ИПС "Әділет"

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ исполняющего обязанности Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 25 декабря 2015 года № 224 "Об утверждении Методики формирования статистических показателей по животноводству" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12930) следующие изменения:

преамбулу указанного приказа изложить в следующей редакции:

"В соответствии с подпунктом 5) статьи 12 Закона Республики Казахстан "О государственной статистике" и с подпунктом 22) пункта 17 Положения об Агентстве по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, утвержденного Указом Президента Республики Казахстан от 5 октября 2020 года № 427, ПРИКАЗЫВАЮ:";

методику формирования статистических показателей по животноводству, утвержденную указанным приказом, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту статистики производства и окружающей среды совместно с Юридическим департаментом Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан.

3. Департаменту статистики производства и окружающей среды Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан довести настоящий приказ до структурных подразделений и территориальных подразделений Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан для руководства и использования в работе.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан (Джаркинбаев Ж.А.).

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Руководитель

Н. Айдапкелов

	Приложение к приказу руководителя от 29 ноября 2021 года № 39
	Утверждена приказом исполняющего обязанности Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 25 декабря 2015 года № 224

Методика формирования статистических показателей по животноводству

Глава 1. Общие положения

1. Методика формирования статистических показателей по животноводству (далее – Методика) относится к статистической методологии, утверждаемой в соответствии с подпунктом 5) статьи 12 Закона Республики Казахстан "О государственной статистике" (далее – Закон).

Настоящая Методика определяет основные подходы к формированию годовых и текущих статистических данных о поголовье скота и птицы и производстве продукции животноводства во всех категориях хозяйств в рамках общегосударственных статистических наблюдений с использованием административных данных.

2. В настоящей Методике используются понятия в значениях, определенных в Законе, и следующие основные определения:

1) крестьянским или фермерским хозяйством признается трудовое объединение лиц, в котором осуществление индивидуального предпринимательства неразрывно связано с использованием земель сельскохозяйственного назначения для производства сельскохозяйственной продукции, а также с переработкой и сбытом этой продукции;

2) сельскохозяйственное предприятие – юридическое лицо или его структурное подразделение, занимающееся производством, хранением и переработкой сельскохозяйственной продукции, оказанием услуг в области сельского хозяйства;

3) база данных по идентификации сельскохозяйственных животных – часть ветеринарного учета, предусматривающая единую, многоуровневую систему регистрации данных об индивидуальном номере животного, о его ветеринарных обработках, включая результаты диагностических исследований, а также данных о владельце животного, осуществляемая государственными ветеринарными организациями, созданными местными исполнительными органами, и используемая уполномоченным органом в области ветеринарии;

4) поголовье сельскохозяйственных животных и птицы – численность живого скота и птицы, имеющихся в хозяйствах на отчетную дату;

5) хозяйства населения – личные подсобные хозяйства, коллективные сады и огороды, дачные участки. Личное подсобное хозяйство – хозяйство населения, деятельность в котором направлена на удовлетворение собственных нужд на земельном участке, расположенном в сельской местности и пригородной зоне;

6) продуктивность скота и птицы – показатель, характеризующий производство продукции животноводства на одну голову скота или птицы;

7) забой в хозяйстве или реализация на убой скота и птицы – забой скота и птицы непосредственно в хозяйстве или на бойне для использования мяса на собственные нужды, для продажи или выдачи организациям, предприятиям и работникам хозяйства, в том числе по бартерным сделкам, а также продажа скота и птицы на убой заготовительным организациям, перерабатывающим предприятиям, через сеть общественного питания (столовые, рестораны, кафе), торговую сеть, включая рынки, а также на экспорт;

8) производство продукции животноводства – производство готовой продукции и сырья в результате использования сельскохозяйственных животных (молоко, яйца, шерсть, шкуры), забой в хозяйстве или реализация на убой всех видов скота и птицы, продукции пчеловодства и пушного звероводства;

9) падеж – количество сельскохозяйственных животных и птицы, павших и вынужденно забитых в результате болезни, стихийного бедствия, халатного отношения работников и аналогичных причин;

10) приплод – количество родившихся животных, полученных от маток, принадлежащих хозяйству, без учета мертворожденного приплода.

Глава 2. Основные статистические показатели по животноводству

3. Формирование показателей по статистике животноводства производится на ежемесячной и ежеквартальной основе по оперативным данным (далее – текущая статистика, текущие данные) и на годовой основе по окончательным данным (далее – годовая статистика, годовые данные). Текущая статистика формируется дискретно за месяц. Данные за квартал и период с начала года определяются как сумма за месяцы квартала/периода, а также расчетно на основе данных с нарастанием. Ряд показателей текущей статистики формируется только за период с нарастанием и на 1 число месяца. Годовая статистика формируется в целом за год и по состоянию на 1 января.

Формирование показателей по животноводству производится на уровне отдельных категорий сельскохозяйственных производителей (далее - сельхозпроизводители), в числе которых сельскохозяйственные предприятия, индивидуальные предприниматели, крестьянские или фермерские хозяйства и хозяйства населения, в разрезе регионов, после чего данные агрегируются для получения данных по отдельным показателям в целом по стране.

Система показателей статистики животноводства включает в себя две основные группы показателей:

показатели поголовья – численность сельскохозяйственных животных и птицы на отчетную дату, их половозрастной состав, движение поголовья;

показатели производства продукции животноводства, в том числе продуктивности сельскохозяйственных животных.

4. В текущей статистике животноводства показатель численности скота и птицы формируется на 1 число каждого месяца. Формирование осуществляется отдельно по каждому из основных видов сельскохозяйственных животных (крупный рогатый скот, в том числе коровы, овцы и козы, свиньи, лошади, верблюды, домашняя птица). При формировании годовых данных на 1 января кроме основных видов сельскохозяйственных животных, учитываемых в текущей статистике, также учитывается количество пчелосемей, поголовье кроликов, маралов, домашней птицы по видам (утки, гуси, индейки, цесарки), а также поголовье выращиваемых на фермах страусов, фазанов, перепелок.

Детализация скота и птицы по половозрастным признакам предусмотрена только при формировании годовых данных и не применяется в текущей статистике животноводства.

5. В сельскохозяйственных предприятиях, с основным и вторичным видами экономической деятельности по животноводству и смешанному сельскому хозяйству, у индивидуальных предпринимателей и крестьянских или фермерских хозяйствах (далее – крупные и средние индивидуальные предприниматели и крестьянские или фермерские хозяйства), с основным и вторичным видами экономической деятельности по животноводству и смешанному сельскому хозяйству с численностью работников свыше 100 человек, формирование текущих и годовых данных о наличии скота и птицы и производстве животноводческой продукции осуществляется на основе сплошного общегосударственного статистического наблюдения.

6. По индивидуальным предпринимателям и крестьянским или фермерским хозяйствам, с основным и вторичным видами экономической деятельности по животноводству и смешанному сельскому хозяйству с численностью работников до 100 человек (далее – мелкие индивидуальные предприниматели и крестьянские или фермерские хозяйства), и по хозяйствам населения для формирования годовых данных о поголовье скота и птицы используются данные похозяйственного учета. Годовые данные о производстве продукции животноводства в указанных категориях хозяйств формируются по результатам выборочного общегосударственного статистического наблюдения.

Текущие данные о поголовье скота и птицы и производству животноводческой продукции в указанных категориях хозяйств формируются расчетно. Расчет производится территориальными подразделениями статистики на уровне района, после чего данные агрегируются на уровень областей, городов и республики.

Глава 3. Формирование статистических данных о поголовье скота и птицы
по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским
или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения

7. В текущей статистике численность основных видов скота и птицы на 1 число каждого месяца по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения определяется расчетным путем и уточняется два раза в год на 1 января и 1 июля по данным Сельскохозяйственного статистического регистра, актуализируемого по данным похозяйственного учета, информацинонной системы идентификации сельскохозяйственных животных и базы сельскохозяйственной переписи (кроме городов республиканского значения).

Для определения поголовья скота и птицы в указанных категориях сельхозпроизводителей в течение года (на первое число каждого месяца) ежемесячно расчетно составляется оборот стада по каждому виду скота. Оборот стада представляет собой систему показателей, характеризующих воспроизводство сельскохозяйственных животных, и составляется в виде баланса, в приходной части которого отражается получение приплода, приобретение животных со стороны, прочее поступление, в расходной части – реализация животных на убой, падеж, продажа живых животных на сторону и прочие виды выбытия.

При формировании оборота стада в течение года в указанных категориях хозяйств используются данные похозяйственного учета, информация ветеринарных служб, данные идентификации сельскохозяйственных животных, статистические данные сельскохозяйственных предприятий, крупных и средних индивидуальных предпринимателей и крестьянских или фермерских хозяйств, а также информация текущей статистики по динамике движения сельскохозяйственных животных за соответствующие месяцы предыдущих лет.

8. Формирование оборота стада осуществляется по следующей схеме:

Kнач + Кпр + Кпост – Куб – Кпад – Квыб = Ккон, (1)

где

Kнач – поголовье скота и птицы на начало отчетного месяца;

Кпр – количество приплода в течение отчетного месяца;

Кпост – количество живых животных и птицы, полученных со стороны в отчетном месяце;

Куб – количество скота и птицы, забитых в хозяйствах или реализованных на убой в отчетном месяце;

Кпад – количество падших и вынужденно забитых в отчетном месяце животных и птицы;

Квыб – количество живых животных и птицы, проданных на сторону и выбывших по прочим причинам, в отчетном месяце;

Kкон – поголовье скота и птицы на конец отчетного месяца.

9. Составление текущего оборота стада в очередном году начинается с данных о численности поголовья скота и птицы по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения на 1 января. В расчете за январь показатель принимается равным оперативным данным о численности скота и птицы в соответствующих категориях сельхозпроизводителей на конец предыдущего года. В связи с тем, что в конце февраля в Сельскохозяйственном статистическом регистре сформируются окончательные годовые данные о поголовье скота и птицы в указанных категориях хозяйств, разница в поголовье между текущими и годовыми данными учитывается в расчете оборота стада за февраль. Корректировка осуществляется статьями получения скота и птицы со стороны или выбытия на сторону. Аналогичным способом разница между расчетными данными и данными Сельскохозяйственного статистического регистра на 1 июля корректируется в обороте стада за август.

10. Приплод в отчетном месяце по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения определяется умножением среднематочного поголовья скота в каждой из указанных категорий сельхозпроизводителей на средний выход приплода на 100 маток.

Средний выход приплода на 100 маток в отчетном месяце определяется по сложившейся динамике прошлых лет.

Среднематочное поголовье скота ежемесячно определяется по формуле:

Сотчет = Спред. * I, (2)

где

Сотчет – среднематочное поголовье скота в отчетном месяце;

Спред – среднематочное поголовье в соответствующем месяце предыдущего года;

I – индекс изменения маточного поголовья по данным похозяйственного учета к соответствующему полугодию прошлого года.

Индекс изменения маточного поголовья (I) в январе-июне определяется делением маточного поголовья по данным похозяйственного учета на 1 января отчетного года к маточному поголовью на 1 января предыдущего года, в июле-декабре используются соответствующие данные на 1 июля.

При определении приплода вышеуказанных видов скота в отчетном месяце учитывается его сезонность. Приплод рассчитывается только в период расплодной компании с учетом особенностей регионов: по крупному рогатому скоту – в первом и втором кварталах, по лошадям – с марта по июль, по овцам и козам – с марта по май.

После расчета общего приплода телят определяется количество телят молочного, мясного и молочно-мясного стада. При расчете используются доли молочных, мясных и молочно-мясных коров в общем маточном поголовье.

При расчете приплода поросят в хозяйствах населения, у мелких индивидуальных предпринимателей и крестьянских или фермерских хозяйств учитывается, что свиноматка приносит приплод один раз в год не более 5-7 голов, прохолост (безуспешное покрытие свиней) составляет 15% и мертворожденный приплод (отход) – 12%. В свиноводстве в опоросе свиноматок по сравнению с остальными видами скота сезонности не наблюдается, опорос проходит в течение всего года, поэтому приплод поросят рассчитывается равномерно по месяцам.

Приплод домашней птицы по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения не рассчитывается.

