О гражданстве Республики Казахстан

Закон Республики Казахстан от 20 декабpя 1991 года 1017-XII.

ОГЛАВЛЕНИЕ

Настоящий Закон регулирует вопросы гражданства Республики Казахстан.

Сноска. Преамбула в редакции Закона РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГЛАВА 1
Общие положения

Статья 1. Гражданин и государство

Гражданство Республики Казахстан определяет устойчивую политико-правовую связь лица с государством, выражающую совокупность их взаимных прав и обязанностей.

В Республике Казахстан каждый человек имеет право на гражданство. Гражданство в Республике Казахстан приобретается и прекращается в соответствии с настоящим Законом.

Гражданин Республики Казахстан не может быть лишен гражданства, права изменить свое гражданство, а также не может быть изгнан за пределы Казахстана. Лишение гражданства Республики Казахстан допускается лишь по решению суда за совершение террористических преступлений, а также за причинение иного тяжкого вреда жизненно важным интересам Республики Казахстан.

Республика Казахстан в лице своих государственных органов и должностных лиц ответственна перед гражданами Республики, а гражданин Республики Казахстан ответственен перед Республикой Казахстан. Он обязан соблюдать Конституцию и законы Республики Казахстан, защищать интересы Республики Казахстан, ее территориальную целостность, уважительно относиться к обычаям, традициям, государственному языку и языкам всех национальностей, проживающих на ее территории, способствовать укреплению могущества, суверенитета и независимости Республики Казахстан.

Сноска. Статья 1 в редакции Закона РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о гражданстве

1. Законодательство Республики Казахстан о гражданстве основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены настоящим Законом, то применяются правила международного договора.

Сноска. Статья 2 в редакции Закона РК от 29.04.2009 N 154-IV (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 3. Принадлежность к гражданству Республики Казахстан

Гражданами Республики Казахстан являются лица, которые:

постоянно проживают в Республике Казахстан на день вступления в силу настоящего Закона;

родились на территории Республики Казахстан и не состоят в гражданстве иностранного государства;

приобрели гражданство Республики Казахстан в соответствии с настоящим Законом.

За гражданином Республики Казахстан не признается гражданство другого государства.

Республика Казахстан создает условия для возвращения на ее территорию лиц, вынужденно покинувших территорию республики в периоды массовых репрессий, насильственной коллективизации, в результате иных антигуманных политических акций, и их потомков, а также для казахов, проживающих на территории других государств.

Сноска. Статья 3 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477; Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322.

Статья 4. Документ о гражданстве

Документом, подтверждающим гражданство Республики Казахстан, является удостоверение личности либо паспорт гражданина Республики Казахстан. Гражданство ребенка в возрасте до 16 лет подтверждается его свидетельством о рождении, паспортом любого из родителей.

Сноска. Статья 4 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477; Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322.

Статья 5. Правовое положение граждан Республики Казахстан

Гражданство Республики Казахстан является единым и равным независимо от оснований его приобретения.

Граждане Республики Казахстан равны перед законом, независимо от происхождения, социального и имущественного положения, расовой и национальной принадлежности, пола, образования, языка, отношения к религии, политических и иных убеждений, рода и характера занятий, места жительства или любых иных обстоятельств.

Граждане Республики Казахстан обладают всей полнотой гражданских, политических, экономических и социальных прав и свобод, провозглашенных и гарантируемых Конституцией и законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 5 в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477.

Статья 6. Правовое положение иностранцев и лиц без гражданства

Иностранцы и лица без гражданства пользуются в Республике Казахстан правами и свободами, а также несут обязанности, установленные для граждан, если иное не предусмотрено Конституцией, законами и международными договорами.

Сноска. Статья 6 в редакции Закона РК от 17.05.2002 № 322.

Статья 7. Сохранение гражданства Республики Казахстан

Проживание гражданина Республики Казахстан за пределами Республики Казахстан не влечет прекращения гражданства Республики Казахстан.

Вступление в брак гражданина Республики Казахстан с лицом, не состоящим в гражданстве Республики Казахстан, а также расторжение такого брака не влекут изменения гражданства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 7 – в редакции Закона РК от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Недопустимость выдачи гражданина Республики Казахстан другому государству

Гражданин Республики Казахстан не может быть выдан иностранному государству, если иное не установлено международными договорами Республики.

Сноска. Статья 8 в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477.

Статья 9. Защита граждан, находящихся за пределами Республики Казахстан

Республика Казахстан гарантирует своим гражданам защиту и покровительство за ее пределами.

Сноска. Статья 9 в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477.

ГЛАВА 2
Приобретение гражданства Республики Казахстан

Статья 10. Основания приобретения гражданства

Гражданство Республики Казахстан приобретается:

1) по рождению;

2) в результате приема в гражданство Республики Казахстан;

3) по основаниям или в порядке, предусмотренными

межгосударственными договорами Республики Казахстан;

4) по иным основаниям, предусмотренным настоящим Законом.

Сноска. Пункт 3 статьи 10 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477.

Статья 11. Гражданство ребенка, родители которого состоят в гражданстве Республики Казахстан

Ребенок, оба родителя которого к моменту его рождения состояли в гражданстве Республики Казахстан, является гражданином Республики Казахстан независимо от места рождения.

Сноска. В статью 11 внесены изменения - Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322.

Статья 11-1. Гражданство ребенка, родители которого состоят в гражданстве иностранного государства

Ребенок, оба родителя которого к моменту его рождения состояли в гражданстве иностранного государства, не является гражданином Республики Казахстан независимо от места его рождения.

Сноска. Закон дополнен статьей 11-1 в соответствии с Законом РК от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 12. Гражданство ребенка при различном гражданстве родителей

При различном гражданстве родителей, один из которых к моменту рождения ребенка состоял в гражданстве Республики Казахстан, ребенок является гражданином Республики Казахстан, если он родился:

1) на территории Республики Казахстан;

2) вне пределов Республики Казахстан, но родители или один из них в это время имели постоянное место жительства на территории Республики Казахстан.

При различном гражданстве родителей, один из которых к моменту рождения ребенка состоял в гражданстве Республики Казахстан, если в это время оба родителя имели постоянное место жительства вне пределов Республики Казахстан, гражданство ребенка, родившегося вне пределов Республики Казахстан, определяется по соглашению родителей, выраженному в письменной форме.

Ребенок, один из родителей которого к моменту рождения ребенка состоял в гражданстве Республики Казахстан, а другой являлся лицом без гражданства, либо гражданство его неизвестно, является гражданином Республики Казахстан независимо от места рождения.

В случае установления отцовства ребенка, мать которого является лицом без гражданства, а отцом признается гражданин Республики Казахстан, ребенок, не достигший 14 лет, становится гражданином Республики Казахстан независимо от места рождения. В случае постоянного проживания этого ребенка за пределами Республики Казахстан его гражданство определяется по письменному заявлению родителей.

В случае, если родители не смогли прийти к соглашению о гражданстве ребенка, гражданство определяется в судебном порядке.

Сноска. Cтатья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 17.05.2002 № 322; от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Гражданство ребенка, родители которого неизвестны

Находящийся на территории Республики Казахстан ребенок, оба родителя которого неизвестны, является гражданином Республики Казахстан.

Сноска. В статью 13 внесены изменения - Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322.

Статья 14. Приобретение гражданства Республики Казахстан ребенком лиц без гражданства

Ребенок, родившийся на территории Республики Казахстан у лиц без гражданства, имеющих постоянное место жительства на территории Республики Казахстан, является гражданином Республики Казахстан.

Сноска. Статья 14 в редакции Закона РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 15. Прием в гражданство Республики Казахстан

Иностранцы и лица без гражданства, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан, могут быть по их ходатайствам приняты в гражданство Республики Казахстан в соответствии с настоящим Законом.

Решение по ходатайствам о приеме в гражданство Республики Казахстан принимается Президентом Республики Казахстан.

Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными законами РК от 17.05.2002 № 322; от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Условия приема в гражданство Республики Казахстан

В гражданство Республики Казахстан могут быть приняты:

1) лица, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан на законных основаниях не менее пяти лет либо состоящие в браке с гражданами Республики Казахстан не менее трех лет.

Наличие условий, предусмотренных в абзаце первом настоящего подпункта, не требуется при приеме в гражданство Республики Казахстан несовершеннолетних, недееспособных и лиц, которые имеют особые заслуги перед Республикой Казахстан либо имеют профессии и отвечают требованиям по перечню, устанавливаемому Президентом Республики Казахстан, и членов их семей;

2) граждане бывших союзных республик, прибывшие с целью постоянного проживания в Республику Казахстан, имеющие одного из близких родственников - граждан Республики Казахстан: ребенка (в том числе усыновленного), супруга (супругу), одного из родителей (усыновителей), сестру, брата, деда или бабушку, независимо от срока их проживания в Республике Казахстан.

