ИПС "Әділет"

      Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi, құрамында Төраға Ю.А.Хитрин, Кеңес мүшелерi Ж.Д.Бұсырманов, А. Есенжанов, А.К.Котов, Қ.Ә.Омарханов және В.Д.Шопин қатысқан өзiнiң ашық отырысында,
      өтiнiш субъектiсi - Астана қаласы Сарыарқа аудандық сотының төрайымы Д.Қ.Құрманованың;
      Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң депутаты, Экономикалық реформа және аймақтық даму жөнiндегi комитеттiң мүшесi Ш.Ә.Оразалиновтың;
      Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникация министрi К.К.Масимовтың;
      Қазақстан Республикасының Әдiлет вице-министрi А.Н.Котловтың;
      Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiгiнiң төрағасы Б.М.Имашевтың;
      Қазақстан Республикасы Бас прокурорының орынбасары А.Қ.Дауылбаевтың;
      Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Үкiметтiк байланысты қамтамасыз ету орталығының бөлiм бастығы А.З.Зейнуллиннiң;
      "Қазақтелеком" ААҚ-ның президентi А.А.Бектасовтың;
      Қазақстан Тұтынушыларының ұлттық лигасының өкімi Б.Т.Ахметжанованың қатысуымен,
      Астана қаласы Сарыарқа аудандық сотының жергілiктi телекоммуникациялар желiлерiнiң қызмет көрсету құнын уақыт бойынша есептеудi енгiзудi көздейтiн нормативтiк құқықтық актiлердiң ережелерiн конституциялық емес деп тану жөнiндегi ұсынымын қарады.
      Қолда бар материалдарды зерделеп, баяндамашылар - Конституциялық Кеңестің мүшелерi А.К.Котов пен В.Д.Шопиннiң хабарын, отырысқа қатысушылардың сөздерiн тыңдап шығып, Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi мынаны

                         АНЫҚТАДЫ:

      Конституциялық Кеңеске 2001 жылғы 18 маусымда Астана қаласы Сарыарқа аудандық сотының жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерiнiң қызмет көрсету құнын уақыт бойынша есептеудi енгiзудi көздейтiн нормативтiк құқықтық актiлердiң ережелерiн конституциялық емес деп тану жөнiндегi ұсынымы келiп түстi.
      Соттың Конституциялық Кеңеске ұсыным жасауына азамат Р.Ж.Жамбырбаевтың осы нормативтiк құқықтық актiлердің жекелеген ережелерi тұрғылықты жерiне байланысты ешкiмдi ешқандай кемiтуге болмайды деген Конституцияның 14-бабы 2-тармағына, сондай-ақ, әркiм өзiнiң телефон арқылы сөйлескен сөздерiнiң құпиялылығы сақталуына құқығы бар, ал мемлекеттiк органдар, қоғамдық бiрлестiктер, лауазымды адамдар және бұқаралық ақпарат құралдары әрбiр азаматқа өзiнiң құқықтары мен мүдделерiне қатысты құжаттармен, шешімдермен және ақпарат көздерімен танысу мүмкiндiгiн қамтамасыз етуге мiндеттi деген Конституцияның 18-бабы 2 және 3-тармақтарына қайшы келедi деп есептеген талап арызы себеп болған.
      Сот, оның ұсынымын Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi қарағанда:
      Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің "Байланыс қызметінің тарифтерi туралы" 1995 жылғы 23 мамырдағы N 732 қаулысының 3-тармағының;
      Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнің 1997 жылғы 27 мамырдағы N 465 және Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлiгiнің 1997 жылғы 30 мамырдағы N 81 бiрлескен бұйрығы бекiткен Жергілiктi телекоммуникациялар желiлерiнiң, телеграф және пошта байланысының қызмет көрсету ережелерi 5.2-тармағының (бұдан әрi - Жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерінің, телеграф және пошта байланысының қызмет көрсету ережелерi) Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестiгi туралы мәселенi шешiп берудi өтiнедi.
      Астана қаласы Сарыарқа аудандық сотының ұсынымын қарау кезiнде Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi мынаны ескердi.
      Қазақстан Республикасының Конституциясы Республика Үкiметiнің құзыретiн белгiлей келіп, өз құзыретiнiң мәселелерi бойынша ол Негiзгi Заңның 69-бабы 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында мiндеттi күшi бар қаулылар шығаруын көздейдi. "Қазақстан Республикасының Үкiметi туралы" Конституциялық заңның 13-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында оның Республика заңдарының орындалуын қамтамасыз етуiн, оларды министрлiктердің, басқа орталық және жергілiктi атқарушы органдардың орындауын бақылауын белгiлеген.
      Министрлер Кабинетiнің "Байланыс қызметiнің тарифтерi туралы" 1995 жылғы 23 мамырдағы N 732 қаулысы Қазақстан Республикасының Үкiметiне 84-бабында мемлекеттiк басқару мәселелерiн шешуге құзырет берген және 86-бабында оған елдің бүкiл аумағында мiндеттi күшi бар актiлер шығаруға құқық берген 1993 жылғы Конституцияның негiзiнде және оны орындау мақсатында қабылданған болатын. Сот дауласып отырған 3-тармағы бөлiгiнде бұл қаулы қолданылып жүрген Конституцияның Республика Үкiметiнiң құзыретi туралы 66-бабының нормаларына сәйкес келедi. Қаулыны ол конституциялық нормаларға сәйкес және Республика Үкiметiнiң iс жүргiзу шегiнде қабылдаған. Заң белгiлеген тәртiппен оның күшi жойылмаған және қолданылып жүрген болып табылады.
      Министрлер Кабинетiнің N 732 қаулысында "Қазақтелекомға" "байланыс кәсіпорындарының техникалық құралдармен жарақталуына қарай жергiлiктi сөйлесулер құнын уақыт бойынша есептеудi енгiзудi жүзеге асыру" жүктелген.
      Министрлер Кабинетiнiң "Байланыс қызметiнің тарифтерi туралы" қаулысының 3-тармағы Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнiң 1997 жылғы 27 мамырдағы N 465 және Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлiгiнің 1997 жылғы 30 мамырдағы N 81 бiрлескен бұйрығы бекiткен Жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерiнiң қызмет көрсету ережелерiнiң 5.2-тармағымен үндеседi.
