Бұлтартпау шарасы ретінде кепіл және үйде қамап ұстау туралы Нұсқаулықтарды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 2005 жылғы 18 қазандағы N 56, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті төрағасының 2005 жылғы 22 қазандағы N 187, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің 2005 жылғы 6 қазандағы N 590, Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі (қаржы полициясы) төрағысының 2005 жылғы 7 қазандағы N 214 Бірлескен бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2005 жылғы 26 қарашада тіркелді. Тіркеу N 3947. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 29 тамыздағы № 564, Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2014 жылғы 2 қыркүйектегі № 86, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті төрағасының 2014 жылғы 4 қыркүйектегі № 290, Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы 11 қыркүйектегі № 394, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі төрағасының 2014 жылғы 12 қыркүйектегі № 4 бірлескен бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ішкі істер министрінің 29.08.2014 № 564, ҚР Бас Прокурорының 02.09.2014 № 86, ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитеті төрағасының 04.09.2014 № 290, ҚР Қаржы министрінің 11.09.2014 № 394, ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі төрағасының 12.09.2014 № 4 (2015.01.01 бастап күшіне енеді) бірлескен бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 30 қарашадағы N 1274 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Құқықтық саясаты тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының 63-тармағына сәйкес, бұлтартпау шарасын қабылдау және альтернативтік тұтқындау (кепіл, үйде қамап ұстау) тетігін толық реттеу мақсатында БҰЙЫРАМЫЗ :
1. Қоса беріліп отырған:
1) Бұлтартпау шарасы ретінде кепіл қолдану туралы Нұсқаулық;
2) Бұлтартпау шарасы ретінде үйде қамап ұстауды қолдану туралы Нұсқаулық бекітілсін.
2. Осы бұйрық бірінші ресми жарияланған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Бас Прокуроры
2-дәрежелі мемлекеттік
әділет кеңесшісі

Қазақстан Республикасы
Ұлттық қауіпсіздік комитетінің
төрағасы
генерал-лейтенант

Қазақстан Республикасының
Ішкі істер министрінің
міндетін атқарушы

Қазақстан Республикасы
Экономикалық қылмысқа және
сыбайлас жемқорлыққа қарсы
күрес агенттігінің
(қаржы полициясының) төрағасы

КЕЛІСІЛДІ:

Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының төрағасы

2005 жылғы 9 қараша

Қазақстан Республикасы
Бас Прокурорының
2005 жылғы 18 қазандағы N 56

Қазақстан Республикасы
Ұлттық қауіпсіздік
комитеті төрағасының
2005 жылғы 22 қазандағы N 187

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрінің м.а.
2005 жылғы 6 қазандағы N 590

Қазақстан Республикасының
Экономикалық қылмысқа және
сыбайлас жемқорлыққа қарсы
күрес агенттігі (қаржы
полициясы) төрағасының
2005 жылғы 7 қазандағы N 214
бірлескен бұйрығымен
бекітілген

Бұлтартпау шарасы ретінде кепілді қолдану туралы
нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

1. Осы Нұсқаулық алдын ала тергеу және анықтау органдары бұлтартпау шарасы ретінде пайдаланатын кепілді қолданудың рәсімін нақтылайды.

2. Осы Нұсқаулықта қолданылатын негізгі ұғымдар:
Кепіл - күдіктінің, айыпталушының анықтау, тергеу органдарына немесе сотқа олардың шақыруы бойынша келуі жөніндегі міндеттерін орындауын қамтамасыз ету үшін күдіктінің, айыпталушының өзі не басқа жеке немесе заңды тұлға соттың депозитіне, сондай-ақ қылмыстық процесті жүргізуші орган қабылдайтын жылжымайтын мүлік пен басқа да бағалы заттар түрінде салатын ақшадан тұратын бұлтартпау шарасы (Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 148-бабының 1-бөлігі, 322-бабының 1-бөлігі (бұдан әрі - ҚІЖК)). Бағалы заттар мен жылжымайтын мүлік прокурордың немесе соттың рұқсатымен кепіл ретінде алынуы мүмкін.
Кепіл беруші - күдіктінің, айыпталушының анықтау, тергеу органдарына немесе сотқа олардың шақыруы бойынша келу міндеттерін орындауын қамтамасыз ету үшін күдікті, айыпталушы не басқа да кез-келген әрекетке қабілетті жеке немесе заңды тұлға салған кепіл. Бір немесе бірнеше адам кепіл беруші бола алады. Егер заңды тұлғаның бірнеше құрылтайшысы болса, онда әрбір құрылтайшыдан кепіл беру үшін жазбаша түрде келісім алынуы тиіс.
Депозит - келу жөніндегі міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету үшін ақша сомалары түсетін арнайы банктік есеп-шот.
Ақша - сатып алу және сату кезінде құн өлшемі болып табылатын металл және қағаз белгілер.
Құндылықтар - бұл бағалы заттар, құнды қағаздар, автокөлік құралдары мен өзге де мүлік, антиквариат және мәдени және өзге де құндылықтарды білдіретін басқа да заттар.
Бағалы заттарға бағалы металдар мен асыл тастар, сондай-ақ олардан жасалған бұйымдар жатады.
Бағалы металдар - алтын, күміс, платина және кез-келген түрдегі және күйдегі платина тобының металдары.
Асыл тастар - табиғи алмастар, зүбаржаттар, лағылдар, сапфирлер және кез-келген түрдегі және жағдайдағы басқа да асыл тастар.
Құнды қағаздарға акциялар, облигациялар және Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі мен басқа заңнамалық актілерде белгіленген басқа да құнды қағаздардың түрлері жатады.
Жылжымайтын мүлік (жылжымайтын дүние, жылжымайтын зат) - жер учаскелері, сондай-ақ жермен тығыз байланысты ғимараттар, құрылыстар және өзге де мүлік, яғни көшіргенде оның мақсатына тең емес зиян келтірілмеуі мүмкін емес объектілер.

2. Бұлтартпау шарасы ретінде кепілді қолдану

3. Бұлтартпау шарасы ретіндегі кепіл тек Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 139-бабында көзделген процессуалдық негіздер болған кезде ғана қолданылады. Бұл ретте мынадай талаптарды сақтау қажет: қылмыстық іс қозғау туралы қаулы, осы бұлтартпау шарасын таңдау туралы тергеушінің, анықтаушының прокурор санкциялаған қаулысы не болмаса соттың шешімі; кепілді және кепіл туралы шарт қабылдау туралы хаттамажасау.

4. Кепіл күдіктіні ұстағаннан кейін қамауға алудың, үйде қамап ұстаудың немесе өзге де бұлтартпау шарасының орнына дербес қолданылуы мүмкін. Кепіл аса ауыр қылмыс жасаған айыпталушы адамдарға қатысты қолданылмайды.

5. Қылмыстық процесті жүргізуші орган бұлтартпау шарасын таңдау туралы қаулы (1-қосымша) шығарады.
Қаулыда мыналар: оның толтырылған жері мен уақыты; қаулы шығарған адамның тегі мен лауазымы; күдікті немесе айыпталушы адамның қылмыс жасау жағдайлары; осы адамның тегі, аты, әкесінің аты, туған күні, айы, жылы мен туған жері; азаматтығы; күдіктінің, айыпталушының жеке басын куәландыратын құжат; қылмыстық істі қозғау күні мен Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің бабы; ұсталған және айып тағылған күн; тағылған айыптың көлемі; кепіл түрінде бұлтартпау шарасын таңдау үшін негіз болатын мән-жайлар; кепіл ретінде салынатын ақшалай сома не болмаса оның құнын және соттың депозитіне ақша салуды растайтын құжатқа сілтеме жасай отырып, мүлік тізбесі; күдіктінің, айыпталушының анықтау, тергеу органдарына немесе сотқа олардың шақыруы бойынша келу жөніндегі міндеттерін, сондай-ақ өзінің болатын жерін өзгерткен жағдайда хабарлау туралы түсіндіру; Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің қаулы шығаруға негіз болған баптары көрсетіледі. Қаулыға оны толтырған адам, күдікті, айыпталушы және қатысқан жағдайда - олардың қорғаушысы тегі мен ордер номерін көрсетіп, қол қояды.
Кепіл тек прокурордың санкциясымен немесе соттың шешімі бойынша қолданылады. Қылмыстық қудалау органы шығарған кепіл түріндегі бұлтартпау шарасын таңдау туралы қаулы қылмыстық іс бойынша өндірістің заңдылығын қадағалауды жүзеге асыратын прокурор оны санкциялағаннан кейін күшіне енеді. Прокурор ҚІЖК 148-бабының 3-бөлігінде көрсетілген көлемнен төмен болмайтын басқа кепіл мөлшерін тағайындай отырып, тергеуші (анықтаушы) белгілеген кепіл сомасын өзгертуге, сондай-ақ қаулыны санкциялаудан бас тартуға құқылы. Кепілді таңдаған лауазымды адам бас тартқан жағдайда оны кепіл берушіге қайтару және кепілге алынған мүліктен барлық шектеулерді алу жөнінде шаралар қабылданады.
Кепілді қолдану туралы қаулы қылмыстық істі жүргізіп жатқан органның кепіл түріндегі бұлтартпау шарасын есепке алу журналына (2-қосымша) тіркеледі.

6. Ақша, бағалы заттар, жылжымалы және жылжымайтын мүлік кепіл заты болып табылады.
Алдын ала тергеу барысында бағалы заттарды немесе жылжымайтын мүлікті кепіл ретінде салу туралы шешім тек прокурордың немесе соттың рұқсатымен қабылдануы мүмкін.
Бағалы заттардың бағалылығы, түпнұсқасы және құны анықталса, бұл туралы кепіл беруші тиісті құжаттар ұсынса, олар кепіл заты болуы мүмкін.
Түріне қарай құнды қағаздарға Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген әртүрлі талаптар қойылады. Міндетті деректемелерінің болмауы немесе белгіленген нысанға сәйкес келмеуі құнды қағаздың жарамсыздығына әкеп соғады. Құнды қағаздың құны бұлтартпау шарасын таңдаған кезде айқындалады.
Кепіл ретіндегі мүлік егер осы мүлікпен мәміле жасасуға тыйым салынбаған болса және оны кепіл заты ретінде ұсынған адам осы мүлік оның меншік құқығында екендігін растайтын дәлелдемелерді (құжаттарды) ұсынған жағдайда ғана ресімделеді. Егер мүлік бірлескен меншікте болса, онда кепілді салуға мүліктің ортақ иелерінің жазбаша келісімін алу керек немесе кепіл берушінің пайдасына өз үлесінен жазбаша түрде бас тарту керек.
Меншіктің ортақ иесінің кәмелетке толмаған балалары болған жағдайда пәтер немесе үй кепіл ретінде ұсыныла алмайды.
Жылжымайтын мүлікпен айналысу тәртібін реттейтін қолданыстағы заңнамаға қарама-қайшы келмесе, кепіл ретінде өзге жылжымайтын мүлік ұсынылуы мүмкін.

7. Егер кепіл ретінде ақша немесе бағалы заттар берілсе, сот депозитіне кепіл салуды куәландыратын түбіршек растау құжаты болып табылады.

8. Кепіл мөлшері шағын ауырлықтағы қылмыс жасағандығын айыпталуы кезінде айлық есептік көрсеткіштің жүз еселенген мөлшерінен; орта ауырлықтағы байқаусызда жасалған қылмысқа айыпталуы кезінде - айлық есептік көрсеткіштің үш жүз еселенген мөлшерінен; орташа ауырлықтағы қасақана қылмыс жасағандығына айыпталуы кезінде - айлық есептік көрсеткіштің бес жүз еселенген мөлшерінен; ауыр қылмыс жасағандығына айыпталуы кезінде - айлық есептік көрсеткіштің мың еселенген мөлшерінен кем болмайды.
Кепіл сомасын айыптаудың ауырлығын, күдіктінің, айыпталушының жеке басын, қызметін, тұрақты тұрғылықты жерінің бар-жоғын, кепіл берушінің отбасылық және мүліктік жағдайын, қылмыстық жауапкершілік пен жазаны ауырлататын және жеңілдететін мән-жайларды және басқаларды есепке ала отырып, осы бұлтартпау шарасын таңдайтын адам анықтайды.

