕННОГО БИЛЕТА (ПРИПИСНОГО СВИДЕТЕЛЬСТВА)
О ГОДНОСТИ К ВОЕННОЙ СЛУЖБЕ
Дата освидетельствования _______________ категория
годности _________________________
Статьи _____ № приказа _______ Где выдан ____________________________

СВЕДЕНИЯ ИЗ СЛУЖЕБНОГО УДОСТОВЕРЕНИЯ
№ ________ серия _____ Где выдано ______________ Дата _______________
Проверил медрегистратор ВВК ______________
Данные объективного исследования
1. Хирург. Антропометрические данные: Рост _____ см. Вес _______ кг.
Окружность груди: спокойно _________, вдох ________, выдох _________.
Спирометрия _______________________________________________________.
Динамометрия: правая кисть _______, левая кисть _______, Становая
______________.
Жалобы:______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (травмы, операции, где лечился)______________________________
Общее физическое развитие ___________________________________________
Кожные покровы и видимые слизистые __________________________________
Лимфатические узлы __________________________________________________
Мышечная система ____________________________________________________
Костная система и суставы
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Щитовидная железа ___________________________________________________
Периферические сосуды _______________________________________________
Мочеполовая система _________________________________________________
Ректально ___________________________________________________________
ДИАГНОЗ: ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ф.И.О. хирурга, дата, подпись
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. ЛОР-врач (ОТОЛАРИНГОЛОГ). Жалобы
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (какие заболевания, травмы, где лечился)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_______________________
Дефекты речи
_____________________________________________________________________
Зев, гортань
_____________________________________________________________________
Справа Слева
Состояние носовых ходов _____________________ _______________________
Носовое дыхание _______________________ _____________________________
Обоняние ______________________________ _____________________________
Уши. Состояние барабанных перепонок _________________________________
Острота слуха на шепотную речь ______________________________________
Барофункция уха _______________________ _____________________________
Функция вестибулярного аппарата (двойной опыт с вращением ОР)
_____________________________________________________________________

ДИАГНОЗ _____________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Ф.И.О. отоларинголога, дата, подпись
_____________________________________________________________________
3. Окулист. Жалобы
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (заболевания, операции, где лечился)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Цветоощущение (по Рабкину)
_____________________________________________________________________
Правый глаз Левый глаз

Острота зрения без коррекции ___________________ ____________________
Острота зрения с коррекцией ___________________ _____________________
Рефракция скиаскопически ___________________ ________________________
Ближайшая точка ясного зрения ___________________ ___________________
Двигательный аппарат _____________________ __________________________
Слезные пути _________________________ ______________________________
Веки и конъюнктивы _______________________ __________________________
Положение и подвижность
глазных яблок _________________________ _____________________________
Зрачки и их реакция _________________________ _______________________
Оптические среды
(передние отрезки
глаз и глубокие срезы) _____________________ ________________________
Глазное дно ___________________________ _____________________________
Поля зрения
_____________________________________________________________________

Бинокулярное зрение
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ _____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________
Ф.И.О. окулиста, дата,
подпись _____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Стоматолог. Жалобы, анамнез
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
___________ !
Формула ------------- 8 7 6 5 4 3 2 1 ! 1 2 3 4 5 6 7 8 Прикус
________________________ !
Слизистая, десны
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ _____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ф.И.О. стоматолога, дата,
подпись _____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Дерматовенеролог. Жалобы
_____________________________________________________________________
Анамнез _____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Объективные данные
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ
_____________________________________________________________________
(распространенность, форма, стадия, частота обострений)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ф.И.О. дерматовенеролога, дата, подпись
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Невропатолог.
Жалобы ______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (какие заболевания, травмы, где лечился)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Черепно-мозговые нервы ______________________________________________
Периферические нервы ________________________________________________
Рефлексы ____________________________________________________________
Чувствительность
_____________________________________________________________________
Вегетативная нервная система
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ф.И.О. невропатолога, дата, подпись
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
7. Психодиагностическое обследование. _______________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Рекомендован (не рекомендован).
Примечание __________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ф.И.О. психолога, дата, подпись _____________________________________
8.Психиатр. Жалобы __________________________________________________
Анамнез (заболевания, вредные привычки, потери сознания,
припадки) ___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Статус ___________ Сознание _______________ Внимание ________________
Память ______________________________________________________________
Мышление ____________________________________________________________
Интеллект ___________________________________________________________
Эмоционально-волевая сфера
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ЗАКЛЮЧЕНИЕ
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ф.И.О. психиатра, дата, подпись
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9. Терапевт. Жалобы
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (перенесенные заболевания, где обследовался,
лечился)_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Питание _____________________________________________________________
Кожные покровы ______________________________________________________
Видимые слизистые ___________________________________________________
эндокринная система
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Сердце:
границы _____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Тоны ________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Даты повторных измерений	«____» _____________ 2010 г.			«____» _____________ 2010 г.			«____» _____________ 2010 г.
Условия измерений	В покое сидя	После 15 приседаний	Через 2 минуты	В покое сидя	После 15 приседаний	Через 2 минуты	В покое сидя	После 15 приседаний	Через 2 минуты
Пульс
Артериальное давление
Частота дыхат.движ. в минуту

Органы дыхания
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Органы пищеварения
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Печень __________________ Селезенка
Почки _______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ф.И.О. терапевта, дата, подпись
_____________________________________________________________________
10. Гинеколог. Жалобы
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (заболевания, операции)
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ
_____________________________________________________________________
Ф.И.О. гинеколога, дата, подпись
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
11. Данные рентгенологического исследования, лабораторных,
функциональных и других исследований и консультаций:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Диагнозы заболеваний и их причинная связь
_____________________________________________________________________
Заключение ВВК
На основании статьи ___________________________________________ графы
Требований, предъявляемых к соответствию состояния здоровья лиц для
службы в органах внутренних дел (приказ _____________ от ____________
201___ года № _______________________________________________________
(указать заключение комиссии)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
В сопровождающем нуждается, не нуждается (ненужное зачеркнуть).
Примечание
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Председатель комиссии:

Гербовая печать _______________________________________________
(наименование комиссии, звание, подпись, фамилия и инициалы)

Врачи-эксперты:______________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
"___" _________________ 201___ г.

Приложение 5
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

____________________________________________________
____________________________________________________
(наименование военно-врачебной комиссии)

Карточка учета психодиагностического исследования

________________
(дата)

Фамилия, имя, при наличии - отчество ________________________________
пол _______________
Дата рожд._________ Семейное полож.__________ Служба в армии ________
Образование ______________________ Национальность ___________________
Специальность _______________________________________________________
Прежнее место работы, должность _____________________________________
Предполагаемое место работы, должность ______________________________
Заключение ПФЛ ______________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Заключение ВВК ______________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Оборотная сторона

Миннесотское многоаспектное исследование личности (ММИЛ)

L

F

К

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

16 -личностных факторов

А

В

С

Е

F

G

H

I

L

M

N

O

Q1

Q2

Q3

Q4

«Прогрессивные матрицы»

Дополнительные методы:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Начальник отделения психофизиологической лаборатории ________________
_____________________________________________________________________
Психолог ____________________________________________________________
Дата __________

Приложение 6
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Наименование военно-врачебной комиссии
___________________________________________________________

Заключение № _______
по результатам психодиагностического исследования

Кандидат ______________________________________________________
(фамилия, имя, при наличии - отчество, год рождения)
поступающего в ________________________________________________
наименование учебного заведения

1. Результаты обследования:

	L	F	K	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0
100
90
70
50
30
	L	F	K	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0

ММИЛ: ____________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________

Сумма+К _______________________________________________________
Тест Равена: __________________________________________________

_______________________________________________________________
Тест Люшера:
_______________________________________________________________

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Дополнительные методы:
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
2. Выводы: ____________________________________________________
_______________________________________________________________
Начальник отделения психофизиологической лаборатории __________
_______________________________________________________________
Психолог ______________________________________________________
Дата __________

Приложение 7
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Перечень
должностей, подлежащих полиграфическому исследованию

1. Начальник службы по ремонту вооружения и имущества инженерно-технического обеспечения Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан;
2. Начальник службы вооружения Регионального командования;
3. Начальник службы вооружения части;
4. Старший специалист (начальник склада) арттехвооружения и боеприпасов;
5. Начальник центра по ремонту вооружения (оружейно–пулеметная мастерская);
6. Начальник отделения центра по ремонту вооружения (оружейно– пулеметная мастерская);
7. Старший помощник начальника отделения центра по ремонту вооружения (оружейно–пулеметная мастерская);
8. Старший специалист (старший техник)центра по ремонту вооружения (оружейно–пулеметная мастерская);
9. Старший помощник начальника отделения по ремонту вооружения;
10. Специалист – техник цеха разборки, сборки и дефектовки;
11. Специалист – техник токарно-слесарного цеха;
12. Начальник тира;
13. Помощник начальника тира;
14. Начальник подразделения склада вооружения;
15. Начальник хранилища склада вооружения.

Приложение 8
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Требования
по оформлению и оборудованию класса для группового
психодиагностического обследования и полиграфологического
опроса военнослужащих

1) полезная площадь не менее 30 – 40 м. кв.при высоте не менее 2,8-3 метров;
2) изолирован от источников шума, вибрации, излучения;
3) стены целесообразно иметь светло-голубого или светло-зеленого тона (ассоциации с природой);
4) пол, гармонирующий с окраской стен (может быть линолеум на мягкой основе);
5) интерьер должен вызывать у посетителей положительные эмоции, оказывать благоприятное воздействие на организм человека;
6) в классе обеспечивается иллюзия большого открытого пространства;
7) не следует перенасыщать кабинет мелкими деталями и предметами, мешающими настроиться на работу;
8) в классе должны свободно размещаться 10 столов для проведения тестирования на бланках, а также 10 персональных компьютеров для единовременного группового тестирования. На каждом компьютере должен быть установлен набор лицензионного программного обеспечения, включая универсальные компьютерные автоматизированные психодиагностические системы экспертного определения психологического состояния человека, типа: «Ақ сұңқар», «Тұмар», «Мультипсихометр»;
9) компьютеры должны быть подключены к принтеру для распечатки результатов психодиагностики;
10) в классе отводится специальное место для проведения полиграфологических опросов, где устанавливается полиграфологическое оборудование типа: «Диана», «Lafayette».

Приложение 9
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Типовые нормы проведения
психофизиологического исследования

№	Вид профессиональной деятельности	Среднее время, часов	Примечание
1.	Индивидуальная психологическая диагностика, обработка результатов, оформление заключения и рекомендаций	4.0	из расчета на одного человека
2.	Непрерывное психодиагностическое обследование	не более 2.0	-
3.	Групповая психодиагностика, обработка результатов, оформление психологического заключения	до 8.0	-
4.	Индивидуальное консультирование: - первичное; - последующее.	2.0 1.0	на одну беседу
5.	Групповое консультирование: - первичное; - последующее.	2.0 1.0	на одну беседу
6.	Ежедневный анализ оперативной психологической информации	0.5	-
7.	Ежедневное итоговое оформление документации	0.5	-
8.	Получение профессиональных консультаций в научных и учебных учреждениях	до 3.0	раз в две недели
9.	Обобщение результатов работы, написание отчета	до 5.0	-

Примечание:
из расчета на группу из 20-25 военнослужащих;
при групповом обследовании численность освидетельствуемых не должна
превышать 25 человек в день;
рабочая нагрузка на одного психолога при проведении
психодиагностического обследования не должна превышать 12 человек в
смену;
при большом количестве обследуемых допускается организация
психодиагностического обследования в две смены.

Приложение 10
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

______________________________________________________________
(наименование военно-врачебной комиссии)

Справка № _____ о медицинском освидетельствовании

________________________________________________________________
(специальное или воинское звание лицам рядового и начальствующего состава,
военнослужащим; фамилия, имя, при наличии - отчество, год рождения)
_______________________________________________________________
(место службы)
Освидетельствован _____________________________________________
(наименование военно-врачебной комиссии)
________ ________________________ 201____ года.
Диагноз и постановление комиссии о причинной связи заболевания
(ранения, контузии, травмы, увечья):

На основании статьи ___________________________________________
графы ___ Требований, предъявляемых к соответствию состояния
здоровья лиц для службы во внутренних войсках Министерства
внутренних дел Республики Казахстан
от _________ ____________________ 201____ года № ________

Заключение ПФЛ:________________________________________________
Примечание: ___________________________________________________
Начальник ВВК: ________________________________________________
(звание, подпись, фамилия)

Начальник ПФЛ (психолог): _____________________________________
(звание, подпись, фамилия)

Секретарь комиссии: ___________________________________________
(звание, подпись, фамилия)

Приложение 11
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Угловой штамп
воинской части
(учреждения)

Начальнику (командиру) ________________________________________
_____________________________________________________________________
(указывается военно-медицинское учреждение)

Направление

1. Направляется на медицинское освидетельствование (лечение или
обследование) для ___________________________________________________
(указать цель медицинского освидетельствования, а также
_____________________________________________________________________
причину направления на ВВК по состоянию здоровья,
_____________________________________________________________________
заключение нового контракта для прохождения воинской службы, предстоящее
_______________________________________________________________________________________
увольнение с воинской службы, по достижении предельного возраста пребывания
_____________________________________________________________________
на воинской службе, по организационно-штатным мероприятиям и др.)
2. Фамилия, имя, при наличии отчество _______________________________
3. Воинское звание __________________________________________________
4. Дата рождения ____________________________________________________
5. Войсковая часть __________________________________________________
6. Специальность ____________________________________________________
7. Призван (поступил по контракту) на воинскую службу _______________
(указать управление (отдел)
_____________________________________________________________________
по делам обороны, месяц и год призыва, поступления на воинскую службу по контракту)
8. Заключение ВВК прошу направить ___________________________________
(наименование и почтовый адрес
_____________________________________________________________________
воинской части или кадрового органа)
Командир (начальник) ________________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

М.П.

Примечание:

1. При направлении на медицинское освидетельствование члена
семьи военнослужащего, проходящего воинскую службу по контракту, в
пункте 1 указывается цель медицинского освидетельствования, причина
направления, фамилия, имя, отчество (при наличии), дата рождения
освидетельствуемого, родственное отношение освидетельствуемого члена
семьи к военнослужащему, а также воинское звание, фамилия, имя,
отчество (при наличии), дата рождения, воинская должность
военнослужащего, член семьи которого направлен на медицинское
освидетельствование. Пункты 2 - 4 не заполняются.
2. При направлении на медицинское освидетельствование служащих
Вооруженных Сил в пункте 1 указываются цель медицинского
освидетельствования, причина направления, фамилия, имя, отчество,
дата рождения, должность, специальность. Пункты 3 - 7 не
заполняются.
3. При направлении на медицинское освидетельствование курсантов
военных (специальных) учебных заведений, указывается дата и срок
заключения первого контракта о прохождении воинской службы.

Приложение 12
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Угловой штамп
военно-медицинского учреждения
(военно-врачебной комиссии)

Справка о беременности
Выдана ______________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, имя, отчество, год рождения, воинская часть)

в том, что она «___» ________ 20___ г. освидетельствована в _________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(наименование военно-врачебной комиссии)

Диагноз: Беременность _____________ недель.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
на основании пункта ___ подпункта __ графы ___ Требований,
предъявляемых к соответствию состояния здоровья лиц для службы в
Вооруженных силах, других войсках и воинских формированиях Республики
Казахстан.

М.П. Председатель комиссии __________________________________________
(воинское звание, подпись, фамилия, инициалы)

Секретарь комиссии __________________________________________________
(подпись, фамилия, инициалы)

Почтовый адрес комиссии _____________________________________________

Приложение 13
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Перечень
медицинских противопоказаний к прохождению воинской службы
лицами офицерского состава, проходящими воинскую службу по
призыву, и военнослужащими, проходящими воинскую службу по
контракту (для членов семей к проживанию) в отдельных
местностях Республики Казахстан с неблагоприятными
климатическими условиями

1. Перечень медицинских противопоказаний к прохождению
воинской службы:

1) хронические рецидивирующие формы инфекционных заболеваний, не поддающихся или трудно поддающихся лечению;
2) мочекаменная болезнь с наличием камней или без них, но с частыми приступами почечной колики; отсутствие одной почки, врожденные аномалии почек;
3) артериальная гипертензия II степени;
4) злокачественные новообразования;
5) фотодерматозы, волчанка красная;
6) резко выраженные хронические атрофические ларингофарингиты;
7) тяжелые и непрерывно рецидивирующие формы аллергозов;
8) хронические, часто обостряющиеся болезни периферических нервов с нарушением движения, чувствительности и трофики, требующие повторного и длительного стационарного лечения больного;
9) хроническая обструктивная болезнь легких II стадии с частыми обострениями и при безуспешности стационарного лечения;
10) бронхиальная астма с частыми обострениями и при безуспешности стационарного лечения;
11) хроническая ревматическая болезнь сердца (2 и более атаки в течение одного года);
12) хронический нефрит любой формы (вне зависимости от характера течения) с хронической почечной недостаточностью;
13) облитерирующий эндартериит, аортоартериит и атеросклероз сосудов нижних конечностей II и выше стадии;
14) хронические рецидивирующие болезни околоносовых пазух (полипозные или гнойные) при наличии носовых полипов, хронического гнойного воспаления среднего уха или резко выраженной дистрофии слизистой верхних дыхательных путей с частыми обострениями и при безуспешности стационарного лечения;
15) хронические распространенные и часто рецидивирующие болезни кожи при безуспешности стационарного лечения.
Кроме того, для военнослужащих-женщин - хронические часто рецидивирующие воспалительные заболевания женских тазовых органов, опухоли женской половой сферы, выраженная дисфункция яичников, сопровождающаяся патологическим климаксом или маточными кровотечениями.

2. Перечень медицинских противопоказаний к проживанию для
членов семей военнослужащих:

1) хронические рецидивирующие формы инфекционных заболеваний, не поддающихся или трудно поддающихся лечению;
2) сосудистые заболевания головного и спинного мозга и другие тяжелые органические заболевания центральной нервной системы с парезами, параличами, нарушением речи, движения, статики;
3) тяжелые болезни эндокринной системы, тиреотоксикоз любой степени;
4) артериальная гипертензия с выраженными нарушениями;
5) коллагенозы;
6) мочекаменная болезнь с наличием камней, или с частыми приступами почечной колики. Аномалии развития мочевыделительной системы с умеренным и выраженным нарушением функции почек;
7) опухоли женской половой сферы;
8) эпилепсия с частыми припадками (ежемесячно) или выраженными изменениями личности; маниакально-депрессивным психозом с часто повторяющимися фазами заболевания; шизофрения;
9) тяжелые или прогрессирующие органические болезни центральной нервной системы, когда больной не может сам себя обслуживать и нуждается в посторонней помощи, уходе или надзоре;
10) системные заболевания крови при наличии признаков прогрессирования;
11) активные формы туберкулеза любой локализации (при перемещении главы семьи в эти местности) и неактивный туберкулез в ближайшие три года после исчезновения признаков активности;
12) хроническая обструктивная болезнь легких, часто обостряющаяся;
13) ишемическая болезнь сердца, стенокардия напряжения функционального класса (далее – ФК) III-IV; постинфарктный кардиосклероз; другие заболевания системы кровообращения с хронической сердечной недостаточностью II-IV ФК.
14) аневризма сердца, возвратный, часто обостряющийся ревмокардит;
15) хронические тяжело протекающие прогрессирующие болезни печени;
16) хронические нефриты с артериальной гипертензией или отеками;
17) злокачественные новообразования любой локализации, независимо от стадии и результатов лечения;
18) глаукома, болезни зрительного нерва, пигментная дегенерация сетчатки при прогрессирующем понижении остроты зрения и изменениях поля зрения;
19) хронические распространенные болезни кожи при безуспешности стационарного лечения;
20) хронические тяжело протекающие воспалительные болезни женских тазовых органов при безуспешности стационарного лечения.

3. Перечень медицинских противопоказаний к прохождению
воинской службы в высокогорных местностях
(1500 м и более над уровнем моря)

1) хронические рецидивирующие формы инфекционных заболеваний, не поддающихся или трудно поддающихся лечению;
2) сосудистые заболевания головного и спинного мозга с преходящими расстройствами мозгового кровообращения;
3) тиреотоксикоз любой степени тяжести;
4) болезни кроветворной системы, медленно прогрессирующие
с умеренным нарушением функции;
5) хроническая обструктивная болезнь легких с нарушением функции внешнего дыхания;
6) болезни системы кровообращения с нарушением общего или коронарного кровообращения;
7) злокачественные новообразования независимо от стадии
и результатов лечения;
8) облитерирующий эндартериит II степени тяжести и более.

4. Перечень медицинских противопоказаний к проживанию для
членов семей военнослужащих в высокогорных местностях
(1500 м и более над уровнем моря)

1) хронические рецидивирующие формы инфекционных заболеваний, не поддающихся или трудно поддающихся лечению;
2) олигофрения (кроме дебильности);
3) эпилепсия с частыми припадками (ежемесячно);
4) маниакально-депрессивный психоз с часто повторяющимися фазами заболевания, шизофрения;
5) органические болезни центральной нервной системы, сопровождающиеся гидроцефалией, параличами, парезами, расстройством речи, зрения; опухоли головного и спинного мозга и другие тяжелые и быстропрогрессирующие заболевания центральной нервной системы со стойкими нарушениями функций органов;
6) болезни эндокринной системы, тиреотоксикоз любой степени тяжести;
7) системные заболевания крови при наличии признаков прогрессирования;
8) хронические болезни органов дыхания с нарушением функции внешнего дыхания;
9) Ишемическая болезнь сердца стенокардия напряжения ФК III-IV; постинфарктный кардиосклероз; другие заболевания системы кровообращения с хронической сердечной недостаточностью II-IV ФК;
10) артериальная гипертензия с умеренными и с выраженными нарушениями;
11) злокачественные новообразования любой локализации, независимо от стадии и результатов лечения;
12) облитерирующий эндартериит любой степени выраженности;
13) доброкачественные опухоли любой локализации, склонные
к быстрому росту или приводящие к нарушению функции органа.

5. Местности с неблагоприятными климатическими условиями:

1) в Акмолинской области – Аршалынский, Есильский, Жаксынский, Жаркаинский, Коргалжынский, Целиноградский районы, город Степногорск, Селетинский сельский округ Ерейментауского района, в том числе для подразделений Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан – город Атбасар;
2) в Актюбинской области – Байганинский, Мугалжарский районы, в том числе для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Айтекебийский, Каргалинский, Мартукский, Хобдинский, Хромтауский, Шалкарский районы;
3) в Алматинской области – Алакольский, Балхашский, Енбекшиказахский, Ескельдинский, Жамбылский, Илийский, Карасайский, Кербулакский, Коксуский, Панфиловский, Райымбекский, Саркандский, Талгарский, Уйгурский районы, город Текели, в том числе для подразделений Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан – поселок Алатау Медеуского района города Алматы, для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Аксуский район;
4) в Атырауской области – вся территория области;
5) в Восточно-Казахстанской области – Абайский, Аягозский, Бескарагайский, Жарминский, Зайсанский, Катон-Карагайский, Курчумский, Тарбагатайский, Урджарский районы, города Семей, Курчатов, в том числе для подразделений Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан – Шемонаихинский район, для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Бородулихинский, Глубоковский, Зыряновский, Шемонаихинский районы, город Риддер;
6) в Жамбылской области – Байзакский, Кордайский, Мойынкумский, Таласский, Шуский районы, город Жанатас Сарысуского района, в том числе для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Жамбылский, Жуалынский, Меркенский, имени Турара Рыскулова районы;
7) в Западно-Казахстанской области – Бокейординский, Джангалинский районы, Тайпакский сельский округ Теректинского района, в том числе для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Бурлинский, Жанибекский, Зеленовский, Казталовский, Таскалинский, Теректинский, Чингирлауский районы;
8) в Карагандинской области – Абайский, Актогайский, Жанааркинский, Каркаралинский, Нуринский, Улытауский, Шетский районы, города Балхаш, Жезказган, Каражал, Приозерск;
9) в Костанайской области – город Аркалык, в том числе для подразделений Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан – Аулиекольский, Житикаринский районы, для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Денисовский, Мендыкаринский, Тарановский, Узункольский, Федоровский районы;
10) в Кызылординской области – вся территория области;
11) в Мангистауской области – вся территория области;
12) в Павлодарской области – Лебяженский, Майский районы, в том числе для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Железинский, Иртышский, Качирский, Успенский, Щербактинский районах;
13) в Северо-Казахстанской области – Айыртауский район, в том числе для подразделений Внутренних войск Министерства внутренних дел Республики Казахстан – Есильский район, для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Акжарский, Жамбылский, Кызылжарский, имени Магжана Жумабаева, Мамлютский, Уалихановский районы;
14) в Южно-Казахстанской области – Сарыагашский, Сузакский районы, город Туркестан, в том числе для органов военной контрразведки, военной полиции и соединений, частей, подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан – Казыгуртский, Мактааральский, Отырарский, Толебийский, Шардаринский районы.

Приложение 14
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Угловой штамп
военно-медицинского учреждения
(военно-врачебной комиссии)

Свидетельство о болезни № _____

«_____» ____________20___ г. военно-врачебной комиссией _____________
_____________________________________________________________________
(наименование ВВК,)

по направлению ______________________________________________________
(указать должностное лицо, дату, номер документа)
освидетельствован:

1. Фамилия, имя, при наличии - отчество ________________________
_____________________________________________________________________
Дата рождения _________, в Вооруженных Силах с ______________________
(месяц и год)

2. Воинское звание __________________________________________________

4. Воинская часть (вид, род войск, __________________________________

5. Занимаемая должность _____________________________________________
специальность _______________________________________________________

6. Призван (поступил по контракту) на воинскую службу _______________
_____________________________________________________________________
(указать управление (отдел) по делам обороны,
_____________________________________________________________________
месяц и год призыва, поступления на воинскую службу по контракту)
_____________________________________________________________________

7. Рост _____ см. Масса тела ___ кг. Окружность груди (спокойно)_____

8.Жалобы ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

9. Анамнез __________________________________________________________
(указать, когда возникло заболевание, когда и при каких обстоятельствах
получено увечье (ранение, травма,
_____________________________________________________________________
контузия); наличие или отсутствие справки об увечье. Влияние болезни
на исполнение обязанностей
_____________________________________________________________________
воинской службы, результаты предыдущих медицинских освидетельствований, применявшиеся
_____________________________________________________________________
лечебные мероприятия и их эффективность, пребывание в отпуске
по болезни, лечение в санаториях и др.)
_____________________________________________________________________

10. Находился на обследовании и лечении _____________________________
(указать учреждения
_____________________________________________________________________
здравоохранения, военно-медицинские учреждения и время пребывания в них)

История болезни № ____; Шифр _______; Код _______

11. Данные объективного исследования
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

12. Результаты специальных исследований (рентгенологических,
лабораторных, инструментальных и др.): ______________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

13. Заключение ВВК
1) диагноз ____________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2) причинная связь увечья (ранения, травмы, контузии),
заболевания:
на основании пункта ___________ Правил проведения
военно-врачебной экспертизы и Положения об органах военно-врачебной
экспертизы, утвержденных постановлением Правительства Республики
Казахстан от 30.01.2012 года № 44.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3) категория годности к воинской службе (годность к службе по
воинской специальности, летной работе и др.)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
на основании пункта ___ подпункта __ графы ___ Требований,
предъявляемых к соответствию состояния здоровья лиц для службы в ВС,
других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан.

14. В сопровождающем (нуждается, не нуждается) ненужное зачеркнуть
_____________________________________________________________________
указать при необходимости количество сопровождающих, вид транспорта, необходимость
проезда в отдельном купе)

15. Особые отметки __________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Председатель комиссии _________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)
М.П. Члены комиссии: 1. ____________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)
2. _____________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)
Секретарь _____________________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

Почтовый адрес комиссии
_____________________________________________________________________

Заключение штатной военно-врачебной комиссии

Протокол № _____ от «___» ______ 20____ г.
Исх. № _______ от «___» _________ 20____г.

Примечание. Номер свидетельства о болезни соответствует порядковому
номеру, под которым освидетельствованный записан в книге протоколов
заседаний военно-врачебной комиссии.

Приложение 15
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Перечень
медицинских противопоказаний к прохождению воинской службы(для
членов семей к проживанию) в иностранном государстве

1. Противопоказанием к выезду в иностранные государства для военнослужащих и членов их семей являются:
1) хронические рецидивирующие формы инфекционных заболеваний, не поддающихся или трудно поддающихся лечению;
2) все острые заболевания (до полного излечения), хронические заболевания в стадии обострения;
3) психические заболевания, в том числе в состоянии ремиссии или компенсации;
4) психопатии и выраженные невротические состояния;
5) хронический алкоголизм и все формы наркомании;
6) эпилепсия и пароксизмальные состояния различного генеза;
7) сосудистые заболевания головного и спинного мозга при стойких нарушениях мозгового и спинального кровообращения;
8) последствия инфекционно-вирусных болезней центральной нервной системы (далее – ЦНС), органические поражения головного и спинного мозга при значительных или умеренно выраженных нарушениях функции;
9) последствия черепно-мозговой травмы со стойким умеренными и значительными нарушениями функции ЦНС нарушением функции ЦНС;
10) хронические болезни и последствия травм периферических нервов при выраженных нарушениях движения, чувствительности и трофики;
11) состояния после тяжелой формы вирусного гепатита, брюшного тифа, паратифов в течение одного года после окончания госпитального лечения;
12) болезни эндокринной системы тяжелой и средней степени тяжести (диффузное увеличение щитовидной железы I-II степени без нарушения ее функции, не является противопоказанием для выезда). После оперативного лечения по поводу диффузного токсического зоба или после операции по поводу узлового зоба вопрос о выезде решается индивидуально;
13) болезни крови и кроветворных органов (при умеренных железодефицитных анемиях – вопрос о выезде решается индивидуально);
14) активные формы туберкулеза легких и других органов (при отсутствии активности процесса в течение трех лет выезд не противопоказан);
15) хронические заболевания легких нетуберкулезного происхождения с явлениями легочной или легочно-сердечной недостаточности II-III степени;
16) бронхиальная астма и аллергические заболевания с частыми обострениями, требующими стационарного лечения больного;
17) хроническая ревматическая болезнь сердца (без порока сердца) в течение одного года после окончания лечения по поводу последнего обострения;
18) пороки сердца, за исключением стойко компенсированной недостаточности митрального клапана;
19) ишемическая болезнь сердца со стенокардией напряжения ФК II-IV, постинфарктный кардиосклероз;
20) заболевания мышцы сердца с пароксизмальными частыми (более
1 раза в 2 месяца) или постоянными формами нарушения сердечного ритма или с хронической сердечной недостаточностью II-IV ФК (NYHA);
21) артериальная гипертензия с умеренными и с выраженными нарушениями;
22) язвенная болезнь желудка, двенадцатиперстной кишки в течение 3 лет после последнего обострения, подтвержденного данными клинического обследования;
23) состояния после резекции желудка по поводу язвенной болезни желудка и двенадцатиперстной кишки, осложненные болезнями оперированного желудка;
24) множественные полипы желудка или кишечника;
25) хронические болезни печени с нарушением функции;
26) хронический холецистит, желчнокаменная болезнь с частыми обострениями;
27) хронический панкреатит и энтероколит с частыми обострениями или выраженными и умеренным нарушением функции;
28) гастродуоденит, гастроэзофагеальнорефлюксная болезнь протекающие с ежегодными обострениями, требующими стационарного лечения больного;
29) состояния после острого холецистита, острого панкреатита в течение одного года после окончания госпитального лечения;
30) болезни почек с нарушением функции;
31) коллагенозы (ревматоидный артрит, системная красная волчанка, системная склеродермия, узелковый периартериит, дерматомиозит);
32) патологические рубцы кожи, часто изъязвляющиеся, ограничивающие движения, затрудняющие ношение обуви, одежды, снаряжения;
33) последствия повреждений, оперативных вмешательств на органах грудной или брюшной полости с выраженными и стойкими нарушениями функции органов и систем;
34) хронические прогрессирующие болезни и последствия повреждения костей, мышц, суставов, часто обостряющиеся или с выраженным нарушением функции;
35) анкилозы двух и более крупных суставов, анкилоз тазобедренного сустава (для членов семей военнослужащего);
36) отсутствие всех пальцев на руке, ноге, отсутствие стопы, верхней или нижней конечности на любом уровне (для военнослужащих);
37) высокая ампутация бедра (для членов семей военнослужащих);
38) злокачественные новообразования независимо от стадии и результатов лечения;
39) доброкачественные новообразования склонные к росту, вызывающие расстройство функции органов и препятствующих движению, ношению обуви, одежды и снаряжения;
40) заболевания и последствия повреждений периферических сосудов при нарушении кровообращения и функции конечности;
41) грыжи паховые, бедренные, диафрагмальные, послеоперационные, подлежащие оперативному лечению;
42) выпадение прямой кишки II стадии (для военнослужащих);
43) геморрой с частыми обострениями, кровотечениями, выпадением узлов, хронический парапроктит, гипертрофия предстательной железы II степени и выше;
44) эпителиальные копчиковые ходы, осложненные хроническим воспалением, дермоидные кисты параректальной клетчатки, подлежащие лечению;
45) мочекаменная болезнь с частыми приступами и сопутствующим воспалением мочевыводящих путей;
46) часто рецидивирующие хронические гнойные эпимезотимпаниты, полипозно-гнойные синуситы;
47) болезнь Меньера или вестибулопатии, подтвержденные при стационарном обследовании;
48) резкое снижение слуха на оба уха (ШР воспринимается на расстоянии менее 1 м вследствие отосклероза, хронического кохлеарного неврита, адгезивного отита и др.);
49) высокая степень заикания, косноязычие, делающие речь невнятной;
50) афония, выраженная охриплость голоса вследствие хронического ларингита;
51) резко выраженные хронические ларингофарингиты;
52) озена;
53) склерома верхних дыхательных путей и уха;
54) стойкое обезображивание лица и других открытых частей тела вследствие заболеваний и повреждений;
55) пародонтит, пародонтоз генерализованный тяжелой степени;
56) хронический язвенный и рецидивирующий афтозный стоматиты;
57) хейлит, глоссит, глоссалгия, парестезии других участков полости рта в стадии обострения;
58) хронические заболевания конъюнктивы и слезных путей, не поддающиеся лечению;
59) хронические и часто рецидивирующие воспалительные или дегенеративные болезни роговицы, сетчатой, сосудистой оболочек и склеры, хронический иридоциклит, осложненная близорукость (выраженные дегенеративные изменения сетчатой оболочки, деструкция стекловидного тела; начальная катаракта и другие);
60) глаукома;
61) неврит и атрофия зрительного нерва;
62) острота зрения ниже 0,3 на каждый глаз с коррекцией аметропии не выше 6.0 диоптрий;
63) расстройство цветоощущения и бинокулярного зрения для лиц, связанных с необходимостью различать цветные объекты и работы на транспорте;
64) распространенные хронические часто рецидивирующие заболевания кожи (экзема, псориаз, нейродермиты и другие);
65) заразные болезни кожи до излечения;
66) грибковые заболевания кожи и ее придатков, осложненные или часто рецидивирующие формы;
67) фотодерматозы;
68) распространенные формы кожных заболеваний, характеризующиеся диссеминированными высыпаниями на значительной поверхности кожного покрова и сенильные кератозы;
69) базалиома (даже после излечения);
70) сифилис во всех стадиях, гонорея хроническая до полного излечения;
71) СПИД, наличие ВИЧ-инфицирования.
2. Для женщин проживание в иностранных государствах противопоказано при следующих заболеваниях:
1) опухоли матки, яичников или молочной железы любой этиологии, а также кистозная и узловая формы мастопатии;
2) хронические воспалительные заболевания тазовых органов с ежегодными обострениями, требующими систематического амбулаторного или стационарного лечения (аднекситы, периаднекситы, эндо-, пери-, параметриты);
3) дисфункция яичников с функциональными маточными кровотечениями, приводящими к анемии средней и тяжелой степени;
4) беременность во второй половине, а также беременность с патологическим течением при привычных выкидышах и другим отягощенным анамнезом;
5) климакс тяжело протекающий;
6) последствия оперативных вмешательств на женских половых органах в течение одного года после операции.
3. Дети, не получившие профилактические прививки, имеющие заболевания, требующих диспансерного наблюдения.
4. При наличии у освидетельствуемого заболеваний, являющихся противопоказанием для проведения профилактических прививок против карантинных заболеваний (холера, желтая лихорадка и другие).

