Қазақстан Республикасының уран өнеркәсiбiн дамытудың 2004-2015 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 23 қаңтардағы N 78 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 сәуірдегі № 302 Қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2010.04.14 № 302 Қаулысымен.

      Қазақстан Республикасының Yкiметi қаулы етеді:

      1. Қазақстан Республикасының уран өнеркәсiбiн дамытудың 2004-2015 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

      2. Қазақстан Республикасының Энергетика және минералдық ресурстар министрлiгi жарты жылда бiр рет Yкiметке Бағдарламаның орындалуы туралы есеп ұсынсын.

      3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң орынбасары С.М.Мыңбаевқа жүктелсiн.

      4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшiне енедi.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы 
Үкіметінің       
2004 жылғы 23 қаңтардағы
N 78 қаулысымен    
бекітілген

         Қазақстан Республикасының Уран өнеркәсібін
дамытудың 2004-2015 жылдарға арналған
бағдарламасы

Астана қаласы, 2003 жыл

  1. Паспорты

Бағдарламаның   Қазақстан Республикасының уран өнеркәсiбiн дамытудың
атауы           2003-2015 жылдарға арналған Бағдарламасы

Бағдарламаны    Қазақстан Республикасының Энергетика және минералдық
әзiрлеушi       ресурстар министрлiгi

Бағдарламаны    Бағдарлама Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002
әзiрлеу үшiн    жылғы 20 тамыздағы N 926  қаулысымен бекiтiлген
негiздер        "Қазақстан Республикасының уран өнеркәсiбi мен атом
                энергетикасын 2030 жылға дейiн дамытудың
                тұжырымдамасына" және Қазақстан Республикасы
                Үкiметiнiң 2003 жылғы 5 қыркүйек N 903  қаулысымен
                бекiтiлген "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң
                2003-2006 жылдарға арналған Бағдарламасын жүзеге
                асырудың iс-шаралар жоспарының" 2.1.3-тармағына
                сәйкес әзiрлендi.

Бағдарламаның   Қазақстан Республикасындағы ғылымды көп қажет
мақсаттары      ететiн, жоғары технологиялық салалардың бiрi
                ретiнде уран өнеркәсiбiн басымдықпен дамыту; жоғары
                технологиялық өнiмнiң экспортын үдету және оны
                әлемдiк рыноктарға шығару; әлемдiк рыноктарда
                республиканың экспорттық әлеуетiн арттыру.

Бағдарламаның   Мақсаттарға жету төмендегiдей мiндеттердi шешудi
мiндеттерi      талап етедi: 2015 жылы табиғи уран өндiрудi жылына
                11,6 мың тонна деңгейiне жеткiзу; жаңа жоғары
                технологиялық өнiмдермен әлемдiк рынокке шығу
                арқылы атом өнеркәсiбi кәсiпорындарында қуаттарды
                ұлғайту;
                ТМД елдерiндегi энергетикалық реакторлар үшiн
                таблеткаларды негiзгi өндiруші ретiнде Қазақстанның
                жағдайын нығайту және реактор отынының әлемдiк
                рыногына шығу;
                уран материалдарын қайта өңдеу бойынша қызмет
                көрсету арқылы уран өнiмiнiң әлемдiк рыногындағы
                орынды сақтау мен кеңейту;
                атом өнеркәсiбi кәсiпорындарында радиациялық
                қауiпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-
                шаралар кешенiн жүзеге асыру.

Бағдарламаны    2004-2015 жылдар (1-кезең 2004-2006 жылдар)
iске асыру
мерзiмi:

Қаржыландыру    Меншiктi қаржы
көзі

Күтiлетiн       Бағдарламаны iске асыру: табиғи уpaн өндiрудi жылына
нәтижелер       11,6 мың тонна деңгейіне дейiн арттыру;
                уран тотығы-шала тотығын өндiрудi жылына 63833
                млн.теңге деңгейiне дейін көбейту;
                "YМЗ" ААҚ-та уран өнiмiн өндiрудi ұлғайту, оның
                iшiнде:
                уранның табиғи гексафторидiн жылына 3000 тонна
                көлемiнде 2638 млн.теңгеге өндiру мен өткiзу;
                Ресей рыногында отын таблеткаларының сату деңгейін
                жылына 390 тоннаға 2424 млн.теңге мөлшерiне дейін
                өcipу;
                5%-дейiн байытылған уран диоксидiн алу жолымен
                шетелдiк фирмалардың концентраттарын қайта өңдеуді
                жылына 100 тонна деңгейiнде 457 млн.теңге сомасында
                сақтау;
                жаңа кенiштер салу меншiктi аффинаждау және күкiрт
                қышқылы өндiрiсiн құру.
                Бағдарламада 1 кезеңге төмендегi кен орындарында
                уран өндiру көлемiн арттыру көзделген:
                "Шығыс Мыңқұдық" кен орнында жылдық қуаттылығы 1000
                тоннаға дейiн ЖС-19 кенiшiнiң құрылысы;
                "Ақдала" кен орнындағы кенiштi кеңейту;
                Төмендегi кен орындардағы кеніштер құрылысы:
                "Иiркөл" ИТОЧУ (Жапония) корпорациясымен бiрге;
                "Ыңғай" КАМЕКО (Канада) компаниясымен бірге;
                "Мойынқұм" және "Төртқұдық" КОЖЕМА-мен (Франция)
                бiрiгiп;
                "Заречное" Ресей Федерациясының Атомминiмен және
                ҚТКК бiрiгiп;
                Орталық Мыңқұдық кен орнында жылдық қуаттылығы 1000
                тонналық кеніш құрып, кейiннен оны жылына 2000
                тоннаға дейін кеңейту.

  2. Кіріспе

      Қазақстан Республикасының аумағында атом өнеркәсiбi 1949 жылы Үлбi металлургия зауытының iске қосылуынан бастау алады. 
      Тұңғыш уран кен орны - Қордай 1951 жылы ашылды. Қазақстан аумағында уран өндiру мен қайта өңдеу 1955 жылы құрылысы басталған Тың кен-химия комбинатында және 60-шы жылдардың аяғында құрылған Прикаспий кен-металлургия комбинатында жүргiзілдi.
      1986 жылдан бастап 1990 жылға дейiнгi кезеңде атом өнеркәсiбi алғаш рет уранның шамадан тыс мөлшерде өндiрiлуi мәселесiне тап болды. Уран өндiру көлемiн кемiтуге екі фактор: қарусыздану саясаты және Чернобыль АЭС-дағы апатқа байланысты жаңа реакторлар құру жоспарын қайта қарау себепкер болды. Осы уақыттан бастап тұтас алғанда әлемдік уран саласы ядролық отынның қоймалардағы қорларын рынокке шығаруға байланысты баға деңгейiнiң мейлiнше төмендеуiн бастан кешiрдi. 90-шы жылдары көптеген уран өндiрушi кәсiпорындар жабылып қалды.
      Кеңес дәуiрiнде ядролық отын-энергетика циклының кәсiпорындары бiртұтас кешен ретiнде жобаланып, құрылды. Қазақстанның аумағында бүкiл уран өнеркәсiбiнiң негiзгi шикiзат базасы мен отын таблеткаларының өндiрiсi шоғырландырылды. Ресейдiң аумағында бөлуші зауыттар, отын жиынтықтарының өндiрiсi және негiзгi ғылыми-зерттеу институттары орналастырылды. 1991 жылғы күзде Қазақстанның аумағындағы атом өнеркәсiбiнiң барлық кәсiпорындары Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң билiгiне көштi.
      1991 жылдан бастап бұрын Қазақстан Республикасы аумағында КСРО-ның бiрыңғай ядролық отын циклына кiрген 10 кәсiпорын: Орталық кен басқармасы, Степной кен басқармасы, N 6 кен басқармасы, "Волковгеология" АҚ, "ТКХК" МХК, "Каскор" МХК, "Үлбi" МХК МАЭК жұмыс iстедi.
      1992 жылдың басында Қазақстан Үкiметi атом энергетикасы мен өнеркәсiбi жүйесiне кiретiн барлық кәсiпорындарды Атом энергетикасы мен өнеркәсiбi Қазақ Мемлекеттiк Корпорациясына (АТЭӨК) бiрiктіру туралы шешiм қабылдады.
      Саланы реформалаудың келесi кезеңi - "Қазатомөнеркәсіп" Ұлттық атом компаниясының құрылуы, ол 1997 жылғы 14 шiлдеде Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жарлығымен мемлекеттiң жүз пайыз үлесiмен жабық акционерлiк қоғам түрiнде құрылды. Компанияның жарғылық қорына атом-энергетика өндiрiсi кешенiнде қызмет атқаратын мемлекеттiк кәсiпорындардың - N 6 кен басқармасының, Орталық кен басқармасының және Степной кен басқармасының мүлiктiк кешендерi, сондай-ақ "Үлбi металлургия зауыты АҚ (90%), "Волковгеология" АҚ (90%), "АТЭӨК АҚ (51%), "Ыңғай" ЖШС (40%), "Катко" ЖШС (45%) мемлекеттiк акциялар пакеттері берiлдi, технологиялардың, екi ұдай қолданыстағы материалдардың экспорты мен импорты бойынша ұлттық оператор болып белгiленедi.
      Қазақстанның уран өнеркәсiбi 90-шы жылдардағы дағдарысты кезеңнен аман шығып, жоғары технологиялық, ғылымды көп қажет ететiн өндiрiстi сақтап қалды әрi iлгерi дамытты.
      Ядролық отынның әлемдiк рыногында Қазақстан уран өнеркәсiбiнiң дербес субъект ретiнде қалыптасуы және әлемдiк уран саласындағы өзгерiстер дамудың ұзақ мерзiмдi жаңа Бағдарламасын талдап жасауды талап еттi.
      Қазiргi кезеңде бәсекеге қабiлеттi, экспортқа бағытталған салалардың бiрi ретiнде уран өнеркәсiбiн басымдықпен дамыту Қазақстанның индустриялық стратегиясының аса маңызды бағыттарының бiрiне айналуы тиiс.
      Игеру тұрғысынан табиғи уранның барланған бiршама арзан қоры, ядролық отын циклының жеке сатылары бойынша айтарлықтай ғылыми-өндiрiстiк әлеуетi бар Қазақстан әлемдiк уран рыногында жетекшi орын алуға мiндеттi және ала алады да.
      Бағдарлама Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 20 тамыздағы N 926 қаулысымен бекiтiлген "Қазақстан Республикасының уран өнеркәсiбi мен атом энергетикасын 2030 жылға дейiн дамытудың тұжырымдамасына" және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 5 қыркүйек N 903 қаулысымен бекiтiлген "Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2004-2006 жылдарға арналған Бағдарламасын жүзеге асырудың iс-шаралар жоспарының" 2.1.3-тармағына сәйкес әзiрленді.

  3. Уран өнеркәсібінің қазіргі жай-күйіне талдау

  3.1. Әлемдiк уран саласының жай-күйi мен перспективалары

      Әлемдiк уран рыногының бiршама тұрақтылығы - уран рыногының тартымды қырынан саналады. Энергетика реакторының орташа пайдалану мерзiмi 30-40 жыл болған жағдайда қазiргi қолда бар реакторлар паркiне деген қажетсiну таяу арадағы бiрнеше ондаған жылдар бойына әлемдiк уран рыногына сұранымның белгiлi бiр деңгейiне кепiлдiк бередi. Осыған байланысты кен өндiретiн салалардың көпшiлiгiне қарағанда уран өндiрушi салада инвестициялардың қажеттiгi анағұрлым аз.
      XX ғасырдың 80-90 жылдарында Солтүстiк Америка мен Еуропада жаңа AЭC-тар iс жүзiнде салынбады деуге болады. Ол ол ма, Швецияда, содан соң Германияда жаңа AЭC-тарды салуға мораторий жарияланды. Жапонияда, Оңтүстiк Кореяда, сонан соң Қытайда жаңа реакторлар құру жөнiндегi бағдарламаларды iске асыру есебiнен ядролық энергетикасының әлемдiк қуаты бiршама өстi.
      1999 жылдан бepгі уақытта энергетика саласына бәсекелесу тәсiлiн енгiзу үрдiсi ядролық энергетиканың бәсекелесуге қабiлеттi екенiн айқын көрсеттi, Батыста ядролық-энергетика саласына көзқарас өзгере бастады.
      Құрама Штаттарда 2001 жылдан бастап қазiргi кезде жұмыс iстеп тұрған реакторларды пайдалану мерзiмiн ұзарту белең алды және жаңа реакторларды құру жоспары түбегейлi талқылануда. Франция ядролық энергетиканы дамыту бағдарламаларын жүзеге асыруда. BNFL-Westinghouse (Ұлыбритания - АҚШ), AREVA (Франция), АЕСL (Канада), Атомминi (РФ) сияқты компаниялар жаңа тұрпатты реакторлар жасау жұмысын жандандырды.
      Осыған орай, көптеген сарапшылар әлем "ядролық энергетиканың қайта түлеу" сатысында тұр деген пікiр бiлдiруде.

  3.2. Әлемдiк рыноктың уранды қажетсiнуi

      N 1-диаграммада табиғи уранға шаққанда реакторлардың қажеттігі көрсетiлген, оны Бүкіл дүниежүзілiк Ядролық Ассоциация үш нұсқа бойынша есептеп шығарған.

       Суретті қағаз мәтіннен қараңыз.

N 1-диаграмма

Әлемдегі реакторлардың уранды қажетсiну болжамы
WNA деректерi, 2001 ж.

      Көрiп отырғанымыздай, ядролық энергетиканың даму жағдайы қолайсыз болғанның өзiнде 2020 жылға қарай реакторлардың қажетсiнуi 60000 тонна уран мөлшерiнен төмендемейдi. Негiздiк нұсқа бойынша даму мүмкiндiгi - 65%, өсiрiп есептегенде мүмкiндiк - 20%, ал кемiтiп есептегенде - 15%. Бiз қажетсiнудiң бүгінгі 65000 тоннасынан жылына 78000 тоннаға дейiн өсетiн негіздiк нұсқаны межелеймiз.

3.3. Реакторлардың қажеттiлiгiн қамтамасыз ету

      Қазiргi уақытта әлемде жылына 34000 тоннаға жуық уран өндiрiледi. Қалған қажеттер жанталаса қарулану жылдарында қордаланған қайталама деп аталатын көздерi: жанталаса қарулану жылдарында жинақталған қоймалардағы уран қорларын, пайдаланылған отынды қайта кәдеге асыру МОХ-отындағы уранды плутониймен алмастыру, бөлушi зауыттардың қалдықтарын қосымша байыту есебiнен өтеледi.
      Төменде келтiрiлген 1-кестеде тек 2015 жылға дейiн рынокке жеткiзiлетiн уран көздерi көрсетiлген, өйткенi осы мерзiмге дейiн ЖБУ-ТБУ бағдарламасы бойынша ("Мегаваттарға арналған мегатонналар" келiсiмi және АҚШ Энергетика Департаментi рынокта өткiзу үшiн USEC Inc. компаниясына берген қоймалардағы қорлар) қарулық материалдардың қоймалардағы қорларын рынокке жеткiзу жоспарлануда.

N 1-кесте

      Әлемдiк рынокке уран жеткiзiлiмiнiң болжамды көздерi, U баламасы тоннамен
      (МАГATЭ, World Nuсlеаr Association және Nuclear Energy Institute деректерi)

___________________________________________________________________
    Кен көзi           |  2000   |  2005  |  2010   |   2015
_______________________|_________|________|_________|______________
Ресей мен АҚШ-тың
қоймалардағы қорлары     18000      16000    14000     14000
Ресейдiң ЖБУ             3500        9000     7000      7000
MOХ және қайта iске
асырылған уран           1605        2442     2519      2231
Қалдықтарды қосымша
байыту                   1000        1200     1300      2000
Жаңа кендер                         10800    18750     18750
Қолда бар кенiштер       34280      24780    24780     24780
Жиынтығы:                58385      64222    68349     68761
___________________________________________________________________
Реакторлар қажетінiң
болжамы                  64630      67343    71217     75587
___________________________________________________________________
Баланс                   -6245      -3121    -2868     -6826
___________________________________________________________________

      Жаңа кеніштер бағанында барланған кен орындары, жарияланған кен орындарындағы кен өндiру жоспарлары көрсетiлген.
      Қажеттер мен осы уақытқа дейiн рынокке болжамды уран жеткізілімінің керi балансының орны тұтынушылардың 90-шы жылдары реакторларға керегiнен тыс арзан уран сатып алуымен толтырылады. 2004-2005 жылдарға қарай, тұтынушылардың қоймалардағы қорлары таусылған кезде, ядролық энергетиканың алдында реакторларды отынмен қамтамасыз етуге қатысты түйінді мәселе тұруы мүмкiн.
      Реакторлардың болжамды қажеттерi мен оларды өтеу мүмкiндiктерiн салғастыру арқылы төмендегiдей қорытындылар жасауға болады:
      WNA (The Glоbаl Nuсlеаr Fuel Market, 2001) деректерi бойынша, 2000 жылдың аяғында уранның барлық түрлерінің қоймалардағы коммерциялық қорлары 140 000 тоннаны құраған. Бұл шамамен әлемдегi коммерциялық реакторлардың екі жылдық нормасы, яғни қоймалардағы қорларды реакторлардың қажеттері тұрғысынан уақытша фактор деп қарау керек, ал реакторлардың өздерi - тұрақты фактор.
      "Қайталама көздер" деп аталатын қайта кәдеге асырылған уранның, МОХ-отын және қосымша байытылған қалдықтардың рынокке жеткiзiлiмiнiң жалпы көлемi қажеттi мөлшердiң 10%-нан аспайды.
      Ядролық энергетиканың уранға деген қажеттерiн өтеудiң алдағы болашақта ұзақ мерзiмдi көзi тек уранды кеніштерде бастапқы өндiру болуы мүмкiн.

N 2 кесте

      OECD мен МАГАТЭ деректерi бойынша, 2001 жылдың аяғындағы уран ресурстары
_________________________________________
  Құн санаты           |  Уран тонналары |
_______________________|_________________|
1 кг U/40 US$-нан кем    2 086 000       |
                                         |
1 кг U/80 US$-нан кем    3 107 000       |
                                         |
1 кг U/130 US$-нан кем   3 933 000       |
_________________________________________|

      Орташа есеппен қорлардың 60% қазып алған жағдайда өзiндiк құны төмен қорлар (1кг U/40 $-дан кем) тек қазiр жұмыс iстеп тұрған реакторлардың 20 жылдан кем жұмыс iстеуiне ғана жетедi.
      Қоймалардағы қорлардың жұмсалуына қарай ядролық энергетиканың қажеттерiн өтеу үшiн табиғи уранды барған сайын көп өндiруге тура келедi. Бiрқатар зерттеулерде көрсетiлгендей (МАГАТЭ), өндiрiс көлемiн арттыру мүмкiндiктерi тым шектеулi. Тиiстi баға деңгейi жағдайында Сигар-Лейк (Канада) және Джабилука (Австралия) жобаларын iске асыру, сондай-ақ Өзбекстан мен Қазақстандағы жаңа ЖС кенiштерiн игеру жолымен ғана кен өндiру көлемiн арттыруға болады. Әлемдегі реакторлардың уранға деген қажеттерi мен оларды барлық көздер есебiнен өтеу мүмкiндiктерiн салыстырған кезде тiптi 2005 жылдан бастап-ақ уран тапшылығы болатыны байқалады, бұл уран бағасының едәуiр өсуiне әкеп соқтырады.

  3.4. Табиғи уранға арналған бағалар болжамдары

      Американдық Uх Consulting LLC консалтингтiк компаниясының талдаушылары уран бағасына төмендегідей болжам ұсынады:

N 2-диаграмма

      Ux уранының бағасына арналған үш нұсқа және орташа өлшемдi маңыз Ux Consulting деректерi, 2002 жылғы шілде
       Суретті қағаз мәтіннен қараңыз.

      Бұл болжамда ядролық энергетиканың дамуы мен уран өндiруде 2002 жылғы шілдеге дейiнгi барлық өзгерiстер ескерiлген. Соңғы оқиғаларды, атап айтқанда АҚШ-та ядролық энергетиканың жандануын және осыған байланысты уранға деген қажетсiнудi ескерсек, 2005 жылға қарай табиғи уранның бағасы Ux Соnsulting негіздiк нұсқасынан төмен, яғни U 3 O 8 бiр фунты үшiн 13,5 US$-нан (1 кг уран үшін 35 US$- долларынан) қымбат болмаса арзан болмайды.
      Ядролық энергетиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыратын оның бiр артықшылығы мынада: АЭС-тiң жалпы балансында отынның құны 40%-дан аспайды, ал оның бержағында газбен жұмыс iстейтiн электр станцияларында бұл көрсеткiш - 80%, көмiрмен жұмыс iстейтiндерде - 60% құрайды. Осы себептi бағаның ықтималды көтерiлуi ядролық энергетиканың тұрақтылығына нұқсан келтiрмейдi.

  3.5. Рынок дамуының үрдiстерi

      Соңғы екi-үш жылда рыноктың құрылымын өзгертетiн түбiрлi өзгерiстер серпiн алуда.
      Ең әуелi бұл АҚШ-тың, одан соң Батыс Еуропаның энергетика саласындағы қайта үйлестiру (бәсекелестiктi енгізу) үрдiсiне байланысты. Егер бұрын энергетика компаниялары ондаған жылдар бойы тұтынушыларға энергияны нақты белгіленген тарифтер бойынша жөнелтiп келген болса, ендiгi жерде олар рыноктiк негiзге көшуде. Мұның өзi энергетика компанияларының атом электр станцияларын отынмен жабдықтауда саясатты өзгертуiне әкелуi ықтимал. Энергетика компаниялары өздерiнiң отынға жұмсайтын шығындарын энергия тарифтерiне "қосып жазуға" мәжбүр болатындықтан, олар нақты баға белгiленген, 10-15 жылға арналған ұзақ мерзiмдi келiсiм-шарттардан бас тартып, неғұрлым ыңғайлы жүйеге көшетiн болады.
      Мұнымен қоса, бәсекелестiк ортадағы энергетика нарықтық тәуекелдердi түбегейлi қайта бөлуге әкеп соқтырады. Қазiрдiң өзiнде мынадай ақпарат бар: ядролық энергетиканың тиiмдiлігімен және бәсекелесу қабiлетiнiң артуымен бiрге қайта үйлестiру үрдiсi энергетика компаниялары үшiн несиелердiң қымбаттауына әкеп соқтыруда. Бұл жағдайда энергетика компаниялары тәуекелге бел байлаудан жалтаруға күш салып, жалпы бағаға нұқсан келетiнiне қарамай, отынның жеке құрамбөлiктерiн емес, қайта отын атаулының бүкiл "тауарлық" кешенiн, яғни БУӨ сатып алуға баратын болады, сөйтiп ауыртпалықты сатушыға жүктейдi.
      Мұндай жағдайда кен өндiруден бастап оны байытуға дейiнгi толық тiзбектi иеленушi және тұтынушылардың қажеттерiн өтеуде барынша икемдiлiк көрсетуге қабiлеттi жөнелтушiлер нарықта ең қолайлы орынға қол жеткiзедi.

  3.6. Қазақстанның шикiзат базасы

      МАГАТЭ деректерiне сәйкес барлық барланған әлемдiк кен қорларының 19%-на жуығы Қазақстан Республикасының жер қойнауларында жинақталған. Жалпы кен қорлары мен ресурстар 1610 мың тоннаны, оның iшiнде өнеркәсiптiк санаттағы уран қорлары (B+С 1 +С 2 ) 920 мың тоннаны құрайды.
      Қазақстан Республикасындағы уран қорларының бiрегей ерекшелігі сол - олардың 75% жер қыртысында қышқылданатын аймақтық зоналармен байланысты кен орындарында шоғырланған. Кен орындарының мұндай түрi әлемде кең таралмаған және ол ең озық, бiршама арзан әрi экологиялық тұрғыдан қолайлы жер астында ұңғымен сiлтiлендiру (бұдан әрi - ЖҰС) тәсiлімен игерiледi.
      Қазақстанның кен орындарында уран қорлары мен ресурстарының геологиялық-өнеркәсiптiк түрлер бойынша бөлiнуi N 3 кестеде келтiрiлген.

