Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 - 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту және "Мемлекеттік бағдарламалар тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 957 Жарлығына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 14 ақпандағы № 420 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 19 сәуірдегі № 29 Жарлығымен.

  Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметі актілерінің жинағында жариялануға тиіс

      Ескерту. Күші жойылды – ҚР Президентінің 19.04.2019 № 29 Жарлығымен.

      ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 - 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі:

      1) бір ай мерзімде Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігімен келісу бойынша Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлесін және бекітсін;

      2) Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 4 наурыздағы № 931 Жарлығымен белгіленген мерзімде және тәртіппен Бағдарламаның орындалу барысы туралы ақпарат берсін.

      3. Орталық және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар Бағдарламаны іске асыру бойынша шаралар қабылдасын.

      4. Күші жойылды - ҚР Президентінің 05.05.2018 № 681 Жарлығымен.

      5. "Қазақстанның су ресурстарын басқару мемлекеттік бағдарламасы және "Мемлекеттік бағдарламалар тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 957 Жарлығына толықтыру енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 4 сәуірдегі № 786 Жарлығының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 25, 189-құжат) күші жойылды деп танылсын.

      6. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне жүктелсін.

      7. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Президенті 		Н.Назарбаев

  Қазақстан Республикасы
Президентінің
2017 жылғы 14 ақпандағы
№ 420 Жарлығымен
БЕКІТІЛГЕН

Қазақстан Республикасының
Агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың
2017-2021 жылдарға арналған
МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАСЫ

Астана қ., 2017 жыл

1. Паспорт

Атауы

Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 - 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы

Әзірлеу үшін негіз

Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 9 қыркүйектегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің кеңейтілген отырысында берген тапсырмасы

Жауапты орындаушы

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі

Іске асыруға жауаптылар

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі, Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі, Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі, Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі, Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі, Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігі, Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрлігі, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Басты мақсаты

Нарықтарда сұранысқа ие, бәсекеге қабілетті агроөнеркәсіптік кешен (бұдан әрі - АӨК) өнімін өндіруді қамтамасыз ету

Міндеттер

1) ұсақ және орта шаруашылықтарды ауыл шаруашылығы кооперациясына тарту;
2) ішкі нарықты молықтыру және отандық өнімнің экспорттық әлеуетін дамыту;
3) мемлекеттік қаржылық қолдау шараларын тиімді пайдалану;
4) су ресурстарын тиімді пайдалану;
5) жер ресурстарын тиімді пайдалану үшін жағдайлар жасау;
6) ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің техникамен және химияландыру құралдарымен қамтамасыз етілуін арттыру;
7) сауда-логистикалық инфрақұрылымды дамыту;
8) ғылыми-технологиялық, кадрлық және ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету

Іске асыру мерзімі

2017 - 2021 жылдар

Нысаналы индикаторлар

2021 жылы мынадай көрсеткіштерге қол жеткізу:
1) ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігінің 2015 жылдың деңгейіне қарағанда нақты мәнде 38%-ға өсуі;
2) ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің (көрсетілетін кызметтерінің) 2015 жылдың деңгейіне қарағанда нақты мәнде 30%-ға өсуі;
3) азық-түлік тауарлары экспорты көлемінің 600 млн. АҚШ долларына өсуі;
4) азық-түлік тауарлары импорты көлемінің 400 млн. АҚШ долларына төмендеуі;
5) азық-түлік тауарлары көтерме саудасының 2015 жылдың деңгейіне қарағанда 29%-ға өсуі;
6) суармалы алаңның 1 гектарына арналған суаратын су шығысының 2015 жылдың деңгейіне қарағанда 20%-ға төмендеуі (2015 жылғы 9180 м3- ден 7348 м3-ге дейін төмендеуі);
7) қосымша жерүсті су ресурстарының 2015 жылдың деңгейіне қарағанда 1,9 км3-ге ұлғаюы;
8) өнеркәсіптегі қайталама және айналымды сумен жабдықтау жүйелеріндегі су көлемі:
- қайталама 2015 жылғы 0,69 км3-ден 0,77 км3-ге дейін;
- айналымды 2015 жылғы 7,3 км3-ден 7,62 км3-ге дейін.

Қаржыландыру көздері мен көлемдері

Бағдарламаны 2017 - 2021 жылдары іске асыруға республикалық және жергілікті бюджеттерде көзделген жалпы шығыстар барлығы 2 374,2 млрд теңгені (РБ - 1 216 млрд теңге*, ЖБ - 904 млрд теңге*, басқа көздер - 306,2 млрд теңге) құрайды, оның ішінде:
2017 жылы:
барлығы - 359,7 млрд теңге;
РБ - 198,2 млрд теңге;
ЖБ - 144,5 млрд теңге;
басқа көздер - 17,0 млрд теңге;
2018 жылы:
барлығы - 397,9 млрд теңге;
РБ - 202,0 млрд теңге;
ЖБ – 151,0 млрд теңге;
басқа көздер - 44,9 млрд теңге;
2019 жылы:
барлығы - 429,4 млрд теңге;
РБ - 207,9 млрд теңге;
ЖБ – 158,4 млрд теңге;
басқа көздер - 63,1 млрд теңге;
2020 жылы:
барлығы - 558,8 млрд теңге;
РБ - 281,6 млрд теңге;
ЖБ - 193,6 млрд теңге;
басқа көздер - 83,6 млрд теңге;
2021 жылы:
барлығы - 628,4 млрд теңге;
РБ - 326,3 млрд теңге;
ЖБ - 204,5 млрд теңге;
басқа көздер - 97,6 млрд теңге;

      * - сомалар тиісті қаржы жылына арналған мемлекеттік бюджетке сәйкес нақтыланатын болады

2. Кіріспе

      АӨК елдің азық-түлік және экономикалық қауіпсіздігін, сондай-ақ ауылдық аумақтардың еңбек және қоныстанушылық әлеуетін қалыптастыратын экономиканың маңызды секторының бірі болып табылады.

      Қазақстан Республикасының (бұдан әрі - ҚР) АӨК-сі әрі қарай дамыту үшін жақсы перспективаларға ие: майлы, етті секторлардың экспорттық позициясы күшеюде, ал астық пен ұн бойынша Қазақстан қысқа мерзімде әлемдегі ірі экспорттаушы елдердің қатарына кірді. Қазақстанның Еуразиялық экономикалық одаққа (бұдан әрі - ЕАЭО) және Дүниежүзілік сауда ұйымына (бұдан әрі - ДСҰ) мүшелігі мүмкіндіктер ашады және сонымен бірге ішкі нарықта да, сыртқы нарықта да бәсекеге қабілеттілікке жоғары талаптар қояды. Осыған байланысты, АӨК-ні мемлекеттік реттеудің рөлі аса маңызды.

      Тәуелсіздік кезеңінде тоғыз бағдарламалық құжат әзірленді, олардың негізінде АӨК саласындағы мемлекеттік саясат іске асырылды: 1991 - 1995 жылдарға және 2000 жылға дейінгі кезеңге арналған "Ауыл" әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламасы, АӨК-ні дамытудың 1993 - 1995 және 2000 жылға дейінгі кезеңге арналған тұжырымдамалық бағдарламасы, Ауыл шаруашылығы өндірісін дамытудың 2000 - 2002 жылдарға арналған бағдарламасы, 2003 - 2005 жылдарға арналған Мемлекеттік аграрлық азық-түлік бағдарламасы, Ауылдық аумақтарды дамытудың 2004 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, АӨК-ні тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасы, ҚР АӨК-сін тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі бірінші кезектегі шаралар бағдарламасы, АӨК-ні дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған бағдарлама және ҚР АӨК-сін дамыту жөніндегі 2013 - 2020 жылдарға арналған "Агробизнес-2020" бағдарламасы.

      Тамақ өнімдерінің анағұрлым сұранысқа ие түрлеріне баса назар аудара отырып, ауыл шаруашылығы өндірісінің көлемін ұлғайту және қайта өңделген ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын дамыту мақсатында бәсекеге қабілетті өнімді бастапқы қайта өңдеу, сақтау мен өткізу үшін қолайлы жағдай және инфрақұрылым жасау жолымен ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді (бұдан әрі - АШТӨ) мемлекеттік қолдаумен барынша қамтуды қамтамасыз ету қажет.

      Осы ҚР АӨК-сін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) Мемлекет басшысының 2016 жылғы 9 қыркүйектегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің кеңейтілген отырысында берген тапсырмасына, "100 нақты қадам" Ұлт жоспарында белгіленген Қазақстан Республикасын дамытудың стратегиялық мақсаттарына және "Қазақстан-2050" стратегиясына сәйкес әзірленді.

      Осылайша, аталған Бағдарлама ауыл шаруашылығы өнімдерінің аса қажетті түрлері бойынша халықтың ішкі қажеттілігін қамтамасыз етуге, мақсатқа бағытталған экспорттық саясатты айқындауда бағытталатын болады.

      Бағдарлама АӨК-ні дамытудың "Агробизнес-2017" бағдарламасы мен Қазақстанның су ресурстарын басқару мемлекеттік бағдарламасын интеграциялау негізінде әзірленді.

3. Ағымдағы ахуалды талдау

      Ауыл шаруашылығында елдің жалпы ішкі өнімінің (бұдан әрі - ЖІӨ) шамамен 5%-ы жасалады. 2015 жылы ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы 3,3 трлн. теңгені құрады, бұл нақты мәнде 2011 жылдың деңгейінен 4,1 %-ға төмен.

1-диаграмма. Жалпы ауыл шаруашылығы өнімдерінің серпіні, млрд тенге

     


      Саланың жалпы өнімі құрылымында жеке қосалқы шаруашылықтар өнімінің жоғары үлесі байқалады. Қазақстанда өндірілген ауыл шаруашылығы өнімінің 80%-ға жуығы қайта өңделместен шикізат түрінде өткізіледі, ал дайын өнімнің бәсекеге қабілеттілігі төмен.

АӨК саласын SWOT талдау

Күшті жақтары Әлсіз жақтары

Қазақстан аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленеді;
Қазақстан жан басына шаққандағы жыртылған жерлердің алаңы бойынша әлемде екінші орынды иеленеді;
Қазақстан астық пен ұн бойынша ірі экспорттаушылардың қатарына кіреді; ауыл халқының көптігі (барлық халықтың 43%-ы), жұмыспен қамтылғандардың жоғары үлесі (жұмыспен қамтылған халықтың 18%-ы);
ТМД және Орталық Азия елдерінің өткізу нарықтарының азық-түлік өнімдеріне деген жоғары әлеуетті сұранысы;
АӨК жалпы өнімінің тұрақты өсімі; органикалық өнім өндірісі мен экспортының жоғары әлеуеті

елдің ЖІӨ-сінің төмен үлесі (4,8%); сауданың, оның ішінде экспорттық сауданың дамымағандығы;
ғылыми-зерттеу және тәжірибелік- конструкторлық жұмыстарды енгізудің төмен деңгейі;
ветеринария және тамақ қауіпсіздігі деңгейінің төмендігі;
жоғары капитал сыйымдылығы; өзін-өзі ақтау мерзімінің ұзақтығы;
табиғи-климаттық жағдайларға тәуелділік;
төмен еңбек өнімділігі;
АШТӨ табысының төмен деңгейі

Мүмкіндіктер

Қауіп-қатерлер

халық санының өсуіне және тамақтану құрылымының өзгеруіне байланысты ауыл шаруашылығы өнімдерінің барлық түрлерінің көлемін ұлғайту мүмкіндігі;
АШТӨ-ні және ауыл шаруашылығы кооперативтерін тиімді мемлекеттік қолдауды қалыптастыру;
перспективалы салалар бойынша жеткізілімдер географиясын және экспорт көлемін кеңейту

табиғи-климаттық жағдайлардың қолайсыз өзгерістері, ауа-райы жағдайларының тұрақсыздығы;
жануарлар мен өсімдіктер ауруларының таралуы және табиғи ортаның ластануы;
ДСҰ-ға кіруге байланысты жекелеген өнім түрлері бойынша халықаралық нарықтардағы бәсекелестіктің өсуі; сапаны тиімсіз мемлекеттік реттеу тәуекелі

3.1. Ішкі нарықтың және экспорттың АӨК өнімімен қамтамасыз етілуі және ауыл шаруашылығы кооперациясы

      Жалпы азық-түлік тауарларының өндіріс көлемінің орташа жылдық өсу қарқыны халықтың тұтынысы мен кірісінің өсу қарқынына үлгермейді, осының нәтижесінде нарықтағы бос тауаша импорт есебінен толтырылады және оның үлесі ішкі тұтынуда едәуір жоғары күйінде қалып отыр.

      Тамақ өнімдері өндірісінің жалпы шығарылымы 2015 жылы 1,1 трлн. теңгені құрады, бұл нақты мәнде 2011 жылдың деңгейінен 12,5%-ға жоғары.

      Тамақ өнімдерін өндіру құрылымындағы негізгі үлес астықты қайта өңдеу саласына (22,3%), сүт (16,7%), нан және нан-тоқаш (15%), етті қайта өңдеу (13,6%), май-тоң май (7,9%), жеміс-көкөніс (7,6%) салаларына және өзге салаларға (16,9%) тиесілі.

2-диаграмма. 2015 жылғы ақшалай мәндегі ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу өнімінің өндірісі, млн теңге

     


      Елдің ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі өнімдері бойынша сыртқы саудадағы тауар айналымының көлемі 2015 жылы 3,2 млрд АҚШ долларын құрады, бұл 2011 жылдың көлемінен (3,8 млрд АҚШ доллары) 17,7%-ға төмен.

      Ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі өнімдері бойынша экспорт көлемі 6,5%-ға (1,0 млрд АҚШ долларынан 0,9 млрд АҚШ долларына дейін) азайды.

      Импорт көлемі 2015 жылы 2011 жылмен салыстырғанда 21,6%-ға азайды және 2,3 млрд АҚШ долларын құрады.

      Анағұрлым жоғары технологиялы өндіріс бойынша импорттың жоғары үлесі сақталуда. Орташа есеппен бес жылда мал шаруашылығы өнімін қайта өңдеу өнімдері бойынша импорттың анағұрлым жоғары үлесі ірімшік пен сүзбеге (51%), шұжық өнімдеріне (46%), ет және ет-өсімдік консервілеріне (40%) және сары майға (36,4%) тиесілі. Өсімдік шаруашылығы өнімін қайта өңдеу өнімдері бойынша импорттың анағұрлым жоғары үлесі қант (42%) бойынша байқалады, ал құрақ қант шикізатын әкелу есебінен импорт 97%-ға дейін жетеді. Бұл ретте қант зауыттарының өндірістік қуаттары 37,1 %-ға жүктелген. 2015 жылы жеміс пен көкөністі қайта өңдейтін кәсіпорындардың жүктелуі 27% деңгейінде болғанда жеміс-көкөніс консервілерінің импорты 98,7 мың тоннаны немесе ішкі тұтынудың 84%-ын құрады. Ішкі тұтынудағы май-тоң май өнімдері импортының үлесі 30-40%-ға жетеді. Бұл ретте, май-тоң май кәсіпорындарының қуаты 45-50%-ға жүктелген. Өндірістік қуатты жүктеуге арналған сапалы шикізаттың жетіспеушілігі проблемасы жалпы барлық қайта өңдеу саласы үшін өткір мәселе. Жарма мен ұн өндірісі ішкі тұтынуды толығымен қамтамасыз етеді (осы Бағдарламаға 1-қосымшаны қараңыз).

3-диаграмма. АӨК өнімдерінің экспорты, импорты және сальдосы, млрд АҚШ доллары

     


      Қайта өңделген немесе консервіленген картоп өндірісінің көлемі 0,4 мың тоннаны, ішкі тұтынудағы импорт үлесі 98%-ды құрады. Картопты қайта өңдеу кәсіпорындарының өндірістік қуаты 23%-ға жүктелген.

      Жаңа ауланған, салқындатылған және мұздатылған балықтың ішкі нарығы 70 мың тонна деңгейінде бағаланады. Ішкі тұтынудағы импорттың үлесі 75%-ды құрайды.

      Балықты қайта өңдейтін кәсіпорындардың қуаты жылына 64 мың тоннаны, жүктелуі 43%-ды құрайды.

      Қайта өңдеу қуаттылықтарын орналастыру ірі балық кәсіпшілігі су айдындарына байланыстырылған. Балық шығарылымының негізгі көлемі Атырау және Қызылорда облыстарына тиесілі.

      2015 жылы жаңа ауланған, салқындатылған немесе мұздатылған балықтың өндіріс көлемі 24,7 мың тоннаны, дайындалған немесе консервіленген балық өндірісінің көлемі 9,4 мың тоннаны құрады.

      Экспорт 52,6 млн АҚШ доллары сомасына 24,9 мың тоннаны құрады. Балық және балық өнімдерінің импорты 61,5 млн АҚШ доллары сомасына 52,2 мың тоннаны құрады (осы Бағдарламаға 2-қосымшаны қараңыз).

4-диаграмма. 2015 жылы қайта өңдеу өнімдерін өндіру және өткізу, %

     


      Жүргізілген талдау тамақ өнімдерінің ішкі нарығында, оның ішінде отандық кәсіпорындарда дәстүрлі түрде шығарылатын сары май мен өсімдік майы, ірімшік пен сүзбе, шұжық өнімдері мен қант, жеміс-көкөніс және ет консервілері сияқты азық-түлік тауарларының түрлері бойынша айтарлықтай дәрежеде импорт барын көрсетеді. Бұл ретте елімізде өндірілетін ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу үлесінің төмендігі және қайта өңдеуші кәсіпорындардың өндірістік қуатының жете жүктелмегендігі байқалады.

      АӨК-ні техникалық реттеу саласында ЕАЭО шеңберінде 12 техникалық регламент және оларға стандарттар тізбесі қабылданды. АОК-нің негізгі өнім түрлеріне арналған ЕАЭО-ның тағы да 4 техникалық регламентін әзірлеу жоспарлануда. Аталған регламенттер АӨК өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында әзірленуде. Алайда сапасыз өнім өткізу фактілері бар.

      Қалыптасқан жағдайдың негізгі себептерінің бірі АШТӨ-ден алынған өнімді дайындау мен ауыл шаруашылығы шикізатын өңдеуші кәсіпорындарды қоса алғанда, өткізу нарығына жылжыту жүйесінің дамымағандығы болып табылады. Өткізу желісіндегі делдалдар рөлінің күшеюі өндірушілер мен шикізатты қайта өңдеушілердің өзара байланысын толықтай жойды. Ауыл шаруашылығы өнімдеріне деген төмен сатып алу бағасы олардың өндіріс көлемін ұлғайтуды ынталандырмайды, бұл нәтижесінде ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеудің төмен үлесіне, қайта өңдеуші кәсіпорындар қуатының жете жүктелмеуіне және соңында азық-түлік тауарлары импортының жоғары үлесіне алып келеді.

      Ұсақ және орта отандық АШТӨ-нің өнімі сапасы және орамы жағынан шетелдік жеткізушілерге біршама жол береді және олармен табысты түрде бәсекелесуге қабілетсіз. Көптеген шаруашылықтар қаржының және білікті кадрлардың жетіспеуіне, санитариялық талаптарды орындау үшін жоғары шығындардың қажет етілуіне, салық заңнамасының жетілдірілмеуіне байланысты өздерінің етін, сүті мен басқа да өнімдерін қайта өңдеуді ұйымдастыра алмайды. Өзінің сауда желісінің болмауы да әсер етеді, оны құру және ұстау әр кәсіпорын үшін қолжетімді бола бермейді.

      Көрсетілген проблемаларды шешудің аса тиімді құралы АШТӨ кооперациясы болып табылады.

      2015 жылғы қазанда "Ауыл шаруашылығы кооперативтері туралы" ҚР Заңы қабылданғанға дейін ауыл кооперациясын дамытуды мемлекеттік қолдау тетігінің екі моделі қолданыста болды:

      Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі (бұдан әрі - ҚР АШМ) желісі бойынша "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ арқылы ауылдық тұтыну кооперативтерін құруға 5-7 жылға 5%-бен жеңілдетілген кредит беру жолымен;

      "Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" ҰК" АҚ өңірлік желілері ("Оңтүстік", "Жетісу", "Ертіс", "Тобыл", "Батыс", "Сарыарқа", "Каспий") бойынша ауылдық тұтыну кооперативтеріне аграрлық сервистік қызмет ұсыну бойынша сервистік-дайындау орталықтарын (бұдан әрі - СДО) құру жолымен.

      Алайда қабылданған мемлекеттік қолдау шараларына қарамастан ауылдық кооперация тиісті түрде дамымады.

      Талдау олардың дамуын тежейтін негізгі проблемаларды анықтауға мүмкіндік берді:

      кооперациялардың артықшылығын және кооперативтердің жұмыс істеу тетіктерін түсіндіру бойынша жұмыстың жеткілікті түрде жүргізілмеуіне байланысты АШТӨ мен ауыл тұрғындарының кооперативтендіруге сенбеуі;

      басқарушы персоналдың кәсіби даярлығының төмендігі және мамандардың жетіспеушілігі;

      мемлекеттің кооперативтендіру процестерін жеткілікті түрде ынталандырмауы;

      негізгі кооперативтік қағидаттардың (еріктілік, демократиялылық, 1 мүше = 1 дауыс және басқалар) бұзылуы;

      АШТӨ-ні өз мүшелеріне көрсетілетін қызметтерді ұсыну емес, жеңілдетілген кредит алу мақсатында біріктіру;

      бастамашы, кепіл беруші, кооперативтің нақты иесі, кооператив қызметінен түсетін барлық пайданы бөлуші болып табылатын бір ірі шаруашылықтың мүддесінде "жалған кооперативтер" құру, өйткені дәл сол шаруашылық өнімді сатып алуды және өткізуді жүзеге асырады;

      жеткіліксіз немесе өтімсіз кепілмен қамтамасыз ету;

      АШТӨ-ні ауыл шаруашылығы кооперативтеріне біріктіруге ынталандырудың жоқтығы, атап айтқанда кооперативтің коммерциялық емес деген мәртебесінің болуына байланысты кооперативтің таза кірісін оның мүшелері арасында бөлу мүмкіндігінің болмауы.

3.2. Өсімдік шаруашылығы

      2015 жылы жалпы өсімдік шаруашылығы өнімінің көлемі 1,8 трлн. теңгені құрады, бұл нақты мәнде 2011 жылдың деңгейінен 10,5%-ға төмен. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы құрылымындағы саланың үлесі 55,2%-ды құрады.

      Ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алаңы соңғы 5 жылда 21 млн гектарды құрады және болмашы ғана өзгерді, негізі өзгерістер оның құрылымында байқалды. Егістіктердің айтарлықтай үлесі бидайға берілген, бірақ монодақылдылықтан бас тартуға және басқа дақылдардың алаңын кеңейтуге бағытталған өсімдік шаруашылығын әртараптандыру саясатының арқасында 2011 жылдан бастап бидай егістіктері 2015 жылы 13,8 млн гектардан 11,8 млн гектарға дейін қысқарды (осы Бағдарламаға 3-қосымшаны қараңыз).

      Көрсетілген жылдары арпаның алаңы 578,5 мың гектарға немесе 37,6%-ға, сұлы - 66,3 мың гектарға (45,2%), жүгері (маис) - 40,4 мың гектарға (41,0%), майлы дақылдар – 193,6 мың гектарға (10,7%), азықтық дақылдар – 1,0 млн гектарға (40,8%), көкөніс-бақша дақылдары – 37,8 мың гектарға (19,2%), картоп – 6,2 мың гектарға (3,4%) өсті.

5-диаграмма. 2011-2015 жылдардағы егіс алаңдарының серпіні, млн гектар

     


      2011 - 2015 жылдары дәнді дақылдардың егіс алаңы 16,2 млн гектардан 15,0 млн гектарға дейін қысқарды. Осы бес жылда орташа жылдық астық жиналымы 18,8 млн тоннаны құрады, бұл 2006 - 2010 жылдардағы ұқсас көрсеткіштен 10,1%-ға артық. Бұл ретте дәнді дақылдардың орташа түсімділігі 12,3 ц/гектарды (10,4%-ға артық) құрады (осы Бағдарламаға 4-қосымшаны қараңыз).

      Майлы дақылдардың егіс алаңы 2015 жылы 2,0 млн гектарды немесе жалпы егіс алаңының 9,5%-ын құрады. 2011 жылмен салыстырғанда майлы дақылдардың жалпы алаңындағы күнбағыстың үлес салмағы 15,6 пайыздық тармаққа қысқарды, бұл ретте рапстың үлесі - 3,6% пайыздық тармаққа, зығырдың үлесі 13,4% пайыздық тармаққа, сояның үлесі - 1,3% пайыздық тармаққа ұлғайды (осы Бағдарламаға 5-қосымшаны қараңыз).

      2015 жылы азықтық дақылдар алаңы 3,5 млн гектарды құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен 40,8%-ға артық. Жалпы егіс алаңына қарағанда азықтық дақылдардың егіс алаңының үлесі 16,6%-ды құрады, ол 2011 жылы 11,8%-ды құраған болатын.

      Көрсетілген кезеңде көпжылдық шөптер алаңы - 16,1%-ға, біржылдық шөптер алаңы 3,3 есеге өсті. Алайда азықтық дақылдардың жалпы жиналымы мал шаруашылығының қажеттілігін қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз (осы Бағдарламаға 6-қосымшаны қараңыз).

      2011 - 2015 жылдар аралығындағы кезеңде көкөніс дақылдарының егіс алаңы 8,4%-ға ұлғайды, бұл ретте көкөніс өндірісі 23,9%-ға ұлғайды. Ішкі тұтынудағы импорттың үлесі 2015 жылы 11%-ды құрады (осы Бағдарламаға 7-қосымшаны қараңыз).

6-диаграмма. 2011-2015 жылдардағы майлы дақылдардың егіс алаңдарының құрылымы және жалпы жиналымы

     


      2015 жылы жабық топырақтағы құрылыстардың алаңы 967,8 гектарды, жылыжай көкөністерінің жалпы жиналымы 147,7 мың тоннаны құрады, бұл 2011 жылмен салыстырғанда 120 мың тоннаға артық. Халықтың жылыжай көкөністерімен қамтамасыз етілуі 60%-ды құрайды.

      2015 жылы картоптың егіс алаңы 190,6 мың гектарды, жалпы жиналымы 3 521,1 мың тоннаны құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен тиісінше 3,4% және 14,5%-ға артық (осы Бағдарламаға 8-қосымшаны қараңыз). Бұл ретте, ірі АШТӨ өндіретін картоп толығымен қалалардың нарықтарына, тұқымға және экспортқа кетеді.

      2015 жылы жеміс-жидек дақылдары мен жүзімдіктердің алаңы 57,5 мың гектарды, жалпы жиналымы 280,2 мың тоннаны құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен тиісінше 5,3% және 19,2%-ға артық. Көрсетілген көлем республика халқының қажеттілігін 54%-ға қамтамасыз етуге мүмкіндік берді, ал тапшылық импорттық өнімдер есебінен жабылады (осы Бағдарламаға 9-қосымшаны қараңыз).

      2015 жылы қант қызылшасының егіс алаңы 9,2 мың гектарды құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен 49,5%-га аз. 2011 - 2015 жылдар кезеңінде қант қызылшасы өндірісінің орташа жылдық көлемі 122,9 мың тоннаны құрады, бұл 2006 - 2010 жылдар көрсеткіштерімен салыстырғанда 99,5 мың тоннаға немесе 45%-ға аз. Қант қызылшасы өндірісі көлемінің жеткіліксіздігі себебінен республикаға жыл сайын орта есеппен 255 мың тонна көлемінде құрақ қант шикізаты импортталады (осы Бағдарламаға 10-қосымшаны қараңыз).

      Шитті мақта өндірісі Оңтүстік Қазақстан облысында шоғырланған. 2011 - 2015 жылдар аралығындағы кезеңдегі әртараптандыру бойынша қабылданған шаралар шеңберінде мақтаның егіс алаңдарының төмендеуі 61,3 мың гектарды немесе 38,2%-ды құрады, орташа жылдық түсімділік 25,9 ц/гектар болғанда шитті мақтаның жалпы жиналымы 62,1 мың тоннаға немесе 18,5%-ға азайды (осы Бағдарламаға 11-қосымшаны қараңыз).

      Өсімдік шаруашылығы өнімінің өндірістік шығындарының құрылымында шығымдылыққа тікелей ықпал ететін шығындар (тұқымдар, жанар-жағармай материалдары, тыңайтқыштар, өсімдіктерді қорғау құралдары мен негізгі құралдардың амортизациясы) 70%-ға дейін құрайды.

      2016 жылы дәнді дақылдардың (бидай, арпа, сұлы) егіс алаңының 1 гектарына арналған АШТӨ өндірістік шығындары орта есеппен 1 гектарға 31657 - 36834 теңгені, астыққа арналған жүгері 114488 теңгені, майлы дақылдар 26487 теңгеден (рапс) 40159 теңгеге (күнбағыс) дейін, қант қызылшасы 215407 теңгені құрайды.

      Республикада ауыл шаруашылығы дақылдарының тұқымдарын өндіру мен өткізуді 362 аттестатталған тұқым өндіруші жүзеге асырады, бұл ретте басым көпшілігі (74%) дәнді дақылдар тұқымын өндірумен айналысады, майлы дақылдар бойынша 66 субъект, азықтық шөптер бойынша - 55, жүгері бойынша - 9, қант қызылшасы бойынша - 2 субъект аттестатталған. Осыған байланысты, республикада өндірілген көрсетілген дақылдар тұқымдарының көлемі оларға деген қажеттілікті жаппайды және тұқым импортының айтарлықтай үлесі байқалады.

7-диаграмма. Әр түрлі репродукцияның тұқымдары себілген егістер үлесі, %

     


      2015 жылдан бастап тұқым шаруашылығын субсидиялау тетігінің өзгеруіне, ең төменгі нормалар бойынша 1-репродукциялы тұқымдарды субсидиялауға көшуге байланысты элиталық тұқымдар себілген алаңдар үлесі төмендеді. Айталық, 2011 жылы аталған көрсеткіш 4,4%-ды, 2014 жылы - 6,3%-ды, 2015 жылы - 3,4%-ды құраған болатын (осы Бағдарламаға 12-қосымшаны қараңыз).

      Органикалық тыңайтқыштар енгізілген алаң 2015 жылы шамамен 69 мың гектарды құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен 29,1%-ға төмен. Егіс алаңы 21-22 млн гектар болған кездегі республиканың органикалық тыңайтқыштарға деген жыл сайынғы қажеттілігі ғылыми-негізделген енгізу нормасы гектарына 5 тонна жағдайында шамамен 100-110 млн тоннаны құрайды.

8-диаграмма. Тыңайтқыштарды қолдану серпіні

     


      2011 - 2015 жылдары орташа есеппен жыл сайын 109,1 мың тонна әсер етуші заттағы минералды тыңайтқыш енгізілді. Ауыл шаруашылығының минералды тыңайтқыштарға деген жыл сайынғы қажеттілігі әсер етуші затта 1,0 млн тоннаны немесе нақты салмақта шамамен 2,5 млн тоннаны құрайды. Бұл ретте, 48%-ы азотты тыңайтқыштардың үлесіне, 51%-ы фосфорлы тыңайтқыштардың үлесіне және 1%-ы калийлі тыңайтқыштардың үлесіне тиесілі (осы Бағдарламаға 13-қосымшаны қараңыз).

9-диаграмма. Өсімдік шаруашылығын субсидиялау серпіні, млрд теңге

     


      Өсімдік шаруашылығындағы субсидиялау құралдары басым ауыл шаруашылығы дақылдары мен бақтарды гектарлық субсидиялауға бағытталған. Сонымен бірге, талдау бұл субсидиялау түрінің төмен тиімділігін көрсетіп отыр: біріншіден, ол АШТӨ-ні агротехнологиялар деңгейін, өндірілетін өнім түсімділігі мен сапасын арттыруға ынталандырмайды; екіншіден, ведомствоаралық комиссия (бұдан әрі - ВАК) мүшелері гектарлық субсидия туралы шешімді көбіне егістердің бар-жоғын іс жүзінде тексерместен қабылдайды; үшіншіден, АШТӨ орындалған жұмыстар көлемін (егістер алаңының көлемдерін) жоғарылатып көрсетеді.

      Бұдан басқа, өсімдік шаруашылығында минералды тыңайтқыштар, гербицидтер, биоагенттер (энтомофагтар) және биопрепараттар, тұқымдар, шитті мақта мен мақта талшығының сапасын сараптауға арналған шығындар құны, сондай-ақ ақ қант өндіру үшін қант қызылшасын сатып алу субсидияланады (осы Бағдарламаға 14-қосымшаны қараңыз).

      Республикада фитосанитариялық қауіпсіздік қанағаттанарлық деңгейде. Зиянкестермен күрестің биологиялық әдістерін қолдану дамуда. Сонымен бірге, ошақтары соңғы жылдары оқшау түрде ұлғайған карантиндік объектілердің жаңа түрлері (жеміс ағаштарының бактериялы күйігі, оңтүстік америкалық қызанақ күйесі) анықталды. Карантиндік объектілер мен аса қауіпті зиянды организмдердің таралу алаңы 2016 жылғы жағдай бойынша 5 085,4 мың гектарды құрайды (осы Бағдарламаға 15-қосымшаны қараңыз).

      АШТӨ жерлеріндегі карантиндік арамшөптерді қоспағанда, карантиндік объектілер мен аса қауіпті организмдерге қарсы химиялық өңдеулер жүргізу жөніндегі іс-шаралар республикалық бюджет (бұдан әрі - РБ) есебінен қаржыландырылады. Зиянды организмдерге қарсы іс-шаралар жергілікті бюджет (бұдан әрі - ЖБ) есебінен қаржыландырылады. Карантиндік объектілермен және аса қауіпті зиянды организмдермен күрес фитосанитариялық саламаттылықты қамтамасыз ету процесіне АШТӨ-ні тікелей тарту жолымен жүзеге асырылады.

10-диаграмма. Қазақстан Республикасы аумағында жекелеген карантиндік объектілердің таралу серпіні, гектар

     


      Салада мынадай проблемалар бар:

      1. Ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алаңдарын әртараптандырудың жеткіліксіз қарқыны.

      2. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің ұтымсыз пайдаланылуы.

      3. Ұсынылатын ғылыми негізделген ауыспалы егістердің сақталмауы.

      4. Тұқым шаруашылығының жеткіліксіз дамуы.

      5. АШТӨ-нің химиялау құралдарын (тыңайтқыштар, пестицидтер және т.б.) жеткіліксіз қолдануы.

      6. АШТӨ-нің техникалық және технологиялық жарақтандырылу деңгейінің төмендігі.

      7. Негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жоғары емес түсімділігі.

      8. Қолданылатын технологиялардың, стандарттардың, сертификаттау мен сапаны басқару жүйелерінің талаптарға сәйкес келмеуі.

      9. Өңірлерге байланыстыра отырып, бақшаға жарамды аумақтарды айқындау бойынша жұмыстардың жеткіліксіздігі.

      10. Аса қауіпті зиянды организмдерді есепке алудың, бақылаудың әлсіздігінен және олардың елге енуінен барлық дақылдық сорттардың арғы тегі жабайы алманың гендік қорын жоғалтып алу қатерінің болуы.

      11. Фитосанитариялық заңнамада тыйымдар мен шектеулер енгізу тетігінің, фитосанитариялық тәуекелге талдау жүргізу нормаларының жоқтығы.

      12. Зиянды, аса қауіпті организмдермен күресу жөніндегі фитосанитариялық іс-шараларды және карантиндік объектілерді оқшаулау мен жою жөніндегі іс-шараларды жүргізу бойынша АШТӨ-нің фитосанитариялық сауаттылығы деңгейінің төмендігі.

      13. ЕАЭО мен ДСҰ-ға мүшелік шеңберінде сауда әріптестері мен тауар айналымының кеңеюіне байланысты ҚР-да бұрын тіркелмеген карантиндік объектілердің интродукциялану және таралу тәуекелінің артуы.

      14. Көптеген АШТӨ үшін субсидиялардың қолжетімділігі дәрежесінің төмендігі.

      15. Субсидиялаудың түпкілікті нәтиже мен өңірлердің мамандануына байланысының болмауы.

      16. Гектарлық субсидия тиімділігінің төмендігі.

3.3. Мал шаруашылығы

      Жалпы мал шаруашылығы өнімінің көлемі 2015 жылы 1,5 трлн. теңгені құрады, бұл нақты мәнде 2011 жылдың деңгейінен 5,1%-ға жоғары. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы құрылымындағы саланың үлесі 44,4%-ды құрады.

      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ірі қара мал басының саны 2011 жылмен салыстырғанда 8,3%-ға, жылқы - 28,7%-ға, қой - 1,5%-ға, құс - 8,3%-ға ұлғайған.

      2015 жылы мал шаруашылығы өнімдері өндірісінде жеке қосалқы шаруашылықтардың (бұдан әрі - ЖҚШ) үлесіне жалпы өндіріс көлемінің ет бойынша 62%-ы, сүт бойынша 80%-ы, жұмыртқа бойынша 26%-ы тиесілі болды.

      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша еттің барлық түрінің өндірісі 931,0 мың тоннаны құрады, бұл көрсеткіш 2011 жылмен салыстырғанда 0,9%-ға төмендеген.

11-диаграмма. Мал басының саны, млн бас

     


      2015 жылдың қорытындылары бойынша тұтыну құрылымында сиыр етінің импорты 3,7%-ды, шошқа еті бойынша - 3,9%-ды, жылқы еті бойынша - 3%-ды, қой еті бойынша - 0,01 %-ды құрады, бұл аталған өнім түрлерінің жоғары экспорттық әлеуетін білдіреді. Құс еті өндірісінің өсуіне қарамастан аталған өнім бойынша импортқа тәуелділік дәрежесі жоғары (54%) күйінде қалып отыр.

      Барлық түрдегі сүт өндірісі 2015 жылы 5182,4 мың тоннаны құрады. Сүтті қайта өңдеу өнімдерін тұтыну құрылымында импорттың үлесі 10%-дан 40%-ға дейін құрайды.

      Жұмыртқаның ішкі өндірісі ішкі нарықтың қажеттілігін толық жабады. Тауарлы жұмыртқаның экспорты жалпы шамамен 2%-ын құрайды. (осы Бағдарламаға 16-қосымшаны қараңыз).

      Мал шаруашылығы өнімі өндірістік шығындарының құрылымында азықтар 65-70%-ды құрайды. Сиыр етінің өнеркәсіптік негіздегі өндірісінің өзіндік құнының 1 килограмы 870-930 теңгені, сүттің 1 литрі 70-75 теңгені, құс етінің 1 килограмы 430-450 теңгені, жұмыртқаның 1 данасы 15-15,5 теңгені, қой етінің 1 килограмы 690-720 теңгені, шошқа етінің 1 килограмы 610-620 теңгені, жылқы етінің 1 килограмы 550 теңгені құрайды.

      Соңғы бес жыл ішінде отандық АШТӨ-дегі ауыл шаруашылығы жануарларының орташа өнімділігі артты, бірақ дамыған елдер деңгейінен төмен күйінде қалып отыр. Мысалы, елдегі орташа сүт сауылымы бір сауын сиырға 2200 кг құрайды, ал Канадада бұл көрсеткіш 4 есеге жоғары (осы Бағдарламаға 17-қосымшаны қараңыз).

      Қазіргі уақытта бір шартты басқа 14 центнер азықтық бірлік өндіріледі, бұл зоотехникалық нормалардан 2 есеге төмен. 2015 жылғы құрама жем өндірісі кәсіпорындардың жиынтық қуаттылығы 2,5 млн тонна болғанда 1,2 млн тоннаны құрады.

      Ауыл шаруашылығы жануарларының барлық түрлері мен құстың асыл тұқымды басының үлесі айтарлықтай ұлғайды және 2015 жылдың қорытындылары бойынша: ірі қара мал (бұдан әрі - ІҚМ) -10,6%-ға, қой - 15,1%-ға, шошқа - 19,9%-ға, жылқы - 7,9%-ға, түйе - 13,1%-ға және құс - 17,1%-ға ұлғайған (осы Бағдарламаға 18-қосымшаны қараңыз).

      Мал шаруашылығындағы субсидиялау құралдары сатып алынған асыл тұқымды жануарлардың құнын, селекциялық-асыл тұқымдық жұмыс жүргізуге, ауыл шаруашылығы жануарларын қолдан ұрықтандыруға арналған шығындарды арзандатуға, мал шаруашылығы өнімін өндіру құнын арзандатуға бағытталған (осы Бағдарламаға 19-қосымшаны қараңыз).

      Мал шаруашылығын мемлекеттік қолдау көлемі 2015 жылы 2011 жылмен салыстырғанда 3 есеге ұлғайды. Мемлекеттік қолдау шараларымен мал шаруашылығының барлық бағыттары қамтылды.

12-диаграмма. Мал шаруашылығы салаларын субсидиялау серпіні, млрд теңге

     


      Жалпы сиыр етін өндіру көлемінің 6%-ы субсидиялаумен қамтылды. Бұл ретте сиыр етін өндіру көлемінің 70%-дан астамы ЖҚШ-ға тиесілі, ол субсидияланбайды.

13-диаграмма. 2015 жылы мал шаруашылығы өнімдерін субсидиялаумен қамту, мың тонна

     


      Жалпы сүт өндіру көлемінің 4,7%-ы субсидиялаумен қамтылды. Бұл ретте сүт өндіру көлемінің 80%-ы ЖҚШ-ға тиесілі (осы Бағдарламаға 20-қосымшаны қараңыз).

      2015 жылы жіті инфекциялық аурулардың 248 ошағы тіркелді, нәтижесінде Қазақстанның бірқатар облыстары үшін мал шаруашылығы өнімінің экспортына тыйым салынды (осы Бағдарламаға 21 және 22-қосымшаларды қараңыз).

14-диаграмма. Жануарлардың аса қауіпті аурулары бойынша эпизоотиялық ахуал (жағдайлар саны)

     


15-диаграмма. Жануарлардың созылмалы аурулары бойынша эпизоотиялық ахуал (жағдайлар саны)

     


      Салада мынадай проблемалар бар:

      1. Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстың төмен өнімділігі.

      2. Азықтық базамен жеткіліксіз қамтамасыз етілу.

      3. Жануарлар мен құстың асыл тұқымды басының төмен үлесі.

      4. Азықтық және жемдік дақылдар себілетін егіс алаңдарының жеткіліксіздігі.

      5. Жайылымдық алқаптарды ұтымсыз пайдалану.

      6. Құрама жем кәсіпорындарында айналым қаражатының жеткіліксіздігі.

      7. Ауыл шаруашылығы жануарларын ветеринариялық-санитариялық іс-шаралармен толық қамтымау.

      8. Ветеринария заңнамасының халықаралық талаптармен үйлестіру бөлігінде жетілдірілмеуі.

      9. Өңірлердің жануарларды бірдейлендіруге арналған құралдармен (бұйымдармен) және атрибуттармен уақтылы қамтамасыз етілмеуі.

      10. Ауылдық елді мекендерді жоғары жылдамдықты, сапалы интернет байланысымен толық қамтымау.

      11. Көптеген АШТӨ үшін субсидиялардың қолжетімділігі дәрежесінің төмендігі.

      12. Субсидиялаудың түпкілікті нәтиже мен өңірлердің мамандануына байланысты болмауы.

      13. Мал шаруашылығы салаларының ішінде өнімдердің басымдылық тәртібінің болмауы.

3.4. Акваөсіру

      Бүгінде Қазақстанда негізгі балық ресурстары табиғи су айдындарынан ауланады, бұл ретте акваөсіру әлсіз дамыған. Айталық, 2015 жылы балық өсіру көлемі 0,7 мың тоннаны, ал табиғи су айдындарынан балық және басқа да су жануарларын аулау 41,5 мың тоннаны құрады.

      Балық өсіруді 75-тен астам балық өсіру шаруашылығы жүзеге асырады, оның ішінде: 42 көлді-тауарлы балық өсіру шаруашылығы (бұдан әрі - КТБӨШ), 17 тоғандық, 10 тұйықталған сумен қамтамасыз ету қондырғылары (бұдан әрі - ТСҚЕҚ) бар индустриялық балық өсіру шаруашылығы, 3 бассейндік және 3 шарбақты балық өсіру шаруашылығы.

      Дегенмен салада мынадай проблемалар бар:

      1. Жеке балық өсіру шаруашылықтарының арнайы азықтармен қамтамасыз етілмеуі.

      2. Кәсіпкерлерді балық өсірудің заманауи технологияларымен ақпараттық-консультациялық қамтамасыз етудің жеткіліксіздігі.

      3. Акваөсірудің нормативтік құқықтық және нормативтік-техникалық базасының жетілдірілмеуі.

3.5. Органикалық ауыл шаруашылығы өнімдерінің өндірісі

      Қарқынды ауыл шаруашылығын жүргізуге өту, генетикалық-түрлендірілген организмдерді (бұдан әрі - ГТО), улы химикаттарды, минералды тыңайтқыштарды, антибиотиктерді және жануарлар өнімділігінің жеделдеткіштерін кеңінен пайдалану қоршаған орта мен адамдардың денсаулығына ғана емес, жалпы қоғамдағы экономикалық және әлеуметтік тұрақтылыққа кері әсерін тигізеді. Топырақтың биоәлеуетін, өсімдіктерді, жануарларды барынша пайдаланудың көмегімен органикалық ауыл шаруашылығы экологиялық, әлеуметтік және экономикалық тәуекелдерді барынша төмендетуге ықпал етеді, сондай-ақ ауыл тұрғындарына өз кірістерінің деңгейін арттыруға, өмір сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Қазақстандық ауыл шаруашылығы еңбеккерлері үшін экоөнім өндірісі перспективалы, бірақ әлі жеткілікті дәрежеде дамымаған болып табылады, бұл оларға жаңа мүмкіндіктер ашады. Бұл инновациялық бағыт және оның негізгі міндеттердің бірі - аға ұрпақтан мұра болып қалған жергілікті дәстүр мен мәдениетті сақтау, сондай-ақ ауыл шаруашылығын жүргізудің оң тәжірибесін пайдалану.

      Бұдан басқа, органикалық ауыл шаруашылығы өнімінің өндірісі және оны өткізу Қазақстан АӨК-сінің объективті, ұлттық бәсекелестік артықшылығы болып табылады.

      "Органикалық өнім өндіру туралы" ҚР Заңы пестицидтерді, синтетикалық минералды тыңайтқыштарды, өсімді реттегіштерді, жасанды тамақ қоспаларын пайдаланудан бас тартуды көздейді, сондай-ақ ГТО-ны пайдалануға тыйым салады. Органикалық өнімді алу топырақты, табиғи экожүйелерді дұрыс жағдайда ұстаумен және жақсартумен бірге жүреді, дамудың тұрақты болмауына байланысты қатерді барынша азайтады, халықтың денсаулығы және саламаттылығы үшін жағдай жасайды.

      Органикалық өнім өндірісінің және айналымының ұлттық жүйесі халықаралық жүйемен сәйкес болуы және Қазақстандағы ауыл шаруашылығының ерекшелігін есепке алуы тиіс.

      Органикалық ауыл шаруашылығын жүргізу жүйесін қалыптастыру индустриялық ауыл шаруашылығы өндірісінен бас тартуды білдірмейді: ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізудің органикалық және индустриялық жүйесі ішкі және халықаралық нарықтардағы органикалық өнімге деген ағымдағы және мүмкін болатын қажеттіліктерді қанағаттандыратын, аграрлық технологияға біртіндеп трансформациялана отырып, бір-біріне параллель тиімді жұмыс істей алады.

      Ресми статистика 2016 жылғы жағдай бойынша органикалық өнім өндірісін жүзеге асыратын кәсіпорындардың есебін жүргізбейді.

      Қазақ АӨК экономикасы және ауылдық аумақтарды дамыту ғылыми-зерттеу институтының деректері бойынша республика аумағында 29 органикалық өнім өндіруші және қайта өңдеу, сақтау, тасымалдау және органикалық өніммен байланысты басқа да операциялар үшін сертификатталған 19 компания жұмыс істейді. 2015 жылы органикалық өнім өндірісі шамамен 300 мың тоннаны құрады, оның ішінде шамамен 10 млн АҚШ доллары сомасына 62 мың тонна өнім Ұлыбританияға, Италияға, Германияға, Францияға, Бельгияға, Нидерландыға, Польшаға, Ресейге, Украинаға және басқа да елдерге экспортталды (осы Бағдарламаға 23-қосымшаны қараңыз.)

      Органикалық өнім өндірісінің дамуын мынадай проблемалар тежейді:

      1. Органикалық өнім өндірісі және айналымы саласындағы нормативтік құқықтық базаның жетілдірілмеуі.

      2. Елімізде өзіндік органикалық өнім өндірісін сертификаттау жүйесінің жоқтығы.

      3. Елімізде өнім сапасын айқындайтын мамандандырылған зертхананың жоқтығы.

      4. АШТӨ-нің және халықтың органикалық өнім өндірісі мен оны тұтынудың басымдықтары туралы аз хабардар етілуі.

      5. Қазақстан АӨК-сіндегі қалдықтарды барынша азайтудың және қайта пайдаланудың жеткіліксіз деңгейі.

3.6. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспорттық әлеуеті

      Қазақстанның географиялық орналасуын, ауыл шаруашылығы өнімдері нарығының сыйымдылығын, көліктік қолжетімділігін талдау негізінде ЕАЭО, ТМД елдері, Қытай, Иран, Ауғанстан және БАӘ әлеуетті өткізу нарықтары болып қалады деген қорытынды жасауға болады.

      2015 жылдың қорытындылары бойынша экспортталған өнім көлемі бойынша көшбасшы мыналар болып табылады:

      өсімдік шаруашылығы өнімі - бидай, арпа, жүгері, майлы тұқым;

      мал шаруашылығы өнімі - сиыр еті, шошқа еті, қой еті, құс еті.

      Тұтас алғанда Ресей, Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстан сияқты елдер импортының құрылымында өсімдік шаруашылығы өнімінің жекелеген түрлері бойынша Қазақстаннан жеткізілген өнім 86%-дан асады. Айталық, 2015 жылы Ресейдің импортталған бидайының барлық көлемінде Қазақстан бидайының үлесі 86,6%-ды құрады. Өзбекстанның астық, ұн және майлы тұқымдар бойынша импортында Қазақстан өнімінің үлесі тиісінше 100%, 99,2% және 98,7%-ды құрайды.

      Мал шаруашылығы өнімі бойынша ішкі тұтынудың отандық өндіріспен қамтамасыз етілгенін ескерсек, сиыр еті, шошқа еті және қой еті экспорттық әлеуетке ие. Аталған өнімдердің айтарлықтай көлемдегі импорты Қытай, Ресей, Иран және БАӘ сияқты елдерде байқалады (осы Бағдарламаға 24-қосымшаны қараңыз).

3.7. Су шаруашылығы

      Қазақстандағы су ресурстарының негізгі көлемін жерүсті сулары орташа жылдық 101 км3 көлемінде қамтамасыз етеді. Оның ішінде 56%-ы оқшау, ал қалған 44%-ы Қытайдан, Өзбекстаннан, Ресей мен Қырғызстаннан келетін трансшекаралық өзендер ағысы есебінен қалыптасады (осы Бағдарламаға 25-қосымшаны қараңыз).

      Тұщы судың қосымша көзі пайдалануға бекітілген қоры 15,4 км3 (оның ішінде қазіргі уақытта жылына 1,2 км3 өндіріледі) құрайтын жерасты сулары, тұщыландырылған теңіз сулары мен өзге де көздер болып табылады.

      Кепілді су ресурстарының жалпы көлемі табиғатты қорғау мақсатында пайдалануға, шектес мемлекеттерге міндетті ағынды қамтамасыз етуге қажетті көлемді қоспағанда, жылына 23,2 км3 құрайды.

      Қолайсыз климаттық және трансшекаралық гидрологиялық жағдайлар кезінде перспективада 2040 жылға қарай Қазақстан бойынша жерүсті ағыстарының жылына 11,4 км3 азаюы болжануда. Трансшекаралық өзендер бойынша су ағынының 2040 жылға қарай болжамды азаюы екі сценарий бойынша байқалады: бірінші - көршілес елдер келісімдерге сәйкес немесе су ресурстарын тең бөлу кезінде өз лимиттерін толық алады, екінші - көршілес елдердің белгіленген квотаны арттыра отырып, су алуды ұлғайту бойынша қазіргі заманғы қарқыны сақталады (осы Бағдарламаға 26-қосымшаны қараңыз).

16-диаграмма. Қазақстанның су бассейндерінің қамтамасыз етілуі, км3

     


      2015 жылы жалпы алынған су көлемі 22,8 км3 құрады, оның ішінде ауыл шаруашылығы мұқтаждары үшін жылына 15,5 км3, оның жылына 12,2 км3 1,35 млн гектар алаңды тұрақты суару мұқтаждығы үшін бұрып алынған, ал қалған жылына 3,3 км3 ауыл шаруашылығын сумен жабдықтау, көлтабандап суару, шабындықтарға су жайылту және жайылымдарды суландыру арасында бөлінген.

      Ауыл шаруашылығы тұтынушылары үшін суды тасымалдау кезіндегі шығындар ирригациялық жүйелердегі пайдалы әсер коэффициенті (бұдан әрі - ПӘК) төмендігімен (0,6-дан 0,65-ке дейін) түсіндіріледі. Ауыл шаруашылығында су беру мен суарудың су үнемдегіш технологияларын қолдану пайдаланылатын суармалы жерлердің кемінде 7%-ын немесе 95,8 мың гектарды құрайды. Ауыл шаруашылығының мұқтаждарына су алудың болжамды орташа көлемі жылына 21 км3.

      Соңғы тұтынушы үшін су беру жөніндегі қызметтер құнының төмендігі АШТӨ-нің су ресурстарын тиімсіз тұтынуына әкеледі және су үнемдеу тұрғысынан тиімсіз технологияларды және ауыл шаруашылығы дақылдарын пайдалануға итермелейді, су шаруашылығы және ирригациялық жүйелерге техникалық қызмет көрсетуге, оларды пайдалануға және жөндеуге мүмкіндік бермейді.

      Өнеркәсіптің қажеттілігіне су тарту көлемі жылына 3,8 км3 құрайды, оның ішінде жылына 3,2 км3 пайдалануды және 0,6 км3 қайтарымсыз су тұтынуды құрайды. 2040 жылға қарай өнеркәсіптің суды қайтарымсыз тұтынуын жылына 2,6 км3-ге дейін (жылына орта есеппен 1,1%-ға) ұлғайту күтілуде, бұл өндірістің жылына 4%-ға және өнеркәсіптің қолда бар қуаттылықтар бойынша суды пайдалану тиімділігін жыл сайын жылына 0,5%-ға арттыру шартымен, сондай-ақ жаңа қуаттылықтардың тиімділігін қолда барымен салыстырғанда 30%-ға жақсартумен байланысты болады. Өсім, негізінен, мынадай салалармен қамтамасыз етілді: газды, мұнайды өндіру және қайта өңдеу, тау-кен өнеркәсібі, тамақ өнеркәсібі.

Су ресурстарының сапасын бағалау

      Су объектілерінің ластануы себебінен судың сапасы қанағаттанарлықсыз болып табылады. 2012 жылы 88 су айдынының 13-і ғана ластану көрсеткіші бойынша "таза" сыныптамасына жатқызылған. Оның үстіне, деректер уақыт өткен сайын судың ластану деңгейі өсетіндігін көрсетіп отыр (2006 жылдан бастап судың ластану көрсеткіші 8 ірі су айдынында өскен).

      Республиканың жерүсті су объектілерін тау-кен өндіру, металлургия және химиялық өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, коммуналдық қызметтер қарқынды ластауда. Ластаушы салалар жыл сайын 50%-ға жуық суды тазалаусыз төгеді, бұл жылына тазартылмаған 1,5-2 млрд. км3 ағындыны білдіреді. Су бұру жүйелерінің қолжетімділігі жөнінен кейін қалу себебінен Қазақстанда елді мекендердің сарқынды суларының небәрі 29%-ы төгу алдында қайталама тазалаудан өтеді (Ұлыбританияда 94%, Израиль мен Сингапурде 100%). Өндіріс пен тұтыну қалдықтары орналасқан учаскелерде жерасты сулары да ластануға ұшырайды.

      Сонымен бірге, өзендер суларының сапасы тұрақты бақылау жүргізілетін сарқынды суларды төгудің ұйымдастырылуынан ғана емес, сонымен қатар едәуір шамада елді мекендер аумағынан түрлі қалдықтардың (аршынды жыныстар үйінділері, күл үйінділері), далалық жерден ілесетін химикаттардың су көздеріне алаңдық шайылуына да байланысты болады.

      Су объектілеріне антропогендік жүктемелер және оның қалпына келу қабілеті арасындағы теңгерімсіздік экологиялық қолайсыздықтың іс жүзінде барлық ірі өзендер бассейндеріне тән болуына және шын мәнінде экологиялық қатер тудыруына әкелді.

Судың зиянды әсер етуін болдырмау

      Климаттық жағдай әдеттегідей жылдарда су объектілері халықтың тіршілігінде және ел экономикасында ерекше проблема туындатпайды. Су ағысының қалыптасу жағдайы бойынша экстремалды немесе соған жақын жылдарда тіпті жазда құрғап қалатын су ағыстарының өзі төтенше жағдай туындау қатерін төндіреді.

      Көктемгі немесе көктемгі-жазғы судың толуына байланысты туындаған су тасқындары іс жүзінде Қазақстанның барлық өңірлеріндегі өзендерде кездеседі. Мұндай ахуалдардың туындау ықтималдылығы Оңтүстік Қазақстандағы өзендерде ақпан-маусымға, Оңтүстік-Шығыс пен Шығыс Қазақстанның таулы өзендерінде наурыз-шілдеге, тегіс жерлердегі өзендерде - наурыз-шілдеге келеді.

      Судың зиянды әсер етуіне байланысты төтенше жағдайлар сутежегіш және суреттегіш гидротехникалық құрылыстардың техникалық жағдайының нашарлауы нәтижесінде туындауы мүмкін (2010 жылғы Қызылағаш су қоймасындағы апат).

      Қазақстанда түрлі ведомстволық қатыстылығы және меншік түрі бар 643 гидротехникалық құрылыс есепке алынған.

      Ұзақ пайдалану мен жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарының аз көлемде жүргізілуіне байланысты су шаруашылығы объектілеріндегі құрылыстардың негізгі конструкциясы бұзылады, су қоймаларының лайлануына әкеліп, әсіресе көктемгі судың толуы мен тасуы кезінде техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың жоғарғы ықтималдылығы туындайды.

      Сумен қамтамасыз етудің су тапшылығы циклі еліміздің экономикасына да, әсіресе ауыл шаруашылығына едәуір залал келтіреді.

      Судың зиянды әсер етуіне байланысты төтенше жағдайларды болдырмау үшін соңғы жылдары: Сырдария өзеніндегі Көксарай суреттегішін салу, Сырдария өзенінің арнасын реттеу және Арал теңізінің солтүстік бөлігін сақтау (I фаза) сияқты ірі су шаруашылығы жобалары іске асырылды.

Су саласындағы қазіргі мемлекеттік саясатты талдау

      Қазақстанда нарықтық қатынастар жағдайында басқару және шаруашылық функцияларын бөле отырып, су саласын дамытудың негізі жасалды. Су ресурстарын басқарудың бассейндік қағидаты енгізілді.

      Су саласын дамытудың, жер қойнауын, оның ішінде жерасты суларының ресурстарын ұтымды және кешенді зерттеу мен пайдаланудың заңнамалық базасын құру мақсатында Қазақстан Республикасының Су кодексі, "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы", сондай-ақ тиісті заңға тәуелді актілер қабылданды.

Басқару және реттеу саласында

      Су ресурстарын басқару саласында мыналар байқалуда:

      Мүдделі мемлекеттік органдардың түрлі функциялары арасындағы қажетті үйлестірудің, сондай-ақ инфрақұрылым объектілерін пайдалануды жүзеге асыратын ұйымдар, коммуналдық қызметтер, өнеркәсіптік кәсіпорындар, су пайдаланушылар тарапынан нормативтік талаптарды сақтау жүйесінде ашықтықтың, жеткілікті мониторинг пен бақылау жүйесінің болмауы.

      Су шаруашылығы инфрақұрылымы объектілерінде меншіктің болуы және инвестицияларға катысты шешімдер қабылдау схемасының нақты болмауы барлық салалар мүддесі ескеріле отырып, су саласындағы іс-шараларды жоспарлау мен жобалау кезінде жүйелі әрі кешенді тәсілдің болмауына әкеледі.

      Барлық деңгейдегі инфрақұрылым объектілерін жеткілікті түгендемеу жоспарлау мен инвестициялау саласында шешімдер қабылдаудың тиісті негіздемелерінің болмауына, сондай-ақ су шаруашылығы объектілерінің тозуына байланысты пайда болатын сумен жабдықтау мен су ресурстары сапасының тәуекелдерін жете түсінбеушілікке әкеп соғады.

      Су ресурстарын басқару саласында қажетті дағдысы мен біліктілігі бар кадрлардың, сондай-ақ инспекциялық қызметтегі персоналдың жеткіліксіздігі.

Тариф белгілеу саласында

      Ауыл шаруашылығы мен коммуналдық шаруашылықта, өнеркәсіпте тарифтердің ағымдағы деңгейі мен құрылымы кезінде суды үнемдеуді ынталандыру жөнінде елеулі шаралардың болмауы су тұтыну тиімділігі төмендігінің себебі болып табылады. Қазіргі кезде суға жұмсалатын шығын негізгі ауыл шаруашылығы дақылдары құнының кемінде 1%-ын құрайды (бидай үшін 0,9%, мақта үшін 0,1%), бұл басқа елдерге қарағанда анағұрлым аз (Үндістан, ҚХР, Австралия, ОАР, АҚШ және Израиль сияқты елдерде бидай үшін - 4-13%, мақта - 2-10%). Абсолютті мәнде ауыл шаруашылығы саласындағы судың ағымдағы тариф деңгейі әлемдегі ең төмен тарифтердің қатарына жатады, мысалы Австралия, Ұлыбритания, ҚХР, Греция сияқты елдерден 2-10 есе аз, ал Израильден 20 есе аз. Түпкі тұтынушы үшін судың тарифі өте төмен болғанына қарамастан (ауыл шаруашылығында орташа тариф 0,5 теңге/м3 құрайды), ол су ресурстарын тиімді пайдалануды ынталандырмайды. Сұраныстың ұлғаю шамасына қарай немесе суландыру технологияларына байланысты өсе түсетін тарифтермен салыстырғанда ағымдағы тарифтер бірыңғай мөлшерлемені көздейді және тиімді су тұтынуды қандай да бір ынталандыруды көздемейді. Бұдан басқа, кейбір тарифтік субсидиялар жағымсыз ынталандыруға итермелейді, ол су үнемдеу тұрғысынан тиімсіз технологиялар мен ауыл шаруашылығы дақылдарын пайдалануға итермелейді (мысалы, күріш егістігін суландыруға 50% субсидия).

      Өнеркәсіп тұтынушылары үшін тарифтер деңгейі текше метріне 120-260 теңге аралығында құбылып отырады, осылайша басқа елдерде қолданылатын тарифтер деңгейімен салыстыруға болады. Пайдаланылатын тарифтік деңгей сумен қамтамасыз етудің толық құнын жабады (күрделі шығыстар және операциялық шығындар). Өнеркәсіптік тұтынушылар сумен жабдықтау құнын жабумен қатар коммуналдық тұтынушыларды субсидиялауға мәжбүр: Семей қаласында өнеркәсіптік тұтынушыларға арналған тариф жалпы құнның 186%-ын жабады (оның ішінде операциялық шығындарды және күрделі шығыстарды қоса алғанда, бірақ қажетті жаңғыртуға кететін инвестицияларды қоспағанда), алайда коммуналдық тұтынушыларға арналған тарифтер толық құнның 62%-ын ғана өтейді. Өнеркәсіптік кәсіпорындарға арналған ағымдағы тарифтер су тұтыну деңгейімен ғана байланысты, бұл қайта су тұтыну мен айналма су тұтынуды пайдалану үшін іс жүзінде ынта тудырмайды.

      Коммуналдық тұтынушыларға арналған тарифтер деңгейі айтарлықтай төмен әрі әдетте операциялық шығындарды толығымен жаба алмайды (мысалы, Семей қаласында операциялық шығындарды жабу 78%-ды құрайды). Қазақстанда тарифтердің орташа деңгейі басқа елдерге қарағанда төмен (Қазақстанда орташа тариф деңгейі 0,5 АҚШ долларын, ол Ресей, Украина, ҚХР, Австралия сияқты бірқатар елдерде 1,2 долларды құрайды). Қазіргі уақытта шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау қызметтерін төлеу жөніндегі есепшоттың орташа сомасы - үй шаруашылығының орташа табысының бар-жоғы 0,2%-ын ғана құрайды, басқа елдерде орташа көрсеткіш 0,8%-ды құрайды (Ресейде - 0,5%, Германияда - 1,1%).

      Тарифтер деңгейінің төмен болуы нәтижесінде су тегін ресурс ретінде қабылданып, тұтынушылардың көбі суды үнемді пайдалануға тырыспайды. Бұл түпкі тұтынушылардың су ресурстарын пайдалану тиімділігінің төмендігіне және ауыл шаруашылығы тұтынушылары мен халықтың суды үнемсіз шығындауына әкеп соқтырады. Өнеркәсіп секторындағы су пайдалануға арналған ағымды тарифтер су үнемдеу технологияларына қаражат инвестициялау үшін елеусіз ғана экономикалық ынталандыруды көздейді.

      Су бұру қызметтеріне арналған тарифтер де сарқынды сулардың ластану деңгейін төмендету мен су тазалауды тиісінше ынталандыруды қамтамасыз етпейді. Өнеркәсіптер үшін сарқынды суға арналған тарифтер су сапасы мен оны тазалау деңгейіне тәуелді емес. Қазақстанда егжей-тегжейлі әзірленген әдістемелердің болуына қарамастан, олардың пайдаланылуы, су сапасын ұдайы әрі жер-жерде мониторингтеудің болмауына және залалды өтеу тетігінің әлсіздігіне байланысты қиындатылған. Қазақстандағы сарқынды су сапасын реттейтін нормативтік база басқа елдерге қарағанда анағұрлым артта қалған.

      Ауыл шаруашылығында сарқынды суға арналған тарифтер қолданылмайды, соның салдарынан кәріздеу жүйелерін қолдау үшін қандай да болмасын ынталандыру шаралары жоқ.

      Суды тұтынуды бақылау жүйесін қалыптастыру үшің ұлттық ауқымда жоспарлау мен басқаруды жүзеге асыру мақсатында жаппай есепке алу аспаптарымен қамтамасыз ету қажет. Бүгінгі күні коммуналдық сектор онымен 80%-ға ғана (қосылулар санының) қамтамасыз етілген, оның үстіне, олардың көп бөлігі тозған (10 жылдан артық пайдаланылуда), ал оларға қызмет көрсету мен оны ауыстыру жеткілікті жиі өткізілмейді.

      Жеке есепке алу аспаптарымен қамтамасыз ету 30%-дан кем, ол тарифтер көмегімен түпкі тұтынушылар арасында су үнемдеуді ынталандыру үшін қосымша кедергілер келтіреді.

      Ауыл шаруашылығында есепке алу аспаптарымен қамтамасыз етудің ағымдағы деңгейі 60%-дан кем, бұл ретте өлшеулерді өткізу технологиясының көп бөлігі тозған, нәтижесінде су тұтынудың жалпы көлемінің 30%-ынан астамы өлшенбейді. Бұдан басқа, ауыл шаруашылығында су тұтынуды есепке алу толық емес, өлшеу көбінесе қолмен жүзеге асырылады, ал деректер жергілікті деңгейде сақталады. Бұл су шаруашылығын басқару жүйесінің дамыған елдер қолданатын "пайдалан да төле" қағидатымен жұмыс істеуіне мүмкіндік бермейді.

Қазақстан Республикасының су қауіпсіздігі тұрғысынан трансшекаралық ынтымақтастық

      Қазақстан Республикасының географиялық орналасуына сәйкес оның 8 өзен бассейнінің 7-еуінің ағыны көршілес мемлекеттерде қалыптасады (ҚХР, Орталық Азия елдері, Ресей) және трансшекаралық сипатқа ие.

      Су қорының 44%-ы сыртқы көздер есебінен толығатынын ескерсек, су қауіпсіздігі тұрғысынан Қазақстан Республикасының трансшекаралық ынтымақтастығы мәселесі өте маңызды болып табылады және стратегиялық әрі кешенді көзқарасты қажет етеді.

      Осыған байланысты, су ресурстарын басқарудың ішкі мәселелерін шешумен қатар, КХР-мен, Ресеймен, Қырғызстанмен, Тәжікстанмен және Өзбекстанмен трансшекаралық өзендерді пайдалану, қорғау және су бөлу саласында, сондай-ақ БҰҰ жүйесі ұйымдарымен және басқа да халықаралық ұйымдармен су ресурстарын басқару, суды үнемдеу және су заңнамалары, алдыңғы қатарлы технологияларды тарту және енгізу тәжірибесін алмасу саласында тиімді өзара іс-қимыл аса маңызды болып табылады.

      Шу мен Талас өзендері бойынша Қазақстанның ынтымақтастығы оң үрдіс болып табылады: 2006 жылы құрылған Шу-Талас комиссиясы екіжақты келісім аясында жұмыс істейтін бірлескен органның үлгісі болды. Шу-Талас комиссиясы модельдік құралға айналды, оның көмегімен өзендердің төменгі ағысында орналасқан елдер ағыс бойынша жоғары орналасқан елдер аумағындағы бөгеттер мен басқа да гидротехникалық құрылыстарды басқаруға қатыса алады.

      Трансшекаралық ынтымақтастықтың тағы бір оңды мысалы ретінде 2011 жылы қол қойылған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қытай Халық Республикасының Үкіметі арасындағы трансшекаралық өзендердің су сапасын қорғау туралы екіжақты келісімді атауға болады.

      Қазақстан бірқатар шекаралас мемлекеттермен жасалған халықаралық келісімдердің, сондай-ақ халықаралық конвенциялардың тарапы болып табылады. Шекаралас елдермен жасалған келісімдердің нормаларын іске асыру үкіметаралық комиссиялар шеңберінде жүзеге асырылады.

      Су шаруашылығы саласында мынадай проблемалар бар:

      1. Су қоймаларының, су шаруашылығы және гидромелиорациялық маңызы бар магистральдық және таратушы каналдардың қанағаттанғысыз техникалық жай-күйі.

      2. Су үнемдеуге қойылатын нормативтік талаптар мен су ресурстарын пайдалану жөніндегі бақылаудың жетілдірілмегендігі.

      3. Су беру жөніндегі қызметтердің ағымдағы кұны (тариф) су шаруашылығы жүйелерін тиімді ұстау, оған техникалық қызмет көрсету және оны дамыту талаптарына сай келмейді.

      4. Суды есепке алудың қанағаттанғысыз жай-күйі және су үнемдеудің жеткіліксіз ынталандырылуы.

      5. Ирригациялық инфрақұрылымның бір суарылатын алап шегінде теңгерімді бөлшектенуі.

      6. Қар суларын жинақтауға арналған су қоймаларының жетіспеушілігі.

      7. Тасқындар, су басу, су объектілері жағалауларының өзгеруі, аумақтарды жер асты суларының басуы, жерлердің батпақтануы және сортаңдануы, су эрозиясы, судың аздығы салдарынан судың зиянды әсер етуінен болатын материалдық залалдың өсу үрдісі.

      8. Мемлекеттік меншіктегі су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану жөніндегі кәсіпорындардың әлсіз материалдық-техникалық жарақталуы.

      9. Өнеркәсіптегі қайталама және айналымды суды тұтыну тиімділігінің төмендігі.

3.8. Жер ресурстары

      Қазақстанның ауыл шаруашылығы алқаптарының жалпы алаңы 177,8 млн гектарды, оның ішінде жайылымдар 146,9 млн гектарды, егістік пен тыңайған жерлер 26,7 млн гектарды, шабындықтар 4,2 млн гектарды құрайды (осы Бағдарламаға 27-қосымшаны қараңыз).

      2012 - 2014 жылдардағы түгендеу қорытындылары бойынша 7,4 млн гектар пайдаланылмайтын жерлер, оның ішінде 0,9 млн гектар егістік, 1,2 млн гектар тыңайған жерлер, 0,08 млн гектар шабындық, 5,2 млн гектар жайылым, 0,01 млн гектар көпжылдық екпелер бар екені анықталды.

      Пайдаланылмайтын 7,4 млн гектар жерден 3,36 млн гектарды бұрынғы жер пайдаланушылар игеруді бастады, 3,0 млн гектар жер бойынша жалдау шарттары бұзылды, оның ішінде ауыл шаруашылығы айналымына 1,7 млн гектар тартылды (осы Бағдарламаға 28-қосымшаны қараңыз).

      Республиканың барлық өңірлерінде жер сапасының нашарлауына, құрамында қарашіріктің, қоректі заттардың, өсімдіктердің түрлік құрамы мен оның өнімділігінің төмендеуіне қатысты тұрақты үрдіс байқалуда, бұл ауыл шаруашылығы өндірісінің әлеуетін төмендетеді (осы Бағдарламаға 29-қосымшаны қараңыз).

      Жыртылған алқаптардың құнарлылығын арттыру және жайылымдарды суландыру жөніндегі іс-шаралар толық көлемде жүргізілмейді.

      2015 жылдың қорытындысы бойынша тәлімі жерлердегі егістік құрылымындағы құрамында қарашірігі аз топырақ (4%-дан аз) 14,6 млн гектарды немесе зерттеп қаралған егістік алаңының 72,8%-ын, құрамында қарашірігі орташа топырақ (4-6%) 5,3 млн гектарды немесе 25,9%-ды, құрамында қарашірігі жоғары топырақ (6%-дан астам) 0,3 млн гектарды немесе 1,3%-ды құрады. Суармалы егіншілік жағдайында 0,8 млн гектар немесе зерттеп қаралған егістік алаңының 98,2%-ы төмен қамтамасыз етілген, 15,05 мың гектар немесе 1,8%-ы орташа қамтамасыз етілген болып табылады.

      Құрамында жеңіл гидролизделетін азоты төмен топырақ 11,3 млн гектар алаңды немесе тәлімі жерлердегі зерттеп қаралған егістік алаңының 55,8%-ын, құрамында жеңіл гидролизделетін азоты орташа топырақ 4,4 млн гектарды немесе 22,0%-ды, құрамында жеңіл гидролизделетін азоты жоғары топырақ 4,5 млн гектарды немесе 22,2%-ды құрайды. Суармалы егіншілік жағдайында 0,8 млн гектар немесе зерттеп қаралған егістік алаңының 89,5%-ы төмен қамтамасыз етілген, 0,03 млн гектар немесе 3,5%-ы - орташа қамтамасыз етілген және 0,06 млн гектар немесе 7,0%-ы - жоғары қамтамасыз етілген болып табылады.

      Тәлімі жер құрылымындағы жылжымалы фосформен аз қамтамасыз етілген топырақ 9,3 млн гектар немесе 46,2%, орташа қамтамасыз етілгені - 7,9 млн гектар немесе 39,5% және жоғары қамтамасыз етілгені - 2,9 млн га немесе 14,3%. Суармалы егіншілік жағдайында зерттеп қаралған егіс алаңынан құрамында жылжымалы фосфоры аз топырақ 0,2 млн гектар алаңды немесе 26,2%-ды, құрамында жылжымалы фосфоры орташа топырақ 443,2 мың гектарды немесе 51,6%-ды және құрамында жылжымалы фосфоры жоғары топырақ 190,7 мың гектарды немесе 22,2%-ды алып жатыр.

      Тәлімі жерлердегі егіншілік жағдайында жыртылған жерлер алмасымды калиймен былайша қамтамасыз етілген: төмен қамтамасыз етілгені 1,9 млн гектар немесе зерттеп қаралған егістік алаңының 9,4%-ы, жоғары қамтамасыз етілгені - 16,4 млн гектар немесе 81,4%-ы. Суармалы егіншілік жағдайында құрамында жылжымалы калийі аз топырақ 0,1 млн гектарды немесе 13,7%-ды, орташа - 0,3 млн гектарды немесе 33,3%-ды және жоғары - 0,5 млн гектарды немесе 53,0%-ды алып жатыр.

      Бұдан басқа, ауыл шаруашылығы қызметі мал шаруашылығынан атмосфераға бөлінетін парниктік газдардың айтарлықтай эмиссиясымен, негізінен жануарлардың энтеральді ферментациясы процесіндегі метан шығарындыларымен, көңді сақтау және пайдалану кезіндегі метанмен және көмірқышқыл газымен, жайылымдағы жайылатын малдардың экскрементінен болатын көміркышқыл газымен, өсімдік шаруашылығынан топыраққа минералды және органикалық тыңайтқыштарды енгізумен, топыраққа егіннің биологиялық қалдықтарының сіңуімен, топырақта органикалық заттардың минералдануынан болатын азоттың босауымен байланысты көмірқышқыл газы мен азот қосындыларының шығарындыларымен, күріш өндірісіне байланысты метан шығарындыларымен бірге жүреді.

      Мысалы, ауыспалы егісте үнемі қалатын егістікте 2015 жылы топырақтың 0-30 см горизонтында топырақ көміртегі запасы 1990 жылға қарағанда орта есеппен 17%-ға азайған, осыған байланысты, технологияны жаңғыртусыз және тиісті басқарусыз ауыл шаруашылығы өндірісінің ауқымын ұлғайту жыртылған және жайылымдық жердегі топырақтан көмірқышқыл газы мен азот қышқылы ағынының артуымен сүйемелденетін болады.

      Ауыл шаруашылығы алқаптарының сапалық жай-күйін көрсететін топырақтық және геоботаникалық зерттеулердің сапалы материалдарымен небәрі 27,8 млн гектар қамтамасыз етілген, бұл жалпы тұтынудың 14,8%-ын құрайды.

      Сонымен қатар, ауыл шаруашылығы жерлерінің сапалық жай-күйі туралы ақпарат оларды ұтымды және тиімді пайдаланудың негізі болып табылады.

      Бұдан басқа, ауыл шаруашылығы алқаптарының сапасы олардың кадастрлық (бағалау) құнына тікелей әсер етеді, ол түзетуші коэффициенттерді қолдана отырып, жерге арналған төлемнің базалық мөлшерлемесі негізінде айқындалады. Топырақтық және геоботаникалық зерттеулердің сапалы материалдары болмауына байланысты коэффициенттер 1990 жылға дейін дайындалған материалдар бойынша қолданылады.

