Алматы қаласында 2003-2005 жылдары кедейшiлiктi төмендету жөнiндегi Бағдарламаны бекiту туралы

Алматы қалалық Мәслихатының IІ сайланған XXII сессиясының 2002 жылғы 19 желтоқсандағы шешімі. Алматы қалалық Әділет басқармасында 2002 жылғы 29 желтоқсанда N 501 тіркелді. Қолданылу мерзiмiнің аяқталуына байланысты шешімнің күші жойылды - Алматы қаласы мәслихатының 2007 жылғы 21 маусымдағы N 598 хатымен

Қолданылу мерзiмiнің аяқталуына байланысты шешімнің күші жойылды - Алматы қаласы мәслихатының 2007 жылғы 21 маусымдағы N 598 хатымен

Қазақстан Республикасы Конституциясының 86 бабы 4 тармағының 1 тармақшасына, Қазақстан Республикасы "Алматы қаласының ерекше мәртебесi туралы" Заңының 3 бабы 1 тармағына, Қазақстан Республикасы "Қазақстан Республикасындағы жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдары туралы" Заңының 6 бабы 1 тармағының 1 тармақшасына, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 24 сәуiрдегi N 470 "2002-2004 жылдары Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Бағдарламасын жүзеге асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары туралы" қаулысына сәйкес және Алматы қаласы Үкiмiнiң ұсынысымен II-шi сайланған Алматы қалалық Мәслихаты ШЕШIМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Алматы қаласында 2003-2005 жылдары кедейшiлiктi төмендету жөнiндегi Бағдарлама бекiтiлсiн (қоса тiркелген).
2. Алматы қаласының Үкiмiне 2003-2005 жылдарға қала бюджетiн құрастырғанда бағдарламаны жүзеге асыру үшiн қаражат бөлiнуiн қарастыруға ұсыныс жасалсын.
3. Осы шешiмнiң орындалуын бақылау әлеуметтiк қорғау және денсаулық сақтау мәселелерi бойынша тұрақты комиссияға (Е.Б.Тәжиев) және Алматы қаласы Үкiмiнiң орынбасары А.І.Бижановқа жүктелсiн.

II-шi сайланған Алматы
қалалық Мәслихатының
XXII-шi сессия Төрағасы

II-шi сайланған Алматы
қалалық Мәслихатының
хатшысы

II-шi сайланған Алматы қалалық
Мәслихатының XXII-шi сессиясының
шешiмiне қосымша
"19" желтоқсан 2002 жыл

2003-2005 ЖЫЛДАРҒА
АРНАЛҒАН АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНДА КЕДЕЙШIЛIКТI
ТӨМЕНДЕТУ ЖӨНIНДЕГI БАҒДАРЛАМАСЫ

1. БАҒДАРЛАМАНЫҢ ТӨЛҚҰЖАТЫ

Аталуы Әзiрлеме жұмысының негiзi Негiзгi әзiрлеушi Мақсат Мiндеттерi Негiзгi принциптерi Қаржы көзi Бағдарламаны жүзеге асырудан күтетiн нәтиже Жүзеге асыру мерзiмi

2003-2005 жылдарға арналған Алматы қаласында кедейшiлiктi төмендету жөнiндегi бағдарламасы 2002 жылғы 6 наурыздағы кедейшiлiктi азайту мәселелерi жөнiндегi ведомствоаралық комиссия мәжiлiсiнiң хаттамасы, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 24 сәуiрдегi N 470 "Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002-2004 жылғы Бағдарламасын жүзеге асыру iс-шараларының Жоспары туралы" қаулысы Еңбек, жұмыспен қамту және халықты әлеуметтiк қорғау Департаментi Экономиканың өсуi үшiн жағдай жасау арқылы кедейшiлiктi азайту, халықтың жұмыспен нәтижелi қамтылуы және табысының көбеюi, кедейлердiң денсаулық сақтау және бiлiм беру қызметтерiне қол жеткiзу мүмкiндiктерiн жоғарлату, әлеуметтiк көмектiң атаулы болуын қамтамасыз ету және шешiм қабылдауда қоғамдық институттарды тарту арқылы тиiмдi басқаруды жоғарылату Қалалық бағдарламаның мақсатына қол жеткiзу үшiн келесi мiндеттердi атқару көзделген: қала экономикасының тұрақты өсуiн қамтамасыз ету; кәсiпкерлiктiң дамуына қолайлы жағдайлар жасау; қосымша жұмыс орындарын жасау, қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру, кәсiптiк оқыту, жұмыссыздардың кәсiптiк бiлiктiлiгiн көтеру және қайта дайындықтан өткiзу есебiнен еңбек нарығында белсендi шараларды келешекте дамыту және жетiлдiру; денсаулық сақтау және бiлiм беру салаларының қызмет тиiмдiлiгi мен қолайлығын жоғарлату; тұрғын үй және коммуналдық қызметтермен қам-тамасыз етудi жақсарту, экологиялық факторлардың қолайсыз әсерлерiн азайту; халықтың тұрмыс жағдайы төмен және осал топтарының мүддесiне қарай атаулы әлеуметтiк көмек көрсету жүйесiн жетiлдiру; кедейшiлiктi төмендетуде мемлекеттiк басқарудың нәтижелілiгiн көтеру; Кәсiпкерлердiң құқығы мен мүддесiн қорғау есебiнде еркiн кәсiпкерлiктi қамтамасыз ету, заңдылықты нығайту, несие беру шарттарын жетiлдiру, азаматтардың еңбек және кәсiпкерлiк ынталарын мадақтау; қабылданатын шаралардың нәтижелiлiгi мен үнемдiлiгiн көтеру (ең аз шығындармен қажеттi нәтиженi қамтамасыз ету); мемлекеттiк органдар қызметтерiнiң халыққа ашық та есеп беруге мiндеттi болуын қамтамасыз ету; кедейшiлiктiң гендерлiк (жыныс), жас және т.б. ерекшелiктерiн тiркеп есепке алу; көмек көрсетуде әлеуметтiк әдiлдiк пен нақтылықты қамтамасыз ету; Бағдарламаның кешендiк сипатты екендiгiн ескерсек, 2003-2005 жылдары Алматы қаласында кедейшiлiктi азайтуға жiберiлетiн негiзгi қаражат, экономиканың тиiстi салаларында кедейшiлiктi азайту мәселелерiн жанамалы шешетiн, қолданыстағы және әзiрленiп жатқан қалалық бағдарламалар шегiнде қарастырылатын болады. Сондай-ақ, халықаралық ұйымдардың көмектерiн де тарту көзделiп отыр. Бағдарламаны табысты жүзеге асыру 2005 жылға қарай 2002 жылмен салыстырғанда ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен төмен табысы бар халықтың үлесiн 8,5%-тен 7,5%-ке азайтуға, кедейшiлiк деңгейiн 5%-ке, жұмыссыздық деңгейiн 9,5%-тен 8,0-%-ке төмендетуге, шағын кәсiпкерлiк саласында қамтылғандардың үлесiн 19,7%-ден 31,1%-ке көбейтуге, өкпе ауыруын (туберкулез) әр 100 мың тұрғынға шаққанда 63-тен 55 адамға, ана өлiмiн - әр тiрi туылған 100 мың адамға 57-ден 45 адамға қысқартуға, халық өмiрiнiң орта ұзақтығы 2002 жылдың көрсеткiшi бойынша 66,5 жас болса - 67,3 жасқа ұзартуға мүмкiншiлiк бередi. 2003-2005 жылдар

2. Кiрiспе

Осы Бағдарлама Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 24 сәуiрдегi N 470 "Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002-2004 жылғы Бағдарламасын жүзеге асыру iс-шараларының Жоспары туралы" қаулысын орындау үшiн әзiрленген. Макроэкономикалық көрсеткiштердiң оңды өзгерiстерiне қарамастан, қалада кедейшiлiк кең көлемде етек алып отыр. Есеп бойынша, ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен төмен табысы бар халықтың үлесiн 8,5% құрап отыр.
Бұл Бағдарлама, кедейшiлiкпен күресу жөнiндегi шаралар негiзiнен жұмыспен қамту саясатын беделдi өткiзу және тұрмыс жағдайы төмен азаматтарға, әсiресе еңбекке қабiлетсiз, сонымен қатар халықтың еңбек нарығында ең осал топтарына атаулы көмектi көрсету есебiнде жүргiзiлетiн 2000-2002 жылдары кедейшiлiк пен жұмыссыздықпен күресу жөнiндегi қалалық Бағдарламаның жалғасы болып табылады.
Сонымен қатар, Бағдарламаны әзiрлеген кезеңдегi экономикалық жағдай тұрғысынан алсақ, онда денсаулық сақтау, бiлiм беру, экология сияқты және т.б. жүйе жағдайлары халықтың кедейшiлiк деңгейiне әсерiн тигiзетiн iлеспелi факторлар кешенi қарастырылмаған. Халықтың кедей топтарына тек қана жалғызбасты аналар мен басқа да халықтың тұрмыс жағдайы төмен топтары қосылып қана қоймай, жұмысқа жарамды, басым көпшiлiгi ауылдан көшiп келгендермен де толып жатыр.
Кедейшiлiктiң әлеуметтiк құрылымы өзгерiстерге ұшырады. Кедейшiлiктен туындайтын негiзгi экономикалық және әлеуметтiк жағдайлар:
еңбек нарығында жұмыс күшiне сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңсiздiгi (дисбаланс);
еңбекақы, зейнетақы және жәрдемақы мөлшерiнiң төмендiгi;
халық бөлiгiнiң иек артушылық мiнезi, оның тұрмысын жақсартуға ынтасының төмендiгi;
дәрiгерлiк қызметтер бағасының қымбаттығы және кепiлдi тегiн дәрiгерлiк көмекке қол жеткiзе алу мүмкiншiлiгiнiң қысқаруы;
кедейшiлiк деңгейiнiң төмендiгi, осыдан кедей халыққа берiлетiн мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмек тиiмдiлiгiнiң өте аз болуы.
Бағдарламада берiлген кедейшiлiктi төмендетудiң негiзгi жолдары, оның көп тұрғылы салдарын ескерiп, мәселелердi мыналардың есебiнен шешуге болатынын болжайды:
экономиканың өсуi, жаңа жұмыс орындарын ұйымдастыру;
жұмыспен қамтуды көтеру және жұмыссыздықты азайту;
әлеуметтiк көмектiң атаулы болуы және нәтижелiлiгi;
базалық бiлiмнiң, алғашқы дәрiгерлiк көмектiң, тұрғын үй және коммуналдық қызметтердiң ашықтылығы, адам өмiрiне қоршаған ортаның қолайсыз әсерiн азайту;
бюджеттiк бағдарламаларды әкiмшiлiктеудiң тиiмдiлiгi;
кедейлердiң мемлекеттiк шешiмдердi қабылдауға қатысуы, ақпаратқа қол жеткiзу мүмкiншiлiгiн көтеру.
Кедейшiлiк мәселесiн шешу үшiн - мемлекеттiк органдар, жекелiк секторы, үкiметтiк емес ұйымдар, оның iшiнде кедей халықтың атынан болып саналатын бiрлестiктер, кәсiптiк одақтар сияқты барлық қоғам институттарының белсендi қатысуы мен өзара iс-қимыл жасауы ұсынылады.

3. КЕДЕЙШIЛІКТIҢ ҚАЗIРГI ЖАҒДАЙЫН
ТАЛДАУ

3.1. Кедейшiлiк деңгейiн анықтау және өлшеу

Кедейшiлiк - халықтың белгiлi бiр бөлiгi бiрiншi кезектi физиологиялық талаптарын қанағаттандыруға байланысты қиыншылық көретiн және заңмен белгiленген құқық пен еркiндiк шегiнде қоғам өмiрiне толығымен араласу мүмкiндiгiнен айырылған жағдайдағы әлеуметтiк экономикалық құбылыс.
Кедейшiлiк мәселесiне экономикалық және әлеуметтiк жағдай, сонымен қатар басқару жағдайы жатады. Көрсеткiштер, осы үш жағдайдағы кедейшiлiк мәселесiнiң көлемiн бағалауға мүмкiншiлiк беретiн индикаторы болып табылады.
Табыстары мен халыққа мемлекетпен кепiлдiк берiлген әлеуметтiк қызметтерге қол жеткiзушiлiгi бойынша кедейшiлiктi өлшеу белгiлерi және индикаторлары болады.
Табыстары бойынша кедейшiлiкке баға беру белгiлерi дегенiмiз - ол ең төменгi күнкөрiс мөлшерi және кедейшiлiк деңгейi.
Табыстары бойынша кедейшiлiк индикаторы - ол табыстары ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен төмен халықтың бөлiгi, кедейшiлiктiң алшақтығы мен шиеленiсушiлiгi.
Халыққа мемлекетпен кепiлдiк берiлген әлеуметтiк қызметтерге қол жеткiзушiлiгi бойынша кедейшiлiктi өлшеу белгiлерi дегенiмiз - негiзгi әлеуметтiк игiлiктерi мен денсаулық сақтау саласы (жан басына шаққандағы дәрiгерлiк персонал мен ұйымдар саны) , бiлiм беру саласы (бiлiм беру жүйесiнен тыс қалған және оқу орындарында материалдық көмек көрсетiлген балаларға бiлiм беру), әлеуметтiк көмек көрсету жүйесi (халықтың әлеуметтiк осал топтарын қамту және оларға көрсетiлетiн көмектiң саны) қызметтерiне қол жеткiзушiлiгiнiң ең төменгi деңгейi.
Денсаулық, бiлiмдiлiк, өмiрдiң орташа ұзақтығы, әлеуметтiк құлдилау (маскүнемдiк, нашақорлық, жезөкшелiк, қылмыс) және халықтың көшi-қон жөнiндегi көрсеткiштер кедейлерге әлеуметтiк инфрақұрылымның қол жеткiзушiлiк жанама индикаторы болып табылады.
Сонымен қатар, қолдағы бар индикаторлар түгелдей кедейшiлiк тұрғысын, оның iшiнде басқаруға қатысты тұрғысын қамти алмайды.
2001 жылы қаладағы кедейшiлiк көрiнiсi келесi деректермен сипатталды:
халықтың 12,1% табысы ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен төмен;
2001 жылы халықтың 10% жоғары және 10% төмен ауқатты топтарының ара қатысы 7,5 есе, жұмыскерлердiң еңбекке ақы төлеуде сала аралық айырмасы 8,2 есе болды;
жұмыссыздық деңгейi 10,8% құрады;
өкпе ауруымен (туберкулез) алғашқы ауырғандар 100 мың халыққа 40,1 адамды құрады;
жүктi әйелдердiң 52,9% қан аздығымен (анемия) ауырады;
әрбiр жаңа туған төртiншi нәресте дертке шалдыққан;
соңғы 4 жыл iшiнде ауыз суының химиялық және бактериалдық ластануы бойынша мемлекеттiк стандартқа (ГОСТ) сәйкес келмеуi 2-ден 3%-ке (зерттелген сынамалардың санынан 0,1%) өстi.
Кедейшiлiк кескiнiн халықтың кедейшiлiк тұрғысынан әлеуметтiк аса осал топтарына жататын тұлғалар құрайды.
Олардың құрамына кiретiндер:
оқымайтын және жұмыс жасамайтын жастар (қатерлi топтар);
балалар және көп балалы отбасылары;
ұзақ уақытты жұмыссыздар;
жалғызiлiктi қарттар;
мүгедектер;
маргиналды (ең төменгi) топтар - баспанасыздар, пенитенциар (бас бостандығынан айыру) жүйесiнiң мекемелерiнен босағандар, босқындар;
ауылдан қоныс аударғандар.
Жастар (16-24 жас аралығы) халықтың ең үлкен экономикалық белсендi емес үлесiн (25,4%) және жұмыссыз халықтың бiршама үлесiн (26%) құрайды. Оқымайтын және жұмыс жасамайтын жастар нашақорлық, қылмыстық, жезөкшелiк жөнiндегi қатерлi топтарына iлiгедi.
Кедей отбасыларындағы балалар, көп балалы отбасылары өз еркiмен жағдайларын жақсартуға мүмкiндiктерi өте аз, ал бұл келешекте кедейшiлiк көлемiнiң өсуiне әкеп соғады.
Ұзақ жұмыссыздық жұмыс күштерi бөлiгiнiң жас, бiлiктiлiк, психологиялық өлшемдерi бойынша сәйкес келмеуiнен, жұмыс дағдыларының және бастапқы капитал жетпеген жағдайда өзiн-өзi жұмыспен қамту мүмкiншiлiгiнiң жоқтығынан пайда болды.
Жалғызылiктi қарт адамдардың мәселелерi коммуналдық қызмет, емделу және т.б. шығындарының өсуiне байланысты.
Мүгедектердiң өз-өзiн қамтамасыз ету мүмкiншiлiктерiнiң шектеулi болғандығынан, олардың арасында кедейшiлiкке ұрыну қатерi өте жоғары.
Маргиналды топтар халықтың басқа топтарына керi әсер ету қабiлетiнiнiң ықпалы аса назар аударуды талап етедi. Олардың саны қала өмiрiне бейiмделе алмаған ауылдан қоныс аударғандар, жұмыссыздар, ресми және жасырын иммигранттар, босқындар, белгiлi тұрақты орны жоқ тұлғалар, қайыршылар, маскүнемдер мен нашақорлардың есебiнен өсуде.
Қылмыспен, заңсыз жолмен табыс табуға мәжбүр болған, халықтың табысы төмен топтарының арасында тараған iшiмдiк пен нашақорлыққа тәуелдiлiк кедейшiлiктiң жағымсыз салдары болып табылады.
Қоғамның ең осал топтарының iшiнде бас бостандығынан айыру орындарынан босаған тұлғалар бар.
Бүгiнгi күнде қоғамның маргиналды топтарына жататын тұлғаларды еңбек және әлеуметтiк оңалту жөнiндегi қабылданып жатқан шаралар жеткiлiксiз.

3.2. Кедейшiлiк деңгейiне баға беру
3.2.1. Экономика мен кедейшiлiктiң даму деңгейi

1. Экономиканың өсуi және кедейшiлiк

Экономиканың дамуы кедейшiлiктi жеңудiң негiзгi шарасы болып табылады. Соңғы жылдары қалада экономиканың тұрақты өсiп келе жатқаны байқалуда. Қаланың өнеркәсiптiк кешенi бiртiндеп және ұдайы қайта қалпына келуде. Өндiрiс өсiмiнiң көлемi 2001 жылдың қорытындысы бойынша 23% құрады. "Сайман", "Iскер", "ААМҚЗ" (АЗТМ), "ЫРЫСТЫ", "Бахус", "Белкамит", "Ақтаза", "Обис", "Үркер косметикс" және т.б. кәсiпорындары өндiрiстi қайта жарақтау нәтижесiнде жаңа технологиялық өнiмдердiң шығарылымын табысты меңгеруде. Жалпы алғанда, 56 кәсiпорны аяғына қайта тұрғызылып iске қосылды, 100-ден аса iрi кәсiпорындар өнiм шығарудың өсiмiн қамтамасыз еттi, өз кезегiнде ол 2001 жылы өнеркәсiпте 4,0 мыңға жуық, 2002 жылдың сегiз айында 2,3 мың жұмыс орнын жасауға мүмкiншiлiк бердi. Инвестициялық салада оңды үрдiс (тенденция) құрылуда. Iргелi құрылысқа құйылған инвестиция көлемi 2 есе өстi. Соңғы жылдары көлiк, байланыс, тұрғын үй құрылысы, сауда сияқты салалардың дамуына жiберiлген инвестиция үлесi көбейiп отыр.
Кедейшiлiктi жеңуде халықтың түрлi топтарына, оның iшiнде әлеуметтiк осал топтарына жұмыс орындарын жасайтын шағын кәсiпкерлiкке ерекше орын бөлiнедi.
Қалада 25 мыңнан аса кәсiпорындар қызмет жасайды, онда жұмыс iстейтiндердiң саны 2001 жылы 13%-ке көбейдi және 161,3 мыңнан астам адамға жеттi. Мұнда 2000 жылдан бергi кезеңде 16,2 мың жұмыс орындары жасалды. Бүгiнгi күнде шағын бизнес саласында 130 млрд. теңгеге тауарлар, жұмыстар мен қызметтер өндiрiлуде, бұл қаладағы өндiрiлетiн жалпы өнiмнiң үштен бiр бөлiгiн құрайды. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлер өндiретiн өнiмнiң салалық кешенiнде оңды өзгерiстер болды. Өнеркәсiп, құрылыс, көлiк пен байланыс сияқты өндiрiстiк сектор үлесiнiң өсу үрдiсi бой алып отыр. Алматы қаласында, төңiрегiнде 38 кәсiпорынды бiрiктiрген құрамында бизнес-инкубаторы жұмыс iстейтiн өндiрiстiк аумақты құру Тұжырымдамасы 1999 жылдан берi iске асырылуда.
Патент негiзiнде жұмыс жасайтын кәсiпкерлер саны көбеюде. 2001 жылы берiлген патенттер саны 12%, ал оларды сатудан түскен сома 26% өстi. Шағын кәсiпкерлiктiң тұрақты қызмет етуi қала бюджетiне салық түсiмдерiнiң өсуiн және соған тиiстi әлеуметтiк мәселелерге шығындардың көбеюiн қамтамасыз етедi. 2001 жылы қаланың шоғырландырылған (консолидированный) бюджетiне 127 млрд. теңге жиналды, бұл былтырғы жылдан 30% көп.
Экономикадағы оңды өзгерiстердiң нәтижесiнде халықтың ақшалай табысы және ең төменгi күнкөрiс деңгейi көрсеткiштерiнiң, сонымен қатар халықты әлеуметтiк қорғау қаражаттарының өсуiне мүмкiншiлiк туындады.
2001 жылы халық табысының айлық орташа мөлшерi ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен 2,7 есе рет, жұмыскерлердiң көрсетiлген айлық орташа еңбекақысы 4,3 есе рет асып түстi. Былтырғы жылмен салыстырғанда халықтың жан басына шаққандағы айлық орташа табысы 25,7% өстi. Бұл үрдiс 2002 жылда да сақталып келедi.

2. Жұмыспен қамту және жұмыссыздық

Кедейшiлiктiң басты себептерiнiң бiрi жұмыссыздық. Жұмыспен қамту және тапқан табыс өмiр деңгейiне тiкелей әсер етедi. Соңғы уақытта жұмыспен қамтылғандар санының өсуi және экономикалық белсендi халық құрылымындағы жұмыссыздардың жалпы санының азаюы байқалуда. 2001 жылы халықтың жұмыспен қамтылу деңгейi экономикалық белсендi халықтың 89% құрады, бұл алдыңғы жылдан 3% көп. Жұмыспен қамтылған халық құрылымында жалданушы жұмыскерлердiң саны басым (78%), өзiн-өзi жұмыспен қамтыған халықтың саны қысқаруда.
2001 жылы жұмыссыздардың жалпы саны 59,9 мың адам құрады, жұмыссыздық деңгейi экономикалық белсендi халықтың 10,8% жеттi. Шамамен әрбiр бесiншi жұмыссыз жұмыспен қамту мәселесi жөнiндегi уәкiлеттi органның есебiнде тiркеуде болды және түрлi әлеуметтiк көмектер алып тұрды. Белгiленген жұмыссыздық деңгейi экономикалық белсендi халықтың 2,0-2,2% шамасында ауытқып тұрады. Әйелдер жұмыссыздығының басымдылығы, жұмыс күшiне сұраныс пен ұсыныстың кәсiптiк-бiлiктiлiктiк құрылымының сәйкес келмеушiлiгi, жасырын жұмыссыздық пен жартылай жұмыспен қамтылу көлемдерiнiң сақталуы, еңбек нарығында бәсекелесуге әлсiз жұмыссыздар санының есебiнен ұзақ жұмыссыздықтың үдей түсуi, астыртын еңбек нарығының бар болуы еңбек нарығындағы жағдайды сиппаттайтын негiзгi көрiнiстер.
Кедейшiлiктiң бiр себебi, ол жұмыспен жартылай қамтылатын, табысы аз жұмыс орындарының өте көптiгiмен анықталатын "жұмыс жасайтын кедейлердiң" еңбекақы деңгейiнiң төмендiгi. Экономикалық қызмет түрлерi бойынша еңбекақы айырмашылығы 6-7 есе. Ерлер мен әйелдер арасындағы жұмыспен қамтылу айырмашылығы, олардың еңбекақыларының алшақтығы, еңбек нарығындағы бәсекелестiгi әйелдердiң кедей болуына әсер ететiн факторлар болып табылады. Көбiнесе, әйелдер еңбекақысы төмен секторларда жұмыс iстейдi (денсаулық сақтау, бiлiм беру, әлеуметтiк қызметтер көрсету саласы, мәдениет). Бүгiнгi таңда әйелдердiң орташа еңбекақысы ерлердiң жалақысының 69,8% құрайды. Жұмысқа қабылдауда орын алатын жыныс және жас бойынша құқығын шектеу (дискриминация) зейнеткерлiк жас алдындағы адамдардың, әсiресе әйелдердiң ауыр жағдайын одан әрi қиындата түседi. Жұмыссыздық деңгейi ерлер арасында 9,0%, ал әйелдер арасында 12,5% құрады.
Сонымен қатар, жұмыс iстемейтiн ер адамдар көбiнесе жұмыспен қамту орталықтарына бармайды, бұрынғы әлеуметтiк мәртебесiне сәйкес келмейтiн және бiр елеулi табыс бермейтiн жұмыстардан бас тартады. Соның нәтижесiнде, әлеуметтiк сатының ең төменiнде, маргиналдардың арасында (белгiлi тұрақты жерi жоқ тұлғалар, қайыршылар) ер адамдар басым болуда.

3. Қоғамдық жұмыстар

Қоғамдық жұмыстар жұмыссыздарды әлеуметтiк қорғау және еңбек нарығындағы жағдайды жеңiлдету қызметтерiн атқарады. Осыған байланысты қалада қоғамдық жұмыстарды ұйымдастырып өткiзу мәселесiне аса көңiл бөлiнуде. Соңғы екi жылда қоғамдық жұмыстарға қатысушылардың саны бiр жарым есе өстi және 2001 жылы 8,4 мың адам құрады. Айына ең төменгi екi жалақы есебiнен төлем жүргiзiлдi. Қоғамдық жұмыстарға қатысу барысында әрi қарай жұмысқа орналасатын кәсiптiк дағдыларды алатын, техникалық ынтымақтастық жөнiндегi Алманиялық (Германия) қоғамның қатысуымен пилоттық жобалар бойынша қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру тәжiрибесi ерекше қызығушылық танытады. Бұл бағытта жасалған белгiлi жұмыстар қолданысқа алынып жетiлдiрiлуде.
Бос жұмыс орындарына тапшылық болғанда нысаналы топтардағы жұмыссыздарға қоғамдық жұмыстар табыс табудың жалғыз көзi болып табылады.
Қаланы көгалдандыру және көркейтуге байланысты жұмыстары мен аумақты тазалау жұмыстарына қатысатындар қоғамдық жұмыстарға қатысушылар санының басым көпшiлiгi болып табылады. Бұл жұмыстарға жалпы санынан 69%-ке жуық жұмыссыздар қатысады. Соған қарамастан, көпшiлiгiнде дене еңбегi болғандықтан тартымсыздығы, мәртебесiнiң жоқтығы, басқа әлеуметтiк көмек түрлерi көрсетiлгенде еңбекақының есепке алынуы бiрталай жұмыссыздардың қоғамдық жұмыстарға қатысудан бас тартуының басты себептерi болып табылады.

4. Кәсiптiк даярлау және қайта дайындықтан өткiзу

Жұмыссыздарды кәсiптiк даярлау және қайта дайындықтан өткiзу көп жағдайларда жұмыс табу мүмкiншiлiгiнiң өсуiне себепкер болады. Әлеуметтiк қорғаудың бұл бағыты жыл сайын жұмыспен қамту мәселесi жөнiндегi уәкiлеттi органның есебiнде тұратын жұмыссыздардың 20-30 пайызын қамтиды. Еңбек нарығында талап етiлген мамандықтар бойынша жұмыссыздарды оқыту және қайта дайындықтан өткiзу, жұмыссыздардың өз тiлектерi және жұмыс күшiне сұраныс бойынша жүргiзiледi. Жұмыссыздарды оқытудың нәтижелiлiгiн көтеру мақсатында оқулық бағдарламалар қалалық бiлiм беру жұмыскерлерiнiң бiлiктiлiгiн көтеру институтымен келiсiп шешiледi. Жұмыссыздарды кәсiптiк даярлау және қайта дайындықтан өткiзу жұмыстарын ұйымдастыру барысында, мамандық бөлiгiнде кадрлардың қажеттiлiгiн анықтау әдiстемесiнiң жоқ болуына байланысты, сондай-ақ жұмыссыз азаматтарды оқытумен айналысатын бiлiм беру мекемелерiн конкурстық iрiктеуден өткiзу сияқты кейбiр қиыншылықтар туындайды. Тiптi, материалдық қолдаудың жоқтығы (қоғамдық көлiкте жол жүру төлемiнiң жарты бағасын, дәрiгерлiк куәландыру, кейбiр жағдайда берiлетiн атаулы әлеуметтiк көмектi санамағанда) жұмыссыздың бiлiктiлiгiн көтеру немесе кәсiптiк дағды алу мүмкiншiлiгiн пайдалануға ынталандырмайды.

5. Шағын несие беру

Грант немесе шағын несие беру арқылы қаладағы халықты өзiн-өзi жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету үшiн еңбекке қабiлеттi тұрмыс жағдайы төмен азаматтарды шағын несиелеу дұрыс дами алмады. 1998-2000 жылғы республикалық шағын несие беру бағдарламасында пилоттық облыстарда тұрмыс жағдайы төмен азаматтарға кәсiпкерлiк құруға шағын несие беру қарастырылған, ол бағдарлама тек Алматы қаласында ғана қолданылмады.
Сонымен қатар, қалада халықаралық (ТАСИС, ПРООН, техникалық ынтымақтастық жөнiндегi Немiс қоғамы), қоғамдық ұйымдар ("Мөлдiр" әйелдер қауымдастығы) және қалалық тұрмыс жағдайы төмен азаматтарды қолдау қоры мен кәсiпкерлiктi дамыту қоры тараптарынан грант беру арқылы шағын несие берудiң оңды тәжiрибелерi бар.
Бiрақ шағын несие беру жүйесi қалада дұрыс өрiс ала алмады және нақты нормативтi құқықтық негiздерiнiң (база), несие беруге тиiстi қаражаттың, сонымен қатар шағын несие беру ұйымдарының қызмет етуiнiң, қалыптасқан заемдық қаражаттарды қайтару механизмiнiң, тұрмыс жағдайы төмен азаматтарға ұсынылған микроқорларды (микроресурс) тиiмдi пайдалану тәжiрибесiнiң жоқтығы сияқты кемшiлiктерден тиiстi нәтижеге қол жеткiзе алмай отыр.