      Ережелердің 5.2-тармағында жергiлiктi телекоммуникациялар желiсінің операторына "төлемақыны уақыт бойынша есепке алу аппаратураларының /АПУС/ негiзгi талаптарына сәйкес келетiн, метрологиялық қамтамасыз ету нормаларына жауап беретiн және мiндеттi мемлекеттiк тексеруге жататын жергiлiктi сөйлесулер ақысын уақыт бойынша есепке алу жүйесiн енгiзу" шартты құқығы берiлген.
      Үкiметтің N 732 қаулысының осы ережелерi мен Жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерiнiң қызмет көрсету ережелерiн тұрғылықты жерiне байланысты ешкiмдi кемсiтуге болмайтыны туралы бөлiгiндегi Конституцияның 14-бабы 2-тармағына, сондай-ақ әркiм өзінің телефон арқылы сөйлескен сөздерiнің құпиялылығы сақталуына құқықты екендiгi және әрбiр азаматқа өзінің құқықтары мен мүдделерiне қатысты құжаттармен, шешімдермен және ақпарат көздерiмен танысу мүмкiндiгiн қамтамасыз ету туралы Конституцияның 18-бабының 2 және 3-тармақтарына сәйкестiгiн талдай келiп, Конституциялық Кеңес олар Конституция нормаларына қайшы келмейдi деген қорытындыға келдi.
      Үкiметтің "Байланыс қызметiнің тарифтерi туралы" N 732 қаулысының 3-тармағы тұрғылықты жерiнің айырмашылығына байланысты бiреулердің құқықтарын шектеу есебiнен немесе Конституцияның 14-бабында тыйым салынған кемсiтушiлiк белгiлерiмен бiреулерге заң жүзiнде және iс жүзiнде артықшылық беруге бағытталмаған. Үкiметтің бұл қаулысының Конституцияның 69-бабы 1-тармағына сәйкес аймақтарға, сондай-ақ Республиканың барлық аумағында мiндеттi күшi бар.
      Тұрғылықты жерiне байланысты ешкiмдi ешқандай кемсiтуге болмайтыны туралы Конституцияның 14-бабы 2-тармағының ережесi Конституцияның 14-бабы 1-тармағындағы заң мен сот алдында жұрттың бәрi тең екенi туралы ережемен тығыз байланысты, және бұл жағдайда Қазақстан Республикасындағы тұрғылықты жерiне қарамастан заң актiлерiнде белгiленген бiр негiздер бойынша субъектiлердiң құқықтары бiрдей және бiрдей мiндеттердi орындауға тиiстi, сондай-ақ осы құқықтары мемлекет тарапынан бiрдей қорғалады және заң мен сот алдында бiрдей жауапты болады. Сот билiгi Конституцияның 76-бабы 2-тармағына сәйкес, Конституцияның, заңдардың және басқа да нормативтiк құқықтық актiлердiң негiзiнде, сондай-ақ Республиканың халықаралық шарттарының негiзiнде туындайтын барлық iстер мен дауларға қолданылады.
      Конституциялық Кеңестің пiкiрi бойынша, Үкiметтің N 732 қаулысының 3-тармағының жергiлiктi телефонмен сөйлесулер ақысын уақыт бойынша есептеудi енгiзу туралы ережесi, сондай-ақ Жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерінің қызмет көрсету ережелерiнің 5.2-тармағы жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерiнің көрсеткен қызметiн пайдалануды байланыстың көрсеткен қызметiнің көлемi мен сапасына бара-бар есеп пен ақы төлеудi объективтi экономикалық өлшемге жүйелi түрде ауыстыру мiндетiн атқарады. Сонымен қатар бұл ережелер оған бiрте-бiрте көшудi және оны жүзеге асыруды техникалық жарақтандырумен шарттастырады. Жария шарттың талаптары бойынша тұтынушылардың теңдiгi мен тұтынушылардың байланыс қызметiнiң нысандары мен олардың төлемақысын таңдау құқығы бұзылмауға тиiс. Заң нормаларының және басқа нормативтiк құқықтық актiлерi дұрыстығының негiзiн құрайтын жоғары заңдық күшi және тiкелей күшi бар Негiзгi Заң болып табылатын Қазақстан Республикасының Конституциясында бұған байланысты нақтылы нұсқау жоқ. Қазақстанды әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтыру және Республиканың бүкiл халықтың игiлiгiн көздейтiн экономикалық дамуы туралы Конституцияда жалпы ережелер бар, сондай-ақ монополистiк қызмет заңмен реттелетін және шектелетiнi, ал жосықсыз бәсекеге тыйым салынатыны туралы Негiзгi Заңның 26-бабы 4-тармағының нормалары бар. Олар Конституциялық Кеңестің Конституцияның 28-бабы 1-тармағы кепілдік беретiн елдегi жалақының, зейнетақының және әлеуметтiк қамсыздандырудың мөлшерлес осы объективтi экономикалық өлшемдi енгiзудi Қазақстан Республикасының Конституциясына қайшы келмейдi деп есептеуiне негiз болады. Негiзгi Заңның 12-бабы 1-тармағында Қазақстан Республикасында Конституцияға сәйкес адам құқықтары мен бостандықтары танылады және оларға кепілдік берiледi делiнген.