Вопросы гражданства военнослужащих, состоящих на воинской службе и дислоцированных на территории Республики Казахстан, определяются межгосударственными договорами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 16 в редакции Указа Президента РК, имеющего силу Закона, от 03.10.1995 N 2477; с изменениями, внесенными законами РК от 17.05.2002 N 322; от 04.10.2004 N 600; от 22.05.2007 N 255 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 16-1. Условия приема в гражданство Республики Казахстан в упрощенном (регистрационном) порядке

В гражданство Республики Казахстан в упрощенном (регистрационном) порядке могут быть приняты:

1) кандасы. постоянно проживающие на территории Республики Казахстан на законных основаниях, независимо от срока проживания;

2) реабилитированные жертвы массовых политических репрессий, а также их потомки, лишенные или утратившие гражданство без их свободного волеизъявления, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан на законных основаниях, независимо от срока проживания, а также лица, имеющие право на приобретение гражданства Республики Казахстан в упрощенном порядке на основании международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан;

3) этнические казахи, обучающиеся в высших учебных заведениях Республики Казахстан.

4) вдовы граждан Республики Казахстан, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан на законных основаниях, независимо от срока проживания.

Срок рассмотрения материалов о приобретении гражданства в упрощенном (регистрационном) порядке не должен превышать три месяца со дня подачи заявления.

Сноска. Закон дополнен статьей 16-1 в соответствии с Законом РК от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 13.05.2020 № 327-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Статья 17. Основания для отказа в приеме в гражданство или восстановлении в гражданстве Республики Казахстан

Сноска. Заголовок статьи 17 с изменением, внесенным Законом РК от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Ходатайство о приеме в гражданство или восстановлении в гражданстве Республики Казахстан отклоняется, если лицо, ходатайствующее об этом:

1) совершило преступление против человечества, предусмотренное международным правом, сознательно выступает против суверенитета и независимости Республики Казахстан;

2) призывает к нарушению единства и целостности территории Республики Казахстан;

3) осуществляет противоправную деятельность, наносящую ущерб национальной безопасности, здоровью населения;

4) разжигает межнациональную, межконфессиональную и религиозную вражду, противодействует функционированию государственного языка Республики Казахстан;

5) причастно к террористическим или экстремистским организациям или осуждено за террористические или экстремистские преступления;

6) находится в международном розыске, отбывает наказание по вступившему в законную силу приговору суда либо его деяния признаны судом как рецидив преступлений или опасный рецидив преступлений;

7) состоит в гражданстве другого (других) государства (государств);

8) сообщило о себе ложные сведения при обращении с ходатайством о приеме в гражданство Республики Казахстан или восстановлении в гражданстве Республики Казахстан либо без уважительной причины не представило необходимые документы в сроки, установленные законодательством Республики Казахстан;

9) имеет неснятую или непогашенную судимость за совершение умышленного преступления на территории Республики Казахстан или за ее пределами, признаваемого таковым Уголовным кодексом Республики Казахстан;

9-1) совершило преступление против половой неприкосновенности несовершеннолетнего;

10) совершило правонарушение в сфере экономики в течение пяти лет до обращения с заявлением о приеме в гражданство Республики Казахстан или восстановлении в гражданстве Республики Казахстан;

10-1) неоднократно в течение пяти лет до обращения с заявлением о приеме в гражданство Республики Казахстан или восстановлении в гражданстве Республики Казахстан нарушило законодательство Республики Казахстан в области миграции населения;

11) утратило гражданство Республики Казахстан на основании подпунктов 1), 2) и 5) статьи 21 настоящего Закона в течение пяти лет до обращения с заявлением о приеме в гражданство Республики Казахстан или восстановлении в гражданстве Республики Казахстан;

12) утратило гражданство Республики Казахстан на основании подпункта 8) части первой статьи 21 настоящего Закона;

13) лишено гражданства Республики Казахстан на основании статьи 20-1 настоящего Закона.

14) не знает государственный язык на элементарном уровне, основы Конституции Республики Казахстан, а также историю Казахстана в объеме, определяемом уполномоченным органом в области науки и высшего образования.

Положения подпункта 7) части первой настоящей статьи не распространяются на лиц, подпадающих под действие международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, а также указанных в части второй подпункта 1) части первой статьи 16 и статье 16-1 настоящего Закона и обратившихся в органы внутренних дел с нотариально удостоверенным письменным обращением об отказе от иностранного гражданства на имя должностного лица государства, гражданином которого они являются, принимающего решение по вопросам гражданства.

Положения подпункта 14) части первой настоящей статьи не распространяются на несовершеннолетних, недееспособных, на лиц, которые имеют особые заслуги перед Республикой Казахстан либо имеют профессии и отвечают требованиям по перечню, устанавливаемому Президентом Республики Казахстан, на этнических казахов, а также лиц, имеющих право на приобретение гражданства Республики Казахстан в упрощенном порядке на основании международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

Сноска. Статья 17 в редакции Закона РК от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2); от 16.05.2024 № 82-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 18. Восстановление в гражданстве Республики Казахстан

Лицо, которое ранее состояло в гражданстве Республики Казахстан, может быть по его ходатайству восстановлено в гражданстве Республики Казахстан в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 18 в редакции Закона РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18-1. Условия восстановления в гражданстве Республики Казахстан

Сноска. Статья 18-1 исключена Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГЛАВА 3
Прекращение гражданства

Статья 19. Основание прекращения гражданства

Гражданство Республики Казахстан прекращается вследствие:

1) выхода из гражданства Республики Казахстан;

2) утраты гражданства Республики Казахстан;

3) лишения гражданства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными Законом РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Выход из гражданства

Выход из гражданства Республики Казахстан разрешается на основании ходатайства лица в порядке, установленном настоящим Законом.

В выходе из гражданства Республики Казахстан может быть отказано, если лицо, ходатайствующее о выходе, имеет неисполненные обязательства перед Республикой Казахстан или имущественные обязанности, с которыми связаны существенные интересы граждан или предприятий, учреждений и организаций, общественных объединений, расположенных на территории Республики Казахстан.

Выход из гражданства Республики Казахстан не допускается, если лицу, ходатайствующему о выходе, объявлено постановление о квалификации деяния подозреваемого либо оно отбывает наказание по вступившему в законную силу приговору суда или если выход лица из гражданства Республики Казахстан противоречит интересам национальной безопасности Республики Казахстан.

Сноска. Статья 20 с изменением, внесенным Законом РК от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 20-1. Лишение гражданства Республики Казахстан

Лишение гражданства Республики Казахстан допускается лишь по решению суда за совершение террористических преступлений, а также преступлений, предусмотренных соответствующими статьями Особенной части Уголовного кодекса Республики Казахстан, в результате которых причинен иной тяжкий вред жизненно важным интересам Республики Казахстан.

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 20-1 в соответствии с Законом РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Утрата гражданства

Сноска. Заголовок статьи 21 с изменением, внесенным Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Гражданство Республики Казахстан утрачивается:

1) вследствие поступления лица на воинскую службу, в службу безопасности, полицию, органы юстиции или иные органы государственной власти и управления другого государства, за исключением случаев, предусмотренных межгосударственными договорами Республики Казахстан;

2) если гражданство Республики Казахстан приобретено в результате представления заведомо ложных сведений или фальшивых документов;

3) по основаниям, предусмотренным межгосударственными договорами Республики Казахстан;

4) исключен Законом РК от 22.07.2011 № 478-IV;

5) если лицо приобрело гражданство другого государства;

5-1) в случае использования документов, подтверждающих гражданство другого государства после приобретения гражданства Республики Казахстан;

6) если брак с гражданином Республики Казахстан, послуживший основанием для приобретения лицом гражданства Республики Казахстан, признан судом недействительным;

7) по добровольному волеизъявлению ребенка, являющегося гражданином Республики Казахстан, переданного на усыновление иностранцам, при достижении им совершеннолетия;

8) вследствие участия лица в иностранных вооруженных конфликтах, экстремистской и (или) террористической деятельности на территории иностранного государства.

Лицо, состоящее в гражданстве Республики Казахстан и принявшее гражданство иностранного государства, в течение тридцати календарных дней со дня приобретения им иного гражданства обязано сообщить о факте приобретения иностранного гражданства в органы внутренних дел Республики Казахстан или загранучреждения Республики Казахстан и сдать паспорт и (или) удостоверение личности Республики Казахстан.

Несообщение в установленный частью второй настоящей статьи срок о факте приобретения иностранного гражданства влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными Указом Президента РК, имеющим силу Закона, от 03.10.1995 № 2477; законами РК от 17.05.2002 № 322; от 04.10.2004 № 600; от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 09.04.2016 № 501-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГЛАВА 4
Гражданство детей при изменении гражданства
родителей и при усыновлении

Статья 22. Изменение гражданства ребенка в случае изменения гражданства родителей

При приеме, восстановлении в гражданстве Республики Казахстан либо выходе из гражданства Республики Казахстан родителей изменяется соответственно гражданство их ребенка, не достигшего 14-летнего возраста.