      Іздестіру, жерге орналастыру және жер-кадастрлық жұмыстардың басқа түрлерімен қатар жоғарыда көрсетілген зерттеп қараулар нәтижелері ҚР мемлекеттік жер кадастры (бұдан әрі - МЖК) мәліметтерін қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

      МЖК-ні жүргізуді Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан әрі - КЕАҚ) жүзеге асырады. МЖК-ні жүргізу бойынша жұмыстарды қаржыландыруды және ұйымдастыруды ҚР АШМ Жер ресурстарын басқару комитеті жүзеге асырады.

      "Жер заңнамасының кейбір нормаларын қолдануға мораторий енгізу туралы" ҚР Президентінің 2016 жылғы 6 мамырдағы № 248 Жарлығына өзгерістер енгізу туралы" Мемлекет басшысының 2016 жылғы 18 тамыздағы № 308 Жарлығымен қолданыстағы мораторий 2021 жылғы 31 желтоқсанға дейін ұзартылды.

      Бұл шешім Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің өкімімен құрылған Жер реформасы жөніндегі комиссияның ұсынысы бойынша қабылданды және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің сандық және сапалық жағдайы туралы шынайы ақпарат алу қажеттігіне негізделген.

      Осы мақсатпен мораторийдің қолданысы кезеңінде республиканың жер қорына талдау жүргізу қажет.

      Ауыл шаруашылығы алқаптарының мөлшері туралы шынайы ақпарат алу үшін ірі ауқымды топырақтық және геоботаникалық зерттеп қарау және кемінде 66 млн гектар алаңның топырағына бонитирлеу жүргізу қажет.

      Жүргізілген іздестірулер қорытындылары бойынша топырақтық және геоботаникалық карталар қағаз тасығышта сақталады, бұл оларды халыққа және мүдделі мемлекеттік органдарға тиісті ақпарат ұсыну бойынша қызметтер көрсету үшін пайдалануды біршама қиындатады.

      Осыған байланысты, қолда бар топырақтық және геоботаникалық іздестірулерді оларды пайдаланудың барлық кезеңі ішінде өзгерістер енгізу, талдаулар жүргізу, қажетті анықтамаларды, кестелерді, диаграммаларды және т.б қалыптастыра отырып, топырақ және өсімдік жабыны параметрлерінің өзгеру қарқынын қадағалау мүмкіндігі үшін электрондық форматқа ауыстыру және жаңа материалдарды электрондық форматта дайындау қажеттілігі бар.

      Сонымен бірге, жоғарыда көрсетілген іс-шараларды жүргізу үшін РБ-дан жыл сайынғы қаржыландыру көлемі ауыл шаруашылығы алқаптарының сапалық жай-күйі туралы өзекті ақпарат алуға деген қазіргі қажеттілікті қанағаттандырмайды және ұлғайтуды талап етеді.

      Жер қатынастары саласында мынадай проблемалар бар:

      1. Жердің сапасы мен өнімділігінің нашарлауы;

      2. Ауыл шаруашылығы алқаптарын топырақтық және геоботаникалық зерттеп қарау, топырақты бонитирлеу жөніндегі сапалы материалдар көлемінің аздығы.

      3. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің кадастрлық құнын айқындау үшін өзекті деректердің болмауы.

      4. Шалғайдағы жайылымдардың жеткілікті түрде суландырылмауына байланысты оларды игерудің төмен деңгейі.

      5. Ауыл шаруашылығынан көмір қышқыл газының шығарындысы.

3.9. Мемлекеттік қолдаудың қаржылық шаралары

      Инвестициялық субсидиялау құралы 19 бағыт (49 паспорт) бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстарына, техникаға және жабдыққа арналған инвестициялық шығындарды ішінара өтеуге (20%-дан 80%-ға дейін) бағытталған. Осы мемлекеттік қолдау шарасы іске асырыла бастағаннан бері (2014 - 2015 жылдар) жалпы субсидиялар сомасы 19,1 млрд теңгеге барлығы 2 729 АӨК субъектісі субсидияланып, тартылған инвестициялар сомасы 67,8 млрд теңгені құрады.

      Инвестициялық субсидиялар есебінен тартылған инвестициялардың негізгі үлесінің 55%-ы мал шаруашылығына (37,6 млрд теңге), 35%-ы өсімдік шаруашылығына (23,2 млрд теңге), 10%-ы мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеуге (7 млрд теңге) тиесілі.

      Мемлекеттік қолдаудың аталған шарасы іске асырылған екі жылдың қорытындылары бойынша жете қаржыландырылмау 35,4 млрд теңгені құрады.

      АӨК субъектілеріне кредит беру, ауыл шаруашылығы техникасы мен жануарлардың, технологиялық жабдықтың лизингі бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау құралы бойынша кредиттік/лизингтік шарттар бойынша пайыздық мөлшерлеме айналым қаражатын толтыру, негізгі құралдарды сатып алу және т.б. үшін ұлттық валютада 7%-ға, шетелдік валютада 5%-ға арзандатылуда; мал шаруашылығы мен азық өндірісі саласында ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдығын сатып алу үшін сыйақы мөлшерлемесі ұлттық валютада жылына 10%-ға және шетелдік валютада 7%-ға төмендетілуде.

      2014 - 2015 жылдар кезеңінде пайыздық мөлшерлемені субсидиялау жалпы негізгі борыш сомасы 243,2 млрд теңге болатын 4 601 АӨК субъектісінің міндеттемелері бойынша, оның ішінде АӨК субъектілері сатып алған 12 254 бірлік ауыл шаруашылығы техникасы бойынша жүзеге асырылды.

      Қызмет түрлері бойынша қатысушылардың негізгі үлесінің 48,8%-ы өсімдік шаруашылығы саласына, 29,8%-ы мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеуге, 7,8%-ы мал шаруашылығына және 13,4%-ы өзге де қызмет түрлеріне тиесілі.

      АӨК субъектілерінің кредиттік жүктемесін және олардың банкротқа ұшыру тәуекелдерін төмендету мақсатында 2013 жылдан бастап АӨК субъектілерінің міндеттемелерін қаржылық сауықтыру шаралары іске асырылуда. Қаржылық сауықтыру шарттарында кредит беру мерзімдерін 9 жылға дейін ұзарту, сыйақы мөлшерлемесін 14%-ға (оның 7%-ы бюджеттен субсидияланады) дейін төмендету, сондай-ақ қаржы институттарының айыппұлдар мен өсімпұлдарды есептен шығаруы көзделеді.

      2013 - 2015 жылдары АӨК субъектілерін қаржылық сауықтыруды іске асыру кезінде жалпы берешек сомасы 520 млрд теңгеге 404 АӨК субъектісінің өтінімдері мақұлданды. 2016 жылдан бастап қаржылық сауықтыру бағдарламасына қатысу үшін жаңа өтінімдер қабылдау жүзеге асырылмайды.

      2013 - 2014 жылдары АӨК субъектілерін қаржылық сауықтыру шеңберінде пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға 7,2 млрд теңге бөлінді. 2015 жылы 18,9 млрд теңге (оның ішінде 5,8 млрд теңге - Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражаты) бөлініп, толықтай игерілді. РБ-да 2016 жылға 24,7 млрд теңге мөлшерінде қаражат көзделген. Жыл сайын сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау үшін шамамен 20 млрд теңге қажет етіліп, ол 2024 жылға дейін 164,3 млрд теңгені құрайды.

17-диаграмма. 2013-2016 жылдардағы жалпы салалық субсидиялар серпіні, млн теңге

     


      Қызмет түрлері бойынша сауықтырылатын берешектің негізгі үлесінің 73%-ы өсімдік шаруашылығы саласына, 2%-ы мал шаруашылығына, 3%-ы ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеуге және 22%-ы басқа да қызмет түрлеріне тиесілі.

      Берешекті сауықтандыруға мақұлданған жалпы соманың 72%-ы немесе 376,4 млрд теңгесі ірі аграрлық холдингтердің қарызына тиесілі.

      АӨК субъектілерінің қарыздарын сақтандыру мен кепілдендіруді субсидиялау шеңберінде сақтандыру компаниясының немесе кепілдік берушінің тарифтік мөлшерлемесі субсидияланады. 2015 жылы сақтандырумен қамтамасыз ету арқылы 3 АШТӨ-ге кредит берілді, тартылған кредиттің жалпы сомасы 7,9 млрд теңгені құрады.

      Дайындаушы ұйымдарға қосылған құн салығының (бұдан әрі - ҚҚС) сомасын субсидиялау есептелген ҚҚС мөлшерінде дайындаушы ұйымдардың өнімін арзандату мақсатында 2016 жылы басталды. 15 дайындаушы ұйымға 140 млн теңге сомасына төлем жүргізілді.

      ҚР Ұлттық Банкінің деректеріне сәйкес, ҚР экономикасының салаларына да, ауыл шаруашылығына да берілген кредиттер көлемі жыл сайын өсуде. Бұл ретте АӨК саласындағы кредиттер үлесі 2015 жылы 8%-ды құрады, бұл 2011 жылғы көрсеткіштен 54%-ға төмен.

      2015 жылы АӨК субъектілеріне берілген кредиттер сомасы 603,5 млрд теңгені құрады, бұл 2014 жылғыға қарағанда 61%-ға аз.

18-диаграмма. Берілген кредиттер сомасы

     


      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша екінші деңгейдегі банктер (бұдан әрі - ЕДБ) мен "ҚазАгро" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының (бұдан әрі - "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ) ауыл шаруашылығындағы жиынтық кредиттік портфелі 1 448,0 млрд теңгені құрады, оның ішінде 66%-ы ЕДБ-ға, 34%-ы "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ компаниялар тобына тиесілі.

      2016 жылғы тамыздағы жағдай бойынша АӨК субъектілерінің ЕДБ алдындағы мерзімі өткен берешектерінің сомасы 48,7 млрд теңгені құрады, бұл 2014 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 44,6%-ға аз.

19-диаграмма. АӨК субъектілерінің ЕДБ алдындағы мерзімі өткен берешектерінің сомасы

     


      ** - 2015 жылы мерзімі өткен берешектің күрт төмендеуі АӨК субъектілерін қаржылық сауықтыру бағдарламасын іске асыру әсерімен байланысты

      ЕДБ қысқа мерзімді өндірістік процесті қамтамасыз етуге арналған айналым қаражатын толықтыру үшін басым жағдайда ірі, орныққан шаруашылықтарға кредит береді. Бұл ретте, банктік кредит беру құрылымындағы ауыл шаруашылығының үлесі қысқаруда. Айталық, 2012 жылы банктік кредит беру құрылымындағы ауыл шаруашылығының үлесі 6,2%-ды, 2015 жылы 1,9%-ды құрады.

      Ауыл шаруашылығына кредит беру нарығында нарықтағыдан айтарлықтай төмен сыйақы мөлшерлемелері бойынша кредит беру және лизинг қызметтерін көрсететін "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ның қаржы институттары алда келеді. Нәтижесінде, ауыл шаруашылығына салынатын ұзақ мерзімді инвестициялар, негізінен, мемлекеттік қаржыландыруға тәуелді болатын жағдай орын алды.

      2011 - 2015 жылдары "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ құрамына кіретін қаржы ұйымдары арқылы РБ қаражатынан 410,5 млрд теңге, оның ішінде 318 млрд теңгесі қысқа мерзімді бюджеттік кредиттер түрінде бөлініп, 92,5 млрд теңгесі компаниялардың жарғылық капиталдарын толықтыруға бағытталды.

      "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ шағын және орта бизнесті инвестициялық қолдауға бағдарланған. "ҚазАгроҚаржы" АҚ арқылы жыл сайын елімізде 60%-дан астам техника сатып алынуда. ЕДБ мен басқа да жеке меншік қаржы ұйымдары аграрлық сектордағы шағын және орта бизнесті (бұдан әрі - ШОБ) қаржыландыруға болмашы ғана қатысуда.

      Қолданыстағы сақтандыру жүйесі міндетті және ерікті сақтандырудан тұрады.

      Міндетті сақтандырудың құқықтық негізі дәнді, майлы дақылдарды, қант қызылшасы мен мақтаны сақтандыруды міндеттейтін "Өсімдік шаруашылығындағы міндетті сақтандыру туралы" ҚР Заңы (бұдан әрі - Заң) болып табылады.

20-диаграмма. Сақтандыру компаниялары мен өзара сақтандыру қоғамдары (ӨСҚ) санының өсу қарқыны

     



Сақтандыру компанияларының саны     

ӨСҚ саны

      Қазіргі уақытта аталған нарықта тек екі сақтандыру компаниясы жұмыс істейді, өзара сақтандыру қоғамдарының (бұдан әрі - ӨСҚ) саны бүгін белгісіз, сақтандыру төлемдерін өтеуге ресми түрде 14 ӨСҚ жүгінген. Егістіктің айтарлықтай бөлігін тек ресми түрде ӨҚС сақтандырады.

      Заң қолданылған уақытта (2006 - 2015 жылдар) жылына орта есеппен 5,4 млн гектар егіс алаңы сақтандырылып, оның ішінде 558 мың гектар (10%) қолайсыз табиғи құбылыстарға ұшырады (осы Бағдарламаға 30-қосымшаны қараңыз).

      Ауыл шаруашылығындағы ерікті сақтандыру техника мен ауыл шаруашылығы жануарларын лизингке беру кезінде уақытша нысанда қолданылады. Уақытша нысан лицензияланған астық қабылдау кәсіпорындарына қолданылады.

      Қаржы институттары алдындағы АӨК субъектілерінің міндеттемелерін кепілдендіруді негізінен әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар (бұдан әрі - ӘКК) мен ЕДБ жүзеге асырады.

      ЕДБ мен ӘКК кепілдіктер шығару үшін орта есеппен кепілдік сомасының 1%-ынан 7%-ына дейін комиссия алады.

      "Азық-түлік келісімшарт корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы (бұдан әрі - "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ) 2011 - 2016 жылдары ӘКК-нің кепілдігімен жалпы сомасы 85,8 млрд теңгеге 9 063 АШТӨ-ні қаржыландырды.

      Мемлекеттік қаржылық қолдау шаралары саласында мынадай проблемалар бар:

      1. Көптеген АШТӨ үшін субсидиялардың қолжетімділігі дәрежесінің төмендігі.

      2. Субсидиялаудың түпкілікті нәтиже мен өңірлердің мамандануына байланысты болмауы.

      3. Ұсақ АШТӨ үшін қолжетімді болмауы мен нысаналы көрсеткіштерді орындауды бақылаудың әлсіздігі кезінде инвестициялық субсидиялаудың ірі өндірістерге бағдарлануы.

      4. АӨК субъектілеріне кредит беру, ауыл шаруашылығы техникасы мен жануарларының, технологиялық жабдықтың лизингі кезінде сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау ЕДБ мен лизингтік компанияларды кредиттер және лизинг бойынша пайыздық мөлшерлемелерді төмендетуге ынталандырмайды.

      5. Қаржылық сауықтыруға қарамастан, қарыздар бойынша міндеттемелерді орындамау проблемаларының қайта пайда болу тәуекелдері және банкроттық қатері.

      6. Саланың кредиттік қатерлерінің жоғары болуына байланысты АӨК субъектілерінің қарыздарын сақтандыру және кепілдендіру тетігіне сақтандыру компаниялары мен кепілдік берушілердің тиісінше қызығушылығының жоқтығы.

      7. Дайындаушы ұйымдарға ҚҚС сомасын субсидиялау тетігінің жетілдірілмегендігі: субсидиялар жыл қорытындылары бойынша төленеді; субсидиялар жылдық жиынтық кіріс құрамында есептеледі, бұл субсидияларды төлеудің негізгі шарты болып табылатын ауыл шаруашылығы өнімін өткізуден түскен үлесті төмендетеді.

      8. Ауылдық жерлерде өтімді кепілмен қамтамасыз етудің жетіспеуі.

      9. АШТӨ-нің "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ кредит беретін ұйымдарында қаржы ресурстарының жеткілікті болуына тәуелді болуы.

      10. Кредиттік серіктестіктердің әлсіз институционалды дамуы жағдайында ауылдық жерлерде жеке қаржы ұйымдарының нашар танылғандығынан, қаржылық қызметтер нарығындағы бәсекелестік деңгейінің төмен болуы.

      11. ҚР Үкіметі мен халықаралық қаржы ұйымдарының ынтымақтастығы бағдарламалары шеңберінде АӨК-ні қаржыландыруға арналған нысаналы ұзақ мерзімді қарыздардың жоқтығы.

      12. Саланың жоғары табиғи-климаттық, эпизоотиялық, фитосанитариялық, карантиндік, экономикалық тәуекелдері.

      13. Жеке қаржы ұйымдарында ұзақ мерзімді қорландыру көздерінің жоқтығы.

      14. ӨСҚ қызметін сақтандыру ұйымдарының қызметі сияқты мемлекеттік реттеуші органдар (ҚР АШМ және ҚР Ұлттық Банкі) бақыламайды.

      15. ӨСҚ заңнамадағы олқылықтарды пайдалана отырып, сақтандырушы рөлінде де, сақтанушы рөлінде де бола алады, бұл сақтандырудың мәнін бұрмалайды.

      16. ӨСҚ-ны көбіне жергілікті атқарушы органдар және қоғамдық ұйымдар құрады, бұл ӨСҚ-ны АШТӨ үшін қосымша қаржылық ауыртпалыққа айналдырды - фермерлер сыйлықақылар төлейді, бірақ төлемді тиісінше алмайды.

      17. Ұсақ шаруашылықтардың көбі тіпті қарапайым аграрлық технологияларды сақтамайды, бұл тәуекел дәрежесін арттырады және қолайсыз табиғи құбылыстарға салғырттық қосылады, мұны сақтандырумен жабу мүмкін емес.

      18. Заңнама сақтандыру компанияларының агротехнологияларды сақтауды талап етуіне мүмкіндік бермейді және клиент сақтандыру талаптарына анық сәйкес келмеген жағдайда сақтандырудан бас тарту мүмкіндігін көздемейді.

      19. Заңға сәйкес дәнді дақылдарды сақтандыру бойынша тиісінше 2004 және 2009 жылдары белгіленген қолданыстағы тарифтер мен шығындар нормативтері АШТӨ-ні шеккен шығынды өтеудің толық сомасымен қамтамасыз етпейді.

      20. АӨК субъектілерінің міндеттемелерін кепілдендіру құралдарының дамымағандығы.

3.10. АӨК қызметінің ілеспе салалары.

Техникалық жарақталу. Ауыл шаруашылығы машиналарын жасау

      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қазақстандағы ауыл шаруашылығы техникаларының негізгі түрлерінің паркі 152 мың бірлік трактордан, 42 мың бірлік астық жинаушы комбайннан, 3,5 мың бірлік егу кешендерінен, 86,1 мың бірлік дәнсепкіштен, 15,6 мың бірлік дестелегіштен тұрады, оның ішінде пайдалану мерзімі 15 жылдан жоғары тракторлар - 84%; комбайндар - 54%; дәнсепкіштер - 88%-дан астам; дестелегіштер - 73% (осы Бағдарламаға 31-қосымшаны қараңыз).

      Ауыл шаруашылығы техникаларының орташа амортизациялық мерзімдері 10-12 жылды құрайтынын ескере отырып, техниканы пайдаланудың шынайы мерзімі нормативтік мерзімдерден 3-10 жылға артық деп қорытынды жасауға болады.

      Ауыл шаруашылығы техникаларының (егу кешендерінен басқа) негізгі түрлері бойынша жаңарту қарқыны жаңартудың талап етілетін технологиялық деңгейі кезінде жылына 10 - 12,5%-ды: тракторлар бойынша - 1,2%-ды; комбайндар бойынша - 2,8%-ды; дәнсепкіштер бойынша - 0,6%-ды, дестелегіштер бойынша - 1,6%-ды құрайды. Ауыл шаруашылығы техникасын сатып алудың орташа жылдық көлемі 80 млрд теңгені, оның ішінде отандық өндіріс 20,5 млрд теңгені құрайды.

21-диаграмма. 2016 жылға арналған ауыл шаруашылығы техникасының бары, бірлік

     


      Ауыл шаруашылығы техникасының және жиынтық бөлшектерінің өндірісі бойынша жұмыс істейтін 30 кәсіпорын (зауыт) ішінде негізгі өндіруші 15 кәсіпорын (зауыт), оларда шамамен 2,1 мың адам жұмыс істейді.

      Оларға: "Семаз" ЖШС (МТЗ тракторлары), "Вектор" комбайн зауыты" ЖШС (комбайндар), "Агромашхолдинг" АҚ (Есіл комбайндары), "Дафа" фирмасы" ЖШС (аспалы жабдық), "ДонМар" ЖШС (дестелегіштер), "КазКИОТИ" ЖШС (тракторлар) жатады.

      Ауыл шаруашылығы техникасын отандық құрастыру өндірісінің жалпы көлемінің 93%-ы тракторлар мен комбайндарды, 7%-ы аспалы жабдықтарды құрастыруға тиесілі.

      Құрылған бірлескен құрастыру өндірістері жеткілікті дәрежеде жүктелмеген. Көпшілік жағдайларда локализациялау деңгейі 35%-дан төмен, бұл отандық техника бағасының импортталатын жиынтық бөлшектер құнына тікелей тәуелді болуына алып келеді.

      2015 жылдың қорытындылары бойынша отандық құрастыру кәсіпорындарының үлесіне Қазақстанда сатып алынған ауыл шаруашылығы техникасы санының орташа есеппен 30%-ы: комбайндар бойынша - 49,5%-ы, тракторлар бойынша - 34,8%-ы, өзге техника бойынша - 20%-ы тиесілі. Ауыл шаруашылығына деген қалған сұраныс импорт есебінен қанағаттандырылады.

      Саланың техникалық жарақтандырылуы және ауыл шаруашылығы машиналарын жасау саласында мынадай проблемалар бар:

      1. Негізгі ауыл шаруашылығы техникасы түрлерінің тозу деңгейінің жоғарылығы.

      2. Ауыл шаруашылығы техникасын жаңартудың жеткіліксіз қарқыны.

      3. Жиынтық бөлшектерді локализациялау мен жасаудың төмен деңгейі.

      4. Сервистік қызмет көрсету жүйесінің дамымағандығы.

      5. Мал шаруашылығы фермаларын механикаландыру деңгейінің жеткіліксіздігі.

Агрохимия

      Қазақстанда минералды тыңайтқыштар (фосфорлы және азотты тыңайтқыштар) өндірісімен "Қазфосфат" ЖШС (суперфосфат, аммофос) және "ҚазАзот" ЖШС (аммоний нитраты) айналысады.

      Калийлі тыңайтқыштар өндірілмейді, алайда Қазақстанның батыс өңіріндегі калийлі шикізат кен орнында геологиялық-барлау жұмыстары жүргізілуде.

      2015 жылы азотты тыңайтқыштарды тұтыну 419,7 мың тоннаны құрады, оның 184,7 мың тоннасы немесе 44%-ы шетелде өндірілген тыңайтқыш, бұл ретте, Қазақстанда 311,1 мың тоннасы өндірілді. Фосфорлы тыңайтқыштарды тұтыну 84,6 мың тоннаны құрады, оның 0,13 мың тоннасы немесе 0,15%-ы шетелде өндірілген тыңайтқыш. Бұл ретте Қазақстанда 93,2 мың тонна осы тыңайтқыш түрі өндірілді. 2015 жылы калийлі тыңайтқыштарды тұтыну 9,7 мың тоннаны құрады, барлық көлем импорт есебінен жабылды.

      ҚР-да кешенді тыңайтқыштар нарығы да толығымен импорттық өнімнен тұрады және жылына шамамен 10,1 мың тоннаны құрайды. Бұл ретте елдің отандық өндірістің минералды тыңайтқыштарымен қамтамсыз етілуі ғылыми-негізделген тұтынудың шамамен 35%-ын құрайды.

      Орташа есеппен алғанда соңғы 5 жылда (2011 - 2015 жылдар) жыл сайын нақты салмақта шамамен 288 мың тонна әртүрлі минералды тыңайтқыштар түрлері әкелінді. Экспорт көлемі де артуда, орташа есеппен жылына шамамен 190,0 мың тонна экспортталады.

      Агрохимия саласында мынадай проблемалар бар:

      1. Жыл сайын бағаның өсуі кезінде минералды тыңайтқыштар құнының жоғарылығы.

      2. Екінші санатты рұқсаттар тізбесінде агрохимикаттарды мемлекеттік тіркеу жөніндегі рұқсат беру рәсімдерін және ел аумағында агрохимикаттарды қолдану құқығына арналған рұқсат құжатын заңнамалық бекітіп берудің болмауы.

      3. Отандық кәсіпорындар шығаратын тыңайтқыштар ассортиментінің аз болуы және құнының жоғары болуы.

Салық саясаты

      Заңнамада АӨК субъектілері үшін арнайы салықтық режимдер көзделген:

      1. Шаруа және фермер қожалықтары үшін - бірыңғай жер салығы (бұдан әрі - БЖЗ). Салық органдарының деректері бойынша 2014 жылы БЖС төлеуші субъектілер саны 125,4 мың бірлікті, шаруа (фермер) қожалықтарында (бұдан әрі - Ш(Ф)Қ) жұмыс істейтін адамдар саны 476,2 мыңды құрап, бюджетке 4,1 млрд теңге төленген.

      2. Ауыл шаруашылығы өнімін, акваөсіру өнімін өндірушілер мен ауыл шаруашылығы кооперативтері үшін. Салық органдарының деректері бойынша 2014 жылы осы режимді пайдаланушы субъектілер саны 1,9 мыңды, онда жұмыс істейтін адамдар саны 117,4 мыңды құрап, бюджетке 12,1 млрд теңге салық және өзге де төлем төленген.

      Салықтар құрылымында анағұрлым жоғары үлесті ҚҚС (орта есеппен 5 жылда 53,5%) иеленеді.

      Ауыл шаруашылығы түсімдерінің жалпы құрылымындағы, тұтас алғанда экономиканың барлық салалары бойынша түсімдер құрылымындағы елеулі үлесіне қарамастан, ҚҚС бар болғаны 1,6%-ды құрайды (осы Бағдарламаға 32-қосымшаны қараңыз).

      ҚҚС бойынша жеңілдік - есептелген ҚҚС сомасын 70%-ға азайту көзделген. Осы жеңілдікті пайдаланатын субъектілердің жалпы саны - 1147, жеңілдік сомасы 5 899 млн теңгені құрайды:

      ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеуді жүзеге асыратын ұйымдар бойынша - 3 117 млн теңге;

      ауыл шаруашылығы өнімін, акваөсіру өнімін өндірушілер мен ауыл шаруашылығы кооперативтері бойынша - 2 782 млн теңге.

      Шығындар сомасындағы салықтардың үлестік салмағы ауыл шаруашылығында 6%-ды құрайды.

      2015 жылы саланың рентабельділігі шығынды болуына байланысты минус 11%-ды құрады.

Көліктік-логистикалық инфрақұрылым

      Қазіргі уақытта азық-түлік тауарларының өндірушіден тұтынушыға дейінгі қозғалысы стихиялы режимде жүзеге асырылуда. Мысалы, жеміс-көкөніс өнімін делдалдар тікелей фермерлер мен ЖҚШ танабынан сатып алады. Ет өнімдері нарықтарында да осыған ұқсас жағдай, онда еліміздің көптеген ұсақ тауар өндірушілері дербес, санитариялық талаптарды сақтамастан мал союды жүзеге асырады және етті базарға көтерме бағамен өткізу үшін тасымалдайды.

      Бұдан басқа, әрі жүк машиналарының иелері де болып табылатын делдалдар ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілерге таңдап барады. Біріншіден, сатушыны таңдаудағы негізгі өлшемшарт өнім көлемі болып табылады, яғни өнім көлемі автомашинаны толықтай тиеу үшін жеткіліксіз болса, онда мәміле жасалмайды. Екіншіден, тасымалдау нарығындағы автопарк тасымалдау кезінде жеміс-көкөніс өнімінің сапасын айтарлықтай нашарлататын (кему, азаю, бұзылу) негізінен моральдық және техникалық жағынан тозған автомобильдерден тұрады. Үшіншіден, делдалдар барлық өндірістік және күтілмеген шығындарды жабу, сондай-ақ барынша пайда алу мақсатында АШТӨ өнімінің құнына екі-үш есе үстеме қосуды жүзеге асырады, бұл өз кезегінде тұтынушылар үшін негізсіз баға өсіміне алып келеді. Төртіншіден, делдалдар шығындар тәуекелін өзіне алады, өйткені олар ауыл шаруашылығы еңбеккерлерінен сатып алатын өнімнің өткізілуіне қандай да бір кепілдік жоқ. Мысалы, жүретін жолында ЖКО, апара жатқан тауардың межелі пунктте сұранысқа ие болмай қалу немесе бағасының күрт төмендеу тәуекелі бар. Бесіншіден, тасымалдау нарығында ұйымдастырушылықтың болмауы мемлекеттік органдардың өңірлер арасындағы тауар ағынын реттеуді жүзеге асыруына мүмкіндік бермейді.

      Осы проблемаларды шешу үшін елімізде көліктік логистика мен қоймалық инфрақұрылымды дамыту бойынша шаралар қабылдануда. Айталық, Қазақстан аумағында 21 көліктік-логистикалық орталық (бұдан әрі - КЛО) жұмыс істейді. Сонымен бірге, қолданыстағы заманауи инфрақұрылымның қуаты проблемаларды толықтай жою үшін жеткіліксіз.

      Логистикалық тізбектегі әлсіз буын сауда болып табылады. Азық-түлік тауарларының ішкі және сыртқы ағыны негізінен шағын кәсіпорындарға тиесілі - 80% (орташа - 17%, ірі - 3%).

      Көтерме сауда негізінен әртүрлі жерлерде орындалады және көптеген бөлшек базары таңертең ерте көтерме базарлардың функциясын орындайды. Бұл ретте, Қазақстанның әрбір қаласында азық-түлік жеткізудің ескі орталықтандырылған жүйесі мұраға қалған, ескі азық-түлік қоймаларында орналасқан мамандандырылған көтерме базарлар бар.

      Сөз жеміс-көкөніс өнімдері, сондай-ақ ет пен басқа да тез бүлінетін азық-түлік өнімдері, шұжық өнімдері және т.б. сатылатын айтарлықтай үлкен емес ғимараттар туралы болып отыр.

      Жалпы, барлық көтерме базарларды жеке кәсіпорындар басқарады, олар осы ғимараттар мен жер учаскесінің иелері немесе оны жалға алушылар болып табылады. Бірақ көбінесе көтерме базарларды жергілікті атқарушы билік береді.

      Бұл базарлар өнімді автомобильдермен өткізуші көтерме бағамен сатушыларды және сауда пункттерін (келесі тарауда базардағы операторлардың екі санаты сипатталады) қабылдауға арналған әртүрлі бөлімдерден тұрады. Сатып алушылар көтерме және бөлшек сауда қызметі араласып жатқан көтерме базарларға кіре алады.

      Тиісінше базарлар сауданы ұйымдастыру бойынша өз функцияларын осы деңгейде орындайды. Сонымен бірге, өнімді өткізу шарттары, атап айтқанда, тез бұзылатын өнімдерді өткізу шарттары гигиеналық-санитариялық талаптарға сәйкес келмейді.

      Бұл жоғары баға, маусымаралық кезеңде бағаның тұрақтамауы, ірі партияларды қалыптастырудағы қиындық, азық-түлік тауарларын тұрақты жеткізудің қамтамасыз етілмеуі сияқты салдарларға алып келеді.

      Проблемалар:

      1. Сауда-логистикалық инфрақұрылымның дамымағандығы.

      2. Делдалдар буындарының бақыланбайтын санының болуы.

      3. Бөлшек сауда кәсіпорындары мен АШТӨ арасында байланыстың жоқтығы.

      4. Республиканың өңірлері арасында жылжыту кезінде азық-түлік тауарларын тарату жүйесінде шығындар мен шығыстардың болуы.

      5. Шағын және орта АШТӨ үшін кепілді өткізу нарықтарының жоқтығы.

      6. Экспорт үшін ірі, тұрақты партиялар қалыптастыруға ұйымдастырушылық, техникалық және технологиялық мүмкіндіктердің жоқтығы.

Ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету

      Қазақстанның АӨК-сінде ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз етумен өтеусіз негізде мынадай мамандандырылған ұйымдар айналысты: "ҚазАгроМаркетинг" АҚ және ғылыми-зерттеу институттары (бұдан әрі - ҒЗИ) мен тәжірибелік-өндірістік шаруашылықтар (бұдан әрі - ТӨШ) базасында құрылған білім тарату орталықтары. 2016 жылы аталған қызмет "Атамекен" ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасына (бұдан әрі - "Атамекен" ҚР ҰКП) қарауына берілген болатын. Ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз етумен жыл сайын барлығы 60 мыңнан астам АӨК субъектісі қамтылған.

      Сондай-ақ "KAZNEX INVEST" экспорт және инвестициялар жөніндегі ұлттық агенттік" акционерлік қоғамы (бұдан әрі - "KAZNEX INVEST" АҚ) жыл сайын шет елдердегі көрмелерге қазақстандық өндірушілердің қатысуын, байланыстар орнатуды, көрмелер өткізу мен экспортты ілгерілетуге арналған шығындардың бір бөлігін өтеу арқылы экспортты қолдайды.

      Бұдан басқа, өткізу, деректерді жинау және тарату мәселелерінде салалық кәсіпкерлер қауымдастықтары ақпараттық және маркетингтік қолдау көрсетеді.

      Проблемалар:

      1. АӨК субъектілерінің сапалы ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз етумен жеткілікті түрде қамтылмауы.

      2. Экономиканың аграрлық секторында біліктілікті арттыру, консультациялық және ақпараттық қызметтер көрсету жүйелері үшін дамымаған инфрақұрылым.

Тиімді шетелдік технологиялар трансферті

      Қазіргі уақытта тиімді шетелдік технологиялардың трансферті жекелеген инвестициялық жобалар шеңберінде бытыраңқы түрде жүзеге асырылады. Оңтайлы технологиялық шешімдерді іріктеудің, оларды байқаудан өткізу мен таратудың жүйелі тәсілі жоқ.

      Технологиялардың трансферті саласындағы негізгі проблемалар мыналар болып табылады:

      1. Ауыл шаруашылығын жүргізу үшін шарттары сәйкес келетін, технологиялық көшбасшы болып табылатын елдердегі неғұрлым өзекті технологиялық міндеттер, технологиялар, оларды шешу тәсілдері туралы құрылымдалған, объективті ақпараттың болмауы.

      2. Ресурстарды перспективалық міндеттерге шоғырландыруға және қажетті құзыреттердің иесі болып табылатын шетелдік ұйымдармен әріптестікте оларды шешуге алдын ала кірісуге мүмкіндік беретін, АӨК-дегі технологиялық болжамдау жүзеге асырылмайды.

Ғылыми және кадрлық қамтамасыз ету

      Қазақстан Республикасында АӨК саласындағы ғылыми зерттеулермен "Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" КЕАҚ-ның (бұдан әрі - "ҰАҒББО" КЕАҚ) ҒЗИ-лары мен ТӨШ-тері, басқа да ҒЗИ, ТӨШ және жоғары оқу орындары (бұдан әрі - ЖОО) айналысады. Ғылыми зерттеулерді қаржыландырудың жалпы көлемі 2015 жылы жалпы ауыл шаруашылығы өнімінің 0,15%-ын құрады, бұл орта есеппен технологиялық көшбасшы елдерге қарағанда шамамен 10 есеге төмен.

      Қазақстанның жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесінің басымдықтары білім, ғылым және өндірістің біртұтастығы, сондай-ақ университеттер мен бизнес-құрылымдардың интеграциясын күшейту болып табылады.

      "Назарбаев Университеті" ДББҰ-ның тәжірибесін пайдалана отырып, "Қазақ ұлттық аграрлық университеті (бұдан әрі - ҚазҰАУ) мен Сәкен Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетін (бұдан әрі - ҚазАТУ) зерттеу университеттеріне кезең-кезеңімен трансформациялау жүргізілуде. ҚазҰАУ және ҚазАТУ Индустриялық-инновациялық дамытудың мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі - ИИДМБ) жобаларын іске асыру үшін кадрлар даярлауға екінші жыл қатысуда.

      Өңірлік қағидатты және аграрлық кадрлар даярлау саласындағы көп жылдық тәжірибесін, кәсіби ғылыми-педагогикалық әлеуетінің барын, сондай-ақ жетекші шетел университеттерімен және озық отандық агроқұрылымдармен тығыз байланысын ескере отырып, жетекші үш аграрлық ЖОО-ның күш-жігері АӨК үшін бәсекеге қабілетті кадрлар даярлауға бағытталады.

      "Ауыл шаруашылығы ғылымдары, көрсетілетін қызметтер және ветеринария" мамандығы бойынша жоғары білімі бар кадрларды даярлауды 23 ЖОО (оның ішінде 7 ЖОО жеке меншікте), оның ішінде:

      ҚР-ның үш жоғары білім беру мекемесі. ҚазҰАУ-да 14, ҚазАТУ-да 13 және Жәңгірхан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінде (бұдан әрі - БҚАТУ) 11 аграрлық мамандық бойынша даярлау жүргізіледі;

      мамандандырылған аграрлық факультеттері бар тоғыз ЖОО;

      аграрлық мамандықтар бойынша даярлау жүргізілетін бейіндік емес 11 ЖОО жүзеге асырады.

      Жоғарыда көрсетілген ЖОО-ларда халықаралық аккредиттеу агенттіктерінің институционалды және мамандандырылған аккредитациясы бар екенін айта кету қажет.

      ҚазҰАУ:

      институционалдық аккредиттеу 2014 жылы алынды (БСҚТҚА агенттігі);

      мамандандырылған аккредиттеу 13 білім беру бағдарламасы бойынша 2015 жылы (ACQUIN және АРТА) және 3 білім беру бағдарламасы бойынша 2016 жылы (АРТА) алынды.

      ҚазАТУ:

      институционалдық аккредиттеу 2014 жылы алынды (АРТА);

      мамандандырылған аккредиттеу 79 білім беру бағдарламасы бойынша 2015 жылы алынды (АРТА).

      БҚАТУ:

      институционалдық аккредиттеу 2014 жылы алынды (БСҚТҚА агенттігі);

      мамандандырылған аккредиттеу 38 білім беру бағдарламасы бойынша 2014 жылы және 19 білім беру бағдарламасы бойынша 2015 жылы (БСҚТҚА) алынды.

      Бұл ретте, ауыл шаруашылығы мамандығына гранттардың айтарлықтай саны бөлінетіндігіне қарамастан сала жоғары білімі бар кадрларға тапшылықты сезініп отыр. 2014 - 2016 жылдары АӨК үшін мамандарға және ғылыми кадрларға деген жалпы қажеттілік 6 456 адамды, оның ішінде 2014 жылы 1575 адамды, 2015 жылы 2 240 адамды, 2016 жылы 2641 адамды құрады. Кадрлар тапшылығы негізінен ғалым-агрономдар, ветеринар дәрігерлер, зооинженерлер, ауыл шаруашылығы өндірісінің инженер-механиктері, ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеуші инженер-технологтар, экономистер, бухгалтерлер және т.с.с. сияқты мамандықтар бойынша сезіледі. Жергілікті атқарушы органдардың деректері бойынша АӨК субъектілерінің шамамен 80%-ы мамандарға деген қажеттілікті бастан кешіп отыр. 13 мыңнан аса АШТӨ-заңды тұлғаның басшылық құрамының тек 12%-ның аграрлық бейінді жоғары және аяқталмаған жоғары білімі бар. ЖОО-ны ауыл шаруашылығы мамандықтары бойынша бітірген түлектердің тек 55%-ы бейіні бойынша жұмысқа тұрған, оның ішінде 43%-ы - ауылдық квотамен оқығандар.

      Ауыл шаруашылығын жаппай кадрлармен қамтамасыз етуде арнайы орта білім маңызды рөл атқарады. Қазақстанда табиғи-климаттық жағдайларды және өңірлердің қалыптасқан мамандануын ескере отырып, 2015 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша 807 колледж жұмыс істейді, оның ішінде 462 мемлекеттік колледж. Техникалық және кәсіптік оқыту (бұдан әрі - ТжКО) шеңберінде АӨК үшін кадрлар даярлау 21 мамандық бойынша жүргізіледі. Орта арнайы білімі бар аграрлық саладағы кадрларды даярлауды Маңғыстау облысынан басқа еліміздің барлық өңірлерінде орналасқан 62 колледж жүргізеді. Олардың бар-жоғы 20%-ы ауылдық жерде орналасқан.

      Оқыту бағдарламаларының практикалық-бағдарлану деңгейі кадрларды даярлаудың заманауи талаптарына сай келмейді, практикалық сағаттардың үлес салмағы шамамен 20-25%-ды құрайды. Бұл ретте аграрлық мамандықтар бойынша кадрлар даярлайтын ТжКО мекемелерінің әлсіз материалдық-техникалық базасы байқалады. ЖОО мен ТжКО мекемелерінің озық шаруашылықтармен және кәсіпорындармен әлсіз интеграциясы және толық емес өзара іс-қимылы байқалады. Ел халқының 22%-ы ғана ТжКО престижді деп санайды.

      Ал АӨК субъектілерінің 80%-ын бейінді мамандарға мұқтаж ұсақ шаруа және фермер қожалықтары құрайды. Бұл ретте өндірісте агрономдар, зоотехниктер, веттехниктер, реттеуші-шеберлер және т.б. жетіспейді.

      Бұдан бұрын әр ауданда кәсіби-техникалық училищелер (лицейлер, мектептер) жұмыс істеген, олар ауыл шаруашылығы өндірісінің тракторшы-машинисі, ауыл шаруашылығы машиналары мен тракторларын реттеуші, дәнекерлеуші-жөндеуші, машинамен сауу операторлары, жеміс-көкөніс өсірушілер, жануарларды ветеринариялық өңдеу жөніндегі оператор, құс өсірушілер, жылқы өсірушілер, мал шаруашылығы кешенінің операторы, балық өсіруші және т.б. сияқты бұқаралық жұмысшы мамандарын дайындаған. Бұл ретте оқыту 10 айдан (орта білімі базасында) 36 айға дейін (толық емес орта білімі базасында - 8-9 сынып түлектері) жүргізілген.

      ЖОО қызметінің негізгі бағыты бизнестің өндірістік проблемаларын шешуге және білім алушылардың практикалық дағдыларын баулуға нашар бағдарланған. АШТӨ-нің салалық бірлестіктермен, жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, кадрларға деген қажеттіліктің мониторингі, "Дипломмен ауылға" жобасы шеңберінде жас мамандарды тарту және әртүрлі қоғамдық жобаларға ауыл жастарын тарту бойынша жұмыс нашар жүргізілуде. Ауыл шаруашылығы кәсіптерінің беделін арттыру жөніндегі жұмыс тиісінше жүргізілмейді.

      Проблемалар:

      1. Отандық ғылыми әзірлемелердің бәсекеге қабілеттігінің төмендігі.

      2. Ғылыми зерттеулердің анағұрлым өзекті міндеттерге жеткілікті түрде бағытталмауы.

      3. Ғылыми зерттеулерге қаржыландыруды бөлудің тиімсіз жүйесі.

      4. Аграрлық ғылымның жеткіліксіз қаржыландырылуы.

      5. Ғылыми нәтижелерді өндіріске беру тетігінің дамымағандығы.

      6. Бұқаралық жүмысшы мамандықтарды даярлау жүйесінің жоқтығы.

      7. Жоғары және арнайы орта білімі бар мамандарды даярлау сапасының өндіріс талаптарына сәйкес келмеуі.

      8. Аграрлық бейіндегі оқу орны түлектерінің ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына жұмысқа тұру үлесінің төмендігі.

      9. Көптеген оқу орындарының әлсіз материалдық-техникалық базасы.

      10. Жас мамандарды ауылда жұмыс істеуге ынталандыру дәрежесінің төмендігі.

Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер мен ақпараттық технологияларды дамыту

      Ауыл шаруашылығы саласында 101 мемлекеттік қызмет көрсетілсе, оның ішінде 38 мемлекеттік қызмет халыққа "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" КЕАҚ арқылы көрсетіледі.

      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің 52,3%-ына оңтайландыру жүргізілді. "Электрондық үкімет" порталы арқылы 73 мемлекеттік қызмет көрсетіледі. Бәсекелес ортаға 2 мемлекеттік қызмет берілді.

      ҚР ауыл шаруашылығында ауыл шаруашылығы өнімінің өндірісі кезінде сандық технологияларды қолданатын АШТӨ үлесі болмашы, бұл ауыл шаруашылығын жүргізу кезіндегі түсімділіктің өсіміне және шығыстарды қысқартуға кері әсерін тигізеді.

      Сондай-ақ мемлекеттік саясаттың тиімділігі Қазақстанның Дүниежүзілік экономикалық форумның Бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық индексі рейтингісіндегі "Аграрлық саясаттың ауыртпалығы" көрсеткіші бойынша позициясымен айқындалады. Анықтама ретінде: 2011 жылы - 49 орын; 2012 жылы - 48 орын; 2013 жылы - 40 орын, 2014 жылы - 57 орын, ал 2015 жылы - 70 орын.

      Проблемалар:

      1. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" КЕАҚ арқылы көрсетілетін мемлекеттік қызметтер саны сұраныс деңгейіне сәйкес келмейді.

      2. Мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді автоматтандыру рәсімдері жаңғыртуды және кеңейтуді талап етеді.

      3. Мемлекеттік органдарға тән емес мемлекеттік қызметтерді көрсету.

      4. Мыналарды:

      субсидиялау және мемлекеттік қолдаудың басқа да шаралары;

      ауыл шаруашылығы техникасын есепке алу;

      мал шаруашылығы өнімінің қадағалануы (ветеринариялық және тамақ қауіпсіздігі);

      өсімдік шаруашылығы өнімінің қадағалануы (фитосанитариялық және тамақ қауіпсіздігі);

      балық өнімінің қадағалануы (балық өнімінің көлеңкелі айналымы, тамақ қауіпсіздігі);

      жер ресурстарының мониторингі және оларды басқару;

      орман қорының мониторингі және оны есепке алу мен орман өрттерін болдырмау;

      су ресурстарының мониторингі және оларды есепке алу процестерін автоматтандыру деңгейінің жеткіліксіздігі.

Сертификаттар мен сынақ хаттамаларын тану

      Қазақстан Тынық мұхит аккредиттеу жөніндегі ынтымақтастығы (РАС), Еуропалық аккредиттеу жөніндегі ұйым (ЕА), Халықаралық аккредиттеу форумы (ІАF), Халықаралық зертханаларды аккредиттеу ынтымақтастығы (ILAС) сияқты аккредиттеу саласындағы халықаралық және өңірлік ұйымдардың қатысушысы болып табылады. Аталған ұйымдарға қатысу жүйелерді, өнімді, персоналды және сәйкестікті бағалау жөніндегі басқа да бағдарламаларды сертификаттауды немесе тіркеуді халықаралық тануға мүмкіндік береді.

      Бүгінгі күні әлемнің 76 елінің аккредиттеу жөніндегі 84 органы және 3 өңірлік топ, оның ішінде ЕО, Иран, ҚХР, РФ және басқалары Өзара тану туралы келісімге (ILAC MRA) қол қоюшылар болып табылады. Бұл қол қоюшылардың өз саласының шегінде аккредиттеу нәтижелерін өзара тануын және тиісінше олар аккредиттеген субъектілердің сәйкестігін бағалау бойынша жұмыстардың нәтижелерін мойындай алатынын білдіреді. Осы жұмыстарды тану жөніндегі соңғы шешімді аталған елдердің үкіметтері қабылдайды.

      Қазақстан Республикасының аккредиттеу жөніндегі органының (ҰАО) ILAC-қа мүшелік етуінің арқасында, республиканың аккредиттелген зертханалары берілетін сынақ хаттамаларында Біріктірілген ILAC MRA зертханалық белгісін пайдалана алады. Мұндай хаттамалар Өзара тану туралы келісімге (ILAC MRA) қол қойған елдерде импорттаушы елде регламенттелген жеке көрсеткіштер бойынша қосымша сынақтар жүргізу арқылы оларды жалпы немесе ішінара тану үшін негіз ретінде қарастырылады. Осылайша, Біріктірілген ILAC MRA зертханалық белгісі бар сынақ хаттамаларын алу отандық экспорттаушылар үшін тауардың сәйкестігін растау жөніндегі қосымша рәсімдерге кететін шығыстар мен уақытты төмендетуге ықпал етеді.

      2016 жылдың есептік деректеріне сәйкес, республиканың 187, оның ішінде 9 калибрлеу зертханасы Біріктірілген ILAC MRA белгісін пайдаланады. Аталған зертханалар ҚР заңды тұлғаларына 521 419 сынақ хаттамасын, соның ішінде 9 626 сынақ хаттамасын - ҚР-дан тысқары жерлерге берген. Хаттамалар балық, ет, сүт, астық өнімдеріне, сондай-ақ балға, табиғи, минералды емдік-асханалық суға, ұнға, күнбағысқа, қой жүніне, былғары шикізатқа, ІҚМ терісіне берілген.

      Осылайша, бизнес қоғамдастық экспортталған өнімді Қырғызстанға, Тәжікстанға, Өзбекстанға, Ауғанстанға, Қытайға, Жапонияға, Иранға, Сербияға, Испанияға, Ресейге, Беларусьқа, Әзірбайжанға, Грузияға, Польшаға халықаралық деңгейде ILAC MRA белгісімен мойындалған сынақ хаттамаларымен сүйемелдеуге мүмкіндік алды.

      Бұдан басқа, ҰАО өнім бойынша Тану туралы көпжақты келісімнің (IAF MLA) қол қоюшысы болып табылады, бұл аккредиттелген органдарға сәйкестікті растау жөніндегі ISO/ІЕС 17065 стандарты бойынша өнімді, оның ішінде экспортқа сүйемелдейтін сәйкестік сертификаттарында біріктірілген ІАF MRA белгісін қолдануға мүмкіндік береді. ҚР ИДМ ТРМК-нің 2015 жылғы 25 желтоқсандағы № 270-од бұйрығымен ағылшын тілінде сәйкестік сертификаттарына қосымшалардың нысандары бекітілген.

      2016 жылғы 30 желтоқсандағы жай-күй бойынша 54 орган (оның ішінде 19 филиал) шартқа қол қойған және біріктірілген ІАF МRА белгісін пайдалану құқығын алған және 1700 сәйкестік сертификатын берген.

      2015 жылғы 29 мамырда ЕАЭО мен Вьетнам арасында еркін сауда аймағы туралы келісім жасалды. Аталған келісім элементтерінің бірі шамадан тыс кедергілерді жою, тауарлардың халықаралық саудаға шығуын және стандарттарды, техникалық регламенттерді әзірлеу, қабылдау және қолдану кезіндегі транспаренттілікті және сәйкестікті бағалау рәсімдерін жақсарту болып табылады.

4. Бағдарламаның мақсаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

      Мемлекеттік жоспарлау жүйесіне жүргізілген талдауға, анықталған проблемалар мен оның жоғары тұрған құжаттарына сүйенсек, Бағдарламаның мақсаты нарықтарда сұранысқа ие, бәсекеге қабілетті АӨК өнімін өндіруді қамтамасыз ету болып табылады.

      Өнімнің сұранысқа ие болуы ішкі нарық қажеттіліктерін қамтамасыз ету және АӨК-нің экспорттық әлеуетін іске асыру үшін өндірілуі қажет басым тауар топтарының айқындалатынын болжайды.

      Өнімнің бәсекеге қабілеттілігі ресурспен қамтамасыз ету, инфрақұрылымды дамыту және АӨК-дегі ынталандырушы мемлекеттік саясатты іске асыру мәселелерін шешуді болжайды.

      Мақсатқа қол жеткізу мынадай нысаналы индикаторлармен1 өлшенетін болады:

Р/с №

Нысаналы индикаторлар

Өлшем бірлігі

Ақпарат көздері

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

1. Ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігінің индексі

%

статдеректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

100

109

112

118

124

132

138

2.

Ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің (көрсетілетін қызметтерінің) нақты көлем индексі

%

статдеректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

100

105,6

108

113

118

125

130

3.

Азық-түлік тауарлары экспорты көлемінің өсімі3

млн. АҚШ долл.

статдеректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

814

1204

920

1077

1168

1329

1481

4.

Азық-түлік тауарлары импортының көлемінің төмендеуі2

млн. АҚШ долл.

статдеректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

2 511

3064

2466

2377

2288

2196

2105

5.

Азық-түлік тауарларымен көтерме сауданың нақты көлем индексі

%

статдеректер

АШМ, ҰЭМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

100

102

106

113

118

123

129

6.

Суаруға арналған су шығысы

текше км/га

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, облыстар әкімдіктері

9180

9036

8608

8223

7873

7548

7348

7.

Жерүсті су ресурстарын ұлғайту

текше. км

АШМ-ның есептік деректері

АШМ

-

-

-

-

-

0,9

1,0

8.

Өнеркәсіпте сумен жабдықтау жүйелеріндегі су көлемі:
қайталама сумен жабдықтау

текше км

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, ИДМ

0,69

0,69

0,70

0,71

0,73

0,75

0,77

айналымды сумен жабдықтау

7,30

7,30

7,33

7,38

7,46

7,54

7,62

      Қойылған міндеттерге қол жеткізудің индикативті параметрлері 33-қосымшада көрсетілген.

      __________________

      1Егер өзгеше көрсетілмесе, бұдан әрі Бағдарлама мәтіні бойынша нысаналы индикаторлар (нәтижелер көрсеткіштері) мәндерінің 2015 жылғы деңгейге қарағанда өзгерістері көрсетіледі.

      2Сырткы және өзара сауда бойынша "Жануарлардан және өсімдіктерден алынатын өнімдер, дайын азық-түлік тауарлары" 01-24 СЭҚ ТН кодтары бойынша, ағымдағы айырбас бағамы мен қолданыстағы бағалар негізінде

4.1. Ұсақ және орта шаруашылықтарды ауыл шаруашылығы кооперациясына тарту

      Аталған міндетті орындау мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с №

Нәтижелер көрсеткіштері

Өлшем бірлігі

Ақпарат көздері

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Ауыл шаруашылығы кооперативтері (шаруа және үй қожалықтары) мүшелерінің саны

мың бірл.

статдеректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

-

-

135

267

353

434

500

2.

Жұмыс істеп тұрған ауыл шаруашылығы кооперативтерінің саны

бірл.

ЖАО-ның
Есептік деректері

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

-

150

326

644

851

1046

1204

3.

Кооперативтер дайындаған ет көлемі

мың тонна

статдеректер

АШМ, облыстар әкімдіктері

-

-

13,2

34,2

49,7

66,2

81,7

4.

Кооперативтер дайындаған сүт көлемі

мың тонна

статдеректер

АШМ, облыстар әкімдіктері

-

-

258,0

378,0

432,6

477,0

500,4

5.

Кооперативтер дайындаған жеміс көлемі

мың тонна

статдеректер

АШМ, облыстар әкімдіктері

-

-

7,5

16,5

19,5

19,5

19,5

6.

Кооперативтер дайындаған көкөністер көлемі

мың тонна

статдеректер

АШМ, облыстар әкімдіктері

-

-

15

33

39

39

39

4.2. Ішкі нарықты молықтыру және отандық өнімнің экспорттық әлеуетін дамыту

      Азық-түлікке деген ішкі қажеттіліктерді қамтамасыз ету үшін мынадай басым өнім түрлерінің өндірісін дамыту қажет: құс еті, ет өнімдері, сүт өнімдері, балық, өсімдік майы, жеміс-көкөніс өнімдері және қант.

      Ең жоғары экспорттық әлеует ішкі тұтынылуы қазіргі уақытта өз өндірісімізбен толықтай қамтамасыз етіліп отырған басым өнім түрлері - сиыр еті, қой еті, шошқа еті бойынша, сондай-ақ сыртқы нарықтарда жоғары сұранысқа ие өнімдер - астық, майлы тұқымдар, картоп және олардың қайта өңделген өнімдері (органикалық өнімді қоса алғанда) бойынша байқалады.

      Ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі салаларын дамыту ішкі нарықты азық-түлік тауарларымен молықтыру, мал шаруашылығының құрама азықтарға деген қажеттілігін және экспорттық әлеуетті іске асыруды қамтамасыз ету үшін басым өнім түрлерін өндіруге бағытталатын болады.

      Өндірісті қауіпсіз өңделген ауыл шаруашылығы өнімімен қамтамасыз ету мен ішкі және сыртқы нарықтарда отандық өндірушілердің мүдделерін қорғау үшін ЕАЭО-ның техникалық регламенттері АӨК-нің даму деңгейі мен техникалық мүмкіндіктерін есепке ала отырып әзірленетін болады.

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с №

Нәтижелер көрсеткіштері

Өлшем бірлігі

Ақпарат көздері

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Арпа өндіру көлемі

мың тонна

статдеректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

2675

2969

2813

3038

3267

3786

4004

2.

Сұлы өндіру көлемі

244

314

287

341

392

483

517

3.

Азыққа арналған жүгері өндіру көлемі

734

744

779

842

917

1067

1097

4.

Күріш өндіру көлемі

422

442

398

395

389

385

387

5.

Майлы тұқымдар өндіру көлемі

1548

1870

1868

2018

2131

2754

3046

6.

Азықтық дақылдар өндіру көлемі

5643

6150

7798

8630

9634

11617

12688

7.

Қант қызылшасын өндіру көлемі

174

322

425

550

720

896

1120

8.

Мақта өндіру көлемі

274

274

275

280

285

290

300

9.

Картоп өндіру көлемі

3521

3464

3615

3738

3856

3921

3992

10.

Көкөністер өндіру көлемі

3497

3565

3752

3893

4020

4080

4132

11.

Жеміс-жидек дақылдары мен жүзім өндіру көлемі

280

315

335

355

380

400

421

12.

Құс етін өндіру көлемі

146

160

187

230

268

286

298

13.

Сиыр етін өндіру көлемі

416

425

427

441

455

470

491

14.

Қой етін өндіру көлемі

144

145

148

151

154

158

161

15.

Шошқа етін өндіру көлемі

95

113

129

128

132

132

133

16.

Сүт өндіру көлемі

5182

4891

5124

5265

5397

5517

5665

17.

Бекіре тұқымдастарды өсіру көлемі

тонналар

106

215

268

482

622

667

720

18.

Албырт тұқымдастарды өсіру көлемі

172

242

260

382

473

574

915

19.

Ақсақа тұқымдастарды өсіру көлемі

100

518

229

350

555

880

1163

20.

Өсімдік қоректілерді өсіру көлемі

46

65

71

77

179

289

489

21.

Тұқы тұқымдастарды өсіру көлемі

306

384

744

931

1141

1548

1713

22.

Өсімдік майын өндіру көлемі

мың тонна

АШМ, ИДМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

290

285

309

341

447

505

505

23.

Жеміс-көкөніс консервілерін өндіру көлемі

21

24

27

33

41

48

56

24.

Қант өндіру көлемі

14

30

46

59

78

97

121

25.

Картопты қайта өңдеу өнімдерін өндіру көлемі

0,5

0,5

0,5

101

200

260

261

26.

Құрама азық өндіру көлемі

1200

1300

1446

1692

1905

2138

2371

27.

Шұжық өнімдерін өндіру көлемі

40,2

37,2

40

41,2

42,4

43,7

45

28.

Ет және ет- өсімдік консервілерін өндіру көлемі

10,4

10,7

11,1

11,5

12

12,5

13,5

29.

Сары май өндіру көлемі

17,1

15

15,6

16,1

17,2

18

20

30.

Қатты ірімшік өндіру көлемі

2,9

3,0

3,0

3,2

3,3

4,0

4,5

31.

Сүтті қайта өңдеу үлесі

%

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

28

30

30

31

32

33

37

32.

Етті қайта өңдеу үлесі

30,6

31

32

32

32

32,6

34

33.

Жеміс-көкөністерді қайта өңдеу үлесі

4,2

4,7

5,2

6,2

7,3

8,4

9,7


Азық-түлік тауарларынын импорты, о.і.

млн. АҚШ долл.

статдеректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері








34.

Құс еті

143,2

160,1

124,5

120,1

115,6

106,7

97,8

35.

Өсімдік майы

129,5

133,9

124,7

100,5

76,4

66,8

55,5

36.

Жеміс-көкөніс консервілері

163,5

142,1

137,9

125,0

113,8

107,4

99,4

37.

Қант

104,0

43,9

89,9

81,5

73,1

61,8

42,2


Азық-түлік тауарларының экспорты, о.і.








38.

Ұн

343,6

479,7

398,5

404,0

409,4

414,9

414,
9

39.

Өсімдік майы

39,5

77,7

117,6

162,4

243,1

284,0

339,
8

40.

Астық

648,8

729,7

628,2

667,0

701,9

709,8

714,
7

41.

Майлы тұқым

111,5

171,3

175,0

246,3

253,3

310,8

382,
6

42.

Сиыр еті

АШМ-ның есептік деректері

15,6

13,8

55,2

82,9

110,5

138,1

193,
3

43.

Енгізілген тұрақты суарылатын жерлерде өндірілген ауыл шаруашылығы өнімінің көлемі

млрд. теңге

облыстар әкімдіктерінің есептік деректері

Облыстар әкімдіктері

-

-

14,7

78,6

200,3

384

599

4.3. Мемлекеттік қаржылық қолдау шараларын тиімді пайдалану

      Мемлекеттік қаржылық қолдау шараларын тиімді пайдалану инвестициялар тарту мақсатында, оның ішінде алушыларды қамтуды ұлғайту есебінен субсидияларды тиімсіздеу субсидиялардан тиімдірек субсидияларға қайта бөлуге бағытталатын болады.

      Аталған мақсаттың орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с №

Нәтижелер көрсеткіштері

Өлшем бірлігі

Ақпарат көздері

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Ауыл шаруашылығындағы негізгі капиталға салынатын инвестициялардың нақты көлем индексі

%

стат деректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

100

149

159

185

213

243

268

2.

Тамақ өнімдері өндірісіндегі негізгі капиталға салынатын инвестициялардың нақты көлем индексі

%

статдеректер

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

100

85

102

122

130

153

177

4.4. Су ресурстарын тиімді пайдалану

      Су ресурстарын тиімді пайдалану тұрақты және көлтабандап суарылатын жерлерді ауыл шаруашылығын дамыту үшін қажетті суару суымен қамтамасыз етуде, мелиорациялық жай-күйді жақсарту мен ирригациялық инфрақұрылымды қалпына келтіруде, өнеркәсіпте су тұтыну тиімділігін арттыруда көрініс табатын болады.

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с №

Нәтижелер көрсеткіштері

Өлшем бірлігі

Ақпарат көздері

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Су қоймаларының жалпы сыйымдылығы

текше.км

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, облыстар әкімдіктері

97,9

97,9

97,9

97,9

97,9

98,8

99,8

2.

Тұрақты суару кезінде ауыл шаруашылығы мұқтаждарына арналған жерүсті су ресурстарын алу көлемі

текше. км

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, облыстар әкімдіктері

12,2

12,65

12,18

12,17

12,63

13,52

14,77

3.

Көлтабандап суару кезінде ауыл шаруашылығы мұқтаждарына арналған жер үсті су ресурстарын алу көлемі

текше. км

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, облыстар әкімдіктері

0,35

0,35

0,37

0,43

0,52

0,70

0,90

4.

Ауыл шаруашылығы мұқтаждарына арналған жерүсті су ресурстарын тасымалдау кезіндегі шығасылар көлемі

текше. км

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, облыстар әкімдіктері

5,10

4,93

4,39

4,02

3,79

3,65

3,69

4.5. Жер ресурстарын тиімді пайдалану үшін жағдайлар жасау

      АӨК-де жер ресурстарын тиімді пайдалануды қамтамасыз ету үшін ауыл шаруашылығы алқаптарының сандық және сапалық сипаттамалары туралы өзекті және шынайы ақпараттың болуы негізгі мәнге ие, ол МЖК мәліметтерін және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің агрохимиялық жай-күйі туралы деректер банкін қалыптастырудан көрініс табады.

      Бұдан басқа, тұрақты және көлтабандап суарылатын жерлерді ауыл шаруашылығын дамыту үшін қажетті суаратын суымен қамтамасыз ету де айтарлықтай рөл атқарады.

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с №

Нәтижелер көрсеткіштері

Өлшем бірлігі

Ақпарат көздері

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Жер ресурстарын ұтымды пайдалану үшін мемлекеттік жер кадастрының жаңартылған деректерімен қамтамасыз етілу

үдей отырып, зерттеп-қаралуға жататын алаңның %-ы

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, АКМ, облыстар әкімдіктері

15,5

15,8

17,4

19,7

22,1

24,6

27,5

2.

Топырақтық зерттеп-қараумен қамтылған ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер алаңы

мың гектар

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, АКМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КЕАҚ

2300

1650

4500

7000

7100

7200

7200

3.

Геоботаникалық зерттеп-қараумен қамтылған ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер алаңы

мың гектар

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, АКМ, "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" КЕАҚ

2500

1600

3800

7300

7300

7300

7300

4.

Сапалы бағалаумен қамтылған ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер алаңы

мың гектар

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, АКМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КЕАҚ

1300

780

3000

5500

6500

7500

7500

5.

Электрондық түрде жасалған топырақтық карталардың алаңы

мың гектар

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, АКМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КЕАҚ



4500

7000

7100

7200

7200

6.

Электрондық түрде жасалған геоботаникалық карталардың алаңы

мың гектар

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, АКМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КЕАҚ



3800

7300

7300

7300

7300

7.

Агрохимиялық зерттеп-қараумен қамтылған жыртылған жерлер алаңы

млн гектар

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, АКМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КЕАҚ

3,7

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5

8.

Сумен жабдықталған тұрақты суарылатын жерлер алаңы

мың га

АШМ- ның есептік деректері

АШМ, облыстар әкімдіктері

1350

1400

1415

1480

1604

1791

2010

9.

Сумен жабдықталған көлтабандап суарылатын жерлер алаңы

мың га

АШМ- ның есептік деректері

АШМ, облыстар әкімдіктері

229

229

239

279

344

462

597

4.6. Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің техникамен және химияландыру құралдарымен қамтамасыз етілуін арттыру

      АӨК-дегі техникалық жарақталу деңгейін жақсарту сатып алынатын техника санын ұлғайту және өндірісті локализациялау деңгейін біртіндеп арттыра отырып, отандық ауыл шаруашылығы машинасын жасауды дамыту есебінен қамтамасыз етілетін болады.

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с №

Нәтижелер көрсеткіштері

Өлшем бірлігі

Ақпарат көздері

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Машина-трактор паркін (тракторлар, комбайндар, сепкіштер, аспалы жабдық) жаңартудың орташа деңгейі

%

АШМ-ның есептік деректері

ИДМ, АШМ, облыстар әкімдіктері

1,4

1,6

1,9

2,1

2,4

2,6

2,9

2.

Ауыл шаруашылығы техникасын (тракторлар, комбайндар, аспалы жабдық) өндіру көлемі

бірл.

статдеректер

ИДМ, АШМ, ҰКП (келісім бойынша)

2371

2110

4200

4830

5413

6003

6613

3.

Ауыл

шаруашылығы техникасының (трактор, комбайн) өндірісі бойынша локализациялаудың деңгейі

%

ИДМ-ның есептік деректері

25

31

32

35

37

41

43

4.

Азотты тыңайтқышард ы өндіру көлемі

мың тонна

статдеректер

ИДМ, АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

311,4

317,4

323,4

325,0

370,0

400,0

400,0

5.

Фосфорлы тыңайтқыштарды өндіру көлемі

90,1

96,4

225,0

500,0

720,0

800,0

1000,0

6.

Күрделі тыңайтқыштарды өндіру көлемі

0

0

0

0

2,6

5,2

7,9

4.7. Сауда-логистикалық инфрақұрылымды дамыту

      Ауыл шаруашылығы өнімін және қайта өңделген өнімді өткізу жөніндегі мүмкіндіктерді кеңейту мақсатында азық-түліктің ірі партияларын қалыптастыру және оларды ішкі нарыққа және экспортқа бөлу үшін көтерме-тарату орталықтары желісі құрылатын болады.

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтиже көрсеткішімен өлшенетін болады:

Р/с №

Нәтиже көрсеткіші

Өлшем бірлігі

Ақпарат көздері

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 1

12

1.

Көтерме-тарату
орталықтарының саны

бірл.

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, ҰЭМ, ИДМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері

0

0

3

6

9

12

16

4.8. Ғылыми-технологиялық, кадрлық және ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с №

Нәтиже көрсеткіші

Өлшем бірлігі

Ақпарат көзі

Орындауға жауаптылар

2015 (нақты)

2016 (бағалау)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Әзірленген үлгілік технологиялық жобалар саны

бірл.

АШМ-ның
есептік деректері

АШМ

-

-

-

-

-

4

4

2.

АӨК субъектілерін білім тарату жүйесінің көрсетілетін қызметтерімен қамту

%

АШМ-ның
есептік деректері

АШМ, Астана және Алматы қалалары, облыстар әкімдіктері, ҰКП (келісім бойынша)

1,5

5,4

2,5

2,5

2,5

5

5,5

3.

Қаржыландырудың жалпы көлемінен ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар (бұдан әрі - ҒЗТКЖ) бағдарламалары мен жобаларын бизнестің бірлесіп қаржыландыру үлесі

%

АШМ-ның
есептік деректері

БҒМ

-

-

-

2

4

6

10

5. Бағдарламаның негізгі бағыттары, алға қойылған мақсаттарға қол

жеткізу жолдары және тиісті шаралар

      АӨК-ні дамыту ұзақ мерзімді перспективаға арналған стратегиялық жоспарлауды қажет етеді және осыған байланысты, аталған Бағдарламаның төртінші бөлімінде көрсетілген 2017 - 2021 жылдарға арналған индикаторлар мен көрсеткіштерді орындау үшін негізгі бағыттар, алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу жолдары және тиісті шаралар әзірленді.

      Көзделген шараларды іске асыру еңбек өнімділігін ұлғайту және өндірістік шығындарды төмендету негізінде АӨК өнімінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған.

5.1. Ұсақ және орта шаруашылықтарды ауыл шаруашылығы кооперациясына тарту

      АШТӨ-нің сәтті жұмыс істеуіне, өнімді өндіру мен өткізу кезіндегі АШТӨ-нің шығасыларын төмендетуге, ауыл шаруашылығының және жалпы АӨК-нің теңгерімді дамуына ауыл шаруашылығы кооперациясы ықпал ететін болады.

      Бүгінгі таңда ҚР-да ауыл шаруашылығы өнімін өндіру, өткізу, қайта өңдеу, АШТӨ-ні материалдық-техникалық жарақтау, оған кредиттік, сервистік және ақпараттық-маркетингтік қызмет көрсету ең маңызды бағыт болып табылады.

      Өндірістік кооперативтер жерді бірлесіп өңдеу, ауыспалы егістің бірыңғай жүйесін, өсімдік шаруашылығы өнімін өсірудің және жануарлар өсірудің прогрессивті технологияларын пайдалану, ауыл шаруашылығы техникасын бірлесіп пайдалану және т.б. жолмен ауыл шаруашылығы өнімін өндірумен айналысатын болады.

      Өткізу кооперативтері кооператив мүшелері өндіретін өнімді өткізумен, сондай-ақ шикізатты балғын немесе қайта өңделген түрінде жинаумен, сақтаумен, сұрыптаумен, кептірумен, көтерме немесе бөлшек сатумен және кооператив мүшелерінің өнімін тасымалдаумен айналысатын болады.

      Қайта өңдеуші кооперативтер ауыл шаруашылығы өнімін ірі қайта өңдеуші кәсіпорындар мен көтерме-бөлшек желілерге кейіннен өткізе отырып, оны бастапқы қайта өңдеуді ұйымдастыру мақсатында құрылатын болады.

      Материалдық-техникалық жабдықтау жөніндегі кооперативтер АШТӨ-ні өндірістік процеске қажетті ресурстармен және материалдармен - жанар-жағар май материалдарымен, тұқымдармен, тыңайтқыштармен, улы химикаттармен, азықтармен, қосалқы бөлшектермен, ауыл шаруашылығы өндірісіне қажетті құрылыс және басқа да ілеспе материалдармен қамтамасыз ететін болады.

      Кредиттік кооперативтер өз мүшелеріне ауыл шаруашылығы мақсатындағы өндірістік мақсаттарға, бизнестің ауыл шаруашылығымен қатысы жоқ түрлеріне де, тұтынушылық мақсаттарға да кредит берумен айналысатын болады.

      Сервистік кооперативтер өз мүшелеріне ауыл шаруашылығы өнімін өндіру және өткізу процесімен, сондай-ақ басқа салалардағы (агрохимиялық, ветеринариялық, техникалық қызмет көрсету, сумен қамтамасыз ету, электрмен жабдықтау, техниканы жөндеу және оған қызмет көрсету, телефондандыру, асыл тұқымдық және селекциялық қызмет, мал шаруашылығында және өсімдік шаруашылығында зерттеулер жүргізу және басқалар) жалпы қажеттіліктерін қанағаттандырумен байланысты көрсетілетін қызметтер ұсынатын болады.

      Ақпараттық-маркетингтік кооперативтер өз мүшелерін жаңа технологиялар, сорттар, тұқымдар, нарықтардағы ахуал туралы ақпаратпен қамтамасыз ету мақсатында құрылады.

     


      Ауыл шаруашылығы кооперативтеріне біріктірудің артықшылығына мыналар жатады:

      өткізуші, қайта өңдеуші, жарақтандырушы және қызмет көрсетуші кооперативтердің басқа да түрлерін құру кезінде кооператив мүшелерінің өздерінің заңды және экономикалық дербестігін сақтауы, яғни, олар жердің, ауыл шаруашылығы жануарларының, өндірілген өнімнің, қолда бар ауыл шаруашылығы техникасының иелері болып қалады;

      жер, өндірістік, еңбек ресурстарын тиімді пайдалану, өндірістік кооператив құру кезінде өнім өндірудің прогрессивті технологияларын, ауыл шаруашылығы техникасын, технологиялық жабдықтарды бірлесіп пайдалану мүмкіндігі;

      АШТӨ өндірген өнімді делдалдарсыз, тікелей қайта өңдеуге, сауда желісіне тұрақты өткізу;

      өзара есептесуді кооператив мүшелерінің (жеке қосалқы, шаруа қожалықтары және т.б.) шоттарына аудару жолымен жүзеге асыру;

      өнімнің аса ірі партияларын қалыптастыру есебінен кооператив мүшелерінің шикізатты қайта өңдеу мен өткізуге дейінгі тасымалдауға, жеткізуге арналған шығындарын қысқарту;

      кооператив мүшелерінің мүдделерін қорғау және кооперативтің жалпы жиналысында өндірістік, ұйымдастыру және экономикалық сипаттағы шешімдерді талқылау және қабылдау кезінде дауыс беру құқығының болуы;

      кооперативті басқару аппаратының құжаттарды орталықтандырылған дайындау жолымен кооператив үшін мемлекеттік субсидияларды, жеңілдікпен кредит беруді, салық салуды алу мүмкіндігі;

      кооператив мамандарынан ақпараттық-консультациялық көмекті өтеусіз алу мүмкіндігі;

      суаратын сумен және ауыз сумен қамтамасыз етілу;

      өз мүшелеріне өндірістік және тұтынушылық кредит беру;

      ауылдық елді мекендерді абаттандыру бойынша қызмет көрсету;

      агрохимиялық, ветеринариялық, техникалық қамтамасыз етуге, техниканы жөндеуге және оған қызмет көрсетуге, селекциялық-асыл тұқымдық жұмысқа арналған шығындарды азайту;

      тұрақты жұмыспен (тұрақты және маусымдағы қосымша жұмыспен) қамту.

      Кооперативтің тиімді жұмыс істеуінің маңызды факторы оның мүшелері мен кооператив арасында жалпы жиналыс, басқару органдарының сайлауын өткізу, кооперативтің пайдасын бөлу және т.б. кіретін шаруашылық ішіндегі экономикалық өзара қатынастар тетігі болып табылады.

      Кооперативтерді ұйымдастыру кезең-кезеңмен жүргізіледі.

      Бірінші кезеңде ауыл шаруашылығы кооперативтеріне бірігуге дайын АШТӨ-нің бастамашыл тобы айқындалады, кооперативті ұйымдастыру қажеттілігі, қызмет түрлері, оның негізгі функциялары, құрылтайшылар құрамы негізделеді.

      Екінші кезеңде кооперативтің құрылтай жиналысы өткізіледі, басқарма, ревизиялық комиссия мүшелері, төраға таңдалады, кооперативке кіру және одан шығу қағидалары, құрылтай құжаттары (жарғы, құрылтай шарты және т.б.) бекітіледі.

      Үшінші кезеңде кооперативті аудандық әділет органында мемлекеттік тіркеу жүргізіледі, кооперативтің мүлкін қалыптастыру көздері, пайлық жарналар мөлшері бекітіледі, қорлар құру және кооператив қызметінің басқа да шаруашылық ішіндегі мәселелері шешіледі.

      Төртінші кезеңде алдын ала есептеу негізінде ауыл шаруашылығы өнімін өндіру мен қайта өңдеудің ықтимал көлемдері айқындалады, өткізу нарықтары, тұтынушылар, олардың экономикалық жағдайы, қаржыландыру мөлшері мен көздері айқындалады, яғни, кооперативтің өндірістік қызметінің техникалық-экономикалық негіздемесі бар бизнес-жоспар әзірленеді, кооперативтің негізгі бөлімшелері, олардың құрамы мен функциялары айқындалады.

      Ауыл шаруашылығы кооперативтері ауыл шаруашылығы өнімін өндірушіден тұтынушыға дейін ілгерілету процесінде ҚР АӨК-сінің әртүрлі салаларында (сүт, ет, көкөніс-жеміс, мақта шаруашылығы, май-тоң май және т.б.) құрылатын болады. Кооперативтерді қалыптастыру кезінде ауыл шаруашылығы өнімінің, шикізатының, азық-түліктің жекелеген түрлерінің өздеріне тін ерекшеліктерін және олардың нарықтарын ескеру қажет.

      Ет және сүт нарығында кооперативтер құру өнімнің тез бұзылу сипаты, жеке қосалқы және шаруа қожалықтарында мал басының және өнім өндірісінің жоғары үлесі, мал басының төмен шоғырлануы, азықтық базаға тәуелділіктің жоғары болуы сияқты факторлардың ықпалында болады.

      Картоп және жеміс-көкөніс нарығында өткізу жүйесі оның жекелеген түрлерін (жылу сүйетін көкөністер мен жемістер, ерте пісетін өнім) ел аумағы бойынша, негізгі көлемді қала маңы аймағында мамандандырылған ірі ұжымдық кәсіпорындар мен жылыжай шаруашылығы болған жағдайда халық шаруашылықтарында оқшау өндіру, өнімнің тез бұзылатын көлемдік сипаты, маусымдылық және уақыт бойынша тұрақты тұтыну, баламалы өнім түрлері - кептірілген, мұздатылған, консервіленген өнімдердің, оның ішінде шырындардың болуы сияқты факторлардың әсерінен қалыптасады. Бұл факторлар оның жекелеген түрлерін жылдам өткізуді ұйымдастыру қажеттілігін айқындайды.