N 3 кесте

___________________________________________________________________
N  |Кен орнының геологиялық- |  B+С 1 +С 2             |     B+С 1 +С 2 +P 1
p/c|өнеркәсiптiк түрi        |  санаттарындағы    |  санаттарындағы
   |                         |  қорлар            |   қорлар мен
   |                         |                    |   ресурстар
   |_________________________|____________________|________________
   |                         |мың. т    |   %     |мың. т  |   %
___|_________________________|__________|_________|________|_______
1.  Жер қыртысында қышқылда.
    натын аймақтық зоналармен
    байланысты кен орындары     596,0       64,8     1212,0   75,3
2.  Топырақ-жер қыртысында
    қышқылданатын зоналармен
    байланысты кен орындары     81,0        8,8      97,0     6,0
3.  Органогендi-фосфат түрiн.
    дегі кен орындары           30,0        3,2      30,0     1,9
4.  Қатпарлы кешендердегі
    тарамданған кен орындары    213,0       23,2     271,0    16,8
___________________________________________________________________
Барлығы:                        920,0       100      1610,0   100
___________________________________________________________________

      Жер қыртысында қышқылданатын зоналармен байланысты кен орындары Оңтүстiк Қазақстанда жүздеген шақырымдарға таралған, олардың алтауында үш кен басқармасына бiрiктiрiлген ЖҰС кеніштері жұмыс iстейдi.
      Қазiргi уақытта кен өндiру Шу-Сарысу және Сырдария өңiрлерiндегі тау сiлемдерiнде жүргiзiлуде, олардың жалпы көлемi - 405 шаршы километр. Тау сiлемдерiн игеру мерзiмi уран барлау мен өндiру жөнiндегi келiсiм-шарттардың қолданылу мерзiмiне сәйкес келедi, бұл келiсiм-шарттарды "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ үшiн Қазақстан Республикасының Yкiметi 2026 жылға дейiн ресiмдеген.
      Барлық кен орындары "құмдақ" түрге жатады. Кен қабаттары (қыртыстары) сусiндi борпылдақ құмдарда 100 метрден төменгi тереңдiктерде жатыр. Кен қабаттарының ұзындығы бiрнеше километрге, енi - бiрнеше жүздеген метрлерге созылады, қалыңдығы 20 метрден басталып, ұлғая бередi. Әдетте, кен орнында оннан аса кен қабаты болады. Кендi құмның құрамында 0,03%-дан 0,09% -ға дейiн уран кездеседi және бұл бiршама мардымсыз деп есептеледi. Жер қойнауларындағы уранның геологиялық қорлары 2001 жылғы 1 қаңтарға 9 445 T (Уанас кен орны) мен 24 340 T (Қанжуған кен орны) аралығында болды. Алты кен орнының жиынтық қорлары 111 027 T құрады.
      1977 жылғы 27 қаңтарда Уанас кен орнынан бастап 1982 жылғы 24 қаңтарда Мыңқұдық кен орнындағы Шығыс учаскесiнен аяқтап, қорларды КСРО қорлар жөнiндегі Мемлекеттiк комиссиясы бекiттi. Оңтүстiк Қарамұрын кен орнының қорларын 1999 жылғы 17 маусымда Қазақстан Республикасының ҚМК бекiттi.
      Шу-Сарысу уран кенi орналасқан өңiрдiң төңiрегiнде ТГК-200 жүргiзу кезiнде бөлiнген учаскелерде 1:50000 масштабымен тереңдетiлген түрде геологиялық картаға түсiру жұмысын жүргiзу уран қорлары мен ресурстарының құрылымын жақсартуда маңызды шара болып табылады. Бұл учаскелерде "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ пен басқармаларының жұмыс iстеп тұрған өнеркәсiп алаңдарына ең ұрымтал жерлерде 1000-3000 T қоры бар кен қабаттарының кездесуi әбден мүмкiн. Есеп бойынша екi өңiрдiң төңiрегiндегi болжамды ресурстар 200,0 мың T құрайды.
      Сонымен, Бағдарламаны жүзеге асыру үшiн елiмiздiң уран өндiрушi кәсiпорындары мен бiрлескен кәсiпорындар 2030 жылға дейiн де, сол сияқты одан алдағы болашақта да В 1 + С 1 + С 2 санаттарындағы уран қорларымен, сондай-ақ Р 1 санатындағы болжамды ресурстармен толықтай қамтамасыз етілген.

  3.7. Қазақстанның уран өндіруші кәсiпорындарының сипаттамасы

      Қазiргi уақытта "Қазатомөнеркәсіп" ҰAK" ЖАҚ үш кен басқармасымен 6 кен орнында: "Уанаста", "Шығыс Мыңқұдықта", "Қанжуғанда", "Оңтүстiк Мойынқұмда", "Северныйда" және "Оңтүстiк Қарамұрында" жылына 2 мың тоннадан аса уран өндiредi.
      2001 жылы "Қазатомөнеркәсiп" ҰAK" ЖАҚ жаңа кенiштер ("Оңтүстiк Қарамұрын", "Оңтүстік Мойынқұм") құрылысын аяқтап, "Ақдала" кен орнында ұңғымен жер астында сiлтілендiру жөнiндегi кең ауқымды табиғи тәжiрибе жүргiзу жұмысын жалғастырды. Атап өтетiн бір жәйт: соңғы 15 жыл iшiнде жаңа кенiштер құрылысы тұңғыш рет iске асырылды (KCPO ыдыраған уақытын бергі жерде кен өндiру бiр кезде Ортамашжасау министрлігі салған кәсiпорындарда атқарылып келген-дi).
      "Қазатомөнеркәсіп" ҰАК" ЖАҚ "Камеко" (Канада) "Кожема" (Франция) фирмаларымен және Ресей Федерациясының Атомминiмен бiрлесiп үш бiрлескен кәсiпорын құрды, олар тәжiрибе жұмыстары аяқталған соң "Ыңғай", "Мойынқұм" және "Заречное" кен орындарының жеке бөлiктерiнде уран өндiретiн болады, барланған уран қорларының 220 мың тоннаға жуығы осы кен орындарының үлесiне тиедi.
      Барлық кен орындарында уран өндiру жер астында ұңғымен сiлтiлендiру (ЖҰС) әдiсiмен жүргізiледi. Айдайтын ұңғыларға 1% күкiрт қышқылының ерiтiндiсi жiберiледi. Осы тұста өнiмдi ерiтiндi (бұдан әрi - ӨЕ) пайда болады да ол керi айдайтын ұңғылармен жер бетiне шығарылады. Әдетте, 1 литр ӨE-нің құрамындағы уран мөлшерi 60 миллиграмнан асады. Кенiштiң түпкi өнiмi құрамында - 35-45% уран бар химиялық концентрат ("сары кек"), ол Қазақстан мен Қырғызстанның гидрометаллургия зауыттарына жөнелтiледi. Гидрометаллургия зауыттарында "сары кектен" құрамында 86% уран бар тотық-шала тотық (U 3 O 8 ) алынады. Тотық-шала тотық Қазақстандағы табиғи уран саласының түпкi өнiмi болып табылады.
      1997 жылдан бастап 2001 жылға дейiнгi кезеңде тотық-шала тотық өндiрудiң нақты көлемi туралы деректер 4-кестеде келтiрiлген:

N 4 кесте

___________________________________________________________________
Көрсеткiштер атауы | 1997ж.| 1998ж.| 1999ж.| 2000ж.| 2001ж.| 2002ж.
___________________|_______|_______|_______|_______|_______|_______
Табиғи түрдегi
өндiрiс көлемi, т:

Сары кек             795,47 1072,62 1366,83 1752,18 2021,98 2726

Тотық-шала тотық     794,0  1078,18 1627,77 1490,95 2196,45 2649
___________________________________________________________________

      Ұңғылар арқылы жер астында сiлтiлендiру тәсiлiмен кен өндiрудiң өзiндiк құны кендi жер астынан қазып алуға қарағанда 2,5-3 есе төмен, сондықтан табиғи уранның бағасы арзан болып отырған жағдайда "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ пайдаланатын осы әдiс ең тиiмдi әрi оның болашағы зор.
      Уранның өте мол қорын иеленушi Қазақстанның сапалық сипатына қарай белгілі бiр кен орындарын айналымға қосуды тиiсiнше реттеу арқылы әлемдiк бағаға өзiнше ықпал етуге жеткiлiктi мүмкiндiгi бар.
      Қазiргi уақытта "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ - бiрлесiп құрылған "Ыңғай" БК "Катко" БК, "Заречное" БК үлесті қатысушысы.
      Мұнымен қоса "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК бiрлескен кәсiпорындарының - "УКР TBC" бiрлескен кәсiпорны жабық акционерлiк қоғамының (бұдан әрі - "УКР TBC" BK) - 33,3%, "Жоғары технологиялар институты" жауапкершiлiгi шектеулi серiктестігінiң (бұдан әрi - "ЖТИ" ЖШС) - 50%, "Геотехнология" Қырғыз-Қазақстан Аймақтық Оқу-әдiстемелiк Орталығының (бұдан әрi "Геотехнология" ҚҚАОӘО) - 50% жарғылық қорындағы үлестерге иелiк етедi. "УКР ТВС" БК Украинаның атом электр станцияларына арналған ВВЭР-1000 тұрпатты реактор қондырғылары үшін бәсекеге қабiлеттi ядролық отынды бiрлесiп өндiру мақсатымен құрылды. "ЖТИ" ЖШС ғылыми, техникалық, технологиялық проблемаларды, қоршаған ортаны қорғау мәселелерiн шешу және басқа мақсаттар үшiн құрылды. "Геотехнология" ҚҚАОӘО кен өндiрушi және қайта өңдеушi өнеркәсiптiң кәсiпорындары үшiн бiлiктi кадрлар даярлау, радиациялық және ядролық қауiпсiздiк бойынша оқытып, үйрету, МАГАТЭ кепiлдiктерiн қамтамасыз ету, жаңа әдiстемелер, ақпараттық технологиялар және ұңғымен жер астында сiлтiлендiру геотехнологиясы мен ЖС кәсiпорындарына геологиялық-геофизикалық қызмет көрсетуге бейiм бағдарламалар жасап, жетiлдiру мақсатымен құрылды.

  3.8. "YМЗ" ААҚ уран өндiрiсi

      90-шы жылдардың басындағы дағдарыстық жағдайлар "Yлбi металлургия зауыты" ААҚ ядролық-отын циклiне қатысу iсiн кеңейту бойынша жолдар iздеудi талап еттi.
      Бүгiнгi таңда ҮМЗ уран өндiрiсi ядролық энергетикалық қондырғыларға арналған уран отынын өндiру бойынша әлемдегi ең iрi кешендердiң бiрiнен саналады.
      Кәсiпорынның мамандары әзiрлеген бiрегей технология дәстүрлi шикiзат түрлерiн ғана емес, сол сияқты құрамында ураны бар аршып алуы қиын материалдардың: күлдiң, ерiмейтiн қалдықтардың, оның iшiнде жанып кететiн сорғыштар (эрбий мен гадолиний) бар кендердiң өте тиiмдi қайта өңделуiн қамтамасыз етедi. Жұмыс iстеп тұрған технологиялардың бесаспаптығы сонда, олар азот қышқылды уранил балқымасы түрiндегi қайта кәдеге асырылған шикiзатты ұқсатуға мүмкiндiк бередi.
      Сан қырлы қызмет көрсету, икемдi өндiрiстiк саясат "Yлбi металлургия зауыты" ААҚ-қа құрамында уран бар материалдардың әлемдiк рыногында басты орындардың бiрiн ұстап тұруға жағдай жасауда. Мемлекет тарапынан қатаң бақылау жағдайында құрамында уран бар материалдарды қайта өңдеу рыногындағы жарты ғасырлық тәжiрибе, қызметкерлердiң жоғары бiлiктiлiгi тұтынушылардың ең қатаң талаптарын өтейтiн өнiм өндiруге мүмкiндiк туғызуда.
      Озық технологияларды, автоматтандырылған басқару жүйесiн және осы заманғы технологиялық жабдықтарды пайдалану технологиялық процестi жедел бақылауға және қажет болған жағдайда толығымен автоматтандырылған режимге түзетулер енгiзуге, сөйтiп құрамында уран бар материалдар мен олардан қайта өңделген өнiмдерге адамның жанаспауына септiгiн тигізедi.
      "ҮМЗ" ААҚ уран өндiрiсiнде Қазақстанда тұңғыш рет сапа жүйесi ISO 9002 стандарттары бойынша сертификатталды.
      1999 жылы американдық General Electric (GE) компаниясы Америка Құрама Штаттарының ішкi рыногына қыш сортты уран диоксидiнiң ұнтақтарын жөнелтушi ретiнде "ҮМЗ" ААҚ-тың уран өндiрiсiн сертификаттады. 2000-2001 жылдары кәсiпорынның тестiлiк өнiмдерi Канада мен Кореяға жөнелтiлдi.
      ҮМЗ атом станцияларына арналған отын ретiнде пайдаланылатын өнiмдер өндiредi:
       - уран қостотығының ұнтағы;
      Қазiргі уақытта "YМЗ" ААҚ-та ұнтақтар өндiрудiң аммонийлiк жүйесi қолданылып, ол бойынша гексафторид пен қайта кәдеге асырылған ураннан ұнтақтар жасалады. Кәсiпорында уран диоксидiнен ұнтақтар алудың плазмалық-химиялық тәсiлi әзiрленiп, қолданыла бастады, бұл технологиялық процесті едәуiр қысқартуға және өндiрiстегi экологиялық ахуалды жақсартуға мүмкiндiк бередi.
       - реакторларға арналған отын таблеткалары;
      "ҮМЗ" ААҚ құрылымында атом электр станцияларының ТВЭЛ-дерi үшін уран диоксидi негiзiнде отын таблеткаларын өндiру басым бағыт болып табылады. Зауытта таблеткалар жасайтын роторлық желiлер әзiрленiп, iске қосылуда, технологиялық процесті басқарудың автоматтандырылған жүйесi жасалған. Қазiргі кезеңде гадолиний түрiнде жанып кететiн сорғыштар қосылған отын таблеткалары шығарылуда.
      Таяуда "YМЗ" ААҚ-та американдық Global Nuclear Fuel (GNF) компаниясының құрамында уран бар материалдарын қыш сортты уран диоксидiнiң ұнтағына дейiн қайта өңдеу қолға алынды - бұл құрамында аршып алуы қиын уран өнiмдерiн, оның iшiнде реакторға дейiнгi отын циклiнiң қайталама балқымаларын ұқсату жөнiнде Батыстағы компанияларға қызмет көрсету бағдарламасын iске асыру шеңберiндегi тұңғыш қадам. Жұмыстың осы түрiнiң ауқымын кеңейту үшiн жұмыс iстеп тұрған сiлтiлендiру учаскесi қайта құрылды, нәтижесiнде оның қуаты едәуiр артты. Қайталама балқымаларды ұқсату технологиялық ядролық циклдiң тұйықтылық деңгейiн арттырады, оның қауiпсiздігін күшейтедi, радиоактивтiк материалдарды көму көлемiн ықшамдайды.
      Отын таблеткаларын алуға арналған ұнтақтар батыс рыногы үшiн сертификатталады. Қазiрдiң өзiнде GE (АҚШ) үшiн сертификат алынды, ал ең таяу арада ұнтақтар Батыс Еуропа мен Оңтүстiк-Шығыс Азия үшiн сертификатталатын болады.
      Ұзақ мерзiмдi келiсiм-шарт бойынша Кеңес кезiндегі реакторлар үшін отын таблеткалары мен уран диоксидiнiң ұнтақтары жасалып, жөнелтiлуде. Ресейлiк әрiптестердiң тапсырыстары "ҮМЗ" ААҚ қуаттарының көп бөлігін жұмыспен қамтамасыз етуде. Батыстағы тұтынушылар үшiн диоксид ұнтақтарын шығару меншiктi шикiзаттан, сол сияқты тапсырыс иесiнiң материалынан iске асырылды.
      Оңтүстiктегi кен басқармаларынан YМЗ-ге дейiнгi iшкi технологиялық тiзбек қалпына келтiрілуде. 1999 жылы "YМЗ" ААҚ уран өндiрiсiнде қазақстандық шикiзаттан тотық-шала тотық ұнтағын өндiру iсi ұйымдастырылды. 1999 жылдан бастап 2001 жылға дейiн "ҮМЗ" ААҚ уран өндiрiсiнде уранның тотығын-шала тотығын өндiру көлемi жылына 300 тоннадан 1050 тоннаға дейін өстi.

  3.9. "Радиация қауiпсiздігінiң және қоршаған ортаны қорғаудың
қазіргі жай-күйiн талдау

      Жоспарланып отырған iс-шаралардың мақсаты - Компанияның кәсiпорындарында радиациялық қауiпсiздiктi, еңбектi және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету жүйесiн оңтайландыру, бұл сайып келгенде осы мақсаттарға жұмсалатын шығындарды ақтайды.
      Қазiр Компания басқармасында Еңбектi, қоршаған ортаны және радиациялық қауiпсiздiктi қорғау департаментi құрылды. Компанияның барлық филиалдарында еңбектi, радиациялық қауiпсiздiктi және қоршаған ортаны қорғау бөлiмдерi радиологиялық зертханаларымен қоса құрылған. Радиациялық бақылау мемсанқадағалау органдарымен келiсiлiп, бекiтiлген номенклатураға сәйкес кезең-кезеңiмен жүзеге асырылады. Радиологиялық бөлiмдер 70-90% көлемiнде қажеттi аппараттармен қамтамасыз етілген. Радиациялық қауiпсiздiк және қоршаған ортаны қорғау бөлімдерiнiң қызметкерлерi радиациялық қауiпсiздiк және радиациялық бақылау мәселелерi бойынша Атом энергетикасы жөнiндегi комитеттiң негiзiнде лицензияланған мекемелерде ("Арна" университетi және "СОЛО-ЛТД" ЖШС) арнайы дайындықтан өттi. Компанияның радиологиялық зертханаларын ҚР Мемстандартында тiркеуге дайындық жұмыстары жүргiзiлуде.
      Өндiрiстiк радиациялық бақылау және қадағалау органдарының нәтижелерi бойынша 2001 жылы қызметкерлер мен жергiлiктi халық үшiн негiзгi мөлшерлi шаманың көтерiлуi тiркелмеген. Жеке мөлшерлеу нәтижелерi бойынша (сыртқы сәулеленудiң өлшенген мөлшерi және iшкi сәулеленудiң есептелген мөлшерi) "Қазатомөнеркәсіп" ҰAK кәсiпорын қызметкерлерiнiң сәулелену мөлшерi жылына 2-16 мЗв деңгейiнде, ал белгiленген жылдық мөлшер - 20 мЗв. Радиациялық факторлар деңгейiн (мөлшерлеме қуатын, үй-жайлардың, жабдықтардың тасымалдау және орау-қаптау құралдарының, арнайы киiмнiң және қызметкерлердiң терiсiнiң радиоактивтi ластануын, жұмыс алаңдарында ауадағы және атмосфераға шығарылатын радионуклидтердiң шамасын) қол жеткен бақылау деңгейiнде ұстау жөнiнде жұмыстар жүргiзiлуде.
      Радиоактивті қалдықтарды (PAҚ) көму мәселесiн шешу үшiн Орталық кен басқармасында арнайы көму пункті салынды, Степной кен басқармасы мен N 6 кен басқармасында осындай пункттер құрылысының жобасы әзiрлендi. Қазіргі кезде Степной кен басқармасының РАҚ арнайы бөлiнген алаңда жиналуда, ал N 6 кен басқармасының қалдықтары Степногор қаласындағы "Казсабтон" ЖАҚ-қа қайта өңдеуге жөнелтiлуде.
      Компанияның барлық филиалдарында радионуклидтердiң және зиянды химиялық заттардың шығарындылары (ШМШ) мен лықсымаларының (ЛМШ) мүмкiндiк шегi әзiрленiп, оны аумақтық табиғат қорғау органдары бекiткен.
      Жер астында сiлтiлендiру әдiсiмен уран өндiрiлетiн барлық кен орындарында "Волковгеология" ААҚ уран өндiрушi кәсiпорындардың қоршаған ортаға әсерiн бағалау (ҚОӘБ) жөнiнде жұмыстар жүргiздi. Осы құжат негізiнде уранды ЖС полигондарының пайдаланылған блоктарын қайта қалпына келтiру жобасы әзiрленетiн болады.
      Ал оның бержағында Компанияның кәсiпорындарында қолданыстағы нормалар мен ережелер талап ететiн барлық зерттеулер мен бақылау түрлерiн орындау үшiн жеткiлiктi база жоқ, бұл үшiн басқа мекемелердi шақыруға тура келедi. Зертханалар мемстандарт органдарында тiркеуден өтуi тиiс.
      Тазалайтын қондырғылардың жоқтығынан немесе толық жұмыс iстемеуiнен Компания кәсiпорындары табиғатты қорғау ережелерiн бұзғаны үшiн жыл сайын айыппұл төлейдi.
      Қатты радиоактивтi қалдықтарды көму мәселесiн шешу үшiн 6-КБ мен СтКБ-да көмбе құрылысын аяқтау қажет.
      Уран өндiрушi кәсiпорындардың жұмысы барысында аумақтың iшiнара радиоактивтi ластануы, радионуклидтердiң және зиянды химиялық заттардың белгiлi мөлшерде шығарындылары пайда болуы әбден ықтимал. Кен қыртыстарын пайдаланған соң топырақтың үстіңгі қабатында қайта қалпына келтiру жұмыстарын жүргiзу қажет.
      Өндiрiс номенклатурасының болжамды кеңеюi және кен өндiру көлемiн ұлғайту жаңа кен орындары мен өндiрiстер үшiн ҚОӘБ, ШMШ, ЛМШ әзiрлеудi талап етедi.
      Компания қызметкерлерi санының өсуi арнайы киiммен, арнайы тамақпен қамтамасыз ету және жыл сайын медициналық тексерiс жүргiзу сияқты еңбектi қорғау жөнiндегі iс-шараларға тұтас алғанда шығыс сметасын көбейтудi қажет етедi.
      Уран өндiрушi кәсiпорындар аумағында экологиялық сауықтыру жұмыстарын жүргiзуге осы кәсiпорындарды пайдалану және уран өндiрудiң зардаптарын жою мәселелерi бойынша нормативтік негiздiң жетiлмегендiгі, тiптi кейбiр реттерде мүлдем жоқтығы едәуiр кедергі келтiруде.
      Радиациялық бақылау ШМШ, ЛМШ әдiстемелерiне нормативтiк құжаттардың өзгеруiне сәйкес мезгiл-мезгiл түзетулер енгізiлуi тиiс.
      Радиациялық бақылауды қамтамасыз ету үшiн барлық аспаптарды 5-8 жылда бiр рет жаңартып отыру керек. Бөлiмдер мен радиологиялық зертханалардың қызметкерлерi ауық-ауық қайта даярлаудан өтуi тиiс (кемiнде 5 жылда бiр рет).
      Жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердiң алдағы уақытта кеңейтiлуiне және жаңа нысандар құрылысына байланысты Компания кәсiпорындарында жұмыс ортасының параметрлерiн мөлшерлеу мен бақылаудың меншiктi өндiрiстік жүйесiн құру қажеттiгi туындап отыр.
      Еңбектi қорғау және радиациялық бақылау жөнiндегі iс-шараларға (қызметкерлер саны, өлшегiш зертханалардың жабдықтары) арналған шығындар жаңа өндiрiс құрылысының сметасына енгiзiледi және осыған байланысты аталмыш iс-шараларда ескерiлмейдi.

  4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері

      Бағдарламаның мақсаты - Қазақстан Республикасындағы ғылымды көп қажет ететiн, жоғары технологиялық салалардың бiрi ретiнде уран өнеркәсiбiн басымдықпен дамыту; жоғары технологиялық өнiмнiң экспортын үдету және оны әлемдiк рыноктарға шығару; әлемдiк рыноктарда республиканың экспорттық әлеуетiн арттыру.

      Бағдарламалық мiндеттер:
      табиғи уран өндiрудi жылына 11,6 мың тоннаға дейiн жеткiзу, сөйтiп осы көрсеткiш бойынша Қазақстанды әлемдегi жетекшi орындардың бiрiне шығару;
      ТМД елдерiндегі энергетика реакторларына арналған таблеткалардың негізгi өндiрушiсi ретiнде Қазақстанның әлеуетiн нығайту және реакторлық отынның әлемдiк рыногына шығу;
      уран өнiмiнiң әлемдiк рыногында орынды сақтаумен бiрге уран материалдарын қайта өңдеу жөнiндегі қызмет аясын кеңейту;
      уран өнiмiн қайта өңдеу деңгейiн көтеру және Қазақстандық шикiзаттан өндiрілген жоғары технологиялық дайындықтағы құрамында уран бар өнiмдердi әлемдiк рынокке шығу;
      ядролық-отын циклы кәсiпорындарының экологиялық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегі іс-шаралар кешенiн жүзеге асыру.
      ЖҰС әдiсi үшін лайықты (1000 мың тонна шамасында) қолда бар уран қорлары мен ресурстары негізiнде кен өндiрудiң жыл сайын қажетті деңгейiн бағалауға болады. Нысаналы көрсеткiш - 2030 жылға қарай жылына 15 мың тоннаға жуық уран өндiру. Осы көлемдегі уран өндiруге қол жеткiзу аталған Бағдарламаның басты стратегиялық мiндетi болып табылады.

