Электрондық бақылау құралдарын қолдану қағидаларын, шарттары мен негіздерін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 24 желтоқсандағы № 1369 қаулысы

РҚАО-ның ескертпесі!
Осы қаулы 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

2014 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексі 137-бабының төртінші бөлігіне сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Электрондық бақылау құралдарын қолдану қағидалары, шарттары мен негіздері бекітілсін.
2. Осы қаулы 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2014 жылғы 24 желтоқсандағы
№ 1369 қаулысымен
бекітілген

Электрондық бақылау құралдарын қолдану қағидалары, шарттары мен
негіздері

1. Жалпы ережелер

1. Осы Электрондық бақылау құралдарын қолдану қағидалары, шарттары мен негіздері (бұдан әрі – Қағидалар) 2014 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексі (бұдан әрі – ҚПК) 137-бабының төртінші бөлігіне сәйкес әзірленді және күдіктілерге, айыпталушыларға, сотталушыларға қатысты электрондық бақылау құралдарын қолдану тәртібін, шарттары мен негіздерін айқындайды.
2. Электрондық бақылау құралдарын қолдану түріндегі қосымша шектеу әскери қызметшіні әскери бөлім басшылығының бақылауына беруді және қамақта ұстауды қоспағанда, ҚПК-нің 137-бабында көзделген бұлтартпау шаралары таңдалған адамдарға қатысты пайдаланылуы мүмкін.
3. Электрондық бақылау құралдарын қолдануды, күдіктінің, айыпталушының, сотталушының жүрген жерін тексеруді және ол туралы ақпарат алуды қылмыстық процесті жүргізетін органның басшысы айқындайтын бөлімше (бұдан әрі – бөлімше) жүзеге асырады.