      Ауыл шаруашылығы кооперациясын ұйымдастыру кезінде өнімді қайта өңдеу бойынша қолда бар өндірістік қуаттылықтар барынша жұмылдырылатын болады. Қайта өңдеуші кәсіпорындары жоқ аудандар аумағында жаңа қуаттылықтарды салу кезінде қайта өңделетін ауыл шаруашылығы өнімінің ерекшеліктерін - масса бірлігіндегі көліктік шығындарды, капитал сыйымдылығын, шикізаттың ықтимал көлемін және келіп түсу маусымдылығын ескерген жөн.

      Ауыл шаруашылығы кооперативтерін құру жолындағы басты кедергілердің бірі коммерциялық банктердің кредиттік ресурстарына қолжетімділік деңгейінің төмен болуы және айтарлықтай мемлекеттік қолдаудың болмауы жағдайында, кооперативтің әлеуетті мүшелерінде техника мен жабдық сатып алу үшін бастапқы капиталдың жетіспеуі болып табылады. Сондықтан, ҚР-да ауыл шаруашылығы кооперациясын дамыту тиімділігін арттырудың ұсынылып отырған тетігінің негізгі міндеттерінің бірі мемлекеттік қаражат, бюджеттен тыс қорлар, жеке және заңды тұлғалар, отандық және шетелдік донорлық ұйымдар қаражаты есебінен кооперативтік құрылымдарды қаржылық қолдаудың нарыққа барабар көпарналы жүйесін қалыптастыру болып табылады.

      Әр өңірдің өзіне тән ерекшеліктерін ескере отырып, ауыл шаруашылығы кооперациясын дамытудың өңірлік бағдарламаларын әзірленетін болады, оған түсіндіру жұмысы, құрылған кооперативтерге қаржылық, ұйымдастырушылық, насихаттау, консультациялық, ақпараттық көмек көрсету кіреді. Оларды әзірлеу кезінде өзара байланысты міндеттер кешенін, пайдаланылатын ресурстарды, оларды алу көздерін көрсете отырып, әлеуметтік, экономикалық, ұйымдастырушылық, өндірістік сипаттағы атаулы іс-шаралар, қол жеткізілетін нәтижелер мен ауыл шаруашылығы кооперацияларының таралу және даму тетігі ескерілетін болады.

      Өңірлік бағдарламалар оң тәжірибені таратуға, кооперативтердің өткізу нарықтарына, материалдық-техникалық ресурстармен жарақтандырылуына, аграрлық-сервистік көрсетілетін қызметтерге қолжетімділігін жеңілдетуге бағытталатын болады.

      Ауыл шаруашылығы кооперативтері және олардың тиімділігі туралы дұрыс ақпарат алу мақсатында ауыл шаруашылығы кооперативтерінің дамуын статистикалық қадағалау жүйесі енгізіледі, қызмет түрлері мен нысандары бойынша "Ауыл шаруашылығы кооперативтері" тіркелімі жасалатын, ауыл шаруашылығы кооперативтеріне мерзімді ішінара зерттеп қарау жүргізілетін болады.

      Консультациялық және ұйымдастырушылық жұмыс:

      қажет етілетін жерлерде жаңа кооперативтер құруға;

      жұмыс істеп тұрған кооперативтер мүшелерінің санын кеңейтуге;

      кооператив мүшелерінің кооперативтердің шешімдерін қабылдау және істерін басқару процесіне белсенді қатысуына көмек көрсетуге;

      кооперативтер мүшелері мен жұмыскерлеріне кооперативтік құндылықтар мен қағидаттарға негізделген, қазіргі заманғы экономикалық жүйеге барабар шаруашылық тетігін құруда көмек көрсетуге бағытталатын болады.

      Ауылда ауыл шаруашылығы кооперативтерін сәтті дамыту шарттарының бірі ауыл шаруашылығы кооперативтерінің бірыңғай жүйесін құру болып табылады, ол мемлекеттік, өңірлік және аудандық деңгейлерге біріккен, ұйымдық-құқықтық және функционалдық қатынастардағы, әртүрлі түрлер мен деңгейлердегі кооперативтердің жиынтығын білдіреді. Ауыл шаруашылығы кооперативтерін дамыту тиімділігін арттыру тетігі ауыл шаруашылығы кооперацияларының аудандық деңгейдегі нысандарын ұйымдастыру мәселелері бойынша Үйлестіру кеңесін және консультанттардың жұмыс топтарын құру жолымен мемлекеттік (жергілікті) органдармен өзара байланыста қызмет ететін ауыл шаруашылығы кооперативтерінің көпдеңгейлі жүйесін кезең-кезеңмен қалыптастыруды, сондай-ақ олардың қаржылық, қоғамдық және басқа да ұйымдармен өзара іс-қимылын көздейді.

      Республикада ауыл шаруашылығы кооперациясын дамытудың тиімділігін арттыру мақсатында әр аудан деңгейінде үйлестіру кеңестері құрылатын болады. Үйлестіру кеңесінің негізгі міндеті аудандық деңгейдегі ауыл шаруашылығы кооперативтері жүйесін дамыту жөніндегі іс-шаралармен қамтамасыз ету болып табылады.

      Жергілікті атқарушы органдар тарапынан АШК үшін қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз етуде (жер учаскелері: оның ішінде азық дайындау, базарлардағы сауда орындары, мал сою пункттері, қажетті коммуникациялар үшін) жәрдем көрсетілетін болады.

      Бұдан басқа қайта өңдеуші кәсіпорындармен жеткізу шарттарын жасасу, бизнес жоспарлар құру мен кредит алуға құжаттар жинауды қамтамасыз ету түрінде көмек көрсетілетін болады.

      Сонымен қатар ветеринариялық қызметтер тарапынан кооперативтердегі қауіпсіз эпизоотиялық ахуалды қамтамасыз ету бойынша көмек көрсетіледі.

      Кооперативтерді ауыл шаруашылығы өнімін дайындау және бастапқы қайта өңдеу, сервистік және кредиттік қызмет көрсету бойынша мемлекеттік қолдау шеңберінде қаржылық және қаржылық емес сипаттағы шаралар қолданылатын болады.

      Қаржылық қолдау шаралары - ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдығы лизингі, ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдығын сатып алу жөніндегі шығындарды инвестициялық субсидиялау, АӨК субъектілеріне кредит беру, ауыл шаруашылығы техникасы мен жануарларының, технологиялық жабдықтың лизингі кезінде сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау, ауыл шаруашылығы кооперативтері ревизиялық одақтарының кооперативтерге ішкі аудит жүргізуге арналған шығындарын субсидиялау, сондай-ақ кредит бойынша бастапқы төлемді (бірлесіп қаржыландыру) инвестициялық субсидиялар және кейіннен өз мүшелеріне кредит беру үшін кредиттер беру есебінен өтей отырып, "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ еншілес компанияларының шарттары бойынша кредиттер мен лизинг беру рәсімдерін жеңілдету.

      Қаржылық емес қолдау шаралары - кооперативтердің басшылары мен мамандарын даярлауға арналған ауыл шаруашылығы оқу орындарына және олардың біліктілігін арттыру орталықтарына арналған оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеу, ауыл шаруашылығы ЖОО-лары мен колледждерінде міндетті пән ретінде ауыл шаруашылығы кооперациясының экономикасы және ұйымдастырылуы жөніндегі курсты жүргізу, сондай-ақ жеке қосалқы және шаруа қожалықтары иелерін біліктілікті арттыру курстары мен семинарларының қатысушылары ретінде АӨК субъектілерін ақпараттық қамтамасыз ету бағдарламасына өтеусіз негізде қосу және ауыл шаруашылығы оқу орындары, жалпы мақсаттағы университеттер және білім тарату орталықтары жанынан біліктілікті арттыру жүйесі арқылы аграрлық құралымдардың, орталық және жергілікті атқарушы органдардың басшылары мен мамандарының ауыл шаруашылығы кооперациясы мәселелері бойынша біліктілігін арттыру.

5.2. АӨК өніміне қатысты ішкі және сыртқы сауда саясатын оңтайландыру

      Ішкі сауданы дамыту үшін өңірлік тұрақтандыру қорларын қалыптастыру мен пайдаланудың қолданыстағы тетіктерінің тиімділігін арттыру, оларды реттеу жөніндегі функцияларды жергілікті атқарушы органдарға беру, нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы іс-қимылдарының жолын кесу бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Сыртқы сауданы дамыту үшін ҚР АШМ, "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ, ҚР АШМ-ның басқа ведомстволық бағынысты ұйымдары сайттарында АӨК субъектілеріне өткізу нарықтары бойынша ашық салалық деректер беру, сондай-ақ, "Атамекен" ҚР ҰКП-ның кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталықтары тарапынан маркетингтік қызметтер көрсету бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Бүкіл Еуразия құрлығында астық өндіру бойынша "нан себеті" болу және шикізат өндірісінен сапалы қайта өңделген өнім шығаруға көшу үшін ауыл шаруашылығы өнімінің шикізаттық түрлерін ғана емес, оның қайта өңделген өнімдерін (ұн, макарондар, жарма, глютен) де экспорттау көлемі өсірілетін болады.

      2021 жылға қарай дәстүрлі түрде қазақстандық ауыл шаруашылығы өнімін импорттаушы елдерге (Орта Азия елдері, Ауғанстан, Әзірбайжан) олардың халқының өсімін ескере отырып, астық баламасында 6,8 млн. тонна ұн экспорттау көзделуде.

      Сондай-ақ 2021 жылға қарай макарон мен жарма өнімдерін өндіру көлемін 630 мың тоннаға дейін, сондай-ақ олардың экспортқа шығару көлемін 2016 жылғы 77,0 мың тоннаға қарағанда, 180 мың тоннаға дейін ұлғайту жоспарланып отыр. Перспективалы нарықтар Қытай, Ауғанстан, Грузия, Моңғолия, Тәжікстан, Түркіменстан болып табылады.

      2016 жылы 3,3 мың тонна глютен өндірілді, 0,2 мың тонна экспортқа өткізілді (Қырғызстан - 0,1 мың тонна, Өзбекстан - 0,1 мың тонна). Перспективада жаңа қуаттылықтар енгізуді ескере отырып, глютен өндіруді 5,0 тоннаға дейін жеткізу жоспарлануда.

      Бекіре тұқымдас балықтардың көлеңкелі айналымын төмендету мақсатында генетикалық паспорттандыру жүйесін енгізу үшін заңнамалық негіз жасалатын болады.

      Бұдан басқа, қазақстандық өндірушілер үшін Қазақстанның ішінде және шет елдерде салалық көрмелер өткізуде қолдау көрсетілетін болады.

      АШТӨ-нің сауда алаңдарына қол жеткізуін қамтамасыз ету мақсатында республиканың барлық ірі қалаларында көтерме-тарату орталықтары (КТО) желісін құруға жәрдем көрсетілетін болады. КТО қоймалардан, павильондар мен ауыл шаруашылығы өнімінің көтерме саудасына арналған басқа үй-жайлардан тұратын болады, онда ауыл шаруашылығы және тамақ өнімін сақтау, орау, өткізу және тасымалдау жөніндегі технологиялық операциялар генерацияланатын болады. Қажет болған жағдайда, кедендік, ветеринариялық-санитариялық, карантиндік, санитариялық-эпидемиологиялық және өзге де операциялар көзделетін болады.

      КТО тарту үшін заттай гранттар бөлу және тағы сол сияқты қолайлы жағдайлар жасалатын жеке инвесторлардың, оның ішінде шетелдік инвесторлардың қаражаты есебінен құрылады. Бұдан басқа, КТО-ны дамытуға арналған мемлекеттік қолдау шараларын, оның ішінде сатып алынған техника мен жабдықтың құнын өтеуге инвестициялық субсидиялар беру түріндегі шараларды кеңейту үшін нормативтік құқықтық негізді жетілдіру мәселесі пысықталатын болады.

      КТО-ны мемлекеттік қолдау олардың құрылысы үшін жер учаскесін бөлуден, Бизнестің жол картасы - 2020 шеңберінде инфрақұрылым тартудан, тауар сапасының сәйкестігіне мемлекеттік сертификаттар беруден және т.б. тұратын болады.

      Бірінші сатыда 2017 жылға дейін Астана, Алматы, Шымкент қалаларында 3 КТО құрылатын болады.

      Екінші сатыда 2018 - 2021 жылдары республиканың қалған ірі қалаларында, оның ішінде шекара маңындағы қалаларда КТО құрылатын болады.

      КТО базасында дайындалып, экспортқа жөнелтілетін ауыл шаруашылығы өнімінің ірі партиялары құрылатын болады.

      Тамақ өнімдерін қайта өңдеу жөніндегі басым сектор үшін сауда-логистикалық инфрақұрылымды дамыту ИИДМБ шеңберіндегі жүйелі және атаулы мемлекеттік қолдау шараларымен қамтамасыз етілетін болады.

      Экспорттық саясат өнімді әлеуетті өткізу нарықтарына ілгерілетуді мақсатты түрде қолдау негізінде жүргізілетін болады. Осы мақсаттар үшін "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ның өз қаражаты есебінен "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ "ҚазАгроКепіл" АҚ-мен және "KAZNEX INVEST" экспорт және инвестициялар жөніндегі ұлттық агенттігі" АҚ-мен, сондай-ақ ҚР-ның шет елдердегі дипломатиялық өкілдіктерімен өзара тығыз іс-қимылда АӨК-нің экспорттық орталығы рөлін атқарады. Орталық:

      1) сыртқы нарықтарды талдауды және перспективалы өткізу елдері үшін өнімді ілгерілетудің жол карталарын жасауды;

      2) АШТӨ-ден өнімді форвардтық сатып алуды және ірі экспорттық партияларды қалыптастыруды;

      3) сыртқы нарықта сұранысқа ие ауыл шаруашылығы өнімі үшін өткізудің экспорттық арналарын құруды;

      4) АШТӨ-нің экспорттық келісімшарттарын сақтандыруды және кепілдендіруді ұсынуды;

      5) "KZ ORGANIC FOOD"-ты қоса алғанда, шатырлы брендтерді ілгерілетуді;

      6) өнімді экспорттау бойынша, оның ішінде келісімшарттарды сүйемелдеу бойынша консультациялық қызметтер көрсетуді жүзеге асыратын болады.

      Сондай-ақ, инвесторлар үшін ауыл шаруашылығы саласының тартымдылығын арттыру мақсатында Үкімет Дүниежүзілік экономикалық форумның Бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық индексі рейтингіндегі "Аграрлық саясаттың ауыртпалығы" көрсеткіші бойынша Қазақстан Республикасының позициясын жақсарту, сондай-ақ, Қазақстанды Дүниежүзілік банктің "Enabling the Business of Agriculture" ("Агробизнесті дамыту") есебіне енгізу бойынша шаралар қабылдайтын болады.

5.3. АӨК-ні мемлекеттік реттеу шараларын жетілдіру

Өсімдік шаруашылығы

      Өсімдік шаруашылығы өнімін тиімді дамыту, оның өнімінің өндірістік шығындарын төмендету мақсатында өнімді қайта өңдеу және өткізу инфрақұрылымына байланыстыра отырып, өндірістерді өңірлік мамандандыру қамтамасыз етілетін болады.

      Бұл үшін кооперация негізінде өнімді сақтау, тасымалдау, қайта өңдеу және өткізу инфрақұрылымын салу, минералды тыңайтқыштарды және пестицидтерді пайдалану, сондай-ақ жоғары репродукциялы тұқымдарды өндіру мен пайдалану ынталандырылатын болады. Бұл шаралар жоғары түсім мен сапалы өнім алуға мүмкіндік береді.

      Тұқым шаруашылығын техникалық және технологиялық жаңғырту инвестициялық шығындарды субсидиялау және тұқым шаруашылығы бойынша технологиялық платформа құру арқылы жүзеге асырылатын болады.

      Басым тәртіппен АӨК субъектілерінің техникасы мен жабдығын жаңарту үшін жағдайлар жасалатын болады.

      Егіс алаңдары құрылымын әртараптандыруды, құрама жем өндіруді және сұранысқа ие өнім экспортын өсіру мақсатында арпа, сұлы, астыққа арналған жүгері өндіруді ынталандыру қамтамасыз етілетін болады.

      Майлы дақылдарды қайта өңдеу жөніндегі кәсіпорындарды жүктеу және сұранысқа ие өнім экспортын ұлғайту үшін майлы дақылдарды, оның ішінде күнбағысты, рапсты, зығырды, сояны өндіру және осы өнімдерді қайта өңдеуші кәсіпорындардың сатып алуын ынталандыру қамтамасыз етілетін болады.

      Жеміс-көкөніс шаруашылығын, жүзім шаруашылығын дамыту мақсатында инвестициялық шығындарды субсидиялау есебінен жеміс-жидек дақылдары мен жүзім отырғызу, маусымаралық кезеңде жылыжай кешендерінде көкөніс өнімін өндіру, су үнемдегіш технологияларды қолдану ынталандырылатын болады, сондай-ақ, "Апорт" сортты алма ағашы бақтарын отырғызу және өсіру шығындарын өтеу қамтамасыз етілетін болады. Кооперация негізінде өндірудің, дайындаудың, сақтаудың, қайта өңдеу мен өткізудің толық циклі инфрақұрылымы жасалатын болады.

      Картоп шаруашылығында картоптың вируссыз тұқымдарын пайдалануды ынталандыру, картоп сақтау қоймаларын салуды қолдау есебінен өндірістің сапасы мен қарқындылығын арттыруға бағытталған шаралар қабылданатын болады.

      Қант қызылшасын өндіру мен қайта өңдеу көлемін арттыру мақсатында қант қызылшасын өндіруді және қайта өңдеуші кәсіпорындардың қант қызылшасын сатып алуын ынталандыру, шағын зауыттар салу және жұмыс істеп тұрған қант зауыттарын инвестициялық шығындарды субсидиялау және су үнемдегіш технологияларды енгізу жолымен реконструкциялау бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Күріш шаруашылығы мен мақта шаруашылығын қолдау күріш шаруашылығында су үнемдегіш технологиялар енгізуді ынталандыру, лазерлі жоспарлағыштарды пайдалану есебінен жүзеге асырылатын болады. Қосымша қолдау аумақтарды дамытудың, кредит беру мен лизингтің өңірлік бағдарламалары шеңберінде жүзеге асырылатын болады.

      Мал шаруашылығы саласының азықтарға деген қажеттіліктерін қамтамасыз ету мақсатында оларды өндіруге арналған шығындарды және мамандандырылған техника мен жабдық сатып алу кезіндегі инвестициялық шығындарды субсидиялау жолымен азықтық дақылдар өндірісінің өсімін ынталандыру қамтамасыз етілетін болады.

Мал шаруашылығы

      Етті мал шаруашылығында неғұрлым сапалы және тиісінше неғұрлым қымбат асыл тұқымды өнімге сұранысты ұлғайту мақсатында асыл тұқымды өнім сапасына бақылау күшейтілетін болады, республикалық палаталар мен мемлекет тарапынан селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстың сапасын бағалау тетіктері жетілдірілетін болады. Сондай-ақ материалдық-техникалық базасы бар және селекциялық және асыл тұқымдық жұмысты жүргізуді тиісінше жүзеге асыратын асыл тұқымдық репродукторлар өнімінің сапасын арттыру есебінен асыл тұқымды жануарларды сатып алу ынталандырылатын болады.

      Малды тұқымдық жақсарту, сондай-ақ бордақылау тиімділігін арттыру мақсатында жеке қосалқы және фермерлік шаруашылықтарда асыл тұқымды бұқалардың әлеуеті пайдаланылатын болады.

      Малды сатып алу кезіндегі шығасыларды төмендету мақсатында жеке инвестициялар есебінен мал саудасы инфрақұрылымы жасалатын болады.

      Сүтті мал шаруашылығында тауарлы сүт өндіру көлемін арттыру мақсатында отбасылық және өнеркәсіптік сүт-тауарлы фермалар құруға жәрдемдесу, өндірісті механикаландыру деңгейін арттыруды ынталандыру, ал селекциялық және асыл тұқымдық жұмыста асыл тұқымдық репродукторлар құруды және сапалы асыл тұқымды материалды пайдалануды ынталандыру бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Қой шаруашылығында қозы еті мен биязы жүн өндірісі басым бағыты болады.

      Қозы етін өндіру үшін қозыларды жыл бойы алу және өсіру технологиялары енгізілетін болады.

      Биязы жүн өндіру мақсатында өңірлердің мамандану схемасын ескере отырып, биязы жүнді тұқымдық қошқарлар пайдаланылатын селекциялық-асыл тұқымдық жұмыс ынталандырылатын болады. Бұл ауыл кооперациясын дамыту есебінен биязы жүнді бастапқы өңдеу жөніндегі кәсіпорындардың қуаттылықтарын жүктеуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

      Жылқы шаруашылығы мен түйе шаруашылығында тауарлы өндіріске басты назар аударылатын болады. Бұл үшін сервистік қызметтер көрсету, жылқы шаруашылығы мен түйе шаруашылығы өнімін дайындау және қайта өңдеу жөніндегі ауыл шаруашылығы кооперативтері құрылатын болады, сондай-ақ құдықтар орналастыруға және жайылымдарды жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүргізуге арналған шығындарды субсидиялау жолымен жайылымдарды суландыру бағдарламасы жалғасатын болады.

      Кұс шаруашылығында салқындатылған құс етін өндіру мен тұтынуды, етті бағыттағы отбасылық және өнеркәсіптік құс фабрикаларын, сондай-ақ инкубаторлық станцияларды құруды, жұмыртқаны тереңдете қайта өңдеуді ынталандыру бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Өңірлік бағдарламалар арқылы кұс шаруашылығының дәстүрлі емес бағыттары (суда жүзетін құс және бөдене) ынталандырылатын болады.

      Шошқа етін өндірудің тиімділігін арттыру үшін асыл тұқымды материалдың қолжетімділігі қамтамасыз етілетін және жұмыс істеп тұрған шошқа өсіру кешендері мен фермаларын жаңғыртуды ынталандыру жөніндегі шаралар қабылданатын болады.

      Бал ара шаруашылығында балмен ішкі нарықты қамтамасыз ету және оның экспорттық әлеуетін пайдалану үшін бал аралардың өнімділігін арттыру мақсатында материалдық-техникалық базаны жаңғырту және селекциялық-асыл тұқымдық жұмысты ынталандыру жөніндегі шаралар қабылданатын болады. Бал тасушы азықтық конвейерлер құру мәселесі пысықталатын болады.

      Бұдан басқа, халықаралық талаптарға сәйкес бал ара шаруашылығының нормативтік құқықтық және нормативтік-техникалық базасы өзектендірілетін және үндестірілетін болады.

      Марал шаруашылығын, ешкі шаруашылығын және үй қояны шаруашылығын дамытуды қолдау аумақтарды дамытудың өңірлік бағдарламалары мен жеке қосалқы және фермерлік шаруашылықтарға кредит беру шеңберінде жүзеге асырылатын болады.

      Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстардың өнімділігін арттыру мақсатында жергілікті жердің мал шаруашылығы құрылымы бейімделуі тиіс аймақтық табиғи-климаттық жағдайлармен тығыз байланысты берік азықтық база құру жөніндегі шаралар қабылданатын болады.

      Бұл үшін елдің азықтық теңгерімі және табиғи-климаттық ерекшеліктерді ескере отырып, өңірлік аспектіде ауыл шаруашылығы жануарларын азықтандырудың базалық рациондарын жаңарту әзірленетін болады, сондай-ақ азықтық дақылдар егістерін орналастырудың оңтайлы құрылымы және оңтайлы аграрлық техникасы бар перспективалы азықтық және жайылымдық дақылдар айқындалатын болады.

      Бұдан басқа, табиғи жайылымдарды түбегейлі және үстіртін жақсартуды ынталандыру, жайылымдарды қоршау және суару жүйелерін қалпына келтіру жолымен тыңайған және пайдаланылмаған жерлерді айналымға тарту бойынша шаралар қабылданатын болады. Сондай-ақ азықтар дайындау мен сақтау тәсілдерінің тиімділігін арттыру бойынша да шаралар қабылданатын болады.

      Азық өндірісін және тұқым шаруашылығын дамыту мақсатында құрама жем кәсіпорындарының жүктелуін қамтамасыз ету және құрама жемдерді пайдалануды ынталандыру тетігі әзірленетін және іске асырылатын болады.

      Сондай-ақ басым сектор ретінде тамақ өнімдері өндірісі шетелдік инвесторларды тарту мен экспортты ілгерілетуді қоса алғанда, Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде жүйелі және атаулы мемлекеттік қолдау шараларымен қамтамасыз етілетін болады.

Органикалық өнім өндірісі мен айналымы

      Экологиялық таза (органикалық) ауыл шаруашылығы өнімінің өндірісі мен айналымын реттеуді жетілдіру мақсатында органикалық өнімді өндіру, оның айналымы саласындағы ұлттық заңнаманы жетілдіру бойынша, атап айтқанда, ұлттық және халықаралық нормалар бойынша экологиялық таза (органикалық) өнімнің сәйкес келуін растау және оны бақылау бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Экологиялық таза (органикалық) өнімнің эталоны "Made in Kazakhstan" бренді болады. Оның енгізу үшін жеке стандарт шеңберінде оны беру бойынша талаптар, тауар өндірушілерді іріктеудің өлшемшарттары әзірленетін болады.

      Сондай-ақ экологиялық таза (органикалық) өнім ендіру, оның айналымы және оны сертификаттау қағидалары (стандарттары) халықаралық нормалармен және талаптармен, сондай-ақ Қазақстанның экологиялық таза (органикалық) өнімін импорттаушы елдердің заңнамасымен үндестірілетін болады және өсімдіктерді қорғаудың биологиялық құралдарын, топырақты жақсартқыштарды, өсімді ынталандырғыштарды және экологиялық таза (органикалық) өнім өндіру кезінде қолданылатын басқа да биопрепараттарды өндіру мен қолдану бойынша нормативтік-техникалық құжаттар әзірленетін болады.

      Экологиялық таза (органикалық) өнімді өндіру, өткізу, экспорттау және импорттау туралы статистикалық есептілік енгізілетін болады.

      Ішкі және сыртқы нарықтарда қазақстандық экологиялық таза (органикалық) өнімге деген сұранысты ынталандыру және экологиялық таза (органикалық) өндіріс өнімін танымал ету үшін ақпараттық-насихаттау іс-шаралары, қазақстандық экологиялық таза (органикалық) сектор мүдделерін халықаралық деңгейде, оның ішінде экологиялық таза (органикалық) өндіріс жөніндегі халықаралық көрмелерде, сауда алаңдары мен форумдарында білдіру және қорғау ұйымдастырылатын болады, сондай-ақ экологиялық таза (органикалық) өндіріс технологияларын, практикаларын, әдістерін таныстыруға арналған модельдік шаруашылықтарды және экологиялық таза (органикалық) өнім өндірушілерінің кооперациясын құруда жәрдем көрсетілетін болады.

Ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі

      Қайта өңдеуші кәсіпорындарды барынша жүктеуді қамтамасыз ету, ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу үлесін ұлғайту және ішкі және сыртқы нарықтарда отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында шаралар кешені қабылданатын болады.

      Жеке қосалқы және ұсақ шаруа (фермер) қожалықтарының ауыл шаруашылығы өнімін дайындау және оларды ауыл шаруашылығы кооперациясы арқылы қайта өңдеуші кәсіпорындарға жеткізу жүйесі қалыптастырылатын болады.

      Қазіргі заманғы жабдығы бар, бәсекеге қабілетті және экспортқа бағдарланған өнім шығаруға бағдарланған ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі жөніндегі кәсіпорындарды салу және жаңғырту кезіндегі инвестициялық шығындарды субсидиялау жалғасатын болады.

      Ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі өнімінің отандық және экспорттық брендін жасау, қосылған кұны жоғары қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі өнімінің экспортын басым тәртіппен қолдау ынталандырылатын болады.

      Экспортқа бағдарланған ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі жөніндегі кәсіпорындарды халықаралық талаптар бойынша сертификаттауды ұйымдастыру, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі жөніндегі кәсіпорындар басшылары мен мамандарын оқыту және олардың біліктілігін арттыру жөніндегі шаралар іске асырылатын болады.

      Мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы өнімін қадағалау жүйесі әзірленетін және енгізілетін болады.

Ауыл шаруашылығы машиналарын жасау

      Ауыл шаруашылығы машиналарын жасау ИИДМБ шеңберінде мемлекеттік қолдаудың жүйелі және атаулы шараларымен қамтамасыз етілетін болады.

      Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамыту үшін локализациялау деңгейі жоғары ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтарының барынша сұранысқа ие түрлерін өндіру туралы келісімдер жасасу және олардың орындалуын мониторингтеу, ИИДМБ шеңберінде ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық инфрақұрылымды қамтамасыз ету, АШТӨ-нің инвестициялық шығындарын субсидиялау жолымен сұранысты ынталандыру, локализациялау деңгейі жоғары ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтарының барынша сұранысқа ие түрлерін өндіруді ұйымдастыру жөніндегі шараларды іске асыруды ескере отырып, "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ желісі бойынша кредит пен лизинг беру секілді шаралар қабылданатын болады.

      Бұдан басқа, ауыл шаруашылығы машиналарын жасау мәселелерін реттеу бөлігіндегі функцияларды Инвестициялар және даму министрлігінен ҚР АШМ-ға беру мәселесі пысықталатын болады.

Агрохимиялық өнім өндірісі

      Агрохимиялық өнім өндірісі басым сектор ретінде тыңайтқыштар өндіру жөніндегі өңірлік хаб құруды, шетелдік инвесторларды тартуды, озық аграрлық-химиялық технологияларды игеру мақсатында жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңғыртуды және ҒЗТКЖ-ны жандандыруды қоса алғанда, ИИДМБ шеңберінде мемлекеттік қолдаудың жүйелі және атаулы шараларымен қамтамасыз етілетін болады.

Субсидиялау жүйесін жетілдіру

      Субсидиялар тиімділігін арттыру және АШТӨ-ні мемлекеттік қолдау шараларымен барынша қамту мақсатында субсидиялау өлшемшарттары мен нормативтерінің егжей-тегжейлі айқындамасы қолданылатын болады. Субсидиялар басым тәртіппен сұранысқа ие өнім өндірісін қолдауға, өндірістік шығындарды төмендетуге бағытталатын болады.

      Субсидиялауды жетілдірудің жалпы шаралары. 2017 жылдан бастап субсидиялау жүйесіне мынадай өзгерістер енгізілетін болады:

      салыстырмалы мәндегі, тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер құнының пайызындағы субсидиялаудан абсолютті, құндық мәндегі субсидиялауға басым түрде көшу;

      салада технологиялық процестерді жүргізу мерзімдеріне сәйкес субсидиялар беру мерзімдерін оңтайландыру;

      мынадай басымдықтар бойынша басымдықпен субсидиялау: импортты алмастыру, экспортқа бағдарлану, өзге де бағыттар, ішкі тұтынуды қамтамасыз ету көрсеткішіне қол жеткізу бойынша субсидиялау деңгейі қысқаратын болады;

      кредит беру мерзімі бір жылға дейінгі айналым қаражатын толықтыруға арналған кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялауды қоспағанда, мемлекеттің ұзақ мерзімді міндеттемелерінің шоғырлануын болдырмау үшін сыйақы мөлшерлемесін субсидиялаудан инвестициялық шығындарды субсидиялауға көшу;

      маңызды өңірлік мәні бар АӨК өнімінің жекелеген түрлерін субсидиялауды уәкілетті орган әзірлейтін қағидалар бойынша ЖБ қаражаты есебінен жүзеге асыру.

      Бұдан әрі субсидиялау жүйесі мынадай түбегейлі өзгерістерге ұшырайды:

      субсидиялауға арналған барлық өтінімдерді қараудың, мониторинг жүргізудің және деректерді алушылар бойынша топтастырудың автоматтандырылған жүйесін кезең-кезеңмен енгізу;

      шығындардың жекелеген түрлерін субсидиялаудан кәсіпорынның өндірістік көрсеткіштері және төленетін субсидия тиімділігінің мониторингі негізінде оны кешенді субсидиялау саясатына көшу;

      берілетін субсидия түрлерін және АӨК субъектілерінен сұралатын құжаттарды түбегейлі азайту;

      субсидиялардың тиімділігін арттыру және АШТӨ-нің мемлекеттік қолдау шараларымен қамтылуын кеңейту мақсатында субсидиялау нормативтері мен өлшемшарттарының барынша егжей-тегжейлі айқындамасы қолданылатын болады.

      Бұдан басқа, оператордың функцияларын субсидиялаудың кейбір түрлері (қаржылық сауықтыру, инвестициялық субсидиялау) бойынша бәсекелес ортаға беру жергілікті атқарушы органдардың операторды таңдаудағы, олар көрсеткен қызметтер құнын айқындаудағы, оператор функцияларын орындаудағы түрлі тәсілдемесін көрсетті, осылайша, субсидиялау қағидаларында көзделген мониторинг сапасыз және алуан түрлі тәсілдемеде жүргізілген, есептілік ұсыну мерзімдері бұзылған.

      Мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға біркелкі тәсілдің қажеттілігін ескере отырып, субсидиялаудың кейбір түрлері (қаржылық сауықтыру, инвестициялық субсидиялау) бойынша жергілікті атқарушы органдар (көрсетілетін қызметті беруші) мамандандырылған ұйымдар ішінен бірыңғай оператор тарта алады. Субсидиялаудың кейбір түрлері бойынша оператордың функциялары алып тасталып, қаражат субсидиялау төлеуге арналған оның көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеуге қайта бағытталатын болады.

      Өсімдік шаруашылығындағы және өсімдік шаруашылығы өнімін қайта өңдеудегі субсидиялауды өзгерту жаңа технологиялар енгізуді ынталандыруға, егіс кезінде сапасы жоғары тұқым материалын пайдалануға, минералды тыңайтқыштарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын ауқымды қолдануға, өнімділігі жоғары ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдығын сатып алуға, яғни, өнімнің түсімділігін, сапасын және оның өзіндік құнын арттыруға, тиісінше, өндірістің барынша жоғары тиімділігіне қол жеткізуге тікелей әсер ететін факторларға бағытталатын болады. Бұл қайта өңдеуші қуаттылықтарды жүктеуді қамтамасыз етуге, экспортқа бағдарланған қосылған құны жоғары өнім өндіруді арттыруға, өсімдік майы мен қант бойынша импортты алмастыруға қол жеткізуге мүмкіндік береді.

      Минералды тыңайтқыштар мен пестицидтерді субсидиялау бойынша субсидиялар нормаларын пайыздық мәнде белгілеуден шыққан еліне қарамастан, теңгедегі абсолюттік нормативке көшу бөлігінде өлшемшарттар мен тетіктер өзгеретін болады. Бұдан басқа, гербицидтерді ғана емес, инсектицидтерді, фунгицидтерді, дефолианттарды және пестицидтердің басқа да түрлерін субсидиялау үшін заңнамалық негіз құрылатын болады. Абсолюттік нормативке көшу бағаның негізсіз артуы тәуекелдерін төмендетуге, қолданылатын тыңайтқыштар мен пестицидтерді сатып алуды және олардың ассортиментін кеңейтуді ынталандыруға мүмкіндік береді.

      Тұқым шаруашылығында бірегей және элиталық тұқымдарды субсидиялау жаңаратын болады, бірінші буын будандарын субсидиялау жалғастырылған жағдайда, бірінші репродукциялы тұқымды (ең аз нормаларсыз және тек басым дақылдар бойынша) және жеміс-жидек дақылдары мен жүзімнің элиталық көшеттерін (өткізудің орнына сатып алу) субсидиялау тетігі өзгеретін болады.

      Дәнді дақылдар үшін "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ-ның көктемгі егіс жұмыстарына кредит беруіне және "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ-ның форвардтық сатып алуына көше отырып, қолданыстағы гектарға арналған субсидиялау тәртібі алып тасталатын болады. "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ кейіннен құрама жем зауыттарына не қайта өңдеуге өткізе отырып, дақылдардың нақты көлемі мен тізбесін алу үшін форвардтық сатып алу операторы ретінде қызмет етеді.

      Азықтық дақылдар, мақта, күріш және жабық топырақ көкөністері үшін базалық субсидиялар (тұқымдар, минералды тыңайтқыштар, пестицидтер) сақтала отырып, 1 гектарға арналған субсидиялау жалғасатын болады.

      Бұдан басқа, жылыжайлар үшін жылыжайларды пайдалануға енгізу жылына және қолданылатын технологияларға байланысты, субсидия төлеудің сараланған тәсілдемесі қолданыла отырып, гектарлық субсидиялау тетігі өзгеретін болады.

      Өнім (жеміс, көкөніс, картоп) өндіруді ынталандыру үшін кооперативтерге бірігу арқылы субсидия алу мүмкіндігін беру жолымен өндірістің нақты көлемдерін ескере отырып, субсидиялау жүргізілетін болады.

      Қайта өңдеуші кәсіпорындар қуаттылықтарын шикізатпен қамтамасыз ету және жүктеу мақсатында майлы тұқымдар мен қант қызылшасының 1 тоннасының құнын субсидиялаудың жаңа тетігі енгізілетін болады.

      Бұдан басқа, АШТӨ-ге су беру жөніндегі көрсетілетін қызметтер құнын субсидиялау жалғастырылатын болады.

      Мал шаруашылығындағы субсидиялауды өзгерту басым бағыттар бойынша саланы мемлекеттік қолдау шараларының барынша тиімділігін қамтамасыз етуге бағытталатын болады.

      Мал шаруашылығында аналық мал басын субсидиялаудан шығым пайызына байланыстыра отырып, төлі бар аналық мал басын субсидиялауға көшу орын алатын болады.

      Өндірілген өнімді (сиыр еті, сүт, құс еті, тағамдық жұмыртқа, шошқа еті) субсидиялауға тең қолжетімділікті қамтамасыз ету үшін өндірістің нақты көлемдерін ескере отырып, өлшемшарттар қайта қаралатын, шекті мәндер төмендетілетін және нормативтер сараланатын, сондай-ақ коопоративтерге бірігу арқылы субсидиялар алу мүмкіндігі берілетін болады.

      Сүтті бағыттағы асыл тұқымды төлдің, шошқалардың асыл тұқымды төлінің, тәуліктік балапандардың, ата-енелік және ата-тектік нысандағы асыл тұқымды жұмыртқаның қолжетімділігін арттыру үшін субсидиялау нормативтері ұлғайтылатын болады.

      Қой шаруашылығының басым өнімді бағыттарын (биязы жүнді қой шаруашылығы) дамыту үшін селекциялық-асыл тұқымдық жұмысты және асыл тұқымды төлді сатып алуды субсидиялау нормативтері сараланатын болады, сондай-ақ қой етін субсидиялаудан экспорттық әлеуетін ескере отырып, қозы етін субсидиялауға көшу жүзеге асырылатын болады.

      Малды тұқымдық түрлендіру процестері бордақылау алаңдары арқылы реттелетін болады.

      Өңірлік маңызы бар мал шаруашылығы салаларын (түйе шаруашылығы, жылқы шаруашылығы, марал шаруашылығы, бал ара шаруашылығы, ешкі шаруашылығы) субсидиялау өңірлердің мамандану схемасын ескере отырып, аумақтарды дамыту бағдарламаларын түзету негізінде ЖБ қаражаты есебінен жүзеге асырылатын болады.

      Акваөсірудің нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін жаңа балық шаруашылығы кәсіпорындарын ұйымдастыруға және қолданыстағыларының өндірістік қуаттылығын (көлдік-тауарлы балық өсіру шаруашылықтары, шарбақты балық шаруашылықтары, тұйық сумен жабдықтау қондырғылары қолданылатын балық өсіру шаруашылықтары) кеңейтуге инвестицияларды жүзеге асыруға арналған шығындарды субсидиялау және балық өсіру шаруашылықтарында (тоғандық, бассейндік, тұйық сумен жабдықтау қондырғылары қолданылатын шарбақты балық өсіру, көлдік-тауарлы балық өсіру шаруашылықтары) бекіре тұқымдас, албырт және тұқы тұқымдас балық түрлерін өсіру кезінде азыққа арналған шығындар құнын субсидиялау іске асырылатын болады.

      АӨК субъектілерін қаржылық сауықтыру бұрын қабылданған міндеттемелер бойынша жүзеге асырылатын болады.

      Бұдан басқа, АӨК субъектілерін қаржылық сауықтыру шеңберінде кредиттік және лизингтік міндеттемелер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау қағидаларына қаржылық сауықтыру жоспарын орындауға қойылатын талаптарды белгілеу бөлігінде өзгерістер енгізілетін болады. Төлеу мерзімін 90 күннен астам өткізуге жол берген АӨК субъектілері қаржылық сауықтыру бағдарламасынан дереу алып тасталатын болады.

      Практика көрсеткендей, айналым қаражатын толтыруға арналған кредиттерді қоспағанда, кредиттер және лизинг бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау банк секторынан инвестициялардың күрт ағынына алып келмеді.

      Айналым қаражатын толтыруға арналған кредиттерді қоспағанда, кредиттер және лизинг бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау 2014 - 2016 жылдары "Агробизнес - 2020" бағдарламасына қосылып қойған қарыз шарттары бойынша ғана жүзеге асырылатын болады. Кредиттік ресурстарды пайдалану, оның ішінде айналым қаражатын толтыру және лизинг мақсаттарына пайдалану "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ның еншілес ұйымдары, кредиттік серіктестіктер мен кооперативтер, микроқаржылық ұйымдар, сондай-ақ, "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры" АҚ іске асыратын қолдау бағдарламалары арқылы мүмкін болады.

      Осыған байланысты, айналым қаражатын толтыруға арналған кредиттерді қоспағанда, 2017 жылдан бастап кредит беру мерзімдері 2 және одан да көп жылдарды құрайтын кредиттер және лизинг бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялаудан кредит беру мерзімі бір жылға дейінгі айналым қаражатын толтыруға арналған кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін сақтай отырып, АӨК субъектілерінің инвестициялық шығындарын субсидиялауға көшу жүзеге асырылатын болады. Бұл ретте босатылатын қаражат инвестициялық субсидиялауға бағытталатын болады, бұл инвесторлардың - АӨК субъектілерінің қажеттілігін қанағаттандыруға мүмкіндік береді.

      Бұл ретте инвестициялық субсидиялауға қатысатын АӨК субъектісі үшін бірінші кезекте техника мен технологиялық жабдықтың кредиті/лизингі бойынша негізгі борышты өтеу туралы міндетті норма белгіленетін болады, сондай-ақ АӨК субъектілері күнтізбелік 90 күннен астам мерзімі өткен берешекке жол берген жағдайларда, сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялауды дереу тоқтату бөлігінде Субсидиялау қағидалары қатаңдатылатын болады.

      Инвестициялық шығындарды субсидиялау инвестициялық шығындарды арзандатуға және инвестициялық жобалардың өзін-өзі ақтау мерзімдерін төмендетуге бағытталған мемлекеттік қолдаудың барынша тиімді және сұранысқа ие шараларын беруге бағдарланатын болады.

      Инвестициялық субсидиялау бағдарламасын одан әрі іске асыру Инвестициялық салымдар кезінде агроөнеркәсіптік кешен субъектісі шеккен шығыстардың бір бөлігін өтеу бойынша субсидиялау қағидаларының жаңа редакциясын әзірлеуге негізделетін болады, олар мыналарды көздейді:

      орта және шағын АШТӨ-нің көпшілігін қамту мақсатында сүт қабылдау пункттері, мал сою пункттері, жемістерді, көкөністерді және картопты қабылдау және сақтау, құс шаруашылығы пункттері, шағын құрама жем зауыттары, СДО, ауыл шаруашылығы техникасын сатып алу және т.б. жөніндегі жобаларды іске асыратын ауыл шаруашылығы кооперативтерін субсидиялау жағына қарай басымдықты қайта қарау;

      ретроспективті инвестициялық жобаларды (2016 жылғы 1 қаңтарға дейін іске асырылған) субсидиялауды алып тастау;

      салалық саясатты тиімді іске асыру, бюджет қаражатын тиімді бөлу мақсатында жаңа өндірістік қуаттылықтарды құру және қолданыстағыларын кеңейту жөніндегі ірі инвестициялық жобаларды субсидиялауды АШМ-мен міндетті түрде келісуді енгізу;

      жобаны қуаттылықтарды құрудың немесе кеңейтудің орындылығы және өзін-өзі ақтауы тұрғысынан тексеруді көздейтін құру бойынша инвестициялық жобаларды субсидиялау кезінде жаңа технологиялық өлшемшарттарды (географиялық орналасуы, логистика, өндірілетін өнімге сұраныстың болуы, маңында арзан энергия көздерінің болуы, ветеринариялық/фитосанитариялық қауіпсіздік талаптарының сақталуы, шикізаттың және өткізу нарықтарының қолжетімділігі, инновацияларды енгізу және т.б.) енгізу;

      шағын және орта АШТӨ-ні субсидиялауды неғұрлым кеңінен қамту үшін егістіктің/мал басының бар-жоғы туралы шекті өлшемшарттарды төмендету;

      бюджет қаражатын үнемдеу мақсатында субсидияланатын техника мен жабдық бойынша барынша жол берілген құнын саралау;

      мақұлданған, бірақ бюджет қаражатымен қамтамасыз етілмеген жобалар бойынша комиссиялардың шешімдерін, олардың осы Бағдарламаның ережелеріне сәйкестігін қайта қарау.

      Дайындаушы ұйымдар мен ауыл шаруашылығы кооперациясы жүйесін одан әрі дамыту үшін "Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы" ҚР Заңына, сондай-ақ Агроөнеркәсіптік кешен саласындағы дайындаушы ұйымдарға есептелген қосылған құн салығы шегінде бюджетке төленген қосылған құн салығы сомасын субсидиялау қағидаларына;

      ауыл шаруашылығы өнімін өткізуден түскен жиынтық жылдық кіріс үлесін анықтау кезінде субсидияны есепке алмау;

      ауыл шаруашылығы кооперативтері үшін дайындаушы қызметтен түсетін жыл сайынғы кірісі болуы қажеттігі туралы шарттарды 90-нан 50%-ға дейін төмендету;

      субсидиялауға жататын ауыл шаруашылығы өнімінің тізбесін толықтыру бөлігінде өзгерістер енгізу бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Жоғарыда аталған өзгерістерді іске асыру дайындаушы ұйымдарға және ауыл шаруашылығы кооперативтеріне айналым қаражатын ұзақ уақыт кезеңіне оқшаулауды болдырмауға мүмкіндік береді, қайта өңдеуші өнеркәсіптің дамуына, ЖҚШмен Ш(Ф)Қ-ның өз өнімін өндіруге және өткізуге мүдделі болуына, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімінің және оны қайта өндеу өнімдерінің импортын алмастыруға ықпал ететін болады.

      Сақтандыру компаниялары мен кепілдік берушілердің субсидиялауға қатысуға мүдделілігінің төмен болуына байланысты, қарыздарды кепілдендіру мен сақтандыру шеңберінде "ҚазАгроКепіл" АҚ арқылы қаржы ұйымдарының қарыздарын кепілдендіру құралы енгізілетін болады. Кепілдік оны берушінің шығыстарын РБ қаражатынан өтей отырып, кепілдік берушінің субсидиялық жауапкершілігі негізінде берілетін болады.

Кредит беру және міндеттемелерді кепілдендіру жүйесін жетілдіру

      Кредит беру және міндеттемелерді кепілдендіру жүйесін жетілдірудің негізгі шаралары бірінші кезекте клиенттерді қамтуды кеңейтуге, ұсақ және орта шаруашылықтарды, кооперативтерді тартуға бағытталатын болады.

      Атап айтқанда, "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ қызметін АШТӨ-ні тікелей қолдау құралдарын іске асырудан ауылдық жерде қаржыландырудың қолжетімділігін арттыру жөніндегі кешенді шараларды іске асыруға біртіндеп қайта бағдарлау жоспарлануда.

      Кейіннен АӨК субъектілеріне кредит беруі үшін жеке қаржы институттарын, атап айтқанда, кредиттік серіктестіктер мен ауыл шаруашылығы кооперативтерін қорландыру үшін капитал нарықтарынан қаражат тартылатын болады.

      Сондай-ақ кредиттік серіктестіктер мен кооперативтердің қызмет стандарттары мен қағидаларын әзірлеу, кредиттік серіктестіктердің қызметін бақылау-қадағалау функцияларын жүзеге асыру функциялары бар өзін-өзі реттейтін ұйымдары құрылатын болады.

      АШТӨ-ге түсімді неғұрлым жоғары баға маусымы кезеңінде өткізу мүмкіндігін беру мақсатында көктемгі дала және егін жинау жұмыстарын бюджеттік қаржыландыру тетігі қайта қаралатын болады.

      Кредиттік серіктестіктер мен кооперативтер желісін кеңейту және дамыту, сондай-ақ депозиттер қабылдауды кредиттік серіктестіктер жүзеге асыратын операциялар тізбесіне қосу бойынша жұмыс жүргізілетін болады.

      "ҚазАгроКепіл" АҚ қаржы ұйымдарының қарыздары бойынша кепілдіктер беретін болады. Сондай-ақ "ҚазАгроКепіл" АҚ өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығындағы сақтандыру жүйесіне қатысатын болады.

      Аталған өзгерістер кредиттік кооперация жүйесіне АӨК-ні дамыту міндеттерін шешу үшін ауыл халқының қаражатын тартуға, кредиттік серіктестіктердің мемлекеттік қаржылық қолдауға тәуелділігін төмендетуге, ауыл халқының қалың жігіне кредиттік ресурстарға қолжетімділікті ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Тәуекелдерді сақтандыру жүйесін жетілдіру

      Сақтандыру жүйесі қолда бар тәжірибені есепке ала отырып, өзіне міндетті және ерікті нысандарды қамту арқылы қалыптасатын болады. Заңға енгізілетін өзгерістер мен толықтырулар жобасын әзірлеу қажет болады. Өсімдік шаруашылығындағы сақтандыруда бірқатар проблемалардың болуы аталған сақтандыру түрін белгілі бір реформалауды қажет етеді. Қазақстанда ауыл шаруашылығын сақтандырудың озық халықаралық тәжірибесін енгізу мүмкіндігін қарастыру қажет. Балама ретінде ауыл шаруашылығы тәуекелдерін сақтандырудың сәтті модельдерін енгізу ұсынылады. ӨСҚ қызметі мәселесіне оларды тиісінше капиталдандыру, олардың қызметін мемлекеттік реттеушіні айқындау, өсімдік шаруашылығындағы міндетті сақтандыру жүйесінен ӨСҚ-ны алып тастай отырып, жалған сақтандыруды жою бөлігінде ерекше көңіл бөлу қажет.

      Аграрлық сақтандыру жүйесіндегі халықаралық практиканы ескере отырып, тәуекелдердің андеррайтингі мақсатында өңірлер бөлінісінде сақтандыру жөніндегі деректер базасы (электрондық карта) құрылатын болады, залалдарды реттеу мен сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруды әкімшілендіру тетіктері жеңілдетілетін болады.

      Сондай-ақ мемлекеттік қолдау шаралары қазіргі заманғы агротехнологияларды қолданатын, оның ішінде өсімдік шаруашылығындағы міндетті сақтандыру тетігін пайдаланатын тиімді фермерлерге берілетін болады.

      Өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығы өнімдерін және қайта өңдеу өнімдерін өндіруге қажетті негізгі және айналым қаражатына арналған лизинг, субсидиялар, кредиттер алу кезінде ерікті сақтандырудың уақытша нысандарын қолдану әдістемесі әзірленетін болады.

      Орта мерзімді жоспарда өндірістік процестер мен өнімді сақтандыруды қолдануды кезеңдеп кеңейте отырып, субсидия бөлу қағидаттары қайта қаралатын болады.

"ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ны трансформациялау

      "ҚазАгро"ҰБХ" АҚ компаниялар тобын трансформациялаудың мақсаты олардың қызметінің тиімділігін арттыру және Бағдарламаның басым міндеттеріне сәйкес ықшам холдинг қалыптастыру болып табылады.

      Жекешелендірудің 2016 - 2020 жылдарға арналған кешенді жоспарына сәйкес холдингтің мынадай үш еншілес ұйымы бәсекелес ортаға берілетін болады: "ҚазАгроҚаржы" АҚ, "ҚазАгроӨнім" АҚ, "ҚазАгроМаркетинг" АҚ.

      Қаржы институттарын қорландыру тетігін іске асыру "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ базасында жүзеге асырылатын болады, ол кейіннен АӨК субъектілерін тиімді шарттарда қаржыландыру үшін КС-ны, ШҚҰ-ны, лизингтік компанияларды, ЕДБ-ны және басқа да қаржы ұйымдарын қорландыратын болады.

      Бұл ЭЫДҰ елдерінің, атап айтқанда, Германияның тәжірибесі бойынша ауылдық кредит беру жүйесін бірізді дамытуға мүмкіндік береді, онда мемлекеттік "Рентенбанк" үкіметтің қолдауымен капитал нарықтарынан қаражат тартады және кейіннен АӨК-ге кредит беру үшін жеке қаржы институттарын қорландырады. Бұл ретте "Рентенбанк" тікелей кредит бермейді, бұл фермерлерге бір мемлекеттік ұйымға тәуелді болмай, ұсынылатын шарттарға және көрсетілетін қызметтердің сапасына қарай қаржыландырудың түрлі кездерінің ішінен таңдау жасауға мүмкіндік бере отырып, ауылдық кредит беру нарығындағы бәсекелестікті ынталандырады.

      Осы міндетке сәйкес "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ жеке қаржы ұйымдарын қорландыруды ұлғайту арқылы түпкілікті қарыз алушыларға кредит берудің оң өсу серпінін сақтай отырып, тікелей кредит беруді жыл сайын кезең-кезеңмен қысқартатын болады.

      "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ-ның ішкі және сыртқы капитал нарықтарынан, халықаралық қаржы ұйымдары тарапынан қорландыруды тартуы түпкілікті қарыз алушылар - АОК субъектілері үшін қарыздар/лизинг бойынша валюталық тәуекелдердің қолжетімділігі және оларды хеджирлеу кезінде де жүзеге асырылатын болады. АӨК-ні дамытуға қаржыландыру тарту үшін ҚР Үкіметі мен халықаралық қаржы ұйымдарының ынтымақтастығы бағдарламаларын кеңейту мәселесі пысықталатын болады.

      АӨК-ні дамытудың басым салалық бағыттарын қаржыландыру мақсатында, сондай-ақ қарыз алу сыйымдылығын (кредиттік оралым) ұлғайту үшін "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ның жарғылық капиталын толықтыруды республикалық бюджеттен қаржыландыру жалғасатын болады. Бюджеттік қаржыландыру көлемі республикалық бюджеттің мүмкіндігі мен "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ның қаржылық орнықтылық параметрлеріне сүйене отырып айқындалады.

      "Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры" АҚ шағын бизнесті және ауылдық кооперацияны дамытудың басым бағыттары шеңберінде шағын кредит беруді жүзеге асыратын болады.

      "ҚазАгроКепіл" АҚ субсидиялық жауапкершілік негізінде қаржы ұйымдарының қарыздарын кепілдендіретін, сондай-ақ өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығындағы салалық тәуекелдерді сақтандыру жүйесіне қатысатын болады.

      Шетелдік инвестициялар тарту үшін Қазақстан-Мажарстан тікелей инвестициялар қорының тәжірибесін ескере отырып, жаңа инвестициялық қорлар құру мәселесі пысықталатын болады.

Схема. "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ компаниялар тобының жоспарланып отырған ықшам құрылымы


      "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ қызметі ауыл шаруашылығы өнімінің және оның қайта өңделген өнімінің экспортын дамытуға, сондай-ақ азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында бидайдың резервтік көлемін ұстап тұруға жұмылдырылатын болады. "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ-ның Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам Ұйымы, Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ФАО) шеңберінде агент функцияларын іске асыруға қатысу мүмкіндігі зерделенетін болады.

      Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ның Жекешелендірудің 2016 - 2020 жылдарға арналған кешенді жоспарына енгізілген еншілес және аффилирленген ұйымдарын бәсекелес ортаға беру және "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ны трансформациялау жөніндегі шараларды іске асыру 4 еншілес компанияны ("Аграрлық несие корпорациясы" АҚ, "Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры" АҚ, "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ, "ҚазАгроКепіл" АҚ), сондай-ақ инвестициялық қорларды қамтитын ықшам холдинг құруға алып келеді. "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ компаниялары тобы жеке бизнеспен өзара іс-қимылда АӨК-ні қолдаудың нысаналы шараларын іске асыратын болады.

      Осылайша, "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ активтерді стратегиялық басқаруды және АӨК-ні дамытудың мемлекеттік саясатын талдамалық қолдауды жүзеге асыратын көпбейінді салалық холдинг болады.

      Трансформациялау жөніндегі шараларды іске асыру және "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ компаниялары тобының ұзақ мерзімді міндеттерін айқындау мақсатында "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ-ны дамытудың 2017 - 2026 жылдарға арналған жаңа стратегиясы қабылданатын болады.

5.4. Су ресурстарын басқаруды жетілдіру

      Су ресурстарын басқару саласындағы даму ұзақ мерзімді перспективаға арналған стратегиялық жоспарлауды қажет етеді, осыған байланысты 2040 жылға дейінгі болжамды мақсаттар әзірленді, оларды іске асыруды 2021 жылға арналған индикаторлар мен көрсеткіштерге қол жеткізген жағдайда қамтамасыз етуге болады.

      Осыған байланысты, тұрақты және көлтабандап суарылатын сұранысқа ие жерлерді суару суымен қамтамасыз ету үшін ирригациялық және дренажды желілерді қалпына келтіру, суармалы жерлердің мелиорациялық жай-күйін жақсарту, судың халыққа, қоршаған ортаға және экономикаға зиянды әсерінің залалын төмендету, табиғи объектілердің суға деген жыл сайынғы қажеттілігін қанағаттандыру, өнеркәсіптегі суды тұтыну тиімділігін арттыру басымдықтар болып табылады.

      Бұл үшін су шаруашылығы саласына арналған инвестициялардың қайтарымдылығын қамтамасыз ету мәселесі пысықталатын болады.

      Су ресурстарын мониторингтеу, оларды болжамдау және тиісінше бақылауды қамтамасыз ете отырып басқару және суармалы жерлердің мелиорациялық жай-күйін және мелиорациялық іс-шаралардың орындалуын мониторингтеу жүйесін жетілдіру бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Инфрақұрылымды тиісінше жұмысқа жарамды жай-күйде ұстап тұру тұрғысынан оны пайдалану тиімділігін арттыру мақсатында мынадай шаралар қабылданатын болады:

      пайдаланушы су шаруашылығы ұйымдарын дамыту;

      инфрақұрылымды қауіпсіз пайдалануды, сондай-ақ су ресурстарының тиісінше сапасы мен қажетті мөлшерін қамтамасыз ету үшін оны жаңғырту;

      су берумен байланысты емес республикалық маңызы бар трансшекаралық су шаруашылығы құрылыстарын қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету;

      жаңа су шаруашылығы объектілерін салу және авариялық жағдайдағыларын реконструкциялау;

      су шаруашылығы объектілерін көпфакторлы зерттеп қарау; суару үшін коллекторлық-дренажды суларды пайдалану; су өлшеу аспаптарын орнату, суды есепке алуды автоматтандыру және диспетчерлеу;

      бөгеттер қауіпсіздігінің декларациясын әзірлеу және сараптау.

      Су ресурстары тапшылығын ұлттық та, өңірлік те деңгейде қысқарту үшін трансшекаралық су ресурстары суларын бөлу, жерасты суларын пайдалану, жаңа инфрақұрылым салу, су объектілерінің су жинау алаңдарының ормандылығын ұлғайту және табиғат қорғау мақсатындағы су жіберуді жүзеге асыру, сондай-ақ су ресурстарын кешенді пайдалану мен қорғаудың бассейндік схемаларын нақтылау және жаңарту бойынша шаралар қабылданатын болады.

      ҚР су ресурстары көлемінің ағымдағы болжамына сәйкес трансшекаралық сулар су теңгерімінің ең осал компоненті болып табылады. Бұл саладағы халықаралық ынтымақтастық жөніндегі жұмыс мынадай шараларды іске асыру жолымен күшейтілетін болады:

      шектес мемлекеттерден келетін су ресурстарының көлемі мен сапасын мониторингтеу бойынша инфрақұрылым, оның ішінде олармен бірлесіп олардың аумағында да инфрақұрылым құру;

      егжей-тегжейлі компьютерлік модельдер негізінде болжамдар әзірлеу және трансшекаралық су құйылу өзгерісінің ықтимал сценарийлерін талдау;

      келіссөз топтарын күшейту және су шаруашылығы саласындағы ғылыми-зерттеу институттарының сарапшыларын және біліктілігі жоғары мамандарды тарту жолымен тұрақты құрамын қамтамасыз ету және халықаралық келісімдерді дайындау және жасасу үшін шектес мемлекеттермен трансшекаралық суды бөлу жөніндегі келіссөздер процесін күшейту;

      жиналған талдамалық ақпаратқа негізделген және халықаралық тәжірибені ескеретін кешенді келіссөздер стратегияларын әзірлеу;

      Орталық Азия өңірінің су-энергетика ресурстарын тиімді пайдалану жөніндегі келісімді әзірлеу және оған қол қою;

      трансшекаралық өзендердің суын бөлу жөніндегі ұзақ мерзімді келісімдерді пысықтау және оларды орындау жөніндегі тетіктерді жасау;

      Халықаралық су бағалау орталығының қызметін қамтамасыз ету.

      Жерасты суларымен қамтамасыз етілу мақсатында мыналар іске асырылатын болады:

      ауыл шаруашылығы мұқтаждарына арналған жерасты суларын пайдалану әлеуетін зерделеу;

      жерасты суларының кен орындарын жете барлау және қайта бағалау, су тапшылығы бар өңірлерден бастап, ҚР аумағындағы елді мекендерді, оның ішінде сумен жабдықтаудың баламалы көздері ретінде жерасты су қорларымен қамтамасыз ету бойынша іздестіру-барлау жұмыстарын жүргізу.

      Су шаруашылығы және гидромелиорациялық инфрақұрылымды дамыту үшін мынадай шаралар іске асырылатын болады:

      экологиялық ахуалға және суға деген қажеттілікке сүйене отырып, инфрақұрылымдық жобалардың басымдығын айқындау;

      су ағынын бассейнаралық бұру есебінен орналасатын су ресурстарының ұлғаюын пысықтау;

      жаңа су қоймаларын және оларды қолдану үшін ирригациялық жүйелер құру.

      Өнеркәсіпте су тұтынудың тиімділігін арттыру үшін мынадай шаралар іске асырылатын болады:

      өнеркәсіптік кәсіпорындардың озық су үнемдегіш технологияларды енгізуі;

      қолжетімді технологиялар және олардың экономикалық тиімділігі туралы өнеркәсіптік кәсіпорындарды ақпараттандыру;

      тазартылған суды қайталама және айналымды пайдалану.

      Су объектілерін тиісті жай-күйде ұстап тұру үшін су қоры жерлерінің іргелес аумақтарының ормандылығы ұлғайтылатын болады.

      Павлодар облысындағы Шідерті өзенінің төменгі сағаларындағы деградация және шөлейттену процестерін жою, Қызылорда облысының көлдері жүйесіне және Ақмола облысындағы Қорғалжын мемлекеттік қорығының Теңіз-Қорғалжын көлдер жүйесіне су беру үшін табиғат қорғау мақсатындағы өтемдік су жіберу жүргізіледі.

      Сондай-ақ биологиялық өнімділікті және санитариялық саламаттылықты ұстап тұру үшін табиғи режимге жақын режимді қамтамасыз ететін экологиялық су жіберу жүзеге асырылатын болады.

      Өзендер бассейндері бойынша су ресурстары теңгерімінің ұзақ мерзімді болжамын құру су саясатының ең маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. Қолжетімді су ресурстары көлемін өзгерту үрдісін ескеретін егжей-тегжейлі бассейндік схемалар және тұтыну болжамдары инфрақұрылымды дамытуды ұзақ мерзімді жоспарлау негізінде қалыптасатын болады. Тұрақты негізде бассейндік схемаларды әзірлеу және оларды жаңарту жөніндегі, бастапқы материалдарды жинау жүйесін жетілдіру және оларды өңдеу, оның ішінде ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып өңдеу жөніндегі жұмыстар жүргізілетін болады.

      Су ресурстарын басқару саласында жаңа технологияларды енгізуді барынша жеделдету үшін барлық әлеуетті пайдаланушылар үшін бастапқы деректердің қолжетімділігі қамтамасыз етілетін болады. ҚР мемлекеттік бюджетінің қаражаты есебінен жиналған деректер ашық қолжетімді түрде орналастырылатын болады.

      Межелеген нысаналы индикаторлар мен міндеттерді ескере отырып, тікелей нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін қолда бар су шаруашылығы инфрақұрылымын қалпына келтіруге, жаңасын салуға инвестициялар тарту қажет етіледі.

      Су шаруашылығы жүйелері мен құрылыстарын қалпына келтіру жөніндегі капиталды көп қажет ететін жобаларды қаржыландыру және саланың өзін-өзі ақтауына және инвестициялық тартымдылығына біртіндеп көшу жөніндегі шараларды іске асыру үшін бюджет мүмкіндігі болмағандықтан, олардың өзін-өзі ақтауын ескере отырып, қолайлы шарттармен қайтарымды негізде халықаралық қаржы ұйымдарының қаражаты тартылатын болады және мемлекеттік-жекешелік әріптестік қағидаттарында жеке инвестициялар (ірі АШТӨ, басқа ұйымдар) тарту мүмкіндігі зерделенетін болады.

      Сондай-ақ пайдалану шығыстарының өзін-өзі ақтауына және су шаруашылығы жүйелері мен құрылыстарын ұстауға және үздіксіз жұмыс істетуге арналған ұзақ мерзімді перспективадағы тарифтердің инвестициялық тартымдылығына қол жеткізу, шетелдік тәжірибені ескере отырып, ауыл шаруашылығына арналған тарифтерді ұстап тұрудан біртіндеп кету жөніндегі шаралар пысықталатын болады.

      Су ресурстарын реттеумен байланысты төтенше жағдайларды болдырмау үшін су тежегіш және су реттегіш құрылыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің құқықтық негізі жасалатын болады.

      Су шаруашылығы объектілерін қауіпсіз пайдалану қамтамасыз етілетін болады және автоматтандырудың, хабардар етудің, диспетчерлеудің, су ресурстары мен су шаруашылығы объектілерін басқарудың және оларды пайдаланудың қазіргі заманғы жүйелері енгізілетін болады.

      Сумен қамтамасыз етудің су аздық циклы елдің экономикасына, әсіресе ауыл шаруашылығы өндірісіне айтарлықтай залал келтіреді. Мұндай құбылыстардың зардаптарын жұмсарту бойынша шаралар көзделетін болады.

      Халықты және экономиканы тасқын судан (қар суынан) қорғау бойынша жыл сайын ұйымдастырушылық-техникалық шаралар көзделеді.

      Су объектілерінің өткізу қабілетін ұлғайту мақсатында түп және жағалау нығайту жұмыстарын жүргізу үшін өзендердің табиғи гидрологиялық режиміне зерттеп қарау жүргізу көзделеді.

      Ғылыми-зерттеу жұмыстарын және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерді іске асыру үшін елдің және әлемнің жетекші институттарын тарта отырып, Бағдарламаны іске асыруды ғылыми сүйемелдеу қамтамасыз етілетін болады.

      Білім беру саласында:

      болжамды қажеттілікке сәйкес су шаруашылығы секторы үшін білікті кадрлар даярлау және жұмыскерлердің біліктілігін арттыру, "Болашақ" бағдарламасы шеңберінде су мамандықтары бойынша тиісті гранттар санын ұлғайту қамтамасыз етілетін болады;

      ҚР Білім және ғылым министрлігі "М.Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті" ШЖҚ РМК-ның техникалық және технологиялық базасы күшейтілетін болады. Бейінді жоғары оқу орындары және "Қазақ су шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты" ЖШС базасында түрлі оқыту курстары ұйымдастырылатын болады;

      барлық инженерлік мамандықтар бойынша оқу қоршаған ортаны қорғауға және ресурстардың өнімділігіне арналған пәндерді зерделеуді қамтитын болады (мәселен, ЭЫДҰ-ның көпшілік елдеріндегі секілді).

5.5. Жер қатынастарын жетілдіру

      Жер қатынастарын жетілдіру және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану, олардың деградациясын болдырмау мақсатында мынадай іс-шаралар жүргізілетін болады:

      ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің 33 млн гектар алаңында топырақтық іздестірулер жүргізу;

      жайылымдық алқаптардың 33 млн гектар алаңында геботаникалық іздестірулер жүргізу;

      30 млн гектар алаңдағы ауыл шаруашылығы жерлерінде топырақ бонитетін анықтау бойынша жұмыстар жүргізу;

      қалалар мен ауылдық елді мекендер жерлеріндегі 1175 есептік орамға арналған электрондық жер-кадастрлық карталар дайындау;

      66 млн гектар алаңда электрондық топырақтық және геоботаникалық карталар дайындау;

      суаратын су көзінен түпкілікті АШТӨ-нің су бөлгіші шекарасына дейінгі тұрақты суарылатын жерлерге арналған ирригациялық және дренажды жүйені мемлекеттік, сол сияқты жеке бірыңғай теңгерім ұстаушыларға беру;

      тұрақты суарылатын жерлерді қалпына келтіру үшін су шаруашылығы құрылыстарын республикалық меншікке беру;

      су шығынын төмендету мақсатында тұрақты және көлтабандап суарылатын жерлер жүйесінің су шаруашылығы инфрақұрылымын, оның ішінде қазіргі заманғы технологияларды қолдану жолымен қалпына келтіру және реконструкциялау.

      Бұдан басқа, жерлерді, жер учаскелері иелерін және жер пайдаланушыларды жер қорына дұрыс сандық есепке алу үшін оларға ревизия жүргізілетін болады, сондай-ақ, жердің кадастрлық (бағалау) құнын айқындау кезінде оған ақы төлеудің базалық мөлшерлемелеріне түзету коэффициенттерін қолдану үшін ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің сапалық сипаттамалары туралы өзекті деректер алынатын болады.

      Сондай-ақ жерлерді су және жел эрозиясынан қорғау, микроклимат қалыптастыру, топырақтың құнарлылығын жақсарту, қар және ылғал ұстап тұру мақсатында ағаш-бұта екпелер отырғызу жөнінде шаралар әзірленетін болады.

5.6. Мемлекеттік көрсетілетін кызметтер жүйесін жетілдіру

      Ауыл шаруашылығы саласындағы жұмыстың тиімділігін арттыру және мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді алуды жеңілдету үшін мынадай шаралар қабылданатын болады:

      ауыл шаруашылығы саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер тізіліміндегі мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" КЕАҚ-ға беру;

      көрсетілетін қызметтердің бір бөлігін бәсекелес ортаға беру есебінен ауыл шаруашылығы саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер тізілімін оңтайландыру.

      2020 жылға қарай оңтайландыру мен автоматтандыруға жататын мемлекеттік көрсетілетін қызметтер үлесі 100%-ды құрайды.

ИТ-технологияларды одан әрі енгізу

      Ауыл шаруашылығы салаларына ақпараттық технологияларды енгізу және ақпараттық жүйелерді дамыту, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен ЕАЭО-ға мүше елдердің жүйелерімен интеграциялау мынадай процестер бойынша ұлттық шлюз арқылы жалғасатын болады:

      субсидиялау және басқа да мемлекеттік қолдау шаралары;

      мал шаруашылығы өнімінің қадағалануы;

      өсімдік шаруашылығы өнімінің қадағалануы;

      балық және балық өнімдері айналымын мониторингтеу;

      су ресурстарын басқару, мониторингтеу және есепке алу;

      ауыл шаруашылығы техникасын тіркеу, порталдық шешімді пайдалана отырып, жүргізуші куәліктерін кепілге қою, беру;

      орман қорын мониторингтеу мен есепке алу және орман өрттерін болдырмау;

      жер ресурстарын мониторингтеу және басқару;

      АШТӨ, қайта өңдеу кәсіпорындары, кооперативтер үшін ауыл шаруашылығы өнімін есепке алу, өндіру, оның қозғалысы.

      2-4-бағыттар "Цифрлық Қазақстан - 2020" мемлекеттік бағдарламасын іске асыру аясында көзделген.

      Көрсетілген шаралардың арқасында:

      мемлекеттік қызметтер көрсетуді электрондық түрге ауыстыру;

      мемлекеттік қызметтер көрсетудің ашықтығы мен жеделдігін арттыру;

      саланың ақпараттық толықтығы деңгейін арттыру;

      ауыл шаруашылығы өнімін экспорттау үшін алғышарттар жасау қамтамасыз етілетін болады.

      Жобалардың құны жобаларды талдау және жоспарлау сатысында айқындалатын болады.

      Жобаларды қаржыландыру инвестор тарапынан да, қажет болған жағдайда, мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі - МЖӘ) тетіктері шеңберінде мемлекет тарапынан да жүзеге асырылатын болады. Сондықтан, дамытудың негізгі параметрлері, талаптары мен нәтижелері МЖӘ-нің тиісті тұжырымдамаларында немесе ақпараттық жүйелерді әзірлеуге арналған техникалық тапсырмаларда сипатталатын болады.

5.7. Бақылау, қадағалау, рұқсат беру, сәйкестікті бағалау жүйелерін оңтайландыру

Ветеринариялық қауіпсіздік

      Аса қауіпті аурулардың туындауының және таралуының алдын алу үшін ауру қатері төнген ауыл шаруашылығы жануарларын иммунопрофилактикалық іс-шаралармен 100 пайыз қамту қамтамасыз етілетін болады. Бұл ретте, халықаралық стандарттар бойынша сертификатталған иммунопрофилактикалық іс-шаралар кезінде қолданылатын аса қауіпті ауруларға қарсы ветеринариялық препараттардың үлесі 70%-дан, ал диагностикалық зерттеулер үшін пайдаланылатын ветеринариялық препараттардың үлесі 80%-дан төмен болмайды.

      Ветеринариялық қауіпсіздік ел аумағын аймақтарға бөлуді есепке ала отырып, тәуекелдерді талдау, бағалау және басқару қағидаттарымен жүйелі диагностикалық, профилактикалық және жою іс-шараларын жүргізу; халықаралық стандарттарға сәйкес келетін ветеринариялық диагностикалық және иммунопрофилактикалық препараттарды пайдалануды ұлғайту есебінен қамтамасыз етілетін болады.

      Сондай-ақ ветеринариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін жергілікті атқарушы органдарға ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруге арналған бұйымдарды, құралдарды және атрибуттарды сатып алу жөніндегі функцияларды бекітіп беру, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдардың ветеринария саласындағы қызметінің тиімділігін бағалау жүйесін енгізу бөлігінде заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін болады.

      Бұдан басқа, жергілікті атқарушы органдар құрған мемлекеттік ветеринариялық ұйымдарға қойылатын ветеринариялық талаптар айқындалатын болады; Халықаралық эпизоотиялық бюро (бұдан әрі - ХЭБ) ұсынымдарын және ЕАЭО құжаттарын есепке ала отырып, ветеринариялық заңнама үндестірілетін болады; ветеринария саласындағы заңнаманы бұзу кезінде жергілікті атқарушы органдардың әкімшілік шаралар қабылдау мүмкіндігі заңнамалық түрде бекітіліп беріледі; ветеринариялық іс-шараларды жүргізу кезінде ауыл шаруашылығы құралымдарының жергілікті атқарушы органдардың бөлімшелеріне есеп беруі белгіленетін болады; мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауға жататын тамақ өнімін мониторингтеу күшейтіледі.

      Сондай-ақ мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылауға жататын объектілердің орын ауыстыруы, шекаралас мемлекеттерде зооантропозооноздық аурулардың туындауы мен эпизоотиялық ахуалдың нашарлауы туралы уақтылы хабарлауды қоса алғанда, мүдделі мемлекеттік органдардың, халықаралық ұйымдардың және қоғамдық бірлестіктердің үйлесуі күшейтілетін болады.

      Бұдан басқа, аусылды бақылау, өңірлік деңгейде аусылға қарсы күрестің бірыңғай тәсілдемесі мен стратегиясын әзірлеу, ХЭБ-тің өңірлік және арнайы комиссияларымен бірлесіп, Орта Азия өңірінің ветеринариялық қызметтерінің аусылға қарсы күрес жөніндегі күш-жігерін біріктіру күшейтілетін болады.

Фитосанитариялық қауіпсіздік

      Фитосанитариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында фитосанитариялық талаптар, мемлекеттік қызметтер көрсету тәртібі, карантиндік және аса қауіпті зиянды организмдермен күресу әдістері мен тәсілдемелері туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу жолымен қолайлы фитосанитариялық ахуалды сақтауға АШТӨ-ні ынталандыру жөніндегі шаралар кешені әзірленетін болады.

      Жедел фитосанитариялық шаралар қабылдау мақсатында тиісті аумақтарда жергілікті атқарушы органдардың карантиндік режим жүргізіп немесе оны жоя отырып, карантиндік аймақты белгілеу мерзімдерін регламенттеу, АШТӨ-нің фитосанитариялық іс-шараларды жүргізу және карантиндік объектілерді жою жөніндегі заңнама талаптарын сақтауы бойынша мониторинг жүргізу жауапкершілігін жергілікті атқарушы органдарға бекітіп беру, уақытша карантиндік фитосанитариялық шараларды жүргізу мен жою рәсімдерін, басқа мемлекеттердің фитосанитариялық шараларының баламалылығын мойындау тәртібін, фитосанитариялық тәуекелге талдау жүргізу қағидаларын регламенттеу көзделетін болады.

      АШТӨ-ні ынталандыру үшін заңнамаға АШТӨ-нің арамшөптермен, зиянды және аса қауіпті зиянды организмдермен күресуге, саны экономикалық зияндылық шегінен (бұдан әрі - ЭЗШ) жоғары үйірлі және саяқ шегіртке тектес зиянкестер түрлерін, жеміс ағаштарының бактериялық күйігін, қауын шыбынын, оңтүстік америкалық қызанақ күйесін және мемлекеттік босалқы жерлердегі карантиндік арамшөптерді қоспағанда, карантиндік объектілерді оқшаулау мен жоюға арналған пестицидтерді және биопрепараттарды (биоагенттерді) сатып алуға арналған шығындарын РБ қаражаты есебінен субсидиялауды, сондай-ақ АШТӨ-ні өз аумағында саламатты фитосанитариялық ахуалды қамтамасыз етуге ынталандыру мақсатында бақтардың иелеріне жойған жеміс ағаштары үшін шығындарды өтеуді көздейтін өзгерістер енгізу қамтамасыз етілетін болады. Субсидиялау мен шығындарды өтеуді жүргізу аса қауіпті зиянды организмдермен және карантиндік объектілермен күресу үшін бюджетте тиісті кезеңге көзделген қаражатты кайта бөлу есебінен жүзеге асырылатын болады.

