Қазақстан Республикасының аумағында шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жөніндегі қағидасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 16 шілдедегі № 17-03/362 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2012 жылы 17 тамызда № 7851 тіркелді

«Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы» 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабы
1-тармағының 36) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 24.12.2015 № 18-03/1111 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы аумағында шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жөніндегі қағидасы бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігінің Орман және аңшылық шаруашылығы комитеті (Е.Н. Нысанбаев) заңнамада белгіленген тәртіппен осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және оны ресми жариялануын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр А. Мамытбеков

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2012 жылғы 16 шілдедегі
№ 17-03/362 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының аумағында
шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жөніндегі
қағида

1. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының аумағында шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жөніндегі қағида (бұдан әрі – Қағида) «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы» 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабы 1-тармағының 36) тармақшасына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының аумағында шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру тәртібін айқындайды.
Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 24.12.2015 № 18-03/1111 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
2. Осы Қағидада мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) аңшылық шаруашылығы субъектілері – бекiтiлiп берiлген аңшылық алқаптарда аңшылық шаруашылығын жүргiзетiн жеке немесе заңды тұлғалар;
2) бонитировка (бағалау) – аңшылық алқаптардың тұрпаттарын бөлу және олардың өнімділігін айқындау;
3) жануарлардың оңтайлы тығыздығы – алқаптардың өнімділігі барынша толық пайдаланылатын, жануарлар өздерінің қысқы азық базасын бүлдірмейтін әрі орман және ауыл шаруашылығына елеулі зиян келтірмейтін жануарлар саны;
4) камералдық өңдеу – дайындық және далалық кезеңдерде жиналған шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру материалдары мен деректерін өңдеу;
5) ревизиялық кезең – шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру материалдары бойынша Аңшылық шаруашылығын жүргізу жоспары әзірленетін мерзім;
6) шаруашылықішілік аңшылықты орналастыру объектісі – аңшылық шаруашылығы субъектілеріне бекітіліп берілген аңшылық алқаптары.
3. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырудың міндеттері:
1) аңшылық алқаптарды түгендеу;
2) бонитировка (бағалау);
3) аңшылық алқаптардың табиғи және экономикалық жағдайларын зерттеу;
4) жануарларды есепке алу;
5) биотехникалық және пайдалану іс-шараларын жобалау болып табылады.
4. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру осы Қағиданың
3-тармағында көрсетілген міндеттерге сәйкес аңшылық шаруашылығы субъектілерінің білікті мамандарымен, керек болған жағдайда аңшылықты орналастыру мамандарының тартылуымен жүзеге асырылады.
5. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру материалдары бойынша аңшылық шаруашылығы субъектісі 10 (он) жылға немесе аңшылық шаруашылығын жүргізу шартының жасалу мерзіміне белгіленетін ревизиялық кезеңге арналған Аңшылық шаруашылығын жүргізу жоспарын әзірлейді.
6. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырудың толық циклі объектінің күрделілігіне байланысты 18-24 айда жүзеге асырылады және үш кезеңнен – дайындық, далалық және камеральдық кезеңдерден тұрады.
Дайындық кезеңі бірінші жылдың басынан наурыз айына дейін орындалады.
Далалық кезеңнің ұзақтығын аңшылық шаруашылығы субъектісі белгілейді және бірінші жылдың толық далалық маусымын және екінші жылдың кем дегенде 6 (алты) айын қамтиды.
Камералдық өңдеу бірінші жылдың қысқы кезеңінде және толық емес екінші жылы жүргізіледі.
7. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру нысаналы мақсаты бойынша бастапқы және қайталама шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру болып бөлінеді. Шаруашылықаралық аңшылықты ұйымдастыру, орман орналастыру, жерге орналастыру, статистикалық есепке алу материалдары, сондай-ақ зоология, ботаника, география, климатология бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруды жүргізуге негіз болып табылады.
8. Бастапқы шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру бұдан бұрын шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырумен қамтылмаған аңшылық шаруашылықтары аумақтарында жүргізіледі. Бастапқы шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруда осы Қағидада айқындалған толық жұмыс кешені жүргізіледі.
9. Қайталама шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру бұдан бұрын ұйымдастырылған аңшылық шаруашылықтарында оларда ревизиялық кезең аяқталғаннан кейін жүргізіледі.
Қайталама шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруда осының алдындағы шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру материалдары толық пайдаланылады.
Қайталама шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруды жүргізу кезінде:
1) аңшылық алқаптар түрлерінің қазіргі учаскелерінің пішінін сақтау;
2) өзгерістерге ұшыраған аңшылық алқаптары түрлерінің учаскелерін көзбен шолып қарап шығу керек.
10. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жұмыстары іздестіру жұмыстарының көлеміне, аңшылық алқаптардың құндылығына және аңшылық шаруашылығының санатына байланысты төрт разряд бойынша жүргізіледі.
Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру бойынша мына жерлерде жұмыстар жүргізу ұсынылады:
1) 1-разряд бойынша – заңнамаға сәйкес шектеулі шаруашылық қызмет, оның ішінде аң аулау мен балық аулау рұқсат етілетін ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда және бірінші санатқа жататын аңшылық шаруашылықтарда;
2) 2-разряд бойынша – екінші санатқа жататын аңшылық шаруашылықтарда;
3) 3-разряд бойынша – үшінші санатқа жататын аңшылық шаруашылықтарда;
4) 4-разряд бойынша – төртінші және бесінші санаттарға жататын аңшылық шаруашылықтарда.
11. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру бойынша жұмыстар разрядын таңдауды аңшылық шаруашылығының субъектісі айқындайды.