9. Енгізілетін кепілдің бағалылығын дәлелдеу кепіл берушіге жүктеледі. Кепілдік мүліктің құнын айқындайтын құжаттарды қолданыстағы заңнамаға сәйкес бағалау қызметімен айналысуға құқық беретін лицензиясы бар заңды тұлғалар сияқты жеке адамдар да бере алады.

10. Қылмыстық процеске қатысушылар бұлтартпау шарасы ретінде кепіл қолдану туралы қолдаухатпен өтініш жасауға құқылы. Қолдаухатта кепілді бұлтартпау шарасы ретінде қолданудың пайдасына дәлелдемелерді көрсетуге болады. Қолдаухаттың мазмұны мен нысаны еркін түрде болады.
Егер қолдаухатпен күдікті, айыпталушы өзі өтініш жасамаса, онда оның кепілді таңдауға жазбаша келісімі қажет. Келісім қолдаухатта қол қою түрінде болады не болмаса оның өтініші түрінде көрсетіледі.

11. Кепіл берушіге, егер оның өзі сезікті, айыпталушы болмаса, оған қатысты осы бұлтартпау шарасы қолданылатын адамның айыбының мәні түсіндіріледі. Кепіл берушіге күдікті, айыпталушы шақыруы бойынша келуден жалтарған жағдайда кепіл мемлекеттің кірісіне айналатындығы туралы ескертілгендігі атап өтілген хаттама жасалады (3-қосымша).

12. Бұлтартпау шарасын таңдаған адам кепілді қабылдағаны туралы хаттама (4-қосымша) толтырады, онда хаттаманың толтырылған жері мен күні; хаттаманы толтырған адамның тегі мен лауазымы; күдіктінің немесе айыпталушы адамның жасаған қылмысы (Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің бабы); осы адамның тегі, аты, әкесінің аты, туған күні, айы, жылы; ҚІЖК 132-бабындағы тәртіппен ұстаудың күні және уақыты; күдіктінің, айыпталушының анықтау, тергеу органдарына немесе сотқа олардың шақыруы бойынша келу міндеттерін, сондай-ақ өзінің орын ауыстырған жағдайын хабарлау туралы түсіндіру; кепіл берушіге күдікті, айыпталушы шақыру бойынша келуден бас тартқан жағдайда кепіл мемлекет кірісіне айналатындығын ескерту туралы; кепіл берушінің тегі, аты, әкесінің аты, туған күні, айы мен жылы; кепіл ретінде берілетін ақшалай сома мөлшері не болмаса оның құны мен соттың депозитіне ақша енгізілгенін растайтын құжаттары бар мүлік тізбесі көрсетіледі. Егер кепіл беруші заңды тұлға болса, хаттамада оның толық деректемелері мен өкілдері көрсетіледі. Хаттаманы кепіл түрінде бұлтартпау шарасын таңдаған лауазымды адам толтырады және осы адам күдікті, айыпталушы, оның қорғаушылары, сондай-ақ кепіл беруші (егер ол басқа адам болса) қол қояды.
Кепілді қабылдау туралы хаттама екі данада толтырылады. Бірінші данасы қылмыстық іс материалдарына тігіледі, екінші данасы қолхат арқылы кепіл берушіге беріледі. Егер кепіл беруші бірнеше адам болса, онда лауазымды тұлға растаған хаттаманың көшірмесі олардың әрқайсысына беріледі.
Хаттамадан басқа қылмыстық іске соттың депозитіне кепіл енгізу туралы құжат, кепіл ретінде алынған жылжымайтын мүлікке, автокөлік құралдарына және басқа да мүлікке құқық беретін нотариалды расталған құжаттар, олардың құнын растайтын құжаттар, сондай-ақ кепілді соттың сақтауына өткізуді растайтын құжаттар тігіледі.
Бұлтартпау шарасы ретінде кепілді таңдаған орган кепіл берушінің еңбекке қабілетті екеніне көз жеткізу керек.

13. Кепіл аумақтылығы бойынша соттың депозитіне енгізіледі. Кепіл енгізілген кезде сот тиісті құжат (кассалық кіріс ордері, төлем тапсырмасы) береді.
Егер кепіл ретінде бағалы заттар енгізілсе, онда оларды сақтау нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 658 болып тіркелген, "Соттардың, прокуратура, алдын ала тергеу, анықтау, сот сараптамасы органдарының қылмыстық, азаматтық істер және әкімшілік құқық бұзушылық істері туралы істер бойынша құжаттарды, заттай дәлелдемелерді алу, есепке алу, сақтау, беру және жою тәртібі туралы" Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 1998 жылғы 12 қарашадағы N 121, Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 1998 жылғы 1 желтоқсандағы N 1043ца, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті төрағасының 1998 жылғы 8 желтоқсандағы N 73, Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 1998 жылғы 22 желтоқсандағы N 598, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 1998 жылғы 2 желтоқсандағы N 429, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік кіріс министрінің 1998 жылғы 28 желтоқсандағы N 111 бірлескен бұйрығымен бекітілген нұсқаулыққа сәйкес заттай дәлелдемелерді сақтау сияқты жүзеге асырылады.
Аталған бұлтартпау шарасын таңдаған лауазымды адам кепіл ретінде жылжымайтын мүлікті немесе автокөлік құралын қабылдаған жағдайда олармен жасалған мәмілелер жасауды болдырмау мақсатында бұл туралы жоғарыда аталған кепіл заттары тіркелген органдарға дереу хабарлайды.

14. Алдын ала тергеу жүргізу міндетті болып табылатын қылмыстық істі қозғаған анықтау органы қандай да бір бұлтартпау шарасын таңдауға құқығы жоқ (ҚІЖК-нің 200-бабы).

15. Алдын ала тергеу жүргізу міндетті емес істер бойынша анықтау кезінде анықтау органының бастығы бұлтартпау шарасы ретінде кепілді таңдау немесе басқаға өзгерту туралы анықтаушы шығарған қаулыны бекітеді. Анықтау жүргізудің мерзімін 10 тәуліктен астам мерзімге ұзарту кезінде күдіктіге қатысты бұлтартпау шарасы қылмыстық іс қозғаумен бір мезгілде таңдалса, оның күші жойылуы не болмаса Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 288-бабының 2-бөлігінде белгіленген тәртіппен алдын ала тергеу өндірісі тағайындалуы тиіс.

16. Егер адам қылмыс жасағаны үшін күдікті ретінде ұсталса, онда бұлтартпау шарасы ретінде кепілді таңдау туралы қаулы қылмыстық істің материалдарын және кепілді енгізу мүмкіндігін растайтын құжаттарды қоса отырып (кепіл берушіде кепіл заттардың барлығын растайтын құжаттар), ұстау мерзімі аяқталғанға дейін 6 сағаттан кешіктірмей кепілді таңдау туралы қаулыны санкциялау туралы мәселені қарайтын прокурорға берілуі тиіс.

17. Кепіл қамауға алудың немесе үйде қамап ұстаудың орнына прокурордың немесе соттың (ҚІЖК 150-бабының 9-бөлігі), сондай-ақ прокурор санкциялаған қаулы бойынша тергеуші мен анықтау органының шешімімен қолданылуы мүмкін. Бұл жағдайда күдікті, айыпталушы келісілген сома іс жүзінде соттың депозиттік шотына енгізілгенге дейін қамауда немесе үйде қамауда ұстауда қалады. Осыдан кейін прокурордың, соттың қаулысы атқарылуға беріледі.

18. Ұсталған адамға (қамаудағы адамға) шоттан ақша қаражатын алу қажет болған жағдайда сенімхат ресімделеді.

19. Қылмыстық қудалау органы қамауға алу немесе үйде қамап ұстау бұлтартпау шараларын кепілге ауыстырудан бас тартқан жағдайда күдікті, айыпталушы, олардың қорғаушысы немесе заңды өкілдері, сондай-ақ кепіл беруші ретінде іске қатысуға рұқсат берілмеген адам ҚІЖК-нің 110-бабында белгіленген тәртіппен шағымдана алады.

20. Енгізілген кепіл бойынша міндеттемелер мерзімі кепіл түрінде бұлтартпау шарасы таңдалған сәттен бастап ол жойылғанша немесе өзгергенге дейін істі алдын ала тергеудің және соттық қараудың барлық уақытына созылады.
Егер күдікті, айыпталушы немесе айыпталушы болып табылмайтын кепіл беруші салынған ақшаны, мүлікті немесе бағалы заттарды қайтаруды талап етсе, қылмыстық процесті жүргізуші орган бұдан бас тартуға құқығы жоқ. Мұндай жағдайда кепіл - бұлтартпау шарасы неғұрлым қатаңырақ түрге өзгертілуі немесе басқа кепіл берушіге ресімделуі тиіс, бұл туралы күдіктіге, айыпталушыға түсіндіріледі.

21. Егер кепіл беруші бірнеше адам болса және олардың біреуі қабылданған міндеттемеден бас тартса, онда бұлтартпау шарасын таңдау кезінде белгіленген сома міндеттемелерді орындауды қамтамасыз еткен жағдайда ғана азайтылуы мүмкін. Кепіл мөлшері жеткіліксіз болған жағдайда жетпеген соманы басқа кепіл берушілер толықтыра алады не болмаса бұлтартпау шарасы неғұрлым қатаң түрге өзгертіледі.
Бұл шешімдердің барлығы сотқа дейінгі өндірісте ҚІЖК-нің 154-бабына сәйкес қылмыстық процесті жүргізуші органның дәлелді қаулысы түрінде ресімделеді.

22. Күдікті, айыпталушы қылмыстық процесті жүргізуші органның шақыруы бойынша келуден жалтарған жағдайда бұлтартпау шарасы неғұрлым қатаң түрге өзгертіледі.
Күдікті, айыпталушы шақыру бойынша келмеген әрбір жағдайда қылмыстық процесті жүргізуші орган мұның себептерін анықтауға және күдіктіні, айыпталушыны шақыру туралы тиісті хабарламаны растайтын құжаттарды (шақыру қағазын алғаны туралы қолхаттар, баянаттар және тағы басқалар) істің материалдарына қосуы керек.
Кепілді неғұрлым қатаң бұлтартпау шарасына өзгерту үшін шақыру бойынша келмеу жүйелі, яғни екі және одан да көп болуы тиіс. Әрбір келмеген жағдай туралы қылмыстық процесті жүргізуші орган бір тәулік мерзім ішінде кепіл берушіге хабарлауы және оған кепілдің мемлекет кірісіне берілу мүмкіндігі туралы түсіндіруі тиіс.
Дәлелді себептер болған жағдайда (келу мүмкіндігінен айыратын ауруы, жақын туыстарының қайтыс болуы, дүлей зілзала, жаппай тәртіпсіздіктер, шақыру қағазын алмауы, белгіленген мерзімде келу мүмкіндігінен объективті түрде айыратын өзге де жағдайлар) күдіктінің, айыпталушының келмеуі бұлтартпау шарасын өзгерту үшін негіз ретінде қабылдануы мүмкін емес.
Егер күдікті, айыпталушы өзінің тұрғылықты жерін хабарламай жасырынған және ол осындай себептермен келуден жалтарғаны туралы жеткілікті негіздер болған жағдайда бұлтартпау шарасын неғұрлым қатаң түрге өзгерту және оған іздестіру жариялау туралы мәселе қаралуы тиіс.
Кепілді неғұрлым қатаң бұлтартпау шарасына өзгерту туралы (үйде қамап ұстау, қамауға алу) қылмыстық процесті жүргізуші орган дәлелді қаулы шығарады, оны қылмыстық істің материалдарымен және күдіктінің, айыпталушының шақыру бойынша келуден жалтарғанын растайтын құжаттармен бірге осы бұлтартпау шарасын санкциялаған прокурорға дереу жібереді, ал сотталушыға қатысты шешімді сот қабылдайды.
Прокурор осы шешімнің заңдылығы мен негізділігін тексере отырып, сотқа кепілді мемлекет кірісіне жіберу туралы ұсыныс жасайды, бұл туралы кепіл берушіге хабарлайды. Егер бұлтартпау шарасын өзгерту туралы қабылданған шешім негізсіз және заңды бұза отырып қабылданса, прокурор өзінің қаулысымен оның күшін жояды. Мұндай жағдайларда кепіл өзгеріссіз қалады.
Егер кепіл түріндегі бұлтартпау шарасын өзгерту туралы шешімді сот өзінің өндірісіндегі қылмыстық іс бойынша қабылдаса, онда кепілді мемлекет кірісіне беру туралы мәселені олар дербес қарайды, бұл туралы қаулы шығарады.

