Қазақстан Республикасының Үкiметі ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
1. Қоса берiліп отырған Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Азия Даму Банкi арасындағы "Тағам өнiмдерiн тұрақты фортификациялау" жобасын iске асыру үшiн грант беру туралы келiсiм-хаттың (бұдан әрi - Келiсiм-хат) жобасы мақұлдансын.
2. Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрi Ерболат Асқарбекұлы Досаевқа Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң атынан қағидаттық сипаты жоқ өзгерiстер мен толықтырулар енгiзуге рұқсат бере отырып, Келiсiм-хатқа қол қоюға өкiлеттiк берiлсiн.
3. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
АЗИЯ ДАМУ БАНКI
2004 жылғы 14 желтоқсан
Арман Дунаев мырзаға
Министр, АДБ Басқарушысы
Қаржы министрлігі
Жеңiс даңғылы, 33
Астана, Қазақстан, 473000
Құрметтi Дунаев мырза,
Қатысты: Жапония Кедейлiктi азайту жөнiндегi қоры (ЖКАҚ)
-Тағам өнiмдерiн тұрақты фортификациялау
(N 9052 ЖКАҚ гранты)
1. Бiз Азия Даму Банкi (АДБ) 2004 жылғы 22 шiлдеде Қазақстан Республикасының, Қырғызстан Республикасының, Монғолия, Тәжiкстан Республикасының және Өзбекстан Республикасының (барлығы бiрге - қатысушы елдер деп аталады) үкiметтерiне жәрдемдесу үшiн Азық-түлiктi фортификациялауды қолдау жобасына 2000000 (екi миллион) АҚШ доллары бағамынан аспайтын мөлшерде ЖКАҚ (ЖКАҚ көмегi) желiсi бойынша грант (ЖКАҚ Гранты) беру туралы шешiмдi бекiткенiн қуанышпен хабарлаймыз.
2. ЖКАҚ Гранты жөнiндегi Есепте көрсетiлгенiн (ocы құжатқа 1-қосымша), Қазақстан бойынша iс-шараларға жауапты Атқарушы Агенттiк (АА) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгі болады (ДСМ). Үйлестiру және басқару жөнiндегi өңiрлiк офис (ҮБӨО) Алматы қаласында орналасатын болады. ҮБӨО-да ЖКАҚ гранты қаражаты есебiнен АДБ жалдаған өңiрлiк үйлестiрушi, қаржы жөнiндегi маман және әкiмшi жұмыс iстейтiн болады. ҮБӨО ЖКАҚ Гранты жөнiндегi Есепке 3-қосымшаның 3-параграфында көрсетiлгенiндей, AДБ тiкелей қадағалау жөнiндегi жобаны үйлестiру жөнiндегі орталық орган ретiнде жұмыс iстейдi, сондай-ақ АДБ мен Қатысушы елдер үкiметтерi уағдаласуы мүмкiн басқа да мiндеттердi орындайтын болады. Қазақ Тағамтану академиясы (ҚТА) АДБ мен ҮБӨО-дiң техникалық консультанты болады және ЖКАҚ Грантына қатысатын басқа да елдердiң тағамтану институтымен ақпарат алмасуына ықпал ететiн болады.
3. Қазақстан Республикасының Үкiметi (бұдан әрi - Үкiмет) ЖКАҚ Грантының қаражаты есебiнен қаржыландырылатын жобаның тиiсiнше жүзеге асырылуына және нәтижелiлiгiне күш салады және осы жобаның iске асырылуына: (i) ЖКАҚ Гранты жөнiндегi Есепте; (іі) АДБ мен Үкiмет арасында келiсiлетiн нақты Елдiк Инвестициялық Жоспарда (ЕИЖ); (ііі) осы құжатқа 2-қосымшада белгiленген және ЕИЖ-да айтылған нақты төлемдер шарттарында; (iv) осы құжатқа 3-қосымшада айтылған келiсiмдерде және төменде келтiрілген ережелерде айтылған уағдаластықтарға сәйкес тартылған министрлiктер мен ведомстволар ықпал ететiн болады.
4. АДБ Жапония Үкiметi мен АДБ арасындағы келiсiмге, ЖКАҚ Гранты жөнiндегi Есепке және төменде айтылған ережелерге сәйкес ЖКАҚ-тың көмегiмен басқаратын болады.
5. Үкiмет ЖКАҚ Гранты қаражаты есебiнен қаржыландырылатын жобаны жүзеге асыру үшiн ЖКАҚ көмегi ЖКАҚ қаражаты шеңберiнде ұсынылатын қаражатқа қосымша қажеттi талап етiлетiн қаражатты, үй-жайларды, қызметтердi, жабдықтар мен басқа да ресурстарды ( ыңғайласпа ресурстар ретiндегi) уақтылы бөледi. Ыңғайласпа ресурстар ЕИЖ-ге сәйкес бөлiнуi тиiс. ЕИЖ-дi АДБ мен Үкiмет грант бойынша төлемге дейiн келiседi және бекiтедi. ЕИЖ-ге АДБ-ның алдын ала келiсiмiнсiз ешқандай толықтыру енгiзуге болмайды.
6. Егер АДБ-мен жасалған келiсiмде өзгеше көзделмесе, Үкiмет ЕИЖ-де белгiленген шығыстарды қаржыландыру үшiн ЖКАҚ қаражатын пайдалануы тиiс.
7. Егер АДБ-мен жасалған келiсiмде өзгеше көзделмесе, Үкiмет ЖКАҚ Гранты есебiнен қаржыландырылатын жобаның мұқтаждары үшiн ғана ЖКАҚ қаражатынан төленетiн барлық тауарларды, қызметтер мен басқа да шығыстар түрлерiн пайдалануы тиiс.
8. (а) ЖКАҚ көмегi қаражатынан төленетiн кез келген тауарлар мен қызметтердi (консультанттардың қызметiнен басқа) жеткiзу "Азия Даму Банкiнiң кредиттерi шеңберiнде жеткiзу жөнiндегi басшылыққа" (1999 жылғы ақпан, кейiн енгiзiлген толықтыруларымен) сәйкес жүзеге асырылуы тиiс. АДБ мен ДСМ арасындағы келiсiм бойынша жекелеген материалдар мен жабдықтарды жеткiзудi ҮБӨО үйлестiретiн болады. Осылайша барлық қатысушы елдер үшiн жабдықтар мен материалдарды жеткiзу барлық елдердiң мұқтаждарын жабу үшiн жүзеге асырылатын болады: алайда жеткiзiлiмдер жекелеген келiсiм-шарттар мен тауарлардың үлгілерi бойынша жүргiзiлетiн болады. Ұсыныстар тендерiн АДБ-ның жәрдемiмен ҮБӨО жүргiзедi. Тендердiң жеңiмпазын жариялағаннан кейiн ДСМ онымен тиiстi тауарларды жеткiзуге келiсiм-шарт жасасатын болады.
(b) ЖКАҚ Гранты қаражатынан төленетiн барлық қызметтер үшiн консультанттарды жалдау "Азия Даму Банкiнiң және оның қарыз алушыларының консультанттарды жалдауы жөнiндегi басшылықтың" (2004 жылғы сәуiр, кейiн енгізiлген толықтыруларымен) ережелерiне және жергілiктi консультанттарды жалдау кезiнде АДБ үшiн қолайлы өзге де талаптарға сәйкес жүзеге асырылуы тиiс. Консультанттарға мiндеттер мен талаптар ЖКАҚ Есебiне 3-қосымшаның 5-параграфында жазылған.
9. ЖКАҚ көмегі қаражатынан мемлекеттiк ұйымдар (яғни орталық, жергiлiктi басқару органдары мен мемлекеттiк институттар) ешқандай жергiлiктi салықтар мен алымдар төлемейдi.
10. Үкiмет ЖКАҚ Гранты есебiнен қаржыландырылатын жобада көрсетілген қаражаттың пайдаланылуын көрсету мақсатында ЖКАҚ қаражатынан төленетiн тауарларға, қызметтер мен өзге де шығыстар құжаттарына және оны жүзеге асыру прогресiне (көрсетілген шығындарды қоса алғанда) қатысты тиiсiнше бухгалтерлiк есептер мен есептiлiктердi жүзеге асырады немесе жүзеге асыруға шаралар қабылдайды.
11. (а) Үкiмет (i) ЖКАҚ Гранты бойынша жекелеген шоттарды жүргiзедi немесе жүргiзуге шаралар қабылдайды; (іі) тиiсiнше кезектi қолданылатын аудиторлық нормаларға сәйкес осы есеп шоттар мен тиiстi қаржылық есептердi жыл сайын аудиторлық тексерудi ұйымдастырады; тексерулерді бiлiктілігі, тәжiрибесi және қойылған мiндеттерi АДБ үшiн қолайлы болып табылатын тәуелсiз аудиторлар жүзеге асыруы тиiс; (ііі) АДБ мүмкiндiкке қарай, бiрақ ешбiр жағдайда әрбiр тиiстi қаржылық жыл аяқталысымен 6 айдан кешiктiрмей, осындай аудиторлық есептер мен қаржылық есептердiң, сондай-ақ оларға қатысты аудиторлық есептердiң (ЖКАҚ қаражатының пайдаланылуын аудиторлардың бағалауын, сондай-ақ аванс шоты үшiн қолданылатын рәсiмдердi және ЖКАҚ Грантын жүзеге асыру кезiнде келтiрiлген шығындар туралы есептi қоса алғанда) расталған көшiрмелерiн ұсынады, барлық құжаттама ағылшын тілiнде берiлуi тиiс және (iv) АДБ осындай есептер туралы өзге де ақпаратты, қаржылық есептiлiктi және АДБ-нiң бiр жолғы сұранымы бойынша аудиторлық ақпаратты ұсынады.
(b) Үкiмет АДБ-ға оның сұранымы бойынша тиiстi аудиторлармен ЖКАҚ Гранты жөнiндегі қаржылық есептiлiктi дүркiндiк талқылауға мүмкiндiк бередi, ұйымдастырады және АДБ-ның сұрауы бойынша осындай талқылауларға қатысу үшiн мұндай аудиторлардың өкiлiн шақырады; бұл ретте осыған ұқсас кез келген талқылаулар, егер келiсiмде өзгеше көзделмесе, Үкiметтiң уәкiлеттi өкiлiнiң қатысуымен ғана жүргiзiлетiн болады.
12. Үкiмет АДБ өкiлдерiне ЖКАҚ Грантын, тауарларды, қызметтердi және оған қатысты өзге де жазбалар мен құжаттарды тексеруді жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi.
13. (а) ЖКАҚ қаражатының бастапқы төлемiн АДБ осы Келiсiм-Хатты Үкiмет растағаннан кейiн ғана жүргiзедi. ЖКАҚ қаражаты, егер АДБ мейлiнше кейiнгі күндi бекiткен болса, АДБ 2006 жылғы 31 қазаннан, яғни күтiлетін Жобаны аяқтаған күннен кейiн төлемейдi.
(b) Үкімет ЖКАҚ Грантынан ЖКАҚ қаражатын төлеудi ұйымдастыру үшiн мұндай өтiнiмдердiң қол қою үшiн өкiлеттiлiктерiн және мұндай өтiмдердiң жеткiлiктiлігін растауға қаражат жұмсау жөнiндегi өтiнiмдерге арналған осы құжатқа 2-қосымшада көрсетiлгенiндей АДБ-ға қолайлы рәсiмдердiң және Үкiмет пен АДБ қабылдаған өзге де нақты рәсiмдердiң қамтамасыз етiлуiн қадағалайды немесе қамтамасыз етуге шаралар қабылдайды.
(с) Үкiмет осы құжаттың 2-қосымшада жазылған ережелерге сәйкес аванс шотын ашады.
(d) Шығындар бойынша есептiлiк рәсiмдерi (ШЕР) осы құжаттың 2-Қосымшасында жазылған шарттарға сәйкес ЖКАҚ Гранты бойынша қолайлы шығындарды өтеу үшiн және аванс шотында жүргізiлген аванс төлемдерiн өтеу үшiн пайдаланылуы мүмкiн.
14. (а) Үкiмет АДБ (i) ЖКАҚ қаражатын пайдалануға; (іі) тауарларға, қызметтерге және қаржыландыру көзi ЖКАҚ қаражаты болып табылатын басқа да шығыс түрлерiне; (іii) ЖКАҚ Грантына және (iv) ЖКАҚ көмегiнiң мақсаттарына байланысты кез келген басқа да мәселелерге қатысты талап етуге негiз болатын барлық есептер мен ақпараттарды АДБ-ға бередi немесе беруге шаралар қабылдайды.
