Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобаларын әзірлеу туралы нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Жер ресурстарын басқару агенттігі Төрағасының 2009 жылғы 2 сәуірдегі N 57-П Бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2009 жылғы 3 маусымда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5689 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2015 жылғы 17 сәуірдегі № 346 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің м.а. 17.04.2015 № 346 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен бастап күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

РҚАО-ның ескертпесі!
Қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз.

Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 14-бабының 1-тармағының 4) тармақшасына , 140-бабының 1-тармағының 3) тармақшасына , 149 және 150-баптарына сәйкес, сондай-ақ бүлінген жерлерді қалпына к елтіру мәселелерін реттеу мақсатында, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобаларын әзірлеу туралы нұсқаулық бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Жер ресурстарын басқару агенттігінің Жерді пайдалану мен қорғауды мемлекеттік бақылау және мемлекеттік жер кадастры департаментінің Мемлекеттік жер кадастры және жер мониторингі басқармасы осы Бұйрықтың заңнамада белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге жолдануын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Жер ресурстарын басқару агенттігі Төрағасының орынбасары К.Ө.Райымбековке жүктелсін.
4. Осы бұйрық алғаш рет ресми жарияланғаннан кейiн он күнтiзбелiк күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Төраға Ө. Өзібеков

"Келісілді"
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрі
___________ Ж. Досқалиев
2009 жылғы 10 сәуір

"Келісілді"
Қазақстан Республикасы
Қоршаған ортаны қорғау
министрі
___________ Н. Әшімов
2009 жылғы 6 мамыр

"Келісілді"
Қазақстан Республикасы
Энергетика және минералдық
ресурстар министрі
___________ С. Мыңбаев
2009 жылғы 30 сәуір

Қазақстан Республикасы
Жер ресурстарын басқару
агенттігі төрағасының
2009 жылғы 2 сәуірдегі
N 57-П бұйрығымен бекітілген

Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобаларын әзірлеу туралы нұсқаулық 1-бөлім. Жалпы ережелер

1. Осы Нұсқаулық Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 14-бабының 1-тармағының 4) тармақшасына , 140-бабының 1-тармағының 3) тармақшасына , 149 және 150-баптарына сәйкес әзірленді және пайдалы қазбалар мен кен орындарында, геологиялық барлау, іздестіру, құрылыс және басқа жұмыстарды орындау кезінде бүлінген (бүлініп жатқан) топырақ қабатын, жерді қалпына келтіру жобаларын әзірлеу жұмыстарын нақтылайды.
2. Осы Ережеде қолданылатын негізгі түсініктер:
1) аршылымды жыныстар – ашық қазып алу барысында аударылған топырақ ретінде қазып алынуға және тасымалдануға жататын пайдалы қазбаларды жабатын және өзіне сыйдыратын жыныстар;
2) құламаларды жайландыру – ойыс үйінділердің құламаларының және карьер борттары мен карьердегі ойыстардың бұрыштарын азайту мақсатында жүргізілетін жер жұмыстары;
3) жарамдылығы аз таужыныстар өсімдіктердің өсуіне қолайсыз физикалық және (немесе) химиялық ерекшелігі бар жыныстар;
4) мелиорациялау кезеңі – қалпына келтірілетін жердің сапасын жақсарту және олардың құнарлығын қалпына келтіруді жүзеге асыратын уақыт интервалы;
5) жерді қалпына келтіру – белгілі бір мақсатта пайдалану үшін бүлінген жерді қалпына келтіруге, оның ішінде бүлінген жердің кері әсер ету нәтижесінде өз құндылығын толық немесе жартылай жоғалтқан іргелес жатқан жер учаскелері, сондай-ақ қоршаған ортаны жақсартуға бағытталған жұмыстар кешені;
6) жердің бүлінуі – пайдалы қазбаларды өндіруде оның ішінде геологиялық-барлау, іздестіру, мұнай және мұнай өнімдерін алу, құрылыс және өзге жұмыстар барысында топырақ жамылғысының, жергілікті жер рельефінің гидрологиялық режимінің бүлінуіне және жер жағдайының өзге де сапалық өзгерістеріне әкеліп соқтыратын процесс;
7) бүлінген жер – адамның өндірістік қызметі нәтижесінде бастапқы ландшафтын және өзге құндылығын жоғалтқан немесе топырақ жамылғысының, гидрологиялық режимнің және жер бедерінің өзгеруіне байланысты қоршаған ортаға жағымсыз әсер ету көзі болып табылатын жер;
8) тегістеу жұмыстары – бүлінген жердің бетін тегістеу, құламаларды, карьер борттары мен үйінділерін жайландыру жөніндегі жұмыстар;
9) топырақтың құнарлы қабаты – өсімдіктердің өсуіне қолайлы физикалық, химиялық және агрохимиялық құрамы бар топырақ профилінің жоғарғы қара шіріктелген бөлігі;
10) топырақтың әлеуетті–құнарлы қабаты – өсімдіктердің өсуіне қолайлы физикалық, химиялық және агрохимиялық құрамы бар топырақ профилінің төменгі бөлігі;
11) қалпына келтіру жобасы – графикалық бейне мен негіздемелерден, есептер мен сипаттамалардан, есептерден, сызбалардан тұратын техникалық, экономикалық, жоспарлы құжаттардың жиынтығы;
12) қалпына келтіру қабаты – өсімдіктердің өсуіне жағымды қасиеттері бар жерді қалпына келтіру барысында жасанды құрылатын қабат.