3.2.2. Әлеуметтiк сала

1. Демография және көшi-қон

2002 жылдың 1 маусымындағы жағдай бойынша Алматы қаласында тұрақты тұратын халықтың саны 1140,1 мың адам болды, бұл жыл басына қарағанда 4 мың адамға (0,4%) көп. Халықтың 55% - әйелдер, 17% - 15-24 жас аралығындағы жастар, 14% - зейнеткерлер құрайды.
Нәрестелердiң дүниеге келуiнiң жалпы коэффициентi 1000 адамға шаққанда 12,6 промилленi құрады. 1999 жылмен салыстырғанда отбасында үшiншi және төртiншi баланың дүниеге келуi 18% және 27%-ке өстi.
Халық санының өлiмнен азаюы демографияның ең басты мәселелерiнiң бiрi болып отыр. Өлiм коэффициентi 1000 адамға шаққанда 10,7 промилленi құрап отыр.
Қалада халықтың табиғи өсiмiнiң оңды сальдосы құралды. 2002 жылдың 1 маусымына бұл өсiм 1069 адам құрады.
Соңғы жылдары көшi-қонның оңды сальдосы қалыптасуда, оның өсiмi жылына 2300 - 2100 адам шамасында ауытқып тұрады. Келушiлер мен кетушiлердiң негiзгi құрамы еңбекке жарамды жастағы тұлғалар. Бiрақ, сонымен қатар, жоғары бiлiмi бар бiр көшiп кетушiнiң орнына мұндай бiлiмi жоқ екi көшiп келушi келiп жатыр.
Кедейшiлiк пен жұмыссыздықтың жағдайына жұмыссыздықтан туындаған кездейсоқ көшi-қондық процесстер және көршiлес мемлекеттер мен республиканың басқа аумақтарындағы экологиялық мәселелерi керi әсерiн тигiзуде. Халықтың қала маңындағы аумақтардан барыс-келiс көшi-қоны бiраз қиыншылық туғызуда.
Қалада "Халық денсаулығы" бағдарламасы, мемлекеттiк демографиялық саясаты, экология, ана мен балалық шақты қолдау, салауатты тұрмыс салтын қалыптастыру салаларындағы бағдарламаларды жүзеге асыру мақсатында бiрқатар iс-шаралар үнемi өткiзiлiп тұрады, бұл демографиялық жағдайдың жақсаруына сенiм тудырады.

2. Халықтың дәрiгерлiк көмекпен қамсыздандырылуы

Халықтың 90-шы жылдардың ортасында тұрмыс деңгейiнiң төмендеуi, алдымен халықтың кедей топтарына тән әлеуметтiк маңызды ауруларының өсуiне әкеп соқты.
Осы күнге дейiн сәбилер өлiмiнiң көрсеткiшi өте жоғары деңгейден түспеуде, ол жалпы көлемнiң 1,6% құрап тұр. Бiр жылдың iшiнде ана өлiмi 3,1 есе, аурумен бiрiншi рет ауыру - 2,3 есе, қатерлi iсiк ауруларымен ауыру - 2,6 есе өстi. Жүктi әйелдердiң 52,9% қан аздығы (анемия) ауруынан азап шегедi. Өсiмпаздық белсендi жастағы әйелдер денсаулығының индексi 15% аспайды. Сонымен қатар, туберкулезбен ауыру - 5,3%, есiрткiге тәуелдiлiк - 14% төмендеген оңды беталыс бар.
2001 жылы халықтың әр 100 мың адамға ауыруы: жүйке аурулары - 212, қатерлi iсiк аурулары - 275, туберкулез - 67,9, жыныс аурулары - 157,8, ВИЧ кеселi - 34 адам құрады.
Ер адамдардың өмiр ұзақтығының төмендiгi денсаулық саласындағы басты гендерлiк көрсеткiш болып отыр. Орташа алғанда, олар әйелдерден 12 жыл аз өмiр сүредi екен (61,2 - ерлер, 73,2 - әйелдер).
Қала аумағында 250 емхана және 57 аурухана жұмыс жасайды, олардың iшiнен, аталған ретiне сай, 41 мен 49 мемлекеттiк меншiкке жатады.
7 дербес отбасылық дәрiгерлiк амбулаториялар құрылып жұмыс iстеуде. Емханалар саны ұлғайды. Өздерiнiң маңыздылықтары бойынша бiрегей - мейiрбике (медсестра) күтiмiнiң ауруханасы, хоспис сияқты медициналық орындар ашылды.
Қаланың дәрiханалық торабы 508 мемлекеттiк емес және 8 аурухана iшiндегi дәрiханалардан тұрады. Ауру азаматтарға тегiн берiлетiн емдiк құралдар сұрыпталымы (ассортимент) кеңейтiлдi.
Сонымен қатар, денсаулық сақтаудағы бекiтiлген кепiлдi тегiн дәрiгерлiк көмек көлемiн қаржыландыру теңгерiлiмсiздiгi (несбалансированность) сақталып келедi. Кепiлдi көлем мен ақылы дәрiгерлiк қызметтер арасында нақты бiр межелiк белгi болмағандықтан кепiлдi тегiн дәрiгерлiк көмек көлемiн ақылы қызметтермен алмастыру, сондай-ақ ақылы дәрiгерлiк қызметтер мен емдiк құралдар құнының өте қымбаттығы орын алып отыр. Дәрiгерлiк мекемелердiң керектi материалды-техникалық құрал-жабдықтармен толық жарақтандырылмағандығынан, олардың ақпараттық қамтамасыз ету және өзара iс-әрекеттерiнiң бiрыңғай жүйесiнiң жоқтығынан, әсiресе мемлекеттiк секторда, қызмет көрсету сапасы төмен болып жатыр.

3. Ашық бiлiм

Алматы республикамыздың зиялылық және бiлiм орталығы болып табылады. Халықтың 70-тен аса пайызы жоғары, жалпы орта және арнайы орта бiлiмдi. Азаматтардың тегiн бiлiм алу конституциялық құқығын қамтамасыз ету үшiн қала аумағында 375 бiлiм беру мекемелерi орналасқан. Мектепке дейiнгi тәрбие беру жүйесiнде 154 мектеп алдындағы ұйымдар қызмет етедi. Күтiп-ұсталуы 5-7 мың теңге мөлшерiнде ата-аналардың есебiнен жүргiзiлетiн болғандықтан, нәрестелiк 3 жасқа дейiнгi (ясли) топтағы балалардың қамтылуы 35% деңгейiнде қалып отыр. Осымен қатар, 5-6 жастағы балаларды мектеп алдындағы дайындықпен қамтылуының өсiп келе жатқан беталысы байқалады, бүгiнгi таңда ол 92% құрап отыр.
Жалпы орта бiлiм беру жүйесiнде 171 күндiзгi жалпы және 54 мемлекеттiк емес оқу орындары жұмыс жасайды. Орта бiлiм алу үшiн 17 мектепте халықтың ересек және жұмыс iстейтiн топтарына кешкi-ауысымдық бөлiмшелер ұйымдастырылған, онда 2,5 адам дәрiс алуда. Сондай-ақ, барлық мектептерде дерлiк ыстық тағам беру ұйымдастырылған, оны оқушылардың 89% алады. Пәндердi тереңдетiп оқыту орындарының саны жыл сайын 3-5% өсуде. 90 мектепте 80 мың оқушы ғылыми-iздестiру жұмыстарымен айналысатын ғылыми қоғамдар ұйымдастырылған. Бұл балалардың дайындық деңгейiне оңды әсерiн тигiзетiнi сөзсiз. Дұрыс ұйымдастырылған жалпы орта бiлiм беру жүйесiнiң арқасында қалада оқумен қамтылмаған бала жоқ деп айтуға болады.
Бiлiм беру жүйесiнiң құрылымдық және желiлiк реформаларға ұшырауы мектепке дейiнгi және қосымша бiлiм беру жүйесiнiң қатты қысқаруына әкеп соқты. Соңғы бес жылда балалар мен жасөспiрiмдер клубтары, спорттық, көркемдiк, аулалық клубтар жабылған. Бюджеттен қаржының дұрыс түспегендiгiнен музыкалық мектептер өзiн-өзiн қаржылауға көшкен. Соның салдарынан тұрмыс жағдайы төмен отбасындағы балалардың сол орындарда бiлiм алуға қолдары жетпейдi. Спорт секцияларында, спорттық мектептерде және балалар мен жасөспiрiмдер клубында қамтылған балалар санының өскендiгiне қарамастан, олардың бас үлес саны үштен бiр адамнан аспайды.
Алғашқы және орта-кәсiптiк бiлiм беру жүйесiнде 71 мекеме қызмет жасайды, онда мемлекеттiк тапсырыс бойынша оқушылардың 43% оқиды.
Қалада, жетiм және ата-ананың қамқорлығынан айырылған балалардың арасындағы қиын жасөспiрiмдерге арналған Оңалту орталығы жұмыс жасайды. 2001 жылы орталықтың жанынан балалар үйiнiң түлектерiне арналған 90 орындық "Жастар үйi" ашылды.
Қалада елiмiздiң студенттерiнiң үштен бiр бөлiгi оқитын 73 жоғарғы оқу орындары бар.
Қазақстан Республикасының "Бiлiм беру туралы" Заңын және "Бiлiм" Мемлекеттiк бағдарламасын жүзеге асыру, бiлiм алу қызметтерiне қол жеткiзудiң жақсаруына себепкер болды.
Бiрақ, сонымен қатар, бiлiм беру қызметтерiнiң сапасы мен олардың тұтынушылар үшiн нақты бағасы, материалды-техникалық базасы мен жабдықталуы, бiлiм беру ұйымдарының аса жұмыс бастылығы халықтың сапалы бiлiм алуына үлкен бiр кедергi болып қалуда.

4. Халықтың әлеуметтiк осал топтарына
мемлекеттiк әлеуметтiк көмек
көрсету жүйесi

Қоғамның әлеуметтiк топтарға бөлiнуi, денсаулық сақтау, бiлiм беру, тұрғын-үй коммуналдық шаруашылық және қоғамдық көлiк саласында тегiн қызметтер көлемiнiң қысқаруы халықтың әлеуметтiк көмекке мұқтаждығының өсуiне әкеп соқты. Қала бюджетiнiң әлеуметтiк көмек пен халықты әлеуметтiк қорғаумен қамсыздандыруға жұмсалатын шығындары жылдан жылға өсуде. Егер 2001 жылы әлеуметтiк бағдарламаларға 1,8 млрд. аса теңге жұмсалса, 2002 жылы шығындардың 1,3 есе өсуi қарастырылған және 2,5 млрд. теңге құрайды.
Қазақстан Республикасының "Мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмек туралы" Заңы аса мұқтаждарға әлеуметтiк көмек көрсетуге мүмкiншiлiк бередi. Осы таңда, есептер бойынша, күнкөрiс деңгейiнен төмен табыс табатын халықтың үлесi 12% аса немесе 137,7 мың адам құрады. Ең төменгi күнкөрiс деңгейiнiң 40% құрайтын кедейшiлiк деңгейi атаулы әлеуметтiк көмектi тағайындаудың өлшемi болып табылады. Санақ бойынша, атаулы әлеуметтiк көмектi алуға үмiткер болып отырған адам саны 24 мың немесе қала халқының 2,1% құрап отыр. Азаматтарға бұл көмек төлемi өтiнiш беру принципiмен жүргiзiледi, сондықтан да атаулы әлеуметтiк көмектi алушылардың саны кедейшiлiк деңгейiнен төмен тұратын халықтың санымен кей жерлерде үйлеспей жатады. Бiрiншi кезекте алушылар санына балалар, мүгедектер, зейнеткерлер, жұмыссыздар, жалақысы төмен жұмыскерлер және т.б. кiрдi. 2002 жылдың 1 шiлде күнiне бұл көмектi 78,1 млн. теңге сомасына 13,4 мың адам алды. Атаулы әлеуметтiк көмектi тағайындауда негiзгi роль аудандық учаскелiк комиссияларға берiлiп отыр. Аталған заңды жүзеге асыру тәжiрибесi, еңбекке қабiлеттi халықтың жұмыс iстеуге, тiптi уақытша қоғамдық жұмыстарға қатысып отбасын бағуға тiлек бiлдiрмейтiн жатып-iшерлiк көңiл күйдi тудыратын бiраз мәселелердi анықтады. Нақты табыстарын жасыру салдарынан азаматтардың тұрмыс жағдайының төмендiгiн анықтай алмаушылық сияқты мәселелер де жоқ емес.
Сонымен қатар, атаулы әлеуметтiк көмек көрсету жаңа жүйесiне ауысу, сондай-ақ, жұмыс жасаған және жұмыссыз азаматтарды жерлеуге берiлетiн жәрдемақы, нәресте туылғанда берiлетiн бiр жолдық көмек сияқты төлемдердiң алынып тасталғандығы халықтың бiраз бөлiгiн өмiрдiң белгiлi бiр кезеңдерiнде әлеуметтiк қолдаусыз қалдырды.
Алматыда 156,4 мың зейнеткер тұрады, бұл қала халқының жалпы санынан 14 % құрайды. Бұл республика бойынша қалада тұратын зейнеткерлер саны жағынан 4-шi орын (зейнеткерлердiң жалпы санынан 8,6%). Бұл қала бюджетiне, қалай әлеуметтiк төлемдер жағынан болса, солай денсаулық сақтау саласында жеңiлдiк қызметтер көрсету жөнiнде қосымша түсетiн елеулi салмақ десек те болады.
Егде және жалғызiлiктi азаматтарды әлеуметтiк қолдау үшiн пансионаттар мен санаторийлерде демалу және емделу, бiр жолдық материалдық көмек көрсету, 0,5 айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiндегi арнайы қалалық жәрдемақы, сумен қамсыздандыруға жекелiк есептегiш құралдарын орнату және ұлы Отан соғысының ардагерлерi мен мүгедектерiне қалалық қоғамдық көлiкте тегiн жол жүру сияқты қосымша жеңiлдiктер белгiленген.
Сондай-ақ, зейнеткерлер, мүгедектер және басқа да мұқтаждар әлеуметтiк мекемелер жүйесi арқылы әлеуметтiк қамсыздандырылады. 3,0 мыңнан аса зейнеткерлерге қызмет көрсету жөнiндегi Қалалық, Әуезов аудандық аумақтық орталықтар және 33 әлеуметтiк көмектi үйде көрсету бөлiмшелерi жұмыс iстейдi. 560 орындық қарттар мен мүгедектерге арналған Интернат-үйi, 160 орындық ақыл-ойы жетiлмеген балаларға арналған Интернат-үйi, 100 орындық белгiлi тұрақты жерi жоқ тұлғаларды Әлеуметтiк оңалту орталығы бар. 2001 жылы 74 пәтерлiк Әлеуметтiк тұрғын үй және 350 орындық Ардагерлер үйiнiң ашылуы есебiнен әлеуметтiк мекемелер жүйесi кеңейе түстi. Әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiн жетiлдiре түсу және барлық мұқтаж адамдардың оған қол жеткiзуiн жеңiлдету үшiн әлеуметтiк мекемелер жүйесiн әрi қарай кеңейту қажет және нормативтiк-құқықтық негiздерiн әзiрлеу керек.
Тұрмыс жағдайы төмен азаматтарды материалдық қолдау үшiн демеушiлердiң қаражаттары қатыстырылады, қайырымдылық көмек көрсетiледi. 2001 жылы 96,5 млн.теңге сомасына 127 мың адамға, 2002 жылдың бiрiншi жарты жылдығында 60 млн. теңгеге 80,0 мың тұрмыс жағдайы төмен азаматтарға қайырымдылық көмектерi көрсетiлдi.

3.2.3. Кедейшiлiктiң инфрақұрылымдық тұрғысы

1. Халықтың тұрғын үй және коммуналдық
қызметтерiмен қамсыздандырылуы

2002 жылдың 1 тамыз жағдайына қалада 7137 көп пәтерлi тұрғын үйлерi бар, онда жалпы алаңы 15832 мың шаршы метр, 299 мың пәтер орналасқан. Соңғы жылдардың iшiнде тұрғын үй қорын жөндеу және жаңарту жұмыстары жүргiзiлмеген.
Мысалы, 50 мың адам тұрып жатқан 951 тұрғын үй апатты күйде. Бұл үйлердiң пайдалану мерзiмi 50 жылдан асып кеткен. Негiзiнен бұл үйлерде кедей азаматтар тұрады. ПИК қарамағындағы көп пәтерлi үйлерде әр жерде күрделi жөндеу жұмыстарын жүргiзудi тоқтату, қаланың тұрғын үй қорының ескiруiне әкеп соғады. Жаппай құрылыс жүргiзудiң алғашқы жылдарында салынған iрi панельдi үйлердi сейсмикалық жағынан күшейту мәселесi өз шешiмiн талап ететiнi рас, бұл өз кезегiнде тұрғындарды 100% көшiрудi, сонымен бiрге айырбастау тұрғын үй қорын құруды қажет етедi.
Өзендердiң су қорғау аумақтарында өз еркiмен салынған тұрғын үй құрылыстары бар. Олар үнемi тасқыннан және жаңбырдан су астында қалуға мәжбүр, ал бұл болса ол жерде тұрып жатқан азаматтардың өмiрi мен денсаулығына қауiп тудырады.
Тұрғын үй жағдайын жақсартуды қажет еткендердiң кезегiнiң есебiнде 40 мың тұрғын тiркелген, олардың iшiндегi 6,3 мың отбасы жеңiлдiк кезегiнде тұрғандар.
Ақылы қызмет көрсету құрылымындағы тұрғын-үй коммуналдық шығындарының үлесi жанұя бюджетiнде қомақты және жылдан-жылға өсуде.
Халықты әлеуметтiк қорғау шараларының бiрi, мұқтаж отбасыларына тұрғын үй коммуналдық қызметтерi үшiн ақшалай өтемақы төлеу болып табылады. 2002 жылдың 1-шi жарты жылдығында тұрғын үй көмегiн ай сайын 12 мыңға жуық адам алды, шығындар сомасы 118,7 млн. теңге құрады. Сонымен бiрге, тұрғын үй көмегiн тағайындаған кезде есепке алынатын жанұяның белгiленген 30 пайызы бұл көмек түрiне мұқтаж адамдардың барлығын қамтуға мүмкiндiк бермейдi.

2. Халықтың сумен қамсыздандырылуы

Қалаға су үлкен және Кiшi Алматы өзендерiндегi 2 су тартқыларынан, сондай-ақ, Алматы және Талғар алып шығу конустарының 2 жер асты су тартқыларынан берiледi.
Қалада демалыс аймақтары мен қалаға iргелес кенттерге қызмет көрсететiн бiрыңғай, орталықтандырылған, шаруашылық - ауыз-су, өндiрiстiк және өртке қарсы сумен жабдықтау жүйесi бар.
Су құбырлар жүйесi мен су аққыларының жалпы ұзындығы 2285 км.құрайды. 1997 жылдан 2001 жылға дейiн су құбырлар жүйесiнiң 17,6 км жаңадан салынып және 26 км күрделi жөндеуден өткiзiлдi. Алайда жүйенiң жағдайы талапқа сай келмейдi деп бағаланады, себебi су құбырларының 63,6% пайдалану мерзiмiнен өткен және айырбасталуға тиiстi.
Халықтың таза ауыз-суына толық қолы жетiп отырғанына қарамастан судың химиялық және бактериялық ластануы бойынша мемлекеттiк стандартқа сәйкес келмеуi орын алуда.

3. Халықтың жол, көлiк және байланыс
қызметтерiмен қамсыздандырылуы

Қаланың көлiк инфрақұрылымының ұзақтығы 1500 км автокөлiк жолдары, 93 автокөлiк және 73 жолаушылар көпiрлерi, 5 жол жүйелерi және 20 жер асты өткелдерiнен тұрады.
Жолаушы тасымалдау авто және электрокөлiктерiмен тең үлесте (50%) жүзеге асырылады. Қалалық қоғамдық көлiкте зейнеткерлерге жасына қарай (жол ақысының 50%), оқушыларға (60%), студенттерге (42%) жол ақысының жеңiлдiктер жүйесi қызмет етедi, ұлы Отан соғысының ардагерлерi мен мүгедектерi қала бюджетiнiң есебiнен тегiн тасымалданады.
Қаланың орталық бөлiгiн жаңа салынып жатқан ықшам аудандарымен қосатын жаңа маршруттар ашылды. Жол торабтарды, қосалқы көшелердi салу, жолдардың кеңейтiлуi мен күрделi жөндеуден өткiзiлуi есебiнен жолаушы ағынынан аса күш түсетiн магистральдардың тығыздығын азайту жүзеге асырылуда.
Соның өзiнде, қаланың ең өткiр де өзектi көлiк мәселелерi қала жолдарының автокөлiкпен аса жүктеулiгi мен толықтығы болып тұр. 1991 жылдан берi қаладағы автокөлiк саны 2,2 есе өсiп кеттi, ал жолдардың өткiзушiлiк қабiлетi бұрыңғы деңгейде қалып отыр. Мәселе аумақтың тығыздылығы мен жол төсемiнiң кеңейтiлуiне кедергi жасайтын қала құрылысының қалыптасқан ерекшелiктерiмен, шағын табиғи ауа жаңарту аймағында орналасуымен шиеленiсе түседi.
Қала екi халықаралық автокөлiк коридорларының қиылысында орналасқан, айналма жолдардың жоқтығы қаланың негiзгi магистральдарының уақытынан бұрын тозуына және экологияның нашарлауына әкеп соғады.
Қаланың қалыптасқан жоспарлы құрылымы, жер бедерiнiң еңiстiлiгi, қоғамдық көлiктi күздiк-қыстық мерзiмдерiнде пайдаланудың қиындығы, жер үстiмен жүретiн электркөлiктiң дамуына тежеу болуда. Қозғалыс жиiлiгi мен көлiк санының жылдан жылға өсуi қаладағы экологиялық жағдайды нашарлатады. Сондықтан метрополитен құрылысы қала тiршiлiгiне маңызды қажеттiлiк болып табылады. Жобаның сметалық құны 662 млн. АҚШ долларына бағаланып отыр. Жоба қаланың солтүстiк және солтүстiк-батыс аудандарына қызмет көрсететiн көпшiлiктiк транзит жүйесiнiң құрылысын қарастырады. Метрополитен құрылысы басталғалы берi (1988 жыл) 8000 метрден астам жер астындағы қазбалары, 5453 метрде екi аралық темiр жол тоннельдерi жасалды, эсколаторлық тоннелдердiң өткелдерi бойынша жұмыстар жүргiзiлуде, қазiргi сәтте 142,9 млн. АҚШ доллары игерiлдi.
Қаланың телефон жүйесiнiң жалпы сыйымдылығы 453798 номер, ал электрондық станциялардың сыйымдылығы жалпы сыйымдылық жүйесiнiң 33% құрайды. Осы уақытта электрондық станциялардың сыйымдылығын жалпы сыйымдылықтан алғанда 45,4% дейiн көтеруге мүмкiндiк беретiн тiрек-транзиттiк станцияларды салу арқылы модернизациялаудың жаңа кезеңi iске асырылуда.
Жаңа салынған ықшам аудандарды телефондандыруда белгiлi бiр қиындықтар бар, дер кезiнде қажеттi қондырғылар сатып алынбайды, ал бұл қала халқын сапалы телефон байланысымен қамтамасыз етуiне терiс ықпалын тигiзедi.

4. Кедейшiлiктiң экологиялық тұрғысы

Қолайсыз экологиялық жағдай тұрмысы нашар халық өмiрiне керi әсерiн тигiзуде. Оның негiзгi факторлары су, ауа, жер мен жер асты суларының ластануы, жасыл орамды сақтау және оны орнына келтiру болып табылады.
Халықтың жоғары тығыздығымен, өндiрiстiк және инфрақұрылымдық дамуымен бiрге, өзiне тән табиғи-климаттық ерекшелiктерi экологиялық жүйеге артық күштiң түсуiне себепкер болып отыр.
Қазақстан Республикасының гидрометеорология институтының мәлiметтерi бойынша, шектi ұйғарынды мөлшерден қала ауасының құрамындағы формальдегид - 5 есе, фенол, азот диоксидi мен шаң - 2 есе асады екен.
Ауа бассейiнiң негiзгi ластаушысы автокөлiк болып отыр, соңғы жылдары оның саны екi есе ұлғайып, 200 мың бiрлiкке жеттi. Сонымен қатар, қалаға күнделiктi шығарылатын зиянды заттары есепке алынбайтын 50 мыңнан астам бөтен қалалық автомобильдер келедi. Таза су ресурстарының басым көпшiлiк бөлiгi қайта тазаланатын Iле Алатау тауларында экологиялық жағдайдың даму жағымсыз үрдiсi туындап отыр.
Үлкен және Кiшi Алматы өзендерiнiң алқаптарында жұртшылық саны мен шаруашылық объектiлерiнiң өсуi су ағымдарының гидрологиялық балансы мен жер асты суларының гидрогеологиялық тәртiбiнiң бұзылуына, жер бетiндегi және жер асты суларының ластануына себепкер болып отыр. Қаладағы нөсерлiк су құбырлар, сумен қамтамасыз ету және жаңа кенттердегi су құбырлар жүйелерiнiң жоқтығы жағдайды қиындата түседi. Экологиялық жағдай нашарлаған сайын халық пен экономика табиғат апаттарының әсерлерiнен осалдай түседi, бұл өз кезегiнде табиғи ортаның келешекте азғындауына әкеп соғады.
Қалаға iргелес жерлердi қалай болса солай пайдалану және құрылыс жүргiзу де экологиялық жағдайды бiрталай нашарлатады.
Күн өткен сайын қоршаған ортаның өндiрiстiк және тұтынушылық қалдықтарымен ластануы мен улы қалдықтарды жерлеу полигондарының жоқтығы Алматы қаласының халқы үшiн үлкен қауiп төндiруде.
Ауа бассейнiнiң жағдайына жасыл орам едәуiр ықпалын тигiзедi. Көптеген парк, бақша және көше бойындағы жасыл ағаштар өте нашар күйде. Соңғы жылдарда көктi отырғызу (көгалдандыру) кесiлетiн ағаштар деңгейiнен бiршама қалып отыр. Үр жыл сайын 2,5 мың ағаш кесiледi. Арық жүйелерi қайта жаңартуды талап етедi.
Экологиялық мәселелердi шешу үшiн Алматы қалалық Мәслихатының шешiмiмен 1999-2015 жылдарға арналған "Таза ауа - Жанға дауа" атты Алматы қаласының экологиялық жағдайын сауықтырудың кешендiк бағдарламасы әзiрлендi және бекiтiлдi.

3.2.4. Халықтың кедейшiлiк деңгейiн төмендетудегi
қоғамдық институттардың ролi

1. Халықтың кедейшiлiк деңгейiн төмендетудегi
мемлекеттiк орган қызметтерiнiң тиiмдiлiгi

Кедейшiлiк деңгейiн төмендетуге байланысты мәселелердi шешуде басты роль жергiлiктi атқару органдарына берiлген. Ол:
бизнес, қаржы және институционалдық инфрақұрылым үшiн қолайлы жағдай жасау, соның iшiнде кәсiпкерлiк субъектiлерге бәсекелестiктi дамыту үшiн жағдай жасау;
әлеуметтiк даму саласында (денсаулық сақтау, бiлiм беру, әлеуметтiк қамсыздандыру) және қоғамдық инфрақұрылымның қалыптасу саласында (қол жеткiзушiлiк пен сапа кепiлдiгiмен қоғамдық объектiлер, жолдар салу, көлiкпен қамтамасыз ету, қауiпсiздiк, ақпарат беру және т.б.) халыққа мемлекеттiк қызмет көрсету жөнiндегi бюджеттi жоспарлау;
аса осал еңбекке қабiлетсiз азаматтар, балалар, қарттар, мүгедектер, көп балалы отбасылар, уақытша жұмысқа қабiлетсiздер, қамқорлықтағы қарттар, науқастар, баспанасыздар және т.б. нысаналы топтарды тiкелей әлеуметтiк қорғау.
Жыл сайын қалада тиiстi мөлшерде әлеуметтiк бағдарламаларды жүзеге асыруына қажеттi ақшалай қаражат бөлу, қоғамдық инфрақұрылымның қалыптасуы сияқты азаматтарды әлеуметтiк қорғау жұмысын жақсартуға бағытталған шешiмдер қабылданады. Қалада зейнеткерлiк төлемдер, мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмек, тұрғын үй-коммуналдық қызметтер үшiн өтемақы және т.б. төлемдер бойынша берешек жоқ. Жекелеген әлеуметтiк төлемдер тек Алматы қаласында ғана берiледi. Әлеуметтiк мәселелерге қатысты сұрақтар бойынша шешiмдердi қарау және қабылдау, қоғамдық ұйымдар, жұмыс берушiлердiң қатысумен әкiмшiлiктiң кеңейтiлген мәжiлiсiнде, мәслихат мәжiлiстерiнде қарастырылады, ал бұл болса кедейшiлiктi төмендетуге себебiн тигiзедi.
Сонымен қатар, кедей халықты есепке алу жүйесiн жетiлдiрудi, халықтың әлеуметтiк осал топтарына тегiн қызмет көрсету көлемiн көтерудi, әлеуметтiк инфрақұрылымды жақсартуды, бюджеттiк бағдарламалардың нақты нәтижелерiн байқау және олардың тиiмдiлiгiне баға беру механизмдерiн жетiлдiрудi талап етедi.
Инфрақұрылым құрылысы бойынша өтiмдi жобаларды таңдауда басқарушы шешiмдер ақталмай қалып жатады.
Мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмек көрсету механизмi келешекте жетiлдiре түсудi қажет етедi.
Денсаулық сақтау, бiлiм беру қызметкерлерiмен мемлекетпен кепiлдiк берiлген тегiн көрсетiлетiн қызметтерге ақы алулары орын алады, бұл әрине кедейлердiң жағдайын одан бетер ауырлата түседi.

2. Үкiметтiк емес және кәсiподақтық ұйымдардың
кедейшiлiктi төмендетудегi ролi

Үкiметтiк емес ұйымдар (ҮЕҰ) семинарлар, конференциялар ұйымдастыру арқылы тұрмысы нашар халық топтарына көмек көрсетуде отандық және шетелдiк инвесторлардың демеушiлiк қаражаттарын тартып кедейшiлiктiң өзектi мәселелерiн шешуде үлкен роль атқарады. Көптеген ҮЕҰ халықаралық ұйымдардың қаражаттары есебiнен жұмыспен қамту, әлеуметтiк қолдау, шағын несие беру мәселелерiн шешуге қатысып кедейшiлiк деңгейiн төмендетуге бағытталған жобаларды өткiзедi. Өздерiнiң қоғамдық бiрлестiктерi мүгедектердi коляскалармен қамтамасыз еттi, "Мөлдiр" әйелдер қауымдастығы кәсiпкерлiк дағдыларына үйрету курстарына ұйымдастырды, өз iсiн ашуға несиелер бердi, өздерiнiң жұмыс биржасын ашты, бала-бақша ұйымдастырды, "Дана" әлеуметтiк қолдау орталығы ауыр жағдайға түскен жанұяларға психологиялық көмек көрсетедi.
Қалада 0,5 мыңнан астам түрлi деңгейдегi ҮЕҰ қызмет жасайды. ҮЕҰ жұмыспен қамтуға жәрдемдесу, кәсiпкерлiктi дамыту, қайырымдылық, халықтың мұқтаж топтарын әлеуметтiк қолдау, дене мен жүйке кемшiлiктерiнен зардап шегетiн адамдармен оңалту және түзету жұмыстарын, сырқаты жазылмайтын адамдармен, қатер тобындағылармен (нашақорлар, маскүнемдер, панасыз балалар) жұмыс жүргiзу, адам құқығын қорғау, экология және т.б. сол сияқты бағдарламаларды жүзеге асыруға қатысады.
Алайда, мемлекеттiк органдармен ынтымақтастық бөлiгiнде ҮЕҰ қызметiн реттейтiн нормативтi-құқықтық актiлердiң жоқтығы кедейшiлiк мәселелерiн нәтижелi шешуге мүмкiндiк бермейдi.
Адамдардың еңбек, әлеуметтiк-экономикалық құқықтарын қорғау жөнiндегi нақты шаралардың жоқтығы кедейшiлiктiң бiрден бiр себебi болып табылады. Халықтың барлық категорияларына жаңа еңбек қатынастарын ұйымдастыруда жүйелi ыңғайының жоқтығы және оқытуға қаржының болмауы, соның салдарынан жұмыс берушiлердiң алдында өзiнiң заңды құқықтарын қорғай алмайтындар кедейлердiң қатарын толтыратын жағдайға әкеп соғады.
Халықаралық тәжiрибемен адамдардың еңбек құқықтарын нәтижелi және мақұлданған қорғау нысандарының арасында кәсiптiк одақтар алдыңғы орындарда тұр. Бiрақ қалада кәсiподақтық қозғалыс толық жетiлмеген. Қабылданған " Кәсiптiк одақтар туралы" және " Ұжымдық келiсiм-шарттар туралы" заңдар iске асырудың нақты механизмдерiнiң жоқтығынан кәсiподақтырдың жағдайын айтарлықтай өзгерте алмады. Жұмыскерлердiң енжарлықтығы, жұмыс жоғалтып алу қатерiнен өз құқықтары үшiн күресуден қорқуы, үкiмет органдары мен жұмыс берушiлердiң өкiлдерiнiң сөйлесуге дайын еместiгi және сөйлескiсi келмегенi олардың заңды құқықтары мен мүдделерiн қорғаудағы өзектi мәселелерi жөнiнде кәсiподақтармен келiссөз жүргiзуге бөгет болып отыр.
Барлық деңгейдегi үкiмет органдары, жұмыс берушiлер мен жұмыскерлер өкiлдерiнiң арасындағы мүдде келiсушiлiк жүйесi Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы әлеуметтiк әрiптестiк туралы" Заңына сәйкес дұрыс дами алмай отыр. Қазiргi кезде ұжымдық келiсiм-шарттарды бекiту және тiркеу бөлiгiнде заңды iске асыру механизмi жоқ. Көпшiлiгiнде әлеуметтiк әрiптестiк комиссиясы туындаған мәселелердi шеше алмайды.

