ИПС "Әділет"

РҚАО-ның ескертпесі!
Осы қаулы 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

2014 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 118-бабының төртінші бөлігіне, 221-бабының үшінші және төртінші бөліктеріне сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді, алып қойылған құжаттарды, ұлттық және шетелдік валютадағы ақшаны, есірткіні, психотроптық заттарды алып қою, есепке алу, сақтау, беру және жою қағидалары бекітілсін.

2. "Қылмыстық қудалау органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелер болып табылатын есірткі құралдарын, психотроптық заттарды жою ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 6 қарашадағы № 1017 қаулысының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2008 ж., № 42, 474-құжат) күші жойылды деп танылсын.

3. Осы қаулы 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2014 жылғы 9 желтоқсандағы
№ 1291 қаулысымен
бекітілген

Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді, алып қойылған құжаттарды, ұлттық және шетелдік валютадағы
ақшаны, есірткіні, психотроптық заттарды алып қою,
есепке алу, сақтау, беру және жою қағидалары
1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Осы Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді, алып қойылған құжаттарды, ұлттық және шетелдік валютадағы ақшаны, есірткіні, психотроптық заттарды алып қою, есепке алу, сақтау, беру және жою қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) 2014 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің (бұдан әрі – ҚПК) 118-бабының төртінші бөлігіне, 221-бабының үшінші және төртінші бөліктеріне сәйкес әзірленді және сотқа дейінгі іс жүргізу әрі сот талқылауы барысында заттай дәлелдемелерді, алып қойылған құжаттарды, ұлттық және шетелдік валютадағы ақшаны, есірткіні, психотроптық заттарды алып қоюдың, есепке алудың, сақтаудың, берудің және жоюдың бірыңғай тәртібін айқындайды.

2. Қылмыстық істі тоқтату туралы шешім немесе үкiм шығару кезінде заттай дәлелдемелер туралы мәселе шешiледі. Бұл ретте:

1) қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамға тиесілі қылмыстық құқық бұзушылық құралдары және (немесе) заттары Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 48-бабының негізінде тәркілеуге жатады;

2) өз мүлкінің құқыққа қайшы мақсаттарда пайдаланылғанын білмеген не білуге тиіс болмаған адамға заңды негіздерде тиесілі қылмыстық құқық бұзушылық жасау құралы және (немесе) заты осы адамға кері қайтарылуға жатады;

3) өзге жағдайларда қылмыстық құқық бұзушылық жасау құралдары немесе заттары тиісті мекемелерге, белгілі бір адамдарға беріледі немесе жойылады;

4) ұстауға тыйым салынған немесе ұстауға шектеу қойылған заттар тиiстi мекемелерге берілуге жатады немесе жойылады;

5) құндылығы жоқ және пайдалануға келмейтiн заттар жойылуға жатады, ал мүдделi тұлғалардың немесе мекемелердің өтінішхаты болған жағдайда, оларға берiлуi мүмкiн;

6) қылмыстық жолмен алынған не заңды иесіне қайтарылуға тиіс мүлік пен одан түсетін кірістерді қоспағанда, қылмыстық жолмен алынған ақша және сондай қаражатқа сатып алынған өзге де мүлік, сондай-ақ заңсыз кәсiпкерлiк және контрабанда заттары соттың шешiмi бойынша мемлекеттiң кiрiсiне айналдырылуға жатады; қалған заттар заңды иелерiне берiледi, ал иелері анықталмаған кезде мемлекеттiң меншiгiне өтеді. Бұл заттардың тиесiлiгi туралы дау туындаған жағдайда дау азаматтық сот iсiн жүргiзу тәртiбiмен шешілуге жатады;

7) заттай дәлелдемелер болып табылатын құжаттар дәлелдемелерді сақтаудың бүкіл мерзiмi iшiнде іспен бiрге қалады не ҚПК-нiң 120-бабының төртінші бөлігінде көзделген тәртiппен мүдделi жеке немесе заңды тұлғаларға берiледi.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 06.04.2020 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Заттай дәлелдемелер, құндылықтар және өзге де мүлік бүлінген, жоғалған жағдайда, келтірілген зиян азаматтық тәртіппен өтелуге жатады.

2-тарау. Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді және құжаттарды алып қою тәртібі

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4. Сотқа дейінгі іс жүргізу барысында қылмыстық процесті жүргізуші органның қызметкері іс үшін маңызы бар:

1) тергеу әрекеттерін жүргізу кезінде табылған не сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адамның талап етуі бойынша ұсынылған нәрселерді;

2) ұстауға шектеу қойылған нәрселер мен құжаттарды (иесiнiң оларды сатып алуға, пайдалануға және сақтауға рұқсаты болмаған кезде) алып қояды. Еркiн айналымнан алынып тасталғандардың қатарына тiзбесi Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен айқындалатын, ерекше рұқсат алу арқылы сатып алынатын нәрселер және дайындалуына, сатып алуға, сақтауға, сатуға және таратуға заңмен тыйым салынған басқа да объектiлер жатады;

3) күдікті қамауда болған жағдайда, ҚПК-нің 300-бабының ескертпесінде көзделген жеке басын куәландыратын құжаттарды;

4) айыпталушының (сотталушының) мүлкіне тыйым салу кезінде табылған, оларға келтірілген материалдық залалды өтеу немесе мүлікті тәркілеу бөлігінде үкімді орындау мақсатында өндіріп алу қолданылуы мүмкін ақша және өзге де құндылықтарды алып қояды.

5. Нәрселерді, құндылықтар мен құжаттарды алып қою фактісі процестік әрекеттер хаттамасында не Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 527-бабында көзделген талаптарға сәйкес жасалған хаттамада көрсетiледi. Қылмыстық процесті жүргізуші орган нәрсені, құндылықтар мен құжаттарды ұсынған адамнан жауап алып, хаттамада ақиқатты анықтау үшiн маңызы бар нәрсенің атауларын, оларды табудың, сатып алудың, сақтаудың уақытын, орнын және басқа да мән-жайларын көрсетеді. Нақты деректер процестік әрекеттер хаттамасында не Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 527-бабында көзделген талаптарға сәйкес жасалған хаттамада тіркелгеннен кейiн ғана оларды дәлелдемелер ретiнде пайдалануға болады.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

6. Олармен жұмыс iстеу белгiлi бiр дағдылардың болуын, олардың сапалық сипаттамаларын, жеке белгiлерiн дәл тіркеудi және құнын анықтауды талап ететiн нәрселерді, құндылықтар мен құжаттарды алып қою үшiн тиiстi мамандар тартылады.

Нәрселерді, құндылықтар мен құжаттарды табу және алып қою фактісі фототүсірумен, бейнежазбамен және басқа да ғылыми-техникалық құралдармен тіркеледі.

7. Процестік әрекеттер хаттамасында не Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 527-бабында көзделген талаптарға сәйкес жасалған хаттамада барлық алынатын нәрселер мен құжаттар, сол сияқты тізімделетін мүлiк көрсетіледі. Нәрселердің, құндылықтар мен құжаттардың ауқымды мөлшерi алынатын кезде хаттамаға қоса берiлетiн және оның ажырамас бөлiгi болып табылатын тiзiмдеме мiндеттi түрде жасалады, онда нәрсенің нақты атауы, әрбiр алынатын объектiнiң саны, өлшемі, салмағы, сериясы, нөмiрi және басқа да айырым белгiлерi, олардың табылған жері мен уақыты көрсетiледi.

Iстiң мән-жайларына қарай қылмыстық процесті жүргізетін орган, егер объектiнi бүтiндей алу мүмкiндiгi болмаса, қылмыстық iске қатысты iздерi (микро-iздер) бар объектiнiң бiр бөлiгiн алады. Бұл ретте, қылмыстық процесті жүргізетін орган жәбiрленушiлер мен өзге де адамдарға тиесiлi заттардың бүлiнуiне жол бермейді, ал мәжбүрлі бүлiнген жағдайда, бұл туралы тиісті хаттамада белгі жасайды және азаматтарға келтiрiлген зиянды өтеуге шаралар қолданады.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

8. Оқиға болған орынды, жерді немесе үй-жайды қарап-тексеру кезінде анықталған не тергеу әрекеттерін жүргізу кезінде алынған не сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адамның талап етуі бойынша ұсынылған нәрселер, құндылықтар мен құжаттар алынады және олар тартылған кезде куәгерлерге немесе бұған қатысып отырған басқа да адамдарға көрсетіледі.

Қажет болған кезде осы нәрселер, құндылықтар және құжаттар олардың бүліну мүмкіндігін болдырмайтын және оларда іздердің (микро-іздердің) сақталуын қамтамасыз ететін қаптамаға салынады, ол қылмыстық істің нөмірі көрсетілген биркалармен жабдықталады, куәландыратын жазбалармен және алып қою жүргізілген тергеу әрекетіне қатысқан адамдардың, қылмыстық процесті жүргізетін орган қызметкерлерінің қолдарымен куәландырылады, сондай-ақ тиісті органның мөрімен бекітіледі.

Егер алынатын нәрселердің, құндылықтар мен құжаттардың көп болуына байланысты олардың тізімдемесін жасау мүмкін болмаған жағдайларда, олар қаптамаға салынады, ол куәландыратын жазбалармен және жоғарыда аталған адамдардың қолдарымен куәландырылған биркалармен жабдықталады.

Мұндай жағдайларда алынған нәрселердің, құндылықтар мен құжаттардың тізімдемесін жасау қылмыстық-процестік заңнама талаптары сақталып, оларды егжей-тегжейлі қарап-тексеру кезінде жүргізіледі.

9. Процестік әрекеттер хаттамасы және нәрселердің, құндылықтар мен құжаттардың тізiмдемесi екi данада жасалады және Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік заңнамасы нормаларының талаптарына сай болуға тиiс, оған алуды жүргiзген адам және бұған қатысқан адамдар, оның iшiнде нәрсесі алынған адам, ал ол болмаған жағдайда оның отбасының кәмелетке толған мүшесi, жергілікті атқарушы органның не тұрғын үй-пайдалану ұйымының өкiлi қол қояды.

Хаттама мен тiзiмдеменің көшiрмелерi нәрселері, құндылықтары мен құжаттары алынған адамға, ал ол болмағанда – оның отбасының кәмелетке толған мүшелерiне не хаттамаға қол қойған жоғарыда аталған өкiлдерге берiледi.

Тыйым салынған мүлікті алу туралы әрбір нәрсенің дараландыратын айырым белгілері көрсетіліп, жеке хаттама жасалады.

10. Алынған нәрселер, құндылықтар мен құжаттар қарап-тексеруге, қажетті жағдайларда маманның қатысуымен қарап-тексеруге жатады, процестік әрекеттер хаттамасында не Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 527-бабында көзделген талаптарға сәйкес жасалған хаттамада толық сипатталады, онда нәрселердің, құндылықтар мен құжаттардың сандық және сапалық сипаттамалары, объектiнi оған ұқсастардың арасынан ажыратуға мүмкiндiк беретiн және оның дәлелдемелiк маңызын негіздейтін басқа да барлық дара белгiлерi көрсетiледi.

Егер нәрселер (жарылғыш, уытты және улы заттар, радиоактивті материалдар және басқа да қауіпті заттар) қауіп төндіреді деген күдік болса, маманды тарту міндетті болып табылады. Маман болмаған кезде, мұндай объектілермен қандай да бір әрекеттер жасауға жол берілмейді.

Маманды тарту мүмкін болмаған кезде, процестік құжатта алынатын нәрсенің және құндылықтардың дара белгілері ғана көрсетіледі.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

11. Оларды заттай дәлелдемелер деп танығанға дейін алынған ақшалар мен құндылықтар, сондай-ақ айналымына тыйым салынған немесе тыйым салынған нәрселер осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен есепке алынады және сақталады.

12. Қарап-тексергеннен кейін заттай дәлелдеме болып танылған алынатын нәрселер қылмыстық процесті жүргізетін органның қаулысымен не Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 527-бабында көзделген талаптарға сәйкес жасалған хаттамамен іске қоса тіркеледі және үкім немесе істі тоқтату туралы қаулы заңды күшіне енгенге дейін сонда болады.

Сотқа дейінгі іс жүргізу барысында алынған, бірақ заттай дәлелдемелер деп танылмаған нәрселер, құндылықтар мен құжаттар өздері алынған адамға қайтарылуға жатады.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

13. Тікелей істе сақталатын құжаттарды (соның ішінде жеке) қоспағанда, нәрселер мен құжаттар қапталады, мөрленеді, қылмыстық процесті жүргізетін адамның, олар тартылған кезде куәгерлердің және тергеу әрекеттеріне басқа да қатысушылардың қолдарымен куәландырылады.

Қаптама оның тұтастығын бұзбай ішіндегісін ауыстыру немесе өзгерту мүмкіндігін болдырмауға және алынғанның заттай дәлелдеме маңызы бар қасиеттерінің зақымдануынан, бүлінуінен, нашарлауынан немесе жоғалуын сақтауды қамтамасыз етуге тиіс.

Қаптамада оның ішіндегісінің тізбесі мен тергеу әрекетінің түрі, күні мен орны, қылмыстық істің нөмірі, тергеу әрекетін жүргізген адам лауазымының толық атауы көрсетілген түсіндірме жазба жасалуға тиіс.

14. Алынған есірткіні және психотроптық заттар мен олардың аналогтарын қылмыстық қудалау органы жиырма төрт сағат ішінде сот сараптамасын өткізуге жібереді.

Сот сараптамасы өткізілгеннен кейін қырық сегіз сағаттан кешіктірмей қылмыстық қудалау органы зерттелген есірткіні және психотроптық заттар мен олардың аналогтарын қылмыстық іске заттай дәлелдемелер ретінде қоса тіркейді.

Прокурормен, қылмыстық қудалау органымен немесе оның тапсырмасы бойынша сарапшымен немесе маманмен келісілген қаулының негізінде міндетті түрде бейнежазба қолданылып, алынған есірткінің және психотроптық заттар мен олардың аналогтарының жалпы массасынан тиісті есірткінің, психотроптық заттар мен олардың аналогтарының әрбір атауы (түрі) бойынша "Есiрткi, психотроптық заттар, прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен терiс пайдаланылуына қарсы iс-қимыл шаралары туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 10 шiлдедегi Заңымен (бұдан әрі – Заң) белгіленген аса ірі мөлшерге тең шамада үлгілер іріктеп алынады.

Есірткінің не психотроптық заттар мен олардың аналогтарының екі және одан да көп қаптамалары алынған жағдайда, үлгілер әрбір қаптамадан алынады.

Есірткінің каннабиноидты түрлері алынған жағдайда, алып қоюдың жалпы талаптары сақтала отырып, сараптамалық зерттеулердің тиісті түрлері жүргізілгеннен кейін одан әрі сақтау үшін жалпы массадан осы есірткі түрі үшін Заңда белгіленген аса ірі мөлшерге тең үлгілер іріктеп алынады.

15. Қылмыстық процесті жүргізетін орган хаттама жасайды, онда үлгілерді алу үшін қабылданған барлық әрекеттер олар жүргізілген кезектілікпен, ол үшін қолданылған ғылыми-зерттеу және басқа да әдістер мен рәсімдер, сондай-ақ үлгілердің өздері сипатталады.

Іске есірткі, психотроптық заттар мен олардың аналогтары олар табылған және алынған сәтте сақталған немесе тасымалданған барлық қаптамалардың фотокестелері, сондай-ақ қаптама деректері де қоса тіркеледі.

16. Іріктеп алынған үлгілер қапталады, мөрленеді, тергеу әрекеттеріне қатысушылардың қолдарымен куәландырылады, қылмыстық процесті жүргізетін органның қаулысымен не Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 527-бабында көзделген талаптарға сәйкес жасалған хаттамамен заттай дәлелдемелер ретінде іске қоса тіркеледі.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

17. Тергеу мен қарауды Қазақстан Республикасының уәкілетті органдары жүзеге асыратын қылмыстық істер бойынша есірткіні, психотроптық заттар мен олардың аналогтарын шетелдік мемлекеттердің құқық қорғау органдары алған не жойған жағдайларда, қылмыстық іске алып қойылуы не жойылуы туралы растайтын құжат қоса тіркеледі.

