Об утверждении Правил проведения валидации и верификации

Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 января 2022 года № 12. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 января 2022 года № 26587.

В соответствии с пунктом 8 статьи 304 Экологического кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила проведения валидации и верификации.

2. Департаменту климатической политики и зеленых технологий Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации в Министерстве юстиции настоящего приказа представление в Департамент юридической службы Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан

С. Брекешев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство торговли и интеграции
Республики Казахстан

Утверждены приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 января 2022 года № 12

Правила проведения валидации и верификации

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила проведения валидации и верификации (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 8 статьи 304 Экологического кодекса Республики Казахстан и направлены на обеспечение процедур валидации плана мониторинга, документации по проекту по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов, верификации и подтверждения достоверности отчета об инвентаризации парниковых газов и отчета о реализации проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов.

2. В настоящих Правилах используются следующие термины и определения:

1) аккредитация – аккредитация органов по валидации и верификации, осуществляемая в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия и международными стандартами, принятыми в качестве национальных стандартов СТ РК ISO 14064-3, СТ РК ISO 14065, СТ РК ISO 17029, а также настоящими Правилами;

1-1) аттестат аккредитации – документ, выдаваемый органом по аккредитации, удостоверяющий компетентность субъектов аккредитации выполнять работы в определенной области оценки соответствия;

2) область аккредитации – официально признанные объекты оценки соответствия, на которые распространяется аккредитация;

3) площадка – место, где организация осуществляет свою деятельность или предоставляет услугу;

4) эксперты – аудиторы по аккредитации – физические лица, аттестованные в порядке, определяемом органом по аккредитации

5) система контроля – комплекс мероприятий, включая их непрерывное управление, которые установлены, задокументированы, внедрены, поддерживаются в рабочем состоянии и с помощью которых улучшается система контроля для обеспечения ежегодного отчета об инвентаризации выбросов парниковых газов или отчета о реализации офсетного проекта на основе результатов данных о деятельности, исключая при этом какие-либо упущения и в соответствии с планом мониторинга, настоящими Правилами и Экологическим кодексом Республики Казахстан;

6) деятельность по контролю – действия или меры, осуществляемые оператором квотируемой установки или заявителем офсетного проектас целью снижения присущих им рисков;

7) искажение – ошибки, упущения, недостоверная или неправильная информация в отчете об инвентаризации парниковых газов или в отчете о реализации проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов;

7-1) валидатор – компетентное и беспристрастное лицо, ответственное за проведение валидации и составление отчета по валидации;

8) валидация – систематический, независимый и документально оформленный процесс оценки соответствия требованиям, установленным международными стандартами и законодательством Республики Казахстан, и подтверждения плана мониторинга, а также документации в рамках разработки проектов по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов;

8-1) план по валидации и верификации – разработанный органом по валидации и верификации и документально оформленный комплекс мероприятий, описывающий действия и графики, в том числе:

цели и область применения валидации/верификации;

определение членов команды валидации/верификации и их ролей, и обязанностей в команде;

сроки и продолжительность деятельности по валидации/верификации;

определенные требования;

9) орган по валидации и верификации – орган, который выполняет валидацию и/или верификацию на соответствие согласованным критериям валидации и/или верификации, аккредитованный в соответствии с пунктом 3 статьи 304 Экологического кодекса Республики Казахстан;

9-1) верификатор – компетентное и беспристрастное лицо, ответственное за проведение верификации и протокола по верификации;

10) верификация – систематический, независимый и документально оформленный процесс оценки соответствия требованиям, установленным международными стандартами и законодательством Республики Казахстан, и подтверждения достоверности сведений, указанных в отчете об инвентаризации парниковых газов и в отчете о реализации проектов по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов.;

11) внутренняя документация по верификации – вся внутренняя документация, которую орган по валидации и верификации собрал для регистрации всех документальных подтверждений и обоснований деятельности, проверки отчета об инвентаризации парниковых газов или отчета о реализации проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов;

12) верификационный риск – риск, являющийся частью неотъемлемого риска, риска контроля и риска обнаружения, по которому верификатор оформляет негативное мнение по верификации, если в отчете об инвентаризации парниковых газов или в отчете о реализации офсетного проекта присутствуют существенные искажения;

13) существенное искажение – отдельное фактическое искажение или их совокупность в отчете субъекта квотирования или в отчете о реализации офсетного проекта, которые повлияют на решения предполагаемых пользователей;

14) ведущий валидатор или верификатор – аудитор органа по валидации и верификации, осуществляющий руководство и контроль за действиями группы по валидации и верификации, который несет ответственность за выполнение процесса валидации и верификации;

15) план мониторинга офсетного проекта – план мониторинга углеродного офсета, составляемый по форме в соответствии с пунктом 4 статьи 298 Экологического кодекса Республики Казахстан;

16) заявитель проекта – физическое лицо, юридическое лицо или группа юридических лиц, представляющее проект по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов на рассмотрение и одобрение уполномоченному органу в области охраны окружающей среды (далее – уполномоченный орган);

17) проектная документация – документация проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов, составляемая по форме в соответствии с пунктом 4 статьи 298 Экологического кодекса Республики Казахстан;

18) проект по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов – деятельность или виды деятельности, направленные на сокращение выбросов парниковых газов и (или) увеличение поглощения парниковых газов, осуществляемые в любых секторах экономики в Республике Казахстан и изменяющие условия, идентифицированные в базовом сценарии (углеродный офсет);

19) план мониторинга субъекта квотирования – план мониторинга углеродного офсета, составляемый по форме в соответствии с пунктом 1 статьи 293 Экологического кодекса Республики Казахстан;

20) отчет о реализации офсетного проекта – отчет, включающий в себя информацию о реализации углеродного офсета, согласно требованиям статьи 298 Экологического кодекса Республики Казахстан;

21) уровень заверения – степень доверия, которую верификатор предоставляет к официальному заявлению о выбросах парниковых газов, исходя из цели снижения риска верификации в соответствии с обстоятельствами проведения верификации;

22) отчет субъекта квотирования – ежегодный отчет об инвентаризации выбросов парниковых газов, представляемый субъектом квотирования в соответствии со статьей 294 Экологического кодекса Республики Казахстан;

23) контроль окружающей среды – среда, в которой функционирует система внутреннего контроля и общие действия руководства субъекта квотирования или заявителя проекта, направленные на обеспечение осведомленности об этой внутренней системе контроля;

24) существенность – отдельное искажение или совокупность искажений, влияющие на решения предполагаемых пользователей;

25) уровень существенности – количественный порог или минимально приемлемый уровень, при превышении которого искажение по отдельности или в совокупности с другими искажениями, рассматриваются верификатором как существенность, влияющая на решения предполагаемых пользователей;

26) разумный уровень заверения – уровень заверения исторических данных и информации по выбросам парниковых газов, для обеспечения которого характер и масштаб верификации определяются на высоком, но не абсолютном уровне заверения. Для целей углеродного квотирования применяется разумный уровень заверения;

27) аналитические процедуры – оценка информации по парниковым газам, проведенная путем анализа вероятных связей между данными по парниковым газам и данными, не относящимися к информации по парниковым газам;

28) независимый рецензент – компетентное лицо, не являющееся членом группы валидации/верификации и осуществляющее проверку корректности деятельности, выводы по валидации или верификации в целях подтверждения прозрачности, правильности процессов валидации или верификации, их соответствия требованиям СТ РК ISO 14064-3, и законодательству Республики Казахстан в области регулирования выбросов парниковых газов;

29) технический эксперт – лицо, которое предоставляет подробные знания и экспертные заключения по конкретному предмету, необходимые для осуществления валидационной или верификационной деятельности в случае оценки отчета об инвентаризации парниковых газов субъекта квотирования или отчета о реализации проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов, а также для осуществления аккредитации в случае проведения аккредитации органов по валидации и верификации;

30) ограниченный уровень заверения – уровень заверения исторических данных и информации, для обеспечения которого характер и масштаб верификации или валидации определяется на ограниченном уровне заверения. Для целей квотирования применяется ограниченный уровень заверения при валидации.

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными приказом Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Настоящие Правила проведения валидации и верификации применяются с учетом национальных и международных стандартов СТ РК ISO 14064-3 3 "Парниковые газы. Часть 3. Требования и руководство по валидации и верификации относительно заявлений по парниковым газам", СТ РК ISO 14065 "Общие принципы и требования к органам по валидации и верифиации информации об окружающей среде", СТ РК ISO 14066 "Парниковые газы. Требования к компетентности групп по валидации и верификации парниковых газов", СТ РК ISO/EIC 17029 "Оценка соответствия. Общие принципы и требования к органам валидации и верификации" принятых в Республике Казахстан.

Сноска. Пункт 3 с изменениями, внесенными приказом Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Порядок организации процесса валидации и/или верификации

4. Субъект квотирования или заявитель проекта углеродного офсета определяет орган по валидации и верификации, обладающий соответствующей областью аккредитации для регулируемого сектора экономики, в котором установка осуществляет деятельность или углеродный офсет, и имеющий компетентную группу верификаторов или валидаторов для проведения работ по валидации или верификации соответствующих данных, информации, процедур и документов и заключает с ним договор на проведение работ по валидации или верификации.