Приложение 16
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Угловой штамп
военно-медицинского учреждения
(военно-врачебной комиссии)

СПРАВКА
о состоянии здоровья гражданина, выезжающего
в иностранное государство

Фамилия _____________________________________________________________
Имя _________________ при наличии - отчество ________________________
Дата рождения _______________________________________________________
Воинское звание (член семьи военнослужащего) ________________________
Воинская часть ______________________________________________________
Жалобы ______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Краткий анамнез _____________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Перенесенные заболевания ____________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Противопоказания для профилактических прививок (имеет, не имеет)
_____________________________________________________________________
Результаты исследований:
лабораторных:________________________________________________________
в том числе ВИЧ-исследование
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
рентгенологических:__________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ЭКГ: ________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
инструментальных и других: __________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Группа и резус-фактор крови (для военнослужащих) ________________________
Заключения врачей-специалистов:
Хирург ______________________________________________________________
Терапевт ____________________________________________________________
Невропатолог ________________________________________________________
Психиатр ____________________________________________________________
Окулист _____________________________________________________________
Оториноларинголог ___________________________________________________
Дерматовенеролог ____________________________________________________
Стоматолог __________________________________________________________
Гинеколог (указать состояние молочных желез) _______________________________
Врачи других специальностей: (педиатр, уролог, эндокринолог и другие)
_____________________________________________________________________
Диагноз: ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Заключение военно-врачебной комиссии:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Председатель комиссии _______________________________________________
(воинское звание, подпись инициал имени, фамилия)
Секретарь комиссии __________________________________________________
(воинское звание, подпись инициал имени, фамилия)
М.П.

"____"_________ 20___ г.

Почтовый адрес комиссии:_____________________________________________

Заключение штатной военно-врачебной комиссии:

Приложение 17
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Карта
санитарно-гигиенической характеристики условий труда и
рабочего места специалиста

1. Фамилия, имя, при наличии отчество _______________________________
2. Возраст (полных лет) _____________________________________________
3. Воинское звание __________________________________________________
4. Войсковая часть __________________________________________________
5. Военно-учетная специальность _____________________________________
6. Служба повоенно-учетной специальности (в том числе в данной
воинской части) _____________________________________________________
(лет, месяцев)
7. Соблюдение мер защиты:
1) индивидуальных ___________________________________________________
(соблюдались, не соблюдались)
2) коллективных _____________________________________________________
(соблюдались, не соблюдались)

№	Наименование рабочего места	Выполняемая работа	Характеристика основной профессиональной вредности			Дополнительные факторы, название в единицах измерения, длительность воздействия за раб. смену, месяц, год	Примечание
			Название профессиональной вредности	Величина (концентрация, уровень, количество) в ед. измерения	Дополнительные факторы, название в единицах измерения, длительность воздействия за рабочую смену, месяц, год.
1	2	3	4	5	6	7	8

9. Заключение о воздействии на организм профессиональной вредности
(систематически, периодически, в экстремальных условиях)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Командир (начальник) _______________________ (воинское звание, подпись,______________________ инициал имени, фамилия)_______________________

Начальник медицинской службы _________________________ (воинское звание, подпись,_________________________ инициал имени, фамилия)_________________________

Врач-специалист санитарно- эпидемиологического учреждения ___________________ (воинское звание, подпись,__________________ инициал имени, фамилия)___________________

Пояснение к заполнению:
1. В карте приводятся данные, имеющие гриф не выше «для
служебного пользования».
2. Величина фактора указывается на основании данных акта
обследования рабочего места (объекта) врачами
санитарно-эпидемиологического учреждения, санитарного паспорта
объекта или журнала учета измерений уровней (концентраций) этих
факторов.
В графе 5 записывается минимальная и максимальная величина
факторов.
В графе 8 отмечается аварийная ситуация с указанием номера и
даты расследования, а также другие обстоятельства, неучтенные в
карте.

Приложение 18
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Угловой штамп воинской части
(учреждения)

Справка об увечье (ранении, травме, контузии)
_____________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, имя, при наличии отчество, дата рождения
получившего травму)

_____________________________________________________________________
«____» _________ 20____ г.___________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(указать обстоятельства, при которых получено
_____________________________________________________________________
увечье (ранение, травма, контузия) и его локализацию)

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Увечье (ранение, травма, контузия) получено: 1) при исполнении
обязанностей воинской службы; 2) в результате несчастного случая, не
связанного с исполнением обязанностей воинской службы (нужное
подчеркнуть).

Справка выдана для представления ____________________________________
(наименование учреждения, организации, куда
представляется справка)

Командир (начальник) ________________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

М.П.

Приложение 19
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

ПРОТОКОЛ № ____

заседания ______________________________ военно-врачебной комиссии
(указать наименование комиссии)
по определению причинной связи увечья (ранения, травмы,
контузии), заболевания

"__" __________ 20__ г.

1. Рассмотрено ______________________________________________________
(обращение, письмо, жалоба, заявление)
(указать номер, дату документа, от кого поступил, по какому вопросу)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Рассмотрены документы (перечислить все рассмотренные документы с
указанием их даты, номера и т.п.):
1) Документы о прохождении воинской службы __________________________
_____________________________________________________________________
(военный билет (удостоверение личности), удостоверение участника ликвидации
_____________________________________________________________________
последствий аварии на Чернобыльской АЭС, удостоверение участника войны в
_____________________________________________________________________
Афганистане и т.д.)
2) Пенсионное дело № ________________________________________________
(указать орган, осуществляющий пенсионное обеспечение)
_____________________________________________________________________
3) Личное дело № ____________________________________________________
4) Свидетельство о болезни (справка) ВВК (ВК) _______________________
_____________________________________________________________________
(указать номер, число, месяц, год составления документа, наименование учреждения)
_____________________________________________________________________
5) Медицинская книжка за период с ______________ по _________________
(месяц, год) (месяц, год)
6) Другие медицинские документы (история болезни, выписной эпикриз и
т.д.)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
7) Справка архива ___________________________________________________
(указать архив, № и дату справки)
8) Акт судебно-медицинской экспертизы № ___ от "__" _______ 20____ г.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(указать наименование учреждения, проводившего экспертизу)
9) Другие документы (справка бюро МСЭ и т.д.)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Установлено:
Фамилия _____________________________________________________________
Имя _________________________ Отчество (при наличии)_________________
Дата рождения ___________ Воинское звание ___________________________
Данные о прохождении воинской службы (воинских сборов) в Вооруженных
Силах:
_____________________________________________________________________
(указать день, месяц, год поступления на воинскую службу, кем призван или отобран,
_______________________________________________________________________________________
период участия в боевых действиях, в вооруженных конфликтах, армии, в работах по
_______________________________________________________________________________________
ликвидации последствий аварии на Чернобыльской АЭС, в зонах радиационного риска и т.д.)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Воинская часть ______________________________________________________
4. Дата и основание увольнения:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Обоснование заключения ВВК по рассматриваемому вопросу:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

а) Диагноз: _________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
б) причинная связь __________________________________________________
_____________________________________________________________________

Врач - эксперт ______________________________________________________
(фамилия, инициалы, подпись)

Заключение штатной военно-врачебной комиссии:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
а) Диагноз:
_____________________________________________________________________
б) причинная связь
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

6. Результаты голосования членов комиссии:
"ЗА" - _________
"ПРОТИВ" - _________
(Особое мнение членов комиссии прилагается к протоколу)

Председатель комиссии _______________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

Члены комиссии ______________________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

Заключение штатной ВВК отправлено ___________________________________
_____________________________________________________________________
(указать адрес, дату, исх. №)

Документы подшиты
в дело № _________
том _______ страница _________

Секретарь комиссии ______________________
(подпись, фамилия, инициалы)

Приложение 20
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Карта
изучения причин необоснованного призыва гражданина
на воинскую службу по состоянию здоровья

Раздел 1

Общие сведения

1. Фамилия, имя, отчество (при наличии) _______________________
2. Год рождения _______________________________________________
3. Год и месяц призыва на воинскую службу _____________________
4. Какой призывной комиссией призван на воинскую службу _______
_____________________________________________________________________
5. Дата отправки с областного сборного пункта _________________
6. Какой военно-врачебной комиссией освидетельствован _________
(гарнизонной, госпитальной, врачебной комиссией организации здравоохранения)
_____________________________________________________________________
7. Дата и номер протокола заседания штатной ВВК об утверждении
данного свидетельства о болезни _____________________________________
8. Диагноз заболевания, подпунктов, пунктов, графы Требований,
предъявляемых к соответствию состояния здоровья лиц для службы в ВС,
других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9. Заключение ВВК о степени годности к воинской службе (по
свидетельству о болезни) и причинная связь __________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
10. Данные анамнеза заболевания по свидетельству о болезни
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Раздел 2

Сведения о состоянии здоровья (перенесенных заболеваниях и
травмах) в допризывный период

1. По сведениям карты развития ребенка:________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. В период наблюдения подростковой службой:
1) при приеме-передаче из педиатрической службы системы
здравоохранения в подростковую, по достижении 15-летнего возраста
(результаты медицинского освидетельствования) _______________________
2) при медицинском освидетельствовании в 16 лет: ____________________
_____________________________________________________________________
3. Результаты медицинского освидетельствования при
первоначальной постановке на воинский учет: _________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Сведения о состоянии здоровья по данным «Листа изучения
призывника» (от родителей, ближайших родственников, органов
внутренних дел и так далее) _________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Сведения о вредных привычках (курение, употребление
алкоголя, наркотических средств) ____________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Результаты оценки состояния здоровья призывника медицинского
освидетельствования в ходе призыва на воинскую службу (направлялся ли
призывник на дополнительное медицинское обследование, представлялась
ли отсрочка от призыва на воинскую службу по состоянию здоровья, по
каким заболеваниям, на какой срок и сколько раз) ____________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Раздел 3

Результаты расследования управления (отдела) по делам обороны

1. Когда должно было быть выявлено заболевание (заболевания)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. По каким причинам данное заболевание не было выявлено до
отправления призывника на воинскую службу ___________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Принятые меры по недопущению случаев необоснованного призыва
по состоянию здоровья _______________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Начальник управления (отдела) по делам обороны ______________________
_____________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы, подпись)

М.П.

Председатель врачебной комиссии:
_______________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы, подпись)

«____»_______20____г.

Раздел 4

Результаты рассмотрения и оценки качества расследования
по выявлению истинных причин необоснованного призыва на
воинскую службу по состоянию здоровья департамента
по делам обороны

1. Мнение начальника департамента по делам обороны об
обоснованности призыва гражданина на воинскую службу
_____________________________________________________________________
2. Предварительный вывод о причине необоснованного призыва на
воинскую службу гражданина __________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Меры, принятые начальником департамента по делам обороны по
недопущению необоснованного призыва по состоянию здоровья на воинскую
службу ______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. В случае необоснованности возврата из войск, какие
медицинские документы, доказывающие это, представлены в штатную ВВК
департаментом по делам обороны ______________________________________
_____________________________________________________________________
Начальник департамента по делам обороны:
__________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы, подпись)
М.П.
Председатель врачебной комиссии:
__________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы, подпись)
М.П.
Главный __________________________________ области
(специалист)

«____» _______ 20____ г. _______________________________________
(фамилия, инициалы, подпись)

Раздел 5

Окончательный вывод штатной ВВК о причине необоснованного
призыва на воинскую службу по состоянию здоровья и
результатах расследования

1. Причина необоснованного призыва на воинскую службу по
состоянию здоровья __________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Качество проведенного расследования по выявлению истинных
причин необоснованного призыва на воинскую службу по состоянию
здоровья ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Начальник штатной ВВК________________________
М.П. ______________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы, подпись)

«____» ____________ 20 __ г.

ПРИМЕЧАНИЕ: Разделы I, II, III, заполняются управлением (отделом) по
делам обороны; раздел IV заполняют департаменты по делам обороны
областей, городов Астаны и Алматы. Карта с заполненными разделами с
I, II, III и IV высылается в ЦВВК в 3-х экз.

Раздел V заполняет ЦВВК МО РК и возвращает в ДДО.

Приложение 21
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Заключения военно-врачебных комиссий

По результатам освидетельствования ВВК выносит следующие заключения:
1) в отношении военнослужащих, проходящих воинскую службу по призыву:
годен к воинской службе;
годен к воинской службе с незначительными ограничениями;
годен к поступлению в военное учебное заведение;
годен к поступлению на воинскую службу по контракту;
временно не годен к воинской службе;
освободить от исполнения обязанностей воинской службы на ____ суток (госпитализируются в лазарет медицинского пункта воинской части);
частично освободить от исполнения обязанностей воинской службы (указать от каких видов работ, занятий, нарядов и т.д.)на _______ суток;
предоставить отпуск по болезни на ____ суток;
предоставить отпуск по болезни на ____ суток с последующим медицинским освидетельствованием по месту прохождения воинской службы;
предоставить дополнительное питание в пределах половины нормы суточного продовольственного пайка с ___ по ___(указать срок);
не годен к воинской службе в мирное время, ограниченно годен в военное время;
не годен к воинской службе с исключением с воинского учета.
2) в отношении военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту и офицеров, проходящих воинскую службу по призыву:
годен к воинской службе;
годен к воинской службе, годен к поступлению на воинскую службу по контракту;
годен к воинской службе с незначительными ограничениями;
годен к воинской службе с незначительными ограничениями, годен к поступлению на воинскую службу по контракту;
годен (не годен) к поступлению в ______________________________
(указать наименование военного учебного заведения и факультета)
годен к воинской службе с незначительными ограничениями, не годен к поступлению _________________________________________________
(указать наименование военного учебного заведения, факультета)
ограниченно годен к воинской службе;
ограниченно годен к воинской службе, не годен к поступлению на воинскую службу по контракту;
подлежит повторному медицинскому освидетельствованию через _____________________ месяцев (заключение выносится в военное время);
(указать срок)
временно не годен к воинской службе (после перенесенных заболеваний, травм и операций);
не годен к воинской службе в мирное время, ограниченно годен в военное время;
не годен к воинской службе с исключением с воинского учета;
не годен к воинской службе с исключением с воинского учета. Подлежит освобождению от исполнения обязанностей воинской службы на срок необходимый для оформления увольнения, но не более чем на 30 суток.
3) в отношении курсантов (слушателей, не имеющих офицерского звания):
годен (не годен) к обучению ___________________________________
(наименование военного учебного заведения )
С указанием категории годности к воинской службе.
освободить от исполнения обязанностей воинской службы на ____ суток (госпитализируются в лазарет медицинского пункта учебного заведения);
частично освободить от исполнения обязанностей воинской службы (указать от каких видов работ, занятий, нарядов и т.д.) на _______ суток;
4) в отношении военнослужащих отбираемых для службы и проходящих службу с РВ, ИИИ, КРТ, источниками ЭМП:
годен к службе с ______________________________________;
(указать вредный фактор)
временно не годен к службе с ___________________________;
(указать вредный фактор)
подлежит медицинскому освидетельствованию через ______ месяцев;
не годен к службе с _________________________________(для
(указать вредный фактор)
военнослужащих указать категорию годности к воинской службе);
подлежит обследованию с последующим медицинским освидетельствованием.
5) в отношении военнослужащих, отбираемых в учебные части и курсантов учебных частей:
годен (не годен) к обучению в учебной части (по определенной военно-учетной специальности) ______________________________________;
(указать категорию годности к воинской службе)
подлежит обследованию с последующим медицинским освидетельствованием;
6) в отношении граждан и военнослужащих, поступающих в военные учебные заведения, в том числе иностранных государств, реализующие программы высшего образования, на военные факультеты учебных заведений, военные учебные заведения, реализующие программы послевузовского образования:
1) годен (не годен) к поступлению в __________________________;
(наименование учебного заведения)
2) годен (не годен) к обучению в _____________________________;
(наименование учебного заведения)
7) в отношении военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту, лиц офицерского состава, проходящих воинскую службу по призыву и членов их семей, при определении годности к прохождению воинской службы (для членов семей к проживанию) на территориях с неблагоприятными климатическими условиями:
годен (не годен) к прохождению воинской службы (для членов семей к проживанию) ________________________________________________;
(указать область, город, район)
нуждается в длительном лечении (наблюдении) в специализированной медицинской организации (указать профиль медицинской организации) или в обучении (воспитании) в специальной организации образования для детей и подростков с девиантным поведением и проживании в областном (республиканском) центре;
перевод главы семьи целесообразно осуществить в течение одного - трех месяцев (по окончании зимнего (летнего) периода обучения;
в связи с не транспортабельностью переезд (указать область, город, район) противопоказан.
8) в отношении военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту и членов их семей, выезжающих в иностранные государства (с неблагоприятными климатическими условиями):
годен (не годен) к службе (для членов семей к проживанию) в иностранном государстве.
9) в отношении военнослужащих для продолжения лечения в другом военно-медицинском учреждении или медицинской организации здравоохранения, если это связано с переездом:
для продолжения лечения нуждается в переводе в ________________ (указать наименование военно-медицинского учреждения или медицинской организации здравоохранения и его дислокацию).
10) при необходимости сопровождения военнослужащего, следующего на лечение в лечебное или санаторно-курортное учреждение, в отпуск по болезни, к месту службы или к избранному месту жительства после увольнения с воинской службы по состоянию здоровья, ВВК определяет нуждаемость в сопровождении, с указанием количества сопровождающих лиц, виде транспорта, потребности в медицинской помощи и постороннем уходе, при проезде больного, требующего изоляции, и сопровождающих его лиц в отдельном купе пассажирского вагона.
Дополнительно для военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту и офицеров, проходящих воинскую службу по призыву, ВВК выносит следующие заключения:
подлежит санаторному лечению ________________________________
(указать профиль санатория)
(заключение принимается при направлении из военно-медицинского учреждения в санаторий для продолжения лечения);
предоставить отпуск по болезни на ____ суток;
предоставить отпуск по болезни на ____ суток с последующим медицинским освидетельствованием по месту прохождения воинской службы;
продлить отпуск по болезни на ____ суток;
освободить от исполнения обязанностей воинской службы на ______ суток;
частично освободить от исполнения обязанностей воинской службы на ___ суток _______________________________________________________;
(указать от каких видов работ, нарядов и т.д.)

Приложение 22
к Инструкции по проведению
военно-врачебной экспертизы
во Внутренних войсках
Министерства внутренних дел
Республики Казахстан

Форма

Угловой штамп
военно-медицинского учреждения
(военно-врачебной комиссии)

Справка
по определению суда

_____________________________________________________________________
(наименование суда, № дата)

«_____» ____________ 20___ г. военно-врачебной комиссии _____________
_____________________________________________________________________
(наименование ВВК)
1. Фамилия, имя, при наличии отчество _______________________________
2. Дата рождения ____________________________________________________
3. Воинское звание _______________ воинская часть ___________________
4. Занимаемая должность _____________________________________________
5. Результаты обследования (выводы)__________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Протокол № _______ от __________________

Председатель комиссии _________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

М.П
Секретарь комиссии ____________________________________________
(воинское звание, подпись, инициал имени, фамилия)

Почтовый адрес комиссии _____________________________________________

Примечание. Номер справки соответствует порядковому номеру, под
которым освидетельствованный записан в книге протоколов заседаний
военно-врачебной комиссии.

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Ішкі әскерлерінде әскери-дәрігерлік сараптама өткізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2013 жылғы 08 қарашадағы № 646 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 10 желтоқсанда № 8942 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 17 ақпандағы № 118 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ішкі істер министрінің 17.02.2015 № 118 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткеннен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

«Халықтың денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы кодексінің 60-бабына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Ішкі әскерлерінде әскери-дәрігерлік сараптама өткізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. Бұйрық Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Ішкі әскерлерінің өңірлік қолбасшылықтарына, құрамалары мен әскери бөлімдеріне, Әскери институтына жеткізілсін.
3. Ішкі әскерлер Бас қолбасшысы – Ішкі әскерлер комитетінің төрағасы (Р.Ф. Жақсылықов):
1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді және одан әрі ресми жариялауды:
2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Ішкі әскерлерінің Бас қолбасшысы – Ішкі әскерлер комитетінің төрағасы генерал - майор Р.Ф. Жақсылықовқа жүктелсін.
5. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткеннен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр
полиция генерал-лейтенанты Қ. Қасымов

«Келісілді»
Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау министрі
____________ С. Қайрбекова

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрінің
2013 жылғы 08 қарашадағы
№ 646 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Ішкі
әскерлерінде әскери-дәрігерлік сараптама өткізу жөніндегі
нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Ішкі әскерлерінде әскери-дәрігерлік сараптама өткізу жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық), «Халықтың денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы кодексінің 60-бабына, «Әскери-дәрігерлік сараптама өткізу ережесін және Әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы ережені бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қаңтардағы № 44 қаулысына (бұдан әрі - Ереже), Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2013 жылғы 29 қаңтарда № 37 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында қызмет ету үшін адамдар денсаулық жағдайының сәйкес келуіне қойылатын талаптарға (бұдан әрі - Талаптар) (нормативтік құқықтық актілерінде мемлекеттік Реестірінде № 8336 бекітілген) сәйкес әзірленді.
2. Осы Нұсқаулық:
1) Азаматтарды медициналық куәландыруды ұйымдастыру және жүргізу;
2) Келісім шарт бойынша әскери қызметке түсетін азаматтарды медициналық куәландыру;
3) Психодиагностикалық және полиграфиялық тексеру ұйымдастыру;
4) Шақыру бойынша, келісім шарт бойынша әскери қызметшілерді және әскери оқу орындарының курсанттарын медициналық куәландыру;
5) Климаттық жағдайлары қолайсыз аумақта әскери қызмет өткеруге (отбасы мүшелері үшін тұруға) жарамдылығын айқындау үшін шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер құрамының адамдарын және келісім шарт бойынша әскери қызметшілерді медициналық куәландыру;
6) Шетел мемлекеттеріне шығатын келісім шарт бойынша әскери қызметшілерді және олардың отбасы мүшелерін медициналық куәландыру;
7) Радиоактивті заттармен, ионды сәулелену көздерімен, электромагнитті өріс және лазерлік сәулелену көздерімен қызмет өткеру үшін іріктелетін және қызмет өткеріп жатқан әскери қызметшілерді медициналық куәландыру;
8) Әскери қызмет өткеруге (міндеттерді орындауға) байланысты әскери қызметшілердің науқастануларының, мертігулерінің, қаза табуының (қайтыс болуының) себепті байланысын айқындау;
9) Әскери қызметті шақыру бойынша өткеретін, денсаулық жағдайы бойынша негізсіз шақырылған әскери қызметшіні қайтару себептерін тексеру;
10) Әскери-дәрігерлік комиссиялардың (бұдан әрі – ӘДК) қорытындыларын ресімдеу жағдайларды нақтылайды.
3. Осы Нұсқаулықта келесі түсініктемелер пайдалынады:
1) медициналық куәландыру – жеке тұлғаны онда ауруының болу немесе болмау фактісін анықтау немесе растау, оның денсаулық жағдайын, сондай-ақ еңбекке уақытша жарамсыздығын, кәсіптік және өзге де жарамдылығын айқындау мақсатында зерттеп-қарау;
2) психофизиологиялық және полиграфиялық тексеру – арсеналдарда, қару және оқ-дәрілер базаларында және қоймаларында қару-жарақ пен оқ-дәрілердің сақталуына байланысты лауазымдарда әскери қызмет өткеру үшін іріктеу кезінде жүзеге асырылатын әскери қызметшілердің және Қазақстан Республикасы азаматтарының жеке-психологиялық және психофизиологиялық қасиеттерін жан-жақты бағалауға бағытталған, тестілеу өткізуден және арнайы техникалық құралдардың көмегімен адамның жекелеген физиологиялық реакцияларын тіркеуден тұратын тексеру іс-шараларының жиынтығы.
4. ӘДК-сы Қағидаларға, осы Нұсқаулыққа және Талаптарға сәйкес қорытынды шығарады.
5. Әскери қызметке және ішкі әскери (бұдан әрі - ІӘ) әскери институтының (бұдан әрі - ӘИ) үміткерлердің, қатардағы және басшы құрамдағы адамдарының, ІӘ ӘИ курсанттарының денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамдылығын анықтау үшін әскери-дәрігерлік сараптама жүргізіледі.
6. Әскери қызмет өткеру кезеңінде мертіккен, науқастанған әскери қызметшілерді медициналық куәландыру айқындалған дәрігерлік-сараптамалық нәтижесі болған кезде олардың әскери қызметке жарамдылық санатын анықтау үшін жүргізіледі.
7. ӘДК төрағаларының, олардың орынбасарларының және мүшелерінің тізімі қолтаңбаларының үлгілерімен штаттық ӘДК-ға ұсынылады. Комиссия құрамы өзгерген кезде штаттық ӘДК-ге жаңарған комиссия құрамының тізімі қолтаңбаларының үлгілерімен ұсынылады.
8. Штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін ӘДК қызметтік хат алмасуды өздері жанында құрылған әскери бөлімдердің іс жүргізуі арқылы жүзеге асырады.
9. Штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін ӘДК-нің қорытындылары өздері жанында құрылған әскери бөлімдердің елтаңбалы мөрімен куәландырылады.
10. Госпитальдарда куәландырылатын адамды уақтылы, толық тексеруді, тексеру нәтижесі бойынша дәрігерлік - сараптау құжаттарын дайындауды және ресімдеуді және оларды ӘДК-ге ұсынуды тексеру жүргізілген бөлімшенің бастығы қамтамасыз етеді.
11. ӘИ түсетін кандидаттар мекен-жайы бойынша алдын ала медициналық куәландырудан, штаттық емес уақытша әрекет ететін ӘИ ӘДК-сында түпкілікті медициналық куәландырудан өтеді.

2. Азаматтарды медициналық куәландыруды
ұйымдастыру және жүргізу

12. Медициналық куәландыру алдында Қағиданың 37-тармағына сәйкес медициналық құжаттарды сұратады, ӘИ оқуға түсушінің медициналық куәландыру карталарын ресімдейді және мыналар жүргізіледі:
1) қанды жалпы талдау;
2) мерезге микропреципитация реакциясы (микрореакция);
3) зәрді жалпы талдау;
4) мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенографиясы – әскери оқу орындарына түсетіндер үшін;
5) электрокардиографиялық зерттеу (бұдан әрі - ЭКГ);
6) кеуде қуысы мүшелерін флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу медициналық куәландыру күніне дейін үш айдан кешіктірілмей жүргізіледі.
13. Алдын ала медициналық куәландыруға жіберу кезінде амбулаторлық науқастың медициналық кітапшасы және/немесе медициналық картасы ұсынылады, оларда соңғы үш жыл ішіндегі жыл сайынғы тереңдетілген және бақылау медициналық тексерулердің нәтижелері, медициналық көмекке жүгінулер көрсетілуі тиіс.
14. ӘИ оқуға түсетін кандидаттарда әскери билеті, әскери қызметке жарамдылық санаты мен әскери қызметке шақырудан шеттетілу себебі көрсетілген тіркеу куәлігі бар болған кезде азаматтарды медициналық куәландыру 206-тармаққа сәйкес, және Медициналық куәландыру кезіндегі зерттеу әдістемесі бойынша, осы Нұсқаулыққа 1-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.
15. Оқуға түсуге кедергі келтіретін науқастану анықталған жағдайда одан әрі куәландыру тоқтатылады және ӘИ оқуға түсуге жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады. Жарамдылық санаты дербес бағаланған кезде ӘИ оқуға түсетін кандидаттар оқу нысанына түсуге жарамсыз деп танылады.
16. Медициналық куәландыру нәтижелері штаттық емес уақытша әрекет ететін ӘДК қорытындылары осы Нұсқаулыққа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Әскери (арнайы) оқу орнына түсетін азаматтың медициналық куәландыру картасында, медициналық кітапшада (әскери қызметшілер үшін) және Нұсқаулыққа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабында жазылады.
17. Медициналық куәландыру нәтижелері бойынша оқуға жарамды (жарамсыз) туралы ӘДК қорытынды жасайды, сонымен қатар Талаптардың тармақтары көрсетіледі.
18. Түпкілікті медициналық куәландыру кезінде ӘИ оқуға түсуге жарамсыз деп танылған кандидаттардың медициналық куәландыру карталары медициналық куәландыру сапасын талдау және жақсарту үшін медициналық куәландыру аяқталғаннан кейін бес жұмыс күнінен кешіктірілмей ӘДК-на жолданады.

3. Келісім шарт бойынша әскери қызметке түсетін азаматтарды
медициналық куәландыру

19. Кадр қызметтері ішкі әскерлерге келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін кандидаттың жолдамасын (лауазымына және мамандығына сәйкес) берілген күннен бастап отыз күнтізбелік күн ішінде ресімдейді. Медициналық куәландыру үшін кандидаттар денсаулық сақтау ұйымдарынан Қағиданың 37-тармағына сәйкес құжаттарды ұсынады.
20. ІӘ келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтар медициналық куәландыру кезінде әскери билетті немесе әскери қызметке жарамдылығы және әскери қызметке шақырудан шеттету себептері туралы белгісі бар тіркеу куәлігін ұсынады.
21. Медициналық куәландыру аяқталғаннан кейін кандидатқа амбулаторлық картасы және медициналық құжаттар (егілу картасы) қайтарылады.
22. ІӘ келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін кандидаттарды медициналық куәландыруды ішкі істер органдары ӘДК-сының дәрігер-мамандары: хирург, терапевт, невролог, психиатр, оториноларинголог, офтальмолог, дерматовенеролог, стоматолог, әйелдер үшін қосымша – гинеколог жүргізеді.
23. Науқастану диагнозын нақтылау үшін кандидат амбулаторлық немесе стационарлық тексеруге медициналық денсаулық сақтау ұйымына жіберіледі.
24. Куәландырылушыны медициналық тексеруді аяқтау бір ай ішінде мүмкін болмаған кезде, сондай-ақ тағайындалған қосымша медициналық зерттеулер нәтижелері мерзімінде ұсынылмаған жағдайда ӘДК «Қорытынды медициналық куәландыруға келмеуіне (тексерілуінің аяқталмауына) байланысты шығарылмайды» деген қорытынды шығарады.
25. Кандидат тексерілуден бас тартқан кезде ӘДК: «әскери қызметке жарамсыз» деген қорытынды шығарады.
26. Ішкі әскерлерге келісімшарт бойынша әскери қызметке түсетін кандидаттарды медициналық куәландыру үшін Нұсқаулыққа 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша медициналық зерттеу актісі ресімдейді.
27. Кандидаттар ӘДК-да медициналық куәландыру үшін мыналарды ұсынады:
1) кеуде қуысы мүшелерін флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу медициналық куәландыру күніне дейін үш айдан кешіктірілмей жүргізіледі;
2) мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенограммасы – келісімшарт бойынша әскери қызметке түсетіндер үшін;
3) тыныштықта ЭКГ (тыныштықта және жүктемеден кейін – келісімшарт бойынша әскери қызметке түсетіндер үшін);
4) қанды жалпы талдау;
5) мерезге микропреципитация реакциясы (микрореакция);
6) зәрді жалпы талдау;
7) қырық жастан асқан адамдарға көздің ішкі қысымын өлшеу, қандағы қантты талдау жүргізіледі.
Медициналық көрсеткіштер бойынша қосымша зерттеулер мен басқа да мамандардың кеңестері тағайындалады.
28. Талаптарға сәйкес денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды немесе әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды кандидаттар ішкі әскерлерге келісімшарт бойынша әскери қызметке түсуге жарамды деп танылады.
29. ІӘ қызметке кіруге жарамды деп танылған кандидаттарға қатысты ІӘ ӘДК-сы ІӘ қызмет өткеру үшін, ӘИ оқуға, климаттық жағдайлары қолайсыз аумақтарда арнаулы қызмет өткеруге (жолдамаға сәйкес) жарамдылығы туралы ӘДК қорытындысын шығарады.
Медициналық куәландыру кезінде әскери қызметке кіруге кедергі келтіретін науқастану немесе жүктілік анықталған кезде одан әрі медициналық куәландыру тоқтатылады ӘДК (жолдамаға сәйкес) «әскери қызметке жарамсыз» деген қорытындысын шығарады.
Әскери қызметке уақытша жарамсыз деп танылған адамдарға қатысты да осындай қорытынды шығарылады.
30. Ішкі әскерлерге келісімшарт бойынша әскери қызметке түсетіндер үшін ӘДК қорытындысын іске асыру мерзімі – алты ай.

