Қазақстан Республикасының Үкіметі
ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің қылмыстық кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылы туралы шарттың жобасына қол қою туралы ұсыныс Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына енгізілсін.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің
қылмыстық кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және
терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылы туралы
ШАРТ
Бұдан әрі Тараптар деп аталатын Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер,
ұйымдасқан қылмыспен, сыбайлас жемқорлықпен, терроризммен, өзге де ауыр және аса ауыр қылмыстармен күрес қазіргі заманғы және тиімді нысандарды, әдістер мен құралдарды пайдалануды талап ететіндігін мойындай отырып,
осындай әдістердің бірі қылмыскерлерді қылмыстық қызметтен алынатын кірістерден және қылмыс жасау үшін пайдаланылатын басқа құралдардан айыру болып табылады деп есептей отырып,
халықаралық құқықтың жалпыға танылған қағидаттары мен нормаларын басшылыққа ала отырып,
осы салада қылмыстық кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылының құқықтық негізін жетілдіру мақсатында
төмендегілер туралы келісті:
I бөлім. Жалпы ережелер
1-бап
Тараптар осы шартқа, халықаралық міндеттемелер мен ұлттық заңнамаға сәйкес қылмыстық кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл мақсатында ынтымақтасады, өз қызметін үйлестіреді, мемлекеттік органдардың, қоғамдық және өзге бірлестіктер мен ұйымдардың, сондай-ақ азаматтардың күшін біріктіреді.
2-бап
Осы Шарттың мақсаттары үшін мынадай негізгі ұғымдар қолданылады:
а) қылмыстық кірістер - қылмыс жасау нәтижесінде алынған ақша қаражаты және/немесе өзге де мүлік;
б) қаражат (мүлік) - кез-келген түрдегі, оларды сатып алу тәсіліне қарамай қозғалатын немесе қозғалмайтын активтер, сондай-ақ осындай активтерге немесе оларда қатысуға құқығын растайтын заң құжаттары немесе кесімдер;
в) терроризмді қаржыландыру - террористік сипаттағы қылмыстардың кемінде біреуін ұйымдастыруды, дайындауды немесе жасауды қаржыландыруға, не осындай қылмыстардың кемінде біреуін жасау үшін құрылған немесе құрылатын ұйымдасқан топты, заңсыз қару-жарақ құрамын, қылмыстық қауымдастықты (қылмыстық ұйымды) қамтамасыз етуге арналғандығын сезіне отырып, қаражат беру немесе жинау не қаржы қызметтерін көрсету;
г) қылмыстық кірістерді заңдастыру (жылыстату) - қылмыстық кірістерге иелік етуге, оларды пайдалануға немесе иелік етуге заңды сипат беру жөніндегі іс-қимыл;
д) негізгі қылмыс - нәтижесінде заңдастырғаны (жылыстатқаны) үшін тараптардың заңнамасында қылмыстық жауапкершілік белгіленген қылмыстық кірістер алынған қылмыстық жазаланатын іс-әрекет;
е) ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен жасалатын операциялар - жүзеге асыру нысаны мен тәсіліне қарамай жеке және/немесе заңды тұлғалардың ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен жасайтын, олармен байланысты азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталғаны іс-қимылы;
ж) күдікті операциялар - оларға қатысты қылмыстық кірістерді заңдастыру (жылыстату) және терроризмді қаржыландыру мақсатында жасалатындығына күдік туындайтын ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен жасалатын операциялар;
з) тәркілеу - сот шешімінің негізінде мүлікті өтеусіз иеліктен алып қою;
и) құзыретті органдар - заңнамада белгіленген өз құзыретінің шегінде осы Шартты іске асыру жөніндегі өкілеттіктерді жүзеге асыратын тараптардың мемлекеттік органдары;
к) уәкілетті орган - өз заңнамасына сәйкес міндетті бақылауға жататын операциялар туралы және күдікті операциялар туралы хабарларды алуды және талдауды, сондай-ақ қылмыстық кірістерді заңдастыру (жылыстату) және терроризмді қаржыландыру мүмкін жағдайларына қатысты ақпаратты құқық қорғау органдарына беруді жүзеге асыратын Тараптың құзыретті органы.