5. Субъект квотирования или заявитель проекта и орган по валидации и верификации в договоре на проведение работ по валидации или верификации устанавливают уровень заверения, уровень существенности, согласовывают предварительный график работ, цели и критерии, область применения и период проведения валидации или верификации. При этом, уровень существенности принимается равным не более 2% от общих эмиссий СО2 для операторов, чьи общие выбросы СО2 за отчетный год составляют 500 000 тонн и выше. Для операторов установок, чьи общие выбросы СО2 составляют менее 500 000 тонн СО2 не более 5%

6. Орган по валидации и верификации при подготовке к валидации и верификации осуществляет следующие мероприятия:

1) проведение анализа информации, предоставленной оператором квотируемой установки и/или офсетного проекта для определения объема валидации или верификации;

2) определение того, подпадает ли потенциальная валидация или верификация под область его аккредитации;

3) оценка наличия у органа по валидации верификации компетенции, персонала и ресурсов, необходимых для подбора группы по валидации или верификации, способной провести аудит всего комплекса установки или увеличению поглощений парниковых газов, а также успешно завершить валидацию или верификацию в сроки в рамках договореных отношений, предусмотренными пунктом 9.4.1 СТ РК ISO/IEC 17029 "Оценка соответствия. Общие принципы и требования к органам валидации и верификации", до предоставления субъектом квотирования документаций, предусмотренных пунктом 2 статьи 293 и пунктом 2 статьи 294 Экологического Кодекса Республики Казахстан;

4) оценка возможностей организовать потенциальную группу по валидации или верификации, обладающей компетенцией, включающей лиц, необходимых для проведения валидации или верификации для конкретного оператора квотируемой установки или заявителя проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов;

5) определение для каждого договора по валидации или верификации временного периода, необходимого для надлежащего проведения валидации или верификации.

Сноска. Пункт 6 с изменением, внесенным приказом Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. В целях определения временного периода для выполнения договора орган по валидации и верификации определяет следующие условия:

1) комплексность установки;

2) масштабность проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов;

3) уровень информации и сложность плана мониторинга;

4) требуемый уровень существенности;

5) сложность и полноту данных по деятельности и системе контроля;

6) местонахождение информации и данных, относящихся к выбросам парниковых газов или данных о сокращениях выбросов или поглощениях парниковых газов.

8. Дополнительное время для выполнения договора по валидации или верификации предоставляется при наличии следующих условий:

1) во время валидации или верификации было обнаружено, что данные по деятельности, мероприятия по контролю и мониторингу или технологические процессы субъекта квотирования являются более сложными, чем первоначально предполагалось;

2) при выборке данных и информации орган по валидации и верификации обнаруживает существенные ошибки, искажения, несоответствия или что данные и информация отобранные для проверки, недостаточны.

9. Субъект квотирования направляет на валидацию план мониторинга выбросов парниковых газов квотируемой установки в соответствии с требованиями пункта 2 статьи 293 Экологического кодекса.

Субъект квотирования направляет на верификацию отчет об инвентаризации выбросов парниковых газов в соответствии с требованиями с пунктом 4 статьи 294 Экологического кодекса.

10. По итогам согласования вопросов, указанных в пунктах 6, 7, 8, 9 настоящих Правил, орган по валидации и верификации разрабатывает план валидации и верификации.

11. В плане валидации и верификации предусматриваются все возможные риски, связанные с проведением валидации и верификации и меры по снижению возможных рисков. Меры по снижению возможных рисков включают:

1) предотвращение конфликта интересов среди лиц, вовлеченных в проведение валидации и верификации, их периодическую ротацию в случаях регулярного оказания услуг по валидации и верификации по одному оператору квотируемой установки на протяжении более 5 лет;

2) обеспечение доступности данных для валидации и верификации;

3) посещение площадки при проведении валидации и верификации;

4) мониторинг процесса валидации и верификации;

5) обеспечение компетентности лиц, вовлеченных в проведение валидации и верификации в соответствии с национальным стандартом СТ РК ISO 14066 "Парниковые газы. Требования к компетентности групп по валидации и верификации парниковых газов".

Сноска. Пункт 11 – в редакции приказа Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Порядок проведения процедур валидации

12. Валидация осуществляется при проведении работ по подтверждению плана мониторинга, а также документации в рамках разработки проектов по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов.

13. После согласования с субъектом квотирования или с заявителем проекта плана валидации, субъект квотирования или заявитель проекта предоставляет данные органу по валидации и верификации в соответствии с пунктом 15,16 настоящих Правил.

14. В целях проведения валидации плана мониторинга субъект квотирования предоставляет органу по валидации и верификации данные об общих количествах единиц углеродной квоты на установку, описания данных по деятельности субъекта квотирования, информацию, согласованную с субъектом квотирования или заявителем офсетного проекта и необходимая для планирования и проведения валидации.

15. При проведении валидации проектной документации и плана мониторинга заявитель проекта предоставляет органу по валидации и верификации:

1) информация об углеродном офсете;

2) использованная методика для расчета сокращения выбросов/поглощения парниковых газов;

3) информация о заявителях офсетного проекта, включая договор о разделе офсетных единиц;

4) документы, подтверждающие обоснование базовой линии проекта, выбросов базовой линии, проектных выбросов, утечек;

5) документы, подтверждающие данные, представленные в проектной документации или плане мониторинга офсетного проекта.

16. При валидации плана мониторинга субъекта квотирования, проектной документации и плана мониторинга офсетного проекта орган по валидации и верификации оценивает:

1) соответствие документов с требованиями Правил одобрения углеродного офсета и предоставления офсетных единиц, разработанных в соответствии со статьей 298 Экологического кодекса, Правилам формирования и ведения государственного реестра углеродных единиц, утвержденных приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 июля 2021 года № 251 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 23555) и стандартам СТ РК ISO 14064-3, СТ РК ISO 14065, СТ РК ISO 17029.

2) актуальность и достоверность информации, представленной в документах, подлежащих валидации.

17. Орган по валидации и верификации оценивает, соответствует ли план мониторинга субъекта квотирования требованиям статьи 293 Экологического кодекса Республики Казахстан. При несоответствии субъект квотирования производит обновление плана мониторинга в соответствии с этими требованиями.

18. Для обеспечения соблюдения принципов валидации, указанных в стандарте СТ РК ISO 14064-3, валидатор осуществляет посещение площадки для проверки и подтверждения данных, представленных субъектом квотирования или заявителем проекта, полноты данных и сбора информации и доказательств для экспертного заключения.

19. В ходе посещения установки и проверки данных, валидатор проверяет характеристики установки согласно валидированному плану мониторинга, используемые коэффициенты для расчета выбросов парниковых газов, технологические процессы, характер оборудования и процессов, которые являются источниками выбросов парниковых газов на установке, измерительные приборы, описанные в плане мониторинга и другие первичные источники данных.

20. Субъект квотирования предоставляет валидатору доступ к установке и другим объектам, относящимся к установке и имеющих дополнительную информацию об установке, при условии соблюдения внутренних установленных правил охраны труда, техники безопасности и санитарных правил.

21. В ходе посещения установки валидатор оценивает следующее:

1) полноту отчетности субъекта квотирования и ее соответствие требованиям Экологического законодательства Республики Казахстан;

2) соответствие плана мониторинга и отчета субъекта квотирования;

3) соответствие данных отчета об инвентаризации выбросов парниковых газов субъекта квотирования и фактических данных установки;

4) информацию по сбору и управлению данными мониторинга выбросов парниковых газов;

5) процессы, источники выбросов парниковых газов.

22. При наличии в составе установки более одной площадки, расположенных в различных административных месторасположениях, орган по валидации и верификации должен запланировать посещение площадок таким образом, чтобы суммарный вклад от источников выбросов парниковых газов на запланированных к посещению площадках составлял не менее 70% от общих эмиссий СО2 по установке.

При наличии в составе установки более 50 источников выбросов парниковых газов, орган по валидации и верификации должен определить для посещения группу из источников, суммарно вносящих не менее 50 % от всего объема эмиссий СО2 по площадке.

23. Валидатор и верификатор принимает решение не проводить посещение установок на основе результатов анализа риска при условии, что все соответствующие данные дистанционно доступны для валидатора и верификатора, в следующих случаях:

1) морские площадки, которые имеют ограниченный доступ для посещения, но при этом подтверждается высокий уровень централизации данных, собранных с этого объекта и переданных непосредственно в другое место, где все данные обрабатываются, управляются и хранятся. Подписанный документ или фотографическое свидетельство с отметкой даты, предоставленное субъектом квотирования, свидетельствует о том, что со времени этой поверки не произошло каких-либо изменений в работе установки;

2) установка, которая расположена на беспилотной площадке, а телеметрические данные с беспилотного участка отправляются непосредственно в другое место, где все данные обрабатываются, управляются и хранятся.

24. В случае непредставления документов, указанных в пункте 21 настоящих Правил, их отсутствия, или обнаружения несоответствий, валидатор отражает данное обстоятельство в отчете по валидации и заключении.

25. После завершения посещения установки и процессов валидации орган по валидации и верификации:

1) проверяет окончательные данные от субъекта квотирования или заявителя проекта, в том числе данные, которые были скорректированы на основе информации, полученной в ходе проверки;

2) рассматривает причины различий между окончательными данными и данными, ранее предоставленными субъектом квотирования или заявителем проекта, и указывает их в заключении;

3) оценивает уровень заверения.

26. Орган по валидации и верификации по итогам процессов валидации оформляет внутреннюю документацию, которая включает:

1) результаты проверки деятельности, осуществляемой субъектом квотирования или заявителем проекта;

2) стратегический анализ, анализ рисков и план валидации.

27. Орган по валидации и верификации предоставляет независимому и компетентному рецензенту внутреннюю документацию и проект отчета по валидации до его выдачи субъекту квотирования или заявителю проекта.

