ИПС "Әділет"

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию РК от 25.02.2016 № 224 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

      В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:
      1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Капитан морского судна».
      2. Департаменту кадровой и административной работы Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (Хасенов Е.Е.) обеспечить:
      1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
      2) после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, официальное опубликование в средствах массовой информации, в том числе размещение его на интернет-ресурсе Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;
      3) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, направление копии на официальное опубликование в информационно-правовую систему «Әділет» республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного ведения «Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан»;
      4) представление в Юридический департамент Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан сведений о государственной регистрации и о направлении на опубликование в средствах массовой информации в течение 5 рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
      3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр А. Жумагалиев

      «СОГЛАСОВАН»:
      И.о. Министра труда и социальной
      защиты населения
      Республики Казахстан
      ___________ К. Абсаттаров
      4 ноября 2013 года

Утвержден
приказом Министра транспорта и
коммуникаций Республики Казахстан
от 20 ноября 2013 года № 920

Профессиональный стандарт
«Капитан морского судна»

1. Общие положения

      1. Профессиональный стандарт «Капитан морского судна» (далее – ПС) определяет в области профессиональной деятельности «Морской и прибрежный пассажирский транспорт», «Морской и прибрежный грузовой транспорт» требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
      1) регулирования взаимодействия трудовой сферы и сферы профессионального образования;
      2) регламентации требований для разработки программ подготовки, повышения квалификации и профессиональной переподготовки;
      3) регламентации требований для оценки компетенций работников при аттестации и сертификации персонала.
      2. Основными пользователями ПС являются:
      1) выпускники организаций образования, работники;
      2) руководители организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;
      3) специалисты, разрабатывающие государственные образовательные программы;
      4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
      3. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
      4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
      1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
      2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
      3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;
      4) средства труда – средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;
      5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;
      6) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессом и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
      7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
      8) единица профессионального стандарта – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
      9) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
      10) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
      11) должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;
      12) задача – совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;
      13) отрасль – совокупность организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
      14) отраслевая рамка квалификаций (далее - ОРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
      15) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
      16) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

      5. Паспорт ПС определяет следующее:
      1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
      Общий классификатор видов экономической деятельности (далее - ГК РК 03-2007) «50.1 Морской и прибрежный пассажирский транспорт», «50.2 Морской и прибрежный грузовой транспорт»;
      2) основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности:
      управление морским судном;
      3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессий)

Параграф 1 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью менее 500 занятого в прибрежном плавании»

      6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
      1) квалификационный уровень: по НРК – 5; по ОРК – 5;
      2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 3142 «Капитан»;
      3) возможные наименования должности (профессии): капитан;
      4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - управление морским судном валовой вместимостью менее 500 занятого в прибрежном плавании;
      5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 1 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы Судоводителя. Капитана морского судна валовой вместимостью менее 500 занятого в прибрежном плавании» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью от 500 до 3000»

      7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
      1) квалификационный уровень: по НРК – 5, по ОРК – 5;
      2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 3142 «Капитан»;
      3) возможные наименования должности (профессии): капитан;
      4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - управление морским судном валовой вместимостью от 500 до 3000;
      5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 2 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы Судоводителя. Капитана морского судна валовой вместимостью от 500 до 3000» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью 3000 и более»

      8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
      1) квалификационный уровень: по НРК – 5, по ОРК – 5;
      2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 3142 «Капитан»;
      3) возможные наименования должности (профессии): капитан;
      4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - управление морским судном валовой вместимостью 3000 и более;
      5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 3 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы судоводителя. Капитана морского судна валовой вместимостью 3000 и более» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

9. Перечень единиц ПС приведен в таблицах 1-3 приложения 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единицы ПС.

5. Описание единиц ПС

10. Описание единиц ПС приведено в таблицах 1-3 приложения 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

11. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
12. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренным в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования,
экспертиза и регистрация ПС

13. Разработчиком ПС является Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.
14. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к Профессиональному стандарту
«Капитан морского судна»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК	Разряд по ЕТКС
1	Управление морским судном валовой вместимостью менее 500, занятого в прибрежном плавании	Капитан	Капитан (3142)	5	-
2	Управление морским судном валовой вместимостью от 500 до 3000	Капитан	Капитан (3142)	5	-
3	Управление морским судном валовой вместимостью 3000 и более	Капитан	Капитан (3142)	5	-

Примечание: ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к Профессиональному стандарту
«Капитан морского судна»

Таблица 1

      1. Возможные места работы по профессии. Требования к
       условиям труда, образованию и опыту работы
      «Судоводителя. Капитана морского судна валовой
   вместимостью менее 500 занятого в прибрежном плавании»

Возможные места работы по профессии (организации)	Организации морского транспорта
Вредные и опасные условия труда	Скольжение, скользкие поверхности, свободное движение частей или материалов (падение, катание, скольжение, спуск, качания), горючие и взрывоопасные вещества, электромагнитное излучение, шум, вибрация, высокая и низкая температура и влажность, тяжелая работа (интенсивность, неритмичность, монотонность, и т.д.), плохие погодные условия (снег, жара, и т.д.), работа на воде
Особые условия допуска к работе	В соответствии с Международной Конвенцией о подготовке и дипломировании моряков и несении вахты, а также нормативными актами Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
5	Документ о получении высшего профессионального образования в области судовождения. Диплом старшего помощника капитана прибрежного плавания или диплом старшего помощника капитана. Диплом оператора ГМССБ. Свидетельство о прохождении подготовки в морском образовательном учреждении по программе подготовки капитанов. Свидетельство о прохождении начальной подготовки безопасности. Свидетельство о прохождении подготовки специалиста по спасательным шлюпкам и плотам и дежурным шлюпкам. Свидетельство о прохождении подготовки к борьбе с пожаром по расширенной программе. Свидетельство о прохождении подготовки по оказанию первой медицинской помощи. Свидетельство о прохождении подготовки по медицинскому уходу. Свидетельство о прохождении подготовки по использованию радиолокационной станции. Свидетельство о прохождении подготовки по использованию системы автоматической радиолокационной прокладки (далее - САРП) (при отсутствии свидетельства о подготовке по использованию САРП диплом выдается с ограничением "Без САРП"). Свидетельство о прохождении подготовки по использованию электронной картографической навигационной информационной системы (далее - ЭКНИС) (при отсутствии свидетельства о подготовке по использованию ЭКНИС диплом выдается с ограничением "Без ЭКНИС")	На судах валовой вместимостью 500 и более в должности старшего помощника капитана или старшего помощника капитана прибрежного плавания не менее 18 месяцев, в том числе не менее 12 месяцев за предшествующие пять лет

Таблица 2

            2. Возможные места работы по профессии.
      Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
            «Судоводителя. Капитана морского судна валовой
                  вместимостью от 500 до 3000»

Возможные места работы по профессии (организации)	Организации морского транспорта
Вредные и опасные условия труда	Скольжение, скользкие поверхности, свободное движение частей или материалов (падение, катание, скольжение, спуск, качания), горючие и взрывоопасные вещества, электромагнитное излучение, шум, вибрация, высокая и низкая температура и влажность, тяжелая работа (интенсивность, неритмичность, монотонность, и т.д.), плохие погодные условия (снег, жара, и т.д.), работа на воде
Особые условия допуска к работе	В соответствии с требованиями Международной Конвенцией о подготовке и дипломировании моряков и несении вахты, а также нормативными актами Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
5	Документ о получении высшего профессионального образования в области судовождения. Диплом старшего помощника капитана. Диплом оператора ГМССБ. Свидетельство о прохождении подготовки в морском образовательном учреждении по программе подготовки капитанов. Свидетельство о прохождении начальной подготовки по безопасности. Свидетельство о прохождении подготовки специалиста по спасательным шлюпкам и плотам и дежурным шлюпкам. Свидетельство о прохождении подготовки к борьбе с пожаром по расширенной программе. Свидетельство о прохождении подготовки по оказанию первой медицинской помощи. Свидетельство о прохождении подготовки по медицинскому уходу. Свидетельство о прохождении подготовки по использованию радиолокационной станции. Свидетельство о прохождении подготовки по использованию системы автоматической радиолокационной прокладки (далее - САРП) (при отсутствии свидетельства о подготовке по использованию САРП диплом выдается с ограничением "Без САРП"). Свидетельство о прохождении подготовки по использованию электронной картографической навигационной информационной системы (далее - ЭКНИС) (при отсутствии свидетельства о подготовке по использованию ЭКНИС диплом выдается с ограничением "Без ЭКНИС"). Свидетельство о прохождении подготовки по охране	На судах валовой вместимостью 500 и более в должности старшего помощника капитана не менее 18 месяцев, в том числе не менее 12 месяцев за предшествующие пять лет

Таблица 3

            3. Возможные места работы по профессии.
      Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
            «Судоводителя. Капитана морского судна валовой
                  вместимостью 3000 и более»

Возможные места работы по профессии (организации)	Организации морского транспорта
Вредные и опасные условия труда	Скольжение, скользкие поверхности, свободное движение частей или материалов (падение, катание, скольжение, спуск, качания), горючие и взрывоопасные вещества, электромагнитное излучение, шум, вибрация, высокая и низкая температура и влажность, тяжелая работа (интенсивность, неритмичность, монотонность, и т.д.), плохие погодные условия (снег, жара, и т.д.), работа на воде
Особые условия допуска к работе	В соответствии с требованиями Международной Конвенцией о подготовке и дипломировании моряков и несении вахты
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
5	Документ о получении высшего профессионального образования в области судовождения. Диплом старшего помощника капитана. Диплом оператора ГМССБ. Свидетельство о прохождении подготовки в морском образовательном учреждении по программе подготовки капитанов. Свидетельство о прохождении начальной подготовки безопасности. Свидетельство о прохождении подготовки специалиста по спасательным шлюпкам и плотам и дежурным шлюпкам. Свидетельство о прохождении подготовки к борьбе с пожаром по расширенной программе. Свидетельство о прохождении подготовки по оказанию первой медицинской помощи. Свидетельство о прохождении подготовки по медицинскому уходу. Свидетельство о прохождении подготовки по использованию радиолокационной станции. Свидетельство о прохождении подготовки по использованию системы автоматической радиолокационной прокладки (при отсутствии свидетельства о подготовке по использованию САРП диплом выдается с ограничением «Без САРП»). Свидетельство о прохождении подготовки по использованию электронной картографической навигационной информационной системы (при отсутствии свидетельства о подготовке по использованию ЭКНИС диплом выдается с ограничением «Без ЭКНИС»). Свидетельство о прохождении подготовки по охране	На судах валовой вместимостью 500 и более в должности старшего помощника капитана не менее 18 месяцев, в том числе не менее 12 месяцев за предшествующие пять лет

      Примечание: ГМССБ – Глобальная морская система связи при бедствии и для обеспечения безопасности;
      ЭКНИС – Электронная картографическая навигационная информационная система;
      САРП – Система автоматической радиолокационной прокладки.

