Об утверждении профессионального стандарта "Аппаратчики в производстве азотной продукции"

Приказ и.о. Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 27 декабря 2013 года № 450. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 апреля 2014 года № 9383. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 марта 2016 года № 308

Сноска. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию РК от 30.03.2016 № 308 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Аппаратчики в производстве азотной продукции».
2. Комитету промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Касымбеков Б.А.) в установленном законодательством порядке обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в средствах массовой информации и информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра индустрии и новых
технологий Республики Казахстан А. Рау

«СОГЛАСОВАН»:
Министр труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
_____Т. Дуйсенова
26 марта 2014 года

Утвержден приказом
исполняющего обязанности
Министра индустрии
и новых технологий Республики Казахстан
от 27 декабря 2014 года № 450

Профессиональный стандарт
«Аппаратчики в производстве азотной продукции»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Аппаратчики в производстве азотной продукции» определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда, и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом;
3) разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:
1) выпускники организаций образования, работники;
2) руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;
3) специалисты, разрабатывающие образовательные программы;
4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
3. На основе профессионального стандарта могут разрабатываться внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.
4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;
4) средства труда - средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;
5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;
6) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;
7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
8) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;
9) единица профессионального стандарта – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
10) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
12) должность – функциональное место в системе организационно-административной иерархии организации;
13) задача - совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;
14) отрасль – совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
15) отраслевая рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
16) национальная рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
17) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Химическое производство. Азотные производства и продукты органического синтеза. Создание и реализация промежуточной и (или) готовой химической продукции;
2) основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: производство азотных продуктов и продуктов органического синтеза, создание и реализация промежуточной и (или) готовой химической продукции.
Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности «Аппаратчики в производстве азотной продукции» требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенции работников;
3) вид трудовой деятельности, профессии, квалификационные уровни указаны в приложении 1 к настоящему профессиональному стандарту.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)
Параграф 1 «Аппаратчик концентрирования кислот»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по отраслевой рамки квалификаций – 2-4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должностей: аппаратчик;
4) профессия аппаратчик концентрирования кислот обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с получением растворов концентрированной азотной кислоты методом прямого синтеза в автоклавах высокого давления.

Параграф 2 «Аппаратчик производства аммиачной селитры»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по отраслевой рамке квалификаций – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должностей: аппаратчик;
4) профессия аппаратчика производства аммиачной селитры обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение технологического процесса производства аммиачной селитры.

Параграф 3 «Аппаратчик выпаривания и гранулирования»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) Квалификационный уровень по отраслевой рамке квалификаций – 2;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) Возможные наименования должностей: аппаратчик 4;
4) Профессия аппаратчика выпаривания и гранулирования обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение отдельных стадий технологического процесса выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры.

Параграф 4 «Аппаратчик производства нитрата и нитрита натрия»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по отраслевой рамке квалификаций – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должностей: аппаратчик;
4) профессия аппаратчика производства нитрата и нитрита натрия обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение технологического процесса получения нитрата и нитрита натрия из щелоков щелочной абсорбции слабой азотной кислоты и нитратных щелоков путем щелочного поглощения окислов азота.

Параграф 5 «Аппаратчик производства сульфата аммония»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по отраслевой рамки квалификаций – 3-4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должностей: аппаратчик;
4) профессия аппаратчик производства сульфата аммония обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: Ведение технологического процесса получения сульфата аммония на установке производительностью до 25 тыс. т. в год и выше.

Параграф 6 «Аппаратчик производства нитрофоски»

11. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по отраслевой рамки квалификаций – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должностей: аппаратчик;
4) профессия аппаратчик производства нитрофоски обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение технологического процесса получения нитрофоски.

Параграф 7 «Аппаратчик производства нитроамофоски»

12. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по отраслевой рамки квалификаций – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должностей: аппаратчик;
4) профессия аппаратчик производства нитроамофоски обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение технологического процесса получения нитроамофоски.

Параграф 8 «Аппаратчик азотирования»

13. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по отраслевой рамки квалификаций – 2-3;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должностей: аппаратчик;
4) профессия аппаратчик азотирования обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение технологического процесса азотирования.

Параграф 9 «Аппаратчик синтеза»

14. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по отраслевой рамки квалификаций – 2-4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должностей: аппаратчик;
4) профессия аппаратчик синтеза обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение технологического процесса синтеза аммиака.

4. Перечень единиц ПС

15. Перечень единиц ПС приведен в таблицах 1-9 приложения 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единицы ПС.

5. Описание единиц ПС

16. Описание единиц ПС приведено в таблицах 1-9 приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего профессионального стандарта

17. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего профессионального стандарта.
18. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего профессионального стандарта, определяются в соответствии с перечнем единиц профессионального стандарта, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренным в таблице 3 приложений 2 - 8 настоящего профессионального стандарта.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация профессионального стандарта

19. Разработчиком профессионального стандарта является Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
20. Лист согласования профессионального стандарта указан в приложении 5 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Аппаратчики в производстве
азотной продукции»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида трудовой деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК	Разряд по ЕТКС
1	Ведение технологического процесса получения раствора концентрированной азотной кислоты методом прямого синтеза в автоклавах и процесса концентрирования растворов серной и азотной кислот методом концентрирования	Аппаратчик концентрирования кислот	Аппаратчик концентрирования кислот	2-4	3-6
2	Ведение технологического процесса производства аммиачной селитры	Аппаратчик производства аммиачной селитры	Аппаратчик производства аммиачной селитры	4	5-6
3	Ведение технологического процесса выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры	Аппаратчик выпаривания и гранулирования	Аппаратчик выпаривания и гранулирования	2	3
4	Ведение технологического процесса получения нитрата и нитрита натрия из щелоков щелочной абсорбции слабой азотной кислоты и нитратных щелоков путем щелочного поглощения окислов азота	Аппаратчик производства нитрата и нитрита натрия	Аппаратчик производства нитрата и нитрита натрия	4	5
5	Ведение технологического процесса получения сульфата аммония, кристаллического сульфата аммония из слабых растворов сульфата аммония от производства капролактама	Аппаратчик производства сульфата аммония	Аппаратчик производства сульфата аммония	3-4	4-5
6	Ведение технологического процесса получения нитрофоски	Аппаратчик производства нитрофоски	Аппаратчик производства нитрофоски	4	6
7	Ведение технологического процесса получения нитроаммофоски	Аппаратчик производства нитроаммофоски	Аппаратчик производства нитроаммофоски	4	5-6
8	Ведение технологического процесса азотирования- получения цианамида кальция	Аппаратчик азотирования	Аппаратчик азотирования	2-3	2-4
9	Ведение технологического процесса синтеза аммиака	Аппаратчик синтеза	Аппаратчик синтеза	2-4	3-6

Примечание: ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих. 52 выпуск, утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан № 426-ө-м от 3 сентября 2013 года.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Аппаратчики в производстве
азотной продукции»

Таблица 1

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Обучение в специализированых учебных заведениях, имеющих соответствующую лицензию при наличии общего среднего образования. Возможность обучения на производстве при наличии среднего образования		–
3	Установленный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования без практического опыта работы.		1 год на 2 уровне
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Таблица 2

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Таблица 3

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реактивов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Обучение в специализированых учебных заведениях, имеющих соответствующую лицензию при наличии общего среднего образования. Возможность обучения на производстве при наличии среднего образования		–

Таблица 4

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Таблица 5

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Установленный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования без практического опыта работы.		1 год на 2 уровне
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Таблица 6

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Таблица 7

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Таблица 8

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Обучение в специализированых учебных заведениях, имеющих соответствующую лицензию при наличии общего среднего образования. Возможность обучения на производстве при наличии среднего образования		–
3	Установленный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования без практического опыта работы.		1 год на 2 уровне

Таблица 9

Возможные места работы по профессии
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Уровень отраслевой рамки квалификаций	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Обучение в специализированых учебных заведениях, имеющих соответствующую лицензию при наличии общего среднего образования. Возможность обучения на производстве при наличии среднего образования		–
3	Установленный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования без практического опыта работы.		1 год на 2 уровне
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Аппаратчики в производстве
азотной продукции»

Таблица 1

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение отдельных стадий технологического процесса
Ф 2	Получение растворов концентрированной азотной кислоты методом прямого синтеза в автоклавах высокого давления
Ф 3	Ведение процесса концентрирования растворов серной и азотной кислот методом концентрирования
Ф 4	Ведение процесса концентрирования слабой азотной кислоты методом солевой ректификации или получения концентрированной азотной кислоты методом прямого синтеза в автоклавах высокого давления

Таблица 2

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение технологического процесса производства аммиачной селитры
Ф 2	Управление процессом производства аммиачной селитры контрольно-измерительными приборами
Ф 3	Контроль качества товарной продукции

Таблица 3

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение отдельных стадий технологического процесса выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры
Ф 2	Управление процессом выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры контрольно-измерительными приборами
Ф 3	Организация и ведение контроля качества продукции

Таблица 4

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение технологического процесса получения нитрата и нитрита натрия из щелоков щелочной абсорбции слабой азотной кислоты и нитратных щелоков путем щелочного поглощения окислов азота
Ф 2	Управление процессом производства нитрата и нитрита натрия контрольно-измерительными приборами, средствами автоматики
Ф 3	Контроль качества продуктов производства

Таблица 5

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение технологического процесса получения сульфата аммония на установке производительностью до 25 тыс. т. в год и выше
Ф 2	Управление технологическим процессом производства сульфата аммония контрольно-измерительными приборами
Ф 3	Контроль качества продуктов производства

Таблица 6

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение технологического процесса получения нитрофоски
Ф 2	Управление процессом получения нитрофоски контрольно-измерительными приборами
Ф 3	Организация контроля качества нитрофоски

Таблица 7

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение технологического процесса получения нитроамофоски
Ф 2	Управление процессом получения нитроаммофоски контрольно-измерительными приборами
Ф 3	Организация контроля качества нитроаммофоски

Таблица 8

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение технологического процесса азотирования
Ф 2	Управление процессом азотирования контрольно-измерительными приборами
Ф 3	Организация контроля качества продукции

Таблица 9

Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение технологического процесса синтеза аммиака
Ф 2	Управление процессом синтеза аммиака контрольно-измерительными приборами
Ф 3	Организация контроля качества продукции

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Аппаратчики в производстве
азотной продукции»

Таблица 1

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Аммиачно-воздушная смесь, нитрозные газы, вода	Ситчатый промыватель воздуха. Картонные фильтры, аммиачно-воздушные вентиляторы.	З 1-1 Выполнение отдельных операций технологического процесса концентрирования кислот под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта.	Самостоятельная подготовка простейших технологических смесей в соответствии с регламентом.	Определение текущего состояния оборудования и качественное ведение рабочего журнала	Базовые знания по общей химии, безопасности труда на химическом производстве, физико-химические и технологические свойства сырья и готовой продукции
	Газовые смеси	Кожухотрубные вентиляторы	З 1-2 Чистка аппаратов. Подготовка оборудования к ремонту.	Самостоятельное проведение работ по чистке аппаратов и коммуникаций. Ответственность за отключение оборудования, намечаемого к ремонту.	Выполнение несложного ремонта оборудования. Работа с инструментами.	Устройство, принцип работы основного и вспомогательного оборудования на обслуживаемом участке
	Слабая азотная кислота, нитрозные газы	Контактный аппарат, концентрационные колонны, эксгаустеры, насосы, испарители, подогреватели, холодильники	З 1-3 Обслуживание концентрационных колонн, концентраторов, эксгаустеров, насосов, испарителей, подогревателей, холодильников и другого оборудования. Участие в пуске и остановке обслуживаемого оборудования. Отбор проб и проведение периодических анализов концентрации отработанной и продукционной кислот с каждой работающей колонны и после холодильников, кислотности сточных вод и конденсата – после испарителей и нагревателей.	Самостоятельность и ответственность в определении текущей готовности оборудования к технологическим процессам. Ответственность за организацию отбора и анализа проб в соответствии с регламентом и инструкциями.	Выполнение несложного ремонта оборудования и коммуникаций. Качественное выполнение стандартных практических заданий и задач по обеспечению контроля концентрации кислот и кислотности сточных вод.	Технологию процесса концентрирования, устройство и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов. Правила регулирования процесса. Методики отбора проб и обработка результатов анализов.
	Газо-воздушные смеси, слабая азотная кислота, серная кислота, нитрозные газы	Распределительные системы, задвижки трубопроводов, смесителей, окислительные и абсорбционные колонны, скрубберы, насосы, испарители, подогреватели, холодильники Набор химико-аналитических приборов для отбора и анализа проб	З 1-4 Контроль и регулирование подачи воздуха, природного газа и кислоты; давления и температуры кислоты, воды и пара; содержания кислорода в отдувочных газах по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов; - отбор проб на анализ и исследования. Контроль и координирование работы рабочих, занятых в процессе.	Самостоятельность при решении текущих ситуаций по параметрам процесса, определении задач для подчиненных работников. Самостоятельная обработка результатов анализа и исследований. Ответственность за соблюдение технологического регламента концентрирования кислот, техники безопасности, охраны окружающей среды подчиненными работниками.	Анализировать полученные задания, оценивать результаты деятельности подчиненных, мотивирует повышение профессионализма работников.	Технологическую схему процесса концентрирования и правила его регулирования; Схемы сигнализации и блокировки аппаратов, работающих под давлением; Методику проведения расчетов и анализов; Технические требования, предъявляемые к концентрированной азотной кислоте.
Ф 2	азот (IV) оксид азота (IV), смеси жидкого тетроксида азота и слабой азотной кислоты	Распределительные системы, задвижки трубопроводов, смесителей, автоклав, окислительные и абсорбционные колонны, скрубберы, насосы, испарители, подогреватели, холодильники Контрольно-измерительные средства и приборы расхода смеси, уровня жидкости в теплообменнике, уровня жидкости в испарителе, измерения температуры, регулирования давления в сливной емкости	З 2-1 Выполнение отдельных операций технологии прямого синтеза концентрированной азотной кислоты в автоклавах высокого давления под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта.	Самостоятельность при решении текущих ситуаций по параметрам процесса, определении задач для подчиненных работников. Самостоятельная обработка результатов анализа и исследований. Ответственность за соблюдение технологического регламента концентрирования кислот, техники безопасности, охраны окружающей среды подчиненными работниками.	Анализировать полученные задания, оценивать результаты деятельности подчиненных, мотивирует повышение профессионализма работников.	Технологическую схему процесса концентрирования и правила его регулирования; Схемы сигнализации и блокировки аппаратов, работающих под давлением; Методику проведения расчетов и анализов; Технические требования, предъявляемые к концентрированной азотной кислоте.
			З 2-2 Обслуживание автоклавов, насосов и другого оборудования, регулирование подачи воздуха, природного газа и кислоты. Контроль давления и температуры кислоты, воды и пара, содержания кислорода в отдувочных газах по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов	Самостоятельность и ответственность в определении непредусмотренных изменений/отклонений параметров автоклавного технологического процесса	Анализировать полученные задания, оценка работы автоклавов по показателям приборов и автоматизированных систем.	Устройство и работу автоклавов, работающих под давлением. Свойства исходных материалов и продукции, техники безопасности на рабочем месте
			З 2-3 Определение длительности продувки автоклавов; наблюдение за работой автоклавов, колонн ректификации и другого обслуживаемого оборудования; руководство пуском и остановкой оборудования	Ответственность за содержание оборудования и контрольно-измерительных приборов в рабочем состоянии. Самостоятельность при регулировании параметров процесса. Ответственность за собственное обучение и обучение других.	Выполнение несложного ремонта оборудования, ведение записей в рабочем журнале.	Технологическую схему автоклавного производства концентрированной азотной кислоты, параметры процессов на каждом рабочем участке. Физико-химических основ и правила регулирования автоклавного процесса. Техника безопасности при ведении работ под давлением.
Ф 3	Серная кислота, азотная кислота, аммиак,	Хранилища, сборники, холодильники, подогреватели, вентили, задвижки Контрольно-измерительные средства и приборы расхода смеси, уровня жидкости в теплообменнике, уровня кислоты, измерения температуры, регулирования давления в сливной емкости	З 3-1 Ведение отдельных стадий технологического процесса концентрирования растворов серной и азотной кислот под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Контроль и регулирование уровня кислоты в хранилищах и сборниках; температуры в холодильниках и подогревателях; выдачи кислоты из аппаратов в хранилища; подачи купоросного масла из хранилищ в сборники; направления потоков кислоты из отделения на склад по показаниям контрольно-измерительных приборов, вручную с помощью вентилей и задвижек, по результатам анализов и визуально.	Самостоятельность и ответственность в определении непредусмотренных изменений/отклонений параметров автоклавного процесса прямого синтеза азотной кислоты под давлением	Оценка работы автоклавов и другого оборудования по визуальным наблюдениям и готовность к принятию срочных мер при аварийных ситуациях.	Устройство и принцип работы обслуживаемого оборудования, работающего при высоких температурах и давлении, контрольно-измерительных приборов. Физико-химические свойства азотной кислоты, окислов азота, кислорода. Требования к исходным материалам и готовой продукции
	Слабая азотная кислота, нитрозные газы	концентрационные колонны, концентраторы, холодильники, конденсаторы, испарители, электро-фильтры, насосы, абсорбционные башни (колонны), автоклавы распределительные системы, смесители задвижки, контрольно-измерительные приборы	З 3-2 Ведение процесса концентрирования кислот в строго определенных условиях температуры и давления. Перемешивание массы, подогрев смеси и выполнение других операций, предусмотренных технологическим режимом. Контроль реакции среды и добавление требуемых реагентов по расчету. Регулирование процесса по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов. Наблюдение за работой концентрационных колонн, концентраторов, холодильников, конденсаторов, испарителей, электро-фильтров, насосов, абсорбционных башен (колонн), автоклавов и другого обслуживаемого оборудования.	Индивидуальная ответственность за выполнение заданий. Самостоятельное выполнение требований технологического регламента движения кислоты и других материалов по технологической цепи до слада готовой продукции.	Выполнение несложного ремонта оборудования и коммуникаций.	Технологические параметры процесса концентрирования кислот; Назначение и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов; Схемы запорной арматуры и коммуникаций; Физико-химические свойства азотной и серной кислот.
	Паровоздушные смеси, слабая азотная кислота, нитрозные газы, вода	концентрационные колонны, холодильники, конденсаторы, испарители, электро-фильтры, насосы, абсорбционные башни (колонны), автоклавы распределительные системы, смесители задвижки, контрольно-измерительные приборы уровня, температуры, давления, расхода. котлы-утилизаторы,	З 4.1: Контроль и регулирование подачи пара, газа, кислорода, кислородно-воздушной смеси и воды; температуры газа, давления; уровня газа в ректификаторе и других параметров процесса по показаниям контрольно-измерительных приборов, результатам химических анализов и визуально. Обслуживание конверторов, реакторов, котлов-утилизаторов, смесителей, насосов, коммуникаций и другого оборудования. Руководство пуском и остановкой оборудования; подготовка оборудования к ремонту, сдача в ремонт и прием его из ремонта	Индивидуальная ответственность за выполнение заданий.	Выполнения несложного ремонта оборудования и коммуникаций. Ведения записей в рабочем журнале	Физико-химические и технологические свойства сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства
	Слабая азотная кислота, магнезит, солевой плав	Распределительные системы, задвижки трубопроводов, смесителей, подключенные к ректификационным колоннам, средства контрольно-измерительных систем	З.4.2: Ведение технологического процесса концентрирования слабой азотной кислоты методом солевой ректификации под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Участие в пуске и остановке обслуживаемого оборудования	Самостоятельность в организации контроля технологического режима концентрирования кислот. Ответственность за работу подчиненных. Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов Выполнение несложного ремонта оборудования и ведение рабочих журналов, составление отчетов.	Физико-химические и технологические свойства сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства концентрирования кислот. Устройства, принципы работы основного и вспомогательного оборудования. Стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
				Самостоятельность и ответственность в определении непредусмотренных изменений/отклонений параметров технологических процессов. Самостоятельная организация работ по остановке вышедшего из строя оборудования. Взаимодействие со смежными цехами. Ответственность за работу подчиненных. Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Анализировать полученные задания, оценка работы основных аппаратов и оборудования по показателям приборов и автоматизированных систем и результатов химических анализов. Подготовка справок, отчетов о работе подразделения.	Технологические параметры процесса концентрирования кислоты ректификации. Назначение и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов. Техника безопасности при ведении работ под давлением.

