ИПС "Әділет"

Примечание ИЗПИ!
Вводится в действие с 01.07.2025

В соответствии с подпунктом 8) пункта 5 статьи 28 Закона Республики Казахстан "О теплоэнергетике" ПРИКАЗЫВАЕМ:

1. Утвердить прилагаемые Правила учета тепловой энергии и теплоносителя.

2. Департаменту развития электроэнергетики Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего совместного приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего совместного приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего совместного приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего совместного приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие с 1 июля 2025 года и подлежит официальному опубликованию.

Министр промышленности и строительства Республики Казахстан	__________ Е. Нагаспаев
Министр энергетики Республики Казахстан	__________ Е. Аккенженов

"СОГЛАСОВАН"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

Утверждены
совместным приказом
Министра промышленности
и строительства
Республики Казахстан
от 3 апреля 2025 года № 112
и Министр энергетики
Республики Казахстан
от 26 марта 2025 года № 135-н/қ

Правила учета тепловой энергии и теплоносителя

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила учета тепловой энергии и теплоносителя (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 8) пункта 5 статьи 28 Закона Республики Казахстан "О теплоэнергетике" (далее – Закон) и определяют порядок учета тепловой энергии и теплоносителя.

2. В настоящих Правилах используются следующие термины и определения:

1) информационно-измерительная система – это совокупность средств измерений и аппаратно-программного комплекса для измерений, сбора, обработки, хранения и передачи данных учета тепловой энергии;

2) прибор учета пара – измерительный прибор, предназначенный для измерения массы (объема) пара, протекающего в трубопроводе через сечение, перпендикулярное направлению скорости потока;

3) узел учета – система приборов и устройств, обеспечивающая учет тепловой энергии;

4) время нахождения приборов узла учета в неисправности – интервал времени, в течение которого приборы узла учета находились в состоянии неисправности;

5) время работы приборов узла учета – интервал времени, за который на основе показаний приборов ведется учет тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также контроль его температуры и давления;

6) тепловая сеть – система трубопроводов и устройств (включая центральные тепловые пункты, насосные станции), предназначенная для транспортировки и регулирования потока теплоносителя с целью передачи тепловой энергии от источников тепловой энергии до теплопотребляющих установок;

7) теплоноситель – жидкое или газообразное вещество (пар, воздух, вода и другие вещества), используемое для транспортировки тепловой энергии;

8) расход теплоносителя – масса (объем) теплоносителя, прошедшего через поперечное сечение трубопровода за единицу времени;

9) тепловая нагрузка – количество тепловой энергии, принимаемое теплопотребляющей установкой за единицу времени;

10) тепловой пункт – комплекс устройств для присоединения системы теплопотребления к тепловой сети и распределения теплоносителя по видам систем тепловых нагрузок;

11) система теплопотребления – комплекс теплопотребляющих установок, которые предназначены для потребления одного или нескольких видов тепловых нагрузок;

12) независимая схема подключения системы теплопотребления – схема присоединения системы теплопотребления к тепловой сети, при которой теплоноситель, поступающий из тепловой сети, проходит через теплообменник, установленный на тепловом пункте потребителя, где нагревает вторичный теплоноситель, используемый в дальнейшем в системе теплопотребления;

13) теплопотребляющие установки – комплекс устройств, предназначенных для использования тепловой энергии, теплоносителя для нужд потребителя тепловой энергии;

14) тепловая энергия – энергетический ресурс, являющийся товаром, при потреблении которого изменяются термодинамические параметры теплоносителей;

15) прибор учета тепловой энергии – прибор или комплект приборов, предназначенный для определения количества тепловой энергии и измерения массы и параметров теплоносителя;

16) регистрация параметров тепловой энергии и теплоносителя – фиксирование приборами учета измеряемой величины, в цифровой или графической форме, на бумажном или электронном носителе;

17) точка учета расхода тепловой энергии – точка схемы теплоснабжения, в которой с помощью прибора коммерческого учета или расчетным методом, при его отсутствии, определяется расход тепловой энергии;

18) теплоснабжение – обеспечение потребителей тепловой энергией, теплоносителем, в том числе поддержание тепловой мощности;

19) система теплоснабжения – комплекс установок, предназначенных для производства, транспортировки и использования теплоносителя;

20) открытая система теплоснабжения – водяная система теплоснабжения, в которой сетевая вода непосредственно используется для горячего водоснабжения потребителей путем ее отбора из тепловой сети;

21) закрытая система теплоснабжения – водяная система теплоснабжения, в которой вода, циркулирующая в тепловой сети, используется только как теплоноситель и не отбирается из сети. Горячее водоснабжение обеспечивается через водонагреватель не зависимо от тепловой сети;

22) субъекты теплоснабжения – теплопроизводящие и теплотранспортирующие субъекты;

23) прибор коммерческого учета – техническое устройство, предназначенное для коммерческого учета тепловой энергии и (или) теплоносителя, разрешенное к применению в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан;

24) балансовая принадлежность – принадлежность оборудования и (или) тепловой сети субъектам теплоэнергетики на праве собственности или ином законном основании;

25) граница балансовой принадлежности и эксплуатационной ответственности – точка раздела тепловой сети между теплопроизводящим, теплотранспортирующими субъектами и потребителями, а также между потребителями и субпотребителями, определяемая по балансовой принадлежности тепловой сети и устанавливающая эксплуатационную ответственность сторон;

26) расходомерное устройство – устройство, предназначенное для измерения мгновенного расхода теплоносителя, протекающего в трубопроводе;

27) автоматизированная система учета энергопотребления – автоматизированная система учета, осуществляющая коммерческий учет, дистанционный сбор, хранение, анализ данных с приборов коммерческого учета, как минимум, следующих ресурсов: воды, газа, электрической и тепловой энергии.

Иные термины и определения, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области теплоэнергетики.

3. Для учета количества тепловой энергии и контроля параметров теплоносителя используются комплекты автономных приборов и (или) информационно-измерительные системы учета тепловой энергии.

В многоквартирных жилых домах общедомовые, поквартирные приборы коммерческого учета для горизонтальной системы отопления, индикаторы расхода теплоты для системы отопления с общими стояками для нескольких квартир необходимо использовать как в составе информационно-измерительной системы учета тепловой энергии, так и в составе автоматизированной системы учета энергопотребления.

4. Организация учета тепловой энергии и теплоносителя осуществляется в следующем порядке:

1) получение технических условий на проектирование узла учета;

2) проектирование узла учета;

3) монтаж узла учета;

4) опломбировка прибора учета тепловой энергии и оформление акта допуска в коммерческий учет.

5. Прибор учета тепловой энергии выбирается и устанавливается на основании:

1) технических условий, выданных субъектом теплоснабжения;

2) требований настоящих Правил;

3) метрологических характеристик и технической документации на применяемые средства измерения, входящие в состав проектируемого прибора учета.

6. Приборы учета тепловой энергии проектируются и монтируются с устройствами передачи показаний в автоматическом режиме на сервер субъекта теплоснабжения.

7. Технические условия на приборы учета тепловой энергии содержат:

1) наименование и местонахождение объекта теплопотребления;

2) информацию о тепловых нагрузках по каждому виду в ккал/час;

3) температурный график отпуска теплоты;

4) способ организации автоматизации передачи показаний прибора учета тепловой энергии на сервер субъекта теплоснабжения;

5) рекомендации по выбору средств измерений, проектируемых в составе прибора учета тепловой энергии (субъект теплоснабжения не определяет для потребителя конкретные типы средств измерений, но в целях унификации и возможности организации дистанционного сбора информации с прибора учета тепловой энергии дает рекомендации).

8. Субъект теплоснабжения выдает технические условия на установку прибора учета тепловой энергии в течение 10 (десяти) рабочих дней со дня получения заявки от потребителя.

Проект монтажа прибора учета тепловой энергии оформляется и согласовывается перед первичным монтажом прибора учета тепловой энергии или внесением изменений в состав прибора учета (замена одного или более средств измерений в составе ранее смонтированного прибора учета тепловой энергии).

Проект монтажа прибора учета тепловой энергии согласовывается субъектом теплоснабжения в течение 5 (пяти) рабочих дней.

9. Проект монтажа прибора учета тепловой энергии содержит:

1) копию Договора на оказание услуг по реализации тепловой энергией (далее – Договор) с приложением актов разграничения балансовой принадлежности и сведений о расчетных нагрузках для действующих объектов;

2) для вновь вводимых в эксплуатацию объектов прилагаются сведения о проектных нагрузках и технических условиях на подключение к тепловым сетям;

3) принципиальную схему теплового пункта с прибором учета тепловой энергии;

4) план теплового пункта с указанием мест установки средств измерений, размещения приборов учета тепловой энергии и схемы кабельных проводок;

5) электрические и монтажные схемы подключения средств измерений;

6) настроечную базу данных, вводимую в тепловычислитель;

7) формулы расчета тепловой энергии, теплоносителя; расход теплоносителя по теплопотребляющим установкам (тонн/сутки) в отопительный и межотопительный периоды;

8) монтажные схемы установки первичных расходомеров, датчиков температуры (датчиков давления);

9) техническую спецификацию применяемого оборудования и материалов; информацию из реестра о признании средства измерения по каждому средству измерения из состава проектируемого прибора учета тепловой энергии.

Диаметр первичного расходомера выбирается в соответствии с расчетными тепловыми нагрузками таким образом, чтобы минимальный и максимальный расходы теплоносителя не выходили за пределы нормированного диапазона расходомеров.

Балансодержатель прибора учета тепловой энергии подает заявку субъекту теплоснабжения, на пломбировку и оформление акта допуска прибора учета тепловой энергии в коммерческий учет после монтажа, метрологической поверки, ремонта или работ на теплопотребляющей установке.

Срок рассмотрения заявки составляет 5 (пять) рабочих дней со следующего дня после даты подачи заявки.

10. Опломбировка средств измерений, входящих в состав прибора учета тепловой энергии, выполняется представителем субъекта теплоснабжения в присутствии представителя потребителя.

Схема опломбировки должна соответствовать технической документации средства измерения.

11. Опломбировке и оформлению акта допуска в коммерческий учет подлежат приборы учета тепловой энергии, отвечающие следующим требованиям:

1) все средства измерения, входящие в состав прибора учета тепловой энергии, должны быть внесены в реестр средств измерений и иметь документы, подтверждающие наличие действующей метрологической поверки в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обеспечении единства измерений";

2) средства измерения должны иметь оттиск (клеймо, пломбу или самоклеящийся лейбл) поверителя в местах, соответствующих методике поверки на данное средство измерения;

3) средства измерения должны быть смонтированы в строгом соответствии с рабочим проектом на монтаж прибора учета тепловой энергии, согласованным с субъектом теплоснабжения, и технической документацией на средство измерения.