Приложение 3
к Профессиональному стандарту
«Капитан морского судна»

Перечень единиц ПС

Таблица 1

            1. Вид трудовой деятельности (профессии)
   «Судоводитель. Капитан морского судна валовой вместимостью
            менее 500 занятого в прибрежном плавании»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Судовождение на уровне управления
Ф 2	Размещение и перевозка грузов на уровне управления
Ф 3	Управление операциями судна и забота о людях

Таблица 2

            2. Вид трудовой деятельности (профессии)
        «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
                   вместимостью от 500 до 3000»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Судовождение на уровне управления
Ф 2	Размещение и перевозка грузов на уровне управления
Ф 3	Управление операциями судна и забота о людях

Таблица 3

            3. Вид трудовой деятельности (профессии)
            «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
                         вместимостью 3000 и более»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Судовождение на уровне управления
Ф 2	Размещение и перевозка грузов на уровне управления
Ф 3	Управление операциями судна и забота о людях

Примечание: Ф – функция.

Приложение 4
к Профессиональному стандарту
«Капитан морского судна»

Описание единиц ПС

Таблица 1

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Судоводитель.
Капитан морского судна валовой вместимостью менее 500
занятого в прибрежном плавании»

Шифр	Задачи	Средства труда	Предметы труда	Умения и навыки	Знания
Ф 1	З 1-1 Планирование рейса на основе рейсового задания	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, требующиеся для выполнения рейса, лоции, извещение мореплавателям	Планирование рейса	Умение работы с навигационными и синоптическими картами. Планирование рейса и судовождение в любых условиях с применением подходящих методов прокладки морских путей, принимая во внимание: 1. стесненные воды 2. метеорологические условия 3. льды 4. ограниченную видимость 5. системы разделения движения 6. районы СУДС	Навигационные пособия
	З 1-2 Определение местоположения и точность определения местоположения различными способами	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия	Местоположение судна	Определение местоположения в различных условиях: 1. астрономическими методами 2. с использованием береговых ориентиров, включая умение использовать надлежащие карты, извещения мореплавателям и другие пособия для оценки точности определения местоположения 3. с использованием современных радионавигационных средств, обращая особое внимание на знание принципов их работы, ограничений, источников ошибок, на умение обнаружить неправильные показания и владение методами коррекции для получения точного определения местоположения	Навигационные пособия
	З 1-3 Руководство поисково-спасательными операциями при оказании помощи судну, терпящему бедствие	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, штатные спасательные средства. Закон Республики Казахстан от 17 января 2002 года «О торговом мореплавании»	Суда, терпящие бедствие	Умение организовать поисково-спасательные операции в соответствии с положениями Международного авиационного и морского наставления по поиску и спасению (SAR)	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, штатные спасательные средства. Международные авиационные и морские наставления по поиску и спасению
	З 1-4 Организация несения ходовой вахты	УССМТ РК	Экипаж судна	Организация и действия несения вахты в соответствии с международными правилами и руководствами, обеспечение безопасности плавания, залита морской среды и безопасности судна и людей на борту	УССМТ РК
	З 1-5 Обеспечение безопасного мореплавания	Радиолокаторы, САРП, ЭКНИС	Судно	Оценка навигационной информации, получаемой из всех источников, включая радиолокатор, САРП и ЭКНИС	Навигационные пособия. МППСС72. Радиолокаторы, САРП, ЭКНИС
	З 1-6 Руководство действиями экипажа при аварийных ситуациях, возникающих во время плавания	Штатные противопожарные средства, осушительные системы, аварийно-спасательные средства	Экипаж судна	Умение организовать и руководить действиями экипажа, согласно расписания по тревогам	НБЖС. Штатные осушительные системы, аварийно-спасательные средства. Средства борьбы за живучесть, методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара
	З 1-7 Управление судном в различных гидро-метеорологических навигационных условиях	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, маневренные характеристики судна	Судно	Маневрирование и управление судном в различных гидрометеорологических и навигационных условиях	Навигационные пособия, маневренные характеристики судна
	З 1-8 Выбор безопасной скорости судна на весь маршрут	Система дистанционного управления движительной установкой	Судно	Принципы работы и технические характеристики судовых силовых установок. Система дистанционного управления движительной установкой	Навигационные пособия, маневренные характеристики судна. Техническая документация на судно, от завода изготовителя
	З 2-1 Контроль разработки грузового плана и его последующее утверждение	Знание информации об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря), знание правил загрузки и балластировки Техническая документация на судно, от завода изготовителя	Погрузка-выгрузка	Умение применять соответствующие международные правила, кодексы и стандарты, касающиеся безопасной обработки, размещения, крепления и транспортировки грузов Использование диаграмм остойчивости и дифферента и устройств для расчета напряжений корпуса, в частности автоматическое оборудование, которое использует базу данных, а также знание правил загрузки и балластировки, для того, чтобы удерживать напряжение корпуса в приемлемых пределах Размещение и крепление грузов на судах, в частности судовые грузовые устройства и оборудование для крепления груза Погрузочно-разгрузочные операции, с обращением особого внимания на транспортировку грузов, указанных в Кодексе РКГ Общее знание танкеров и операций на танкерах Умение использовать все доступные на судне данные, касающиеся нагрузки, ухода во время рейса и выгрузки грузов Умение установить процедуры безопасной обработки грузов согласно положениям соответствующих нормативных документов Умение объяснить основные принципы установления Эффективное общение и улучшение взаимоотношений между персоналом судна и терминала	Нормы международного морского права (МК МОПОГ, ММКТНГ, МАРПОЛ73/78,) Влияние груза и грузовых операций на посадку и остойчивость. Эксплуатационные и конструкционные ограничения навалочных судов
	З 2-2 Оценка выявленных дефектов и повреждений грузовых помещений, люковых закрытий и балластных танков и принятие соответствующих мер	Знание ограничений с точки зрения прочности важнейших конструктивных элементов стандартных навалочных судов	Дефекты и повреждения грузовых помещений, люковых закрытий и балластных танков	Умение объяснить, каким образом избежать вредных воздействий на навалочные суда коррозии, усталости и неправильной обработки груза	Ограничения с точки зрения прочности важнейших конструктивных элементов стандартных навалочных судов
	З 2-3 Перевозка опасных грузов	Знание международных правил, требований, кодексов и рекомендации по перевозке опасных грузов	Опасные и вредные грузы	Организация перевозки опасных и вредных грузов; меры предосторожности во время погрузки и выгрузки и обращение с грузами во время рейса	Международные правила, требования, кодексы к рекомендации по перевозке опасных грузов, включая Международный кодекс морской перевозки опасных грузов (МКМПОГ) Кодекс РКГ и Международный морской кодекс по твердым навалочным грузам (ММКТНГ)
	З 3-1 Контроль за посадкой, остойчивостью и напряжениями в корпусе	Информация об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря) Техническая документация на судно, от завода изготовителя	Посадка судна, его остойчивость и напряжения в корпусе	Понимание основных принципов устройства судна, теорий и факторов, влияющих на посадку и остойчивость, а также мер, необходимых для обеспечения безопасной посадки и остойчивости	Знание информации об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря) Техническая документация на судно, от завода изготовителя
	З 3-2 Наблюдение и контроль за выполнением требований законодательства и мер по обеспечению охраны человеческой жизни на море и защиты морской среды	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.)	Судно	Наблюдение и контроль за выполнением норм международного морского права (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.)	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.)
	З 3-3 Обеспечение безопасности членов экипажа судна и пассажиров и эксплуатационного состояния спасательных средств и устройств, противопожарной системы и других систем безопасности	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74)	Судно	Организация учений по борьбе с пожаром и оставлению судна Поддержание в эксплуатационном состоянии спасательных средств и устройств, противопожарной системы и других систем безопасности Действия, которые необходимо предпринимать для зашиты и охраны всех лиц на судне в случае аварий Действия по локализации последствий повреждения и спасанию судна после пожара, взрыва, столкновения или посадки на мель	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74)
	З 3-4 Разработка планов действий в аварийных ситуациях и схем по борьбе за живучесть судна в соответствии с НБЖС	НБЖС, средства борьбы за живучесть, методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара	Планы действий в аварийных ситуациях и схем по борьбе за живучесть судна, действия в аварийных ситуациях	Разработка планов действий в чрезвычайных ситуациях для принятия действий в случае аварии	Конструкция судна, включая средства борьбы за живучесть Методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара
	З 3-5 Организация и руководство оказанием медицинской помощи на судне	Знание Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов(МСС-65). Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях	Оказание медицинской помощи на судне	Должное умение применять на практике содержание следующих пособий: Международного медицинского руководства для судов или Знание Умение организовать и руководить действиями экипажа судна, по оказанию медицинской помощи на судне в соответствии с требованиями Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов (МСС-65) и Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях	Международное медицинское руководство для судов или соответствующих. Знание Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов (МСС-65). Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях

Таблица 2

            2. Вид трудовой деятельности (профессии)
      «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
                   вместимостью от 500 до 3000»

