Жоғары оқу орындарының студенттерiн (курсанттарын) запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша әскери даярлау туралы, жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедралар туралы ережелердi және запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша студенттердiң (курсанттардың) әскери даярлығы белгiленген жоғары оқу орындарының тiзбесiн бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң қаулысы 3 қазан 1994 ж. N 1094. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2006.05.24. N 449 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейiн он күнтiзбелiк күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) қаулысымен.

Жоғары оқу орындарында запастағы офицерлер даярлауды тәртiпке келтiру мақсатында Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi:
1. Жоғары оқу орындарының студенттерiн (курсанттарын) әскери даярлау туралы, жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедралар туралы қоса берiлiп отырған ережелер және запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша студенттердiң (курсанттардың) әскери даярлығы белгiленген жоғары оқу орындарының қоса берiлiп отырған тiзбесi бекiтiлсiн.
2. Қарамағында жоғары оқу орындары бар Қазақстан Республикасының министрлiктерi мен ведомстволары, Әл-Фараби атындағы Қазақ мемлекеттiк ұлттық университетi 1994 жыл iшiнде запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша жоғары оқу орындары студенттерiнiң (курсанттарының) әскери даярлығын ұйымдастыруға көшудi жүзеге асырсын.
3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгiне жүктелсiн.
4. Мыналардың күшi жойылған деп танылсын:
"ССРО Министрлер Кеңесiнiң "Жоғары оқу орындарының студенттерiн (курсанттарын) запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша әскери даярлау туралы ережесiн және запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша студенттердiң (курсанттардың) әскери даярлығы белгiленген жоғары оқу орындарының тiзбесi бекiту туралы" 1990 жылдың 31 тамызындағы N 880 қаулысы туралы Қазақ КСР Министрлер Кеңесiнiң 1990 жылғы 5 қазандағы N 407 қаулысы (Қазақ КСР ҚЖ, 1990 ж., N 24, 131-бап);
Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң "Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындары әскери кафедраларын қайта құру туралы" 1992 жылдың 31 тамызындағы N 723 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1992 жыл, N 34, 524-бап).

Қазақстан Республикасының
Премьер-министрi

Қазақстан Республикасы
Министрлер Кабинетiнiң
1994 жылғы 3 қазандағы
N 1094 қаулысымен
Бекiтiлген

Жоғары оқу орындары жанындағы әскери
кафедралар туралы
Ереже

I. Жалпы ережелер

1. Жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедралар студенттер (курсанттар) қатарынан Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi үшiн запастағы офицерлердi даярлау мақсатында құрылады.
Бұдан әрi текст бойынша - студенттер (курсанттар) - студенттер.
Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi мен Бiлiм министрлiгiнiң ортақ шешiмiмен жекелеген жоғары оқу орындарында жоғары оқу орындары аралық әскери кафедралар құрылуы мүмкiн.
2. Студенттермен оқу-тәрбие жұмысын оқу бағдарламалары мен әскери жарғыларға сәйкес әскери кафедралар жүргiзедi. Ол оқыту бағдарламаларында көзделген теориялық ережелердi студенттердiң толық меңгеруiне және қару-жарақты қолдану мен әскери техниканы пайдалануда, алған әскери мамандығына сәйкес бөлiмшелерге басшылық жасауды оларда берiк практикалық дағдылардың қалыптасуына бағытталуы керек.
3. Әскери кафедралар өз қызметiнде Қазақстан Республикасы заңдарын, әскери жарғыларды, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрi мен Бiлiм министрiнiң бұйрықтары мен директиваларын және осы Ереженi басшылыққа алады.
Дәрiгерлердiң бiлiмiн жетiлдiру институттар жанындағы және медициналық институттар жанындағы дәрiгерлердiң бiлiмiн жетiлдiру факультеттерiндегi әскери кафедралардың запастағы медициналық қызмет офицерлерiнiң (қатардағы жауынгерлер мен сержанттардың) әскери-медициналық бiлiмiн жетiлдiру жөнiндегi әскери даярлықты ұйымдастыру мен жүргiзуге байланысты қызмет iсi осы Ереженiң талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.
4. Әскери кафедралардың офицер құрамындағы адамдары мен прапорщиктерiнiң әскери қызметтi атқару тәртiбi әскери жарғылар және тәлiмдемелермен және Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарымен белгiленедi.
5. Әскери кафедраның штаты: профессор-оқытушы құрамнан, инженерлiк-техникалық және қосымша-оқу қызметкерлерiнен тұрады.
Профессор-оқытушы құрамға: әскери кафедра бастығы, әскери кафедра бастығының орынбасары, әскери кафедра бастығының орынбасары
- оқу бөлiмiнiң бастығы, әскери кафедра циклдерiнiң бастықтары - аға оқытушылар, әскери кафедраның аға оқытушылары мен оқытушылары сондай-ақ ассистенттерi жатады.
Инженерлiк-техникалық қызметкерлерге: оқу техникасы мен жаттығу аппаратурасының бөлiмше бастығы, аға инженер, инженер, аға нұсқаушылар мен барлық атаулардың нұсқаушылары, жөндеу шеберханасының бастығы жатады.
Профессорлық-оқытушы құрамының, инженерлiк-техникалық және оқу-көмекшi қызметкерлерi лауазымдарының тiзбесi әскери кафедраның штат кестесiмен белгiленедi, оны Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгi және қарауында жоғары оқу орындары бар басқа да министрлiктер қарап, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгiнiң мен келiсуiмен бекiтедi.
Әскери кафедралардың офицерлiк құрамы үшiн штаттық-лауазымдық санаттарды Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi Бiлiм және мәдениет министрлiгiмен бiрлесе отырып, жоғары оқу орнының мәртебесiне және әскери кафедра оқитын студенттердiң (курсанттардың) санына сәйкес белгiлейдi:
--------------------------------------------------------------------
Лауазым | Әскери атақ
--------------------------------------------------------------------
Профессорлық-оқытушылық құрам

Әскери кафедра бастығы полковник
Әскери кафедра бастығының подполковник, полковник
орынбасары***

Әскери кафедра бастығының подполковник, полковник
орынбасары - оқу бөлiмiнiң бастығы

Әскери кафедра циклының бастығы - подполковник, полковник
әскери кафедраның аға оқытушысы

Әскери кафедраның аға оқытушысы майор, подполковник
Әскери кафедраның оқытушысы майор

Инженерлiк-техникалық құрам

Оқу техникасы мен жаттықтыру аппа. майор
ратурасы бөлiмшесiнiң бастығы
Аға инженер капитан
Инженер аға лейтенант
Жөндеу шеберханасының бастығы аға лейтенант
Аға нұсқаушы, барлық атаудағы прапорщик
нұсқаушылар
--------------------------------------------------------
*кафедра** Ескерту: Профессорлық-оқытушы құрамының жалпы саны 20 және
одан да көп, әр түрлi әскер тектерiнiң екi немесе
одан да көп әскери-есепке алу мамандықтары бойынша
әскери даярлықты жүзеге асыратын әскери кафедралар
үшiн ғана.

Ескерту. 5-тармаққа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Үкіметінің 1996.04.15. N 443 , 1997.04.23. N 638 , 2003.08.12. N 803 қаулыларымен .

6. Профессор-оқытушы құрамның жалпы штат саны:
- 15 адамнан көп әскери кафедраларда әскери кафедра цикл бастығының - аға оқытушының (арнаулы пәндердiң аға оқытушысы) басшылығымен саны 5 адамнан аспайтын циклдер ұйымдастырылады.
- 20 не одан артық адамы бар, екi не одан да көп әскери-есеп мамандықтары бойынша әскери даярлықты жүргiзетiн әскери кафедраларда әскери кафедра бастығының орынбасары лауазымы белгiленедi.
Аға оқытушылар саны (цикл бастықтарын - аға оқытушыларды (қоса) кафедраның (циклдық) профессор-оқытушы құрамының санынан 40 процент шегiнде белгiленедi. Ассистенттердiң саны кафедраның профессорлық-оқытушы құрамының адам санының 15 процентi шегiнде белгiленедi.
Әскери кафедраларда практикалық оқу-сабақтар мен жаттығуларды жүргiзу үшiн, оқу техникасы мен жаттығу аппаратурасын ұстау және оған қызмет көрсету үшiн тұрақты құрамның белгiленген жалпы саны шегiнде оқу техникасы мен жаттығу аппаратурасының штаттық бөлiмшесi құрылуы мүмкiн.
Бұл бөлiмшелер қару-жарақ пен әскери техниканың табельдiк күрделi кешендерi бар және қала маңында оқу орталықтары бар әскери кафедраларда құрылады.
Қала маңында оқу орталықтары жоқ, бiрақ техника мен мүлiктiң саны көп әскери кафедраларда кафедра штатына инженерлiк-техникалық қызметкерлердiң жекелеген лауазымдары енгiзiлуi мүмкiн.
Әскери кафедраның инженерлiк-техникалық және қосымша-оқу қызметкерлерiнiң саны аудиторлық қордың, лабораториялардың, шеберханалардың ату тирлерiнiң, парктердiң, гараждар мен басқа да оқу объектiлерiнiң бар болуы мен оларды ұстауды және жаттығу қару-жарақтары, әскери техника мен мүлiктiң, оқытудың техникалық құралдарының бар болуын, сондай-ақ әскери даярлық бойынша оқу процесiн қызмет көрсету және қамтамасыз ету жөнiндегi жұмыс көлемiн ескере отырып анықталады. Ол кафедра профессор-оқытушы құрамның штаттық санынан 90 процент шегiнде белгiленедi. <*>
Әскери даярлық бағдарламасына сәйкес студенттердi "В", "С" санаттарындағы автомобильдердi жүргiзуге үйрететiн әскери кафедралардың штаттарында студенттердiң орташа санын ескере отырып, бiр шеберге 1:25 болып келетiндей көлiк құралдарын жүргiзу жөнiндегi өндiрiстiк оқыту шеберлерiнiң қосымша лауазымы көзделедi. Қосымша-оқу қызметкерлерiнiң жалпы санына бұл шеберлер енгiзiлмейдi.
Әскери кафедралардағы циклдер саны мен олардың атауын, сондай-ақ профессор-оқытушы құрамның, оқу техникасы мен жаттығу аппаратурасы бөлiмшелерiнiң және инженерлiк-техникалық қызметкерлердiң саны мен құрамын Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгi мен қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер мен ведомстволармен бiрлесе отырып Қорғаныс министрлiгi белгiлейдi.
Ескерту. 6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 1997.04.23. N 638 , 2003.08.12. N 803 қаулыларымен .
7. Инженерлiк-техникалық және қосымша-оқу қызметкерлерiнiң, сондай-ақ оқу техникасы мен жаттығу аппаратурасы бөлiмшесiнiң жеке құрамы мiндеттерiн белгiлеудi оқу бөлiмiнiң бастығы - әскери кафедра бастығының орынбасары жүргiзедi және оны әскери кафедра бастығы бекiтедi.

II. Әскери кафедра лауазымды адамдарының
құқықтары мен мiндеттерi

8. Әскери кафедра бастығы студенттердiң әскери даярлығын ұйымдастыру мен оның сапалылығына және олармен жоғары оқу орнында, әскери бөлiмдер мен кемелерде оқу жиындарын (тағылымдамаларды) өткiзу кезiнде тәрбие жұмысын жүргiзуге, командирлiк және әдiстемелiк даярлықты ұйымдастыруға, оны сапалы жүргiзуге, кафедраның жеке құрамы арасында әскери, еңбек тәртiптiлiгiн, моральдық жай-күйдi сақтауға, жаттығу қару-жарағы, әскери техника, автокөлiк пен әскери-оқу мүлiгiнiң жай-күйi мен сақталуына, мемлекеттiк және әскери құпияны сақтауды қамтамасыз етуге толық жауапты болады.
Әскери кафедра бастығы кафедраның бүкiл жеке құрамының тiкелей бастығы болып табылады. Ол Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң запастағы офицерлердi даярлауға жауапты құрылымдық бөлiмшесi бастығы мен жоғары оқу орнының ректорына бағынады және жоғары оқу орнының ғылыми кеңес құрамына кiредi.
Әскери кафедра бастықтарына барлық өкiмдер мен нұсқаулар тек жоғары оқу орындарының ректорлары арқылы берiледi.
Әскери кафедра бастығының:
- жоғары оқу орны, факультеттер мен жоғары оқу орны жанындағы басқа мекемелердiң кеңестерiнде оқу, ғылыми және тәрбие жұмысының маңызды мәселелерiн талдауға қатысуға;
- студенттердi әскери оқытудың жоғары оқу орнының ерекшелiктерiне анағұрлым толық сай келетiн және оқу процесiнiң жоғары сапалылығын қамтамасыз ететiн әдiстерi мен құралдарын анықтауға;
- профессор-оқытушы құрамды, қосымша-оқу қызметкерлерi мен әскери даярлықтан өтiп жатқан студенттердi ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргiзуге және осы Ереженiң 27-бабына сәйкес оқу материалдық-техникалық базаны дамыту мен жетiлдiру жөнiндегi жұмыстарды жүргiзуге тартуға;
- орындалатын әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу, өнертабыстық және рационализаторлық жұмыстарды ескере отырып оқытушылар арасында оқу жұмыс көлемiн бөлуге;
- осы Ереженiң 34 бабына сәйкес студенттерге қатысты мадақтау мен тәртiптiлiк жағынан ықпал ету шараларын қолдануға, ал кафедраның жеке құрамына қатысты бұл шараларды қолданылып жүрген әскери жарғылар мен заңдарға сәйкес қолдануға;
- студенттердi әскери оқыту мен кафедраның жеке құрамы бойынша бұйрықтарды шығаруға құқы бар.
Әскери кафедра бастығы:
- кафедраның оқу, тәрбие, әдiстемелiк, әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу жұмыстарына және офицер құрамы мен прапорщиктердiң (мичмандардың) командирлiк даярлығына басшылық жасауға;
- жоғары оқу орнының факультеттерi және кафедраларымен арнайы пәндердi оқу жөнiндегi оқу бағдарламаларын олармен үйлестiру мақсатында оқу әдiстемелiк байланысты ұйымдастыру және жүзеге асыру;
- студенттермен оқу-сабақтарын жүргiзуге, сондай-ақ кафедраның профессор-оқытушы құрамымен командирлiк, нұсқаулық-әдiстемелiк және көрсету оқу-сабақтарын өткiзуге, оқытушылар жүргiзетiн оқу-сабақтарының сапалылығына бақылау жасауға;
- оқу процесiн үнемi жетiлдiруге және кафедра студенттерi мен жеке құрамын оқыту мен тәрбиелеудiң алдыңғы қатарлы әдiстерiн енгiзуге, әскери пәндердi жоғары ғылыми және әдiстемелiк дәрежеде оқытуды қамтамасыз етуге;
- кафедраның жұмыс күнi тәртiбiн әзiрлеуге және қолданылып жүрген әскери жарғыларға сәйкес iшкi тәртiптi сақтауға;
- профессор-оқытушы құрамы лауазымдарына әскери қызметiн атқарып жүрген және запаста тұрған офицерлер қатарынан кандидаттарды iрiктеуге қатысуға, қызмет орнына тағайындау үшiн олардың кандидатураларын оқу орны ректорымен келiсiп, шешуге құқы бар. Кафедраның офицер құрамын, прапорщиктерiн аттестациялау жөнiндегi жұмысты ұйымдастыруға;
- кафедраның әрбiр офицерiнiң, прапорщигiнiң (мичманның) және қосымша-оқу қызметкерлерiнiң iскерлiк, моральдық қасиеттерi мен қабiлеттiлiгiн үнемi зерлеуге, оларға тиiстi қамқорлық жасауға;
- қару-жарақты, әскери техниканы, автомобильдiк көлiктi, әскери-оқу мүлiгiн, оқу құралдары мен әдебиеттердi дұрыс сақтауды, есептеудi, ұстауды, қызмет көрсету мен пайдалануды қамтамасыз етуге;
- кафедраның оқу материалдық-техникалық базасын жасау, дамыту мен жетiлдiру жөнiндегi жұмыстарды мақсатты бағытта жүргiзуге;
- кафедра жоспарлаушы, әдiстемелiк, қорытынды және басқа да қызметтiк құжаттарды әзiрлеуге басшылық жасауға;
- кафедрада мемлекеттiк және әскери құпияны сақтауды қамтамасыз етуге, құпия және құпия емес iс жүргiзудiң жай-күйiне, қару-жарақ, әскери техника, жарылғыш заттар, улы және агрессивтi сұйық заттармен жұмыс iстеу кезiнде, атыс пен басқа жаттығуларды жүргiзу кезiнде жеке құрамның қауiпсiздiк шараларын қатаң орындауына жүйелi бақылау жасауды жүзеге асыруға мiндеттi.
Әскери кафедра бастығына студенттердi әскери оқыту қорытындысы бойынша бұйрықтарды шығару, кафедраның жеке құрамы арасында және әскери бөлiм бойынша мiндеттердi бөлiп беру, студенттердi әскери даярлықтан босату мен шеттеу туралы бұйрықтардың жобаларын әзiрлеу мен жоғары оқу орны ректорына ұсыну жүктеледi.
Ескерту. 8-тармаққа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Үкіметінің 2003.08.12. N 803 қаулысымен .
9. Әскери кафедра бастығының орынбасары студенттердiң әскери даярлығын ұйымдастыруға және оның сапалылығына; офицерлердiң, прапорщиктердiң (мичмандардың) командирлiк және әдiстемелiк дайындығына; әдiстемелiк, әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу, өнертабыстық және рационализаторлық жұмыс жағдайына; кафедраның оқу материалдық-техникалық базасы мен өрт қауiпсiздiгi жағдайына; кафедрада белгiленген құпиялық режимдi қатаң сақтауға; жарғылық iшкi тәртiптi, әскери және еңбек тәртiптiлiгiн сақтауға жауапты. Ол кафедра бастығына бағынады және кафедраның бүкiл жеке құрамының тiкелей бастығы болып табылады.
Әскери кафедра бастығының орынбасары:
- бiр немесе бiрнеше мамандық бойынша кафедраның оқу жұмысына басшылық жасауға, студенттермен оқу-сабақтарын өзi жүргiзуге, оқу процесiн жоспарлауға қатысуға, оқытушылармен командирлiк, нұсқаулық-әдiстемелiк және көрнектi оқу-сабақтарын жүргiзуге және оны есепке алып отыруға;
- айына кем дегенде бiр рет кафедраның жеке құрамының қолындағы қару-жарақ, әскери-техника мен құпия құжаттардың бар-жоқтығын өзi тексеруге;
- кафедрадағы iшкi тәртiп жағдайын қадағалауға, iшкi нарядтың (ведомстволық күзеттiң) жауынгерлiк қызметтi атқаруын және оған дайындығын тексеруге;
- әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу, өнертабыстық және рационализаторлық жұмыстарды жоспарлау мен оған басшылық жасауды жүзеге асыруға;
- оқу материалдық-техникалық базаны дамыту мен жетiлдiру жөнiндегi жұмысты ұйымдастыруға, барлық оқу түрлерiн, атыс жаттығулары мен басқа да жұмыстарды жүргiзу кезiнде жеке құрамның қауiпсiздiк шараларын сақтауын тексеруге;
- қамтамасыз ету табельдерi мен нормалары бойынша материалдық құралдарды талап ету жөнiндегi өтiнiмдердi уақтылы жасауға және тиiстi үлес органдарына кейiн ұсыну үшiн бұл жайлы кафедра бастығына баяндауға мiндеттi.
10. Оқу бөлiмiнiң бастығы - әскери кафедра бастығының орынбасары оқу процесiн ұйымдастыруға, жоспарлауға және материалдық жағынан қамтамасыз етуге, жеке құрамды, жаттығу қару-жарағын, әскери техника мен әскери оқу мүлкiн есепке алудың жай-күйiне; iшкi нарядтың (ведомстволық күзеттiң) жауынгерлiк қызметтi атқаруына және оны ұйымдастыруға жауапты болады. Ол кафедра бастығына бағынады және кафедраның бүкiл жеке құрамының тiкелей бастығы болып табылады.
Оқу бөлiмiнiң бастығы - әскери кафедра бастығының орынбасары:
- офицерлер мен прапорщиктердiң (мичмандардың) командирлiк даярлығын, студенттердiң әскери даярлығын, кафедраның қосымша-оқу қызметкерлерiмен жүргiзiлетiн оқу-әдiстемелiк, тәрбие жұмыстары мен арнаулы оқу-сабақтарын жоспарлауға, әскери бөлiмдерде (кемелерде) студенттердiң оқу жиындарын (тағылымдамаларын) жүргiзу жөнiндегi шараларды әзiрлеуге;
- оқу сабақтарын оқу аудиторияларымен, лабораториялармен, әскери техника және оқытудың техникалық құралдарымен қамтамасыз етудi жоспарлауға;
- студенттермен оқу сабақтарын жүргiзуге, оқытушылар құрамының оқу сабақтарын сапалы жүргiзуiне бақылау жасауға мiндеттi. Студенттермен сынақшалар, курстық және оқу бiтiру емтихандарын жүргiзудi ұйымдастыруға;
- запас бойынша әскери офицерлiк атақтарды беру жөнiндегi аттестациялық қағаздарды және әскери даярлықтан өтiп жатқан студенттерге есеп құжаттарын рәсiмдеу жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру мен оған өзi басшылық жасауға;
- оқытушылардың iскерлiк және моральдық қасиеттерiн бiлуге, олармен нұсқаулық-әдiстемелiк және көрнектi оқу сабақтарын жүргiзуге;
- әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу, өнертабыстық пен рационализаторлық жұмыстар бойынша жоспар жасауға және оған қатысуға;
- оқу және әдiстемелiк жұмыстың алдыңғы қатарлы тәжiрибесiн қорытындылап, оны таратуға және оқу-тәрбие процесiн жетiлдiру жөнiндегi ұсыныстар мен шараларды әзiрлеуге;
- оқытушылар арасында жұмыс көлемiн бөлiп беруге, оны есепке алуға, офицерлер мен прапорщиктердiң жеке iс қағазын рәсiмдеуге;
- қосымша-оқу қызметкерлерiнiң негiзгi мiндеттерiн әзiрлеуге және оны кафедра бастығының бекiтуiне ұсынуға;
- құпия және құпия емес iс жүргiзудi, кафедрадағы материалдық құралдардың барлық түрiн есепке алуды ұйымдастыруға және жүйелi тексеруге мiндеттi.
Кафедра бастығы орынбасарының штаттық лауазымы жоқ әскери кафедраларда оның қызметiн оқу бөлiмiнiң бастығы - әскери кафедра бастығының орынбасары орындайды.
11. Әскери кафедраның цикл бастығы - аға оқытушы циклдiң жеке құрамы арасында жоғары моральдық жай-күйдi және тәртiптi сақтауға, студенттерге бiлiм берудiң сапалылығына және циклде олармен тәрбие жұмысын жүргiзуге, офицерлердiң командирлiк даярлығына, оқу-әдiстемелiк жұмысты ұйымдастыру мен жүргiзуге, циклда оқу материалдық-техникалық базаны жетiлдiруге, циклге бекiтiп берiлген жаттығу қару-жарағы, әскери техника мен әскери-оқу мүлiктерiнiң жай-күйiне, сақталуына және есепке алуға тiкелей жауапты.
Ол әскери кафедра бастығына бағынады және циклдiң оқытушылар құрамы мен қосымша оқу қызметкерлерi және циклде оқып жатқан студенттердiң тiкелей бастығы болып табылады.
Цикл бастығы - аға оқытушы:
- циклдағы оқу, әдiстемелiк, әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу, рационализаторлық және өнертабыстық жұмысқа басшылық жасауға, студенттермен оқу сабақтарын, оқытушылармен командирлiк, нұсқаулық-әдiстемелiк және көрнектi оқу сабақтарын өзi жүргiзуге, циклда әзiрленген оқу-әдiстемелiк құжаттаманы қарап, бекiтуге;
- студенттерден сынақшалар мен емтихандар қабылдауды ұйымдастыруға және осы жұмысқа өзi қатысуға;
- циклдiң оқытушылар құрамы мен қосымша оқу қызметкерлерiнiң iскерлiк, моральдық қасиеттерiн бiлуге, олардың жұмысына басшылық жасауға;
- студенттердiң әскери даярлығын жоспарлауға қатысуға және олармен жоғары ғылыми және әдiстемелiк дәрежеде оқу сабақтарын өткiзудi қамтамасыз етуге;
- оқу сабақтары мен тәрбие жұмысын есепке алу журналдарын, студенттердiң жеке кәртiшкелерiн жүргiзуге, оларға аттестациялық iс қағаздарын (мiнездемелер) жазуға;
- оқу-тәрбие жұмысында әскерлердiң (күштердiң) жауынгерлiк әзiрлiк тәжiрибесiн, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi әскери-оқу орындарының тәжiрибесiн және әскери кафедралардың алдыңғы қатарлы тәжiрибесiн оқып үйренуге, оны пайдалануға; студенттердiң оқу сабақтары мен қару-жарақ және әскери техникамен жұмыс iстеу кезiнде белгiленген қауiпсiздiк шараларын орындауына бақылау жасауды жүзеге асыруға мiндеттi.
12. Аға оқытушы (оқытушы) студенттермен әскери даярлық жөнiндегi оқу сабақтарын жүргiзуге және олардың бағдарламалық материалды сапалы игеруiне, олардың оқу взводтарында (топтарда) әскери жағынан тәрбие алуы мен тәртiптiлiк жайына жеке жауапкершiлiкте болады. Ол цикл бастығына бағынады, циклдерi жоқ кафедраларда әскери кафедра бастығына бағынады.
Аға оқытушы (оқытушы):
- студенттермен жоғары ғылыми және әдiстемелiк дәрежеде оқу сабақтарын өзi жүргiзуге, студенттерге тұрақты практикалық және командирлiк машықтарды дарытуға;
- өзiнiң әскери және арнайы бiлiм дәрежесiн үнемi көтеруге, өзiнiң педагогтiк шеберлiгiн жетiлдiруге;
- оқу процесiн жоспарлауға қатысуға, оқу-әдiстемелiк құжаттаманы, оқу және көрнектi құралдарды әзiрлеуге, оқу-әдiстемелiк жұмыс жөнiндегi тапсырмаларды уақытында орындауға;
- әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу, рационализаторлық жұмыстарға қатысуға; әскери кафедра және жоғары оқу орны жоспарлары бойынша жүргiзiлетiн қоғамдық iстерге қатысуға;
- өзiне бекiтiлiп берiлген оқу взводтарындағы (топтардағы) әрбiр студенттiң жеке қасиеттерi мен қабiлетiн бiлуге, оларға жоғары талап қоюға, оларға қажеттi әскери-кәсiби қасиеттердi қалыптастыруға;
- студенттердiң оқу тапсырмаларын, практикалық және есеп-графикалық жұмыстарды орындауын тексеруге, оларды уақытында әрi сапалы орындауын талап етуге;
- оқу сабақтарын қажеттi оқу әдебиеттерiмен және көрнектi құралдармен, жаттығу қару-жарақтарымен, әскери техника және аспаптармен қамтамасыз етуге және олардың тұтастығы мен бұзылмауын қамтамасыз етуге, кафедраның оқу материалдық-техникалық базасын жетiлдiру жөнiндегi жұмыстарды жүргiзуге;
- студенттер арасында әскери-ғылыми және тәрбие жұмысын ұйымдастыру мен жүргiзуге;
- оқу сабақтары мен тәрбие жұмысын есепке алу журналдарын, студенттердiң жеке кәртiшкелерiн жүргiзуге, оларға аттестациялық iс-қағаздар (мiнездемелер) жазуға;
- оқу-тәрбие жұмысында әскерлердiң (күштердiң) жауынгерлiк даярлық тәжiрибесiн, әскери оқу орындары мен әскери кафедраның алдыңғы қатарлы тәжiрибесiн оқып-үйренуге және оны пайдалануға; оқу сабақтары және қару-жарақ пен әскери техникамен жұмыс iстеу кезiнде студенттердiң белгiленген қауiпсiздiк шараларын орындауына бақылау жасауды жүзеге асыруға мiндеттi.
Оған қоса аға оқытушы:
- өз пәнi бойынша оқытушылардың оқу сабақтарына даярлығына басшылық жасауға және оларға әдiстемелiк көмек көрсетуге, сондай-ақ оқытушылардың студенттермен оқу сабақтарын сапалы жүргiзуiне бақылау жасауды жүзеге асыруға;
- оқу бағдарламасына сәйкес студенттер орындайтын бақылау жұмыстары үшiн практикалық тапсырмалар мен мiндеттердi өзi әзiрлеуге, студенттерден алынатын сынақшалар мен емтихандарды ұйымдастыру мен жүргiзуге қатысуға мiндеттi.
13. Әскери кафедраның профессор-оқытушы құрамын сайлауға және жоғары оқу орнының (факультетiнiң) ғылыми кеңесiне (кеңеске) сайлануға; жоғары оқу орны, факультеттер мен жоғары оқу орны жанындағы басқа мекемелердiң кеңестерiнде маңызды оқу, ғылыми және тәрбие жұмысы мәселелерiн талқылауға қатысуға; лабораторияларды, аудиторияларды, кабинеттердi, оқу залдарын, кiтапханаларды, сондай-ақ есептеу орталықтарының, жоғары оқу орнының оқу және ғылыми мекемелерiнiң қызметтерiн пайдалануға; өзiнiң жеке қабiлетiне толық сай келетiн және оқу процесiн жоғары сапалылығын қамтамасыз ететiн оқытудың әдiстерi мен құралдарын таңдауға; студенттерге қатысты моральдық ынталандыру және тәртiптiлiк жағынан ықпал жасау шараларын қолдануға құқы бар.