Прибор учета тепловой энергии и устройство передачи данных на сервер субъекта теплоснабжения должны быть в рабочем состоянии, без фиксации функционального отказа в течение 3 (трех) суток, предшествующих дате опломбировки прибора учета.

12. Акт допуска прибора учета тепловой энергии содержит:

1) номер и наименование Договора и объектов теплопотребления, подпадающих под данный прибор учета;

2) адрес объекта теплопотребления, где смонтирован прибор учета тепловой энергии;

3) перечень и значения базовых настроечных параметров тепловычислителя;

4) перечень средств измерений, входящих в состав прибора учета тепловой энергии (тип, заводской номер, диапазон измерения, дата поверки и дата окончания поверки);

5) номера пломб субъекта теплоснабжения, установленные на средства измерения.

При подключении единственного потребителя к магистрали, отходящей от тепловых сетей (коллектора) теплопроизводящего субъекта, и эта магистраль находится на его балансе, по взаимному согласию сторон, ведется учет потребляемой тепловой энергии по приборам коммерческого учета, установленным на узле учета теплопроизводящего субъекта.

13. Взаимные обязательства между субъектом теплоснабжения и потребителем по расчетам за тепловую энергию и теплоноситель, а также по соблюдению режимов отпуска и потребления тепловой энергии и теплоносителя, осуществляются путем заключения Договора.

14. При выполнении расчетов, связанных с учетом отпуска тепловой энергии и теплоносителя, необходимо пользоваться нормативными техническими документами о теплофизических свойствах теплоносителя.

15. Установка потребителем на узле учета дополнительных (дублирующих) приборов для определения количества тепловой энергии и теплоносителя, а также для контроля параметров теплоносителя, производится по согласованию с субъектом теплоснабжения, не нарушая при этом технологию учета и не влияя на точность и качество измерений.

Показания дополнительно установленных не коммерческих приборов учета тепловой энергии не используются при взаимных расчетах между потребителем и субъектом теплоснабжения.

16. Системы теплопотребления всех потребителей тепловой энергии обеспечиваются приборами коммерческого учета для расчетов за тепловую энергию с субъектом теплоснабжения. Приборы учета для расчетов за тепловую энергию обеспечиваются субъектом теплоснабжения в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере естественных монополий.

17. Учет отпуска тепловой энергии производится в точке учета расхода тепловой энергии на границе раздела балансовой принадлежности и эксплуатационной ответственности тепловых сетей, если иное не предусмотрено Договором.

Узел учета, расположенный в точке учета расхода тепловой энергии, оборудуется в соответствии с требованиями пунктов 30, 33, 37, 41 и 46 настоящих Правил.

18. В формулах и в тексте настоящих Правил применяются следующие единицы измерений:

1) давления – Па (кгс/см²);

2) температуры – ^оС;

3) энтальпии – кДж/кг (ккал/кг);

4) массы – тонн;

5) плотности – кг/м³;

6) объема – м³;

7) расхода – тонн/час;

8) тепловой энергии – ГДж (Гкал);

9) времени – час.

Глава 2. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя

Параграф 1. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя теплопроизводящим субъектом, отпущенных в системы теплоснабжения

19. Узлы учета тепловой энергии оборудуются на границе раздела балансовой принадлежности и эксплуатационной ответственности трубопроводов в местах, максимально приближенных к головным задвижкам теплопроизводящего субъекта.

20. С помощью приборов учета теплопроизводящего субъекта на каждом узле учета определяются:

1) время работы приборов узла учета;

2) отпущенная тепловая энергия;

3) масса (объем) теплоносителя, отпущенного и полученного теплопроизводящим субъектом соответственно по подающему и обратному трубопроводам;

4) масса (объем) теплоносителя, расходуемого на подпитку системы теплоснабжения;

5) тепловая энергия, отпущенная за каждый час;

6) масса (объем) теплоносителя, отпущенной теплопроизводящим субъектом по подающему трубопроводу и полученного по обратному трубопроводу за каждый час;

7) масса (объем) теплоносителя, расходуемого на подпитку систем теплоснабжения за каждый час;

8) среднечасовая и среднесуточная температура теплоносителя в подающем, обратном трубопроводах и трубопроводе холодной воды, используемой для подпитки;

9) среднечасовое давление теплоносителя в подающем, обратном трубопроводах и трубопроводе холодной воды, используемой для подпитки;

10) объем тепловой энергии, расходуемый на собственные нужды источников тепловой энергии.

На основании показаний приборов, регистрирующих параметры теплоносителя, определяются среднечасовые и среднесуточные значения параметров теплоносителя.

21. Приборы учета тепловой энергии, устанавливаемые на обратных трубопроводах магистралей, устанавливаются до места присоединения подпиточного трубопровода.

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров тепловых сетей теплопроизводящего субъекта для систем теплоснабжения приведены в приложении 1 к настоящим Правилам.

22. Количество тепловой энергии, отпущенной теплопроизводящим субъектом, определяется как сумма количеств тепловой энергии, отпущенной по его выводам.

23. Количество тепловой энергии, отпущенной теплопроизводящим субъектом по каждому отдельному выводу за единицу времени, определяется как алгебраическая сумма произведений массовых расходов теплоносителя по каждому трубопроводу (подающему, обратному и подпиточному) на соответствующую энтальпию. Массовые расходы сетевой воды в обратном и подпиточном трубопроводах берутся с отрицательным знаком.

24. При отсутствии приборов учета тепловой энергии для определения количества тепловой энергии Q, отпущенной теплопроизводящим субъектом через тепловые сети теплопроизводящего субъекта за час, используется формула:

где:

а – количество узлов учета на подающих трубопроводах;

b – количество узлов учета на обратных трубопроводах;

m – количество узлов учета на подпиточных трубопроводах;

G_1i – масса (объем) теплоносителя, отпущенной теплопроизводящим субъектом по каждому подающему трубопроводу за час;

G_2j – масса (объем) теплоносителя, возвращенной теплопроизводящим субъектом по каждому обратному трубопроводу за час;

G_nк – масса (объем) теплоносителя, израсходованного на подпитку каждой системы теплоснабжения потребителей тепловой энергии за час;

h_1i – средняя за час энтальпия сетевой воды в соответствующем подающем трубопроводе;

h_2j – средняя за час энтальпия сетевой воды в соответствующем обратном трубопроводе;

h_xвk – средняя за час энтальпия холодной воды, используемой для подпитки соответствующей системы теплоснабжения потребителей тепловой энергии.

Количество тепловой энергии, отпущенной теплопроизводящим субъектом за отчетный период, определяется как сумма часовых значений, рассчитанных по формуле (2.1).

Данная норма не применяется для расчетов между теплопроизводящими и теплотранспортирующими субъектами в централизованных системах теплоснабжения.

25. При наличии одного вывода у теплопроизводящего субъекта или нескольких выводов, каждый из которых имеет отдельный подпиточный трубопровод, количество тепловой энергии, отпущенной теплопроизводящим субъектом по каждому выводу, определяется по показаниям двух приборов учета тепловой энергии, расходомерные устройства которых установлены на подающем и подпиточном трубопроводе в соответствии со схемой размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров тепловой сети теплопроизводящего субъекта для систем теплоснабжения по показаниям двух приборов учета тепловой энергии, приведенный в приложении 2 к настоящим Правилам, по формуле:

Q = Q₁ + Q_п,

(2.2)

где:

Q₁ = G₁(h₁ – h₂) – количество теплоты по показаниям приборов учета тепловой энергии, расходомерное устройство которого установлено на подающем трубопроводе;

Q_п = G_п (h₂ – h_хв) – количество теплоты, по показаниям приборов учета тепловой энергии, расходомерное устройство которого установлено на подпиточном трубопроводе.

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров тепловой сети теплопроизводящим субъектом для систем теплоснабжения по показаниям двух приборов учета тепловой энергии приведены в приложении 2 к настоящим Правилам.

Показания регистрирующих приборов узла учета используются для определения отклонений от договорных величин между субъектами теплоснабжения количества тепловой энергии, массы и температуры теплоносителя в системах теплоснабжения.

Параграф 2. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя, отпущенных в паровые системы теплоснабжения

26. Узлы учета тепловой энергии пара теплопроизводящего субъекта оборудуются на каждом из его выводов.

Узлы учета тепловой энергии оборудуются у границы раздела балансовой принадлежности и эксплуатационной ответственности трубопроводов в местах, максимально приближенных к головным задвижкам теплопроизводящего субъекта.

Организация отборов теплоносителя на собственные нужды теплопроизводящего субъекта не производится после узла учета тепловой энергии, отпускаемой в системы теплоснабжения потребителей.

27. На каждом узле учета тепловой энергии теплопроизводящего субъекта с помощью приборов определяются:

1) время работы приборов узла учета;

2) время нахождения приборов узла учета в неисправности;

3) отпущенная тепловая энергия;

4) масса (объем) отпущенного пара и возвращенной теплопроизводящему субъекту конденсата;

5) тепловая энергия, отпущенная за каждый час;

6) масса (объем) отпущенного пара и возвращенного теплопроизводящему субъекту конденсата за каждый час;

7) среднечасовые значения температуры пара, конденсата и холодной воды, используемой для подпитки;

8) среднечасовые значения давления пара, конденсата и холодной воды, используемой для подпитки.

Среднечасовые значения параметров теплоносителя, а также их средние величины за какой-либо другой промежуток времени, определяются на основании показаний приборов, регистрирующих параметры теплоносителя.

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров тепловой сети теплопроизводящего субъекта для паровых систем теплоносителя приведены в приложении 3 к настоящим Правилам.

28. Количество тепловой энергии, отпущенной теплопроизводящим субъектом, определяется как сумма количеств тепловой энергии, отпущенной по его выводам.

Количество тепловой энергии, отпущенной теплопроизводящим субъектом по каждому отдельному выводу в единицу времени, определяется как алгебраическая сумма произведений массового расхода теплоносителя по каждому трубопроводу (паропроводу и конденсатопроводу) на соответствующие энтальпии. Массовый расход теплоносителя в конденсатопроводе берется с отрицательным знаком.

29. Для определения количества тепловой энергии Q, отпущенной теплопроизводящим субъектом за час, используется формула:

(2.3)

где:

k – количество узлов учета на паропроводах;

m – количество узлов учета на конденсатопроводах;

D_i – масса (объем) пара, отпущенного теплопроизводящим субъектом по каждому паропроводу за час;

G_kj – масса (объем) конденсата, полученного теплопроизводящим субъектами по каждому конденсатопроводу за час;

h_i – средняя за час энтальпия пара в соответствующем паропроводе;

h_kj – средняя за час энтальпия конденсата в соответствующем конденсатопроводе;

h_хв – средняя за час энтальпия холодной воды, используемой для подпитки.

Количество теплоты, отпущенной теплопроизводящим субъектом за отчетный период, определяется как сумма часовых значений, рассчитанных по формуле (2.3).