Таблица 2

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Аммиак, азотная кислота	Хранилища; распределительные системы; задвижки трубопроводов, смесителей; нейтрализаторы, грануляторы, выпарные аппараты, скрубберы, насосы, испарители, подогреватели, холодильники	З 1-1 Выполнение отдельных операций технологического процесса производства аммиачной селитры - нейтрализации, упаривания, гранулирования плава, охлаждения гранул, их обработки, упаковки, хранения, а также очистки газовых выбросов и сточных вод - под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта. Чистка оборудования, промывка выпарных аппаратов. Обслуживание технологического оборудования.	Самостоятельное составление плана работ для рабочих более низкой квалификации, занятых обслуживанием технологического процесса Самостоятельная подготовка технологических смесей в соответствии с технологической документацией, ответственность за правильный подбор компонентов и качество продукции	Качественно выполнять стандартные практические задания, оценивать работу персонала. Ведение технологических расчетов и балансов. Визуальное определение состояния оборудования и заполнение журнала	Физико-химические схемы сигнализации и блокировки. Физико-химические и технологические свойства аммиака, слабой азотной кислоты, добавок. Методику проведения контрольных анализов и расчетов; Технические требования, предъявляемые к готовому продукту
		распределительные системы; задвижки трубопроводов, смесителей; насосы, холодильники	З 1-2 Выявление и устранение причин отклонений от параметров технологического процесса на всех стадиях производства аммиачной селитры. Подготовка оборудования к остановке и ремонту	Самостоятельное определение непредусмотренных изменений/отклонений параметров технологических процессов. Ответственность за соблюдение норм расхода сырья; уровней растворов; подачи слабой азотной кислоты, аммиака, добавок, пара, воды, жирных кислот, парафина и других параметров. Решение текущих ситуаций, определение задач для подчиненных работников. Ответственность за собственное обучение и обучение	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений. Ведение рабочего журнала и обязательной документации другой	Технологической схемы производства на рабочем участке. Физико-химических основ технологического процесса, контролируемых измерительными приборами и средствами автоматики и коммуникации, правила регулирования этих процессов
		Смесители	З 1-3 Контроль и координирование работы рабочих более низкой квалификации, занятых обслуживанием технологического процесса. Подготовка расчетного количества азотной кислоты, аммиака и добавок, необходимых для получения аммиачной селитры.	Управленческие способности, постоянное самообразование. Ответственность за качество продукции на всех основных участках процесса производства аммиачной селитры. Самостоятельность организации аналитического контроля за качеством продукции на каждом участке производства аммиачной селитры	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Знание физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства. Знание устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования. стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
Ф 2	Аммиак, азотная кислота	Контрольно-измерительные системы, подключенные к основному оборудованию для замера температуры, давления, расхода уровня жидкостей	З 2-1 Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций Регулирование параметров технологического процесса по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов.	Самостоятельное составление плана работ для рабочих более низкой квалификации, занятых обслуживанием технологического процесса Самостоятельная подготовка технологических смесей в соответствии с технологической документацией, ответственность за правильный подбор компонентов и качество продукции	Качественно выполнять стандартные практические задания, оценивать работу персонала. Ведение технологических расчетов и балансов. Визуальное определение состояния оборудования и заполнение журнала	Физико-химические схемы сигнализации и блокировки. Физико-химические и технологические свойства аммиака, слабой азотной кислоты, добавок. Методику проведения контрольных анализов и расчетов; Технические требования, предъявляемые к готовому продукту
			З 2-2 Контроль и регулирование параметров технологического процесса по всем стадиям производства аммиачной селитры с помощью контрольно-измерительных приборов. Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций;	Самостоятельное определение непредусмотренных изменений/отклонений параметров технологических процессов. Ответственность за соблюдение норм расхода сырья; уровней растворов; подачи слабой азотной кислоты, аммиака, добавок, пара, воды, жирных кислот, парафина и других параметров. Решение текущих ситуаций, определение задач для подчиненных работников. Ответственность за собственное обучение и обучение	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений. Ведение рабочего журнала и обязательной документации другой	Технологической схемы производства на рабочем участке. Физико-химических основ технологического процесса, контролируемых измерительными приборами и средствами автоматики и коммуникации, правила регулирования этих процессов
Ф 3		Химико-аналитические средства и приборы, аппаратура, набор инструментов для отбора и анализа проб	З 3-1 Выполнение контрольных анализов исходного сырья, материалов, продуктов и готовой аммиачной селитры на разных стадиях процесса	Управленческие способности, постоянное самообразование. Ответственность за качество продукции на всех основных участках процесса производства аммиачной селитры. Самостоятельность организации аналитического контроля за качеством продукции на каждом участке производства аммиачной селитры	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Знание физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства. Знание устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования. стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
			З 3-3 Контроль за качеством аммиачной селитры по результатам лабораторных анализов и визуального наблюдения. Координирование работы с другими производственными участками. Руководство аппаратчиками более низкой квалификации; ведение записей в технологическом журнале.	Управленческие способности, постоянное самообразование. Ответственность за качество продукции на всех основных участках процесса производства аммиачной селитры. Самостоятельность организации аналитического контроля за качеством продукции на каждом участке производства аммиачной селитры	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Знание физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства. Знание устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования. стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.

Таблица 3

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Растворы и плав аммиачной селитры	Хранилища; распределительные системы; задвижки трубопроводов, смесителей. Вакуумные выпарные аппараты, грануляционные башни.	З 1-1. Выполнение отдельных операций технологического процесса выпаривания и грануляции плава аммиачной селитры под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Очистка и подготовка аппаратов (оборудования) к выпариванию и грануляции	Самостоятельная подготовка вспомогательных материалов и обслуживание выпарного аппарата и гранулятора плава в соответствии с регламентом	Качественное выполнение стандартных практических заданий, навыки планирования, выбора способов выполнения поставленных задач	Базовые знания по общей химии, безопасности труда на химическом производстве, принципов работы обслуживаемого оборудования, - сущность процесса выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры
		Хранилища; распределительные системы; задвижки трубопроводов, смесителей. мерники, Напорные баки, насосы. Вакуумные выпарные аппараты, грануляционные башни.	З 1-2 Подготовка и подача растворов в выпарные аппараты, плава – в грануляторы. Корректировка режима подачи растворов и плава на основе фактического состояния оборудования Регулирование температуры пара и плава; концентрации плава; вакуума; гранулометрического состава и других параметров процесса	Самостоятельное составление плана работ для рабочих более низкой квалификации, занятых обслуживанием технологического процесса Самостоятельная подготовка технологических смесей в соответствии с технологической документацией, ответственность за правильный подбор компонентов и качество продукции	Качественно выполнять стандартные практические задания, оценивать работу персонала. Ведение технологических расчетов и балансов. Визуальное определение состояния оборудования и заполнение журнала	Физико-химические схемы сигнализации и блокировки. Физико-химические и технологические свойства аммиака, слабой азотной кислоты, добавок. Методику проведения контрольных анализов и расчетов; Технические требования, предъявляемые к готовому продукту
		распределительные системы; задвижки трубопроводов, смесителей. мерники, Напорные баки, насосы. Вакуумные выпарные аппараты, грануляционные башни.	З 1-3 Расчет дозировки хлористого калия и готовой продукции, корректировка соотношений готового продукта, диспергатора, опудривающего агента на основании лабораторных анализов и визуального наблюдения Обслуживание выпарных аппаратов, грануляторов, мерников, напорных баков, насосов и другого оборудования. Контроль и координирование работы рабочих, занятых в процессе выпаривания и грануляции	Самостоятельная подготовка вспомогательных материалов и обслуживание выпарного аппарата и гранулятора плава в соответствии с регламентом	Качественное выполнение стандартных практических заданий, навыки планирования, выбора способов выполнения поставленных задач	Базовые знания по общей химии, безопасности труда на химическом производстве, принципов работы обслуживаемого оборудования, - сущность процесса выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры
Ф 2	Растворы и плав аммиачной селитры	распределительные системы; задвижки трубопроводов, смесителей. мерники, Напорные баки, насосы. Вакуумные выпарные аппараты, грануляционные башни. Контрольно-измерительные средства и приборы расхода, температуры, давления распределительные системы; задвижки трубопроводов, смесителей. мерники, Напорные баки, насосы.	З 2-1 обслуживание выпарных аппаратов, грануляторов, мерников, напорных баков, насосов и другого оборудования; наблюдение за правильным ходом технологического процесса с помощью контрольно-измерительных приборов, по результатам анализов и визуально Наблюдение за правильным ходом технологического процесса с помощью контрольно-измерительных приборов и визуально.	Самостоятельная подготовка вспомогательных материалов и обслуживание выпарного аппарата и гранулятора плава в соответствии с регламентом	Качественное выполнение стандартных практических заданий, навыки планирования, выбора способов выполнения поставленных задач	Базовые знания по общей химии, безопасности труда на химическом производстве, принципов работы обслуживаемого оборудования, - сущность процесса выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры
			З 2-2 пуск и остановка обслуживаемого оборудования; выполнение несложного ремонта оборудования; ведение записей в технологическом журнале	Самостоятельное составление плана работ для рабочих более низкой квалификации, занятых обслуживанием технологического процесса Самостоятельная подготовка технологических смесей в соответствии с технологической документацией, ответственность за правильный подбор компонентов и качество продукции	Качественно выполнять стандартные практические задания, оценивать работу персонала. Ведение технологических расчетов и балансов. Визуальное определение состояния оборудования и заполнение журнала	Физико-химические схемы сигнализации и блокировки. Физико-химические и технологические свойства аммиака, слабой азотной кислоты, добавок. Методику проведения контрольных анализов и расчетов; Технические требования, предъявляемые к готовому продукту
	Растворы и плав аммиачной селитры		З 2-3 Обслуживание вакуумных систем выпарных аппаратов, испарителей, сепараторов, конденсаторов, грануляторов, фор-эжекторов, насосов, вентиляторов и другого оборудования; руководство рабочими более низкой квалификации. Ведение записей в технологическом журнале. Подготовка оборудования к пуску и остановке, к ремонту; прием оборудования из ремонта	Самостоятельная подготовка вспомогательных материалов и обслуживание выпарного аппарата и гранулятора плава в соответствии с регламентом	Качественное выполнение стандартных практических заданий, навыки планирования, выбора способов выполнения поставленных задач	Базовые знания по общей химии, безопасности труда на химическом производстве, принципов работы обслуживаемого оборудования, - сущность процесса выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры
Ф 3			З 3-1 Контроль за технологическим режимом процесса выпаривания и гранулирования с помощью контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и по результатам проводимых химических анализов	Самостоятельное составление плана работ для рабочих более низкой квалификации, занятых обслуживанием технологического процесса Самостоятельная подготовка технологических смесей в соответствии с технологической документацией, ответственность за правильный подбор компонентов и качество продукции	Качественно выполнять стандартные практические задания, оценивать работу персонала. Ведение технологических расчетов и балансов. Визуальное определение состояния оборудования и заполнение журнала	Физико-химические схемы сигнализации и блокировки. Физико-химические и технологические свойства аммиака, слабой азотной кислоты, добавок. Методику проведения контрольных анализов и расчетов; Технические требования, предъявляемые к готовому продукту
		Вакуумные выпарные аппараты, грануляционные башни. Контрольно-измерительные средства и приборы. Химико-аналитические приборы, аппаратура, средства и набор для отбора и анализа проб.	З 3-2 Контроль за работой обслуживаемых выпарных аппаратов, грануляторов, мерников, напорных баков, насосов и другого оборудования; контроль физико-химических свойств сырья и готовой продукции; отбор проб и проведение анализов. Контроль работы автоматизированного анализа систем аспирации; выполнение контрольных анализов, экспресс-анализов на разных стадиях технологического процесса;	Самостоятельная подготовка вспомогательных материалов и обслуживание выпарного аппарата и гранулятора плава в соответствии с регламентом	Качественное выполнение стандартных практических заданий, навыки планирования, выбора способов выполнения поставленных задач	Базовые знания по общей химии, безопасности труда на химическом производстве, принципов работы обслуживаемого оборудования, - сущность процесса выпаривания и гранулирования плава аммиачной селитры
	Растворы и плав аммиачной селитры		З 3-3 Контроль и регулирование процесса по основным технологическим параметрам: - температуры пара и плава; - концентрации плава; - вакуума; - гранулометрического состава и других параметров процесса. Выполнение контрольных анализов на разных стадиях процесса выпаривания и грануляции. Координирование работы с другими производственными участками. Руководство аппаратчиками более низкой квалификации.

Таблица 4

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Слабая азотная кислота, аммиачно-воздушная смесь, оксиды азота (NO + NO2), щелочь (едкий натр)	Распределительные системы, смесители, мешалки. Контактный аппарат; котел-утилнзатор; абсорбционная башня первой ступени; насосы; холодильники; промыватели; нагнетатель; теплообменник; абсорбционная башня второй ступени; сборники растворов	З 1-1 Выполнение отдельных операций технологического процесса производства нитрита и нитрата натрия под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта.	Ответственность за принимаемые решения. Самостоятельное определение задач по совершенствованию условий труда	Анализировать и составлять технологические балансы расхода материалов.	Физико-химические основы процесса абсорбции в производстве нитрита и нитрата натрия.
			З 1-2 Чистка оборудования, промывка выпарных аппаратов. Обслуживание технологического оборудования.	Самостоятельное определение по показаниям контрольно-измерительных приборов, автоматизированной системы управления процессом различных нештатных ситуаций работы оборудования Ответственность за собственное обучение и обучение других.	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений.	Технологической схемы производства на конкретном рабочем участке производства нитрата и нитрита натрия. Физико-химических основ и правила регулирования процессов. Предназначение контрольно-измерительными приборами, средствами автоматики, задействованными на всех стадиях производства нитрита и нитрата натрия
			З 1-3 контроль и регулирование параметров процесса по стадиям: выпарки, кристаллизации, центрифугирования, сушки; температуры в выпарных аппаратах; давления пара; уровней растворов; вакуума; подачи щелоков и пара; подкачки свежих щелоков и других параметров.	Самостоятельная организация отбора пробы на содержание хлоридов в товарном продукте. Управленческие способности, постоянное самообразование Индивидуальная ответственность за выполнение заданий.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Методики отбора пробы, методики анализа на определение хлоридов в нитрате натрия. Требования ГОСТов, Технических условий.
			З 1-4 Расчет необходимого количества воды для нейтрализации кислых щелоков.	Организация управленческой деятельности на участке готовой продукции. Ответственность за выполнение требований по защите окружающей среды. Совершенствование собственного труда, постоянное обучение и обучение других	Анализ ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма	Знание методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений
			З 1-5 Определение целесообразности возврата нитритного маточника в абсорбционное отделение. Контроль и координирование работы рабочих более низкой квалификации, занятых ведением технологического процесса	Ответственность за принимаемые решения. Самостоятельное определение задач по совершенствованию условий труда	Анализировать и составлять технологические балансы расхода материалов.	Физико-химические основы процесса абсорбции в производстве нитрита и нитрата натрия.
Ф 2	Слабая азотная кислота, аммиачно-воздушная смесь, оксиды азота (NO + NO2), щелочь (едкий натр)	Сборники, мешалки, мерники, выпарные аппараты, кристаллизаторы, центрифуги, насосы, вентиляторы. Котел-утилизатор, абсорбционные башни, теплообменники Контрольно-измерительные приборы для поддержания уровня растворов, температуры.	З 2-1 Контроль и регулирование концентрации и соотношения подаваемых компонентов; уровня в сборниках и мешалках; подачи растворов и материалов на технологические участки	Самостоятельное определение по показаниям контрольно-измерительных приборов, автоматизированной системы управления процессом различных нештатных ситуаций работы оборудования Ответственность за собственное обучение и обучение других.	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений.	Технологической схемы производства на конкретном рабочем участке производства нитрата и нитрита натрия. Физико-химических основ и правила регулирования процессов. Предназначение контрольно-измерительными приборами, средствами автоматики, задействованными на всех стадиях производства нитрита и нитрата натрия
			З 2-2 Управление контрольно-измерительными приборами, средствами автоматики, задействованными на всех стадиях производства нитрита и нитрата натрия	Самостоятельная организация отбора пробы на содержание хлоридов в товарном продукте. Управленческие способности, постоянное самообразование Индивидуальная ответственность за выполнение заданий.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Методики отбора пробы, методики анализа на определение хлоридов в нитрате натрия. Требования ГОСТов, Технических условий.
			З 2-3 Пуск и остановка выпарных аппаратов, кристаллизаторов, центрифуг, насосов, вентиляторов и другого обслуживаемого оборудования; Промывка и дегазация оборудования, проверка герметичности системы перед пуском. Координирование работы с другими производственными участками. Руководство аппаратчиками более низкой квалификации.	Организация управленческой деятельности на участке готовой продукции. Ответственность за выполнение требований по защите окружающей среды. Совершенствование собственного труда, постоянное обучение и обучение других	Анализ ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма	Знание методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений
Ф 3	Слабая азотная кислота, аммиачно-воздушная смесь; оксиды азота (NO + NO2), щелочь (едкий натр)	Химико-аналитическая аппаратура, средства, приборы для отбора и анализа проб	З 3-1 Контроль содержания хлоридов в нитрате натрия. Отбор проб. Выполнение анализа.	Самостоятельная организация отбора пробы на содержание хлоридов в товарном продукте. Управленческие способности, постоянное самообразование Индивидуальная ответственность за выполнение заданий.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Методики отбора пробы, методики анализа на определение хлоридов в нитрате натрия. Требования ГОСТов, Технических условий.
			З 3-2 Контроль за качеством продукции по результатам лабораторных анализов и визуального наблюдения; координирование работы с другими производственными участками; руководство аппаратчиками более низкой квалификации; ведение записей в рабочем журнале	Организация управленческой деятельности на участке готовой продукции. Ответственность за выполнение требований по защите окружающей среды. Совершенствование собственного труда, постоянное обучение и обучение других	Анализ ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма	Знание методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений

Таблица 5

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Аммиак, серная кислота, паровоздушная смесь, вода	Смесители, подогреватель газа; сатуратор; ловушка; циркуляционная кастрюля; циркуляционный насос; сборник маточного раствора; насосы; кристалло-приемник; центрифуга транспортеры дли сульфата аммония; сушилка; напорный бак серной кислоты; бункера для сухой соли	З 1-1 Выполнение отдельных операций технологического процесса производства сульфата аммония под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта. Чистка оборудования, промывка выпарных аппаратов. Обслуживание технологического оборудования	Ответственность в определении текущей готовности оборудования к технологическим процессам и заполнении журнала. Постоянное самообразование	Ведение технологических расчетов и балансов; Определение состояния оборудования и заполнение журнала	Технологические параметры процесса производства сульфата аммония. Физико-химические и технологические свойства аммиака, слабой азотной кислоты, добавок
			З 1-2 Регулирование технологических параметров, температуры, давления, концентрации раствора, подачи в центрифугу соли, пара и воздуха, уровней щелоков	Самостоятельная подготовка и распределение производственных задач для рабочих более низкой квалификации. Ответственность за ведение технологического процесса на разных участках производства сульфата аммония, учета транспортировки сырья и материалов	Демонстрирует навыки оценки и организации работы в различных ситуациях, использования предметов и средства труда Решение стандартных и простых однотипных практических задач. Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта. Коррекция деятельности персонала с учетом полученных результатов	Методика расчетов. Техника безопасности при работе с вакуумными установками Правила регулирования процесса. Требования техники безопасности труда на рабочем месте и производстве целом
			З 1-3 контроль и координирование работы рабочих более низкой квалификации	Самостоятельно организует проверку оборудования, проводит анализ рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений. Самостоятельно организует контроль параметров, предусмотренных технологическим регламентом: скорости подачи компонентов в аппарат, температуры (применяя в некоторых случаях охлаждение), концентрации и др.	Демонстрирует навыки самооценки, самоопределения и самоорганизации в различных ситуациях, использования предметов и средства труда	Устройств и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов. Схем коммуникаций и арматуры. Принципы работы обслуживаемого оборудования. Назначение и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов
			З 1-4 Подготовка к основным технологическим процессам: - нейтрализации серной кислоты аммиаком; - кристаллизации сульфата аммония - отделение кристаллов сульфата аммония от маточника - сушка кристаллов сульфата аммония.	Индивидуальная ответственность за выполнение заданий.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Методические руководства, правила по отбору проб, замеру параметров производства
			З 1-5 Регулирование технологических параметров производства сульфата аммония на каждом участке: температуры, давления, концентрации раствора, подачи в центрифугу соли, пара и воздуха, уровней щелоков. Организация контроля и координирование работы рабочих более низкой квалификации	Самостоятельная подготовка технологических смесей в соответствии с технологической документацией. Ответственность за правильный подбор компонентов. Ответственность в определении текущей готовности оборудования к технологическим процессам.	Ведение технологических расчетов и балансов Определение состояния оборудования. Заполнение рабочего журнала Ведение визуального контроля и наблюдения за параметрами технологического процесса и работой оборудования.	Технологические этапы процесса производства сульфата аммония и правила его регулирования. Физико-химические и технологические свойства аммиака, серной кислоты, добавок. Методика расчетов
Ф 2	Аммиак, серная кислота, паровоздушная смесь, вода	Контрольно-измерительные приборы и устройства- уровнемеры, расходомеры. Смесители, подогреватель газа; сатуратор; ловушка; циркуляционная кастрюля; циркуляционный насос; сборник маточного раствора; насосы; кристалло-приемник; центрифуга транспортеры дли сульфата аммония; сушилка; напорный бак серной кислоты; бункера для сухой соли	З 2-1 Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций, подключенных к основному оборудованию производства сульфата аммония Регулирование параметров технологического процесса по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов.	Самостоятельность и ответственность за ведение технологического процесса производства сульфата аммония. Самостоятельное определение задач для подчиненных работников. Ответственность за обучение персонала	Оценка качества компонентов и промежуточных продуктов производства сульфата аммония.	Правила регулирования параметров процесса. Технологические инструкции, методические указания, паспорта оборудования, регламенты.
			З 2-2 Руководство пуском и остановкой оборудования; пуск и остановка выпарных аппаратов, кристаллизаторов, центрифуг, сушилок, насосов, сгустителей, транспортеров и другого обслуживаемого оборудования;	Самостоятельное определение непредусмотренных изменений/отклонений параметров технологических процессов по данным контрольно-измерительных приборов.	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений	Технологической схемы производства на рабочем участке;
			З 2-3 Подготовка оборудования к ремонту и прием его из ремонта; проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, запорной и регулирующей арматуры, трубопроводов; выполнение несложного ремонта оборудования; ведение записей в технологическом журнале	Решение текущих ситуаций, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды	Демонстрирует навыки самооценки, самоопределения и самоорганизации в различных ситуациях, использования предметов и средства труда	Физико-химических основ технологического процесса, контролируемых измерительными приборами и средствами автоматики и коммуникации, правила регулирования этих процессов
Ф 3	Аммиак,серная кислота, паровоздушная смесь, вода	Химико-аналитическая аппаратура и приборы для отбора и анализа проб	З 3-1 Выполнение контрольных анализов сырья, полупродуктов и готовой продукции в процессе производства сульфата аммония	Самостоятельная организация отбора проб сульфата аммония и анализ результатов лабораторных исследований.	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов Ведение записей в рабочем журнале	Физико-химические и технологические свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства;
			З 3-2 Контроль за качеством сульфата аммония по результатам лабораторных анализов и визуального наблюдения;	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование и обучение подчиненных	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
			З 3-3 Координирование работы с другими производственными участками. Руководство аппаратчиками более низкой квалификации	Самостоятельная организация отбора проб сульфата аммония и анализ результатов лабораторных исследований.	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов Ведение записей в рабочем журнале	Физико-химические и технологические свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства;

Таблица 6

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Азотная кислота апатит, серная кислота, аммиак	Распределительные системы, смесители, мешалки. Шнеки-смесители; дозаторы, транспортеры, реакторы аммонизации. Мешалки, сушильные и охлаждающие барабаны, топки, грохота, шнеки-грануляторы, дробилки.	З 1-1 Выполнение отдельных операций технологического процесса производства нитрофоски под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта. Чистка оборудования, промывка технологических аппаратов. Обслуживание технологического оборудования.	Самостоятельная организация работы контроля параметров на всех стадиях производства нитрофоски	Проведение несложного ремонта и корректировки работы оборудования Использование предметов и средства труда	Назначение и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов.
			З 1-2 расчет соотношений азотной кислоты и апатита, серной кислоты и аммиака	Ответственность за собственное обучение и обучение других.	Организация работы персонала обслуживающего оборудования в различных ситуациях	Схемы запорной арматуры и коммуникаций. Физико-химические основы процесса
			З 1-3 контроль параметров технологического производства на стадиях: разложения, смешения, аммонизации, сушки, грануляции, охлаждения, рассева, дробления продукции	Самостоятельность и ответственность в определении непредусмотренных изменений/отклонений параметров технологических процессов	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений.	Основное и вспомогательное оборудование производства нитрофоски. Типы, рабочие характеристики. Технические указания/ инструкции по их обслуживанию. Технологические схемы производства на конкретном рабочем участке.
			З 1-5 Координирование работы рабочих более низкой квалификации, занятых на процессе	Самостоятельность при решении текущих ситуаций, определении задач для подчиненных работников, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Физико-химические основы и правила регулирования Контрольно-измерительные приборы и вспомогательные устройства, применяемые в производстве нитрофоски. Технические инструкции по их обслуживанию и поверке.
Ф 2	Азотная кислота апатит, серная кислота, фосфорная кислота аммиак, хлористый калий	Контрольно-измерительные приборы и средства – расходомеры, уровнемеры, температурные датчики. Распределительные системы, смесители, мешалки. Шнеки-смесители; дозаторы, транспортеры, реакторы аммонизации. Мешалки, сушильные и охлаждающие барабаны, топки, грохота, шнеки-грануляторы, дробилки.	З 2-1 Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций, подключенных к основному оборудованию производства нитофоски	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
			З 2-2 Регулирование параметров технологического процесса по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов.	Самостоятельность при решении текущих ситуаций, определении задач для подчиненных работников, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Физико-химические основы и правила регулирования Контрольно-измерительные приборы и вспомогательные устройства, применяемые в производстве нитрофоски. Технические инструкции по их обслуживанию и поверке.
			З 2-3 Руководство пуском, остановкой и подготовкой к ремонту оборудования, шнеков-смесителей, дозаторов, транспортеров, реакторов аммонизации, мешалок, реакторов, сушильных и охлаждающих барабанов, топок, грохотов, шнеков-грануляторов и другого оборудования; прием оборудования из ремонта;	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
			З 2.4: Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций; выполнение несложного ремонта оборудования, ведение записей в технологическом журнале	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
Ф 3	Азотная кислота апатит, серная кислота, фосфорная кислота аммиак, хлористый калий	Химико-аналитическая аппаратура и средства отбора и анализа проб	З 3-1 Контроль расхода сырья и электроэнергии; подачи пара, воды, азотной кислоты, апатита, фосфорной кислоты, аммиака и хлористого калия; давления; температуры. Отбор проб, проведение анализов и исследований соответствия сырья и качества готовой партии нитрофоски	Самостоятельность при решении текущих ситуаций, определении задач для подчиненных работников, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Физико-химические основы и правила регулирования Контрольно-измерительные приборы и вспомогательные устройства, применяемые в производстве нитрофоски. Технические инструкции по их обслуживанию и поверке.
			З 3-2 упаковка и отгрузка готового продукта; определение содержания влаги и основного вещества в готовом продукте	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
			З 3-3 контроль за качеством продукции по результатам лабораторных анализов и визуального наблюдения; - координирование работы с другими производственными участками; - руководство аппаратчиками более низкой квалификации; - ведение записей в технологическом журнале.	Самостоятельность при решении текущих ситуаций, определении задач для подчиненных работников, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Физико-химические основы и правила регулирования Контрольно-измерительные приборы и вспомогательные устройства, применяемые в производстве нитрофоски. Технические инструкции по их обслуживанию и поверке.

Таблица 7

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Азотная, фосфорная кислоты, газообразный аммиак, аммиачная селитра, хлористый калий	Распределительные системы, смесители, мешалки. Шнеки-смесители; дозаторы, транспортеры, реакторы аммонизации. Мешалки, сушильные и охлаждающие барабаны, топки, грохота, шнеки-грануляторы, дробилки.	З 1-1 Выполнение отдельных операций технологического процесса производства нитроаммофоски под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта. Чистка оборудования, промывка технологических аппаратов. Обслуживание технологического оборудования.	Самостоятельная организация работы контроля параметров на всех стадиях производства нитрофоски Ответственность за собственное обучение и обучение других.	Проведение несложного ремонта и корректировки работы оборудования Использование предметов и средства труда Организация работы персонала обслуживающего оборудования в различных ситуациях	Назначение и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов. Схемы запорной арматуры и коммуникаций. Физико-химические основы процесса
			З 1-2 Контроль подачи сырья, нейтрализация азотной и фосфорной кислот газообразным аммиаком, смешивания пульпы фосфатов аммония и плава с хлористым калием, выхода готовой продукции Смешивание аммиачной селитры, фосфата аммония, жидкого аммиака, хлористого калия и ретура и одновременное гранулирование с получением нитроаммофоски;	Самостоятельность и ответственность в определении непредусмотренных изменений/отклонений параметров технологических процессов	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений.	Основное и вспомогательное оборудование производства нитрофоски. Типы, рабочие характеристики. Технические указания / инструкции по их обслуживанию. Технологические схемы производства на конкретном рабочем участке. Физико-химические основы и правила регулирования Контрольно-измерительные приборы и вспомогательные устройства, применяемые в производстве нитрофоски. Технические инструкции по их обслуживанию и поверке.
			З 1-3 контроль параметров технологического производства на стадиях: разложения, смешения, аммонизации, сушки, грануляции, охлаждения, рассева, дробления продукции; Координирование работы рабочих более низкой квалификации, занятых на процессе	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
Ф 2	Азотная, фосфорная кислоты, газообразный аммиак, аммиачная селитра, хлористый калий	Контрольно-измерительные средства и приборы – расходомеры, уровнемеры, датчики температуры и давления. Распределительные системы, смесители, мешалки. Шнеки-смесители; дозаторы, транспортеры, реакторы аммонизации. Мешалки, сушильные и охлаждающие барабаны, топки, грохота, шнеки-грануляторы, дробилки.	З 2-1 Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций, подключенных к основному оборудованию производства нитроаммофоски Регулирование параметров технологического процесса производства нитроаммофоски по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов.	Самостоятельная организация работы контроля параметров на всех стадиях производства нитрофоски Ответственность за собственное обучение и обучение других.	Проведение несложного ремонта и корректировки работы оборудования Использование предметов и средства труда Организация работы персонала обслуживающего оборудования в различных ситуациях	Назначение и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов. Схемы запорной арматуры и коммуникаций. Физико-химические основы процесса
			З 2-2 Руководство пуском, остановкой и подготовкой к ремонту оборудования: шнеков-смесителей, дозаторов, транспортеров, реакторов аммонизации, мешалок, реакторов, сушильных и охлаждающих барабанов, топок, грохотов, шнеков-грануляторов и другого оборудования; Прием оборудования из ремонта Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций; выполнение несложного ремонта оборудования, ведение записей в технологическом журнале	Самостоятельность и ответственность в определении непредусмотренных изменений/отклонений параметров технологических процессов	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений.	Основное и вспомогательное оборудование производства нитрофоски. Типы, рабочие характеристики. Технические указания / инструкции по их обслуживанию. Технологические схемы производства на конкретном рабочем участке. Физико-химические основы и правила регулирования Контрольно-измерительные приборы и вспомогательные устройства, применяемые в производстве нитрофоски. Технические инструкции по их обслуживанию и поверке.
Ф 3	Азотная, фосфорная кислоты, газообразный аммиак, аммиачная селитра, хлористый калий	Химико-аналитическая аппаратура и средства для обора и анализа проб	З 3-1 Контроль расхода сырья и электроэнергии; подачи пара, воды, азотной кислоты, фосфорной кислоты, аммиака давления; температуры Отбор проб, проведение анализов и исследований соответствия сырья и качества готовой партии нитроаммофоски	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
			З 3-2 упаковка и отгрузка готового продукта; определение содержания влаги и основного вещества в готовом продукте	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
			З 3-3 контроль за качеством продукции по результатам лабораторных анализов и визуального наблюдения; - координирование работы с другими производственными участками; - руководство аппаратчиками более низкой квалификации; - ведение записей в технологическом журнале.	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.

Таблица 8

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Газообразный азот, карбид кальция, полевой шпат	Дробилки, элеваторы, шнеки, бункеры, питатели, трубчатые мельницы, загрузочные цилиндры. Цианамидные печи, охладители, шнековые транспортеры, вагонетка	З 1-1 Выполнение отдельных операций технологического азотирования под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта. Чистка цианамидных блоков, оборудования, Обслуживание технологического оборудования.	Участие в загрузке печей шихтой, уплотнение ее с помощью вибратора. Ответственность за включение печи под электроток. Обеспечивает разогрев шихты в печах электрическим током. Ответственность за подготовку аппаратов к работе	Определение текущего состояния оборудования на каждом участке азотирования и качественное ведение рабочего журнала Работа с инструментами и средствами труда. Выполнение несложного ремонта.	Базовые знания по общей химии, безопасности труда на химическом производстве. Сущность азотирования. Физико-химические и технологические свойства карбида кальция, цианамида кальция, азота Техника безопасности при работе оборудования под давлением, высоких температурах
			З 1-2 Контроль установка и удаление электродов. Прием газа или раствора, насыщение парами, смешение компонентов, конверсия при высокой или средней температуре.	Индивидуальная ответственность за выполнение заданий.	Доведение получаемого продукта до нужной концентрации и передача готовой продукции в производство, хранилища, железнодорожные цистерны или на расфасовку.	Виды упаковочных материалов, технические условия, предъявляемые к сырью и готовому продукту, способы и условия хранения сырья и продуктов, методики определения влажности
			З 1-3 контроль параметров воздействия на карбид кальция азотом в цианамидных печах при высокой температуре с целью получения цианамида кальция. координирование работы рабочих более низкой квалификации, занятых на процессе	Самостоятельное наблюдение за работой печей. Подготовка их к пуску Ответственность за соответствие текущего процесса технологическому регламенту	Составления технологических балансов производства. Несложного ремонта оборудования	Основы ведения термических процессов в химическом производстве. Устройства, оборудование задействованное в производстве. Техника безопасности труда на рабочем месте
Ф 2	Газообразный азот, карбид кальция, полевой шпат	Контрольно-измерительные приборы и средства- расходомеры, уровнемеры, датчики температуры и давления. Дробилки, элеваторы, шнеки, бункеры, питатели, трубчатые мельницы, загрузочные цилиндры. Цианамидные печи, охладители.	З 2-1 Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций, подключенных к основному оборудованию производства цианамида кальция. Регулирование параметров технологического процесса производства цианамида кальция по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов.	Самостоятельно организует проверку оборудования, проводит анализ рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений. Самостоятельно организует контроль параметров, предусмотренных технологическим регламентом: скорости подачи компонентов в аппарат, температуры (применяя в некоторых случаях охлаждение), концентрации и др.	Демонстрирует навыки оценки и организации работы в различных ситуациях, использования предметов и средства труда Решение стандартных и простых однотипных практических задач. Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта. Выполнение несложного ремонта оборудования.	Устройства и принцип действия обслуживаемого основного и вспомогательного оборудования, контрольно-измерительных приборов. Схем коммуникаций и арматуры.
			З 2-2 контроль и регулирование непрерывного поступления, чистоты и давления азота, подачи электроэнергии на электроды, температуры в печах, состояния затворов и электродов по показаниям контрольно-измерительных приборов и визуальным наблюдениям. Прием оборудования из ремонта Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций; выполнение несложного ремонта оборудования, ведение записей в технологическом журнале	Самостоятельность при решении текущих ситуаций, определении задач для подчиненных работников, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Технология производства цианамида кальция Расчетные материалы, инструкции/методики составления смесей/шихтовок, регламенты. Требования к качеству цианамида кальция Методики отбора и подготовки проб, проведения анализов и исследований
Ф 3	Газообразный азот, карбид кальция, полевой шпат	Химико-аналитические приборы и средства отбора и анализа проб	З 3-1 Контроль расхода сырья и электроэнергии; подачи пара, воды, азота. Отбор проб, проведение анализов и исследований соответствия сырья и качества готовой партии цианамида кальция	Самостоятельно организует проверку оборудования, проводит анализ рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений. Самостоятельно организует контроль параметров, предусмотренных технологическим регламентом: скорости подачи компонентов в аппарат, температуры (применяя в некоторых случаях охлаждение), концентрации и др.	Демонстрирует навыки оценки и организации работы в различных ситуациях, использования предметов и средства труда Решение стандартных и простых однотипных практических задач. Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта. Выполнение несложного ремонта оборудования.	Устройства и принцип действия обслуживаемого основного и вспомогательного оборудования, контрольно-измерительных приборов. Схем коммуникаций и арматуры.
			З 3-2 упаковка и отгрузка готового продукта; определение содержания влаги и основного вещества в готовом продукте	Самостоятельность при решении текущих ситуаций, определении задач для подчиненных работников, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Технология производства цианамида кальция Расчетные материалы, инструкции/методики составления смесей/шихтовок, регламенты. Требования к качеству цианамида кальция Методики отбора и подготовки проб, проведения анализов и исследований
			З 3-3 контроль за качеством продукции по результатам лабораторных анализов и визуального наблюдения; - координирование работы с другими производственными участками; - руководство аппаратчиками более низкой квалификации; - ведение записей в технологическом журнале.	Самостоятельное наблюдение за работой печей. Подготовка их к пуску Ответственность за соответствие текущего процесса технологическому регламенту	Составления технологических балансов производства. Несложного ремонта оборудования	Основы ведения термических процессов в химическом производстве. Устройства, оборудование задействованное в производстве. Техника безопасности труда на рабочем месте