2-бөлім. Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобаларын әзірлеу 1-тарау. Жобаларды әзірлеудің негізгі ережелері

3. Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобаларын әзірлеуді жерге орналастыру жұмыстарын орындайтын азаматтар және заңды тұлғалар (жобаны әзірлеуші) жүзеге асырады.»
Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Жер ресурстарын басқару агенттігінің 2012.03.26 № 63-ОД (алғаш рет ресми жарияланғаннан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
4. Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасында:
ауданның табиғи жағдайларын (климатын, топырақ - өсімдік жамылғысын, геологиялық және гидрологиялық жағдайларын);
ауданның даму болашағын;
жерлерді қалпына келтіру уақытында бүлінген жердің нақты және болжамдық жағдайын (аумағы, жергілікті жердің бедер нысаны, шөптің табиғи өсуінің дәрежесі, топырақ қабатының құнарлылығы мен құнарлы тау жыныстарының әлеуетінің бар болуы, сумен толтыру, эрозиялық процесстер, ластану деңгейі);
химиялық және гранулометриялық құрамның, агрохимиялық және агрофизикалық қасиеттердің, тау жыныстарының аршылған және сыйымдылық сипаттамасы мен олардың үйінділердегі қоспасының инженерлік-геологиялық сипаттамаларының көрсеткіштері;
бүлінген жерлер орналасқан аудандардың шаруашылық-экономикалық және санитарлық-эпидемиологиялық жағдайларын;
қоршаған ортаны қорғау жөніндегі талаптар ескерілуі тиіс.
5. Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобаларын әзірлеу:
1) жер учаскесін берген кезде, оны пайдалануы жердің бүлінуіне әкеліп соқтыратында - жер учаскесін беру туралы жергілікті атқару органдардың шешімі қабылдағаннан кейін және жер бүлінуіне байланысты жұмыстардың басталуына дейін;
2) жер учаскесінің нысаналы мақсаты өзгертілгенде, оның нәтижесінде пайдалануы жердің бүлінуіне әкеліп соқтыратында - жер учаскесін беру туралы жергілікті атқару органдардың шешімі қабылданғаннан кейін және жер бүлінуіне байланысты жұмыстардың басталуына дейін;
3) бұрын бұзылған жерлерде, оларды бүлдірген тұлғалар туралы мәліметтер жоқ болғанда - жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша жүргізілуі тиіс.
Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобаларын әзірлеу мерзімі, пайдалануы жердің бүлінуіне байланысты болған жағдайда, жер учаскесін беру немесе нысаналы мақсатын өзгерту туралы жергілікті атқарушы органдардың шешімінде бекітіледі.
Ескерту. 5-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жер ресурстарын басқару агенттігі Төрағасының 2011.02.21 № 29-ОД (ресми жарияланғаннан кейiн он күнтiзбелiк күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Қалпына келтіру жобаларын әзірлеу сатылары 1 параграф. Қалпына келтіру жобасын әзірлеу сатысы

6. Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеу рәсімі келесі жүйеде жүргізіледі:
1) дайындық жұмыстары (камералдық және далалық);
2) іздестіруді жүргізу;
3) бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеу;
4) жобаны келісу және беру.
7. Жобалау құрылыстың бекітілген, техникалық–экономикалық есептері немесе техникалық–экономикалық негіздемелері қабылданған шешімдер негізінде жүзеге асырылады.

2-параграф. Дайындық жұмыстары (камералдық және далалық)

8. Дайындық жұмыстары кезеңінде камералдық жұмыстар жүзеге асырылады, ол қалпына келтіруге жататын жер учаскелерін далалық зерттеулерді жүргізуге арналған жоспарлы–картографиялық материалдарды іріктеу, топырақтық және топырақтық–мелиоративті іздестірулер материалдарын, тізімдеу материалдарын құрайды.
9. Қалпына келтіруге жататын жер учаскелерін далалық зерттеу жұмыстары жер учаскесінің орналасқан жері бойынша ауданның (қаланың) жер қатынастары жөніндегі өкілетті органдарының өкілетті өкілдерінің қатысуымен жобаны әзірлеушілермен, тапсырыс берушімен және қажет болған жағдайда басқа мамандармен жүргізіледі.
10. Далалық зерттеу барысында:
объектінің орналасқан жерін, бүлінген жердің нақты шекараларын анықтау, қалпына келтірілетін учаскелерді болашақта пайдалану мүмкіндігін белгілеу;
бүлінген жерлерді қалпына келтіру үшін үйінділердегі әлеуетті құнарлы жыныстар мен топырақтың құнарлы қабатының бар болуын анықтау;
бүлінген жерлерді қалпына келтіру үшін олардың көлемі және әлеуетті құнарлы жыныстар мен топырақтың құнарлы қабатының қажетті көлемін белгілеу;
үйінділердегі топырақтың құнарлы қабаты мен әлеуетті құнарлы жыныстарының сапасын, олардың минералогиялық және механикалық құрамын, жыныстардағы улы тұздардың бар болуы мен химиялық мелиорацияның қажеттілігін, ылғалдану мен табиғи өсу жағдайын алдын ала анықтау;
қосымша топографиялық және топырақтық–мелиоративтік, агро орман мелиоративтік, геологиялық және гидрогеологиялық іздестірулерді жүргізудің қажетті көлемін анықтау.
Ластанған жерде қосымша ластану себебі мен көзі, топырақ ластануының қауіптілік дәрежесі анықталады.
11. Жер учаскелерін далалық зерттеу нәтижелері қалпына келтіруге жататын бүлінген жерлерді зерттеу актісімен осы Нұсқаулықтың 1-қосымшасына сәйкес зерттеу сызбаларын дайындау арқылы ресімделеді.
12. Жер учаскелерін далалық зерттеу материалдары негізінде осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша тапсырыс берушімен бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеу үшін тапсырма дайындалады.