Глава 3. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя у потребителя в системах теплопотребления

30. Узел учета оборудуется на тепловом пункте, принадлежащем потребителю, в месте, максимально приближенном к его головным задвижкам.

При установке узла учета не на границе раздела балансовой принадлежности и эксплуатационной ответственности трубопроводов, тепловые потери и утечки теплоносителя на участке между местом установки узла учета и границей раздела балансовой принадлежности сторон учитываются при определении отпущенной тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя.

Для систем теплопотребления, у которых отдельные виды систем тепловых нагрузок подключены к внешним тепловым сетям самостоятельными трубопроводами, учет тепловой энергии, массы (объема) и параметров теплоносителя производится отдельно для каждой самостоятельно подключенной нагрузки.

31. В закрытых системах теплоснабжения на узле учета тепловой энергии и параметров теплоносителя определяется:

1) время работы приборов узла учета;

2) полученная тепловая энергия;

3) масса (объем) теплоносителя, полученная по подающему трубопроводу и возвращенная по обратному трубопроводу за каждый час;

4) среднечасовая температура теплоносителя в подающем и отводящем трубопроводах;

5) полученная тепловая энергия за каждый час;

6) масса (объем) сетевой воды, потерянной в результате утечек в системе теплопотребления.

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров в закрытых системах теплоснабжения приведены в приложении 4 к настоящим Правилам.

32. В закрытых системах теплопотребления, суммарная тепловая нагрузка которых не превышает 0,1 Гкал/час, определение расхода сетевой воды по отводящему трубопроводу производится по согласованию с субъектом теплоснабжения.

33. При отсутствии приборов учета тепловой энергии количество тепловой энергии Q, полученное потребителем за 1 (один) час, определяется на основе показаний приборов узла учета по формуле:

Q = G₁ (h₁ – h₂),

(3.1)

где:

G₁ – масса (объем) сетевой воды, прошедшая за 1 час через закрытую систему теплоснабжения по подающему трубопроводу;

h₁ и h₂ – средняя за час энтальпия сетевой воды на входе подающего и на выводе обратного трубопроводов потребителя соответственно.

Количество тепловой энергии, полученное потребителем за отчетный период, установленный Договором, определяется как сумма часовых значений, вычисленных по формуле (3.1).

Масса (объем) сетевой воды G_у, потерянной потребителем в результате утечек за 1 час, определяется по формуле:

G_у = G₁ – G₂,

(3.2)

где:

G₁– масса (объем) сетевой воды, полученная потребителем за 1 час по подающему трубопроводу;

G₂ – масса (объем) сетевой воды, возвращенной потребителем за 1 час по отводящему трубопроводу.

Если масса (объем) сетевой воды G_у, рассчитанная по формуле (3.2), не превышает 3 % от G₁, то за величину утечек следует принимать нормативную величину утечек для данной системы теплоснабжения.

Масса (объем) сетевой воды, потерянной потребителем в результате утечек за отчетный период, определяется как сумма часовых значений, вычисленных по формуле (3.2).

Если узел учета установлен не на границе раздела балансовой принадлежности тепловых сетей поставщика и потребителя, то количество тепловой энергии, полученной потребителем за 1 час, вычисляется по формуле:

Q = (l + k_n) (l + k_y) G₁(h₁ – h₂),

(3.3)

где:

k_n и к_у – коэффициенты нормативных потерь и утечек тепловой сети от границы балансовой принадлежности до места установки узла учета соответственно.

Масса (объем) сетевой воды, потерянной потребителем за 1 час в результате утечек в системе отопления, вычисляется по формуле:

G_y = (1 + k_y) (G₁ – G₂),

(3.4)

34. В открытых системах теплоснабжения с циркуляцией на узле учета тепловой энергии и теплоносителя определяется:

1) время работы приборов узла учета;

2) полученная тепловая энергия;

3) масса (объем) сетевой воды, израсходованной на горячее водоснабжение;

4) масса (объем) сетевой воды, полученной по подающему трубопроводу и возвращенной по отводящему трубопроводу за каждый час;

5) среднечасовая температура теплоносителя в подающем и отводящем трубопроводах;

6) полученная тепловая энергия за каждый час;

7) масса (объем) сетевой воды, израсходованная на горячее водоснабжение за каждый час.

35. Схема размещения точек измерения тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров в открытых системах теплоснабжения с циркуляцией горячего водоснабжения приведены в приложении 5 к настоящим Правилам.

36. При отсутствии приборов учета тепловой энергии количество тепловой энергии определяется в соответствии с нормой потребления по теплоснабжению для потребителей, не имеющих приборов учета тепловой энергии, утвержденной в соответствии с подпунктом 34) пункта 1 статьи 27 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" или на основании заявленных договорных объемов с учетом законодательства Республики Казахстан.

37. При отсутствии приборов учета тепловой энергии и если узел учета установлен не на границе раздела балансовой принадлежности тепловых сетей поставщика и потребителя, то количество тепловой энергии, полученной потребителем за 1 час, вычисляется по формуле:

Q = (1 + к_п) (1 + к_у) [G₁ (h₁ – h_хв) - G₂ (h₂ – h_хв)],

(3.5)

где:

к_п и к_у – коэффициенты нормативных теплопотерь и утечек тепловой сети от границы балансовой принадлежности до места установки узла учета.

При этом масса (объем) сетевой воды, израсходованной потребителем на горячее водоснабжение за 1 час, определяется по формуле:

G_гв = (l + k_у) (G₁ – G₂),

(3.6)

38. В открытых системах теплоснабжения без циркуляции на узле учета тепловой энергии и теплоносителя определяется:

1) время работы приборов узла учета;

2) полученная тепловая энергия;

3) масса (объем) сетевой воды, израсходованной на горячее водоснабжение;

5) масса (объем) сетевой воды, израсходованной на горячее водоснабжение за каждый час;

6) среднечасовая температура теплоносителя в подводящем и отводящем трубопроводах за каждый час;

7) полученная тепловая энергия за каждый час.

39. Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров в открытых системах теплоснабжения без циркуляции горячего водоснабжения приведены в приложении 6 к настоящим Правилам.

40. Количество тепловой энергии Q, полученное потребителем за 1 час, определяется на основе показаний приборов учета тепловой энергии по формуле:

Q = G₁ (h₁ – h₂) + G₃ (h₂ – h_хв),

(3.7)

где:

G₁ – масса (объем) теплоносителя, прошедшая по подающему трубопроводу за 1 час;

G₃ – масса (объем) теплоносителя, по показаниям расходомерного устройства, прошедшая по трубопроводу горячего водоснабжения за 1 час;

h₁ и h₂ – средняя за час энтальпия сетевой воды на входе подающего и выводе отводящего трубопроводов потребителя;

h_хв – энтальпия холодной воды, используемой для подпитки теплопроизводящим субъектом.

Количество тепловой энергии, полученной потребителем за отчетный период, установленный Договором, определяется как сумма часовых значений, вычисленных по формуле (3.7).

41. Если узел учета установлен не на границе раздела балансовой принадлежности тепловых сетей поставщика и потребителя, то количество тепловой энергии, полученной потребителем за 1 час, вычисляется по формуле:

Q = (1 +k_n) (l + k_y) [G₁ (h₁ – h₂) + G₃ (h₂ – h_хв)],

(3.8)

где:

k_n и k_y – коэффициенты нормативных теплопотерь и утечек тепловой сети от границы балансовой принадлежности до места установки узла учета.

Масса (объем) сетевой воды, израсходованной потребителем на горячее водоснабжение за 1 час, определяется по формуле:

G_гв = (l + k_у) G₃,

(3.9)

42. Если разность массы (объема) теплоносителя, прошедшего по подающему трубопроводу, G₁ и массы (объема) теплоносителя, возвращенного по обратному трубопроводу, G₂ за 1 час превышает массу (объем) теплоносителя, израсходованную по трубопроводу горячего водоснабжения G₃, более чем на 0,03 G₁, то в формулах (3.7), (3.8) и (3.9) G₃ принимается равным (G₁ – G₂).

43. Показания приборов узла учета используются субъектом теплоснабжения для определения отклонений полученной тепловой энергии, массы (объема) и расхода теплоносителя от величин, нормируемых Договором.

44. При временном нарушении учета тепловой энергии в многоквартирном жилом доме по приборам коммерческого учета, объем потребления тепловой энергии на отопление для расчета платы за период временного нарушения учета определяется в соответствии с нормой потребления по теплоснабжению для потребителей, не имеющих приборов учета, утвержденной в соответствии с Законом Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", но не более чем в течение одного месяца, за который учет должен быть восстановлен.

45. Согласно пункту 5 статьи 29 Закона, собственники квартир, нежилых помещений многоквартирного жилого дома оплачивают за объемы потребленной тепловой энергии, потребляемую для отопления помещений общего пользования в многоквартирном жилом доме. Расчет данного объема производится согласно порядку, утвержденному в Правилах формирования тарифов, утвержденных приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 19 ноября 2019 года № 90 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19617) (далее – Правила формирования тарифов).

46. Объемы потребления тепловой энергии и (или) теплоносителя на отопление, горячее водоснабжение для потребителей в многоквартирных жилых домах, имеющих установленные поквартирные приборы коммерческого учета, рассчитываются согласно Правилам формирования тарифов.

47. Потребители в централизованных системах теплоснабжения несут расходы по повышению энергоэффективности, снижению потерь тепловой энергии объекта кондоминиума в части, касающейся общего имущества в соответствии с площадью отапливаемого помещения, находящегося в собственности потребителя.

Глава 4. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя у потребителя в паровых системах теплопотребления

48. В паровых системах теплопотребления на узле учета тепловой энергии и теплоносителя с помощью приборов учета пара определяются:

1) время работы приборов узла учета;

2) полученная тепловая энергия;

3) масса (объем) полученного пара;

4) масса (объем) возвращенного конденсата;

5) масса (объем) получаемого пара за каждый час;

6) среднечасовые значения температуры и давления пара;

7) среднечасовая температура возвращаемого конденсата;

8) время нахождения приборов узла учета в неисправности;

9) время работы теплопотребляющих установок с перегрузкой по расходу;

10) масса (объем) возвращенного конденсата за каждый час;

11) полученная тепловая энергия за каждый час.

Приборы учета пара учитывают тепловую энергию и массу (объем) конденсата, образующегося в паропроводе при перерывах в потреблении пара.

При определении потребленной тепловой энергии приборы учета пара учитывают состояние пара (влажный, насыщенный или перегретый).

Среднечасовые значения параметров теплоносителя определяются на основании показаний приборов учета пара, регистрирующих эти параметры.

В системах теплопотребления, подключенных к тепловым сетям по независимой схеме, определяется масса (объем) конденсата, расходуемого на подпитку.

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров в паровых системах теплоснабжения приведены в приложении 7 к настоящим Правилам.

49. Узел учета тепловой энергии, массы (объема) и параметров теплоносителя оборудуется на вводе теплового пункта, принадлежащего потребителю, в местах, максимально приближенных к его головным задвижкам.