III. Әскери кафедраларды офицер құрамымен
жасақтау

14. Әскери кафедралар жоғары әскери немесе жоғары әскери-арнаулы бiлiмi бар, оң аттестацияланған офицер құрамымен және ерекшелiк ретiнде жоғары бiлiм әрi оқытушылық қызметке бейiм адамдармен жасақталады.
Офицер құрамын оқытушылық қызметке тағайындау, ауыстыру мен босату әдетте, оқу жылы аяқталған кезде жүргiзiледi, ал жаңадан құрылған әскери кафедралар қызметiне офицерлердi тағайындау әскери даярлық жөнiндегi оқу сабақтарының басталуына кемiнде алты ай қалғанға дейiн жүргiзiледi.
Кадрдағы офицерлермен жасақтау мүмкiндiгiнiң жоқ болуына байланысты әскери кафедралардың профессор-оқытушы құрамының штаттық қызмет орындарын жоғарыда аталған талаптарға сай келетiн запастағы офицерлер баса алады.
Запастағы офицерлердi профессор-оқытушы құрам лауазымдарына әскери кафедра бастығының ұсынуымен жоғары оқу орындарының ректорлары тағайындайды.
Әскери кафедраларға кадрдағы офицерлер Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен тағайындалады.
Оқу техникасы мен жаттықтыру аппаратурасы, инженерлiк-техникалық қызметкерлердiң офицерлiк құрамы лауазымдарына офицерлер мен прапорщиктердi тағайындауға болады.
Әскери кафедраларға қызмет бабы бойынша терiс аттестацияланған, тәртiп бұзған немесе өз мiндеттерiн орындай алмаған офицерлердi тағайындауға жол берiлмейдi.
Ескерту. 14-тармаққа өзгерiстер енгiзiлдi - ҚР Үкіметінің 1996.04.15. N 443 қаулысымен.
15. Әскери даярлықты жүргiзушi оқытушылар құрамында запастағы офицерлер саны әскери кафедра профессор-оқытушы құрамының штат бiрлiгiнiң жалпы санынан 20 процент, ал әскери мамандықтар бойынша азық-түлiк, заттай, қаржы, медициналық, ветеринарлық қызмет пен шетел тiлiн оқуға байланысты мамандықтар бойынша - 30 процент, дәрiгерлердiң бiлiмiн жетiлдiру институттарында 50 проценттен аспауы керек.
Ескерту. 15-тармаққа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Үкіметінің 1997.04.23. N 638 қаулысымен .
16. Кафедралардың бастықтары, олардың орынбасарлары, оқу бөлiмдерiнiң бастықтары - әскери кафедра бастықтарының орынбасарлары лауазымдарына тағайындалатын кандидаттар Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының ректорларымен, Қарулы Күштер түрлерiнiң тиiстi Қолбасшыларымен, әскер тектерi бастықтарымен, қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер, ведомстволарымен келiсiледi. Әскери кафедралардың барлық басқа лауазымдарына таңдап алынған кандидаттар тiкелей жоғары оқу орындарының ректорларымен келiсiледi.
17. Жеке құрам бойынша:
- әскери кафедралардың бастықтары, олардың орынбасарлары және оқу бөлiмдерiнiң бастықтары - әскери кафедра бастықтарының орынбасарлары лауазымдарына офицерлердi тағайындау туралы бұйрықтардың көшiрмелерi қарауында жоғары оқу орындары бар Қазақстан Республикасының тиiстi министрлiктерi мен ведомстволарына және жоғары оқу орындары ректорларына;
- әскери кафедралардың басқа лауазымдарына офицерлердi (прапорщиктердi) тағайындау туралы бұйрықтардың көшiрмелерi жоғары оқу орындарының ректорларына жiберiледi.
Министрлiктерге, ведомстволарға және жоғары оқу орындарына жiберiлетiн бұйрықтардың көшiрмелерiнде офицерлер мен прапорщиктер тағайындалған әскери бөлiмдердiң тек шартты атауы көрсетiледi.

IV. Әскери кафедралардың офицер құрамының
командирлiк және әдiстемелiк даярлығын
ұйымдастыру, бiлiктiлiгiн арттыру
және аттестация жүргiзу

18. Әскери кафедралардың офицер құрамының командирлiк даярлығы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрықтары мен директиваларына және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң әскер тектерi бастықтарының, басқармалар бастықтарының жауынгерлiк даярлық жөнiндегi ұйымдық-әдiстемелiк нұсқауларының талаптарына сәйкес ұйымдастырылады және жүргiзiледi.
Әскери кафедралардың офицер құрамымен командирлiк даярлықты жүргiзудiң негiзгi мақсаты - олардың әскери-кәсiби бiлiмдерi мен әдiстемелiк дағдыларын арттыруды қамтамасыз ету болып табылады.
19. Әскери кафедралардағы командирлiк даярлық тиiстi бұйрықтар мен директиваларға сәйкес белгiленген мерзiмде жиындар және жоспарланған оқу сабақтары үлгiсiнде жүргiзiледi.
20. Әскери кафедралардың офицерлерiнiң командирлiк даярлығы жөнiндегi бағдарламалар мен ұйымдастыру нұсқауларын тиiстi әскери мамандықтар бойынша студенттердiң әскери даярлығына басшылық жүргiзетiн Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң басқармалары, Қарулы Күштер түрiнiң қолбасшылары, әскер тектерiнiң бастықтары әзiрлейдi.
21. Әскери қызметтi атқарып жүрген офицерлер қатарындағы әскери кафедралардың оқытушылар құрамы әскери бөлiмдер (кемелер) мен әскери оқу орындарына, курстарға немесе тағылымдамаға бiлiктiлiгiн арттыру үшiн жиi жiберiлiп отырылады.
Әскери кафедралар офицерлерiнiң тағлымдамалары мен олардың курстардағы даярлығын жоспарлауды әскери кафедралар бастықтарының өтiнiмдерi бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң запастағы офицерлердi даярлауға жауапты құрылымдық бөлiмшесi жүзеге асырады.
22. Әскери бөлiмдер (кемелер) мен әскери оқу орындарына тағлымдамаға немесе курстарға жiберiлген, сондай-ақ жоғары әскери-оқу орындарында сырттай оқуына байланысты оқу жиындарына немесе азаматтық жоғары оқу орындарында сырттай оқуына байланысты емтихандық сессияларға жiберiлген әскери кафедралардың офицерлерi әскери кафедралардың штатынан шығарылмайды.
Жоғары оқу орындары ректорларының келiсiмiмен Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң командалық-штаб әскери және арнаулы жаттығулары мен басқа да шараларын жүргiзу үшiн әскери кафедралардың офицерлерiнiң (прапорщиктерiнiң, мичмандардың) тiзiмдiк санының 20 процентiн тартуға рұқсат етiледi.
23. Әскери кафедраларды Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрықтары мен директивалары және басқа да қызмет құжаттарымен қамтамасыз етудi тиiстi әскери органдар жүргiзедi.
Офицерлер қызмет құжаттарымен, соның iшiнде әскери кафедраларға жiберiлмейтiн белгi қойылған құжаттармен танысу үшiн, оларды әскерлердегi жаңа қару-жарақпен, әскери техникамен және тәрбие жұмысының ұйымдастыру шараларымен таныстыру үшiн әскер тектерi бастықтарының бұйрықтарымен әскери кафедралар Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң әскери бөлiмдерiне (кемелерге), әскери оқу орындары мен мекемелерiне бекiтiледi.
24. Әскери қызметiн атқарып жүрген әскери кафедралардың офицер құрамын аттестациялау, олардың жеке iс қағазы мен басқа құжаттарын жүргiзу Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi офицерлерi үшiн белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.

V. Әскери кафедралардағы әдiстемелiк,
әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу, рационализаторлық
және өнертабыстық жұмыстар

25. Әскери кафедралардағы әдiстемелiк, әскери-ғылыми, ғылыми-зерттеу, рационализаторлық және өнертабыстық жұмыстардың негiзгi нысандары мен бағыттары мыналар болып табылады:
а) әдiстемелiк жұмыс саласында:
- студенттердi оқыту мен тәрбиелеу әдiстерiн жақсарту мәселелерi бойынша әдiстемелiк жиындар мен кеңестердi, ғылыми-әдiстемелiк конференциялар мен семинарларды жүргiзу;
- нұсқаулық-әдiстемелiк, көрнектi және ашық оқу сабақтарын ұйымдастыру әрi жүргiзу, сондай-ақ оқытушы құрамның оқу сабақтарына өзара алмасып қатысуы;
- студенттердi оқыту мен тәрбиелеу әдiстерi бойынша лекцияларды, баяндамаларды, рефераттар мен басқа материалдарды әзiрлеу;
- оқу-тәрбие процесiне әскерлердiң (күштердiң) жауынгерлiк даярлық тәжiрибесiн, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi әскери оқу орындарының алдыңғы қатарлы тәжiрибесiн талдау, қорытындылау мен енгiзу;
- студенттердi әскери оқыту мен тәрбиелеудiң анағұрлым өзектi мәселелерi бойынша ғылыми зерттеулердi жүргiзу;
- жекелеген пәндердi оқытудың әдiстерiн әзiрлеу және оқу сабақтарында дербес компьютерлердi, оқытудың техникалық құралдарын, көрнектi құралдарды, қару-жарақ пен әскери техниканың нақты үлгiлерiн, кинофильмдердi, диафильмдердi және студенттердiң әскери даярлықтың тиiстi пәндерiн оқып-үйрену сапалылығын арттыратын басқа да оқыту құралдарын пайдалану;
б) ғылыми және ғылыми-зерттеу жұмысы саласында:
- әскери бiлiм беру, әскери педагогика мен психологияның өзектi проблемаларын, оқу процесiн және студенттер мен педагог кадрлардың әскери даярлығының барлық жүйесiн одан әрi жетiлдiру, әскери кафедралардың оқу материалдық-техникалық базасын дамыту мәселелерiн жан-жақты зерттеудi жүргiзу;
- студенттердi тәрбиелеу, моральдық-психологиялық даярлау мәселелерiн зерттеу, оқу процесiне әскерлердiң (күштердiң) жауынгерлiк даярлығының алдыңғы қатарлы тәжiрибесi мен әскери жаттығулардың қорытындыларын енгiзу;
- оқу жоспарлары мен бағдарламаларын тереңiрек талдауды жүргiзу, оқу орындарының басқа кафедралардағы бiр тектес және аралас пәндердi, әскери кафедралардағы тиiстi пәндердi оқытудың оқу жоспарлары мен бағдарламаларына осы пәндердiң толық үйлесуiн қамтамасыз ету мақсатында зерттеу;
- оқу құралдарын әзiрлеу, әскери-ғылыми (теориялық), техникалық, әдiстемелiк, ұрыс жаттығулары жөнiндегi, ұшу-техникалық және әскери-тарихи конференцияларды, ғылыми кеңестер мен семинарларды әзiрлеу мен өткiзу;
- ережелер, тәлiмдемелер, басшылыққа алынатын құжаттар, нұсқаулықтар мен басқа да нормативтi құжаттардың жобаларын әзiрлеу мен талқылауға қатысу, ғылыми баяндамалар, мақалалар мен рефераттарды әзiрлеу;
- кафедра оқытушы құрамының ғылыми бiлiктiлiгiн арттыру, олардың кандидаттық емтихандарды тапсыру, диссертацияны әзiрлеу мен қорғау, әскери-ғылыми және ғылыми-зерттеу сипаттағы зерттеу жұмыстарын орындау жөнiндегi шараларды өткiзу;
Әскери кафедрадағы ғылыми және ғылыми-зерттеу жұмыстары бекiтiлген перспективалық және жылдық жоспарларға сәйкес ұйымдастырылып, жүргiзiледi.
Перспективалық жоспарда әскери кафедраның әскери ғылыми жұмысының негiзгi бағыттары белгiленедi және осының негiзiнде жылдық жоспар жасалынады. Әскери-ғылыми және ғылыми-зерттеу жұмыстарының тақырыптарын олардың мамандануына байланысты кафедраларға басшылық жасайтын әскери командашы белгiлейдi. Әскери-ғылыми тақырыптың бағыты әскери кафедрада запастағы офицерлердi даярлаудың бағдарына сәйкес келуi керек.
Әскери даярлықтан өтушi студенттер жоғары оқу орындарында белгiленген тәртiпке сәйкес әскери кафедрадағы әскери-ғылыми жұмысқа қатысады. Студенттер үшiн бұл жұмыстардың тақырыптарын олардың мамандануын және белгiленген құпиялылық режимдi сақтауды ескере отырып, әскери кафедралар белгiлейдi.
в) рационализаторлық және өнертабыстық жұмыстар саласында:
- әскери кафедралардың оқу материалдық-техникалық базаларын жасау мен жетiлдiру, аспаптарды, тренажерларды, қолданылып жүрген макеттер мен басқа көрнектi оқу құралдарын әзiрлеу мен жетiлдiру, әскери кафедрадағы қару-жарақ әскери техника, оқу-жаттығу және техникалық оқу құралдарын оқу процесiнде пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру жөнiндегi жұмысты жүргiзу.
Әскери кафедрадағы рационализаторлық және өнертабыстық жұмыстар қолданылып жүрген заңдарға сәйкес жүргiзiледi.