3-параграф. Іздестіру өндірісі

13. Далалық зерттеу нәтижелері бойынша келесі іздестірулер жүргізіледі:
топографиялық;
топырақтық–мелиорациялық;
аграрлық орман мелиорациялық;
геологиялық және гидрогеологиялық.
14. Топографиялық іздестірулер 1:1000-1:5000 масштабында орындалады. Қажет болғанда 1:500 масштабта орындалады.
15. Топырақтық-мелиорациялық іздестіру материалдар қамтамасыз етуі тиіс:
бүлінуге жататын жерде топырақтың құнарлы қабатының және әлеуетті құнарлы жыныстардың күй-жайының толық сипаттамасын алу, сондай-ақ қуаттылығын белгілеу және құнарлы қабатын алу тәртібі, оны сақтау жағдайын және кейін пайдаланылуын анықтауды;
бүлінген жерде техникалық немесе биологиялық қалпына келтіру жобаларын құру үшін қоспалар мен топырақтардың қасиеттері мен белгілерін анықтау;
топырақтың құнарлы қабатын көбірек салу жолымен осы алқаптың өнімділігін арттыру жөніндегі қажетті жобалық шешімді әзірлеу үшін аз өнім беретін алқаптардағы топырақтың қасиеттері мен белгілері туралы деректер алу.
16. Мұнаймен ластануға ұшыраған жерлерді зерттеу кезінде мұнай өнімдері көп жерлердің жиегі белгіленеді, ластану тереңдігі анықталады, топырақ құрамындағы мұнай өнімдері деңгейін анықтау үшін сынамалар таңдалады. Топырақ мұнай өнімдерімен ластанған кезде ластағыштардың таралу шекарасының түбіне дейін сынамалар алынады.
Ластағыш заттарды анықтау әдістерінің жалпы талаптары "МЕМСТ 17.4.0.03-85 Табиғатты қорғау. Топырақтар. Ластағыш заттарды анықтау әдістеріне жалпы талаптар" Мемлекеттік стандартына сәйкес жүзеге асырылады.
Топырақтық–мелиорациялық іздестіру қорытындылары бойынша "МЕМСТ 17.5.1.03-86 Табиғатты қорғау. Жер. Жерді биологиялық қалпына келтіру үшін аршалымды және сиымды жыныстардың классификациясы" және "МЕМСТ 17.5.3.06-85 Табиғатты қорғау. Жер. Жер жұмыстары өндірісінде топырақтың құнарлы қабатын сыдыртып алу нормаларын белгілеуге талаптар" Мемлекеттік стандарттарына сәйкес топырақтық–мелиорациялық іздестіру нәтижелері бойынша бүлінген жерлердің топырақтық-мелиоративтік карталары әзірленеді, ал қажет болған жағдайда жердің бүліну дәрежесі бойынша жыныстардың улылығы, тұздануы, сортаңдануы, ауыр металдардың, мұнайлы көмірсутектердің құрамы, аршылатын жыныстарды пайдалану, топырақтың құнарлы қабатын алу, топырақ–мелиоративтік картограммалар дайындалады.
Топырақтық-мелиорациялық іздестіру материалдарының түсіндірме жазбасында зерттеу объектісінің топырақтың төменгі қабатының сапасы туралы қорытынды, минералды тыңайтқыштарды енгізу және мелиоративті кезеңде егу үшін жарамды шөптер мен шөп қоспаларының, ағашты–бұталыларының түрлерінің жыныстардың тізімдері беріледі.
Жерді игеру үшін қарастырылған өнімділігі аз алқаптарда топырақтың құнарлы қабатын салу жолымен осы алқаптардың өнімділігін арттыруға арналған жобалық шешімдерді қабылдау кезінде қажетті топырақтың белгілері мен қасиеттері туралы деректерді алу мақсатында топырақ іздестіру жұмыстары жүргізіледі. Бұл ретте өнімділігі аз алқапқа топырақтың құнарлы қабатын салуға байланысты шығындар жаңа жерді игеру құнының нормасынан аспауы керек.
17. Аграрлық орманды мелиоративтік іздестірулер қалпына келтірілетін алаңдарда түрлі мақсатта ағаш отырғызу мүмкіндігін анықтау үшін жүргізіледі.
18. Геологиялық және гидрогеологиялық зерттеулер топырақтық–мелиоративті іздестірулермен бір кешенде жамылғы жыныстарының сипаттамасын, топырақ суының режимін алу мақсатында жүргізіледі.
Іздестіру барысында сынамаларды таңдау бедерді және топырақ жамылғысының бүліну дәрежесі ескере отырып, әр жағдайда горизонттық белдеулер немесе берілген топырақ түрінің қабаттары үшін типтік топырақ бөлігі берілетіндей болып жүзеге асырылуы керек.

