Об утверждении Методики по выявлению монопольно высокой цены

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 2 апреля 2015 года № 301. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 апреля 2015 года № 10721. Утратил силу приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 24 ноября 2016 года № 486.

Сноска. Утратил силу приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 24.11.2016 г. № 486 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 16) статьи 39 Закона Республики Казахстан от 25 декабря 2008 года «О конкуренции» ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую Методику по выявлению монопольно высокой цены.
2. Признать утратившим силу приказ Председателя Агентства Республики Казахстан по защите конкуренции (Антимонопольное агентство) от 28 мая 2013 года № 140-ОД «Об утверждении Методики по выявлению монопольно высокой цены» (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8538, опубликованный в газете «Казахстанская правда» от 14 августа 2013 года № 251 (27525).
3. Комитету по регулированию естественных монополий и защите конкуренции Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа его направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.
4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.
5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр Е. Досаев

Утверждена
приказом Министра
национальной экономики
Республики Казахстан
от 2 апреля 2015 года № 30

Методика по выявлению монопольно высокой цены

1. Методика по выявлению монопольно высокой цены (далее – Методика) разработана в соответствии с подпунктом 16) статьи 39 Закона Республики Казахстан «О конкуренции» от 25 декабря 2008 года (далее – Закон).
Целью настоящей Методики является определение монопольно высокой цены, устанавливаемой субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение на соответствующем товарном рынке (далее – Субъект).
2. Настоящая Методика применяется при выявлении нарушений антимонопольного законодательства Республики Казахстан, в части злоупотребления доминирующим или монопольным положением, выразившемся в установлении монопольно высокой цены.
3. Понятия и термины, применяемые в настоящей Методике, используются в значениях, определяемых в законах Республики Казахстан.
4. В рамках рассмотрения сведений об установлении монопольно высокой цены ведомство антимонопольного органа проводит следующие действия:
1) устанавливает факт наличия государственного регулирования цен на товарном рынке;
2) устанавливает факт наличия закрепленного Законом исключительного права государства на производство, реализацию или покупку какого-либо товара на конкурентном рынке (государственная монополия);
3) устанавливает факт отсутствия субъекта рынка в Государственном реестре субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение (далее – Реестр);
4) устанавливает долю доминирования, с которой субъект рынка включен в Реестр.
5. В случае установления одного из условий, предусмотренных подпунктами 1), 2), 3) пункта 4 настоящей Методики, расследование об установлении монопольно высокой цены не проводится.
6. Ведомство антимонопольного органа после проведения анализа товарного рынка и включения Субъекта в Реестр при наличии фактических данных, указывающих на наличие в действиях субъекта рынка признаков нарушений антимонопольного законодательства, проводит расследование в порядке, установленном Законом.
7. Ведомство антимонопольного органа с целью выявления фактических данных, указывающих на наличие признаков нарушений антимонопольного законодательства, проводит анализ динамики цен и объемов производства (реализации) товара на товарном рынке, в том числе:
1) установление Субъектом цены на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим, превышающей цены на такой же товар других субъектов рынка на соответствующем или сопоставимом товарном рынке;
2) превышение темпов роста цен на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим, по сравнению с соответствующими темпами роста цен на соответствующем или сопоставимом товарном рынке;
3) повышение цен на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим, путем снижения физических характеристик (например, вес единицы товара);
4) необоснованное сокращение объемов производства и (или) поставки или прекращение производства и (или) поставки товаров, на которые имеются спрос или заказы потребителей, при наличии возможности производства или поставки.
8. Для Субъектов с долей доминирования 90 процентов и более, ведомство антимонопольного органа с целью выявления фактических данных, указывающих на наличие признаков нарушений антимонопольного законодательства, дополнительно проводит анализ себестоимости и рентабельности производства (реализации) товара, в том числе:
1) превышение роста расходов периода над ростом производственной себестоимости единицы товара Субъекта;
2) увеличение темпов роста заработной платы административного персонала по сравнению с темпами роста заработной платы производственного персонала Субъекта;
3) превышение у Субъекта уровня среднемесячной заработной платы над среднемесячной заработной платой по отрасли или региону.