VI. Жоғары оқу орындары жанындағы әскери
кафедраларда студенттердiң әскери
даярлығын ұйымдастыру

26. Әскери даярлықтан өту үшiн студенттер iрiктеудi мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысы бойынша да, ақылы негiзде де жоғары оқу орындарында оқитын студенттер қатарынан ректордың атына берiлетiн олардың жеке өтiнiштерi бойынша iрiктеу комиссиясы жүргiзедi.
Студенттердi iрiктеу кезiнде мыналар ескерiледi:
облыстардың қорғаныс iстерi жөнiндегi департаментiнiң (аудандар мен қалалардың басқармалары мен бөлiмдерiнiң) медициналық шақыру комиссиясының медициналық жағының куәландыру қорытындылары;
емтихан тапсыру қорытындылары бойынша айқындалатын оқу орнындағы студент үлгерiмiнiң орташа жылдық балы;
жоғары оқу орындарының студенттерi үшiн белгiленген дене даярлығы бойынша нормативтердi орындау қорытындылары.
Осы көрсеткiштер құрамына мынадай өкiлдер енетiн iрiктеу комиссиясының мәжiлiсiнде қаралады:
Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгiнен - төраға;
қарамағында жоғары оқу орындары бар министрлiктерден - тең төраға;
қарамағында жоғары оқу орындары бар Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгiнен, министрлiктерден, жоғары оқу орнынан - мүшелер.
Iрiктеу комиссиясы мәжiлiсiнiң қорытындылары хаттамамен ресiмделедi.
Ірiктеу комиссиясы iрiктеген студенттердi әскери даярлықтан өту үшiн қабылдау әскери кафедра бастығының ұсынуы бойынша iрiктеу комиссиясының хаттамасы негiзiнде жоғары оқу орны ректорының бұйрығымен ресiмделедi.
Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2003.08.12. N 803 қаулысымен .
27. Жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларда әскери даярлық теориялық және практикалық оқыту курстары мен әскери бөлiмдердегi (кемелердегi, әскери оқу орындарындағы, оқу орталықтарындағы) оқу жиындарынан (тағлымдамалардан) құралады.
Әрi қарай текст бойынша (егер ерекше аталмаса) - әскери
бөлiмдер.
Жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларда оған оқытушылардың басшылығымен өткiзiлетiн мiндеттi аудиторлық және жеке оқу сабақтары мен студенттердiң өз бетiмен орындайтын жұмыстары (өзiн-өзi әзiрлеу) енедi. Әскери кафедралардағы оқу сабақтары, әдетте, "әскери күн" әдiсiмен өткiзiледi.
28. Әскери даярлыққа қабылданған студенттер оқу взводтары бойынша 15-20 адам болып бөлiнедi. Оқу взводтарының жеке құрамы мен студенттер қатарынан алынатын олардың командирлерi әскери кафедра бастығының бұйрығымен тағайындалады.
Оқу-жауынгерлiк техниканы оқып-үйрену жөнiндегi лабораториялық және практикалық оқу сабақтарын өткiзу кезiнде топографиялық карталарда, топографиялық (картографиялық) жұмыстарды орындау жөнiндегi оқу сабақтарын, сондай-ақ имитациялық құралдарды қолданып өткiзiлетiн оқу сабақтарын жүргiзу кезiнде оқу взводтары 7-10 адамнан тұратын жартылай взводтарға бөлiнедi.
Радиоактивтi, улы, жарылғыш заттарды, жарылуы қауiптi, улы және агрессивтi сұйықтарды қолданып өткiзiлетiн, ұрыс оқтарын, снарядтарды, гранаталарды алу негiзiнде жүргiзiлетiн оқу сабақтарында, сондай-ақ жеңiл сүңгуiрлiк даярлық жөнiндегi сабақтарда оқу топтарының саны 7 адамнан аспауы керек.
29. Студенттердiң арнайы пәндердi оқып үйренуi олардың жоғары оқу орындарының азаматтық кафедраларында алған бiлiмдерi негiзiнде жүргiзiледi. Студенттердiң әскери даярлығының негiзi жаттығу жүргiзетiн дала (теңiз, әуе) дағдысы мен мамандығы бойынша оларға командирлiк және практикалық машықтарды дарыту болып табылады.
30. Студенттердiң әскери қызметке жарамдылығы әскери кафедрадағы сабақ басталар алдында және әскерлердегi оқу-жаттығу жиындары (тағлымдамалар) басталар алдында, Қазақстан Республикасының азаматтарын мерзiмдi әскери қызметке шақырумен бiрге жылына екi рет жүргiзiлетiн жергiлiктi әскери басқару органдары әскери-дәрiгерлiк комиссиясының оларды медициналық жағынан куәландыру қорытындылары бойынша айқындалады. <*>
Студенттердiң әуе-десанттық әскерлер мен Әскери-Теңiз Күштерiнiң жүзу құрамы мамандықтары бойынша әскери қызметке жарамдылығын денсаулығына байланысты қосымша талаптарды ескере отырып, аудандық (қалалық) әскери комиссариаттардың әскери-дәрiгерлiк комиссиялары анықтайды. Әскери-Теңiз Күштерiнiң жүзу құрамы мамандықтары бойынша әскери оқудан өтiп жатқан студенттер жеңiлсүңгуiрлiк даярлық жөнiндегi практикалық оқу сабақтарының басталуына дейiн олардың су астына түсуге жарамдылығын анықтау мақсатында арнайы медициналық тексеруден өтедi.
Студенттердiң ұшқыштар құрамы мамандықтары бойынша әскери қызметке жарамдылығын Қарулы Күштер авиациясының ұшқыштар құрамын медициналық жағынан куәландыру жөнiндегi Ережемен белгiленген Қарулы Күштер авиациясының ұшқыштар құрамын даярлайтын Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi әскери-оқу орындарының кандидаттары мен курсанттарын куәландыру тәртiбiне сәйкес ұшқыш-дәрiгерлiк комиссиялар анықтайды.
Денсаулығына байланысты бұрын әскери қызметке жарамсыз немесе жарамдылығы шектеулi деп танылған студенттер әскери даярлық басталғанға дейiн аудандық (қалалық) әскери комиссариаттардың әскери-дәрiгерлiк комиссияларымен медициналық жағынан қайта куәландыруға жатады.
Ескерту. 30-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2003.08.12. N 803 қаулысымен .
31. Әскери оқу барысында студенттердi денсаулығына байланысты әскери даярлықтан босату аудандық (қалалық) әскери комиссариаттардың әскери-дәрiгерлiк комиссияларының медициналық жағынан куәландыруы негiзiнде жүргiзiледi. Денсаулығына байланысты әскери даярлықтан өтуден босатылған студенттер әскери кафедра бастығының ұсынуымен оқу орны ректорының бұйрығында жарияланады.
32. Белгiленген тәртiп бойынша бiр жоғары оқу орнынан екiншiсiне, кешкi немесе сырттай бөлiмнен күндiзгi бөлiмге ауысқан студенттердi әскери даярлықтан өтуге қабылдау жөнiндегi мәселенi әрбiр нақтылы жағдайда әскери кафедра бастығы қарайды және оның ұсынуымен бұл жайлы жоғары оқу орны ректорының бұйрығында жарияланады.
33. Студенттер әскери даярлық жөнiндегi барлық оқу сабақтарында оқу взводтарының (бөлiмшелерiнiң) командирлерiне тiкелей бағынады.
Әскери даярлықтан өтiп жатқан студенттер:
- әскери даярлық бойынша емтихандар мен сынақшаларды мерзiмiнен бұрын тапсырып, одан кейiн осы семестрде әскери кафедрадағы оқу сабақтарына қатыспауға;
- әскери тақырыптар бойынша әскери-ғылыми және ғылыми-зерттеу жұмыстарына қатысуға;
- кафедра басшыларының рұқсаты бойынша әскери даярлықты қысқартылған бағдарламамен және жеке жоспарлар бойынша өтуге (жоғары оқу орнына түскенге дейiн мерзiмдi әскери қызметiн өтеген студенттер үшiн) құқы бар.

Студенттер:
- әскери iстi адал ниетпен оқып-үйренуге, әскери даярлықтың белгiленген мамандығы бойынша командирлiк, әдiстемелiк және практикалық дағдыларды табандылықпен меңгеруге;
- әскери даярлық жөнiндегi оқу сабақтарында жалпы әскери жарғылар мен әскери кафедраның күн тәртiбi талаптарын сақтауға;
- оқу сабақтарына шашын жинақты етiп, ұқыпты киiнiп келуге;
- оқыту бағдарламасында көзделген әскери даярлық жөнiндегi оқу сабақтарының барлық түрлерiне үнемi қатысуға, әскери кафедра өткiзетiн шараларға қатысуға, әскери кафедраның оқу материалдық-техникалық базасын жетiлдiру үшiн жұмыс iстеуге;
- мемлекеттiк және қоғамдық мүлiктi сақтауға, қару-жараққа, әскери техника мен әскери оқу мүлiктерiне ұқыпты қарауға, қару, әскери техникамен жұмыс iстегенде және басқа да жағдайларда қауiпсiздiктiң барлық шараларын қатаң сақтауға;
- өрт қауiпсiздiгi ережелерiн сақтауға мiндеттi.
34. Студенттерге жоғары оқу орнында әскери даярлықтан өту кезеңiнде төмендегiдей ынталандырулар мен тәртiптiлiк жазалары қолданылады:
а) ынталандырулар:
- алғыс жариялау;
- бұрын берiлген тәртiптiлiк жазаны алу;
- грамотамен наградтау;
б) тәртiптiлiк жазалары;
- сөгiс жариялау;
- қатаң сөгiс жариялау;
- әскери даярлықтан шеттеу.

Әскери бөлiмдерде студенттердiң оқу
жиындарын (тағлымдамаларын) өткiзу

35. Әскери бөлiмдердегi оқу жиындары (тағлымдамалары) студенттердiң алатын әскери мамандықтары бойынша әскери оқытудың қорытынды кезеңi болып табылады.
36. Жоғары оқу орнында әскери даярлықтың толық курсын өткен және белгiленген емтихандар мен сынақшалар тапсырған барлық студенттер оқу жиындарына (тағлымдамаларға) жiберiледi.
Әскери бөлiмдерде оқу жиындарын (тағлымдамаларын) өту кезеңiнде студенттерге жиынға шақырылған әскери қызметшiлер үшiн қолданылып жүрген заңмен белгiленген құқықтар мен мiндеттер қолданылады.
Студенттердiң оқу жиындарын (тағлымдамаларын) жоспарлау үшiн әскери кафедра бастықтары белгiленген нысан (осы Ережеге N 1 қосымша) бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiне өтiнiмдердi ұсынады. Өтiнiмдер негiзiнде белгiленген нысан (осы Ережеге N 2 қосымша) бойынша әскери бөлiмдерде студенттердiң оқу жиындарын (тағлымдамаларын) өткiзудiң жоспары жасалынады.
Осы жоспарларға сәйкес студенттердiң оқу жиындарын (тағлымдамаларын) өткiзу жоспарланған бөлiмдердiң командирлерi жылдық өтiнiмдерде жауынгерлiк даярлық үшiн және оқу жиындарының (тағлымдамаларының) бағдарламасы бойынша студенттермен практикалық жұмыстар жүргiзу үшiн заттай мүлiктерге, азық-түлiкке, оқ-дәрiлерге, жырылғыш заттарға, жару құралдарына, моторесурстар мен жанар мен жағар майға деген қажеттiлiктi арнайы түрде көрсетуге мiндеттi.
37. Студенттердi әскери бөлiмдердегi оқу жиындарына (тағлымдамаларға) жiберудi әскери кафедралар әзiрлеген жеке тiзiмдер бойынша әскери комиссариаттар жүргiзедi.
Әскери жиындарға (тағлымдамаларға) жiберер алдында денсаулығына шағынған студенттер дәрiгер-мамандар тексеру үшiн әскери комиссиариаттарға жiберiледi. Әскери Әуе Күштерi әскери бөлiмдерiнiң ұшу тағлымдамаларына жiберiлетiн студенттер тиiстi ұшқыш-дәрiгерлiк комиссияларда медициналық куәландырудан өтедi. Денсаулығына байланысты оқу жиындарын өтуге жарамсыз деп танылған адамдар, жиындар мен тағлымдамалардан босатылады және офицерлiк құрамға аттестацияланбайды.
38. Әскери бөлiмдерде жиындар (тағлымдамалар) өтiп жатқан кезеңде жиi тәртiп бұзған, оқу жиындарынан (тағлымдамалардан) өтуден жалтарған студенттер әскери кафедралар бастықтарының ұсынуы бойынша жоғары оқу орны ректорының бұйрығымен әскери дайындықтан шеттетiледi де, бұл жайлы студенттер әскери есепте тұрған жердiң әскери комиссариаттарына жазбаша түрде хабарланады.
39. Студенттердi оқу жиындары (тағлымдамалары) кезiнде оқу жиындары (тағлымдамалары) өткiзiлетiн жерге барып, қайту жолының тасымал құжаттарымен және азық-түлiк, жол қаражатымен, сондай-ақ оқу жиындарына шақырылған әскери қызметшiлер үшiн белгiленген нормалар мен тәртiп бойынша қажеттiлiктiң барлық басқа түрлерiмен (стипендия төлеуден басқа) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi қамтамасыз етедi.
Студенттерге оқу жиындары (тағлымдамалар) өтетiн жерге барып, қайту үшiн:
- темiржол көлiгiмен жүргенде - жүйрiк немесе жолаушылар поездарының қатты орынды жалпы вагондарына;
- теңiз жолы көлiгiмен жүргенде - көлiк жолдары жүзгiлерiнiң ең төменгi санатты каюталарына (әуе креслосынан басқа);
- өзен жолы көлiгiмен жүргенде - көлiк жолдары жүзгiлерiнiң 4 санатты орындарына;
- автомобиль көлiгiмен жүргенде - қатты орынды автобустарға, олар жоқ болған жағдайда жұмсақ орынды автобустарға;
- әуе қатынасы көлiгiмен жүргенде - әуе көлiгi жалғыз қатынас құралы болған жағдайда, ұшақтарға, тiкұшақтарға әскери тасымал құжаттары берiледi.
40. Әскери бөлiмдерде оқу жиындары (тағлымдамалар) өтiп жатқан кезеңде студенттерге стипендияны төлеудi белгiленген тәртiппен тиiстi оқу орындары жүргiзедi.
41. Құрамалар мен бөлiмдердiң (кемелердiң) командирлерi, әскери-оқу орындарының оқу орталықтарының бастықтары студенттермен оқу жиындарын (тағлымдамаларын) ұйымдастыру мен оны сапалы өткiзуге, оларды оқытуға, тәрбиелеуге және әскери тәртiп жағдайына жауапты болады.
Құрамалар мен бөлiмдер (кемелер) командирлерiне, әскери-оқу орындарының, оқу орталықтарының бастықтарына оқу жиындарын (тағлымдамаларын) ұйымдастыру мен өткiзу; студенттердi жайғастыру мен белгiленген нормалар бойынша үлестiң барлық түрлерiмен қамтамасыз ету; студенттермен оқу жиындарын (тағлымдамаларын) өткiзу және оны қамтамасыз ету үшiн қажеттi қару-жарақты, әскери техниканы, әскери-оқу мүлкiн, оқ-дәрiлердi, моторесурстарды, жанар-жағар майлар мен басқа да шығын құралдарын бөлу; оқу жиыны бастығын, оқу жиыны бастығының тәрбие және әлеуметтiк құқық жұмыстары, тыл мен техникалық бөлiм жөнiндегi орынбасарларын және рота (жиындардың) старшиналарын тағайындау жүктеледi.
Студенттердiң оқу жиындарын (тағлымдамаларын) ұйымдастыру мен өткiзу тәртiбi құрамалар мен бөлiмдердiң жауынгерлiк даярлық бойынша моторесурстарды, оқ-дәрiлердi, жанар-жағар майлар мен басқа да шығын материалдарының шығындалу есептерiн көрсете отырып, белгiленедi.
Әскерде (тағлымдамаларда) оқу жиындарын өтiп жатқан кезеңде студенттердi шаруашылық немесе оқу процесiн қамтамасыз ету мен олардың тұрмыс жағдайын жөнге келтiруге байланысы жоқ басқа жұмыстарға тартуға, төтенше жағдайларды қоспағанда үзiлдi-кесiлдi тиым салынады.
42. Әскери кафедра бастығына студенттердiң әскери бөлiмге уақтылы және ұйымдасқан түрде келуiн қамтамасыз ету, оқу жиыны оқу бөлiмiнiң бастығын тағайындау, студенттердiң оқу жиынын (тағлымдамаларын) өткiзу жоспарын әзiрлеу мен олармен оқу сабақтарын сапалы жүргiзудi қамтамасыз ету, взвод командирлерi, взвод командирлерiнiң орынбасарлары, бөлiмше (топтар, экипаждар) командирлерi лауазымдарына студенттердi iрiктеу және оларды өздерiнiң қызмет мiндеттерiн орындауға даярлау; нұсқаулық-әдiстемелiк оқу сабақтарына дайындығына және оны сапалы жүргiзуіне бақылау жасау, бiтiру емтихандарын ұйымдастыру мен өткiзу жүктеледi.
43. Оқу жиынын өткiзуге келген студенттер бөлiмшелер (топтар, экипаждар) бойынша бөлiнедi, олардан саны 25 адамнан тұратын оқу взводтары және құрамы 3-4 взводтан тұратын рота (батарея) құрылады.
Құрылған бөлiмшелер оқу жиыны болып табылады.
Студенттердiң оқу жиыны ұйымдастырылатын және өткiзiлетiн әскери бөлiм (құрам) командирiнiң орынбасарларының бiрi оқу жиынының бастығы болып тағайындалады.
Оқу жиынының бастығы жиынның бүкiл жеке құрамының тiкелей бастығы болып табылады.
Студенттердiң оқу жиындарын өткiзу кезеңiнде оқу жиыны өткiзiлетiн бөлiмдердiң офицерлерi немесе әскери кафедралардың офицер-оқытушылары курсанттар роталарының бастығы болып тағайындалады.
Взвод командирлерi, взвод командирлерiнiң орынбасарлары, бөлiмше (топ, экипаж) командирлерi осы қызмет мiндеттерiн орындау үшiн әскери кафедраларда алдын-ала даярланған студенттер қатарынан тағайындалады.
Студенттердiң оқу жиынын өткiзу үшiн бөлiнген әскери бөлiмдердiң офицерлерi, прапорщиктерi (мичмандары) және сержанттары (старшиналары) бөлiм бойынша шығарылатын бұйрықта жарияланады және жиын өтiп жатқан кезең бойында штаттық лауазымдары бойынша қызметтiк мiндеттерiнен босатылады.
Оқу орындарының студенттерiмен оқу жиындарын өткiзуге бөлiнген лауазымдық адамдарды ауыстыру, тек ерекше жағдайларда ғана жүргiзiледi.
44. Оқу жиындарына (тағлымдамаларына) жiберiлген оқу жиындарының студенттерi әскери бөлiмдерде оқу жиындарына шақырылған әскери қызметшiлер үшiн белгiленген нормалар мен тәртiп бойынша заттай мүлiк бұйымдарымен қамтамасыз етiледi.

Сынақшалар қабылдау мен курс бiтiру және
бiтiру емтихандарын өткiзу

45. Әскери даярлықтан өтушi студенттер емтихандық сессия кезiнде сынақшалар мен емтихандарды тапсырады. Сынақшалар мен емтихандар саны бүкiл оқу кезеңiнiң бiтiру емтиханын қоса, 3 сынақша және 3 емтиханнан аспайтындай болып, әскери даярлық бағдарламасында белгiленедi.
46. Әскери бөлiмдердегi оқу жиыны аяқталғаннан кейiн студенттер емтихан тапсырады. Мамандығына байланысты емтихандар бөлiмдерде немесе жоғары оқу орындарының әскери кафедраларында өткiзiледi.
Бiтiру емтиханын өткiзу үшiн оқу взводына 3 күн берiледi (2 күн дайындыққа, 1 күн - емтихан тапсыруға).
47. Әскери кафедрада әскери даярлықтың толық курсын және әскери бөлiмдерде оқу жиынын (тағлымдамаларын) өткен студенттер бiтiру емтихандарына жiберiледi.
Емтихан билеттерi оқу бағдарламасы ауқымында әскери кафедраларда әзiрленедi және емтихандық комиссиялардың төрағалары бекiтедi.
48. Әскери даярлық бойынша бiтiру емтиханын тапсырмаған студенттер офицерлiк құрамға аттестацияланбайды.
Әскери даярлық бойынша бiтiру емтиханын қайта тапсыру оқу орнын бiтiргенге дейiн рұқсат етiледi.
49. Әскери даярлық бойынша студенттерден бiтiру емтиханын қабылдау үшiн әрбiр жоғары оқу орында емтихан комиссиясы тағайындалады.
Студенттердi екi және одан да көп әскери мамандықтар бойынша даярлайтын әскери кафедраларда емтихандық комиссия әрбiр әскери мамандық бойынша шағын комиссияларға бөлiнедi.
Әскери комиссия (шағын комиссия) төрағалары болып Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi әскери бөлiмдерiнiң (кемелерiнiң), құрамаларының командирлерi, оқу орталықтары мен әскери оқу орындарының офицерлерi тағайындалады. Әскери (күштерде) студенттерден бiтiру емтихандарын қабылдайтын емтихандық комиссияның (шағын комиссия) төрағалары болып студенттердiң оқу жиындары (тағлымдамалары) өткiзiлетiн бөлiмдердiң (кемелердiң) және құрамалардың командирлерi тағайындалады. Олардың құрамына жоғары әскери немесе жоғары арнайы әскери бiлiмi бар және студенттердi әскери даярлау бағдарына сәйкес келетiн мамандығы бар осы әскери бөлiмдер мен әскери кафедралардың офицерлерi кiредi, бұған қоса осы комиссиялар құрамына жоғары оқу орындарының өкiлдерi енгiзiлуi мүмкiн.
Емтихан комиссиясының төрағалары Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен тағайындалады.
Жоғары оқу орындарында бiтiру емтиханын өткiзу кезiнде әскерлерден (күштерден) тағайындалған емтихан (шағын комиссияның) төрағалары мен мүшелерiне тәулiкақы мен пәтерақы, сондай-ақ барып, қайту жол ақылары Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi есебiнен төленедi.
50. Бiтiру емтихандары аяқталғаннан кейiн емтихан комиссиясының төрағасы емтихан комиссиясының дербес құрамы, бiтiру емтиханына жiберiлген және әскери даярлық бойынша бiтiру емтиханын нақты тапсырған студенттер саны жайлы, емтихан қорытындылары, студенттердiң әскери даярлық бойынша оқу бағдарламасын меңгерудегi жақсы жақтары мен кемшiлiктерi көрсетiлген қорытынды есеп жасайды, студенттердi әскери оқытудың сапасын арттыру жөнiндегi ұсыныстар енгiзедi.
Қорытынды есептер Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiне ұсынылады.

Студенттердi запас бойынша офицерлiк құрам
әскери атағын беруге аттестациялау

51. Әскери даярлықтың толық курсы мен әскерде (Әскери-Теңiз Күштерiнде) оқу жиынын (тағлымдама) өткен және әскери даярлық жөнiнде бiтiру емтихандарын тапсырыс, денсаулығы бойынша Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде офицерлiк лауазымдарда қызмет етуге жарамды деп танылған студент жiгiттер запастағы офицер әскери атағын беру үшiн аттестацияланады. Запастағы офицер әскери атағын беру үшiн аттестацияланатындар әскери комитеттермен келiсiлген мерзiмдерде медициналық куәландырудан өту үшiн тиiстi әскери-дәрiгерлiк комиссияларға жiберiледi. Медициналық куәландырудан белгiленген мерзiмде өтпеген немесе әскери-дәрiгерлiк комиссиялар әскери қызметке жарамсыз деп танылған студенттер запастағы офицер әскери атағын беру үшiн аттестацияланбайды.
Студент-қыздар оқу орнында әскери-медициналық (арнайы) дайындық курсын өткеннен және әскери медициналық (арнайы) дайындық курсы бойынша емтихан тапсырғаннан кейiн запас бойынша офицерлiк құрам әскери атағын беруге аттестацияланады.
Ескерту. 51-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 1996.04.15. N 443 қаулысымен.

VII. Әскери-патриоттық және бұқаралық-қорғаныс
жұмыстары

52. Әскери кафедралар жоғары оқу орнының қоғамдық ұйымдарымен бiрлесе отырып, студенттерге Қазақстан Республикасының қорғанысы мен қауiпсiздiгi саласындағы мемлекеттiк саясаттың маңыздылығын түсiндiру және олардың конституциялық парызға адалдығын, қырағылығын, патриоттығы мен интернационалдығын қалыптастыру және Қазақстан Республикасын қорғауға әзiрлiгi жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастырады және жүргiзедi.
53. Әскери кафедралар Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң әскери бөлiмдерiмен, кемелерiмен, әскери оқу орындарымен және әскери комиссариаттармен үнемi байланыста болады, жоғары оқу орындарында бұқаралық-қорғаныс жұмыстарын жүргiзуде қоғамдық ұйымдарға көмек көрсетедi.

