Об утверждении Правил и методики проведения ежегодного социологического мониторинга состояния морально-психологического климата в подразделениях органов внутренних дел Республики Казахстан

Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 29 декабря 2015 года № 1094. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 декабря 2015 года № 12713.

В соответствии с пунктом 1 статьи 54-1 Закона Республики Казахстан "О правоохранительной службе" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила и методику проведения социологического мониторинга состояния морально–психологического климата в подразделениях органов внутренних дел Республики Казахстан (далее - Правила).

2. Департаменту кадровой работы Министерства внутренних дел Республики Казахстан (Абдигалиев А.У.) в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "База данных "Закон" для включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

4) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства внутренних дел Республики Казахстан;

5) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства внутренних дел Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2), 3) и 4) настоящего пункта.

3. Председателям комитетов, начальникам департаментов и самостоятельных управлений Министерства внутренних дел Республики Казахстан, начальникам департаментов полиции, уголовно-исполнительной системы, организаций образования Министерства внутренних дел организовать изучение и обеспечение исполнения требований прилагаемых Правил.

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 14.10.2021 № 632 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого заместителя министра внутренних дел Республики Казахстан генерал-лейтенанта полиции Демеуова М.Г., Департамент кадровой работы Министерства внутренних дел Республики Казахстан (Абдигалиев А.У.).

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр внутренних дел
Республики Казахстан
генерал-полковник полиции	К. Касымов

Приложение к приказу Министра внутренних дел Республики Казахстан от 31 декабря 2015 года № 1094

Правила и методика проведения ежегодного социологического мониторинга состояния морально-психологического климата в подразделениях органов внутренних дел

Сноска. Правила - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 24.10.2024 № 852.

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила и методика проведения ежегодного социологического мониторинга состояния морально-психологического климата в подразделениях органов внутренних дел (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 6 статьи 54-1 Закона Республики Казахстан "О правоохранительной службе" и определяют порядок и методику проведения ежегодного социологического мониторинга состояния морально-психологического климата в подразделениях органов внутренних дел (далее – подразделения ОВД).

2. Основные понятия и термины, используемые в настоящих Правилах:

1) стиль руководства – система устойчивых и индивидуальных методов воздействия руководителя с коллективом, направленное на эффективное выполнение управленческих функций;

2) анонимный опрос – метод сбора информации, позволяющий респондентам выражать мнения без указания личных данных, обеспечивая конфиденциальность и способствуя открытости ответов;

3) боевой дух – уровень морального настроя и мотивации сотрудников, определяющий их готовность к эффективному выполнению оперативно-служебных задач, поставленных перед подразделениями ОВД;

4) профессиональное выгорание – состояние, при котором сотрудники испытывают отрицательные эмоции, связанные с чрезмерной нагрузкой на работе и истощением ресурсов, необходимых для выполнения оперативно-служебных задач;

5) благоприятный морально-психологический климат – состояние климата, характеризующееся высоким уровнем взаимного уважения, доверия, удовлетворенности сотрудников условиями службы, положительными отношениями между коллегами и руководством, способствующими эффективной и продуктивной деятельности;

6) неблагоприятный морально-психологический климат – состояние климата, характеризующееся конфликтами, недовольством сотрудников, низким уровнем доверия, преобладанием авторитарного стиля руководства и высокой текучестью кадров, негативно влияющими на боевой дух и эффективность деятельности;

7) удовлетворенность условиями службы – показатель, отражающий степень удовлетворенности сотрудников организационными, материальными и социальными условиями;

8) морально-психологический климат – психологический настрой, характеризующийся правильным пониманием оперативно-служебных задач, поставленных перед подразделениями ОВД;

9) среднеблагоприятный морально-психологический климат с тенденцией к ухудшению – состояние климата, при котором сохраняется относительно стабильная атмосфера, но наблюдаются признаки нарастающего напряжения, проблемы в межличностных отношениях и снижение удовлетворенности, приводящие к ухудшению общего морального настроя и боевого духа;

10) анкета – инструмент для сбора данных, предназначенных для получения информации о мнениях респондентов в рамках социологического опроса;

11) социологический опрос (далее – опрос) – метод исследования, предназначенный для сбора информации через ответы респондентов на вопросы анкеты;

12) рекомендации – комплекс предложений, направленных на поддержание и улучшение состояния морально-психологического климата в подразделениях ОВД, основанный на результатах социологических опросов;

13) социологический мониторинг морально-психологического климата в подразделениях ОВД (далее – социологический мониторинг) – регулярное исследование состояния морально-психологического климата в подразделениях ОВД, направленное на выявление социальных процессов и явлений, влияющих на удовлетворенность сотрудников условиями службы.