2. Электрондық бақылау құралдарын қолдану тәртібі

4. Қылмыстық процесті жүргізетін орган бұлтартпау шарасын таңдау кезінде де, осы Қағидалардың 20-тармағында көзделген негіздер туындаған кезде де қосымша шектеуді қолдана алады. Бұл ретте бұлтартпау шарасын қолдану туралы қаулыда электрондық бақылау құралдарын қолдану туралы белгі қояды және күдіктіге, айыпталушыға, сотталушыға олардың мақсатын, қолдану қажеттілігін, оның ішінде оларды пайдалану қағидаларын бұзудың салдары туралы түсіндіреді.
Кәмелетке толмаған күдіктіге, айыпталушыға, сотталушыға түсіндіру оның заңды өкілдерінің немесе қорғаншылық және қамқоршылық органының қатысуымен жүргізіледі.
Күдіктінің, айыпталушының, сотталушының міндеттері мен шектеулері қылмыстық-процестік заңнамада айқындалады.
5. Электрондық бақылау құралдарын қолдану туралы мәселені шешу кезінде қылмыстық процесті жүргізетін орган күдіктіні, айыпталушыны денсаулығының жалпы жай-күйін және оған электрондық бақылау құралдарын қолдануға қарсы көрсетімдердің болмауын белгілеу үшін медициналық куәландыруға жібереді, сондай-ақ одан онымен бірге тұратын адамдардың денсаулығының жай-күйіне қауіптің болмауы туралы қолхат алады.
6. Электрондық бақылау құралдарын орнату және күдіктіге, айыпталушыға, сотталушыға бақылауды одан әрі жүзеге асыру үшін қылмыстық іс жүргізуіндегі қылмыстық процесті жүргізетін орган электрондық бақылау құралдарын қолдана отырып, бұлтартпау шарасын таңдау туралы қаулы шығарған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде бөлімшеге мынадай құжаттарды жолдайды:
1) ҚПК-нің 139-бабында көзделген жағдайларда қоспағанда, қылмыстық процесті жүргізетін органның мөрімен куәландырылған іс-әрекетті саралау туралы және бұлтартпау шарасын қолдану туралы қаулының көшірмесі;
2) мынадай:
жасалған қылмыс;
күдіктінің, айыпталушының қорғаушысы;
күдіктінің, айыпталушының, сотталушының мамандандырылған денсаулық сақтау мекемелерінің есебінде тұруы;
іс жүргізуінде қылмыстық іс бар тергеушінің немесе анықтаушының не оны алмастыратын адамның байланыс телефондары;
күдіктінің, айыпталушының, сотталушының тұратын жері, соттылығы, жұмыс немесе оқу орны туралы ақпаратты қамтитын қылмыстық іс бойынша анықтама;
3) ҚПК-нің 300-бабына сәйкес күдіктінің, айыпталушының, сотталушының жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі.
7. Бөлімше осы Қағидалардың 6-тармағында көзделген құжаттарды алғаннан кейін қылмыстық процесті жүргізетін органның қаулысын орындауға дереу кіріседі, атап айтқанда:
1) күдіктінің, айыпталушының, сотталушының бұлтартпау шарасын орындайтын жерде электрондық бақылау құралдарын орнатуды, беруді және жандандыруды жүзеге асырады;
2) күдіктімен, айыпталушымен, сотталушымен электрондық бақылау құралын қабылдау-тапсыру актісін толтырады;
3) күдіктіге, айыпталушыға, сотталушыға қауіпсіздік шаралары және орнатылған электрондық бақылау құралдарын пайдалану қағидалары туралы жадынаманы қол қойғыза отырып түсіндіреді. Кәмелетке толмаған күдіктілерге, айыпталушыларға, сотталушыға түсіндіру олардың заңды өкілдерінің, қорғаушысының немесе қамқоршылық және қорғаншылық органының қатысуымен жүргізіледі;
4) қаулыны тіркеуден және күдіктіні, айыпталушыны, сотталушыны есепке алғаннан кейін дереу қаулыны орындауға қабылдау туралы хабарламаны қылмыстық процесті жүргізетін органға жібереді.
8. Бөлімшенің қызметкері:
1) күдіктінің, айыпталушының, сотталушының белгіленген міндеттер мен шектеулерді сақтауы туралы мониторинг пультінің деректерін пайдалана отырып, ақпаратты үздіксіз жинауды жүзеге асырады;
2) электрондық бақылау құралдарынан техникалық ақау шыққан жағдайда, себептерді анықтау және оларды жою бойынша шаралар қабылдайды;
3) күдіктінің, айыпталушының, сотталушының электрондық бақылау құралдарын бұзу, рұқсатсыз алып тастау, міндеттер мен шектеулерді бұзу фактілері, сондай-ақ техникалық бұзылу (жұмыс істемей қалуы және істен шығуы) туралы ақпарат алған кезде бөлімшенің бастығына және қылмыстық процесті жүргізетін органға, ал ол болмаған жағдайда – органның басшысына немесе кезекші бөлімге дереу баяндайды. Жиырма төрт сағат ішінде тиісті шаралар қабылдау үшін, оның ішінде іздестіру іс-шараларын ұйымдастыру үшін қылмыстық процесті жүргізетін органға жазбаша хабарлама жолдайды;
4) күдіктінің, айыпталушының, сотталушының электрондық бақылау құралдарын бұзғаны, ажыратқаны немесе рұқсатсыз алып тастағаны туралы сигнал келіп түскен кезде олардың жарамдылығын тексеру үшін бұлтартпау шарасын орындау орнына қызметкерлерінің шығуын дереу ұйымдастырады.
9. Іс жүргізуінде күдіктіге, айыпталушыға, сотталушыға қатысты қылмыстық іс бар қылмыстық процесті жүргізетін органның сұрау салуы бойынша бөлімше жиырма төрт сағат ішінде адамның жүрген жеріне бақылауды жүзеге асыруға және жүктелген міндеттер мен шектеулерді сақтауға байланысты ақпарат береді.
10. Мыналар:
1) ҚПК-нің 153-бабына сәйкес бұлтартпау шарасының күшін жою немесе өзгерту;
2) сот үкімі;
3) күдіктінің, айыпталушының, сотталушының қайтыс болуы бөлімшенің электрондық бақылау құралын қолданудың күшін жоюы және алып тастауы үшін негіздеме болып табылады.
11. Электрондық бақылау құралдарын пайдалана отырып, бұлтартпау шарасы қолданылған күдіктіге, айыпталушыға, сотталушыға қатысты тергеу реттілігі бойынша келіп түскен қылмыстық істі өз іс жүргізуіне қабылдаған кезде, сондай-ақ сот сотталушыға үкімді жариялаған кезде бөлімше күдіктімен, айыпталушымен, сотталушымен электрондық бақылау құралын алып тастау және орнату туралы қабылдау-беру актісін жасайды.
12. Күдікті, айыпталушы, сотталушы электрондық бақылау құралдарын қасақана бұзғаны не жойғаны үшін залалды қылмыстық-процестік және азаматтық-процестік тәртіппен өтейді.