Шифр	Задачи	Средства труда	Предметы труда	Умения и навыки	Знания
Ф 1	З 1-1 Планирование рейса на основе рейсового задания	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, требующиеся для выполнения рейса, лоции, извещение мореплавателям	Планирование рейса	Умение работы с навигационными и синоптическими картами. Планирование рейса и судовождение в любых условиях с применением подходящих методов прокладки морских путей, принимая во внимание: 7. стесненные воды 8. метеорологические условия 9. льды 10. ограниченную видимость 11. системы разделения движения 12. районы СУДС	Навигационные пособия
	З 1-2 Определение местоположения и точность определения местоположения различными способами	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия	Местоположение судна	Определение местоположения в различных условиях: 4. астрономическими методами 5. с использованием береговых ориентиров, включая умение использовать надлежащие карты, извещения мореплавателям и другие пособия для оценки точности определения местоположения 6. с использованием современных радионавигационных средств, обращая особое внимание на знание принципов их работы, ограничений, источников ошибок, на умение обнаружить неправильные показания и владение методами коррекции для получения точного определения местоположения	Навигационные пособия
	З 1-3 Руководство поисково-спасательными операциями при оказании помощи судну, терпящему бедствие	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, штатные спасательные средства. Закон Республики Казахстан от 17 января 2002 года «О торговом мореплавании»	Суда, терпящие бедствие	Умение организовать поисково-спасательные операции в соответствии с положениями Международного авиационного и морского наставления по поиску и спасению (SAR)	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, штатные спасательные средства. Международные авиационные и морские наставления по поиску и спасению
	З 1-4 Организация несения ходовой вахты	УССМТ РК	Экипаж судна	Организация и действия несения вахты в соответствии с международными правилами и руководствами, обеспечение безопасности плавания, залита морской среды и безопасности судна и людей на борту	УССМТ РК
	З 1-5 Обеспечение безопасного мореплавания	Радиолокаторы, САРП, ЭКНИС	Судно	Оценка навигационной информации, получаемой из всех источников, включая радиолокатор, САРП и ЭКНИС	Навигационные пособия. МППСС72. Радиолокаторы, САРП, ЭКНИС
	З 1-6 Руководство действиями экипажа при аварийных ситуациях, возникающих во время плавания	Штатные противопожарные средства, осушительные системы, аварийно-спасательные средства	Экипаж судна	Умение организовать и руководить действиями экипажа, согласно расписания по тревогам	НБЖС. Штатные осушительные системы, аварийно-спасательные средства. Средства борьбы за живучесть, методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара
	З 1-7 Управление судном в различных гидро-метеорологических навигационных условиях	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, маневренные характеристики судна	Судно	Маневрирование и управление судном в различных гидрометеорологических и навигационных условиях.	Навигационные пособия, маневренные характеристики судна
	З 1-8 Выбор безопасной скорости судна на весь маршрут	Система дистанционного управления движительной установкой	Судно	Принципы работы и технические характеристики судовых силовых установок. Система дистанционного управления движительной установкой	Навигационные пособия, маневренные характеристики судна. Техническая документация на судно, от завода изготовителя
	З 2-1 Контроль разработки грузового плана и его последующее утверждение	Знание информации об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря), знание правил загрузки и балластировки Техническая документация на судно, от завода изготовителя	Погрузка-выгрузка	Умение применять соответствующие международные правила, кодексы и стандарты, касающиеся безопасной обработки, размещения, крепления и транспортировки грузов Использование диаграмм остойчивости и дифферента и устройств для расчета напряжений корпуса, в частности автоматическое оборудование, которое использует базу данных, а также знание правил загрузки и балластировки, для того, чтобы удерживать напряжение корпуса в приемлемых пределах Размещение и крепление грузов на судах, в частности судовые грузовые устройства и оборудование для крепления груза Погрузочно-разгрузочные операции, с обращением особого внимания на транспортировку грузов, указанных в Кодексе РКГ Общее знание танкеров и операций на танкерах Умение использовать все доступные на судне данные, касающиеся нагрузки, ухода во время рейса и выгрузки грузов Умение установить процедуры безопасной обработки грузов согласно положениям соответствующих нормативных документов Умение объяснить основные принципы установления Эффективное общение и улучшение взаимоотношений между персоналом судна и терминала	Нормы международного морского права (МК МОПОГ, ММКТНГ, МАРПОЛ73/78,) Влияние груза и грузовых операций на посадку и остойчивость. Эксплуатационные и конструкционные ограничения навалочных судов
	З 2-2 Оценка выявленных дефектов и повреждений грузовых помещений, люковых закрытий и балластных танков и принятие соответствующих мер	Знание ограничений с точки зрения прочности важнейших конструктивных элементов стандартных навалочных судов	Дефекты и повреждения грузовых помещений, люковых закрытий и балластных танков	Умение объяснить, каким образом избежать вредных воздействий на навалочные суда коррозии, усталости и неправильной обработки груза	Ограничения с точки зрения прочности важнейших конструктивных элементов стандартных навалочных судов
	З 2-3 Перевозка опасных грузов	Знание международных правил, требований, кодексов и рекомендации по перевозке опасных грузов	Опасные и вредные грузы	Организация перевозки опасных и вредных грузов; меры предосторожности во время погрузки и выгрузки и обращение с грузами во время рейса	Международные правила, требования, кодексы к рекомендации по перевозке опасных грузов, включая Международный кодекс морской перевозки опасных грузов (МКМПОГ) Кодекс РКГ и Международный морской кодекс по твердым навалочным грузам (ММКТНГ)
	З 3-1 Контроль за посадкой, остойчивостью и напряжениями в корпусе	Информация об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря) Техническая документация на судно, от завода изготовителя	Посадка судна, его остойчивость и напряжения в корпусе	Понимание основных принципов устройства судна, теорий и факторов, влияющих на посадку и остойчивость, а также мер, необходимых для обеспечения безопасной посадки и остойчивости	Знание информации об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря) Техническая документация на судно, от завода изготовителя
	З 3-2 Наблюдение и контроль за выполнением требований законодательства и мер по обеспечению охраны человеческой жизни на море и защиты морской среды	Знание норм международного морского права(МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.)	Судно	Наблюдение и контроль за выполнением норм международного морского права (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.)	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.)
	З 3-3 Обеспечение безопасности членов экипажа судна и пассажиров и эксплуатационного состояния спасательных средств и устройств, противопожарной системы и других систем безопасности	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74)	Судно	Организация учений по борьбе с пожаром и оставлению судна Поддержание в эксплуатационном состоянии спасательных средств и устройств, противопожарной системы и других систем безопасности Действия, которые необходимо предпринимать для зашиты и охраны всех лиц на судне в случае аварий Действия по локализации последствий повреждения и спасанию судна после пожара, взрыва, столкновения или посадки на мель	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74)
	З 3-4 Разработка планов действий в аварийных ситуациях и схем по борьбе за живучесть судна в соответствии с НБЖС	НБЖС, средства борьбы за живучесть, методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара	Планы действий в аварийных ситуациях и схем по борьбе за живучесть судна, действия в аварийных ситуациях	Разработка планов действий в чрезвычайных ситуациях для принятия действий в случае аварии	Конструкция судна, включая средства борьбы за живучесть Методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара
	З 3-5 Организация и руководство оказанием медицинской помощи на судне	Знание Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов(МСС-65). Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях	Оказание медицинской помощи на судне	Должное умение применять на практике содержание следующих пособий: Международного медицинского руководства для судов или Знание Умение организовать и руководить действиями экипажа судна, по оказанию медицинской помощи на судне в соответствиями с требованиями Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов (МСС-65) и Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях	Международное медицинское руководство для судов или соответствующих Знание Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов (МСС-65). Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях

Таблица 3

            3. Вид трудовой деятельности (профессии)
       «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
                  вместимостью 3000 и более»

Шифр	Задачи	Средства труда	Предметы труда	Умения и навыки	Знания
Ф 1	З 1-1 Планирование рейса на основе рейсового задания	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, требующиеся для выполнения рейса, лоции, извещение мореплавателям	Планирование рейса	Умение работы с навигационными и синоптическими картами. Планирование рейса и судовождение в любых условиях с применением подходящих методов прокладки морских путей, принимая во внимание: 13. стесненные воды 14. метеорологические условия 15. льды 16. ограниченную видимость 17. системы разделения движения 18. районы СУДС	Навигационные пособия
	З 1-2 Определение местоположения и точность определения местоположения различными способами	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия	Местоположение судна	Определение местоположения в различных условиях: 7. астрономическими методами 8. с использованием береговых ориентиров, включая умение использовать надлежащие карты, извещения мореплавателям и другие пособия для оценки точности определения местоположения 9. с использованием современных радионавигационных средств, обращая особое внимание на знание принципов их работы, ограничений, источников ошибок, на умение обнаружить неправильные показания и владение методами коррекции для получения точного определения местоположения	Навигационные пособия
	З 1-3 Руководство поисково-спасательными операциями при оказании помощи судну, терпящему бедствие	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, штатные спасательные средства. Закон Республики Казахстан от 17 января 2002 года «О торговом мореплавании»	Суда, терпящие бедствие	Умение организовать поисково-спасательные операции в соответствии с положениями Международного авиационного и морского наставления по поиску и спасению (SAR)	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, штатные спасательные средства. Международные авиационные и морские наставления по поиску и спасению
	З 1-4 Организация несения ходовой вахты	УССМТ РК	Экипаж судна	Организация и действия несения вахты в соответствии с международными правилами и руководствами, обеспечение безопасности плавания, залита морской среды и безопасности судна и людей на борту	УССМТ РК
	З 1-5 Обеспечение безопасного мореплавания	Радиолокаторы, САРП, ЭКНИС	Судно	Оценка навигационной информации, получаемой из всех источников, включая радиолокатор, САРП и ЭКНИС	Навигационные пособия. МППСС72. Радиолокаторы, САРП, ЭКНИС
	З 1-6 Руководство действиями экипажа при аварийных ситуациях, возникающих во время плавания	Штатные противопожарные средства, осушительные системы, аварийно-спасательные средства	Экипаж судна	Умение организовать и руководить действиями экипажа, согласно расписания по тревогам	НБЖС. Штатные осушительные системы, аварийно-спасательные средства. Средства борьбы за живучесть, методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара
	З 1-7 Управление судном в различных гидро-метеорологических навигационных условиях	Навигационные приборы, карты и навигационные пособия, маневренные характеристики судна	Судно	Маневрирование и управление судном в различных гидрометеорологических и навигационных условиях.	Навигационные пособия, маневренные характеристики судна
	З 1-8 Выбор безопасной скорости судна на весь маршрут	Система дистанционного управления движительной установкой	Судно	Принципы работы и технические характеристики судовых силовых установок. Система дистанционного управления движительной установкой	Навигационные пособия, маневренные характеристики судна. Техническая документация на судно, от завода изготовителя
	З 2-1 Контроль разработки грузового плана и его последующее утверждение	Знание информации об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря), знание правил загрузки и балластировки Техническая документация на судно, от завода изготовителя	Погрузка-выгрузка	Умение применять соответствующие международные правила, кодексы и стандарты, касающиеся безопасной обработки, размещения, крепления и транспортировки грузов Использование диаграмм остойчивости и дифферента и устройств для расчета напряжений корпуса, в частности автоматическое оборудование, которое использует базу данных, а также знание правил загрузки и балластировки, для того, чтобы удерживать напряжение корпуса в приемлемых пределах Размещение и крепление грузов на судах, в частности судовые грузовые устройства и оборудование для крепления груза Погрузочно-разгрузочные операции, с обращением особого внимания на транспортировку грузов, указанных в Кодексе РКГ Общее знание танкеров и операций на танкерах Умение использовать все доступные на судне данные, касающиеся нагрузки, ухода во время рейса и выгрузки грузов Умение установить процедуры безопасной обработки грузов согласно положениям соответствующих нормативных документов Умение объяснить основные принципы установления Эффективное общение и улучшение взаимоотношений между персоналом судна и терминала	Нормы международного морского права (МК МОПОГ, ММКТНГ, МАРПОЛ73/78) Влияние груза и грузовых операций на посадку и остойчивость. Эксплуатационные и конструкционные ограничения навалочных судов
	З 2-2 Оценка выявленных дефектов и повреждений грузовых помещений, люковых закрытий и балластных танков и принятие соответствующих мер	Знание ограничений с точки зрения прочности важнейших конструктивных элементов стандартных навалочных судов	Дефекты и повреждения грузовых помещений, люковых закрытий и балластных танков	Умение объяснить, каким образом избежать вредных воздействий на навалочные суда коррозии, усталости и неправильной обработки груза	Ограничения с точки зрения прочности важнейших конструктивных элементов стандартных навалочных судов
	З 2-3 Перевозка опасных грузов	Знание международных правил, требований, кодексов и рекомендации по перевозке опасных грузов	Опасные и вредные грузы	Организация перевозки опасных и вредных грузов; меры предосторожности во время погрузки и выгрузки и обращение с грузами во время рейса	Международные правила, требования, кодексы к рекомендации по перевозке опасных грузов, включая Международный кодекс морской перевозки опасных грузов (МКМПОГ) Кодекс РКГ и Международный морской кодекс по твердым навалочным грузам (ММКТНГ)
	З 3-1 Контроль за посадкой, остойчивостью и напряжениями в корпусе	Информация об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря) Техническая документация на судно, от завода изготовителя	Посадка судна, его остойчивость и напряжения в корпусе	Понимание основных принципов устройства судна, теорий и факторов, влияющих на посадку и остойчивость, а также мер, необходимых для обеспечения безопасной посадки и остойчивости	Знание информации об остойчивости и непотопляемости. Знание мер по обеспечению безопасности судна (улучшение остойчивости судна и обеспечение общей защиты судна от действия моря) Техническая документация на судно, от завода изготовителя
	З 3-2 Наблюдение и контроль за выполнением требований законодательства и мер по обеспечению охраны человеческой жизни на море и защиты морской среды	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.)	Судно	Наблюдение и контроль за выполнением норм международного морского права (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 и др.)
	З 3-3 Обеспечение безопасности членов экипажа судна и пассажиров и эксплуатационного состояния спасательных средств и устройств, противопожарной системы и других систем безопасности	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74)	Судно	Организация учений по борьбе с пожаром и оставлению судна Поддержание в эксплуатационном состоянии спасательных средств и устройств, противопожарной системы и других систем безопасности Действия, которые необходимо предпринимать для зашиты и охраны всех лиц на судне в случае аварий Действия по локализации последствий повреждения и спасанию судна после пожара, взрыва, столкновения или посадки на мель	Знание норм международного морского права (МК СОЛАС-74)
	З 3-4 Разработка планов действий в аварийных ситуациях и схем по борьбе за живучесть судна в соответствии с НБЖС	НБЖС, средства борьбы за живучесть, методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара	Планы действий в аварийных ситуациях и схем по борьбе за живучесть судна, действия в аварийных ситуациях	Разработка планов действий в чрезвычайных ситуациях для принятия действий в случае аварии	Конструкция судна, включая средства борьбы за живучесть Методы и средства предотвращения, обнаружения и тушения пожара
	З 3-5 Организация и руководство оказанием медицинской помощи на судне	Знание Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов(МСС-65). Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях	Оказание медицинской помощи на судне	Должное умение применять на практике содержание следующих пособий: Международного медицинского руководства для судов или Знание Умение организовать и руководить действиями экипажа судна, по оказанию медицинской помощи на судне в соответствиями с требованиями Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов(МСС-65) и Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях	Международное медицинское руководство для судов или соответствующих Знание Международного медицинского руководства для судов. Медицинского раздела Международного свода сигналов (МСС-65). Руководства по оказанию первой медицинской помощи при несчастных случаях

