Об утверждении Инструкции по организации прокурорского надзора за соблюдением законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы

Приказ Генерального Прокурора Республики Казахстан от 6 января 2014 года № 2. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 февраля 2014 года № 9121. Утратил силу приказом Генерального Прокурора Республики Казахстан от 6 января 2015 года № 7

Сноска. Утратил силу приказом Генерального Прокурора РК от 06.01.2015 № 7 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В целях совершенствования работы по организации прокурорского надзора за соблюдением законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы, руководствуясь подпунктом 4) статьи 11 Закона Республики Казахстан «О Прокуратуре», ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по организации прокурорского надзора за соблюдением законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы.
2. Признать утратившим силу приказ Генерального Прокурора Республики Казахстан № 93 от 13 августа 2012 года «Об утверждении Инструкции об организации прокурорского надзора за соблюдением законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы» (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7872, опубликован 12 сентября 2012 года в газетах «Егемен Қазақстан» № 598-602 и «Казахстанская правда» № 306-307).
3. Начальнику Департамента по надзору за соблюдением прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание (Исаков Н.А.) принять меры к государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
4. С настоящим приказом ознакомить начальников и сотрудников структурных подразделений, ведомств и учреждений Генеральной прокуратуры, направить прокурорам областей и приравненным к ним прокурорам.
5. Контроль за исполнением приказа возложить на курирующего заместителя Генерального Прокурора Республики Казахстан.
6. Настоящий приказ вводится в действие со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Генеральный Прокурор
Республики Казахстан А. Даулбаев

УТВЕРЖДЕНА
приказом
Генерального Прокурора
Республики Казахстан
от 6 января 2014 года № 2

ИНСТРУКЦИЯ
по организации прокурорского надзора за соблюдением законности
при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных
учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест
лишения свободы

1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по организации прокурорского надзора за соблюдением законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы (далее - Инструкция) разработана в соответствии с Конституцией, Уголовным, Уголовно-процессуальным, Уголовно-исполнительным кодексами, Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях, законами Республики Казахстан «О Прокуратуре», «О порядке и условиях содержания лиц в специальных учреждениях, обеспечивающих временную изоляцию от общества» и другими нормативными правовыми актами Республики Казахстан и детализирует порядок осуществления надзора за соблюдением прав лиц, помещенных в специальные учреждения в ходе уголовного процесса, производства по делу об административном правонарушении, отбывающих уголовное наказание, освобожденных условно-досрочно от отбывания наказания, а также лиц, в отношении которых установлен административный надзор.
2. Заместители Генерального Прокурора, начальник Департамента по надзору за соблюдением прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание Генеральной прокуратуры, прокуроры областей и приравненные к ним прокуроры, прокуроры городов и районов обеспечивают высший надзор за точным и единообразным применением законов, указов Президента Республики Казахстан и иных законодательных актов в исправительных учреждениях, следственных изоляторах и органах Комитета уголовно-исполнительной системы, специальных приемниках, изоляторах временного содержания, подразделениях общественной безопасности Министерства внутренних дел Республики Казахстан и следственных изоляторах Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, принимают меры по выявлению и устранению любых нарушений законности.
3. Надзор за законностью при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы обеспечивает соблюдение норм уголовного, уголовно-исполнительного, уголовно-процессуального, административного законодательства, других нормативных правовых актов при исполнении уголовных наказаний, иных мер уголовно-правового воздействия, производства по делам об административных правонарушениях, защиту конституционных прав, свобод и законных интересов задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных, освобожденных условно-досрочно от отбывания наказания, а также лиц, в отношении которых установлен административный надзор, соблюдение порядка и условий содержания в специальных и исправительных учреждениях, исполнения законодательства, регулирующего порядок реабилитации репрессированных лиц, выплаты им денежных компенсаций и предоставления льгот.
4. Основные понятия и условные обозначения, используемые в настоящей Инструкции:
1) Департамент по надзору за соблюдением прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание - Департамент;
2) прокурор области – прокурор области, городов Астана, Алматы, Главный военный прокурор, Главный транспортный прокурор;
3) сотрудник департамента – должностное лицо департамента по надзору за соблюдением прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание Генеральной прокуратуры Республики Казахстан;
4) помощник прокурора области – помощник или старший помощник прокурора области по надзору за соблюдением прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание;
5) сотрудник управления - начальник, заместитель начальника, старший прокурор, прокурор управления прокуратуры области и приравненной к ней по надзору за соблюдением прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание;
6) прокурор – городской, районный прокурор, транспортный и военный прокурор, его заместители, старшие помощники и помощники прокурора;
7) зональный принцип надзора – закрепление за сотрудником Департамента осуществления контроля за деятельностью отдельных прокуратур областей по обеспечению исполнения требований настоящей Инструкции;
8) предметный принцип надзора – закрепление за сотрудником Департамента проведения анализа и обобщения, разработки методики проверки состояния прокурорского надзора и законности по исполнению отдельных вопросов законодательства, регулирующих исполнение уголовных наказаний, порядка и условий содержания задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных;
9) сотрудник – сотрудник уголовно-исполнительной системы, органов внутренних дел (далее - ОВД) и Комитета национальной безопасности (далее - КНБ);
10) задержанный – лицо, в отношении которого применена мера принуждения, выражающееся в кратковременном, не более 72 часов, ограничении личной свободы человека в целях пресечения правонарушения или обеспечения производства по уголовным, гражданским или административным делам, а также применения иных мер принудительного характера, и осуществляемую уполномоченными государственными органами, должностными и иными лицами на основании и в порядке, предусмотренными законом;
11) подозреваемый - лицо, в отношении которого на основаниях и в порядке, установленных уголовно-процессуальным законодательством, возбуждено уголовное дело в связи с подозрением его в совершении преступления, о чем ему объявлено следователем, дознавателем, либо осуществлено задержание, либо применена мера пресечения до предъявления обвинения;
12) обвиняемый – лицо, в отношении которого вынесено постановление о привлечении в качестве обвиняемого, а также лицо, в отношении которого составлен и утвержден начальником органа дознания протокол обвинения или протокол упрощенного досудебного производства либо следователем составлен протокол упрощенного досудебного производства;
13) специальный приемник (далее - спецприемник) - специальное учреждение органов внутренних дел, предназначенное для приема и содержания лиц, подвергнутых административному аресту;
14) административно-арестованный – лицо, в отношении которого судом применен административный арест;
15) следственно-арестованный - подозреваемый или обвиняемый, в отношении которого судом в качестве меры пресечения избран арест;
16) изолятор временного содержания (далее - ИВС) - специальное учреждение, предназначенное для содержания под стражей лиц, задержанных по подозрению в совершении преступлений, а также в установленных статьей 152 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан (далее – УПК) случаях обвиняемых, подсудимых и осужденных;
17) следственный изолятор (далее - СИ) – специальное учреждение, предназначенное для содержания подозреваемых и обвиняемых в совершении преступления, в отношении которых в качестве меры пресечения применен арест, осужденных, оставленных для выполнения работ по хозяйственному обслуживанию, а также направленных для обеспечения правопорядка в исправительном учреждении и переведенных в порядке статьи 68 Уголовно-исполнительного кодекса Республики Казахстан (далее – УИК);
18) специальное учреждение – специальный приемник, изолятор временного содержания и следственный изолятор;
19) исправительное учреждение - тюрьма, колония общего, строгого и особого режима, воспитательная колония и колония-поселение, где отбывают наказание осужденные к лишению свободы;
20) осужденный – обвиняемый, в отношении которого вынесен обвинительный приговор;
21) подучетный – лицо, осужденное к наказанию, не связанному с лишением свободы, условно осужденное, состоящее на учете в уголовно-исполнительной инспекции Комитета уголовно-исполнительной системы;
22) УДООН - условно-досрочное освобождение (далее - УДО) от отбывания наказания;
23) поднадзорный - лицо, в отношении которого судом установлен административный надзор, в соответствии с Законом Республики Казахстан «Об административном надзоре за лицами, освобожденными из мест лишения свободы»;
24) служба пробации - служба в уголовно-исполнительной инспекции, осуществляющая комплекс мер социально-правового характера в отношении условно осужденного в период испытательного срока и нахождения под пробационным контролем для дальнейшей коррекции их поведения с целью предупреждения совершения ими новых преступлений;
25) электронное средство слежения (электронный браслет) – электронное устройство для обеспечения надлежащего контроля и получения информации о месте нахождения лица, осужденного к наказанию, не связанному с лишением свободы, условно осужденного, состоящего на учете в уголовно-исполнительной инспекции Комитета уголовно-исполнительной системы;
26) чрезвычайное происшествие – стихийное бедствие природного или техногенного характера, факт совершения задержанными, административно- и следственно-арестованными, осужденными группового (два и более лиц) неповиновения требованиям администрации специальных и исправительных учреждений, членовредительства, захвата заложника, погрома (умышленного уничтожения имущества), массового беспорядка, побега, коллективного отказа от выполнения оплачиваемых видов работ, от приема пищи, применения сотрудниками пыток, недозволенных мер воздействия, специальных средств в отношении задержанного, административно- и следственно-арестованного, осужденного, совершения сотрудниками и работниками Республиканского государственного предприятия «Енбек» преступлений и правонарушений коррупционного характера, насильственная смерть лица, содержащегося в специальном или исправительном учреждении;
27) спецсообщение – немедленное (в течение 3-х часов) электронной или факсимильной связью сообщение о чрезвычайном происшествии;
28) комплексная проверка - прокурорская проверка в целом состояния законности при исполнении уголовных наказаний, связанных с лишением свободы, состояния взаимодействия администрации исправительного учреждения с местными исполнительными и правоохранительными органами;
29) специалист - лицо, обладающее специальными познаниями в той или иной сфере деятельности (здравоохранении, финансов, охране труда, социальном, противопожарном, санитарно-эпидемиологическом направлении и т.д.);
30) УИИ - уголовно-исполнительная инспекция Комитета уголовно-исполнительной системы;
31) ПОБ ОВД - подразделение общественной безопасности органов внутренних дел;
32) РГП «Енбек» - Республиканское государственное предприятие уголовно-исполнительной системы «Енбек» и его филиалы;
33) штрафные помещения - штрафной изолятор (далее - ШИЗО), помещение камерного типа (далее - ПКТ), одиночная камера (далее - ОК), карцер, дисциплинарный изолятор (далее - ДИЗО).
5. Приоритетными направлениями деятельности органов прокуратуры при организации надзора за соблюдением прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание являются:
1) координация деятельности правоохранительных органов по борьбе с коррупцией, организованной преступностью, религиозным экстремизмом, незаконным оборотом наркотических средств в специальных и исправительных учреждениях;
2) соблюдение конституционных прав и свобод задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных, лиц УДООН и поднадзорных;
3) соблюдение законодательства, направленного против пыток, а также обеспечение задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных, условиями содержания, приближенными к Минимальным стандартным правилам обращения с заключенными, принятым на первом Конгрессе ООН 30 августа 1955 года;
4) соблюдение законодательства, направленного на адаптацию лиц, освобожденных из мест лишения свободы;
5) состояние законности использования бюджетных средств, выделяемых на содержание задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных.
6. Прокурорский надзор обеспечивается на основе ежеквартального анализа состояния законности в ПОБ ОВД, УИИ, специальных и исправительных учреждениях.
7. Проверки состояния законности в деятельности специальных и исправительных учреждений, УИИ, ПОБ ОВД, органов социальной защиты населения проводятся на основании постановления о назначении проверки, в соответствии с планами работ, по заданиям и поручениям руководства Генеральной и областных прокуратур, фактам чрезвычайных происшествий, публикациям в средствах массовой информации, обращениям физических и юридических лиц.
В ходе проверки дается оценка состоянию законности в деятельности поднадзорных органов и эффективности прокурорского надзора.
8. Прокурор в пределах своей компетенции, с целью безотлагательного реагирования на явное нарушение законности, прав и законных интересов задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных, проверяет в любое время суток ПОБ ОВД, УИИ, специальные и исправительные учреждения.
При необходимости к проверкам привлекаются специалисты.
Регистрации в территориальных подразделениях Комитета по правовой статистике и специальным учетам подлежат постановления о проведении проверок субъектов частного предпринимательства.
Результаты проверки оформляются в виде справки, в которой отражаются место и время проведения проверки, должность, фамилия, имя, отчество проверяющего, выявленные нарушения законности, недостатки и упущения в работе, причины и условия, способствовавшие этому, предлагаемые варианты реализации результатов проверок, пути и способы их устранения.
9. Со справкой о результатах проверки ознакамливаются первые руководители проверяемого органа либо исполняющие их обязанности, а также прокурор, обеспечивающий надзор за деятельностью этого органа.
10. Результаты плановых мероприятий и проверок регулярно рассматриваются на оперативных совещаниях, коллегиях прокуратур областей либо Координационных советах по обеспечению законности, правопорядка и борьбы с преступностью.
11. В Генеральной прокуратуре на постоянной основе заслушиваются прокуроры областей и их заместители по вопросу соблюдения прав лиц, задержанных, административно-арестованных, содержащихся под стражей, отбывающих уголовное наказание, УДООН и поднадзорных.
12. Акты прокурорского надзора, адресованные в органы, учреждения и ведомства, должностным лицам областного уровня, направляются через прокуратуру области или приравненную к ней, центрального уровня - через Генеральную прокуратуру.
При этом устанавливается контроль над фактическим устранением выявленных нарушений законности.
По фактам оставления без надлежащего рассмотрения и реагирования актов прокурорского надзора, принимаются предусмотренные законом меры.
13. При проведении проверок изучается законность нормативных правовых актов, приказов и распоряжений, издаваемых органами уголовно-исполнительной системы, внутренних дел, КНБ по вопросам исполнения уголовных наказаний, содержания задержанных, административно-арестованных, следственно-арестованных и осужденных в специальных и исправительных учреждениях, а также осуществления контроля за поведением лиц УДООН и поднадзорных.
14. В органах прокуратуры в отношении лиц, состоящих на оперативно-профилактических учетах, заводятся надзорные производства.