(b) Жоғарыда айтылған ережелердi шығынсыз қолдану үшiн Үкiмет ЖКАҚ Грантының орындалу барысы туралы тоқсан сайынғы және аралық есептердi АДБ-ға бередi немесе беруге шаралар қабылдайды. Бұл есептер есептiлiктiң нысанына, мазмұны мен мерзiмiне АДБ белгiлеген талаптар ескерiле отырып берiледi.
(с) ЖКАҚ Грантының нақты аяқталған күнiнен бастап 3 ай iшiнде Үкiмет ЖКАҚ көмегі мiндеттерiнiң орындалуы туралы АДБ белгiлеген нысан мен мазмұн бойынша есеп дайындайды және АДБ-ға бередi.
15. ЖКАҚ Грантын уақтылы және тиiмдi қамтамасыз ету мақсатында Үкiмет АДБ-мен ынтымақтасады және осы мақсаттарда өздерiнiң шенеунiктерi, агенттерi мен өкiлдерi үшiн тиiстi өкiмдер бередi.
16. Үкiмет пен АДБ тараптардың кез келгенiнiң өтiнiшi бойынша ЖКАҚ Гранты жөнiнде пiкiр алмасады және консультанттар дайындаған есептер мәселелерi бойынша және осы есептерде көрсетiлген ұсыныстардың орындалуы бойынша кеңес алатын болады.
17. АДБ консультанттар дайындаған есептердiң АДБ сәйкес деп санаған кез келгенiн пайдалана алады, бұл есептер, егер Үкiмет пен АДБ арасындағы келiсiмдерде өзгеше көзделмесе, халыққа жариялануы да мүмкiн.
18. Үкiмет ДСМ-да Елдiк Жобалық Офистi (ЕЖО) және Грантты бақылау үшiн басқарушы комитеттi құруды қамтамасыз етедi. ЕЖО-ның құрамында конкурстық негiзде жалданған елдiк жобалық үйлестірушi, қаржы жөнiндегi маман және әкiмшi-көмекшi болуы тиiс. Басқару комитетiнiң құрамында ЖКАҚ Есебiне 3-Қосымшаның 4-параграфында көрсетiлген өкiлдер болуы тиiс.
19. Үкiмет кез келген уақытта ел үшiн бөлiнетiн көмектiң бөлiгiн тоқтату туралы АДБ-ға жазбаша өтiнiш жасай алады; бұл ретте егер Үкiметтiң ыңғайласпа ресурстары көзделетiн ЖКАҚ Грантының бөлiгiнде ҮБӨО мiндеттемелерi күшiне енген болса, онда ЖКАҚ көмегi тең түрде жалғаса бередi және егер Үкiмет пен АДБ арасындағы келiсiмдерде өзгеше көзделмесе, Үкiметтiң мiндеттемелерi орындалатын болады.
20. (а) АДБ кез келген уақытта, АДБ-ның пiкiрi бойынша ЖКАҚ Грантын табысты жүзеге асыруға кедергi болатын немесе оның мақсаттарына жетуiне немесе орындалуына бөгет жасайтын кез келген жағдайлар туындағанда осы Келiсiм-Хаттың мерзiмдерi мен шарттарына сәйкес ЖКАҚ көмегiн тоқтата тұрады немесе Үкiметпен кеңескеннен кейiн толық немесе iшiнара тоқтата алады.
(b) Егер АДБ (i) Үкiметпен кеңескеннен кейiн ЖКАҚ Грантының мақсаттары үшiн ЖКАҚ көмегi қаражатының бөлiгi қажет болмағанын немесе (іі) кесiрлi немесе алдамшы әрекеттердi Үкiметтiң, ДСМ өкiлдерi немесе ЖКАҚ Грантын жүзеге асыру барысында немесе сатып алуға немесе консультациялық қызметтерге қатысты немесе ЖКАҚ Гранты үшiн тиiстi келiсiм-шартты орындау кезiнде өзге бенефициар жасағанын және Үкiмет ахуалды дұрыстау үшiн АДБ үшiн қолайлы уақтылы әрi барабар әрекеттер қолданбағанын немесе (ііі) ЖКАҚ көмегi қаражатынан қаржыландырылатын келiсiм-шарттардың кез келгенi бойынша жеткiзу осы құжаттың 2-қосымшасында немесе ЕИЖ-ды қоса алғанда осы Келiсiм-Хатта белгiленген және оған қатысты рәсiмдерге сәйкес келмейтiнiн анықтаса, АДБ Үкiметтiң ЖКАҚ көмегi қаражатын жұмсау құқығын тоқтату туралы Үкiметтi хабардар ете алады. АДБ-ның мұндай хабарламасын алысымен тиiстi бөлiкте ЖКАҚ көмегi тоқтатылуы мүмкiн.
21. ЖКАҚ Гранты аяқталысымен АДБ ЖКАҚ қаражаты есебiнен алынған кез келген жабдықты Үкiмет пен АДБ-ны қанағаттандыратын шарттар мен жағдайларда Үкiметке немесе Үкiмет нұсқаған кез келген басқа ведомствоға тапсыра алады.
22. Қорытындылары кедейлiктi азайту жөнiндегi Үкiметтің iс-қимылдарына ықпал етуi үшiн АДБ ЖКАҚ Грантының орындалу нәтижелерiн бақылайтын болады.
23. Нақты ақпараттар және грантты игерудiң негізгi аспектiлерi Грантты iске асыру жөнiндегі Басшылықта көрсетiлетiн болады.
24. Аталған Келiсiм-Хат Үкiметке мiндеттемелер, құқықтар мен жауапкершiлiк жүктейтiн бөлiкте Yкiметтiң көрсетiлген мiндеттемелерi, құқықтары мен жауапкершiлігі ЖКАҚ қаражатының ұсынылған бөлiгi шегінде ғана қолданылады.
25. Егер аталған ережелер сiз үшiн қолайлы болып табылса, төменде көрсетiлген жерлерге Yкiметтiң атынан осы хаттың екi данасына да қол қойыңыз. Қол қойылған бiр данасын АДБ-ға қайтарыңыз.
26. Мен ЖКАҚ Грантын әкiмшiлендiруге қатысты барлық мәселелер үшін жауап беремiн. Осылайша, осы мәселелер жөнiндегі барлық хат-хабарды маған жолдауыңызға болады. Рие Хираока ханым, Әлеуметтiк секторлар бөлiмшесiнiң аға маманы, Шығыс және Орталық Азия Департаментi, ЖКАҚ Грантын жүзеге асыру жөнiндегi жауапты адам болып табылады.
Құрметпен,
________________
Роберт Витол
Әлеуметтiк секторлар бөлiмiнiң
Директоры
Шығыс және Орталық Азия
Департаментi
Азия Даму Банкі
Расталды:
Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң атынан:
________________________________
Аты: ___________________________
Лауазымы: ______________________
Күні: __________________________
Қосымша:
Көшiрме: Ерболат Досаев мырзаға, Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау министрi, факс (7-3172) 337-327
Қазақстан Республикасының Үкіметi
мен Азия Даму Банкi арасындағы
"Тағам өнімдерін тұрақты
фортификациялау" жобасын іске асыру
үшін грант беру туралы Келісім-хатқа
1-қосымша
АЗИЯ ДАМУ БАНКI ЖКАҚ: RЕG 32143
ГРАНТ ЖӨНIНДЕГI ЕСЕП
(Кедейлікті Азайту жөнiндегi Жапон Қорынан қаржыландырылады) ТАҒАМ ӨНIМДЕРIН ТҰРАҚТЫ ФОРТИФИКАЦИЯЛАУ
МАҚСАТЫНДА
ҚАЗАҚСТАН, ҚЫРҒЫЗСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ,
МОНҒОЛИЯ, ТӘЖIКСТАН, ЖӘНЕ ӨЗБЕКСТАН
YШІН
Маусым 2004
Қысқарған сөздер тiзiмi
АА - Атқарушы Агенттiк
АДБ - Азия Даму Банкi
АӨК - Ана өлiмi көрсеткiшi
БМСК - Бастапқы медициналық-санитарлық көмек
БӨК - Балалар өлiмi көрсеткiшi
ЕЖО - Елдiк Жобалық Офис
ЖКАҚ - Кедейшiлiкті төмендету жөнiндегі Жапон Қоры
ЙТБ - Йод тапшылығы бұзылулары
ҚҚК - АДБ қызметкерлерiнiң жобаларды қарастыру жөнiндегі
комитеті
МДДМ - Мыңжылдықты дамыту Декларациясының Мақсаты
СЭҚ - Санитарлық-эпидемиологиялық қызмет
ТЖЙ - Тұзды жалпыға ортақ йодтау
TTA - Темiр тапшылығы анемиясы
YEҰ - Үкiметтік емес ұйымдар
ҮБЖӨО - Үйлестiру және Басқару жөнiндегi Өңiрлiк Офис
ЮНИСЕФ - ББҰ Балалар Қоры
Ескерту: Осы баяндамадағы "$" символы АҚШ долларын бiлдiредi
ЖАПОНИЯ ҚОРЫ (ЖКАҚ) КЕДЕЙЛIКТI АЗАЙТУ ЖӨНIНДЕГI
ЖКАҚ гранты бойынша ұсыныс
І. Негiзгi деректер |
|
Ұсынылатын қызмет |
Орталық Азия мен Монғолияда |
Ел |
Қазақстан, Қырғыз Республикасы, |
Сұралатын грант |
$2,000,000 |
Өңiрлiк жоба |
иә |
Грант тұрпаты |
Әлеуеттi нығайту |
II. Гранттың дамытуға арналған мақсат(тар)ы және
жүзеге асырудан күтiлетiн нәтижелер
Гранттың дамытуға арналған мақсаттары:
Жобаның мақсаты Орталық Азияның аз қамтылған балалары мен
аналарындағы йод тапшылығы аурулары (ЙТА) мен темiр тапшылықты
анемия (ТТА) азайту үшiн бiр мезгiлде: жеткiзудi (фортификатталған
азық-түлiктердi өндiру және бөлу); тұтынуды (халықты хабардар ету
және сұраныс жасау); және нормативтiк базаны (сапаны бақылау,
заңнамалық және нормативтiк кесiмдердi iске асыру мен саудада
көмектесу) арқылы орнықты ортаны нығайту және құру болып табылады.
Жобаның ерекше мақсаттары: (i) үй шаруашылығында йодталған тұзды
90% орнықты тұтынуға қол жеткiзу және қамтамасыз ету; (іі) ұнды
жалпы тұтыну көлемiнiң үштен бiрiн аз көлемде орнықты
фортификаттауды қамтамасыз ету; (ііі) сапалы фортификатталған
азық-түлiктi өндiру бойынша жекеменшiк және қоғамдық секторлардың
әлеуетiн құру; (iv) Орталық Азия елдерi арасында фортификаттау
процесiн дамыту және сапалы фортификатталған азық-түлiкпен
қамтамасыз ету үшiн нормативтiк құқықтық базаны немесе марапаттау
модельдерiн дамыту; және (v) тұтынушыларды ЙТА мен TTA-ның алдын
алу, сондай-ақ микроэлементтерге бай азық-түлiктердiң пайдасы туралы
хабардар болып табылады.
Жүзеге асырудан күтiлетiн нәтижелер
(i) Йодталған тұзды пайдаланатын үй шаруашылықтарының санын 90%-ға
дейiн өсiру
(іі) Әр елде тұрақты жұмыс iстейтiн және жыл сайын қажеттi көлемде
калий йодатын алудың орнықты тетіктерiн жасау
(ііі) Елдер үшiн айрықша мiндеттерге сәйкес фортификатталған ұнды
коммерциялық өндiру көлемiн ұлғайту
(іv) Премиксті алу және/немесе өндірудің ұлттық тетіктерін жасау
(v) Әр елде жалпыға бірдей ұнды фортификаттауға көмектесу үшiн
нормативтік және заңнамалық кесiмдер қабылдау; және фортификатталған
ұн мен йодталған тұзды трансшекаралық жеткiзудi қамтамасыз ететiн
caуда рәсімдерiн жасау.