Таблица 9

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Природный газ, азотоводородная смесь, пар	Трубопровод, турбокомпрессор, сепаратор природного газа, смеситель природного газа с паром, абсорбер сернистых соединений. Подогреватели, реакторы риформинга, колонна синтеза, холодильники, циркуляционный насос, компрессор, аммиакопродвод	З 1-1 Выполнение отдельных операций технологического процесса синтеза аммиака под руководством аппаратчика более высокой квалификации. Подготовка и загрузка сырья, выгрузка продукта. Несложное обслуживание технологического оборудования и рабочего места.	Участие в приеме газа или раствора, насыщении парами и смешении компонентов. Ответственность в подготовке несложного оборудования к ремонту Ответственность за подготовку аппаратов к работе	Определение текущего состояния оборудования на каждом участке азотирования и качественное ведение рабочего журнала Работа с инструментами и средствами труда. Выполнение несложного ремонта. Работа с инструментами и средствами труда	Базовые знания по общей химии, безопасности труда на химическом производстве. Сущность азотирования. физико-химические и технологические свойства аммиака, азота Техника безопасности при работе оборудования под давлением, высоких температурах Техники безопасности и промышленной санитарии на предприятиях, выпускающих аммиак
			З 1-2 Контроль и регулирование подачи газа, очищенного от двуокиси углерода, кислорода, кислородо-воздушной смеси и воды. Прием газа или раствора, насыщение парами, смешение компонентов, конверсия при высокой или средней температуре.	Индивидуальная ответственность за выполнение заданий.	Передача готовой продукции в производство, хранилища, железнодорожные цистерны.	Технические условия, предъявляемые к сырью и готовому продукту, способы и условия хранения сырья и продуктов, методики определения влажности
			З 1-3 Контроль параметров работы основного и вспомогательного оборудования и параметров процесса: выхода и качества конвертированного газа, содержания компонентов, влаги и примесей в газе и получаемых побочных продуктах производства, водорода и синтез-газа для производства. Координирование работы рабочих более низкой квалификации, занятых на процессе	Самостоятельный расчет необходимого количества исходных компонентов. Обеспечивает полноту очистки природного газа от СО и СО2. Контролирует регенерацию щелочи. Ответственность за соответствие текущего процесса технологическому регламенту	Составления технологических балансов производства. Несложного ремонта оборудования	Основы ведения термических процессов в химическом производстве. Устройства, оборудование задействованное в производстве. Методы очистки газов на сепараторах и в отпарных колоннах от примесей. Техники безопасности и промышленной санитарии на предприятиях, выпускающих аммиак
Ф 2	Природный газ, азотоводородная смесь, пар	Контрольно-измерительные средства и приборы расхода азотоводородной смеси, уровня жидкости в теплообменнике, уровня жидкости в аммиачном испарителе, измерения температуры охлажденного аммиака после аммиачного испарителя, регулирования давления в сливной емкости	З 2-1 Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций, подключенных к основному оборудованию производства аммиака и соответствия расчетного соотношения пар-газ, необходимого количества газа и воздуха и других компонентов для синтеза аммиака	Самостоятельно организует проверку оборудования, проводит анализ рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений. Обеспечивает поддержку уровня в емкостях, давления нагнетания насосов.	Демонстрирует навыки оценки и организации работы в различных ситуациях, использования предметов и средства труда	Устройства и принцип действия обслуживаемого основного и вспомогательного оборудования, контрольно-измерительных приборов. Схем коммуникаций и арматуры.
			З 2-2 Регулирование параметров технологического процесса производства аммиака по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам анализов.	Самостоятельно организует контроль параметров, предусмотренных технологическим регламентом: скорости подачи компонентов в аппарат, температуры (применяя в некоторых случаях охлаждение), концентрации и др.	Решение стандартных и простых однотипных практических задач. Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта. Выполнение несложных ремонтов	Техники безопасности и промышленной санитарии на предприятиях, выпускающих аммиак
			З 2-3 Контроль и регулирование непрерывного поступления, чистоты и давления газа на участок по показаниям контрольно-измерительных приборов и визуальным наблюдениям. Прием оборудования из ремонта. Проверка состояния оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики и коммуникаций; выполнение несложного ремонта оборудования, ведение записей в технологическом журнале	Самостоятельность при решении текущих ситуаций, определении задач для подчиненных работников, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи. Отбор проб	Правила отбора проб и методику проведения анализов Расчетные материалы, инструкции/методики составления смесей/шихтовок, регламенты. Требования к качеству аммиака Методики отбора и подготовки проб, проведения анализов и исследований
Ф 3	Природный газ, азотоводородная смесь, пар, аммиак	Химико-аналитические и технические средства для отбора и анализа проб	З 3-1 Контроль расхода сырья и электроэнергии; подачи газа, пара, воды, Отбор проб, проведение анализов и исследований соответствия сырья и качества готовой партии аммиака	Обеспечивает постоянное наблюдение за работой установки ректификации, станции захолаживания, колонны синтеза, абсорбера, регенераторов, установки осушки воздуха, вентиляторов, теплообменников и др. Ответственность за собственное обучение и обучение других.	Проведение несложного ремонта и корректировки работы оборудования Использование предметов и средства труда Организация работы персонала обслуживающего оборудования в различных ситуациях	Назначение и принцип действия обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов. Схемы запорной арматуры и коммуникаций. Физико-химические свойства аммиака Техника безопасности на рабочем месте.
			З 3-2 Отгрузка готового продукта; определение содержания влаги и основного вещества в готовом продукте	Самостоятельность и ответственность в определении непредусмотренных изменений/отклонений параметров технологических процессов синтеза аммиака, протекающих под давлением регулировка, принятие решений остановки в аварийных случаях Обеспечивает подготовку оборудования к пуску и остановке.	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений. Выполнение несложного ремонта оборудования.	Основное и вспомогательное оборудование производства нитрофоски. Типы, рабочие характеристики. Технические указания / инструкции по их обслуживанию. Физико-химические основы синтеза аммиака и правила регулирования. Контрольно-измерительные приборы и вспомогательные устройства, применяемые в производстве нитрофоски. Технические инструкции по их обслуживанию и поверке.
			З 3-3 контроль за качеством продукции по результатам лабораторных анализов и визуального наблюдения; - координирование работы с другими производственными участками; - руководство аппаратчиками более низкой квалификации; - ведение записей в технологическом журнале.	Организационно–управленческие способности, постоянное самообразование	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химических и технологических свойств сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства; устройства, принципа работы основного и вспомогательного оборудования; стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию. Техники безопасности и промышленной санитарии на предприятиях, выпускающих аммиак.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Аппаратчики в производстве
азотной продукции»

Лист согласования

Название организации	Дата согласования
1. Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан	№ 04-3-1-22/16719 от 23 декабря 2013 года

21. Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован в
________________________________________________________________.
Профессиональный стандарт внесен в Реестр профессиональных стандартов
рег. №______________.
Письмо (протокол) № ___________ Дата _____________

"Азот өнімдерін өндірудегі аппаратшылар" кәсіби стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің м.а. 2013 жылғы 27 желтоқсандағы № 450 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2014 жылы 30 сәуірде № 9383 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2016 жылғы 30 наурыздағы № 308 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің 30.03.2016 № 308 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҮЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріп отырған "Азот өнімдерін өндірудегі аппаратшылар" кәсіби стандарты бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар
министрлігінің Өнеркәсіп комитеті (Б.А. Қасымбеков) заңнамада белгіленген тәртіпте:
1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;
2) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;
3) Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің интернет-ресурсында осы бұйрықтың орналасуын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық оның алғаш рет ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Индустрия
және жаңа технологиялар
министрінің міндетін атқарушы А. Pay

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрі
____________Т. Дүйсенова
2014 жылғы 26 наурыз

Қазақстан Республикасы
Индустрия және жаңа
технологиялар министрінің
міндетін атқарушының
2013 жылғы 27 желтоқсанда
№ 450 бұйрығымен
бекітілген

«Азот өнімдері өндіру аппаратшылары» кәсіби стандарты 1. Жалпы ережелер

1. "Азот өнімдерін өндіру аппаратшылары" кәсіби стандарты біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және шарттарына қойылатын талаптарды айқындайды және:
1) кәсіби қызметтің мазмұнына, еңбек нарығының заманауи талаптарына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға қойылатын бірыңғай талаптарды белгілеуге;
2) персоналды басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;
3) білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сондай-ақ тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалауға және біліктілігінің сәйкестігіне растау жүргізуге арналған.
2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:
1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлері;
2) ұйым басшылары мен қызметкерлері, ұйымның персоналды басқару бөлімшесінің басшылары мен мамандары;
3) білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;
4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігінің сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады.
3. Кәсіби стандарттың негізінде қызметтің, лауазымның, біліктілікті арттырудың, қызметкерлерді аттестаттаудың, еңбекті ынталандыру жүйесінің және тағы басқалардың функционалдық модельдеріне арналған ішкі, корпоративтік стандарттар әзірленуі мүмкін.
4. Осы кәсіби стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік - қызметкердің еңбек қызметінің белгілі бір түрі шеңберінде нақты қызметтерді сапалы орындауға дайын болуы;
2) біліктілік деңгейі – күрделілік параметрлері, еңбек әрекеттерінің стандартты болмауы, жауапкершілігі және дербестігі бойынша сараланатын қызметкерлердің құзыреттілігіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек заты – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-әрекеті бағытталатын зат;
4) еңбек құралдары – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;
5) еңбек қызметінің түрі - еңбек функцияларының тұтас жинағымен және оларды орындау үшін қажетті құзыреттіліктермен қалыптастырылған кәсіптік қызмет саласының құрамдас бөлігі;
6) еңбек функциясы – еңбек үдерісінің бір немесе бірнеше міндетін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жиынтығы;
7) кәсіптік қызмет саласы – біріккен ортақ негізі бар (ұқсас немесе жуық мақсат, нысандар, технологиялар, оның ішінде еңбек құралдары) және оларды орындау үшін ұқсас еңбек міндеттері мен құзыреттер жинағы бар сала қызметі түрлерінің жиынтығы;
8) кәсіби стандарт – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және шарттарына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
9) кәсіптік стандарт бірлігі – еңбек қызметінің осы түрі үшін тұтас, аяқталған, едәуір дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының толық сипаттамасынан тұратын кәсіптік стандарттың құрылымдық элементі;
10) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік сатысы жүйесіндегі функционалдық орын;
13) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асыруға байланысты іс-қимыл жиынтығы;
14) сала – шығарылатын өнімде, өндіріс технологиясында, негізгі қорларда және жұмыскерлердің кәсіптік дағдыларында ортақтық болатын кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;
15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымданған сипаттамасы;
16) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымданған сипаттамасы;
17) функционалдық карта – кәсіптік қызметтің белгілі бір саласы шеңберінде белгілі бір қызмет түрін атқаратын қызметкер орындайтын еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымданған сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. КС паспорты мыналарды айқындайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы): Химия өндірісі. Азот өндірісі және органикалық синтез өнімдері. Аралық және (немесе) дайын химия өнімін жасау және өткізу;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік саланың) негізгі мақсаты: азот өнімдерін және органикалық синтез өнімдерін өндіру, аралық және (немесе) дайын химия өнімін жасау және өткізу;
Кәсіби стандарт "Азот өнімдерін өндіу аппаратшылары" кәсіптік қызметі саласында еңбек мазмұнына, сапасына, шарттарына, қызметкерлердің біліктілігі мен құзыреттілігіне қойылатын талаптарды белгілейді.
3) еңбек қызметінің, кәсіптің түрлері, біліктілік деңгейлері осы кәсіби стандартқа 1-қосымшада келтірілген.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкалары
1-параграф "Қышқылдарды шоғырландыру аппаратшысы"

6. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 2-4;
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуііші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) қышқылдарды шоғырландыру аппаратшысы кәсібі субъектісін тура синтез әдісімен жоғары қысымды автоклавтарда шоғырландырылған азот қышқылының ерітінділерін алуға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

2-параграф «Аммиак селитрасын өндіру аппаратшысы»

7. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 4.
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) аммиак селитрасын өндіру аппаратшысы кәсібі субъектіні аммиак селитрасын өндірудің технологиялық процесін жүргізу бойынша негізгі қызметті іске асыруға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

3-параграф "Азот өнімдерін өндіру аппаратшысы"
кәсіби стандарты

8. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 2.
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) булау және түйіршіктеу аппаратшысы кәсібі субъектіні аммиак селитрасын балқытудың технологиялық процесінің жекелеген сатыларын жүргізу бойынша негізгі қызметті іске асыруға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

4-параграф "Натрий нитраты мен нитритін өндіру аппаратшысы"

9. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 4.
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) натрий нитраты мен нитриті өндірісінің аппаратшысы кәсібі субъектіні әлсіз азот қышқылының сілтілік абсорбциясы сілтілерінен натрий нитраты мен нитритін және азот қышқылдарын сілтілік сіңіру жолымен нитрат сілтілерін алудың технологиялық процесін жүргізу бойынша негізгі қызметті іске асыруға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

5-параграф "Аммоний сульфатын өндіру аппаратшысы"

10. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 3-4.
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) аммоний сульфатын өндіру аппаратшысы кәсібі субъектіні өнімділігі жылына 25 мың т. және одан жоғары қондырғыда аммоний сульфатын алудың технологиялық процесін жүргізу бойынша негізгі қызметті іске асыруға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

6-параграф "Нитрофоска өндіру аппаратшысы"

11. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 4.
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) нитрофоска өндіру аппаратшысы кәсібі субъектіні нитрофоска алудың технологиялық процесін жүргізу бойынша негізгі қызметті іске асыруға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

Параграф 7 "Нитроаммофоска өндіру аппаратшысы"

12. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 4.
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) нитроаммофоска өндіру аппаратшысы кәсібі субъектіні нитроаммофоска алудың технологиялық процесін жүргізу бойынша негізгі қызметті іске асыруға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

8-параграф "Азоттау аппаратшысы"

13. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 2-3.
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) азоттау аппаратшысы кәсібі субъектіні азоттаудың технологиялық процесін жүргізу бойынша негізгі қызметті іске асыруға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

9-параграф "Синтез аппаратшысы"

14. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі – 2-4;
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 "Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері";
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы;
4) синтез аппаратшысы кәсібі субъектіні аммиак синтезінің технологиялық процесін жүргізу бойынша негізгі қызметті іске асыруға байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді.

4. КС бірліктерінің тізбесі

15. КС бірліктерінің тізбесі осы КС-қа 3-қосымшаның 1-9 кестелерінде келтірілген және ҚС бірлігінің шифры мен атауын қамтиды.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

16. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС-қа 4-қосымшаның 1-9 кестелерінде келтірілген.

6. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері

17. Мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігінің сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы кәсіби стандарт негізінде сертификаттар береді.
18. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификат түрлері сертификат алу үшін игерілуі қажет кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесіне сәйкес анықталады, бұлар осы кәсіби стандарттың 2-8-қосымшаларының 3-кестесінде көзделген.

7. Кәсіби стандартты әзірлеушілер, келісу парағы, сараптама және тіркеу

19. Кәсіби стандартты әзірлеуші Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі болып табылады.
20. Кәсіби стандартты келісу парағы осы кәсіби стандартқа 5-қосымшада көрсетілген.

"Азот өнімдерін өндіру
аппаратшылары"
кәсіби стандартына
1-қосымша

Еңбек қызметінің (кәсіптің)
біліктілік деңгейлері бойынша түрлері

Р/с №	Еңбек қызметі түрінің атауы	Еңбек нарығы үрдістері ескерілген кәсіп атауы	ҚР МЖ 01-2005 сәйкес кәсіп атауы	СБШ бойынша біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряды
1	Автоклавта тікелей синтездеу әдісімен шоғырланған азот қышқылының ерітіндісін алудың технологиялық процесін және шоғырландыру әдісімен күкірт және азот қышқылдарының ерітінділерін шоғырландыру	Қышқылдарды шоғырландыру аппаратшысы	Қышқылдарды шоғырландыру аппаратшысы	2-4	3-6
2	Аммиак селитрасын өндірудің технологиялық процесін жүргізу	Аммиак селитрасын өндіру аппаратшысы	Аммиак селитрасын өндіру аппаратшысы	4	5-6
3	Аммиак селитрасының балқымасын булау мен ұсатудың технологиялық процесін жүргізу	Булау және ұсату аппаратшысы	Булау және ұсату аппаратшысы	2	3
4	Әлсіз азот қышқылының сілтілік абсорбциясы сілтілерінен натрий нитраты мен нитритін және азот қышқылдарын сілтілік сіңіру жолымен нитрат сілтілерін алудың технологиялық процесін жүргізу	Натрий нитраты мен нитритін өндіру аппаратшысы	Натрий нитраты мен нитритін өндіру аппаратшысы	4	5
5	Капролактама өндірісінен аммоний сульфатының әлсіз ерітінділерінен аммоний сульфатын, аммонийдің кристалды сульфатын алудың технологиялық процесін жүргізу	Аммоний сульфатын өндіру аппаратшысы	Аммоний сульфатын өндіру аппаратшысы	3-4	4-5
6	Нитрофоска алудың технологиялық процесін жүргізу	Нитрофоска өндіру аппаратшысы	Нитрофоска өндіру аппаратшысы	4	6
7	Нитроаммофоска алудың технологиялық процесін жүргізу	Нитроаммофоска өндіру аппаратшысы	Нитроаммофоска өндіру аппаратшысы	4	5-6
8	Азоттаудың -кальций цианамидін алудың технологиялық процесін жүргізу	Азоттау аппаратшысы	Азоттау аппаратшысы	2-3	2-4
9	Аммиак синтезінің технологиялық процесін жүргізу	Синтез аппаратшысы	Синтез аппаратшысы	2-4	3-6

Ескертпе: БТБА – Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 3 қыркүйектегі № 426-ө-м бұйрығымен бекітілген 52-шығарылым.

"Азот өнімдерін өндіру
аппаратшылары"
кәсіби стандартына
2-қосымша

1-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болуы жағдайында тиісті лицензиясы бар арнайы оқу орындарында оқу. Орта білімі болуы жағдайында өндірісте жүріп оқу мүмкіндігі		–
3	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің белгіленген деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі		2-деңгейде 1 жыл
4	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буынды маманның біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

2-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының «Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы» 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буынды маманның біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

3-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін н жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болуы жағдайында тиісті лицензиясы бар арнайы оқу орындарында оқу. Орта білімі болған жағдайда өндірісте жүріп оқу мүмкіндігі		–

4-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буынды маманның біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

5-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің белгіленген деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі.		2-деңгейде 1 жыл
4	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буынды маманның біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

6-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барыншы рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буынды маманның біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

7-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буынды маманның біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

8-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болуы жағдайында тиісті лицензиясы бар арнайы оқу орындарында оқу. Орта білімі болған жағдайда өндірісте жүріп оқу мүмкіндігі		–
3	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің белгіленген деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі.		2-деңгейде 1 жыл

9-кесте

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары
Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. Химиялық реагенттерді пайдаланумен, сондай-ақ оларды сақтаумен (қоймалаумен) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
Салалық біліктілік шеңберінің деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болуы жағдайында тиісті лицензиясы бар арнайы оқу орындарында оқу. Орта білімі болған жағдайда өндірісте жүріп оқу мүмкіндігі		–
3	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің белгіленген деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі.		2-деңгейде 1 жыл
4	Техникалық және кәсіби білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буынды маманның біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

"Азот өнімдерін өндіру
аппаратшылары" кәсіби
стандартына 3-қосымша

1-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Технологиялық процестің жекелеген кезеңдерін жүргізу
Ф 2	Жоғары қысымды автоклавтарда тікелей синтездеу әдісімен шоғырланған азот қышқылының ерітінділерін алу
Ф 3	Шоғырландыру әдісімен күкірт және азот қышқылдарының ерітінділерін шоғырландыру процесін жүргізу
Ф 4	Тұзды қайта тазарту әдісімен әлсіз азот қышқылы процесін немесе жоғары қысымды автоклавтарда тікелей синтездеу әдісімен шоғырланған азот қышқылын алу процесін жүргізу

2-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Аммиак селитрасын өндірудің технологиялық процесін жүргізу
Ф 2	Аммиак селитрасын өндіру процесін бақылау-өлшеу құралдарымен басқару
Ф 3	Тауар өнімінің сапасын бақылау

3-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Аммиак селитрасы балқымасын булау және түйіршіктеудің технологиялық процесінің жекелеген сатыларын жүргізу
Ф 2	Аммиак селитрасы балқымасын булау және түйіршіктеу процесін бақылау-өлшеу құралдарымен басқару
Ф 3	Өнім сапасын бақылауды ұйымдастыру және жүргізу

4-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Әлсіз азот қышқылының сілтілік абсорбциясы сілтілерінен натрий нитраты мен нитритін және азот қышқылдарын сілтілік сіңіру жолымен нитрат сілтілерін алудың технологиялық процесін жүргізу
Ф 2	Натрий нитраты мен нитритін өндіру процесін бақылау-өлшеу құралдарымен, автоматика құралдарымен басқару
Ф 3	Өндіріс өнімдерінің сапасын бақылау

5-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Өнімділігі жылына 25 мың т. дейін және одан жоғары қондырғыда аммоний сульфатын алудың технологиялық процесін жүргізу
Ф 2	Аммоний сульфатын өндірудің технологиялық процесін бақылау-өлшеу құралдарымен басқару
Ф 3	Өндіріс өнімдерінің сапасын бақылау

6-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Нитрофоска алудың технологиялық процесін жүргізу
Ф 2	Нитрофоска алу процесін бақылау-өлшеу құралдарымен басқару
Ф 3	Нитрофоска сапасын бақылауды ұйымдастыру

7-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Нитроаммофоска алудың технологиялық процесін жүргізу
Ф 2	Нитроаммофоска алу процесін бақылау-өлшеу құралдарымен басқару
Ф 3	Нитроаммофоска сапасын бақылауды ұйымдастыру