2. Организация надзора за соблюдением законности при исполнении
наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и
осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения
свободы

Параграф 1. Организация надзора Департаментом

15. Сотрудниками Департамента:
1) в соответствии со Стратегическим, операционным и квартальными планами работы Генеральной прокуратуры и Департамента, во взаимодействии и в координации со структурными подразделениями Генеральной прокуратуры, нижестоящими прокуратурами, заинтересованными министерствами и ведомствами, на основе четкого разграничения должностных обязанностей и установления личной ответственности каждого за состоянием дел на порученном участке и по зонально-предметному принципу организуется и проводится постоянный и действенный надзор за соблюдением прав лиц, задержанных, административно-арестованных, содержащихся под стражей и отбывающих уголовное наказание, УДООН и поднадзорных в Республике;
2) осуществляется непосредственный надзор за законностью правовых актов Правительства Республики Казахстан, министерств и ведомств Республики Казахстан по вопросам исполнения уголовных наказаний и реабилитации граждан, в деятельности Комитета уголовно-исполнительной системы, Комитета административной полиции Министерства внутренних дел - по вопросам соблюдения законности в деятельности ИВС, спецприемников, а также при осуществлении контроля за поведением лиц УДООН и поднадзорных, КНБ Республики Казахстан – по вопросам соблюдения законности в деятельности СИ;
3) совместно с сотрудниками Департамента по надзору за законностью оперативно-розыскной деятельности обеспечивается законность по курируемым линиям деятельности, инициируются совместные проверки и во взаимодействии вырабатываются меры, направленные на обеспечение законности и правопорядка при исполнении уголовных наказаний и содержании лиц под стражей;
4) по представлениям прокуроров областей и обращениям осужденных изучается законность состоявшихся судебных постановлений, вынесенных при разрешении вопросов, связанных с исполнением приговоров, на предмет принесения протеста;
5) организуются и проводятся учебные семинары и совещания, совместные проверки и стажирование помощников прокуроров областей, помощников Главных военного и транспортного прокуроров, обеспечивающих надзор за соблюдением прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание, сотрудников управления, прокуроров, изучается и распространяется положительный опыт работы, вносятся предложения руководству Генеральной прокуратуры об ответственности нижестоящих прокуроров за упущения и недостатки в организации надзора;
6) проводится обобщение по обеспечению надзора за состоянием законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы, а также по приоритетным и зональным направлениям надзора, разрабатывается методика проверок;
7) по поручению руководства Генеральной прокуратуры проверяются обстоятельства чрезвычайного происшествия с выездом на место;
8) при проведении проверки на местах по фактам нарушения законности, требующим немедленного реагирования, самостоятельно выносятся акты прокурорского реагирования;
9) в целях изучения законности принятых решений территориальными прокурорами, должностными лицами правоохранительных и других государственных органов в регионах, а также судебных актов, по поручению руководства Генеральной прокуратуры истребуются уголовные, гражданские, административные дела и иные материалы.

Параграф 2. Организация надзора прокуратурами областей и
приравненными к ним

16. Прокурорами областей и их заместителями:
1) организуется и обеспечивается надзор за соблюдением прав лиц, задержанных, помещенных в специальные учреждения, отбывающих уголовное наказание, УДООН и поднадзорных;
2) принимается участие в комплексных проверках специальных и исправительных учреждений.
В ходе проведения указанных проверок проводится прием задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных, сотрудников и работников РГП «Енбек» по личным вопросам;
3) обеспечивается проведение своевременной проверки по фактам применения в специальных и исправительных учреждениях пыток, недозволенных мер воздействия, специальных средств сотрудниками к задержанным, следственно-арестованным и осужденным.
Поручается в течение десяти суток проверить законность решения об отказе в возбуждении уголовного дела по таким фактам;
4) оказывается содействие участникам национального превентивного механизма в их деятельности.
17. При поступлении информации о чрезвычайном происшествии в течение 3-х часов обеспечивается подготовка и направление спецсообщения в Департамент, в котором указывается: дата, время, место и обстоятельства чрезвычайного происшествия, причины, цели, способы, предметы и орудия, использованные при его совершении, общее количество лиц, принявших участие в нем с указанием фамилии, имени, отчества, статей по которым они привлекаются или осуждены, нахождение на оперативно-профилактическом учете (в случае 5 и более участников данные о них прилагаются к спецсообщению).
18. В целях обеспечения надлежащего надзора за законностью оперативно-розыскной деятельности в специальных и исправительных учреждениях акцентируется внимание на тесное взаимодействие соответствующих подразделений прокуратур областей.
При необходимости поручается проведение совместных проверок и анализов с выработкой мер по обеспечению надлежащего режима в специальных и исправительных учреждениях.
19. Помощниками прокуроров областей, сотрудниками управления:
1) обеспечивается надзор за законностью в деятельности департаментов Комитета УИС, РГП «Енбек», специальных и исправительных учреждений (при возложении таких полномочий распоряжением прокурора области), департаментов внутренних дел – за исполнением законов в специальных учреждениях, законодательства об осуществлении контроля за лицами УДООН и поднадзорными, КНБ – за исполнением законов в СИ, а также за применением законодательства о реабилитации жертв политических репрессий;
2) по согласованию с подразделением по надзору за законностью оперативно-розыскной деятельности прокуратуры области проверяется законность проводимых оперативно-розыскных мероприятий в специальных и исправительных учреждениях;
3) осуществляется непосредственный контроль за деятельностью прокуроров по исполнению пунктов 32-56 настоящей Инструкции.
Оказывается организационная и методическая помощь прокурорам в обеспечении надзора за соблюдением законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы, проводится стажирование и обучение в прокуратурах областей и приравненных к ним;
4) на постоянной основе проводится взаимодействие, планируются совместные мероприятия с общественными наблюдательными комиссиями по вопросам соблюдения прав задержанных, заключенных под стражу и отбывающих наказание в исправительных учреждениях;
5) незамедлительно проводятся проверки по всем обращениям членов общественных наблюдательных комиссий о нарушении прав лиц, содержащихся в специальных и исправительных учреждениях.
При выявлении нарушений законности принимаются меры прокурорского реагирования в отношении виновных должностных лиц.
20. При наличии сведений или поступлении обращения о применении в специальных и исправительных учреждениях пыток, недозволенных мер воздействия, специальных средств сотрудниками к задержанному, административно- и следственно-арестованному, осужденному, обеспечивается проведение проверки самостоятельно либо прокурором, органом уголовного преследования с вынесением процессуального решения.
По факту применения специальных средств к задержанному, административно- и следственно-арестованному, осужденному составляется заключение, утверждаемое курирующим заместителем прокурора области.
В заключении должны содержаться сведения о лице, месте, времени и обстоятельствах применения, а также данные о сотрудниках, применивших эти спецсредства, ссылка на нормативные правовые акты, регламентирующие применение специальных средств.
В резолютивной части заключения указываются выводы о законности либо нарушениях применения специальных средств.
К заключению прилагаются подтверждающие материалы.
21. Не реже одного раза в месяц проводятся проверки состояния законности в СИ, ИВС, а также в спецприемниках, расположенных в областных центрах.
При выявлении незаконно содержащихся под стражей лиц принимаются меры к немедленному их освобождению.
22. Проверки в ИВС и спецприемниках, расположенных в других населенных пунктах, проводятся в зависимости от состояния законности и соблюдения конституционных прав и свобод задержанных, административно- и следственно-арестованных.
При проведении проверки в специальных учреждениях проводится прием задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных и сотрудников по личным вопросам.
23. Организуется учет чрезвычайных происшествий и всех фактов применения оружия, специальных средств к задержанному, следственно-арестованному и осужденному, совершения покушения на побег (побега) из специальных и исправительных учреждений, членовредительства и суицида.
При получении информации о чрезвычайном происшествии незамедлительно (в течение часа) телефонной связью сообщается зональному сотруднику Департамента.
24. В СИ проверяется:
1) законность содержания под стражей подозреваемых, обвиняемых и осужденных с обращением внимания на соблюдение администрацией учреждения требований уголовно-процессуального законодательства в части своевременности уведомления соответствующих органов об истечении срока ареста обвиняемого и принятие решения о его освобождении из-под стражи;
2) соблюдение требований УПК в части своевременности направления прокурору жалобы следственно-арестованного;
3) обеспечение материально-бытовыми условиями и медико-санитарными услугами;
4) своевременность проведения медицинского освидетельствования на предмет наличия телесных повреждений при помещении следственно-арестованных, осужденных в следственный изолятор и каждом возвращении их после проведенных следственных действий и судебного разбирательства;
5) соблюдение требований нормативных правовых актов, противодействующих распространению туберкулеза среди следственно-арестованных и осужденных;
6) соответствие инженерно-технических средств охраны и зданий, предъявляемым требованиям;
7) состояние законности использования бюджетных средств, выделенных на содержание задержанных, следственно-арестованных и осужденных;
8) в течение 48 часов законность водворения следственно-арестованных в карцер;
9) своевременность возвращения следственно-арестованных из изоляторов временного содержания в следственный изолятор;
10) своевременность направления осужденных из следственных изоляторов в исправительные учреждения;
11) соблюдение требований законодательства, регулирующего вопросы раздельного размещения следственно-арестованных;
12) законность оставления осужденных для выполнения работ по хозяйственному обслуживанию;
13) своевременность и законность рассмотрения вопросов о переводе осужденных в колонию-поселение, условно-досрочном освобождении и замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания, направления злостных нарушителей режима содержания для отбытия наказания в исправительное учреждение;
14) законность наложения взысканий на подозреваемых, обвиняемых и осужденных, их поощрения;
15) соблюдение требований законодательства, регулирующего порядок рассмотрения обращений физических и юридических лиц.
25. В ходе проверок, при выявлении явных нарушений законности, требующих немедленного реагирования, вносятся акты прокурорского надзора.
26. Принимается обязательное участие при рассмотрении судом первой инстанции вопросов, связанных с исполнением приговора, в отношении осужденных, оставленных в СИ для выполнения хозяйственных работ, а также в судах апелляционной и кассационной инстанций при рассмотрении жалоб и протестов на судебные постановления, вынесенных при разрешении вопросов, связанных с исполнением приговора.
Распоряжением прокурора области участие в судах по вопросам, связанным с исполнением приговора, может быть возложено на соответствующее подразделение прокуратуры области и приравненной к ней, осуществляющее надзор за законностью судебных актов и представительству интересов государства по уголовным делам, либо прокуроров.
27. Проверки в ИВС и спецприемниках проводятся в соответствии с положениями пунктов 40-48 настоящей Инструкции.
28. Проверки в исправительных учреждениях проводятся в соответствии с положениями пунктов 33-39 настоящей Инструкции.
29. С целью обеспечения контроля за поведением лиц УДООН, поднадзорных, предупреждения рецидивной преступности раз в полугодие проводится сверка данных Комитета по правовой статистике и специальным учетам о количестве лиц, УДООН и поднадзорных, освободившихся из учреждений, в том числе других регионов, прибывшие по месту жительства, о совершенных ими повторных преступлений со сведениями Департаментов внутренних дел.
30. Ежеквартально проводится анализ обеспечения надзора за состоянием законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы.
31. Обобщается по итогам года применение законодательства, регулирующего вопросы реабилитации граждан от политических репрессий.