При наличии дополнительной информации о приплоде в административных источниках, расчетный показатель приплода подвергается корректировке экспертным путем с использованием административных данных.

11. Приобретение и продажа в пределах своего региона сельскохозяйственных животных по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения определяется на основе данных о покупке и продаже скота и птицы в сельскохозяйственных предприятиях и у крупных индивидуальных предпринимателей и крестьянских или фермерских хозяйств, формируемых по данным общегосударственного статистического наблюдения.

Если в отчетном месяце данная категория сельхозпроизводителей показала продажу скота и птицы хозяйствам населения, индивидуальным предпринимателям или крестьянским или фермерским хозяйствам, то по хозяйствам населения, мелким индивидуальным предпринимателям и крестьянским или фермерским хозяйствам указывается соответствующее приобретение. Аналогично по продаже.

При этом данные из отчета по купле-продаже по индивидуальным предпринимателям и крестьянским или фермерским хозяйствам уточняются и используется информация, которая относится только к мелким индивидуальным предпринимателям и крестьянским или фермерским хозяйствам.

При расчете покупки и продажи также учитываются регионы торговли, то есть выясняется, велась купля-продажа между хозяйствами в пределах анализируемого района или с хозяйствами других районов и областей, и делаются соответствующие корректировки.

12. Количество голов скота и птицы, забитых в хозяйствах или реализованных на убой, рассчитывается в целом за квартал, с последующим распределением по месяцам. В первом квартале отчетного года данный показатель определяется умножением поголовья отдельного вида скота по состоянию на 1 января текущего года на долю соответствующего поголовья, реализованного на убой в первом квартале предыдущего года, в общем поголовье на 1 января предыдущего года по данным выборочного общегосударственного статистического наблюдения в указанных категориях хозяйств. Полученное количество голов распределяется по месяцам отчетного квартала, в соответствии с удельным весом каждого месяца в квартальном поголовье в предыдущем году.

При наличии дополнительной информации в административных источниках о количестве забитых и реализованных на убой сельскохозяйственных животных, в расчеты вносятся корректировки.

В марте после получения новых данных выборочного общегосударственного статистического наблюдения за первый квартал текущего года, рассчитывается уточненное поголовье забитого скота и птицы в первом квартале текущего года с применением обновленных данных по доле забитого и реализованного на убой поголовья. Разница между прогнозным и уточненным количеством корректируется мартом.

Аналогично делается расчет на остальные кварталы отчетного года. Разница между прогнозным и реальным поголовьем второго квартала корректируется июнем, третьего – сентябрем, четвертого – декабрем.

13. Количество голов падших и вынужденно забитых животных определяется по сложившейся динамике прошлых лет, исходя из доли таких животных в общей численности на начало периода. При наличии дополнительных данных по падежу в административных источниках, расчетный показатель падежа подвергается корректировке экспертным путем с использованием административных данных.

14. Составленный оборот стада по отдельным видам скота и категориям сельхозпроизводителей проверяется по всем приходным и расходным статьям, выявленные неувязки устраняются. В частности, для проверки правильности построения оборота стада и для анализа отдельных показателей проводится сопоставление с соответствующими показателями предыдущего года. При формировании текущих данных обеспечивается соблюдение условия: поголовье скота и птицы на начало отчетного месяца в целом и отдельно в каждой категории хозяйств соответствует поголовью из оборота стада на конец предыдущего месяца. При формировании годовых данных обеспечивается соблюдение условия: поголовье скота и птицы на начало отчетного года соответствует поголовью из оборота стада на конец предыдущего года.

Полученный оборот стада по сумме всех категорий хозяйств проверяется на равенство между собой следующих статей оборота: сумма приходных статей (включая наличие скота на начало месяца) соответствует сумме расходных статей (включая наличие скота на конец месяца), покупки по всем видам скота в пределах региона равняются продажам по всем видам скота в пределах региона.

Глава 4. Формирование статистических данных о производстве отдельных видов
продукции животноводства по мелким индивидуальным предпринимателям,
крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения

Параграф 1. Расчет объемов производства мяса

15. Производство мяса в статистике животноводства характеризуется показателем веса скота и птицы, забитых непосредственно в хозяйствах или реализованных на убой. Показатель формируется в живом и убойном весе. В текущей статистике показатель формируется по основным видам скота и птицы: крупный рогатый скот, овцы и козы, лошади, свиньи, верблюды и домашняя птица.

16. Текущий расчет по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения начинается в начале года с формирования прогнозных данных о производстве определенного вида мяса в живом весе в первом квартале текущего года. Прогнозный объем рассчитывается умножением количества голов сельскохозяйственных животных, предназначенных для забоя в хозяйствах или реализации на убой в первом квартале, на средний живой вес одной головы.

Формирование показателя количества голов сельскохозяйственных животных, предназначенных для забоя в хозяйствах или реализации на убой, описано в пункте 12 настоящей Методики.

Средний живой вес одной головы скота и птицы, забитых или проданных на убой, определяется на основании данных выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения) по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения за первый квартал предыдущего года.

Расчет осуществляется по формуле:

Vосн жив = Куб * Mгол, (3)

где

Vосн жив – прогнозный общий живой вес отдельного вида скота и птицы, реализованных на убой в квартале отчетного года;

Куб – количество голов отдельного вида скота и птицы, которые будут реализованы на убой в квартале отчетного года;

Mгол – средний живой вес одной головы отдельного вида скота и птицы, реализованных на убой, в соответствующем квартале предыдущего года.

Полученный прогнозный объем распределяется по месяцам отчетного квартала, в соответствии с удельным весом каждого месяца в квартальном объеме в предыдущем году.

При наличии дополнительной информации в административных данных, зарегистрированных в формах административных источников, утвержденных и согласованных в установленном законодательством порядке о забое скота и птицы, в расчеты вносятся корректировки.

В марте после получения новых данных выборочного общегосударственного статистического наблюдения за первый квартал текущего года, рассчитывается уточненный объем производства мяса в живом весе в первом квартале текущего года с применением обновленных данных по среднему живому весу и доле поголовья, реализованного на убой. Разница между прогнозным и уточненным объемами корректируется мартом.

Аналогично делается расчет на остальные кварталы отчетного года. Разница между прогнозным и реальным объемами второго квартала корректируется июнем, третьего – сентябрем, четвертого – декабрем.

Пример схемы расчета ежемесячных объемов производства мяса крупного рогатого скота в живом весе в хозяйствах населения приведен в приложении 1 к настоящей Методике.

17. Для определения мясной продуктивности скота у мелких индивидуальных предпринимателей, крестьянских или фермерских хозяйств и хозяйств населения используется показатель производства мяса в убойном весе. Убойный вес представляет собой фактическую массу парной туши животного после полной ее обработки (без кожи, головы, внутренних органов и нижних частей ног), выраженная в килограммах.

Убойный вес определяется через коэффициент убойного выхода к живому весу. Для ежемесячного расчета используется коэффициент убойного выхода для крупного рогатого скота – 50-59% (для хозяйства населения – 50–54%), лошадей – 48-53%, свиней – 66-75%, овец и коз – 43-58%, верблюдов – 48-54%, домашней птицы – от 61% до 80%.

Расчет осуществляется по формуле:

Vреал уб = Vреал жив * Куб вых, (4)

где

Vреал уб – общий убойный вес отдельного вида скота и птицы, реализованных на убой в отчетном месяце;

Vреал жив – общий живой вес отдельного вида скота и птицы, реализованных на убой в отчетном месяце;

Куб вых – коэффициент убойного выхода.

18. Годовое производство мяса по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения рассчитывается как сумма ежемесячных объемов общего веса забитых в хозяйствах или реализованных на убой основных видов скота и птицы (крупного рогатого скота, овец и коз, свиней, лошадей, верблюдов и домашней птицы), с подключением годовых объемов производства мяса маралов, кроликов, выращиваемых на фермах страусов, фазанов, перепелок.

Для расчета годового объема производства следующих видов скота и птицы (маралы, кролики, индюки, гуси, цесарки, перепелки, страусы и фазаны) используются данные о количестве голов забитого скота и птицы и среднем живом весе одной забитой головы. Количество голов забитого скота и птицы определяется по их удельному весу в общем поголовье на начало года по данным выборочного общегосударственного статистического наблюдения. Полученный удельный вес распространяется на поголовье данного вида скота и птицы на начало года отдельно по индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения, которое определяется по данным похозяйственного учета. Средний живой вес одной головы забитого или реализованного на убой прочего скота и птицы определяется на основании данных выборочного общегосударственного статистического наблюдения по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения.

Расчет осуществляется по формуле:

Vпроч жив = Куб * Mгол, (5)

где

Vпроч жив – общий живой вес отдельного вида скота и птицы, реализованных на убой в отчетном году;

Куб – количество голов отдельного вида скота и птицы, реализованных на убой в отчетном году;

Mгол – средний живой вес одной головы отдельного вида скота и птицы, реализованных на убой, в отчетном году.

19. Убойный вес забитого в хозяйствах или реализованного на убой прочего скота определяется через коэффициент убойного выхода к живому весу. Для расчета используется коэффициент убойного выхода для кроликов - 50%, для маралов – 45-48%, прочей птицы, выращиваемой на фермах - 80%. Расчет осуществляется в соответствии с формулой (4).

Параграф 2. Расчет объемов валового надоя молока и товарного производства сырого коровьего молока

20. Показатель валового надоя молока включает все фактически надоенное молоко, с учетом молока, израсходованного на выпойку молодняка скота.

Годовое производство молока характеризуется фактически надоенным коровьим, козьим, овечьим, кобыльим и верблюжьим молоком и рассчитывается как сумма объемов надоенного молока в каждой категории сельхозпроизводителей. В текущей статистике животноводства на ежемесячной основе отслеживается производство только сырого коровьего молока.

21. Текущий расчет по индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения начинается в начале года с формирования прогнозных данных о валовом надое коровьего молока в первом квартале текущего года. Расчет осуществляется отдельно по скоту молочного и молочно-мясного стада. Прогнозный объем рассчитывается умножением прогнозного среднего поголовья дойных коров молочного/молочно-мясного стада в первом квартале на средний квартальный надой молока от одной дойной коровы соответствующего направления продуктивности.

Прогнозное среднее поголовье дойных коров молочного/молочно-мясного стада определяется по их удельному весу в общем поголовье коров соответствующего направления продуктивности на начало года по данным выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения) по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения в первом квартале прошлого года. Полученный удельный вес распространяется на общее поголовье коров отдельно по молочному и молочно-мясному направлениям продуктивности на 1 января текущего года, отдельно в каждой из указанных категорий хозяйств.

Средний удой молока от одной коровы молочного/молочно-мясного стада принимается по данным выборочного наблюдения (кроме городов республиканского значения) по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения в соответствующем квартале прошлого года.

Расчет осуществляется по формуле:

Vмол = Кдой кор * U, (6)

где

Vмол – прогнозный общий объем валового надоя коровьего молока в квартале отчетного года;

Кдой кор – прогнозное среднее поголовье дойных коров в квартале отчетного года;

U – средний надой молока от одной коровы в соответствующем квартале предыдущего года.

Общий прогнозный объем валового надоя коровьего молока определяется как сумма прогнозных объемов валового надоя коровьего молока от коров молочного и молочно-мясного стада.

Полученный общий прогнозный объем распределяется по месяцам отчетного квартала, в соответствии с сезонностью производства, то есть по удельному весу каждого месяца в квартальном объеме в предыдущем году.

При наличии дополнительной информации в административных источников, утвержденных и согласованных в установленном законодательством порядке об изменениях в сезонности производства в текущем году в связи с климатическими особенностями, обеспеченностью кормами в расчеты вносятся корректировки.

В марте после получения новых данных выборочного общегосударственного статистического наблюдения за первый квартал текущего года, рассчитывается уточненный объем производства коровьего молока в первом квартале текущего года с применением обновленных данных по среднему надою молока и доле дойных коров. Разница между прогнозным и уточненным объемами корректируется мартом.

Аналогично делается расчет на остальные кварталы отчетного года. Разница между прогнозным и уточненным объемами второго квартала корректируется июнем, третьего – сентябрем, четвертого – декабрем.

Пример схемы расчета ежемесячных объемов надоенного коровьего молока в хозяйствах населения приведен в приложении 2 к настоящей Методике.