III. Гранттық қаражат шығыстарының бабы, есеп айырысу
сомалары және сметалық қаражаттың пайыздық ара қатынасы
Шығыстар бабы |
Грант |
Шығыстар |
1. Жабдықтар мен шығыс |
414,000 |
20.7 |
2. Тренингтер, конференциялар, |
549,000 |
27.5 |
3. Консультанттардың қызметтерi |
302,500 |
15.1 |
4. Жобаны басқару |
225,000 |
11.2 |
5. Басқа да шығыстар (үкiметтiк |
427,200 |
21.4 |
6. Көлденең шығыстар |
82,300 |
4.1 |
Жиыны |
2,000,000 |
100.0 |
Қосымша шығындар |
100,000 |
5.0 |
ЖКАҚ гранты бойынша ұсыныс
Негiз қалаушы ақпарат
А. Басқа деректер |
|
Өтiнiш берiлген күн |
2003 жылғы 18 қараша |
Жоба жөнiндегi |
Рие Хираока, Әлеуметтiк секторлар |
Басқарма, электронды |
Әлеуметтiк секторлар басқармасы, |
Баяндаманы |
Кэти Виола, сviоlа@.аrq. |
Сектор |
Әлеуметтiк сектор |
Тақырыбы |
Микроэлемент жетiспеушiлiктi азайту |
АДБ қаржыландыратын |
Жас балаларды қауымдарда дамыту |
Атқарушы Агенттік |
Ерболат Досаев мырза Муталип Мамытов мырза П.Ньямдаваа мырза Нусратулла Файзуллаев мырза Феруз Назиров мырза |
Грантты іске |
Жоғарыда көрсетiлгендер |
_____________________________
1 2003.АДБ. Президенттiң баяндамасы және Директорлар Кеңесiне
Қырғыз Республикасына көпшілiк көзқараспен негізделген жас
балаларды қауымда дамыту жөнiндегі жоба бойынша қарыз беру жөнiндегі
ұсыныстары. Манила.
2 2003.АДБ. Президенттің баяндамасы және Директорлар Кеңесiне
Тәжікстанға Денсаулық сақтау секторындағы реформалардың жобасы
бойынша қарыз беру жөнiндегі ұсыныстары. Манила.
3 2003.АДБ. Президенттiң баяндамасы және Директорлар Кеңесiне
Монғолияға Денсаулық сақтау секторын дамыту жөнiндегі екiншi жоба
бойынша қарыз беру жөніндегi ұсыныстары. Манила.
4 2004.АДБ. Президенттің баяндамасы және Директорлар Кеңесiне
Өзбекстанға ана мен баланың денсаулығы жобасы бойынша қарыз беру
жөнiндегi ұсыныстары. Манила.
В. Ұсынылатын гранттық көмектi нақты сипаттау
1. Бақыланатын құраушы/нәтижелердiң компоненттерiн
сипаттау және Жобаны iске асыру жоспары
А компонентi |
|
Компоненттiң атауы |
Тұз өнеркәсiбiнiң және ұн өндiрiсiнiң |
Құны ($) |
286,000 |
Компоненттiң |
Бұл компонент фортификанттарды, |
Бақыланатын |
(i) Фортификатталатын тұз бен ұнды |
Негiзгi iс-шара- |
24 ай |
В компонентi |
|
Компоненттiң атауы |
Үкiметтiң әлеуетiн нығайту |
Құны ($) |
270,000 |
Компоненттiң |
Бұл компонент азық-түлiктi фортификат- |
Бақыланатын |
(i) Үкiметтiң заңнамалық және |
Негiзгі iс-шара- |
24 ай |
С компонентi |
|
Компоненттің атауы |
Әлеуметтiк жұмылдыру және |
Құны ($) |
815,500 |
Компоненттiң |
Бұл компонент жұртшылықты хабардар |
Бақыланатын |
(i) Фортификатталатын тұз бен ұнға |
Негізгi iс-шара- |
24 ай |
D компонентi |
|
Компоненттiң атауы |
Жобаны басқару, мониторингi және |
Құны ($) |
546,200 |
Компоненттiң сипаты |
Бұл компонент Қатысушы-елдерде Жоба фортификатталған азық-түлiктi |
Бақыланатын |
(i) жоба бойынша тоқсан сайын есептер |
Негiзгi iс-шаралар- |
25 ай |
2. ЖКАҚ қаражатынан гранттық көмек ұсынуға арналған
қаржылық жоспар
Қаржыландыратын |
Сома ($) |
ЖКАҚ |
$2,000,000 |
Үкiмет |
$546,000 (материалдық және өзге |
Тұз және ұн |
$2,000,000 (жабдықтарды, фортификант- |
Барлығы: |
$4,881,000 |
3. Қорытынды
Қазақстан, Қырғыз Республикасы, Монғолия, Тәжiкстан және Өзбекстан Үкiметтерi йод тапшылығын жою және ТТА мен фолий жетiспеушiлігін азайту мақсатында бiртұтас. Мұндай микроэлементтік бұзылулар Орталық Азияда, көптеген дамушы елдерде 5 бұдан да көп кездеседi. Жобаның шеңберiндегі аудандардағы 6 бастапқы сентинельдi зерттеулер туралы деректер (Ескерту: БҰҰ-ның Балалар Қоры (ЮНИСЕФ) өңiрдегi микроэлемент жетiспеушілігін азайтуға белсендiлiкпен қатысты және Жобаның барысындағы әртүрлi қызмет түрлерiн қолдауды жалғастырып келедi. ЖКАҚ мен ЮНИСЕФ өз жұмысын, әсiресе, коммуникациялық стратегияны дамытуда және Yкiметтермен саяси диалогта үйлестiретiн болады.) мен медициналық-демографиялық зерттеулер төменде көрсетiледi. Сентинельдi зерттеулер ЖКАҚ 9005 жобасының пилоттық ауданында, ЙТА мен TTA бойынша ұлттық репрезентативтiк деректер ретiнде емес, фортификатталған тұз бен ұнды тұтынудың әсерiн құжаттық зерттеу ретiнде ойластырылған болатын.
_____________________________
5 Бec ел ЖКАҚ 9005 мақсаттары мен мiндеттерiне қатты берілгенiн
көрсетті, бұл фортификаттаудың орнықты процесiн қамтамасыз ету үшiн
қолдауды жалғастырудың алғы шарты болды. Азия Даму Банкi (АДБ)
Әзербайжанмен байланысты жалғастырады және бұл елдің микроэлемент
жетіспеушілігін азайтуда саяси еркiндігі болғанда, ол үшiн
жекелеген қолдау мүмкіндігiн қарастырады.
6 АДБ. 2001. Азияның дамушы елдерiндегі аз қамтылған аналар мен
балалардың тамақтануын жақсарту үшін Қазақстанға, Қырғыз
Республикасына, Монғолияға, Тәжікстанға және Өзбекстанға арналған
грант.
Тексерулер мен бастапқы сентинельдi зерттеулер өңірде (1-3 кестелер) ЙТА, темірдің аздығы, фолий қышқылының жетiспеушiлiгi мен TTA-ның таралғандығын растады.
Балалар халықтың тамақтану мәртебесi болғандықтан, олардың нутриционалдық жағдайы бойынша деректер зерделенген болатын.
1-кесте. Балаларда анемияның таралуы (%)
Ел |
Медициналық- |
Сентинельдiк |
Сентинельдiк |
Қазақстан |
48.9 (1999) |
53.1 |
50.0 |
Қырғыз |
38.0 (1997) |
16.9 |
14.4 |
Монғолия |
42.2 (1999) |
12.5 |
12.5 |
Тәжiкстан |
өткiзiлген жоқ |
73.8 |
75.0 |
Өзбекстан |
60.8 (1996) |
41.9 |
31.4 |
а Қан сарысуындағы ферритиннiң деңгейі ағзада темiрдi салыстырмалы
ұстап корреляциялайтын биохимиялық көрсеткіштер болып табылады.
Сарысудың аз болуы ағзадағы темiрдiң азайғанын бiлдiредi және темiр
тапшылығының өршуiне әкеледi.
Көзi: Сентинельдi зерттеу (2003)
2-кесте. Несептегi йодтың деректері бойынша балаларда
йод тапшылықты аурулардың таралуы (%)
Ел |
Қазақстан |
Қырғыз |
Монғолия |
Тәжiкстан |
Өзбекстан |
Төмен |
28.8 |
37.3 |
27.5 |
16.3 |
16.3 |
Баяу |
12.5 |
13.3 |
26.3 |
42.5 |
14.0 |
Ауыр |
7.5 |
16.9 |
10.0 |
30.0 |
17.4 |
Барлығы |
48.8 |
67.5 |
63.8 |
88.8 |
47.7 |
Көз(дер): Сентинельдiк зерттеулер (2003).
3-кесте. 2-15 жас аралығындағы балаларда
фолий қышқылы жетiспеушiлiгiнiң таралуы (%)
Ел |
Қазақстан |
Қырғыз |
Монғолия |
Тәжiкстан |
Өзбекстан |
Төмен |
20.5 |
13.4 |
47.5 |
21.3 |
10.5 |
Ауыр |
62.8 |
84.2 |
37.5 |
36.3 |
5.8 |
Барлығы |
83.3 |
97.6 |
85.0 |
57.5 |
16.3 |
Көз(дер): Сентинельдiк зерттеулер (2003).
Йод тапшылығы ұрықтың ақыл-ой дамуына терiс әсер етедi, бұған қоса темiр тапшылығы ретiнде баланың когнитивтi дамуын тежейдi және жасөспiрiмдер мен ересектердiң ақыл-ой және денесiнiң жұмысқа қабiлетiн төмендетедi. Йод және темiр тапшылығының жағымсыз салдарлары жас кезде бiлiне бермейдi де, мектепте оқуға және кейiн жұмыс iстеу қабiлетiне керi әсер етедi. Темiр тапшылығы ана өлiмiне әкелетiн негізгi факторлардың бiрi болып табылады. Аталған елдерде белең алған фолий қышқылының тапшылығы жаңа туған нәрестелерде жүйке түтiкшесiнiң зақымдануына әкеледi. Көрсетiлген микроэлементтердiң тапшылығы елдегi халықтың басым көпшiлiгiнiң оқуға және жұмысқа қабiлеттiлiгіне қатты әсер етедi, денсаулық сақтау және бiлiм беру жүйесiндегi жұмыстарда қиындығын туғызады, еңбектiң өнiмділігін төмендетедi және кедейлiк деңгейiн арттырады.
ЖКАҚ 9005 жобасы халықтың аз қамтылған тобын микроэлемент тапшылығынан зардап шегушiлер, сондай-ақ қатер тобына жақындар ретiнде қолдау жасайды; (i) өңiрлiк маркетинг, дистрибьютерлiк желi мен сауда рәсiмдерiн жасау бойынша институционалдық дамытуды бастады; және (іі) адамның және экономикалық дамудан тұратын тамақтанудың жалпы проблемаларын шешуге өңiрлiк көзқарастың тиiмдiлiгiн көрсеттi. Жобада төрт негiзгi компонент: (і) конференция мен техникалық семинарлар; (іі) тұз бен ұнды тәжiрибелi фортификаттау; (ііі) нормативтік және заңнамалық кесiмдердi қолдау; және (iv) халықтың аз қамтылған тобында фортификатталған азық-түлiктерге сұранысын туғызу жөнiнде әлеуметтi маркетинг бар. Iс-шаралардың көпшiлiгi әр елдiң бiрнеше пилоттық ауданында жүзеге асырылды.
ЖКАҚ 9005 жобасының тiкелей және каталитикалық әсерлерiнiң арқасында аталған елдер жалпыға бiрдей тұзды йодтауға қарай айтарлықтай бет алды және ұнды фортификаттауды бастады. Ұмтылудың, тұзды йодтаудың және темiр мен фолаттар тапшылығы жаюының шектеулi табыстарының 10 жыл өткеннен кейiн ЖКАҚ 9005 микроэлемент жетiспеушілiгiнiң негізгі проблемаларына бағытталған ұлттық қозғалыс пен iс-қимыл атмосферасын құрды. Екi жылдың iшiнде Жоба йодталған тұз өндiрудiң елеулi ұлғаюына және қолдайтын заңнаманы қабылдауға қол жеткiздi. Осы кезде ЖКАҚ 9005 жобасының басында ЖЙТ туралы Заң Қырғыз Республикасында қабылданды, 2002 жылы ЖЙТ туралы заңнама Тәжiкстанда, ал 2003 жылы Қазақстан Z030489 P030086 мен Монғолияда күшiне ендi. Өзбекстан осындай заң жобасын әзiрлеу үстiнде. Тұзды йодтау нормасы әлемдiк стандарттар деңгейiне көтерілдi. Кейбiр тұз өндiрiстерi калий йодатын донорлық жеткiзуден сатып алуды қосалқы қаржыландыруға көшiп, маңызды қадам жасады.