3-тарау. Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді есепке алу тәртібі

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

18. Алынған заттай дәлелдемелер, сондай-ақ iстер бойынша алынған заттай дәлелдемелер болып табылмайтын ақша мен құндылықтар осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Қылмыстық процесті жүргізетін орган алып қоятын немесе алған заттай дәлелдемелерді, құжаттарды есепке алу кiтабында (бұдан әрі – кітап) міндетті түрде есепке алуға жатады.

Кітап әрбiр құқық қорғау және арнаулы органда жүргізіледі және оған жауапты адамдардың (кезекші бөлім, кеңсе) тәулік бойы қол жеткізуін қамтамасыз ететін орында болады.

19. Сақтау камерасына берілетін заттай дәлелдемелер, сондай-ақ iстер бойынша алынған заттай дәлелдемелер болып табылмайтын басқа да ақша мен құндылықтар осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Сақтау камерасындағы заттай дәлелдемелерді және iстер бойынша алынған заттай дәлелдемелер болып танылмаған басқа да ақша мен құндылықтарды есепке алу журналында (бұдан әрі – журнал) міндетті түрде тіркелуге жатады.

Журнал әрбір сотта, құқық қорғау және арнаулы органда, сот сараптамасы органында жүргізіледі және сақтау камерасында заттай дәлелдемелерді сақтау үшін жауапты адамда (бұдан әрі – сақтау үшін жауапты адам) болады.

20. Кітап пен журнал қатаң есептегі құжаттарға жатады, олар нөмiрленедi, тігіледі және мөрмен, органның, сондай-ақ олардың ведомстволарының, аумақтық және өзге де органдардың бiрiншi басшыларының қолымен бекiтiледi.

Сақтау үшін жауапты адам заттай дәлелдемелерге қатысты қабылданған шешімдер жөніндегі қаулылардың және сот актілерінің көшірмелерімен бірге номенклатуралық істі жүргізеді.

21. Заттай дәлелдемелерді кітапта тіркеуді қылмыстық қудалау органының қызметкері заттай дәлелдеме деп тану туралы қаулы шығарылған кезден бастап дереу, ал заттай дәлелдемелер болып танылмаған ақшаны, нәрселер мен құндылықтарды олар процестік құжаттар бойынша алынған сәттен бастап жиырма төрт сағат ішінде жүргізеді.

22. Барлық заттай дәлелдемелер және iстер бойынша алынған заттай дәлелдемелер болып табылмайтын басқа да ақша мен құндылықтар түскен күні журналға тіркеледі.

Сақтау үшін жауапты адам тіркеу кезінде қаптаманың бүтіндігін, онда мөр мен түсіндірме жазбаның бар-жоғын, қабылданып отырған заттай дәлелдемелердің, сондай-ақ iстер бойынша алынған заттай дәлелдемелер болып танылмаған басқа да ақша мен құндылықтардың іске қоса тіркеу туралы қаулыдағы және оларды алу туралы процестік құжаттағы жазбаларға сәйкестігін тексереді.

Бұл ретте сақтау үшін жауапты адамға сақтауға қабылданған заттай дәлелдемелердің және өзге де нәрселердің қаптамасын ашуға рұқсат етілмейді.

23. Заттай дәлелдемелер және iстер бойынша алынған заттай дәлелдемелер болып танылмаған басқа да ақша мен құндылықтарды кітапта және журналда тіркеу хронологиялық тәртіппен жүргізіледі, әрбір зат оған реттік нөмір беріліп жеке жазылады, біртекті бірнеше нәрсе алынған кезде олардың саны, түскен күні, атауы көрсетіледі.

Егер заттай дәлелдемелер қылмыстық істе болып, сақтау камерасына тапсырылмаса, кітапта заттай дәлелдемелер болатын лауазымды адамның тегі көрсетіліп, ол туралы белгі жасалады.

Кітап пен журналдан басқа уәкілетті органдар басшыларының қалауы бойынша осы объектілерді есепке алудың басқа да нысандары белгіленуі мүмкін.

24. Заттай дәлелдемелердi сотта тiркеу кезiнде оған журнал бойынша реттiк нөмiр берiледi, онда заттай дәлелдеменiң келiп түскен күнi, атауы, саны, ол қоса тiркелген iстiң нөмiрi, айыпталушының тегi, аты, әкесiнiң аты көрсетiледi. Одан кейiн қылмыстық iс сотта тiркелген нөмiр қойылады, сондай-ақ заттай дәлелдеменiң нөмiрi көрсетiледi.

Қылмыстық істер сотта тіркелгенде заттай дәлелдемелер болған кезде Қазақстан Республикасы сот органдарының бірыңғай автоматтандырылған ақпараттық-талдау жүйесінің базасында электрондық нысандар – заттай дәлелдемелердің нысаны жасалады. Есепке алу құжатында заттай дәлелдемелер мен оларды беру бөлігінде есепке алу, сақтау, сот актісін орындау жөніндегі деректемелер толтырылуы тиіс.

25. Заттай дәлелдемелердің жай-күйiне және оларды есепке алу, сақтау, жою және өткізу тәртібіне ревизиялар мен тексерулер жылына кемінде бір рет жүргізіледі, олардың нәтижелерi анықтамалар мен актiлерде тіркеледі. Ревизиялар мен тексерулерді жүргізу кезінде сотқа дейінгі тергеп-тексеру мерзімдері үзілген қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелердi есепке алу мен сақтауға ерекше көңіл бөлінеді.

Қылмыстық қудалау органдары қазынашылық органдарымен бірлесіп, жылына кемінде бір рет тергеп-тексерілетін қылмыстық істер шеңберінде алынған ұлттық және шетелдік валютадағы шоттарда ақша қалдықтарының болуын салыстыруды жүргізеді.

4-тарау. Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді, алынған құжаттарды, ұлттық және шетелдік валютадағы ақшаны, есірткі, психотроптық заттарды сақтау тәртібі

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

26. Соттарда, сот сараптамасы, құқық қорғау, арнаулы, басқа да уәкiлеттi мемлекеттiк органдарда заттай дәлелдемелердi сақтау үшiн сөрелерi, мөр басу қондырғысы бар металл есiктері, табиғи немесе жасанды желдеткіші, темiрмен торланған терезелерi, күзет және өртке қарсы автоматика жүйелері бар арнайы үй-жайлар жабдықталады. Мұндай үй-жай болмаған кезде арнайы қойма (жеткiлiктi көлемдегi металл шкаф) бөлiнедi.

Заттай дәлелдемелерді сақтауға арналған үй-жайға қойылатын талаптар тиісті мемлекеттік органның бірінші басшысының бұйрығымен бекітіледі.

Iске қосылған заттай дәлелдемелердiң сақталуы үшiн жауапкершiлiк сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргiзетiн адамға, ал сотта – судьяға немесе сот төрағасына, сот сараптамасы органында – зерттеуді жүргізген сарапшыға жүктеледi.

27. Сақтауға жауапты адам сот төрағасының, сот сараптамасы, құқық қорғау, арнаулы және басқа да мемлекеттік органдардың, олардың ведомстволарының, аумақтық және өзге де органдар басшыларының бұйрығымен (өкімімен) қылмыстық iстердi тергеп-тексеруге қатысы жоқ көрсетілген мекемелер қызметкерлерінің ішінен тағайындалады.

Сонымен бірге, бұйрықта (өкімде) ол болмаған кезеңде сақтауға жауапты болатын оны алмастыратын адам белгіленеді.

Сақтауға жауапты адам жұмысын ауыстырған, жұмыстан босатылған немесе демалысқа кеткен кезде органның, олардың ведомстволарының, аумақтық және өзге де органдардың бірінші басшылары оларды алып қою көрсетілген құжаттардағы жазбаларға нақты болудың сәйкестігін тексеру жөніндегі комиссия тағайындайды.

Тексеру нәтижелері жаңадан жауапты адамға немесе оны алмастыратын адамға қабылдау-беру актісімен ресімделеді.

28. Қылмыстық процесті жүргізетін органның заттай дәлелдемелер деп тану туралы қаулысы немесе алып қою туралы процестік құжаты заттай дәлелдеменi, заттай дәлелдемелер деп танылмаған ақша мен құндылықтарды сақтауға орналастыру үшiн негiздеме болып табылады.

Заттай дәлелдемелерді сақтауға арналған үй-жайға олардың сақталуы үшiн жауапты адамның қатысуымен ғана кiруге болады.

29. Сақтауға жауапты адам (немесе оны алмастыратын қызметкер) болмаған жағдайда үй-жайға комиссиялы түрде (кемiнде үш адам) анықтау органы, құқық қорғау және арнаулы органдардың тергеу бөлiмшесi бастығының, прокурордың, сот төрағасының, судьяның, сот сараптамасы органы басшысының қатысуымен ғана кiру жүзеге асырылады, оларда осы үй-жай кілттерінің төлнұсқалары болуға тиiс.

Мұндай жағдайларда акт жасалады, онда сақтауға арналған үй-жайдан (қоймадан) неге байланысты және қандай объектiлердiң алынғаны немесе оған салынғаны көрсетiледi. Акт заттай дәлелдемелердi сақтау үшiн жауапты адамға журналға не уәкілетті органның кеңсесіне тиiстi деректерді енгізу үшiн берiледi.

30. Заттай дәлелдемелердi, құндылықтарды, құжаттарды және өзге де мүлікті сақтау кезiнде алынған объектілерде қылмыстық iстер бойынша маңызы бар белгiлер мен қасиеттердiң, сондай-ақ олардағы іздердің сақталуын, сонымен қатар заттай дәлелдемелердiң, құндылықтардың, құжаттардың және өзге де мүліктің өзінің сақталуын қамтамасыз ететін шаралар қабылданады.

Олардың бүлінуіне және дәлелдемелер ретiнде одан әрі зерттеу және пайдалану мүмкiндiгiнен айыруға әкеп соқтыратын күйде заттай дәлелдемелердi сақтауға қоюға жол берілмейді. Қажет болған кезде алынған объектiлердi оларды одан әрi сақтауға мүмкiндiк беретiндей жағдайға келтiру жөнiнде шаралар қолданылады.

31. Заттай дәлелдемелер, құндылықтар, құжаттар және өзге де мүлік, егер бұл іс үшін зиянсыз болса, жәбiрленушiлерге, сондай-ақ олардың келісімімен жақын туысқандарына не басқа адамдарға сақтауға берілуі мүмкін. Бұл ретте, жәбiрленушiлерге, олардың жақын туысқандарына және басқа адамдарға алынған мүлікті сақтау үшін жауапкершілік түсіндіріліп, ол туралы қолхат алынады.

32. Егер заттар өзiнiң өте үлкен болуына немесе өзге себептерге байланысты қылмыстық iстің ішінде қоса сақталмайтын болса, олар ғылыми-техникалық құралдармен түсіріліп, мүмкіндігінше мөрленуі және сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адам көрсеткен жерде сақталуы тиіс. Iске заттай дәлелдемелердiң үлгiсi қоса тіркелуі мүмкін. Заттай дәлелдеменің орналасқан жері туралы істе тиiстi анықтама болуы тиiс.

33. Қамақтағы күдіктінің (айыпталушының, сотталушының) жеке басын куәландыратын құжаттар қылмыстық іске қоса тіркеледі және іске қоса тігілген және оның парағы болып нөмірленген жеке мөрленген пакетте сақталады.

Үкім заңды күшіне енгеннен кейін бас бостандығынан айыруға сотталған адамның құжаттары жазаны өтеу мекемесіне жіберіледі. Басқа жағдайларда – иесіне қайтарылады, ол жөнінде қолхат алынады және іске қоса тіркеледі.

Құжаттарды иесіне қайтару мүмкін болмаған кезде, олар сот актісі заңды күшіне енген күннен бастап алты ай өткен соң оларды берген органға жіберіледі.

Егер iс үшiн маңызы болмаса, басқа жеке құжаттар иесіне немесе оның келiсiмiмен туыстарына қайтарылады.

34. Заттай дәлелдемелер ретiнде iске қоса тіркелген құжаттар, хаттар мен басқа да жазбалар таза қағаз парақтарының арасына салынған конверттерде сақталуға тиiс. Оларға қандай болсын белгiлер, жазулар түсiруге және оларды бүктеуге жол берілмейді. Конверттер мөрленеді, iстерге тiгiледi және оның жеке парақтары болып нөмiрленедi.

Қылмыстық іске қосылатын хаттар мен құжаттар саны көп болған кезде олар жеке томға (томдарға) тігіледі, оның титул парағында заттай дәлелдеме болып табылатыны туралы белгі қойылады. Томның басында құжаттардың тізімдемесі және бірінші парақ (парақтар) болып бұл құжаттарды заттай дәлелдемелер деп тану туралы қаулының көшірмесі тігіледі. Қажет болған кезде қаулыда томдардың және әрбір томдағы іс парақтарының жалпы саны көрсетіледі.

35. Ядролық және радиоактивтi материалдарға, иондаушы сәуле көздеріне, улы және қатты әсер ететiн заттарға жататын заттай дәлелдемелер мен алынған объектілер зерттеуден кейін рұқсат берілген және сақтау үшін тиісті жағдайлары бар ұйымдардың қоймаларына беріледі.

36. Сотқа дейінгі іс жүргізу және сот талқылауы барысында сақтауға алынған жаратын құрылғыларды, атыс қаруын, қару-жарақтарды, оқ-дәрілерді, жарылғыш заттарды зерттеулер жүргізілгеннен кейін сақтау құқық қорғау және арнаулы органдардың шаруашылық бөлімшелерінде, әскери бөлімшелердің немесе жергілікті атқарушы органдар белгілеген тиісті кәсіпорындардың (ұйымдардың) арнайы жабдықталған үй-жайларында, қоймаларында (сақтау қоймаларында) жүргiзiледi.

Алынған атыс қаруы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің "Криминалдық қару" және "Тіркелген қару" біріктірілген дерекқорының есебі бойынша тексеріледі.

Егер алынған қарудың сәйкестендіру нөмірі болса және ол "Тіркелген қару" есебінде болмаса, онда қаруға "Криминалдық қару" ақпараттық-іздеу карточкасы толтырылып, "Криминалдық қару" дерекқорына ақпаратты енгізу үшін өңірлік ақпараттық-техникалық қызмет бөлімшесіне жіберіледі.

Ұңғылы атыс ойық қаруын қолдануға байланысты қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы барлық істер бойынша қылмыстық процесті жүргізетін орган алынған, қарап-тексерілген және тиісті зерттеулер жүргізілгеннен кейін қару іздері бар оқтарды, гильзаларды, патрондар мен басқа да оқ-дәрілерді және қарудың өзін қару-жарақ айналымын бақылау саласындағы уәкілетті органның оқ-гильзотекасына есепке қою үшін жібереді.

37. Алынған өнер туындылары, антиквариат, сондай-ақ мәдени құндылығы бар объектілер зерттеулер жүргізілгеннен кейін мұражайларға беріледі.

38. Заттай дәлелдемелер болып танылған машиналарды, мотоциклдердi және өзге де көлiк құралдарын (оның iшiнде суда жүзетiн және ұшатын аппараттар), сондай-ақ тыйым салынған көлiк құралдарын сақтау (егер оларды иесiне, оның туыстарына немесе басқа тұлғаларға беру мүмкiн болмаса) жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша құрылатын және коммуналдық меншік болып табылатын арнаулы күзетілетін үй-жайларда, алаңдарда немесе тұрақтарда жүргізіледі.

Қылмыстық процесті жүргізетін орган жүгінген кезде жергілікті атқарушы орган үш жұмыс күні ішінде шешім шығарады, онда көлік құралдарын сақтау шарттары көрсетіледі.

Сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргізетін орган көлік құралын сақтауға беру кезінде хаттама жасайды, онда жергілікті атқарушы органның тиісті шешімінің нөмірі, күні көрсетіледі. Сақтау үшін жауапты адамдар іске қоса тіркелетін қабылданған көлік құралының сақталуын қамтамасыз ету туралы қолхат береді. Сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргізетін орган уәкілетті органға көлік құралын иеліктен шығаруға шектеу қою туралы тапсырма жібереді. Шектеу іс бойынша қорытынды шешім қабылданғаннан кейін не сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адамның қаулысы бойынша алынады.