9. В случае наличия фактических данных, указывающих на наличие в действиях субъекта рынка признаков нарушений антимонопольного законодательства, ведомством антимонопольного органа издается приказ о проведении расследования.
10. При проведении расследования необходимо установить наличие фактов, подтверждающих действия Субъекта по установлению монопольно высокой цены.
11. В случае, если у Субъекта доля доминирования составляет 90 процентов и более, а также отсутствует сопоставимый товарный рынок, определение монопольно высокой цены производится согласно пункту 14 Методики.
12. Выявление сопоставимого товарного рынка осуществляются по критериям, предусмотренным частью первой пункта 2 статьи 14 Закона.
13. Ведомство антимонопольного органа определяет конкурентную цену товара на соответствующем товарном рынке.
Конкурентной ценой товара является максимальная цена товара на данном товарном рынке, которую в условиях конкуренции устанавливают субъекты рынка, не входящие в одну группу лиц с Субъектом. При этом, учитываются субъекты рынка, соответствующие условию предусмотренному подпунктом 2) статьи 6 Закона.
В случае, если невозможно установить конкурентную цену на этом же товарном рынке, сравнение производится с ценой товара на сопоставимом товарном рынке, в том числе за пределами Республики Казахстан.
При определении конкурентной цены учитываются качественные параметры товара.
Проведение сравнения цены товара объекта расследования с конкурентной ценой товара на сопоставимом товарном рынке за пределами Республики Казахстан осуществляется по поручению руководителя либо заместителя ведомства антимонопольного органа.
В случае, если невозможно определить цену, сложившуюся в условиях конкуренции на сопоставимом товарном рынке, либо сопоставимый товарный рынок, в том числе за пределами Республики Казахстан, проводится анализ расходов и прибыли и определяется обоснованная цена.
14. Если цена, установленная Субъектом, превышает конкурентную цену или невозможно выявить конкурентную цену, ведомство антимонопольного органа проводит анализ расходов и прибыли Субъекта с целью оценки необходимости для производства и реализации такого товара, расходов и прибыли.
15. Для принятия решения ведомство антимонопольного органа проводит анализ, в том числе:
1) финансово-хозяйственной деятельности Субъекта;
2) динамики производственной и полной себестоимости товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим, с целью выявления причин увеличения издержек производства;
3) прибыли, полученной Субъектом от товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим;
4) динамики цен на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим;
5) динамики объемов производства (реализации) товара Субъектом;
6) использования производственных мощностей;
7) договоров, в результате которых прямо либо косвенно складывается цена на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим;
8) производственных затрат и расходов периода;
9) инвестиционной программы Субъекта;
10) обязательств перед кредиторами и финансовыми организациями.
16. При необходимости для дополнительного обоснования сопоставляются темпы роста цен, себестоимости (отдельных статей затрат) и уровня рентабельности товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим, с другими субъектами рынка.
Так, если темпы роста цен, себестоимости, прибыли, и рентабельности товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим, существенно превышают темпы роста этих показателей у других субъектов рынка, это может дополнительно подтверждать возможное злоупотребление доминирующим положением в части установления монопольно высоких цен.
17. При определении необходимых расходов и прибыли, непосредственно связанных с производством (реализацией) товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим учитываются:
1) материальные расходы, входящие в себестоимость определяются исходя из цен, предусмотренных в подтверждающих документах (договоры, счета-фактуры) и физического объема материальных ресурсов, исходя из применяемых норм расхода сырья, материалов, топлива, энергии материальных ресурсов на выпуск единицы товара и (или) годовых норм материальных ресурсов;
2) расходы по оплате труда персонала, включая выплаты доплат и надбавок за условия труда, предусмотренные системой оплаты труда в соответствии с трудовым законодательством;
3) амортизационные отчисления, определяемые с использованием метода, предусмотренного учетной политикой Субъекта;
4) расходы на выплату вознаграждения за заемные средства;
5) другие расходы, непосредственно относящиеся к производству (реализации) товара Субъекта;
6) уровень прибыли, обеспечивающий эффективное функционирование и развитие предприятия.