23. Міндеттемелерді орындау кезінде кепіл ретінде енгізілген сома есебінен азаматтық талапты өтеу айыпталушының өзі кепіл беруші болып табылса ғана мүмкін болады.

24. Күдікті, айыпталушы өзінің міндеттерін сақтаған жағдайда сот істі тоқтату туралы үкім немесе қаулы шығарған кезде кепілді кепіл берушіге қайтару туралы мәселені шешеді (ҚІЖК-нің 148-бабының 7-бөлігі).

25. Алдын ала тергеу сатысында қылмыстық іс тоқтатылған жағдайда кепіл ретіндегі бұлтартпау шарасының күші прокурор санкциялаған тиісті қаулымен жойылады. Бұл ретте осы шешімді қабылдаған лауазымды адам прокурор санкциялаған қаулыны қоса отырып, кепілді қайтару туралы сотқа жазбаша түрде хабарлама жібереді. Егер салынған мүлікке шектеулер болса, қылмыстық істі тоқтатқан орган оларды алу жөнінде қажетті шаралар қабылдайды.
Сот осы қаулыға сәйкес салынған мүлікті, сақтауға тапсырылған бағалы заттарды немесе депозитке салынған ақшаны береді. Кепілді кепіл берушіге қайтару туралы құжатты сот істің материалдарына тігу үшін анықтау немесе алдын алу тергеу органына жібереді.

Бұлтартпау шарасы ретінде
кепілді қолдану туралы
нұсқаулыққа 1-қосымша

Айыпталушы, күдікті
_________________________________
тегі, аты, әкесінің аты

қатысты бұлтартпау шарасы
КЕПІЛДІ қолдануға
САНКЦИЯ БЕРЕМІН
_______________________ прокуроры
қаланың, ауданның, облыстың атауы

___________________________________________________________________
кластық шен, тегі, аты-жөні

________________________ қолы
20__ жылғы "____"____________

Бұлтартпау шарасын қолдану туралы
ҚАУЛЫ

20__ жылғы "____"______________ ___________________
(толтыру орны)

__________________________________________ тергеушісі (анықтаушысы)
органның атауы,
___________________________________________________________________
лауазымды адамның атағы, тегі, аты-жөні

Азаматтығы: _______________________________________________________
Ұлты: _______________________ білімі ______________________________
Отбасы жағдайы: ___________________________________________________
Жеке басын куәландыратын құжаттар _________________________________
Тұрғылықты жері: __________________________________________________
Жұмыс орны: _______________________________________________________
Соттылығы: ________________________________________________________

айыптау жөніндегі N ___ қылмыстық істің материалдарын қарап
анықтадым:
___________________________________________________________________
қылмыс жасауда тағылған айыптың (күдіктің) мәні және
___________________________________________________________________
бұлтартпау шарасын қолдану негізі баяндалады

Баяндалған негізінде және ҚР ҚІЖК-інің 139-141, 148, 202 және 276-баптарын басшылыққа ала отырып, қаулы етемін:

1. Айыпталушы _____________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты, туған жері, азаматтығы)
__________________________________ қатысты кепіл ретінде бұлтартпау
шарасы қолданылсын.

2. _________________________________________________ түріндегі және
(ақша, бағалы қағаздар немесе құндылықтар)
______________________ N _______________________________ депозиттік
(органның атауы)
шотына енгізілуі тиіс _____________ мөлшеріндегі кепіл белгіленсін.
(сомасы, құны)

Тергеуші (анықтаушы) ____________________
қолы

Осы қаулының көшірмесі маған 20__ жылы "____"___________ тапсырылды
және ҚР ҚІЖК 31-бабының 1-бөліміне, 143-бабының 2, 3-бөлімдеріне
сәйкес ҚР ҚІЖК 103-бабында көзделген қабылданған шешімнің шағымдану
тәртібі түсіндірілді, сондай-ақ айыпталушыға (күдіктіге) осы
Кодекстің 148-бабында көзделген шаралардың алдын алу үшін
іс-әрекеттер жасалған жағдайда оған мейлінше қатаң шара
қолданылатыны түсіндірілді.

Айыпталушы (күдікті) ______________ (__________________)
қолы тегі, аты-жөні

Қорғаушы ____________ (________________) ордер N_____
қолы тегі, аты-жөні

Тергеуші (анықтаушы) ______________ (__________________)
қолы тегі, аты-жөні

Бұлтартпау шарасы ретінде
Кепілді қолдану туралы
Нұсқаулыққа 2-қосымша

Кепіл түріндегі бұлтартпау шараларын есепке алу журналы

N р/р	Күдік- тінің, айыпта- лушының Т.А.Ә.	ҚК- нің бабы	Да- тасы	Енгізілген кепіл түрі		Бұлта- ртпау шара- лары- ның өзгер- тілген датасы	Кепіл бо- йынша шешім	Іс бо- йынша шешім
				Мүлік, құндылық (саны, бө- лімшедегі құжаттың сақталу орны, шығыс N, көліктің, тұрғын үйдің тір- келуі және т.б.)	Сот депо- зитіне ен- гізген ақ- ша сомасы, депозитке берген ке- піл туралы құжат N, датасы

Бұлтартпау шарасы ретінде
кепілді қолдану туралы
нұсқаулыққа 3-қосымша

Кепіл берушіге "Кепіл" бұлтартпау шарасын
қолдану тәртібі мен жағдайларын түсіндіру
ХАТТАМАСЫ

20__ жылғы "____"______________ ___________________
өткізу орны
___________________________________________________________________
________________________________________________________ тергеушісі
органның атауы, лауазымды адамның атағы, тегі, аты-жөні

Азамат ____________________________________________________________
тегі, аты-жөні, не туралы және кімге қатысты

қолдау хатының негізінде ҚР ҚІЖК 102-бабын басшылыққа ала, ҚР ҚІЖК 148-бабының талаптарын сақтай отырып, кепіл беруші_________________
___________________________________________________________________
тегі, аты-жөні, кепілді қолдану тәртібі,
_______________________________________________________ түсіндірдім
жағдайы түсіндіріледі

ҚР ҚІЖК 203-бабының талаптарына сәйкес осы хаттаманы толтырдым.

Бұл ретте кепіл беруші ________________________________________
кепіл берушінің тегі, аты-жөні,
___________________________________________________________________
(ақша, бағалы қағаздар немесе құндылықтар, оның мөлшері қандай
___________________________________________________________________
органның қандай депозитіне енгізіледі) түріндегі
___________________________________________________ түсіндірілді.
кепілдің жағдайы баяндалады

Сондай-ақ кепіл беруші _______________________ айыпталушы (күдікті)
(тегі, аты-жөні)

________________ шақыру бойынша келуден бас тартқан жағдайда кепіл
мемлекеттің кірісіне айналады, ал бұлтартпау шарасы неғұрлым қатаң
түрге өзгертіледі.
"Кепіл" бұлтартпау шарасын қолдану тәртібі мен жағдайы маған
түсіндірілді.

Кепіл беруші ___________________
тегі, аты-жөні
___________________________________________________________________
Хаттама дауыстап оқылды, ескертулер, толықтырулар

Тергеуші __________________________________________________________
қолы тегі, аты-жөні

Бұлтартпау шарасы ретінде
кепілді қолдану туралы
нұсқаулыққа 4-қосымша

Кепілді қабылдау туралы
ХАТТАМАСЫ

20__ жылғы "____"______________ ___________________
толтыру орны

________________________________________________________ тергеушісі
алдын ала тергеу немесе анықтау органның атауы
___________________________________________________________________
тергеушінің (анықтаушының) атағы, тегі, аты-жөні
________________________________________________________ үй-жайында
(нақты қандай)
кепіл беруші ______________________________________________________
(тегі, аты-жөні)

қатысуымен Қазақстан Республикасы ҚІЖК-нің 132-бабындағы тәртіппен
200__ жылғы "___"______________ "____" сағат "___" минутта ұсталған
адам, айыпталушы (күдікті) ________________________________________
(тегі, аты-жөні)
ҚР ҚК _________ көзделген қылмыс жасады деп ҚР ҚІКЖ-нің 203-бабына, 148-бабының 4-бөліміне сәйкес осы хаттаманы төмендегідей толтырдым:
Кепіл беруші ______________________________________________________
_________________________________________ мекен-жайы бойынша тұрады
паспортының (жеке куәлігінің) N ________, __________________ берген
___________________________________________________________________
(банктің немесе өзге де несие беретін мекеменің атауы)
_____________________________________________________ кепіл ретінде
(сомасы, бағасы, жылжымалы және жылжымайтын мүліктің тізбесі)

айыпталушының (күдіктінің) келуін қамтамасыз етуге
___________________________________________________________________
органның атауы

N ________ депозит шотына енгізгені туралы ________жылғы "__"______
түбіртекті (мүлікті кепілге қабылдап алу туралы) 200__ "__"________
N ____ анықтаманы) ұсынды.

Кепіл беруші ______________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты) (айыпталушының
(күдіктінің) тегі,
аты, әкесінің аты)

қатысты аталған бұлтартпау шарасының таңдалуына байланысты айыптың
(күдіктің) мәні, сондай-ақ аталған бұлтартпау шарасымен байланысты
міндеттемелер мен оларды орындамау немесе бұзу салдарлары
түсіндірілді.

Кепіл беруші ___________________
(қолы)

Айыпталушы (күдікті) ______________________________________________
(тегі, аты-жөні)

тұрақты немесе уақытша тұрғылықты жерінен тергеушінің, прокурордың
немесе соттың рұқсатынсыз кетпеу, белгіленген мерзімде аталған
адамдардың шақыруы бойынша келу, өзге жолмен қылмыстық іс бойынша
өндіріске кедергі келтірмеу міндеттемелері түсіндірілді.

Айыпталушы (күдікті) _____________________
(қолы)

Кепіл беруші ______________________________________________________
(тегі, аты-жөні)

және айыпталушы (күдікті) _________________________________________
(тегі, аты-жөні)

аталған міндеттемелер орындалмаған жағдайда кепіл ҚР ҚІЖК 148-бабаның 6-бөлімінде белгіленген тәртіппен мемлекеттің кірісіне
айналатыны ескертілді.

Кепіл беруші ___________________
(қолы)

Айыпталушы ___________________
(қолы)

Хаттама оқылды ____________________________________________________
(ескертулердің мазмұны не болмаса олардың жоқтығына нұсқаулар)

Кепіл беруші ___________________
(қолы)

Айыпталушы (күдікті) ___________________
(қолы)

Өзге де қатысушы адамдар ___________________
___________________
___________________
(қолы)

Тергеуші ___________________
(қолы)

Осы хаттаманың көшірмесін 20__ жылғы "____"__________ алдым.