Параграф 3. Организация надзора городскими и районными
прокуратурами

32. Городскими и районными прокурорами:
1) осуществляется надзор за законностью в деятельности исправительных учреждений, ИВС, спецприемников, исполнения уголовных наказаний, не связанных с лишением свободы, и иных мер уголовно-правового воздействия, за соблюдением законодательства о порядке контроля за лицами УДООН и поднадзорными, исполнением законов, регламентирующих выплату денежных компенсаций реабилитированным гражданам и предоставлении им льгот;
2) с выездом на место проверяется информация о применении специальных средств и физической силы сотрудниками к задержанному или административно-, следственно-арестованному, осужденному, с составлением заключения о законности и обоснованности действий администраций специальных и исправительных учреждений.
Заключение составляется по правилам, изложенным в пункте 20 настоящей Инструкции, и утверждается прокурором.
При наличии сведений или поступлении обращения о применении в специальном или исправительном учреждении пыток, недозволенных мер воздействия, проверка осуществляется в соответствии с нормативными правовыми актами, регулирующими порядок рассмотрения заявления о пытках и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания;
3) принимаются меры по оказанию содействия участникам национального превентивного механизма в их деятельности, проводятся незамедлительно проверки по фактам нарушения их прав, предусмотренных действующим законодательством.
По результатам проверки при наличии оснований незамедлительно в течение трех рабочих дней подготавливаются и направляются в суд материалы в отношении виновных должностных лиц специальных и исправительных учреждений, иных организаций, подлежащих превентивному посещению;
4) на постоянной основе проводится взаимодействие, планируются совместные мероприятия с общественными наблюдательными комиссиями по вопросам соблюдения прав задержанных, заключенных под стражу и отбывающих наказание в исправительных учреждениях.
Незамедлительно проводятся проверки по обращениям членов общественной наблюдательной комиссии о нарушении прав лиц, содержащихся в учреждениях и органах уголовно-исполнительной системы.
33. Раз в полугодие с участием прокурора области или его заместителя проводится комплексная проверка исправительных учреждений.
34. В течение 48 часов проверяется законность и обоснованность вынесенного администрацией исправительного учреждения постановления о водворении либо переводе осужденного в штрафное помещение, с составлением соответствующего заключения.
Ежемесячно проверяются в исправительных учреждениях условия содержания в штрафных помещениях.
Результаты проверки оформляются справкой, а также в соответствующем журнале проверяемого органа производится краткая запись о проведении проверки с указанием даты, времени, температурного режима, влажности воздуха, общего числа лиц, содержащихся в штрафных помещениях (с отдельным отражением количества лиц, водворенных в ШИЗО, ПКТ, ДИЗО и ОК) и обратившихся с жалобой осужденных.
35. Ежемесячно в исправительных учреждениях проводится прием осужденных, сотрудников колонии и работников РГП «Енбек» по личным вопросам.
36. Осуществляется надзор за законностью противодействия преступности и правонарушений среди осужденных, оперативно-розыскной деятельности в исправительных учреждениях.
37. Обеспечивается надзор за дознанием в исправительных учреждениях, за законностью принятых решений о возбуждении уголовного дела и об отказе в этом, принимается участие в судах при рассмотрении таких уголовных дел.
38. При получении информации о чрезвычайном происшествии незамедлительно (в течение часа) телефонной связью сообщается помощнику прокурора области, сотруднику управления.
39. На постоянной основе осуществляется надзор за законностью в исправительных учреждениях:
1) обеспечения надлежащими материально-бытовыми условиями и медико-санитарными услугами;
2) обеспечения режимных требований, анализа складывающейся дисциплинарной практики;
3) своевременного принятия администрацией исправительного учреждения мер по условно-досрочному освобождению осужденного, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания и изменению вида исправительного учреждения;
4) своевременного проведения медицинского освидетельствования на предмет наличия телесных повреждений при каждом прибытии осужденного в исправительное учреждение;
5) своевременного проведения освидетельствования специальной медицинской комиссией в отношении тяжело больных осужденных с рассмотрением вопроса о представлении их к освобождению в связи с болезнью;
6) соблюдения требований нормативных правовых актов, противодействующих распространению туберкулеза, других инфекционных заболеваний среди осужденных;
7) принятия мер к начислению специальных государственных и пенсионных пособий несовершеннолетним и лицам, достигшим пенсионного возраста;
8) обеспечения осужденных оплачиваемой работой;
9) целевого использования бюджетных средств, выделенных на содержание осужденных;
10) соответствия инженерно-технических средств охраны и зданий, предъявляемым требованиям;
11) применения законодательства об административных правонарушениях;
12) вынесения администрациями учреждений постановлений, приказов и распоряжений;
13) соблюдения законодательства, регулирующего порядок рассмотрения обращений физических и юридических лиц.
Примечание: по подпунктам 1), 4) – 11) настоящего пункта при необходимости к проверке привлекаются специалисты.
40. Обеспечивается неукоснительное соблюдение конституционных прав задержанных, подозреваемых, предусмотренных нормами УПК, Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях, проверяется своевременность и полнота оформления процессуальных документов, и их представления в ИВС и спецприемник.
41. Обращается внимание на законность содержания в ИВС подозреваемых в совершении преступлений, за которые не предусмотрено наказание в виде лишения свободы, либо за совершение преступлений небольшой и средней тяжести, работающих (обучающихся в учебных заведениях) и имеющих постоянное местожительство.
42. При наличии сведений или поступлении заявления о несвоевременном помещении фактически задержанного в ИВС:
изучается Книга учета лиц, доставленных в дежурную часть правоохранительного органа, на предмет соответствия времени изоляции и фактического составления протокола задержания подозреваемого;
проверяются комнаты для доставленных и задержанных в административном порядке лиц, и для разбирательства с задержанными лицами;
устанавливается местонахождение лица с момента фактического задержания до доставления его в ИВС, в том числе путем изучения процессуальных документов (допросы, проверки показаний на месте, обыски и другие);
проводится встречная проверка в Центрах адаптации несовершеннолетних, приемниках-распределителях, Центрах адаптации и детоксикации, практикуется сверка списков задержанных в порядке норм УПК и лиц, помещенных в указанные учреждения.
43. Обеспечивается соблюдение положений уголовно-процессуального законодательства в части своевременности принятия решения следователем, дознавателем либо руководителем администрации мест содержания при истечении процессуальных сроков об освобождении из-под стражи задержанных и следственно-арестованных.
В случае отсутствия в личном деле задержанного, административно- и следственно-арестованного соответствующего постановления решается вопрос об ответственности названных должностных лиц и освобождении данных лиц из-под стражи.
44. При поступлении сведений и обращения о применении в ИВС пыток, недозволенных мер воздействия, специальных средств к задержанному, административно- и следственно-арестованному, проверка осуществляется в соответствии с нормативными правовыми актами, регулирующими порядок проверки заявления о пытках и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.
По результатам проверки обеспечивается принятие процессуального решения в отношении должностных лиц, допустивших нарушение конституционных прав задержанных и следственно-арестованных.
45. В ходе проверки ИВС обращается внимание на следующие вопросы:
1) составления протокола задержания следователем или дознавателем после фактического задержания;
2) соблюдения права задержанного на приглашение защитника и дачу показания в его присутствии;
3) разъяснения и предоставления задержанному права на немедленное сообщение по телефону или иным способом по месту своего жительства или работы о своем задержании и месте содержания, принятии мер по рассмотрению вопроса передачи несовершеннолетнего под присмотр родителей, опекунов, попечителей;
4) уведомления в течение 12 часов посольства, консульства или иного представительства государства, если задержанный является гражданином другого государства;
5) соблюдение требований УПК в части своевременности направления прокурору жалобы задержанного и следственно-арестованного;
6) надлежащее обеспечение материально-бытовыми условиями и медико-санитарными услугами;
7) соблюдение требований нормативных правовых актов, противодействующих распространению туберкулеза, других инфекционных заболеваний среди задержанных и следственно-арестованных;
8) своевременность проведения медицинского освидетельствования на предмет наличия телесных повреждений при каждом помещении задержанных в ИВС;
9) соответствие инженерно-технических средств охраны и зданий, предъявляемым требованиям;
10) состояние законности использования бюджетных средств, выделенных на содержание задержанных и следственно-арестованных;
11) соблюдение требований законодательства, регулирующего порядок рассмотрения обращений физических и юридических лиц;
12) соблюдение законности при осуществлении оперативно-розыскной деятельности.
46. В ходе проверки спецприемников обращается внимание на следующие вопросы:
1) порядок регистрации доставленных лиц (постановление судьи об аресте, протокол личного досмотра, документы, удостоверяющие личность);
2) надлежащее обеспечение материально-бытовыми условиями и медико-санитарными услугами;
3) соблюдение требований нормативных правовых актов, противодействующих распространению туберкулеза, других инфекционных заболеваний среди административно-арестованных;
4) обоснованность направления арестованного в медицинские организации и своевременность уведомления прокурора и судьи о данных фактах;
5) соответствие инженерно-технических средств охраны и зданий, предъявляемым требованиям;
6) состояние законности использования бюджетных средств, выделенных на содержание административно-арестованных;
7) соблюдение требований законодательства, регулирующего порядок рассмотрения обращений физических и юридических лиц.
47. В ИВС проверки проводятся ежедневно, а в спецприемниках еженедельно, с отражением их результатов в специальном журнале учета проверок.
При необходимости к проверке привлекаются специалисты.
В случае выявления нарушений законности составляется справка с отражением установленных проверкой фактов.
Практикуется проведение проверок в ночное время, в праздничные и выходные дни, в том числе с использованием видеосъемки.
48. При проведении проверок задержанные, административно-арестованные, заключенные под стражу принимаются по личным вопросам.
49. С целью обеспечения неукоснительного исполнения наказаний, не связанных с лишением свободы, и иных мер уголовно-правового воздействия обеспечивается ежеквартальная сверка данных суда о количестве лиц, осужденных к наказаниям, не связанным с лишением свободы и к иным мерам уголовно-правового воздействия, со сведениями УИИ о численности лиц, поставленных на учет.
50. Не реже одного раза в полугодие проводится проверка состояния законности в деятельности УИИ, в ходе которого обращается внимание на следующие вопросы:
1) своевременность заведения контрольных дел в отношении подучетных лиц;
2) состояние исполнения ведомственных приказов и инструкций, регулирующих порядок составления контрольных дел и осуществления контроля за подучетными лицами;
3) состояние исполнения совместных с органами внутренних дел ведомственных приказов и инструкций, регулирующих порядок осуществления контроля за подучетными лицами;
4) своевременность выявления отсутствия подучетных лиц по месту жительства и принятия мер для объявления их в розыск;
5) принятие надлежащих мер к подучетным лицам, злостно уклоняющимся от отбывания наказания и скрывающимся от контроля;
6) состояние работы по борьбе с рецидивной преступностью и правонарушениями среди подучетных;
7) фактическое привлечение подучетных к общественным и исправительных работам;
8) порядок осуществления пробационного контроля за поведением подучетных и оказания им социальной помощи со стороны уполномоченных государственных, в том числе исполнительных, органов;
9) состояние законности при применении электронных браслетов.
51. Не реже одного раза в полугодие проводится проверка состояния законности в деятельности ПОБ ОВД, в ходе которого обращается внимание на следующие вопросы:
1) состояние законности при осуществлении контроля за лицами, освободившимися на УДО;
2) своевременность постановки на профилактический учет и заведения контрольных дел в отношении освобожденных на УДО;
3) уведомление органов УИС о прибытии по месту жительства и постановке на учет освобожденных на УДО;
4) состояние исполнения ведомственных приказов и инструкций Министерства внутренних дел, регулирующих порядок осуществления контроля за освобожденными по УДО;
5) соблюдение срока установления ограничений по обязанностям, возложенным на них судом;
6) принятие надлежащих мер в отношении освобожденных на УДО, совершивших неоднократные административные правонарушения, за которые налагались административные взыскания, или злостно уклоняющихся от исполнения обязанностей;
7) полнота принимаемых мер по предупреждению совершения освобожденными на УДО преступлений и правонарушений;
8) состояние законности при исполнении Закона Республики Казахстан «Об административном надзоре за лицами, освобожденными из мест лишения свободы», ведомственных приказов и инструкций МВД, регулирующих порядок осуществления контроля за поднадзорными;
9) своевременность постановки на профилактический учет поднадзорного и уведомления об этом исправительное учреждение, откуда поступило постановление об установлении административного надзора;
10) принятие надлежащих мер в случае неприбытия в установленный срок к избранному месту жительства поднадзорного;
11) законность установления ограничений, применяемых в отношении поднадзорных;
12) полнота принимаемых мер по предупреждению совершения поднадзорными преступлений и правонарушений;
13) законность привлечения поднадзорных к административной ответственности;
14) своевременность принятых мер по сбору материалов для последующего возбуждения уголовного дела в отношении поднадзорных лиц;
15) своевременность прекращения контрольных дел.
52. С целью обеспечения контроля за поведением освобожденных на УДО, поднадзорных, предупреждения рецидивной преступности, раз в полугодие проводится сверка данных между судом, территориальным подразделением Комитета по правовой статистике и специальным учетам и ОВД, в том числе по количеству лиц, в отношении которых установлен административный надзор, о количестве лиц, освобожденных на УДО и поднадзорных, освободившихся из учреждений, о совершенных ими повторных преступлений.
53. В городских, районных и сельских акиматах проверяется наличие решения об определении объекта для привлечения осужденных к общественным работам.
54. Осуществляется надзор за соблюдением городскими и районными органами социальной защиты населения и исполнительными органами законодательства, регулирующего порядок выплаты денежных компенсаций и пособий реабилитированным гражданам и предоставления им льгот.
55. Принимается обязательное участие в судах первой инстанции при рассмотрении вопросов, связанных с исполнением приговора в отношении осужденных, в судебных заседаниях по гражданским делам в интересах осужденных несовершеннолетних и пенсионеров, а также представляются интересы государства в суде при рассмотрении споров, где стороной является администрация учреждения либо РГП «Енбек».
56. В установленные законом сроки проверяется законность судебных постановлений, вынесенных в порядке исполнения приговора, приносятся апелляционные протесты, а в случае пропуска срока, вносятся в прокуратуру области или приравненную к ней представления о принесении кассационного протеста.