Прибыль определяется как разница между доходом от производства (реализации) товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим, и обоснованными расходами, необходимыми для производства и (или) реализации товара, и фактически уплаченными налогами.
Величина необходимой прибыли, требуемой для развития Субъекта, должна отражать особенности производимого (реализуемого) товара, специфику товарного рынка и условия функционирования Субъекта, а также учитывать:
инвестиции в создании новых активов, расширение, обновление, реконструкция и техническое перевооружение существующих активов;
уровень рисков (сезонный характер производства или потребления, высокая зависимость от климатических факторов и др.);
обязательства, предусмотренные в коллективных договорах, Генеральном, отраслевом и региональном соглашениях в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан;
обязательства, предусмотренные в договорах приватизации и концессии, лицензионных соглашениях, инвестиционных договорах и иных соглашениях с государственными органами Республики Казахстан, в том числе по социальной ответственности;
иные выплаты, предусмотренные законодательными актами Республики Казахстан, кроме штрафных санкций за нарушение законодательства Республики Казахстан.
18. При оценке необходимых затрат и прибыли Субъекта на единицу товара при необходимости применяется метод сравнительного анализа аналогичных затрат и прибыли других субъектов рынка на соответствующем или сопоставимом товарном рынке.
19. Если в материалах, на основании которых начато расследование указываются нарушения, связанные с искусственным увеличением цены на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим, путем внесения в договор определенных условий, приводящих к увеличению цены на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим, необходимо провести анализ договоров.
В случаях, если в материалах, на основании которых начато расследование, указываются нарушения, связанные со скрытым повышением цен путем снижения физических характеристик товара, ведомство антимонопольного органа проводит экспертизу характеристик товара Субъекта с привлечением экспертов в соответствии с Законом.
20. По результатам расследования должностное лицо (должностные лица) готовит (готовят) заключение в соответствии со статьей 67 Закона.
21. В случае установления монопольно высокой цены, ведомством антимонопольного органа производится расчет монопольного дохода в соответствии со статьей 68 Закона.

Монополиялық жоғары бағаны анықтау жөніндегі әдістемені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Экономика министрінің 2015 жылғы 2 сәуірдегі № 301 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 14 сәуірде № 10721 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2016 жылғы 24 қарашадағы № 486 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 24.11.2016 № 486 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

«Бәсекелестік туралы» 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 39-бабының 16) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Монополиялық жоғары бағаны анықтау жөніндегі әдістеме бекітілсін.
2. «Монополиялық жоғары бағаны анықтау жөніндегі әдістемені бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау агенттігі (Монополияға қарсы агенттік) төрағасының 2013 жылғы 28 мамырдағы № 140-НҚ бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8538 тіркелген, 2013 жылғы 14 тамыздағы № 189 (28128) «Егемен Қазақстан» газетінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитетіне заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;
2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оны мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;
3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика бірінші вице-министріне жүктелсін.
5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр Е. Досаев

Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрінің
2015 жылғы 2 сәуірдегі
№ 301 бұйрығымен
бекітілген

Монополиялық жоғары бағаны анықтау жөніндегі әдістеме

1. Монополиялық жоғары бағаны анықтау жөніндегі әдістеме (бұдан әрі – Әдістеме) «Бәсекелестік туралы» 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 39-бабының 16) тармақшасына сәйкес әзірленді.
Осы Әдістеменің мақсаты тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі (бұдан әрі – Субъект) белгілейтін монополиялық жоғары бағаны айқындау болып табылады.