Кепіл беруші ___________________
(қолы)

Қазақстан Республикасы
Бас Прокурорының
2005 жылғы 18 қазандағы N 56

Қазақстан Республикасы
Ұлттық қауіпсіздік
комитеті төрағасының
2005 жылғы 22 қазандағы N 187

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрінің м.а.
2005 жылғы 6 қазандағы N 590

Қазақстан Республикасының
Экономикалық қылмысқа және
сыбайлас жемқорлыққа қарсы
күрес агенттігі (қаржы
полициясы) төрағасының
2005 жылғы 7 қазандағы N 214
бірлескен бұйрығымен
бекітілген

Бұлтартпау шарасы ретінде үйде қамап
ұстауды қолдану туралы нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

1. Осы Нұсқаулық алдын ала тергеу және анықтау органдары бұлтартпау шарасы ретінде пайдаланатын үйде қамап ұстауды қолданудың рәсімін нақтылайды.

2. Осы Нұсқаулықта қолданылатын негізгі ұғымдар:
Үйде қамап ұстау - қылмыстық іс жүргізу заңнамасында көзделген негіздер болған жағдайда прокурордың санкциясымен немесе соттың шешімімен күдікті мен айыпталушыға, оларды табиғи құқықтарын барынша қанағаттандыруға мүмкіндік беретін оқшаулау жағдайында қалдыра отырып, қолданылатын бұлтартпау шарасы.
Тұрғын үй - күдікті, айыпталушы ұдайы немесе уақытша өзі, отбасымен немесе басқа да адамдармен бірге тұратын пәтер, үй немесе бөлме, жүзу жағдайында - каюта, сондай-ақ өзен немесе теңіз кемесі, сондай-ақ қылмыстық процесті жүргізетін орган таңдап алған өзге арнайы орын немесе үй-жай.
Арнайы орын немесе үй-жай - бұл аурухана, клиника, пансионат, саяжай, өзге де орындар мен үй-жайлар.

2. Бұлтартпау шарасы ретінде үйде
қамап ұстауды қолдану

3. Үйде қамап ұстау күдіктінің, айыпталушының тиісті мінез-құлқын, сотта істі объективті тергеуге және талқылауға кедергі келтірудің алдын алуды, қылмыстық процесті жүргізуші органнан және соттан жасырынбауды, қылмыстық іс-әрекеттің алдын алуды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің (ҚІЖК) 139, 142, 149, 322-баптарында көзделген іс жүргізу негіздері болған жағдайда ғана қолданылады.

4. Осы бұлтартпау шарасын таңдау кезінде қылмысы үшін шын жүректен өкінуі, соттылығының болмауы, жағымды мінездемесі, егде жасы немесе кәмелеттік жасқа толмауы, денсаулық жағдайы, отбасы жағдайы, жас балаларының болуы және т.б. ескеріледі.

5. Қылмыстық процестi жүргiзушi орган Қазақстан Республикасының ҚІЖК 143-бабының 2-бөлігіне сәйкес бұлтартпау шарасын таңдау туралы қаулы (1-қосымша) шығарады.
Қаулыда оның жасалған орны мен уақыты; қаулыны шығарған адамның тегі және лауазымы; адам күдікті немесе айыпталушы болатын қылмыстың мән-жайлары; осы адамның тегi, аты, әкесiнiң аты, туған күні, айы, жылы; және туған жері; азаматтығы; күдіктінің, айыпталушының жеке басын куәландыратын құжаты; қылмыстық істің қозғалған күні және Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің бабы; ұсталған және айып тағылған күні; тағылған айыптың көлемі; бұлтартпау шарасы ретінде үйде қамап ұстауды таңдауға негіз болған мән-жайлар; тұтқындалған адамның бостандығына нақты шектеулер, белгіленген шектеулердің сақталуын қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі міндет жүктелген органның немесе лауазымды адамның деректері, оның негізінде қаулы шығарылған ҚІЖК-нің бабы көрсетілуі тиіс. Қаулыға оны толтырған адам, күдікті, айыпталушы олардың қорғаушылары тегін және ордердің нөмірін көрсете отырып, қол қояды.
ҚІЖК-нің 149-бабының 1-бөлігіне сәйкес үйде қамап ұстау тек прокурордың санкциясы немесе соттың шешімі бойынша ҚІЖК-нің 150-бабында көзделген тәртіппен қолданылады. Бұл ретте адамды толық оқшаулау қажеттілігі болмаса немесе жасын, денсаулық жағдайын, отбасы жағдайын және басқа да жағдайларды ескере отырып, бұлтартпау шарасы ретінде қамауға алуды таңдауға мүмкіндік беретін жағдайлардың бар-жоғы тексеріледі.
Үйде қамап ұстауды қолдану туралы қаулы қылмыстық іс өндірісінде тұрған органның үйде қамап ұстау түріндегі бұлтартпау шарасын есепке алу журналында (2-қосымша) тіркеледі.

6. Үйде қамап ұстауды қолданудың арнайы жағдайлары: тиісті субъектінің Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде белгіленген жасқа жеткен ақыл-есі дұрыс жеке адам болуы; оның тұрғын үйінің бар болуы; субъектіге құқықтық шектеулер белгілеу; қамауға алынған адамның тұратын жерін күзету және оның мінез-құлқын қадағалау мүмкіндігі; қадағалауды жүзеге асыратын құзыретті орган немесе лауазымды адамның бар-жоғы; таңдап алынған бұлтартпау шарасының мәні мен қамауға алынған адамның тиісті мінез-құлқын бақылау қажеттігі туралы органның немесе лауазымды адамның хабарламасы; қылмыстық процесті жүргізуші органның субъектінің мүлкін (оның ішінде жануарларды) қамқорлыққа алу және қарау жөнінде шаралар қабылдау қажеттігі; үйде қамап ұстауға тартылған адамға процессуалдық мәжбүрлеудің өзге де шараларын қолдану мүмкіндігі (айдап жеткізу, лауазымынан уақытша шеттету, мүлікті пайдалануға тыйым салу және т.б.).
Қажет болған жағдайда үйде қамап ұстау орнын қылмыстық істі жүргізуші орган айқындайды. Бұл аурухана, клиника, пансионат, саяжай, өзге де орындар мен жалға алынған үй-жайлар болуы мүмкін.

7. Қылмыстық іс бойынша өндіріс уақытына туысқандары мен өзге де адамдар күдіктіге, айыпталушыға тұрғын үй беруіне болады. Туысқандары мен өзге де адамдар күдіктіге, айыпталушыға тұрғын үй берген жағдайда қылмыстық процесті жүргізуші органға олардың, сондай-ақ олармен бірге тұратын кәмелетке толғандардың жазбаша түрдегі келісімі қажет.

8. Күдіктінің, айыпталушының үйде қамауда болу кезеңінде оның тұрғылықты тұрмайтын жері бойынша тұрғын үйді жалға алу шарты жасалған жағдайда шартта жалға беруші мен жалға алушының құқықтары мен міндеттері; тұрғын үйді пайдаланудың мерзімдері мен ережелері; коммуналдық қызмет көрсетулерді төлеу тәртібі; жалға алушының тұрғын үйді ұстау жауапкершілігі; шартты мерзімінен бұрын бұзу мәселелері қарастырылады. Жалға алушы тұрғын үйді жалға алудың негізгі мақсаты туралы жалға берушіні міндетті түрде ескертеді, бұл ретте қайта жалға беруге болмайды.

9. Үйде қамауда ұстауды қолданудың процессуалдық тәртібі бұлтартпау шарасын қолдану туралы шешім қабылдаудан; қаулы шығарудан және оны күдіктіге, айыпталушы мен қорғаушыға хабарлаудан; шешімді орындаудан тұрады. Қаулыда қамауға алынған адамға арналған шектеулермен қатар ҚІЖК-нің 235-237-баптарында көзделген тергеу әрекеттерін өткізудің, тұрғылықты жері бойынша күзет пен оның мінез-құлқын қадағалау орнатылуы мүмкін екендігі туралы күдіктінің, айыпталушының ескертілетінін көрсету қажет.

10. Үйде қамап ұсталатын күдікті, айыпталушы қылмыстық процесті жүргізуші органның рұқсатынсыз белгілі бір адамдармен (олардың тізбесін қылмыстық қудалау органы белгілейді) қарым-қатынас жасай алмайды, хат-хабар ала алмайды және жібере алмайды, кез-келген байланыс құралдарын пайдалана отырып, сөйлесе алмайды, сондай-ақ тұрғын үйден қылмыстық қудалау органы белгілеген уақытта шыға алмайды.
Қылмыстық процесті жүргізуші органның қалауы бойынша кездесулер қадағалауды жүзеге асыратын адамның қатысуымен немесе қатысуынсыз жүзеге асырылуы мүмкін.

11. Үйде қамап ұстауды қолданар алдында күдіктіде, айыпталушыда пайдалануға тыйым салынуы мүмкін байланыс құралдарының бар-жоғын анықтау керек. Хат-хабар алуға, жіберуге және байланыс құралдарын пайдалана отырып, сөйлесуге тыйым салынған жағдайда бұлтартпау шарасын қолдану туралы қаулыда хат-хабар мен байланыс құралдарының түрлері, тыйым салу мерзімі анық көрсетілуі керек.

12. Күдіктіге, айыпталушыға белгіленген шектеулердің түрлерін олардың мақсатқа сай екендігін ескере отырып, қылмыстық процесті жүргізуші орган және сот белгілейді.

13. Қылмыстық іс бойынша өндірістің заңдылығын қадағалауды жүзеге асыратын прокурор санкциялаған дәлелді қаулы бойынша қылмыстық процесті жүргізетін орган мынадай қажеттіліктер:
1) жұмыс орнына немесе оқуға; азық-түлік өнімдері мен бірінші кезекте қажет заттар сатып алу үшін дүкендерге (базарларға); емханаға және дәріханаға бару;
2) жақын туыстарының өміріне қауіп төндіретін қатты ауыруына немесе қайтыс болуына байланысты олардың тұратын жеріне қысқа мерзімге бару;
3) өзінің және туғандарының, туыстарының денсаулық жағдайларына байланысты хат-хабар жіберу және алу;
4) стационарлық сөйлесу пункттерінде жеке басына, туған-туысқандарының денсаулығына байланысты халықаралық сөйлесулер кезінде ҚІЖК-нің 149-бабы 2-тармағында көзделген қамап ұсталатын адамға белгілі бір адамдармен қарым-қатынас жасауға, хат-хабар алуға және жөнелтуге, кез-келген байланыс құралдарын пайдалана отырып сөйлесуге тыйым салу бөлігіндегі шектеулерді, сондай-ақ тұрғын үйден шығуға шектеуді толықтай немесе жартылай алып тастауы мүмкін.
Белгіленген шектеулерді сақталуын бақылауды жүзеге асыратын органның немесе лауазымды адамның өз бастамасы бойынша күдіктің, айыпталушының құқығына қысым жасайтын қосымша шектеулер белгілеуге құқығы жоқ.

14. Таңдалған бұлтартпау шарасы қолданылатын кезеңде күдікті, айыпталушы белгіленген шектеулерді екі және одан көп рет бұзған жағдайда ол қатаңдау шараға өзгертілуі мүмкін. Бұл ретте үйде қамауда ұсталған адам белгіленген шектеулерді жүйелі түрде бұзғаны тиісті құжаттармен: тексерген адамның баянаты; куәгерлердің көрсетуімен расталған кез-келген мәліметтермен расталуы тиіс.
Қылмыстық істі жүргізуші орган ҚІЖК-нің 154-бабына сәйкес бұлтартпау шарасын өзгерту туралы қаулы шығарады, онда күдіктінің, айыпталушының белгіленген шектеулерді орындамағаны туралы көрсетіледі және бұлтартпау шарасын қатаңдау шараға өзгерту үшін материалдар прокурорға жіберіледі.