3. Взаимодействие и разграничение полномочий прокуроров
при осуществлении надзора за соблюдением законности при
исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях
и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения
свободы

57. Департаментом, подразделениями областных и приравненных к ним прокуратур, городскими, районными, транспортными, военными прокурорами во взаимодействии и разграничении функций обеспечивается надзор за соблюдением прав лиц, задержанных, административно- и следственно-арестованных, отбывающих уголовное наказание, УДООН и поднадзорных.
58. Главным военным прокурором, его курирующим заместителем, помощниками, региональными и гарнизонными военными прокурорами осуществляется надзор за соблюдением законности содержания лиц на гауптвахтах военных правоохранительных органов, в помещениях, определенных капитанами морских судов, начальниками пограничных отрядов, исполнения наказаний, не связанных с лишением свободы, в отношении военнослужащих, предусмотренных Уголовным кодексом, в деятельности Внутренних войск по охране исправительных учреждений, несению контролерской службы и конвоированию специального контингента, а также реабилитации граждан от массовых политических репрессий, осужденных военными трибуналами.
При чрезвычайных происшествиях (совершения следственно-арестованным и осужденным преступлений и правонарушений в пути следования), по вопросу соответствия инженерно-технических средств охраны исправительных учреждений, предъявляемым требованиям, деятельности контролерской службы, практикуются совместные проверки военными прокурорами и управлениями (группами) прокуратур областей по надзору за законностью прав лиц, задержанных, заключенных под стражу и отбывающих уголовное наказание, городскими (районными) прокурорами.
59. Главным транспортным прокурором, его курирующим заместителем, помощниками и транспортными прокурорами осуществляется надзор за деятельностью ИВС органов внутренних дел на транспорте, в соответствии с положениями пунктов 40-45 настоящей Инструкции.
60. Подразделением по надзору за законностью оперативно-розыскной деятельности прокуратуры области, города, района осуществляется надзор за законностью оперативно-розыскной деятельности в следственных изоляторах, территориальных департаментах Комитета УИС и СИ органов национальной безопасности.
61. Помощниками прокуроров областей, сотрудниками управления во взаимодействии:
1) с подразделением, осуществляющим надзор за применением международных договоров, обеспечивается законность исполнения требований (просьб) учреждений юстиции иностранных государств об исполнении приговора на их территории, а также содержания под стражей и транзитной перевозки следственно-арестованного и осужденного в иностранные государства;
2) с подразделением, осуществляющим надзор за законностью уголовного процесса, обеспечивается направление информации о ходе и результатах предварительного расследования и судебного рассмотрения уголовных дел, возбужденных в отношении следственно-арестованных, осужденных, сотрудников и работников РГП «Енбек».
62. Прокурорами принимается непосредственное участие при рассмотрении в суде возбужденных ими дел об административных правонарушениях и обеспечивается проверка законности судебных актов по этим делам, приносятся протесты.
63. Ежеквартально проводится анализ обеспечения надзора за состоянием законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы.

4. Заключительные положения

64. Основными критериями оценки деятельности органов прокуратуры по надзору за соблюдением законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы определить:
1) обеспечение верховенства закона при отбывании уголовных наказаний и применении мер процессуального принуждения;
2) неукоснительное соблюдение конституционных прав, свобод и законных интересов задержанного, административно- и следственно-арестованного, осужденного, лица УДООН и поднадзорного;
3) недопущение пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.
65. Прокурорами областей в Департамент к 30 числу каждого месяца направляются информации о результатах проверок и принятых мерах по чрезвычайным происшествиям и всем фактам применения оружия, специальных средств к задержанному, административно- и следственно-арестованному, осужденному, совершения покушения на побег (побега) из специальных и исправительных учреждений, членовредительства и суицида.
66. Ежеквартально проводимые анализы обеспечения надзора за состоянием законности при исполнении наказаний, содержании лиц в специальных учреждениях и осуществлении контроля за освобожденными из мест лишения свободы представляются к обозначенным датам месяца следующего за окончанием квартала:
прокурорами городов и районов в прокуратуры областей и приравненные к ним к 1 числу;
прокурорами областей в Департамент к 5 числу;
Департаментом руководству Генеральной прокуратуры Республики Казахстан к 10 числу.
67. Департаментом и прокурорами областей по итогам работы за полугодие и год обобщается состояние законности отдельно по каждому приоритетному направлению надзора, указанному в подпунктах 1) – 3) пункта 5 настоящей Инструкции, где отмечаются причины и условия, способствующие нарушениям законности, и определяются пути их устранения.
Прокурорами областей информации по обобщениям представляются в Департамент к 5 июля и 5 января.
Департаментом и прокурорами областей обобщения состояния законности использования бюджетных средств, выделяемых на содержание задержанных, административно- и следственно-арестованных, осужденных, а также по вопросу соблюдения законодательства, направленного на адаптацию лиц, освобожденных из мест лишения свободы проводятся по итогам года.
Прокурорами областей в Департамент информации по обобщению данных вопросов представляются соответственно к 1 марта и к 5 января.
68. Департаментом и прокурорами областей на постоянной основе проводится работа по инициированию и внедрению современных методов организации надзора, распространению положительного опыта надзорной деятельности, повышению квалификации сотрудников.
69. Проводится целенаправленная работа по повышению имиджа органов прокуратуры путем освещения в средствах массовой информации состояния законности и правопорядка в специальных и исправительных учреждениях, а также надзорной деятельности прокуроров.
70. Департаментом и прокурорами областей осуществляется взаимодействие с Институтом изучения проблем законности, правопорядка и повышения квалификации кадров органов прокуратуры при Генеральной прокуратуре Республики Казахстан имени С.Ескараева, другими высшими учебными заведениями, научными учреждениями, учеными-юристами по совершенствованию действующего законодательства.

Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2014 жылғы 6 қаңтардағы № 2 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 03 ақпанда № 9121 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 2015 жылғы 6 қаңтардағы № 7 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Бас прокурорының 06.01.2015 № 7 (бірінші ресми басылымнан кейін он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру мақсатында, «Прокуратура туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабының 4) тармақшасын басшылыққа алып, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берілген Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. «Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру туралы нұсқаулықты бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2012 жылғы 13 тамыздағы № 93 бұйрығының (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7872 тіркелген, 2012 жылы 12 қыркүйектегі № 598-602 «Егемен Казақстан» және № 306-307 «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланды) күші жойылған деп танылсын.
3. Ұсталған, қамауға алынған және қылмыстық жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалау жөніндегі департаментінің бастығы (Н.Ә. Исақов) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеу үшін шаралар қабылдасын.
4. Осы бұйрықпен Бас прокуратураның құрылымдық бөлімшелерінің, мекеме және кеңсе басшылары мен қызметкерлері таныстырылсын, облыс прокурорлары мен оларға теңестірілген прокурорларға жолдансын.
5. Бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.
6. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Бас Прокуроры А. Дауылбаев

Қазақстан Республикасы
Бас Прокурорының
2014 жылғы 6 қаңтарында
№ 2 бұйрығымен бекітілген

Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында
және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды
бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды
ұйымдастыру туралы
НҰСҚАУЛЫҚ