4. Психодиагностикалық и полиграфиялық зерттеу ұйымдастыру

31. Ереженің 206, 226 тармақтарына «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» Заңның 38-бабының 2-тармағына сәйкес арсеналдарда, базаларда, қару мен оқ-дәрілер қоймаларында қару-жарақ пен оқ-дәрілердің сақталуымен байланысты лауазымдарға әскери қызметке түсетін әскери қызметшілерге адамдарға қатысты психофизиологиялық және полиграфиялық тексерулерді қолдана отырып, арнайы тексеру жүргізіледі.
32. Психофизиологиялық тексеру психологиялық және психофизиологиялық зерттеулерден тұрады, осылардың процесінде кәсіби психологиялық жарамдылығына сараптама жүргізіледі.
33. ӘДК психофизиологиялық зертханасында (бұдан әрі - ПФЗ) мына контингенттерге:
әскери қызметке түсетін азаматтарға;
ІӘ оқу орындарына түсетін адамдарға;
қызмет бойынша, оның ішінде жоғары тұрған лауазымға ауысу кезінде ІӘ қатардағы және басшы құрамдағы адамдарына психодиагностикалық зерттеу (бұдан әрі - ПДЗ) жүргізіледі.
ПДЗ нәтижелері бойынша осы Нұсқаулыққа 5-қосымшаға сәйкес нысан жөніндегі психодиагностикалық тексерудің есеп Карточкасы, сондай-ақ Нұсқаулыққа 6-қосымшаға сәйкес нысан жөніндегі психологиялық зерттеу нәтижелері бойынша Қорытынды ресімдейді.
34. Полиграфологиялық тексеріске жататын әскери қызметкерлердің тізбесі осы Нұсқаулыққа 7-қосымшасында көрсетілген.
35. Психофизиологиялық іріктеу өткізу үшін:
1) ПФЗ бастығының кабинеті;
2) жеткілікті отырғызу орны бар топтық ПДЗ (соның ішінде полиграфиялық сұрауына) арналған сынып;
3) психологтың жеке тексеруге арналған кабинеті жабдықталады.
36. Топтық ПДЗ (оның ішінде полиграфологиялық сурауына) арналған сыныбы жеке тұлғаның жанжақтағы психодиагностикалық тексеру үшін арналған және осы Нұсқаулыққа 8-қосымшаға сәйкес, әскери қызметшілерді психодиагностикалық зерттеу және полиграфологиялық жауап алу үшін сыныпты ресімдеу және жабдықтау жөніндегі Талаптарына жауапты тиіс.
37. Қызметке қабылданатын, оқуға түсетін кандидаттарды, қатардағы және басшы құрам адамдарын ПДЗ зияткерлік өнімділігін анықтауға, кандидаттың оның қызметтік міндеттерін, әскери қызмет міндеттерін орындауға оң да, теріс те әсер етуі мүмкін зерттелушілердің мінез - құлқының (жеке тұлғаның) негізгі белгілері мен ерекшеліктерін анықтауға бағытталған.
38. Әскери қызметіне кандидаттардың, әскери қызметкерлердің ауыстыруда қосымша ПФЗ тексерістен соң алты айдан кем емес өткізіледі. Қайта зерттеу өткізуде мұрағаттағы алдында зерттемен деректер зерделенсін.
39. Психофизиологиялық тексеру әскери қызметке кандидаттарды, ауыстыру кезінде әскери қызметшілерді әскери-дәрігерлік комиссияның дәрігер-мамандары медициналық куәландырғаннан кейін, ӘДК-нің дәрігер-психиатры куәландырардан бұрын жүзеге асырылады.
40. ПФЗ-да тексеруге алдын ала жазу кезінде әскери қызметке кандидатта, ауыстыру кезінде әскери қызметшіде өзімен бірге кадр қызметінен жолдама, әскери билеті (тіркеу куәлігі, қызметтік куәлігі немесе азаматтың жеке басын куәландыратын басқа құжат және 3х4 фотосуреті болуы тиіс. ПДЗ-ді жүзеге асыратын мамандар көрсетілген құжаттарды тексеру арқылы тексерілетін адамның жеке басына көз жеткізулері тиіс.
41. Созылмалы ауруларының асқыну белгілер бар, алкогольді немесе алкогольдік уланудың айқын белгілері бар адамдар психофизиологиялық тексерілмейді. ПДЗ жүргізу кандидатпен келісілген басқа күнге ауыстырылады.
42. ПФЗ процесінде әскери қызметке кандидаттың, ауысуы кезінде әскери қызметшінің шаршағандығы, айқын психоэмоционалды стресс, науқастанғаннан кейінгі жағдайы анықталса, тексеру кандидатпен келісілген басқа күнге ауыстырылады.
43. ПФЗ күннің бірінші бөлігінде жүзеге асырылады.
44. Тестілеу тапсырмалары және нұсқаулық куәландырылатын адамға мемлекеттік немесе орыс тілдерінде ұсынылады.
45. ПФЗ ӘДК-нің штаттық психологы жүргізеді және ол психодиагностикалық әдістерге қойылатын практикалық талаптарға жауап беруі тиіс.
46. ПФЗ-ің ұзақтығы психофизиологиялық зерттеу өткізу ұзақтығының үлгі нормаларына тиісті, Нұсқаулықтың 9-қосымшасына сәйкес анықталады.
47. ПДЗ үш кезеңнен тұрады:
негізгі психологиялық әдістемелерді қолдана отырып, жеке адамның психологиялық ерекшеліктері туралы нысандалған деректерді алу мақсатында топпен психологиялық тексеру. ПДЗ тест бланктерін өңдеумен және әрбір куәландырылатын адамдар бойынша бастапқы материалдар пакетін қалыптастырумен аяқталады;
нақтыланған және толық психологиялық мінездемесін алу мақсатында жеке психологиялық тексеру және әңгімелесу;
бейімделудің бұзылу белгілері болған кезде қосымша тесттер қолдану.
48. Тәуекел тобының факторлары анықталған кезде кандидат қосымша тексеруге жіберіледі.
49. Жеке ПДЗ және әңгімелесуді психолог жеке кабинетте өткізеді.
50. Куәландырылатын адамдардан бейімделудің бұзылу немесе психикалық бұзылу белгілері анықталған кезде ол туралы мәліметтер хаттамаға енгізіледі және әскери қызметке жарамдылығын анықтау кезінде одан әрі қолдану үшін ӘДК-нің дәрігер-психиатрына беріледі.
51. Психодиагностика нәтижелері кадр аппаратына арналған психологиялық мінездемеде көрініс табуы тиіс.
52. Психологиялық мінездемелерде әскери қызметке (оқуға) түсу себептері, зияткерлік деңгейі мен ерекшеліктері, өзін өзі бағалауы, коммуникативтік қасиеттері, эмоциялық-ерік қасиеттері, жеке тұлғаның бағыттылығы (әлеуметтік және мінез-құлық бағдары), жеке басының басқа да қасиеттері жазылады.
53. Көрсетілген қорытындылар ұсынымдық сипатқа ие және кандидаттың жеке психологиялық және психофизиологиялық қасиеттерінің қызметтің немесе оқудың негізгі түрлеріне психологиялық жарамдылық өлшем шарттарына сәйкес келу дәрежесін ескеруі тиіс.
54. Психологиялық мінездеме осы Нұсқаулыққа 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша медициналық куәландыру туралы анықтамаға енгізіледі
55. Кадр қызметтеріне толық психологиялық мінездемесін қамтитын егжей-тегжейлі қорытындылар және қызметтің нақты түріне оның кәсіби жарамдылығы туралы мынадай қорытындылардың бірі беріледі.
«Ұсынылады» (лауазым талаптарына толық сәйкес келеді) деген қорытынды экстремалды жағдайларды қоса алғанда алдағы қызметтің жағдайлары мен сипатына оңтайлы бейімделуін қамтамасыз ететін жеке ерекшеліктері анықталған адамдарға қатысты шығарылады. Бұл адамдар үшін қызметтің табысты болуы және ауытқымалы (нормадан тыс) мінез-құлықтың немесе кәсіби аурулардың дамуының төмен ықтималдылығы болжанады. Олардың қызметтік жұмысының тиімділігі мен сенімділігі негізінен қазіргі кәсіби даярлығының деңгейімен немесе тұрақты кәсіби дағдылардың пайда болуымен айқындалады.
«Шартты түрде ұсынылады» (көзделген лауазым талаптарына барынша аз сәйкес келеді, кандидаттар жетіспеген жағдайда кәсіби қызметке жіберіледі) деген қорытынды жеке ерекшеліктері сапалы кәсіби даярлық болғанның өзінде көзделген лауазымда қызметтің немесе оқудың табысты болуын сенімді болжауға мүмкіндік бермейтін адамдар үшін шығарылады. Қызметке жоғары мотивация болған жағдайда мұндай кандидаттардың ұзақ кезең ішіндегі тиімді қызметі, әдетте, ұдайы асыра күш жұмсаудан функциялық резервтерінің тез таусылуына байланысты елеулі қиындықтар туғызуы мүмкін. Бейімделудің бұзылуы, сырқаттық жай-күйі немесе ауытқымалы мінез-құлық оларда тек стрестік қана емес, әдеттегі жағдайларда да көрінуі мүмкін. Олар, көп жағдайларда, «тәуекел тобына» жатады және олар қызметке қабылданған жағдайда бөліністер психологтарының тарапынан бақылауды қажет етеді.
«Ұсынылмайды» (лауазым талаптарына сәйкес келмейді) деген қорытынды аурулардың дамуының жоғары ықтималдылығымен айқын дезадаптация белгілері, қызметке немесе оқуға қанағаттанарлықсыз мотивациясы, жеке басының теріс ерекшеліктері, мінез-құлықтың әлеуметке жат нысандары бар кандидаттарға қатысты шығарылады. Мұндай кандидаттарда дезадаптация күйі әдеттегі жағдайларда дамуы мүмкін. Бұларды да «тәуекел тобына» жатқызу керек. Кәсіби қызметінің қолайсыз болжануына байланысты осы санатқа кәсіби маңызды психологиялық және психофизиологиялық қасиеттерінің деңгейі төмен, функциялық жүйелерінің резервтері төмендеген адамдар да жатады.

5. Шақыру бойынша, келісім шарт бойынша әскери
қызметшілерді және әскери оқу орындарының курсанттарын
медициналық куәландыру

56. Медициналық куәландыруға жолдаманы:
1) әскери қызметкерлер қатысты ІӘ әскери бөлімдерінің командирлерімен;
2) ӘИ курсанттарына қатысты – ӘИ бастығымен беріледі (Талаптармен көзделген нұсқаулықтарда оқуға жарамдылығын анықтау мақсатында).
57. ІӘ штаттық ӘДК-сына медициналық куәландыруға жіберілетін ішкі әскерлердің әскери қызметшілеріне:
1) медициналық куәландыруға жолдама;
2) амбулаторлық науқастанудың медициналық картасы;
3) әскери бөлімнің (мекеменің) мөрімен бекітілген қызметтік және медициналық мінездемелер (амбулаторлық науқастың медициналық картасынан үзінді) ұсынылады:
қызметтік мінездемеде куәландырылушының денсаулық жағдайының атқаратын лауазымы бойынша оның әскери қызмет міндеттерін орындауына әсері туралы мәліметтер, қолбасшылықтың оның одан әрі қызметінің мақсатқа сәйкестігі туралы пікірі және басқа лауазымға ауыстыру мүмкіндіктері көрсетіледі;
медициналық мінездемеде әскери қызметшінің денсаулық жағдайын қарқынды қадағалау нәтижелері туралы, оның медициналық көмекке жүгінуі, соңғы үш жылда жұмыс істемеген күндерінің саны туралы мәліметтер көрсетіледі; медициналық мінездемеде көрсетілген мәліметтер медициналық кітапшадағы деректермен және басқа да медициналық құжаттармен расталуы тиіс.
4) әскери қызмет өткеру кезінде мертіккен адамдарға мертігу туралы анықтама мертігу жағдайлары туралы акті ішкі әскерлердің әскери қызметшілері үшін – әскери қызмет міндеттерін орындаумен байланысын көрсете отырып қызметтік тексеру материалдары негізінде ұсынылады.
58. ІӘ қатардағы және басшылық құрамының әскери қызметшілердің медициналық куәландыруы штаттық ӘДК-мен және штаттық емес ӘДК-мен үштен он төрт жұмыс күніне дейінгі мерзімдерде жүргізеді.
ІӘ әскери қызметшілеріне психологиялық тексеру көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.
Жасы он сегізге толмаған курсанттарына қатысты штаттық ӘДК және штаттық емес ӘДК оқуға жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы қорытынды шығарады.
Он сегіз және одан жоғары жастағы оқуға жарамсыз деп танылған ӘИ курсанттарына қатысты бір мезгілде олардың әскери қызметке жарамдылығы туралы Талаптарға сәйкес шешіледі.
«Әскери қызметке уақытша жарамсыз» деген ӘДК-ның қорытындысын шығарған кезде босату мерзімі, науқастануы бойынша демалыс аяқталғаннан кейін одан әрі оқуға және әскери қызметке жарамдылығы туралы түпкілікті қорытынды қабылданады.
59. ІӘ әскери қызметшілеріне қызметтік міндеттерін орындаудан босату немесе әскери қызмет міндеттерін орындаудан босату, науқастануы бойынша демалыс беру туралы ӘДК-ның қорытындысы Талаптарға сәйкес ІӘ уақытша жарамсыздық көзделетін жағдайда шығарылады.
60. Ішкі әскерлердің әскери қызметшілеріне әскери қызмет міндеттерін орындаудан босату жетіден отыз тәулікке дейінгі немесе науқастануы бойынша демалыс отыздан алпыс тәулікке дейінгі мерзімге беріледі.
61. ІӘ мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің және осы санатқа сәйкес келетін адамдардың стационарлық емдеуде үздіксіз болуының, медициналық оңалту жүргізудің және науқастануы бойынша демалыста болуының жалпы ұзақтығы төрт айдан аспауға тиіс (туберкулез кезінде – он ай), ол аяқталғаннан кейін ІӘ ӘДК-сы әскери қызметшілердің әскери қызметке, ІӘ жарамдылығы санатын айқындайды).
62. Қызметтік міндеттерін орындау кезінде мертіккен ІӘ қатардағы және басшылық құрамының адамдарын медициналық куәландыру медициналық мекемеде (ұйымда) емдеу аяқталуы бойынша немесе айқындалған нәтиже кезінде жүргізіледі. Қызметкерлердің қызметтік міндеттерін және қызметтік борышын орындау кезінде мертігуіне байланысты емделуде болу уақыты мерзіммен шектелмейді. Әскери бөлімдері командирлер емдеу-алдын алу мекемесінің қатардағы және басшылық құрамы адамдарының емделуде болуы туралы ақпаратын ескере отырып қызметке жарамдылығы санатын айқындау үшін ӘДК-ға медициналық куәландыруға жіберу мүмкіндігі туралы шешім қабылдайды. Емделу ұзақтығы емделуде және науқастануы бойынша демалыста шекті (ұзартуды ескере отырып) үзіліссіз болу мерзімінен асатын мертігулер болған жағдайларда ІӘ қатардағы және басшылық құрамының әскери қызметшілері әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау үшін медициналық куәландыруға жатады.
63. Ішкі әскерлердің әскери қызметшілеріне науқастануы бойынша босату (босатуды ұзарту) немесе науқастануы бойынша демалыс (демалысты ұзарту) беру туралы қорытындысы әскери-дәрігерлік комиссия отырыстарының хаттамалары кітабына жазылады және осы Нұсқаулыққа 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша медициналық куәландыру туралы анықтамамен ресімделеді.
64. Мерзімді әскери қызмет өткеретін ішкі әскерлердің әскери қызметшілері науқастануы бойынша демалыс аяқталғаннан кейін қажет болған кезде әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау немесе науқастануы бойынша демалысты ұзарту үшін ішкі істер органдарының ӘДК-сына қайта медициналық куәландыруға (әскери қызмет өткерген немесе демалысты өткізген жері бойынша) жіберіледі.
65. ІӘ қатардағы және басшылық құрамының әскери қызметкері медициналық куәландыру саны үш жылда кемінде бір рет және медициналық көрсеткіштер бойынша белгіленеді.
66. Келісім шарт бойынша әскери қызмет өткеріп жатқан және келісім шарттың жаңа түрін жасасуға немесе әскери қызмет өткеру туралы келісім шартты ұзартуға ниет білдірген әскери қызметшілерді, қызмет бойынша ауыстыру кезінде медициналық куәландыруды денсаулық жағдайына және жасына байланысты амбулаториялық немесе стационарлық штаттық, штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін және госпиатальдық ӘДК жүргізеді.
67. Медициналық куәландырудан өту үшін көрсетілген санатқа осы Нұсқаулыққа 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жолдама беріледі.
68. Мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерді тексеру немесе емдеу барысында әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертетін аурулар, жарақат алу, контузия, мертігу зардаптары анықталған жағдайда куәландыруға жолдаманы медицина қызметінің бастығы береді, ол туралы науқастану тарихында жазылады.
69. Медициналық куәландыруда әскери қызметші-әйелдердің жүктілігі анықталған кезде онан әрі медициналық куәландыру тоқталады және штаттық, штаттық емес ӘДК «Келісім шарт бойынша әскери қызметке түсуге жарамсыз» деген қорытындылар шығарады, бұл ретте әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды шығарылмайды.
ӘДК қорытындысы осы Нұсқаулыққа 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жүктілігі туралы анықтамамен ресімделеді.
70. ӘИ оқитын және шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметші мәртебесі бар әскери қызметшімен әскери қызмет өткеру туралы бірінші келісім шарт жасасқанға дейін медициналық куәландыру Талаптардың ІІ бағаны бойынша, ал келісім шарт жасасқаннан кейін Талаптардың ІІІ бағаны бойынша жүргізіледі.
71. «Әскери қызметке уақытша жарамсыз» деген қорытынды шығарылған кезде ӘДК одан әрі оқуға және әскери қызметке жарамдылығы туралы соңғы қорытындыны босатылған, науқастануы бойынша демалыс мерзімі аяқталғаннан кейін қабылдайды.
72. ӘИт курсанттарының денсаулық жағдайында әскери қызметке уақытша жарамсыздықты көздейтін өзгерістер болған кезінде ӘДК әскери қызмет міндеттерін орындаудан уақытша босату немесе науқастануы бойынша демалыс беру қажеттілігі туралы қорытынды шығарады.
73. ӘДК әскери қызметтің міндеттерін орындаудан толық босату туралы (7 тәуліктен 15 тәулікке дейін) қорытынды шығарған ӘИ курсанттары ӘИ лазаретінде жатады.
ӘДК әскери қызметтің міндеттерін орындаудан ішінара босату туралы қорытынды шығарған кезде қандай жұмыс, сабақ, наряд түрлерінен және т.б. босатылғаны көрсетіледі. Әскери қызметтің міндеттерін орындаудан ішінара босатылған курсанттардың сыныптық сабақтарға баруы Әскери институттың медициналық қызметі бастығының шешімі негізінде жүзеге асырылады.
74. Науқастануы бойынша демалыс (30 тәуліктен 60 тәулікке дейін) қалпына келтіру емінің кезеңі ретінде қарастырылуы қажет. Әскери қызметтің міндеттерін орындау мүмкіндігі қалпына келмейді деп санауға негіз болған жағдайларда ӘДК-нің науқастануы бойынша демалыс беру туралы қорытындысы шығарылмайды, Талаптардың ІІІ, ІV баған бойынша куәландырылатын адамдарға қатысты науқастануды емдеудің бекітілген стандарттармен стационарлық емделуден кейін қалпына келтіру емінің амбулаториялық кезеңі көзделген жағдайларды қоспағанда, оның әскери қызметке жарамдық санаты туралы мәселе шешіледі.
75. Әскери қызметке жарамдылығының қалпына келуі болжанбайтын сараптамалық нәтижеде анықталған Талаптардың ІІ баған бойынша куәландырылатын адамдарға қалпына келтіру емінің амбулаториялық кезеңі үшін науқастануы бойынша демалыс туралы шешім шығарылмайды.
76. Әскери қызметшінің денсаулық жағдайы емделуін ұзартқаннан кейін оған әскери қызметтің міндеттерін орындауға мүмкіндік беретін жағдайда Қағидаға сәйкес үздіксіз емделу мерзімі ұзартылады.
77. ӘДК-нің әскери қызметшіге науқастануы бойынша демалыс беру немесе әскери қызметтің міндеттерін атқарудан босату туралы қорытынды талаптардың әскери қызметке уақытша жарамсыздығын көздейтін тармақтарына сәйкес шығарылады. Науқастануы бойынша демалыс қалпына келу емінің соңғы кезеңі ретінде қаралады.
78. Науқастануы бойынша демалыс ұсыну көзделмейтін жағдайларда ӘДК әскери қызметшіні әскери қызметтің міндеттерін орындаудан 7 тәуліктен 15 тәулікке дейін босату (бұдан әрі – босату) туралы қорытынды шығарады, бірақ жалпы босату мерзімі 30 тәуліктен аспауы тиіс.
79. Штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін ӘДК-нің науқастануы бойынша босату (босатуды ұзарту) туралы қорытындысы ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабына енгізіледі және осы Нұсқаулыққа 10-қосымшаға нысан бойынша сәйкес медициналық куәландыру туралы анықтамамен ресімделеді.
80. Шақыру бойынша әскери қызмет өткереттін әскери қызметшілер науқастануы бойынша демалысқа кеткен кезде анықтаманың бір данасы оның қолына беріледі.
81. Оқу мерзімінің ұзақтығы кемінде алты ай біліктілігін жетілдіру курстарына, оның ішінде офицерлерді даярлау және қайта даярлау курстарына жіберілетін әскери қызметшілер ӘДК-да куәландырылмайды.
82. Дене салмағының индексі 18,5 кем болған кезде тамақтануы төмен мерзімді әскери қызметтегі әскери қызметшілеріне және Әскери институттың курсанттарына қатысты штаттық, штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін ӘДК үш айдан аспайтын мерзімге оларға көзделген азық-түлік үлесі нормасының жартысы шегінде оларды қосымша тамақтандыру туралы қорытынды шығарады.
83. Бойы 190 см және одан жоғары мерзімді әскери қызметтегі әскери қызметшілерге және Әскери институттың курсанттарына қатысты штаттық, штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін ӘДК үш айдан аспайтын мерзімге оларға көзделген азық-түлік үлесі нормасының жартысы шегінде оларды қосымша тамақтандыру туралы қорытынды шығарады.
84. Штаттық, штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін ӘДК тәуліктік азық-түлік үлесі нормасының жартысы шегінде оларды қосымша тамақтандыруды ұзарту туралы қорытындыны медициналық көрсеткіштер бойынша шығарады (көңіл-күйінің нашарлауы, ашығуды сезінуі, тамақтанғаннан кейін тойғанын сезбеуі, дене салмағының теріс динамикасы).
85. Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылығы жеке бағалауды көздейтін науқастанулар кезінде әскери қызметте болудың шекті жасына жеткен келісім шарт бойынша әскери қызметшілерге қатысты «В» - «әскери қызметке шектеулі жарамды» деген қорытынды шығарылады.
86. Куәландырылатын адам әскери қызметте болудың шекті жасына жеткен кезде және медициналық құжаттары және қызметтік мінездемесі әскери қызметтің міндеттерін орындау қабілетінің төменгенін көрсетсе, «әскери қызметке шектеулі жарамды» деген қорытынды шығарады.
87. Әскери қызметшіде бірін біріне әсерін тигізетін бірнеше ауру анықталған кезде (Талаптардың 2-қосымшаның үш және үштен көбірек пункттер), ӘДК әскери қызметке жарамдылық санатын көрсете отырып аурулар жиынтығы бойынша қорытынды шығарады.

6. Климаттық жағдайлары қолайсыз аумақта әскери қызмет
өткеруге(отбасы мүшелері үшін тұруға) жарамдылығын айқындау
үшін шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер құрамының
адамдарын және келісім шарт бойынша әскери қызметшілерді
медициналық куәландыру

88. Климаттық жағдайлары қолайсыз аумақта қызмет өткеруге ауыстырылатын немесе қызмет өткеріп жатқан немесе команда бойынша өздерінде немесе отбасы мүшелерінде осы ауданда қызмет атқаруға (тұруға) кедергі жасайтын аурулардың болуы туралы шағымданған офицерлік құрам адамдары немесе келісім шарт бойынша әскери қызметшілер денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамдылығы деңгейін анықтау үшін ӘДК-ға медициналық куәландыруға жіберіледі. Оларды әскери қызметке жарамды немесе әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды деп таныған жағдайда осы аудандарда қызмет өткеру мүмкіндігін анықтау үшін жіберіледі. Көрсетілген аудандарда тұру мүмкіндігін анықтау үшін олардың отбасы мүшелері осы тәртіппен жіберілуі мүмкін.
89. Әскери қызметшінің асырауындағы, оның жеке ісінде жазылған және онымен бірге тұратын отбасының басқа мүшелері денсаулық жағдайы бойынша бөгде адамның тұрақты күтіміне мұқтаж болған және басқа жақын туыстары болмаған жағдайда ғана куәландыруға жіберіледі.
90. ӘДК-ға медициналық куәландыруға:
1) жер климаттық жағдайлары қолайсыз аудандарға қызмет өткеру үшін ауыстырылатын офицерлік құрам адамдары, сондай-ақ олардың отбасы мүшелері – өңірлік қолбасшылық қолбасшыларының, оларға тең және жоғары адамдардың шешімі бойынша;
2) қатардағы және сержанттар құрамындағы келісім шарт бойынша әскери қызметшілер, сондай-ақ олардың отбасы мүшелері – өңірлік қолбасшылық қолбасшыларының, әскери бөлім және құрама командирлерінің шешімі бойынша жіберіледі.
91. Жолдамада әскери қызметші әскери қызмет өткеру үшін жіберілетін немесе қызмет өткеретін нақты жері (аудан, қала, облыс) медициналық куәландырудың мақсаты, көрсетілген жер климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерге жатқызылатыны немесе жатқызылмайтыны көрсетіледі (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 17 шілдедегі № 942 қаулысымен бекітілген Әскери қызметшілерге еңбек сіңірген жылдарына қарамастан, ұзақтығы 40 тәулік жыл сайынғы негізгі демалыс беру құқығын беретін қызмет өткеру жерлерінің тізбесіне сәйкес).
92. Климаттық жағдайы қолайсыз жерлерде қызмет өткеретін немесе осы жерлерге қызмет өткеруге жіберілетін әскери қызметшілердің әскери қызметке жарамдылығын және осы жерлерде қызмет етуге жарамдылығын анықтау үшін медициналық куәландыру денсаулық сақтау саласындағы өкілетті органдардың келісуі бойынша бекітілген Қазақстан Республикасының жекелеген жерлерінде әскери қызмет өткеруге (отбасы мүшелері үшін тұруға) осы Нұсқаулыққа 13-қосымшада көрсетілген медициналық қарсы көрсеткіштердің тізбесіне сәйкес жүргізіледі.
93. Медициналық куәландыруды дәрігер-мамандар: хирург, терапевт (он бес жасқа дейінгі балаларды – педиатр), невропатолог, окулист, оториноларинголог, дерматовенеролог, стоматолог, әйелдерге қатысты – гинеколог жүргізеді. Патологиялар бар болған жағдайларда басқа да дәрігер-мамандар тартылады.
Медициналық куәландыру алдында:
1) кеуде қуысы мүшелерін флюорографиялық (рентгенологиялық) тексеру;
2) қанды клиникалық талдау;
3) мерезге микропреципитация реакциясы (микрореакция);
4) зәрді жалпы талдау жүргізіледі.
Диагнозды нақтылау үшін басқа да қосымша медициналық тексерулер жүргізіледі.
Қырық жастан асқан адамдарға ЭКГ (тыныштықта және жүктемеден кейін), көз ішінің қысымын өлшеу, қандағы қанттың деңгейін анықтау жүргізіледі.
Қырық жастағы және одан асқан әскери қызметші әйелдерге маммологтың тексеруі; онкологиялық тексеру – онкоцитологияға сүртінді; көрсеткіштер бойынша биопсия; овариалды-етеккір циклы бұзылған кезде гормоналдық тексеру және эндокринологтың консультациясы жүргізіледі. Медициналық көрсеткіштер бойынша клиникалық тексерулер жүргізіледі.
94. Әскери-дәрігерлік комиссия әскери қызметшілерді және олардың отбасы мүшелерін медициналық тексеруді медициналық бақылау мен емдеулердің деректерін ескере отырып, мұқият объективті тексеруден кейін жүргізеді.
Куәландыру кезінде ӘДК, сондай-ақ:
1) білікті медициналық көмек болса тұрмысы жақсы аудандарда және гарнизондарда қызмет ету (тұру) жағдайы климаттың қолайсыз әсерін айтарлықтай төмендететінің және емді ойдағыдай жүргізуге мүмкіндік беретінің ескере отырып, куәландырылатын адамның қызмет өткеруге жіберілетін немесе өткеріп жатқан аудандағы қажетті медициналық көмектің шынайы жағдайын және оны алу мүмкіндігін;
2) әскери қызметшінің отбасы мүшелері климаттық жағдайлары ауыр жерлерде әскери қызметтің міндеттерін орындаумен байланысты әскери қызметтің қиындықтарын көрмейтінін;
3) әскери қызметшілердің немесе оның отбасы мүшелерінің денсаулық жағдайы бойынша оларды еліміздің орталық аудандарына немесе климаты бірқалыпты аудандарға ауыстыру мүмкіндігінің шектелгендігін ескеруі тиіс.
Сондықтан, ӘДК-нің қандай да бір ауданында қызмет өткеруіне (тұруына) қарсы көрсетілімдер туралы қаулыларын қажетті медициналық көмекті ӨңҚ шегінде көрсетудің барлық мүмкіндігі таусылған және әскери қызметшіні осы аудандарға жібермеу немесе осы аудандардан ауыстырмау оның денсаулығын сақтайтын жалғыз шара деп танылған жағдайда ғана шығарған жөн.
95. Куәландыру нәтижесінде ӘДК:
1) әскери қызметшінің Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық деңгейін;
2) куәландырылатын адамды ӘДК-ге жіберген қолбасшылықтың, бастықтың жолдамасында көрсетілген ауданда денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды немесе әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды деп танылған әскери қызметшінің қызмет өткеру, ал оның отбасы мүшелерінің тұру мүмкіндігін айқындайды. Бұл ретте ӘДК осы Нұсқаулыққа 13-қосымшаға сәйкес Климаттық жағдайы қолайсыз жерлерде әскери қызметшілердің және олардың отбасы мүшелерінің қызмет өткеруіне (тұруына) медициналық қарсы көрсеткіштер тізбесін басшылыққа алады;
3) егер осы ауданда қызмет өткерудің (тұру) қарсы көрсеткіштері болса, алдымен ӨңҚ ішінде ауыстыру мүмкіндігін, сондай-ақ ауыстырудың шұғылдығын ескере отырып, әскери қызметші немесе отбасы мүшесі ауыруының сипатына байланысты оны қандай ауданға ауыстыруға болатынын айқындайды.
96. Әскери қызметшілердің отбасы мүшелерін климаттық жағдайлары қолайсыз аумаққа жібергенге дейін медициналық куәландыру кезінде штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін ӘДК:
1) жолдамада көрсетілген жерде тұруға жарамдылығын немесе жарамсыздығын;
2) әскери қызметші ауыстырылатын немесе ол қызмет өткеретін жерде жоқ мамандандырылған медициналық денсаулық сақтау ұйымында ұзақ (он екі айдан астам) емделуге және бақылауға, девианттық мінез-құлқы бар балаларға арналған мамандандырылған білім беру ұйымдарында оқуға, тәрбиеленуге мұқтаждығын;
3) климаттық жағдайлары қолайсыз жерде мамандандырылған медициналық көмек көрсететін мекемелердің немесе мамандандырылған мектепке дейінгі (оқу) ұйымдардың болуын;
4) олардың тасымалдауға жарамдылығын айқындайды.
97. Әскери қызметшінің отбасы мүшелерінде әскери қызметші ауыстырылатын немесе ол әскери қызмет өткеретін жерде жоқ мамандандырылған медициналық денсаулық сақтау ұйымдарында ұзақ (он екі айдан астам) емделуді немесе қосалқы мектептер мен девианттық мінез-құлқы бар балаларға арналған мамандандырылған білім беру ұйымдарында оқытуды (тәрбиелеуді) талап ететін науқастардың немесе дамудағы ауытқулардың болуы әскери қызметшінің отбасы мүшелерінің бұл жерде тұруына қарсы көрсеткіш болып табылады.
98. Жоғарыда көрсетілген медициналық денсаулық сақтау ұйымдарының, арнайы оқу (мектепке дейінгі) ұйымдарының болуы туралы мәліметтерді ӘДК денсаулық сақтау, білім және ғылым саласындағы өкілетті органдардан сұрату бойынша алады.
99. Тасымалдауға жарамсыздығы туралы қорытынды шығаруға науқасты тасымалдау (қашықтық пен көлік түріне қарамастан) денсаулық жағдайының күрт нашарлауына немесе өліммен аяқталуға алып келетін ағза функцияларының бұзылуы негіз болып табылады.
100. Отбасының ауыстыруды үш ай мерзім ішінде қысқы (жазғы) оқу кезеңі аяқталған соң жүзеге асырылады.
Медициналық куәландырудың нәтижелері бойынша ӘДК мынадай қорытындылардың бірін шығарады:
1) климаттық жағдайлары қолайсыз аумақтарда қызметке (отбасы мүшелері үшін тұруға) жарамды;
2) климаттық жағдайлары қолайсыз аумақтарда қызметке (отбасы мүшелері үшін тұруға) жарамсыз;
3) девианттық мінез-құлқы бар балалар мен жасөспірімдерге арналған арнайы медициналық ұйымда (бейіні көрсетіледі) ұзақ емделуге (қаралуға) немесе қосалқы мектепте немесе арнайы білім беру ұйымдарында оқуға (тәрбиелеуге) мұқтаж;
4) отбасы отағасын бір айдан үш айға дейінгі мерзім ішінде (қысқы (жазғы) оқу кезеңі аяқталғаннан кейін) ауыстыру мақсатқа сай;
5) тасымалдауға жарамсыздығына байланысты (облыс, қала, аудан көрсетіледі) көшу қарсы көрсетілген;
6) 101. ӘДК-нің қорытындысы осы Нұсқаулыққа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ӘДК отырыстары хаттамаларының кітабына енгізіледі.
Қазақстан Республикасының осы ауданында қызмет етуге (тұруға) қарсы көрсеткіштері болмаса ӘДК мынадай қорытынды шығарады:
«___________ ауданында қызмет етуге (тұруға) қарсы көрсеткіштер жоқ».
Бұл, сонымен қатар, куәландыру күнін және диагнозы көрсетіліп, әскери қызметшінің медициналық кітапшасына, отбасы мүшесінің медициналық құжатына ӘДК төрағасының қолы қойыла отырып жазылады. Әскери қызметшіні немесе оның отбасы мүшесін ӘДК-ге жіберген командирге немесе кадр органына Нұсқаулыққа 10-қосымшаға сәйкес нысан жөніндегі медициналық куәландыру бойынша анықтама жіберіледі.
102. Командирдің немесе кадр органының жолдамасында қызмет етуге (тұруға) денсаулық жағдайы бойынша қарсы көрсеткіштер болса, ӘДК осы Нұсқаулыққа 14-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгіленген нысан және тәртіп бойынша үш данада науқастануы туралы куәлік жасайды. Әскери қызметшіге қорытындыда алдымен Талаптардың тиісті тармағы мен бағанына сілтеме жасай отырып, әскери қызметке жарамдылығы деңгейі туралы жазады.
103. ӘДК-нің Қазақстан Республикасының қандай да бір ауданында қызмет өткеруге (тұруға) қарсы көрсеткіштерінің болуы туралы қорытындысы бар науқастану туралы куәлікті штаттық ӘДК бекітуі тиіс.
Штаттық ӘДК бекітілген науқастану туралы анықтаманың данасын оны ұсынған ӘДК-ге қайтарады немесе ұсынымы бойынша куәландыру жүргізілген командирге, бастыққа немесе кадр органына жолдайды.
Бекітілмеген науақастану туралы куәліктің бірінші данасы бекітпеу себептерін жаза отырып, оны жасаған ӘДК-ге қайтарылады, ал екінші данасы штаттық ӘДК-нің істеріне тігіледі.
Штаттық ӘДК-нің қаулысы соңғы болып табылады және бекітуге жатпайды.
104. Штаттық ӘДК, сондай-ақ медициналық бөлімдердің тиісті бастықтары әскери қызметшілерді және олардың отбасы мүшелерін куәландыру сапасын бақылайды.
105. Әскери-дәрігерлік комиссияның әскери қызметшінің оның денсаулық жағдайы бойынша немесе оның отбасы мүшелерінің денсаулық жағдайы бойынша басқа ауданға (жерге) ауыстыруға немесе қандай да бір ауданға жібермеуге мұқтаждығы туралы бекітілген қорытындысын іске асыру тиісті командирлердің (бастықтардың) шешімі бойынша жүргізіледі.