      Ресми жариялау және азаматтарға өзiнің құқықтарына қатысты, 1995 жылғы Конституцияның 4-бабы 4-тармағының және 18-бабы 3-тармағының мағынасымен сәйкес келетiн нормативтiк құқықтық актiлермен таныстыру мүмкiндiгiмен қамтамасыз ету туралы 1993 жылғы Конституцияның 32-бабы екiншi бөлiгiне және 33-бабының үшiншi бөлiгiне сәйкес Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң "Байланыс қызметiнің тарифтерi туралы" 1995 жылғы 23 мамырдағы N 732 қаулысы "Қазақстан Республикасы Президентi мен Қазақстан Республикасы Үкiметi актiлерi жинағының" сол жылғы N 18 ресми түрде жарияланды. Осы қаулының мәтiнiмен "Юрист" ашық анықтамалық жүйеден азаматтардың кеңiнен танысуына болады.
      "Жергiлiктi коммуникациялар желiлерінің, телеграф және пошта байланысының қызмет көрсету ережелерiн бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнің 1997 жылғы 27 мамырдағы N 465 және Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлiгiнің 1997 жылғы 30 мамырдағы N 81 бiрлескен бұйрығы Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде 1997 жылғы 27 маусымда N 329 болып тiркелдi. Қолданылып жүрген Конституцияның 18-бабы 3-тармағына сәйкес бұл бұйрықпен Республикалық орталықтың 1996-2001 жылдардағы "Заңдар" құқықтық ақпарат ресми анықтама жүйесiмен кеңiнен танысуға болады.
      Министрлер Кабинетiнің N 732 қаулысының ережелерi мен Жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерінің қызмет көрсету ережелерiн және Конституцияның 18-бабы 2-тармағында көзделген телефон арқылы сөйлескен сөздерінің құпиялылығы сақталуына байланысты адам және азамат құқығына қысым жасау бөлiгiн конституциялық емес деп тануға негiз жоқ. Жергiлiктi телефон байланысы қызметiнiң көлемi мен сапасын есептеудің бiр жүйесiнен тиiсiнше ұйымдық, технологиялық және нормативтiк тұрғыдан қамтамасыз етiлетiн басқа жүйесiне көшу әркiмнің телефон арқылы сөйлескен сөздерiнің құпиялылығы сақталуының конституциялық құқығына ықпал жасамайды, ал телефон байланысының қызмет көрсетуiнің бұрынғы жүйесi жағдайында мұндай кепiлдiктер болмаған немесе олар бұзылған ретте осы құқыққа қысым жасалу мүмкiндiгiн жоққа шығармайды, бұл абоненттердің жеке сөйлескен сөздерi мағынасының құпиялылығына құқығын бiлдiредi.
      Жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерiнің қызмет көрсету ережелерінің 2.5-тармағында "телефонмен сөйлескен сөздердi тыңдауға, олар туралы мағлұматтар алуға тек Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiп пен негiздерде ғана жол берiледi. Операторлар телефонмен сөйлескен сөздердің құпиялылығын сақтауға мiндеттi" деп белгiленген.
      Бұл Ережелер абоненттердiң мүддесiн қорғауды көздейдi, оларға тұрмысқа қажеттi қызметтермен телефон арқылы тегiн байланыс жасауға құқық бередi, жергiлiктi телефонмен сөйлесулердiң құнын уақыт бойынша есепке алу енгiзiлген кезде абоненттің бiрiншi талабы бойынша олар туралы бағыт сiлтеушi мағлұматтар беруге операторды мiндеттейдi. Жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерiнiң қызмет көрсету ережелерi тұрғылықты жерiне байланысты ешкiмдi де ешқандай кемсiту болып табылмайды. Ережелердің 2.1-тармағына сәйкес абоненттердің мүдделерiн қорғауға қатысты олардың нормалары елдiң тек жекелей алынған аймағы үшiн ғана емес, Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында орындау үшiн мiндеттi.
      Жергiлiктi телефон байланысының қызмет көрсетуiн уақыт бойынша есепке алу енгiзiлген кездегi құқық қолдану практикасы мен техникалық жарақтандырудағы кемшiлiктердi қарау Конституциялық Кеңестің құзыретiне жатпайды.
      Сонымен, Конституциялық Кеңес Астана қаласының Сарыарқа аудандық сотының ұсынымында көрсетiлген жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерінің қызмет көрсету құнын уақыт бойынша есептеудi енгiзудi анықтайтын нормативтiк құқықтық актiлердiң ережелерiнде Конституцияға сәйкес емес деп тану үшiн формальды-заңдық негiздер жоқ деп бiледi.
      Баяндалғандардың негiзiнде, және Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабы 2-тармағын басшылыққа алып, Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" конституциялық заң күшi бар Жарлығының 33, 37, 38, 40 және 41-баптары негiзiнде Конституциялық Кеңес