3-бап
1. Осы Шартты іске асыру мақсатында Тараптардың ынтымақтастығы мынадай негізгі бағыттар мен нысандарды қамтиды: заңнаманы үйлестіру; құқықтық көмек көрсету, оның ішінде құжаттар тапсыру, қылмыстық кірістерді және терроризмді қаржыландыруға арналған қаражатты тұтқындау; ақпарат алмасу; жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу; консультациялар; өкілдер алмасу.
2. Осы Шарт ынтымақтастықтың өзге өзара қолайлы бағыттары мен нысандарын анықтауда және дамытуда тараптарға кедергі келтірмейді.
3. Осы Шарттың шеңберінде Тараптардың ынтымақтастығы құқықтық көмек көрсету туралы тапсырмалардың (бұдан әрі - тапсырма) және жәрдем көрсету туралы сұрау салулардың (бұдан әрі - сұрау салу) негізінде жүзеге асырылады.
4-бап
1. Әрбір Тарап ұлттық заңнамаға сәйкес уәкілетті органды көрсете отырып құзыретті органдардың тізбесін анықтайды және осы Шарттың күшіне енуі үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдердің орындалуы туралы ақпаратты бірге бере отырып, оны депозитарийге жібереді. Тараптар бір айдың ішінде өздерінің құзыретті және уәкілетті органдарының өзгергені туралы депозитарийді хабардар етеді.
2. Депозитарий Тараптардан алынған хабарламалардың негізінде құзыретті органдардың тізбесін қалыптастырады, оны Шарттың барлық қатысушыларына жібереді, сондай-ақ Тараптардан алынған хабарламалардың негізінде осы тізбенің барлық өзгерістері туралы хабарлайды.
3. Тараптардың құзыретті органдары осы Шартта көзделген мәселелер бойынша бір-бірімен осы Тараптардың заңнамасында анықталған өкілеттіктер шегінде тікелей өзара іс-әрекет жасайды.
5-бап
Осы Шартқа сәйкес жіберілетін және бір Тараптың аумағында ресми құжаттар ретінде қаралатын құжаттар басқа Тараптардың аумақтарында ресми құжаттардың күшін пайдаланады және егер бұл оларды алған Тараптардың заңнамасына қайшы келмесе, заңдастыруды талап етпейді.
6-бап
Егер әрбір нақты жағдайда өзге тәртіп келісілмесе, сұрау салуды (тапсырманы) орындауға байланысты шығыстарды аумағында ол туындаған Тарап тартады.
II бөлім. Нормативтік құқықтық базаны қалыптастыру
7-бап
Тараптар қылмыстық кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл саласында халықаралық құқық нормаларын ескере отырып ұлттық заңнаманы үйлестіру үшін қажетті шараларды қабылдайды.
8-бап
1. Тараптар өздерінің уәкілетті органдарына қылмыстық кірістерді және терроризмді қаржыландыруға арналған қаражатты бірегейлендіруге, іздестіруге, осындай кірістермен және қаражатпен жасалатын операциялар мен мәмілелердің алдын алу және жолын кесуге, оларды беруге немесе оларға өзгеше иелік етуге мүмкіндік беретін нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды.
2. Әрбір Тарап өздерінің құзыретті органдарына кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл шараларын қабылдау үшін қажетті ақпаратты сұратуға құқық беретін нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды.
9-бап
1. Тараптар ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен операцияларды жүзеге асыратын ұйымдарды кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөнінде шаралар қабылдауға міндеттейді нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды, олар мыналарды қамтуы тиіс, атап айтқанда:
а) клиенттерді және пайда түсірушілерді бірегейлендіруді жүргізу;
б) клиенттер мен пайда түсірушілер туралы, сондай-ақ ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен жасалатын операциялар туралы мәліметтерді құжаттамалық тіркеу;
в) клиентпен қарым-қатынастарды тоқтатқан күннен бастап кемінде бес жыл ақша қаражатымен және/немесе өзге мүлікпен жасалатын операциялар және пайда түсіретіндер туралы мәліметті, ал кемінде бес жыл клиенттер туралы мәліметтерді қамтитын құжаттарды сақтау;
г) Тараптардың заңнамасында көзделген жағдайда және тәртіппен ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен жасалатын операцияларды тоқтатып қою;
д) белгілері осы баптың 2-тармағы сәйкес анықталатын ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен жасалатын операциялар туралы мәліметтерді уәкілетті органға беру;
е) клиенттер мен өзге тұлғаларды кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдың қабылданатын шаралары туралы ақпараттандыруға тыйым салу;
ж) банктік шот (салым) шартын жасасудан бас тарту және тараптардың заңнамасында анықталған жағдайлар болған кезде операциялар жүргізуден бас тарту.