При установке узла учета не на границе раздела балансовой принадлежности трубопроводов, тепловые потери и утечки теплоносителя на участке между местом установки узла учета и границей раздела учитываются для определения объема отпущенной тепловой энергии и массы (объем) теплоносителя.

Для систем теплопотребления, у которых отдельные виды систем тепловых нагрузок подключены к внешним тепловым сетям самостоятельными трубопроводами, учет тепловой энергии, массы (объема) и параметров теплоносителя ведется для каждой самостоятельно подключенной нагрузки.

50. При отсутствии приборов учета пара определение количества тепловой энергии и теплоносителя, полученных паровыми системами теплопотребления:

1) количество тепловой энергии, полученной потребителем за час, определяется по приборам учета тепловой энергии или по приборам узла учета по формуле:

Q = D (h – h_хв) – G_k (h₂ – h_хв),

(4.1)

где:

D – масса (объем) пара, полученного потребителем за час по подающему трубопроводу;

G_k – масса (объем) конденсата, возвращенного потребителем за час по отводящему трубопроводу;

h₁ и h₂ – средняя за час энтальпия пара на входе подающего паропровода и конденсата на выводе конденсатопровода потребителя соответственно;

h_хв – энтальпия холодной воды, используемой для подпитки теплопроизводящего субъекта.

Количество тепловой энергии, полученной потребителем за отчетный период, в соответствии с Договором, определяется как сумма часовых значений, определенных по формуле (4.1).

Масса (объем) теплоносителя, израсходованного потребителем за час, определяется по формуле:

G = D – G_k,

(4.2)

Масса (объем) теплоносителя, израсходованного потребителем за отчетный период, определяется как сумма часовых значений.

При установке узла учета за границей балансовой принадлежности тепловых сетей поставщика и потребителя, количество тепловой энергии, полученной потребителем за час, определяется приборам учета тепловой энергии или по приборам узла учета по формуле:

Q = (1 + k_п) (1 + k_y) [D (h – h_хв) – G_k (h_k – h_хв)],

(4.3)

где:

k_п и k_y – коэффициенты нормативных теплопотерь и утечек тепловой сети от границы балансовой принадлежности до места установки узла учета соответственно.

Масса (объем) теплоносителя, израсходованного потребителем, определяется по формуле:

G_гвс = (l +k_y) (D – G_k),

(4.4)

2) показания приборов учета тепловой энергии, приборов учета пара и конденсата, а также регистрирующих приборов узла учета используются субъектом теплоснабжения для определения отклонений от договорного количества тепловой энергии, массы (объема), расхода и температуры теплоносителя.

Показания регистрирующих приборов узла учета используются для определения отклонений от договорных величин между субъектами теплоснабжения и потребителем тепловой энергии количества тепловой энергии, массы и температуры теплоносителя, отпущенных в паровых системах теплоснабжения.

Приложение 1
к Правилам учета
тепловой энергии
и теплоносителя

Приложение 2
к Правилам учета
тепловой энергии
и теплоносителя

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров тепловой сети теплопроизводящего субъекта для систем теплоснабжения по показаниям двух приборов учета тепловой энергии.

Приложение 3
к Правилам учета
тепловой энергии
и теплоносителя

Приложение 4
к Правилам учета
тепловой энергии
и теплоносителя

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров в закрытых системах теплоснабжения.

Приложение 5
к Правилам учета
тепловой энергии
и теплоносителя

Схема размещения точек измерения тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров в открытых системах теплоснабжения с циркуляцией горячего водоснабжения.

Приложение 6
к Правилам учета
тепловой энергии
и теплоносителя

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров в открытых системах теплоснабжения без циркуляции горячего водоснабжения.

Приложение 7
к Правилам учета
тепловой энергии
и теплоносителя

Схема размещения точек измерения количества тепловой энергии и массы (объема) теплоносителя, а также его регистрируемых параметров в паровых системах теплоснабжения.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 01.07.2025 бастап қолданысқа енгізіледі

"Жылу энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 28-бабы 5-тармағының 8) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫЗ:

1. Қоса беріліп отырған Жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Электр энергетикасын дамыту департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бірлескен бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бірлескен бұйрықты ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бірлескен бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бірлескен бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2025 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының Өнеркәсіп және құрылыс министрі	Е. Нагаспаев

Қазақстан Республикасы Энергетика министрі	Е. Аккенженов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Ұлттық экономика министрлігі

Қазақстан Республикасының
Өнеркәсіп және құрылыс
министрінің
2025 жылғы 3 сәуірдегі
№ 112 мен
Қазақстан Республикасы
Энергетика министрі
2025 жылғы 26 наурыздағы
№ 135-н/қ Бірлескен
бұйрығымен бекітілген

Жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Жылу энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 28-бабы 5-тармағының 8) тармақшасына сәйкес әзірленді және жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

1) ақпараттық-өлшеу жүйесі – бұл жылу энергиясын есепке алу деректерін өлшеуге, жинауға, өңдеуге, сақтауға және беруге арналған өлшеу құралдары мен аппараттық-бағдарламалық кешен жиынтығы;

2) буды есепке алу құралы – ағын жылдамдығының бағытына перпендикуляр көлденең қима арқылы құбыржолда ағып жатқан будың массасын (көлемін) өлшеуге арналған өлшеу құралы;

3) есепке алу торабы – жылу энергиясын есепке алуды қамтамасыз ететін аспаптар мен құрылғылар жүйесі;

4) есепке алу торабы аспаптарының ақаулы болу уақыты – есепке алу торабы аспаптарының ақаулы күйде болған уақыт аралығы;

5) есепке алу торабы аспаптарының жұмыс уақыты – аспаптардың көрсеткіштері негізінде жылу энергиясын және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін) есепке алу, сондай-ақ оның температурасы мен қысымына бақылау жүргізілетін уақыт аралығы;

6) жылу желісі – жылу энергиясын жылу энергиясы көздерінен жылу тұтынатын қондырғыларға дейін беру мақсатында жылу жеткізгішті тасымалдауға және оның ағынын реттеуге арналған құбыржолдар мен құрылғылар (орталық жылу пункттерін, сорғы станцияларын қоса алғанда) жүйесі;

7) жылу жеткізгіш – жылу энергиясын тасымалдау үшін пайдаланылатын сұйық немесе газ тәрізді зат (бу, ауа, су және басқа да заттар);

8) жылу жеткізгішінің шығысы – уақыт бірлігі ішінде құбыржолдың көлденең қимасы арқылы өткен жылу жеткізгіш массасы (көлемі);

9) жылу жүктемесі – уақыт бірлігі ішінде жылу тұтынатын қондырғы қабылдай алатын жылу энергиясының мөлшері;

10) жылу пункті – жылу тұтыну жүйесін жылу желісіне қосуға және жылу жүктемелері жүйелерінің түрлері бойынша жылу жеткізгішті бөлуге арналған құрылғылар кешені;

11) жылу тұтыну жүйесі – бір немесе бірнеше жылу жүктемелерінің түрлерін тұтынуға арналған жылу тұтынатын қондырғылар кешені;

12) жылу тұтыну жүйесін қосудың тәуелсіз схемасы – жылу желісінен келетін жылу жеткізгіші жылу тұтыну жүйесінде одан әрі пайдаланылатын қайталама жылу жеткізгішін жылытатын, тұтынушының жылу пунктінде орнатылған жылу алмастырғыш арқылы өткен кезде жылу тұтыну жүйесін жылу желісіне қосу схемасы;

13) жылу тұтынатын қондырғылар – жылу энергиясын тұтынушының мұқтаждықтары үшін жылу энергиясын, жылу жеткізгішті пайдалануға арналған құрылғылар кешені;

14) жылу энергиясы – тұтыну кезінде жылу жеткізгіштердің термодинамикалық параметрлері өзгеретін, тауар болып табылатын энергетикалық ресурс;

15) жылу энергиясын есепке алу аспабы – жылу энергиясының мөлшерін анықтауға және жылу жеткізгіштің массасы мен параметрлерін өлшеуге арналған аспап немесе аспаптар жиынтығы;

16) жылу энергиясы мен жылу жеткізгіштің параметрлерін тіркеу – есепке алу аспаптарының өлшенетін шаманы цифрлық немесе графикалық нысанда, қағаз немесе электрондық тасығышта тіркеуі;

17) жылу энергиясының шығысын есепке алу нүктесі – коммерциялық есепке алу аспабының көмегімен немесе ол болмаған кезде есептеу әдісімен жылу энергиясының шығысы анықталатын жылумен жабдықтау схемасының нүктесі;

18) жылумен жабдықтау – тұтынушыларды жылу энергиясымен, жылу жеткізгішпен қамтамасыз ету, оның ішінде жылу қуатын ұстап тұру;

19) жылумен жабдықтау жүйесі – жылу жеткізгішті өндіруге, тасымалдауға және пайдалануға арналған қондырғылар кешені;

20) жылумен жабдықтаудың ашық жүйесі – желілік су жылу желісінен ыстық суды бұру арқылы тұтынушыларды ыстық сумен жабдықтау үшін тікелей пайдаланылатын жылумен жабдықтаудың су жүйесі;

21) жылумен жабдықтаудың жабық жүйесі – жылу желісінде айналатын су тек жылу жеткізгіш ретінде ғана қолданылатын және желіден алынбайтын жылумен жабдықтаудың су жүйесі. Ыстық сумен жабдықтау жылу желісінен тәуелсіз сужылытқыш арқылы қамтамасыз етіледі;

22) жылумен жабдықтау субъектілері – жылу өндіруші және жылу тасымалдаушы субъектілер;

23) коммерциялық есепке алу аспабы – жылу энергиясын және (немесе) жылу жеткізгішті коммерциялық есепке алуға арналған, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен қолдануға рұқсат етілген техникалық құрылғы;

24) теңгерімдік тиесілілік – жылу энергетикасы субъектісіне меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде жабдықтың және (немесе) жылу желісінің тиесілілігі;

25) теңгерімдік тиесілілік пен пайдалану жауапкершілігінің шекарасы – жылу өндіруші, жылу тасымалдаушы ұйымдар мен тұтынушылар арасындағы, сондай-ақ тұтынушылар мен қосалқы тұтынушылар арасындағы жылу желісінің баланстық тиесілілігі бойынша анықталатын және тараптардың пайдалану жауапкершілігін белгілейтін жылу желісін бөлу нүктесі;

26) шығыс өлшегіш құрылғы – құбыржолда ағатын жылу жеткізгіштің бір сәттік шығысын өлшеуге арналған құрылғы;

27) энергия тұтынуды есепке алудың автоматтандырылған жүйесі – коммерциялық есепке алу аспаптарынан кем дегенде мына ресурстардың: судың, газдың, электр және жылу энергиясының деректерін коммерциялық есепке алуды, қашықтықтан жинауды, сақтауды, талдауды жүзеге асыратын есепке алудың автоматтандырылған жүйесі.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де терминдер мен анықтамалар Қазақстан Республикасының жылу энергетикасы саласындағы заңнамасына сәйкес қолданылады.