      Саламатты фитосанитариялық ахуалды қамтамасыз ету үшін әкімшілік құқық бұзушылық және жер қатынастары жөніндегі заңнамаға заңнаманың фитосанитариялық талаптарын орындамағаны үшін жауапкершілікті және оның АШТӨ үшін салдарын қатаңдату бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін болады, өсімдіктер карантині саласындағы заңнамаға бұдан бұрын республика аумағында тіркелмеген карантиндік объектінің интродукциялануымен және таралуымен байланысты фитосанитариялық ахуал нашарлаған кезде шұғыл ден қою тетігін енгізуді көздейтін өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін болады, карантиндік зертханалардың, фитосанитариялық бақылау бекеттерінің және өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың материалдық-техникалық жарақтандырылуын халықаралық талаптар деңгейіне дейін жеткізу, сондай-ақ өсімдіктер карантині мен оларды қорғау жөніндегі іс-шараларды, оның ішінде карантиндік объектілердің, зиянды және аса қауіпті зиянды организмдердің таралу ошақтарын анықтау, республика аумағына әкелінетін тұқымдық және отырғызу материалына қатысты фитосанитариялық талаптардың сақталуын бақылау жөніндегі зерттеп қарау іс-шараларын уақтылы жүргізу қамтамасыз етілетін болады.

Техникалық реттеу

      Саланы техникалық реттеу шеңберінде дамудың қазіргі заманғы деңгейіне өтуді және оларды ЕАЭО шеңберінде үндестіруді қамтамасыз ететін стандарттар әзірленетін, нарықты бұрмаланған өнімнен қорғау үшін мемлекеттік органдардың өзара іс-қимылы күшейтілетін, сондай-ақ бұрмаланған өнімді анықтау үшін қолда бар бақылау әдістері (әдістемелер және стандарттар) жетілдірілетін немесе заманауи жаңалары әзірленетін болады.

      Отандық тауар өндірушілердің әлеуетті өткізу нарықтарына, оның ішінде Қытай, Иран және БАӘ-ға қол жеткізуін жеңілдету мақсатында шет елдердің техникалық реттеу саласындағы талаптарына талдау жүргізілетін болады. Оның қорытындылары бойынша тиісті ақпарат экспорттауға мүдделі өндірушілерге дейін жеткізілетін болады. Сондай-ақ, қажет болған жағдайда аталған жұмыстарға қаражат бөлу мүмкіндігін қарастыра отырып, қолданыстағы стандарттар жақсартылатын немесе жаңа стандарттар әзірленетін болады.

      ЕАЭО мен жекелеген елдердің арасында келісімдер жасау бойынша келіссөздер жүргізу кезінде саудадағы шамадан тыс техникалық кедергілерді жою және стандарттарды, техникалық регламенттерді әзірлеу, қабылдау және қолдану кезінде және сәйкестікті бағалау рәсімдерінің транспаренттілігін қамтамасыз ету мәселелерін қарау жоспарлануда.

5.8. Білім, ғылым және өндіріс интеграциясын қамтамасыз ету. Тиімді шетелдік технологиялар трансферті

      Қазақстан АӨК-нің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, өндірістік шығындарды төмендету, дақылдардың шығымдылығы мен жануарлардың өнімділігін ұлғайту үшін өндірістің, білім мен ғылымның тығыз интеграциясы, отандық ғылыми зерттеулерді әзірлеу және енгізу, тиімді шетелдік технологиялар трансферті, елдің аграрлық нарығында сұранысқа ие кадрларды даярлау мен қайта даярлау негізінде АӨК-нің жедел инновациялық дамуын қамтамасыз ету қажет.

      Мынадай мәселелер:

      1) экономиканың аграрлық секторының ауыл шаруашылығының тиімділігін арттыруға арналған озық технологияларға деген қажеттіліктерін зерделеу;

      2) кадрларды даярлау және қайта даярлау кезінде АШТӨ сұранымдарын есепке алу;

      3) ҒЗИ, университеттер, колледждер және АШТӨ күшімен ғылыми және білім беру бағдарламаларын бірлесіп әзірлеу;

      4) бизнес-құрылымдардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында зерттеулер жүргізу немесе технологияларды трансферттеу үшін әлеуетті әріптестерді іздестіру;

      5) өндіріске зерттеулер мен технологиялар трансфертінің нәтижелерін тікелей енгізуді ұйымдастыру бойынша аграрлық ғылымның, білім мен өндірістің өзара іс-қимылы, сондай-ақ үздік шетелдік әріптестермен ынтымақтастық қамтамасыз етілетін болады.

      АӨК-ні ғылыми және кадрлық қамтамасыз ету интеграциясы:

      ғылыми-білім беру қызметін жүзеге асыру және консалтингтік қызметтер көрсету үшін барлық университеттердің, ҒЗИ-дің, ТӨШ-тің кадрлық, мүліктік, қаржылық, зияткерлік әлеуетін барынша тиімді пайдалануға;

      университеттер мен колледждерде кадрлар даярлаудың, білім тарату орталықтарында қайта даярлау мен біліктілікті арттырудың үйлесімді және бірыңғай жүйесін құруға;

      ғылыми зерттеулердің нәтижелерін өндіріске енгізудің мерзімін қысқартуға;

      салалық ҒЗИ үшін ғылыми кадрлар даярлауды қамтамасыз етуге;

      ғылыми жұмыстарды ұйымдастыруға және қаржыландыру проблемасын шешуге;

      ҒЗИ-дің, ЖОО мен ТӨШ-тің ғимараттар, құрылыстар, жерлер, мал басы және т.б. түріндегі инфрақұрылымдық активтерін пайдалану тиімділігін арттыруға;

      ТӨШ мүмкіндіктерін ғылыми әзірлемелерді енгізуге, шетелдік технологияларды байқаудан өткізуге және бейімдеуге, студенттердің өндірістік практикалардан өтуіне, білім тарату орталықтарының жұмыс істеуіне арналған база секілді ұтымды пайдалануға мүмкіндік береді.

      Ғылым, білім және өндіріс интеграциясын қамтамасыз ету, саланы кадрлық қамтамасыз ету мақсатында бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде ҒЗИ мен ЖОО-ны қаржыландырудан тек конкурстық негізде шығармашылық ұжымдарды қаржыландыруға көшу іске асырылатын болады, аграрлық өндірістің нақты сұранымдарын шешуге және практикалық нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған зерттеулерді басымдықпен қаржыландыру қамтамасыз етіледі.

      Сондай-ақ "ҰАҒББО" КЕАҚ-ның жеке қаражаты есебінен ғылыми зерттеулер жүргізу, университеттердің, колледждердің және білім тарату орталықтарының оқу процесінде пайдалану, коммерциялық негізде бизнес-құрылымдардың тапсырыстарын орындау үшін ұжымдық пайдалануға арналған мамандандырылған сертификатталған ғылыми зертханалар құрылатын болады. Бұдан басқа, әлемдік технологияларды байқаудан өткізу және бейімдеу кезінде технологиялық көшбасшы шетелдік ұйымдармен бірлескен зерттеулерге басымдық берілетін болады.

      Сонымен бірге, кейіннен АӨК субъектілері базасына енгізе және демонстрациялық учаскелер ұйымдастыра отырып, жоспарланатын нәтижелер тұтынушыларының - АӨК субъектілерінің және/немесе салалық қауымдастықтардың қолданбалы ҒЗТКЖ-ны міндетті бірлесіп қаржыландыруы туралы талаптар белгіленетін болады.

      Бұдан басқа, авторлар, патент иеленушілер және нәтижелерді, селекциялық жетістіктерді пайдаланушылар арасында зияткерлік және (немесе) шығармашылық қызмет нәтижелерін пайдаланғаны үшін аударымдар төлеу тетігін енгізу мақсатында қолданыстағы заңнаманы жетілдіру бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Ғылым, білім және өндірісті интеграциялауды қамтамасыз ету үшін Алматы қаласындағы ҚазҰАУ және Астана қаласындағы ҚазАТУ базасында АӨК саласындағы екі зерттеу университетін (агротехнологиялық хаб нысанында) құруды заңнамалық қамтамасыз ету мәселесі пысықталатын болады.

      Аталған университеттердің әрқайсысы үшін 2017 жылы даму бағдарламалары бекітілетін болады, олар "Назарбаев Университеті" ДББҰ мысалында дербестікті кеңейтуді және ғылыми зерттеулер, шетелдік технологияларды трансферттеу мен бейімдеу және білім тарату бағытындағы функционалды кеңейтуді көздейді.

      Университеттерді реформалау білім беру бағдарламаларын жаңғырту және сабақ беру үшін шетелдік профессорларды шақыра отырып, әлемдегі алдыңғы қатарлы аграрлық бейіндегі зерттеу университеттерімен әріптестікте жүзеге асырылатын болады.

      Әділ бәсекелес орта құру және ресурстарды тиімді бөлу мақсатында:

      ұлттық және басқа университеттер арасындағы білім гранттарының құнын теңестіру;

      гранттарды ЖОО-дан кейінгі бағдарламаларға беруден қай университетте білім алатындығын өз бетінше таңдау мүмкіндігін бере отырып, тікелей оқуға түсетіндердің өздеріне беруге көшу мәселелері пысықталатын болады.

      Ол үшін әр университеттің, ҒЗИ-дің және ТӨШ-тің реформалау бағдарламаларын әзірлей және іске асыра отырып, университеттердің, ҒЗИ-дің және ТӨШ-тің академиялық, әкімшілік және қаржылық дербестігін сатылап кеңейту жүзеге асырылатын болады.

      Сондай-ақ оқыту мерзімі орта мектеп бітірушілері үшін 10 ай және орта мектептің 9-сыныбын бітірушілер үшін 2-3 жыл болатын бұрынғы техникалық училищелер (бұдан әрі - ТУ) бағдарламалары бойынша бұқаралық жұмысшы кәсіптері кадрларын даярлау қалпына келтірілетін болады және аграрлық бейіндегі орта арнайы білімі бар кадрларды даярлау үшін колледждердегі орын сандары кеңейтілетін болады.

      ҚР мамандықтар сыныптауышына жеке жолмен "Аграрлық сектордағы экономика және басқару", "Аграрлық сектордағы бухгалтерлік есеп және аудит" және "Аграрлық құқық" мамандықтары енгізілетін болады, бұл көрсетілген мамандықтар бойынша бакалаврлар даярлауға атаулы мемлекеттік білім гранттарын бөле отырып, ауыл шаруашылығы кооперативтеріне мамандар даярлау, сондай-ақ көрсетілген мамандықтар бойынша магистратура арқылы жоғары оқу орнынан кейінгі білім деңгейіне ие; бейінді мамандарды жедел даярлау үшін қажет.

      Сондай-ақ "Дипломмен - ауылға" бағдарламасына қатысу үшін ауыл шаруашылығы мамандықтары тізбесін кеңейту мәселесі пысықталатын болады.

      Аграрлық сектор жұмыскерлерін қайта даярлау және біліктілігін арттыру, алдыңғы қатарлы шаруашылықтар, ҒЗИ және университеттер базасында білім тарату орталықтарын, консультациялық орталықтарды және барлық мүдделі АӨК субъектілерінің қол жеткізуін қамтамасыз ете отырып, алдыңғы қатарлы технологияларды қолдану практикасы бойынша көрсету алаңдарын, сондай-ақ шикізат жеткізушілер мен қайта өңдеушілер арасында тік кооперация қалыптастыру үшін қайта өңдеуші кәсіпорындар базасында білім тарату орталықтарын құру ұйымдастырылатын болады.

      Барлық көрсетілген шаралар бір жағынан академиялық қоғамдастықпен ынтымақтастыққа АӨК субъектілерінің қызығушылығын арттырады, ғалымдарға объективті түрде міндеттер қоюға және алынған нәтижелердің сапасын бағалауға мүмкіндік береді. Екінші жағынан, академиялық қоғамдастық үшін тек сапалы ғылыми әзірлемелерге ғана төлеуге мүдделі агробизнес субъектілері арқылы қосымша қаржыландыру көзі құрылатын болады.

      Тұтас алғанда, бұл шаралар ғылым, білім және өндірісті тығыз интеграциялау, отандық ғылыми әзірлемелерді әзірлеу, шетелдік серпінді инновациялық жобаларды трансферттеу және оларды өндіріске жеделдетіп енгізу, елдің аграрлық нарығында сұранысқа ие кадрларды даярлау және қайта даярлау сапасын арттыру арқылы аграрлық сектордың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді.

      Шетелдік технологиялар трансфертін қолдаудың тиімді жүйесін құру үшін жұмыс істеп тұрған Агротехнологияларды трансферттеу және коммерцияландыру орталығының (бұдан әрі - АТКО) базасында технологиялық міндеттерді мониторингтеу, болжамдау және технологияларды АӨК-ге трансферттеуді ұйымдастыру жөніндегі функционал ашылатын болады.

      Осы мақсатта АТКО қызметі мына бағыттарға қайта бағдарланатын болады:

      АӨК-дегі технологиялық сипаттағы перспективалық міндеттерді болжамдау және қолданыстағыларын мониторингтеу бөлігіндегі талдамалық зерттеулер;

      АӨК-дегі қолданыстағы және перспективалық міндеттердің оңтайлы технологиялық шешімдерін жедел іздеу;

      келіссөздер ұйымдастыру, инвесторлар тарту арқылы және басқа әдістермен оңтайлы технологиялық шешімдерді трансферттеуге ықпал ету;

      АӨК саласындағы үздік әлемдік технологиялар дерекқорын қалыптастыру.

      Қолданыстағы міндеттерді мониторингтеу және перспективалық міндеттерді болжамдау нәтижелерін АШМ ҒЗТКЖ-ны қаржыландыру кезінде ғылыми зерттеулердің және АӨК-ні жаңғыртуға бағытталған басқа да іс-шаралардың басым бағыттары ретінде пайдаланатын болады.

      ҚР-ның шет елдердегі дипломатиялық өкілдіктерімен, ҚР-дағы шетелдік дипломатиялық өкілдіктермен, шетелдік трансферттеу офистерімен және технологияларды коммерцияландыру офистерімен бірге жұмыс жүргізілетін болады.

      Ақпараттық қызметтерді өтеусіз негізде көрсету үшін АӨК субъектілеріне өтеусіз негізде ұсынуға жататын ақпараттар мен көрсетілетін қызметтер тізбесіне маманданған ұйымдар оңтайлы техникалық шешімдер іздеу және трансферттеуді ұйымдастыру жөнінде қызметтер көрсету бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізетін болады.

6. Қажетті ресурстар, мың теңге

Жылдар
бойынша

Барлығы

Республикалық бюджет

Жергілікті бюджет

Басқа көздер

2017 ж.

359697162

198202164

144494912

17000086

2018 ж.

397855880

201941545

151000478

44913857

2019 ж.

429359455

207895670

158375681

63088104

2020 ж.

558841783

281563096

193634272

83644415

2021 ж.

628405077

326317805

204476860

97610412

Жиыны:

2374159356

1215920279

851982203

306256874

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
1-ҚОСЫМША

Қайта өңдеу өнімдері өндірісі

Жылдар

Ішкі өндіріс, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

Халықтың тұтынуы, мың тонна

Отандық өндіріс өнімімен қамтамасыз етілу, %-бен

1

2

3

4

5

6

Сүтті қайта өңдеу өнімдері

Өңделген сүт өндірісі

2011

338,5

40,2

0,5

378,2

89,5

2012

372,5

37,2

1,6

408,1

91,3

2013

440,3

41

18,9

462,4

95,2

2014

472,9

42,2

20,9

494,2

95,7

2015

453,6

46,3

7,6

492,3

92,1

Қышқыл сүт өнімдері өндірісі

2011

135,7

31,2

1,6

165,3

82,1

2012

156,3

33,1

2,1

187,3

83,4

2013

180,2

36,6

3,9

212,9

84,6

2014

179,8

32,9

6,3

206,4

87,1

2015

185,5

32,4

4,4

213,5

86,9

Сары май өндіріcі

2011

14,6

7,4

0,01

22

66,4

2012

12,2

8,1

0,03

20,3

60

2013

14,1

8,8

0,2

22,7

62,1

2014

18,8

10,4

0,1

29,1

64,6

2015

16,6

7,6

3,1

21,1

78,7

Ірімшік және сүзбе өндірісі

2011

17,6

22,8

0,6

39,8

44,2

2012

19,2

22,5

0,7

41

46,8

2013

22,1

22,6

0,5

44,2

50

2014

22,2

22,3

0,7

43,8

50,7

2015

30,1

21

1,5

49,6

60,7

Етті қайта өңдеу өнімдері

Шұжық өнімдері өндірісі

2011

35,6

31,6

0

67,2

53

2012

39,6

34,8

0

74,4

53,2

2013

41,9

36,1

0

78

53,7

2014

42

33,8

0,3

75,5

55,6

2015

40,2

33,2

0,4

73,0

55

Ет және ет-өсімдік консервілері өндірісі

2011

7,8

5,3

0,6

12,5

62,4

2012

10,6

6,7

1,5

15,8

67

2013

10,4

6,2

0,8

15,8

65,8

2014

9,8

5,8

1,5

14,1

69,5

2015

10,4

4,8

0,9

14,3

72,7

Ұн өндірісі

2011

3846,5

7,3

1901,9

1951,9

197,0

2012

4009,0

2,5

2218,6

1766,6

223,6

2013

3880,6

1,4

1875,8

2023,2

193,4

2014

3883,0

2,6

1844,8

2040,7

190,3

2015

3741,2

5,9

1822,7

1924,4

194,4

Жарма өндірісі

2011

129,8

23,4

66,7

86,5

150

2012

151,7

34,2

49,7

136,2

111,4

2013

191,0

26,9

59,4

158,5

120,5

2014

208,2

34,7

58,1

184,8

112,7

2015

212,3

32,8

71,8

173,3

122,5

Макарон өнімі өндірісі

2011

145,7

25,1

12,6

158,2

92,1

2012

145,0

25,6

23,6

147,0

99,0

2013

147,2

27,8

24,0

151,0

97,5

2014

152,5

28,7

20,5

160,7

94,9

2015

146,2

31,1

15,5

161,8

90,4

Қант өндірісі

2011

244,2

183,7

6,6

421,3

57,1

2012

146,9

267,0

2,2

411,7

35,5

2013

332,3

107,8

14,3

425,8

75,5

2014

350,7

164,8

2,5

513,0

68,0

2015

239,9

185,2

0,6

424,5

56,4

Өсімдік майы

2011

235,0

156,6

21,1

370,5

60,0

2012

292,6

94,7

35,2

352,1

75,5

2013

280,8

116,8

34

363,6

70,6

2014

329,4

118,9

48,4

399,9

73,5

2015

290,3

166,4

43,7

413,0

63,6

Жеміс-көкөніс консервілері

2011

17,6

82,6

1,7

98,5

17,6

2012

16,6

51,3

1,1

66,8

24,4

2013

31,5

110,2

1

140,7

22,2

2014

21

114,4

0,8

134,6

15,5

2015

20,7

98,7

1,2

118,2

17,3

Картопты қайта өңдеу өнімдері

2011

1,1

7,1

0,01

8,2

13,4

2012

0,5

8,7

0,02

9,2

5,4

2013

0,4

10,8

0,03

11,2

3,6

2014

0,5

11,8

0,10

12,2

4,1

2015

0,5

12,2

0,04

12,7

3,9

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
2-ҚОСЫМША

Жаңа ауланған, салқындатылған және мұздатылған балықтың ішкі нарығы

Р/с №

Негізгі көрсеткіштер

2011

2012

2013

2014

2015

2011 жылмен салыстырғанда 2015 ж., %-бен

1

Халық саны, мың адам

16 673,1

16 909,8

17 160,7

17417,7

17 670,9

106

2

Ұлттық нормалар бойынша қажеттілік (1 адамға 5 кг), тонна

83 365,5

84 549

85 803,5

87 088,5

88 355

106

3

1 адамға арналған тұтыну, кг

4,3

4,3

4,1

3,5

3,9


4

Балық аулау, тонна

34 896

36 627

34 692

37 137

41 489

119

5

Өсірілген тауарлы балық, тонна

858

738

811

409,6

729,8

85

6

Балық және балық өнімдерінің экспорты (қайта есептегенде), тонна

25 425,5

25 356

24 092,2

24 798,9

24 879,4

97,8

7

Балық және балық өнімдерінің импорты (қайта есептегенде), тонна

61 998

61 426

59 094,7

48 432,7

52 234,3

84

8

Ішкі тұтыну, тонна

72 326,5

73 435

70 505,5

61 180,4

69 573,7

96

9

Ішкі тұтынудағы импорт үлесі, %

86

84

84

79

75

-

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
3-ҚОСЫМША

Ауыл шаруашылығы дақылдарының нақтыланған егіс алаңы, мың га

Дақылдар

2011

2012

2013

2014

2015

Барлық егіс алаңы

21083,0

21190,7

21271,0

21244,6

21022,9

оның ішінде:

Дәнді және дәнді-бұршақты дақылдар

16219,4

16256,7

15877,6

15291,5

14982,2

оның ішінде: бидай

13848,9

13464,0

13088,7

12387,6

11771,1

қара бидай

27,4

34,0

40,0 _

43,7

38,7

арпа

1540,3

1839,3

1875,5

2031,6

2119,0

сұлы

146,7

180,8

222,6

205,7

213,0

ақталмаған күріш

93,5

93,1

89,9

97,6

98,7

жүгері (маис)

98,6

101,5

108,5

126,3

139,0

тары

44,4

46,2

57,7

61,9

51,4

қарақұмық

70,4

88,8

82,5

69,1

65,5

дәнді-бұршақты дақылдар

111,3

145,5

105,3

68

88,7

Мақта

160,6

147,8

140,6

127,6

99,3

Қант қызылшасы

18,2

11,8

2,7

1,2

9,2

Майлы дақылдар

1816,2

1853,9

1980,9

2299,5

2009,8

оның ішінде: күнбағыс

954,5

794,6

877,4

846,1

740,7

мақсары

251,7

272,9

295,6

269,1

246,8

соя

70,8

85,3

103,2

118,6

106,8

рапс

156,7

228,0

263,1

303,8

245,4

зығыр

325,8

419,4

410,1

708,8

630,9

қыша

38,9

31,8

26,2

45,6

32,5

Картоп

184,4

190,2

184,8

186,8

190,6

Көкөніс-бақша дақылдары

196,4

210,5

215,4

227,5

234,2

оның ішінде: көкөністер

128,7

128,7

133,1

137,7

139,5

бақша дақылдары

67,7

81,8

82,3

89,8

94,7

Жеміс дақылдары және жүзім

54,2

57,5

56,3

56,7

57,5

оның ішінде: жеміс және жидек

40,9

42,7

42,4

42,1

42,9

жүзім

13,3

14,8

13,9

14,6

14,6

Азықтық дақылдар

2484,3

2517,4

2866,8

3109,9

3497,1

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
4-ҚОСЫМША

Дәнді дақылдар өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт,мың
тонна

Экспорт, мың тонна

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

1

2

3

4

5

6

7

Дәнді дақылдар

2011

16219,4

16,9

26960,5

23568,9

104,1

3495,7

2012

16256,7

8,6

12864,8

5179,0

102,1

7787,9

2013

15877,6

11,6

18231,1

12863,3

57,1

5424,8

2014

15291,5

11,7

17162,2

12214,4

80,4

5028,2

2015

14982,2

12,7

18672,8

14496,1

142,5

4319,2

орта ес. 5 жыл ішінде

15725,5

12,3

18778,3

13664,3

97,2

5211,2

Бидай

2011

13 848,9

16,6

22 732,1

19 857,3

15,4

2 890,2

2012

13 464,0

7,9

9 841,1

2 480,8

23,9

7 384,2

2013

13 088,7

10,8

13 940,8

8 841,9

1,3

5 100,2

2014

12 387,6

10,9

12 996,9

8 800,0

11,4

4 208,2

2015

11 771,1

11,9

13 747,6

10 174,1

62,4

3 635,9

орта ес. 5 жыл ішінде

12912,1

11,6

14 651,7

10 030,0

22,1

4 643,7

Арпа

2011

1 540,3

17,1

2 593,1

2 134,2

62,6

521,5

2012

1 839,3

9,1

1 490,7

1 206,5

37,9

322,1

2013

1 875,5

13,8

2 539,0

2 318,4

25,5

246,1

2014

2 031,6

12,6

2411,8

1 716,4

15,9

711,3

2015

2 119,0

13,1

2 675,4

2 067,1

24,3

632,5

орта ес. 5 жыл ішінде

1 881,1

13,1

2 342,0

1 888,5

33,2

486,7

Сұлы

2011

146,7

18,3

258,3

255,7

0,1

2,7

2012

180,8

8,9

147,2

142,7

0,2

4,7

2013

222,6

13,8

304,8

299,5

0,1

5,4

2014

205,7

11,8

226,0

221,5

0,1

4,6

2015

213,0

11,9

243,8

242,4

0,1

1,5

орта ес. 5 жыл ішінде

193,8

12,9

236,0

232,4

0,1

3,8

Жүгері (маис)

2011

98,6

49,9

481,9

471,4

0,5

11,0

2012

101,5

51,9

520,4

509,9

0,4

10,9

2013

108,5

52,8

569,3

564,0

0,9

6,2

2014

126,3

52,8

664,0

645,2

7,1

25,9

2015

139,0

53,3

734,1

727,5

22,6

29,2

орта ес. 5 жыл ішінде

114,8

52,1

593,9

583,6

6,3

16,6

Ақталмаған күріш

2011

93,5

37,2

346,8

299,9

15,3

62,2

2012

93,1

37,7

350,8

330,1

25,4

46,1

2013

89,9

38,5

344,3

308,0

17,3

53,6

2014

97,6

39,6

377,0

349,7

24,6

51,8

2015

98,7

42,8

422,2

378,2

22,4

66,4

орта ес. 5 жыл ішінде

94,6

39,2

368,2

333,2

21,0

56,0

Дәнді-бұршақты дақылдар

2011

111,3

12,1

134,9

134,6

0,2

0,5

2012

145,5

5,2

76,2

71,8

0,7

5,1

2013

105,3

7,0

74,1

70,9

0,8

4,0

2014

68,0

7,5

51,2

45,2

0,8

6,8

2015

88,7

9,9

87,7

79,35

1,1

9,4

орта ес. 5 жыл ішінде

103,8

8,4

84,8

80,4

0,7

5,2

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
5-ҚОСЫМША

Майлы дақылдар өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

1

2

3

4

5

6

7

Майлы дақылдар

2011

1 816,2

6,7

1 141,9

981,1

14,1

174,9

2012

1 853,9

6,1

976,8

632,3

104,3

448,8

2013

1 980,9

8,0

1 498,0

1200,2

40,1

337,9

2014

2 299,5

7,8

1 547,6

1013

41,4

576,0

2015

2 009,8

8,1

1 547,5

1014,6

34,9

567,8

орта ес. 5 жыл ішінде

1 989,9

7,3

1 342,4

968,2

47,0

421,1

Күнбағыс

2011

954,5

4,6

409,1

409,8

4,7

4,0

2012

794,6

5,9

400,3

376,6

82,3

106,0

2013

877,4

7,0

572,7

537,2

18,3

53,8

2014

846,1

6,7

512,8

380,9

15,4

147,4

2015

740,7

7,6

534,0

384,9

4,6

153,7

орта ес. 5 жыл ішінде

842,7

6,4

485,8

417,9

25,1

93,0

Рапс

2011

156,7

9,6

148,4

96,3

0,1

52,2

2012

228,0

5,8

116,9

55,8

5,2

66,3

2013

263,1

9,5

241,8

146,3

2,1

97,6

2014

303,7

9,9

241,4

119,7

3,5

125,2

2015

245,4

6,3

138,2

56,1

0,5

82,6

орта ес. 5 жыл ішінде

239,4

8,2

177,3

94,9

2,3

84,8

Зығыр

2011

325,8

8,8

273,1

170,2

0,1

103,0

2012

419,4

4,3

157,9

0

0,9

231,3

2013

410,1

7,7

295,0

154,3

1,6

142,3

2014

708,8

7,6

419,9

174,4

6,6

252,1

2015

630,9

7,9

491,4

204,0

5,2

292,6

орта ес. 5 жыл ішінде

499,0

7,3

327,4

126,1

3,0

204,3

Мақсары

2011

251,7

6,3

151,2

151,2

0

0

2012

272,9

5,2

127,2

127,2

0

0

2013

295,6

6,3

174,9

174,9

0

0

2014

269,1

5,4

135,4

135,4

0

0

2015

246,8

6,3

148,8

148,8

0

0

орта ес. 5 жыл ішінде

267,2

5,9

147,5

147,5

0

0

Соя

2011

70,8

19,1

133,2

127,2

0,4

6,4

2012

85,3

20,1

169,8

148,4

0,5

21,9

2013

103,2

19,7

203,3

188,4

5,6

20,5

2014

118,6

18,7

217,9

202,2

4,2

19,9

2015

106,8

20,8

220,4

209,9

5,2

15,7

орта ес. 5 жыл ішінде

96,9

19,7

188,9

175,2

3,2

16,9

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
6-ҚОСЫМША

Азықтық дақылдар өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Сүрлемдік дақылдар

Біржылдық шөптер

Көпжылдық шөптер

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың т.

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың т.

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың т.

2011

80,2

135,0

1074,6

275,9

13,8

428,2

2112,2

17,5

3884,0

2012

75,3

114,0

845,9

325,5

9,5

271,7

2075,9

20,2

4924,0

2013

82,1

143,0

1169,3

503,5

13,0

503,5

2240,7

18,0

3601,0

2014

76,9

111,0

833,3

645,7

11,0

526,1

2333,7

17,0

3646,1

2015

73,9

131,0

854,4

907,7

8,4

742,9

2452,7

9,6

4039,6

орта ес. 5 жыл ішінде

77,7

126,8

955,5

531,7

11,1

494,5

2243,0

16,5

4018,7

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
7-ҚОСЫМША

Көкөніс өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

егіс алаңы. мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Көкөністер

2011

128,7

222,9

2 877,7

3 145,3

292,2

24,6

2012

128,7

234,0

3 061,5

3 277,5

281,9

65,9

2013

133,1

238,7

3 241,5

3 719,1

517,1

39,5

2014

137,7

243,0

3 469,9

3 873,1

445,8

42,6

2015

139,5

245,8

3 564,9

3 955,0

438,9

48,8

орта ес. 5 жыл ішінде

133,5

236,9

3 243,1

3 594

395,2

44,3

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
8-ҚОСЫМША

Картоп өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

егіс аланы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Картоп

2011

184,4

167,2

3 076,1

3 233,0

158,2

1,3

2012

190,2

165,9

3 126,4

3 191,2

69,8

5,0

2013

184,8

181,5

3 343,6

3 449,0

114,0

8,6

2014

186,8

184,3

3 410,5

3 460,6

56,4

6,3

2015

190,6

185,5

3 521,1

3 596,9

79,1

3,3

орта ес. 5 жыл ішінде

187,4

176,9

3 295,4

3 386,1

95,5

4,9

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
9-ҚОСЫМША

Жеміс-жидек дақылдары мен жүзімдіктер өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Жемістер мен жидектер

2011

41,3

55,6

177,9

548,1

373,4

3,2

2012

43,2

58,6

206,7

615,3

412,4

3,8

2013

42,9

63,2

214,7

584,6

371,2

1,3

2014

42,5

66,3

233,0

572,9

344,5

4,6

2015

42,9

61,0

216,8

483,6

269,3

2,5

орта ес. 5 жыл ішінде

42,6

60,9

209,8

560,9

354,2

3,1

Жүзім

2011

13,3

57,0

57,1

122,6

66,6

1,1

2012

14,8

65,2

71,7

163,4

93,3

1,6

2013

13,9

60,8

68,1

102,7

36.5

1,8

2014

14,6

58,1

70,3

156,0

87,9

2,2

2015

14,6

49,3

63,4

203,3

142,2

2,3

орта ес. 5 жыл ішінде

14,2

58,1

66,1

149,6

85,3

1,8

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
10-ҚОСЫМША

Қант қызылшасы өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна**

Экспорт, мың тонна

егіс аланы. мың га

түсімділік, ц/га

Жалпы жиналым, мың тонна

Қант қызылшасы

2011

18,2

188,2

200,4

424,4

224,0

-

2012

11,8

168,2

151,6

286,9

135,3

-

2013

2,7

267,7

64,6

426,8

362,2

-

2014

1,2

240,6

23,9

350,1

326,2

-

2015

9,2

232,5

174,1

400,1

226,0

-

орта ес. 5 жыл ішінде

8,6

219,4

122,9

377,7

254,7

-

      **- құрақ қант шикізаты

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
11-ҚОСЫМША

Мақта өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт,* мың тонна

Экспорт,* мың тонна

егіс аланы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Мақта

2011

160,6

21,8

336,0

259,4

6,0

82,6

2012

147,8

26,2

379,7

244,6

14,9

150,0

2013

140,6

28,7

396,7

202,1

0,03

194,6

2014

127,6

25,1

320,7

274,8

2,0

47,9

2015

99,3

27,8

273,9

170,4

9,1

112,6

орта ес. 5 жыл ішінде

135,2

25,9

341,4

230,3

6,3

135,4

      *- шитті мақтаға қайта есептегендегі мақта талшығы

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
12-ҚОСЫМША

2011 - 2015 жылдардың егініне себілген ауыл шаруашылығы дақылдары тұқымдарының репродукциялық құрамы, %

Жылдар

Себілген тұқымдар үлесі, %

Көбейту питомниктері

суперэлита

элита

1-репродукция

2-репродукция

3-репродукция

4-репродукция

5-репродукция

Жаппай репродукция

2011

0,3

0,9

4,4

15,1

22,8

27,2

15,2

11,7

2,4

2012

0,3

0,9

4,9

15,0

23,2

23,7

16,9

10,8

4,4

2013

0,3

0,8

4,4

16,0

20,8

24,5

18,1

10,6

4,5

2014

0,2

0,7

6,3

18,1

23,3

25,1

14,9

7,5

3,9

2015

0,2

0,6

3,4

20,2

26,9

30,0

9,6

6,3

2,8

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
13-ҚОСЫМША

Тыңайтқыштарды қолдану серпіні

Көрсеткіштер

Жылдар


2011

2012

2013

2014

2015

Тыңайтқыштарға деген жыл сайынғы ғылыми негізделген қажеттілік, әрекет етуші затта

Енгізілген минералды тыңайтқыш, әрекет етуші затта млн тонна

0,09

0,13

0,08

0,12

0,13

1,0

1 га егіс алаңына енгізілгені, әрекет етуші затта кг

4,1

6,0

3,9

5,4

6,0


Минералды тыңайтқыштармен тыңайтылған алаң, мың га

973,3

1461,4

1397,5

1582,1

1459,9


Минералды тыңайтқыштармен тыңайтылған алаңның үлес салмағы, барлық егіс алаңынан, %

4,6

6,8

6,5

7,4

6,9


Енгізілген органикалық тыңайтқыштар, млн тонна

1,1

0,8

0,5

0,5

0,6

100-110

1 га егіс алаңына енгізілгені, тонна

0,05

0,04

0,02

0,02

0,03


Органикалық тыңайтқыштармен тыңайтылган алаң, мың га

97,2

122,4

65,7

56,8

68,9


Органикалық тыңайтқыштармен тыңайтылған алаңның үлес салмағы, барлық егіс алаңынан, %

0,5

0,6

0,3

0,3

0,3


  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
14-ҚОСЫМША

2011 - 2015 жылдардағы мемлекеттік қолдау көлемі, млн тг.

Р/с №

Бағыт

2011

2012

2013

2014

2015

2011 ж. салыстырғанда 2015 ж., %

1

2

3

4

5

6

7

8

1

КД және КЕЖ жұмыстарын жүргізу үшін қажетті ЖЖМ мен басқа да ТМҚ құнын субсидиялау (гектарлық субсидия)

18 572,7

19 152,3

20993,1

40616,8

38 364,7

206,5

2

Тыңайтқыштар (органикалық тыңайтқыштардан басқа) құнын субсидиялау

4 095,5

4 958,3

5 483,5

8 436,9

9 672,7

236,2

3

Өсімдіктерді қорғау мақсатында ауыл шаруашылығы дақылдарын өңдеуге арналған гербицидтер, биоагенттер (энтомофагтар) және биопрепараттар құнын субсидиялау

2100,0

2127,0

6635,2

10 593,6

11 485.3

546,9

4

Жеміс-жидек дақылдары мен жүзімнің көпжылдық екпелерін отырғызуға және өсіруге (оның ішінде қалпына келтіруге) арналған шығындар құнын субсидиялау

1 520,1

1 477,5

2 317,8

2 644,8

2 782,6

183,1

5

Шитті мақта мен мақта талшығының сапасын сараптамадан өткізуге арналған шығындар құнын субсидиялау

246,9

387,2

390,0

369,3

362,8

146,9

6

Тұқым шаруашылығын дамытуды субсидиялау

2 965,7

3 363,6

3 693,0

3 932,8

1 860,6

62,7

7

Қайта өңдеуші кәсіпорындардың ауыл шаруашылығы шикізатын тереңдете қайта өңдеп өнімдер өндіруі (қант өндіру) үшін оны сатып алуға арналған шығындарын субсидиялау





62,6

-


Жиыны

29 500,9

31 465,9

39512,6

66 594,2

64 591,3

218,9

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
15-ҚОСЫМША

Қазақстан Республикасы аумағында карантиндік объектілердің таралу серпіні, га

Р/с

№

Атауы

2011 жыл

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

1

Америкалық ақ көбелек

1589

1588

959

141

125

88

2

Шығыс жеміс жемірі

2139,7

1159,8

974,556

727,6

828,5

651,5

3

Қауын шыбыны

3170,5

7891

9718,3

9054,8

6515,1

6253,5

4

Калифорния бітесі

4405,82

2776,36

2049,6

1547,8

1264,5

1182,25

5

Жұпсыз жібек көбелек

7687,4

26456,756

104157,45

280061,056

55707,2

10320,3

6

Комсток сымыры

335

115,108

90,033

125

86,2

76,21

7

Қара мұртты қоңыз түрлері

140

140

155

40

50,3

55,33

8

Сібір жібек көбелегі



127,7

127,7

80


9

Қызанақ күйесі





8,84

78,5

10

Жеміс дақылдардың бактериялық күйігі


27

88

415,93

813,8

981,7

11

Алтын түсті картоп нематодасы

18,68

30,68

30,586

33,36

33,361

33,361

12

Көпжылдық ойраншөп

75

3

37,5

50

37,5

45,5

13

Жусанжапырақты ойраншөп

1129,65

472,5

316,45

419,79

326,54

137,69

14

Жатаған укекіре

167434,8

137327,1

177655,03

136194,3

193621,32

156781,9

15

Тікенекті алқа

24

10

5

5

0,5


16

Арамсояулар

6173,58

4566,44

4779,04

3583,41

4833,5

2937


Жиыны

194323,13

182563,744

301143,245

432526,746

264332,161

179622,741

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
16-ҚОСЫМША

Мал шаруашылығы өнімінің өндірісі

Жылдар

Ішкі өндіріс, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

Ішкі тұтыну, мың тонна

Отандық өндіріс өнімімен қамтамасыз етілу, %-бен

1

2

3

4

5

6

сиыр еті

2011

392,8

12,7

0,018

405,5

96,9

2012

373,5

22,3

0,0003

395,8

94,4

2013

383,5

23,9

0,3

407,1

94,2

2014

405,5

16,9

6,3*

416,1

97,5

2015

416,8

15,6

6,5*

425,9

97,9

орта ес. 5 жыл ішінде

394,2

17,8

2,6

409,4

96,3%

шошқа еті

2011

112,4

8,9

0,3

121,0

92,9

2012

103,3

13,7

0,1

116,9

88,4

2013

99,9

11,3

0,1

111,1

89,9

2014

99,8

7,9

1,1*

106,6

93,8

2015

95,3

3,8

2,3*

96,8

98,5

орта ес. 5 жыл ішінде

140,2

8,8

0,7

148,3

94,5%

қой еті

2011

149,5

0,07

0,3

149,3

100,0

2012

153,8

0,6

0

154,4

99,6

2013

156,4

0,8

0

157,2

99,5

2014

161,9

0,3

0

162,2

99,8

2015

165,1

0,1

0,1*

165,1

100

орта ес. 5 жыл ішінде

153,0

0,4

0,1

153,3

99,8%

жылқы еті

2011

75,6

3,7

0

79,3

95,3

2012

85,1

6,0

0

91,1

93,4

2013

89,4

4,8

0

94,2

94,9

2014

92,4

4,7

0

97,1

95,2

2015

101,4

3,2

0

104,6

96,9

орта ес. 5 жыл ішінде

88,7

4,4

0,0

93,2

95,2

құс еті

2011

101,9

159,2

0,010

261,1

39,0

2012

123,1

203,7

1,4

325,4

37,8

2013

135,8

175,0

2,7

308,1

44,1

2014

134,2

159,6

5,4*

288,4

46,5

2015

146,1

161,8

7,3*

300,6

48,6

орта ес. 5 жыл ішінде

128,2

168,3

3,1

293,4

43,7%

сүт және сүт өнімдері

2011

5232,5

908,3

16

6124,8

85,4%

2012

4851,6

902,7

1,5

5752,8

84,3%

2013

4 930,3

645,7

33,3

5542,7

89,0%

2014

5 067,9

684,6

40,0

5712,5

88,7%

2015

5 182,4

568,9

97,1

5654,2

91,7%

орта ес. 5 жыл ішінде

5038,78

742,04

37,58

5743,24

87,7%

тауық жұмыртқасы, млн дана

2011

3698,7

56,2

0,126

3754,8

98,5%

2012

3654,7

34,5

0,303

3688,9

99,1

2013

3879,4

43,1

0

3922,5

98,9%

2014

4275,9

43,8

18,4

4301,3

99,4

2015

4720,4

2,5

111,1

4611,8

102,4

орта ес. 5 жыл ішінде

4055,9

43,4

32,6

4066,7

99,7%

      Ескертпе: *- ҚР АШМ деректері

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
17-ҚОСЫМША

Ауыл шаруашылығы жануарларының өнімділігі

Сойылған немесе союға сатылған мал мен құстың бір басынын орташа тірідей салмағы, кг

2011

2015

Барлығы

АШК

Ш(Ф)Қ

ЖҚШ

Барлығы

АШК

Ш(Ф)Қ

ЖҚШ

ІҚМ

301

344

307

298

326

401

332

319

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
18-ҚОСЫМША

Ауыл шаруашылығы жануарлары басының саны

А/ш жануарлары

2011 жыл

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

ІҚМ

5702,4

7

5690

8,2

5 833,80

8,8

6 028,70

9,7

6 179,80

10,6

Қой

15439,4

12,7

15137,4

14

15 196,10

14

15 532,40

14,4

15 685,50

15,1

Шошқа

1204,3

13

1031,4

19,1

921,9

16,3

884,7

20,2

886,6

19,9

Жылқы

1607,5

7

1686,1

6,8

1 784,00

7,1

1 936,70

7,6

2 068,90

7,9

Түйе

173,2

10

165

10,6

160,9

12,5

165,9

12,2

169,7

13,1

Құс

32870,1

12,1

33474

11,8

34 155,50

8,7

35 000,70

10,1

35 623,40

17,1

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
19-ҚОСЫМША

2011 - 2015 жылдардағы субсидиялар көлемі, млн тг.

Мал шаруашылығы салалары

2011 ж.

2012 ж.

2013 ж.

2014 ж.

2015 ж.

2011 жылмен салыстырғанда

2015 жылы, %

Етті мал шаруашылығы

5 584

1 1796,6

13 844,8

2 0812,6

31 781,6

470

Сүтті мал шаруашылығы

3 934,4

4 284,2

5 334,5

7 992,9

10 609

170

Етті кұс шаруашылығы

5 361,9

6 571,2

7 601

7 146,9

8 479,1

58

Жұмыртқа бағытындағы құс шаруашылығы

5 394,3

4 896,3

5 901,4

6 785,5

9 771,2

81

Шошқа шаруашылығы

1 031,3

1 485,4

2 296,7

2 543,8

3 133,9

203

Қой шаруашылығы

1 109,3

1 474,2

2 265,8

2 882,3

3 994,1

260

Жылқы шаруашылығы

650

846,4

1 042,3

861,7

981

50

Түйе шаруашылығы

73,7

99,9

152,2

204

238,2

223

Марал шаруашылығы




46,6

43,5


Бал ара шаруашылығы




26

29,3


БАРЛЫҒЫ

23 138,9

31 454,2

38 438,7

49 302,3

69 060,9

298

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
20-ҚОСЫМША

2015 жылы субсидиялаумен қамтылған мал шаруашылығы өнімі өндірісінің көлемі

Өнім түрі

Өндіріс көлемі, мың тонна/млн дана*

Субсидия- ланған өнім көлемі, мың тонна

Субсидиялаумен

қамтылу %-ы

АШТӨ-дегі өндіріс көлемі

Субсидиялаумен

қамтылу %-ы

Сиыр еті

416,8

24,8

6,0

106,2

23,8

Сүт

5 141,6

244,8

4,7

1 040,6

23,5

Құс еті

146,1

102,0

63,0

139,5

66,0

Тағамдық жұмыртқа

*

4 720,4

2 951,0

62,5

3 497,1

84,4

Шошқа еті

95,3

29,1

30,5

38,1

76,4

Қой еті

144,1

3,3

2,3

38,4

8,6

Жылқы еті

101,4

4,2

4,1

27,2

15,5

Қымыз

25,9

5,1

19,5

10,4

48,3

Шұбат

13,3

3,2

24,2

5,1

62,9

      * тағамдық жұмыртқа үшін өлшем бірлігі (млн дана)

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
21-ҚОСЫМША

Жануарлардың аса қауіпті аурулары бойынша эпизоотиялық ахуал

Р/с №

Аса қауіпті аурулар

2011 ж.

2012 ж.

2013 ж.

2014 ж.

2015 ж.

1

Жыл басынан бері тіркелген ошақтар

199

141

207

179

248

2

Ауыспалы ошақтар

28

39

5

15

29

3

Жойылған ошақтар

188

175

197

165

251

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
22-ҚОСЫМША

Жануарлардың созылмалы аурулары бойынша эпизоотиялық ахуал

(бруцеллҰз бойынша саламатты емес пункттер)

Р/с №

Созылмалы аурулар

2011 ж.

2012 ж.

2013 ж.

2014 ж.

2015 ж.

1

Жыл басынан бері тіркелген ошақтар

308

243

160

170

144

2

Ауыспалы ошақтар

15

9

12

35

114

3

Сауықтырылған ошақтар

314

231

137

91

171

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
23-ҚОСЫМША

2015 жылғы органикалық өнім

Р/с №

Өнімнің атауы

Алаңы, га

Өндіріс, тонна

Экспорт,

тонна

1

Арпа

4 672

7 485


2

Арыш

200

300


3

Ноқат

2 699

5 000


4

Ноқат (конверсия кезеңі)

4 300



5

Кориандр

405

486


6

Тыңайған жерлер

53 800



7

Зығыр

16 573

21 888

3 000

8

Зығыр (конверсия кезеңі)

8 600



9

Жасымық

6 453

9 146

1 570

10

Мия

863

60

60

11

Жоңышқа

2 723

27 230


12

Бөрібұршақ

402

563


13

Жүгері

100

245


14

Сары қыша

3011

6 000


15

Сұлы

1 770

3 944

1 000

16

Жайылым

2 481



17

Асбұршақ

4 545

7 224


18

Рапс

29 353

37 404

1 650

19

Рапс күнжарасы



8410

20

Күріш

993

3 476


21

Мақсары (конверсия кезеңі)

4 800



22

Соя күнжарасы



660

23

Соя

6 528

15 014

4 703

24

Соя (конверсия кезеңі)

2 866



25

Полба

793

1 190


26

Күнбағыс

10 030

13 053


27

Бидай

94 842

135 247

41 579

28

Бидай (конверсия кезеңі)

25 000



29

Шарап жүзімі

20

32


30

Сары зығыр

532

692


31

Сары тары

2712

4 000


Барлығы

292 066

299 679

62 632

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
24-ҚОСЫМША

Ауыл шаруашылығы өнімінің экспортттық әлеуеті

Өнімнің атауы

Импорт

Импорттағы Қазақстаннан әкелінген өнім үлесі

2011 ж.

2012 ж.

2013 ж.

2014 ж.

2015 ж.

2015 ж.

Көлемі мың тонна

Сомасы, $ млн

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн

Көлемнің %-ы

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

РЕСЕЙ

Сиыр еті

604,2

2423,6

657,8

2956,6

658,4

2874,1

633,2

2722,2

435,3

1497,6

0,8

3,1

0,2

Қой еті

9,6

46,8

9,7

51,9

10,1

56,8

9,8

62,8

3,8

19,7




Жылқы еті

25,6

77,5

27,0

98,4

16,0

56,4

18,5

62,3

12,1

34,6




Шошқа еті

665,8

2138,4

735,5

2461,5

619,8

2135,1

372,3

1502,4

304,5

952,3

0,8

1,5

0,2

Құс еті

418,9

592,4

529,9

845,8

527,0

848,0

454,5

801,8

253,4

362,4

4,0

6,1

1,6

Бидай

1,4

1,3

373,5

85,9

913,3

234,5

396,9

97,0

403,6

74,5

349,4

66,7

86,6

Арпа

379,3

140,5

511,8

187,0

292,8

94,5

168,1

40,1

47,9

6,1

9,3

1,0

19,4

Жүгері

114,2

108,5

40,9

99,8

55,3

161,4

52,7

221,4

43,8

143,7

0,1

0,0

0,1

Күріш

178,9

112,4

205,5

123,3

247,5

138,2

302,1

157,8

227,9

100,3

17,0

4,6

7,4

Ұн

6,9

4,8

22,7

9,9

64,6

25,6

35,5

14,4

25,3

7,2




Өсімдік майы

113,1

151,3

24,9

31,9

23,5

29,9

13,5

16,2

6,7

7,0

2,1

2,2

31,8

Майлы тұқым

948,8

702,9

746,5

674,0

1207,9

976,5

2098,8

1459,2

2355,5

1162,1

30,3

12,9

1,3

ҚЫТАЙ ХАЛЫҚ РЕСПУБЛИКАСЫ

Сиыр еті

20,2

95,1

61,4

254,7

294,2

1270,1

297,9

1290,0

473,8

2320,6




Қой еті

83,1

275,6

123,9

421,5

258,7

954,7

282,9

1133,1

222,9

729,7




Жылқы еті

5,3

4,8

0,2

0,2

1,6

2,6

1,4

2,3

2,0

3,6




Шошқа еті

467,7

847,7

522,2

981,5

583,5

1105,0

564,2

1049,5

777,5

1449,0




Құс еті

420,9

872,3

521,7

955,9

584,2

1005,5

468,8

878,3

408,5

930,1




Бидай

1248,8

418,0

3688,6

1101,5

5506,7

1865,9

2971,2

962,5

2972,7

886,4

117,9

27,8

4,0

Арпа

1775,5

612,4

2527,7

781,2

2335,2

798,6

5413,3

1573,8

10731,8

2859,4




Жүгері

1752,8

577,5

5207,1

1688,7

3264,9

936,5

2598,5

729,0

4730,0

1107,8




Күріш

578,4

386,8

2344,6

1125,6

2244,3

1052,0

2556,5

1228,9

3350,0

1472,4




Ұн

9,2

5,7

12,4

7,2

28,4

14,7

33,0

16,1

34,1

15,2

0,7

0,2

1,9

Өсімдік майы

1766,1

2088,1

3108,6

3926,0

3120,4

3705,5

2400,4

2361,6

2283,9

1893,0

11,8

10,7

0,5

Майлы тұқым

54596,1

31306,3

62277,1

37716,6

67847,5

41421,1

77523,0

44490,6

87512,3

38348,6

94,4

36,0

0,1

ИРАН ИСЛАМ РЕСПУБЛИКАСЫ

Сиыр еті

145,9

771,6

118,8

476,0

106,8

415,9

76,9

325,0

105,5

401,9




Қой еті

11,1

77,9

11,9

77,0

4,9

30,4

1,2

5,0

1,8

7,9




Құс еті

64,6

138,8

51,5

102,8

21,3

37,0

14,7

20,6

2,0

2,1




Бидай

71,0

20,4

5445,4

1710,9

4386,0

1310,6

7365,4

2001,2

3300,2

684,2




Арпа

813,3

256,6

1443,4

408,9

693,4

198,9

1970,1

417,5

1611,7

292,6




Жүгері

3644,7

1294,0

4686,3

1229,7

4016,6

962,3

6184,3

1206,4

5335,4

936,4




Күріш

1186,7

975,4

1261,1

1184,6

2227,4

2504,7

1144,2

1372,3

941,9

782,5




Үн

0,0

0,0

0,2

0,1

7,8

4,4

0,4

0,2

0,7

0,4




Өсімдік майы

753,1

949,7

845,3

955,4

1034,8

1000,7

592,6

477,4

704,8

503,5




Майлы тұқым

913,1

533,8

261,3

192,3

299,9

215,5

517,5

323,6

1722,5

781,5




БІРІККЕН АРАБ ӘМІРЛІКТЕРІ

Сиыр еті

0,0

0,0

87,9

389,3

94,2

417,1

96,4

444,7

93,9

453,7




Қой еті

0,0

0,0

51,6

288,8

52,7

286,9

57,7

334,8

58,7

392,8




Жылқы еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,2

0,0

0,0




Шошқа еті

0,0

0,0

11,1

36,6

11,0

35,6

12,5

42,7

9,9

24,8




Құс еті

0,0

0,0

412,5

757,5

396,2

842,5

398,9

763,9

430,8

744,0




Бидай

0,0

0,0

93,3

31,7

1385,0

637,7

1661,9

533,3

1238,1

276,1




ҚЫЗҒЫЗСТАН

Сиыр еті

1,7

2,4

2,6

4,3

0,2

0,6

0,2

0,6

0,0

0,1




Қой еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Жылқы еті

0,1

0,1

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Шошқа еті

6,8

9,8

5,9

11,8

2,3

5,9

3,5

8,9

2,1

5,2




Құс еті

73,5

57,3

67,5

58,0

55,3

75,5

58,7

83,8

30,4

41,6

0,4

0,5

1,2

Бидай

289,9

67,0

440,1

88,1

361,7

89,8

449,9

100,4

333,1

61,5

332,7

61,3

99,9

Арпа

9,7

2,5

20,6

3,1

2,4

0,6

2,8

0,3

4,8

0,5

4,8

0,5

99,4

Жүгері

0,6

1,1

1,9

0,5

3,9

1,4

1,2

1,0

4,7

0,7

4,3

0,4

93,2

Күріш

15,9

8,4

25,8

12,4

21,7

4,7

20,2

12,3

16,2

8,5

6,6

2,6

40,6

Ұн

136,0

45,5

111,6

30,1

139,3

43,7

56,2

16,7

33,9

11,4

0,0

0,0

0,0

Өсімдік майы

34,2

53,1

39,2

54,7

43,8

59,9

49,6

53,9

55,7

48,7

7,3

8,5

13,1

Майлы тұқым

5,6

1,7

10,4

2,0

12,6

2,1

8,2

1,1

2,9

0,5

2,7

0,4

93,4

ТӘЖІКСТАН

Сиыр еті

1,8

5,3

2,0

5,7

4,5

13,9

5,3

18,3

18,0

46,8




Қой еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1

0,4

0,1

0,4




Жылқы еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Шошқа еті

0,0

0,1

0,1

0,5

0,2

1,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Құс еті

24,1

22,5

20,4

16,8

31,0

29,8

35,2

30,6

33,6

28,7

0,0

0,0

0,1

Бидай

454,3

96,6

749,7

162,2

654,9

161,0

744,8

179,1

852,4

184,1

852,4

184,0

100,0

Арпа

17,5

2,4

17,3

3,8

1,9

0,3

11,2

1,7

2,5

0,4

2,2

0,3

89,1

Жүгері

5,0

1,7

13,6

3,5

3,1

0,8

1,7

0,5

2,1

0,5

1,7

0,4

79,8

Күріш

11,5

9,0

44,6

23,0

22,9

11,6

30,1

15,8

25,0

12,2

12,0

5,3

48,2

Ұн

334,5

101,9

308,9

90,3

244,4

87,0

184,7

63,9

148,2

49,4

137,0

42,4

92,4

Өсімдік майы

21,2

26,0

20,3

24,6

20,3

24,1

35,2

34,5

34,8

32,4

6,5

5,7

18,8

Майлы тұқым

2,7

1,4

9,3

3,3

4,9

1,5

10,3

3,2

8,9

3,2

8,7

2,9

97,1

      Дерек көзі: www.trademap.org

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
25-ҚОСЫМША

2015 жыл ішінде Қазақстанның су бассейндерінің қамтамасыз етілуі

Бассейн атауы

Жергілікті су ресурстары, км3

Трансшекаралық су ресурстары, км3

Жерасты сулары, км3

Өзге су көздері, км3

Жиыны,

км3

Арал-Сырдария

3,4

14,6

0,2

3,2

21,4

Балқаш-Алакөл

15,4

12,2

0,4

0,4

28,4

Ертіс

25,9

7,8

0,2

0

33,9

Есіл

2,5

0,1

0,1

0

2,7

Жайық-Каспий

4,1

7,1

0,2

0,3

11,7

Нұра-Сарысу

1,4


0,1


1,5

Тобыл-Торғай

1,6

0,3

0

0

1,9

Шу-Талас

1,6

2,6

0,1

0

4,3

Қазақстан Республикасы бойынша барлығы

55,9

44,7

1,3

3,9

105,8

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
26-ҚОСЫМША

Су ағынының 2040 жылға қарай ықтимал төмендеуі

Бассейн атауы

Өзен

Көрші мемлекеттер алатын су көлемі, км

Қазақстан Республикасына келіп түсетін су көлемі, км

2015 ж.

2040 ж., 1-сценарий

2040 ж., 2-сценарий

2015 ж.

2040 ж., 1-сценарий

2040 ж., 2-сценарий

Арал-Сырдария

Сырдария

19,8

15,4

16,2

14,6

12,8

12,0

Балқаш-Алакөл

Іле, Қаратал

3,5

7,9

7,4

12,2

7,9

7,5

Ертіс

Ертіс

1,2

4,5

9,0

7,8

4,5

0,0

Жайык-Каспий

Жайық

1,8

4,4

6,4

7,1

4,4

2,5

Тобыл-Торғай

Тобыл

0,0

0,2

0,2

0,3

0,2

0,2

Шу-Талас

Шу

1,0

1,7

1,7

1,9

1,2

1,2

Шу-Талас

Талас, Аса

0,8

0,8

0,8

0,7

0,8

0,7

Қазақстан Республикасы бойынша барлығы

28,1

34,8

41,6

44,7

32,6

25,1

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
27-ҚОСЫМША

2015 жылғы ауыл шаруашылығы алқаптары жерлерінің құрылымы

Облыстар атауы

Жайылымдар, млн га

Егістіктер (+тыңайған жерлер), млн га

Шабындықтар, млн га

Ақмола

5,2

5,8

0,02

Ақтөбе

20,2

0,7

0,04

Алматы

11,4

1,03

0,04

Атырау

7,2

0,042

0,13

Шығыс Қазақстан

16,6

1,5

0,95

Жамбыл

5

0,84

0,21

Батыс Қазақстан

7,9

1,2

0,92

Қарағанды

26,9

1,2

0,35

Қызылорда

10,7

0,21

0,10

Қостанай

9,6

6,2

0,23

Маңғыстау

11,4

0


Павлодар

6,5

2,1

0,26

Солтүстік Қазақстан

2,5

4,9

0,02

Оңтүстік Қазақстан

5,7

0,93

0,89

Алматы қ.

0,01

0,01


Астана қ.

0,06

0,01


Қазақстан Республикасы бойынша барлығы

146,9

26,7

4,2

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
28-ҚОСЫМША

2015 жыл ішіндегі пайдаланылатын жер алқаптарының құрылымы, мың га

Облыстар атауы

Ауыл шаруашылығын жүргізу үшін берілгені

Анықталған пайдаланылмай жатқан ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер

Бос (босалқы)

Жайылым

Егістік

Жайылым

Егістік

Жайылым

Егістік

Ақмола

4331,5

5615,6

454,3

135,2

949,7

166

Ақтөбе

8470,7

538,4

74,7

5,2

11720,4

208,5

Алматы

7114,0

1037,7

162,5

39,0

4326,8

28,8

Атырау

2109,3

4,9

96,0

0,1

5102,4

2,9

Шығыс Қазақстан

8261,2

1429,5

791,7

92,2

8253,8

144,2

Жамбыл

3458,4

761

19,9

86,7

1495,8

44,1

Батыс Қазақстан

4355,9

537,9

163,0

6,1

3556,8

655,3

Қарағанды

12189,4

1100,8

1610,6

102,3

14734,0

145,1

Қызылорда

1697,7

156,6

114,6

7,4

9032,9

15,9

Қостанай

4283,7

6022,3

564,8

134,2

5266,6

168,1

Маңғыстау

4248,1

0,4

759,3


7174,7


Павлодар

2966,7

1392,7

181,9

152,9

3647,7

693,5

Солтүстік Қазақстан

2079,1

4815,9

35,3

174,4

403,7

130,8

Оңтүстік Қазақстан

2788,7

875,4

14,4

7,0

2859

27,3

Алматы қ.

1,2

1,9

0,1

0,3



Астана қ.

6,9

1,8





Қазақстан Республикасы бойынша барлығы

68362,5

24298,8

5 133,1

943

78524,3

2430,5

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 - 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
29-ҚОСЫМША

2015 жылғы орташа бонитет балы

Облыстар

Егістік

Шабындық

Жайылым

Көпжылдық

А\ш

атауы



екпелер

алқаптары

Ақмола

37

19

19

35

28

Ақтөбе

25

13

12


13

Алматы

24


15


16

Атырау

19

7

4

19

4

ШҚО

39

40

21


23

Жамбыл

18




18

БҚО

28

14

12


14

Қарағанды

19

18

11


12

Қостанай

38

21

20


30

Қызылорда

14

9

6


10

Маңғыстау

23

5

5


5

Павлодар

18

22

10


13

СҚО

55

26

25

53

44

ОҚО

19

17

11


12

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың 2017-2021 жылдарға
арналған мемлекеттік
бағдарламасына
30-қосымша

Cақтандырылған егіс алаңдары

Жыл

Сақтандырылған егістердің жалпы алаңы, га

Өлген егістер алаңдары, толық (дәнді), га

Өлген егістер алаңдары, ішінара (дәнді) га

Өлген егістер , алаңдары , толық (майлы), га

Өлген егістер алаңдары, ішінара (майлы), га

Өлген егістер алаңдары толық (қант қызылшасы), га

Өлген егістер алаңдары, ішінара (қант қызылшасы), га

Өлген егістер алаңдары, толық (мақта), га

Өлген егістер алаңдары , ішінара (мақта), га

Барлық өлген егістер алаңы

Өлген алаңдар үлесі

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

(11)=(3)+... + (10)

(12)= (11)/(2)

2006

4 004 968

133 588

104 178

9 716

1 779





249 260

6%

2007

4 934 740

210 971

29 887

16 276

1 443

22


8


258 607

5%

2008

6 474 845

406 956

154 964

93 695

11 538

1 722


1 398

5

670 278

10%

2009

5 461 672

477 221

79 996

31 606

2 345

100




591 269

11%

2010

7 904 526

812 067

293 334

62 525

16 279

11


18


1 184 235

15%

2011

2 321 996

56 701

14 852

40 623

9 458

13




121 647

5%

2012

9 321 153

681 355

586 874

92 435

46 168

43




1 406 875

15%

2013

4 035 642

79 254

63 505

15 294

10 958

35




169 046

4%

2014

4 505 740

145 564

191 413

7 974

24 464





369 415

8%

2015

231 685

27 729

15 925

1 894

4 386





49 934

22%

Барлығы:

49 196 967

3 031 406

1 534 928

372 038

128 818

1 946

0

1 424

5

5 070 566

10%

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың 2017-2021 жылдарға
арналған мемлекеттік
бағдарламасына
31-қосымша

Негізгі ауыл шаруашылығы техникасының бар-жоғы және оны сатып алу, бірлік


1 қаңтарда техниканың бар-жоғы

Техниканы сатып алу

15 жылдан асқан техника үлесі

Техниканың атауы

2007

2010

2013

2016

2007

2010

2013

2015

2000-2015 үшін барлығы

Тракторлар

154 800

158 143

152 800

152 000

1 129

845

2 205

3 346

24 300

84%

Астық жинайтын комбайндар

46 600

48 503

45 600

42 000

1 606

630

1 146

914

19 500

54%

Дестелегіштер

15 200

15 279

16 100

15 600

310

214

317

185

4 100

73%

Дәнсепкіштер

90 700

91 725

89 700

86 100

681

242

319

345

10 600

88%

Егу кешендері

1 520

2 537

3 030

3 453

394

92

210

189

3 405

-

Өзге техника

-

-

533 393

503 973

968

1 074

1 985

2 963

17 225

-

Өзгелерді қоспағанда барлық техника

308 820

316 187

307 230

299 153

4 120

2 023

4 197

4 979

61 905

80%

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың 2017-2021 жылдарға
арналған мемлекеттік
бағдарламасына
32-қосымша

"Ауыл шаруашылығы" саласы бойынша бюджетке салық, басқа міндетті төлемдер және әлеуметтік сақтандыру бойынша аударымдар түсімдерінің серпіні

      млрд теңге

Р/с №

Түсімдер атауы

2011

2012

2013

2014

2015

2011- 2015 жылдары орта есеппен

1

Салықтар, барлығы

23,4

32,2

31,0

29,2

33,6

29,9

2

КТС

2,1

2,6

2,0

2,3

3,6

2,5

3

ЖТС

3,0

4,1

4,3

4,6

4,4

4,1

4

Әлеуметтік салық

1.7

2,1

2,2

2,2

2,0

2,0

5

Жер салығы

0,2

0,2

0,2

0,3

0,9

0,4

6

Мүлік салығы

0,6

0,7

0,8

0,8

0,8

0,7

7

Көлік құралдарына арналған салық

0,1

0,3

0,1

0,2

0,1

0,2

8

ҚҚС

12,5

18,4

17,0

14,6

17,4

16,0

9

Басқа салықтар мен төлемдер

3,1

3,9

4,3

4,2

4,4

4,0

10

Экономиканың барлық салалары бойынша түсімдердің жалпы көлеміндегі ауыл шаруашылығының үлес салмағы, %

0,4

0,6

0,5

0,5

0,7

0,5

      ҚР ҰЭМ СК деректері бойынша

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың 2017-2021 жылдарға
арналған мемлекеттік
бағдарламасына
33-қосымша

Индикативті параметрлер

Өз өндірісін ұлғайту есебінен басым өнім түрлері бойынша импортты азайту

      мың тонна

Өнім импорты

2017

2018

2019

2020

2021

Кұс еті

140

135

130

120

110

Ет өнімдері (етке қайта есептегенде)

46,8

44,4

42,2

40,1

38

Cүт өнімдері (сүтке қайта есептегенде)

469,7

452,6

436,1

420,4

405,2

Өсімдік майы

155

125

95

83

69

Көкөніс

439

399

347

302

274

Жеміс-жидек дақылдары және жүзім

357

325

300

265

232

Жеміс-көкөніс консервілері

86

78

71

67

62

Қант

160

145

130

110

75

Ішкі тұтынудың отандық өндіріс өнімімен қамтамасыз етілуі

      пайыздар

Ішкі тұтынудағы өндіріс үлесі

2017

2018

2019

2020

2021

Құс еті

59

64

69

72

74

Ет өнімдері (етке қайта есептегенде)

62

65

68

73

76

Сүт өнімдері (сүтке қайта есептегенде)

78

81

85

89

93

Өсімдік майы

99

120

174

204

217

Көкөніс

91

93

94

96

97

Жеміс-жидек дақылдары және жүзім

49

53

57

61

66

Жеміс-көкөніс консервілері

24

30

37

42

48

Қант

11

14

18

23

28

2021 жылғы экспорттық саясат бойынша индикативті көрсеткіштер

      мың тонна

Өнім

ЕАЭО елдері

ТМД елдері (ЕАЭО-дан тыс)

Қытай

Иран

Ауғанстан

Басқа елдер

Барлығы

Сиыр еті

30

-

30

-

-

10

70

Қой еті

-

-

4

3

-

3

10

Шошқа еті

4

-

3

-

-

3

10

Астық

479

2 519

990

900

86

370

5 343

Майлы тұқым

138

412

376

52

30

522

1 530

Күнжара және шрот

42

125

122

18

3

11

321

Ұн

50

1 373

7

-

570

-

2000

Өсімдік майы

20

45

190

70

6

10

341

Картоп

21

32

106

11

-

42

212

Көкөніс

5,5

8,3

28

2,8

-

11

55

2021 жылғы өсімдік шаруашылығы өнімінің өндіріс көлемі

      мың тонна

Өңірлер

Арпа

Сұлы

Астыққа арналған жүгері

Күріш

Майлы дақылдар

Азықтық дақылдар

Қант қызылшасы

Картоп

Көкөніс

Жеміс жидек дақылдары

Ақмола

892

94

-


302

886

-

319

97

2,9

Ақтөбе

98

2,8

-


30

301

-

106

78

3,0

Алматы

467

8,0

585

33

389

2 399

518

754

1047

143

Атырау

0,7

0,2

-



18

-

28

72

0,6

Батыс Қазақстан

87

2

-


42

281

-

84

69

3,4

Жамбыл

263

2

104


146

980

462

205

788

43,7

Қарағанды

250

20

-


26

542

-

350

106

2,7

Қостанай

468

115

-


357

1777

-

218

97

3,2

Қызылорда

2,5

-

18

341

8,3

398

-

82

114

1,1

Маңғыстау

-

-

-


-

-

-

-

0,5


Оңтүстік Қазақстан

73

-

372

13

141

1490

-

281

950

194

Павлодар

108

43

-


239

916

-

476

233

1,2

Солтүстік Қазақстан

1077

183

-


807

1483

140

595


7,7

Шығыс Қазақстан

218

47

18


557

1202

-

494

268

14,5

Қазақстан Республикасы

4004

517

1097

387

3046

12688

1120

3992

4132

421

Тыңайған жерлерді әртараптандыру мен игеру және бос пайдаланылмаған жерлерді пайдалану есепке алынған 2021 жылғы eгic алаңдары

      мың гектар

Өңірлер

Бидай

Арпа

Сұлы

Астыққа арналған жүгері

Күріш

Майлы дақылдар

Азықтық дақылдар

Ақмола

3191

676

78

-


378

468

Ақтөбе

177

131

4,0

-


54

203

Алматы

133

217

4,0

90

8,1

204

286

Атырау


1,3

0,3

-


-

3,7

Батыс Қазақстан

140

100

2,0

-


75

225

Жамбыл

89

150

1,0

17


144

233

Қарағанды

443

223

19

-


34

347

Қостанай

3115

347

90

-


406

853

Қызылорда

4,0

3,1


4,0

74

9,4

74

Маңғыстау

-

-

-

-


-

-

Оңтүстік Қазақстан

133

45

-

68

2,0

123

259

Павлодар

381

117

40

-


307

413

Солтүстік Қазақстан

2016

626

111

-


729

667

Шығыс Қазақстан

310

150

35

5,0


537

361

Қазақстан Республикасы

10132

2787

385

184

84

3000

4393

      кестенің жалғасы

Өңірлер

Қант қызылшасы

Мақта

Картоп

Көкөніс

Бақша дақылдары

Жеміс-жидек дақылдар мен жүзім

Ақмола

-


21

6,0

-

0,6

Ақтөбе

-

-

6,0

4,2

1,0

0,2

Алматы

14

-

41

35

5,0

22,5

Атырау

-

-

2,0

2,5

1,0

0,3

Батыс Қазақстан

-

-

5,5

4,5

2,0

0,7

Жамбыл

14

-

9,0

30

10,0

5,3

Қарағанды

-

-

15

3,3

-

0,5

Қостанай

-

-

11

3,0

1,0

0,5

Қызылорда

-

-

5,4

7,0

8,4

0,5

Маңғыстау

-

-

-

0,5

1,1

-

Оңтүстік Қазақстан

-

100

16

42

62

32,1

Павлодар

-

-

19

7,0

2,0

0,1

Солтүстік Қазақстан

4

-

29

5,4

-

0,5

Шығыс Қазақстан

-

-

25

10

5,0

1,2

Қазақстан Республикасы

32

100

205

161

99

65,0

Өнеркәсіптік жылыжай алаңдары

      гектар

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

3,6

3,6

3,6

3,6

3,6

Ақтөбе

12,2

12,2

14,2

17,2

17,2

Алматы

17,2

18,2

25,2

30,2

40,2

Атырау

1,2

1,2

5,2

5,2

10,2

Батыс Қазақстан

0,2

0,2

4,2

6,2

11,2

Жамбыл

0,4

2,9

5,9

5,9

14,9

Қарағанды

20,8

20,8

20,8

20,8

20,8

Қостанай

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Қызылорда

5,0

7,0

7,0

7,0

12,0

Маңғыстау

5,2

10,2

15,2

15,2

15,2

Оңтүстік Қазақстан

84,0

93,5

105,5

114

114

Павлодар

1,3

1,3

1,3

1.3

1,3

Солтүстік Қазақстан

6

6

6

6

6

Шығыс Қазақстан

9,6

9,6

9.6

9,6

9,6

Астана қ.

2,7

2,7

2.7

2,7

2,7

Алматы қ.

0,1

0,1

3,1

14,1

20,1

Қазақстан Республикасы

170

190

230

265

300

Жоғары репродукциялық тұқымдар өндірісі

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

15,2

16,1

15,0

17,2

18,2

Ақтөбе

2.0

2,1

2,1

53

5,5

Алматы

2,6

14

1,2

9,0

10,7

Батыс Қазақстан

1,0

1,9

2,6

4,5

5,0

Жамбыл

5,5

5,8

6,2

6,2

7,0

Қарағанды

7,5

8,6

9,7

10,5

11,4

Қостанай

9,9

10,6

10,6

37,3

39,7

Қызылорда

0,9

1,0

2,1

3,8

4,0

Оңтүстік Қазақстан

2,5

2,8

3,0

4,3

4,9

Павлодар

5,8

7,3

8,1

9,2

10,0

Солтүстік Қазақстан

11,8

11,6

13,9

17,0

20,1

Шығыс Қазақстан

7,9

5,0

4,8

10,6

11,8

Қазақстан Республикасы

72,6

73,8

79,3

135,2

148,3

Ғылыми негізделген және экологиялық қауіпсіз қолдану нормаларына сәйкес минералды тыңайтқыштарды енгізу көлемдері

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

25,4

26,5

27,7

28,9

30,2

Ақтөбе

0,7

0,7

0,7

1,2

1,3

Алматы

20,5

16,8

17,7

26,8

27,4

Атырау

1,0

1,0

1,0

1,1

1,1

Батыс Қазақстан

1,2

1,3

1,3

1,3

1,3

Жамбыл

15,7

16,8

17,9

27,9

28,5

Қарағанды

7,2

7,6

8,0

7,7

7,8

Қостанай

9,4

10,5

11,6

26,8

27,4

Қызылорда

32,6

32,6

32,6

43,3

43,3

Маңғыстау

0,5

0,6

0,6

0,6

0,7

Оңтүстік Қазақстан

81,8

81,3

87,6

101,5

110,0

Павлодар

7,8

8,4

8,8

9,4

9,6

Солтүстік Қазақстан

46,8

49,5

52,4

55,3

58,6

Шығыс Қазақстан

26,5

28,9

30,3

28,0

28,8

Астана қ.

0

0

0

0,07

0,07

Барлығы

277,1

283,0

298,3

360,1

376,2

Аса қауіпті зиянды, зиянды және карантиндік организмдермен залалданған алаңдарды қысқарту

      мың гектар

Таралу ошақтарының алаңдары

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

1484

1389

1356

1331

1307

Ақтөбе

275

283

274

268

264

Алматы

292

279

263

256

245

Атырау

43

17

18

14

13

Батыс Қазақстан

204

189

179

171

166

Жамбыл

211

212

193

181

167

Қарағанды

223

165

156

147

142

Қостанай

1631

1314

1291

1267

1250

Қызылорда

234

197

190

184

177

Маңғыстау

0,06

0,06

0,06

0,05

0,04

Оңтүстік Қазақстан

163

309

287

272

256

Павлодар

95

99

91

86

81

Солтүстік Қазақстан

902

881

865

852

838

Шығыс Қазақстан

115

105

98

90

82

Астана қ.

1,36

1,00

0,90

0,90

0,70

Алматы қ.

0,23

0,12

0,12

0,10

0,08

Қазақстан Республикасы

5875

5439

5262

5121

4988

Арамшөп өсімдіктеріне қарсы гербицидтермен өңделген алаңдарды ұлғайту

      мың гектар

Арамшөп өсімдіктеріне қарсы гербицидтермен өңделген алаңдар

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

5273

5383

5445

5445

5445

Ақтөбе

176

172

168

166

163

Алматы

89

86

88

88

92

Атырау

0,92

0,72

0,92

0,91

1,11

Батыс Қазақстан

32

31

32

32

32

Жамбыл

98

88

88

90

92

Қарағанды

538

561

573

584

586

Қостанай

4423

4558

4508

4735

4926

Қызылорда

74

75

74

75

77

Маңғыстау

0,01

0,01

0,01

0,01

0,01

Оңтүстік Қазақстан

71

70

71

74

74

Павлодар

684

721

766

761

781

Солтүстік Қазақстан

3249

3395

3475

3475

3475

Шығыс Қазақстан

445

455

465

476

489

Астана қ.

-

-

-

-

-

Алматы қ.