3. Кедейшiлiктi төмендетудегi жекелiк секторының ролi

Кедейшiлiк деңгейiн төмендетуде жекелiк секторы үлкен роль атқарады. Ол жаңа жұмыс орындарын тудырады, халықтың еңбекке қабiлеттi бөлiгiн жұмыспен қамтамасыз етедi, тұрмыс жағдайы төмендерге қайырымдылық көмек көрсетедi, сонысымен әлеуметтiк мәселелердiң шешiлуiне себепкер болады. Жекелiк сектордың бюджетке салық және басқа да мiндеттi төлем аударымдары әлеуметтiк бағдарламаларды қаржыландыруға мүмкiншiлiк жасайды.
1998 жылмен салыстырғанда 2001 жылы шағын бизнес кәсiпорындарының саны 44%-ке, осыған сәйкес бюджетке төлемдер 5,6 есе, жұмыс өндiрiсi және қызмет көрсету көлемi 2,4 есе, жұмыспен қамтылғандар саны 1,7 есе өстi. Өзiн-өзi жұмыспен қамтығандар саны 80 мыңнан астам адам немесе экономикалық белсендi халықтың 14,5% құрады.
Қалада тұрмысы төмен адамдарға ақшалай көмек көрсету, азық-түлiк корзиналарымен көмек беру, қайырымдылық астары, қоғамдық тамақтандыру кәсiпорындарына бекiту, тұрмыстық қызмет көрсету және т.б. қайырымдылық көмек көрсетудiң жан жақты жүйесi қалыптасты. 2001 жылы 96,5 млн. теңге сомасына 127 мың адам, 2002 жылдың бiрiншi жарты жылдығында 60 млн. теңгеге 80 мың адам қайырымдылық көмегiн алды.

4. Кедейлердiң шешiм қабылдаудағы ролi

Жергiлiктi халықты тарту және тiкелей көмек алушылар - кедейлердiң қатысуымен жергiлiктi деңгейде нақты бiр мақсаттарды шешуге арналған кедейшiлiктi төмендету бағдарламалары ең нәтижелi болып табылатын екендiгi әлемдiк тәжiрибе көрсетiп отыр. Осы күнде тұрмысы төмен халық кедейшiлiк мәселелерiн шешуге байланысты бағдарламаларды әзiрлеуге және орындауға өте аз қатыстырылып отыр. Бұл, қолданылып жүрген бағдарламалардың кедейлердiң талаптары мен мүмкiншiлiктерiн толығымен ескермегендiктен көпшiлiгiнде өз мақсаттарына жетпейдi деген сөз.

4. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ, МIНДЕТI, ПРИНЦИПТЕРI МЕН АРТЫҚШЫЛЫҒЫ

1. Мақсаты мен мiндеттерi

Аталмыш бағдарламаның мақсаты экономикалық даму үшiн жағдай жасау жолымен кедейшiлiктi төмендету, жұмыспен қамтудың өнiмдiлiгi және халық табысын көтеру, кедейлердiң денсаулық сақтау және бiлiм беру қызметтерiне қол жеткiзушiлiгiн жоғарлату, әлеуметтiк қорғаудың атаулы болуын жақсарту және шешiм қабылдауға қоғамдық институттарды қатыстырып, мемлекеттiк басқарудың нәтижелiлiгiн көтеру болып табылады.
Алдыға қойылған мақсаттарға жету үшiн бағдарламамен келесi мiндеттердi шешу көзделген:
қаланың тұрақты экономикалық дамуын қамтамасыз ету;
шағын кәсiпкерлiктi ашу және қалыптастыру үшiн қолайлы жағдай жасау;
қосымша жұмыс орындарын құру, ақылы қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру, кәсiптiк оқыту, жұмыссыздардың бiлiктiлiгiн көтеру және қайта дайындықтан өткiзу есебiнен жұмыспен қамтуға жәрдемдесудiң беделдi шараларын жетiлдiру және әрi қарай дамыту;
денсаулық сақтау және бiлiм беру секторларында мемлекеттiк қызмет көрсетудiң нәтижелiлiгi мен қол жетiмдiгiн көтеру;
тұрғын үй және коммуналдық қызметтерiмен қамтамасыз етудi жақсарту, экологиялық факторлардың жағымсыз әсерiн азайту;
тұрмысы төмен халыққа атаулы әлеуметтiк көмек көрсету жүйесiн жетiлдiру;
шешiм қабылдауға халықты және мемлекеттiк емес секторды қатыстыру арқылы мемлекеттiк басқару нәтижелiгiн көтеру;
аудандағы кедейшiлiк деңгейiн төмендету жөнiнде мониторинг жүргiзу және аудан әкiмдерiнiң жұмыстарын бағалау жүйелерiн жетiлдiру.

2. Кедейшiлiктi төмендету принциптерi
мен артықшылықтары

Кедейшiлiктi қысқарту жөнiндегi мәселелердi шешу келесi принциптердiң негiзiнде жүргiзiледi:
еркiн кәсiпкерлiктi қамтамасыз ету;
азаматтардың еңбек және әлеуметтiк саладағы иек артушылыққа қарама-қарсы, заңдарға сәйкес жүзеге асырылатын еңбек және кәсiпкерлiк ынтасын мадақтау;
қабылданып жатқан шаралардың нәтижелiгiн көтеру (ең аз шығындармен қажеттi нәтижелердi қамтамасыз ету);
мемлекеттiк орган қызметтерiнiң халыққа ашықтығы мен есеп берушiлiгiне жету;
кедейшiлiктiң гендерлiк, жас және өзге ерекшелiктерiн есепке алу;
көмек көрсетудiң әлеуметтiк әдiлдiгiн және атаулы болуын қамтамасыз ету.
Кедейшiлiктi төмендетудiң негiзгi артықшылықтары:
экономиканың әрi қарай өсуiн қамтамасыз ету;
жұмыспен қамтудың дамуына жағдай жасау арқылы жұмыссыздықты азайту;
мемлекеттiң кедей халықтың еңбектiк мүмкiндiгiн жүзеге асыру үшiн жағдай жасауы;
халықтың базалық бiлiмге, алғашқы дәрiгерлiк көмекке, таза ауыз суға, коммуналдық қызметтерге, көлiк инфрақұрылымына қол жеткiзуiн көтеру;
мемлекеттiк әлеуметтiк көмек көрсетудiң атаулы болуын күшейту;
кедейшiлiк жағдайына шынайы (объективтi) баға берудi қамтамасыз ету.

3. Бағдарламаны жүзеге асыру индикаторы

Қалалық бағдарламаның мақсаттарына жету үшiн келесi нысаналы индикаторлар белгiленедi:

	Көрсеткiштер	Өлшем бiрлiгi	2000ж.	2001ж.	2002ж.	Болжам
			дерек	дерек	баға	2003ж.	2004ж.	2005ж.
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1	Ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен төмен табысы бар халықтың үлесi	%	13,5	12,1	8,5	8,2	7,9	7,5
2	Жұмыссыздық деңгейi	-//-	14,3	10,8	9,5	8,8	8,5	8,0
3	Экономикалық белсендi халыққа қарағанда шағын кәсiпкерлiк саласында жұмыспен қамтылғандардың үлесi	-//-	16,0	18,1	19,7	21,6	23,8	31,1
4	Кәсiптiк дайындыққа, қайта даярлануға және бiлiктiлiгiн көтеруге жiберiлген жұмыссыздардың саны	мың адам	2,0	2,3	2,5	2,5	2,3	2,1
5	Қоғамдық жұмыстарға қатысқан жұмыссыздардың саны	-//-	7,7	8,4	7,0	6,0	6,1	6,2
6	Ауыз суға қолы жетпейтiн халықтың үлесi	%	100	100	100	100	100	100
7	Кедейшiлiк мөл- шерiнен төмен табыс алатын тұрғындар саны	Адам		21000	18806	15045	13036	9629
8	<*>
9	5-6 жастағы балаларды мектепке дейiнгi дайындықпен қамту деңгейi	-//-	61,0	74,0	94,5	100	100	100
10	Туберкулезден өлiм-жiтiмдiлiк	100 мың адамға	15,5	12,0	12,0	11,5	10,0	8,7
11	Туберкулезбен сырқаттану	100 мың адамға	72,8	67,9	63,0	61,0	58,0	55,0
	Сәби өлiм- жiтiмдiлiгi	туылған әр 1 мың нәрестеге	15,0	14,8	14,8	15,0	14,0	13,0
12	Аналардың өлiм жiтiмдiлiгi	туылғанәр 100 мың адамға	66,4	27,4	57,0	55,0	50,0	45,0
13.	Халықтың орта есептегi өмiр ұзақтығы, соның iшiнде: ерлер,әйелдер	жас саны	65,5 60,3 71,0	65,8 60,5 71,5	66,5 60,4 72,0	66,8 61,0 72,3	67,0 61,2 72,7	67,3 61,3 73,0

Ескерту: 7 тармақ жаңа редакцияда, 8-тармақ алынып тасталды - ІІ сайланған Алматы қалалық Мәслихатының ХХVII сессиясының 2003 жылғы 16 қыркүйектегі шешімімен .

5. КЕДЕЙШIЛIКТI ТӨМЕНДЕТУДIҢ НЕГIЗГI БАҒЫТТАРЫ

5.1. Кедейшiлiктi сипаттайтын көрсеткiштердi
жетiлдiру шаралары

Қалалық деңгейде кедейшiлiктi сипаттайтын көрсеткiштердi жетiлдiру үшiн:
халықтың денсаулық сақтау және бiлiм беру қызметтерiне қол жетiмдiлiгi деңгейiн нақты көрсететiн индикаторларды анықтау немесе әзiрлеу және оларды статистикалық есептеме жүйесiне енгiзу;
ауданындағы кедейшiлiк деңгейiнiң төмендеуiнен аудан әкiмдерiнiң жұмысына баға беру есептеме механизмiн әзiрлеу.
ҮЕҰ қатысуымен әлеуметтiк көмекпен қамтылмаған кедейлердi анықтау механизмiн әзiрлеу қажет.

5.2. Әлеуметтiк осал топтарда кедейшiлiктi
қысқарту шаралары

Оқымайтын және жұмыс жасамайтын жастар (қатерлi топтар)
Бұл халық тобы үшiн: оларды анықтау және еңбекке, әлеуметтiк өмiрге қатыстыруға шаралар қолданылады, еңбек етуге, спорт және өнерге тарту мақсатында кәсiптiк-ақпараттық және насихаттау жұмыстары ұйымдастырылады.
Тұрмысы төмен және көп балалы отбасылардың балалары.
Тұрмысы төмен жанұяларға мемлекеттiк қолдау Қазақстан Республикасының "Мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмек туралы" Заңының шеңберiнде жүзеге асырылады. Жаппай бiлiм беру қорынан алынған қаржылар әртүрлi мәлiметтердiң (үй шаруашылықтарын зерттеу, әлеуметтiк карталар, ата-аналардың өтiнiштерi) көмегiмен анықталған деректер бойынша көп балалы кедей жанұялардың үлесiне сәйкес тепе-тең және негiзделiп жүргiзiледi.
Ұзақ уақытты жұмыссыздар.
Жұмыс iздестiру клубына жолдама бергенде, қоғамдық жұмыстар ұйымдастырылғанда, кәсiпкерлiкке үйретуде, кәсiптiк қайта оқытуға және қайта даярлауға жолдағанда, халықты жұмыспен қамту бағдарламасының шеңберiнде әлеуметтiк сауықтыру жұмыстарын жүргiзгенде осы категориядағы жұмыссыздарға артықшылық құқығы берiледi.
· Жалғызiлiктi қарттар.
Үкiметтiк емес және өзге ұйымдарды жалғыз басты қарт адамдарға күтiм көрсету жұмыстарына қатыстыру жөнiндегi жұмыстар жандандырыла түседi және аумақтық орталықтарда қызмет көрсетiлетiн зейнеткерлердiң санын көбейту жөнiндегi шаралар қарастырылады.
· Мүгедектер.
Оларды еңбекке тарту, мүгедектiк кресло-коляскалармен қамтамасыз етуге, олардың мұқтаждығын қанағаттандыруға мүмкiншiлiк жасайтын инфрақұрылымды жетiлдiру жөнiнде шаралар қолданылады.
Маргиналды топтар.
Маргиналды топтар арасында кедейшiлiктi қысқартуға бағытталған негiзгi шаралар презентивтi (алдын-алу) болып табылады. Ол үкiметтiк емес ұйымдардың қатысуымен өтетiн мектептердегi, интернаттардағы, арнайы мекемелердегi, сауықтыру орталықтарындағы және бас бостандығынан айыру орындарындағы жұмыстарды күшейту. Бұл мақсатта маргиналды топтарды қоғам өмiрiнде нәтижелi бейiмделуiне мүмкiндiк беретiн нормативтi құқықтық негiздi әзiрлеу қажет етедi. Қоғамның әлеуметтiк жағынан әлсiз тобының маргиналдануын төмендету мақсатында қаланың әрбiр ауданында белгiлi тұрақты жоқ тұлғаларын әлеуметтiк оңалту және бейiмдеу жұмыстарын белсендете түсу қажет.

5.3. Қала халқының кедейшiлiк деңгейiн
төмендету шаралары

5.3.1. Экономиканың дамуы және кедейшiлiктiң
төмендеуi
1. Экономиканың өсуiн және кедейшiлiктiң
төмендетуiн қамтамасыз ету

Болжамға алынған кезеңде қала экономикасының тұрақты дамуымен кедейшiлiктi төмендетудi қамтамасыз ету үшiн мыналар қажет:
инновациялық-технологиялық дамуға, еңбек өнiмдiлiгiн көтеруге, жаңа жұмыс орындарын жасауға және осының негiзiнде халықтың жұмысбастылығын көтеруге бағытталған, қолда бар өнеркәсiптiк және ғылыми әлеует пен импорттың орнын басу мүмкiндiгiн нәтижелi пайдалану;
шағын кәсiпкерлiктi ашу және оны қалыптастыру үшiн қолайлы жағдайлар мен жеңiлдетiлген тәртiбiн жасау, несиелiк қызмет көрсетудiң пайыздық мөлшерiн төмендетуге және мүмкiндiгi бар қарыз алушылардың санын көбейтуге мүмкiншiлiк тудыратын отандық несие қорларын кәсiпкерлiк саласына тартуға себепкер болу;
жасырын кәсiпкерлiк пен шаруашылық етушi субъектiлердiң табысын жасыру факторларын ескерту, анықтау және жою жөнiндегi шараларды күшейту;
2005 жылға дейiн өнеркәсiп өндiрiсiнiң мөлшерi кем дегенде 23% пайызға өседi, импорттың орнын басу бағдарламасы бойынша өнiм өткiзу 20%-ке кеңейедi. Жұмыс жасап жатқан кәсiпорындардың негiзiнде жаңа өндiрiстер құру және жаңа цехтар ашу көзделген, сондай-ақ бүгiнгi күнi өнеркәсiп секторының дамуы үшiн несие қорларына сұраныс шамамен 65 млн. АҚШ долларымен бағалануда.
Қаланың өнеркәсiп кәсiпорындарын қайта құру кезiнде, келешекте шағын кәсiпорындарға тапсыру арқылы олардың өнеркәсiптiк алаңдары босайды. Босатылған құрал-жабдықтарды тапсыруына бақылауды жүргiзу үшiн лизинг орталықтары құрылады.
Күрделi құрылысқа салынған инвестициялар 2005 жылдың аяғында 2002 жылмен салыстырғанда кемiнде 36%-ке өсуi тиiс.
Шағын кәсiпкерлiктi дамытуға қолайлы жағдайлар жасау үшiн:
қалада 2003-2004 жылдарға арналған шағын кәсiпкерлiктi дамыту және қолдаудың қалалық Бағдарламасы әзiрлендi;
кәсiпкерлiк қызметпен айланысу және бизнес жүргiзу негiздерiне оқыту мен дайындықтан өткiзу қамтамасыз етiлген;
кәсiпкерлерге әр қилы қызмет түрлерiн көрсететiн (бұрынғы темекi комбинатының аумағындағы өнеркәсiп паркi, қаланың барлық аудандарында инкубаторлардың дамуы), түрлi инкубациялық жүйелерiн құру жалғастырылды;
қайтарылу негiзiнде жеңiлдiк несие беру үшiн ұсынылған, өндiрiс саласындағы шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң артықшылығы бар жобаларын iрiктеп алу жүзеге асырылады.
Өндiрiстiк кәсiпорындардың техникалық қайта қаруландыру процессiн ұйымдастыру жағдайын жасау мақсатында Технологиялардың трансферттiк орталығы құрылады. Ол кәсiпкерлердi тауар нарығын дамыту саласындағы, бiрлескен байланыс, инновациялық жетiстiктер саласындағы ақпаратпен қамтамасыз етедi. Кәсiпкерлерге ақпараттық қызмет көрсету үшiн Ақпаратты-маркетингтiк орталығы ұйымдастырылады. Тауарлар мен қызметтер жарнамасын қамтамасыз ету үшiн тұрақты қызмет жасайтын Сауда-көрмелiк орталығын құру көзделiп отыр. Кәсiпкерлiктi дамыту бойынша барлық қойылған мақсаттардың орындалуын есепке алғанда қызмет етiп отырған шағын бизнес кәсiпорындарының саны 25,2 мыңнан 26,4 мың бiрлiкке көбейедi, жұмыспен қамтылғандар саны 200 мың адамға дейiн жетедi, демек 25%-ке өседi. Жеке кәсiпкерлердiң саны 12 мың бiрлiк құрайды, сонда олар 30 мың адамды жұмыспен қамтамасыз ете алады.
Шағын несиелеу жүйесiн құру мақсатында өз iсiн ашу үшiн:
тұрмысы төмен азаматтарға шағын қорлар беру үшiн ¶Еұ-ды қатыстыруға қолайлы жағдай жасау;
тұрмысы төмен азаматтарды қолдау жөнiндегi Алматы қоры арқылы қосымша жұмыс орындарын құру үшiн шағын несие, несиелiк қарыз берудi жалғастыру көзделiп отыр.
Экономиканың өсу нәтижесiнде 2005 жылға дейiн халықтың ақшалай табысы 60%-ке өсуi жорамалдануда. Еңбек етуден түскен табыс 72%-ке, әлеуметтiк трансферт 20%-ке өседi. Еңбек табысының үлесi жалпы табыс құрылымында 76,4%-тен 83,6%-ке көбейедi, ал әлеуметтiк трансферттердiң үлесi 17,8%-тен 12,2%-ке төмендейдi.

2. Жұмыспен қамтуды көтеру және жұмыссыздықты азайту

Еңбек нарығындағы жағдайды жақсарту және жұмыстан бос халықты еңбек етуге тарту үшiн мыналар қарастырылады:
халықты жұмыспен қамту Бағдарламасын жыл сайын әзiрлеу;
жұмыссыздардың гендерлiк құрылымын есептегенде (жылына 10 мыңнан 12 мыңға дейiн жаңа жұмыс орны) барлық экономика саласында жұмыс орындарын құру және iстегi барын сақтау;
еңбек қатынастарын әрi қарай ресмилендiру, жұмыс күшiнiң "жасырын" жұмыспен қамту саласынан белгiленген еңбек нарығына өту;
жұмыспен қамту мәселелерi мен ұжымдық еңбек дауларын шешуде, жалданған жұмысшылардың еңбек құқығының кепiлдiгiн қамтамасыз етуде әлеуметтiк әрiптестiктiң ролiн көтеру.
еңбек нарығы бойынша ақпараттық базаны дамыту, бос орындар мәлiметтерiне қол жетiмдiлiктi қамтамасыз ету, халыққа қызмет көрсетудiң жеделдiгi мен сапасын көтеру (қазiргi уақыттағы техникалық құралдармен жабдықтау);
жұмыссыздардың жұмысқа орналасуына қызмет көрсету, еңбек мәселелерi бойынша кеңес беру (жыл сайын 7 мыңнан астам адамдардың жұмысқа орналасуына көмек көрсету, бос жұмыс орындары жәрмеңкесiн өткiзу, Жұмыс iздестiру клубының қызметi және т.б.);
жұмыссыздардың нысаналы топтарын жұмыспен қамтылуына жәрдемдесу мақсатында, оларды жыл сайын 0,7-0,9 мың адам шамасында жұмысқа орналастыру жөнiнде кәсiпорындарға тапсырма белгiлеу;
жеке жұмыспен қамту агенттiктерiмен бiрге ынтымақтастықты жалғастыру, ҮЕҰ, БАҚ (СМИ), халықаралық ұйымдармен бiрге семинарлар, дөңгелек столдар, әлеуметтiк және психологиялық бейiмдеу, жұмыссыздардың өзiн өзi ұйымдастыру және iскерлiгiн көтеру үшiн тренингтер өткiзу;
жұмыспен қамту туралы заңдарды жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар енгiзу.

3. Қоғамдық жұмыстардың нәтижелiлiгiн көтеру

Еңбек нарығында қоғамдық жұмыстар жұмыссыздардың уақытша жұмыспен қамтылуының белсендi шарасы болып қала бередi. Оған жылда 6 мыңнан астам адам қатысады. Олардың нәтижелiлiгiн көтеру үшiн келесi шаралар қолданылады:
қоғамдық жұмыстарға алдымен тұрмыс жағдайы төмен азаматтар жiберiледi, қоғамдық жұмыстарға кедейлердi тарту механизмi жетiлдiрiледi;
қаланың әлеуметтiк инфрақұрылымының жақсаруына байланысты, оның ерекшелiгi ескерiлiп, жұмыстарға жiберiлген жұмыссыздардың саны көбейедi;
қоғамдық жұмыстарды қаржыландыруда берешек болуға жол берiлмейдi;
жұмыссыздардың нысаналы топтарына арналған қоғамдық жұмыстардың түрлерi мен көлемi кеңейтiледi;
әлеуметтiк қызмет көрсетуге қатысты қоғамдық жұмыстардың аумағы көбейтiледi;
қоғамдық жұмыстар кәсiптiк оқыту және кейiннен тұрақты жұмыспен қамтылу элементтерiмен жүргiзiледi;
қоғамдық жұмыстарды ұйымдастырудың тиiмдiлiгiн көтеру үшiн жұмыссыздар тобына бригадирлiк институтын енгiзу ұйғарылып отыр.

4. Жұмыссыздардың кәсiптiк даярлауын және
қайта дайындықтан өткiзуiн жақсарту.

Жыл сайын кәсiптiк даярлау мен қайта дайындықтан 2 мыңнан астам жұмыссыздар өтедi. Кәсiптiк дайындықтың әсерлi жүйесiн құру мақсатында:
еңбек нарығының кәсiптiк - бiлiктiлiк бөлiгiнде жұмыс күшiнiң қажеттiлiгiне тұрақты мониторинг жүргiзу;
жергiлiктi еңбек нарығының қажеттiлiгi мен жұмыссыздардың тiлегiн ескере отырып, жұмыссыздардың кәсiптiк дайындығы мен қайта даярлық жүйесiн жетiлдiру;
бастауыш кәсiптiк бiлiм беру мемлекеттiк мекемелерiнiң материалды - техникалық негiзiн сақтау және дамыту бойынша шаралар қабылдау;
бiлiм мекемелерiне ақпараттық жәрдем көрсету, жұмыссыздарға нарық жағдайында шаруашылықты жүргiзуге және еңбек құқығын үйрететiн, оқытудың тиiмдi нысаны мен әдiстерiн әзiрлеу;
мүгедектердi оқытуды ұйымдастыру жөнiнде арнайы шаралар әзiрлеу;
кәсiптiк бiлiм саласында әлеуметтiк әрiптестiк мәселелерi бойынша сараптамалық кеңестiң қызмет көрсету тиiмдiлiгiн көтеру;
еңбек нарығының жұмыс күшiне қажеттiлiгiн анықтау мәселелерi бойынша, халықтың кәсiптiк дайындығымен шұғылданатын ҮЕҰ, жұмыс берушiлермен, кәсiподақтармен, оқу мекемелерiмен ынтымақтастықты дамыту;
халықаралық ұйымдармен бiрлесiп жұмыспен қамту, кәсiптiк оқыту және жұмыссыздарды кәсiби бағдарлау мәселелерi бойынша ақпараттық - кеңес беру орталығын құру жөнiнде жұмыстар жүргiзу.

5.3.2. Әлеуметтiк саланың дамуы

1. Демографиялық және көшi-қон факторларының
кедейшiлiкке тигiзетiн әсерлерiн
жеңiлдету шаралары

Экономикалық даму және келешекте сыртқы және iшкi көшi-қонды реттеу демографиялық және көшi-қондық жағдайды жақсартуға мүмкiндiк бередi. Халықтың және көшi-қонның табиғи өсуiнiң жағымды сальдосы сақталады. Алматы қаласының 2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттiк демографиялық және көшi-қондық даму бағдарламаларын жүзеге асыру жалғастырылады.
Сондай-ақ, демографиялық және көшi-қондық факторларының кедейшiлiкке тигiзетiн әсерiн жеңiлдету мақсатында мына шаралар қолданылады:
көп балалы жанұяларға жәрдем көрсету;
ананың өсiмпаздық (репродуктивтi) денсаулығын нығайту, халықтың жанұяны жоспарлау жөнiндегi ақпараттарға қол жетiмдiлiгiн көтеру;
келешекте жанұя және неке институтын дамыту, салауатты өмiр салтын қалыптастыру және насихаттау;
дәрiгерлiк мекемелердi қаржыландыру мөлшерiн көбейту, көрсетiлетiн қызметтердiң тiзбесiн кеңейту және сапасын көтеру;
халықтың тұрмыс сапасын көтеру және экологиялық жағдайды сауықтыру арқылы халықтың денсаулығын жақсарту;
еңбек және ауылдық көшi-қонды реттеу механизмiн жетiлдiру;
отанына қайта оралғандардың тез уақытта бейiмделуi (иммиграция квотасы бойынша көшiп келген оралмандарды қабылдау, орналастыру және тұрғын жаймен қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттемелердi толық орындау).

2. Халықтың денсаулық сақтау қызметтерiне қол жеткiзу мүмкiндiктерiн жақсарту жөнiндегi шаралар

Халықтың денсаулық сақтау қызметтерiне қол жеткiзу мүмкiндiктерiн жақсарту:
халыққа ақысыз дәрiгерлiк көмек көрсетудiң кепiлдiк берiлген мөлшерiн қамтамасыз ету, мемлекеттiк бюджет қаражаттарының есебiнен балалар мен аналарға дәрiгерлiк қызмет көрсету көлемiн кеңейту:
сырқаттардың алдын алуға және бiрiншi кезекте - халықтың әлеуметтiк осал топтарына көрсетiлетiн (күндiзгi стационарлар, үйдегi стационарлар және т.б.), сондай-ақ медициналық көмектiң жаңа ұйымдастыру үлгiлерiн дамытуға бағытталған алғашқы дәрiгерлiк - санитарлық көмектi басымды дамыту;
тiршiлiкке маңызды дәрi - дәрмек құралдарының айналымына мемлекеттiк бақылауды күшейту;
туберкулез, анемия және өзге әлеуметтiк маңызды аурулармен күресу тиiмдiлiгiн көтеру;
ВИЧ/ЖҚТБ (СПИД)-дан сақтандыру жөнiнде, әсiресе жастар арасында түсiндiру жұмыстарын жүргiзу;
әртүрлi бағдарламаларды жүзеге асыру есебiнен ана, сәби және балалар өлiмiнiң алдын алу;
Экономикалық ынталандыру жүйесi арқылы тұрмыс жағдайы төмен азаматтар үшiн мемлекеттiк емес денсаулық сақтау секторының қызмет көрсету сапасы мен қол жетiмдiлiгiн көтеру есептерiнен жүзеге асырылады.

3. Халықтың бiлiм беру қызметтерiне қол жеткiзу
мүмкiндiктерiн жақсарту жөнiндегi шаралар

Халықтың бiлiм беру қызметтерiне қол жетiмдiлiгiн жақсарту үшiн мыналар көзделiп отыр:
жалпы бiлiм беру мектептерiнiң, мектепке дейiнгi және мектептен тыс бiлiм беру ұйымдарының, бастауыш және орта кәсiптiк бiлiм беру мекемелерiнiң жүйесiн дамыту;
мектептерде жаңа буын, соның iшiнде мемлекеттiк тiлдегi бағдарламалары мен оқулықтарын енгiзу процессiн аяқтау;
мектептерде арнайы оқу бағдарламаларын, жаңа оқыту технологияларын енгiзу;
мемлекеттiк жалпы бiлiм беретiн және кәсiптiк мектептердегi тұрмыс жағдайы төмен жанұялардан шыққан оқушыларды ақысыз ыстық тамақпен, оқулықтармен қамтамасыз ету;
балалардың мектепке бармай қалуының алдын алу, сондай-ақ бiлiммен қамтылмаған мектеп жасындағы балаларды анықтау және оларды мектепке қайтару үшiн жұртшылықты қатыстыру;
оқу мекемелерiне бармайтын мектеп жасындағы балаларды шынайы есепке алу механизмiн жетiлдiру;
әлеуметтiк түзету бiлiм ұйымдары жүйесiн дамыту және нығайту жұмыстарын жүзеге асыру, мүмкiндiгi шектелген балаларды оқыту және тәрбиелеуге жағдай жасау;
тұрмысы нашар жанұялардың балаларына жаздық демалысын ұйымдастыру.