22. Показатель товарного производства сырого коровьего молока формируется ежемесячно как разница между объемом валового надоя коровьего молока и объемом коровьего молока, израсходованного на выпойку телят и поросят. Расчет осуществляется по формуле:

Vтовар мол = Vвал мол – Vвыпой, (7)

где

Vтовар мол – объем товарного производства сырого коровьего молока в отчетном месяце;

Vвал мол – объем валового надоя коровьего молока в отчетном месяце;

Vвыпой – объем коровьего молока, израсходованного на выпойку телят и поросят.

Объем коровьего молока, израсходованного на выпойку телят и поросят, определяется умножением поголовья приплода телят и поросят за расчетный период на соответствующую норму выпойки. При расчете объема коровьего молока, израсходованного на выпойку телят, учитывается, что период выпойки одного теленка молочного и молочно-мясного стада составляет 4 месяца, в первый месяц норма выпойки составляет 180 килограмм (далее - кг), во второй – 140 кг, в третий – 90 кг, в четвертый – 40 кг. На выпойку телят мясного стада расходуется 100% молока, надоенного от коров мясного стада. Пример схемы расчета ежемесячного объема коровьего молока, израсходованного на выпойку телят молочного и молочно-мясного стада в хозяйствах населения, приведен в приложении 3 к настоящей Методике.

При расчете объема коровьего молока, израсходованного на выпойку поросят, норма выпойки принимается равной 5 кг на одного поросенка за два месяца. Пример схемы расчета ежемесячного объема коровьего молока, израсходованного на выпойку поросят в хозяйствах населения, приведен в приложении 4 к настоящей Методике.

23. Годовое валовое производство всех видов сырого молока по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения за год определяется как сумма ежемесячных объемов валового надоя коровьего молока, рассчитанных в соответствии с рекомендациями, приведенными выше, а также годовых объемов валового надоя следующих видов молока: овечьего и козьего, кобыльего, верблюжьего.

Для расчета годового валового объема надоенного овечьего, козьего, кобыльего и верблюжьего молока используются данные выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения).

Показатель годового товарного производства сырого коровьего молока формируется расчетно как разница между годовым объемом валового надоя коровьего молока и годовым объемом коровьего молока, израсходованного на выпойку телят и поросят.

Пример схемы расчета объема товарного производства сырого коровьего молока приведен в приложении 5 к настоящей Методике.

Параграф 3. Расчет количества полученных яиц

24. Производство яиц в статистике животноводства характеризуется фактически полученными яйцами всех видов домашней птицы во всех категориях сельхозпроизводителей. В текущей статистике животноводства отслеживается производства только куриных яиц.

25. Текущий расчет по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения начинается в начале года с формирования прогнозных данных о производстве куриных яиц в первом квартале текущего года. Прогнозный объем рассчитывается умножением прогнозного среднего поголовья кур-несушек в первом квартале на среднюю квартальную яйценоскость одной курицы-несушки.

Прогнозное среднее поголовье кур-несушек определяется по их удельному весу в общем поголовье кур на начало года по данным выборочного наблюдения (кроме городов республиканского значения) по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения в первом квартале прошлого года. Полученный удельный вес распространяется на общее поголовье кур на 1 января текущего года, отдельно в каждой из указанных категорий хозяйств.

Средняя яйценоскость одной курицы-несушки принимается по данным выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения) по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения в соответствующем квартале прошлого года.

Расчет осуществляется по формуле:

Vяиц = Ккур-нес * Y, (9)

где

Vяиц – прогнозное общее количество полученных яиц в квартале отчетного года;

Ккур-нес – прогнозное среднее поголовье кур-несушек в квартале отчетного года;

Y – средняя яйценоскость одной курицы-несушки в соответствующем квартале предыдущего года.

Полученный прогнозный объем распределяется по месяцам отчетного квартала, в соответствии с сезонностью производства, то есть по удельному весу каждого месяца в квартальном объеме в предыдущем году.

При наличии дополнительной информации в административных источниках об изменениях в сезонности производства куриных яиц в текущем году в связи с обеспеченностью кормами, особенностями климата в расчеты вносятся корректировки.

В марте после получения новых данных выборочного общегосударственного статистического наблюдения за первый квартал текущего года, рассчитывается уточненный объем производства куриных яиц в первом квартале текущего года с применением обновленных данных по средней яйценоскости и доле кур-несушек. Разница между прогнозным и уточненным объемами корректируется мартом.

26. Общее производство всех видов яиц у мелких индивидуальных предпринимателей, крестьянских или фермерских хозяйств и хозяйств населения за год определяется как сумма ежемесячных объемов полученных куриных яиц, рассчитанных в соответствии с рекомендациями, приведенными выше, а также годовых объемов производства утиных, гусиных, перепелиных и следующих видов яиц (яйца цесарок, индеек, страусов).

Для расчета годового объема полученных утиных, гусиных, перепелиных и следующих видов яиц (яйца цесарок, индеек, страусов) используются данные выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения).

Параграф 4. Расчет объема полученной шерсти

27. В статистике животноводства в объеме производства шерсти учитывается вся фактически настриженная шерсть с живых овец, коз и верблюдов во всех категориях хозяйств. В текущей статистике животноводства отслеживается производство только овечьей шерсти.

28. Текущий расчет производства овечьей шерсти осуществляется только за второй и третий кварталы года.

Текущий расчет по индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения начинается в начале второго квартала с формирования прогнозных данных о производстве овечьей шерсти во втором квартале текущего года. Прогнозный объем рассчитывается умножением прогнозного поголовья овец, предназначенных для стрижки во втором квартале, на средний квартальный настриг шерсти с одной овцы.

Прогнозное поголовье овец, предназначенных для стрижки во втором квартале, определяется по их удельному весу в общем поголовье овец на начало квартала по данным выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения) отдельно по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения во втором квартале прошлого года. Полученный удельный вес распространяется на общее поголовье овец на 1 января текущего года, отдельно в каждой из указанных категорий хозяйств.

Средний настриг шерсти с одной овцы принимается по данным выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения) по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения отдельно в каждой из категорий в соответствующем квартале прошлого года. Расчет осуществляется по формуле:

Vшер = Кстр овец * N, (11)

где

Vшер – прогнозный общий объем полученной шерсти в квартале отчетного года;

Кстр овец – прогнозное поголовье овец, которые будут подвержены стрижке в квартале отчетного года;

N – средний настриг шерсти с одной овцы в соответствующем квартале предыдущего года.

В июне после получения новых данных выборочного общегосударственного статистического наблюдения за второй квартал текущего года, рассчитывается уточненный объем производства овечьей шерсти во втором полугодии текущего года с применением обновленных данных по среднему настригу шерсти с одной овцы и доле овец, подверженных стрижке. Разница между прогнозным и уточненным объемами корректируется июнем.

Аналогично делается расчет на третий квартал отчетного года. Разница между прогнозным и уточненным объемами третьего квартала корректируется сентябрем.

29. Общее производство всех видов шерсти по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения за год определяется как сумма ежемесячных объемов полученной овечьей шерсти с подключением годовых объемов настрига следующих видов шерсти: козьей и верблюжьей.

Для расчета годового объема настриженной козьей и верблюжьей шерсти используются данные выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения).

Параграф 5. Определение количества полученных шкур

30. В зависимости от массы шкуры делят на две группы: крупные и мелкие. При расчете количества полученных шкур по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения к крупным относят шкуры взрослого поголовья лошадей, крупного рогатого скота, оленей, верблюдов. Шкуры овец и коз относят к мелким. Кроме крупных и мелких шкур в статистике животноводства отдельно учитывают шкурки смушковых ягнят, к которым относятся шкурки каракульских, метисных и смушковых пород овец, полученные от неродившихся ягнят и родившихся, забитых в возрасте до трех дней от рождения.

31. Количество полученных шкур определяется одновременно с расчетом численности убойного контингента скота. Текущий расчет по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения в начале года с формирования прогнозных данных о производстве шкур в первом квартале текущего года. Прогнозное количество шкур рассчитывается умножением прогнозного количества голов сельскохозяйственных животных, предназначенных для забоя или реализации на убой в первом квартале, на коэффициент выхода шкур от убойного поголовья в соответствующем квартале прошлого года.

Расчет количества голов, предназначенных для забоя или реализации на убой в первом квартале текущего года, описан в пункте 12 настоящей Методики. Коэффициент выхода шкур от убойного поголовья определяется делением количества полученных шкур на общее поголовье соответствующего вида скота, забитого на мясо, по данным выборочного общегосударственного статистического наблюдения по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения за соответствующий квартал предыдущего года, и выражается в процентах. Для расчета коэффициента выхода крупных шкур используется суммарное поголовье забитого крупного рогатого скота, лошадей, верблюдов и маралов, для расчета коэффициента выхода мелких шкур и шкурок смушковых ягнят используется поголовье забитых овец и коз.

Полученный прогнозный объем распределяется по месяцам отчетного квартала, в соответствии с сезонностью забоя соответствующих видов скота в предыдущем году.

В марте после получения новых данных выборочного общегосударственного статистического наблюдения за первый квартал текущего года, рассчитывается уточненный объем производства шкур в первом квартале текущего года с применением обновленных данных по коэффициенту выхода шкур и забитому поголовью. Разница между прогнозным и уточненным объемами корректируется мартом.

32. Годовое производство шкур по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения определяется как сумма количества шкур, рассчитанных за каждый месяц.

Параграф 6. Определение объемов производства продукции пчеловодства

33. Годовой объем полученного меда определяется агрегированием данных о производстве меда в каждой категории сельхозпроизводителей.

По мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения для расчета годового объема полученного меда используются данные выборочного общегосударственного статистического наблюдения (кроме городов республиканского значения).

Глава 5. Формирование показателей животноводства по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения в городах республиканского значения.

34. Численность основных видов скота и птицы на 1 число каждого месяца и на начало года по мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения определяется по административным данным (информацинонной системы идентификации сельскохозяйственных животных) и базы сельскохозяйственной переписи.

35. По мелким индивидуальным предпринимателям, крестьянским или фермерским хозяйствам и хозяйствам населения в городах республиканского значения применяются средние показатели продуктивности животноводства приграничных районов других областей при расчете следующих показателей:

1) среднего живого веса одной головы скота и птицы, забитых или проданных на убой;

2) среднего удоя молока от одной коровы молочного/молочно-мясного стада;

3) среднего яйценоскости одной курицы-несушки;

4) среднего настрига шерсти с одной овцы.

Расчет прогнозного среднего поголовья дойных коров молочного/молочно-мясного стада осуществляется по формуле:

Vсред.пог = Ккоров * Pсред.процент% (12)

где

Vсред.пог. – прогнозного среднего поголовья дойных коров молочного/молочно-мясного стада;

Ккоров – количество поголовья коров на начало отчетного периода;

Pсред.процент% – средний процент поголовья дойных коров молочного/молочно-мясного стада.

Средний процент поголовья дойных коров молочного/молочно-мясного стада для городов республиканского значения составляет 60% .

Расчет прогнозного среднего поголовья кур-несушек осуществляется по формуле:

Vсред.пог = Ккуры * Pсред.процент% (13)

где

Vсред.пог. – прогнозного среднего поголовья кур-несушек;

Ккоров – количество поголовья кур на начало отчетного периода;

Pсред.процент% – средний процент среднего поголовья кур-несушек.

Средний процент среднего поголовья кур-несушек для городов республиканского значения составляет 50% .

Расчет прогнозного поголовья овец, предназначенных для стрижки осуществляется по формуле:

Vсред.пог = Ковцы * Pсред.процент% (14)

где

Vсред.пог. – прогнозного поголовья овец, предназначенных для стрижки;

Ковцы – количество поголовья овец на начало отчетного периода;

Pсред.процент% – средний процент поголовья овец, предназначенных для стрижки.

Средний процент поголовья овец, предназначенных для стрижки для городов республиканского значения составляет 80% .

Объем надоенного овечьего, козьего, кобыльего и верблюжьего молока; объем полученных утиных, гусиных, перепелиных и следующих видов яиц (яйца цесарок, индеек, страусов); объем настриженной козьей и верблюжьей шерсти; объем полученного меда рассчитывается только по административным данным (при наличии).