2. Осы Әдістеме монополиялық жоғары бағаны белгілеуден көрінетін үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану бөлігінде Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасының бұзылуы анықталған кезде қолданылады.
3. Осы Әдістемеде қолданылатын ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалатын мағыналарда пайдаланылады.
4. Монополиялық жоғары бағаны белгілеу туралы мәліметтерді қарау шеңберінде монополияға қарсы орган ведомствосы мынадай іс-әрекеттерді жүргізеді:
1) тауар нарығында бағаларды мемлекеттік реттеудің болу фактісін белгілейді;
2) Заңмен бекітілген бәсекелестік нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге немесе сатып алуға арналған мемлекеттің айрықша құқығының (мемлекеттік монополия) болу фактісін белгілейді;
3) нарық субъектісінің Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерінің мемлекеттік тізілімінде (бұдан әрі – Тізілім) болмау фактісін белгілейді;
4) Тізілімге енгізілген нарық субъектісінің үстем үлесін белгілейді.
5. Осы Әдістеменің 4-тармағының 1), 2), 3) тармақшаларында көзделген шарттардың біреуі белгіленген жағдайда, монополиялық жоғары бағаны белгілеу туралы тергеу жүргізілмейді.
6. Монополияға қарсы органның ведомствосы тауар нарығына талдау жүргізгеннен және Субъектіні Тізілімге енгізгеннен кейін нарық субъектісінің іс-әрекеттерінде монополияға қарсы заңнаманы бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректер болған кезде Заңда белгіленген тәртіппен тергеу жүргізеді.
7. Монополияға қарсы органның ведомствосы монополияға қарсы заңнаманы бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректерді анықтау мақсатында тауар нарығындағы тауар өндіру (өткізу) бағасының және көлемдерінің серпініне, оның ішінде:
1) Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауардың бағасын Субъектінің тиісті және салыстырмалы тауар нарығында басқа нарық субъектілерінің сондай тауар бағасынан асатын етіп белгілеуіне;
2) тиісті немесе салыстырмалы тауар нарығында баға өсуінің тиісті қарқындарымен салыстырғанда Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар бағасының өсу қарқынының артуына;
3) физикалық сипатын (мысалы, тауар бірлігінің салмағын) төмендету арқылы Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар бағасының көтерілуіне;
4) өндіру немесе беру мүмкіндігі болған кезде тұтынушылардың сұранысы немесе тапсырыстары бар тауарларды өндіру және (немесе) беру көлемін негізсіз қысқартуға немесе өндіруді және (немесе) беруді тоқтатуға талдау жүргізеді.
8. Үстем үлесі 90 пайыз және одан астам субъектілер үшін монополияға қарсы органның ведомствосы монополияға қарсы заңнаманы бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректерді анықтау мақсатында тауарды өндірудің (өткізудің) өзіндік құнына және рентабельділігіне, оның ішінде:
1) Субъектінің тауары бірлігінің өндірістік өзіндік құнының өсуінен кезең шығыстары өсуінің артуына;
2) Субъектінің өндірістік персоналы жалақысының өсу қарқынымен салыстырғанда әкімшілік персонал жалақысының өсу қарқынының ұлғаюына;
3) Субъектіде сала немесе өңір бойынша орташа айлық жалақыдан орташа айлық жалақы деңгейінің артуына қосымша талдау жүргізеді.
9. Нарық субъектісінің іс-әрекеттерінде монополияға қарсы заңнаманы бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректер болған жағдайда, монополияға қарсы органның ведомствосы тергеу жүргізу туралы бұйрық шығарады.
10. Тергеу жүргізу кезінде Субъектінің монополиялық жоғары бағаны белгілеу жөніндегі іс-әрекеттерін растайтын фактілердің болуын белгілеу қажет.
11. Егер субъектінің үстем үлесі 90 және одан астам пайызды құраған, сондай-ақ салыстырмалы тауар нарығы болмаған жағдайда, монополиялық жоғары бағаны айқындау Әдістеменің 14-тармағына сәйкес жүргізіледі.
12. Салыстырмалы тауар нарығын анықтау Заңның 14-бабы 2-тармағының бірінші бөлігінде көзделген критерийлер бойынша жүзеге асырылады.
13. Монополияға қарсы органның ведомствасы тиісті тауар нарығындағы тауардың бәсекелестік бағасын айқындайды.
Бәсекелестік жағдайда Субъектімен бір тұлғалар тобына кірмейтін нарық субъектілері белгілейтін, осы тауар нарығындағы тауардың ең жоғары бағасы тауардың бәсекелестік бағасы болып табылады. Бұл ретте, Заңның 6-бабының 2) тармақшасында көзделген шартқа сәйкес келетін нарық субъектілері ескеріледі.
Нақ сол тауар нарығындағы бәсекелестік бағаны белгілеу мүмкін болмаған жағдайда, салыстырмалы тауар нарығындағы, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлердегі салыстырмалы тауар нарығындағы тауар бағасымен салыстыру жүргізіледі.
Бәсекелестік бағаны айқындау кезінде тауардың сапалық параметрлері ескеріледі.
Тергеу объектісі тауарының бағасын Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі салыстырылатын тауар нарығындағы тауардың бәсекелес бағасымен салыстыруды жүргізу монополияға қарсы органның ведомствасы басшысының немесе орынбасарының тапсырмасы бойынша жүзеге асырылады.
Салыстырмалы тауар нарығында бәсекелестік жағдайында қалыптасқан бағаны не салыстырмалы тауар нарығын, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде айқындау мүмкін болмаған жағдайда шығыстар мен пайданы талдау жүргізіледі және негізделген бағасы айқындалады.
14. Егер Субъект белгілеген баға бәсекелестік бағадан асып түсетін болса немесе бәсекелестік бағаны анықтау мүмкін болмаса, монополияға қарсы органның ведомствосы осындай тауарды өндіру мен өткізу қажеттілігін, шығыстар мен пайданы бағалау мақсатында шығыстар мен пайдаға талдау жүргізеді.
15. Шешім қабылдау үшін монополияға қарсы органның ведомствосы талдау, оның ішінде:
1) Субъектінің қаржылық-шаруашылық қызметіне;
2) өндіріс шығындарының ұлғаю себептерін анықтау мақсатында Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауардың өндірістік және толық өзіндік құнының серпініне;
3) Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауардан Субъекті алатын пайдасына;
4) Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар бағасының серпініне;
5) Субъектінің тауар өндіру (өткізу) көлемінің серпініне;
6) өндірістік қуаттарды пайдалануға;
7) нәтижесінде Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар бағасы тікелей немесе жанама қалыптастырылатын шарттарға;
8) өндірістік шығындарға және кезең шығыстарына;
9) Субъектінің инвестициялық бағдарламасына;
10) кредиторлар мен қаржы ұйымдары алдындағы міндеттемелеріне жүргізеді.
16. Қажет болған кезде қосымша негіздеме үшін Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар бағасының өзіндік құнының (шығындардың жекелеген баптары) және рентабельділік деңгейінің өсу қарқыны басқа нарық субъектілерімен салыстырылады.
Айталық, егер Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар бағасының, өзіндік құнының, пайдасының және рентабельділігінің өсу қарқыны басқа нарық субъектілерінің осы көрсеткіштерінің өсу қарқынынан айтарлықтай асатын болса, бұл монополиялық жоғары бағаларды белгілеу бөлігінде үстем жағдайды теріс пайдаланудың мүмкін болатындығын қосымша растай алады.