Көлiк құралын алу, сондай-ақ сақтауға беру кезiнде оның техникалық жай-күйі туралы акт иесінің (болған кезде), жол-патруль қызметі қызметкерiнiң және маманның қатысуымен жасалады.

39. Қылмыстық процесті жүргізетін органдар алған асыл металдардан, асыл тастар мен iнжуден жасалған зергерлік және тұрмыстық бұйымдар, органогенді құрылған асыл тастар, жартылай асыл тастар, қолөнер зергерлiк бұйымдары, асыл металдардан жасалған және құрамында асыл металдар бар тиындар, осы бұйымдардың сынығы, тазартылған асыл металдар мен шетелдiк валюта, сондай-ақ құймалардағы, ұнтақтағы, кесектердегі, сынықтағы, жартылай фабрикаттардағы, өндірістік немесе зертханалық мақсаттағы бұйымдардағы, алмастардағы айналымнан алынып тасталған асыл металдар (алтын, күміс, платина және платина тобының басқа да металдары) және өзге табиғи асыл тастар олардың заттай дәлелдемелер болып танылғанына не танылмағанына қарамастан, осы Қағидаларда көзделген тәртіппен міндетті түрде тіркелуге тиіс.

Тіркелген кезден бастап үш күн мерзімнен кешіктірілмей немесе тиісті зерттеулер жүргізілгеннен кейін олар журналдан тіркеу нөмірі беріліп қапталған және мөрленген түрінде сақтау камерасына тапсырылады. Қылмыстық процесті жүргізетін органның сақтау мүмкіндігі болмаған кезде олар тізімдемемен бірге екінші деңгейдегі банкке уақытша сақтауға тапсырылады. Ілеспе хатта жіберіліп отырған құндылықтардың оларды сақтауға жіберген (тапсырған) органның жеке өкіміне дейін сақталуға тиіс екендігі ескертілуге тиіс.

40. Ұлттық және шетелдік валютадағы ақша, төлем құжаттары мен құжаттық эмиссиялық емес бағалы қағаздар (оның ішінде заттай дәлелдемелер болып танылмаған және арнайы зерттелуге жатпайтын) мынадай тәртіппен сақталады:

Қазақстан Республикасының аумағында заңды төлем құралы болып табылатын, номиналды құны (номинал) бар банкноталар мен тиындар түріндегі ақшалай валютадағы ақша алып қоюды жүргізген қылмыстық процесті жүргізетін органның ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотына (депозитіне) салынады;

2) төлем құжаттары, құжаттық эмиссиялық емес бағалы қағаздар, лотерея билеттері, түбіртектер немесе өзге де құжаттар, сондай-ақ төлем карточкалары және ақшаны уақытша орналастыруың қолма-қол ақшаны бақылау шотын ашу мүмкіндігі жоқ шетел валютасы – олардың тиісті сақталуы қамтамасыз етілген жағдайда, оларды алып қоюды жүргізген қылмыстық процесті жүргізетін органның сақтау камерасында сақталады не екінші деңгейдегі банктің ең жақын мекемесіне тапсырылады;

шетелдік валютадағы ақша алып қоюды жүргізген қылмыстық процесті жүргізетін органның шетелдік валютадағы шотына салынады.

Ескерту. 40-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 11.08.2016 № 455 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

41. Егер ұлттық және шетелдік валютадағы ақшада қылмыстық құқық бұзушылық іздері сақталса, міндетті түрде екі данада банкноталардың нөмірлері мен сериялары бойынша тізбесі жасалады, біреуі валютамен бірге сақтау камерасына тапсырылады, екіншісі – іске қоса тігіледі.

Банк шоттарында ақшаның болуы туралы құжаттарды алумен бiр мезгiлде қылмыстық процесті жүргізетін органдар тиісті екінші деңгейдегі банктерге немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға мүлікке тыйым салу туралы сот актілерін жібереді. Тыйым салу туралы сот актісінде іс жүргізудегі қылмыстық істің, заңда көзделген жағдайларда, қылмыстық іспен бірге қаралатын мүлікті тәркілеу туралы істің нөмірі көрсетіледі.

Шоттарында шетелдік мемлекеттердің ақшалай бірліктерінде және халықаралық есептік бірліктерде қаражаттың болуы туралы банктік құжаттардың алынуы туралы Қазақстанның аумағынан тыс жердегі шетелдік банк мекемелеріне және Қазақстанның аумағынан тыс басқа да кредиттік-қаржылық мекемелерге хабарлау тәртібі тиісті халықаралық келісімдерде айқындалады.

42. Құпия сипаттағы деректері бар алынған құжаттар, сызбалар, фототүсiрiлiмдер мемлекеттік құпияларды қорғау жөніндегі бөлімшелер арқылы тиесілігі бойынша ұйымдар мен мекемелерде құпия құжаттармен айналысатын бөлiмдерге жiберiледi.

43. Радиотарату қондырғыларын заңсыз дайындауға және пайдалануға байланысты қылмыстық iстерді тергеп-тексеру кезiнде бүкiл пайдаланылған аппаратура, бөлшектер мен жиынтықтаушы бұйымдар алынады, олардың сақталуын iстi жүргiзетiн орган қамтамасыз етедi.

44. Сот сараптамасы жүргізілетін кезеңде заттай дәлелдемелерді, есірткіні, психотроптық заттарды, прекурсорлар мен олардың аналогтарын, улы заттарды сақтауды сот сараптамасы органы жүргізеді.

Сараптамалық зерттеуден кейін заттай дәлелдемелер, есірткінің, психотроптық заттың және олардың аналогтарының іріктеп алынған үлгілері істі тоқтату туралы шешім қабылданғанға дейін немесе сот үкімі заңды күшіне енгенге дейін қылмыстық процесті жүргізетін органның заттай дәлелдемелерді сақтауға арналған үй-жайында мөрленген түрінде сақталады.

45. Биологиялық тектегi объектiлер, оның iшiнде микроскопиялық немесе химиялық зерттеуге жататын, тез бүлiнуге ұшырайтын объектiлер герметикалық тығыз жабылған ыдыстарға салынуға тиiс. Мұндай объектiлердi (оның iшiнде мәйiттiң одан әрi зерттеудi қажет ететiн бөлшектерiн) буып-түюдi сот-сараптама мекемелерiнiң қызметкерлерi жүргізеді.

Сақталуы арнайы жағдайларды талап ететiн биологиялық объектiлердi сараптамалық зерттеу аяқталған кезде ол сот сараптамасы мекемелерінде жүзеге асырылады.

46. Тез бұзылатын, арнайы сақтау жағдайларын талап ететін заттай дәлелдемелер алынып, тексеріліп қаралып, зерттеліп және олардың сапасын тауарлар сапасы жөніндегі мемлекеттік инспекция органдары (немесе санитариялық қадағалау органдары) тексергеннен кейін, егер иесiне қайтару мүмкiн болмаса, дереу мақсаты бойынша пайдалану не судьяның (соттың) қаулысы бойынша алынған соманы сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргiзетін органның ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотына (депозитiне) сала отырып, сату үшiн жергілікті атқарушы орган айқындайтын тиісті ұйымдарға тапсырылады.

47. Егер сақталуы қомақты материалдық шығындарды талап ететін заттай дәлелдемелерді иесіне қайтару мүмкін болмаса не олардың иесі анықталмаған жағдайда судьяның (соттың) қаулысы бойынша олар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өткізіледі, алынған сома сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргізетін органның ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотына (депозитіне) салынады.

Ескерту. 47-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 06.04.2020 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

47-1. Пайдаланылған немесе өткізілген заттай дәлелдемелер негіздер болған кезде иесіне түрі мен сапасы дәл сондай заттармен өтеледі немесе соңғысына сот шешімі бойынша мемлекеттік бюджет есебінен олардың құны төленеді.

Ескерту. Қағида 47-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 06.04.2020 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

48. Заттай дәлелдемелер ретінде алынған ауыл шаруашылығы жануарлары сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргiзетін органның шешіміне дейін жәбірленуші адамдарға, ал олар болмаған жағдайда – жергілікті атқарушы орган айқындайтын мал шаруашылығы кәсіпорындарына (ұйымдарына) тиісті хаттама жасалып беріледі немесе судьяның (соттың) қаулысы бойынша алынған соманы сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргiзетін органның ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотына (депозитiне) сала отырып сатылады.

49. Алынған спирттік ішімдіктер тиісті тексеріп қарау, қажетті сараптамалар жүргізілгеннен кейін, егер қолдануға жарамды болса, судьяның (соттың) қаулысы бойынша алынған соманы сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргiзетін органның ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотына (депозитiне) сала отырып сатылады, ал үлгілер (сынамалар) заттай дәлелдемелер ретінде қылмыстық іске қоса тіркеледі.

50. Алынған мұнай және мұнай өнімдері тиісті тексеріп қарау, қажетті сараптамалар жүргізілгеннен кейін судьяның (соттың) қаулысы бойынша алынған соманы сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргiзетін органның ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотына (депозитiне) сала отырып сатылады, ал үлгілер (сынамалар) заттай дәлелдемелер ретінде қылмыстық іске қоса тіркеледі.

51. Осы Қағидалардың 46-50-тармақтарында көзделген жекелеген заттай дәлелдемелерді сақтауды, пайдалануды, сатуды ұйымдастыру үшін сотқа дейінгі процесті жүргiзетін орган жергілікті атқарушы органға жүгінеді, ол үш жұмыс күні ішінде өз шешімімен тиісті кәсіпорынды (ұйымды), ал тауарды сатқан жағдайда – шешім шығарылған кездегі сәтінде орташа нарықтық бағасын негізге алып, құнын белгілейді.

Тауарды кәсіпорынға (ұйымға) дейін тасымалдауды жергілікті атқарушы орган қамтамасыз етеді.

Бұл ретте, егер құқық қорғау және арнаулы органдардың қызметкерлерiне сатылатын тауарлар мен азық-түлiктер қылмыстық iске байланысты алынғандығы алдын ала белгiлi болса, оларға заттай дәлелдемелердi және басқа алынған заттар мен құндылықтарды сатуға қатысуға жол берілмейді.

52. Жергілікті атқарушы орган айқындаған тиісті кәсіпорынға (ұйымға) заттай дәлелдемелердің сату үшін тапсырылғаны туралы хаттама үш данада жасалады.

Хаттаманың бірінші данасы мен олардың толық тізімдемесі қылмыстық іске қоса тіркеледі.

Екінші данасы заттай дәлелдемелерді қабылдаған кәсіпорынға (ұйымға) беріледі.

Үшінші данасы сатудан алынған сомалар ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотына (депозитке) түскеннен кейін бақылау үшін сотқа дейінгі процесті жүргізетін органның қаржы бөлімшесіне беріледі.

53. Тергеп-тексеру мерзімдері үзілген қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелер осы Қағидалардың 35, 36 және 45-тармақтарында көрсетілгендерді қоспағанда, сақталуын және одан әрi пайдалану мүмкiндiгiн қамтамасыз ететiн буып-түйiлген және мөрленген түрiнде қолданыстағы iстер бойынша заттай дәлелдемелерден бөлек, оларды тергеп-тексеретін жерлерде сақталады. Осындай объектiлерi бар әрбiр пакет қылмыстық iстiң нөмiрi, оның фабуласы мен сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталған күнi, қаптамадағы объектiнiң атауы көрсетiлген түсiндiрме жазбамен жабдықталады.

Сақтау шарттары осы Қағидаларда айқындалған объектiлер санаттарына қолданылатындай болып таңдалады.

Арнайы сақтау жағдайларын қажет ететiн тергеп-тексеру мерзімдері үзілген қылмыстық iстер бойынша биологиялық объектiлер сот сараптамасы мекемелерiнiң мұрағаттарында болады. Қылмыстық процесті жүргізетін органның тиiстi мекеме басшысына жолданатын хаты мұрағатқа орналастыруға негiз болып табылады.

54. Сотқа дейінгі тергеп-тексеру мерзімдері үзілген кезде заттай дәлелдемелердi, құндылықтарды және осы iс бойынша алынған өзге де мүлiктi сақтау орны айқындалады. Ықтимал тәркiлеу мақсатында тыйым салынған мүлiк алынған сомаларды iсті жүргiзіп жатқан органның ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотына (депозитіне) енгiзе отырып, сараптамалық бағалаудан кейiн судьяның (соттың) қаулысы бойынша сатылуы мүмкiн.

55. Заттай дәлелдемелердi қызметтiк немесе өзге де мақсаттарға пайдалануға жол берілмейді.

56. Іс бойынша заттай дәлелдемелер сақталатын орын айыптау актісіне қоса берiлетiн анықтамада олардың сақтауға өткiзiлгендiгiн растайтын құжаттар тiгiлген iстiң тиiстi парағына сiлтеме жасалып көрсетiледi.

57. Заттай дәлелдемелерді сақтауға және жіберуге байланысты шығыстар ҚПК-нің 177-бабына сәйкес процестік шығындарға қосылады.

5-тарау. Заттай дәлелдемелерді беру тәртібі

Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

58. Қылмыстық іске қоса тіркелген заттай дәлелдемелер сотқа дейінгі іс жүргізу аяқталғаннан және іс сотқа жiберiлгеннен кейiн істі басқа органға беру кезiнде қылмыстық iспен бiр мезгiлде берiледi. Бұл туралы әрбiр берiлетiн объектiге қатысты кітапта немесе журналда тиiстi жазу жүргізіледі.

Заттай дәлелдемелерді және іс бойынша алынған заттай дәлелдемелер болып танылмаған ақшаны, нәрселер мен басқа да құндылықтарды беру кезінде қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелік маңызына негіз болған белгілері мен қасиеттерінің сақталуын, сондай-ақ олардағы іздердің, демек заттай дәлелдемелердің, құндылықтардың, құжаттар мен өзге де мүліктің өздерінің сақталуын қамтамасыз ететін шаралар қабылданады.

59. Қылмыстық істен бөлек сақталатын заттай дәлелдемелер қылмыстық iс жiберiлген органда деп есептеледi, кiтапта немесе журналда және қылмыстық iс бойынша анықтама парақта олардың орналасқан жерi туралы белгi жасалады.

60. Қылмыстық іс заттай дәлелдемелермен бiрге жiберiлетiн соттың, органның кеңсе қызметкерi бұл объектiлердi қабылдай отырып, қаптаманың және ондағы мөрлердiң бүтiндiгiн (сақталуын) тексередi.

Қаптама немесе мөр бүлiнген кезде сот кеңсесінің қызметкері сот төрағасының (судьяның), iстi және заттай дәлелдемелердi жеткiзген адамның, қылмыстық қудалау органының қатысуымен қаптаманы ашады және ондағы бар заттарды айыптау актісіне анықтамадағы заттай дәлелдемелер туралы жазбамен, заттай дәлелдемелердi iске қосу жөнiндегi қаулымен және iлеспе жазбамен салыстырады.

61. Егер заттай дәлелдемелердiң болуы айыптау актісіне анықтамадағы және заттай дәлелдемелердi iске қосу туралы қаулыдағы жазуға сәйкес келсе, олар қаптамаға салынады және мөрленеді. Жүргiзiлген қаптаманың ашылғаны туралы акт жасалады және осы әрекетке қатысқан адамдар қол қояды, ол іске тігіледі.

Бұзылған қаптаманы немесе мөрдi ашу кезiнде ондағы заттай дәлелдемелердiң нақты болуының сәйкес келмейтiні анықталған жағдайларда, мүдделі ведомстволардың лауазымды тұлғалары сәйкес келмеудiң себептерiн анықтағанға дейiн iс қабылданбайды.

Анықталған кемшiлiктер туралы заттай дәлелдемелер келіп түскен күні акт жасалады, оған сот төрағасы (судья), прокурор, құқық қорғау немесе арнаулы органның (осы органдардың тергеу бөлiмшелерiнiң бастықтары), сот сараптамасы органының басшысы, кеңсе қызметкерi және iстi жеткiзген адам қол қояды.

Акт көшiрмесi дереу iстi жолдаған органға жөнелтiледi.

62. Басқа әкімшілік бірліктің аумағына заттай дәлелдемелер пошта байланысымен жіберіледі.