28. В случае замечаний или рекомендаций независимого рецензента об итогах валидации орган по валидации и верификации рассматривает и учитывает данные замечания или рекомендации при подготовке своего заключения о валидации.

29. Орган по валидации и верификации предоставляет доступ к внутренней документации по запросу уполномоченного органа для оценки достоверности подтвержденных документов и качества валидации.

30. После рассмотрения независимым рецензентом внутренней документации и проекта отчета по валидации, органом по валидации и верификации разрабатывает окончательный отчет по валидации в соответствии с требованиями стандарта Республики Казахстан СТ РК ISO 14064-3 "Парниковые газы. Часть 3. Требования и руководство по валидации и верификации относительно заявлений по парниковым газам".

Сноска. Пункт 30 – в редакции приказа Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

31. В отчет по валидации включается следующие данные:

1) данные аттестата об аккредитации органа по валидации и верификации, включая область аккредитации;

2) номер договора на услуги по валидации;

3) область деятельности субъекта квотирования;

4) оценка процесса или документированных процедур, которые подверглись аудиту;

5) уровень заверения;

6) перечень несоответствий, искажений, упущений, ошибок и улучшений;

7) план по валидации;

8) подпись руководителя органа по валидации и верификации.

32. Орган по валидации и верификации отражает информацию о соответствии и правильности применения методик и коэффициентов в отчете по валидации.

33. Отчет по валидации выдается субъекту квотирования или заявителю офсетного проекта по завершению всего процесса валидации, один экземпляр оригинала хранится в органе по валидации.

34. В случае изменений в плане валидации орган по валидации и верификации информирует об этих изменениях субъекта квотирования или заявителя проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов.

Глава 4. Порядок проведения процедур верификации

35. Верификация проводится с целью подтверждения достоверности сведений, указанных в отчете об инвентаризации парниковых газов и в отчете о реализации проектов по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов;

36. После согласования с субъектом квотирования плана верификации, субъект квотирования или заявитель офсетного проекта предоставляет данные органу по валидации и верификации.

37. При проведении верификации отчета об инвентаризации выбросов парниковых газов субъект квотирования предоставляет органу по валидации и верификации следующие данные:

1) общее количество единиц углеродной квоты на установку;

2) последнюю версию валидированного плана мониторинга субъекта квотирования;

3) описание данных по деятельности субъекта квотирования;

4) отчеты об инвентаризации парниковых газов за предыдущие периоды распределения квот, представленные в уполномоченный орган;

5) если в план мониторинга вносились какие-либо изменения в течение отчетного периода, то запись всех этих изменений и основания для этих изменений;

6) отчет субъекта квотирования, верифицированный другим органом по валидации и верификации, если орган по валидации и верификации ранее не проводил верификацию в предыдущие периоды с этим субъектом квотирования;

7) свидетельства субъекта квотирования, демонстрирующие применение уровней для расчетов выбросов в соответствии с валидированным планом мониторинга;

8) информация, согласованная с субъектом и необходимая для планирования и проведения верификации;

9) сведения об аккредитованной испытательной лаборатории.

38. При проведении верификации отчета о реализации офсетного проекта заявитель проекта предоставляет органу по валидации и верификации следующие данные:

1) информация об углеродном офсете;

2) использованная методика для расчета сокращения выбросов/поглощения парниковых газов;

3) информация о заявителях проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощений парниковых газов, включая договор о разделе офсетных единиц;

4) документы, подтверждающие обоснование базовой линии проекта, выбросов базовой линии, проектных выбросов, утечек;

5) технические паспорта установленного оборудования;

6) результаты мониторинга реализации проекта, включая данные счетчиков или других систем мониторинга, предусмотренных в утвержденном плане мониторинга углеродного офсета;

7) документы, подтверждающие данные, представленные в проектной документации или плане мониторинга углеродного офсета.

39. При верификации отчета субъекта квотирования орган по валидации и верификации оценивает:

1) является ли отчет субъекта квотирования полным и соответствует ли он требованиям Экологического кодекса Республики Казахстан, настоящих Правил и национальным стандартам СТ РК ISO 14064-3 "Парниковые газы. Часть 3. Требования и руководство по валидации и верификации относительно заявлений по парниковым газам", СТ РК ISO 14065 "Общие принципы и требования к органам по валидации и верифиации информации об окружающей среде", СТ РК ISO 14066 "Парниковые газы. Требования к компетентности групп по валидации и верификации парниковых газов", СТ РК ISO/EIC 17029 "Оценка соответствия. Общие принципы и требования к органам валидации и верификации";

2) соответствие требованиям плана мониторинга;

3) содержат ли данные в отчете субъекта квотирования существенные искажения;

4) предоставлена ли достаточная информация о деятельности субъекта квотирования по контролю за данными, системы управления и связанных с ней процедур для повышения эффективности их мониторинга и отчетности.

Сноска. Пункт 39 – в редакции приказа Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

40. При верификации отчета о реализации офсетного проекта орган по валидации и верификации оценивает:

1) является ли отчет о реализации офсетного проекта полным и соответствует ли он требованиям Экологического кодекса Республики Казахстан, настоящим Правилам и стандартам Республики Казахстан по верификации;

2) соответствие требованиям плана мониторинга, утвержденного уполномоченным органом;

3) содержат ли данные отчета о реализации офсетного проекта существенные искажения.

41. Орган по валидации и верификации применяет в своей работе подход, основанный на оценке риска, с целью получения мнения о верификации, обеспечивающего разумный уровень заверения и подтверждающего, что общие выбросы или объем сокращения выбросов/поглощения парниковых газов не имеют существенных искажений и отчет об инвентаризации выбросов парниковых газов или отчет о реализации офсетного проекта оценен как удовлетворительный.

42. Уровень заверения определяется глубиной и детализацией действий по верификации и формой изложения формулировки мнения о верификации. Если информация, полученная в процессе верификации, требует корректировки верификационных мероприятий, то орган по валидации и верификации осуществляет мероприятия по корректировке в процессе верификации, чтобы соответствовать требованиям для достижения разумного уровня заверения.

43. Орган по валидации и верификации проводит верификацию на основе плана мониторинга субъекта квотирования или плана мониторинга офсетного проекта, утвержденного уполномоченным органом, проектной документации и оценивает, насколько корректно был реализован план мониторинга и процедуры, описанные в нем. Если верификатор выявляет несоответствие в части исполнения указанных документов, то он описывает это несоответствие в отчете по верификации.

44. Для обеспечения соблюдения принципов валидации и верификации, указанных в стандарте СТ РК ISO 14064-3 "Парниковые газы. Часть 3. Требования и руководство по валидации и верификации относительно заявлений по парниковым газам", группа по верификации осуществляет посещение площадки для сверки и подтверждения данных, представленных субъектом квотирования или заявителем проекта, полноты данных и сбора информации и доказательств для экспертного заключения.

Сноска. Пункт 44 – в редакции приказа Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

45. Субъект квотирования предоставляет документы, подтверждающие данные в отчете об инвентаризации выбросов парниковых газов установки, в том числе и информацию по управлению данными на установке от поступления топлива на установку до конечного производства продукции на установке.

46. Орган по валидации и верификации проверяет учет топлива и сырья, а субъект квотирования предоставляет подтверждающие данные, включая бухгалтерскую отчетность.

47. Орган по валидации и верификации при проведении процедур верификации детально анализирует данные, проводит перекрестную проверку с применением смежных данных, подтверждающих данные, проводит интервью лиц, ответственных за мониторинг выбросов парниковых газов.

48. Орган по валидации и верификации при проведении процедур верификации оценивает тенденцию и динамику данных, сопоставляет выявленную динамику с данными, подтверждающими данную динамику, выявляет резкие колебания в динамике или отсутствие данных.

49. В случае выявления резких колебаний в динамике или отсутствия данных, субъект квотирования или заявитель проекта предоставляет документы, подтверждающие колебания, на основании которых вносятся изменения в расчеты с учетом выявленных несоответствий.

50. При проверке расчетов выбросов парниковых газов орган по валидации и верификации проверяет правильность применения коэффициентов выбросов парниковых газов согласно Методикам по расчету выбросов и поглощения парниковых газов, утвержденных приказом Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 17 января 2023 года № 9 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 31735), в соответствии с валидированным планом мониторинга.

Сноска. Пункт 50 – в редакции приказа Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

51. Орган по валидации и верификации отражает информацию о соответствии и правильности применения методик и коэффициентов в отчете по верификации.

52. Орган по валидации и верификации оценивает соответствие данных, представленных в отчете субъекта квотирования, отчете о реализации офсетного проекта с требованиями Правил одобрения углеродного офсета и предоставления офсетных единиц, разработанных в соответствии со статьей 298 Экологического кодекса, подтверждает, что представленные данные не имеют существенных ошибок и расхождений, и соответствуют принципам проведения верификации.

53. В случае выявления искажения данных или несоответствий орган по валидации и верификации сообщает об этом субъекту квотирования или заявителю проекта. Для устранения несоответствий субъект квотирования или заявитель проекта предоставляет в ответ доказательства или корректирует отчетность в соответствии с выявленными искажениями данных или несоответствиями.

54. Орган по валидации и верификации оценивает влияние искажений и несоответствий на общий объем выбросов, отчетные данные и уровень существенности. При оценке существенности искажений учитывается размер и характер искажений, а также конкретные обстоятельства их возникновения.

55. Орган по валидации и верификации документирует все искажения или несоответствия, которые были исправлены субъектом квотирования в ходе верификации.

