Об утверждении Требований к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для профессиональных участников рынка ценных бумаг и центрального депозитария

Постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 12 октября 2020 года № 96. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 октября 2020 года № 21433.

Сноска. Заголовок - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Примечание ИЗПИ!
Настоящее постановление вводится в действие с 15 ноября 2020 года.

В соответствии с пунктом 3-2 статьи 11 Закона Республики Казахстан от 28 августа 2009 года "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма" Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Требования к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для профессиональных участников рынка ценных бумаг и центрального депозитария.

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Департаменту методологии и пруденциального регулирования финансовых организаций в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятия, предусмотренного подпунктом 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка.

4. Настоящее постановление вводится в действие с 15 ноября 2020 года и подлежит официальному опубликованию.

Председатель Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка

М. Абылкасымова

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство финансов
Республики Казахстан
"__" "__________" 2020 года

Утверждены постановлением Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 12 октября 2020 года № 96

Сноска. Текст в правом верхнем углу - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 24.02.2022 № 18 (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Требования к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для профессиональных участников рынка ценных бумаг и центрального депозитария

Сноска. Заголовок - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Требования к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для профессиональных участников рынка ценных бумаг и центрального депозитария (далее – Требования) разработаны в соответствии с законами Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг" (далее – Закон о рынке ценных бумаг), "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма" (далее – Закон о ПОД/ФТ), постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 декабря 2018 года № 318 "Об утверждении Правил формирования системы управления рисками и внутреннего контроля для центрального депозитария" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 18180), постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 августа 2012 года № 276 "Об утверждении Требований по наличию системы управления рисками для организации, осуществляющей деятельность по ведению системы реестров держателей ценных бумаг, и внесении изменений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 7993), а также постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 августа 2013 года № 214 "Об утверждении Правил формирования системы управления рисками и внутреннего контроля для организаций, осуществляющих брокерскую и дилерскую деятельность на рынке ценных бумаг, деятельность по управлению инвестиционным портфелем" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8796).

Требования распространяются на профессиональных участников рынка ценных бумаг и центрального депозитария, за исключением банков второго уровня, Национального оператора почты и фондовой биржи (далее – организации).

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Понятия, используемые в Требованиях, применяются в значениях, указанных в Законе о ПОД/ФТ и Законе о рынке ценных бумаг.

Для целей Требований используются следующие основные понятия:

1) необычная операция (сделка) – операция (сделка) клиента, подлежащая обязательному изучению в соответствии с пунктом 4 статьи 4 Закона о ПОД/ФТ с учетом признаков определения подозрительной операции, определенных уполномоченным органом, осуществляющим финансовый мониторинг и принимающим иные меры по противодействию легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма, финансированию распространения оружия массового уничтожения (далее - уполномоченный орган) в соответствии с пунктом 2 статьи 10 Закона о ПОД/ФТ, а также разработанных организациями самостоятельно;

2) управление рисками ОД/ФТ – совокупность принимаемых организациями мер по выявлению, оценке, мониторингу рисков ОД/ФТ, а также их минимизации (в отношении услуг, клиентов, а также совершаемых клиентами операций);

3) клиент – физическое, юридическое лицо или иностранная структура без образования юридического лица, получающие услуги организаций;

4) риски легализации (отмывания) доходов, полученных преступным путем, финансирования терроризма и финансирования распространения оружия массового уничтожения (далее – риски ОД/ФТ) – риски преднамеренного или непреднамеренного вовлечения организаций в процессы легализации (отмывания) доходов, полученных преступным путем, финансирования терроризма и финансирования распространения оружия массового уничтожения (далее – ОД/ФТ);

5) цифровой актив – имущество, созданное в электронно-цифровой форме с применением средств криптографии и компьютерных вычислений, не являющееся финансовым инструментом, а также электронно-цифровая форма удостоверения имущественных прав;

6) пороговая операция – операция клиента с деньгами и (или) иным имуществом, подлежащая финансовому мониторингу в соответствии с пунктом 1 статьи 4 Закона о ПОД/ФТ;

7) счет – способ отражения деловых отношений между организациями и клиентами, предусматривающих осуществление организациями учета активов клиентов, включая деньги, ценные бумаги и иные финансовые инструменты;

8) деловые отношения – отношения по предоставлению организациями клиенту услуг (продуктов), относящихся к профессиональной деятельности на рынке ценных бумаг.

Сноска. Пункт 2 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Внутренний контроль в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансирования терроризма и финансирования распространения оружия массового уничтожения (далее – ПОД/ФТ) осуществляется организациями в целях:

1) обеспечения выполнения требований Закона о ПОД/ФТ;

2) поддержания эффективности системы внутреннего контроля организаций на уровне, достаточном для управления рисками ОД/ФТ и сопряженными рисками (операционного, репутационного, правового);

3) исключения вовлечения организаций, их должностных лиц и работников в процессы ОД/ФТ.

Сноска. Пункт 3 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. В рамках организации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ органом управления или исполнительным органом организаций разрабатываются и принимаются правила внутреннего контроля, включающие требования к проведению службами внутреннего аудита организаций оценки эффективности внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ.

Правила внутреннего контроля исполняются организациями с учетом результатов оценки степени подверженности услуг организаций рискам ОД/ФТ, размера, характера и сложности организаций.

Правила внутреннего контроля включают в себя программы, предусмотренные статьей 11 Закона о ПОД/ФТ, которые разрабатываются организациями самостоятельно в соответствии с Требованиями и являются внутренними документами организаций либо совокупностью таких документов, утвержденных органами управления или исполнительными органами организаций.

Сноска. Пункт 4 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Программа организации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ

5. В порядке, установленном внутренними документами организации, в организации назначается лицо, из числа руководящих работников организации или иных руководителей организации не ниже уровня руководителя соответствующего структурного подразделения организации, ответственное за реализацию и соблюдение правил внутреннего контроля (далее – ответственный работник), которое имеет высшее образование, стаж работы в организации не менее одного года либо стаж работы в сфере ПОД/ФТ не менее двух лет, либо стаж работы в сфере предоставления и (или) регулирования финансовых услуг не менее трех лет и безупречную деловую репутацию в соответствии с Законом о рынке ценных бумаг, а также определяются работники либо подразделение организации, в компетенцию которых входят вопросы ПОД/ФТ (далее – подразделение по ПОД/ФТ).

Сноска. Пункт 5 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Программа организации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ включает, но не ограничивается:

1) порядок фиксирования сведений, а также хранения документов и информации, полученных в ходе реализации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ;

2) порядок применения целевых финансовых санкций и проверки клиента (его представителя) и бенефициарного собственника на наличие в перечне организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма, составленном в соответствии со статьей 12 Закона о ПОД/ФТ (далее – Перечень) и перечне организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения, составленном в соответствии со статьей 12-1 Закона о ПОД/ФТ (далее – Перечень ФРОМУ);

3) порядок прекращения действия целевых финансовых санкций при исключении сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике из Перечня и Перечня ФРОМУ;

4) порядок информирования работниками организаций, в том числе ответственными работниками, органов управления и исполнительных органов организаций о ставших им известными фактах нарушения Закона о ПОД/ФТ, а также правил внутреннего контроля, допущенных работниками организаций;

5) описание требований по ПОД/ФТ, установленных юридическими лицами, которые имеют контроль над организациями (при наличии);

6) порядок подготовки и представления органам управления и исполнительным органам организаций управленческой отчетности, в том числе на консолидированной основе в рамках финансовой группы (при наличии), по результатам оценки эффективности внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ службами внутреннего аудита организаций;

7) процедуру оценки, определения, документального фиксирования и обновления результатов оценки рисков ОД/ФТ;

8) описание функций подразделения по ПОД/ФТ, в том числе процедуру взаимодействия с другими подразделениями организаций, филиалами, дочерними организациями при осуществлении внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ, а также функций, полномочий ответственного работника, процедуру взаимодействия ответственного работника с органами управления и исполнительными органами организаций;

9) порядок соблюдения и реализации правил внутреннего контроля, в том числе порядок применения дополнительных мер контроля и процедуры по управлению рисками ОД/ФТ и их снижения, филиалами, представительствами, дочерними организациями организаций, расположенными как в Республике Казахстан, так и за ее пределами, если это не противоречит законодательству государства их места нахождения.

Сноска. Пункт 6 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. Функции ответственного работника и работников подразделения по ПОД/ФТ в соответствии с программой организации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ включают, но не ограничиваются:

1) обеспечение наличия разработанных и согласованных с органами управления или исполнительными органами организаций правил внутреннего контроля и (или) изменений (дополнений) к ним, а также мониторинг за их соблюдением в организациях;

2) организацию представления и контроль за представлением сообщений в уполномоченный орган в соответствии с Законом о ПОД/ФТ;

3) информирование органов управления и (или) исполнительных органов организаций о выявленных клиентах, состоящих в Перечне, Перечне ФРОМУ и принятых мерах по применению целевых финансовых санкций;

4) принятие решений о признании операций клиентов в качестве подозрительных и необходимости направления сообщений в уполномоченный орган в порядке, предусмотренном внутренними документами организаций;

5) принятие либо согласование с органами управления и (или) исполнительными органами организаций решений о приостановлении либо отказе от проведения операций клиентов в случаях, предусмотренных Законом о ПОД/ФТ и (или) договорами с клиентами, и в порядке, предусмотренном внутренними документами организаций;

6) направление запросов органам управления и (или) исполнительным органам организаций для принятия решения об установлении, продолжении либо прекращении деловых отношений с клиентами в случаях и порядке, предусмотренных Законом о ПОД/ФТ и (или) внутренними документами организаций;

7) информирование органов управления и должностных лиц организаций о выявленных нарушениях правил внутреннего контроля в порядке, предусмотренном внутренними документами организаций;

8) подготовку и согласование с органами управления и (или) исполнительными органами организаций информации о результатах реализации правил внутреннего контроля и рекомендуемых мерах по улучшению систем управления рисками ОД/ФТ и внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ, в том числе в рамках финансовой группы (при наличии), для формирования отчетов органам управления организаций;

9) координация по сбору количественных и качественных показателей для оценки риска вовлеченности организаций в процессы ОД/ФТ и передачи запрашиваемой информации в уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций ежегодно не позднее 5 февраля года, следующего за отчетным годом.

Сноска. Пункт 7 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Для выполнения возложенных функций ответственный работник и работники подразделения организации по ПОД/ФТ наделяются следующими полномочиями, включая, но не ограничиваясь:

1) получение доступа ко всем помещениям организации, информационным системам, средствам телекоммуникаций, документам и файлам, в пределах, позволяющих осуществлять свои функции в полном объеме, и в порядке, предусмотренном внутренними документами организации;

2) дача подразделениям организации указаний, касающихся проведения операции;

3) обеспечение конфиденциальности информации, полученной при осуществлении своих функций;

4) обеспечение сохранности получаемых от подразделений организации документов и файлов.

9. При наличии в филиалах организации работников, на которых полностью или частично возложены функции и полномочия, предусмотренные пунктами 7 и 8 Требований, координацию деятельности таких работников осуществляет ответственный работник.

10. Функции ответственного работника, а также работников организации, на которых возложены функции, предусмотренные пунктом 7 Требований, не совмещаются с функциями службы внутреннего аудита, а также функциями, осуществляемыми бизнес-подразделениями организации.

11. Организация для автоматизации процессов по вопросам внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ использует автоматизированные информационные системы, соответствующие требованиям внутреннего контроля организации.

Глава 3. Программа управления рисками ОД/ФТ

12. В целях организации управления рисками ОД/ФТ организация разрабатывает программу управления рисками (оценки рисков) ОД/ФТ.

Результаты оценки рисков предоставляются по требованию уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций в соответствии с частью первой статьи 14 Закона Республики Казахстан "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций".