Заттай дәлелдемелер поштамен келіп түскен жағдайда, судья, прокурор, қылмыстық қудалау, сот сараптамасы органының басшысы комиссия құрады, қаптаманы ашады және акт жасайды. Актінің данасы заттай дәлелдемелер жіберген органға жөнелтіледі.

Пошта жөнелтілімдерімен қаруды, оқ-дәрілерді, жарылғыш заттар мен пиротехникалық құрамдарды, жарғыш құрылғылар мен жару құралдарын, жеңіл тұтанатын және жанғыш заттарды, есірткіні, психотроптық заттар мен прекурсорларды, қатты әсер ететін, уытты және улы заттарды, радиоактивті заттарды, ядролық материалдар мен басқа да қауіпті заттарды жіберуге тыйым салынады.

Көрсетілген заттардың қауіпсіз тасымалдануын қылмыстық процесті жүргізуші орган қамтамасыз етеді.

63. Сараптама жүргізу үшін заттай дәлелдемелерді сараптама тағайындаған тұлға не сараптама тағайындаған органның уәкілетті өкілі қолма қол ұсынады не олар пошта байланысымен ұсынылады.

64. Заттай дәлелдемелер мен құжаттарды сараптама жүргізу үшін қабылдауды сот сараптамасы органы құрылымдық бөлімшесінің басшысы айқындайтын адам жүзеге асырады.

Қабылдауға жауапты адам кеңсе қызметкерімен және сараптама тағайындаған адаммен бірлесіп, сот сараптамасын тағайындау туралы қаулыда көрсетілген объектілер тізбесіне сәйкессіздік анықталған жағдайда, бұзушылықтар туралы мәліметтерді қамтитын акт жасайды, оның көшірмесі дереу сараптама объектісін ұсынған адамға тікелей тапсырылады.

Кеңсе қызметкері заттай дәлелдемелер мен құжаттарды оларды сақтауға арналған үй-жайға орналастырады, бұл туралы журналда белгі жасалады.

Зерттеуге ұсынылған қару, оқ-дәрілер, жару құрылғылары, жарылғыш, улы, психотроптық заттар, прекурсорлар, есірткі құралдары мен олардың аналогтары, аудио және бейнекассеталар, цифрлық ақпараты бар дискілі жинақтағыштар, сондай-ақ оның көмегімен зерттеу объектілері әзірленген не оларды зерттеуге болатын объектілер (фотоаппараттар, бейнекамералар, бейне немесе аудиоплеерлер, магнитофондар, диктофондар); арнайы техникалық құралдар (жасырын бейнебақылау құрылғысы және аудиожазбалар); цифрлық жабдық; бағалы металдардан (осы бұйымдардың сынықтарынан), асыл тастар мен інжуден жасалған бұйымдар, сондай-ақ зергерлік қолөнер бұйымдары, банкноталар және монеталар түріндегі қолма-қол ақша сараптама жүргізу тапсырылған сарапшыға беріледі.

65. Зерттеу кезеңінде заттай дәлелдемелер мен құжаттар сараптама жүргізу тапсырылған сарапшыда сақталады.

66. Сараптама аяқталғаннан кейін сарапшының қорытындысы, сондай-ақ осы Қағидалардың 64-тармағында көрсетілген басқа құжаттар мен заттай дәлелдемелер кеңсеге беріледі.

67. Сараптаманың аяқталғаны туралы сараптама тағайындаған адамға (органға) дереу хабарланады, ол заттай дәлелдемелермен және құжаттармен бірге сарапшының қорытындысын он күн мерзімде алуға тиіс.

68. Сарапшының қорытындысы, заттай дәлелдемелер мен құжаттар сараптама тағайындаған тұлғаға не сараптама тағайындаған органның уәкілетті өкіліне беріледі не поштамен сараптама тағайындаған тұлғаға хабарлай отырып жіберіледі.

69. Иесiне қайтарылуға жататын заттай дәлелдемелер мен өзге мүлiк қолхат арқылы заттай қайтарылады, қолхат қылмыстық iске тiгiледi және оның келесi бетi ретінде нөмiрленедi. Мүдделi адамдарға олардан алынған заттар мен құндылықтарды алу мүмкiндiгi туралы хабарланады, хабарламаның көшiрмесi қылмыстық iске тiгiледi. Қолхатта алушы жеке басын куәландыратын құжатының мәлiметтерiн, тұратын жерiн көрсетедi. Иесiнiң өзi келе алмайтын жағдайда, оларды оның заңды өкілі немесе оның сенiмхаты бойынша басқа адам ала алады, оның қолхаты iске қосылады. Егер заттың иесi ұйым болып табылса, заттар мен құндылықтар олардың өкiлдерiне сенiмхат және олардың жеке бастарын куәландыратын құжат болған кезде берiледi.

70. Жекелеген жағдайларда қылмыстық процесті жүргізетін орган, егер бұл iстi дұрыс шешуге кедергi болмайды деп танылса, алынған заттарды иелерiне iс бойынша шешiм қабылданғанға дейiн де қайтарып бере алады.

71. Қылмыстық істі сотқа жолдаған кезде іспен бiрге заттай дәлелдемелердi қабылдайтын жергілікті және басқа да соттарды ұйымдық және материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің маманы өз лауазымын, тегiн анық көрсете отырып, берушi органның ілеспе хатының екінші данасына қол қояды, қойылған қолды тиiстi мекеменiң мөртаңбасымен куәландырады.

72. Заттарды, нәрселердi, оның iшiнде айыпталушылардың киiмiн, сағаттарын, ақшасын және белгiленген тәртiппен заттай дәлелдемелер болып танылмаған басқа объектiлердi соттар қабылдамайды.

73. Iстi тоқтату туралы үкiм, қаулы шығарылғаннан кейiн кітапта немесе журналда шешiмнiң мазмұны мен шығарылған күнi көрсетiлiп заттай дәлелдемелер мен өзге мүлiкке қатысты осы шешiм туралы белгi қойылады.

74. Заттай дәлелдемелерге қатысты шешiм сот актісі заңды күшiне енгеннен немесе iстi тоқтату туралы қаулыға шағымдану мерзiмi аяқталғаннан кейiн орындалады.

75. Қылмыстық істі тоқтату туралы сот актісінде, қаулыда заттай дәлелдемелердің, тыйым салынған мүліктің тағдыры туралы мәселе шешілуге тиіс.

76. Егер заттай дәлелдемелер және өзге мүлiк арнайы сақтауда болса, шешім қабылдаған орган сот актісінің, қаулының осы объектiлердiң келешектегi тағдыры туралы жазылған көшiрмесiн немесе одан үзiндiні олардың сақталу орны бойынша жiбередi. Осындай үзінді тыйым салынған мүлікке қатысты шектелуі тіркелген мемлекеттік және өзге де тіркеу органдарына жіберіледі. Қабылданған шешiм заттай дәлелдемелер сақталуда жатқан мекемелердiң басшылары үшiн мiндеттi болып табылады.

77. Оларға қатысты iстер сотқа дейінгі сатыда тоқтатылған немесе сот ақтау үкімін шығарған адамдардан алынған заттай дәлелдемелер иелеріне немесе олардың заңды өкілдеріне тиісінше хабарланған күнiнен бастап үш жыл ішінде қайтарылады. Мүлiк пен құндылықтарды заттай қайтару мүмкiн болмаған жағдайда, олардың құны ақшалай баламамен өтеледі. Үш жыл өткеннен кейiн талап етілмеген мүлiк пен құндылықтар заңда белгiленген тәртiппен мемлекет кiрiсiне алынады.

78. Иесінің немесе оның заңды өкілінің тұратын жері анықталмаған кезде қылмыстық іс тоқтатылған, сот актісі заңды күшіне енген күннен бастап үш жыл өткен соң талап етілмеген заттай дәлелдемелер заңда белгiленген тәртiппен мемлекет кiрiсiне алынады, ал құндылығы жоқтар жойылады.

79. Мекемелерде, ұйымдарда сақтауда жатқан, сот тәркiлеген заттай дәлелдемелердi сату бөлігінде, сондай-ақ ақша мен құндылықтарды мемлекет кірісіне аудару, салымдар мен өзде де жинақ түрлерін тәркілеу бөлігінде сот актісін орындауға енгізу үшін атқару парағы жазылады, ол аумағы бойынша орындату үшiн сот орындаушысына жiберiледі, iлеспе хаттың көшiрмесi iске тiгiледi. Журналда атқару парағының кiмге және қашан жiберiлгені көрсетiледi.

80. Егер сатуға жататын заттай дәлелдемелер шешiм шығарған сотта болса, сот отырысының хатшысы ілеспе хатпен атқару парағын сот орындаушысына жібередi. Ілеспе хат iске тiгiледi және оның келесi бетi болып нөмiрленедi. Журналда атқару парағының кiмге және қашан жiберiлгенi көрсетiледi.

Заттай дәлелдемелер сот орындаушысына берілгеннен кейін журналда заттай дәлелдемелердің сот орындаушысына берілгені туралы тиісті жазба енгізіледі.

81. Жекелеген негiздер бойынша мемлекет меншігіне айналдырылған (айналдырылуы тиіс) мүлiктi есепке алу, сақтау, бағалау және одан әрi пайдалануды сот орындаушысы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітілген Жекелеген негiздер бойынша мемлекет меншігіне айналдырылған (айналдырылуы тиіс) мүлiктi есепке алу, сақтау, бағалау және одан әрi пайдалану ережесiне сәйкес жүргізеді.

82. Сот актісі бойынша тиiстi құқық қорғау және арнаулы органдарға беруге жататын заттай дәлелдемелер ол жаққа қолмен апарылып берілуі немесе поштамен жiберiлуi тиiс. Улы, қатты әсер ететiн, жарылғыш заттарды, қаруды тасымалдау кезiнде оларды тасымалдау үшін белгiленген қағидалар сақталуы тиiс. Iлеспе хаттың көшiрмесi және мекеменiң заттай дәлелдемелердi қабылдауы туралы құжат iске тiгiледi.

83. Құндылықтарды, валютаны, бағалы қағаздар мен тәркiлеуге жатпайтын басқа да нәрселерді қайтару туралы заңды күшiне енген сот шешiмi болған кезде иесiне немесе сенiм бiлдiрiлген адамға қабылданған шешiм туралы дереу жарияланады. Керісінше болған жағдайда, олар заңда белгiленген тәртiппен және мерзiмде мемлекет кiрiсiне алынады. Мүлікке тыйым салуды алып тастау заңнамада белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

84. Қамақтан босатылған немесе iсi тоқтатылған жағдайда, ақтау үкiмi шығарылған кезде иелерiне олардың барлық жеке құжаттары қолхатпен қайтарылады.

6-тарау. Заттай дәлелдемелерді жою тәртібі

Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 09.04.2022 № 202 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

85. Заттай дәлелдемелердi жою комиссиялы түрде жүргiзiледi.

Қылмыстық қудалау органдарында олардың ведомстволарының, аумақтық және өзге де органдарының бірінші басшысының бұйрығы бойынша құрамына тергеу (анықтау) бөлімшесінің басшысы не оны алмастыратын адам, iсті жүргізген қызметкер, кеңсе қызметкерi, заттай дәлелдемелерді сақтауға жауапты адам, қажет кезде қару-жарақ қоймасының меңгерушісі, денсаулық сақтау, экология органдарының өкілдері, сот орындаушылары немесе басқа да мамандар кіретін комиссия құрылады. Қылмыстық қудалау органының басшысы орынбасарларының бірі комиссия төрағасы болып тағайындалады, ол комиссияны шақыруды және оның жұмысын ұйымдастырады.

Комиссияның шақырылуы және жұмысы қылмыстық қудалау органының бірінші басшысы бекіткен кестеге сәйкес айына кемінде үш рет (он күндік сайын) жүзеге асырылады.

Комиссияның бір мүшесі келмеген жағдайда төраға заттай дәлелдемелерді жою үшін басқа күн, бірақ бастапқы белгіленген мерзімнен үш күннен кешіктірмей белгілейді. Оның осы мерзімде келу мүмкіндігі болмаған жағдайда, сол ведомствоның басқа қызметкерімен алмастыру жүргізіледі.

Заңды күшіне енген сот үкімі бойынша комиссияның құрамына сот орындаушысы енгізіледі. Істі жүргiзген қызметкер болмаған жағдайда, комиссияның құрамына органның басшысы не оның орынбасары енуі мүмкін.

Заттай дәлелдемелер сотта болған жағдайларда, оларды жою төрағалық етуші судьяның, заттай дәлелдемелерді сақтауға жауапты маманның, сот орындаушысының құрамында жүргізіледі.

86. Прокурормен келісілген, заңды күшіне енген сот актісі немесе сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргізетін органның қаулысы есірткінің, психотроптық заттардың, прекурсорлар мен олардың аналогтарының, сондай-ақ улы заттардың үлгілерін жоюға негіз болып табылады.

Есірткіні, психотроптық заттар мен олардың аналогтарын жою алдында комиссия ол болған қаптаманың (пакеттің) бүтіндігін, тиісті қолдардың, мөрлердің, жазулардың болуын тексереді, оның даралық белгілерін көрсететін тізімдеме деректемелерінің мәліметтерін жоюға негіздеме болған құжатпен салыстырады.

Қандай да бір сәйкессіздік анықталған жағдайда комиссияның барлық мүшелері қол қоятын акт жасалады және қылмыстық қудалау органының басшысы мен қадағалаушы прокурорға дереу баяндалады. Сәйкессіздіктің анықталу фактісі бойынша қызметтік тергеп-тексеру жүргізіледі, оның қорытындысы бекітілгеннен кейін есірткіні, психотроптық заттар мен олардың аналогтарын жою жүргізіледі.

Жою рәсімі фото және бейнетүсіріліммен тіркеліп, түсірілген материалдарды қылмыстық іске қоса тіркелуі қажет.

87. Есірткі мен психотроптық заттарды, прекурсорлар мен олардың аналогтарын жою, үлгілер іріктелгеннен кейін жетпіс екі сағаттан кешіктірілмей шығарылатын, прокурормен келісілген қылмыстық қудалау органы қаулысының негізінде өртеу арқылы жүргізіледі.

Есірткіні, психотроптық заттар мен олардың аналогтарын жою прокурор оларды жою туралы қаулыға келісім бергеннен кейін он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

Әрбір қылмыстық іс бойынша есірткіні, психотроптық заттар мен олардың аналогтарын жою туралы екі данада акт жасалады, оған комиссияның барлық мүшелері қол қояды. Актінің бір данасы жойылған сәттен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей іс материалдарына қосу үшін, екіншісі – сақтау үшін жауапты адамға жіберіледі.

Заңсыз айналымнан алынған есірткіні немесе психотроптық заттар мен олардың аналогтарын бақыланатын жеткізуді немесе өзге де жасырын тергеу әрекеттерін жүргізу кезінде пайдалану қажет болған жағдайда, осындайлар аяқталғанға дейін прокурормен келісілген қылмыстық қудалау органының дәлелді қаулысының негізінде оларды жою жүргізілмейді.

88. Заттай дәлелдеме болып табылатын қаруды (бұдан әрі – қару) жою комиссиялы түрде жүргізіледі.

Қылмыстық істі тоқтату туралы сот актісі не қылмыстық қудалау органының қаулысы қаруды жоюға негіз болып табылады.

Қаруды жою оны пайдалануға жарамсыз күйге келтіру арқылы жүргізіледі, кейіннен өнеркәсіптік кәсіпорындарда балқытылады.

Қаруды пайдалануға жарамсыз күйге келтіру прокурормен келісілген істі тоқтату туралы сот актісі, шешім заңды күшіне енгеннен кейін он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

Қарудың таңбалануын (сериясы, нөмірі, калибрі, шығарылған жылы және т.б.) қалдырып, қару деформациялау немесе бөлшектеу арқылы пайдалануға жарамсыз күйге келтіріледі. Пайдалануға жарамсыз күйге келтіру рәсімі актімен ресімделеді, оған қарудың моделі, қысқаша сипаттамасы, сериясы, нөмірі, калибрі, шығарылған жылы, айырым белгілері көрсетілген нөмірлі ведомость қоса тіркеледі.