VIII. Әскери кафедралардың оқу
материалдық-техникалық базасы

54. Оқу бағдарламаларына сәйкес белгiленген әскери мамандықтар бойынша студенттердiң сапалы даярлануын қамтамасыз етуге арналған материалдық және техникалық құралдар, ғимараттар мен құрылыстар кешенi әскери кафедраның оқу материалдық-техникалық базасын құрайды.
Оқу материалдық-техникалық база студенттермен барлық оқу-тәрбие процесiн ұйымдастыру мен өткiзудiң материалдық негiзi болып табылады және ол қазiргi ғылым мен техниканың дамуына сәйкес келуi керек.
55. Әскери кафедралардың оқу материалдық-техникалық базасына: жаттығу қару-жарақтары мен әскери техника, лабораториялық жабдықтар, оқытудың оқу-жаттығу және басқа оқу техникалық құралдары, аспаптар, көрнектi құралдар, аудиториялар, кластар, лаборатория кабинеттерi, кiтапханалар, оқытушылар бөлмесi, лаборанттық, басқа да оқу және қосымша-оқу үй жайлары, жаттығу жүргiзiлетiн далалар, арнайы оқу-жаттығу кешендерi, жаттығу қалашықтары, әскери алаңдары, тирлер, оқу орталықтары (полигондар) мен жалпы әскери және арнайы даярлық мiндеттерiн жүргiзу және оқу жиындарын өткiзуге арналған басқа да объектiлер, оқу шеберханалары, автомобиль гараждары, ангарлар, шынжыр табанды машиналарға арналған парктер, айлақтар, техникалық қызмет ету пункттерi, әскери техника, қару-жарақтар, аспаптарды, әскери-оқу және басқа мүлiктердi сақтауға арналған қоймалар, оқулықтар мен құралдары жатады.
Әскери кафедралардың офицерлiк құрамымен командирлiк даярлық жүргiзу үшiн және студенттермен әскери даярлық бағдарламасында көзделген тактикалық жауынгерлiк мiндеттердi пысықтау үшiн кафедралар қажет болған жағдайда Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң әскери бөлiмдерi мен әскери оқу орындарының далалық оқу базаларын пайдаланады.
56. Әскери кафедраны жайғастыру оның жоғары оқу орнының басқа кафедралары мен бөлiмшелерiнен бөлек орналасуын және қолданыстағы әскери жарғылары талаптарына сәйкес iшкi тәртiптi ұйымдастыру мен сақтау мүмкiндiгiн қамтамасыз етуi керек. Әскери кафедраға бөлiнген оқу үй-жайлары оқыту бағдарламасының пәндерi (бөлiмдерi) бойынша жабдықталады және студенттердiң әскери даярлығы бойынша оқу сабақтары мен өз бетiмен орындайтын жұмыстары үшiн пайдаланылуы керек.
Әскери даярлық бойынша оқу сабақтарын өткiзуге арналған аудиториялар, лабораториялар және басқа оқу үй-жайлары оқу техникалық құралдарымен, жаттығу қару-жарағы мен әскери техниканың табельдiк үлгiлерiмен, аспаптармен, агрегаттармен және макеттермен жабдықталады.
Әскери кафедраға бөлiнген оқу және қосымша оқу үй-жайларының саны мен сыйымдылығы студенттердiң әскери даярлығы бағдарламаларының толық игерiлуiн қамтамасыз етуi керек.
57. Әскери кафедраларды әскери жарғылармен, басшылыққа алынатын құжаттармен, тәлiмдемелермен, нұсқаулықтармен, топографиялық және теңiз қарталарымен, оқулықтармен және шетел әдебиетiмен Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң үлес органдары тегiн қамтамасыз етедi.
Басқа оқу әдебиеттерi, көбейткiш, проекциялық аппараттар және есептеу техникасы (компьютерлер) оқу орнының есебiнен алынады.
58. Әскери кафедраларды жаттығу қару-жарағымен, әскери техникамен, әскери оқу мүлкiмен және басқа материалдық құралдармен қамтамасыз ету тәртiбi, сондай-ақ оларды сақтауды, пайдалануды, жөндеу мен есепке алуды ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi, Бiлiм министрлiгi, қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер мен ведомстволар бiрлесiп әзiрлеген нұсқаулықта белгiленедi.
59. Әскери кафедраларды жаттығу қару-жарағымен, әскери техникамен, әскери оқу мүлкi және басқа материалдық құралдармен қамтамасыз ету табельдерiн Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгi және қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер мен ведомстволармен бiрлесе отырып, Қорғаныс министрлiгi әзiрлейдi.
60. Студенттермен қару-жарақ, әскери техникамен және жаттығу жүргiзiлетiн далада практикалық оқу сабақтарын жүргiзу үшiн жоғары оқу орындары өздерi бағынатын министрлiктер мен ведомстволардың қорлары және қаражат есебiнен Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң заттай мүлiктермен қамтамасыз ету органдары арқылы арнайы киiм-кешектер алады.
Климаттық жағдайларға байланысты арнайы киiм-кешек жинағына: керзi етiктер, пималар, мата күрткелер, мақта кеудеше, кең мақта шалбарлар, техникаға қызмет көрсетуге арналған мақта-мата шалбарлар мен күрткелер, құлақшын-бөркi, пилотка (берет), белдiк, жабық китель және балағы етiкке салынатын мақта-мата шалбарлар, мақта-мата плащ-палаткалар жатады.
Жоғары оқу орындары арнайы киiм-кешектi әскери даярлыққа тартылған 10 студентке - 1 жинақ есебiнен 2 жылдық мерзiмге пайдалануға алады. Жоғары оқу орындары әскери даярлықтан кемiнде 250 студент өтiп жатқан әскери кафедраларға 30 арнайы киiм-кешек жинағын алады.
61. Әскери кафедралар оқу кино және бейнефильмдерiмен, соның iшiнде құпия, өте құпияларымен, сондай-ақ қысқаша түсiнiктемесi жазылған кинофильмдер каталогтарымен оқу жылы басталғанға дейiн Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң жауынгерлiк даярлық басқармасына жiберiлетiн әскери кафедралардың жылдық өтiнiм-жоспарлары бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң кинопрокат базаларымен қамтамасыз етiледi. Әскери даярлықтан өтiп жатқан студенттерге әскери оқу кинофильмдерiн көрсету, оларды көрсетудiң белгiленген тәртiбiне сәйкес ұйымдастырылады және студенттердi әскери оқыту бағдарламалары көлемiнде жүргiзiледi. Оқу кинофильмдерiн кинопрокат базаларынан әскери кафедраларға жiберу мен қайтарып алу шығындары әскерлердiң жауынгерлiк даярлығына бөлiнген қаржы есебiнен жүргiзiледi. Белгi қойылған кинофильмдер арнайы байланыс (фельдбайланыс) және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң фельдегерлiк почта байланысы мекемелерi арқылы жiберiледi немесе құпия құжаттарды жеткiзу үшiн белгiленген тәртiппен қолма-қол жеткiзiледi.

IХ. Әскери кафедралардағы iшкi қызмет пен
iшкi тәртiп

62. Әскери кафедралардағы iшкi қызмет пен iшкi тәртiп әскери кафедраны орналастыру және оқу процесiн ұйымдастыру ерекшелiктерiн ескере отырып, қолданылып жүрген әскери жарғылардың талаптарына сәйкес ұйымдастырылады. Әскери кафедраның күн тәртiбiн әскери кафедра бастығы әзiрлеп, жоғары оқу орнының ректоры бекiтедi.
63. Әскери кафедрада iшкi тәртiптi сақтау үшiн төмендегi құрамда наряд тағайындалады:
а) кафедра бойынша офицерлер қатарына тағайындалатын кезекшi;
б) кафедра бойынша студенттер қатарынан тағайындалатын күндiзгi кезекшi;
в) оқу взводтары бойынша студенттер қатарынан тағайындалатын кезекшiлер;
г) парк бойынша кафедраның қосымша-оқу қызметкерлерi қатарынан тағайындалатын кезекшi.
Өз мiндеттерiн орындау кезiнде iшкi наряд кафедра бастығы бекiткен, қолданылып жүрген әскери жарғылар мен нұсқаулықтарды басшылыққа алады.
Кафедраның орналасу жағдайына, күзеттiң ұйымдастырылуына және жеке құрамның санына байланысты әскери кафедра бастығының бұйрығына сәйкес кафедра және парк бойынша кезекшiлер бiр тәулiкке немесе оқу күнiнен тағайындалады.

Х. Әскери кафедралардың қызмет iсiн бақылау

64. Әскери кафедралар Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрi бекiткен жоспарға сәйкес жан-жақты тексеруден және жұмыстарының жекелеген мәселелерi бойынша тексеруден өтедi. Тексерулер Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң комиссияларымен жүргiзiледi. Олардың құрамына қарауында тексерiлетiн жоғары оқу орындары бар министрлiктер мен ведомстволардың өкiлдерi енгiзiлуi мүмкiн.
Әскери кафедраны жан-жақты тексеру 5 жылда бiр рет жүргiзiледi. Қанағаттанарлықсыз баға алған кафедралар тексеру жүргiзiлген жылдан кейiнгi жылы қайта тексерiледi.
Әскери кафедраларды тексерудi жүргiзудiң әдiсi мен оларды нәтижелерi бойынша бағалау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi әзiрлеген және бекiткен арнайы нұсқаулықпен анықталады.

ХI. Құпиялылық режимi және құпия iс жүргiзу

65. Әскери кафедраларда құпия iс жүргiзу Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң әскери бөлiмi, ұйымдары мен мекемелерi үшiн белгiленген тәртiппен ұйымдастырылады және жүргiзiледi.
Құпиялық режимiн сақтаудың қажеттi жағдайларын жасауға жоғары оқу орны ректорлары мен әскери кафедралардың бастықтары жауапкершiлiкте болады.
66. Әскери кафедраларда құпия iс жүргiзу мен құпия материалдарды сақтау үшiн құпия бөлiмдер (кiтапханалар) құрылады немесе оқу орындарының құпия бөлiмдерiнен құпия материалдарды сақтауды, есепке алуды және берудi қамтамасыз ету жүктелген арнайы адамдар бөлiнедi.
Құпия бөлiмдердiң қызметкерлерi әскери кафедра бастығына, ал құпия iс жүргiзу бойынша - оқу орындарының құпия бөлiмдерi бастықтарына бағынады.

ХII. Қызмет бабында хат алысу және
есептiлiк

67. Өз өкiлдiгi негiзiнде әскери кафедра бастығына әскери кафедра бланкiсiнде ресiмделетiн қызмет құжаттарына қол қою құқы берiледi. Әскери кафедра бастықтары Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi, Бiлiм министрлiгi, қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер және ведомстволармен қызмет бабында хат алысуды жүзеге асырады.
Әскери кафедраларды мөрлермен, бұрыштама штамптармен қамтамасыз ету Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң әскери бөлiмдерi, мекемелерi мен ұйымдары үшiн белгiленген тәртiп бойынша жүзеге асырылады.
68. Әскери бөлiмдерде жоғары оқу орындары студенттерiмен оқу жиындарын (тағлымдамаларын) және офицерлiк құраммен тағлымдамаларды өткiзуге байланысты кезектi күнтiзбелiк жылға жасалған жоспарлар (өтiнiмдер) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiне жоспарланатын жылдың алдындағы жылдың 1 шiлдесiне дейiн ұсынылады.
69. Әскери даярлық пен әскери бөлiмдерде студенттердiң оқу жиындарын (тағлымдамаларды) өткiзу жөнiндегi жыл сайынғы баяндамаларды жедел хабарламалар табелiне сәйкес әскери кафедра бастықтары ұсынады.

ХIII. Әскери кафедралардың офицерлiк құрамын,
прапорщиктерiн тиiстi үлес түрлерiмен қамтамасыз ету

70. Әскери кафедралардың офицерлiк құрамына (прапорщиктерiне) ақшалай үлестi Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң офицерлiк құрамы (прапорщиктерi) адамдары үшiн белгiленген мөлшер және тәртiп бойынша жоғары оқу орындары төлейдi.
Әскери кафедраларда әскери қызметiн атқарып жатқан офицерлiк құрамдағы адамдарға (прапорщиктерге), сондай-ақ олардың отбасы мүшелерiне әскери тасымал құжаттары (жүру жолына ақшалай қаражат) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнде әскери тасымалдарды ресiмдеу және олармен есептесу жөнiндегi басшылыққа алынатын құжатқа сәйкес жалпы негiзде берiледi.
Оқу орындарының қызметкерлерiне белгiленген тәртiп бойынша әскери кафедраның қосымша оқу қызметкерлерiне еңбек ақыны жоғары оқу орны төлейдi.
71. Әскери кафедраларда әскери қызметiн атқарып жатқан офицерлiк құрам, прапорщиктер мен мичмандар, оларды тиiстi заттай үлес түрлерiмен, тұрғын жаймен медициналық және санаторий-курорттық қызметпен қамтамасыз ету үшiн Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң әскери бөлiмдерiне, әскери оқу орындары мен мекемелерiне бекiтiледi.

Жоғары оқу орындары жанындағы
әскери кафедралар жөнiндегi
Ереженiң 38-бабына
1-қосымша

Ескерту. 1-қосымшаға өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2003.08.12. N 803 қаулысымен .

20_____ жылы әскери бөлiмдерде (кемелерде)
студенттердiң оқу жиындарын (тағлымдамаларын)
өткiзу жөнiнде берiлетiн
Өтiнiм

--------------------------------------------------------------------
! ! !____________________!
1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6
--------------------------------------------------------------------
1. Мамандық атауы
2. Әскери-есеп мамандығының нөмiрi
3. Студенттер саны
Жиындарды (тағылымдамаларды) өткiзудiң мерзiмдерi
4. Басталуы
5. Аяқталуы
6. Студенттермен өткiзiлетiн жиындарға (тағлымдамаларға)
жiберiлетiн оқытушылар саны

Барлығы:
Ректор (қолы)
Әскери кафедра бастығы (қолы)

Бекiтемiн Жоғары оқу орындары жанындағы
Қазақстан Республикасының әскери кафедралар жөнiндегi
Қарулы Күштерi Бас штабының бастығы Ереженiң 38-бабына
"_____" ____________199___ж. 2-қосымша

Ескерту. 2-қосымшаға өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2003.08.12. N 803 қаулысымен .

20____ жылы Қазақстан Республикасы Қорғаныс
министрлiгiнiң әскери бөлiмдерiнде жоғары оқу орындары
студенттерiнiң оқу жиындарын (тағлымдамаларын) өткiзу
жөнiндегi
Жоспар

--------------------------------------------------------------------
! ! ! ! ! ! !____________!
1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7 ! 8 ! 9 ! 10 ! 11
--------------------------------------------------------------------
1. Р/с NN
2. Оқу орнының атауы
3. Жиындарды өткiзу орны
4. Жиындарды өткiзуге жауапты адам
5. Жиындардың (дайындықтың) түрi
6. Әскери-есеп мамандығының аты
7. Студенттер саны
Өткiзiлу мерзiмi
8. Басталуы
9. Аяқталуы
10. Ұзақтығы
11. Студенттермен жiберiлетiн оқытушылар саны

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң
запастағы офицерлердi даярлауға жауапты
құрылымдық бөлiмшесiнiң бастығы

"______" ________________199____жыл

Қазақстан Республикасы
Министрлер Кабинетiнiң
1994 жылғы 3 қазандағы
N 1094 қаулысымен
Бекiтiлген

Жоғары оқу орындарының студенттерiн (курсанттарын)
запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша
әскери даярлау туралы
Ереже