3. Электрондық бақылау құралдарын қолдану шарттары

13. Электрондық бақылау құралдарын қолдануға оларды айналасындағылардың байқауынан жасыру шараларын қолдану шартымен жол беріледі және күдіктінің, айыпталушының, сотталушының баратын жерлері және олардың жүріп-тұратын жолдары, сондай-ақ жасы, денсаулығының жай-күйі, отбасы жағдайы мен өмір салты ескеріліп жүзеге асырылуға тиіс.
14. Электрондық бақылау құралдары күдіктінің, айыпталушының, сотталушының Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты немесе уақытша тұру орны болған кезде қолданылады.
15. Күдіктінің, айыпталушының, сотталушының денсаулығына медициналық қарсы көрсетім болған кезде қосымша шектеу қолдануға жол берілмейді.
16. Бөлімшенің бастығы күдіктінің, айыпталушының, сотталушының жеке басын сипаттайтын мәліметтердің негізінде оған белгіленген міндеттер мен шектеулерге сәйкес тиісті құрылғыны орнату туралы шешімді техникалық мүмкіндікке сүйене отырып қабылдайды.
17. Күдіктіге, айыпталушыға, сотталушыға қатысты электрондық бақылау құралдарын одан әрі қолдану техникалық себептер бойынша мүмкін болмаған жағдайда, бөлімше оларды өзге құралдармен ауыстыру бойынша шаралар қабылдайды. Бұзылу анықталған жағдайда электрондық бақылау құралдарын ауыстыруды дереу жүзеге асырады.
18. Егер күдікті, айыпталушы, сотталушы медициналық көрсетімдер бойынша денсаулық сақтау мекемесіне жеткізіліп, ауруханаға жатқызылған болса, Бөлімше осы факті туралы қылмыстық процесті жүргізетін органға және денсаулық сақтау мекемесіне осы адамға қатысты электрондық бақылау құралдарының қолданылғаны туралы дереу хабарлайды.

4. Электрондық бақылау құралдарын қолдану негіздері

19. Қылмыстық процесті жүргізетін органның ешқайда кетпеу және тиісті мінез-құлық туралы қолхат, жеке кепілгерлік, кәмелетке толмаған адамды қарауда ұстауға беру, кепіл, үйқамақ түрінде бұлтартпау шарасын қосымша шектеу қажеттілігі туралы белгімен қолдану туралы қаулы күдіктіге, айыпталушыға, сотталушыға қатысты электрондық бақылау құралдарын қолданудың негізі болып табылады.
20. Электрондық бақылау құралдары:
1) күдікті, айыпталушы, сотталушы өзіне қатысты қолданылатын бұлтартпау шарасына сәйкес заңнамада көзделген бір немесе бірнеше міндетті бұзған;
2) сот оған жеткілікті негіздер болған кезде күзетпен ұстау түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялау туралы өтінішхаттан бас тартқан;
3) жекелеген адамдардың өміріне, денсаулығына, меншігіне қауіп туындауы мүмкін болған жағдайларда, олардың өтініштері бойынша күдіктінің, айыпталушының, сотталушының орын ауыстырғанын және жүрген жерін анықтау үшін қолданылады.

Об утверждении Правил, условий и оснований применения электронных средств слежения

Постановление Правительства Республики Казахстан от 24 декабря 2014 года № 1369

Примечание РЦПИ!
Вводится в действие с 1 января 2015 года.