Если известен один из родителей ребенка, то при приеме, восстановлении в гражданстве Республики Казахстан либо выходе из гражданства Республики Казахстан этого родителя соответственно изменяется и гражданство ребенка, не достигшего 14-летнего возраста.

Сноска. Статья 22 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Приобретение ребенком гражданства Республики Казахстан в случае приобретения гражданства Республики Казахстан одним из родителей

Если гражданином Республики Казахстан становится один из родителей, а другой остается гражданином другого государства либо лицом без гражданства, ребенок в возрасте до 14 лет, проживающий на территории Республики Казахстан, может приобрести гражданство Республики Казахстан по письменному ходатайству об этом его родителей.

Сноска. В статью 23 внесены изменения - Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322.

Статья 24. Сохранение ребенком гражданства Республики Казахстан в случае выхода одного из родителей из гражданства Республики Казахстан

Если из гражданства Республики Казахстан выходит один из родителей, а другой остается гражданином Республики Казахстан, ребенок в возрасте до 14 лет сохраняет гражданство Республики Казахстан. По письменному ходатайству родителей такому ребенку может быть разрешен выход из гражданства Республики Казахстан.

Сноска. В статью 24 внесены изменения - Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322.

Статья 25. Приобретение ребенком гражданства Республики Казахстан в случае усыновления

Ребенок в возрасте до 14 лет, являющийся гражданином другого государства либо лицом без гражданства, усыновляемый гражданами Республики Казахстан, становится гражданином Республики Казахстан.

Ребенок в возрасте до 14 лет, являющийся гражданином другого государства либо лицом без гражданства, усыновляемый супругами, один из которых является гражданином Республики Казахстан, а другой - нет, становится гражданином Республики Казахстан с согласия усыновителей, выраженном в письменном виде.

Сноска. В статью 25 внесены изменения - Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322.

Статья 26. Сохранение гражданства Республики Казахстан ребенком, над которым установлена опека

Ребенок до четырнадцати лет, проживающий на территории Республики Казахстан, по ходатайству опекуна сохраняет гражданство Республики Казахстан в случаях:

1) если оба его родителя или единственный родитель выходят из гражданства Республики Казахстан и при этом лишены родительских прав;

2) если оба его родителя, являющиеся гражданами других государств, умерли или пропали без вести, если родственники, являющиеся гражданами государства, гражданами которого были родители, отказываются от усыновления (удочерения) либо ребенок не желает их усыновления (удочерения);

3) если один из родителей умер или пропал без вести, то гражданство ребенка определяется по желанию второго родителя.

Сноска. Статья 26 в редакции Закона РК от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 27. Сохранение ребенком гражданства Республики Казахстан в случае усыновления

Ребенок, являющийся гражданином Республики Казахстан, усыновленный иностранцами, сохраняет гражданство Республики Казахстан до своего совершеннолетия.

Утрата либо выход из гражданства Республики Казахстан названного в настоящей статье ребенка допускается только после достижения им совершеннолетия и по его добровольному волеизъявлению.

Сноска. Статья 27 в редакции Закона РК от 09.04.2016 № 501-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 28. Необходимость согласия ребенка при изменении его гражданства

Изменение гражданства ребенка в возрасте от 14 до 18 лет в случае приема, восстановления в гражданстве Республики Казахстан либо выхода из гражданства Республики Казахстан его родителей, а также в случае усыновления или установления попечительства может последовать только с согласия ребенка в порядке, предусмотренном статьей 33 настоящего Закона.

Сноска. Статья 28 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГЛАВА 5
Полномочия Президента Республики Казахстан
и государственных органов по вопросам гражданства

Сноска. Название главы 5 в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477.

Статья 29. Полномочия Президента Республики Казахстан

В Республике Казахстан должностным лицом, принимающим решения по вопросам гражданства, является Президент Республики Казахстан.

Президент Республики Казахстан принимает решения:

о приеме в гражданство Республики Казахстан;

о восстановлении в гражданстве Республики Казахстан;

о выходе из гражданства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 29 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477; Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322.

Статья 30. Полномочия органов внутренних дел

Органы внутренних дел:

1) принимают от лиц, постоянно проживающих в Республике Казахстан, заявления по вопросам гражданства Республики Казахстан и вместе с необходимыми документами направляют их на рассмотрение Президента Республики Казахстан;

2) осуществляют регистрацию приобретения гражданства Республики Казахстан и выхода из гражданства Республики Казахстан, предусмотренную международными договорами Республики Казахстан;

3) регистрируют утрату гражданства Республики Казахстан лицами, постоянно проживающими на территории Республики Казахстан;

3-1) регистрируют лишение гражданства Республики Казахстан лиц, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан;

4) оформляют прием в гражданство Республики Казахстан в упрощенном (регистрационном) порядке;

5) определяют принадлежность (непринадлежность) к гражданству Республики Казахстан лиц, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан.

Порядок приема, оформления и рассмотрения органами внутренних дел ходатайств (заявлений) по вопросам приема в гражданство Республики Казахстан и восстановления в гражданстве Республики Казахстан, в том числе в упрощенном (регистрационном) порядке, выхода из гражданства, утраты и лишения гражданства и определения принадлежности к гражданству Республики Казахстан разрабатывается и утверждается Министерством внутренних дел Республики Казахстан.

Сноска. Статья 30 в редакции Закона РК от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 31. Полномочия Министерства иностранных дел Республики Казахстан, загранучреждений Республики Казахстан

Министерство иностранных дел Республики Казахстан разрабатывает и утверждает правила приема, оформления и рассмотрения загранучреждениями Республики Казахстан заявлений по вопросам гражданства Республики Казахстан, утраты и лишения гражданства Республики Казахстан и определения принадлежности к гражданству Республики Казахстан.

Загранучреждения Республики Казахстан:

принимают от лиц, постоянно проживающих за пределами Республики Казахстан, заявления по вопросам гражданства Республики Казахстан и вместе с необходимыми документами направляют их на рассмотрение Президента Республики Казахстан через Министерство иностранных дел Республики Казахстан;

регистрируют утрату гражданства Республики Казахстан лицами, постоянно проживающими вне пределов Республики Казахстан;

регистрируют лишение гражданства Республики Казахстан лиц, постоянно проживающих вне пределов Республики Казахстан;

ведут учет граждан Республики Казахстан, постоянно и временно проживающих за пределами Республики Казахстан, в порядке, определенном Министерством иностранных дел Республики Казахстан;

определяют принадлежность к гражданству Республики Казахстан лиц, постоянно проживающих за пределами Республики Казахстан.

В случае отсутствия в той или иной стране загранучреждений Республики Казахстан функции этих органов выполняют дипломатические представительства и консульские учреждения других государств на основе соответствующих договоров.

Сноска. Статья 31 в редакции Закона РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГЛАВА 6
Производство по рассмотрению заявлений и предложений по вопросам гражданства Республики Казахстан

Статья 32. Порядок подачи заявления по вопросам гражданства

Заявления по вопросам гражданства подаются на имя Президента Республики Казахстан через органы, указанные в статьях 30 и 31 настоящего Закона.

Срок рассмотрения заявления или представления не должен превышать шести месяцев.

Заявления по вопросам регистрации приобретения гражданства в упрощенном (регистрационном) порядке подаются в органы внутренних дел.

Сноска. Статья 32 с изменением, внесенным Законом РК от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 33. Форма заявлений по вопросам гражданства

Ходатайства о приеме в гражданство Республики Казахстан, восстановлении в гражданстве или выходе из него рассматриваются по письменной просьбе заявителя. Ходатайства в отношении лиц, не достигших 18 лет, а также признанных в установленном законом порядке недееспособными, рассматриваются по просьбе их законных представителей, удостоверенной нотариально, а в других государствах - удостоверенной загранучреждением Республики Казахстан.

При подаче заявления о приеме в гражданство Республики Казахстан и выходе из него ребенка в возрасте от 14 до 18 лет обязательно его согласие, которое должно быть выражено в письменной форме и удостоверено нотариально, а в других государствах - удостоверено загранучреждением Республики Казахстан.

При подаче ходатайства о выходе из гражданства Республики Казахстан ребенка в возрасте до 14 лет, один из родителей которого остается гражданином Республики Казахстан, должно быть представлено также заявление этого родителя, в котором выражено его отношение к выходу ребенка из гражданства Республики Казахстан. Такое заявление удостоверяется нотариально, а в других государствах - загранучреждением Республики Казахстан.

Если заявитель не может подписать заявление по неграмотности или в силу физических недостатков, заявление по его просьбе подписывается другим лицом, о чем государственным нотариусом, загранучреждением Республики Казахстан делается соответствующая надпись на заявлении.

К заявлению о приеме, восстановлении в гражданстве Республики Казахстан или выходе из гражданства Республики Казахстан должны быть приложены документы, удостоверяющие личность заявителя.

Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными законами РК от 17.05.2002 № 322; от 20.12.2004 N 13; от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 34. Заключения по заявлениям по вопросам гражданства

Органы внутренних дел, загранучреждения Республики Казахстан направляют свои заключения по заявлениям или представления по вопросам гражданства вместе с письменным обязательством лица, ходатайствующего о приеме в гражданство, о соблюдении условий, предусмотренных статьей 1 настоящего Закона, через Министерство внутренних дел Республики Казахстан или Министерство иностранных дел Республики Казахстан на имя Президента Республики Казахстан.

Министерство иностранных дел и Министерство внутренних дел представляют Президенту Республики Казахстан мотивированное заключение о целесообразности приема в гражданство Республики Казахстан или восстановления в нем каждого заявителя, постоянно проживающего вне пределов территории Республики Казахстан, в том числе возможности его трудового, жилищного и иного устройства в Республике Казахстан.

В заключениях по заявлениям о выходе из гражданства Республики Казахстан сообщаются точные сведения о неисполненных обязательствах заявителя перед государством или его имущественных обязательствах, с которыми связаны существенные интересы граждан или организаций, о его уголовном преследовании, судимости либо об отбывании им наказания по вступившему в законную силу приговору суда, либо о том, что выход данного лица из гражданства противоречит интересам национальной безопасности Республики Казахстан.

Сноска. Статья 34 с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 03.10.1995 N 2477; законами РК от 20.12.2004 N 13; от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 35. Комиссия при Президенте Республики Казахстан по вопросам гражданства

Для предварительного рассмотрения вопросов гражданства, указанных в статье 29 настоящего Закона, Президент Республики Казахстан образует комиссию по вопросам гражданства.

При рассмотрении заявлений и представлений по вопросам гражданства комиссия всесторонне оценивает доводы заявителя, содержание представления, заключения государственных органов, иные документы и надлежащим образом оформленные свидетельские показания.

Комиссия вправе истребовать по находящемуся в ее производстве делу документы и материалы у соответствующих государственных органов и общественных объединений, которые представляют необходимую информацию в установленный комиссией срок.

Комиссия вносит на рассмотрение Президента Республики Казахстан рекомендации по каждому заявлению или представлению.

Заседания комиссии являются правомочными, если в них принимает участие более половины ее членов. Решение комиссии принимается простым большинством голосов.

Решение комиссии оформляется протоколом, подписываемым председателем.

Сноска. Статья 35 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Акты по вопросам гражданства

По вопросам приема, изменения гражданства и при отклонении ходатайства издается Указ Президента Республики Казахстан.

Повторное заявление по вопросу гражданства рассматривается по истечении одного года после предыдущего решения по этому вопросу. В случае возникновения существенных для дела обстоятельств, которые не были и не могли быть известны заявителю, повторное ходатайство может быть рассмотрено и ранее.

Сноска. Статья 36 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477.

Статья 37. Исчисление срока приобретения и прекращения гражданства

Сноска. Заголовок статьи 37 в редакции Закона РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Гражданство Республики Казахстан приобретается в день:

- издания Указа Президента Республики Казахстан о приеме в гражданство;

- рождения или усыновления несовершеннолетних;

- издания Указа Президента Республики Казахстан о приеме родителей несовершеннолетних в гражданство Республики Казахстан;

- его регистрации в порядке, предусмотренном межгосударственными договорами.

- регистрации приобретения гражданства Республики Казахстан в упрощенном (регистрационном) порядке.

Гражданство Республики Казахстан прекращается в день:

- издания Указа Президента Республики Казахстан о выходе из гражданства;

- вступления в законную силу приговора суда о лишении гражданства Республики Казахстан;

- регистрации его утраты государственными органами в порядке, предусмотренном настоящим Законом;

- регистрации выхода из гражданства Республики Казахстан в порядке, предусмотренном межгосударственными договорами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 37 с изменениями, внесенными Указом Президента РК, имеющего силу Закона, от 03.10.1995 N 2477; законами РК от 22.07.2011 № 478-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 38. Исчисление срока проживания на территории республики

В срок проживания на территории республики, указанный в подпункте 1) статьи 16 настоящего Закона, засчитывается:

время службы в армии, если лицо до этого проживало на территории республики и перерыв между днем увольнения из армии и днем прибытия в Республику Казахстан на постоянное жительство не превышает трех месяцев;

время учебы за пределами республики, если перерыв между окончанием учебы или отчислением из учебного заведения и днем прибытия в Республику Казахстан не превышает трех месяцев;

время выезда в командировку за пределы республики, если перерыв между окончанием командировки и днем прибытия в Республику Казахстан не превышает трех месяцев.

Исчисление трехмесячного срока, указанного в части первой настоящей статьи приостанавливается в случае болезни, стихийного бедствия или по другим уважительным причинам.

В срок проживания на территории Республики Казахстан не засчитываются время отбывания назначенных судом Республики Казахстан и (или) судебными органами других государств мер уголовного наказания, а также срок пребывания на территории республики в командировке, на лечении и других случаях временного проживания.

В срок проживания на территории Республики Казахстан не засчитывается период, предшествовавший отмене принадлежности лица к гражданству Республики Казахстан.

Сноска. Статья 38 с изменениями, внесенными законами РК от 17.05.2002 № 322; от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГЛАВА 7
Исполнение решений по вопросам гражданства

Статья 39. Органы, исполняющие решения по вопросам гражданства Республики Казахстан

Исполнение решений по вопросам гражданства в отношении лиц, постоянно проживающих в Республике Казахстан, возлагается на уполномоченный орган по документированию и выдаче паспортов и удостоверений личности, в отношении лиц, проживающих в другом государстве, - на загранучреждения Республики Казахстан.

Лицам, которые приобрели гражданство Республики Казахстан, уполномоченным органом по документированию и выдаче паспортов и удостоверений личности либо загранучреждениями вручаются удостоверения личности и (или) паспорта гражданина Республики Казахстан. В документах ребенка, не достигшего шестнадцатилетнего возраста, делается запись о его принадлежности к гражданству.

Проживающим в Республике Казахстан лицам, гражданство которых прекращено, органами внутренних дел выдаются удостоверения лиц без гражданства.

Сноска. Часть первая статьи 39 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 3 октября 1995 г. N 2477. Внесены изменения - Законом РК от 17 мая 2002 г. N 322. Новая редакция - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13.

Статья 40. Контроль за исполнением решений по вопросам гражданства

Контроль за исполнением решений по вопросам гражданства осуществляется Комиссией при Президенте Республики Казахстан по вопросам гражданства.

ГЛАВА 8
Обжалование решений по вопросам гражданства

Статья 41. Обжалование решений по вопросам гражданства

Решение по вопросам гражданства может быть пересмотрено Президентом Республики Казахстан.

Жалобы на решения по вопросам о принадлежности к гражданству и утраты гражданства подаются на имя Президента Республики Казахстан.

Необоснованный отказ в приеме заявления по вопросам гражданства, нарушение сроков рассмотрения заявлений, а также другие неправомочные действия (бездействие) должностных лиц, нарушающие порядок рассмотрения дел о гражданстве и порядок исполнения решений по вопросам гражданства, могут быть обжалованы в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 41 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

ГЛАВА 9
Международные договоры

Сноска. Глава 9 исключена Законом РК от 29.04.2009 N 154-IV (порядок введения в действие см. ст. 2).

Президент Республики Казахстан

Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы

Қазақстан Республикасының 1991 жылғы 20 желтоқсандағы № 1017-XII Заңы.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелерін реттейді.

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1-тарау
Жалпы ережелер

1-бап. Азамат және мемлекет

Қазақстан Республикасының азаматтығы адамның мемлекетпен орнықты саяси-құқықтық байланысын айқындайды, бұл олардың өзара құқықтары мен міндеттерінің жиынтығын білдіреді.

Қазақстан Республикасында әрбiр адамның азаматтық алуға құқығы бар. Қазақстан Республикасында азаматтық осы Заңға сәйкес алынады және тоқтатылады.

Қазақстан Республикасының азаматын азаматтығынан, өзiнiң азаматтығын өзгерту құқығынан айыруға болмайды, сондай-ақ Қазақстанның шегінен тыс жерге аластауға болмайды. Террористік қылмыстар жасағаны үшін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының өмірлік маңызы бар мүдделеріне өзге де ауыр зиян келтіргені үшін соттың шешімімен ғана Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыруға жол беріледі.

Қазақстан Республикасы өзінің мемлекеттік органдары мен лауазымды адамдары арқылы Республика азаматтарының алдында жауапты, ал Қазақстан Республикасының азаматы Қазақстан Республикасының алдында жауапты. Ол Қазақстан Республикасының Конституциясымен заңдарын сақтауға, Қазақстан Республикасының мүдделерін, оның аумақтық тұтастығын қорғауға, әдет-ғұрыпқа, дәстүрге, мемлекеттік тілге және оның аумағында тұратын барлық ұлттардың тілдеріне құрметпен қарауға, Қазақстан Республикасының күш-құдіретін, егемендігін және тәуелсіздігін нығайтуға жәрдемдесуге міндетті.

Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

2-бап. Қазақстан Республикасының азаматтық туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының азаматтық туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгендерден өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

Ескерту. 2-бап жаңа редакцияда – ҚР 2009.04.29. № 154-IV Заңымен.

3-бап. Қазақстан Республикасының азаматы болу

Мына адамдар:

осы Заң күшіне енгізілген күнге дейін Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын;

Қазақстан Республикасының аумағында туған және шет мемлекеттің азаматтығында тұрмайтын;

осы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасының азаматтығын алған адамдар Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылады.

Қазақстан Республикасы азаматының басқа мемлекеттiң азаматтығында болуы танылмайды.

Қазақстан Республикасы жаппай қуғын-сүргін, күштеп ұжымдастыру кезеңдерінде, адамгершілікке жат өзге де саяси шаралар салдарынан Республика территориясынан кетуге мәжбүр болған адамдар мен олардың ұрпақтарының өз территориясына қайтып оралуы үшін, сондай-ақ басқа мемлекеттер территориясында тұратын қазақтар үшін жағдай жасайды.

Ескерту. 3-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен, ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

4-бап. Азаматтық туралы құжат

Қазақстан Республикасының азаматтығын растайтын құжат Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлiгi немесе Қазақстан Республикасы азаматының паспорты болып табылады. 16 жасқа дейінгі баланың азаматтығы оның туу туралы куәлігімен, ата-анасының қайсысының болса да паспортымен расталады.

Ескерту. 4-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен, ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

5-бап. Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтық жағдайы

Қазақстан Республикасының азаматтығы, оның қандай негiзде алынғанына қарамастан, бiрыңғай және тең болып табылады.

Қазақстан Республикасының азаматтары тегiне, әлеуметтiк және мүлiктiк жағдайына, нәсiлi мен ұлтына, жынысына, бiлiмiне, тiлiне, дiнге көзқарасына, саяси және өзге де сенiмдерiне, кәсiбiнiң түрi мен сипатына, тұрғылықты жерiне және басқа мән-жайларға қарамастан заң алдына тең.

Қазақстан Республикасының азаматтары Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарында жарияланған, кепiлдiк берiлетiн азаматтық, саяси, экономикалық және әлеуметтiк құқықтар мен бостандықтарды барынша толық иеленедi.

Ескерту. 5-бап жаңа редакцияда – ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен.

6-бап. Шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың құқықтық жағдайы

Конституцияда, заңдарда және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасында азаматтар үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ міндеттерді мойнына алады.

Ескерту. 6-бап жаңа редакцияда – ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

7-бап. Қазақстан Республикасы азаматтығының сақталуы

Қазақстан Республикасы азаматының Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерлерде тұруы Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтатуға алып келмейді.

Қазақстан Республикасы азаматының Қазақстан Республикасының азаматы емес адаммен некеге тұруы, сондай-ақ мұндай некені бұзуы Қазақстан Республикасының азаматтығын өзгертуге алып келмейді.

Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда – ҚР 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-бап. Қазақстан Республикасының азаматын басқа мемлекетке беруге болмайтындығы

Республиканың халықаралық шарттарында өзгеше белгiленбесе, Қазақстан Республикасының азаматын шет мемлекетке беруге болмайды.

Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда – ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен.

9-бап. Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегi азаматтарды қорғау

Қазақстан Республикасы өзiнiң одан тыс жерлерде жүрген азаматтарын қорғауға және оларға қамқорлық жасауға кепiлдiк бередi.

Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда – ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен.

2-тарау
Қазақстан Республикасы азаматтығын алу

10-бап. Азаматтық алу негіздері

Қазақстан Республикасының азаматтығы:

1) тууы бойынша;

2) Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау нәтижесінде;

3) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделген негiздер мен тәртiп бойынша;

4) осы Заңда көзделген өзге де негіздер бойынша алынады.

Ескерту. 10-баптың 3) тармақшасына өзгерту енгізілді – ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен.

11-бап. Ата-анасы Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын баланың азаматтығы

Бала туған кезде ата-анасының екеуі де Қазақстан Республикасының азаматы болса, ол туған жеріне қарамастан Қазақстан Республикасының азаматы болып табылады.

Ескерту. 11-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

11-1-бап. Ата-анасы шет мемлекеттің азаматы болып табылатын баланың азаматтығы

Бала туған кезде ата-анасының екеуі де шет мемлекеттің азаматы болса, ол туған жеріне қарамастан Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайды.

Ескерту. Заң 11-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Ата-анасының азаматтығы әртүрлі болған жағдайындағы баланың азаматтығы

Ата-анасының азаматтығы әртүрлі болып, бала туған кезде олардың біреуі Қазақстан Республикасының азаматы болған жағдайда бала:

1) Қазақстан Республикасының территориясында туса;

2) Қазақстан Республикасынан тыс жерде туса, бірақ, ата-анасының немесе олардың біреуінің бұл кезде Қазақстан Республикасы территориясында тұрақты тұрғылықты жері болса, ол Қазақстан Республикасының азаматы болып табылады.

Ата-анасының азаматтығы әртүрлі болып, бала туған кезде олардың біреуі Қазақстан Республикасының азаматы болған жағдайда, егер осы кезде ата-анасының екеуінің де Қазақстан Республикасынан тыс жерде тұрақты тұрғылықты жері болса, Қазақстан Республикасынан тыс жерде туған баланың азаматтығы ата-анасының жазбаша түрде білдірген келісімі бойынша анықталады.

Бала туған кезде ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығында болып, ал екіншісі азаматтығы жоқ адам болса, не оның азаматтығы белгісіз болса, бала қай жерде туғанына қарамастан Қазақстан Республикасының азаматы болып табылады.

Баланың анасы азаматтығы жоқ адам болып, ал әкесі Қазақстан Республикасының азаматы деп танылып, әкелігі анықталған ретте 14 жасқа толмаған бала қай жерде туғанына қарамастан Қазақстан Республикасының азаматы болады. Бұл бала Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұрақты тұрған ретте оның азаматтығы ата-анасының жазбаша арызы бойынша анықталады.

Егер ата-ана баланың азаматтығы туралы келісімге келе алмаса, азаматтық сот тәртібімен айқындалады.

Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2002.05.17 № 322; 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Ата-анасы белгісіз баланың азаматтығы

Ата-анасының екеуі де белгісіз Қазақстан Республикасы территориясындағы бала Қазақстан Республикасының азаматы болып табылады.

Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

14-бап. Азаматтығы жоқ адамдардың баласының Қазақстан Республикасы азаматтығын алуы

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын жері бар, азаматтығы жоқ адамдардың Қазақстан Республикасының аумағында туған баласы Қазақстан Республикасының азаматы болып табылады.

Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.04.27 № 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-бап. Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылдау

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар өздерінің өтінішхаттары бойынша осы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдануы мүмкін.

Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтініштер бойынша шешімді Қазақстан Республикасының Президенті қабылдайды.

Ескерту. 15-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен; 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау шарттары

Қазақстан Республикасының азаматтығына:

1) Қазақстан Республикасының аумағында заңды негізде кемінде бес жыл тұрақты тұратын не Қазақстан Республикасының азаматтарымен кемінде үш жыл некеде тұратын адамдар қабылданатын болады.

Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдаған кезде кәмелетке толмағандардан, әрекетке қабiлетсіз және Қазақстан Республикасы алдында ерекше еңбек сiңiрген адамдардан не Қазақстан Республикасының Президентi белгiлейтiн тiзбе бойынша кәсiптерге ие және талаптарға сай келетiн адамдардан және олардың отбасы мүшелерiнен осы тармақшаның бiрiншi абзацында көзделген шарттардың болуы талап етiлмейдi;

2) Қазақстан Республикасы азаматтарының iшiнде жақын туыстарының бiрi - баласы (оның iшiнде асырап алған баласы), жұбайы (зайыбы) және ата-анасының бiреуi (асырап алушысы), апа-қарындасы, аға-iнiсi, атасы немесе әжесi бар, Қазақстан Республикасына тұрақты тұру мақсатымен келген, бұрынғы одақтас республикалардың азаматтары, Қазақстан Республикасында тұру мерзiмiне қарамастан, қабылданатын болады.

Әскери қызмет атқарып жүрген және Қазақстан Республикасы аумағында орналасқан әскери қызметшiлердiң азаматтығы мәселелерi Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарымен белгiленедi.

Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 1995.10.03 № 2477 Заң күші бар жарлығымен, өзгерту енгізілді - ҚР 2002.05.17 № 322, 2004.10.04 № 600, 2007.05.22 № 255, 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-1-бап. Жеңілдетілген тәртіппен (тіркеу тәртібімен)Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау шарттары

Жеңiлдетiлген тәртiппен (тiркеу тәртiбiмен) Қазақстан Республикасының азаматтығына:

1) тұру мерзіміне қарамастан, Қазақстан Республикасының аумағында заңды негіздерде тұрақты тұратын қандастар;

2) тұру мерзiмiне қарамастан, Қазақстан Республикасының аумағында заңды негіздерде тұрақты тұратын, өздерінің ерік қалауынан тыс азаматтығынан айырылған немесе оны жоғалтқан жаппай саяси қуғын-сүргiннiң ақталған құрбандары, сондай-ақ олардың ұрпақтары, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар негізінде жеңілдетілген тәртіппен Қазақстан Республикасының азаматтығын алуға құқығы бар адамдар;

3) Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарында білім алатын этностық қазақтар;

4) тұру мерзіміне қарамастан, Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының аумағында заңды негіздерде тұрақты тұратын жесірлері қабылдануы мүмкін.

Жеңілдетілген тәртіппен (тіркеу тәртібімен) азаматтық алу туралы материалдарды қарау мерзімі өтініш берілген күннен бастап үш айдан аспауға тиіс.

Ескерту. Заң 16-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI ("Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" ҚР Кодексіне (Салық кодексі) тиісті өзгерістер мен толықтырулар қолданысқа енгізілген күннен кейін қолданысқа енгізіледі); 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-бап. Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдаудан немесе Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіруден бас тарту негiздерi

Ескерту. 17-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Егер Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау немесе Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру туралы өтiнiш білдірген адам:

1) адамзатқа қарсы халықаралық құқықта көзделген қылмыс жасаса, Қазақстан Республикасының егемендiгi мен тәуелсiздiгiне әдейi қарсы шықса;

2) Қазақстан Республикасы аумағының бiрлiгi мен тұтастығын бұзуға шақырса;

3) ұлттық қауiпсiздiкке, халықтың денсаулығына нұқсан келтiретiн құқыққа қарсы әрекетті жүзеге асырса;

4) ұлтаралық, конфессияаралық және дiни араздықты қоздыратын болса, Қазақстан Республикасы мемлекеттiк тiлiнiң қолданылуына қарсы әрекет жасаса;

5) террористік немесе экстремистік ұйымдарға қатыстылығы болса немесе террористік немесе экстремистік қылмыстар үшін сотталған болса;

6) халықаралық іздестіруде болса, соттың заңды күшіне енген үкімі бойынша жазасын өтеп жүрсе не сот оның іс-әрекеттерін қылмыстардың қайталануы немесе қылмыстардың қауіпті қайталануы деп таныса;

7) басқа мемлекеттiң (мемлекеттердің) азаматы болса;

8) Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау немесе Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру туралы өтінішхатпен жүгінген кезде өзі туралы жалған мәліметтер хабарласа не Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзімдерде дәлелді себепсіз қажетті құжаттарды ұсынбаса;

9) Қазақстан Республикасының аумағында немесе оның шегінен тысқары жерлерде Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде қасақана қылмыс деп танылатын қылмысты жасағаны үшін алынбаған немесе жойылмаған сотталғандығы бар болса;

9-1) кәмелетке толмаған адамның жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыс жасаса;

10) Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау немесе Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру туралы өтініш бергенге дейінгі бес жыл ішінде экономика саласында құқық бұзушылық жасаса;

10-1) Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау немесе Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру туралы өтініш бергенге дейінгі бес жыл ішінде бірнеше рет Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасын бұзса;

11) Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау немесе Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру туралы өтініш білдіргенге дейінгі бес жыл ішінде осы Заңның 21-бабы 1), 2) және 5) тармақшаларының негізінде Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтса;

12) осы Заңның 21-бабының бірінші бөлігі 8) тармақшасының негізінде Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтса;

13) осы Заңның 20-1-бабының негізінде Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылса;

14) ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті орган айқындайтын көлемде мемлекеттік тілді қарапайым деңгейде, Қазақстан Республикасы Конституциясының негіздерін, сондай-ақ Қазақстан тарихын білмесе, оның өтінішхаты қабылданбайды.

Осы баптың бірінші бөлігі 7) тармақшасының ережелері Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар қолданылатын, сондай-ақ осы Заңның 16-бабы бірінші бөлігі 1) тармақшасының екінші бөлігі мен 16-1-бабында аталған және ішкі істер органдарына шетелдік азаматтықтан бас тарту туралы нотариат куәландырған жазбаша өтінішпен өздері азаматы болып табылатын мемлекеттің азаматтық мәселелері жөнінде шешім қабылдайтын лауазымды адамына өтініш білдірген адамдарға қолданылмайды.

Осы баптың бірінші бөлігінің 14) тармақшасының ережелері кәмелетке толмағандарға, әрекетке қабілетсіз адамдарға, Қазақстан Республикасына сіңірген айрықша еңбегі бар не Қазақстан Республикасының Президенті белгілейтін тізбе бойынша кәсіптерге ие және талаптарға сай келетін адамдарға, этностық қазақтарға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар негізінде жеңілдетілген тәртіппен Қазақстан Республикасының азаматтығын алуға құқығы бар адамдарға қолданылмайды.

Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.04.27 № 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 16.05.2024 № 82-VIII (қолданысқа енізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

18-бап. Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтiру

Бұрын Қазақстан Республикасының азаматы болған адамның өтiнiшi бойынша Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес оның Қазақстан Республикасының азаматтығы қалпына келтiрiлуi мүмкiн.

Ескерту. 18-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.04.27 № 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

18-1-бап. Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру шарттары

Ескерту. 18-1-бап алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-тарау
Азаматтықты тоқтату

19-бап. Азаматтықты тоқтату негіздері

Қазақстан Республикасының азаматтығы:

1) Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығу;

2) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалту;

3) Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыру салдарынан тоқтатылады.

Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

20-бап. Азаматтықтан шығу

Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығуға адамның осы Заңда белгіленген тәртіппен жасаған өтініші негізінде рұқсат етіледі.

Егер шығу туралы өтініш жасаушы адамның Қазақстан Республикасы алдындағы міндеттемелерінің немесе мүліктік міндеттемелерінің орындалмағандары болып, олармен азаматтардың немесе Қазақстан Республикасы территориясында орналасқан кәсіпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың, қоғамдық бірлестіктердің елеулі мүдделері байланысты болса, Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығарудан бас тартылуы мүмкін.

Егер шығу туралы өтінішхат берген адамға қатысты күдіктінің іс-әрекетін саралау туралы қаулы жария етілсе не ол заңды күшіне енген соттың үкімі бойынша жазасын өтеп жүрсе немесе адамның Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығуы Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігінің мүдделеріне қайшы келсе, Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығуға жол берілмейді.

Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-1-бап. Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыру

Террористік қылмыстарды, сондай-ақ салдарынан Қазақстан Республикасының өмірлік маңызы бар мүдделеріне өзге де ауыр зиян келтірген, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі Ерекше бөлімінің тиісті баптарында көзделген қылмыстарды жасағаны үшін соттың шешімімен ғана Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыруға жол беріледі.

Ескерту. 3-тарау 20-1-баппен толықтырылды - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

21-бап. Азаматтықты жоғалту

Ескерту. 21-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

Қазақстан Республикасының азаматтығын:

1) Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарында көзделген реттерді қоспағанда, адамның басқа мемлекетте әскери қызметке қауіпсіздік қызметіне, полицияға, юстиция органдарына немесе өзге де мемлекеттік өкімет және басқару органдарына орналасуы салдарынан;

2) егер Қазақстан Республикасының азаматтығы көрінеу жалған мәліметтер немесе жалған құжаттар табыс ету нәтижесінде алынса;

3) Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарында көзделген негіздер бойынша;

4) алып тасталды - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

5) егер адам басқа мемлекеттің азаматтығын алған болса;

5-1) Қазақстан Республикасының азаматтығын алғаннан кейін басқа мемлекеттің азаматтығын растайтын құжаттарды пайдаланған жағдайда;

6) егер адамның Қазақстан Республикасының азаматтығын алуына негіз болған Қазақстан Республикасының азаматымен некесін сот жарамсыз деп таныса;

7) Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын, шетелдіктерге асырап алуға берілген бала кәмелетке толған кезде оның ерікті қалауы бойынша;

8) адамның шетелдік қарулы қақтығыстарға, шет мемлекет аумағындағы экстремистік және (немесе) террористік әрекетке қатысуы салдарынан жоғалтады.

Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын және шет мемлекеттің азаматтығын қабылдаған адам өзге азаматтықты алған күнінен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде шетел азаматтығын алу фактісі туралы Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарына немесе Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелеріне хабарлауға және Қазақстан Республикасы азаматының паспортын және (немесе) жеке куәлігін тапсыруға міндетті.

Шетелдік азаматтықты алу фактісі туралы осы баптың екінші бөлігінде белгіленген мерзімде хабарламау Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

Ескерту. 21-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.03 № 2477 Заң күші бар жарлығымен, ҚР 2002.05.17 № 322, 2004.10.04 № 600, 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.04.2016 № 501-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау
Ата-анасы азаматтығын өзгерткен және асырап алған жағдайдағы баланың азаматтығы

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы өзгерді – ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

22-бап. Ата-анасының азаматтығы өзгерген жағдайда баланың азаматтығының өзгеруі

Ата-анасы Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылданған, оны қалпына келтірген не Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққан кезде тиісінше олардың 14 жасқа толмаған баласының азаматтығы өзгереді.