8-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Азоттаудың технологиялық процесін жүргізу
Ф 2	Азоттау процесін бақылау-өлшеу құралдарымен басқару
Ф 3	Өнімнің сапасын бақылауды ұйымдастыру

9-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің
(кәсіптің еңбек функцияларының) тізбесі

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Аммиак синтезінің технологиялық процесін жүргізу
Ф 2	Аммиак синтезінің процесін бақылау-өлшеу құралдарымен басқару
Ф 3	Өнімнің сапасын бақылауды ұйымдастыру

"Азот өнімдерін өндіру
аппаратшылары" кәсіби
стандартына 4-қосымша

1-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек заты	Еңбек құралы	Міндеттер (еңбек әрекеті)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Аммиак-ауа қоспасы, нитрозды газдар, су	Електі ауа шайғыш. Картон сүзгі, аммиак-ауа желдеткіштер	З 1-1 Біліктілігі жоғары аппаратшының басшылық етуімен қышқылдарды шоғырландырудың технологиялық процесінің жекелеген операцияларын орындау. Шикізатты дайындау және жүктеу, өнімді түсіру	Өте қарапайым технологиялық қоспаларды регламентке сәйкес өз бетімен дайындау.	Жабдықтың ағымдағы жағдайын анықтау және жұмыс журналын сапалы толтыру	Жалпы химия, химия өндірісінде еңбек қауіпсіздігі бойынша базалық білім, шикізаттың және дайын өнімнің физика-химиялық және технологиялық қасиеттері
	Газ қоспалары	Қаптама құбыр желдеткіштер	З 1-2 Аппараттарды тазарту. Жабдықты жөндеуге дайындау.	Аппараттар мен коммуникацияларды тазарту жөніндегі жұмыстарды жүргізуде дербестік. Жөндеуге берілетін жабдықты ажыратуға жауаптылық.	Жабдықтың қарапайым жөндеуін орындау. Құрал-саймандармен жұмыс.	Қызмет көрсетілетін учаскеде негізгі және көмекші жабдық жұмысының құрылымы, қағидасы
	Әлсіз азот қышқылы, нитрозды газдар	Байланысу аппараты, шоғырландыру бағанасы, эксгаустерлер, сорғылар, буландырғыштар, жылытқыштар, тоңазытқыштар	З 1-3 Шоғырландырушы бағаналарға, шоғырландырғыштарға, эксгаустерлерге, сорғыларға, буландырғыштарға, қыздырғыштарға, тоңазытқыштарға және басқа жабдықтарға қызмет көрсету. Қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу мен тоқтатуға қатысу. Сынамаларды іріктеу және әрбір жұмыс істейтін бағанадан және тоңазытқыштардан кейін өңделген және өнімдік қышқылдардың шоғырына, сарқынды сулар мен конденсаттар қышқылдығына – буландырғыштар мен қыздырғыштардан кейін әлсін-әлсін талдау жасау.	Жабдықтың технологиялық процестерге ағымдағы дайындығын анықтаудағы дербестік пен жауапкершілік. Сынамаларды регламентке және нұсқаулықтарға сәйкес іріктеуді және талдауды ұйымдастыру үшін жауапкершілік.	Жабдықтар мен коммуникациялардың қарапайым жөндеуін орындау. Стандартты практикалық тапсырмалар мен сарқынды суларда қышқылдар мен қышқылдықты бақылауды қамтамасыз ету бойынша міндеттерді сапалы орындау.	Шоғырландыру технологиясы; қызмет көрсететін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының құрылымы мен жұмыс істеу қағидасы; Процесті реттеу ережесі. Сынамаларды іріктеу және талдау нәтижелерін өңдеу әдістемесі.
	Газ-ауа қоспалары, әлсіз азот қышқылы, күкірт қышқылы,нитрозды газдар	Тарату жүйелері, құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары, тотықтыру және сіңіру бағаналары, скрубберлер, сорғылар, булағыштар, жылытқыштар, тоңазытқыштар. Сынаманы іріктеу және талдауға арналған химия-аналитикалық аспаптар жинағы	З 1-4 Ауа, табиғи газ және қышқылдың берілуін; қышқыл, су және бу қысымы мен температурасын; бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдау нәтижелері бойынша үрлеу газдарында оттегінің болуын бақылау және реттеу; -талдау және зерттеу үшін сынамаларды іріктеу. Процеске қатысатын жұмыскерлердің жұмысын бақылау және үйлестіру.	Процесс параметрлері бойынша ағымдағы жағдайларды шешуде, қол астындағы қызметкерлер үшін тапсырмаларды анықтауда дербестік. Талдау және зерттеулер нәтижелерін дербес өңдеу. Қол астындағы жұмыскерлердің қышқылдарды шоғырландырудың технологиялық регламентін, қауіпсіздік техникасын сақтауына, қоршаған ортаны қорғауына жауаптылық.	Алынған тапсырмаларды талдау, қол астындағы лардың қызметінің нәтижелерін бағалау, жұмыскерлерді біліктілігін арттыруға ынталандырады.	Шоғырландыру процесінің технологиялық сызбасы және оны реттеу ережелері; Қысыммен жұмыс істейтін аппараттарға және блок қою сызбасы; Есептеулер және талдаулар жүргізу әдістемесі; Азот қышқылын шоғырландыруға қойылатын техникалық талаптар.
Ф 2	Азот (IV) оксиді (IV), сұйық тетроксид, азот және әлсіз азот қышқылы қоспалары	Тарату жүйелері, құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары, автоклав, тотықтыру және сіңіру бағаналары, скрубберлер, сорғылар, булағыштар, жылытқыштар, тоңазытқыштар. Бақылау-өлшеу құралдары және қоспа шығынын, жылу алмастырғышта сұйықтық деңгейін, буландырғышта сұйықтық деңгейін, температураны өлшеу, төгу ыдыстарында қысымды реттеу аспаптары	З 2-1 Біліктілігі жоғарылау аппаратшының басшылығымен жоғары қысымды автоклавтарда шоғырланған азот қышқылын тікелей синтездеу технологиясының жекелеген операцияларын орындау. Шикізатты дайындау және тиеу, өнімді түсіру.	Процесс параметрлері бойынша ағымдағы жағдайларды шешуде, қол астындағы қызметкерлер үшін тапсырмаларды анықтауда дербестігі. Талдау және зерттеулер нәтижелерін дербес өңдеу. Қол астындағы жұмыскерлердің қышқылдарды шоғырландырудың технологиялық регламентін, қауіпсіздік техникасын сақтауына, қоршаған ортаны қорғауына жауаптылық.	Алынған тапсырмаларды талдау, қол астындағы лардың қызметінің нәтижелерін бағалау, жұмыскерлерді біліктілігін арттыруға ынталандырады.	Шоғырландыру процесінің технологиялық сызбасы және оны реттеу ережелері; Қысыммен жұмыс істейтін аппараттардың сигнализациясы мен блоктауының сызбасы; Есептеулер және талдаулар жүргізу әдістемесі; Азот қышқылын шоғырландыруға қойылатын техникалық талаптар.
			З 2-2 Автоклавтарға, сорғылар мен басқа жабдыққа қызмет көрсету, ауаның, табиғи газдың және қышқылдың берілуін реттеу. Қышқылдың, судың және будың қысымы мен температурасын, бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері мен талдау нәтижелері бойынша үрлеу газдарында оттегінің болуын бақылау.	Автоклавтың технологиялық процесінің ойламаған өзгерістерін/параметрлердің ауытқуларын анықтаудағы дербестік және жауапкершілік	Алынған тапсырмаларды талдау, құралдар мен автоматтандырылған жүйелердің көрсеткіштері бойынша автоклавтардың жұмысын бағалау.	Қысыммен жұмыс істейтін автоклавтардың құрылысы мен жұмысы. Бастапқы материал мен өнімдердің қасиеттері, жұмыс орнындағы қауіпсіздік техникасы.
			З.2-3 Автоклавтарды үрлеу ұзақтығын анықтау; автоклавтар, ректификаттау бағаналары мен басқа қызмет көрсетілетін жабдықтардың жұмысын қадағалау; жабдықты іске қосуға және тоқтатуға басшылық ету	Жабдықты және бақылау-өлшеу құралдарын жұмыс бабында ұстауда жауапкершілік. Процесс параметрлерін реттеудегі дербестік. Өзінің оқып үйренуіне және басқаларды оқытып үйретуге жауапкершілік.	Жабдықтың күрделі емес жөндеуін орындау, жұмыс журналында жазбалар жасау.	Азот қышқылын шоғырландырудың автоклавты өндірісінің технологиялық сызбасы, әрбір жұмыс учаскесіндегі процестердің параметрлері. Автоклавты процестің физика-химиялық негіздері және реттеу ережелері. Қысыммен жұмыс жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы.
Ф 3	Күкірт қышқылы, азот қышқылы, аммиак,	Қоймалар, жинақтағыштар, тоңазытқыштар, жылытқыштар, бұрандалар, ысырмалар Бақылау-өлшеу құралдары және қоспа шығынын, жылу алмастырғышта сұйықтық деңгейін, буландырғышта сұйықтық деңгейін, қышқыл деңгейін, температураны өлшеу, төгу сиымдылығында қысымды реттеу аспаптары	З 3-1 Біліктілігі жоғарылау аппаратшының басшылығымен күкірт және азот қышқылы ерітінділерін шоғырландырудың технологиялық процесінің жекелеген сатыларын жүргізу. Қоймалар мен жинақтағыштардағы қышқыл деңгейін; тоңазытқыштар мен жылытқыштардағы температураны; қоймаларға аппараттан қышқылдың берілуін; жинақтағыштарға қоймадан купорос майының берілуін; бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері бойынша, бұрандалар мен ысырмалардың көмегімен, талдау нәтижелері бойынша және көзбен шолу арқылы бөлімнен қоймаға қышқыл ағынының бағытталуын бақылау және реттеу.	Қысыммен азот қышқылын тікелей синтездеудің автоклавтық процесінің ойламаған өзгерістерін/параметрлердің ауытқуларын анықтаудағы дербестік және жауаптылық	Көзбен шолып қадағалау арқылы автоклавтар мен басқа да жабдықтардың жұмысын бағалау және апат жағдайларында шұғыл шаралар қабылдауға дайын болу.	Жоғары температуларда және қысымда жұмыс істейтін, қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының құрылысы мен жұмыс істеу қағидасы. Азот қышқылының, азот тотықтарының, оттегінің физика-химиялық қасиеттері. Бастапқы материалдарға және дайын өнімге қойылатын талаптар
	Әлсіз азот қышқылы, нитрозды газдар	Шоғырландыру бағаналары, шоғырлағыштар, тоңазытқыштар, конденсаторлар, булағыштар, электр сүзгіштер, сорғылар, сіңдіру мұнаралары (бағаналары), тарату жүйесінің автоклавтары, араластырғыштар ысырмалар, бақылау-өлшеу құралдары	З 3-2 Температура мен қысымның қатаң белгіленген жағдайларында қышқылдарды шоғырландыру процесін жүргізу. Массаны араластыру, қоспаны жылыту және технолоиялық режиммен көзделген басқа операцияларды орындау. Орта реакциясын бақылау және есептеу бойынша талап етілетін реагенттерді қосу. Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдау нәтижелері бойынша процесті реттеу. Шоғырландыру бағаналарының, шоғырландырғыштардың, тоңазытқыштардың, конденсаторлардың, буландырғыштардың, электр сүзгіштердің, сорғылардың, сіңдіру мұнараларының (бағаналарының) автоклавтардың және қызмет көрсететін басқа да жабдықтардың жұмысын қадағалау.	Тапсырмаларды орындау үшін жеке жауапкершілік. Дайын өнім қоймасына дейін технологиялық тізбек бойынша қышқыл мен басқа материалдардың қозғалысында технологиялық регламент талаптарын өзіндік орындау.	Жабдыққа және басқа коммуникацияларға күрделі емес жөндеу жүргізу.	Қышқылдарды шоғырландыру процесінің технологиялық параметрлері; Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының қолданылуы және жұмыс қағидасы; Бекітпе арматура және коммуникациялар сызбасы; Азот және күкірт қышқылының физика-химиялық қасиеттері.
	Бу-ауа қоспалары, әлсіз азот қышқылы, нитрозды газдар, су	Шоғырландыру бағаналары, тоңазытқыштар, конденсаторлар, булағыштар, электр сүзгіштер, сорғылар, сіңдіру мұнаралары (бағаналар), автоклавтар, тарату жүйелері, ысырма араластырғыштар, температура, қысым, шығыс деңгейін бақылау-өлшеу құралдары. Қазандық- кәдеге жаратқыштар	З 4.1: Будың, газдың, оттегінің, оттегі-ауа қоспасының және судың берілуін; газдың, қысымның температурасын; ректификаттағы газ деңгейін және процестің басқа да параметрлерін бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері, химиялық талдаулардың нәтижелері бойынша және көзбен шолып бақылау және реттеу. Конверторларға, реакторларға, қазандық-кәдеге жаратқыштарға, араластырғыштарға, сорғыларға, коммуникацияларға және басқа жабдыққа қызмет көрсету. Жабдықты іске қосу мен тоқтатуға басшылық; жабдықты жөндеуге дайындау, жөндеуге тапсыру және оны жөндеуден қабылдап алу	Тапсырмаларды орындаудағы жеке жауапкершілік.	Жабдыққа және басқа коммуникацияларға күрделі емес жөндеу жүргізу. Жұмыс журналында жазбалар жүргізу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері.
	Әлсіз азот қышқылы,, магнезит, тұз балқымасы	Тарату жүйелері, ректификаттау бағаналарына қосылған құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары, бақылау-өлшеу жүйелерінің құралдары	З.4.2: Біліктілігі жоғарылау аппаратшының басшылығымен тұзды ректификаттау әдісімен әлсіз азот қышқылын шоғырландырудың технологиялық процесін жүргізу, қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу мен тоқтатуға қатысу	Қышқылдарды шоғырландырудың технологиялық режимін бақылауды ұйымдастырудағы дербестік. Қол астындағылардың жұмысы үшін жауапкершілік. Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, тұрақты түрде өздігінен білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдары мен химиялық талдау нәтижелерінің көрсеткіштерін талдау. Жабдыққа күрделі емес жөндеу жүргізу, жұмыс журналдарын жүргізу, есептер жасау.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, қышқылдарды шоғырландыру өндірісіндегі қалдықтардың физика-химиялық және технологиялық қасиеттері. Негізгі және көмекші жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
				Технологиялық процестердің көзделмеген өзгерістерін/параметрлердің ауытқуын анықтаудағы дербестік және жауапкершілік. Қатардан шыққан жабдықты тоқтату жөніндегі жұмысты дербес ұйымдастыру. Сабақтас цехтармен өзара іс-әрекет. Қол астындағылардың жұмысы үшін жауапкершілік. Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, тұрақты түрде өздігінен білімін жетілдіру.	Алынған тапсырмаларды талдау, аспаптар мен автоматтандырылған жүйелердің және химиялық талдаулардың нәтижелері бойынша негізгі аппараттар мен жабдықтардың жұмысын бағалау. Бөлімшенің жұмысы туралы анықтамалар, есептер дайындау.	Ректификаттау қышқылын шоғырландыру процесінің технологиялық параметрлері. Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының қолданылуы және жұмыс қағидасы Жұмыс қысым астында жүргізілген кездегі қауіпсіздік техникасы.

2-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек затыі	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1дың	Аммиак, азот қышқылы	Қоймалар; тарату жүйелері, құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары; бейтараптаушылар, түйіршіктегіштер, буландыру аппараттары,скрубберлер, сорғылар, булағыштар, жылытқыштар, тоңазытқыштар	З 1-1 Біліктілігі жоғарылауаппаратшының басшылығымен - аммиак селитрасын өндірудің технологиялық процесінің - қорытпаны бейтараптандырудың, булаудың, түйіршіктеудің, түйіршіктерді суытудың, оларды өңдеудің, ораудың, сақтаудың, сондай-ақ газ шығарындыларын және сарқынды суларды тазартудың жекелеген операцияларын орындау. Шикізатты дайындау және жүктеу, өнімді түсіру. Жабдықты тазарту, буландыру аппараттарын жуу. Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету.	Технологиялық процеске қызмет көрсетумен айналысатын, біліктілігі төменірек жұмысшылар үшін жұмыс жоспарын өз бетімен жасауТехнологиялық араластырғыштарды технологиялық құжаттамаға сәйкес дербес дайындау, өнімнің құрамбөліктерін дұрыс таңдауға және өнім сапасына жауаптылық	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау персоналдың жұмысын бағалау.Технологиялық есептеулер мен баланстарды жүргізу. Жабдықтың жай-күйін көзбен шолып анықтау және журналды толтыру	Сигнализация және блоктаудың физика-химиялық сызбасы. Аммиактың, әлсіз азот қышқылының, үстемелердің физика- химиялық және технологиялық қасиеттері. Бақылап талдаулар және есептеулер жүргізу әдістемесі; Дайын өнімге қойылатын техникалық талаптар
		Тарату жүйелері, құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары; сорғылар, тоңазытқыштар	З 1-2 Аммиак селитрасын өндірудің барлық сатыларында технологиялық процесс параметрлерінен ауытқулардың себебін анықтау және жою. Жабдықты тоқтатуға және жөндеуге дайындау	Технологиялық процестердің көзделмеген өзгерістерін/параметрлердің ауытқуын дербес анықтау. Шикізат шығынының нормаларын; ерітінділер деңгейлерін; Әлсіз азаот қышқылының, аммиактың, үстемелердің, будың, судың, майлы қышқылдардың, парафиннің және басқа параметрлердің берілуін сақтауға жауаптылық. Ағымдағы жағдайларды шешу, қол астындағы жұмыскерлердің міндеттерін анықтау. Өзінің оқуына және басқаларды оқытуға жауаптылық.	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу. Жұмыс журналын және басқа да міндетті құжаттаманы жүргізу	Жұмыс учаскесіндегі өндірістің технологиялық сызбалары. Бақылау-өлшеу құралдарымен, автоматики және коммуникация құралдарымен бақыланатын технологиялық процестің физика- химиялық негіздері, осы процестерді реттеу ережелері
		Араластырғыштар	З 1-3 Технологиялық процеске қызмет көрсетумен айналысатын, біліктілігі төменірек жұмышылардың жұмысын бақылау және үйлестіру. Азот қышқылының, аммиактың және аммиак селитрасын алуға қажетті үстемелердің есептік сапасын дайындау.	Басқарушылық қабілет, өзінің білімін үнемі жетілдіру. Аммиак селитрасын өндіру процесінің барлық негізгі учаскелерінде өнім сапасы үшін жауапкершілік. Аммиак селитрасы өндірісінің әрбір учаскесінде өнім сапасын талдамалық бақылауды ұйымдастырудағы дербестік.	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және қасиеттерін білу. Негізгі және көмекші жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
Ф 2	Аммиак, азот қышқылы	Сұйықтардың температурасын, қысымын, шығын деңгейін өлшеу үшін негізгі жабдыққа қосылған бақылау-өлшеу жүйелері	З 2-1 Жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика құралдарының бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика құралдарының және и коммуникациялардың жай-күйін тексеру.Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері, талдаулар нәтижелері бойынша технологиялық процестің параметрлерін реттеу.	Технологиялық процеске қызмет көрсетумен айналысатын, біліктілігі төменірек жұмысшылар үшін жұмыс жоспарын өз бетімен жасау Технологиялық араластырғыштарды технологиялық құжаттамаға сәйкес дербес дайындау, өнімнің құрамбөліктерін дұрыс таңдауға және өнім сапасына жауаптылық	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, персоналдың жұмысын бағалау. Технологиялық есептеулер мен баланстарды жүргізу. Жабдықтың жай-күйін көзбен шолып анықтау және журнал толтыру	Сигнализация және блоктаудың физика-химиялық сызбалары. Аммиактың, әлсіз азот қышқылының, үстемелердің физика- химиялық және технологиялық қасиеттері. Бақылап талдаулар және есептеулер жүргізу әдістемесі; Дайын өнімге қойылатын техникалық талаптар
			З 2-2 Аммиак селитрасын өндірудің барлық сатылары бойынша технологиялық процесс параметрлерін бақылау-өлшеу құралдарының көмегімен бақылау және реттеу. Жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының,, автоматика құралдарының және коммуникациялардың жай-күйін тексеру.	Технологиялық процестердің көзделмеген өзгерістерін/параметрлердің ауытқуын дербес анықтау. Шикізат шығынының; ерітінділер деңгейлерінің нормаларын; әлсіз азаот қышқылының, аммиактың, үстемелердің, будың, судың, майлы қышқылдардың, парафиннің және басқа параметрлердің берілуін сақтауға жауаптылық. Ағымдағы жағдайларды шешу, қол астындағы жұмыскерлердің міндеттерін анықтау. Өзінің оқуына және басқаларды оқытуға жауаптылық	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу. Жұмыс журналын және басқа да міндетті құжаттаманы жүргізу.	Жұмыс учаскесіндегі өндірістің технологиялық сызбалары. Бақылау-өлшеу құралдарымен, автоматики және коммуникация құралдарымен бақыланатын технологиялық процестің физика- химиялық негіздері, осы процестерді реттеу ережелері
Ф 3		Химиялық-талдамалық құралдар және аспаптар, аппаратура, сынамаларды іріктеу мен талдауға арналған құрал-саймандар жинағы	З 3-1 Процестің түрлі сатыларында аммиак селитрасының бастапқы шикізатын, материалдарын және дайын өнімін бақылап талдауларды орындау	Басқарушылық қабілеті, өзінің білімін үнемі жетілдіру. Аммиак селитрасын өндіру процесінің барлық негізгі учаскелерінде өнім сапасы үшін жауапкершілік. Аммиак селитрасы өндірісінің әрбір учаскесінде өнім сапасын талдамалық бақылауды ұйымдастырудағы дербестік.	Бақылау-өлшеу құралдарының және химиялық талдау нәтижелерінің көрсеткіштерін талдай білу	Шикізаттың өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттерін білу. Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
			З 3-3 Зертханалық талдау және көзбен шолып қадағалаудың нәтижелері бойынша аммиак селитрасының сапасын бақылау. Жұмысты басқа өндірісті учаскелермен үйлестіру. Біліктілігі төменірек аппаратшыларға басшылық; технологиялық журналда жазба жүргізу.	Басқарушылық қабілеті, өзінің білімін үнемі жетілдіру. Аммиак селитрасын өндіру процесінің барлық негізгі учаскелерінде өнім сапасы үшін жауапкершілік. Аммиак селитрасы өндірісінің әрбір учаскесінде өнім сапасын талдамалық бақылауды ұйымдастырудағы дербестік.	Бақылау-өлшеу құралдарының және химиялық талдау нәтижелерінің көрсеткіштерін талдай білу	Шикізаттың өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттерін білу. Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы.Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.