7. Шетел мемлекеттеріне шығатын келісім шарт бойынша әскери
қызметшілерді және олардың отбасы мүшелерін
медициналық куәландыру

106. Әскери қызметшілердің отбасы мүшелерін медициналық куәландыру туберкулезге қарсы, тері-венерологиялық, психоневрологиялық және наркологиялық диспансерлерден олардың есепте тұрмайтыны туралы анықтамалардың міндетті түрде болған кезде жүргізіледі. Анықтамалар куәландыру жүргізген ӘДК-де сақталады.
107. Шетел мемлекеттеріне ұзақ уақыт (алты айдан астам) іссапарларға жіберілетін әскери қызметшілерді және олардың отбасы мүшелерін медициналық куәландыру денсаулық сақтау саласындағы өкілетті органмен келісу бойынша бекітілетін осы Нұсқаулыққа 15-қосымшаға сәйкес шетел мемлекетінде қызмет өткеруге (отбасы мүшелері үшін – тұруға) медициналық қарсы көрсеткіштер тізбесінің негізінде жүргізіледі.
108. Шетел мемлекеттеріне ұзақ уақыт (алты айдан астам) іссапарларға шығатын келісім шарт бойынша әскери қызметшілерді, олардың отбасы мүшелерін ӘДК-нің дәрігер-мамандары куәландырады.
Қажет болған жағдайда басқа да мамандықтағы дәрігерлер тартылады.
109. Медициналық куәландырудың нәтижелері бойынша ӘДК мынадай қорытындылардың бірін шығарады:
1) шетел мемлекетінде қызмет өткеруге (отбасы мүшелері үшін – тұруға) жарамды;
2) шетел мемлекетінде қызмет өткеруге (отбасы мүшелері үшін – тұруға) жарамсыз.
110. ӘДК-нің қорытындысы осы Нұсқаулыққа 16-қосымшаға сәйкес нысан бойынша шетел мемлекетіне шығатын азаматтың денсаулық жағдайы туралы анықтамамен ресімделеді.
111. Шетел мемлекетінде қызмет өткеруге (тұруға) жарамсыз деп танылған адамдарға анықтама төрт данада жасалады және штаттық ӘДК-ге бекітілуге жолданады. Бұл ретте көрсетілген анықтаманың тиісті ӘДК бекіткен бірінші және екінші даналары медициналық куәландыруға жіберген әскери бөлімнің командиріне жіберіледі, үшінші данасы куәландыру жүргізген ӘДК-де қалады, төртінші данасы анықтаманы бекіткен штаттық ӘДК-де сақталады.
112. Радиоактивті заттармен (бұдан әрі – РЗ), иондаушы радиация көздерімен (бұдан әрі – ИРК), элетромагниттік өріспен (бұдан әрі - ЭМӨ) және лазерлік сәулелену (бұдан әрі - ЛС) көздерімен қызмет өткеріп жатқан әскери қызметшілерді куәландыру кезінде, ӘДК шетел мемлекетінде әскери қызмет өткеруге жарамдылығын анықтаумен қатар РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеруге жарамдылығын (куәландыруға жолдамада тиісті нұсқаулар болса) айқындайды.
113. Шетел мемлекеттеріне ұзақ уақыт (алты айдан астам) іссапарларға балаларымен шығатын адамдар ӘДК-ге балалар бақылауда тұрған жері бойынша денсаулық сақтау ұйымдарынан жүргізілген профилактикалық екпелердің және шетелге шығатын жылы жоспарланған екпелер көрсетілген профилактикалық екпелердің картасын (сертификат) ұсынады.
114. Карантиндік инфекциялар бойынша қолайсыз елдерге шыққанда және куәландырылатын адамдарға осы инфекцияларға қарсы профилактикалық екпелерді жүргізу үшін қарсы көрсеткіштер болған кезде штаттық емес тұрақты жұмыс істейтін ӘДК шетел мемлекетінде қызмет өткеруге (тұруға) жарамсыздығы туралы ӘДК қорытындысын шығарады.
115. Әскери қызметшіде, оның отбасы мүшесінде, азаматтық персонал адамында олардың шетел мемлекетінде ұзақ уақыт (алты айдан астам) іссапарда болған кезеңінде тұрып жатқан мемлекеттен кету денсаулықты сақтап қалудың жалғыз шарасы болатын аурумен науқастанған кезде олардың Қазақстан Республикасына мерзімінен бұрын қайтуы ӘДК-нің қорытындысы, ал ӘДК болмаған кезде тұрып жатқан мемлекет дәрігерлерінің консилиумы негізінде жүргізіледі.
116. Отбасы мүшелерін шетел мемлекетінде тұруы үшін медициналық куәландыру Шетел мемлекетінде қызмет өткеруге (отбасы мүшелері үшін – тұруға) осы Нұсқаулыққа 15-қосымшасында көрсетілген медициналық қарсы көрсеткіштер тізбесіне сәйкес жүргізіледі.

8. Радиоактивті заттармен, ионды сәулелену көздерімен,
электромагнитті өріс және лазерлік сәулелену көздерімен
қызмет өткеру үшін іріктелетін және қызмет өткеріп жатқан
әскери қызметшілерді медициналық куәландыру

117. РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеру үшін іріктеліп жатқан және қызмет өткеріп жатқан адамдарға медициналық куәландыру басталғанға дейін Қағиданың 121-тармағында көрсетілген тексерулер тізбесі жүргізіледі.
118. РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеріп жатқан әскери қызметшіні стационарлық тексеруге және медицинлақы куәландыруға жіберу кезінде әскери медициналық мекемеге маманның еңбек жағдайлары мен жұмыс орнын осы Нұсқаулыққа 17-қосымшаға сәйкес нысан бойынша санитарлық-гигиеналық сипаттау картасы ұсынылады.
119. РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеруге жарамдылығын жеке бағалау көзделген аурулар кезінде ӘДК-нің қызметке жарамдылығы немесе жарамсыздығы туралы қорытындысы патологиялық процестің орнын толтыру деңгейін, куәландырылатын адамның әскери-есептік мамандығын, жалпы еңбек өтілін және атқарып отырған немесе тағайындалатын мамандық бойынша еңбек өтілін ескере отырып, денсаулық жағдайын, әскери бөлім қолбасшылығының және дәрігерінің куәландырылатын адамның әскери-есептік мамандық бойынша әскери қызметтің міндеттерін орындау қабілеті туралы пікірлерін ескере отырып, шығарылады.
120. Әскери қызметке уақытша жарамсыздықты көздейтін тармақтары бойынша РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет үшін іріктелетін адамдарға қатысты РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеруге жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады.
121. Талаптардың ІІІ баған бойынша әскери қызметке уақытша жарамсыздықты, РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеруге іріктелетін және қызмет өткеріп жатқан әскери қызметшілердің әскери қызметке жарамдылығын жеке бағалауды көздейтін тармақтары бойынша РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеруге жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады.
122. 18 жасқа дейінгі адамдар, әйелдер жүктілі анықталған сәттен бастап және баланы емізу кезінде РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ және ЛС көздерімен жұмыс істеуге жіберілмейді.

9. Әскери қызмет өткеруге (міндеттерді орындауға) байланысты
әскери қызметшілердің науқастануларының, мертігулерінің, қаза
табуының (қайтыс болуының) себепті байланысын айқындау

123. Осы Нұсқаулыққа 18-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия) туралы анықтама:
1) мертіккен (жараланған, жарақаттанған, контузия алған) әскери қызметшілерге;
2) науқастануы вирусты гепатит, жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы (бұдан әрі - ЖИТС) немесе адамның иммун тапшылығы вирусының жұқтырылуы (бұдан әрі - АИТВ) емделуде жатқан кезеңде хирургиялық араласу (медициналық манипуляция), қызметтік (кәсіби) медициналық міндеттерін атқару кезінде эпидемия ошағында болу немесе жаралану, жұқтыру салдарынан пайда болған әскери қызметшілерге;
3) науқастануы әскери қызметтің міндеттерін атқару кезінде жәндіктердің, бауырымен жорғалаушылардың шағуы немесе жануар келтірген дене жарақаты салдарынан пайда болған әскери қызметшілерге беріледі.
Мертігу туралы анықтама жоғарыда көрсетілген денсаулықтың зақымданулар алынған сәттен бастап 3 айдан кешіктірілмей жасалады, науқастану тарихында немесе мертігудің, науқастанудың себепті байланысы туралы қорытынды шығарған осы Нұсқаулыққа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабына қосымша ретінде сақталады.
124. Куәландырушы адам әкімшілік тергеу, анықтау және тергеу нәтижесінде анықталған құқық бұзушылық жасау салдарынан мертіксе (жараланса, жарақаттанса, контузия алса), әскери қызметтің міндеттерін орындаумен байланысты емес деп есептеген жөн.
Өзін-өзі жарақаттаған әскери қызметші қылмыстық жауапкершілікке тартылмаса немесе оған қатысты қылмыстық істі тергеу немесе сот органдары тоқтатса, ӘДК-нің мертігудің (жаралану, жарақаттану, контузия) әскери қызметтің міндеттерін орындаумен себепті байланысы туралы қорытындысы қылмыстық істе баяндалған барлық мән-жайларды ескере отырып, қабылданады.
125. Науқастану туралы куәлікте жазба түсіруге негіз болған құжаттарды міндетті түрде көрсете отырып, мертіккен (жараланған, жарақаттанған, контузия) мән-жайы жазылады, мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия) салдарын объективті тексеру деректері келтіріледі, сондай-ақ басқа анықталған науақастармен қатар осы зардаптардың барлық диагноздары көрсетіледі.
Мертігудің (жаралану, жарақаттану, контузия) салдары куәландырылатын адамның әскери қызметке (әскери мамандығы бойынша қызметке және т.б.) жарамдылығын шектеуіне немесе шектемеуіне қарамастан осы фактіні және мән-жайды растайтын құжаттар болса, ӘДК-нің мертігудің (жаралану, жарақаттану, контузия) әскери қызметтің міндеттерін орындаумен себепті байланысы туралы қаулысы науқастануы туралы куәлікке немесе анықтамаға жазылады.
126. Штаттық ӘДК-нің мертігудің, науқастанудың себепті байланысы туралы қорытындысын комиссия төрағасы ресімдейді, қол қояды, штаттық ӘДК-нің мөрімен куәландырылады және шағымданушыға беріледі (жолданады).
127. Егер азаматтың медициналық куәландыру нәтижелері туралы құжаттары болмаса немесе оны медициналық куәландыру жүргізілмесе, ӘДК-нің науқастанудың, мертігудің себепті байланысы туралы қорытындысын шығару үшін науқастану тарихындағы, медициналық кітапшадағы, медициналық анықтамадағы, мұрағат анықтамасындағы, жеке ісіндегі, әскери билетіндегі, жеке куәлігіндегі, әскери бөлім құжаттарының үзінділеріндегі, әкімшілік (қызметтік) тергеу материалдарындағы, қылмыстық іс материалдарындағы жазбалар негіз болып табылады.
128. Әскери қызмет өткерген азаматтардың денсаулық сақтау ұйымдарында емделуде болғаны туралы, әскери қызмет өткергені туралы, ұрыс қимылдарына қатысқаны туралы мұрағаттық құжаттарды іздестіру кадр қызметіне жүктеледі.
129. Әскери қызметшілердің ұрыс қимылдарына қатысуына байланысты, әскери қызметтің міндеттерін (қызметтік міндеттерін) атқару, әскери қызмет өткеру, төтенше экологиялық жағдайлар салдарынан алынған, оның ішінде ионды сәуленің әсер етуінен және/ немесе олардың салдарынан науқастанудың, мертігудің (жаралану, жарақаттану, контузия алу) себепті байланысын анықтау үшін штаттық ӘДК-ге мынадай құжаттар ұсынылады:
1) азаматтың себепті байланысты анықтау туралы өтініші;
2) жеке басты куәландыратын құжат (көшірме);
3) әскери билет (түпнұсқа немесе көшірме);
4) Қазақстан Республикасы Ішкі Істер министрлігінің Орталық мұрағатының, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің және Ресей Федерациясы Қорғаныс министрлігінің азамат әскери қызмет өткерген әскери бөлімдердің орналасуы туралы анықтамалар;
5) әскери госпитальдардан (лазареттерден), медициналық пункттерден әскери қызмет өткеру кезеңіндегі медициналық құжаттардың үзінділері;
6) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі емдеу мекемелерінің медициналық құжаттарынан үзінділер (көрсетілген емдеу мекемелерінің бастықтары елтаңбалық мөрмен куәландырылған тексеру нәтижелері бар, науқастанудың басталған уақыты, өршу жиілігі және т.б. көрсетілген науқастану тарихынан үзінділер);
7) амбулаториялық картасынан, медициналық кітапшасынан егжей-тегжейлі үзінділер;
8) мүгедектіктігін дәлелдейтін құжаттар (егер болса);
9) Чернобыль атомдық электростанциясы (бұдан әрі – Чернобыль АЭС) апат салдарын жоюға қатысушы немесе ядролық қаруды сынауға қатысушы, ұрыс қимылдарына қатысушы куәлігінің куәландырылған көшірмелері;
10) Радиоактивті сәулеленуге ұшыраған адамдардың (радиоактивті сәулеленумен ластанған аумақтарда әскери қызмет өткерген адамдар үшін) науқастануларының себепті байланысын анықтау жөніндегі өңіраралық сараптау кеңесі қорытындыларының көшірмелері.
Қажет болған жағдайда Қорғаныс министрлігінің ӘДК қосымша құжаттар сұратады.
130. Жоғарыда көрсетілген тізбелерді ұсыну негізіндегі ӘДК-нің себепті байланысты анықтау жөніндегі отырысының нәтижелері осы Нұсқаулыққа 19-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ӘДК отырысының хаттамасымен ресімделеді.

10. Әскери қызметті шақыру бойынша өткеретін,денсаулық жағдайы
бойынша негізсіз шақырылған әскери қызметшіні қайтару
себептерін тексеру

131. Жедел мақсаттарда штаттық ӘДК Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарына әскерге шақырылуға жатпаған және денсаулық жағдайы бойынша мамыр мен қазан (көктемгі шақыру барысында шақырылғандар санынан); қараша мен сәуір (күзгі шақыру барысында шақырылғандар санынан) кезеңдерінде мерзімінен бұрын босатылған әскери қызметшілердің есебін жүргізеді.
132. Әскери қызметті шақыру бойынша өткеретін, денсаулық жағдайы бойынша негізсіз шақырылған әскери қызметшіні әскери қызметтен мерзімінен бұрын босату фактілері қайтаруды құрайды, (бұдан әрі - әскерлерден қайтару).
133. Әскерлерден қайтару әскери қызметке шақыру кезінде азаматтарды медициналық куәландыру сапасының негізгі көрсеткіші болып табылады, әскерлерден қайтарудың әрбір жағдайын тексеру, шақырылушыларды куәландыру кезінде дәрігерлердің қателіктерін айқындау, зерделеу және нақты себептерін талдау, осы себептерді денсаулық сақтау органдарымен бірлескен алқаларда (отырыстарда) талқылау, азаматтарды әскери қызметке шақыру кезінде жас буынды медициналық іріктеуге тартылатын дәрігер-мамандардың жұмысында осы тәрізді кемшіліктерді жібермеу мақсатында жергілікті жағдайларды ескеретін келесі жоспарларды әзірлеу міндетті, ерекше мағына береді.
134. Әскерлерден қайтарудың әрбір жағдайы бойынша штаттық ӘДК тиісті қорғаныс істері жөніндегі департаментке (бұдан әрі - ҚІД) хабарлама мен әскерлерден қайтарылған әскери қызметшінің науқастануы туралы куәлігін жібереді. ҚІД бастығы көрсетілген құжаттарды алуы бойынша қайтаруды әкімшілік (қызметтік) тексеру тағайындайды, оны ұйымдастыру мен жүргізу тиісті қорғаныс істері жөніндегі бөлім (басқарма) (бұдан әрі - ҚІБ) бастығына жүктеледі, ол қайтаруға тексеру жүргізуді ұйымдастырады, осы Нұсқалыққа 20-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Азаматты денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақыру себептерін зерделеу картасының (бұдан әрі – зерделеу Карта) тиісті бөлімдерін 5 данада толтыра отырып, денсаулық жағдайы бойынша әскерге дұрыс шақырылмау себептерін айқындайды.
135. Тексеру барысында денсаулық жағдайы бойынша әскерлерден қайтарылған әскери қызметшілерді негізсіз шақырудың нақты себептері айқындалу керек, ол үшін оның барлық медициналық құжаттары тексеріледі («Баланың даму тарихынан» бастап, оның балалар медициналық денсаулық сақтау ұйымынан үлкендердің денсаулық сақтау жүйесіне (ересектер қызметіне) қабылдау-жіберу актісі). 15-16 жаста, сондай-ақ 17 жаста шақыру учаскелеріне тіркеу кезінде және 18 жаста әскери қызметке шақыру кезінде медициналық куәландыру нәтижелері тиянақты қаралады.
136. Алынған деректер зерделеу Картаның тиісті бөлімдеріне енгізіледі:
ҚІБ-мі І, ІІ, ІІІ бөлімдерді толтырады, одан кейін бастық пен ҚІБ жанындағы әскери комиссияның төрағасы, дәрігер – шақыру комиссиясының мүшесі қол қояды және елтаңбалық мөрмен бекітіледі. Содан кейін зерделеу Картаның 4 данасы ҚІД-ің мекен жайына жіберіледі, ал зерделеу Картаның 5-данасы ҚІБ-де одан әрі жұмыс істеу үшін қалады.
137. Зерделеу Картаны алғаннан кейін ІV бөлімді қорғаныс істері жөніндегі департамент толтырады, оған бастық, ӘДК төрағасы (2-бөлім бастығының аға көмекшісі) және әскери қызметке денсаулық жағдайы бойынша негізсіз шақырылған шақырылушының науқастану бейіні бойынша сол саланың бас медицина маманы қол қояды және қорғаныс істері жөніндегі департаменттің және облыстық денсаулық сақтау департаментінің елтаңбалық мөрімен бекітіледі.
138. Содан кейін зерделеу Картаның 3 данасын ҚІД-ің бастығы әскери қызметке денсаулық жағдайы бойынша негізсіз шақыру себептерін түпкілікті айқындау үшін штаттық ӘДК-ға жібереді.
139. Мерзімді қызмет әскери қызметшісін әскерлерден қайтару негізсіз болған жағдайда ҚІД-ің бастығы қайтарылушыны бақылау медициналық тексеру жүргізуді ұйымдастырады және барлық материалдарды (бірінші кезекте әскерлерден қайтару негізсіздігін дәлелдейтін, қайта тексеру жүргізілген медициналық денсаулық сақтау ұйымдарының елтаңбалық мөрімен бекітілген және бас дәрігердің, емдеу бөлімі бойынша бас дәрігер орынбасарының қолдарымен расталған медициналық сипаттағы) зерделеу Картамен бірге штаттық ӘДК-ға тексеру және келесіде шешім қабылдау үшін жібереді.
140. Штаттық ӘДК зерделеу Картаны ҚІД-тан алуы бойынша ондағы барлық мәліметтерді бағалайды және әскерлерден қайтарудың түпкілікті себебін айқындайды.
141. Штаттық ӘДК бастығы алынған әскери қызметке денсаулық жағдайы бойынша негізсіз шақыру себептері түпкілікті айқындалған нәтижелері бар зерделеу Картаның 3 данасының біреуін тиісті ҚІД-ке, екіншісін – талдау және азаматтарды мерзімді әскери қызметке шақыру кезінде осындай кемшіліктерді жібермеу бойынша тиісті шараларды қабылдау үшін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Ұйымдастыру-жұмылдыру жұмыстары департаменті бастығының мекен жайына жібереді. Зерделеу Картаның үшінші данасы штаттық ӘДК-да есепке алу және талдау үшін қалады.
142. Денсаулығына байланысты басқа әскерлерден және әскери құрамаларынан қайтарылған әскери қызметшілерінің, Нұсқаулықтың 14-қосымшасына сәйкес, науқастық анықтамасы және зерделеу Картасы, қайтару себебін талқылау және қайтару негізін қадағалау үшін, басқа әскерлер және әскери құрамалардың штаттық ӘДК-на жіберіледі.
Тексеру нәтижелері есепке алу және талдау үшін Қорғаныс Министрлігі Орталық ӘДК-на жіберіледі.

11. Әскери-дәрігерлік комиссиялардың қорытындыларын ресімдеу

143. Куәландырылатын адамдар туралы мәліметтер, диагнозы және ӘДК қорытындылары осы Нұсқаулыққа 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша әскери-дәрігерлік комиссия отырыстарының хаттамалар кітабына жазылады.
Бұдан басқа көрсетілген мәліметтер мен ӘДК қорытындылары:
1) әскери қызмет өткермейтін және келісім шарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтарға – келісім шарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтың медициналық куәландыру картасына;
2) әскери оқу орындарына түсетін азаматтарға - әскери оқу орнына түсетін азаматтың медициналық куәландыру картасына, ал әскери қызметшілерге бұдан басқа, медициналық кітапшаға;
3) сырттай оқу нысанына түсетін әскери қызметшілерге – анықтамаға және медициналық кітапшаға;
4) әскери қызметшілерге – науқастануы туралы куәлікке, анықтамаға және медициналық кітапшаға;
5) запастағы азаматтарға - запастағы азаматтың медициналық куәландыру картасына;
6) ӘДК-ден әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз деп танылған запастағы офицерлерді есепке алу мақсатында куәландырған кезде - науқастануы туралы куәлікке;
7) әскери қызметке шақырылған (оларды әскери қызметке шақыру туралы бұйрығы болған кезде), бірақ әскери бөлімдерге жіберілмеген және әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз деп танылған;
әскери қызметке бейбіт уақытта жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды деп танылған;
әскери қызметке шектеулі жарамды деп танылған запастағы офицерлерге науқастануы туралы куәлікке, ал әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды, әскери қызметке уақытша жарамсыз деп танылғандарға – анықтамаға;
8) әскери қызметшілердің отбасы мүшелеріне науқастануы туралы куәлікке немесе анықтамаға;
9) азаматтық персонал адамдарына анықтамаға, ал РЗ-мен, ИРК-пен, ЭМӨ көздерімен жұмыс істейтіндерге амбулаториялық картаға немесе медициналық кітапшаға;
10) стационарлық емделуде (тексеруге) жатқан адамдарға науқастану тарихына.
144. ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабын барлық ӘДК-де сол комиссиялардың хатшылары жүргізеді. ӘДК отырыстарының хаттамаларына төраға, ӘДК отырысына қатысқан комиссия мүшелері (екеуден кем емес) және комиссия хатшысы комиссия отырысы болған күні қол қояды.
145. ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына куәландырылушы адамның паспорт деректері (жеке басын растайтын төлқұжаттың негізінде), оның шағымдары мен науқастанудың қысқаша анамнезі, объективті тексерудің негізгі деректері, науқастануына қойылған диагнозды растайтын арнайы тексерулер нәтижелері және ӘДК қорытындысы жазылады.
146. Мертіккен (жараланған, жарақаттанған, контузия алған) әскери қызметшілерді, әскери жиыннан өткен, азаматтарды куәландыру кезде ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия алу) жағдайлары, осы жағдайларды растайтын құжаттарға (оның нөмірі, күні, кім берді) міндетті түрде сілтеме жасай отырып толық жазылады.
147. Госпитальдық ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабының «шағымдары мен анамнез» бағанында қосымша куәландырылатын адамның науқастану тарихының нөмірі көрсетіледі.
148. ӘДК қорытындысы науқастануы туралы куәлікпен ресімделген жағдайда ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына объективті тексеру деректерін және арнайы тексерулер нәтижелерін жазбауға рұқсат етіледі. Бұл ретте науқастануы туралы куәліктің бір данасы ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына қосымша ретінде сақталады.
149. ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына және науқастануы туралы куәліктің көрсетілген данасына штаттық ӘДК хаттамасының күні, нөмірі және қорытындысының мазмұны жазылады.
150. Штаттық, госпитальдық ӘДК, медициналық комиссиялар отырыстарының хаттамалар кітабы, науқастануы туралы куәліктер (анықтамалар) 50 жыл сақталады.
151. Уақытша жұмыс істейтін ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабы 5 жыл бойы сақталады.
152. Штаттық ӘДК сол комиссияларда куәландырылатын адамдарға ғана ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабын жүргізеді.
153. Штаттық ӘДК-ға ұсынылған науқастануы туралы куәліктерді (анықтама) қараған кезде штаттық ӘДК бекіткен қорытындыға төраға, комиссия отырысына қатысқан комиссия мүшелері (екеуден кем емес) және хатшы қол қойған науқастануы туралы куәліктердің (анықтама) екінші даналары ӘДК отырыстарының хаттамалары болып табылады.
154. Науқастануы туралы куәліктердің және анықтамалардың екінші даналары 50 жыл сақталады.
155. Штаттық комиссиялар жыл бойы қаралған науқастануы туралы куәліктердің және анықтамалардың алфавиттік есебін жүргізеді.
156. Штаттық ӘДК Психикалық ауытқулары, қатерлі жаңа өскіндері, венерологиялық аурулары бар адамдарға, ЖИТС-пен науқастанғандарға, АИТВ-жұқтырғандарға жасалған науқастануы туралы куәліктердің немесе анықтамалардың әрбір данасының бет жағының үстіңгі бөлігіне мынадай мазмұндағы мөртабан қояды: «Көшірмелерді жасауға, қолына беруге, мәліметтерді жариялауға тыйым салынады».
157. Көрсетілген науқастануы туралы куәліктердің, анықтамалардың көшірмелері құқық қорғау органдарының, медициналық ұйымдардың немесе халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөліністерінің сұрау салуы бойынша, біржолғы жәрдемақы алу үшін және сақтандыруды қамтамасыз ету құжаттарын ресімдеу үшін әскери бөлім командирлерінің сұрау салуы бойынша жасалады.
158. Бекітілуі немесе бақылануы тиіс ӘДК қорытындылары бар барлық науқастануы туралы куәліктер мен анықтамалар куәландырылудан кейін 5 жұмыс күннен кешіктірілмей штаттық ӘДК-ге жіберіледі.
159. Бекітілген қорытындысы бар науқастануы туралы куәлік немесе анықтама бекітілгеннен (штаттық ӘДК-ден алғаннан) кейін 2 жұмыс күнінен кешіктірілмей куәландырылған адам әскери қызмет өткеретін әскери бөлімнің командиріне немесе оны куәландыруға жіберген бастыққа, ал әскери қызметші тікелей әскери медициналық мекемеден босатылған кезде куәландырушы адамның тұрғылықты жері бойынша кадр бөлімшесіне жіберіледі.
160. Науқастануы туралы куәлік куәландырылушы адамдардың қолдарына берілмейді.
161. ӘДК-нің науқастануы бойынша демалысқа немесе санаторлық емдеуге мұқтаждығы туралы қорытындысы бар анықтама куәландырылушы адамның қолына беріледі.
162. Штаттық ӘДК әскери қызметке денсаулық жағдайы бойынша дұрыс шақырылмаған мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерге науқастануы туралы куәлікті бекіткеннен кейін 5 жұмыс күнінен кешіктірмей шақыру орны бойынша ҚІД-ге хабарлама және бекітілген науқастануы туралы куәліктің көшірмесін жібереді.
163. Науқастануы туралы куәлік бейбіт уақытта:
1) әскери қызметке шектеулі жарамды;
бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;
әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамдылығы деп танылған барлық әскери қызметшілерге;
2) оқуға жарамсыз деп танылған әскери оқу орындарының курсанттарына (офицерлік атақтары жоқ тыңдаушыларға);
3) әскери қызмет өткерген азаматтарға және куәландырылатын адамдарға олардың әскери қызметтен босатылуы сәтіндегі жарамдық санатын айқындау үшін;
4) әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз деп танылған запастағы офицерлерге;
5) әскери қызметке шақырылған, бірақ әскери бөлімдерге жіберілмеген және:
әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз;
бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;
әскери қызметке шектеулі жарамды деп танылған запастағы офицерлерге жасалады.
164. ӘДК қорытындысы осы Нұсқаулыққа 21-Қосымшаға сәйкес жүргізіледі және
1) келісім шарт бойынша әскери қызмет өткеріп жатқан, климаттық жағдайлары қолайсыз жерлерде әскери қызмет өткеруге жіберілетін немесе осы аудандарда (жерлерде) әскери қызмет өткеріп жатқан және көрсетілген аудандарда (жерлерде) әскери қызмет өткеруге жарамсыз деп танылған әскери қызметшілерге;
2) келісім шарт бойынша әскери қызмет өткеріп жатқан және климаттық жағдайлары қолайсыз аудандарда тұруға жарамсыз деп танылған, мамандандырылған медициналық ұйымдарда ұзақ уақыт (12 айдан астам) емделуге, қаралуға, мамандандырылған оқу орындарында оқуға, тәрбиеленуге мұқтаж, тасымалдауға жарамсыз кезінде әскери қызметшілердің отбасы мүшелеріне Нұсқаулыққа 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша анықтамамен ресімделеді.
165. ӘДК-нің науқастануы туралы куәлікпен, әскери қызметке жарамдылық санатын өзгерту анықтамасымен ресімделген қорытындысын штаттық ӘДК бекітуі тиіс.
166. ӘДК-нің науқастануы бойынша демалысқа мұқтаждығы туралы қорытындысын штаттық ӘДК бақылауы тиіс.
167. Жүктілігіне байланысты РЗ-мен, ИРК-пен, ЗОҚ-пен, ЭМӨ көздерімен қызметке жарамсыз деп танылған әскери қызметші-әйелдерге ӘДК қорытындысы анықтамамен ресімделеді және штаттық ӘДК-де бекітілмейді (бақыланбайды).
168. Науқастануы туралы куәлік соғыс уақытында:
1) әскери қызметке жарамсыз, 6-12 айдан кейін қайта куәландырыла отырып, әскери қызметке уақытша жарамсыз деп танылған барлық әскери қызметшілерге;
2) әскери қызметке жарамсыз деп танылған запастағы офицерлерге жасалады.
169. ӘДК-нің соғыс уақытында науқастануы туралы куәлікпен ресімделген қорытындысы штаттық ӘДК-де бекітілуі, ал анықтамамен ресімделген қорытынды бақылануы тиіс.
170. Мерзімді әскери қызметке денсаулық жағдайы бойынша негізсіз шақырылған және куәландыру кезінде әскери қызметке жарамсыз деп танылған әскери қызметшілерге науқастануы туралы куәлік штаттық ӘДК-ге бекіту үшін төрт данада жіберіледі.
Штаттық ӘДК бекіткеннен кейін науқастануы туралы куәліктің бірінші және екінші данасы науқастануы туралы куәлікті ресімдеген ӘДК-ге қайтарылады; үшінші данасы 5 жұмыс күнінен кешіктірілмей әскери қызметшінің әскерге шақырылған жері бойынша ҚІД-ге жіберіледі, төртінші данасы штаттық ӘДК-де сақталады.
171. Науқастануы туралы куәлік штаттық ӘДК-ге бекіту үшін үш данада жіберіледі, науқастануы туралы куәліктің бірінші және екінші данасы штаттық ӘДК қорытынды шығарылғаннан кейін науқастануы туралы куәлікті ресімдеген ӘДК-ге бірінші данасын одан әрі азаматтың тұрғылықты жері бойынша кадр бөлімшесіне жіберу үшін жолданады, ал үшінші данасы штаттық ӘДК-де сақталады:
1) әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау үшін куәландырылған әскери міндеттілерге;
2) запастағы офицерлерге;
3) куәландыру кезінде:
әскери қызметке шектеулі жарамды;
бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды деп танылған әскери қызметшілерге, запастағы офицерлерге.
Штаттық ӘДК бекіткеннен кейін науқастануы туралы куәлікті бірінші және екінші даналарын науқастануы туралы куәлікті ресімдеген ӘДК-ге одан әрі әскери қызметшінің қызмет орны бойынша әскери бөлімге жіберу үшін қайтарады, үшінші данасы штаттық ӘДК-де сақталады.
172. Науқастануы туралы куәліктер штаттық ӘДК-ге бекітілу үшін екі данада жіберіледі: келісім шарт бойынша әскери қызметшілердің отбасы мүшелеріне, науқастануы туралы куәліктің бірінші данасын штаттық ӘДК науқастануы туралы куәлікті ресімдеген ӘДК-ге жібереді, ал екінші данасы штаттық ӘДК-де сақталады.
173. Куәландыру кезінде науқастануы бойынша демалысқа мұқтаж деп танылған әскери қызметшілерге үш данада анықтама ресімделеді.
Бірінші және екінші даналары әскери қызметшінің әскери қызмет өткеру орны бойынша әскери бөлімнің командиріне, ал үшіншісі штаттық ӘДК-ге бақылауға жіберіледі.
174. Мерзімді қызметтегі әскери қызметші науқастануы бойынша демалысқа кеткен кезде анықтаманың бірінші данасы оның қолына беріледі, ал екіншісі әскери бөлімнің ісінде қалады.
175. Штаттық ӘДК-нің бекітілмеген қорытындысы бар науқастануы туралы куәлік оның бекітілмеу себептері көрсетіле отырып және тиісті нұсқаулармен оны құрастырған ӘДК-ге қайтарылады, бекітілмеген қорытындысы бар науқастануы туралы куәліктің бір данасы штаттық ӘДК-де 3 жыл бойы сақталады.
176. Штаттық ӘДК науқастануы туралы куәліктің немесе анықтаманың көшірмесін кадр бастығының, халықты әлеуметтік қорғау саласындағы орталық атқарушы органның аумақтық бөліністерінің, құқық қорғау органдарының, әскери бөлім командирінің немесе кадрлар органының сұрату салуы бойынша береді.
ӘДК-нің қорытындысы осы мерзімде іске асырылмаса немесе мерзіміне қарамастан куәландырылушы адамның денсаулық жағдайында оның өтініші немесе азаматтық емдеу (емдеу-профилактикалық) немесе әскери медициналық мекемелері дәрігерлерінің қорытындылары бойынша бұрын шығарылған қорытындыларды қайта қарауға негіз болатын елеулі өзгерістер болса, ӘДК қайта медициналық куәландыру жүргізеді. Бұл ретте қызметтік және медициналық құжаттарда қайта куәландырудың себептері, әскери қызметшінің денсаулық жағдайы динамикалық бақылау нәтижелері, медициналық көмекке шағымдануы, жұмысқа қабілетсіздік саны, куәландырылатын адамның денсаулық жағдайының лауазымы бойынша әскери қызметтің міндеттерін орындауға тигізетін әсері туралы мәліметтер, қолбасшылықтың әскери қызмет өткеруінің мақсатқа сай болуы туралы пікірі көрсетіледі.
177. ӘДК-нің сот ұйғарымы бойынша бұған дейін ведомстволық штаттық ӘДК куәландырған әскери қызметшілерге қатысты шығарған шешімі осы Нұсқаулыққа 22-қосымшаға сәйкес нысан жөніндегі соттың анықтауы бойынша анықтамамен ресімделеді.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігінің
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 1-қосымша

Медициналық куәландыру кезіндегі зерттеу әдістемесі

Жалпы ережелер

1. Медициналық куәландыру күндізгі жарықта, осы үшін арнайы бөлінген жарық, жылы және кең бөлмелерде жүргізіледі.
Күндізгі жарықты пайдалану мүмкін болмағанда дәрігерлердің жұмысы үшін жасанды жарықтандыру толықтай жеткілікті болуы қажет, әрбір дәрігерге жеке бөлме бөлінеді.
Әйелдер гинекологпен куәландырылады.
2. Куәландырылушылардың денсаулығы оларды сұрау және олар денсаулығына шағым айтуына не айтпауына қарамастан жан-жақты объективті зерттеу жолымен анықталады.
3. Куәландырылушы ұсынған әр түрлі медициналық құжаттар мен оларды диспансерлік бақылау бойынша материалдары дәрігерлерді осы адамдарды медициналық куәландырудан босатпайды.
4. Куәландырылушыларды тексеру процесінде дене кемістігін және аурудың сипатын айқындау ғана емес, сонымен қатар ауру органның (жүйенің) бұзылу дәрежесі мен қызметінің теңгерілу деңгейін және организмнің жалпы функциялық бейімделуін біртұтас анықтау маңызды, бұл тиісті сараптамалық қорытындының негізінде жатады.
5. Нормадан ауытқушылыққа күдік болғандағы барлық жағдайларда куәландырылушы айқындалған өзгерістерге қарай егжей-тегжейлі тексерілуге және тиісті дәрігерлермен куәландырылуға тартылуы қажет. Егер амбулаторлық тексеру кезінде диагноз айқындалмаса немесе күдік келтірсе куәландырылушы стационарлық тексеруге жіберіледі.