17. Субъектінің жағдайы үстем деп танылатын тауар өндірумен (өткізумен) тікелей байланысты қажетті шығындар мен пайданы айқындау кезінде мыналар ескеріледі:
1) өзіндік құнға кіретін материалдық шығыстар растайтын құжаттарда (шарттар, шот-фактуралар) көзделген бағаларды және материалдық ресурстардың физикалық көлемін негізге ала отырып, тауардың бір бірлігін шығаруға арналған шикізат, материалдар, отын, материалдық ресурстар энергиясы шығысының қолданылатын нормаларын және (немесе) материалдық ресурстардың жылдық нормаларын негізге ала отырып айқындалады;
2) еңбек жағдайлары үшін еңбек заңнамасына сәйкес еңбекақы төлеу жүйесінде көзделген қосымша ақылар мен үстемеақылар төлеуді қоса алғанда, персоналға еңбекақы төлеуге жұмсалған шығыстар;
3) Субъектінің есепке алу саясатында көзделген әдісті пайдалана отырып айқындалатын амортизациялық аударымдар;
4) қарыз қаражаттары үшін сыйақы төлеуге арналған шығыстар;
5) Субъектінің тауар өндіруіне (өткізуіне) тікелей қатысты басқа да шығыстар;
6) кәсіпорынның тиімді жұмыс істеуін және дамуын қамтамасыз ететін пайда деңгейі.
Пайда Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауарды өндіруден (өткізуден) алынған табыс және тауарды өндіру және (немесе) өткізу үшін қажетті негізделген шығыстар мен нақты төленген салықтар арасындағы айырма ретінде айқындалады.
Субъектінің дамуы үшін талап етілетін қажетті пайданың шамасы өндірілетін (өткізілетін) тауардың өзгешелігін, тауар нарығының ерекшелігін және Субъектінің жұмыс істеу шарттарын көрсетуі, сондай-ақ:
жаңа активтерді құруға, қолда бар активтерді кеңейтуге, жаңартуға, реконструкциялауға және техникалық қайта жарақтандыруға инвестицияларды;
тәуекел деңгейін (өндірудің немесе тұтынудың маусымдық сипаты, климаттық факторларға жоғары тәуелділік және т.б.);
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес ұжымдық шарттарда, Бас, салалық және өңірлік келісімдерде көзделген міндеттемелерді;
жекешелендіру және концессия шарттарында, лицензиялық келісімдерде, инвестициялық шарттарда және Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарымен, оның ішінде әлеуметтік жауапкершілік бойынша өзге де келісімдерде көзделген міндеттемелерді;
Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғаны үшін айыппұл санкцияларынан басқа, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген өзге де төлемдерді ескеруі тиіс.
18. Субъектінің тауардың бір бірлігіне қажетті шығындары мен пайдасын бағалау кезінде қажет болған кезде тиісті немесе салыстырмалы тауар нарығындағы басқа нарық субъектілерінің ұқсас шығындары мен пайдасын салыстырмалы талдау әдісі қолданылуы мүмкін.
19. Егер негізінде тергеу басталған материалдарда шартқа Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар бағасын көтеруге әкеп соғатын белгілі бір талаптарды енгізу арқылы Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар бағасын жасанды көтерумен байланысты бұзушылық көрсетілсе, шарттарға талдау жүргізу қажет.
Егер негізінде тергеу басталған материалдарда тауардың физикалық сипаттамаларын төмендету арқылы бағаны жасырын көтерумен байланысты бұзушылықтар көрсетілсе, монополияға қарсы органның ведомствосы Заңға сәйкес сарапшыларды тарта отырып, Субъект тауарының сипаттамаларына сараптама жүргізеді.
20. Тергеу нәтижелері бойынша лауазымды тұлға (лауазымды тұлғалар) Заңның 67-бабына сәйкес қорытынды дайындайды.
21. Монополиялық жоғары баға белгіленген жағдайда, монополияға қарсы органның ведомствосы Заңның 68-бабына сәйкес монополиялық табыстың есебін жүргізеді.