1. Күндiзгi (күндiзгi оқу) жоғары оқу орындарының студенттерiн (курсанттарын) запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша әскери даярлау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң тәртiптемесi бойынша Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi үшiн запастағы офицерлердi даярлау мақсатында ұйымдастырылады. <*>
Бұдан былай: жоғары оқу орындарының студенттерiн
(курсанттарын) запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша
(әскери даярлау - "әскери даярлық", жоғары оқу орындарының
студенттерi (курсанттары) - "студенттер", жоғары оқу
орындары - "жоғары оқу орындары" деп аталады.
Ескерту. 1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2003.08.12. N 803 қаулысымен .
2. Әскери даярлық Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгiнiң, қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер мен ведомстволардың келiсiмi бойынша Қорғаныс министрлiгiнiң ұсынуымен тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларда жүргiзiледi.
Жоғары оқу орындарының әскери кафедраларында запастағы офицерлер даярлауды жүзеге асыру бойынша студенттердi әскерге даярлау бағдарын (әскери есептегi мамандықтардың аты) сол жоғары оқу орны бағынатын Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгiмен, министрлiктермен және ведомстволармен келiсе отырып Қорғаныс министрлiгi белгiлейдi.
3. Жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларда әскери даярлық, әдетте екiншi немесе үшiншi курстардан басталады және бiтiрер жылдың алдыңғы курсында әскери бөлiмдерде оқу жиындарымен (тағылымдамамен) аяқталады.
Әскери даярлық оқу түрлерiнiң бiрi болып табылады және дербес оқу пәнi ретiнде жоғары оқу орындарының оқу жоспарларына енгiзiледi.
Дәрiгерлер мен запастағы медициналық қызметтiң провизор-офицерлерiнiң (қатардағы жауынгерлер мен сержанттардың) әскери-медициналық бiлiктiлiгiн арттыру, оларды мамандандыру (жетiлдiру) кезiнде ұзақтығы 1,5 ай немесе одан көп мерзiмдiк барлық циклдарда (ақы төлеп оқуды қоса) жүргiзiледi.
Жоғары оқу орны жанындағы әскери кафедрада әскери даярлықтың басталуы мен аяқталуының нақты мерзiмдерi оқу жоспарымен анықталады.
4. Әскери даярлыққа жасы 27 жасқа дейiнгi, әскери қызметке жарамды студенттер, ал Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi белгiлейтiн бiрқатар әскери-есеп мамандықтары бойынша студент-қыздар да тартылады.
Студенттердiң әскери қызметке жарамдылығы әскери даярлықтың басталуы алдында оларды әскери-дәрiгерлiк комиссияның медициналық жағынан куәландыру қорытындылары бойынша, сондай-ақ әскердегi оқу жиындары (тағылымдама) басталар алдында анықталады. <*>
Ескерту. 4-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2003.08.12. N 803 қаулысымен .
5. Жоғары оқу орындары жанындағы әскери даярлықты қамтамасыз ету үшiн әскери кафедралар мен циклдер құрылады.
Бұдан былай "әскери кафедра" деп аталады.
Әскери даярлықты ұйымдастыру тәртiбi Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедралар туралы Ережемен анықталады.
6. Әскери даярлыққа басшылықта Қорғаныс министрлiгi Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгiмен, қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер және ведомстволармен бiрлесе отырып жүргiзiледi.
7. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгiне:
а) Жоғары оқу орындарының студенттерi запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша даярланатын әскери мамандықтарды Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгi келiсiмiмен белгiлеу; оқу жиындарының (тағылымдаманың) жүргiзiлу мерзiмiн анықтау;
ә) Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгiмен (қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер және ведомстволармен) бiрлесе отырып, алынатын азаматтық мамандықтарын ескере отырып, әскери даярлық бағдарламаларын, әскери даярлықты қамтамасыз етуге қажеттi қару-жарақтың, әскери-техникалардың, әскери-оқу және басқа да мүлiктердiң табельдерiн әзiрлеу мен бекiту, Қ.А.Яссауи атындағы Халықаралық қазақ-түрiк университетiнiң әскери кафедрасынан басқасы;
б) әскери бөлiмдерде студенттердiң оқу жиындарын (тағылымдама) ұйымдастыру мен жүргiзу, жоғары оқу орындары жанынан әскери даярлық үшiн қажеттi оқу материалдық техникалық базаны құру;
в) әскери даярлық бойынша бiтiру емтихандарын қабылдайтын арнаулы емтихан комиссиялар құру; оларды жүргiзудi ұйымдастыру;
г) әскери даярлықты, әскери кафедраларда құпиялылық режимi мен мемлекеттiк және әскери құпияларды сақтауды бақылау;
д) әскери кафедралардың оқу, әдiстемелiк және ғылыми-зерттеу жұмыстары және профессор-оқытушы құрамының бiлiктiлiгiн арттыру, соның iшiнде жоғары оқу орындарының адъюнктурасында оқытушылар үшiн орын бөлу мәселелерi жөнiндегi iсiне басшылық жасау;
е) жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларда офицерлер, прапорщиктер үшiн штаттық-лауазымдық санаттарды белгiлеу және Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгiмен, қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктермен және ведомстволармен бiрлесе отырып, әскери кафедралардың штаттық кестелерiн қарап, бекiту;
ж) <*>
з) әскери кафедраларды жаттығу қару-жарағымен, оқ-дәрiмен, әскери техникамен, автомобиль көлiгiмен, оқу-жаттығу құралдарымен; әскери техникаға қажеттi аспаптармен, аппаратуралармен, құралдармен, қосымша бөлшектермен, сондай-ақ әскери жарғылармен, қажеттi тәлiмдемелермен, нұсқаулықтармен, топографиялық және теңiз карталарымен, әскери даярлық жөнiндегi оқулықтармен және шетел әдебиеттерiмен қамтамасыз ету, жанар жағар май және басқа материалдарға лимиттер бөлу;
Әскери кафедраларды қару-жарақтың, әскери техниканың, аппаратуралардың, аспаптардың құпия және өте құпия үлгiлерiмен және оларға қажеттi әдебиеттермен, сондай-ақ оларға тиiстi жарғылармен, тәлiмдемелермен, нұсқаулықтармен, оқулықтар және шетел әдебиеттерiмен қамтамасыз ету белгiленген құпиялылық режимiн сақтау негiзiнде әскери даярлық бағдарламасы ауқымында жүргiзiледi;
и) әскери кафедралардың қару-жарағын, әскери техникасы мен автомобиль көлiгiн орташа және күрделi жөндеу, жинау, (бөлшектеу) мен жөндеу (түзеу) жүргiзу жүктеледi.
Әскери кафедраларды материалдық-техникалық құралдармен қамтамасыз етудi, сондай-ақ осы тармақта көзделген жұмыстарды жүргiзудi Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi тегiн жүргiзедi.
Ескерту. 7-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 1996.04.15. N 443, 1998.08.26. N 802 қаулыларымен .
8. Бiлiм министрлiгiне, қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер мен ведомстволарға:
а) бекiтiлген бағдарламаларға және белгiленген әскери мамандықтарға сәйкес жоғары оқу орындары жандарынан әскери даярлықты ұйымдастыру;
ә) оқу жоспарларында әскери даярлықтан өту тәртiбiн анықтау және осы Ереженiң 11-12-тармақтарына сәйкес соған қажеттi оқу уақытын белгiлеу;
б) жоғары оқу орындарында қару-жарақпен, әскери техникамен, әдебиетпен жұмыс iстеу және әскери даярлықты жүргiзу кезiнде мемлекеттiк және әскери құпияларды сақтау үшiн белгiленген талаптарға сәйкес әскери кафедраларды орналастыру мен ұстауды қамтамасыз ететiн жағдайларды жасау;
в) жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларда Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгiнен алынатын техника, қару-жарақ, жабдықтар мен әдебиеттен басқаны қоспағанда, қажеттi оқу материалдық-техникалық базаны ұйымдастыру мен ұстау;
г) ведомстволық бағыныстылықтағы жоғары оқу орындары әскери кафедраларының штаттық кестелерiн Қорғаныс министрлiгiмен бiрлесiп қарау және бекiту;
д) әскери кафедралардың штат кестесiн Қорғаныс министрлiгiнiң келiсуi бойынша қарау және бекiту.
Ескерту. 8-тармақтың "д"-тармақшасы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 1996.04.15. N 443 қаулысымен.
9. Қарауында жоғары оқу орындары бар министрлiктер мен ведомстволарда әскери даярлыққа басшылық жасау үшiн жеке бөлiмдер, топтар ұйымдастырылады немесе әскери даярлықты ұйымдастыруға жауапты адамдардың штаттық лауазымдары белгiленедi.
Әскери даярлықты ұйымдастыруға жауапты лауазымдар жоғары әскери немесе жоғары әскери арнаулы бiлiмi бар запастағы офицерлермен алмастырылады.
10. Жоғары оқу орны жанында әскери даярлықты ұйымдастыруға, ол үшiн қажеттi оқу материалдық-техникалық базаны жасауға, қару-жарақ пен әскери техниканы сақтауды қамтамасыз етуге, құпиялылық режимiн қатаң ұстауға жоғары оқу орындарының ректорлары тiкелей жауапты.
Жоғары оқу орнының ректорына:
а) жоғары оқу орны жанындағы әскери кафедрада (оқу кезеңiнде) әскери даярлық үшiн қажеттi оқу сағаттарының санын, әскери бөлiмдерде студенттердiң оқу жиындарын (тағылымдамаларын) жүргiзу үшiн уақытты (каникул кезiнде), сондай-ақ емтихандарды, сынақшаларды қабылдау мен оларға дайындау үшiн қажеттi уақытты бөлу;
ә) әскери кафедраның штат кестесiнiң жобасын әзiрлеу және әскери даярлықты жүргiзу мен әскери техникаға қызмет көрсету үшiн оған қажеттi басшы, профессор-оқытушы құрамын, инженерлiк-техникалық және қосымша оқу қызметкерлер санын бөлу;
б) әскери кафедралар туралы Ережеге сәйкес әскери даярлықты ұйымдастыру мен жүргiзудiң нысандары мен әдiстерiн анықтау;
в) әскери кафедраның өз алдына жеке орналастырылуын қамтамасыз ету, оқу бағдарламасына сәйкес оқу сабақтарын жүргiзу үшiн қажеттi оқу және қызметтiк үй-жайларды, объектiлердi бөлу, оларды ұстау мен жөндеу;
г) студенттердiң әскери пәндердi басқа кафедраларда оқытатын пәндермен тығыз байланыста оқуын ұйымдастыруда әскери кафедраға оқу-әдiстемелiк жағынан көмек көрсету;
д) әскери кафедраларда әзiрлiктiң әдiстемелiк оқу-құралдарының басып шығарылуын қамтамасыз ету;
е) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi қаржыландыратын қызмет түрлерiнен басқа, оқу бағдарламаларында көзделген әскери кафедра қызметiнiң барлық түрлерiне ақшалай қаражат бөлу;
ж) пайдаланудың, сақтаудың және қамтамасыз етудiң белгiленген талаптарына сәйкес әскери техника мен қару-жарақты ұқыпты сақтауды ұйымдастыру;
з) әскери кафедра жұмысының жылдық жоспарын бекiту;
и) жоғары оқу орнының ректорат немесе ғылыми кеңес мәжiлiсiнде әскери даярлық жағдайын талқылау;
к) жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедралар туралы Ережеге сәйкес әскери кафедраның офицерлiк құрамдағы адамдарын тiкелей өз қызметiнде пайдалану жүктеледi.
Әскери кафедра бастығының ұсынуы бойынша жоғары оқу орнының ректоры әскери кафедра қызметшiлерiн оқу, әдiстемелiк, ғылыми-зерттеушiлiк және қоғамдық жұмыстардағы жоғары көрсеткiштерi үшiн ынталандыра алады.
Жоғары оқу орнының ректоры әскери кафедра қызметшiлерiнiң оқу жұмысындағы кемшiлiктерi үшiн, оларды тәртiптiк жазаға тарту немесе әскери кафедрадан шығару жөнiнде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң тиiстi органдары алдында өтiнiш жасай алады.
11. Жоғары оқу орнындағы әскери даярлыққа оқытушылар басшылығымен жүргiзiлетiн мiндеттi оқу сабақтарының кемiнде 450 сағаты бөлiнедi. Әскери даярлыққа бөлiнген нақты сағаттар санымен оларды оқу сабақтарының түрлерi бойынша бөлу әскери мамандықтарға, жоғары оқу орнының типiне және студенттер құрамына байланысты әскери даярлық Бағдарламасымен белгiленедi.
Оқытушының басшылығымен өтетiн мiндеттi оқу сабақтарының мөлшерi күнiне 6 сағаттан аспауы керек. Студенттердiң өз бетiмен орындайтын жұмысы үшiн қажеттi уақыт, әскери даярлық күндерiнде оқу күнiнiң 8 сағаты шегiнде жоспарланады.
12. Студенттердiң әскери бөлiмдердегi оқу жиындарын (тағылымдамаларын) әскери даярлықтың соңғы кезеңiнде Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi ұйымдастырады және олар әдетте, оқытудың соңғы курсы алдында каникул кезiнде жүргiзiледi.
Студенттердiң әскери бөлiмдердегi барлық әскери мамандықтар бойынша оқу жиындарының (тағылымдамаларының) ұзақтығын Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi белгiлейдi және ол 30 күннен аспауы керек ("Штурмандық авиация" мамандығынан басқа).
"Штурмандық авиация" әскери мамандығы бойынша ұшу тағылымдамасының ұзақтығы - 76 күн, соның iшiнде - 30 күн, бiтiрер жылдың алдындағы курс бiткеннен кейiн каникул уақытында және 45 күн дипломдық жобаларды (жұмыстарды) қорғаудан кейiн болады.
Әскери бөлiмдерде оқу жиындарының (тағылымдамалары) өту кезiнде студенттер Қазақстан Республикасының "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" Заңында белгiленген мiндеттердi орындайды және жауапкершiлiкте болады. Студенттер оқу жиындарын (тағылымдамаларды) өту кезеңiнде "курсанттар" деп аталады.
Оқу жиындары (тағылымдамалар) кезiнде студенттерге стипендияны белгiленген тәртiп бойынша жоғары оқу орындары төлейдi.
Әскери бөлiмдердегi оқу жиындарынан (тағылымдамалардан) денсаулық жағдайы бойынша әскери-дәрiгерлiк комиссиялар оқу жиындарынан (тағылымдамалардан) өтуге жарамсыз деп таныған студенттер босатылады. Осыған байланысты олар жоғары оқу орнында әскери даярлық жөнiндегi емтихандарды тапсырудан босатылады және запастағы офицерлер құрамына аттестацияланбайды.
13. Әскери даярлық кезеңiнде студенттер сынақшалар мен емтихандар тапсырады. Әскери даярлықтың барлық бағдарламасымен оқу жиындарынан (тағылымдамадан) өткен студенттер, әскери бөлiмдерде немесе жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларда жүргiзiлетiн және арнаулы емтихан комиссияларымен қабылданатын бiтiру емтихандарын тапсырады.
Студенттердiң әскери даярлық бойынша емтихандардағы алған бағалары басқа пәндер бойынша алған бағаларымен бiрдей деп есептелiнедi.
Дәлелсiз себептермен әскери даярлық жөнiндегi сабақтарға үнемi қатыспайтын, әскери бөлiмдерде оқу жиындарынан өтуден жалтарған немесе әскери кафедралардағы оқу кезiнде, оқу жиындары (тағылымдама) кезiнде тәртiп бұзған студенттер, әскери кафедралар бастықтарының ұсынуы бойынша жоғары оқу орындарының ректорларының бұйрығымен әскери даярлық жөнiндегi сабақтардан шеттетiледi.
14. Әскери даярлық бойынша емтихандарды тапсырған және запастағы офицерлiк құрамға аттестацияланған студенттерге белгiленген тәртiп бойынша запастағы офицердiң әскери атағы берiледi. Әскери атақтарды беру студенттердiң жоғары оқу орнын бітiру кезеңiнде ұштастырылады.
15. Әскери кафедралардың бастықтары мен олардың отбасылары, оқу бөлiмдерiнiң бастықтары - әскери кафедралардың бастықтарының орынбасарларды, циклдер бастықтары - аға оқытушылар лауазымдарына сондай-ақ әскери кафедралардың аға оқытушылары мен оқытушылары лауазымына әскери қызмет атқарып жатқан жоғары әскери немесе жоғары арнаулы бiлiмi бар, кейбiр жағдайда, жоғары бiлiмi бар және оқытушылық жұмысқа бейiмi бар офицерлер тағайындалады. Аталған лауазымдар бiрiншi кезекте ғылыми атақтары бар әскери қызметшiлермен жасақталады.
Әскери кафедралардың профессор-оқытушы құрамының штаттық лауазымдары, оларды кадрдағы офицерлермен жасақтау мүмкiншiлiгi болмағанда жоғарыда аталған талаптарға сай келетiн запастағы офицерлермен алмастырыла алынады.
Профессор-оқытушы құрамының лауазымдарына запастағы офицерлердi әскери кафедралар бастықтарының ұсынуы бойынша жоғары оқу орындарының ректорлары тағайындайды.
Әскери кафедра бастығы орынбасарының лауазымы профессор-оқытушы құрамының жалпы саны 20 не одан көп адамдары бар, әр түрлi әскер тектерiнiң әскери даярлықты екi немесе одан артық әскери-есеп мамандықтары бойынша жүргiзетiн кафедраларда белгiленедi.
Ескерту. 15-тармаққа өзгерiстер енгiзiлдi - ҚР Үкіметінің 1996.04.15. N 443 қаулысымен.
16. Әскери кафедралардың штаттық лауазымдарына әскери қызметшiлердi тағайындау мен оларды алмастыруды Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi жүргiзедi. Әскери кафедралардың бастықтары, олардың орынбасарлары, оқу бөлiмдерi бастықтары - әскери кафедралардың бастықтарының орынбасарлары лауазымдарына iрiктелген кандидатуралар жоғары оқу орындарының ректорларымен, Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгiмен және қарауында жоғары оқу орындары бар Қазақстан Республикасының министрлiктерi мен ведомстволарымен, одан басқа лауазымдарға - тиiстi жоғары оқу орындарының ректорларымен келiсiледi.
Әскери кафедралардың офицерлiк құрамдағы адамдарын әскери қызметтен босату қолданылып жүрген заңдарға белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.
17. Әскери кафедралардың штаттық лауазымдарына тағайындалған офицерлер мен прапорщиктер әскери қызмет атқарады және оларға әскери қызметшiлер үшiн белгiленген барлық құқықтар, артықшылықтар мен жеңiлдiктер сақталады.
Олар заттай мүлiкпен, арнаулы техникалық киiм-кешекпен, тұрғын жаймен, медициналық көмек және санаторлық-курорттық емделумен сондай-ақ офицерлермен және прапорщиктермен бiрдей Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң сметалары және қорлары есебiнен жалпы негiзде заттай үлестiң барлық түрлерiмен қамтамасыз етiледi.
Ескерту. 17-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 1998.08.26. N 802 қаулысымен , 1999.09.01. N 1282 қаулысымен , 2001.02.06. N 195 қаулысымен , 2001.08.27. N 1109 қаулысымен ,
2001.11.06. N 1403 қаулысымен , 2003.08.12. N 803 қаулысымен .

18. Жоғары оқу орындары әскери кафедраларының оқытушылар құрамы қатарындағы әскери қызметшiлерiне профессор және доценттiк ғылыми атақтарды беру Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң жанындағы Жоғары аттестациялық комиссияның Төралқасы 1993 жылы 7 сәуiрде бекiткен ғылыми дәрежелер мен ғылыми атақтарды беру тәртiбi туралы Ережеге сәйкес жүргiзiледi.
Мұндай жағдайда:
а) профессор ғылыми атағын беруге әскери кафедралардың бастықтары, олардың орынбасарлары, циклдердiң бастықтары - аға оқытушылар лауазымына тағайындалған ғылым докторлары ұсынылуы мүмкiн;
ә) доцент ғылыми атағын беруге әскери кафедралардың бастықтары - әскери кафедралар бастықтарының орынбасарлары, циклдер бастықтары - аға оқытушылар және аға оқытушылар лауазымына тағайындалған ғылым докторлары мен ғылым кандидаттары ұсынылуы мүмкiн.
Профессор ғылыми атағын беруге ерекшелiк ретiнде егер ғылыми дәрежелер мен ғылыми атақтарды беру тәртiбi туралы Ереженiң талаптарына сай келген жағдайларда ғылым кандидаты дәрежесi бар әскери кафедралардың бастықтары, доцент ғылыми атағын беруге - ғылыми атағы жоқ, жоғары бiлiмi бар әскери кафедралардың бастықтары, олардың орынбасарлары, оқу бөлiмдерiнiң бастықтары - әскери кафедралар бастықтарының орынбасарлары, циклдердiң бастықтары - аға оқытушылар лауазымына тағайындалған адамдар ұсынылуы мүмкiн.
19. Жоғары оқу орындарына әскери даярлық үшiн бөлiнген қару-жарақты, әскери техника мен мүлiктi, сондай-ақ құпия бөлiмдер мен кiтапханаларды күзету үшiн, қарауына жоғары оқу орындары бар Қазақстан Республикасының министрлiктерi мен ведомстволарының қаржысы есебiнен ведомстводан тыс күзет ұйымдастырылады.

Қазақстан Республикасы
Министрлер Кабинетiнiң
1994 жылғы 3 қазандағы
N 1094 қаулысымен
Бекiтiлген

Запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша
студенттердiң (курсанттардың) әскери даярлығы
белгiленген жоғары оқу орындарының
Тiзбесi

Университеттер

Әл-Фараби атындағы Қазақстан мемлекеттiк ұлттық университетi,
Алматы қаласы
Қазақ ұлттық техникалық университетi, Алматы қаласы
Қазақ мемлекеттiк аграрлық университетi, Алматы қаласы
С.Асфендияров атындағы Қазақ мемлекеттiк медициналық
университетi, Алматы қаласы
Қазақ мемлекеттiк заң университетi, Алматы қаласы
С.Сейфуллин атындағы Ақмола аграрлық университетi
Қарағанды мемлекеттiк техникалық университетi
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттiк университетi
Оңтүстiк Қазақстан техникалық университетi, Шымкент қаласы
Абай атындағы Алматы мемлекеттiк университетi
Солтүстiк Қазақстан университетi, Петропавл қаласы
Қ.А.Яссауи атындағы Халықаралық қазақ-түрiк университетi
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті,
Қызылорда қаласы
Д.Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университеті, Өскемен қаласы
Жәңгiр хан атындағы Батыс Қазақстан Аграрлық-техникалық университетi" республикалық мемлекеттiк қазыналық кәсiпорны Орал қаласы <*>
Абылай хан атындағы Қазақ мемлекеттiк халықаралық қатынастар және әлем тiлдерi университеті, Алматы қаласы
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi" республикалық мемлекеттiк қазыналық кәсiпорны", Астана қаласы
М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттiк университетi

Медициналық академиялар

Ақмола мемлекеттiк медициналық академиясы
Ақтөбе мемлекеттiк медициналық академиясы
Қарағанды мемлекеттiк медициналық академиясы
Семей мемлекеттiк медициналық академиясы
Оңтүстiк Қазақстан мемлекеттiк медицина академиясы, Шымкент қаласы

Институттар

Жамбыл гидромелиорация-құрылыс институты, Тараз қаласы
Қарағанды металлургия институты, Темiртау қаласы

Басқа оқу орындары

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң Кеңестер Одағының екi мәрте Батыры Т.Ж.Бигелдинов атындағы Ақтөбе әскери авиациялық училищесi
Азаматтық авиация академиясы, Алматы қаласы
Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ мемлекеттік басқару академиясы"
республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны, Алматы қаласы
Ескерту. Тiзбе жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 1997.04.23. N 638 , 1997.11.06. N 1500 , өзгерту енгізілді - 1998.03.02. N 160 , 1998.03.24. N 256 , 1998.08.26. N 802 , 1999.09.01. N 1282 , 1999.09.07. N 1319 , 2000.06.26. N 943 , 2000.08.12. N 1249 , 2001.02.06. N 195 , 2001.08.27. N 1109 , 2001.11.06. N 1403 , Тізбе өзгерді - 2004.05.17. N 551 қаулыларымен.

Об утверждении Положений о военной подготовке студентов (курсантов) высших учебных заведений по программе офицеров запаса, о военных кафедрах при высших учебных заведениях и перечня высших учебных заведений, в которых устанавливается военная подготовка студентов (курсантов) по программе офицеров запаса

Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 3 октября 1994 г. N 1094. Утратило силу постановлением Правительства РК от 24 мая 2006 года N 449

Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 3 октября 1994 г. N 1094 утратило силу постановлением Правительства РК от 24 мая 2006 года N 449 .

В целях упорядочения подготовки офицеров запаса в высших учебных заведениях, Кабинет Министров Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить прилагаемые Положения о военной подготовке студентов (курсантов) высших учебных заведений, о военных кафедрах при высших учебных заведениях и Перечень высших учебных заведений, в которых устанавливается военная подготовка студентов (курсантов) по программе офицеров запаса.
2. Министерствам и ведомствам Республики Казахстан, в ведении которых находятся высшие учебные заведения, Казахскому государственному национальному университету имени Аль-Фараби осуществить в течение 1994 года переход на организацию военной подготовки студентов (курсантов) высших учебных заведений по программе офицеров запаса.
3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Министерство обороны Республики Казахстан.
4. Признать утратившим силу:
постановление Совета Министров Казахской ССР от 5 октября 1990 г. N 407 "О постановлении Совета Министров СССР от 31 августа 1990 г. N 880 "Об утверждении Положения о военной подготовке студентов (курсантов) высших учебных заведений по программе офицеров запаса и Перечня высших учебных заведений, в которых устанавливается военная подготовка студентов (курсантов) по программе офицеров запаса" (СП КазССР, 1990 г., N 24, ст. 131);
постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 31 августа 1992 г. N 723 "О реорганизации военных кафедр высших учебных заведений Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 1992 г., N 34, ст. 524).

Премьер-министр
Республики Казахстан

Утверждено
постановлением Кабинета Министров
Республики Казахстан
от 3 октября 1994 г. N 1094

П О Л О Ж Е Н И Е
о военных кафедрах при высших учебных заведениях <*>

Сноска. В тексте заменены слова - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803

I. Общие положения

1. Военные кафедры при высших учебных заведениях создаются с целью подготовки из числа студентов (курсантов) офицеров запаса для Вооруженных Сил Республики Казахстан.
При отдельных высших учебных заведениях общим решением Министерства обороны и Министерства образования Республики Казахстан могут создаваться межвузовские военные кафедры.
Сноска. Далее по тексту - высшие учебные заведения - вузы, студенты (курсанты) - студенты.
2. Учебно-воспитательная работа со студентами проводится военными кафедрами в соответствии с учебными программами и воинскими уставами. Она должна быть направлена на твердое усвоение студентами теоретических положений, предусмотренных программами обучения, и выработку у них устойчивых практических навыков в применении вооружения и эксплуатации военной техники, руководстве подразделениями в соответствии с получаемой военной специальностью.
3. Военные кафедры в своей деятельности руководствуются законодательством Республики Казахстан, воинскими уставами, приказами и директивами Министра обороны, Министра образования Республики Казахстан и настоящим Положением.
Служебная деятельность военных кафедр при институтах усовершенствования врачей и при медицинских институтах на факультетах усовершенствования врачей, связанная с организацией и проведением ими военной подготовки по военно-медицинскому усовершенствованию офицеров (рядовых и сержантов) запаса медицинской службы, осуществляется применительно к требованиям настоящего Положения.
4. Порядок прохождения воинской службы лицами офицерского состава, прапорщиками военных кафедр определяется воинскими уставами, наставлениями и действующим законодательством Республики Казахстан.
5. Штат военной кафедры составляют: профессорско-преподавательский состав, инженерно-технический и учебно-вспомогательный персонал.
К профессорско-преподавательскому составу относятся:
начальник военной кафедры, заместитель начальника военной кафедры, заместитель начальника военной кафедры - начальник учебной части, начальники циклов военной кафедры - старшие преподаватели, старшие преподаватели и преподаватели, а также ассистенты военной кафедры.
Перечень должностей профессорско-преподавательского состава, инженерно-технического и учебно-вспомогательного персонала определяется штатным расписанием военной кафедры, которое рассматривается и утверждается Министерством образования Республики Казахстан и другими министерствами, в ведении которых находятся вузы, по согласованию с Министерством обороны Республики Казахстан;
Перечень должностей учебно-вспомогательного персонала определяется штатным расписанием военной кафедры, которое рассматривается и утверждается Министерством обороны, Министерством образования Республики Казахстан, министерствами и ведомствами, в ведении которых находятся вузы.
Штатно-должностные категории для офицерского состава военных кафедр устанавливаются Министерством обороны по согласованию с Министерством образования и культуры Республики Казахстан в соответствии со статусом вуза и количеством обучающихся на военной кафедре студентов (курсантов).
Сноска. В пункт 5 внесены изменения - постановлениями Правительства РК от 15 апреля 1996 г. N 443; от 23 апреля 1997 г. N 638 P970638_ ; от 12 августа 2003 г. N 803
6. На военных кафедрах с общей штатной численностью профессорско-преподавательского состава:
- более 15 человек могут создаваться циклы в количестве не менее 5 человек во главе с начальником цикла военной кафедры - старшим преподавателем (старшим преподавателем специальных дисциплин);
- 20 и более человек, осуществляющих военную подготовку по двум и более военно-учетным специальностям, устанавливается должность заместителя начальника военной кафедры.
Число старших преподавателей (включая начальников цикла - старших преподавателей) устанавливается в пределах 40% от численности профессорско-преподавательского состава кафедры (цикла). Число ассистентов устанавливается в пределах 15 процентов от численности профессорско-преподавательского состава кафедры.
Для проведения практических занятий и тренировок, содержания и обслуживания учебной техники и тренировочной аппаратуры на военных кафедрах могут создаваться в пределах установленной общей численности постоянного состава штатные отделения учебной техники и тренировочной аппаратуры.
Эти отделения создаются на военных кафедрах, имеющих табельные сложные комплексы вооружения и военной техники и загородные учебные центры.
На военных кафедрах, не имеющих загородных учебных центров, но имеющих большое количество техники и имущества, в штаты кафедр могут вводиться отдельные должности инженерно-технического персонала.
Численность инженерно-технического и учебно-вспомогательного персонала военной кафедры определяется исходя из наличия и содержания аудиторного фонда, лабораторий, мастерских, стрелковых тиров, парков, гаражей и других учебных объектов, наличия учебного вооружения, военной техники и имущества, технических средств обучения, а также объема работ по их обслуживанию и обеспечению учебного процесса по военной подготовке. Она устанавливается в пределах 90% от штатной численности профессорско-преподавательского состава кафедры.
На военных кафедрах, которые в соответствии с программой военной подготовки проводят обучение студентов вождению автомобилей категории "В", "С", в штатах дополнительно предусматриваются должности мастеров производственного обучения по вождению транспортных средств, исходя из среднего числа студентов, приходящихся на одного мастера 1:25. В общую численность учебно-вспомогательного персонала эти мастера не входят.
Количество циклов на военных кафедрах и их наименование, а также численность и состав профессорско-преподавательского состава, отделений учебной техники и тренировочной аппаратуры, инженерно-технического персонала определяются Министерством обороны совместно с Министерством образования Республики Казахстан, министерствами и ведомствами, в ведении которых находятся вузы.
Сноска. Абзац четвертый дополнен предложением - постановлением Правительства РК от 23 апреля 1997 г. N 638 P970638_ . Внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803
7. Определение обязанностей инженерно-технического и учебно-вспомогательного персонала, а также личного состава отделения учебной техники и тренировочной аппаратуры производится начальником учебной части - заместителем начальника военной кафедры и утверждается начальником военной кафедры.