4-параграф.
Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеу

19. Қалпына келтіру жобасы жобаны әзірлеу мен іздестіру материалдарына берілген тапсырмалар негізінде әзірленеді.
20. Қалпына келтіру жобасының құрамында келесі жұмыстар жүргізіледі:
жерді қалпына келтіру бағытына байланысты бүлінген жерді қалпына келтіру жөніндегі жұмыстардың технологиясын әзірлеу;
жер жұмыстарының, техника қажеттілігін, тыңайтқыштар, отырғызылатын материалдар, тұқымдар және тағы басқалардың көлемін анықтау;
өндіру жұмыстарын ұйымдастыру (қалпына келтірудің күнтізбелік кестесі);
сметалық құжаттарды жасау;
жұмыс өндірісі жөніндегі жұмыс сызбаларын әзірлеу.

5-параграф. Жобаны келісу және беру

21. Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасы, жер қатынастары жөніндегі өкілетті органмен келісіледі және тапсырыс берушімен бекітіледі.
Облыстың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) атқарушы органымен берілген (берілетін) жер учаскелердің құрамындағы бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасы облыстың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) жер қатынастары жөніндегі өкілді органмен келісу жүргізіледі, ал қалған жағдайда - бүлінген жерлердің орналасқан жері бойынша ауданның (қаланың) жер қатынастары жөніндегі өкілді органымен келісіледі.
Қоршаған ортаның әсерін бағалау мақсатында бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасы қолданыстағы заңнамаға сәйкес мемлекеттік экологиялық және санитралық-эпидемиологиялық сараптамаларға жіберілуі мүмкін. Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасы мемлекеттік экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық оң сараптама алғанда келісіледі.
22. Бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасы тапсырыс берушіге, жобаны келісімдеген жер қатынастары жөніндегі өкілетті органға беріледі, бір данасы жобаны әзірлеушіде қалады.

Бүлінген жерлерді қалпына
келтіру жобаларын әзірлеу
туралы нұсқаулыққа
1-қосымша

Нысан

Қалпына келтіруге жататын бүлінген жерлерді зерттеу
АКТІСІ

______ жыл "____"____________
_____________________________________________________________________
(Аты-жөні, лауазымы)
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(кен орындарын өңдейтін, құрылыс жұмыстарын жүргізетін ұйымның атауы)
_____________________________________________________________________
бүлінген немесе бүлінуге жататын жер учаскесіне зерттеу жүргізді
Зерттеу нәтижесінде анықталды:
1. Бүлінген жер учаскесінің алаңы __________________ орналасқан
_____________________________________________________________________
(учаскенің нақты орналасқан жерді, жер бөлу құжаттарына
_____________________________________________________________________
сәйкес пайдаланылуы анықталады)
2. Бүлінген жер учаскелеріне жақын жатқан жерлердің
пайдаланылуы ________________________________________________________
(жердің нақты пайдаланылуы, сондай-ақ сызбаларға, жобаларға
_____________________________________________________________________
және басқа материалдарға сәйкес болашақта пайдаланылуы көрсетіледі)
3. Бүлінген жердің сипаттамасы ________________________________
_____________________________________________________________________
(бүлінудің түрлері, алаңдық сипаттамалары)
4. Жерді пайдаланушының немесе жердің меншік иесінің
ұсыныстары:__________________________________________________________
(жер пайдаланушының немесе жердің меншік иесінің ұсыныстары,
_____________________________________________________________________
- негізделуімен және себептерімен көрсетіледі)
Жер учаскелерін зерттеу нәтижесінде жобада төменгілерді
қарастыру керек деп ұсынылды:
1. Қалпына келтірудің бағыттары:_______________________________
_____________________________________________________________________
(алқап түрлері немесе жерді шаруашылықта пайдаланудың бағыттары)
2. Қалпына келтірудің техникалық кезеңінің жұмыс
түрлері:_____________________________________________________________
____________________________________________________________________
3. Қалпына келтіру үшін учаскелердегі топырақтың құнарлы қабаты
мен потенциалды құнарлы жыныстарды пайдалану_________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Қалпына келтірудің биологиялық кезеңін жүргізудің
қажеттігі:___________________________________________________________
____________________________________________________________________
Қолдағы бар масштабы _______________ бүлінген жердің
топографиялық жобаларын және де масштабы ___________ бар топырақтық
зерттеулер пайдаланылсын.
Бар материалдар ________________ масштабтағы топографиялық
зерттеулердің ______________________________________________________,
_________________, топырақ–мелиоративтік зерттеу ____________________
басқа зерттеулердің бар материалдарымен толықтырылсын.