  5. Бағдарламаның негізгі бағыттары мен іске асырудың
тетіктері

  5.1. Уран өндірудi дамыту

      Бағдарлама төмендегі кен орындарында 1-кезеңде, 2004 және 2006 жылдары кен өндiрудi ұлғайту үшін құрылыстар қарастырылған:
      "Шығыс Мыңқұдық" кен орнында жылдық қуаттылығы 1000 т ЖС-19 кенiшінiң құрылысы;
      "Орталық Мыңқұдық", "Ыңғай" кен орындарында "Камеко" компаниясымен, "Мойынқұм" және "Төртқұдық" кен орындарында "Кожема" компаниясымен бiрлесiп жылдық қуаттылығы 1000 т кенiш құрылысы;
      "3аречное" кен орнында РФ Атомминiмен және ҚТКК-мен бiрлесiп жылдық қуаттылығы 1000 т кенiш құрылысы;
      2-кезеңде, 2007 жылдан бастап 2009 жылға дейiн, төмендегi кен орындарында құрылыс қарастырылып отыр:
      ҚХР-мен бiрлесiп "Жалпақ" кен орнын игеру 2007 жылы 200т кен өндiруден бастап, кейiн жылына 500т деңгейiне шығу;
      "Иточу" корпорациясымен "Иiркөл", 2007 жылы 200т кен өндiруден бастап, кейiн жылына 500 т деңгейiне шығу;
      РФ Атомминiмен бiрлесiп - "Харасан", 2007 жылы 200т кен өндiруден бастап, кейiн жылына 1500т деңгейiне шығу және 2014-2015 жылдары жылына 2500т дейiн кеңейту;
      6 кен басқармасында жылдық қуаттылығы 2500т аффинаждау цехының құрылысы;
      СтКБ-да жылдық қуаттылығы 5000т аффинаждау цехының құрылысы.
      3-кезеңде, 2010 жылдан бастап 2012 жылға дейiн, төмендегi кен орындарында құрылыс қарастырылып отыр:
      "Орталық Мойынқұм" кен орнында 2009-2010 жылдары жылдық қуаттылығы 400т кеніш құрылысы;
      "Ыңғай" кен орнында 2010-2011 жылдары жылдық қуаттылығы 1000т кенiш құрып, оны жылына 2509т дейiн кеңейту.
      4-кезең, 2012 жылдан бастап 2015 жылға дейiн, төмендегілер қарастырылуда:
      "Буденовский" кен орнында егжей-тегжейлi барлау жүргiзiлген соң 2017-2018 жылдары жылдық қуаты 1000т "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК меншiктi кенішін құрып, оны жылына 2500 т дейiн кеңейту. Сондай-ақ РФ Атомминiмен бiрлесiп 2020-2021 жылдары жылдық қуаты 700т кенiш құру.
      Табиғи уран өндiру жөнiнде бiрлескен кәсiпорындарды дамыту қазiргi кен орындарын жоспарлы кезеңде барынша толық пайдалану үшін инвестициялар тарту мақсатын көздейді. Тұтынушы компаниялармен кооперацияны дамыту әлемдiк рынокта өнiмдi кепiлдi түрде өткiзуге мүмкiндiк туғызады.
      Нәтижесiнде уран кенi мол екi iрi өңiрде кен өндiретiн төрт торап немесе қоян-қолтық жұмыс жүргізетiн нысандар - Солтүстiк, Шығыс, Батыс және Оңтүстiк топтары құрылатын болады.
      N 5-диаграммада бiрлескен кәсiпорындармен қоса есептегенде Қазақстан Республикасында 2030 жылға дейiнгi кезеңде уран өндiрудi арттырудың серпiнi берiлген.

N 5 диаграмма

Суретті қағаз мәтіннен қараңыз

      Республикамызда уран өндiрудiң 2015 жылға дейiнгі кезеңге арналған жоспарлы көлемi, жылдар мен кен орындары бойынша кен өндiру көлемi N 1 қосымшада келтiрiлген.
      Кенiштерде өнiмдi қайта өңдеудiң қазiргi технологиясын түбегейлi өзгерту жоспарлануда, сөйтiп кен-металлургия зауыттары бұл циклдан шығарылады. Бұл үшiн Орталық КБ-да 2002-2004 жылдары жылдық қуаты 3000 т тотық-шала тотық өндiретiн, N 6 кен басқармасында 2007-2008 жылдары қуаты жылына 2500 т және Степной КБ-да 2008-2009 жылдары жылдық қуаты 5000 т меншiктi аффинаждау цехтарын құру көзделуде. Кен өндiру көлемiн негiзiнен Солтүстiктегi кен орындары торабының есебiнен ұлғайту жоспарлануына байланысты Степной КБ-да 2014-2015 жылдары аффинаждау өндірісіне қуатын жылына 8000 тонна тотық-шала тотық шығаруға дейiн кеңейту қарастырылуда.
      Осыған оpaй барлық жаңадан құрылып жатқан жер астында ұңғымен сілтілендірілетiн кенiштерде құрамында 60 л/г уран бар байытылған тауарлы десорбат түрiндегі өнiм алатын технологияны қолдану белгіленуде. Аффинаждау өндiрiсiнде десорбаттар тiкелей қайта өңделетiн болады, мұның өзi "сары кек" алу мен оны тасымалдауға жұмсалатын шығындарды түгелдей қысқартады.
      Сонымен, бiрiншіден, уран тотығы-шала тотығының бәрiн Қазақстанның өз аумағында алуға және екiншiден, неғұрлым тиiмдi технологиялық схеманы жүзеге асыруға мүмкiндiк туады, бұл уран өнiмiнiң өзiндiк құнын едәуiр арзандатуға мол септiгін тигiзедi.
      Осы айтылған даму бағыттарын iске асыру Шу-Сарысу және Сырдария уран кенi бар өңiрлерде:
      1) экспорттық өнiмдi (табиғи уранның тотығын-шала тотығын) тiкелей кен өндiрiлетiн аймақта апатын бiртұтас өндiрiс циклiн құруға;
      2) осы өңiрде құрылатын бiрлескен кәсiпорындарға дайын өнiм алу жөнiнде қызмет көрсетуге жағдай жасайды.
      Саладағы кен өндiрушi кәсiпорындардың тұрақты жұмыс iстеуi үшiн химиялық реагенттер (күкiрт қышқылын) шығаратын өндiрiстердi жобалап, ұйымдастыру қажет. Күкiрт қышқылы "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ кенiштерiнде қолданылатын жер астында сiлтiлендiру әдiсiмен уран өндiргенде, сондай-ақ кен дайындау жұмыстарын жүргiзгенде пайдаланылады.
      2007-2009 жылдары кен орындарының ең алыс орналасқан торабы Қыземшек кентiнде жылына 480 мың тонна күкiрт қышқылын шығаратын зауыт (бұдан әрi - КҚЗ) құрылысы жоспарлануда. Күкiрт қышқылы "Қазатомөнеркәсiп" ҰAK кеніштерiнде жер астында сiлтiлендiру әдiсiмен уранды өндiру кезiнде, сонымен қатар тау-кен-дайындық жұмыстарын жүргізу барысында пайдаланылады.

  5.2. "ҮМЗ" ААҚ уран өндiрiсiн дамыту

      "YМЗ" ААҚ-та уран өнiмiн өндiруде негізгiсi көлбеу интеграция стратегиясы, яғни әлемдiк ядролық-отын циклiне Қазақстанның қатысуын кеңейту болып табылады.
      Уран өнiмiн өндiруге қатысты бағдарламалық мiндеттердi орындау төмендегi бағыттарда жүзеге асырылатын болады:
      Ресей атом энергетикасы үшiн жылына 650 тонна көлемiнде ядролық отын сатудың сенiмдiлiгі мен тиiмдiлiгін арттыру;
      Конверсиялық зауыт салу және қазақстандық шикiзаттан алынатын уранның жылына 3000 тонна көлемдегi табиғи гексафторидiмен әлемдiк рынокке шығу,  жылына 50 тоннаға дейiнгi көлемде уран материалын (қайталама балқымаларды) уран диоксидiнiң ұнтағына және отындық таблеткаларға дейiн ұқсату бойынша шетелдік компанияларға қызмет көрсету.
      "YМЗ" ААҚ уран өндiрiсiнiң негiзгi проблемасы Ресей рыногынан айырылу қаупiне саяды. Қазiр Ресей "YMЗ" AAҚ шығаратын отындық таблеткалар мен уран диоксидi ұнтақтарын негізгі тұтынушы болып табылады, бiрақ Ресейде осы тектес өндiрiстердi дамыту жөнiнде тұжырымдама қабылдауына байланысты бұл рыноктан айырылып қалуымыз мүмкiн. Атап айтқанда, 1999-2000 жылдары Новосiбiр химконцентраттар зауытында таблеткалар өндiрiсi жолға қойылды, Краснояр қаласында ұнтақтар өндiрудi жолға қою жоспарлануда. Алайда, "ҮМЗ" ААҚ уран өндiрiсiнiң мол тәжiрибесi мен жоғары технологиялық мәдениетi, сондай-ақ зауытты дамытудың инвестициялық бағдарламасында көзделген негiзгі өндiрiстiк қорларды ұдайы жаңарту Ресей рыногында "ҮМЗ" ААҚ уран өнiмiнiң бәсекеге лайықтылығын сақтауға мүмкiндiк бередi.
      Осындай жағдайда Компанияның стратегиясы, бiрiншiден, Ресеймен интеграцияны дамыту және өнiм сапасын арттыру жолымен Ресейдiң тапсырыстарын сақтауға, ал, екiншiден, тұтынушылар шеңберiн кеңейту және өнiм өткiзуде сыңаржақ саясатты болдырмау мақсатында "ҮМЗ" ААҚ қызмет көрсететiн басқа тапсырыс берушiлердi iздеп табуға саяды.
      Осы стратегияны iске асыру үшiн 2006 жылға дейiнгi орташа мерзiмдi перспективада төмендегi бағыттарда жұмыстар жүргізу жоспарлануда. Атап айтқанда Украинаның реакторларын атом отынымен жабдықтайтын бiрлескен Ресей-Украина-Қазақстан кәсiпорнын құру есебiнен Ресей Атомминi үшiн жылына 300 тонна деңгейiнде отын таблеткалары мен жылына 150 тонна уран диоксидi ұнтағын өткiзу үшiн Ресейдiң ұнтақтар мен отын таблеткалары рыногын сақтау;
      Жылына 100 тонна көлемiнде қалпына келтiрiлген уранды пайдалану арқылы ВВЭР реакторларына арналған отын таблеткаларының өндiрiсiн құру;
      235 уран бойынша 25%-ға дейiн байытылып, қалпына келтiрiлген уранды қайта өңдеу технологиясын игеру;
      Батыстағы ядролық отын өндiрушілер үшiн жылына 250 тоннаға тарта реакторға дейiнгі отын циклының қайталама балқымаларын ұқсату бойынша қызмет көрсету көлемiн ұлғайту.
      2006 жылы  уран гексафторидiн өндiретiн BNFL (Ұлыбритания) корпорациясы қуаттарының жабылуы күтілуде. Бүгiнгi таңда уранды қайта өңдейтiн конверсиялық зауыттарда бос қуат көзi жоқ. Сондықтан 2006 жылға қарай уран гексафторидiн өндiру бойынша қызмет көрсету тапшылығы күтілуде.
      "ҮМЗ" ААҚ-та табиғи уранды ұқсататын дайын инфрақұрылым бар болғандықтан ("ҮМЗ" ААҚ-та плавик қышқылының өндiрiсi дұрыс жолға қойылған, конверсиялық зауытты орналастыруға арналған бос алаңдар да табылады), қысқа мерзiмде және аз шығын жұмсау арқылы уран гексафторидiн өндiретiн жаңа сала құруға мүмкiндiк бар. Бұл уран өнiмi саласының деңгейiн арттыруға және табиғи уранды конверсиялау бойынша босайтын рыноктық орынды жедел иеленуге мүмкiндiк бередi.
      Сонымен, "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ уран өндiрiсiн дамытудағы ең маңызды бағыттардың бiрi - табиғи уран гексафторидiн конверсиялайтын өндiрiс құру. Табиғи уран гексафторидiн өндiрудi ұйымдастыру үшiн төмендегідей базалық шарттар бар:
      конверсия бойынша әлемдiк қызмет көрсету рыногында қалыптасып отырған үрдiстер;
      Қазақстанда меншiктi уран және фтор шикiзат базасы;
      Қазақстанда меншiктi табиғи уран химконцентратының (ТУХК) өндiрiсi;
      "ҮМЗ" ААҚ-тағы қолда бар плавик қышқылының өндiрiсi;
      конверсиялық зауытты орналастыру үшiн бос алаңдардың болуы.
      Соңғы кезде "Қазатомөнеркәсiп" ҰAK" ЖАҚ "CANDU" тұрпатты реакторлар үшiн табиғи байытылған уран ерiтiндiлерiнен ядролық отын алу технологиясын игердi. Мұндай технология ядролық отын циклiнiң қымбатқа түсетiн сатыларынан айналып өтуге мүмкiндiк бередi. Өйткенi "ҮМЗ" ААҚ-та қыш сортты ядролық таза уран диоксидiнiң ұнтақтары мен отындық таблеткалар өндiрiсi бар. Қазақстан "CANDU" таблеткаларын өндiретiн аяқталған циклдi иеленiп, осы өнiммен әлемдiк рынокқа шыға алады.
      "ҮМЗ" ААҚ-та қабылданған құрамында уран бар барлық дерлiк материалдарды уран оксидтерiне қайта өңдеуге мүмкiндiк беретiн технологиялық схеманың жан-жақтылығы, жұмысты қайта құруды жеңiлдететiн технологияның икемдiлігі, мысалы, реагенттердi және операция жүргiзудiң режимiн өзгерту арқылы уран диоксидiнiң сапалы ұнтақтары мен ең қатаң технологиялық талаптарды қанағаттандыратын отындық таблеткалар алуға болады. ҮМЗ уран өндiрiсi өнiм сапасын басқару жүйесiнiң 9002 сериялы ISO стандарттары шеңберiнде сертификатталған. Қалпына келтiрiлген шикiзатты (уранилнитрат балқымасын), құрамында уран бар қалдықтарды ұқсатуға, уран концентраттарын қайта тазартып, барынша сапалы уран оксидтерiн алуға мүмкiндiк бар.
      Сонымен, қолда бар база уран материалын уран диоксидiнiң ұнтақтарына және отындық таблеткаларға дейiн конверсиялау бойынша қызмет көрсетудi дамытуға мүмкiндiк бередi. Көптеген өндiрушi елдерде құрамында уран-гадолиний бар қайталама балқымаларды АЭС-ке арналған отын ретiнде ұқсату мүмкiндiгiнiң жоқтығы маңызды фактор болып табылады. Шетелдiк фирмалардың қайта өңделген күлi мен концентраттарынан жылына 100 тонна көлемiнде уран диоксидінің ұнтағын шығаратын өндiрiстi сақтау жоспарлануда.
      "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ-ты әлемдiк уран өнеркәсібінің алғы шебiне шығаруға бағытталған стратегиялық мiндеттi шешу үшін шетелдiк әрiптестермен стратегиялық одақтар құру қажет. Атап айтқанда, Қазақстан - Ресей - GNF компаниясы (GNF акцияларының 60 % американдық General Electric компаниясына, 40% жапондық Hitachi және Toshiba компанияларына тиесiлі) үш жақты консорциумын құру жоспарлануда. Қазақстаннан артықшылығы - уран ресурстарының едәуiр арзандығы. Ресей ядролық технологияларды жақсы игерген. Атом электр станцияларын иеленушi ретiнде General Electric компаниясы отын таблеткалары мен уран ұнтақтары түрiндегі ядролық отынның сенiмдi жеткiзiлуiне мүдделi. Қазақстан үшін бұл одақта нақты анықталған орын бар, ол: General Electric компаниясы үшiн уран диоксидiнiң ұнтағын, Ресей Федерациясының Атомминi үшін таблеткаларды жеткiзу және американ рыногында өнiмдi сатудағы бiрлескен іс-әрекеттер.
      Көрсетiлген стратегиялық мiндеттердi шешу жұмысты төмендегi бағыттарда жандандыруды талап етедi:
      қазiргі күнде өндiрiлетiн және өндiру жоспарланған уран өнiмiнiң барлық түрлерi бойынша маркетингтiк зерттеулердi күшейту;
      қазақстандық мамандардың жаңа технологияларды игеруi;
      жұмысшылар мен қызметшiлердiң бiлiктiлiгiн арттыруды және оларды жаңа мамандықтарға үйретудi қолға алу;
      Қазақстан уран өнеркәсiбiнiң тауарлары мен қызмет көрсетулерiн рынокке шығару мәселелерiнде неғұрлым пәрмендi әрi нысаналы саясат жүргiзу.

N 6 кесте

2002-2015 ж.ж. уран өнiмiн шығарудың серпiнi, тоннамен

___________________________________________________________________
              |2003 ж |2004 ж|2005 ж|2006 ж|2009 ж|2012 ж|2015 ж
______________|_______|______|______|______|______|______|_________
Таблеткалар      384     390   390    390    390     390    390

UO 2 ұнтағы       224     150   150    100    100     100    100

күл              100     100   100    100    100     100    100

Тотық-шала
тотық            1500    1500  1500   500

УГФ                                   1000   3000    3000   3000
___________________________________________________________________

  5.3. Геологиялық-барлау жұмыстары

      Ашылған кен орындарын пайдалану үшiн дайындауға бағытталған геологиялық-барлау жұмыстарын "Волковгеология" ААҚ-тың күшімен жүргiзу көзделген, оның қызметi екі бағытта: Республикалық бюджеттiң есебiнен мемлекеттiк геологиялық зерттеу, сондай-ақ технологиялық және барлау бұрғылау ұңғыларының құрылысы бойынша бұрғылау жұмыстарын атқару тұрғысында iске асырылады.
      Қосымша қорларды молайту мақсатында 2006 жылдан бастап болашағы бар "Ыңғай", ал 2013 жылдан бастап "Буденов" кен орындарын егжей-тегжейлi барлау және осы кезеңде игерiлетiн кен орындарында қорларды бiр санаттан екiншi санатқа көшiру жөнiнде геологиялық-барлау жұмыстарын жүргiзу жоспарлануда.
      2004-2015 жылдардағы кезеңде барлығы 3992 млн.теңге көлемiнде осындай жұмыстар атқару көзделуде.

___________________________________________________________________
                       |2006       | 2009       | 2012     | 2015
_______________________|___________|____________|__________|_______
ГБЖ шығындар, мың теңге  407072       944424       802380   1838836
___________________________________________________________________

      Мұнымен қоса, уран қорлары мен ресурстарының құрылымын жақсарту үшiн Шу-Сарысу уранды өңiрiнiң төңiрегiнде ТЕК-200 жүргiзген кезде бөлiнген учаскелерде 1:50000 масштабымен түбегейлi геологиялық картаға түсiрудiң маңызы зор. Бұл учаскелерде "Қазатомөнеркәсiп" ҰAK" ЖАҚ кен басқармаларының жұмыс iстеп тұрған өнеркәсiп алаңдарына ең ұрымтал жерлерде 1000-3000 тонна қоры бар кен қабаттары ашылуы әбден мүмкiн. Мұндай жұмыстарды болашағы бар алаңдарда кейiннен iздестiру жұмыстарын жүргізiп, Республикалық бюджеттiң есебiнен атқаруға болады. Есеп бойынша екi өңiрдiң төңiрегіндегi болжамды ресурстар 200 000 тоннаны құрайды.

  5.4. Кадр саясаты

      Уран өндiрушi нысандар орналасқан базалық кенттердегi демографиялық ахуалға талдау.
      Демографиялық ахуалды талдаудағы мақсат - Компанияның 2015 жылға дейiнгі әлеуметтік даму бағдарламасын жасау.
      Шу-Сарысу уран кенi бар өңiрде уран өндiру жоспарланып отырған базалық кенттер мыналар:
      Қыземшек кентi (Степной КБ), оның 10-120 км айналасында "Уанас", "Мыңкұдық", "Ақдала", "Жалпақ" кен орындары орналасқан, халқының саны - 3500 адам.
      Таукент кентi (Орталық КБ), халық саны - 5500 адам, "Қанжуған", "Мойынқұм", "Төртқұдық" кен орындары.
      Орта Сырдария өңірiнде уран өндіру үшін жоспарланған базалық кент - Көкшоқы кентi (N 6 Кен басқармасы), уран кен орындары: "Солтүстiк Қарамұрын", "Оңтүстік Қарамұрын", "Харасан", "Иіркөл".
      Шу-Сарысу уран кенi бар өңiрдегі өндiрiстік нысандар халқының саны бiршама аз аудандарда орналасқан, оған қарағанда Орта Сырдария өңiрiнiң жағдайы әлдеқайда тәуiр, мұнда уран өндiрушi нысандар орналасқан аудандарда 50,0 мыңнан аса адам тұрады.
      Уран өндiрушi нысандар орналасқан базалық кенттердегі халық саны мен демографиялық ахуалға талдау N 7-кестеде келтiрiлген.
      Талдаудан көрiнiп отырғанындай, тұтас алғанда базалық кенттерде экономикалық тұрғыдан белсендi халық саны жалпы тұрғындардың 50% құрайды, осы орайда еңбекпен қамтылмаған тұрғындар саны - 15%, олар негiзiнен әйелдер (отбасының екiншi мүшелерi).
      "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК уран нысандары орналасқан аудандарда демографиялық ахуалға талдау тұтас алғанда 2015 жылға дейiнгi өндiрiстiк бағдарламаларды орындау үшін қызметкерлерге деген қажеттi өтеу үшiн адам ресурстары әлеуетiнiң бар екенiн көрсетедi.

N 7 кесте

2002 жылы уран өндiрушi нысандар орналасқан барлық кенттердегi
адам саны мен демографиялық ахуалға талдау

___________________________________________________________________
Елдi  |бар.| оның iшiнде әлеуметтiк-демографиялық    |барлы.|еңбек
мекен.|лығы|        көрсеткiш бойынша, адам          |ғы ең.|пен
дер   |саны|                                         |бек.  |қамтыл.
      |    |_________________________________________|пен   |маған
      |    |Жұмыс    |Зей.|әйелдер   |мектеп |мектеп |қам.  |белсен.
      |    |iстей.   |нет.|          |жасына |жасын. |тыл   |ді
      |    |тiндер   |кер.|          |дейінгі|дағы   |ған   |тұр.
      |    |_________|лер |__________|балалар|балалар|тұр.  |ғын.
      |    |бар.|оның|    |бар.|сала.|       |       |ғын.  |дар
      |    |лы. |іші.|    |лы. |да   |       |       |дар   |
      |    |ғы  |нде |    |ғы  |жұмыс|       |       |      |
      |    |    |са. |    |    |іс.  |       |       |      |
      |    |    |лада|    |    |тей. |       |       |      |
      |    |    |    |    |    |тін. |       |       |      |
      |    |    |    |    |    |дер  |       |       |      |
______|____|____|____|____|____|_____|_______|_______|______|______
  1     2     3   4    5    6    7      8        9      10    11
___________________________________________________________________
Қызем.
шек    3500 1280 1170 256   1150 371   480     830    2846    654

Taу.
кeнт   5552 2200 1400 230   2528 256   1192    1600   5222    330

Көк.
шоқы   2552 431  282  103   753  149   434      858   1826    726

Тай.
қоңыp  625  260  221  9     155  30    90       150   509     116

Бар.
лығы  12229 4171 3073 598   4586 806   2196     3438   10403  1826

%      100% 34%  25%  5%    38%  6%    18%      28%     85%    15%
___________________________________________________________________

      Ескерту: Таукент - жалпы саны   - 1400 адам
               оның iшiнде            - 900 адам ОКБ
                                      - 450 адам ОАТБ
                                      - 50 адам "КАТКО" БК

      Еңбек ресурстарын жоспарлаудағы мақсат - 2015-жылға дейін уран өнеркәсібін дамытудың стратегиялық жоспарларына қол жеткізу үшін мамандар қажеттігін қамтамасыз ету.
      Еңбек ресурстарын жоспарлауға енгені:
      - қазір жұмыс істеп жүрген қызметкерлерге талдау;
      - өндірісті дамыту стратегиясына байланысты қызметкерлер санын және қажеттілігін жоспарлау;
      - мамандарды даярлау мен оқыту жоспарлау;
      - қызметкерлерді дамытуға арналған шығындарды жоспарлау.

      1. Қазiр жұмыс iстеп жүрген қызметкерлерге талдау 1997-2001 жылдары жұмыс iстеп жүрген қызметкерлерге жүргізiлген статистикалық деректер мынаны көрсетедi:
      - барлық өндiрiстiк құрылымдардағы қызметкерлердiң бiлiктiлiк (бiлiмдiлiк) деңгейi жұмыс орны үлгісiнiң талаптарына сәйкес келедi, өндiрiстегі жоғары бiлiмдi қызметкерлер қызметшiлер санының 50% құрады;
      - сараланған жас деңгейi -30-дан 50 жасқа дейiнгі белсендi жас ретiнде әлеуеттi қызметкерлер санының 70% астамын құрайды.
      Қазiр жұмыс iстеп жүрген қызметкерлерге статистикалық талдау бойынша тұжырым:
      Қазiр жұмыс iстеп жүрген қызметкерлер саны, бiлiм және жас деңгейі бойынша "Қазатомөнеркәсіп" ҰАК-тың стратегиялық өндiрiстік жоспарларын шеше алатын базалық "жоғарғы еңбек әлеуетi" ретiнде жiктеледi. Мамандардың бiлiктiлiк деңгейiн сақтау, қолдау 2015 - Бағдарламасындағы кадр саясатының бiрiншi кезектегі мiндетi болып табылады.
      2. Қызметкерлер санын және оларға қажеттіктi 2015 жылға дейiн жоспарлау.
      Қызметкерлер санын және оларға қажеттiктi 2015 жылға дейiн жоспарлау уран өндiрушi нысандардағы өндiрiстiк инфрақұрылымның дамуын ескерiп, өндiрiсті дамыту бағдарламасымен байланысты. Қызметкерлер санын жоспарлау үшiн жұмыс орындарының үлгiсi, сонымен қатар еңбек өнімділігі жұмыс нормасы, жұмыс күшінің құны, мемлекеттiң әлеуметтiк саясаты, жұмысты ұйымдастырудың деңгейі мен құрылымы негiз болады.

N 6 диаграмма

       Суретті қағаз мәтіннен қараңыз.

      Еңбек рыногында өндіріске қажетті бейімделген мамандардың шектеулілігіне байланысты оларды қажетсіну мөлшері мен саны жоспарлы нысандар бойынша бөлек жүргізіледі және екі түрге бөлінеді:
      1. Бейімделген мамандарға деген негізгі қажеттілік, ИТҚ
      2. Мамандарға деген қосымша қажеттілік, ИТҚ

      Бейiмделген мамандардың қажеттiлiгін жоспарлауды талдау негiзгi өндiрiске қажеттi мамандардың сандық құрамы өндiрiсте iстейтiн қызметкерлердiң жалпы санының 10-15% құрайтынын көрсетедi.