Сноска. Пункт 12 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 24.02.2022 № 18 (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования).

13. При реализации программы управления рисками ОД/ФТ организация учитывает опубликованную информацию из отчета рисков легализации (отмывания) доходов и финансирования терроризма в соответствии с пунктом 6 статьи 11-1 Закона о ПОД/ФТ.

14. Программа управления рисками ОД/ФТ включает, но не ограничивается:

1) порядок организации управления рисками ОД/ФТ организации в разрезе ее структурных подразделений;

2) методику оценки рисков ОД/ФТ с учетом основных категорий рисков (по типу клиента, страновому риску и риску услуг/продуктов) в отношении:

уровня риска клиента;

степени подверженности услуг (продуктов) организации рискам ОД/ФТ;

3) порядок осуществления регулярного мониторинга, анализа и контроля за рисками клиентов и степенью подверженности продуктов (услуг) организации рискам ОД/ФТ, предусматривающий перечень предупредительных мероприятий, порядок и сроки их проведения, контроль за результатами в соответствии с принятыми мерами;

4) порядок присвоения, сроки и основания для пересмотра уровней рисков клиентов;

15. Организация на ежегодной основе осуществляет оценку степени подверженности услуг организации рискам ОД/ФТ с учетом, как минимум, следующих специфических категорий рисков: риск по типу клиентов, страновой (географический) риск, риск услуги и (или) способа ее предоставления.

Оценка степени подверженности услуг организации рискам ОД/ФТ сопровождается описанием возможных мероприятий, направленных на минимизацию выявленных рисков, включая изменение процедур идентификации и мониторинга операций клиентов, установление лимитов на проведение операций, изменение условий предоставления услуг (продуктов), отказ от предоставления услуг (продуктов).

16. Типы клиентов, чей статус и (или) чья деятельность повышают риск ОД/ФТ, включают, но не ограничиваются:

1) публичные должностные лица, их супруги и близкие родственники;

2) иностранные финансовые организации;

3) юридические лица и индивидуальные предприниматели, деятельность которых связана с интенсивным оборотом наличных денег, в том числе:

юридические лица, осуществляющие деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан на обменные операции с наличной иностранной валютой;

организации, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей (за исключением дочерних организаций банков второго уровня, которые соблюдают требования по ПОД/ФТ, установленные банками второго уровня);

организации, осуществляющие микрофинансовую деятельность;

юридические лица, зарегистрированные в качестве ломбардов;

агенты (поверенные) поставщиков услуг (кроме финансовых), осуществляющие прием от потребителей наличных денег, в том числе через электронные терминалы;

организаторы игорного бизнеса, а также лица, предоставляющие услуги либо получающие доходы от деятельности онлайн-казино за пределами Республики Казахстан;

лица, предоставляющие туристские услуги, а также иные услуги, связанные с интенсивным оборотом наличных денег;

4) лица, предоставляющие услуги по финансовому лизингу (за исключением дочерних организаций банков второго уровня, которые соблюдают требования по ПОД/ФТ, установленные банками второго уровня);

5) лица, осуществляющие выпуск и обращение обеспеченных цифровых активов;

6) кредитные товарищества;

7) лица, осуществляющие посредническую деятельность по купле-продаже недвижимости;

8) лица, деятельность которых связана с производством и (или) торговлей оружием, взрывчатыми веществами;

9) лица, деятельность которых связана с добычей и (или) обработкой, а также куплей-продажей драгоценных металлов, драгоценных камней либо изделий из них;

10) некоммерческие организации в организационно-правовой форме фондов, религиозных объединений;

11) лица, расположенные (зарегистрированные) в иностранных государствах, указанных в пункте 18 Требований, а также расположенные в Республике Казахстан филиалы и представительства таких лиц.

Сноска. Пункт 16 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 23.09.2024 № 75 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. Типы клиентов, чей статус и (или) чья деятельность понижают риск ОД/ФТ, включают, но не ограничиваются:

1) государственные органы Республики Казахстан, включая Национальный Банк Республики Казахстан, уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, а также юридические лица, контроль над которыми осуществляется государственными органами Республики Казахстан;

2) юридические лица, созданные в организационно-правовой форме государственных учреждений или государственных предприятий, а также национальным управляющим холдингом либо юридическими лицами, сто процентов голосующих акций (долей участия) которых принадлежат национальному управляющему холдингу;

3) банки второго уровня, страховые (перестраховочные) организации – резиденты Республики Казахстан, профессиональные участники рынка ценных бумаг - резиденты Республики Казахстан.

18. Организация осуществляет оценку странового (географического) риска, связанного с ведением деятельности в иностранных государствах, указанных в настоящем пункте, предоставлением услуг клиентам из таких иностранных государств, осуществлением операций с участием таких иностранных государств.

Иностранными государствами, операции с которыми повышают риск ОД/ФТ, являются:

1) иностранные государства (территории), включенные в перечень государств (территорий), не выполняющих либо недостаточно выполняющих рекомендации Группы разработки финансовых мер борьбы с отмыванием денег (ФАТФ), составляемый уполномоченным органом в соответствии с пунктом 4 статьи 4 Закона о ПОД/ФТ;

2) иностранные государства (территории), в отношении которых применяются международные санкции (эмбарго), принятые резолюциями Совета Безопасности Организации Объединенных Наций;

3) иностранные государства (территории), включенные в перечень оффшорных зон в соответствии с постановлением Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 24 февраля 2020 года № 8 "Об установлении Перечня офшорных зон для целей банковской и страховой деятельности, деятельности профессиональных участников рынка ценных бумаг и иных лицензируемых видов деятельности на рынке ценных бумаг, деятельности акционерных инвестиционных фондов и деятельности организаций, осуществляющих микрофинансовую деятельность" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 20095);

4) иностранные государства (территории), определенные организацией в качестве представляющих высокий риск ОД/ФТ на основе других факторов (сведения об уровне коррупции, незаконного производства, оборота и (или) транзита наркотиков, сведения о поддержке международного терроризма и другое).

19. Услуги (продукты, операции) организации, а также способы их предоставления, повышающие риск ОД/ФТ, включают, но не ограничиваются:

1) дистанционное обслуживание клиентов, включая обслуживание посредством персональных компьютеров, телефонов, электронных терминалов;

2) персональное брокерское обслуживание на международных рынках;

3) доверительное управление активами;

4) счета финансовых организаций, паевых инвестиционных фондов у номинального держателя;

5) счета кастодианов, брокеров в центральном депозитарии;

6) счета иностранных финансовых организаций в организации;

7) новые продукты и деловые практики, включающие механизмы передачи информации, новые и развивающиеся технологии, как для новых, так и для уже существующих продуктов, определяемые в правилах внутреннего контроля организации.

20. При оценке степени подверженности услуг организации рискам ОД/ФТ в соответствии с факторами рисков, указанными в пунктах 16, 17, 18 и 19 Требований, организацией учитываются дополнительные сведения, влияющие на итоговую степень риска, включая, но не ограничиваясь:

1) количество направленных организацией в уполномоченный орган сообщений о подозрительных операциях клиентов;

2) количество направленных организацией в уполномоченный орган сообщений о пороговых операциях клиентов.

21. В рамках реализации программы управления рисками ОД/ФТ организацией принимаются меры по классификации клиентов с учетом категорий и факторов риска, указанных в пунктах 16, 17, 18 и 19 Требований, а также иных категорий и факторов рисков, устанавливаемых организацией.

Уровень риска клиента (группы клиентов) устанавливается организацией по результатам анализа имеющихся у организации сведений и информации о клиенте (клиентах) и оценивается по шкале определения уровня риска, разработанной организацией, которая состоит не менее чем из двух уровней.

Пересмотр уровня риска клиента (группы клиентов) осуществляется организацией по мере обновления сведений о клиенте (группе клиентов).

22. Оценка риска с использованием категорий и факторов риска, указанных в пунктах 16, 17, 18 и 19 Требований, проводится в отношении клиентов (групп клиентов) на основе результатов мониторинга операций (деловых отношений).

По клиентам (группам клиентов), в отношении которых оценка риска ранее не проводилась и (или) с которыми деловые отношения ранее не устанавливались, организацией на основе данных, полученных до установления деловых отношений, проводится первоначальная оценка риска.

22-1. Организации определяют и оценивают риски ОД/ФТ, которые могут возникнуть в связи с:

1) разработкой новых продуктов и новой деловой практикой, включая новые механизмы передачи;

2) использованием новых или развивающихся технологий, как для новых, так и для уже действующих продуктов.

Оценка рисков ОД/ФТ проводится до запуска новых продуктов, деловой практики или использования новых или развивающихся технологий.

Сноска. Требования дополнены пунктом 22-1 в соответствии с постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 24.02.2022 № 18 (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. Программа идентификации клиентов

23. В целях реализации требований Закона о ПОД/ФТ по надлежащей проверке клиента (его представителя) и бенефициарного собственника организации разрабатывают программу идентификации клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников.

Идентификация клиента (его представителя) и бенефициарного собственника заключается в проведении организациями мероприятий по фиксированию и проверке достоверности сведений о клиенте (его представителе), выявлению бенефициарного собственника и фиксированию сведений о нем, установлению и фиксированию предполагаемой цели деловых отношений, а также получению и фиксированию иных предусмотренных Требованиями сведений о клиенте (его представителе).

При наличии оснований для сомнения, является ли физическое лицо, которому прямо или косвенно принадлежат более двадцати пяти процентов долей участия в уставном капитале либо размещенных (за вычетом привилегированных и выкупленных обществом) акций клиента-юридического лица, иностранной структуры без образования юридического лица, бенефициарным собственником, допускается признание бенефициарным собственником физического лица, осуществляющего контроль над клиентом-юридическим лицом, иностранной структурой без образования юридического лица иным образом, либо в интересах которого клиентом-юридическим лицом, иностранной структурой без образования юридического лица совершаются операции с деньгами и (или) иным имуществом.

Если в результате принятия мер по надлежащей проверке, бенефициарный собственник клиента-юридического лица, иностранной структуры без образования юридического лица не выявлен, допускается признание бенефициарным собственником единоличного исполнительного органа либо руководителя коллегиального исполнительного органа клиента-юридического лица, иностранной структуры без образования юридического лица

Организации в соответствии с пунктом 7 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ в отношении клиента, которому присвоен высокий уровень риска, применяют усиленные меры надлежащей проверки клиентов либо применяют упрощенные меры надлежащей проверки клиентов, в отношении которых присвоен низкий уровень риска.

Сноска. Пункт 23 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23-1. С учетом требований пунктов 2, 3-1 статьи 5 и пункта 1 статьи 7 Закона о ПОД/ФТ организации проводят идентификацию клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, проверку деловых отношений и изучение операций, включая при необходимости получение и фиксирование сведений об источнике финансирования совершаемых операций, с учетом уровня риска клиента, а также проводят проверку достоверности полученных сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике и устанавливают предполагаемую цель деловых отношений в случаях:

1) совершения клиентом пороговой операции (сделки);

2) совершения (попытки совершения) клиентом подозрительной операции (сделки);

3) совершения клиентом операции (сделки), имеющей характеристики, соответствующие типологиям, схемам и способам ОД/ФТ;

4) совершения клиентом необычной операции (сделки);

5) наличия оснований для сомнения в достоверности ранее полученных данных о клиенте (его представителе), бенефициарном собственнике.

При наличии основания для сомнения в достоверности ранее полученных сведений о клиенте (его представителе), бенефициарном собственнике обновление сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике осуществляется в течение 15 (пятнадцати) рабочих дней, следующих за днем принятия субъектом финансового мониторинга решения о наличии такого сомнения.