II. Права и обязанности должностных
лиц военной кафедры

8. Начальник военной кафедры несет полную ответственность за организацию и качество военной подготовки студентов и проведение с ними воспитательной работы в вузе и в период прохождения учебных сборов (стажировки) в воинских частях и на кораблях, за организацию и качественное проведение командирской и методической подготовки, поддержание воинской, трудовой дисциплины и морального состояния среди личного состава кафедры, за состояние и сохранность учебного вооружения, военной техники, автотранспорта и военно-учебного имущества, за обеспечение сохранения государственной и военной тайны.
Начальник военной кафедры является прямым начальником всего личного состава кафедры. Он подчиняется начальнику структурного подразделения Министерства обороны Республики Казахстан, ответственного за подготовку офицеров запаса и ректору вуза, и входит в состав ученого совета вуза.
Все распоряжения и указания начальникам военных кафедр отдаются только через ректоров вузов.
Начальник военной кафедры имеет право:
- участвовать в обсуждении важнейших вопросов учебно-научной и воспитательной деятельности на советах вуза, факультетов и других учреждений при вузе;
- определять методы и средства военного обучения студентов, наиболее полно отвечающие особенностям вуза и обеспечивающие высокое качество учебного процесса;
- привлекать профессорско-преподавательский состав, учебно-вспомогательный персонал и студентов, проходящих военную подготовку, к проведению научно-исследовательских работ и работ по развитию и совершенствованию учебной материально-технической базы в соответствии со статьей 25 настоящего Положения;
- распределять учебную нагрузку между преподавателями с учетом выполняемой ими военно-научной, научно-исследовательской, изобретательской и рационализаторской работы;
- применять по отношению к студентам меры поощрения и дисциплинарного воздействия в соответствии со статьей 34 настоящего Положения, а в отношении личного состава кафедры - в соответствии с действующими воинскими уставами и законодательством;
- издавать приказы по военному обучению студентов и по личному составу кафедры.
Начальник военной кафедры обязан:
- руководить учебной, воспитательной, методической, военно-научной, научно-исследовательской работами кафедры, командирской подготовкой офицерского состава и прапорщиков (мичманов);
- организовывать и осуществлять учебно-методическую связь с факультетами и кафедрами вуза с целью увязки с ними учебных программ по изучению специальных дисциплин;
- проводить учебные занятия со студентами, а также командирские, инструкторско-методические и показные занятия с профессорско-преподавательским составом кафедры, осуществлять контроль за качеством занятий, проводимых преподавателями;
- постоянно совершенствовать учебный процесс и внедрять передовые методы обучения и воспитания студентов и личного состава кафедры, обеспечивать преподавание военных дисциплин на высоком научном и методическом уровне;
- разрабатывать распорядок дня работы кафедры и поддерживать внутренний порядок в соответствии с действующими воинскими уставами;
- участвовать в подборе кандидатов из числа офицеров, состоящих на военной службе и в запасе, на должности профессорско-преподавательского состава, согласовывать их кандидатуры с ректором учебного заведения для назначения на должности. Организовывать работу по аттестации офицерского состава прапорщиков кафедры;
- постоянно изучать деловые, моральные качества и способности каждого офицера, прапорщика (мичмана) и работника учебно-вспомогательного персонала кафедры, проявлять о них должную заботу;
- обеспечивать правильное хранение, учет, сбережение, содержание, обслуживание и использование вооружения, военной техники, автомобильного транспорта, военно-учебного имущества, учебных пособий, литературы;
- проводить целенаправленную работу по созданию, развитию и совершенствованию учебной материально-технической базы кафедры;
- руководить разработкой на кафедре планирующих, методических, отчетных и других служебных документов;
- обеспечивать на кафедре сохранение государственной и военной тайны, осуществлять систематический контроль за состоянием секретного и несекретного делопроизводства, за строгим выполнением личным составом мер безопасности при работе с вооружением, военной техникой, взрывчатыми веществами, ядовитыми и агрессивными жидкостями, при проведении стрельб и других занятий.
На начальника военной кафедры возлагается издание приказов по итогам военного обучения студентов, распределению обязанностей между личным составом кафедры и по строевой части, подготовка и представление ректору вуза проектов приказов об освобождении и отстранении студентов от военной подготовки. <*>

Сноска. В пункт 8 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803
9. Заместитель начальника военной кафедры несет ответственность за организацию и качество военной подготовки студентов; командирскую и методическую подготовку офицеров, прапорщиков (мичманов); состояние методической, военно-научной, научно-исследовательской, изобретательской и рационализаторской работы; состояние учебной материально-технической базы кафедры и пожарной безопасности; строгое соблюдение на кафедре установленного режима секретности; за поддержание уставного внутреннего порядка, воинской и трудовой дисциплины. Он подчиняется начальнику кафедры и является прямым начальником для всего личного состава кафедры.
Заместитель начальника военной кафедры обязан:
- руководить учебной работой кафедры по одной или нескольким специальностям, лично проводить со студентами занятия, участвовать в планировании учебного процесса, проводить и вести учет командирских, инструкторско-методических и показных занятий с преподавателями;
- не реже одного раза в месяц лично проверять наличие оружения, военной техники и секретных документов, находящихся у личного состава кафедры;
- следить за состоянием внутреннего порядка на кафедре, проверять подготовку и несение службы внутренним нарядом (ведомственной охраной);
- осуществлять планирование и руководство военно-научной, научно-исследовательской, изобретательской и рационализаторской работой;
- организовывать работу по развития и совершенствованию учебной материально-технической базы, проверять соблюдение личным составом мер безопасности при проведении всех видов занятий, стрельб и работ;
- своевременно составлять заявки на истребление материальных средств, положенных по табелям и нормам снабжения, и докладывать об этом начальнику кафедры для последующего представления соответствующим довольствующим органам.
10. Заместитель начальника военной кафедры - начальник учебной части несет ответственность за организацию, планирование и материальное обеспечение учебного процесса; состояние учета личного состава, учебного вооружения, военной техники и военно-учебного имущества; организацию и несение службы внутренним нарядом (ведомственной охраной). Он подчиняется начальнику кафедры и является прямым начальником всего личного состава кафедры.
Заместитель начальника военной кафедры - начальник учебной части обязан:
- планировать командирскую подготовку офицеров, прапорщиков (мичманов), военную подготовку студентов, учебно-методическую и воспитательную работу и специальные занятия с учебно-вспомогательным персоналом кафедры, разрабатывать мероприятия по проведению учебных сборов (стажировок) студентов в воинских частях (на кораблях);
- планировать обеспечение занятий учебными аудиториями, лабораториями, военной техникой, техническими средствами обучения;
- проводить занятия со студентами, осуществлять контроль за качеством проведения занятий преподавательским составом. Организовывать проведение со студентами зачетов, курсовых и выпускных экзаменов;
- организовывать и лично руководить работой по оформлению аттестационных листов на присвоение воинских офицерских званий по запасу и учетных документов на студентов, проходящих военную подготовку;
- знать деловые и моральные качества преподавателей, проводить с ними инструкторско-методические и показные занятия;
- составлять планы по военно-научной, научно-исследовательской, изобретательской и рационализаторской работе и принимать в ней участие;
- обобщать и распространять передовой опыт учебной и методической работы, разрабатывать предложения и мероприятия по совершенствованию учебно-воспитательного процесса;
- распределять учебную нагрузку среди преподавателей, вести ее учет, оформлять личные дела на офицеров и прапорщиков;
- разрабатывать функциональные обязанности учебно-вспомогательного персонала и представлять их на утверждение начальнику кафедры;
- организовывать и систематически проверять ведение секретного и несекретного делопроизводства, учет на кафедре всех видов материальных средств.
На военных кафедрах, где отсутствует штатная должность заместителя начальника кафедры, его обязанности выполняет заместитель начальника военной кафедры - начальник учебной части.
11. Начальник цикла военной кафедры - старший преподаватель несет непосредственную ответственность за поддержание высокого морального состояния и дисциплины среди личного состава цикла, качество обучения студентов и проведение с ними воспитательной работы на цикле, командирскую подготовку офицеров, организацию и проведение учебно-методической работы, совершенствование учебной материально-технической базы на цикле, состояние, хранение и учет учебного вооружения, военной техники и военно-учебного имущества, закрепленных за циклом.
Он подчиняется начальнику военной кафедры и является непосредственным начальником преподавательского состава, учебно-вспомогательного персонала цикла и прямым начальником студентов, обучающихся на цикле.
Начальник цикла - старший преподаватель обязан:
- руководить учебной, методической, военно-научной, научно-исследовательской, рационализаторской и изобретательской работой на цикле, лично проводить занятия со студентами, командирские, инструкторско-методические и показные занятия с преподавателями, рассматривать и утверждать учебно-методическую документацию, разработанную на цикле;
- организовывать прием зачетов и экзаменов у студентов и лично участвовать в этой работе;
- знать деловые, моральные качества преподавательского состава и учебно-вспомогательного персонала цикла, руководить их работой;
- участвовать в планировании военной подготовки студентов и обеспечивать проведение занятий с ними на высоком научном и методическом уровне;
- вести журналы учета занятий и воспитательной работы, личные карточки студентов, составлять на них аттестационные листы (характеристики);
- изучать и использовать в учебно-воспитательной работе опыт боевой подготовки войск (сил), военно-учебных заведений Министерства обороны Республики Казахстан и передовой опыт военных кафедр; осуществлять действенный контроль за выполнением студентами установленных мер безопасности при проведении занятий и работ с вооружением и военной техникой.
12. Старший преподаватель (преподаватель) несет личную ответственность за проведение со студентами занятий по военной подготовке и качество усвоения ими программного материала, их воинское воспитание и состояние дисциплины в учебных взводах (группах). Он подчиняется начальнику цикла, а на кафедрах, где нет циклов, начальнику военной кафедры.
Старший преподаватель (преподаватель) обязан:
- лично проводить занятия со студентами на высоком научном и методическом уровне и добиваться привития студентам устойчивых практических и командирских навыков;
- систематически повышать уровень своих военных и специальных знаний, совершенствовать свое педагогическое мастерство;
- участвовать в планировании учебного процесса, разрабатывать учебно-методическую документацию, учебные и наглядные пособия, своевременно выполнять задания по учебно-методической работе;
- участвовать в военно-научной, научно-исследовательской, рационализаторской работе; общественных мероприятиях, проводимых по планам военной кафедры и вуза;
- знать индивидуальные качества и способности каждого студента в закрепленных учебных взводах (группах), предъявлять к ним высокую требовательность, формировать у них необходимые военно-профессиональные качества;
- проверять выполнение студентами учебных заданий, практических и расчетно-графических работ, добиваться своевременного и качественного их выполнения;
- обеспечивать занятия необходимой учебной литературой, наглядными пособиями, учебным вооружением, военной техникой и приборами, их сохранность и исправность, вести работу по совершенствованию учебной материально-технической базы кафедры;
- организовывать и проводить военно-научную и воспитательную работу среди студентов;
- вести журналы учета занятий и воспитательной работы, личные карточки студентов, составлять на них аттестационные листы (характеристики);
- изучать и использовать в учебно-воспитательной работе опыт боевой подготовки войск (сил), военно-учебных заведений и передовой опыт военных кафедр; осуществлять действенный контроль за выполнением студентами установленных мер безопасности при проведении занятий и работ с вооружением и военной техникой.
Старший преподаватель, кроме того, обязан:
- руководить по своей дисциплине подготовкой преподавателей к занятиям и оказывать им методическую помощь, а также осуществлять контроль за качеством проведения преподавателями занятий со студентами;
- лично разрабатывать практические задачи и задания для контрольных работ, выполняемых студентами в соответствии с учебной программой, принимать участие в организации и проведении зачетов и экзаменов у студентов.
13. Профессорско-преподавательский состав военной кафедры имеет право избирать и быть избранным в ученый совет (совет) вуза (факультета); участвовать в обсуждении важнейших вопросов учебной, научной и воспитательной работы на советах вуза, факультетов и других учреждений при вузе; пользоваться лабораториями, аудиториями, кабинетами, читальными залами, библиотекой, а также услугами вычислительных центров, учебных и научных учреждений вуза; выбирать методы и средства обучения, наиболее полно отвечающие его индивидуальным особенностям и обеспечивающие высокое качество учебного процесса; применять по отношению к студентам меры морального поощрения и дисциплинарного воздействия.

III. Комплектование военных кафедр
офицерским составом

14. Военные кафедры комплектуются положительно аттестованным офицерским составом, имеющим высшее военное или высшее военно-специальное образование и, как исключение, имеющим высшее образование и склонным к преподавательской деятельности.
Назначение офицерского состава на преподавательские должности, его перемещение и увольнение производятся, как правило, по окончании учебного года, а назначение офицеров на должности вновь создаваемых военных кафедр производится не позднее, чем на шесть месяцев до начала занятий по военной подготовке.
Штатные должности профессорско-преподавательского состава военных кафедр, при отсутствии возможности комплектования их кадровыми офицерами, могут замещаться офицерами запаса, которые отвечают вышеуказанным требованиям.
Офицеры запаса на должности профессорско-преподавательского состава назначаются ректорами вузов по представлению начальников военных кафедр.
Кадровые офицеры на военные кафедры назначаются приказом Министра обороны Республики Казахстан.
На должности офицерского состава учебной техники и тренировочной аппаратуры, инженерно-технического персонала могут назначаться офицеры и прапорщики.
Не допускается назначение на военные кафедры офицеров, отрицательно аттестуемых по службе, недисциплинированных или не справляющихся со своими обязанностями.
Сноска. В пункт 14 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 апреля 1996 г. N 443.
15. В числе преподавателей военной подготовки численность офицеров запаса не должна превышать 20%, а по военным специальностям продовольственной, вещевой, финансовой, медицинской, ветеринарной служб и специальностям, связанным с изучением иностранного языка, - не более 30%, в институтах усовершенствования врачей - не более 50% от общего количества штатных единиц профессорско-преподавательского состава военной кафедры.
Сноска. В пункте 15 заменены цифры - постановлением Правительства РК от 23 апреля 1997 г. N 638 P970638_ .
16. Кандидаты на должности начальников кафедр, их заместителей, начальников учебной части - заместителей начальников военных кафедр подлежат согласованию с ректорами вузов, соответствующими Командующими видами Вооруженных Сил, начальниками родов войск, соответствующими министерствами и ведомствами Республики Казахстан, в ведении которых находятся вузы. На все другие должности военных кафедр подобранные кандидаты подлежат согласованию непосредственно с ректорами вузов.
17. Выписки из приказов по личному составу высылаются:
- о назначении офицеров на должности начальников военных кафедр, их заместителей и начальников учебных частей - заместителей начальников военных кафедр соответствующим министерствам и ведомствам Республики Казахстан, в ведении которых находятся вузы, и ректорам вузов;
- о назначении офицеров (прапорщиков) на другие должности военных кафедр - ректорам вузов.
В выписках из приказов, направляемых министерствам, ведомствам и вузам, указываются только условные наименования воинских частей, из которых назначены офицеры и прапорщики.

IV. Организация командирской и методической
подготовки, повышения квалификации и проведения
аттестации офицерского состава военных кафедр

18. Командирская подготовка офицерского состава военных кафедр организуется и проводится в соответствии с требованиями приказов и директив Министра обороны Республики Казахстан и организационно-методических указаний по боевой подготовке начальников родов войск, начальников управлений Министерства обороны Республики Казахстан.
Основная цель проведения командирской подготовки с офицерским составом военных кафедр - обеспечение повышения ими военно-профессиональных знаний и методических навыков.
19. Командирская подготовка на военных кафедрах проводится в форме сборов и плановых занятий в сроки, определяемые соответствующими приказами и директивами.
20. Программы и организационные указания по командирской подготовке офицеров военных кафедр разрабатываются Командующими видами Вооруженных Сил, начальниками родов войск, управлениями Министерства обороны Республики Казахстан, осуществляющими руководство военной подготовкой студентов по соответствующим военным специальностям.
21. Для повышения квалификации преподавательский состав военных кафедр из числа офицеров, состоящих на военной службе, периодически направляется на курсы или стажировку в воинские части (на корабли) и военно-учебные заведения.
Планирование стажировок офицеров военных кафедр и их подготовки на курсах осуществляется отделом вузов и вневойсковой подготовки Министерства обороны Республики Казахстан по заявкам начальников военных кафедр.
22. Офицеры военных кафедр, направляемые на стажировку в воинские части (на корабли) и в военно-учебные заведения или на курсы, а также на учебные сборы в связи с заочным обучением высших военно-учебных заведениях или на экзаменационные сессии в связи с заочным обучением в гражданских вузах, из штатов военных кафедр не исключаются.
Допускается по согласованию с ректорами вузов привлечение не более 20% списочной численности офицеров (прапорщиков, мичманов) военных кафедр для проведения командно-штабных, войсковых и специальных учений, других мероприятий Министерства обороны Республики Казахстан.
23. Обеспечение военных кафедр приказами, директивами Министерства обороны Республики Казахстан и другими служебными документами производится соответствующими военными органами.
Для изучения офицерами служебных документов, в том числе штрифованных, которые на военные кафедры не высылаются, ознакомления их с новым вооружением, военной техникой и организацией воспитательной работы в войсках приказами начальников родов войск военные кафедры прикрепляются к воинским частям (кораблям), военно-учебным заведениям и учреждениям Министерства обороны Республики Казахстан.
24. Аттестование офицерского состава военных кафедр, состоящего на военной службе, ведение их личных дел и других документов производится в порядке, установленном для офицеров Вооруженных Сил Республики Казахстан.

V. Методическая, военно-научная,
научно-исследовательская, рационализаторская
и изобретательская работа на военных кафедрах

25. Основными формами и направлениями методической, военно-научной, научно-исследовательской, рационализаторской и изобретательской работы на военных кафедрах является:
а) в области методической работы:
- проведение методических сборов и совещаний, научно-методических конференций и семинаров по вопросам улучшения методики обучения и воспитания студентов;
- организация и проведение инструкторско-методических, показных и открытых занятий, а также взаимное посещение занятий преподавательским составом;
- подготовка лекций, докладов, рефератов и других материалов по методике обучения и воспитания студентов;
- анализ, обобщение и внедрение в учебно-воспитательный процесс передового опыта боевой подготовки войск (сил), военно-учебных заведений Министерства обороны Республики Казахстан;
- проведение научных исследований по наиболее актуальным вопросам военного обучения и воспитания студентов;
- разработка методик преподавания отдельных дисциплин использования на занятиях персональных компьютеров, технических средств обучения, наглядных пособий, конкретных образцов вооружения, военной техники, кинофильмов, диафильмов и других средств обучения, повышающих качество изучения студентами соответствующих дисциплин военной подготовки;
б) в области научной и научно-исследовательской работы:
- проведение всестороннего исследования наиболее актуальных проблем военного образования, военной педагогики и психологии, вопросов дальнейшего совершенствования учебного процесса и всей системы военной подготовки студентов и педагогических кадров, развития учебной материально-технической базы военных кафедр;
- изучение вопросов воспитания, моральной и психологической подготовки студентов, внедрение в учебный процесс передового опыта боевой подготовки войск (сил) и итогов войсковых учений;
- проведение углубленного анализа учебных планов и программ изучения родственных и смежных дисциплин на других кафедрах учебных заведений с целью обеспечения наиболее полной увязки их с учебными планами и программами изучения соответствующих дисциплин на военной кафедре;
- разработка учебных пособий, подготовка и проведение военно-научных (теоретических), технических, методических, огневых, летно-технических и военно-исторических конференций, научных совещаний и семинаров;
- участие в разработке и рассмотрении проектов положений, наставлений, руководств, инструкций и других нормативных документов, разработка научных докладов, статей и рефератов;
- проведение мероприятий по повышению научной квалификации преподавательского состава кафедры, по сдаче ими кандидатских экзаменов, разработке и защите диссертаций, выполнение исследовательских работ военно-научного и научно-исследовательского характера.
Научная и научно-исследовательская работа на военной кафедре организуется и проводится в соответствии с утвержденными перспективными и годовыми планами.
В перспективном плане определяются основные направления военно-научной работы военной кафедры, на основе которых разрабатываются годовые планы. Тематика военно-научных и научно-исследовательских работ определяется военным командованием, осуществляющим руководство кафедрами в соответствии с их специализацией. Направленность военно-научной тематики должна соответствовать профилю подготовки офицеров запаса на военной кафедре.
Студенты, проходящие военную подготовку, участвуют на военной кафедре в военно-научной работе в соответствии с порядкам, установленным в вузе. Тематика этих работ для студентов определяется военными кафедрами с учетом их специализации и соблюдения установленного режима секретности;
в) в области рационализаторской и изобретательской работы:
- создание и совершенствование учебной материально-технической базы военных кафедр, разработка и совершенствование приборов, тренажеров, действующих макетов и других учебных наглядных пособий, проведение работы по повышению эффективности использования в учебном процессе имеющихся на военной кафедре вооружения, военной техники, учебно-тренировочных и технических средств обучения.
Рационализаторская и изобретательская работа на военной кафедре проводится в соответствии с действующим законодательством.