      Примечание: МК СОЛАС - 74 – Международная конвенция СОЛАС–74;
      МАМС – Международная ассоциация маячных служб;
      МСС-65 – Международный свод сигналов;
      МППСС-72 – Международные Правила Предупреждения Столкновений Судов в море;
      МК МАРПОЛ 73/78 – Международная конвенция по предотвращению загрязнения с судов;
      УССМТ РК – Устав службы на судах морского транспорта Республики Казахстан;
      НБЖС - Наставление по борьбе за живучесть судов.

Приложение 5
к Профессиональному стандарту
«Капитан морского судна»

Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован в _____________________________________.

ПС внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. №______________.

Письмо (протокол) № _____________________ Дата ____________________.

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің м.а. 25.02.2016 № 224 бұйрығымен.

      Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырдағы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса беріліп отырған «Теңіз кемесінің капитаны» кәсіби стандарты бекітілсін.
      2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Кадр және әкімшілік жұмыс департаменті (Е.Е. Хасенов):
      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін;
      2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін, бұқаралық ақпараттар құралдарында ресми жариялануын, соның ішінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында және Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының интранет-порталында орналастыруды;
      3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы «Әділет» республикалық мемлекеттік кәсіпорнының ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға көшірмесін жіберуді;
      4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік тіркеу туралы және бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға жіберу туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр А. Жұмағалиев

      «КЕЛІСІЛДІ»
      Қазақстан Республикасының
      Еңбек және халықты
      әлеуметтік қорғау министрінің
      міндетін атқарушы
      _____________ Қ. Әбсаттаров
      2013 жылғы 04 қараша

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация министрінің
2013 жылғы «20» қарашадағы
№ 920 бұйрығымен бекітілген

«Теңіз кемесінің капитаны» кәсіби стандарты

1. Жалпы бөлім

      1. «Теңіз кемесінің капитаны» кәсіби стандарты (бұдан әрі - КС) «Теңіз және жағалау жолаушы көлігі», «Теңіз және жағалау жүк көлігі» кәсіби қызмет саласындағы біліктілік деңгейіне, құзыретіне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды анықтайды және:
      1) еңбек саласы мен кәсіби білім беру саласының өзара қарым-қатынасын реттеуге;
      2) даярлау, біліктілікті арттыру және кәсіби қайта даярлау бағдарламаларын әзірлеу талаптарын регламенттеуге;
      3) персоналды аттестаттау және сертификаттау кезінде жұмысшылардың құзыреттерін бағалау талаптарын регламенттеуге арналған.
      2. КС негізгі пайдаланушылары:
      1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;
      2) ұйымдардың басшылары, ұйымдардың персоналын басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;
      3) білім берудің мемлекеттік бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;
      4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады.
      3. КС негізінде біліктілік сипаттамалары, лауазымдық нұсқаулықтар, ұйымдардың үлгілік оқыту бағдарламалары, үлгілік оқыту жоспарлары, ұжымдық стандарттар әзірленеді.
      4. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
      1) біліктілік – қызметкердің еңбек қызметінің белгілі бір түрі шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
      2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметтерінің стандартты еместігі, жауапкершілігі және дербестілігі параметрлері бойынша жүктелетін қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
      3) еңбек заттары – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталған зат;
      4) еңбек құралдары – жұмысшының еңбек заттарын бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдар;
      5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функциялары мен оларды орындауға қажетті құзыреттіктердің тұтас жиынымен құралған кәсіби қызмет саласының құрамдас бөлігі;
      6) еңбек функциясы – бизнес-үдеріспен анықталатын және оларды орындауға қажетті құзыреттердің болуын болжамайтын еңбек қызметінің біріктірілген және дербес жиынтығын көрсететін еңбек қызметі түрлерінің бір бөлігі;
      7) кәсіби қызмет саласы – жалпы интеграциялық негізі (міндеті, нысандары, технологиялары, соның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) бар және ұқсас еңбек функциялары мен оларды орындайтын құзыреттіліктерінің болжалды жиынынан тұратын саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы;
      8) кәсіби стандарттың бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, қатысымды дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасы тұратын кәсіби стандарттың құрылымдық элементі;
      9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
      10) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;
      11) лауазым – лауазымдық уәкілеттіктер және лауазымдық міндеттер шеңберін жүктейтін жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;
      12) міндет – нақты бір еңбек заттары мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен және нәтижеге қол жеткізумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;
      13) сала – өндіретін өнім, өндіріс технологиясы, негізгі қорлар мен жұмыс жасаушылардың кәсіби біліктері ортақ ұйымдар жиынтығы;
      14) салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ) – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;
      15) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;
      16) функционалдық карта – сол немесе өзге де кәсіби қызмет саласы шеңберінде белгілі бір қызмет түрін орындайтын жұмысшының еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымдық сипаттамасы.

2. КС паспорты

      5. КС паспорты мынаны анықтайды:
      1) экономикалық қызмет түрі (кәсіптік қызмет саласы):
      Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші (бұдан әрі - 03-2007 ҚР МЖ) «50.1 Теңіз және жағалау жолаушы көлігі», «50.2 Теңіз және жағалау жүк көлігі»;
      2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты:
      теңіз кемесін басқару;
      3) осы КС 1-қосымшасына сәйкес біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің) түрлері.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсіптің) карточкалары

1-параграф «Кеме жүргізуші. Жағалауда жүзетін, жалпы
сыйымдылығы 500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитаны»

      6. Еңбек қызметі түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:
      1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5, СБШ бойынша – 5;
      2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі – ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 3142 «Капитан»;
      3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: капитан;
      4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы 500-ден төмен болатын теңіз кемесін басқару;
      5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы 500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитанының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» деген 1-кестесінде келтірілген.

2-параграф «Кеме жүргізуші. Жалпы сыйымдылығы 500 бастап
3000 дейін болатын, теңіз кемесінің капитаны»

      7. Еңбек қызметі түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:
      1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5, СБШ бойынша – 5;
      2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 3142 «Капитан»;
      3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: капитан;
      4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін болатын теңіз кемесін басқару;
      5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін болатын, теңіз кемесінің капитанының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» 2-кестесінде келтірілген.

3-параграф «Кеме жүргізуші. Жалпы сыйымдылығы 3000 және
одан жоғары болатын теңіз кемесінің капитаны»

      8. Еңбек қызметі түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:
      1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5, СБШ бойынша – 5;
      2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі – ҚР КЖ 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 3142 «Капитан»;
      3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: капитан;
      4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары болатын теңіз кемесін басқару;
      5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары болатын теңіз кемесінің капитаның еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» деген 3-кестесінде келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

8. КС бірліктерінің тізімі осы КС 3-қосымшасының 1- 3-кестелерінде келтірілген және шифр мен КС бірліктері атауларынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

9. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасының 1- 3-кестелерінде келтірілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

10. Осы КС негізінде мамандардың кәсіптік дайындығын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы ұйымдармен сертификаттар беріледі.
11. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері сертификат алу үшін игеру қажет болатын осы КС 3-қосымшасында көзделген КС бірліктерінің тізіміне сәйкес анықталады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркелуі

12. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі болып табылады.
13. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында келтірілген.

«Теңіз кемесінің капитаны»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрлері

№ р/с	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісі ескерілген кәсіп атауы	ҚР МЖ 01-2005 сәйкес кәсіп атауы	СБШ-ның біліктілік деңгейлері	БТБА бойынша дәрежелер
1	Жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы 500 аспайтын теңіз кемесін басқару	Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы 500 аспайтын теңіз кемесінің капитаны.	Капитан (3142)	5	-
2	Жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін болатын теңіз кемесін басқару	Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін болатын теңіз кемесінің капитаны.	Капитан (3142)	5	-
3	Жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары болатын теңіз кемесін басқару	Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары болатын теңіз кемесінің капитаны.	Капитан (3142)	5	-

Ескертпе: БТБА – Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы.