2. Аңшылық алқаптарды түгендеу

12. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруды жүргізу кезіндегі түгендеу:
1) аңшылық шаруашылықтарының шекарасы мен санаттарын нақтылауды;
2) қорықшы айналмаларын анықтауды;
3) аңшылық алқаптардың тұрпаттарын нақтылауды;
4) аң аулауды жүргізуге бөлінген квоталарды игеру мөлшері мен дәрежесін анықтауды көздейді.

3. Бонитировка

13. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру кезеңі аңшылық алқаптардың тұрпаттарын (типтерін), олардың мөлшері мен өнімділігін анықтау болып табылады. Аңшылық алқаптардың тұрпаты аң аулау объектілері болып табылатын жануарлардың белгілі бір түрлері мекендейтін немесе мекендеуі мүмкін аңшылық шаруашылығы нышандарының ортақтығымен сипатталатын алқаптардың ірі учаскелерін біріктіреді. Алқаптар тұрпаттарының әрқайсысына фаунаның белгілі бір құрамы мен тығыздығы да, биотехникалық іс-шаралардың ортақтығы да сәйкес келеді. Аңшылық алқаптарды бөлудің толымдылығы үшін аймақталу мен өсімдіктер түрлерін ескеру керек.
Алқаптардың әртүрлі тұрпаттары ландшафтардың аймақтары мен түрлерінің жағдайлары бойынша былай бөлінеді: шөлдер (сазды, құмды); жартылай шөлейт; құрғақ дала; дала; орманды дала; орман (жазық, таулы); субальпілік аймақ; альпілік аймақ; сулы-батпақты алқаптар.
Басым өсімдіктер ескеріліп, табиғи-аумақтық кешендер бөліп алынады (қылқан жапырақты орман, жапырақты орман, аралас орман, жайылма орман, тоғайлы орман, даланың, жартылай шөлейттің, шөлдің, су айдындарының және басқалардың өсімдіктер қауымдастықтары).
Орман көмкерген жерлерде аңшылық алқаптардың тұрпаттарын бөліп алуға екпе құрайтын тұқымдылар құрамы негіз болып табылады:
қылқан жапырақты орман - құрамында 3 бірлікке дейін жапырақты тұқым болуы мүмкін;
жапырақты орман - құрамында 3 бірлікке дейін қылқан жапырақты тұқым болуы мүмкін;
аралас орман - құрамында 3-тен 5 бірлікке дейін екінші дәрежелі тұқым болуы мүмкін;
жайылма орман, тоғайлы орман – ағаш тұқымдары құрамының араласып кетуіне қарамастан өзен жайылмаларындағы ормандар.
Орман дақылдары үшін жобаланған жинақталмаған орман дақылдары, ағашы кесілген жерлер, селдір ормандар және алаңқайлар аңшылық алқаптар тұрпатына – орманға (қылқан жапырақты, жапырақты, жайылмалы, тоғайлы) жатады.
Бұталарға қопасы жеке тұрпатқа – аршалықтарға бөлінетін жайылма аршаны қоспағанда, бұта қопаларының барлық түрлері жатады.