56. В случае выявления ошибок орган по валидации и верификации определяет уровень существенности, оценивает их влияние на конечные данные по выбросам парниковых газов и сообщает об этом субъекту квотирования или заявителю проекта для устранения ошибок.

57. При завершении процесса посещения и проверки данных, орган по валидации и верификации:

1) проверяет окончательные данные от субъекта квотирования или заявителя проекта, в том числе данные, которые были скорректированы на основе информации, полученной в ходе проверки;

2) рассматривает причины различий между окончательными данными и данными, ранее предоставленными субъектом квотирования или заявителем проекта, и указывает их в заключении;

3) оценивает уровень заверения.

58. Орган по валидации и верификации по итогам процессов посещения и проверки данных оформляет внутреннюю документацию, которая включает:

1) результаты проверки деятельности, осуществляемой субъектом квотирования или заявителем проекта;

2) стратегический анализ, анализ рисков и план верификации;

3) доказательства от субъекта квотирования или заявителя проекта по отсутствию искажений, упущений и несоответствий, оказывающих существенное влияние на данные о выбросах, сокращениях выбросов или поглощениях.

59. Орган по валидации и верификации предоставляет независимому рецензенту внутреннюю документацию и проект отчета по верификации до его выдачи субъекту квотирования или заявителю проекта.

60. В случае замечаний или рекомендаций независимого рецензента об итогах верификации, орган по валидации и верификации рассматривает и учитывает данные замечания или рекомендации при подготовке своего заключения о верификации.

61. Орган по валидации и верификации предоставляет доступ к внутренней документации по запросу уполномоченного органа для оценки достоверности подтвержденных документов и качества верификации.

62. После рассмотрения независимым рецензентом внутренней документации и проекта отчета по верификации, органом по валидации и верификации разрабатывает окончательный отчет по верификации в соответствии с требованиями стандарта Республики Казахстан СТ РК ISO 14064-3 "Парниковые газы. Часть 3. Требования и руководство по валидации и верификации относительно заявлений по парниковым газам".

Сноска. Пункт 62 – в редакции приказа Министра экологии и природных ресурсов РК от 28.02.2024 № 49 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

63. Перед выпуском отчета по верификации субъект квотирования предоставляет органу по валидации и верификации финальную редакцию оригинала отчета об инвентаризации выбросов парниковых газов.

64. Если верификатор обнаруживает, что субъект квотирования или заявитель проекта не соблюдает требования Экологического законодательства, то это несоответствие указывается в отчете по верификации.

65. В отчет по верификации включается следующие данные:

1) наименование оператора установки, который подлежал верификации;

2) критерии верификации;

3) данные аттестата об аккредитации органа по валидации и верификации, включая область аккредитации;

4) номер договора на услуги по валидации или верификации;

5) область деятельности субъекта квотирования;

6) описание процедур сбора свидетельств, используемых для оценки заявления по парниковым газам;

7) уровень заверения и уровень существенности;

8) перечень несоответствий, искажений, упущений, ошибок и улучшений;

9) план по верификации;

10) количественное подтверждение верифицированных выбросов, видов и объемов производства;

11) дата подготовки отчета;

12) имена ведущих аудиторов, независимого эксперта и других участников процесса верификации;

13) подпись руководителя органа по валидации и верификации.

66. Отчет по верификации выдается субъекту квотирования или заявителю офсетного проекта по завершению всего процесса верификации, один экземпляр оригинала хранится в органе по валидации и верификации.

Валидациялау мен верификациялауды жүргізу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2022 жылғы 14 қаңтардағы № 12 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 20 қаңтарда № 26587 болып тіркелді.

Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 304-бабының 8-тармағына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Валидациялау мен және верификациялауды жүргізу қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Климаттық саясат және жасыл технологиялар департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастырылуын;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтердің ұсынылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрі	С. Брекешев
"КЕЛІСІЛДІ" Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрі 2022 жылғы 14 қаңтардағы № 12 Бұйрығымен бекітілген

Валидациялау мен верификациялауды жүргізу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер.

1. Осы Валидациялау және верификациялауды жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 304-бабының 8-тармағына сәйкес әзірленді және мониторинг жоспарының валидациялау рәсімдерін, көміртегі офсеттерінің жобалары жөніндегі құжаттаманы, верификациялау және парниктік газдарды түгендеу туралы есептің және көміртегі офсеттері бойынша дұрыстығын растауды қамтамасыз етуге бағытталған.

2. Осы Қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

1) аккредиттеу – ҚР СТ ISO 14064-3, ҚР СТ ISO 14065, ҚР СТ ISO 17029 стандарттарында және осы Қағидаларда белгіленген талаптарды растау үшін Ұлттық аккредиттеу органының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын валидациялау және верификациялау жөніндегі органдарды аккредиттеу;

1-1) аккредиттеу аттестаты – аккредиттеу жөніндегі орган беретін, аккредиттеу субъектілерінің сәйкестікті бағалаудың белгілі бір саласында жұмыстарды орындауға құзыреттілігін куәландыратын құжат;

2) аккредиттеу саласы – аккредиттеу қолданылатын сәйкестікті бағалаудың ресми танылған объектілері;

3) алаң – ұйым өз қызметін жүзеге асыратын немесе қызмет көрсететін орын;

4) бағалаушы – ҚР СТ ISO 14064-3, ҚР СТ ISO 14065, ҚР СТ ISO 17029 стандарттарының және осы Қағидалардың талаптарына сәйкес валидациялау және верификациялау жөніндегі органның бағалау тобының құрамында немесе жеке орындау үшін Ұлттық аккредиттеу органы тағайындаған тұлға;

5) бақылау жүйесі – оларды үздіксіз басқаруды қоса алғанда, парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы жыл сайынғы есепті немесе қызмет туралы деректер нәтижелерінің негізінде көміртегі офсетін өткізу туралы есепті қамтамасыз ету үшін, бұл ретте қандай да бір олқылықтарды болдырмай және мониторинг жоспарына, осы Қағидаларға және Қазақстан Республикасының Экология кодексіне сәйкес белгіленген, құжатталған, енгізілген, жұмыс жағдайында ұсталатын және олардың көмегімен бақылау жүйесі жақсартылатын іс-шаралар кешені;

6) бақылау жөніндегі қызмет – квоталанатын қондырғының немесе көміртегі офсетінің операторы оларға тән тәуекелдерді төмендету мақсатында жүзеге асыратын іс-әрекеттер немесе шаралар;

7) бұрмалау – парниктік газдарды түгендеу туралы есепте немесе көміртегі офсетін өткізу туралы есепте қателер, олқылықтар, дұрыс емес немесе дұрыс емес ақпарат;

7-1) валидатор – валидациялауды жүргізуге және валидация бойынша есеп жасауға жауапты құзыретті және бейтарап тұлға;

8) валидациялау – парниктік газдардың шығарылуын қысқарту немесе сіңірілуін ұлғайту жөніндегі жобаларды әзірлеу шеңберінде мониторинг жоспарының, сондай-ақ құжаттаманың халықаралық стандарттарда және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігін бағалау мен растаудың жүйелі, тәуелсіз және құжатпен рәсімделген процесі;

8-1) валидациялау және верификациялау жөніндегі жоспар – валидациялау және верификациялау жөніндегі орган әзірлеген және іс-қимылдар мен кестелерді сипаттайтын құжаттамалық ресімделген іс-шаралар кешені, оның ішінде:

валидациялау/верификациялаудың мақсаттары мен қолдану аясы;

валидациялау/верификациялау командасының мүшелерін және олардың командадағы рөлдері мен міндеттерін айқындау;

валидациялау/верификациялау жөніндегі қызметтің мерзімдері мен ұзақтығы;

белгілі бір талаптар;

9) валидациялау және верификациялау жөніндегі орган – Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 304-бабы 3-тармағына сәйкес аккредиттелген валидациялауды және/немесе верификациялауды валидациялаудың және/немесе верификациялаудың келісілген критерийлеріне сәйкестікке валидациялауды және/немесе верификациялауды орындайтын орган;

9-1) верификатор – верификациялауды жүргізуге және верификациялау жөніндегі хаттамаға жауапты құзыретті және бейтарап тұлға;

10) верификациялау – парниктік газдардың шығарылуын түгендеу туралы есепте және парниктік газдардың шығарылуын қысқарту немесе сіңірілуін ұлғайту жөніндегі жобаларды іске асыру туралы есепте көрсетілген мәліметтердің халықаралық стандарттарда және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігін бағалаудың және анықтығын растаудың жүйелі, тәуелсіз және құжатпен ресімделген процесі;

11) верификациялау жөніндегі ішкі құжаттама – валидациялау және верификациялау жөніндегі орган қызметтің барлық құжаттық растамалары мен негіздемелерін тіркеу, парниктік газдарды түгендеу туралы есепті немесе көміртегі офсетін іске асыру туралы есепті тексеру үшін жинаған барлық ішкі құжаттама;

12) верификациялық тәуекел – егер парниктік газдардарды түгендеу туралы есепте немесе көміртегі офсетін іске асыру есебінде Елеулі бұрмалаулар болса, верификатор верификациялау бойынша теріс пікір рәсімдейтінін ажырамас тәуекелдің, бақылау тәуекелінің және анықтау тәуекелінің ажырамас бөлігі болып табылатын тәуекел;

13) елеулі бұрмалау – болжамды пайдаланушылардың шешімдеріне әсер ететін қондырғы операторының есебінде немесе көміртегі офсетін іске асыру туралы есепте жекелеген нақты бұрмалау немесе олардың жиынтығы;