4. Халықтың әлеуметтiк осал топтарына мемлекеттiк
әлеуметтiк көмек көрсету жүйесiн жетiлдiру

Алдағы кезеңде халыққа әлеуметтiк көмек көрсетудi жақсартуға бағытталған келесi мәселелер кешенi өз шешiмiн табады:
азаматтарды есепке алу және әлеуметтiк көмек көрсетiлу мониторинг жүйесiн жетiлдiру, оның атаулы болуын күшейтуге және әлеуметтiк бағдарламалардың тиiмдiлiгiн көтеруге мүмкiндiк бередi (атаулы әлеуметтiк көмектiң негiзгi алушылары тұрмысы нашар, еңбекке қабiлетсiз азаматтар болады).
тұрмысы нашар жанұяларға тұрғын үй көмегiн көрсету механизмiн жетiлдiру;
тұрмысы нашар зейнеткерлерге және өзге халық тобына арнайы қалалық жәрдемақы, бiр жолғы материалдық көмек, қалалық қоғамдық көлiкте жол жүру жеңiлдiгi төлемдерiн жүргiзу жалғастырылады;
егде жастағы тұлғалардың демалуы мен емделуiне жолдамалар сатып алуға, мүгедектердi кресло-коляскалармен қамтамасыз етуге, суды тұтыну жекелiк есеп құралдарын орнатуға қосымша қаржы iздестiрiлдi;
әлеуметтiк мекемелер жүйесiн дамыту;
кәсiпорындар, ұйымдар, қоғамдық бiрлестiктер, қайырымдылық қорлары және т.б. қатыстыру арқылы қайырымдылық iс-шараларының жүйесi келешекте дамып өсе бередi.

5.3.3. Халықты инфрақұрылым қызметтерiмен
қамтамасыз етудi жақсарту

1. Халықтың тұрғын үй және коммуналдық қызметтерiмен
қамсыздандырылуын жақсарту жөнiндегi шаралар

Тұрғын үй құрылысын дамыту және халықты тұрғын үй мен коммуналдық қызметпен қамтамасыз етудiң негiзгi бағыттары:
тұрғын үйдi сатып алуға, құрылысын және жөндеу жұмыстарын жүргiзуге ұзақ мерзiмдi несие беру жүйесiн жетiлдiру;
апатты - ескi тұрғын жай қорын бұзу жөнiндегi бағдарламаны жүзеге асыру;
сейсмикалық жағынан қауiптi тұрғын жай қорын қайта жаңарту;
ұйымдастырылған қозғалмайтын мүлiк нарығын құру, аса мұқтажды азаматтар категорияларына тұрғын үй құрылысы үшiн ұзақ мерзiмдi қаржылау көлемiн ұлғайту;
қала құрылысы кешендерiнiң әлеуметтiк, инженерлiк және көлiк инфрақұрылымдарын уақытында салынуын қамтамасыз ету;
қайта жаңарту жобалары мен тұрғын үй және әлеуметтiк саладағы объектiлердiң құрылысын жүргiзген кезде мүмкiндiктерi шектелген азаматтарға арнайы жағдайларды ескеру;
көрсетiлетiн қызметтерiне баға және тариф орнату дәлелдiгi мен ашықтығын қамтамасыз ететiн табиғи монополия субъектiлерiнiң қызметiне мониторинг жасау жүйесiн жетiлдiру:
тұрмысы нашар азаматтарға коммуналдық қызметтердi есептеу құралдарын орнатуға жеңiлдiктер жасау.

2. Халықтың сумен қамсыздандырылуын жақсарту
жөнiндегi шаралар

Халықты сумен, соның iшiндегi ауыз сумен қамтамасыз етудi жақсарту шаралары:
қала шетiндегi аймақты ескере отырып орталықтандырылған сумен жабдықтауды және су қайтарылуын жақсартуды;
су қорын жинақтау тәртiбiн мiндеттi түрде енгiзiп ауыз су сапасын көтерудi:
басты тазарту құрылыстарын, ағын суларды механикалық және биологиялық тазарту iргетастарын, су шығындарын төмендету мақсатында сумен жабдықтау жүйелерiн кеңейту және қайта жаңартуды;
арық пен суғару жүйелерiн қайта жаңарту және күрделi жөндеуден өткiзудi;
канализациялық емес құрылыстарды қаланың су құбырлары жүйесiне қоса, су қайтарғыларын қайта жаңарту жөнiнде жұмыстар жүргiзудi;
қаланың барлық кәсiпорындарында қалалық канализацияға жiберу алдында алғашқы өңдеу жұмыстарын жүргiзiп, өндiрiстiк ағын суларды тазарту технологияларын енгiзудi қарастырады.

3. Халықтың жол, көлiк және байланыс
қызметтерiмен қамсыздандырылуын
жақсарту шаралары

Келешектегi көлiк пен байланыстың дамуына мыналар себепкер болады:
Алматы қаласында 2003-2005 жылдарға арналған көлiк пен байланыстың даму кешендi бағдарламасын әзiрлеу;
алдымен көлiк шешiмдерiнiң және айналып өту магистральдарының құрылысын жүргiзу есебiнен, автокөлiк жолдары жүйесiн кеңейту;
жолаушылық көлiктiң жылжымалы парк құрамын жаңарту;
электр көлiгiн дамыту, автокөлiк құралдарын қысылған және сұйылған газға ауыстыру, метрополитен құрылысын жалғастырылу;
жолдар мен көшелердi салу және қайта жаңарту;
аналогтағы станцияларды қазiргi уақыттағы электронды станцияларына толық ауыстырылуын iске асыру;
телефон орнату сұранысын қанағаттандыру, жаппай жекелiк үй тұрғызу аудандарын телефон байланысымен қамтамасыз ету;
2003 жылдан бастап телефонмен сөйлесу уақытын есептеудi енгiзу абоненттiк төлем мөлшерiн азайтуға мүмкiндiк туғызады:
жоғары сенiмдi цифрлi станцияаралық байланыс жүйесiне ауысу, мультимедиалық телекоммуникациялар қызметiн енгiзу.

4. Халықтың кедейшiлiгiне керi әсерiн тигiзетiн
экологиялық факторларды азайту
жөнiндегi шаралар

Халықтың кедейшiлiгiне экологиялық факторлардың әсерiн төмендету:
2003-2005 жылдарға қарастырылған Алматы қаласының "Таза ауа - Жанға дауа" атты экологиялық жағдайды сауықтыру кешендi бағдарламасының шараларын жүзеге асыру;
экологиялық жағдай жөнiнде және халық денсаулығына зияны тиетiн қауiптердiң бар болуы туралы шынайы және толық ақпараттарға халықтың кеңiнен қолы жетуiн қамтамасыз ету;
стационарлы автокөлiкке жанар-жағар май станцияларының экологиялық талаптарға сай оңтайлы жүйесiн құру;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы халықпен үнемi экологиялық ағарту жұмыстарын жүргiзу;
табиғат пайдаланушылар, заңды және жеке тұлғалар үшiн айналадағы ортаны қорғау саласындағы заңдарды қаталдандыру жөнiнде ұсыныстар даярлау арқылы жүзеге асырылады.

5.3.4. Халықтың кедейшiлiк деңгейiн төмендетудегi
қоғамдық институттардың қызметiн
жақсарту жөнiндегi шаралар

1. Халықтың кедейшiлiк деңгейiн төмендетудегi мемлекеттiк орган қызметтерiн жетiлдiру жөнiндегi шаралар

Жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдарының қызметiн жетiлдiру және ролiн күшейту:
қалалық өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның дамуына бағытталған инвестициялық бағдарламаларды әзiрлеу және жүзеге асыру;
кедейшiлiктi төмендетуге мүмкiндiк беретiн шараларды жүзеге асыру жөнiнде жеке секторға қолайлы жағдайлар жасау, жұртшылыққа осы мәселелер бойынша үнемi хабарландыру жүргiзу;
халықты әлеуметтiк қорғау бағдарламаларының шараларын жүзеге асыруға бюджеттiк қаражаттың дер кезiнде және толық берiлуiн қамтамасыз ету;
тұрмысы төмен жанұялардың балаларына киiм-кешек, оқулық сатып алу, жаппай бiлiм беру қорлары құралдарының есебiнен жалпы бiлiм беру мекемелерiнде ыстық түскi ас берiлуi арқылы көрсетiлетiн көмектi кеңейту;
жергiлiктi бюджет есебiнен тұрмысы төмен жанұялардағы балалардың жаздық демалысын ұйымдастыру, мектеп оқушылары мен студенттердi жаздық каникул күндерiнде жұмыспен қамту;
тарифтердiң негiзсiз өсуiне әсер ететiн себептер мен негiзгi факторларды анықтау мақсатында байланыс қызметiнiң нарығына үнемi мониторинг жүргiзу;
мемлекет, ҮЕҰ және жеке құрылымдар тарапынан кедей халық тобына қолданыста бар әлеуметтiк жәрдем үлгiлерi туралы ақпаратты белсендi тарату;
қоғамдық бiрлестiктердiң қатысуымен кедейшiлiктi төмендету мәселелерi бойынша тұрақты жұмыс iстейтiн кеңес беру және кеңесшi комиссияларын, коммерциялық емес ұйым нысанында кедейшiлiктiң өзектi мәселелерiн үйлестiру жөнiндегi Орталығын құру;
кедейшiлiктi төмендетудегi оңды тәжiрибелердi насихаттауға бұқаралық ақпарат құралдарын қатыстыру арқылы жүзеге асырылады.

2. Кедейшiлiктi төмендетудегi үкiметтiк емес және кәсiподақтық ұйымдардың қызметтерiн жетiлдiру
жөнiндегi шаралар

Үкiметтiк емес ұйымдар мен кәсiподақтардың кедейшiлiктi төмендетудегi қызметiн жетiлдiру:
ҮЕҰ және кәсiподақ өкiлдерiн әлеуметтiк бағдарламаларды әзiрлеуге және жүзеге асыруға қатыстыру;
ҮЕҰ және кәсiподақ өкiлдерiн мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмегiн тағайындау, тұрғын үй коммуналдық қызмет тарифтерiн қарастыру жөнiндегi учаскелiк комиссиялар құрамына енгiзу;
ҚР "Әлеуметтiк әрiптестiк туралы" Заңының орындалуына, әлеуметтiк әрiптестiктiң үш тарапты комиссиясын кедейшiлiктi жеңу механизмдерiнiң бiрi ретiнде пайдалануына бақылауды күшейту;
жұртшылықтың кең тараптарын қатыстырып кедейшiлiк деңгейiн төмендету жөнiндегi оңды тәжiрибелердi насихаттауға бағытталған дөңгелек столдар, мәжiлiстер және өзге шаралар өткiзу арқылы қарастырылады.

3. Кедейшiлiктi төмендетудегi жекелiк сектордың
қызметiн жетiлдiру жөнiндегi шаралар

Жекелiк сектордың кедейшiлiк деңгейiн төмендету қызметiн жақсарту үшiн:
орталық, жергiлiктi үкiмет органдары мен iрi инвесторлар арасында шарт жасасу кезiнде, инвестордың қызметiн, аймақтағы әлеуметтiк жауапкершiлiгiне дәл үлестiру үшiн қоғамдық мәжiлiстер өткiзу;
ынталандыру мүмкiншiлiктерiнiң зерттеулерiн өткiзу және жұмыс берушiлердi жұмыс орнын құруға, соның iшiнде әлеуметтiк осал категориялары үшiн, жұмыссыздарды жұмысқа қабылдау және оқыту үшiн ынталандыру жөнiндегi ұсыныстар әзiрлеу;
жұмыс берушiлердi мамандардың келешегi бар қажеттiлiгiн анықтауға қатыстыру;
жекелiк сектордың тұрмысы төмен халық тобына әлеуметтiк көмек көрсетуге қатысу жүйесiн дамыту қажет.

4. Халықтың кедей топтарын шешiм қабылдау
барысына тарту шаралары

Жергiлiктi мәндегi маңызды мәселелердi шешу кезiнде кедей халық тобымен сұраулар, кездесулер, кеңестер өткiзуiн тәжiрибеге алу;
қала дамуының басымды бағыттарын анықтауда, сондай - ақ мониторинг ұйымдастыру және көрсетiлiп жатқан көмек тиiмдiлiгiн бағалауда кедей халықтың көзқарасын ескеру.

6. БАҒДАРЛАМАНЫ IСКЕ АСЫРУ МЕХАНИЗМI

Бағдарламаны орындау үшiн нысанға алынған мақсаттарын кезеңмен орындалуын көздейтiн, жүзеге асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары әзiрленген.
Бағдарламаның iске асу механизмiнiң тиiмдiлiгi әлеуметтiк - экономикалық қызметтiң барлық бағыттары бойынша мақсатқа алынған және келiсiлген әрекеттермен қамтамасыз етiледi, сондай-ақ экономиканың тиiстi салаларының дамуын көздейтiн мақсатты бағдарламаларында да бой көрсетедi.
Бағдарламаның мақсаттарына жету және мәселелерiн шешу үнемi мониторинг арқылы байқалып отырады. Кедейлiктi қысқарту жөнiнен қабылданған шаралардың тиiмдiлiгiн бағалау қорытындылары бойынша, түзетулер қажеттiлiгiне қарай Бағдарламаға және оны жүзеге асыратын iс-шаралар жоспарына сәйкес енгiзiледi.

7. ҚАЖЕТТI ҚОРЛАР МЕН ОЛАРДЫ ҚАРЖЫЛАУ КӨЗДЕРI

Қалалық бағдарлама кешендi сипатта әзiрленгенiн ескерсек, 2003-2005 жылдары кедейшiлiктiң деңгейiн төмендетуге жiберiлген негiзгi қаражаттар қолданыстағы және әзiрленiп жатқан экономиканың тиiстi салаларында кедейшiлiктi төмендету мәселелерiн жанамалап шешетiн, қалалық бағдарламалардың шеңберiнде қарастырылады, олар:
2003-2010 жылдарға арналған Алматы қаласының дамуы жөнiндегi Мемлекеттiк бағдарламасы;
2003-2005 жылдарға арналған Алматы қаласының халқын жұмыспен қамту бағдарламасы;
1999-2003 жылдарға арналған Алматы қаласының мүгедектерiн сауықтыру жөнiндегi кешендi нысаналы бағдарламасы;
2001-2005 жылдарға арналған Алматы қаласындағы мемлекеттiк демографиялық саясат бағдарламасы;
2001-2005 жылдарға арналған Алматы қаласындағы мемлекеттiк көшi-қондық саясат бағдарламасы;
Шағын кәсiпкерлiктi 2003-2004 жылдары қолдау және дамыту мемлекеттiк бағдарламасы;
2001-2006 жылдарға арналған Алматы қаласындағы бiлiм беру жүйесiн дамыту бағдарламасы;
"Алматы қаласы халқының денсаулығы" Бағдарламасы;
2002-2005 жылдарға арналған ана және сәби денсаулығын қорғау бағдарламасы;
"Алматы қаласы халқының жарақаттануын төмендету және оның алдын алу" Бағдарламасы;
"Диабет" бағдарламасы;
Алматы қаласының әлеуметтiк - мәдени саласының 2002-2003 жылға арналған даму бағдарламасы;
2003-2005 жылдарға арналған көлiк және байланысты дамытудың кешендiк бағдарламасы;
1999-2015 жылдарға арналған "Таза ауа - Жанға дауа" атты Алматы қаласының экологиялық жағдайын сауықтырудың кешендi бағдарламасы.
Шараларды қаржылауға қажеттi қаражат мөлшерi тиiстi жылға қалалық бюджеттi қалыптастыру кезiнде анықталатын болады.
Сонымен қатар, халықаралық ұйымдардың көмегiн кедейшiлiктi төмендетудiң ең маңызды мәселелерiн шешуге, жекелеп алғанда, денсаулық сақтау, бiлiм беру қызметтерiне қол жеткiзу, экологиялық жағдайды жақсарту салаларына қатыстыру қарастырылып отыр.

8. БАҒДАРЛАМАНЫ IСКЕ АСЫРУДАН КҮТЕТIН НӘТИЖЕ

Жалпы алғанда, Бағдарламаның жүзеге асуы және онда көзделген барлық шараларды қабылдау, халықтың дәулетiн көтеруге және оның келешекте өсуiне алғы шарттар жасалуы себепкер болуы тиiс. Бағдарламаның орындалуы нәтижесiнде қоғамның жалпы өзара түсiнiктiгi мен мәндiлiгi көтерiледi. 2002 жылмен салыстырғанда 2005 жылдарға таман ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен төмен табысы бар халық үлесiн 8,5 пайыздан 7,5 пайызға азайтуға, кедейшiлiк деңгейiн 5% қысқартуға, жұмыссыздық деңгейiн 9,5%-тен 9,0%-ке төмендетуге, шағын кәсiпкерлiк саласында жұмыспен қамтылғандар үлесiн 19,7%-тен, 31,1%-ке көтеру, туберкулез ауруына шалдыққандарды 100 мың тұрғындар есебiнен 63 адамнан 55 адамға қысқарту, аналардың өлiмiн әр тiрi туылған 100 мың адам есебiнен 57 адамнан 45 адамға төмендету, 2002 жылдағы 66,5 жас көрсеткiшiне халықтың орташа өмiр сүруiнiң ұзақтығы 67,3 жасқа өседi.

2003-2005 жылдарға арналған
Алматы қаласында кедейшiлiктi төмендету
жөнiндегi Бағдарламаны
жүзеге асыру iс-шараларының
жоспары

N	Iс-шаралар	Аяқталунысаны	Орындауға жауаптылар	Жүзеге асыру (орындау) мерзiмi	Болжалды шығын млн.теңге	Қаржылау көзi
1	2	3	4	5	6	7

1. КЕДЕЙШIЛIКТI СИПАТТАЙТЫН КӨРСЕТКIШТЕРДI
ЖЕТIЛДIРУ ШАРАЛАРЫ

1.	Аудандағы кедейшiлiк деңгейiнiң төмендеуiне қарай аудан әкiмдерiнiң жұмыстарына баға беру механизмiн әзiрлеу	Қала Әкiмi өкiмiнiң жобасы	Экономика комитетi	2003 ж. I-шi тоқсан
2.	ҮЕҰ қатысуымен әлеуметтiк көмекпен қамтылмаған кедейлердi анықтау механизмiн әзiрлеу	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы	ЕЖҚжХӘҚД	2003 ж. 2-шi жарты жылдық

2. ХАЛЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТIК ОСАЛ ТОПТАРЫНДА КЕДЕЙШIЛIКТI
ҚЫСҚАРТУ ШАРАЛАРЫ

1.	Белгiлi тұратын жерi жоқ тұлғаларды әлеуметтiк бейiмдеу Орталығының жұмысын белсендету	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД	әр тоқсан сайын	2003ж.-25,32004-2005 жж бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
2.	Оқымайтын және жұмыс жасамайтын жастарды анықтау, оларды еңбектiк және әлеуметтiк өмiрге қатыстыру шараларын қабылдау	Қала Әкiмiне ақпарат	БД, ҚIIБ, ЕЖҚжХӘҚД аудан әкiмдерi	жыл сайын IV-шi тоқсан
3.	Еңбекке тарту мақсатында оқымайтын жастарға кәсiптiк-ақпараттық және насихаттау жұмыстарын ұйымдастыру	Қала Әкiмiне ақпарат	АжҚКБ, МБ, БД, ДШжСК, аудан әкiмдерi	жыл сайын IV-шi тоқсан	Бюджетпен жастар саясатына қарастырыл ған қаражат шегiнде	Жергiлiктiбюджет
4.	Мүгедектердi кресло-коляскалармен қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды қабылдау	Әкiмшi лiк қаулысының жобасы	ЕЖҚжХӘҚД, ҚҚБ	жыл сайын	Бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
5.	Жалғызiлiктi қарт адамдарға күтiм жасау үшiн үкiметтiк емес және басқа ұйымдарды қатыстыру жұмыстарын жандандыру	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД,аудан әкiмдерi ҮЕҰ	тұрақты

3. ҚАЛА ХАЛҚЫНЫҢ КЕДЕЙШIЛIК ДЕҢГЕЙIН ТӨМЕНДЕТУ
ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

3.1. ЭКОНОМИКАНЫҢ ӨСУIН ЖӘНЕ КЕДЕЙШIЛIКТI ТӨМЕНДЕТУIН
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

1.	Шағын кәсiпкерлiктiң ашылуы мен қалыптасуына жеңiлдетiлген тәртiп және қолайлы жағдай жасау	Қала Әкiмiне ақпарат	ШБД, СК, аудан әкiмдерi	тұрақты
2.	Бизнестi жүргiзу және кәсiпкерлiк қызметпен айналысу негiздерiн үйрету Орталықтарын құру	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы	ШБД	2003 жыл III-шi тоқсан	Бөлiнгенқаражат шегiнде	Жергi лiктi бюджет
3.	2003-2004 жылдарға арналған қалалық шағын кәсiпкерлiктi дамыту және қолдау Бағдарламасын әзiрлеу	Бағдарлама жобасы	ШБД	2003 жыл I-шi тоқсан
4.	Келешекте кәсiпкерлiк субъектiлерге тапсырылатын тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi төмен өндiрiстердi саралауын жалғастыру, лизинг орталықтарын құру	Қала Әкiмiне ақпарат	Экономикакомитетi, ШБД, аудан әкiмдерi	жыл сайын IV-шi тоқсан
5.	Кәсiпкерлiк саласына несиелiк қорларды тарту және кәсiпкерлiк қызметтi қаржылаудың жаңа көздерiн iздестiру жұмыстарын жалғастыру	Қала Әкiмiне ақпарат	ШБД, аудан әкiмдерi	жыл сайын IV-шi тоқсан
6.	Бұрынғы темекi комбинатының аумағында өндiрiстiк парк құру	Тәжiрибелiк жоба	КМБД, ШБД, АҚБИ, жСД, Жетiсу ауданының әкiмi	2003 жыл I-шi тоқсан		Кәсiпкерлердiң өз қаражат тары және халықаралық ұйымдар дың демеушi лiк көмегi
7.	Бизнес-инкуба торларды құру жұмыстарын жалғастыру	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы	ШБД	жыл сайын	Бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
8.	Қайтарылатын негiзде жеңiлдiк несиелерiн беруге ұсынылатын өндiрiстiк саладағы шағын кәсiпкерлiк субъектiлердiң басымдық жобаларына iрiктеу жүргiзу	Мақұлданға бизнес- жобалар	ШБД,ҚҚБ, аудан әкiмдерi	тұрақты	2003ж.-100,0 600 жұмыс орны, 2004- 2005жж- бөлiнгенқаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
9.	Тауарлық нарықтар, инновациялық жетiстiктер, өндiрiлетiн тауарлар мен қызметтiң жарнамасы және т.б. дамыту саласында кәсiпкерлердi ақпараттық қамтамасыз етудi жетiлдiру	Қала Әкiмiне ақпарат	ШБД, аудан әкiмдерi	тұрақты
10.	Алматы қалалық тұрмыс жағдайы төмен азаматтарды қолдау қоры арқылы қосымша жұмыс орындарын құру үшiн шағын несие мен несиелiк қарыз берудi жалғастыру	72 шағын несие - 90 жұмыс орны 12 несиелiк қарыз - 60 жұмыс орны	Алматы қалалық тұрмыс жағдайы төмен азаматтарды қолдау қоры	жыл сайын	2003 ж. - 1,2 2004 ж. - 1,2 2005 ж. - 1,2 2003 ж. - 0,4 2004 ж. - 0,4 2005 ж. - 0,4	Демеушi лiк көмегi

3.2. ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУДЫ КӨТЕРУ ЖӘНЕ ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫ АЗАЙТУ

1.	2003-2005 жылдарға арналған Алматы қаласы халқын жұмыспен қамту бағдарламасын әзiрлеу	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы	ЕЖҚжХӘҚД	2003 жыл I-шi тоқсан	2003ж.-89,92004-2005жж- бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
2.	Жұмыссыздар дың гендерлiк құрылымын ескерiп экономика саласында жаңа жұмыс орындарын құру жөнiнде ұсыныс дайындау	ұсыныстар	ЕЖҚжХӘҚД	2003 жыл I-шi тоқсан
3.	Жұмыспен қамту, кәсiптiк оқыту және кәсiптiк бағдар беру мәселелерi бойынша ақпараттық-кеңес орталығын құру жөнiнде ұсыныс дайындау	ұсыныстар	ЕЖҚжХӘҚД	2003 жыл	2003 ж.-3,1	Халықаралық ұйымдар дың қаражат тары
4.	Бос жұмыс орын жәрмеңкесiн өткiзудi тәжiрибеге алу	Iс-шаралар	Аудан әкiмдерi,ЕЖҚжХӘҚД, ҚҚБ	Өткiзi луi бойынша
5.	Экономика саласында 2003ж.-10,4, 2004 ж.- 11,3, 2005ж. - 12,2 жаңа жұмыс орындарының құрылуын қамтамасыз ету	Кестелер	Аудан әкiмдерi, Экономика комитетi, ЕЖҚжХӘҚД	Әр тоқсан сайын
6.	Жұмыспен қамту өкiлеттi органдарына жұмысқа тұруға өтiнiш жасаған жұмыссыздарға жәрдемдесу, Жұмыс iздестiру клубының жұмысын жетiлдiру. Жыл сайын 7 мыңнан астам жұмыссыздарға жұмысқа орналасуына жәрдем беру	Жұмысқа орналастыру	ЕЖҚжХӘҚД	Ай сайын
7.	Қаладағы жұмыс берушiлерге нысаналы топтағы жұмыссыздарды 0,7-0,9 мың адам шамасында жұмысқа орналастыру жөнiнде жылдық тапсырма белгiлеу	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы	ЕЖҚжХӘҚД, Аудан әкiмдерi	Жыл сайын
8.	Шаруашылық субъектiлерде еңбек заңдарын, Қазақстан Республикасы ның "Еңбектi қорғау туралы" және "Халықтың жұмыспен қамтылуы туралы" Заңдарының орындалуына бақылауды күшейту	Қала Әкiмiне ақпарат	Алматы қаласының мемлекет тiк Бас инспекто ры, ЕЖҚжХӘҚД	Ай сайын
9.	Жұмыспен қамту мәселелерi бойынша нормативтi-құқықтық негiздердi жетiлдiру	ұсыныстар	ЕЖҚжХӘҚД	тұрақты
10.	Жеке жұмыспен қамту агенттiктерi, ҮЕҰ, БАҚ, халықаралық ұйымдармен ынтымақтастықты жалғастыру, нысаналы топтар үшiн, әлеуметтiк және психология-лық бейiмдеу, өзiн өзi ұйымдастыру және iскерлiгiн көтеру үшiн семинарлар, дөңгелек столдар, тренингтер өткiзу	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД	тұрақты

3.3. ҚОҒАМДЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫҢ НӘТИЖЕЛIГIН КӨТЕРУ

1.	Халықтың нысаналы тобындағы аса осал азаматтар категория сына қоғамдық жұмыс түрлерiн кеңейту жөнiнде шаралар қабылдау	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы	ЕЖҚжХӘҚДаудан әкiмдерi	2003 жыл I-шi тоқсан
2.	Қала ерекшелiгiн ескерiп, оның экономикалық мақсатына сай қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру жүйесiн жетiлдiру. Қоғамдық жұмыстарға жыл сайын 6 мың жұмыссыз жiберу	Алматы қаласы халқын жұмыс пен қамту бағдарла масы	ЕЖҚжХӘҚД,аудан әкiмдерi	Ай сайын	2003ж.-61,5 2004-2005жж- бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
3.	Кедейлердi қоғамдық жұмыстарға тарту механизмiн жетiлдiру	ұсыныстар	ЕЖҚжХӘҚД	Қажеттiлiгi бойын ша

3.4. ЖҰМЫССЫЗДАРДЫҢ КӘСIПТIК ДАЯРЛАУЫН ЖӘНЕ ҚАЙТА
ДАЙЫНДЫҚТАН ӨТКIЗУIН ЖАҚСАРТУ

1.	Еңбек нарығының сұранысына сәйкес жұмыссыздар- дың кәсiптiк дайындығы мен қайта дайындықтан өткiзуiн және бiлiктiлiгiн көтеру жұмыстарын жүргiзу. Жыл сайын 2 мыңнан астам жұмыссыздарды оқуға жiберу	Халқын жұмыспен қамту бағдарламасы	ЕЖҚжХӘҚД, ҚҚБ	әр тоқсан сайын	2003ж.-28,5 2004-2005жж-бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
2.	Бастауыш кәсiптiк бiлiм беру мемлекеттiк мекемелерiнiң материалды - техникалық негiзiн сақтау және дамыту жөнiнде шаралар қабылдау	Қала Әкiмiне ақпарат	БД, ҚҚБ	жыл сайын IV-шi тоқсан	2003ж.-72,02004-2005 жж-бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
3.	Жұмыссыздарғанарық жағдайында шаруашылықты жүргiзуге және мiндеттi түрде еңбек құқығын үйрететiн, оқытудың тиiмдi нысаны мен әдiстерiн әзiрлеу:	Оқыту бағдарламалары	БД, оқу орындары, ЕЖҚжХӘҚД	жыл сайын
4.	Мүгедектердi кәсiптiк дайындауын және қайта дайындықтан өткiзуiн ұйымдастыру жөнiнде ұсыныстар даярлау	ұсыныстар	ЕЖҚжХӘҚД, БД	2003 жыл IV-шi тоқсан
5.	Еңбек нарығының кәсiптiк - бiлiктiлiк бөлiгiнде жұмыс күшiнiң қажеттiлiгiне тұрақты мониторинг жүргiзу. Жұмыс берушiлермен жұмыс күшiне сұранысты анықтау мәселесi бойынша ынтымақтастықты дамыту	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД, БД, жұмыс берушiлер, ҮЕҰ, кәсiподақ тар, оқу орындары	тұрақты
6.	Кәсiптiк бiлiм саласында әлеуметтiк әрiптестiк мәселелерi бойынша сараптау Кеңесiнiң қызмет көрсету тиiмдiлiгiн көтеру	Түлектер дi жұмысқа орналастыру	Сараптау Кеңесi	жыл сайын

4. ӘЛЕУМЕТТIК САЛАНЫҢ ДАМУЫ
4.1. ДЕМОГРАФИЯЛЫҚҒЖӘНЕ КӨШI-ҚОН ФАКТОРЛАРЫНЫҢ КЕДЕЙШIЛIККЕ
ТИГIЗЕТIН ӘСЕРЛЕРIН ЖЕҢIЛДЕТУ ШАРАЛАРЫ

1.	Алматы қаласының 2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттiк демографиялық және көшi-қондық даму бағдарламаларын жүзеге асыруды жалғастыру	Қала Әкiмiне ақпарат	КҚДБ, аудан әкiмдерi	жарты жылда бiр рет	Бөлiнген қаражат шегiнде	Республикалық және жергiлiктi бюджет
2.	Иммиграция квотасы бойынша көшiп келген оралмандарды қабылдау, орналастыру және тұрғын жаймен қамтамасыз ету жөнiнде дер кезiнде шаралар қабылдау	Қала Әкiмiне ақпарат	КҚДБ, аудан әкiмдерi	Әр тоқсан сайын	Бөлiнген қаражат шегiнде	ҚР Президентiнiң "Иммиграция квотасы туралы" Жарлығы бойынша Республикалық және жергiлiктi бюджет
3.	Оралмандар мен босқындарды әлеуметтiк қорғау, тегiн дәрiгерлiк көмек пен бiлiм беру	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД, КҚДБ, БҰҰ IЖКБ, Қызыл ай қоғамы, Балалар қоры	жарты жылда бiр рет	Бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
4.	Жасырын мигранттарды анықтау және елден шығарып жiберу жұмыстары бойынша iшкi iстер органдарының қызметiн күшейту	Қала Әкiмiне ақпарат	ҚIIБ	жыл сайын II-шi, IV-шi тоқсан
5	Еңбектiк және ауылдық көшi-қонды реттеу механизмiн жетiлдiру	ұсыныстар	ЕЖҚжХӘҚД, КҚДБ, ҚIIБ