Екі данадағы актіге барлық комиссия мүшелері және осы әрекетке қатысушылар қол қояды. Актінің бір данасы жойылған сәттен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей іс материалдарына қосу үшін, екіншісі – сақтау үшін жауапты адамға жіберіледі.

89. Пайдалануға жарамсыз күйге келтірілген қару прокурормен келісілген істі тоқтату туралы сот актісі, шешім заңды күшіне енген күннен бастап үш айдан аспайтын мерзімде өнеркәсіптік кәсіпорындарда балқыту жолымен жойылады.

Қылмыстық қудалау органы жойылатын қаруды өнеркәсіптік кәсіпорынға жеткізу кезінде қауіпсіз тасымалдануын қамтамасыз етеді.

Пайдалануға жарамсыз күйге келтіру және жою алдында комиссия қарудың әр бірлігін, оның даралық белгілерін көрсететін тізімдеме деректемелерінің мәліметтерін жоюға негіздеме болған құжаттармен, нөмірлі ведомоспен салыстырады.

Сәйкессіздік анықталған кезде акт жасалады, оған комиссияның барлық мүшелері қол қояды. Сәйкессіздіктің анықталу фактісі бойынша қылмыстық қудалау органының басшысы мен қадағалаушы прокурорға дереу баяндалады, қызметтік тергеп-тексеру жүргізіледі.

Қаруды жою туралы акт екі данада жасалады, оған комиссияның барлық мүшелері қол қояды. Актінің бір данасы жойылған сәттен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей іс материалдарына қосу үшін, екіншісі – сақтау үшін жауапты адамға жіберіледі.

Пайдалануға жарамсыз күйге келтіру және қаруды үлкен партиясын жою рәсімі фото және бейнетүсіріліммен тіркеліп, түсірілген материалдар жою актісіне қоса тіркелуі қажет.

Қаруды жарамсыз күйге келтіру, қаруды жою актілері бейнетүсірілім материалдарымен бірге заттай дәлелдемелерді сақтауға жауапты адамда сақталады, сақтау мерзімі – бес жыл.

90. Улы заттар мен қатты әсер ететін құралдарды жою әскери ведомство, денсаулық сақтау және басқа да арнаулы мемлекеттік органдар өкілінің, заттай дәлелдеме сақтауында тұрған жауапты адамның, кеңсе қызметкерінің және сот орындаушысының қатысуымен жүргізіледі.

Жою туралы акт екі данада жасалады, актінің бір данасы жойылған сәттен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей іс материалдарына қосу үшін, екіншісі – сақтау үшін жауапты адамға жіберіледі.

91. Контрафактілі өнімді жою әділет және қоршаған ортаны қорғау органдары қызметкерлерінің қатысуымен термиялық, химиялық, механикалық не өзге де әсер ету жолдарымен жүргізіледі. Жою тәсілін қылмыстық процесті жүргізетін орган денсаулық сақтау және қоршаған ортаны қорғау органдарымен келісім бойынша айқындайды.

92. Ядролық және радиоактивті материалдар, иондаушы сәулелену көздері болып табылатын заттай дәлелдемелерді жою (көму), пайдалану атом энергиясын пайдалану, денсаулық сақтау және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органдармен келісім бойынша қылмыстық процесті жүргізетін органның шешіміне сәйкес жүргізіледі.

93. Пайдалануға және сатуға жарамсыз деп танылған жағдайда, тауарлар немесе алкоголь өнімдері жойылады немесе судьяның (соттың) қаулысы бойынша оларды технологиялық қайта өңдеу үшін (тиісті зерттеулерден кейін) ұқсас өнімді өндіруші кәсіпорындарға беріледі.

94. Егер жоюға немесе иесiне беруге жататын заттай дәлелдеме құқық қорғау және арнаулы органдарда болса, сот осы органдарға үкiмнiң көшiрмесiн немесе үзiндiсiн жiбередi. Iлеспе хатта оның заңды күшiне енетiн күнi көрсетiледi. Заттай дәледемелерді жою немесе иесіне қайтару туралы хабарлама сотқа жойылған немесе қайтарылған сәттен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей жіберіледі.

Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот
сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша
заттай дәлелдемелерді,алып қойылған құжаттарды,
ұлттық және шетелдік валютадағы ақшаны, есірткіні,
психотроптық заттарды алып қою, есепке алу, сақтау,
беру және жою қағидаларына
1-қосымша

Қылмыстық процесті жүргізетін орган алып қоятын немесе алған
заттай дәлелдемелерді, құжаттарды есепке алу кітабы

Р/с №	Қылмыстық істің № айыпталушының, күдіктінің Т.А.Ә.	Даралайтын белгілері көрсетілген заттай дәлелдемелердің және істер бойынша алып қойылған заттай дәлелдемелер деп танылмаған басқа да ақшалар мен құндылықтардың атауы	Объектіні заттай дәлелдеме деп тану туралы шешім қабылдаған адам	Заттай дәлелдемелер мен істер бойынша алып қойылған заттай дәлелдемелер деп танылмаған басқа да ақшалар мен құндылықтарды нақты сақтау орны, оны сақтауға жауапты адамның Т.А.Ә.	Заттай дәлелдемелерді сату туралы шешім қабылдаған соттың атауы және күні	Сату не одан әрі сақтау немесе тиесілігі бойынша қайтару үшін қашан және кімге берілді	Қорытынды шешім туралы ақпарат (күні, шешім қабылдаған орган және т.б.)	Орындалуы туралы мәліметтер (жойылуы, актінің №, күні және т.б.)	Ескертпе
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10

Сақтау камерасындағы заттай дәлелдемелерді және істер бойынша алып қойылған заттай дәлелдемелер деп танылмаған басқа да ақша мен құндылықтарды есепке алу журналы

Р/с №	Сақтауға келіп түскен күн, қылмыстық істің №	Даралайтын белгілері көрсетілген, заттай дәлелдемелердің атауы. Заттай дәлелдемелерді Есепке алу кітабында тіркеу №	Объектіні заттай дәлелдеме деп тану туралы шешім (күні) қабылдаған және сақтауға тапсырған адамның Т.А.Ә.	Заттай дәлелдемелер қандай құжаттың негізінде, кімге, қашан берілді немесе жіберілді	Заттай дәлелдемелерді сақтау камерасына қайтарған адамның Т.А.Ә.және күні	Заттай дәлелдемелерді сату туралы шешімді қабылдаған соттың атауы және күні	Сату не тиесілігі сақтау немесе одан әрі бойынша қайтару үшін қашан және кімге берілді	Қорытынды шешім туралы ақпарат (күні, шешім қабылдаған орган және т.б.)	Орындалуы туралы мәліметтер (жойылуы, актінің №, күні және т.б.)	Ескертпе
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Примечание РЦПИ!
Вводится в действие с 1 января 2015 года

В соответствии с частью четвертой статьи 118, частями третьей и четвертой статьи 221 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан от 4 июля 2014 года Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила изъятия, учета, хранения, передачи и уничтожения вещественных доказательств, изъятых документов, денег в национальной и иностранной валюте, наркотических средств, психотропных веществ по уголовным делам судом, органами прокуратуры, уголовного преследования и судебной экспертизы.

2. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Казахстан от 6 ноября 2008 года № 1017 "Об утверждении Правил уничтожения органами уголовного преследования наркотических средств, психотропных веществ, являющихся вещественными доказательствами по уголовным делам" (САПП Республики Казахстан, 2008 г. № 42, ст. 474).

3. Настоящее постановление вводится в действие с 1 января 2015 года и подлежит официальному опубликованию.

Премьер-Министр
Республики Казахстан	К. Масимов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 9 декабря 2014 года № 1291

Правила
изъятия, учета, хранения, передачи и уничтожения
вещественных доказательств, изъятых документов, денег
в национальной и иностранной валюте, наркотических
средств, психотропных веществ по уголовным делам судом,
органами прокуратуры, уголовного преследования и судебной
экспертизы
Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Настоящие Правила изъятия, учета, хранения, передачи и уничтожения вещественных доказательств, изъятых документов, денег в национальной и иностранной валюте, наркотических средств, психотропных веществ по уголовным делам судом, органами прокуратуры, уголовного преследования и судебной экспертизы (далее – Правила) разработаны в соответствии с частью четвертой статьи 118, частями третьей и четвертой статьи 221 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан от 4 июля 2014 года (далее – УПК) и определяют единый порядок изъятия, учета, хранения, передачи и уничтожения вещественных доказательств, изъятых документов, денег в национальной и иностранной валюте, наркотических средств, психотропных веществ в ходе досудебного производства и судебного разбирательства.

2. При вынесении решения о прекращении уголовного дела или приговора решается вопрос о вещественных доказательствах. При этом:

1) орудия и (или) средства совершения уголовного правонарушения, принадлежащие лицу, совершившему уголовное правонарушение, подлежат конфискации на основании статьи 48 Уголовного кодекса Республики Казахстан;

2) орудия и (или) средства совершения уголовного правонарушения, принадлежащие на законных основаниях лицу, которое не знало либо не должно было знать о противоправных целях использования его имущества, подлежат возвращению этому лицу;

3) в иных случаях орудия и (или) средства совершения уголовного правонарушения передаются в соответствующие учреждения определенным лицам или уничтожаются;

4) вещи, запрещенные к обращению или ограниченные в обращении, подлежат передаче в соответствующие учреждения или уничтожаются;

5) вещи, не представляющие ценности и которые не могут быть использованными, подлежат уничтожению, а в случае ходатайства заинтересованных лиц или учреждений могут быть выданы им;

6) деньги и иное имущество, добытые преступным путем либо приобретенные на средства, добытые преступным путем, за исключением имущества и доходов от него, подлежащих возвращению законному владельцу, а также предметы незаконного предпринимательства и контрабанды по решению суда подлежат обращению в доход государства; остальные вещи выдаются законным владельцам, а при неустановлении последних переходят в собственность государства. В случае спора о принадлежности этих вещей, спор подлежит разрешению в порядке гражданского судопроизводства;

7) документы, являющиеся вещественными доказательствами, остаются при деле в течение всего срока хранения последнего либо передаются заинтересованным физическим или юридическим лицам в порядке, предусмотренном частью четвертой статьи 120 УПК.

Сноска. Пункт 2 в редакции постановления Правительства РК от 06.04.2020 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. В случаях повреждения, утраты изъятых вещественных доказательств, ценностей и иного имущества, причиненный вред подлежит возмещению в гражданском порядке.

Глава 2. Порядок изъятия вещественных доказательств и документов по уголовным делам судом, органами прокуратуры, уголовного преследования и судебной экспертизы

Сноска. Заголовок главы 2 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. В ходе досудебного производства сотрудник органа, ведущего уголовный процесс, изымает имеющие значение для дела:

1) предметы, обнаруженные при производстве следственных действий либо представленные по требованию лица, осуществляющего досудебное расследование;

2) предметы и документы, ограниченные в обращении (при отсутствии у владельца разрешения на их приобретение, пользование и хранение). К числу изъятых из свободного обращения относятся предметы, приобретаемые по особым разрешениям, перечень которых определен действующим законодательством Республики Казахстан, и другие объекты, изготовление, приобретение, хранение, сбыт и распространение которых запрещены законом;

3) документы, удостоверяющие личность, предусмотренные примечанием статьи 300 УПК, в случае нахождения подозреваемого под стражей;

4) деньги и иные ценности, обнаруженные при наложении ареста на имущество обвиняемого (подсудимого), на которые может быть обращено взыскание в целях возмещения причиненного материального ущерба или исполнения приговора в части конфискации имущества.

5. Факт изъятия предметов, ценностей и документов отражается в протоколе процессуальных действий либо протоколе, составленном в соответствии с требованиями, предусмотренными статьей 527 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан. Орган, ведущий уголовный процесс, допрашивает лицо, представившее предмет, ценности и документы, с отражением в протоколе их наименования, времени, места и других обстоятельств их обнаружения, приобретения, хранения, имеющих значение для установления истины. Фактические данные могут быть использованы только после их фиксации в протоколе процессуальных действий либо протоколе, составленном в соответствии с требованиями, предусмотренными статьей 527 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, в качестве доказательств.

Сноска. Пункт 5 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Для изъятия предметов, ценностей и документов, обращение с которыми требует наличия определенных навыков, точного фиксирования их качественных характеристик, индивидуальных признаков и определения стоимости, привлекаются соответствующие специалисты.

Факт обнаружения и изъятия предметов, ценностей и документов фиксируется фотосъемкой, видеозаписью и другими научно-техническими средствами.

7. В протоколе процессуальных действий либо протоколе, составленном в соответствии с требованиями, предусмотренными статьей 527 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, перечисляются все изымаемые предметы и документы, а равно описываемое имущество. При изъятии большого числа предметов, ценностей и документов в обязательном порядке составляется опись, прилагаемая к протоколу и являющаяся его неотъемлемой частью, где отражаются точное наименование предмета, количество, мера, вес, серия, номер и другие отличительные признаки каждого изымаемого объекта, время и место их обнаружения.

Исходя из обстоятельств дела, орган, ведущий уголовный процесс, изымает часть объекта, на котором находятся следы (микроследы), имеющие отношение к уголовному делу, если нет возможности изъять объект в целом. При этом органом, ведущим уголовный процесс, не допускается порча предметов, принадлежащих потерпевшим и иным лицам, а в случае неизбежной порчи делается об этом отметка в соответствующем протоколе и принимаются меры к возмещению причиненного гражданам ущерба.

Сноска. Пункт 7 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Предметы, ценности и документы, обнаруженные при осмотре места происшествия, местности или помещения либо изъятые при производстве следственных действий, либо представленные по требованию лица, осуществляющего досудебное расследование, изымаются и предъявляются понятым при их привлечении или другим присутствующим при этом лицам.

При необходимости данные предметы, ценности и документы помещаются в упаковку, исключающую возможность их повреждения и обеспечивающую сохранность на них следов (микроследов), которая снабжается бирками с указанием номера уголовного дела и заверяется удостоверительными надписями и подписями лиц, участвовавших в следственном действии, лица, у которого произведено изъятие, сотрудников органа, ведущего уголовный процесс, а также скрепляется печатью соответствующего органа.

В случае, если опись изымаемых предметов, ценностей и документов составить невозможно из-за большого количества, они помещаются в упаковку, которая снабжается бирками с удостоверительными надписями и подписями указанных выше лиц.

В таких случаях составление описи изъятых предметов, ценностей и документов производится при их детальном осмотре с соблюдением требований уголовно-процессуального законодательства.

9. Протокол процессуальных действий и опись предметов, ценностей и документов составляются в двух экземплярах и должны отвечать требованиям норм уголовно-процессуального законодательства Республики Казахстан, подписываются лицом, производившим изъятие, и присутствовавшими при этом лицами, в том числе лицом, у которого производилось изъятие, а в случае его отсутствия,– совершеннолетним членом его семьи, представителем местного исполнительного органа либо жилищно-эксплуатационной организации.

Копии протокола и описи выдаются лицу, у которого произведено изъятие предметов, ценностей и документов, а в его отсутствие – совершеннолетним членам его семьи либо указанным выше представителям, подписавшим протокол.

Об изъятии имущества, на которое наложен арест, составляется отдельный протокол с указанием отличительных индивидуализирующих признаков каждого предмета.

10. Изъятые предметы, ценности и документы подлежат осмотру, в необходимых случаях с участием специалиста, подробно описываются в протоколе процессуальных действий либо протоколе, составленном в соответствии с требованиями, предусмотренными статьей 527 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, где указываются количественные и качественные характеристики предметов, ценностей и документов, все другие индивидуальные признаки, позволяющие выделить объект из числа подобных и обусловливающие его доказательственное значение.

Привлечение специалиста обязательно, если имеется подозрение, что предметы представляют собой опасность (взрывчатые, токсичные и ядовитые вещества, радиоактивные материалы и другие опасные вещества). Производство каких-либо действий с такими объектами в отсутствие специалиста не допускается.

При невозможности привлечения специалиста в процессуальном документе отражаются только индивидуальные признаки изымаемого предмета и ценностей.

Сноска. Пункт 10 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Изъятые деньги и ценности до их признания вещественными доказательствами, а также предметы, запрещенные к обращению, или те, на которые наложен арест, учитываются и хранятся в порядке, установленном настоящими Правилами.