                             ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

      1. Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнің "Байланыс қызметiнiң тарифтерi туралы" 1995 жылғы 23 мамырдағы N 732 қаулысының 3-тармағы және Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнің 1997 жылғы 27 мамырдағы N 465 және Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлiгiнің 1997 жылғы 30 мамырдағы N 81 бiрлескен бұйрығы бекiткен Жергiлiктi телекоммуникациялар желiлерінің, телеграф және пошта байланысының қызмет көрсету ережелерiнiң 5.2-тармағы Қазақстан Республикасы Конституциясының 14-бабы 2-тармағының және 18-бабының 2 және 3-тармақтарының нормаларына қайшы келмейдi деп танылсын.
      2. Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгi (К.К.Масимов), Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiгi (Б.М.Имашев) осы қаулы күшiне енген күннен бастап екi ай мерзiм iшiнде оны орындау үшiн қабылданған шаралар туралы хабарласын.
      3. Қазақстан Республикасы Конституциясының 74-бабы

3-тармағына сәйкес қаулы оны қабылдаған күннен бастап күшiне енедi,

шағымдануға жатпайды, Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында жалпыға

бiрдей мiндеттi және Қазақстан Республикасы Конституциясының 73-бабы

4-тармағында көзделген жағдайды ескеріп, түпкiлiктi болып табылады.

4. Осы қаулы республикалық ресми басылымдарда қазақ және орыс

тiлдерiнде жариялансын.

Қазақстан Республикасы

Конституциялық Кеңесінiң

Төрағасы

Мамандар:

Қасымбеков Б.А.

Икебаева Ә.Ж.