Кейбiр өңiрлердегi елдерде басталған ұнды фортификаттау процесi табысты iс-шараларға айналды, оның нәтижесi заңнамалық және нормативтік базаны өзгертудiң қажеттілігі болды. Пилоттық кәсiпорындарда тәжiрибелi технолог-ұн өндiрушiлердiң басшылығымен эксперименталдық өндiру халықаралық стандарттарға сәйкес фортификаттау жүйесiн енгiзу мүмкiндiгін бердi, бұл елдерге қорытындыда мейлiнше үнемдейтiн жабдыққа қол жеткiзуге ықпал етедi. Жабдықты жеткiзушi барынша арзан бағамен Орталық Азия үшiн жабдықтың модификациясын жасады. ЖКАҚ 9005 жобасы тұз бен ұнды фортификаттау арқылы тамақтануды жақсарту үшiн импульс жасады және отбасына микроэлементтерге бай жаңа негізгi азық-түлiктi енгіздi.
Сол кезде мұндай елеулi жетiстiктер үкiметтерге және жекеменшiк тұз және ұн кәсiпорындарының иелерiне ЖЙТ-тi енгiзудiң және бидай ұнын фортификаттауды мүмкiн екендiгiн көрнекi түрде көрсеттi, үкiмет пен жекеменшiк сектор да барлық оңды нәтижелер оларға орнықтылық берiлмесе, жойылып кетуi мүмкiн екенiн түсiндi. ЖКАҚ 9005 Жобасын iске асыру тәжiрибесi үкiметтер мен жекеменшiк секторға азық-түлiктi орнықты фортификаттау үшiн кезеңдердi айқындауға, сондай-ақ орындаудың қажеттігін әлi де түсiндiруге ықпал етедi.
Өзбекстанда қазiргi кезде өндiрiлетiн тұздың 70 пайызы йодталады деп айтылса да, соңғы үш жылда 30 пайыздық, ал Қазақстанда 80 пайыздық өсiмге сәйкес келедi, халықаралық және ұлттық межелерге, сондай-ақ тұрақты әрi үздiксiз өнiмдi 2005 жылға дейiн - 90 пайызға жеткiзу үшiн күш салу қажет. Кейбiр елдерге өндiрiстi және йодтау технологиясын жақсарту керек, ал бес елдiң барлығына калий йодатын тұрақты сатып алудың рәсiмдерiн дамыту қажет. Жалпыға бiрдей тұзды йодтауды енгізу жолымен және кеңiнен таралатын қол жетiмдi, бағасы бойынша қолайлы йодталған тұз жасай отырып, Жоба халықтың аз қамтылған топтарының йодталған тұзды тұтынуын қамтамасыз етедi. 2004 жылғы 30 маусымда, ЖКАҚ 9005 Жобасының соңында бидай ұнының үштен бiрi фортификатталады деп күтiлдi. Алайда аталған мақсат 2003-2004 жылы күтпеген жерден бидайдың тапшылығы салдарынан толық көлемде орындалмауы да мүмкiн.
ЖКАҚ 9005 Жобасымен салыстырғанда, ұсынылатын жоба ең бастысы азық-түлiктi фортификаттаудың орнықтылығын қамтамасыз ету бойынша мемлекеттiк және жекеменшiк секторлардың әлеуетiн жасайтын болады. Жоба техникалық жүзеге асырылуы ЖКАҚ 9005 Жобасымен дәлелденген тұз бен ұнды фортификаттауға бағытталатын болады. Жоба жекеменшiк тұз және ұн кәсiпорындарына қажеттi ақпарат алуға, сауда жүргiзуге және өздігінен фортификанттар мен жабдықтарды сатып алуға көмек көрсетедi. Жоба сондай-ақ әлемдiк премикс өндiрушiлермен байланыс орнату және өңiрдегi премикс өндірудi көтермелеу арқылы премикс сатып алу жөнiндегi проблемалы мәселенi шешуге ықпал етедi. Бұған қоса жоба тұтынушылардың сапа стандарттарына сай фортификатталған азық-түлiктердi алуы үшiн мемлекеттiк және жекеменшiк секторда сапаны бақылау жүйесiн нығайтатын және дамытатын болады.
Ұн өндiрушiлердi азаматтық қоғам топтарымен және БАҚ-пен бiрiктiретiн әлеуметтiк маркетинг жөнiндегі жақсарған және кеңейген кампания жаңа фортификатталған бидай ұны мен нан өнiмдерiне, әсiресе TTA бойынша ең жоғары қатер тобын білдiретiн аз қамтылған отбасыларда сұранысты арттырады. Жоба сондай-ақ йодталған тұздың сапасын тұтынушылардың бақылауына көмектеседi. Жалпыға бiрдей тұзды йодтау барлық аз қамтылған адамдарға сапалы йодталған тұзға қол жеткiзуiне ықпал етедi. Фортификатталған ұн фортификатталмаған ұнның бағасымен бiрдей бағамен сатылады. Аз қамтылған және ауылдық отбасылардың фортификатталған ұнға қол жеткiзуiн арттыру үшiн Жоба оның көтерме-бөлшек саудада сатылу процесiн зерделейдi және шағын диiрмендерде ұнды фортификаттауды қоса алғанда фортификаттаудың басқа жолдарының техникалық-экономикалық мүмкiндiктерiн зерделеуге және үйде қолдану үшiн фортификатталған қоспаларды пайдалануға қолдау көрсетедi.
Жоба, әсерiн бағалауды; өңiрде кеңiнен техникалық ақпарат алмасуды; барлық елдi қамтитын оқуды; Жобаның Веб-сайтына қатысу арқылы пайда түсiретiн сабақтармен және тәжiрибе алмасуды қоса алғанда ЖКАҚ 9005 Жобасымен қол жеткен нәтижелерден бастау алады. Бiрiншi Жобада жасалған тақырыпты пайдалану экономикалық тиiмдiлiктi және қатысушы елдердiң қолы жететiн барлық техникалық ресурстарды арттырады. Халықаралық көмек жалғасатын болады, бiрақ шектеулi негізде және негізгі мiндеттерге қол жеткiзу жөнiндегi негiзгi iс-шараларға қол жеткiзуге бағытталады. Жобаның әсерiн бағалау бойынша консультациялық көмек, Жобаның Beб-сайтын дамыту және ұстау Қазақ тағамтану академиясы арқылы жүзеге асырылатын болады. Соңында Жобаны басқару жөнiндегi стратегиялар Жобаның қазiр бар және оқыған қатысушы топтары әзiрлейтiн болады. Бұл елдiк және өңiрлiк ұжымдарды сатып алу, әкiмшiлендiру, қаржылық және есептiлiк рәсiмдерге оқытуға ЖКАҚ 9005 Жобасының барысында салынған елеулi инвестицияларды жұмсауға және жаңа жобаның экономикалық тиiмдiлігін қамтамасыз етуге ықпал етедi.
4. Жаңалықтар
Жобада қабылданған өңiрлiк көзқарас қарапайым емес және инновациялық болып табылады. Әлем елдерiнiң кейбiрiнде ғана мемлекеттiк басқару жүйелерiнiң, әкiмшiлiк нормаларының, жалпы технологиялық және зерттеу мұраларының ұқсастығы бар. Аталған елдер бастапқы позицияға ұқсас асты тоя iшпеу проблемаларын шешуге кiрiседi, сондай-ақ ауылдық аймақтардың демографиялық құрамы бойынша ұқсастығы көп. Өңiрлiк және ұлттық компоненттердi Жобаның құрылымына ұштастыру еларалық оқуға, ақпарат алмасуға және консультациялық көмекке ықпал етедi. Консультанттар мен фасилитаторлардың өңiрлiк ұжымдарын, Жобаны қолдау және әсерiн бағалауды; жабдықтар мен шығыс материалдарын жеткiзу бойынша ақпарат алмасуды қоса алғанда, қажеттi құрылымдар жасалды, тексерiлдi және дамытылды. Мұның барлығы, егер жекелеген жобалар әр елде жүргiзiлгенге қарағанда, шығыстарды жеңiлдетедi және үнемдi етедi.
Жобаның барысында құрылған мемлекет пен жекеменшiк сектор арасындағы серiктестiктiң маңызы зор. Денсаулықты сақтау қоғам игiлiгі, ал ЙТА мен TTA - денсаулық сақтаудың негiзгi проблемаларының бiрi болып табылады. Ұнды йодталған тұзбен қатар, темiрмен және фолий қышқылымен байыту денсаулық сақтаудың мейлiнше тиiмдi экономикалық тиiмдi технологиялары ретiнде өзiн табысты көрсете бiлдi; сонымен бiрге бұл - өзiн жекеменшiк секторға айнала алатын салалар. Дамушы елдерде микроэлементтiк жеткiлiксiздiктi азайту жөнiндегi бағдарламалар мемлекеттiк сектордың бастамасы болып табылады және қоғамдық денсаулық сақтау қызметтерi жүргізетiн сапплементациялар арқылы жүзеге асырылады. Тiптi тұзды йодтау субсидияланды немесе калий йодаты даму жөнiндегі агенттiктерге өтеусiз ұсынылды деп негiзделдi. Жоба Үкiмет пен тұз және ұн индустриялары арасындағы тең серiктестiктi жасайды және жекеменшiк сектордағы серiктестерге денсаулық сақтау проблемаларын шешуге көмектеседi.
Жобаға арнаған өңiрлiк Веб-сайт бiрегей болып табылады. Қазақ тағамтану академиясы әкiмшiлендiретiн және ұстайтын бұл Веб-сайттың "елдiк беттерi" болады, онда тұз бен бидай ұнын фортификациялау бойынша әр елдiң iс-шаралары көрiнедi; сондай-ақ жобалық iс-шаралар мен консультациялық көмек бойынша ақпарат алмасуға ықпал етедi. Бұл Веб-сайт сонымен бiрге Жобаның қатысушыларын Жоба бойынша басқа елдерден ақпарат пен тәжiрибе, туындайтын проблемаларды шешу үшiн халықаралық көздердi алуға арналған жаңа еркiн арнамен қамтамасыз етедi. Веб-сайтты қолдау орыс және ағылшын тiлдерiнде жүзеге асырылады, бұл Жоба бойынша iс-шаралардың көрнекiлiгiн қамтамасыз етедi; бұған қоса, халықаралық серiктестердiң комментарийлерiн белсендi сұрайтын болады.
Аталған Жобаның басқа инновациялық аспектiсi басқарушы комитеттердiң сектораралық қызметi болады және азаматтық қоғам, жекеменшiк және мемлекеттiк секторлар ұйымдарының мұндай қатысу деңгейi әр елде фортификациялау жөнiндегi тиiмдi әрi қажеттi шараларды жасауға мүмкiндiк бередi. Тұтынушылардың негiзгi топтары, елдiк және халықаралық YEҰ ауыл халқының арасында йодталған тұз бен фортификацияланған ұнды пайдалануды насихаттауға бағытталған коммуникациялық iс-шаралар мен әлеуметтiк маркетингтi қолдауға дайындығын бiлдiрдi. Бастапқы коммуникациялық стратегиялар бiрiншi Жобаның барысында әзiрленген болатын; онда әлеуметтiк маркетинг жөнiндегі iс-шаралардың бiрiншi кезеңi жүргiзiлмеген болатын. Жоба алынған тәжiрибенi дамыту, коммуникациялық материалдарды жоспарлауды және сапасын жетiлдiру үшiн қажеттi pecурстарды бөледі және әлеуметтiк маркетинг бойынша қарқынды әрi болашағы зор басым күш салады.
Бұл инновациялық деректер сипатталады және Beб-сайт арқылы осы елдерде және солар үшiн жаңа жобалар әзiрлейтiн ұлттық және халықаралық топтарға берiледi.
5. Орнықтылығы
Орнықтылық Жобаның басты мақсаты болып табылады. Азық-түлікті фортификациялау тұз бен ұнды фортификациялау маңызды әрi табысты; нормативтiк базамен бекiтiлген және тұтынушылар үшiн қолайлы болып табылғанда орнықты болады. Онда тұтынушылар ерiктi түрде өздерiне бағаны аз ғана көтередi, сол кезде қаражатты елеулi үнемдеу ретiнде емдеуге мемлекеттік және жекеменшік шығыстарды төмендету, сондай-ақ оқушылардың қабілеттерiнiң артуы арқасында оқытудың экономикалық тиiмдiлігіне қол жететiн болады. ЖКАҚ 9005 Жобасы барысында техникалық құзыреттiлiкте және заңнамалық және нормативтiк базаларға өзгерiстер енгізудi қажет ететiн түсiнудiң елеулi прогресiне қол жеткiзiлген болатын. ЖКАҚ 9005 Жобасын қарқынды жүзеге асырудағы 2 жыл азық-түлiктi фортификациялаудың өмiршеңдiгi мен тиiмділiгiн дәлелдеу үшiн жеткiлiктi болды, алайда негiзгi институционалдық өзгерiстердi аяқтау - жаңа заңнаманы жасау және енгiзу үшiн, жекеменшiк секторды және әлеуметтiк жұмылдыруды дамыту - орнықты сипаттағы фортификациялауды беру үшiн жеткiлiксiз болды. Нәтижелер мәлiмделген басымдықтар мен үкiметтік инспекторлардың, тұз өндiрушiлер мен ұн өндiрушiлердiң күнделiктi қызметi бойынша ғана жеткiлiктi деп саналмайды. Тұтынушы сұранымы елдер қатарында орнықты және тұрақты болуы тиiс.