15. Үйде қамап ұстауды қолдану туралы қаулысымен бірге қылмыстық процесті жүргізуші органның ілеспе хаты ішкі істер, ұлттық қауіпсіздік және қаржы полициясы органдарының кіріс құжаттары журналына тіркеледі және орындау үшін бастықтың бұрыштамасымен тиісті бөлімшелер мен қызмет басшыларына беріледі.

16. Шектеулер мен қадағалау ережелерін жүзеге асырудың шарттары мен тәртібі туралы мәселелер туындаған жағдайда ішкі істер, ұлттық қауіпсіздік және қаржы полициясы органдарының бастығы (бастықтың орынбасары) тергеушіге, прокурорға, сотқа тиісті сұрау салады. Бұл ретте қадағалауды жүзеге асыру тоқтатылмайды.

17. Кәмелетке толмаған адамға қатысты бұлтартпау шарасын қолдану туралы қаулы кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі инспекцияға мәлімет үшін жіберіледі.

18. Шектеулер мен қадағалау, сондай-ақ күзет ережелері белгіленгеннен кейін тиісті қызмет бастығы (бастықтың орынбасары) бұл туралы анықтау органының бастығына баянатпен мәлімдейді.

19. Ішкі істер, ұлттық қауіпсіздік және қаржы полициясы органының бастығы бұлтартпау шарасын таңдаған органға қаулыны орындау үшін қабылдағаны туралы хабарлайды.

20. Анықтау органы жұмысын, оқуын немесе емделуін жалғастырумен байланысты шектеу жүктелген адамдар туралы ұйымдардың, оқу орындарының және тиісті емдеу мекемелерінің әкімшіліктеріне хабарлама жібереді.

21. Осы Нұсқаулықтың 19, 20-тармақтарында көрсетілген құжаттар аталған адамдарды есепке қойғаннан кейін үш күн мерзім ішінде адресатқа жіберіледі.

22. Айыпталушыны қадағалауды жүзеге асыратын анықтау органының лауазымды адамдары қамаудағы адамның мінез-құлқын және белгіленген шектеулердің орындалуын бақылау мақсатында оның тұрғын үйіне тәуліктің кез-келген мезгілінде келуге құқылы. Бұл ретте қадағалауды тиісті түрде жүзеге асырмағаны үшін олар Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген тәртіптік және өзге де жауапкершілікке тартылады.

Бұлтартпау шарасы ретінде
үйде қамап ұстауды қолдану
туралы нұсқаулыққа 1-қосымша

Айыпталушы ____________ қатысты
"Үйде қамап ұстау" бұлтартпау
шарасын "санкциялаймын"
Прокурор ______________________
(қала, аудан, облыс атауы)
_______________________________
(тегі, аты-жөні, кластық чині)
________________________
_______________________________
20__ жылғы "____"______________

м.о.

Бұлтартпау шарасын қолдану туралы
ҚАУЛЫ

20__ жылғы "____"______________ ___________________
(толтырған орны)

Тергеуші (анықтаушы) ______________________________________________
(органның атауы, лауазымды тұлғаның тегі, аты-жөні)
___________________________________________________________________
N ___ қылмыстық іс бойынша айыпталушы:
Тегі, аты, әкесінің аты: __________________________________________
Туған күні, айы және жылы __________________ Туған жері ___________
___________________________________________________________________
Азаматтығы ________________________________________________________
Ұлты ________________________ білімі ______________________________
Отбасы жағдайы ____________________________________________________
Жеке басын куәландыратын құжаттар _________________________________
Тұрғылықты жері ___________________________________________________
Жұмыс орны ________________________________________________________
Соттылығы _________________________________________________________
материалдарын қарап

анықтадым:

___________________________________________________________________
(қылмыстың(тардың) жасалуына тағылған айыптың (күдіктің)
___________________________________________________________________
мәні және осы бұлтартпау шарасын қолдану негізі)

Баяндалған негізінде және ҚР ҚІЖК-інің 139-141, 143 және 149-баптарын басшылыққа ала отырып

қаулы етемін:

1. Айыпталушы, күдікті ____________________________________________
тегі, аты, әкесінің аты, туған жылы
___________________________________________________________________
қатысты ___________________________________________________________
бұлтартпау шарасы ретінде үйде қамап ұстау қолдансын.

2. Айыпталушыға, күдіктіге ________________________________________
тегі, аты, әкесінің аты
____________________________ ______________________________________
мынадай шектеулер қойылсын: _______________________________________
(ҚР ҚІЖК 149-бабының 2-бөлігінде белгіленген шектеулер тізбесі)

3. Белгіленген шектеулердің сақталуын қадағалауды жүзеге асыру ____
________________________________________________________ жүктелсін.
(органның атауы, лауазымды тұлғаның тегі, аты-жөні)

Қаулы 20__ жылы "____"__________ маған жарияланды және
ҚР ҚІЖК 31-бабының 1-бөлігіне және 143-баптың 2, 3-бөліктеріне
сәйкес ҚР ҚІЖК 110-бабында көрсетілген қабылданған шешімге
наразылық жасау тәртібі, сондай-ақ, егер осы іс-әрекеттің алдын алу
үшін Кодекстің 149-бабында көзделген шаралар қолданған жағдайда
іс-әрекеттер жасалса, айыпталушыға (күдіктіге) қатаң шаралар
қолданылатындығы түсіндірілді.

Айыпталушы (күдікті) ______________(__________________)
қолы тегі, аты-жөні

Қорғаушы ____________(________________) ордердің N_____
қолы тегі, аты-жөні

Тергеуші (анықтаушы) ______________(__________________)
қолы тегі, аты-жөні

Бұлтартпау шарасы ретінде
үйде қамап ұстауды қолдану
туралы нұсқаулыққа 2-қосымша

Бұлтартпау шарасы ретінде үйде қамап
ұстауды есепке алу журналы

N р/р	Күдіктінің, айыпталушының тегі, аты, әкесінің аты	ҚК- бабы	Таңдап алынған күні	Белгі- ленген шек- теулер	Бұлтартпау шарасын өзгерту күні	Іс бойынша қабылданған шешім

Об утверждении Инструкций о применении залога и домашнего ареста в качестве меры пресечения

Совместный приказ и.о. Министра внутренних дел Республики Казахстан от 6 октября 2005 года N 590, Генерального прокурора Республики Казахстан от 18 октября 2005 года N 56, Председателя Комитета национальной безопасности Республики Казахстан от 22 октября 2005 года N 187 и Председателя Агентства Республики Казахстан по борьбе с экономической и коррупционной преступностью (финансовой полиции) от 7 октября 2005 года N 214. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан от 26 ноября 2005 года N 3947. Утратил силу совместным приказом Министра внутренних дел Республики Казахстан от 29 августа 2014 года № 564, Генерального прокурора Республики Казахстан от 2 сентября 2014 года № 86, Председателя Комитета национальной безопасности Республики Казахстан от 4 сентября 2014 года № 290, Министра финансов Республики Казахстан от 11 сентября 2014 года № 394 и Председателя Агентства Республики Казахстан по делам государственной службы и противодействию коррупции от 12 сентября 2014 года № 4

Сноска. Утратил силу совместным приказом Министра внутренних дел РК от 29.08.2014 № 564, Генерального прокурора РК от 02.09.2014 № 86, Председателя Комитета национальной безопасности РК от 04.09.2014 № 290, Министра финансов РК от 11.09.2014 № 394 и Председателя Агентства РК по делам государственной службы и противодействию коррупции от 12.09.2014 № 4 (вводится в действие с 01.01.2015).

Генеральная прокуратура Комитет национальной
Республики Казахстан безопасности
от 18 октября 2005 г. N 56 Республики Казахстан
от 22 октября 2005 г. N 187


Министерство внутренних дел Агентство Республики
Республики Казахстан Казахстан по борьбе с
от 6 октября 2005 г. N 590 экономической и коррупционной
преступностью (финансовой полиции) от 7 октября 2005 г. N 214

В соответствии с пунктом 63 Плана мероприятий по реализации Концепции правовой политики Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 ноября 2002 года N 1274, в целях детальной регламентации механизма принятия мер пресечений, альтернативных аресту (залог, домашний арест), ПРИКАЗЫВАЕМ:

1. Утвердить прилагаемые:
1) Инструкцию о применении залога в качестве меры пресечения;
2) Инструкцию о применении домашнего ареста в качестве меры пресечения.

2. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Генеральный Прокурор Председатель Комитета

Республики Казахстан национальной безопасности

государственный советник Республики Казахстан

юстиции 2-го класса генерал-лейтенант

И.о. Министра внутренних дел Председатель Агентства

Республики Казахстан Республики Казахстан

по борьбе с экономической и

коррупционной преступностью

(финансовой полиции)

СОГЛАСОВАНО:
Председатель Верховного Суда
Республики Казахстан
9 ноября 2005 г.

Утверждена совместным приказом
Генерального Прокурора
Республики Казахстан
от 18 октября 2005 г. N 56

Председателя Комитета

национальной безопасности

Республики Казахстан

от 22 октября 2005 г. N 187

И.о. Министра внутренних

дел Республики Казахстан

от 6 октября 2005 г. N 590

Председателя Агентства

Республики Казахстан

по борьбе с экономической и

коррупционной преступностью

(финансовой полиции)

от 7 октября 2005 г. N 214

Инструкция
о применении залога в качестве меры пресечения

1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция детализирует процедуру применения залога как меры пресечения, используемой органами предварительного следствия и дознания.

2. Основные понятия, используемые в настоящей Инструкции:

Залог - мера пресечения, состоящая в деньгах, вносимых самим подозреваемым, обвиняемым либо другим физическим или юридическим лицом в депозит суда, а также в виде недвижимого имущества и других ценностей, принимаемых органом, ведущим уголовный процесс, в обеспечение выполнения подозреваемым, обвиняемым обязанностей по явке в органы дознания, следствия или в суд по их вызову (часть 1 статьи 148, часть 1 статьи 322 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан (далее - УПК).

Залогодатель - подозреваемый, обвиняемый либо другое дееспособное физическое или юридическое лицо, внесшее залог для обеспечения выполнения подозреваемым, обвиняемым обязанностей по явке в органы дознания, следствия или суда по их вызову.

Депозит - специальный банковский счет, на который поступают денежные суммы в обеспечение исполнения обязательств по явке.

Деньги - металлические и бумажные знаки, являющиеся мерой стоимости при купле-продаже.

Ценности - это драгоценности, ценные бумаги, автотранспортные средства и иное имущество, антиквариат и другие предметы, представляющие культурную и иную ценность.
К драгоценностям относятся драгоценные металлы и драгоценные камни, а также изделия из них.
Драгоценные металлы - золото, серебро, платина и металлы платиновой группы в любом виде и состоянии.
Драгоценные камни - природные алмазы, изумруды, рубины, сапфиры и другие драгоценные камни в любом виде и состоянии.
К ценным бумагам относятся акции, облигации и иные виды ценных бумаг, определенные в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан.
Недвижимое имущество (недвижимые вещи, недвижимость) - земельные участки, а также здания, сооружения и иное имущество, прочно связанное с землей, то есть объекты, перемещение которых без несоразмерного ущерба их назначению невозможно.

2. Применение залога как меры пресечения

3. Залог в качестве меры пресечения применяется только при наличии процессуальных оснований, предусмотренных статьей 139 УПК. При этом необходимо соблюдение следующих условий: постановление о возбуждении уголовного дела, санкционированное прокурором, постановление следователя, дознавателя либо решение суда об избрании данной меры пресечения; составление протокола о принятии залога и договора о залоге.

4. Залог может применяться самостоятельно после задержания подозреваемого, взамен аресту, домашнему аресту или иной мере пресечения. Залог не применяется в отношении лиц, обвиняемых в совершении особо тяжких преступлений.