3-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Аммиак селитрасының ерітінділері мен балқытпасы	Қоймалар; тарату жүйелері; құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары. Вакуумды буландыру аппараттары, түйіршіктеу мұнаралары.	З 1-1. Біліктілігі жоғары аппаратшының басшылығымен аммиак селитрасы қорытпасын булау мен түйіршіктеудің технологиялық процесінің жекелеген операцияларын жүргізу.Аппараттарды (жабдықты) буландыру мен түйіршіктеуге тазартып дайындау.	Қосалқы материалдарды өз бетімен дайындау және буландыру аппараты мен балқытпа түйіршектегішке регламентке сәйкес қызмет көрсету	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, жоспарлай білу, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдау дағдысының болуы	Жалпы химия, химия өндірісінде еңбек қауіпсіздігі бойынша базалық білім, қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмыс қағидасын: - буландыру және аммиак селитрасының балқытпасын түйіршіктеу процесінің мәнін білу
		Қоймалар; тарату жүйелері; құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары.Өлшектер, арынды бактар, сорғылар. Вакуумды булау аппараттары, түйіршіктеу мұнаралары.	З 1-2 Ерітіндіні дайындау және буландыру аппаратына, балқытпаны – түйіршіктегішке беру. Жабдықтың нақты жағдайы негізінде ерітінді мен балқытпаны беру режимін түзету. Бу мен балқытпа температурасын, балқытпа шоғырын, вакуумды, түйіршіктік құрам мен процестің басқа параметрлерін реттеу	Технологиялық процеске қызмет көрсетумен айналысатын, біліктілігі төменірек жұмысшылар үшін жұмыс жоспарын өз бетімен жасау Технологиялық араластырғыштарды технологиялық құжаттамаға сәйкес дербес дайындау, өнімнің құрамбөліктерін дұрыс таңдауға және өнім сапасына жауаптылық	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, персоналдың жұмысын бағалау. Технологиялық есептеулер мен баланстарды жүргізу. Жабдықтың жай-күйін көзбен шолып анықтау және журнал толтыру	Сигнализация және мен блоктаудың физика-химиялық сызбалары. Аммиактың, әлсіз азот қышқылының, үстемелердің физика- химиялық және технологиялық қасиеттері. Бақылау талдауларын және есептеулер жүргізу әдістемесі; Дайын өнімге қойылатын техникалық талаптар.
		тарату жүйелері; құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары.Өлшектер, арынды бактар, сорғылар. Вакуумды булау аппараттары, түйіршіктеу мұнаралары.	З 1-3 Хлорлы калий мен дайын өнімді мөлшерлеуді есептеу,, зертханалық талдау мен көзбен шолып бақылау негізінде дайын өнімнің, шашыратқыш, тозаңдатқыш агенттің қатынасын түзету. Буландыру аппаратурасына, түйіршіктегіштерге, өлшегіштерге, арынды бактарға, сорғылар мен басқа жабдықтарға қызмет көрсету. Буландыру және түйіршіктеу процесіне қатысатын жұмыскерлердің жұмысын бақылау және үйлестіру.	Қосалқы материалдарды өз бетімен дайындау және буландыру аппараты мен балқытпа түйіршектегішке регламентке сәйкес қызмет көрсету	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, жоспарлай білу, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдау дағдысының болуы	Жалпы химия, химия өндірісінде еңбек қауіпсіздігі бойынша базалық білім, қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмыс қағидасын: - буландыру және аммиак селитрасының балқытпасын түйіршіктеу процесінің мәнін білу
Ф 2	Аммиак селитрасының ерітінділері мен балқытпасы	тарату жүйелері; құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары.Өлшектер, арынды бактар, сорғылар. Вакуумды булау аппараттары, түйіршіктеу мұнаралары. Шығын, температура, қысымды бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптары, тарату жүйелері; құбыржолдар, араластырғыштар ысырмалары,өлшектер, арынды бактар, сорғылар.	З 2-1 Буландыру аппаратурасына, түйіршіктегіштерге, өлшегіштерге, арынды бактарға, сорғылар мен басқа жабдықтарға қызмет көрсету; бақылау-өлшеу құралдарының көмегімен, талдау нәтижелері бойынша және көзбен шолып технологиялық процесс барысының дұрыстығын бақылау.	Қосалқы материалдарды өз бетімен дайындау және буландыру аппараты мен балқытпа түйіршектегішке регламентке сәйкес қызмет көрсету	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, жоспарлай білу, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдау дағдысының болуы	Жалпы химия, химия өндірісінде еңбек қауіпсіздігі бойынша базалық білім, қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмыс қағидасын: - буландыру және аммиак селитрасының балқытпасын түйіршіктеу процесінің мәнін білу
			З 2-2 Қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу және тоқтату; жабдықтың қарапайым жөндеуін орындау; технологиялық журналда жазбалар жүргізу.	Технологиялық процеске қызмет көрсетумен айналысатын, біліктілігі төменірек жұмысшылар үшін жұмыс жоспарын өз бетімен жасау Технологиялық араластырғыштарды технологиялық құжаттамаға сәйкес дербес дайындау, өнімнің құрамбөліктерін дұрыс таңдауға және өнім сапасына жауаптылық	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, персоналдың жұмысын бағалау. Технологиялық есептеулер мен баланстарды жүргізу. Жабдықтың жай-күйін көзбен шолып анықтау және журнал толтыру	Сигнализация және мен блоктаудың физика-химиялық сызбалары. Аммиактың, әлсіз азот қышқылының, үстемелердің физика- химиялық және технологиялық қасиеттері. Бақылау талдауларын және есептеулер жүргізу әдістемесі; Дайын өнімге қойылатын техникалық талаптар
	Аммиак селитрасының ерітінділері мен балқытпасы		З 2-3 Буландыру аппараттары, буландырғыштар, айырғыштар, конденсаторлар, түйіршіктегіштер, форэжектролар, сорғылар, желдеткіштер мен басқа жабдықтардың вакуумдық жүйелеріне қызмет көрсету; Біліктілігі төмендеу жұмыскерлерді басқару. Технологиялық журналда жазбалар жүргізу. Жабдықты іске қосуға және тоқтатуға, жөндеуге дайындау, жабдықты жөндеуден қабылдау.	Қосалқы материалдарды өз бетімен дайындау және буландыру аппараты мен балқытпа түйіршектегішке регламентке сәйкес қызмет көрсету	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, жоспарлай білу, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдау дағдысының болуы	Жалпы химия, химия өндірісінде еңбек қауіпсіздігі бойынша базалық білім, қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмыс қағидасын: - буландыру және аммиак селитрасының балқытпасын түйіршіктеу процесінің мәнін білу
Ф 3			З 3-1 Бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика құралдарының көмегімен және жүргізілетін химиялық талдаулардың нәтижелері бойынша буландыру және түйіршіктеу процесінің технологиялық режимін бақылау	Технологиялық процеске қызмет көрсетумен айналысатын, біліктілігі төменірек жұмысшылар үшін жұмыс жоспарын өз бетімен жасау Технологиялық араластырғыштарды технологиялық құжаттамаға сәйкес дербес дайындау, өнімнің құрамбөліктерін дұрыс таңдауға және өнім сапасына жауаптылық	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, персоналдың жұмысын бағалау. Технологиялық есептеулер мен баланстарды жүргізу. Жабдықтың жай-күйін көзбен шолып анықтау және журнал толтыру	Сигнализация және мен блоктаудың физика-химиялық сызбалары. Аммиактың, әлсіз азот қышқылының, үстемелердің физика- химиялық және технологиялық қасиеттері. Бақылау талдауларынжәне есептеулер жүргізу әдістемесі; Дайын өнімге қойылатын техникалық талаптар
		Вакуумды булау аппараттары, түйіршіктеу мұнаралары. Бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптары. Химия-аналитикалық аспаптар, аппаратура, сынамаларды іріктеу және талдауға арналған құралдар мен жинақ.	З 3-2 Қызмет көрсетілетін буландыру аппараттарының, түйіршіктегіштердің, өлшегіштердің, арынды бактардың, сорғылар мен басқа жабдықтардың жұмысын бақылау; шикізат пен дайын өнімнің физика-химиялық қасиеттерін бақылау; сынамаларды іріктеу және талдау жүргізу. Аспирация жүйелерін автоматтандырылған талдау жұмысын бақылау; технологиялық процестің түрлі сатыларында бақылау талдауларын, экспресс-талдаулар орындау.	Қосалқы материалдарды өз бетімен дайындау және буландыру аппараты мен балқытпа түйіршектегішке регламентке сәйкес қызмет көрсету	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, жоспарлай білу, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдау дағдысының болуы Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, жоспарлай білу, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдау дағдысының болуы	Жалпы химия, химия өндірісінде еңбек қауіпсіздігі бойынша базалық білім, қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмыс қағидасын: - буландыру және аммиак селитрасының балқытпасын түйіршіктеу процесінің мәнін білу
	Аммиак селитрасының ерітінділері мен балқытпасы		З 3-3 Процесті негізгі технологиялық параметрлер бойынша бақылау және реттеу: - бу мен балқытпа температурасын; - балқытпа шоғырлануын; - вакуумды; - түйіршіктік құрам мен процестің басқа параметрлерін. Буландыру мен түйіршіктеу процесінің әр түрлі сатыларында бақылау талдауларын орындау, Басқа өндірістік учаскелермен жұмысты үйлестіру. Біліктілігі төменірек аппаратшыларға басшылық ету.

4-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек заты	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Әлсіз азот қышқылы, аммиак-ауа қоспасы, азот тотықтары (NO + NO2), сілті (ащы натр)	Тарату жүйелері, араластырғыштар, шайқағыштар. Байланысу аппараты; қазандық-кәдеге жаратқыш; бірінші сатылы сіңіру бағанасы; сорғылар; тоңазытқыштар; шайғыштар; шегендеуші; жылу алмастырғыш; екінші сатылы сіңіру мұнарасы; ерітінді жинақтағыштар	З 1-1 Біліктілігі жоғары аппаратшының басшылығымен натрий нитриті мен нитраты өндірісінің технологиялық процесінің жекелеген операцияларын жүргізу. Шикізатты дайындау мен тиеу, өнімді түсіру.	Қабылданатын шешімдер үшін жауапкершілік. Еңбек жағдайын жетілдіру бойынша міндеттерді өз бетімен анықтау	Материалдар шығысының технологиялық баланстарын талдау және жасау.	Натрий нитраты мен нитритін өндіру кезінде сіңдіру процесінің физика-химиялық негіздері.
			З 1-2 Жабдықты тазарту, буландыру аппараттарын шаю. Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету.	Бақылау-өлшеу құралдарының, автоматтандырылған басқару жүйесінің көрсеткіштері бойынша жабдық жұмысының түрлі штаттан тыс жағдайларын дербес анықтау. Өзінің оқуы және басқалардың оқуына жауаптылық	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу.	Натрий нитраты мен нитритін өндірудің нақты учаскесіндегі өндірістің технологиялық сызбасы. Процестерді реттеудің физика-химиялық негіздері мен ережелері. Натрий нитраты мен нитритін өндірудің барлық сатыларына қатысатын бақылау-өлшеу аспатарының, автоматика құралдарының бағыты.
			З 1-3 барлық сатылар бойынша процесс параметрлерін бақылау және реттеу: буландыру, кристалдау, үйірткілеу, кептіру, буландыру аппаратында ғы температура, бу қысымы, ерітінділер деңгейі, вакуум, сілті және бу беру, жас сілтілер мен басқа параметрлерді келтіру.	Тауар өнімінде хлоридтердің болуына сынамалар іріктеуді өзіндік ұйымдастыру. Басқарушылық қабілеті, өз бетімен білімін тұрақты түрде жетілдіру. Тапсырмалардың орындалуына жеке басының жауаптылығы.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметін жоспарлауға қабілеттілігі.	Сынама іріктеу әдістемесі, натрий нитратында хлоридтерді анықтауды талдау әдістемесі. МЕМТ талаптары, техникалытталаптарды білу.
			З 1-4 Қышқыл сілтілерді бейтараптау үшін қажетті судың мөлшерін есептеу.	Дайын өнім учаскесінде басқару қызметін ұйымдастыру. Қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылығы. Өз еңбегін жетілдіру, тұрақты оқу және басқаларды оқыту	Жағдайды және өзінің іс-әрекетін талдау, шешімдер қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс контексінде қызметті бақылау және үйлестіру, жағдайды талдау және басқарушылық және атқарушылық біліктілігін арттыру	Кәсіби жағдайларды жүйелі талдау және жобалау әдіснамасын, басқарушылық шешімдер қабылдау тәсілдерін білу.
			З 1-5 нитрит аналығын сіңдіру бөліміне қайтарудың орынды екендігін анықтау Технологиялық процесті жүргізумен айналысатын біліктілігі төменірек жұмыскерлердің жұмысын бақылау және үйлестіру.	Қабылданатын шешімдер үшін жауапкершілік. Еңбек жағдайын жетілдіру бойынша міндеттерді өз бетімен анықтау	Материалдар шығысының технологиялық баланстарын талдау және жасау.	Натрий нитраты мен нитритін өндіру кезінде сіңдіру процесінің физика-химиялық негіздері.
Ф 2	Слабая Әлсіз азот қышқылы, аммиак-ауа қоспасы, азот тотықтары (NO + NO2), сілті (ащы натр)	Жинақтағыштар, араластырғыштар, өлшектер, буландыру аппараттары, түйіршіктегіштер, үйірткілер, сорғылар, желдеткіштер. Қазандық кәдеге жаратқыш, сіңіру мұнаралары, жылу алмастырғыштар. Ерітінді деңгейін, температураны ұстауға арналған бақылау-өлшеу құралдары.	З 2-1 Берілетін құрамбөліктердің шоғырлануын және қатынасын; жинақтағыштар мен шайқағыштардағы деңгейді; ерітінділер мен материалдардың технологиялық учаскелерге берілуін бақылау және реттеу	Бақылау-өлшеу құралдарының, автоматтандырылған басқару жүйесінің көрсеткіштері бойынша жабдық жұмысының түрлі штаттан тыс жағдайларын дербес анықтау. Өзінің оқуы және басқалардың оқуына жауаптылық.	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу.	Натрий нитраты мен нитритін өндірудің нақты учаскесіндегі өндірістің технологиялық сызбасы. Процестерді реттеудің физика-химиялық негіздері мен ережелері. Натрий нитраты мен нитритін өндірудің барлық сатыларына қатысатын бақылау-өлшеу аспатарының, автоматика құралдарының бағыты.
			З 2-2 натрий нитриті мен нитратын өндірудің барлық сатыларында қолданылданылн бақылау-өлшеу аспаптрын, автоматика құралдарын басқару	Тауар өнімінде хлоридтердің болуына сынамалар іріктеуді өзіндік ұйымдастыру. Басқарушылық қабілеті, өз бетімен білімін тұрақты түрде жетілдіру. Тапсырмалар орындалуына жеке басының жауаптылығы	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметін жоспарлауға қабілеттілігі.	Сынама іріктеу әдістемесі, натрий нитратында хлоридтерді анықтауды талдау әдістемесі. МЕМТ талаптары, техникалық талаптарды білу.
			З 2-3 Буландыру аппараттарын, түйіршіктегіштерді, үйірткілерді, сорғыларды, желдеткіштер мен басқа қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу және тоқтату; Жабдықты шаю мен газсыздандыру; іске қосар алдында жүйенің қымталғандығын тексеру. Басқа өндірістік учаскелермен жұмысты үйлестіру Біліктілігі төменірек аппаратшыларға басшылық.	Дайын өнім учаскесінде басқару қызметін ұйымдастыру. Қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылығы. Өз еңбегін жетілдіру, тұрақты оқу және басқаларды оқыту	Жағдайды және өз інң іс-әрекетін талдау, шешімдер қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс контексінде қызметті бақылау және үйлестіру, жағдайды талдау және басқарушылық және атқарушылық біліктілігін арттыру	Кәсіби жағдайларды жүйелі талдау және жобалау әдіснамасын, басқарушылық шешімдер қабылдау тәсілдерін білу
Ф 3	Әлсіз азот қышқылы, аммиак-ауа қоспасы, азот тотықтары (NO + NO2), сілті (ащы натр)	Химия-аналитикалық аппаратура, сынамаларды іріктеуге және талдауға арналған аспаптар	З 3-1 натрий нитратында хлоридтер болуын бақылау. Сынамаларды іріктеу. Талдауларды орындау.	Тауар өнімінде хлоридтердің болуына сынамалар іріктеуді өзіндік ұйымдастыру. Басқарушылық қабілеті, өз бетімен білімін тұрақты түрде жетілдіру. Тапсырмалар орындалуына жеке басының жауаптылығы	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметін жоспарлауға қабілеттілігі	Сынама іріктеу әдістемесі, натрий нитратында хлоридтерді анықтауды талдау әдістемесі. МЕМТ талаптары, техникалық талаптарды білу
			З 3-2 Зертханалық талдаулардың және көзбен шолып бақылаудың нәтижелері бойынша өнім сапасын бақылау. Басқа өндірістік учаскелермен жұмысты үйлестіру; біліктілігі төменірек аппаратшыларға басшылық ету, жұмыс журналында жазба жүргізу	Дайын өнім учаскесінде басқару қызметін ұйымдастыру. Қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылығы. Өз еңбегін жетілдіру, тұрақты оқу және басқаларды оқыту	Жағдайды және өз інң іс-әрекетін талдау, шешімдер қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс контексінде қызметті бақылау және үйлестіру, жағдайды талдау және басқарушылық және атқарушылық біліктілігін арттыру	Кәсіби жағдайларды жүйелі талдау және жобалау әдіснамасын, басқарушылық шешімдер қабылдау тәсілдерін білу