3. Жылу энергиясының мөлшерін есепке алу және жылу тасымалдағыштың параметрлерін бақылау үшін автономды аспаптардың жиынтықтары және (немесе) жылу энергиясын есепке алудың ақпараттық-өлшеу жүйелері пайдаланылады.

Көппәтерлі тұрғын ғимараттарда көлденең жылыту жүйесіне арналған жалпыүйлік, пәтерлі жылу энергиясын есепке алу аспаптарын, бірнеше пәтер үшін ортақ көтергіштері бар жылыту жүйесіне арналған жылу шығысы индикаторларын жылу энергиясын есепке алудың ақпараттық-өлшеу жүйесінің құрамында да, энергия тұтынуды есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің құрамында да пайдалану қажет.

4. Жылу энергиясын және жылу тасымалдағышты есепке алуды ұйымдастыру мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:

1) есепке алу торабын жобалауға техникалық шарттар алу;

2) есепке алу торабын жобалау;

3) есепке алу торабын монтаждау;

4) есепке алу аспабын пломбалау және коммерциялық есепке алуға рұқсат актісін ресімдеу.

5. Жылу энергиясын есепке алу аспабы таңдалады және мыналардың негізінде орнатылады:

1) жылумен жабдықтау субъектісімен берілген техникалық шарттар;

2) Осы Қағидалардың талаптары;

3) жобаланатын есепке алу аспабының құрамына кіретін қолданылатын өлшеу құралдарына метрологиялық сипаттамалар мен техникалық құжаттаманы қамтиды.

6. Жылу энергиясын есепке алу аспаптары жылумен жабдықтау субъектісінің серверіне автоматты режимде көрсеткіштерді беру құрылғыларымен жобаланады және орнатылады.

7. Жылу энергиясын есепке алу аспаптарының техникалық шарттары:

1) жылу тұтыну объектісінің атауы және орналасқан жері;

2) ккал/сағат әр түрі бойынша жылу жүктемелері туралы ақпарат;

3) жылуды берудің температуралық графигі;

4) жылумен жабдықтау субъектісінің серверіне жылу энергиясын есепке алу аспабының көрсеткіштерін беруді автоматтандыруды ұйымдастыру тәсілі;

5) жылу энергиясын есепке алу аспабының құрамында жобаланатын өлшеу құралдарын таңдау жөніндегі ұсынымдар (жылумен жабдықтау субъектісі тұтынушы үшін өлшеу құралдарының нақты түрлерін айқындамайды, бірақ біріздендіру және жылу энергиясын есепке алу аспабынан ақпаратты қашықтықтан жинауды ұйымдастыру мүмкіндігі мақсатында ұсынымдар береді).

8. Жылумен жабдықтау субъектісі тұтынушыдан өтінім алған күннен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде жылу энергиясын есепке алу аспабын орнатуға техникалық шарттар береді.

Жылу энергиясын есепке алу аспабын монтаждау жобасы есепке алу аспабын бастапқы монтаждау немесе жылу энергиясын есепке алу аспабының құрамына өзгерістер (бұрын орнатылған жылу энергиясын есепке алу аспабының құрамындағы бір немесе одан да көп өлшеу құралдарын ауыстыру) енгізу алдында ресімделеді және келісіледі.

Жылу энергиясын есепке алу аспабын монтаждау жобасы жылумен жабдықтау субъектісімен 5 (бес) жұмыс күні ішінде келісіледі.

9. Жылу энергиясын есепке алу аспабын монтаждау жобасы мыналарды:

1) қолданыстағы объектілер үшін есептік жүктемелер туралы мәліметтердің және теңгерімдік тиісіліктің аражігін ажырату актілерін және есептік жүктемелерді қоса бере отырып, Жылу энергиясын өндіру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарттың (бұдан әрі – Шарт) көшірмесі;

2) жаңадан пайдалануға берілетін объектілер үшін жылу желілеріне қосылуға арналған жобалық жүктемелер мен техникалық шарттар туралы мәліметтер қоса беріледі;

3) жылу энергиясын есепке алу аспабы бар жылу пунктінің қағидаттық схемасы;

4) өлшеу құралдарын орнату орындарын, жылу энергиясын есепке алу аспаптарын орналастыруды және кабельдік өткізгіштердің схемаларын көрсете отырып жылу пунктінің жоспары;

5) өлшеу құралдарын қосудың электрлік және монтаждық схемалары;

6) жылу есептегішке енгізілетін баптау дерекқоры;

7) жылу энергиясын, жылу тасығышты есептеу формулалары; жылу тұтыну қондырғылары бойынша жылу тасығыштың шығысы (тонна/тәулік) жылыту және жылуаралық кезеңдерде;

8) бастапқы шығын өлшегіштерді, температура датчиктерін (қысым датчиктерін) орнатудың монтаждық схемалары;

9) қолданылатын жабдықтар мен материалдардың техникалық ерекшелігін; жобаланатын жылу энергиясын есепке алу аспабының құрамынан әрбір өлшеу құралы бойынша өлшеу құралын тану туралы тізілімдегі ақпаратты қамтиды.

Бастапқы шығын өлшегіштің диаметрі есептелген жылу жүктемелеріне сәйкес жылу жеткізгіштің ең аз және ең көп шығыстары шығын өлшегіштердің нормаланған диапазонының шегінен асып кетпейтіндей етіп таңдалады.

Жылу энергиясын есепке алу аспабының теңгерім ұстағышы жылумен жабдықтау субъектісіне жылу энергиясын есепке алу аспабын монтаждаудан, метрологиялық тексеруден, жөндеуден немесе жылу тұтыну қондырғысындағы жұмыстардан кейін коммерциялық есепке жіберу актісін пломбалауға және ресімдеуге өтінім береді.

Өтінімді қарау мерзімі өтінім берілген күннен кейінгі күннен бастап 5 (бес) жұмыс күнін құрайды.

10. Жылу энергиясын есепке алу аспабының құрамына кіретін өлшеу құралдарын пломбалауды тұтынушы өкілінің қатысуымен жылумен жабдықтау субъектісінің өкілі орындайды.

Пломбалау схемасы өлшеу құралының техникалық құжаттамасына сәйкес келуге тиіс.

11. Мынадай талаптарға жауап беретін жылу энергиясын есепке алу аспаптары коммерциялық есепке жіберу актісін пломбалауға және ресімдеуге тиіс:

1) жылу энергиясын есепке алу аспабының құрамына кіретін барлық өлшеу құралдары өлшеу құралдарының тізіліміне енгізілуге және "Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қолданыстағы метрологиялық салыстырып-тексерудің болуын растайтын құжаттары болуға тиіс;

2) өлшеу құралдарында осы өлшеу құралына салыстырып-тексеру әдістемесіне сәйкес келетін орындарда салыстырып тексерушінің бедері (таңбасы, пломбасы немесе өздігінен жабысатын жапсырмасы) болуға тиіс;

3) өлшеу құралдары жылумен жабдықтау субъектісімен келісілген жылу энергиясын есепке алу аспабын монтаждауға арналған жұмыс жобасына және өлшеу құралына арналған техникалық құжаттамаға қатаң сәйкестікте монтаждалуға тиіс.

Жылу энергиясын есепке алу аспабы және жылумен жабдықтау субъектісінің серверіне деректерді беру құрылғысы есепке алу аспабын пломбалау күнінің алдындағы 3 (үш) тәулік ішінде функционалдық істен шығуды тіркемей жұмыс күйінде болуға тиіс.

12. Жылу энергиясын есепке алу аспабына рұқсат беру актісі мыналарды:

1) осы есепке алу аспабына жататын Шарттың және жылу тұтыну объектілерінің нөмірі мен атауын;

2) есепке алу аспабы орнатылған жылу тұтыну объектісінің мекенжайын;

3) жылу есептегіштің негізгі баптау параметрлерінің тізбесі мен мәндері;

4) жылу энергиясын есепке алу аспабының құрамына кіретін өлшеу құралдарының тізбесі (түрі, зауыттық нөмірі, өлшеу диапазоны, тексеру күні және тексеру аяқталған күн);

5) өлшеу құралдарына белгіленген жылумен жабдықтау субъектісі пломбаларының нөмірлері.

Жалғыз тұтынушы жылу өндіруші субъектінің жылу желілерінен (коллекторынан) шығатын магистральға қосылған кезде және бұл магистраль оның теңгерімінде болады, тараптардың өзара келісімі бойынша жылу өндіруші субъектінің есепке алу торабында орнатылған коммерциялық есепке алу аспаптары бойынша тұтынылатын жылу энергиясын есепке алу жүргізіледі.

13. Жылумен жабдықтау субъектісі мен тұтынушы арасындағы жылу энергиясы мен жылу жеткізгіш үшін есептеулер бойынша, сондай-ақ жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті беру және тұтыну режимдерін сақтау бойынша өзара міндеттемелер Шарт жасасу жолымен жүзеге асырылады.

14. Жылу энергиясын беруге және жылу жеткізгішті есепке алумен байланысты есептеулерді орындау кезінде жылу жеткізгіштің жылу физикалық қасиеттері туралы нормативтік техникалық құжаттарды қолдану қажет.

15. Тұтынушының жылу энергиясы мен жылу жеткізгіштің мөлшерін айқындау үшін, сондай-ақ жылу жеткізгіштің параметрлерін бақылау үшін, есепке алу торабында қосымша (қайталанатын) аспаптарды орнатуы жылумен жабдықтау субъектісімен келісу бойынша, бұл ретте есепке алу технологиясын бұзбай және өлшемдердің дәлдігі мен сапасына әсер етпей жүргізіледі.

Қосымша орнатылған жылу энергиясын есепке алудың коммерциялық емес аспаптарының көрсеткіштері тұтынушы мен жылумен жабдықтау субъектісі арасындағы өзара есеп айырысу кезінде пайдаланылмайды.

16. Жылу энергиясын барлық тұтынушылардың жылу тұтыну жүйелері жылумен жабдықтау субъектісімен жылу энергиясын есептеу үшін коммерциялық есепке алу аспаптарымен қамтамасыз етіледі. Жылумен жабдықтау субъектісі Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар саласындағы заңнамасына сәйкес жылу энергиясын есептеу үшін есептеу аспаптарымен қамтамасыз етеді.

17. Жылу энергиясын беруді есепке алу, егер Шартта өзгеше көзделмесе, жылу желілерінің баланстық тиесілілігі мен пайдалану жауапкершілігін бөлу шекарасындағы жылу энергиясының шығысын есепке алу нүктесінде жүргізіледі.