4.2. ХАЛЫҚТЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ҚЫЗМЕТТЕРIНЕ ҚОЛ ЖЕТКIЗУ
МҮМКIНДIКТЕРIН ЖАҚСАРТУ ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

1.	Халыққа тегiн дәрiгерлiк көмек көрсетудiң заңмен кепiлдiк берiлген мөлшерiн қамтамасыз ету. Мемлекеттiк бюджет қаражатының есебiнен балалар мен аналарға дәрiгерлiк қызмет көрсету көлемiн кеңейту	Қала Әкiмiне ақпарат	ДСД	тұрақты	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
2.	Туберкулез, анемия және өзге әлеуметтiк маңызды аурулармен күресу жөнiндегi қызметтiң тиiмдiлiгiн қамтамасыз ету	Қала Әкiмiне ақпарат	ДСД	жыл сайын IV-шi тоқсан	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
3.	Ана, сәби және балалар өлiмiн азайту жөнiнде шаралар қабылдау	Қала Әкiмiне ақпарат	ДСД	жыл сайын IV-шi тоқсан	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
4.	Тiршiлiкке маңызды дәрi- дәрмек құралдарының айналымы мен сапасына мемлекеттiк бақылауды күшейту	Қала Әкiмiне ақпарат	ДСД	жыл сайын IV-шi тоқсан	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
5.	Алғашқы дәрiгерлiк - санитарлық көмектi дамытуға бағытталған күндiзгi стационарлар, үйдегi стационарлар және т.б. үлгiлер жүйесiн дамыту	Қала Әкiмiне ақпарат	ДСД	жыл сайын II-шi, IV-шi тоқсан	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
6.	Мемлекеттiк емес денсаулық сақтау секторының қызмет көрсету сапасы мен қол жетiмдiлiгiн көтеруге жәрдемдесу	Қала Әкiмiне ақпарат	ДСД	жыл сайын IV-шi тоқсан
7.	Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы салауатты өмiр салтын насихаттауды қамтамасыз ету	Қала Әкiмiне ақпарат	ДСД, АжҚКБ	жыл сайын IV-шi тоқсан	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет

4.3. ХАЛЫҚТЫҢ БIЛIМ БЕРУ ҚЫЗМЕТТЕРIНЕ ҚОЛ ЖЕТКIЗУ МҮМКIНДIКТЕРIН
ЖАҚСАРТУ ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

1.	Жалпы бiлiм беру мектептерiнiң, мектепке дейiнгi және мектептен тыс бiлiм беру ұйымдарының, бастауыш және орта кәсiптiк бiлiм беру мекемелерiнiң жүйесiн дамыту	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы Қала Әкiмiне ақпарат	БД, ҚҚБ БД	Әр тоқсан сайын	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
2.	Мектептерде арнайы оқу бағдарлама-ларын, жаңа оқыту технологияларын енгiзудi жалғастыру. Жаңа буын, соның iшiнде мемлекеттiк тiлдегi бағдарламалары мен оқулықтарын енгiзу процессiн аяқтау	Қала Әкiмiне ақпарат	БД, ҚҚБ	Әр тоқсан сайын	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
3.	Оқу орындарына бармайтын мектеп жасындағы балаларды шынайы есепке алу механизмiн жетiлдiру. Балалардың мектеп-ке бармай қалуының алдын алу үшiн жұртшылықты көбiрек қатыстыру	Қала Әкiмiне ақпарат	БД, ҚIIБ, аудан әкiмдерi	Әр тоқсан сайын
4.	Мемлекеттiк жалпы бiлiм беретiн және кәсiптiк мектептердегi (лицейлердегi) тұр-мыс жағдайы төмен жанұялардан шыққан оқушыларды ақысыз ыстық тамақпен, оқулықтармен қамтамасыз ету	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы Ақпарат	БД	Әр тоқсан сайын	Бюджеттiк жылға бөлiнген қаражат шегiнде	жергiлiктi бюджет
5.	Әлеуметтiк түзету бiлiм ұйымдары жүйесiн дамыту және нығайту жұмыстарын жүзеге асыру, мүмкiндiгi шектелген балаларды оқыту және тәрбиелеуге жағдай жасау	Қала Әкiмiне ақпарат	БД, ҚД	Жыл сайын қаңтар	тiрек-қимыл аппараты бұзылған балалар-ға арналған 144 орындық мектеп интернатының құрылысы	жергiлiктi бюджет

4.4. ХАЛЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТIК ОСАЛ ТОПТАРЫНА МЕМЛЕКЕТТIК ӘЛЕУМЕТТIК КӨМЕК
КӨРСЕТУ ЖҮЙЕСIН ЖЕТIЛДIРУ

1.	Жалғызiлiктi қарт азаматтардың, мүгедек балалардың интернат үйлерiне, әлеуметтiк үйлерге және аумақтық орталықтарға қол жеткiзушiлiк мүмкiндiктерiн көтеру	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы	ЕЖҚжХӘҚД, ҚҚБ	жыл сайын	2003ж.-356,22004-2005 жж-бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
2.	Тұрмысы нашар азаматтарды есепке алу және мониторинг жүйелерiн жетiлдiру есебiнен атаулы әлеуметтiк көмек көрсетiлу тиiмдiлiгiн күшейту	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД, ҚҚБ, аудан әкiмдерi	ай сайын	2003ж.-260,62004-2005 жж-бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
3.	Тұрмысы нашар жанұяларға тұрғын үй көмегiн көрсету механизмiн жетiлдiру	Қалалық Мәслихаттың ұсыныстары мен шешiм жобалары	ЕЖҚжХӘҚД	2003 жыл ай сайын	2003ж.-252,32004-2005 жж-бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
4.	Тұрмысы нашар зейнеткерлерге және өзге халық тобына арнайы қалалық жәрдемақы, бiр жолғы материалдық көмек төлем-дерiн жүргiзудi, егде жастағы тұлғалардың санаторий-курорттық емделуiне жолдамаларына қаражат бөлудi, мүгедек балаларды үйде оқытуды жалғастыру	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД	ай сайын	2003ж.-683,52004-2005 жж-бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
5.	Ұлы Отан соғысының ардагерлерiне және оларға теңелген азаматтарға қалалық қоғамдық көлiкте жол жүру жеңiлдiгiн қамтамасыз ету	Әкiмшiлiк қаулысының жобасы	ЕЖҚжХӘҚД, ІІБ	ай сайын	2003ж.-103,62004-2005 жж-бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
6.	Тұрмысы нашар азаматтарға арналған қайырымдылық iс-шараларының жүйесiн жетiлдiру	Iс-шаралар	Аудан әкiмдерi, ЕЖҚжХӘҚД	әр тоқсан сайын		Демеушiлер қаражаты

5. ХАЛЫҚТЫ ИНФРАҚҰРЫЛЫМ ҚЫЗМЕТТЕРIМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДI ЖАҚСАРТУ

5.1. ХАЛЫҚТЫҢ ТҰРҒЫН ҮЙ ЖӘНЕ КОММУНАЛДЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРIМЕН
ҚАМСЫЗДАНДЫРЫЛУЫН ЖАҚСАРТУ ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

1.	Пәтерлiк кезекте тұрған азаматтардың әлеуметтiк қорғалмаған топтарын тұрғын үймен бiрiншi кезекте қамтамасыз ету шараларын қабылдау	Тұрғын үй ұсыну	ТҮД, Әкiм аппаратының ТҮКШ бөлiмi	жыл сайын	2003ж.-800,02004-2005 жж-бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
2.	Алматы қаласының апатты - ескi тұрғын жай қорын бұзу жөнiндегi бағдарламаны жүзеге асыру, сейсмикалық жағынан қауiптi тұрғын жай қорын қайта жаңарту	Үйлердi бұзу, қайта жаңарту шаралары	ТҮД, Әкiм аппаратының ТҮКШ бөлiмi	жыл сайын	Бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
3.	Ұйымдастырыл- ған қозғалмай- тын мүлiк нарығын құру, аса мұқтажды азаматтар категорияларына тұрғын үй құрылысы үшiн ұзақ мерзiмдi қаржылау көлемiн ұлғайту	Қала Әкiмiне ақпарат	Экономика комитетi, Әкiм аппаратының ТҮКШ бөлiмi	жыл сайын
4.	Тұрмысы нашар азаматтарға коммуналдық қызметтерiн есептеу құралдарын орнатуда жеңiлдiк беру жөнiнде шаралар қабылдау	Әкiмшiлiк қаулысы ның жобасы	ЕЖҚжХӘҚ, ҚҚБ	жыл сайын I-шi тоқсан	Бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
5.	Қайта жаңарту жобалары мен тұрғын үй және әлеуметтiк саладағы объектiлердiң құрылысын әзiрлеу және жүргiзу кезiнде мүмкiндiктерi шектелген азаматтарға арнайы жағдайларды ескеру	Қала Әкiмiне ақпарат	СжҚҚД, Әкiм аппаратының ТҮКШ бөлiмi	әр тоқсан сайын
6.	Көрсетiлетiн қызметтерiне баға және тариф орнату дәлелдiгi мен ашықтығын қамтамасыз ететiн табиғи монополия субъектiлерiнiң қызметiне мониторинг жасау жүйесiн жетiлдiру	Қала Әкiмiне ақпарат	ТМРАД, ЖК	жыл сайын IV-шi тоқсан

5.2. ХАЛЫҚТЫҢ СУМЕН ҚАМСЫЗДАНДЫРЫЛУЫН ЖАҚСАРТУ ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

1.	Қаланың барлық кәсiпорындарында қалалық канализацияға жiберу алдында алғашқы өңдеу жұмыстарын жүргiзiп, өндiрiстiк ағын суларды тазарту технологияларын енгiзу	Қала Әкiмiне ақпарат	"Водоканал" МҚК, АҚҚОҚАБ	жыл сайын	Смета бойынша	Кәсiпорын дар қаражаты
2.	Канализациялық емес құрылыстарды қаланың су құбырлары мен сумен қамтамасыз ету жүйелерiне қоса, су қайтарғыларын қайта жаңарту жұмыстарын жалғастыру	Қала Әкiмiне ақпарат	"Водоканал" МҚК, АҚҚОҚАБ	жыл сайын	инвестициялар	инвесторлар қаражаты
3.	Қала шетiндегi аймақты ескере отырып орталықтанды рылған сумен жабдықтауды және су қайтарылуын жақсарту, су қорын жинақтау тәртiбiн мiндеттi түрде енгiзiп ауыз су сапасын көтеру	Қала Әкiмiне ақпарат	"Водоканал" МҚК, АҚҚОҚАБ, мекемелер	жыл сайын	Бюджеттiк жылға тиiстi қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет, кәсiпорын дар қаражаты

5.3. ХАЛЫҚТЫҢ ЖОЛ, КӨЛIК ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС ҚЫЗМЕТТЕРIМЕН
ҚАМСЫЗДАНДЫРЫЛУЫН ЖАҚСАРТУ ШАРАЛАРЫ

1.	Алматы қаласында 2003-2005 жылдарға арналған көлiк пен байланыстың даму кешендi бағдарламасын әзiрлеу	Қала Әкiмiне ақпарат	КжБД,	2003 жыл I-шi тоқсан	Бюджеттiк жылға тиiстi қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
2.	Алдымен көлiк шешiмдерiнiң және айналып өту магистральда рының құрылысын жүргiзу есебiнен, автокөлiк жолдары жүйесiн кеңейту	Қала Әкiмiне ақпарат	КД, аудан әкiмдерi	жыл сайын	Бюджеттiк жылға тиiстi қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
3.	Экологиялық таза көлiк түрлерiн дамыту	Қала Әкiмiне ақпарат	"Алматы-электротранс" МҚК компаниясы	2003-2005 жылдар	2003ж.(14 бiрлiк) - 200,0 2004-2005 жж - бөлiнген қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
4.	Жолаушылық көлiктiң жылжымалы парк құрамын жаңарту	Қала Әкiмiне ақпарат	МҚӨӨК, көлiк компаниялары	2003-2005	2003ж.(266бiр.)- 2459,0 2004 ж.- (267бiр.) - 2470,0 2005 ж- (267бiр.) - 2470,0	Өз қаражат тары
5.	Жаппай жекелiк үй тұрғызу аудандарын телефон байланысымен қамтамасыз ету	Қала Әкiмiне ақпарат	КжБД, "Алматытелеком" ҚТО	Әр тоқсан сайын	2003 ж. -226,2	Өз қаражат тары
6.	Аналогтағы станцияларды кәзiргi уақыттағы электронды станцияларына толық ауыстырылуын iске асыру	Қала Әкiмiне ақпарат	КжБД, "Алматытелеком" ҚТО	Әр тоқсан сайын	2003 ж. -1747,2	Өз қаражаттары

5.4. ХАЛЫҚТЫҢ КЕДЕЙШIЛIГIНЕ КЕРI ӘСЕРIН ТИГIЗЕТIН
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОРЛАРДЫ АЗАЙТУ ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

1.	2003-2005 жылдарға қарастырылған Алматы қаласының "Таза ауа - жанға дауа" атты экологиялық жағдайды сауықтыру кешендi бағдарламасының шараларын жүзеге асыру	Қала Әкiмiне ақпарат	АҚҚОҚАБ, аудан әкiмдерi, "Водока- нал" МҚК, КД, ҚСЭБ	әр тоқсан сайын	Бюджет тiк жылға тиiстi қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет, кәсiпорындар қаражаты, инвестиция лар
2.	Стационарлы автокөлiкке жанар-жағар май станцияларының экологиялық талаптарға сай оңтайлы жүйесiн құру	Қала Әкiмiне ақпарат	КжБД, аудан әкiмдерi	әр тоқсан сайын		жанар-жағар май станция иелерiнiң қаражаттары
3.	Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы халықпен үнемi экологиялық ағарту жұмыстарын жүргiзу	Қала Әкiмiне ақпарат	АҚҚОҚАБ, аудан әкiмдерi, БД, БАҚ	әр тоқсан сайын	Бөлiнген бюджет шегiнде	Жергiлiктi бюджет
4.	Экологиялық жағдай жөнiнде және халық денсаулығына зияны тиетiн қауiптердiң бар болуы туралы шынайы және толық ақпараттарға халықтың кеңiнен қолы жетуiн қамтамасыз ету	Қала Әкiмiне ақпарат	АҚҚОҚАБ, аудан әкiмдерi, БАҚ	әр тоқсан сайын	Бөлiнген бюджет шегiнде	Жергiлiктi бюджет
5.	Экологиялық талаптарды орындамайтын табиғат пайдаланушылар, заңды және жеке тұлғалар үшiн айналадағы ортаны қорғау саласындағы заңдарды қаталдандыру жөнiнде ұсыныстар даярлау	ұсыныстар	АҚҚОҚАБ	2003 жыл II-шi тоқсан

6. ХАЛЫҚТЫҢ КЕДЕЙШIЛIК ДЕҢГЕЙIН ТӨМЕНДЕТУДЕГI
ҚОҒАМДЫҚ ИНСТИТУТТАРДЫҢ ҚЫЗМЕТIН ЖАҚСАРТУ
ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

6.1. ХАЛЫҚТЫҢ КЕДЕЙШIЛIК ДЕҢГЕЙIН ТӨМЕНДЕТУДЕГI
МЕМЛЕКЕТТIК ОРГАН ҚЫЗМЕТТЕРIН
ЖЕТIЛДIРУ ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

1.	Өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылым ның дамуына бағытталған басымды инвестициялық бағдарламаларды әзiрлеу және жүзеге асыру	Қала Әкiмiне ақпарат	Экономика комитетi, аудан әкiмдерi	Жыл сайын
2.	Кедейшiлiктi төмендетуге мүмкiндiк беретiн шараларды жүзеге асыру жөнiнде жеке секторға қолайлы жағдайлар жасау, жұртшылыққа осы мәселелер бойынша үнемi хабарландыру жүргiзу	Қала Әкiмiне ақпарат	аудан әкiмдерi, Экономика комитетi, ШБД, АжҚКБ	әр тоқсан сайын
3.	Тарифтердiң негiзсiз өсуiне әсер ететiн себептер мен негiзгi факторларды анықтау мақсатында байланыс қызметiнiң нарығына үнемi мониторинг жүргiзу	Қала Әкiмiне ақпарат	ТМРАД, ЖК, аудан әкiмдерi, Үкiм аппаратының ТҮжКШ бөлiмi	әр тоқсан сайын
4.	Қоғамдық бiрлестiктер дiң қатысуымен кедейшiлiктi төмендету мәселелерi бойынша тұрақты жұмыс iстейтiн кеңес беру және кеңесшi комиссияларын құру. Коммерциялық емес ұйым нысанында кедейшiлiктiң өзектi мәселелерiн үйлестiру жөнiндегi Орталығын құру	Әкiмшiлiк қаулысыныңжобасы	аудан әкiмдерi, ЕЖҚжХӘҚД	2003 жыл II-шi тоқсан
5.	Халықты әлеуметтiк қорғау бағдарламала ның шараларын жүзеге асыруға бюджет-тiк қаражаттың дер кезiнде және толық берiлуiн қамтамасыз ету	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД, ҚҚБ	тұрақты	Бөлiнген бюджет шегiнде	Жергiлiктi бюджет
6.	Тұрмысы төмен жанұялардың балаларына жергiлiктi бюджет есебiнен көрсетiлетiн көмектi кеңейту (балалардың жаздық дем-алысын ұйымдастыру, мектеп оқушылары мен студенттердi жаздық каникул күнде-рiнде жұмыспен қамту, ыстық түскi ас беру, киiм-кешек, оқулық сатып алу және т.б.)	Қала Әкiмiне ақпарат	БД, ІІБ, ЕЖҚжХӘҚД, аудан әкiмдерi	әр тоқсан сайын	Бюджеттiк жылға тиiстi қаражат шегiнде	Жергiлiктi бюджет
7.	Мемлекет, ҮЕҰ және жеке құрылымдар тарапынан кедей халық тобына қолданыстағы әлеуметтiк жәрдем үлгiлерi туралы ақпаратты белсендi тарату, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы кедейшiлiктi төмендетудегi оңды тәжiрибелердi насихаттау	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД, аудан әкiмдерi	әр тоқсан сайын

6.2. КЕДЕЙШIЛIКТI ТӨМЕНДЕТУДЕГI ҮКIМЕТТIК ЕМЕС ЖӘНЕ
КӘСIПОДАҚТЫҚ ҰЙЫМДАРДЫҢ ҚЫЗМЕТТЕРIН
ЖЕТIЛДIРУ ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

1.	ҮЕҰ және кәсiподақ өкiлдерiн әлеуметтiк бағдарламаларды әзiрлеуге және оларды жүзеге асыруға қатыстыру	Iс-шаралар	ЕЖҚжХӘҚД, БД, ДСД, АҚҚОҚАБ, КжБД, аудан әкiмдерi	Жыл сайын
2.	Жұртшылықты кеңiнен қатыстырып кедейшiлiк деңгейiн төмендету жөнiндегi оңды тәжiрибелердi насихаттауға бағытталған дөңгелек столдар, мәжiлiстер және өзге шараларды өткiзу	Iс-шаралар	аудан әкiмдерi ЕЖҚжХӘҚД, БД, ДСД, АжҚКБ	тұрақты
3.	ҮЕҰ және кәсiподақ өкiлдерiн мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмегiн тағайындау, тұрғын үй коммуналдық қызмет тарифтерiн қарастыру жөнiндегi учаскелiк комиссиялар құрамына енгiзу	Комиссияғақатысу	ЕЖҚжХӘҚД, БД, ДСД, ТҮжКШ бөлiмi, КжБД, аудан әкiмдерi	тұрақты
4.	ҚР "Әлеуметтiк әрiптестiк туралы" Заңының орындалуына бақылауды күшейту, әлеуметтiк әрiптестiктiң үш тарапты комиссиясын кедейшiлiктi жеңу механизмдерiнiң бiрi ретiнде пайдалану	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД, әлеуметтiк әрiптестiктiң үш тарапты комиссиясы, аудан әкiмдерi	әр тоқсан сайын

6.3. КЕДЕЙШIЛIКТI ТӨМЕНДЕТУДЕГI ЖЕКЕЛIК СЕКТОРДЫҢ
ҚЫЗМЕТIН ЖЕТIЛДIРУ ЖӨНIНДЕГI ШАРАЛАР

1.	Жекелiк сектордың тұрмысы төмен халық тобына әлеуметтiк көмек көрсетуге қатысу жүйесiн дамыту	Қала Әкiмiне ақпарат	Аудан әкiмдерi	әр тоқсан сайын		Демеушiлер қаражаты
2.	Жұмыс берушiлердi жұмыс орнын құруға, әлеуметтiк осал категориялар iшiндегi жұмыссыздар ды жұмысқа қабылдау және оқыту үшiн ынталандыру мүмкiншiлiк терiнiң зерттеулерiн өткiзу және осы мәселе бойынша ұсыныстар әзiрлеу	ұсыныстар	Экономика комитетi, ЕЖҚжХӘҚД	2003 жыл IV-шi тоқсан
3.	Жұмыс берушiлердi мамандардың келешегi бар қажеттiлiгiн анықтауға қатыстыру	Қала Әкiмiне ақпарат	ЕЖҚжХӘҚД	әр тоқсан сайын

6.4. ХАЛЫҚТЫҢ КЕДЕЙ ТОПТАРЫН ШЕШIМ ҚАБЫЛДАУ
БАРЫСЫНА ТАРТУ ШАРАЛАРЫ

1.	Жергiлiктi мәндегi маңызды мәселелердi шешу кезiнде халықтың кедей тобымен сұраулар, кездесулер, кеңестер өткiзуiн тәжiрибеге алу	Iс-шаралар	Аудан әкiмдерi, ҚСБ, ҮЕҰ	тұрақты
2.	Қала дамуының басымды бағыттарын анықтауда, сондай - ақ мониторинг ұйымдастыру және көрсетiлiп жатқан көмек тиiмдiлiгiн бағалауда кедей халықтың көзқарасын ескеру	Пiкiрлер	Аудан әкiмдерi	тұрақты

Қысқартылған сөздер

АҚБИ - Алматы қалалық бизнес-инкубатор
АҚҚОҚАБ - Алматы қалалық қоршаған ортаны қорғау
аумақтық басқармасы
СжҚҚД - Сәулет және қалалық құрылыс департаментi
ТМРАД - ҚР Табиғи монополияларды реттеу,бәсекелестiктi
қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi
агенттiгiнiң Алматы қаласы бойынша департаментi
КД - Көрiктендiру департаментi
ТҮД - Тұрғын үй департаментi
ДСД - Денсаулық сақтау департаментi
ШБД - Шағын бизнес департаментi
БД - Бiлiм департаментi
ӨжСД - Өнеркәсiп және сауда департаментi
ҚД - Құрылыс департаментi
ЕЖҚжХӘҚД - Алматы қалалық еңбек, жұмыспен қамту және
халықты әлеуметтiк қорғау департаментi
КжБД - Көлiк және байланыс департаментi
КМБД - Коммуналдық меншiктi басқару департаментi
ҚСЭБ - Қалалық санитарлық эпидемиологиялық басқармасы
ҚҚБ - Қалалық қаржы басқармасы
ҚIIБ - Қалалық iшкi iстер басқармасы
ҚСБ - Қалалық статистика басқармасы
ЖК - Жер комитетi
ЖТМҚК - "Жолаушыларды тасымалдау" мемлекеттiк қазыналық
кәсiпорны
ДШжСК - Дене шынықтыру және спорт комитетi
СК - Салық комитетi
ҮЕҰ - Үкiметтiк емес ұйымдар
БАҚ - Бұқаралық ақпарат құралдары
АжҚКБ - Ақпарат және қоғамдық келiсiм басқармасы
МБ - Мәдениет басқармасы
КҚжДБ - Көшi-қон және демография басқармасы

II-шi сайланған Алматы
қалалық Мәслихатының
XXII-шi сессия Төрағасы

I-шi сайланған Алматы
қалалық Мәслихатының
хатшысы

Об утверждении Программы по снижению бедности в городе Алматы на 2003-2005 годы

Решение Алматинского городского маслихата от 19 декабря 2002 года. Зарегистрировано в Управлении юстиции города Алматы 29 декабря 2002 года N 501. Утратило силу в связи с истечением срока действия - письмо маслихата города Алматы от 21 июня 2007 года N 598

Сноска. Утратило силу в связи с истечением срока действия - письмо маслихата города Алматы от 21.06.2007 N 598.

В соответствии с подпунктом 1 пункта 4 статьи 86 Конституции Республики Казахстан, пунктом 1 статьи 3 Закона Республики Казахстан «Об особом статусе города Алматы», подпунктом 1 пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан «О местном государственном управлении в Республике Казахстан», постановлением Правительства Республики Казахстан от 24 апреля 2002 года № 470 «О плане мероприятий по реализации Программы Правительства Республики Казахстан на 2002-2004 годы» и представлением акима города Алматы Алматинский городской Маслихат II-го созыва Р Е Ш И Л:

1. Утвердить Программу по снижению бедности в городе Алматы на 2003-2005 годы, прилагается.
2. Рекомендовать акиму города Алматы при составлении бюджета города на 2003-2005 г.г. предусматривать выделение средств на реализацию программы.
3. Контроль за выполнением настоящего решения возложить на постоянную комиссию по вопросам социальной защиты и здравоохранения (Тажиева Е.Б.) и заместителя акима города Алматы Бижанова А.Х.

Председатель
XXII-й сессии Алматинского
городского Маслихата II-го созыва Ю.Стариков

Секретарь
Алматинского городского
Маслихата II-го созыва Т. Мукашев

Приложение
к решению ХХII-сессии Алматинского
городского Маслихата II созыва
19 декабря 2002 года

П Р О Г Р А М М А
ПО СНИЖЕНИЮ БЕДНОСТИ В ГОРОДЕ АЛМАТЫ
НА 2003-2005 ГОДЫ 1. Паспорт Программы

Наименование	Городская программа по снижению бедности в городе Алматы на 2003-2005 годы
Основание для разработки	Протокол заседания Межведомственной комиссии по вопросам снижения бедности от 6 марта 2002 года, постановление Правительства Республики Казахстан от 24 апреля 2002 года № 470 "О Плане мероприятий по реализации Программы Правительства Республики Казахстан на 2002-2004 годы",
Основной разработчик	Департамент труда, занятости и социальной защиты населения
Цель	Снижение бедности путем создания условий для экономического роста, продуктивной занятости и увеличения доходов населения, повышения доступа бедных к услугам здравоохранения и образования, обеспечения адресности социальной защиты и повышения эффективности управления с вовлечением общественных институтов в принятие решений
Задачи	Для достижения цели городской программы предусматривается решения следующих задач: обеспечение стабильного экономического развития города; создание благоприятных условий для развития предпринимательства; дальнейшее развитие и совершенствование активных мер на рынке труда за счет создания дополнительных рабочих мест, организации общественных работ, профессионального обучения, повышения квалификации и переподготовки безработных; повышение эффективности и доступности услуг в сферах здравоохранения и образования; улучшение обеспечения жильем и коммунальными услугами, снижение неблагоприятного воздействия экологических факторов; совершенствование системы оказания адресной социальной помощи в интересах бедных и уязвимых групп населения; повышение эффективности государственного управления в снижении бедности;
Основные принципы	Обеспечение свободы предпринимательства за счет защиты прав и интересов предпринимателей, укрепления законности, совершенствования условий кредитования, поощрение трудовой и предпринимательской инициативы граждан; повышение эффективности и экономичности принимаемых мер (обеспечение необходимых результатов с наименьшими затратами); обеспечение прозрачности и подотчетности деятельности государственных органов населению; учет гендерных, возрастных и других особенностей бедности; обеспечение социальной справедливости и адресности в предоставлении помощи
Источники финансирования	Учитывая, что Программа носит комплексный характер, основные средства, направляемые на снижение бедности в городе Алматы в 2003-2005 годах, будут предусматриваться в рамках действующих и разрабатываемых городских программ, косвенно решающих вопросы снижения бедности в соответствующих сферах экономики. Кроме того, предусматривается привлечение помощи международных организаций
Ожидаемые результаты от реализации Программы	Успешная реализация Программы позволит к 2005 году по сравнению с 2002 годом уменьшить долю населения, имеющего доходы ниже величины прожиточного минимума с 8,5% до 7,5%, сократить уровень бедности на 5%, снизить уровень безработицы с 9,5% до 8,0%, увеличить долю занятых в сфере малого предпринимательства с 19,7% до 31,1%,, сократить заболеваемость туберкулезом с 63 до 55 человек на 100 тыс. жителей, материнскую смертность с 57 до 45 человек на 100 тыс.родившихся живыми, увеличить среднюю продолжительность жизни населения до 67,3 лет при показателе 66,5 лет в 2002 году.
Сроки реализации	2003-2005 годы

2. Введение

Настоящая Программа разработана во исполнение постановления Правительства Республики Казахстан от 24 апреля 2002 года № 470 «О Плане мероприятий по реализации Программы Правительства Республики Казахстан на 2002-2004 годы». Несмотря на положительную динамику макроэкономических показателей в городе сохраняются достаточные масштабы бедности. По расчетам доля населения, имеющая доходы ниже величины прожиточного минимума составляет более 8,5%.
Данная Программа является продолжением городской Программы по борьбе с бедностью и безработицей на 2000-2002 годы, в которой меры по борьбе с бедностью в основном осуществлялись за счет проведения активной политики занятости и оказания адресной помощи малоимущим гражданам, преимущественно нетрудоспособным, а также категориям населения, которые наиболее уязвимы на рынке труда. В ходе реализации действующей Программы достигнуты некоторые позитивные результаты. Так, численность безработных снизилась на 29 тыс. человек, уровень безработицы с 14,3% на начало реализации Программы до 10,8% в 2001 году, создано более 35 тыс. рабочих мест.
Вместе с тем, исходя из экономической ситуации, сложившейся на период разработки Программы, в ней не предусмотрен комплекс сопутствующих факторов, которые оказывают влияние на уровень бедности населения, таких как, состояние систем здравоохранения, образования, экология и др. Бедные слои населения стали пополняться не только одинокими многодетными матерями и другими малообеспеченными слоями населения, но и трудоспособными гражданами, особенно сельскими мигрантами.
Произошла трансформация социальной структуры бедности. Основными экономическими и социальными условиями, способствующие бедности являются:
дисбаланс спроса и предложения рабочей силы на рынке труда;
низкий размер оплаты труда, пенсий и пособий;
иждивенческие настроения части населения, его низкая мотивация на улучшение жизни;
высокая стоимость медицинских услуг и сокращение доступности гарантированного объема бесплатной медицинской помощи;
низкая черта бедности, отсюда очень малая эффективность предоставляемой государственной адресной социальной помощи бедному населению.
Основные пути снижения бедности, заложенные в программе, учитывают многоаспектность ее причин и предполагают решение проблемы за счет:
экономического роста, создания новых рабочих мест;
роста занятости и снижения безработицы;
адресности и эффективности социальной помощи;
доступности базового образования, первичной медицинской помощи, жилья и коммунальных услуг, снижения влияния неблагоприятной окружающей среды на уровень жизни человека;
эффективности администрирования бюджетных программ;
участия бедных в принятии государственных решений, повышения доступности информации.
Для решения проблем бедности предлагается активное участие и взаимодействие всех институтов общества: государственных органов, частного сектора, неправительственных организаций, включая объединения, представляющих бедное население, профессиональных союзов.