В соответствии с частью четвертой статьи 137 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан от 4 июля 2014 года Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила, условия и основания применения электронных средств слежения.
2. Настоящее постановление вводится в действие с 1 января 2015 года и подлежит официальному опубликованию.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 24 декабря 2014 года № 1369

Правила, условия и основания применения
электронных средств слежения

1. Общие положения

1. Настоящие Правила, условия и основания применения электронных средств слежения (далее - Правила) разработаны в соответствии с частью четвертой статьи 137 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан от 4 июля 2014 года (далее - УПК) и определяют порядок, условия и основания применения электронных средств слежения в отношении подозреваемых, обвиняемых, подсудимых.
2. Дополнительное ограничение в виде применения электронных средств слежения может быть использовано в отношении лиц, к которым избраны меры пресечения, предусмотренные статьей 137 УПК, за исключением передачи военнослужащего под наблюдение командования воинской части и содержания под стражей.
3. Применение электронных средств слежения, проверка и получение информации о месте нахождения подозреваемого, обвиняемого, подсудимого осуществляются подразделением (далее - подразделение), определяемым руководителем органа, ведущего уголовный процесс.

2. Порядок применения электронных средств слежения

4. Орган, ведущий уголовный, процесс может применить дополнительное ограничение как при избрании меры пресечения, так и возникновении оснований, предусмотренных пунктом 20 настоящих Правил. При этом в постановлении о применении меры пресечения делается отметка о применении электронных средств слежения и разъясняются подозреваемому, обвиняемому, подсудимому их назначение, необходимость применения, в том числе последствия нарушения правил их использования.
Разъяснение несовершеннолетнему подозреваемому, обвиняемому, подсудимому проводится в присутствии его законных представителей или органа опеки и попечительства.
Обязанности и ограничения подозреваемого, обвиняемого, подсудимого определяются уголовно-процессуальным законодательством.
5. При решении вопроса о применении электронных средств слежения орган, ведущий уголовный процесс, направляет подозреваемого, обвиняемого на медицинское освидетельствование для установления общего состояния здоровья и отсутствия у него противопоказаний при их применении, а также отбирает у него расписку об отсутствии угрозы состоянию здоровья лиц, проживающих с ним совместно.
6. Для установки электронных средств слежения и дальнейшего осуществления контроля за подозреваемым, обвиняемым, подсудимым орган, ведущий уголовный процесс, в производстве которого находится уголовное дело, в течение двадцати четырех часов с момента вынесения постановления об избрании меры пресечения с применением электронных средств слежения, направляет в подразделение следующие документы:
1) копии постановлений о квалификации деяния, за исключением случаев, предусмотренных статьей 139 УПК, и применении меры пресечения, заверенные печатью органа, ведущего уголовный процесс;
2) справку по уголовному делу, включающую в себя информацию о:
совершенном преступлении;
защитнике подозреваемого, обвиняемого;
нахождении подозреваемого, обвиняемого, подсудимого на учете в специализированных учреждениях здравоохранения;
контактных телефонах следователя или дознавателя либо лица его замещающего, в производстве которого находится уголовное дело;
сведения о местожительстве, судимости, месте работы или учебы подозреваемого, обвиняемого, подсудимого;
3) копию документа, удостоверяющего личность подозреваемого, обвиняемого, подсудимого, предусмотренного статьей 300 УПК.
7. Подразделение после получения документов, предусмотренных в пункте 6 настоящих Правил, незамедлительно приступает к исполнению постановления органа, ведущего уголовный процесс, а именно:
1) осуществляет установку, выдачу и активизацию электронных средств слежения в месте исполнения меры пресечения подозреваемого, обвиняемого, подсудимого;
2) составляет акт приема-передачи электронного средства слежения с подозреваемым, обвиняемым, подсудимым;
3) разъясняет подозреваемому, обвиняемому, подсудимому под роспись памятку о мерах безопасности и правила эксплуатации установленных электронных средств слежения. Несовершеннолетним подозреваемым, обвиняемым, подсудимым разъяснение проводится в присутствии законных представителей, защитника или органа опеки и попечительства;
4) после регистрации постановления и постановки на учет подозреваемого, обвиняемого, подсудимого незамедлительно направляет в орган, ведущий уголовный процесс, извещение о принятии постановления к исполнению.
8. Сотрудник подразделения:
1) осуществляет постоянный сбор информации с использованием данных пульта мониторинга о соблюдении подозреваемым, обвиняемым, подсудимым установленных обязанностей и ограничений;
2) в случае технических неполадок электронных средств слежения принимает меры по установлению причин и их устранению;
3) при получении информации о фактах повреждения, несанкционированного съема подозреваемым, обвиняемым, подсудимым электронных средств слежения, нарушений обязанностей и ограничений, а также технических неполадках (отказов и сбоев в работе) незамедлительно докладывает начальнику подразделения и органу, ведущему уголовный процесс, а в его отсутствие - руководителю или дежурную часть органа. В течение двадцати четырех часов направляет органу, ведущему уголовный процесс письменное уведомление для принятия соответствующих мер, в том числе для организации розыскных мероприятий;
4) при поступлении сигнала о повреждении, отключении или несанкционированном съеме подозреваемым, обвиняемым, подсудимым электронных средств слежения незамедлительно организует выезд сотрудников на место исполнения меры пресечения, для проверки их исправности.
9. По запросу органа, ведущего уголовный процесс, в производстве которого находится уголовное дело, в отношении подозреваемого, обвиняемого, подсудимого подразделение в течение двадцати четырех часов представляет информацию, связанную с осуществлением контроля за нахождением лица и соблюдением возложенных обязанностей и ограничений.
10. Основанием отмены применения и снятия подразделением электронных средств слежения являются:
1) отмена или изменение меры пресечения в соответствии со статьей 153 УПК;
2) приговор суда;
3) смерть подозреваемого, обвиняемого, подсудимого.
11. При принятии в свое производство уголовного дела, поступившего по подследственности в отношении подозреваемого, обвиняемого, к которому применена мера пресечения с использованием электронных средств слежения, а также оглашении судом приговора подсудимому подразделением составляется акт приема-передачи электронного средства слежения с подозреваемым, обвиняемым, подсудимым о его снятии и установке.
12. Ущерб за умышленное повреждение либо уничтожение электронных средств слежения подозреваемым, обвиняемым, подсудимым возмещается в уголовно-процессуальном и гражданско-процессуальном порядке.