      Конституционный Совет Республики Казахстан в составе Председателя Хитрина Ю.А., членов Совета Бусурманова Ж.Д., Есенжанова А., Котова А.К., Омарханова К.А. и Шопина В.Д., с участием:
      представителя субъекта обращения - председателя Сарыаркинского районного суда города Астаны Курмановой Д.К.;
      депутата Мажилиса Парламента Республики Казахстан, члена Комитета по экономической реформе и региональному развитию Уразалинова Ш.А.;
      министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан Масимова К.К.;
      вице-министра юстиции Республики Казахстан Котлова А.Н.;
      председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий, защите конкуренции и поддержке малого бизнеса Имашева Б.М.;
      заместителя Генерального прокурора Республики Казахстан Даулбаева А.К.;
      начальника отдела Центра обеспечения правительственной связью Комитета национальной безопасности Республики Казахстан Зейнуллина А.З.;
      президента ОАО "Казахтелеком" Бектасова А.А.;
      представителя Национальной лиги потребителей Казахстана Ахметжановой Б.Т.,
      рассмотрел в открытом заседании представление Сарыаркинского районного суда города Астаны о признании неконституционными положений нормативных правовых актов, предусматривающих введение повременного учета стоимости услуг местных сетей телекоммуникаций.
      Изучив имеющиеся материалы, заслушав докладчиков - членов Конституционного Совета Котова А.К. и Шопина В.Д., выступления участников заседания Конституционный Совет Республики Казахстан установил:
      В Конституционный Совет Республики Казахстан 18 июня 2001 года поступило представление Сарыаркинского районного суда города Астаны о признании неконституционными ряда положений нормативных правовых актов, предусматривающих введение повременного учета стоимости услуг местных сетей телекоммуникаций.
      Поводом для представления суда в Конституционный Совет послужил иск гражданина Джамбурбаева Р.Ж., который считает, что отдельные положения этих нормативных правовых актов противоречат пункту 2 статьи 14 Конституции, согласно которому никто не может подвергаться какой-либо дискриминации по мотивам места жительства, а также пунктам 2 и 3 статьи 18 Конституции, в соответствии с которыми каждый имеет право на тайну личных телефонных переговоров, а государственные органы, общественные объединения, должностные лица и средства массовой информации обязаны обеспечить каждому гражданину возможность ознакомиться с затрагивающими его права и интересы документами, решениями и источниками информации.
      Суд просит, чтобы Конституционный Совет Республики Казахстан при рассмотрении его представления решил вопрос о соответствии Конституции Республики Казахстан:
      пункта 3 постановления Кабинета Министров Республики Казахстан от 23 мая 1995 года N 732 "О тарифах на услуги связи";
      пункта 5.2 Правил предоставления услуг местными сетями телекоммуникаций, телеграфной и почтовой связи, утвержденных совместным приказом Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 27 мая 1997 года N 465 и Министерства экономики и торговли Республики Казахстан от 30 мая 1997 года N 81 (далее - Правила предоставления услуг местными сетями телекоммуникаций).
      При рассмотрении представления Сарыаркинского районного суда города Астаны Конституционный Совет Республики Казахстан исходит из следующего.
      Конституция Республики Казахстан, устанавливая компетенцию Правительства Республики, предусматривает, что по вопросам своей компетенции оно издает в соответствии с пунктом 1 статьи 69 Основного Закона постановления, имеющие обязательную силу на всей территории Республики Казахстан. В подпункте 1) пункта 2 статьи 13 Конституционного закона "О Правительстве Республики Казахстан" установлено, что оно обеспечивает исполнение законов Республики, контролирует их исполнение министерствами, другими центральными и местными исполнительными органами.
     Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 23 мая 1995 года N 732 "О тарифах на услуги связи" было принято на основе и во исполнение Конституции 1993 года, которая в статье 84 наделяла Правительство Республики Казахстан компетенцией решать вопросы государственного управления и в статье 86 управомачивала его издавать акты, имеющие обязательную силу на всей территории страны. В части оспариваемого судом пункта 3, это постановление отвечает нормам статьи 66 действующей Конституции о компетенции Правительства Республики. Постановление принято им в соответствии с конституционными нормами и в границах предметов ведения Правительства Республики Казахстан. Оно не отменено в установленном законодательством порядке и является действующим.
      В пункте 3 постановления Кабинета Министров N 732 "Казахтелекому" предписывается "осуществлять введение повременного учета стоимости местных разговоров по мере оснащения предприятий связи техническими средствами".