Приложение 1
к Методике формирования
статистических данных
по животноводству

Пример схемы расчета ежемесячных объемов производства
мяса крупного рогатого скота в живом весе в хозяйствах населения

Приложение 2
к Методике формирования
статистических данных
по животноводству

Пример схемы расчета ежемесячных объемов надоенного коровьего молока в хозяйствах населения

Данные по коровам молочного стада
Данные по коровам молочно-мясного стада

Приложение 3
к Методике формирования
статистических данных
по животноводству

Пример схемы расчета ежемесячного объема коровьего молока, израсходованного
на выпойку телят молочного и молочно-мясного стада в хозяйствах населения

	Количество выкармливаемых телят, голов				Количества молока, израсходованного на выпойку телят, в соответствии с нормами, тонн				Общий объем коровьего молока, израсходованного на выпойку телят в отчетном месяце, тонн
	приплод в отчетном месяце (одномесячные телята)	двухмесячные телята	трехмесячные телята	четырехмесячные телята	приплода первого месяца жизни	двухмесячных телят	трехмесячных телят	четырех-месячных телят
А	1	2	3	4	5	6	7	8	9
	отчетные данные				гр.1*180кг/ 1000	гр.2*140кг/ 1000	гр.3*90кг/ 1000	гр.4*40кг/ 1000	сумма гр.5-8
Предыдущий год
октябрь	324
ноябрь	612	324
декабрь	1374	612	324
Отчетный год
январь	1098	1374	612	324	197,6	192,4	55,1	13,0	458,0
февраль	2145	1098	1374	612	386,1	153,7	123,7	24,5	688,0
март	2800	2145	1098	1374	504,0	300,3	98,8	55,0	958,1
апрель	2550	2800	2145	1098	459,0	392,0	193,1	43,9	1088,0
май	1848	2550	2800	2145	332,6	357,0	252,0	85,8	1027,4
июнь	810	1848	2550	2800	145,8	258,7	229,5	112,0	746,0
июль	108	810	1848	2550	19,4	113,4	166,3	102,0	401,2
август	96	108	810	1848	17,3	15,1	72,9	73,9	179,2
сентябрь	180	96	108	810	32,4	13,4	9,7	32,4	88,0
октябрь	324	180	96	108	58,3	25,2	8,6	4,3	96,5
ноябрь	492	324	180	96	88,6	45,4	16,2	3,8	154,0
декабрь	150	492	324	180	27,0	68,9	29,2	7,2	132,2
Итого за отчетный год									6016,5

Приложение 4
к Методике формирования
статистических данных
по животноводству

Пример схемы расчета ежемесячного объема коровьего молока,
израсходованного на выпойку поросят в хозяйствах населения

	Количество выкармливаемых поросят, голов		Количества молока, израсходованного на выпойку поросят, в соответствии с нормами, тонн		Общий объем коровьего молока, израсходованного на выпойку поросят в отчетном месяце, тонн
	одномесячные поросята (приплод в отчетном месяце)	двухмесячные поросята (приплод в предыдущем месяце)	одномесячные поросята	двухмесячные поросята
А	1	2	3	4	5
	отчетные данные	отчетные данные	гр.1*2,5кг/1000	гр.2*2,5кг/1000	сумма гр.3-4
Предыдущий год
декабрь	337
Отчетный год
январь	155	337	0,4	0,8	1,2
февраль	163	155	0,4	0,4	0,8
март	219	163	0,5	0,4	1,0
апрель	199	219	0,5	0,5	1,0
май	255	199	0,6	0,5	1,1
июнь	214	255	0,5	0,6	1,2
июль	105	214	0,3	0,5	0,8
август	195	105	0,5	0,3	0,8
сентябрь	184	195	0,5	0,5	0,9
октябрь	213	184	0,5	0,5	1,0
ноябрь	252	213	0,6	0,5	1,2
декабрь	347	252	0,9	0,6	1,5
Итого за отчетный год					12,5

Приложение 5
к Методике формирования
статистических данных
по животноводству

Пример схемы расчета объема товарного производства сырого коровьего молока

	Код строки	1 квартал	2 квартал	3 квартал	4 квартал	итого год
Объем валового надоя коровьего молока, тонн	01	22805,3	44963,5	41726,9	23086,4	132582,1
Объем коровьего молока, израсходованного на выпойку телят молочного стада, тонн	02	2104,1	2861,4	668,3	382,7	6016,5
Объем коровьего молока, израсходованного на выпойку телят молочно-мясного стада, тонн	03	2104,1	2861,4	668,3	382,7	6016,5
Объем коровьего молока, израсходованного на выпойку поросят, тонн	04	3,0	3,4	2,5	3,7	12,5
Объем товарного производства сырого коровьего молока, тонн стр.05 = стр.01-стр.02-стр.03-стр.04	05	14930,9	29740,9	30456,6	17666,5	92794,9

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Мал шаруашылығы бойынша статистикалық көрсеткіштерді қалыптастыру әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының міндетін атқарушының 2015 жылғы 25 желтоқсандағы бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12930 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген бұйрықтың кіріспесі мынадай редакцияда жазылсын:

"Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 5) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Президентінің 2020 жылғы 5 қазандағы № 427 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі туралы ереженің 17-тармағы 22) тармақшасына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:";

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Мал шаруашылығы бойынша статистикалық көрсеткіштерді қалыптастыру әдістемесі осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының Өндіріс және қоршаған орта статистикасы департаменті Заң департаментімен бірлесіп заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының Өндіріс және қоршаған орта статистикасы департаменті осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының құрылымдық бөлімшелеріне және аумақтық бөлімшелеріне жұмыс бабында басшылыққа алу және пайдалану үшін жеткізсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы басшысының орынбасарына (Ж.Ә.Жарқынбаев) жүктелсін.

5. Осы бұйрық оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Басшы

Н. Айдапкелов

Басшысының
2021 жылғы 29 қарашадағы
№ 39 бұйрығына қосымша
Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрлігі
Статистика комитеті
төрағасының міндетін
атқарушының
2015 жылғы "25" желтоқсандағы
№ 224 бұйрығымен
бекітілген

Мал шаруашылығы бойынша статистикалық көрсеткіштерді қалыптастыру әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Мал шаруашылығы бойынша статистикалық көрсеткіштерді қалыптастыру әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) "Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 12-бабы 5) тармақшасына (бұдан әрі – Заң) сәйкес бекітілетін статистикалық әдіснамаға жатады.

Осы Әдістеме әкімшілік деректерді қолдана отырып, жалпымемлекеттік статистикалық байқаулардың шеңберіндегі барлық санаттардағы мал мен құстың басы және мал шаруашылығы өнімдерін өндіру туралы жылдық және ағымдағы статистикалық деректерді қалыптастыруға арналған негізгі тәсілдерді айқындайды.

2. Осы Әдістемеде Заңда айқындалған мәндердегі ұғымдар мен мынадай негізгі анықтамалар қолданылады:

1) адамдардың жеке кәсiпкерлiктi жүзеге асыруы ауыл шаруашылығына арналған жерлердi ауыл шаруашылығы өнiмiн өндiрумен, сондай-ақ осы өнiмдi ұқсатумен және өткiзумен тығыз байланысты еңбек бiрлестiгi шаруа немесе фермер қожалығы деп танылады;

2) ауылшаруашылық кәсіпорны – ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірумен, сақтаумен және қайта өңдеумен, ауыл шаруашылығы саласында қызмет көрсетумен айналысатын заңды тұлға немесе оның құрылымдық бөлімшесі;

3) ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру жөніндегі деректер базасы - диагностикалық зерттеулер нәтижелерін қоса алғанда, жануардың жеке нөмірі туралы, оны ветеринариялық дауалау туралы деректерді, сондай-ақ жануардың иесі туралы деректерді тіркеудің бірыңғай, көпдеңгейлі жүйесін көздейтін, жергілікті атқарушы органдар құрған мемлекеттік ветеринариялық ұйымдар жүзеге асыратын және уәкілетті орган пайдаланатын ветеринариялық есепке алудың бір бөлігі;

4) ауыл шаруашылығы малдары мен құстарының саны – есепті күнге шаруашылықтарда бар тірі мал мен құстың саны;

5) жұртшылық шаруашылықтары – жеке қосалқы шаруашылықтар, ұжымдық бақтар мен бақшалар, саяжай телімдері. Жеке қосалқы шаруашылық – қызметі ауылды жерде және қала маңындағы аймақта орналасқан жер телімдерін өз мұқтаждықтарын қанағаттандыруға бағытталған жұртшылық шаруашылығы;

6) мал мен құстың өнімділігі – малдың немесе құстың бір басына шаққандағы мал шаруашылығы өнімінің өндірісін сипаттайтын көрсеткіш;

7) мал мен құсты шаруашылықта сою немесе союға өткізу – тікелей шаруашылықта немесе қасапханада мал мен құсты етті өз қажеттіліктеріне пайдалану үшін, ұйымдарға, кәсіпорындарға және шаруашылықтың қызметкерлеріне, соның ішінде баспа-бас мәмілелер бойынша сату немесе беру үшін сою, сондай-ақ мал мен құсты базарларды қоса алғанда тамақтандыру желілері (асханалар, мейрамханалар, дәмханалар), сауда желісі арқылы даярлау ұйымдарына, өңдеу кәсіпорындарына союға сату, сондай-ақ экспортқа шығару;

8) мал шаруашылығының өнімін өндіру – ауыл шаруашылығы малдарын пайдалану нәтижесінде дайын өнім мен шикізат өндіру (сүт, жұмыртқа, жүн, тері), мал мен құстың барлық түрлерін шаруашылықта сою немесе союға өткізу, ара шаруашылығы және терісі бағалы аң шаруашылығы өнімдері;

9) өлім-жітім – аурулардың, апаттардың, қызметкерлердің немқұрайлы қарауы және осыған ұқсас себептер нәтижесінде өлген және амалсыздан сойылған ауыл шаруашылығы малдары мен құстарының саны;

10) төл – өлі туған төлді есепке алусыз, шаруашылыққа тиесілі аналықтардан туған тірі мал саны.

2-тарау. Мал шаруашылығы бойынша негізгі статистикалық көрсеткіштер

3. Мал шаруашылығы статистикасы бойынша көрсеткіштерді қалыптастыру айлық және тоқсандық негізде жедел деректер бойынша (бұдан әрі – ағымдағы статистика, ағымдағы деректер) және жылдық негізде түпкілікті деректер бойынша (бұдан әрі – жылдық статистика, жылдық деректер) жүргізіледі. Ағымдағы статистика дискретті түрде айға қалыптастырылады. Тоқсан және жыл басындағы кезең бойынша деректер тоқсандағы/кезеңдегі айлардың сомасы ретінде, сондай-ақ өсу ретімен деректер негізінде есепті түрде айқындалады. Ағымдағы статистиканың бірқатар көрсеткіштері тек қана кезеңге өсу ретімен және айдың 1 күніне қалыптастырылады. Жылдық статистика жалпы жылға, 1 қаңтардағы жағдай бойынша қалыптастырылады.

Мал шаруашылығы бойынша көрсеткіштерді қалыптастыру ауылшаруашылық өндірушілерінің (бұдан әрi – ауылшаруашылық өндiрушiлері) жекелеген санаттары деңгейінде жүргізіледі, олардың өңірлер бөлінісіндегі қатарында ауылшаруашылық кәсіпорындары, дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары және жұртшылық шаруашылықтары, одан кейін деректер жалпы ел бойынша жекелеген көрсеткіштерге сәйкес деректерді алу үшін біріктіріледі.

Мал шаруашылығы статистикасы көрсеткіштерінің жүйесі көрсеткіштердің екі негізгі тобын құрайды:

мал басы көрсеткіштері – есепті күнге ауыл шаруашылығы малдарының және құстың саны, олардың жыныстық-жастық құрамы, мал басының қозғалысы;

мал шаруашылығы өнімдерін өндіру, соның ішінде ауыл шаруашылығы малдары өнімділігінің көрсеткіштері.