14) жетекші валидатор немесе верификатор – ол валидация және верификация процесінің орындалуына жауапты, валидациялау және верификациялау жөніндегі топтың іс – әрекеттеріне басшылық жасауды және бақылауды іске асыратын валидациялау және верификациялау жөніндегі органның аудиторы;

15) офсеттік жоба мониторингінің жоспары – көміртегі офсеттерін жүзеге асыру қағидаларында бекітілген нысан бойынша жасалатын көміртегі офсеті мониторингінің жоспары;

16) жобаға өтініш беруші – қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның (бұдан әрі – уәкілетті орган) қарауына және мақұлдауына көміртегі офсетінің жобасын ұсынатын жеке тұлға, заңды тұлға немесе заңды тұлғалар тобы;

17) жобалау құжаттамасы – Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 298-бабының 4-тармағына сәйкес нысан бойынша жасалатын парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі жобаның құжаттамасы;

18) парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі жоба – Қазақстан Республикасының экономиканың кез келген секторларында жүзеге асырылатын және базалық сценарийде (көміртегі офсеті) сәйкестендірілген шарттарды өзгертетін парниктік газдар шығарындыларын азайтуға және (немесе) парниктік газдар сіңірулерін ұлғайтуға бағытталған қызмет немесе қызмет түрлері;

19) квоталау субъектісі мониторингінің жоспары – Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 293-бабының 1-тармағына сәйкес нысан бойынша жасалатын көміртегі офсеті мониторингінің жоспары;

20) көміртекті офсетті өткізу туралы есеп – Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 298-бабының талаптарына сәйкес көміртегі офсетін іске асыру туралы ақпаратты қамтитын есеп;

21) куәландыру деңгейі – верификациялау жүргізудің мән-жайларына сәйкес верификациялау тәуекелін төмендету мақсатына сүйене отырып, верификатор парниктік газдар шығарындылары туралы ресми мәлімдемеге беретін сенім дәрежесі;

22) квоталау субъектісінің есебі – Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 294-бабына сәйкес квоталау субъектісі ұсынатын парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы жыл сайынғы есеп;

23) қоршаған ортаны бақылау – ішкі бақылау жүйесі жұмыс істейтін орта және осы ішкі бақылау жүйесі туралы хабардар болуды қамтамасыз етуге бағытталған қондырғы операторы немесе көміртегі офсеті операторы басшылығының жалпы әрекеттері;

24) маңыздылық – болжамды пайдаланушылардың шешімдеріне әсер ететін жеке бұрмалану немесе бұрмаланулар жиынтығы;

25) маңыздылық деңгейі – сандық шекті немесе ең төменгі қолайлы деңгейді, одан асып кеткен кезде бұрмалау жеке-жеке немесе басқа да бұрмалаулармен жиынтығында верификатор болжамды пайдаланушылардың шешімдеріне әсер ететін маңыздылық ретінде қарайды;

26) растаудың ақылға қонымды деңгейі – қамтамасыз ету үшін верификациялаудың сипаты мен ауқымы растаудың жоғары, бірақ абсолютті деңгейінде емес айқындалатын парниктік газдар шығарындылары бойынша тарихи деректер мен ақпараттың расталу деңгейі. Көміртекті квоталау мақсаттары үшін растаудың ақылға қонымды деңгейі қолданылады;

27) талдамалық рәсімдер – парниктік газдар жөніндегі деректер мен парниктік газдар жөніндегі ақпаратқа жатпайтын деректер арасындағы ықтимал байланыстарды талдау жолымен жүргізілген парниктік газдар жөніндегі ақпаратты бағалау;

28) тәуелсіз рецензент – валидациялау/верификациялау процестерінің ашықтығын, дұрыстығын және олардың ҚР СТ ISO 14064-3 талаптарына және Қазақстан Республикасының парниктік газдар шығарындыларын реттеу саласындағы заңнамасына сәйкестігін растау мақсатында валидация немесе верификация бойынша қорытындылар, қызметтің дұрыстығын тексеруді жүзеге асыратын және валидациялау/верификациялау тобының мүшесі болып табылмайтын құзыретті тұлға;

29) техникалық сарапшы – қондырғы операторының парниктік газдарды түгендеу туралы есебін немесе көміртегі офсетін іске асыру жобасын бағалау жағдайында валидациялық немесе верификациялық қызметті жүзеге асыру үшін, сондай-ақ валидациялау және верификациялау жөніндегі органдарды аккредиттеу жүргізілген жағдайда аккредиттеуді жүзеге асыру үшін қажетті нақты пән бойынша егжей-тегжейлі білім мен сараптамалық қорытындылар беретін тұлға;

30) шектеулі сенімділік деңгейі – верификацияның немесе валидацияның сипаты мен ауқымы растаудың шектеулі деңгейінде айқындалатын тарихи деректер мен ақпаратты куәландыру деңгейі. Квоталау мақсаттары үшін валидация кезінде растаудың шектеулі деңгейі қолданылады.

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3. Осы Валидациялау және верификациялауды жүргізу қағидалары Қазақстан Республикасында қабылданған ҚР СТ ISO 14064-3 "Парниктік газдар. 3-бөлім. Парниктік газдар жөніндегі өтініштерге қатысты валидациялау және верификациялау жөніндегі талаптар мен нұсқаулық", ҚР СТ ISO 14065 "Қоршаған орта туралы ақпаратты валидациялау және верификациялау жөніндегі органдарға қойылатын жалпы қағидаттар мен талаптар", ҚР СТ ISO 14066 "Парниктік газдар. Парниктік газдарды валидациялау және верификациялау жөніндегі топтардың құзыреттілігіне қойылатын талаптар", ҚР СТ ISO/EIC 17029 "Сәйкестікті бағалау. Валидациялау және верификациялау органдарына қойылатын жалпы қағидаттар мен талаптар" ұлттық және халықаралық стандарттарды ескере отырып қолданылады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Валидациялау және/немесе верификациялау процесін ұйымдастыру тәртібі

4. Квоталау субъектісі немесе көміртегі офсеті жобасына өтінім беруші қондырғы қызметін немесе көміртегі офсетін жүзеге асыратын экономиканың реттелетін секторы үшін аккредиттеудің тиісті саласына ие және валидациялау немесе тиісті деректерді, ақпаратты, рәсімдер мен құжаттарды верификациялау жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін верификаторлардың немесе валидаторлардың құзыретті тобы бар валидациялау және верификациялау жөніндегі органды айқындайды және онымен валидациялау немесе верификациялау жөніндегі жұмыстарды жүргізуге шарт жасасады.

5. Квоталау субъектісі немесе жобаға өтініш беруші және валидация және верификация жөніндегі орган валидация немесе верификация жөніндегі жұмыстарды жүргізуге арналған шартта куәландыру деңгейін, маңыздылық деңгейін белгілейді, жұмыстардың алдын ала кестесін, мақсаттары мен критерийлерін, валидацияны немесе верификацияны қолдану саласы мен жүргізу кезеңін келіседі. Бұл ретте, мәнділік деңгейі есепті жылы СО2 жалпы шығарындылары 500 000 тонна және одан жоғары болатын операторлар үшін СО2 жалпы эмиссияларының 2%-нан аспайтын тең деп қабылданады. СО2 жалпы шығарындылары 500 000 тоннадан кем СО2 5% аспайтын қондырғы операторлары үшін.

6. Валидациялауға және верификациялауға дайындық кезінде валидациялау және верификациялау жөніндегі орган мынадай іс-шараларды жүзеге асырады:

1) валидация немесе верификация көлемін айқындау үшін квоталанатын қондырғының және/немесе офсеттік жобаның операторы ұсынған ақпаратқа талдау жүргізу;

2) Әлеуетті валидациялау немесе верификациялау оның аккредиттеу саласына жататындығын анықтау;

3) валидациялау және верификациялау жөніндегі органның парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі қондырғының бүкіл кешеніне немесе жобаға аудит жүргізуге, сондай-ақ валидациялауды немесе верификациялауды қабілетті валидациялау немесе верификациялау жөніндегі топты таңдау үшін қажетті құзыретінің, персонал мен ресурстардың болуын бағалау, сондай-ақ ҚР СТ ISO/IEC 17029 "Сәйкестікті бағалау. Валидациялау және верификациялау органдарына қойылатын жалпы қағидаттар мен талаптар" 9.4.1-тармағында көзделген уағдаласқан қатынастар шеңберінде квоталау субъектісі Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 293-бабының 2-тармағында және 294-бабының 2-тармағында көзделген құжаттамаларды ұсынғанға дейін валидациялауды немесе верификациялауды мерзімінде сәтті аяқтау;

4) квоталанатын қондырғының нақты операторы немесе парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі жобаның өтініш берушісі үшін валидациялау немесе верификациялау жүргізу үшін қажетті тұлғаларды қамтитын құзыреттілігі бар валидациялау немесе верификациялау жөніндегі әлеуетті топты ұйымдастыру мүмкіндіктерін бағалау;

5) валидациялау немесе верификациялау бойынша әрбір шарт үшін валидациялауды немесе верификациялауды тиісінше жүргізу үшін қажетті уақытша кезеңді айқындау.