Жоба жетiстіктердi бекiтудi және оларға орнықты сипат берудi қарастырады. Бiрiншi Жобадан айырмашылығы TК қаражатын бөлу басымдықтары өзгередi, олардың басым көпшiлiгi жекеменшiк сектор, мемлекеттiк сектор және коммуникация мен насихаттау үшiн көзделген. Шын мәнiнде, Жоба фортификанттарды немесе фортификацияланған жабдықты сатып алуға қаржылай қолдау көрсете алмайды. Жоба бiрқатар елдерде тұзды йодтау процесiн жетiлдiрудi; өңiрде бидай ұнын фортификациялауды қолдану; сапаны перманенттi бақылауды енгiзу және сатып алудың халықаралық танылған рәсiмдерiн қамтамасыз етедi. Негiзгi салмақ негізгi тұтыну тағамдары ретiнде фортификацияланған ұн мен тұздың ұлттық лидерлерiн қолдауға және осы азық-түлiктерге халық арасында әсiресе, кедейлердiң сұранысын арттыруға жасалатын болады. Бұл әрекеттер жалпыға бiрдей тұзды йодтаудың тұрақты мәртебесiн беруге және әр елдiң жалпыға бiрдей бидай ұнын фортификациялау қозғалысына бағытталған.
6. Қатысу ұстанымдарына көзқарас
ЖКАҚ 9005 Жобасының жағдайы, аталған Жобаны жүзеге асыру мынадай үш негізгi шаралар бойынша жүргізiлетiн болады:
(i) Йодталған тұз бен фортификацияланған ұнға өңiрде тұтынушылар сұранысын арттыру арқылы жекеменшiк сектордың инвестициясын ынталандыратын мемлекеттiк-жекеменшiк коалиция. Бұл кедейлiкті және аналар мен балалардағы жасырын аштықты азайтуға көмектеседi.
(ii) Орталық Азиядағы баланы дамытудың ұзақ мерзiмдi жақсартуды қамтамасыз ететiн стратегиялық және сауда реформаларын ынталандыру үшiн көптеген шетелдiк ұйымдар мен дамушы елдер арасындағы өңiрлiк серiктестiк.
(ііі) Темiрдi сапплементациялаумен немесе балаларға фортификацияланған азық-түлiктердi тегiн таратумен қатар йодталған тұз бен фортификацияланған ұнның алға жылжуы үшiн үкiметтермен және ҮЕҰ-ға тартылған азаматтық қоғам мен әлеуметтiк маркетинг кампаниясындағы тұтынушылардың көпшiлiк ұйымдары арасындағы серiктестiк.
Жоба үкiметтiк органдардағы, тұз бен ұн өндiретiн жекеменшiк және мемлекеттік компаниялардағы, техникалық және зерттеу институттарындағы және кең ауқымдағы тұтынушылар ұйымдарындағы қатысушылардың арасында тығыз ынтымақтастыққа сүйенедi. Кең ауқымды ұстаным бiрiншi жобаның ұйымдық жетiстiктерiне негізделетiндiктен, сондай-ақ кең ауқымды қамтитындықтан, Жобада қамтамасыз етiлетiн болады. Бес елде жобаны қолдау жөнiндегi азаматтық қоғам топтары құрылған болатын, олар өздерiнiң құзыреттiлiктерiн әлеуметтiк жұмылдыруда және әлеуметтiк маркетингте көрсеттi.
Негiзгi бенефициар- |
Басқа да негiзгi серiктес- |
1 |
2 |
Қазақстанның, Қырғыз |
* Денсаулық сақтау, бiлiм, |
7. Yйлестiру
ЮНИСЕФ пен Қазақ тағамтану академиясы Жобаны толық жүзеге асыру барысында АДБ-ның негізгi серiктестерi болып табылады. Швейцария Қызыл Крест жалпы деңгейде йодталған тұздың сапасын бақылау жобасына қатыстырылған. Бүкiләлемдiк Банк әзiрше Орталық Азияға тамақтану жөнiндегi жобаға белсендi тартылған жоқ, алайда денсаулық сақтау секторында жоспарланатын жобалардың компонентi ретiнде мұндай қызметке қызығушылық танытып отыр; ынтымақтастықтың мүмкiндiктерi зерделенедi.
8. Шығыстар сметасы
Шығыстар сметасы жөнiндегi кесте 2-қосымшада берiледi.
С. АДБ стратегияларымен және АДБ қаржыландыратын
бағдарламалармен байланыс
1. АДБ стратегияларымен байланыс
Құжат |
Құжат- |
Соңғы |
Мақсат(тар)ы |
1 |
2 |
3 |
4 |
Балаларға |
1990 ЙТА |
Саммиттің арнайы |
|
Қырғыз |
2003 |
Тұз бен ұнды |
|
Денсаулық |
1999 |
Стратегия Дамушы |
|
Тамақтану |
Алғаш 2001 |
Серия асты тойып |
2. АДБ қаржыландыратын бағдарламалармен байланыс
Жоба Қоғамдық денсаулық сақтау секторының денсаулықты сақтау жөніндегі көмегiн жетiлдiру арқылы балалардың денсаулығын жақсартуға бағытталған төмендегі барлық бағдарламалармен байланысты
Жобаның атауы |
Қоғамдағы жас балаларды |
Жобаның нөмiрi |
2007 KGZ |
Кеңестiң бекiткен |
2003 жылғы 29 қыркүйек |
Қарыз сомасы |
$10,500,000 |
3. Жобаны дамыту жөнiндегi мақсаттар:
Жобаның мақсаты 12 кедей аудандағы туғаннан бастап 8 жасқа дейiнгi балалардың денсаулығын, тамақтануы мен психоәлеуметтік дамуын жақсарту болып табылады. Жобаның ерекше мақсаты: (i) БӨК пен 5 жасқа дейiнгi балалардың өлiм жағдайларын азайту; (іі) йод тапшылықты аурулары азайту; (ііі) балалар мен жүктi әйелдердегi TTA азайту; (iv) мектепке дейiнгi жастағы балалардың психоәлеуметтiк дамуын жақсарту.
Жобаның негiзгi компоненттерi
N |
Компоненттiң атауы |
Қысқаша сипаттама |
1 |
2 |
3 |
1 |
Баланың денсаулығы мен |
Балаларды жалпы иммундауды |
2 |
Жас балаларды жүргізу |
Үйде және қауымдарда |
3 |
Потенциалды нығайту |
Ауылдық ұжымдар билiгiнiң |
Жобаның атауы |
Денсаулық сақтау Секторын |
Жобаның нөмiрi |
Қарыз 1998 MON |
Кеңестiң бекiткен күнi |
2003 жылғы 5 маусым |
Қарыз сомасы (млн.$) |
$14,000,000 |
Жобаны дамыту жөнiндегi мақсаттар:
Жоба мақсатты ауылдық аймақтардағы әйелдер мен балаларды қоса алғанда, халықтың, әсiресе аз қамтылған және қатер топтарының денсаулығын жақсартуға бағытталған. Жоба АӨК-тi 50%-ға, ПДС-тi 20%-ға және 5 жасқа дейiнгi балалардың өлiм-жiтiмiн 20%-ға азайтуды мақсат етiп қойған. Жобаның мақсаттары: (i) ауылдық денсаулық сақтау қызметтерiнiң және оларға келушiлердiң сапасын арттыру; (іі) денсаулық сақтау секторының бiрiншi жобасы ынтагерлiкпен өзгерткен процестердiң тиiмдiлiгі, нәтижелiлiгi, орнықтылығы мен институционалдық дамуы үшiн секторлық реформаларды тереңдету жолымен денсаулық сақтау секторының әлеуетiн жасау болып табылады.
Жобаның негiзгі компоненттерi
N |
Компоненттің атауы |
Қысқаша сипаттама |
1 |
Ауылдық денсаулық |
Бұл блок ауылдық жерлерде Көмек сұралғанда медицина- |
2 |
Институционалды |
Денсаулық сақтау Секторы- |
Жобаның атауы |
Денсаулық сақтау Секторы |
Жобаның нөмiрi |
Қарыз 2054 ТАJ |
Кеңестiң бекiткен күнi |
2003 жылғы 27 желтоқсан |
Қарыз сомасы (млн.$) |
$7,500,000 |
Жобаны дамыту жөнiндегi мақсаттар:
Жобаның мақсаты мынадай: (i) денсаулық сақтау секторының басқарушы әлеуетiн және институционалды дамыту мен реформалау арқылы жүйенiң нәтижелiлігін жетiлдiру; (іі) негiзгі медициналық қызметтерге тең қол жеткiзудi ұлғайту және олардың сапасын арттыру; (ііі) реформаларды жалғастыру үшiн ақпараттық саяси диалогты қолдау жолымен халықтың, әсiресе аз қамтылғандардың, әйелдер мен балалардың денсаулығын жақсарту болып табылады. Жоба ПМС-тi 20%-ға, ПДС-ты 30%-ға азайтуды мақсат етедi.
4. Жобаның негiзгi компоненттерi
N |
Компоненттiң атауы |
Қысқаша сипаттама |
1 |
2 |
3 |
1 |
Денсаулық сақтау |
Жоба ұлттық, өңiрлiк және |
2 |
Дәрi-дәрмекпен жабдық- |
Жоба Үкiметке барабар және |
3 |
Аз қамтылғандарға |
Бұл компонент бес пилоттық Аз қамтылғандарға "кедейлерге Қызмет көрсету және қаржылан- |
Жобаның атауы |
Әйелдер мен балалардың |
Жобаның нөмiрi |
P36509-UZB |
Кеңестiң бекiткен күнi |
2004 жылы күтіледi |
Қарыз сомасы (млн.$) |
$40 миллион |
Қазiргі кезде жобаны дайындау бойынша консультациялық көмек жүзеге асырылып жатыр. Жоба әйелдер мен балалардың денсаулығын нығайту үшiн денсаулық сақтау қызметтерiн жетiлдiруге бағытталатын болады.
5. АДБ-дан қарыз емес, гранттық көмектiң қажеттілiгiн
негiздеу
Жобаның шешушi салымы оның өңiрлiк көзқарасынан туындайды, бұл фортификацияланған тұз бен ұнға жалпы стандарттарды енгізуге, өндiрiстiң масштабынан және тәжiрибе алмасудың артықшылығынан үнемдеуге қол жеткiзуге ықпал етедi. Бiр тарапқа арналған АДБ қарызы бұл артықшылықтарға ие бола алмайды және сауда және нормативтiк кесiмдер сияқты өңiрлiк мәселелердi шеше алмайды.
Денсаулық сақтауға бағдарланған жоғарыда айтылған жобалар аз қамтылғандардың, ең бiрiншi аналар мен балалардың денсаулығын жақсартуға бағытталған. Жобалардың құрылымы айрықша көмек көрсететiн мемлекеттiк қызметке бағытталған және жекеменшiк сектормен жұмыс iстеу үшiн барынша шектеулi мүмкiндiктерi бар. Азық-түлiктi фортификациялау бойынша компоненттi қосу аса күрделi болып табылатын жобаларды iске асыру жөнiндегі жоспарларды қиындатады және қоғамдық денсаулық сақтауды нығайтудың басқа маңызды мақсаттарына терiс әсерiн тигiзуi мүмкiн.
Жекеменшiк секторды қаржылай қолдау жекеменшiк сектормен жұмыс iстейтiн АДБ бөлiмшелерi арқылы теория түрiнде мүмкiн. Алайда жекелеген жекеменшiк өндiрiстердiң азғана қаржылық қажеттiлігіне қатысты және АДБ-ның өндiрушiлердi тiкелей қаржыландырудан iркiлуi жекеменшiк секторға қарыз беру экономикалық жағынан негізделген шешiм деп есептеуге мүмкiндiк бермейдi.
Жапония Кедейлiкті азайту жөнiндегі Қоры (ЖКАҚ) АДБ-ға қоғамдық денсаулық сақтау және жекеменшік секторға арналған қарыздарға байланысты қиындықтарды жеңуге мүмкiндiк бередi.