Ормансыз жерлер бойынша ауылшаруашылық дақылдарының себілуі; егістіктер бойынша – ауыспалы егістің түрі, егістікті қорғайтын екпелердің, бақтардың болуы; жайылымдар бойынша – жайылатын малдың сипаттамасы (таулы далалы және басқалар) және саны, шөп басудың тұрпаты және бас сауғалайтын жерлердің болуы; шабындық жерлер бойынша - пішен шабудың сипаттамасы мен өсімдіктердің өсуі, көгалдар үшін – батпақтану, су айдындары үшін – бұталы және сулы-батпақты өсімдіктердің өсуі есепке алынады.
Сулы-батпақты жерлер бойынша шөп басудың тегі, сипаттамасы және тұрпаты – қопалы, жиекті, тік, ескі арналы және батпақты болуы, жер бедері мен жағалаудың топырағы, судың ағуы және басқа су көздерімен байланыс, су беті деңгейінің құбылуы, су айдынының тереңдігі, судың бетіндегі және астындағы өсімдіктер, оның су айдыны бойынша бөлінуі, қалыңдығы және басқалар ескеріледі.
Аңшылық алқаптардың басқа тұрпаттары бойынша да барлық тән ерекшеліктер көрсетіледі.
14. Аңшылық алқаптарды тұрпаттарға бөлу аңшылық шаруашылығының аңшылық алқаптарын жүйелеудің негізі болып табылады. Аңшылық алқаптарды тұрпаттарға бөлудің екі түрлі тәсілі бар: орман көмкерген және орман көмкермеген.
15. Орман көмкерген аңшылық алқаптар үшін оларды тұрпаттарға бөлу мына нышандар бойынша жүргізіледі: орман құрайтын тұқымдылардың құрамы; өсу жағдайлары мен орны; сүректердің жасы мен жуандығы .
Сүрекдіңнің құрамы бойынша орман көмкерген аңшылық алқаптар қылқан жапырақты және жапырақты болып бөлінеді. Алқаптардың тұрпаттарына ағаш тұқымдарының басым құрамы бар (қайыңдар, қарағайлар, сексеуілдер және басқа) орманды жерлер бөлінеді. Осындай тұрпаттар тұрпаттар топтарына (қайың-қарағай, қарағай-самырсын және басқалар) бірігуі мүмкін.
Орман екпелері жасына қарай мынадай үш топқа бөлінеді:
жас екпелер – 20 жасқа дейін;
орта жастағы екпелер – 20 жастан 40 жасқа дейін;
кәрі екпелер – 40 жастан жоғары.
Сүрекдіңнің жуандығын орманның жинақталуы айқындайды. Осы нышан бойынша орман екпелерінің тұрпаттары қалың және сирек болып бөлінеді.
Орманның өсу орнының жағдайлары тік аймақталумен айқындалады. Орманды жерлер осы нышан бойынша тау және жазық ормандары болып бөлінеді. Сондай-ақ мекендеу орнының жағдайларына топырақтың құнарлылығы мен ылғалдылығын жатқызу қажет.
16. Орман көмкермеген аңшылық алқаптарды тұрпаттарға бөлу ірі табиғи кешендер бөлу негізінде жүзеге асырылады, ал оларға жануарлардың тіршілік әрекетінің құрамдас бөлігі болып табылатын топырақ құрамының, өсімдіктердің, климаттың және басқа да табиғи компоненттердің өзара байланысы ұйытқы болады.
17. Егер аңшылық алқаптардың көлемі аңшылық шаруашылығына қолайлы жалпы көлемнің 1 % кем болса және сипаттамалары бойынша жақын тұрпатпен бірігуге тиіс болса, оларды жекелеген тұрпаттарға бөлудің қажеті жоқ.