Ескерту. 6-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Шартты орындау үшін уақытша кезеңді айқындау мақсатында валидациялау және верификациялау жөніндегі орган мынадай талаптарды айқындайды:

1) қондырғының кешенділігі;

2) парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі жобаның ауқымдылығы;

3) ақпарат деңгейі және мониторинг жоспарының күрделілігі;

4) талап етілетін маңыздылық деңгейі;

5) қызмет және бақылау жүйесі бойынша деректердің күрделілігі және толықтығы;

6) парниктік газдар шығарындыларына жататын ақпарат пен деректердің немесе парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулері туралы деректердің орналасқан жері жатады.

8. Валидациялау немесе верификациялау бойынша шартты орындау үшін қосымша уақыт мынадай талаптар болған кезде беріледі:

1) валидациялау немесе верификациялау кезінде квоталау субъектісінің қызметі, бақылау және мониторинг жөніндегі іс-шаралары немесе технологиялық процестері бойынша деректер бастапқыда болжанғаннан анағұрлым күрделі болып табылатыны анықталса;

2) валидациялау және верификациялау жөніндегі орган деректер мен ақпаратты іріктеу кезінде елеулі қателерді, бұрмалануларды, сәйкессіздіктерді немесе тексеру үшін іріктелген деректер мен ақпараттың жеткіліксіз екенін анықтайды.

9. Квоталау субъектісі Экология кодексінің 293-бабы 2-тармағының талаптарына сәйкес квоталанатын қондырғының парниктік газдар шығарындылары мониторингінің жоспарын валидациялауға жібереді.

Квоталау субъектісі Экология кодексінің 294-бабының 4-тармағына сәйкес парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы есепті верификацияға жібереді.

10. Осы Қағидалардың 6, 7, 8, 9-тармақтарында көрсетілген мәселелерді келісу қорытындылары бойынша валидациялау және верификациялау жөніндегі орган валидациялау және верификациялау жоспарын әзірлейді.

11. Валидациялау және верификациялау жоспарында валидациялау және верификациялау жүргізуге байланысты барлық ықтимал тәуекелдер және ықтимал тәуекелдерді азайту жөніндегі шаралар көзделеді. Ықтимал тәуекелдерді азайту шараларына мыналар жатады:

1) 5 жылдан астам уақыт бойы квоталанатын қондырғының бір операторы бойынша валидациялау және верификациялау қызметтері тұрақты көрсетілген жағдайларда валидациялау және верификациялау жүргізуге тартылған адамдар арасында мүдделер қақтығысын болғызбау, оларды кезең-кезеңімен ротациялау;

2) валидациялау және верификациялау үшін деректердің қолжетімділігін қамтамасыз ету;

3) валидациялау және верификациялау жүргізу кезінде алаңға бару;

4) валидациялау және верификациялау процесін мониторингілеу;

5) ҚР СТ ISO 14066 "Парниктік газдар. Парниктік газдарды валидациялау және верификациялау жөніндегі топтардың құзыреттілігіне қойылатын талаптар" ұлттық стандартына сәйкес валидациялау және верификациялау жүргізуге тартылған адамдардың құзыреттілігін қамтамасыз ету.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Валидациялау рәсімдерін жүргізу тәртібі.

12. Валидациялау мониторинг жоспарын, сондай-ақ парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі жобаларды әзірлеу шеңберінде құжаттаманы растау жөніндегі жұмыстарды жүргізу кезінде жүзеге асырылады.

13. Квоталау субъектісімен немесе өтініш берушімен валидациялау жоспарының жобасын келіскеннен кейін квоталау субъектісі немесе жобаның өтініш берушісі осы Қағидалардың 15,16-тармағына сәйкес валидациялау және верификациялау жөніндегі органға деректерді ұсынады.

14. Мониторинг жоспарының валидациясын жүргізу мақсатында квоталау субъектісі валидациялау және верификациялау жөніндегі органға қондырғыға көміртегі квотасы бірліктерінің жалпы саны туралы деректерді, квоталау субъектісінің қызметі жөніндегі деректердің сипаттамасын, квоталау субъектісімен немесе офсеттік жобаның өтініш берушісімен келісілген және валидациялауды жоспарлау және жүргізу үшін қажетті ақпаратты ұсынады.

15. Жобалық құжаттама мен мониторинг жоспарының валидациялауын жүргізу кезінде жобаның өтініш берушісі валидациялау және верификациялау жөніндегі органға ұсынады:

1) көміртекті офсет туралы ақпарат;

2) парниктік газдар шығарындыларын азайтуды/сіңіруді есептеу үшін пайдаланылған әдістеме;

3) офсеттік бірліктерді бөлу туралы шартты қоса алғанда, офсеттік жобаның өтініш берушілері туралы ақпарат;

4) жобаның базалық желісінің, базалық желі шығарындыларының, жобалық шығарындылардың, жылыстаулардың негіздемесін растайтын құжаттар;

5) жобалық құжаттамада немесе офсеттік жоба мониторингінің жоспарында ұсынылған деректерді растайтын құжаттар.

16. Квоталау субъектісінің мониторинг жоспарын, жобалық құжаттаманы және офсеттік жобаның мониторинг жоспарын валидациялау кезінде валидациялау және верификациялау жөніндегі орган бағалайды:

1) құжаттардың Экология кодексінің 298-бабына, Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 шілдедегі № 251 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23555 болып тіркелген) бекітілген көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімін қалыптастыру және жүргізу қағидаларына және ҚР СТ ISO 14064-3, ҚР СТ ISO 14065, ҚР СТ ISO 17029 стандарттарына сәйкес келуі.

2) валидациялауға жататын құжаттарда ұсынылған ақпараттың өзектілігі мен анықтығын қамтуға тиіс.

17. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган квоталау субъектісі мониторингінің жоспары Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 293-бабының талаптарына сәйкес келетіндігін бағалайды. Сәйкес келмеген кезде квоталау субъектісі осы талаптарға сәйкес мониторинг жоспарын жаңартуды жүргізеді.

18. ҚР СТ ISO 14064-3 стандартында көрсетілген валидациялау қағидаттарының сақталуын қамтамасыз ету үшін валидатор квоталау субъектісі немесе жобаға өтініш беруші ұсынған деректерді, деректердің толықтығын тексеру және сараптамалық қорытынды үшін ақпарат пен дәлелдемелерді жинау үшін алаңға баруды жүзеге асырады.

19. Қондырғыға бару және деректерді тексеру барысында валидатор валидацияланған мониторинг жоспарына сәйкес қондырғының сипаттамаларын, парниктік газдар шығарындыларын есептеу үшін пайдаланылатын коэффициенттерді, технологиялық процестерді, қондырғыдағы парниктік газдар шығарындыларының көздері болып табылатын жабдықтар мен процестердің сипатын, мониторинг жоспарында сипатталған өлшеу аспаптарын және басқа да бастапқы деректер көздерін тексереді.

20. Квоталау субъектісі валидаторға еңбекті қорғаудың, қауіпсіздік техникасы мен санитариялық қағидалардың белгіленген ішкі қағидалары сақталған жағдайда, қондырғыға жататын және қондырғы туралы қосымша ақпараты бар қондырғыға және басқа да объектілерге қол жеткізуді ұсынады.

21. Қондырғыға бару барысында валидатор мыналарды бағалайды:

1) квоталау субъектісі есептілігінің толықтығы және оның Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкестігі;

2) мониторинг жоспары мен квоталау субъектісі есебінің сәйкестігі;

3) квоталау субъектісінің парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы есеп деректерінің және қондырғының нақты деректерінің сәйкестігі;

4) парниктік газдар шығарындылары мониторингінің деректерін жинау және басқару жөніндегі ақпаратты қамтиды;

5) парниктік газдар шығарындыларының процестері, көздері.

22. Қондырғы құрамында әртүрлі әкімшілік орындарда орналасқан біреуден артық алаң болған кезде валидация және верификация жөніндегі орган келуге жоспарланған алаңдарда парниктік газдар шығарындылары көздерінің жиынтық үлесі орнату бойынша СО2 жалпы эмиссияларының кемінде 70%-ын құрайтындай етіп алаңдарға баруды жоспарлауы тиіс. Қондырғы құрамында парниктік газдар шығарындыларының 50-ден астам көздері болған кезде валидация және верификация жөніндегі орган бару үшін алаң бойынша СО2 эмиссияларының барлық көлемінің кемінде 50%-ын қосатын көздерден тұратын топты айқындауға тиіс.

23. Валидатор мен верификатор барлық тиісті деректер валидатор мен верификатор үшін қашықтықтан қолжетімді болған жағдайда, мынадай жағдайларда тәуекелді талдау нәтижелері негізінде қондырғыларға бармауға шешім қабылдайды:

1) бару үшін шектеулі рұқсаты бар, бірақ бұл ретте осы объектіден жиналған және барлық деректер өңделетін, басқарылатын және сақталатын басқа жерге тікелей берілген деректерді орталықтандырудың жоғары деңгейі расталады. Қол қойылған құжат немесе квоталау субъектісі ұсынған күн белгісі бар фотографиялық куәлік осы тексеру уақытынан бастап қондырғы жұмысында қандай да бір өзгерістер болмағанын куәландырады;

2) пилотсыз алаңда орналасқан қондырғы және пилотсыз учаскеден алынған телеметрия барлық деректер өңделетін, басқарылатын және сақталатын басқа жерге тікелей жіберіледі.

24. Осы Қағидалардың 21-тармағында көрсетілген құжаттар ұсынылмаған, олар болмаған немесе сәйкессіздіктер анықталған жағдайда, валидатор валидациялау жөніндегі есепте және қорытындыда осы мән-жайды көрсетеді.