Қызметкерлер даярлау мен оқытуды жоспарлау

      Еңбек рыногын зерделеу салаға арналған арнайы мамандықтар бойынша бiлiктi мамандардың шектеулi екендiгiн көрсетедi, осыған байланысты мамандар iрiктеудi негізiнен жоғары бiлiм беретiн мекемелердi бiтiрушiлер арасында жүргiзу көзделiп отыр: басымдылық Қазақ Ұлттық Техникалық университетiне (КазҰТУ), Алматы энергетика институтына, Том политехникалық университетiне берiледi.
      Бiлiм гранты бойынша жоғары оқу орындарында арнайы мамандықтар бойынша 28 студент бiлiм алуда. Оқуды бiтiру кезi 2004-2005 жылдарға келетiн олар алдағы уақытта "Қазатомөнеркәсiп" ҰAK филиалдарындағы мамандардың қосымша қажеттілігін толығымен қамтамасыз етедi. Мамандарды даярлау бағдарламасы бойынша 2002 жылы филиалдардағы 10 мектеп бiтiрушi оқу мемлекеттiк бiлiм беру гранты бойынша жүргізiлетiн арнайы мамандықтар бойынша жоғары оқу орындарына жолдама алды.
      2015 - Бағдарламасын орындау үшiн бiрiншi кезектегi мiндет барлық қызметкерлердi үздiксiз және нысаналы оқыту, жоғары бiлiктi кадрларды өндiрiсте шоғырландыру. Қызметкерлердi оқытудың үздiксiздiгі өндiрiс нысандарының орналасуына қарай бiлiм мекемелерiн (оқу комбинаттарын, бiлiктiлiктi арттыру орталықтарын) құру арқылы салалық оқу жүйесiн енгізу жолымен қамтамасыз етiледi.
      2015 - Бағдарламасымен төмендегiдей іс-шаралар қарастырылған:
      - 2005 жылға дейiн оқу комбинатын құру;
      - халықаралық оқу стандарттарын енгiзу - 2005 жылға дейiн;
      - оқу-әдiстемелiк құралдарды басып шығару - 2003 жылға дейiн;
      - "икемдi қызметкер" жүйесін жүзеге асыру үшiн жыл сайын мамандарды қайта даярлау (жұмысшы мамандықтар) - 10-20%;
      - қызметкерлердi зауытта оқыту iсiн кеңейту.
      Жер қойнауларын пайдаланудың келiсім шарттарына сәйкес, қызметкерлердi оқытуға, даярлауға жыл сайын мiндеттi түрде жұмсалатын қаражат уран өндірудiң өзiндiк құны мөлшерiнiң шамамен 1% құрайды.
      Оқуға 0,5-1% нормативтік аударымдар шегінде шығыс көлемiн есептеу 2015 - Бағдарламасын орындау тұрғысында қызметкерлердi дамыту шығындарын жоспарлау үшiн жеткiлiктi болып табылады.
      Бағдарламада қосымша өндiрiстiк жұмыстарды "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК күшiмен атқару жоспарлануда.

  5.5. Әлеуметтiк саланы дамыту

      Елдi мекен құрушы болып табылатын саладағы өндiрiс көлемiнiң ұлғаюы халық санының өсуiне әкеледi, осыған байланысты әлеуметтiк факторлардың рөлi артады.
      Компания филиалдарының 2003-2030 жылдарға арналған әлеуметтік даму бағдарламасы халыққа әлеуметтiк және мәдени-тұрмыстық қызмет көрсету және елдi мекендерде жайлы инфрақұрылым қалыптастыру жөнiндегі iс-шаралар кешенiн қамтиды.
      Бағдарламада алға қойылған әлеуметтік мiндеттердi шешуде күрделi құрылыс жоспарларына үлкен мән берiлiп отыр.
      Осыған орай бағдарламада тұрғын үйлердiң, әлеуметтік-мәдени тұрмыс нысандарының, абаттандыру нысандарының күрделі құрылысы көзделген. Қолда бар тұрғын үй қорын, мектептердi, балабақшаларды, медицина мекемелерiн, спорт кешендерiн, абаттандыру нысандарын және коммуналдық кәсiпорындарды жаңғырту, кеңейту және күрделi жөндеу жоспарланған. Әлеуметтiк-мәдени тұрмыстық нысандар мен тұрғын үй құрылысының көлемi саланың даму перспективасына лайықтап белгiленген базалық кенттерде бұдан бұрынғы жылдарда пайдалану үшін негiзi қаланған, яғни өндiрiстiк және азаматтық мақсаттағы iске қосылмай немесе құрылысы аяқталмай тұрған нысандарды пайдалану ескерiлген. Осыған байланысты, жақын арадағы бес жылға арналған құрылыстағы негізгi бағыт - қолда бар үйлер мен құрылыстарды жаңғырту және күрделi жөндеу.
      Бағдарлама бойынша 2015 жылға дейiн әлеуметтік саланы дамыту үшiн төмендегi соманы беру қарастырылған

                                                      мың теңге
___________________________________________________________________
                      | 2006     |  2009     | 2012     |   2015
______________________|__________|___________|__________|__________
Қыземшек кентi          421336     219830       169100     67640

Таукент кентi           170445      35680

Көк-Шоқы кентi          62751      87763        101460     126825
___________________________________________________________________

      Әлеуметтiк-мәдени тұрмыс нысандары бойынша 5700 оқушыға арналған 5 мектеп, 2250 балаға арналған 9 балабақша құрылысы көзделген.
      Таукент, Қыземшек кенттерiнде мәдени-спорт кешендерiн және Көкшоқы кентiнде спорттық-сауықтыру кешенiн жаңғырту мен кеңейту жоспарланып отыр.
      Медицина мекемелерi бойынша Таукенттегі кенттік аурухананы, Көкшоқыдағы отбасылық дәрiгерлiк амбулаторияны, Қыземшектегi сауықтыру шипаханасын, аурухана кешенiн, сонымен қатар емхананы жаңғырту мен кеңейту қарастырылған.
      Коммуналдық шаруашылық нысандары - моншалар, кiр жуатын, киiм тазалайтын орындар жаңадан салынып, жұмыс iстейтiндерi кеңейтiледi.
      Кенттердегi су және канализация желiлерiн құру мен жаңғыртуға едәуiр қаржы көзделiп отыр.
      Халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету үшiн су ағызатын және су жинайтын нысандар құрылысын жүргізу қарастырылуда.
      Кенттердi абаттандыру бойынша автомобиль жолдарын, жаяу адамдарға арналған жолдарды, балалар алаңдарын, автотұрақтар салу және жаңғырту белгiленген

  5.6. Қауiпсiздiк жүйелерi

  5.6.1. Нысандарды дұрыс сақтау

      "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК нысандарының дұрыс сақталуын қамтамасыз ету үшiн уран өндiрiсiн 2015 жылға дейiн дамыту бағдарламасы аясында Солтүстiк, Шығыс, Батыс және Оңтүстiк торабы кен орындарының жаңадан құрылып жатқан және жұмыс iстеп тұрған нысандарын қорғауды iске асыру қажет.

  5.6.2. Өрт қауiпсiздiгі

      "Өрт қауiпсiздігі туралы" Қазақстан Республикасының  Заңына сәйкес "Қазатомөнеркәсiп" ҰAK" ЖАҚ-қа төмендегідей iс-шараларды орындау қажет:
      Степной кен басқармасында 2 шығар жолы бар ықшам өрт сөндiру депосын салу.
      N 6 кен басқармасы үшiн жаңадан салғаннан гөрi жөндеу жұмыстары көп қаржыны қажет етпейтiн, бұған дейiн Қызылорда облыстық өрт сөндiру басқармасына берiлген өрт сөндiру депосының үй-жайын өз балансына қайтару.
      Әрбiр кен басқармасына "КАМАЗ" немесе "ЗИЛ" негізiнде кемiнде екi өрт сөндiру автоцистерналарын сатып алу, ал қазiр қолда бар өрт сөндiру техникасынан өрт сөндiру қосындарын өрт сөндiретiн техникамен жабдықтағанша уақытша резерв құру. Қолда бар өрт сөндiру машиналарын өртке қарсы жетiспейтiн жабдықтармен толықтыру қажет.
      Жаңадан құрылып жатқан кенiштерде өрт сөндiру техникасымен өрт сөндiруге шыға алатын штатында кемiнде 9 адам бар қосындар және өндiрiсте өрт қауiптiлігіне қарай техникасыз өрт сөндiру қосындарын құру.

  5.6.3. Азаматтық қорғаныс

      "Азаматтық қорғаныс туралы" Қазақстан Республикасы  Заңының және болашақта төтенше ахуалдардың алдын алу мен оларды жою жөнiндегi басқару органдары мен Мемлекеттік жүйе күштерiн даярлау бағдарламасының талаптарын орындау мақсатында және Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігінiң 19.09.00ж. N 326, 18.10.00ж. N 347 бұйрықтарын iске асыру мақсатында "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ төмендегiдей iс-шараларды жүргізуi қажет:
      "Қазатомөнеркәсiп" ҰАК" ЖАҚ кен басқармалары мен бас офисiнде және қауiптi ошақтарда құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды жүргiзу үшiн және табиғат апаттары мен iрi өндiрiстік апаттар болған жағдайда Азаматтық қорғаныстың нысандық құрылымдарын (50 адамнан тұратын құтқарушы командалар) жасақтау.
      Қолданыстағы нормаларға сәйкес оларды қажетті жабдықтармен және мүлiкпен қамтамасыз ету үшiн арнайы резерв құрып, оны үнемi толықтырып отыру.

  5.6.4. Байланыс

      2015 жылға дейін уран өндiрудi дамыту бағдарламасының шеңберiнде Компанияның байланыс жүйесiн жетілдiру аясында алда тұрған мiндеттер тұрғысынан төмендегiлер жоспарланған:

      Өндiрiстiк сала
      Телефон арналарын және талшықты желілер бойынша деректердi беру арналарын ұйымдастыру және "ҮМЗ" ААҚ-ты "Қазатомөнеркәсiп" ҰAK корпоративтiк байланыс жүйесiне қосу туралы мәселелердi шешу.
      Компанияның жаңа нысандарында радио және сым арқылы байланысты ұйымдастыру.

      Әлеуметтiк сала
      1. Әлеуметтiк саланы дамыту аясында кен басқармалары мен шалғайдағы кенiштердiң халқын болашақта талшықты желiлер жүргiзу перспективасымен телефон байланысымен қамтамасыз ету.
      2. Компанияның және кен басқармаларының қызметкерлерi үшiн ұялы байланыстың корпоративтi тобын құру.
      3. Қыземшек, Таукент және Көкшоқы кенттерi және жаңадан жоспарланған кенiштер үшiн кабельдi теледидар жобаларын әзiрлеп, жүзеге асыру.

  5.7. Қоршаған ортаны қорғауы және радиация қауiпсiздiгiн қазiргі жай-күйiн талдау

      Қазiргi жағдайға талдау радиациялық қауiпсiздiк, өндiрiстiк радиациялық бақылау еңбектi және қоршаған ортаны қорғау жүйесiн онан әрi дамытуға бағытталған iс-шараларды жоспарлау қажеттiгiн белгілеп отыр. Осы мақсатта уран өндiрiсiн 2030 жылға дейiнгі дамыту бағдарламасы аясында мынадай iс-шараларды атқару көзделген:
      2006 жылға дейiн:
      РАҚ көму пункттерiнiң құрылысы - қолданыстағы заңдар мен ережелердiң талаптарын орындау.
      Қыземшек кентiнде шаруашылық қалдықтарын тазалау құрылғыларын жаңарту - қолданыстағы заңдар мен ережелердiң талаптарын орындау қоршаған ортаның ластанғандығы үшiн айыппұл төлеуден құтқарады. Кенттің даму перспективасы ескерiлiп халықтың
санитарлық-эпидемиологиялық жай-күйiнiң мәселелерi шешіледi.
      Оңтүстiк кен басқармаларында еңбек пен қоршаған ортаның  жағдайын қадағалайтын зертханалық желi құрып, жабдықтау - оны республикалық мониторинг желiсiне қосу қоршаған ортаны қорғау туралы  Заңның талаптарын орындау, қажеттi өлшеулер жүргiзу үшiн былайғы ұйымдарды шақырудан құтқарады, республикалық желiге қосылу халықтың атом өнеркәсiбіне деген сенiмiн нығайтады және тұтас алғанда қауiпсiздiктi арттырады. Республикалық желiнi құру мемлекеттiк бағдарламамен қарастырылған, осыған байланысты зертханаларды жабдықтап, тiркеу үшін бюджеттiк қаражатты тартуға мүмкiндiк туады.
      Қызметкерлердің денесі мен киiмiнiң радиоактивтi ластануына өзiндiк бақылау жүйесiн ұйымдастыру - дозиметрлік бақылау жүйесiн халықаралық сипаттарға сәйкес келтiру бақылауды автоматтандыру радиоактивтiк ластануды кәсiпорынның шегiнен шығаруға жол бермейдi.
      Қызметкерлердің денесі мен киiмiнiң радиоактивтi ластануына өзiндiк бақылау жүйесiн ұйымдастыру - дозиметрлік бақылау жүйесiн халықаралық сипаттарға сәйкес келтiру бақылауды автоматтандыру, радиоактивтiк ластануды кәсiпорынның шегiнен шығаруға жол бермейді.
      2012 жылға дейiн:
      YМЗ-де қалдықтар қоймалары жүйесiнiң құрылысы, ондағы өзiн-өзi қалпына келтiру үшiн булану қуаты жеткiлiктi буландырғыш тоғандар сұйық қалдықтарды сақтаудың өзін-өзі реттейтiн жүйесiн құруға мүмкiндiк бередi.
      Оңтүстiк кен басқармаларында уран өндiрiлген жерлердi қалпына келтiру - қолданыстағы заңдар мен ережелердiң талаптарын орындау.
      Өнеркәсiп қалдықтарын көметiн полигондар құрылысы - қолданыстағы заңдар мен ережелердiң талаптарын орындау қоршаған ортаның ластанғандығы үшiн айыппұл төлеуден құтқарады.
      Қоршаған ортаны басқарудың бiртұтас жүйесiн әзірлеп, енгізу - ИСО-14000 сериялы стандарттар талаптары халықаралық талаптарды қанағаттандыруға мүмкiндiк бередi. Бұл компанияның халықаралық рыноктағы беделiн, iшкi тәртiпті жақсартуға жағдай жасайды, бiрыңғай стандарттарды енгiзу есебiнен шығындарды қысқартуға септiгiн тигiзедi.
      Компания кәсiпорындарын нормативтi-техникалық құжаттармен жабдықтау - қызметкерлердiң бiлiктiлігін көтередi, қажеттi іс-шараларды дер кезiнде жоспарлауға мүмкiндiк берiп, өндiрiсте қауiпсiздiктiң қажеттi деңгейiн қамтамасыз етедi.
      Экологиялық аудит жүргізу және компанияның кәсiпорындары үшiн ҚОӘБ әзiрлеу - қоршаған ортаны қорғау туралы заң талаптарын қанағаттандыру, халықаралық экологиялық аудит жүргiзу компанияда қоршаған ортаны басқару жүйесiн құрудың қорытынды бөлiгі болып табылады.

  5.8. Ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстар

      Жоспарланған ҒЗТКЖ мақсаты - озық технологиялар негізiнде Қазақстанның уран өнеркәсiбiн ғылыми-техникалық тұрғыдан тиiмдi қызметiн қамтамасыз ету және технологиялық қайта құру.
      Қызметтің басты бағыттары:
      Уранды жер астында ұңғымен сiлтiлендiру (ЖҰС) геотехнологиясын жетiлдiру мен оңтайландыру, оның iшiнде:
      кен орындарын осы заманғы геотехнология жетiстіктерi мен компьютерлiк үлгі әдiстемесi негiзiнде жер астында ұңғымен сiлтiлендiру әдiсiмен игерiлетiн уран кен орындарын кешендi геологиялық-экономикалық бағалау;
      уран кен орындарында кешендi геофизикалық зерттеулер жүргізу және геофизикалық зерттеулердiң ең жаңа әдiстерiн енгізу;
      уран қорын бағалау, қайта бағалау, саралау және оған мониторинг жүргiзу үшiн геологиялық және геофизикалық зерттеулердiң деректерiн өңдеуге ең жаңа компьютерлiк технологиялар мен осы заманғы математикалық әдiстемелердi қолдану;
      жер астында сiлтiлендiру кезiнде жер қойнауында болатын барлық гидрогеохимиялық процестердi үлгілеу, жер қойнауының жай-күйiн болжамдау;
      жинақталған геологиялық және геофизикалық деректер негізiнде технологиялық блоктар мен полигондарды аршудың оңтайлы схемаларын әзiрлеу және болжау әдiстемелерiн пайдалану;
      ЖҰС кенiштерiн жобалауда автоматтандырылған компьютерлiк жүйенi әзiрлеу мен енгiзу;
      бұрғылау мен ұңғылар құрудың жаңа технологиялары мен техникасын әзiрлеп, енгiзу, құрылып жатқан ұңғылардың сапасын жақсарту;
      игерiлiп жатқан кенiштердiң болжамды геотехнологиялық қасиеттерiн ескерiп, уранды жер астында сiлтілендiрудiң технологиялық параметрлерiн басқаруды жетiлдiру;
      ЖҰС процестерiн жеделдету әдiстерiн әзiрлеу мен игеру;
      кендерден уранды сұрыптап сілтілендiретiн жаңа тиiмдi реагенттер iздестiру;
      мыс, мырыш және басқа металдарды өндiру кезiнде ЖҰС қолдану үшiн тәжiрибенi сабақтас салаларға тарату.
      Өнiмдi ерiтiндiлердi қайта өтеу технологияларын жетiлдiру (сорбция, экстракция, кристалдану), оның iшiнде:
      өнiмдi ерiтiндiлердi қайта өңдеу үшiн жаңа жоғары өнiмдi жабдықтардың тәжiрибелiк-конструкторлық әзiрлемелерiн жүргiзу;
      өнiмдi ерiтiндiлердi қайта өңдеудiң тиiмдiлігін арттыру жаңа тұрпаттағы технологиялық үрдiстердi басқарудың автоматтандырылған жүйелерiн әзiрлеу мен енгізу;
      iлеспе бағалы құрамбөлiктердi - ренийдi, жер астында сирек кездесетiн және сирек элементтердi аршып алудың технологияларын әзiрлеу.

      Жаңа технологиялар әзiрлеу және жоғары технологиялық өндiрiстердi ғылыми тұрғыдан бағыттау, оның iшiнде:
      Қазақстанда тотық-шала тотық (U 3 O 8 ), диоксид (UO 2 ) және уран гексафторидiн (UF 6 ) өндiру бойынша "әскери емес" бiртұтас технологиялық циклдi кезең-кезеңiмен әзiрлеу, бұған мыналар жатады:
      а) фтормен оның қосындыларын алудың электрохимиялық әдiстерiн игеру мен жетiлдiру;
      b) уран гексафторидiн алудың әдiстерiн игеру мен жетiлдiру, уран гексафторидiн алудың оңтайлы технологиялық схемасын таңдау;
      с) өндiрiс қалдықтарын кәдеге жаратудың схемасын әзiрлеу;
      d) әзiрленген технологияларды сынау;
      e) фтор мен уран гексафторидiнiң тәжiрибелiк және өнеркәсiптiк өндiрiстерiн құру үшiн техникалық құжаттаманы әзiрлеу;
      Танталдан, ниобийден, бериллийден, цирконийден, ренийден, молибденнен, вольфрамнан, никельден жаңа материалдар (балқымалар, ұнтақтар, лигатуралар, прокат, бұйымдар) алу үшiн технологиялар әзiрлеу мен енгізу.
      Уран саласын дамытудың инфрақұрылымын және технологиялар мен тиiмдi ғылыми бағыттар үшiн озыңқы түрде жаңғыртуға жағдай жасау.
      Уран саласын дамытудың тиiмдi ғылыми бағыттары инфрақұрылымының негiзi мамандандырылған салалық кешендi институт - Жоғары технологиялар институты болып табылады, оның алдында төмендегiлердi қоса алғанда уран саласын ғылыми-техникалық қамтамасыз ету, кәсiптiк ғылыми-техникалық және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстар жүргiзу мiндетi тұр, төмендегiлердi қоса алғанда:
      Уранды қазып алу мен қайта өңдеу технологиясы туралы бiлiм базасын (Knowledge Base) жасау және толықтыру;
      Жетекшi шетелдiк оқу және ғылыми ұйымдармен озық тәжiрибелермен, технологиялармен алмасу ынтымақтастық орнату;
      "Қазатомөнеркәсiп" компаниясының кәсiпорындарына серiктес кәсiпорындарға және сабақтас салалардағы кәсiпорындарға технологиялық әзiрлемелер сату көлемiн ұлғайту (2030 жылға қарай "ноу-хау" және технологияларды сату көлемiн саланың жалпы өнiмiнiң 10-15% дейiн жеткiзу мақсатында);
      Уран өнеркәсiбi үшiн сабақтас салалардан мониторинг, талдау, адаптация және ең жаңа ғылыми-технологиялық әзiрлемелерiн пайдалану ISO 9000 халықаралық стандарттары және басқалар негiзiнде сала кәсiпорындарында өнiм сапасын басқаруды сала кәсiпорындарында енгiзуге атсалысу;
      Уран өндiрiсi үшiн жоғары бiлiктi кадрларды даярлау;
      Ғылыми-зерттеу және жобалау-iздестiру жұмыстарын атқаруды халықаралық деңгейге дейiн көтерiп, сақтау.
      Саланың ғылыми-техникалық бағдарламаларымен ЖТИ-мен қоса кәсiпорындардағы зерттеу лабораториялары, ұлттық техникалық университеттер мен бейiмделген академиялық институттар айналысатын болады. Ядролық тақырыптар бойынша Ресейдiң салалық институттарымен ынтымақтастық сақталып АҚШ-тың, Францияның, Жапонияның және басқа елдердiң ғылыми орталықтарымен байланыстар жолға қойылатын болады.

      Уран өнеркәсiбi өндiрiстерiнiң экологиялық және радиациялық қауiпсiздiгiн қамтамасыз етудiң ең жаңа стандарттары мен әдiстерiн әзiрлеу мен енгiзу, оның iшiнде:
      саладағы өндiрiс қалдықтарына мониторинг жүргiзу, кәсiпорындардың қоршаған ортаға әсерiн бағалау;
      уранды қазып алу кезiнде осы заманғы экологиялық тұрғыдан таза технологиялық процестердi әзiрлеу мен енгізу;
      саладағы қайта өңдейтiн кәсiпорындарда шығарындыларды, ағындылар мен қалдықтарды азайтатын және оларға жол бермейтiн технологияларды әзiрлеу мен енгiзу;
      қоршаған ортаға әсер етудi азайтуға бағытталған экономикалық және құқықтық шаралар жүйесiн әзiрлеу.

      Қаржымен қамтамасыз ету
      Саланың ғылыми-техникалық-дамуын қаржымен қамтамасыз ету әр түрлi қаржы көздерiн:
      Компанияның меншiктi қаржысын;
      инвесторлар қаражатын;
      банк несиелерiн пайдалануға бағытталатын болады.
      Жылдар бойынша шығындардың көлемi мен құрылымы жүргiзiлген жұмыстардың нәтижелерiне сәйкес жыл сайынғы болжамдар, меншiктi қаржы мен былайғы инвесторлардың қаражатын пайдаланудың нақты мүмкiндiктерi, сондай-ақ бюджеттiң мүмкiндiктерi ескерiп түзетілетiн болады.
      Жылдар бойынша ғылыми-зерттеу, тәжiрибелiк-конструкторлық және жобалау-iздестiру жұмыстарын қаржыландыру жоспары төмендегіше қалыптасады (мың $):

N 9 кесте

ҒЗТКЖ-нің жоспарланған көлемі

___________________________________________________________________
Жылдар  | Уранды өндiру мен қайта | Уранның жоғары
        | өңдеуде ҒЗТКЖ (Оңтүстiк | саласындағы ҒЗТКЖ
        | кен басқармалары)       |    (YMЗ)
________|_________________________|________________________________
2006            537738                    93005

2009            697538                    120737

2012            689928                    119385

2015            760950                    131729
___________________________________________________________________

      Осы орайда Компанияның ғылыми-техникалық базасын озыңқы түрде дамыту саланың басым экономикалық, өндiрiстiк және әлеуметтiк бағдарламаларын iске асыруға мүмкiндiк бередi, елiмiздiң экспорттық, әсiресе ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық экспорттық мүмкiндiктерiн ұлғайтуға септігін тигiзетiн болады.