3. Социологический мониторинг проводится в целях:

1) оценки текущего состояния морально-психологического климата в подразделениях ОВД;

2) оценки уровня удовлетворенности сотрудников условиями прохождения службы и их профессиональной деятельностью;

3) анализа факторов, влияющих на боевой дух и мотивацию сотрудников, отражающихся на эффективности служебной деятельности;

4) изучения межличностных отношений между сотрудниками и руководством;

5) выработки рекомендаций по поддержанию и улучшению морально-психологического климата для повышения эффективности служебной деятельности.

Глава 2. Порядок и методика проведения социологического мониторинга

4. Социологический мониторинг проводится ежегодно в четвертом квартале психологами кадровых подразделений ОВД.

Оценка степени удовлетворенности сотрудников условиями прохождения службы в ОВД проводится одновременно согласно приложению к настоящим Правилам.

5. При вынесении вывода "неблагоприятный морально-психологический климат", "среднеблагоприятный морально-психологический климат с тенденцией к ухудшению" либо недостаточной выборки, повторный опрос проводится через три месяца.

6. Психологической службой Министерства внутренних дел по решению руководства ведомства в течение года выборочно проводятся опросы в подразделениях для анализа морально-психологического климата и сопоставления с результатами психологов кадровых подразделений ОВД.

7. При необходимости (по жалобе сотрудника, коллективного обращения, конфликтной ситуации) социологический мониторинг проводится дополнительно по решению первого руководителя подразделения ОВД.

8. Проведение социологического мониторинга включает в себя следующие этапы:

1) постановка задач, выбор метода исследования, подготовка и организация проведения опроса;

2) непосредственное проведение опроса, проверка полноты и качества заполненных анкет;

3) анализ полученных данных, подготовка аналитической справки с рекомендациями.

9. Опрос проводится анонимно на основе разработанной анкеты и стандартизированных методик с использованием бумажных носителей или в формате автоматизированной информационной системы онлайн.

10. Перед проведением опроса разъясняется инструкция и цель его проведения на государственном и русском языках.

Длительность опроса составляет не более шестидесяти минут.

11. В случае проведения опроса на бумажных носителях, заполненную анкету сотрудник собственноручно помещает в опечатанный контейнер. По завершению опроса контейнер вскрывается и анкеты пересчитываются в присутствии комиссии из трех человек (психолог и два респондента, участвовавших в опросе) без ознакомления с содержанием анкет и составлением акта о вскрытии.

12. В случае проведения опроса на бумажных носителях, для объективной оценки результатов опроса подлежат участию не менее семидесяти процентов сотрудников.

При проведении опроса с использованием автоматизированной информационной системы – не менее восьмидесяти пяти процентов сотрудников.

13. Семьдесят процентов порог определяется от фактической численности сотрудников, за исключением вакантных должностей, сотрудников, находящихся в декретном, трудовом отпуске, командировке, на излечении, а также руководящего состава и сотрудников, проходящих службу в опрашиваемом подразделении ОВД меньше шести месяцев.

Восемьдесят пять процентов порог высчитывается от фактической численности сотрудников, за исключением вакантных должностей, сотрудников, находящихся в декретном отпуске, а также руководящего состава и сотрудников, проходящих службу в опрашиваемом подразделении ОВД меньше шести месяцев.

14. Обработка и анализ результатов опроса осуществляется психологами кадровых подразделений, а в их отсутствие – полиграфологами с соблюдением конфиденциальности полученных сведений, в следующие сроки (от штатной численности подразделения):

В офлайн-формате:

1) свыше 300 сотрудников – 5 рабочих дней;

2) свыше 2000 сотрудников – 15 рабочих дней;

3) свыше 3000 сотрудников – 25 рабочих дней.

В онлайн-формате:

1) свыше 300 сотрудников – 3 рабочих дня;

2) свыше 2000 сотрудников – 10 рабочих дней;

3) свыше 3000 сотрудников – 15 рабочих дней.

15. По результатам опроса психологом готовится аналитическая справка с выработкой рекомендаций для руководителей по улучшению морально-психологического климата и представляется первому руководителю подразделения ОВД.

16. Результаты направляются в территориальные подразделения ОВД и рассматриваются на оперативных совещаниях с заслушиванием руководителей подразделений ОВД.

17. Руководителем подразделения ОВД, курирующим кадровые вопросы, устанавливаются сроки исполнения рекомендаций психолога для непосредственных руководителей подразделений ОВД.