5-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек заты	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Аммиак, күкірт қышқылы, бу-ауа қоспасы, су	Араластырғыштар, газ жылытқыш, сатуратор; тұтқыш, айналдыру кастрюлі; айналдыру сорғысы; аналық ерітіндісін жинақтағыш; сорғылар; түйіршік қабылдағыш; аммоний сульфатына арналған үйірткі-тасымалдағыш; кептіргіш; күкірт қышқылының арынды багы, құрғақ тұзға арналған бункер.	З 1-1 Біліктілігі жоғарылау аппаратшының басшылығымен аммоний сульфаты өндірісінің технологиялық процесінің жекелеген операцияларын орындау. Шикізатты дайындау мен тиеу, өнімді түсіру. Жабдықты тазарту, буландыру аппараттарын шаю. Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету	Жабдықтың технологиялық процестерге ағымдағы дайындығын анықтаудағы және журнал толтыруға жауапкершілік. Білімін үнемі жетілдіру	Технологиялық есептеулер мен теңгерімдер жүргізу. Жабдықтың жағдайын анықтау және жұмыс журналын толтыру	Аммоний сульфаты өндірісінің технологиялық параметрлері. Аммиактың, әлсіз азот қышқылының, үстемелердің физика- химиялық және технологиялық қасиеттері
			З 1-2 Технологиялық параметрлерді, температураны, қысым, ерітінді шоғырын, үйірткіге тұздың, бу мен ауаның берілуін, сілтілер деңгейлерін реттеу	Біліктілігі төмен жұмыскерлер үшін өндірістік міндеттерді өзіндік дайындау және бөлу. Аммоний сульфатын өндірудің әр түрлі учаскелерінде технологиялық процесті жүргізуге, шикізат пен материалдарды тасымалдауды есепке алуда жауаптылығы	Түрлі жағдайларда жұмысты бағалай және ұйымдастыра алатынын, еңбек заттары мен құралдарын пайдалану дағдысы бар екенін көрсетеді. Стандартты және қарапайым біртекті прақтикалық міндеттерді шешу. Білімі және практикалық тәжірибесі негізінде өзіне белгілі әс-әрекет жасау тәсілдерін таңдау. Алынған нәтижелерді ескере отырып, персоналдың қызметін түзету.	Есептеулер әдістемесі. Вакуумды қондырғылармен жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасы. Процесті реттеу ережелері. Жұмыс орнында және, тұтастай алғанда, өндірісте қауіпсіздік техникасының талаптары
			З 1-3 біліктілігі төмен жұмыскерлер жұмысын бақылау және үйлестіру	Жабдықты тексеруді өзі ұйымдастырады, жұмыс жағдайына және оның күтпеген өзгеруіне талдау жүргізеді. Технологиялық регламентпен қарастырылған параметрлерге бақылауды өзі ұйымдастырады: аппаратқа құрамбірліктердің берілу жылдамдығы, температура (кейбір жағдайда салқындату қолданып), шоғырландыру және т.б.	Түрлі жағдайларда өзін бағалай білу, өзін анықтау мен өзін ұйымдастыра білу дағдысын көрсетеді.	Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының құрылысы мен жұмыс қағидасы Коммуникациялар мен арқаулық сызбалары. Қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмыс істеу қағидасы. Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының мақсаты мен жұмыс істеу қағидасы
			З 1-4 Негізгі технологиялық процеске дайындық: - күкірт қышқылын аммиакпен бейтараптау; -аммоний сульфатын кристалдау - аммоний сульфаты кристалдарын аналықтан ажырату -аммоний сульфаты кристалдарын кептіру.	Тапсырмалардың орындалуына жеке жауаптылығы.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті.	Әдістемелік ысынамаларды іріктеу, өндіріс параметрлерін өлшеу жөніндегі ережелер
			З 1-5 Әр учаскеде аммоний сульфаты өндірісінің технологиялық параметрлерін реттеу: температура, қысым, ерітінді шоғыры, тұзды, бу және ауаны үйірткіге беру, сілтілер деңгейі Біліктілігі төмен жұмыскерлер жұмысын бақылау мен үйлестіруді ұйымдастыру	Технологиялық құжаттамаға сәйкес технологиялық қоспаларды өзіндік дайындау. Құрамбірліктерді дұрыс іріктеуге жауаптылық. Жабдықтың технологиялық процестерге ағымдағы дайындығын анықтауда жауаптылық.	Технологиялық есептеулер мен теңгерімдер жүргізу. Жабдықтың жағдайын анықтау. Жұмыс журналын толтыру. Технологиялық процестің параметрлерін және жабдықтың жұмысын көзбен шола бақылап, қадағалау.	Аммоний сульфаты өндірісі процесінің технологиялық кезеңдері және оны реттеу ережелері.Аммиактың, күкірт қышқылының, үстемелердің физика- химиялық және технологиялық қасиеттері.Есептеулер әдістемесі
Ф 2	Аммиак, күкірт қышқылы, бу-ауа қоспасы, су	Бақылау-өлшеу құралдары және деңгейді өлшегіш құрылғылар. Араластырғыштар, газ жылытқыш, сатуратор; тұтқыш, айналдыру кастрюлі; айналдыру сорғысы; аналық ерітіндісін жинақтағыш; сорғылар; түйіршік қабылдағыш; аммоний сульфатына арналған үйірткі-тасымалдағыш; кептіргіш; күкірт қышқылының арынды багы, құрғақ тұзға арналған бункер.	З 2-1 Аммоний сульфаты өндірісінің негізгі жабдығына қосылған жабдықтар, бақылау-өлшеу құралдары, автоматика және коммуникация құралдарының жағдайын тексеру бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері мен талдау нәтижелері бойынша технологиялық процесс параметрлерін реттеу	Аммоний сульфаты өндірісінің технологиялық процесін жүргізуде өзіндік әрекет және жауаптылық. Қол астындағы қызметкерлерге тапсырма белгілеуде өзіндік әрекет. Персоналды оқытудағы жауапкершілік	Аммоний сульфаты өндірісінде құрамбірліктер және аралық өнімдер сапасын бағалау	Процесс параметрлерін реттеу ережелері. Технологиялық нұсқаулықтар, әдістемелік нұсқаулар, жабдық паспорты, регламенттер.
			З 2-2 Жабдықтарды іске қосу мен тоқтатуды басқару; буландыру аппараттары, түйіршіктендіргіштер, үйірткілер, кептіргіштер, сорғылар, қоюлатқыштар, тасымалдағыштар мен басқа да қызмет көрсетілетін жабдықтарды іске қосу және тоқтату.	Технологиялық процестерде көзделмеген өзгерістерді/ параметрлер ауытқуын бақылау-өлшеу құралдарының деректері бойынша дербес анықтау.	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу.	Жұмыс учаскесіндегі өндірістің технологиялық сызбалары
			З 2-3 Жабдықты жөндеуге дайындау және оны жөндеуден қабылдау; жабдықтардың, бақылау-өлшеу құралдарының, бекіту және реттеу құбыржолы арқаулықтарының жағдайын тексеру; жабдыққа күрделі емес жөндеу жүргізу; технологиялық журналда жазба жүргізу	Ағымдағы жағдайларды шешу, қабылданатын шешімдер үшін жауапкершілік, қоршаған ортаны қорау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылық	Түрлі жағдайларда өзін бағалай білу, өзін анықтау мен өзін ұйымдастыра білу, еңбек заттары мен құралдарын пайдалану дағдысы бар екенін көрсетеді.	Өлшеу аспаптарымен және автоматика және коммуникация құралдарымен бақыланатын технологиялық процестің физика- химиялық негіздері және осы процестерді реттеу ережелері
Ф 3	Аммиак, күкірт қышқылы, бу-ауа қоспасы, су	Химия-аналитикалық аппаратура және сынама іріктеп талдауға арналған аспаптар	З 3-1 Аммоний сульфатын өндіру барысында шикізат, шала өнімдер мен дайын өнімге бақылау талдауын орындау	Аммоний сульфаты сынамаларын іріктеуді өзіндік ұйымдастыру және зертханалық талдау нәтижелерін талдау.	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу. Жұмыс журналында жазба жүргізу	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері
			З 3-2 зертханалық талдау мен көзбен шолып бақылау нәтижелері бойынша аммоний сульфатының сапасын бақылау;	Ұйымдастыру-басқару қабілеті, білімін тұрақты түрде жетілдіру және қол астындағыларды оқыту	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті	Негізгі және қосалқы жабдық жұмысының құрылымы, жұмыс қағидасы; Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
			З 3-3 Жұмысты басқа өндірістік учаскелермен үйлестіру. Біліктілігі төмендеу аппаратшыларға басшылық ету	Аммоний сульфаты сынамаларын іріктеуді өзіндік ұйымдастыру және зертханалық талдау нәтижелерін талдау.	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу. Жұмыс журналында жазба жүргізу	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері.

6-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек заты	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Азот қышқылы, апатит, күкірт қышқылы, аммиак	Тарату жүйелері, араластығыштар, айналдырғыштар. Шнек-араластырғыштар, мөлшерлегіштер, тасымалдағыштар, аммондау реакторлары. Араластырғыштар, кептіру және салқындату барабандары, оттықтар, селкілдеткіштер, шнек-түйіршіктегіштер, үккіштер.	З 1-1 Біліктілігі жоғары аппаратшының басшылығымен нитрофоскf өндірісінің технологиялық процесінің жекелеген операцияларын орындау. Шикізатты дайындау мен тиеу, өнімді түсіру. Жабдықты тазарту, технологиялық аппараттарды шаю.Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету.	Нитрофоска өндірісінің барлық сатыларында параметрлерді бақылау бойынша жұмысты өздігінен ұйымдастыру	Жабдыққа қарапайым жөндеу жүргізу және жұмысын түзету Еңбек құралы мен заттарын пайдалану	Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының қолданылуы және жұмыс істеу қағидасы.
			З 1-2 Азот қышқылының, апатиттің, күкірт қышқылының, аммиактың қатынастарын есептеу	Өзі оқуға және басқаларды оқытуға жауаптылық.	Жабдыққа әр түрлі жағдайларда қызмет көрсететін персоналдың жұмысын ұйымдастыру	Бекіту арқаулығының және коммуникациялардың сызбалары. Процестің физика-химиялық негіздері
			З 1-3: Өнімнің: ыдырау, орнынан қозғалу, аммонизациялану, кептірілу, түйіршіктелу, салқындатылу, таратылу, бөлшектену сатыларындағы технологиялық өндірістің параметрлерін бақылау	Технологиялық процестерде қарастырылмаған өзгерістерді/ параметрлер ауытқуын анықтаудағы дербестік және жауапкершілік	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу.	Нитрофоска өндірісінің негізгі және қосалқы жабдықтары. Типтері, жұмыс сипаттамалары. Техникалық нұсқаулар / оларға қызмет көрсету бойынша нұсқаулықтар/нұсқаулар. Нақты жұмыс орнындағы өндірістің технологиялық сызбалары.
			З 1-5 Процеске қатысатын біліктілігі төмендеу жұмыскерлердің жұмысын үйлестіру	Ағымдағы жағдайларды шешуде, қол астындағы жұмыскерлердің міндеттерін анықтаудағы дербестік, қабылданатын шешімдерге, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылық.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті.	Физика-химиялық негіздері және реттеу ережелері Нитрофоска өндірісінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары және қосалқы құрылғылар. Қызмет көрсету және тексеру бойынша техникалық нұсқаулықтар.
Ф 2	Азот қышқылы, апатит, күкірт қышқылы, фосфор қышқылы, аммиак,хлорлы калий	Бақылау-өлшеу құралдары мен құралдар – шығысты өлшегіштер, деңгей өлшегіштер, температура бергіштер. Тарату жүйелері, араластығыштар, айналдырғыштар. Шнек-араластырғыштар, мөлшерлегіштер, тасымалдағыштар, аммондау реакторлары. Араластырғыштар, кептіру және салқындату барабандары, оттықтар, селкілдеткіштер, шнек-түйіршіктегіштер, үккіштер.	З 2-1 Нитрофос өндірісінің негізгі жабдығына қосылған жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика және коммуникациялар құралдарының жағдайын тексеру	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
			З 2-2 Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдаулардың нәтижелері бойынша технологиялық процесс параметрлерін реттеу.	Ағымдағы жағдайларды шешуде, қол астындағы жұмыскерлердің міндеттерін анықтаудағы дербестік, қабылданатын шешімдерге, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылық.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті.	Физика-химиялық негіздері және реттеу ережелері Нитрофоска өндірісінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары және қосалқы құрылғылар. Қызмет көрсету және тексеру бойынша техникалық нұсқаулықтар.
			З 2-3 Жабдықтарды, шнек-араластырғыштарды, мөлшерлегіштерді, тасымалдағыштарды, аммондау реакторларын, араластырғыштарды, реакторларды, кептіру және салқындату барабандарын, оттықтарды, селкілдеткіштерді, шнек-түйіршіктегіштер мен басқа жабдықтарды іске қосуға, тоқтатуға және жөндеуге дайындауға басшылық; жабдықты жөндеуден қабылдап алу	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
			З 2.4: Жабдықтардың, бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика құралдары мен коммуникаия құралдарының жағдайын тексеру, жабдыққа қарапайым жөндеу жүргізу, технологиялық журналда жазбалар жасау	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
Ф 3	Азот қышқылы, апатит, күкірт қышқылы, фосфор қышқылы, аммиак, хлорлы калий	Химия-аналитикалық аппаратура және сынамалар іріктеу мен талдау құралдары	З 3-1 Шикізаттың және электр энергиясының шығысын бақылау; бу, су, азот қышқылы, апатит, фосфор қышқылы, аммиак және хлорлы калий, қысым және температураның берілуін бақылау. Сынамаларды іріктеу, шикізат пен нитрофосканың дайын топтамасы сапасының сәйкестігіне талдаулар және зерттеулер жүргізу	Ағымдағы жағдайларды шешуде, қол астындағы жұмыскерлердің міндеттерін анықтаудағы дербестік, қабылданатын шешімдерге, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылық.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті.	Физика-химиялық негіздері және реттеу ережелері Нитрофоска өндірісінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары және қосалқы құрылғылар. Қызмет көрсету және тексеру бойынша техникалық нұсқаулықтар.
			З 3-2 Дайын өнімді буып-түю және тиеп жөнелту; дайын өнімдегі ылғалды және негізгі заттың болуын анықтау	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
			З 3-3 зертханалық талдау және көзбен шолып бақылау бойынша өнім сапасын бақылау - басқа өндірістік учаскелермен жұмысты үйлестіру; - біліктілігі төмендеу аппаратшыларға басшылық; - технологиялық журналға жазба түсіру	Ағымдағы жағдайларды шешуде, қол астындағы жұмыскерлердің міндеттерін анықтаудағы дербестік, қабылданатын шешімдерге, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылық.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті.	Физика-химиялық негіздері және реттеу ережелері Нитрофоска өндірісінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары және қосалқы құрылғылар. Қызмет көрсету және тексеру бойынша техникалық нұсқаулықтар.

7-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек заты	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Азот, фосфор қышқылдары, газ тектес аммиак, аммиак селитрасы, хлорлы калий	Тарату жүйелері, араластығыштар, айналдырғыштар. Шнек-араластырғыштар, мөлшерлегіштер, тасымалдағыштар, аммондау реакторлары. Араластырғыштар, кептіру және салқындату барабандары, оттықтар, селкілдеткіштер, шнек-түйіршіктегіштер, үккіштер.	З 1-1 Біліктілігі жоғары аппаратшының басшылығымен нитроаммофоска өндірісінің технологиялық процесінің жекелеген операцияларын орындау. Шикізатты дайындау мен тиеу, өнімді түсіру. Жабдықты тазарту, технологиялық аппараттарды шаю. Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету.	Нитрофоска өндірісінің барлық сатыларында параметрлерді бақылау бойынша жұмысты өздігінен ұйымдастыру Өзі оқуға және басқаларды оқытуға жауаптылық.	Жабдыққа қарапайым жөндеу жүргізу және жұмысын түзету Еңбек құралы мен заттарын пайдалану Жабдыққа әр түрлі жағдайларда қызмет көрсететін персоналдың жұмысын ұйымдастыру	Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының қолданылуы және жұмыс істеу қағидасы. Бекіту арқаулығының және коммуникациялардың сызбалары. Процестің физика-химиялық негіздері
			З 1-2 Шикізат беру, азот және фосфор қышқылын газтектес аммиакпен бейтараптау, аммоний фосфаты мен қорытпасын хлорлы калиймен араластыру, дайын өнім шығуын бақылау аммиак селитрасын, аммоний фосфаты, сұйық аммиак, хлорлы калий мен ретурды араластыру және нитроаммофоска алумен бір уақытта түйіршіктеу;	Технологиялық процестерде қарастырылмаған өзгерістерді/ параметрлер ауытқуын анықтаудағы дербестік және жауапкершілік	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу.	Нитрофоска өндірісінің негізгі және қосалқы жабдықтары. Типтері, жұмыс сипаттамалары. Техникалық нұсқаулар / оларға қызмет көрсету бойынша нұсқаулықтар/нұсқаулар. Нақты жұмыс орнындағы өндірістің технологиялық сызбалары Физика-химиялық негіздері және реттеу ережелері Нитрофоска өндірісінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары және қосалқы құрылғылар. Қызмет көрсету және тексеру бойынша техникалық нұсқаулықтар.
			З 1-3 Өнімнің: ыдырау, орнынан қозғалу, аммонизациялану, кептірілу, түйіршіктелу, салқындатылу, таратылу, бөлшектену сатыларындағы технологиялық өндірістің параметрлерін бақылау Процеске қатысатын біліктілігі төмендеу жұмыскерлердің жұмысын үйлестіру	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы.Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
Ф 2	Азот, фосфор қышқылдары, газ тектес аммиак, аммиак селитрасы, хлорлы калий	Бақылау-өлшеу құралдары мен құралдар – шығысты өлшегіштер, деңгей өлшегіштер, температура бергіштер. Тарату жүйелері, араластығыштар, айналдырғыштар. Шнек-араластырғыштар, мөлшерлегіштер, тасымалдағыштар, аммондау реакторлары. Араластырғыштар, кептіру және салқындату барабандары, оттықтар, селкілдеткіштер, шнек-түйіршіктегіштер, үккіштер.	З 2-1 Нитроаммофоска өндірісінің негізгі жабдығына қосылған жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика және коммуникациялар құралдарының жағдайын тексеру Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдаулардың нәтижелері бойынша нитроаммофоска өндірісінің технологиялық процесінің параметрлерін реттеу.	Нитрофоска өндірісінің барлық сатыларында параметрлерді бақылау бойынша жұмысты өздігінен ұйымдастыру Өзі оқуға және басқаларды оқытуға жауаптылық.	Жабдыққа қарапайым жөндеу жүргізу және жұмысын түзету Еңбек құралы мен заттарын пайдалану Жабдыққа әр түрлі жағдайларда қызмет көрсететін персоналдың жұмысын ұйымдастыру	Қызмет көрсетілетін жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының қолданылуы және жұмыс істеу қағидасы. Бекіту арқаулығының және коммуникациялардың сызбалары. Процестің физика-химиялық негіздері
			З 2-2 Жабдықтарды, шнек-араластырғыштарды, мөлшерлегіштерді, тасымалдағыштарды, аммондау реакторларын, араластырғыштарды, реакторларды, кептіру және салқындату барабандарын, оттықтарды, селкілдеткіштерді, шнек-түйіршіктегіштер мен басқа жабдықтарды іске қосуға, тоқтатуға және жөндеуге дайындауға басшылық; жабдықты жөндеуден қабылдап алу Жабдықтардың, бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика құралдары мен коммуникаия құралдарының жағдайын тексеру, жабдыққа қарапайым жөндеу жүргізу, технологиялық журналда жазбалар жасау	Технологиялық процестерде қарастырылмаған өзгерістерді/ параметрлер ауытқуын анықтаудағы дербестік және жауапкершілік	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу.	Нитрофоска өндірісінің негізгі және қосалқы жабдықтары. Типтері, жұмыс сипаттамалары. Техникалық нұсқаулар / оларға қызмет көрсету бойынша нұсқаулықтар/нұсқаулар. Нақты жұмыс орнындағы өндірістің технологиялық сызбалары Физика-химиялық негіздері және реттеу ережелері Нитрофоска өндірісінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары және қосалқы құрылғылар. Қызмет көрсету және тексеру бойынша техникалық нұсқаулықтар.
Ф 3	Азот, фосфор қышқылдары, газ тектес аммиак, аммиак селитрасы, хлорлы калий	Химия-аналитикалық аппаратура және сынамалар іріктеу мен талдау құралдары	З 3-1 Шикізаттың және электр энергиясының шығысын бақылау; бу, су, азот қышқылы, фосфор қышқылы, аммиак, қысым және температураның берілуін бақылау. Сынамаларды іріктеу, шикізат пен нитроаммофосканың дайын топтамасы сапасының сәйкестігіне талдаулар және зерттеулер жүргізу	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
			З 3-2 Дайын өнімді буып-түю және тиеп жөнелту; дайын өнімдегі ылғалды және негізгі заттың болуын анықтау	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
			З 3-3 зертханалық талдау және көзбен шолып бақылау бойынша өнім сапасын бақылау - басқа өндірістік учаскелермен жұмысты үйлестіру; - біліктілігі төмендеу аппаратшыларға басшылық; - технологиялық журналға жазба түсіру.	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар..