  6. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтиже

      Уран өндірісін дамытудағы негізгі бағыттарды іске асыру нәтижесінде "Қазатомөнеркәсіп" ҰАҚ әлемдік уран өнеркәсібінің көшбастаушылар қатарына қосылады. Қазақстан уран өнімі әлемдік рыногының және атом саласында қызмет көрсету рыногының тең құқықты мүшесіне айналады.
      2015 жылға қарай төмендегідей нәтижелерге қол жеткізу күтіледі:
      - табиғи уранды қазып алу деңгейін жылына 11,6 мың тоннаға дейін ұлғайту;
      - уран тотығы-шала тотығының өндірісін төмендегі деңгейге дейін ұлғайту:
      2006 жылы - жылына 34779 млн.теңгеге;
      2009 жылы - жылына 53584 млн.теңгеге;
      2012 жылы - жылына 58255 млн.теңгеге;
      2015 жылы - жылына 2638 млн.теңгеге;
      - "ҮМЗ" ААҚ-та уран өнімнің өндірісін ұлғайту, оның ішінде:
      табиғи уран гексафторийдін өндіру және сату:
            2006 жылы - жылына 879,3 млн.теңгеге сомасына;
            2009 жылы - жылына 2638 млн.теңгеге сомасына;
            2012 жылы - жылына 2638 млн.теңгеге сомасына;
            2015 жылы - жылына 2638 млн.теңгеге сомасына;
      Ресей рыногына отын таблеткаларын сатуды ұлғайту:
      2006 жылы - жылына 390 тонна 2424 млн.теңге деңгейіне дейiн;
      2009 жылы - жылына 390 тонна 2424 млн.теңге;
      2012 жылы - жылына 390 тонна, 2424 млн.теңге;
      2015 жылы - жылына 390 тонна 2424 млн.теңге;
      ресей рыногында уран диоксидiнiң ұнтағын 2006 жыл мен 2015 жыл аралығында жылына 300,8 млн.теңге сомасына 100 тонна деңгейiнде сату;
      5%-ға дейiн байытылған уран диоксидін алуға 2006 жыл мен 2015 жыл аралығында жылына 457 млн.теңге сомасына 100 тонна деңгейiнде шетелдiк фирмаларының концентратын қайта өңдеудi сақтау;
      - жаңа кенiштер құрылысы, меншiктi аффинаждау және күкiрт қышқылы өндiрiстерiн құру осы кәсiпорындарда әлеуметтiк салада еңбек ететiндердi қоса есептегенде қызметкерлер санын 5550 адамға дейiн көбейтуге қол жеткiзедi;
      - "ҮМЗ" ААҚ жұмыс iстейтiндердiң жалпы саны 1380 адамға жетедi;
      - уран өндiрiсi кәсiпорындарының қоршаған ортаға шығарындыларының, төгінді мен қалдықтарының әсерін төмендету, әлеуметтiк саланы дамыту және кәсiпорындардағы қызметкерлердiң еңбек жағдайларын, халықтың денсаулығын жақсарту.
      Бағдарламада кен өндiру көлемiн өндiрудi ұлғайтудың кезең-кезеңге арналған кестесi жасалып, онда кен орындарда меншiктi кеніштер, сол сияқты БК негізiнде де кеніштер құрылысы көзделген.

  7. Қазақстанның уран өнеркәсібін дамыту бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

___________________________________________________________________
N  |Ic-шаралар атауы   | Аяқтау  |Жауапты |Орындалу|Болжа.|Қаржы.
   |                   | нысаны  |орындау.|мерзiмi,|мды   |ландыру
   |                   |         | шы     |жыл     |шығыс,|көзi 
   |                   |         |        |        |млн.  |
   |                   |         |        |        |теңге |
___|___________________|_________|________|________|______|________
   1-кезең 2004-2006 жылдар
___________________________________________________________________
1.  ЖC-19 кенiшiнiң     Үкiметке
    құрылысы, жылына    ақпарат    ЭМРМ     2005ж.
    1000 тонна өндірiс.                     1тоқс.   1764  Меншiктi
    тiк қуатқа шығу                                        қаражат

2.  "Ақдала" кен орнын. Үкiметке
    дағы кенiштi ке.    ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    ңейту, жылына                           1тоқс.   1872  Меншiктi
    1000 тонна                                             қаражат 
    өндiрiстiк қуатқа
    шығу

3.  Оңтүстiк Мойынқұм   Үкiметке
    және "Төртқұдық"    ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    кен орындары учас.                      1тоқс.   1184  Шетелдік
    келерiнде жылына                                       серіктес.
    1000 тонна өндi.                                       тің
    рiстiк қуатымен                                        қаражаты 
    пайдалануға
    полигондарды
    дайындау және
    кенiш құрылысы
    (оң жағасында),
    БК

4.  "Заречное" кен      Үкiметке
    орнындағы кенiш     ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    құрылысы, жылына                        1тоқс.   795  Шетелдік 
    1000 тонна өндi.                                      серіктес.
    рiстiк қуатпен                                        тің
    шығуды пайдала.                                       қаражаты
    нуға беру 

5.  "Ыңғай" БК кен      Үкiметке
    орнындағы кенiш     ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    құрылысы, өндi.                         1тоқс.  1302   Шетелдік 
    рiстік қуаты                                           серіктес.
    жылына 1000 тон.                                       тің
    на кенiштi пай.                                        қаражаты
    далану

6.  ОКБ аффинаждау      Үкiметке
    цехының құрылысы,   ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    өнім шығару                             1тоқс.  874    Меншікті
                                                           қаражаты

7.  Қыземшек кентiнде   Үкiметке
    қалдықтар шаруа.    ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    шылығын қайта                           1тоқс.  80     Меншікті
    құру                                                   қаражаты

8.  Қатты радиоактивтi  Үкiметке
    қалдықтарды көму    ақпарат    ЭМРМ     2005ж.
    пунктерінің құры.                       1тоқс.  76     Меншікті
    лысы                                                   қаражаты

9.  Компания филиалда.  Үкiметке
    рында еңбек жағдай. ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    ына және қоршаған                       1тоқс.  16,9   Меншікті
    орта жай-күйiне                                        қаражаты
    зертханалық бақылау
    желiсiн құру мен
    жабдықтау және оны
    республикалық қор.
    шаған орта монито.
    рингi желiсiне қосу.

10. Компания кәсіпорын.  Үкiметке
    дарындағы персонал.  ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    дың iшкi және сырт.                      1тоқс.  16,9   Меншікті
    қы сәулеленуiнiң                                        қаражаты
    жеке мөлшерiн өлшеу.
    дiң меншiктi өндi.
    рiстік жүйесiн
    құру

11. Компания филиалдары  Үкiметке
    персоналының дене.   ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    сiнiң және арнайы                        1тоқс.  6,8   Меншікті
    киiмiнің радиоак.                                      қаражаты
    тивтi ластануына
    өзін-өзi бақылау
    жүйесiн ұйымдастыру

12. Компания кәсiпорын.  Үкiметке
    дарында қоршаған     ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    ортаны басқарудың                        1тоқс.  16,9   Меншікті
    бірыңғай жүйесiн                                        қаражаты
    әзiрлеп, енгізу

13. ТУХК УГФ дейiн кон.  Үкiметке
    версиялау өндiрiсiн  ақпарат    ЭМРМ     2006ж.
    құру мен игеру                           1тоқс.  1759  "ҮМЗ" ААҚ
                                                            қаражаты

    2-кезең 2007-2009 жылдар

14. "Иiркөл" кен орнын.  Үкiметке  
    дағы кеніш құрылысы  ақпарат    ЭМРМ     2007ж.
    (оң жағалау), БК 500                     1тоқс.  778   Шетелдік
    тонна өндiрiстік                                       серіктес
    қуатымен пайдалануға                                   қаражаты
    беру

15. "Орталық Мыңқұдық"   Үкiметке
    кен орнында кенiш    ақпарат    ЭМРМ     2007ж.
    құрылысы, пайдала.                       1тоқс.  1311  Меншікті
    нуға жылына 2000                                       қаражат
    тонна өндiрiстiк
    қуатымен шығару

16. "Жалпақ" кен орнын.  Үкiметке
    дағы кеніш құрылысы, ақпарат    ЭМРМ     2008ж.
    пайдалануға жылына                       1тоқс.  778   Шетелдік
    500 тонна өндiрiстiк                                   серіктес
    қуатпен шығару                                         қаражаты

17. 6КБ аффинаждау       Үкiметке
    цехының құрылысы,    ақпарат    ЭМРМ     2009ж.
    өнім шығару                              1тоқс.  761   Банк не.
                                                           сиесі

    3-кезең 2010-2012 жылдар

18. Шектеулi пайдалану   Үкiметке
    санатына жататын     ақпарат    ЭМРМ     2012ж.  80    Меншікті
    қайта өңдеу мате.                        1тоқс.        қаражат
    риалдары мен өнiм.
    дерi үшін Компания.
    ның уран өндiрушi
    кәсіпорындарында
    өндiрiстiк қалдық.
    тарды көму поли.
    гондарының құры.
    лысы.

19. "Ыңғай" кен орнын.   Үкiметке
    дағы кенiш құрылысы, ақпарат    ЭМРМ     2012ж.  2666  Меншікті
    пайдалануға жылына                       1тоқс.        қаражат
    2500 тонна өндiрiс.
    тік қуатпен шығару

20. "Орталық Мойынқұм"   Үкiметке
    кен орнындағы кенiш  ақпарат    ЭМРМ     2011ж.   761  Меншікті
    құрылысы, пайдалану.                     1тоқс.        қаражат
    ға 400 тонна өндiрiс.
    тiк қуатымен шығу

21. СтКБ 5000т аффинаж.  Үкiметке
    дау цехының құрылысы ақпарат    ЭМРМ     2010ж.  1945  1-кезеңде
                                             1тоқс.        несие
                                                           қажет
                                                           болады

22. Күкірт қышқылы за.   Үкiметке
    уытының құрылысы,    ақпарат    ЭМРМ     2010ж.  2114  Меншікті
    өнiм шығару                              1тоқс.        қаражат
                                                           және
                                                           несие

23. "Ыңғай" кен орнында  Үкiметке
    егжей-тегжейлi       ақпарат    ЭМРМ     2011ж.  2384  Меншікті
    барлау жүргiзу                           1тоқс.        қаражат

     4-кезең 2013-2015 жылдар

24.  Уран өндiру мен     Үкiметке
     қайта өңдеудегi     ақпарат    ЭМРМ     2015ж.  2686  Меншікті
     ҒЗТКЖ (Оңтүстiк                         1тоқс.        қаражат 
     кен басқармалары)

25.  Уран жоғары бөлiс   Үкiметке
     саласында ҒЗТКЖ     ақпарат    ЭМРМ     2015ж.   465  Меншікті
     жүргізу (ҮМЗ)                           1тоқс.        қаражат

26.  Таукент, Шиелi,     Үкiметке
     Қыземшек кент.      ақпарат    ЭМРМ     2015ж.  3060  Меншікті
     терiн кеңейту                           1тоқс.        қаражат
___________________________________________________________________

N 1 қосымша
Кен орындары бойынша 2015 жылға дейінгі уран өндiру кестесi

___________________________________________________________________
Кен       |ҚР    |Қазып алына.| Ресурс.| 2004 ж.|2005 |2007 ж.|2008
орындары  |балан.|тын қорлар  | тар    |        | ж.  |       | ж.  
          |сын.  |            |        |        |§§§§ |       | 
          |дағы  |            |        |        |     |       |
          |қор.  |            |        |        |     |       |
          |лар   |            |        |        |     |       |
__________|______|____________|________|________|_____|_______|____
Уанас      9000     5100          0       350     300    300    300
___________________________________________________________________
Шығыс Мың.
құдық      23000    21400         0       600     700    850   1000
___________________________________________________________________
Орталық
Мыңқұдық   81400    43850         0       200     400    600    800
___________________________________________________________________
Ақдала     15800    14300         0       600     800   1000   1000
___________________________________________________________________
Ынғай
("Ыңғай")
БК         161400   103000       88000    120     200    500  1000
___________________________________________________________________
Ыңғай
(ҰАК)      6100     3000         86000                              
___________________________________________________________________
Жалпақ
(БК ҚХР)   14500    13500         0                       200   300
___________________________________________________________________
Қанжуған   23700    8200          0       400     400     400   400
___________________________________________________________________
Оңтүстік
Мойынқұм    9200    8200          0       450     450     450   450
___________         ____________________

Орталық
Мойынқұм   11500    11000        45000                          150
___________________________________________________________________
Мойынқұм
("Катко"БК) 27300   25300         0       180     350     400   500
___________________________________________________________________
Төртқұдық
("Катко"БК) 20000   15000         5000     0      150     300   400
___________________________________________________________________
Солтүстiк
Қарамұрын   18700   17800         0       500     500     500   500
___________________________________________________________________
Оңтүстік
Қарамұрын   18400    8000         0       300     350     350   350
___________________________________________________________________
Иіркөл
(оң жаға.
лауы)(БК)   29500   17300         0               200     300   400
____________________________________________________________________
Харасан
____________________________________________________________________
Харасан
(БК РФ)     59000    59000       36000            200     500   700
____________         ____________       ____________________________
Кен орын.
дарының
оңтүстiк
торабы      17200    17200       23000     0      100     300   500
____________________________________________________________________
Заречное
("Зареч.
ное"БК)
және        17200    17200       23000            100     300   500
           ________________________________________________________
басқалары                                |_________________________
БК-сiз YАК
өндiргенi   129300   94000        45000    3200   3750    4250  4600
___________          _______________________________________________
БК өндiр.   469300   323550      483000     300    800    1500  3000
генi
____________________________________________________________________
Барлығы:    598600   417550      528000    3500   4550    5750  7600
____________________________________________________________________

таблицаның жалғасы

____________________________________________________________________
Кен       |2009ж.|  2010 ж.   | 2011ж. | 2012 ж.|2013 |2014 ж.|2015
орындары  |      |            |        |        | ж.  |       | ж.
          |      |            |        |        |§§§§ |       |
          |      |            |        |        |     |       |
          |      |            |        |        |     |       |
          |      |            |        |        |     |       |
__________|______|____________|________|________|_____|_______|____
Уанас      300     300          300       300     220    200    200
___________________________________________________________________
Шығыс Мың.
құдық      1000    1000         1000      1000    1000   1000   1000
___________________________________________________________________
Орталық
Мыңқұдық   1000    1000         1100      1100    1100   1150   1465
___________________________________________________________________
Ақдала     1000    1000         1000      1000    1000   1000   700
___________________________________________________________________
Ынғай
("Ыңғай")
БК         1000    1000         1000      1000    1000   1000  1000
___________________________________________________________________
Ыңғай
(ҰАК)                                                           200
___________________________________________________________________
Жалпақ
(БК ҚХР)    500     500         500        500     500    500   500
___________________________________________________________________
Қанжуған    400     400         400        400     400    400   400
___________________________________________________________________
Оңтүстік
Мойынқұм    450     450         450        400     400    400   300
___________________________________________________________________

Орталық      
Мойынқұм            150         250        300     400    400   400
___________________________________________________________________
Мойынқұм
("Катко"БК) 500     500         500        500     500    500   500
___________________________________________________________________
Төртқұдық
("Катко"БК) 500     500         500        500     500    500   500
___________________________________________________________________
Кен орын.
дарының
батыс
торабы                                             2750   2800 2850
___________________________________________________________________
Солтүстiк
Қарамұрын   500     500         500        500     500    500  500
___________________________________________________________________
Оңтүстік
Қарамұрын   400     400         400        400     400    400  350
___________________________________________________________________
Иіркөл
(оң жаға.
лауы)(БК)   400     500         500        500     500    500  500
___________________________________________________________________
Харасан
___________________________________________________________________
Харасан
(БК РФ)     700     900        1050        1200   1350    1400 1500
___________________________________________________________________
Кен орын.
дарының
оңтүстiк
торабы      700     700         700        700
____________________________________________________________________
Заречное
("Зареч.
ное"БК)     700     700         700        700    700     800  900
____________________________________________________________________
және
басқалары 
____________________________________________________________________
БК-сiз YАК
өндiргенi   5050    5200        5400       5600  5820     6050 6215
____________________________________________________________________
БК өндiр.   4300    4600        4750       4900  5050     5200 5400
генi
____________________________________________________________________
Барлығы:    9350    9800       10150      10500   10870  11250 11615
____________________________________________________________________

Об утверждении Программы развития урановой промышленности Республики Казахстан на 2004-2015 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 23 января 2004 года N 78. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 14 апреля 2010 года N 302

      Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 14.04.2010 № 302.

      Правительство Республики Казахстан постановляет:

      1. Утвердить Программу развития урановой промышленности Республики Казахстан на 2004-2015 годы (далее - Программа).

      2. Министерству энергетики и минеральных ресурсов Республики Казахстан один раз в полугодие представлять в Правительство отчет о выполнении Программы.

      3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Заместителя Премьер-Министра Мынбаева С.М.

      4. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

      Премьер-Министр
      Республики Казахстан

Утверждена        
постановлением Правительства
Республики Казахстан   
N 78 от 23 января 2004 года

Программа
развития урановой промышленности
Республики Казахстан на 2004-2015 годы 1. Паспорт

Наименование программы    Программа развития урановой
                          промышленности Республики Казахстан
                          на 2003-2015 годы

Разработчик               Министерство энергетики и минеральных
Программы                 ресурсов Республики Казахстан

Основания для разработки  Программа разработана в соответствии с
Программы                 "Концепцией развития урановой
                          промышленности и атомной энергетики
                          Республики Казахстан до 2030",
                          утвержденной постановлением
                                                    Правительства Республики Казахстан
                          от 20 августа 2002 года N 926 и пункта
                          2.1.3 "Плана мероприятий по реализации
                          Программы Правительства Республики
                          Казахстан на 2003-2006 годы",
                          утвержденного постановлением
                                                    Правительства Республики Казахстан
                          от 5 сентября 2003 года N 903.

Цель Программы            Приоритетное развитие урановой
                          промышленности, как одной из наукоемких,
                          высокотехнологичных отраслей, имеющихся в
                          Республике Казахстан; диверсификация
                          экспорта и выход на мировые рынки
                          продукции высоких технологий; увеличение
                          экспортного потенциала республики на
                          мировых рынках.

Задачи Программы          Достижение целей требует решения
                          следующих задач: доведение добычи
                          природного урана в 2015 году до уровня
                          11,6 тыс. тонн в год; наращивание
                          мощностей на предприятиях атомной
                          промышленности с выходом на мировой
                          рынок с новыми высокотехнологичными
                          продуктами;
                          укрепление позиций Казахстана как
                          основного производителя таблеток для
                          энергетических реакторов стран СНГ и
                          выход на мировой рынок реакторного
                          топлива;
                          сохранение и расширение позиций на
                          мировом рынке урановой продукции с
                          услугами по переработке урановых
                          материалов;
                          реализация комплекса мероприятий по
                          обеспечению радиационной безопасности и
                          охраны окружающей среды на предприятиях
                          атомной промышленности.

Срок реализации           2004-2015 годы (1 этап 2004-2006 гг.,
Программы                 2 этап 2007-2009 гг., 3 этап 2010-2012 гг.,
                          4 этап 2013-2015 гг.)

Источник финансирования   Собственные средства НАК "Казатомпром",
                          банковские кредиты и средства зарубежного
                          партнера

Ожидаемые результаты      Реализация Программы позволит
                          обеспечить увеличение добычи природного
                          урана до уровня 11,6 тыс. тонн в год;
                          увеличение производства закиси-окиси
                          урана до уровня 63833 млн. тенге в
                          год; увеличение производства урановой
                          продукции на ОАО "УМЗ", в том числе:
                          производство и реализация природного
                          гексафторида урана в объеме 3000 тонн
                          урана в год на сумму 2638 млн. тенге;
                          продажи топливных таблеток на российском
                          рынке на уровне 390 тонн в год на сумму
                          2424 млн. тенге;
                          сохранение переработки концентратов
                          зарубежных фирм с получением диоксида
                          урана обогащений до 5 %, на уровне 100
                          тонн в год на сумму 457 млн. тенге.
                          Строительство новых рудников, создание
                          собственного аффинажного и
                          сернокислотного производства.
                          Программой предусмотрено на 1 этапе
                          наращивание объемов добычи урана на
                          следующих месторождениях:
                          Восточный Мынкудык строительство
                          рудника ПВ-19 мощностью до 1000 тонн в
                          год;
                          расширение рудника на месторождении
                          "Акдала";
                          строительство рудников на месторождениях:
                          "Ирколь" совместно с корпорацией
                          ИТОЧУ (Япония);
                          "Инкай" совместно с компанией КАМЕКО
                          (Канада);
                          "Моинкум" и "Торткудык" совместно с
                          КОЖЕМА (Франция);
                          "Заречное" совместно с Минатомом
                          Российской Федерации и КГРК;
                          строительство рудника на месторождении
                          Центральный Мынкудык мощностью
                          1000 тонн в год, с последующим
                          расширением до 2000 тонн в год.

2. Введение

      Атомная промышленность на территории Республики Казахстан берет свое начало от введения в действия в 1949 году Ульбинского металлургического завода.
      Первое урановое месторождение - "Курдай", было открыто в 1951 году. Добыча и переработка урана на территории Казахстана велась на Целинном горно-химическом комбинате, строительство которого было начато в 1955 году и Прикаспийском горно-металлургическом комбинате, построенном в конце 60-х годов.
      В период с 1986 по 1990 год атомная промышленность впервые столкнулась с проблемой перепроизводства урана. Уменьшение производства урана было результатом двух факторов: политики разоружения и пересмотра планов строительства новых реакторов в связи с аварией на Чернобыльской АЭС. Начиная с этого времени, в целом мировая урановая отрасль испытала кардинальное ухудшение ценовой конъюнктуры вследствие выброса на рынок складских запасов ядерного топлива. В 90-е годы закрылись многие уранодобывающие предприятия.
      В советский период предприятия ядерного топливно-энергетического цикла проектировали и создавали как единый комплекс. На территории Казахстана была сосредоточена основная сырьевая база всей урановой промышленности и производство топливных таблеток. На территории России находились разделительные заводы, производство топливных сборок и основные научно-исследовательские институты. Осенью 1991 года все предприятия атомной промышленности, находящиеся на территории Казахстана, перешли в распоряжение Правительства Республики Казахстан.
      С 1991 года на территории Республики Казахстан работало 10 предприятий, ранее входивших в единый ядерно-топливный цикл СССР: Центральное рудоуправление, Степное рудоуправление, Рудоуправление N 6, Восточное рудоуправление, Западное рудоуправление, АО "Волковгеология", ГХК "ЦГХК", ГХК "Каскор", ГХК "Ульба", МАЭК.
      В начале 1992 года Правительство Казахстана приняло решение объединить все предприятия, входящие в систему атомной энергетики и промышленности, в Казахскую Государственную Корпорацию Предприятий Атомной Энергетики и Промышленности (КАТЭП).
      Следующим этапом реформирования отрасли стало создание Национальной атомной компании "Казатомпром", которая была основана 14 июля 1997 года Указом Президента Республики Казахстан в форме закрытого акционерного общества со стопроцентной долей государства. В уставной фонд Компании были переданы имущественные комплексы государственных предприятий, осуществляющих деятельность в атомно-энергетическом производственном комплексе - Рудоуправление N 6, Центральное рудоуправление и Степное рудоуправление, а также государственные пакеты акций АО "Ульбинский металлургический завод" (90%), АО "Волковгеология" (90%), АО "КАТЭП" (51%), ТОО "Инкай" (40%), ТОО "Катко" (45%).
      ЗАО "НАК "Казатомпром" был определен национальным оператором по экспорту и импорту урана и его соединений, ядерного топлива для атомных энергетических станций, специального оборудования и технологий, материалов двойного применения.
      Урановая промышленность Казахстана смогла выжить в кризисный период 90-х годов, сохранить и развить высокотехнологичные, наукоемкие производства.
      Завершение этапа становления урановой промышленности Казахстана, как самостоятельного субъекта мирового рынка ядерного топлива, и изменения в мировой урановой отрасли потребовали разработки новой долгосрочной Программы развития.
      На нынешнем этапе приоритетное развитие урановой промышленности, как одной из конкурентоспособных, экспортоориентированных отраслей, должно стать одним из важнейших направлений индустриальной стратегии Казахстана.
      Имея относительно дешевые в разработке разведанные запасы природного урана, значительный научно-производственный потенциал по отдельным стадиям ядерно-топливного цикла Казахстан может и обязан занять лидирующие позиции на мировом урановом рынке.
      Программа разработана в соответствии с "Концепцией развития урановой промышленности и атомной энергетики Республики Казахстан до 2030", утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 20 августа 2002 года N 926 и пункта 2.1.3 "Плана мероприятий по реализации Программы Правительства Республики Казахстан на 2003-2006 годы", утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 5 сентября 2003 года N 903.

3. Анализ современного состояния урановой промышленности

3.1 Состояние и перспективы мировой урановой отрасли

      Привлекательным аспектом уранового рынка является относительная стабильность потребностей мирового рынка в уране. При среднем сроке эксплуатации энергетического реактора 30-40 лет, только потребности существующего парка реакторов гарантируют определенный уровень спроса мирового рынка на уран на ближайшие несколько десятилетий. В связи с этим инвестиционные риски в уранодобывающей отрасли значительно ниже, чем в большинстве горнодобывающих отраслей.
      В течение 80-90 годов XX века в Северной Америке и Европе новые АЭС практически не строились. Более того, в Швеции, а затем в Германии были объявлены моратории на строительство новых АЭС. Некоторый прирост мировых мощностей ядерной энергетики происходил за счет осуществления программ по созданию новых реакторов в Японии, Южной Корее и в Китае.
      С 1999 года, когда процессы введения конкурентной среды в энергетическую отрасль наглядно показали конкурентоспособность ядерной энергетики, на Западе стало меняться отношение к ядерно-энергетической отрасли. В Соединенных Штатах с 2001 года пошла волна продления сроков эксплуатации существующих реакторов и всерьез обсуждаются планы создания новых реакторов. Франция осуществляет программы развития ядерной энергетики. Активизировалась работа по созданию реакторов нового поколения такими компаниями как BNFL-Westinghouse (Великобритания - США), AREVA (Франция), AECL (Канада), Минатом (РФ).
      В связи с этим, многие аналитики высказывают мнение о том, что мир стоит на пороге "ренессанса ядерной энергетики".

3.2 Потребности мирового рынка в уране

      На Диаграмме N 1 приведены потребности реакторов в пересчете на природный уран, рассчитанные Всемирной Ядерной Ассоциацией по трем сценариям.