2. Тараптар ақша қаражатымен және өзге мүлікпен жасалатын операциялардың белгілерін анықтайтын нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды, олар туралы мәліметтер уәкілетті органға берілуі тиіс.
3. Тараптар ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен жасалатын операцияларды жүзеге асыратын ұйымдардың осы баптың 1-тармағында көрсетілген шараларды іске асыруын бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдарды анықтайды және көрсетілген органдарға бақылауындағы ұйымдар үшін міндетті кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі ережелерді шығару бойынша өкілеттіктерді береді.
4. Тараптар нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды, онда ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен жасалатын операцияларды жүзеге асыратын ұйымдардың мәліметтерді беруден бас тартқаны немесе мәліметтерді жасырғаны, сондай-ақ осы баптың 1-тармағында көзделген міндеттерді өзге де орындамағаны үшін жауапкершілігін белгілейді.
10-бап
Әрбір Тарап нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды, оларға сәйкес банктік және/немесе коммерциялық құпия оның заңнамасында анықталатын мемлекеттік органдардың кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл шараларын қабылдауы үшін қажетті ақпаратты алуы үшін кедергі болып табылмайды.
11-бап
Тараптар кірістерді, сондай-ақ терроризмді қаржыландыруға арналған қаражатты заңдастыру (жылыстату) нәтижесінде алынған мүлікті қоса алғанда қылмыстық кірістерді тәркілеуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды.
12-бап
Тараптар өз құқықтық жүйесінің негізгі қағидаттарын сақтаған кезде мынадай іс-әрекеттерді қылмыстық жазаланатын деп тану үшін қажетті заңнамалық және өзге шараларды қабылдайды:
а) егер мұндай мүлік осы мүліктің қылмыстық көзін жасыру немесе бүгіп қалу мақсатында немесе негізгі қылмысты жасауға қатысқан кез келген тұлғаға өзінің іс-әрекеті үшін жауап беруден жалтаруы үшін көмек көрсету мақсатында жүзеге асырылатын қылмыстарды білдіретіндігі анық болса, мүліктің конверсиясы;
б) егер мұндай мүлік қылмыстардан түсетін кірістерді білдіретіндігі анық болса, мүліктің түпнұсқалы сипатын, көзін, орналасқан жерін, иелік ету тәсілін, орнын ауыстыруды немесе оған құқықтарын жасыру немесе бүгіп қалу;
в) егер мұндай мүлік қылмыстардан түсетін кірістерді білдіретіндігі анық болса, мүлікті сатып алу, иелік ету немесе пайдалану;
г) осы бапқа сәйкес осындай деп танылған қылмыстардың кез келгенін жасауға қатысу, сондай-ақ осындай қылмысты жасауға әрекет ету немесе осындай қылмысты жасауға дайындалу;
д) терроризмді қаржыландыру.
III бөлім. Ақпарат алмасу, сұрау салуларды
(тапсырмаларды) орындау
1. Құзыретті органдар сұрау салу (тапсырма) бойынша немесе өздерінің бастамасы бойынша кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл мәселелері жөніндегі ақпаратты (құжаттарды, материалдарды, өзге де деректерді) береді.
2. Ақпарат беру егер бұл беруші Тараптың ұлттық қауіпсіздігіне зиян келтірмеген және оның заңнамасына қайшы келтірмеген жағдайда ғана жүзеге асырылады.
3. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген ақпарат берген Тараптың алдын ала келісімінсіз берілетіннен басқа өзге мақсаттарда пайдаланылады деген шартпен беріледі.