1. Жалпы ережелер

1. Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру туралы осы Нұсқаулық (бұдан әрі - Нұсқаулық) Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қылмыстық, Қылмыстық іс жүргізу, Қылмыстық-атқару, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстеріне, «Прокуратура туралы» және «Адамдарды қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнаулы мекемелерде ұстау тәртібі мен шарттары туралы» Заңдары мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес әзірленді және қылмыстық іс жүргізу барысында арнайы мекемелерге орналастырылған, қылмыстық жазаны өтеуші, жазаны өтеуден мерзімінен бұрын шартты түрде босатылған адамдардың, сондай-ақ әкімшілік қадағалау белгіленген адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалауды жүзеге асыру тәртібін айқындайды.
2. Бас Прокурордың орынбасары, Бас прокуратураның ұсталған, қамауға алынған және қылмыстық жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалау жөніндегі департаментінің бастығы, облыс прокурорлары, оларға теңестірілген прокурорлар, мамандандырылған прокурорлар, қала мен аудан прокурорлары қадағалаудағы мекемелерде және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Қылмыстық атқару жүйесі комитетінің органдарында, арнайы қабылдауыштарда, уақытша ұстау изоляторларында, қоғамдық қауіпсіздік құрылымдарында және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің тергеу изоляторларында Заңдардың, Қазақстан Республикасы Президенті Жарлықтары мен өзге де заңнамалық актілердің нақты және біркелкі қолданылуына жоғары қадағалауды қамтамасыз етеді, кез келген заң бұзушылықты анықтауға және жоюға шаралар қабылдайды.
3. Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына қадағалау қылмыстық жазаның, өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларының орындалуы кезінде қылмыстық, қылмыстық іс жүргізу, қылмыстық-атқару, әкімшілік заңнамаларының, басқа да нормативтік құқықтық актілердің нормаларының қолданылу заңдылығын, ұсталғандардың, әкімшілік және тергеумен қамауға алынғандардың, сотталғандардың, жазаны өтеуден мерзімінен бұрын шартты түрде босатылғандардың, сондай-ақ әкімшілік қадағалау белгіленген адамдардың қонституциялық құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің қорғалуын, арнайы және түзеу мекемелерінде ұстаудың тәртібі мен жағдайларының сақталуын, сондай-ақ қуғын-сүргіннен ақталған адамдарға ақшалай өтемақыларды төлеу мен жеңілдіктерді берудің тәртібін реттейтін заңнамалардың орындалуын қамтамасыз етеді.
4. Осы Нұсқаулықта қолданылған негізгі ұғымдар мен шартты белгілер:
1) Департамент - Ұсталған, қамауға алынған және қылмыстық жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалау жөніндегі департаменті;
2) облыс прокуроры - облыстардың, Астана, Алматы қалаларының прокурорлары, Бас әскери прокурор, Бас көлік прокуроры;
3) департамент қызметкері - ұсталған, қамауға алынған және жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалау жөніндегі Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы департаментінің лауазымды тұлғасы;
4) облыс прокурорының көмекшісі – облыстардың, Астана, Алматы қалалары прокурорларының ұсталған, қамауға алынған және жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалау жөніндегі аға көмекшісі және көмекшісі;
5) басқарманың қызметкері – ұсталған, қамауға алынған және жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалау жөніндегі облыстық және оған теңестірілген прокуратуралардың басқарма бастығы, бастықтың орынбасары, басқарманың аға прокуроры, прокуроры;
6) прокурор – қалалық, аудандық прокурор, көліктегі және әскери прокурор, оның орынбасарлары, аға көмекшілері және көмекшілері;
7) қадағалаудың аймақтық қағидаты – Департамент прокурорына осы Нұсқаулық талаптарының орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі облыстардың жекелеген прокуратураларының қызметтеріне бақылаудың жүзеге асырылуын бекіту;
8) қадағалаудың пәндік қағидаты – Департамент прокурорына прокурорлық қадағалаудың жағдайын және қылмыстық жазалардың атқарылуын, ұсталғандардың, әкімшілік және тергеумен қамауға алынғандардың, сотталғандардың ұсталу тәртібі мен шарттарын реттейтін заңнамалардың жекелеген мәселелерін орындау бойынша заңдылықты тексерудің әдістемелерін әзірлеуді, талдауды және жинақтап қорытуды бекіту;
9) қызметкер – қылмыстық атқару жүйесінің, ішкі істер органдарының (бұдан әрі – ІІО) және Ұлттық қауіпсіздік комитетінің (бұдан әрі – ҰҚК) қызметкері;
10) ұсталған – құқық бұзушылықтың жолын кесу немесе қылмыстық, азаматтық және әкімшілік істер бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету, сондай-ақ мәжбүрлеу сипатындағы өзге де шараларды қолдану мақсатында адамның жеке бас бостандығын 72 екі сағаттан аспайтын қысқа уақытқа шектеуден тұратын және уәкілетті мемлекеттік органдар, лауазымды және өзге де тұлғалар заңда көзделген негізде және тәртіппен іске асыратын мәжбүрлеу шарасы қолданылған тұлға;
11) сезікті – тергеушi, анықтаушы қылмыс жасады деп күмән келтiрiлгендiгiн хабарлап, соған байланысты Қылмыстық іс жүргізу заңнамаларымен белгiленген негiздерде және тәртiппен өзiне қатысты қылмыстық iс қозғалған не оны күдіктi деп тану туралы қаулы шығарылған, не ұстау жүзеге асырылған, не айып тағылғанға дейiн жолын кесу шарасы қолданылып, күдікті болып танылған адам;
12) айыпталушы – өзiне қатысты айыпталушы ретiнде жауапқа тарту туралы қаулы шыққан, сондай-ақ оған қатысты анықтау органының бастығы айыптау хаттамасын немесе сотқа дейінгі жеңілдетілген іс жүргізу хаттамасын жасаған және бекіткен не тергеуші сотқа дейінгі жеңілдетілген іс жүргізу хаттамасын жасаған адам;
13) арнайы қабылдауыш – әкімшілік қамауға тартылған адамдарды қабылдауға және ұстауға арналған ішкі істер органдарының арнайы мекемесі;
14) әкімшілік қамалған – әкімшілік қамауға алу қолданылған адам;
15) тергеумен қамалған – бұлтартпау шарасы ретінде қамау қолданылған сезікті немесе айыпталушы;
16) уақытша ұстау изоляторы (бұдан әрі – УҰИ) – қылмыс жасады деген күдік бойынша ұсталған адамдарды және Қазақстан Республиксының Қылмысты-іс жүргіу кодексінің 152-бабында (одан-әрі ҚІЖК) көрсетілген айыпталушыларды, сезіктілерді және сотталғандардыкүзетте ұстауға арналған арнаулы мекеме;
17) тергеу изоляторы (бұдан әрі – ТИ) – бұлтартпау шарасы ретінде қамауға алу қолданылған, қылмыстың жасалуына күдіктілер мен айыпталушыларды, сондай-ақ шаруашылық қызметтер көрсету бойынша жұмыстарды орындау үшін қалдырылған сотталғандарды, және де түзеу мекемелерінде құқықтық тәртіпті қамтамасыз етуге жіберілгендер мен Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару кодексінің 68-бабының (одан әрі- ҚАК) талабына сай ауыстырылғандарды ұстауға арналған арнаулы мекеме;
18) арнайы мекеме – арнайы қабылдағыштар, уақытша ұстау изоляторы мен тергеу изоляторлары;
19) түзеу мекемелері – бас бостандығынан айырылған сотталғандардың жазасын өтеп жатқан түрмелер, жалпы, қатаң және ерекше режимдегі колониялар, тәрбиелеу колониялары және қоныс-колониясы;
20) сотталған адам – өзiне қатысты айыптау үкімі шығарылған айыпталушы;
21) есепте тұрған адамдар – бас бостандығынан айыруға байланысты емес жазаға және қылмыстық-құқықтық әсер етудің өзге де шараларына сотталған, Қылмыстық атқару жүйесі комитетінің қылмыстық-атқару инспекцияларында есепте тұрған адамдар;
22) ЖӨМБШБ – жазаны өтеуден мерзімінен бұрын шартты түрде босату (бұдан әрі – МБШБ);
23) әкімшілік қадағалаудағы адам – сотпен «Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкімшілік қадағалау туралы» Заңына сәйкес әкімшілік қадағалау белгіленген адам;
24) пробация қызметі – шартты түрде сотталған адамның сынақ мерзімі мен пробациялық бақылауда тұрған кезінде жаңадан қылмыс жасауын алдын алу мақсатында оның жүріс-тұрысын одан әрі түзету үшін әлеуметтік-құқықтық сипаттағы шаралардың кешендерін жүзеге асыратын қылмыстық-атқару инспекциясындағы қызмет;
25) электрондық бақылау құралдары (электрондық білезік) – тиісті бақылауды қамтамасыз етуге және Қылмыстық-атқару жүйесі комитетінің қылмыстық-атқару инспекциясында есепте тұрған бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазаға немесе шартты түрде сотталған адамның жүрген жері туралы ақпаратты алуға арналған электрондық құрылғы;
26) төтенше жағдай – табиғи не экологиялық зілзала, сезіктілер мен айыпталушылардың, сотталғандардың қылмыс жасау фактілері, адамдарды кепілге алу, қирату (мүлікті қасақана жою), жаппай тәртіпсіздік (екі және одан көп тұлға), топтасып қашу, дене мүшелеріне зақым келтіру, ақылы жұмыс түрін орындаудан, тамақ ішуден (аштық жариялау) бас тарту, сондай-ақ олардың заңмен белгіленген режимді бұзуға бағытталған басқа да құқыққа қарсы іс-әрекеттерді жасауы, арнайы және түзеу мекемелері әкімшілігінің талаптарын орындамауы, қызметкерлердің ұсталғандарға, әкімшілікпен және тергеумен қамалғандарға, сотталғандарға қатысты азаптауларды, рұқсат етілмеген ықпал ету шараларын, арнаулы құралдарды қолдануы, «Еңбек» Республикалық мемлекеттік кәсіпорны қызметкерлері мен жұмысшыларының қылмыс, сыбайлас жемқорлық қылмысы мен құқық бұзушылықтар жасауы, түзеу және арнайы мекемелерде ұсталған тұлғалардың зорлықпен өлтірілуі;
27) арнайы хабарлама – төтенше жағдай туралы электронды немесе факсимилды байланыс арқылы дереу (3 сағат ішінде) жіберілетін хабарлама;
28) кешенді тексеру – бас бостандығынан айыру орындарындағы қылмыстық жазалардың орындалуы бойынша жалпы заңдылықтың және түзеу мекемелері әкімшіліктері мен жергілікті атқару және құқық қорғау органдарының өзара іс-әрекетінің жағдайын прокурорлық тексеру;
29) мамандар – қызметтің қандай да бір саласында (денсаулық сақтау, бухгалтерия, қаржы, еңбекті қорғау, әлеуметтік, өртке қарсы, санитарлық-эпидемиологиялық бағыттағы және т.б.) арнаулы білімі бар адамдар;
30) ҚАИ – Қылмыстық-атқару жүйесі комитетінің қылмыстық-атқару инспекциясы;
31) ІІО ҚҚБ – ішкі істер органдарының қоғамдық қауіпсіздік бөлімшесі;
32) «Еңбек» РМК – Қылмыстық атқару жүйесінің республикалық мемлекеттік кәсіпорны және оның филиалдары;
33) айыптылық бөлмелер – айыптылық изолятор (бұдан әрi – АИ), камера түріндегi бөлмелер (бұдан әрi – КТБ), бір кісілік камера (бұдан әрi – БКК), карцер, тәртiптiк изолятор (бұдан әрi – ТИЗО);
5. Ұсталған, қамауға алынған және қылмыстық жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуына қадағалауды ұйымдастырған кезде төмендегілер прокуратура органдары қызметінің басымды бағыттары болып табылады:
1) құқық қорғау органдарының арнайы және түзеу мекемелеріндегі сыбайлас жемқорлық сипатындағы, ұйымдасқан, терроризм мен діни экстремизм, есірткі заттарының заңсыз айналымына байланысты қылмыстарына қарсы күрес жұмыстарының үйлестірілуі;
2) ұсталғандардың, әкімшілікпен және тергеумен қамалғандардың, сотталғандардың, ЖӨМБШБ және әкімшілік қамауға алынғандардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарының сақталуы;
3) азаптауларға қарсы бағытталған заңнамалардың сақталуын, сондай-ақ ұсталғандарды, әкімшілік және тергеумен қамалғандарды, сотталғандарды 1955 жылғы 30 тамыздағы БҰҰ бірінші Конгресінде қабылданған Қамаудағыларды қараудың ең төменгі стандарттық ережелеріне жақын ұстау жағдайларымен қамтамасыз етілуі;
4) жазаны өтеу орындарынан босатылған адамдардың бейімделуіне бағытталған заңнаманың сақталуы;
5) ұсталғандарды, әкімшілік және тергеумен қамалғандарды, сотталғандарды ұстауға бөлінеген бюджет қаражаттарын пайдалану заңдылығының жағдайы.
6. Прокурорлық қадағалау ІІМ ҚҚБ, ҚАИ, арнайы және түзеу мекемелеріндегі заңдылықтың жағдайына тоқсан сайын жасалатын талдау негізінде қамтамасыз етіледі.
7. Арнайы және түзеу мекемелерінің, ҚАИ, ІІМ ҚҚБ, халықты әлеуметтік қорғау органдарының қызметіндегі заңдылықтың жағдайын тексеру жұмыс жоспарына сәйкес, Бас және облыстық прокуратуралардың тапсырыстары мен тапсырмалары, төтенше жағдайлардың деректері, бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарияланымдар, заңды және жеке тұлғалардың өтініштері бойынша тексеру тағайындау туралы қаулының негізінде жүргізіледі.
Тексеру барысында қадағалауға аясындағы органдардың қызметіндегі заңдылықтың жағдайына және прокурорлық қадағалаудың тиімділігіне баға беріледі.
8. Прокурор өз құзыреті шегінде, заңдылықтың, ұсталғандардың, әкімшілік және тергеумен қамалғандардың, сотталғандардың құқықтары мен заңды мүдделерінің анық бұзылуына дереу ықпал ету мақсатында, тәуліктің кез келген уақытында ІІО ҚҚБ, ҚАИ, арнайы және түзеу мекемелерін тексеруге құқылы.
Қажетті кезде тексерулерге мамандар тартылады.
Кәсіпкерлік субъектілерге тексеру жүргізу туралы қаулы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеттің аумақтық бөлімшелерінде тіркелуге жатады.
Тексеру нәтижелері анықтама немесе акті түрінде ресімделеді, онда тексерудің жүргізілген орны мен уақыты, тексерушінің лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты, анықталған заң бұзушылықтар, жұмыстағы кемшіліктер мен олқылықтар, осыған әсер еткен себептер мен салдарлар, тексеру нәтижелерін іске асырудың ұсынылып отырған нұсқалары, оларды жоюдың жолдары мен тәсілдері көрсетіледі.
9. Тексеру нәтижелері туралы анықтамамен тексерілген органдардың бірінші басшылары немесе олардың міндеттерін атқарушылар, сондай-ақ осы орган қызметіне қадағалауды қамтамасыз ететін прокурор таныстырылады.
10. Жоспарлы іс-шаралар мен тексерулердің нәтижелері облыстық және оларға теңестірілген прокуратуралардың жедел кеңестерінде, алқа мәжілістерінде, немесе заңдылық, құқық тәртібін және қылмысқа қарсы күресті қамтамасыз ету жөніндегі Үйлестіру кеңесінде тұрақты түрде қаралады.
11. Бас прокуратурада тұрақты негізде облыс прокурорлары мен олардың орынбасарларының ұсталған, әкімшілікпен қамалған, қамауға алынған, қылмыстық жазаны өтеуші, ЖӨМБШБ және қадағалауда жүрген адамдардың құқықтарының сақталуы мәселесіне қатысты есептері тыңдалып отырады.
12. Облыстық деңгейдегі органдар, мекемелер мен ведомстволарға, олардың лауазымды тұлғаларына бағытталған прокурорлық қадағалау актілері облыстық және оларға теңестірілген прокуратуралар арқылы, орталық органдарға Бас прокуратура арқылы жолданады.
Осы кезде анықталған заң бұзушылықтарды нақты жоюға бақылау белгіленеді.
Прокурорлық ықпал ету актілерін тиісті дәрежеде қарап, шешім қабылдамау фактілері бойынша заңда қаралған ретте шаралар қабылданады.
13. Қылмыстық жазаларды атқару, ұсталғандарды, әкімшілікпен және тергеумен қамалғандарды, сотталғандарды арнайы және түзеу мекемелерінде ұстау, сондай-ақ ЖӨМБШБ және қадағалауда жүрген адамдардың жүріс-тұрысына бақылауды жүзеге асыру мәселелері бойынша қылмыстық-атқару жүйесі, Ішкі істер және ҰҚК органдары шығаратын нормативтік құқықтық актілерінің, бұйрықтарының және өкімдерінің заңдылығы үнемі зерделенеді және тексеріледі.
14. Прокуратура органдарында жедел-профилактикалық есепке тіркелген адамдарға қатысты бақылау істері ашылады.

2. Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында
және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды
бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды
ұйымдастыру

1-параграф. Департаменттің қадағалауды ұйымдастыруы

15. Департамент қызметкерлері:
1) Бас прокуратура мен Департаменттің Стратегиялық, операциялық және тоқсандық жұмыс жоспарларына сәйкес, Бас прокуратураның басқа да құрылымдық бөлімшелерімен, төменгі тұрған прокуратуралармен, мүдделі министрліктер және ведомстволармен өзара іс-әрекет ету және үйлестіру арқылы қызметкерлердің лауазымды міндеттерін нақты жіктеу және тапсырылған учаскелер мен аймақтық-пәндік қағидаттар бойынша істердің жағдайына олардың әрқайсысының жеке жауапкершілігін белгілеу негізінде Республикада ұсталған, әкімшілік қамалған, қамауға алынған және қылмыстық жазаны өтеуші, ЖӨМБШБ және әкімшілік қадағалаудағы адамдардың құқықтарының сақталуына тұрақты және пәрменді қадағалау ұйымдастырады және жүргізеді;
2) азаматтарды ақтау және қылмыстық жазаны орындау мәселесі бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасының министрліктер мен ведомстволарының құқықтық аткілеріне, Ішкі істер министрлігінің Қылмыстық-атқару жүйесі және Әкімшілік полициясы комитеттерінің қызметіндегі заңдылыққа – УҰИ, арнайы қабылдауыштардың қызметіндегі, сондай-ақ ЖӨМБШБ және әкімшілік қадағалаудағы адамдардың жүріс-тұрысына бақылауды жүзеге асыру кезінде заңдылықтың сақталуы мәселелері бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің – ТИ қызметіндегі заңдылықтың сақталуына тікелей қадағалауды жүзеге асырады;
3) жедел-іздестіру қызметінің заңдылығын қадағалау департаментінің қызметкерлерімен бірлесіп, жетекшілік ететін салаларда заңдылықты қамтамасыз етеді, бірлескен тексерулер жүргізу бастамасын көтереді және қылмыстық жазаның атқарылуы мен қамауға алынған адамдарды ұстау кезінде заңдылық пен құқық тәртібін қамтамасыз етуге бағытталған өзара қызмет ету шараларын қабылдайды;
4) облыс прокурорларының ұсыныстары және сотталғандардың өтініштері бойынша үкімдердің орындалу мәселесіне байланысты қабылданған сот қаулыларының заңдылығын наразылық енгізу мақсатында зерделейді;
5) оқу семинарлары мен кеңестер, бірлескен тексерулер және облыс прокурорларының көмекшілерін, көліктегі және әскери Бас прокурорларының ұсталған, қамауға алынған және жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалауды қамтамасыз ететін көмекшілерін, басқарма қызметкерлерін, прокурорларды тағылымдамадан өтуін ұйымдастырады және өткізеді, жұмыстың оң тәжірибелері зерделейді және таратады, қадағалауды ұйымдастырудағы кемшіліктері мен олқылықтары үшін төменгі тұрған прокурорлардың жауапкершіліктері туралы Бас прокуратураның басшылығына ұсыныстар енгізеді;
6) жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың жағдайына қадағалауды қамтамасыз ету бойынша, сондай-ақ қадағалаудың басымдық және аймақтық бағыттары бойынша талдау жасайды, тексерудің әдістемелерін әзірлейді;
7) Бас прокуратура басшылығының тапсырмасы бойынша төтенше жағдайлардың салдарын жергілікті орындарға бару арқылы тексереді;
8) жергілікті орындарда тексеру жүргізу кезінде заңдылықтың бұзылу дерегі бойынша шұғыл ықпал ету талап етілетін жағдайда,прокурорлық ықпал ету актілерін дербес енгізеді;
9) Бас прокуратура басшылығының тапсырмасы бойынша аумақтық прокурорлардың, аймақтардағы құқық қорғау және басқа да мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғаларының қабылдаған шешімдерінің, сондай-ақ сот актілерінің заңдылығын зерделеу мақсатында қылмыстық, азаматтық, әкімшілік істер мен өзге де материалдарды сұратып алады.