«Теңіз кемесінің капитаны»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1-кесте

1. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кеме жүргізуші,
жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы 500-ден төмен болатын
теңіз кемесінің капитанының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)		Теңіз көлігінің кәсіпорындары мен ұйымдары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Сырғанау, тайғақ беттер, бөліктердің немесе материалдардың еркін қозғалуы (құлау, домалау, сырғанау, түсу, тербелу), жанғыш және жарылыс қауіпті заттар, электр магниттік сәулелену, шу, діріл, жоғары және төмен температура және ылғалдылық, ауыр жұмыс (қарқындық, ырғақсыз, біркелкілік, және т.б.), қолайсыз ауа-райы жағдайлары (қар, ыстық, және т.б.), суда жұмыс істеу
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше шарттары		Теңізшілерді дайындау және дипломдау, және вахта жұмысын атқару туралы Халықаралық Конвенцияға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының нормативтік актілеріне сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі		СБШ біліктілік деңгейі
5	Кеме жүргізу саласында жоғары кәсіптік білім алу туралы құжат. Жағалауда жүзу капитанының аға көмекшісінің дипломы немесе капитанның аға көмекшісінің дипломы. АБҒТЖ операторының дипломы. Капитандарды дайындау бағдарламасы бойынша теңіз саласында білім беру мекемесінде дайындықтан өту туралы куәлік. Қауіпсіздік бойынша бастапқы дайындықтан өту туралы куәлік		вахта көмекшісі ретінде 12 айдан кем емес

2-кесте

2. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кеме жүргізуші, жалпы
сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін болатын теңіз кемесінің
капитанының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)		Теңіз көлігінің кәсіпорындары мен ұйымдары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Сырғанау, тайғақ беттер, бөліктердің немесе материалдардың еркін қозғалуы (құлау, домалау, сырғанау, түсу, тербелу), жанғыш және жарылыс қауіпті заттар, электр магниттік сәулелену, шу, діріл, жоғары және төмен температура және ылғалдылық, ауыр жұмыс (қарқындық, ырғақсыз, біркелкілік, және т.б.), қолайсыз ауа-райы жағдайлары (қар, ыстық, және т.б.), суда жұмыс істеу
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше шарттары		Теңізшілерді дайындау және дипломдау, және вахта жұмысын атқару туралы Халықаралық Конвенцияға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының нормативтік актілеріне сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Кеме жүргізу саласында жоғары кәсіптік білім алу туралы құжат. Капитанның аға көмекшісі дипломы. АБҒТЖ операторының дипломы. Капитандарды дайындау бағдарламасы бойынша теңіз саласында білім беру мекемесінде дайындықтан өту туралы куәлік. Қауіпсіздік бойынша бастапқы дайындықтан өту туралы куәлік. Маманның құтқару шлюпкалары мен салдар және кезекші шлюпкалар бойынша дайындықтан өту туралы куәлік		Вахта көмекшісі лауазымында жұмыс өтілі кем дегенде 36 ай немесе кем дегенде 24 ай, егер кем дегенде 12 ай капитанның аға көмекшісі лауазымында өткен болса.

3-кесте

3. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кеме жүргізуші, жалпы
сыйымдылығы 3000 және одан жоғары болатын теңіз кемесінің
капитанының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)		Теңіз көлігінің кәсіпорындары мен ұйымдары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Сырғанау, тайғақ беттер, бөліктердің немесе материалдардың еркін қозғалуы (құлау, домалау, сырғанау, түсу, тербелу), жанғыш және жарылыс қауіпті заттар, электр магниттік сәулелену, шу, діріл, жоғары және төмен температура және ылғалдылық, ауыр жұмыс (қарқындық, ырғақсыз, біркелкілік, және т.б.), қолайсыз ауа-райы жағдайлары (қар, ыстық, және т.б.), суда жұмыс істеу
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше шарттары		Теңізшілерді дайындау және дипломдау, және вахта жұмысын атқару туралы Халықаралық Конвенцияға сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Кеме жүргізу саласында жоғары кәсіптік білім алу туралы құжат. Капитанның аға көмекшісі дипломы. АБҒТЖ операторының дипломы. Капитандарды дайындау бағдарламасы бойынша теңіз саласында білім беру мекемесінде дайындықтан өту туралы куәлік. Қауіпсіздік бойынша бастапқы дайындықтан өту туралы куәлік. Маманның құтқару шлюпкалары мен салдар және кезекші шлюпкалар бойынша дайындықтан өту туралы куәлік. Кеңейтілген бағдарлама бойынша өртпен күреске дайындықтан өту туралы куәлік.		Капитанның вахта көмекшісі лауазымында расталған теңіздегі жұмыс өтілі кем дегенде 36 болуы керек, дегенмен, бұл мерзім кем дегенде 24 ай мерзіміне қысқаруы мүмкін, егер қызметтің кем дегенде 12 айы капитанның аға

      Ескертпе: АБҒТЖ - Апат кезінде және қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін байланыстың ғаламдық теңіз жүйесі;
      ЭКНАЖ - электрондық картографиялық навигациялық ақпараттық жүйе;
      АРТЖ - автоматтық радиолокациялық төсем жүйесі.

«Теңіз кемесінің капитаны»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізімі

1-кесте

1. «Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы
500-ден төмен теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Басқару деңгейінде кеме жүргізу
2 Ф	Басқару деңгейінде жүктерді орналастыру және тасымалдау
3 Ф	Кеме операцияларын басқару және адамдарға қамқорлық

2-кесте

2. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсіптің)
түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Басқару деңгейінде кеме жүргізу
2 Ф	Басқару деңгейінде жүктерді орналастыру және тасымалдау
3 Ф	Кеме операцияларын басқару және адамдарға қамқорлық

3-кесте

3. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек
қызметінің (кәсіптің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Басқару деңгейінде кеме жүргізу
2 Ф	Басқару деңгейінде жүктерді орналастыру және тасымалдау
3 Ф	Кеме операцияларын басқару және адамдарға қамқорлық

Ескертпе: Ф – функция

«Теңіз кемесінің капитаны»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаты

1-кесте

1. «Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы
500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек
қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	З 1.1 Рейстік тапсырма негізінде рейсті жоспарлау	Рейсті орындау үшін талап етілетін навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, лоциялар, теңізшілерге хабарламалар	Рейсті жоспарлау	Навигациялық және синоптиктік карталармен жұмыс істей білу. Рейсті жоспарлау және теңіз жолдарын төсеудің қолайлы әдістерін пайдаланып, кез-келген жағдайда, төмендегілерді ескеріп кемені жүргізу: 1. қысылған сулар 2. метеорологиялық жағдайлар 3. мұздар 4. шектелген көрі мүмкіншілігі 5. қозғалысты бөлу жүйелері 6. КҚБЖ аймақтары	Навигациялық құралдар
Ф 1	З 1.2 Тұрған жерді анықтау және тұрған жерді әртүрлі тәсілдермен анықтаудың дәлдігі	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар	Кеменің тұрған жері	Әртүрлі жағдайларда тұрған жерді анықтау: - астрономиялық әдістермен - жағалаудағы бағдарларды пайдаланып, тиісті карталарды пайдалана білуді қоса есептегенде, теңізшілерге хабарламалар және тұрған жерді анықтауға арналған басқа да құралдар - заманауи радионавигациялық құралдарды пайдаланып, олардың жұмыс принциптеріне, шектеулеріне, қателіктердің шығу жерлеріне, дұрыс емес көрсетулерді анықтай білуге аса назар аудару және тұрған жерді дәл анықтау үшін дәлдеу әдістерін игеру	Навигациялық құралдары
	З 1.3 Апатқа ұшыраған кемеге көмек көрсету кезінде іздеу-құтқару операцияларының нұсқауы	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, штаттық құтқару құралдары. «Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы» 2002 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы	Апатқа ұшыраған кемелер	Іздеу-құтқару операцияларын Халықаралық іздеу және құтқару жөніндегі авиация және теңіз қызметіне қатысты нұсқаулардың ережелеріне сәйкес ұйымдастыра білу (SAR)	Навигациялық аспапар, карталар және навигациялық құралдар, штаттық құтқару құралдары. Халықаралық іздеу және құтқару жөніндегі авиация және теңіз қызметіне қатысты нұсқаулар
	З 1.4 Қозғалу вахтасында жұмыс атқаруды ұйымдастыру	ҚР ТККҚЖ	Кеме экипажы	Вахта жұмысын атқаруды халықаралық ережелер мен нұсқауларға сәйкес ұйымдастыру және атқару, жүзу қауіпсіздігін, теңіз ортасын қорғау және кеме мен борттағы адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету	ҚР ТККҚЖ
	З 1.5 Теңізде қауіпсіз жүзуді қамтамасыз ету.	Радиолокаторлар, АРТЖ, ЭКНАЖ	Кеме	Радиолокаторды, АРТЖ-н және ЭКНАЖ-н қоса есептегенде, барлық дереккөздерден алынатын навигациялық ақпаратты бағалау	Навигациялық құралдар. КСАХЕ-72. Радиолокаторлар, АРТЖ, ЭКНАЖ
	З 1.6 Жүзу кезінде туындайтын апаттық жағдайлар кезіндегі экипаж әрекеттерінің нұсқауы	Штаттық өртке қарсы құралдар, кептіру жүйелері, апаттан құтқару құралдары	Кеме экипажы	Дабылдар бойынша кестеге сәйкес, экипаж әрекеттерін басқару және ұйымдастыра білу	КӨКН. Штаттық кептіру жүйелері, апаттан құтқару құралдары. Өміршеңдік үшін күрес құралдары, өрттің алдын алудың, айқындаудың және сөндірудің әдістері мен құралдары
	З 1.7 Әртүрлі гидрометеорологиялық навигациялық жағдайларда кемені басқару	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары	Кеме	Маневрлеу және кемені әртүрлі гидро-метеорологиялық және навигациялық жағдайларда басқару	Навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары
	З 1.8 Барлық бағдарға кеменің қауіпсіз жылдамдығын таңдау	Қозғалтқыш қондырғысын дистанциялық басқару жүйесі	Кеме	Кемелік күш беретін қондырғылардың жұмыс принциптері мен техникалық сипаттамалары. Қозғалтқыш қондырғысын дистанциялық басқару жүйесі	Навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары. Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы
2 Ф	З 2.1 Жүк жоспарының әзірленуін бақылау және оны одан әрі бекіту	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпаратты білу. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шараларды білу (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету), жүктеу және балласттау ережелерін білу. Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы	Арту-түсіру	Жүктерді қауіпсіз өңдеу, орналастыру, бекіту және тасымалдауға қатысты тиісті халықаралық ережелерді, кодекстерді және стандарттарды қолдана білу Орнықтылық және дифферент диаграммаларын, және корпус қуатын есептеуге арналған құрылғыларды пайдалану, атап айтқанда, мәліметтер базасын пайдаланатын автоматты жабдық, сондай-ақ корпус қуатын қолайлы шектерде ұстап тұру үшін, арту және балласттау ережелерін білу Жүктерді кемелерде орналастыру және бекіту, атап айтқанда жүкті бекітуге арналған кемелік жүк құрылғылары. ЖОБ кодексінде көрсетілген жүктерді тасымалдауға аса назар аударып, арту-түсіру операцияларын жүргізу Танкерлерді және танкерлерде жүргізілетін операциялар жалпылай білу Жүктемеге, рейс кезіндегі күтімге және жүктерді түсіруге қатысты, кемеде қолжетімді деректерді пайдалана білу. Тиісті нормативтік құжаттар ережелеріне сәйкес, жүктерді қауіпсіз өңдеу рәсімдерін белгілей білу. Белгілеудің негізгі принциптерін түсіндіре білу. Кеме персоналы мен терминал арасындағы тиімді қарым-қатынас және өзара қатынасты жақсарту.	Халықаралық теңіз құқығының нормалары (МК ҚЖТТ, ҚАЖХТК, МАРПОЛ73/78,) Жүк пен жүк операцияларының отырғызылуға және орнықтылыққа әсері. Ақтара тиеу кемелерінің пайдалану және конструкциялық шектеулері
	З 2.2 Жүкке арналған орынжайлардың, люктік жабындылардың және балласттық танктердің анықталған ақаулары мен бұзылуларын бағалау және тиісті шараларды қабылдау	Стандарттық ақтара тиеу кемелерінің аса маңызды конструктивтік элементтерінің беріктігі тұрғысынан шектеулерді білу	Жүкке арналған орынжайлардың, люктік жабындылардың және балласттық танктердің ақаулары мен бұзылулары	Коррозияның, металл қажуының және жүкті дұрыс өңдемеудің тиеу кемелеріне зиянды әсерлерін қалай болдырмауға болатындығын түсіндіре білу	Стандарттық тиеу кемелерінің аса маңызды конструктивтік элементтерінің беріктігі тұрғысынан алғандағы шектеулер
	З 2.3 Қауіпті жүктерді тасымалдау	Қауіпті жүктерді тасымалдау бойынша халықаралық ережелерді, талаптарды, кодекстерді және ұсыныстарды білу	Қауіпті және зиянды жүктер	Қауіпті және зиянды жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру; арту және түсіру кезіндегі сақтық шаралары және рейс кезінде жүктерді қарау	Қауіпті жүктерді тасымалдау бойынша ұсыныстарға қатысты Халықаралық ережелер, талаптар, кодекстер, Қауіпті жүктерді теңізбен тасымалдаудың Халықаралық кодексін (ҚЖТТХК), ЖОБ кодексін және Қатты ақтарылма жүктер бойынша Халықаралық теңіз кодексін (ҚАЖХТК) қоса алғанда
3 Ф	З 3.1 Кеменің отырғызылуын, оның орнықтылығын және корпусындағы қуатты бақылау	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпарат. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шараларды білу (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету), жүктеу және балласттау ережелерін білу. Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы	Кеменің отырғызылуы, оның орнықтылығы және корпусындағы қуаты	Кеме құрылысының негізгі принциптерін, теорияларын және отырғызылу мен орнықтылыққа әсер ететін факторларды, сондай-ақ қауіпсіз отырғызылу мен орнықтылықты қамтамасыз етуге қажетті шараларды түсіну	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпаратты білу. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шараларды білу (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету). Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы
3 Ф	З 3.2 Заңнама талаптарының орындалуын және теңізде адам өмірін қорғауды және теңіз ортасын қорғауды қамтамасыз ету бойынша шаралардың орындалуын қадағалау және бақылау	Халықаралық теңіз құқығының нормаларын білу (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)	Кеме	Халықаралық теңіз құқығы нормаларының орындалуын қадағалау және бақылау (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)	Халықаралық теңіз құқығы нормаларын білу (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)
	З 3.3 Кеменің экипаж мүшелері мен жолаушыларының, құтқару құралдары мен құрылғыларының пайдалану жағдайының, өртке қарсы жүйенің және қауіпсіздіктің басқа жүйелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету	Халықаралық теңіз құқығының нормаларын білу (МК СОЛАС-74)	Кеме	Өртпен күрес және кемені тастап кету бойынша оқуларды ұйымдастыру. Құтқару құралдары мен құрылғыларын, өртке қарсы жүйені және қауіпсіздіктің басқа жүйелерін пайдалану жағдайында ұстау. Апат болған жағдайда, кемедегі барлық адамды қорғау және сақтау үшін жасауға қажетті әрекеттер. Бұзылу салдарын оқшаулау бойынша әрекеттер және кемені өрттен, соқтығудан немесе қайырға тұрып қалудан кейін сақтау әрекеттері	Халықаралық теңіз құқығы нормаларын білу (МК СОЛАС-74)
	З 3.4 КӨКН сәйкес, апаттық жағдайларда жоспарларды және кеменің өміршеңдігі үшін күрес бойынша схемаларды әзірлеу	КӨКН, өміршеңдік үшін күрес құралдары өрттің алдын алудың, айқындаудың және сөндірудің әдістері мен құралдары	Апаттық жағдайлардағы әрекеттер жоспары және кеменің өміршеңдігі үшін күрес бойынша схемалардың жоспары, апаттық жағдайлардағы әрекеттер	Апат болған жағдайда әрекеттер қабылдау үшін, төтенше жағдайларда әрекеттер жоспарын әзірлеу	Кеме конструкциясы, өміршеңдік үшін күрес құралдарын қоса есептегенде Өрттің алдын алу, анықтау және сөндіру әдістері мен құралдары
	З 3.5 Кемеде медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру және оның нұсқауы	Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқауды, Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) медициналық бөлімін білу. Қайғылы жағдайларда алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқаулар	Кемеде медициналық көмек көрсету	Келесі құралдарының мазмұнын практика жүзінде, тиісті түрде пайдалана білу: Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқауды немесе Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқау талаптарына сәйкес кемеде медициналық көмек көрсету бойынша кеме экипажының әрекеттерін басқара және ұйымдастыра Білу, Істей білу. Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) Медициналық тарауын және Қайғылы оқиға кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқауды	Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқау. Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқауды білу. Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) Медициналық тарауын білу. Қайғылы оқиға кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқауды білу