4. Мал шаруашылығының ағымдағы статистикасында мал және құс саны көрсеткіші әрбір айдың 1-күніне қалыптастырылады. Қалыптастыру ауыл шаруашылығы малдарының (ірі қара мал, соның ішінде сиырлар, қойлар мен ешкілер, шошқалар, жылқылар, түйелер мен үй құсы) әрбір негізгі түрлері бойынша бөлек жүргізіледі. 1 қаңтарға жылдық деректерді қалыптастыру кезінде ағымдағы статистикада есепке алынатын ауыл шаруашылығы малдарының негізгі түрлерінен басқа, сондай-ақ бал арасы ұяларының саны, үй қояндарының, маралдардың, түрлері бойынша үй құстарының (үйректер, қаздар, күркетауықтар, мысыр тауықтары) басы, сонымен қатар фермаларда өсірілетін түйеқұстар, қырғауылдар және бөденелер есепке алынады.

Мал мен құсты жастық-жыныстық белгілері бойынша нақтылау жылдық деректерді қалыптастыру кезінде ғана көзделген және мал шаруашылығының ағымдағы статистикасында қолданылмайды.

5. Мал шаруашылығы және аралас ауыл шаруашылығы бойынша негізгі және қосалқы экономикалық қызмет түрлері бар ауылшаруашылық кәсіпорындарында, мал шаруашылығы және аралас ауыл шаруашылығы бойынша негізгі және қосалқы экономикалық қызмет түрлері бар, қызметкерлерінің саны 100 адамнан асатын дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтарында (бұдан әрі – ірі және орташа дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтары) мал мен құстың болуы және мал шаруашылығы өнімдерін өндіру туралы ағымдағы және жылдық деректерді қалыптастыру жаппай жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың негізінде жүзеге асырылады.

6. Мал шаруашылығы және аралас ауыл шаруашылығы бойынша негізгі және қосалқы экономикалық қызмет түрлері бар, қызметкерлерінің саны 100 адамнан аспайтын дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтарында (бұдан әрі – шағын дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтары) және жұртшылық шаруашылықтарында мал мен құстың саны туралы жылдық деректерді қалыптастыру үшін шаруашылық бойынша есепке алу деректері пайдаланылады. Шаруашылықтардың көрсетілген санаттарындағы мал шаруашылығы өнімдерін өндіру туралы жылдық деректер іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың нәтижесі бойынша қалыптастырылады.

Шаруашылықтардың көрсетілген санаттарындағы мал мен құстың саны және мал шаруашылығы өнімдерін өндіру туралы ағымдағы деректер есепті түрде қалыптастырылады. Есептеуді аудан деңгейінде аумақтық статистика бөлімшелері жүргізеді, одан кейін деректер облыс, қалалар және республика деңгейінде біріктіріледі.

3-тарау. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарындағы мал мен құстың саны туралы статистикалық деректерді қалыптастыру

7. Ағымдағы статистикада шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарында мал мен құстың негізгі түрлерінің саны әрбір айдың 1 күніне есептеу арқылы анықталады және шаруашылық бойынша есепке алу есебінің деректері бойынша, ауылшаруашылық малдарын бірдейлендіру ақпараттық жүйесі және ауылшаруашылық санағы базасын қолданумен өзектендірілген Ауылшаруашылық статистикалық тіркелімінің деректері бойынша 1 қаңтар мен 1 шілдеге жылына екі рет нақтыланады (республикалық маңызы бар қалалардан басқа).

Ауылшаруашылық өндірушілерінің көрсетілген санаттарындағы мал мен құстың санын анықтау үшін жыл бойы (әр айдың бірінші күні) малдың әрбір түрі бойынша ай сайын есепті түрде табын айналымы құрастырылады. Табын айналымы ауыл шаруашылығы малдарының өсуін сипаттайтын көрсеткіштердің жүйесін білдіреді және теңгерім түрінде құрастырылады, оның кіріс бөлігінде төлдің алынуы, басқа тараптан малдарды алу, өзге де түсімдер, шығыс бөлігінде малдарды союға өткізу, өлім-жітім, тірі малдарды басқа тарапқа сату және шығыстардың өзге түрлері көрсетіледі.

Шаруашылықтардың көрсетілген санаттарында жыл ішінде табынның айналымын қалыптастыру кезінде шаруашылық бойынша есепке алу деректері, ветеринариялық қызметтердің ақпараты, ауылшаруашылық малдарын бірдейлендіру деректері, ауылшаруашылық кәсіпорындарының және орташа мен ірі дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтарының статистикалық деректері, сондай-ақ ағымдағы статистикада өткен жылдың сәйкес айларындағы ауылшаруашылық жануарларының қозғалыс динамикасы бойынша ақпараты пайдаланылады.

8. Табын айналымын қалыптастыру мынадай сызба бойынша жүзеге асырылады:

K_басы + К_төл + К_түсім – К_сою – К_өлім – К_кету = К_соңы , (1)

мұнда

K_басы – есепті айдың басына мал мен құстың саны;

К_төл – есепті айдың ішіндегі төлдің саны;

К_түсім – есепті айда басқа тараптан алынған тірі мал мен құстың саны;

К_сою – есепті айда шаруашылықтарда сойылған немесе союға өткізілген мал мен құстың саны;

К_өлім – есепті айда өлген және амалсыздан сойылған мал мен құстың саны;

К_кету – есепті айда өзге тарапқа сатылған және басқа себептермен шығып кеткен тірі мал мен құстың саны;

K_соңы – есепті айдың соңына мал мен құстың саны.

9. Кезекті жылы ағымдағы табынның айналымын құру 1 қаңтардағы шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтарындағы және жұртшылық шаруашылықтарындағы мал мен құс басының саны туралы деректерден басталады. Қаңтарға арналған есептеуде көрсеткіш ауыл шаруашылығы өндірушілерінің тиісті санаттарындағы мал мен құс басының саны туралы алдыңғы жылдың соңындағы жедел деректерге тең деп қабылданады. Ақпан айының соңында Ауыл шаруашылығы статистикалық тіркелімінде көрсетілген шаруашылықтың санаттарында мал мен құстың саны туралы соңғы жылдық деректер қалыптасуына байланысты мал басының ағымдағы және жылдық деректері арасындағы айырмашылық ақпандағы табын айналымын есептеуде ескеріледі. Түзету мал мен құсты басқа тараптан алу немесе басқа тарапқа кету баптарымен жүзеге асырылады. Есепті деректер мен 1 шілдедегі Ауылшаруашылық статистикалық тіркелімінің деректері арасындағы айырмашылық осыған ұқсас әдіспен тамыздағы табын айналымында түзетіледі.

10. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары және жұртшылық шаруашылықтарындағы есепті айдағы төлдеу көрсетілген ауылшаруашылық өндірушілерінің әрбір санаттарындағы малдың орташа аналық санын 100 аналыққа шаққандағы төлдің орташа шығуына көбейту арқылы анықталады.

Ағымдағы айдағы 100 аналыққа шаққандағы төлдің орташа шығуы өткен жылдың қалыптасқан динамикасы бойынша анықталады.

Орташа аналық мал басы ай сайын мына формула бойынша анықталады:

С_есеп = С_алдың * I, (2)

мұнда

С_есеп – есепті айдағы орташа аналық мал басы;

С_алдың – өткен жылғы сәйкес айдағы орташа аналық мал басы;

I – өткен жылғы сәйкес жартыжылдықтағы шаруашылық бойынша есепке алу деректері бойынша аналық мал санының өзгеру индексі.

Аналық мал басының өзгеру индексі (I) қаңтар-маусымда есепті жылғы 1 қаңтарға шаруашылық бойынша есепке алу деректері бойынша аналық мал басын алдыңғы жылғы 1 қаңтарға аналық мал басына бөлу арқылы анықталады, шілде-желтоқсанда 1 шілдеге сәйкес деректер қолданылады.

Есепті айда жоғарыда көрсетілген мал түрлерінің төлін анықтау кезінде оның маусымдылығы есепке алынады. Төл саны өңірлердің ерекшелігін ескере отырып: ірі қара мал басы бойынша – бірінші және екінші тоқсандарда, жылқылар бойынша – наурыз-шілде аралығында, қой мен ешкілер бойынша – наурыз-мамыр аралығында төлдеу науқаны кезінде ғана есептеледі.

Бұзау төлінің жалпы санын есептегеннен кейін сүтті, етті және сүтті-етті табынның бұзаулар саны анықталады. Есептеу кезінде жалпы аналық мал басынан сүтті, етті және сүтті-етті сиырлардың үлесі пайдаланылады.

Жұртшылық шаруашылықтарында және шағын дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтарында торай төлін есептеу кезінде мегежін жылына бір рет 5-7 бастан көп емес төл беретінін есепке алынады, қысыр қалғаны (шошқалардың сәтсіз жабыны) – 15%-ды және өлі туған төл (ығыс) 12%-ды құрайды. Шошқа шаруашылығында мегежіндердің торайлауында малдың қалған түрлерімен салыстырғанда маусымдылық байқалмайды, торайлау жыл бойы жүреді, сол себептен торайларды айлар бойынша біркелкі есептеледі.

Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары және жұртшылық шаруашылықтары бойынша үй құсының балапандауы есептелмейді.

Әкімшілік дереккөздерде төл туралы қосымша ақпарат бар болған жағдайда төлдің есептік көрсеткіші әкімшілік деректерді пайдалану арқылы сарапшылық жолмен түзетіледі.

11. Өз өңірінің шегінде шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары және жұртшылық шаруашылықтары бойынша ауылшаруашылық малдарын сатып алу және сату жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша қалыптасатын ауылшаруашылық кәсіпорындарында және ірі дара кәсіпкерлерден және шаруа немесе фермер қожалықтарынан мал мен құсты сатып алу және сату туралы деректері негізінде анықталады.

Егер есепті айда ауылшаруашылық өндірушілерінің осы санаты жұртшылық шаруашылықтарына, дара кәсіпкерлерге немесе шаруа немесе фермер қожалықтарына мал мен құсты сатуды көрсетсе, онда жұртшылық шаруашылықтары, шағын дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтары бойынша тиісті сатып алу көрсетіледі. Сату бойынша жағдай осыған ұқсас.

Бұл ретте, дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтары бойынша сатып алу-сату бойынша есептен деректер нақтыланады және тек қана шағын дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтарына қатысты ақпарат пайдаланылады.

Сатып алуды және сатуды есептеу кезінде сауда өңірлері ескеріледі, яғни талданып отырған аудан шегіндегі шаруашылықтар немесе басқа аудандар мен облыстардың шаруашылықтары арасында сатып алу-сату жүргізілгендігі анықталады және тиісті түзетулер жасалады.

12. Шаруашылықтарда сойылған немесе союға өткізілген мал мен құс басының саны жалпы тоқсанға, әрі қарай айларға бөлу арқылы есептеледі. Есепті жылғы бірінші тоқсанда аталған көрсеткіш ағымдағы жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жекелеген мал басы түрін көрсетілген шаруашылық санаттарындағы іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша өткен жылғы 1 қаңтардағы жалпы мал басының санындағы өткен жылғы бірінші тоқсандағы союға өткізілген тиісті мал басының үлесіне көбейту арқылы анықталады. Алынған мал басының саны есепті тоқсандағы айларға өткен жылғы тоқсандық мал басының санындағы әр айдың үлесіне сәйкес бөлінеді.

Сойылған және союға өткізілген ауыл шаруашылығы малдарының басы туралы әкімшілік дереккөздерде қосымша ақпарат бар болған жағдайда есептерге түзетулер енгізіледі.

Наурызда ағымдағы жылғы бірінші тоқсандағы іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың жаңа деректері алынғаннан кейін, сойылған және союға өткізілген мал басының үлесі бойынша жаңартылған деректерді пайдалана отырып ағымдағы жылдың бірінші тоқсанында сойылған мал мен құстың нақтыланған басы есептеледі. Болжамды және нақтыланған мал басы арасындағы айырмашылық наурызда түзетіледі.

Есепті жылдың қалған тоқсандарына есептеу осыған ұқсас түрде жасалады. Екінші тоқсанның болжамды және нақты мал басы арасындағы айырмашылық маусымда, үшінші тоқсанда қыркүйекте, төртінші тоқсанда желтоқсанда түзетіледі.