Қосымша:
Бүлінген жерлердің сипаттамасы (контурлық ведомост)
Жер пайдалану жоспарының көшірмесі ___________________________
Бүлінген жерлердің сызбасы
Жер учаскесінің орналасқан жері бойынша ауданның (қаланың) жер
қатынастары жөніндегі уәкілетті органның өкілдерінің, тапсырыс
берушінің және басқа мамандардың қолдары:
1.___________________________________________________________
2.___________________________________________________________
3.___________________________________________________________

Ескерту: нақты бір жағдайларда қажет болғанда, шешілетін мәселелердің мазмұны актіде өзгертілуі мүмкін.

Бүлінген жерлерді қалпына
келтіру жобаларын әзірлеу
туралы нұсқаулыққа
2-қосымша

Нысан

"Келісілді" "Бекітемін"
Жобаны әзірлеуші (толық атауы, Тапсырыс беруші
Аты-жөні) (толық атауы, Аты-жөні)
_______________________________ _______________________________
200_ жылғы "__" _______________ 200_ жылғы "__" _______________

Қол үшін және мөрдің орны Қол үшін және мөрдің орны

Бүлінген жерлерді қалпына келтірудің жұмыс жобасын әзірлеуге
ТАПСЫРМА

N	Тізбе	Көрсеткіштер
1	2	3
1	Жобалау үшін негіздер (бүлінген жерлерді тексеру актісі)
2	Жобаны әзірлеуші
3	Жобалау сатысы
	техникалық кезең
	биологиялық кезең
4	Объектінің - учаскенің атауы
5	Объектінің - учаскенің орналасқан жері (әкімшілік аудан)
6	Қалпына келтіру объектісінің сипаттамасы:
	жалпы алаңы, гектар
	оның ішінде болжаммен (алдын ала) пайдаланылатыны
	егістік
	шабындық
	жайылым
	көп жылдық екпелер
	орман екпелері, орман алаптарын қоса
	шалғындау
	өндірістік және өндірістік емес құрылыс
7	Қатпарланып үйілген қорлардың болуы (немесе құнарлы қабаттан алынатын көлемі), мың куб метр
8	Қатпарланып үйілген қорлардың потенциалды құнарлы жыныстардың болуы (немесе алынатын көлемі) мың куб метр
9	Уақытша үйінділер үшін бөлінетін алаңы, гектар
10	Техникалық мәселелер:
	тұздануы және екінші улылық жыныстардың дәрежесі
	ластану деңгейі
	ластанудың бойлаған тереңдігі
	объектінің сулану дәрежесі және құрғатудың (дренаж) қажеттілігі
	су және жел эрозиясының және басқа геодинамикалық процестердің даму дәрежесі
	тас басу дәрежесі
	ағашты-бұталы өсімдіктердің басу дәрежесі
11	Қажетті зерттеулердің түрлері және көлемдері _________________________________
12	Жұмыстардың алдын ала кезеңінің басталу және аяқталу мерзімі: қалпына келтірудің техникалық кезеңі қалпына келтірудің биологиялық кезеңі
13	Қалпына келтіру жобасының аяқталу мерзімі
14	Ерекше жағдайлар

Об утверждении Инструкции о разработке проектов рекультивации нарушенных земель

Приказ Председателя Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами от 2 апреля 2009 года № 57-П. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 июня 2009 года № 5689. Утратил силу приказом и.о. Министра национальной экономики Республики Казахстан от 17 апреля 2015 года № 346

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра национальной экономики РК от 17.04.2015 № 346 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие приказ см. п. 4

В соответствии с подпунктом 4) пункта 1 статьи 14 , подпунктом 3) пункта 1 статьи 140 , со статьями 149 и 150 Земельного кодекса Республики Казахстан, а также в целях урегулирования вопросов проведения рекультивации нарушенных земель, ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую Инструкцию о разработке проектов рекультивации нарушенных земель.
2. Управлению государственного земельного кадастра и мониторинга земель Департамента государственного контроля за использованием и охраной земель и государственного земельного кадастра Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами обеспечить направление настоящего Приказа на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан, в установленном законодательством порядке.
3. Контроль за исполнением настоящего Приказа возложить на Заместителя Председателя Агентства Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами Раймбекова К.У.
4. Настоящий Приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель У. Узбеков

«Согласовано»
Министр здравоохранения
Республики Казахстан
___________ Ж. Доскалиев
10 апреля 2009 года

«Согласовано»
Министр охраны окружающей среды
Республики Казахстан
___________ Н. Ашимов
6 мая 2009 года

«Согласовано»
Министр энергетики и
минеральных ресурсов
Республики Казахстан
__________ С. Мынбаев
30 апреля 2009 года

Утверждена
Приказом Председателя
Агентства Республики Казахстан по
управлению земельными ресурсами
от 2 апреля 2009 года № 57-П