12. После осмотра изымаемые предметы, признанные вещественным доказательством, приобщаются к делу постановлением органа, ведущего уголовный процесс, либо протоколом, составленным в соответствии с требованиями, предусмотренными статьей 527 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, и находятся при нем до вступления в законную силу приговора или постановления о прекращении дела.

Предметы, ценности и документы, изъятые в ходе досудебного производства, но не признанные вещественными доказательствами, подлежат возврату лицам, у которых они были изъяты.

Сноска. Пункт 12 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

13. Предметы и документы, за исключением документов (в том числе личных), которые будут храниться непосредственно в деле, упаковываются, опечатываются, заверяются подписями лица, ведущего уголовный процесс, понятых при их привлечении и других участников следственного действия.

Упаковка должна исключить возможность подмены или изменения содержимого без нарушения ее целостности и сохранность изъятого от повреждения, порчи, ухудшения или утраты свойств, в силу которых оно имеет значение вещественного доказательства.

На упаковке делается пояснительная надпись с перечнем ее содержимого и указанием вида, даты и места следственного действия, номера уголовного дела, полного наименования должности лица, производившего следственное действие.

14. Изъятые наркотические средства и психотропные вещества и их аналоги в течение двадцати четырех часов органом уголовного преследования направляются на проведение судебной экспертизы.

Не позднее сорока восьми часов после проведения судебной экспертизы органом уголовного преследования исследованные наркотические средства, психотропные вещества, и их аналоги приобщаются к уголовному делу в качестве вещественных доказательств.

На основании постановления, согласованного с прокурором, органом уголовного преследования или по его поручению экспертом или специалистом с обязательным применением видеозаписи из общей массы изъятых наркотических средств, психотропных веществ, и их аналогов отбираются образцы в количестве, равном величине особо крупного размера, установленного Законом Республики Казахстан от 10 июля 1998 года "О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и мерах противодействия их незаконному обороту и злоупотреблению ими" (далее – Закон), для соответствующего наркотического средства, психотропного вещества и их аналогов отдельно по каждому наименованию (виду).

В случае изъятия двух и более упаковок наркотических средств либо психотропных веществ и их аналогов, образцы отбираются из каждой упаковки.

В случае изъятия каннабиноидных видов наркотических средств, при соблюдении общих требований изъятия, после проведения соответствующих видов экспертных исследований для дальнейшего хранения отбираются образцы из общей массы в количестве, соответствующем особо крупному размеру, установленному Законом для данного вида наркотического средства.

15. Орган, ведущий уголовный процесс, составляет протокол, в котором описываются все действия, принятые для получения образцов, в той последовательности, в которой они производились, примененные при этом научно-исследовательские и другие методы и процедуры, а также сами образцы.

К делу также приобщаются фототаблицы всех упаковок, в которых хранились или перевозились наркотические средства, психотропные вещества и их аналоги в момент их обнаружения и изъятия, а также данные упаковки.

16. Отобранные образцы упаковываются, опечатываются, заверяются подписями участников следственных действий, приобщаются к делу в качестве вещественных доказательств постановлением органа, ведущего уголовный процесс, либо протоколом, составленным в соответствии с требованиями, предусмотренными статьей 527 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 16 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. В случаях изъятия либо уничтожения правоохранительными органами иностранных государств наркотических средств, психотропных веществ и их аналогов по уголовным делам, расследование и рассмотрение которых осуществляются уполномоченными органами Республики Казахстан, к уголовному делу приобщается подтверждающий документ об изъятии либо уничтожении.

Глава 3. Порядок учета вещественных доказательств по уголовным делам судом, органами прокуратуры, уголовного преследования и судебной экспертизы

Сноска. Заголовок главы 3 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

18. Изъятые вещественные доказательства, а также изъятые по делам деньги и ценности, не признанные вещественными доказательствами, подлежат обязательному учету в книге учета вещественных доказательств, документов, изымаемых или полученных органом, ведущим уголовный процесс,(далее – книга) по форме согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

Книга ведется в каждом правоохранительном и специальном органе и находится в месте, обеспечивающем круглосуточный доступ к ней ответственных лиц (дежурная часть, канцелярия).

19. Вещественные доказательства, а также другие изъятые по делам деньги и ценности, не признанные вещественными доказательствами, передаваемые в камеру хранения, подлежат обязательной регистрации в журнале учета вещественных доказательств и других изъятых по делам денег и ценностей, не признанных вещественными доказательствами, находящимися в камере хранения, (далее – журнал) по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

Журнал ведется в каждом суде, правоохранительном и специальном органе, органе судебной экспертизы и находится у лица, ответственного за хранение вещественных доказательств в камере хранения (далее – лицо, ответственное за хранение).

20. Книга и журнал относятся к документам строгой отчетности, которые нумеруются, прошнуровываются и скрепляются печатью, а также подписью первого руководителя органа, их ведомств, территориальных и иных органов.

Лицом, ответственным за хранение, также ведется номенклатурное дело с копиями постановлений и судебных актов, касающихся решений, принятых в отношении вещественных доказательств.

21. Регистрация вещественных доказательств в книге производится сотрудником органа уголовного преследования незамедлительно с момента вынесения постановления о признании вещественным доказательством, а деньги, предметы и ценности, не признанные вещественными доказательствами,– в течение двадцати четырех часов с момента их изъятия по процессуальным документам.

22. Все вещественные доказательства и другие изъятые по делам деньги и ценности, не признанные вещественными доказательствами, регистрируются в журнале в день поступления.

Лицо, ответственное за хранение, при регистрации проверяет целостность упаковки, наличие на ней печати и пояснительной надписи, соответствие принимаемых вещественных доказательств, а также других изъятых по делам денег и ценностей, не признанных вещественными доказательствами, записям в постановлении о приобщении их к делу и процессуальном документе об их изъятии.

При этом лицом, ответственным за хранение, не допускается вскрытие упаковок, принятых на хранение вещественных доказательств и иных предметов.

23. Регистрация вещественных доказательств и других изъятых по делам денег и ценностей, не признанных вещественными доказательствами, в книге и журнале производится в хронологическом порядке, каждая вещь записывается отдельно с присвоением порядкового номера, при изъятии нескольких однородных предметов указываются их количество, дата поступления, наименование.

Если вещественные доказательства находятся при уголовном деле и не сдаются в камеру хранения, в книге делается отметка об этом с указанием фамилии должностного лица, у которого находятся вещественные доказательства.

Помимо книги и журнала, по усмотрению руководителей уполномоченных органов устанавливаются и другие формы учета данных объектов.

24. При регистрации вещественного доказательства в суде ему присваивается порядковый номер по журналу, где указываются дата поступления, наименование вещественного доказательства, количество, номер дела, к которому приобщено, фамилия, имя, отчество обвиняемого. После проставляется номер, за которым уголовное дело зарегистрировано в суде, а также указывается номер вещественного доказательства.

При регистрации уголовных дел в суде в базе Единая автоматизированная информационно-аналитическая система судебных органов Республики Казахстан при наличии вещественных доказательств создаются электронные формы – форма на вещественное доказательство. В учетном документе подлежат заполнению реквизиты по учету, хранению, исполнению судебного акта в части вещественных доказательств и их передачи.

25. Ревизии и проверки состояния и порядка учета, хранения, уничтожения и реализации вещественных доказательств проводятся не реже одного раза в год, результаты которых фиксируются в справках и актах. При проведении ревизий и проверок особое внимание уделяется учету и хранению вещественных доказательств по уголовным делам, по которым прерваны сроки досудебного расследования.

Органы уголовного преследования не реже одного раза в год проводят совместно с органами казначейства сверку наличия остатка денег на счетах в национальной и иностранной валюте, изъятых в рамках расследуемых уголовных дел.

Глава 4. Порядок хранения вещественных доказательств, изъятых документов, денег в национальной и иностранной валюте, наркотических средств, психотропных веществ по уголовным делам судом, органами прокуратуры, уголовного преследования и судебной экспертизы

Сноска. Заголовок главы 4 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

26. Для хранения вещественных доказательств в судах, органах судебной экспертизы, правоохранительных, специальных, других уполномоченных государственных органах оборудуются специальные помещения со стеллажами, металлической дверью с опечатывающим устройством, естественной или искусственной вентиляцией, зарешеченными окнами, системами охранной и пожарной автоматики. При отсутствии такого помещения выделяется специальное хранилище (металлический шкаф достаточного размера).

Требования к помещению для хранения вещественных доказательств утверждаются приказом первого руководителя соответствующего государственного органа.

Ответственным за сохранность вещественных доказательств, находящихся при деле, является лицо, ведущее досудебное расследование, а в суде – судья или председатель суда, в органе судебной экспертизы – эксперт, проводящий исследование.

27. Лицо, ответственное за хранение, назначается в установленном порядке приказом (распоряжением) председателя суда, руководителя органа судебной экспертизы, правоохранительного, специального и других государственных органов, их ведомств, территориальных и иных органов, из числа работников указанных учреждений, не связанное с расследованием уголовных дел.

Наряду с этим в приказе (распоряжении) определяется лицо, замещающее лицо, ответственное за хранение, на период его отсутствия.

При переводе, увольнении или убытии в отпуск лица, ответственного за хранение, первые руководители органа, их ведомств, территориальных и иных органов назначают комиссию по проверке соответствия фактического наличия записям в документах, где отражено их изъятие.

Результаты проверки оформляются актом приема-передачи новому ответственному или замещающему лицу.

28. Основанием для помещения вещественного доказательства, денег и ценностей, не признанных вещественными доказательствами, на хранение являются постановление о признании вещественным доказательством или процессуальный документ об их изъятии органа, ведущего уголовный процесс.

Доступ в помещение для хранения вещественных доказательств возможен только в присутствии лица, ответственного за хранение.

29. В случае отсутствия лица, ответственного за хранение, (или заменяющего работника) доступ в помещение для хранения осуществляется только комиссионно (в составе не менее трех человек) с разрешения и в присутствии начальника органа дознания, следственного подразделения правоохранительного и специального органов, прокурора, председателя суда, судьи, руководителя органа судебной экспертизы, у которых должны храниться дубликаты ключей от данного помещения.

В таких случаях составляется акт, в котором отражается, в связи с чем и какие объекты изъяты из помещения для хранения (хранилища) или помещены в него. Акт передается лицу, ответственному за хранение, для внесения соответствующих данных в журнал либо в канцелярию уполномоченного органа.

30. При хранении вещественных доказательств, ценностей, документов и иного имущества принимаются меры, обеспечивающие сохранение у изъятых объектов признаков и свойств, в силу которых они имеют значение вещественных доказательств по уголовным делам, а также имеющихся на них следов, а равно сохранность самих вещественных доказательств, ценностей, документов и иного имущества.

Не допускается помещение на хранение вещественных доказательств в состоянии, могущем повлечь их порчу и невозможность дальнейшего исследования и использования в качестве доказательств. При необходимости принимаются меры по приведению изъятых объектов в состояние, позволяющее их дальнейшее хранение.

31. Вещественные доказательства, ценности, документы и иное имущество могут быть переданы на хранение потерпевшим, а также с их согласия близким родственникам либо другим лицам, если это возможно без ущерба для дела. При этом потерпевшим, их близким родственникам и другим лицам разъясняется ответственность за сохранность принятого имущества, о чем отбирается подписка.

32. Если предметы в силу их громоздкости или иных причин не могут храниться при уголовном деле, они должны быть зафиксированы научно-техническими средствами, по возможности опечатаны и храниться в месте, указанном лицом, осуществляющим досудебное расследование. К делу может быть приобщен образец вещественного доказательства. О месте нахождения вещественного доказательства в деле должна иметься соответствующая справка.

33. Документы, удостоверяющие личность подозреваемого (обвиняемого, подсудимого), находящегося под стражей, приобщаются к уголовному делу и хранятся в отдельном опечатанном пакете, подшитом к делу и пронумерованном его листом.

После вступления приговора в законную силу документы осужденного к лишению свободы направляются в учреждения отбывания наказания, в остальных случаях – возвращаются владельцу, о чем отбирается расписка и приобщается к делу.

При невозможности возврата документов их владельцу, по истечении шести месяцев со дня вступления судебного акта в законную силу они направляются в орган, их выдавший.

Другие личные документы, если они не имеют значения для дела, возвращаются владельцу или с его согласия родственникам.

34. Документы, письма и другие записи, приобщенные к уголовному делу в качестве вещественных доказательств, хранятся в конвертах, вложенные между чистыми листами бумаги. На них не допускается делать какие-либо пометки, надписи и перегибать их. Конверты опечатываются, подшиваются в дела и нумеруются отдельными его листами.

При большом количестве приобщаемых к уголовному делу писем и документов они сшиваются в отдельный том (тома), на титульном листе которого делается отметка о том, что он является вещественным доказательством. В начале тома приобщается опись документов и первым листом (листами) подшивается копия постановления о признании этих документов вещественными доказательствами. При необходимости в постановлении указывается общее число томов и листов дела в каждом томе.

35. Вещественные доказательства и изъятые объекты, относящиеся к ядерным и радиоактивным материалам, источникам ионизирующего излучения, ядовитым и сильнодействующим веществам, передаются на склады организаций, имеющих разрешение и соответствующие условия для хранения, после проведения исследований.

36. Хранение изъятых в ходе досудебного производства и судебного разбирательства взрывных устройств, огнестрельного оружия, вооружения, боеприпасов, взрывчатых веществ производится только в хозяйственных подразделениях правоохранительного и специального органов, в специально оборудованных помещениях, складах (хранилищах) войсковых частей или соответствующих предприятий (организаций), определяемых местным исполнительным органом после проведения исследований.

Изъятое огнестрельное оружие проверяется по учетам интегрированного банка данных Министерства внутренних дел Республики Казахстан: "Криминальное оружие" и "Зарегистрированное оружие".

Если изъятое оружие имеет идентификационный номер и не состоит на учете "Зарегистрированное оружие", то на оружие заполняется информационно-поисковая карточка "Криминальное оружие" и направляется в региональное подразделение информационно-технической службы для ввода информации в банк данных "Криминальное оружие".

По всем делам об уголовных правонарушениях, связанных с применением огнестрельного нарезного оружия, орган, ведущий уголовный процесс, после изъятия, осмотра и проведения соответствующих исследований направляет для постановки на учет пули, гильзы, патроны и другие боеприпасы со следами оружия и само оружие в пулегильзотеку уполномоченного органа в сфере контроля за оборотом оружия.

37. Изъятые произведения искусства, антиквариат, а также объекты, имеющие культурную ценность, передаются на хранение в музеи после проведения исследований.

38. Хранение автомашин, мотоциклов и иных транспортных (в том числе плавучих и летательных аппаратов) средств, признанных вещественными доказательствами, а также транспортных средств, на которые наложен арест, производится в специальных охраняемых помещениях, площадках или стоянках, создаваемых по решению местных исполнительных органов и являющихся коммунальной собственностью (если они не могут быть переданы на хранение владельцу, его родственникам или другим лицам).

Местный исполнительный орган при обращении органа, ведущего уголовный процесс, в течение трех рабочих дней выносит решение, в котором указываются условия хранения транспортных средств.

Органом, ведущим досудебное расследование, при передаче транспортного средства на хранение составляется протокол, в котором указываются номер, дата соответствующего решения местного исполнительного органа. Ответственные за хранение лица выдают приобщаемую к делу подписку об обеспечении сохранности принятого транспортного средства. Орган, ведущий досудебное расследование, направляет в уполномоченный орган поручение о введении ограничения на отчуждение транспортного средства. Ограничение снимается после принятия итогового решения по делу либо по постановлению лица, осуществляющего досудебное расследование.

При изъятии, а также передаче на хранение транспортного средства составляется акт его технического состояния с участием владельца (при наличии), работника дорожно-патрульной службы и специалиста.

39. Ювелирные и бытовые изделия из драгоценных металлов, драгоценных камней и жемчуга, драгоценные камни органогенного образования, полудрагоценные камни, кустарные ювелирные изделия, монеты из драгоценных металлов и содержащие в себе драгоценные металлы, лом этих изделий, аффинированные драгоценные металлы и иностранная валюта, а также изъятые из обращения драгоценные металлы (золото, серебро, платина и другие металлы платиновой группы) в слитках, шлихе, самородках, ломе, полуфабрикатах, изделиях производственного или лабораторного назначения, алмазы и иные природные драгоценные камни, изъятые органом, ведущим уголовный процесс, подлежат обязательной регистрации в порядке, предусмотренном настоящими Правилами, независимо от того признаны они вещественными доказательствами или нет.