5. Об избрании меры пресечения орган, ведущий уголовный процесс, выносит постановление (приложение 1).
В постановлении указываются: место и время его составления; фамилия и должность лица, вынесшего постановление; обстоятельства совершенного преступления, в котором подозревается или обвиняется лицо; фамилия, имя, отчество, число, месяц, год и место рождения этого лица; гражданство; документ, удостоверяющий личность подозреваемого, обвиняемого; дата и статья Уголовного кодекса Республики Казахстан (далее - УК) возбуждения уголовного дела; дата задержания и предъявления обвинения; объем предъявленного обвинения; обстоятельства, послужившие основанием для избрания меры пресечения в виде залога; денежная сумма, вносимая в качестве залога либо перечень имущества со ссылкой на документы, подтверждающие его стоимость и внесение денег в депозит суда; разъяснение обязанности подозреваемого, обвиняемого по явке в органы дознания, следствия или в суд по их вызову, а также о сообщении в случае изменения своего места нахождения; статьи УПК, на основании которых вынесено постановление. Постановление подписывается лицом, его составившим, подозреваемым, обвиняемым и в случае участия - их защитниками с указанием фамилии и номера ордера.
Залог применяется только с санкции прокурора либо по решению суда. Постановление об избрании меры пресечения в виде залога, вынесенное органом уголовного преследования, вступает в силу после санкционирования его прокурором, осуществляющим надзор за законностью производства по уголовному делу. Прокурор вправе изменить сумму залога, определенную следователем (дознавателем), назначив иной размер залога, но не ниже предусмотренного частью 3 статьи 148 УПК, а также отказать в санкционировании постановления. В случае отказа должностным лицом, избравшим залог, принимаются меры по его возврату залогодателю и снятию всех ограничений заложенного имущества.
Постановление о применении залога регистрируется в журнале учета меры пресечения в виде залога ( приложение 2 ) органа, в производстве которого находится уголовное дело.

6. Предметом залога являются деньги, ценности, движимое и недвижимое имущество.
Решение о внесении ценностей или недвижимого имущества в качестве залога в ходе предварительного расследования может быть принято только с разрешения прокурора или суда.
Драгоценности могут быть предметом залога, если определена их ценность, подлинность и стоимость, о чем залогодатель представляет соответствующие документы.
В зависимости от вида, к ценным бумагам предъявляются различные требования, определяемые законодательными актами Республики Казахстан. Отсутствие обязательных реквизитов или несоответствие установленной форме влечет недействительность ценной бумаги. Стоимость ценной бумаги определяется на момент избрания меры пресечения.
Имущество в качестве залога оформляется только в случае, если не наложен запрет на совершение сделок с данным имуществом и лицо, предложившее его в качестве предмета залога, представит доказательства (документы), подтверждающие его право собственности на данное имущество. Если имущество находится в совместной собственности, то у лиц - совладельцев имущества должно быть получено письменное согласие на внесение залога или письменный отказ от своей доли имущества в пользу залогодателя.
Не могут быть предложены в качестве залога квартира или дом при наличии у совладельцев несовершеннолетних детей.
В качестве залога может быть предложено иное недвижимое имущество, если это не противоречит действующему законодательству, регулирующему порядок обращения с недвижимостью.

7. В случаях, когда в качестве залога выступают деньги или ценности подтверждающим документом является квитанция, свидетельствующая о внесении залога в депозит суда.

8. Размер залога не может быть меньше: стократного размера месячного расчетного показателя - при обвинении в совершении преступления небольшой тяжести; трехсоткратного размера месячного расчетного показателя - при обвинении в совершении неосторожного преступления средней тяжести; пятисоткратного размера месячного расчетного показателя - при обвинении в совершении умышленного преступления средней тяжести; тысячекратного размера месячного расчетного показателя - при обвинении в совершении тяжкого преступления.
Сумма залога определяется лицом, избирающим эту меру пресечения, с учетом тяжести обвинения, личности подозреваемого, обвиняемого, рода занятия, наличия у него постоянного места жительства, семейного и имущественного положения залогодателя, обстоятельств, смягчающих и отягчающих уголовную ответственность и наказание и другое.

9. Доказывание ценности вносимого залога возлагается на залогодателя. Документы, определяющие стоимость залогового имущества, могут быть выданы как юридическими, так и физическими лицами, имеющими лицензию на право занятия оценочной деятельностью, полученную в соответствии с действующим законодательством.

10. Участники уголовного процесса вправе обратиться с ходатайством о применении залога в качестве меры пресечения. В ходатайстве могут приводиться доводы в пользу применения в качестве меры пресечения залога. Содержание и форма ходатайства могут быть произвольными.
Если с ходатайством обращается не сам подозреваемый, обвиняемый, то необходимо его письменное согласие на избрание залога. Согласие может выражаться в виде подписи на ходатайстве либо его заявлением.

11. Залогодателю, если им не является сам подозреваемый, обвиняемый разъясняется сущность обвинения лица, в отношении которого применяется эта мера пресечения, а также об обращении залога в доход государства в случае уклонения подозреваемого, обвиняемого от явки по вызову в органы дознания, следствия и суд, о чем составляется протокол (приложение 3).
В качестве залогодателя может выступать как одно, так и несколько лиц. Если у юридического лица несколько учредителей, тогда от каждого соучредителя должно быть получено письменное согласие на внесение залога.

12. О принятии залога лицом, избирающим меру пресечения, составляется протокол (приложение 4), в котором указывается место и дата его составления; фамилия и должность лица, составившего протокол; преступление (статья УК) в совершении которого подозревается или обвиняется лицо; фамилия, имя, отчество, число, месяц и год рождения этого лица; дата и время задержания в порядке ст. 132 УПК ; разъяснение обязанности подозреваемого, обвиняемого по явке в органы дознания, следствия или в суд по их вызову, а также о сообщении в случае изменения своего места нахождения; о предупреждении залогодателя о том, что в случае уклонения подозреваемого, обвиняемого от явки по вызову залог обращается в доход государства; фамилия, имя, отчество, число, месяц и год рождения залогодателя; размер денежной суммы, вносимой в качестве залога либо перечень имущества со ссылкой на документы, подтверждающие его стоимость и внесение денег в депозит суда. Если залогодателем выступает юридическое лицо, то в протоколе должны указываться его полные реквизиты и представители. Протокол составляется должностным лицом, избравшим меру пресечения в виде залога, и подписывается этим лицом, подозреваемым, обвиняемым, их защитниками, а также залогодателем, если им является другое лицо.
Протокол о принятии залога составляется в двух экземплярах. Первый экземпляр приобщается к материалам уголовного дела, второй - под расписку вручается залогодателю. Если залогодателей несколько, то заверенная должностным лицом копия протокола вручается каждому из них.
Кроме протокола к уголовному делу приобщается документ о внесении залога в депозит суда, нотариально заверенные копии правоустанавливающих документов на недвижимость, автотранспортное средство и другое имущество, принятые в качестве залога, документы, подтверждающие их стоимость, а также документы, подтверждающие сдачу залога на хранение в суд.
Орган, избравший залог в качестве меры пресечения, должен убедиться в дееспособности залогодателя.

13. Залог вносится на депозит суда по территориальности. При внесении залога судом выдается соответствующий документ (кассовый приходный ордер, платежное поручение).
Если в качестве залога внесены ценности, то их хранение осуществляется аналогично хранению вещественных доказательств в соответствии с Инструкцией "О порядке изъятия, учета, хранения, передачи и уничтожения вещественных доказательств, документов по уголовным, гражданским делам и делам об административных правонарушениях судом, органами прокуратуры, предварительного следствия, дознания, судебной экспертизы", утвержденной совместным приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 12 ноября 1998 года N 121, Генерального Прокурора Республики Казахстан от 1 декабря 1998 года N 1043ца, Председателя Комитета национальной безопасности Республики Казахстан от 8 декабря 1998 года N 73, Министра финансов Республики Казахстан от 22 декабря 1998 года N 598, Министра внутренних дел Республики Казахстан от 2 декабря 1998 года N 429, Министра государственных доходов Республики Казахстан от 28 декабря 1998 года N 111, зарегистрированном в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 658.
В случае принятия в качестве залога недвижимости или автотранспортного средства, должностное лицо, избравшее данную меру пресечения, должно незамедлительно сообщить об этом в органы, где зарегистрированы вышеуказанные предметы залога, в целях исключения осуществления с ними сделок.

14. Орган дознания, возбудивший уголовное дело, по которому производство предварительного следствия является обязательным, не вправе избирать какую-либо меру пресечения (статья 200 УПК).

15. При дознании по делам, по которым производство предварительного следствия не обязательно, начальник органа дознания утверждает вынесенное дознавателем постановления об избрании в качестве меры пресечения залога или изменении ее на другую. При продлении срока производства дознания на срок свыше 10 суток, когда мера пресечения в отношении подозреваемого избрана одновременно с возбуждением уголовного дела, она должна быть отменена, либо назначено производство предварительного следствия в порядке, установленном частью 2 статьи 288 УПК.

16. Если лицо задержано по подозрению в совершении преступления, то постановление об избрании меры пресечения в виде залога с приложением материалов уголовного дела и документов, подтверждающих возможность внесения залога (документы, подтверждающие о наличии у залогодателя предметов залога) должны быть представлены прокурору, рассматривающему вопрос о санкционировании постановления об избрании залога, не позднее 6-ти часов до окончания срока задержания.

17. Залог может применяться взамен аресту или домашнему аресту решением прокурора или суда (часть 9 статьи 150 УПК), а также следователем и органом дознания по постановлению, санкционированному прокурором. В этом случае подозреваемый, обвиняемый остаются под арестом или домашним арестом до внесения залога. После этого постановление прокурора, суда обращается к исполнению.

18. При необходимости снятия задержанному (арестованному) денежных средств со счета, оформляется доверенность.

19. Отказ органа уголовного преследования в изменении меры пресечения ареста или домашнего ареста на залог, может быть обжалован подозреваемым, обвиняемым, их защитником или законными представителями, а также лицом, которому отказано в участии в деле в качестве залогодателя в порядке, установленном статьей 110 УПК.

20. Срок обязательств по внесенному залогу длится на всем протяжении предварительного расследования и судебного рассмотрения дела, с момента избрания меры пресечения в виде залога, до ее отмены или изменения.
При требовании подозреваемым, обвиняемым или залогодателем, не являющимся обвиняемым, возврата заложенных денег, имущества или ценностей орган, ведущий уголовный процесс, не вправе отказать в этом. В таком случае мера пресечения - залог должна быть изменена на более строгую или оформлен другой залогодатель, о чем разъясняется подозреваемому, обвиняемому.

21. Если залогодателей несколько и один из них отказывается от принятого обязательства, то обусловленная при избрании меры пресечения сумма может быть уменьшена только в случае, если она обеспечит исполнение обязательств. В случае недостаточности размера залога, недостающая сумма дополняется остальными залогодателями, либо мера пресечения изменяется на более строгую.
Все эти решения в досудебном производстве оформляются в виде мотивированного постановления органа, ведущего уголовный процесс, в соответствии со статьей 154 УПК.

22. При уклонении подозреваемого, обвиняемого от явки по вызовам органа, ведущего уголовный процесс, мера пресечения изменяется на более строгую.

В каждом случае неявки подозреваемого, обвиняемого по вызову орган, ведущий уголовный процесс, должен выяснять причины этого и приобщать к материалам дела документы, подтверждающие надлежащее уведомление подозреваемого, обвиняемого о вызове (расписки о получении повестки, рапорты и так далее).

Для изменения залога на более строгую меру пресечения неявка по вызову должна быть систематической, то есть два и более раза. О каждом случае неявки орган, ведущий уголовный процесс, должен в суточный срок уведомить залогодателя и разъяснить ему о возможном обращении залога в доход государства.