VI. Организация военной подготовки
студентов на военных кафедрах при вузах

26. Отбор студентов для прохождения военной подготовки проводится из числа студентов, обучающихся в высшем учебном заведении, как по государственному образовательному заказу, так и на платной основе, отборочной комиссией по их личным заявлениям, которые подаются на имя ректора.
При отборе студентов учитываются:
результаты медицинского освидетельствования медицинской призывной комиссии департаментов областей (управлений и отделов районов и городов) по делам обороны;
среднегодовой балл успеваемости студента в учебном заведении, определяемом по результатам сдачи экзаменов;
результатов выполнения нормативов по физической подготовке, установленных для студентов высших учебных заведений.
Эти показатели рассматриваются на заседании отборочной комиссии, в состав которой входят представители:
от Министерства обороны Республики Казахстан - председатель;
от министерств, в ведении которых находятся высшие учебные заведения - сопредседатель;
от Министерства обороны Республики Казахстан, от министерств, в ведении которых находятся высшие учебные заведения, от высшего учебного заведения - члены.
Результаты заседания отборочной комиссии оформляются протоколом.
Зачисление студентов, отобранных отборочной комиссией для прохождения военной подготовки, оформляется приказом ректора высшего учебного заведения на основании протокола отборочной комиссии по представлению начальника военной кафедры.
Сноска. Пункт 26 дополнен новыми абзацами - постановлением Правительства РК от 15 апреля 1996 г. N 443. Новая редакция - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803
27. Военная подготовка слагается из теоретического и практического курсов обучения на военной кафедре при вузе и учебного сбора (стажировки в воинских частях, на кораблях, в военно-учебных заведениях, учебных центрах).
На военных кафедрах при вузах она включает обязательные аудиторные и индивидуальные занятия под руководством преподавателей и самостоятельную работу (самоподготовку) студентов. Занятия на военных кафедрах проводятся, как правило, методом "военного дня".
Сноска. Далее по тексту (если не оговорено особо) - воинские части.
28. Студенты, зачисленные на военную подготовку, распределяются по учебным взводам численностью 15-20 человек. Личный состав учебных взводов и их командиры из числа студентов назначаются приказом начальника военной кафедры.
При проведении лабораторных и практических занятий по изучению учебно-боевой техники, занятий на топографических картах, по выполнению топографических (картографических) работ, а также занятий с применением имитационных средств учебные взводы разделяются на полувзводы по 7-10 человек.
Численность учебных групп на занятиях, связанных с применением радиоактивных, ядовитых и взрывчатых веществ, взрывоопасных, ядовитых и агрессивных жидкостей, со стрельбой боевыми патронами, снарядами, гранатами, а также по легководолазной подготовке не должна превышать 7 человек.
Изучение студентами специальных дисциплин проводится на базе знаний, полученных ими на гражданских кафедрах вузов. Основой военной подготовки студентов является полевая (морская, воздушная) выучка, привитие им командирских и практических навыков по специальности.
30. Годность студентов к военной службе определяется перед началом занятий на военной кафедре и перед началом учебных сборов (стажировок) в войсках по результатам их медицинского освидетельствования военно-врачебных комиссий департаментов областей (управлений и отделов районов и города) по делам обороны, которое проводится два раза в год совместно с призывом граждан Республики Казахстан на срочную военную службу.
Годность студентов к военной службе по специальностям воздушно-десантных войск и плавсостава Военно-Морских Сил определяется военно-врачебными комиссиями районных (городских) военных комиссариатов с учетом дополнительных требований к состоянию здоровья. До начала практических занятий по легководолазной подготовке студенты, проходящие военное обучение по специальностям плавсостава Военно-Морских Сил, проходят специальное медицинское обследование на предмет определения их годности к спускам под воду.
Годность студентов к военной службе по специальностям летного состава определяется врачебно-летными комиссиями применительно к порядку освидетельствования кандидатов и курсантов военно-учебных заведений Министерства обороны Республики Казахстан по подготовке летного состава авиации Вооруженных Сил, установленному Положением о медицинском освидетельствовании летного состава авиации Вооруженных Сил.
Студенты, ранее признанные негодными или ограниченно годными по состоянию здоровья к военной службе, подлежат медицинскому переосвидетельствованию военно-врачебными комиссиями районных (городских) военных комиссариатов до начала военной подготовки. <*>

Сноска. В пункт 30 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803
31. Освобождение студентов от прохождения военной подготовки по состоянию здоровья в процессе военного обучения проводится на основании медицинского освидетельствования военно-врачебными комиссиями районных (городских) военных комиссариатов.
Студенты, освобожденные по состоянию здоровья от прохождения военной подготовки, по представлению начальника военной кафедры объявляются в приказе ректора вуза.
32. Вопрос о зачислении для прохождения военной подготовки студентов, переведенных в установленном порядке из одного вуза в другой, с вечернего или с заочного отделения на очное, рассматривается в каждом конкретном случае начальником военной кафедры и по его представлению объявляется в приказе ректора вуза.
33. На всех занятиях по военной подготовке студенты непосредственно подчиняются командирам учебных взводов (отделений).
Студенты, проходящие военную подготовку, имеют право:
- на досрочную сдачу экзаменов и зачетов по военной подготовке с последующим освобождением от занятий на военной кафедре в текущем семестре;
- принимать участие в военно-научных и научно-исследовательских работах по военной тематике;
- на прохождение с разрешения руководства кафедры военной подготовки по сокращенной программе и по индивидуальным планам (для студентов, прошедших срочную военную службу до поступления в вуз).
Студенты обязаны:
- добросовестно изучать военное дело, настойчиво овладевать командирскими, методическими и практическими навыками по установленной специальности военной подготовки;
- на занятиях по военной подготовке соблюдать требования общевоинских уставов и распорядка дня военной кафедры;
- прибывать на занятия опрятно одетыми, иметь аккуратную прическу;
- постоянно посещать все виды занятий по военной подготовке, предусмотренные программой обучения, принимать участие в мероприятиях, проводимых военной кафедрой, работать по совершенствованию учебной материально-технической базы военной кафедры;
- беречь государственное и общественное имущество, бережно относиться к вооружению, военной технике и военно-учебному имуществу, строго соблюдать все меры безопасности при обращении с оружием, в работе с боевой техникой и в других случаях; соблюдать правила пожарной безопасности.
34. В период прохождения студентами военной подготовки в вузе к ним могут применяться следующие поощрения и дисциплинарные взыскания:
а) поощрения:
- объявление благодарности;
- снятие ранее наложенного дисциплинарного взыскания;
- награждение грамотой;
б) дисциплинарные взыскания:
- объявление выговора;
- объявление строгого выговора;
- отстранение от военной подготовки.

Проведение учебных сборов (стажировок)
студентов в воинских частях

35. Учебные сборы (стажировки) в воинских частях являются завершающим этапом военного обучения студентов по получаемой военной специальности.
36. На учебные сборы (стажировки направляются все студенты, прошедшие полный курс военной подготовки в вузе и сдавшие установленные зачеты и экзамены.
В период прохождения учебных сборов (стажировки) в воинских частях на студентов распространяются права и обязанности, установленные действующим законодательством для военнообязанных, призванных на сборы.
Для планирования учебных сборов (стажировок) студентов начальники военных кафедр представляют в Министерство обороны Республики Казахстан заявки по установленной форме (приложение N 1 к настоящему Положению). На основании заявок разрабатывается план проведения учебных сборов (стажировок) студентов в войсках по установленной форме (приложение N 2 к настоящему Положению).
В соответствии с этими планами командиры частей, в которых спланировано проведение учебных сборов (стажировок) студентов, обязаны в ежегодных заявках указывать отдельной графой потребности в вещевом имуществе, продовольствии, боеприпасах, взрывчатых веществах, средствах взрывания, моторесурсах в горючем для боевой подготовки и отработки со студентами практических задач по программе учебных сборов (стажировок).
37. Направление студентов на учебные сборы (стажировки) в воинские части осуществляется военными комиссариатами по персональным спискам, подготовленным военными кафедрами.
Студенты, заявившие перед отправкой на учебные сборы (стажировки) жалобы на состояние здоровья, направляются в военные комиссариаты для освидетельствования врачами-специалистами.
Студенты, направляемые на летную стажировку в воинские части Военно-Воздушных Сил, проходят медицинское освидетельствование в соответствующих врачебно-летных комиссиях. Лица, признанные по состоянию здоровья негодными для прохождения учебных сборов (стажировок), от сборов и стажировок освобождаются и в офицерский состав не аттестуются.
38. Студенты, систематически нарушающие дисциплину в период прохождения сборов (стажировок) в воинских частях, уклоняющиеся от прохождения учебных сборов (стажировок), по представлению начальников военных кафедр, приказами ректоров вузов от военной подготовки отстраняются, о чем письменно сообщается в военные комиссариаты по месту состояния студентов на воинском учете.
39. Студенты во время учебных сборов (стажировок) обеспечиваются Министерством обороны Республики Казахстан воинскими перевозочными документами и продовольственно-путевыми деньгами на путь следования к месту прохождения учебных сборов (стажировок) и обратно, а также всеми другими видами обеспечения (кроме выплаты стипендии) по нормам и в порядке, установленном для военнообязанных, призванных на учебные сборы.
Для следования к месту прохождения учебных сборов (стажировок) и обратно студентам воинские перевозочные документы выдаются:
- железнодорожным транспортом - в жестких общих вагонах скорых или пассажирских поездов;
- морским транспортом - в каютах низшей категории (кроме авиакресел) судов транспортных линий;
- речным транспортом - на местах четвертой категории судов транспортных линий;
- автомобильным транспортом - в жестких автобусах, а при их отсутствии - в мягких автобусах;
- воздушным транспортом - самолетами, вертолетами, когда воздушный транспорт является единственным средством сообщения.
40. Выплата стипендии студентам в период прохождения ими учебных сборов (стажировок) в воинских частях производится соответствующими вузами в установленном порядке.
41. Командиры соединений и частей (кораблей), начальники военно-учебных заведений, учебных центров несут ответственность за организацию и качественное проведение со студентами учебных сборов (стажировок), за их обучение, воспитание и состояние воинской дисциплины.
На командиров соединений и частей (кораблей), начальников военно-учебных заведений, учебных центров возлагается организация и проведение учебных сборов (стажировок); размещение студентов и обеспечение их всеми видами довольствия по установленным нормам (кроме выплаты стипендии); выделение оружия, военной техники, военно-учебного имущества, боеприпасов, моторесурсов, горюче-смазочных материалов, других расходных средств, необходимых для обеспечения и проведения учебных сборов (стажировок) со студентами; назначение начальника учебного сбора, заместителей начальника учебного сбора по воспитательной и социально-правовой работе, тылу и технической части и старшин рот (сборов).
Порядок организации и проведения со студентами учебных сборов (стажировок) определяется в планах боевой подготовки соединений и частей отдельным разделом с обозначением расчетов расхода моторесурсов, боеприпасов, горюче-смазочных и других расходных материалов по установленным нормам.
Привлекать студентов во время прохождения ими учебного сбора (стажировки) в войсках на хозяйственные и другие работы, не связанные с обеспечением учебного процесса и их бытового устройства, категорически запрещается, за исключением чрезвычайных ситуаций.
42. На начальника военной кафедры возлагается обеспечение своевременного и организованного прибытия студентов в воинскую часть, назначение начальника учебной части учебного сбора, разработка плана прохождения студентами учебного сбора (стажировки) и обеспечение качественного проведения с ними занятий, подбор студентов на должности командиров взводов, заместителей командиров взводов, командиров отделений (расчетов, экипажей) и их подготовка к выполнению своих должностных обязанностей; проведение инструкторско-методических занятий; осуществление контроля за подготовкой преподавателей к занятиям и качеством их проведения, организация и проведение выпускных экзаменов.
43. Студенты, прибывшие для прохождения учебного сбора, распределяются по отделениям (расчетам, экипажам), из которых создаются учебные взводы численностью 25 человек и роты (батареи) в составе 3-4 взводов.
Созданные подразделения составляют учебный сбор.
Начальником учебного сбора назначается один из заместителей командира части (соединения), на базе которой организуются и проводятся учебные сборы студентов.
Начальник учебного сбора является прямым начальником всего личного состава сбора.
Командирами курсантских рот на период прохождения студентами учебных сборов назначаются офицеры части, на базе которой проводятся сборы или офицеры-преподаватели военных кафедр.
Командиры взводов, заместители командиров взводов, командиры отделений (расчетов, экипажей) назначаются из числа студентов, предварительно подготовленных на военных кафедрах к исполнению этих должностей.
Офицеры, прапорщики (мичманы) и сержанты (старшины) воинских частей, выделенные для проведения учебного сбора студентов, объявляются в приказе по части и на весь период сбора освобождаются от своих служебных обязанностей по занимаемым штатным должностям.
Замена должностных лиц, выделенных для проведения учебных сборов со студентами учебных заведений, производится только в исключительных случаях.
44. Студенты учебных заведений, направленные на учебные сборы (стажировки), обеспечиваются в воинских частях предметами вещевого имущества по нормам и в порядке, установленном для военнообязанных, призванных на учебные сборы.

Прием зачетов и проведение курсовых
и выпускных экзаменов

45. Студенты, проходящие военную подготовку, в период экзаменационной сессии сдают зачеты и экзамены. Количество зачетов и экзаменов определяется программой военной подготовки, но не более 3 зачетов и 3 экзаменов, включая и выпускной за весь период обучения.
46. По завершении учебного сбора (стажировки) в воинских частях студенты сдают экзамены. В зависимости от специальности они проводятся в войсках или на военных кафедрах вузов.
Для проведения выпускного экзамена выделяются 3 дня на учебный взвод (2 дня на подготовку и 1 день - на сдачу экзаменов).
47. К выпускным экзаменам допускаются студенты, прошедшие полный курс военной подготовки на военной кафедре и учебные сборы (стажировку) в воинских частях.
Экзаменационные билеты разрабатываются военными кафедрами в объеме учебной программы и утверждаются председателями экзаменационных комиссий.
48. Студенты, не сдавшие выпускной экзамен по военной подготовке, в офицерский состав не аттестуются.
Повторная сдача выпускного экзамена по военной подготовке разрешается до окончания вуза.
49. Для приема у студентов выпускных экзаменов по военной подготовке в каждом вузе назначается экзаменационная комиссия.
На военных кафедрах, осуществляющих подготовку студентов по двум и более военным специальностям, экзаменационная комиссия может подразделяться на подкомиссии по каждой военной специальности.
Председателями военных комиссий (подкомиссий) назначаются командиры воинских частей (кораблей), соединений, офицеры учебных центров и военно-учебных заведений Министерства обороны Республики Казахстан. Председателями экзаменационных комиссий (подкомиссий) по приему выпускных экзаменов у студентов в войсках (силах) назначаются командиры тех частей (кораблей) и соединений, при которых проводятся учебные сборы (стажировки) студентов. В их состав включаются офицеры этих воинских частей (кораблей) и военных кафедр, имеющие высшие военное или высшее военно-специальное образование и специальность, соответствующую профилю военной подготовки студентов, кроме того, в состав данных комиссий могут включаться представители вузов.
Председатели экзаменационных комиссий назначаются приказом Министра обороны Республики Казахстан.
При проведении выпускных экзаменов в вузах выплата суточных и квартирных денег, а также проезд в оба конца председателям и членам экзаменационных комиссий (подкомиссий), назначенных из войск (сил), производится за счет Министерства обороны Республики Казахстан.
50. По завершении приема выпускных экзаменов председатель экзаменационной комиссии составляет отчет, в котором указывает персональный состав экзаменационной комиссии, количество студентов, допущенных к выпускным экзаменам и фактически сдавших выпускные экзамены по военной подготовке, итоги экзаменов, положительные стороны и недостатки в усвоении студентами учебной программы по военной подготовке, вносит предложения по повышению качества военного обучения студентов.
Отчеты представляются в Министерство обороны Республики Казахстан.

Аттестация студентов на присвоение воинского
звания офицерского состава по запасу

51. Студенты-мужчины, прошедшие полный курс военной подготовки и учебные сборы (стажировку) в войсках (Военно-Морских Силах), сдавшие выпускные экзамены по военной подготовке и признанные годными по состоянию здоровья к службе в Вооруженных Силах Республики Казахстан на должностях офицерского состава, аттестуются на присвоение воинского звания офицеров запаса. Аттестуемые на присвоение воинского звания офицеров запаса в сроки, согласованные с военкоматами, направляются для медицинского освидетельствования в соответствующие военно-врачебные комиссии, Студенты, не прошедшие медицинское освидетельствование в установленные сроки, либо признанные военно-врачебными комиссиями негодными к военной службе, на присвоение воинского звания офицерского состава по запасу не аттестуются.
Студенты-женщины аттестуются на присвоение воинского звания офицерского состава по запасу после прохождения курса военно-медицинской (специальной) подготовки в учебном заведении и сдачи экзамена за курс военно-медицинской (специальной) подготовки.
Сноска. В пункт 51 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 апреля 1996 г. N 443.

VII. Военно-патриотическая и оборонно-массовая работа

52. Военные кафедры совместно с общественными организациями вуза организуют и проводят работу по разъяснению студентам важности государственной политики в области обороны и безопасности Республики Казахстан, формированию у них верности конституционному долгу, бдительности, патриотизма и интернационализма, готовности к защите Республики Казахстан.
53. Военные кафедры систематически поддерживают связь с воинскими частями и кораблями, военно-учебными заведениями Министерства обороны Республики Казахстан и военными комиссариатами, оказывают помощь общественным организациям в проведении оборонно-массовой работы в вузах.

VIII. Учебная материально-техническая
база военных кафедр

54. Учебную материально-техническую базу военной кафедры составляет комплекс материальных и технических средств, зданий и сооружений, предназначенных для обеспечения качественной подготовки студентов по установленным военным специальностям в соответствии с учебными программами.
Учебная материально-техническая база является материальной основой организации и проведения всего учебно-воспитательного процесса со студентами и должна соответствовать современному развитию науки и техники.
55. К учебной материально-технической базе военных кафедр относятся: учебное вооружение и военная техника, лабораторное оборудование, учебно-тренировочные и другие технические средства обучения, приборы, наглядные пособия, аудитории, классы, кабинеты-лаборатории, библиотеки, преподавательские комнаты, лаборантские, другие учебные и учебно-вспомогательные помещения, учебные поля, специальные учебно-тренировочные комплексы, учебные городки, строевые плацы, тиры, учебные центры (полигоны) и другие объекты, предназначенные для отработки задач общевойсковой и специальной подготовки и проведения учебных сборов, учебные мастерские, автомобильные гаражи, ангары, парки для гусеничных машин, причалы, пункты технического обслуживания, склады для хранения военной техники, оружия, приборов, военно-учебного и другого имущества, учебники и учебные пособия.
Для проведения командирской подготовки с офицерским составом военных кафедр и отработки со студентами тактических огневых задач, предусмотренных программой военной подготовки, кафедры используют при необходимости полевую учебную базу воинских частей и военно-учебных заведений Министерства обороны Республики Казахстан.
56. Размещение военной кафедры должно обеспечивать ее изолированное расположение от других кафедр и подразделений вуза и возможность организации и поддержания внутреннего распорядка в соответствии с действующими воинскими уставами.
Выделяемые военной кафедре учебные помещения оборудуются по дисциплинам (разделам) программы обучения и должны использоваться только для занятий и самостоятельной работы студентов по военной подготовке:
Аудитории, лаборатории и другие учебные помещения, предназначенные для проведения занятий по военной подготовке, оснащаются техническими средствами обучения, табельными образцами учебного вооружения и военной техники, приборами, агрегатами и макетами.
Количество и емкость учебных и учебно-вспомогательных помещений, выделяемых для военной кафедры, должны обеспечивать полную отработку программ военной подготовки студентов.
57. Воинскими уставами, руководствами, наставлениями, инструкциями, топографическими и морскими картами, учебниками и иностранной литературой военные кафедры обеспечиваются довольствующими органами Министерства обороны Республики Казахстан бесплатно.
Другая учебная литература, множительная, проекционная аппаратура и вычислительная техника (компьютеры) приобретаются за счет учебного заведения.
58. Порядок обеспечения военных кафедр учебным вооружением, военной техникой, военно-учебным имуществом и другими материальными средствами, а также организация их хранения, эксплуатации, ремонта и учета определяются совместной инструкцией, разрабатываемой Министерством обороны, Министерством образования Республики Казахстан, министерствами и ведомствами, в ведении которых находятся вузы.
59. Табели обеспечения военных кафедр учебным вооружением, военной техникой, военно-учебным имуществом и другими материальными средствами разрабатываются Министерством обороны совместно с Министерством образования Республики Казахстан, министерствами и ведомствами, в ведении которых находятся вузы.
60. Для проведения со студентами практических занятий с вооружением, военной техникой и в поле вузами за счет фондов и средств министерств и ведомств, которым они подчинены, через вещевую службу Министерства обороны Республики Казахстан приобретается специальная одежда.
В комплект спецодежды в зависимости от климатических условий должны входить: сапоги кирзовые, валенки, куртка хлопчатобумажная ватная, телогрейка ватная, шаровары ватные, куртка и брюки хлопчатобумажные для обслуживания техники, шапка-ушанка, пилотка (берет), ремень поясной, китель закрытый и брюки хлопчатобумажные в сапоги, плащ-палатка хлопчатобумажная.
Спецодежда приобретается вузами из расчета - 1 комплект на 10 студентов, привлекаемых к военной подготовке, со сроком ее использования в течение 2 лет. Военным кафедрам, на которых военную подготовку проходят менее 250 студентов, вузами приобретается 30 комплектов спецодежды.
61. Учебными кино- и видеофильмами, в том числе секретными и совершенно секретными, а также каталогами кинофильмов с краткой их аннотацией военные кафедры обеспечиваются кинопрокатными базами (кинопрокатными пунктами) Министерства обороны Республики Казахстан по годовым планам-заявкам военных кафедр, высылаемым в управление боевой подготовки Министерства обороны Республики Казахстан до начала учебного года. Показ военно-учебных кинофильмов для студентов, проходящих военную подготовку, организуется в соответствии с установленным порядком их демонстрирования и проводится в объеме программ военного обучения студентов. Расходы по отправке и возвращению учебных кинофильмов с кинопрокатных баз на военные кафедры производится за счет средств, отпускаемых на боевую подготовку войск. Грифованные кинофильмы пересылаются через спецсвязь (фельдсвязь) и учреждения фельдъегерской почтовой связи Министерства обороны Республики Казахстан или могут перевозиться нарочным в порядке, установленном для доставки секретных документов.

IХ. Внутренняя служба и внутренний
порядок на военных кафедрах

62. Внутренняя служба и внутренний порядок на военных кафедрах организуются применительно к требованиям действующих воинских уставов с учетом особенностей размещения военной кафедры и организации учебного процесса. Распорядок для военной кафедры разрабатывается начальником военной кафедры и утверждается ректором вуза.
63. Для поддержания внутреннего порядка на военной кафедре назначается наряд в составе:
а) дежурного по кафедре, назначаемого из числа офицеров;
б) дневальных по кафедре, назначаемых из числа студентов;
в) дежурных по учебным взводам, назначаемых из числа студентов;
г) дежурного по парку, назначаемого из состава учебно-вспомогательного состава кафедры.
Внутренний наряд при выполнении своих обязанностей руководствуется действующими воинскими уставами и инструкцией, утверждаемой начальником кафедры.
Дежурные по кафедре и парку в зависимости от условий размещения, организации охраны и численности личного состава кафедры могут назначаться на сутки или на период учебного дня согласно приказу начальника военной кафедры.

Х. Контроль за служебной деятельностью
военных кафедр

64. Военные кафедры подвергаются всесторонним проверкам и проверкам по отдельным вопросам их работы в соответствии с планом, утвержденным Министром обороны Республики Казахстан. Проверки проводятся комиссиями Министерства обороны Республики Казахстан. В их состав могут включаться представители министерств и ведомств, в ведении которых находятся проверяемые учебные заведения.
Всесторонняя проверка военной кафедры проводится один раз в 5 лет. Кафедры, получившие неудовлетворительную оценку, проверяются повторно в следующем году после предыдущей проверки.
Методика проведения проверок военных кафедр и оценка по их результатам определяются специальной инструкцией, разрабатываемой и утверждаемой Министерством обороны Республики Казахстан.

ХI. Режим секретности и ведение
секретного делопроизводства

65. Секретное делопроизводство на военных кафедрах организуется и ведется в порядке, установленном для воинских частей, организаций и учреждений Министерства обороны Республики Казахстан.
Ответственность за создание необходимых условий соблюдения режима секретности несут ректоры вузов и начальники военных кафедр.
66. Для ведения секретного делопроизводства и хранения секретных материалов на военных кафедрах создаются секретные части (библиотеки) или выделяются специальные лица из секретных отделов (частей) учебных заведений, на которые возлагается обеспечение хранения, учета и выдачи секретных материалов. Работники секретных частей подчиняются начальнику военной кафедры, а в порядке ведения секретного делопроизводства - начальникам секретных отделов (частей) учебных заведений.