Егер баланың ата-анасының біреуі белгілі болса, онда осы ата-ана Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылданған, оны қалпына келтірген не Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққан кезде тиісінше 14 жасқа толмаған баланың азаматтығы да өзгереді.

Ескерту. 22-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

23-бап. Ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығын алған ретте баланың Қазақстан Республикасы азаматтығын алуы

Егер ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығын алып, ал екіншісі басқа мемлекеттің азаматы не азаматтығы жоқ адам болып қала берсе, Қазақстан Республикасы территориясында тұратын 14 жасқа дейінгі бала ата-анасының осы туралы жазбаша өтініші бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын алуы мүмкін.

Ескерту. 23-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

24-бап. Ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығынан шыққан ретте баланың Қазақстан Республикасы азаматтығының сақталуы

Егер ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығып, ал екіншісі Қазақстан Республикасының азаматы болып қала берсе, 14 жасқа дейінгі бала Қазақстан Республикасының азаматтығын сақтап қалады. Ата-анасының осы туралы жазбаша өтініші бойынша, мұндай баланың Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығуына рұқсат етілуі мүмкін.

Ескерту. 24-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

25-бап. Асырап алған ретте баланың Қазақстан Республикасы азаматтығын алуы

Қазақстан Республикасының азаматы асырап алған, басқа мемлекеттің азаматы немесе азаматтығы жоқ адам болып табылатын 14 жасқа дейінгі бала Қазақстан Республикасының азаматы болады.

Біреуі Қазақстан Республикасының азаматы, ал екіншісі оның азаматы емес ерлі-зайыптылар асырап алған, басқа мемлекеттің азаматы немесе азаматтығы жоқ адам болып табылатын 14 жасқа дейінгі бала асырап алушылардың жазбаша түрде білдірілген келісімімен Қазақстан Республикасының азаматы болады.

Ескерту. 25-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2002.05.17. № 322 Заңымен.

26-бап. Қорғаншылық белгіленген баланың Қазақстан Республикасының азаматтығын сақтауы

Қазақстан Республикасының аумағында тұратын он төрт жасқа толмаған бала қорғаншысының өтініші бойынша мынадай жағдайларда:

1) егер оның ата-анасының екеуі де немесе жалғыз ата-анасы Қазақстан Республикасының азаматтығынан шықса және бұл орайда ата-ана болу құқықтарынан айрылса;

2) басқа мемлекеттердің азаматтары болып табылатын ата-анасының екеуі де қайтыс болса немесе із-түзсіз жоғалса, ата-анасы азаматы болған мемлекеттегі ағайын-туыстары асырап алудан бас тартса не бала олардың асырап алуын қаламаса Қазақстан Республикасының азаматтығын сақтап қалады;

3) ата-анасының біреуі қайтыс болса немесе із-түзсіз жоғалса, баланың азаматтығы екінші ата-анасының қалауымен анықталады.

Ескерту. 26-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

27-бап. Асырап алынған жағдайда баланың Қазақстан Республикасының азаматтығын сақтауы

Шетелдіктер асырап алған, Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын бала кәмелетке толғанға дейін Қазақстан Республикасының азаматтығын сақтайды.

Осы бапта аталған баланың Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтуына не одан шығуына ол кәмелетке толғаннан кейін және ерікті қалауы бойынша ғана жол беріледі.

Ескерту. 27-бап жаңа редакцияда - ҚР 09.04.2016 № 501-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

28-бап. Баланың азаматтығын өзгерткен кезде оның келісуінің қажеттілігі

14 жастан 18 жасқа дейінгі баланың ата-анасы Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылданған, оны қалпына келтірген не Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққан жағдайда, сондай-ақ асырап алған немесе қамқоршылық белгіленген жағдайда, оның азаматтығын осы Заңның 33-бабында көзделген тәртіппен баланың келісуімен ғана өзгертуге болады.

Ескерту. 28-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5-тарау
Қазақстан Республикасы Президентiнiң және мемлекеттiк органдарының азаматтық мәселелер жөнiндегi өкiлеттiгi

Ескерту. 5-тараудың тақырыбына өзгерту енгізілді – ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен .

29-бап. Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттігі

Қазақстан Республикасында азаматтық мәселелер жөнінде шешім қабылдайтын лауазымды адам Қазақстан Республикасының Президенті болып табылады.

Қазақстан Республикасының Президенті:

Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылдау туралы;

Қазақстан Республикасы азаматтығын қалпына келтіру туралы;

Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығару туралы шешімдер қабылдайды.

Ескерту. 29-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен, Қазақстан Республикасының 2002.05.17. № 322 Заңымен.

30-бап. Iшкi iстер органдарының өкiлеттiгi

Iшкi iстер органдары:

1) Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын адамдардан Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелерi жөніндегі өтініштер қабылдайды және оларды қажеттi құжаттармен бiрге Қазақстан Республикасы Президентiнiң қарауына жiбередi;

2) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделгендей, Қазақстан Республикасының азаматтығын алуды және Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығуды тiркеудi жүзеге асырады;

3) Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтуын тiркейдi;

3-1) Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұрып жатқан адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылуын тiркейдi;

4) жеңілдетілген тәртіппен (тіркеу тәртібімен) Қазақстан Республикасының азматтығына қабылдауды ресімдейді;

5) Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын адамдардың Қазақстан Республикасының азаматы болуын (болмауын) айқындайды.

Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау және Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру, оның ішінде жеңілдетілген тәртіппен (тіркеу тәртібімен), азаматтықтан шығу, азаматтықты жоғалту мен одан айыру және Қазақстан Республикасының азаматтығына жататындығын айқындау мәселелері бойынша өтінішхаттарды (өтініштерді) ішкі істер органдарының қабылдау, ресімдеу және қарау тәртібін Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі әзірлейді және бекітеді.

Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-бап. Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің, Қазақстан Республикасының шет елдердегi мекемелерінің өкілеттігі

Қазақстан Республикасының Сыртқы iстер министрлiгi Қазақстан Республикасының азаматтығы, Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалту мен одан айыру және Қазақстан Республикасының азаматтығына жататындығын анықтау мәселелері бойынша өтініштерді Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің қабылдау, ресімдеу және қарау қағидаларын әзірлейді және бекітеді.

Қазақстан Республикасының шет елдердегi мекемелерi:

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде тұрақты тұратын адамдардан Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелері бойынша өтініштер қабылдайды және қажетті құжаттармен бірге оларды Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі арқылы Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына жібереді;

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде тұрақты тұратын адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтуын тіркейді;

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде тұрақты тұратын адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылуын тiркейдi;

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде тұрақты және уақытша тұратын Қазақстан Республикасы азаматтарының есебін Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі айқындаған тәртіппен жүргізеді;

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде тұрақты тұратын адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтығына жататындығын анықтайды.

Белгілі бір елде Қазақстан Республикасының шет елдердегi мекемелерi болмаған жағдайда бұл органдардың функцияларын тиісті шарттар негізінде басқа мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктері мен консулдық мекемелері орындайды.

Ескерту. 31-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-тарау
Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелері жөніндегі арыздар мен ұсыныстарды қарау бойынша іс жүргізу

32-бап. Азаматтық мәселелер жөнінде арыз беру тәртібі

Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар осы Заңның 30 және 31-баптарында көрсетілген органдар арқылы Қазақстан Республикасы Президентінің атына беріледі.

Арызды немесе ұсынысты қарау мерзімі алты айдан аспауға тиіс.

Жеңілдетілген тәртіппен (тіркеу тәртібімен) азаматтық алуды тіркеу мәселелері жөніндегі өтініштер ішкі істер органдарына беріледі.

Ескерту. 32-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

33-бап. Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар түрі

Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау, азаматтықты қалпына келтіру немесе одан шығу туралы өтініштер арыз берушінің жазбаша өтініші бойынша қаралады. 18 жасқа толмаған, сондай-ақ заңда белгіленген тәртіппен қабілетсіз деп танылған адамдар жөніндегі өтініштер олардың заңды өкілдерінің нотариат куәландырған, басқа мемлекеттерде - Қазақстан Республикасының шетелдегi мекемесi куәландырған өтініш бойынша қаралады.

14 жастан 18 жасқа дейінгі баланы Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау, оның Қазақстан Республикасы азаматтығын қалпына келтіру және одан шығару туралы арыз берген кезде оның келісімі болуы міндетті, келісім жазбаша түрде білдіріліп, оны нотариат куәландыруға, басқа мемлекеттерде - Қазақстан Республикасының шетелдегi мекемесi куәландыруға тиіс.

Ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасының азаматы болып қалатын 14 жасқа дейінгі баланың Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығуы туралы өтініш берген кезде сол ата-атасының арызы да табыс етілуге, онда баланың Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығуына көзқарасы көрсетілуге тиіс. Мұндай арызды - нотариат, ал басқа мемлекеттерде Қазақстан Республикасының шетелдегi мекемесi куәландырады.