При совершении клиентом операции в рамках установленных деловых отношений, идентификация клиента (его представителя) и бенефициарного собственника не проводится, если она проводилась при установлении таких деловых отношений, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 2), 3), 4) и 5) части первой настоящего пункта, а также необходимости обновления ранее полученных либо получения дополнительных сведений в соответствии с уровнем риска клиента и Требованиями.

Сноска. Требования дополнены пунктом 23-1 в соответствии с постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 24.02.2022 № 18 (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

24. С учетом требований статьи 6 Закона о ПОД/ФТ организация проводит идентификацию клиента (его представителя) и бенефициарного собственника до установления деловых отношений.

25. Сведения, полученные в соответствии с пунктом 23 Требований, вносятся организациями в досье клиента, которое хранится организациями на протяжении всего периода деловых отношений с клиентом и не менее 5 (пяти) лет со дня их прекращения.

Группы клиентов, по которым организациями в соответствии с внутренними документами ведутся досье, включают, но не ограничиваются:

1) физические лица;

2) юридические лица;

3) иностранные структуры без образования юридического лица.

При применении организациями подпункта 1) пункта 6 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ организации незамедлительно получают сведения о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике от других субъектов финансового мониторинга, на меры надлежащей проверки клиентов которых полагаются организации, для внесения (включения) в досье клиента, а также по запросу без задержки получают копии подтверждающих документов, к которым, в том числе относятся информация, выписки из информационных систем или баз данных других субъектов финансового мониторинга.

Если организации полагаются на меры надлежащей проверки клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников, принятые иностранной финансовой организацией, организации устанавливают, что деятельность такой иностранной финансовой организации подлежит лицензированию, регулированию и надзору в государстве, в котором она зарегистрирована, и что иностранная финансовая организация принимает меры по надлежащей проверке, аналогичные требованиям статьи 5 Закона о ПОД/ФТ, а также хранит документы и сведения, полученные по результатам надлежащей проверки, не менее 5 (пяти) лет со дня прекращения деловых отношений с клиентом (его представителем) и бенефициарным собственником.

Организации, являющиеся участниками финансовой группы, при необходимости полагаются на меры надлежащей проверки клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников, предусмотренные подпунктами 1), 2), 2-1), 2-2), 4) и 6) пункта 3 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ, принятые в отношении соответствующих клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников другими участниками такой группы, при соблюдении условий установленных пунктом 6-1 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ.

Сноска. Пункт 25 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

26. При осуществлении клиентом либо поступлении в его пользу безналичного платежа или перевода денег центральным депозитарием контролируется наличие в платежном документе и передача финансовой организации-участнику платежа (перевода) денег сведений о клиенте, предусмотренных пунктом 2 статьи 7 Закона о ПОД/ФТ.

27. В процессе идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника организациями проводится проверка на наличие такого клиента (его представителя) и бенефициарного собственника в Перечне и Перечне ФРОМУ.

Проверка наличия клиента (его представителя) и бенефициарного собственника в Перечне и Перечне ФРОМУ (включения в Перечень и Перечень ФРОМУ) не зависит от уровня риска клиента и осуществляется по мере внесения изменений в Перечень и Перечень ФРОМУ (обновления Перечня и Перечня ФРОМУ).

Организациями в процессе идентификации клиента (его представителя) и выявления бенефициарного собственника проводится проверка на принадлежность такого клиента (его представителя) и бенефициарного собственника к публичным должностным лицам, их супругам и близким родственникам.

Организации в отношении публичных должностных лиц, указанных в абзацах шестом, седьмом и восьмом подпункта 3-2) статьи 1 Закона о ПОД/ФТ, их супругов и близких родственников:

1) осуществляют оценку репутации публичного должностного лица в отношении причастности его к случаям ОД/ФТ;

2) получают письменное разрешение руководящего работника организаций на установление, продолжение деловых отношений с такими клиентами (их представителями) и бенефициарными собственниками;

3) предпринимают доступные меры для установления источника происхождения денег и (или) иного имущества такого клиента (его представителя) и бенефициарного собственника;

4) предпринимают на постоянной основе усиленные меры надлежащей проверки клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников.

В отношении публичных должностных лиц, указанных в абзацах втором, третьем, четвертом и пятом подпункта 3-2) статьи 1 Закона о ПОД/ФТ, их супругов и близких родственников, которым присвоен высокий уровень риска, организации, помимо мер, предусмотренных пунктом 3 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ, дополнительно применяют меры, установленные подпунктами 1), 2), 3) и 4) части четвертой настоящего пункта.

Сведения о миграционных карточках не требуется получать в отношении граждан государств, входящих в Евразийский экономический союз.

Организации при идентификации физического лица (руководителя, учредителей (участников) юридического лица, иностранной структуры без образования юридического лица, бенефициарного собственника) устанавливают и фиксируют следующие данные:

фамилию, имя, отчество (при наличии);

гражданство;

дата и место рождения;

юридический адрес (для учредителей (участников), бенефициарных собственников иностранной структуры без образования юридического лица (при наличии) адрес места жительства (места нахождения);

реквизиты документа, удостоверяющего личность, и (или) иного документа, на основании которого проводится идентификация;

индивидуальный идентификационный номер (за исключением случаев, когда физическому лицу не присвоен индивидуальный идентификационный номер в соответствии с законодательством Республики Казахстан);

вид деятельности (для индивидуальных предпринимателей).

Организации при идентификации клиента-юридического лица (учредителей (участников) клиента юридического лица, иностранной структуры без образования юридического лица) устанавливают и фиксируют следующие данные:

наименование;

регистрационный номер и дату государственной регистрации юридического лица, наименование регистрирующего органа (при их наличии);

адрес места нахождения или регистрации;

бизнес-идентификационный номер (за исключением случаев, когда юридическому лицу не присвоен бизнес-идентификационный номер в соответствии с законодательством Республики Казахстан), либо номер, под которым юридическое лицо-нерезидент зарегистрировано в иностранном государстве;

данные о руководителе (ином лице, уполномоченном действовать от имени клиента-юридического лица и клиента, иностранной структура без образования юридического лица), лице, имеющем право подписи на финансовых документах;

характер деятельности;

данные о бенефициарных собственниках.

Организации при идентификации клиента-иностранной структуры без образования юридического лица устанавливают и фиксируют следующие данные:

наименование, номер (при наличии), под которым иностранная структура без образования юридического лица зарегистрирована в иностранном государстве (на территории),

адрес места нахождения;

место ведения основной деятельности;

характер деятельности;

состав имущества, находящегося в управлении (собственности) (в отношении трастов и иных иностранных структур без образования юридического лица с аналогичной структурой или функцией).

Сноска. Пункт 27 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

28. Документы, представляемые клиентом (его представителем) в целях подтверждения сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике, проверяются на их действительность.

29. Программа идентификации клиента, его представителя и бенефициарного собственника включает, но не ограничивается:

1) порядок принятия клиентов на обслуживание, включая процедуру, основания и сроки принятия организациями решения об отказе в установлении деловых отношений и (или) в проведении операции, а также прекращении деловых отношений;

2) порядок идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, в том числе особенности процедур упрощенных и усиленных мер надлежащей проверки клиента;

3) описание мер, направленных на выявление организациями среди клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников, находящихся на обслуживании или принимаемых на обслуживание, публичных должностных лиц, их супругов и близких родственников;

4) порядок проверки клиента (его представителя) и бенефициарного собственника на наличие в Перечне и Перечне ФРОМУ;

5) особенности идентификации при дистанционном установлении деловых отношений (без личного присутствия клиента или его представителя);

6) особенности обмена сведениями, полученными в процессе идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, а также хранения и обеспечения конфиденциальности таких сведений, в рамках выполнения групповых требований по ПОД/ФТ (при наличии);

7) особенности взаимодействия с другими организациями в целях получения сведений, необходимых для идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника;

8) порядок проверки достоверности сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике;

9) требования к форме, содержанию и порядку ведения досье клиента, обновления сведений, содержащихся в досье, с указанием периодичности обновления сведений;

10) порядок оценки уровня риска клиента, основания оценки такого риска;

11) порядок получения и представления по запросу организаций сведений о бенефициарных собственниках клиентов по форме и в порядке, определенных уполномоченным органом по финансовому мониторингу в соответствии с частями третьей и четвертой пункта 5 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ.

Если организации в соответствии с Законом о ПОД/ФТ на основании договора поручили иному лицу применение в отношении клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников мер, предусмотренных подпунктами 1), 2), 2-1), 2-2) и 4) пункта 3 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ, организации разрабатывают правила взаимодействия с такими лицами, которые включают:

процедуру заключения организациями договоров с лицами, которым поручено проведение идентификации, а также перечень должностных лиц организаций, уполномоченных заключать такие договоры;

процедуру идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника в соответствии с договорами, заключенными между организациями и лицами, которым поручено проведение идентификации;

процедуру и сроки передачи организациям сведений, полученных при проведении идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, лицами, которым поручено проведение идентификации;

процедуру осуществления организациями контроля за соблюдением лицами, которым поручено проведение идентификации, требований по идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, включая процедуру, сроки и полноту передачи организациям полученных сведений, а также меры, принимаемые организациями по устранению выявленных нарушений;

основания, процедуру и сроки принятия организациями решения об одностороннем отказе от исполнения договора с лицами, которым поручено проведение идентификации, в случае несоблюдения ими требований по идентификации, в том числе процедур, сроков и полноты передачи организациям полученных сведений;

перечень должностных лиц организаций, уполномоченных принимать решение об одностороннем отказе от исполнения договора с лицами, которым поручено проведение идентификации;

положения об ответственности лиц, которым организации поручили проведение идентификации, за несоблюдение ими требований по идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, включая процедуру, сроки и полноту передачи организациям полученных сведений;

процедуру взаимодействия организаций с лицами, которым поручено проведение идентификации, по вопросам оказания им методологической помощи в целях выполнения требований по идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника.

Допускается включение организациями дополнительных условий в правила взаимодействия.

Организации, поручившие на основании договора иностранной финансовой организацией применение мер надлежащей проверки клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников, предусмотренных подпунктами 1), 2), 2-1), 2-2) и 4) пункта 3 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ, учитывают возможные риски легализации (отмывания) доходов, полученных преступным путем, и финансирования терроризма.

Сноска. Пункт 29 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

29-1. Проверка достоверности представленных сведений осуществляется путем сверки с данными оригиналов или нотариально удостоверенных копий соответствующих документов, представленных клиентом (его представителем), либо сверки с данными из доступных источников (базами данных), либо проверки сведений другими способами.

Сноска. Требования дополнены пунктом 29-1 в соответствии с постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 24.02.2022 № 18 (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования).

29-2. Организации не совершают действия, предусмотренные пунктами 6, 6-1 и 8 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ, в случае регистрации, пребывания или нахождения другого субъекта финансового мониторинга или иностранной финансовой организации в государстве (на территории), которое (которая) не выполняет и (или) недостаточно выполняет рекомендации Группы разработки финансовых мер борьбы с отмыванием денег (ФАТФ).

Сноска. Требования дополнены пунктом 29-2 в соответствии с постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. Программа мониторинга и изучения операций клиентов

30. В целях реализации требований Закона о ПОД/ФТ по надлежащей проверке клиента, а также по выявлению и направлению в уполномоченный орган сообщений о пороговых и подозрительных операциях, организация разрабатывает программу мониторинга и изучения операций клиентов.

31. В рамках программы мониторинга и изучения операций клиентов организацией проводятся мероприятия по обновлению и (или) получению дополнительных сведений о клиентах (их представителях) и бенефициарных собственниках, включая сведения об источнике финансирования совершаемых клиентами операций, а также по изучению операций клиентов и выявлению пороговых, необычных и подозрительных операций.