D. Ұсынылатын гранттық көмектi iске асыру
1. Жобаны iске асыру |
Атқарушы агенттiктер болатын |
Iске асыру тетiктерiн нақты сипаттау 3-қосымшада берiледi.
2. Гранттық көмектi жүзеге асыруға әсер етуi
мүмкiн қауiп-қатерлер
Қауiп-қатер |
Қысқаша сипаттау |
Қауiп-қатердi азайтуға |
Орнықтылығы |
Фортификациялауды |
Қоғамдық ақпараттық |
Фортификат- |
Көптеген елдер, мыса- |
Өзiнiң бидайы жетпеген |
Калий йодаты |
Кейбiр шетелдiк |
АДБ-ның ұстанымдарын |
3. АДБ-ның қосымша шығындары
Компонент |
Банктiң қосымша шығындары |
Сұралатын сома |
$100,000 |
Негіздеу |
Бұл өңiрлiк жоба кеңейтiлген |
АДБ ұсынатын жұмыс- |
Өңiрлiк үйлестірушi, |
4. Мониторинг және бағалау (МБ)
Негiзгі |
Есептілiк |
МБ үшiн жоспар |
ЙТА мен TTA |
Жоба қаржыландыратын |
Базистiк деректер |
Йодталған |
Үй шаруашылықтарын |
Жоба жыл сайын |
Өздiгiнен |
Тұз өндiрушілер |
Әрбiр 6 айда |
5. Қаражатты жұмсаудың болжанатын кестесi
Фискальды жыл (ФЖ) |
Сома ($) |
ФЖ 2004 |
400,000 |
ФЖ 2005 |
1,000,000 |
ФЖ 2006 |
600,000 |
Жұмсалған қаражаттың |
2,000,000 |
E. Келiсу
Келісілді |
Аты (Бөлiмше) |
Ескерту |
1 |
2 |
3 |
1. Тиiстi өңiр- |
М.Е.Тусним, ECRO |
Келісілді |
2. Тиiстi өңiр- |
У.М.Фрейзер, ECRO |
Келісілді |
3. AДБ (SRC) |
1. Г.С.Рао, ECOD |
Келісілді |
4. Басқа да |
1. Дж.Хант, RSAN |
Келісілді |
5. Машинамен |
К.Виола |
Ғ. Тексеруге арналған тiзбе
1. Кедей және мейлiнше осал топтарына көмекке арналған iс-шараның өтiнiмiнде ЖКАҚ-дың қаржы ережесi мұны қажет ететiнi қарастырылған ба?
Иә
2. Ұсынылған iс-шаралар ЖКАҚ-дың мынадай негізгi ұстанымдарының бiреуiне болса да сай келе ме?
а. Рецепиент-елдерде кедейлердiң және осал топтардың мұқтаждықтарына байланысты және мұқтаждар үшін тұрмыс жағдайын жақсартуға қабiлетті бастамашыл әлеуметтiк бағдарламаларды қолдау.
b. Халықтың осал топтары үшiн салыстырмалы шапшаң әрi көрiнетiн нәтижелерді ұзақ уақыт орнықтылықты қамтамасыз етуге ықпал ететiн бастамалар мен тетiктер арқылы ұсыну.
c. Жергiлiктi халық, азаматтық қоғам мен YEҰ әзiрлеген және жүзеге асырған бағдарламаларға олардың рөлiн нығайту және оларды даму процесiне қатысуын жетiлдiру үшiн тiкелей көмек көрсету.
а, b, с үшiн Иә.
Жауап В3 бөлiмде берiлген.
3. Ұсынылатын iс-шараларды әзiрлеуде және жүзеге асыруда жергілiктi қауымдар мен YЕҰ белсендi қатыса ма?
Иә
Жауап В3 бөлiмде, әсіресе 6-тармақта берiлген.
4. Каталитикалық әсер немесе жобаны(лар) күшейтетiн, АДБ қаржыландыратын мұндай iс-шаралар қолдау таба ма?
Иә
Тамақтануды жақсарту денсаулық сақтау мен тамақтану саласындағы АДБ қаржыландыратын жобалардың мақсаттарына жетуiне ықпал етедi. Әйелдер мен балалардың тамақтануын жақсарту БӨК мен АӨК-тiң жиiлiгiн азайтады және мектептерде балалардың оқуын жақсартады.
Жауап С2 бөлiмде берiлген.
5. Өтiнiмде нәтижелердiң мониторингі мен бағалаудың, орындалу процесiнiң әдiстерi және гранттың бенефициарларға әсерi көрсетiлдi ме?
Иә
Жауап D4 бөлiмде берiлген.
6. Жапондық YEҰ осы ЖКАҚ жобасына қатыса ма?
Жоқ. Жапондық YEҰ Орталық Азиямен бағдарламалар жүргiзбейдi.
7. Жапондық агенттiктермен халықаралық көмек бойынша (мысалы, JBC, JCA), осы ЖКАҚ жобасын орындау бойынша консультациялар жүргізiлдi ме?
Жоқ. Жапонияның Орталық Азиядағы Елшiлiгiнiң өкiлдерi әртүрлi елдерде ұйымдастырылған барлық конференцияларға қатысты, және олармен консультация жүргiзiлдi.
Төменде берiлген 8-16 ережелердi растаңыз.
8. Ұсынылатын ЖКАҚ iс-шаралары қолайлы болып табылмайды немесе қарыздар не АДБ үшiн қол жетiмдi қаржыландырудың өзге де көздері арқылы қаржыландырылмайды.
Расталды
9. Ұсынылатын ЖКАҚ iс-шаралары жобаларды дайындау үшiн немесе ЖКАҚ немесе жобаларды дайындайтын өзге де қор қаржыландыратын қолданыстағы жобаларды толықтыру үшiн пайдаланылмайды.
Расталды
10. Өтінiм АДБ қаржыландыратын күтiлетiн немесе әзiрленетiн жобалармен байланысты экспериментальды iс-шараларды қамтымайды.
Расталды
11. Өтiнiм ұзақ мерзiмдi орнықтылықты қамтамасыз ету үшін ауыспалы кезеңдегі тетіктердi қамтиды.
Расталды
12. Құқықтық мәртебесi, қаржылық негізi, бұрынғы жетiстiктерi мен рәсiмдерi гранттық қаражат бойынша пайдалану және есептілік үшін қауымдар немесе ҮЕҰ iске асыратын гранттық қаражат үшін тексерiлдi.
Қолданылмайды
13. Грантты дайындау және/немесе орындау үшін (штаттағы қызметкерлер немесе консультанттар үшiн) қосымша шығындар қажет болған жағдайда, толық негіздемесі келтiрiлуi керек.
Расталды
14. Грант шетелде тағылымдамадан өту немесе оқуды қамтымайды.
Расталды
15. Өтiнiш жоғары бiлім алу, зерттеу жұмысын және ғаламдық/өңiрлiк бағдарламалардың іс-шараларының жарғылық бағдарламаларын қаржылай қолдауды қамтымайды.
Расталды
16. Тиiсті өңiрлiк департаменттің бас директоры немесе директоры грант жөнiндегі iс-шараларды бекіттi.
Расталды
Қосымша
1. Қаржыландыру сызбасы
2. Шығыстар сметасы
3. Ұйымдастыру рәсімдері
Грант жөнiндегі есепке 1-қосымша
ҚАРЖЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ ЖӨНIНДЕГI РӘСIМДЕР
1. Әрбiр Үкiмет банктерде ағымдық есептер үшiн АДБ үшiн қолайлы есепшот ашады. Ағымдық есептерге арналған есепшот Үкiметтер, Үйлестiру және басқару жөнiндегi Өңiрлiк Офис (ҮБӨО) және АДБ арасында келiсiлген рәсiмдiк ережелермен сәйкес құрылады, басқарылады, толықтырылады және жойылады. Жобаның басында енгiзiлетiн аванс сомасын АДБ мен Үкiметтер арасында келiсiлетiн болады және оның мөлшерi Жобаны iске асыру жөнiндегi бастапқы шығыстарды жабу үшiн жеткiлiктi болады. Бұл сома $50,000-нан аспауы тиiс.
2. Қаражатты толықтыру шығыстарды өтеуге байланысты болады. Есепшоттар уақтылы және жеткiлiктi қаржыландыруды қамтамасыз ету үшiн тұрақты толықтырылып тұруы тиiс. Қаражатты алуға барлық өтiнiмдердi Елдiк Жобалық Офис (ЕЖО) бақылауы және Атқарушы агенттiк (AA) бекiтуi тиiс. Уәкiлеттi коммерциялық банк АА мен ЕЖО үшiн желi бойынша ай сайын үзiндi көшiрменi қамтамасыз етуi тиiс, олар үзiндi көшiрменiң және басқа да растайтын құжаттардың негiзiнде қаражатты өтеуге өтiнiм бередi.