Инструкция о разработке проектов рекультивации
нарушенных земель

Раздел 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция разработана в соответствии с подпунктом 4) пункта 1 статьи 14 , подпунктом 3) пункта 1 статьи 140 , со статьями 149 и 150 Земельного кодекса Республики Казахстан и детализирует разработку проектов рекультивации земель, почвенный покров которых нарушен при разработке месторождений полезных ископаемых, выполнении геологоразведочных, изыскательских, строительных и других работ.
2. Основные понятия, используемые в настоящей Инструкции:
1) вскрышные породы – породы, покрывающие и могущие содержать полезное ископаемое, подлежащие выемке и перемещению как отвальный грунт в процессе открытых разработок;
2) выполаживание откосов - земляные работы с целью уменьшения углов откосов, отвалов и бортов карьеров или карьерных выемок;
3) малопригодные породы – породы, обладающие неблагоприятными для роста растений физическими и (или) химическими свойствами;
4) мелиоративный период – интервал времени, за который проводится улучшение качества рекультивируемых земель и восстановление их плодородия;
5) рекультивация земель – комплекс работ, направленных на восстановление нарушенных земель для определенного целевого использования, в том числе прилегающих земельных участков, полностью или частично утративших свою ценность в результате отрицательного воздействия нарушенных земель, а также на улучшение условий окружающей среды;
6) нарушение земель – процесс, происходящий при добыче полезных ископаемых, в том числе нефти и нефтепродуктов, геолого-разведочных, изыскательских и строительных работ, приводящий к нарушению почвенного покрова, гидрологического режима, рельефа местности и другим негативным изменениям состояния земель;
7) нарушенные земли - земли, утратившие свою ландшафтную первозданность и иную ценность или являющиеся источником отрицательного воздействия на окружающую среду в связи с нарушением почвенного покрова, гидрологического режима и рельефа местности в результате производственной деятельности человека;
8) планировочные работы – работы по выравниванию поверхности нарушенных земель, выполаживанию откосов, отвалов и бортов карьеров;
9) плодородный слой почвы – верхняя гумуссированная часть почвенного профиля с благоприятными для роста растений физическими, химическими и агрохимическими свойствами;
10) потенциально-плодородный слой почвы – нижняя часть почвенного профиля, обладающая благоприятными для роста растений физическими, химическими и ограниченно-агрохимическими свойствами;
11) проект рекультивации – совокупность технических, экономических, плановых документов, включающая чертежи, расчеты и описания, графическое изображение и обоснование;
12) рекультивационный слой – искусственно создаваемый при рекультивации слой земли с благоприятными для произрастания растений свойствами.

Раздел 2. Разработка проектов рекультивации нарушенных земель

Глава 1. Основные положения разработки проектов

3. Разработка проектов рекультивации нарушенных земель осуществляется гражданами и юридическими лицами, выполняющими землеустроительные работы (разработчик проекта).
Сноска. Пункт 3 в редакции приказа Председателя Агентства РК по управлению земельными ресурсами от 26.03.2012 № 63-ОД (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
4. При разработке проектов рекультивации нарушенных земель должны быть учтены:
природные условия района (климат, почвенно-растительный покров, геологические и гидрологические условия);
перспективы развития района;
фактическое или прогнозируемое состояние нарушенных (нарушаемых) земель к моменту рекультивации (площади, формы рельефа местности, степень естественного зарастания, наличие плодородного и потенциально-плодородного слоев почв, подтопления, эрозионных процессов, уровня загрязнения);
показатели химического и гранулометрического состава, агрохимических и агрофизических свойств, инженерно-геологической характеристики вскрышных и вмещающих пород и их смесей в отвалах;
хозяйственно-экономические и санитарно-эпидемиологические условия района размещения нарушенных земель;
требования по охране окружающей среды.
5. Разработка проектов рекультивации нарушенных земель должна проводиться:
1) при предоставлении земельного участка, использование которого повлечет нарушение земель, - после принятия местным исполнительным органом решения о предоставлении земельного участка и до начала работ, связанных с нарушением земель;
2) при изменении целевого назначения земельного участка, в результате которого его использование повлечет нарушение земель, - после принятия местным исполнительным органом решения об изменении целевого назначения земельного участка и до начала работ, связанных с нарушением земель;
3) на ранее нарушенных землях, по которым отсутствуют сведения о лицах их нарушивших - по решению местного исполнительного органа.
Срок разработки проекта рекультивации нарушенных земель устанавливается в решении местного исполнительного органа о предоставлении либо об изменении целевого назначения земельного участка, использование которого будет связано с нарушением земель.
Сноска. Пункт 5 с изменениями, внесенными приказом Председателя Агентства РК по управлению земельными ресурсами от 21.02.2011 № 29-ОД (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Стадии разработки проектов рекультивации

Параграф 1. Последовательность разработки проектов
рекультивации

6. Процедура разработки проектов рекультивации нарушенных земель осуществляется в следующей последовательности:
1) подготовительные работы (камеральные и полевые);
2) производство изысканий;
3) разработка проекта рекультивации нарушенных земель;
4) согласование и выдача проекта.
7. Проектирование осуществляется на основании решений, принятых в утвержденных технико-экономических обоснованиях или технико-экономических расчетах строительства.