13. Өлген және амалсыз сойылған мал басының саны өткен жылда қалыптасқан динамикасы бойынша осындай малдардың кезеңнің басындағы жалпы санының үлесі бойынша анықталады. Әкімшілік дереккөздерде өлім-жітім бойынша қосымша ақпарат бар болған жағдайда өлім-жітімнің есептік көрсеткіші әкімшілік деректерді пайдалану арқылы сарапшылық жолмен түзетіледі.

14. Малдың жекелеген түрлері және ауылшаруашылық өндірушілерінің санаттары бойынша табынның қалыптастырылған айналымы барлық кіріс және шығыс баптары бойынша тексеріледі, анықталған қиыспаушылықтар жойылады. Атап айтқанда, табын айналымының дұрыс құрылуын тексеру үшін және жеке көрсеткіштерді талдау үшін өткен жылғы тиісті көрсеткіштермен салыстыру өткізіледі. Ағымдағы деректерді қалыптастыру кезінде мына жағдайдың сақталуы қамтамасыз етіледі: әр шаруашылық санаттарында жалпы және жеке есепті айдың басындағы мал мен құстың басы өткен жылдың соңындағы табын айналымындағы тиісті мал басы санына сәйкес келеді. Жылдық деректерді қалыптастыру кезінде мына жағдайдың сақталуы қамтамасыз етіледі: есепті жыл басындағы мал мен кұстың басы табын айналымындағы өткен жылдың соңындағы мал басының санына сәйкес келеді.

Шаруашылықтардың барлық санаттарының қосындысы нәтижесінде алынған табын айналымы өзара келесі айналым баптары бойынша теңдіктерге тексерілуі қажет: кіріс баптарының қосындысы (ай басындағы мал басын қоса алғанда), шығыс баптарының қосындысына (ай соңындағы мал басын қоса алғанда) сәйкес келеді, өңір шегінде малдың барлық түрлері бойынша сатып алулар өңір шегінде малдың барлық түрлері бойынша сатуларға тең болады.

4-тарау. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарындағы мал шаруашылығы өнімдерінің жекелеген түрлерін өндіру туралы статистикалық деректерді қалыптастыру 1-параграф. Ет өндірісінің көлемін есептеу

15. Мал шаруашылығы статистикасында ет өндірісі тікелей шаруашылықтарда сойылған немесе союға өткізілген мал мен құс салмағының көрсеткішімен сипатталады. Көрсеткіш тірідей және сойыс салмақта қалыптастырылады. Ағымдағы статистикада көрсеткіш мал мен құстың негізгі түрлері: ірі қара мал, қойлар мен ешкілер, жылқылар, шошқалар, түйелер және үй құсы бойынша қалыптастырылады.

16. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары және жұртшылық шаруашылықтары бойынша ағымдағы есептеу ағымдағы жылғы бірінші тоқсанда алынған тірі салмақтағы белгілі бір ет түрінің өндірісі туралы болжамды деректердің жыл басында қалыптасуымен басталады. Болжамды көлем бірінші тоқсанда шаруашылықтарда союға немесе союға өткізуге арналған ауылшаруашылық мал басының санын малдың бір басының орташа тірідей салмағына көбейту арқылы есептеледі.

Шаруашылықтарда союға немесе союға өткізуге арналған ауылшаруашылық мал басының саны көрсеткішін қалыптастыру осы Әдістемеге 12-тармақта келтірілген.

Сойылған немесе союға сатылған мал мен құстың бір басының орташа тірідей салмағы өткен жылдың бірінші тоқсанындағы шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтарындағы және жұртшылық шаруашылықтары бойынша іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) негізінде анықталады.

Есептеу келесі формула бойынша жүргізіледі:

V_{нег мал} = К_сойыс * M_бас, (3)

мұнда

V_{нег мал} – есепті жылдың тоқсанында союға өткізілген мал мен құстың жекелеген түрлерінің жалпы болжамды тірідей салмағы;

К_сойыс – есепті жылдың тоқсанында союға өткізілетін мал мен құстың жекелеген түрлерінің мал басының саны;

M_бас – өткен жылдың тоқсанына сәйкес келетін союға өткізілген мал мен құстың жекелеген түрінің бір басының орташа тірідей салмағы.

Алынған болжамды көлем өткен жылғы тоқсандық көлемде әр айдың үлес салмағына сәйкес есепті тоқсанның айлары бойынша бөлінеді.

Мал мен құстың сойылғаны туралы белгіленген заңнамалық тәртіппен келісілген және бекітілген әкімшілік дереккөздер нысанында тіркелген қосымша ақпараттар бар болған жағдайда есептеулерге түзетулер енгізіледі.

Наурызда ағымдағы жылғы бірінші тоқсандағы іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың жаңа деректерін алғаннан кейін союға өткізілген мал басының үлесі және орташа тірідей салмағы бойынша жаңартылған деректерді қолдану арқылы ағымдағы жылғы бірінші тоқсанда тірідей салмақтағы ет өндірісінің нақтыланған көлемі есептеледі. Болжамды және нақтыланған көлемдер арасындағы айырмашылық наурызда түзетіледі.

Есепті жылдың қалған тоқсандарына есептеу осыған ұқсас түрде жасалады. Екінші тоқсанның болжамды және нақты көлемдер арасындағы айырмашылық маусымда, үшінші тоқсанда қыркүйекте, төртінші тоқсанда желтоқсанда түзетіледі.

Жұртшылық шаруашылықтарында ірі қара малдың тірідей салмақтағы еті өндірісінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі осы Әдістемеге 1-қосымшада келтірілген.

17. Шағын дара кәсіпкерлерінде, шаруа немесе фермер қожалықтарында және жұртшылық шаруашылықтарында малдың ет өнімділігін анықтау үшін сойыс салмақтағы ет өндірісінің көрсеткіші пайдаланылады. Сойыс салмақ килограммен өлшенген жаңа сойылған мал етінің толық өңдеуден кейінгі (терісіз, бассыз, ішкі құрылысынсыз және аяғынсыз) нақты массаны білдіреді.

Сойыс салмағы тірі салмаққа сойыс шығысының коэффициенті арқылы анықталады. Ай сайынғы есептеу үшін ірі қара мал – 50-59% (жұртшылық шаруашылығы үшін – 50-54%), жылқылар – 48-53%, шошқалар – 66-75%, қой мен ешкі – 43-58%, түйе – 48-54%, үй құстары үшін 61%-дан 80%-ға дейін сойыс шығысы коэффициенті пайдаланылады.

Есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

V_{сойыс өткіз} = V_{тірі өткіз} * К_{сойыс шығ,} (4)

мұнда

V_{сойыс өткіз} – есепті айда союға өткізілген мал мен құстың жекелеген түрлерінің жалпы сойыс салмағы;

V_{тірі өткіз} – есепті айда союға өткізілген мал мен құстың жекелеген түрлерінің жалпы тірідей салмағы;

К_{сойыс шығ} – сойыс шығыс коэффиценті.

18. Шағын дара кәсіпкерлерінде, шаруа немесе фермер қожалықтарында және жұртшылық шаруашылықтарында еттің жылдық өндірісі шаруашылықтарда сойылған жалпы салмағының немесе союға өткізілген мал мен құстың (ірі қара мал, қой мен ешкі, шошқа, жылқы, түйе және үй құсы) негізгі түрлерінің ай сайынғы көлемінің сомасы ретінде, маралдар, қояндар, фермаларда өсірілетін түйеқұстар, қырғауылдар, бөденелер еті өндірісінің жылдық көлемдерін қосу арқылы есептеледі.

Мал мен құстың келесі түрлері (маралдар, қояндар, күркетауықтар, қаздар, мысыр тауықтары, бөденелер, түйеқұстар и қырғауылдар) өндірісінің жылдық көлемін есептеу үшін сойылған мал мен құстың саны мен сойылған бір басының орташа тірі салмағы туралы деректер пайдаланылады. Сойылған мал мен құстың саны іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша жыл басындағы жалпы мал басының үлес салмағы бойынша анықталады. Алынған үлес салмақ мал мен құстың осы түрінің мал басына жыл басында дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары және жұртшылық шаруашылықтары бойынша жеке таратылады, олар шаруашылық бойынша есепке алу деректері бойынша анықталады. Өзге де мал мен құстың сойылған немесе союға өткізілген бір басының орташа тірідей салмағы, шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары және жұртшылық шаруашылықтары бойынша іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректерінің негізінде анықталады.

Есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

V_{өзге де мал}= К_сойыс * M_бас, (5)

мұнда

V_{өзге де мал} – есепті жылы союға өткізілген мал мен құстың жекелеген түрінің жалпы тірідей салмағы;

К_сойыс – есепті жылы союға өткізілген мал мен құстың жекелеген түрі басының саны;

M_бас – есепті жылы союға өткізілген мал мен құстың жекелеген түрінің бір басының орташа тірідей салмағы.

19. Шаруашылықтарда сойылған немесе союға өткізілген өзге малдың сойыс салмағы сойыс шығысының тірі салмақ коэффициенті арқылы анықталады. Есептеуге қояндар үшін 50%, маралдар үшін – 45-48%, фермаларда өсірілген өзге де құстар үшін – 80% сойыс шығысының коэффициенті қолданылады. Есептеу (4) формулаға сәйкес жүзеге асырылады.

2-параграф. Жалпы сауылған сүт көлемін есептеу және шикі сиыр сүтінің тауарлық өндірісі

20. Жалпы сауылған сүт көлемінің көрсеткіші жас малға сүт беруге жұмсалған сүтті қоса, барлық нақты сауылған сүтті қамтиды.

Сүттің жылдық өндірісі нақты сиыр, ешкі, қой, жылқы және түйеден нақты сауылған сүтпен сипатталады және ауыл шаруашылығы өндірушілерінің әрбір санаттарында сауылған сүт көлемінің сомасы ретінде есептеледі. Ағымдағы мал шаруашылығы статистикасында тек сиырдан сауылатын шикі сүттің өндірісі ғана қадағаланады.

21. Дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша ағымдағы есептеу ағымдағы жылғы бірінші тоқсанда сиыр сүтінің жалпы сауылғаны туралы болжамды деректерді жыл басынан қалыптастырудан басталады. Есептеу малдың сүтті және сүтті-етті табыны бойынша жеке-жеке жүзеге асырылады. Болжамды көлем бірінші тоқсанда сауылатын сүтті/сүтті-етті сиырлар табынының орташа басын бір сауылатын сиырдан алынатын орташа тоқсандық сүт сауымына көбейту арқылы есептеледі.

Сауылатын сүтті/сүтті-етті табын сиырларының болжамды орташа саны өткен жылғы бірінші тоқсанда дара кәсіпкерлер, шағын шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) жыл басына сиырдың жалпы санындағы үлес салмағы бойынша анықталады. Алынған үлес салмақ көрсетілген шаруашылықтар санаттарының әрбірінде жеке-жеке ағымдағы жылғы 1 қаңтарға сүтті және сүтті-етті бағыттағы өнімділігі бойынша жалпы сиыр басына таралады.

Сүтті/сүтті-етті табынның бір сиырынан алынатын орташа сүт сауымы өткен жылғы сәйкес тоқсандағы дара кәсіпкерлері, шағын шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша іріктемелі байқау деректері (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) бойынша қабылданады.

Есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

V_сүт = К_{сауын сиыр} * U, (6)

мұнда

V_сүт – есепті жылдың тоқсанындағы жалпы сауылған сиыр сүтінің болжамды жалпы көлемі;

К_{сауын сиыр} – есепті жылдың тоқсанындағы сауылатын сиырлардың орташа болжамды басы;

U – өткен жылғы сәйкес тоқсандағы бір сиыр басынан сауылатын орташа сүт сауымы.

Жалпы сауылған сиыр сүтінің жалпы болжамды көлемі сүтті және сүтті-етті табын сиырынан алынған жалпы сауылған сиыр сүтінің болжамды қосындысы ретінде анықталады.

Алынған жалпы болжамды көлем өндірістің маусымдылығына сәйкес, яғни өткен жылдағы тоқсандық көлемде әрбір айдың үлес салмағы бойынша есепті тоқсанның айлары бойынша таралады.