2. Антропометрикалық зерттеу

6. Әскери-дәрігерлік сараптау мақсатында бағаланатын негізгі антропометрикалық белгілер болып, дененің бойы мен салмағы, кеуде шеңбері, өкпенің тіршілік сыйымдылығы, қолдың күші мен тұлға күші табылады.
7. Антропометрикалық зерттеулер жұмыс басталар алдында дұрыстығы тексерілген өлшеу аспаптарының көмегімен, дәрігердің бақылауымен орта медициналық персоналмен жүргізіледі. Куәландырылушылар дәрігер мамандардың қарауынан іш киімге дейін шешінген күйде өтеді.
8. Куәландырылушының бойы түзу тұрған және қажет кезінде отырған жағдайда анықталады. Түзу тұрған жағдайда бойын өлшеу үшін куәландырылушы бойды өлшеуіштің тұғырына шығып, оның тік тұрған планкасына жауырын арасымен, екі бөксе аралығымен және өкшесімен сүйене отырып тұрады. Құлақ бүртігі үсті ойығы мен көз саңылауының сыртқы бұрышы бір горизонталь түзуде болатындай етіп бас тік ұсталады. Бойды өлшеуіштің жылжымалы планкасы төбе сүйекке нығыз тірелуі тиіс. Отырған жағдайда бойды өлшеу үшін куәландырылушы бой өлшеуіштің қайырмалы орындығына түзу отырып, жауырын және бөксе аралығымен бой өлшеуіштің тік планкасына сүйенеді. Басы тұрып өлшеген кездегі жағдайда тұрады. Аяқтары тізесінде тік бұрышқа бүгілген. Есеп орындықтың жоғарғы беткейінен 0,5 см дейінгі нақтылықпен жүргізіледі.
9. Дене салмағы медициналық таразыда айқындалады. Куәландырылушы таразы алаңының ортасына тұрады. Көрсеткіштер 0,1 кг дейінгі нақтылықпен жазылады.
10. Кеуде шеңбері резеңкеленген өлшеуіш лентасын артқы жағынан жауырын бұрыштары астымен, алдыңғы жағынан – емшектің төменгі жағынан қатты баспай салумен өлшенеді. Бұл кезде куәландырылушының қолдары түсірілген қалыпта еркін тұрады. Үш көрсеткіш белгіленеді: тыныс кідірісінде, демді ішке максималды алуда және максималды дем шығаруда.
11. Өкпенің тіршілік сиымдылығы спирометрді пайдаланумен айқындалады. Куәландырылушы демді ішке максималды алғаннан кейін спирометр түтігіне дем шығарады.
12. Қолдың күші қол динамометрін қысумен өлшенеді, бұл кезде куәландырылушы алдымен оң содан кейін сол қолды горизонталь түзу бойымен соза отырып барынша күшпен қол динамометрін қысады. Тұла бойы күші тұла бойы динамометрін қолданумен айқындалады. Куәландырылушы екі қолымен тізе буындарының деңгейінде тұратын тұтқаны, аяқтарын бүкпей, динамометрді барынша созады.

3. Психикалық ахуалын зерттеу

13. Куәландырылушының психикалық жағдайын зерттеу оны сипаттайтын құжаттарды (мектептен, басқа оқу, жұмыс орындарынан, әскери бөлімдерден және т.б. мінездеме, ата-анасынан немесе емдеу (емдеу-алдын алу) мекемелерінен мәліметтер) зерделеу және дәрігердің тексерілушімен жеке әңгімелесуі негізінде жүргізіледі.
14. Куәландырылушымен әңгімелесу және оны тексеру кезінде бет-бейнесіне, мимикасына, жүрісінің ерекшеліктеріне, дене тұрысына, қозғалыстарына, реакциясының адекваттылығына, дәрігермен сұхбаттасуға қатынасына көңіл аударылады.
15. Куәландырылушының психикалық жай-күйін бағалауда жетекші болып зерттеудің клиникалық әдісі табылады, оны (тиісті көрсетімдер болғанда) зерттеудің жалпы қабылданған әдістерімен (эксперименттік-психологиялық тестілеу, электрэнцефалография, реоэнцефалография, мидың томографиясы, пневмоэнцефалография және тағы басқалар) үйлестіреді. Куәландырушының психикалық жай-күйін зерттеу келесі жүйелілікте жүргізіледі: сананың, зейіннің, жадтың, ойлаудың, интеллектің, эмоциялық-еріктік саласының жай-күйі бағаланады; психопатологиялық симтоматикасының жоқтығы немесе бар болуы анықталады.
16. Зейінді зерттегенде оның тұрақтылығы (әлсіреушілігі, алаңдаушылығы, бөгелушілігі), баса назар аударуға қабілеттілігі ескеріледі.
17. Жадты тексеру кезінде есте сақтаудың шапшаңдығы мен нақтылығы, өткен және ағымдағы оқиғаларды еске түсіру, жадтың алдауларының бар болуы, амнезияның типі (ретроградты, антероградты) және т.б. белгіленеді.
18. Ойлауды бағалау кезінде логикалыққа, пайымдау мен ой қортындысының дәйектілігіне, тыңғылықтылығына, тұтылуына, бос сөзділікке, тым мәнерлілігіне, абстракты ойлаудың нақты ойлаудан басымдылығына және олардың керісіншілігіне көңіл аударылады. Ойлаудың қарқындылығы (жеделдетілген, қалыпты, бәсеңдеген), оның бағыттылығы (мәселелері, мүдделері) айқындалады.
19. Эмоциялық аясының жағдайын айқындау кезінде көңіл-күйі (көтеріңкі, қалыпты, төмендетілген, тұрақсыз), көңіл-күйінің патологиялық құбылулары, олардың ұзақтығы, сипаты бағаланады. Эмоциялардың адекваттығы мен адекватты еместігі сыртқы сипатынан, өзін-өзі ұстау немесе өз сезімін басу қабілеттілігі бойынша бағаланады. Ерік-жігері аясы куәландырылушының еліктеуінің және мінез-құлқының ерекшеліктері бойынша бағаланады.
20. Түйсінудің бұзылуларының жоқтығы мен барлығы анықталады: иллюзиялар, галлюцинациялар, олардың мазмұны, оларға көзқарасы (сыни, аффектілік, талғаусыздық), кеңістікті, уақытты, өз жеке басын түйсіну сапасының өзгеруі және т.б. Осы бұзылуларды, сондай-ақ мезілегіш ойлар мен сандырақты анықтау үшін куәландырылушыға мақсатты сұрау салу талап етіледі.

4. Жүйке жүйесін зерттеу

21. Жүйке жүйесін зерттеу куәландырылушының медициналық құжаттамаларын зерделеуден, оған сұрау салудан және куәландырылушыны жан-жақты клиникалық-неврологиялық тексеруден тұрады.
Сұрау салу кезінде шағымы, өмірбаяндық анамнезі анықталады, анамнезіндегі есінен тану, тырыспа ұстамалары, сөйлеуінің, естуінің, көруінің өзгеруі, орталық және перифериялық нерв жүйелерінің травмалары, психиатриялық және неврологиялық бейінді мекемелерде емделуіне назар аударылады, түнде зәрін ұстай алмаудың тоқтаған уақыты белгіленеді.
Тұқым қуалаушылық – туыстарында құрысқақтық талмалар, есінен тану эпизодтары, бұлшық ет әлсіздігінің ұстамалары, психикалық аурулары, ішімдікті шамадан тыс пайдалану, есірткі заттарын пайдаланудың болған-болмағандығы анықталады.
22. Сыртқы қарау кезінде дене бітімі, тері және сілемейлі қабықтарының, бұлшық ет жүйесінің, жүрісінің жай-күйі бағаланады. Егер куәландырылушы бұрын бас сүйегінің жарақаты болғанын жоққа шығарған жағдайдың өзінде, бас сүйектің зақымдануының жоқтығына көз жеткізу қажет.
23. Неврологиялық тексеріс бас сүйек-ми нервтерінің функциясын тексеруден басталады. Көзді қимылдататын нервтердің мен көздің симпатикалық иннервациясының функциясы зерттеледі. Көз алмасының орналасуы, көздің жоғарыға, ішке, сыртқа, қозғалуы тексеріледі. Қарашықтың түрі мен көлемі, олардың біркелкілігі, сондай-ақ конвергенция мен аккомодацияда қарашықтардың жарыққа реакциясы (тікелей және бірлескен) айқындалады.
24. Үшкіл нервтің функциясын тексергенде беттегі сезгіштік, шайнау бұлшық еттерінің жағдайы, төменгі жақтың қозғалу көлемі, корнеалдық және конъюктивалық рефлекстер зерттеледі.
25. Бұдан әрі басқа да бас сүйек-ми нервтерінің функциялары айқындалады. Маңдай терісінің екі жақты қатпарлануының біркелкілігі, көз саңылауларының ені, көзді қысу және қабақты түю мүмкіндігі, тістерді көрсеткендегі мұрын еріндік қатпарларының симметриялығы тексеріледі.
26. Вестибулалық аппараттың қимылдық функциясы (нистагм, тепе-теңділік, мүлт кету) айқындалады. Негізгі дәм сезулердің дұрыстығы тәттіні, қышқылды, тұздыны, ащыны қабылдауда зерттеледі, бұл үшін қанттың, ас тұзының, лимон қышқылының және хинин сульфатының стандартты ерітінділері пайдаланылады; фонация кезіндегі жұмсақ таңдайдың қозғалғыштығы, дауыстың үнділігі, жұту қабілеттілігі, басты бұру мен иықты көтерудің мүмкіндігі, тілді шығарудағы қозғалыс көлемі, фибриллярлық тітіркенудің болуы және оның бұлшық етінің атрофиясы зерттеледі.
27. Қозғалыстық саланы тексергенде аяқ-қолдардың белсенді және пассивті қозғалыстарының көлемі, қимыл актілерінің үйлесімі (статикалық және динамикалық атаксия), бұлшық еттердің күші, тонусы және трофикасы тексеріледі. Гиперкинездердің (адам еркіне бағынбайтын дене қимылдарының), контрактуралар мен атрофиялардың бар болуына назар аударылады. Бұдан әрі сіңірлік, сүйекқап, тері рефлекстері және сілекей қабықтарының рефлекстері тексеріледі. Әр рефлекс оң және сол жағынан зерттеледі, олардың қағылездігі және тепе-теңділігі салыстырылады. Патологиялық рефлекстердің (Бабинскийдің, Россолимоның, Жуковскийдің, Бехтеревтің, Оппенгеймнің, Гордонның және т.б.) бар болуы немесе жоқтығы, үстірт және терең сезімталдықтың (ауырғанды сезгіштік, температуралық, тактильдік, бұлшық ет - буындық) жағдайы белгіленеді.
28. Вегетативтік нерв жүйесін тексергенде тері жамылғыларының түсіне (беттің, дененің, аяқ-қолдардың), трофикалық бұзылыстардың бар болуына назар аударылады, терінің дымқылдығы және температурасы сипау арқылы анықталады. Вегетативтік терілік рефлекстер (жергілікті және рефлекторлық дермографизм, пиломоторлық рефлекс), Даньини-Ашнердің көз-жүрек рефлексі, мойындық вегетативтік, клиностатикалық және ортостаздық рефлекстер тексеріледі. Нерв жүйесін объективті зерттеулердің аталған минимумы амбулаториялық жағдайларда міндетті болып табылады.

5. Ішкі мүшелерді зерттеу

29. Ішкі мүшелерді зерттеу шағымдарды, анамнезді зерделеуді, сондай-ақ жалпы тексеруден басталатын объективті тексеруді қамтиды. Сыртқы кейпіне, дене бітіміне, терісінің түсіне, созылғыштығы мен ылғалдылығына, содан кейін пальпация әдісімен теріасты шелмайының, лимфа түйіндерінің, бұлшық еттердің жай-күйіне көңіл аударылады.
30. Қан тамырларын зерттеу артериялар мен веналарды қарау мен пальпациялау, ірі қан тамырларын аускультациялау және қан тамырлары жүйесін аспапты әдістермен зерделеу жолдарымен жүргізіледі. Пульстың ырғағы, жиілігі, ширығуы мен толығуы анықталады, артериялар мен веналардың әртүрлі аймақтардағы мүмкін болатын солқылдауы, әдетте жүректің немесе ірі қан тамырларының патологиясына меңзейді. Тыныштықтағы (отырған кездегі) артериялық қысым өлшенеді. Бірінші өлшеген кезде артериялық қысымның кездейсоқ көтерілуін болдырмау үшін манжетті шешпестен артериялық қан қысымын бірнеше рет өлшеу және соңғы төменгі санды есепке алу қажет. Қажет болған жағдайда артериялық қысымды қайта өлшеу куәландырылушының 10-15 минуттық демалысынан кейін жүргізіледі. Қалыпты систолалық артериялық (жоғарғы) қысым 100-130 мм сынап бағанасының, диастолалық артериялық (төменгі) қысым 60-85 мм сынап бағанасының шегінде өзгереді. Артериялық гипертензияның сенімді белгісі деп артериялық қысымның 140/90 мм сынап бағанасынан жоғары бірнеше рет айқындалғанды санаған жөн.
31. Пальпация және перкуссиямен жүрек шекарасы, жүрек ұшы соққысының ені, күші мен резистенттілігі, жүрек соққысының бар болуы, кеуде клеткасының дірілдеуі, жүрек аймағындағы және оған көршілес аймақтардағы басқа да солқылдаулар анықталады. Куәландырылушының әр түрлі жағдайда (жатқанда, тұрғанда, дене жүктемесінен кейін, демін ұстап тұрғанда) жүректі тыңдау кезінде жүрек соғу дыбысының дауысын (күшеюі, әлсіреуі, акценті) және олардың cипаты (жарықшақтану, қосарлану, қосымша соғу дыбысының пайда болуы), сондай-ақ жүрек шуының болуын бағалайды. Шуды тыңдау кезінде оның жүрек қызметінің фазасына (систолалық, диастолалық) қатынасын, оның ерекшелігін, күшін, ұзақтылығын, орналасуын мен басымдық иррадиациясын анықтау қажет. Органикалық және функционалдық шулардың, сондай-ақ жүрек кемістігінің дифференциалды диагнозы аспапты (рентгенологиялық, кардиографиялық, функционалдық) әдісті қоса алғандағы кешенді тексеруден кейін ғана жүргізіледі.
32. Шағымдарды бағалаған кезде ентігудің сипатына (физиологиялық немесе патологиялық; дем алу, дем шығару немесе екеуі де аралас қиындағанда), жөтелдің ерекшеліктеріне (ұзақтылығы, пайда болу уақыты, дыбысының қаттылығы, тембрі, қақырықтың болуы, оның ерекшелігі), кеудедегі ауырсынудың локализациясына, қарқындылығына, ауырсынудың иррадиациясына және бұл ауырсынудың тыныс алу актісімен, жөтелмен байланысына көңіл аударылады.
33. Тексеру кезінде терінің және көрінетін сілемейлі қабықтардың түсі, кеуде клеткасының пішіні, бұғананың орналасуы, бұғана үсті және бұғана асты шұңқыры, жауырын, кеуде клеткасының екі жартысының симметриялығы, тыныс алудың типі, жиілігі, тыныс алу қозғалыстарының тереңдігі және ырғағы, тыныс алу актісіне қосалқы бұлшық еттердің қатысуы бағаланады.
34. Пальпация кезінде кеуде клеткасының ауырсынғыштығының локализациясы және оның резистенттілігі (серпінділігі), дауыс дірілінің айқындылығы, плевра үйкелісінің шуылы анықталады.
35. Салыстырмалы перкуссияда өкпенің шекарасы, өкпенің төменгі шеттерінің қозғалғыштығы, өкпе ұштарының тұрған бойы және жалпақтығы айқындалады, сондай-ақ патологиялық жағдайларда перкуторлық өкпе дыбысының өзгерістері (қысқаруы, тұйықталуы немесе плевра қуысындағы, қабыну немесе ісік процестеріндегі тұйық дыбыс; дыбыстың тимпаникалық сипаты, плевраның қуысында ауа жиналған кездегі қораптық дыбыс, өкпедегі қуыстардың болуы – абсцесс, каверна, өкпе тінінің ауа кернеуі - эмфизема) айқындалады.
36. Аускультация кезінде түрлі тыныс алу фазаларындағы тыныс алу шуылының сипаты, олардың күші және ұзақтығы айқындалады. Негізгі тыныс алу шуылдары (везикулярлы, бронхиалды тыныс алу және оның өзгерісі) және жанама тыныс алу шуылдары (сырыл, сықырлау және плевраның үйкелісі) бағаланады.
37. Өкпе ауруларына күдікті симптомдар анықталғанда, рентгенологиялық, аспаптық және зерттеудің зертханалық әдістері қолданылады.
38. Шағымдар мен анамнезді талдауға ерекше назар аударылады. Қарау кезінде ауыз қуысының жағдайы (тістер, таңдай, тіл, жалқықтар) бағаланады. Құрсақ қуысы органдарының қарау, пальпациялау куәландырылушының жатқан және тұрған жағдайында жүргізіледі. Алдымен үстірт пальпациялау әдісімен, содан кейін терең сырғанау пальпациясында ауырсынғыштық, іш пердесінің тітіркенгіштігі, құрсақ қабырғасының ақ жолақ жарығының болуы, құрсақ қабырғасының ширығуы, сондай-ақ оның пішінін, тығыздығын, құрсақ қуысының кейбір органдарының локализациясы және олардағы ісікті құрылымдар айқындалады. Бауыр, көк бауыр ұлғайғанда, олардың өлшемі сантиметрмен көрсетіледі.
39. Перкуссияда бауырдың жоғарғы шекарасы, асқазанның төменгі шекарасы және көк бауырдың өлшемі анықталады. Құрсақ қуысы мүшелерінің ауруларын көрсететін симптомдардың айқындалуында қосымша зерттеулер (рентгенологиялық, аспаптық, зертханалық және т.б.) жүргізіледі.

6. Хирургиялық зерттеу

40. Куәландырылушы жалаңаш күйде қаралады. Дене мүсіні түзу және көлденең жазықтықта зерделенеді. Дұрыс мүсін бастың тік жағдайымен және мойын-иық сызықтарының симметриялық кескінімен, омыртқалардың қылқанды өсінділері сызығының ортада орналасуымен, жауырын бұрыштарының бірдей деңгейімен және симметриялы орналасуымен, бел үшбұрыштарының біркелкі конфигурациясымен, кеуде контурының алға біршама шығуымен, аяқтың дұрыс формасымен сипатталады. Тері жамылғыларының жағдайы зерделенеді. Тыртықтар болғанда олардың сипаты мен шығу тегі бағаланады.
41. Кеудені қарауда омыртқа бағанының қисаюына байланысты немесе өз бетінше пайда болған деформациялардың (құйғы тәрізді көкірек («етікші» көкірігі) немесе құстөс көкірек) болуы ескеріледі. Бұғананың орналасу жағдайы айқындалады.
42. Құрсақ, оның формасы қаралады. Жыныс мүшелерін қарауда жыныс мүшесінің, үрпі каналының, аталық без дамуының аномалиясына назар аударылады.
43. Жауырынның асимметриясы бар болғанда, оның омыртқа бағанының деформациясына немесе Шпренгель ауруына – туғаннан жауырынның жоғары тұруы, байланысты болуы мүмкін екендігін ескеру керек. Омыртқа бағаны деформациясында көбіне кеуде бөлігіндегі құныстық (кифоз), сирек – лордоз, бел омыртқалары бөлігінде – жиі жағдайда лордоздың күшеюі, сирек – құныстық анықталады. Сколиоздың болуына және оның айқындылығына назар аударылу қажет.
44. Куәландырылушының дене тұрысы бағаланады. Дененің еріксіз орналасу жағдайына, әдетте, ауырсынғыштық сезінулер, анатомиялық өзгерістер немесе компенсация нәтижесіндегі патологиялық нұсқама себепші болады.
45. Аяқ-қолдардың ішкі немесе сыртқы ротациядағы күйіне, ішке бұрылған немесе сыртқа бұрылған жағдайына, бүгілген немесе жазылған күйде болуына жол беріледі.
46. Ескірген сынықтарды, буын таюларын және сүйектер мен буындардың басқа да зақымдануларын анықтауда негізгі айырым пунктерінің орналасу жағдайына, сүйектердің шығыңқы жерлерінің, айдаршық үстілерінің орналасуына назар аударылады (шынтақ буынының қалыпты жағдайында білек жазылған күйде тоқпанжіліктің айдаршық үстілері және шынтақжілік өсіндісі ұшының бір сызықта болады). Шынтақ буыны бүгілгенде осы айырым пункттері ұшы шынтақжілік өсіндісінде болатын тең бүйірлі үш бұрыш құрайды.
47. Жамбастың формасы мен орналасу жағдайы зерделенеді. Адамдардың көпшілігінде (80 %-ға дейін) нормада бір аяғы екіншісінен қысқа болытыныны есте болуы қажет. Аяқтың 2 см және одан көп қысқаруында жамбастың едәуір қисаюы байқалады. Қысқарған аяқтың денеден алшақтатылған жағдайында қисаю жоғалады. Мұндай жағдайларда омыртқа бағанының компенсацияланған қисаюын деформацияға жатқызуға болмайды. Аяқтардың бірдей ұзындығында және жамбастың деформациясында омыртқа бағанының деформациясының жоқтығын дәлелдеу қажет, бұл қосымша зерттеуді талап етеді. Бөкселердің қатпарларын және ортанжілік сүйектерінің үлкен ұршықбастарының шығыңқы жерлерінің симметриялылығын белгілейді. Сегізкөз-құйымшақ аумағы және анус аумағы бар болуы мүмкін эпителийлі құйымшақ өзектерін және олардың асқынуларын, созылмалы парапроктиттің, параректальды жыланкөздердің, геморройлық түйіншектердің, тік ішектің үңіреюінің көріністерін байқау үшін қаралады. Геморройлық түйіншектердің және тік ішектің мүмкін болатын шығып кетуін зерттеу куәландырылушының жүресінен отырған күйінде жеңіл және қатты күшенулерінде жүргізіледі. Шақырылушыларда тік ішек пен простаталық бездерді саусақпен зерттеу көрсетімдер бойынша жүргізіледі.
48. Аяқтарды қарауда олардың осінің жағдайы айқындалады. Түзу аяқтарды; О-тәрізді, тізелер санның осі жаққа қаратылып жылжып және балтырлар ішкері ашылатын бұрыш түзген; Х-тәрізді, тізелер бір-біріне тақалған және балтырдың осьтері екі жаққа қараған, жамбас және балтырдың осьтері сыртқа ашылған бұрыш түзген. Аяқтардың О-тәрізді қисаюын анықтау үшін ортанжіліктердің медиальды айдаршықтарының шығыңқы жерлерінің арасы өлшенеді, ал Х-тәрізді қисаюда – балтырдың ішкі тобықтарының арасы өлшенеді. Аяқтардың терісінің түсіне, ісіктердің, трофикалық бұзылулардың (ойық жаралар, пигменттенулер), тері асты веналарының варикозды кеңеюлерінің бар болуына назар аударылады. Аяқ басы мен табан қаралады.
49. Бас сүйекті пальпациялауда жарақаттан кейінгі немесе оперативті араласудан кейінгі сүйек күмбезінің ақауларын, жұмсақ тканьдердің және сүйектердің ісікті құрылымдарын анықтауға болады.
50. Перифериялық лимфатүйіндердің, қалқанша бездің, терінің тургоры және оның температурасы, бұлшық еттердің дамуы айқындалады.
51. Құрсақты пальпациялаумен алдыңғы құрсақ қабырғасының тыныштықтағы немесе күшенгендегі жағдайы (ақ жолақ сызығының, кіндіктің, шаптың, операциядан кейінгі жарықтары), ішкі органдардың, сыртқы шап сақиналарының жағдайлары айқындалады. Жарық томпаюы бар болғанда оның көлемі, ішіндегісі және оның орнына салынуы бағаланады.
52. Аталық бездің, оның қосалқысының, шәуһет бауының, простаталық бездің пальпациясы крипторхизмді, даму аномалиясының, аталық бездің қабықтарының және шәуһет бауының шемені, ісіктері, тастардың болуын, простаталық бездің қабынуларын және т.б. анықтау мақсатында жүргізіледі.
53. Тірек-қимыл аппаратының және омыртқа бағанының жағдайын бағалау үшін анатомиялық өзгерістерді ғана емес, олардың функционалдық мүмкіндіктерін де анықтау керек. Аурулар кестесінің ІІІ бағаны бойынша куәландырылушылардың әскери қызметке жарамдылығын анықтау кезінде, аяқ-қолдың (сегменттің) функционалдық ыңғайлы жағдайындағы ірі буынның анкилозы, бірқатар жағдайларда, үйреншікті орындайтын жұмыс көлемін шектемейді. Қозғалыстар шектелгендігі буындардың функционалдық ыңғайлы жағдайлары мыналар болып табылады:
иық буыны – иықтың денеден 80-90 градусқа дейін шетке бұрылып, 30 градус алға қарай жылжығанында, бүгілген шынтақ буынында қолдың басының ауызға жетуінде;
шынтақ буыны – 90 градусқа бүгілуі;
кәріжілік-білезік буыны – сыртқа қарай 160 градусқа бүгілуі;
ІІ-V саусақтардың буындары – 145 градусқа бүгілуінде;
Фаланга аралық буындар – 120 градусқа бүгілуінде;
Ұршық буыны – 145-150 градусқа бүгілуінде, 8-10 градусқа денеден шетке бұрылуында;
тізе буыны – 170-175 градусқа бүгілуінде;
тобық буындары – табанның 95 градусқа жоғары бүгілуінде.
54. Аяқ-қолдардың буындарындағы қозғалу көлемін зерттеу барлық жазықтықтардағы белсенді және белсенді емес қозғалыстарды, сондай-ақ супинациялы және пронациялы қозғалыстарды орындаудан басталады. Аяқ-қолдардағы бұлшық еттердің күші куәландырылушының динамометрияға қарсылық қимылы кезінде айқындалады.
55. Аяқ-қолдардың шеңберін өлшеу симметриялық бөліктерде сантиметрлік лентамен жүргізіледі. Санда – үстіңгі, орта және төменгі үшінші бөлігінде, иықта және балтырда – олардың ең көлемді бөліктерінде. Буындардағы қозғалыс көлемін өлшегенде қателеспеу үшін мынадай әдістемені басшылыққа алған жөн.
56. Иық буыны – бүгу (куәландырылушы дәрігерге қырынан тұрады): бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы дененің тік осіне параллельді түрде орнатылады, осі мен қозғалатын браншасы – тоқпанжіліктің үлкен бұдыры оның сыртқы айдаршығымен жалғайтын сызыққа параллельді және ортасында орнатылады. Куәландырылушы қолдарын иық белдемесінің қатысуынсыз және дененің шалқаюынсыз алға қарай барынша түзу көтереді. Жазу – осы жағдайларда қолдары барынша кері ауытқиды. Шетке бұру – куәландырылушы дәрігерге артқы жағымен тұрады. Жауырындардың бұрышы бір деңгейде, жауырынның ішкі шеті омыртқа бағанының тік сызығына параллельді. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы дененің тік осіне параллельді, ал қозғалатын браншасы шынтақжілік өсіндісін акромионмен жалғаушы сызықта орнатылады. Қол екі жаққа мүмкіндігінше жайылады.
57. Шынтақ буыны – бүгу мен жазу: куәландырылушы дәрігерге, алақанын алға қаратып, қолдарын төмен түсірген күйде, қырынан тұрады. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы тоқпанжіліктің бұдырын оның сыртқы айдаршығымен жалғаушы сызықпен параллельді, қозғалатын браншасы тоқпанжіліктің сыртқы айдаршық үстін кәрі жіліктің біз тәрізді өскінімен жалғаушы сызыққа параллельде орнатылады. Білек мүмкін болатын шамаға дейін баяу бүгіледі. Бұрыш өлшегіштің осі шынтақ буынының көлденең осіне дәл келу керек (сыртқы және ішкі айдаршық үстінің төменгі шеттерін жалғаушы сызық).
58. Кәріжілік-білезік буыны – сыртқа жазу және алақандық бүгу; білек горизонтальді жазықтықта, қолдың басы түзу және оның жалғасы болып табылады, бірінші саусақ жақындатылған. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы кәрі жіліктің біз тәрізді өскіні және екі басты бұлшық еттің сыртқы шетін жалғаушы сызыққа параллельді, қозғалатын браншасы – екінші алақан сүйегінің ұзындығы бойына параллельде орнатылады. Алақандық бүгу және сыртқа жазу жүзеге асырылады, бұл кезде бұрыш өлшегіштің осі буынның көлденең осіне дәл келуі керек.
59. Ұршық буыны – бүгу, жазу. Куәландырылушы шалқасынан жатады, зерттелетін аяқ созылған күйде, екінші аяқ ұршық және тізе буындарында барынша бүгілген және осы жағдайда сол жақтағы қолымен ұстатылған. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы қолтық шұңқырының ұшын үлкен ұршықбаспен жалғаушы сызыққа параллельді, қозғалатын браншасы – үлкен ұршықбас пен ортанжіліктің сыртқы айдаршығын жалғаушы сызықтың бойымен орнатылады. Өлшеу кезінде зерттелетін аяқ тізе буынында бүгіледі. Шетке бұру: куәландырылушы шалқасынан жатады, аяқтар созылған күйде, өкшелер бірге, қол дене бойына қойылған. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы семсерше өскін – қасаға буындасуы – ортанжіліктің ішкі айдаршығы сызығына орнатылады. Зерттелетін аяқ барынша шетке бұрылады.
60. Тізе буыны – бүгу, жазу: куәландырылушы шалқасынан жатады. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы үлкен ұршықбаспен ортанжіліктің сыртқы айдаршығын жалғаушы сызыққа параллельді, қозғалатын браншасы – кіші жіліншіктің басын сыртқы тобықпен жалғаушы сызықпен параллельді орнатылады. Алдымен барынша бүгу, соңынан толық жазу жүргізіледі.
61. Балтыр-аяқбасы буыны – табандық және сыртқа бүгу:
1) куәландырылушы шалқасынан жатады, табан 90 градус бұрышта;
2) бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы кіші жіліншік басын сыртқы айдаршықпен жалғаушы сызыққа параллельді, қозғалатын браншасы – аяқбасының сыртқы (күмбез) бойымен орнатылады;
3) алдымен сыртқа бүгу, содан кейін табандық бүгу жүргізіледі.
62. Барлық өлшеулерде буындардың қозғалуы кезінде бұрыш өлшегіштің браншасы жоғарыда аталған өлшегіш сызықтардан ауытқымауын қадағалау керек.
63. Аяқ-қолдың ұзындығы сантиметрлік лентамен өлшенеді. Бірдей симметриялық айырым нүктелері аяқ-қолдың осін есепке ала отырып пайдаланылады. Қол үшін бұл ось тоқпанжіліктің басы және тоқпанжіліктің ұштық дөңесі, кәрі және шынтақ сүйектерінің басы арқылы, аяқтар үшін – мықынсүйектің алдыңғы үстіңгі осі арқылы, тізетобықтың ішкі қыры және бірінші саусақты жалғаушы тік сызықпен өтеді. Аяқ-қолдардың қысқаруын анықтау үшін, олардың шынайы (анатомиялық) және салыстырмалы ұзындығын салыстырудың зор маңызы бар. Буындардың анкилозында, контрактурасында, балтырдың ішке немесе сыртқа шеттеуінде, ұршық буынының патологиялық жағдайларында ауру және сау аяқ-қолдың анатомиялық ұзындығы көбіне бірдей болады, ал ауру аяқ-қолдың салыстырмалы ұзындығы кем болуы мүмкін.
64. Аяқ-қолдың анатомиялық ұзындығы сегменттер бойынша, ал салыстырмалы ұзындығы – аяқ-қолдың басынан аяғына дейін тік сызық бойынша өлшенеді.
65. Иықтың анатомиялық ұзындығы тоқпанжіліктің үлкен бұдырынан шынтақжілік өсіндісіне дейін, білектің анатомиялық ұзындығы – шынтақжілік өсіндісінен шынтақжіліктің біз тәрізді өсіндісіне дейін өлшенеді. Санның анатомиялық ұзындығы үлкен ұршықтың ұшынан тізе буынының буын саңылауына дейін, балтырдың – тізе буынының буын саңылауына сыртқы тобықтың төменгі шетіне дейін өлшенеді. Алынған өлшемдердің жиыны оның анатомиялық ұзындығын құрайды.
66. Қолдың салыстырмалы ұзындығы жауырынның акромион өсіндісінен үшінші саусақтың ұшына дейінгі түзу сызық бойынша өлшенеді, аяқтың салыстырмалы ұзындығы – мықынсүйектің алдыңғы үстіңгі осінен аяқ басының табан шетіне дейін өлшенеді.
67. Омыртқа бағанын зерттеу осьтік салмақ салуды орындау және ауырсынғыштық нүктелерін анықтаудан басталады. Ауырсынғыштық нүктелерін омыртқалардың қылқанды өсінділерінің ұшын перкуссиялаумен және паравертебральды нүктелерді пальпациялаумен қосымша нақтылайды. Омыртқа бағанының мойын бөлігіндегі қозғалыс көлемі басты ию мен басты бұру жолдарымен анықталады.
68. Нормада басты алға ию 40 градусқа дейін мүмкін және иекті кеудеге тигізгенге дейін жүзеге асады; барынша артқа қарай июде шүйде горизонталді қалыпты қабылдайды; бүйірге қарата июде – иық үстіне жанасқанға дейін. Бастың екі жаққа бұрылуы 85 градусқа дейін мүмкін. Омыртқаның кеуде және бел бөлігіндегі бүйірлік қозғалыстар тік сызықтан 25-30 градус шегінде мүмкін.
69. Омыртқа бағаны алға-артқа бағыттардағы қозғалыстарға ең көп қатысады. Омыртқаның алға-артқа бағыттардағы қозғалысының шектелуі куәландырылушының алға қарай белсенді бүгілуі кезінде айқындалады. Бұл кезде біркелкі доғаны құраудың орнына омыртқа бағаны түзу қалпында қалады және алға қарай еңкею ұршық буындарының бүгілуі есебінен жүзеге асады. Одан әрі еңкею куәландырылушының тізесін бүгуде мүмкін болады, бұл оның еденнен кішірек нәрсені көтеруінде байқалады.
70. Омыртқа бағанының деформациясына күдік туындағанда қылқанды өсінділер ұштарының проекциясын теріде бриллиантты жасыл ерітіндісімен белгілейді. Омыртқа бағанының деформациясы төмендегідей өлшенеді. Бұл үшін тіктеуіш (салмақты зат байланған жіп) пайдаланылады, оны жетінші мойын омыртқасының қылқанды өсіндісінің үстінде жабысқақ пластырьмен бекітеді. Егер тіктеуіш бөксе аралық қатпардың үстінен тура өтсе, сколиоз теңгерілген болып саналады. Егер тіктеуіштің ауытқуы бар болса, соңыра оны рентгенограммалардағы мәліметтермен салыстыру үшін, ауытқу шамасын деформацияның бүкіл ұзына бойында өлшеу қажет. Жауырын мен омыртқаның шеттерінің аралығы симметриялық нүктелерде салыстырылады, тұлға күші көрсеткіштерін анықтау (динамометрияда) бағаланады. Омыртқа бағанының айқын байқалған деформациялары сыртқы тыныс функциясының бұзылуымен бірге жүретіндіктен, өкпенің тіршілік сыйымдылығын, тыныс алудың минуттық көлемін, өкпенің максимальді желдетілуін және т.б. айқындау қажет.
71. Омыртқа бағанының деформациясын растау мақсатында зерттеуді дененің тік және горизонталь жағдайындағы рентгенографиямен (флюорографиямен) толықтыру қажет.
72. Сколиоз дәрежесі рентгенограмма бойынша сколиоз бұрыштарын өлшеу негізінде анықталады (В.Д.Чаклин бойынша); І дәрежелі сколиоз – 1-10 град., ІІ дәрежелі – 11-25 град., ІІІ дәрежелі – 26-50 град., ІV дәрежелі – 50 градустан көп.
73. Аяқ басының патологиялық өзгерістерін бағалау үшін (жалпақтабандылық, деформациялар) Чижин мен Фридляндтің индекстері пайдаланылады. Чижиннің индексі (аяқ басының ізін өлшеу) былай анықталады. Қағазға аяқ басының ізі түсіріледі. Іздің ені және іздің оймасының ені өлшенеді. Іздің енінің іздің оймасының еніне қатынасы жалпаю дәрежесін айқындайды: 0-ден 1-ге дейінгі индекс – норма; 1-ден 2-ге дейінгі индекс – жалпаю, 2-ден жоғары – жалпақтабандылық. Жалпақтабандылықты бағалау үшін Фридлянд индексі анықталады (табан күмбезінің жалпаюы) формула бойынша: (күмбез биіктігі х 100) аяқ басының ұзындығына бөлінген.
74. Күмбездің биіктігі еден беткейінен бастап ладья тәрізді сүйектің ортасына дейін циркульмен өлшенеді. Норма бойынша Фридлянд индексі 30-28 мм, жалпақтабандылықта – 27-25 мм-ге тең.
75. Жалпақтабандылықтың дәрежесі рентгендік зерттеумен сенімді анықталады. Салмақ түсіріліп, тік тұрған (аяқ киімсіз) жағдайда аяқ басының профильдік рентген түсірулері орындалады.
76. Ұзарған жалпақ табанды анықтау үшін рентгенограммаларда үш бұрышты салумен ұзына бойлық күмбез бұрышы және күмбездің биіктігі анықталады. Бұрыш қайықша сүйек - сына сүйек буындасуының төменгі шетінен өкшенің бұдыры ұшына және бірінші бақайшақ сүйегінің басына тартылған сызықтармен құралады. Күмбез биіктігі – ұзына бойы күмбез бұрышының биіктігінен үшбұрыш негізіне (өкше сүйегінің бұдырының беткейін бірінші бақайшақ сүйегінің басының табандық беткейін жалғайтын сызық) түсірілген перпендикулярдың ұзындығы. Нормада күмбез бұрышы 125-130 градусқа тең, күмбез биіктігі – 36-39 мм.
77. І дәрежелі ұзарған жалпақтабан: ұзына бойлық ішкі табандық күмбездің бұрышы – 131-140 град., күмбез биіктігі – 32-25 мм. ІІ дәрежелі ұзарған жалпақтабан: ұзына бойлық ішкі табандық күмбездің бұрышы 141-155 град., күмбез биіктігі – 24-17 мм. Топайсүйек қысқарған, мойны айқындалмаған. ІІІ дәрежелі ұзарған жалпақтабан: күмбез бұрышы 155 градустан көп, күмбез биіктігі 17 мм-ден кем. Осымен бір мезгілде табанның көлденең күмбезінің жалпаюы, бірінші саусақтың шетке бұрылған контрактурасы байқалады. Аяқ басы ротацияланған және сыртқа қарай ауытқыған.
78. Көлденең жалпақтабан дәрежесінің сенімді критерийлері болып І бақайшақ сүйегі мен І саусақтың бұрыштық ауытқуларының параметрлері табылады. Оларды есептеу үшін аяқ басының тікелей табандық проекциядағы рентгенологиялық зерттеуі жүргізіледі. Аталған төсеуде пациент рентген үстеліне арқасымен, екі аяғын тізе және ұршық буындарында бүгіп жатады. Рентгенограммаларда толарсақ сүйектері, бақай сүйектері, фалангалар, бақайшақ-фалангалық және фалангааралық буын саңылаулары жақсы көрінуі қажет. Бұл кезде толарсақтар әрдайым жеткілікті айқын көрінбеуі мүмкін.
79. Рентгенограммаларда І – ІІ бақайшақ сүйектерінің және І саусақтың негізгі фалангасының ұзына бойғы остеріне сәйкес үш тік сызықтар жүргізіледі. І дәрежедегі көлденең жалпақтабан: І – ІІ бақайшақ сүйектердің арасындағы бұрыш – 10-12 градус, бірінші саусақтың ауытқу бұрышы – 15-20 градус. ІІ дәрежедегі көлденең жалпақтабан: І – ІІ бақайшақ сүйектерінің арасындағы бұрыш – 13-15 градус, бірінші саусақтың ауытқу бұрышы – 21-30 градус. ІІІ дәрежедегі көлденең жалпақтабан: І – ІІ бақайшақ сүйектерінің арасындағы бұрыш – 16-20 градус, бірінші саусақтың ауытқу бұрышы – 31-40 градус. ІV дәрежедегі көлденең жалпақтабан: І – ІІ бақайшақ сүйектерінің арасындағы бұрыш – 20 градустан жоғары, бірінші саусақтың ауытқу бұрышы – 40 градустан жоғары.
80. Функционалдық бұзылыстарды бағалаудың маңызды критерийі рентгенологиялық зерттеумен айқындалатын - сүйек тінінің органикалық өзгерістері – аяқ басы буындарының деформациялаушы артрозы және оның айқындалу сатысы болып табылады. Аяқ басының орта бөлігіндегі барлық буындардағы артроздың бар болуы бағалауға жатады. Ержеткендерде аяқ-басының буындық саңылаулары рентгенологиялық бірдей енге ие болады.
81. Аяқ басы буындарының бірінші сатыдағы деформациялаушы артрозы рентгенологиялық зерттеуде буын саңылауының 50 пайыздан артық емес тарылуымен және буындық саңылаудың шетінен бір миллиметрден аспайтын сүйектік өсулермен сипатталады.
82. Екінші сатыдағы артрозда буындық саңылаудың тарылуы – 50 пайыз және одан да көп, шеткі сүйектік өсулер буындық саңылаудың шетінен 1 мм-ден аса шығып тұрады, буындасатын сүйектердің буындық ұштарының деформациясы және субхондральды остеосклерозы орын алады.
83. Үшінші сатыдағы артрозда буындық саңылау шеткі сүйектік өсулермен түгелдей дерлік бітелген, буындасатын сүйектердің буындық ұштарының деформациясы және субхондральды остеосклерозы өрескел.
84. Куәландырылушы арқасымен жатқан күйде магистральді қан тамырларының соғуы пальпация мен аускультацияда тексеріледі. Қажет болғанда нитроглицеринді сынамамен осциллография, ангиография, флебография, реовазография, допплерография және қан айналымы жағдайының объективті көрсеткіштерін көрсететін басқа да зерттеулер орындалады.
Әртүрлі нейроваскулярлы синдромдардағы бұғана асты артериясының қысылуын анықтау үшін мынадай әдісті қолданады (Tagariello P., 1962 ж., Lang E.R. 1967 ж.): Науқасқа отыру және иық белдеуі деңгейінде горизонталь бағытта қолдарын созу ұсынылады, шынтақ буынында тік бұрышта бүгілген қолдар жоғары қаратылады. Бұдан кейін басты барынша ауру жаққа немесе қарама қарсы бұрады. Бұғана асты артериясының зақымдануының белгісі болып кәріжілік артериясында пульстың әлсіреуі не толық жоғалуы табылады.
Басқа нейроваскулярлы синдромдарда M.Serveble және басқ. 1968 ж. ұсынған сынама қолданылады. Егер артерия бұғана мен бірінші қабырға арасында қысылса, кәріжілік артериясында пульс иықтарды өрістеткенде және түсіргенде әлсірейді не жоғалады. Артерияның қысылуы кеуденің кіші бұлшық еті мен жауырынның құстұмсық тәрізді өсіндісі арасында жүзеге асатын болғанда, пульс иықты көтергенде және шетке бұрғанда жоғалады.