      Диаграмма N 1

Прогноз потребностей реакторов мира в уране
данные WNA, 2001 г.
(Диаграмму N 1 См. на бумажном варианте)

      Как видно, даже при самом неблагоприятном развитии ядерной энергетики, к 2020 году потребности реакторов не опустятся ниже 60000 тонн урана. Вероятность развития по базовому сценарию 65%. Для оптимистичного сценария вероятность 20% и для пессимистичного 15%. Мы ориентируемся на базовый вариант с ростом потребностей от сегодняшних 65000 тонн до 78000 тонн урана в год.

3.3 Источники обеспечения потребностей реакторов

      В настоящее время мировая добыча урана составляет около 34000 тонн урана в год. Остальные потребности удовлетворяются за счет так называемых вторичных источников: складские запасы урана, накопленные за годы гонки вооружений, регенерация отработавшего топлива, замещение урана плутонием в МОХ-топливе, дообогащение хвостов разделительных заводов.
      В приведенной ниже Таблице 1. показаны источники поступления урана на рынок только до 2015 года, так как до этого срока планируется поставить на рынок складские запасы оружейных материалов по программе ВОУ-НОУ (соглашение "Мегатонны на мегаватты" и складские запасы переданные Департаментом Энергетики США компании USEC Inc. для реализации на рынке.)

      Таблица N 1
 
            Прогнозируемые и отчетные данные источников поступления урана на мировой рынок в тоннах U-эквивалента. (данные МАГАТЭ, World Nuclear Association и Nuclear Energy Institute)

-------------------------------------------------------------------
Источник                        !2000 факт!  2005  ! 2010  ! 2015
-------------------------------------------------------------------
Складские запасы России и США      18000    16000    14000   14000
Российский ВОУ                      3500     9000     7000    7000
МОХ и регенерированный уран         1605     2442     2519    2231
Дообогащение хвостов                1000     1200     1300    2000
Новые рудники                               10800    18750   18750
Существующие рудники               34280    24780    24780   24780
Итого:                             58385    64222    68349   68761
-------------------------------------------------------------------
Прогноз потребностей реакторов     64630    67343    71217   75587
-------------------------------------------------------------------
Баланс                             -6245    -3121    -2868   -6826
-------------------------------------------------------------------

      В графе новые рудники показаны разведанные месторождения, планы добычи на которых объявлены.
      Отрицательный баланс потребностей и прогнозируемого поступления урана на рынок до настоящего времени компенсируется приобретенным потребителями в 90-е годы дешевым ураном сверх потребностей реакторов. К 2004-2005 гг., когда складские запасы потребителей закончатся, перед ядерной энергетикой может встать серьезная проблема обеспечения реакторов топливом.
      Сопоставление прогнозируемых потребностей реакторов и возможностей их удовлетворения позволяет сделать следующие выводы:
      По данным WNA (The Global Nuclear Fuel Market, 2001), коммерческие складские запасы всех типов составляли на конец 2000 года 140 000 тонн. Это примерно две годовые загрузки коммерческих реакторов мира, то есть складские запасы надо рассматривать как фактор временный, относительно потребностей реакторов, которые являются постоянным фактором.
      Общий объем поступления на рынок урана из так называемых "вторичных источников" - регенерированный уран, МОХ - топливо и дообогащение хвостов не превышает 10% от потребностей.
      Долговременным источником обеспечения потребностей ядерной энергетики в уране в обозримом будущем может быть только первичная добыча урана на рудниках.

      Таблица N 2
 
            Ресурсы урана на конец 2001 года, по данным OECD и МАГАТЭ

------------------------------------
    Категория    !    Тонн урана   !
    стоимости    !                 !
------------------------------------
Менее US$40/кг U       2 086 000
Менее US$80/кг U       3 107 000
Менее US$130/кг U      3 933 000
------------------------------------

      Принимая среднюю извлекаемость запасов 60%, можно сделать вывод, что запасов с низкой себестоимостью (менее $40/кг U) достаточно для обеспечения работы только ныне действующих реакторов менее чем на 20 лет.
      По мере расходования складских запасов для обеспечения ядерной энергетики будет необходимо все большее увеличение производства природного урана. Как показано в ряде исследований (МАГАТЭ) возможности увеличения добычи весьма ограничены. При соответствующем уровне цен увеличение добычи можно ожидать только от реализации проектов Сигар-Лейк (Канада) и Джабилука (Австралия), а также от разработки новых месторождений ПВ в Узбекистане и Казахстане. При сравнении потребностей в уране реакторов мира и возможностей их удовлетворения за счет всех источников видно, что уже начиная с 2005 года проявится дефицит урана, что приведет к существенному росту цен на уран.

3.4 Прогнозы цен на природный уран

      Аналитики американской консалтинговой компании Ux Consulting LLC предлагают следующий прогноз цен на уран:

      Диаграмма N 2

Три варианта прогноза цен на уран Ux и
средневзвешенное значение
данные Ux Consulting, июль 2002
(Диаграмму N 2 см. на бумажном варианта)

      В этом прогнозе учтены все изменения в развитии ядерной энергетики и производства урана на июль 2002 года. Учитывая последние события, а именно оживление ядерной энергетики в США и связанный с этим рост потребностей в уране можно ориентироваться на то, что к 2005 году цены на природный уран будут не ниже базового варианта Ux Consulting, то есть не ниже, а скорее выше US$13,5 за фунт U 3 O 8 (US$35 за кг урана).
      Большим плюсом ядерной энергетики, повышающим ее конкурентоспособность является то, что стоимость топлива в общем балансе АЭС составляет не более 40 %, тогда как для электростанций работающих на газе этот показатель составляет около 80 %, для угольных 60 %. В связи с этим ожидаемое повышение цен не нарушит стабильности ядерной энергетики.

3.5 Тенденции развития рынка

      В последние два-три года набирают динамику коренные изменения, которые приведут к изменению структуры рынка.
      В первую очередь это связано с процессами дерегуляции (введение конкуренции) в энергетической отрасли в США, затем в Западной Европе. Если раньше энергокомпании десятилетиями поставляли энергию потребителям по фиксированным тарифам, теперь они становятся на рыночную основу. Вероятно, это приведет к изменению политики энергокомпаний по обеспечению атомной электростанции топливом. Поскольку энергокомпании будут вынуждены "вписывать" свои затраты на топливо в тарифы на энергию они начнут отказываться от долгосрочных контрактов на 10-15 лет с фиксированными ценами и перейдут к более динамичной системе.
      Кроме того, энергетика с конкурентной средой приведет к коренному перераспределению рыночных рисков. Уже сейчас сообщают о том, что вместе с повышением эффективности и конкурентоспособности ядерной энергетики процессы дерегуляции привели к подорожанию кредитов для энергокомпаний. В этих условиях энергокомпании будут предпринимать усилия для того, чтобы сократить риски и могут идти на то, чтобы в ущерб общей цене приобретать весь комплекс "товарной" составляющей топлива, то есть ОУП, а не отдельные компоненты, перекладывая таким образом риски на продавца.
      В этих условиях наиболее благоприятные позиции в рынке займут поставщики, имеющие полную цепочку от добычи до обогащения, и способные проявить максимальную гибкость в удовлетворении потребностей потребителей.

3.6 Сырьевая база Казахстана

      По данным МАГАТЭ около 19 % от всех разведанных мировых запасов сосредоточено в недрах Республики Казахстан. Общие запасы и ресурсы оцениваются в 1610 тыс. тонн урана, в том числе запасы промышленных категорий (В + C 1 + С 2 ) составляют 920 тыс. тонн.
      Уникальной особенностью урановых запасов Республики Казахстан является то, что 75 % из них сосредоточено в месторождениях, связанных с региональными зонами пластового окисления. Этот тип месторождений не имеет широкого распространения в мире и разрабатывается наиболее прогрессивным, относительно дешевым и экологически предпочтительным способом подземного скважинного выщелачивания (далее - ПСВ).
      Распределение запасов и ресурсов урана по геолого-промышленным типам казахстанских месторождений приведено в таблице N 3

      Таблица N 3

-------------------------------------------------------------------
                           !                    ! Запасы и ресурсы
  Геолого-промышленный     !  Запасы категорий  !категорий С 1 +C 2 +P 1
   тип месторождения       !       B+C 1 +C 2       !
                           !---------------------------------------
                           !  тыс, т  !    %    !   тыс. т !   %
-------------------------------------------------------------------
Месторождения, связанные с
региональными зонами
пластового окисления           596,0      64,8      1212,0   75,3

месторождения, связанные с
зонами грунтово-пластового
окисления                       81,0       8,8        97,0    6,0

месторождения                   30,0       3,2        30,0    1,9
органогенно-фосфатного типа
жильно-штокверковые
 
      месторождения в складчатых     213,0      23,2       271,0   16,8
комплексах
-------------------------------------------------------------------
ВСЕГО:                         920,0       100      1610,0     00
-------------------------------------------------------------------

      Месторождения, связанные с зонами пластового окисления, распространены на сотни километров в Южном Казахстане; на шести из них функционируют рудники ПСВ, объединенные в три рудоуправления.
      В настоящее время добыча ведется в Шу-Сарысуйской и Сырдарьинской провинциях в пределах горных отводов, общая площадь которых составляет 405 кв. км. Срок действия горных отводов совпадает с действием контрактов на разведку и добычу урана, оформленных на ЗАО "НАК "Казатомпром" Правительством Республики Казахстан до 2026 года.
      Все месторождения относятся к типу "песчаниковый". Рудные тела (залежи) залегают в обводненных рыхлых песках на глубинах от 100 м. Протяженность рудных тел достигает нескольких километров, ширина - нескольких сот метров, мощность от 20 и более метров. Как правило, на месторождении насчитывается более десяти рудных тел. Содержания урана в рудных песках колеблется от 0,03% до 0,09% и считаются относительно низкими. Геологические запасы урана в недрах на 01 января 2001 года колеблются от 9 445 т. (месторождение Уванас) до
24 340 т. (месторождение Канжуган). Суммарные запасы шести месторождений составляли
111 027 т.
      Запасы утверждались Государственной комиссией по запасам СССР, начиная с 27 января 1977 г. с месторождения Уванас и заканчивая 24 января 1982 г. участком Восточным месторождения Мынкудук. Запасы месторождения Южный Карамурун утверждены 17 июня 1999 г. ГКЗ Республики Казахстан.
      Важным для улучшения структуры запасов и ресурсов урана является проведение глубинного геологического картирования масштаба 1:50000 на участках, выделенных при проведении ГГК-200 в пределах Чу-Сарысуйской ураново-рудной провинции. На этих участках с большой долей вероятности могут быть вскрыты рудные тела с запасами 1000-3000 т. в непосредственной близости от действующих промплощадок рудоуправлений ЗАО "НАК "Казатомпром". По расчетам прогнозные ресурсы в пределах двух провинций составляют 200,0 тыс. тонн.
      Таким образом, для реализации Программы уранодобывающие предприятия Республики, а также совместные предприятия полностью обеспечены запасами урана категорий В + C 1 + С 2 , а также прогнозными ресурсами категории P1 как до 2015 года, так и на дальнейшую перспективу.

3.7 Характеристика уранодобывающих предприятий Казахстана

      В настоящее время ЗАО "НАК "Казатомпром" ведет добычу тремя рудоуправлениями на 6 месторождениях: "Уванас", "Восточный Мынкудук", "Канжуган", "Южный Моинкум", "Северный" и "Южный Карамурун" с годовым объемом добычи более 2 тыс. тонн.
      В 2001 году ЗАО "НАК "Казатомпром" завершила строительство новых рудников ("Южный Карамурун", "Южный Моинкум") и продолжила проведение полномасштабного натурного опыта скважинного подземного выщелачивания на месторождении "Акдала". Необходимо отметить, что строительство новых рудников осуществлено впервые за последние 15 лет (со времен распада СССР добыча осуществлялась на предприятиях, построенных в свое время Минсредмашем).
      ЗАО "НАК "Казатомпром" совместно с фирмами "Камеко" (Канада), "Кожема" (Франция) и Минатом Российской Федерации создал три совместных предприятия, которые после окончания опытных работ будут добывать уран на отдельных частях месторождений "Инкай", "Моинкум" и "Заречное", на которые приходится около 220 тыс. тонн разведанных запасов урана.
      Добыча урана на всех месторождениях ведется методом подземного скважинного выщелачивания (ПСВ). В закачные скважины подается 1% раствор серной кислоты. При этом образуется продуктивный раствор (далее - ПР), который через откачные скважины подается на поверхность. Содержание урана в ПР обычно превышает 60 миллиграммов на литр. Конечным продуктом на руднике является химический концентрат ("желтый кек") с содержанием урана 35-45 %, который отправляется на гидрометаллургические заводы Казахстана и Кыргызстана. На гидрометаллургических заводах из "желтого кека" получают закись-окись (U 3 O 8 ) с содержанием урана около 86%. Закись-окись является конечным продуктом передела природного урана в Казахстане.
      Данные о фактическом объеме производства закиси-окиси урана за период с 1997 по 2002 года приведены в следующей таблице 4:

      Таблица N 4

----------------------------------------------------------------------
  Наименование   ! 1997 г.! 1998 г.! 1999 г.!2000 г.! 2001 г.! 2002 г.
  показателей    !        !        !        !       !        !
----------------------------------------------------------------------
Объем производ-
ства в натураль-
ном выражении, т:

Желтый кек          795,47  1072,62  1366,83 1752,18  2021,98  2726

Закись-окись        794,0   1078,18  1627,77 1490,95  2196,45  2649
-------------------------------------------------------------------

      Себестоимость добычи способом подземного выщелачивания через скважины в 2,5-3 раза ниже подземного горными выработками, поэтому в условиях низких цен на природный уран данный метод, используемый ЗАО "НАК "Казатомпром", остается наиболее перспективным.
      Обладая огромным потенциалом по запасам урана, Казахстан имеет возможность достаточно адекватно реагировать на мировые цены, соответственно меняя подходы к вовлечению в добычу тех или иных из них по качественным характеристикам.
      В настоящее время ЗАО "НАК "Казатомпром" является долевым участником в созданных СП "Инкай", СП "Катко", СП "Заречное".
      Помимо этого НАК "Казатомпром" владеет долями в уставном капитале совместных предприятий - закрытого акционерного общества совместное предприятие "УКР ТВС" (далее - СП "УКР ТВС") - 33,3%; товарищества с ограниченной ответственностью "Институт высоких технологий" (далее - ТОО "ИВТ") - 50%; Кыргызско-Казахстанский Региональный Учебно-Методический Центр "Геотехнология" (далее - ККРУМЦ "Геотехнология") - 50%. СП "УКР ТВС" создано с целью совместного производства конкурентоспособного ядерного топлива для реакторных установок типа ВВЭР-1000 для атомных электростанций Украины. ТОО "ИВТ" создано для решения научных, технических, технологических проблем, проблем охраны окружающей среды и иных целей. ККРУМЦ "Геотехнология" создан с целью подготовки квалифицированных кадров для предприятий горнодобывающей и перерабатывающей промышленности, обучения по радиационной и ядерной безопасности, обеспечения гарантий МАГАТЭ, создания и совершенствования новых методик, информационных технологий и программ применительно к геотехнологии скважинного подземного выщелачивания и геолого-геофизическому обслуживанию предприятий ПВ.

3.8 Урановое производство ОАО "УМЗ"

      Кризисные условия начала 90-х годов потребовали поиска путей по расширению участия ОАО "Ульбинский металлургический завод" в ядерно-топливном цикле.
      В настоящее время урановое производство УМЗ является одним из крупнейших в мире комплексов по производству уранового топлива для ядерных энергетических установок.
      Уникальная технология, разработанная специалистами предприятия, обеспечивает высокоэффективную переработку не только традиционных видов сырья, но и трудновскрываемых урансодержащих материалов: золы, нерастворимых осадков, в том числе и содержащих выгорающие поглотители (эрбий и гадолиний). Универсальность действующей технологии - в возможности переработки регенерированного сырья в виде плава азотнокислого уранила.
      Широкий спектр услуг, гибкая производственная политика позволяет ОАО "Ульбинскому металлургическому заводу" удерживать одно из ведущих позиций на мировом рынке урансодержащих материалов. Полувековой опыт работы на рынке переработки урансодержащих материалов в условиях жесткого государственного контроля, высокая квалификация персонала дает возможность производить продукцию, удовлетворяющую самым жестким требованиям потребителей.
      Использование передовых технологий, автоматизированного управления и современного технологического оборудования позволяет оперативно контролировать технологический процесс и при необходимости вносить коррективы в полностью автоматизированном режиме, исключая контакт человека с урансодержащими материалами и продуктами их переработки.
      Урановое производство ОАО "УМЗ" первым в Казахстане сертифицировало систему качества по стандартам ISO 9002.
      В 1999 году урановое производство ОАО "УМЗ" было сертифицировано американской компанией General Electric (GE) в качестве поставщика порошков диоксида урана керамического сорта на внутренний рынок Соединенных Штатов Америки. В 2000-2001 году осуществлялись тестовые поставки продукции предприятия в Канаду и Корею.
      УМЗ производит продукты, используемые в качестве топлива для атомных станций:
      порошок двуокиси урана: В настоящее время на ОАО "УМЗ" применяется аммонийная схема производства порошков, по которой изготавливаются порошки из гексафторида и регенерированного урана. На предприятии разработан и начал использоваться плазмохимический способ получения порошков диоксида урана, который позволит значительно сократить технологический процесс и улучшить экологическую обстановку на производстве топливных таблеток для реакторов. В структуре ОАО "УМЗ" производство топливных таблеток на основе диоксида урана для ТВЭЛов атомных электростанций является доминирующим. На заводе разработаны и изготавливаются роторные линии по формованию таблеток, создана автоматизированная система управления технологическим процессом. В настоящий момент выпускаются топливные таблетки с добавками выгорающих поглотителей в виде гадолиния.
      Недавно на ОАО "УМЗ" начата переработка урансодержащих материалов американской компании Global Nuclear Fuel (GNF) до порошка диоксида урана керамического сорта - это первый шаг в рамках реализации программы по предоставлению услуг западным компаниям на переработку трудновскрываемых урансодержащих продуктов, в том числе скрапов дореакторного топливного цикла. Для расширения объемов по этому виду работ проведена реконструкция существующего участка выщелачивания урана, в результате была существенно увеличена его мощность. Переработка скрапов повышает степень замкнутости технологического ядерного цикла, повышает его безопасность, сокращает объемы захоронения радиоактивных материалов.
      Порошки для получения топливных таблеток сертифицируются для западного рынка. Уже получен сертификат для GE (США), а в течение ближайшего времени порошки будут сертифицированы для Западной Европы и Юго-Восточной Азии.
      Изготавливаются и поставляются по долгосрочному контракту топливные таблетки и порошки диоксида урана для реакторов советской постройки. Заказы Российского партнера обеспечивают большую часть загрузки мощностей ОАО "УМЗ". Изготовление порошков диоксида для западных покупателей осуществляется как из собственного сырья, так и из материала заказчика.
      Налажена внутренняя технологическая цепочка от Южных рудоуправлений до УМЗ. В 1999 г. на урановом производстве ОАО "УМЗ" было организовано производство порошка закиси-окиси из казахстанского сырья. С 1999 г. по 2001 г. объем производства закиси-окиси урана, на урановом производстве ОАО "УМЗ", вырос с 300 тонн в год до 1050 тонн в год.

3.9 Анализ современного состояния радиационной безопасности
и охраны окружающей среды на предприятиях НАК "Казатомпром"

      Целью планируемых мероприятий является оптимизация системы обеспечения радиационной безопасности, охраны труда и окружающей среды на предприятиях Компании, что, в конечном итоге, приведет к оптимизации расходов на эти цели.
      В настоящее время в управлении Компании создан Департамент охраны труда, окружающей среды и радиационной безопасности. Во всех филиалах Компании созданы отделы охраны труда, радиационной безопасности и охраны окружающей среды с радиологическими лабораториями. Радиационный контроль осуществляется в соответствии с утвержденной и согласованной органами госсаннадзора номенклатурой и периодичностью. Радиологические отделы на 70-90% обеспечены необходимой аппаратурой. Персонал отделов радиационной безопасности и охраны окружающей среды прошел специальную подготовку по вопросам радиационной безопасности и радиационного контроля на базе лицензированных Комитетом по атомной энергетике учреждений (университет "Арна" и ТОО "СОЛО-ЛТД"). Ведется работа по подготовке к аккредитации Госстандартом РК радиологических лабораторий НАК "Казатомпром".
      По результатам радиационного контроля проводимого специалистами НАК "Казатомпром" и надзорными органами в 2001 году не зарегистрировано превышение основных дозовых пределов для персонала и населения. Дозы облучения персонала предприятий НАК "Казатомпром" по результатам индивидуальной дозиметрии (измеренные дозы внешнего облучения и расчетные дозы внутреннего облучения) находятся в диапазоне 2-16 мЗв/год, при установленном дозовом пределе - 20 мЗв/год. Ведется работа по поддержанию уровня радиационных факторов (мощность дозы, радиоактивное загрязнение помещений, оборудования, транспортных средств и упаковок, спецодежды и кожных покровов персонала, содержания радионуклидов в воздухе рабочей зоны и выбросах в атмосферу) в пределах достигнутых контрольных уровней.
      Для решения проблемы захоронения радиоактивных отходов (РАО) построен специальный пункт захоронения их в Центральном рудоуправлении, разработаны проекты строительства таких пунктов в Степном рудоуправлении и Рудоуправлении N 6 (РУ N 6). В настоящее время РАО Степного рудоуправления складируются на специально выделенной площадке, а отходы Рудоуправления N 6 отправляются на переработку в ЗАО "КазСабтон" город Степногорск.
      Во всех филиалах "НАК "Казатомпром" разработаны и утверждены территориальными природоохранными органами предельно допустимые выбросы (ПДВ) и сбросы (ПДС) радионуклидов и вредных химических веществ.
      По всем месторождениям, на которых проводится добыча урана методом подземного выщелачивания, ОАО "Волковгеология" проведена оценка воздействия на окружающую среду (ОВОС) уранодобывающих предприятий. На основе этого документа будут разработаны проекты рекультивации отработанных блоков полигонов ПВ урана.
      В тоже время предприятия "НАК "Казатомпром" не имеют достаточной базы для выполнения всей номенклатуры исследований и контроля, требуемых действующими нормами и правилами, что вынуждает привлекать для этого сторонние организации. Лаборатории должны пройти аккредитацию в органах Госстандарта.
      Из-за отсутствия или недостаточной производительности очистных сооружений, предприятия "НАК "Казатомпром" ежегодно уплачивают штрафы за нарушение правил природопользования.
      Для решения проблемы захоронения твердых радиоактивных отходов необходимо завершение строительства могильников в Рудоуправлении N 6 и Степное Рудоуправление.
      В процессе эксплуатации уранодобывающих предприятий неизбежно возникновение локальных очагов радиоактивного загрязнения территорий и выбросов определенного количества радионуклидов и вредных химических веществ. После отработки блоков рудных залежей требуется проведение рекультивационно-восстановительных работ поверхностного слоя почвы.
      Предполагаемое расширение номенклатуры производства и увеличение объемов добычи потребует разработки ОВОС, ПДВ и ПДС для новых рудников и производств.
      Увеличение численности персонала Компании потребует увеличения сметы расходов в целом на такие мероприятия по охране труда как: обеспечение спецодеждой, спецпитанием и на проведение ежегодных медосмотров.
      Проведению работ по экологической реабилитации территорий уранодобывающих предприятий в значительной мере препятствует несовершенство, а порой и отсутствие, нормативной базы по вопросам эксплуатации этих предприятий и ликвидации последствий добычи урана.
      Методики радиационного контроля, ПДВ и ПДС должны периодически корректироваться, в соответствии с меняющимися нормативными документами.
      Для обеспечения радиационного контроля приборный парк один раз в 5-8 лет должен обновляться. Персонал отделов и радиологических лабораторий должен периодически проходить переподготовку (не реже, чем один раз в 5 лет).
      В связи с предполагаемым расширением действующих производств и строительством новых объектов, становится целесообразным создание собственной производственной системы персональной дозиметрии и контроля параметров рабочей среды предприятий Компании.
      Затраты на мероприятия по охране труда и радиационный контроль (количество персонала, оборудование измерительных лабораторий) закладываются в смету строительства новых производств и в связи с этим в данных мероприятиях не учитываются.

4. Цель и задачи Программы

      Цель Программы - приоритетное развитие урановой промышленности, как одной из наукоемких, высокотехнологичных отраслей, имеющихся в Республике Казахстан; диверсификация экспорта и выход на мировые рынки продукции высоких технологий; увеличение экспортного потенциала республики на мировых рынках.
 

                                   Программными задачами являются:
      доведение добычи природного урана до 11,6 тыс. тонн в год и выход, тем самым, Казахстана на одну из лидирующих позиций в мире по данному показателю;
      укрепление позиций Казахстана как основного производителя таблеток для энергетических реакторов стран СНГ и выход на мировой рынок реакторного топлива;
      сохранение и расширение позиций на мировом рынке урановой продукции с услугами по переработке урановых материалов;
      повышение степени переработки урановой продукции и выход на мировой рынок урансодержащих продуктов высокой технологической готовности, произведенных из казахстанского сырья;
      реализация комплекса мероприятий по обеспечению экологической безопасности предприятий ядерно-топливного цикла.
      Исходя из имеющихся запасов и ресурсов урана, доступных для метода ПСВ (порядка 1000 тыс. тонн) можно оценить необходимый уровень ежегодной добычи. Целевой показатель составляет около 15 тыс. тонн урана в год к 2030 году. Достижение этого уровня добычи является основной стратегической задачей настоящей Программы.