Ағымдағы жылы өндіріс маусымдылығындағы өзгерістер туралы климаттық ерекшеліктерге, жеммен қамтамасыз етілуіне байланысты белгіленген заңнамалық тәртіппен келісілген және бекітілген әкімшілік дереккөздер нысанында тіркелген қосымша ақпарат болған жағдайда есептеулерге түзетулер енгізіледі.

Наурызда ағымдағы жылғы бірінші тоқсандағы іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың жаңа деректерін алғаннан кейін сиыр сүтінің орташа сауымы мен сауылатын сиырлардың үлесі бойынша жаңартылған деректерді қолдану арқылы ағымдағы жылғы бірінші тоқсандағы сиыр сүті өндірісінің нақтыланған көлемі есептеледі. Болжамды және нақтыланған көлемдер арасындағы айырмашылық наурызда түзетіледі.

Жұртшылық шаруашылықтарында сауылған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі осы Әдістемеге 2-қосымшада келтірілген.

22. Сиырдан сауылған шикі сүттің тауарлық өндірісінің көрсеткіші жалпы сиыр сүтінің сауылған көлемі мен бұзаулар мен торайларға сүт беруге жұмсалған сүт арасындағы айырмашылық ретінде ай сайын қалыптастырылады. Есептеу келесі формула бойынша жүргізіледі:

V _{тауар сүт} = V _{жалпы сүт} - V_{сүт беру,} (7)

мұнда

V_{тауар сүт} – есепті айда сиырдан сауылған шикі сүтінің тауарлық өндірісінің көлемі;

V_{жалпы сүт} – есепті айда сауылған сиыр сүтінің жалпы көлемі;

V_{сүт беру} – бұзаулар мен торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің көлемі;

Бұзаулар мен торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің көлемі сүт берудің нормасына сәйкес есепті кезеңге бұзаулар мен торайлардың басына көбейту арқылы анықталады. Бұзауларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің көлемін есептеу кезінде сүтті және сүтті-етті табынның бір бұзауына сүт беру кезеңі 4 айды құрайтыны ескеріледі, бірінші айда сүт беру нормасы – 180 килограмм (бұдан әрі – кг), екінші айда – 140 кг, үшінші айда – 90 кг, төртінші айда 40 кг құрайды. Етті табын сиырларынан сауылған етті табын бұзауларына сүт беруге 100% сүт шығындалады. Жұртшылық шаруашылықтарында сүтті және сүтті-етті табынның бұзауларына сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі осы Әдістемеге 3-қосымшада келтірілген.

Торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің көлемін есептеу кезінде сүт беру нормасы бір торай үшін екі айға 5 кг тең деп қабылданады. Жұртшылық шаруашылықтарында торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі осы Әдістемеге 4-қосымшада келтірілген.

23. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарындағы шикі сүттің барлық түрлерінің жылдық жалпы өндірісі жоғарыда келтірілген ұсынымдарға сәйкес есептелген, сонымен қатар сүттің келесі түрлерінің жылдық сауымы: қойлардың, ешкілердің, биенің және түйелердің, сиыр сүтінің ай сайынғы көлемдерінің қосындысы ретінде анықталады.

Қойлардан, ешкілерден, биелерден және түйелерден сауылатын жылдық сүт көлемін есептеу үшін іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаулар деректерін (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) қолданылады.

Сиырдан сауылатын шикі сүттің жылдық тауарлық өндірісінің көрсеткіші жалпы сауылған сиыр сүтінің жылдық көлемі мен бұзаулар мен торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің жылдық көлемі арасындағы айырмашылық ретінде есепті түрде қалыптастырылады.

Сиырдың шикі сүтін тауарлық өндіру көлемін есептеу сызбасының үлгісі осы Әдістемеге 5-қосымшада келтірілген.

3-параграф. Алынған жұмыртқа санын есептеу

24. Мал шаруашылығы статистикасында жұмыртқа өндірісі ауылшаруашылық өндірушілерінің барлық санаттарындағы үй құсының барлық түрлерінен нақты алынған жұмыртқамен сипатталады. Ағымдағы мал шаруашылығы статистикасында тек қана тауық жұмыртқасының өндірісі қадағаланады.

25. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша ағымдағы есептеу жыл басында ағымдағы жылғы бірінші тоқсандағы тауық жұмыртқасының өндірісі туралы болжамды деректерді қалыптастырудан басталады. Болжамды көлем бірінші тоқсандағы болжамды орташа мекиен тауықтар санының бір мекиен тауықтың орташа тоқсандық жұмыртқалағыштығына көбейту арқылы есептеледі.

Мекиен тауықтардың болжамды орташа басы өткен жылғы бірінші тоқсанда шағын дара кәсіпкерлері, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша іріктемелі байқау деректері бойынша (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) жыл басындағы тауықтардың жалпы санындағы олардың үлес салмағы бойынша анықталады. Алынған үлес салмақ шаруашылықтардың көрсетілген санаттарының әрқайсысында ағымдағы жылғы 1 қаңтардағы жалпы тауық басына жеке таралады.

Өткен жылдың тиісті тоқсанындағы дара кәсіпкерлері, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) бір мекиен тауықтың орташа жұмыртқалағаштығы қабылданады.

Есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

V_жұм = К _{мек тау} * Y, (9)

мұнда

V_жұм – есепті жылдың тоқсанында алынған жұмыртқаның болжамды жалпы саны;

К_{мек тау} – есепті жылдың тоқсанында мекиен тауықтар басының болжамды орташа саны;

Y – өткен жылдың тиісті тоқсанындағы бір мекиен тауықтың орташа жұмыртқалағыштығы.

Алынған болжамды көлем өндірістің маусымдылығына байланысты есепті тоқсанның айлары бойынша, яғни өткен жылдың тоқсандық көлеміндегі әрбір айдың үлес салмағы бойынша бөлінеді.

Ағымдағы жылы тауық жұмыртқасын өндіру маусымдылығындағы өзгерістер туралы әкімшілік дереккөздерде жеммен қамтылғандығы, климаттық ерекшеліктері байланысты қосымша ақпарат болған жағдайда есептеулерге түзетулер енгізіледі.

Ағымдағы жылғы бірінші тоқсанға іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың жаңа деректерін алғаннан кейін наурызда орташа жұмыртқалағыштығы және мекиен тауықтар үлесі бойынша жаңартылған деректерді қолдану арқылы ағымдағы жылғы бірінші тоқсандағы тауық жұмыртқасы өндірісінің нақтыланған көлемі есептеледі. Болжамды және нақтыланған көлемдер арасындағы айырмашылық наурызда түзетіледі.

Есепті жылдың қалған тоқсандарына есептеу осыған ұқсас түрде жасалады. Екінші тоқсанның болжамды және нақтыланған көлемдер арасындағы айырмашылық маусымда, үшінші тоқсанда қыркүйекте, төртінші тоқсанда желтоқсанда түзетіледі.

26. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарында жұмыртқаның барлық түрлерінің жыл ішіндегі жалпы өндірісі жоғарыда келтірілген ұсынымдарға сәйкес есептелген, алынған тауық жұмыртқасының ай сайынғы көлемінің, сондай-ақ үйрек, қаз, бөдене жұмыртқасы мен келесі жұмыртқа түрлері (мысыр тауықтарының, күркетауықтардың, түйеқұстардың жұмыртқалары) өндірісінің жылдық көлемдерінің қосындысы ретінде анықталады.

Үйрек, қаз, бөдене жұмыртқасы мен келесі жұмыртқа түрлерінен (мысыр тауықтарының, күркетауықтардың, түйеқұстардың жұмыртқалары) алынған жылдық көлемді есептеу үшін жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) пайдаланылады.

4-параграф. Алынған жүн көлемін есептеу

27. Мал шаруашылығы статистикасында жүн өндірісі көлемінде шаруашылықтардың барлық санаттарындағы тірі қой, ешкі мен түйелердің барлық нақты қырқылған жүні есепке алынады. Ағымдағы мал шаруашылығы статистикасында тек қана қой жүнінің өндірісі бақыланады.

28. Қой жүнін өндірудің ағымдағы есептеуі тек жылдың екінші және үшінші тоқсандарында жүзеге асырылады.

Дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша ағымдағы есептеу екінші тоқсан басында ағымдағы жылдың екінші тоқсанындағы қой жүнінің өндірісі туралы болжамды деректерді қалыптастырудан басталады. Болжамды көлем екінші тоқсанда қырқылуға тиіс болжамды қой басын бір қойдан қырқылатын орташа алғандағы тоқсандық жүнге көбейту арқылы есептеледі.

Екінші тоқсанда қырқылуға тиіс болжамды қой басы өткен жылдың екінші тоқсанындағы шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарында жеке іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) тоқсан басындағы жалпы қой басының санындағы олардың үлес салмағы бойынша анықталады. Алынған үлес салмақ шаруашылықтардың әрбіреуінде көрсетілген санаттарының жеке ағымдағы жылғы 1 қаңтарға қой басының жалпы санына бөлінеді.

Бір қойдан орташа қырқылған жүн шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) санаттардың әрбіреуінен жеке өткен жылдың тиісті тоқсанындағы деректер бойынша қабылданады. Есептеу келесі формула бойынша жүргізіледі:

V_жүн = К_{қырқ қой} * N, (11)

мұнда

V_жүн – есепті жылдың тоқсанындағы алынған жүннің жалпы болжамды көлемі;

К_{қырқ қой} – есепті жылдың тоқсанындағы қырқылатын болжамды қой басы;

N – өткен жылдың тиісті тоқсанындағы бір қойдан алынған орташа жүн қырқымы.

Ағымдағы жылғы екінші тоқсанға іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың жаңа деректерін алғаннан кейін маусымда бір қой басынан және қырқуға жататын қой үлесінен орташа қырқылатын жүн қырқымы бойынша жаңартылған деректерді қолдану арқылы ағымдағы жылғы екінші тоқсандағы қой жүні өндірісінің нақтыланған көлемі есептеледі. Болжамды және нақтыланған көлемдер арасындағы айырмашылық маусымда түзетіледі.

Есепті жылдың үшінші тоқсанына есептеу осыған ұқсас түрде жасалады. Үшінші тоқсанның болжамды және нақтыланған көлемдер арасындағы айырмашылық қыркүйекте түзетіледі.

29. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарындағы бір жылдағы жүннің барлық түрлерінің жалпы өндірісі қой жүнінің алынған ай сайынғы көлемдерінің қосындысы ретінде ешкі және түйе жүні сияқты келесі жүн түрлері қырқымының жылдық көлемдерін қосу арқылы анықталады.

Ешкі мен түйе жүнінің қырқылған жылдық көлемін есептеу үшін жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) пайдаланылады.

5-параграф. Алынған терілер санын анықтау

30. Салмағына байланысты терілер екі топқа бөлінеді: ірі және ұсақ. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша алынған тері санын есептеу кезінде ересек жылқылардың, ірі қара малдың, бұғылардың, түйелердің терілері ірі терілерге жатады. Қойлар мен ешкілердің терісі ұсақ теріге жатады. Ірі және ұсақ терілерден басқа мал шаруашылығы статистикасында қозының елтірі терісі жеке есептеледі, оларға туылмаған қозылардан және туғанынан бастап үш күн болғанда сойылған туған қозылардан алынатын қаракөл, аралас және елтірі тұқымдас қойлардың терілері жатады.

31. Алынған терілер саны сойылған мал басын есептеумен қатар анықталады. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша ағымдағы есептеу терілерді өңдіру туралы ағымдағы жылғы бірінші тоқсандағы болжамды деректерді қалыптастырудан басталады. Бірінші тоқсанда союға немесе союға өткізуге арналған ауылшаруашылық малдарының болжамды саны өткен жылдың тиісті тоқсанындағы сойылған мал басы терісінің шығу коэффициентіне көбейту арқылы есептеледі.

Ағымдағы жылғы бірінші тоқсанда союға немесе союға өткізуге арналған мал басын есептеу осы Әдістеменің 12-тармағында сипатталған. Сойылған мал басынан терінің шығу коэффициенті алынған тері санын өткен жылдың тиісті тоқсанына шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша тиісті етке сойылған жалпы мал басына бөлу арқылы пайызбен анықталады. Ірі терілердің шығу коэффициентін есептеу үшін сойылған ірі қара мал, жылқылар, түйелер мен бұғылардың қосынды саны қолданылады, ұсақ терілер мен елтірі қозылар терісінің шығу коэффициентін есептеу үшін сойылған қой мен ешкінің саны қолданылады.