      Пункту 3 постановления Кабинета Министров "О тарифах на услуги связи" корреспондирует пункт 5.2 Правил предоставления услуг местными сетями телекоммуникаций, утвержденных совместным приказом Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 27 мая 1997 года N 465 и Министерства экономики и торговли Республики Казахстан от 30 мая 1997 года N 81.
      В пункте 5.2 этих Правил оператору местной сети телекоммуникаций предоставлено обусловленное право "вводить систему повременного учета стоимости местных разговоров, соответствующую основным требованиям к аппаратуре повременного учета стоимости (АПУС), отвечающую нормам метрологического обеспечения и подлежащую обязательной государственной поверке".
      Проанализировав эти положения постановления Правительства N 732 и Правил предоставления услуг местными сетями телекоммуникаций на соответствие пункту 2 статьи 14 Конституции в части недискриминации по мотивам места жительства, а также пунктам 2 и 3 статьи 18 Конституции о том, что каждый имеет право на тайну личных телефонных переговоров и об обеспечении гражданину возможности ознакомиться с затрагивающими его права и интересы решениями и источниками информации, Конституционный Совет пришел к выводу, что они не вступают в противоречие с нормами Конституции.
      Пункт 3 постановления Правительства N 732 "О тарифах на услуги связи" не направлен на создание для кого-либо юридических и фактических преимуществ за счет ограничения в правах кого-либо другого в зависимости от различий по их месту проживания или от других, запрещенных статьей 14 Конституции, дискриминирующих признаков. Это постановление Правительства в соответствии с пунктом 1 статьи 69 Конституции имеет обязательную силу как в регионах, так и на всей территории Республики.
      Положение пункта 2 статьи 14 Конституции о том, что никто не может подвергаться какой-либо дискриминации по мотивам места жительства, неразрывно связано с положением пункта 1 статьи 14 Конституции о том, что все равны перед законом и судом, и означает, в данном случае, что независимо от места жительства в Республике Казахстан по одним и тем же основаниям, установленным законодательными актами, субъекты имеют одинаковые права и должны выполнять одинаковые обязанности, а также располагают равной защитой этих прав со стороны государства и несут равную ответственность по закону и суду. Судебная власть согласно пункту 2 статьи 76 Конституции распространяется на все дела и споры, возникающие на основе Конституции, законов и иных нормативных правовых актов, а также на основе международных договоров Республики.
      По мнению Конституционного Совета, положение пункта 3 постановления Правительства N 732 о введении повременного учета стоимости местных телефонных разговоров, а также пункт 5.2 Правил предоставления услуг местных сетей телекоммуникаций имеют задачей системный перевод пользования услугами местных сетей телекоммуникаций на объективный экономический критерий учета и оплаты пропорционально объему и качеству предоставляемых услуг связи. Причем, эти положения обусловливают такой подход постепенностью и технологической оснащенностью его осуществления. Не должно нарушаться равенство потребителей по условиям публичного договора и право выбора потребителями форм услуг связи и их оплаты. Конституция Республики Казахстан, будучи Основным Законом высшей юридической силы и прямого действия, составляющим основание действительности норм законов и иных нормативных правовых актов, не содержит непосредственных указаний на этот счет. В Конституции имеются общие положения об утверждении Казахстана социальным государством и экономическом развитии Республики на благо всех, а также нормы пункта 4 статьи 26 Основного Закона о том, что монополистическая деятельность регулируется и ограничивается законом, а недобросовестная конкуренция запрещается. Они дают основания Совету считать введение этого объективного экономического критерия, соизмеряемого с гарантируемыми в пункте 1 статьи 28 Конституции заработной платой, пенсией и социальным обеспечением в стране, непротиворечащим Конституции Республики Казахстан. Права и свободы человека в Республике Казахстан, гласит пункт 1 статьи 12 Основного Закона, признаются и гарантируются в соответствии с Конституцией.
      Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан N 732 "О тарифах на услуги связи" от 23 мая 1995 года в соответствии с частью второй статьи 32 и частью третьей статьи 33 Конституции 1993 года об официальном опубликовании и обеспечении гражданам возможности ознакомления с затрагивающими их права нормативными правовыми актами, которые по смыслу совпадают с требованиями пункта 4 статьи 4 и пункта 3 статьи 18 Конституции 1995 года, было официально опубликовано в N 18 "Собрания актов Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан" за тот же год. Текст этого постановления доступен гражданам для широкого ознакомления в открытой справочной системе "Юрист".