18. Информация о коррупционных правонарушениях, нарушениях дисциплины и законности со стороны должностных лиц, полученных в ходе опроса, в течение трех дней направляется психологом подразделения ОВД в службу собственной безопасности ОВД.

19. Анкеты после завершения исследований хранятся у психолога подразделения ОВД в течение года, после подлежат уничтожению.

20. Сведения о проведенном исследовании (аналитическая справка, цифровые данные) представляются в Департамент кадровой политики Министерства внутренних дел Республики Казахстан в течение десяти рабочих дней после завершения исследования.

21. Мониторинг включает в себя критерии оценки и признаки психологического климата.

22. Прямыми критериями оценки морально-психологического климата являются:

1) уровень удовлетворенности службой (условиями и организацией служебной деятельности);

2) степень сплоченности коллектива;

3) психологическая напряженность в служебном коллективе;

4) удовлетворенность межличностными взаимоотношениями – по горизонтали (взаимоотношения с коллегами) и по вертикали (взаимоотношения с руководством);

5) боевой дух;

6) стиль управления.

23. Косвенными критериями оценки морально-психологического климата являются:

1) текучесть кадров;

2) конфликтность и низкая толерантность сотрудников;

3) профессиональное выгорание;

4) коррупционные составляющие.

24. Признаки благоприятного морально-психологического климата:

1) взаимопомощь, высокоразвитая эмпатия, чувство групповой сплоченности;

2) высокая удовлетворенность условиями прохождения службы;

3) оказание руководителями поддержки личному составу;

4) высокий боевой дух;

5) отсутствие конфликтных ситуаций;

6) отсутствие психологического давления;

7) равномерность распределения объема работы;

8) справедливость при оценке деятельности;

9) соблюдение рабочего графика;

25. Признаки неблагоприятного морально-психологического климата:

1) высокая текучесть кадров, частые переходы в другие службы;

2) психологическая напряженность в коллективе;

3) не соблюдение рабочего графика;

4) межличностные конфликты;

5) отсутствие поддержки руководителя, применение исключительно авторитарного стиля управления;

6) снижение уровня боевого духа;

7) снижение удовлетворенности условиями прохождения службы.

26. Вывод о состоянии морально-психологического климата подразделений ОВД определяется следующим пороговым значениям:

1) "Благоприятный морально-психологический климат" – более семидесяти пяти процентов и выше опрошенных респондентов оценивают климат как благоприятный.

2) "Среднеблагоприятный морально-психологический климат с тенденцией к ухудшению" – от пятидесяти пяти до семидесяти пяти процентов опрошенных респондентов оценивают климат как среднеблагоприятный.

3) "Неблагоприятный морально-психологический климат" – менее пятидесяти пяти процентов опрошенных респондентов оценивают климат как неблагоприятный.

27. При формировании вывода о состоянии морально-психологического климата, негативные ответы на два или более вопросов, уменьшают процент оценки морально-психологического климата на процент, который высчитывается как процент соотношения количества вопросов с негативными ответами к общему числу вопросов.

Приложение к Правилам и методике проведения ежегодного социологического мониторинга состояния морально- психологического климата в подразделениях органов внутренних дел

Оценка степени удовлетворенности сотрудников условиями прохождения службы в ОВД

Уважаемый респондент, оцените пожалуйста свою степень удовлетворенности условиями прохождения службы в ОВД. Выберите правое или левое утверждение. Сделанный выбор пометьте знаком "х". На каждой строке должно быть только одно зачеркивание.

Удовлетворен:	высокий	средний	низкий	нейтральный	низкий	средний	высокий	Не удовлетворен:
	3	2	1	0	-1	-2	-3
Организацией работы удовлетворен (-а)								Организацией работы и условиями не удовлетворен (-а)
Служебная нагрузка оптимальная, распределяется равномерно								Служебная нагрузка превышена, распределяется не равномерно
Распорядок рабочего дня соблюдается								Распорядок рабочего дня не соблюдается
Материально-техническая обеспеченность достаточная, имеется кабинет, орг техника и др								Материально-техническая обеспеченность не достаточная, отсутствует кабинет, оргтехника отсутствует либо устарела
Вижу для себя перспективу профессионального карьерного роста								Не вижу для себя профессионального карьерного роста
Чувствую признание со стороны коллег и руководителя								Не чувствую признания со стороны коллег и руководителя
Порядок предоставления трудового отпуска соблюдается								Порядок предоставления трудового отпуска не соблюдается
Удовлетворен(-а) текущей зарплатой								Не удовлетворен(-а) текущей зарплатой
Удовлетворен(-а) организацией досуга								Не удовлетворен(-а) организацией досуга
Мое психологическое и физическое состояние благоприятное								Мое психологическое и физическое состояние не благоприятное
Уверен(-а) в завтрашнем дне, ощущаю стабильность								Не уверен(-а) в завтрашнем дне, не чувствую стабильности
Объем социальных льгот удовлетворяет								Объем социальных льгот не удовлетворяет
Морально-психологический климат в коллективе благоприятный, способствует эффективной деятельности								Морально-психологический климат в коллективе неблагоприятный, не способствует для эффективной деятельности

В данной графе излагается ваше мнение или комментарий

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Обработка данных.

1 Оценки, отмеченные респондентами прописываются следующим образом:

Оценка	3	2	1	0	-1	-2	-3
Балл	7	6	4	4	3	2	1

2. Для каждого респондента вычисляется коэффициент субъективной оценки удовлетворенности службой (К): складываются баллы по всем 13 пунктам анкеты и полученная сумма делится на количество этих пунктов, то есть на 13.

3. Вычисляется средний коэффициент субъективных оценок удовлетворенности службой (далее - К.ср): складывается коэффициенты субъективных оценок всех членов группы, полученная сумма делится на количество респондентов. Полученный К.ср. меняется от 1,0 до 7,0. Чем выше коэффициент, тем благоприятнее результат (оценка).

Интерпретация результатов

1. Средний коэффициент субъективных оценок опроса удовлетворенности позволяет характеризовать следующим образом:

К. ср. балл		характеристика оценки удовлетовренности
от 5,4 до 7,0		полностью удовлетворен
от 4,6 до 5,4		достаточно удовлетворен
от 3,8 до 4,6		недостаточно удовлетворен
от 1,0 до 3,8		полностью неудовлетворен

2. Для получения вывода "проблемных вопросов" вычисляются средние коэффициенты субъективных оценок для каждого из 13 пунктов ОУ: К.ср.1, К.ср.2, К.ср.3.

Сумма баллов, поставленных всеми респондентами по К.ср.1, К.ср.2, К.ср.3 пунктам.

К.ср. = ________________

Количество респондентов

Қазақстан Республикасы Ішкі істер органдарының бөлімшелеріндегі моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйіне жыл сайынғы социологиялық мониторинг жүргізудің қағидалары мен әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ішкі істері министрінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы № 1094 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 31 желтоқсанда № 12713 болып тіркелді.

"Құқық қорғау қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 54-1-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының бөлімшелеріндегі моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйіне жыл сайынғы социологиялық мониторинг жүргізудің қағидалары мен әдістемесі (бұдан әрі - Қағидалар) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Кадр жұмысы департаменті (А.Ү. Әбдіғалиев) заңнамада бекітілген тәртіпте:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оны мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне қосу үшін "Заң" деректер базасы" шаруашылық жүргізу құқығындағы Республикалық мемлекеттік кәсіпорынға жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

5) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оны осы тармақтың 1), 2), 3), 4) тармақшасында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің комитеттерінің төрағалары, департаменттері мен дербес басқармаларының бастықтары, полиция, қылмыстық-атқару жүйесі департаменттерінің, ІІМ білім беру ұйымдарының бастықтары қоса беріліп отырған Қағидалардың талаптарын зерделеуді және орындауды қамтамасыз етуді ұйымдастырсын.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 14.10.2021 № 632 (алғашқы ресми жарияланғаннан күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің бірінші орынбасары полиция генерал-лейтенанты М.Ғ. Демеуовке, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Кадр жұмысы департаментіне (А.Ү. Әбдіғалиев) жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының

Ішкі істер министрі

полиция генерал-полковнигі

Қ. Қасымов

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 1094 бұйрығына қосымша

Ішкі істер органдарының бөліністеріндегі моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйіне жыл сайынғы социологиялық мониторинг жүргізудің қағидалары мен әдістемесі

Ескерту. Қағидалары мен әдістемесі жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 24.10.2024 № 852 бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ішкі істер органдарының бөліністеріндегі моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйіне жыл сайынғы социологиялық мониторинг жүргізу қағидалары мен әдістемесі (бұдан әрі - Қағидалар) "Құқық қорғау қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 54-1-бабының 6-тармағына сәйкес әзірленген және ішкі істер органдары бөліністеріндегі (бұдан әрі – ІІО бөліністері) моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйіне жыл сайынғы социологиялық мониторинг жүргізудің тәртібі мен әдістемесін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі ұғымдар мен терминдер:

1) басқару стилі – басқару функцияларын тиімді орындауға бағытталған басшының ұжымға әсер етуінің тұрақты және жеке әдістерінің жүйесі;

2) жасырын сауалнама – жеке деректерді көрсетпей, құпиялылықты қамтамасыз ете отырып, жауап берушілердің ашық пікірін білдіруге мүмкіндік беретін ақпарат жинау әдісі;

3) жауынгерлік рух – қызметкерлердің моральдық жағдайы мен ынтасының деңгейі, олардың ІІО бөліністеріне жүктелген жедел қызметтік міндеттерді тиімді орындауға даярлығы;

4) кәсіби шаршау – қызметкерлердің жедел қызметтік тапсырмаларды орындауға қажетті ресурстарының тапшылығынан шамадан тыс жұмыс жүктемесіне байланысты теріс сезімдерді бастан кешіру жай-күйі;

5) қолайлы моральдық-психологиялық ахуал – тиімді және нәтижелі қызметке ықпал ететін әріптестер мен басшылық арасындағы оң қарым-қатынастармен, қызметкерлердің қызмет шарттарына қанағаттануымен, өзара сенімнің жоғары деңгейімен сипатталатын ахуалдың жай-күйі;

6) қолайсыз моральдық-психологиялық ахуал - жауынгерлік рух пен қызметтің тиімділігіне теріс әсер ететін қақтығыстармен, қызметкерлердің наразылығымен, сенімнің төмен деңгейімен, басшылықтың авторитарлық стилінің басым болуымен және кадрлардың жиі ауысыуымен сипатталатын ахуалдың жай-күйі;

7) қызмет шарттарымен қанағаттану – қызметкерлердің ұйымдастырушылық, материалдық және әлеуметтік жағдайларға қанағаттану деңгейін көрсететін көрсеткіш;

8) моральдық-психологиялық ахуал – ІІО бөліністерінің алдына қойылған жедел-қызметтік міндеттерді дұрыс түсінумен сипатталатын психологиялық күй;

9) нашарлау тенденциясы бар орташа қолайлы моральдық-психологиялық ахуал – салыстырмалы түрде тұрақты атмосфера сақталғанмен, жалпы моральдық күй мен жауынгерлік рухтың нашарлауына әкелетін шиеленістің күшею белгілері, тұлғааралық қатынастардағы проблемалар және қанағаттанушылықтың төмендеуі байқалатын ахуалдың жай-күйі;

10) сауалнама – социологиялық сауалнама шеңберінде жауап берушілердің пікірлері туралы ақпарат алуға арналған мәліметтер жинау құралы;

11) социологиялық сауалнама (бұдан әрі - сауалнама) – жауап берушілердің сауалнама сұрақтарына жауаптары арқылы ақпарат жинауға арналған зерттеу әдісі;

12) ұсынымдар – ІІО бөліністеріндегі моральдық-психологиялық ахуалды жақсартуға және қолдауға бағытталған социологиялық сауалнамалардың нәтижелеріне негізделген ұсыныстар жинағы.

13) ІІО бөліністердегі моральдық-психологиялық ахуалдың социологиялық мониторингі (бұдан әрі – социологиялық мониторинг) – қызметкерлердің қызмет жағдайларына қанағаттануына әсер ететін әлеуметтік процестер мен құбылыстарды анықтауға бағытталған ІІО бөліністеріндегі моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйін тұрақты зерттеу.

3. Социологиялық мониторинг:

1) ІІО бөліністеріндегі моральдық-психологиялық ахуалдың қазіргі уақыттағы жай-күйін бағалау;

2) қызметкерлердің қызметтен өту шарттарымен және олардың кәсіби қызметпен қанағаттану деңгейін бағалау;

3) қызметтік жұмыстың тиімділігінде көрінетін қызметкерлердің жауынгерлік рухы мен ынталануына әсер ететін факторларды талдау;

4) қызметкерлер мен басшылық арасындағы тұлғааралық қатынастарды зерделеу;

5) қызметтік жұмыстың тиімділігін арттыру үшін моральдық-психологиялық ахуалды қолдау мен жақсарту бойынша ұсынымдарды әзірлеу мақсатында жүргізіледі.

2-тарау. Социологиялық мониторингті жүргізу тәртібі мен әдістемесі

4. Социологиялық мониторинг жыл сайын төртінші тоқсанда ІІО кадр бөліністерінің психологтарымен жүргізіледі.

ІІО қызмет өткеру шарттарымен қанағаттану деңгейін бағалау осы Қағиданың қосымшасына сәйкес бір мезгілде жүргізіледі.

5. "Қолайсыз моральдық-психологиялық ахуал, "нашарлау тенденциясы бар орташа қолайлы" деген қорытынды шығарылған кезде немесе іріктеме жеткіліксіз болған жағдайда, мониторинг үш айдан кейін қайта жүргізіледі.

6. Ішкі істер министрлігінің психологиялық қызметі ведомство басшылығының шешімі бойынша бір жыл ішінде бөліністерде моральдық-психологиялық ахуалды талдау және ІІО кадр бөліністері психологтарының нәтижелерімен салыстыру мақсатында таңдаулы сауалнама жүргізеді.

7. Қажет болған жағдайда (қызметкердің шағымы, ұжымдық өтініш, шиеленіс жағдайы бойынша) зерттеу ІІО бөлінісінің бірінші басшысының шешімімен қосымша жүргізіледі.

8. Социологиялық мониторингті жүргізу мынадай кезеңдерден тұрады:

1) зерттеу міндеттерін қою, зерттеу әдісін таңдау, дайындық және сауалнаманы жүргізуді ұйымдастыру;

2) сауалнаманы тікелей жүргізу, толтырылған бланкілердің толықтығы мен сапасын тексеру;

3) алынған деректерді өңдеу, ұсыныстармен аналитикалық анықтама даярлау.

9. Сауалнама әзірленген сауалнама және стандартталған әдістемелер негізінде қағаз түрінде немесе онлайн автоматтандырылған ақпараттық жүйе форматында жасырын түрде жүргізіледі.

10. Сауалнама жүргізер алдында оны өткізу нұсқаулығы мен мақсаты мемлекеттік және орыс тілдерінде түсіндіріледі.

Сауалнаманың ұзақтығы алпыс минуттан аспайды.

11. Сауалнама қағаз түрінде жүргізілген жағдайда қызметкер толтырылған сауалнаманы мөрленген қорапқа өз қолымен салады.

Сауалнама аяқталғаннан кейін үш қызметкерден тұратын комиссияның (психолог, сауалнамаға қатысушы екі респондент) қатысуымен мөрленген қорап ашылады және анкеталар саналады, қорапты ашу хаттамасы жасалады.

12. Сауалнама қағаз түрінде жүргізілген жағдайда сауалнама нәтижелерін объективті бағалау үшін қызметкерлердің кемінде жетпіс пайызы қатысуы қажет.

Автоматтандырылған ақпараттық жүйені пайдалану арқылы жүргізген кезде - кемінде сексен бес пайызы.

13. Жетпіс пайыз шекті мәні бос лауазымдарды, декреттік демалыста, еңбек демалысында, іссапарда, қызметке жарамсыз кезінде, сондай-ақ басшыларды және ІІО-да сауалнама алынып жатқан бөліністе алты айдан аз қызмет өткерген қызметкерлерді қоспағанда, қызметкерлердің нақты санынан айқындалады.

Сексен бес пайыз шекті мәні бос лауазымдарды, декреттік демалыстағы қызметкерлерді, сондай-ақ басшыларды және ІІО-да сауалнама алынып жатқан бөліністе алты айдан аз қызмет өткерген қызметкерлерді қоспағанда, қызметкерлердің нақты санынан айқындалады.

14. Сауалнама нәтижелерін өңдеу және талдау ІІО бөліністерінің психологтарымен, ал олар болмаған жағдайда – алынған мәліметтердің құпиялылығын сақтай отырып, полиграфологтармен келесі мерзімдерде жүргізіледі (бөліністің штат санына байланысты):

Офлайн-форматта:

1) 300-ден астам қызметкерлермен – 5 жұмыс күні;

2) 2000-нан астам қызметкерлермен – 15 жұмыс күні;

3) 3000-нан астам қызметкер – 25 жұмыс күні.

Онлайн-форматта:

1) 300-ден астам қызметкерлермен – 3 жұмыс күні;

2) 2000-нан астам қызметкерлермен – 10 жұмыс күні;

3) 3000-нан астам қызметкерлермен – 15 жұмыс күні.

15. Сауалнама нәтижелері бойынша психолог моральдық-психологиялық ахуалды жақсарту бойынша басшыларға ұсынымдар әзірлеумен талдамалық анықтама дайындайды және ІІО бөлінісінің бірінші басшысына ұсынады.

16. Нәтижелер ІІО аумақтық бөліністеріне жіберіледі және ІІО бөлініс басшыларын тыңдаумен жеке жедел кеңестерде қаралады.

17. Кадр мәселелеріне жетекшілік ететін ІІО бөлінісінің басшысымен ІІО бөліністерінің тікелей басшыларына психологтың ұсынымдарын орындау мерзімдері белгіленеді.

18. Сауалнама жүргізу кезінде лауазымды тұлғалардың сыбайлас жемқорлық, тәртіп пен заңдылықты бұзу фактілері туралы ақпаратты ІІО өзіндік қауіпсіздік бөліністеріне бөлініс психологы үш күн ішінде жібереді.

19. Анкеталар ІІО бөлінісі психологында бір жыл ішінде сақталады, содан кейін жойылуға жатады.

20. Жүргізілген зерттеу туралы ақпарат (талдамалық есеп, цифрлық деректер) Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің ІІМ Кадр саясаты департаментіне зерттеу аяқталғаннан кейін 10 жұмыс күні ішінде ұсынылады.

21. Мониторинг бағалаудың критерийлері мен психологиялық ахуалдың белгілерін қамтиды.

22. Моральдық-психологиялық ахуалды бағалаудың тікелей критерийлері:

1) қызметпен қанағаттану деңгейі (қызметтік жұмыстың шарттарымен және ұйымдастырылуымен);

2) ұжымның ауызбіршілік дәрежесі;

3) ұжымдағы психологиялық шиеленіс;

4) тұлғааралық өзара қарым-қатынасқа қанағаттану – көлденең (әріптестермен өзара қарым-қатынас) және тігінен (басшылықпен өзара қарым-қатынас);

5) жауынгерлік рух;

6) басқару стилі.

23. Моральдық-психологиялық ахуалды бағалаудың жанама критерийлері:

1) кадрлардың тұрақсыздығы;

2) қақтығыстық жағдайлар мен қызметкерлердің толеранттылығының төмен деңгейі;

3) кәсіби шаршау;

4) сыбайлас жемқорлықтың құрамдас бөлігі.

24. Қолайлы моральдық-психологиялық ахуалдың белгілері:

1) өзара көмек, жоғары дамыған эмпатия, топтық бірлік сезімі;

2) қызмет өткеру шарттарына жоғары қанағаттану;

3) басшылардың жеке құрамға қолдау көрсетуі;

4) жоғары жауынгерлік рух;

5) жанжалды жағдайлардың болмауы;

6) психологиялық қысымның болмауы;

7) жұмыс көлемін бөлудің біркелкілігі;

8) қызметті бағалау кезіндегі әділеттілік;

9) жұмыс кестесінің сақталуы.

25. Қолайсыз моральдық-психологиялық ахуалдың белгілері:

1) кадрлардың тұрақтамауы, басқа бөліністерге жиі ауысулар;

2) ұжымдағы психологиялық шиеленіс;

3) жұмыс кестесінің сақталмауы;

4) тұлғааралық қақтығыстар;

5) басшылар тарапынан қолдаудың болмауы, тек қана авторитарлық стильді қолдану;

6) жауынгерлік рухтың төмендеуі;

7) қызмет өткеру шарттарына қанағаттанудың төмендігі.

26. ІІО бөліністердегі моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйі туралы қорытынды мынадай шекті мәндерге сәйкес айқындалады:

1) "Қолайлы моральдық-психологиялық ахуал" - сауалнамаға қатысқан жауап берушілердің жетпіс бес пайыздан астамы және одан көбі ахуалды қолайлы деп бағалайды.

2) "Нашарлау тенденциясы бар орташа қолайлы моральдық-психологиялық ахуал" – сауалнамаға қатысқан жауап берушілердің елу бестен жетпіс бес пайызға дейін ахуалды орташа қолайсыз деп бағалайды.

3) "Қолайсыз моральдық-психологиялық ахуал" – сауалнамаға қатысқан жауап берушілердің елу бес пайызынан азы ахуалды қолайсыз деп бағалайды.

27. Моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйі туралы қорытындыларды қалыптастыру кезінде екі немесе одан да көп сұрақтарға теріс жауаптар моральдық-психологиялық климатты бағалау пайызын төмендетеді, ол сұрақтардың жалпы санына теріс жауаптары бар сұрақтар санының қатынасы пайызы ретінде есептеледі.

Ішкі істер органдарының бөліністеріндегі моральдық-психологиялық ахуалдың жай-күйіне жыл сайынғы социологиялық мониторинг жүргізу қағидалары мен әдістемесі Қағидаларына қосымша

ІІО қызмет өткеру шарттарымен қанағаттану деңгейін бағалау

Құрметті респондент, ІІО қызмет өткеру шарттарымен қанағаттану деңгейіңізді бағалаңыз. Оң немесе сол мәлімдемені таңдаңыз. Жасалған таңдауды "х" белгісімен белгілеңіз. Әр жолда бір ғана жауап болуы қажет.