2-параграф. Облыс прокуратуралары мен
оларға теңестірілгендердің қадағалауды ұйымдастыруы

16. Облыс прокурорлары және олардың орынбасарлары:
1) ұсталған, арнайы мекемелерге орналастырылған, қылмыстық жазаны өтеуші, ЖӨМБШБ және әкімшілік қадағалаудағы адамдардың құқықтарының сақталуына қадағалауды ұйымдастырады және қамтамасыз етеді;
2) түзеу және арнайы мекемелерінің кешенді тексерулеріне қатысады.
Көрсетілген тексерулерді жүргізу барысында ұсталғандарды, әкімшілік және тергеумен қамалғандарды, сотталғандарды, «Еңбек» РМК-ның қызметкерлері мен жұмысшыларын жеке сұрақтары бойынша қабылдайды;
3) арнайы және түзеу мекемелерінде қызметкерлердің ұсталғандарға, тергеумен қамалғандарға және сотталғандарға азаптау, рұқсат етілмеген ықпал ету шараларын, арнаулы құралдарды қолдану фактілері бойынша уақытында тексеру жүргізуді қамтамасыз етеді;
Мұндай фактілер бойынша қылмыстық істі қозғаудан бас тарту туралы шешімдердің заңдылығын он тәулік ішінде тексеруді тапсырады;
4) Ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушыларының қызметіне көмек береді.
17. Төтенше жағдайлар туралы ақпарат түскен кезде дереу 3 сағат ішінде Департаментке арнайы хабарлама дайындап, жіберуді қамтамасыз етеді, онда міндетті түрде төтенше жағдайдың орын алған күні, уақыты, орны және мән-жайы, себебі, мақсаты, тәсілі, нысанасы мен оны жасаған кезде пайдаланған құрал-жарақтары, оған қатысқан адамдардың жалпы саны, олардың тегі, аты, әкесінің аты, ҚК-тің қандай баптары бойынша тартылғаны немесе сотталғаны, жедел-алдын алу есебінде тұратындығы көрсетіледі (5 және одан да көп қатысушылар болса, олар туралы деректер арнайы хабарламаға тіркеледі).
18. Арнайы және түзеу мекемелеріндегі жедел-іздестіру қызметінің заңдылығына қажетті қадағалауды қамтамасыз ету мақсатында облыс прокуратураларының тиісті құрылымдарының өзара тығыз қызмет етуіне назар аударады.
Қажетті кезде арнайы және түзеу мекемелерінде тиісті режимді қамтамасыз ету шараларын әзірлеп, бірлескен тексерулерді өткізу және талдау жасауды тапсырады.
19. Облыс прокурорларының көмекшілері, басқарма қызметкерлері:
1) ҚАЖ комитеті департаменттерінің, «Еңбек» РМК, арнайы және түзеу мекемелерінің (бұндай өкілеттік облыс прокурорының өкімімен жүктелген жағдайда) қызметіндегі заңдылыққа, Ішкі істер департаментінің – арнайы мекемелерінде заңдардың, ЖӨМБШБ және әкімшілік қадағалаудағы адамдарға бақылауды жүзеге асыру заңнамасының орындалуына, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің ТИ заңдардың орындалуына, сондай-ақ саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау туралы заңнамалардың қолданылуына қадағалауды жүзеге асырады;
2) облыс прокуратурасының жедел-іздестіру қызметінің заңдылығын қадағалау бөлімшесімен келісіп, арнайы және түзеу мекемелерінде жүргізілетін жедел-іздестіру іс-шараларының заңдылығын тексереді;
3) осы Нұсқаулықтың 32-56-тармақтарының орындалуы бойынша прокурорлардың қызметіне тікелей бақылауды жүзеге асырады.
Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды қамтамасыз етуде прокурорларға ұйымдастырушылық және әдістемелік көмек көрсетеді, облыстық және оларға теңестірілген прокуратураларда тағылымдама және оқыту жүргізеді;
4) тұрақты түрде қоғамдық бақылау комиссияларымен қарым-қатынаста болып, ұсталған, қамауға алынған және түзеу мекемелерінде жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталу мәселесі бойынша бірлескен іс-шаралар жоспарлайды;
5) арнайы және түзеу мекемелеріндегі ұсталған тұлғалардың құқықтарының бұзылғандығы туралы қоғамдық бақылау комиссиясы мүшелерінің барлық өтініштері бойынша кідірмей тексерулер жүргізеді.
Заңның бұзылуы анықталған жағдайда кінәлі лауазымды тұлғаларға қатысты прокурорлық ықпал ету шараларын қолданады.
20. Арнайы және түзеу мекемелерінде, әкімшілікпен және тергеумен қамалғандарға, сотталғандарға азаптаулардың, рұқсат етілмеген ықпал ету шаралары мен арнаулы құралдардың негізсіз қолданылғаны туралы хабарламалар немесе өтініштер келіп түскен кезде, дербес немесе прокурор, қылмыстық қудалау органдары процессуалдық шешім қабылдауды тексеру жүргізу жолымен қамтамасыз етеді.
Ұсталғандарға, әкімшілік және тергеумен қамалғандарға, сотталғандарға арнайы құралдарды негізсіз қолдану фактісі бойынша қорытынды шығарылып, облыс прокурорының жетекшілік ететін орынбасары бекітеді.
Қорытындыда арнайы құралдардың қолданылу орны, уақыты, жағдайы, сондай-ақ оларды қолданған қызметкерлер туралы деректер, арнайы құралдардың қолданылуын реттейтін нормативтік құқықтық актілерге сілтеме мазмұндалуы қажет.
Қорытындының резолютивтік бөлігінде арнайы құралдарды қолданудың заңдылығы немесе заңдылықты бұзушылығы туралы тұжырым көрсетіледі.
Қорытындыға растайтын материалдар қоса тіркеледі.
21. Айына бір реттен кем емес облыс орталықтарында орналасқан ТИ, ҰУИ және арнайы қабылдағыштарда заңдылықтың сақталуы жағдайына тексерулер жүргізеді.
Адамның қамауда заңсыз отырғаны анықталған кезде оны дереу босатуға шаралар қабылдайды.
22. Басқа елді мекендерде орналасқан УҰИ және арнайы қабылдағыштарда тексеру заңдылықтың жағдайы мен ұсталғандардың, әкімшілікпен және тергеумен қамалғандардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарының сақталуына байланысты жүргізіледі.
Арнайы мекемелерде тексеру жүргізгенде ұсталғандарды, әкімшілік және тергеумен қамалғандарды, сотталғандарды және қызметкерлерді жеке сұрақтары бойынша қабылдайды.
23. Төтенше оқиғаларды және ұсталғандарға, тергеумен қамалғандарға және сотталғандарға қаруларды, арнаулы құралдарды қолдану, арнайы және түзеу мекемелерінен қашуға оқталу, өзін өлтіру және өзіне дене жарақатын салудың барлық фактілерін есепке алып, жүргізеді.
Төтенше жағдайлар туралы ақпаратты алған кезде дереу телефон байланысымен (бір сағат ішінде) Департаменттің жетекшілік ететін қызметкеріне хабарлайды.
24. ТИ келесі тексеріледі:
1) айыпталушының қамаудағы мерзімінің аяқталуы мен оны қамаудан босату туралы шешімнің қабылдануы туралы тиісті органдарды уақытында хабардар ету бөлігіндегі мекеме әкімшілігінің қылмыстық іс жүргізу заңнамасы талаптарының сақтауына назарын аударып, күдіктілердің, айыпталушылардың және сотталғандардың қамауда ұсталуының заңдылығы;
2) тергеумен қамалғанның арызын прокурорға уақытында жіберу бөлігіндегі Қылмыстық іс жүргізу кодексінің талаптарының сақталуы;
3) материалдық-тұрмыстық жағдайлармен және медициналық-санитарлық қызмет көрсетілуінің қамтамасыз етілуі;
4) тергеумен қамалғандарды, сотталғандарды тергеу изоляторларына орналастырған кезде және тергеу әрекеттері мен сот талқылауынан кейін әрбір кері қайтарылғанда, дене жарақатының болу-болмауына уақытында медициналық куәландырудың жүргізілуі;
5) тергеумен қамалғандардың және сотталғандардың арасында туберкулездің таратылуына қарсы іс-әрекет ететін нормативтік құқықтық актілері талаптарының сақталуы;
6) инженерлік-техникалық күзет құралдары мен ғимараттардың қойылатын талаптарға сәйкестігі;
7) ұсталғандарды, тергеумен қамалғандарды және сотталғандарды ұстауға бөлінген бюджет қаражаттарын пайдаланудағы заңдылықтың жағдайы;
8) 48 сағат ішінде тергеумен қамалғандарды карцерге қамаудың заңдылығы;
9) тергеумен қамалғандардың уақытша ұстау изоляторларынан тергеу изоляторына уақытында қайтарылуы;
10) сотталғандардың тергеу изоляторларынан түзеу мекемелеріне уақытында жіберілуі;
11) тергеумен қамалғандарды бөлек орналастыру мәселелерін реттейтін заңнама талаптарының сақталуы;
12) сотталғандарды шаруашылық қызмет көрсету жұмыстарын орындау үшін қалдырудың заңдылығы;
13) сотталғандарды қоныс-колониясына ауыстыру, жазаны өтеуден мерзімінен бұрын шартты түрде босату және жазаның өтелмеген бөлігін жазаның неғұрлым жұмсақ түрімен ауыстыру, ұстау режимін қасақана бұзушыларды жазасын өтеу үшін түзеу мекемелеріне жіберу туралы мәселелердің уақытында қаралуы және заңдылығы;
14) сезіктілерге, айыпталушыларға және сотталғандарға жазаларды тағайындау мен оларды көтермелеудің заңдылығы;
15) жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібін реттейтін заңнама талаптарының сақталуы.
25. Тексеру барысында, дереу ықпал етуді талап ететін заңдылықты айқын бұзушылық анықталса, прокурорлық қадағалау актілері енгізіледі.
26. Шаруашылық жұмыстарын орындау үшін ТИ қалдырылған сотталғандарға қатысты үкімді орындауға байланысты мәселелердің бірінші сатыдағы сотта қаралуы кезінде, сондай-ақ үкімнің орындалуына байланысты мәселелерді шешу кезінде шығарылған сот қаулыларына келтірілген арыздар мен наразылықтарды апелляциялық және кассациялық сатыдағы соттарда қараған кезде міндетті түрде қатысады.
Облыс прокурорының өкімімен үкімнің орындалуына байланысты мәселелерді қарауда сотқа қатысуды, мемелкет мүддесіне өкілдік ету және қылмыстық істер бойынша сот актілерінің заңдылығына қадағалауды жүзеге асыратын облыстық прокуратураның тиісті бөлімшесіне және оған теңестірілген, немесе прокурорларға жүктелуі мүмкін.
27. УҰИ және арнайы қыбылдауғштарда тексеру осы Нұсқаулықтың 40-48-тармақтарының ережелеріне сәйкес жүргізіледі.
28. Түзету мекемелерінде тексеру осы Нұсқаулықтың 33-39-тармақтарының ережелеріне сәйкес жүргізіледі.
29. ЖӨМБШБ, әкімшілік қадағалаудағы адамдардың жүріс-тұрысына бақылауды қамтамасыз ету, қылмыстың қайталануын алдын алу мақсатында, жарты жылда бір рет мекемелерден босатылған, соның ішінде басқа аймақтардағы, тұрғылықты мекенжайларына келген ЖӨМБШБ және әкімшілік қадағалаудағы адамдардың саны туралы, олардың қайталап жасаған қылмыстары туралы Ішкі істер департаментінің мәліметтерімен бірге Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеттегі деректермен салыстырып тексеру жүргізіледі.
30. Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылаудағы заңдылықтың жағдайына қадағалауды қамтамасыз етуде тоқсан сайын талдау жүргізеді.
31. Азаматтарды жаппай саяси қуғын-сүргіндерінен ақтау мәселелерін реттейтін заңнамалардың қолданылуы жыл нәтижесі бойынша жинақтап қорытылады.