Жылу энергиясының шығысын есепке алу нүктесінде орналасқан есепке алу торабы осы Қағидалардың 30, 33, 37, 41 және 46-тармақтарының талаптарына сәйкес жабдықталады.

18. Осы Қағидалардың формулаларында және мәтінінде мынадай өлшем бірліктері қолданылады:

1) қысым – Па (кгс/см²);

2) температура – ^о С;

3) энтальпиялар – кДж/кг (ккал/кг);

4) массалар – тонна;

5) тығыздық – кг/м³;

6) көлем – м³;

7) шығыс – тонна/сағат;

8) жылу энергиясы – ГДж (Гкал);

9) уақыт – сағат.

2-тарау. Жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу тәртібі

1-параграф. Жылумен жабдықтау жүйесіне берілген жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті жылу өндіруші субъектінің есепке алу тәртібі

19. Жылу энергиясын есепке алу тораптары жылу өндіруші субъектінің бас ысырмаларына барынша жақын жерлерде құбыржолдардың теңгерімдік тиесілілігін және пайдалану жауапкершілігін бөлу шекарасында жабдықталады.

20. Жылу өндіруші субъектінің есепке алу аспаптарының көмегімен әрбір есепке алу торабында мыналар айқындалады:

1) есепке алу торабы аспаптарының жұмыс уақыты;

2) берілген жылу энергиясы;

3) беру және кері құбыржолдары бойынша тиісінше жылу өндіруші субъект берген және алған жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

4) жылумен жабдықтау жүйесін толтыруға жұмсалатын жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

5) әр сағатта берілген жылу энергиясы;

6) беру құбыржолы бойынша жылу өндіруші субъект берген және әр сағат үшін кері құбыржол арқылы алынған жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

7) жылумен жабдықтау жүйелерін әр сағат үшін қуаттандыруға жұмсалатын жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

8) беру, кері құбыржолдардағы және толтыру үшін пайдаланылатын суық су құбыржолдардағы жылу жеткізгіштің орташа сағаттық және орташа тәуліктік температурасы;

9) беру, кері құбыржолдардағы және қуаттандыру үшін пайдаланылатын суық су құбыржолдарындағы жылу жеткізгіштің орташа сағаттық қысымы;

10) жылу энергиясы көздерінің өз қажеттіктеріне жұмсалатын жылу энергиясының көлемі.

Жылу жеткізгіш параметрлерін тіркейтін аспаптардың көрсеткіштері негізінде жылу жеткізгіш параметрлерінің орташа сағаттық және орташа тәуліктік мәндері анықталады.

21. Магистральдардың кері құбыржолдарына орнатылатын жылу энергиясын есепке алу аспаптары қуаттандыру құбыржолдарының қосылу орнына дейін орнатылады.

Жылумен жабдықтау жүйелері үшін жылу энергиясының мөлшерін және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ оның жылу өндіруші субъектінің жылу желілерінің тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасы осы Қағидаларға 1-қосымшада келтірілген.

22. Жылу өндіруші субъект берген жылу энергиясының мөлшері оның шықпасы бойынша берілген жылу энергиясы мөлшерінің қосындысы ретінде айқындалады.

23. Уақыт бірлігі үшін әрбір жеке шықпа бойынша жылу өндіруші субъект берген жылу энергиясының мөлшері тиісті энтальпияға әрбір құбыржол (беру, кері және қуаттандыру) бойынша жылу жеткізгіштің массалық шығыстарының көбейтінділерінің алгебралық сомасы ретінде айқындалады. Кері және қуаттандыру құбыржолдарындағы желілік судың жаппай шығыстары теріс белгісімен алынады.

24. Жылу өндіруші субъектінің жылу желілері арқылы жылу өндіруші субъект бір сағат ішінде берген Q жылу энергиясының мөлшерін анықтау үшін жылу энергиясын есепке алу аспаптары болмағанда мына формула пайдаланылады:

мұнда:

а – беру құбыржолдарындағы есепке алу тораптарының саны;

b – кері құбыржолдардағы есепке алу тораптарының саны;

m – қуаттандыру құбыржолдарындағы есепке алу тораптарының саны;

G_1i – жылу өндіруші субъект әрбір беру құбыржолы бойынша бір сағат ішінде берген жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

G_2j – жылу өндіруші субъект әрбір кері құбыржол бойынша бір сағат ішінде қайтарған жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

G_nк – жылу энергиясын тұтынушыларды жылумен жабдықтаудың әрбір жүйесін бір сағат ішінде толықтыруға жұмсалған жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

h_1i – тиісті беру құбыржолындағы желілік судың сағатына орташа энтальпиясы;

h_2j – тиісті кері құбыржолдағы желілік судың сағатына орташа энтальпиясы;

h_xвk – жылу энергиясын тұтынушылардың тиісті жылумен жабдықтау жүйесін толықтыру үшін пайдаланылатын суық судың сағатына орташа энтальпиясы.

Есепті кезеңде жылу өндіруші субъект берген жылу энергиясының мөлшері формула бойынша (2.1) есептелген сағаттық мәндердің қосындысы ретінде айқындалады.

Бұл норма орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйелеріндегі жылу өндіруші субъектілер және жылу тасымалдаушы субъектілер арасындағы есептеулер үшін қолданылмайды.

25. Жылу өндіруші субъектіде бір шығару немесе әрқайсысында жеке толтыру құбыржолы бар бірнеше шығару болған кезде әрбір шығару бойынша жылу өндіруші субъект берген жылу энергиясының мөлшері осы Қағидаларға 2-қосымшада келтірілген жылу энергиясының мөлшері мен жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ жылу энергиясын есепке алудың екі аспабының көрсеткіштері бойынша жылумен жабдықтау жүйелері үшін жылу өндіруші субъектінің жылу желісінің тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасына сәйкес шығыс өлшегіш құрылғылары беру және толтыру құбыржолдарында орнатылған жылу энергиясын есепке алудың екі аспабының көрсеткіштері бойынша мына формулаға сәйкес анықталады:

Q = Q₁ + Qп,

(2.2)

мұнда:

Q₁ = G₁(h₁ – h₂) – шығыс өлшегіш құрылғысы беру құбыржолында орнатылған жылу энергиясын есепке алу аспаптарының көрсеткіштері бойынша жылу мөлшері;

Q_п = G_п(h₂ – h_хв) – шығыс өлшегіш құрылғысы толтыру құбыржолында орнатылған жылу энергиясын есепке алу аспаптарының көрсеткіштері бойынша жылу мөлшері.

Жылу энергиясының мөлшерін және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ жылу энергиясын есепке алудың екі аспабының көрсеткіштері бойынша жылумен жабдықтау жүйелері үшін жылу өндіруші субъектінің жылу желісінің тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасы осы Қағидаларға 2-қосымшада келтірілген.

Есепке алу торабының тіркеуші аспаптарының көрсеткіштері жылумен жабдықтау субъектілер арасындағы жылумен жабдықтау жүйелеріндегі жылу энергиясының мөлшерін, жылу жеткізгіштің массасы мен температурасының шарттық шамалардан ауытқуын айқындау үшін пайдаланылады.

2-параграф. Жылумен жабдықтаудың бу жүйелеріне берілген жылу энергиясын және жылу жеткізгішті есепке алу тәртібі

26. Жылу өндіруші субъектінің бу жылу энергиясын есепке алу тораптары оның әрбір шығаруында жабдықталады.

Жылу энергиясын есепке алу тораптары жылу өндіруші субъектінің бас ысырмаларына барынша жақын жерлерде құбыржолдардың теңгерімдік тиесілілігі мен пайдалану жауапкершілігін бөлу шекарасында жабдықталады.

Тұтынушыларды жылумен жабдықтау жүйелеріне берілетін жылу энергиясын есепке алу торабынан кейін жылу өндіруші субъектінің өз қажеттіліктеріне жылу жеткізгішті іріктеуді ұйымдастыруға жол берілмейді.

27. Жылу өндіруші субъектінің есепке алу аспаптарының көмегімен әрбір есепке алу торабында мыналар айқындалады:

1) есепке алу торабы аспаптарының жұмыс уақыты;

2) есепке алу торабы аспаптарының ақаулықта болу уақыты;

3) берілген жылу энергиясы;

4) берілген будың және жылу өндіруші субъектісіне қайтарылған конденсаттың массасы (көлемі);

5) әр сағатта берілген жылу энергиясы;

6) берілген будың және жылу өндіруші субъектісіне әр сағат үшін қайтарылған конденсаттың массасы (көлемі);

7) толтыру үшін пайдаланылатын бу, конденсат және суық судың орташа сағаттық температурасы;

8) бу қысымының, конденсаттың және толтыру үшін пайдаланылатын суық судың орташа сағаттық мәндері.

Жылу жеткізгіш параметрлерінің орташа сағаттық мәндері, сондай-ақ олардың қандай да бір басқа уақыт аралығындағы орташа мәндері жылу жеткізгіштің параметрлерін тіркейтін аспаптардың көрсеткіштері негізінде анықталады.

Жылу жеткізгіштің жылу энергиясы мөлшерін және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ жылу жеткізгіштің бу жүйелері үшін жылу өндіруші субъектінің жылу желісінің тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасы осы Қағидаларға 3-қосымшада келтірілген.

28. Жылу өндіруші субъект берген жылу энергиясының мөлшері оның шығарулары бойынша берілген жылу энергиясы мөлшерінің қосындысы ретінде айқындалады.

Уақыт бірлігінде әрбір жеке шығару бойынша жылу өндіруші субъект берген жылу энергиясының мөлшері тиісті энтальпияларға әрбір құбыржол (бу құбыржолы және конденсат құбыржолы) бойынша жылу жеткізгіштің массалық шығысы көбейтінділерінің алгебралық қосындысы ретінде айқындалады. Конденсат құбыржолындағы жылу жеткізгіштің массалық шығысы теріс белгісімен алынады.

29. Жылу өндіруші субъект бір сағат ішінде жіберген Q жылу энергиясының мөлшерін анықтау үшін мына формула қолданылады:

(2.3)

мұнда:

k – бу құбыржолдарындағы есепке алу тораптарының саны;

m – конденсат құбыржолдарындағы есепке алу тораптарының саны;

D_i – жылу өндіруші субъект әрбір бу құбыржолы бойынша бір сағат ішінде берген будың массасы (көлемі);

G_kj – жылу өндіруші субъектілер әрбір конденсат құбыржолы бойынша бір сағат ішінде алған конденсаттың массасы (көлемі);

h_i – тиісті бу құбыржолындағы будың сағатына орташа энтальпиясы;

h_kj – тиісті конденсат құбыржолындағы конденсаттың сағатына орташа энтальпиясы;

h_хв – толтыру үшін қолданылатын суық судың сағатына орташа энтальпиясы.

Есепті кезеңде жылу өндіруші субъект берген жылу мөлшері (2.3) формула бойынша есептелген сағаттық мәндердің қосындысы ретінде айқындалады.