8-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек затыі	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Газ тектес азот, кальций карбиді, далалық шпат	үккіштер, элеваторлар, шнектер, бункерлер, қоректендіргіштер, түтікті сабындықтар, жүктеу цилиндрлері. Цианамид пештер, салқындатқыштар, шнекті тасымалдағыштар, вагонетка	З 1-1 Біліктілігі жоғары аппаратшының басшылығымен азоттаудың технологиялық процесінің жекелеген сатыларын жүргізу. Шикізатты дайындау және тиеу, өнімді түсіру. Цианамид блоктарды, жабдықты тазарту. Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету.	Пештерге шихта жүктеуге қатысу, оны дірілдеткіштің көмегімен тығыздау. Электротокқа пешті қосуға жауаптылық. Электр тогымен пеште шихта қызуын қамтамасыз етеді. Аппараттарды жұмысқа дайындауға жауаптылық.	Азоттаудың әрбір учаскесінде жабдықтың ағымдағы жағдайын анықтау және жұмыс журналын сапалы жүргізу. Аспаптармен және еңбек құралдарымен жұмыс. Күрделі емес жөндеуді орындау	Жалпы химия, химия өндірісінде еңбек қауіпсіздігі бойынша базалық білім. Азоттаудың мәні Кальций карбиді, кальций цианамиді, азоттың физика-химиялық және технологиялық қасиеттері Қысым астында, жоғары температурадағы жабдық жұмысы жағдайында қауіпсіздік техникасы
			З 1-2 Электродтарды орнату мен алып тастауды бақылау. Газ немесе ерітінді, қаныққан буларды қабылдау, құрамбірліктерді араластыру, жоғары және орташа температура жағдайында конверсия.	Міндеттердің орындалуына жеке жауаптылық.	Алынған өнімді қажетті шоғырға дейін жеткізу және дайын өнмді өндіріске, қоймаға, теміржол цистерналарына немесе тоғанақтауға беру.	Орау материалдарының түрі, шикізат пен дайын өнімге қойылатын техникалық шарттар, шикізатты және өнімдерді сақтау тәсілдері мен шарттары, ылғалды анықтау әдістемесі
			З 1-3 Кальций цианамидін алу мақсатында жоғары температура жағдайында цианамид пештерінде азотпен кальций карбидіне әсер ету параметрлерін бақылау. Процеске қатысатын біліктілігі төменірек жұмыскерлердің жұмысын үйлестіру.	Пеш жұмысына өзіндік бақылау. Оларды іске қосуға дайындау. Ағымдағы процестің технологиялық регламентке сәйкестігіне жауаптылық.	Өндірістің технологиялық теңгерімін жасау. Жабдыққа күрделі емес жөндеу жүргізу	Химия өндірісінде термикалық процестер жүргізу негіздері. Өндіріске қосылған құрылғылар, жабдықтар. Жұмыс орнындағы еңбек қауіпсіздігі техникасы
Ф 2	Газ тектес азот, кальций карбиді, далалық шпат	Бақылау-өлшеу құралдары мен құрылғылар - деңгей өлшегіштер, шығын өлшегіштер.Температура, қысым бергіштері. Үккіштер, элеваторлар, шнектер, бункерлер, қоректендіргіштер, түтікті сабындықтар, жүктеу цилиндрлері. Цианамид пештер, салқындатқыштар.	З 2-1 Жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика құралдары мен кальций цианамидін өндіретін негізгі жабдыққа қосылған коммуникациялар жағдайын тексеру. Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдаулардың нәтижелері бойынша кальций цианамиді өндірісінің технологиялық процесінің параметрлерін реттеу.	Жабдықтарды тексеруді өзі ұйымдастырады, жұмыс жағдайы мен оның күтпеген өзгерістеріне талдау жасайды. Технологиялық регламентпен көзделген параметрлерге бақылау жүргізуді өзі ұйымдастырады; құрамбірліктердің аппаратқа берілу жылдамдығы, температура (кейбір жағдайда салқындатуды пайдаланып), шоғырлану және т.б.	Түрлі жағдайларда жұмысты бағалай және ұйымдастыра алатынын, еңбек заттары мен құралдарын пайдалану дағдысы бар екенін көрсетеді. Стандартты және қарапайым біртекті прақтикалық міндеттерді шешу. Білімі және практикалық тәжірибесі негізінде өзіне белгілі әс-әрекет жасау тәсілдерін таңдау. Жабдыққа күрделі емес жөндеу жүргізу.	Қызмет көрсетілетін жабдықтардың, бақылау-өлшеу құралдарының қолданылу мақсаты мен жұмыс қағидасы коммуникациялар және арқаулық сызбасы
			З 2-2 Азоттың үздіксіз келіп түсуі, тазалығы мен қысымын бақылау және реттеу, электродтарға электр энергиясының берілуі, пештердегі температура, бекітпе мен электродтардың бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және көзбен шолып бақылау бойынша жағдайы. Жабдықты жөндеуден қабылдау Жабдық, бақылау-өлшеу құралдары, автоматика құралдары мен коммуникаия құралдарының жағдайын тексеру, жабдыққа қарапайым жөндеу жүргізу, технологиялық журналда жазба жүргізу.	Ағымдағы жағдайда шешуде, қол астындағы қызметкерлерге міндеттерді анықтауда өзіндік әрекет, қабылданатын шешімге, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптарды орындауға жауаптылық.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті	Кальций цианамидін өндіру технологиясы. Есептеу материалдары, қоспалар/шихтовкалар құрастыру жөніндегі нұсқаулықтар/әдістемелер, регламенттер. Кальций цианамиді сапасына қойылатын талаптар. Сынамалар іріктеу және дайындау әдістемесі, талдаулар және зерттеулер жүргізу
Ф 3	Газ тектес азот, кальций карбиді, далалық шпат	Сынамаларды іріктеу және талдауға арналған химия-аналитикалық аппаратура және құралдар	З 3-1 Шикізат пен электр энергиясының шығысын, бу, су, азот берілуін бақылау. Сынымалар іріктеу, шикізаттың сәйкестігіне және кальций цианамидінің дайын топтамасының сапасына талдау және зерттеу жүргізу.	Жабдықтарды тексеруді өзі ұйымдастырады, жұмыс жағдайы мен оның кездесуі мүмкін өзгерістеріне талдау жасайды. Технологиялық регламентпен көзделген параметрлерге бақылау жүргізуді өзі ұйымдастырады: құрамбірліктердің аппаратқа берілу жылдамдығы, температура (кейбір жағдайда салқындатуды пайдаланып), шоғырлану және т.б.	Түрлі жағдайларда жұмысты бағалай және ұйымдастыра алатынын, еңбек заттары мен құралдарын пайдалану дағдысы бар екенін көрсетеді. Стандартты және қарапайым біртекті прақтикалық міндеттерді шешу. Білімі және практикалық тәжірибесі негізінде өзіне белгілі әс-әрекет жасау тәсілдерін таңдау. Жабдыққа күрделі емес жөндеу жүргізу.	Негізгі және қосалқы жабдықтардың, бақылау-өлшеу құралдарының құрылымы мен жұмыс қағидасы Коммуникациялар және арқаулық сызбасы.
			З 3-2 Дайын өнімді орау және тиеу; дайын өнімде негізгі заттек пен ылғал болуын анықтау	Ағымдағы жағдайды шешуде, қол астындағы қызметкерлерге міндеттерді анықтауда өзіндік әрекет, қабылданатын шешімге, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылық.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті	Кальций цианамидін өндіру технологиясы. Есептеу материалдары. Қоспалар/шихтовкалар құрастыру жөніндегі нұсқаулықтар/әдістемелер, регламенттер. Кальций цианамиді сапасына қойылатын талаптар. Сынамалар іріктеу және дайындау әдістемесі, талдаулар және зерттеулер жүргізу
			З 3-3 Зертханалық талдау және көзбен шолып бақылау бойынша өнім сапасын бақылау: - басқа өндірістік учаскелермен әрекетті үйлестіру; - біліктілігі төменірек басқа аппаратшылаға басшылық жасау - технологиялық журналға жазба түсіру.	Пеш жұмысына өзіндік бақылау. Оларды іске қосуға дайындау. Ағымдағы процестің технологиялық регламентке сәйкестігіне жауаптылық.	Өндірістің технологиялық теңгерімін жасау. Жабдыққа күрделі емес жөндеу жүргізу	Химия өндірісінде термикалық процестер жүргізу негіздері. Өндіріске қосылған құрылғылар, жабдықтар. Жұмыс орнындағы еңбек қауіпсіздігі техникасы.

9-кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек заты	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Табиғи газ, азот сутегі қоспасы, бу	Құбыржолы, құбырлы сығымдағыш, табиғи газды айырғыш, табиғи газды бумен араластырғыш, күкіртті қосылыстарды сіңіргіш. Қыздырғыштар, риформинг реакторы, синтез бағанасы, тоңазытқыштар, айналдыру сорғысы, сығымдағыш, аммиак өткізгіш	З 1-1 Біліктілігі жоғарылау аппаратшының басшылығымен аммиак синтезі технологиялық процесінің жекелеген сатыларын жүргізу. Шикізат дайындау және тиеу, өнімді түсіру. Технологиялық жабдыққа және жұмыс орнына қарапайым қызмет көрсету.	Газды немесе ерітіндіні қабылдауға, булармен қанықтыруға және құрамбірліктерді араластыруға қатысу. Күрделі емес жабдықты жөндеу жүргізуге дайындауға жауаптылық Аппараттарды жұмысқа дайындауға жауаптылық	Азоттаудың әр учаскесінде жабдықтың ағымдағы жағдайын анықтау және жұмыс журналын сапалы жүргізу. Құрал-саймандармен және еңбек құралдарымен жұмыс Күрделі емес жөндеуді орындау	Жалпы химия, химия өндірісіндегі еңбек қауіпсіздігі бойынша базалық білім. Азоттаудың мәні. Аммиактың, азоттың физика-химиялық қасиеттері. Жабдықтың қысыммен, жоғары температурада жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы. Аммиак шығаратын кәсіпорындардағы қауіпсіздік техникасы және өнеркәсіптік санитария.
			З 1-2 Көміртегінің қос тотығынан, оттегі, оттегі-ауа қоспасы және судан тазартылған газдың берілуін бақылау және реттеу. Газды немесе ерітіндіні қабылдау, булармен қанықтыру, құрамбірліктерді араластыру, жоғары немесе орташа температурада конверсия.	Міндеттердің орындалуына жеке жауаптылық.	Дайын өнімді өндіріске, қоймаға, теміржол цистерналарына беру.	Шикізатқа және дайын өнімге қойылатын техникалық шарттар, шикізатты және өнімдерді сақтау тәсілдері мен шарттары, ылғалды анықтау әдістемесі.
			З 1-3 Негізгі және қосалқыі жабдықтар жұмысының параметрлері мен процесс параметрлерін бақылау: конвертацияланған газдың шығуы және сапасы, газда және өндірістің жанама өнімдерінде алынатын өнімдердегі құрамбірліктер, ылғал мен қосымдар мазмұны, өндіріс үшін сутегі мен синтез-газ. Процеске қатысатын біліктілігі төменірек жұмыскерлердің қызметін үйлестіру	Бастапқы құрамбірліктердің қажетті санын өзіндік есептеу Табиғи газдың СО-дан және СО2-ден толық тазаруын қамтамасыз етеді; Сілтінің қайта оңалуын бақылайды. Ағымдағы процестің технологиялық регламентке сәйкестігіне жауаптылық.	Өндірістің технологиялық теңгерімдерін жасау. Жабдықты күрделі емес жөндеу.	Химия өндірісінде термикалық процестер жүргізу негіздері. Өндіріске қосылған құрылғылар, жабдықтар. Айырғыштар мен буландыру бағаналарында газдарды қосымдардан тазарту әдістері. Аммиак өндіретін кәсіпорындардағы қауіпсіздік техникасы және өнеркәсіптік санитария.
Ф 2	Табиғи газ, азот сутегі қоспасы, бу	Азот сутекті қоспаның шығынын, жылу алмастырғышта сұйықтық деңгейін, аммиак буландырғышта сұйықтық деңгейін, аммиакты буландырғыштан кейін салқындатылған аммиак температурасын, төгу сиымдылығында қысым реттеуді бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптары.	З 2-1 Жабдық, бақылау-өлшеу құралдары, автоматика құралдары және кальций цианамидін өндіретін негізгі жабдыққа қосылған коммуникациялардың жағдайын және аммиак синтезі үшін бу-газ, газ бен ауаның қажетті мөлшері және басқа құрамбірліктердің есептік қатынасының сәйкестігінтексеру	Жабдықтарды тексеруді өзі ұйымдастырады, жұмыс жағдайы мен оның күтпеген өзгерістеріне талдау жасайды. Сиымдылықтарда деңгейді ұстауды, сорғылардың қысым беруін қамтамасыз етеді.	Жұмысты әр түрлі жағдайларда бағалап, ұйымдастыра білу, еңбек заттары мен құралдарын пайдалана білу дағдысын көрсетеді.	Қызмет көрсетілетін негізгі және қосалқы жабдықтардың, бақылау-өлшеу құралдарының құрылымы және жұмыс қағидасы. Коммуникациялар және арқаулық сызбасы.
			З 2-2 Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдау нәтижелері бойынша аммиак өндірісінің технологиялық процесінің параметрлерін реттеу.	Технологиялық регламентпен көзделген параметрлерге бақылау жүргізуді өзі ұйымдастырады; құрамбірліктердің аппаратқа берілу жылдамдығы, температура (кейбір жағдайда салқындатуды пайдаланып), шоғырлану және т.б.	Стандартты және қарапайым біртекті прақтикалық міндеттерді шешу. Білімі және практикалық тәжірибесі негізінде өзіне белгілі әс-әрекет жасау тәсілдерін таңдау. Күрделі емес жөндеулерді орындау.	Аммиак өндіретін кәсіпорындардағы қауіпсіздік техникасы және өнеркәсіптік санитария
			З 2-3 Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және көзбен шолып қадағалау бойынша учаскеге газдың үздіксіз келіп түсуін, тазалығы мен қысымын бақылау және реттеу. Жабдықты жөндеуден қабылдау. Жабдықтың, бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика құралдары мен коммуникация құралдарының жағдайын тексеру; жабдыққа күрделі емес жөндеу жүргізу, технологиялық журналға жазбалар жасау	Ағымдағы жағдайды шешуде, қол астындағы қызметкерлерге міндеттерді анықтауда өзіндік әрекет, қабылданатын шешімге, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуына жауаптылық.	Алға қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті; Сынамаларды іріктеу	Сынамалар іріктеу ережелері және талдаулар жүргізу әдістемесі. Есептеу материалдары, қоспалар/шихтовкалар құрастыру жөніндегі нұсқаулықтар/әдістемелер, регламенттер. Аммиак сапасына қойылатын талаптар. Сынамалар іріктеу және дайындау әдістемесі, талдаулар және зерттеулер жүргізу.
Ф 3	Табиғи газ, азот сутегі қоспасы, бу	Сынамаларды іріктеу және талдауға арналған химия-аналитикалық және техникалық құралдар	З 3-1 Шикізат пен электр энергиясының шығысын; газ, бу, су берілуін бақылау. Сынамаларды іріктеу, шикізат пен аммиактың дайын топтамасы сапасының сәйкестігіне талдаулар және зерттеулер жүргізу	Ректификаттау қондырғысының, салқындату стансасының, синтездеу бағанасының, сіңіргіштің, регенераторлардың, ауаны құрғату қондырғысының, желдеткіштердің, жылу алмастырғыштардың және т.б. жұмысын тұрақты бақылауды қамтамасыз етеді. Өзінің оқуы мен басқалардың оқуына жауаптылық.	Жабдыққа қарапайым жөндеу жүргізу және жұмысын түзету Еңбек құралы мен заттарын пайдалану Жабдыққа әр түрлі жағдайларда қызмет көрсететін персоналдың жұмысын ұйымдастыру	Қызмет көрсетілетін жабдықтардың, бақылау-өлшеу құралдарының қолданылу мақсаты мен жұмыс қағидасы. Бекіту арқаулығы мен коммуникациялар сызбасы Аммиактың физика-химиялық қасиеттері. Жұмыс орнындағы қауіпсіздік техникасы.
			З 3-2 Дайын өнімді жөнелту; дайын өнімде ылғал мен негізгі заттектің болуын анықтау	Аммиақ синтезінің технологиялық процестерінде көзделмеген өзгерістерді/ қысым астында параметрлер ауытқуын анықтаудағы дербестік және жауаптылық, реттеу, апатты жағдайларда тоқтату жөнінде шешім қабылдау. Жабдықты іске қосуға және тоқтатудға дайындауды қамтамасыз етеді.	Жұмыс жағдайын және онда болуы мүмкін өзгерістерді өз бетімен талдауды талап ететін практикалық міндеттердің түрлі типтерін шешу. Жабдыққа күрделі емес жөндеу жүргізу.	Нитрофоска өндірісінің негізгі және қосалқы жабдықтары. Типтері, жұмыс сипаттамалары. Техникалық нұсқаулар / оларға қызмет көрсету бойынша нұсқаулықтар/нұсқаулар. Аммиак синтезінің физика-химиялық негіздері және реттеу ережелері. Нитрофоска өндірісінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары және қосалқы құрылғылар. Қызмет көрсету және тексеру бойынша техникалық нұсқаулықтар.
			З 3-3 Зертханалық талдау және көзбен шолып бақылау бойынша өнім сапасын бақылау: - басқа өндірістік учаскелермен жұмысты үйлестіру; - біліктілігі төменірек аппаратшыларға басшылық; - технологиялық журналға жазба жасау.	Ұйымдастырушылық-басқарушылық қабілет, үнемі білімін жетілдіру	Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу. Бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижелерін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері; Негізгі және көмекші жабдықтың құрылымы, жұмыс істеу қағидасы. Шикізатқа және дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар. Аммиак шығаратын кәсіпорындардағы қауіпсіздік техникасы және өнеркәсіптік санитария.

«Азот өнімдерін өндіру
аппаратшылары» кәсіби
стандартына 5-қосымша

Келісу парағы

Ұйымның атауы	Келісілген күні
1. Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі	2013 жылғы 23 желтоқсандағы № 04-3-1-22/16719

1. Осы кәсіби стандарт
___________________________________________________________ тіркелді.
Кәсіби стандарт Кәсіби стандарттар тізіліміне тіркеу №_________ болып
енгізілді.
Хат (хаттама) № ______________ Күні ___________________