Не позднее чем в трехдневный срок с момента регистрации или после соответствующих исследований они подлежат сдаче в камеру хранения в упакованном и опечатанном виде с присвоением порядкового номера журнала. При отсутствии у органа, ведущего уголовный процесс, возможности их хранения они вместе с описью сдаются на временное хранение в банк второго уровня. В сопроводительном письме должно оговариваться, что направляемые ценности должны храниться до отдельного распоряжения органа, направившего (сдавшего) их на хранение.

40. Деньги в национальной и иностранной валюте, платежные документы и документарные неэмиссионные ценные бумаги хранятся в следующем порядке (в том числе не признанные вещественными доказательствами и не подлежащие специальному исследованию):

1) деньги в национальной валюте в виде банкнот и монет, имеющие номинальную стоимость (номинал), являющиеся законным платежным средством на территории Республики Казахстан, – вносятся на контрольный счет наличности временного размещения денег (депозит) органа, ведущего уголовный процесс, производившего изъятие;

2) платежные документы, документарные неэмиссионные ценные бумаги, лотерейные билеты, квитанции или иные документы, а также платежные карточки и иностранная валюта, по которой отсутствует возможность открытия контрольного счета наличности временного размещения денег, – хранятся в камере хранения органа, ведущего уголовный процесс, который проводил изъятие, при условии обеспечения их надлежащего хранения либо сдаются в ближайшее учреждение банка второго уровня;

3) деньги в иностранной валюте – вносятся на счет в иностранной валюте органа, ведущего уголовный процесс, производившего изъятие.

Сноска. Пункт 40 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 11.08.2016 № 455 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41. Если деньги в национальной и иностранной валюте хранят на себе следы уголовного правонарушения, обязательно составляется перечень банкнот по номерам и сериям в двух экземплярах – один сдается вместе с валютой в камеру хранения, второй – приобщается к делу.

Одновременно с изъятием документов о наличии денег на банковских счетах органы, ведущие уголовный процесс, направляют в соответствующие банки второго уровня или организации, осуществляющие отдельные виды банковских операций, судебные акты о наложении ареста на имущество. В судебном акте о наложении ареста указывается номер уголовного дела, которое находится в производстве, в предусмотренных законом случаях – дела о конфискации имущества, которое рассматривается вместе с уголовным делом.

Порядок информирования иностранных банковских учреждений, находящихся за пределами территории Казахстана, об изъятии банковских документов о наличии средств в денежных единицах иностранных государств и международных расчетных единицах, находящихся на их счетах и других кредитно-финансовых учреждений за пределами территории Казахстана, определяется соответствующими международными соглашениями.

42. Изъятые документы, чертежи, фотоснимки, содержащие данные секретного характера, направляются через подразделения по защите государственных секретов в отделы, ведающие секретными документами в организациях и учреждениях по принадлежности.

43. При расследовании уголовных дел, связанных с незаконным изготовлением и использованием радиопередающих устройств, изымается вся используемая аппаратура, детали и комплектующие изделия, хранение которых обеспечивает орган, ведущий производство по делу.

44. На период производства судебной экспертизы хранение вещественных доказательств, наркотических средств, психотропных веществ, прекурсоров и их аналогов, ядовитых веществ производится органом судебной экспертизы.

После экспертного исследования вещественные доказательства, отобранные образцы наркотического средства, психотропного вещества и их аналогов до принятия решения о прекращении дела или до вступления приговора суда в законную силу в опечатанном виде хранятся в помещении для хранения вещественных доказательств органа, ведущего уголовный процесс.

45. Объекты биологического происхождения, в том числе подлежащие микроскопическому или химическому исследованию, подвергающиеся быстрой порче, должны быть упакованы в герметически закупоренные емкости. Упаковка таких объектов (в том числе требующих дальнейшего исследования частей трупа) производится работниками судебно-экспертных учреждений.

При завершении экспертного исследования биологических объектов, хранение которых требует специальных условий, оно осуществляется в учреждениях судебных экспертиз.

46. Вещественные доказательства, подвергающиеся быстрой порче, требующие специальных условий хранения, немедленно после изъятия, осмотра, исследования и проверки их качества органами государственной инспекции по качеству товаров (или органами санитарного надзора), если не могут быть возвращены владельцу, сдаются в соответствующие организации, определяемые местным исполнительным органом, для использования по назначению либо реализации по постановлению судьи (суда) с внесением полученных сумм на контрольный счет наличности временного размещения денег (депозит) органа, ведущего досудебное расследование.

47. Вещественные доказательства, хранение которых требует значительных материальных затрат, если не могут быть возвращены владельцу либо в случае неустановления их владельца, реализуются по постановлению судьи (суда) в установленном законодательством Республики Казахстан порядке с внесением полученных сумм на контрольный счет наличности временного размещения денег (депозит) органа, ведущего досудебное расследование.

Сноска. Пункт 47 в редакции постановления Правительства РК от 06.04.2020 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

47-1. При наличии оснований использованные или реализованные вещественные доказательства возмещаются владельцу предметами того же рода и качества или последнему уплачивается их стоимость за счет государственного бюджета по решению суда.

Сноска. Правила дополнены пунктом 47-1 в соответствии с постановлением Правительства РК от 06.04.2020 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

48. Сельскохозяйственные животные, изъятые в качестве вещественных доказательств, до решения органа, ведущего досудебное расследование, выдаются потерпевшим лицам, в случае их отсутствия – в животноводческие предприятия (организации), определяемые местным исполнительным органом с составлением соответствующего протокола или реализуются по постановлению судьи (суда) с внесением полученных сумм на контрольный счет наличности временного размещения денег (депозит) органа, ведущего досудебное расследование.

49. Изъятые спиртные напитки после надлежащего осмотра, проведения необходимых экспертиз, если пригодны к употреблению, реализуются по постановлению судьи (суда) с внесением полученных сумм на контрольный счет наличности временного размещения денег (депозит) органа, ведущего досудебное расследование, а образцы (пробы) приобщаются в качестве вещественных доказательств к уголовному делу.

50. Изъятые нефть и нефтепродукты после надлежащего осмотра, проведения необходимых экспертиз реализуются по постановлению судьи (суда) с внесением полученных сумм на контрольный счет наличности временного размещения денег (депозит) органа, ведущего досудебное расследование, а образцы (пробы) приобщаются в качестве вещественных доказательств к уголовному делу.

51. Для организации хранения, использования, реализации отдельных вещественных доказательств, предусмотренных пунктами 46-50 настоящих Правил, орган, ведущий досудебный процесс, обращается в местный исполнительный орган, который в течение трех рабочих дней своим решением определяет соответствующее предприятие (организацию), а в случае реализации товара – его стоимость, исходя из среднерыночной стоимости на момент вынесения решения.

Транспортировка товара до предприятия (организации) обеспечивается местным исполнительным органом.

При этом сотрудники правоохранительных и специальных органов не допускаются к участию в реализации вещественных доказательств и других изъятых предметов и ценностей, а также их приобретению, если им заведомо известно, что реализуемые товары и продукты изъяты в связи с уголовным делом.

52. О сдаче вещественных доказательств для реализации в определенное местным исполнительным органом соответствующее предприятие (организацию) составляется протокол в трех экземплярах.

Первый экземпляр протокола и подробная их опись приобщаются к уголовному делу.

Второй экземпляр передается в предприятие (организацию), принявшее вещественные доказательства.

Третий экземпляр передается в финансовое подразделение органа, ведущего досудебный процесс, для последующего контроля за поступлением на контрольный счет наличности временного размещения денег (депозит) сумм, вырученных от реализации.

53. Вещественные доказательства по уголовным делам, по которым прерваны сроки расследования, хранятся по месту их расследования, за исключением указанных в пунктах 35, 36 и 45 настоящих Правил, отдельно от вещественных доказательств по действующим делам в упакованном и опечатанном виде, обеспечивающем сохранность и возможность дальнейшего использования. Каждый пакет с такими объектами снабжается пояснительной надписью с указанием номера уголовного дела, его фабулы, даты начала досудебного расследования, наименования находящегося в упаковке объекта.

Условия хранения избираются применительно к категориям объектов, определенным настоящими Правилами.

Биологические объекты по уголовным делам, по которым прерваны сроки расследования, требующие специальных условий хранения, находятся в архивах учреждений судебных экспертиз. Основанием для помещения в архив является письмо органа, ведущего уголовный процесс, направляемое руководителю соответствующего учреждения.

54. При прерывании сроков досудебного расследования определяется место хранения вещественных доказательств, ценностей и иного имущества, изъятых по этому делу. Имущество, подвергнутое аресту в целях возможной конфискации, может быть после экспертной оценки реализовано по постановлению судьи (суда) с внесением полученных сумм на контрольный счет наличности временного размещения денег (депозит) органа, в производстве которого находится это дело.

55. Использование вещественных доказательств для служебного или иного пользования не допускается.

56. Место хранения вещественных доказательств по делу указывается в прилагаемой к обвинительному акту справке со ссылкой на соответствующий лист дела, где подшиты документы, подтверждающие их сдачу на хранение.

57. Расходы, связанные с хранением и пересылкой вещественных доказательств, в соответствии со статьей 177 УПК включаются в процессуальные издержки.

Глава 5. Порядок передачи вещественных доказательств

Сноска. Заголовок главы 5 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

58. Приобщенные к уголовному делу вещественные доказательства по окончании досудебного производства и направлении уголовного дела в суд, при передаче дела в другой орган передаются одновременно с уголовным делом. Об этом в отношении каждого передаваемого объекта в книге или журнале производится соответствующая запись.

При передаче вещественных доказательств и других изъятых по делам денег, предметов и ценностей, не признанных вещественными доказательствами, принимаются меры, обеспечивающие сохранение у изъятых объектов признаков и свойств, в силу которых они имеют значение вещественных доказательств по уголовным делам, а также имеющихся на них следов, а равно сохранность самих вещественных доказательств, ценностей, документов и иного имущества.

59. Вещественные доказательства, хранящиеся отдельно от уголовного дела, числятся за тем органом, куда передано уголовное дело, в книге или журнале и справочном листе по уголовному делу делается пометка о их местонахождении.

60. Работник канцелярии суда, органа, куда направляется уголовное дело с вещественными доказательствами, принимая эти объекты, проверяет целостность (сохранность) упаковки и печатей на ней.

При нарушении упаковки или печати, работник канцелярии суда в присутствии председателя суда (судьи), лица, доставившего дело и вещественные доказательства, вскрывает упаковку и сверяет наличие вещей, содержащихся в ней, с записью о вещественных доказательствах в справке к обвинительному акту с постановлением о приобщении к делу вещественных доказательств и сопроводительным письмом.

61. Если наличие вещественных доказательств соответствует записи в справке к обвинительному акту и постановлению о приобщении вещественных доказательств к делу, они вновь упаковываются и опечатываются.

О произведенном вскрытии упаковки составляется акт и подписывается лицами, присутствующими при данном действии, который подшивается в дело.

В тех случаях, когда при вскрытии нарушенной упаковки или печати установлено несоответствие фактического наличия вещественных доказательств, дело не принимается до выяснения причин несоответствия должностными лицами заинтересованных ведомств.

Об установленных нарушениях в день поступления вещественных доказательств составляется акт, который подписывается председателем суда (судьей), прокурором, руководителем правоохранительного или специального органа (начальником следственного подразделения этих органов), органа судебной экспертизы, работником канцелярии и лицом, доставившим дело.

Копия акта незамедлительно высылается органу, направившему дело.

62. На территорию другой административной единицы вещественные доказательства направляются почтовой связью.

В случае поступления вещественных доказательств почтой, судья, прокурор, руководитель органа уголовного преследования, судебной экспертизы создают комиссию, которой вскрывается упаковка и составляется акт. Экземпляр акта высылается органу, направившему вещественные доказательства.

В почтовых отправлениях не пересылаются: оружие, боеприпасы, взрывчатые вещества и пиротехнические составы, взрывные устройства и средства взрывания, легковоспламеняющиеся и горючие вещества, наркотические средства, психотропные вещества и прекурсоры, сильнодействующие, токсичные и ядовитые вещества, радиоактивные вещества, ядерные материалы и другие опасные вещества.

Безопасная транспортировка указанных предметов обеспечивается органом, ведущим уголовный процесс.

63. Вещественные доказательства для производства экспертизы представляются нарочно лицом, назначившим экспертизу, либо уполномоченным представителем органа, назначившего экспертизу, либо почтовой связью.

64. Прием вещественных доказательств и документов для проведения экспертизы осуществляет ответственное лицо, определяемое руководителем структурного подразделения органа судебной экспертизы.

Лицо, ответственное за прием, совместно с работником канцелярии и лицом, назначившим экспертизу, при выявлении несоответствия перечню объектов, указанных в постановлении о назначении судебной экспертизы, составляет акт, содержащий сведения о нарушениях, копия которого незамедлительно вручается непосредственно лицу, представившему объекты экспертизы.

Работник канцелярии помещает вещественные доказательства и документы в помещение, предназначенное для их хранения, о чем делает отметку в журнале.

Представленные для исследования оружие, боеприпасы, взрывные устройства, взрывчатые, ядовитые, психотропные вещества, прекурсоры, наркотические средства и их аналоги, аудио и видеокассеты, дисковые накопители цифровой информации, а также объекты, с помощью которых изготовлены объекты исследования, либо возможно их изучение (фотоаппараты, видеокамеры, видео или аудиоплееры, магнитофоны, диктофоны); специальные технические средства (устройства скрытого видеонаблюдения и аудиозаписи); цифровое оборудование; изделия из драгоценных металлов (лом этих изделий), драгоценных камней и жемчуга, а также кустарные ювелирные изделия, наличные деньги в виде банкнот и монет передаются эксперту, которому поручено проведение экспертизы.

65. На период исследования вещественные доказательства и документы передаются и хранятся у эксперта, которому поручено проведение экспертизы.

66. После завершения экспертизы заключение эксперта, а также документы и вещественные доказательства, кроме перечисленных в пункте 64 настоящих Правил, передаются в канцелярию.

67. О завершении экспертизы незамедлительно уведомляется лицо (орган), назначившее экспертизу, которому в десятидневный срок надлежит получить заключение эксперта вместе с вещественными доказательствами и документами.

68. Заключение эксперта, вещественные доказательства и документы выдаются лицу, назначившему экспертизу, либо уполномоченному представителю органа, назначившего экспертизу, либо направляются почтой с уведомлением лица, назначившего экспертизу.

69. Вещественные доказательства и иное имущество, подлежащее возврату владельцу, выдаются в натуре под расписку, которая подшивается в уголовное дело и нумеруется очередным его листом. Заинтересованные лица уведомляются о возможности получения изъятых у них предметов и ценностей, копия уведомления подшивается в уголовном деле. В расписке получатель указывает данные своего документа, удостоверяющего личность, место проживания. В случае невозможности личной явки владельца, они могут быть получены его законным представителем или по его доверенности другим лицом, расписка которого приобщается к делу. Если владельцем является организация, предметы и ценности передаются их представителям при наличии доверенности и удостоверяющего их личность документа.

70. В отдельных случаях орган, ведущий уголовный процесс, может возвратить владельцам изъятые у них вещи и до принятия решения по делу, если будет признано, что это не является препятствием для его правильного разрешения.

71. При направлении уголовного дела в суд специалист территориального подразделения уполномоченного органа, осуществляющего организационное и материально-техническое обеспечение местных и других судов, принимающий вещественные доказательства вместе с уголовным делом, расписывается во втором экземпляре сопроводительного письма передающего органа, разборчиво указывая свою должность, фамилию, удостоверяет подпись штампом соответствующего учреждения.

72. Предметы, вещи, в том числе одежда обвиняемых, часы, деньги и другие объекты, не признанные в установленном порядке вещественными доказательствами, судами не принимаются.

73. После вынесения приговора, постановления о прекращении дела в книге или журнале делается отметка о состоявшемся решении в отношении вещественных доказательств и иного имущества с указанием содержания и даты решения.