При наличии уважительных причин (болезнь, лишающая возможность явиться, смерть близких родственников, стихийные бедствия, массовые беспорядки, неполучение повестки, иные обстоятельства, объективно лишающие возможности явиться в назначенный срок) неявка подозреваемого, обвиняемого не может быть принята в качестве основания для изменения меры пресечения.

В случаях, когда подозреваемый, обвиняемый скрылся, не сообщив место своего нахождения, и при наличии достаточных оснований полагать, что он таким образом уклоняется от явки, должен быть рассмотрен вопрос об изменении меры пресечения на более строгую и объявления его в розыск.

Об изменении залога на более строгую меру пресечения (домашний арест, арест) органом, ведущим уголовный процесс, выносится мотивированное постановление, которое вместе с материалами уголовного дела и документами, подтверждающими уклонение подозреваемого, обвиняемого от явки по вызовам, безотлагательно направляется прокурору, санкционировавшему данную меру пресечения, а в отношении подсудимого решение принимает суд.

Прокурор, проверив законность и обоснованность данного решения, направляет в суд представление об обращении залога в доход государства, о чем уведомляет залогодателя. Если решение об изменении меры пресечения принято необоснованно и в нарушение закона, прокурор своим постановлением отменяет его. В таких случаях залог остается без изменения.

Если решение об изменении меры пресечения в виде залога принимает суд по находящемуся в его производстве уголовному делу, то вопрос об обращении залога в доход государства рассматривается им самостоятельно, о чем выносится постановление.

23. Возмещение гражданского иска за счет сумм, внесенных в качестве залога, при исполнении обязательств, возможно только в случае, если залогодателем является сам обвиняемый.

24. При соблюдении подозреваемым, обвиняемым своих обязанностей, суд при вынесении приговора или постановления о прекращении дела одновременно решает вопрос о возвращении залога залогодателю (ч.7 ст.148 УПК ).

25. В случае прекращения уголовного дела на стадии предварительного следствия мера пресечения залог отменятся соответствующим постановлением, санкционированным прокурором. При этом должностное лицо, принявшее данное решение, должно направить в суд письменное сообщение о возврате залога с приложением санкционированного прокурором постановления. Если на заложенное имущество были наложены ограничения, то орган, прекративший уголовное дело, незамедлительно принимает необходимые меры по их снятию.

Суд в соответствии с этим постановлением выдает заложенное имущество, сданные на хранение ценности или внесенные на депозит деньги. Документ о возвращении залога залогодателю суд направляет в орган дознания или предварительного следствия для приобщения к материалам дела.

Приложение 1

к Инструкции о применении залога

в качестве меры пресечения

Применение меры пресечения

З А Л О Г

в отношении обвиняемого, подозреваемого

__________________________________________

(фамилия, имя, отчество)

САНКЦИОНИРУЮ

Прокурор _________________________________

наименование города, района, области

__________________________________________

классный чин, фамилия инициалы

___________________________ подпись

"___"»________________20___г.

П О С Т А Н О В Л Е Н И Е

о применении меры пресечения

"___" ___________20___г. ___________________
(место составления)

Следователь (дознаватель) __________________________________________
наименование органа, звание, фамилия,
____________________________________________________________________
инициалы должностного лица

рассмотрев материалы уголовного дела N _______________ по обвинению:

Фамилия имя и отчество: ____________________________________________

число, месяц и год рождения: _____________ место рождения __________

____________________________________________________________________

Гражданство: _______________________________________________________

Национальность: ______________________ образование: ________________

Семейное положение: ________________________________________________

Документы, удостоверяющие личность _________________________________

Место жительства: __________________________________________________

Место работы: ______________________________________________________

Судимость: _________________________________________________________

установил:

____________________________________________________________________
(излагаются сущность предъявленного обвинения (подозрения) в
____________________________________________________________________

совершении преступления и основания применения меры пресечения)

На основании изложенного и руководствуясь ст.ст. 139-141, 148, 202 и 276 УПК РК,

п о с т а н о в и л:

1. Применить в отношении обвиняем__(подозреваем__) _________________
____________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество, дата рождения, уроженец, гражданство)

_____________________________________ меру пресечения в виде залога.

2. Определить залог в виде ______________________________________ и
(денег, ценных бумаг или ценностей)

в размере ________________________, который должен быть внесен на
(сумма, стоимость)

депозитный счет _____________________________ N ____________________
(наименование органа)

Следователь (дознаватель) __________________
подпись

Копия настоящего постановления мне вручена "___" _________20__г.

и в соответствии с ч. 1 ст. 31 и ч. 2, 3 ст. 143 УПК РК разъяснен порядок обжалования принятого решения, предусмотренный ст. 103 УПК РК, также обвиняемому(подозреваемому) разъяснено, что в случае
совершения действий, для предупреждения которых были применены меры
предусмотренные ст. 148 настоящего Кодекса, к нему применяется более
строгая мера пресечения.

Обвиняем__(подозреваем_)__________________(__________________)
подпись фамилия, инициалы

Защитник _______________ (__________________) ордер N _____
подпись фамилия, инициалы

Следователь (дознаватель) ________________(____________________) подпись фамилия, инициалы

Приложение 2

к Инструкции о применении залога

в качестве меры пресечения

Журнал учета меры пресечения в виде залога

N п/п	Ф.И.О. Подозре- ваемого, обви- няемого	Ст. УК	Дата избрания	Внесенный залог в виде		Дата изме- нения меры пресече- ния	Решение по залогу	Решение по делу
				Имущество, цен- ности (коли- чество, сумма, место хранения N исх. доку- мента в подраз- деления регист- рации транс- порта, жилья и т.д.)	Сумма денег, внесенных на депозит суда, N документа о внесении залога в депозит, дата

Приложение 3

к Инструкции о применении залога

в качестве меры пресечения

П Р О Т О К О Л
разъяснения залогодателю порядка и условий
применения меры пресечения "Залог"

"__"__________ 20__г. _____________________
место составления

Следователь _______________________________________________________

___________________________________________________________________

наименование органа, звание, фамилия, инициалы должностного лица

На основании ходатайства гр-на(ки) ________________________________

фамилия, инициалы, о чем и в отношении кого

руководствуясь ст. 102 УПК РК, с соблюдением требований ст. 148 УПК

РК разъяснил залогодателю _________________________________________

фамилия, инициалы, излагается порядок,

___________________________________________________________________

условия применения залога

о чем в соответствии с требованиями ст. 203 УПК РК составил

настоящий протокол.

При этом залогодателю разъяснено __________________________________

фамилия, инициалы залогодателя,

___________________________________________________________________

излагаются условия залога в виде чего (денег, ценных бумаг или

___________________________________________________________________

ценностей, на какой депозит какого органа вносится его размер)

Залогодателю _____________________ также разъяснено, что в случае

(фамилия, инициалы)

уклонения обвиняем__(подозреваем(_) __________________

фамилия, инициалы

от явки по вызову, залог обращается в доход государства, а мера

пресечения изменяется на более строгую.

Порядок и условия применения меры пресечения "Залог" мне

разъяснены.

Залогодатель ____________________

фамилия, инициалы

___________________________________________________________________

Протокол зачитан вслух, замечания, дополнения

Залогодатель _________________________ _________________________

фамилия, инициалы подпись

Следователь __________________________ _________________________

Фамилия, инициалы подпись

Приложение 4

к Инструкции о применении залога

в качестве меры пресечения

П Р О Т О К О Л
о принятии залога

"__" __________ 20__г. _____________________
место составления

Следователь _________________________________________________

(наименование органа предварительного следствия или

___________________________________________________________________

дознания, звание, фамилия, инициалы следователя (дознавателя)

в помещении _______________________________________________________

(каком именно)

с участием ________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество)

задержан (___) в порядке ст. 132 УПК РК

"___" _____________ 200____ года в "____" часов "___" минут,

обвиняем (____) подозреваем (____), в совершении преступлен ___,

предусмотрен____ ст. ___________УК РК,

залогодателя ______________________________________________________

(фамилия, имя, отчество)

в соответствии со ст.ст. 203 , ч.4 ст. 148 УПК РК составил

настоящий протокол о следующем:

Залогодатель ______________________________________________________

прож. по адресу: __________________________________________________

Документы, удостоверяющие личность N _________, кем выдан

___________________________________________________________________

представил__ квитанцию от "___" _____________г . (справку N __ от

"___" ____________ г. о принятии имущества в залог)

___________________________________________________________________

(наименование банка или иного кредитного учреждения,

___________________________________________________________________

наименование суда)

о внесении на депозитный счет ___________________ N _______________

(наименование органа)

в качестве залога _________________________________________________
(сумма, стоимость, перечень движимого и недвижимого имущества)

в обеспечение явки обвиняем_____ (подозреваем_____)

Залогодателю ____________________________ разъяснена сущность
(фамилия, имя, отчество)

обвинения (подозрения), в связи с которым избирается данная мера

пресечения в отношении ____________________________________________

(фамилия, имя, отчество обвиняем__(подозреваем___)

а также связанные с данной мерой пресечения обязательства и

последствия их невыполнения или нарушения.

Залогодатель _________________________

(подпись)

Обвиняем__(подозреваем__) _________________________

(фамилия, инициалы)

разъяснены обязанности не покидать постоянное или временное место

жительства без разрешения следователя, прокурора или суда, в

назначенный срок являться по вызовам указанных лиц, иным путем

не препятствовать производству по уголовному делу.

Обвиняем__(подозреваем__) _________________________

(фамилия, инициалы)

Залогодатель _________________________

(фамилия, инициалы)

и обвиняем_____(подозреваем__) ____________________________________

фамилия, инициалы

предупреждены, что в случае невыполнения указанных обязанностей

залог будет обращен в доход государства в порядке, установленном

частью 6 ст. 148 УПК РК.

Залогодатель ___________________

(подпись)

Обвиняем___(подозреваемый) ___________________

(подпись)

Протокол прочитан _________________________________________________

(содержание замечаний либо указание на их отсутствие)

Залогодатель ___________________

(подпись)

Обвиняем (__) (подозреваем __) ___________________

(подпись)

Иные участвующие лица ___________________

___________________

___________________

(подпись)

Следователь ___________________

(подпись)

Копию настоящего протокола получил__ "___" ___________20____г

Залогодатель ___________________

(подпись)

Утверждена совместным приказом

Генерального Прокурора

Республики Казахстан

от 18 октября 2005 г. N 56

Председателя Комитета

национальной безопасности

Республики Казахстан

от 22 октября 2005 г. N 187

И.о. Министра внутренних

дел Республики Казахстан

от 6 октября 2005 г. N 590

Председателя Агентства

Республики Казахстан

по борьбе с экономической и

коррупционной преступностью

(финансовой полиции)

от 7 октября 2005 г. N 214

Инструкция
о применении домашнего ареста в качестве меры пресечения

1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция детализирует процедуру применения домашнего ареста как меры пресечения, используемой органами предварительного следствия и дознания.

2. Основные понятия, используемые в настоящей Инструкции:

Домашний арест - это мера пресечения, применяемая с санкции прокурора либо по решению суда к подозреваемому, обвиняемому при наличии оснований, предусмотренных уголовно-процессуальным законом, с оставлением их в условиях изоляции, позволяющей максимально удовлетворить естественные права личности.

Жилище - квартира, дом или комната, а в условиях плавания - каюта, а также речное или морское судно, где подозреваемый, обвиняемый постоянно или временно проживает единолично, с семьей или с другими лицами, а также иное, избранное органом, ведущим уголовный процесс, специальное место или помещение.
Специальное место или помещение - это больница, клиника, пансионат, дача, иные места и помещения.