Есепке алу торабының тіркеуші аспаптарының көрсеткіштері жылумен жабдықтау субъектілері арасындағы жылумен жабдықтаудың бу жүйелерінде берілген жылу энергиясының мөлшерін, жылу жеткізгіштің массасы мен температурасының шарттық шамалардан ауытқуын айқындау үшін пайдаланылады.

3-тарау. Жылу тұтыну жүйелерінде тұтынушының жылу энергиясы мен жылу жеткізгішін есепке алу тәртібі

30. Есепке алу торабы тұтынушыға тиесілі жылу пунктінде оның бас ысырмаларына барынша жақын жерде жабдықталады.

Есепке алу торабын құбыржолдардың теңгерімдік тиесілілігі мен пайдалану жауапкершілігін бөлу шекарасында емес орнатпаған кезде берілген жылу энергиясын және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін) айқындау кезінде есепке алу торабы орнатылатын орын мен тараптардың теңгерімдік тиесілілігін бөлу шекарасы арасындағы учаскедегі жылу жеткізгіштің жылу ысыраптары мен жоғалуы ескеріледі.

Жылу жүктемелері жүйелерінің жекелеген түрлері сыртқы жылу желілеріне дербес құбыржолдармен қосылған жылу тұтыну жүйелері үшін жылу энергиясын, жылу жеткізгіштің массасын (көлемін) және параметрлерін есепке алу әрбір дербес қосылған жүктеме үшін жеке жүргізіледі.

31. Жылу энергиясын және жылу жеткізгіш параметрлерін есепке алу торабындағы жабық жылумен жабдықтау жүйелерінде:

1) есепке алу торабы аспаптарының жұмыс уақыты;

2) алынған жылу энергиясы;

3) беру құбыры арқылы алынған және әр сағат үшін кері құбыржол арқылы қайтарылған жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

4) беру және бұру құбыржолдарындағы жылу жеткізгіштің орташа сағаттық температурасы;

5) әр сағат үшін алынған жылу энергиясы;

6) жылу тұтыну жүйесіндегі ағып кету нәтижесінде жоғалған желілік судың массасы (көлемі).

Жылу энергиясының мөлшерін және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ оның жабық жылумен жабдықтау жүйелерінде тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасы осы Қағидаларға 4-қосымшада келтірілген.

32. Жиынтық жылу жүктемесі 0,1 Гкал/сағат аспайтын жабық жылу тұтыну жүйелерінде жылумен жабдықтаушы ұйыммен келісе отырып, құбырлардың біреуі (беру немесе бұру) бойынша желілік су шығыcын өлшеуге жол беріледі.

33. Жылу энергиясын есепке алу аспаптары болмағанда тұтынушы 1 (бір) сағат ішінде алған жылу энергиясының Q мөлшері есепке алу торабы аспаптарының көрсеткіштері негізінде мына формула бойынша айқындалады:

Q = G₁ (h₁ – h₂),

(3.1)

мұнда:

G₁ – беру құбыры бойынша жабық жылумен жабдықтау жүйесі арқылы 1 сағат ішінде өткен желілік судың массасы (көлемі);

h₁ және h₂ – тұтынушының беру құбыржолының кірісі мен кері құбыржолының шығысындағы желілік судың сағатына орташа энтальпиясы.

Тұтынушы Шартта белгіленген есепті кезеңде алған жылу энергиясының мөлшері (3.1) формуласы бойынша есептелген сағаттық мәндердің қосындысы ретінде айқындалады.

1 сағат ішінде ағып кету нәтижесінде тұтынушы жоғалтқан Gу желілік суының массасы (көлемі) мына формула бойынша анықталады:

G_у = G₁ – G₂,

(3.2)

мұнда:

G₁– тұтынушы беру құбыржолы арқылы 1 сағат ішінде алған желілік судың массасы (көлемі);

G₂ – бұру құбыржолы бойынша 1 сағат ішінде тұтынушы қайтарған желілік судың массасы (көлемі).

Егер (3.2) формула бойынша есептелген Gу желілік суының массасы (көлемі) G1-ден 3 %-дан аспаса, онда ағып кетудің мөлшері осы жылумен жабдықтау жүйесі үшін ағып кетудің нормативтік мөлшерін қабылдауы керек.

Есепті кезеңдегі ағып кету нәтижесінде тұтынушы жоғалтқан желілік судың массасы (көлемі) (3.2) формула бойынша есептелген сағаттық мәндердің қосындысы ретінде айқындалады.

Егер есепке алу торабы өнім беруші мен тұтынушының жылу желілерінің теңгерімдік тиесілілігін бөлу шекарасында белгіленбесе, онда тұтынушы 1 сағат ішінде алған жылу энергиясының мөлшері мына формула бойынша есептеледі:

Q = (l + k_n) (l + k_y) G1(h₁ – h₂),

(3.3)

мұнда:

k_n және ку – теңгерімдік тиесілілік шекарасынан есепке алу торабын орнату орнына дейінгі жылу желісінің нормативтік ысыраптары мен жоғалу коэффициенттері тиісінше.

Жылу жүйесіндегі ағып кету нәтижесінде тұтынушы 1 сағат ішінде жоғалтқан желілік судың массасы (көлемі) мына формула бойынша есептеледі:

G_y = (1 + k_y) (G₁ – G₂),

(3.4)

34. Жылу энергиясын және жылу жеткізгішті есепке алу торабында айналымы бар жылумен жабдықтаудың ашық жүйелерінде мыналар айқындалады:

1) есепке алу торабы аспаптарының жұмыс уақыты;

2) алынған жылу энергиясы;

3) ыстық сумен жабдықтауға жұмсалған желілік судың массасы (көлемі);

4) беру құбыржолы бойынша алынған және бұру құбыржолы бойынша әр сағат үшін қайтарылған желілік судың массасы (көлемі);

5) беру және бұру құбыржолдарындағы жылу жеткізгіштің орташа сағаттық температурасы;

6) әр сағат үшін алынған жылу энергиясы;

7) әр сағат үшін ыстық сумен жабдықтауға жұмсалған желілік судың массасы (көлемі).

35. Жылу энергиясын және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін) өлшеу нүктелерін, сондай-ақ ыстық сумен жабдықтау айналымы бар ашық жылумен жабдықтау жүйелерінде оның тіркелетін параметрлерін орналастыру схемасы осы Қағидаларға 5-қосымшада келтірілген.

36. Жылу энергиясын есепке алу аспаптары болмаған кезде жылу энергиясының мөлшері "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 27-бабы 1-тармағының 34) тармақшасына сәйкес бекітілген жылу энергиясын есепке алу аспаптары жоқ тұтынушылар үшін жылумен жабдықтау жөніндегі тұтыну нормасына сәйкес немесе Қазақстан Республикасының заңнамасын ескере отырып мәлімделген шарттық көлемдер негізінде айқындалады.

37. Жылу энергиясын есепке алу аспаптары болмағанда және егер есепке алу торабы өнім беруші мен тұтынушының жылу желілерінің теңгерімдіктиесілілігін бөлу шекарасында орнатылмаса, онда тұтынушы 1 сағат ішінде алған жылу энергиясының мөлшері мына формула бойынша есептеледі:

Q = (1 + к_п) (1 + к_у) [G₁ (h₁ – h_хв) - G₂ (h₂ – h_хв)],

(3.5)

мұнда:

к_п және ку – теңгерімдік тиесілілік шекарасынан есепке алу торабын орнату орнына дейін жылу желісінің нормативтік жылу ысыраптары мен жоғалу коэффициенттері.

Бұл ретте тұтынушы 1 сағат ішінде ыстық сумен жабдықтауға жұмсаған желілік судың массасы (көлемі) мына формула бойынша айқындалады:

G_гв = (l + k_у) (G₁ – G₂),

(3.6)

38. Жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу торабында айналымы жоқ ашық жылумен жабдықтау жүйелерінде мыналар:

1) есепке алу торабы аспаптарының жұмыс уақыты;

2) алынған жылу энергиясы;

3) ыстық сумен жабдықтауға жұмсалған желілік судың массасы (көлемі);

5) әр сағат үшін ыстық сумен жабдықтауға жұмсалған желілік судың массасы (көлемі);

6) әр сағат үшін беру және бұру құбыржолдарындағы жылу жеткізгіштің орташа сағаттық температурасы;

7) әр сағат үшін алынған жылу энергиясы айқындалады.

39. Жылу энергиясының мөлшерін және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ ыстық сумен жабдықтау айналымы жоқ ашық жылумен жабдықтау жүйелерінде оның тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасы осы Қағидаларға 6-қосымшада келтірілген.

40. Тұтынушы 1 сағат ішінде алған Q жылу энергиясының мөлшері жылу энергиясын есепке алу аспаптарының көрсеткіштері негізінде мына формула бойынша анықталады:

Q = G₁ (h₁ – h₂) + G₃ (h₂ – h_хв),

(3.7)

мұнда:

G₁ – беру құбыржолы арқылы 1 сағат ішінде өткен жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

G₃ – 1 сағат ішінде ыстық сумен жабдықтау құбыржолы арқылы өткен шығыс өлшегіш құрылғының көрсеткіштері бойынша жылу жеткізгіштің массасы (көлемі);

h₁ және h₂ – тұтынушының беру құбыржолының кірісі мен кері құбыржолының шығысындағы желілік судың сағатына орташа энтальпиясы;

h_хв – жылу өндіруші субъектінің қуаттандыру үшін пайдаланылатын суық су энтальпиясы.

Шартпен белгіленген есепті кезеңде тұтынушы алған жылу энергиясының мөлшері (3.7) формуласымен есептелген сағаттық мәндердің қосындысы ретінде анықталады.

41. Егер есепке алу торабы өнім беруші мен тұтынушының жылу желілерінің теңгерімдік тиесілілігін бөлу шекарасында орнатылмаса, онда тұтынушы 1 сағат ішінде алған жылу энергиясының мөлшері мына формула бойынша есептеледі:

Q = (1 +k_n) (l + k_y) [G₁ (h₁ – h₂) + G₃ (h₂ – h_сс)],

(3.8)

мұнда:

k_n және k_y – теңгерімдік тиесілілік шекарасынан есепке алу торабын орнату орнына дейін жылу желісінің нормативтік жылу ысыраптары мен жоғалу коэффициенттері.

Тұтынушы 1 сағат ішінде ыстық сумен жабдықтауға жұмсаған желілік судың массасы (көлемі) мына формула бойынша анықталады:

G_ыс = (l + k_у) G₃,

(3.9)

42. Егер беру құбыржолы арқылы өткен жылу жеткізгіштің массасының (көлемінің), G₁ және кері құбыржолы арқылы қайтарылған жылу жеткізгіштің массасының (көлемінің) айырмасы G₂ 1 сағат ішінде G₃ ыстық сумен жабдықтау құбыржолы бойынша жұмсалған жылу жеткізгіштің массасынан (көлемінен) 0,03 G₁ артық болса, онда (3.7), (3.8) және (3.9) формулаларында G₃ тең қабылданады (G₁ – G₂).