5. Основные направления и механизмы реализации Программы

5.1 Развитие добычи урана

      Программой предусмотрено на 1 этапе с 2004 по 2006 года наращивание объемов добычи, который предусматривает строительство на следующих месторождениях:
      "Восточный Мынкудук" строительство рудника ПВ-19 мощностью до 1000 т/год;
      "Центральный Мынкудук", "Инкай" совместно с компанией "Камеко", "Моинкум" и "Торткудук" совместно с компанией "Кожема" мощностью 1000 т/год;
      на месторождении "Заречное" совместно с Минатомом РФ и КГРК строительство рудника мощностью 1000 т/год.
      На 2 этапе с 2007 по 2009 года, предусматривается строительство на следующих месторождениях:
      "Жалпак" с КНР, начало добычи в 2007 г. 200 т и последующим выходом на уровень 500 т/год;
      "Ирколь" с корпорацией "Иточу", начало добычи в 2007 г. 200 т и дальнейшим выходом на уровень 500 т/год;
      "Харасан" с Минатомом РФ, начало добычи в 2007 г. 200 т и дальнейшим выходом на уровень 1500 т/год и расширением в 2014-2015 г.г. до 2500 т/год;
      строительство аффинажного цеха в Рудоуправлении 6 мощностью 2500 тонн в год;
      строительство аффинажного цеха в СтРУ мощностью до 5000 тонн в год.
      3 этап с 2010 до 2012 года, предусматривается строительство на следующих месторождениях:
      "Центральный Моинкум" в 2009-2010 г.г., мощностью 400 т/год;
      "Инкай" в 2010-2011 г.г. мощностью 1000 т/год с расширением до 2500 т/год.
      4 этап с 2012 по 2015 года, предусматривается следующее:
      после проведения детальной разведки на месторождении "Буденновское" предполагается строительство собственного рудника НАК "Казатомпром" мощностью 1000 т/год, с последующим расширением до 2500 т/год.
      Развитие совместных предприятий по добыче природного урана предусматривается с целью привлечения инвестиций для максимально полного использования имеющихся месторождений в планируемый период.
      Развитие кооперации с компаниями-потребителями позволит обеспечить гарантированный сбыт продукции на мировом рынке.
      В результате на территории двух крупных урановорудных провинций будут созданы четыре горнодобывающих узла или группы компактно действующих объектов - Северный, Восточный, Западный и Южный.
      На диаграмме N 5 представлена динамика роста добычи урана по годам, с учетом добычи совместными предприятиями, в Республике Казахстан за период до 2015 года.

Диаграмма N 5
(См. бумажный вариант)

      Планируемые объемы добычи урана в Республике на период до 2015 г. приведены в приложении N 1, объемы добычи по годам и месторождениям.
      Коренным образом планируется изменить существующую технологию переработки продукции рудников, исключив из этого цикла горно-металлургические заводы. Для этого предусматривается создание собственных аффинажных цехов в Центральном Рудоуправлении в 2002-2004 годах мощностью 3000 тыс. т/год закиси-окиси, в Рудоуправлении N 6 в 2007-2008 г.г. мощностью 2500 т/год и в Степном Рудоуправлении в 2008-2009 г.г. мощностью 5000 т/год. В связи с тем, что основное увеличение объемов добычи предусматривается за счет Северного узла месторождений, в дальнейшем предусматривается расширение аффинажного производства в Степном Рудоуправлении в 2014-2015 годах до годовой мощности 8000 тонн закиси-окиси в год.
      В связи с этим на всех вновь строящихся рудниках подземного скважинного выщелачивания предусматривается новая технология получения продукции в виде богатого товарного десорбата с содержанием урана около 60 г/л. На аффинажном производстве будет проводиться переработка непосредственно десорбатов, что исключит затраты, связанные с получением "желтого кека" и его транспортировкой.
      Таким образом, удастся, во-первых, получать всю закись-окись урана на территории Казахстана и, во-вторых, реализовать более эффективную технологическую схему, что приведет к заметному снижению себестоимости урановой продукции.
      Реализация указанных направлений развития позволит предприятиям, расположенным в Шу-Сарысуйской и Сырдарьинской урановорудных провинциях:
      1) создать единый производственный цикл получения экспортной продукции (закиси-окиси природного урана) непосредственно в районе добычи;
      2) оказывать услуги по получению готовой продукции совместным предприятиям, создаваемым в этом регионе.
      Для устойчивого функционирования добычных предприятий отрасли необходимо проектирование и организация производств по выпуску хим.реагентов (серной кислоты). Серная кислота используется при добыче урана методом подземного выщелачивания, применяемого на рудниках ЗАО "НАК "Казатомпром", а также при проведении горно-подготовительных работ.
      В 2007-2009 г.г. планируется строительство сернокислотного завода (далее - СКЗ) на самом удаленном узле месторождений в пгт. Кыземшек мощностью 480 тыс. тонн. Реализация проекта позволит обеспечить потребность предприятий НАК "Казатомпром" в серной кислоте.

5.2 Развитие уранового производства ОАО "Ульбинский
металлургический завод"

      В производстве урановой продукции ОАО "УМЗ" основной является стратегия вертикальной интеграции, т.е. расширения участия Казахстана в мировом ядерно-топливном цикле.
      Реализация программных задач до 2015 года в части производства урановой продукции будет осуществляться в следующих направлениях:
      повышение надежности и эффективности продаж ядерного топлива в объеме 390 тонн в год для атомной энергетики России;
      строительство конверсионного завода и выход на мировой рынок с природным гексафторидом урана из казахстанского сырья в объеме 3000 тонн в год;
      предоставление услуг зарубежным компаниям по переработке уранового материала (скрапов) до порошка диоксида урана и топливных таблеток в объеме до 100 тонн в год.
      Основная проблема уранового производства ОАО "УМЗ" заключается в опасности потери российского рынка. Сейчас Россия является основным потребителем топливных таблеток и порошков диоксида урана, выпускаемых ОАО "УМЗ", но этот рынок может быть потерян, в связи с принятой в России концепцией по развитию альтернативных производств. В частности, в 1999-2000 годах налажено производство таблеток на Новосибирском заводе химических концентратов, планируется наладить производство порошков в городе Красноярске. Однако большой опыт работы и высокая технологическая культура уранового производства ОАО "УМЗ", а также постоянное обновление основных производственных фондов, предусмотренное инвестиционной программой развития завода, позволяют сохранить конкурентоспособность урановой продукции ОАО "УМЗ" на Российском рынке.
      В этих условиях стратегия "НАК "Казатомпром" заключается в том, чтобы с одной стороны - путем развития интеграции с Россией и повышения качества продукции сохранить российские заказы, а с другой стороны - найти других заказчиков на услуги ОАО "УМЗ" в целях расширения круга потребителей и исключения одновекторной политики сбыта продукции.
      Для реализации этой стратегии в среднесрочной перспективе до 2006 года планируется проведение работ в следующих направлениях:
      сохранение Российского рынка порошков и топливных таблеток для Минатома РФ на уровне 300 тонн/год топливных таблеток и 150 тонн/год порошка диоксида урана, в частности, за счет создания совместного Российско-Казахстанско-Украинского предприятия по обеспечению атомным топливом реакторов Украины;
      создание производства топливных таблеток для реакторов ВВЭР, с использованием регенерированного урана в объеме 100 тонн/год;
      освоение технологии переработки регенерированного урана с обогащением до 25% по урану 235;
      увеличение объемов предоставления услуг по переработке скрапов дореакторного топливного цикла для западных изготовителей ядерного топлива до 250 тонн в год.
      К 2006 году ожидается закрытие мощностей корпорации BNFL (Великобритания) по производству гексафторида урана. На конверсионных заводах переработчиков урана в настоящее время свободных мощностей нет. Таким образом, к 2006 году ожидается дефицит услуг по выпуску гексафторида урана.
      В связи с тем, что на ОАО "Ульбинский металлургический завод" существует готовая инфраструктура по переработке природного урана (на ОАО "Ульбинском металлургическом заводе" есть налаженное производство плавиковой кислоты, имеются свободные площади для размещения конверсионного завода), имеется возможность в короткие сроки и с минимальными издержками создать новый передел по производству гексафторида урана. Это позволит повысить степень передела урановой продукции и оперативно занять высвобождающуюся рыночную нишу по конверсии природного урана.
      Таким образом, одним из важнейших направлений развития уранового производства ЗАО "НАК "Казатомпром" должно стать создание производства по конверсии природного гексафторида урана. Для организации производства природного гексафторида урана имеются следующие базовые условия:
      складывающиеся тенденции на мировом рынке услуг по конверсии;
      наличие в Казахстане собственной сырьевой базы урана и фтора;
      наличие в Казахстане производства химконцентрата природного урана (ХКПУ);
      имеющиеся на ОАО "УМЗ" производство плавиковой кислоты;
      наличие свободных площадей для размещения конверсионного завода.
      В последнее время ЗАО "НАК "Казатомпром" освоил технологию получения ядерного топлива из растворов урана природного обогащения для реакторов типа "CANDU". Подобная технология позволяет избежать нескольких дорогостоящих стадий ядерно-топливного цикла. Так как на ОАО "Ульбинском металлургическом заводе" имеется производство порошка диоксида урана ядерной чистоты керамического сорта и топливных таблеток, Казахстан сможет иметь у себя законченный цикл для производства таблеток "CANDU" и выйти с этой продукцией на мировой рынок.
      Универсальность принятой на ОАО "Ульбинский металлургический завод" технологической схемы, позволяющей перерабатывать в оксиды урана практически все урансодержащие материалы, гибкость технологии, позволяющей легко перестроить технологический процесс, например, изменяя реагенты и режимы проведения операций, дают возможность получать порошки диоксида урана необходимого качества и топливные таблетки, удовлетворяющие требованиям самого широкого спектра спецификаций и технических условий. Урановое производство ОАО "Ульбинский металлургический завод" сертифицировано в рамках стандартов ISO серии 9002 системы управления качеством продукции. Имеется возможность перерабатывать регенерированное сырье (плав уранилнитрата), урансодержащие отходы, производить перечистку урановых концентратов с получением оксидов урана с заданными свойствами.
      Таким образом, существующая база позволяет развивать направление по предоставлению услуг по конверсии уранового материала до порошка диоксида урана и топливных таблеток. Важным фактором является отсутствие в большинстве стран-производителей топлива для АЭС переработки уран-гадолиний содержащих скрапов. Планируется сохранение производства порошка диоксида урана из переработанных зол и концентратов зарубежных фирм на уровне 100 тонн в год.
      Для решения стратегической задачи по выходу ЗАО "НАК "Казатомпром" в число лидеров мировой урановой промышленности необходимо создание стратегических альянсов с зарубежными партнерами. В частности, планируется создание трехстороннего консорциума: Казахстан - Россия - компания GNF (60% акций GNF принадлежат американской компании General Electric, 40% - японским компаниям Hitachi и Toshiba). Преимуществами Казахстана будут достаточно дешевые ресурсы урана. Россия имеет хорошо разработанные ядерные технологии. Компания General Electric, как владелец атомных электростанций, заинтересована в надежных поставках ядерного топлива в виде топливных таблеток и порошков урана. Для Казахстана в данном альянсе имеется четко определенная "ниша": поставка порошка диоксида урана для компании General Electric, таблеток для Минатома Российской Федерации и совместное продвижение продукции на американском рынке.
      Решение указанных стратегических задач потребует активизации работы также в следующих направлениях:
      усиление маркетинговых исследований по всем видам производимой и планируемой к производству урановой продукции;
      освоение новых технологий казахстанскими специалистами;
      обеспечение повышения квалификации и обучение новым профессиям рабочих и служащих;
      проведение более агрессивной целенаправленной политики в вопросах продвижения на рынок товаров и услуг урановой промышленности Казахстана.

      Таблица N 6
 

            Динамика выпуска урановой продукции в 2003-2015 г.г.,
      в тоннах

-------------------------------------------------------------------
                !2003 г !2004 г!2005 г!2006 г!2009 г!2012 г!2015 г
                !факт.  !      !      !      !      !      !
-------------------------------------------------------------------
Таблетки           384     390    390    390    390    390   390
Порошок UO2        224     150    150    100    100    100   100
Зола               100     100    100    100    100    100   100
Закись-окись      1500    1500   1500    500
ГФУ                                     1000   3000   3000  3000
-------------------------------------------------------------------

5.3 Геологоразведочные работы

      Проведение геологоразведочных работ, направленных на подготовку выявленных месторождений к эксплуатации, предполагается проводить силами ОАО "Волковгеология", деятельность которого осуществляется по двум направлениям: государственное геологическое изучение за счет средств Республиканского бюджета и буровые работы по сооружению технологических и буровых разведочных скважин.
      В целях прироста дополнительных запасов планируется проведение геологоразведочных работ, начиная с 2006 г., по детальной разведке перспективных месторождений "Инкай", с 2013 г. "Буденновское" и переводу запасов из категории в категорию с увеличением достоверности запасов по отрабатываемым за этот период месторождениям.
      Всего за период 2004-2015 г.г. планируется проведение этих работ в объеме 3992 млн. тенге.

-------------------------------------------------------------------
                           !   2006  !   2009  !   2012  !  2015
-------------------------------------------------------------------
Затраты на ГРР, тыс. тенге    407072   944424    802380   1838836
-------------------------------------------------------------------

      Кроме того, для улучшения структуры запасов и ресурсов урана важным является проведение глубинного геологического картирования масштаба (далее - ГГК) 1:50000 на участках, выделенных при проведении ГГК-200 в пределах Чу-Сарысуйской ураново-рудной провинции. На этих участках с большой уверенностью могут быть вскрыты рудные тела с запасами 1000-3000 тонн в непосредственной близости от действующих промплощадок рудоуправлений ЗАО "НАК "Казатомпром". Такие работы с последующими поисками на перспективных площадях могут быть выполнены за счет Республиканского бюджета. По расчетам прогнозные ресурсы в пределах двух провинций составляют 200 000 тонн.

5.4 Кадровая политика

      Анализ демографической ситуации в базовых поселках уранодобывающих объектов.
      Цель анализа демографической ситуации - создание программы социального развития Компании до 2015 года.
      Базовыми поселками для планирования добычи урана в Чу-Сарысуйской урановорудной провинции являются:
      пос. Кыземшек (Степное Рудоуправление) с расположенными в радиусе 10-120 км месторождениями: "Уванас", "Мынкудук", "Акдала", "Жалпак", численность населения - 3500 чел.;
      пос. Таукент (Центральное Рудоуправление), численность - 5500 чел., месторождения "Канжуган", "Моинкум", "Торткудук".
      Базовым поселком для планирования добычи урана в Среднесырдаринской провинции является пос. Кок-Шокы (Рудоуправление N 6), месторождения урана: "Северный Карамурун", "Южный Карамурун", "Харасан", "Ирколь".
      Производственные объекты Чу-Сарысуйской урановорудной провинции, расположены в относительно слабо населенных районах, в отличие от Среднесырдарьинской провинции, где население района в зонах урановых объектов составляет более 50,0 тыс. человек.
      Анализ численности и демографической структуры населения в базовых поселках уранодобывающих объектов приведен в таблице N 7.
      Как видно из анализа, в целом в базовых поселках экономически активное население составляет 50% от общей численности населения, при этом незанятое активное население - 15%, в основном женщины (вторые члены семьи).
      В целом анализ демографической ситуации в районах урановых объектов НАК "Казатомпром" показывает наличие потенциала человеческих ресурсов для обеспечения потребности в персонале производственных программ до 2015 года.

      Таблица N 7

      Анализ численности и демографической структуры населения
      в базовых поселках уранодобывающих объектов 2002 г.

-------------------------------------------------------------------
       !     !в том числе по социально-демографической!Всего !Не
       !Чис- !           позиции, чел                 !по за-!заня-
       !лен- !----------------------------------------!нятос-!тое
Поселки!нос- !Работающие !пен-! женщины  !дети !дети  !ти на-!ак-
       !ть,  !-----------!сио-!----------!дош- !школь-!селе- !тив-
       !всего!всего!в    !неры!все-!рабо-!коль-!ного  !ния   !ное
       !     !     !т.ч. !    !го  !таю- !ного !воз-  !      !насе-
       !     !     !от-  !    !    !щие в!воз- !раста !      !ление
       !     !     !расли!    !    !от-  !раста!      !      !
       !     !     !     !    !    !расли!     !      !      !
-------------------------------------------------------------------
   1   !  2  !  3  !  4  ! 5  ! 6  !  7  !  8  !   9  !  10  !  11
-------------------------------------------------------------------
Кызем-
шек      3500  1280  1170  256 1150   371   480    830   2846   654

Таукент  5552  2200  1400  230 2528   256  1192   1600   5222   330

Кок-   
шокы     2552   431   282  103  753   149   434    858   1826   726

Тай-
конур     625   260   221    9  155    30    90    150    509   116
-------------------------------------------------------------------
ВСЕГО   12229  4171  3073  598 4586   806  2196   3438  10403  1826
-------------------------------------------------------------------
%        100%   34%    5%   5%  38%    6%   18%    28%    85%   15%
-------------------------------------------------------------------

      Примечание: Таукент - общая численность       - 1400 чел
                  из них                            - 900  чел ЦРУ
                                              - 450  чел ЦАПБ
                                              - 50   чел СП "КАТКО"

      Цель планирования трудовых ресурсов - обеспечение потребности в персонале для достижения стратегических планов развития урановой промышленности до 2015 года.
      В планирование трудовых ресурсов включены: анализ наличного персонала; планирование численности и потребности в персонале в зависимости от стратегии развития производства; планирование подготовки и обучения персонала; планирование затрат на развитие персонала.

Анализ наличного персонала

      Проведенные статистические данные наличного персонала 1997-2001 гг. показывают: квалификационный (образовательный) уровень персонала во всех производственных структурах соответствует требованиям модели рабочего места, персонал с высшим образованием в производстве составил более 50% от числа служащих; возрастной уровень ранжированный - от 30-50 лет как активный возрастной потенциал составляет свыше 70% от числа работников.
      Выводы по статистическому анализу наличного персонала:
      По численности, образовательному и возрастному уровню наличный персонал классифицируется как базовый "высокий трудовой потенциал", способный решать стратегические производственные планы НАК "Казатомпром". Сохранение, поддержание квалификационного уровня специалистов является первоочередной задачей кадровой политики в Программе-2015.
 

            Планирование численности и потребности персонала до 2015 года
Планирование численности и потребности персонала до 2015 года увязано с программой развития производства с учетом развития производственной инфраструктуры в уранодобывающих объектах. Основой для планирования численности персонала являются модели рабочих мест, а также экономические категории показателей, как производительность труда, норма выработки, стоимость рабочей силы, социальная политика государства, а также уровень и структура организации работ.

Диаграмма N 6
(См. бумажный вариант)

      В связи с ограниченностью на рынке труда необходимых для производства профильных специалистов планирование их потребности и численности производится отдельно по планируемым объектам и разделено на два вида: базовая потребность профильных специалистов, ИТР, дополнительная потребность специалистов, ИТР.
      Анализ планирования потребности профильных специалистов показывает, что необходимый для основного производства численный состав специалистов составляет в пределах 10-15% от общей численности производственного персонала.

Планирование подготовки и обучения персонала

      Изучение рынка труда показывает ограниченность квалифицированных специалистов по профилю специальностей для отрасли, в связи с этим основной отбор специалистов предусматривается осуществить среди выпускников высших образовательных учреждений: приоритетно Казахский национальный технический университет (КазНТУ), Алматинский энергетический институт, Томский политехнический университет.
      По образовательному гранту в вузах по профильным специальностям обучается 28 студентов, выпуск которых планируется в 2004-2005 годах, которые вполне обеспечат дополнительную потребность специалистов в филиалах НАК "Казатомпром" на будущий период. По программе подготовки специалистов в 2002 году были направлены 10 выпускников средних школ филиалов в высшие учебные заведения по профильным специальностям, обучение которых производится по государственным образовательным грантам.
      Для выполнения Программы первостепенным является задача непрерывного и целенаправленного обучения всего персонала, концентрация высококвалифицированных кадров на производстве. Обеспечение непрерывности процесса обучения персонала может быть достигнута путем внедрения отраслевой системы обучения с созданием образовательных учреждений (учебных комбинатов, центров повышения квалификации) в местах расположения производственных объектов.
      Программой предусматриваются мероприятия: создание учебного комбината до 2005 года; внедрение международных стандартов обучения - 2005 г.; издание учебно-методических пособий - 2003 год; переподготовка (рабочие специальности) персонала ежегодно 10-20%, для осуществления системы "гибкого работника"; расширение внутризаводского обучения персонала.
      Согласно контрактным условиям на недропользование ежегодные обязательные затраты на обучение, подготовку персонала составляют нормативно до 1% от объема себестоимости добычи урана.
      Исчисление объема затрат, увязанных в рамках норматива отчисления 0,5-1% на обучение, является исходно достаточным для планирования затрат на развитие персонала для выполнения Программы-2015.
      К производственной сфере отнесены: добыча урана, аффинажное производство, а также вспомогательные производственные структуры: перевалочные базы, производство серной кислоты, транспортировка груза и другие службы.
      Программой планируется осуществить вспомогательные производственные работы силами НАК "Казатомпром".

5.5 Развитие социальной сферы

      Увеличение объемов производства в отрасли, которая является градообразующей, приводит к росту численности населения и в этой связи возрастает роль социальных факторов.
      Программа социального развития филиалов Компании на 2003-2015 годы представляет комплекс мероприятий по социальному и культурно-бытовому обслуживанию населения и формированию благоприятной инфраструктуры населенных пунктов.
      Для решения поставленных в программе социальных задач большое значение уделено планам капитального строительства.
      В этом плане программой предусмотрено капитальное строительство жилья, объектов соцкультбыта, объектов благоустройства. Запланирована реконструкция, расширение и капитальный ремонт имеющегося жилого фонда, школ, детских садов, медицинских учреждений, спортивных комплексов, объектов благоустройства и коммунальных предприятий. Объемы строительства жилья и объектов соцкультбыта определены на перспективу развития отрасли с учетом использования сформированной в предыдущие годы инфраструктуры базовых поселков, т. е. имеющихся неэксплуатируемых или недостроенных объектов промышленного и гражданского назначения. В этой связи, основное направление в строительстве на ближайшее пятилетие - это реконструкция и капитальный ремонт существующих зданий и сооружений.
      Программой намечено в период до 2015 года направить на развитие соцсферы следующие суммы

      Тыс. тенге

------------------------------------------------------------
               !   2006   !   2009   !   2012   !   2015   !
------------------------------------------------------------
п. Кыземшек       421336     219830     169100      67640
п. Таукент        170445      35680
п. Кок-Шокы        62751      87763     101460     126825
------------------------------------------------------------

      По объектам соцкультбыта предполагается построить 5 школ на 5700 учащихся, 9 детских садов на 2250 детей.
      Планируется реконструкция и расширение культурно-спортивных комплексов в поселках Таукент, Кыземшек, а также спортивно-оздоровительного комплекса в поселке Кок-Шокы.
      По медицинским учреждениям предусмотрена реконструкция и расширение поселковой больницы в Таукенте; семейной врачебной амбулатории в Кок-Шокы; строительство оздоровительного профилактория, больничного комплекса, а также реконструкция поликлиники в Кыземшеке.
      Будут построены новые и расширены действующие объекты коммунального хозяйства - бани, прачечные, химчистки.
      Значительные средства предусмотрены на строительство и реконструкцию поселковых сетей водопровода и канализации.
      Для обеспечения населения качественной питьевой водой намечено строительство водоводов и водозаборов.
      По благоустройству поселков предусмотрено строительство и реконструкция автодорог, тротуаров, детских площадок, автостоянок и т.д.

5.6 Системы безопасности

5.6.1 Физическая защита

      Для обеспечения физической защиты объектов НАК "Казатомпром" в рамках Программы развития уранового производства до 2015 года необходимо осуществлять охрану существующих и вновь создаваемых объектов Северного, Восточного, Западного и Южного узла месторождений.

5.6.2 Пожарная безопасность

      В соответствии с Законом Республики Казахстан "О пожарной безопасности" в ЗАО НАК "Казатомпром" необходимо выполнить следующие мероприятия:
      Степному рудоуправлению построить упрощенное пожарное депо на 2 выезда.
      Рудоуправлению N 6 вернуть на свой баланс здание пожарного депо, ранее переданное пожарной охране Кзылординской области, ремонт которого потребует меньших затрат, чем строительство нового.
      Каждому рудоуправлению необходимо приобрести не менее двух пожарных автоцистерн на базе "КАМАЗ" или "ЗИЛ", а из имеющейся в настоящий момент пожарной техники создать временный резерв до оснащения пожарных постов необходимым количеством пожарной техники. Имеющиеся пожарные автомашины необходимо дооборудовать недостающим противопожарным оборудованием.
      На вновь строящихся рудниках создать пожарные посты штатом не менее 9 человек с выездной пожарной техникой и пожарные посты без техники в зависимости от пожароопасности процессов производств.

5.6.3 Гражданская оборона

      В целях выполнения требований Закона РК "О Гражданской обороне" и Программы подготовки органов управления и сил Государственной системы предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций на предстоящие годы, реализации Приказов Минэнерго РК N 326 от 19.09.00 г. и N 347 от 18.10.00 г. в ЗАО НАК "Казатомпром" необходимо провести следующие мероприятия:
      В рудоуправлениях и головном офисе ЗАО НАК "Казатомпром" для ведения спасательных и других неотложных работ в очагах поражения и при возникновении стихийных бедствий и крупных производственных аварий создать по объектам формирования Гражданской обороны (спасательные команды численностью 50 человек).
      Создать и постоянно поддерживать специальный резерв для их обеспечения необходимым имуществом и оборудованием согласно, существующих норм.