     Совместный приказ Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 27 мая 1997 года N 465 и Министерства экономики и торговли Республики Казахстан от 30 мая 1997 года N 81 "Об утверждении правил предоставления услуг местными сетями телекоммуникаций, телеграфной и почтовой связи" зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 27 июня 1997 года за N 329. Согласно пункту 3 статьи 18 действующей Конституции этот приказ доступен для широкого ознакомления в официальной справочной системе Республиканского центра правовой информации 1996-2001 гг. "Законодательство".
      Не находят оснований для признания неконституционными положения постановления Кабинета Министров N 732 и Правил предоставления услуг местными сетями телекоммуникаций и в части ущемления права человека и гражданина на тайну личных телефонных переговоров, предусмотренного пунктом 2 статьи 18 Конституции. Переход от одной системы учета объема и качества услуг местной телефонной связи к другой при ее соответствующем организационном, технологическом и нормативном обеспечении, не влияет на состояние конституционного права каждого на тайну личных телефонных переговоров, равно как в случаях отсутствия или нарушения таких гарантий в условиях прежней системы предоставления услуг телефонной связи не исключает возможного ущемления этого права, под которым понимается право на конфиденциальность содержания личных телефонных переговоров абонентов.
      В пункте 2.5 Правил предоставления услуг местных сетей телекоммуникаций установлено, что "прослушивание телефонных переговоров, получение сведений о них допускаются только в порядке и на основаниях, установленных законодательством Республики Казахстан. Операторы обязаны соблюдать тайну телефонных переговоров".
      Эти Правила предусматривают защиту интересов абонентов, предоставляют им право пользования бесплатной телефонной связью со службами жизнеобеспечения, при введении повременного учета стоимости местных телефонных разговоров обязывают оператора выдать о них установочные данные по первому требованию абонента. Правила предоставления услуг местных сетей телекоммуникаций не являются дискриминирующими кого-либо по мотивам места жительства. Согласно пункту 2.1 Правил, их нормы в отношении защиты интересов абонентов обязательны для исполнения на всей территории Республики Казахстан, а не только для отдельно взятого региона страны.
      Рассмотрение недостатков правоприменительной практики и технической оснащенности при введении повременного учета предоставления услуг местной телефонной связи не входит в компетенцию Конституционного Совета.
      Таким образом, Конституционный Совет не усматривает формально-юридических оснований для признания указанных в представлении Сарыаркинского районного суда города Астаны положений нормативных правовых актов, определяющих введение повременного учета стоимости услуг местных сетей телекоммуникаций, не соответствующими Конституции.
      Исходя из изложенного и, руководствуясь пунктом 2 статьи 72 Конституции Республики Казахстан, на основании статей 33, 37, 38, 40 и 41 Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Конституционного закона, "О Конституционном Совете Республики Казахстан", Конституционный Совет постановляет:
      1. Признать, что пункт 3 постановления Кабинета Министров Республики Казахстан от 23 мая 1995 года N 732 "О тарифах на услуги связи" и пункт 5.2 Правил предоставления услуг местными сетями телекоммуникаций, телеграфной и почтовой связи, утвержденных совместным приказом Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 27 мая 1997 года N 465 и Министерства экономики и торговли Республики Казахстан от 30 мая 1997 года N 81 не противоречат нормам пункта 2 статьи 14 и пунктов 2 и 3 статьи 18 Конституции Республики Казахстан.
      2. Министерству транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (Масимов К.К.), Агентству Республики Казахстан по регулированию естественных монополий, защите конкуренции и поддержке малого бизнеса (Имашев Б.М.) сообщить Конституционному Совету Республики Казахстан о мерах, принятых во исполнение настоящего постановления, в двухмесячный срок со дня вступления его в силу.
      3. В соответствии с пунктом 3 статьи 74 Конституции Республики Казахстан постановление вступает в силу со дня его принятия, обжалованию не подлежит, является общеобязательным на всей территории Республики Казахстан и окончательным с учетом случая, предусмотренного пунктом 4 статьи 73 Конституции Республики Казахстан.
      4. Опубликовать настоящее постановление на казахском и русском языках в официальных республиканских печатных изданиях.

     Председатель
     Конституционного Совета
     Республики Казахстан