Параграф 2. Подготовительные работы (камеральные и полевые)

8. В период подготовительных работ производятся камеральные работы, заключающиеся в подборе планово-картографических материалов, изучении почвенных и почвенно-мелиоративных изысканий, материалов инвентаризации земель для проведения полевого обследования земельного участка, подлежащего рекультивации.
9. Полевое обследование земельных участков, подлежащих рекультивации, производится разработчиком проекта с участием представителей уполномоченного органа по земельным отношениям района (города) по месту нахождения земельного участка, заказчика и при необходимости других специалистов.
10. В процессе полевого обследования производится:
уточнение расположения объекта, фактических границ нарушенных земель, установление возможного перспективного использования рекультивируемого участка;
установление наличия плодородного и потенциально-плодородного слоев почв в отвалах для рекультивации нарушенных земель;
предварительное определение качества плодородного и потенциально-плодородного слоев почв в отвалах, их минералогический и механический состав, наличие токсичных солей в породах и необходимость химической мелиорации, уточнение условий увлажнения и естественного зарастания;
определение необходимых объемов проведения дополнительных топографических, почвенно-мелиоративных, агролесомелиоративных, геологических и гидрогеологических изысканий.
На загрязненных землях дополнительно определяются причина и источник загрязнения, степень опасности загрязненности почвы.
11. Результаты полевого обследования земельных участков оформляются актом обследования нарушенных земель, подлежащих рекультивации, согласно приложению 1 к настоящей Инструкции, с изготовлением чертежа полевого обследования.
12. На основании материалов полевого обследования земельных участков заказчиком готовится задание на разработку проекта рекультивации нарушенных земель по форме, согласно приложению 2 к настоящей Инструкции.

Параграф 3. Производство изысканий

13. По результатам полевого обследования могут проводиться следующие изыскания:
топографические;
почвенно-мелиоративные;
агролесомелиоративные;
геологические и гидрогеологические.
14. Топографические изыскания выполняются в масштабе 1:1000-1:5000. При необходимости - могут выполняться в масштабе 1:500.
15. Материалы почвенно-мелиоративных изысканий должны обеспечивать:
получение полной характеристики состояния плодородного и потенциально плодородного слоев почв на землях, подлежащих нарушению, а также установление мощности и порядка их снятия, определения условий складирования и последующего использования;
установление признаков и свойств грунтов и смесей на нарушенных землях для составления проектов их технической или биологической рекультивации;
получение данных о признаках и свойствах почв на малопродуктивных угодьях, необходимых для разработки проектных решений по повышению продуктивности этих угодий путем нанесения на них дополнительного плодородного слоя почв (землевания).
16. При обследовании земель, подверженных нефтяному загрязнению выделяются контура земель с повышенным содержанием нефтепродуктов, определяется глубина проникновения загрязнения, отбираются пробы почв для определения в них содержания нефтепродуктов. При загрязнении почв нефтепродуктами пробы отбираются до глубины нижней границы распространения загрязнителя.
Методы определения загрязняющих веществ осуществляются в соответствии с Государственным стандартом «ГОСТ 17.4.0.03-85 Охрана природы. Почвы. Общие требования к методам определения загрязненных веществ».
По результатам почвенно-мелиоративных изысканий составляется почвенно-мелиоративная карта нарушенных земель, а при необходимости - почвенно-мелиоративные картограммы по степени нарушенности земель, токсичности пород, засолению, солонцеватости, содержанию нефтепродуктов, содержанию тяжелых металлов, снятию плодородного слоя почв, использования вскрышных и вмещающих пород в соответствии с Государственными стандартами «ГОСТ 17.5.1.03-86 Охрана природы. Земля. Классификация вскрышных и вмещающих пород для биологической рекультивации земель» и «ГОСТ 17.5.3.06-85 Охрана природы. Земля. Требования к определению норм снятия плодородного слоя почвы при производстве земляных работ».
В пояснительной записке к материалам почвенно-мелиоративных изысканий дается заключение о качестве почво-грунтов объекта обследования, рекомендации по внесению минеральных удобрений и перечень трав и травосмесей, древесно-кустарниковых пород, пригодных для возделывания в мелиоративный период.
На малопродуктивных угодьях, предусмотренных для землевания, проводят почвенные изыскания с целью получения данных о признаках и свойствах почв, необходимых при принятии проектных решений для повышения продуктивности этих угодий путем нанесения на них дополнительного плодородного слоя. При этом затраты, связанные с нанесением плодородного слоя почвы на малопродуктивные угодия, не должны превышать нормативов стоимости освоения новых земель.
17. Агролесомелиоративные изыскания выполняются для установления возможности производства лесопосадок различного назначения на рекультивируемых площадях.
18. Геологические и гидрогеологические изыскания выполняются в комплексе с почвенно-мелиоративными с целью получения характеристики подстилающих пород, режима грунтовых вод.
Отбор проб в процессе изысканий осуществляется с учетом рельефа и степени нарушенности почвенного покрова с таким расчетом, чтобы в каждом случае была представлена часть почвы, типичная для генетических горизонтов или слоев данного типа почв.

Параграф 4. Разработка проекта рекультивации нарушенных земель

19. Проект рекультивации разрабатывается на основании задания на Разработку проекта и материалов изысканий.
20. В составе проекта рекультивации проводятся следующие работы:
разработка технологии работ по рекультивации нарушенных земель в зависимости от направления рекультивации;
определение объемов земляных работ, потребности в технике, удобрениях, посадочном материале, семенах и других;
организация производства работ (календарный график рекультивации);
составление сметной документации;
составление рабочих чертежей по производству работ.