74. Решение в отношении вещественных доказательств обращается к исполнению после вступления судебного акта в законную силу или истечения срока обжалования постановления о прекращении дела.

75. В судебном акте, постановлении о прекращении уголовного дела решается вопрос о судьбе вещественных доказательств, имуществе, на которое наложен арест.

76. Если вещественные доказательства и иное имущество находятся на специальном хранении, по месту их хранения органом, принявшим решение, направляются копия или выписка из судебного акта, постановления, в которых указано о дальнейшей судьбе этих объектов. Аналогичная выписка направляется в отношении имущества, на которое наложен арест, в государственные и иные регистрационные органы, в которых регистрировались ограничения. Принятое решение является обязательным для руководителей учреждений, где находятся на хранении вещественные доказательства.

77. Вещественные доказательства, изъятые у лиц, в отношении которых дела прекращены на досудебной стадии или судом вынесен оправдательный приговор, возвращаются владельцам или их законным представителям в течение трех лет со дня надлежащего уведомления. В случаях невозможности возврата имущества и ценностей в натуре, их стоимость возмещается в денежном эквиваленте. По истечении трех лет невостребованные имущество и ценности в установленном законом порядке обращаются в доход государства.

78. При неустановлении местонахождения владельца или его законного представителя по истечении трех лет со дня прекращения уголовного дела, вступления в законную силу судебного акта невостребованные вещественные доказательства в установленном законом порядке обращаются в доход государства, а не представляющие ценность уничтожаются.

79. Для обращения к исполнению судебного акта в части реализации конфискованных судом вещественных доказательств, которые находятся на хранении в учреждениях, организациях, а также в части перечисления денег и ценностей в доход государства, конфискации вкладов и иных видов сбережений выписывается исполнительный лист, который направляется судебному исполнителю для исполнения по территориальности, копия сопроводительного письма подшивается в дело. В Журнале отмечается, кому и когда направлен исполнительный лист.

80. Если вещественные доказательства, подлежащие реализации, находятся в суде, вынесшем решение, секретарь судебного заседания сопроводительным письмом направляет исполнительный лист судебному исполнителю. Сопроводительное письмо подшивается в дело и нумеруется очередным его листом. В журнале отмечается, кому и когда направлен исполнительный лист.

После передачи вещественных доказательств судебному исполнителю в журнал вносится соответствующая запись о передаче вещественных доказательств судебному исполнителю.

81. Учет, хранение, оценка и дальнейшее использование имущества, обращенного (подлежащего обращению) в собственность государства по отдельным основаниям, производятся судебным исполнителем в соответствии с Правилами учета, хранения, оценки и дальнейшего использования имущества, обращенного (подлежащего обращению) в собственность государства по отдельным основаниям, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан.

82. Вещественные доказательства, подлежащие по судебному акту передаче в соответствующие правоохранительные и специальные органы, должны направляться туда нарочно или почтовой связью. При перевозке ядовитых, сильнодействующих, взрывчатых веществ, оружия должны соблюдаться правила, установленные для их транспортировки. Копия сопроводительного письма и документ о приеме учреждением вещественных доказательств подшиваются в дело.

83. При наличии вступившего в законную силу решения суда о возврате владельцу ценностей, валюты, ценных бумаг и других предметов, не подлежащих конфискации, владельцу или доверенному лицу незамедлительно объявляется о принятом решении. В противном случае в порядке и сроки, установленные законом, они обращаются в доход государства. Снятие ареста с имущества производится в установленном законодательством порядке.

84. В случаях освобождения из-под стражи или прекращения дела, вынесения оправдательного приговора, владельцам под расписку возвращаются все их личные документы.

Глава 6. Порядок уничтожения вещественных доказательств

Сноска. Заголовок главы 6 – в редакции постановления Правительства РК от 09.04.2022 № 202 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

85. Уничтожение вещественных доказательств производится комиссионно.

В органах уголовного преследования по приказу первого руководителя, их ведомств, территориальных и иных органов создается комиссия, в составе руководителя подразделения следствия (дознания) либо лица, его замещающего, сотрудника, в производстве которого находилось дело, работника канцелярии, лица, ответственного за хранение, а при необходимости заведующего оружейным складом, представителя органа здравоохранения, экологии, судебных исполнителей или других специалистов. Председателем комиссии назначается один из заместителей руководителя органа уголовного преследования, который организует ее созыв и работу.

Созыв и работа комиссии осуществляются в соответствии с графиком, утвержденным первым руководителем органа уголовного преследования, не реже трех раз в месяц (ежедекадно).

В случае неявки кого-либо из членов комиссии, председатель комиссии назначает другой день для уничтожения вещественных доказательств, но не позднее трех дней со дня первоначально назначенного срока. При невозможности его явки в этот срок проводится замена другим сотрудником того же ведомства.

По вступившему в законную силу приговору суда в состав комиссии включается судебный исполнитель. В случае отсутствия лица, в производстве которого находилось дело, в состав комиссии могут быть включены руководитель органа либо его заместитель.

В тех случаях, когда вещественные доказательства находятся в суде, их уничтожение производится в составе председательствующего судьи, специалиста, ответственного за хранение вещественных доказательств, судебного исполнителя.

86. Основанием для уничтожения образцов наркотических средств, психотропных веществ, прекурсоров и их аналогов, а также ядовитых веществ являются вступивший в законную силу судебный акт или постановление органа, ведущего досудебное расследование, согласованное с прокурором.

Перед уничтожением наркотических средств, психотропных веществ и их аналогов комиссия проверяет целостность упаковки (пакета), в которой оно находилось, наличие соответствующих подписей, печатей, надписей, сверяет данные реквизитов имеющейся при ней описи, содержащей указание на индивидуализирующие его признаки, с документом, послужившим основанием для уничтожения.

При обнаружении каких-либо несоответствий составляется акт, который подписывается всеми членами комиссии, и незамедлительно докладывается руководителю органа уголовного преследования и надзирающему прокурору. По факту установления несоответствий проводится служебное расследование, после утверждения заключения которого проводится уничтожение наркотических средств, психотропных веществ и их аналогов.

Процедура уничтожения должна быть зафиксирована фото- и видеосъемкой с приобщением отснятых материалов к уголовному делу.

87. Уничтожение наркотических средств и психотропных веществ, прекурсоров и их аналогов производится путем сжигания на основании постановления органа уголовного преследования, согласованного с прокурором, которое выносится не позднее семидесяти двух часов после проведения отбора образцов.

Уничтожение наркотических средств, психотропных веществ и их аналогов осуществляется в течение десяти рабочих дней после согласования прокурором постановления об уничтожении.

Об уничтожении наркотического средства, психотропного вещества и их аналогов по каждому уголовному делу составляется акт в двух экземплярах, который подписывается всеми членами комиссии. Один экземпляр акта направляется для приобщения к материалам дела, не позднее трех рабочих дней с момента уничтожения, второй – лицу, ответственному за хранение.

Уничтожение изъятых из незаконного оборота наркотических средств или психотропных веществ и их аналогов в случае необходимости их использования при проведении контролируемой поставки или иных негласных следственных действий может не производиться до завершения таковых на основании мотивированного постановления органа уголовного преследования, согласованного с прокурором.

88. Уничтожение оружия, являющегося вещественным доказательством, (далее – оружие) осуществляется комиссионно.

Основанием для уничтожения оружия являются судебный акт либо постановление органа уголовного преследования о прекращении уголовного дела.

Уничтожение оружия производится путем приведения его в непригодное для использования состояние с последующей плавкой на предприятиях промышленности.

Приведение оружия в непригодное для использования состояние осуществляется в течение десяти рабочих дней после вступления в законную силу судебного акта, решения о прекращении дела, согласованного с прокурором.

Оружие приводится в непригодное для использования состояние путем деформации или разрезания с оставлением маркировки оружия (серии, номера, калибра, года изготовления). Процедура приведения в непригодное для использования состояние оформляется актом, к которому прилагается номерная ведомость с указанием модели, краткого описания, серии, номера, калибра, года изготовления оружия, отличительных признаков.

Акт в двух экземплярах подписывается всеми членами комиссии и участниками данного действия. Один экземпляр акта направляется для приобщения к материалам дела, не позднее трех рабочих дней с момента уничтожения, второй – лицу, ответственному за хранение.

89. Приведенное в непригодное для использования состояние оружие уничтожается путем плавки на предприятиях промышленности в срок не более трех месяцев со дня вступления в законную силу судебного акта, решения о прекращении дела, согласованного с прокурором.

Органом уголовного преследования обеспечивается безопасная транспортировка при доставлении уничтожаемого оружия на предприятие промышленности.

Перед приведением в непригодное для использования состояние и уничтожением комиссия проверяет каждую единицу оружия, данные реквизитов имеющейся при нем описи, содержащей указание на индивидуализирующие его признаки, сверяет с документами, послужившими основанием для уничтожения, номерной ведомостью.

При обнаружении несоответствий составляется акт, который подписывается всеми членами комиссии. По факту установления несоответствий незамедлительно докладывается руководству органа уголовного преследования и надзирающему прокурору, проводится служебное расследование.

Об уничтожении оружия составляется акт в двух экземплярах, который подписывается всеми членами комиссии. Один экземпляр акта направляется для приобщения к материалам дела, не позднее трех рабочих дней с момента уничтожения, второй – лицу, ответственному за хранение.

Процедура приведения в непригодное для использования состояние и уничтожения большой партии оружия фиксируется фото- и видеосъемкой с приобщением отснятых материалов к акту уничтожения.

Акты приведения оружия в непригодное состояние, уничтожения оружия с материалами видеосъемки хранятся у лица, ответственного за хранение, срок хранения – пять лет.

90. Уничтожение ядовитых веществ и сильнодействующих средств производится с участием представителя военного ведомства, здравоохранения и других специальных государственных органов, ответственного лица, на хранении у которого находится вещественное доказательство, работника канцелярии и судебного исполнителя.

Акт об уничтожении составляется в двух экземплярах, один экземпляр акта направляется для приобщения к материалам дела, не позднее трех рабочих дней с момента уничтожения, второй – лицу, ответственному за хранение.

91. Уничтожение контрафактной продукции производится в присутствии сотрудников органов юстиции и охраны окружающей среды путем термического, химического, механического либо иного воздействия. Способ уничтожения определяется органом, ведущим уголовный процесс, по согласованию с органами здравоохранения и охраны окружающей среды.

92. Уничтожение (захоронение), использование вещественных доказательств, являющихся ядерными и радиоактивными материалами, источниками ионизирующего излучения, производятся в соответствии с решением органа, ведущего уголовный процесс, по согласованию с уполномоченными органами в области использования атомной энергии, здравоохранения и охраны окружающей среды.

Акт об уничтожении составляется в двух экземплярах, один экземпляр акта направляется для приобщения к материалам дела не позднее трех рабочих дней с момента уничтожения, второй – лицу, ответственному за хранение.

93. В случае признания непригодным к использованию и реализации, товары или алкогольная продукция уничтожаются или по постановлению судьи (суда) передаются предприятиям-производителям аналогичной продукции для их технологической переработки (после соответствующих исследований).

94. Если вещественное доказательство, подлежащее уничтожению или выдаче владельцу, находится в правоохранительных и специальных органах, суд направляет в эти органы копию или выписку из приговора. В сопроводительном письме указывается дата вступления его в законную силу. Извещение об уничтожении или возвращении владельцу вещественных доказательств направляется в суд не позднее трех рабочих дней с момента уничтожения или возвращения.

Приложение 1
к Правилам изъятия, учета, хранения, передачи и
уничтожения вещественных доказательств, изъятых
документов, денег в национальной и иностранной
валюте, наркотических средств, психотропных веществ
по уголовным делам судом, органами прокуратуры,
уголовного преследования и судебной экспертизы

Книга учета
вещественных доказательств, документов,
изымаемых или полученных органом,
ведущим уголовный процесс

№ п/п

№

уголов-

ного

дела

Ф.И.О.

обвиняе-

мого

подозре-

ваемого

Наиме-

нование

вещест-

венного

доказа-

тельства

и других

изъятых

по делам

денег и

ценнос-

ей не

призна-

нных

вещест-

венными

доказа-

тельствами

с указа-

нием

индивидуа-

лизирующих

призна-

ков

Лицо,

принявшее

решение о

признании

объекта

вещественным

доказательством

Место

факти-

ческого

хранения

вещест-

венного

доказа-

тельства и

других

изъятых

по делам

денег и

ценнос-

тей

не

признан-

ных

вещественными

доказа-

тельствами

Ф.И.О.

лица

ответст-

венного

за ее

хранение

Дата и

наиме-

нование

суда

приняв-

шего

решение

реали-

зации

вещест-

венного

доказа-

тельства

Когда

и кому

передано

для

реали-

зации

либо

дальней-

шего

хранения

или

возвра-

щено

по

принад-

лежности

Инфор-

мация

об

итоговом

решении

(дата,

орган

приняв-

ший

решение

и т.д.)

Сведения

об

испол-

нении

(уничто-

жение,

№ акта,

дата,

и т.д.)

Приме-

чание

Приложение 2
к Правилам изъятия, учета, хранения, передачи и
уничтожения вещественных доказательств, изъятых
документов, денег в национальной и иностранной
валюте, наркотических средств, психотропных веществ
по уголовным делам судом, органами прокуратуры,
уголовного преследования и судебной экспертизы

Журнал учета
вещественных доказательств и других изъятых
по делам денег и ценностей не признанные вещественными
доказательствами находящимся в камере хранения

№ п/п

Дата

поступ-

ления

на

хранение,

№

уголов-

ного

дела

Наимено-

вание

веществен-

ного

доказа-

тельства

указа-

нием

индивидуа-

лизирующих

признаков.

Регистра-

ционный

№ в

Книге

учета

вещест-

венных

доказа-

тельств

Ф.И.О.

лица

приняв-

шего

реше-

ние

(дата)

о призна-

нии

объекта

вещест-

венным

доказа-

тельством

и сдав-

шего

на

хране-

ние

Кому,

когда

и на

осно-

вании

какого

доку-

мента

пере-

дано

или

направ-

лено

вещест-

венное

доказа-

тельство

Дата,

Ф.И.О.

лица

возвра-

тившего

вещест-

венное

доказа-

тельство

камеру

хране-

ния

Дата и

наиме-

нование

суда

приняв-

шего

решение

реали-

зации

вещест-

венного

доказа-

тельства

Когда

и кому

передано

для

реали-

зации

либо

дальнейшего

хране-

ия

или

уничто-

жения

либо

возвра-

щено

по

принад-

лежности

Инфор-

мация

об

итоговом

решении

(дата,

орган

приняв-

ший

решение

и т.д.)

Сведе-

ния

об

испол-

нении

(унич-

тожение,

№ акта,

дата,

и т.д.)

Примечание

2-тарау. Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді және құжаттарды алып қою тәртібі

3-тарау. Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді есепке алу тәртібі

5-тарау. Заттай дәлелдемелерді беру тәртібі

6-тарау. Заттай дәлелдемелерді жою тәртібі

Қылмыстық процесті жүргізетін орган алып қоятын немесе алғанзаттай дәлелдемелерді, құжаттарды есепке алу кітабы

Глава 2. Порядок изъятия вещественных доказательств и документов по уголовным делам судом, органами прокуратуры, уголовного преследования и судебной экспертизы

Глава 3. Порядок учета вещественных доказательств по уголовным делам судом, органами прокуратуры, уголовного преследования и судебной экспертизы

Глава 5. Порядок передачи вещественных доказательств

Глава 6. Порядок уничтожения вещественных доказательств

Книга учетавещественных доказательств, документов,изымаемых или полученных органом,ведущим уголовный процесс

Журнал учетавещественных доказательств и других изъятыхпо делам денег и ценностей не признанные вещественнымидоказательствами находящимся в камере хранения

Қылмыстық процесті жүргізетін орган алып қоятын немесе алған
заттай дәлелдемелерді, құжаттарды есепке алу кітабы

Книга учета
вещественных доказательств, документов,
изымаемых или полученных органом,
ведущим уголовный процесс

Журнал учета
вещественных доказательств и других изъятых
по делам денег и ценностей не признанные вещественными
доказательствами находящимся в камере хранения