25. Қондырғыға және валидациялау процестеріне бару аяқталғаннан кейін валидациялау және верификацилауя жөніндегі орган:

1) квоталау субъектісінен немесе жобаның өтініш берушісінен алынған түпкілікті деректерді, оның ішінде тексеру барысында алынған ақпарат негізінде түзетілген деректерді тексереді;

2) түпкілікті деректер мен бұрын квоталау субъектілеріне немесе жобаға өтінім берушіге берілген деректер арасындағы айырмашылықтардың себептерін қарайды және оларды қорытындыда көрсетеді;

3) сенімділік деңгейін бағалайды.

26. Валидация және верификация жөніндегі Орган валидация процестерінің қорытындылары бойынша мыналарды қамтитын ішкі құжаттаманы ресімдейді:

1) квоталау субъектісі немесе жобаға өтініш беруші жүзеге асыратын қызметті тексеру нәтижелері;

2) Стратегиялық талдау, тәуекелдерді талдау және валидациялау жоспары.

27. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган тәуелсіз және құзыретті рецензентке ішкі құжаттаманы және валидациялау жөніндегі есеп жобасын оны квоталау субъектісіне немесе жобаға өтінім берушіге бергенге дейін ұсынады.

28. Тәуелсіз рецензенттің валидациялау қорытындылары туралы ескертулері немесе ұсынымдары болған жағдайда валидациялау және верификациялау жөніндегі орган валидациялау туралы өз қорытындысын дайындау кезінде осы ескертулерді немесе ұсынымдарды қарайды және ескереді.

29. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган расталған құжаттардың дұрыстығын және валидациялау сапасын бағалау үшін уәкілетті органның сұрау салуы бойынша ішкі құжаттамаға қол жеткізуді ұсынады.

30. Тәуелсіз рецензент ішкі құжаттаманы және валидациялау жөніндегі есеп жобасын қарағаннан кейін валидациялау және верификациялау жөніндегі орган Қазақстан Республикасының ҚР СТ ISO 14064-3 "Парниктік газдар. 3-бөлім. Парниктік газдар жөніндегі өтініштерге қатысты валидациялау және верификациялау жөніндегі талаптар мен нұсқаулық" стандартының талаптарына сәйкес валидациялау жөніндегі түпкілікті есепті әзірлейді.

Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

31. Валидациялау бойынша есепке мынадай деректер енгізіледі:

1) аккредиттеу саласын қоса алғанда, валидациялау және верификациялау жөніндегі органның аккредиттеу туралы аттестатының деректері;

2) валидациялау бойынша көрсетілетін қызметтерге арналған шарттың нөмірі;

3) квоталау субъектісінің қызмет саласы;

4) аудиттен өткен процесті немесе құжатталған рәсімдерді бағалау;

5) растау деңгейі;

6) сәйкессіздіктер, бұрмалаулар, олқылықтар, қателер және жақсартулар тізбесі;

7) валидациялау бойынша жоспар;

8) валидациялау және верификациялау жөніндегі орган басшысының қолы.

32. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган валидациялау жөніндегі есепте әдістемелер мен коэффициенттерді қолданудың сәйкестігі мен дұрыстығы туралы ақпаратты көрсетеді.

33. Валидациялау жөніндегі есеп квоталау субъектісіне немесе офсеттік жобаның өтініш берушісіне валидациялаудың барлық процесі аяқталғаннан кейін беріледі, түпнұсқаның бір данасы валидациялау жөніндегі органда сақталады.

34. Валидациялау жоспарында өзгерістер болған жағдайда валидациялау және верификациялау жөніндегі орган осы өзгерістер туралы квоталау субъектісін немесе парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі жобаның өтініш берушісін хабардар етеді.

4-тарау. Верификация рәсімдерін жүргізу тәртібі

35. Верификация парниктік газдарды түгендеу туралы есепте және парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі жобаларды іске асыру туралы есепте көрсетілген мәліметтердің дұрыстығын растау мақсатында жүргізіледі;

36. Квоталау субъектісімен верификация жоспарын келіскеннен кейін квоталау субъектісі немесе офсеттік жобаның өтініш берушісі валидациялау және верификациялау жөніндегі органға деректерді ұсынады.

37. Парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы есепке верификация жүргізу кезінде квоталау субъектісі валидациялау және верификациялау жөніндегі органға мынадай деректерді ұсынады:

1) қондырғыға көміртегі квотасы бірліктерінің жалпы саны;

2) квоталау субъектісінің мониторингінің валидацияланған жоспарының соңғы нұсқасы;

3) квоталау субъектісінің қызметі бойынша деректердің сипаттамасы;

4) уәкілетті органға ұсынылған квоталарды бөлудің алдыңғы кезеңдері үшін парниктік газдарды түгендеу туралы есептер;

5) егер мониторинг жоспарына есепті кезең ішінде қандай да бір өзгерістер енгізілсе, онда барлық осы өзгерістердің жазбасы және осы өзгерістер үшін негіздер;

6) егер валидациялау және верификациялау жөніндегі орган бұрын осы квоталау субъектісімен алдыңғы кезеңдерде верификация жүргізбеген болса, валидациялау және верификациялау жөніндегі басқа орган верификациялаған квоталау субъектісінің есебі;

7) мониторингтің валидацияланған жоспарына сәйкес шығарындыларды есептеу үшін деңгейлердің қолданылуын көрсететін квоталау субъектісінің куәліктері;

8) субъектімен келісілген және верификацияны жоспарлау және жүргізу үшін қажетті ақпарат;

9) аккредиттелген сынақ зертханасы туралы мәліметтер.

38. Офсеттік жобаны іске асыру туралы есепті верификациялауды жүргізу кезінде жобаның өтініш берушісі валидациялау және верификациялау жөніндегі органға мынадай деректерді ұсынады:

1) көміртекті офсет туралы ақпарат;

2) парниктік газдар шығарындыларын азайтуды/сіңіруді есептеу үшін пайдаланылған әдістеме;

3) офсеттік бірліктерді бөлу туралы шартты қоса алғанда, парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту жөніндегі жобаның өтініш берушілері туралы ақпарат;

4) жобаның базалық желісінің, базалық желі шығарындыларының, жобалық шығарындылардың, жылыстаулардың негіздемесін растайтын құжаттар;

5) орнатылған жабдықтың техникалық паспорттары;

6) бекітілген көміртегі офсеті мониторингінің жоспарында көзделген есептеуіштердің немесе басқа да мониторинг жүйелерінің деректерін қоса алғанда, жобаны іске асыру мониторингінің нәтижелері;

7) жобалау құжаттамасында немесе көміртегі офсеті мониторингінің жоспарында ұсынылған деректерді растайтын құжаттар.

39. Квоталау субъектісінің есебін верификациялау кезінде валидациялау және верификациялау жөніндегі орган бағалайды:

1) квоталау субъектісінің есебі толық болып табыла ма және ол Қазақстан Республикасының Экология кодексінің, осы Қағидалардың талаптарына және ҚР СТ ISO 14064-3-2019, ҚР СТ ISO 14065-2016, ҚР СТ ISO 17029-2020 ұлттық стандарттарына сәйкес келе ме;

2) мониторинг жоспарының талаптарына сәйкестік;

3) квоталау субъектісінің есебінде деректер елеулі бұрмалануларды қамти ма;

4) деректерді бақылау бойынша квоталау субъектісінің қызметі, басқару жүйесі және онымен байланысты рәсімдер туралы олардың мониторингі мен есептілігінің тиімділігін арттыру үшін жеткілікті ақпарат беріле ме.

Ескерту. 39-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

40. Офсеттік жобаны іске асыру туралы есепті верификациялау кезінде валидациялау және верификациялау жөніндегі орган бағалайды:

1) квоталау субъектісінің есебі толық болып табыла ма және ол Қазақстан Республикасының Экология кодексінің, осы Қағидалардың талаптарына және ҚР СТ ISO 14064-3 "Парниктік газдар. 3-бөлім. Парниктік газдар жөніндегі өтініштерге қатысты валидациялау және верификациялау жөніндегі талаптар мен нұсқаулық", ҚР СТ ISO 14065 "Қоршаған орта туралы ақпаратты валидациялау және верификациялау жөніндегі органдарға қойылатын жалпы қағидаттар мен талаптар", ҚР СТ ISO 14066 "Парниктік газдар. Парниктік газдарды валидациялау және верификациялау жөніндегі топтардың құзыреттілігіне қойылатын талаптар", ҚР СТ ISO/EIC 17029 "Сәйкестікті бағалау. Валидациялау және верификациялау органдарына қойылатын жалпы қағидаттар мен талаптар" ұлттық стандарттарына сәйкес келе ме;

2) уәкілетті орган бекіткен мониторинг жоспарының талаптарына сәйкес келуі;

3) офсеттік жобаны іске асыру туралы есеп деректерінде Елеулі бұрмалаулар бар ма.

41. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган өз жұмысында растаудың ақылға қонымды деңгейін қамтамасыз ететін және парниктік газдар шығарындыларын немесе шығарындыларын азайту/сіңіру көлемінің елеулі бұрмаланушылықтары жоқ екенін растайтын верификация туралы пікір алу мақсатында тәуекелді бағалауға негізделген тәсілді және парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы есепті немесе офсеттік жобаны іске асыру туралы есепті қанағаттанарлық деп бағалайды.

42. Растау деңгейі тексеру әрекеттерінің тереңдігі мен егжей-тегжейімен және тексеру туралы пікір тұжырымын ұсыну формасымен анықталады. Егер верификация процесінде алынған ақпарат верификациялық іс-шараларды түзетуді талап етсе, онда валидациялау және верификациялау жөніндегі орган растаудың ақылға қонымды деңгейіне қол жеткізу үшін талаптарға сәйкес болу үшін верификация процесінде түзету жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады.

43. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган квоталау субъектісінің мониторинг жоспарының немесе уәкілетті орган бекіткен офсеттік жобаның мониторинг жоспарының, жобалау құжаттамасының негізінде верификация жүргізеді және мониторинг жоспары мен онда сипатталған рәсімдердің қаншалықты дұрыс іске асырылғанын бағалайды. Егер верификатор көрсетілген құжаттардың орындалуы бөлігінде сәйкессіздікті анықтаса, онда ол бұл сәйкессіздікті верификация жөніндегі есепте сипаттайды.

44. ҚР СТ ISO 14064-3 "Парниктік газдар. 3-бөлім. Парниктік газдар жөніндегі өтініштерге қатысты валидациялау және верификациялау жөніндегі талаптар мен нұсқаулық" стандартында көрсетілген валидациялау және верификациялау қағидаттарының сақталуын қамтамасыз ету үшін верификация жөніндегі топ квоталау субъектісі немесе жобаның өтініш берушісі ұсынған деректерді салыстыру және растау, деректердің толықтығы және сараптамалық қорытындысына ақпарат пен дәлелдемелер жинау үшін алаңға баруды жүзеге асырады.

Ескерту. 44-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

45. Квоталау субъектісі қондырғының парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы есепте деректерді растайтын құжаттарды, оның ішінде қондырғыға отын түскеннен бастап қондырғыдағы өнімнің түпкілікті өндірісіне дейінгі қондырғыдағы деректерді басқару жөніндегі ақпаратты ұсынады.

46. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган отын мен шикізаттың есебін тексереді, ал квоталау субъектісі бухгалтерлік есептілікті қоса алғанда, растайтын деректерді ұсынады.

47. Валидация және верификация жөніндегі орган верификация рәсімдерін жүргізу кезінде деректерді егжей-тегжейлі талдайды, деректерді растайтын аралас деректерді қолдана отырып, айқаспалы тексеру жүргізеді, парниктік газдар шығарындыларының мониторингіне жауапты адамдармен сұхбат жүргізеді.

48. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган верификация рәсімдерін жүргізу кезінде деректердің беталысы мен динамикасын бағалайды, анықталған динамиканы осы динамиканы растайтын деректермен салыстырады, динамикадағы күрт ауытқуларды немесе деректердің болмауын анықтайды.

49. Динамикада күрт ауытқулар немесе деректердің болмауы анықталған жағдайда, квоталау субъектісі немесе жобаның өтініш берушісі ауытқуларды растайтын құжаттарды ұсынады, олардың негізінде анықталған сәйкессіздіктерді ескере отырып есептерге өзгерістер енгізіледі.

50. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган парниктік газдар шығарындыларының есебін тексеру кезінде Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 17 қаңтардағы № 9 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 31735 болып тіркелген) Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін есептеу жөніндегі әдістемелерге сәйкес парниктік газдар шығарындылары коэффициенттерін қолданудың дұрыстығын тексереді.

Ескерту. 50-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

51. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган верификация жөніндегі есепте әдістемелер мен коэффициенттерді қолданудың сәйкестігі мен дұрыстығы туралы ақпаратты көрсетеді.

52. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган Экология кодексінің 298-бабына сәйкес әзірленген квоталау субъектісінің есебінде, офсеттік жобаны іске асыру туралы есепте көміртегі офсетін мақұлдау және офсеттік бірліктерді ұсыну қағидаларының талаптарымен ұсынылған деректердің сәйкестігін бағалайды, ұсынылған деректердің елеулі қателер мен сәйкессіздіктердің болмауын растайды және верификация жүргізу қағидаттарына сәйкес келеді.

53. Деректердің бұрмалануы немесе сәйкессіздіктер анықталған жағдайда валидациялау және верификациялау жөніндегі орган бұл туралы квоталау субъектісіне немесе жобаның өтініш берушісіне хабарлайды. Сәйкессіздіктерді жою үшін квоталау субъектісі немесе жобаның өтініш берушісі жауап ретінде дәлелдемелерді ұсынады немесе анықталған деректердің бұрмалануына немесе сәйкессіздіктерге сәйкес есептілікті түзетеді.

54. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган шығарындылардың жалпы көлеміне, есептік деректерге және маңыздылық деңгейіне бұрмалаулар мен сәйкессіздіктердің әсерін бағалайды. Бұрмалаулардың маңыздылығын бағалау кезінде бұрмалаулардың мөлшері мен сипаты, сондай-ақ олардың пайда болуының нақты жағдайлары ескеріледі.

55. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган верификация барысында квоталау субъектісі түзеткен барлық бұрмалаулар мен сәйкессіздіктерді құжаттайды.

56. Қателер анықталған жағдайда валидациялау және верификациялау жөніндегі орган маңыздылық деңгейін айқындайды, олардың парниктік газдар шығарындылары бойынша соңғы деректерге әсерін бағалайды және бұл туралы квоталау субъектісіне немесе Жобаны өтінім берушіге қателерді жою үшін хабарлайды.

57. Бару және деректерді тексеру процесі аяқталған кезде валидациялау және верификациялау жөніндегі орган:

1) квоталау субъектісінен немесе жобаның өтініш берушісінен алынған түпкілікті деректерді, оның ішінде тексеру барысында алынған ақпарат негізінде түзетілген деректерді тексереді;

2) түпкілікті деректер мен квоталау субъектісі немесе жобаға өтінім беруші бұрын берген деректер арасындағы айырмашылықтардың себептерін қарайды және оларды қорытындыда көрсетеді;

3) сенімділік деңгейін бағалайды.

58. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган бару және деректерді тексеру процестерінің қорытындылары бойынша ішкі құжаттаманы ресімдейді, ол мыналарды қамтиды:

1) квоталау субъектісі немесе жобаға өтініш беруші жүзеге асыратын қызметті тексеру нәтижелері;

2) Стратегиялық талдау, тәуекелдерді талдау және верификация жоспары;

3) квоталау субъектісінен немесе жобаның өтініш берушісінен шығарындылар, шығарындыларды қысқарту немесе сіңірулер туралы деректерге елеулі әсер ететін бұрмалаулардың, олқылықтардың және сәйкессіздіктердің болмауы бойынша дәлелдемелер ұсынады.

59. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган тәуелсіз рецензентке ішкі құжаттаманы және верификация жөніндегі есептің жобасын квоталау субъектісіне немесе жобаға өтінім берушіге бергенге дейін ұсынады.

60. Верификация қорытындылары туралы тәуелсіз рецензенттің ескертулері немесе ұсынымдары болған жағдайда валидациялау және верификациялау жөніндегі орган верификация туралы өз қорытындысын дайындау кезінде осы ескертулерді немесе ұсынымдарды қарайды және ескереді.

61. Валидациялау және верификациялау жөніндегі орган расталған құжаттардың дұрыстығын және верификация сапасын бағалау үшін уәкілетті органның сұрау салуы бойынша ішкі құжаттамаға қол жеткізуді ұсынады.

62. Тәуелсіз рецензент ішкі құжаттаманы және верификациялау жөніндегі есеп жобасын қарағаннан кейін валидациялау және верификациялау жөніндегі орган Қазақстан Республикасының СТ РК ISO 14064-3 "Парниктік газдар. 3-бөлім. Парниктік газдар жөніндегі өтініштерге қатысты валидациялау және верификациялау жөніндегі талаптар мен нұсқаулық" стандартының талаптарына сәйкес верификация жөніндегі түпкілікті есепті әзірлейді.

Ескерту. 62-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 28.02.2024 № 49 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

63. Верификация жөніндегі есепті шығарар алдында квоталау субъектісі валидациялау және верификациялау жөніндегі органға парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы есеп түпнұсқасының соңғы редакциясын ұсынады.

64. Егер верификатор квоталау субъектісі немесе жобаның өтініш берушісі экологиялық заңнаманың талаптарын сақтамайтынын анықтаса, онда бұл сәйкессіздік верификация жөніндегі есепте көрсетіледі.

65. Верификация жөніндегі есепке мынадай деректер енгізіледі:

1) верификациялауға жататын қондырғы операторының атауы;

2) верификация критерийлері;

3) аккредиттеу саласын қоса алғанда, валидация және верификация жөніндегі органның аккредиттеу туралы аттестатының деректері;

4) валидация немесе верификация бойынша көрсетілетін қызметтерге арналған шарттың нөмірі;

5) квоталау субъектісінің қызмет саласы;

6) өтінішті бағалау үшін пайдаланылатын куәліктерді жинау рәсімдерінің сипаттамасы;

7) сенімділік деңгейі және маңыздылық деңгейі;

8) сәйкессіздіктер, бұрмалаулар, олқылықтар, қателер және жақсартулар тізбесі;

9) верификация бойынша жоспар;

10) верификацияланған шығарындыларды, өндіріс түрлері мен көлемдерін сандық растау;

11) есепті дайындау күні;

12) жетекші аудиторлардың, тәуелсіз сарапшының және верификация процесіне басқа да қатысушылардың есімдері;

13) валидация және верификация жөніндегі орган басшысының қолы.

66. Верификация жөніндегі есеп барлық верификация процесі аяқталғаннан кейін квоталау субъектісіне немесе офсеттік жобаның өтініш берушісіне беріледі, түпнұсқаның бір данасы валидациялау және верификациялау жөніндегі органда сақталады.