3-параграф. Қалалық және аудандық
прокуратуралардың қадағалауды ұйымдастыруы

32. Қалалық және аудандық прокурорлар:
1) түзеу мекемелерінде, УҰИ, арнайы қабылдағыштардың қызметіндегі заңдылыққа, қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес қылмыстық жазалардың, өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларының атқарылуы заңдылығына, ЖӨМБШБ және әкімшілік қадағалаудағы адамдарды бақылау тәртібі заңнамасының, ақталған азаматтарға ақшалай өтемақыларды төлеуді және оларға жеңілдіктерді беруді реттейтін заңдардың сақталуына қадағалауды жүзеге асырады;
2) қызметкерлердің ұсталғандарға немесе әкімшілік және тергеумен қамалғандарға, сотталғандарға арнаулы құралдар мен күш қолдануы туралы ақпарат оқиға орнына барып, арнайы қабылдағыштар мен түзеу мекемелері әкімшіліктерінің іс-әрекеттерінің заңдылығы мен негізділігін қорытынды жасау жолымен тексереді.
Қорытынды осы Нұсақулықтың 20-тармағында көрсетілгендей тәртіп бойынша жасақталып, прокурормен бектіледі.
Арнайы немесе түзеу мекемелерінде азаптаулардың, рұқсат етілмеген ықпал ету шараларының қолданылғаны туралы мәліметтер бар болғанда немесе өтініштер келіп түскен кезде, тексеру азаптауларға және басқа да қатыгез, адамгершiлiкке жатпайтын және ар-намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерi туралы өтініштерді тексеру тәртібін реттейтін нормативтік құқықтық актілерге сәйкес жүзеге асырылады;
3) ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының қызметіне көмек беру бойынша шаралар қабылдайды, олардың құқықтарының бұзылу деректері бойынша қолданыстағы заңдарға сәйкес кідіртпей тексеру жүргізіледі.
Тексеру нәтижесі бойынша негізділігі бар болған жағдайда кідірмей, үш жұмыс күні ішінде алдын алу тетігінің баруына жатқызылған түзеу мекемелерінің және өзгеде ұйымдардың кінәлі лауазымды тұлғаларына қатысты құжаттар жинақталады және сотқа жолданады;
4) ұсталған, қамауға алынған және түзеу мекемелерінде жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталу мәселесі бойынша қоғамдық бақылау комиссияларымен үнемі қарым-қатынаста болып, бірлескен іс-шаралар жоспарлайды.
Қылмыстық-атқару жүйесі органдарының және түзеу мекемелеріндегі ұсталған тұлғалардың құқықтарының бұзылғандығы туралы қоғамдық бақылау комиссиясы мүшелерінің өтініштері бойынша кідірмей тексерулер жүргізіледі.
33. Жарты жылда бір рет облыс прокурорының немесе оның орынбасарының қатысуымен түзеу мекемелерінде кешенді тексерулер жүргізеді.
34. Сотталғанды айыптау бөлмесіне орналстыру немесе ауыстыру туралы түзеу мекемесі әкімшілігімен қабылданған қаулының заңдылығы мен негізділігін 48 сағат ішінде тиісті қортынды жасау жолымен тексереді.
Ай сайын түзеу мекемелерінде сотталғандарды айыпталу орындарында ұстау жағадайын тексереді.
Тексеру нәтижесі анықтамамен ресімделеді, сондай-ақ тексеру жүргізілген органның тиісті журналына күнін, уақытын, режимнің температурасын, ауаның ылғалдылығын, айыптылық орындарында (АИЗО, КҮҮЖ, ТОО, ЖК АИЗО, КТБ, ТИЗО және БК қамалған адамдардың санын жеке көрсетіп) ұсталған адамдардың және шағымданған сотталғандардың жалпы санын көрсетіп, тексеру жүргізгені туралы қысқаша жазба толтырады.
35. Ай сайын түзеу мекемелерінде сотталғандарды, колония қызметкерлерін және «Еңбек» РМК жұмысшыларын жеке сұрақтары бойынша қабылдайды.
36. Сотталғандар арасында құқық бұзушылық пен қылмысқа қарсы әрекеттердің,түзеу мекемелеріндегі жедел-іздестіру қызметінің заңдылығына қадағалауды жүзеге асырады.
37. Түзеу мекемелеріндегі анықтауға, қылмыстық істі қозғау туралы және қозғаудан бас тарту туралы қабылданған шешімнің заңдылығына қадағалауды қамтамасыз етеді, мұндай қылмыстық істерді қараған кезде соттарға қатысуды ұйымдастырады.
38. Төтенше жағдай туралы ақпарат алған кезде телефон байланысымен (бір сағат ішінде) дереу облыс прокурорының көмекшісіне, басқарма қызметкеріне хабарлайды.
39. Тұрақты негізде түзеу мекемлеріндегі заңдылыққа келесідей қадағалауды жүзеге асырады:
1) тиісті материалдық-тұрмыстық жағдайлармен және медициналық-санитарлық қызметтің көрсетілуінің қамтамасыз етілуіне;
2) режимдік талаптардың қамтамасыз етілуіне, қалыптасқан жазалау тәжірибесін талдау жасалуына;
3) түзеу мекемесі әкімшілігінің сотталғанды мерзімінен бұрын шартты түрде босату, жазасының өтелмеген бөлігін жазаның неғұрлым жеңіл түрімен ауыстыру және түзеу мекемесінің түрін өзгерту бойынша шараларды уақытында қабылдауына;
4) сотталғанның түзеу мекемесіне әрбір келген кезінде дене жарақаттарының болу-болмауына медициналық куәландырудың уақытында жүргізілуіне;
5) арнаулы медициналық комиссияның ауыр науқасты сотталғандарды ауруына байланысты босатуға ұсынуы туралы мәселенің уақытында өткізуіне;
6) сотталғандардың арасында туберкулездің, басқа да жұқпалы аурулардың таратылуына қарсы іс-әрекет ететін нормативтік құқықтық актілері талаптарының сақталуына;
7) кәмелетке толмағандар мен зейнеткерлік жасқа жеткен адамдарға арнаулы мемлекеттік және зейнеткерлік жәрдемақылардың есептелуіне шаралардың қабылдануына;
8) сотталғандардың ақылы жұмыспен қамтамасыз етілуіне;
9) сотталғандарды ұстауға бөлінген қаражаттардың мақсатты пайдалану заңдылығына;
10) инженерлік-техникалық күзет құралдары мен ғимараттардың қойылатын талаптарға сәйкес болуына;
11) әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамалардың қолданылуына;
12) мекеме әкімшілігінің шығарған қаулыларының, бұйрықтары мен өкімдерінің заңдылығына;
13) жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібін реттейтін заңнамалардың сақталуына.
Ескерту: осы тармақтың 1), 4)-11) тармақшалары бойынша қажетті кезде тексеруге мамандар тартылады.
40. Ұсталғандардың, сезіктілердің ҚІЖК, Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің нормаларында көзделген конституциялық құқықтарының мүлтіксіз сақталуы қамтамасыз етіледі, процессуалдық құжаттардың уақытында және толық ресімделуі мен олардың арнайы қабылдағыштарға және УҰИ ұсынылуы тексеріледі.
41. Жұмыс істейтін (оқу орындарында оқитын) және тұрақты мекен жайы бар, бас бостандығынан айыру жазасы көзделмеген немесе онша ауыр емес және ауырлығы орташа қылмыс жасаған сезіктілерді УҰИ ұстау заңдылығына назар аударылады.
42. Нақты ұсталғанды УҰИ уақытында орналастырмау туралы мәліметтер болған немесе өтініштер түскен кезде:
сезіктіні оқшаулау және ұстау хаттамасының нақты толтырылуы уақытының сәйкестігіне қатысты құқық қорғау органының кезекші бөліміне Жеткізілген адамдарды есепке алу кітабы зерделенеді;
әкімшілік тәртіпте жеткізілген және ұсталған адамдарға арналған, ұсталған адамдарды талқылауға арналған бөлмелер тексеріледі;
тұлғаның тұрған жерінен бастап нақты ұсталған кезеңі оның ҰУИ дейін жеткізілуі, сонымен бірге процесуалдық құжаттарды зерделеу арқылы (жауап алу,болған жерді тексеру мен нақыталу, тінту және басқада) анықталады;
кәмелетке толмағандарды уақытша бейімдеу орталықтарында, қабылдау-тарату орындарында, бейімдеу және детоксикация орталықтарында қарсы тексеру жүргізіледі, ҚІЖК нормаларының тәртібінде ұсталғандардың және көрсетілген мекемелерге орналастырылған адамдардың тізімін салыстырып тексеру тәжірибесі қолданылады.
43. Ұсталғандарды және тергеумен қамалғандарды қамаудан босату туралы процессуалдық мерзімдер өткен кезде тергеушінің, анықтаушының немесе ұстау орындары әкімшілігі басшысының уақытында шешім қабылдауы бөлігіндегі қылмыстық іс жүргізу заңнамасы ережелерінің сақталуы қамтамасыз етіледі.
Ұсталғанның, әкімшілікпен және тергеумен қамалғанның жеке ісінде тиісті қаулы болмаған жағдайда, бұл адамдарды қамаудан босату және аталған лауазымды тұлғалардың жауапкершіліктері туралы мәселе шешіледі.
44. Ұсталғандарға әкімшілікпен және тергеумен қамалғандарға УҰИ азаптаулардың, рұқсат етілмеген ықпал ету шараларының, арнаулы құралдардың қолданылғаны туралы мәліметтер және өтініштер келіп түскен кезде, тексеру азаптауларға және басқа да қатыгез, адамгершiлiкке жатпайтын және ар-намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерi туралы өтініштерді тексеру тәртібін реттейтін нормативтік құқықтық актілерге сәйкес жүзеге асырылады.
Тексеру нәтижесімен ұсталғандардың және тергеумен қамалғандардың конституциялық құқықтарының бұзылуына жол берген лауазымды тұлғаларға қатысты процессуалдық шешімдердің қабылдануы қамтамасыз етіледі.
45. УҰИ тексеру барысында келесі мәселелерге назар аударылады:
1) нақты ұстағаннан кейін тергеушінің немесе анықтаушының ұстау хаттамасын толтырылуына;
2) ұсталғанның қорғаушыны шақырту және оның қатысуымен жауап беру құқығының сақталуына;
3) ұсталғанға өзінің ұсталғандығы және ұсталу орны туралы телефонмен немесе өзге де тәсілмен өзінің тұрғылықты жері немесе жұмысы орнына дереу хабарлау құқығының берілуі және түсіндірілуі, кәмелетке толмағанның ұсталғаны туралы туысқандарына уақытында хабардар ету және оны ата-аналарының, қамқоршыларының қарауына беру мәселесін қарау шараларының қабылдануына;
4) егерде ұсталған басқа мемлекеттің азаматы болған жағдайда 12 сағат ішінде елшіліктің, консулдық немесе мемлекеттің өзге өкілдігінің хабарландырылуына;
5) ұсталғанның және тергеумен қамалғанның арызын прокурорға уақытында жіберу бөлігіндегі ҚІЖК талаптарының сақталуына;
6) сезіктілер мен айыпталушыларды УҰИ ұстау негізділігі бөлігіндегі ҚІЖК талаптарының сақталуына;
7) ұсталғандардың және тергеумен қамалғандардың арасында туберкулездің, басқа да жұқпалы аурулардың таратылуына қарсы іс-әрекет ететін нормативтік құқықтық актілері талаптарының сақталуына;
8) ұсталғандарды УҰИ әрбір орналастырған кезде дене жарақаттарының болу-болмауына медициналық куәландырудың уақытында жүргізілуіне;
9) инженерлік-техникалық күзет құралдары мен ғимараттардың қойылатын талаптарға сәйкес болуына;
10) ұсталғандарды және тергеумен қамалғандарды және сотталғандарды ұстауға бөлінген бюджет қаражаттарын пайдаланудағы заңдылықтың жағдайына;
11) жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібін реттейтін заңнама талаптарының сақталуына;
12) жедел-іздестіру қызметін жүргізуде заңдылықтың сақталуына.
46. Арнайы қабылдағыштарды тексеру барысында келесі мәселелерге назар аударылады:
1) жеткізілген тұлғаларды тіркеу тәртібіне (соттың қамауға алу туралы қаулысы, жеке тінту хаттамасы, құжаттар, жеке куәлік);
2) материалдық-тұрмыстық жағдайлармен және медициналық-санитарлық қызметтің көрсетілуінің тиісінше қамтамасыз етілуіне;
3) әкімшілік қамалғандардың арасында туберкулездің, басқа да жұқпалы аурулардың таратылуына қарсы іс-әрекет ететін нормативтік құқықтық актілері талаптарының сақталуына;
4) қамауға алынғанды дәрігерлік ұйымдарға жіберу негізділігі және ол жөнінде прокурор мен судьяға уақытылы хабарлауына;
5) инженерлік-техникалық күзет құралдары мен ғимараттардың қойылатын талаптарға сәйкес болуына;
6) әкімшілік қамалғандарды ұстауға бөлінген бюджет қаражаттарын пайдаланудағы заңдылықтың жағдайына;
7) жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібін реттейтін заңнама талаптарының сақталуына.
47. УҰИ тексеру күн сайын жүргізіледі, ал арнайы қабылдағыштарда аптасына бір рет, олардың нәтижелері тексерулерді есепке алудың арнайы журналында көрсетіледі.
Қажетті кезде тексеруге мамандар тартылады.
Заң бұзушылықтар анықталған жағдайда, тексерумен анықталған фактілерді көрсетіп, анықтама жасалады.
Тексерулерді түнгі уақытта, мерекелік және демалыс күндері, оның ішінде бейнекамераны пайдаланып жүргізу тәжірибесі қолданылады.
48. Тексеру жүргізу кезінде ұсталғандар, қамалғандар, әкімшілік қамауға алынғандар жеке сұрақтары бойынша қабылданады.
49. Тоқсан сайын бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазалар мен қылмыстық-құқықтық ықпал етудің өзге де шараларының мүлтіксіз атқарылуын қамтамасыз ету мақсатында, соттардың бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазаларға және қылмыстық-құқықтық ықпал етудің өзге де шараларына сотталған адамдардың саны туралы деректерін ҚАИ есепке тіркелген адамдардың саны туралы мәліметтерімен салыстыру жасалуы қамтамасыз етіледі.
50. Кемінде жарты жылда бір рет ҚАИ қызметіндегі заңдылықтың жағдайына тексеру жүргізіліп, соның барысында келесі мәселелерге назар аударылады:
1) есепке алынған адамдарға қатысты бақылау істерінің уақытында ашылуына;
2) бақылау істерінің құрастырылуы мен есепке алынған адамдарға бақылаудың жүзеге асырылуы тәртібін реттейтін ведомостволық бұйрықтар мен нұсқаулықтардың орындалуының жағдайына;
3) ішкі істер органдарымен бірлесіп, есепке алынған адамдарға бақылаудың жүзеге асырылуы тәртібін реттейтін ведомостволық бұйрықтар мен нұсқаулықтардың орындалуының жағдайына;
4) есепке алынған адамдардың тұрғылықты жері бойынша болмауының уақытында анықталуына және оларға іздестіру жариялау шараларының қабылдануына;
5) жазаны өтеуден қасақана жалтарған және бақылаудан жасырынған есепке алынған адамдарға тиісті шаралардың қабылдануына;
6) есепке алынған адамдардың арасындағы қылмыстың қайталануы мен құқық бұзушылыққа қарсы күрес жұмыстарының жағдайына;
7) есепке алынғандардың қоғамдық және түзеу жұмыстарына нақты тартылуына;
8) уәкілетті мемлекеттік, сондай-ақ атқарушылық органдардың тарапынан есепке алынған адамдардың жүріс-тұрысына және оларға әлеуметтік көмек көрсетілуіне пробациялық бақылаудың жүзеге асырылуы тәртібіне;
9) электрондық білезік қолдану кезіндегі заңдылықтың жағдайына.
51. Кемінде жарты жылда бір рет ІІО ҚҚБ қызметіндегі заңдылықтың жағдайына тексеру жүргізіліп, соның барысында келесі мәселелерге назар аударылады.
1) МБШБ босатылған адамдарға бақылауды жүзеге асыру кезінде заңдылықтың жағдайына;
2) МБШБ босатылғандарға қатысты уақытында бақылау істерінің ашылуы мен профилактикалық есепке алынуына;
3) МБШБ босатылған адамдардың тұрғылықты жеріне келуі мен есепке алынуы туралы ҚАЖ органдарының хабардар етілуіне;
4) МБШБ босатылғандарға бақылаудың жүзеге асырылуы тәртібін реттейтін Ішкі істер министрлгінің ведомстволық бұйрықтары мен нұсқаулықтарының орындалу жағдайына;
5) соттың оларға жүктеген міндеттері бойынша шектеу мерзімдері белгіленуінің сақталуына;
6) бірнеше рет әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін әкімшілік жазаға тартылған немесе міндеттерін атқарудан қасақана жалтарған МБШБ босатылған адамдарға қатысты тиісті шаралардың қабылдануына;
7) МБШБ босатылған адамдардың қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың жасауын алдын алу бойынша шаралардың толық қабылдануына;
8) «Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкімшілік қадағалау туралы» Заңының, әкімшілік қадағалаудағы адамдарға бақылаудың жүзеге асырылуының тәртібін реттейтін ІІМ ведомстволық бұйрықтары мен нұсқаулықтарының орындалуы кезінде заңдылықтың сақталуына;
9) қадағалауда жүрген адамның уақытында профилактикалық есепке алынуына және әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы қаулы келіп түскен түзеу мекемесіне бұл туралы хабардар етілуіне;
10) қадағалауда жүрген адамның таңдаған тұрғылықты жеріне белгіленген мерзімде келмеген жағдайда, тиісті шаралардың қабылдануына;
11) қадағалауда жүрген адамдарға қатысты қолданылатын шектеулердің белгіленуінің заңдылығына;
12) қадағалауда жүрген адамдардың қылмыстар мен құқық бұзушылықтарды жасауын алдын алу бойынша шаралардың толық қабылдануына;
13) қадағалауда жүрген адамдардың әкімшілік жауапкершілікке тартылуының заңдылығына;
14) қадағалауда жүрген адамдарға қатысты кейін қылмыстық іс қозғау үшін материалдарды жинақтау бойынша шаралардың уақытында қабылдануына;
15) бақылаудағы істердің уақытында тоқтатылуына.
52. МБШБ, әкімшілік қадағалаудағы адамдардың жүріс-тұрысына бақылауды қамтамасыз ету, қылмыстың қайталануын алдын алу мақсатында, жарты жылда бір рет МБШБ босатылған және мекемелерден босатылған қадағалауда жүрген адамдардың саны туралы, олардың қайталап жасаған қылмыстары туралы, соның ішінде әкімшілік қадағалау белгіленген адамдардың саны туралы соттар, Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі Комитетінің аумақтық бөлімшелері және ішкі істер органдары арасындағы деректерге салыстыру жүргізіледі.
53. Қалалық, аудандық және ауыл әкімдіктерінде сотталғандарды қоғамдық жұмыстарға тарту үшін объектілерді айқындау туралы шешімнің қабылданғаны тексеріледі.
54. Қалалық, аудандық халықты әлеуметтік қорғау және атқарушылық органдарында ақталған азаматтарға ақшалай өтемақылар мен жәрдемақылардың төленуінің және жеңілдіктердің берілуінің тәртібін реттейтін заңнамалардың сақталуына қадағалау жүзеге асырылады.
55. Сотталғандарға қатысты үкімнің орындалуымен байланысты мәселелерді қараған кезде, бірінші сатыдағы сотқа, сотталған кәмелетке жасы толмағандар мен зейнеткерлердің мүдделерінде азаматтық істер бойынша сот отырыстарына міндетті түрде қатысады, және де тараптары мекеме әкімшілігі немесе «Еңбек» РМК болатын дауларды сотта қарау барысында мемлекетік мүддесіне өкілдік етеді.
56. Заңмен белгіленген мерзімдерде үкімнің орындалуы тәртібінде шығарылған сот қаулыларының заңдылығы тексеріледі, апелляциялық наразылықтар келтіріледі, мерзімді өткізіп алған жағдайда, облыстық немесе оған теңестірілген прокуратураға кассациялық наразылық енгізу жөнінде ұсыныс енгізіледі.

3. Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың
ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан
босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық
қадағалауды жүзеге асыру кезінде прокурорлардың
өзара іс-әрекет етуі мен уәкілеттіктерінің жіктелуі

57. Департамент, облыстық және оған теңестірілген прокуратуралардың бөлімшелері, қалалық, аудандық, көлік, әскери прокурорлар ұсталған, әкімшілік қамалған, қамауға алынған және қылмыстық жазаны өтеуші, ЖӨМБШБ және әкімшілік қадағалаудағы адамдардың құқықтарының сақталуына қадағалауды өзара іс-әрекет ету және функцияларының жіктелуі арқылы қамтамасыз етеді.
58. Бас әскери прокурор, оның жетекшілік ететін орынбасары, көмекшілері, өңірлік және горнизондық әскери прокурорлар әскери құқық қорғау органдарының гауптвахталарындағы, теңіз кемелері капитандарының, шекара жасақтары бастықтарының айқындаған орындарындағы адамдардың ұсталуы, Қылмыстық кодексте көзделген әскери қызметшілерге қатысты бас бостандығығнан оқшалаумен байланысты емес жазалардың атқарылуына, түзеу мекемелерін күзету, бақылау қызметі және сотталғандарды айдауылдау жөніндегі ішкі әскер қызметіндегі заңдылықтың сақталуына, сондай-ақ әскери трибуналдармен сотталған азаматтардың жаппай саяси қуғын-сүргіндерінен ақталуына қадағалауды жүзеге асырады.
Төтенше жағдайлар кезінде (тергеумен қамалғандар және сотталғандар жол бойында қылмыс пен құқық бұзушылық жасағанда), түзеу мекемелеріндегі инженерлік-техникалық күзет құралдарының талапқа сәйкес болуының, бақылау қызметінің мәселелері бойынша әскери прокурорлардың және ұсталған, қамауға алынған және жазаны өтеуші адамдардың құқықтарының сақталуын қадағалау жөніндегі прокуратураның басқармасымен (топтармен), қалалық (аудандық) прокурорлармен бірлесіп тексеру тәжірибесін қолданады.
59. Бас көлік прокуроры, оның көмекшілері және көлік прокурорлары осы Нұсқаулықтың 40-45-тармақтарының ережелеріне сәйкес көліктегі ішкі істер органдарының УҰИ қызметіне қадағалауды жүзеге асырады.
60. Облыс, қала, аудан прокуратурасының жедел-іздестіру қызметіндегі заңдылықты қадағалау бөлімшесі ҚАЖ комитетінің аумақтық департаменттері мен тергеу изоляторларындағы және Ұлттық қауіпсіздік органдарының тергеу изоляторларында жедел-іздестіру қызметінің заңдылығына қадағалауды жүзеге асырады.
61. Облыс прокурорларының көмекшілері, басқарма қызметкерлері:
1) халықаралық шарттардың қолданылуын қадағалауды жүзеге асыратын бөлімшемен өзара іс-әрекет етіп, шетел мемлекеттері әділет мекемелерінің, олардың аумағында үкімді орындау туралы талаптары (өтініштері) орындалуының, сондай-ақ тергеумен қамалғандардың және сотталғандардың қамауда ұсталуы мен шетел мемлекеттеріне транзиттік тасымалдануының заңдылығы қамтамасыз етіледі;
2) қылмыстық іс-жүргізудің заңдылығын қадағалауды жүзеге асыратын бөлімшемен өзара іс-әрекет етіп, бірге тергеумен қамалғандарға, сотталғандарға, «Еңбек» РМК қызметкерлері мен жұмыскерлеріне қатысты қозғалған қылмыстық істердің алдын ала тергелуі мен сотта қаралудың барысы мен нәтижелері туралы ақпараттың жолдануын қамтамасыз етеді.
62. Прокурорлар әкімшілік құқық бұзушылық туралы өздері қозғаған істер сотта қаралған кезде тікелей қатысады және осы істер бойынша сот актілері заңдылығының тексерілуін қамтамасыз етеді, апелляциялық наразылықтар келтіреді.
63. Тоқсан сайын жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылаудағы заңдылықтың жағдайына қадағалаудың қамтамасыз етілуіне талдау жасалады.

4. Қорытынды ережелер

64. Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуын қадағалау жөніндегі прокуратура органдары қызметін бағалаудың негізгі өлшемдері болып мыналар айқындалсын:
1) қылмыстық жазаны өтеу және қылмыстық мәжбүрлеу шараларын қолданған кезде заңның үстемдігін қамтамасыз ету;
2) ұсталғандардың, әкімшілікпен және тергеумен қамалғандардың, сотталғандардың, ЖӨМБШБ және әкімшілік қадағалаудағы адамдардың конституциялық құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін мүлтіксіз сақтау;
3) азаптауларға және басқа да қатыгез, адамгершiлiкке жатпайтын және ар-намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерiн болдырмау.
65. Облыс прокурорлары Департаментке әр айдың 30 күніне төтенше оқиғалар және ұсталғанға, әкімшілік және тергеумен қамалғанға, сотталғанға қатысты қарудың, арнаулы құралдардың қолданылуының, мамандандырылған және түзеу мекемелерінен қашуға оқталудың (қашудың), өзіне дене жарақатын салуы мен қол жұмсауының барлық фактісі бойынша тексерулердің нәтижелері мен қабылданған шаралар туралы ақпараттар жолдайды.
66. Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың жағдайына қадағалаудың қамтамасыз етілуі бойынша тоқсан сайын жүргізілген талдаулар, тоқсан аяқталғаннан кейін келесі айдың белгіленген күніне ұсынылады:
қалалық және аудандық прокурорлар облыстық және оларға теңестірілген прокуратураларға 1-ші күніне;
облыстық прокурорлар Департаментке 5-ші күніне;
Департаментпен Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының басшылығына 10-ші күніне.
67. Департамент және облыс прокурорлары жартыжылдық және жылдық жұмыс қорытындылары бойынша, осы Нұсқаулықтағы заңдылықтың бұзылуына септігін тигізген себептер мен жағдайлары белгіленіп, оларды жоюдың жолдары айқындалған 5-тармақтың 1)-3)-тармақшаларында көрсетілген әрбір басымды бағыттар бойынша заңдылықтың жағдайын жинақтап талдайды.
Облыс прокурорлары талдау бойынша ақпараттарды Департаментке 5 шілдеге және 5 қаңтарға жолдайды.
Департамент және облыс прокурорлары ұсталғандарды, әкімшілік және тергеумен қамалғандарды, сотталғандарды ұстауға бөлінген бюджеттік қаржының қолданылуындағы заңдылықтың жағдайын, сондай-ақ бас бостандығынан оқшалау орындарынан босатылған тұлғаларды бейімдеуге бағытталған заңнамалардың сақталу мәселесін жыл қорытындысы бойынша жинақтап талдайды.
Облыс прокурорлары аталған талдау бойынша ақпаратты Департаментке 1 наурызға және 5 қаңтарға жолдайды.
68. Департамент және облыс прокурорлары қадағалауды ұйымдастырудың қазіргі заманғы әдістерінің бастамашылығы мен енгізілуі, қадағалау қызметінің оң тәжірибесінің таратылуы, қызметкерлердің біліктілігінің арттырылуы бойынша тұрақты негізде жұмыс жүргізеді.
69. Арнайы және түзеу мекемелеріндегі заңдылық пен құқық тәртібінің жағдайын, сондай-ақ прокурорлардың қадағалау қызметін бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау арқылы прокуратура органдарының беделін арттыру жөнінде жұмыстар мақсатты түрде жүргізіледі.
70. Департамент пен облыс прокурорлары Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жанындағы Сулеймен Есқараев атындағы прокуратура органдарының кадрлық біліктілігін көтеру және құқықтық тәртіпті, заңдылық мәселесін зерделу Институтпен, басқа да жоғары оқу орындарымен, ғылыми мекемелермен, ғалым-заңгерлермен қолданыстағы заңнамаларды жетілдіру бойынша өзара іс-әрекет етуді жүзеге асырады.