0,06

0,06

0,06

0,05

0,04

Қазақстан Республикасы

15153

15596

15754

16002

16233

2021 жылғы дақылдардың түсімділігі

      центнер/гектар

Өңірлер

Дәнді дақылдар

Майлы дақылдар

Қант қызылшасы

Мақта

Көкөніс

Бақша дақылдары

Картоп

Жеміс-жидек дақылдары

Ақмола

11,8

8



162


152

62

Ақтөбе

6,9

5,5



186

192

175

160

Алматы

29,6

19,1

370


296

241

186

65

Атырау

5,3




285

297

142

6,6

Батыс Қазақстан

8

5,9



152

162

152

50

Жамбыл

19,8

10,2

330


262

267

227

92

Қарағанды

10,3

7,6



322


232

56

Қостанай

12,7

8,8



322

105

197

68

Қызылорда

42,5

9,2



162

222

152

23

Маңғыстау





100

70



Оңтүстік Қазақстан

27,4

11,5


30

227

232

175

65

Павлодар

9,8

7,8



332

262

250

130

Солтүстік Қазақстан

16,3

11,1

350


392


205

166

Шығыс Қазақстан

13,7

10,4



267

283

197

141

Қазақстан Республикасы

13,9

10,2

350

30

257

234

195

70

2021 жылғы мал шаруашылығы өнімін өндіру көлемі

      мың тонна

Өңірлер

Құс еті

Сиыр еті

Қой еті

Шошқа еті

Сүт

Ақмола

68,9

31,5

4

14

455,3

Ақтөбе

8,0

32,9

9

5

319,5

Алматы

101,6

76,7

27

15

861,0

Атырау

0,6

11,4

4

-

75,7

Батыс Қазақстан

6,0

37,1

9

5

257,7

Жамбыл

4,2

23,3

22

4

316,3

Қарағанды

11,9

39,0

12

20

455,0

Қостанай

15,8

31,1

3

23

430,1

Қызылорда

1,5

15,3

3

-

92,8

Маңғыстау

-

0,80

4

-

5,8

Оңтүстік Қазақстан

21,9

66,2

36

4

714,2

Павлодар

3,4

28,3

5

9

396,1

Солтүстік Қазақстан

3,4

27,3

3

22

475,4

Шығыс Қазақстан

50,4

69,6

19

11

805,7

Астана қ.

0,018

0,02

-

-

0,4

Алматы қ.

0,014

0,09

-

-

2,7

Қазақстан Республикасы

298,0

491,0

161,0

133,0

5 665,0

2021 жылы ауыл шаруашылығы жануарлары мен құс басын ұлғайту

      мың бас

Өңірлер

ІҚМ

Жылқы

Қоймен ешкі

Шошқа

Құс

Түйе

Ақмола

491

216

550

98

9630

0,2

Ақтөбе

404

141

1059

35

1493

22

Алматы

1071

390

4175

95

12824

7

Атырау

159

85

556

1

296

29

Батыс Қазақстан

502

186

1175

24

845

3

Жамбыл

402

154

3054

29

1198

6

Қарағанды

507

358

1290

89

3462

2

Қостанай

486

139

432

145

5449

-

Қызылорда

277

128

607

3

87

45

Маңғыстау

15

73

463

0

15

55

Оңтүстік Қазақстан

905

322

4481

26

2758

33

Павлодар

432

189

594

60

906

0

Солтүстік Қазақстан

382

166

453

155

3631

0

Шығыс Қазақстан

917

408

2207

65

5912

1

Астана қ.

0

-

2

-

3

-

Алматы қ.

0

-

2

-

6

-

Қазақстан Республикасы

6951

2957

21100

825

48516

202

2021 жылы ғылыми негізделген нормативтерге сәйкес азықтармен қамтамасыз етілу деңгейі

      пайыздар

Өңірлер

Азықтармен қамтамасыз етілу

ірі

шырынды

құрама жем

Ақмола

105

125

59

Ақтөбе

117

97

41

Алматы

106

191

44

Атырау

126

30

18

Батыс Қазақстан

120

205

35

Жамбыл

102

90

27

Қарағанды

118

50

50

Қостанай

125

327

49

Қызылорда

105

88

7

Маңғыстау

40

0

52

Оңтүстік Қазақстан

125

225

29

Павлодар

106

189

51

Солтүстік Қазақстан

111

269

65

Шығыс Қазақстан

107

225

33

Қазақстан Республикасы

112

168

42

2021 жылы асыл тұқымды ауыл шаруашылығы жануарлары мен құс басының үлесін арттыру

      пайыздар

Өңірлер

ІҚМ

Жылқы

Қой мен ешкі

Шошқа

Құс

Түйе

Ақмола

27,3

1

2,8

2,6

74,2

-

Ақтөбе

8,4

20,9

16,7

91,4

6,8

3,6

Алматы

31,2

17,2

24,5

52,6

24,2

83,7

Атырау

3,4

1,8

16,6

-

2,0

8,8

Батыс Қазақстан

8,0

6,2

4,0

-

2,6

13,5

Жамбыл

36,9

29,2

30,9

56,9

9,3

45,6

Қарағанды

6,6

1,8

24,1

36

20,4

-

Қостанай

24,7

1,1

0,4

4,1

19,6

-

Қызылорда

3,0

6,2

14,7

-

1,2

13,8

Маңғыстау

0,0

12,2

5,6

-

0,0

7,1

Оңтүстік Қазақстан

5,2

7,7

14,1

-

35,6

42,3

Павлодар

14,3

8,1

4,7

10,8

7,9

-

Солтүстік Қазақстан

25,2

2,5

1,5

1,6

15,1

-

Шығыс Қазақстан

11,8

10,9

16,0

-

21,7

-

Қазақстан Республикасы

16,9

8

17,7

17,9

31,2

18,1

Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының өнімділігі

      жылына килограмм

Өңірлер

Бір сиырға

шаққанда сауым

Бір бастың тірідей орташа салмағы

ІҚМ

Қой

Шошқа

Құс

Ақмола

3007

365,1

43

104

2,1

Ақтөбе

1952

391,8

46

118

2,3

Алматы

2837

406,8

38

110

2,3

Атырау

1223

312,9

42

61

2,1

Батыс Қазақстан

1727

392,9

45

104

2,1

Жамбыл

2709

380,2

40

133

2,5

Қарағанды

1997

353,5

46

106

2,2

Қостанай

2748

358,1

42

106

2,4

Қызылорда

1214

318,7

41

99

2,3

Маңғыстау

1214

324,5

42

87

3,2

Оңтүстік Қазақстан

2298

410,3

44

118

6,2

Павлодар

2579

367,4

44

114

2,0

Солтүстік Қазақстан

3166

377,9

43

106

2,4

Шығыс Қазақстан

2226

370,9

43

114

2,2

Астана қ.

2440

425,4

42

107

2,3

Алматы қ.

2450

391,8

44

95

1,5

Қазақстан Республикасы

2406

377,9

42

109

2,4

Мал шаруашылығының басым өнім түрлері өндірісі

Параметрлер

өлш. бірл.

2017

2018

2019

2020

2021

Жақсартылған жайылымдардың

жалпы алаңы

мың

гектар

6753

7553

8353

9153

9953

Суландырылған (құдықтармен) жайылымдардың жалпы алаңы

млн

гектар

47

50

54

57

61

Жайылымдарды суландыруға арналған құдықтардың жалпы саны

бірлік

2077

2777

3477

4177

4929

Сүтті бағыттағы ІҚМ репродукторларының жалпы қуаты

бас

0

5000

5000

5000

5000

Сүтті-тауарлы фермалардың жалпы қуаты

мың бас

123

127,5

133,5

141

150

Облыстар бөлінісінде құс еті өндірісі бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

25,6

36,2

52,8

59,1

68,9

Ақтөбе

8,0

8,0

8,0

8,0

8,0

Алматы

75,8

89,0

99,6

101,6

101,6

Атырау

0,6

0,6

0,6

0,6

0,6

Батыс Қазақстан

0,5

0,5

6,0

6,0

6,0

Жамбыл

4,2

4,2

4,2

4,2

4,2

Қарағанды

11,9

11,9

11,9

11,9

11,9

Қостанай

3,8

15,8

15,8

15,8

15,8

Қызылорда

0,0

0,0

0,0

1,5

1,5

Маңғыстау

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Оңтүстік Қазақстан

13,3

15,9

17,9

19,9

21,9

Павлодар

3,4

3,4

3,4

3,4

3,4

Солтүстік Қазақстан

3,4

3,4

3,4

3,4

3,4

Шығыс Қазақстан

36,9

41,5

44,4

50,4

50,4

Астана қ.

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Алматы қ.

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Қазақстан

Республикасы

187,4

230,5

268,0

285,8

297,6

Облыстар бөлінісінде сиыр еті өндірісі бойынша 2017-2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

26,0

27,0

28,1

29,4

31,6

Ақтөбе

29,2

30,0

30,7

31,5

32,9

Алматы

63,8

66,6

69,6

72,4

76,8

Атырау

10,3

10,6

10,8

11,1

11,4

Батыс Қазақстан

33,5

34,3

35,2

36,1

37,1

Жамбыл

19,3

20,3

21,3

22,3

23,4

Қарағанды

35,4

36,2

37,3

38,3

39,0

Қостанай

25,8

27,1

28,1

29,2

31,2

Қызылорда

14,0

14,3

14,7

15,0

15,3

Маңғыстау

0,8

0,8

0,8

0,8

0,9

Оңтүстік Қазақстан

59,5

60,7

62,2

63,5

66,3

Павлодар

25,0

25,9

26,4

27,5

28,4

Солтүстік Қазақстан

23,3

24,2

25,2

26,1

27,0

Шығыс Қазақстан

61,1

62,8

64,6

66,4

69,6

Астана қ.

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Алматы қ.

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Қазақстан Республикасы

427,3

440,9

455,2

469,9

490,9

Облыстар бөлінісінде қой еті өндірісі бойынша 2017-2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

4,2

4,2

4,2

4,2

4,2

Ақтөбе

9,2

9,2

9,3

9,3

9,4

Алматы

23,2

24,1

25,1

26,1

27,1

Атырау

4,3

4,3

4,4

4,4

4,5

Батыс Қазақстан

9,3

9,4

9,4

9,4

9,5

Жамбыл

18,7

19,4

20,2

21,0

21,9

Қарағанды

10,9

11,2

11,5

11,8

12,1

Қостанай

2,9

2,9

3,0

3,0

3,0

Қызылорда

2,8

2,8

2,7

2,6

2,5

Маңғыстау

3,1

3,3

3,4

3,5

3,6

Оңтүстік Қазақстан

33,0

33,8

34,6

35,5

36,3

Павлодар

4,7

4,8

4,8

4,9

4,9

Солтүстік Қазақстан

3,1

3,1

3,3

3,4

3,5

Шығыс Қазақстан

18,2

18,5

18,7

19,0

19,3

Астана қ.

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Алматы қ.

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Қазақстан Республикасы

147,8

150,9

154,5

158,1

161,8

Облыстар бөлінісінде шошқа еті өндірісі бойынша 2017-2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

16

15

14

14

14

Ақтөбе

4

4

4

5

5

Алматы

16

16

17

15

15

Атырау

0

0

0

0

0

Батыс Қазақстан

3

4

4

4

5

Жамбыл

4

4

4

4

4

Қарағанды

24

19

19

20

20

Қостанай

15

23

23

23

23

Қызылорда

0

0

0

0

0

Маңғыстау

0

0

0

0

0

Оңтүстік Қазақстан

4

4

4

4

4

Павлодар

11

8

9

9

9

Солтүстік Қазақстан

22

21

22

22

22

Шығыс Қазақстан

10

10

10

10

11

Астана қ.

0

0

0

0

0

Алматы қ.

0

0

0

0

0

Қазақстан Республикасы

129

128

132

131

133

Облыстар бөлінісінде сүт өндірісі бойынша 2017-2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

393,8

407,3

423,4

438,1

455,3

Ақтөбе

299,4

304,7

309,6

314,2

319,5

Алматы

741,2

773,1

802,0

828,3

861,8

Атырау

61,0

64,9

68,4

71,6

75,7

Батыс Қазақстан

240,1

244,8

249,1

253,1

257,8

Жамбыл

277,6

287,9

297,2

305,6

316,3

Қарағанды

418,3

428,0

436,9

445,1

455,0

Қостанай

389,1

400,0

409,9

418,9

430,1

Қызылорда

88,9

89,9

90,9

91,8

92,8

Маңғыстау

5,4

5,5

5,7

5,8

5,9

Оңтүстік Қазақстан

677,7

687,5

696,5

704,8

714,2

Павлодар

362,1

371,1

379,4

386,9

396,2

Солтүстік Қазақстан

420,4

435,0

448,2

460,3

475,5

Шығыс Қазақстан

746,6

762,3

776,7

789,9

805,7

Астана қ.

0,4

0,4

0,4

0,4

0,4

Алматы қ.

2,7

2,7

2,7

2,7

2,8

Қазақстан Республикасы

5124,7

5265,2

5397,2

5517,5

5665,1

Облыстар бөлінісінде шырынды азықпен қамтамасыз етілу бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер, %

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

60

78

101

114

125

Ақтөбе

35

56

77

88

97

Алматы

97

127

162

178

191

Атырау

16

21

26

29

30

Батыс Қазақстан

54

109

161

187

205

Жамбыл

28

50

71

82

90

Қарағанды

12

25

37

43

50

Қостанай

47

58

74

82

88

Қызылорда

151

203

266

298

327

Маңғыстау

0

0

0

0

0

Оңтүстік Қазақстан

116

148

189

207

225

Павлодар

98

123

156

172

189

Солтүстік Қазақстан

126

177

222

246

269

Шығыс Қазақстан

112

154

192

207

225

Астана қ.

79

107

139

154

168

Облыстар бөлінісінде ірі азықпен қамтамасыз етілу бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер, %

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

109

108

107

104

105

Ақтөбе

107

109

110

113

117

Алматы

103

103

103

105

106

Атырау

127

126

126

125

126

Батыс Қазақстан

117

120

123

121

120

Жамбыл

104

103

104

103

102

Қарағанды

97

114

115

114

118

Қостанай

107

106

106

105

105

Қызылорда

114

126

125

123

125

Маңғыстау

36

36

37

37

40

Оңтүстік Қазақстан

130

122

120

122

125

Павлодар

106

105

105

104

106

Солтүстік Қазақстан

175

113

112

110

111

Шығыс Қазақстан

97

100

101

101

107

Астана қ.


101

101

100

105

Алматы қ.

101

100

103

102

107

Қазақстан Республикасы

112

110

110

110

112

Облыстар бөлінісінде құрама жеммен қамтамасыз етілу бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер, %

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

46

52

53

54

59

Ақтөбе

18

20

23

32

41

Алматы

33

35

39

40

44

Атырау

5

9

14

16

18

Батыс Қазақстан

17

19

23

26

35

Жамбыл

2

2

9

17

27

Қарағанды

51

50

50

50

50

Қостанай

0

3

4

6

7

Қызылорда

39

39

42

47

49

Маңғыстау

56

53

53

53

52

Оңтүстік Қазақстан

16

21

24

28

29

Павлодар

19

27

42

48

51

Солтүстік Қазақстан

38

47

52

63

65

Шығыс Қазақстан

21

25

27

30

33

Қазақстан Республикасы

28

31

34

38

42

Сүт қабылдау пункттерін құру бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған

жоспарлы көрсеткіштер

      бірлік

Облыстар

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

30

25

10

10

5

Ақтөбе

9

8

5

10

3

Алматы

24

20

10

10

3

Атырау

3

1

0

0

0

Батыс Қазақстан

2

2

2

3

3

Жамбыл

30

28

10

5

3

Қарағанды

23

20

10

5

3

Қостанай

6

5

5

5

3

Қызылорда

3

2

2

5

5

Оңтүстік Қазақстан

14

15

8

5

3

Павлодар

25

25

13

6

3

Солтүстік Қазақстан

20

20

6

5

1

Шығыс Қазақстан

31

30

10

5

3

Қазақстан Республикасы

220

200

91

74

38

Сою пункттерін құру бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      бірлік

Облыстар

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

0

1

5

5

5

Ақтөбе

7

5

3

3

2

Алматы

5

4

3

3

5

Атырау

1

1

3

3

5

Батыс Қазақстан

5

3

2

2

1

Жамбыл

0

2

2

2

1

Қарағанды

5

5

2

2

2

Қостанай

5

5

2

2

2

Қызылорда

10

5

2

3

3

Оңтүстік Қазақстан

5

5

2

2

2

Павлодар

0

1

1

1

0

Солтүстік Қазақстан

5

1

2

3

2

Шығыс Қазақстан

5

4

2

2

1

Қазақстан Республикасы

53

42

31

33

31

Құс шаруашылығы бойынша коопертивтер құру бойынша 2017-2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      бірлік

Облыстар

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

2

2

2

2

1

Ақтөбе

2

2

2

2

1

Алматы

2

2

2

2

1

Атырау

2

2

2

2

1

Батыс Қазақстан

2

2

2

2

1

Жамбыл

2

2

2

2

1

Қарағанды

2

2

2

2

1

Қостанай

2

2

2

2

2

Қызылорда

2

2

2

2

2

Оңтүстік Қазақстан

2

2

2

2

2

Павлодар

2

2

2

2

2

Солтүстік Қазақстан

2

2

2

2

2

Шығыс Қазақстан

2

2

2

2

1

Қазақстан Республикасы

26

26

26

26

18

Отбасылық мал бордақылay алаңдарын құру бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      бас

Облыстар

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

8 493

8 066

4 608

3 287

1 976

Ақтөбе

11 638

11 049

6 318

4 513

2 708

Алматы

4 247

4 038

2 309

1 644

988

Атырау

570

597

478

352

191

Батыс Қазақстан

14 326

13 604

7 778

5 548

3 335

Жамбыл

13 813

13 120

7 477

5 349

3 205

Қарағанды

7 397

7 021

4 008

2 860

1 720

Қостанай

2 728

2 584

1 473

1 055

637

Қызылорда

11 752

11 153

6 375

4 551

2 732

Оңтүстік Қазақстан

16 986

16 131

9 215

6 584

3 952

Павлодар

4 932

4 678

2 670

1 910

1 150

Солтүстік Қазақстан

7 163

6 809

3 886

2 774

1 663

Шығыс Қазақстан

182 259

17 338

9 909

7 078

4 247

Қазақстан Республикасы

122 295

116 185

66 500

47 500

28 501

Облыстар бөлінісінде сары май өндірісі бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

0,6

0,6

0,7

0,7

0,8

Ақтөбе

0,02

0,02

0,02

0,02

0,02

Алматы

1,1

1,1

1,2

1,3

1,4

Атырау

0

0,0

0,0

0,0

0,0

Батыс Қазақстан

0,2

0,2

0,2

0,3

0,4

Жамбыл

1,3

1,3

1,4

1,5

2,1

Қарағанды

0,2

0,2

0,3

0,3

0,3

Қостанай

3,5

3,5

3,6

3,7

4

Қызылорда

0

0,0

0,1

0,1

0,1

Маңғыстау

0

0,0

0,0

0

0

Оңтүстік Қазақстан

0,0

0,1

0,1

0,1

0,1

Павлодар

1,0

1,1

1,2

1,3

1,4

Солтүстік Қазақстан

1,7

1,8

1,9

2

2,2

Шығыс Қазақстан

1,1

1,2

1,3

1,3

1,5

Астана қ.

0

0

0,0

0,0

0

Алматы қ.

4,9

5

5,2

5,4

5,7

Қазақстан Республикасы

15,6

16,1

17,2

18

20

Облыстар бөлінісінде қатты ірімшік өндірісі бойынша 2017 - 2021 жылдарға арналған жоспарлы көрсеткіштер

      мың тонна

Өңірлер

2017

2018

2019

2020

2021

Ақмола

0,03

0,04

0,04

0,06

0,1

Ақтөбе

-

-

-

-

-

Алматы

0,01

0,01

0,02

0,02

0,02

Атырау

-

-

-

-

-

Батыс Қазақстан

-

-

-

-

-

Жамбыл

0,8

0,8

0,8

1,0

1,2

Қарағанды

0,07

0,08

0,08

0,08

0,08

Қостанай

0,23

0,26

0,3

0,39

0,53

Қызылорда

-

-

-

-

-

Маңғыстау

-

-

-

-

-

Оңтүстік Қазақстан

0,4

0,4

0,4

0,5

0,5

Павлодар

0,2

0,21

0,21

0,25

0,3

Солтүстік Қазақстан

0,2

0,2

0,2

0,3

0,3

Шығыс Қазақстан

1,1

1,15

1,32

1,4

1,5

Астана қ.

-

-

-

-

-

Алматы қ.

-

-

-

-

-

Қазақстан Республикасы

3,0

3,2

3,3

4,0

4,5

2021 жылы құнды балық түрлерін өсіру көлемі

      тонна

Өңірлер

Бекіре тұқымдастар

Албырт тұқымдастар

Ақсақа тұқымдастар

Өсімдікқоректілер

Тұқы тұқымдастар

Ақмола

-

-

40

1

63

Ақтөбе

2

-

-

-

48

Алматы

129

676

-

-

-

Атырау

200

-

-

-

-

Батыс Қазақстан

131

-

-

21

57

Жамбыл

110

-

-

-

-

Қарағанды

45

-

10

-

320

Қостанай

-

-

20

2

20

Қызылорда

-

-

-

400

372

Маңғыстау

58

239

-

-

-

Оңтүстік Қазақстан

-

-

-

65

400

Павлодар

-

-

-

-

-

Солтүстік Қазақстан

-

-

1043

-

205

Шығыс Қазақстан

45

-

50

-

228

Қазақстан Республикасы

720

915

1163

489

1713

2021 жылы құнды балық түрлерін өсіру көлемі

      мың тонна

Өндіріс түрлері

Бекіре тұқымдастар

Албырт тұқымдастар

Ақсақа тұқымдастар

Өсімдікқоректілер

Тұқы тұқымдастар

Тұйықталған сумен қамтамасыз ету қондырғылары

560

-

-

-

-

Шарбақтық

158

554

-

-

-

Тоғандық, бассейндік

2

361

2

2

248

Көлдік-тауарлы балық шаруашылықтары

-

-

1161

487

1465

2021 жылы нормативтерге сәйкес бекіре, албырт, тұқы тұқымдас балық турлерін өсіруге арналған мамандандырылған азықтарды пайдалану

      тонна

Өңірлер

Бекіре тұқымдастар

Албырт тұқымдастар

Тұқы тұқымдастар

Ақмола

-

-

252

Ақтөбе

2,25

-

194

Алматы

193,5

1098

-

Атырау

300

-

-

Батыс Қазақстан

67,5

-

228

Жамбыл

165

-

-

Қарағанды

196,5

-

1280

Қостанай

-

-

80

Қызылорда

-

-

1487

Маңғыстау

87

-

-

Оңтүстік Қазақстан

-

-

1600

Павлодар

-

-

-

Солтүстік Қазақстан

-

-

820

Шығыс Қазақстан

-

-

912

Қазақстан Республикасы

1079

1098

6853

2021 жылы ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу және тағам өнеркәсібі салаларының басым өнім түрлерінің өндіріс көлемі

      мың тонна

Өңірлер

Өсімдік майы

Жеміс-көкініс консервілері

Қант

Картопты қайта өңдеу өнімдері

Өңделген сұйық сүт

Ақмола

24

0,4

-

-

111,3

Ақтөбе

21

0,03

-

-

20,7

Алматы

83

10,2

56

0,4

140,9

Атырау

-

-

-

-

0,6

Батыс Қазақстан

7,8

0,2

-

-

13

Жамбыл

0,4

0,3

50

-

13,2

Қарағанды

-

0,1

-

0,1

14,9

Қостанай

92


-

-

75,1

Қызылорда

1,8

2,2

-

-

7,4

Маңғыстау

-

-

-

-

0,8

Оңтүстік Қазақстан

51

14,6

-

-

28,4

Павлодар

0,8

0,2

-

260

22,8

Солтүстік Қазақстан

86

0,6

15

-

167,4

Шығыс Қазақстан

80

0,1

-

-

27,9

Астана қ.

-

0,04

-

-

0,1

Алматы қ.

57

26,7

-

-

51,4

Қазақстан Республикасы

505

55,9

121

260,5

684,4

      кестенің жалғасы

Өңірлер

Қышқыл сүт өнімдері

Сүзбе

Шұжық өнімдері

Ет және ет-өсімдік консервілері

Ақмола

9,1

0,8

1,2

-

Ақтөбе

30,7

0,2

1,9

-

Алматы

32,9

8,8

1,9

0,5

Атырау

0,3

0,03

0

-

Батыс Қазақстан

0,7

0,07

8,9

8,0

Жамбыл

3,9

1,2

3,0

-

Қарағанды

30,1

2,09

4,5

-

Қостанай

16,6

1,3

4,0

0,3

Қызылорда

1,1

0,2

0,1

-

Маңғыстау

17,2

0,34

0

-

Оңтүстік Қазақстан

41,4

0,7

1,9

-

Павлодар

45,4

1,1

5,2

0,3

Солтүстік Қазақстан

17,5

1,5

1,7

2,2

Шығыс Қазақстан

15,3

2,5

5,9

2,2

Астана қ.

-

1,4

1,2

-

Алматы қ.

13,4

3,1

3,6

-

Қазақстан Республикасы

275,6

25,33

45

13,5

2021 жылы жұмыс істеп тұрған қайта өңдеуші кәсіпорындардың қуаттарын жүктеуді және ауыл шаруашылығының өңделетін өнімі үлесін (өндірістің жалпы көлемінен) ұлғайту

      пайыздар

Қуаттылықтарды жүктеу дәрежесі

Сүтті қайта өңдеуші

Етті қайта өңдеуші

Өсімдік майы

Жеміс-көкініс консервілері

Қант

Картопты қайта өңдеу

Құрама жем

Ақмола

90

62

88

100

-

-

85

Ақтөбе

100

59

98

12

-

-

57

Алматы

70

14

95

31

89

90

95

Атырау

54

100

-

-

-

-

41

Батыс Қазақстан

33

68

92

40

-

-

28

Жамбыл

79

90

55

24

95

-

28

Қарағанды

62

74

-

-

-

8

95

Қостанай

93

100

51

-

-

-

95

Қызылорда

68

100

7

-

-

-

-

Маңғыстау

100

0

-

-

-

-

60

Оңтүстік Қазақстан

67

100

76

58

-

-

67

Павлодар

99

99

92

100

-

87

34

Солтүстік Қазақстан

68

82

55

100

93

-

46

Шығыс Қазақстан

59

41

100

43

-

-

56

Астана қ.

58

31

-

100

-

-

81

Алматы қ.

76

41

90

100

-

-

85

Қазақстан Республикасы

79

67

70

64

93

87

57

      пайыздар

Ауыл шаруашылығы шикізатын өңдеу үлесі

Сүт

Ет

Жеміс-көкөніс

Майлы тұқым

Картоп

Қант қызылшасы

Ақмола

38

19

14,7

22

-

-

Ақтөбе

52

59

1,0

100

-

-

Алматы

33

37

5,8

61

0,4

98

Атырау

1

5

-

-

-

-

Батыс Қазақстан

4

45

42

52

-

-

Жамбыл

24

31

0,3

0,8

-

94

Қарағанды

20

26

1,0

-

0,2

-

Қостанай

56

36

0,0

74

-

-

Қызылорда

13

5

96,5

63

-

-

Маңғыстау

-

-

-

-

-

-

Оңтүстік Қазақстан

18

23

9,4

100

-

-

Павлодар

34

67

0,5

0,9

77

-

Солтүстік Қазақстан

56

20

22

30

-

93

Шығыс Қазақстан

14

32

0,0

41

-

-

Астана қ.

-

-

91

-

-

-

Алматы қ.

-

-

0,0

-

-

-

Қазақстан Республикасы

37

34

9,7

49

26

95

2021 жылы жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңарту және жаңаларын пайдалануға беру арқылы қайта өңдеуші қуаттылықтарды кеңейту

      жылына мың тонна шикізат

Қайта өңдеуші қуаттылықтар

Сүтті қайта өңдеуші

Етті қайта өңдеуші

Жеміс-көкініс консервілері

Өсімдік майлары

Қант

Картоп

Ақмола

-

-

1,9

77

-

-

Ақтөбе

-

20

0,1

60

-

-

Алматы

-

15,0

43

252

582

0,5

Атырау

-

-

-

-

-

-

Батыс Қазақстан

7,2

12

0,9

24

-

-

Жамбыл

10

-

2,1

2,2

484

-

Қарағанды

10

-

0,4

0,1

-

1,2

Қостанай

30

-

-

512

-

-

Қызылорда

-

-

9,1

75

-

-

Маңғыстау

-

-

-

-

-

-

Оңтүстік Қазақстан

42,4

-

62

190

-

-

Павлодар

15

5,0

0,9

2,4

-

300

Солтүстік Қазақстан

15

-

2,7

450

150

-

Шығыс Қазақстан

-

-

0,4

226

-

-

Астана қ.

-

-

0,2

-

-

-

Алматы қ.

5

-

114

180

-

-

Қазақстан Республикасы

134,6

52,0

238

2051

1216

302

Ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі салаларын шикізатпен қамтамасыз ету инфрақұрылымы

Параметрлер

өлш.

бірл.

2017

2018

2019

2020

2021

Құрылған сою пункттерінің саны

бірл.

53

42

31

33

31

Құрылған сүт қабылдау пунктерінің саны

бірл.

220

200

91

74

39

Құрылған жеміс-көкөніс өнімін және картопты дайындау пункттерінің саны

бірл.

15

33

39

39

39

Құрылған отбасылық жылыжайлар саны

бірл.

12

17

20

23

31

Су ресурстарын тиімді пайдалану жөніндегі көрсеткіштер

Параметрлер

өлш. бірл.

2017

2018

2019

2020

2021

Салынған жаңа су қоймалары саны

бірл.

0

0

0

3

19

Реконструкцияланған авариялық су қоймалары мен гидротехникалық құрылыстар саны

бірл.

7

8

10

10

6

Қалпына келтірілген каналдар ұзындығы

км

400

2100

5200

6618

6850

Қалпына келтірілген коллекторлы-дренажды желілер ұзындығы

км

160

1100

3900

3964

4030

Қалпына келтірілген тік дренажды ұңғымалар саны

бірл.

12

256

270

200

217

Қалпына келтірілген көлтабандап суаратын гидротехникалық құрылыстарының саны

бірл.

44

178

288

521

598

Аббревиатуралардың және қысқарған сөздердің толық жазылуы

      АӨК - агроөнеркәсіптік кешен

      АҚШ - Америка Құрама Штаттары

      "Атамекен" ҚР ҰКП - "Атамекен" Қазақстан Республикасы ұлттық кәсіпкерлер палатасы

      АТК - ауылдық тұтыну кооперативтері

      АТКО      - Агротехнологяяларды трансферттеу және коммерцияландыру орталығы

      АШМ - Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі

      АШТӨ - ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер

      ӘКК - әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы

      БАӘ - Біріккен Араб Әмірліктері

      БҒМ - Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

      БЖС - бірыңғай жер салығы

      БҚО - Батыс Қазақстан облысы

      ГТО - генетикалық түрлендірілген организм

      ҒЗИ - ғылыми-зерттеу институттары

      ҒЗТКЖ - ғылыми зерттеулер және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар

      ДББҰ - дербес білім беру ұйымы

      ДСҰ - Дүниежүзілік сауда ұйымы

      ЕАЭО - Еуразиялық экономикалық одақ

      ЕДБ - екінші деңгейдегі банктер

      ЖБ - жергілікті бюджет

      ЖЖМ - жанар-жағармай материалдары

      ЖҚШ - жеке қосалқы шаруашылық

      ЖТС - жеке табыс салығы

      ЖШС - жауапкершілігі шектеулі серіктестік

      ЖІӨ - жалпы ішкі өнім

      ИДМ - Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі

      ИИДМБ - Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2015 - 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы

      КДЖ - көктемгі дала жұмыстары

      КЕАҚ - коммерциялық емес акционерлік қоғам

      КЕЖЖ - күзгі егін жинау жұмыстары

      КЛО - көліктік-логистикалық орталық

      КС - кредиттік серіктестік

      КТБӨШ - көлдік-тауарлы балық өсіру

      КТО - көтерме-тарату орталығы

      КТС - корпоративті табыс салығы

      "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ - "ҚазАгро" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы

      ҚҚС - қосылған құн салығы

      ҚМЖ - құрылыс-монтаждау жұмыстары

      ҚР - Қазақстан Республикасы

      КР ҰБ - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі

      МЖК - Мемлекеттік жер кадастры

      ОҚО - Оңтүстік Қазақстан облысы

      ӨСҚ - өзара сақтандыру қоғамы

      ПӘК - пайдалы әсер коэфффициенті

      РБ - республикалық бюджет

      СДО - сервистік-дайындау орталығы

      СҚО - Солтүстік Қазақстан облысы

      ТМД - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы

      ТМҚ - тауарлы-материалдық құндылықтар

      ТР - техникалық регламент

      ТСҚЕҚ - тұйықталған сумен қамтамасыз ету қондырғылары

      "ҰАҒББО"КЕАҚ - "Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғамы

      ҰК - ұлттық компания

      ҰЭМ - Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі

      ҰЭМСК - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті

      ШЖҚ РМК - шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын

      ШҚО - Шығыс Қазақстан облысы

      ШҚҰ - шағын қаржы ұйымдары

      ШОБ - шағын және орта бизнес

      Ш(Ф)Қ - шаруа (фермер) қожалықтары

      ІҚМ - ірі қара мал

      ЭЫДҰ - Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы

Об утверждении Государственной программы развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 годы и внесении изменения и дополнения в Указ Президента Республики Казахстан от 19 марта 2010 года № 957 "Об утверждении Перечня государственных программ"

Указ Президента Республики Казахстан от 14 февраля 2017 года № 420. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 19 апреля 2019 года № 29.

  Подлежит опубликованию
в Собрании актов Президента и
Правительства Республики Казахстан

      Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 19.04.2019 № 29.

      ПОСТАНОВЛЯЮ:

      1. Утвердить прилагаемую Государственную программу развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017 - 2021 годы (далее - Программа).

      2. Правительству Республики Казахстан:

      1) в месячный срок разработать и утвердить План мероприятий по реализации Программы по согласованию с Администрацией Президента Республики Казахстан;

      2) представлять в Администрацию Президента Республики Казахстан информацию о ходе исполнения Программы в сроки и порядке, установленные Указом Президента Республики Казахстан от 4 марта 2010 года № 931 "О некоторых вопросах дальнейшего функционирования Системы государственного планирования в Республике Казахстан".

      3. Центральным и местным исполнительным органам, а также государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан, принять меры по реализации Программы.

      4. Утратил силу Указом Президента РК от 05.05.2018 № 681.

      5. Признать утратившим силу Указ Президента Республики Казахстан от 4 апреля 2014 года № 786 "О Государственной программе управления водными ресурсами Казахстана и внесении дополнения в Указ Президента Республики Казахстан от 19 марта 2010 года № 957 "Об утверждении Перечня государственных программ" (САПП Республики Казахстан, 2014 г., № 25, ст. 189).

      6. Контроль за исполнением настоящего Указа возложить на Администрацию Президента Республики Казахстан.

      7. Настоящий Указ вводится в действие со дня его подписания.

      Президент
Республики Казахстан 		Н.Назарбаев

  УТВЕРЖДЕНА
Указом Президента
Республики Казахстан
от 14 февраля 2017 года № 420

ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПРОГРАММА
развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 годы

      г. Астана, 2017 год

1. Паспорт

Наименование

Государственная программа развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 годы

Основание для разработки

Поручение Президента Республики Казахстан, данное на расширенном заседании Правительства Республики Казахстан от 9 сентября 2016 года

Ответственный за разработку

Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

Ответственные за реализацию

Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан, Министерство национальной экономики Республики Казахстан, Министерство финансов Республики Казахстан, Министерство по инвестициям и развитию Республики Казахстан, Министерство образования и науки Республики Казахстан, Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан, Министерство внутренних дел Республики Казахстан, Министерство энергетики Республики Казахстан, Министерство информации и коммуникаций Республики Казахстан, акиматы городов Астаны и Алматы, областей

Главная цель

Обеспечение производства востребованной на рынках конкурентоспособной продукции агропромышленного комплекса (далее - АПК)

Задачи

1) вовлечение мелких и средних хозяйств в сельскохозяйственную кооперацию;
2) насыщение внутреннего рынка и развитие экспортного потенциала отечественной продукции;
3) эффективное использование финансовых мер государственной поддержки;
4) эффективное использование водных ресурсов;
5) создание условий для эффективного использования земельных ресурсов;
6) повышение обеспеченности сельхозтоваропроизводителей техникой и средствами химизации;
7) развитие торгово-логистической инфраструктуры;
8) научное-технологическое, кадровое и информационно-маркетинговое обеспечение АПК

Сроки реализации

2017-2021 годы

Целевые индикаторы

Достижение в 2021 году следующих показателей:
1) рост производительности труда в сельском хозяйстве на 38% в реальном выражении к уровню 2015 года;
2) рост валовой продукции (услуг) сельского хозяйства на 30% в реальном выражении к уровню 2015 года;
3) рост объема экспорта продовольственных товаров на 600 млн долларов США;
4) снижение объема импорта продовольственных товаров на 400 млн долларов США;
5) рост оптовой торговли продовольственными товарами на 29% к уровню 2015 года;
6) снижение расхода поливной воды на 1 га орошаемой площади на 20% к уровню 2015 года (снижение с 9180 м3 в 2015 году до 7348 м3);
7) увеличение дополнительных поверхностных водных ресурсов на 1,9 км3 к уровню 2015 года;
8) объем воды в системах повторного и оборотного водоснабжения в промышленности:
повторное с 0,69 км3 в 2015 году до 0,77 кмЗ; оборотное с 7,3 км3 в 2015 году до 7,62 км3

Источники и объемы финансирования

Общие расходы, предусмотренные в республиканском и местных бюджетах на реализацию Программы в 2017-2021 годах, составят всего 2 374,2 млрд тенге (РБ - 1 216 млрд тенге*, МБ - 904 млрд тенге*, другие источники - 306,2 млрд тенге), в т.ч.:

2017 год:

всего - 359,7 млрд тенге;

РБ - 198,2 млрд тенге;

МБ - 144,5 млрд тенге;

другие источники - 17,0 млрд тенге;

2018 год:

всего - 397,9 млрд тенге;

РБ - 202,0 млрд тенге;

МБ - 151,0 млрд тенге;

другие источники - 44,9 млрд тенге;

2019 год:

всего - 429,4 млрд тенге;

РБ - 207,9 млрд тенге;

МБ - 158,4 млрд тенге;

другие источники - 63,1 млрд тенге;

2020 год:

всего - 558,8 млрд тенге;

РБ - 281,6 млрд тенге;

МБ - 193,6 млрд тенге;

другие источники - 83,6 млрд тенге;

2021 год:

всего - 628,4 млрд тенге;

РБ - 326,3 млрд тенге;

МБ - 204,5 млрд тенге;

другие источники - 97,6 млн тенге

      * - суммы будут уточняться в соответствии с государственным бюджетом на соответствующий финансовый год

2. Введение

      АПК является одним из важных секторов экономики, который формирует продовольственную и экономическую безопасность страны, а также трудовой и поселенческий потенциал сельских территорий.

      АПК Республики Казахстан (далее - РК) имеет хорошие перспективы для дальнейшего развития: усиливаются экспортные позиции масличного, мясного секторов, а по зерну и муке Казахстан в кратчайшие сроки вошел в число крупнейших стран-экспортеров в мире. Членство Казахстана в Евразийском экономическом союзе (далее - ЕАЭС) и Всемирной торговой организации (далее - ВТО) создает возможности и одновременно предъявляет высокие требования к конкурентоспособности как на внутреннем, так и внешних рынках. В этой связи роль государственного регулирования АПК крайне важна.

      За период независимости были разработаны девять программных документов, на основе которых реализовывалась государственная политика в сфере АПК: Программа социально-экономического развития "Аул" на 1991-1995 годы и на период до 2000 года, Концептуальная программа развития АПК на 1993-1995 годы и до 2000 года, Программа развития сельскохозяйственного производства на 2000-2002 годы, Государственная агропродовольственная программа на 2003-2005 годы, Государственная программа развития сельских территорий на 2004-2010 годы, Концепция устойчивого развития АПК на 2006-2010 годы, Программа первоочередных мер по реализации Концепции устойчивого развития АПК РК на 2006-2010 годы, Программа развития АПК на 2010-2014 годы и Программа по развитию АПК в РК "Агробизнес - 2017".

      В целях увеличения объемов сельхозпроизводства с акцентом на наиболее востребованные виды продуктов питания и развитие экспорта переработанной сельскохозяйственной продукции, в предстоящий период необходимо обеспечить максимальный охват сельхозтоваропроизводителей (далее - СХТП) государственной поддержкой путем создания благоприятных условий и инфраструктуры для производства первичной переработки, хранения и сбыта конкурентоспособной продукции.

      Настоящая Государственная программа развития АПК РК на 2017 - 2021 годы (далее - Программа) разработана в соответствии с поручением Главы государства, данным на расширенном заседании Правительства РК от 9 сентября 2016 года, в соответствии со стратегическими целями развития РК, обозначенными в Плане нации "100 конкретных шагов" и Стратегии "Казахстан-2050".

      Таким образом, данная Программа будет направлена на обеспечение внутренних потребностей населения по востребованным видам сельскохозяйственной продукции, определение целенаправленной экспортной политики.

      Программа разработана на основе интеграции Программы по развитию АПК в РК "Агробизнес - 2017" и Государственной программы по управлению водными ресурсами Казахстана.

3. Анализ текущей ситуации

      В сельском хозяйстве создается около 5% валового внутреннего продукта (далее - ВВП) страны. В 2015 году валовый выпуск продукции сельского хозяйства составил 3,3 трлн. тенге, что в реальном выражении ниже уровня 2011 года на 4,1%.

Диаграмма 1. Динамика валовой продукции сельского хозяйства, млрд тенге

     


      В структуре валовой продукции отрасли наблюдается высокая доля продукции личных подсобных хозяйств. Около 80% произведенной в Казахстане продукции сельского хозяйства реализуется в виде сырья, без переработки, а готовая продукция имеет слабую конкурентоспособность.

SWOT-анализ отрасли АПК

Сильные стороны Слабые стороны

по площади территории Казахстан занимает девятое место в мире;
по площади пахотных земель на душу населения Казахстан занимает второе место в мире;
Казахстан входит в число крупнейших экспортеров по зерну и муке;
многочисленность сельского населения (43% от всего населения), высокая доля занятых (18% от занятого населения);
большой потенциальный спрос на продовольственную продукцию рынков сбыта стран СНГ и Центральной Азии;
постоянный рост валового продукта АПК;
высокий потенциал производства и экспорта органической продукции

низкая доля в ВВП страны (4,8%);
неразвитость торговли, в том числе экспортной;
низкий уровень внедряемости научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ;
недостаточный уровень ветеринарной и пищевой безопасности;
высокая капиталоемкость;
длительный срок окупаемости;
зависимость от природно-климатических условий;
низкая производительность труда;
низкий уровень прибыльности СХТП

Возможности Угрозы

возможность увеличения объемов по всем видам сельскохозяйственной продукции в связи с растущей численностью и изменением структуры питания населения;
формирование эффективной государственной поддержки СХТП и сельскохозяйственных кооперативов;
расширение географии поставок и объемов экспорта по перспективным отраслям

неблагоприятные изменения природно-климатических условий, нестабильность погодных условий;
распространение заболеваний животных и растений и загрязнение природной среды;
рост конкуренции на международных рынках по отдельным видам продукции в связи со вступлением в ВТО;
риск неэффективного государственного регулирования отрасли

3.1. Обеспеченность внутреннего рынка и экспорта продукцией АПК и сельскохозяйственная кооперация

      Среднегодовые темпы роста объемов производства продовольственных товаров в целом не успевают за темпами роста потребления и доходов населения, в результате чего свободная ниша на рынке восполняется за счет импорта и его доля во внутреннем потреблении остается весьма существенной.

      Валовый выпуск производства продуктов питания в 2015 году составил 1,1 трлн. тенге, что в реальном выражении выше уровня 2011 года на 12,5%.

      Основную долю в структуре производства пищевых продуктов занимают зерноперерабатывающая отрасль (22,3%), молочная (16,7%), хлебобулочная (15%), мясоперерабатывающая (13,6%), масложировая (7,9%), плодоовощная (7,6%) и прочие отрасли (16,9%).

Диаграмма 2. Производство продуктов переработки сельскохозяйственной продукции в денежном выражении в 2015 году, млн тенге

     


      Объем внешнеторгового товарооборота по продуктам переработки сельскохозяйственного сырья и пищевой промышленности страны в 2015 году составил 3,2 млрд долл. США, что на 17,7% меньше объема 2011 года (3,8 млрд долл. США).

      Объем экспорта по продуктам переработки сельскохозяйственного сырья и пищевой промышленности уменьшился на 6,5% (с 1,0 до 0,9 млрд долл. США)

      Объем импорта в 2015 году по сравнению с 2011 годом уменьшился на 21,6% и составил 2,3 млрд долл. США.

      Высокая доля импорта сохраняется по наиболее высокотехнологичным производствам. В среднем за пять лет по продуктам переработки животноводческой продукции наибольшая доля импорта приходится на сыры и творог (51%), колбасные изделия (46%), мясные и мясорастительные консервы (40%) и сливочное масло (36,4%). По продуктам переработки растениеводческой продукции наибольшая доля импорта отмечается по сахару (42%), а с учетом завоза тростникового сахара-сырца импорт достигает 97%. При этом производственные мощности сахарных заводов загружены на 37,1%. Импорт плодоовощных консервов в 2015 году составил 98,7 тыс. тонн или 84% от внутреннего потребления, при загруженности предприятий по переработке плодов и овощей на уровне 27%. Доля импорта во внутреннем потреблении масложировой продукции достигает 30-40%. При этом, мощности масложировых предприятий загружены на 45-50%. Проблема нехватки качественного сырья для загрузки производственных мощностей остро стоит для всей перерабатывающей отрасли в целом. Производство крупы и муки полностью обеспечивает внутреннее потребление (см. приложение 1 к настоящей Программе).

Диаграмма 3. Экспорт, импорт и сальдо продукции АПК, млрд долларов США

     


      Объем производства картофеля переработанного и консервированного составил 0,4 тыс. тонн, доля импорта во внутреннем потреблении - 98%. Производственные мощности предприятий по переработке картофеля загружены на 23%.

      Внутренний рынок свежей, охлажденной и замороженной рыбы оценивается на уровне 70 тыс. тонн. Доля импорта во внутреннем потреблении составляет 75%.

      Мощности предприятий по переработке рыбы составляют 64 тыс. тонн в год, загруженность - 43%.

      Размещение рыбоперерабатывающих мощностей привязано к крупным промысловым водоемам. Основной объем выпуска приходится на Атыраускую и Кызылординскую области.

      В 2015 году объем производства рыбы свежей, охлажденной или мороженной составил 24,7 тыс. тонн, рыбы приготовленной или консервированной 9,4 тыс. тонн.

      Экспорт составил 24,9 тыс. тонн на сумму 52,6 млн долларов США. Импорт рыбы и рыбопродуктов составил 52,2 тыс. тонн на сумму 61,5 млн долларов США (см. приложение 2 к настоящей Программе).

Диаграмма 4. Производство и реализация продуктов переработки в 2015 году, в %

     


      Проведенный анализ показывает, что на внутреннем рынке продуктов питания в значительной степени присутствует импорт, причем и по тем видам продовольственных товаров, которые традиционно производились на отечественных предприятиях, - масло сливочное и растительное, сыры и творог, колбасные изделия и сахар, плодоовощные и мясные консервы. При этом отмечаются низкая доля переработки производимой в стране сельскохозяйственной продукции и недозагруженность производственных мощностей перерабатывающих предприятий.

      В сфере технического регулирования АПК принято 12 технических регламентов в рамках ЕАЭС и перечней стандартов к ним. Запланирована разработка еще 4 технических регламентов ЕАЭС на основные виды продукции АПК. Данные регламенты разрабатываются с целью обеспечения безопасности продукции АПК. Однако имеются факты реализации некачественной продукции.

      Одной из основных причин сложившейся ситуации является неразвитость системы заготовки и продвижения сельскохозяйственной продукции от СХТП к рынкам сбыта, включая предприятия по переработке сельскохозяйственного сырья. Усиление роли посредников в реализационной сети практически полностью исключило взаимосвязь производителей и переработчиков сырья. Низкие закупочные цены на сельскохозяйственную продукцию не стимулируют увеличение объемов их производства, что в итоге ведет к низкой доле переработки сельскохозяйственного сырья, недозагруженности мощностей перерабатывающих предприятий и в конечном счете к высокой доле импорта продовольственных товаров.

      Продукция мелких и средних отечественных СХТП заметно проигрывает по качеству и упаковке и не в состоянии успешно конкурировать с зарубежными поставщиками. Организация собственной переработки мяса, молока и другой продукции не под силу большинству хозяйств из-за нехватки средств и квалифицированных кадров, необходимости высоких затрат для выполнения санитарных требований, несовершенства налогового законодательства. Сказывается отсутствие собственной торговой сети, создание и содержание которой не каждому предприятию доступны.

      Наиболее эффективным инструментом решения указанных проблем является кооперация СХТП.

      До принятия в октябре 2015 года Закона РК "О сельскохозяйственных кооперативах" действовали две модели механизма государственной поддержки развития сельской кооперации:

      по линии Министерства сельского хозяйства РК (далее - МСХ РК) через АО "Аграрная кредитная корпорация" путем предоставления льготного кредитования под 5% на 5-7 лет на создание сельского потребительского кооператива;

      по линии региональных АО "НК "Социально-предпринимательская корпорация" ("Оңтүстік", "Жетысу", "Ертыс", "Тобол", "Батыс", "Сары-Арка", "Каспий") путем создания сервисно-заготовительных центров (далее - СЗЦ) по предоставлению агросервисных услуг сельским потребительским кооперативам.

      Однако, несмотря на предпринятые меры государственной поддержки, сельская кооперация не получила должного развития.

      Анализ позволил выявить основные проблемы, сдерживающие их развитие:

      недоверие СХТП и сельского населения к кооперированию из-за недостаточной работы по разъяснению преимуществ кооперации и механизмов функционирования кооперативов;

      низкая профессиональная подготовка управленческого персонала и недостаток специалистов;

      недостаточное стимулирование государством процессов кооперирования;

      нарушение основных кооперативных принципов (добровольность, демократичность, 1 член = 1 голос и др.);

      объединение СХТП с целью получения льготного кредита, а не для предоставления услуг своим членам;

      создание "лжекооперативов" в интересах одного крупного хозяйства, которое является инициатором, залогодателем, фактически собственником кооператива, распорядителем всей прибыли от деятельности кооператива, поскольку именно это хозяйство осуществляет закуп и сбыт продукции;

      недостаточное или неликвидное залоговое обеспечение;

      отсутствие стимулирования объединения СХТП в сельскохозяйственные кооперативы, в частности, отсутствие возможности распределения чистого дохода кооператива между его членами в связи с некоммерческим статусом кооператива.

3.2.Растениеводство

      Объем валовой продукции растениеводства в 2015 году составил 1,8 трлн. тенге, что в реальном выражении ниже уровня 2011 года на 10,5%. Доля отрасли в структуре всего валового выпуска продукции сельского хозяйства составила 55,2%.

      Посевная площадь сельскохозяйственных культур за последние 5 лет составляла порядка 21 млн га и изменялась незначительно, основные изменения были отмечены в ее структуре. Значительная доля посевов была отведена пшенице, но благодаря политике диверсификации растениеводства, направленной на уход от монокультуры и расширение площадей других культур, с 2011 года посевы пшеницы сократились с 13,8 млн га до 11,8 млн га в 2015 году (см. приложение 3 к настоящей Программе).

      За указанные годы возросли площади ячменя на 578,7 тыс. га или на 37,6%, овса - на 66,3 тыс. га (45,2%), кукурузы (маис) - на 40,4 тыс. га (41,0%), масличных - на 193,6 тыс. га (10,7%), кормовых - на 1,0 млн га (на 40,8%), овощебахчевых культур - на 37,8 тыс. га (19,2%), картофеля - на 6,2 тыс. га (3,4%).

Диаграмма 5. Динамика посевных площадей за 2011-2015 годы, млн га

     


      За 2011- 2015 годы посевная площадь зерновых культур сократилась с 16,2 до 15,0 млн га. За эти 5 лет среднегодовой сбор зерна составил 18,8 млн тонн, что на 10,1% больше аналогичного показателя за 2006 - 2010 годы. При этом средняя урожайность зерновых культур составила 12,3 ц/га (больше на 10,4%) (см. приложение 4 к настоящей Программе).

      Посевная площадь масличных культур в 2015 году составила 2,0 млн га или 9,6% от общей посевной площади. В сравнении с 2011 годом удельный вес подсолнечника в общей площади масличных уменьшился на 15,6 процентных пунктов, при этом доля рапса увеличилась на 3,6 процентных пунктов, льна - на 13,4 процентных пунктов, сои - на 1,3 процентных пунктов (см. приложение 5 к настоящей Программе).

      В 2015 году площадь кормовых культур составила 3,5 млн га, что на 40,8% больше уровня 2011 года. Доля посевных площадей кормовых культур к общей посевной площади составила 16,6% против 11,8% в 2011 году.

      За указанный период площади многолетних трав возросли на 16,1%, однолетних трав - в 3,3 раза. Однако, валовой сбор кормовых культур недостаточен для обеспечения потребности животноводства (см. приложение 6 к настоящей Программе).

      За период с 2011 по 2015 годы увеличилась посевная площадь овощных культур на 8,4%, при этом производство увеличилось на 23,9%. Доля импорта во внутреннем потреблении в 2015 году составила 11% (см. приложение 7 к настоящей Программе).

Диаграмма 6. Структура посевных площадей и валового сбора масличных культур в среднем за 2011-2015 годы

     


      Площадь сооружений закрытого грунта в 2015 году составила 967,8 га, валовой сбор тепличных овощей - 147,7 тыс. тонн, что на 120 тыс. тонн больше, чем в 2011 году. Обеспеченность населения в тепличных овощах в период межсезонья составляет 60%.

      В 2015 году посевная площадь картофеля составила 190,6 тыс. га, валовой сбор - 3 521,1 тыс. тонн, что больше уровня 2011 года на 3,4% и 14,5%, соответственно (см. приложение 8 к настоящей Программе). При этом картофель, производимый крупными СХТП, полностью идет на рынки городов, семена и экспорт.

      В 2015 году площади плодово-ягодных культур и виноградников составили 57,5 тыс. га, валовой сбор - 280,2 тыс. тонн, что больше уровня 2011 года на 5,3% и 19,2%, соответственно. Указанный объем позволяет обеспечить потребность населения республики на 54%, дефицит покрывается за счет импортной продукции (см. приложение 9 к настоящей Программе).

      В 2015 году посевная площадь сахарной свеклы составила 9,2 тыс. га, что на 49,5% меньше уровня 2011 года. За период 2011-2015 годы среднегодовой объем производства сахарной свеклы составил 122,9 тыс. тонн, что на 99,5 тыс. тонн или 45% меньше по сравнению с показателем за 2006-2010 годы. По причине недостаточности объемов производства сахарной свеклы в республику ежегодно в среднем импортируется тростниковый сахар-сырец объемом 255 тыс. тонн (см. приложение 10 к настоящей Программе).

      Производство хлопка-сырца сосредоточено в Южно-Казахстанской области. В рамках принятых мер по диверсификации за период с 2011 по 2015 годы снижение посевных площадей хлопчатника составило 61,3 тыс. га или 38,2%, валовой сбор хлопка-сырца уменьшился на 62,1 тыс. тонн или 18,5% при среднегодовой урожайности 25,9 ц/га (см. приложение 11 к настоящей Программе).

      В структуре производственных затрат растениеводческой продукции до 70% занимают затраты, прямо влияющие на урожайность (семена, горюче-смазочные материалы, удобрения, средства защиты растений и амортизация основных средств).

      В 2016 году производственные затраты СХТП на 1 га посевной площади зерновых культур (пшеница, ячмень, овес) составляют в среднем 31657-36834 тенге на гектар, кукурузы на зерно - 114488 тенге, масличных - от 26487 тенге (рапс) до 40159 тенге (подсолнечник), сахарной свеклы - 215407 тенге.

      В республике производство и реализацию семян сельскохозяйственных культур осуществляют 362 аттестованных производителя семян, при этом подавляющее большинство (74%) занимается производством семян зерновых культур, по масличным культурам аттестовано 66 субъектов, кормовым травам - 55, кукурузе - 9, сахарной свекле - 2. В этой связи производимые в республике объемы семян указанных культур не покрывают потребность в них и наблюдается значительная доля импорта семян.

Диаграмма 7. Доля посевов, засеянных семенами различных репродукций, %

     


      В связи с изменением с 2015 года механизма субсидирования семеноводства с переходом на субсидирование семян 1-й репродукции по минимальным нормам снизилась доля посевов, засеянных элитными семенами. Так, в 2011 году данный показатель составил 4,4%, в 2014 году - 6,3%, в 2015 году - 3,4% (см. приложение 12 к настоящей программе).

      Площадь внесения органических удобрений в 2015 году составила порядка 69 тыс. га, что ниже уровня 2011 года на 29,1%. Ежегодная потребность республики в органических удобрениях при площади пашни 21-22 млн га составляет порядка 100 - 110 млн тонн при научно-обоснованной норме внесения 5 тонн/га.

Диаграмма 8. Динамика применения удобрений

     


      В среднем за 2011-2015 годы ежегодно вносилось порядка 109,1 тыс. тонн минеральных удобрений в действующем веществе. Ежегодная потребность сельского хозяйства в минеральных удобрениях составляет 1,0 млн тонн в действующем веществе или порядка 2,5 млн тонн в физическом весе. При этом на долю азотных удобрений приходится 48%, на долю фосфорных - 51%, на долю калийных удобрений - 1% (см. приложение 13 к настоящей Программе).

Диаграмма 9. Динамика субсидирования растениеводства, млрд тенге

     


      Инструменты субсидирования в растениеводстве направлены на погектарное субсидирование сельскохозяйственных приоритетных культур и садов. Вместе с тем, анализ показал низкую эффективность этого вида субсидирования: во-первых, он не стимулирует СХТП к повышению уровня агротехнологий, урожайности и качества производимой продукции; во-вторых, зачастую решения по гектарной субсидии принимаются членами межведомственной комиссии (далее - МВК) без фактической проверки наличия посевов; в-третьих, СХТП завышают объемы выполненных работ (размеры площади посевов).

      Кроме того, в растениеводстве субсидируются стоимость минеральных удобрений, гербицидов, биоагентов (энтомофагов) и биопрепаратов, семян, затрат на экспертизу качества хлопка-сырца и хлопка-волокна, а также закуп сахарной свеклы для производства белого сахара (см. приложение 14 к настоящей Программе).

      В республике фитосанитарная безопасность находится на удовлетворительном уровне. Развивается применение биологических методов борьбы с вредителями. Вместе с тем, выявлены новые виды карантинных объектов (бактериальный ожог плодовых деревьев, южноамериканская томатная моль), очаги которых в последние годы локально увеличились. Площадь распространения карантинных объектов и особо опасных вредных организмов по состоянию на 2016 год составляет 5 085,4 тыс. га (см. приложение 15 к настоящей Программе).

      Мероприятия по проведению химических обработок против карантинных объектов и особо опасных организмов, за исключением карантинных сорняков на землях СХТП, финансируются за счет республиканского бюджета (далее - РБ). Мероприятия против вредных организмов финансируются за счет местного бюджета (далее - МБ). Борьба с карантинными объектами и особо опасными вредными организмами осуществляется путем непосредственного вовлечения СХТП в процесс обеспечения фитосанитарного благополучия.

Диаграмма 10. Динамика распространения отдельных карантинных объектов на территории РК, га

     


      В отрасли имеются следующие проблемы:

      1. Недостаточные темпы диверсификации посевных площадей сельскохозяйственных культур.

      2. Нерациональное использование земель сельскохозяйственного назначения.

      3. Несоблюдение рекомендуемых научно-обоснованных севооборотов.

      4. Недостаточное развитие семеноводства.

      5. Недостаточное применение СХТП средств химизации (удобрения, пестициды и т.д.).

      6. Низкий уровень технической и технологической оснащенности СХТП.

      7. Невысокая урожайность основных сельскохозяйственных культур.

      8. Несоответствие требованиям применяемых технологий, стандартов, систем сертификации и управления качеством.

      9. Недостаток работ по определению садопригодных территорий с привязкой к регионам.

      10. Наличие угрозы потери генофонда дикой яблони - прародительницы всех культурных сортов из-за слабого учета, контроля и проникновения в страну особо опасных вредных организмов.

      11. Отсутствие в фитосанитарном законодательстве механизмов введения запретов и ограничений, норм по проведению анализа фитосанитарного риска.

      12. Низкий уровень фитосанитарной грамотности СХТП по проведению фитосанитарных мероприятий по борьбе с вредными, особо опасными организмами и мероприятий по локализации и ликвидации карантинных объектов.

      13. Повышение риска интродукции и распространения ранее не зарегистрированных в РК карантинных объектов с расширением торговых партнеров и товарооборота в рамках членства в ЕАЭС и ВТО.

      14. Низкая степень доступности субсидий для большинства СХТП.

      15. Отсутствие привязки субсидирования к конечному результату и специализации регионов.

      16. Низкая эффективность гектарной субсидии.

3.3. Животноводство

      Объем валовой продукции животноводства в 2015 году составил 1,5 трлн. тенге, что в реальном выражении выше уровня 2011 года на 5,1%. Доля отрасли в структуре валового выпуска продукции сельского хозяйства составила 44,4%.

      По состоянию на 1 января 2016 года численность поголовья крупного рогатого скота по сравнению с 2011 годом увеличилась на 8,3%, лошадей на 28,7%, овец на 1,5%, птицы на 8,3%.

      В производстве животноводческой продукции за 2015 год на долю личных подсобных хозяйств (далее - ЛПХ) приходится по мясу 62%, по молоку - 80%, по яйцу - 26% от общего объема производства.

      По состоянию на 1 января 2016 года производство всех видов мяса составило 931,0 тыс. тонн, данный показатель снизился на 0,9% по сравнению с 2011 годом.

Диаграмма 11. Численность поголовья животных, млн голов

     


      В структуре потребления по итогам 2015 года доля импорта говядины составила - 3,7%, свинины - 3,9%, конины - 3%, баранины - 0,01%, что говорит о высоком экспортном потенциале данных видов продукции. Несмотря на рост производства мяса птицы, степень импортозависимости по данной продукции остается высокой (54%).

      Производство молока всех видов в 2015 году составило 5182,4 тыс. тонн. В структуре потребления продуктов переработки молока доля импорта составляет от 10 до 40%.

      Внутреннее производство яиц практически полностью покрывает потребность внутреннего рынка. Экспорт товарного яйца составляет около 2% от общего объема производства (см. приложение 16 к настоящей Программе).

      В структуре производственных затрат животноводческой продукции 65-70 % затрат занимают корма. Себестоимость производства на промышленной основе говядины - 870-930 тг за кг, молока за литр- 70-75 тг, мяса птицы за кг - 430-450 тг, яйца (за штуку) - 15-15,5 тг, баранины за кг - 690-720 тг, свинины за кг - 610-620 тг, конины за кг - 550 тг.

      В течение последних пяти лет средняя продуктивность сельскохозяйственных животных у отечественных СХТП повысилась, но остается ниже уровня развитых стран. К примеру, средний удой молока в стране составляет 2200 кг на дойную корову, тогда как в Канаде этот показатель выше, чем в 4 раза (см. приложение 17 к настоящей Программе).

      В настоящее время на одну условную голову производится 14 центнеров кормовых единиц, что в 2 раза ниже зоотехнической нормы. Производство комбикормов за 2015 год составило 1,2 млн тонн при совокупной мощности предприятий - 2,5 млн тонн.

      Доля племенного поголовья всех видов сельскохозяйственных животных и птицы значительно увеличилась и по итогам 2015 года составила: крупнорогатого скота (далее - КРС) - 10,6%, овец - 15,1%, свиней - 19,9%, лошадей - 7,9%, верблюдов - 13,1% и птицы - 17,1% (см. приложение 18 к настоящей Программе).

      Инструменты субсидирования в животноводстве направлены на удешевление стоимости приобретенных племенных животных, затрат на ведение селекционно-племенной работы, искусственное осеменение сельскохозяйственных животных, удешевление стоимости производства продукции животноводства (см. приложение 19 к настоящей Программе).

      Объем государственной поддержки животноводства в 2015 году увеличился по сравнению с 2011 годом в 3 раза. Мерами государственной поддержки охвачены все направления животноводства.

Диаграмма 12. Динамика субсидирования отраслей животноводства, млрд

     


      От общего объема производства говядины субсидированием было охвачено 6%. При этом более 70% объема производства говядины приходится на ЛПХ, который не субсидируется.

Диаграмма 13. Охват субсидированием продукции животноводства в 2015 году, тыс. тонн

     


      От общего объема производства молока субсидированием было охвачено 4,7%. При этом 80% объема производства молока приходится на JIПX (см. приложение 20 к настоящей Программе).

      В 2015 году было зарегистрировано 248 очагов острых инфекционных болезней, в результате чего для ряда областей Казахстана был запрещен экспорт животноводческой продукции (см. приложения 21 и 22 к настоящей Программе).

Диаграмма 14. Эпизоотическая ситуация по особо опасным болезням животных (количество случаев)

     


Диаграмма 15. Эпизоотическая ситуация по хроническим болезням животных (количество случаев)

     


      В отрасли существуют следующие проблемы:

      1. Низкая продуктивность сельскохозяйственных животных и птицы.

      2. Недостаточная обеспеченность кормовой базой.

      3. Низкая доля племенного поголовья животных и птицы.

      4. Недостаточность посевных площадей под кормовыми и фуражными культурами.

      5. Нерациональное использование пастбищных угодий.

      6. Нехватка оборотных средств у комбикормовых предприятий.

      7. Неполный охват сельскохозяйственных животных ветеринарно-профилактическими мероприятиями.

      8. Несовершенство ветеринарного законодательства в части гармонизации с международными требованиями.

      9. Несвоевременное обеспечение регионов средствами (изделиями) и атрибутами для идентификации сельскохозяйственных животных.

      10. Неполный охват сельских населенных пунктов высокоскоростной качественной интернет-связью.

      11. Низкая степень доступности субсидий для большинства СХТП.

      12. Отсутствие привязки субсидирования к конечному результату и специализации регионов.

      13. Отсутствие приоритетности продукции внутри отраслей животноводства.

3.4. Аквакультура

      На сегодня в Казахстане основные рыбные ресурсы вылавливаются в естественных водоемах, при этом слабо развита аквакультура. Так, объем выращивания рыбы в 2015 году составил 0,7 тыс. тонн, а улов рыбы и других водных животных в естественных водоемах - 41,5 тыс. тонн.

      Выращивание рыбы осуществляют более 75 рыбоводных хозяйств, из них: 42 озерно-товарных рыбоводных хозяйства (далее - ОТРХ), 17 прудовых, 10 индустриальных рыбоводных хозяйств с установками замкнутого водообеспечения (далее - УЗВ), 3 бассейновых и 3 садковых рыбоводных хозяйств.

      Тем не менее, в отрасли существуют следующие проблемы:

      1. Необеспеченность частных рыбоводных хозяйств специализированными кормами.

      2. Недостаток информационно-консультационного обеспечения предпринимателей современными технологиями выращивания рыбы.

3.5. Производство органической сельскохозяйственной продукции

      Переход к ведению интенсивного сельского хозяйства, широкое использование генетически-модифицированных организмов (далее - ГМО), ядохимикатов, минеральных удобрений, антибиотиков и стимуляторов продуктивности животных оказывают негативное влияние не только на окружающую среду и здоровье людей, но также на экономическую и социальную устойчивость общества в целом. С помощью максимального использования биопотенциала почвы, растений, животных органическое сельское хозяйство способно минимизировать экологические, социальные и экономические риски, а также предоставить возможность сельским жителям повысить уровень своих доходов, улучшить качество жизни. Производство экопродукции для казахстанских аграриев является перспективным, но пока недостаточно развитым, что открывает для них новые возможности. Это - инновационное направление, и одни из его задач - сохранение местных традиций и культуры, а также использование положительного опыта ведения сельского хозяйства, унаследованного от старших поколений.

      Кроме того, производство и реализация органической сельскохозяйственной продукции являются объективным национальным конкурентным преимуществом АПК Казахстана.

      Закон РК "О производстве органической продукции" предусматривает отказ от использования пестицидов, синтетических минеральных удобрений, регуляторов роста, искусственных пищевых добавок, а также запрещает использование ГМО. Получение органических продуктов сопровождается поддержанием и улучшением здоровья почвы, естественных экосистем, минимизирует угрозы, связанные с неустойчивостью развития, создает условия для здоровья и благополучия населения.

      Национальная система производства и оборота органической продукции должна быть совместима с международной и учитывать специфику сельского хозяйства Казахстана.

      Формирование системы ведения органического сельского хозяйства не означает отказ от индустриального сельскохозяйственного производства: и органическая, и индустриальная системы ведения сельскохозяйственного производства могут эффективно функционировать параллельно друг другу, постепенно трансформируясь в такую аграрную технологию, которая сможет удовлетворить текущие и возможные потребности в органических продуктах на внутреннем и международном рынках.

      Официальная статистика по состоянию на 2016 год не ведет учета предприятий, осуществляющих производство органической продукции.

      По данным Казахского научно-исследовательского института экономики АПК и развития сельских территорий, на территории республики действуют 29 производителей органической продукции и 19 компаний, сертифицированных на переработку, хранение, транспортировку и другие операции с органическими продуктами. В 2015 году производство органической продукции составило около 300 тыс. тонн, из которых 62 тыс. тонн на сумму около 10 млн долларов США были экспортированы в Великобританию, Италию, Германию, Францию, Бельгию, Нидерланды, Польшу, Россию, Украину и другие страны (см. приложение 23 к настоящей Программе).

      Развитие производства органической продукции сдерживают следующие проблемы:

      1. Отсутствие в стране собственной системы сертификации производства органической продукции.

      2. Отсутствие в стране специализированных лабораторий по определению качества продукции.

      3. Низкая осведомленность СХТП и населения о преимуществах производства и потребления органической продукции.

      4. Недостаточный уровень минимизации и повторного использования отходов в АПК Казахстана.

3.6. Экспортный потенциал сельскохозяйственной продукции

      На основании анализа географического расположения Казахстана, емкостей рынка сельскохозяйственной продукции, транспортной доступности можно сделать вывод о том, что потенциальными рынками сбыта остаются страны ЕАЭС, СНГ, Китай, Иран, Афганистан и ОАЭ.

      Лидирующими по объему экспортируемыми продуктами по итогам 2015 года являются:

      растениеводческая продукция - пшеница, ячмень, кукуруза, маслосемена;

      животноводческая продукция - говядина, свинина, баранина, мясо птицы.

      В целом, в структуре импорта таких стран, как Россия, Узбекистан, Кыргызстан и Таджикистан, по отдельным видам продуктов растениеводства продукция из Казахстана занимает более 86%. Так за 2015 год от всего объема импортированной пшеницы России доля пшеницы из Казахстана составила 86,6%. В импорте Узбекистана по пшенице, муке и маслосеменам доля продукции из Казахстана составляет 100%, 99,2% и 98,7% соответственно.

      По животноводческой продукции, учитывая внутреннюю обеспеченность отечественным производством, экспортный потенциал имеют говядина, свинина и баранина. Наибольшие объемы импорта данных продуктов наблюдаются в таких странах как Китай, Россия, Иран и ОАЭ. (см. приложение 24 к настоящей Программе).

3.7. Водное хозяйство

      Основной объем водных ресурсов в Казахстане обеспечивают поверхностные воды в среднегодовом объеме 101 км3. Из них 56% формируются локально, а остальные 44% за счет стока трансграничных рек из Китая, Узбекистана, России и Кыргызстана (см. приложение 25 к настоящей Программе).

      Дополнительными источниками пресной воды являются подземные воды, утвержденные к эксплуатации запасы которых составляют 15,4 км3 (из них в настоящее время добывается 1,2 км3 в год), опресненные морские воды и прочие источники.

      Общий объем гарантированных водных ресурсов составляет 23,2 км3 в год, за исключением необходимых для использования в природоохранных целях, обеспечения обязательного перетока в сопредельные государства.

      При неблагоприятных климатических и трансграничных гидрологических ситуациях в перспективе прогнозируется уменьшение поверхностного стока по Казахстану на 11,4 км3 в год к 2040 году. Прогнозное снижение притока воды по трансграничным рекам к 2040 году наблюдается в двух сценариях: первый - соседние страны полностью выбирают свой лимит согласно соглашениям или при равном делении водных ресурсов, второй - современные тенденции по увеличению водозабора соседними странами сохраняются, превышая установленную квоту (см. приложение 26 к настоящей Программе).

Диаграмма 16. Обеспеченность водных бассейнов Казахстана, км3

     


      Общий объем водозабора в 2015 году составил 22,8 км3, в том числе на нужды сельского хозяйства - 15,5 км3 в год, из которых 12,2 км3 в год отводится на нужды регулярного орошения, на площади 1,35 млн га, а оставшиеся 3,3 км3 в год распределены между сельхозводоснабжением, лиманным орошением, заливом сенокосов и обводнением пастбищ.

      Для сельскохозяйственных потребителей потери при транспортировке воды объясняются низким коэффициентом полезного действия (далее - КПД) (от 0,6 до 0,65) ирригационных систем. Использование водосберегающих технологий подачи и полива воды в сельском хозяйстве составляет менее 7% от используемых орошаемых земель или 95,8 тыс.га. Прогнозный средний объем водозабора на нужды сельского хозяйства составляет 21 км3 в год.

      Низкая стоимость услуги по подаче воды для конечного потребителя приводит к неэффективному потреблению водных ресурсов СХТП и не побуждает к использованию эффективных с точки зрения водосбережения технологий и сельскохозяйственных культур, не позволяет обеспечить в полном объеме техобслуживание, эксплуатацию и ремонт водохозяйственных и ирригационных систем.

      Объем водозабора на нужды промышленности составляет 3,8 км3 в год, из которых 3,2 км3 в год составляет использование и 0,6 км3 в год - безвозвратное водопотребление. К 2040 году ожидается увеличение безвозвратного потребления воды промышленностью до 2,6 км3 в год (в среднем на 1,1% в год), обусловленное ростом производства на 4% в год и при условии ежегодного повышения эффективности использования воды промышленностью на 0,5% в год по существующим мощностям, а также улучшением эффективности новых мощностей по сравнению с существующими на 30%. Рост обеспечен, главным образом, следующими отраслями: добыча и переработка газа, нефти, горнодобывающая промышленность, пищевая промышленность.

Оценка качества водных ресурсов

      По причине загрязнения водных объектов качество воды является неудовлетворительным. В 2012 году только 13 из 88 водоемов по показателю загрязненности были классифицированы как "чистые". Кроме того, данные свидетельствуют о том, что со временем уровень загрязнения воды увеличивается (с 2006 года показатель загрязненности воды вырос для 8 крупных водоемов).

      Поверхностные водные объекты республики интенсивно загрязняются предприятиями горнодобывающей, металлургической и химической промышленности, сельским хозяйством, коммунальными службами. Загрязняющие отрасли ежегодно сбрасывают около 50% воды без очистки, что означает 1,5-2 км3 неочищенных стоков в год. Из-за отставания по доступности систем водоотведения в Казахстане всего 29% сточных вод населенных пунктов перед сбросом проходит вторичную очистку (в Великобритании 94%, Израиле и Сингапуре 100%). Загрязнению подвержены и подземные воды на участках расположения отходов производства и потребления.

      Вместе с тем, качество воды рек зависит не только от организованных сбросов сточных вод, за которыми ведется постоянный контроль, но также в значительной мере от площадного смыва в водные источники различных отходов (отвалов вскрышных пород, золоотвалов) с территорий населенных пунктов, химикатов, смываемых с полей.

      Несбалансированность между антропогенной нагрузкой на водные объекты и их способностью к восстановлению привела к тому, что экологическое неблагополучие стало характерно практически для всех крупных бассейнов рек и представляет реальную экологическую угрозу.

Предотвращение вредного воздействия вод

      В обычные по климатическим условиям годы водные объекты не доставляют особых проблем жизни населения и экономике страны. В экстремальные или близкие к ним годы по условиям формирования водного стока даже полностью пересыхающие летом водотоки несут в себе угрозу возникновения чрезвычайных ситуаций.

      Наводнения, вызванные весенним или весенне-летним половодьем, отмечаются на реках практически во всех регионах Казахстана. Вероятность возникновения таких ситуаций наступает на реках Южного Казахстана в феврале-июне, Юго-Восточного и Восточного Казахстана на горных реках - в марте-июле, на равнинных реках - в марте-июне.

      Чрезвычайные ситуации, связанные с вредным воздействием вод, могут возникать в результате ухудшения технического состояния водоподпорных и водорегулирующих гидротехнических сооружений (авария на водохранилище Кызылагаш в 2010 году).

      В Казахстане насчитываются 643 гидротехнических сооружений, имеющих различную ведомственную принадлежность и форму собственности.

      На водохозяйственных объектах в связи с продолжительной эксплуатацией и недостаточными объемами производимых ремонтно-восстановительных работ происходит разрушение основных конструкций сооружений, заиление водохранилищ и создается высокая вероятность чрезвычайных ситуаций техногенного характера, особенно при прохождении весенних половодий и паводков.

      Маловодный цикл водообеспеченности также наносит значительный ущерб экономике страны, особенно сельскому хозяйству.

      В последние годы для предотвращения чрезвычайных ситуаций, связанных с вредным воздействием вод, реализованы крупные водохозяйственные проекты, такие как строительство Коксарайского контррегулятора на реке Сырдарья, регулирование русла реки Сырдарья и северной части Аральского моря (I фаза).

Анализ действующей государственной политики в водной сфере

      В Казахстане созданы основы развития водной отрасли в условиях рыночных отношений с разделением управленческих и хозяйственных функций. Внедрен бассейновый принцип управления водными ресурсами.

      В целях создания законодательной базы развития водной сферы, рационального и комплексного изучения и использования недр, в том числе ресурсов подземных вод приняты Водный кодекс Республики Казахстан, Закон "О недрах и недропользовании", а также соответствующие подзаконные акты.

В области управления и регулирования

      В области управления водными ресурсами отмечается:

      Отсутствие необходимой координации между различными функциями заинтересованных государственных органов, а также прозрачности в системе соблюдения нормативных требований со стороны организаций, осуществляющих эксплуатацию объектов инфраструктуры, коммунальных служб, промышленных предприятий, водопользователей, достаточной системы мониторинга и контроля.

      Фрагментированная собственность на объекты водохозяйственной инфраструктуры и нечеткая схема принятия решений в отношении инвестиций приводит к отсутствию системного и комплексного подхода с учетом интересов всех отраслей при планировании и проектировании мероприятий в водной сфере.

      Недостаточная инвентаризация объектов инфраструктуры на всех уровнях приводят к отсутствию должного обоснования принятия решений в области планирования и инвестирования, а также ограниченному пониманию рисков в области водоснабжения и качества водных ресурсов, возникающих в связи с износом водохозяйственных объектов.

      Недостаточная численность кадров, имеющих необходимые навыки и умения в области управления водными ресурсами, а также персонала в инспекционных службах.