43. Есепке алу торабы аспаптарының көрсеткіштерін жылумен жабдықтау субъектісі алынған жылу энергиясының, жылу жеткізгіш массасының (көлемінің) және шығысының Шартта нормаланатын шамалардан ауытқуын айқындау үшін пайдаланады.

44. Коммерциялық есепке алу аспаптары бойынша көппәтерлі тұрғын үйде жылу энергиясын есепке алудың уақытша бұзылуы кезінде есепке алудың уақытша бұзылу кезеңі үшін ақы есептеу үшін жылытуға жылу энергиясын тұтыну көлемі "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бекітілген есепке алу аспаптары жоқ тұтынушылар үшін жылумен жабдықтау жөніндегі тұтыну нормасына сәйкес айқындалады, бірақ есепке алу бір айдан аспайтын мерзім ішінде қалпына келтірілуге тиіс.

45. Заңның 29-бабының 5-тармақшасына сәйкес пәтерлердің, көппәтерлі тұрғын үйдің тұрғын емес үй-жайларының иелері көппәтерлі тұрғын үйдегі ортақ пайдаланымдағы үй-жайларды жылыту үшін тұтынылатын жылу энергиясының көлемі үшін төлейді. Осы көлемнің есебі Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2019 жылғы 19 қарашадағы № 90 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19617 болып тіркелген) бекітілген Тарифтерді қалыптастыру қағидаларында белгіленген (бұдан әрі – Тарифтерді қалыптастыру қағидалары) тәртіпке сәйкес жүргізіледі.

46. Көппәтерлі тұрғын үйлердегі орнатылған, пәтер бойынша коммерциялық есепке алу аспаптары бар тұтынушылар үшін жылу беруге, ыстық сумен жабдықтауға жылу энергиясы және (немесе) жылу жеткізгішті тұтыну көлемдері Тарифтерді қалыптастыру қағидаларында сәйкес есептеледі.

47. Орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйелеріндегі тұтынушылар тұтынушының меншігіндегі жылытылатын үй-жайдың алаңына сәйкес ортақ мүлікке қатысты бөлігінде кондоминиум объектісінің энергия тиімділігін арттыру, жылу энергиясының ысыраптарын азайту жөніндегі шығыстарды көтереді.

4-тарау. Жылу тұтынудың бу жүйелерінде тұтынушының жылу энергиясы мен жылу жеткізгішін есепке алу тәртібі

48. Жылу тұтынудың бу жүйелерінде жылу энергиясын мен жылу жеткізгішін есепке алу торабындағы буды есепке алу аспаптары көмегімен мыналар анықталады:

1) есепке алу торабы аспаптарының жұмыс уақыты;

2) алынған жылу энергиясы;

3) алынған будың массасы (көлемі);

4) қайтарылған конденсаттың массасы (көлемі);

5) әр сағат үшін алынған будың массасы (көлемі);

6) температура мен бу қысымының орташа сағаттық мәндері;

7) қайтарылатын конденсаттың орташа сағаттық температурасы;

8) есепке алу торабы аспаптарының ақаулықта болу уақыты;

9) жылу тұтынатын қондырғылардың шығыс бойынша шамадан тыс жүктемемен жұмыс істеу уақыты;

10) әр сағат үшін қайтарылған конденсаттың массасы (көлемі);

11) әр сағат үшін алынған жылу энергиясы.

Буды есепке алу аспаптары бу тұтыну үзілістерінде бу құбырында түзілетін конденсаттың жылу энергиясын және массасын (көлемін) ескереді.

Тұтынылған жылу энергиясын анықтау кезінде буды есепке алу аспаптары будың күйін (ылғалды, қаныққан немесе қызып кеткен) ескереді.

Жылу жеткізгіштің параметрлерінің орташа сағаттық мәндері осы параметрлерді тіркейтін буды есепке алу аспаптарының көрсеткіштері негізінде анықталады.

Тәуелсіз схема бойынша жылу желілеріне қосылған жылу тұтыну жүйелерінде толтыруға жұмсалатын конденсаттың массасы (көлемі) айқындалады.

Жылумен жабдықтаудың бу жүйелерінде жылу энергиясының мөлшерін және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ оның тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасы осы Қағидаларға 7-қосымшада келтірілген.

49. Жылу энергиясын, жылу жеткізгіштің массасын (көлемін) және параметрлерін есепке алу торабы тұтынушыға тиесілі жылу пунктінің кіреберісінде оның бас ысырмаларына барынша жақын жерлерде жабдықталады.

Есепке алу торабын құбыржолдардың теңгерімдік тиесілілігін бөлу шекарасына дейін орнатуға жол беріледі, бұл ретте берілген жылу энергиясын және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін) айқындау есепке алу торабы орнатылған орын мен бөлу шекарасы арасындағы учаскедегі жылу жеткізгіштің жылу ысыраптары мен жоғалуын ескереді.

50. Буды есепке алу аспаптары болмағанда жылу тұтынудың бу жүйелері алған жылу энергиясы мен жылу жеткізгіштің мөлшері:

1) тұтынушының сағатына алған жылу энергиясының мөлшері жылу энергиясын есепке алу аспаптары бойынша немесе есепке алу торабының аспаптары бойынша мына формула бойынша айқындалады:

Q = D (h – h_сс) – G_k (h₂ – h_сс),

(4.1)

мұнда:

D – тұтынушы беру құбыржолы арқылы бір сағат ішінде алған будың массасы (көлемі);

G_k – бұру құбыры бойынша тұтынушы бір сағат ішінде қайтарған конденсаттың массасы (көлемі);

h₁ және h₂ – тұтынушының конденсаттың беру құбыржолының шығысындағы және конденсаттың кері құбыржолының кірісіндегі будың сағатына орташа энтальпиясы тиісінше;

h_сс – жылу өндіруші субъект толтыру үшін қолданылатын суық су энтальпиясы.

Тұтынушының есепті кезеңде алған жылу энергиясының мөлшері Шартқа сәйкес (4.1) формула бойынша анықталған сағаттық мәндердің қосындысы ретінде айқындалады.

Тұтынушы сағатына жұмсаған жылу жеткізгіштің массасы (көлемі) мына формула бойынша анықталады:

G = D – G_k,

(4.2)

Есепті кезеңде тұтынушы жұмсаған жылу жеткізгіштің массасы (көлемі) сағаттық мәндердің қосындысы ретінде айқындалады.

Есепке алу торабы өнім беруші мен тұтынушының жылу желілерінің теңгерімдік тиесілілігінің шекарасынан тыс жерде орнатылған кезде тұтынушы бір сағат ішінде алған жылу энергиясының мөлшері жылу энергиясын есепке алу аспаптары немесе есепке алу торабының аспаптары бойынша мына формула бойынша айқындалады:

Q = (1 + k_ш) (1 + k_y) [D (h – h_сс) – G_k (h_k – h_сс)],

(4.3)

мұнда:

k_ш және k_а – теңгерімдік тиесілілік шекарасынан есепке алу торабын орнату орнына дейін жылу желісінің нормативтік жылу ысыраптары мен жоғалу коэффициенттері тиісінше.

Тұтынушы жұмсаған жылу жеткізгіштің массасы (көлемі) мына формула бойынша анықталады:

Gгвс = (l +ky) (D – Gk),

(4.4)

2) жылу энергиясын есепке алу аспаптарының, бу мен конденсатты есепке алу аспаптарының, сондай-ақ есепке алу торабының тіркеуші аспаптарының көрсеткіштерін жылумен жабдықтау субъектісімен жылу энергиясының, жылу жеткізгіштің массасының (көлемінің), шығысының және температурасының шарттық шамалардан ауытқуын айқындау үшін пайдаланады.

Есепке алу торабының тіркеуші аспаптарының көрсеткіштері жылумен жабдықтау субъектілері мен жылу энергиясын тұтынушы арасындағы жылумен жабдықтаудың бу жүйелерінде берілген жылу энергиясының мөлшерін, жылу жеткізгіштің массасы мен температурасының шарттық шамалардан ауытқуын айқындау үшін пайдаланылады.

Жылу энергиясы мен жылу
жеткізгішті есепке алу
қағидаларына
1-қосымша

Жылу энергиясы мен жылу
жеткізгішті есепке алу
қағидаларына
2-қосымша

Жылу энергиясының мөлшері мен жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ жылу энергиясын есепке алудың екі аспабының көрсеткіштері бойынша жылумен жабдықтау жүйелері үшін жылу өндіруші субъектінің жылу желісінің тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасы.

Жылу энергиясы мен жылу
жеткізгішті есепке алу
ағидаларына
3-қосымша

Жылу энергиясы мен жылу
жеткізгішті есепке алу
қағидаларына
4-қосымша

Жылу энергиясы мен жылу
жеткізгішті есепке алу
қағидаларына
5-қосымша

Жылу энергиясын және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін) өлшеу нүктелерін, сондай-ақ ыстық сумен жабдықтау айналымы бар ашық жылумен жабдықтау жүйелерінде оның тіркелетін параметрлерін орналастыру схемасы.

Жылу энергиясы мен жылу
жеткізгішті есепке алу
қағидаларына
6-қосымша

Жылу энергиясының мөлшерін және жылу жеткізгіштің массасын (көлемін), сондай-ақ ыстық сумен жабдықтау айналымы жоқ ашық жылумен жабдықтау жүйелерінде оның тіркелетін параметрлерін өлшеу нүктелерін орналастыру схемасы.

Жылу энергиясы мен жылу
жеткізгішті есепке алу
қағидаларына
7-қосымша

Об утверждении Правил учета тепловой энергии и теплоносителя

Правила учета тепловой энергии и теплоносителя

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя

Параграф 1. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя теплопроизводящим субъектом, отпущенных в системы теплоснабжения

Параграф 2. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя, отпущенных в паровые системы теплоснабжения

Глава 3. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя у потребителя в системах теплопотребления

Глава 4. Порядок учета тепловой энергии и теплоносителя у потребителя в паровых системах теплопотребления

Жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу қағидаларын бекіту туралы

Жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті есепке алу тәртібі

1-параграф. Жылумен жабдықтау жүйесіне берілген жылу энергиясы мен жылу жеткізгішті жылу өндіруші субъектінің есепке алу тәртібі

2-параграф. Жылумен жабдықтаудың бу жүйелеріне берілген жылу энергиясын және жылу жеткізгішті есепке алу тәртібі

3-тарау. Жылу тұтыну жүйелерінде тұтынушының жылу энергиясы мен жылу жеткізгішін есепке алу тәртібі

4-тарау. Жылу тұтынудың бу жүйелерінде тұтынушының жылу энергиясы мен жылу жеткізгішін есепке алу тәртібі