Жиі қойылатын сұрақтар

№

Қызмет бағыты

Сұрақ

Жауап

1

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Неке шарты дегеніміз не?

Некеге (ерлі-зайыптылыққа) кіретін адамдардың келісімі немесе ерлі-зайыптылардың некеде (ерлі-зайыптылықта) және (немесе) ол бұзылған жағдайда мүліктік құқықтары мен міндеттерін айқындайтын ерлі-зайыптылардың келісімі неке шарты деп танылады. Неке шарты некеде (ерлі-зайыптылықта) туылған немесе асырап алынған балалардың мүліктік құқықтарын көздей алады. Неке шарты жазбаша нысанда жасалады және міндетті нотариаттық куәландыруға жатады (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 39-б. 2-т.).

2

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Әкелікті таныту қалай жүзеге асады?

Баланың анасымен некеде тұрмаған (ерлі-зайыпты болмаған) адамның әке болуы баланың әкесі мен анасы бірлесіп тіркеуші органға өтініш беру жолымен белгіленеді. Анасы қайтыс болған, оны әрекетке қабілетсіз деп таныған, анасының тұрған жерін белгілеу мүмкін болмаған жағдайларда немесе оны ата - ана құқықтарынан айырған жағдайда - қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның келісімімен баланың әкесінің өтініші бойынша, мұндай келісім болмаған кезде-сот шешімі бойынша. Бала бір-бірімен некеде тұрмайтын (ерлі-зайыпты болмайтын) ата-анада туылған жағдайда және ата-анасының немесе баланың әкесінің бірлескен өтініші болмаған кезде баланың нақты адамнан (әке болудан) шығу тегі баланың ата-анасының бірінің, қорғаншысының немесе қамқоршысының өтініші бойынша немесе бала асырауында болатын адамның өтініші бойынша сот тәртібімен белгіленеді, сондай-ақ баланың өзі кәмелетке толғаннан кейін оның өтініші бойынша. Бұл ретте сот баланың нақты адамнан шыққанын растайтын дәлелдемелерді назарға алады (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 47-б. 5-т.).

3

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Бала қай жаста өз пікірін білдіруге құқылы?

Бала отбасында оның мүдделерін қозғайтын кез келген мәселені шешкен кезде өз пікірін білдіруге, сондай-ақ кез келген сот немесе әкімшілік талқылау барысында тыңдалуға құқылы. Он жасқа толған баланың пікірін ескеру, оның мүдделеріне қайшы келетін жағдайларды қоспағанда, міндетті болып табылады. Осы Кодексте көзделген жағдайларда қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органдар немесе сот шешімді он жасқа толған баланың келісімімен және заңды өкілдерінің қатысуымен ғана қабылдай алады. Баланың пікірі баланың орналасқан жері бойынша ата-анасының немесе басқа да заңды өкілдерінің қатысуымен қабылданған қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның шешімімен ресімделеді (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 62-б.).

4

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Егер ата-аналар бөлек тұрса, басқа ата-ананың келісімінсіз баланың тегін өзгертуге бола ма?

Егер ата-аналар тіркеуші органда некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуды ресімдемей, бөлек тұрса не балаға қатысты әке болу анықталса және бала бірге тұратын ата-ана оған өз тегін бергісі келсе, тіркеуші орган бұл мәселені баланың мүдделеріне байланысты және нотариалды ресімделген басқа ата-ананың пікірін ескере отырып шешеді. Ата-ананың пікірін есепке алу оның тұрған жерін анықтау, ата-ана құқықтарынан айыру не шектеу, әрекетке қабілетсіз деп тану мүмкін болмаған кезде, сондай-ақ ата-ана баланы күтіп-бағудан және тәрбиелеуден дәлелді себептерсіз жалтарған жағдайларда міндетті емес. Егер ата-аналар тіркеуші органда некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуды ресімдеп, бөлек тұрса және бала бірге тұратын ата-ана оған өз тегін бергісі келсе, тіркеуші орган бұл мәселені баланың мүддесі үшін басқа ата-ананың пікірін ескермей шешеді. Он жасқа толған баланың атын және (немесе) тегін өзгерту заңды өкілдерінің (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 64-б.).

5

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Азаматтық хал актілерінің жазбасын қалай жоюға болады?