В области тарифообразования

      Отсутствие существенных мер по стимулированию водосбережения при текущих уровнях и структурах тарифов в сельском и коммунальном хозяйстве, промышленности является причиной низкой эффективности водопотребления. В настоящее время затраты на воду составляют менее 1 % стоимости основных сельскохозяйственных культур (0,9% для пшеницы, 0,1% для хлопка), что существенно меньше, чем в других странах (4-13% для пшеницы, 2-10% для хлопка в таких странах, как Индия, КНР, Австралия, ЮАР, США и Израиль). В абсолютном выражении текущий уровень тарифов на воду в сельском хозяйстве является одним из наиболее низких в мире, в 2-10 раз меньше, чем в таких странах, как Австралия, Великобритания, КНР, Греция, и в 20 раз меньше, чем в Израиле. Помимо того, что тариф на воду для конечного потребителя является крайне низким (средний тариф составляет 0,5 тенге/ м3 в сельском хозяйстве), он не стимулирует эффективное потребление водных ресурсов. Текущие тарифы предусматривают единообразную ставку в сравнении с тарифами, возрастающими по мере увеличения спроса, или зависящими от технологии орошения, и не предусматривают какого-либо экономического стимулирования эффективного водопотребления. Кроме того, некоторые тарифные субсидии представляют собой негативные стимулы, побуждающие к использованию неэффективных с точки зрения водосбережения технологий и сельскохозяйственных культур (например, 50% субсидий на орошение рисовых полей).

      Уровень тарифов для промышленных потребителей варьирует в пределах 120-260 тенге за м3 и, таким образом, сравним с уровнем тарифов, применяемым в других странах. Используемый тарифный уровень покрывает полную стоимость обеспечения водой (капитальные расходы и операционные затраты). Помимо покрытия стоимости водоснабжения, промышленные потребители, как правило, вынуждены субсидировать коммунальных потребителей: в городе Семей тариф для промышленных потребителей покрывает 186% полной стоимости (включая операционные затраты и капитальные расходы, но не включая инвестиции на необходимую модернизацию), тогда как тарифы для коммунальных потребителей покрывают только 62% полной стоимости. Текущие тарифы для промышленных предприятий связаны лишь с уровнем водопотребления, что практически не создает стимулов для использования возвратного водопотребления и оборотного использования воды.

      Тарифы для коммунальных потребителей достаточно низкие и обычно не полностью покрывают операционные затраты (например, в городе Семей покрытие операционных затрат составляет 78%). Средний уровень тарифов в Казахстане ниже, чем в других странах (средний тариф в Казахстане составляет 0,5 доллара США в сравнении со средним тарифом 1,2 доллара США в ряде таких стран, как Россия, Украина, КНР, Австралия). В настоящее время средняя сумма счета по оплате услуг хозяйственно-питьевого водоснабжения составляет всего 0,2% от среднего дохода домохозяйства по сравнению со средним показателем 0,8% в других странах (в России - 0,5%, Германии - 1,1%).

      В результате низкого уровня тарифов вода воспринимается как бесплатный ресурс, и большинство потребителей не пытаются использовать воду экономно. Это приводит к низкой эффективности использования водных ресурсов конечными пользователями и непроизводительному расходу со стороны сельскохозяйственных потребителей и населения. В промышленном секторе текущие тарифы на водопотребление предусматривают лишь незначительные экономические стимулы для инвестирования средств в водосберегающие технологии.

      Тарифы на услуги водоотведения также не обеспечивают достаточное стимулирование снижения степени загрязнения и очистки сточных вод. Тарифы на сточные воды для промышленности не зависят от качества воды и степени ее очистки. Несмотря на наличие в Казахстане детально разработанных методик, их применение затруднено отсутствием постоянного и повсеместного мониторинга качества воды и слабым механизмом возмещения ущерба. Нормативная база, регулирующая качество сточных вод, в Казахстане значительно отстает от других стран.

      В сельском хозяйстве тарифы на сточные воды не применяются, вследствие чего отсутствуют какие-либо стимулы для поддержания дренажных систем.

      Для формирования системы контроля потребления воды в национальном масштабе в целях осуществления планирования и управления необходимо повсеместное обеспечение приборами учета. На сегодня коммунальный сектор обеспечен ими только на 80% (от количества подключений), тем не менее, значительная их часть изношена (находится в эксплуатации более 10 лет), а их обслуживание и замена проводятся недостаточно часто.

      Обеспечение индивидуальными приборами учета составляет менее 30%, что создает дополнительные препятствия для стимулирования водосбережения среди конечных потребителей с помощью тарифов.

      В сельском хозяйстве текущий уровень обеспечения приборами учета составляет менее 60%, при этом большая часть технологий проведения измерений устарела, в результате чего более 30% общего объема водопотребления не измеряется. Помимо того, что учет водопотребления в сельском хозяйстве неполный, измерения часто осуществляются вручную, а данные хранятся на местном уровне. Это делает невозможной систему управления водным хозяйством в соответствии с принципом, по которому живут развитые страны: "потребляй и плати".

Трансграничное сотрудничество в контексте водной безопасности Республики Казахстан

      В силу географического расположения Республики Казахстан стоки 7 из 8 речных бассейнов формируются в соседних государствах (КНР, страны Центральной Азии, Россия) и носят трансграничный характер.

      Учитывая, что 44% водного фонда пополняется за счет внешних источников, вопрос трансграничного сотрудничества в контексте водной безопасности Республики Казахстан является весьма важным и требует стратегического и комплексного подхода.

      В этой связи, наряду с решением внутренних вопросов управления водными ресурсами, важным является эффективное взаимодействие с КНР, Россией, Кыргызстаном, Таджикистаном и Узбекистаном в сфере использования, охраны и вододеления трансграничных рек, а также с организациями системы ООН и другими международными организациями и странами в области обмена опытом управления водными ресурсами, водосбережения и водного законодательства, привлечения и внедрения передовых технологий.

      Положительной тенденцией является сотрудничество Казахстана по рекам Чу и Талас: Чу-Таласская комиссия, созданная в 2006 году, является примером функционирующего совместного органа в рамках двустороннего соглашения. Чу-Таласская комиссия стала модельным инструментом, с помощью которого страны, расположенные ниже по течению рек, могут принимать участие в управлении плотинами и иными гидротехническими сооружениями, расположенными на территории стран, находящихся выше по течению.

      В качестве другого положительного примера трансграничного сотрудничества можно назвать подписанное между Правительством Республики Казахстан и Правительством Китайской Народной Республики двустороннее соглашение о защите качества вод трансграничных рек, подписанное в 2011 году.

      Казахстан является стороной целого ряда международных соглашений с сопредельными государствами, а также международных конвенций. Реализация норм соглашений с сопредельными странами осуществляется в рамках межправительственных комиссий.

      В отрасли водного хозяйства имеются следующие проблемы:

      1. Неудовлетворительное техническое состояние водохранилищ, магистральных и распределительных каналов водохозяйственного и гидромелиоративного значения.

      2. Несовершенство нормативных требований к водосбережению и контроля по использованию водных ресурсов.

      3. Текущая стоимость услуги по подаче воды (тариф) не отвечает требованиям эффективного содержания, технического обслуживания и развития водохозяйственных систем.

      4. Неудовлетворительное состояние учета воды и недостаточное стимулирование водосбережения.

      5. Балансовая раздробленность ирригационной инфраструктуры в пределах одного орошаемого массива.

      6. Нехватка водохранилищ для аккумулирования талых вод.

      7. Тенденция роста материального ущерба от вредного воздействия вод вследствие паводков, наводнений, изменения берегов водных объектов, подтопления территорий подземными водами, заболачивания и засоления земель, водной эрозии, маловодья.

      8. Слабая материально-техническая оснащенность предприятий по эксплуатации водохозяйственных сооружений государственной собственности.

      9. Низкая эффективность повторного и оборотного водопотребления в промышленности.

3.8. Земельные ресурсы

      Общая площадь сельскохозяйственных угодий Казахстана составляет 177,8 млн га, в том числе пастбища- 146,9 млн га, пашня и залежь - 26,7 млн га, сенокосы - 4,2 млн га (см. приложение 27 к настоящей Программе).

      По итогам инвентаризации 2012 - 2014 годов было выявлено 7,4 млн га неиспользуемых земель, в том числе пашен - 0,9 млн га, залежей - 1,2 млн га, сенокосов - 0,08 млн га, пастбищ - 5,2 млн га, многолетних насаждений - 0,01 млн га.

      Из неиспользуемых 7,4 млн га земель начато освоение прежними землепользователями 3,36 млн га, расторгнуты договоры аренды по 3,0 млн га, из которых вовлечено в сельхозоборот 1,7 млн га (см. приложение 28 к настоящей Программе).

      Во всех регионах республики отмечаются устойчивая тенденция к ухудшению качества земель, снижение содержания гумуса, питательных веществ, видового состава растительности и ее продуктивности, что снижает потенциал сельскохозяйственного производства (см. приложение 29 к настоящей Программе).

      Не в полной мере проводятся мероприятия по повышению плодородия пахотных угодий и обводнению пастбищ.

      По итогам 2015 года почвы с низким содержанием гумуса (менее 4%) в структуре пашни на богаре составляли 14,6 млн га или 72,8% от площади обследованной пашни, со средним содержанием гумуса (4 - 6%) - 5,3 млн га или 25,9%, высоким (более 6%) - 0,3 млн га или 1,3%. В условиях орошаемого земледелия низкообеспеченными являются 0,8 млн га или 98,2% от площади обследованной пашни, среднеобеспеченными - 15,05 тыс. га или 1,8%.

      Почвы с низким содержанием легкогидролизуемого азота занимали площадь 11,3 млн га или 55,8% от площади обследованной пашни богары, со средним — 4,4 млн га или 22,0%, с высоким - площадь 4,5 млн га или 22,2%. В условиях орошаемого земледелия низкообеспеченными являются 0,8 млн га или 89,5% от обследованной площади пашни, среднеобеспеченными - 0,03 млн га или 3,5% и высокообеспеченными - 0,06 млн га или 7,0%.

      На низкообеспеченные подвижным фосфором почвы в структуре богары приходилось 9,3 млн га или 46,2%, на среднеобеспеченные - 7,9 млн га или 39,5% и на высокообеспеченные - 2,9 млн га или 14,3%. В условиях орошаемого земледелия почвы с низким содержанием подвижного фосфора занимали площадь 0,2 млн га или 26,2%, со средним - 443,2 тыс. га или 51,6% и с высоким - 190,7 тыс. га или 22,2% от обследованной площади пашни.

      По обменному калию пахотные угодья в условиях богарного земледелия обеспечены следующим образом: низко обеспечены - 1,9 млн га или 9,4%, высокообеспечены - 16,4 млн га или 81,4% от обследованных пахотных угодий. В условиях орошаемого земледелия почвы с низким содержанием подвижного калия занимают площадь 0,1 млн га или 13,7%, средним - 0,3 млн га или 33,3% и высоким - 0,5 млн га или 53,0%.

      Кроме того, сельскохозяйственная деятельность сопровождается значительными эмиссиями парниковых газов в атмосферу от животноводства, в основном, выбросами метана в процессе энтеральной ферментации животных, метана и углекислого газа при хранении и использовании навоза, углекислого газа на пастбищах от экскрементов выпасаемых животных. От растениеводства выбросами углекислого газа и азотистых соединений, связанных с внесением в почву минеральных и органических удобрений, поступлением в почву биологических остатков урожая, высвобождением азота от минерализации органического вещества в почве, выбросами метана от производства риса.

      К примеру, на пашне, остающейся постоянно в севообороте, запасы почвенного углерода в горизонте почвы 0-30 см на 2015 год уменьшились в среднем на 17% к 1990 году, в связи с чем увеличение масштабов сельскохозяйственного производства без модернизации технологий и соответствующего управления будет сопровождаться усилением потоков углекислого газа и закиси азота из почвы пахотных и пастбищных земель.

      Доброкачественными материалами почвенных и геоботанических обследований, отражающих качественное состояние сельскохозяйственных угодий, обеспечено всего 27,8 млн га, что составляет 14,8% от общей потребности.

      Вместе с тем, информация о качественном состоянии земель сельскохозяйственного назначения является основой для их рационального и эффективного использования.

      Кроме того, качество сельскохозяйственных угодий напрямую влияет на их кадастровую (оценочную) стоимость, которая определяется на основании базовых ставок плату за землю с применением поправочных коэффициентов. Ввиду отсутствия доброкачественных материалов почвенных и геоботанических обследований коэффициенты применяются по материалам, изготовленным до 1990 года.

      Результаты вышеуказанных обследований наряду с другими видами изысканий, землеустроительных и земельно-кадастровых работ обеспечивают формирование сведений государственного земельного кадастра (далее - ГЗК) РК.

      Ведение ГЗК осуществляется некоммерческим акционерным обществом (далее - НАО) "Государственная корпорация "Правительство для граждан" Министерства информации и коммуникаций РК. Финансирование и организация работ по ведению ГЗК осуществляются Комитетом по управлению земельными ресурсами МСХ РК.

      Указом Главы государства от 18 августа 2016 года № 308 "О внесении изменений в Указ Президента РК от 6 мая 2016 года № 248 "О введении моратория на применение отдельных норм земельного законодательства" действующий мораторий продлен до 31 декабря 2021 года.

      Данное решение было принято по предложению Комиссии по земельной реформе, созданной распоряжением Премьер-Министра РК, и обосновано необходимостью получения достоверной информации о количественном и качественном состоянии земель сельскохозяйственного назначения.

      С этой целью на период действия моратория необходимо проведение анализа земельного фонда республики.

      Для получения достоверной информации о качестве сельскохозяйственных угодий необходимо проведение крупномасштабных почвенных и геоботанических обследований и бонитировки почв на площади не менее 66 млн га.

      Почвенные и геоботанические карты по итогам проведенных изысканий хранятся на бумажных носителях, что существенно затрудняет их использование для оказания услуг по представлению соответствующей информации населению и заинтересованным государственным органам.

      В этой связи существует необходимость перевода имеющихся и изготовления новых материалов почвенных и геоботанических изысканий в электронный формат для возможности внесения изменений в течение всего периода их эксплуатации, проведения анализов, отслеживания динамики изменений параметров почвенного и растительного покрова с формированием необходимых справок, таблиц, диаграмм и т.д.

      Вместе с тем, ежегодный объем финансирования из РБ на проведение вышеуказанных мероприятий не удовлетворяет существующую потребность в получении актуальной информации о качественном состоянии сельскохозяйственных угодий и требует увеличения.

      В сфере земельных отношений имеются следующие проблемы:

      1. Ухудшение качества земель и их продуктивности.

      2. Малый объем доброкачественных материалов по почвенному и геоботаническому обследованию сельскохозяйственных угодий, бонитировке почв.

      3. Отсутствие актуальных данных для определения кадастровой стоимости земель сельскохозяйственного назначения.

      4. Низкий уровень освоения отгонных пастбищ в виду их недостаточной обводненности.

      6. Выбросы углекислого газа от сельского хозяйства.

3.9. Финансовые меры государственной поддержки

      Инструмент инвестиционного субсидирования направлен на частичную компенсацию (от 20% до 80%) инвестиционных затрат на строительно-монтажные работы, технику и оборудование по 19 направлениям (48 паспортов). Всего с начала реализации (2014 - 2015 годы) данной меры государственной поддержки были просубсидированы 2 729 субъектов АПК на общую сумму субсидий - 19,1 млрд тенге, сумма привлеченных инвестиций составила 67,8 млрд тенге.

      Основная доля привлеченных инвестиций за счет инвестиционных субсидий приходится на отрасль животноводства 55% (37,6 млрд тенге), на растениеводство - 35% (23,2 млрд тенге), на переработку животноводческой и растениеводческой продукции 10% (7 млрд тенге).

      По итогам двух лет реализации данной меры государственной поддержки недофинансирование составило 35,4 млрд тенге.

      По инструменту субсидирования ставок вознаграждения по кредитам субъектов АПК, лизингу сельскохозяйственной техники и животных, технологического оборудования удешевляется процентная ставка по кредитным/лизинговым договорам: для пополнения оборотных средств, приобретения основных средств и др. в национальной валюте - на 7%, в иностранной валюте - на 5%; для приобретения сельскохозяйственной техники и оборудования в отрасли животноводства и кормопроизводства, снижение ставки вознаграждения в национальной валюте - на 10% годовых и в иностранной валюте - на 7%.

      За 2014 - 2015 годы субсидирование процентной ставки осуществляется по обязательствам 4 601 субъекта АПК на общую сумму основного долга 243,2 млрд тенге, в том числе по приобретенным субъектами АПК 12 254 единицам сельскохозяйственной техники.

      По видам деятельности основная доля участников приходится на растениеводческую отрасль 48,8%, переработку животноводческой и растениеводческой продукции 29,8%, животноводство 7,8% и прочие виды деятельности 13,4%.

      В целях снижения кредитной нагрузки субъектов АПК и рисков их банкротства с 2013 года реализуются меры финансового оздоровления обязательств субъектов АПК. Условиями финансового оздоровления предусматриваются продление сроков кредитования до 9 лет, снижение ставки вознаграждения до 14%, из которых 7% субсидируется из государственного бюджета, а также списание финансовыми институтами штрафов и пени.

      За 2013 - 2015 годы при реализации финансового оздоровления субъектов АПК одобрены заявки 404 субъектов АПК на общую сумму задолженности 520 млрд тенге. С 2016 года прием новых заявок для участия в программе финансового оздоровления не осуществляется.

      На субсидирование процентной ставки в рамках финансового оздоровления субъектов АПК в 2013 - 2014 годы было выделено 7,2 млрд тенге. В 2015 году - 18,9 млрд тенге, в т.ч. 5,8 млрд тенге средства Национального фонда РК, которые были полностью освоены. На 2016 год в РБ предусмотрены средства в размере 24,7 млрд тенге. Ежегодно для субсидирования ставок вознаграждения требуется порядка 20 млрд тенге, что составит 164,3 млрд тенге до 2024 года.

Диаграмма 17. Динамика общеотраслевых субсидий в 2013-2016 годы, млн тенге

     


      По видам деятельности основная доля суммы оздоравливаемой задолженности приходится на растениеводческую отрасль 73%, животноводство 2%, переработку сельскохозяйственной продукции 3% и прочие виды деятельности 22%.

      От общей суммы одобренной к оздоровлению задолженности 72% или 376,4 млрд тенге приходятся на займы крупных агрохолдингов.

      В рамках субсидирования страхования и гарантирования займов субъектов АПК субсидируется тарифная ставка страховой компании или гаранта. В 2015 году под страховое обеспечение прокредитованы 3 СХТП, общая сумма привлеченного кредита составила 7,9 млрд тенге.

      Субсидирование суммы налога на добавленную стоимость (далее - НДС) заготовительным организациям начато в 2016 году с целью удешевления продукции заготовительных организации в размере исчисленного НДС. Выплаты произведены на сумму 140 млн тенге 15 заготовительным организациям.

      По данным Национального Банка РК, объем выданных кредитов как по отраслям экономики РК, так и в сельском хозяйстве ежегодно растет. При этом доля кредитов в сфере АПК в 2015 году составила 8%, что на 54% ниже показателя 2011 года.

      В 2015 году сумма кредитов, выданных субъектам АПК, составила 603,5 млрд тенге, что на 61% меньше, чем в 2014 году.

Диаграмма 18. Сумма выданных кредитов

     


      По состоянию на 1 января 2016 года совокупный кредитный портфель банков второго уровня (далее - БВУ) и акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "КазАгро" (далее - АО "НУХ "КазАгро") в сельском хозяйстве составил 1 448,0 млрд тенге, из них 66% приходятся на БВУ и 34% на группу компаний АО "НУХ "КазАгро".

      Сумма просроченной задолженности субъектов АПК перед БВУ по состоянию на август 2016 года составляет 48,7 млрд тенге, что на 44,6% меньше по сравнению с аналогичной датой 2014 года.

Диаграмма 19. Сумма просроченной задолженности субъектов АПК перед БВУ

     


      ** - Резкое снижение суммы просроченной задолженности в 2015 году связано с эффектом от реализации программы финансового оздоровления субъектов АПК


      БВУ преимущественно кредитуют крупные устойчивые хозяйства для пополнения оборотных средств на обеспечение краткосрочного производственного процесса. При этом доля сельского хозяйства в структуре банковского кредитования неуклонно сокращается. Так, если в 2012 году она составляла 6,2%, в 2015 году - 1,9%.

      На рынке кредитования сельского хозяйства доминируют финансовые институты АО "НУХ "КазАгро", предоставляющие услуги кредитования и лизинга по ставкам вознаграждения значительно ниже рыночных. В результате, долгосрочные инвестиции в сельское хозяйство стали в основном зависеть от государственного финансирования.

      За 2011 - 2015 годы через финансовые организации, входящие в состав АО "НУХ "КазАгро", из средств РБ было выделено 410,5 млрд тенге, из них 318 млрд тенге в виде краткосрочных бюджетных кредитов, 92,5 млрд тенге направлены на пополнение уставных капиталов компаний.

      АО "НУХ "КазАгро" ориентировано на инвестиционную поддержку малого и среднего бизнеса. Через АО "КазАгроФинанс" ежегодно приобретается более 60% техники в стране. Участие БВУ и других частных финансовых организаций в финансировании малого и среднего бизнеса (далее - МСБ) в аграрном секторе незначительно.

      Действующая система страхования состоит из обязательного и добровольного страхования.

      Правовой основой обязательного страхования является Закон РК "Об обязательном страховании в растениеводстве" (далее - Закон), который обязывает страховать зерновые, масличные культуры, сахарную свеклу и хлопок.

Диаграмма 20. Динамика роста количества страховых компаний и обществ взаимного страхования (ОВС)

     


      В настоящее время на данном рынке работают только две страховые компании, количество обществ взаимного страхования (далее - ОВС) на сегодня неизвестно, официально за компенсацией страховых выплат обращалось 14 ОВС. Значительная часть посевов только формально страхуются ОВС.

      За время действия Закона (2006 - 2015 годы) было застраховано в среднем 5,4 млн га посевной площади в год, из них 558 тыс. га подвергались неблагоприятным природным явлениям (10%) (см. приложение 30 к настоящей Программе).

      Добровольное страхование в сельском хозяйстве применяется во вмененной форме при предоставлении в лизинг техники и сельскохозяйственных животных. Вмененная форма применяется к лицензированным хлебоприемным предприятиям.

      Гарантирование обязательств субъектов АПК перед финансовыми институтами осуществляется преимущественно социально-предпринимательскими корпорациями (далее - СПК) и БВУ.

      БВУ и СПК за выпуск гарантий взимается комиссия в среднем от 1% до 7% от суммы гарантии.

      Акционерное общество "Национальная компания "Продовольственная корпорация" (далее - АО "НК "Продкорпорация") под гарантию СПК за 2011 - 2016 годы было профинансировано 9 063 СХТП на общую сумму 85,8 млрд тенге.

      В сфере финансовых мер государственной поддержки имеются следующие проблемы:

      1. Низкая степень доступности кредитов и субсидий для большинства СХТП.

      2. Отсутствие привязки субсидирования к конечному результату и специализации регионов.

      3. Ориентированность инвестиционного субсидирования на крупные производства при недоступности для мелких СХТП и слабом контроле за исполнением целевых показателей.

      4. Субсидирование ставок вознаграждения при кредитовании субъектов АПК, лизинге сельскохозяйственной техники и животных, технологического оборудования не стимулирует БВУ и лизинговые компании к снижению процентных ставок по кредитам и лизингу.

      5. Риски повторного появления проблем неисполнения обязательств по займам и угроза банкротства, несмотря на финансовое оздоровление.

      6. Отсутствие должного интереса страховых компаний и гарантов к механизму субсидирования страхования и гарантирования займов субъектов АПК из-за высоких кредитных рисков отрасли.

      7. Несовершенство механизма субсидирования суммы НДС заготовительным организациям: субсидии выплачиваются по итогам года; субсидии учитываются в составе совокупного годового дохода, что снижает долю от реализации сельскохозяйственной продукции, являющейся основным условием выплаты субсидии

      8. Нехватка ликвидного залогового обеспечения в сельской местности.

      9. Зависимость СХТП от достаточности финансовых ресурсов в кредитующих организациях АО "НУХ "КазАгро".

      10. Низкий уровень конкуренции на рынке финансовых услуг ввиду слабой представленности частных финансовых организаций в сельской местности при слабом институциональном развитии кредитных товариществ.

      11. Отсутствие целевых долгосрочных займов на финансирование АПК в рамках программ сотрудничества Правительства РК и международных финансовых организаций.

      12. Высокие природно-климатические, эпизоотические, фитосанитарные, карантинные, экономические риски отрасли.

      13. Отсутствие источников долгосрочного фондирования у частных финансовых организаций.

      14. Деятельность ОВС в отличие от деятельности страховых компаний не контролируется государственными регулирующими органами (МСХ РК и Национальный Банк РК).

      15. Несовершенство законодательства позволяет ОВС выступать и в роли страховщика, и в роли страхователя, что искажает суть страхования.

      16. ОВС в основной массе создаются местными исполнительными органами и общественными организациями, что превратило ОВС в дополнительное финансовое бремя для СХТП - фермеры платят премии, но не получают выплаты должным образом.

      17. Большинство мелких хозяйств не соблюдают даже упрощенные агротехнологии, что значительно увеличивает степень рисков, и на риски неблагоприятных природных явлений накладываются риски бесхозяйственности, которые никак не могут покрываться страхованием.

      18. Законодательство не позволяет страховым компаниям требовать соблюдения агротехнологий и не предусматривает возможности отказа в страховании при явном несоответствии клиента страховым требованиям.

      19. Действующие тарифы по страхованию зерновых культур согласно Закону и нормативам затрат, установленные, соответственно, в 2004 и 2009 годах, не обеспечивают СХТП полноценной суммой возмещения понесенных убытков.

      20. Неразвитость инструментов гарантирования обязательств субъектов АПК.

3.10. Сопутствующие сферы деятельности АПК Техническая оснащенность. Сельхозмашиностроение

      По состоянию на 1 января 2016 года парк основных видов сельскохозяйственной техники Казахстана составляют: тракторы - 152 тыс. единиц, зерноуборочные комбайны - 42 тыс. единиц, посевные комплексы - 3,5 тыс. единиц, сеялки - 86,1 тыс. единиц, жатки - 15,6 тыс. единиц, из которых со сроком эксплуатации свыше 15 лет: тракторы - 84%; комбайны - 54%; сеялки - более 88%; жатки - 73% (см. приложение 31 к настоящей Программе).

      Учитывая, что средние амортизационные сроки сельскохозяйственной техники составляют 10-12 лет, можно сделать вывод о том, что реальные сроки эксплуатации техники превышают нормативные на 3 - 10 лет.

      Темпы обновления по основным видам сельскохозяйственной техники (кроме посевных комплексов) при требуемом технологическом уровне обновления 10 - 12,5% в год составляют: по тракторам - 1,2%; комбайнам - 2,8%; сеялкам - 0,6%, жаткам - 1,6%. Среднегодовой объем закупа сельскохозяйственной техники составляет 80 млрд тенге, в том числе отечественного производства - 20,5 млрд тенге.

Диаграмма 21. Наличие сельскохозяйственной техники на 2016 год, единиц

     


      Из действующих 30 предприятий (заводов) по производству сельскохозяйственной техники и комплектующих основными производителями являются 15, на которых работает около 2,1 тыс. человек.

      К ним относятся: ТОО "Семаз" (тракторы МТЗ), ТОО "Комбайновый завод "Вектор" (комбайны), АО "Агромашхолдинг" (комбайны Есиль), ТОО "Фирма "Дафа" (навесное оборудование), ТОО "ДонМар" (жатки), ТОО "КазКИОТИ" (тракторы).

      Из общего объема отечественного сборочного производства сельскохозяйственной техники на сборку тракторов и комбайнов приходится 93%, на навесное оборудование - 7%.

      Созданные совместные сборочные производства загружены в недостаточной степени. Уровень локализации в большинстве случаев составляет менее 35%, что приводит к прямой зависимости цены на отечественную технику от стоимости импортируемых комплектующих.

      По итогам 2015 года на долю отечественных сборочных предприятий пришлось в среднем 30% от количества приобретенной сельскохозяйственной техники в Казахстане: по комбайнам - 49,5%, тракторам 34,8%, прочей технике - 20%. Оставшийся спрос на сельскохозяйственную технику удовлетворяется за счет импорта.

      В области технической оснащенности отрасли и сельскохозяйственного машиностроения имеются следующие проблемы:

      1. Высокий уровень износа основных видов сельскохозяйственной техники.

      2. Недостаточные темпы обновления сельскохозяйственной техники.

      3. Низкий уровень локализации и производства комплектующих.

      4. Неразвитость системы сервисного обслуживания.

      5. Недостаточный уровень механизации животноводческих ферм.

Агрохимия

      В Казахстане производством минеральных удобрений (фосфорные и азотные удобрения) в основном занимаются ТОО "Казфосфат" (суперфосфат, аммофос) и ТОО "КазАзот" (нитрат аммония).

      Калийные удобрения не производятся, однако ведутся геологоразведочные работы на месторождении калийного сырья в западном регионе Казахстана.

      В 2015 году потребление азотных удобрений составило 419,7 тыс. тонн, из которых 184,7 тыс. тонн или 44% зарубежного производства, при этом в Казахстане произведено 311,1 тыс. тонн. Потребление фосфорных удобрений составило 84,6 тыс. тонн, из которых 0,13 тыс. тонн или 0,15% зарубежного производства. При этом в Казахстане было произведено 93,2 тыс. тонн этого вида удобрений. Потребление калийных удобрений в 2015 году составило 9,7 тыс. тонн, весь объем которых приходится на импорт.

      Рынок комплексных удобрений в Республике Казахстан также состоит полностью из импортной продукции и составляет порядка 10,1 тыс. тонн в год. При этом обеспеченность страны за счет отечественного производства минеральных удобрений составляет около 35% от научно-обоснованной потребности.

      В среднем за последние 5 лет (2011 - 2015 годы) ежегодно ввозились порядка 288 тыс. тонн в физическом весе различных видов минеральных удобрений. Растут и объемы экспорта - в среднем экспортируется порядка 190,0 тыс. тонн в год.

      В отрасли агрохимии имеются следующие проблемы:

      1. Высокая стоимость минеральных удобрений при ежегодном росте цен.

      2. Отсутствие законодательного закрепления разрешительной процедуры по государственной регистрации агрохимикатов и разрешительного документа на право применения агрохимикатов на территории страны в перечне разрешений второй категории.

      3. Узкий ассортимент минеральных удобрений, выпускаемых отечественными предприятиями, и высокая стоимость.

Налоговая политика

      Законодательством для субъектов АПК предусмотрены специальные налоговые режимы:

      1. Для крестьянских или фермерских хозяйств - единый земельный налог (далее - ЕЗН). По данным налоговых органов за 2014 год количество субъектов- плательщиков ЕЗН составило 125,4 тысяч единиц, занятых в крестьянских (фермерских) хозяйствах (далее - К(Ф)Х) - 476,2 тыс. человек, уплачено в бюджет 4,1 млрд тенге.

      2. Для производителей сельскохозяйственной продукции, продукции аквакультуры и сельскохозяйственных кооперативов. По данным налоговых органов за 2014 год количество субъектов, использующих данный режим, составило - 1,9 тысяч, занято 117,4 тыс. человек, уплачено в бюджет 12,1 млрд тенге налогов и иных платежей.

      В структуре налогов наибольшую долю занимает НДС (в среднем за 5 лет -53,5%).

      Несмотря на ее значительную долю в общей структуре поступлений от сельского хозяйства, в структуре поступлений в целом по всем отраслям экономики НДС составляет всего 1,6% (см. приложение 32 к настоящей Программе).

      По НДС предусмотрена льгота - уменьшение исчисленной суммы НДС на 70%. Общее количество субъектов, пользующихся данной льготой, - 1147, сумма льготы составляет 5899 млн тенге:

      по организациям, осуществляющим переработку сельскохозяйственного сырья, - 3 117 млн тенге;

      по производителям сельскохозяйственной продукции, продукции аквакультуры и сельскохозяйственным кооперативам - 2782 млн тенге.

      Удельный вес налогов в сумме затрат составляет в сельском хозяйстве 6%.

      За 2015 год рентабельность отрасли в связи с убыточностью составила минус 11%.

Торгово-логистическая инфраструктура

      В настоящее время продвижение продовольственных товаров от производителей к потребителям осуществляется в стихийном режиме. К примеру, плодоовощная продукция закупается посредниками непосредственно с полей фермеров и владельцев ЛПХ. Аналогичная ситуация и на рынке мясопродуктов, когда множество мелких товаропроизводителей самостоятельно, без соблюдения санитарных требований осуществляют забой скота и транспортируют мясо на рынки для оптовой реализации.

      Кроме того, посредники, одновременно являясь владельцами грузовых машин, выборочно подходят к производителям сельскохозяйственной продукции. Во-первых, основным критерием является объем продукции, т.е. если объем продукции недостаточен для полной загрузки автомашин, то сделка не совершается. Во-вторых, автопарк на рынке перевозок в основном состоит из морально и физически устаревших автомобилей, значительно ухудшающих качество плодоовощной продукции во время перевозки (усушка, утряска, порча). В-третьих, посредники, в целях покрытия всех производственных и непредвиденных затрат, а также получения максимальной прибыли осуществляют двух-трехкратную надбавку к стоимости продукции СХТП, что, в свою очередь, приводит к необоснованному росту цен для потребителей. В-четвертых, посредники берут на себя риски убытков, так как отсутствуют какие-либо гарантии сбыта той продукции, которую они приобретают у аграриев. К примеру, существуют риски ДТП по пути следования, невостребованность или резкое снижение цен товара в пункте назначения. И, в-пятых, отсутствие организованности на рынке перевозок полностью исключает возможность для государственных органов осуществлять регулирование товаропотоков между регионами.

      Для решения этих проблем в стране предпринимаются меры по развитию транспортной логистики и складской инфраструктуры. Так, на территории Казахстана функционирует 21 транспортно-логистический центр (далее - ТЛЦ). Вместе с тем, имеющиеся мощности современной инфраструктуры недостаточны для полного устранения проблем.

      Слабым звеном в логистической цепи является торговля. Внутренний и внешний потоки продовольственных товаров в основном приходятся на малые предприятия - 80% рынка (средние - 17%, крупные - 3%).

      Оптовая торговля в основном выполняется в разных местах и многие розничные рынки в раннее утро выполняют функцию оптовых рынков. При этом, в каждом казахстанском городе есть специализированные оптовые рынки, расположенные на старых продовольственных складах, где продовольственные поставки унаследовали старую централизованную систему.

      Речь идет о достаточно небольших зданиях, где продаются плодоовощная продукция, а также мясо и другие нескоропортящиеся продовольственные продукты, колбасные изделия и т.д.

      В целом, всеми этими оптовыми рынками управляют частные предприятия, которые являются либо владельцами этих зданий и земельных участков, либо арендуют их. Но чаще всего оптовые рынки предоставляются местными исполнительными властями.

      Эти рынки всегда состоят из разных отделов, предназначенных, в частности, для приема оптовых продавцов, реализующих продукцию с автомобилей и торговых пунктов (две категорий операторов рынка описываются в следующей главе). Покупатели имеют доступ к оптовым рынкам, которые смешивают деятельность оптовой и розничной торговли.

      Очевидно, что рынки выполняют свои функции по организации торговли на этом уровне. Вместе с тем, условия реализации продукции не соответствуют санитарно-гигиеническим требованиям, в частности, при реализации скоропортящейся продукции.

      Это приводит к таким последствиям, как высокие цены, волатильность цен в межсезонье, сложность формирования крупных партий, необеспечение постоянных поставок продовольственных товаров.

      Проблемы:

      1. Неразвитость торгово-логистической инфраструктуры.

      2. Присутствие неконтролируемого количества посреднических звеньев.

      3. Отсутствие связей между розничными торговыми предприятиями и СХТП.

      4. Наличие потерь и расходов в системе распределения продовольственных товаров при их движении между регионами республики.

      5. Отсутствие гарантированных рынков сбыта для мелких и средних СХТП.

      6. Отсутствие организационных, технических и технологических возможностей для формирования крупных, стабильных партий для экспорта.

Информационно-маркетинговое обеспечение

      В АПК Казахстана информационно-маркетинговым обеспечением на безвозмездной основе занимались следующие специализированные организации: АО "КазАгроМаркетинг" и центры по распространению знаний, созданные на базе научно-исследовательских институтов (далее - НИИ) и опытно-производственных хозяйств (далее - ОПХ). В 2016 году данная деятельность была передана в ведение Национальной палаты предпринимателей РК "Атамекен" (далее - НПП РК "Атамекен"). Всего информационно-маркетинговым обеспечением ежегодно охвачено более 60 тыс. субъектов АПК.

      Также акционерное общество "Национальное агентство по экспорту и инвестициям "KAZNEX INVEST" (далее - АО "KAZNEX INVEST") ежегодно поддерживает участие казахстанских производителей в выставках за рубежом, налаживание контактов, экспорт путем компенсации части затрат на проведение выставок и продвижение экспорта.

      Кроме того, информационную и маркетинговую поддержку в вопросах сбыта, сбора и распространения данных играют отраслевые ассоциации предпринимателей.

      Проблемы:

      1. Недостаточный охват субъектов АПК качественным информационно-маркетинговым обеспечением.

      2. Неразвитая инфраструктура для систем повышения квалификации, консультационных и информационных услуг в аграрном секторе экономики.

Трансферт эффективных зарубежных технологий

      В настоящее время трансферт эффективных зарубежных технологий осуществляется разрозненно, в рамках отдельных инвестиционных проектов. Системный подход к отбору оптимальных технологических решений, их апробации, адаптации и распространению отсутствует.

      Основными проблемами в сфере трансферта технологий являются:

      1. Отсутствие структурированной, объективной информации о наиболее актуальных технологических задачах, технологиях, подходах к их решению в странах - технологических лидерах с сопоставимыми условиями для ведения сельского хозяйства.

      2. Не осуществляется технологическое прогнозирование в АПК, которое позволило бы сфокусировать ресурсы на перспективных задачах и заранее, в партнерстве с зарубежными организациями - носителями необходимых компетенций, приступить к их решению.

Научное и кадровое обеспечение

      Научными исследованиями в сфере АПК в Республике Казахстан заняты НИИ и ОПХ некоммерческого акционерного общества "Национальный аграрный научно-образовательный центр" (далее НАО "НАНОЦ"), другие НИИ, ОПХ и высшие учебные заведения (далее - вузы). Общий объем финансирования научных исследований в 2015 году составил 0,15% от валового продукта сельского хозяйства, что примерно в 10 раз ниже, чем в среднем в странах - технологических лидерах.

      Приоритетами высшего и послевузовского образования Казахстана являются триединство образования, науки и производства, а также усиление интеграции университетов и бизнес-структур.

      Используя опыт АОО "Назарбаев Университет", ведется поэтапная трансформация Казахского национального аграрного университета (далее - КазНАУ) и Казахского аграрно-технического университета имени Сакена Сейфуллина (далее - КазАТУ) в исследовательские университеты. КазНАУ и КазАТУ уже второй год участвуют в подготовке кадров для реализации проектов Государственной программы индустриально-инновационного развития (далее - ГПИИР).

      С учетом регионального принципа и многолетнего опыта в сфере подготовки аграрных кадров, наличия профессионального научно-педагогического потенциала, а также тесного взаимодействия с ведущими зарубежными университетами и передовыми отечественными агроформированиями усилия трех ведущих аграрных вузов направлены на подготовку конкурентоспособных кадров для АПК.

      Подготовку кадров по специальностям "сельскохозяйственные науки, услуги и ветеринария" с высшим образованием осуществляют 23 вуза (из них 7 частных), в том числе:

      три вуза РК. В КазНАУ ведется подготовка по 14 аграрным специальностям, в КазАТУ - по 13 и Западно-Казахстанском аграрно-техническом университете имени Жангирхана (далее - ЗКАТУ) — по 11;

      девять вузов со специализированными аграрными факультетами;

      11 непрофильных вузов, в которых ведется подготовка по аграрным специальностям.

      Необходимо отметить, что вышеуказанные вузы имеют институциональную и специализированную аккредитации международных аккредитационных агентств:

      КазНАУ:

      институциональная аккредитация получена в 2014 году (агентство НКАОКО);

      специализированная аккредитация получена по 13 образовательным программам в 2015 году (ACQUIN и НААР) и по 3 в 2016 году (НААР).

      КазАТУ:

      институциональная аккредитация получена в 2014 году (НААР);

      специализированная аккредитация получена в 2015 году по 79 образовательным программам (НААР).

      ЗКАТУ:

      институциональная аккредитация получена в 2014 году (агентство НКАОКО);

      специализированная аккредитация получена по 38 образовательным программам в 2014 году и по 19 - в 2015 году (НКАОКО).

      При этом отрасль, несмотря на выделение значительного количества грантов на сельскохозяйственные специальности, испытывает значительный дефицит кадров с высшим образованием. В 2014 - 2016 годы общая потребность в специалистах и научных кадрах для АПК составила 6 456 человек, из них в 2014 году - 1575 человек, 2015 году - 2 240 человек, 2016 году - 2 641 человек. Нехватка кадров ощущается, в основном, по таким специальностям как ученые-агрономы, ветеринарные врачи, зооинженеры, инженеры-механики сельскохозяйственного производства, инженеры- технологи по переработке сельскохозяйственной продукции, экономисты, бухгалтеры и т.п. По данным местных исполнительных органов около 80% субъектов АПК испытывают потребность в специалистах. Из числа руководителей более 13 тысяч СХТП-юридических лиц только 12% имеют высшее и незаконченное высшее образование аграрного профиля. Из выпускников вузов по сельскохозяйственным специальностям трудоустроились по профилю только 55%, в том числе обучившихся по сельской квоте-43%.

      Важную роль в массовом обеспечении кадрами сельского хозяйства играет средне-специальное образование. В Казахстане с учетом природно-климатических условий и сложившейся специализации регионов на 1 октября 2015 года функционируют 807 колледжей, в том числе 462 государственных. Подготовка кадров для АПК в рамках технического и профессионального обучения (далее - ТиПО) ведется по 21 специальности. Подготовку кадров аграрного профиля со средним специальным образованием ведут 62 колледжа, расположенные во всех регионах страны, за исключением Мангистауской области. Из них всего 20% расположены в сельской местности.

      Уровень практико-ориентированности обучающих программ не отвечает современным требованиям подготовки кадров, удельный вес практических часов составляет около 20-25%. При этом наблюдается слабая материально-техническая база учреждений образования ТиПО, готовящих кадры по аграрным специальностям. Наблюдаются слабая интеграция и неполное взаимодействие вузов и учреждений ТиПО с передовыми хозяйствами и предприятиями. Только 22% населения страны считает ТиПО престижным.

      В то же время, из всех субъектов АПК 80% составляют мелкие крестьянские и фермерские хозяйства, которые нуждаются в профильных специалистах. При этом на производстве не хватает агрономов, зоотехников, веттехников, мастеров-наладчиков и т.д.

      Ранее практически в каждом районе функционировали профессионально-технические училища (лицеи, школы), которые готовили рабочих массовых профессий, таких как трактористы-машинисты сельскохозяйственного производства, наладчики сельскохозяйственных машин и тракторов, слесари- ремонтники, операторы машинного доения, плодоовощеводы, операторы по ветеринарной обработке животных, птицеводы, коневоды, операторы животноводческих комплексов, рыбоводы, и т.д. При этом обучение проводилось от 10 (на базе среднего образования) до 36 месяцев (на базе неполного среднего образования - выпускники 8-9 классов).

      Основные направления вузовской деятельности слабо ориентированы на решение производственных проблем бизнеса и привитие практических навыков обучающимся. Совместно с отраслевыми объединениями СХТП, местными исполнительными органами слабо ведется работа по мониторингу потребностей в кадрах, привлечению молодых специалистов в рамках проекта "С дипломом в село!" и вовлечению сельской молодежи в различные общественные проекты. Работа по повышению престижа сельскохозяйственных профессий не проводится должным образом.

      Проблемы:

      1. Низкая конкурентоспособность отечественных научных разработок.

      2. Недостаточная ориентированность научных исследований на наиболее актуальные задачи.

      3. Неэффективная система распределения финансирования на научные исследования.

      4. Недостаточное финансирование аграрной науки.

      5. Неразвитость механизмов передачи научных результатов в производство.

      6. Отсутствие системы подготовки рабочих массовых профессий.

      7. Качество подготовки специалистов с высшим и средним специальным образованием не соответствует требованиям производства.

      8. Низкая доля трудоустройства в сельскохозяйственных предприятиях выпускников учебных заведений аграрного профиля.

      9. Слабая материально-техническая база большинства учебных заведений.

      10. Низкая степень мотивации молодых специалистов для закрепления на селе.

Развитие государственных услуг и информационных технологий

      В сфере сельского хозяйства оказываются 101 государственная услуга, из них 38 государственных услуг оказываются населению через НАО "Государственная корпорация "Правительство для граждан".

      По состоянию на 1 января 2016 года проведена оптимизация по 52% государственным услугам. Через портал "электронного правительства" оказываются 73 государственные услуги. В конкурентную среду переданы 2 государственные услуги.

      В сельском хозяйстве РК доля СХТП, применяющих цифровые технологии при производстве сельскохозяйственной продукции, незначительна, что негативно сказывается на росте урожайности и сокращении расходов при ведении сельского хозяйства.

      Эффективность государственной политики также определяется позицией Казахстана по показателю "Обременительность аграрной политики" в Глобальном индексе конкурентоспособности Всемирного экономического форума. Справочно: в 2011 году - 49 место; 2012 году - 48 место; в 2013 году - 40 место, в 2014 году - 57 место, а в 2015 году - 70 место.

      Проблемы:

      1. Количество государственных услуг, оказываемых через НАО "Государственная корпорация "Правительство для граждан" не соответствует уровню запросов.

      2. Процедуры автоматизации государственных услуг требуют модернизации и расширения.

      3. Оказание государственных услуг, несвойственных государственным органам.

      4. Недостаточный уровень автоматизации процессов:

      субсидирования и других мер государственной поддержки;

      учета сельскохозяйственной техники;

      прослеживаемости животноводческой продукции (ветеринарная и пищевая безопасность);

      прослеживаемости растениеводческой продукции (фитосанитарная и пищевая безопасность);

      прослеживаемости рыбной продукции (теневой оборот рыбной продукции, пищевая безопасность);

      мониторинга и управления земельными ресурсами;

      мониторинга и учета лесного фонда и предотвращения лесных пожаров;

      мониторинга и учета водных ресурсов.

Признания сертификатов и протоколов испытаний

      Казахстан является участником международных и региональных организаций в области аккредитации, таких как Тихоокеанское сотрудничество по аккредитации (РАС), Европейская организация по аккредитации (ЕА), Международный форум по аккредитации (IAF), Международное сотрудничество по аккредитации лабораторий (ILAC). Участие в данных организациях предоставляет международное признание сертификации или регистрации систем, продукции, услуг, персонала и других программ по оценке соответствия.

      На сегодняшний день подписантами Соглашения о взаимном признании (ILAC MRA) являются 84 органа по аккредитации из 76 стран мира и 3 региональные группы, в том числе ЕС, Иран, КНР, РФ и другие. Это означает, что подписанты в пределах своей области взаимно признают результаты аккредитации и соответственно могут признавать результаты работ по оценке соответствия аккредитованных ими субъектов. Окончательное решение по признанию этих работ принимается правительствами этих стран.

      Благодаря членству органа по аккредитации Республики Казахстан (HСА) в ILAC, аккредитованные лаборатории республики могут использовать совмещенный лабораторный знак ILAC MRA на выдаваемых протоколах испытаний. Такие протоколы рассматриваются в странах, подписавших Соглашение о взаимном признании ILAC MRA, как основание для их признания в целом или частично путем проведения дополнительных испытаний по отдельным показателям, регламентированным в стране импортера. Таким образом, получение протоколов испытаний с совмещенным лабораторным знаком ILAC-MRA способствует снижению расходов и времени на дополнительные процедуры по подтверждению соответствия товара для отечественных экспортеров.

      Согласно отчетным данным за 2016 год, 187 лабораторий республики, в том числе 9 калибровочных, используют совмещенный знак ILAC MRA. Данными лабораториями выдано 521 419 протоколов испытаний юридическим лицам РК, из них 9 626 протоколов испытаний - за пределы РК. Протоколы выданы на рыбную, мясную, молочную, зерновую продукцию, а также на мед, природную, минеральную лечебно-столовую воду, муку, подсолнечник, шерсть овечью, кожевенное сырье и шкуры КРС.

      Таким образом, бизнес-сообщество получило возможность для сопровождения экспортированной продукции в Киргизию, Таджикистан, Узбекистан, Афганистан, Китай, Японию, Иран, Сербию, Испанию, Россию, Белоруссию, Азербайджан, Грузию, Польшу протоколами испытаний, признанной на международном уровне знаком ILAC MRA.

      Кроме того, НЦА является подписантом Многостороннего соглашения о признании (IAF MLA) по продукции, что дает возможность аккредитованным органам по стандарту ISO/IEC 17065 по подтверждению соответствия применять совмещенный знак IAF MLA на сертификатах соответствия, сопровождающих продукцию, в том числе и на экспорт. Приказом Комитета по техническому регулированию и метрологии МИР РК от 25 декабря 2015 года № 270-од утверждены формы приложений к сертификатам соответствия на английском языке.

      По состоянию на 30 декабря 2016 года 54 органа (из них 19 филиалов) подписали договор и получили право на использование совмещенного знака IAF MLA и выдали 1700 сертификатов соответствия.

      29 мая 2015 года было между ЕАЭС и Вьетнамом заключено соглашение о зоне свободной торговли. Одним из элементов данного соглашения является устранение излишних препятствий, улучшение доступа товаров в международной торговле и транспарентности при разработке, принятии и применении стандартов, технических регламентов и процедур оценки соответствия.

4. Цели, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов реализации Программы

      Исходя из проведенного анализа, выявленных проблем и вышестоящих документов Системы государственного планирования, целью Программы является обеспечение производства востребованной на рынках конкурентоспособной продукции АПК.

      Востребованность продукции предполагает определение приоритетных товарных групп, производство которых необходимо для обеспечения потребностей внутреннего рынка и реализации экспортного потенциала АПК.

      Конкурентоспособность продукции предполагает решение вопросов ресурсообеспечения, развитие инфраструктуры и реализацию стимулирующей государственной политики в АПК.

      Достижение цели будет измеряться следующими целевыми индикаторами1:

№
п/п

Целевые индикаторы

ед.
изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(опенка)

2017

2018

2019

2020

2021

l

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

l

Индекс производительности труда в сельском хозяйстве

%

статданные

МСХ, акиматы гг. Астаны и Алматы, областей

100

109

112

118

124

132

138

2.

Индекс физического объема валовой продукции (услуг) сельского хозяйства

%

статданные

МСХ, акиматы гг. Астаны и Алматы, областей

100

105,6

108

113

118

125

130

3.

Рост объема экспорта продовольственных товаров3

млн.
долл.
США

статданные

МСХ, акиматы областей, гг Астаны и Алматы

814

1 204

920

1 077

1 168

1 329

1 481

4.

Снижение объема импорта продовольственных товаров2

млн.
долл.
США

статданные

МСХ, акиматы областей, гг Астаны и Алматы

2 511

3 064

2 466

2 377

2 288

2 196

2 105

5.

Индекс физического объема оптовой торговли продовольственными товарами

%

статданные

МСХ, МНЭ, акиматы гг. Астаны и Алматы, областей

100

102

106

113

118

123

129

6.

Расход воды на орошение

куб.м
/га

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

9180

9036

8608

8223

7873

1548

7348

7

Увеличение поверхностных водных ресурсов

куб.
км

отчетные данные МСХ

МСХ

-

-

-

-

-

0,9

1,0

8

Объем воды в системах водоснабжения в промышленности:
повторное водоснабжение

куб.
км

отчетные данные МСХ

МСХ, МИР

0.69

0,69

0.70

0,71

0,73

0.75

0.77

оборотное водоснабжение

7,30

7,30

7,33

7,38

7,46

7,54

7,62

      Индикативные параметры достижения поставленной цели указаны в приложении 33.

4.1. Вовлечение мелких и средних хозяйств в сельскохозяйственную кооперацию

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№
п/п

Показатели результатов

ед.
изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Количество членов сельскохозяйственных кооперативов (крестьянских и домашних хозяйств)

тыс.
ед

статданные

МСХ, акиматы гг Астаны и Алматы, областей

-

-

135

267

353

434

500

2

Количество действующих сельскохозяйственных кооперативов

ед.

отчетные данные МИО

МСХ, акиматы гг Астаны и Алматы, областей

-

150

326

644

851

1046

1204

3.

Объем мяса заготовленного кооперативами

тыс. тонн

статданные

МСХ, акиматы областей

-

-

13,2

34,2

49.7

66,2

81,7

4

Объем молока, заготовленного кооперативами

тыс. тонн

статданные

МСХ, акиматы областей

-

-

258,0

378,0

432,6

477,0

500,4

5.

Объем плодов, заготовленных кооперативами


статданные

МСХ, акиматы областей

-

-

7,5

16,5

19,5

19,5

19,5

6

Объем овощей, заготовленных кооперативами

тыс. тонн

статданные

МСХ, акиматы областей

-

-

15

33

39

39

39

      __________________

      1Далее по тексту Программы указывается изменение значений целевых индикаторов (показателей результатов) к уровню 2015 года, если не указывается иное

      2 По внешней и взаимной торговле по кодам ТН ВЭД 01-24 "Продукты животного и растительного происхождения, готовые продовольственные товары", на основе текущего обменного курса и действующих цен

4.2. Насыщение внутреннего рынка и развитие экспортного потенциала отечественной продукции

      Для обеспечения внутренних потребностей в продовольствии необходимо развитие производства следующих приоритетных видов продукции: мяса птицы, мясных изделий, молочных продуктов, рыбы, растительного масла, плодоовощной продукции и сахара.

      Наибольший экспортный потенциал имеется по следующим приоритетным видам продукции, внутреннее потребление которой в настоящее время полностью обеспечивается собственным производством: говядина, баранина, свинина, а также по продукции, пользующейся повышенным спросом на внешних рынках: зерно, маслосемена, картофель и продукты их переработки (включая органическую продукцию).

      Развитие отраслей переработки сельскохозяйственной продукции и пищевой промышленности будет направлено на производство приоритетных видов продукции для насыщения внутреннего рынка продовольственными товарами, обеспечения потребностей животноводства в комбинированных кормах и реализации экспортного потенциала.

      Для обеспечения производства безопасной переработанной сельскохозяйственной продукции и защиты интересов отечественных производителей на внутреннем и внешнем рынках технические регламенты ЕАЭС будут разрабатываться с учетом уровня развития и технических возможностей в АПК.

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующим показателем результата:

№
п/п

Показатель результата

ед.
изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Объем производства ячменя

тыс.
тонн

статданные


2675

2969

2813

3038

3267

3786

4004

2.

Объем производства овса

244

314

287

341

392

483

517

3.

Объем производства кукурузы на зерно

734

744

779

842

917

1067

1097

4

Объем производства риса

422

442

398

395

389

385

387

5.

Объем производства маслосемян

1548

1870

1868

2018

2131

2754

3046

6

Объем производства кормовых культур

5643

6150

7798

8630

9634

11617

12688

7

Объем производства свеклы сахарной

174

322

425

550

720

896

1120

8

Объем производства хлопка

274

274

275

280

285

290

300

9

Объем производства картофеля

3521

3464

3615

3738

3856

3921

3992

10.

Объем производства овощей

3497

3565

3752

3893

4020

4080

4132

11

Объем производства плодово-ягодных и винограда

280

315

335

355

380

400

421

12.

Объем производства мяса птицы

146

160

187

230

268

286

298

13.

Объем производства говядины

416

425

427

441

455

470

491

14.

Объем производства баранины

144

145

148

151

154

158

161

15.

Объем производства свинины

95

113

129

128

132

132

133

16.

Объем производства молока

5182

4891

5124

5265

5397

5517

5665

17

Объем выращивания осетровых

тонны

106

215

268

482

622

667

720

18.

Объем выращивания лососевых

172

242

260

382

473

574

915

19

Объем выращивания сиговых

100

518

229

350

555

880

1163

20.

Объем выращивания растительноядных

46

65

71

77

179

289

489

21.

Объем выращивания карповых

306

384

744

931

1141

1548

1713

22.

Объем производства масла растительного

тыс.
тонн

МСХ, МИР. акиматы гг. Астаны и Алматы, областей

290

285

309

341

447

505

505

23.

Объем производства плодоовощных

21

24

27

33

41

48

56

24.

Объем производства сахара

14

30

46

59

78

97

121

25.

Объем производства продуктов переработки картофеля

0,5

0,5

0,5

101

200

260

261

26

Объем производства комбинированных кормов

1200

1300

1446

1692

1905

2138

2371

27.

Объем производства колбасных изделий

40,2

37,2

40

41,2

42,4

43,7

45

28.

Объем производства мясных и мясорастительных консервов

10,4

10,7

11,1

11,5

12

12,5

13,5

29

Объем производства сливочного масла

17,1

15

15,6

16,1

17,2

18

20

30

Объем производства сыра твердого

2,9

3,0

3,0

3,2

3,3

4,0

4,5

31.

Доля переработки молока

%

МСХ, аки маты гг. Астаны и Алматы, областей

28

30

30

31

32

33

37

32

Доля переработки мяса

30,6

31

32

32

32

32,6

34

33.

Доля переработки плодоовощей

4,2

4,7

5,2

6,2

7,3

8,4

9,7


Импорт продовольственных товаров, в т.ч.

млн
долл.
США

статданные

МСХ, акиматы гг Астаны и Алматы,
областей








34

Мяса птицы

143,2

160,1

124,5

120,1

1 15,6

106,7

97,8

35.

Масла растительного

129,5

133.9

124,7

100,5

76,4

66,8

55,5

36

Плодоовощных консервов

163,5

142,1

137,9

125,0

113,8

107,4

99,4

37.

Сахара

104,0

43,9

89,9

81,5

73,1

61,8

42,2


Экспорт продовольственных товаров, в т.ч.:








38.

Мука

343,6

479,7

398,5

404,0

409,4

414,9

414,9

39.

Масло растительное

39,5

77,7

117,6

162,4

243,1

284,0

339,8

40.

Зерно

648,8

729,7

628,2

667,0

701,9

709,8

714,7

41.

Маслосемена

111,5

171,3

175,0

246,3

253,3

310,8

382,6

42.

Говядина

отчетные данные МСХ

15,6

13,8

55,2

82,9

110,5

138,1

193,3

43.

Объем сельскохозяйственной продукции, произведенной на введенных землях регулярного орошения

млрд.
тенге

отчетные данные акиматов областей

Акиматы областей

-

-

14,7

78,6

200.3

384

599

4.3. Эффективное использование финансовых мер государственной поддержки

      Эффективное использование финансовых мер государственной поддержки будет направлено на перераспределение субсидий с менее на более эффективные субсидии в целях привлечения инвестиций, в том числе за счет увеличения охвата получателей. Аналогичным образом будет пересмотрена кредитная политика АО "НУХ "КазАгро".

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№
п/п

Показатели результатов

ед
изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Индекс физического объема инвестиций в основной капитал в сельском хозяйстве

%

статданные

МСХ. акиматы гг. Астаны и Алматы, областей

100

149

159

185

213

243

268

2

Индекс физического объема инвестиций в основной капитал в производстве продуктов питания

%

статданные

МСХ. акиматы гг Астаны и Алматы, областей

100

85

102

122

130

153

177

4.4. Эффективное использование водных ресурсов

      Эффективное использование водных ресурсов будет выражаться в обеспечении поливной водой необходимых для развития сельского хозяйства земель регулярного и лиманного орошения, улучшении мелиоративного состояния и восстановлении ирригационной инфраструктуры, повышением эффективности водопотребления в промышленности.

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№
п/п

Показатели результатов

ед. изм

Источники ннформации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

Общая емкость водохранилищ

куб. км

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

97,9

97,9

97,9

97,9

97,9

98,8

99,8

2

Объем забора поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства при регулярном орошении

куб. км

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

12,2

12,65

12,18

12,17

12,63

13,52

14,7
7

3.

Объем забора поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства при лиманном орошении

куб. км

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

0,35

0,35

0,37

0,43

0,52

0,70

0,90

4

Объем потерь при транспортировке поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства

куб. км

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

5,10

4,93

4,39

4,02

3,79

3,65

3,69

4.5 Создание условий для эффективного использования земельных ресурсов

      Для обеспечения эффективного использования земельных ресурсов в АПК ключевое значение имеет наличие актуальной и достоверной информации о количественных и качественных характеристиках сельскохозяйственных угодий, что выражается в формировании сведений ГЗК и банка данных об агрохимическом состоянии земель сельскохозяйственного назначения.

      Кроме того немаловажную роль играет и обеспечение поливной водой необходимых для развития сельского хозяйства земель регулярного и лиманного орошения.

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№
п/п

Показатели результатов

ед
изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Обеспеченность обновленными данными государственного земельного кадастра для рационального использования земельных ресурсов

% от площади подлежащей обследованию с нарастанием

отчетные данные МСХ

МСХ, МИК акиматы областей

15,5

15,8

17,4

19,7

22,1

24,6

27,5

2.

Площадь земель сельскохозяйственного назначения, охваченных почвенным обследованием

тыс га

отчетные данные МСХ

МСХ, МИК, НАО "ГК "Правительство для граждан"

2300

1650

4500

7000

7100

7200

7200

3

Площадь земель сельскохозяйственного назначения, охваченных геоботаническим обследованием

тыс га

отчетные данные МСХ

МСХ, МИК, НАО "ГК "Правительство для граждан"

2500

1600

3800

7300

7300

7300

7300

4

Площадь земель сельскохозяйственного назначения, охваченных качественной оценкой

тыс га

отчетные данные МСХ

МСХ, МИК, НАО "ГК "Правительство для граждан"

1300

780

3000

5500

6500

7500

7500

5.

Площадь созданных почвенных карт в электронном виде

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, МИК, НАО "ГК "Правительство для граждан"



4500

7000

7100

7200

7200

6.

Площадь созданных геоботанических карт в электронном виде

тыс га

отчетные данные МСХ

МСХ, МИК, НАО "ГК "Правительство для граждан"



3800

7300

7300

7300

7300

7

Площадь пахотных земель, охваченных агрохимическим обследованием

млн га

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

3,7

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5

8

Площадь водообеспеченных земель регулярного орошения

тыс га

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

1350

1400

1415

1480

1604

1791

2010

9

Площадь водообеспеченных земель лиманного орошения

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

229

229

239

279

344

462

597

4.6. Повышение обеспеченности сельхозтоваропроизводителей техникой и средствами химизации

      Улучшение уровня технической оснащенности в АПК будет обеспечено за счет увеличения количества приобретаемой техники и развития отечественного сельхозмашиностроения с постепенным повышением уровня локализации производства.

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№
п/п

Показатели результатов

ед.
изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 1

12

1

Средний уровень обновления машинно-тракторного парка (тракторы, комбайны, сеялки, навесное оборудование)

%

отчетные данные МСХ

МИР, МСХ, акиматы областей

1,4

1,6

1,9

2,1

2,4

2,6

2,9

2

Объем производства сельскохозяйственной техники (тракторы, комбайны, навесное оборудование)

ед

статданные

МИР, МСХ, НПП (по согласованию)

2371

2110

4200

4 830

5413

6003

6613

3.

Уровень локализации по производству сельскохозяйственной техники (тракторы, комбайны)

%

отчетные данные МИР

25

31

32

35

37

41

43

4

Объем производства азотных удобрений

тыс.
тонн

статданные

МИР, МСХ, акиматы гг. Астаны и Алматы, областей

311,4

317,4

323,4

325,0

370,0

400,0

400,0

5.

Объем производства фосфорных удобрений

90,1

96,4

225,0

500,0

720,0

800,0

1000,0

6.

Объем производства сложных удобрений

0

0

0

0

2,6

5,2

7,9

4.7. Развитие торгово-логистической инфраструктуры

      Для расширения возможностей по сбыту сельскохозяйственной и переработанной продукции будет создана сеть оптово-распределительных центров для формирования крупных партий продовольствия и распределения их на внутренний рынок и экспорт.

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующим показателем результата:

№
п/п

Показатель результата

ед
изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

1

8

9

10

11

12

1

Количество оптово-распределительных центров

ед

отчетные данные МСХ

МСХ, МНЭ, МИР, акиматы гг Астаны и Алматы, областей

0

0

3

6

9

12

16

4.8. Научное-технологическое, кадровое и информационно-маркетинговое обеспечение АПК

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результата:

№
п/п

Показатель результата

ед
изм

Источник информации

Ответственные за исполнение

2015
(факт)

2016
(оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

Количество разработанных типовых технологических проектов

ед.

отчетные данные МСХ

МСХ

-

-

-

-

-

4

4

2

Охват субъектов АПК услугами системы распространения знаний

%

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы гг Астаны и Алматы, областей, НПП (по согласованию)

1,5

5,4

2,5

2,5

2,5

5

5,5

3.

Доля софинансирования бизнесом программ и проектов научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (далее - НИОКР) от общего объема финансирования

%

отчетные данные МОН

МОН

-

-

-

2

4

6

10

5. Основные направления, пути достижения поставленных целей Программы и соответствующие меры

      Развитие АПК требует стратегического планирования на долгосрочную перспективу, и в этой связи разработаны основные направления, пути достижения поставленных целей и соответствующие меры для выполнения индикаторов и показателей на 2017 - 2021 годы, указанных в четвертом разделе данной Программы.

      Реализация предусмотренных мер направлена на повышение конкурентоспособности продукции АПК на основе увеличения производительности труда и снижения производственных затрат.

5.1. Вовлечение мелких и средних хозяйств в сельскохозяйственную кооперацию

      Успешному функционированию СХТП, снижению издержек СХТП при производстве и реализации продукции, сбалансированному развитию сельского хозяйства и в целом АПК будет способствовать сельскохозяйственная кооперация.

      Важнейшим направлением на сегодня в РК является развитие системы производства, сбыта, переработки сельскохозяйственной продукции, материально-технического снабжения, кредитного, сервисного и информационно-маркетингового обслуживания СХТП.

      Производственные кооперативы будут заниматься производством сельскохозяйственной продукции путем совместной обработки земли, использования единой системы севооборотов, прогрессивных технологий выращивания растениеводческой продукции и разведения животных, совместного использования сельскохозяйственной техники и др.

      Сбытовые кооперативы будут заниматься реализацией продукции, производимой членами кооператива, а также сбором, хранением, сортировкой, сушкой, продажей сырья в свежем или переработанном виде оптом или в розницу и транспортировкой продукции членов кооператива.

      Перерабатывающие кооперативы будут создаваться с целью организации первичной переработки сельскохозяйственной продукции с последующей ее реализацией на крупные перерабатывающие предприятия и в оптово-розничные сети.

      Кооперативы по материально-техническому снабжению будут обеспечивать СХТП необходимыми в производственном процессе ресурсами и материалами: горюче-смазочными материалами, семенами, удобрениями, ядохимикатами, кормами, запасными частями, строительными и другими сопутствующими для сельскохозяйственного производства материалами.

      Кредитные кооперативы будут заниматься кредитованием своих членов как на производственные цели сельскохозяйственного назначения, несельскохозяйственные виды бизнеса, так и на потребительские цели.

      Сервисные кооперативы будут представлять своим членам услуги, связанные с процессом производства и реализации сельскохозяйственной продукции, а также удовлетворением общих потребностей в других областях (агрохимическом, ветеринарном, техническом обслуживании, водообеспечении, электроснабжении, ремонте и обслуживании техники, телефонизации, племенной и селекционной деятельности, проведении исследований в животноводстве и растениеводстве и другое).

      Информационно-маркетинговые кооперативы создаются с целью обеспечения своих членов информацией о новых технологиях, сортах, породах, ситуации на рынках.

     


      К преимуществам объединения в сельскохозяйственный кооператив относятся:

      сохранение членами кооператива своей юридической и экономической самостоятельности при создании сбытового, перерабатывающего, снабженческого и других видов обслуживающих кооперативов, т.е. они остаются собственниками земли, сельскохозяйственных животных, произведенной продукции, имеющейся сельскохозяйственной техники;

      эффективное использование земельных, производственных, трудовых ресурсов, возможность совместного использования прогрессивных технологий производства продукции, сельскохозяйственной техники, технологического оборудования при создании производственного кооператива;

      стабильный сбыт произведенной СХТП продукции без посредников напрямую на переработку, в торговую сеть;

      осуществление взаиморасчетов путем перечисления на счета членов кооператива (личных подсобных, крестьянских хозяйств и др.);

      сокращение затрат членов кооператива на транспортировку, доставку сырья до переработки и реализации за счет формирования более крупных партий продукции;

      защита интересов членов кооператива и наличие права голоса на общем собрании кооператива при обсуждении и принятии решений производственного, организационного и экономического характера;

      возможность получения государственных субсидий, льготного кредитования, налогообложения для кооператива путем централизованной подготовки документов аппаратом управления кооператива;

      возможность безвозмездного получения информационно-консультационной помощи от специалистов кооператива;

      обеспеченность поливной и питьевой водой;

      производственное и потребительское кредитование своих членов;

      оказание услуг по благоустройству сельских населенных пунктов;

      снижение затрат на агрохимическое, ветеринарное, техническое обеспечение, ремонт и обслуживание техники, селекционно-племенную работу;

      обеспечение стабильной занятостью (постоянной и дополнительной работой в сезон).

      Важным фактором эффективного функционирования кооператива является механизм внутрихозяйственных экономических взаимоотношений между его членами и кооперативом, включающий проведение общего собрания, выбор органов управления, распределение прибыли кооператива и др.

      Организация кооперативов будет проводиться поэтапно.

      На первом этапе определяется инициативная группа СХТП, которые готовы объединиться в сельскохозяйственный кооператив, обосновываются необходимость организации кооператива, виды деятельности, основные ее функции, состав учредителей.

      На втором - проводится учредительное собрание кооператива, выбираются члены правления, ревизионной комиссии, председатель, утверждаются правила вступления и выхода из кооператива, учредительные документы (устав, учредительный договор и др.).

      На третьем - проводится государственная регистрация кооператива в районном органе юстиции, утверждаются источники формирования имущества кооператива, размеры паевых взносов, создание фондов и другие внутрихозяйственные вопросы деятельности кооператива.

      На четвертом этапе - на основе предварительного расчета выявляются потенциальные объемы производства и переработки сельскохозяйственной продукции, определяются рынки сбыта, потребители, их экономическое положение, размеры и источники финансирования, т.е. разрабатывается бизнес- план кооператива с технико-экономическим обоснованием его производственной деятельности, определяются основные подразделения кооператива, их состав и функции.

      Сельскохозяйственные кооперативы будут созданы в различных отраслях АПК РК (молочной, мясной, плодоовощной, хлопководческой, масложировой и др.) в процессе продвижения сельскохозяйственной продукции от производителя до потребителя. При формировании кооперативов необходимо учитывать специфические особенности отдельных видов сельскохозяйственной продукции, сырья, продовольствия и их рынков.

      Создание кооперативов на рынке мяса и молока находится под влиянием таких факторов, как скоропортящийся характер продукции, высокая доля поголовья и производства продукции в личных подсобных и крестьянских хозяйствах, низкая концентрация поголовья, высокая зависимость от кормовой базы.

      На рынке картофеля и плодоовощной продукции системы сбыта строятся под влиянием таких факторов, как локальное производство отдельных ее видов по территории страны (теплолюбивых овощей и фруктов, ранней продукции), основных объемов - в хозяйствах населения при наличии специализированных крупных коллективных предприятий и тепличного хозяйства в пригородной зоне, скоропортящийся объемный характер продукции, сезонность и стабильное по времени потребление, наличие альтернативных видов продукции - сушеных, замороженных, консервированных, в том числе соков. Эти факторы определяют необходимость организации срочного сбыта отдельных ее видов.

      При организации сельскохозяйственной кооперации будут максимально задействованы уже имеющиеся производственные мощности по переработке продукции. На территории районов, где нет перерабатывающих предприятий, при строительстве новых мощностей будут учитываться особенности перерабатываемой сельскохозяйственной продукции: транспортные затраты на единицу массы, капиталоемкость, возможные объемы и сезонность поступления сырья.

      Одним из главных препятствий на пути создания сельскохозяйственных кооперативов являются недостаток у потенциальных членов кооператива стартового капитала для покупки техники и оборудования при низком уровне доступности кредитных ресурсов коммерческих банков и отсутствие значимой государственной поддержки. Поэтому одной из основных задач рекомендуемого механизма повышения эффективности развития сельскохозяйственной кооперации в РК является формирование адекватной рынку многоканальной системы финансовой поддержки кооперативных структур за счет государственных средств, внебюджетных фондов, юридических и физических лиц, средств донорских отечественных и зарубежных организаций.

      С учетом наличия специфических особенностей каждого региона будут разработаны региональные программы развития сельскохозяйственной кооперации, которые будут включать разъяснительную работу, финансовую, организационную, пропагандистскую, консультационную, информационную помощь созданным кооперативам. При их разработке будет учтен комплекс взаимосвязанных задач, адресных мероприятий социального, экономического, организационного, производственного характера с указанием используемых ресурсов, источников их получения, достигаемых результатов и механизм распространения и развития сельскохозяйственной кооперации.

      Региональные программы будут направлены на распространение положительного опыта, облегчение доступа кооперативов к рынкам сбыта, снабжению материально-техническими ресурсами, агросервисным услугам.

      С целью получения достоверной информации о деятельности сельскохозяйственных кооперативов и их эффективности будет введена система статистического наблюдения за развитием сельскохозяйственных кооперативов, создан регистр "Сельскохозяйственные кооперативы" по видам и формам деятельности, проведение периодичных выборочных обследований сельскохозяйственных кооперативов.

      Консультационная и организаторская работа будет направлена на:

      создание новых кооперативов там, где это необходимо;

      расширение числа членов в уже существующих кооперативах;

      оказание помощи членам кооперативов в активном участии в процессе принятия решений и управления делами кооперативов;

      оказание помощи членам и работникам кооперативов в создании хозяйственного механизма, основанного на кооперативных ценностях и принципах, адекватного современной экономической системе.

      Одним из условий успешного развития сельскохозяйственных кооперативов на селе является создание единой системы сельскохозяйственных кооперативов, которая представляет собой совокупность кооперативов различных видов и уровней, в организационно-правовом и функциональном отношениях, объединенных на государственном, региональном и районном уровнях. Механизм повышения эффективности развития сельскохозяйственных кооперативов предусматривает поэтапное формирование многоуровневой системы сельскохозяйственных кооперативов, действующих во взаимосвязи с государственными (местными) органами, путем формирования Координационного совета и рабочих групп консультантов по вопросам организации форм сельскохозяйственной кооперации на районном уровне, а также взаимодействие их с финансовыми, общественными и другими организациями.

      С целью повышения эффективности развития сельскохозяйственной кооперации в республике будут созданы координационные советы на уровне каждого района. Основной задачей координационного совета является обеспечение мероприятий по развитию системы сельскохозяйственных кооперативов на уровне района.

      Со стороны местных исполнительных органов будет оказано содействие в обеспечении необходимой инфраструктуры для СХК (земельные участки, в т.ч. для заготовки кормов, торговые места на рынках, убойные пункты, необходимые коммуникации).

      Кроме того будет оказана помощь в виде заключения договоров поставки с перерабатывающими предприятиями, составления бизнес планов и обеспечение сбора документов на получение кредита.

      Также будет оказана поддержка со стороны ветеринарных служб по обеспечению безопасной эпизоотической ситуации в кооперативах.

      В рамках государственной поддержки кооперативов по заготовке и первичной переработке сельскохозяйственной продукции, оказанию сервисных и кредитных услуг будут оказаны меры поддержки финансового и нефинансового характера.

      Финансовые меры поддержки - лизинг сельскохозяйственной техники и оборудования, инвестиционное субсидирование затрат по приобретению сельскохозяйственной техники и оборудования, субсидирование ставок вознаграждения при кредитовании субъектов АПК, лизинге сельскохозяйственной техники и животных, технологического оборудования, субсидирование затрат ревизионных союзов сельскохозяйственных кооперативов на проведение внутреннего аудита кооперативов, а также упрощение процедур предоставления кредитов и лизинга по условиям дочерних компаний АО "НУХ "КазАгро" с погашением первоначального платежа (софинансирования) по кредиту за счет инвестиционных субсидий и предоставления кредитов для последующего кредитования своих членов.

      Нефинансовые меры поддержки - разработка учебно-методических материалов для сельскохозяйственных учебных заведений для подготовки руководителей и специалистов кооперативов и центров повышения их квалификации, введение в сельскохозяйственных вузах и колледжах в качестве обязательной дисциплины курса по экономике и организации сельскохозяйственной кооперации, а также включение владельцев личных подсобных и крестьянских хозяйств в программу информационного обеспечения субъектов АПК на безвозмездной основе в качестве слушателей курсов и семинаров по повышению квалификации и повышение квалификации руководителей и специалистов агроформирований, центральных и местных исполнительных органов по вопросам сельскохозяйственной кооперации через систему повышения квалификации при сельскохозяйственных учебных заведениях, университетах общего назначения и центрах распространения знаний.

5.2. Оптимизация внутренней и внешней торговой политики в отношении продукции АПК

      Для развития внутренней торговли будут приняты меры по повышению эффективности существующих механизмов формирования и использования региональных стабилизационных фондов продовольственных товаров и передаче функций по их регулированию в местные исполнительные органы, пресечению антиконкурентных действий субъектов рынка.

      Для развития внешней торговли будут приняты меры по предоставлению субъектам АПК открытых отраслевых данных по рынкам сбыта на сайтах МСХ РК, АО "НУХ "КазАгро", других подведомственных организаций МСХ РК, а также оказанию маркетинговых услуг со стороны центров обслуживания предпринимателей НПП РК "Атамекен".

      Для того чтобы стать так называемой "хлебной корзиной" по производству зерна на всем евразийском континенте и перейти от сырьевого производства к выпуску качественной переработанной продукции будут наращиваться объемы экспорта не только сырьевых видов сельскохозяйственной продукции, но и продуктов ее переработки (мука, макароны, крупа, глютен).

      Предусматривается к 2021 году экспортировать в страны - традиционные импортеры казахстанской сельхозпродукции (страны Средней Азии, Иран, Афганистан, Азербайджан), с учетом роста их населения, муки в зерновом эквиваленте 6,8 млн. тонн зерна.

      Также к 2021 году планируется увеличить объемы производства макаронных и крупяных изделий до 630 тыс. тонн, а также объемы поставки их на экспорт до 180 тыс. тонн, против 77,0 тыс. тонн в 2016 году. Перспективными рынками являются Китай, Афганистан, Грузия, Монголия, Таджикистан, Туркменистан.

      В 2016 году произведено 3,3 тыс. тонн глютена, реализовано на экспорт 0,2 тыс. тонн (Кыргызстан - 0,1 тыс. тонн, Узбекистан - 0,1 тыс. тонн). В перспективе с учетом введения новых мощностей планируется довести производство глютена до 5,0 тыс. тонн.