A1 сызбасы: Жоба шеңберiндегі қаражаттың қозғалысы
________________ $119,000 ________________
|Азия Даму Банкi|__________| Халықаралық |
|_______________| | консультанттар|
| |_______________|
|$1,881,000
|
$286,000 |
_________________ ___________________ $427,200 ___________
А компонентi | |Елдiк Жобалық Офис | |D компонентi|
Тұз және ұн | |пен Үйлестiру және | | Жобаны |
кәсiпорындарының|_______|басқару жөнiндегi | | басқару, |
әлеуетiн нығайту| | Өңiрлiк Офис |________| Мониторинг |
________________| |басқаратын ағымдық | |және Бағалау|
|шығыстар жөнiндегі | |____________|
| есеп |
|___________________|
| |
| | $82,300 _______________
| |______________| Белгісiз |
| | шығыстар |
_____________ | |_____________|
В компонентi | |
Үкiметтердiң | $270,000 |
әлеуетiн |_______________|
нығайту | |
_____________| |
|
_____________ |
С компонентi | |
Әлеуметтiк | |
жұмылдыру/ | $815,500 |
кедейлiкпен |_______________|
күрес |
_____________|
Грант жөнiндегі есепке 2-қосымша
ШЫҒЫСТАР СМЕТАСЫ
А2.1-кесте: Шығыстардың жиынтық сметасы ($)
Салымдар мен 1-компо- 2-компо- 3-компо- 4-компо- Бар- Пайыз- |
1. Құрылыс 0 0 0 0 0 2. Жабдықтар 21,000 20,000 373,000 414,000 8.5 3. Оқу, 175,000 194,000 125,000 55,000 549,000 11.2 4. Консуль- 5,000 56,000 42,500 199,000 302,500 6.2 5. Жобаны 0 225,000 225,000 4.6 6. Жобаның 85,000 0 275,000 67,200 427,200 8.8 7. Белгiсiз 82,300 1.7 ЖКАҚ қара- 286,000 270,000 815,500 546,200 2,000,000 41.0 Үкiметтер- 0 135,000 100,000 100,000 335,000 6.9 Басқа донор- Жекеменшiк 2,546,000 0 0 0 2,546,000 52.1 Жоба 2,832,000 405,000 915,500 646,200 4,881,000 100.0 |
Ескерту: Жобаны басқару жөнiндегi шығыстардың жалпы сомасы оны әрбiр
компонентке есептеу мүмкiн болмағандықтан Компонентте жинақталған
Көзi: Азия даму Банкi мамандарының бағасы
А2.2-кесте: Нақты шығыстар сметасы ($)
Коды Жеткiзілiмдер |
Құны |
|||
бірлік |
Бірлік |
Бір |
Жиыны |
|
1-компонент . Тұз |
Барлығы |
2,829,000 |
||
1.1 Жабдықтар 1.1.1 Тұз өнеркәсi- 1.1.3 Фортификаттауға 1.2 Оқу, 1.2.1 Тұз және ұн Өткiзу жөнінде- Қатысушылардың 1.2.2 Фортификаттау 1.2.3 Зертхана 1.2.4 Маркетинг және 1.3 Консультант- 1.3.1 Тұз өнеркәсiбi 1.3.2 Ұн өнеркәсiбi 1.4 Жобаның басқа 1.4.1 Маркетингтік 1.4.2 Операциялық |
Елге |
5 |
3,000 |
15,000 33,000 |
кестенің жалғасы
Коды Жеткiзілiмдер |
ЖКАҚ |
Салым |
|||
сомасы |
Сатып |
Үкімет |
Басқа |
Жеке |
|
1-компонент . Тұз |
286,000 |
0 |
0 |
2,546,000 |
|
1.1 Жабдықтар 1.1.1 Тұз өнеркәсi- 1.1.3 Фортификаттауға 1.2 Оқу, 1.2.1 Тұз және ұн Өткiзу жөнінде- Қатысушылардың 1.2.2 Фортификаттау 1.2.3 Зертхана 1.2.4 Маркетинг және 1.3 Консультант- 1.3.1 Тұз өнеркәсiбi 1.3.2 Ұн өнеркәсiбi 1.4 Жобаның басқа 1.4.1 Маркетингтік 1.4.2 Операциялық |
12,000 2,500 |
ІS |
3,000 |
Коды Жеткiзілiмдер |
Құны |
|||
бірлік |
Бірлік |
Бір |
Жиыны |
|
2-компонент . |
Барлығы |
407,000 |
||
2.1 Жабдықтар 2.1.1 СЭС пен 2.1.3 Зертханалық 2.2 Оқу, 2.2.1 Кеден қызметіне 2.2.2 Заңнаманы 2.2.3 СЭС-тің зерт- 2.2.4 Сауда рәсімдері 2.3 Консультант- 2.3.1 Құқықтық мәсе- 2.3.2 Қазақ тағамтану 2.4 Үкіметке қатыс- 2.4.1 Үкімет қызмет- |
Елге Іс- |
4 5 1 |
3,000 5,000 24,000 600 50,000 |
12,000 50,000 45,000 24,000 50,000 |
кестенің жалғасы
Коды Жеткiзілiмдер |
ЖКАҚ |
Салым |
|||
сомасы |
Сатып |
Үкімет |
Басқа |
Жеке |
|
2-компонент . |
270,000 |
135,000 |
0 |
0 |
|
2.1 Жабдықтар 2.1.1 СЭС пен 2.1.3 Зертханалық 2.2 Оқу, 2.2.1 Кеден қызметіне 2.2.2 Заңнаманы 2.2.3 СЭС-тің зерт- 2.2.4 Сауда рәсімдері 2.3 Консультант- 2.3.1 Құқықтық мәсе- 2.3.2 Қазақ тағамтану 2.4 Үкіметке қатыс- 2.4.1 Үкімет қызмет- |
12,000 0 50,000 |
ІS DP |
10,000 |
Коды Жеткiзілiмдер |
Құны |
|||
бірлік |
Бірлік |
Бір |
Жиыны |
|
3-компонент . |
Барлығы |
915,500 |
||
3.1 Жабдықтар 3.1.1 Әдеттегi 3.1.2 Фортификанттың 3.1.3 Қауымға және 3.1.4 Коммуникация- 3.2 Оқу, 3.2.1 Насихаттау және 3.2.2 ТД клипьер және 3.3 Консультант- 3.3.1 Коммуникация 3.3.2 Коммуникация 3.4 Әлеуметтiк 3.4.1 ҮЕҰ және үй 3.4.2 Кедейлiкпен 3.5 Үкiметке 3.5.1 Орталық және |
Елге Іс- |
4 15(3*5) 5 |
30,000 400 50,000 |
30,000 75,000 50,000 30,000 250,000 |
кестенің жалғасы
Коды Жеткiзілiмдер |
ЖКАҚ |
Салым |
|||
сомасы |
Сатып |
Үкімет |
Басқа |
Жеке |
|
3-компонент . |
815,000 |
100,000 |
0 |
0 |
|
3.1 Жабдықтар 3.1.1 Әдеттегi 3.1.2 Фортификанттың 3.1.3 Қауымға және 3.1.4 Коммуникация- 3.2 Оқу, 3.2.1 Насихаттау және 3.2.2 ТД клипьер және 3.3 Консультант- 3.3.1 Коммуникация 3.3.2 Коммуникация 3.4 Әлеуметтiк 3.4.1 ҮЕҰ және үй 3.4.2 Кедейлiкпен 3.5 Үкiметке 3.5.1 Орталық және |
30,000 20,000 30,000 250,000 |
ІS |
100,000 |
Коды Жеткiзілiмдер |
Құны |
|||
бірлік |
Бірлік |
Бір |
Жиыны |
|
4-компонент . |
Барлығы |
646,200 |
||
4.1 Оқу, конферен- 4.1.1 Орта мерзiмдiк 4.1.2 Елдердегi жыл 4.2 Консультанттар- 4.2.1 Сыртқы аудит 4.2.2 Жекеменшiк 4.2.3 Тамақтану 4.2.4 Сауда рәсiмдері 4.2.5 Тұзды фортифи- 4.2.6 Ұнды фортифи- 4.3 Жобаны басқару 4.3.1 Елдiк жобалық 4.3.2 Жобалау мерзiмi 4.3.3 Мемлекеттік 4.3.4 Өңірлiк 4.3.5 Өңiрлiк үйлес- 4.4 Жобаның басқа 4.4.1 Әсерлердi 4.4.2 Web-сайтты 4.4.3 Қорытынды есеп- |
Іс- Адам-ай |
1 2 1 |
30,000 17,000 10,000 |
30,000 34,000 17,000 |
кестенің жалғасы
Коды Жеткiзілiмдер |
ЖКАҚ |
Салым |
|||
сомасы |
Сатып |
Үкімет |
Басқа |
Жеке |
|
4-компонент . |
546,200 |
100,000 |
0 |
||
4.1 Оқу, конферен- 4.1.1 Орта мерзiмдiк 4.1.2 Елдердегi жыл 4.2 Консультанттар- 4.2.1 Сыртқы аудит 4.2.2 Жекеменшiк 4.2.3 Тамақтану 4.2.4 Сауда рәсiмдері 4.2.5 Тұзды фортифи- 4.2.6 Ұнды фортифи- 4.3 Жобаны басқару 4.3.1 Елдiк жобалық 4.3.2 Жобалау мерзiмi 4.3.3 Мемлекеттік 4.3.4 Өңірлiк 4.3.5 Өңiрлiк үйлес- 4.4 Жобаның басқа 4.4.1 Әсерлердi 4.4.2 Web-сайтты 4.4.3 Қорытынды есеп- |
30,000 80,000 25,000 |
50,000 |
Коды Жеткiзілiмдер |
Құны |
|||
бірлік |
Бірлік |
Бір |
Жиыны |
|
1-4 компоненттері |
Барлығы |
4,797,700 |
||
Белгісіз шығыстар |
||||
ЖИЫНЫ |
||||
Қосымша шығындар |
||||
Өңiрлiк үйлестiрушi, YБӨО ағымдық |
Ай сайын |
25 |
3,200 |
80,000 |
кестенің жалғасы
Коды Жеткiзілiмдер |
ЖКАҚ |
Салым |
|||
сомасы |
Сатып |
Үкімет |
Басқа |
Жеке |
|
1-4 компоненттері |
1,917,700 |
335,000 |
2,546,000 |
||
Белгісіз шығыстар |
82,300 |
||||
2,000,000 |
335,000 |
2,546,000 |
|||
Қосымша шығындар |
|||||
Өңiрлiк үйлестiрушi, YБӨО ағымдық |
ҚТА = Қазақ тағамтану академиясы,
ҮБӨО = Үйлестіру және басқару жөніндегі Өңірлік офис,
СЭС = санитарлық-эпидемиологиялық қызмет.
Грант жөніндегі есепке 3-қосымша
ҰЙЫМДАСТЫРУ РӘСІМДЕРІ
1. Жоба 2004 жылғы қыркүйекте ашылып, 2006 жылғы тамызда аяқталады деп күтiледi. Атқарушы Агенттiк (AA) Денсаулық сақтау министрлiгi болып табылады. Әр АА елдiк жобалық үйлестiрушiмен, қаржы талдаушысы және әкiмшiлiк көмекшi болып жинақталып, Ендiк Жобалық Офис (ЕЖО) түрiнде қолдау алады. AA тұтастай алғанда мыналарды:
(i) басқа министрлiктер мен тұз кәсiпорындарының және азаматтық қоғамның (үкiметтiк емес ұйымдар (YEҰ) мен қауымдық топтар) үйлесуiн;
(іі) елдiк инвестициялық жоспарларды, 6 айлық жоспарларды және;
(ііі) АДБ талаптарына сатып алу рәсiмдерiнiң сәйкестiгiн қамтамасыз етудi қоса алғанда Жобаның жүзеге асырылуына жауапты болады.
2. ЕЖО мыналарды:
(i) жобаны нақты жоспарлауды;
(іі) сатып алу мен келiсiм-шарттарды әкiмшiлендiрудi;
(ііі) консультанттарды жалдау жөнiндегi АДБ-ның рәсiмдерiне сәйкес жергілiктi консультанттарды (және қажет болған жағдайда басқа да қатысушы елдердiң өңiрлiк консультанттарын) жалдау және жұмысын бақылауды;
(iv) қаражатты жұмсау жоспарларын дайындауды;
(v) ағымдық шығыстардың қаражатын Есепшоттан алу жөнiнде өтiнiмдердi дайындауды;
(vi) қаражатты жұмсауды және қаражатты алу туралы өтiнiмдердi уақтылы берудi; және
(vii) жобаның жүзеге асырылуы жөнiндегi тоқсан сайын есептердi дайындауды қоса алғанда Жоба бойынша iс-шаралардың күнделiктi орындалуы мен басқарылуына жауапты болады.
3. Yйлестіру және басқару жөнiндегi өңiрлiк офис (ҮБӨО) Қазақстанда Алматыда құрылатын болады. ҮБӨО өңiрлiк үйлестiрушi, қаржы маманы және әкiмшiлiк көмекшi болады, оларды жалдау және ақы төлеудi Жобаның шеңберiнде АДБ жүргiзетiн болады. ҮБӨО жобаны жүзеге асыру жөнiндегі орталық орган болып табылады және жоспарлауды, есептілiкті, iске асырылу процесiнiң мониторингін, халықаралық сатып алу мен өңiрлiк конференцияларды үйлестіретiн болады. Алайда ҮБӨО AA жауапкершілігіндегі қаражатты алуға қол қоймайды.
4. Әрбiр ЕЖО АА министр немесе министрдiң орынбасары немесе мейлiнше жоғары тұрған, барынша бiрнеше саланы басқаруға ыңғайлы мемлекеттік шенеунiк басқаратын Басқару Комитетiн (БК) құру туралы шаралар қабылдайды. Басқару Комитетiне AA өкiлдерi, парламентарийлер, тұз бен ұн кәсiпорындарының, ғылыми қоғамдастықтың, ҮЕҰ өкiлдерi және басқалар болуы тиiс. БК-ның құрамын Үкiмет бекiтуi тиiс. Басқару комитетi жоспарлы жұмыстың мониторингiн, қаражатты бөлудi және Жобаны iске асыруға ықпал етудi жүзеге асыратын болады. AA жобаны бақылау және iске асыру жөнiндегi рәсiмдердi жеңiлдету үшiн жұмыс тобын құруы мүмкiн.
5. БҰҰ Балалар Қоры (ЮНИСЕФ) микроэлемент жеткілiксiздігімен күрес жөнiндегі серiктес ұйым болады. Әр елдегі жобалау тобы мен ЮНИСЕФ коммуникация және басқа да iс-шаралар жөнiндегi жоспарларды бiрге әзiрлейдi және әсiресе, ақпарат, оқыту мен коммуникация салаларында Қазақ Тағамтану академиясы Жобаның техникалық консультанты ретiнде жұмыс iстейдi. Академия тамақтану және консультациялық мониторинг мәртебесiн бағалауда және Жобаны бағалауда өңiрлiк басшылықты қамтамасыз етедi. Академия сондай-ақ қатысушы елдердегi зерттеу зертханаларының әлеуетiн дамытатын болады.
6. Жергiлiктi консультанттарға қажеттiлiкте ел мен елдiң айырмашылығы болады. ЕЖО АДБ-не консультант жалдауды ұсына алады. АДБ консультанттарға арналған құзыреттiлiк пен мiндеттердi бекіткеннен кейiн AA консультанттарды пайдалану жөнiндегi АДБ Басшылығына немесе АДБ-ға ыңғайлы өзге де рәсiмдерге сәйкес жергiлiктi консультанттарды iрiктеуге кiрiседi. АДБ әртүрлi техникалық мәселелер бойынша елдерге көмек көрсету үшiн халықаралық консультанттар тобын тартады. Бағалау бойынша халықаралық консультанттардан бiр айға жетi адам қажет болады. Мынадай халықаралық консультанттарды жалдау ұсынылады:
(i) Жекеменшiк сектор мәселесi жөнiндегi консультант (2 адам-ай) тұз және ұн кәсiпорындары өкiлдерiн бизнес-жоспар жасау, маркетинг және қаржы менеджментi мәселелерi бойынша көмек көрсетедi және оқытады.