Азаматтық хал актілері жазбаларының күшін жою туралы өтінішті арыз берушінің қалауы бойынша сотқа немесе Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген тіркеуші органға, ал шетелде тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасының тіркеуші органдарында азаматтық хал актілерін тіркеген және шетелде тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелері арқылы тіркеуші органға береді. күшін жоюға жататын акт жазбасын сақтау орны бойынша орган. Азаматтық хал актілерінің жазбаларын жою өтініш берушінің қалауы бойынша Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген тіркеуші органда жүргізіледі (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 185-б. 2,3-т.).

6

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Неке құқығы туралы анықтаманы кім береді?

Некелік құқық қабілеттілігі туралы анықтаманы кез келген тіркеуші орган акт жазбаларын мемлекеттік тіркеуге арналған ақпараттық жүйенің мәліметтері негізінде береді. Неке қиюды (ерлі-зайыптылықты) мемлекеттік тіркеу туралы актілік жазбаның болуын тексеру он алты жастан бастап жүргізіледі. Анықтама алу үшін өтініш беруші мынадай құжаттарды ұсынады: жеке басын куәландыратын құжат, некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу туралы куәлік немесе сот шешімі не егер өтініш беруші бұрын некеде (ерлі-зайыптылықта) тұрса, Қазақстан Республикасынан тыс жерде берілген жұбайының қайтыс болуы туралы куәлік (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 232-б. 2-т.).

7

Еңбек қатынастары

Қоса атқарылатын жұмыс дегеніміз не?

Қоса атқару-қызметкердің негізгі жұмыстан бос уақытында еңбек шарты талаптарында басқа тұрақты ақы төленетін жұмысты орындауы (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 1-б. 1-т. 56)-т.).

8

Еңбек қатынастары

Қызметкердің еңбек қызметін қандай құжаттармен растауға болады?

Қызметкердің еңбек қызметін растайтын құжат мыналардың кез келгені болуы мүмкін: еңбек кітапшасы, оның тоқтатылған күні мен негізі туралы жұмыс берушінің белгісі бар еңбек шарты, еңбек шартын жасасу және (немесе) тоқтату негізінде еңбек қатынастарының туындағанын және (немесе) тоқтатылғанын растайтын жұмыс берушінің актілерінен үзінді көшірме, қызметкерлерге жалақы беру ведомосінен үзінді көшірме. қол қойылған және жұмыс берушінің мөрімен расталған қызметтік тізім (қызметкердің жұмысы, еңбек қызметі туралы мәліметтер тізбесі) (ол болған кезде), аударылған міндетті зейнетақы жарналары туралы Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан үзінді көшірмелер, жүргізілген әлеуметтік аударымдар туралы Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан мәліметтер, дуальді оқыту туралы шарт, қызметкердің еңбек қызметі туралы мәліметтерді қамтитын мұрағаттық анықтама, еңбек қатынастарының болуын растайтын заңды фактіні анықтау туралы заңды күшіне енген сот шешімі (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 35-б.).

9

Еңбек қатынастары

Аптасына қанша сағат жұмыс уақыты болуы керек?

Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиіс (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 68-б. 1-т.).

10

Еңбек қатынастары

Әскери қызмет өткеру кезеңінде жұмыс орны сақтала ма?

Мерзімді әскери қызметке немесе әскери жиындарға шақырылуға жататын қызметкерлердің медициналық комиссияны өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы), жергілікті әскери басқару органдарына шақыру туралы шақыру қағазы болған кезде жұмыс орны бойынша жалақысы сақталады, ал мерзімді әскери қызметті немесе әскери жиындарды өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы) сақталады. Мерзімді әскери қызметті немесе әскери жиындарды өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы) сақталған қызметкер әскери қызметтен босатылуына немесе әскери жиындардың аяқталуына байланысты әскери бөлім тізімінен шығарылған күннен бастап бір айдан кешіктірмей өзінің еңбек міндеттеріне кірісуге міндетті (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 124-б. 3-т.).

11

Еңбек қатынастары

Мүгедектер аптасына қанша сағат жұмыс істеуі керек?

Бірінші және екінші топтағы мүгедек қызметкерлерге жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы аптасына 36 сағаттан аспайтыны белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 69-б. 3-т.).

12

Еңбек қатынастары

Мереке және демалыс күндері жұмыс қалай төленеді?