Результаты мониторинга и изучения операций клиентов используются для ежегодной оценки степени подверженности услуг организации рискам ОД/ФТ, а также для пересмотра уровней рисков клиентов.

Полученные в рамках реализации программы мониторинга и изучения операций клиента сведения вносятся в досье клиента, предусмотренное пунктом 25 Требований, и (или) хранятся у организации на протяжении всего периода деловых отношений с клиентом и не менее пяти лет со дня их окончания.

32. Периодичность обновления и (или) необходимость получения дополнительных сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике устанавливаются с учетом уровня риска клиента (группы клиентов) и (или) степени подверженности услуг организации, которыми пользуется клиент, рискам ОД/ФТ.

Обновление сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике с высоким уровнем риска осуществляется не реже одного раза в год.

Проверка наличия клиента (бенефициарного собственника) в Перечне не зависит от уровня риска клиента и осуществляется по мере внесения изменений в указанные перечни (обновления перечней).

33. Степень изучения операций клиента определяется организациями с учетом уровня риска клиента (группы клиентов) и (или) степени подверженности услуг (продуктов) организаций, которыми пользуется клиент, рискам ОД/ФТ, а также с учетом имеющихся у организаций сценариев (схем) ОД/ФТ и (или) признаков необычных и подозрительных операций.

В случае присвоения клиенту высокого уровня риска, а также в случае совершения клиентом подозрительной операции организациями изучаются операции, которые проводит (проводил) клиент за определенный период времени, но не менее чем за последний месяц.

Сноска. Пункт 33 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 24.02.2022 № 18 (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования).

34. Программа мониторинга и изучения операций клиентов включает, но не ограничивается:

1) перечень признаков подозрительных операций, составленный на основе признаков определения подозрительной операции, определенных уполномоченным органом соответствии с пунктом 2 статьи 10 Закона о ПОД/ФТ, а также разработанных организациями самостоятельно;

2) распределение обязанностей между подразделениями (работниками) организаций по обновлению ранее полученных и (или) получению дополнительных сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике в случаях, предусмотренных пунктами 21, 31 и 32 Требований;

3) распределение обязанностей между подразделениями (работниками) организаций по выявлению и передаче между подразделениями (работниками) сведений о пороговых, необычных и подозрительных операциях;

4) порядок, основания и срок принятия ответственным работником и работником подразделения по ПОД/ФТ решения о квалификации операции клиента;

5) порядок фиксирования (в том числе способы фиксирования) и хранения сведений о результатах изучения необычных операций, а также сведений о пороговых и подозрительных операциях;

6) порядок принятия и описание мер, принимаемых организациями в отношении клиента и его операций в случае осуществления клиентом систематически и (или) в значительных объемах необычных и (или) подозрительных операций;

7) порядок представления в уполномоченный орган сообщений о пороговых и подозрительных операциях;

8) порядок информирования (при необходимости) органов управления, исполнительных органов организаций и должностных лиц организаций о выявлении пороговой и подозрительной операции.

Сноска. Пункт 34 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 24.02.2022 № 18 (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования).

35. При возникновении сомнений в части правомерности квалификации операции в качестве пороговой, а также при выявлении необычной или подозрительной операции, работник организации, выявивший указанную операцию, направляет сообщение о такой операции в подразделение по ПОД/ФТ в порядке, форме и сроки, установленные внутренними документами организации.

В одном сообщении допускается содержание информации о нескольких операциях.

Сообщения об операциях, указанных в части первой настоящего пункта, а также результаты их изучения, хранятся организацией не менее пяти лет со дня прекращения деловых отношений с клиентом.

Глава 6. Программа подготовки и обучения работников организации по вопросам ПОД/ФТ

36. Целью Программы подготовки и обучения работников организации по вопросам ПОД/ФТ (далее - Программа обучения) является получение работниками организации знаний и формирование навыков, необходимых для исполнения ими требований законодательства Республики Казахстан, а также правил внутреннего контроля и иных внутренних документов организации в сфере ПОД/ФТ.

37. Программа обучения разрабатывается в соответствии с требованиями к субъектам финансового мониторинга по подготовке и обучению в сфере ПОД/ФТ, указанными в пункте 8 статьи 11 Закона о ПОД/ФТ.

Сноска. Пункт 37 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
38. Исключен постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 69 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушылары және орталық депозитарий үшін ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптарды бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2020 жылғы 12 қазандағы № 96 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 14 қазанда № 21433 болып тіркелді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы қаулы 15.11.2020 бастап қолданысқа енгізіледі
Ескерту. Қаулының тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" 2009 жылғы 28 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңы 11-бабының 3-2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушылары және орталық депозитарий үшін ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптар бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Қаржы ұйымдарының әдіснамасы және пруденциялық реттеу департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген іс-шараның орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Төрағасының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы қаулы 2020 жылғы 15 қарашадан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту Агенттігінің Төрағасы

М. Абылкасымова

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрлігі

2020 жылғы "___" "_____________"

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2020 жылғы 12 қазандағы № 96 қаулысымен бекітілді

Ескерту. Жоғарғы оң жақ бұрыштағы мәтін жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 24.02.2022 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушылары және орталық депозитарий үшін ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптар

Ескерту. Талаптардың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушылары және орталық депозитарий үшін ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптар (бұдан әрі – Талаптар) "Бағалы қағаздар рыногы туралы" (бұдан әрі – Бағалы қағаздар рыногы туралы заң), "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңдарына (бұдан әрі – КЖ/ТҚҚ туралы заң), "Орталық депозитарийге арналған тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 318 қаулысына (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 14 қаңтарда № 18180 болып тіркелген), "Бағалы қағаздарды ұстаушылар тiзiлiмдерiнiң жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйым үшін тәуекелдерді басқару жүйесінің болуы жөніндегі талаптарды бекіту және Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 24 тамыздағы № 276 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7993 болып тіркелген), сондай-ақ "Бағалы қағаздар нарығында брокерлік және дилерлік қызметті, инвестициялық портфельді басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 27 тамыздағы № 214 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8796 болып тіркелген) сәйкес әзірленді.

Талаптар Ұлттық пошта операторын және қор биржасын қоспағанда, бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларына және орталық депозитарийге (бұдан әрі – ұйымдар) қолданылады.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Талаптарда қолданылатын ұғымдар КЖ/ТҚҚ туралы заңда және Бағалы қағаздар рыногы турлы заңда көрсетілген мағыналарында пайдаланылады.

Талаптардың мақсаттары үшін мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) әдеттегіден тыс операция (мәміле) – клиенттің КЖ/ТҚҚ туралы заңның 10-бабының 2-тармағына сәйкес қаржы мониторингін жүзеге асыратын және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға, жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі өзге де шараларды қабылдайтын уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) айқындаған, сондай-ақ ұйым дербес әзірлеген күдікті операцияны айқындау белгілері ескеріле отырып, КЖ/ТҚҚ туралы заңның 4-бабының 4-тармағына сәйкес міндетті түрде зерделенуге тиіс операциясы (мәмілесі);

2) КЖ/ТҚ тәуекелдерін басқару – ұйымның КЖ/ТҚ тәуекелдерін анықтау, бағалау, мониторингтеу, сондай-ақ оларды азайту бойынша қабылдайтын шаралар жиынтығы (көрсетілетін қызметтерге, клиенттерге, сондай-ақ клиенттер жүргізетін операцияларға қатысты);

3) клиент – ұйымдардың қызметтерін алатын жеке тұлға және (немесе) заңды тұлға және (немесе) заңды тұлға құрмаған шетелдік құрылым;

4) қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыру (жылыстату), терроризмді қаржыландыру және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыру тәуекелдері (бұдан әрі – КЖ/ТҚ тәуекелдері) - қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыру (жылыстату), терроризмді қаржыландыру және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыру процестеріне ұйымдарды қасақана немесе қасақана емес тарту тәуекелдері (бұдан әрі – КЖ/ТҚ);

5) цифрлық актив - криптография және компьютерлік есептеу құралдарын қолдана отырып электрондық-цифрлық нысанда құрылған, қаржылық құрал болып табылмайтын мүлік, сондай-ақ мүліктік құқықтарды куәландырудың электрондық-цифрлық нысаны;

6) шекті операция – клиенттің ақшамен және (немесе) өзге де мүлікпен жүргізілетін, КЖ/ТҚҚ туралы заңның 4-бабының 1-тармағына сәйкес қаржы мониторингіне жататын операциясы;

7) шот – ақша, бағалы қағаздар және өзге де қаржы құралдарын қоса алғанда, ұйымдардың клиенттердің активтерін есепке алуды жүзеге асыруды көздейтін ұйымдар мен клиенттер арасындағы іскерлік қатынастарды көрсету тәсілі;

8) іскерлік қатынастар – ұйымдардың клиентке бағалы қағаздар нарығындағы кәсіби қызметке жататын қызметтерді (өнімдерді) ұсынуы жөніндегі қатынастар.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға (бұдан әрі – КЖ/ТҚҚ) қарсы іс-қимыл мақсатында ұйымдар ішкі бақылауды:

1) ұйымның КЖ/ТҚҚ туралы заңның талаптарын орындауын қамтамасыз ету;

2) ұйымның ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін КЖ/ТҚ тәуекелдерін және қатар жүретін тәуекелдерді (операциялық, бедел, құқықтық) басқару үшін жеткілікті деңгейде ұстап тұру;

3) ұйымды, оның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерін КЖ/ТҚ процестеріне тартуды болдырмау мақсатында жүзеге асырады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4. Ұйымдардың басқару органы немесе атқарушы органы КЖ/ТҚҚ мақсатында ішкі бақылауды ұйымдастыру шеңберінде ұйымның ішкі аудит қызметінің КЖ/ТҚҚ мақсатында ішкі бақылаудың тиімділігін бағалауды жүргізуіне қойылатын талаптар қамтылатын ішкі бақылау қағидалары әзірленеді.

Ұйымдар ішкі бақылау қағидаларын ұйымдар қызметтерінің КЖ/ТҚ тәуекелдеріне ұшырау дәрежесін, ұйымдардың мөлшерін, сипаты мен күрделілігін бағалау нәтижелерін ескере отырып орындайды.