3. Анализ современного состояния бедности

3.1. Определение и измерение уровня бедности

Бедность это социально-экономическое явление, при котором определенные категории населения испытывают трудности с удовлетворением первоочередных физиологических потребностей и лишены возможности полноценно участвовать в жизни общества в рамках конституционно установленных прав и свобод.
Проблема бедности включает экономический и социальный аспекты, а также аспект управления. Индикаторами служат показатели, позволяющие оценить масштаб проблем бедности в этих трех аспектах.
Существуют критерии и индикаторы для измерения бедности по доходам и по доступности населению гарантированных государством социальных услуг.
Критерии оценки бедности по доходам это прожиточный минимум и черта бедности.
Индикаторы бедности по доходам это доля населения, имеющего доходы ниже величины прожиточного минимума, разрыв и острота бедности.
Критерии оценки бедности по доступности населению гарантированных государством социальных услуг это минимальный уровень доступности основных социальных благ и услуг в сфере здравоохранения ( количество медицинского персонала и медицинских организаций на душу населения ), в сфере образования (охват детей обучением, количество детей, которые оказались вне системы обучения, а также тех, кому оказана материальная помощь в образовательных заведениях ), в системе социальной помощи ( охват и количество предоставляемой помощи социально-уязвимым слоям населения ).
Косвенными индикаторами доступности социальной инфраструктуры для бедных являются показатели по здоровью, образованности, средней продолжительности предстоящей жизни, социальной деградации (алкоголизм, наркомания, проституция, преступность), а также показатели по миграции населения.
В то же время имеющиеся индикаторы не отражают все аспекты бедности, в том числе связанные с аспектом управления.
Профиль бедности 2001 году в городе характеризовался следующими данными:
12,1% населения имели доходы ниже величины прожиточного минимума;
соотношение среднедушевых доходов 10% наиболее и 10% наименее обеспеченных групп населения в 2001 году составило 7,5 раз, межотраслевые различия в оплате труда работников 8,2 раза;
уровень безработицы составил 10,8%;
первичная заболеваемость туберкулезом составляет 40,1 на 100 тыс. населения;
около 52,9% беременных женщин сегодня страдают анемией;
каждый четвертый новорожденный при рождении имеет патологию;
несоответствие питьевой воды ГОСТу по химическому и бактериальному загрязнению за последние 4 года выросло от 2 до 3% ( 0,1% проб от числа исследованных).
Портрет бедности составляют лица, относящиеся к наиболее социально-уязвимым слоям населения с точки зрения бедности.
В их состав входят:
Не учащаяся и не работающая молодежь (группы риска);
дети и многодетные семьи;
длительно безработные;
одинокие пожилые люди;
инвалиды;
маргинальные группы бездомные, освобожденные из учреждений пенитенциарной системы, беженцы;
сельские мигранты.
Молодежь (16-24 года) составляет самую большую долю экономически неактивного населения (25,4%), а также немалую долю безработного населения (26%). Не учащаяся и не работающая молодежь попадает в особую группу риска по наркомании, преступности, проституции.
Дети, проживающие в бедных семьях, многодетные семьи имеют меньше всего возможностей самостоятельно улучшить свое положение, что может привести в будущем к увеличению масштабов бедности.
Длительная безработица вызвана несоответствием части рабочей силы потребностям рынка труда по возрастным, квалификационным, психологическим параметрам, отсутствием навыков и возможностей самозанятости при недостатке стартового капитала.
Проблемы одиноких пожилых людей связаны с увеличением затрат на коммунальные услуги, лечение и др.
Из-за ограниченных возможностей инвалидов к самообеспечению риск бедности среди них наиболее высок.
Маргинальные группы населения требуют особого внимания в силу их способности оказывать негативное воздействие на другие группы населения. Их численность увеличивается за счет сельских мигрантов, которые не могут приспособиться к жизни в городе, безработных, легальных и нелегальных иммигрантов, беженцев, бомжей, попрошаек, алкоголиков и наркоманов.
Негативным последствием бедности является рост преступности, алкогольной и наркотической зависимости, которые распространились среди низко доходных групп населения, вынужденных получать доход незаконным путем.
В числе наиболее уязвимых слоев общества находятся лица, освободившиеся из мест лишения свободы.
Принимаемые меры по трудовой и социальной реабилитации лиц, относящихся к маргинальным слоям общества, сегодня являются недостаточными.

3.2. Оценка уровня бедности 3.2.1. Уровень развития экономики и бедность 1. Экономический рост и бедность

Развитие экономики является важнейшим условием для преодоления бедности. В последние годы в городе отмечается устойчивый рост экономики. Постепенно и неуклонно возрождается промышленный комплекс города. По итогам 2001 года прирост объемов производства составил 23%. В результате технического перевооружения производства такие предприятия как «Сайман», «Искер», «АЗТМ», «ЫРЫСТЫ», «Бахус», «Белкамит», «Обис» и другие успешно осваивают выпуск новой технологичной продукции. В целом реанимировано и введено в действие 56 предприятий, более 100 крупных предприятий обеспечили прирост выпуска продукции, что позволило создать в промышленности в 2001 году около 4,0 тыс. рабочих мест, за восемь месяцев 2002 года 2,3 тысячи. Положительные тенденции сложились в инвестиционной сфере. Объем инвестиций в капитальное строительство вырос в 2 раза.
За последние годы увеличилась доля инвестиций направленных на развитие таких отраслей как транспорт, связь, жилищное строительство, торговля.
Особое место в преодолении бедности отводится малому предпринимательству, где создаются рабочие места для различных категорий населения, в том числе социально уязвимых слоев.
В городе действует свыше 25 тыс. малых предприятий, численность работающих на которых увеличилась за 2001 год на 13% и достигла 161,3 тыс. человек. За период с 2000 года здесь было создано 16,2 тыс. рабочих мест. Сферой малого бизнеса сегодня производится товаров, работ и услуг на 130 млрд. тенге, что составляет одну третью часть валового продукта, производимого в городе. Произошли положительные изменения в отраслевой структуре продукции, производимой субъектами малого предпринимательства. Наметилась тенденция роста доли производственного сектора - промышленности, строительства, транспорта и связи. С 1999 года реализуется Концепция создания в г. Алматы промышленной зоны, в составе которой задействован бизнес-инкубатор, объединяющий вокруг себя 38 предприятий.
Растет число предпринимателей работающих на основе патента. В 2001 году количество выданных патентов возросло на 12%, а сумма поступлений от их продаж на 26%.
Стабильная деятельность малого предпринимательства обеспечивает рост налоговых поступлений в городской бюджет и соответственно увеличение расходов на социальные нужды. В консолидированный бюджет города за 2001 год собрано 127 млрд. тенге, что на 30% больше предыдущего года.
В результате позитивных изменений в экономике стал возможен рост показателей денежных доходов населения и величины прожиточного минимума, а также средств на социальную защиту населения.
В 2001 году среднемесячный размер дохода населения превысил прожиточный минимум в 2,7 раза, среднемесячная номинальная заработная плата работников в 4,3 раза. Среднедушевые денежные доходы населения увеличились на 25,7% к предыдущему году. Эта тенденция сохраняется и в 2002 году.

2. Занятость и безработица

Основной из причин бедности является безработица. Занятость и получаемый доход оказывают непосредственное влияние на уровень жизни. За последнее время отмечается увеличение численности занятых и снижение общего числа безработных в структуре экономически активного населения. Уровень занятости населения в 2001 году составил 89% от экономически активного населения, что на 3% больше предыдущего года. В структуре занятого населения соотношение складывается в пользу наемных работников (78%), численность самозанятого населения сокращается.
Общее число безработных в 2001 году составило 59,9 тыс. человек, уровень безработицы достиг 10,8% от экономически активного населения. Примерно каждый пятый безработный состоял на учете в уполномоченном органе по вопросам занятости и получал различные виды социальной помощи. Уровень фиксированной безработицы колеблется в пределах 2,0-2,2% от экономически активного населения. Основными чертами, характеризующие ситуацию на рынке труда являются преобладание женской безработицы, несоответствие профессионально-квалификационной структуры спроса и предложения рабочей силы, сохранение масштабов скрытой безработицы и неполной занятости, нарастание длительной безработицы за счет роста численности безработных малоконкурентных на рынке труда, наличие нелегального рынка труда.
Одной из причин бедности является низкий уровень заработной платы "работающих бедных", определяющийся большим количеством низкодоходных рабочих мест, неполной занятостью. Разница в заработной плате по видам экономической деятельности составляет 6-7 раз. Факторами, влияющими на бедность женщин, являются различия в занятости мужчин и женщин, в разрыве их оплаты труда, в конкурентоспособности на рынке труда. Женщины, как правило, работают в секторах с низкой оплатой труда (здравоохранение, образование, сфера социальных услуг, культура). На сегодня средняя заработная плата женщин составляет 69,8% от зарплаты мужчин. Имеющая место при приеме на работу дискриминация по полу и возрасту усугубляет бедственное положение людей предпенсионного возраста, особенно женщин. Уровень безработицы среди мужчин составил 9,0%, среди женщин 12,5%.
Вместе с тем, зачастую неработающие мужчины не обращаются в органы занятости, отказываются от работы, не дающей существенного дохода и не соответствующей прежнему социальному статусу. В результате, среди маргиналов, находящихся на социальном дне (бомжи, нищие, попрошайки), преобладают мужчины.

3. Общественные работы

Общественные работы выполняют функции социальной поддержки безработных и смягчения ситуации на рынке труда. В связи с этим в городе уделяется большое внимание вопросам организации и проведения общественных работ. За два последних года число участников общественных работ выросло более чем в полтора раза и составило в 2001 году 8,4 тыс. человек. Оплата производилась из расчета двух кратной минимальной заработной платы в месяц. Особый интерес представляет опыт по организации общественных работ по пилотным проектам с участием Германского общества по техническому сотрудничеству, где безработные в процессе участия в общественных работах получали профессиональные навыки с последующим трудоустройством. Определенные наработки в этом направлении используются и совершенствуются.
При дефиците свободных рабочих мест общественные работы для безработных из числа целевых групп становятся единственной возможностью получения дохода.
По количеству участников наиболее массовыми являются работы, связанные с озеленением и благоустройством города, уборкой территорий. В них принимают участие около 69% от общего количества безработных, участвовавших в общественных работах. Тем не менее, непривлекательный в большинстве своем физический труд, их непрестижность, учет заработка при оказании других видов социальной помощи являются основными причинами отказа от участия ряда безработных в общественных работах.

4. Профессиональная подготовка и переподготовка безработных

Повышению шансов найти работу во многом способствует профессиональное обучение и переподготовка безработных. Это направление социальной защиты охватывает ежегодно до 20-30 процентов безработных, состоящих на учете в уполномоченном органе по вопросам занятости. Обучение и переподготовка безработных осуществляется по специальностям, востребованным на рынке труда с учетом пожеланий безработных и потребности в рабочей силе. В целях повышения эффективности обучения безработных учебные программы согласовываются с городским институтом повышения квалификации работников образования. В процессе организации работы по профессиональному обучению и переподготовки безработных возникают определенные трудности как в связи с отсутствием методики определения потребности в кадрах в разрезе специальностей, так самой процедуры конкурсного отбора учреждений образования, занимающихся обучением безработных граждан. Кроме того, отсутствие материальной поддержки (не считая частичной оплаты проезда в общественном транспорте, медицинского освидетельствования, иногда адресной социальной помощи) не стимулирует безработных воспользоваться шансом повысить квалификацию или получить профессиональные навыки.

5. Микрокредитование

Микрокредитование малообеспеченных трудоспособных граждан путем выдачи грантов или микрокредитов для обеспечения самозанятости населения в городе не получила должного развития. Республиканская программа микрокредитования на 19982000 годы, предусматривала выдачу микрокредитов малообеспеченным гражданам на создание бизнеса в пилотных областях и не распространялась на город Алматы.
Вместе с тем, в городе имеется положительный опыт микрокредитования путем выдачи грантов со стороны международных(ТАСИС, ПРООН, Немецкое общество по техническому сотрудничеству, общественных организаций ( Ассоциация женщин «Молдир»), а также городского фонда поддержки малообеспеченных граждан, фонда развития предпринимательства.
Однако система микрокредитования не нашла в городе соответствующего распространения и не достигла желаемых результатов из-за ряда недостатков- отсутствие четкой нормативной правовой базы, определенных средств для кредитования, а также функционирования микрокредитных организаций, отработанного механизма возврата заемных средств, опыта продуктивного использования малоимущими предоставленных микроресурсов.

3.2.2. Социальная сфера 1. Демография и миграция

По состоянию на 1 июня 2002 года численность постоянного населения г.Алматы составляет 1140,1 тыс. человек, что на 4 тыс. человек (0,4%) больше относительно начала года. 55% всего населения составляют женщины, 17 % - молодежь в возрасте от 15 до 24 лет, 14% - пенсионеры.
Общий коэффициент рождаемости составил 12,6 промилле в расчете на 1000 жителей. В сравнении с 1999 годом увеличилась рождаемость третьего и четвертого ребенка на 18 и 27%. соответственно.Одной из главных проблем демографии является потеря населения от смертности. Коэффициент смертности составил 10,7 промилле на 1000 жителей.
В городе сложилось положительное сальдо естественного прироста населения. На 1.07.2002 года естественный прирост населения составил 1069 человек.
В последние годы формируется положительное сальдо миграции, миграционный прирост колеблется в пределах 2300 -2100 человек в год. Основным контингентом как прибывших, так и выбывших являются лица в трудоспособном возрасте. В то же время на одного выбывшего с высшим образованием приходится два прибывших, не имеющих такового.
На состояние бедности и безработицы значительное влияние оказывают стихийные миграционные процессы, вызванные безработицей, экологическими проблемами других регионов республики и сопредельных государств. Определенные трудности создает маятниковая миграция населения из пригородных зон.
В городе проводится ряд мероприятий по реализации программ «Здоровье населения», программ в области государственной демографической политики, экологии, поддержки материнства и детства, формирования здорового образа жизни, что позволяет надеяться на улучшение демографической ситуации.

2.Обеспеченность населения медицинской помощью

Снижение уровня жизни населения в середине 90-х годов привело к росту заболеваемости, прежде всего, социально значимым болезням, характерным для бедных слоев населения.
Все еще на высоком уровне находится показатель младенческой смертности, на которую приходится 1,6% в общем объеме. Материнская смертность за год возросла в 3,1 раза, первичная заболеваемость в 2,3 раза, заболеваемость злокачественными новообразованиями в 2,6 раза. Около 52,9% беременных женщин страдают анемией. Индекс здоровья женщин активного репродуктивного возраста не превышает 15%. Вместе с тем отмечается положительная тенденция к снижению заболеваемости туберкулезом на 5,3%, наркорастройствами на 14%.
В 2001 году показатели заболеваемости населения на 100 тыс. человек составили: психическими расстройствами 212; злокачественными заболеваниями 275; туберкулезом 67,9; венерическими заболеваниями 157,8., ВИЧ-инфицированные-34.
Важным гендерным показателем в области здоровья выступает низкая продолжительность жизни мужчин. В среднем они живут на 12 лет меньше, чем женщины (61,2 против 73,2 года).
На территории города действует 250 поликлиник и 57 больниц, из которых, соответственно 41 и 49 находятся в государственной собственности.
Создано и работает 7 самостоятельных семейных врачебных амбулаторий. Увеличилось число поликлиник. Организованы уникальные по своей значимости медицинские организации больница сестринского ухода, хоспис.
Сеть аптек города состоит из 508 негосударственных и 8 внутрибольничных аптек. Расширен ассортимент лекарственных средств, бесплатно отпускаемых больным гражданам.
В тоже время сохраняется несбалансированность финансирования здравоохранения с утвержденным гарантированным объемом бесплатной медицинской помощи. Присутствует замещение гарантированного объема бесплатной медицинской помощи платными услугами из-за отсутствия четкого разграничения между гарантированным объемом и платными медицинскими услугами, имеет место высокая стоимость платных медицинских услуг и лекарственных средств. Недостаточная оснащенность медицинских учреждений необходимыми материально-техническими средствами, отсутствие единой системы их информационного обеспечения и взаимодействия приводит к низкому качеству обслуживания, особенно в государственном секторе.

3. Доступность образования

Алматы является интеллектуальным и образовательным центром республики. Более 70% населения имеет высшее, среднее общее и среднее специальное образование. С целью обеспечения конституционного права граждан на получение бесплатного образования на территории города находится 375 организаций образования. В системе дошкольного воспитания функционирует 154 дошкольные организации. Охват детей ясельного младшего возраста остается на уровне 35% в связи с тем, что их содержание осуществляется за счет средств родителей в объеме 5-7 тыс. тенге. Вместе с тем наметилась тенденция увеличения охвата детей 5-6 летнего возраста предшкольной подготовкой, на сегодняшний день он составляет 92%.
В системе среднего общего образования функционирует 171 дневное общеобразовательное учреждение и 54 негосударственных учреждений. Для получения среднего образования взрослой и работающей части населения при 17 школах организованы вечерне-сменные отделения, в которых обучаются 2,5 тыс. человек Почти повсеместно в школах организовано горячее питание, которое получают 89% учащихся. Ежегодно на 3-5% растет число учреждений с углубленным изучением предметов. В 90 школах открыты научные общества, в которых занимаются научно-поисковой работой 80 тыс. учащихся, что положительно сказывается на уровне их подготовленности. Благодаря организованной системе работы по охвату детей общим средним образованием в городе нет детей, неохваченных обучением.
Структурное и сетевое реформирование системы образования привело к резкому сокращению сети дошкольного и дополнительного образования. За последние пять лет закрылись детские юношеские клубы, спортивные, художественные школы, дворовые клубы. Из-за недостаточного бюджетного финансирования на самофинансирование перешли музыкальные школы. Это не позволяет получать в них образование детям из малообеспеченных семей. Несмотря на рост числа школьников, охваченных спортивными секциями, занятиями в спортивных школах и детско-юношеских клубах, их удельный вес не превышает одной трети учащихся.
В системе начального и среднего профессионального образования функционирует 71 учреждение, где по государственному заказу обучается 43% учащихся.
В городе действует Реабилитационный центр для трудных подростков из числа детей сирот и детей, оставшихся без попечения родителей. В 2001 году при центре открыт «Дом юношества» на 90 мест для выпускников детских домов.
В городе 73 высших учебных заведения, в которых обучается третья часть всех студентов страны.
Реализация Закона Республики Казахстан "Об образовании" и Государственной программы "Образование" способствовали улучшению доступа к услугам образования. Вместе с тем, качество услуг образования и их реальная стоимость для потребителей, материально-техническая база и оснащенность, перезагруженность организаций образования все еще остаются серьезным ограничителем доступа населения к качественному образованию.

4. Система государственной социальной помощи
социально-уязвимым слоям населения

Социальное расслоение общества, сокращение объема бесплатных услуг в области здравоохранения, образования, жилищно-коммунального хозяйства и общественного транспорта привели к росту потребности населения в социальной помощи. Расходы городского бюджета на социальную помощь и социальное обеспечение защиту населения ежегодно растут. Если в 2001 году на социальные программы было израсходовано свыше 1,8 млрд. тенге, то на 2002 год предусмотрен рост затрат более чем в 1,3 раза и составит 2,5 млрд. тенге.
Реализация Закона Республики Казахстан «О государственной адресной социальной помощи» позволила оказывать социальную помощь наиболее нуждающимся. На сегодня, по расчетам, доля населения, имеющего доходы ниже величины прожиточного минимума, составляет более 12% или 137,7 тыс. человек. Критерием для назначения адресной социальной помощи является черта бедности, величина которой составляет 40% от величины прожиточного минимума. По оценке численность, претендующих на получение адресной социальной помощи составляет 24 тыс.человек, или 2,1% к населению города. Ее выплата производится гражданам по заявительному принципу, и количество получателей адресной социальной помощи не всегда пропорционально количеству населения, проживающему ниже черты бедности. В число получателей в первую очередь вошли дети, инвалиды, пенсионеры, безработные, работающие на низкооплачиваемых работах и другие. По состоянию на 1 июля 2002 года ее получили 13,4 тыс. человек на сумму 78,1 млн. тенге. Основная роль при назначении адресной социальной помощи отводится районным участковым комиссиям. Практика реализации данного закона выявила ряд проблем, порождающих иждивенческие настроения у населения, в частности, нежелание трудоспособного населения работать и содержать семью даже на временных общественных работах. Существуют проблемы определения малообеспеченности граждан вследствие сокрытия ими своего фактического дохода.
В тоже время, в связи с переходом на новую систему оказания адресной социальной помощи и отменой таких выплат, как пособия на погребение работавших и безработных граждан, единовременной помощи на рождение ребенка часть населения осталась без социальной поддержки в определенные периоды жизни.
В г.Алматы проживает 156,4тыс. пенсионеров, что составляет 14% в общей численности населения города. По количеству проживающих пенсионеров город занимает 4 место в республике (8,6% от общей численности пенсионеров). Это является значительной дополнительной нагрузкой на бюджет города, как по социальным выплатам, так и по предоставлению льготных услуг в сфере здравоохранения.
Для поддержки пожилых и одиноких граждан установлены дополнительные льготы в виде отдыха и лечения в пансионатах и санаториях, единовременной материальной помощи, специального городского пособия в размере 0,5 месячного расчетного показателя, установки индивидуальных приборов учета на водоснабжение, а также бесплатного проезда в городском общественном транспорте инвалидов и участников ВОВ.
Кроме того, социальное обеспечение пенсионеров, инвалидов и других нуждающихся осуществляется через сеть социальных учреждений. Функционирует Городской и Ауэзовский территориальные центры и 33 отделения социальной помощи на дому по обслуживанию более 3,0 тыс. пенсионеров. Имеются Дом-интернат для престарелых и инвалидов на 560 мест, Дом интернат для глубоко умственно-отсталых детей на 160 мест, Центр социальной адаптации для лиц без определенного места жительства на 100 мест. В 2001 году сеть социальных учреждений была расширена за счет открытия 74-квартирного Социального жилого дома и Дома ветеранов на 350 мест. Для совершенствования системы социального обеспечения и повышения доступности к ней для всех нуждающихся требуется дальнейшее расширение сети социальных учреждений, разработка нормативно-правовой базы.
Для материальной поддержки малоимущего населения активно привлекаются средства спонсоров, оказывается благотворительная помощь. В 2001 году благотворительную помощь получили более 127 тыс. малоимущих граждан на сумму 96,5 млн. тенге., в первом полугодии 2002 года- 80,0 тыс. человек на 60 млн. тенге.

3.2.3. Инфраструктурный аспект бедности 1. Обеспеченность населения жильем и коммунальными услугами

По состоянию на 1 августа 2002 года в городе имеется 7137 многоквартирных жилых домов, в которых находится 299 тыс. квартир, общей площадью 15832 тыс. кв. метров. На протяжении последних ряда лет работы по ремонту и обновлению жилого фонда не проводились.
Так, 951 жилой дом, в которых проживает 50 тыс. человек, находится в аварийном состоянии. Срок службы этих домов превысил 50 лет. В основном в них проживают бедные граждане. Почти повсеместное прекращение проведения капитального ремонта многоквартирных жилых домов, находящихся в ведении КСК, приводит к старению жилищного фонда города. Требует своего решения проблема сейсмоусиления крупнопанельных домов первых лет массовой застройки, что в свою очередь потребует 100% отселение жителей и создание обменного жилого фонда.
Имеются самовольно возведенные жилые строения в водоохранной зоне рек. Они подвергаются периодическому затоплению паводковыми и дождевыми водами, что создает угрозу для жизни и здоровья проживающих в них граждан.
На учете нуждающихся в улучшении жилищных условий состоит около 40 тысяч очередников, из которых на льготной очереди 6,3 тыс. семей.
Доля жилищно-коммунальных расходов в структуре платных услуг в бюджете семьи высока и растет из года в год.
Одной из мер по социальной защите населения является выплата нуждающимся семьям денежной компенсации за жилищно-коммунальные услуги. В первом полугодии 2002 года ежемесячно жилищную помощь получали около 12 тыс. человек, сумма затрат составила 118,7 млн. тенге. Вместе с тем, установленный 30% уровень учитываемого дохода семьи при назначении жилищной помощи не позволяет на сегодня охватить этим видом помощи всех нуждающихся в ней.

2. Водообеспеченность населения

Подача воды в город осуществляется из 2-х водозаборов на реках Большая и Малая Алматинки и 2-х подземных водозаборов Алматинского и Талгарского конусов выноса.
В городе существует единая, централизованная хозяйственно-питьевая, производственная и противопожарная система водоснабжения, обслуживающая часть зон отдыха и прилегающих к городу поселков.
Общая протяженность водопроводных сетей и водоводов составляет 2285 км. С 1997 по 2001 год построено 17,6 км и капитально отремонтировано 26 км водопроводных сетей. Однако состояние сети оценивается как неудовлетворительное, так как 63,6% трубопроводов отслужило свой срок и нуждается в замене.
Несмотря на практически полный доступ населения к чистой питьевой воде имеет место несоответствие воды ГОСТу по химическому и бактериальному загрязнению.

3. Обеспеченность населения дорогами, транспортом и услугами связи

Транспортная инфраструктура города состоит из автомобильных дорог протяженностью 1500 км, 93 автодорожных и 73 пешеходных мостов, 5 путепроводов, и 20 подземных переходов.
Пассажироперевозки в равной доле (50%) осуществлялись автомобильным и электротранспортом. Действует система скидок на стоимость проезда в общественном городском транспорте для пенсионеров по возрасту (50% стоимости проезда), школьников (на 60%), студентов (на 42%),перевозка участников и инвалидов ВОВ осуществляется бесплатно за счет бюджета города.
Открыты новые маршруты, соединяющие центральную часть города с вновь строящимися микрорайонами. За счет строительства транспортных развязок, улиц-дублеров, расширения и капитального ремонта дорог осуществляется разуплотнение наиболее загруженных пассажиропотоками магистралей.
В тоже время к наиболее острым транспортным проблемам города относится чрезмерная загрузка и перенасыщенность автомобильным транспортом дорог города. С 1991 года численность автомобилей города выросла в 2,2 раза, а пропускная способность дорог осталась на прежнем уровне. Проблема усугубляется компактностью территории и сложившейся спецификой застройки города, не дающей возможности расширения дорожного полотна, расположением в зоне малой естественной вентиляции воздуха.
Город расположен на пересечении двух международных автотранспортных коридоров, что в отсутствие объездных дорог вызывает преждевременное разрушение основных магистралей города и ухудшает экологию.
Сложившаяся планировочная структура города, выраженный уклон рельефа местности, трудности эксплуатации общественного транспорта в осенне-зимний период ограничивают развитие наземного электротранспорта. Интенсивность движения и рост количества транспорта в городе ежегодно ухудшает экологическую обстановку. Поэтому строительство метрополитена является для города жизненно важной необходимостью. Сметная стоимость проекта оценивается в 662 млн. долларов США. Проект предусматривает строительство системы массового транзита, обслуживающего северные и юго-западные районы города. С начала строительства метрополитена ( в 1988 году) пройдено более 8000 метров подземных горных выработок, 5453 метра железнодорожных перегонных тоннелей, ведутся работы по проходке эскалаторных тоннелей, к настоящему моменту освоено 142,9 млн. долларов США.
Общая емкость городской телефонной сети составляет 453798 номеров, емкость электронных станций 33 % от общей емкости сети. В настоящее время осуществляется новый этап модернизации со строительством опорно-транзитной станции, которая позволит повысить емкость электронных станций до 45,4% от общей емкости.
Имеются определенные трудности в телефонизации недавно построенных микрорайонов, не осуществляется своевременный закуп необходимого оборудования, что сказывается на обеспечении населения города качественной телефонной связью.

4. Экологические аспекты бедности населения

Неблагоприятная экологическая ситуация существенно сказывается на жизни бедных слоев населения. Основными факторами выступают загрязнение воды, воздуха, почвы и подземных вод, сохранение и восстановление зеленого потенциала.
Специфические природно-климатические особенности в совокупности с высокой плотностью населения, промышленным и инфраструктурным развитием обуславливают чрезмерную нагрузку на экосистему.
По данным института гидрометеорологии Республики Казахстан содержание в воздухе города формальдегида в 5 раз, фенола, диоксида азота и пыли в 2 раза превышают предельно допустимые концентрации.
Основным загрязнителем воздушного бассейна является автотранспорт, количество которого за последние годы увеличилось в 2 раза и достигло 200 тыс. единиц. Кроме того, в город ежедневно въезжает до 50 тысяч иногородних автомобилей, выбросы которых не учитываются.
Имеются негативные тенденции развития экологической ситуации в горах Заилийского Алатау, где формируется подавляющая часть возобновляемых ресурсов чистой воды.
Рост численности населения и хозяйственных объектов в долинах рек Большая и Малая Алматинки способствует нарушению гидрологического баланса водотоков, гидрогеологического режима подземных вод, увеличению загрязнения поверхностных и подземных вод. Усугубляет ситуацию отсутствие системы ливневой канализации в городе, сетей водоснабжения и канализации в новых поселках.
По мере ухудшения экологической ситуации возрастает уязвимость населения и экономики от воздействия стихийных бедствий, которые, в свою очередь, могут вызвать дальнейшую деградацию природной среды.
Значительно ухудшает экологическую обстановку хаотичное использование и застройка пригородных земель.
Все большую опасность для населения города Алматы представляет загрязнение окружающей среды отходами производства и потребления, отсутствие полигона по захоронению токсичных отходов.
На состояние воздушного бассейна значительное влияние оказывают зеленые насаждения. Многие парки, скверы и лесонасаждения улиц находятся в критическом состоянии. Зеленое строительство за последние годы значительно отстает от уровня сносимых деревьев. Ежегодно под снос попадают 2,5 тыс. деревьев. Арычная система требует реконструкции.
Для решения экологических вопросов в городе разработана и утверждена решением городского Алматинского Маслихата комплексная программа оздоровления экологической обстановки города Алматы «Таза ауа-Жанга дауа» на 1999-2015 годы.

3.2.4. Роль институтов общества в снижении уровня бедности населения 1. Эффективность деятельности государственных органов
в снижении уровня бедности населения

В решении вопросов, связанных со снижением уровня бедности, главная роль отводится местным исполнительным органам. Это выражается:
в создании благоприятных условий для бизнеса, финансовой и институциональной инфраструктуры, в том числе условий для развития конкуренции для субъектов предпринимательства;
в планировании бюджета по оказанию государственных услуг населению как в области социального развития (здравоохранения, образования, социального обеспечения), так и формировании общественной инфраструктуры (строительство общественных объектов, дорог, обеспечение транспортом, безопасность, информация и т.п. с гарантией доступа и качества);
в непосредственной социальной защите целевых категорий наиболее уязвимых нетрудоспособных граждан, детей, стариков, инвалидов, многодетных семей, временно нетрудоспособных, опеке престарелых, больных, бездомных и т.д.
В городе ежегодно принимаются решения, направленные на улучшение социальной защиты граждан: выделение достаточного количества денежных средств, необходимых на реализацию социальных программ, формирование общественной инфраструктуры. В городе отсутствует задолженность по пенсионным выплатам, государственной адресной социальной помощи, компенсациям за жилищно-коммунальные услуги и др. Отдельные социальные выплаты имеют место только в городе Алматы. Рассмотрение и принятие решений по вопросам, касающимся социальных проблем, осуществляется на расширенных заседаниях акимата с участием общественных организаций, работодателей, на заседаниях Маслихата, что во многом способствует снижению бедности.
Вместе с тем, требуют совершенствования система учета бедного населения, увеличения объема бесплатных услуг социально уязвимым слоям населения, улучшения социальной инфраструктуры. механизмы отслеживания конкретных результатов бюджетных программ и оценки их эффективности.
Не всегда оправданы управленческие решения в выборе рентабельных проектов по строительству инфраструктуры.
Требует дальнейшего совершенствования механизм оказания государственной адресной социальной помощи.
Имеются случаи взимания работниками здравоохранения, образования платы за гарантированные государством бесплатные услуги, что усугубляет положение бедных.