Мереке және демалыс күндеріндегі жұмысқа ақы төлеу еңбек немесе ұжымдық шарттардың және (немесе) жұмыс берушінің актісінің талаптарына сәйкес жоғары мөлшерде, бірақ қызметкердің күндік (сағаттық) мөлшерлемесіне сүйене отырып, бір жарым мөлшерден төмен емес мөлшерде жүргізіледі (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 109-б.).

13

Еңбек қатынастары

Түнгі жұмыс қалай төленеді?

Түнгі уақыттағы жұмыстың әрбір сағаты жұмыс берушінің шарттарына, еңбек немесе ұжымдық шарттарына және (немесе) актісіне сәйкес жоғары мөлшерде, бірақ қызметкердің тәуліктік (сағаттық) мөлшерлемесіне сүйене отырып, бір жарым мөлшерден төмен емес мөлшерде төленеді. Жұмыстың түнгі уақыты мереке немесе демалыс күнімен сәйкес келген кезде еңбекке ақы төлеу осы баптың бірінші бөлігіне сәйкес Түнгі сағаттар үшін және осы Кодекстің 109-бабына сәйкес мереке немесе демалыс күндері сағаттары үшін қызметкердің күндізгі (сағаттық) мөлшерлемесіне (ст.) сүйене отырып, кемінде бір жарым мөлшерде жүргізіледі. (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 110-б.).

14

Еңбек қатынастары

Жалақыны бір айға сақтамай демалыс алуға бола ма?

Жалақысы сақталмайтын демалыстың ұзақтығы қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы келісім бойынша айқындалады.

Жұмыс беруші қызметкердің хабарламасы негізінде: некені тіркеу, баланың тууы, жақын туыстарының, сондай-ақ жұбайының (зайыбының) және (немесе) олардың жекжаттарының (ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілері, ата-аналары (ата-анасы), балалары, атасы, әжесі, ата-анасы) қайтыс болған кезде жалақысы сақталмайтын демалысты күнтізбелік бес күнге дейін беруге міндетті. немерелері), еңбек, ұжымдық шарттарда көзделген өзге де жағдайларда (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 97-б. 2,3-т.).

15

Еңбек қатынастары

Оқу демалысы ақылы ма?

Оқу демалысына ақы төлеу келісімдермен, ұжымдық, еңбек шарттарымен, оқу шартымен айқындалады (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 98-б. 2-т.).

16

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізу тілін қалай таңдауға болады?

Атқарушылық іс жүргізу және оны жүргізуге байланысты іс жүргізу тілі сот шешімінің немесе орындалуға жататын өзге де құжаттың тілі ескеріле отырып белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 8 – б.).

17

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Сот орындаушысы өз санкциясын қай мерзімде өндіріп ала алады?

Сот орындаушысының атқарушылық іс – әрекеттер жасау кезінде шеккен шығыстарды өтеу туралы қаулысын ұсыну мерзімі-үш жыл ішінде (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 11 – б. 1 – т.).

18

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық парағы қашан орындауға берілуі мүмкін?

Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген құжаттарды қоспағанда, атқарушылық құжаттар заңды күшіне енгеннен кейін бес жұмыс күнінен ерте емес мәжбүрлеп орындауға ұсынылуы мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 11 – б. 1-1 – т.).

19

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық құжат бойынша өндіріп алу мерзімін қалпына келтіруге бола ма?

Атқарушылық құжатты орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алған өндіріп алушы сот актісін шығарған сотқа немесе орындалған жері бойынша сотқа өткізіп алған мерзімді қалпына келтіру туралы өтінішпен жүгінуге құқылы. Сот атқару парағын, сот бұйрығын орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алу себептерін дәлелді деп таныған жағдайда, мерзім қалпына келтірілуі мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 13 – б. 1,2 – т.).

20

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Мәжбүрлеп орындау шараларын хабарламастан қашан қолдануға болады?

Атқарушылық құжат дереу орындалуға жататын жағдайларда, сондай-ақ мүлікке тыйым салу және қамтамасыз етудің өзге де шараларын қабылдау кезінде сот орындаушысы Атқарушылық іс жүргізуге қатысушыларды бұл туралы алдын ала хабардар етпей атқарушылық іс-әрекеттер жасауға және мәжбүрлеп орындау шараларын қолдануға құқылы (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 27 – б. 1 – т.).