      В целях снижения объемов теневого оборота осетровых рыб будет создана законодательная основа для внедрения системы генетической паспортизации.

      Кроме того, будет оказана поддержка для казахстанских производителей в проведении отраслевых выставок внутри Казахстана и за рубежом.

      В целях обеспечения доступа СХТП на торговые площади будет оказано содействие в создании сети оптово-распределительных центров (далее - ОРЦ) во всех крупных городах республики. ОРЦ будет состоять из складов, павильонов и других помещений для оптовой торговли сельскохозяйственной продукцией, в которых будут сгенерированы технологические операции по хранению, упаковке, сбыту и транспортировке сельскохозяйственной и пищевой продукции. Будут, при необходимости, предусмотрены таможенные, ветеринарно-санитарные, карантинные, санитарно-эпидемиологические и иные операции.

      ОРЦ создаются за счет средств частных инвесторов, в том числе иностранных, для привлечения которых будут создаваться благоприятные условия, такие как выделение натурных грантов и пр. Кроме того, будет проработан вопрос совершенствования нормативной правовой основы для расширения мер государственной поддержки на развитие ОРЦ, в том числе в виде предоставления инвестиционных субсидий на возмещение стоимости приобретенной техники и оборудования.

      Государственная поддержка ОРЦ будет заключаться в выделении земельного участка для их строительства, подведения инфраструктуры в рамках Дорожной карты бизнеса - 2020, выдачи государственных сертификатов на соответствие качества товара и т.д.

      На первом этапе в 2017 году будут созданы 3 ОРЦ в гг. Астане, Алматы, Шымкенте.

      На втором этапе в 2018-2021 годах будет созданы ОРЦ в остальных крупных городах республики, в том числе приграничных.

      На базе ОРЦ будут создаваться крупные партии сельскохозяйственной продукции, которые будут готовиться и поставляться на экспорт.

      Развитие торгово-логистической инфраструктуры для приоритетного сектора по переработке продуктов питания будет обеспечено системными и адресными мерами государственной поддержки в рамках ГПИИР.

      Экспортная политика будет строиться на основе целенаправленной поддержки продвижения продукции на потенциальных рынках сбыта. Для этих целей за счет собственных средств АО "НУХ "КазАгро" АО "НК "Продкорпорация" выступит в роли экспортного центра АПК при тесном взаимодействии с АО "КазЭкспортГарант" и АО "Национальное агентство по экспорту и инвестициям АО "KAZNEX INVEST", а также дипломатическими представительствами РК за рубежом. Центр будет осуществлять:

      1) анализ внешних рынков и составление дорожных карт продвижения продукции для перспективных стран сбыта;

      2) форвардный закуп продукции у СХТП и формирование крупных экспортных партий;

      3) создание экспортных каналов сбыта для востребованной на внешнем рынке сельскохозяйственной продукции;

      4) предоставление страхования и гарантирования экспортных контрактов СХТП;

      5) продвижение зонтичных брендов, включая "KZ ORGANIC FOOD";

      6) оказание консультационных услуг по экспорту продукции, в том числе сопровождению контрактов.

      Также для повышения привлекательности отрасли сельского хозяйства для инвесторов Правительством будут приняты меры по улучшению позиции Республики Казахстан в рейтинге Глобального индекса конкурентоспособности Всемирного экономического форума по показателю "Обременительность аграрной политики", также по включению Казахстана в отчет Всемирного Банка "Enabling the Business of Agriculture" ("Развитие агробизнеса").

5.3. Совершенствование мер государственного регулирования АПК

Растениеводство

      В целях эффективного развития растениеводства, снижения производственных затрат ее продукции будет обеспечена региональная специализация производств с привязкой к инфраструктуре переработки и сбыта продукции.

      Для этого будет стимулироваться строительство инфраструктуры хранения, транспортировки, переработки и сбыта продукции, использования минеральных удобрений и пестицидов, а также производство и использование семян высоких репродукций на основе кооперации. Эти меры позволят получать высокий урожай и качественную продукцию.

      Техническая и технологическая модернизация семеноводства будет осуществлена через субсидирование инвестиционных затрат и создание технологической платформы по семеноводству.

      Будут созданы условия для обновления техники и оборудования субъектов АПК в приоритетном порядке.

      В целях обеспечения диверсификации структуры посевных площадей, роста производства комбикормов и экспорта востребованной продукции будет обеспечено стимулирование производства ячменя, овса, кукурузы на зерно.

      Для загрузки предприятий по переработке масличных культур и увеличения экспорта востребованной продукции будет обеспечено стимулирование производства масличных культур, в том числе подсолнечника, рапса, льна, сои, и закупа данной продукции перерабатывающими предприятиями.

      В целях развития плодоовощеводства, виноградарства за счет субсидирования инвестиционных затрат будут стимулированы закладка плодово-ягодных культур и винограда, производство овощной продукции в межсезонье в тепличных комплексах, применение водосберегающих технологий, а также обеспечено возмещение затрат закладки и выращивания яблоневых садов сорта "Апорт". Будет создана инфраструктура полного цикла производства, заготовки, хранения, переработки и реализации на основе кооперации.

      В картофелеводстве будут приняты меры, направленные на повышение качества и интенсификацию производства за счет стимулирования использования безвирусных семян картофеля, поддержки строительства картофелехранилищ.

      В целях повышения объемов производства и переработки сахарной свеклы будут предприняты меры по стимулированию производства сахарной свеклы и закупа сахарной свеклы перерабатывающими предприятиями, строительству мини-заводов и реконструкции существующих сахарных заводов путем субсидирования инвестиционных затрат и внедрения водосберегающих технологий.

      Поддержка рисоводства и хлопководства будет осуществляться за счет стимулирования внедрения водосберегающих технологий, использования лазерных планировщиков в рисоводстве. Дополнительная поддержка будет осуществляться в рамках региональных программ развития территорий, кредитования и лизинга.

      В целях обеспечения потребностей животноводческой отрасли в кормах будет обеспечено стимулирование роста производства кормовых культур путем субсидирования затрат на их производство и инвестиционных затрат при закупе специализированной техники и оборудования.

Животноводство

      В мясном скотоводстве в целях увеличения спроса на более качественную и, соответственно, более дорогую племенную продукцию будут усилен контроль качества племенной продукции, усовершенствованы механизмы оценки качества селекционной и племенной работы со стороны республиканских палат и государства, также будет стимулироваться приобретение племенных животных за счет повышения качества продукции племенных репродукторов, имеющих материально-техническую базу и надлежащим образом осуществляющих ведение селекционной и племенной работы.

      Для породного улучшения скота, а также повышения эффективности откорма будет использован потенциал племенных быков в личных подсобных и фермерских хозяйствах.

      В целях снижения издержек при приобретении скота за счет частных инвестиций будет создана инфраструктура торговли скотом.

      В молочном скотоводстве в целях повышения объемов производства товарного молока будут приняты меры по содействию созданию семейных и промышленных молочно-товарных ферм, стимулированию повышения уровня механизации производства, а в селекционной и племенной работе стимулированию создания племенных репродукторов и использованию качественного племенного материала.

      В овцеводстве приоритетным направлением будет производство ягнятины и тонкой шерсти.

      Для производства ягнятины будут внедрены технологии круглогодичного получения и выращивания ягнят.

      В целях производства тонкой шерсти будет стимулирована селекционно-племенная работа с использованием баранов-производителей тонкорунных пород с учетом схемы специализации регионов. Это позволит обеспечить загрузку мощностей предприятий по первичной обработке тонкой шерсти за счет развития сельской кооперации.

      В коневодстве и верблюдоводстве основной упор будет делаться на товарное производство. Для этого будут созданы сельскохозяйственные кооперативы по оказанию сервисных услуг, заготовке и переработке продукции коневодства и верблюдоводства, а также продолжена программа обводнения пастбищ путем субсидирования затрат на обустройство колодцев и проведение мероприятий по улучшению пастбищ.

      В птицеводстве будут приняты меры по стимулированию производства и потребления охлажденного мяса птицы, создания семейных и промышленных птицефабрик мясного направления, а также инкубаторных станций, глубокой переработки яиц.

      Через региональные программы будут стимулироваться нетрадиционные направления птицеводства (водоплавающая птица и перепела).

      Для повышения эффективности производства свинины будет обеспечена доступность племенного материала и приняты меры по стимулированию модернизации существующих свиноводческих комплексов и ферм.

      Для обеспечения внутреннего рынка и использования экспортного потенциала меда в пчеловодстве будут приняты меры по стимулированию модернизации материально-технической базы и селекционно-племенной работы в целях повышения продуктивности пчел. Будет проработан вопрос создания медоносно-кормовых конвейеров.

      Кроме того, будет актуализирована и гармонизирована нормативная правовая и нормативно-техническая база пчеловодства в соответствии с международными требованиями.

      Поддержка развития мараловодства, козоводства и кролиководства будет осуществляться в рамках региональных программ развития территорий и кредитования личных подсобных и фермерских хозяйств.

      В целях повышения продуктивности сельскохозяйственных животных и птиц будут приняты по созданию прочной кормовой базы, тесно связанной с зональными природно-климатическими условиями, к которым должна быть адаптирована структура животноводства данной местности.

      Для этого будут разработан страновой кормовой баланс и обновлены базовые рационы кормления сельскохозяйственных животных в региональном аспекте с учетом природно-климатических особенностей, а также определены оптимальная структура размещения посевов кормовых культур и перспективные кормовые и пастбищные культуры с оптимальной агротехникой.

      Кроме того, будут приняты меры по вовлечению в оборот залежных и бросовых земель путем стимулирования коренного и поверхностного улучшения естественных пастбищ, ограждения пастбищ и восстановления оросительных систем. Также будут приняты меры по повышению эффективности способов заготовки и хранения кормов.

      В рамках развития кормопроизводства и семеноводства будет разработан и реализован механизм обеспечения загруженности комбикормовых предприятий и стимулирования использования комбикормов.

      Также, производство продуктов питания как приоритетный сектор будет обеспечено системными и адресными мерами государственной поддержки в рамках Государственной программы индустриально-инновационного развития РК на 2015 - 2019 годы, включая привлечение иностранных инвесторов и продвижение экспорта.

Производство и оборот органической продукции

      В целях совершенствования регулирования производства и оборота экологически чистой (органической) сельскохозяйственной продукции будут приняты меры по совершенствованию национального законодательства в области производства и оборота органической продукции, в частности, созданию и аккредитации национальных органов по подтверждению соответствия и контроля экологически чистой (органической) продукции по национальным и международным нормам.

      Эталоном экологически чистой (органической) продукции станет бренд "Made in Kazakhstan". Для его внедрения в рамках отдельного стандарта будут разработаны требования по присвоению бренда, критерии отбора товаропроизводителей.

      Кроме того, будут гармонизированы правила (стандарты) производства, оборота и сертификации экологически чистой (органической) продукции с международными нормами и требованиями, а также законодательством стран - импортеров экологически чистой (органической) продукции Казахстана и разработаны нормативно-технические документы по производству и применению биологических средств защиты растений, почвоулучшителей, стимуляторов роста и других биопрепаратов, применяемых при производстве экологически чистой (органической) продукции.

      Будет внедрена статистическая отчетность о производстве, реализации, экспорте и импорте экологически чистой (органической) продукции.

      Для стимулирования спроса на казахстанскую экологически чистую (органическую) продукцию на внутреннем и внешних рынках и популяризацию продукции экологически чистого (органического) производства будут организованы информационно-пропагандистские мероприятия, представление и защита интересов казахстанского экологически чистого (органического) сектора на международном уровне, в том числе на международных выставках, торговых площадках и форумах по экологически чистому (органическому) производству, также будет оказано содействие в создании модельных хозяйств для демонстрации технологий, практик, методов экологически чистого (органического) производства и кооперации производителей экологически чистой (органической) продукции.

Переработка сельскохозяйственной продукции и пищевая промышленность

      В целях обеспечения максимальной загрузки перерабатывающих предприятий, увеличения доли переработки сельскохозяйственного сырья и повышения конкурентоспособности отечественной продукции на внутреннем и внешнем рынках будет принят комплекс мер.

      Будет сформирована система заготовок и поставок сельскохозяйственной продукции личных подсобных и мелких крестьянских (фермерских) хозяйств на перерабатывающие предприятия через сельскохозяйственную кооперацию.

      Будет продолжено субсидирование инвестиционных затрат при строительстве и модернизации предприятий по переработке сельскохозяйственной продукции и пищевой промышленности с современным оборудованием, ориентированных на выпуск конкурентоспособной экспортоориентированной продукции.

      Будут стимулированы создание отечественного и экспортного бренда продукции переработки сельскохозяйственного сырья и пищевой промышленности, поддержка экспорта продукции переработки и пищевой промышленности с высокой добавленной стоимостью в приоритетном порядке.

      Будут реализованы меры по организации сертификации по международным требованиям предприятий по переработке сельскохозяйственной продукции и пищевой промышленности, ориентированных на экспорт, также обучению и повышению квалификации руководителей и специалистов предприятий по переработке сельскохозяйственной продукции и пищевой промышленности.

      Будет разработана и внедрена система прослеживаемости продукции животноводства и растениеводства.

Сельскохозяйственное машиностроение

      Сельскохозяйственное машиностроение будет обеспечено системными и адресными мерами государственной поддержки в рамках ГПИИР.

      Для развития сельскохозяйственного машиностроения также будут приняты такие меры, как заключение соглашений о производстве наиболее востребованных видов сельскохозяйственной техники и оборудования с высоким уровнем локализации и мониторинг их исполнения, обеспечение научно-технической и опытно-конструкторской инфраструктуры в рамках ГПИИР, стимулирование спроса путем субсидирования инвестиционных затрат СХТП, предоставление кредита и лизинга по линии АО "НУХ "КазАгро" с учетом реализации мер по организации производства наиболее востребованных видов сельскохозяйственной техники и оборудования с высоким уровнем локализации.

      Кроме того, будет проработан вопрос передачи функций в части регулирования вопросов сельскохозяйственного машиностроения от Министерства по инвестициям и развитию в МСХ РК.

Производство агрохимической продукции

      Производство агрохимической продукции как приоритетный сектор будет обеспечено системными и адресными мерами государственной поддержки в рамках ГПИИР, включая создание регионального хаба по производству удобрений, привлечение иностранных инвесторов, модернизацию действующих предприятий и активизацию НИОКР с целью освоения передовых агрохимических технологий.

Совершенствование системы субсидирования

      В целях повышения эффективности субсидий и максимального охвата СХТП мерами государственной поддержки будет применяться более детальное определение критериев и нормативов субсидирования. В приоритетном порядке субсидии будут направляться на поддержку производства востребованной продукции, снижение производственных затрат.

      Общие меры совершенствования субсидирования. С 2017 года будут внедрены следующие изменения системы субсидирования:

      преимущественный переход от субсидирования в относительном выражении, в процентах от стоимости товаров, работ и услуг, к субсидированию в абсолютном, в стоимостном выражении;

      оптимизация сроков выдачи субсидий в соответствии со сроками проведения технологических процессов в отрасли;

      приоритетное субсидирование по следующим приоритетам: импортозамещение, экспортная ориентированность, прочие направления; по достижении показателя обеспечения внутреннего потребления уровень субсидирования будет сокращаться;

      переход от субсидирования ставки вознаграждения к субсидированию инвестиционных затрат во избежание аккумулирования долгосрочных обязательств государства, за исключением субсидирования ставки вознаграждения по кредитам на пополнение оборотных средств со сроком кредитования до одного года;

      осуществление субсидирования отдельных видов продукции АПК, имеющих важное региональное значение, за счет средств МБ по правилам, разрабатываемым уполномоченным органом.

      В дальнейшем система субсидирования претерпит следующие кардинальные изменения:

      поэтапное внедрение автоматизированной системы рассмотрения всех заявок на субсидирование, ведения мониторинга и консолидации данных по получателям;

      переход от субсидирования отдельных видов затрат к политике комплексного субсидирования предприятия на основе его производственных показателей и мониторинга эффективности выплачиваемых субсидий;

      кардинальное уменьшение видов выдаваемых субсидий и запрашиваемых у субъектов АПК документов;

      в целях повышения эффективности субсидий и расширения охвата СХТП мерами государственной поддержки будет применено более детальное определение нормативов и критериев субсидирования.

      Кроме того, передача функций оператора в конкурентную среду по некоторым видам субсидирования (финансовое оздоровление, инвестиционное субсидирование) показала разный подход местных исполнительных органов в выборе оператора, определении стоимости их услуг, выполнении функций оператора, таким образом велся некачественный и разнообразный подход к мониторингу, предусмотренному правилами субсидирования, нарушались сроки представления отчетности.

      Учитывая необходимость единообразного подхода к реализации мер государственной поддержки, по некоторым видам субсидирования (финансовое оздоровление, инвестиционное субсидирование) местные исполнительные органы (услугодатель) могут привлекать единого оператора из числа специализированных организаций. По некоторым видам субсидий будут исключены функции оператора с перенаправлением средств на оплату его услуг на выплату субсидий.

      Изменения в субсидировании в растениеводстве и переработке растениеводческой продукции будут направлены на стимулирование внедрения новых технологий, использование при посеве высококачественного семенного материала, масштабное применение минеральных удобрений, средств защиты растений, приобретение высокопроизводительной сельскохозяйственной техники и оборудования, т.е. факторов, прямо влияющих на повышение урожайности, качества продукции и ее себестоимости, соответственно, достижение максимального эффекта от производства. Это позволит обеспечить загрузку перерабатывающих мощностей, увеличить производство продукции с высокой добавленной стоимостью, ориентированной на экспорт, достичь импортозамещения по растительному маслу и сахару.

      По субсидированию минеральных удобрений и пестицидов будут изменены критерии и механизмы в части перехода от установления норм субсидий в процентном выражении к абсолютному нормативу в тенге вне зависимости от страны происхождения. Кроме того, будет создана законодательная основа для субсидирования не только гербицидов, но и инсектицидов, фунгицидов, дефолиантов и других видов пестицидов. Переход к абсолютному нормативу позволит снизить риски необоснованного повышения цен, стимулировать приобретение и расширение ассортимента применяемых удобрений и пестицидов.

      В семеноводстве будут возобновлено субсидирование оригинальных и элитных семян, изменен механизм субсидирования семян первой репродукции (без минимальных норм и только по приоритетным культурам) и элитных саженцев плодово-ягодных культур и винограда (приобретение вместо реализации) при продолжении субсидирования гибридов первого поколения.

      Для зерновых будет исключен действующий порядок субсидирования на гектар с переходом на кредитование весенне-полевых работ АО "Аграрная кредитная корпорация" и форвардный закуп АО "НК "Продкорпорация". АО "НК "Продкорпорация" выступит в качестве оператора форвардного закупа для получения конкретного объема и перечня культур с последующей реализацией комбикормовым заводам либо на переработку.

      Для кормовых культур, хлопчатника, риса и овощей защищенного грунта субсидирование на 1 гектар будет продолжено с сохранением базовых субсидий (семена, минеральные удобрения, пестициды).

      Кроме того, для теплиц будет изменен механизм погектарного субсидирования с применением дифференцированного подхода выплаты субсидии в зависимости от года введения в эксплуатацию теплиц и применяемых технологий.

      Для стимулирования производства продукции (плоды, овощи, картофель) будет производиться субсидирование с учетом фактических объемов производства путем предоставления возможности получения субсидий через объединения в кооперативы.

      В целях обеспечения сырьем и загрузки мощностей перерабатывающих предприятий будет введен новый механизм субсидирования стоимости 1 тонны маслосемян и сахарной свеклы.

      Кроме того, будет продолжено субсидирование стоимости услуг по подаче воды СХТП.

      Изменения субсидирования в животноводстве будут направлены на обеспечение максимальной эффективности мер государственной поддержки отрасли по приоритетным направлениям.

      В скотоводстве будет переход от субсидирования маточного поголовья к субсидированию маточного поголовья с приплодом в привязке к проценту выхода.

      Для обеспечения равного доступа к субсидированию произведенной продукции (говядина, молоко, мясо птицы, пищевое яйцо, свинина) будут пересмотрены критерии, снижены пороги и дифференцированы нормативы с учетом фактических объемов производства, а также предоставлена возможность получения субсидий через объединения в кооперативы.

      Для повышения доступности племенного молодняка молочного направления, племенного молодняка свиней, суточных цыплят и племенного яйца родительской и прародительской формы будут увеличены нормативы субсидирования.

      Для развития приоритетных продуктивных направлений овцеводства (тонкорунное овцеводство) будут дифференцированы нормативы субсидирования селекционно-племенной работы и приобретения племенного молодняка, а также осуществлен переход от субсидирования баранины к субсидированию ягнятины с учетом ее экспортного потенциала.

      Процессы породного преобразования скота будут регулироваться через откормочные площадки.

      Субсидирование отраслей животноводства, имеющих региональное значение (верблюдоводство, коневодство, мараловодство, пчеловодство, козоводство), будет осуществляться за счет средств МБ на основе корректировки программ развития территорий с учетом схемы специализации регионов.

      Для достижения целевых показателей аквакультуры будет реализовано субсидирование затрат на осуществление инвестиций в организацию новых и расширение производственной мощности действующих рыбоводных предприятий (озерно-товарные рыбоводные хозяйства, садковые хозяйства, рыбоводные хозяйства с применением установок замкнутого водоснабжения) и субсидирование стоимости затрат на корма при выращивании осетровых, лососевых и карповых видов рыб в рыбоводных хозяйствах (прудовых, бассейновых, садковых, рыбоводных хозяйствах с применением установок замкнутого водоснабжения, озерно-товарных рыбоводных хозяйствах).

      Финансовое оздоровление субъектов АПК будет осуществляться по ранее принятым обязательствам.

      Кроме того, будут внесены изменения в Правила субсидирования процентной ставки по кредитным и лизинговым обязательствам в рамках финансового оздоровления субъектов АПК в части установления требований к исполнению плана финансового оздоровления. Субъекты АПК, допустившие просрочку по платежам свыше 90 календарных дней, будут незамедлительно исключены из программы финансового оздоровления.

      Практика показала, что субсидирование ставок вознаграждения по кредитам и лизингу, за исключением кредитов на пополнение оборотных средств, не привело к резкому притоку инвестиций из банковского сектора.

      Субсидирование ставки вознаграждения по кредитам и лизингу, за исключением кредитов на пополнение оборотных средств, будет осуществляться только по договорам займа, уже включенным в Программу "Агробизнес - 2017" в 2014 - 2016 годах. Использование кредитных ресурсов, в том числе и на цели пополнения оборотных средств и лизинга, будет возможно через дочерние организации АО "НУХ "КазАгро", кредитные товарищества и кооперативы, микрофинансовые организации, а также программы поддержки, реализуемые АО "Фонд развития предпринимательства "Даму".

      В этой связи, начиная с 2017 года будет осуществлен переход от субсидирования ставок вознаграждения по кредитам и лизингу со сроками кредитования 2 и более лет, за исключением кредитов на пополнение оборотных средств, к субсидированию инвестиционных затрат субъектов АПК с сохранением субсидирования ставки вознаграждения по кредитам на пополнение оборотных средств со сроком кредитования до одного года. При этом высвобождаемые средства будут направляться на инвестиционное субсидирование, что позволит удовлетворить потребность инвесторов - субъектов АПК.

      При этом будет установлена обязательная норма для субъекта АПК, участвующего в инвестиционном субсидировании, в первоочередном порядке погашать основной долг по кредиту/лизингу техники и технологического оборудования, а также будут ужесточены Правила субсидирования в части незамедлительного прекращения субсидирования ставок вознаграждения в случаях допущения субъектами АПК просроченной задолженности более 90 календарных дней.

      Субсидирование инвестиционных затрат будет ориентировано на предоставление наиболее эффективной и востребованной меры государственной поддержки, направленной на удешевление инвестиционных затрат и снижение сроков окупаемости инвестиционных проектов.

      Дальнейшая реализация программы инвестиционного субсидирования будет основана на разработке новой редакции Правил субсидирования по возмещению части расходов, понесенных субъектом АПК, при инвестиционных вложениях, предусматривающей:

      пересмотр приоритетности в пользу субсидирования сельскохозяйственных кооперативов, реализующих проекты по молокоприемным пунктам, убойным пунктам, пунктам приема и хранения плодов, овощей и картофеля, птицеводству, миникомбикормовым заводам, СЗЦ, приобретению сельскохозяйственной техники и др. с целью большего охвата средних и мелких СХТП;

      исключение субсидирования ретроспективных инвестиционных проектов (реализованных до 1 января 2016 года);

      внедрение обязательного согласования субсидирования крупных инвестиционных проектов по созданию новых и расширению действующих производственных мощностей с МСХ в целях эффективной реализации отраслевой политики, эффективного распределения бюджетных средств;

      внедрение новых технологических критериев при субсидировании инвестиционных проектов по созданию, предусматривающих проверку проекта на предмет целесообразности и окупаемости создания или расширения мощностей (географическое расположение, логистика, наличие спроса на производимую продукцию, наличие рядом дешевых источников энергии, соблюдение требований ветеринарной/фитосанитарной безопасности, доступность сырья и рынков сбыта, внедрение инноваций и др.);

      снижение пороговых критериев по наличию пашни/поголовья для более широкого охвата субсидированием мелких и средних СХТП;

      дифференциацию максимальной допустимой стоимости по субсидируемым технике и оборудованию с целью экономии бюджетных средств;

      пересмотр решений комиссий по одобренным, но не обеспеченным бюджетными средствами проектам, на их соответствие положениям настоящей Программы.

      Для дальнейшего развития системы заготовительных организаций и сельскохозяйственной кооперации будут приняты меры по внесению изменений в Закон РК "О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий", а также Правила субсидирования заготовительным организациям в сфере агропромышленного комплекса суммы налога на добавленную стоимость, уплаченного в бюджет, в пределах исчисленного налога на добавленную стоимость, в части:

      исключения из учета субсидии при определении доли совокупного годового дохода от реализации сельскохозяйственной продукции;

      снижения для сельскохозяйственных кооперативов условий о необходимости наличия ежегодных доходов от заготовительной деятельности с 90 до 50%.

      дополнения перечня сельскохозяйственной продукции, подлежащей субсидированию.

      Реализация вышеперечисленных изменений позволит заготовительным организациям и сельскохозяйственным кооперативам избежать отвлечения оборотных средств на длительный период времени, будет способствовать развитию перерабатывающей промышленности, заинтересованности ЛПХ и К(Ф)Х в росте производства и реализации собственной продукции, а также импортозамещению сельскохозяйственной продукции и продуктов ее переработки.

      В связи с низкой заинтересованностью страховых компаний и гарантов в участии в субсидировании в рамках гарантирования и страхования займов будет внедрен инструмент гарантирования займов финансовых организаций через АО "КазАгроГарант". Гарантия будет предоставляться на основе субсидиарной ответственности гаранта с возмещением расходов гаранта из средств РБ.

Совершенствование системы кредитования и гарантирования обязательств

      Основные меры совершенствования системы кредитования и гарантирования обязательств будут направлены, в первую очередь, на расширение охвата клиентов, вовлечение мелких и средних хозяйств, кооперативов.

      Так, планируется последовательная переориентация деятельности АО "НУХ "КазАгро" от реализации инструментов прямой поддержки СХТП к реализации комплексных мер по повышению доступности финансирования в сельской местности.

      Будут привлечены средства с рынков капитала для фондирования частных финансовых институтов, в частности, кредитных товариществ и сельскохозяйственных кооперативов для последующего кредитования субъектов АПК.

      Также будут созданы саморегулируемые организации кредитных товариществ и кооперативов с функцией разработки стандартов и правил деятельности, осуществления контрольно-надзорных функций за деятельностью кредитных товариществ.

      В целях предоставления возможности СХТП реализовать урожай в период сезона более высоких цен будет пересмотрен механизм бюджетного финансирования весенне-полевых и уборочных работ.

      Будет проведена работа по расширению и развитию сети кредитных товариществ и кооперативов, а также включению приема депозитов в перечень операций, осуществляемых кредитными товариществами.

      АО "КазАгроГарант" будет предоставлять гарантии по займам финансовых организаций. Также АО "КазАгроГарант" будет участвовать в системе страхования в растениеводстве и животноводстве.

      Данные изменения позволят системе кредитной кооперации вовлечь средства сельского населения для решения задач развития АПК, снизить зависимость кредитных товариществ от государственной финансовой поддержки, увеличить доступ к кредитным ресурсам широких слоев сельского населения.

Совершенствование системы страхования рисков

      Формирование системы страхования будет строиться с учетом имеющегося опыта, включая в себя обязательные и добровольные формы. Необходимо будет разработать проект изменений и дополнений в Закон. Наличие ряда проблем в страховании в растениеводстве требует определенного реформирования данного вида страхования. Необходимо рассмотреть возможность внедрения в Казахстане передового международного опыта сельскохозяйственного страхования. В качестве альтернативы предлагается внедрить успешные модели страхования сельскохозяйственных рисков. Особое внимание уделить вопросу деятельности ОВС в части их должной капитализации, определения государственного регулятора их деятельности, устранения фиктивного страхования, с исключением ОВС из системы обязательного страхования в растениеводстве.

      С учетом международной практики в системе агрострахования будет создана база данных (электронная карта) по страхованию в разрезе регионов в целях андеррайтинга рисков, упрощены механизмы администрирования урегулирования убытков и осуществления страховых выплат.

      Также меры государственной поддержки будут предоставляться эффективным фермерам, применяющим современные агротехнологии, в том числе использующим механизм обязательного страхования в растениеводстве.

      Будут разработаны методики применения вмененных форм добровольного страхования при лизинге, получении субсидий, кредитов на основные и оборотные средства, необходимых в производстве растениеводческой и животноводческой продукции и продуктов переработки.

      В среднесрочном плане будут пересмотрены принципы выделения субсидий с поэтапным расширением применения страхования производственных процессов и продукции.

Трансформация АО "НУХ "КазАгро"

      Целями трансформации группы компаний АО "НУХ "КазАгро" являются повышение эффективности их деятельности и формирование компактного холдинга в соответствии с приоритетными задачами Программы.

      В соответствии с Комплексным планом приватизации на 2016 - 2020 годы три дочерних организации холдинга будут переданы в конкурентную среду: АО "КазАгроФинанс", АО "КазАгроПродукт", АО "КазАгроМаркетинг".

      Реализация механизма фондирования финансовых институтов будет осуществляться на базе АО "Аграрная кредитная корпорация", которое будет фондировать КТ, МФО, лизинговые компании, БВУ и другие финансовые организации для последующего финансирования ими субъектов АПК на приемлемых условиях.

      Это позволит последовательно развивать систему сельского кредитования по опыту стран ОЭСР, в частности, Германии, где государственный "Рентенбанк" при правительственной поддержке привлекает средства с рынков капитала и фондирует частные финансовые институты для последующего кредитования АПК. При этом "Рентенбанк" напрямую не кредитует, тем самым стимулируя конкуренцию на рынке сельского кредитования, позволяя фермерам не зависеть от одной государственной организации, а иметь возможность выбирать из разных источников финансирования в зависимости от предлагаемых условий и качества оказываемых услуг.

      В соответствии с этой задачей АО "Аграрная кредитная корпорация" будет ежегодно поэтапно сокращать прямое кредитование, сохраняя положительную динамику роста кредитования конечных заемщиков через увеличение фондирования частных финансовых организаций.

      Привлечение АО "Аграрная кредитная корпорация" фондирования с внутренних и внешних рынков капитала, а также со стороны международных финансовых организаций будет осуществляться также при доступности и хеджировании валютных рисков по займам/лизингу для конечных заемщиков - субъектов АПК. Будет проработан вопрос расширения программ сотрудничества Правительства РК и международных финансовых организаций для привлечения финансирования на развитие АПК.

      В целях финансирования приоритетных отраслевых направлений развития АПК, а также для увеличения емкости заимствования (кредитное плечо) будет продолжено финансирование из республиканского бюджета на пополнение уставного капитала АО "НУХ "КазАгро". Объемы бюджетного финансирования будут определяться исходя из возможностей республиканского бюджета и параметров финансовой устойчивости АО "НУХ "КазАгро".

      АО "Фонд финансовой поддержки сельского хозяйства" будет осуществлять микрокредитование в рамках приоритетных направлений развития малого бизнеса и сельской кооперации.

      АО "КазАгроГарант" будет гарантировать на основе субсидиарной ответственности займы финансовых организаций, а также участвовать в системе страхования отраслевых рисков в растениеводстве и животноводстве.

      С учетом опыта Казахстанско-венгерского фонда прямых инвестиций для привлечения иностранных инвестиций будут проработаны вопросы создания новых инвестиционных фондов.

Схема. Планируемая компактная структура группы компаний АО "НУХ "КазАгро"

     


      Деятельность АО "НК "Продкорпорация" сконцентрируется на развитии экспорта сельскохозяйственной продукции и продуктов ее переработки, а также поддержании резервного объема пшеницы в целях обеспечения продовольственной безопасности. Будет изучена возможность участия АО "НК "Продкорпорация" в реализации агентских функций в рамках Исламской организации по продовольственной безопасности, Продовольственной и сельскохозяйственной организации Объединенных Наций (ФАО).

      В соответствии с поручением Главы государства передача в конкурентную среду дочерних и аффилированных организаций АО "НУХ "КазАгро", включенных в Комплексный план приватизации на 2016 - 2020 годы, и реализация мер по трансформации АО "НУХ "КазАгро" приведут к формированию компактного холдинга, включающего 4 дочерних компании (АО "Аграрная кредитная корпорация", АО "Фонд финансовой поддержки сельского хозяйства", АО "НК "Продкорпорация", АО "КазАгроГарант"), а также инвестиционные фонды. Компании группы АО "НУХ "КазАгро" будут реализовывать целевые меры поддержки АПК во взаимодействии с частным бизнесом.

      Таким образом, АО "НУХ "КазАгро" станет многопрофильным отраслевым холдингом, осуществляющим стратегическое управление активами и аналитическую поддержку государственной политики развития АПК.

      В целях реализации мер по трансформации и определения долгосрочных задач группы компаний АО "НУХ "КазАгро" будет принята новая Стратегия развития АО "НУХ "КазАгро" на 2017 - 2026 годы.

5.4. Совершенствование управления водными ресурсами

      Развитие в сфере управления водными ресурсами требует стратегического планирования на долгосрочную перспективу, в связи с этим разработаны прогнозные цели до 2040 года, реализацию которых можно будет обеспечить при достижении индикаторов и показателей на 2021 год.

      В связи с этим приоритетами являются восстановление ирригационных и дренажных сетей для обеспечения поливной водой востребованных земель регулярного и лиманного орошения, улучшение мелиоративного состояния поливных земель, уменьшение ущерба от вредного воздействия вод населению, окружающей среде и экономике, удовлетворение ежегодных потребностей природных объектов в воде, повышение эффективности водопотребления в промышленности.

      Для этого будет проработан вопрос обеспечения возвратности инвестиций в отрасль водного хозяйства.

      Будут приняты меры по совершенствованию системы мониторинга водных ресурсов, их прогнозирования и управления с обеспечением надлежащего контроля и мониторинга мелиоративного состояния орошаемых земель и выполнения мелиоративных мероприятий.

      В целях повышения эффективности эксплуатации инфраструктуры к поддержанию ее в надлежащем рабочем состоянии будут приняты следующие меры:

      развитие эксплуатирующих водохозяйственных организаций;

      модернизация инфраструктуры для обеспечения ее безопасной эксплуатации, надлежащего качества и необходимого объема водных ресурсов;

      обеспечение безопасной эксплуатации трансграничных

      водохозяйственных сооружений республиканского значения, не связанных с подачей воды;

      строительство новых и реконструкция аварийных водохозяйственных объектов;

      многофакторное обследование водохозяйственных объектов;

      использование коллекторно-дренажных вод для орошения;

      установка измерительных приборов воды, автоматизация водоучета и диспетчеризация;

      разработка и экспертиза декларации безопасности плотин.

      Для сокращения дефицита водных ресурсов как на национальном, так и региональном уровне будут приняты меры по вододелению трансграничных водных ресурсов, использованию подземных вод, строительству новой инфраструктуры, увеличению лесистости водосборных площадей водных объектов и осуществлению природоохранных попусков, а также детализации и обновлению бассейновых схем комплексного использования и охраны водных ресурсов.

      Согласно текущему прогнозу объема водных ресурсов РК трансграничные воды являются наиболее уязвимым компонентом водного баланса. Работа по международному сотрудничеству в данной сфере будет усилена путем реализации следующих мер:

      создания инфраструктуры по мониторингу объема и качества водных ресурсов, поступающих из сопредельных государств, в том числе совместно с ними на их территории;

      разработки прогнозов и анализа возможных сценариев изменения трансграничных перетоков на основании детальных компьютерных моделей;

      усиления переговорных групп и обеспечения постоянного состава путем привлечения экспертов научно-исследовательских институтов и высококвалифицированных специалистов в сфере водного хозяйства и усиления переговорного процесса по трансграничному вододелению с сопредельными государствами для подготовки и заключения международных соглашений;

      разработки комплексных переговорных стратегий, основанных на собранной аналитической информации и учитывающих международный опыт;

      разработка и подписание соглашения по эффективному использованию водно-энергетических ресурсов Центрально-Азиатского региона;

      проработки долгосрочных соглашений по вододелению трансграничных рек и создания механизмов по их выполнению;

      обеспечения деятельности Международного центра оценки вод.

      В целях обеспеченности подземными водными ресурсами будут реализованы:

      изучение потенциала использования подземных вод для нужд сельского хозяйства;

      доразведка и переоценка месторождений подземных вод, поисково-разведочные работы по обеспечению запасами подземных вод населенных пунктов на территории РК, начиная с вододефицитных регионов, в том числе и как альтернативных источников водоснабжения;

      Для развития водохозяйственной и гидромелиоративной инфраструктуры будут реализованы следующие меры:

      определение приоритетности инфраструктурных проектов исходя из экологической ситуации и потребности в воде;

      проработка увеличения располагаемых водных ресурсов за счет межбассейновых перебросок водного стока;

      создание новых водохранилищ и ирригационных систем для их применения.

      Для повышения эффективности водопотребления в промышленности будут реализованы следующие меры:

      внедрение промышленными предприятиями передовых водосберегающих технологий;

      информирование промышленных предприятий о доступных технологиях и их экономической эффективности;

      повторное и оборотное использование очищенных вод.

      Для поддержания водных объектов в надлежащем состоянии будет увеличена лесистость прилежащих территорий земель водного фонда.

      В целях ликвидации процессов деградации и опустынивания в низовьях реки Шидерты Павлодарской области, заполнения, подпитки озерных систем Кызылординской области и Тенгиз-Коргалжынской системы озер Коргалжынского государственного заповедника Акмолинской области проводятся компенсационные природоохранные попуски.

      Также будут осуществлены экологические попуски, обеспечивающие режим, близкий к естественному, для поддержания биологической продуктивности и санитарного благополучия.

      Составление долгосрочного прогноза баланса водных ресурсов по речным бассейнам является одной из важнейших задач водной политики. Детальные бассейновые схемы, учитывающие тенденции изменения объема доступных водных ресурсов и прогнозы потребления, будут лежать в основе долгосрочного планирования развития инфраструктуры. На постоянной основе будут проводиться работы по разработке бассейновых схем и их обновлению и совершенствованию системы сбора первичных материалов и их обработки, в том числе с использованием информационных систем.

      Для максимального ускорения внедрения новых технологий в сфере управления водными ресурсами будет обеспечена доступность первичных данных для всех потенциальных пользователей. Данные, собранные за счет средств государственного бюджета РК, будут размещены в открытом доступе.

      Учитывая поставленные целевые индикаторы и задачи, для достижения показателей прямых результатов требуется привлечение инвестиций для восстановления имеющейся и создания новой водохозяйственной инфраструктуры.

      Ввиду отсутствия бюджетных возможностей для финансирования капиталоемких проектов по восстановлению водохозяйственных систем и сооружений и реализации мер по плавному переходу на окупаемость и инвестиционную привлекательность отрасли будут на возвратной основе привлечены средства международных финансовых организаций на приемлемых условиях, с учетом их окупаемости, и изучены возможности привлечения частных инвестиций (крупных СХТП, других организаций) на принципах государственно-частного партнерства.

      Также будут проработаны меры по достижению окупаемости эксплуатационных расходов и инвестиционной привлекательности тарифов в долгосрочной перспективе на содержание и бесперебойное функционирование водохозяйственных систем и сооружений, постепенному уходу от сдерживания тарифов для сельского хозяйства с учетом передового зарубежного опыта.

      Для предотвращения чрезвычайных ситуаций, связанных с регулированием водных ресурсов, будет создана правовая основа обеспечения безопасности водоподпорных и водорегулирующих сооружений.

      Будет обеспечена безопасная эксплуатация водохозяйственных объектов и внедрены современные системы автоматизации, оповещения, диспетчеризации, управления водными ресурсами и водохозяйственными объектами и их использования.

      Маловодный цикл водообеспеченности наносит значительный ущерб экономике страны, особенно сельскохозяйственному производству. Будут предусмотрены меры по смягчению последствий таких явлений.

      Предусматриваются ежегодные организационно-технические меры по защите населения и экономики от паводковых (талых) вод.

      Для проведения дно- и берегоукрепительных работ в целях увеличения пропускной способности водных объектов предусматривается проведение обследования естественного гидрологического режима рек.

      В целях формирования навыков и знаний политики культуры водопотребления будет обеспечено научное сопровождение реализации Программы с привлечением ведущих институтов страны и мира для реализации научно-исследовательских работ и опытно-конструкторских разработок.

      В области образовательной сферы будут:

      в соответствии с прогнозной потребностью обеспечены подготовка квалифицированных кадров для водохозяйственного сектора и повышение квалификации работников, увеличено соответствующее количество грантов по водным специальностям в рамках программы "Болашак";

      усилена техническая и технологическая база РГП на ПХВ "Таразский государственный университет им. М.Х. Дулати" Министерства образования и науки РК. Будут организованы различные обучающие курсы на базе профильных вузов и ТОО "Казахский научно-исследовательский институт водного хозяйства";

      по всем инженерным специальностям в обучение будет включено изучение предметов, посвященных защите окружающей среды и производительности ресурсов (например, как в большинстве стран ОЭСР).

5.5. Совершенствование земельных отношений

      В целях совершенствования земельных отношений и рационального использования земель сельскохозяйственного назначения, предотвращения их деградации будут проведены следующие мероприятия:

      проведение почвенных изысканий на площади 33 млн га земель сельскохозяйственного назначения;

      проведение геоботанических изысканий на площади 33 млн га пастбищных угодий;

      проведение работ по определению бонитета почв на землях сельскохозяйственного значения на площади 30 млн га;

      изготовление электронных земельно-кадастровых карт на 1175 учетных кварталов на землях городов и сельских населенных пунктов;

      изготовление электронных почвенных и геоботанических карт на площади 66 млн га;

      передача ирригационной и дренажной системы для земель регулярного орошения от источника поливной воды до границы водовыдела конечных СХТП единым балансодержателям как государственным, так и частным;

      передача водохозяйственных сооружений в республиканскую собственность для восстановления земель регулярного орошения;

      восстановление и реконструкция водохозяйственной инфраструктуры систем земель регулярного и лиманного орошения с целью снижения потерь воды, в том числе путем применения современных технологий.

      Кроме того, будет проведена ревизия земель, собственников земельных участков и землепользователей с целью достоверного количественного учета земельного фонда, а также будут получены актуальные данные о качественных характеристиках земель сельскохозяйственного назначения для применения поправочных коэффициентов к базовым ставкам платы за землю при определении их кадастровой (оценочной) стоимости.

      Также в целях защиты земель от водной и ветровой эрозии, создания микроклимата, улучшения плодородия почв, снего- и влагозадержания будут разработаны меры по созданию древесно-кустарниковых насаждений.

5.6. Совершенствование системы государственных услуг

      Для повышения эффективности работы в сфере сельского хозяйства и упрощения получения государственных услуг будут предприняты следующие меры:

      передача государственных услуг, находящихся в реестре государственных услуг в сфере сельского хозяйства, в НАО "Государственная корпорация "Правительство для граждан";

      оптимизация реестра государственных услуг в сфере сельского хозяйства за счет передачи части услуг в конкурентную среду.

      К 2020 году доля государственных услуг, подлежащих оптимизации и автоматизации, составит 100%.

Дальнейшее развитие IT - технологий

      Будут продолжены внедрение информационных технологий в отрасли сельского хозяйства и развитие информационных систем, а также интеграция с системами государственных органов и стран-участниц ЕАЭС посредством национального шлюза по следующим процессам:

      субсидированию и другим мерам государственной поддержки;

      прослеживаемости животноводческой продукции;

      прослеживаемости растениеводческой продукции;

      мониторингу оборота рыбы и рыбной продукции;

      управлению, мониторингу и учету водных ресурсов;

      регистрации сельскохозяйственной техники, залогу, выдаче водительских удостоверений с использованием портального решения;

      мониторингу и учету лесного фонда и предотвращению лесных пожаров;

      мониторингу и управлению земельными ресурсами;

      учету, производству, движению сельскохозяйственной продукции для СХТП, предприятий переработки, кооперативов.

      Направления 2-4 предусмотрены в рамках реализации Государственной программы "Цифровой Казахстан - 2020".

      Благодаря указанным мерам будут обеспечены:

      перевод оказания государственных услуг в электронный вид;

      повышение прозрачности и оперативности оказания государственных услуг;

      повышение уровня информационной насыщенности отрасли;

      создание предпосылок для экспорта продукции сельского хозяйства.

      Стоимость проектов будет определяться на стадии анализа и планирования проектов.

      Финансирование проектов будет осуществляться как со стороны инвестора, так и, при необходимости, со стороны государства в рамках механизмов государственно-частного партнерства (далее - ГЧП). Поэтому основные параметры, требования и результаты развития будут описаны в соответствующих концепциях ГЧП или технических заданиях на разработку информационных систем.

5.7. Оптимизация систем контроля, надзора, разрешений и оценки соответствия

Ветеринарная безопасность

      Для предупреждения возникновения и распространения особо опасных болезней будет обеспечен 100-процентный охват иммунопрофилактическими мероприятиями сельскохозяйственных животных, подверженных риску заболевания. При этом доля сертифицированных по международным стандартам ветеринарных препаратов против особо опасных болезней, применяемых при иммунопрофилактических мероприятиях, будет не ниже 70%, используемых для диагностических исследований, - не ниже 80%.

      Ветеринарная безопасность будет обеспечена за счет проведения системных диагностических, профилактических и ликвидационных мероприятий на принципах анализа, оценки и управления рисками с учетом зонирования территории страны; увеличения использования ветеринарных диагностических и иммунопрофилактических препаратов, соответствующих международным стандартам.

      Также для обеспечения ветеринарной безопасности будут внесены изменения и дополнения в законодательство в части закрепления за местными исполнительными органами функций по закупу изделий, средств и атрибутов для идентификации сельскохозяйственных животных, а также внедрения системы оценки эффективности деятельности местных исполнительных органов в области ветеринарии.

      Кроме того, будут определены ветеринарные требования к государственным ветеринарным организациям, созданным местными исполнительными органами; ветеринарное законодательство будет гармонизировано с учетом рекомендаций Международного эпизоотического бюро (далее - МЭБ) и документов ЕАЭС; законодательно закреплена возможность местных исполнительных органов принимать административные меры при нарушении законодательства в области ветеринарии; будет установлена подотчетность сельскохозяйственных формирований подразделениям местных исполнительных органов при проведении ветеринарных мероприятий; усилен мониторинг пищевой продукции, подлежащей государственному ветеринарно-санитарному контролю и надзору.

      Также будет усилена координация заинтересованных государственных органов, международных организаций и общественных объединений, включая своевременное информирование о перемещениях подконтрольных государственному ветеринарно-санитарному контролю и надзору объектов, возникновении зооантропозоонозных болезней и ухудшении эпизоотической ситуации в сопредельных государствах.

      Кроме того, будут усилены контроль за ящуром, выработка единого подхода и стратегии по борьбе с ящуром на региональном уровне, объединение усилий ветеринарных служб среднеазиатского региона по борьбе с ящуром совместно с региональными и специальными комиссиями МЭБ.

Фитосанитарная безопасность

      С целью обеспечения фитосанитарной безопасности будет разработан комплекс мер по стимулированию СХТП к сохранению благоприятной фитосанитарной обстановки путем проведения разъяснительных работ о фитосанитарных требованиях, порядке оказания государственных услуг, методах и подходах борьбы с карантинными и особо опасными вредными организмами.

      С целью принятия оперативных фитосанитарных мер будет предусмотрено регламентирование сроков наложения карантинной зоны с введением карантинного режима или его отмены местными исполнительными органами на соответствующих территориях, закрепление ответственности за местными исполнительными органами за проведение мониторинга по соблюдению СХТП требований законодательства по проведению фитосанитарных мероприятий и ликвидации карантинных объектов, регламентирование процедур введения и отмены временных карантинных фитосанитарных мер, порядка признания эквивалентности фитосанитарных мер других государств, правил проведения анализа фитосанитарного риска.

      Для стимулирования СХТП будет обеспечено внесение изменений в законодательство, предусматривающие субсидирование затрат СХТП на приобретение пестицидов и биопрепаратов (биоагентов) для борьбы с сорной растительностью, вредными и особо опасными вредными организмами, локализации и ликвидации карантинных объектов, за исключением стадных и нестадных видов саранчовых вредителей с численностью выше экономического порога вредности (далее - ЭПВ), бактериального ожога плодовых деревьев, дынной мухи, южноамериканской томатной моли и карантинных сорняков на землях запаса за счет средств РБ, а также возмещение затрат за уничтоженные плодовые деревья собственникам садов с целью стимулирования СХТП к обеспечению благополучной фитосанитарной обстановки на своей территории. Проведение субсидирования и возмещения затрат будет осуществлено за счет перераспределения финансовых средств, предусмотренных бюджетом на соответствующий период для борьбы с особо опасными вредными организмами и карантинными объектами.

      Для обеспечения благоприятной фитосанитарной обстановки будут внесены изменения и дополнения в законодательство по административным правонарушениям и земельным отношениям в части ужесточения ответственности и последствий для СХТП за неисполнение требований законодательства, внесены изменения и дополнения в законодательство в области карантина растений, предусматривающие внедрение механизма экстренного реагирования при ухудшении фитосанитарной обстановки, связанном с интродукцией и распространением ранее не зарегистрированного на территории республики карантинного объекта, будет обеспечено доведение материально-технического оснащения карантинных лабораторий, фитосанитарных контрольных постов и государственных инспекторов по карантину растений до уровня международных требований, а также своевременность проведения мероприятий по карантину и защите растений, в том числе обследовательских мероприятий по выявлению очагов распространения карантинных объектов, вредных и особо опасных вредных организмов, контролю за соблюдением фитосанитарных требований в отношении семенного и посадочного материала, ввозимого на территорию республики.

Техническое регулирование

      В рамках отрасли технического регулирования будут разрабатываться стандарты, обеспечивающие переход на современный уровень развития и их гармонизацию в рамках ЕАЭС, усилено взаимодействие государственных органов для защиты рынка от фальсифицированной продукции, а также усовершенствованы имеющиеся или разработаны новые современные методы контроля (методики и стандарты) для выявления фальсифицированной продукции.

      В целях облегчения доступа отечественных товаропроизводителей на потенциальные рынки сбыта, в том числе Китай, Иран и ОАЭ будет проводиться анализ выставляемых зарубежными странами требований в области технического регулирования. По итогам которого соответствующая информация будет доводиться до заинтересованных в экспорте производителей. Также при необходимости будут улучшаться действующие или разрабатываться новые стандарты с рассмотрением возможности выделения средств на данные работы.

      Планируется рассмотреть вопросы устранения излишних технических барьеров в торговле и обеспечения транспарентности при разработке, принятии и применении стандартов, технических регламентов и процедур оценки соответствия при проведении переговоров по заключению соглашений между ЕАЭС и отдельными странами.

5.8. Обеспечение интеграции образования, науки и производства.

Трансферт эффективных зарубежных технологий

      Для повышения конкурентоспособности АПК Казахстана, снижения производственных расходов, увеличения урожайности культур и продуктивности животных необходимо обеспечить ускоренное инновационное развитие АПК на основе тесной интеграции производства, образования и науки, разработки и внедрения отечественных научных исследований, трансферта зарубежных эффективных технологий, подготовки и переподготовки кадров, востребованных на аграрном рынке страны.

      Будут обеспечены взаимодействие аграрной науки, образования и производства, а также сотрудничество с лучшими зарубежными партнерами по следующим вопросам:

      1) изучение потребностей аграрного сектора экономики в передовых технологиях для повышения эффективности сельского хозяйства;

      2) учет запросов СХТП при подготовке и переподготовке кадров;

      3) совместная разработка научных и образовательных программ силами НИИ, университетов, колледжей и СХТП;

      4) поиск потенциальных партнеров для проведения исследований или трансферта технологий в целях удовлетворения потребностей бизнес-структур;

      5) организация прямого внедрения в производство результатов исследований и трансферта технологий.

      Интеграция научного и кадрового обеспечения АПК позволит:

      максимально эффективно использовать кадровый, имущественный, финансовый, интеллектуальный потенциал всех университетов, НИИ, ОПХ для осуществления научно-образовательной деятельности и оказания консалтинговых услуг;

      создать стройную и единую систему подготовки кадров в университетах и колледжах, переподготовки и повышения квалификации в центрах распространения знаний;

      сократить сроки внедрения в производство результатов научных исследований;

      обеспечить подготовку научных кадров для отраслевых НИИ;

      решить проблему организации и финансирования научных работ;

      повысить эффективность использования инфраструктурных активов НИИ, вузов и ОПХ в виде зданий, сооружений, земли, поголовья и т.п.;

      рационально использовать возможности ОПХ как базы для внедрения научных разработок, апробации и адаптации зарубежных технологий, прохождения производственных практик студентов, функционирования центров распространения знаний.

      В целях обеспечения интеграции науки, образования и производства, кадрового обеспечения отрасли будут реализован переход от финансирования НИИ и вузов в рамках программно-целевого финансирования к финансированию преимущественно творческих коллективов исключительно на конкурсной основе, обеспечено приоритетное финансирование исследований, нацеленных на решение конкретных запросов аграрного производства и достижение практических результатов.

      Также за счет собственных средств НАО "НАНОЦ" будут созданы специализированные сертифицированные научные лаборатории коллективного пользования для проведения научных исследований, использования в учебном процессе университетов, колледжей и центров передачи знаний, выполнения заказов бизнес-структур на коммерческой основе. Кроме того, будет предоставлен приоритет совместным исследованиям с зарубежными организациями - технологическими лидерами при апробации и адаптации мировых технологий.

      Также будут установлены требования об обязательном софинансировании прикладных НИОКР субъектами АПК и/или отраслевыми ассоциациями - потребителями планируемых результатов с последующим внедрением на базе субъектов АПК и организацией демонстрационных участков.

      Кроме того, в целях внедрения механизма выплат отчислений за использование результатов интеллектуальной и (или) творческой деятельности между авторами, патентообладателями и пользователями результатов селекционных достижений будут приняты меры по совершенствованию действующего законодательства.

      Для обеспечения интеграции науки, образования и производства будет проработан вопрос законодательного обеспечения создания двух исследовательских университетов в сфере АПК на базе КазНАУ в г. Алматы (в форме агротехнологического хаба) и КазАТУ в г. Астане.

      Для каждого из указанных университетов будут утверждены программы развития, предусматривающие расширение автономии по примеру АОО "Назарбаев Университет" и расширение функционала в направлении научных исследований, трансферта и адаптации зарубежных технологий и распространения знаний.

      Реформирование университетов будет осуществляться в партнерстве с ведущими в мире исследовательскими университетами аграрного профиля с приглашением зарубежных профессоров для модернизации образовательных программ и преподавания.

      С целью создания справедливой конкурентной среды и эффективного распределения ресурсов будут проработаны вопросы:

      1) выравнивания стоимости образовательных грантов между национальными и другими университетами;

      2) перехода к предоставлению грантов на послевузовские программы непосредственно поступающим с предоставлением им возможности самостоятельно выбирать в каком университете обучаться.

      Для этого будет осуществлено поэтапное расширение академической, административной и финансовой автономии университетов, НИИ и ОПХ с разработкой и реализацией программ реформирования каждого из университетов, НИИ и ОПХ.

      Также будет восстановлена подготовка кадров рабочих массовых профессий по программам бывших технических училищ (далее - ТУ) со сроком обучения 10 месяцев для выпускников средней школы и 2-3 года для выпускников 9 классов средней школы и расширено количество учебных мест в колледжах для подготовки кадров со среднеспециальным образованием аграрного профиля.

      Будут включены в Классификатор специальностей РК специальности: "Экономика и управление в аграрном секторе", "Бухгалтерский учет и аудит в аграрном секторе" и "Аграрное право" отдельной строкой для подготовки специалистов для сельскохозяйственных кооперативов с выделением адресного государственного образовательного гранта на подготовку бакалавров по указанным специальностям, а также для ускоренной подготовки профильных специалистов с послевузовским уровнем образования через магистратуру по указанным специальностям.

      Также будет проработан вопрос расширения перечня сельскохозяйственных специальностей для участия в программе "С дипломом - в село!".

      Будут организованы переподготовка и повышение квалификации работников аграрного сектора, создание на базе передовых хозяйств, НИИ и университетов центров распространения знаний, консультационных центров и демонстрационных площадок по практике применения передовых технологий, с обеспечением доступа к ним для всех заинтересованных субъектов АПК, также центры распространения знаний для формирования вертикальной кооперации между поставщиками сырья и переработчиками на базе перерабатывающих предприятий.

      Все указанные меры, с одной стороны, повысят заинтересованность субъектов АПК в сотрудничестве с академическим сообществом, позволят объективно ставить задачи ученым и оценивать качество полученных результатов. С другой стороны, для академического сообщества будет создан дополнительный источник финансирования через субъекты агробизнеса, которые заинтересованы платить только за качественные научные разработки.

      В целом, эти меры позволят повысить конкурентоспособность аграрного сектора путем тесной интеграции науки, образования и производства, разработки отечественных научных разработок, трансферта зарубежных прорывных инновационных проектов и их ускоренного внедрения в производство, повышения качества подготовки и переподготовки кадров, востребованных на аграрном рынке страны.

      Для создания эффективной системы поддержки трансферта зарубежных технологий на базе существующего Центра трансферта и коммерциализации агротехнологий (далее - ЦТКА) будет развернут функционал по мониторингу, прогнозированию технологических задач и организации трансферта технологий в АПК.

      С этой целью деятельность ЦТКА будет переориентирована на следующие направления:

      аналитические исследования в части мониторинга существующих и прогнозирования перспективных задач технологического характера в АПК;

      оперативный поиск оптимальных технологических решений для существующих и перспективных задач в АПК;

      содействие трансферту оптимальных технологических решений путем организации переговоров, привлечения инвесторов и другими методами;

      формирование базы данных лучших мировых технологий в сфере АПК. Результаты мониторинга существующих и прогнозирования перспективных задач будут использоваться МСХ при финансировании НИОКР в качестве приоритетных направлений научных исследований и других мероприятий, направленных на модернизацию АПК.

      Будет проводиться работа совместно с дипломатическими представительствами РК за рубежом, дипломатическими представительствами зарубежных стран в РК, зарубежными офисами трансферта и офисами коммерциализации технологий.

      Для оказания информационных услуг на безвозмездной основе в перечень информации и услуг, подлежащих предоставлению субъектам АПК на безвозмездной основе специализированными организациями, будут внесены изменения и дополнения по оказанию услуг в поиске оптимальных технических решений и организации трансферта.

6. Необходимые ресурсы, тыс. тенге

По годам Всего Республиканский бюджет Местный бюджет Другие источники
2017 г.

359697162

198202164

144494912

17000086

2018 г.

397855880

201941545

151000478

44913857

2019 г.

429359455

207895670

158375681

63088104

2020 г.

558841783

281563096

193634272

83644415

2021 г.

628405077

326317805

204476860

97610412

Итого:

2374159356

1215920279

851982203

306256874


  ПРИЛОЖЕНИЕ 1
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Производство продуктов переработки

Годы Внутреннее производство, тыс. тонн Импорт, тыс. тонн Экспорт, тыс. тонн Потребление населением, тыс. тонн Обеспеченность продукцией отечественного производства, в %
1 2 3 4 5 6
Продукты переработки молока
Производство обработанного молока
2011

338,5

40,2

0,5

378,2

89,5

2012

372,5

37,2

1,6

408,1

91,3

2013

440,3

41

18,9

462,4

95,2

2014

472,9

42,2

20,9

494,2

95,7

2015

453,6

46,3

7,6

492,3

92,1

Производство кисломолочной продукции
2011

135,7

31,2

1,6

165,3

82,1

2012

156,3

33,1

2,1

187,3

83,4

2013

180,2

36,6

3,9

212,9

84,6

2014

179,8

32,9

6,3

206,4

87,1

2015

185,5

32,4

4,4

213,5

86,9

Производство сливочного масла
2011

14,6

7,4

0,01

22

66,4

2012

12,2

8,1

0,03

20,3

60

2013

14,1

8,8

0,2

22,7

62,1

2014

18,8

10,4

0,1

29,1

64,6

2015

16,6

7,6

3,1

21,1

78,7

Производство сыра и творога
2011

17,6

22,8

0,6

39,8

44,2

2012

19,2

22,5

0,7

41

46,8

2013

22,1

22,6

0,5

44,2

50

2014

22,2

22,3

0,7

43,8

50,7

2015

30,1

21

1,5

49,6

60,7

Продукты переработки мяса
Производство колбасных изделий
2011

35,6

31,6

0

67,2

53

2012

39,6

34,8

0

74,4

53,2

2013

41,9

36,1

0

78

53,7

2014

42

33,8

0,3

75,5

55,6

2015

40,2

33,2

0,4

73,0

55

Производство мясных и мясорастительных консервов
2011

7,8

5,3

0,6

12,5

62,4

2012

10,6

6,7

1,5

15,8

67

2013

10,4

6,2

0,8

15,8

65,8

2014

9,8

5,8

1,5

14,1

69,5

2015

10,4

4,8

0,9

14,3

72,7

Производство муки
2011

3846,5

7,3

1901,9

1951,9

197,0

2012

4009,0

2,5

2218,6

1766,6

223,6

2013

3880,6

1,4

1875,8

2023,2

193,4

2014

3883,0

2,6

1844,8

2040,7

190,3

2015

3741,2

5,9

1822,7

1924,4

194,4

Производство крупы
2011

129,8

23,4

66,7

86,5

150

2012

151,7

34,2

49,7

136,2

111,4

2013

191,0

26,9

59,4

158,5

120,5

2014

208,2

34,7

58,1

184,8

112,7

2015

212,3

32,8

71,8

173,3

122,5

Производство макаронной продукции
2011

145,7

25,1

12,6

158,2

92,1

2012

145,0

25,6

23,6

147,0

99,0

2013

147,2

27,8

24,0

151,0

97,5

2014

152,5

28,7

20,5

160,7

94,9

2015

146,2

31,1

15,5

161,8

90,4

Производство сахара
2011

244,2

183,7

6,6

421,3

57,1

2012

146,9

267,0

2,2

411,7

35,5

2013

332,3

107,8

14,3

425,8

75,5

2014

350,7

164,8

2,5

513,0

68,0

2015

239,9

185,2

0,6

424,5

56,4

Масло растительное
2011

235,0

156,6

21,1

370,5

60,0

2012

292,6

94,7

35,2

352,1

75,5

2013

280,8

116,8

34

363,6

70,6

2014

329,4

118,9

48,4

399,9

73,5

2015

290,3

166,4

43,7

413,0

63,6

Консервы плодово-овощные
2011

17,6

82,6

1,7

98,5

17,6

2012

16,6

51,3

1,1

66,8

24,4

2013

31,5

110,2

1

140,7

22,2

2014

21

114,4

0,8

134,6

15,5

2015

20,7

98,7

1,2

118,2

17,3

Продукты переработки картофеля
2011

1,1

7,1

0,01

8,2

13,4

2012

0,5

8,7

0,02

9,2

5,4

2013

0,4

10,8

0,03

11,2

3,6

2014

0,5

11,8

0,10

12,2

4,1

2015

0,5

12,2

0,04

12,7

3,9


  ПРИЛОЖЕНИЕ 2
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Внутренний рынок свежей, охлажденной и замороженной рыбы

№
п/п 		Основные показатели 2011 2012 2013 2014 2015 2015 г. к 2011 г., в %

1

Численность населения, тыс. чел

16 673,1

16 909,8

17 160,7

17417,7

17 670,9

106

2

Потребность по нац. нормам (5 кг на 1 чел.), тонн

83 365,5

84 549

85 803,5

87 088,5

88 355

106

3

Потребление на 1 чел., кг

4,3

4,3

4,1

3,5

3,9


4

Улов рыбы, тонн

34 896

36 627

34 692

37 137

41 489

119

5

Выращено товарной рыбы, тонн

858

738

811

409,6

729,8

85

6

Экспорт рыбы и рыбопродуктов (в пересчете), тонн

25 425,5

25 356

24 092,2

24 798,9

24 879,4

97,8

7

Импорт рыбы и рыбопродуктов (в пересчете), тонн

61 998

61 426

59 094,7

48 432,7

52 234,3

84

8

Внутреннее потребление, тонн

72 326,5

73 435

70 505,5

61 180,4

69 573,7

96

9

Доля импорта во внутреннем потреблении, %

86

84

84

79

75

-


  ПРИЛОЖЕНИЕ 3
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Уточненная посевная площадь сельскохозяйственных культур, тыс. га

Культуры

2011

2012

2013

2014

2015

Вся посевная площадь

21083,0

21190,7

21271,0

21244,6

21022,9

в том числе:

Зерновые и з/бобовые

16219,4

16256,7

15877,6

15291,5

14982,2

в т.ч.: пшеница

13848,9

13464,0

13088,7

12387,6

11771,1

рожь

27,4

34,0

40,0

43,7

38,7

ячмень

1540,3

1839,3

1875,5

2031,6

2119,0

овес

146,7

180,8

222,6

205,7

213,0

рис необрушенный

93,5

93,1

89,9

97,6

98,7

кукуруза (маис)

98,6

101,5

108,5

126,3

139,0

просо

44,4

46,2

57,7

61,9

51,4

гречиха

70,4

88,8

82,5

69,1

65,5

з/бобовые

111,3

145,5

105,3

68

88,7

Хлопчатник

160,6

147,8

140,6

127,6

99,3

Сахарная свекла

18,2

11,8

2,7

1,2

9,2

Масличные

1816,2

1853,9

1980,9

2299,5

2009,8

в т.ч.: подсолнечник

954,5

794,6

877,4

846,1

740,7

сафлор

251,7

272,9

295,6

269,1

246,8

соя

70,8

85,3

103,2

118,6

106,8

рапс

156,7

228,0

263,1

303,8

245,4

лен

325,8

419,4

410,1

708,8

630,9

горчица

38,9

31,8

26,2

45,6

32,5

Картофель

184,4

190,2

184,8

186,8

190,6

Овощебахчевые

196,4

210,5

215,4

227,5

234,2

в т.ч.: овощи

128,7

128,7

133,1

137,7

139,5

бахчевые

67,7

81,8

82,3

89,8

94,7

Плодовые и виноград

54,2

57,5

56,3

56,7

57,5

в т.ч.: плоды и ягоды

40,9

42,7

42,4

42,1

42,9

виноград

13,3

14,8

13,9

14,6

14,6

Кормовые культуры

2484,3

2517,4

2866,8

3109,9

3497,1


  ПРИЛОЖЕНИЕ 4
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Основные показатели производства зерновых культур

Годы Производство Внутреннее потребл., тыс. тонн Импорт, тыс. тонн Экспорт, тыс. тонн
посевная площадь, тыс. га урожайность,
ц/га 		валовой сбор, тыс. тонн
1 2 3 4 5 6 7
Зерновые

2011

16219,4

16,9

26960,5

23568,9

104,1

3495,7

2012

16256,7

8,6

12864,8

5179,0

102,1

7787,9

2013

15877,6

11,6

18231,1

12863,3

57,1

5424,8

2014

15291,5

11,7

17162,2

12214,4

80,4

5028,2

2015

14982,2

12,7

18672,8

14496,1

142,5

4319,2

в ср. за 5 лет

15725,5

12,3

18778,3

13664,3

97,2

5211,2

Пшеница

2011

13 848,9

16,6

22 732,1

19 857,3

15,4

2 890,2

2012

13 464,0

7,9

9 841,1

2 480,8

23,9

7 384,2

2013

13 088,7

10,8

13 940,8

8 841,9

1,3

5 100,2

2014

12 387,6

10,9

12 996,9

8 800,0

11,4

4 208,2

2015

11 771,1

11,9

13 747,6

10 174,1

62,4

3 635,9

в ср. за 5 лет

12912,1

11,6

14 651,7

10 030,0

22,1

4 643,7

Ячмень

2011

1 540,3

17,1

2 593,1

2 134,2

62,6

521,5

2012

1 839,3

9,1

1 490,7

1 206,5

37,9

322,1

2013

1 875,5

13,8

2 539,0

2 318,4

25,5

246,1

2014

2 031,6

12,6

2411,8

1 716,4

15,9

711,3

2015

2 119,0

13,1

2 675,4

2 067,1

24,3

632,5

в ср.за 5 лет

1 881,1

13,1

2 342,0

1 888,5

33,2

486,7

Овес

2011

146,7

18,3

258,3

255,7

0,1

2,7

2012

180,8

8,9

147,2

142,7

0,2

4,7

2013

222,6

13,8

304,8

299,5

0,1

5,4

2014

205,7

11,8

226,0

221,5

0,1

4,6

2015

213,0

11,9

243,8

242,4

0,1

1,5

в ср.за 5 лет

193,8

12,9

236,0

232,4

0,1

3,8

Кукуруза (маис)

2011

98,6

49,9

481,9

471,4

0,5

11,0

2012

101,5

51,9

520,4

509,9

0,4

10,9

2013

108,5

52,8

569,3

564,0

0,9

6,2

2014

126,3

52,8

664,0

645,2

7,1

25,9

2015

139,0

53,3

734,1

727,5

22,6

29,2

в ср.за 5 лет

114,8

52,1

593,9

583,6

6,3

16,6

Рис необрушенный

2011

93,5

37,2

346,8

299,9

15,3

62,2

2012

93,1

37,7

350,8

330,1

25,4

46,1

2013

89,9

38,5

344,3

308,0

17,3

53,6

2014

97,6

39,6

377,0

349,7

24,6

51,8

2015

98,7

42,8

422,2

378,2

22,4

66,4

в ср. за 5 лет

94,6

39,2

368,2

333,2

21,0

56,0

Зернобобовые

2011

111,3

12,1

134,9

134,6

0,2

0,5

2012

145,5

5,2

76,2

71,8

0,7

5,1

2013

105,3

7,0

74,1

70,9

0,8

4,0

2014

68,0

7,5

51,2

45,2

0,8

6,8

2015

88,7

9,9

87,7

79,35

1,1

9,4

в ср. за 5 лет

103,8

8,4

84,8

80,4

0,7

5,2


  ПРИЛОЖЕНИЕ 5
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Основные показатели производства масличных культур

Годы Производство Внутреннее потребление, тыс. тонн Импорт, тыс. тонн Экспорт, тыс. тонн
посевная площадь, тыс. га урожайность, ц/га валовой сбор, тыс. тонн
1 2 3 4 5 6 7
Масличные

2011

1 816,2

6,7

1 141,9

981,1

14,1

174,9

2012

1 853,9

6,1

976,8

632,3

104,3

448,8

2013

1 980,9

8,0

1 498,0

1200,2

40,1

337,9

2014

2 299,5

7,8

1 547,6

1013

41,4

576,0

2015

2 009,8

8,1

1 547,5

1014,6

34,9

567,8

в ср. за 5 лет

1 989,9

7,3

1 342,4

968,2

47,0

421,1

Подсолнечник

2011

954,5

4,6

409,1

409,8

4,7

4,0

2012

794,6

5,9

400,3

376,6

82,3

106,0

2013

877,4

7,0

572,7

537,2

18,3

53,8

2014

846,1

6,7

512,8

380,9

15,4

147,4

2015

740,7

7,6

534,0

384,9

4,6

153,7

в ср. за 5 лет

842,7

6,4

485,8

417,9

25,1

93,0

Рапс

2011

156,7

9,6

148,4

96,3

0,1

52,2

2012

228,0

5,8

116,9

55,8

5,2

66,3

2013

263,1

9,5

241,8

146,3

2,1

97,6

2014

303,7

9,9

241,4

119,7

3,5

125,2

2015

245,4

6,3

138,2

56,1

0,5

82,6

в ср. за 5 лет

239,4

8,2

177,3

94,9

2,3

84,8

Лен

2011

325,8

8,8

273,1

170,2

0,1

103,0

2012

419,4

4,3

157,9

0

0,9

231,3

2013

410,1

7,7

295,0

154,3

1,6

142,3

2014

708,8

7,6

419,9

174,4

6,6

252,1

2015

630,9

7,9

491,4

204,0

5,2

292,6

в ср. за 5 лет

499,0

7,3

327,4

126,1

3,0

204,3

Сафлор

2011

251,7

6,3

151,2

151,2

0

0

2012

272,9

5,2

127,2

127,2

0

0

2013

295,6

6,3

174,9

174,9

0

0

2014

269,1

5,4

135,4

135,4

0

0

2015

246,8

6,3

148,8

148,8

0

0

в ср. за 5 лет

267,2

5,9

147,5

147,5

0

0

Соя

2011

70,8

19,1

133,2

127,2

0,4

6,4

2012

85,3

20,1

169,8

148,4

0,5

21,9

2013

103,2

19,7

203,3

188,4

5,6

20,5

2014

118,6

18,7

217,9

202,2

4,2

19,9

2015

106,8

20,8

220,4

209,9

5,2

15,7

в ср. за 5 лет

96,9

19,7

188,9

175,2

3,2

16,9


  ПРИЛОЖЕНИЕ 6
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Основные показатели производства кормовых культур

Годы Силосные культуры Однолетние травы Многолетние травы
посевная площадь, тыс. га урожайность, ц/га валовый сбор, тыс. т. посевная площадь, тыс. га Урожайность ц/га валовый сбор, тыс. т. посевная площадь, тыс. га урожайность, ц/га валовый сбор, тыс. т.

2011

80,2

135,0

1074,6

275,9

13,8

428,2

2112,2

17,5

3884,0

2012

75,3

114,0

845,9

325,5

9,5

271,7

2075,9

20,2

4924,0

2013

82,1

143,0

1169,3

503,5

13,0

503,5

2240,7

18,0

3601,0

2014

76,9

111,0

833,3

645,7

11,0

526,1

2333,7

17,0

3646,1

2015

73,9

131,0

854,4

907,7

8,4

742,9

2452,7

9,6

4039,6

в среднем за 5 лет

77,7

126,8

955,5

531,7

11,1

494,5

2243,0

16,5

4018,7


  ПРИЛОЖЕНИЕ 7
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Основные показатели производства овощей

Годы Производство Внутреннее потребление, тыс. тонн Импорт, тыс. тонн Экспорт, тыс. тонн
Посевная площадь, тыс. га урожайность, ц/га вал.сбор, тыс. тонн
Овощи

2011

128,7

222,9

2 877,7

3 145,3

292,2

24,6

2012

128,7

234,0

3 061,5

3 277,5

281,9

65,9

2013

133,1

238,7

3 241,5

3 719,1

517,1

39,5

2014

137,7

243,0

3 469,9

3 873,1

445,8

42,6

2015

139,5

245,8

3 564,9

3 955,0

438,9

48,8

в ср. за 5 лет

133,5

236,9

3 243,1

3 594

395,2

44,3


  ПРИЛОЖЕНИЕ 8
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Основные показатели производства картофеля

Годы Производство

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Импорт, тыс. тонн

Экспорт, тыс.тонн

посевная площадь, тыс. га урожайность, ц/га валовой сбор, тыс. тонн
Картофель

2011

184,4

167,2

3 076,1

3 233,0

158,2

1,3

2012

190,2

165,9

3 126,4

3 191,2

69,8

5,0

2013

184,8

181,5

3 343,6

3 449,0

114,0

8,6

2014

186,8

184,3

3 410,5

3 460,6

56,4

6,3

2015

190,6

185,5

3 521,1

3 596,9

79,1

3,3

в ср. за 5 лет

187,4

176,9

3 295,4

3 386,1

95,5

4,9


  ПРИЛОЖЕНИЕ 9
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Основные показатели производства плодово-ягодных культур и виноградников

Годы Производство Внутреннее потребление, тыс. тонн Импорт, тыс. тонн Экспорт, тыс.тонн
посевная площадь, тыс. га урожайность, ц/га валовой сбор, тыс. тонн
Плоды и ягоды

2011

41,3

55,6

177,9

548,1

373,4

3,2

2012

43,2

58,6

206,7

615,3

412,4

3,8

2013

42,9

63,2

214,7

584,6

371,2

1,3

2014

42,5

66,3

233,0

572,9

344,5

4,6

2015

42,9

61,0

216,8

483,6

269,3

2,5

в ср. за 5 лет

42,6

60,9

209,8

560,9

354,2

3,1

Виноград

2011

13,3

57,0

57,1

122,6

66,6

1,1

2012

14,8

65,2

71,7

163,4

93,3

1,6

2013

13,9

60,8

68,1

102,7

36,5

1,8

2014

14,6

58,1

70,3

156,0

87,9

2,2

2015

14,6

49,3

63,4

203,3

142,2

2,3

в ср. за 5 лет

14,2

58,1

66,1

149,6

85,3

1,8


  ПРИЛОЖЕНИЕ 10
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Основные показатели производства сахарной свеклы

Годы Производство Внутреннее потребление, тыс. тонн Импорт, тыс. тонн * Экспорт, тыс. тонн
посевная площадь, тыс. га урожайность, ц/га валовой сбор, тыс. тонн
Сахарная свекла

2011

18,2

188,2

200,4

424,4

224,0

-

2012

11,8

168,2

151,6

286,9

135,3

-

2013

2,7

267,7

64,6

426,8

362,2

-

2014

1,2

240,6

23,9

350,1

326,2

-

2015

9,2

232,5

174,1

400,1

226,0

-

в ср. за 5 лет

8,6

219,4

122,9

377,7

254,7

-

      *- тростниковый сахар-сырец

  ПРИЛОЖЕНИЕ 11
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Основные показатели производства хлопчатника

Годы Производство Внутреннее потребление, тыс. тонн Импорт, тыс. тонн* Экспорт, тыс. тонн*
посевная площадь, тыс. га урожайность, ц/га валовой сбор тыс. тонн
Хлопок

2011

160,6

21,8

336,0

259,4

6,0

82,6

2012

147,8

26,2

379,7

244,6

14,9

150,0

2013

140,6

28,7

396,7

202,1

0,03

194,6

2014

127,6

25,1

320,7

274,8

2,0

47,9

2015

99,3

27,8

273,9

170,4

9,1

112,6

в ср. за 5 лет

135,2

25,9

341,4

230,3

6,3

135,4

      *- хлопок-волокно в пересчете на хлопок-сырец

  ПРИЛОЖЕНИЕ 12
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Репродукционный состав высеянных семян сельскохозяйственных культур под урожай 2011 - 2015 годов, %

Годы Доля высеянных семян, %
питомники размножения суперэлита элита 1
репродукция 		2
репродукция 		3
репродукция 		4
репродукция 		5
репродукция 		массовая репродукция

2011

0,3

0,9

4,4

15,1

22,8

27,2

15,2

11,7

2,4

2012

0,3

0,9

4,9

15,0

23,2

23,7

16,9

10,8

4,4

2013

0,3

0,8

4,4

16,0

20,8

24,5

18,1

10,6

4,5

2014

0,2

0,7

6,3

18,1

23,3

25,1

14,9

7,5

3,9

2015

0,2

0,6

3,4

20,2

26,9

30,0

9,6

6,3

2,8


  ПРИЛОЖЕНИЕ 13
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Динамика применения удобрений

Показатели Годы Ежегодная научно-обоснованная потребность в удобрениях, в действующем веществе
2011 2012 2013 2014 2015

Внесено минеральных удобрений, млн тонн в действующем веществе

0,09

0,13

0,08

0,12

0,13

1,0

Внесено на 1 га посевной площади, кг в действующем веществе

4,1

6,0

3,9

5,4

6,0


Площадь, удобренная минеральными удобрениями, тыс.га

973,3

1461,4

1397,5

1582,1

1459,9


Удельный вес площади, удобренной минеральными удобрениями, от всей посевной, %

4,6

6,8

6,5

7,4

6,9


Внесено органических удобрений, млн тонн

1,1

0,8

0,5

0,5

0,5

100-110

Внесено на 1 га посевной площади, тонн

0,05

0,04

0,02

0,02

0,03


Площадь, удобренная органическими удобрениями, тыс.га

97,2

122,4

65,7

56,8

68,9


Удельный вес площади, удобренной органическими удобрениями, от всей посевной,%

0,5

0,6

0,3

0,3

0,3



  ПРИЛОЖЕНИЕ 14
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Объем государственной поддержки за 2011-2015 годы, млн тг.