Ішкі бақылау қағидалары КЖ/ТҚҚ туралы заңның 11-бабында көзделген бағдарламалардан тұрады, ұйымдар оларды Талаптарға сәйкес дербес әзірлейді және ұйымдардың ішкі құжаттары не ұйымдардың басқару органдары немесе атқарушы органдары бекіткен осындай құжаттардың жиынтығы болып табылады.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-тарау. КЖ/ТҚҚ мақсатында ішкі бақылауды ұйымдастыру бағдарламасы

5. Ұйымның ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен, ұйымда жоғары білімі, ұйымда кемінде бір жыл жұмыс өтілі не КЖ/ТҚҚ саласында кемінде екі жыл жұмыс өтілі, не қаржы қызметтерін ұсыну және (немесе) реттеу саласында кемінде үш жыл жұмыс өтілі және Бағалы қағаздар рыногы туралы заңға сәйкес мінсіз іскерлік беделі бар, ұйымдағы ішкі бақылау қағидаларын іске асыруға және олардың сақталуына жауапты ұйымның басшы қызметкерлерінің немесе ұйымның өзге де басшыларының қатарынан ұйымның тиісті құрылымдық бөлімшесі басшысының деңгейінен төмен емес адам (бұдан әрі - жауапты қызметкер) тағайындалады, сондай-ақ құзыретіне КЖ/ТҚҚ мәселелері кіретін ұйымның қызметкерлері не бөлімшесі (бұдан әрі - КЖ/ТҚҚ) айқындалады.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

6. КЖ/ТҚҚ мақсатында ішкі бақылауды ұйымдастыру бағдарламасы мыналарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

1) мәліметтерді тіркеу, сондай-ақ КЖ/ТҚҚ мақсатында ішкі бақылауды іске асыру барысында алынған құжаттар мен ақпаратты сақтау тәртібі;

2) нысаналы қаржы санкцияларын қолдану және КЖ/ТҚҚ туралы заңның 12-бабына сәйкес жасалған терроризмді қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесінде (бұдан әрі – Тізбе) және КЖ/ТҚҚ туралы заңның 12-1-бабына сәйкес жасалған жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесінде (бұдан әрі – ЖҚҚТҚ тізбесі) болуы тұрғысынан клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін тексеру тәртібі;

3) Тізбеден және ЖҚҚТҚ тізбесінен клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтер алып тасталған кезде нысаналы қаржы санкцияларын қолдануды тоқтату тәртібі;

4) ұйымдар қызметкерлерінің, оның ішінде жауапты қызметкерлердің, ұйымдардың басқару органдарының және атқарушы органдарының өздеріне белгілі болған, ұйымдардың қызметкерлері жол берген КЖ/ТҚҚ туралы заңды, сондай-ақ ішкі бақылау қағидаларын бұзу фактілері туралы хабардар ету тәртібі;

5) ұйымдарды бақылайтын заңды тұлға белгілеген КЖ/ТҚҚ жөніндегі талаптарды сипаттау (бар болса);

6) КЖ/ТҚҚ мақсатында ұйымдардың ішкі аудит қызметтерінің ішкі бақылау тиімділігін бағалау нәтижелері бойынша басқарушылық есептілікті дайындау және ұйымдардың басқару органдары мен атқарушы органдарына ұсыну, оның ішінде топ (болған кезде) шеңберінде шоғырландырылған негізде ұсыну тәртібі;

7) КЖ/ТҚ тәуекелдерін бағалау нәтижелерін бағалау, айқындау, құжаттамалық тіркеу және жаңарту рәсімі;

8) бөлімшенің КЖ/ТҚ бойынша функцияларының, оның ішінде КЖ/ТҚ мақсатында ішкі бақылауды жүзеге асыру кезінде ұйымдардың басқа бөлімшелерімен, филиалдарымен, еншілес ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасау рәсімінің, сондай-ақ жауапты қызметкердің функцияларының, өкілеттіктерінің, жауапты қызметкердің ұйымдардың басқару органдарымен және атқарушы органдарымен өзара іс-қимыл жасау рәсімінің сипаттамасы;

9) ұйымдардың Қазақстан Республикасында және сол сияқты одан тысқары жерлерде орналасқан филиалдарының, өкілдіктерінің, еншілес ұйымдарының, егер бұл олардың орналасқан жеріндегі мемлекеттің заңнамасына қайшы келмесе, ішкі бақылау қағидаларын сақтау және іске асыру тәртібі, оның ішінде КЖ/ТҚ тәуекелдерін басқару бойынша бақылаудың қосымша шараларын және рәсімдерін қолдану және оларды төмендету тәртібі.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

7. КЖ/ТҚ мақсатында ішкі бақылауды ұйымдастыру бағдарламасына сәйкес жауапты қызметкердің және КЖ/ТҚҚ жөніндегі бөлімше қызметкерлерінің функциялары мыналарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

1) әзірленген және ұйымдардың басқару органымен немесе атқарушы органымен келісілген ішкі бақылау қағидаларының және (немесе) оларға өзгерістердің (толықтырулардың), сондай-ақ ұйымдарда олардың сақталуына мониторингтің болуын қамтамасыз ету;

2) КЖ/ТҚҚ туралы заңға сәйкес уәкілетті органға хабарлар ұсынуды ұйымдастыру және олардың ұсынылуын бақылау;

3) ұйымдардың басқару органдарын және (немесе) атқарушы органдарын Тізбеде, ЖҚҚТҚ тізбесінде тұрған анықталған клиенттер және нысаналы қаржы санкцияларын қолдану жөнінде қабылданған шаралар туралы хабардар ету;

4) клиенттердің операцияларын күдікті ретінде тану және ұйымдардың ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен уәкілетті органға хабарлар жіберу қажеттілігі туралы шешімдер қабылдау;

5) КЖ/ТҚҚ туралы заңда және (немесе) клиенттермен жасасқан шарттарда көзделген жағдайларда және ұйымдардың ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен клиенттердің операциялар жүргізуді тоқтата тұруы не бас тартуы туралы шешімдер қабылдау не ұйымдардың басқару және (немесе) атқарушы органдарымен келісу;

6) ұйымдардың басқару органдарына және (немесе) атқарушы органдарына КЖ/ТҚҚ туралы заңда және (немесе) ұйымдардың ішкі құжаттарында көзделген жағдайларда және тәртіппен клиенттермен іскерлік қатынастарды орнату, жалғастыру не тоқтату туралы шешім қабылдау үшін сұратулар жіберу;

7) ұйымдардың басқару органдарын және лауазымды тұлғаларын анықталған ішкі бақылау қағидаларын бұзушылықтар туралы ұйымдардың ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен хабардар ету;

8) ұйымдардың басқару органдарына есептерді қалыптастыру үшін КЖ/ТҚ мақсатында, оның ішінде қаржылық топ шеңберінде (болған жағдайда), ішкі бақылау қағидаларын іске асыру нәтижелері және КЖ/ТҚ тәуекелдерін басқару және ішкі бақылау жүйелерін жақсарту жөніндегі ұсынылып отырған шаралар туралы ақпаратты дайындау және ұйымдардың басқару органдарымен және (немесе) атқарушы органдарымен келісу;

9) ұйымдардың КЖ/ТҚ процестеріне тартылу тәуекелін бағалау және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға ақпарат беру үшін сандық және сапалық көрсеткіштерді жинау бойынша ұйымдар бөлімшелерінің өзара іс-қимылының ішкі тәртібін жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 5 ақпанынан кешіктірмей үйлестіру.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

8. Жауапты қызметкерге және КЖ/ТҚҚ жөніндегі бөлімше қызметкерлеріне жүктелген функцияларды орындау үшін мынадай:

1) өз функцияларын толық көлемде және ұйымның ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен жүзеге асыруға мүмкіндік беретін шекте ұйымның барлық үй-жайларына, ақпараттық жүйелеріне, телекоммуникация құралдарына, құжаттар мен файлдарға кіруге рұқсат алу;

2) ұйымның бөлімшелеріне операциялар жүргізуге қатысты нұсқаулар беру;

3) өз функцияларын жүзеге асыру кезінде алынған ақпараттың конфиденциалдылығын қамтамасыз ету;

4) ұйымның бөлімшелерінен алынатын құжаттар мен файлдардың сақталуын қамтамасыз ету өкілеттіктері беріледі, бірақ олармен шектелмейді.

9. Ұйымның филиалдарында Талаптардың 7 және 8-тармақтарында көзделген функциялар мен өкілеттіктер толығымен немесе ішінара жүктелген қызметкерлер бар болса, осындай қызметкерлердің қызметін үйлестіруді жауапты қызметкер жүзеге асырады.

10. Жауапты қызметкердің, сондай-ақ ұйымның Талаптардың 7-тармағында көзделген функциялар жүктелген қызметкерлерінің функциялары ішкі аудит қызметінің функцияларымен, сондай-ақ ұйымның бизнес-бөлімшелері жүзеге асыратын функцияларымен қоса атқарылмайды.

11. Ұйым ішкі бақылау мәселелері бойынша процестерді автоматтандыру үшін КЖ/ТҚҚ мақсатында ұйымның ішкі бақылау талаптарына сәйкес келетін автоматтандырылған ақпараттық жүйелерді пайдаланады.

3-тарау. КЖ/ТҚ тәуекелдерін басқару бағдарламасы

12. КЖ/ТҚ тәуекелдерін басқаруды ұйымдастыру мақсатында ұйымдар КЖ/ТҚ тәуекелдерін басқару (тәуекелдерді бағалау) бағдарламасын әзірлейді.

Тәуекелдерді бағалау нәтижелері "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабының бірінші бөлігіне сәйкес қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның талап етуі бойынша ұсынылады.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 24.02.2022 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

13. Ұйым КЖ/ТҚ тәуекелдерді басқару бағдарламасын іске асыру кезінде КЖ/ТҚҚ туралы Заңның 11-1-бабының 6-тармағына сәйкес кірістерді заңдастыру (жылыстату) және терроризмді қаржыландыру есебінен жарияланған ақпаратты ескереді.

14. КЖ/ТҚ тәуекелдерді басқару бағдарламасы мыналарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

1) ұйымның құрылымдық бөлімшелеріне қатысты КЖ/ТҚ тәуекелдерін басқаруды ұйымдастыру тәртібі;

2) тәуекелдердің негізгі санаттарын (клиенттердің типі бойынша, елдік (географиялық) тәуекелді және көрсетілетін қызмет/өнімдер тәуекелі) ескере отырып, мыналарға:

клиенттің тәуекел деңгейіне;

ұйым қызметтерінің (өнімдерінің) КЖ/ТҚ тәуекелдеріне ұшырағыштық дәрежесіне қатысты КЖ/ТҚ тәуекелдерін бағалау әдістемесі;

3) клиенттің тәуекелдеріне және ұйым қызметтерінің (өнімдерінің) КЖ/ТҚ тәуекелдеріне ұшырағыштық дәрежесіне алдын алу іс-шараларының тізбесін, оларды жүргізу тәртібі мен мерзімін, қабылданған шараларға сәйкес нәтижелерді бақылауды көздейтін жүйелі мониторингтеуді, талдауды және бақылауды жүзеге асыру тәртібі;

4) клиенттер тәуекелдерінің деңгейін тағайындау тәртібі, мерзімдері және қайта қарауға арналған негіздер.

15. Ұйым жыл сайынғы негізде кем дегенде тәуекелдердің мынадай ерекше санаттарын: клиенттердің типі бойынша тәуекелді, елдік (географиялық) тәуекелді, қызмет және (немесе) оны ұсыну тәсілінің тәуекелін ескере отырып, ұйым қызметтерінің КЖ/ТҚ тәуекелдеріне ұшырағыштық дәрежесін бағалауды жүзеге асырады.

Ұйым қызметтерінің КЖ/ТҚ тәуекелдеріне ұшырағыштық дәрежесін бағалау клиенттердің операцияларын сәйкестендіру және мониторингтеу рәсімдерін өзгертуді, операцияларды жүргізуге лимиттерді белгілеуді, қызметтерді (өнімдерді) ұсыну шарттарын өзгертуді, қызметтерді (өнімдерді) ұсынудан бас тартуды қоса алғанда, анықталған тәуекелдерді барынша азайтуға бағытталған ықтимал іс-шараларды сипаттаумен қатар жүреді.