7. Көру органын зерттеу

85. Анамнезді жинау кезінде куәландырушының көру ерекшелігі айқындалады. Ауырған ауруларына және алынған жалпы травмаларына, соның ішінде көру мүшесінің травмаларына; отбасында көру мүшесінің тұқым қуалайтын ауруларының (туа біткен нистагм, гемералопия және т.б.) бар болуына көңіл аударылады. Әңгімелесу кезінде көз алмаларының орналасуы мен қозғалмалылығына, көзқарас бағытына, қабақтың жай-күйіне, кірпіктің жиегіне және т.б. көңіл аударылады.
86. Көз функциясын зерттеу мейлінше аз шаршататын тәсілдерден басталады және мына кезектілікпен жүзеге асырылады:
1) түс айырушылығын зерттеу, әскери қызметшілердің отбасы мүшелерінен басқа, куәландырушылардың барлығында негізінен межелік кестелерді қолданып жүргізіледі, Рабкиннің полихроматикалық кестесін қолдану жоққа шығарылмайды.
2) межелік кестелердің көмегімен түс айырушылықты зерттеуді табиғи жарық немесе күндізгі жарық шамында жүргізу ұсынылады.
87. Түсті көрудің формаларының қазіргі таңдағы жіктемесі түсті көру сараптамасының талаптарына сәйкес келеді:

Түс қабылдаушылық сезімталдығының дәрежесі бойынша		Түсті көру түрлерінің нұсқалары
		спектрдегі максимумдардың қалыпты таратылуында		спектрдегі максимумдардың аномальдық таратылуында
Түсті көру		күшті қалыпты трихромазия		күшті қалыпты трихромазия	протаномалия дейтераномалия
Түсті әлсіз көрушілік	1-деңгей	(әлсіз) трихромазия	проадефицит
	2-деңгей		дейтодефицит
	3-деңгей		тритодефицит
түсті көрмеушілік		дихромазия	проадефицит
			дейтодефицит
			тритодефицит
		монохромазия

88. Қыздыру лампасымен және тікелей күн сәулесімен жарықтандыру жарамайды.
89. Куәландырылушы жарықтандыру көзіне (терезеге) арқасымен орналасады. Әрбір картаны куәландырылушыдан 1 метр қашықтықта, дәл оның көздерінің деңгейінде тік ұстап ұсыну қажет.
90. Куәландырылушы төртбұрыштың ашық жағының бағытын атауы немесе қолмен көрсетуі тиіс: жоғары, төмен, оңға және солға. Бір тестіні көрсетіп шығуға бес секунд уақыт жеткілікті. Тест кестелерін көрсету тәртібін өз еркінше ауыстыру ұсынылады, ал кездейсоқ тауып алуды болдырмау үшін төртбұрыштың ашық жағын ауыстыра отырып, бір кестенің өзін кем дегенде үш рет ұсыну қажет.
91. Барлық кестелерге дұрыс жауап берілмеген жағдайда фигуралар мен фондардың түсі, түгел дерлік куәландырушылар анық айыратындай түрдегі кестемен ұсынылады. Бұл бақылау тестісі түсті көрмеушіліктің ықтимал симуляциясын анықтауға және зерттеу рәсімдерін көрсетуге арналған. Қалған 11 карта тиісінше көздің үш түсті қабылдағышының әрбірінің сезімталдығын жекелей сынау үшін спектрдің қызыл бөлігінде (№ 1-ден № 4 дейін), спектрдің жасыл бөлігінде (№ 5-тен № 8 дейін) және спектрдің көк бөлігінде (№ 9-дан № 11 дейін) барынша сезімталдығымен оның сандық көрсетуінде тестілеу топтарына ұсынылады.
92. Куәландырушының барлық жауаптары түсті көруді межелі кестесі бойынша зерттеудің хаттамасында жазылады, дұрыс жауап “+”, дұрыс емесі “-” белгісімен белгіленеді.

Зерттелуші қабылдағыш		Қызыл				Жасыл				Көк			Бақылау
Картаның №		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Сыналушының 3 мәрте сыналуындағы жауаптары	1-нші
	2-нші
	3-нші

Қорытынды___________ Дәрігер-сараптамашы окулист__________________.
93. Зерттеу нәтижелерін бағалауға кірісерде, бірінші тестілеу тобы (№ 1, 2, 3, 4) протодефицит және протанопияны, екінші топ (№ 5, 6, 7, 8) – дейтодефицит және дейтеранопия, үшінші топ (№ 9, 10, 11) – тритодефицитті айқындау үшін екендігін есте сақтау қажет. Барлық тестілерді сенімді ажырату қалыпты трихромияны дәлелдейді; барлық тестілерді ажыратып, тек № 1, № 5 немесе № 9 тестілердің біреуін ажырата алмау (І дәрежелі) түс ажырату әлсіздігін көрсетеді. № 1, № 2 немесе № 5, № 6 немесе № 9, 10 тестілерін ажырата алмау түс ажыратудың орташа әлсіздігінің (ІІ дәрежелі) көрінісі болып табылады. № 1, 2, 3, 4 тестілерін ажырата алмау протонопияға тән сипатты, ал № 5, 6, 7, 8 тестілерін ажырата алмау – дейтронопияға тән. Екі немесе үш қабылдағыштың функциясынның бұзылуы мүмкін. Мысалы: І дәрежелі протодефициттің ІІ дәрежелі дейтодефицитпен үйлескен түріндегі рецидивті трихромазия.
94. Жалпы алғанда, барлық тестті ажыратушыда – күшті трихромазия, бір ғана қателік жіберушілерде – әлсіз трихромазия, бір топтағы барлық тестілерді тану мүмкіндігі жоқта – дихромазия, түс соқырлығы.
95. Барлық куәландырушыларда көру өткірлігі зерттеледі. Ол Роттың жарықтандырғыш аппаратына енгізілген Головин-Сивцев кестесі бойынша айқындалады. Кесте 40 Ватты электр лампасымен жабдықталуы керек. Әр таңбаны экспозициялау уақыты 2-3 сек.
Кесте қабырғада, терезелерге қарсы, төменгі жол еденнен 120 см арақашықтықта болу есебімен куәландырушыдан 5 м аралықта орналастырылады. Көру өткірлігі куәландырушының барлық таңбаларды оқи алатын кесте қатары бойынша есепке алынады. 0,7; 0,8; 0,9; 1,01 көру өткірлігіне тиісті қатарларды оқу кезінде қате көру әр қатарда 1 таңбадан аспауы тиіс.
96. Көру өткірлігін арттыруға жол бермес үшін зерттеу кезінде көздің сығыраюына жол берілмейді. 0,1-ден төмен көру өткірлігін анықтау үшін кәдімгі жарықтандырғыш аппаратында орналастырылған Поляктың оптотиптері пайдаланылады. Әрбір оптотипті кем дегенде бес жағдайда көрсетеді, мұнда 5 жағдайдың 4-інен кем емес жағдайда дұрыс танылатын оптотип көру өткірлігін айқындайды.
97. Егер көру өткірлігінің дұрыстығы күмән туғызғанда, зерттеудің бақылау әдістерін қолдану және көру өткірлігін қайта зерттеу керек.
98. Рефракцияның аномалиясының дәрежесі мен сипаты (барлық куәландырушыларда) екі әдіспен анықталады: субъективті – түзетумен көру өткірлігін айқындау жолымен және міндетті – сиаскопия жолымен (жарым-жартылай циклоплегия жағдайында – бір реттік 1% гоматропин ерітіндісі немесе 0,5 % амизилдың ерітіндісі) немесе рефрактометрия жолымен. Зерттеудің субъективті және объективті әдістерінің мәліметтерінде айырмашылық болғанда объективті зерттеу мәліметтерін ескере отырып көру өткірлігін қайта түзету қажет. Күмәнді жағдайларда рефракцияның объективті айқындау толық циклоплегия жағдайында (1% гоматропин ерітіндісін немесе 1% атропин ерітіндісін фракциялы тамызу) жүргізіледі. Шын рефракцияны айқындау үшін атропинді кемінде 7 күн тамызу керек. 30 жастан асқан адамдарда мидриатиктерді тамызу көздішілік қысымын зерттегеннен кейін жүргізіледі.
99. Қылилық бұрышы Гиршберг әдісімен айқындалады: егер офтальмоскоптан болған рефлекс көз қарашығының шетінде орналасса, қылилық бұрышы 15^о , көздің нұрлы қабығының ортасында орналасса – 25-30^о ; лимбтегі - 45^о ; лимб артында – 60^о және одан артық.

8. Ларинго-отто-рино органдарын(ЛОР) зерттеу

100. Куәландырушыда құлақ, мұрын, тамақты зерттеу шудан оқшауланған, ұзындығы 6 м-ден кем емес бөлмеде жүргізіледі. Анамнезді жинағанда куәландырушыда құлақ, мұрын және тамақ ауруларының болғанын нақтылайды. Осымен бір уақытта тіл мүкістері анықталады, олардың сипаты мен айқындалу дәрежесі белгіленеді.
101. Объективті зерттеу қараңғыланған бөлмеде және жасанды бүйір жарық көзі бар бөлмеде жүргізіледі. Бөлмеде бір уақытта екі куәландырушыдан артық болмауы керек. Құлақ естігіштігін зерттеу үшін еденде және қабырға бойына алдын ала бір метр және жарты метр арақашықтықтар белгіленеді.
Зерттеу сыртқы тексеруден басталады, содан кейін сезу, мұрынмен демалу және дауыс зерттеледі.
102. Есту органдарын зерттеу кезінде құлақ қалқаны және емізікше өсінділер қаралады, осымен бір уақытта олардың сезімталдығын анықтайды. Дабыл жарғағының өзгеруінде (перфорация, тыртықтар) зерттеу пневматикалық воронка көмегімен жүргізіледі.
103. Жоғарғы тыныс алу жолдары тыныс алу және дауыс пайда болуы функциясына қатысты тексеріледі. Дауыс пайда болуы дефектілері анықталады, дауыс дыбысының дәрежесі, оның тембрі, мұрнынан сөйлеудің барлығы нақтыланады. Мұрынның сыртқы бөліктері мен қуысы, жұтқыншақ, мұрын-жұтқыншақ, көмей тексеріледі. Осымен бір уақытта куәландырушының дем шығару ауасының иісіне назар аударылады.
104. Мұрын қуысын тексергенде (алдыңғы риноскопия) мұрын айнасын қолданады. Сілемейлі қабықтар жағдайы тексеріледі, іріңнің және полиптердің бар немесе жоқ екеніне көз жеткізіледі, мұрын қалқасының жағдайы бағаланады, мұрын жолдарын тарылтатын кедергілердің (қырлар, қылқандар) барлығы бағаланады. Мұрын-жұтқыншақ айнасының көмегімен артқы риноскопия жүргізіледі және мұрынмен тыныс алу тексеріледі. Мұрынмен тыныс алудың оқыс бұзылуында, мұрыннан сасық иіс шыққанда, дауыстың қарлығуында, бадамшабездердегі өзгерістерде, жұтқыншақ ісіктерінде немесе сілемейлі қабықтарда ойық жаралар болғанда мұқият тексеру жүргізіледі.
105. Кекештік бар болғанда невропатологтың консультациясы, қажет болғанда – психиатр мен логопедтің консультациясы қосымша жүргізіледі.
106. Иіс сезу стандартты төрт иіспен зерттеледі: 0,5-пайыздық сірке қышқылы ертіндісі (шамалы иіс), таза шараптық спиртінің (орташа иіс), қарапайым валерьяна тұнбасы (күшті иіс), мүсәтір спирті (ультракүшті иіс). Бұл сұйықтықтар бір түрдегі және түстегі нөмірленген флакондарда сақталады. Диссимуляцияны анықтау үшін осы сияқты дистилляцияланған суы бар флакондарды пайдаланады. Иіс сезуі өте төмендеген куәландырушыларға, мұрын қуысының аурулары болмағанда, мұқият неврологиялық зерттеу жасалады.
107. Жұтқыншақты зерттеу ауыз қуысын алдын-ала тексергеннен кейін жүргізіледі. Сілемейлі қабықтың, бадамшабездердің жағдайына (екі шпатель көмегімен оларды ұясынан шығарады, крипталарының ішіндегісін және бадамшабездердің доғашықтармен жабысуын тексереді) және мойын лимфа түйіндеріне назар аударылады.
108. ЛОР-органдарын тексергеннен кейін есту қабілетінің сыбырлап сөйлеуге естігіштігі анықталады. Әр құлақтың есту функциясы жеке айқындалады. Зерттеу үшін Воячек кестесіндегі сөздерді ғана емес, сондай-ақ 21-ден 99-ға дейінгі сандарды пайдалануға болады, куәландырушы мұнда дәрігердің беті мен ерін қимылын көрмеуі керек. Сыбырлап сөйлеудің бірдей интенсивтілігін сақтау мақсатында, дәрігер сөздерді өкпесінде дем шығарғаннан кейінгі қалған ауаның көмегін пайдаланып айтады.
Зерттеу кемінде 6 м арақашықтықта басталады. Куәландырушы дәрігердің сыбырлап айтқан барлық сөзін немесе көпшілігін (6 сөздің 5-ін немесе 5 сөздің 4-ін) қайталай алатын арақашықтық (бір метрден және жарты метрден) түпкілікті естігіштік болып табылады.
109. Естігіштіктің төмендігінің объективті мәліметтермен сәйкессіздігінде және барлық күмәнді жағдайларда есту қабілетін және барлық ЛОР-органдарының жан-жақты тексерілуі жүргізіледі. Куәландырушының көрсетулерінің растығына күмән келтіргенде естуді зерттеудің бақылау әдістері қолданылады. Қажет болғанда (шағым болғанда, арнайы іріктеуде, диагнозды нақтылағанда және т.б.) аудиометрия, құлақтың барофункциясын құлақ манометрінде немесе барокамерада және Барани креслосы немесе Хилов әткеншектерінің көмегімен вестибулярлық функцияны зерттеу жүргізіледі.

9. Ауыз қуысын және жақсүйектерді зерттеу

110. Ауыз қуысын және жақтарды зерттеу шағымдардан, олардың сипатын бағалаудан, анамнезді жинаудан, клиникалық және функционалдық зерттеулерден тұрады. Куәландырушыдан оның ауырған аурулары, травмалары мен бет-жақ аймағына жасалған операциялар туралы мәліметтер cұралады.
111. Объективті зерттеу дене мүсінділігін, дененің орналасуын, бас пен аяқтың тік жазықтыққа қатысты бағалаудан басталады. Бұдан кейін мүмкін болатын дефектілерді, деформацияларды, тыртықтарды, жылан көздерді, ассиметрияларды табу мақсатында бетті сыртқы қарауға кіріседі. Мойынның лимфатүйіндерін зерттеу басты сәл иген күйде пальпациялаумен, сондай-ақ дәрігердің куәландырушының артында тұрып оларды басып байқаумен айқындалады. Шықшыт буынның функциясы мен жағдайы пальпациялаумен, қажет болғанда рентгенологиялық және функционалдық әдістерді қолданумен зерттеледі.
112. Куәландыру кезінде сондай-ақ тіс-жақ cүйек жүйесі органдарының негізгі функциялары: тыныс алу, сөйлеу, жұту, шайнау зерттеледі. Шайнау функциясының бұзылуы шайнау фазаларының өзгеруімен, шайнау қысымының біркелкі бөлінбеуімен, шайнау қозғалысы санының ұлғаюымен және асты шайнау уақытының ұзаруымен көрініс табады. Қажет болған жағдайда, Н.А.Агапов бойынша шартты коэффициенттердің көмегімен, шайнау тиімділігі дәрежесінің жоғалуы белгіленеді. Бұл жерде барлық тістердің шайнау қуаты 100 пайызға алынады, соның ішінде әр тістің қуаты мынадай сандық белгілермен алынады: бүйір күректіс – 1 пайыз, ортаңғы күректіс – 2 пайыз, иттіс – 3 пайыз, премолярлар – 4 пайыз, бірінші моляр (азутіс)– 6 пайыз, екінші моляр – 5 пайыз. Сақталған шайнау тиімділігінің дәрежесі тістерді жекелей жоғалтқанда 100 пайыздан жоқ тістердің және олардың антогонистерінің коэффициенттерінің сомасын алу жолымен анықталады. Ақыл тістері есепке алынбайды.
113. Шайнау тиімділігін бағалау мақсатында операциялардан, травмалардан және күрделі протездеуден кейін Гельманның, Рубиновтың әдістері және басқа әдістер қолданылады.
114. Ауыз қуысын және тістерді объективті зерттеу байқаудан, пальпациялаудан және перкуссиялаудан құралады. Қажет болғанда электроодонтодиагностика, тістерді және парадонтты өту жарығында зерттеу, Писарев-Шиллердің аппликациялық сынамалары пайдаланылады.
115. Орталық окклюзияда тіс қатарының қабысуы (тістүйіс) үш перпендикуляр жазықтықта (сагитальды, вертикал және горизонтал) айқындалады. Тістүйіс аномалиясында оның түрі, сондай-ақ аномалия дәрежесі тіс қатарының жылжуларын сызықпен өлшеу көмегімен есептеледі. І дәрежелі тістүйіс аномалиясына – тіс қатарының 5 мм-ге дейін жылжуы, ІІ дәрежелі тістүйіс аномалиясына – 5-тен 10 мм-ге дейін, ІІІ дәрежелі тістүйіс аномалиясына тіс қатарының 10 мм-ден артық жылжуы жатады. Бұл өлшем аномалия дәрежесінен кейін жақшаның ішінде миллиметрмен көрсетіледі.

10. Гинекологиялық зерттеу

116. Гинекологиялық зерттеудің маңызды түрі бимануалды басып байқау, ол жатыр жағдайы (орналасуы, мөлшері, формасы, консистенциясы, жылжу дәрежесі және т.б), жатыр қосымшалары және сегізкөз-жатыр байламдары туралы объективті түрде жорамалдауға мүмкіндік береді
117. Гинекологиялық зерттеу кезінде құрал-саймандық зерттеудің қарапайым түрлері қолданылады: қынапты және жатыр мойынын айна көмегімен қарау, жатырды зондылау, артқы күмбезден пункция алу, жатыр мойнынан биопсия алу, жатыр қуысынан аспират алу (сорып алу), хромодиагностика (люголь ерітіндісін жаққаннан кейінгі жатыр мойыны сілемейлі қабығының түсті реакциясы), қынап жағындыларының цитологиясы, кольпоскопия және басқалар.
118. Созылмалы церцивитте, уретритте, қынаптың кіреберісі бездерінің қабынуында, проктитте процесті жасанды түрде өршіту үшін түрлі провокациялық әдістер қолданылады, осыған байланысты бөлінділер ұлғаяды. Бұл спецификалы қоздырғышты табуды жеңілдетеді немесе тән сипатты клиникалық белгілерді көрсетеді. Сондай-ақ жергілікті провокациялық әдістерді қолдану керек: механикалық (кеңейткіштермен уретраны немесе жатыр мойыны арнасын кеңейту, уретраға немесе жатыр мойнына қарапайым массаж жасау және с.с.); химиялық (протаргол, люголь ерітіндісін, 10% ас тұзы ерітіндісін жағу); физиотерапевтикалық (ионофорез, диатермия, жергілікті жарық ванналары, спринцовкамен ыстық бүркіп жуулар, балшықты тампондар және басқалар); биологиялық (цервикальды каналдың шығындыларын жатыр мойынына инъекцияда егу). Осы мақсатта сондай-ақ алиментарлық провокацияны немесе вакцина егумен спецификалық провокацияны пайдалануға болады.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 2-қосымша

Нысан

Фотосурет үшін орын

Әскери (арнайы) оқу орнына түсетін азаматтың
медициналық куәландыру
картасы

1. Тегі, аты, бар болуда әкесінің аты, туған жылы
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
әскери қызметшілер үшін (әскери атағы)

2. Тұрғылықты жері (мекен жайы) _____________________________________
(әскери қызметшілер үшін – мекен жайы мен әскери бөлімнің шартты атауы)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

3. Шалдыққан аурулары, оның ішінде cоңғы 12 ай ішінде инфекциялық аурулармен ауырғандығы туралы мәліметтер
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

4. Дәрі-дәрмек құралдарын және басқа да заттарды көтере алмайтындығы (жоғары сезімталдық) туралы мәліметтер ______________________________

_____________________________________________________________________
5. Диспансерлік есепте тұратындығы туралы мәлімет____________________

_____________________________________________________________________
6. Тексеру нәтижелері:

	Алдын ала медициналық куәландыру 20 __ ж. «___» _______				ҚІД жанындағы ӘДК-да медициналық куәландыру 20 __ ж. «___» _________			Түпкілікті медициналық куәландыру 20 __ ж. «___» _______
1	2				3			4
Шағымдар мен анамнез
Жалпы қан талдауы
Мерезге микропреципитация реакциясы(микрореакция
Жалпы зәр талдауы
Мұрын қосалқы қуыстарының рентгенограммасы
Кеуде тіндері органдарының флюорографиясы
ЭКГ- зерттеу
Зәрді гельминттерге зерттеу
В және С гепатиттерінің маркерлеріне қанды зерттеу
АИТВ-инфекциясына қанды зерттеу
Басқа да зерттеулер
Бойы/дене салмағы
Қол динамометриясы (оң / сол қол)
Дене динамометриясы
Терапевт:
Эндокринді жүйе
Жүрек-қан тамырлары жүйесі
Функционалдық сынама	тыныштықта	жүктемеден кейін		2 мин кейін	тыныштықта	жүктемеден кейін	2 мин кейін	тыныштықта	жүктемеден кейін		2 мин кейін
бір минутта тамыр соғысы
артериалдық қан қысымы
Тыныс алу мүшелері
Ас қорыту мүшелері
Бүйрек
Көкбауыр
Диагнозы
Қорытынды
Күні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері
Хирург:
Лимфа түйіндері
Сүйек-бұлшықет жүйесі
Перифериялық қан тамырлары
Несеп-жыныс жүйесі
Анус және тік ішек
Диагнозы
Қорытынды
Күні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері
Невропатолог:
Бассүйек-ми жүйкелері
Қозғалыс аясы
Рефлекстер
Сезімталдығы
Вегетативті жүйке жүйесі
Диагнозы
Қорытынды
Күні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері
Психиатр:
Қабылдау
Интеллектуалды-мнестикалық аясы
Эмоционалды-ерік аясы
Диагнозы
Қорытынды
Күні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері
Окулист:
	оң көз		сол көз		оң көз		сол көз	оң көз		сол көз
Түсті сезіну
Түзетулерсіз көру өткірлігі
Түзетулермен көру өткірлігі
Скиаскопиялық рефракция
Бинокулярлық көру
Анық көрудің жақын нүктесі
Жас жолдары
Қабақтар мен
Конъюнктивалар
Көз алмаларының орналасуы мен қозғалысы
Көз қарашықтары мен олардың реакциясы
Оптикалық орта
Көздің түбі
Диагнозы
Қорытынды
Күні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері
Оториноларинголог:
Сөйлеу
Мұрынмен тыныс алу	оң		сол		оң		сол	оң		сол
Сыбырлап сөйлеу
Құлақ барофункциясы
Вестибулярлық аппараттың функциялары
Иіс сезу
Диагнозы
Қорытынды
Күні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері
Стоматолог:
Тіс түйіс
Ауыздың сілемейлі қабықшасы
Тістер
Қызыл иектер
Диагнозы
Қорытынды
Күні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері
Дерматовенеролог:
Тексеру деректері
Диагнозы
Қорытынды
Күні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері
Басқа да дәрігер-мамандар:
Диагнозы, қорытынды, үні, қолы, тегі, аты-жөнінің бас әріптері