3. Условия применения электронных средств слежения

13. Применение электронных средств слежения допускается при условии принятия мер к сокрытию их от наблюдения окружающими и должно осуществляться с учетом мест, посещаемых подозреваемым, обвиняемым, и путей их перемещения, а также возраста, состояния здоровья, семейного положения и образа жизни.
14. Электронные средства слежения применяются при наличии постоянного или временного места жительства подозреваемого, обвиняемого, подсудимого на территории Республики Казахстан.
15. Не допускается применение дополнительного ограничения при наличии медицинских противопоказаний здоровью подозреваемого, обвиняемого, подсудимого.
16. Начальник подразделения в соответствии с обязанностями и ограничениями, установленными подозреваемому, обвиняемому, подсудимому, на основании сведений, характеризующих его личность, принимает решение об установке соответствующего оборудования, исходя из технической возможности.
17. В случае невозможности по техническим причинам дальнейшего использования в отношении подозреваемого, обвиняемого, подсудимого электронных средств слежения, подразделение принимает меры по замене их иными средствами, при выявлении неисправности незамедлительно осуществляет замену электронных средств слежения.
18. Если подозреваемый, обвиняемый, подсудимый по медицинским показаниям были доставлены в учреждение здравоохранения и госпитализированы, подразделение незамедлительно уведомляет о данном факте орган, ведущий уголовный процесс, и учреждение здравоохранения о том, что в отношении данного лица применены электронные средства слежения.

4. Основания применения электронных средств слежения

19. Основанием применения электронных средств слежения в отношении подозреваемого, обвиняемого, подсудимого является постановление органа, ведущего уголовный процесс, о применении меры пресечения в виде подписки о невыезде и надлежащем поведении, личного поручительства, отдаче несовершеннолетнего под присмотр, залога, домашнего ареста с отметкой о необходимости дополнительного ограничения.
20. Электронные средства слежения применяются в случаях:
1) нарушений подозреваемым, обвиняемым, подсудимым одного или нескольких обязательств, предусмотренных законодательством в соответствии с применяемой к ним мерой пресечения;
2) отказа судом в ходатайстве о санкционировании меры пресечения в виде содержания под стражей при достаточных на то основаниях;
3) возможности возникновения угрозы жизни, здоровью, собственности отдельных лиц по их заявлению для установки перемещения и местонахождения подозреваемого, обвиняемого, подсудимого.