16. Мәртебесі және (немесе) қызметі КЖ/ТҚ тәуекелін арттыратын клиенттердің түрлеріне мыналар енгізіледі, бірақ олармен шектелмейді:

1) жария лауазымды тұлғалар, олардың отбасы мүшелері және олардың жақын туыстары;

2) шетелдік қаржы ұйымдары;

3) заңды тұлғалар және қызметі қолма-қол ақшаның қарқынды айналымымен байланысты дара кәсіпкерлер, оның ішінде:

қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің лицензиясы негізінде қызметін айырбастау пунктері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғалар;

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің лицензиясы негізінде қызметінің ерекше түрі банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау болып табылатын заңды тұлғалар (банк белгілеген КЖ/ТҚҚ жөніндегі талаптарды сақтайтын банктердің еншілес ұйымдарын қоспағанда);

микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдар;

ломбардтар ретінде тіркелген заңды тұлғалар;

тұтынушылардан қолма-қол ақша қабылдауды, оның ішінде электрондық терминалдар арқылы жүзеге асырушы қызметтерді (қаржылық қызметтерді қоспағанда) жеткізушілердің агенттері (сенім білдірген);

ойын бизнесін ұйымдастырушылар, сондай-ақ Қазақстан Республикасынан тыс онлайн-казино қызметін көрсететін не онлайн-казино қызметінен түсетін кірістерді алатын тұлғалар;

туристік қызметтерді, сондай-ақ қолма-қол ақшаның қарқынды айналымымен байланысты өзге де қызметтерді көрсететін тұлғалар;

4) қаржы лизингі бойынша қызметтер көрсететін тұлғалар (екінші деңгейдегі банктер белгілеген КЖ/ТҚҚ бойынша талаптарды сақтайтын екінші деңгейдегі банктердің еншілес ұйымдарын қоспағанда);

5) қамтамасыз етілген цифрлық активтерді шығаруды және олардың айналымын жүзеге асыратын тұлғалар;

6) кредиттік серіктестіктер;

7) жылжымайтын мүлікті сатып алу-сату бойынша делдалдық қызметті жүзеге асыратын тұлғалар;

8) қызметі қаруды, жарылғыш заттарды өндірумен және (немесе) сатумен байланысты адамдар;

9) қызметі бағалы металдарды, асыл тастарды не олардан жасалған бұйымдарды өндірумен және (немесе) өңдеумен, сондай-ақ сатып алумен-сатумен байланысты тұлғалар;

10) қорлардың, діни бірлестіктердің ұйымдық-құқықтық нысанындағы коммерциялық емес ұйымдар;

11) Талаптардың 18-тармағында көрсетілген шет мемлекеттерде орналасқан (тіркелген) тұлғалар, сондай-ақ Қазақстан Республикасында орналасқан осындай тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктері.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 23.09.2024 № 75 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

17. Мәртебесі және (немесе) қызметі КЖ/ТҚ тәуекелін төмендететін клиенттердің типтері мыналарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоса алғанда, Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган, сондай-ақ оларды бақылауды Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары жүзеге асыратын заңды тұлғалар;

2) мемлекеттік мекемелердің немесе мемлекеттік кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған заңды тұлғалар, сондай-ақ ұлттық басқарушы холдинг не дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) жүз пайызы ұлттық басқарушы холдингке тиесілі заңды тұлғалар;

3) екінші деңгейдегі банктер, Қазақстан Республикасының резиденттері – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары, Қазақстан Республикасының резиденттері - бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушылары.

18. Ұйым осы тармақта көрсетілген шет мемлекеттерде қызмет жүргізуге, осындай шет мемлекеттерден клиенттерге қызмет көрсетуге, осындай шет мемлекеттердің қатысуымен операцияларды жүзеге асыруға байланысты елдік (географиялық) тәуекелді бағалауды жүзеге асырады.

Операциялары КЖ/ТҚ тәуекелін ұлғайтатын шет мемлекеттер:

1) КЖ/ТҚҚ туралы заңның 4-бабының 4-тармағына сәйкес уәкілетті орган жасайтын Ақшаны жылыстатуға қарсы күрестің қаржылық шараларын әзірлеу тобының (ФАТФ) ұсынымдарын орындамайтын не жеткілікті орындамайтын мемлекеттердің (аумақтардың) тізбесіне енгізілген шет мемлекеттер (аумақтар;

2) Біріккен Ұлттар Ұйымы Қауіпсіздік Кеңесінің қарарларымен қабылданған халықаралық санкциялар (эмбарго) қолданылатын шет мемлекеттер (аумақтар);

3) Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының "Банктік және сақтандыру қызметінің, бағалы қағаздар нарығына кәсіби қатысушылардың қызметінің және бағалы қағаздар нарығындағы қызметтің өзге де лицензияланатын түрлерінің, акционерлік инвестициялық қорлардың қызметінің және бағалы қағаздар рыногы ұйымдарының қызметінің мақсаттары үшін оффшорлық аймақтардың тізбесін белгілеу туралы" 2002 жылғы 24 ақпандағы № 8 қаулысымен бекітілген оффшорлық аймақтар тізбесіне енгізілген шет мемлекеттер (аумақтар) (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20095 болып тіркелген);

4) ұйым басқа факторлардың (сыбайлас жемқорлық, есірткілердің заңсыз өндірілуі, айналымы және (немесе) транзит деңгейі туралы мәліметтер, халықаралық терроризмді қолдау туралы мәліметтер және басқалар) негізінде КЖ/ТҚ жоғары тәуекелін көрсетуші ретінде анықтаған шет мемлекеттер (аумақтар) болып табылады.

19. Ұйымның КЖ/ТҚ тәуекелін арттыратын қызметтері (өнімдері, операциялары), сондай-ақ оларды ұсыну тәсілдері мыналарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

1) дербес компьютерлер, телефондар, электрондық терминалдар арқылы қызмет көрсетуді қоса алғанда, клиенттерге қашықтықтан қызмет көрсету;

2) халықаралық нарықтарда дербес брокерлік қызмет көрсету;

3) активтерді сенімгерлік басқару;

4) номиналды ұстаушыдағы қаржы ұйымдарының, инвестициялық пай қорларының шоттары;

5) кастодиандардың, брокерлердің орталық депозитарийдегі шоттары;

6) шетелдік қаржы ұйымдарының ұйымдағы шоттары;

7) ұйымның ішкі бақылау ережелерінде айқындалатын қолданыстағы, сондай-ақ енгізілетін өнімдер үшін жаңа және дамушы технологияларды пайдалана отырып, ақпарат беру тетіктерін қамтитын жаңа өнімдер және іскерлік тәжірибелер.

20. Ұйым қызметтерінің КЖ/ТҚ тәуекелдеріне ұшырағыштық дәрежесін Талаптардың 16, 17, 18 және 19-тармақтарында көрсетілген тәуекелдердің факторларына сәйкес бағалау кезінде ұйым тәуекелдің жиынтық дәрежесіне ықпал ететін мыналар кіретін, бірақ олармен шектелмейтін қосымша мәліметтерді ескереді:

1) ұйым уәкілетті органға клиенттердің күдікті операциялары туралы жіберген хабарламаларының саны;

2) ұйымның уәкілетті органға клиенттердің шекті операциялары туралы жіберген хабарламаларының саны.

21. КЖ/ТҚ тәуекелдерін басқару бағдарламасын іске асыру аясында ұйым Талаптардың 16, 17, 18 және 19-тармақтарында көрсетілген тәуекелдердің санаттары мен факторларын, сондай-ақ ұйым белгілейтін өзге де санаттар мен факторларды ескерумен клиенттерді жіктеу бойынша шаралар қабылдайды.

Ұйым клиенттің (клиенттер тобының) тәуекел деңгейін ұйымның қолында бар клиент (клиенттер) туралы мәліметтер мен ақпараттардың талдауының нәтижелері бойынша белгілейді және ұйым әзірлеген тәуекел деңгейін айқындаудың кемінде екі деңгейден тұратын шкаласы бойынша бағалайды.

Ұйым клиенттің (клиенттер тобының) тәуекел деңгейін қайта қарауды клиент (клиенттер тобы) туралы мәліметтердің жаңартылуына қарай жүзеге асырады.

22 Талаптардың 16, 17, 18 және 19-тармақтарында көрсетілген тәуекелдердің санаттары мен факторларын пайдаланумен тәуекелді бағалау операциялар (іскерлік қатынастар) мониторингі нәтижелерінің негізінде клиенттерге (клиенттер тобына) қатысты жүргізіледі.

Ұйым оларға қатысты тәуекелдерді бағалау бұрын жүргізілмеген және (немесе) олармен іскерлік қатынастар бұрын орнатылмаған клиенттер (клиенттер тобы) бойынша іскерлік қатынастар бұрын орнатылғанға дейін алынған деректердің негізінде бастапқы тәуекелді бағалау жүргізеді.

22-1. Ұйымдар:

1) берудің жаңа тетіктерін қоса алғанда, жаңа өнімдер және жаңа іскерлік практика әзірлеуге;

2) жаңа, сол сияқты қолданыстағы өнімдер үшін жаңа немесе дамушы технологияларды пайдалануға байланысты туындауы мүмкін КЖ/ТҚ тәуекелдерін айқындайды және бағалайды.

КЖ/ТҚ тәуекелдерін бағалау жаңа өнімдерді, іскерлік практиканы іске қосқанға дейін немесе жаңа немесе дамушы технологияларды пайдаланғанға дейін жүргізіледі.

Ескерту. Талаптар 22-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 24.02.2022 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4-тарау. Клиенттерді сәйкестендіру бағдарламасы

23. Клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін тиісінше тексеру бойынша КЖ/ТҚҚ туралы заңның талаптарын іске асыру мақсатында ұйымдар клиенттерді (олардың өкілдерін) және бенефициарлық меншік иелерін сәйкестендіру бағдарламасын әзірлейді.

Клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру ұйымның клиенті (оның өкілі) туралы мәліметтерді тіркеу және олардың анықтығын тексеру, бенефициарлық меншік иесін анықтау және ол туралы мәліметтерді тіркеу, іскерлік қатынастардың болжамды мақсатын белгілеу және тіркеу, сондай-ақ клиент (оның өкілі) туралы Талаптарда көзделген өзге де мәліметтерді алу және тіркеу жөніндегі іс-шараларды жүргізуінен тұрады).

Клиент-заңды тұлғаның, заңды тұлға құрмай шетелдік құрылымның жарғылық капиталына қатысу үлестерінің не орналастырылған (артықшылықты және қоғам сатып алған акцияларды шегергенде) акцияларының жиырма бес пайызынан астамы тікелей немесе жанама түрде тиесілі жеке тұлғаның бенефициарлық меншік иесі болып табылатынына күмәндәну үшін негіздер болған кезде клиент-заңды тұлғаға өзге түрде заңды тұлға құрмай шетелдік құрылымға бақылауды жүзеге асыратын не клиент-заңды тұлға, заңды тұлға құрмай шетелдік құрылым мүддесіне орай ақшамен және (немесе) өзге мүлікпен операциялар жасайтын жеке тұлғаны бенефициарлық меншік иесі деп тануға жол беріледі.

Егер тиісті тексеру бойынша шаралар қабылдау нәтижесінде заңды тұлға-клиенттің заңды тұлға құрмай шетелдік құрылымның бенефициарлық меншік иесі анықталмаса, заңды тұлға құрмай-ақ жеке-дара атқарушы органның не клиент-заңды тұлғаның алқалы атқарушы органы басшысының не шетелдік құрылымның бенефициарлық меншік иесі болып танылуына жол беріледі.

КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабының 7-тармағына сәйкес ұйым тәуекелдің жоғары деңгейі берілген клиентке қатысты клиенттерді тиісінше тексерудің күшейтілген шараларын қолданады не оларға қатысты тәуекелдің төмен деңгейі берілген клиенттерді тиісінше тексерудің жеңілдетілген шараларын қолданады.

Ескерту. 23-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

23-1. КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабының 2, 3-1-тармақтарының және 7-бабының 1-тармағының талаптарын ескере отырып, КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабы 2, 3-1-тармақтарының және 7-бабы 1-тармағының талаптарын ескере отырып, ұйымдар:

1) клиент шекті операция (мәміле) жасаған;

2) клиент күдікті операция (мәміле) жасаған (жасауға әрекет жасаған);

3) клиент КЖ/ТҚ типологияларына, схемалары мен тәсілдеріне сәйкес келетін сипаттамалары бар операция (мәміле) жасаған;

4) клиент ерекше операция (мәміле) жасаған;

5) клиент (оның өкілі), бенефициарлық меншік иесі туралы бұрын алынған деректердің анықтығына күмән келтіру үшін негіздер болған жағдайларда клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіруді, клиенттің тәуекел деңгейін ескере отырып, жасалатын операцияларды қаржыландыру көзі туралы мәліметтерді алу мен тіркеуді қоса алғанда, іскерлік қатынастарды тексеруді және операцияларды зерделеуді жүргізеді, сондай-ақ клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы алынған мәліметтердің анықтығына тексеру жүргізеді.