5.6.4 Связь

      В свете стоящих задач по совершенствованию систем связи Компании в рамках Программы развития уранового производства до 2015 года запланировано:

Производственная сфера

      Решить вопросы об организации телефонных каналов и каналов передачи данных по оптоволоконным линиям и подключении ОАО "УМЗ" к корпоративной системе связи НАК "Казатомпром".
      Организовывать радио и проводную связь на новых объектах Компании.

Социальная сфера

      В рамках развития социальной сферы осуществить проект телефонизации населения рудоуправлений и удаленных рудников с перспективой прокладки оптоволоконного кабеля телефонной связи. Создать корпоративную группу сотовой связи для сотрудников Компании и рудоуправлений.
      Разработать проект кабельного телевидения для п.п. Кыземшек, Таукент и Кок-Шокы, а также вновь планируемых рудников.

5.7 Планируемые мероприятия по охране окружающей среды
и радиационной безопасности

      Анализ современной ситуации определяет необходимость планирования мер по дальнейшему совершенствованию системы радиационной безопасности, производственного радиационного контроля, охраны труда и окружающей среды. В этих целях, в рамках Программы развития уранового производства до 2030 года планируется выполнить следующие мероприятия:
      До 2006 года:
      Строительство пунктов захоронения РАО - выполнение требований действующих законов и Правил.
      Реконструкция хоз. фекальных очистных сооружений пос. Кыземщек - выполнение требований действующих законов и Правил, снимает проблему штрафов за загрязнение окружающей среды. С учетом перспективы развития поселка решает проблему санитарно-эпидемиологического благополучия населения.
      Создание и оснащение сети лабораторного наблюдения за условиями труда и состоянием окружающей среды в южных рудоуправлениях с включением в республиканскую сеть мониторинга - выполнение требований закона об охране окружающей среды, исключает необходимость привлечения сторонних организаций для проведения необходимых измерений, включение в республиканскую сеть повышает доверие населения к атомной промышленности и повышает безопасность в целом. Создание республиканской сети предусматривается государственной программой, в связи с чем возможно привлечение бюджетных средств на оснащение и аккредитацию лабораторий.
      Организация системы самоконтроля радиоактивного загрязнения кожных покровов и спецодежды персонала - приведение системы дозиметрического контроля в соответствие с международными стандартами, автоматизация контроля, исключение случаев выноса радиоактивного загрязнения за пределы предприятия.
      Создание собственной системы измерения индивидуальных доз внутреннего и внешнего облучения - с учетом перспективы роста компании становится целесообразным и экономически выгодным, позволит повысить оперативность, возможно выполнение подобных услуг для сторонних организаций.
      До 2012 года:
      Строительство системы хвостохранилищ с прудами испарителями достаточной испарительной мощности для самовосстановления на ОАО "УМЗ" - позволит создать саморегулирующуюся систему хранения жидких отходов. Решается задача минимизации экологического ущерба.
      Рекультивация отработанных блоков добычи урана в южных рудоуправлений - выполнение требований действующих законов и Правил.
      Строительство полигонов захоронения промышленных отходов - выполнение требований действующих законов и Правил, снимает проблему штрафов за загрязнение окружающей среды.
      Разработка и введение единой системы управления окружающей средой - требование стандартов серии ИСО-14000, позволяет удовлетворить международные требования, что будет способствовать улучшению имиджа компании на международном рынке, улучшит внутреннюю дисциплину, обеспечит снижение расходов за счет внедрения единых стандартов.
      Обеспечение предприятий компании нормативно-технической документацией - повысит грамотность персонала, позволит своевременно планировать необходимые мероприятия и обеспечить необходимый уровень безопасности на производстве.
      Проведение экологического аудита и разработка ОВОС для предприятий компании - удовлетворение требований закона об охране окружающей среды, проведение международного экологического аудита является заключительной частью создания Системы управления окружающей средой в компании.

5.8 Научно-исследовательские и
опытно-конструкторские работы

      Целью запланированных НИОКР является научно-техническое обеспечение эффективного функционирования и технологической перестройки урановой промышленности Казахстана на основе передовых технологий.

Основные направления деятельности:

      Совершенствование и оптимизация геотехнологии подземного скважинного выщелачивания (ПСВ) урана, в том числе:
      комплексная геолого-экономическая оценка урановых месторождений, отрабатываемых методом подземного скважинного выщелачивания на основе достижений геотехнологии и современных методов компьютерного моделирования месторождений;
      проведение комплексных геофизических исследований и внедрение новейших методов геофизических исследований урановых месторождений;
      внедрение новейших компьютерных технологий и современных математических методов в обработку данных геологических и геофизических исследований для оценки, переоценки, ранжирования и мониторинга запасов урана;
      моделирование всех гидрогеохимических процессов, происходящих в недрах при подземном выщелачивании руд, прогнозирование динамики состояния недр;
      разработка и использование методик прогнозирования оптимальных схем вскрытия технологических блоков и полигонов на основе накопленных геолого-геофизических данных;
      разработка и внедрение автоматизированных компьютерных систем проектирования рудников ПСВ;
      разработка и внедрение новых технологий и техники бурения и сооружения скважин, повышение качества сооружаемых скважин;
      совершенствование управления технологическими параметрами подземного выщелачивания урана с учетом прогнозных геотехнологических свойств отрабатываемых месторождений;
      разработка и освоение методов интенсификации процессов ПСВ;
      поиск новых эффективных реагентов для селективного выщелачивания урана из руд;
      передача опыта в смежные отрасли для применения ПСВ при добыче меди, цинка и других металлов.
      Совершенствование технологий переработки продуктивных растворов (сорбция, экстракция, кристаллизация), в том числе: проведение опытно-конструкторских разработок нового высокопроизводительного оборудования для переработки продуктивных растворов; повышение эффективности переработки продуктивных растворов; разработка и внедрение автоматизированных систем управления технологическими процессами нового поколения; разработка технологий извлечения попутных ценных компонентов - рения, редкоземельных и редких элементов; Разработка новых технологий и научное сопровождение высокотехнологичных производств, в том числе:
      Поэтапное создание в Казахстане единого "невоенного" технологического цикла по выпуску закиси-окиси (U 3 O 8 ), диоксида (UO 2 ) и гексафторида урана (UF 6 ), что включает: освоение и совершенствование электрохимических методов получения фтора и его соединений; освоение и совершенствование методов получения гексафторида урана, выбор оптимальной технологической схемы получения гексафторида урана; разработка схем утилизации отходов производства; испытание разработанных технологий; разработка технической документации для создания опытных и промышленных производств фтора и гексафторида урана; разработку и внедрение технологий для получения новых материалов (сплавов, порошков, лигатур, проката, изделий) из тантала, ниобия, бериллия, циркония, рения, молибдена, вольфрама, никеля.
      Создание инфраструктуры и условий для опережающего обновления технологий и эффективного научного сопровождения развития урановой отрасли.
      Основой инфраструктуры эффективного научного сопровождения развития урановой отрасли будет являться специализированный отраслевой комплексный институт - Институт Высоких Технологий (ИВТ), перед которым стоят задачи научно-технического обеспечения урановой отрасли, проведения профильных научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ, включая:
      Создание и пополнение базы знаний (Knowledge Base) о технологии добычи и переработки урана;
      Обмен передовым опытом, технологиями, сотрудничество с ведущими зарубежными учебными и научными организациями;
      Наращивание объема продаж технологических разработок для предприятий компании "Казатомпром", родственным предприятиям и предприятиям смежных отраслей промышленности (с целью довести объем продаж технологий и "ноу-хау" к 2030 году до 10-15% от общего валового продукта отрасли);
      Мониторинг, анализ, адаптация и использование новейших научно-технологических разработок из смежных отраслей для урановой промышленности;
      Содействие внедрению на предприятиях отрасли управления качеством продукции на основе международных стандартов ISO 9000 и др.;
      Подготовка высококвалифицированных кадров для урановой промышленности;
      Достижение и сохранение мирового уровня выполнения научно-исследовательских и проектно-изыскательских работ.
      Кроме ИВТ, в научно-технических программах отрасли будут задействованы исследовательские лаборатории на предприятиях, национальные технические университеты и профильные академические институты. Будет сохранено сотрудничество по ядерным тематикам с отраслевыми российскими институтами, налажены связи с научными центрами США, Франции, Японии и других стран.
      Разработка и внедрение новейших стандартов и методов обеспечения экологической и радиационной безопасности производств урановой промышленности, в том числе:
      осуществление мониторинга отходов производств отрасли, оценка воздействия предприятий на окружающую среду;
      разработка и внедрение современных экологически чистых технологических процессов при добыче урана;
      разработка и внедрение технологий, сокращающих и предотвращающих выбросы, стоки и отходы на перерабатывающих предприятиях отрасли;
      разработка системы экономических и правовых мер по сокращению воздействий на окружающую среду.

Финансовое обеспечение

      Финансовое обеспечение научно-технического развития отрасли будет ориентировано на использование различных источников:
      собственные средства Компании; средства инвесторов; банковские кредиты.
      Объемы и структура затрат по годам будут корректироваться в соответствии с результатами проведенных работ, учетом ежегодных прогнозов, реальных возможностей привлечения собственных средств и средств сторонних инвесторов, а также с учетом возможностей бюджета.
      План финансирования научно-исследовательских, опытно-конструкторских и проектно-изыскательских работ по годам сформирован следующим (тыс. тенге):

      Таблица N 9

                           Плановые объемы НИОКР

-------------------------------------------------------------------
           !    НИОКР в добыче и      ! НИОКР в высоких переделах
   Годы    !    переработка урана     !        урана (УМЗ)
           !  (Южные рудоуправления)  !
-------------------------------------------------------------------
   2006               537738                      93005
   2009               697538                     120737
   2012               689928                     119385
   2015               760950                     131729
-------------------------------------------------------------------

      Достигаемое при этом опережающее развитие научно-технической базы компании позволит реализовать приоритетные экономические, производственные и социальные программы отрасли, будет способствовать увеличению экспортных возможностей страны, особенно в сфере наукоемкого и высокотехнологичного экспорта.

6. Ожидаемый результат от реализации Программы

      В результате реализации основных направлений развития урановой промышленности НАК "Казатомпром" выйдет в число лидеров мировой урановой промышленности. Казахстан станет равноправным участником мирового рынка урановой продукции и рынка услуг в атомной отрасли.
      К 2015 году ожидается достижение следующих результатов: рост добычи природного урана до уровня 11,6 тыс. тонн в год; увеличение производства закиси-окиси урана до уровня в 2006 году - 34779 млн. тенге в год; в 2009 году - 53584 млн. тенге в год; в 2012 году - 58255 млн. тенге в год; в 2015 году - 63833 млн. тенге в год;
      увеличение производства урановой продукции на ОАО "УМЗ", в том числе: производство и реализация природного гексафторида урана
      в 2006 году - на сумму 879,3 млн. тенге в год;
      в 2009 году - на сумму 2638 млн. тенге в год;
      в 2012 году - на сумму 2638 млн. тенге в год;
      в 2015 году - на сумму 2638 млн. тенге в год;
      рост продаж топливных таблеток на российском рынке
      в 2006 году - до 390 тонн в год до уровня 2424 млн. тенге;
      в 2009 году - 390 тонн в год, 2424 млн. тенге;
      в 2012 году - 390 тонн в год, 2424 млн. тенге;
      в 2015 году - 390 тонн в год, 2424 млн. тенге;
      продажа порошков диоксида урана на российском рынке на уровне 100 тонн в год с 2006 по 2015 годы на сумму 300,8 млн. тенге в год;
      переработка концентратов зарубежных фирм с получением диоксида урана обогащений до 5 %, на уровне 100 тонн в год с 2006 по 2015 годы на сумму 457 млн. тенге;
      строительство новых рудников, создание собственного аффинажного и сернокислотного производств приведет к тому, что численность работников на этих предприятиях, с учетом занятых в соцсфере достигнет уровня 5550 человек;
      общее число занятых на урановом производстве ОАО "УМЗ" достигнет уровня 1380 человек;
      снижение воздействия на окружающую среду выбросов, сбросов и отходов предприятий урановой промышленности, развитие соцсферы и улучшение условий труда и состояния здоровья персонала предприятий и населения.
      Программой предусмотрен поэтапный график наращивания объемов добычи, который предусматривает строительство как собственных рудников, так и на базе совместных предприятий, график ввода рудников приводится в плане мероприятий.

           7. План мероприятий по реализации Программы
      развития урановой промышленности Республики Казахстан

-------------------------------------------------------------------
N  !    Наименование  !  Форма   !Ответст-!Срок   !Предпо-!Источ-
п/п!    мероприятия   !завершения!венный  !реали- !лагае- !ники
   !                  !          !исполни-!зации, !мые    !финан-
   !                  !          !тель    !год    !расхо- !сирова-
   !                  !          !        !       !ды,    !ния
   !                  !          !        !       !млн.   !
   !                  !          !        !       !тенге  !
-------------------------------------------------------------------
   1 этап 2004-2006 годы
-------------------------------------------------------------------
1.  Строительство руд- Информа-   МЭМР     1 кв.   1764    Собст-
    ника ПВ-19, выход  ция в               2005 г.         венные
    на производствен-  Прави-                              средства
    ную мощность 1000  тельство                            НАК
    тонн в год                                             "Каз-
                                                           атом-
                                                           пром"

2.  Расширение рудника Информа-   МЭМР     1 кв.   1872    Собст-
    на месторождении   ция в               2006 г.         венные
    "Акдала", выход на Прави-                              средства
    производственную   тельство                            НАК
    мощность 1000 тонн                                     "Каз-
    в год                                                  атом-
                                                           пром"

3.  Подготовка полиго- Информа-   МЭМР     1 кв.   1184    Средства
    нов и строитель-   ция в               2006 г.         зару-
    ство рудника на    Прави-                              бежного
    участках "Южный    тельство                            партнера
    Моинкум" и "Торт-
    кудук" к промыш-
    ленной эксплуата-
    ции мощностью 1000
    тонн в год

4.  Строительство руд- Информа-   МЭМР     1 кв.   795     Средства
    ника на месторож-  ция в               2006 г.         зарубеж-
    дении "Заречное",  Прави-                              ного
    ввод в эксплуата-  тельство                            партнера
    цию с выходом на
    производственную
    мощность 1000 тонн
    в год

5.  Строительство руд- Информа-   МЭМР     1 кв.   1302    Средства
    ника на месторож-  ция в               2006 г.         зару-
    дении "Инкай" СП,  Прави-                              бежного
    эксплуатация руд-  тельство                            партнера
    ника произв. мощ-
    ностью 1000 тонн в
    год

6.  Строительство      Информа-   МЭМР     1 кв.   874     Собст-
    аффинажного цеха   ция в               2005 г.         венные
    ЦРУ, выпуск про-   Прави-                              средства
    дукции             тельство                            НАК
                       1 кв.                               "Каз-
                       2005 года                           атом-
                                                           пром"

7.  Реконструкция хоз- Информа-   МЭМР     1 кв.   80      Собст-
    фекальных очистных ция в               2006 г.         венные
    сооружений в пос.  Прави-                              средства
    Кыземшек           тельство                            НАК
                                                           "Каз-
                                                           атом-
                                                           пром"

8.  Строительство      Информа-   МЭМР     1 кв.   76      Собст-
    пунктов захороне-  ция в               2005 г.         венные
    ния твердых радио- Прави-                              средства
    активных отходов   тельство                            НАК
                                                           "Каз-
                                                           атом-
                                                           пром"

9.  Создание и оснаще- Информа-   МЭМР     1 кв.   16,9    Собст-
    ние сети лабора-   ция в               2006 г.         венные
    торного наблюдения Прави-                              средства
    за условиями труда тельство                            НАК
    и состояния окру-                                      "Каз-
    жающей среды в фи-                                     атом-
    лиалах Компании с                                      пром"
    включением ее в
    Республиканскую
    сеть мониторинга
    окружающей среды.

10. Создание собствен- Информа-   МЭМР     1 кв.   16,9    Собст-
    ной производствен- ция в               2006 г.         венные
    ной системы изме-  Прави-                              средства
    рения индивидуаль- тельство                            НАК
    ных доз внешнего и                                     "Каз-
    внутреннего облу-                                      атом-
    чения персонала                                        пром"
    предприятий Компа-
    нии

11. Организация систе- Информа-   МЭМР     1 кв.   6,8     Собст-
    мы самоконтроля    ция в               2006 г.         венные
    радиоактивного     Прави-                              средства
    загрязнения кожных тельство                            НАК
    покровов и спец-                                       "Каз-
    одежды персонала                                       атом-
    филиалов компании                                      пром"

12. Разработка и вве-  Информа-   МЭМР     1 кв.   16,9    Собст-
    дение единой сис-  ция в               2006 г.         венные
    темы управления    Прави-                              средства
    окружающей средой  тельство                            НАК
    на предприятиях                                        "Каз-
    Компании                                               атом-
                                                           пром"

13. Создание и освое-  Информа-   МЭМР     1 кв.   1759    Средства
    ние производства   ция в               2006 г.         ОАО
    конверсии ХКПУ     Прави-                              "УМЗ"
    до ГФУ             тельство
-------------------------------------------------------------------
    2 этап 2007-2009 годы
-------------------------------------------------------------------
14. Строительство руд- Информа-   МЭМР     1 кв.   778     Средства
    ника на месторож-  ция в               2007 г.         зарубеж-
    дении "Ирколь"     Прави-                              ного
    (правобережный),   тельство                            партнера
    СП, ввод в экс-
    плуатацию с выхо-
    дом произв. мощ-
    ность 500 тонн

15. Строительство руд- Информа-   МЭМР     1 кв.   1311    Собст-
    ника на месторож-  ция в               2007 г.         венные
    дении "Центральный Прави-                              средства
    Мынкудук", ввод в  тельство                            НАК
    эксплуатацию с вы-                                     "Каз-
    ходом на произв.                                       атом-
    мощность 2000 тонн                                     пром"
    в год

16. Строительство руд- Информа-   МЭМР     1 кв.   778     Средства
    ника на месторож-  ция в               2008 г.         зару-
    дении "Жалпак",    Прави-                              бежного
    ввод в эксп. с вы- тельство                            партнера
    ходом на произв.
    мощность 500 тонн
    в год

17. Строительство      Информа-   МЭМР     1 кв.   761     Банков-
    аффинажного цеха   ция в               2009 г.         ский
    Рудоуправления     Прави-                              кредит
    N 6, выпуск про-   тельство
    дукции
-------------------------------------------------------------------
    3 этап 2010-2012 годы
-------------------------------------------------------------------
18. Строительство      Информа-   МЭМР     1 кв.   80      Собст-
    полигонов захоро-  ция в               2012 г.         венные
    нения промышленных Прави-                              средства
    отходов урандобы-  тельство                            НАК
    вающих предприятий                                     "Каз-
    Компании для ути-                                      атом-
    лизации материалов                                     пром"
    и изделий, отне-
    сенных к категории
    ограниченного
    использования.

19. Строительство руд- Информа-   МЭМР     1 кв.   2666    Собст-
    ника на месторож-  ция в               2012 г.         венные
    дении "Инкай",     Прави-                              средства
    ввод в экспл. с    тельство                            НАК
    выходом на произв.                                     "Каз-
    мощность 2500 тонн                                     атом-
    в год                                                  пром"

20. Строительство руд- Информа-   МЭМР     1 кв.   761     Собст-
    ника на месторож-  ция в               2011 г.         венные
    дении "Центральный Прави-                              средства
    Моинкум", ввод в   тельство                            НАК
    экспл. с выходом                                       "Каз-
    на произв. мощ-                                        атом-
    ность 400 тонн                                         пром"

21. Строительство      Информа-   МЭМР     1 кв.   1945    Для пер-
    аффинажного цеха   ция в               2010 г.         вой оче-
    в СтРУ 5000 т      Прави-                              реди
                       тельство                            потре-
                                                           буется
                                                           кредит

22. Строительство      Информа-   МЭМР     1 кв.   2114    Собст-
    сернокислотного    ция в               2010 г.         венные и
    завода, выпуск     Прави-                              заемные
    продукции          тельство                            средства
                                                           НАК
                                                           "Каз-
                                                           атом-
                                                           пром"

23. Проведение деталь- Информа-   МЭМР     1 кв.   2384    Собст-
    ной разведки на    ция в               2011 г.         венные
    месторождении      Прави-                              средства
    "Инкай"            тельство                            НАК
                                                           "Каз-
                                                           атом-
                                                           пром"
-------------------------------------------------------------------
    4 этап 2013-2015 годы
-------------------------------------------------------------------
24. НИОКР в добыче и   Информа-   МЭМР     1 кв.   2686    Собст-
    переработке урана  ция в               2015 г.         венные
    (Южные рудоуправ-  Прави-                              средства
    ления)             тельство                            НАК
                                                           "Каз-
                                                           атом-
                                                           пром"

25. Проведение НИРОКР  Информа-   МЭМР     1 кв.   465     Собст-
    в высоких переде-  ция в               2015 г.         венные
    лах урана (УМЗ)    Прави-                              средства
                       тельство                            НАК
                                                           "Каз-
                                                           атом-
                                                           пром"

26. Расширение         Информа-   МЭМР     1 кв.   3060    Собст-
    п. Таукент,        ция в               2015 г.         венные
    п. Кок-Шокы и      Прави-                              средства
    п. Кыземшек        тельство                            НАК
                                                           "Каз-
                                                           атом-
                                                           пром"
-------------------------------------------------------------------

      Приложение N 1

                   Д обыча урана по месторождениям

-------------------------------------------------------------------
    Месторождение    ! Запасы  !Извлекае-!Ресурсы! 2004 г.! 2005 г.
                     !на балан-!мые запа-!       !        !
                     !се РК    !сы       !       !        !
-------------------------------------------------------------------
Уванас                     9000      5100       0      350     350

Восточный Мынкудук        23000     21400       0      600     700

Центральный Мынкудук      81400     43850       0              200

Акдала                    15800     14300       0      600     800

Инкай (СП "Инкай")       161400    103000   88000      120     200

Инкай (НАК)                6100      3000   86000

Жалпак (СП КНР)           14500     13500       0

Канжуган                  23700      8200       0      400     400

Южный Моинкум              9200      8200       0      450     450

Центральный Моинкум       11500     11000   45000

Моинкум (СП "Катко")      27300     25300       0      180     350

Торткудук
(СП "Катко")              20000     15000    5000        0     150

Северный Карамурун        18700     17800       0      500     500

Южный Карамурун           18400      8000       0      300     350

Ирколь (правобережный)
(СП)                      29500     17300       0

Харасан

Харасан (СП РФ)           59000     59000   36000

Южный узел
месторождений             17200     17200   23000        0     100

Заречное
(СП "Заречное")           17200     17200   23000              100

и другие

Добыча НАК без СП         129300     94000   45000     3200    3750

Добыча СП                 469300    323550  483000      300     800
-------------------------------------------------------------------
Всего:                   598600    417550  528000     3500    4550
-------------------------------------------------------------------

     (Продолжение таблицы)

-------------------------------------------------------------------
  Месторождение  ! 2006 ! 2007 ! 2008 ! 2009 ! 2010 ! 2011 ! 2012
                 ! г.   ! г.   ! г.   ! г.   ! г.   ! г.   ! г.
-------------------------------------------------------------------
Уванас               300    300    300    300    300    300     300

Восточный
Мынкудук             850   1000   1000   1000   1000   1000    1000

Центральный
Мынкудук             400    600    800   1000   1000   1100    1100

Акдала              1000   1000   1000   1000   1000   1000    1000

Инкай
(СП "Инкай")         500   1000   1000   1000   1000   1000    1000

Инкай (НАК)                                                     200

Жалпак (СП КНР)             200    300    500    500    500     500

Канжуган             400    400    400    400    400    400     400

Южный Моинкум        450    450    450    450    450    450     400

Центральный
Моинкум                                          150    250     300

Моинкум
(СП "Катко")         400    500    500    500    500    500     500

Торткудук
(СП "Катко")         300    400    500    500    500    500     500

Северный
Карамурун            500    500    500    500    500    500     500

Южный Карамурун      350    350    400    400    400    400     400

Ирколь (право-
бережный) (СП)              200    300    400    500    500     500

Харасан
Харасан (СП РФ)             200    500    700    900   1050    1200

Южный узел
месторождений        300    500    700    700    700    700     700

Заречное
(СП "Заречное")      300    500    700    700    700    700     700

и другие

Добыча НАК без СП    4250   4600   4850   5050   5200   5400    5600

Добыча СП            1500   3000   3800   4300   4600   4750    4900
-------------------------------------------------------------------
Всего:              5750   7600   8650   9350   9800  10150   10500
-------------------------------------------------------------------

      Добыча урана (продолжение)

-----------------------------------------------
   Месторождение    ! 2013 г.! 2014 г.! 2015 г.!
-----------------------------------------------
Уванас                    220      200      200

Восточный Мынкудук       1000     1000     1000

Центральный Мынкудук     1100     1150     1465

Акдала                   1000     1000      700

Инкай (СП "Инкай")       1000     1000     1000

Инкай (НАК)               400      600      900

Жалпак (СП КНР)           500      500      500

Канжуган                  400      400      400

Южный Моинкум             400      400      300

Центральный Моинкум       400      400      400

Моинкум (СП "Катко")      500      500      500

Торткудук
(СП "Катко")              500      500      500

Западный узел
месторождений            2750     2800     2850

Северный Карамурун        500      500      500

Южный Карамурун           400      400      350

Ирколь (правобереж-
ный) (СП)                 500      500      500

Харасан

Харасан (СПРФ)           1350     1400     1500

Заречное
(СП "Заречное")           700      800      900

Добыча НАК без СП         5820     6050     6215

Добыча СП                 5050     5200     5400
-------------------------------------------------
Всего:                  10870    11250    11615
-------------------------------------------------