№
п/п 		Направление 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г. % 2015 г. к 2011 г.
1 2 3 4 5 6 7 8

1

Субсидирование стоимости ГСМ и других ТМЦ, необходимых для проведения ВП и ОУР (гектарная субсидия)

18 572,7

19 152,3

20993,1

40616,8

38 364,7

206,5

2

Субсидирование стоимости удобрений (за исключением органических)

4 095,5

4 958,3

5 483,5

8 436,9

9 672,7

236,2

3

Субсидирование стоимости гербицидов, биоагентов (энтомофагов) и биопрепаратов, предназначенных для обработки сельскохозяйственных культур в целях защиты растений

2100,0

2127,0

6635,2

10 593,6

11 485,3

546,9

4

Субсидирование стоимости затрат на закладку и выращивание (в том числе восстановление) многолетних насаждений плодово-ягодных культур и винограда

1 520,1

1 477,5

2 317,8

2 644,8

2 782,6

183,1

5

Субсидирование стоимости затрат на экспертизу качества хлопка-сырца и хлопка-волокна

246,9

387,2

390,0

369,3

362,8

146,9

6

Субсидирование развития семеноводства

2 965,7

3 363,6

3 693,0

3 932,8

1 860,6

62,7

7

Субсидирование затрат перерабатывающих предприятий на закуп сельскохозяйственного сырья для производства продуктов ее глубокой переработки (производство сахара)





62,6

-


 Итого 29 500,9 31 465,9 39512,6 66 594,2 64 591,3 218,9


  ПРИЛОЖЕНИЕ 15
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Динамика распространения карантинных объектов на территории РК, га


№
п/п 		Наименование 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г. 2016 г.

1

Американская белая бабочка

1589

1588

959

141

125

88

2

Восточная плодожорка

2139,7

1159,8

974,556

727,6

828,5

651,5

3

Дынная муха

3170,5

7891

9718,3

9054,8

6515,1

6253,5

4

Калифорнийская щитовка

4405,82

2776,36

2049,6

1547,8

1264,5

1182,25

5

Непарный шелкопряд

7687,4

26456,756

104157,45

280061,056

55707,2

10320,3

6

Червец Комстока

335

115,108

90,033

125

86,2

76,21

7

Разновидности черного усача

140

140

155

40

50,3

55,33

8

Сибирский шелкопряд



127,7

127,7

80


9

Томатная моль





8,84

78,5

10

Бактериальный ожог плодовых культур


27

88

415,93

813,8

981,7

11

Золотистая картофельная нематода

18,68

30,68

30,586

33,36

33,361

33,361

12

Амброзия многолетняя

75

3

37,5

50

37,5

45,5

13

Амброзия полыннолистная

1129,65

472,5

316,45

419,79

326,54

137,69

14

Горчак ползучий

167434,8

137327,1

177655,03

136194,3

193621,32

156781,9

15

Паслен колючий

24

10

5

5

0,5


16

Повилики

6173,58

4566,44

4779,04

3583,41

4833,5

2937


Итого

 194323,13 182563,744 301143,245 432526,746 264332,161 179622,741


  ПРИЛОЖЕНИЕ 16
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Производство продукции животноводства

Годы Внутреннее производство, тыс. тонн Импорт, тыс. тонн Экспорт, тыс. тонн Внутреннее потребление, тыс. тонн Обеспеченность продукцией отечественного производства, в %
1 2 3 4 5 6

Говядина

2011

392,8

12,7

0,018

405,5

96,9

2012

373,5

22,3

0,0003

395,8

94,4

2013

383,5

23,9

0,3

407,1

94,2

2014

405,5

16,9

6,3*

416,1

97,5

2015

416,8

15,6

6,5*

425,9

97,9

в ср. за 5 лет

394,2

17,8

2,6

409,4

96,3%

Свинина

2011

112,4

8,9

0,3

121,0

92,9

2012

103,3

13,7

0,1

116,9

88,4

2013

99,9

11,3

0,1

111,1

89,9

2014

99,8

7,9

1,1*

106,6

93,8

2015

95,3

3,8

2,3*

96,8

98,5

в ср. за 5 лет

140,2

8,8

0,7

148,3

94,5%

Баранина

2011

149,5

0,07

0,3

149,3

100,0

2012

153,8

0,6

0

154,4

99,6

2013

156,4

0,8

0

157,2

99,5

2014

161,9

0,3

0

162,2

99,8

2015

165,1

0,1

0,1*

165,1

100

в ср. за 5 лет

153,0

0,4

0,1

153,3

99,8%

Конина

2011

75,6

3,7

0

79,3

95,3

2012

85,1

6,0

0

91,1

93,4

2013

89,4

4,8

0

94,2

94,9

2014

92,4

4,7

0

97,1

95,2

2015

101,4

3,2

0

104,6

96,9

в ср. за 5 лет

88,7

4,4

0,0

93,2

95,2

Мясо птицы

2011

101,9

159,2

0,010

261,1

39,0

2012

123,1

203,7

1,4

325,4

37,8

2013

135,8

175,0

2,7

308,1

44,1

2014

134,2

159,6

5,4*

288,4

46,5

2015

146,1

161,8

7,3*

300,6

48,6

в ср. за 5 лет

128,2

168,3

3,1

293,4

43,7%

Молоко и молочные продукты

2011

5232,5

908,3

16

6124,8

85,4%

2012

4851,6

902,7

1,5

5752,8

84,3%

2013

4 930,3

645,7

33,3

5542,7

89,0%

2014

5 067,9

684,6

40,0

5712,5

88,7%

2015

5 182,4

568,9

97,1

5654,2

91,7%

в ср. за 5 лет

5038,78

742,04

37,58

5743,24

87,7%

Яйцо куриное, млн штук

2011

3698,7

56,2

0,126

3754,8

98,5%

2012

3654,7

34,5

0,303

3688,9

99,1

2013

3879,4

43,1

0

3922,5

98,9%

2014

4275,9

43,8

18,4

4301,3

99,4

2015

4720,4

2,5

111,1

4611,8

102,4

в ср. за 5 лет

4055,9

43,4

32,6

4066,7

99,7%

      Примечание: *- данные МСХ РК

  ПРИЛОЖЕНИЕ 17
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Продуктивность сельскохозяйственных животных

Средний живой вес одной головы скота и птицы, забитых или реализуемых на убой, кг 2011 2015
Все СХН К(Ф)Х ЛПХ Все СХП К(Ф)Х ЛПХ

КРС

301

344

307

298

326

401

332

319


  ПРИЛОЖЕНИЕ 18
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Численность поголовья сельскохозяйственных животных

с/х
животные 		2011 год 2012 год 2013 год 2014 год 2015 год
Всего поголовья, тыс.голов Доля племенного поголовья, % Всего поголовья, тыс.голов Доля племенного поголовья, % Всего поголовья, тыс.голов Доля племенного поголовья, % Всего поголовья, тыс.голов Доля племенного поголовья, % Всего поголовья, тыс.голов Доля племенного поголовья, %

КРС

5702,4

7

5690

8,2

5 833,80

8,8

6 028,70

9,7

6 179,80

10,6

Овцы

15439,4

12,7

15137,4

14

15 196,10

14

15 532,40

14,4

15 685,50

15,1

Свиньи

1204,3

13

1031,4

19,1

921,9

16,3

884,7

20,2

886,6

19,9

Лошади

1607,5

7

1686,1

6,8

1 784,00

7,1

1 936,70

7,6

2 068,90

7,9

Верблюды

173,2

10

165

10,6

160,9

12,5

165,9

12,2

169,7

13,1

Птица

32870,1

12,1

33474

11,8

34 155,50

8,7

35 000,70

10,1

35 623,40

17,1


  ПРИЛОЖЕНИЕ 19
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Объем субсидий за 2011 - 2015 годы, млн тг.

Отрасли животноводства 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г. % 2015 г. к 2011 г.

Мясное скотоводство

5 584

1 1796,6

13 844,8

2 0812,6

31 781,6

470

Молочное скотоводство

3 934,4

4 284,2

5 334,5

7 992,9

10 609

170

Мясное птицеводство

5 361,9

6 571,2

7 601

7 146,9

8 479,1

58

Яичное птицеводство

5 394,3

4 896,3

5 901,4

6 785,5

9 771,2

81

Свиноводство

1 031,3

1 485,4

2 296,7

2 543,8

3 133,9

203

Овцеводство

1 109,3

1 474,2

2 265,8

2 882,3

3 994,1

260

Коневодство

650

846,4

1 042,3

861,7

981

50

Верблюдоводство

73,7

99,9

152,2

204

238,2

223

Мараловодство




46,6

43,5


Пчеловодство




26

29,3


ВСЕГО

 23 138,9 31 454,2 38 438,7 49 302,3 69 060,9 298


  ПРИЛОЖЕНИЕ 20
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Объем производства продукции животноводства, охваченный субсидированием в 2015 году

Вид продукции Объем производства, тыс. тонн/млн шт* Просубсидированный объем продукции, тыс. тонн % охвата субсидированием Объем производства в СХТП % охвата субсидированием

Говядина

416,8

24,8

6,0

106,2

23,8

Молоко

5 141,6

244,8

4,7

1 040,6

23,5

Мясо птицы

146,1

102,0

63,0

139,5

66,0

Пищевое яйцо*

4 720,4

2 951,0

62,5

3 497,1

84,4

Свинина

95,3

29,1

30,5

38,1

76,4

Баранина

144,1

3,3

2,3

38,4

8,6

Конина

101,4

4,2

4,1

27,2

15,5

Кумыс

25,9

5,1

19,5

10,4

48,3

Шубат

13,3

3,2

24,2

5,1

62,9

      * единица измерения для пищевого яйца (млн штук)

  ПРИЛОЖЕНИЕ 21
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Эпизоотическая ситуация по особо опасным болезням животных

№
п/п 		Особо опасные болезни 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г.

1

Зарегистрированные очаги с начала года

199

141

207

179

248

2

Переходящие очаги

28

39

5

15

29

3

Ликвидированные очаги

188

175

197

165

251


  ПРИЛОЖЕНИЕ 22
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Эпизоотическая ситуация по хроническим болезням животных
(неблагополучные пункты по бруцеллезу)

№
п/п 		Хронические болезни 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г.

1

Зарегистрированные очаги с начала года

308

243

160

170

144

2

Переходящие очаги

15

9

12

35

114

3

Оздоровленные очаги

314

231

137

91

171


  ПРИЛОЖЕНИЕ 23
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Органическая продукция за 2015 год

№
п/п 		Наименование продукции Площадь, га Производство, тонн Экспорт, тонн

1

Ячмень

4 672

7 485


2

Рыжик

200

300


3

Нут

2 699

5 000


4

Нут (период конверсии)

4 300



5

Кориандр

405

486


6

Залежные земли

53 800



7

Лен

16 573

21 888

3 000

8

Лен (период конверсии)

8 600



9

Чечевица

6 453

9 146

1 570

10

Солодка

863

60

60

11

Люцерна

2 723

27 230


12

Люпин

402

563


13

Кукуруза

100

245


14

Горчица желтая

3011

6 000


15

Овес

1 770

3 944

1 000

16

Пастбище

2 481



17

Горох

4 545

7 224


18

Рапс

29 353

37 404

1 650

19

Рапсовый жмых



8 410

20

Рис

993

3 476


21

Сафлор (период конверсии)

4 800



22

Соевый жмых



660

23

Соя

6 528

15 014

4 703

24

Соя (период конверсии)

2 866



25

Полба

793

1 190


26

Подсолнечник

10 030

13 053


27

Пшеница

94 842

135 247

41 579

28

Пшеница (период конверсии)

25 000



29

Винный виноград

20

32


30

Желтый лен

532

692


31

Желтое просо

2712

4 000


Всего 292 066 299 679 62 632


  ПРИЛОЖЕНИЕ 24
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Экспортный потенциал сельскохозяйственной продукции

Наименование продукции Импорт Доля продукции из Казахстана н импорте
2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г. 2015 г.
Объем, тыс. тонн Сумма, $ млн Объем, тыс. тонн Сумма, $ млн Объем, тыс. тонн Сумма, $ млн Объем, тыс. тонн Сумма, $ млн Объем, тыс. тонн Сумма, $ млн Объем, тыс. тон н Сумма, $ млн % от объема
1 2 3 4 5
7 Я 9 10 11 12 13 14
РОССИЯ

Говядина

604,2

2423,6

657,8

2956,6

658,4

2874,1

633,2

2722,2

435,3

1497,6

0,8

3,1

0,2

Баранина

9,6

46,8

9,7

51,9

10,1

56,8

9,8

62,8

3,8

19,7




Конина

25,6

77,5

27,0

98,4

16,0

56,4

18,5

62,3

12,1

34,6




Свинина

665,8

2138,4

735,5

2461,5

619,8

2135,1

372,3

1502,4

304,5

952,3

0,8

1,5

0,2

Мясо птицы

418,9

592,4

529,9

845,8

527,0

848,0

454,5

801,8

253,4

362,4

4,0

6,1

1,6

Пшеница

1,4

1,3

373,5

85,9

913,3

234,5

396,9

97,0

403,6

74,5

349,4

66,7

86,6

Ячмень

379,3

140,5

511,8

187,0

292,8

94,5

168,1

40,1

47,9

6,1

9,3

1,0

19,4

Кукуруза

1 14,2

108,5

40,9

99,8

55,3

161,4

52,7

221,4

43,8

143.7

0,1

0,0

0.1

Рис

178,9

1 12,4

205,5

123,3

247,5

138,2

302,1

157,8

227,9

100,3

17,0

4,6

7,4

Мука

6,9

4,8

22,7

9,9

64,6

25,6

35,5

14,4

25,3

7,2




Масло растительное

1 13,1

151,3

24,9

31,9

23,5

29,9

13,5

16,2

6,7

7,0

2,1

2,2

31,8

Маслосемена

948,8

702,9

746,5

674,0

1207,9

976,5

2098,8

1459,2

2355,5

1162,1

30,3

12,9

1,3

КИТАЙСКАЯ НАРОДНАЯ РЕСПУБЛИКА

Говядина

20,2

95,1

61,4

254,7

294,2

1270,1

297,9

1290,0

473,8

2320,6




Баранина

83,1

275,6

123,9

421,5

258,7

954,7

282,9

1133,1

222,9

729,7




Конина

5,3

4,8

0,2

0,2

1,6

2,6

1,4

2,3

2,0

3,6




Свинина

467,7

847,7

522,2

981,5

583,5

1105,0

564,2

1049,5

777,5

1449,0




Мясо птицы

420,9

872,3

521,7

955,9

584,2

1005,5

468,8

878,3

408,5

930,1




Пшеница

1248,8

418,0

3688,6

1101,5

5506,7

1865,9

2971,2

962,5

2972,7

886,4

1 17,9

27,8

4,0

Ячмень

1775,5

612,4

2527,7

781,2

2335,2

798,6

5413,3

1573,8

10731,8

2859,4




Кукуруза

1752,8

577,5

5207,1

1688,7

3264,9

936,5

2598,5

729,0

4730,0

1107,8




Рис

578,4

386,8

2344,6

1125,6

2244,3

1052,0

2556,5

1228,9

3350,0

1472,4




Мука

9,2

5,7

12,4

7,2

28,4

14,7

33,0

16,1

34,1

15,2

0,7

0,2

1,9

Масло растительное

1766,1

2088,1

3108,6

3926,0

3120,4

3705,5

2400,4

2361,6

2283,9

1893,0

11,8

10,7

0,5

Маслосемена

54596,1

31306,3

62277,1

37716,6

67847,5

41421,1

77523,0

44490,6

87512,3

38348,6

94,4

36,0

0,1

ИСЛАМСКАЯ РЕСПУБЛИКА ИРАН

Говядина

145,9

771,6

118,8

476,0

106,8

415,9

76,9

325,0

105,5

401,9




Баранина

11,1

77,9

11,9

77,0

4,9

30,4

1,2

5,0

1,8

7,9




Мясо птицы

64,6

138,8

51,5

102,8

21,3

37,0

14,7

20,6

2,0

2,1




Пшеница

71,0

20,4

5445,4

1710,9

4386,0

1310,6

7365,4

2001,2

3300,2

684,2




Ячмень

813,3

256,6

1443,4

408,9

693,4

198,9

1970,1

417,5

1611,7

292,6




Кукуруза

3644,7

1294,0

4686,3

1229,7

4016,6

962,3

6184,3

1206,4

5335,4

936,4




Рис

1186,7

975,4

1261,1

1 184,6

2227,4

2504,7

1144,2

1372,3

94 1,9

782,5




Мука

0,0

0,0

0,2

0,1

7,8

4,4

0,4

0,2

0,7

0,4




Масло растительное

753,1

949,7

845,3

955,4

1034,8

1000,7

592,6

477,4

704,8

503,5




Маслосемена

913,1

533,8

261,3

192,3

299,9

215,5

517,5

323,6

1722,5

781,5




ОБЪЕДИНЕННЫЕ АРАБСКИЕ ЭМИРАТЫ

Говядина

0,0

0,0

87,9

389,3

94,2

417,1

96,4

444,7

93,9

453,7




Баранина

0,0

0,0

51,6

288,8

52,7

286,9

57,7

334,8

58,7

392,8




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,2

0,0

0,0




Свинина

0,0

0,0

11,1

36,6

11,0

35,6

12,5

42,7

9,9

24,8




Мясо птицы

0,0

0,0

412,5

757,5

396,2

842,5

398,9

763,9

430,8

744.0




Пшеница

0,0

0,0

93,3

31,7

1385,0

637,7

1661,9

533,3

1238,1

276.1




Ячмень

0,0

0,0

122,9

41,1

456,9

148,4

362,5

111,7

399,0

73,2




Кукуруза

0,0

0,0

430,3

145,5

413,6

150,3

426,7

126,7

6.30.2

119,4




Рис

0,0

0,0

945,8

783,2

727,0

635,4

888,9

814,6

993,4

731,2




Мука

0,0

0,0

91,0

39,8

68,5

33,6

82,6

37,5

109,8

42,7




Масло растительное

0,0

0,0

140,4

184,5

143,3

168,4

159,4

164,5

140,5

119,3




Маслосемена

0,0

0,0

933,8

643,5

953,0

659,7

969,0

540,8

800,3

359,3




ТУРКМЕНИЯ

Говядина

1,3

2,8

0,9

3,7

6,0

15,3

21,7

56,8

18,1

48,4




Баранина

0,0

0,0

0,1

0,4

0,2

0,6

0,1

0,4

0,0

0,0




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Свинина

0,6

1,4

1,1

3,5

2,1

7,5

1,9

6,5

3,5

9,8




Мясо птицы

0,6

0,5

8,1

9,5

25,4

24,9

23,4

23,0

10,7

7,9




Пшеница

0,2

0,0

1,0

1,1

1,0

1,1

0,0

0,0

0,0

0,0




Ячмень

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Кукуруза

1,1

0,2

0,5

0,1

0,0

0,0

0,5

0,2

1,4

0,2




Рис

34,0

23,4

47,4

30,9

33,8

25,1

45,3

28,4

44,9

27,8

2,9

1,7

6,5

Мука

51,5

19,3

71,3

27,7

61,3

27,9

65,4

27,9

57,5

20,8

32,5

12,6

56,6

Масло растительное

7,5

11,4

12,0

16,9

15,0

19,4

22,5

23,9

24,0

24,0

0,1

0,1

0,5

Маслосемена

0,0

0,1

0,5

0,8

1,7

1,2

2,5

2,0

3,2

4,4




УЗБЕКИСТАН

Говядина

4,4

19,5

5,0

21,8

8,1

41,5

6,6

29,2

18,9

55,7




Баранина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1

0,0

0,0




Свинина

1.1

2,0

1,4

2,8

1,3

2,9

2,1

4,5

3,1

5,6




Мясо птицы

12,1

9,8

18,1

15,9

26,7

23,3

38,6

29,0

18,7

14,3

0,0

0,1

0,2

Пшеница

508,1

93,5

614,9

92,4

749,0

122,1

953,7

154,4

1322,4

207,4

1322,5

206,9

100,0

Ячмень

66,1

11,8

52,3

10,6

29,4

6,7

46,7

7,8

52,0

8,3

36,0

4,8

69,2

Кукуруза

8,2

3,2

3,8

1,3

2,4

0,8

26,6

7,5

50,4

12,7

23,3

5,4

46,2

Рис

11,1

4,4

2,9

0,6

0,0

0,0

4,4

3,0

49,1

33,3

23,2

14,9

47,2

Мука

1 144,3

324,7

1243,6

291,0

984,3

273,2

900,7

232,5

824,5

195,4

818,1

193,7

99,2

Масло растительное

129,6

185,7

131,5

172,4

130,6

164,5

154,5

166,4

117,2

111,2

12,6

12,2

10,8

Маслосемена

19,0

7,7

49,7

19,5

62,4

33,0

87,2

34,6

94,1

32,9

92,9

31,7

98,7

УКРАИНА

Говядина

3,5

13,8

3,8

13,4

3,7

15,1

1,9

7,7

1,2

3,5




Баранина

0,0

0,1

0,0

0,4

0,0

0,5

0,0

0,1

0,0

0,1




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Свинина

86,2

160,6

207,7

446,0

150,2

388,6

30,6

80,1

3,7

8,2




Мясо птицы

61,1

60,4

114,6

157,1

71,1

101,5

61,0

57,6

61,2

37,4




Пшеница

2,1

2,0

1,4

1,3

1,8

1,9

1,8

1,9

2,2

1,4




Ячмень

39,8

16,9

25,2

10,0

10,1

3,8

6,9

2,7

5,6

1,4




Кукуруза

45,8

167,0

49,2

204,2

49,6

255,1

54,9

313,3

26,4

107,5




Рис

61,4

31,6

42,1

26,5

67,9

39,0

84,2

43,5

84,4

39,7




Мука

5,5

3,3

3,9

2,8

3,1

2,5

2,5

1,7

1,0

0,5




Масло растительное

1,4

3,1

2,6

4,6

2,5

4,8

2,2

3,5

2,4

3,2




Маслосемена

26,5

155,6

30,9

226,7

35,7

271,5

28,5

214,3

25,6

147,0

0,1

0,0

0,3

АФГАНИСТАН

Говядина

0,0

0,0

14,0

31,8

5,2

10,4

11,7

26,2

0,0

0,0




Баранина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Конина














Свинина














Мясо птицы

0,0

0,0

21,7

35,5

45,9

69,8

42,3

63,9

0,0

0,0




Пшеница














Ячмень














Кукуруза














Рис

0,0

0,0

269,3

145,2

449,5

95,0

119,4

68,6

0,0

0,0




Мука

684,0

220,0

388,4

119,9

808,5

269,0

1610,1

523,1

1398,4

468,5

91 1,9

286,3

65,2

Масло растительное














Маслосемена

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1




КЫРГЫЗСТАН

Говядина

1,7

2,4

2,6

4,3

0,2

0,6

0,2

0.6

0,0

0,1




Баранина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Конина

0,1

0,1

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Свинина

6,8

9,8

5,9

11,8

2,3

5,9

3,5

8,9

2,1

5,2




Мясо птицы

73,5

57,3

67,5

58,0

55,3

75,5

58,7

83,8

30,4

41,6

0,4

0,5

1,2

Пшеница

289,9

67,0

440,1

88,1

361,7

89,8

449,9

100,4

333,1

61,5

332,7

61,3

99,9

Ячмень

9,7

2,5

20,6

3,1

2,4

0,6

2,8

0,3

4,8

0,5

4,8

0,5

99,4

Кукуруза

0,6

1,1

1.9

0,5

3,9

1,4

1,2

1,0

4,7

0,7

4,3

0,4

93,2

Рис

15,9

8,4

25,8

12,4

21,7

11,7

20,2

12,3

16,2

8,5

6,6

2,6

40,6

Мука

136,0

45,5

111,6

30,1

139,3

43,7

56,2

16,7

33,9

11,4

0,0

0.0

0,0

Масло растительное

34,2

53,1

39,2

54,7

43,8

59,9

49,6

53,9

55,7

48,7

7,3

8,5

13,1

Маслосемена

5,6

1,7

10.4

2,0

12,6

2,1

8,2

1,1

2,9

0,5

2,7

0,4

93,4

ТАДЖИКИСТАН

Говядина

1,8

5,3

2,0

5,7

4,5

13,9

5,3

18,3

18,0

46,8




Баранина

0,0

0,0

0,0

0.0

0,0

0,1

0,1

0,4

0,1

0.4




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Свинина

0,0

0,1

0,1

0,5

0,2

1,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Мясо птицы

24,1

22,5

20,4

16,8

31,0

29,8

35,2

30,6

33,6

28,7

0,0

0,0

0,1

Пшеница

454,3

96,6

749,7

162,2

654,9

161,0

744,8

179,1

852,4

184,1

852,4

184,0

100,0

Ячмень

17,5

2,4

17,3

3,8

1,9

0,3

11,2

1,7

2,5

0,4

2,2

0,3

89,1

Кукуруза

5,0

1,7

13,6

3,5

3,1

0,8

1,7

0,5

2,1

0,5

1,7

0,4

79,8

Рис

11,5

9,0

44.6

23,0

22,9

11,6

30,1

15,8

25,0

12,2

12,0

5,3

48,2

Мука

334,5

101,9

308,9

90,3

244,4

87,0

184,7

63,9

148,2

49,4

137,0

42,4

92,4

Масло растительное

21,2

26,0

20,3

24,6

20,3

24.1

35,2

34,5

34,8

32,4

6,5

5,7

18,8

Маслосемена

2,7

1,4

9,3

3,3

4,9

1,5

10,3

3,2

8,9

3,2

8.7

2,9

97,1


      Источник: www.trademap.org

  ПРИЛОЖЕНИЕ 25
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Обеспеченность водных бассейнов Казахстана за 2015 год

Наименование бассейна Локальные водные ресурсы, км3 Трансграничные водные ресурсы, км3 Подземные воды, км3 Прочие источники, км3 Итого, км3

Арало-Сырдарьинский

3,4

14,6

0,2

3,2

21,4

Балхаш-Алакольский

15,4

12,2

0,4

0,4

28,4

Ертисский

25,9

7,8

0,2

0

33,9

Есильский

2,5

0,1

0,1

0

2,7

Жайык-Каспийский

4,1

7,1

0,2

0,3

11,7

Нура-Сарысуский

1,4


0,1


1,5

Тобыл-Торгайский

1,6

0,3

0

0

1,9

Шу-Таласский

1,6

2,6

0,1

0

4,3

Всего по Республике Казахстан

55,9

44,7

1,3

3,9

105,8


  ПРИЛОЖЕНИЕ 26
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Потенциальное снижение притока воды к 2040 году

Наименование бассейна Река Объем воды, забираемый соседними государствами, км Объем воды, поступающий в Республику Казахстан, км
2015 г. 2040 г., сценарий 1 2040 г., сценарий 2 2015 г. 2040 г., сценарий 1 2040 г., сценарий 2

Арало-Сырдарьинский

Сырдарья

19,8

15,4

16,2

14,6

12,8

12,0

Балхаш-Алакольский

Иле, Каратал

3,5

7,9

7,4

12,2

7,9

7,5

Ертисский

Ертис

1,2

4,5

9,0

7,8

4,5

0,0

Жайык-Каспийский

Жайык

1,8

4,4

6,4

7,1

4,4

2,5

Тобыл-Торгайский

Тобыл

0,0

0,2

0,2

0,3

0,2

0,2

Шу-Таласский

Шу

1,0

1,7

1,7

1,9

1,2

1,2

Шу-Таласский

Талас, Аса

0,8

0,8

0,8

0,7

0,8

0,7

Всего по Республике Казахстан 28,1 34,8 41,6 44,7 32,6 25,1


  ПРИЛОЖЕНИЕ 27
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Структура земель сельскохозяйственных угодий за 2015 год

Наименование областей Пастбища, млн га Пашни
(+залежь), млн га 		Сенокосы, млн га

Акмолинская

5,2

5,8

0,02

Актюбинская

20,2

0,7

0,04

Алматинская

11,4

1,03

0,04

Атырауская

7,2

0,042

0,13

Восточно-Казахстанская

16,6

1,5

0,95

Жамбылская

5

0,84

0,21

Западно-Казахстанская

7,9

1,2

0,92

Карагандинская

26,9

1,2

0,35

Кызылординская

10,7

0,21

0,10

Костанайская

9,6

6,2

0,23

Мангистауская

11,4

0


Павлодарская

6,5

2,1

0,26

Северо-Казахстанская

2,5

4,9

0,02

Южно-Казахстанская

5,7

0,93

0,89

г.Алматы

0,01

0,01


г. Астана

0,06

0,01


Всего по Республике Казахстан

140,9

26,7

4,2


  ПРИЛОЖЕНИЕ 28
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Структура используемых земельных угодий за 2015 год, тыс. га

Наименование областей Переданные для ведения с/х Выявленные неиспользуемые земли сельхоз назначения Свободные (запас)
Пастбища Пашни Пастбища Пашни Пастбища Пашни

Акмолинская

4331,5

5615,6

454,3

135,2

949,7

166

Актюбинская

8470,7

538,4

74,7

5,2

11720,4

208,5

Алматинская

7114,0

1037,7

162,5

39,0

4326,8

28,8

Атырауская

2109,3

4,9

96,0

0,1

5102,4

2,9

Восточно-Казахстанская

8261,2

1429,5

791,7

92,2

8253,8

144,2

Жамбылская

3458,4

761

19,9

86,7

1495,8

44,1

Западно-Казахстанская

4355,9

537,9

163,0

6,1

3556,8

655,3

Карагандинская

12189,4

1100,8

1610,6

102,3

14734,0

145,1

Кызылординская

1697,7

156,6

114,6

7,4

9032,9

15,9

Костанайская

4283,7

6022,3

564,8

134,2

5266,6

168,1

Мангистауская

4248,1

0,4

759,3


7174,7


Павлодарская

2966,7

1392,7

181,9

152,9

3647,7

693,5

Северо-Казахстанская

2079,1

4815,9

35,3

174,4

403,7

130,8

Южно-Казахстанская

2788,7

875,4

14,4

7,0

2859

27,3

г.Алматы

1,2

1,9

0,1

0,3



г. Астана

6,9

1,8





Всего по Республике Казахстан

 68362,5 24298,8 5 133,1 943 78524,3 2430,5


  ПРИЛОЖЕНИЕ 29
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Средневзвешенный балл бонитета за 2015 год

Наименование областей Пашня Сенокосы Пастбища Многол. насаждения С\х угодья

Акмолинская

37

19

19

35

28

Актобинская

25

13

12


13

Алматинская

24


15


16

Атырауская

19

7

4

19

4

ВКО

39

40

21


23

Жамбылская

18




18

ЗКО

28

14

12


14

Карагандинская

19

18

11


12

Костанайская

38

21

20


30

Кызылординская

14

9

6


10

Мангистауская

23

5

5


5

Павлодарская

18

22

10


13

СКО

55

26

25

53

44

ЮКО

19

17

11


12


  ПРИЛОЖЕНИЕ 30
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Площади застрахованных посевов

Годы

Общая площадь застрахованных посевов, га

Площадь гибели посевов, полная (зерновые), га

Площадь гибели посевов, частичная (зерновые), га

Площадь гибели посевов, полная (масличные), га

Площадь гибели посевов, частичная (масличные), га

Площадь гибели посевов, полная (сахарная свекла), га

Площадь гибели посевов, частичная (сахарная
свекла), га

Площадь гибели посевов, полная (хлопок), га

Площадь гибели посевов, частичная (хлопок), га

Всего, площадь гибели посевов

Доля погибших площадей

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

(11)=(3)+...+(10)

(12)=(11)/(2)

2006

4 004 968

133 588

104 178

9716

1 779





249 260

6%

2007

4 934 740

210971

29 887

16 276

1 443

22


8


258 607

5%

2008

6 474 845

406 956

154 964

93 695

11 538

1 722


1 398

5

670 278

10%

2009

5 461 672

477 221

79 996

31 606

2 345

100




591 269

11%

2010

7 904 526

812 067

293 334

62 525

16 279

11


18


1 184 235

15%

2011

2 321 996

56 701

14 852

40 623

9 458

13




121 647

5%

2012

9 321 153

681 355

586 874

92 435

46 168

43




1 406 875

15%

2013

4 035 642

79 254

63 505

15 294

10 958

35




169 046

4%

2014

4 505 740

145 564

191 413

7 974

24 464





369 415

8%

2015

231 685

27 729

15 925

1 894

4 386





49 934

22%

Всего: 49 196 967 3 031 406 1 534 928 372 038 128 818 1946 0 1424 5 5 070 566 10%


  ПРИЛОЖЕНИЕ 31
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Наличие и приобретение основной сельскохозяйственной техники, единиц

Наименование техники Наличие техники на 1 января Приобретение техники Доля техники старше 15 лет
2007 2010 2013 2016 2007 2010 2013 2015 Всего за 2000-2015

Тракторы

154 800

158 143

152 800

152 000

1129

845

2 205

3 346

24 300

84%

Зерноуборочные комбайны

46 600

48 503

45 600

42 000

1606

630

1 146

914

19 500

54%

Жатки

15 200

15 279

16 100

15 600

310

214

317

185

4 100

73%

Сеялки

90 700

91 725

89 700

86 100

681

242

319

345

10 600

88%

Посевные комплексы

1 520

2 537

3 030

3 453

394

92

210

189

3 405

-

Прочая техника

-

-

533 393

503 973

968

1074

1985

2963

17 225

-

Всего техники без учета прочей

 308 820 316 187 307 230 299 153 4 120 2 023 4197 4 979 61 905 80%


  ПРИЛОЖЕНИЕ 32
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Динамика поступлений по отрасли "Сельское хозяйство" налогов, других обязательных платежей в бюджет и отчислений по социальному страхованию млрд тенге


 Наименование поступлений 2011 2012 2013 2014 2015 В среднем за 2011-2015

1

Налоги, всего

23,4

32,2

31,0

29,2

33,6

29,9

2

КПН

2,1

2,6

2,0

2,3

3,6

2,5

3

ИПН

3,0

4,1

4,3

4,6

4,4

4,1

4

Социальный налог

1,7

2,1

2,2

2,2

2,0

2,0

5

Земельный налог

0,2

0,2

0,2

0,3

0,9

0,4

6

Налог на имущество

0,6

0,7

0,8

0,8

0,8

0,7

7

Налог на транспортные средства

0,1

0,3

0,1

0,2

0,1

0,2

8

НДС

12,5

18,4

17,0

14,6

17,4

16,0

9

Другие налоги и платежи

3,1

3,9

4,3

4,2

4,4

4,0

10

Удельный вес сельского хозяйства в общем объеме поступлений по всем отраслям экономики, %

0,4

0,6

0,5

0,5

0,7

0,5

      По данным КС МНЭ РК

  ПРИЛОЖЕНИЕ 33
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017-2021 годы

Индикативные параметры

Снижение импорта по приоритетным видам продукции за счет увеличения собственного производства

      тыс. тонн

Импорт продукции

2017

2018

2019

2020

2021

Мясо птицы

140

135

130

120

110

Мясные изделия (в пересчете на мясо)

46,8

44,4

42,2

40,1

38

Молочные продукты (в пересчете на молоко)

469,7

452,6

436,1

420,4

405,2

Масло растительное

155

125

95

83

69

Овощи

439

399

347

302

274

Плодово-ягодные и виноград

357

325

300

265

232

Плодоовощные консервы

86

78

71

67

62

Сахар

160

145

130

110

75


Обеспеченность внутреннего потребления продукцией отечественного производства

      проценты

Доля производства во внутреннем потреблении

2017

2018

2019

2020

2021

Мясо птицы

59

64

69

72

74

Мясные изделия (в пересчете на мясо)

62

65

68

73

76

Молочные продукты (в пересчете на молоко)

78

81

85

89

93

Масло растительное

99

120

174

204

217

Овощи

91

93

94

96

97

Плодово-ягодные и виноград

49

53

57

61

66

Плодоовощные консервы

24

30

37

42

48

Сахар

11

14

18

23

28


Индикативные показатели по экспортной политике в 2021 году

      тыс. тонн

Продукция

Страны ЕАЭС

Страны СНГ
(вне ЕАЭС)

Китай

Иран

Афганистан

Другие страны

Всего

Говядина

30

-

30

-

-

10

70

Баранина

-

-

4

3

-

3

10

Свинина

4

-

3

-

-

3

10

Зерно

479

2519

990

900

86

370

5343

Маслосемена

138

412

376

52

30

522

1530

Жмых и шрот

42

125

122

18

3

11

321

Мука

50

1373

7

-

570

-

2000

Масло растительное

20

45

190

70

6

10

341

Картофель

21

32

106

И

-

42

212

Овощи

5,5

8,3

28

2,8

-

11

55


Объем производства растениеводческой продукции в 2021 году

      тыс. тонн

Регионы

Ячмень

Овес

Кукуруза на зерно

Рис

Масличные

Кормовые

Свекла сахарная

Картофель

Овощи

Плодово-ягодные и виноград

Акмолинская

892

94

-


302

886

-

319

97

2,9

Актюбинская

98

2,8

-


30

301

-

106

78

3,0

Алматинская

467

8,0

585

33

389

2399

518

754

1047

143

Атырауская

0,7

0,2

-



18

-

28

72

0,6

Западно-Казахстанская

87

2

-


44

296

-

84

69

3,4

Жамбылская

263

2

104


146

980

462

205

788

43,7

Карагандинская

250

20

-


26

542

-

350

106

2,7

Костанайская

468

115

-


357

1777

-

218

97

3,2

Кызылординская

2,5

-

18

341

8,3

398

-

82

114

1,1

Мангистауская

-

-

-


-

-

-

-

0,5


Южно-Казахстанская

73

-

372

13

141

1490

-

281

950

194

Павлодарская

108

43

-


239

916

-

476

233

1,2

Северо-Казахстанская

1077

183

-


807

1483

140

595

212

7,7

Восточно-Казахстанская

218

47

18


557

1202

-

494

268

14,5

Республика Казахстан

4004

517

1097

387

3046

12688

1120

3992

4132

421


Посевные площади в 2021 году с учетом диверсификации и освоения залежных земель и использования пустующих бросовых земель

      тыс. га

Регионы

Пшеница

Ячмень

Овес

Кукуруза на зерно

Рис

Масличные

Кормовые

Акмолинская

3191

676

78

-


378

468

Актюбинская

177

131

4,0

-


54

203

Алматинская

133

217

4,0

90

8,1

204

286

Атырауская


1,3

0,3

-


-

3,7

Западно-Казахстанская

140

100

2,0

-


75

225

Жамбылская

89

150

1,0

17


144

233

Карагандинская

443

223

19

-


34

347

Костанайская

3115

347

90

-


406

853

Кызылординская

4,0

3,1


4,0

74

9,0

74

Мангистауская

-

-

-

-


-

-

Южно-Казахстанская

133

45

-

68

2,0

123

259

Павлодарская

381

117

40

-


307

413

Северо-Казахстанская

2016

626

111

-


729

667

Восточно-Казахстанская

310

150

35

5,0


537

361

Республика Казахстан

10132

2787

385

184

84

3000

4393

      продолжение таблицы

Регионы

Свекла сахарная

Хлопок

Картофель

Овощи

Бахчевые

Плодово-ягодные и виноград

Акмолинская

-

-

21

6,0

-

0,6

Актюбинская

-

-

6,0

4,2

1,0

0,2

Алматинская

14

-

41

35

5,0

22,5

Атырауская

-

-

2,0

2,5

1,0

0,3

Западно-Казахстанская

-

-

5,5

4,5

2,0

0,7

Жамбылская

14

-

9,0

30

10,0

5,3

Карагандинская

-

-

15

3,3

-

0,5

Костанайская

-

-

11

3,0

1,0

0,5

Кызылординская

-

-

5,4

7,0

8,4

0,5

Мангистауская

-

-

-

0,5

1,1

-

Южно-Казахстанская

-

100

16

42

62

32,1

Павлодарская

-

-

19

7,0

2,0

0,1

Северо-Казахстанская

4

-

29

5,4

-

0,5

Восточно-Казахстанская

-

-

25

10

5,0

1,2

Республика Казахстан

32

100

205

161

99

65,0

Площади промышленных теплиц

      га

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

3,6

3,6

3,6

3,6

3,6

Актюбинская

12,2

12,2

14,2

17,2

17,2

Алматинская

17,2

18,2

25,2

30,2

40,2

Атырауская

1,2

1,2

5,2

5,2

10,2

Западно-Казахстанская

0,2

0,2

4,2

6,2

11,2

Жамбылская

0,4

2,9

5,9

5,9

14,9

Карагандинская

20,8

20,8

20,8

20,8

20,8

Костанайская

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Кызылординская

5,0

7,0

7,0

12,0

12,0

Мангистауская

5,2

10,2

15,2

15,2

15,2

Южно-Казахстанская

84,0

93,5

105,5

114

114

Павлодарская

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

Северо-Казахстанская

6

6

6

6

6

Восточно-Казахстанская

9,6

9,6

9,6

9,6

9,6

г. Астана

2,7

2,7

2,7

2,7

2,7

г. Алматы

0,1

0,1

3,1

14,1

20,1

Республика Казахстан

170

190

230

265

300

Производство семян высоких репродукций

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

15,2

16,1

15,0

17,2

18,2

Актюбинская

2,0

2,1

2,1

5,5

5,5

Алматинская

2,6

1,0

1,2

9,0

10,7

Западно-Казахстанская

1,0

1,9

2,6

4,5

5,0

Жамбылская

5,5

5,8

6,2

6,2

7,0

Карагандинская

7,5

8,6

9,7

10,5

11,4

Костанайская

9,9

10,6

10,6

37,3

39,7

Кызылординская

0,9

1,0

2,1

3,8

4,0

Южно-Казахстанская

2,5

2,8

3,0

4,3

4,9

Павлодарская

5,8

7,3

8,1

9,2

10,0

Северо-Казахстанская

11,8

11,6

13,9

17,0

20,1

Восточно-Казахстанская

7,9

5,0

4,8

10,6

11,8

Республика Казахстан

72,6

73,8

79,3

135,2

148,3

Объемы внесения минеральных удобрений в соответствии с научно-обоснованными и экологически безопасными нормами применения

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

25,4

26,5

27,7

28,9

30,2

Актюбинская

0,7

0,7

0,7

1,2

1,3

Алматинская

20,5

16,8

17,7

26,8

27,4

Атырауская

1,0

1,0

1,0

1,1

1,1

Западно-Казахстанская

1,2

1,3

1,3

1,3

1,3

Жамбылская

15,7

16,8

17,9

27,9

28,5

Карагандинская

7,2

7,6

8,0

7,7

7,8

Костанайская

9,4

10,5

11,6

26,8

27,4

Кызылординская

32,6

32,6

32,6

43,3

43,3

Мангистауская

0,5

0,6

0,6

0,6

0,7

Южно-Казахстанская

81,8

81,8

87,6

101,5

110,0

Павлодарская

7,8

8,4

8,8

9,4

9,6

Северо-Казахстанская

46,8

49,5

52,4

55,3

58,6

Восточно-Казахстанская

26,5

28,9

30,3

28,0

28,8

г. Астана

0

0

0

0,07

0,07

Всего

 277,1 283,0 298,3 360,1 376,2

Сокращение площадей, зараженных особо опасными вредными, вредными и карантинными организмами

      тыс. га

Площади очагов распространения

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

1484

1389

1356

1331

1307

Актюбинская

275

283

274

268

264

Алматинская

292

279

263

256

245

Атырауская

43

17

18

14

13

Западно-Казахстанская

204

189

179

171

166

Жамбылская

211

212

193

181

167

Карагандинская

223

165

156

147

142

Костанайская

1631

1314

1291

1267

1250

Кызылординская

234

197

190

184

177

Мангистауская

0,06

0,06

0,06

0,05

0,04

Южно-Казахстанская

163

309

287

272

256

Павлодарская

95

99

91

86

81

Северо-Казахстанская

902

881

865

852

838

Восточно-Казахстанская

115

105

98

90

82

г. Астана

1,36

1,00

0,90

0,90

0,70

г. Алматы

0,23

0,12

0,12

0,10

0,08

Республика Казахстан

5875

5439

5262

5121

4988

Увеличение площадей, обрабатываемых гербицидами против сорных растений

      тыс. га

Площади, обработанные гербицидами против сорных растений

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

5273

5383

5445

5445

5445

Актюбинская

176

172

168

166

163

Алматинская

89

86

88

88

92

Атырауская

0,92

0,72

0,92

0,91

1,11

Западно-Казахстанская

32

31

32

32

32

Жамбылская

98

88

88

90

92

Карагандинская

538

561

573

584

586

Костанайская

4 423

4558

4508

4735

4926

Кызылординская

74

75

74

75

77

Мангистауская

0,01

0,01

0,01

0,01

0,01

Южно-Казахстанская

71

70

71

74

74

Павлодарская

684

721

766

761

781

Северо-Казахстанская

3249

3395

3475

3475

3475

Восточно-Казахстанская

445

455

465

476

489

г. Астана

-

-

-

-

-

г. Алматы

0,06

0,06

0,06

0,05

0,04

Республика Казахстан

15153

15596

15754

16002

16233

Урожайность культур в 2021 году

      ц/га

Регионы

Зерновые

Масличные

Сахарная свекла

Хлопок

Овощи

Бахчевые

Картофель

Плодовоягодные

Акмолинская

11,8

8



162


152

62

Актюбинская

6,9

5,5



186

192

175

160

Алматинская

29,6

19,1

370


296

241

186

65

Атырауская

5,3




285

297

142

6,6

Западно-Казахстанская

8

5,9



152

162

152

50

Жамбылская

19,8

10,2

330


262

267

227

92

Карагандинская

10,3

7,6



322


232

56

Костанайская

12,7

8,8



322

105

197

68

Кызылординская

42,5

9,2



162

222

152

23

Мангистауская





100

70



Южно-Казахстанская

27,4

11,5


30

227

232

175

65

Павлодарская

9 8

7,8



332

262

250

130

Северо-Казахстанская

16,3

11,1

350


392


205

166

Восточно-Казахстанская

13,7

10,4



267

283

197

141

Республика Казахстан

13,9

10,2

350

30

257

234

195

70

Объем производства животноводческой продукции в 2021 году

      тыс. тонн

Регионы

Мясо птицы

Говядина

Баранина

Свинина

Молоко

Акмолинская

68,9

31,5

4

14

455,3

Актюбинская

8,0

32,9

9

5

319,5

Алматинская

101,6

76,7

27

15

861,0

Атырауская

0,6

11,4

4

-

75,7

Западно-Казахстанская

6,0

37,1

9

5

257,7

Жамбылская

4,2

23,3

22

4

316,3

Карагандинская

11,9

39,0

12

20

455,0

Костанайская

15,8

31,1

3

23

430,1

Кызылординская

1,5

15,3

3

-

92,8

Мангистауская

-

0,80

4

-

5,8

Южно-Казахстанская

21,9

66,2

36

4

714,2

Павлодарская

3,4

28,3

5

9

396,1

Северо-Казахстанская

3,4

27,3

3

22

475,4

Восточно-Казахстанская

50,4

69,6

19

11

805,7

г. Астана

0,018

0,02

-

-

0,4

г. Алматы

0,014

0,09

-

-

2,7

Республика Казахстан

298,0

491,0

161,0

133,0

5 665,0

Увеличение поголовья сельскохозяйственных животных и птиц в 2021 году

      тыс. голов

Регионы

КРС

Лошади

Овцы и козы

Свиньи

Птицы

Верблюды

Акмолинская

491

216

550

98

9630

0,2

Актюбинская

404

141

1059

35

1493

22

Алматинская

1071

390

4175

95

12824

7

Атырауская

159

85

556

1

296

29

Западно-Казахстанская

502

186

1175

24

845

3

Жамбылская

402

154

3054

29

1198

6

Карагандинская

507

358

1290

89

3462

2

Костанайская

486

139

432

145

5449

-

Кызылординская

277

128

607

3

87

45

Мангистауская

15

73

463

0

15

55

Южно-Казахстанская

905

322

4481

26

2758

33

Павлодарская

432

189

594

60

906

0

Северо-Казахстанская

382

166

453

155

3631

0

Восточно-Казахстанская

917

408

2207

65

5912

1

г. Астана

0

-

2

-

3

-

г. Алматы

0

-

2

-

6

-

Республика Казахстан

6951

2957

21100

825

48516

202

Уровень обеспеченности кормами в соответствии с научно-обоснованными нормативами в 2021 году

      проценты

Регионы

Обеспеченность кормами

грубые

сочные

комбикорма

Акмолинская

105

125

59

Актюбинская

117

97

41

Алматинская

106

191

44

Атырауская

126

30

18

Западно-Казахстанская

120

205

35

Жамбылская

102

90

27

Карагандинская

118

50

50

Костанайская

125

327

49

Кызылординская

105

88

7

Мангистауская

40

0

52

Южно-Казахстанская

125

225

29

Павлодарская

106

189

51

Северо-Казахстанская

111

269

65

Восточно-Казахстанская

107

225

33

Республика Казахстан

112

168

42

Увеличение доли племенного поголовья сельскохозяйственных животных и птиц в 2021 году

      проценты

Регионы

КРС

Лошади

Овцы и козы

Свиньи

Птицы

Верблюды

Акмолинская

27,3

1

2,8

2,6

74,2

-

Актюбинская

8,4

20,9

16,7

91,4

6,8

3,6

Алматинская

31,2

17,2

24,5

52,6

24,2

83,7

Атырауская

3,4

1,8

16,6

-

2,0

8,8

Западно-Казахстанская

8,0

6,2

4,0

-

2,6

13,5

Жамбылская

36,9

29,2

30,9

56,9

9,3

45,6

Карагандинская

6,6

1,8

24,1

36

20,4

-

Костанайская

24,7

1,1

0,4

4,1

19,6

-

Кызылординская

3,0

6,2

14,7

-

1,2

13,8

Мангистауская

0,0

12,2

5,6

-

0,0

7,1

Южно-Казахстанская

5,2

7,7

14,1

-

35,6

42,3

Павлодарская

14,3

8,1

4,7

10,8

7,9

-

Северо-Казахстанская

25,2

2,5

1,5

1,6

15,1

-

Восточно-Казахстанская

11,8

10,9

16,0

-

21,7

-

Республика Казахстан

16,9

8

17,7

17,9

31,2

 18,1

Продуктивность сельскохозяйственных животных и птиц

      кг в год

Регионы

Надой на одну корову

Средний живой вес одной головы

КРС

Овцы

Свиньи

Птицы

Акмолинская

3007

365,1

43

104

2,1

Актюбинская

1952

391,8

46

118

2,3

Алматинская

2837

406,8

38

110

2,3

Атырауская

1223

312,9

42

61

2,1

Западно-Казахстанская

1727

392,9

45

104

2,1

Жамбылская

2709

380,2

40

133

2,5

Карагандинская

1997

353,5

46

106

2,2

Костанайская

2748

358,1

42

106

2,4

Кызылординская

1214

318,7

41

99

2,3

Мангистауская

1214

324,5

42

87

3,2

Южно-Казахстанская

2298

410,3

44

118

6,2

Павлодарская

2579

367,4

44

114

2,0

Северо-Казахстанская

3166

377,9

43

106

2,4

Восточно-Казахстанская

2226

370,9

43

114

2,2

г. Астана

2440

425,4

42

107

2,5

г. Алматы

2450

391,8

44

95

1,5

Республика Казахстан

2406

377,9

42

109

2,4

Производство приоритетных видов продукции животноводства

Параметры

ед. изм.

2017

2018

2019

2020

2021

Общая площадь улучшенных пастбищ

тыс. га

6753

7553

8353

9153

9953

Общая площадь обводненных пастбищ (колодцами)

млн га

47

50

54

57

61

Общее количество колодцев для обводнения пастбищ

ед.

2077

2777

3477

4177

4929

Общая мощность репродукторов КРС молочного направления

голов

0

5000

5000

5000

5000

Общая мощность молочно-товарных ферм

тыс. голов

123

127,5

133,5

141

150

Плановые показатели по производству мяса птицы на 2017 - 2021 годы в разрезе по областям

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

25,6

36,2

52,8

59,1

68,9

Актюбинская

8,0

8,0

8,0

8,0

8,0

Алматинская

75.8

89,0

99,6

101,6

101,6

Атырауская

0,6

0,6

0,6

0,6

0,6

Западно-Казахстанская

0,5

0,5

6,0

6,0

6,0

Жамбылская

4,2

4,2

4,2

4,2

4,2

Карагандинская

11,9

11,9

11,9

11,9

11,9

Костанайская

3,8

15,8

15,8

15,8

15,8

Кызылординская

0,0

0,0

0,0

1,5

1,5

Мангистауская

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Южно-Казахстанская

13,3

15,9

17,9

19,9

21,9

Павлодарская

3,4

3,4

3,4

3,4

3,4

Северо-Казахстанская

3,4

3,4

3,4

3,4

3,4

Восточно-Казахстанская

36,9

41,5

44,4

50,4

50,4

г. Астана

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

г. Алматы

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Республика Казахстан

187,4

230,5

268,0

285,8

297,6

Плановые показатели по производству говядины на 2017 - 2021 годы в разрезе по областям

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

26,0

27,0

28,1

29,4

31,6

Актюбинская

29,2

30,0

30,7

31,5

32,9

Алматинская

63,8

66,6

69,6

72,4

76,8

Атырауская

10,3

10,6

10,8

11,1

11,4

Западно-Казахстанская

33,5

34,3

35,2

36,1

37,1

Жамбылская

19,3

20,3

21,3

22,3

23,4

Карагандинская

35,4

36,2

37,3

38,3

39,0

Костанайская

25,8

27,1

28,1

29,2

31,2

Кызылординская

14,0

14,3

14,7

15,0

15,3

Мангистауская

0,8

0,8

0,8

0,8

0,9

Южно-Казахстанская

59,5

60,7

62,2

63,5

66,3

Павлодарская

25,0

25,9

26,4

27,5

28,4

Северо-Казахстанская

23,3

24,2

25,2

26,1

27,0

Восточно-Казахстанская

61,1

62,8

64,6

66,4

69,6

г. Астана

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

г. Алматы

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Республика Казахстан

427,3

440,9

455,2

469,9

490,9

Плановые показатели по производству баранины на 2017 - 2021 годы в разрезе по областям

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

4,2

4,2

4,2

4,2

4,2

Актюбинская

9,2

9,2

9,3

9,3

9.4

Алматинская

23,2

24,1

25,1

26,1

27,1

Атырауская

4,3

4,3

4,4

4,4

4,5

Западно-Казахстанская

9,3

9,4

9,4

9,4

9,5

Жамбылская

18,7

19,4

20,2

21,0

21,9

Карагандинская

10,9

11,2

11,5

11,8

12,1

Костанайская

2,9

2,9

3,0

3,0

3,0

Кызылординская

2,8

2,8

2,7

2,6

2,5

Мангистауская

3,1

3,3

3,4

3,5

3,6

Южно-Казахстанская

33,0

33,8

34,6

35,5

36,3

Павлодарская

4,7

4,8

4,8

4,9

4,9

Северо-Казахстанская

3,1

3,1

3,3

3,4

3,5

Восточно-Казахстанская

18,2

18,5

18,7

19,0

19,3

г. Астана

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

г. Алматы

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Республика Казахстан

147,8

150,9

154,5

158,1

161,8

Плановые показатели по производству свинины на 2017 - 2021 годы в разрезе по областям

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

16

15

15

14

14

Актюбинская

4

4

4

5

5

Алматинская

16

16

17

15

15

Атырауская

0

0

0

0

0

Западно-Казахстанская

3

4

4

4

5

Жамбылская

4

4

4

4

4

Карагандинская

24

19

19

20

20

Костанайская

15

23

23

23

23

Кызылординская

0

0

0

0

0

Мангистауская

0

0

0

0

0

Южно-Казахстанская

4

4

4

4

4

Павлодарская

11

8

9

9

9

Северо-Казахстанская

22

21

22

22

22

Восточно-Казахстанская

10

10

10

10

11

г. Астана

0

0

0

0

0

г. Алматы

0

0

0

0

0

Республика Казахстан

129

128

132

131

133

Плановые показатели по производству молока на 2017 - 2021 годы в разрезе по областям

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

393,8

407,3

423,4

438,1

455,3

Актюбинская

299,4

304,7

309,6

314,2

319,5

Алматинская

741,2

773,1

802,0

828,3

861,8

Атырауская

61,0

64,9

68,4

71,6

75,7

Западно-Казахстанская

240,1

244,8

249,1

253,1

257,8

Жамбылская

277,6

287,9

297,2

305,6

316,3

Карагандинская

418,3

428,0

436,9

445,1

455,0

Костанайская

389,1

400,0

409,9

418,9

430,1

Кызылординская

88,9

89,9

90,9

91,8

92,8

Мангистауская

5,4

5,5

5,7

5,8

5,9

Южно-Казахстанская

677,7

687,5

696,5

704,8

714,2

Павлодарская

362,1

371,1

379,4

386,9

396,2

Северо-Казахстанская

420,4

435,0

448,2

460,3

475,5

Восточно-Казахстанская

746,6

762,3

776,7

789,9

805,7

г. Астана

0,4

0,4

0,4

0,4

0,4

г. Алматы

2,7

2,7

2,7

2,7

2,8

Республика Казахстан

5124,7

5265,2

5397,2

5517,5

5665,1

Плановые показатели по обеспеченности сочными кормами на 2017 – 2021 годы в разрезе по областям, %

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

60

78

101

114

125

Актюбинская

35

56

77

88

97

Алматинская

97

127

162

178

191

Атырауская

16

21

26

29

30

Западно-Казахстанская

54

109

161

187

205

Жамбылская

28

50

71

82

90

Карагандинская

12

25

37

43

50

Костанайская

47

58

74

82

88

Кызылординская

151

203

266

298

327

Мангистауская

0

0

0

0

0

Южно-Казахстанская

116

148

189

207

225

Павлодарская

98

123

156

172

189

Северо-Казахстанская

126

177

222

246

269

Восточно-Казахстанская

112

154

192

207

225

Республика Казахстан

79

107

139

154

168

Плановые показатели по обеспеченности грубыми кормами на 2017 - 2021 годы в разрезе по областям, %

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

109

108

107

104

105

Актюбинская

107

109

110

113

117

Алматинская

103

103

103

105

106

Атырауская

127

126

126

125

126

Западно-Казахстанская

117

120

123

121

120

Жамбылская

104

103

104

103

102

Карагандинская

97

114

115

114

118

Костанайская

107

106

106

105

105

Кызылординская

114

126

125

123

125

Мангистауская

36

36

37

37

40

Южно-Казахстанская

130

122

120

122

125

Павлодарская

106

105

105

104

106

Северо-Казахстанская

175

113

112

ПО

111

Восточно-Казахстанская

97

100

101

101

107

г. Астана


101

101

100

105

г. Алматы

101

100

103

102

107

Республика Казахстан

112

110

110

110

112

Плановые показатели по обеспеченности комбикормами на 2017 – 2021 годы в разрезе по областям, %

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

46

52

53

54

59

Актюбинская

18

20

23

32

41

Алматинская

33

35

39

40

44

Атырауская

5

9

14

16

18

Западно-Казахстанская

17

19

23

26

35

Жамбылская

2

2

9

17

27

Карагандинская

51

50

50

50

50

Костанайская

0

3

4

6

7

Кызылординская

39

39

42

47

49

Мангистауская

56

53

53

53

52

Южно-Казахстанская

16

21

24

28

29

Павлодарская

19

27

42

48

51

Северо-Казахстанская

38

47

52

63

65

Восточно-Казахстанская

21

25

27

30

33

Республика Казахстан

28

31

34

38

42

Плановые показатели по созданию молокоприемных пунктов на 2017 - 2021 годы

      единиц

Области

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

30

25

10

10

5

Актюбинская

9

8

5

10

3

Алматинская

24

20

10

10

3

Атырауская

3

1

0

0

0

Западно-Казахстанская

2

2

2

3

3

Жамбылская

30

28

10

5

3

Карагандинская

23

20

10

5

3

Костанайская

6

5

5

5

3

Кызылординская

3

2

2

5

5

Южно-Казахстанская

14

15

8

5

3

Павлодарская

25

25

13

6

3

Северо-Казахстанская

20

20

6

5

1

Восточно-Казахстанская

31

30

10

5

3

Республика Казахстан

220

200

91

74

38

Плановые показатели по созданию убойных пунктов на 2017 - 2021 годы

      единиц

Области

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

0

1

5

5

5

Актюбинская

7

5

3

3

2

Алматинская

5

4

3

3

5

Атырауская

1

1

3

3

5

Западно-Казахстанская

5

3

2

2

1

Жамбылская

0

2

2

2

1

Карагандинская

5

5

2

2

2

Костанайская

5

5

2

2

2

Кызылординская

10

5

2

3

3

Южно-Казахстанская

5

5

2

2

2

Павлодарская

0

1

1

1

0

Северо-Казахстанская

5

1

2

3

2

Восточно-Казахстанская

5

4

2

2

1

Республика Казахстан

53

42

31

33

31

Плановые показатели по созданию кооперативов по птицеводству на 2017 - 2021 годы

      единиц

Области

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

2

2

2

2

1

Актюбинская

2

2

2

2

1

Алматинская

2

2

2

2

1

Атырауская

2

2

2

2

1

Западно-Казахстанская

2

2

2

2

1

Жамбылская

2

2

2

2

1

Карагандинская

2

2

2

2

1

Костанайская

2

2

2

2

2

Кызылординская

2

2

2

2

2

Южно-Казахстанская

2

2

2

2

2

Павлодарская

2

2

2

2

2

Северо-Казахстанская

2

2

2

2

2

Восточно-Казахстанская

2

2

2

2

1

Республика Казахстан

26

26

26

26

18

Плановые показатели по созданию семейных откормочных площадок на 2017 - 2021 годы

      голов

Области

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

8 493

8 066

4 608

3 287

1 976

Актюбинская

11 638

11 049

6318

4513

2 708

Алматинская

4 247

4 038

2 309

1 644

988

Атырауская

570

597

478

352

191

Западно-Казахстанская

14 326

13 604

7 778

5 548

3 335

Жамбылская

13 813

13 120

7 477

5 349

3 205

Карагандинская

7 397

7 021

4 008

2 860

1 720

Костанайская

2 720

2 584

1 473

1 055

637

Кызылординская

11 752

11 153

6 375

4 551

2 732

Южно-Казахстанская

16 986

16 131

9215

6 584

3 952

Павлодарская

4 932

4 678

2 670

1 910

1 150

Северо-Казахстанская

7 163

6 809

3 886

2 774

1 663

Восточно-Казахстанская

18 259

17 338

9 909

7 078

4 247

Республика Казахстан

122 295

116 185

66 500

47 500

28 501

Плановые показатели по производству масла сливочного на 2017 - 2021 годы в разрезе по областям

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

0,6

0,6

0,7

0,7

0,8

Актюбинская

0,02

0,02

0,02

0,02

0,02

Алматинская

1,1

1,1

1,2

1,3

1,4

Атырауская

0

0,0

0,0

0,0

0

Западно-Казахстанская

0,2

0,2

0,2

0,3

0,4

Жамбылская

1,3

1,3

1,4

1,5

2,1

Карагандинская

0,2

0,2

0,3

0,3

0,3

Костанайская

3,5

3,5

3,6

3,7

4

Кызылординская

0

0,0

0,1

0,1

0,1

Мангистауская

0

0,0

0,0

0

0

Южно-Казахстанская

0,0

0,1

0,1

0,1

0,1

Павлодарская

1,0

1,1

1,2

1,3

1,4

Северо-Казахстанская

1,7

1,8

1,9

2

2,2

Восточно-Казахстанская

1,1

1,2

1,3

1,3

1,5

г. Астана

0

0

0,0

0,0

0

г. Алматы

4,9

5

5,2

5,4

5,7

Республика Казахстан

15,6

16,1

17,2

18

20

Плановые показатели по производству сыра твердого на 2017 - 2021 годы в разрезе по областям

      тыс. тонн

Регионы

2017

2018

2019

2020

2021

Акмолинская

0,03

0,04

0,04

0,06

0,1

Актюбинская

-

-

-

-

-

Алматинская

0,01

0,01

0,02

0,02

0,02

Атырауская

-

-

-

-

-

Западно-Казахстанская

-

-

-

-

-

Жамбылская

0,8

0,8

0,8

1,0

1,2

Карагандинская

0,07

0,08

0,08

0,08

0,08

Костанайская

0,23

0,26

0,3

0,39

0,53

Кызылординская

-

-

-

-

-

Мангистауская

-

-

-

-

-

Южно-Казахстанская

0,4

0,4

0,4

0,5

0,5

Павлодарская

0,2

0,21

0,21

0,25

0,3

Северо-Казахстанская

0,2

0,2

0,2

0,3

0,3

Восточно-Казахстанская

1,1

1,15

1,32

1,4

1,5

г. Астана

-

-

-

-

-

г. Алматы

-

-

-

-

-

Республика Казахстан

3,0

3,2

3,3

4,0

4,5

Объем выращивания ценных видов рыб в 2021 году

      тонны

Регионы

Осетровые

Лососевые

Сиговые

Растительноядные

Карповые

Акмолинская

-

-

40

1

63

Актюбинская

2

-

-

-

48

Алматинская

129

676

-

-

-

Атырауская

200

-

-

-

-

Западно-Казахстанская

131

-

-

21

57

Жамбылская

110

-

-

-

-

Карагандинская

45

-

10

-

320

Костанайская

-

-

20

2

20

Кызылординская

-

-

-

400

372

Мангистауская

58

239

-

-

-

Южно-Казахстанская

-

-

-

65

400

Павлодарская

-

-

-

-

-

Северо-Казахстанская

-

-

1043

-

205

Восточно-Казахстанская

45

-

50

-

228

Республика Казахстан

720

915

1163

489

1713

Объем выращивания ценных видов рыб в 2021 году

      тыс. тонн

Виды производства

Осетровые

Лососевые

Сиговые

Растительноядные

Карповые

Установки замкнутого водоснабжения

560

-

-

-

-

Садковые

158

554

-

-

-

Прудовые, бассейновые

2

361

2

2

248

Озерно-товарные рыбные хозяйства

-

-

1161

487

1465

Использование специализированных кормов для выращивания осетровых, лососевых и карповых видов рыб в соответствии нормативами в 2021 году

      тонны

Регионы

Осетровые

Лососевые

Карповые

Акмолинская

-

-

252

Актюбинская

2,25

-

194

Алматинская

193,5

1098

-

Атырауская

300

-

-

Западно-Казахстанская

67,5

-

228

Жамбылская

165

-

-

Карагандинская

196,5

-

1280

Костанайская

-

-

80

Кызылординская

-

-

1487

Мангистауская

87

-

-

Южно-Казахстанская

-

-

1600

Павлодарская

-

-

-

Северо-Казахстанская

-

-

820

Восточно-Казахстанская

-

-

912

Республика Казахстан

1079

1098

6853

Объемы производства приоритетных видов продукции отраслей переработки сельскохозяйственной продукции и пищевой промышленности в 2021 году

      тыс. тонн

Регионы

Масло растительное

Плодоовощные консервы

Сахар

Продукты переработки картофеля

Молоко обработанное жидкое

Акмолинская

24

0,4

-

-

111,3

Актюбинская

21

0,03

-

-

20,7

Алматинская

83

10,2

56

260,4

140,9

Атырауская

-

-

-

-

0,6

Западно-Казахстанская

7,8

0,2

-

-

1,5

Жамбылская

0,4

0,5

50

-

13,2

Карагандинская

-

0,1

-

0,1

14,9

Костанайская

92


-

-

75,1

Кызылординская

1,8

2,2

-

-

7,4

Мангистауская

-

-

-

-

0,8

Южно-Казахстанская

51

14,6

-

-

28,4

Павлодарская

0,8

0,2

-

-

22,8

Северо-Казахстанская

86

0,6

15

-

167,4

Восточно-Казахстанская

80

0,1

-

-

27,9

Г. Астана

-

0,04

-

-

0,1

г Алматы

57

26,7

-

-

51,4

Республика Казахстан

505

55,9

121

260,5

684,4

      продолжение таблицы

Регионы

Кисломолочная продукция

T ворог

Колбасные изделия

Мясные и мясорастительные консервы

Акмолинская

9,1

0,8

1,2

-

Актюбинская

30,7

0,2

1,9

-

Алматинская

32,9

8,8

1,9

0,5

Атырауская

0,3

0,03

0

-

Западно-Казахстанская

0,7

0,07

8,9

8.0

Жамбылская

3,9

1,2

3,0

-

Карагандинская

30,1

2,09

4,5

-

Костанайская

16,6

1,3

4,0

0,3

Кызылординская

1,1

0,2

0,1

-

Мангистауская

17,2

0,34

0

-

Южно-Казахстанская

41,4

0,7

1,9

-

Павлодарская

45,4

1,1

5,2

0,3

Северо-Казахстанская

17,5

1,5

1,7

2,2

Восточно-Казахстанская

15,3

2,5

5,9

2,2

г Астана

-

1,4

1,2

-

г Алматы

13,4

3,1

3,6

-

Республика Казахстан

275,6

25,33

45

13,5

Увеличение загрузки мощностей действующих перерабатывающих предприятий и доли перерабатываемой продукции сельского хозяйства (из общего объема производства) в 2021 году

      проценты

Уровень загрузим мощностей

Малокоперерабатывающие

Мясоперерабатывающие

Масло растительное

Плодоовощные консервы

Сахар

Переработка картофеля

Комбикорма

Акмолинская

90

62

88

100

-

-

85

Актюбинская

100

59

98

12

-

-

57

Алматинская

70

65

95

31

89

90

95

Атырауская

54

100

-

-

-

-

41

Западно-Казахстанская

33

68

92

40

-

-

28

Жамбылская

79

90

55

24

95

-

28

Карагандинская

62

74

-

-

-

8

95

Костанайская

93

100

51

-

-

-

95

Кызылординская

68

100

7

-

-

-

-

Мангистауская

100

0

-

-

-

-

60

Южно-Казахстанская

67

100

76

58

-

-

67

Павлодарская

99

99

92

100

-

87

34

Северо-Казахстанская

68

82

55

100

93

-

46

Восточно-Казахстанская

59

41

100

43

-

-

56

г Астана

58

31

-

100

-

-

81

г Алматы

76

41

90

100

-

-

85

Республика Казахстан

79

67

70

64

93

87

57

      проценты

Доля переработки сельхозсырья

Молоко

Мясо

Плодоовощи

Маслосемена

Картофель

Сахарная свекла

Акмолинская

38

19

14,7

22

-

-

Актюбинская

52

59

1,0

100

-

-

Алматинская

33

37

5,8

61

0,4

98

Атырауская

0

5

-

-

-

-

Западно-Казахстанская

4

45

4,2

52

-

-

Жамбылская

24

31

0,3

0,8

-

94

Карагандинская

20

26

1,0

-

0,2

-

Костанайская

56

36

0,0

74

-

-

Кызылординская

13

5

96,5

63

-

-

Мангистауская

-

-

-

-

-

-

Южно-Казахстанская

18

23

9,4

100

-

-

Павлодарская

34

67

0,5

0,9

77

-

Северо Казахстанская

56

20

22

30

-

93

Восточно-Казахстанская

14

32

0,0

41

-

-

г. Астана

-

-

91

-

-

-

г Алматы

-

-

0,0

-

-

-

Республика Казахстан

37

34

9,7

49

26

95

Расширение перерабатывающих мощностей через модернизацию существующих и введение новых предприятий в 2021 году

      тыс. тонн сырья в год

Перерабатывающие мощности

Молокоперерабатъваюшие

Мясоперерабатывающие

Плодоовощные консервы

Масло растительное

Сахар

Картофель

Акмолинская

-

-

1,9

77

-

-

Актюбинская

-

20

0,1

60

-

-

Алматинская

-

15,0

43

252

582

0,5

Атырауская

-

-

-

-

-

-

Западно-Казахстанская

7,2

12

0,9

24

-

-

Жамбылская

10

-

2,1

2,2

484

-

Карагандинская

10

-

0,4

0,1

-

1,2

Костанайская

30

-

-

512

-

-

Кызылординская

-

-

9,1

75

-

-

Мангистауская

-

-

-

-

-

-

Южно-Казахстанская

42,4

-

62

190

-

-

Павлодарская

15

5,0

0,9

2,4

-

300

Северо-Казахстанская

15

-

2,7

450

150

-

Восточно-Казахстанская

-

-

0,4

226

-

-

г Астана

-

-

0,2

-

-

-

г Алматы

5

-

114

180

-

-

Республика Казахстан

134,6

52,0

238

2051

1216

302

Инфраструктура обеспечения сырьем отраслей переработки сельскохозяйственной продукции и пищевой промышленности

Параметры

ед. изм.

2017

2018

2019

2020

2021

Количество созданных убойных пунктов

ед.

53

42

31

33

31

Количество созданных пунктов по приему молока

ед.

220

200

91

74

39

Количество созданных пунктов по заготовке плодоовощной продукции и картофеля

ед.

15

33

39

39

39

Количество созданных семейных теплиц

ед.

12

17

20

23

31

Показатели по эффективному использованию водных ресурсов

Параметры

ед.
изм.

2017

2018

2019

2020

2021

Количество построенных новых водохранилищ

ед.

0

0

0

0

22

Количество реконструированных аварийных водохранилищ и гидротехнических сооружений

ед.

7

8

10

10

6

Протяженность восстановленных каналов

км

400

2100

5200

6618

6850

Протяженность восстановленной коллекторно-дренажной сети

км

160

1100

3900

3964

4030

Количество восстановленных скважин вертикального дренажа

ед.

12

256

270

200

217

Количество восстановленных гидротехнических сооружений лиманного орошения

ед.

44

178

288

521

598

Расшифровка аббревиатур и сокращений

АПК

-

агропромышленный комплекс

АОО

-

автономная организация образования

АО "НУХ "КазАгро"

-

акционерное общество "Национальный управляющий холдинг "КазАгро"

БВУ

-

банки второго уровня

ВТО

-

Всемирная торговая организация

ВВП

-

валовой внутренний продукт

ВПР

-

весенне-полевые работы

ВКО

-

Восточно-Казахстанская область

ГСМ

-

горюче-смазочные материалы

ГПИИР

-

Государственная программа индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2015-2019 гг.

ГЗК

-

Государственный земельный кадастр

ГМО

-

генетически-модифицированный организм

ЕЗН

-

Единый земельный налог

ЕАЭС

-

Евразийский экономический союз

ЗКО

-

Западно-Казахстанская область

ИПН

-

индивидуальный подоходный налог

КТ

-

кредитное товарищество

КПН

-

корпоративный подоходный налог

КПД

-

коэффициент полезного действия

КС МНЭ

-

Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан

К(Ф)Х

-

крестьянские (фермерские) хозяйства

КРС

-

крупный рогатый скот

ЛПХ

-

личное подсобное хозяйство

МОН

-

Министерство образования и науки Республики Казахстан

МСХ

-

Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

МБ

-

местный бюджет

МИР

-

Министерство по инвестициям и развитию Республики Казахстан

МНЭ

-

Министерство национальной экономики Республики Казахстан

МФО

-

микрофинансовая организация

МСБ

-

малый и средний бизнес

HПП РК "Атамекен"

-

Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен"
 

НИИ

-

научно-исследовательские институты

НИОКР

-

научные исследования и опытно-конструкторские работы

НАО

-

некоммерческое акционерное общество

НДС

-

налог на добавленную стоимость

НБРК

-

Национальный Банк Республики Казахстан

НАО "НАНОЦ"

-

некоммерческое акционерное общество "Национальный аграрный научно-образовательный центр"

НК

-

национальная компания

ОАЭ

-

Объединенные Арабские Эмираты

ОУР

-

осенне-уборочные работы

ОТРХ

-

озерно-товарные рыбоводные хозяйства

ОРЦ

-

оптово-распределительный центр

ОВС

-

общество взаимного страхования

ОЭСР

-

Организация по экономическому сотрудничеству и развитию

РК

-

Республика Казахстан

РБ

-

республиканский бюджет

РГП на ПХВ

-

республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения

США

-

Соединенные Штаты Америки

СПК

-

сельские потребительские кооперативы

СХТП

-

сельхозтоваропроизводители

СПК

-

социально-предпринимательская корпорация

СМР

-

строительно-монтажные работы

СЗЦ

-

сервисно-заготовительный центр

СКО

-

Северо-Казахстанская область

СНГ

-

Содружество Независимых Государств

ТОО

-

товарищество с ограниченной ответственностью

ТЛЦ

-

транспортно-логистический центр

ТМЦ

-

товарно-материальные ценности

ТР

-

технический регламент

УЗВ

-

установки замкнутого водообеспечения

ЦТКА

-

Центр трансферта и коммерциализации агротехнологий

ЮКО

-

Южно-Казахстанская область