2-кесте

2. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
1 Ф	З 1.1 Рейстік тапсырма негізінде рейсті жоспарлау	Рейсті орындау үшін талап етілетін навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, лоциялар, теңізшілерге хабарламалар	Рейсті жоспарлау	Навигациялық және синоптиктік карталармен жұмыс істей білу. Рейсті жоспарлау және теңіз жолдарын төсеудің қолайлы әдістерін пайдаланып, кез-келген жағдайда, төмендегілерді ескеріп кемені жүргізу: 1. қысылған сулар 2. метеорологиялық жағдайлар 3. мұздар 4. шектелген көрі мүмкіншілігі 5. қозғалысты бөлу жүйелері 6. КҚБЖ аймақтары	Навигациялық құралдар
1 Ф	З 1.2 Тұрған жерді анықтау және тұрған жерді әртүрлі тәсілдермен анықтаудың дәлдігі	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар	Кеменің тұрған жері	Әртүрлі жағдайларда тұрған жерді анықтау: - астрономиялық әдістермен - жағалаудағы бағдарларды пайдаланып, тиісті карталарды пайдалана білуді қоса есептегенде, теңізшілерге хабарламалар және тұрған жерді анықтауға арналған басқа да құралдар - заманауи радионавигациялық құралдарды пайдаланып, олардың жұмыс принциптеріне, шектеулеріне, қателіктердің шығу жерлеріне, дұрыс емес көрсетулерді анықтай білуге аса назар аудару және тұрған жерді дәл анықтау үшін дәлдеу әдістерін игеру	Навигациялық құралдар
	З 1.3 Апатқа ұшыраған кемеге көмек көрсету кезінде іздеу-құтқару операцияларының нұсқауы	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, штаттық құтқару құралдары. «Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы» 2002 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы	Апатқа ұшыраған кемелер	Іздеу-құтқару операцияларын Халықаралық іздеу және құтқару жөніндегі авиация және теңіз қызметіне қатысты нұсқаулардың ережелеріне сәйкес ұйымдастыра білу (SAR)	Навигациялық құралдар, штаттық құтқару құралдары
	З 1.4 Қозғалу вахтасында жұмыс атқаруды ұйымдастыру	ҚР ТККҚЖ	Кеме экипажы	Вахта жұмысын атқаруды халықаралық ережелер мен нұсқауларға сәйкес ұйымдастыру және атқару, жүзу қауіпсіздігін, теңіз ортасын қорғау және кеме мен борттағы адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету	ҚР ТККҚЖ
	З 1.5 Теңізде қауіпсіз жүзуді қамтамасыз ету	Радиолокаторлар, АРТЖ, ЭКНАЖ	Кеме	Радиолокаторды, АРТЖ-н және ЭКНАЖ-н қоса есептегенде, барлық дереккөздерден алынатын навигациялық ақпаратты бағалау	Навигациялық құралдар. КСАХЕ-72. Радиолокаторлар АРТЖ, ЭКНАЖ
	З 1.6 Жүзу кезінде туындайтын апаттық жағдайлар кезіндегі экипаж әрекеттерінің нұсқауы	Штаттық өртке қарсы құралдар, кептіру жүйелері, апаттан құтқару құралдары	Кеме экипажы	Дабылдар бойынша кестеге сәйкес, экипаж әрекеттерін басқару және ұйымдастыра білу	КӨКН. Штаттық кептіру жүйелері, апаттан құтқару құралдары. Өміршеңдік үшін күрес құралдары, өрттің алдын алудың, айқындаудың және сөндірудің әдістері мен құралдары
	З 1.7 Әртүрлі гидрометео-рологиялық навигациялық жағдайларда кемені басқару	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары	Кеме	Маневрлеу және кемені әртүрлі гидро-метеорологиялық және навигациялық жағдайларда басқару	Навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары
	З 1.8 Барлық бағдарға кеменің қауіпсіз жылдамдығын таңдау	Қозғалтқыш қондырғысын дистанциялық басқару жүйесі	Кеме	Кемелік күш беретін қондырғылардың жұмыс принциптері мен техникалық сипаттамалары. Қозғалтқыш қондырғысын дистанциялық басқару жүйесі	Навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары. Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы
2 Ф	З 2.1 Жүк жоспарының әзірленуін бақылау және оны одан әрі бекіту	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпаратты білу. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шараларды білу (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету), жүктеу және балласттау ережелерін білу. Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы	Арту-түсіру	Жүктерді қауіпсіз өңдеу, орналастыру, бекіту және тасымалдауға қатысты тиісті халықаралық ережелерді, кодекстерді және стандарттарды қолдана білу Орнықтылық және дифферент диаграммаларын, және корпус қуатын есептеуге арналған құрылғыларды пайдалану, атап айтқанда, мәліметтер базасын пайдаланатын автоматты жабдық, сондай-ақ корпус қуатын қолайлы шектерде ұстап тұру үшін, арту және балласттау ережелерін білу Жүктерді кемелерде орналастыру және бекіту, атап айтқанда жүкті бекітуге арналған кемелік жүк құрылғылары. ЖОБ кодексінде көрсетілген жүктерді тасымалдауға аса назар аударып, арту-түсіру операцияларын жүргізу Танкерлерді және танкерлерде жүргізілетін операциялар жалпылай білу Жүктемеге, рейс кезіндегі күтімге және жүктерді түсіруге қатысты, кемеде қолжетімді деректерді пайдалана білу. Тиісті нормативтік құжаттар ережелеріне сәйкес, жүктерді қауіпсіз өңдеу рәсімдерін белгілей білу. Белгілеудің негізгі принциптерін түсіндіре білу. Кеме персоналы мен терминал арасындағы тиімді қарым-қатынас және өзара қатынасты жақсарту.	Халықаралық теңіз құқығының нормалары (МК ҚЖТТ, ҚАЖХТК, МАРПОЛ73/78,) Жүк пен жүк операцияларының отырғызылуға және орнықтылыққа әсері. Ақтара тиеу кемелерінің пайдалану және конструкциялық шектеулері
	З 2.2 Жүкке арналған орынжайлардың, люктік жабындылардың және балласттық танктердің анықталған ақаулары мен бұзылуларын бағалау және тиісті шараларды қабылдау	Стандарттық ақтара тиеу кемелерінің аса маңызды конструктивтік элементтерінің беріктігі тұрғысынан шектеулерді білу	Жүкке арналған орынжайлардың, люктік жабындылардың және балласттық танктердің ақаулары мен бұзылулары	Коррозияның, металл қажуының және жүкті дұрыс өңдемеудің тиеу кемелеріне зиянды әсерлерін қалай болдырмауға болатындығын түсіндіре білу.	Стандарттық тиеу кемелерінің аса маңызды конструктивтік элементтерінің беріктігі тұрғысынан алғандағы шектеулер
	З 2.3 Қауіпті жүктерді тасымалдау	Қауіпті жүктерді тасымалдау бойынша халықаралық ережелерді, талаптарды, кодекстерді және ұсыныстарды білу	Қауіпті және зиянды жүктер	Қауіпті және зиянды жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру; арту және түсіру кезіндегі сақтық шаралары және рейс кезінде жүктерді қарау	Қауіпті жүктерді тасымалдау бойынша ұсыныстарға қатысты Халықаралық ережелер, талаптар, кодекстер, Қауіпті жүктерді теңізбен тасымалдаудың Халықаралық кодексін (ҚЖТТХК), ЖОБ кодексін және Қатты ақтарылма жүктер бойынша Халықаралық теңіз кодексін (ҚАЖХТК) қоса алғанда
3 Ф	З 3.1 Кеменің отырғызылуын, оның орнықтылығын және корпусындағы қуатты бақылау	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпарат. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шараларды білу (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету), жүктеу және балласттау ережелерін білу. Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы	Кеменің отырғызылуы, оның орнықтылығы және корпусындағы қуаты	Кеме құрылысының негізгі принциптерін, теорияларын және отырғызылу мен орнықтылыққа әсер ететін факторларды, сондай-ақ қауіпсіз отырғызылу мен орнықтылықты қамтамасыз етуге қажетті шараларды түсіну	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпаратты білу. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шараларды білу (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету). Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы
	З 3.2 Заңнама талаптарының орындалуын және теңізде адам өмірін қорғауды және теңіз ортасын қорғауды қамтамасыз ету бойынша шаралардың орындалуын қадағалау және бақылау	Халықаралық теңіз құқығының нормаларын білу (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)	Кеме	Халықаралық теңіз құқығы нормаларының орындалуын қадағалау және бақылау (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)	Халықаралық теңіз құқығы нормаларын білу (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)
	З 3.3 Кеменің экипаж мүшелері мен жолаушыларының, құтқару құралдары мен құрылғыларының пайдалану жағдайының, өртке қарсы жүйенің және қауіпсіздіктің басқа жүйелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету	Халықаралық теңіз құқығының нормаларын білу (МК СОЛАС-74)	Кеме	Өртпен күрес және кемені тастап кету бойынша оқуларды ұйымдастыру. Құтқару құралдары мен құрылғыларын, өртке қарсы жүйені және қауіпсіздіктің басқа жүйелерін пайдалану жағдайында ұстау. Апат болған жағдайда, кемедегі барлық адамды қорғау және сақтау үшін жасауға қажетті әрекеттер. Бұзылу салдарын оқшаулау бойынша әрекеттер және кемені өрттен, соқтығудан немесе қайырға тұрып қалудан кейін сақтау әрекеттері	Халықаралық теңіз құқығы нормаларын білу (МК СОЛАС-74)
	З 3.4 КӨКН сәйкес, апаттық жағдайларда жоспарларды және кеменің өміршеңдігі үшін күрес бойынша схемаларды әзірлеу	КӨКН, өміршеңдік үшін күрес құралдары өрттің алдын алудың, айқындаудың және сөндірудің әдістері мен құралдары	Апаттық жағдайлардағы әрекеттер жоспары және кеменің өміршеңдігі үшін күрес бойынша схемалардың жоспары, апаттық жағдайлардағы әрекеттер	Апат болған жағдайда әрекеттер қабылдау үшін, төтенше жағдайларда әрекеттер жоспарын әзірлеу	Кеме конструкциясы, өміршеңдік үшін күрес құралдарын қоса есептегенде Өрттің алдын алу, анықтау және сөндіру әдістері мен құралдары
	З 3.5 Кемеде медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру және оның нұсқауы	Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқауды, Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) медициналық бөлімін білу. Қайғылы жағдайларда алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқаулар	Кемеде медициналық көмек көрсету	Келесі құралдарның мазмұнын практика жүзінде, тиісті түрде пайдалана білу: Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқауды немесе Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқау талаптарына сәйкес кемеде медициналық көмек көрсету бойынша кеме экипажының әрекеттерін басқара және ұйымдастыра Білу, Істей білу. Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) Медициналық тарауын және Қайғылы оқиға кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқауды	Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқау немесе Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқауды білу. Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) Медициналық тарауын білу Қайғылы оқиға кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқау

3-кесте

3. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
1 Ф	З 1.1 Рейстік тапсырма негізінде рейсті жоспарлау	Рейсті орындау үшін талап етілетін навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, лоциялар, теңізшілерге хабарламалар	Рейсті жоспарлау	Навигациялық және синоптиктік карталармен жұмыс істей білу. Рейсті жоспарлау және теңіз жолдарын төсеудің қолайлы әдістерін пайдаланып, кез-келген жағдайда, төмендегілерді ескеріп кемені жүргізу: 1. қысылған сулар 2. метеорологиялық жағдайлар 3. мұздар 4. шектелген көрі мүмкіншілігі 5. қозғалысты бөлу жүйелері 6. КҚБЖ аймақтары	Навигациялық құралдар
	З 1.2 Тұрған жерді анықтау және тұрған жерді әртүрлі тәсілдермен анықтаудың дәлдігі	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар	Кеменің тұрған жері	Әртүрлі жағдайларда тұрған жерді анықтау: - астрономиялық әдістермен - жағалаудағы бағдарларды пайдаланып, тиісті карталарды пайдалана білуді қоса есептегенде, теңізшілерге хабарламалар және тұрған жерді анықтауға арналған басқа да құралдар - заманауи радионавигациялық құралдарды пайдаланып, олардың жұмыс принциптеріне, шектеулеріне, қателіктердің шығу жерлеріне, дұрыс емес көрсетулерді анықтай білуге аса назар аудару және тұрған жерді дәл анықтау үшін дәлдеу әдістерін игеру	Навигациялық құралдар
	З 1.3 Фпатқа ұшыраған кемеге көмек көрсету кезінде іздеу-құтқару операцияларының нұсқауы.	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, штаттық құтқару құралдары. «Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы» 2002 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы	Апатқа ұшыраған кемелер	Іздеу-құтқару операцияларын Халықаралық іздеу және құтқару жөніндегі авиация және теңіз қызметіне қатысты нұсқаулардың ережелеріне сәйкес ұйымдастыра білу (SAR)	Навигациялық құралдар, штаттық құтқару құралдары
	З 1.4 Қозғалу вахтасында жұмыс атқаруды ұйымдастыру	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 20 маусымдағы № 675 «Қазақстан Республикасында Кемелерде қызмет ету Жарғысы» Қаулысы	Кеме экипажы	Вахта жұмысын атқаруды халықаралық ережелер мен нұсқауларға сәйкес ұйымдастыру және атқару, жүзу қауіпсіздігін, теңіз ортасын қорғау және кеме мен борттағы адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету	ҚР ТККҚЖ
	З 1.5 Теңізде қауіпсіз жүзуді қамтамасыз ету.	Радиолокаторлар, АРТЖ, ЭКНАЖ.	Кеме	Радиолокаторды, АРТЖ-н және ЭКНАЖ-н қоса есептегенде, барлық дереккөздерден алынатын навигациялық ақпаратты бағалау	Навигациялық карталар және навигациялық құралдар. КСАХЕ-72. Радиолокаторлар, АРТЖ, ЭКНАЖ
	З 1.6 Жүзу кезінде туындайтын апаттық жағдайлар кезіндегі экипаж әрекеттерінің нұсқауы	Штаттық өртке қарсы құралдар, кептіру жүйелері, апаттан құтқару құралдары	Кеме экипажы	Дабылдар бойынша кестеге сәйкес, экипаж әрекеттерін басқару және ұйымдастыра білу	КӨКН. Штаттық кептіру жүйелері, апаттан құтқару құралдары. Өміршеңдік үшін күрес құралдары, өрттің алдын алудың, айқындаудың және сөндірудің әдістері мен құралдары
	З 1.7 Әртүрлі гидрометео-рологиялық навигациялық жағдайларда кемені басқару	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары	Кеме	Маневрлеу және кемені әртүрлі гидро-метеорологиялық және навигациялық жағдайларда басқару	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары
	З 1.8 Барлық бағдарға кеменің қауіпсіз жылдамдығын таңдау	Қозғалтқыш қондырғысын дистанциялық басқару жүйесі	Кеме	Кемелік күш беретін қондырғылардың жұмыс принциптері мен техникалық сипаттамалары. Қозғалтқыш қондырғысын дистанциялық басқару жүйесі	Навигациялық аспаптар, карталар және навигациялық құралдар, кеменің маневрлі сипаттамалары. Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы
2 Ф	З 2.1 Жүк жоспарының әзірленуін бақылау және оны одан әрі бекіту	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпарат. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шаралар (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету), жүктеу және балласттау ережелерін білу. Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы	Арту-түсіру	Жүктерді қауіпсіз өңдеу, орналастыру, бекіту және тасымалдауға қатысты тиісті халықаралық ережелерді, кодекстерді және стандарттарды қолдана білу Орнықтылық және дифферент диаграммаларын, және корпус қуатын есептеуге арналған құрылғыларды пайдалану, атап айтқанда, мәліметтер базасын пайдаланатын автоматты жабдық, сондай-ақ корпус қуатын қолайлы шектерде ұстап тұру үшін, арту және балласттау ережелерін білу Жүктерді кемелерде орналастыру және бекіту, атап айтқанда жүкті бекітуге арналған кемелік жүк құрылғылары. ЖОБ кодексінде көрсетілген жүктерді тасымалдауға аса назар аударып, арту-түсіру операцияларын жүргізу Танкерлерді және танкерлерде жүргізілетін операциялар жалпылай білу Жүктемеге, рейс кезіндегі күтімге және жүктерді түсіруге қатысты, кемеде қолжетімді деректерді пайдалана білу	Халықаралық теңіз құқығының нормалары (МК ҚЖТТ, ҚАЖХТК, МАРПОЛ73/78,) Жүк пен жүк операцияларының отырғызылуға және орнықтылыққа әсері. Ақтара тиеу кемелерінің пайдалану және конструкциялық шектеулері
	З 2.2 Жүкке арналған орынжайлардың, люктік жабындылардың және балласттық танктердің анықталған ақаулары мен бұзылуларын бағалау және тиісті шараларды қабылдау	Стандарттық ақтара тиеу кемелерінің аса маңызды конструктивтік элементтерінің беріктігі тұрғысынан шектеулер туралы ақпарат	Жүкке арналған орынжайлардың, люктік жабындылардың және балласттық танктердің ақаулары мен бұзылулары	Коррозияның, металл қажуының және жүкті дұрыс өңдемеудің тиеу кемелеріне зиянды әсерлерін қалай болдырмауға болатындығын түсіндіре білу.	Стандарттық тиеу кемелерінің аса маңызды конструктивтік элементтерінің беріктігі тұрғысынан алғандағы шектеулер
	З 2.3 Қауіпті жүктерді тасымалдау	Қауіпті жүктерді тасымалдау бойынша халықаралық ережелер, талаптар, кодекстер және ұсыныстар	Қауіпті және зиянды жүктер	Қауіпті және зиянды жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру; арту және түсіру кезіндегі сақтық шаралары және рейс кезінде жүктерді қарау	Қауіпті жүктерді тасымалдау бойынша ұсыныстарға қатысты Халықаралық ережелер, талаптар, кодекстер, Қауіпті жүктерді теңізбен тасымалдаудың Халықаралық кодексін (ҚЖТТХК), ЖОБ кодексін және Қатты ақтарылма жүктер бойынша Халықаралық теңіз кодексін (ҚАЖХТК) қоса алғанда
3 Ф	З 3.1 Кеменің отырғызылуын, оның орнықтылығын және корпусындағы қуатты бақылау	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпарат. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шаралар (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету). Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы	Кеменің отырғызылуы оның орнықтылығы және корпусындағы қуаты	Кеме құрылысының негізгі принциптерін, теорияларын және отырғызылу мен орнықтылыққа әсер ететін факторларды, сондай-ақ қауіпсіз отырғызылу мен орнықтылықты қамтамасыз етуге қажетті шараларды түсіну	Орнықтылық және суға батпайтындық туралы ақпаратты білу. Кеме қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шараларды білу (кеменің орнықтылығын арттыру және кеменің теңіз әрекеттерінен жалпы қорғалуын қамтамасыз ету). Дайындаушы зауыттың кемеге берген техникалық құжаттамасы
3 Ф	З 3.2 Заңнама талаптарының орындалуын және теңізде адам өмірін қорғауды және теңіз ортасын қорғауды қамтамасыз ету бойынша шаралардың орындалуын қадағалау және бақылау	Халықаралық теңіз құқығының нормалары (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)	Кеме	Халықаралық теңіз құқығы нормаларының орындалуын қадағалау және бақылау (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)	Халықаралық теңіз құқығы нормаларын білу (МК СОЛАС-74, МК МАРПОЛ 73/78 және басқалары)
	З 3.3 Кеменің экипаж мүшелері мен жолаушыларының, құтқару құралдары мен құрылғыларының пайдалану жағдайының, өртке қарсы жүйенің және қауіпсіздіктің басқа жүйелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету	Халықаралық теңіз құқығының нормалары (МК СОЛАС-74)	Кеме	Өртпен күрес және кемені тастап кету бойынша оқуларды ұйымдастыру. Құтқару құралдары мен құрылғыларын, өртке қарсы жүйені және қауіпсіздіктің басқа жүйелерін пайдалану жағдайында ұстау. Апат болған жағдайда, кемедегі барлық адамды қорғау және сақтау үшін жасауға қажетті әрекеттер. Бұзылу салдарын оқшаулау бойынша әрекеттер және кемені өрттен, соқтығудан немесе қайырға тұрып қалудан кейін сақтау әрекеттері	Халықаралық теңіз құқығы нормаларын білу (МК СОЛАС-74)
	З 3.4 КӨКН сәйкес, апаттық жағдайларда жоспарларды және кеменің өміршеңдігі үшін күрес бойынша схемаларды әзірлеу	КӨКН, өміршеңдік үшін күрес құралдары өрттің алдын алудың, айқындаудың және сөндірудің әдістері мен құралдары	Апаттық жағдайлардағы әрекеттер жоспары және кеменің өміршеңдігі үшін күрес бойынша схемалардың жоспары, апаттық жағдайлардағы әрекеттер	Апат болған жағдайда әрекеттер қабылдау үшін, төтенше жағдайларда әрекеттер жоспарын әзірлеу	Кеме конструкциясы, өміршеңдік үшін күрес құралдарын қоса есептегенде Өрттің алдын алу, анықтау және сөндіру әдістері мен құралдары
	З 3.5 Кемеде медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру және оның нұсқауы	Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқау. Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) медициналық бөлімі. Қайғылы жағдайларда алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқаулар	Кемеде медициналық көмек көрсету	Келесі құралдарның мазмұнын практика жүзінде, тиісті түрде пайдалана білу: Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқауды немесе Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқау талаптарына сәйкес кемеде медициналық көмек көрсету бойынша кеме экипажының әрекеттерін басқара және ұйымдастыра Білу, Істей білу. Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) Медициналық тарауын және Қайғылы оқиға кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқауды	Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқау немесе Кемелерге арналған Халықаралық медициналық нұсқауды білу. Халықаралық сигналдар жинағының (ХСЖ-65) Медициналық тарауын білу. Қайғылы оқиға кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша нұсқау

      Ескертпе:
      СОЛАС -74 ХК – Адам өмірін теңізде қорғау бойынша халықаралық конвенция СОЛАС – 74;
      ХМҚА - Халықаралық маяктық қызметтер ассоциациясы;
      ХДЖ - 65 – Халықаралық дабылдар жинағы;
      КСАХЕ - 72 - Теңізде Кемелердің Соқтығысуын Алдын алудың Халықаралық Ережелері;
      МАРПОЛ 73/78 ХК – Кемелердің ластануын алдын алу бойынша халықаралық конвенция;
      ҚР ТККҚЖ - Қазақстан Республикасының теңіз көлігі кемелеріндегі қызмет жарғысы;
      КӨКН – Кемелердің өміршеңдігі үшін күрес бойынша нұсқау.

«Теңіз кемесінің капитаны»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісу күні
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

Осы КС ____________________________________________________ тіркелді.
Кәсіби стандарттардың реестріне № _________________________ тіркелді.
Хат (хаттама) № ___________ Күні ____________________

Об утверждении профессионального стандарта "Капитан морского судна"

Профессиональный стандарт
«Капитан морского судна»

1. Общие положения

2. Паспорт ПС

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессий)

Параграф 1 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью менее 500 занятого в прибрежном плавании»

Параграф 2 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью от 500 до 3000»

Параграф 3 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью 3000 и более»

4. Перечень единиц ПС

5. Описание единиц ПС

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

7. Разработчики, лист согласования,
экспертиза и регистрация ПС

"Теңіз кемесінің капитаны" кәсіби стандартын бекіту туралы

«Теңіз кемесінің капитаны» кәсіби стандарты

1. Жалпы бөлім

2. КС паспорты

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсіптің) карточкалары

1-параграф «Кеме жүргізуші. Жағалауда жүзетін, жалпы
сыйымдылығы 500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитаны»

2-параграф «Кеме жүргізуші. Жалпы сыйымдылығы 500 бастап
3000 дейін болатын, теңіз кемесінің капитаны»

3-параграф «Кеме жүргізуші. Жалпы сыйымдылығы 3000 және
одан жоғары болатын теңіз кемесінің капитаны»

4. КС бірліктерінің тізімі

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркелуі

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрлері

КС бірліктерінің тізімі

1. «Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы
500-ден төмен теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрі

2. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсіптің)
түрі

3. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек
қызметінің (кәсіптің) түрі

КС бірліктерінің сипаты

1. «Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы
500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек
қызметінің (кәсібінің) түрі

2. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

3. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Келісу парағы

Об утверждении профессионального стандарта "Капитан морского судна"

Профессиональный стандарт «Капитан морского судна»

1. Общие положения

2. Паспорт ПС

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессий)

Параграф 1 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой вместимостью менее 500 занятого в прибрежном плавании»

Параграф 2 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой вместимостью от 500 до 3000»

Параграф 3 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой вместимостью 3000 и более»

4. Перечень единиц ПС

5. Описание единиц ПС

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

"Теңіз кемесінің капитаны" кәсіби стандартын бекіту туралы

«Теңіз кемесінің капитаны» кәсіби стандарты

1. Жалпы бөлім

2. КС паспорты

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсіптің) карточкалары

1-параграф «Кеме жүргізуші. Жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы 500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитаны»

2-параграф «Кеме жүргізуші. Жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін болатын, теңіз кемесінің капитаны»

3-параграф «Кеме жүргізуші. Жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары болатын теңіз кемесінің капитаны»

4. КС бірліктерінің тізімі

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркелуі

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің) түрлері

КС бірліктерінің тізімі

1. «Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы 500-ден төмен теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсіптің) түрі

2. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсіптің) түрі

3. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсіптің) түрі

КС бірліктерінің сипаты

1. «Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы 500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

2. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

3. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Келісу парағы

Профессиональный стандарт
«Капитан морского судна»

Параграф 1 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью менее 500 занятого в прибрежном плавании»

Параграф 2 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью от 500 до 3000»

Параграф 3 «Судоводитель. Капитан морского судна валовой
вместимостью 3000 и более»

7. Разработчики, лист согласования,
экспертиза и регистрация ПС

1-параграф «Кеме жүргізуші. Жағалауда жүзетін, жалпы
сыйымдылығы 500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитаны»

2-параграф «Кеме жүргізуші. Жалпы сыйымдылығы 500 бастап
3000 дейін болатын, теңіз кемесінің капитаны»

3-параграф «Кеме жүргізуші. Жалпы сыйымдылығы 3000 және
одан жоғары болатын теңіз кемесінің капитаны»

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрлері

1. «Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы
500-ден төмен теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрі

2. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің (кәсіптің)
түрі

3. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек
қызметінің (кәсіптің) түрі

1. «Кеме жүргізуші, жағалауда жүзетін, жалпы сыйымдылығы
500-ден төмен болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек
қызметінің (кәсібінің) түрі

2. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 500 бастап 3000 дейін
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

3. «Кеме жүргізуші, жалпы сыйымдылығы 3000 және одан жоғары
болатын теңіз кемесінің капитаны» еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі