О внесении изменения в приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 3 апреля 2013 года № 115 "Об утверждении типовых учебных программ по общеобразовательным предметам, курсам по выбору и факультативам для общеобразовательных организаций"

Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 21 апреля 2020 года № 154. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 апреля 2020 года № 20456

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 3 апреля 2013 года № 115 "Об утверждении типовых учебных программ по общеобразовательным предметам, курсам по выбору и факультативам для общеобразовательных организаций" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8424, опубликованный в газете "Казахстанская правда" от 12 июня 2013 года № 198-199 (27472-27473)) следующие изменение:

приложение 425 изложить в редакции согласно приложении к настоящему приказу.

2. Комитету дошкольного и среднего образования Министерства образования и науки Республики Казахстан (М.Т. Мелдебекова) в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства образования и науки Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства образования и науки Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра образования и науки Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр образования и науки Республики Казахстан

А. Аймагамбетов

	Приложение к приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 21 апреля 2020 года № 154
	Приложение 425 к приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Начальная военная и технологическая подготовка" для 10-11-классов уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (естественно-математическое направление, общественно-гуманитарное направление)

Глава 1. Общие положения

1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом общего среднего образования, утвержденным приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 31 октября 2018 года № 604 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов образования всех уровней образования" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 17669).

2. Основанием для организации и проведения начальной военной и технологической подготовки обучающихся в организациях образования Республики Казахстан являются:

1) Закон Республики Казахстан от 16 февраля 2012 года "О воинской службе и статусе военнослужащих";

2) приказ Министра обороны Республики Казахстан от 12 июля 2017 года №347 "Об утверждении Правил начальной военной подготовки" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15725.);

3) приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 2 декабря 2014 года № 862 "Об утверждении Правил государственной регистрации и учета отдельных видов транспортных средств по идентификационному номеру транспортного средства, подготовки водителей механических транспортных средств, приема экзаменов и выдачи водительских удостоверений" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под №10056).

3. Начальная военная и технологическая подготовка является обязательным предметом для изучения обучающимися допризывного и призывного возраста в общеобразовательных школах всех типов независимо от форм собственности.

4. Учебный предмет "Начальная военная и технологическая подготовка" – дисциплина, направленная на воспитание обучающихся в духе патриотизма и готовности к защите Родины. Он позволит обучающимся приобрести знания по основам военного дела и безопасности жизнедеятельности человека в чрезвычайных ситуациях и усвоить навыки военной службы.

5. Цель предмета – формирование у обучающихся представления об основах обороны государства, назначении Вооруженных Сил Республики Казахстан, их характере и особенностях, воспитание осознанного отношения к воинской службе как священному долгу и обязанности гражданина Республики Казахстан.

6. Задачи предмета:

1) формирование знаний об основных требованиях военной присяги, уставах Вооруженных Сил Республики Казахстан;

2) ознакомление с вооружением и военной техникой воинских частей, с размещением и бытом личного состава;

3) формирование необходимых военных знаний и практических навыков по робототехнике, использованию IT-технологий и основам вождения колесных машин, основам безопасности жизнедеятельности человека в чрезвычайных ситуациях;

4) воспитание у обучающихся высокого казахстанского патриотизма и чувства верности своему Отечеству;

5) воспитание должного отношения к профессиям, связанным с военным делом;

6) формирование сознательного и ответственного отношения к вопросам личной безопасности и безопасности окружающих.

7. Начальная военная и технологическая подготовка осуществляется как на теоретических, так и на практических занятиях:

1) теоретические занятия проводятся преимущественно в форме рассказа и беседы с использованием дидактического материала, технических средств и инновационных методов обучения;

2) практические занятия направлены на закрепление изучаемого материала с использованием вооружения и военно-технического имущества, приборов и другого оборудования.

8. Изучение предмета "Начальная военная и технологическая подготовка" позволит обучающимся:

1) понять важность и необходимость защиты своей Родины и ответственность каждого гражданина за ее безопасность;

2) получить необходимые знания, умения и навыки для прохождения службы в Вооруженных Силах, других воинских формированиях Республики Казахстан;

3) применять приобретенные предметные знания, умения и навыки во время службы в Вооруженных Силах, других воинских формированиях Республики Казахстан;

4) осознать систему логически взаимосвязанных понятий о службе в Вооруженных Силах Республики Казахстан;

5) оценивать уровень двигательных компетенций в своем физическом развитии;

6) развивать личные нравственные качества и осознавать необходимость непрерывного саморазвития;

7) развивать навыки критического и творческого мышления, разрешения проблем и коммуникативные навыки.

Глава 2. Организация содержания учебного предмета "Начальная военная и технологическая подготовка"

9. Максимальный объем учебной нагрузки учебного предмета "Начальная военная и технологическая подготовка" составляет:

1) в 10 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году, а также 30 часов для проведения учебно-полевых (лагерных) сборов за счет часов вариативного компонента;

2) в 11 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

10. Во всех общеобразовательных школах независимо от типов и форм собственности предусмотрена учебно-материальная база по начальной военной и технологической подготовке в соответствии с нормами оснащения оборудованием и мебелью, наглядными пособиями, стендами по наглядной агитации и техническими средствами обучения.

11. На занятие по начальной военной и технологической подготовке обучающиеся обязаны прибывать в форме, установленной приказом руководителя организации образования. Обеспечение макетами вооружения и другими военно-техническими средствами, учебными пособиями осуществляется за счет средств организации образования.

12. При проведении вводного занятия особое внимание обращается на значение подготовки обучающихся к воинской службе и защите Республики Казахстан, на необходимость концентрации моральных, нравственных, психологических и физических сил для выполнения требований учебной программы по начальной военной и технологической подготовке.

13. В процессе изучения основ военного дела преподаватель-организатор начальной военной и технологической подготовки решает одну из главных задач воспитания и обучения молодежи – формирование гражданственности у обучающихся, убежденности в необходимости защиты суверенитета Республики Казахстан, сознательной готовности к службе в Вооруженных Силах и ответственного отношения к воинской службе.

14. На каждом занятии необходимо добиваться осмысления обучаемыми значения военной присяги, развивать здоровый интерес к Вооруженным Силам Республики Казахстан, их традициям, особенностям службы в видах и родах войск, к профессии военного, стимулировать стремление обучающихся к получению военных знаний, а также разъяснять, что уставы Вооруженных Сил Республики Казахстан – это свод законов, регламентирующий жизнь и быт Вооруженных Сил, а выполнение требований уставов – это обязанность каждого военнослужащего.

15. Тактическая подготовка обеспечивает комплексное изучение содержания учебного материала по начальной военной и технологической подготовке:

1) в ходе занятий обучающиеся получают прочные теоретические знания организационной структуры и штатного вооружения боевых возможностей мотострелкового отделения, основных видов вооружения и техники соединений, частей Вооруженных сил Республики Казахстан, практические навыки при действиях солдата в различных видах боя с применением оружия и ручных осколочных гранат;

2) для практических занятий по тактической подготовке необходимо предусмотреть наличие макетов автоматов, малых пехотных лопат, а также сумок для учебных гранат (болванок).

16. Основное внимание при проведении занятий по огневой подготовке должно быть обращено на меры безопасности при обращении с оружием и боеприпасами:

1) в ходе занятий обучающиеся изучают устройство стрелкового оружия, порядок его подготовки к стрельбе, основы и правила стрельбы, порядок хранения оружия;

2) для практических занятий по огневой подготовке необходимо предусмотреть наличие массогабаритных макетов АК-74, пневматических винтовок, а также пневматических пуль.

17. Занятия по строевой подготовке проводятся на строевой площадке:

1) при проведении практических занятий особое внимание обращается на показ строевого приема преподавателем в целом и элементов разучиваемых строевых приемов;

2) занятия предусматривают в обязательном порядке тренировку обучающихся.

18. Занятия по военной топографии в 10 классе предусматривают обучение ориентированию на незнакомой местности без карты, определению на ней своего местоположения и выбору маршрута движения к цели по заданному азимуту с помощью компаса и без него, а также с использованием информации, полученной с беспилотного дистанционно-пилотируемого летательного аппарата.

19. Раздел по основам безопасности жизнедеятельности и информационных технологии предусматривает в 10 классе занятия по гражданской защите и основам медицинских знаний, он включает материал о мероприятиях, осуществляемых в мирное и военное время по защите населения Республики Казахстан от последствий стихийных бедствий, крупных аварий, катастроф и актов терроризма.

20. В 10 классе с целью развития практических умений и навыков обучаемых, а также для формирования интереса к изучению военного дела в конце учебного года с юношами проводятся пятидневные учебно-полевые (лагерные) сборы в объеме 30 часов на базах воинских частей (по согласованию с командованиями воинских частей) или в организациях образовании с соответствующей учебно-материальной базой.

21. Учебно-полевые сборы являются обязательным этапом программы прохождения курса начальной военной и технологической подготовки, они организуются местными исполнительными органами и обеспечиваются за счет часов, предусмотренных в организациях образования.

22. Оценивание результатов изучения предмета "Начальная военная и технологическая подготовка" осуществляется посредством использования устного опроса, письменных работ и контрольных практических упражнений.

23. Раздел, посвященный технологической подготовке, в 11 классе предусматривает изучение правил дорожного движения и безопасного вождения автотранспортных средств.

24. Основными формами обучения являются теоретические, лабораторно-практические, практические и контрольные занятия.

25. Продолжительность учебного часа теоретических и лабораторно-практических занятий – 40 минут, практических занятий по вождению автомобиля – 60 минут, включая время на постановку задач, подведение итогов, оформление документации и смену обучаемых.

26. Допускается проведение лабораторно-практических занятий в течение 80 минут без перерыва.

27. Теоретические и лабораторно-практические занятия проводятся преподавателем, практические занятия по вождению автомобиля – мастером по обучению вождению индивидуально с каждым обучаемым.

28. Лабораторно-практические занятия проводятся после изучения соответствующего теоретического материала по одной или нескольким темам в иллюстративном или исследовательском плане.

29. До начала практических занятий обучаемые проходят обязательный инструктаж по выполнению основных обязанностей и соблюдению мер безопасности.

30. Практические занятия по вождению проводятся индивидуально с каждым обучаемым на автотренажерах, автодромах (площадках для учебной езды) и учебных маршрутах, прошедших согласование в территориальном уполномоченном органе по обеспечению безопасности дорожного движения не реже 1 раза в 3 года.

31. Для определения уровня подготовки обучаемого и оценки его знаний проводятся итоговые занятия, по результатам которых даются рекомендации для самостоятельной подготовки к экзаменам.

32. В каждой организации образования разрабатывается календарно-тематический план прохождения начальной военной и технологической подготовки на весь учебный год.

33. В процессе обучения осуществляются межпредметные связи со следующими учебными дисциплинами:

1) "Казахский язык", "Русский язык", "Английский язык": пополнение словарного запаса терминами из области начальной военной и технологической подготовки;

2) "Физика": знания о времени, пространстве и материи, влиянии физических процессов на человека и общество;

3) "Биология": использование знаний о физиологии и гигиене человека, а также о негативном влиянии вредных привычек на организм;

4) "Химия": знание влияния токсических веществ на организм человека; знание правил безопасного применения взрывчатых веществ, используемых в военном деле;

5) "История Казахстана", "Всемирная история": воспитание уважения к истории и культуре народа Казахстана, восприятие истории человечества как единого исторического процесса;

6) "Основы права": знание законодательных основ государства, прав и обязанностей гражданина Казахстана;

7) "География": определение территории и границ Республики Казахстан на современном этапе, знание сторон света, умение ориентироваться на местности по различным признакам, по топографической карте;

8) "Физическая культура": использование строевых упражнений; метание гранат, прохождение полос препятствий;

9) "Информатика": использование IT-технологий в моделировании, конструировании и анализе предметных информационных сред, а также в сопровождении образовательного процесса в целях повышения качества знаний обучающихся.

34. Содержание учебного предмета "Начальная военная и технологическая подготовка". 10 класс.

35. Раздел "Вводное занятие" включает:

1) Цели, задачи и содержание начальной военной и технологической подготовки обучающихся;

2) Законы Республики Казахстан "Об обороне и Вооруженных Силах Республики Казахстан", "О воинской службе и статусе военнослужащих", "О национальной безопасности", "О Гражданской защите", "Об образовании", приказ Министра обороны Республики Казахстан от 12 июля 2017 года № 347 "Об утверждении Правил начальной военной подготовки" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под №10056), приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 2 декабря 2014 года № 862 "Об утверждении Правил государственной регистрации и учета отдельных видов транспортных средств по идентификационному номеру транспортного средства, подготовки водителей механических транспортных средств, приема экзаменов и выдачи водительских удостоверений" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10056). Права и обязанности обучающихся на уроках по начальной военной и технологической подготовке.

36. Раздел "Вооруженные Силы Республики Казахстан – гарант военной безопасности государства" включает:

1) Конституционные основы обороны государства – Основные положения Конституции Республики Казахстан в обеспечении безопасности государства. Вооруженные Силы Республики Казахстан, их состав и назначение;

2) Воинские символы Вооруженных Сил Республики Казахстан – Воинские символы Вооруженных Сил Республики Казахстан. Боевое знамя части. Требования военной присяги к военнослужащим. Воинская служба как священный долг и обязанность граждан Республики Казахстан;

3) Экстремизм и терроризм как угроза национальной безопасности – Виды экстремизма: политический, религиозный, экономический и экологический. Экстремизм, терроризм, их характерные черты. Причины возрастания террористических угроз в современном мире.

37. Раздел "Общевоинские уставы Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан" включает:

1) Общевоинские уставы Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан" – Общие положения общевоинских уставов Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, их значение в жизни и деятельности воинского коллектива. Общие обязанности военнослужащих. Воинские звания и знаки различия;

2) Военнослужащие и взаимоотношения между ними – Начальники и подчиненные, старшие и младшие, их права и обязанности. Правила воинской вежливости и поведения военнослужащих. Приказ, порядок его отдачи и выполнения. Обращение к начальникам и старшим;

3) Воинская дисциплина, ее сущность и значение – Воинская дисциплина, поощрения и дисциплинарные взыскания. Обязанности военнослужащих по соблюдению воинской дисциплины. Поощрения, применяемые к солдатам. Дисциплинарные взыскания, налагаемые на солдат.

38. Раздел "Тактическая подготовка" включает организация и боевые возможности мотострелкового отделения – Организация отделения. Штатное вооружение и боевая техника. Боевые возможности отделения.

39. Раздел "Огневая подготовка" включает:

1) Автомат и ручной пулемет Калашникова – Меры безопасности при обращении с оружием и патронами. Назначение, боевые свойства, общее устройство и принцип работы автомата и ручного пулемета Калашникова;

2) Неполная разборка и сборка автомата Калашникова – Неполная разборка и сборка автомата. Назначение, устройство частей и механизмов автомата Калашникова и патронов;

3) Подготовка автомата Калашникова к стрельбе – Принадлежности автомата. Порядок чистки и смазки автомата после стрельбы. Хранение автомата. Осмотр и подготовка автомата и патронов к стрельбе. Возможные задержки при стрельбе и способы их устранения;

4) Ручные осколочные гранаты – Назначение, боевые свойства ручных осколочных гранат (РГД-5, РГН, Ф-1, РГО). Устройство гранат и запалов. Работа частей и механизмов гранаты при броске. Подготовка гранаты к метанию.

40. Раздел "Строевая подготовка" включает:

1) Строи и их элементы. Строевая стойка – Строи и их элементы. Предварительная и исполнительная команды. Обязанности солдата перед построением и в строю. Строевая стойка. Выполнение команд "Становись!", "Равняйсь!", "Смирно!", "Вольно!", "Заправиться!", "Отставить!" "Головные уборы (головной убор) – СНЯТЬ!", "Головные уборы (головной убор) – НАДЕТЬ!";

2) Повороты на месте. Строевой и походный шаг – Повороты на месте. Перестроение из одношереножного строя в двухшереножный и обратно. Движение строевым и походным шагом.

41. Раздел "Военная топография" включает:

1) Ориентирование на местности без карты – Понятие об ориентировании. Определение сторон горизонта по компасу, небесным светилам и местным предметам. Доклад о своем местонахождении;

2) Определение магнитного азимута – Азимут и его определение. Современное индивидуальное оборудование для ориентирования на местности. Общие сведения о спутниковых навигационных системах: GPS (Global Positional System), ГЛОНАСС, Galileo.

42. Раздел "Основы военной робототехники" включает:

1) Основы военной робототехники – Общие сведения о роботах. Применение роботов в военном деле;

2) Алгоритм управления роботом – Планирование траектории движения робота. Модели и алгоритмы коллективного управления группой роботов;

3) Задачи для роботов – Функциональные возможности роботов. Постановка и решение частных тактических задач: ориентирование на местности, поведение робота в критических ситуациях.

43. Раздел "Основы безопасности жизнедеятельности и информационных технологий" включает:

1) Гражданская защита объекта хозяйствования – Организационная структура гражданской защиты объекта хозяйствования (организации образования) и ее задачи. Невоенизированные формирования гражданской защиты, их назначение и оснащение;

2) Ядерное оружие и его характеристика – Виды ядерных взрывов. Поражающие факторы ядерного взрыва и способы защиты от них. Очаг ядерного поражения, его характеристика. Особенности поражающего действия нейтронных боеприпасов;

3) Химическое оружие – Химическое оружие, признаки его применения. Краткая характеристика отравляющих веществ, их поражающие свойства и способы защиты от них. Очаг химического поражения, первичная и вторичная зоны заражения;

4) Биологическое (бактериологическое) оружие – Биологическое (бактериологическое) оружие, его поражающее действие, признаки применения. Краткая характеристика бактериальных средств, их поражающие действия и средства защиты от них. Очаг бактериологического поражения, его характеристика. Мероприятия, проводимые в очаге бактериологического поражения. Карантин и обсервация;

5) Средства защиты органов дыхания – Общевойсковой противогаз, его назначение и устройство. Особенности устройства гражданских противогазов. Подбор шлема-маски (маски), проверка исправности, сборка и укладка противогаза. Правила ношения противогаза и пользования им, приемы надевания противогаза на пораженного. Пользование неисправным противогазом. Простейшие средства защиты органов дыхания;

6) Индивидуальные средства защиты кожи – Подручные средства защиты кожи, повышение их защитных свойств путем дополнительной герметизации и пропитки. Общее знакомство с назначением специальной защитной одежды (легкий защитный костюм Л-1, защитная фильтрующая одежда, общевойсковой защитный комплект) и правила пользования ею;

7) Средства коллективной защиты – Убежища и противорадиационные укрытия, их защитные свойства, общее устройство и внутреннее оборудование помещений. Укрытия простейшего типа;

8) Эвакуация и рассредоточение населения – Сигналы оповещения гражданской защиты и порядок действия по ним. Способы и порядок проведения эвакуации и рассредоточения. Обязанности эвакуируемых, их экипировка, необходимые личные вещи, документы и продукты питания. Правила поведения на сборном эвакопункте, в пути следования и по прибытии на место размещения;

9) Безопасность населения в условиях террористической угрозы –Действия граждан при угрозе акта терроризма и его совершении. Правила поведения при различных уровнях террористических опасностей. Информационные технологии как эффективное средство противодействия террористическим воздействиям;

10) Действия населения в районах стихийных бедствий – Стихийные бедствия, аварии и катастрофы, их характеристика и возможные последствия. Правила поведения населения при стихийных бедствиях, авариях и катастрофах. Участие населения в ликвидации последствий стихийных бедствий, аварий и катастроф, а также в проведении спасательных работ;

11) Первая помощь при ранениях, кровотечениях и ожогах – Понятие о ранах и их осложнениях. Виды кровотечений и их характеристика. Причины ожогов и их степень тяжести. Причины возникновения шока. Первая помощь при ранениях и кровотечении. Понятие об асептике и антисептике;

12) Первая помощь при различных несчастных случаях – Понятие о переломах костей и их признаки. Ушибы, вывихи, растяжение связок, их признаки. Основные положения наложения шины. Способы оказания первой помощи при различных несчастных случаях. Понятие об обморожениях, солнечном и тепловом ударах, их профилактика и оказание первой помощи. Первая помощь при электротравме и меры безопасности при ее оказании.

44. Примерное тематическое планирование учебного материала на учебно-полевых (лагерных) сборах (для юношей). 10 класс.

45. Раздел "Тактическая подготовка" включает:

1) Вооружение и боевая техника воинской части (подразделения) – Ознакомление с вооружением и боевой техникой воинской части (подразделения), их назначение, тактико-техническая характеристика. Показ вооружения и боевой техники в действии;

2) Боевой и походный порядок отделения – Боевой и походный порядок отделения. Обязанности солдата в бою. Управление отделением;

3) Тренировка в использовании индивидуальных средств защиты – Выполнение нормативов: надевание противогаза, надевание респиратора, надевание противогаза на "пораженного", надевание общевойскового защитного комплекта. Аптечка индивидуальная и индивидуальный противохимический пакет, их назначение и порядок пользования ими;

4) Действия солдата в бою – Способы передвижения солдата в бою при действиях в пешем порядке. Действия при вспышке ядерного взрыва;

5) Солдат в обороне – Занятие огневой позиции (места для стрельбы). Самоокапывание и маскировка. Действия при применении противником ядерного оружия, начале огневой подготовки, при сигналах оповещения о воздушном противнике, о радиоактивном, химическом и бактериологическом заражении. Отражение атак танков и пехоты противника с различных направлений. Ведение огня по воздушным целям;

6) Солдат в наступлении – Действия при подготовке к атаке. Выдвижение солдата в колонне при наступлении с ходу и занятие им места в боевом порядке отделения. Преодоление заграждений по проходам и атака. Приемы уничтожения противника в траншее огнем, гранатами, в рукопашном бою. Овладение объектом атаки. Действия на местности, зараженной радиоактивными (отравляющими) веществами в ходе наступления;

7) Солдат- наблюдатель – Выбор места для наблюдения, его оборудование и маскировка. Обнаружение целей и доклад о результатах наблюдения. Составление схемы местности и нанесение целей на схему;

8) Солдат в дозоре – Действия солдата, назначенного дозорным. Движение дозорных, осмотр местности и местных предметов. Доклад о результатах наблюдения.

46. Раздел "Огневая подготовка" включает:

1) Тренировка в неполной разборке и сборке автомата Калашникова –Неполная разборка и сборка автомата и изучение положения частей и механизмов автомата до заряжания, работа механизмов автомата при заряжании и стрельбе;

2) Тренировка в изготовке к стрельбе (АК-74, пневматическая винтовка) – Снаряжение магазина патронами и укладывание его в сумку. Изготовка к стрельбе (принятие положения для стрельбы и заряжание автомата). Производство стрельбы (установка прицела и переводчика, прикладка, прицеливание, спуск курка и удержание автомата при стрельбе). Прекращение стрельбы, разряжание и осмотр автомата после стрельбы;

3) Метание ручных гранат – Метание ручных осколочных и противотанковых гранат;

4) Стрельба из автомата (пневматической винтовки) – Практическая стрельба из автомата (пневматической винтовки).

47. Раздел "Общевоинские уставы Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан" включает:

1) Размещение, жизнь и быт военнослужащих воинской части (подразделения) – История воинской части (подразделения). Размещение военнослужащих. Комната информационно-воспитательной работы. Комната для хранения оружия. Учебные городки, спортивная база, солдатская столовая;

2) Обязанности дневального по роте – Назначение, состав и вооружение суточного наряда роты. Обязанности дневального по роте. Оборудование и оснащение поста, на котором очередной дневальный выполняет свои обязанности. Действия очередного дневального при прибытии прямых начальников, в случае поступления сигнала "Сбор", тревоги и пожара. Обязанности дневального свободной смены. Порядок доклада дневального по телефону. Действия дневального при прибытии в роту военнослужащих не своей роты, при выносе имущества из расположения роты;

3) Обязанности часового – Назначение и задачи караульной службы, обязанности часового. Пост, его оборудование и оснащение. Действия часового при нападении на пост. Порядок применения оружия;

4) Обязанности и действия часового на посту – Порядок заряжания оружия. Положение оружия у часового на посту. Действия часового при приеме и сдаче поста, при возникновении на посту пожара и при нарушении порядка вблизи своего поста или на соседнем посту.

48. Раздел "Строевая подготовка" включает:

1) Воинские приветствия – Выполнение приемов воинского приветствия на месте и в движении;

2) Выход из строя и возвращение в строй – Подход к начальнику и отход от него;

3) Строевые приемы и движение с оружием – Выполнение приемов "Автомат на грудь!", "На ремень!", "Положить оружие!", "К оружию!", "В ружье!";

4) Строи отделения – Построение отделения в развернутый и походный строи. Перестроение отделения из развернутого строя в походный и обратно. Размыкание и смыкание отделения.

49. Раздел "Военная топография" включает движение по азимутам – Тренировка в определении сторон горизонта и магнитных азимутов. Движение по азимутам.

50. Содержание учебного предмета "Начальная военная и технологическая подготовка". 11 класс.

51. Раздел "Правовые основы воинской службы" включает:

1) Воинская служба – особый вид государственной службы граждан Республики Казахстан – Необходимость прохождения воинской службы. Законы Республики Казахстан о воинской обязанности граждан;

2) Содержание воинской обязанности граждан Республики Казахстан – Воинский учет, подготовка к воинской службе, поступление на воинскую службу. Воинская служба по призыву и контракту, пребывание в запасе;

3) Статус военнослужащего. Основные права и обязанности военнослужащих – Содержание и порядок прохождения военной службы. Сроки военной службы. Статус военнослужащего. Основные права и обязанности военнослужащих.

52. Раздел "Огневая подготовка" включает:

1) Основы стрельбы – Явление выстрела. Начальная скорость полета пули. Отдача оружия. Образование траектории. Пробивное и убойное действие пули. Практическое значение прямого выстрела;

2) Правила стрельбы – Способы определения дальности и применение формулы тысячной. Элементы наводки. Выбор прицела и точки прицеливания при стрельбе по неподвижным целям.

53. Раздел "Строевая подготовка" включает:

1) Строевые приемы и движение – Выполнение строевых приемов на месте. Строевые приемы в движении;

2) Строи отделения – Развернутый строй отделения. Походный строй отделения. Выполнение строевых приемов на месте и в движении.

54. Раздел "Технологическая подготовка" включает:

1) Основы и правила вождения колесных машин – Законы и иные правовые акты Республики Казахстан в области дорожного движения. Категории транспортных средств. Рабочее место водителя;

2) Обязанности участников дорожного движения – Основные понятия и термины, содержащиеся в Правилах дорожного движения Республики Казахстан. Обязанности водителей, пешеходов и пассажиров. Документы, которые водитель обязан иметь при себе;

3) Сигналы светофора и регулировщика – Сигналы светофора и регулировщика. Применение специальных сигналов. Применение аварийной сигнализации и знака аварийной остановки. Маневрирование. Расположение транспортных средств на проезжей части дороги;

4) Дорожные знаки – Предупреждающие знаки. Знаки приоритета. Запрещающие знаки. Предписывающие знаки. Информационно-указательные знаки. Знаки сервиса. Знаки дополнительной информации (таблички);

5) Дорожные разметки и их характеристики – Классификация разметки. Действия водителей в соответствии с требованиями горизонтальной и вертикальной разметки. Основные положения по допуску транспортных средств к эксплуатации;

6) Скорость движения – Скорость движения. Обгон, встречный разъезд. Остановка и стоянка. Проезд перекрестков. Пешеходные переходы и остановки маршрутных транспортных средств;

7) Движение в различных условиях – Движение через железнодорожные пути. Движение по автомагистралям. Движение в жилых зонах. Приоритет маршрутных транспортных средств. Пользование внешними световыми приборами и звуковыми сигналами;

8) Перевозка пассажиров и грузов – Буксировка механических транспортных средств. Учебная езда. Перевозка пассажиров. Перевозка грузов. Дополнительные требования к движению велосипедов, мопедов, гужевых повозок, а также к прогону животных. Обеспечение движения людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата.

55. Раздел "Основы безопасности жизнедеятельности" включает:

1) Основы безопасности и классификация опасностей – Основные понятия и классификация опасностей. Техника безопасности, охрана труда и охрана окружающей среды;

2) Окружающая среда и безопасность человека – Воздействие на здоровье человека посредством физических, химических и биологических факторов;

3) Обеспечение личной безопасности в различных бытовых ситуациях – Безопасное обращение с электричеством и бытовым газом. Меры безопасности при пользовании средствами бытовой химии. Меры безопасности при пользовании компьютером;

4) Опасности техногенного характера – Промышленные аварии, их краткая характеристика и возможные последствия. Аварии на пожаро-взрывоопасных объектах. Гидродинамические аварии;

5) Экологическая безопасность – Загрязнение воздушной и водной среды. Использование минеральных удобрений и пестицидов. Загрязнение почвы;

6) Автономное существование в природных условиях – Добровольная и вынужденная автономия. Способы выживания. Носимый аварийный запас;

7) Основы безопасного поведения в криминогенных ситуациях – Безопасность на улице. Безопасность в общественных местах. Безопасность в местах массового скопления людей;

8) Обеспечение личной безопасности при угрозе террористического акта – Правила поведения при возникновения опасности взрыва. Если вы оказались в заложниках;

9) Основы кибербезопасности в информационном пространстве – Основные понятия кибербезопасности. Правила безопасного общения в социальных сетях. Правила безопасного использования сетей Wi-fi с открытым доступом;

10) Первая помощь при массовых поражениях – Особенности оказания первой помощи. Виды помощи. Порядок эвакуации пострадавших из очагов поражения;

11) Основные инфекционные болезни. Отравления, интоксикация и профилактика – Классификация и профилактика инфекционных заболеваний. Основные виды отравлений. Общий алгоритм действия при отравлении. Основные виды интоксикации. Помощь при интоксикации;

12) Первая помощь пострадавшим при дорожно-транспортном происшествии – Перечень и назначение лекарственных препаратов, содержащихся в автомобильной аптечке. Правила оказания первой помощи при различных видах травм. Первая помощь при внезапном прекращении сердечной деятельности и дыхания.

56. Тематический план "Планирование и расчет учебного времени".

10 класс. Всего – 34 часа (1час в неделю):

№	Наименование глав, тем занятий с распределением учебных часов	Учебные часы
1	2	3
Вводное занятие – 1 час.
1	Цели, задачи и содержание начальной военной и технологической подготовки обучающихся.	1
Раздел 1. Вооруженные Силы Республики Казахстан – гарант военной безопасности государства – 3 часа.
2	Конституционные основы обороны государства.	1
	Воинские символы Вооруженных Сил Республики Казахстан.	1
	Экстремизм и терроризм как угроза национальной безопасности. Виды экстремизма.	1
Раздел 2. Общевоинские уставы Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан – 3 часа.
3	Общевоинские уставы Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан.	1
	Военнослужащие и взаимоотношения между ними.	1
	Воинская дисциплина, ее сущность и значение.	1
Раздел 3. Тактическая подготовка – 1 час.
4	Организация и боевые возможности мотострелкового отделения.	1
Раздел 4. Огневая подготовка – 4 часа.
5	Автомат и ручной пулемет Калашникова.	1
	Неполная разборка и сборка автомата (ручного пулемета) Калашникова.	1
	Подготовка автомата (ручного пулемета) Калашникова к стрельбе.	1
	Ручные осколочные гранаты.	1
Раздел 5. Строевая подготовка – 2 часа.
6	Строи и их элементы. Строевая стойка.	1
	Повороты на месте. Строевой шаг и походный шаг.	1
Раздел 6. Военная топография – 2 часа.
7	Ориентирование на местности без карты.	1
	Определение магнитного азимута.	1
Раздел 7. Основы военной робототехники – 6 часов.
	Основы военной робототехники.	2
	Алгоритм управления роботом.	2
	Задачи для роботов.	2
Раздел 8. Основы безопасности жизнедеятельности и информационных технологий – 12 часов.
	Гражданская защита объекта хозяйствования.	1
	Ядерное оружие и его характеристика.	1
	Химическое оружие.	1
	Биологическое (бактериологическое) оружие.	1
	Средства защиты органов дыхания.	1
	Индивидуальные средства защиты кожи.	1
	Средства коллективной защиты.	1
	Эвакуация и рассредоточение населения.	1
	Безопасность населения в условиях террористической угрозы.	1
	Действия населения в районах стихийных бедствий.	1
	Первая помощь при ранениях, кровотечениях и ожогах.	1
	Первая помощь при различных несчастных случаях.	1
	Итого	34

57. Тематический план "Планирование и расчет учебного времени учебного сбора". 10 класс. Всего – 30 часов (5 дней):

№	Наименование глав, тем занятий с распределением учебных часов	Учебные часы
1	2	3
Раздел 1. Тактическая подготовка – 14 часов.
1	Вооружение и боевая техника воинской части (подразделения).	2
	Боевой и походный порядок отделения.	1
	Тренировка в использовании индивидуальных средств защиты.	2
	Действия солдата в бою.	1
	Солдат в обороне.	3
	Солдат в наступлении.	3
	Солдат- наблюдатель.	1
	Солдат в дозоре.	1
Раздел 2. Огневая подготовка – 6 часов.
2	Тренировка по неполной разборке и сборке автомата Калашникова.	1
	Тренировка по подготовке к стрельбе (АК-74, пневматическая винтовка).	1
	Метание ручных гранат.	2
	Стрельба из автомата (пневматической винтовки).	2
Раздел 3. Общевоинские уставы Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан – 4 часа.
3	Размещение, жизнь и быт военнослужащих воинской части (подразделения).	1
	Обязанности дневального по роте.	1
	Обязанности часового.	1
	Обязанности и действия часового на посту.	1
Раздел 4. Строевая подготовка – 4 часа.
4	Воинские приветствия.	1
	Выход из строя и возвращение в строй.	1
	Строевые приемы и движение с оружием.	1
	Строи отделения.	1
Раздел 5. Военная топография – 2 часа.
5	Движение по азимутам.	2
Итого		30

58. Тематический план "Планирование и расчет учебного времени". 11 класс. Всего – 34 часа (1час в неделю):

№	Наименование глав, тем занятий с распределением учебных часов	Учебные часы
1	2	3
Раздел 1. Правовые основы воинской службы		3
1	Воинская служба – особый вид государственной службы граждан Республики Казахстан	1
	Содержание воинской обязанности граждан Республики Казахстан	1
	Статус военнослужащего. Основные права и обязанности военнослужащих	1
Раздел 2. Огневая подготовка		3
2	Основы стрельбы	1
	Правила стрельбы	2
Раздел 3. Строевая подготовка		2
3	Строевые приемы и движение	1
	Строи отделения	1
Раздел 4. Технологическая подготовка		10
4	Основы и правила вождения колесных машин.	1
	Обязанности участников дорожного движения.	1
	Сигналы светофора и регулировщика	1
	Дорожные знаки	3
	Дорожные разметки и их характеристики	1
	Скорость движения	1
	Движение в различных условиях	1
	Перевозка пассажиров и грузов	1
Раздел 5. Основы безопасности жизнедеятельности		16
5	Основы безопасности и классификация опасностей	1
	Окружающая среда и безопасность человека	2
	Обеспечение личной безопасности в различных бытовых ситуациях	1
	Опасности техногенного характера	2
	Экологическая безопасность	1
	Автономное существование в природных условиях	2
	Основы безопасного поведения в криминогенных ситуациях	2
	Обеспечение личной безопасности при угрозе террористического акта	1
	Основы кибербезопасности в информационном пространстве	1
	Первая помощь при массовых поражениях	1
	Основные инфекционные болезни. Отравления, интоксикация и профилактика.	1
	Первая помощь пострадавшим при дорожно-транспортном происшествии	1
Итого		34

Глава 3. Требования к уровню подготовки обучающихся

59. По завершении общего среднего образования обучающийся:

1) знает основы военного дела, предназначение, организационную структуру, штатное вооружение и технику, возможности подразделения низшего тактического звена, применения средств ориентирования, робототехники и IT-технологий; организации гражданской защиты Республики Казахстан; систему оповещения и порядок действий при применении современных средств поражения, террористической угрозе и стихийных бедствиях; характеристики стихийных бедствий, организацию спасательных и неотложных аварийно-восстановительных работ в очагах поражения; назначение, устройство и порядок применения штатного оружия, использования индивидуальных и коллективных средств защиты, приборов радиоактивного и химического контроля, а также порядок организации и проведения эвакуации и рассредоточения населения; задачи и виды оказания первой помощи; правила дорожного движения;

2) понимает основы военного дела, робототехники и IT-технологий, особенности воздействия ядерного, химического, биологического (бактериологического) оружия и других современных средств поражения на людей, объекты хозяйствования, окружающую среду и экологические последствия его применения; последствия и возможный экономический, экологический ущерб при возникновении чрезвычайных происшествий природного или техногенного характера, организацию системы дорожного движения;

3) действует в роли солдата на поле боя в различных условиях обстановки, разведчика в составе поста радиационного и химического наблюдения; применяет штатное оружие, средства индивидуальной и коллективной защиты; оказывает первую помощь при ранениях, кровотечениях и ожогах, открытых и закрытых переломах различных частей тела, обморожении, солнечном (тепловом) ударе, электротравме, утоплении; накладывает бинтовые повязки при различных видах поражения на различные части тела; пользуется интернет-связью, использует аудио-визуальные технологии, владеет навыками вождения автомобильной техники, робототехники, использует цифровое фото и видеооборудование;

4) анализирует возможные нештатные ситуации при применении современных средств поражения; возможные ситуации при возникновении чрезвычайных происшествий природного или техногенного характера, возможные нештатные ситуации на дорогах;

5) синтезирует алгоритмы действий при возникновении возможных нештатных ситуаций при применении современных средств поражения; алгоритмы действий при возникновении возможных чрезвычайных происшествий природного или техногенного характера; алгоритмы действий при возникновении возможных экстремальных ситуаций на дорогах;

6) оценивает последствия принимаемых решений.

"Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 21 сәуірдегі № 154 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 22 сәуірде № 20456 болып тіркелді

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8424 болып тіркелген, "Егемен Қазақстан" газетінің 2013 жылғы 12 маусымдағы № 146 (28085) санында жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

425-қосымша осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Мектепке дейінгі және орта білім комитеті (М.Т. Мелдебекова) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік жасайтын Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі

А. Аймагамбетов

	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 21 сәуірдегі № 154 бұйрығына қосымша
	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 425-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (жаратылыстану-математикалық бағыттағы, қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы)

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығымен бекітілген Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген).

2. Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында алғашқы әскери және технологиялық дайындықты жастарға ұйымдастыру және өткізу үшін негіз болып табылады:

1) "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 16 ақпандағы Заңы;

2) "Бастапқы әскери дайындық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 12 шілдедегі № 347 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15725 болып тіркелген);

3) "Көлік құралының сәйкестендіру нөмірі бойынша көлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу, Механикалық көлік құралдарын жүргізушілерді даярлау, Емтихандар қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 2 желтоқсандағы № 862 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10056 болып тіркелген).

3. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық меншік түрі мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, барлық типтегі жалпы білім беретін мектептерде әскерге шақырылуға дейінгі және әскерге шақырылу жасындағы білім алушы жастардың міндетті оқытылатын пәні болып табылады.

4. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәні – білім алушыларды отаншылдық рухқа және Отанды қорғауға дайын болуға тәрбиелеуге бағытталған пән. Ол білім алушылардың төтенше жағдайларда әскери іс негіздері мен адамның өмір қауіпсіздік әрекеті бойынша білім алуына және әскери қызметтің дағдыларын меңгеруге мүмкіндік береді.

5. Пәннің мақсаты – білім алушыға мемлекетті қорғау негіздері туралы ойының қалыптасуын, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінің арналуын және түрлері мен ерекшеліктерін түсіндіру, әскери қызметтің маңызын, Қазақстан Республикасының әр азаматының қасиетті парызы және міндетін оқыту.

6. Пәннің міндеттері:

1) әскери анттың, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің жарғыларының негізгі талаптары туралы білімін қалыптастыру;

2) әскери бөлімдердің қару-жарағы мен әскери техникасы, жеке құрамның өмірі мен орналасуымен таныстыру;

3) қажетті әскери білім мен практикалық дағдыларды ақпараттық технологияны пайдалана отырып робототехникада, дөңгелекті машиналарды жүргізудің негіздері және төтенше жағдайда адам өмірі қауіпсіздігі негіздерінде қалыптастыру;

4) жастарға қазақстандық патриотизм мен Отанына деген адалдық сезімін дарытуға тәрбиелеу;

5) әскери істерге байланысты мамандық кәсібіне оң көз-қараста тәрбиелеу;

6) жеке қауіпсіздік және қоршаған ортаның қауіпсіздігі мәселелеріне саналы және жауапты қарым-қатынасты қалыптастыру.

7. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық теориялық және практикалық сабақтарда іске асырылады:

1) теориялық сабақтарды оқытудың дидактикалық материалдарын, техникалық құралдар мен инновациялық әдістерін қолдана отырып, әңгімелесу және сұхбаттасу түрінде өткізіледі;

2) практикалық сабақтар оқулықты, қару және әскери-техникалық мүлікті, құралдарды және өзге де жабдықтарды қолдана отырып, оқу материалын игеруге бағытталады.

8. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәнін білім алушылар оқығанда:

1) әр азамат өз Отанының қауіпсіздігін және оны қорғаудың қажеттілігі мен маңызын түсінуге;

2) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскери құралымдарында қызмет атқару үшін қажетті білім, білік және дағды алуға;

3) алынған пәндік білім, білік және дағдыларды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда қызмет еткенде қолдануға;

4) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінде қызмет ету туралы толық логикалық бір-бірімен байланысты ұғымдар туралы үйлесімді жүйені қалыптастыруға;

5) өзінің дене бітімінің физикалық дамуының іс-әрекет құзыретін жақсарту қажеттілігін бағалауға;

6) жеке адамгершілік қасиеттерін дамытуға және үздіксіз өзін-өзі дамыту қажеттілігін түсінуге;

7) сын тұрғысынан және шығармашылық ойлау, мәселелерді шешу және коммуникативтік дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.

2-тарау. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

9. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

1) 10-сыныпта – аптасына 1 сағат, жылына 34 сағат, сондай-ақ далалық оқу жиынына (лагерьлік) вариативті бөлімнен 30 сағат қарастырылған;

2) 11-сыныпта – аптасына 1 сағат, жылына 34 сағат.

10. Барлық жалпы білім беру мектептерінде меншік түрі мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәні бойынша құралдар және жиһаздармен жабдықтау нормасына сәйкес көрнекіліктер, көрнекі үгіт-насихат стендтері және техникалық оқыту құралдарымен қамтамасыз етілуі үнемі жетілдіріліп отырады.

11. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" сабағына білім алушылар білім беру ұйымының басшысының бұйрығымен бекітіліп белгіленген киім үлгісінде қатысуы тиіс. Қару макеттері және өзге де әскери-техникалық құралдармен, оқу құралдарымен қамтамасыз етілуі білім беру ұйымдарының есебінен іске асырылады.

12. Кіріспе сабақты өткізу кезінде білім алушыны әскери қызметке даярлау және Қазақстан Республикасын қорғауға, алғашқы әскери және технологиялық дайындықтың оқу бағдарламасының талаптарын орындау үшін адамгершілік-жігер, психологиялық және физикалық күшін жұмылдыра білу қажеттілігіне баса назар аударылады.

13. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық оқытушы-ұйымдастырушы әскери істі оқыту процесінде жастардың бойында азаматтық таным, Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін қорғау, әскери қызметке деген саналы жауапкершілікті қалыптастыруға тәрбиелеу мен оқытудың басты міндеттерін шешеді.

14. Әр сабақ сайын білім алушылар әскери анттың рөлі мен маңызын түсінулеріне, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріне, оның дәстүрлері мен әскер түрлерінде қызмет ету ерекшеліктеріне, әскери мамандыққа деген қызығушылықтарын дамытып, білім алушылардың әскери білім алуларына деген ұмтылыстарын ынталандыру керек. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің жарғылары – бұл Қарулы Күштердің тұрмыс-тіршіліктерін реттестіретін заңдар жиынтығы, ал жарғы талаптарын орындау – әрбір әскери қызметкердің міндеті екендігін түсіндіру қажет.

15. Тактикалық дайындық алғашқы әскери және технологиялық дайындық бойынша оқу материалын кешенді оқытуды қамтамасыз етеді:

1) білім алушылар сабақ кезінде мотоатқыштар бөлімшесінің ұйымдастыру құрылысы және штаттық қару-жарағының ұрыстық мүмкіндіктері, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрылымдары, бөлімдерінің негізгі қару-жарақ түрлері мен әскери техникалар бойынша берік теориялық білім алады, сарбаздың әр түрлі ұрыстағы іс-әрекетіндегі қару және жарықшақты қол гранаталарын қолданудағы практикалық дағдылар шыңдалады;

2) тактикалық дайындықтың практикалық сабақтарында автоматтың макеттері, кіші жүргінші күрегінің, сонымен қатар оқу гранаталардың сөмкесінде бар болуы қарастырылуы тиіс.

16. Атыс дайындығы бойынша сабақ өткізу кезінде қару және оқ-дәрілерді қолданудың қауіпсіздік ережелеріне баса назар аударған дұрыс:

1) білім алушылар сабақ кезінде атыс қаруының құрылысы, оларды атуға даярлау тәртібі, ату негіздері мен ережесін, қаруды сақтау ережелерін игереді;

2) атыс дайындығының практикалық сабақтарында АК-74 салмақты-пішінді макеті, пневматикалық винтовка, сонымен қатар пневматикалық оқтардың болуы қарастырылады.

17. Саптық дайындық бойынша сабақтар саптық алаңда өткізіледі:

1) практикалық сабақтарды өткізу барысында саптық тәсілдерді үйрену кезінде оқытушының саптық тәсілді тұтас және бөлшектеп көрсетуіне баса назар аударылады;

2) білім алушылардың жаттығу жасауы міндетті түрде сабақта қарастырылады.

18. 10-сыныпта әскери топография сабақтарын білім алушыларға оқытқанда таныс емес аймақтарда картасыз және картамен бағдарлау, сол ауданда өзінің орналасқан орнын анықтау және азимут бойынша жүру бағытын компастың көмегімен және компассыз табуды, сонымен қатар ұшқышсыз қашықтықта ұшатын аспаптардан алынған ақпараттарды қолдануын үйретуді қарастырады.

19. 10-сыныпта өмір қауіпсіздігі және ақпараттық технология негіздері бөлімінде – азаматтық қорғау және медициналық білім негіздері сабағында білім алушылар Қазақстан Республикасының халқын бейбіт және соғыс кезіндегі табиғи апаттарда, ірі апаттарда, қасірет пен террористік актіде атқарылатын іс-шаралармен таныстырады.

20. Білім алушылардың практикалық дағдылары мен біліктіліктерін шыңдау және жетілдіру, сонымен қатар әскери істі оқып-үйренуге деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында оқу жылының соңында спорттық-қорғаныс сауықтыру лагерлерінде, әскери бөлім базаларында (әскери бөлім басшылығымен келісе отырып) 10-сынып ұлдарымен 30 сағат көлеміндегі бес күндік оқу-далалық (лагерьлік) жиыны өткізіледі.

21. Оқу-дала жиыны курсы алғашқы әскери және технологиялық дайындық бағдарламасының міндетті кезеңі болып табылады. Ол жергілікті атқару органдарымен бірлесіп ұйымдастырылады және білім беру ұйымдарының оқу сағаттарымен қамтамасыз етіледі.

22. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәнінің оқу нәтижелерін бағалау үшін ауызша сұрақ қою, жазба жұмыстың және практикалық жаттығулар бақылауын қолдану арқылы жүзеге асырады.

23. 11-сыныпта технологиялық дайындыққа арналған бөлім жол қозғалысы ережесін және автокөлік құралдарын қауіпсіз жүргізуді зерделеу қарастырылады.

24. Оқытудың негізгі нысандары теориялық, зертханалық-практикалық, практикалық және бақылау сабақтары болып табылады.

25. Теориялық және зертханалық-практикалық оқу сабақтарының ұзақтығы – 40 минут, ал міндеттерді белгілеу, қорытынды шығару, құжаттама ресімдеу және білім алушыларды ауыстыру уақытын қоса алғанда, автомобиль жүргізу бойынша практикалық сабақтардың ұзақтығы – 60 минут.

26. Зертханалық-практикалық сабақтарды үзіліссіз 80 минут ішінде өткізуге рұқсат етіледі.

27. Теориялық және зертханалық-практикалық сабақтарды оқытушы өткізеді, автомобиль жүргізу бойынша практикалық сабақтарды көлік жүргізуге үйрету шебері білім алушылармен жеке жүргізеді.

28. Зертханалық-практикалық сабақтар бір немесе бірнеше тақырып бойынша тиісті теориялық материалды зерделегеннен кейін иллюстрациялық және зерттеушілік жоспарда жүргізіледі.

29. Практикалық сабақ басталғанға дейін білім алушылар негізгі ережелерді орындау мен қауіпсіздік шараларын сақтау бойынша міндетті нұсқаулықтан өтеді.

30. Практикалық жүргізу сабақтары әрбір білім алушылармен жеке автотренажерлерде, автодромдарда (жүргізіп үйренуге арналған алаңдарда) және 3 жылда кемінде 1 рет жолда жүру қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі аумақтық уәкілетті органда келісуден өткен үйрету бағыттарында өткізіледі.

31. Білім алушылардың деңгейін анықтау және оның білімін бағалау үшін қорытынды сабақтар өткізіледі, олардың нәтижелері бойынша емтихандарға өздігінен дайындалу үшін ұсынымдар беріледі.

32. Әрбір оқыту ұйымдарында алғашқы әскери және технологиялық дайындықты оқытудың оқу жылына есептелген күнтізбелік-тақырыптық жоспары құрылады.

33. Оқыту процесінде оқу пәндерімен пәнаралық байланыс іске асырылады:

1) "Қазақ тілі", "Орыс тілі", "Ағылшын тілі": сөз қорын алғашқы әскери және технологиялық дайындық саласына қатысты терминдермен толықтыру;

2) "Физика": уақыт, кеңістік және материяның физикалық процесінің адам және қоғамға тигізетін әсерін білу;

3) "Биология": адам гигиенасы және физиологиясын білу, сонымен қатар зиянды дағдылардың ағзаға тигізетін зияны туралы білімді қолдану;

4) "Химия": уытты заттардың адам ағзасына тигізетін әсерін білу; әскери істе қолданылатын жарылғыш заттарды қолданғандағы қауіпсіздік тәртібін білу;

5) "Дүниежүзі тарихы", "Қазақстан тарихы": отансүйгіштікті тәрбиелеу, Қазақстан халқының тарихы мен мәдениетіне деген құрметті тәрбиелеу, бір тарихи процес ретінде адамзаттың тарихын білу;

6) "Құқық негіздері": мемлекеттің заң шығару негіздерін, Қазақстан азаматының құқығы мен міндеттерін білу;

7) "География": бағыт тұстарын білу, түрлі белгілер және топографиялық карта бойынша жергілікті жерде бағдарлау біліктілігі, қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасының аумағы мен шекараларын анықтау;

8) "Дене шынықтыру": саптық жаттығуларды қолдану, граната лақтыру, кедергілер жолағынан өту;

9) "Информатика": білім беру процесін сүйемелдеуде білім алушылардың білімінің сапасын арттыру мақсатында IT-технология білімін пәндік ақпараттық ортада моделдеу, құрастыру және талдау.

34. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәнінің базалық мазмұны. 10-сынып.

35. "Кіріспе сабағы" бөлімі:

1) білім алушыларға "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәніне оқыту мақсат-міндеттері мен мазмұнын;

2) "Қазақстан Республикасының қорғаныс және Қарулы Күштер туралы", "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы", "Ұлттық қауіпсіздік туралы", "Азаматтық қорғану", "Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңдарын, "Бастапқы әскери дайындық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 12 шілдедегі № 347 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15725 болып тіркелген), "Көлік құралының сәйкестендіру нөмірі бойынша көлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу, Механикалық көлік құралдарын жүргізушілерді даярлау, Емтихандар қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 2 желтоқсандағы № 862 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10056 болып тіркелген). Алғашқы әскери және технологиялық дайындық сабағында білім алушылардың құқықтары мен міндеттерін қамтиды.

36. "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері – мемлекеттің әскери қауіпсіздігінің кепілі" бөлімі:

1) Мемлекет қорғанысының конституциялық негіздері – Мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі Қазақстан Республикасы Конституциясының негізгі ережелері. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, олардың құрамы және атқаратын қызметтерін;

2) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери рәміздері – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери рәміздері. Әскери бөлімнің жауынгерлік туы. Әскери анттың əскери қызметкерлерге қоятын талаптары. Әскери қызмет – Қазақстан Республикасы азаматтарының қасиетті борышы және міндеттерін;

3) Экстремизм және терроризмнің ұлттық қауіпсіздікке тигізетін салдары – Экстремизм түрлері: саяси, діни, экономикалық және экологиялық. Экстремизм, терроризм, олардың өзіндік сипаттары. Қазіргі әлемдегі террорлық қауіп-қатерлердің ұлғаю себептерін қамтиды.

37. "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары" бөлімі:

1) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құралымдарының жалпыәскери жарғылары – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құралымдарының жалпыәскери жарғылары, олардың әскери ұжым қызметі мен тұрмыс-тіршілігіндегі маңызы. Әскери қызметкерлердің жалпы міндеттері. Әскери атақ және айыру белгілерін;

2) Әскери қызметкерлер және олардың өзара қарым-қатынастары –Бастықтар және бағыныштылар, аға және кіші әскерилер, олардың құқықтары мен міндеттері. Әскери әдептілік ережесі және әскери қызметкерлердің тәртібі. Бұйрық, оны беру жəне орындау тəртібі. Бастықтарға жəне шені жоғарыларға мəлімдеме жасауды;

3) Әскери тәртіп, оның мәні мен мағынасы – Әскери тәртіп, марапаттау және жазалау. Әскери тәртіпті сақтау бойынша әскери қызметшілердің міндеттері. Сарбаздарға көрсетілетін марапат түрлері. Сарбаздарға берілетін тәртіптік жазалауларды қамтиды.

38. "Тактикалық дайындық" бөлімі мотоатқыштар бөлімшесін ұйымдастыру және ұрыстық мүмкіндіктері – Бөлімшені ұйымдастыру. Штаттық қарулану және ұрыстық техника. Бөлімшенің ұрыстық мүмкіндіктерін қамтиды.

39. "Атыс дайындығы" бөлімі:

1) Калашников автоматы және қол пулеметі – Қару және патрондарды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары. Калашников автоматы және қол пулеметінің атқаратын қызметі, ұрыстық қасиеті, жалпы құрылысы және жұмыс істеу механизмін;

2) Калашников автоматын (қол пулеметін) жартылай бөлшектеу жəне жинақтау – Автоматты жартылай бөлшектеу және жинақтау; Калашников автоматының атқаратын қызметі, бөлшектері мен механизмдерінің, патронының құрылысын;

3) Калашников автоматын (қол пулеметін) атуға дайындау –Автоматтың керек жарақтары. Автоматтың атудан кейінгі тазалау және майлау тәртібі. Автоматты сақтау. Автоматтың оқтарын тексеру және атысқа дайындау. Ату кезіндегі кідірістер және оны жою амалдарын;

4) Жарықшақты қол гранаталары – Жарықшақты қол гранаталарының (РГД-5, РГН, Ф-1, РГО) атқаратын қызметі және ұрыстық қасиеті. Гранаталар мен тұтандырғыштың құрылысы. Гранатаны лақтырған кездегі бөлшектері мен механизмдерінің жұмысы. Гранатаны лақтыруға дайындауды қамтиды.

40. "Саптық дайындық" бөлімі:

1) Сап және оның элементтері. Саптық тұрыс – Сап және оның элементтері. Алдын-ала және орындауға берілетін пәрмендер. Сапқа тұрғанға дейінгі және саптағы сарбаздың міндеттері Саптық тұрыс. "Сапқа тұр!", "Түзел!", "Тік тұр!", "Еркін тұр!", "Реттел!", "Тоқтат!", "Бас киімдеріңді (киімді) ШЕШ!", "Бас киімдеріңді (бас киімді) КИ!" пәрмендерін орындауды;

2) Бір орында орындалатын бұрылулар. Саптық және жорықтық адым – Бір қатарлы саптан екі қатарлы сапқа және қайтадан бір қатарлы сапқа тұру. Саптық және жорықтық адыммен қозғалысты қамтиды.

41. "Әскери топография" бөлімі:

1) Жергілікті жерде картасыз бағдарлау – Бағдарлау туралы түсінік. Компаспен, аспан денелерінің және жергілікті заттар бойынша көкжиек тұстарын анықтау. Өзінің орналасқан жері туралы мәлімдеме жасауды қамтиды;

2) Магнитті азимутты анықтау – Азимут және оны анықтау. Жергілікті жерде бағдарлаудың заманауи дербес жабдықтары. Спутниктік-навигациялық жүйелер туралы жалпы мәліметтерді қамтиды: GPS (Global Positional System), ГЛОНАСС, Galileo.

42. "Әскери роботты техникалардың негіздері" бөлімі:

1) Әскери роботты техникалардың негіздері – Роботтар туралы жалпы мәліметтер. Роботтарды әскери істе пайдалануды;

2) Роботтарды басқару алгоритмі – Роботтың қозғалу траекториясын жоспарлау. Роботтар тобын ұжымдық басқару үлгісі және алгоритмдерін;

3) Роботтарға арналған тапсырмалар – Роботтардың атқара алатын қызметтері. Жекелеген тактикалық міндеттерді шешу: жергілікті жерлерде бағдарлау, роботтардың қиын жағдайларда қызмет ету тәртібін қамтиды.

43. "Өмір қауіпсіздігі және ақпараттық технологиялар негіздері" бөлімі:

1) Шаруашылық объектісінің азаматтық қорғанысы – Шаруашылық объектісінің азаматтық қорғанысын (оқу орындарын) ұйымдастырудың құрылымы және оның міндеттері. Азаматтық қорғанысының əскери емес құрылымдар қызметі жəне жабдықталуын;

2) Ядролық қару және оның сипаттамасы – Ядролық жарылыстардың түрлері. Ядролық жарылыстың зақымдаушы факторлары және олардан қорғану тәсілдері. Ядролық зақымдау ошағы және оның сипаттамасы. Нейтронды оқ-дәрілердің зақымдаушы әсерінің ерекшеліктерін;

3) Химиялық қару – Химиялық қару және оны қолдану белгілері. Улаушы заттар, олардың улағыш қасиеті және олардан қорғану тәсілдері туралы қысқаша түсінік. Химиялық зақымдау ошағы, зақымдаудың алғашқы және екінші аумағын;

4) Биологиялық (бактериологиялық) қару – Биологиялық (бактериологиялық) қару, оның зақымдаушы әсері, қолдану белгілерін анықтау. Бактериологиялық құралдар, олардың улағыш әсері және олардан қорғану құралдары туралы қысқаша сипаттама. Бактериологиялық зақымдау ошағы, оның сипаттамасы. Бактериологиялық зақымдау ошағында жүргізілетін іс-шаралар. Карантин және обсервацияны;

5) Тыныс алу мүшелерін қорғау құралдары – Жалпыәскери газтұмылдырық, оның атқаратын қызметі және құрылысы. Азаматтық газтұмылдырықтар құрылысының ерекшеліктері. Сауыт-қорғанысты (маска) таңдау, жарамдылығын тексеру, газтұмылдырықты жинау және қалтаға салу. Газтұмылдырықты алып жүру және пайдалану тәртібі, зақымдалған адамға газтұмылдырық кигізу тәсілдері. Жарамсыз газтұмылдырықты пайдалану. Тыныс алу мүшелерін қорғаудың қарапайым құралдарын;

6) Теріні қорғаудың жеке құралдары – Теріні қорғауға арналған қарапайым құралдар, қосымша герметизациялау және сіңдіру арқылы олардың қорғаныс қасиеттерін арттыру. Арнайы қорғаныс киімінің (Л-1 жеңіл қорғаныс кеудеше, сүзгілі қорғаныс киімі, жалпыәскери қорғаныс жабдығы) атқаратын қызметімен және оларды пайдалану ережелерімен танысуды;

7) Ұжымдық қорғану құралдары – Радиацияға қарсы тасалар мен панаханалар, олардың қорғау қасиеттері, жалпы құрылысы және іштей жабдықталуы. Қарапайым тасаны;

8) Эвакуациялау жəне халықты белгілеп шоғырландыру – Азаматтық қорғаныс дабылы және ол бойынша әрекет ету тәртібі. Эвакуациялау және орналастыру тәсілдері мен тәртібі. Эвакуацияланаушылардың міндеттері, олардың керек-жарақтары, қажетті жеке мүліктері, құжаттары мен азық-түліктері. Эвакуация бекетіндегі тəртіп, жүру бағыты жəне орналасатын орынға келу ережелер тәртібін;

9) Террорлық қауіп-қатер кезіндегі адамдардың қауіпсіздігі – Террорлық актілер бойынша қауіп-қатер төнген және террор болған кездегі азаматтардың атқаратын әрекеттері. Түрлі деңгейдегі қауіп-қатер төнген кезде әрекет ету тәртібі. Лаңкестік қауіпінің алдын алуда ақпараттық технологияның тиімділігін;

10) Табиғи апат аймақтарындағы адамдардың әрекеттері – Табиғи апаттар, зілзалалар, олардың сипаттамалары және келтіруі мүмкін салдары. Табиғи апаттар және зілзалалар кезіндегі адамдардың әрекет ету тәртібі. Адамдардың табиғи апат салдарын жоюға, сондай-ақ құтқару жұмыстарын жүргізуге қатысуларын;

11) Жарақат алу, қан ағу және күйік шалу кезінде көрсетілетін алғашқы көмек – Жарақат және олардың асқыну себептері туралы түсінік. Қансырау түрлері және олардың сипаттары. Күйік шалу себептері және олардың ауырлық деңгейлері. Естен танудың себебі. Жарақат алу және қансыраған кезде көрсетілетін алғашқы көмек. Асептика және антисептика туралы түсінікті;

12) Түрлі қайғылы оқиға орын алған жағдайда көрсетілетін алғашқы көмек – Сүйектің сынуы және оларды анықтау туралы түсінік. Соғып алу, шығып кету, буынның созылуы және оларды анықтау белгілері. Шина салудың негізгі ережелері. Түрлі қайғылы оқиға орын алған кезде алғашқы көмек көрсету тәсілдері; Үсік шалу, күнге күю және жылудың әсері, олардың алдын алу және көрсетілетін алғашқы көмек. Электр тогы соққан кезде көрсетілетін алғашқы көмек және көмек көрсеткен кезде сақтауы керек қауіпсіздік шараларын қамтиды.

44. Далалық-оқу жиынындағы (лагерьлік) оқу материалдарын тақырыптар бойынша жоспарлау үлгісі (ұлдарға арналған). 10-сынып.

45. "Тактикалық дайындық" бөлімі:

1) Әскери бөлімнің (бөлімшенің) қару-жарағы және әскери техникасы –Әскери бөлімнің (бөлімшенің) қарулануымен және әскери техникасымен, олардың атқаратын қызметтерімен, техникалық-тактикалық сипаттамаларымен танысу. Қарулану түрлері мен әскери техникаларды іс жүзінде көрсетуді;

2) Бөлімшенің ұрыстық және жорықтық орналасу тәртібі – Бөлімшенің ұрыстық және жорықтық орналасу тәртібі. Ұрыстағы сарбаздың міндеттері. Бөлімшені басқаруды;

3) Қорғанудың дербес құралдарын қолдануға жаттығу – Нормативтерді орындау: газтұмылдырықты кию, респираторды кию, "зақымдалушыға" газтұмылдырықты кигізу, жалпыәскери қорғаныс жабдығын кию. Дербес қобдиша және химиялық улануға қарсы пакет, олардың атқаратын қызметтері және пайдалану тәртібін;

4) Ұрыстағы сарбаздың әрекеттері – Сарбаздың ұрыс кезінде жаяу әрекет ете отырып қозғалу тәсілдері. Ядролық жарылыс кезіндегі әрекетті;

5) Қорғаныстағы сарбаз – Ату позициясына (атыс жүргізуге арналған орынға) орналасу. Оқпана қазу және оны бүркемелеу. Қарсылас ядролық қару қолданғанда, атысқа дайындық басталғанда, әуе қарсыласы туралы дабыл қағылғанда, радиоактивті, химиялық және бактериологиялық зақымдау туралы дабыл қағылғанда орындалатын әрекеттер. Қарсыластың танкілері мен жаяу әскерлері түрлі бағыттан шабуылдаған кезде тойтарыс беру. Әуе нысандары бойынша оқ атуды;

6) Шабуылдағы сарбаз – Шабуылға дайындалған кезде орындалатын әрекеттер. Жүріп келе жатып шабуылдау кезіндегі сарбаздың колоннада қозғалуы және бөлімшенің ұрыстық сапындағы өз орнын алуы. Өткелдердегі кедергілерден өту және шабуылдау. Траншеядағы жауды ату, граната лақтыру, қоян-қолтық ұрыс арқылы жою тәсілдері. Шабуыл кезінде радиоактивті (улаушы) заттармен зақымдалған жергілікті жерде әрекет етуді;

7) Бақылаушы сарбаз – Бақылау жүргізуге арналған орынды таңдау, оны жабдықтау және бүркемелеу. Нысандарды анықтау және бақылау нәтижелері туралы мәлімдеме жасау. Жергілікті жердің үлгісін құру және нысандарды үлгіде белгілеуді;

8) Шолушы сарбаз – Шолушы болып тағайындалған сарбаздың әрекеттері. Шолушылардың қозғалу, жергілікті жерді және заттарды шолу тәсілдері. Бақылау нәтижелері туралы мәлімдеуді қамтиды.

46. "Атыс дайындығы" бөлімі:

1) Калашников автоматын жартылай бөлшектеу жəне жинақтау жаттығулары – Автоматты жартылай бөлшектеу жəне жинақтау, автоматтың бөлшектері мен механизмдерінің оқтауға дейінгі орналасу қалпын және ату кезіндегі бөлшек механизмдерінің жұмыс істеуімен танысуды;

2) Атуға ыңғайлануға жаттығу (АК-74, пневматикалық винтовка) – Оқжатарды патрондармен оқтау және оқжатарды сөмкеге салу. Атуға ыңғайлану (атуға қажет қалыпты қабылдау және автоматты оқтау). Ату (қарауыл мен өткізгішті орнату, иыққа тіреу, көздеу, шүріппені басу және ату кезінде автоматты мықтап ұстау). Атуды тоқтату, оқжатарды алу және атып болған соң автоматты тексеруді;

3) Қол гранаталарын лақтыру – Жарықшақты қол гранаталарын және танкіге қарсы гранаталарды лақтыруды;

4) Автоматтан (пневматикалық винтовкадан) ату – Автоматтан (пневматикалық винтовкадан) іс жүзінде атуды қамтиды.

47. "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құралымдарының жалпыәскери жарғылары" бөлімі:

1) Әскери бөлімнің (бөлімшенің) орналасуы, өмірі және күнделікті тұрмыс-тіршілігі – Әскери бөлімнің (бөлімшенің) тарихы. Әскери қызметшілердің орналасуы. Ақпараттық-тәрбие жұмысына арналған бөлме. Қару сақтауға арналған бөлме. Сарбаз асханасы, спорт базасы, оқу қалашықтарын;

2) Рота бойынша тәуліктік кезекшінің міндеттері – Ротаның тəуліктік нарядының атқаратын қызметтері, құрамы жəне қарулануы, рота бойынша күндізгі кезекшінің атқаратын міндеттері. Өзінің кезекті міндетін атқаратын күндізгі кезекшінің бекетін жабдықтау жəне жарақтандыру, тікелей бастықтары келген кездегі, "Жиын" белгісі берілгенде, дабыл жəне өрт болған жағдайдағы күндізгі кезекшінің əрекеттері. Бос ауысымдағы күндізгі кезекшінің əрекеттері, күндізгі кезекшінің телефон бойынша мəлімдеме беру тəртібі. Ротаға басқа ротаның əскери қызметшілер келген кездегі, рота аумағынан мүліктерді шығару кезіндегі күндізгі кезекшінің əрекеттерін;

3) Сақшының міндеттері – Қарауылдық қызметке тағайындалу және қарауылдың атқаратын міндеттері. Бекет және оны жабдықтау, жарақтандыру. Бекетке шабуыл жасалған кездегі сақшының әрекеттерін. Қаруды қолдану тәртібін;

4) Бекеттегі сақшының міндеттері және орындайтын әрекеттері – Қаруды оқтау тәртібі. Бекетте тұрған сақшы қаруының орналасу қалпы. Бекетті тапсырған және қабылдаған, бекетте өрт болған және өзінің немесе көрші бекет маңында тәртіп бұзушылық орын алған жағдайдағы сақшының әрекеттерін қамтиды.

48. "Саптық дайындық" бөлімі:

1) Әскери сәлемдесу – Бір орында және қозғалыс кезінде орындалатын әскери сәлемдесулерді;

2) Саптан шығу және сапқа қайта тұру – Саптан шығу және сапқа қайта тұру. Бастыққа келу және одан кетуді;

3) Саптық тәсілдер және қарумен орындалатын іс-қимылдар – "Автоматты кеудеге!", "Белдікке!", "Қаруды қой!", "Қаруға!", "Қаруды!" тәсілдерін орындауды;

4) Бөлімшенің сабы – Бөлімшені өрістетілген сапқа және жорықтық сапқа тұрғызу. Бөлімшені өрістетілген саптан жорықтыққа сапқа тұрғызу және қайтадан өрістетілген сапқа тұрғызу. Бөлімшенің жинақталуы және жазылуын қамтиды.

49. "Әскери топография" бөлімі азимут бойынша қозғалыс – Көкжиек тұстарын және магнитті азимутты анықтауға жаттығу. Азимут бойынша қозғалысты қамтиды.

50. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәнінің мазмұны. 11-сынып.

51. "Әскери қызметтің құқықтық негіздері" бөлімі:

1) Әскери қызмет – Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекеттік қызметінің ерекше түрі – Әскери қызметті өткеру қажеттілігі. Қазақстан Республикасы азаматтарының әскери міндеттері туралы заңдары;

2) Қазақстан Республикасы азаматтарының әскери міндеттерін сақтау – Әскери есепке алу, әскери қызметке даярлау, әскери қызметке кірісу. Әскери қызмет (баламалы, келісімшарт бойынша), запаста болу;

3) Әскери қызметшінің мәртебесі. Әскери қызметшілердің негізгі құқықтары мен міндеттері – Әскери қызметті өткеру тәртібі мен мазмұны. Әскери қызмет мерзімі. Әскери қызметшінің мәртебесі. Әскери қызметшілердің негізгі құқықтары мен міндеттері.

52. "Атыс дайындығы" бөлімі:

1) Ату негіздері – Атыс құбылысы. Оқтың бастапқы ұшу жылдамдығы. Қарудың тебілісі. Траекторияның пайда болуы. Оқтың тесіп өту және қиратқыш әрекеті. Тура атудың практикалық маңызы;

2) Ату ережесі – Арақашықтықты мыңдық формула арқылы анықтау тәсілдері. Көздеу (дәлдеу) элементтері. Қозғалмайтын нысандар бойынша көздеу нүктесін және көздеуішті тағайындау.

53. "Саптық дайындық" бөлімі:

1) Саптық тәсілдер және қозғалыс – Саптық тәсілдерді орнында тұрып орындау. Қозғалыста орындалатын саптық тәсілдер;

2) Бөлімшені сапқа тұрғызу – Бөлімшенің кеңейтілген сапқа тұруы. Бөлімшені жорықтық сапқа тұрғызу. Саптық тәсілдерді орнында және қозғалыста орындау.

54. "Технологиялық дайындық" бөлімі:

1) Дөңгелекті машиналарды жүргізу негіздері мен ережелері – Қазақстан Республикасының жол жүру саласындағы заңдары мен өзге де құқықтық актілері. Көлік құралдарының санаттары. Жүргізушінің жұмыс орны;

2) Жол қозғалысына қатысушылардың міндеттері – Қазақстан Республикасы Жол қозғалысы ережелерінде қамтылған негізгі ұғымдар мен терминдер. Жүргізушілердің, жаяу жүргіншілер мен жолаушылардың міндеттері. Жүргізушінің өзімен бірге болуы тиіс құжаттары;

3) Бағдаршамдар мен реттеушінің сигналдары – Бағдаршам мен реттеушінің сигналдары. Арнайы сигналдарды қолдану. Авариялық сигнал беру және авариялық тоқтату белгісін қолдану. Маневрлеу. Көлік құралдарын жолдың жүру бөлігіне қою;

4) Жол белгілері – Ескерту белгілері. Басымдық белгілері. Тыйым салу белгілері. Алдын ала жазылатын белгілер. Ақпараттық-көрсеткіш белгілері. Сервис белгілері. Қосымша ақпарат белгілері (тақтайшалар);

5) Жол таңбалары және олардың сипаттамалары – Таңбалардың жіктелуі. Көлденең және тік таңбалардың талаптарына сәйкес жүргізушілердің іс-әрекеті. Көлік құралдарын пайдалануға жіберу жөніндегі негізгі ережелері;

6) Қозғалыс жылдамдығы – Қозғалыс жылдамдығы. Басып озу, алда кездескен жол айрығы. Аялдама және тұрақ. Қиылыстардан өту. Жаяу жүргіншілер өтпелері және маршруттық көлік құралдарының аялдамалары;

7) Әртүрлі жағдайдағы қозғалыстар – Теміржол жолдары арқылы қозғалыс. Автомагистральдар бойынша қозғалыс. Тұрғын аймақтардағы қозғалыс. Маршруттық көлік құралдарының басымдығы. Сыртқы жарық құралдарын және дыбыс сигналдарын пайдалану;

8) Жолаушылар мен жүктерді тасымалдау – Механикалық көлік құралдарын тіркеп сүйреу. Оқу жүргізулері. Жолаушыларды тасымалдау. Жүктерді тасымалдау. Велосипедтер, мопедтер, көлік-арбалардың (шаналардың) қозғалысына, сондай-ақ жануарларды жолдан айдап өтуге қойылатын қосымша талаптар. Тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдардың қозғалысын қамтамасыз етуді қамтиды.

55. "Өмір қауіпсіздігінің негіздері" бөлімі:

1) Қауіпсіздік негіздері және қауіптерді жіктеу – Қауіптердің негізгі ұғымдары мен жіктелуі. Техника қауіпсіздігі, еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау қауіпсіздігі;

2) Қоршаған орта мен адамның қауіпсіздігі – Физикалық, химиялық және биологиялық факторлар арқылы адам денсаулығына әсер ету;

3) Әртүрлі тұрмыстық жағдайларда жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету – Электрлік және тұрмыстық газбен қауіпсіз жұмыс жүргізу. Тұрмыстық химия құралдарын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары. Компьютерді пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары;

4) Техногендік сипаттағы қауіптілік – Өнеркәсіптік апаттар (авариялар), олардың қысқаша сипаттамасы және ықтимал салдары. Жарылыстық-өрт қаупі бар нысандардағы апаттар (авариялар). Гидродинамикалық апаттар;

5) Экологиялық қауіпсіздік – Ауа және су құрамының ластануы. Минералды тыңайтқыштар мен пестицидтерді пайдалану. Топырақтың ластануы;

6) Табиғи жағдайда автономды өмір сүру-ерікті және мәжбүрлі автономия. Өмір сүру тәсілдері. Қажетті авариялық қор;

7) Криминогендік жағдайларда өзін-өзі қауіпсіз ұстау негіздері – Көшедегі қауіпсіздік. Қоғамдық орындардағы қауіпсіздік. Адамдар көп жиналатын жерлердегі қауіпсіздік;

8) Террористік акт қаупі кезінде жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету – Жарылыс қаупі пайда болған жағдайдағы тәртіп ережелері. Кепілдікке алынған жағдайда;

9) Ақпараттық кеңістіктегі киберқауіпсіздік негіздері – Киберқауіпсіздіктің негізгі ұғымдары. Әлеуметтік желілерде қауіпсіз қарым-қатынас жасау ережелері. Ашық қол жетімді Wi-fi желілерін қауіпсіз пайдалану ережелері;

10) Жаппай зақымдану кезіндегі алғашқы көмек көрсету – Алғашқы көмек көрсету ерекшеліктері. Көмектің түрлері. Зардап шеккендерді зақымдану ошақтарынан эвакуациялау тәртібі;

11) Негізгі жұқпалы аурулар. Уланулар, интоксикация және олардың алдын алу – Жұқпалы аурулардың жіктелуі және оның алдын алу. Уланудың негізгі түрлері. Уланудың жалпы алгоритмі. Уланудың негізгі түрлері. Интоксикация кезіндегі көмек;

12) Жол-көлік оқиғасы кезінде зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету – Автомобильдегі дәрі қобдишасында болатын дәрілік препараттардың тізбесі мен мақсаты. Әртүрлі жарақаттар кезінде алғашқы көмек көрсету ережелері. Жүрек қызметі мен тыныс алудың кенеттен тоқтаған кездегі алғашқы көмек көрсету.

56. Тақырыптық жоспар "Сабақ уақытын жоспарлау және есептеу". 10-сынып. Барлығы – 34 сағат (аптасына 1 сағат):

1) тақырыптық жоспар – сабақ уақытын жоспарлау және есептеу:

№	Бөлім, сабақ тақырыптарының атаулары және оларды сағаттарға бөлу	Сағат саны
1	2	3
Кіріспе– 1 сағат
1	Білім алушылардың алғашқы әскери және технологиялық дайындықтарының мақсаты, міндеттері және мазмұны	1
1-бөлім. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері – мемлекеттік қауіпсіздіктің кепілі – 3 сағат
2	Мемлекет қорғанысының конституциялық негіздері	1
	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери рәміздері	1
	Экстремизм және терроризмнің ұлттық қауіпсіздікке тигізетін салдары. Экстремизм түрлері	1
2-бөлім. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары – 3 сағат
3	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары	1
	Әскери қызметкерлер жəне олардың өзара қарым-қатынастары	1
	Әскери тәртіп, оның мәні мен маңызы	1
3-бөлім. Тактикалық дайындық – 1 сағат
4	Мотоатқыш бөлімшесінің ұйымдастыру және ұрыстық мүмкіндіктері	1
4-бөлім. Атыс дайындығы – 4 сағат
5	Калашников автоматы және қол пулеметі	1
	Калашников автоматын (қол пулеметін) жартылай бөлшектеу жəне жинақтау	1
	Калашников автоматын (қол пулеметін) атуға дайындау	1
	Жарықшақты қол гранаталары	1
5-бөлім. Саптық дайындық – 2 сағат
6	Сап және оның элементтері. Саптық тұрыс	1
	Бір орында орындалатын бұрылулар. Саптық және жорықтық адыммен қозғалу	1
6-бөлім. Әскери топография – 2 сағат
7	Жергілікті жерде картасыз бағдарлау	1
	Магнитті азимутты анықтау	1
7-бөлім. Әскери роботты техникалардың негіздері – 6 сағат
8	Әскери роботты техникалардың негіздері	2
	Роботтарды басқару алгоритмі	2
	Роботтарға арналған тапсырмалар	2
8-бөлім. Өмір қауіпсіздігі және ақпараттық технологиялар негіздері – 12 сағат
9	Шаруашылық объектісінің азаматтық қорғанысы	1
	Ядролық қару және оның сипаттамасы	1
	Химиялық қару	1
	Биологиялық (бактериологиялық) қару	1
	Тыныс алу мүшелерін қорғау құралдары	1
	Теріні қорғаудың жеке құралдары	1
	Ұжымдық қорғану құралдары	1
	Эвакуациялау жəне халықты шоғырландыру	1
	Террорлық қауіп-қатер кезіндегі адамдардың қауіпсіздігі	1
	Табиғи апат аймақтарындағы адамдардың әрекеттері	1
	Жарақат алу, қан ағу және күйік шалу кезінде көрсетілетін алғашқы көмек	1
	Түрлі қайғылы оқиға орын алған жағдайда көрсетілетін алғашқы көмек	1
	Барлығы	34

57. Тақырыптық жоспар "Оқу жиынына сабақ уақытын жоспарлау және есептеу". 10-сынып. Барлығы – 30 сағат (5 күндік)

№	Бөлім, сабақ тақырыптарының атаулары және оларды сағаттарға бөлу	Сағат саны
1	2	3
1-бөлім. Тактикалық дайындық – 14 сағат
1	Әскери бөлімнің (бөлімшенің) қару-жарағы және әскери техникасы	2
	Бөлімшенің ұрыстық және жорықтық орналасу тәртібі	1
	Қорғанудың дербес құралдарын қолдануға жаттығу	2
	Ұрыстағы сарбаздың әрекеттері	1
	Қорғаныстағы сарбаз	3
	Шабуылдағы сарбаз	3
	Бақылаушы сарбаз	1
	Шолушы сарбаз	1
2 бөлім. "Атыс дайындығы" – 6 сағат
2	Калашников автоматын жартылай бөлшектеу жəне жинақтау жаттығулары	1
	Атуға ыңғайлануға жаттығу (АК-74, пневматикалық винтовка)	1
	Қол гранаталарын лақтыру	2
	Автоматтан (пневматикалық винтовкадан) ату	2
3-бөлім. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары – 4 сағат
3	Әскери бөлімнің (бөлімшенің) орналасуы, өмірі және күнделікті тұрмыс-тіршілігі	1
	Рота бойынша тәуліктік кезекшінің міндеттері	1
	Сақшының міндеттері	1
	Бекеттегі сақшының міндеттері және орындайтын әрекеттері	1
4-бөлім. Саптық дайындық – 4 сағат
4	Әскери сәлемдесу	1
	Саптан шығу және қайта сапқа тұру	1
	Саптық тәсілдер және қарумен орындалатын қимылдар	1
	Бөлімшенің сабы	1
5-бөлім. Әскери топография – 2 сағат
5	Азимут бойынша қозғалыс	2
Барлығы		30

58. Тақырыптық жоспар "Сабақ уақытын жоспарлау және есептеу".

11-сынып. Барлығы – 34 сағат (аптасына 1 сағат)

№	Бөлім, сабақ тақырыптарының атаулары және оларды сағаттарға бөлу	Сағат саны
1	2	3
1-бөлім. Әскери қызметтің құқықтық негіздері – 3 сағат		3
1	Әскери қызмет – Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекеттік қызметінің ерекше түрі	1
	Қазақстан Республикасы азаматтарының әскери міндеттерін сақтау	1
	Әскери қызметшінің мәртебесі. Әскери қызметшілердің негізгі құқықтары мен міндеттері	1
2- бөлім. Атыс дайындығы – 3 сағат		3
2	Ату негіздері	1
	Ату ережесі	2
3- бөлім. Саптық дайындық – 2 сағат		2
3	Саптық тәсілдер және қозғалыс	1
	Бөлімшені сапқа тұрғызу	1
4- бөлім. Технологиялық дайындық – 10 сағат		10
4	Дөңгелекті машиналарды жүргізу негіздері мен ережелері	1
	Жол қозғалысына қатысушылардың міндеттері	1
	Бағдаршамдар мен реттеушінің сигналдары	1
	Жол белгілері	3
	Жол таңбалары және олардың сипаттамалары	1
	Қозғалыс жылдамдығы	1
	Әртүрлі жағдайдағы қозғалыс	1
	Жолаушылар мен жүктерді тасымалдау	1
5- бөлім. Өмір қауіпсіздігінің негіздері – 16 сағат		16
5	Қауіпсіздік негіздері және қауіптерді жіктеу	1
	Қоршаған орта мен адамның қауіпсіздігі	2
	Әртүрлі тұрмыстық жағдайларда жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету	1
	Техногендік сипаттағы қауіптілік	2
	Экологиялық қауіпсіздік	1
	Табиғи жағдайда автономды өмір сүру	2
	Криминогендік жағдайларда өзін-өзі қауіпсіз ұстау негіздері	2
	Террористік акт қаупі кезінде жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету	1
	Ақпараттық кеңістіктегі киберқауіпсіздік негіздері	1
	Жаппай зақымдану кезіндегі алғашқы көмек көрсету	1
	Негізгі жұқпалы аурулар. Уланулар, интоксикация және олардың алдын алу	1
	Жол-көлік оқиғасы кезінде зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету	1
Барлығы		34

3-тарау. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар

59. Жалпы орта білім беру аяқталғанда білім алушы:

1) әскери іс, белгілеуді, ұйымдастыру құрылымын, штаттық қаруландыруды және техниканы, төменгі тактикалық буын бөлімшесінің мүмкіндіктерін, бағдарлау құралдарын қолдануды, робототехника және IT-технология негіздерін, Қазақстан Республикасының азаматтық қорғанысын ұйымдастыруды; қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолданғанда, террористік қауіп-қатерді және табиғи апатты хабарлау жүйесін және әрекет ету тәртібін; табиғи апаттардың сипаттарын, зақымдау ошақтарында құтқару және апаттан кейінгі қалпына келтіру жұмыстарын шұғыл ұйымдастыруды; штаттық қаруды, қорғанудың дербес және ұжымдық құралдарының, радиобелсенді және химиялық бақылау құрылғыларының атқаратын қызметін, құрылысы мен қолдану тәртібін, сондай-ақ, тұрғындарды эвакуациялауды, жергілікті жерде орналастыруды ұйымдастыру және өткізу тәртібін; алғашқы көмектің міндеттері мен түрлерін, жолда жүру ережесін біледі;

2) әскери іс, робототехника және IT-технология негіздерін, ядролық, химиялық, биологиялық (бактериологиялық) қарулардың және басқа да адамдарды зақымдаудың қазіргі заманғы құралдарының әсер ету ерекшеліктерін, оларды қолданған кезде шаруашылық нысандарына, қоршаған ортаға және экологияға тигізетін әсерін; табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайдың салдары мен келтіруі мүмкін экономикалық және экологиялық шығынын, жол жүрісі жүйесін ұйымдастыруды түсінеді;

3) орын алған әртүрлі жағдаятта ұрыс алаңында сарбаздың рөлінде, радиациялық және химиялық бақылау жүргізу бекетінің құрамында барлаушы ретінде әрекет етуді; штаттық қаруды, жеке және ұжымдық қорғану құралдарын, жараланғанда, қан кеткенде, күйік шалғанда және үсік шалғанда, күн өткенде, электрлі жарақат алғанда, суға батқанда алғашқы көмек көрсетуді; дененің түрлі бөліктері жараланғанда байлап, таңуды; дененің түрлі бөліктерінде сынықтың ашық және жабық түрі бойынша алғашқы көмек көрсетуді; интернет байланысты, аудио-визуалды технологияларды пайдаланады, автомобиль көлігін жүргізу, робототехника дағдыларын меңгереді, сандық фото және бейне жабдықтарды қолданады;

4) зақымдаудың қазіргі заманғы құралдарын қолданғанда туындауы мүмкін тосын жағдайды; табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайдың салдарын, жолдардағы мүмкін болатын штаттан тыс жағдайларды талдайды;

5) зақымдаудың қазіргі заманғы қаруын қолданғанда туындауы мүмкін тосын жағдайда әрекет ету алгоритмін; табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдай туындағанда әрекет ету алгоритмін, жолда болуы мүмкін төтенше жағдайлар туындаған кездегі іс-қимыл алгоритмдерін жинақтайды, синтездейді;

6) қабылданған шешімнің салдарын бағалайды.