ХII. Служебная переписка и отчетность

67. Начальнику военной кафедры в пределах его полномочий предоставляется право подписи служебных документов, которые оформляются на бланках военной кафедры. Начальники военных кафедр осуществляют служебную переписку с Министерством обороны, Министерством образования, министерствами и ведомствами Республики Казахстан, в ведении которых находятся вузы.
Обеспечение военных кафедр печатями, угловыми штампами осуществляется в порядке, определенном для воинских частей, учреждений и организаций Министерства обороны Республики Казахстан.
68. Планы (заявки) на проведение учебных сборов (стажировок) в воинских частях со студентами вузов и стажировок офицерского состава на очередной календарный год представляются в Министерство обороны Республики Казахстан к 1 июля года, предшествующего планируемому.
69. Ежегодные доклады по военной подготовке и проведению учебных сборов (стажировок) студентов в воинских частях представляются начальниками военных кафедр в соответствии с табелем срочных донесений.

ХIII. Обеспечение офицерского состава,
прапорщиков военных кафедр
соответствующими видами довольствия

70. Выплата денежного довольствия офицерскому составу (прапорщикам) военных кафедр производится высшим учебным заведением в размерах и в порядке, установленном для лиц офицерского состава (прапорщиков) Вооруженных Сил Республики Казахстан.
Воинские перевозочные документы (денежные средства на путь следования) лицам офицерского состава (прапорщикам), проходящим военную службу на военных кафедрах, а также членам их семей выдаются на общих основаниях в соответствии с Руководством по оформлению воинских перевозок в Министерстве обороны Республики Казахстан и расчетам за них.
Выплата заработной платы учебно-вспомогательному персоналу военных кафедр производится высшим учебным заведением в порядке, установленном для сотрудников учебного заведения.
71. Офицерский состав, прапорщики и мичманы, проходящие военную службу на военных кафедрах, для обеспечения их положенными видами вещевого довольствия, жилплощадью, медицинским и санаторно-курортным обслуживанием прикрепляются к воинским частям, военно-учебным заведениям и учреждениям Министерства обороны Республики Казахстан.

Приложение 1
к статье 36 Положения
о военных кафедрах при высших
учебных заведениях <*>

Сноска. В приложение 1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803

З А Я В К А на проведение учебных сборов (стажировок) студентов в воинских частях (на кораблях) в 20__ г. ---------------------------------------------------------------------- Наименование ! Номер !Кол-во !Сроки проведения !Кол-во преподава- специальности! ВУС !студентов!сборов (стажировок)!телей, направля- ! ! !-------------------!емых на сборы ! ! ! начало ! конец !(стажировки) со ! ! ! ! !студентами ---------------------------------------------------------------------- 1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ---------------------------------------------------------------------- Итого: Ректор (подпись) Начальник военной кафедры (подпись)

Утверждаю Приложение 2
Начальник Генерального штаба к статье 36 Положения
Вооруженных Сил о военных кафедрах при высших
Республики Казахстан учебных заведениях
"___" ____________ 19__ г.

П Л А Н
проведения учебных сборов (стажировок) студентов
вузов в воинских частях Министерства обороны
Республики Казахстан в 20__ г. <*>

Сноска. В приложение 2 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803

---------------------------------------------------------------------
N !Наиме-!Место!Ответ-!Вид !Наиме-!Кол-! Сроки проведения!Кол-во
п/п!нова- !про- !ствен-!сборов!нова- !во !-----------------!препода-
!ние !веде-!ный за!(под- !ние !сту-!нача-!конец!про- !вателей,
!учеб- !ния !прове-!готов-!ВУС !ден-!ло ! !дол- !направ-
!ного !сбо- !дение !ки) ! !тов ! ! !жи- !ленных
!заве- !ров !сборов! ! ! ! ! !тель-!со сту-
!дения ! ! ! ! ! ! ! !ность!дентами
---------------------------------------------------------------------
1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7 ! 8 ! 9 ! 10 ! 11
---------------------------------------------------------------------

Начальник структурного подразделения Министерства
обороны Республики Казахстан, ответственного за
подготовку офицеров запаса

"___" ________________ 20__ г.

Утверждено
постановлением Кабинета Министров
Республики Казахстан
от 3 октября 1994 г. N 1094

П О Л О Ж Е Н И Е
о военной подготовке студентов (курсантов)
высших учебных заведений по программе
офицеров запаса

1. Военная подготовка студентов (курсантов) дневных (очных) высших учебных заведений по программе офицеров запаса организуется с целью подготовки офицеров запаса для Вооруженных Сил Республики Казахстан по разнарядке Министерства обороны Республики Казахстан.
Сноска. В дальнейшем именуются: военная подготовка студентов (курсантов) высших учебных заведений по программе офицеров запаса - военная подготовка, студенты (курсанты) высших учебных заведений - студенты, высшие учебные заведения - вузы. <*>

Сноска. В пункт 1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803
2. Военная подготовка проводится на военных кафедрах при вузах, перечень которых утверждается Правительством Республики Казахстан по представлению Министерства обороны по согласованию с Министерством образования Республики Казахстан, министерствами и ведомствами, в ведении которых находятся вузы.
Профиль военной подготовки студентов (наименование военно-учетных специальностей), по которому осуществляется подготовка офицеров запаса на военных кафедрах вузов, устанавливается Министерством обороны по согласованию с Министерством образования Республики Казахстан, министерствами и ведомствами, в ведении которых находятся вузы.
3. Военная подготовка на военных кафедрах при вузах, как правило, начинается со второго или третьего курса и заканчивается на предпоследнем курсе учебным сбором (стажировкой) в воинских частях.
Военная подготовка является одним из видов обучения и включается в учебные планы вузов как самостоятельная учебная дисциплина.
Военно-медицинское усовершенствование врачей и провизоров-офицеров (рядовых и сержантов) медицинской службы запаса проводится в период их специализации (усовершенствования) на всех циклах (включая платные) продолжительностью 1,5 и более месяцев.
Конкретные сроки начала и окончания военной подготовки на военной кафедре при вузе определяются учебным планом.
4. К военной подготовке привлекаются студенты в возрасте до 27 лет, годные к военной службе по состоянию здоровья, а по ряду военно-учетных специальностей, определяемых Министерством обороны Республики Казахстан, также студентки.
Годность студентов к военной службе определяется по результатам их медицинского освидетельствования военно-врачебными комиссиями перед началом военной подготовки, а также перед началом учебных сборов (стажировок) в войсках. <*>

Сноска. В пункт 4 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 августа 2003 г. N 803
5. Для обеспечения военной подготовки при вузах создаются военные кафедры и циклы.
Порядок организации военной подготовки определяется Положением о военных кафедрах при высших учебных заведениях, утверждаемым Правительством Республики Казахстан.
Сноска. В дальнейшем - военные кафедры.
6. Руководство военной подготовкой осуществляется Министерством обороны совместно с Министерством образования Республики Казахстан, министерствами и ведомствами, в ведении которых находятся вузы.
7. На Министерство обороны Республики Казахстан возлагается:
а) установление по согласованию с Министерством образования Республики Казахстан военных специальностей, по которым студенты вузов подлежат подготовке по программе офицеров запаса; времени для проведения учебных сборов (стажировок);
б) разработка и утверждение совместно с Министерством образования Республики Казахстан (министерствами и ведомствами, в ведении которых находятся вузы) программ военной подготовки с учетом получаемых гражданских специальностей, табелей вооружения, военной техники, военно-учебного и другого имущества, необходимого для обеспечения военной подготовки, кроме военной кафедры Международного Казахско-Турецкого университета имени Х.А. Ясави;
в) организация и проведение учебных сборов (стажировок) студентов в воинских частях, создание при вузах необходимой учебной материально-технической базы для военной подготовки;
г) создание специальных экзаменационных комиссий для приема выпускных экзаменов по военной подготовке, организация их проведения;
д) контроль за военной подготовкой, соблюдением на военных кафедрах режима секретности и сохранением государственной и военной тайны;
е) руководство деятельностью военных кафедр по вопросам учебной, методической и научно-исследовательской работы и повышения квалификации профессорско-преподавательского состава, в том числе выделения для преподавателей мест в адъюнктуре высших учебных заведений;
ж) (подпункт "ж" исключен - постановлением Правительства РК от 15 апреля 1996 г. N 443)
з) подбор и назначение военнослужащих на штатные должности военных кафедр при вузах;
и) обеспечение военных кафедр учебным вооружением, боеприпасами, военной техникой, автомобильным транспортом, учебно-тренировочными средствами, приборами, аппаратурой, инструментом, запасными частями к военной технике, а также воинскими уставами, необходимыми наставлениями, руководствами, инструкциями, топографическими и морскими картами, учебниками по военной подготовке и иностранной литературой, выделение лимитов на горюче-смазочные и другие материалы.
Обеспечение военных кафедр секретными и совершенно секретными образцами вооружения, военной техники, аппаратуры, приборов и литературой к ним, а также соответствующими уставами, наставлениями, руководствами, инструкциями, учебниками и иностранной литературой производится в объеме программ военной подготовки с соблюдением установленного режима секретности;
к) производство среднего и капитального ремонта, монтаж (демонтаж) и наладка (настройка) вооружения, военной техники и автомобильного транспорта военных кафедр.
Обеспечение военных кафедр материально-техническими средствами, а также осуществление работ, предусмотренных в настоящем пункте, производится Министерством обороны Республики Казахстан безвозмездно.
Сноска. В пункт 7 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 26 августа 1998 г. N 802 P980802_ .
8. На Министерство образования, министерства и ведомства, в ведении которых находятся вузы, возлагается:
а) организация военной подготовки при вузах в соответствии с утвержденными программами и установленными военными специальностями;
б) определение в учебных планах порядка прохождения военной подготовки с выделением для этого необходимого учебного времени в соответствии с пунктами 11-12 настоящего Положения;
в) создание в вузах условий, обеспечивающих размещение и содержание военных кафедр в соответствии с требованиями, установленными для работы с вооружением, военной техникой, литературой и сохранение государственной и военной тайны при проведении военной подготовки;
г) создание и содержание на военных кафедрах при вузах необходимой учебной материально-технической базы, кроме оснащения техникой, вооружением, оборудованием и литературой, получаемыми от Министерства обороны Республики Казахстан;
д) рассмотрение и утверждение штатных расписаний военных кафедр производится по согласованию с Министерством обороны.
е) выделение ассигнований для организации военной подготовки, а также средств для выплаты денежного довольствия лицам офицерского состава, прапорщикам, состоящим на действительной военной службе, и заработной платы инженерно-техническому и учебно-вспомогательному составу военных кафедр.
Сноска. Подпункт "д" - в редакции постановления Правительства РК от 15 апреля 1996 г. N 443.
9. Для руководства военной подготовкой в министерствах и ведомствах, в ведении которых находятся вузы, создаются самостоятельные отделы, группы или устанавливаются штатные должности лиц, ответственных за организацию военной подготовки.
Должности ответственных за организацию военной подготовки замещаются офицерами запаса, имеющими высшее военное или высшее военно-специальное образование.
10. Непосредственную ответственность за организацию военной подготовки при вузе, создание для этого необходимой учебной материально-технической базы, обеспечение сохранности вооружения и военной техники, строгое соблюдение режима секретности несут ректоры вузов.
На ректора вуза возлагается:
а) выделение необходимого количества учебных часов для военной подготовки на военной кафедре при вузе (в учебное время), времени для проведения учебных сборов (стажировок) студентов в воинских частях (в каникулярное время), а также времени для приема экзаменов, зачетов и на подготовку к ним;
б) разработка проекта штатного расписания военной кафедры и выделение ей необходимой численности руководящего, профессорско-преподавательского состава, инженерно-технического и учебно-вспомогательного персонала для проведения военной подготовки и обслуживания военной техники;
в) определение форм и методов организации и проведения военной подготовки в соответствии с Положением о военных кафедрах;
г) обеспечение изолированного размещения военной кафедры, выделение ей в соответствии с учебными программами необходимых учебных и служебных помещений и объектов для проведения занятий, их содержание и ремонт;
д) оказание военной кафедре учебно-методической помощи в организации изучения студентами военных дисциплин в тесной связи с дисциплинами, изучаемыми на других кафедрах;
е) обеспечение издания разрабатываемых на военных кафедрах методических пособий;
ж) выделение денежных средств на все виды деятельности военной кафедры, предусмотренные учебными программами, за исключением тех видов деятельности, которые финансируются Министерством обороны Республики Казахстан;
з) организация в соответствии с установленными требованиями эксплуатации, хранения и обеспечения сбережения вооружения и военной техники;
и) утверждение годового плана работы военной кафедры;
к) обсуждение на заседании ректората или ученого совета вуза состояния военной подготовки;
л) использование лиц офицерского состава военной кафедры по прямому предназначению в соответствии с Положением о военных кафедрах при высших учебных заведениях.
Ректор вуза по представлению начальника военной кафедры может поощрять военнослужащих военной кафедры за достигнутые ими высокие показатели в учебной, методической, научно-исследовательской и общественной работе.
За недостатки в учебной работе на военнослужащих военной кафедры ректором вуза может быть возбуждено ходатайство перед соответствующими органами Министерства обороны Республики Казахстан о наложении дисциплинарного взыскания или об откомандировании с военной кафедры.
11. На военную подготовку в вузе отводится не менее 450 часов обязательных занятий под руководством преподавателей. Конкретное количество часов на военную подготовку и их распределение по видам занятий устанавливается Программой военной подготовки в зависимости от военных специальностей, типа вуза и контингента студентов.
Объем обязательных занятий под руководством преподавателя не должен превышать 6 часов в день. Необходимое время для самостоятельной работы студентов планируется в дни военной подготовки в пределах 8-часового учебного дня.
12. Учебные сборы (стажировки) студентов в воинских частях организуются Министерством обороны Республики Казахстан на завершающем этапе военной подготовки и проводятся, как правило, перед последним курсом обучения в каникулярное время.
Продолжительность учебных сборов (стажировок) студентов в воинских частях по всем военным специальностям определяет Министр обороны Республики Казахстан, но не более 30 дней (кроме специальности "Штурманская авиация").
Продолжительность летной стажировки по военной специальности "Штурманская авиация" 75 дней, в том числе 30 дней - в каникулярное время после окончания предпоследнего курса и 45 дней - после защиты дипломных проектов (работ).
Во время прохождения учебных сборов (стажировок) в воинских частях студенты выполняют обязанности и несут ответственность, установленные Законом Республики Казахстан Z939000_ "О всеобщей воинской обязанности и военной службе". Студенты в период прохождения учебных сборов (стажировок) именуются курсантами.
Выплата студентам стипендий за время учебных сборов (стажировок) производится вузами в установленном порядке.
От прохождения учебных сборов (стажировок) в воинских частях освобождаются студенты, признанные военно-врачебными комиссиями негодными по состоянию здоровья для прохождения учебных сборов (стажировок). В связи с этим они освобождаются в вузе от сдачи экзаменов по военной подготовке и в офицерский состав запаса не аттестуются.
13. В период военной подготовки студенты сдают зачеты и экзамены. После прохождения всей программы военной подготовки и учебных сборов (стажировок) студенты сдают выпускные экзамены, которые проводятся в воинских частях или на военных кафедрах при вузах и принимаются специальными экзаменационными комиссиями.
Оценки, полученные студентами на экзаменах по военной подготовке, учитываются наравне с оценками, полученными по другим дисциплинам.
Студенты, систематически не посещающие занятия по военной подготовке без уважительных причин, уклоняющиеся от прохождения учебных сборов в воинских частях или нарушающие дисциплину в процессе обучения на военных кафедрах, во время сборов (стажировок), по представлению начальников военных кафедр приказами ректоров вузов отстраняются от занятий по военной подготовке.
14. Студентам, сдавшим экзамены по военной подготовке и аттестованным в офицерский состав запаса, в установленном порядке присваивается соответствующее воинское звание офицера запаса. Присвоение воинских званий приурочивается к окончанию студентами вуза.
15. На должности начальников военных кафедр и заместителей начальников военных кафедр, начальников учебных частей - заместителей начальников военных кафедр, начальников циклов - старших преподавателей, а также на должности старших преподавателей и преподавателей военных кафедр назначаются офицеры, состоящие на военной службе, имеющие высшее военное или высшее военно-специальное образование либо, как исключение, имеющие высшее образование и склонные к преподавательской работе. Указанные должности в первую очередь комплектуются военнослужащими, имеющими ученые степени.
Штатные должности профессорско-преподавательского состава военных кафедр при отсутствии возможности комплектования их кадровыми офицерами могут замещаться офицерами запаса, которые отвечают указанным требованиям.
Офицеры запаса на должности профессорско-преподавательского состава назначаются ректорами вузов по представлению начальников военных кафедр.
Должность заместителя начальника военной кафедры устанавливается на кафедрах с общей численностью профессорско-преподавательского состава 20 и более человек, осуществляющих военную подготовку по двум и более военно-учетным специальностям различных родов войск.
Сноска. В пункт 15 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 апреля 1996 г. N 443.
16. Назначение военнослужащих на штатные должности военных кафедр и их перемещение производятся Министерством обороны Республики Казахстан. Кандидатуры на должности начальников военных кафедр, заместителей начальников военных кафедр, начальников учебных частей - заместителей начальников военных кафедр согласовываются с ректорами вузов, Министерством образования Республики Казахстан и министерствами и ведомствами Республики Казахстан, в ведении которых находятся вузы, на все другие должности - с ректорами соответствующих вузов.
Увольнение с военной службы лиц офицерского состава военных кафедр производится в порядке, установленном действующим законодательством.
17. Офицеры и прапорщики, назначаемые на штатные должности военных кафедр, состоят на военной службе и за ними сохраняются все права, преимущества и льготы, установленные для военнослужащих.
Они обеспечиваются вещевым имуществом, специальным техническим обмундированием, жилой площадью, медицинским обслуживанием и санаторно-курортным лечением, а также другими видами натурального довольствия на общих основаниях с офицерами и прапорщиками за счет сметы и фондов Министерства обороны Республики Казахстан.
Сноска. В пункт 17 внесены изменения - постановлениями Правительства РК от 26 августа 1998 г. N 802 P980802_ ; от 1 сентября 1999 г. N 1282 P991282_ ; от 6 февраля 2001 г. N 195 Р010195_ ; от 27 августа 2001 г. N 1109 P011109_ ; от 6 ноября 2001 г. N 1403 Р011403_ ; от 12 августа 2003 г. N 803 .
18. Присвоение ученых званий профессора и доцента военнослужащим из числа преподавательского состава военных кафедр вузов производится в соответствии с Положением о порядке присуждения ученых степеней и присвоения ученых званий, утвержденным Президиумом Высшей аттестационной комиссии при Кабинете Министров Республики Казахстан от 7 апреля 1993 г. При этом:
а) к присвоению ученого звания профессора могут быть представлены доктора наук, назначенные на должности начальников военных кафедр, заместителей начальников военных кафедр, начальников циклов - старших преподавателей;
б) к присвоению ученого звания доцента могут быть представлены доктора наук и кандидаты наук, назначенные на должности начальников военных кафедр, заместителей начальников военных кафедр, начальников учебных частей - заместителей начальников военных кафедр, начальников циклов - старших преподавателей и старших преподавателей.
К присвоению ученого звания профессора в виде исключения могут быть представлены начальники военных кафедр, имеющие ученую степень кандидата наук, к ученому званию доцента - лица с высшим образованием, не имеющие ученой степени, назначенные на должности начальников военных кафедр, заместителей начальников военных кафедр, начальников учебных частей - заместителей начальников военных кафедр, начальников циклов - старших преподавателей, при условии, если отвечают требованиям Положения о порядке присуждения ученых степеней и присвоения ученых званий.
19. Для охраны вооружения, военной техники и имущества выделенных вузам для военной подготовки, а также секретных частей и библиотек организуется вневедомственная охрана за счет средств министерств и ведомств Республики Казахстан, в ведении которых находятся вузы.

Утвержден
постановлением Кабинета Министров
Республики Казахстан
от 3 октября 1994 г. N 1094

П Е Р Е Ч Е Н Ь
высших учебных заведений, в которых устанавливается
военная подготовка студентов (курсантов)
по программе офицеров запаса

Сноска. Перечень - в редакции постановления Правительства РК от 23 апреля 1997 г. N 638 P970638_ . Внесены изменения - постановлениями Правительства РК от 6 ноября 1997 г. N 1500 P971500_ ; от 2 марта 1998 г. N 160 Р980160_ ; от 24 марта 1998 г. N 256 P980256_ ; от 26 августа 1998 г. N 802 Р980802_ ; от 1 сентября 1999 г. N 1282 P991282_ ; от 7 сентября 1999 г. N 1319 Р991319_ ; постановлением Правительства РК от 26 июня 2000 года N 943 P000943_ ; от 12 августа 2000 г. N 1249 P001249_ ; от 6 февраля 2001 г. N 195 Р010195_ ; от 27 августа 2001 г. N 1109 P011109_ ; от 6 ноября 2001 г. N 1403 Р011403_ ; от 17 мая 2004 г. N 551 .

Университеты

Казахский государственный национальный университет имени Аль-Фараби, г. Алматы

Казахский национальный технический университет, г. Алматы

Казахский государственный аграрный университет, г. Алматы

Казахский государственный медицинский университет имени С.Д.Асфендиярова, г. Алматы

Казахский государственный юридический университет, г. Алматы

Акмолинский аграрный университет имени С.Сейфуллина

Карагандинский государственный технический университет

Павлодарский государственный университет имени С.Торайгырова

Южно-Казахстанский технический университет, г. Шымкент

Алматинский государственный университет имени Абая

Северо-Казахстанский университет, г. Петропавловск

Таразский государственный университет имени М.Х.Дулати

Международный Казахско-Турецкий университет имени Х.А. Ясави

Кызылординский государственный университет имени Коркыт Ата,

Восточно-Казахстанский технический университет имени Д.Серикбаева, город Усть-Каменогорск

Республиканское государственное казенное предприятие "Западно-Казахстанский аграрно-технический университет имени Жангир хана", город Уральск

Казахский университет международных отношений и мировых языков имени Абылай хана, г. Алматы

Республиканское государственное казенное предприятие "Евразийский национальный университет имени Л.Н. Гумилева", город Астана

Медицинские академии

Акмолинская государственная медицинская академия

Актюбинская государственная медицинская академия

Карагандинская государственная медицинская академия

Семипалатинская государственная медицинская академия

Южно-Казахстанская государственная медицинская академия, г. Шымкент

Институты

Карагандинский металлургический институт, г.Темиртау

Другие учебные заведения

Актюбинское высшее военное авиационное училище имени дважды Героя Советского Союза Т.Я.Бегельдинова Министерства обороны Республики Казахстан
Академия Гражданской авиации, г.Алматы
Республиканское государственное казенное предприятие "Казахская государственная академия управления имени Турара Рыскулова", город Алматы