7. Медициналық куәландыру нәтижелері:
1) әскери-дәрігерлік комиссияның алдын-ала медициналық куәландыруы
_____________________________________________________________________
(ӘДК атауы көрсетілсін)
Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында қызмет ету үшін адамдар денсаулық жағдайының сәйкес келуіне қойылатын талаптардың _____ бағанының _____ тармақтың _____ тармақшасы негізінде __________________________________________

М.О. Комиссия төрағасы ______________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Комиссия хатшысы ______________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Комиссияның пошталық мекен жайы _____________________________________
_____________________________________________________________________

2) әскери-дәрігерлік комиссияның түпкілікті медициналық куәландыруы
_____________________________________________________________________
(ӘДК атауы көрсетілсін)

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында қызмет ету үшін адамдар денсаулық жағдайының сәйкес келуіне қойылатын талаптардың _____ бағанының _____ тармақтың _____ тармақшасы негізінде __________________________________________

М.О. Комиссия төрағасы ______________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Комиссия хатшысы ______________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 3-қосымша

Нысан

Әскери-дәрігерлік комиссия отырыстарының хаттамалар
кітабы
__________________________________________________________________
(комиссияның атауы)

Р/с №	Тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы (күн, ай, жыл) әскери атағы, атқаратын лауазымы, әскери бөлім, әскери қызметке (қандай қорғаныс істері жөніндегі бөліммен (басқармамен), қала, аудан, күні, айы, жылы көрсетілсін) шақырылды, (келісімшарт бойынша кірді) медициналық куәландырылуға кім жіберді (жолдаманың № және күні)	Шағымдар мен қысқаша анамнез	Объективті тексеру деректері, арнайы тексерулер нәтижелері, диагнозы мен зақымның (жарақаттанудың, мертігудің, контузияның) науқастанудың себепті байланысы туралы ӘДК қорытындысы	Әскери қызметке, әскери-есептік мамандық бойынша қызметке жарамдылық санаты туралы ӘДК қорытындысы және т.б.	Штаттық ӘДК қорытындысы
1	2	3	4	5	6

Ескерту: Әскери-дәрігерлік комиссия отырыстарының хаттамалар кітабін электронды түрде жүргізілуі келесі талаптар сақталған жағдайда рұқсат етіледі:
1. Электронды хаттама медициналық комиссияның отырысы күні «Times New Roman 14» шрифтпен, А4 форматтағы парақтарға басылады, сол күні тексеріледі, комиссия төрағасы және мүшелері қол қояды, хронологиялық жүйелілікте тігіледі.
2. Әр парақ жоғарыда ортада нөмірленеді. Парақтың астыңғы сол жақ бұрышында комиссия хатшысының тегі мен аты-жөні көрсетіледі, (қара немесе көк түсті сиямен) қаламмен қол қойылады, сонымен қатар орындаған күн көрсетіледі.
3. Хаттамалар кітабін электронды нұсқада бірыңғай жүргізілуі үшін «Microsoft Excel» офистік нұсқасы қолданады.
4. Электронды хаттамамен жұмыс істеу қатаң шектеледі (пароль қойылады), тек қана медициналық комиссия хатшысының қатысуымен жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 4-қосымша

Нысан

______ данадан тұратын анықтаманы,
ауру туралы куәлікті (керек емесі
сызып тасталсын) алдым.
____________ (қолы) _____________
(тегі түсінікті жазылсын)
20 ______ж."____" _______________

________________________________________________________________
(әскери-дәрігерлік комиссияның атауы)

Жаңадан қабылданатын Қызметкер
(керек емесі сызып тасталсын)

№_______ Медициналық куәландыру актісі

1. Тегі, аты, бар болуда әкесінің аты _______________________________
2. Туған жылы _____________________ Білімі___________________________
3. Азаматтық кәсібі, мамандығы, лауазымы ____________________________
4. Қарулы Күштерде (мерзімді қызмет) ________ бастап ________ дейін қызмет өткерді ______________________________________________________
(айы, жылы) (айы, жылы) (иә, жоқ)
Қызметтен шығу себебі _______________________________________________
5. Ішкі істер министірлігі, Мемлекеттік тергеу комитеті, Ұлттық қауіпсіздік комитеті, Қорғау министірлігі жүйесінде _________ бастап _______________________________________________________________ дейін
(айы, жылы) (айы, жылы)
қызмет өткерді ______________________________________________________
(иә, жоқ)
Қызметтен шығу себебі _______________________________________________
6. Арнаулы немесе әскери атағы ______________________________________
Соңғы жұмыс (қызмет) орны және лауазымы (толық жазыңыз) _____________
_____________________________________________________________________
7. Соңғы 12 ай ішінде қанша күн ауырды ______________________________
8. Қашан және қайда емделді _________________________________________
_____________________________________________________________________
9. Мүгедек болып танылды ма ___, қандай топтағы ___, бастап _________
(иә,жоқ)
дейін _______________, сырқаттануы бойынша __________________________
_____________________________________________________________________
10. Бұрын комиссиядан (ОӘДК, ӘДК, ОӘДК-ны, әскери комиссариат
жанындағы дәрігерлік комиссиядан) өткен бе __________________________
___________ қай жылы _________________, қайда _______________________
_____________________________________________________________________
(иә, жоқ)
11. Өзімді ұсынылып отырған немесе қызметке әрі қарай
___________________________________________________ деп санаймын.
(жарамды, жарамсыз)

12. Тұрғын үйінің мекен-жайы және телефоны __________________________
_____________________________________________________________________
13. ӘДК-ға әскери билетімді (әскери қызметшілер үшін), қызметтік куәлігімді, паспортымды және емделу, медициналық куәландыру өту туралы қолымда бар медициналық құжаттарымды ұсынуға міндеттенемін.
Мен хабарлаған барлық мәліметтердің дұрыстығын өз қолыммен растаймын _______________________ 200 ____ ж." _____ "__________

ӘСКЕРИ БИЛЕТТЕГІ (ТІРКЕУ КУӘЛІГІНДЕГІ) ӘСКЕРИ ҚЫЗМЕТКЕ
ЖАРАМДЫЛЫҒЫ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТТЕР

Куәландыру күні _________________ жарамдылық санаты _________________
№ ________ бұйрықтың _________ баптары, қайда берілді _______________
_____________________________________________________________________

ҚЫЗМЕТТІК КУӘЛІКТЕГІ МӘЛІМЕТТЕР

№ _______________, сериясы ________, Қай жерде берілді ______________
Күні ________________________________________________________________
ОӘДК медициналық тіркеушісі тексерді ________________________________
Объективтік зерттеу деректері
1. Хирург. Антропометриялық деректер: Бойы_____см. Салмағы ___кг. Кеуде шеңбері: тыныш күйде ________ ауа жұтқанда ___________, ауа шығарғанда.
Спирометрия _________________________________________________________
Динамометрия: оң жақ қол басы___, сол жақ қол басы___ Тұлға бойы ____
Шағымдар: ___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (жарақаттар, операциялар, қайда емделді)_____________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Жалпы ағзаның жетілуі________________________________________________
Тері және көзге көрінетін кілегейлі қабықшалар_______________________
Лимфа түйіні_________________________________________________________
Бұлшық ет жүйесі ____________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Сүйектік жүйесі және буындары _______________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Қалқанша без ________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Шеткері қан тамырлары _______________________________________________
_____________________________________________________________________
Ректальды ___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ: ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Хирургтың Т.А.Ә., күні, қолы ________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. ЛОР-дәрігер (ОТОЛАРИНГОЛОГ). Шағымдар: _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (қандай аурулармен ауырды, жарақаттар, қайда емделді)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Сөйлеу дефектілері __________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Жұтқыншақ көмекей
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Мұрынмен тыныс алу оң жақ______________________сол жақ_______________
Иіс сезімі: _________________________________________________________
Құлақтар. Дабыл жарғақтарының жағдайы _______________________________
Сыбырлап сөйлегендегі есту өткірлігі: _______________________________
_____________________________________________________________________
Құлақтың барофункциясы: _____________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Вестибулярлық аппараттың қызметі (ОС ның айналуымен екі еселік
тәжірибе) ___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ:_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Отоларингологтың Т.А.Ә., күні, қолы _________________________________
_____________________________________________________________________
3. Көз дәрігері. Шағымдар: __________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (қандай аурулармен ауырды, операциялар, қайда емделді)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Түстерді ажырату (Рабкин бойынша) ___________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

	Оң жақ көзі	Сол жақ көзі
Коррекциясыз көру өткірлігі
Коррекциямен көру өткірлігі
Скиаскопиялық рефракция
Анық көрудің ең жақын нүктесі

Қозғалыс аппараты ___________________________________________________
Көз жасының жолдары _________________________________________________
Қабағы мен конъюнктивасы ____________________________________________
Көз алмаларының орналасуы мен қозғалмалылығы ________________________
Қарашықтары және олардың реакциялары ________________________________
Оптикалық орта (көздерінің алдыңғы бөліктері мен терең орта)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Көздің түбі:_________________________________________________________
Көру аумағы _________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Бинокулярлық көру ___________________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ:_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Көз дәрігерінің Т.А.Ә., күні, қолы __________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Тіс дәрігері. Шағымдар, анамнез: _________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Формуласы ------------- 8 7 6 5 4 3 2 1 ! 1 2 3 4 5 6 7 8
Тіс түйісі___________________________________________________________
Ауыз қуысының кілегейлі қабықшасы____________________________________
_____________________________________________________________________
Қызыл иектері________________________________________________________
ДИАГНОЗ:_____________________________________________________________
Тіс дәрігерінің Т.А.Ә., күні, қолы __________________________________
_____________________________________________________________________
5. Дерматовенеролог. Шағымдар: ______________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез: ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Объективтік деректер: _______________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ:_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(кең таралуы, нысаны, сатысы, асқынуының жиілігі)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Дерматовенерологтың Т.А.Ә., күні, қолы ______________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Невропатолог. Шағымдар: __________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (қандай аурулармен ауырды, жарақаттар, қайда емделді)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Бас сүйегі-ми нервтері ______________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Шеткері нервтер _____________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Рефлекстер
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Сезгіштігі __________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Вегетативтік нерв жүйесі ____________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ: ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Невропатологтың Т.А.Ә., күні, қолы __________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
7. Психодиагностикалық зерттеу. _____________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ұсынылады (ұсынылмайды)
Ескертпе ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Психологтың Т.А.Ә., күні, қолы ______________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
8. Психиатр. Шағымдар: ______________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (қандай аурулармен ауырды, зиянды әдеттері, естен талу,
ұстама) _____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Мәртебесі _____________ Санасы__________________ Зейіні _____________
Есі ______________ Ойлау қабілеті _________ Интеллекті ______________
Эмоциалдық-жігерлік саласы __________________________________________
_____________________________________________________________________
ҚОРЫТЫНДЫ: __________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Психиатрдың Т.А.Ә., күні, қолы_______________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9. Терапевт. Шағымдар: ______________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (қандай аурулармен ауырды, қайда зерттеуден өтті, емделді)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Тамақтану____________________________Тері жамылғысы__________________
Көзге көрінетін кілегейлі қабықшалар_________________________________
Эндокриндік жүйесі___________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Жүрегі: шекаралары___________________________________________________
Тондары______________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Қайта өлшеу күндері	2010 жылғы «___» ___________			2010 жылғы «___» ___________			2010 жылғы «___» ___________
Өлшеу жағдайлары	Отырғандағы тыныштықта	15 рет отырып- тұрғаннан кейін	2 минуттан кейін	Отырғандағы тыныштықта	15 рет отырып- тұрғаннан кейін	2 минуттан кейін	Отырғандағы тыныштықта	15 рет отырып- тұрғаннан кейін	2 минут тан кейін
Пульс
Артериялық қысымы
1 минуттағы тыныс алу қозғалысының жиілігі

Тыныс алу органдары _________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ас қорыту мүшелері __________________________________________________
_____________________________________________________________________
Бауыры_______________________________________________________________
Көк бауыры___________________________________________________________
Бүйректері___________________________________________________________
ДИАГНОЗ:_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Терапевтің Т.А.Ә., күні, қолы _______________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
10. Гинеколог. Шағымдар:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Анамнез (қандай аурумен ауырды, операциялар) ________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ДИАГНОЗ:_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Гинекологтың Т.А.Ә., күні, қолы _____________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
11. Рентгенологиялық зерттеудің, зертханалық, функционалдық және
басқа да зерттеулер мен консультациялардың деректері:________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Сырқаттардың диагноздары мен олардың себепті байланысы ______________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ӘДК-нің қорытындысы
Аурулар мен ағза кемшліктері (20____ жылғы № бұйрық) кестесі ________
бағанының ___________________ бап негізінде _________________________
(комиссия қорытындысы көрсетіледі)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Еріп жүретін адамды қажет етеді, қажет етпейді (керек емесін сызып
тастаңыз) ___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ескертпе ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Комиссия төрағасы:
Елтаңбалы ___________________________________________________________
мөр (комиссияның атауы, атағы, қолы, тегі және аты-жөні)
Сарапшы дәрігерлер: _________________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________

20__жылғы "___"__________

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 5-қосымша

___________________________________________________________
___________________________________________________________
(әскери-дәрігерлік комиссияның атауы)

Психодиагностикалық тексерудің есеп карточкасы

_________________
күні

Т.А.Ә.________________________________________ жынысы _______________
Туған жылы _______ Отбасы жағдайы ________ Әскери қызметі ___________
Білімі __________________________ Ұлты ______________________________
Мамандығы ___________________________________________________________
Бұрынғы жұмыс орны, лауазымы ________________________________________
Ықтимал жұмыс орны, лауазымы ________________________________________
ПФТ-ның қорытындысы _________________________________________________
_____________________________________________________________________
ӘДК-ның қорытындысы _________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Сыртқы беті

ЖБЗМӘ

L

F

К

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

16–жеке бас факторлары

А

В

С

Е

F

G

H

I

L

M

N

O

Q1

Q2

Q3

Q4

_____________________________________________________________

Қосымша әдістер

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Қорытынды: __________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Психофизиологиялық зертхана бөлімінің бастығы _______________________
Психолог ___________________ Күні ____________

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 6-қосымша

Нысан

___________________________________________________________
(әскери-дәрігерлік комиссияның атауы)

Әскери-дәрiгерлiк комиссияның атауы № _______ ҚОРЫТЫНДЫ
Психологиялық зерттеу нәтижелері бойынша

Оқуға түсуші үміткердің _____________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы)
____________________________________________________________________,
оқу орнының атауы

I. Зерттеу нәтижелері:

	L	F	K	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0
100
90
70
50
30
	L	F	K	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0

ЖАЖЗ: _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
К+жиынтық ___________________________________________________________
Равен тесті: ________________________________________________________

_____________________________________________________________________
Люшер тесті: ________________________________________________________

Қосымша әдістер

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Қорытынды:___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Психофизиологиялық зертхана бөлімінің бастығы _______________________
Психолог ___________________ Күні ____________

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 7-қосымша

Полиграфиялық зерттелуі тиіс лауазымдар тізбесі

1. Қазақстан Республикасы ІІМ Ішкі әскерлерінің қару-жарақ және инженерлік-техникалық қамтамасыз ету мүлкін жөндеу қызметінің бастығы;
2. Өңірлік қолбасшылығы қару-жарақ қызметінің бастығы;
3. Әскери бөлімі қару-жарақ қызметінің бастығы;
4. Арттехқару-жарақ және оқ-дәрі аға маманы (қойма бастығы);
5. Қару-жарақ жөндеу орталығының (қару – пулемет шеберханасы) бастығы;
6. Қару-жарақ жөндеу орталығының (қару – пулемет шеберханасы) бөлімше бастығы;
7. Қару-жарақ жөндеу орталығының (қару – пулемет шеберханасы) бөлімше бастығының аға көмекшісі;
8. Қару-жарақ жөндеу орталығының (қару – пулемет шеберханасы) бастығы аға маман (аға технигі);
9. Қару-жарақ жөндеу бөлімше бастығының аға көмекшісі;
10. Бөлшектеу, жинау және ақауын табу цехының маман – технигі;
11. Токарь-слесарь цехының маман – технигі;
12. Тир бастығы;
13. Тир бастығының көмекшісі;
14. Қару-жарақ қоймасының бөлініс бастығы;
15. Қару-жарақ қоймасының сақтау орнының бастығы.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 8-қосымша

Әскери қызметшілерді психодиагностикалық зерттеу және
полиграфологиялық жауап алу үшін сыныпты ресімдеу және
жабдықтау жөніндегі талаптар

1) пайдалы алаң биіктігі 2,8-3 метрден төмен емес болған кезде кемінде 30 – 40 шаршы метр;
2) шу, діріл, сәулелену көздерінен оқшау;
3) қабырғаларының түсі көгілдір немесе ашық жасыл (табиғатпен үйлескен) болғаны орынды;
4) еден қабырғаларының түсімен түстес (жұмсақ линолеум қолдануға болады);
5) интерьер келушілердің көңіл-күйін көтеруі, адамның ағзасына жайлы болуы тиіс;
6) сыныптың жарық және кең болып көрінуі қамтамасыз етіледі;
7) кабинетте жұмыс істеуге кедергі ететін ұсақ-түйектердің көп болмағаны дұрыс;
8) сыныпта бланкіде тесті өткізуге арналған 10 үстел, сондай-ақ біржолғы топтасып тесті тапсыруға арналған 10 дербес компьютер еркі орналасуы тиіс. Әрбір компьютерде «Ақ сұңқар», «Тұмар», «Мультипсихометр» типті адамның психологиялық жай-күйін сараптамалық анықтаудың әмбебап компьютерлік автоматтандырылған психодиагностикалық жүйесін қоса алғанда, лицензияланған бағдарламалық қамтамасыз ету жинағы орнатылуы тиіс;
9) компьютерлер психодиагностика нәтижелерін басып шығару үшін принтерге қосылуы тиіс;
10) сыныпта полиграфологиялық жауап алуға арналған арнайы орын бөлінеді, онда «Диана», «Lafayette» типті полиграфологиялық жабдық орнатылады.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 9-қосымша

Психофизиологиялық зерттеу жүргізу ұзақтығының
үлгі нормалары

№	Кәсіби жұмыс түрі	Орташа уақыты, сағат	Ескертпе
1.	Жеке психологиялық диагностика, нәтижелелерді өңдеу, қорытындылар мен ұсынымдарды ресімдеу	4.0	бір адамға есебімен
2.	Үздіксіз психодиагностикалық зерттеу	кемінде 2.0	-
3.	Топтық психодиагностика, нәтижелелерді өңдеу, психологиялық қорытындыны ресімдеу	8.0 дейін	-
4.	Жеке консультация беру: - алғашқы; - кезекті.	2.0 1.0	бір әңгімелесуге
5.	Топтық консультация беру: - алғашқы; - кезекті.	2.0 1.0	бір әңгімелесуге
6.	Жедел психологиялық ақпаратты күн сайын талдау	0.5	-
7.	Құжаттарды күн сайынғы қорытынды ресімдеу	0.5	-
8.	Ғылыми және оқу мекемелерінде кәсіби консультация алу	3.0 дейін	екі аптада бір рет
9.	Жұмыс нәтижесін қорыту, есеп жазу	5.0 дейін	-

Ескертпе:
- 20-25 әскери қызметшіден тұратын топқа есебінен;
- топтасып зерттеу кезінде куәландырудан өтетін адамның саны күніне 25 адамнан аспауы тиіс;
- психодиагностикалық зерттеу өткізу кезінде бір психологқа арналған жұмыс жүктемесі ауысымына 12 адамнан аспауы тиіс;
- зерттелетін адамдар саны көп болған кезде психодиагностикалық зерттеуді екі ауысыммен ұйымдастыруға жол беріледі.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 10-қосымша

Нысан

________________________________________________
(әскери-дәрігерлік комиссияның атауы)

Медициналық куәландыру туралы № _____ анықтама

_____________________________________________________________________
(қатардағы және басшы құрамдағы адамдардың, әскери қызметшілердің
_____________________________________________________________________
арнаулы немесе әскери атағы; тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы)
_____________________________________________________________________
(қызмет орны)
______________________________________________________ куәландырылды. (әскери-дәрігерлік комиссияның атауы)

20_____жылғы "_____"___________________

Сырқаттың (жараланудың, контузияның, жарақаттанудың, мертігудің) себепті байланысы туралы комиссияның диагнозы мен қаулысы:
ҚР ІІМ-нің 20___ жылғы "___"_______________ №____ бұйрығының Аурулар мен ағза кемшіліктері кестесінің _____________________ бағанындағы ____ бап негізіндегі

ПФЗ-ның қорытындысы: ________________________________________________

Ескертпе:____________________________________________________________

ӘДК бастығы: ________________________________________________________
(атағы, қолы, тегі)
ПФЗ-ның бастығы (психолог): _________________________________________
(атағы, қолы, тегі)
Комиссия хатшысы: ___________________________________________________
(атағы, қолы, тегі)

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 11-қосымша

Нысан

Әскери бөлімнің (мекеменің)
бұрыштамалық мөртабаны

_________________________ бастығына (командиріне)
(әскери-медициналық мекеме көрсетіледі)

Жолдама

1. __________________________________________________________________
(медициналық куәландыру мақсаты, сондай-ақ ӘДК-ға (ДҰК-қа) жіберу себебі
_____________________________________________________________________
көрсетілсін: денсаулық жағдайы бойынша, әскери қызмет өткеру үшін жаңа келісімшарт
_____________________________________________________________________
жасасу, әскери қызметте болу уақытында шекті жасқа жетуі бойынша, ұйымдастыру-
_____________________________________________________________________
штаттық іс-шаралар бойынша алдағы уақытта әскери қызметтен босатылу және т.б.)
үшін медициналық куәландырылуға жіберіледі
2. Тегі, аты, әкесінің аты __________________________________________
3. Әскери атағы ______________ 4.Туған жылы _____________,
5. Әскери бөлім _____________________________________________________
6. Әскери қызметке шақырылды (келісімшарт бойынша түсті) _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(қорғаныс істері жөніндегі бөлім (басқарма), әскери қызметке шақырылған,
_____________________________________________________________________
келісімшарт бойынша түскен айы мен жылы көрсетілсін)
7. Алдын ала диагнозы: ______________________________________________
8. Жіберілген күні: _________________________________________________
9. ӘДК (ДҰК) қорытындысын ___________________________________________
(әскери бөлімнің немесе кадр органының
_______________________________________________ жіберуіңізді сұраймын
атауы мен пошталық мекен жайы)
Командир (бастық) _____________________________________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

М.О.

Ескертпе:
1. Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшінің отбасы мүшесін медициналық куәландыруға жіберген кезде 1-тармақта медициналық куәландыру мақсаты, жіберу себебі, куәландырылушының тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы, куәландырылатын отбасы мүшесінің әскери қызметшіге туыстық қатынасы, сондай-ақ медициналық куәландырылуға жіберілген отбасы мүшесі болып табылатын әскери қызметшінің әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы, әскери лауазымы көрсетілсін.
2. Қарулы Күштер қызметкерлерін медициналық куәландыруға жіберген кезде 1-тармақта медициналық куәландыру мақсаты, жіберу себебі, тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы, лауазымы, мамандығы көрсетілсін.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 12-қосымша

Нысан

(әскери-дәрігерлік комиссияның)
бұрыштамалық мөртабаны

Жүктілігі туралы анықтама

Берілді осы анықтама ________________________________________________
(әскери атағы, аты әкесінің аты, фамилиясы, туған жылы)

20____ж «___»__________________ куәландырылып, ______________________
(әскери-дәрігерлік комиссия атауы)

_____________________________________________________________________
Диагнозы: Жүктілігі ____________________ апта.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында қызмет ету үшін адамдар денсаулық жағдайының сәйкес келуіне қойылатын талаптардың _____ бағанының _____ тармақтың _____тармақшасы негізінде.

М.О. Комиссия төрағасы ____________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Комиссия хатшысы ______________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Комиссияның пошталық мекен жайы _____________________________________

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 13-қосымша

Қазақстан Республикасының жекелеген жерлерінде әскерге шақыру
бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер құрамының адамдары
және келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери
қызметшілері әскери қызмет өткеруге (отбасы мүшелері үшін
тұруға) медициналық қарсы көрсеткіштердің
Тізбесі

1. Әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілері әскери қызмет
өткеруге медициналық қарсы көрсеткіштердің
Тізбесі

1)емдеуге келмейтін немесе қиын берілетін созылмалы қайталанбалы жұқпалы аурулар түрі;
2) бүйрек шаншуының жиі ұстамаларымен тастардың болуымен немесе оларсыз зәр-тас ауруы; туа біткен бүйрек аномалиялары;
3) ІІ дәрежелі артериалдық гипертензия;
4) қатерлі жаңа пайда болулар;
5) фотодерматоздар, тері туберкулезі;
6) күрт айқын көрінген созылмалы атрофиялық ларингофарингиттер;
7) ауыр және үзіліссіз қайталанатын аллергоздардың түрлері;
8) науқас қайта және ұзақ стационарлық емдеуді қажет ететін қозғалыстың, сезімталдықтың және трофиканың бұзылуымен перифериялық жүйкелердің созылмалы, жиі асқынатын аурулары;
9) жиі асқынулармен және стационарлық емдеудің табыссыздығы кезінде ІІ сатылы созылмалы пневмония;
10) жиі асқынулармен және стационарлық емдеудің табыссыздығы кезінде бронх демікпесі;
11) қайталанатын ревматизм (бір жылда 2 және одан көп өршулер);
12) СБӘ-мен кез келген түрдегі созылмалы нефрит (ағым сипатына қарамастан);
13) аяқ тамырларының ІІ және одан жоғары сатылы бітелетін эндартерииті, аортоартериит пен атеросклерозы;
14) мұрын полиптері, ортаңғы құлақтың созылмалы іріңді қабынуы немесе жоғарғы тыныс алу жолдарының күрт айқын көрінген дистрофиясы кезінде жиі асқынулармен және стационарлық емдеудің табыссыздығы кезінде мұрын жанындағы қуыстардың (полипозды немесе іріңді) созылмалы қайталанатын аурулары;
15) стационарлық емдеудің табыссыздығы кезінде созылмалы кең таралған және жиі қайталанатын тері аурулары.
Бұдан басқа, әйел-әскери қызметшілер үшін - әйел жамбас мүшелерінің созылмалы жиі қайталанатын қабыну аурулары, әйел жыныс аясының ісіктері, патологиялық климакспен немесе жатырдан қан кетулермен қоса болатын аналық бездердің айқын көрінген дисфункциясы.

2. Әскери қызметшілердің отбасы мүшелері тұруы үшін медициналық
қарсы көрсеткіштердің Тізбесі

1) емдеуге келмейтін немесе қиын берілетін созылмалы қайталанбалы жұқпалы аурулар түрі;
2) шала салданумен, салданумен, сөйлеудің, қозғалыстың, статиканың бұзылуымен бас және жұлын миы қантамырларының аурулары және орталық жүйке жүйесінің басқа да ауыр органикалық аурулары;
3) эндокриндік жүйелердің ауыр аурулары, кез келген дәрежедегі тиреотоксикоз;
4) айқын көрінген бұзылулармен артериалдық гипертензия;
5) коллагеноздар;
6) тастардың болуымен немесе бүйрек шаншуының жиі ұстамаларымен зәр-тас ауруы, зәр бөлу жүйесінің даму аномалиясы;
7) әйел жыныс аясының ісіктері;
8) жиі талмалармен (ай сайын) немесе тұлғаның айқын көрінген өзгертерімен эпилепсия; аурудың жиі қайталанатын фазаларымен маниакальды-депрессивті психоз; шизофрения;
9) науқас өз-өзіне қызмет көрсете алмаған және бөгде адамның көмегіне, күтіміне немесе бақылауына мұқтаж болған кезде орталық жүйке жүйесінің ауыр немесе үдемелі органикалық аурулары;
10) үдеу белгілері болған кезде қанның жүйелі аурулары;
11) кез келген оқшаулаудағы (отағасы осы жерлерге ауысқан кезде) туберкулездің белсенді түрлері және белсенділік белгілері жоғалғаннан кейін соңғы үш жылда белсенді емес туберкулез;
12) жиі асқынатын созылмалы пневмония;
13) жалпы немесе коронарлық қан айналымының ІІ-ІІІ дәрежелі бұзылуымен қан айналымы жүйесінің аурулары;
14)жүрек аневризмі, қайтарымды, жиі асқынатын ревмокардит;
15) бауырдың созылмалы, ауыр өтетін үдемелі ауруы;
16) артериалдық гипертензиямен немесе ісінулермен созылмалы нефриттер;
17) емдеу сатысы мен нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;
18) глаукома, көру жүйкесінің аурулары, көру өткірлігінің үдемелі төмендеуі мен көру аясының өзгерісі кезінде көз торының пигменттік дегенерациясы;
19) стационарлық емдеудің табыссыздығы кезінде созылмалы кең таралған тері аурулары;
20) стационарлық емдеудің табыссыздығы кезінде әйел жамбас мүшелерінің созылмалы ауыр өтетін қабыну аурулары.

3. Биік таулы жерлерде (теңіз деңгейінен 1500 м және
одан жоғары) әскери қызмет өткеруге медициналық қарсы
көрсеткіштер тізбесі

1)емдеуге келмейтін немесе қиын берілетін созылмалы қайталанбалы жұқпалы аурулар түрі;
2) ми қан айналымының өтпелі бұзылуларымен бас және жұлын миының қантамырлы аурулары;
3) ауырлықтың кез келген дәрежесіндегі тиреотоксикоз;
4) функциясының қалыпты бұзылуымен және сирек асқынулармен баяу үдемелі қан түзетін жүйенің аурулары;
5) сыртқы тыныс алу функциясының бұзылуымен өкпенің созылмалы аурулары;
6) жалпы немесе коронарлық қан айналымының бұзылуымен қан айналымы жүйесінің аурулары;
7) емдеудің сатысы мен нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;
8) ауырлықтың кез келген дәрежесінде бітелетін эндартериит.

4. Әскери қызметшілердің отбасы мүшелері биік таулы жерлерде
(теңіз деңгейінен 1500 м және одан жоғары) тұру үшін
медициналық қарсы көрсеткіштер тізбесі

1) емдеуге келмейтін немесе қиын берілетін созылмалы қайталанбалы жұқпалы аурулар түрі;
2) олигофрения (жарыместен басқа);
3) жиі талмалармен (ай сайын) эпилепсия;
4) аурудың жиі қайталанатын фазаларымен маниакальды-депрессивті психоз; шизофрения;
5) гидроцефалиямен, сал ауруымен, шала салданумен, сөйлеудің, көздің бұзылуымен қоса болатын орталық жүйке жүйесінің органикалық аурулары; бас пен жұлын миының ісіктері және мүшелер функцияларының тұрақты бұзылуларымен орталық жүйке жүйесінің басқа да ауыр және тез үдемелі аурулары;
6) эндокриндік жүйе аурулары, ауырлықтың кез келген дәрежесінде тиреотоксикоз;
7) үдеу белгілері болған кезде қанның жүйелі аурулары;
8) сыртқы тыныс алу функциясының бұзылуымен тыныс алу мүшелерінің созылмалы аурулары;
9) жалпы немесе коронарлық қан айналымының ІІ және ІІІ дәрежелі бұзылуымен қан айналымы жүйесінің аурулары;
10) қалыпты және айқын көрінген бұзылулармен артериалдық гипертензия;
11) емдеудің сатысы мен нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;
12) ауырлықтың кез келген дәрежесінде бітелетін эндартериит;
13) тез өсуге бейім немесе мүше функциясының бұзылуына әкеп соқтыратын кез келген оқшаулаудағы қатерсіз ісіктер.