Қанағаттанамын	Жоғары	Орта	Төмен	Бейтарап	Төмен	Орта	Жоғары	Қанағаттанбаймын
	3	2	1	0	-1	-2	-3
Жұмыстың ұйымдастырылуымен қанағаттанамын								Жұмыстың ұйымдастырылуымен және жағдайларымен қанағаттанбаймын
Қызмет жүктемесі оңтайлы, біркелкі бөлінген								Жұмыс көлемі аса көп және біркелкі бөлінбеген
Жұмыс кестесі сақталады								Жұмыс кестесі сақталмайды
Материалдық-техникалық қамтамасыз ету жеткілікті, жұмыс кабинеті, ұйымдастырушылық техника және т.б. бар								Материалдық-техникалық қамтамасыз ету жеткіліксіз, жұмыс кабинеті жоқ, ұйымдастырушылық техника жоқ немесе ескірген
Мен кәсіби мансаптық өсу болашағын көремін								Мен өзім үшін кәсіби мансаптық болашақты көрмеймін
Мені әріптестеріммен басшыларым мойындайтынын сезінемін								Мені әріптестеріммен басшыларым мойындамайтынын сеземін
Еңбек демалысын беру тәртібі сақталады								Еңбек демалысын беру тәртібі сақталмайды
Қазіргі жалақыма қанағаттанамын								Қазіргі жалақыма қанағаттанбаймын
Бос уақыттың ұйымдастырылуына қанағаттанамын								Бос уақыттың ұйымдастырылуына қанағаттанбаймын
Менің психологиялық және физикалық жағдайым қолайлы								Менің психологиялық және физикалық жағдайым қолайсыз
Мен болашаққа сенімдімін, тұрақтылықты сезінемін								Мен болашаққа сенімсізбін, тұрақтылықты сезінбеймін
Әлеуметтік төлемдердің көлеміне қанағаттанамын								Әлеуметтік төлемдердің көлеміне қанағаттанбаймын
Ұжымдағы моральдық-психологиялық ахуал қолайлы, қызметтің тиімділігіне оң әсерін тигізеді								Ұжымдағы моральдық-психологиялық ахуал қолайсыз, қызметтің тиімділігіне теріс әсерін тигізеді

Бұл бағанда сіздің пікіріңіз немесе ұсынысыңыз көрсетіледі

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Мәліметтерді өңдеу

1. Респондеттермен белгіленген бағалар төмендегідей жазылады:

Бағалау	3	2	1	0	-1	-2	-3
Балл	7	6	4	4	3	2	1

2. Қанағаттану деңгейін субъективті бағалаудың коэффициенті әрбір респондент үшін есептеледі (К): анкетаның барлық 13 тармағы бойынша балдар қосылады және алынған қосынды осы тармақтың санына, яғни 13-ке бөлінеді.

3. Қанағаттану деңгейін субъективті бағалаудың орташа коэффициенті есептеледі (бұдан әрі - К. орташа): топтың барлық мүшелерінің субъективті бағалауының коэффициенттері қосылады, алынған қосынды респонденттер санына бөлінеді. Алынған К.орт. 1,0-ден 7,0-ге дейін өзгереді. Коэффициент неғұрлым жоғары болса, нәтиже (баға) соғұрлым қолайлы болады.

Қорытындыға түсініктеме беру.

1. Қанағаттану деңгейі сауалнамасының субъективті бағалауының орташа коэффициентін келесідей сипаттауға болады:

К. орт., балл		Қанағаттану деңгейінің сипаттамасы
5,4 – тен 7,0 – ге дейін		Толық қанағаттанған
4,6 – дан 5,4 – ке дейін		Жеткілікті қанағаттанған
3,8 – тен 4,6 – ға дейін		Жеткіліксіз қанағаттанған
1,0 – ден 3,8 – ге дейін		Толық қанағаттанбаған

2. Ұжымдағы "проблемаларды" анықтау үшін қанағаттану деңгейінің 13-тармағының әрқайсысы үшін субъективті бағалаудың орташа коэффициенттері есептеледі: К. орт. 1, К. орт. 2, К. орт. 3.

Барлық респонденттердің К. орт. 1, К. орт. 2, К. орт. 3. тармақтары бойынша қойылған балдардың сомасы.

К.орт. = ________________

Респондеттер саны