Алынған болжамды көлем өткен жылғы тиісті мал түрінің сою маусымдылығына сәйкес есепті тоқсанның айлары бойынша бөлінеді.

Наурызда ағымдағы жылғы бірінші тоқсандағы іріктемелі жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың жаңа деректерін алғаннан кейін, ағымдағы жылғы бірінші тоқсанда терінің шығуы мен мал сойымы коэффициенті бойынша жаңартылған деректерді қолдану арқылы тері өндірісінің нақтыланған көлемі есептеледі. Болжамды және нақтыланған көлемдер арасындағы айырмашылық наурызда түзетіледі.

32. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша терінің жылдық өндірісі әрбір ай үшін есептелген терілер санының қосындысы ретінде анықталады.

6-параграф. Ара шаруашылығы өнімі өндірісінің көлемін анықтау

33. Алынған балдың жылдық көлемі ауыл шаруашылығы өндірушілерінің әрбір санатындағы бал өндірісі туралы деректерді біріктіру арқылы анықталады.

Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша алынған балдың жылдық көлемін есептеу үшін жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері (республикалық маңызы бар қалалардан басқа) пайдаланылады.

5-тарау. Республикалық маңызы бар қалалардағы шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтары бойынша мал шаруашылығы көрсеткіштерін қалыптастыру

34. Шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарында мал мен құстың негізгі түрлерінің саны әрбір айдың 1 күніне және жылдың басына әкімшілік деректері (ауыл шаруашылығы малдарын бірдейлендіру ақпараттық жүйесі) және ауылшаруашылық санағы базасы бойынша анықталады.

35. Республикалық маңызы бар қалалардағы шағын дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтары мен жұртшылық шаруашылықтарында келесі көрсеткіштерді есептеу кезінде басқа облыстардың шекаралас аудандарының мал шаруашылығы өнімділігінің орташа көрсеткіштері қолданылады:

1) сойылған немесе союға сатылған мал мен құстың бір басының орташа тірідей салмағы;

2) сүтті/сүтті-етті табынның бір сиырынан алынатын орташа сүт сауымы;

3) бір мекиен тауықтың орташа жұмыртқалағаштығы;

4) бір қойдан орташа қырқылған жүн.

Сауылатын сүтті/сүтті-етті табын сиырларының болжамды орташа санын есептеу келесі формула бойынша жүргізіледі:

V_{орташа саны} = К_сиыр * P_{орташа пайыз} % (12)

мұнда

V_{орташа саны} – сауылатын сүтті/сүтті-етті табын сиырларының болжамды орташа саны;

К_сиыр – есепті кезеңнің басындағы сиыр басының саны;

P_{орташа пайыз}% – сауылатын сүтті/сүтті-етті табын сиырлар басының орташа пайызы.

Республикалық маңызы бар қалалар үшін сауылатын сүтті/сүтті-етті табын сиырлар басының орташа пайызы 60%-ға тең.

Мекиен тауықтардың болжамды орташа басын есептеу келесі формула бойынша жүргізіледі:

V_{орташа саны} = К_тауық * P_{орташа пайыз} % (13)

мұнда

V_{орташа саны} – мекиен тауықтардың болжамды орташа басы;

К_тауық – есепті кезеңнің басындағы тауық басының саны;

P_{орташа пайыз}% – мекиен тауықтары орташа басының орташа пайызы.

Республикалық маңызы бар қалалар үшін мекиен тауықтары орташа басының орташа пайызы 50%-ға тең.

Қырқылуға тиіс болжамды қой басын есептеу келесі формула бойынша жүргізіледі:

V_{орташа саны} = К_қой * P_{орташа пайыз}% (14)

мұнда

V_{орташа саны} – қырқылуға тиіс болжамды қой басы;

К_қой – есепті кезеңнің басындағы қой басының саны;

Pорташа пайыз% – қырқылуға тиіс қой басының орташа пайызы.

Республикалық маңызы бар қалалар үшін қырқылуға тиіс қой басының орташа пайызы 80%-ға тең.

Қойлардан, ешкілерден, биелерден және түйелерден сауылатын жылдық сүт көлемін; үйрек, қаз, бөдене жұмыртқасы мен басқа да жұмыртқа түрлерінен алынған көлемі; ешкі мен түйе жүнінің қырқылған көлемі; алынған балдың көлемі тек қана әкімшілік деректер (болған жағдайда) бойынша есептеледі.

Мал шаруашылығы
бойынша статистикалық
көрсеткіштерді қалыптастыру
әдістемесіне 1-қосымша

Жұртшылық шаруашылықтарында ірі қара малдың тірідей салмақтағы еті өндірісінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі

Мал шаруашылығы
бойынша статистикалық
көрсеткіштерді қалыптастыру
әдістемесіне 2-қосымша

Жұртшылық шаруашылықтарында сауылған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі

Мал шаруашылығы
бойынша статистикалық
көрсеткіштерді қалыптастыру
әдістемесіне 3-қосымша

Жұртшылық шаруашылықтарында сүтті және сүтті-етті табын бұзауларына сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі

	Сүтпен қоректенетін бұзаулардың саны, бас				Нормаларға сәйкес бұзауларға сүт беруге жұмсалған сүт мөлшері, тонна				Есепті айда бұзауларға сүт беруге жұмсалған жалпы сиыр сүтінің көлемі, тонна
	есепті айдағы төл (бір айлық бұзаулар)	екі айлық бұзаулар	үш айлық бұзаулар	төрт айлық бұзаулар	бір айлық төл	екі айлық бұзаулар	үш айлық бұзаулар	төрт айлық бұзаулар
А	1	2	3	4	5	6	7	8	9
	есепті деректер				1-баған *180кг/1000	.2-баған *140кг/1000	.3-баған *90кг/1000	4-баған *40кг/1000	5-8 –бағандар қосындысы
Өткен жыл
қазан	324
қараша	612	324
желтоқсан	1374	612	324
Есепті жыл
қаңтар	1098	1374	612	324	197,6	192,4	55,1	13,0	458,0
ақпан	2145	1098	1374	612	386,1	153,7	123,7	24,5	688,0
наурыз	2800	2145	1098	1374	504,0	300,3	98,8	55,0	958,1
сәуір	2550	2800	2145	1098	459,0	392,0	193,1	43,9	1088,0
мамыр	1848	2550	2800	2145	332,6	357,0	252,0	85,8	1027,4
маусым	810	1848	2550	2800	145,8	258,7	229,5	112,0	746,0
шілде	108	810	1848	2550	19,4	113,4	166,3	102,0	401,2
тамыз	96	108	810	1848	17,3	15,1	72,9	73,9	179,2
қыркүйек	180	96	108	810	32,4	13,4	9,7	32,4	88,0
қазан	324	180	96	108	58,3	25,2	8,6	4,3	96,5
қараша	492	324	180	96	88,6	45,4	16,2	3,8	154,0
желтоқсан	150	492	324	180	27,0	68,9	29,2	7,2	132,2
Есепті жылға қорытынды									6016,5

Мал шаруашылығы
бойынша статистикалық
көрсеткіштерді қалыптастыру
әдістемесіне 4-қосымша

Жұртшылық шаруашылықтарында торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі

	Сүтпен қоректенетін торайлардың саны, бас		Нормаларға сәйкес торайларға сүт беруге жұмсалған сүт мөлшері, тонна		Есепті айда торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің көлемі, тонна
	бір айлық торайлар (есепті айдағы төл)	екі айлық торайлар (өткен айдағы төл)	бір айлық торайлар	екі айлық торайлар
А	1	2	3	4	5
	есепті деректер	есепті деректер	1-баған*2,5кг/1000	2-баған*2,5кг/1000	3-4-бағандар қосындысы
Өткен жыл
желтоқсан	337
Есепті жыл
қаңтар	155	337	0,4	0,8	1,2
ақпан	163	155	0,4	0,4	0,8
наурыз	219	163	0,5	0,4	1,0
сәуір	199	219	0,5	0,5	1,0
мамыр	255	199	0,6	0,5	1,1
маусым	214	255	0,5	0,6	1,2
шілде	105	214	0,3	0,5	0,8
тамыз	195	105	0,5	0,3	0,8
қыркүйек	184	195	0,5	0,5	0,9
қазан	213	184	0,5	0,5	1,0
қараша	252	213	0,6	0,5	1,2
желтоқсан	347	252	0,9	0,6	1,5
Есепті жылға қорытынды					12,5

Мал шаруашылығы
бойынша статистикалық
көрсеткіштерді қалыптастыру
әдістемесіне 5-қосымша

Сиырдың шикі сүтін тауарлық өндіру көлемін есептеу сызбасының үлгісі

	Код жолы	1-тоқсан	2-тоқсан	3-тоқсан	4-тоқсан	жыл қорытындысы
Сауылған сиыр сүтінің жалпы көлемі, тонна	01	22805,3	44963,5	41726,9	23086,4	132582,1
Сүтті табын бұзауларына сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің көлемі, тонна	02	2104,1	2861,4	668,3	382,7	6016,5
Сүтті-етті табын бұзауларына сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің көлемі, тонна	03	2104,1	2861,4	668,3	382,7	6016,5
Торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің көлемі, тонна	04	3,0	3,4	2,5	3,7	12,5
Сиырдың шикі сүті тауарлық өндірісінің көлемі, тонна 05-жол = 01-жол-02-жол-03-жол-04-жол	05	14930,9	29740,9	30456,6	17666,5	92794,9

Методика формирования статистических показателей по животноводству

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Основные статистические показатели по животноводству

Параграф 1. Расчет объемов производства мяса

Параграф 2. Расчет объемов валового надоя молока и товарного производства сырого коровьего молока

Параграф 3. Расчет количества полученных яиц

Параграф 4. Расчет объема полученной шерсти

Параграф 5. Определение количества полученных шкур

Параграф 6. Определение объемов производства продукции пчеловодства

Пример схемы расчета ежемесячных объемов производствамяса крупного рогатого скота в живом весе в хозяйствах населения

Пример схемы расчета ежемесячных объемов надоенного коровьего молока в хозяйствах населения

Данные по коровам молочного стадаДанные по коровам молочно-мясного стада

Пример схемы расчета ежемесячного объема коровьего молока, израсходованногона выпойку телят молочного и молочно-мясного стада в хозяйствах населения

Пример схемы расчета ежемесячного объема коровьего молока,израсходованного на выпойку поросят в хозяйствах населения

Пример схемы расчета объема товарного производства сырого коровьего молока

Мал шаруашылығы бойынша статистикалық көрсеткіштерді қалыптастыру әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Мал шаруашылығы бойынша негізгі статистикалық көрсеткіштер

2-параграф. Жалпы сауылған сүт көлемін есептеу және шикі сиыр сүтінің тауарлық өндірісі

3-параграф. Алынған жұмыртқа санын есептеу

4-параграф. Алынған жүн көлемін есептеу

5-параграф. Алынған терілер санын анықтау

6-параграф. Ара шаруашылығы өнімі өндірісінің көлемін анықтау

Жұртшылық шаруашылықтарында ірі қара малдың тірідей салмақтағы еті өндірісінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі

Жұртшылық шаруашылықтарында сауылған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі

Жұртшылық шаруашылықтарында сүтті және сүтті-етті табын бұзауларына сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі

Жұртшылық шаруашылықтарында торайларға сүт беруге жұмсалған сиыр сүтінің ай сайынғы көлемін есептеу сызбасының үлгісі

Сиырдың шикі сүтін тауарлық өндіру көлемін есептеу сызбасының үлгісі

Пример схемы расчета ежемесячных объемов производства
мяса крупного рогатого скота в живом весе в хозяйствах населения

Данные по коровам молочного стада
Данные по коровам молочно-мясного стада

Пример схемы расчета ежемесячного объема коровьего молока, израсходованного
на выпойку телят молочного и молочно-мясного стада в хозяйствах населения

Пример схемы расчета ежемесячного объема коровьего молока,
израсходованного на выпойку поросят в хозяйствах населения