Клиент (оның өкілі), бенефициарлық меншік иесі туралы бұрын алынған деректердің анықтығына күмәндануға негіздер болған жағдайларда клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтерді жаңарту қаржы мониторингі субъектісі осындай күмәннің болуы туралы шешім қабылдаған күннен кейінгі 15 (он бес) жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

Клиент белгіленген іскерлік қатынастар шеңберінде операциялар жасау кезінде, егер ол осы тармақтың бірінші бөлігінің 2), 3, 4) және 5) тармақшаларында көзделген жағдайларды, сондай-ақ клиенттің тәуекел деңгейіне және Талаптарға сәйкес бұрын алынған қосымша мәліметтерді жаңарту не алу қажеттігін қоспағанда, осындай іскерлік қатынастарды белгілеу кезінде жүргізілсе, клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру жүргізілмейді.

Ескерту. Талаптар 23-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 24.02.2022 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

24. КЖ/ТҚҚ туралы заңның 6-бабының талаптарын ескере отырып, ұйым іскерлік қатынастар орнатылғанға дейін клиентке (оның өкіліне) және бенефициарлық меншік иесіне сәйкестендіру жүргізеді.

25. Талаптардың 23-тармағына сәйкес алынған мәліметтерді ұйымдар клиенттің досьесіне енгізеді, ол ұйымда клиентпен іскерлік қатынастардың барлық кезеңі ішінде және олар тоқтатылған күннен бастап кемінде 5 (бес) жыл сақталады.

Ұйымдар ішкі құжаттарға сәйкес досье жүргізетін Клиенттердің топтары мыналарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

1) жеке тұлғалар;

2) заңды тұлғалар;

3) заңды тұлға құрмаған шетелдік құрылымдар.

Ұйым КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабы 6-тармағының 1) тармақшасын қолданған кезде ұйымдар клиенттің досьесіне енгізу (қосу) үшін клиенттерін тиісінше тексеру шараларына ұйым сүйенетін басқа қаржы мониторингі субъектілерінен клиент (оның өкілін) және бенефициарлық меншік туралы мәліметтерді дереу алады, сондай-ақ сұрату бойынша оларға, оның ішінде ақпарат, ақпараттық жүйелерден немесе қаржы мониторингінің басқа субъектілерінің дерекқорынан үзінді көшірмелер жататын растайтын құжаттардың көшірмелерін кідіріссіз алады.

Егер ұйымдар шетелдік қаржы ұйымы қабылдаған клиенттерді (олардың өкілдерін) және бенефициарлық меншік иелерін тиісінше тексеру шараларына сүйенсе, ұйымдар осындай шетелдік қаржы ұйымының қызметі ол тіркелген мемлекетте лицензиялауға, реттеуге және қадағалауға жататынын және шетелдік қаржы ұйымы КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабының талаптарына ұқсас, тиісті тексеру шараларын қолданатынын, сондай-ақ тиісті тексеру нәтижелері бойынша алынған құжаттар мен мәліметтерді клиентпен (оның өкілімен) және бенефициарлық меншік иесімен іскерлік қарым-қатынастар тоқтатылған күннен бастап кемінде 5 (бес) жыл сақтайтынын белгілейді.

Қаржы тобының қатысушылары болып табылатын ұйымдар қажет болған кезде, КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабының 6-1-тармағында белгіленген шарттар сақталған кезде, тиісті клиенттерге (олардың өкілдеріне) және бенефициарлық меншік иелеріне қатысты осындай топтың басқа қатысушылары қабылдаған, КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабының 3-тармағының 1), 2), 2-1), 2-2), 4) және 6) тармақшаларында көзделген клиенттерді (олардың өкілдерін) және бенефициарлық меншік иелерін тиісінше тексеру шараларына сүйенеді.

Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

26. Клиент қолма-қол ақшасыз төлем немесе ақша аударымын жүзеге асырған не оның пайдасына қолма-қол ақшасыз төлем немесе ақша аударымы түскен кезде орталық депозитарий төлем құжатында немесе КЖ/ТҚ туралы заңның 7-бабының 2-тармағында көзделген клиент туралы мәліметтердің болуын және қаржы ұйымына және төлем (аударым) қатысушысына ақшаның берілуін бақылайды.

27. Клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру процесінде ұйымдар мұндай клиенттің (оның өкілінің) және бенефициарлық меншік иесінің Тізбеде және ЖҚҚТҚ тізбесінде болуына тексеру жүргізеді.

Клиенттің (оның өкілінің) және бенефициарлық меншік иесінің Тізбеде және ЖҚҚТҚ тізбесінде болуын (Тізбеге және ЖҚҚТҚ тізбесіне енгізілуін) тексеру клиенттің тәуекел деңгейіне байланысты емес және Тізбеге және ЖҚҚТҚ тізбесіне өзгерістер енгізілуіне (Тізбенің және ЖҚҚТҚ тізбесінің жаңартылуына) қарай жүзеге асырылады.

Ұйымдар клиентті (оның өкілін) сәйкестендіру және бенефициарлық меншік иесін анықтау процесінде мұндай клиенттің (оның өкілінің) және бенефициарлық меншік иесінің жария лауазымды тұлғаларға, олардың жұбайлары мен жақын туыстарына тиесілігіне тексеру жүргізеді.

Ұйымдар КЖ/ТҚҚ туралы заңның 1-бабы 3-2) тармақшасының алтыншы, жетінші және сегізінші абзацтарында көрсетілген жария лауазымды тұлғаларға, олардың жұбайларына және жақын туыстарына қатысты:

1) жария лауазымды тұлғаның беделін оның КЖ/ТҚ жағдайларына қатыстылығына қарай бағалауды жүзеге асырады;

2) ұйымның басшы қызметкерлерінің мұндай клиенттермен (олардың өкілдерімен) және бенефициарлық меншік иелерімен іскерлік қатынастар орнатуға, оны жалғастыруға жазбаша рұқсатын алады;

3) мұндай клиенттің (оның өкілінің) және бенефициарлық меншік иесінің ақша және (немесе) өзге де мүліктің шығу көзін анықтау үшін қолжетімді шаралар қабылдайды;

4) клиенттерді (олардың өкілдерін) және бенефициарлық меншік иелерін тиісінше тексеру бойынша тұрақты негізде күшейтілген шаралар қабылдайды.

Тәуекелдің жоғары деңгейі берілген КЖ/ТҚҚ туралы заңның 1-бабы 3-2) тармақшасының екінші, үшінші, төртінші және бесінші абзацтарында көрсетілген жария лауазымды тұлғаларға, олардың жұбайларына және жақын туыстарына қатысты ұйымдар КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабының 3-тармағында көзделген шаралардан басқа, қосымша осы тармақтың төртінші бөлігінің 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында белгіленген шараларды қолданады.

Көші-қон карточкалары туралы мәліметтерді Еуразиялық экономикалық одаққа кіретін мемлекеттердің азаматтарына қатысты алу талап етілмейді.

Ұйымдар жеке тұлғаны (заңды тұлғаның немесе заңды тұлға құрмаған шетелдік құрылым басшысын, құрылтайшыларын (қатысушыларын) бенефициарлық меншік иесін) сәйкестендіру кезінде мынадай деректерді белгілейді және тіркейді:

тегі, аты, әкесінің аты (бар болса);

азаматтығы;

туған күні және жері;

заңды мекенжайы (заңды тұлға құрмай шетелдік құрылымның құрылтайшылары (қатысушылары), бенефициарлық меншік иелері үшін (бар болса) тұрғылықты жерінің (орналасқан жерінің) мекенжайы;

жеке басты куәландыратын құжаттың және (немесе) оның негізінде сәйкестендіру жүргізілетін өзге де құжаттың деректемелері;

жеке сәйкестендіру нөмірі (жеке тұлғаға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке сәйкестендіру нөмірі берілмеген жағдайларды қоспағанда);

қызмет түрі (дара кәсіпкерлер үшін).

Ұйымдар заңды тұлға-клиентті (клиент-заңды тұлғаның, заңды тұлға құрмаған шетелдік құрылымның құрылтайшылары (қатысушылары)) сәйкестендірген кезде мынадай деректерді белгілейді және тіркейді:

атауы;

заңды тұлғаның тіркеу нөмірі және мемлекеттік тіркелген күні, тіркеуші органның атауы (олар бар болса);

орналасқан немесе тіркелген мекенжайы;

бизнес-сәйкестендіру нөмірі (заңды тұлғаға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бизнес-сәйкестендіру нөмірі берілмеген жағдайларды қоспағанда) не бейрезидент - заңды тұлға шет мемлекетте тіркелген нөмір;

басшы (құрылтай құжаттарына сәйкес заңды тұлға-клиенттің және заңды тұлға құрмаған шетелдік құрылым-клиенттің атынан әрекет етуге уәкілетті өзге тұлға) қаржылық құжаттарға қол қою құқығы бар тұлға туралы деректер;

қызмет сипаты;

бенефициарлық меншік иелері туралы деректер.

Ұйымдар клиентті-заңды тұлға құрмаған шетелдік құрылымды сәйкестендірген кезде мынадай деректерді белгілейді және тіркейді:

заңды тұлға құрмаған шетелдік құрылымның шет мемлекетте (аумағында) тіркелген атауы, нөмірі (бар болса),

орналасқан мекенжайы;

негізгі қызметті жүргізу орны;

қызмет сипаты;

басқаруындағы (меншігіндегі) мүліктің құрамы (ұқсас құрылымы немесе функциясы бар трасттар мен заңды тұлға құрмай өзге де шетелдік құрылымдарға қатысты).

Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

28. Клиент (оның өкілі) ұсынатын құжаттар клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтерді растау мақсатында олардың шынайы болуы тұрғысынан тексеріледі.

29. Клиентті, оның өкілін және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру бағдарламасына мыналар кіреді, бірақ олармен шектелмейді:

1) ұйымдардың іскерлік қатынастарды орнатудан және (немесе) операция жүргізуден бас тарту, сондай-ақ іскерлік қатынастарды тоқтату туралы шешім қабылдау рәсімін, негіздері мен мерзімдерін қоса алғанда, клиенттерді қызмет көрсетуге қабылдау тәртібі;

2) клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру тәртібі, оның ішінде клиенттерді тиісінше тексерудің күшейтілген шаралары;

3) ұйымдар клиенттер (олардың өкілдері) арасынан қызмет көрсетілетін немесе қызмет көрсетуге қабылданатын шетелдік жария лауазымды тұлғаларды, олардың жұбайларын және жақын туыстарын анықтауға бағытталған шаралардың сипаттамасы;

4) клиенттің (оның өкілінің) және бенефициарлық меншік иесінің Тізбеде және ЖҚҚТҚ тізбесінде болуын тексеру тәртібі;

5) іскерлік қатынастарды қашықтан орнату кезінде (клиенттің немесе оның өкілінің жеке қатысуынсыз) сәйкестендіру ерекшеліктері;

6) клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін КЖ/ТҚҚ бойынша (бар болса) талаптарды орындау аясында сәйкестендіру процесінде алынған мәліметтермен алмасу, сондай-ақ осындай мәліметтерді сақтаудың және құпиялылығын қамтамасыз етудің ерекшеліктері;

7) клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру үшін қажетті мәліметтерді алу мақсатында басқа ұйымдармен өзара іс-әрекеттесу ерекшеліктері;

8) клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтердің дәйектілігін тексеру тәртібі;

9) клиенттің досьесін жүргізу нысанына, мазмұнына және тәртібіне қойылатын талаптар, мәліметтерді жаңарту мерзімділігін көрсетумен досьедегі мәліметтерді жаңартулар;

10) клиенттің тәуекел деңгейін бағалау тәртібі, мұндай тәуекелді бағалау негіздері;

11) клиенттердің (олардың өкілдерінің) ұйымның сұратуы бойынша бенефициарлық меншік иелері туралы мәліметтерді уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ұсыну ерекшеліктері.