4. Уәкілетті органдар арасында ақпарат алмасу осы шарттың 23-бабына сәйкес жүзеге асырылады.
14-бап
Егер сұрау салатын тараптың құзыретті органдары өзгеше айтпаса, сұрау салудың (тапсырманың) фактісі жария етпейді, сұрау салушы Тарап берген мәліметтердің құпиялығын қамтамасыз етеді және зерттеуді, сот талқылауын жүзеге асыру немесе сұрау салуда (тапсырмада) көзделген рәсімдерді орындау үшін қажетті шамада ғана пайдаланады.
15-бап
1. Сұрау салуды (тапсырмаларды) орындау осы Шартқа, өзге де халықаралық шарттарға және сұрау салынатын Тараптың заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады. Егер сұрау салынатын Тараптың заңнамасында немесе осы Тараптың халықаралық міндеттемелерінде өзгеше белгіленбесе, сұрау салуды (тапсырманы) орындау кезінде сұрау салатын Тараптың құзыретті органының өтініші бойынша осы Тараптың заңнамасы қолданылуы мүмкін.
2. Құзыретті органдар қылмыстық кірістердің және оларды заңдастыруға (жылыстатуға) қатысы бар күдікті тұлғалардың орналасқан жерін анықтау мақсатында жедел-іздестіру іс-шараларын өткізу туралы сұрау салуды орындайды.
3. Құқықтық көмек көрсету туралы тапсырмаларды бағыттау және орындау тәртібі халықаралық шарттармен айқындалады, олардың қатысушылары Тараптар болып табылады.
16-бап
1. Егер сұрау салуды орындау жедел-іздестіру іс-шараларын өткізуге, сотқа дейінгі істі жүргізуге немесе сұрау салынатын Тараптың құзыретті органдары жүзеге асыратын сот талқылауына нұқсан келтіруі мүмкін болса, сұрау салынатын Тараптың құзыретті органдары сұрау салуды орындауды кейінге қалдыруы не сұрау салатын Тараптың құзыретті органдарымен келісім бойынша сұрау салуды ішінара немесе олар сақталуы қажетті деп таныған шарттарда орындауы мүмкін.
2. Егер сұрау салуды орындау сұрау салынатын Тараптың ұлттық мүддесіне не заңнамасына және халықаралық міндеттемелеріне қайшы келетін болса, сондай-ақ сұрау салу осы Шарттың ережелеріне сәйкес келмесе, оның құзыретті органдары сұрау салуды орындаудан бас тартуы мүмкін.
17-бап
1. Сұрау салу жазбаша түрде жасалады және беріледі. Бұл ретте кейіннен дереу жазбаша куәландыра отырып, техникалық байланыс құралдары пайдаланылуы мүмкін.
2. Егер құзыретті органдар өзгеше келіспесе, сұрау салуға сұрау салатын құзыретті органның басшысы немесе оның орынбасары қол қояды және елтаңбалы мөрмен растайды.
3. Егер Тараптар алдын ала өзгеше келіспесе, сұрау салу мүмкіндігінше қысқа мерзімде, бірақ оны алған күннен бастап 30 күннен кешіктірмейтін мерзімде орындалады.
18-бап
Сұрау салуда мыналар көрсетіледі:
а) Сұрау салатын және сұрау салынатын Тараптардың құзыретті органдарының атауы;
б) сұрау салудың мәні және негіздемесі;
в) ресми құжаттарды беру туралы сөз болған жағдайларды қоспағанда, жедел-іздестіру іс-шаралары жүргізілетін істің (қылмыстың) сәні;
г) тиісті нормативтік құқықтық актілердің мәтіндері, сондай-ақ ұқсас нәтижелерге әкеп соқтыратын сұрау салынатын немесе кез келген басқа да шара сұрау салатын Тараптың заңнамасына сәйкес оның аумағында қолданылуы мүмкін екендігі туралы өтініш;
д) қажет болған жағдайда және мүмкіншілігіне қарай:
тұлға туралы ақпарат (аты-жөні, туған жері және азаматтығы туралы мәліметтер, тұрғылықты мекен-жайы және мекендейтін жері, жеке тұлғаны куәландыратын құжаттың деректемелері; заңды тұлғаның ресми атауы және орналасқан жері, оның мемлекеттік тіркеу нөмірі және тіркелген орны);
сұрау салу объектісі болып табылатын мүлік немесе кірістер туралы ақпарат (олардың орналасқан жері, тиісті тұлғамен немесе тұлғалармен және қылмыспен байланыстары, сондай-ақ басқа да тұлғалардың осы мүлікке немесе кірістерге құқықтары туралы кез келген қолда бар мәліметтер);
сұрау салатын Тараптың өтініші бойынша мүмкіндігінше ұстанатын нақты рәсім.