(іі) Тамақтану жөнiндегi кеңесшi (2 адам-ай) қатысушы елдерге тамақтану саясаты, микроэлемент жеткiлiксiздiгi және онымен күрестiң әртүрлi шаралары және азық-түлiктi бақылау мәселелерi бойынша көмектеседi.
(ііi) Ұнды фортификаттау жөнiндегi маман (1 адам-ай) ұнды фортификаттауға байланысты техникалық мәселелер бойынша ұн кәсiпорындарына кеңес бередi.
(iv) Ұнды фортификаттау жөнiндегi маман (1 адам-ай) йодталған тұзға байланысты техникалық мәселелер бойынша тұз кәсiпорындарына кеңес бередi.
(v) Сауда рәсiмдерi және нормативтiк кесiмдер жөнiндегi маман (1 адам-ай) фортификаттау, қатысушы елдер арасындағы тұз бен ұн саудасының мәртебесi жөнiндегi нормативтiк кесiмдердi қарайды және фортификатталған тұз бен ұнның бұл елдерде қол жетiмдiлігiн арттыру мақсатымен рәсiмдерге толықтыруларды ұсынады.
7. YEҰ, әйелдер ұйымдары, тұтынушылар топтары немесе өзге де қауымдық ұйымдар АДБ үшiн ыңғайлы тәсiлмен iрiктелетiн болады және AA мен АДБ арасында келiсiлген жұмыс жоспарларының негiзiндегi жобалар бойынша iс-шараларға тартылады.
Грант жөнiндегi есепке 3-қосымша
Органиграмма
_______________ _______________
|Азия Даму Банкi|__________|Қазақ Тағамтану|
|_______________| | академиясы |
| |_______________|
|
_________________
| Үйлестіру және |
|басқару жөніндегі|
| Өңірлік Офис |
|_________________|
|
|
___________________________|________________________
| | | | |
_________ ____________ __________ ___________ _________
|Қазақстан| | Қырғыз | | Монғолия | |Тәжікстан | |Өзбекстан|
|_________| |Республикасы| |__________| |__________| |_________|
| |____________|
|
_______________________________________________
| | |
_____________ ____ ________________ ____ _______________
Елдік Офистер| |Денсаулық сақтау| |АДБ резиденттік|
ЮНИСЕФ | | министрліктері | | миссиялары |
_____________|____|________________|____|_______________|
|
|
___________________
| Ведомствоаралық |
|Басқару комитеттері|
|___________________|
|
|
________________
|Жобаны үйлестіру|
| жөніндегі |
| Елдік Офис |
|________________|
|
|
_______________________________________________________
| | | |
___________ ______________ ________________ ________
Өндірістер,| |Үкіметтік емес| |Жергілікті билік| |Қауымдар|
диірмендер | | ұйымдар | | органдары | | |
___________| |______________| |________________| |________|
Қазақстан Республикасының Үкіметi
мен Азия Даму Банкi арасындағы
"Тағам өнімдерін тұрақты
фортификациялау" жобасын іске асыру
үшін грант беру туралы Келісім-хатқа
2-қосымша
ТӨЛЕМДЕР ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ РӘСIМДЕР
Төлемдерге өтiнiмдер бойынша өкiлеттіктер беру
1. Егер ҚР Денсаулық сақтау министрлiгi (АА немесе ДСМ) ЕИЖ, Елдiк Жобалық Офис (ЕЖО) бекiткен арнайы белгiленген ЖКАҚ қаражатының кейбiр сомасын алғысы келсе, Үйлестiру және Басқару жөнiндегi Өңiрлiк Офиске (ҮБӨО) АДБ талаптарына, ондағы өтiнiштер мен келiсiмдерге сәйкес келетiн нысан бойынша өтiнiм жолдауы керек. ҮБӨО аталған өтiнiмдi қарайды және өтiнiмнiң талаптарға сәйкестiгін растап төлем жүргiзу үшiн АДБ-ға жiбередi. ЖКАҚ қаражаты Үкiмет ашқан аванс шотына немесе Үкiмет пен АДБ айқындаған өзге алушыға жiберiледi.
2. Төлемге ұсынылатын барлық өтiнiмдерге уәкiлеттi тұлғалар қол қоюы тиiс. Үкiмет АДБ-ға өтiнiмге қол қоюға құқығы бар адамның немесе адамдардың өкiлеттiгін растауды және осы адамдардың әрқайсысының сәйкесетiн қол қою үлгілерiн бередi.
3. AA мен ЕЖО АДБ-ның талаптарына сәйкес төлемге өтiнiмдi қолдауға, аталған өтiнiм АДБ-ға жiберiлгенiне немесе жiберілетiнiне және АДБ-ның өтiнiмде көрсетiлген төлемдерге рұқсатының бар-жоғына қарамастан, аталған құжаттар мен басқа растауларды қарау және бекiту үшiн ҮБӨО-ға бередi.
Аванс шоты:
4. Егер АДБ өзгеше көздемесе, Үкiмет осы Келiсiм-Хатқа қол қойғаннан кейін дереу АДБ үшiн қолайлы банкi аванс шотын ашуы тиiс. Аванс шоты "Қарыз төлемдерi жөнiндегi басшылыққа" (2001 жылғы қаңтар, кейiн енгiзiлген толықтыруларымен), осы 2-Қосымшаның ережелерiне және Үкiмет пен АДБ арасында келiсiлген нақты жазылған рәсiмдерге сәйкес ашылуы, басқарылуы, орындалуы және жабылуы тиiс. Аванс шотына салынатын бастапқы жарна Үкiмет пен АДБ арасында келiсілетiн болады және ЖКАҚ Жобасы бойынша бастапқы шығыстарды (осы 2-Қосымшаның 6-параграфында жазылған), алайда ешбiр жағдайда да 50 000 АҚШ долларына бағамдалған сомадан аспайтын сомамен жабу үшiн жеткілікті болуы тиiс.
5. Осы 2-Қосымшаның 7-параграфында жазылғандай, "Қарыз төлемдерi жөнiндегі басшылыққа" (2001 жылғы қаңтар, кейін енгiзілген толықтыруларымен), осы 2-Қосымшаның ережелерiне және Үкiмет пен АДБ арасында келісiлген нақты жазылған рәсімдерге сәйкес шығындар жөнiндегi есеп келтiрiлген қолайлы шығындардың орнын толтыру үшiн және аванс шотына аударылған аванс сомаларын өтеу үшiн пайдаланылуы мүмкiн. ШЕ-шығыс есебi рәсiм бойынша орны толтырылуы немесе өтелуi тиiс жеке төлемдердiң ешқайсысы 5 000 АҚШ долларына бағамдалатын сомадан аспауы тиiс.
Төлемдердің шарттары
6. ДСМ-ның бастапқы төлемi мынадай мақсаттарда пайдаланылуы тиiс:
(а) ЖКАҚ Жобасы жөнiндегi үйлестiрушiнi жалдау;
(b) Ахуалды талдау бойынша кеңестер, арнайы зерттеулер
ұйымдастыру;
елдiк ұсыныстар/жұмыс жоспарларын дайындау;
(с) алдын ала АДБ-мен келiсiлген өзге де шығыстар.
7. Бастапқы төлем аванс шотына түскеннен кейiн ЖКАҚ қаражатынан төлеу жөнiндегi келесi ешқандай өтiнiмдердi ЕЖО АДБ-ға берiлгенге дейiн және ол бекiткенге дейiн ЕИЖ-ге беру мүмкiн емес.
Есептілік
8. Әрбiр ЕЖО АДБ-ның талаптарына сәйкес нысан және мазмұн бойынша ЖКАҚ Жобасының нақты прогресiн және ЖКАҚ Жобасы бойынша тоқсандық шығындарын сипаттайтын тоқсан сайын есептер дайындауы тиiс. Тоқсан сайынғы есептер есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 15 жұлдызына дейін ҮБӨО-ға берiледi. ҮБӨО барлық ЕЖО-ның есептерiн жинайды және жиынтық есепті есептi тоқсаннан кейінгі айдың 30 жұлдызына дейін АДБ-ға бередi. АДБ ҮБӨО-дан соңғы тоқсандық есептi алмаған жағдайда аванс шотын толықтырмауға құқылы.
Есепшоттар. Есепке алу
9. Осы Келiсiм-Хаттың ережелерi аздаған өзгерiстерiмен ЖКАҚ көмегін алатын барлық мекемелер-бенефициарлар үшiн қолданылады. Тиiстi АА-лар ЖКАҚ-тың кез келген қаражатын алғанға дейiн ЖКАҚ көмегін алатын барлық мекемелер-бенефициарлардың дайындығын жазбаша растауды қамтамасыз етуi, осы Келiсiм-Хаттың ережелерiн, жекелеген есепшоттар мен есептердi жүргiзу жөнiндегi және АДБ-ға есепке алу жазбаларын, есепшоттар мен жобалық үй-жайларды, сондай-ақ АДБ көздеген кез келген өзге де жағдайларды тексеруге мүмкiндiк беретiн шектеусiз мiндеттемелердi орындауы тиiс. АДБ-ның ЖКАҚ Жобасы есептерiнiң аудитiне қойылған талаптары Келiсiм-Хаттың 11-параграфында жазылған. Келiсiм-Хаттың 11-параграфының ережелерi бұзылған жағдайда АДБ жаңа келiсiм-шарттар мен төлемдердi бекiтудi тоқтата тұруға құқығын сақтайды.
Қазақстан Республикасының Үкіметi
мен Азия Даму Банкi арасындағы
"Тағам өнімдерін тұрақты
фортификациялау" жобасын іске асыру
үшін грант беру туралы Келісім-хатқа
3-қосымша
АЙРЫҚША ЕРЕЖЕЛЕР
1. Грант есебiнен көмек алу шарттарына сәйкес келетiн жекеменшiк өндiрiстiк компаниялар жобаның мақсаттарына берiлгендiгін көрсетуi, сондай-ақ АДБ мен Үкiмет келiскен iрiктеу критерийлерiне сәйкес келуi және AA-мен Келiсiмге қол қоюы тиiс.
2. Әрбiр Қатысушы-ел жалпыға бiрдей тұзды йодтауға және ұнды фортификаттауға ықпал ету үшiн қадағалауды, нормативтiк реттеудi, кедендiк және сауда реформаларын жетiлдiру үшiн ЖКАҚ Гранты қаражатының бөлiгін пайдалана алады. Әрбiр Қатысушы-ел ЖКАҚ Грантының шеңберiнде өзiнiң берiлгендiгiн былайша растауы тиiс:
(а) адамның денсаулығына қауiп-қатерсiз немесе зиянсыз әкiмшiлiк және ұлттық шекаралар арқылы дұрыс фортификатталған, қауiпсiз азық-түлiк тауарларының қозғалысын қамтамасыз ететiн барабар сауда және кеден реформалары;
(b) кедейлердi кемсiтудi туғызатын фортификатталған тұз бен ұнға негізсiз бағаларды болдырмау үшiн тиiстi қаржы/салық министрлiктерi тарапынан бақылау;
(с) ЖКАҚ Гранты аяқталысымен барабар мазмұн және тұз бен ұн үшiн фортификанттардың мазмұнын тиiсiнше таңбалауды қамтитын дұрыс нормаларды қабылдау, азық-түлiктi лицензиялау және азық-түлiктiң сапасы мен жұртшылықтың денсаулығын қорғайтын және әдiл сауда практикасын көтермелеу; және
(d) өндiрушiлер де, тұтынушылар да әдiлдiк пен заңға транспаренттi бағыну ұстанымдарымен жеңiп шығатын және жекелеген кәсiпкерлердiң мүдделерiн қорғау мақсатында әдейi араласпаған кездегі тағам өнiмдерiн өндiру, рыноктар мен тұтынушылық практика үшiн үй-жайларды инспекциялауға арналған рәсiмдердi белгiлеу.
3. Қатысушы-ел (а) азық-түлiк өнiмдерiн фортификаттауға арналған фортификанттар мен жабдықтарға баждарды алып тастайды және (b) жеке сектормен ұн мен тұзды фортификаттауды ынталандыруға арналған басқа да шараларды қабылдайды, мысалы, фортификатталған тағам өнiмдерiне, сондай-ақ тұз бен ұнға да қосылған құн салықтарын алып тастайды.
4. Қатысушы-ел Гранттың қолданылу мерзiмi iшiнде де, ол аяқталысымен де зертханаларға және онымен байланысты басқа да ведомстволарға қажеттi қаржылай және институционалдық қолдау көрсету арқылы Грант шеңберiнде енгізiлген сапаны бақылау және қамтамасыз ету жүйесiн қолдайтын болады.