2. Роль неправительственных и профсоюзных организаций в снижении бедности

Неправительственные организации (НПО) играют заметную роль в решении проблем бедности путем организации семинаров, конференций, оказывая помощь малообеспеченным группам населения, привлекая спонсорские средства отечественных и зарубежных инвесторов. Многие НПО за счет средств международных организаций проводят проекты, направленные на снижение уровня бедности, участвуя в решении проблем занятости, социальной поддержки, микрокредитования. Общественные объединения инвалидов обеспечили инвалидов колясками, ассоциация женщин «Молдiр» организовали курсы по обучению навыкам предпринимательства, выдавали ссуды на открытие своего дела, открыли свою биржу труда, организовали детский сад, центр социальной поддержки «Дана» оказывает психологическую помощь семьям, оказавшимся в затруднительном положении.
В городе действует свыше 0,5 тысяч НПО различного уровня. НПО участвуют в реализации таких программ, как содействие занятости, развитие предпринимательства, благотворительность, социальная поддержка нуждающихся групп населения, реабилитационная, коррекционная работа с людьми, имеющими физические, психологические проблемы, работа с неизлечимо больными людьми, группами риска (наркоманы, алкоголики, беспризорные дети), защита прав человека, экология и другие.
Однако отсутствие нормативно-правовых актов, регламентирующих деятельность государственных органов в части сотрудничества с НПО не позволяет эффективно решать проблемы бедности.
Одной из причин бедности является отсутствие реальных мер по защите трудовых, социально-экономических прав людей. Отсутствие системного подхода в организации и финансировании обучения новым трудовым отношениям всех категорий населения приводит к тому, что ряды бедных пополняются теми, кто не может отстоять свои законные права перед работодателями.
Среди эффективных и апробированных международной практикой форм защиты трудовых прав людей ведущее место занимают профессиональные союзы. Однако в городе еще недостаточно развито профсоюзное движение. Принятые законы «О профессиональных союзах» и «О коллективных договорах» не смогли в значительной мере улучшить положение профсоюзов из-за отсутствия четких механизмов их реализации. Пассивная позиция работников, боязнь бороться за свои права из-за потери работы, нежелание и неготовность представителей органов власти и работодателей не позволяют вести переговоры с профсоюзами по актуальным проблемам соблюдения их законных прав и интересов.
Не получает должного развития система согласования интересов между представителями органов власти, работодателей и работников на всех уровнях в соответствии с Законом Республики Казахстан "О социальном партнерстве в Республике Казахстан". В настоящее время отсутствует механизм реализации закона в части заключения и регистрации коллективных договоров. Комиссия социального партнерства зачастую не может разрешить существующие проблемы.

3. Роль частного сектора в снижении уровня бедности

В снижении уровня бедности большую роль играет частный сектор. Он создает рабочие места, обеспечивает занятость трудоспособной части населения, оказывает благотворительную помощь малоимущим, тем самым способствует решению социальных задач. Отчисления частным сектором налогов и других обязательных платежей в бюджет позволяет финансировать социальные программы.
В 2001 году по сравнению с 1998 годом количество предприятий малого бизнеса возросло на 44%, платежи в бюджет соответственно выросли в 5,6 раза, объем производства работ и услуг в 2,4 раза., численность занятых в 1,7 раза. Численность самозанятых работников составляет 107,4 тыс. человек, или 19,3% в экономически активном населении.
В городе сложилась многогранная система благотворительной помощи малоимущим гражданам в виде денежной помощи, помощи продуктовыми корзинами, благотворительных обедов, прикрепления к предприятиям общественного питания, предоставления услуг предприятиями бытового обслуживания и т.п. В 2001 году благотворительную помощь получили более 127 тыс. на сумму 96,5 млн. тенге, в первом полугодии 2002 года 80 тыс. на 60 млн. тенге.

4. Роль бедных в принятии решений

Мировой опыт указывает, что самыми эффективными программами снижения бедности являются те, которые предназначены для решения конкретных целей на местном уровне, с участием местного населения и вовлечением непосредственных получателей помощи бедных. В настоящее время бедное население очень слабо вовлечено в разработку и выполнение программ, связанных с решением проблем бедных. Это означает, что действующие программы часто не достигают своих целей из-за недоучета потребностей и возможностей самих бедных.

4. Цель, задачи, принципы и приоритеты программы

1. Цель и задачи

Целью данной программы является снижение бедности путем создания условий для экономического роста, продуктивной занятости и увеличения доходов населения, повышения доступа бедных к услугам здравоохранения и образования, улучшения адресности социальной защиты и повышения эффективности государственного управления с вовлечением общественных институтов в принятие решений.
Для достижения поставленной цели программой предусмотрено решение следующих задач:
обеспечение стабильного экономического развития города;
создание благоприятных условий для открытия и становления малого предпринимательства;
дальнейшее развитие и совершенствование активных мер содействия занятости за счет создания дополнительных рабочих мест, организации оплачиваемых общественных работ, профессионального обучения, повышения квалификации и переподготовки безработных;
повышение эффективности и доступности государственных услуг в секторах здравоохранения, образования;
улучшение обеспечения жильем и коммунальными услугами, снижение неблагоприятного воздействия экологических факторов;
совершенствование системы оказания адресной социальной помощи малоимущим слоям населения;
повышение эффективности государственного управления путем привлечения населения и негосударственного сектора в принятии решений;
совершенствование системы мониторинга и оценки работы районных акимов по снижению уровня бедности в районе.

2. Принципы и приоритеты снижения бедности

Решение задач по сокращению бедности будет осуществляться на основе следующих принципов:
обеспечение свободы предпринимательства;
поощрение трудовой и предпринимательской инициативы граждан, осуществляемой в соответствии с законодательством, в противовес иждивенчеству в трудовой и социальной сферах;
повышение эффективности принимаемых мер (обеспечение необходимых результатов с наименьшими затратами);
достижение прозрачности и подотчетности деятельности государственных органов населению;
учет гендерных, возрастных и других особенностей бедности;
обеспечение социальной справедливости и адресности в предоставлении помощи.
Основными приоритетами снижения бедности являются:
обеспечение дальнейшего экономического роста;
снижение безработицы путем создания условий для роста занятости;
создание государством условий для реализации трудового потенциала бедного населения;
повышение доступности населения к базовому образованию, первичной медицинской помощи, чистой питьевой воде, коммунальным услугам, транспортной инфраструктуре;
усиление адресности оказания государственной социальной помощи;
обеспечение объективной оценки состояния бедности

3. Индикаторы реализации Программы

Для достижения целей городской программы устанавливаются следующие целевые индикаторы:

	Показатели	Еди-ница изме-ре-ния	2000г.	2001г.	2002г.	Прогноз
			факт	Факт	оценка	2003г.	2004г.	2005г.
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1.	Доля населения, имеющая доходы, ниже величины прожиточного минимума	%	13,5	12,1	8,5	8,2	7,9	7,5
2.	Уровень безработицы	-//-	14,3	10,8	9,5	8,8	8,5	8,0
3.	Доля занятых в сфере малого предприни-мательства к эконо-мически активному населению	-//-	16,0	18,1	19,7	21,6	23,8	31,1
4.	Количество без-работных направ-ленных на профес-сиональную под-готовку,перепод-готовку и повышение квалификации	тыс. чел.	2,0	2,3	2,5	2,5	2,3	2,1
5.	Количество безра-ботных, принявших участие в общест-венных работах	-//-	7,7	8,4	7,0	6,0	6,1	6,2
6.	Доля населения имеющая доступ к питьевой воде	%	100	100	100	100	100	100
7.	Численность получателей АСП	тыс. чел.		21,0	24,0	23,0	22,9	22,8
8.	Доля получателей АСП от числа насе-ления, имеющих до-ходы ниже прожи-точного минимума	%		15,8	24,7	23,7	23,6	23,5
9.	Уровень охвата детей 5-6 лет предшко-льной подготовкой	-//-	61,0	74,0	94,5	100	100	100
10.	Смертность от туберкулеза	на 100 тыс. чел.	15,5	12,0	12,0	11,5	10,0	8,7
11.	Заболеваемость туберкулезом	на 100 тыс. чел.	72,8	67,9	63,0	61,0	58,0	55,0
	Младенческая смертность	на 1 тыс. родивших-ся живыми	15,0	14,8	14,8	15,0	14,0	13,0
12.	Материнская смертность	на 100 тыс. родивших-ся живыми	66,4	27,4	57,0	55,0	50,0	45,0
13.	Средняя продолжи-тельность жизни населения	Чис-ло лет	65,5	65,8	66,5	66,8	67,0	67,3
	в том числе: мужчины		60,3	60,5	60,4	61,0	61,2	61,3
	женщины		71,0	71,5	72,0	72,3	72,7	73,0

5. Основные направления снижения бедности

5.1. Меры по совершенствованию показателей, характеризующих бедность

Для совершенствования показателей, характеризующих бедность на городском уровне необходимо:
определить или разработать индикаторы, более точно отражающие степень доступности к услугам здравоохранения и образования, и ввести их в систему статистической отчетности;
разработать механизм расчета оценки работы районных акимов в зависимости от снижения уровня бедности в районе;
разработать механизм по выявлению бедных, не охваченных социальной помощью с участием НПО.

5.2. Меры по сокращению бедности в социально-уязвимых группах населения

Не учащаяся и неработающая молодежь (группы риска).
Для этой группы населения будут: приниматься меры по их выявлению и вовлечению в трудовую и социальную жизнь, организована профессионально-информационная и пропагандистская работа с целью привлечения их к труду, спорту и искусству.
- Дети из малообеспеченных и многодетных семей.
Государственная поддержка малообеспеченных семей будет осуществляться в рамках Закона Республики Казахстан "О государственной адресной социальной помощи". Ассигнования из фонда Всеобуча будут проводиться дифференцированно и обоснованно в соответствии с долей бедных многодетных семей, выявленной с помощью данных от разных источников (исследования домохозяйств, социальные карты, заявления родителей).
- Длительно безработные.
Будет отдаваться предпочтение этой категории безработных при направлении в Клуб поиска работы, организации общественных работ, обучении предпринимательству, направлении на профессиональное переобучение и переподготовку, проведении работы по социальной реабилитации в рамках программы занятости населения.
- Одинокие пожилые люди.
Будет активизирована работа по привлечению неправительственных и других организаций по уходу за одинокими пожилыми людьми и предусмотрены меры по увеличению числа пенсионеров, обслуживаемых в территориальных центрах.
- Инвалиды.
Будут приниматься меры по созданию условий для вовлечения их в трудовую деятельность, совершенствованию инфраструктуры, способствующей удовлетворению их потребностей, по обеспечению инвалидов кресло-колясками.
- Маргинальные группы.
Основными мерами, направленными на сокращение бедности среди маргинальных групп, являются превентивные. Это усиление работы в школах, интернатах, специальных учреждениях, центрах реабилитации и местах заключения с привлечением неправительственных организаций. С этой целью требуется разработка нормативной правовой базы, способствующей эффективной адаптации маргинальных категорий в жизнь общества. В целях снижения маргинализации социально-уязвимых слоев общества, необходимо активизировать работу по социальной реабилитации и адаптации лиц без определенного места жительства.

5.3. Меры по снижению уровня бедности населения города 5.3.1. Развитие экономики и снижение бедности 1. Обеспечение экономического роста и снижение бедности

Для обеспечения устойчивого развития экономики города и снижения бедности в прогнозируемом периоде необходимо:
эффективно использовать имеющийся промышленный и научный потенциал, возможности импортозамещения, направленные на инновационно-технологическое развитие, повышение производительности труда, создание новых рабочих мест и на этой основе увеличения занятости населения;
создать упрощенный порядок и благоприятные условия для открытия и становления малого бизнеса, способствовать привлечению отечественных кредитных ресурсов в сферу предпринимательства, что позволит снизить процентную ставку обслуживания кредита и увеличить количество потенциальных заемщиков;
усилить меры по профилактике, выявлению и ликвидации факторов нелегального бизнеса, сокрытия доходов хозяйствующих субъектов;
К 2005 году объем промышленного производства возрастет не менее чем на 23%, поставки продукции по программе импортозамещения расширятся на 20%. На базе действующих предприятий предусматривается создание новых производств и открытие новых цехов и сегодня спрос на кредитные ресурсы для развития промышленного сектора оценивается примерно в 65 млн. долларов США.
При реструктуризации промышленных предприятий города будут высвобождаться промышленные площади с последующей передачей их малым предприятиям. Для осуществления контроля за передачей высвобождаемого оборудования будут создаваться лизинговые центры.
Инвестиции в капитальное строительство к концу 2005 года по сравнению с 2002 годом должны возрасти не менее чем на 36 %.
Для создания благоприятных условий развития малого бизнеса будет:
разработана городская Программы развития и поддержки малого предпринимательства в городе на 2003- 2004 годы;
обеспечена подготовка и обучение основам ведения бизнеса и занятию предпринимательской деятельностью;
продолжено создание различных типов инкубационных систем, оказывающих различные виды услуг предпринимателям (промышленного парка на территории бывшего табачного комбината развитие инкубаторов во всех районах города);
осуществляться отбор приоритетных проектов субъектов малого предпринимательства в сфере производства, рекомендуемых для льготного кредитования на возвратной основе.
В целях создания условий для организации процесса технического перевооружения производственных предприятий будет создан Центр трансферта технологий. Он будет обеспечивать предпринимателей информацией в области развития товарных рынков, кооперированных связей, инновационных достижений. Для информационного обслуживая предпринимателей, будет организован Информационно-маркетинговый центр. Для обеспечения рекламы товаров и услуг предусматривается создание постоянно действующего Торгово-выставочного центра. С учетом выполнения всех поставленных задач по развитию предпринимательства число действующих предприятий малого бизнеса увеличиться с 25,2 тыс. до 26,4 тыс. единиц, численность занятых достигнет в пределах до 200 тыс. человек с ростом на 25%. Количество индивидуальных предпринимателей составит 12 тыс. единиц, которые смогут обеспечить занятость 30 тыс . человек.
В целях создания системы микрокредитования по открытию собственного дела предполагается:
создать благоприятные условия для вовлечения НПО для предоставления микроресурсов малообеспеченным гражданам;
продолжить выделение микрокредитов, кредитных займов для создания дополнительных рабочих мест через Алматинский фонд по поддержке малообеспеченных граждан.
В результате экономического роста к 2005 году предполагается рост среднедушевого денежного дохода населения на 60,4%. Доходы от трудовой деятельности вырастут на 72%, социальные трансферты на 20%. Доля доходов от трудовой деятельности в общей структуре доходов увеличится от 76,4% до 83,6%, при снижении доли социальных трансфертов с 17,8% до 12,2%.

2. Повышение занятости и снижение безработицы

Для улучшения ситуации на рынке труда и вовлечения незанятого населения в трудовую деятельность предусматривается:
ежегодная разработка Программы занятости населения;
создание и сохранение действующих рабочих мест во всех сферах экономики с учетом гендерной структуры безработных ( от 10 до 12 тыс. рабочих мест в год);
дальнейшая легализация трудовых отношений, переток рабочей силы из сферы «скрытой» занятости на фиксированный рынок труда;
повышение роли социального партнерства в решение вопросов занятости, разрешения коллективных трудовых споров, обеспечения гарантий трудовых прав наемных работников;
развитие информационной базы по рынку труда, повышение доступности к банкам вакансий, повышения качества и оперативности обслуживания населения (оснащение современными техническими средствами);
оказание услуг безработным в трудоустройстве, консультировании по трудовым вопросам (ежегодное содействие в трудоустройстве более 7,0 тыс.человек, проведение ярмарок вакансий, деятельность Клуба поиска работы и др.);
в целях содействия занятости целевых групп безработных ежегодно устанавливать для предприятий задания по их трудоустройству в размере 0,7-0,9 тыс. человек;
продолжить сотрудничество с частными агентствами занятости, совместно с НПО, СМИ, международными организациями проводить международные семинары, круглые столы, тренинги по социальной и психологической адаптации, самоорганизации, активности и предприимчивости безработных;
внесение предложений по совершенствованию законодательства о занятости.

3. Повышение эффективности общественных работ

Активной мерой на рынке труда, обеспечивающая временную занятость безработных, будут оставаться общественные работы. Ежегодно в них примут участие более 6 тыс. безработных. Для повышения их эффективности будут приниматься следующие меры:
направляться на общественные работы, прежде всего, малообеспеченные граждане, совершенствоваться механизм привлечения бедных в общественных работах;
с учетом специфики города будет увеличено число безработных направляемых на работы, связанные с улучшением социальной инфраструктуры города;
не допускаться задолженности по финансированию общественных работ;
расширены виды и объемы общественных работ для целевых групп безработных;
увеличены масштабы общественных работ, связанных с оказанием социальных услуг;
проводиться общественные работы с элементами профессионального обучения и переходом в постоянную занятость;
для повышения эффективности организации общественных работ предполагается ввести институт бригадирства для групп безработных.

4. Улучшение профессиональной подготовки и переподготовки безработных

Ежегодно курсы профобучения и переподготовки будут проходить свыше 2 тыс.безработных. В целях создания действенной системы профессионального обучения предполагается:
осуществлять постоянный мониторинг потребностей рынка труда в рабочей силе в профессионально-квалификационном разрезе;
совершенствовать систему профессиональной подготовки и переподготовки безработных с учетом потребностей местного рынка труда и пожеланий безработных;
принять меры по сохранению и развитию материально-технической базы государственных учреждений начального профессионального образования;
оказывать информационную поддержку учреждений образования, разрабатывать наиболее эффективные формы и методы обучения безработных, включающие обучение рыночному ведению хозяйства, трудовому праву;
разрабатывать специальные меры по организации обучения инвалидов;
повышение эффективности функционирования экспертного совета по вопросам социального партнерства в области профессионального образования;
развитие сотрудничества с НПО, работодателями, профсоюзами, учебными заведениями, занимающиеся профессиональной подготовкой населения, по вопросам определения потребности рынка труда в рабочей силе;
совместно с международными организациями проводить работу по созданию информационно-консультационного центра по вопросам занятости, профессионального обучения и профориентации безработных.

5.3.2. Развитие социальной сферы 1. Меры по смягчению влияния демографических и
миграционных факторов на бедность

Экономический рост и дальнейшее упорядочение внешней и внутренней миграции приведет к улучшению демографической и миграционной ситуации. Сохранится положительное сальдо естественного прироста населения и миграции. Продолжится реализация программ государственного демографического и миграционного развития города Алматы на 2001-2005 годы.
Кроме того, в целях смягчения влияния демографических и миграционных факторов на бедность будут приниматься меры по:
поддержке многодетных семей;
укреплению репродуктивного здоровья матери, улучшению доступа населения к информации по планированию семьи;
дальнейшему развитию института семьи и брака, формированию и пропаганде здорового образа жизни;
увеличению объемов финансирования медицинских учреждений, расширению перечня и повышению качества предоставляемых услуг;
повышению качества жизни населения и улучшения здоровья населения путем оздоровления экологической обстановки;
совершенствованию механизма регулирования трудовой и сельской миграции;
скорейшей адаптации репатриантов (полное выполнение обязательств по приему, размещению, обустройству и обеспечению жильем оралманов, переселившихся по квоте иммиграции).

2. Меры по улучшению доступа населения к услугам здравоохранения

Улучшение доступа населения к услугам здравоохранения будет осуществляться за счет:
обеспечения гарантированного объема бесплатной медицинской помощи населению, расширения объема медицинских услуг детям и матерям за счет средств государственного бюджета;
приоритетного развития первичной медико-санитарной помощи, ориентированной на профилактику заболеваний, а также новых организационных форм медицинской помощи, в первую очередь для социально-уязвимых слоев населения (дневные стационары, стационары на дому и др.);
усиления государственного контроля за оборотом жизненно важных лекарственных средств;
повышения эффективности борьбы с туберкулезом, анемией и другими социально значимыми болезнями;
проведения разъяснительной работы по профилактике ВИЧ/СПИДа, особенно в молодежной среде;
профилактики материнской, младенческой и детской смертности за счет реализации различных программ;
повышения качества и доступности услуг негосударственного сектора здравоохранения для малообеспеченных граждан через систему экономических стимулов.

3. Меры по улучшению доступа населения к услугам образования

Для улучшения доступа населения к услугам образования предусматривается:
развитие сети общеобразовательных школ, дошкольных и внешкольных организаций образования, учебных заведений начального и среднего профессионального образования;
завершение процесса введения в школах программ и учебников нового поколения, в том числе на государственном языке;
внедрение в школах специальных учебных программ, новых технологий обучения;
обеспечение учащихся из малообеспеченных семей государственных общеобразовательных и профессиональных школ бесплатным горячим питанием, учебниками;
привлечение общественности для профилактики непосещения школ детьми, а также выявления и возврата детей школьного возраста, не охваченных образованием;
совершенствование механизма достоверного учета детей школьного возраста, не посещающих учебные заведения;
осуществление работы по развитию и укреплению сети социальных коррекционных организаций образования, создание условий по обучению и воспитанию детей с ограниченной возможностью;
организация летнего отдыха детей из малообеспеченных семей.

4. Совершенствование системы государственной социальной
помощи социально-уязвимым слоям населения

В предстоящем периоде в городе будет решен целый комплекс задач, направленных на улучшение социальной защиты населения:
совершенствование системы учета малообеспеченных граждан и мониторинга оказания социальной помощи позволит усилить ее адресность и повысить эффективность социальных программ (основными получателями адресной социальной помощи будут нетрудоспособные малообеспеченные граждане);
совершенствование механизма оказания жилищной помощи малообеспеченным семьям;
продолжены выплаты для малообеспеченных пенсионеров и других слоев населения специального городского пособия, единовременной материальной помощи, льготный проезд на городском общественном транспорте;
изысканы дополнительные средства на приобретение путевок для отдыха и лечения лиц пожилого возраста, обеспечению инвалидов кресло-колясками, установки индивидуальных приборов учета потребления воды;
развитие сети социальных учреждений;
дальнейшее развитие получит система благотворительных мероприятий с привлечением предприятий, организаций, общественных объединений, благотворительных фондов и др.

5.3.2. Улучшение обеспечения населения услугами инфраструктуры 1. Меры по улучшению обеспечения населения жильем и коммунальными услугами

Основными направлениями развития жилищного строительства и обеспечения населения жильем и коммунальными услугами будут являться:
совершенствование системы долгосрочного кредитования приобретения, строительства и ремонта жилья;
реализация программы по сносу аварийно-ветхого жилого фонда;
реконструкция сейсмоопасного жилого фонда;
создание организованного рынка недвижимости, расширение объемов долгосрочного финансирования строительства жилья для особо нуждающихся категорий граждан;
обеспечение своевременного строительства социальной, инженерной и транспортной инфраструктур градостроительных комплексов;
при разработке и реализации проектов реконструкции и строительства жилья и объектов социальной сферы предусматривать специальные условия для граждан с ограниченными физическими возможностями;
совершенствование системы мониторинга деятельности субъектов естественных монополий, обеспечивающей прозрачность и обоснованность установления ими цен и тарифов на предоставляемые услуги;
осуществление льготного установления приборов учета коммунальных услуг для малоимущих граждан.

2. Меры по улучшению водообеспечения населения

Меры по улучшению водообеспечения населения, в том числе чистой питьевой водой предусматривают:
улучшение централизованного водоснабжения и водоотведения с учетом периферии города;
повышение качества питьевой воды при обязательном внедрении режима ресурсосбережения;
расширение и реконструкцию сети водоснабжения для снижения потерь воды, головных очистных сооружений, сооружений механической и биологической очистки сточных вод;
реконструкцию и капитальный ремонт арычных и оросительных систем;
продолжение работы по реконструкции водоотведения, включая подключение не канализационной застройки к системе канализации города;
внедрение технологии очистки промышленных сточных вод на всех предприятиях города с проведением первичной обработки перед сбросом в городскую канализацию.

3. Меры по улучшению обеспечения населения дорогами,
транспортом и услугами связи

Дальнейшее развитие получат транспорт и коммуникации, чему будет способствовать:
разработка комплексной программы развития транспорта и коммуникаций в городе Алматы на 2003-2005 годы;
расширение сети автомобильных дорог, в первую очередь за счет строительства транспортных развязок и объездных магистралей;
обновление парка подвижного состава пассажирского транспорта;
приоритетное развитие электротранспорта, перевод автотранспортных средств на сжатый и сжиженный газ, продолжится строительство метрополитена;
реконструкция и строительство автодорог и улиц;
осуществление полной замены аналоговых станций на современные электронные станции,
удовлетворение спроса на установку телефонов, обеспечение телефонной связью районы массовой индивидуальной застройки;
введение повременного учета стоимости телефонных разговоров с 2003 года позволит сократить размер абонентской платы;
переход на цифровые высоконадежные системы межстанционной связи, внедрение мультимедийных услуг телекоммуникаций.

4. Меры по снижению неблагоприятного воздействия
экологических факторов на бедность населения

Снижение воздействия экологических факторов на бедность населения будет достигаться благодаря:
реализации мероприятий комплексной программы оздоровления экологической обстановки города Алматы «Таза ауа- Жанга дауа», предусмотренных на 2003-2005 годы;
обеспечению широкого доступа населения к достоверной и полной информации об экологической ситуации и наличию рисков для здоровья населения;
созданию оптимальной сети стационарных автозаправочных станций, соответствующих экологическим требованиям;
регулярному экологическому просвещению населения с помощью средств массовой информации;
подготовке предложений по ужесточению законодательства в области охраны окружающей среды для природопользователей, юридических, физических лиц.

5.3.4. Меры по улучшению деятельности институтов общества
в снижении уровня бедности населения 1. Меры по совершенствованию деятельности государственных
органов в снижении уровня бедности

Совершенствование деятельности и усиление роли органов местного государственного управления будет осуществляться через:
разработку и реализацию инвестиционных программ, направленных на развитие производственной и социальной инфраструктуры города;
создание благоприятных условий частному сектору по реализации мер, способствующих снижению бедности, регулярно осуществлять информирование общественности по этим вопросам;
обеспечение своевременного и полного выделения бюджетных средств на реализацию мероприятий программ по социальной защите населения;
расширение помощи детям из малоимущих семей через приобретение одежды, учебных пособий, предоставлении горячих обедов в общеобразовательных школах за счет средств фондов всеобуча;
организацию летнего отдыха детей, занятости школьников и студентов в дни летних каникул из малообеспеченных семей за счет местного бюджета;
проведение постоянного мониторинга рынков коммуникационных услуг в целях выявления основных факторов и причин, влияющих на необоснованный рост тарифов;
активное распространение информации о существующих формах социальной поддержки бедных слоев населения со стороны государства, НПО и частных структур;
создание постоянно-действующих консультативно-совещательных комиссий по вопросам снижения бедности с привлечением общественных объединений, Центра координации по проблемам бедности в виде некоммерческой организации;
вовлечение средств массовой информации в пропаганду положительного опыта в снижении бедности.

2. Меры по совершенствованию деятельности неправительственных
организаций и профсоюзов в снижении уровня бедности

Совершенствование деятельности неправительственных организаций и профсоюзов в снижение бедности предполагается посредством:
привлечения представителей НПО и профсоюзов к разработке и реализации социальных программ;
включения представителей НПО и профсоюзов в состав участковых комиссий по назначению государственной адресной социальной помощи, рассмотрению тарифов на жилищно-коммунальные услуги;
усиления контроля за исполнением Закона Республики Казахстан "О социальном партнерстве", использования трехсторонних комиссий социального партнерства, как один из механизмов преодоления бедности;
проведения круглых столов, совещаний и других мероприятий, направленных на пропаганду положительного опыта борьбы по снижению бедности с привлечением широких слоев общественности.

3. Меры по совершенствованию деятельности частного
сектора в снижении уровня бедности

Для улучшения деятельности частного сектора в снижении уровня бедности будет необходимо:
проводить общественные слушания при заключении контрактов между центральными, местными органами власти и крупными инвесторами для более четкого распределения социальной ответственности в регионе действия инвестора;
провести анализ возможностей стимулирования и разработать предложения по стимулированию работодателей к созданию рабочих мест, в том числе для социально-уязвимых категорий, приему на работу и обучению безработных;
привлекать работодателей для определения перспективной потребности в специалистах;
развивать систему участия частного сектора в оказании социальной помощи малоимущим слоям населения.

4. Меры по вовлечению бедного населения в процесс принятия решений

практиковать проведение опросов, встреч, консультаций с бедными слоями населения при решении важных проблем местного значения;
учитывать мнение бедного населения при определении приоритетных направлений развития города, а также организации мониторинга и оценке эффективности оказываемой помощи.

6. Механизмы реализации Программы

Для выполнения Программы разработан План мероприятий по ее реализации, предусматривающий поэтапное исполнение намеченных целей.
Эффективность механизма реализации Программы будет обеспечена целенаправленными и согласованными действиями по всем направлениям социально-экономической деятельности и найдет отражение и в целевых программах, предусматривающих развитие соответствующих сфер экономики.
Достижение цели и задач Программы будут отслеживаться посредством постоянного мониторинга. По результатам оценки эффективности принимаемых мер по сокращению бедности при необходимости будут вноситься соответствующие корректировки в Программу и План мероприятий по ее реализации.

7. Необходимые ресурсы и источники их финансирования

Учитывая, что городская Программа носит комплексный характер, основные средства, направляемые на снижение бедности в 2003-2005 годах, будут предусматриваться в рамках действующих и разрабатываемых городских программ, косвенно решающих вопросы снижения бедности в соответствующих сферах экономики, к ним относятся:
Государственная программа развития города Алматы на 2003-2010 годы;
Программа занятости населения города Алматы на 2003-2005 годы;
Комплексная целевая программа реабилитации инвалидов города Алматы на 1999-2003 годы;
Программа государственной демографической политики в городе Алматы на 2001-2005 годы;
Программа государственной миграционной политики в города Алматы на 2001-2005 годы;
Программа государственной поддержки и развития малого предпринимательства на 2003-2004годы;
Программа развития системы образования в городе Алматы на 2001-2006 годы;
Программа «Здоровье населения города Алматы»;
Программа охраны здоровья матери и ребенка на 2002-2005 годы;
Программа «Профилактика и снижение травматизма населения города Алматы»;
Программа «Диабет»;
Программа развития социально-культурной сферы г.Алматы на 2002-2003 годы;
Комплексная программа развития транспорта и коммуникаций на 2003-2005 годы;
Комплексная программа оздоровления экологической обстановки города Алматы «Таза ауа- Жанга дауа» на 1999-2015 год».
Объемы требуемых средств на финансирование мероприятий будут уточняться при формировании проекта городского бюджета на соответствующий год.
Кроме того, предусматривается привлечение помощи международных организаций для решения наиболее важных вопросов снижения бедности, в частности в области повышения доступности услуг здравоохранения, образования, улучшения экологической обстановки.