19-бап
Тәркілеу туралы сот шешімін орындау туралы тапсырмада мыналар да бар:
а) сұрау салатын Тараптың соты шығарған тәркілеу туралы шешімнің көшірмесі және оның қандай бөлігі орындалуға тиіс екендігі туралы ақпарат;
б) тәркілеуге жататын мүлікке үшінші тұлғалардың құқықтарын жариялау мүмкіндігін растайтын құжаттар.
20-бап
Егер көрсетілген сұрау салудағы (тапсырмадағы) мәліметтер оны орындау үшін жеткіліксіз болса, сұрау салынатын Тарап қосымша ақпаратты берудің соңғы мерзімін белгілей отырып, оны сұрата алады.
21-бап
Осы Шартқа сәйкес бірнеше Тарап жіберген сұрау салу көп болғанда және дәл сол бірдей мән-жайларды қозғайтын жағдайда, сұрау салынатын Тарап қажет болғанда сұрау салатын Тараптардан алдын ала консультациялар алып, қай сұрау салу бірінші кезекте орындалуға тиісті екендігін дербес айқындайды.
22-бап
1. Сұрау салынатын Тарап сұрау салатын Тарапты мыналар туралы хабардар етеді:
а) сұрау салу бойынша қолданылған іс-қимылдар және олардың нәтижелері туралы;
б) себептерін көрсете отырып, сұрау салуды орындаудан бас тарту, орындау мерзімін кейінге қалдыру және сұрау салуды орындау шарттары (оның бөлігі) туралы;
в) сұрау салу бойынша қамтамасыз ету шараларынан автоматты түрде бас тартуды талап ететін ұлттық заңнаманың ережелері туралы.
2. Сұрау салатын Тарап сұрау салынатын Тарапты сұрау салуды орындауға айтарлықтай ықпал ететін мән-жайлар туралы дереу хабардар етеді.
23-бап
1. Уәкілетті органдар өздерінің арасында, күдікті операциялар туралы және осы операцияларды жасауға қатысатын жеке және/немесе заңды тұлғалардың қызметі туралы иелігіндегі ақпаратты жинау, өңдеу және талдау сатысында ақпарат алмасуды жүзеге асырады.
2. Ақпарат алмасу уәкілетті органдардың бірінің бастамасы немесе сұрау салуы бойынша жүзеге асырылады. Ақпаратты алуға берілетін сұрау салу оның қысқаша негіздемесінен құрылуға тиіс.
3. Алынған ақпарат үшінші тарапқа берілуі, үшінші тұлғаға жария етілуі, сондай-ақ тергеу немесе сот мақсаттарында тек оны ұсынған уәкілетті органның алдын ала жазбаша келісімі бар болғанда ғана пайдаланылуы мүмкін. Егер көрсетілген ақпаратты берген уәкілетті орган өзгеше айқындамаса, бұл ретте ол тек қылмыстық кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға байланысты істер бойынша ғана пайдаланылады.
4. Осы бапқа сәйкес келіп түскен ақпарат құпия болып табылады және оған ұлттық көздерден алынатын ұқсас ақпаратқа қатысты оны алатын Тараптың заңнамасында көзделген қорғау режимі қолданылады.
IV бөлім. Тәркілеу
24-бап
Әрбір Тарап екінші Тараптың тапсырмасы бойынша қылмыстық кірістерді және/немесе терроризмді қаржыландыруға арналған қаражатты тәркілеуді қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қолданады.
25-бап
Осы Шартқа сәйкес жүзеге асырылатын қамтамасыз ету шарасынан болуы мүмкін бас тарту туралы сұрау салынатын Тарап сұрау салатын Тарапты күні бұрын хабардар етеді.