5. Климаттық жағдайлары қолайсыз жерлер

1) Ақмола облысы: Аршалы, Есіл, Жақсы, Қорғалжын, Жарқайың, Целиноград аудандары, Степногорск қаласы, Ерейментау ауданының Селеті ауылдық округі, оның ішінде Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің бөлімшелері үшін – Атбасар қаласы;
2) Ақтөбе облысы: Байғанин және Мұғалжар аудандары, оның ішінде әскери полиция, әскери барлау органдары, Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінің бөлімшелері, бөлімдері, құрамдары үшін - Әйтеке би, Қарғалы, Мартук, Қобда, Хромтау, Шалқар аудандары;
3) Алматы облысы: Алакөл, Балқаш, Еңбекшіқазақ, Ескелді, Жамбыл, Іле, Қарасай, Кербұлақ, Көксу, Панфилов, Райымбек, Сарқанд, Талғар, Ұйғыр аудандары, Текелі қаласы, Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің Шекара қызметінің бөлімшелері, бөлімдері, құрамдары және әскери полиция, әскери барлау органдары үшін – Ақсу ауданы, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің бөлімшелері үшін – Алматы қаласының Медеу ауданының Алатау ауылы;
6) Жамбыл облысы: Мойынқұм, Талас, Байзақ, Шу аудандары, Сарысу ауданының Жаңатас қаласы, оның ішінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің Шекара қызметінің бөлімшелері, бөлімдері, құрамдары және әскери полиция, әскери барлау органдары үшін – Жамбыл, Жуалы, Меркі, Тұрар Рықұлов аудандары;
7) Батыс Қазақстан облысы: Жанғалы, Орда аудандары, Теректі ауданының Тайпақ ауылдық округі, оның ішінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің Шекара қызметінің бөлімшелері, бөлімдері, құрамдары және әскери полиция, әскери барлау органдары үшін – Бөрілі, Жәнібек, Зеленовский, Казталов, Тасқала, Теректі, Шыңғырлау аудандары;
8) Қарағанды облысының Ақтоғай, Балқаш, Жаңаарқа, Қарқаралы Нұра, Ұлытау, Шет, аудандары, Балқаш, Жезқазған, Қаражал, Приозерск қалалары;
9) Қостанай облысы: Арқалық қаласы, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің бөлімшелері үшін – Әуликөл, Жітіқара, Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің Шекара қызметінің бөлімшелері, бөлімдері, құрамдары және әскери полиция, әскери барлау органдары үшін – Денисовка, Меңдіқара, Таран, Ұзынкөл, Федоровский аудандары;
10) Қызылорда облысының барлық аумағы;
11) Маңғыстау облысының барлық аудандары;
12) Павлодар облысы: Май, Лебяжий аудандары, оның ішінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің Шекара қызметінің бөлімшелері, бөлімдері, құрамдары және әскери полиция, әскери барлау органдары үшін - Железинка, Ертіс, Қашыр, Успенск, Шарбақты аудандары;
13) Солтүстік Қазақстан облысы: Айыртау ауданы,,Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің бөлімшелері үшін – Есіл ауданы, Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің Шекара қызметінің бөлімшелері, бөлімдері, құрамдары және әскери полиция, әскери барлау органдары үшін – Ақжар, Жамбыл, Қызылжар, Мағжан Жұмабаев, Уалиханов аудандары;
14) Оңтүстік Қазақстан облысы: Түркістан қаласы, Созақ, Сарыағаш аудандары, Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің Шекара қызметінің бөлімшелері, бөлімдері, құрамдары және әскери полиция, әскери барлау органдары үшін - Қазығұрт, Мақтаарал, Отырар, Төлеби, Шардара аудандары.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 14-қосымша

Нысан

Әскери-медициналық мекеменің
(әскери-дәрігерлік комиссияның)
бұрыштамалық мөртабаны

№ ___ Науқастануы туралы куәлік

20 __ жылғы «___»___________ _______________________ жіберуі бойынша
(лауазымды адам, күні, құжат нөмірі көрсетілсін)
______________________ әскери-дәрігерлік комиссияда куәландырылды:
(ӘДК, ДҰК атауы)
1. Тегі, аты, әкесінің аты __________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Туған жылы _____________, Қарулы Күштер қатарында ________________
(айы мен жылы)
3. Әскери атағы _____________________________________________________
4. Әскери бөлім _____________________________________________________
5. Атқарып отырған лауазымы _________________________________________
мамандығы ___________________________________________________________
6. Әскери қызметке шақырылды (келісімшарт бойынша түсті)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(қорғаныс істері жөніндегі бөлім (басқарма), әскери қызметке шақырылған,
_____________________________________________________________________
келісімшарт бойынша түскен айы мен жылы көрсетілсін)
7. Бойы ____ см. Дене салмағы _______кг. Кеуде өлшемі (еркін)________
8. Шағымдар _________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9. Анамнезі _________________________________________________________
(науқастану, мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия алу) қашан,
_____________________________________________________________________
қандай жағдайларда пайда болды, бөлім командирінде жарақаттану туралы анықтаманың
_____________________________________________________________________
болуы немесе болмауы көрсетілсін. Аурудың әскери қызмет міндеттерін орындауға әсер
_____________________________________________________________________
етуі, алдыңғы медициналық куәландыру нәтижелері, қолданылған емдеу іс-шаралары,
_____________________________________________________________________
олардың тиімділігі, науқастануы бойынша демалыста болуы, санаторийлерде емделуі
_____________________________________________________________________
және т.б.
_____________________________________________________________________
10. Тексерілуде және емделуде болды _________________________________
(денсаулық сақтау мекемелері, әскери-медициналық мекемелер және оларда болу уақыты көрсетілсін )
Науқастану тарихының № ____; Шифр______; Код ________________________
11. Объективті зерттеу деректері
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
12. Арнайы зерттеулер нәтижелері ____________________________________
_____________________________________________________________________
(лабораторлық, рентгенологиялық, инструменталдық және басқа да)
_____________________________________________________________________
13. ӘДК (ДҰК) қорытындысы:
1) Диагнозы _________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2) мертігудің (жараланудың, жарақаттанудың, контузия алудың), науқастанудың себепті байланысы:
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қаңтардағы № 44 қаулысымен бекітілген Әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасы және Әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы ереженің ____ тармағы негізінде
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3) әскери қызметке жарамдылық санаты (әскери-есептік мамандығы бойынша қызметке, ұшу жұмысына және т.б. жарамдылығы):
Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2009 жылғы 28 желтоқсандағы № 498 (499 қбпү) бұйрығымен бекітілген Аурулар мен дене кемістіктерінің ____ тармағы ____ тармақшасы ___ бағаны негізінде
_____________________________________________________________________
14. Ілесіп жүруге (мұқтаж, мұқтаж емес)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(көлік түрі көрсетілсін)
15. Ерекше белгілер _________________________________________________
_____________________________________________________________________
М.О. Комиссия төрағасы _____________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)
Комиссия хатшысы ______________________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)
Комиссияның пошталық мекен жайы _____________________________________
_____________________________________________________________________
Штаттық әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысы:

20 ___ жылғы «____»______________ № ____ хаттама

20 ___ жылғы «____»______________ шығыс № ____

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 15-қосымша

Шетел мемлекетінде әскери қызмет өткеруге
(отбасы мүшелері үшін тұруға) медициналық қарсы көрсеткіштер
Тізбесі

1. Әскери қызметшілер мен олардың отбасы мүшелері үшін шетел мемлекеттеріне шығуға қарсы көрсеткіштер болып мыналар табылады:
1) барлық жіті аурулар (толық емделгенге дейін), асқыну сатысындағы созылмалы аурулар;
2) психикалық аурулар, соның ішінде ремиссия немесе қалпына келтіру жағдайында;
3) психопатия мен айқын көрінген невротикалық жай-күйлер;
4) созылмалы маскүнемдік және нашақорлықтың барлық түрлері;
5) эпилепсия және түрлі генездегі пароксизмалды жай-күйлер;
6) ми қан айналымының тұрақты бұзылулары кезінде бас және жұлын миының қантамырлы аурулары;
7) ОЖЖ инфекциялық-вирусты ауруларының салдарлары, функциясының бұзылуы терең немесе қалыпты айқын көрінген кезде бас және жұлын миының органикалық зақымданулары;
8) ОЖЖ функциясының тұрақты бұзылуымен бассүйек-ми жарақатының салдарлары;
9) қозғалыстың, сезімталдықтың және трофиканың бұзылулары айқын көрінген кезде перифериялық жүйкелердің созылмалы аурулары мен жарақат салдарлары;
10) госпитальдық емдеу аяқталғаннан кейін бір жыл ішінде вирусты гепатиттің, іш сүзегінің, паратифтің ауыр түрінен кейінгі жай-күйлер;
11) эндокринді жүйе ауруларының ауыр және орта түрлері (қалқанша безінің, оның функциясының бұзылуынсыз І-ІІ дәрежелі диффузды ұлғаюы шығуға қарсы көрсеткіш болып табылады), эндокринді аурулардың асқынбаған ағымымен жеңіл түрлері кезінде, сондай-ақ диффузды уытты зоб себебінен оперативті емдегеннен кейін немесе түйінді зоб себебінен операциядан кейін шетелге шығу мәселесі дербес шешіледі;
12) қан және қан түзетін мүшелердің аурулары (қалыпты теміртапшылықты анемиялар кезінде – шетелге шығу мәселесі дербес шешіледі);
13) өкпе туберкулезінің және басқа да мүшелерінің белсенді түрлері (үш жыл ішінде үдерістің белсенділігі болмаған кезде шетелге шығу қарсы көрсетілмеген);
14) шығу тегі туберкулездік емес І-ІІ дәрежелі өкпе немесе өкпе-жүрек әлсіздігі құбылыстарымен өкпенің созылмалы аурулары;
15) науқас стационарлық емдеуді қажет ететін жиі асқынулармен бронх демікпесі мен аллергиялық аурулар;
16) соңғы ұстама себебі бойынша емдеу аяқталғаннан кейін бір жыл ішінде ревматизм (жүрек кемістігінсіз);
17) митральды қақпақшаның тұрақты қалпына келген әлсіздігін қоспағанда жүрек кемістіктері;
18) ІІ және ІІІ дәрежелі созылмалы коронарлық әлсіздігімен жүректің ишемиялық ауруы, инфарктіден кейінгі кардиосклероз;
19) пароксизмалды жиі немесе жүрек ырғағы бұзылуларының тұрақты түрлерімен немесе ІІ және ІІІ дәрежелі қан айналымы бұзылуларымен жүрек бұлшықеттерінің аурулары;
20) қалыпты және айқын көрінген бұзылулармен артериалдық гипертензия;
21) соңғы асқынудан кейін 3 жыл ішінде клиникалық тексеру деректерімен расталған асқазанның, ұлтабардың жара ауруы;
22) асқазанның, ұлтабардың жара ауруы себебі бойынша асқазанды кесуден кейінгі жай-күйлер;
23) асқазанның немесе ішектің көптеген полиптері;
24) функциясының бұзылуымен бауырдың созылмалы аурулары;
25) созылмалы холецистит, өт-тас ауруы;
26) созылмалы панкреатит және энтероколит;
27) науқас стационарлық емдеуді қажет ететін жылсайынғы асқынулармен өтетін гастродуоденит;
28) госпитальдық емдеу аяқталғаннан кейін бір жыл ішінде жіті холециститтен, жіті панкреатиттен кейінгі жай-күйлер;
29) функциясының бұзылуымен бүйрек аурулары;
30) коллагеноздар (ревматоидты артрит, жүйелі тері туберкулезі, жүйелі склеродермия, түйінді периартериит, дерматомизит);
31) жиі жалақтанатын, қозғалысты шектейтін, аяқ киімді, киімді, жабдықтарды киюді қиындататын патологиялық тері тыртықтары;
32) мүшелер мен жүйелер функцияларының айқын көрінген және тұрақты бұзылуларымен кеуде немесе іш қуысы мүшелерінің зақымданулары, оперативті араласу салдарлары;
33) созылмалы үдемелі аурулар мен жиі асқынатын немесе функциясының айқын көрінген бұзылуымен сүйектердің, бұлшықеттердің, буындардың зақымдану салдарлары;
34) екі және одан көп ірі буындардың анкилоздары, жамбас-бел буындарының анкилозы (әскери қызметшінің отбасы мүшелеріне);
35) қолда, аяқта барлық саусақтардың болмауы, аяқ-қолдың кез келген деңгейде болмауы (әскери қызметшілер үшін);
36) белді жоғары ампутациялау (әскери қызметшілердің отбасы мүшелері үшін);
37) сатысына және емдеу нәтижелеріне қарамастан қатерлі ісіктер;
38) мүшелердің функциясын бұзуды тудыратын және қозғалысқа, аяқ киім, киім мен жабдықтарды киюге кедергі келтіретін, өсуге бейім қатерсіз ісіктер;
39) қан айналымы мен аяқ-қол функциясының бұзылуы кезінде перифериялық қан тамырларының аурулары мен зақымдану салдарлары;
40) шап, бел, диафрагмалы, операциядан кейінгі, оперативті емдеуге жататын жарықтар;
41) ІІ сатылы тік ішектің түсуі;
42) жиі асқынулармен, қан кетулермен, түйіндердің түсуімен геморрой, созылмалы парапроктит, қуық түбі безінің І-ІІ дәрежелі гипертрофиясы; созылмалы қабынумен асқынған эпителийлі құйымшақ жолдары, емдеуге жататын параректалды өзектердің торсылдақ кисталары;
43) жиі ұстамалармен және несеп бөлу жолдарының қабынуымен қоса болатын зәр-тас ауруы;
44) жиі қайталанатын созылмалы іріңді эпимезотимпаниттер, полипозды-іріңді синуситтер;
45) Меньер ауруы немесе стационарлық тексеру кезінде расталған вестибулопатиялар;
46) екі құлаққа естудің күрт төмендеуі (отосклероз, созылмалы кохлеарлы неврит, адгезивті отит және т.с.с. салдарынан СС 1 м артық емес қашықтықта қабылданады);
47) сөйлеуді түсініксіз ететін кекештенудің, тіл мүкістігінің жоғары дәрежесі;
48) афония, созылмалы ларингит салдарынан дауыстың қарлығуы;
49) күрт айқын көрінген созылмалы ларингофарингиттер;
50) озендер;
51) жоғары тыныс жолдары мен құлақтың склеромасы;
52) аурулар мен зақымданулар салдарынан беттің және басқа да дене бөліктерінің тұрақты көріксізденуі;
53) генерализденген ауыр дәрежелі пародонтит, пародонтоз;
54) созылмалы жаралы және қайталанатын афтозды стоматит;
55) асқыну сатысындағы ауыз қуысының басқа да учаскелерінің хейлиті, глосситі, глоссалгиясы, парестезиясы;
56) конъюнктиваның және жас жолдарының емдеуге келмейтін созылмалы аурулары;
57) қасаң қабықтың, көздің тор қабығының және қан тамырлы қабығы мен склераның созылмалы және жиі қайталанатын қабыну немесе дегенеративті аурулары, созылмалы иридоциклит, асқынған алыстан көрмеу (көздің тор қабығының айқын көрінген дегенеративті өзгерістері, шыны тәрізді дененің бұзылуы; бастапқы катаракта және т.б.);
58) глаукома;
59) көру жүйкесінің невриті мен атрофиясы;
60) 6,0 диоптрийден аспайтын аметропияны түзетулермен әр көзге 0,3-тен төмен көру өткірлігі;
61) түрлі-түсті объектілерді айыра білу қажет және көліктегі жұмыспен байланысты адамдар үшін түсті сезінудің және екі көзге көрудің бұзылуы;
62) терінің кең тараған созылмалы жиі қайталанатын аурулары (экзема, псориаз, нейродермиттер және т.б.);
63) емделгенге дейін терінің жұқпалы аурулары;
64) терінің және оның қосалқыларының саңырауқұлақты аурулары, асқынған немесе жиі қайталанатын түрлері;
65) фотодерматоздар;
66) көптеген пигментті дақтар (меңдер) мен кәрілік кератоздары;
67) базалиома (емдегеннен кейін де);
68) барлық сатыдағы мерез, созылмалы соз толық емдегенге дейін;
69) ЖҚТБ, АҚТҚ-жұқтыру.
2. Мынадай аурулар болған кезде әйелдерге шетел мемлекеттерінде тұруға қарсы көрсетілген:
1) жатырдың, аналық бездердің немесе сүт бездерінің кез келген этиологиядағы ісіктері, сондай-ақ мастопатияның кисталы және түйінді түрлері;
2) жүйелі амбулаторлық немесе стационарлық (аднекситтер, периаднекситтер, эндо-, пери-, параметриттер) емдеуді қажет ететін жылсайынғы асқынулармен жамбас мүшелерінің созылмалы қабыну аурулары;
3) аналық бездердің дисфункциясы мен функционалдық жатырлы қан кетулер;
4) екінші жартысындағы жүктілік, сондай-ақ үйреншікті түсіктер кезінде патологиялық ағыммен және басқа да қиындататын анамнезбен жүктілік;
5) қиын өтетін климакс;
6) операциядан кейін бір жыл ішінде әйел жыныс мүшелеріне оперативті араласу салдарлары.
3. Алдын алу егулерін алмаған, диспансерлік бақылауды қажет ететін аурулары бар балалар.
4. Куәландырылушыда карантинді ауруларға (холера, сары безгек және т.б.) қарсы алдын алу егулерін жүргізу үшін қарсы көрсеткіштер болып табылатын аурулар болған кезде.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 16-қосымша

Нысан

Әскери-медициналық мекеменің
(әскери-дәрігерлік комиссияның)
бұрыштамалық мөртабаны

Шетел мемлекетіне шығатын азаматтың
денсаулық жағдайы туралы
АНЫҚТАМА

Тегі ______________ аты ______________ әкесінің аты _________________
Туған жылы __________________________________________________________
Әскери атағы (әскери қызметшінің отбасы мүшесі) _____________________
Әскери бөлім ________________________________________________________
Шағымдар ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Қысқаша анамнез _____________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Шалдыққан науқастанулары ____________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Алдын алу егулері үшін қарсы көрсеткіштер (бар, жоқ) ________________
_____________________________________________________________________
Лабораторлық:
_____________________________________________________________________
(соның ішінде АҚТҚ-зерттеу)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
рентгенологиялық (15 жастағы және одан жоғары жастағы балалар үшін)
_____________________________________________________________________
ЭКГ _________________________________________________________________
инструменталдық және басқа да зерттеулер нәтижелері _________________
Қан тобы және резус-факторы (әскери қызметшілер үшін) _______________

Дәрігер-мамандардың қорытындылары:

Хирург ______________________________________________________________
Терапевт ____________________________________________________________
Невропатолог ________________________________________________________
Психиатр ____________________________________________________________
Окулист _____________________________________________________________
Оториноларинголог ___________________________________________________
Стоматолог __________________________________________________________
Гинеколог (сүт бездерінің жай-күйі көрсетілсін) _____________________
Басқа да мамандықтардың дәрігерлері: (педиатр, уролог, эндокринолог, басқалар) ___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Диагнозы ____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Әскери-дәрігерлік комиссия қорытындысы ______________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

М.О. Комиссия төрағасы ______________________________________________
(әскери атағы қолы, тегі, аты-жөні)

Комиссия хатшысы _______________________________________________
(әскери атағы қолы, тегі, аты-жөні)

20 ___ жылғы «____»____________

Комиссияның пошталық мекен жайы ____________________

Штаттық әскери-дәрігерлік комиссия қорытындысы:

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 17-қосымша

Нысан

Маманның еңбек жағдайлары мен жұмыс орнын
санитарлық-гигиеналық сипаттау

КАРТАСЫ

1. Тегі, аты, әкесінің аты __________________________________________
2. Жасы (толық жасы)_________________________________________________
3. Әскери атағы _____________________________________________________
4. Әскери бөлім _____________________________________________________
5. Әскери-есептік мамандығы _________________________________________
6. Әскери-есептік мамандығы бойынша қызметі (соның ішінде осы әскери бөлімде) (жылы, айлары)
7. Қорғану шараларын сақтауы:
8. 1) жеке _________
(сақталды, сақталған жоқ)
2) ұжымдық ________________________
(сақталды, сақталған жоқ)
9. Еңбек жағдайларының сипаттамасы:

№ №	Жұмыс орнының атауы	Орындалатын жұмыс	Негізгі кәсіби зияндылық сипаттамасы		Қосымша факторлар, өлшем бірлігіндегі атауы, жұмыс ауысымындағы, айдағы, жылдағы әсер ету ұзақтығы		Ескертпе
			Кәсіби зияндылықтың атауы	Көлемі (концентрациясы, деңгейі, мөлшері). өлшем бірлігінде	Жұмыс ауысымындағы, аптадағы, айдағы, жылдағы әсер ету ұзақтығы
1	2	3	4	5	6	7	8

9. Кәсіби зияндылықтың организмге әсері туралы (жүйелі, кезеңдік, экстремалды жағдайларда) қорытынды:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Командир (бастық) Медицина қызметінің бастығы
Санитарлық-эпидемиологиялық

мекеменің дәрігер-маманы
______________________ ___________________________ ______________________
(әскери атағы, қолы, (әскери атағы, қолы,
(әскери атағы, қолы,
____________________________ ___________________________
____________________________
аты-жөнінің бас әріптері, тегі) аты-жөнінің бас әріптері, тегі) аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Толтыруға түсіндірме:
1. Картада «қызмет бабында пайдалану үшін» дегеннен аспайтын белгісі бар деректер келтіріледі.
2. Фактордың көлемі санитарлық-эпидемиологиялық мекеме дәрігерлерінің жұмыс орнын (объектісін) тексеру актісінің деректері, объектінің санитарлық паспорты немесе осы факторлар деңгейлерінің (концентрацияларының) өлшемдерін есепке алу журналы негізінде көрсетіледі.
5-бағанда факторлардың ең төменгі және ең жоғарғы көлемі жазылады.
8-бағанда тексеру нөмірі мен күні көрсетіле отырып апаттық жағдай, сондай-ақ картада ескерілмеген басқа да жағдайлар белгіленеді.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 18-қосымша

Нысан

Мертігу туралы анықтама

_____________________________________________________________________
(әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы)
_____________________________________________________________________
____20_ж. «_»________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия алу) қандай жағдайларда алынды және оның
_____________________________________________________________________
оқшаулануы көрсетілсін)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия алу): 1) әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде; 2) әскери қызмет міндеттерін орындаумен байланысты емес қайғылы оқиға нәтижесінде алынған.

__________________________________________________ ұсыну үшін берілді
(анықтама ұсынылатын мекеменің, ұйымның атауы)

Командир (бастық) ____________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

М.О.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 19-қосымша

Нысан

ҚР ҚМ Орталық әскери-дәрігерлік комиссиясында мертігудің
(жараланудың, жарақаттанудың, контузия алудың), науқастанудың себепті
байланысын анықтау бойынша отырысының

№ ___ХАТТАМАСЫ

«____» __________ 201__ ж

1. Қаралды:______________________ азамат (ша) _______________________
(заявление, жалоба) (А.Ә.Т, туған жылы)
әскери қызмет өткерумен науқастанудың себепті байланысы туралы _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(қандай мәселе бойынша, құжат кімнен түсті, құжаттың
нөмірі көрсетіледі)
2. Қаралған құжаттар:
_____________________________________________________________________
(барлық қаралған құжаттар тізімделеді, құжаттың нөмірі, күні көрсетіледі.)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Анықталды: _____________________________________________________________________
(А.Ә.Т., туған жылы, әскери атағы,
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
әскери қызметке түскен күні, айы, жылы, кіммен шақырылған
немесе іріктелгені көрсетіледі)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Әскери қызмет өткергені туралы мәліметтер
_____________________________________________________________________
(әскери қызмет өткеру кезеңі
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
әскери қызмет өткеру кезеңінде қарулы қақтығыстарға, жауынгерлік
ұрыстарға, майданға қатысқан уақыты көрсетіледі)
5. Босатылу себебі:
_____________________________________________________________________
(кіммен босатылған. негіз, бұйрық нөмірі мен күні)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Қарастырылған сұрақ бойынша ӘДК қорытындысының негіздеуі:
Азаматтың _________________ науқасы (науқастары)
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қаңтардағы № 44 қаулысымен бекітілген Әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасы
және Әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы
ереженің ____ тармағы негізінде қарауға жатады.
а) диагнозы: __________________________________________________
әскери қызмет өткерумен байланысты
Сарапшы-дәрігер: _______________
(қолы, аты-жөні)
7. Штаттық ӘДК қорытындысы: Азаматтың ____________ науқасы (науқастары) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қаңтардағы № 44 қаулысымен бекітілген Әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасы және Әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы ереженің ____ тармағы негізінде қарауға жатады.
а) диагнозы:
____________________________________________________________________
әскери қызмет өткерумен байланысты
8. Комиссия мүшелерінің дауыс беру нәтижесі: «қолдағаны» _____,
«қарсы» _____

(комисссия мүшелерінің ерекше пікірлері қоса тігіледі)

Комиссия төрағасы:
_____________________ ______________________
(әскери атағы) (аты-жөні, тегі, қолы)

Комиссия мүшелері
_____________________ ______________________
(әскери атағы) (аты-жөні, тегі, қолы)

_____________________ ____________________
(әскери атағы) (аты-жөні, тегі, қолы)

Құжаттар №_________ іске _______ томға _______ параққа тігілген.

Комиссия хатшысы:

_____________________ __________________________________
(әскери атағы) (қолы, атының бас әрпі, фамилиясы)

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 20-қосымша

Нысан

Азаматтың денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке
негізсіз шақыру себептерін зерделеу
Картасы

1-тарау

Жалпы мәліметтер
1.Тегі, аты, әкесінің аты._____________________________________
2. Туған жылы _________________________________________________
3. Әскери қызметке шақырылу жылы мен айы ______________________
4. Әскери қызметке қандай шақыру комиссиясымен шақырылды ______
5. Облыстық жинау пунктінен жөнелтілген күні __________________
6. Қай әскери-дәрігерлік комиссиясымен куәландырылған _____________________________________________________________________
(денсаулық сақтау ұйымының дәрігерлік, госпитальдық, гарнизондық комиссиясы) _________________________________________________________
7. Аталған науқастану туралы куәлікті бекіту туралы штаттық ӘДК отырысының хаттамасының нөмірі мен күні _____________________________
8. Науқастану диагнозы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында қызмет ету үшін адамдар денсаулық жағдайының сәйкес келуіне қойылатын талаптар _____ бағанының __ тармақтың _____ тармақшасы негізінде _____________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9. Әскери қызметке жарамдылық санаты туралы ( науқастану туралы куәлігі бойынша) ӘДК қорытындысы және себепті байланысы _____________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
10. Науқастану туралы куәлігі бойынша науқастану анемнезінің мәліметтері
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

2-тарау

Шақыру кезеңіне дейінгі денсаулық жағдайы туралы мәлімет (алынған жарақаты және аурулары )
1. Бала дамуының картасы мәліметтері бойынша:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Жасөспірімдер бөлімінің қадағалау кезеңінде:
1)15 жасқа толғаннан кейін денсаулық сақтау жүйесінің педиатриялық бөлімінен жасөспірімдер бөліміне өткізу-қабылдау кезінде медициналық куәландыру нәтижелері ___________________________________
2) 16 жастағы медициналық куәландыру бойынша: _______________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Алғашқы әскери есепке тұрғандағы медициналық куәландыру нәтижелері: _________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Шақырылушыны зерделеу парағының» деректері бойынша денсаулық жағдайы туралы мәліметтер (ішкі істер органдарынан, ата-анасынан, жақын туыстарынан және т.с. с.)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Зиянды әдеттері туралы мәлімет ( темекі шегу, алкогольды, есірткі заттарын қолдану)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Әскери қызметке шақыру барысында шақырылушының денсаулық жағдайын медициналық куәландыруды бағалау нәтижелері (шақырылушы қосымша медициналық тексерілуге жіберілді ме, денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке шақырудан кейінге қалдыру берілді ме, қандай аурулар бойынша, қандай мерзімге және неше рет _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

3-тарау

Қорғаныс істері жөніндегі басқарманың (бөлімнің) тексеру нәтижесі
1.Ауру (аурулар) қашан анықталу керек еді _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Қандай себептер бойынша осы ауру шақырылушыны әскери қызметке жібергенге дейін анықталды _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Денсаулық жағдайы бойынша негізсіз шақыру жағдайларын болдырмау бойынша қолданылған шаралар _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Қорғаныс істері жөніндегі басқарма (бөлім) бастығы __________________
_____________________________________________________________________
(әскери атағы қолы, тегі, аты-жөні)

М.О.

Дәрігерлік комиссия төрағасы
_____________________________________________________________________
(әскери атағы, қолы, тегі, аты-жөні)

20 ____ж. «____»______

4-тарау

Қорғаныс істері жөніндегі департаменттің денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақырудың нақты себептерін анықтау бойынша тексеру сапасын қарау және бағалау нәтижелері
1. Қорғаныс істері жөніндегі департамент бастығының азаматты әскери қызметке шақыру негізділігі туралы пікірі
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Азаматты әскери қызметке негізсіз шақыру себебі туралы алдын ала қорытынды
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Қорғаныс істері жөніндегі департамент бастығының денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақыруды болдырмау жөніндегі қабылданған шаралар
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Әскерлерден негізсіз қайтарылған жағдайда қорғаныс істері жөніндегі департамент осыны дәлелдейтін қандай медициналық құжаттар штаттық ӘДК-ға жолданды
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Қорғаныс істері жөніндегі департамент бастығы:
_____________________________________________________________________
(әскери атағы, қолы, тегі, аты-жөні)

М.О.

Дәрігерлік комиссия төрағасы:
________________________________________________________
(әскери атағы, қолы, тегі, аты-жөні)

М.О.

Облыстың бас _________________________________________________
(маманы)

20ж.____ «____»_______ ______________________________________________
тегі, аты-жөні, қолы

5-тарау Штаттық ӘДК-ның денсаулық жағдайы бойынша
әскери қызметке негізсіз шақыру себебі және
тексеру нәтижелері туралы
түпкілікті қорытындысы

1. Денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақыру себебі
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақырудың
нақты себептерін анықтау бойынша жүргізілген тексеру сапасы
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Штаттық ӘДК төрағасы _______________________
М.О. ______________________________________________
(әскери атағы, қолы, тегі, аты-жөні)

20 __ ж.. «____»____________

Ескертпе: І, ІІ, ІІІ бөлімдер қорғаныс істері жөніндегі басқармамен (бөліммен) толтырылады; IV бөлімді Астана мен Алматы қалалары облыстарының қорғаныс істері жөніндегі департаменттер толтырылады. І, ІІ, ІІІ, IV бөлімдері бапр толтырылған карта ОӘДК-ға 3 данада жолданады. V бөлімді ОӘДК толтырады және ҚІД-ге ҚР ҰЖЖД арқылы қайтарылады.

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 21-қосымша

Нысан

Әскери-дәрігерлік комиссиялардың қорытындылары

Куәландыру нәтижелері бойынша ӘДК мынадай қорытындылар шығарады:
1) шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге қатысты:
әскери қызметке жарамды;
әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды;
әскери оқу орнына түсуге жарамды;
келісім шарт бойынша әскери қызметке кіруге жарамды;
әскери қызметке уақытша жарамсыз;
әскери қызметтің міндеттерін орындаудан ____ тәулікке босатылсын (әскери бөлім медициналық пунктінің лазаретіне жатқызылады);
әскери қызметтің міндеттерін орындаудан ішінара (жұмыстың, сабақтың, нарядтың және т.б. қандай түрлерінен босатылатыны көрсетіледі) ____ тәулікке босатылсын;
науқастануы бойынша ____ тәулік демалыс берілсін;
әскери қызмет өткеру орны бойынша одан әрі медициналық куәландыра отырып, науқастануы бойынша ____ тәулікке демалыс берілсін;
азық-түлік үлесі нормасының жартысы шегінде ____ бастап ___ дейін (мерзімі көрсетілсін) қосымша тамақтандырылсын;
әскери қызметке бейбіт уақытта жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;
әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз;
2) келісім шарт бойынша әскери қызмет өткеріп жатқан әскери қызметшілерге және әскери қызметті шақыру бойынша өткеретін офицерлерге қатысты:
әскери қызметке жарамды;
әскери қызметке жарамды, келісім шарт бойынша әскери қызметке түсуге жарамды;
әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды;
әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды, келісім шарт бойынша әскери қызметке кіруге жарамды;
________________________________ түсуге жарамды (жарамсыз);
(әскери оқу орнының және факультеттің атауы көрсетілсін)
әскери қызметке шектеулі жарамды;
әскери қызметке шектеулі жарамды, келісім шарт бойынша әскери қызметке кіруге жарамсыз;
__________ айдан кейін жатады қайта медициналық куәландырылуға
(мерзімі көрсетілсін)
жатады (қорытынды соғыс уақытында шығарылады);
әскери қызметке уақытша жарамсыз (науқастанулар, жарақаттану мен операциялардан кейін);
әскери қызметке бейбіт уақытта жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;
әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз;
әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз. Қызметтен босатуды ресімдеу үшін қажетті 30 (отыз) тәуліктен аспайтын мерзімге әскери қызметтің міндеттерін атқарудан босатылуы тиіс;
3) курсанттарға (офицерлік атақтары жоқ тыңдаушыларға) қатысты:
________________________________ оқуға жарамды (жарамсыз).
(әскери оқу орнының және факультеттің атауы)
Әскери қызметке жарамдылы санатын көрсете отырып.

әскери қызметтің міндеттерін орындаудан ____ тәулікке босатылсын (әскери бөлім медициналық пунктінің лазаретіне жатқызылады);
әскери қызметтің міндеттерін орындаудан ішінара (жұмыстың, сабақтың, нарядтың және т.б. қандай түрлерінен босатылатыны көрсетіледі) ____ тәулікке босатылсын;
4) РЗ-мен, ИРК-пен, ЗОҚ-пен, ЭМӨ көздерімен қызмет өткеру үшін іріктелетін және қызмет өткеріп жатқан әскери қызметшілерге қатысты:
__________________________________ қызметке жарамды;
(зиянды фактор көрсетілсін)
__________________________ қызметке уақытша жарамсыз;
(зиянды фактор көрсетілсін)
________________ айдан кейін медициналық куәландырылуы тиіс;
______________________ қызметке жарамсыз (әскери қызметшілер
(зиянды фактор көрсетілсін)
үшін әскери қызметке жарамдылық санаты көрсетілсін);
одан әрі медициналық куәландыра отырып, тексерулі тиіс;
5) оқу бөлімдеріне іріктелетін әскери қызметшілерге және оқу бөлімдерінің курсанттарына қатысты:
оқу бөлімінде оқуға (белгілі бір әскери-есептік мамандық бойынша) жарамды (жарамсыз) _______________________________;
(әскери қызметке жарамдылық санаты көрсетілсін)
одан әрі медициналық куәландырып отырып, тексерулі тиіс;
1) әскери оқу орындарына, оның ішінде жоғары білім беру бағдарламаларын іске асыратын шетел мемлекеттерінің оқу орындарына, жоғары білімнен кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орындарының әскери факультеттеріне, әскери оқу орындарына түсетін азаматтар мен әскери қызметшілерге қатысты:
1) ________________________________ түсуге жарамды (жарамсыз);
(оқу орнының атауы)
2) ________________________________ оқуға жарамды (жарамсыз);
(оқу орнының атауы)
2) климаттық жағдайлары қолайсыз аумақта әскери қызмет өткеруге (отбасы мүшелері үшін – тұруға) жарамдылығын айқындау кезінде келісім шарт бойынша әскери қызметшілерге, шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлерге және олардың отбасы мүшелеріне қатысты:
___________________________________ әскери қызмет өткеруге
(облыс, қала, аудан көрсетілсін)
(отбасы мүшелері үшін – тұруға) жарамды (жарамсыз);
девианттық мінез-құлқы бар балалар мен жасөспірімдерге арналған арнайы медициналық ұйымда ұзақ емделуге (медициналық ұйымның бейіні көрсетіледі) немесе арнайы білім беру ұйымдарында оқуға (тәрбиелеуге) және облыс (республика) орталығында тұруға мұқтаж;
отбасы отағасын бір айдан үш айға дейінгі мерзім ішінде ауыстыруды жүзеге асыру мақсатқа сай (қысқы (жазғы) оқу кезеңі аяқталғаннан кейін);
тасымалдауға жарамсыздығына байланысты (облыс, қала, аудан көрсетілсін) көшуге болмайды.
3) шетел мемлекеттеріне (климаттық жағдайлары қолайсыз) шығатын келісім шарт бойынша әскери қызметшілерге және олардың отбасы мүшелеріне қатысты:
шетел мемлекетінде қызметке (отбасы мүшелері үшін – тұруға) жарамды (жарамсыз),
4) көшумен байланысты басқа әскери медициналық мекемеде немесе денсаулық сақтаудың медициналық ұйымында емдеуді жалғастыратын әскери қызметшілерге қатысты:

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігі
Ішкі әскерлерінде
әскери-дәрігерлік сараптама
өткізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 22-қосымша

Фотосуретке арналған орнын ( елтаңбалы мөр)

Анықтама
соттың анықтауы бойынша

_____________________________________________________________________
соттың атауы, №, күні

20____ж. «____» _________________ әскери-дәрігерлік комиссиясымен
(дәрігерлік-ұшқыштық комиссиясымен) _________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(ӘДК,)
1.Аты, әкесінің аты, фамилиясы ______________________________________
2.Туған күні ________________________________________________________
3.Әскери атағы ______________________ әскери бөлімі _________________
4.Атқаратын лауазымы ________________________________________________
5.Тексеру нәтижесі (қорытытынды) ____________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Хаттама № _______ ________________________ 20______ ж.

М.О. Комиссия төрағасы _______________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Комиссия хатшысы _______________________________________
(әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)

Комиссияның пошталық мекен жайы _____________________________________

Ескерту. Анықтама нөмірі куәландырылушы жазылған әскери-дәрігерлік комиссия отырыстарының хатталар кітабынының рет нөміріне сәйкес келеді.