Егер ұйымдар КЖ/ТҚҚ туралы заңға сәйкес шарт негізінде өзге тұлғаға клиенттерге (олардың өкілдеріне) және бенефициарлық меншік иелеріне қатысты КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабы 3-тармағының 1), 2), 2-1), 2-2) және 4) тармақшаларында көзделген шараларды қолдануды тапсырса, ұйымдар мұндай тұлғалармен өзара іс-қимыл қағидаларын әзірлейді, олар мыналарды:

ұйымдардың сәйкестендіру жүргізу тапсырылған адамдармен шарттар жасасу рәсімін, сондай-ақ осындай шарттар жасасуға уәкілеттік берілген ұйымдардың лауазымды адамдарының тізбесін;

сәйкестендіруді жүргізу тапсырылған ұйымдар мен тұлғалар арасында жасалған шарттарға сәйкес клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру рәсімін;

сәйкестендіру жүргізу тапсырылған адамдардың клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіруді жүргізу кезінде алынған мәліметтерді ұйымдарға ұсыну рәсімі мен мерзімдерін;

ұйымдарға алынған мәліметтерді беру рәсімін, мерзімдері мен толықтығын, сондай-ақ анықталған бұзушылықтарды жою бойынша ұйымдар қабылдайтын шараларды қоса алғанда, ұйымдардың сәйкестендіруді жүргізу тапсырылған тұлғалардың клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру жөніндегі талаптарды сақтауын бақылауды жүзеге асыру рәсімін;

ұйымдардың сәйкестендіру жөніндегі талаптарды, оның ішінде рәсімдерді, алынған мәліметтерді ұйымдарға берудің мерзімдері мен толықтығын сақтамаған жағдайда, сәйкестендіру жүргізу тапсырылған адамдармен шартты орындаудан біржақты бас тарту туралы шешім қабылдау негіздерін, рәсімі және мерзімдерін;

сәйкестендіру жүргізу тапсырылған тұлғалармен шартты орындаудан біржақты бас тарту туралы шешім қабылдауға уәкілетті ұйымдардың лауазымды адамдарының тізбесін;

ұйымдарға алынған мәліметтерді беру рәсімін, мерзімдері мен толықтығын қоса алғанда, ұйымға сәйкестендіру жүргізу тапсырылған тұлғалардың клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру жөніндегі талаптарды сақтамағаны үшін жауапкершілігі туралы ережелерді;

клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру жөніндегі талаптарды орындау мақсатында ұйымдардың оларға әдіснамалық көмек көрсету мәселелері бойынша сәйкестендіруді жүргізу тапсырылған адамдармен өзара іс-қимыл жасау рәсімін қамтиды.

Ұйымдардың өзара іс-қимыл қағидаларына қосымша талаптар енгізуіне рұқсат етіледі

Шарт негізінде клиенттерді (олардың өкілдерін) және КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабы 3-тармағының 1), 2), 2-1), 2-2) және 4) тармақшаларында көзделген бенефициарлық меншік иелерін тиісті түрде тексеру шараларын қолдануды шетелдік қаржы ұйымына тапсырған ұйымдар қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастырудың (жылыстатудың) және терроризмді қаржыландырудың ықтимал тәуекелдерін ескереді.

Ескерту. 29-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

29-1. Ұсынылған мәліметтердің дәйектілігін тексеру клиент (оның өкілі) ұсынған тиісті құжаттардың түпнұсқаларының немесе нотариат куәландырған көшірмелерінің деректерімен салыстырып тексеру, қолжетімді көздерден (дерекқорлардан) алынған деректермен салыстырып тексеру, мекенжайға баруды қоса алғанда, мәліметтерді басқа да тәсілдермен тексеру арқылы жүзеге асырылады.

Ескерту. Талаптар 29-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 24.02.2022 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

29-2 Ұйымдар қаржы мониторингінің басқа субъектісі немесе шетелдік қаржы ұйымы Ақшаны жылыстатуға қарсы күрестің қаржылық шараларын әзірлеу тобының (ФАТФ) ұсынымдарын орындамайтын және (немесе) жеткілікті орындамайтын мемлекетте (аумақта) тіркелген, болған немесе орналасқан жағдайда КЖ/ТҚҚ туралы заңның 5-бабы 6, 6-1 және 8-тармақтарында көзделген әрекеттерді жасамайды

Ескерту. Талаптар 29-2-тармақпен толықтырылды – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

5-тарау. Клиенттер операцияларын мониторингтеу және зерделеу бағдарламасы

30. Клиентті тиісінше тексеру, сондай-ақ шекті және күдікті операциялар туралы хабарламаларды анықтау және оларды уәкілетті органға жолдау бойынша КЖ/ТҚҚ туралы заңның талаптарын іске асыру мақсатында ұйым клиенттердің операцияларын мониторингтеу және зерделеу бағдарламасын әзірлейді.

31. Клиенттердің операцияларын мониторингтеу және зерделеу бағдарламасы шеңберінде ұйым клиенттер (олардың өкілдері) және бенефициарлық меншік иелері туралы қосымша мәліметтерді жаңарту және (немесе) алу бойынша, cондай-ақ клиенттердің операцияларын зерделеу және шекті, әдеттегіден тыс және күдікті операцияларды анықтау бойынша іс-шаралар жүргізеді.

Клиенттердің операцияларын мониторингтеу және зерделеу нәтижелерін ұйым қор қызметтерінің КЖ/ТҚ тәуекелдеріне ұшырау дәрежесін жыл сайын бағалау, сондай-ақ клиенттердің тәуекел деңгейлерін қайта қарау үшін пайдаланады.

Клиенттердің операцияларын мониторингтеу және зерделеу бағдарламасын іске асыру шеңберінде алынған мәліметтер Талаптардың 25-тармағында көзделген клиенттің досьесіне енгізіледі және (немесе) ұйымда клиентпен іскерлік қарым-қатынастардың барлық кезеңі ішінде және олар аяқталған күннен бастап кемінде бес жыл бойы сақталады.

32. Клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы қосымша мәліметтерді жаңарту кезеңділігін және (немесе) алу қажеттілігін ұйым клиенттің (клиенттер тобының) тәуекел деңгейін және (немесе) клиент пайдаланатын ұйымның көрсететін қызметінің (өнімдерінің) КЖ/ТҚ тәуекелдеріне ұшырау дәрежесін ескере отырып, белгілейді.

Тәуекел деңгейі жоғары клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтерді жаңарту жылына кемінде бір рет жүзеге асырылады.

Клиенттің (бенефициарлық меншік иесінің) Тізбеде болуын тексеру клиенттің тәуекел деңгейіне байланысты емес және аталған тізбеге өзгерістер енгізілуіне (тізбенің жаңартылуы) қарай жүзеге асырылады.

33. Клиенттің операцияларын зерделеу дәрежесін ұйымдар клиенттің (клиенттер тобының) тәуекел деңгейін ескере отырып, КЖ/ТҚ тәуекелдерін, сондай-ақ ұйымның қолда бар КЖ/ТҚ сценарийлерін (схемаларын) және (немесе) күрделі, ерекше, күдікті операциялардың белгілерін ескере отырып айқындайды.

Клиентке тәуекелдің жоғары деңгейі берілген жағдайда, сондай-ақ клиент күдікті операция жасаған жағдайда ұйымдар клиент белгілі бір уақыт кезеңінде, бірақ кемінде соңғы айда жүргізетін (жүргізген) операцияларды зерделейді.

Ескерту. 33-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 24.02.2022 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

34. Клиенттердің операцияларын мониторингтеу және зерделеу бағдарламасы:

1) КЖ/ТҚҚ туралы заңның 10-бабының 2-тармағына сәйкес уәкілетті орган айқындаған, сондай-ақ ұйымдар дербес әзірлеген күдікті операцияны айқындау белгілері негізінде жасалған әдеттегіден тыс және күдікті операциялар белгілерінің тізбесі;

2) ұйым бөлімшелері (қызметкерлері) арасында Талаптардың 21, 31 және 32-тармақтарында көзделген жағдайларда клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы бұрын алынған қосымша мәліметтерді жаңарту және (немесе) оларды алу жөніндегі міндеттерді бөлуді;

3) ұйымдардың бөлімшелері (қызметкерлері) арасында шекті, әдеттегіден тыс және күдікті операциялар туралы мәліметтерді анықтау және бөлімшелер (қызметкерлер) арасында бір-біріне беру жөніндегі міндеттерді бөлуді;

4) жауапты қызметкердің және КЖ/ТҚҚ жөніндегі бөлімше қызметкерінің клиент операциясының түрі туралы шешімді қабылдау тәртібін, негізін және мерзімін;

5) әдеттегіден тыс операцияларды зерделеу нәтижелері туралы мәліметтерді, сондай-ақ шекті және күдікті операциялар туралы мәліметтерді тіркеу (оның ішінде тіркеу әдістері) және сақтау тәртібін;

6) клиент әдеттегіден тыс және (немесе) күдікті операцияларды жүйелі және (немесе) елеулі көлемде жүзеге асырған жағдайда, клиент пен оның операцияларына қатысты ұйым қабылдайтын шараларды қабылдау тәртібін және сипаттауды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді;

7) уәкілетті органға шекті және күдікті операциялар туралы хабарлар беру тәртібі;

8) шекті және күдікті операцияның анықталғаны туралы ұйымдардың басқару органдарын, атқарушы органдарын және ұйымдардың лауазымды адамдарын хабардар ету (қажет болған кезде) тәртібі.

Ескерту. 34-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 24.02.2022 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

35. Операцияны шекті ретінде саралаудың заңдылығы бөлігінде күмән туындаған кезде, сондай-ақ әдеттегіден тыс немесе күдікті операция анықталған жағдайда, көрсетілген операцияны анықтаған ұйым қызметкері осындай операция туралы хабарламаны КЖ/ТҚҚ жөніндегі бөлімшеге ұйымның ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен, нысанда және мерзімде жібереді.

Бір хабарламада бірнеше операция туралы ақпараттың болуына жол беріледі.

Ұйым осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген операциялар туралы хабарламаны, сондай-ақ оларды зерделеудің нәтижелерін клиентпен іскерлік қарым-қатынастарды тоқтатқан күннен бастап кемінде бес жыл сақтайды.

6-тарау. Ұйым қызметкерлерін КЖ/ТҚҚ мәселелері бойынша даярлау және оқыту бағдарламасы

36. Ұйым қызметкерлерін КЖ/ТҚҚ мәселелері бойынша даярлау және оқыту бағдарламасының (бұдан әрі – Оқыту бағдарламасы) мақсаты - ұйым қызметкерлерінің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын, сондай-ақ КЖ/ТҚҚ саласындағы ішкі бақылау қағидаларының және өзге де ішкі құжаттардың талаптарын орындау үшін қажет білім мен дағдыларын қалыптастыру болып табылады.

37. Оқыту бағдарламасы КЖ/ТҚҚ туралы заңның 11-бабы 8-тармағында көрсетілген, Қаржы мониторингі субъектілеріне КЖ/ТҚҚ саласында даярлау және оқыту бойынша қойылатын талаптарға сәйкес жасалады.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
38. Алып тасталды – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 69 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.