26-бап
1. Аумағында орналасқан қылмыстық кірістерді және/немесе терроризмді қаржыландыруға арналған қаражатты тәркілеу туралы сот шешімін орындау туралы тапсырма алған Тарап ұлттық заңнамаға және сұрау салатын және сұрау салынатын Тараптар қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттарға сәйкес тәркілеуді жүзеге асырады.
2. Егер дәл сол бір шешімнің негізінде қандай да бір Тарап бірнеше Тараптың алдында тәркілеу туралы өтінім жасаса, онда ол бұл туралы осы Тараптардың әрқайсысын хабардар етеді.
3. Сұрау салатын Тарап сұрау салынатын Тарапқа тәркілеу туралы шешімнің күші толық немесе ішінара жойылуына байланысты мән-жайлар туралы кідірместен хабарлайды.
27-бап
Тараптар бір бірімен келісімдер жасаса алады немесе әрбір нақты жағдайда тәркілеу туралы сот шешімін орындау туралы тапсырманы орындау нәтижесінде бір Тарап алған мүлікті не тәркіленген мүлікті сатудан алған қаражатты бөлу туралы уағдаласа алады.
V бөлім. Қорытынды ережелер
28-бап
Осы Шарттың ережелері Тараптар қатысушылары болып табылатын басқа да халықаралық шарттардан туындайтын олардың құқықтары мен міндеттемелерін қозғамайды.
29-бап
Осы Шарттың ережелерін дамыту мақсатында құзыретті органдар өзара ведомоствоаралық шарттар жасаса алады.
30-бап
Тараптар осы Шарттың шеңберінде ынтымақтастықты жүзеге асыру үшін жұмысшы тіл ретінде орыс тілін пайдаланады.
31-бап
1. Осы Шарт депозитарийге оған қол қойған Тараптардың күшіне енуі үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдерді орындағаны туралы үшінші хабарламаны депозитарийге сақтауға берген күннен бастап күшіне енеді.
2. Мемлекетішілік рәсімдерді кейінірек орындаған Тараптар үшін Шарт тиісті құжаттарды депозитарийге берген күннен бастап күшіне енеді.
32-бап
Осы Шарт оның ережелерін бөлетін басқа мемлекеттердің осындай қосылу туралы хабарламаны депозитарийге беру жолымен ашық. Қосылатын мемлекет үшін осы Шарт депозитарий осы шарттың 31-бабының 1-тармағын сақтаған кезде тиісті хабарлама алған күннен бастап күшіне енеді.
33-бап
Тараптар өзара келісім бойынша осы Шартқа хаттамамен ресімделетін өзгерістер мен толықтырулар енгізе алады, ол егер Тараптар өзге туралы келіспесе, осы Шарттың 31-бабында көздеген тәртіппен күшіне енеді.
34-бап
Тараптар арасындағы осы Шартты қолдануға немесе талқылауға байланысты даулы мәселелері мүдделі Тараптар арасындағы консультациялар мен келіссөздер жолымен шешіледі.
35-бап
1. Тараптардың әрқайсысы депозитарийге одан шығатын ықтимал уақытқа дейін кемінде алты ай бұрын осы туралы жазбаша хабарлама жіберіп, осы Шарттан шыға алады.
2. Тиісті Тарап шығу сәтінде оның осы Шартқа қатысуына байланысты туындаған барлық материалдық, қаржылық және өзге де міндеттемелерді орындайды.
___________ қаласында 2007 жылғы "___"_________ орыс тілінде бір түпнұсқа данада жасалды. Түпнұсқа данасы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Атқарушы комитетінде сақталады, ол осы Шартқа қол қойған әрбір мемлекетке оның куәландырылған көшірмесін жібереді.
Әзірбайжан Республикасы үшін
Молдова Республикасы үшін
Армения Республикасы үшін
Ресей Федерациясы үшін
Беларусь Республикасы үшін
Тәжікстан Республикасы үшін
Грузия үшін
Түркіменстан үшін
Қазақстан Республикасы үшін
Өзбекстан Республикасы үшін
Қырғызстан Республикасы үшін
Украина үшін