2. Применение домашнего ареста как меры пресечения

3. Домашний арест применяется только при наличии процессуальных оснований, предусмотренных статьями 139, 142, 149, 322Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан (далее - УПК) в целях обеспечения надлежащего поведения подозреваемого, обвиняемого предупреждения воспрепятствования объективному расследованию и разбирательству дела в суде, уклонения от органа, ведущего уголовный процесс и суда, предупреждения преступной деятельности.

4. При избрании этой меры пресечения учитываются чистосердечное раскаяние в содеянном, отсутствие судимости, положительная характеристика, престарелый или несовершеннолетний возраст, состояние здоровья, семейное положение, наличие малолетних детей и так далее.

5. Орган, ведущий уголовный процесс, в соответствии с частью 2 статьи 143 УПК выносит постановление об избрании меры пресечения ( приложение 1 ).

В постановлении должны быть указаны: место и время его составления; фамилия и должность лица, вынесшего постановление; обстоятельства совершенного преступления, в котором подозревается или обвиняется лицо; фамилия, имя, отчество, число, месяц, год и место рождения этого лица; гражданство; документ, удостоверяющий личность подозреваемого, обвиняемого; дата и статья Уголовного кодекса Республики Казахстан возбуждения уголовного дела; дата задержания и предъявления обвинения; объем предъявленного обвинения; обстоятельства, послужившие основанием для избрания меры пресечения в виде домашнего ареста; конкретные ограничения в свободе, которым подвергается арестованный, данные органа или должностного лица, на которое возлагается обязанность по осуществлению надзора за соблюдением установленных ограничений, статьи УПК, на основании которых вынесено постановление. Постановление подписывается лицом, его составившим, подозреваемым, обвиняемым, их защитниками с указанием фамилии и номера ордера.

Согласно части 1 статьи 149 УПК домашний арест применяется только с санкции прокурора либо по решению суда в порядке, предусмотренном статьей 150 УПК. При этом проверяется наличие условий, позволяющих избрать меру пресечения в виде ареста, когда полная изоляция лица не вызывается необходимостью или нецелесообразна с учетом возраста, состояния здоровья, семейного положения и других обстоятельств.

Постановление о применении домашнего ареста регистрируется в журнале учета меры пресечения в виде домашнего ареста ( приложение 2 ) органа, в производстве которого находится уголовное дело.

6. Специальными условиями применения домашнего ареста являются: наличие надлежащего субъекта - вменяемого физического лица, достигшего возраста, установленного Уголовным кодексом Республики Казахстан; наличие у него жилища; установление ограничений прав субъекта; возможность охраны места проживания арестованного и установления надзора за его поведением; наличие компетентного органа или должностного лица, осуществляющего надзор; уведомление органа или должностного лица о сущности избранной меры пресечения и необходимости контроля за надлежащим поведением арестованного лица; необходимость принятия органом, ведущим уголовный процесс, мер по попечению и присмотру за имуществом субъекта (в том числе за животными); возможность применения иных мер процессуального принуждения к лицу, подвергнутому домашнему аресту (привод, временное отстранение от должности, наложение ареста на имущество и так далее).

В случае необходимости место содержания под домашним арестом определяется органом, ведущим уголовный процесс. Это может быть больница, клиника, пансионат, дача, иные места и арендованные помещения.

7. Допускается предоставление подозреваемому, обвиняемому жилища родственниками и иными лицами на время производства по уголовному делу. При предоставлении подозреваемому, обвиняемому жилища родственниками и знакомыми для органа, ведущего уголовный процесс, необходимо письменное согласие их, а также совместно проживающих с ними совершеннолетних лиц.

8. В случае заключения договора аренды жилища не по месту постоянного жительства подозреваемого, обвиняемого в период нахождения его под домашним арестом, в договоре предусматриваются права и обязанности арендодателя и арендатора, сроки и правила пользования жильем, оплаты коммунальных услуг, ответственность арендатора по содержанию в исправности жилья, вопросы досрочного расторжения договора. Арендодатель должен быть обязательно предупрежден арендатором об основной цели аренды им жилья, при этом субаренда исключается.

9. Процессуальный порядок применения домашнего ареста состоит из принятия решения о применении меры пресечения; вынесения постановления и объявления его подозреваемому, обвиняемому и защитнику; исполнения решения. В постановлении наряду с ограничениями для арестованного указывается, что подозреваемый, обвиняемый предупрежден о возможности проведения следственных действий, предусмотренных статьями 235 -237 УПК, установления охраны по месту жительства и надзора за его поведением.

10. Подозреваемый, обвиняемый, содержащийся под домашним арестом, без разрешения органа, ведущего уголовный процесс, не может общаться с определенными лицами, (перечень которых устанавливается органом уголовного преследования) получать и отправлять корреспонденцию, вести переговоры с использованием любых средств связи, а также выходить из жилища в определенное органом уголовного преследования время.

По усмотрению органа, ведущего уголовный процесс, свидания могут осуществляться как в присутствии, так и без лица, осуществляющего надзор.

11. Перед применением домашнего ареста следует установить наличие у подозреваемого, обвиняемого средств связи, которые могут быть запрещены для использования. При наложении запрета на получение и отправление корреспонденции и ведение переговоров с использованием средств связи, в постановлении о применении меры пресечения должны быть четко указаны виды корреспонденции и средства связи, срок действия запрета.

12. Виды ограничений к подозреваемому, обвиняемому устанавливаются органом, ведущим уголовный процесс и судом, в совокупности и в отдельности, исходя из их целесообразности.

13. Ограничения, предусмотренные пунктом 2 статьи 149 УПК в части запрещения арестованному общения с определенными лицами, получения и отправления корреспонденции, ведения переговоров с использованием любых средств связи, а также ограничения выхода из жилища, на стадии досудебного производства по уголовному делу могут быть сняты полностью или частично органом, ведущим уголовный процесс, по мотивированному постановлению, санкционированному прокурором, осуществляющим надзор за законностью производства по уголовному делу ввиду необходимости:

1) посещения места работы или учебы; магазинов (рынков) для приобретения продуктов питания и предметов первой необходимости; поликлиники и аптеки;

2) краткосрочного выезда к месту жительства близких родственников в связи с тяжелой болезнью, угрожающей жизни или смертью;

3) отправления и получения корреспонденции, связанной с состоянием личного здоровья и здоровья родных, близких;

4) ведения международных переговоров, связанных с исключительно личными обстоятельствами, здоровьем родных и близких, на стационарных переговорных пунктах.

Орган или должностное лицо, осуществляющее надзор за соблюдением установленных ограничений, не вправе по своей инициативе устанавливать дополнительные ограничения, ущемляющие права подозреваемого, обвиняемого.

14. При нарушении подозреваемым, обвиняемым установленных ограничений два и более раз в период действия избранной меры пресечения, она может быть изменена на более строгую. При этом систематическое нарушение лицом, содержащимся под домашним арестом, установленных ограничений должно подтверждаться соответствующими документами: рапорт проверяющего лица; любые сведения, подтвержденные показаниями свидетелей.

Орган, ведущий уголовный процесс, в соответствии со статьей 154 УПК выносит постановление об изменении меры пресечения, где указывается о неисполнении подозреваемым, обвиняемым установленных ограничений и материалы направляются прокурору для изменения меры пресечения на более строгую.

15. Сопроводительное письмо органа, ведущего уголовный процесс, с постановлением о применении домашнего ареста регистрируется в журнале входящих документов органов внутренних дел, национальной безопасности и финансовой полиции и с резолюцией начальника передается для исполнения руководителям соответствующих подразделений и служб.

16. В случае возникновения вопросов об условиях и порядке осуществления ограничений и правил надзора начальник подразделения органов внутренних дел, национальной безопасности и финансовой полиции (заместитель начальника) обращается к следователю, дознавателю, прокурору, суду с соответствующим запросом. При этом осуществление надзора не прекращается.

17. В отношении несовершеннолетнего лица постановление о применении меры пресечения направляется в инспекцию по делам несовершеннолетних для сведения.

18. После установления ограничений и правил надзора, а также охраны, начальник соответствующей службы (заместитель начальника) докладывает об этом рапортом начальнику органа дознания.

19. Начальником органа внутренних дел, национальной безопасности и финансовой полиции направляется в орган, избравший меру пресечения, уведомление о принятии постановления к исполнению.

20. Органом дознания направляется сообщение администрации организаций, учебных заведений и соответствующих лечебных учреждений о лицах, на которых возложены ограничения, связанные с продолжением работы, учебы или лечения.

21. Документы, указанные в пунктах 19, 20 настоящей Инструкции, направляются адресату в трехдневный срок после постановки указанных лиц на учет.

22. Должностные лица органа дознания, осуществляющие надзор за подозреваемым, обвиняемым, подсудимым вправе посещать жилище арестованного с целью наблюдения за его поведением и выполнением установленных ограничений в любое время суток. При этом за ненадлежащее осуществление надзора они несут дисциплинарную и иную ответственность, предусмотренную законодательными актами Республики Казахстан.

Приложение 1

к Инструкции о применении

домашнего ареста в качестве

меры пресечения

Меру пресечения

"Домашний арест"

в отношении обвиняемого______________________

"Санкционирую"

Прокурор ____________________________________

наименование города, района, области

_____________________________________________

классный чин, фамилия, инициалы

_______________________

подпись

"___" ____________ 20___ года

м.п.

П О С Т А Н О В Л Е Н И Е
о применении меры пресечения

"___"________ 20___г. __________________
(место составления)

Следователь (дознаватель) __________________________________________

(наименование органа, фамилия

____________________________________________________________________

инициалы должностного лица)

рассмотрев материалы уголовного дела N _______________ по обвинению:

Фамилия имя и отчество: ____________________________________________

число, месяц и год рождения: ___________ место рождения ____________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Гражданство:________________________________________________________

Национальность ____________________ образование ____________________

Семейное положение__________________________________________________

Документы, удостоверяющие личность__________________________________

Место жительства ___________________________________________________

Место работы _______________________________________________________

Судимость __________________________________________________________

у с т а н о в и л:

____________________________________________________________________

(излагаются сущность предъявленного обвинения (подозрения) в

____________________________________________________________________

совершении преступления(ий) и основание применения данной меры

____________________________________________________________________

пресечения)

На основании изложенного и руководствуясь ст. ст. ст. 139-141, 143 и 149 УПК РК,

п о с т а н о в и л:

1. Применить меру пресечения в виде домашнего ареста в отношении

обвиняемого(ой)(подозреваемого(ой) _________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

фамилия, имя, отчество, дата рождения

2. Установить обвиняемому(ой) (подозреваемому(ой) __________________

____________________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество)

следующие ограничения: _____________________________________________

(перечень ограничений установленных ст. 149 ч.2 УПК РК)

3. Возложить осуществление надзора за соблюдением установленных

ограничений на ____________________________________________________,

(наименование органа, фамилия, инициалы должностного лица)

Постановление мне объявлено "____" __________ 200___ года и в

соответствии с ч. 1 ст. 31 и ч. 2, 3 ст. 143 УПК РК разъяснен

судебный порядок обжалования принятого решения, предусмотренный

ст. 110 УПК РК, также обвиняемому (подозреваемому) разъяснено,

что в случае совершения действий, для предупреждения которых были

применены меры, предусмотренные ст. 149 настоящего Кодекса, к нему

применяется более строгая мера пресечения.

Обвиняем__(подозреваем__)______________(______________________)

подпись фамилия, инициалы

Защитник ____________(________________________) ордер N _______

подпись фамилия, инициалы

Следователь (дознаватель) _____________(______________________)

подпись фамилия, инициалы

Приложение 2

к Инструкции о применении

домашнего ареста в качестве

меры пресечения

Журнал учета меры пресечения в виде домашнего ареста

№N п/п	Ф.И.О. Подозре- ваемого, обвиняемого	Ст. УК	Дата избрания	Установленные ограничения	Дата изменения меры пресечения	Решение по делу