8. Ожидаемые результаты от реализации программы

В целом, реализация Программы и принятие всех мер, предусмотренных в ней, должна способствовать повышению благосостояния населения и созданию предпосылок для его дальнейшего роста. В результате выполнения Программы будет повышено общее взаимопонимание и целостность общества. Предполагается к 2005 году по сравнению с 2002 годом уменьшить долю населения, имеющего доходы ниже величины прожиточного минимума с 8,5% до 7,5%, сократить уровень бедности на 5%, снизить уровень безработицы с 9,5% до 8,0%, увеличить долю занятых в сфере малого предпринимательства с 19,7% до 31,1%,, сократить заболеваемость туберкулезом с 63 до 55 человек на 100 тыс. жителей, снизить материнскую смертность с 57 до 45 человек на 100 тыс.родившихся живыми, средняя продолжительность жизни населения вырастет до 67,3 лет при показателе 66,5 лет в 2002 году.

План мероприятий
по реализации Программы по снижению бедности
в городе Алматы на 2003-2005

№	Мероприятие	Форма завершения	Ответственные за исполнение	Срок реализации (исполнения)	Предполагае-мые расходы, млн.тенге		Источники финансирования
1	2	3	4	5	6		7
1. Меры по совершествованию показателей, характеризующих бедность
1.	Разработать механизм расчета оценки работы районных акимов в зависимости от снижения уровня бедности в районе	Проект распоряже- ния Акима города	Комитет по экономике	I квартал 2003 г.
2	Разработать механизм по выявлению бедных, неохваченных социальной помощью с участием НПО	Проект постановле- ния акимата	ДТЗ и СЗН	2 полуго- дие 2003 года
2. МЕРЫ ПО СОКРАЩЕНИЮ БЕДНОСТИ В СОЦИАЛЬНО-УЯЗВИМЫХ ГРУППАХ НАСЕЛЕНИЯ
1.	Активизировать работу Центра социальной адаптации для лиц не имеющих определенного места жительства	ИнформацияАкиму города	ДТЗ и СЗН	ежеквар- тально	2003г 25,3; 2004г - 2005г- в преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
2.	Принять меры по выявлению неучащейся и неработающей молодежи и вовлечению их в трудовую и социальную жизнь.	ИнформацияАкиму города	ДО, ГУВД, ДТЗ и СЗН, акимы районов	IV квартал ежегодно
3.	Организовать профессионально-ин- формационную и пропагандистскую работу для неучащейся молодежи с целью привлечения их к труду.	Информация Акиму города	УИ и ОС, УК,ДО, КФК и С, акимы районов	IY квартал ежегодно	В преде- лах средств, пре- дусмот-ренных бюдже- том на моло- дежную полити- ку		Местный бюджет
4.	Принять меры по обеспечению инвалидов кресло-колясками	Проект постановле- ния акимата	ДТЗ и СЗН , ГорФУ	ежегодно	в преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
5.	Активизировать работу по привлечению неправительственных и других организаций по уходу за одинокими пожилыми людьми	ИнформацияАкиму города	ДТЗ и СЗН, акимы районов, НПО	посто- янно
3.МЕРЫ ПО СНИЖЕНИЮ УРОВНЯ БЕДНОСТИ НАСЕЛЕНИЯ ГОРОДА 3.1. ОБЕСПЕЧЕНИЕ ЭКОНОМИЧЕСКОГО РОСТА И СНИЖЕНИЕ БЕДНОСТИ
1.	Создать упрощенный порядок и благоприятные условия для открытия и становления малого бизнеса	ИнформацияАкиму города	ДМБ, НК, акимы районов	посто- янно
2.	Создать Центры обучения основам ведения бизнеса и занятия предпринимательской деятельностью	Проект постановле- ния акимата	ДМБ	III квартал 2003 г.	В преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
3.	Разработать городскую Программу развития и поддержки малого предпринимательства на 2003-2004 годы	Проект Программы	ДМБ	1 квартал 2003 года
4.	Продолжить сегментацию простаивающих предприятий и малоэффективных производств с последующей передачей их субъектам малого предпринимательства, создать лизинговые центры	ИнформацияАкиму города	Комитет по экономике, ДМБ, акимы районов	IV квартал ежегодно
5.	Продолжить работу по привлечению кредитных ресурсов в сферу предпринимательства и поиску новых источников финансирования предпринимательской деятельности.	ИнформацияАкиму города	ДМБ, акимы районов	IV квартал ежегодно
6.	Создать промышленный парк на территории бывшего табачного комбината	Эксперимен- тальный проект	ДУКС, ДМБ, АГБИ, ДП и Т, аким Жетысу- ского района	1 квартал 2003 г.			Собст- венные средства предпри- нимате- лей и спонсор- ская помощь междуна- родных органи- заций
7.	Продолжить работу по созданию бизнес-инкубаторов	Проект постановле- ния акимата	ДМБ	ежегодно	В преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
8.	Осуществлять отбор приоритетных проектов субъектов малого предпринимательства в сфере производства, рекомендуемых для льготного кредитования на возвратной основе	Одобренные бизнес-про- екты	ДМБ, ГорФу, акимы районов	посто- янно	2003 г.- 100,0 600 раб. мест 2004г - 2005г- в пре- делах выде- ленных средств		Местный бюджет
9.	Совершенствовать информационное обеспечение предпринимателей в области развития товарных рынков, инновационных достижений, рекламы производимых товаров и услуг и др.	ИнформацияАкиму города	ДМБ, акимы районов	посто- янно
10.	Продолжить выделение микрокредитов, кредитных займов для создания дополнительных рабочих мест через Алматинский фонд по поддержки малообеспеченных граждан	72 микрокре- дита - 90 рабочих мест 12 займов-60 рабочих мест	Алматин- ский фонд по поддерж- ке малообес-печенных граждан	ежегодно	2003г.- 1,2 2004г.- 1,2 2005г.- 1,2 2003г.- 0,4 2004г.- 0,4 2005г.- 0,4		Спонсор-ская помощь
3.2. ПОВЫШЕНИЕ ЗАНЯТОСТИ И СНИЖЕНИЕ БЕЗРАБОТИЦЫ
1.	Разработать программу занятости населения г.Алматы на 2003-2005 годы	Проект постановле- ния акимата	ДТЗ и СЗН	I квартал 2003 г.		2003г-89,9; 2004г. -2005г- в преде- лах выде- ленны сред- ств	Местный бюджет
2.	Подготовить предложения по созданию новых рабочих мест в сферах экономики с учетом гендерной структуры безработных	Предложе- ния	ДТЗ и СЗН	I квартал 2003 г.
3.	Подготовить предложения по созданию информационно-кон- сультационного центра по вопросам занятости, профессионального обучения и профориентации	Предложе- ния	ДТЗ и СЗН	2003г.		2003г.-3,1.	Средст- ва между- народ- ных органи- заций
4.	Практиковать проведение ярмарок вакансий	Мероприятия	Акимы районов, ДТЗ и СЗН, ГорФУ	по мере проведе- ния
5.	Обеспечить создание новых рабочих мест в отраслях экономики 2003г.-10,4; 2004 г.-11,3; 2005 г.-12,2.	Графики	Акимы районов, Комитет по экономике, ДТЗ и СЗН	Ежеквар- тально
6.	Оказать содействие в трудоустройстве безработных, обратившихся в поисках работы в уполномоченный орган занятости, совершенствовать деятельность Клуба поиска работы. Ежегодно содействовать трудоустройству более 7 тыс. безработных.	Трудоустрой-ство	ДТЗ и СЗН	ежеме- сячно
7.	Определять ежегодное задание работодателям города по трудоустройству безработных из целевых групп в количестве 0,7-0,9 тыс. человек	Проект постановле- ния акимата	ДТЗ и СЗН, акимы районов	ежегодно
8.	Усилить контроль за соблюдением трудового законодательства, Закона Республики Казахстан "Об охране труда", "О занятости населения" на хозяйствующих субъектах	ИнформацияАкиму города	Главный государ- ственный инспектор по городу Алматы ДТЗ и СЗН	ежеме- сячно
9.	Совершенствовать нормативную правовую базу по вопросам занятости	Предложе- ния	ДТЗ и СЗН	Постоянно
10.	Развивать сотрудничество с частными агентствами занятости, НПО, СМИ, международными организациями, проводить семинары, круглые столы, тренинги по социальной и психологической адаптации, самоорганизации, активности и предприимчивости для целевых групп	Информация Акиму города	ДТЗ и СЗН	Постоянно
3.3. ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ ОБЩЕСТВЕННЫХ РАБОТ
1.	Принять меры по расширению видов общественных работ для наиболее уязвимых категорий граждан из целевых групп населения	Проект постановле- ния акимата	ДТЗ и СЗН , акимы районов	I квартал 2003 г.
2.	Совершенствовать систему организации общественных работ с учетом особенностей города, придав ей экономическую целесообразность. Ежегодно направлять около 6 тыс. безработных на общественные работы	Программа занятости населения г.Алматы	ДТЗ и СЗН , акимы районов	Ежеме- сячно	2003г- 61,5; 2004г -2005г- в преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
3.	Совершенствовать механизм привлечения бедных на общественные работы	Предложе- ния	ДТЗ и СЗН	По мере необхо- димости
3.4 УЛУЧШЕНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ПОДГОТОВКИ И ПЕРЕПОДГОТОВКИ БЕЗРАБОТНЫХ ГРАЖДАН
1.	Осуществлять профессиональную подго-товку, и переподготовку, повышение квали-фикации безработных в соответствии с пот-ребностями рынка труда. Ежегодно направ-лять на обучение более 2 тыс. безработных.	Программа занятости населения	ДТЗ и СЗН, ГорФу	ежеквар-тально	2003г- 28,5; 2004г -2005г- в преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
2.	Принять меры по сохранению и развитию материально-техни- ческой базы государственных учреждений начального профессионального образования	ИнформацияАкиму города	ДО, ГорФУ	IV квартал, ежегодно	2003г- 72,0; 2004г -2005г- в преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
3.	Разрабатывать новые формы и методы обучения безработных, включающие наиболее эффективные образовательные программы обучения рыночному ведению хозяйства с обязательным обучением трудовому праву	Программы обучения	ДО, учебные заведения, ДТЗ и СЗН,	ежегодно
4.	Подготовить предложения по организации профессиональной подготовки и переподготовки инвалидов	Предложе- ния	ДТЗ и СЗН, ДО	4 квартал 2003 года
5.	Осуществлять постоянный мониторинг потребностей рынка труда в рабочей силе в профессионально- квалификационном разрезе. Развивать сотрудничество с работодателями по вопросу определения потребности в рабочей силе.	ИнформацияАкиму города	ДТЗ и СЗН, ДО, работода- тели, НПО, профсо- юзы, учебные заведения	посто- янно
6.	Повысить эффективность функционирования экспертного Совета по вопросам социального партнерства в области профессионального образования	Трудоустрой-ство выпускников	Эксперт- ный Совет	ежегодно
4. РАЗВИТИЕ СОЦИАЛЬНОЙ СФЕРЫ
4.1. МЕРЫ ПО СМЯГЧЕНИЮ ВЛИЯНИЯ ДЕМОГРАФИЧЕСКИХ И МИГРАЦИОННЫХ ФАКТОРОВ НА БЕДНОСТЬ
1.	Продолжить реализацию программ государственного демографического и миграционного развития г.Алматы на 2001-2005 годы	ИнформацияАкиму города	УМД, акимы районов	Раз полуго- дие	В преде- лах выде- ленных средств		Респуб- ликанский и местный бюджеты
2.	Принять меры по своевременному обеспечению приема, размещению, обустройству и обеспечению жильем репатриантов (оралманов), прибывших по квоте иммиграции	ИнформацияАкиму города	УДМ, акимы районов	Ежеквар-тально	В преде- лах выде- ленных средств		Респуб- ликанский и местный бюджеты согласно Указа Прези- дента РК «О квоте иммиграции»
3.	Социальная защита оралманов, беженцев, предоставление бесплатной медицинской помощи, образования.	ИнформацияАкиму города	ДТЗ и СЗН, УМД, УВКД ООН, Общество Красного полуме- сяца, Детский фонд	Раз в полуго- дие	В преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
4.	Усилить деятельность органов внутренних дел по выявлению и выдворению нелегальных мигрантов из страны	ИнформацияАкиму города	ГУВД	II, IV квартал, ежегодно
5.	Совершенствовать механизм регулирования трудовой и сельской миграции	Предложе- ния	ДТЗ и СЗН, ГУВД, УМД
4.2. МЕРЫ ПО УЛУЧШЕНИЮ ДОСТУПА НАСЕЛЕНИЯ К УСЛУГАМ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ
1.	Обеспечить выполнение гарантированного законодательством бесплатного объема медицинской помощи населению. Расши-рять объемы медицинских услуг детям и матерям за счет средств государственного бюджета	ИнформацияАкиму города	ДЗ	посто- янно	В преде- лах средств, выде- ленных в соот- ветству-ющем бюджет-ном году		Местный бюджет
2.	Обеспечить эффективную деятельность по борьбе с туберкулезом, анемией, социально значимыми болезнями	ИнформацияАкиму города	ДЗ	IV квартал, ежегодно	В преде- лах средств, выде- ленных в соот- ветству-ющем бюджет-ном году		Местный бюджет
3.	Принять меры по снижению материнской, младенческой и детской смертности	ИнформацияАкиму города	ДЗ	IV квартал, ежегодно	В преде- лах средств, выде- ленных в соот- ветству-ющем бюджет-ном году		Местный бюджет
4.	Усилить государственный контроль за оборотом и качеством жизненно важных лекарственных средств	ИнформацияАкиму города	ДЗ	IV квартал, ежегодно	В преде- лах средств, выде- ленных в соот- ветству-ющем бюджет-ном году		Местный бюджет
5.	Развивать сеть дневных стационаров, стационаров на дому и других форм, направленных на развитие первичной медико-санитарной помощи	ИнформацияАкиму города	ДЗ	II, IV квартал, ежегодно	В преде- лах средств, выде- ленных в соот- ветству-ющем бюджет-ном году		Местный бюджет
6.	Содействовать повышению качества и доступности услуг негосударственного сектора здравоохранения	ИнформацияАкиму города	ДЗ	IV квартал, ежегодно
7.	Обеспечить пропаганду здорового образа жизни средствами массовой информации	Информация Акиму города	ДЗ, УИ и ОС,	IV квартал, ежегодно	В преде- лах средств, выде- ленных в соот- ветству-ющем бюджет-ном году		Местный бюджет
4.3. МЕРЫ ПО УЛУЧШЕНИЮ ДОСТУПА НАСЕЛЕНИЯ К УСЛУГАМ ОБРАЗОВАНИЯ
1.	Обеспечить развитие сети общеобразовательных школ, дошкольных, внешкольных организаций, учебных заведений начального и среднего профессионального образования	Проект постановле- ния акимата ИнформацияАкиму города	ДО, ГорФУ, ДО	ежеквар- тально		В пре- делах сред- ств, выде- ленных в соот- ветст- вую- щем бюдже- тном году	Местный бюджет
2.	Продолжить внедрение в школах специальных учебных программ, новых технологий обучения. Завершить процесс введения в школах программ и учебников нового поколения, в том числе на государственном языке	Информация Акиму города	ДО, ГорФУ	Ежеквар- тально		В пре- делах сред- ств, выде- ленных в со- ответ- ствую- щем бюдже- тном году	Местный бюджет
3.	Совершенствовать механизм достоверного учета детей школьного возраста, не посещающих учебные заведения. Шире привлекать общественность для профилактики не посещаемости школ детьми.	ИнформацияАкиму города	ДО, ГУВД, акимы районов	ежеквар- тально
4.	Обеспечить учащихся государственных общеобразовательных и профессиональных школ (лицеев) из малообеспеченных семей бесплатным горячим питанием, учебниками	Проект постановления акимата Информация	ДО	ежеквар- тально		В пре- делах сред- ств, выде- ленных в со- ответ- ствую- щем бюдже- тном году	Местный бюджет
5.	Осуществлять работу по развитию и укреплению сети специальных коррекционных организаций образования, создавать условия по обучению и воспитанию детей с ограниченной возможностью	Информация Акиму города	ДО, ДС.	январь ежегодно		Строи- тельст-во школы интер- ната на 144 места для детей с нару- шениемопорнодвига- тельно- го аппа- рата- 2003г.-273,5	Местный бюджет
4.4. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ СИСТЕМЫ ГОСУДАРСТВЕННОЙ СОЦИАЛЬНОЙ ПОМОЩИ СОЦИАЛЬНО-УЯЗВИМЫМ СЛОЯМ НАСЕЛЕНИЯ
1.	Повысить доступ для одиноких пожилых граждан, детей инвалидов к обеспечению местами в домах интернатах, социальных домах, территориальным центрам	Проект постановле- ния акимата	ДТЗ и СЗН, ГорФу,	ежегодно		2003г.-356,2 2004- 2005 г.г.в преде- лах выде- ленныхсред- ств	Местный бюджет
2.	Усилить эффективность предоставления адресной социальной помощи за счет совершенствования системы учета и мониторинга малообеспеченных граждан	Информация Акиму города	ДТЗ и СЗН, ГорФу, акимы районов	ежемесячно		2003г.-260,6; 2004г.-2005г.- в преде- лах сред- ств, преду- смот- ренных на со- ответ- ству- ющий бюд- жетныйгод	Местный бюджет
3.	Совершенствовать механизм оказания жилищной помощи малообеспеченным семьям	Предложе- ния, проект решения городского Маслихата	ДТЗ и СЗН	2003 год ежеме- сячно		2003г.-252,3 2004г -2005г- в преде- лах выде- ленных сред- ств	Местный бюджет
4.	Продолжить выплаты малообеспеченным пенсионерам города и другим слоям насе-ления специального городского пособия, единовременной материальной помощи, выделение средств на санаторно-курортное лечение, обучение детей-инвалидов на дому	Проект постановле- ния акимата города Информация Акиму города	ДТЗ и СЗН	ежеме- сячно		2003г.-683,5; 2004г -2005г- в преде- лах выде- ленных сред- ств	Местный бюджет
5.	Обеспечить предоставление льготного проезда в городском общественном транспорте участникам ВОВ и приравненным к ним	Проект постановле- ния акимата города	ДТЗ и СЗН, ГорФу	ежеме- сячно		2003г.- 103,6; 2004г.-2005г.-в преде- лах выде- ленных сред- ств на соот- ветст- вующийбюдже- тный год	Местный бюджет
6.	Совершенствовать систему благотворительных мероприятий для малообеспеченных граждан	Мероприятия	Акимы районов, ДТЗ и СЗН	ежеквар- тально			Сред- ства спон- соров
5. Улучшение обеспечения населения услугами инфраструктуры
5.1. МЕРЫ ПО УЛУЧШЕНИЮ ОБЕСПЕЧЕНИЯ НАСЕЛЕНИЯ ЖИЛЬЕМ И КОММУНАЛЬНЫМИ УСЛУГАМИ
1.	Принять меры по первоочередному обеспечению жильем социально-незащищен- ных категорий граждан, стоящих на квартирном учете	Предостав- ление жилья	ДЖ, отдел ЖКХ аппарата Акима	ежегодно		2003г-800,0; 2004г -2005г- в преде- лах выде- ленных сред- ств	Местный бюджет
2.	Обеспечить реализацию программы по сносу аварийно-ветхого жилого фонда города Алматы, реконструкция жилого сейсмоопасного фонда	Снос, мероприятия по реконструк- ции	ДЖ, отдел ЖКХ аппарата Акима, ДБ	ежегодно		В преде- лах выде- ленных сред- ств	Местный бюджет
3.	Способствовать созданию организованного рынка недвижимости и расширению объемов долгосрочного финансирования жилья для особо нуждающихся категорий граждан	ИнформацияАкиму города	Комитет по экономике, Отдел ЖКХ аппарата Акима города,	ежегодно
4.	Принять меры по льготному установлению приборов учета коммунальных услуг для малоимущих граждан	Проект постановле- ния акимата	ДТЗ и СЗН, ГорФу	ежегодно в I квартале		В преде- лах выде- ленных сред- ств	Местный бюджет
5.	Предусматривать специальные условия для граждан с ограниченными физическими возможностями при разработке и реализации проектов реконструкции и строительства жилья, объектов социальной сферы	Информация Акиму города	ДАиГ, отдел ЖКХ аппарата Акима, акимы районов	ежеквар- тально
6.	Совершенствовать систему мониторинга деятельности субъектов естественных монополий, обеспечивающей прозрачность и обоснованность установления ими цен и тарифов на предоставляемые услуги	Информация Акиму города	ДАРЕМ, ЗК	IV квартал, ежегодно
5.2. МЕРЫ ПО УЛУЧШЕНИЮ ВОДООБЕСПЕЧЕНИЯ НАСЕЛЕНИЯ
1.	Внедрить технологию очистки промышленных сточных вод на всех предприятиях города с проведением первичной обработки перед сбросом в городскую канализацию	Информация Акиму города	ГКП «Водока- нал», АГТУООС, предприя- тия	ежегодно	По сметам		Средст- ва предпри-ятий
2.	Продолжить реконструкцию систем водоотведения, включая подключение не канализационной застройки к системе канализации города канализации водоснабжения	ИнформацияАкиму города	ГКП «Водока- нал», АГТУООС	ежегодно	инвести-ции		Средст- ва инвесто-ров
3.	Улучшить централизованное водоснабжение и водоотведение с учетом периферии города, повысить качество питьевой воды при обязательном внедрении режима ресурсосбережения	ИнформацияАкиму города	ГКП «Водока- нал», АГТУООС, предприя- тия	ежегодно	В преде- лах средств, соответ-ствую- щего бюджет-ного года		Местный бюджет, средст- ва предпри-ятий
5.3. МЕРЫ ПО УЛУЧШЕНИЮ ОБЕСПЕЧЕНИЯ НАСЕЛЕНИЯ ДОРОГАМИ, ТРАНСПОРТОМ и УСЛУГАМИ СВЯЗИ
1.	Разработать комплексную программу развития транспорта и коммуникаций на 2003-2005 годы	Проект постановле- ния акимата	ДТиК, акимы районов	1 квартал 2003 г.	В преде- лах средств, соответ-ствую- щего бюджет- ного года		Местный бюджет
2.	Расширить сеть автомобильных дорог, в первую очередь за счет строительства развязок и объездных магистралей	ИнформацияАкиму города	ДБ, акимы районов	ежегодно	В преде- лах средств, соответ-ствую- щего бюджет-ного года		Местный бюджет
3.	Развивать экологически чистые виды транспорта,	ИнформацияАкиму города	КГП «Алматы-электро- транс» компании	2003- 2005гг	2003г (14ед)- 200,0; 2004г -2005г- в преде- лах выде- ленных средств		Местный бюджет
4.	Обновлять парк подвижного состава пассажирского автотранспорта	ИнформацияАкиму города	КГППП, Транс- портные компании	2003- 2005гг	2003г (266ед)-2459,0; 2004г- (267ед)-2470,0; 2005г- (267ед)-2470,0		Собст- венные средст- ва
5.	Обеспечить телефонной связью районы массовой индивидуальной застройки	ИнформацияАкиму города	Д Ти К , ГЦТ «Алматы- телеком»	ежеквар-тально	2003г- 226,2		Собст- венные средст- ва
6.	Осуществить полную замену аналоговых станций на современные электронные станции	Информация Акиму города	Д Ти К , ГЦТ «Алматы- телеком»	ежеквар-тально	2003г.- 1747,2		Собст- венные средст- ва
5.4. МЕРЫ ПО СНИЖЕНИЮ НЕБЛАГОПРИЯТНОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ ЭКОЛОГИЧЕСКИХ ФАКТОРОВ НА БЕДНОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ
1.	Обеспечить реализацию мероприятий комплексной программы оздоровления экологической обстановки города Алматы «Таза ауа - Жанга дауа», предусмотренных на 2003-2005 годы.	ИнформацияАкиму города	АГТУООС, акимы районов, ДТи К, ГКП «Водока- нал», ДБ, ГорСЭУ.	ежеквар-тально	В преде- лах средств, соответ-ствую- щего бюджет- ного года		Местный бюджет,средст- ва предпри-ятий, инвести- ции
2.	Создать оптимальную сеть стационарных автозаправочных станций, соответствующих экологическим требованиям	ИнформацияАкиму города	ДТи К, акимы районов	ежеквар-тально			Средст- ва соб- ственни- ков ав- тозапра-вок
3.	Осуществлять регулярное экологическое просвещение населения с помощью СМИ	Информация Акиму города	АГТУООС, акимы районов, ДО, СМИ	ежеквар-тально	В пре- делах выде- ленных средств		Местный бюджет
4.	Обеспечить широкий доступ населения в достоверной и полной информации об экологической ситуации и наличию рисков для здоровья населения	ИнформацияАкиму города	АГТУООС, акимы районов, СМИ	ежеквар-тально	В пре- делах выде- ленных средств		Местный бюджет
5.	Подготовить предложения по ужесточению законодательства в области охраны окружающей среды для природопользователей, юридических и физических лиц , не выполняющих экологические требования	Предложе- ния	АГТУООС	II квартал 2003 г.
6. Меры по улучшению деятельности институтов общества в снижении уровня бедности населения
6.1. МЕРЫ ПО СОВЕРШЕНСТВОВАНИЮ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ В СНИЖЕНИИ УРОВНЯ БЕДНОСТИ
1.	Осуществлять разработку и реализацию приоритетных инвестиционных программ, направленных на развитие производственной и социальной инфраструктуры	Информация Акиму города	Комитет экономики, акимы районов	ежегодно
2.	Создавать благоприятные условия частному сектору по реализации мер, способствующих снижению бедности, регулярно осуществлять информирование общественности по этим вопросам	Информация Акиму города	Акимы районов, комитет по экономике, ДМБ, УИ и ОС	ежеквар-тально
3.	Проводить постоянный мониторинг рынков коммунальных услуг в целях выявления основных факторов и причин, влияющих на необоснованный рост тарифов	ИнформацияАкиму города	ДАРЕМ, ЗК , акимы районов, отдел ЖКХ аппарата Акима	ежеквар-тально
4.	Создать постоянно- действующие консультативно-совещательные комиссии по вопросам снижения бедности с привлечением общественных объединений. Создать Центр координации по проблемам бедности в виде некоммерческой организации	Проект постановле- ния акимата	Акимы районов, ДТЗ и СЗН	2 квартал,2003 г.
5.	Обеспечить своевременное и полное выделение бюджетных средств на реализацию программ по социальной защите населения	ИнформацияАкиму города	ДТЗ и СЗН, ГорФУ	постоян- но	В пре- делах выде- ленных средств		Местный бюджет
6.	Расширять помощь детям из малообеспе-ченных семей из средств местного бюджета (организация летнего отдыха, занятости школьников и студентов в дни летних ка-ниикул, предоставление горячих обедов, приобретение одежды, учебных пособий и др. )	ИнформацияАкиму города	ДО, ГорФУ, ДТЗ и СЗН, акимы районов	ежеквар-тально	В пре- делах средств соответ-ствую- щего бюджет-ного года		Местный бюджет
7.	Активно распространять информацию о существующих формах социальной поддержки бедных слоев населения со стороны государства, НПО, частных структур. Пропагандировать положительный опыт в снижении бедности через СМИ	ИнформацияАкиму города	ДТЗ и СЗН, акимы районов	ежеквар-тально
6.2. МЕРЫ ПО СОВЕРШЕНСТВОВАНИЮ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НЕПРАВИТЕЛЬСТВЕННЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ И ПРОФСОЮЗОВ В СНИЖЕНИИ УРОВНЯ БЕДНОСТИ
1.	Привлекать представителей НПО и профсоюзов при разработке и реализации социальных программ.	Мероприятия	ДТЗ и СЗН, ДО,ДЗ, АГТУООС,ДТ и К, акимы районов	ежегодно
2.	Проводить круглые столы, совещания и др. мероприятия направленные на пропаганду положительного опыта по снижению бед-ности с привлечением широких слоев общественности	Мероприятия	Акимы районов, ДТЗ и СЗН, ДО, ДЗ, УИ и ОС	постоян- но
3.	Включать представителей НПО, и профсоюзов в состав участковых комиссий по назначению государственной адресной социальной помощи, рассмотрению тарифов на жилищно-коммуналь- ные услуги	Участие в комиссиях	ДТЗ и СЗН, ДО, ДЗ,Отдел ЖКХ, ДТи К, акимы районов	постоян- но
4.	Усилить контроль за исполнением Закона Республики Казахстан «О социальном партнерстве», использовать трехсторонние комиссии социального партнерства как один из механизмов преодоления бедности	Информация Акиму города	ДТЗ и СЗН, трехсто- ронняя комиссия социаль- ного партнер- ства, акимы районов	ежеквар-тально
6.3. МЕРЫ ПО СОВЕРШЕНСТВОВАНИЮ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ЧАСТНОГО СЕКТОРА В СНИЖЕНИИ УРОВНЯ БЕДНОСТИ
1.	Развивать систему участия частного сектора в оказании социальной помощи малоимущим слоям населения	ИнформацияАкиму города	Акимы районов	ежеквар-тально			Средст- ва спон- соров
2.	Провести анализ возможностей стимулирования работодателей к созданию рабочих мест, приему на работу и обучению безработных, в том числе из социально-уязвимых категорий и разработать предложения по данному вопросу.	Предложе- ния	Комитет по экономике, ДТЗ и СЗН	IV квартал 2003 года
3.	Привлекать работодателей для определения перспективной потребностей в рабочих и специалистах .	Информация Акиму городу	ДТЗ и СЗН	ежеквар-тально
6 .4.МЕРЫ ПО ВОВЛЕЧЕНИЮ БЕДНОГО НАСЕЛЕНИЯ В ПРОЦЕССЕ ПРИНЯТИЯ РЕШЕНИЙ
1.	Практиковать проведение опросов, встреч, консультаций с бедными слоями населения при решении важных проблем местного значения	Мероприятия	Акимы районов, ГУС, НПО	постоян-но
2.	Учитывать мнение бедного населения при определении приоритетных направлений развития города, а также оценке эффективности оказываемой помощи.	Мнение	Акимы районов	постоян-но

Примечание:
АГБИ	Алматинский городской бизнес-инубатор
АГТУООС	Алматинское городское территориальное управление охраны окружающей среды
ДАиГ	Департамент архитектуры и градостроительства
ДАРЕМ	Департамент Агентства РК по регулированию естественных монополий и защите конкуренции
ДБ	Департамент благоустройства
ДЖ	Департамент жилья
ДЗ	Департамент здравоохранения
ДМБ	Департамент малого бизнеса
ДО	Департамент образования
ДП и Т	Департамент промышленности и торговли
ДС	Департамент строительства
ДТЗ и СЗН	Департамент труда, занятости и социальной защиты населения
ДТ и К	Департамент транспорта и коммуникаций
ДУКС	Департамент по управлению коммунальной собственностью
ГорСЭУ	Городское санэпидуправление
ГорФУ	Городское финансовое управление
ГУВД	Главное управление внутренних дел
ГУС	Городское управление статистики
ЗК	Земельный комитет
ГКППП	Городское казенное предприятие «Пассажирских переевозок»
КФК иС	Комитет по физкультуре и спорту
НК	Налоговый комитет
НПО	Неправительственные организации
СМИ	Средства массовой информации
УИ и ОС	Управление информации и общественного согласия
УК	Управление культуры
УМД	Управление миграции и демографии

Председатель
XXII-й сессии Алматинского
Городского Маслихата II созыва Ю.Стариков

Секретарь
Алматинского городского
Маслихата II созыва Т. Мукашев