Егер арыз беруші арызға сауатсыз болғандықтан немесе дене кемістігі салдарынан қол қоя алмайтын болса, арызға оның өтініші бойынша басқа адам қол қояды, бұл жөнінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік нотариусы, шетелдегi мекемесi арызға тиісті жазба жасайды.

Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау, оны қалпына келтіру немесе Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу туралы өтінішке өтініш берушінің жеке басын куәландыратын құжаттар қоса тіркелуге тиіс.

Ескерту. 33-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2002.05.17. № 322, 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-бап. Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар бойынша қорытындылар

Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары, шетелдегi мекемелерi өздерінің арыздар бойынша қорытындылары немесе азаматтық мәселелер жөніндегі ұсыныстарын азаматтыққа қабылдау туралы өтініш жасаушы адамның осы Заңның 1-бабында көзделген шарттарды сақтау туралы жазбаша міндеттемесімен бірге Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі немесе Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі арқылы Қазақстан Республикасы Президентінің атына жібереді.

Сыртқы iстер министрлiгi және Ішкі істер министрлігі Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жерлерде тұрақты тұратын әрбір арыз берушіні Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдаудың немесе оны қалпына келтірудің орындылығы туралы, оның ішінде оны Қазақстан Республикасында еңбекке, тұрғын үйге және өзге де орналастыру мүмкіндігі туралы Қазақстан Республикасының Президентіне дәлелді қорытынды береді.

Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу туралы өтініштер бойынша қорытындыларда азаматтардың немесе ұйымдардың елеулі мүдделерімен байланысты өтініш берушінің мемлекет алдындағы орындалмаған міндеттемелері немесе оның мүліктік міндеттемелері туралы, оның қылмыстық қудалануы, сотталғандығы не оның заңды күшіне енген сот үкімі бойынша жазасын өтеуі туралы не осы адамның азаматтықтан шығуы Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігінің мүдделеріне қайшы келетіні туралы нақты мәліметтер хабарланады.

Ескерту. 34-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен, 2004.12.20. № 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

35-бап. Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы азаматтық мәселелер жөніндегі комиссия

Осы Заңның 29-бабында көрсетілген азаматтық мәселелерді алдын ала қарау үшін Қазақстан Республикасының Президенті азаматтық мәселелер жөнінде комиссия құрады.

Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар мен ұсыныстарды қараған кезде Комиссия арыз берушінің дәлелдеріне, ұсыныс мазмұнына, мемлекеттік органдар қорытындыларына, өзге де құжаттарға және куәлардың тиісті түрде ресімделген айғақтарына жан-жақты баға береді.

Комиссия өзі жүргізіп отырған іс жөнінде тиісті мемлекеттік органдар мен қоғамдық бірлестіктерден құжаттар мен материалдар талап етуге қақылы, олар қажетті ақпаратты комиссия белгілеген мерзімде табыс етеді.

Комиссия әрбір арыз немесе ұсыныс бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына ұсыныс енгізеді.

Егер Комиссия мәжілісіне оның мүшелерінің жартысынан астамы қатысса, ол заңды болады. Комиссия шешімі жай көпшілік дауыспен қабылданады.

Комиссия шешімі төраға қол қоятын хаттамамен ресімделеді.

Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

36-бап. Азаматтық мәселелер жөніндегі актілер

Азаматтыққа қабылдау, оны өзгерту мәселелерi жөнiнде және өтiнiш қабылданбаған жағдайда Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жарлығы шығарылады.

Азаматтық мәселе жөнінде қайталап берілген арыз бұл мәселе жөніндегі осының алдындағы шешімнен кейін бір жыл өткен соң қаралады. Іс үшін арыз берушіге мәлім болмаған және мәлім болуы мүмкін болмаған елеулі мән-жайлар туған ретте қайталап жасалған өтініш ертерек те қаралуы мүмкін.

Ескерту. 36-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.03. № 2477 Заң күші бар жарлығымен.

37-бап. Азаматтық алу және оны тоқтату мерзімінің есептелуі

Ескерту. 37-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасы азаматтығына:

- азаматтыққа қабылдау туралы Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығы шыққан күні;

- кәмелетке толмағандардың туған немесе асырап алынған күні;

- кәмелетке толмағандардың ата-анасын Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылдау туралы Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығы шыққан күні;

- мемлекетаралық шарттарында көзделгендей тәртiп бойынша тіркелген күні;

жеңілдетілген тәртіппен (тіркеу тәртібімен) Қазақстан Республикасының азаматтығын алу тіркелген күні ие болады.

Қазақстан Республикасының азаматтығы:

- Қазақстан Республикасы Президентiнiң азаматтықтан шығару туралы Жарлығы шыққан күнi;

- Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыру туралы соттың үкімі заңды күшіне енген күні;

- осы Заңда көзделген тәртiппен мемлекеттiк органдардың оны жоғалтқанын тiркеген күнi;

- Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарында көзделген тәртiппен Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығуы тiркелген күнi тоқталады.

Ескерту. 37-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.03 № 2477 Заң күші бар жарлығымен, ҚР - 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

38-бап. Республика территориясында тұру мерзімінің есептелуі

Осы Заңның 16-бабының 1) тармақшасында көрсетілген республика территориясында тұру мерзіміне:

егер адам армияға дейін Республика территориясында тұрып, армиядан босатылған күні мен Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға келген күні арасындағы үзіліс үш айдан аспаса, армияда қызмет еткен уақыты;

егер оқуды бітірген немесе оқу орнынан шығарылған күні мен Қазақстан Республикасына келген күні арасындағы үзіліс үш айдан аспаса, республикадан тыс жерлерде оқыған уақыты;

егер командировканың аяқталуы мен Қазақстан Республикасына келген күнінің арасындағы үзіліс үш айдан аспаса, республикадан тыс жерлерге командировкаға барған уақыты есептеледі.

Науқастанып қалған, дүлей апат болған ретте немесе басқа да дәлелді себептер бойынша осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген үш айлық мерзімді есептеу тоқтатылады.

Қазақстан Республикасының аумағында тұру мерзіміне Қазақстан Республикасының соты және (немесе) басқа да мемлекеттердің сот органдары тағайындаған қылмыстық жазалау шараларын өтеу уақыты, сондай-ақ республика аумағында іссапарда, емделуде болған мерзімі және уақытша тұрудың басқа да жағдайлары есепке алынбайды.

Қазақстан Республикасының азаматы болып саналуының күші жойылғаннан бұрынғы кезең Қазақстан Республикасы территориясында тұру мерзіміне есептелмейді.

Ескерту. 38-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2002.05.17 № 322; 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-тарау
Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдердің орындалуы

39-бап. Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелері жөніндегі шешімдерді орындайтын органдар

Қазақстан Республикасында тұрғылықты тұратын адамдарға қатысты азаматтық мәселелер жөнiндегi шешiмдердiң орындалуы құжаттандыру және паспорттар мен жеке бас куәлiктердi беру жөнiндегi уәкiлеттi органға, басқа мемлекетте тұратын адамдарға қатысты - Қазақстан Республикасының шетелдегi мекемесiне жүктеледi.

Қазақстан Республикасының азаматтығын алған адамдарға құжаттандыру және паспорттар мен жеке куәлiктердi беру жөнiндегi уәкiлеттi орган, не шетелдегi мекемелер Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлiгiн және (немесе) паспортын тапсырады. Он алты жасқа толмаған баланың құжаттарында оның азаматтыққа қатыстылығы туралы жазба жасалады.

Қазақстан Республикасында тұратын, азаматтығы тоқтатылған адамдарға iшкi iстер органдары азаматтығы жоқтығы туралы куәлiк бередi.

Ескерту. 39-бап жаңа редакцияда - 2004.12.20. № 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

40-бап. Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдердің орындалуын бақылау

Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдердің орындалуын бақылауды Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Азаматтық мәселелер жөніндегі комиссия жүзеге асырады.

8-тарау
Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдерге шағым беру

41-бап. Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдерге шағым беру

Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімді Қазақстан Республикасы Президентінің қайта қарауы мүмкін.

Азамат болу туралы және азаматтықты жоғалту мәселелері жөніндегі шешімдерге шағымдар Қазақстан Республикасы Президентінің атына беріледі.

Азаматтық мәселелері бойынша өтініш қабылдаудан негізсіз бас тартуға, өтініштерді қарау мерзімдерінің бұзылуына, сондай-ақ лауазымды адамдардың азаматтық туралы істерді қарау тәртібін және азаматтық мәселелері бойынша шешімдерді орындау тәртібін бұзатын басқа да құқыққа сыйымсыз әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.

Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-тарау
Халықаралық шарттар

42-бап. Халықаралық шарттардың қолданылуы

Ескерту. 9-тарау алып тасталды – ҚР 2009.04.29. № 154-IV Заңымен.

Қазақстан Республикасының Президенті