Параграф 5. Согласование и выдача проекта

21. Проект рекультивации нарушенных земель согласовывается с уполномоченным органом по земельным отношениям и утверждается заказчиком.
Согласование проекта рекультивации нарушенных земель, находящихся в составе земельного участка, предоставленного (предоставляемого) исполнительным органом области (города республиканского значения, столицы), осуществляется уполномоченным органом по земельным отношениям области (города республиканского значения, столицы), а в остальных случаях - уполномоченным органом по земельным отношениям района (города) по месту расположения нарушенных земель.
В целях определения оценки воздействия на окружающую среду проект рекультивации нарушенных земель может быть направлен на государственную экологическую и санитарно-эпидемиологическую экспертизу в соответствии с действующим законодательством. Проект рекультивации нарушенных земель согласовывается при получении положительного заключения государственной экологической и санитарно–эпидемиологической экспертизы.
22. Проект рекультивации нарушенных земель выдается заказчику, уполномоченному органу по земельным отношениям, согласовавшему проект, и один экземпляр остается у разработчика проекта.

Приложение 1
к Инструкции о разработке
проектов рекультивации
нарушенных земель

форма

АКТ
обследования нарушенных земель, подлежащих
рекультивации

от «___» ___________ года
____________________________________________________________________
(Фамилия, имя, отчество, должность)
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
провели обследование земельного участка, нарушенного или подлежащего
нарушению __________________________________________________________
(наименование организации, разрабатывающая месторождения,
____________________________________________________________________
проводящая строительные работы)
В результате обследования установлено:
1. Участок нарушенных земель площадью __________ расположен
____________________________________________________________________
(указывается расположение участка, устанавливается соответствие ____________________________________________________________________
фактического пользования землеотводным документам)
2. Земли, примыкающие к участку нарушенных земель, используются
____________________________________________________________________
(указывается фактическое использование, а также возможное
___________________________________________________________________
перспективное использование земель согласно схемам, проектам
и другим материалам)
3. Описание нарушенных земель _________________________________
(вид нарушений, площадные характеристики)
4. Рекомендации землепользователя или землевладельца __________
_____________________________________________________________________
(указываются рекомендации землепользователя или землевладельца – с
_____________________________________________________________________
изложением обоснований и причин)
В результате обследования земельных участков рекомендовано
рассмотреть в проекте:
1. Направления рекультивации: _________________________________
_____________________________________________________________________
(вид угодий или иного направления хозяйственного использования земель)
2. Виды работ технического этапа рекультивации: _______________
_____________________________________________________________________
3. Использовать для рекультивации потенциально-плодородные
породы и плодородный слой почвы с участков: _________________________
_____________________________________________________________________
4. Необходимость проведение биологического этапа рекультивации
____________________________________________________________________.
Использовать имеющиеся топографические планы нарушенных земель
в масштабе ____________________________________________________,
а также имеющиеся материалы почвенного обследования масштаба
_____________________________________________________________________
Имеющиеся материалы дополнить материалами топографических
изысканий в масштабе ______________________________________________,
почвенно-мелиоративными изысканиями в масштабе ____________________
другими изысканиями ______________________________________________.

Приложения:
Характеристика нарушенных земель (поконтурная ведомость);
Выкопировка из плана землепользования;
Схема нарушенных земель.

Подписи представителей уполномоченного органа по земельным
отношениям района (города) по месту нахождения земельного участка,
заказчика и других специалистов:
1. ____________________________________________________
2. ____________________________________________________
3. ____________________________________________________

Примечание: в конкретных условиях при необходимости содержание
решаемых вопросов в акте могут изменяться.

Приложение 2
к Инструкции о разработке
проектов рекультивации
нарушенных земель

форма

«Согласовано» «Утверждаю»

Разработчик проекта Заказчик
(полное наименование, (полное наименование
Фамилия, имя, отчество) Фамилия, имя, отчество)
_____________________ ______________________
«___» __________ 20__ год «___» _________ 20__ год

Место для подписи и печати Место для подписи и печати

ЗАДАНИЕ
на разработку проекта рекультивации нарушенных земель

№ п/п	Перечень	Показатели
1	2	3
1	Основание для проектирования (акт обследования нарушенных земель, подлежащих рекультивации)
2	Разработчик проекта
3	Стадийность проектирования
	технический этап
	биологический этап
4	Наименование объекта – участка
5	Местоположение объекта – участка (административный район)
6	Характеристика объекта рекультивации:
	общая площадь, гектар
	из них предполагается использовать под (предварительно):
	пашню
	сенокосы
	пастбища
	многолетние насаждения
	лесные насаждения, включая лесные полосы
	залужение
	производственное и непроизводственное строительство
7	Наличие заскладированного (или снимаемого) плодородного слоя почвы, тысячи кубических метров
8	Наличие заскладированного (или снимаемого) потенциально-плодородного слоя почвы, тысячи кубических метров
9	Площадь отвода земель для временных отвалов, гектар
10	Технические проблемы:
	степень засоления и вторичной токсичности пород
	уровень загрязнения
	глубина проникновения загрязнения
	степень обводненности объекта и необходимость дренажа
	степень развития водной и ветровой эрозии и других геодинамических процессов
	степень засоренности камнем
	степень зарастания древесной и кустарниковой растительностью
11	Виды и объемы необходимых изысканий __________________________________________
12	Предварительные сроки начала и окончания работ: технического этапа рекультивации биологического этапа рекультивации
13	Срок завершения разработки проекта рекультивации
14	Особые условия