4. Аңшылық алқаптардың табиғи және экономикалық жағдайларын зерттеу

18. Аңшылық алқаптардың табиғи жағдайларын зерттеу мыналарды қарастырады:
1) аңшылық шаруашылығы орналасқан аумақтың ауа райын;
2) рельефін, топырағын, гидрографиясы мен гидрологиясын;
3) орман өсімдіктерінің жағдайы және аңшылық шаруашылығы аумағында өсетін ағаш-бұталар мен шөп басқан өсімдіктердің орман таксациялық мінездемесін, аңшылық алқаптарының өсімдіктер ресурстарының азықтық бағалылығын анықтау.
19. Аңшылық шаруашылығы орналасқан аудандағы экономиканың негізгі бағыттары мыналарды көздейді:
1) аса маңызды өнеркәсіп орындары және өнеркәсіптің дамуы;
2) орман шаруашылығы кәсіпорындары, олардың қызметінің қысқаша сипаттамасы;
3) орман қоры алқаптарының орташа шығымдылығы;
4) орман мекемелерінің алқаптар мен жанама пайдалану ресурстарын пайдалануы;
5) ауыл шаруашылығы, оның бағыты;
6) жер қорының сипаттамасы;
7) негізгі ауылшаруашылық жұмыстарын өткізу мерзімдері;
8) ауыл шаруашылығы алқаптарының орташа шығымдылығы;
9) экономика салаларының аң аулау объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлерінің мекендеу жағдайларына, санына және көбеюіне әсер етуі;
10) көлік жолдарының болуы және сипаттамасы, олардың аңшылық шаруашылығының шаруашылық қызметіндегі, маусымдар бойынша аңшылық алқапқа адамдардың келуін қамтамасыз етудегі рөлі.
20. Аңшылық алқаптардың өнімділігі олардың сапасын (құндылығын) бағалау өлшемі болып табылады. Аңшылық алқаптардың өнімділігі биологиялық және экономикалық өнімділік болып бөлінеді.
21. Аңшылық алқаптардың биологиялық өнімділігі жануарлардың мекендеу жағдайларына байланысты жануарлар дүниесінің өнімін алу мүмкіндігін айқындайды және өсімін молайтуға әсер ететін лимиттеуші факторлар ұғымымен: табиғи өлім-жітіммен; оңтайлы санымен және басқа да экологиялық факторлармен тығыз байланысты. Аңшылық алқаптардың биологиялық өнімділігінің өлшемі жануарлар санының белгілі бір уақыт аралығында өсуі болып табылады.
22. Аңшылық алқаптардың экономикалық өнімділігі аңшылық шаруашылығын рентабельді жүргізу мүмкіндігін айқындайды және ол биологиялық өнімділікке қана емес, сонымен бірге алынған өнім мен қызметтерді өткізу мүмкіндігіне де байланысты болады.
23. Аңшылық алқаптардың биологиялық өнімділігі абсолюттік бірліктермен (жануарлар саны) және салыстырмалы бірліктермен (бонитеттерде – жақсы, орташа, нашар) бағаланады.
24. Аңшылық алқаптардың экономикалық өнімділігі ақша бірліктерімен бағаланады және қызметтер мен рекреацияны қоса алғанда, аңшылық шаруашылығы өнімінің жиынтық құн бағасы болып табылады.

5. Жануарларды есепке алу

25. Жобаланып отырған кезеңге арналған жануарлар санының есептемесі мен болжамы «Аңшылық шаруашылығын жүргiзу қағидаларын бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 29 мамырдағы № 18-2/501 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11551 болып тіркелген), және «Қазақстан Республикасы аумағында жануарлар түрлерін есепке алуды жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 1 наурыздағы № 25-03-01/82 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7492 болып тіркелген).
Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 24.12.2015 № 18-03/1111 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
26. Орман екпелеріне, мәдени дақылдар егісіне, мал шаруашылығында, омарташылыққа зиян келуіне жол бермеу және жануарлар келтіретін нұқсанды барынша азайту үшін алқаптардың оңтайлы және шаруашылық тұрғысынан жол берілетін сиымдылықтары мен жануарлардың оңтайлы тығыздығы айқындалады.
27. Аңшылық шаруашылығының оңтайлы сиымдылығын есептеу үшін түрдің мекендеуіне жарамды 1000 гектар алқапқа аңшылық фаунаның негізгі түрлерінің оңтайлы тығыздығы анықталады.
28. Өсімнен басқа алып қою көлемі аңшылық шаруашылығының міндеттерімен айқындалады. Оңтайлы санға қол жеткізу қажет болған жағдайда алып қою берілген санды алғанға дейінгі кезеңге төмендетіледі. Оңтайлы саннан асып кеткен жағдайда алуды көбейту қажет.

6. Биотехникалық және пайдалану іс-шараларын жобалау

29. Биотехникалық және пайдалану іс-шараларын жобалау:
1) жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі іс-шараларды, биотехникалық және пайдалану іс-шараларын жоспарлауды;
2) жануарлар дүниесінің өсімін молайту жөнінде іс-шараларды мен биотехникалық іс-шаралар жүргізуді;
3) тексеру кезеңінің соңғы 5 (бес) жылында аңшылық шаруашылығы орындаған биотехникалық, аңшылық шаруашылығы және пайдалану іс-шараларының түрлерін, көлемін;
4) аңшылық шаруашылығы объектілерін салу үшін орындар жобалауды көздейді.
30. Аңшылық шаруашылығының сиымдылығын анықтау кезінде қыс мезгілінде алқаптың азықтық қасиеттерін арттыратын биотехникалық іс-шараларды, сондай-ақ орманды жерлердің шетіне жақын маңдағы ауыл шаруашылығы дақылдарының (күздік) егістіктерін есепке алу керек.

7. Қорытынды ережелер

31. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жұмыстары үш кезең бойынша орындалады: дайындық, далалық және камералдық жұмыстар. Оларды жүргізу кезінде:
1) дайындық жұмыстары кезінде:
картографиялық материалдардың сан алуан түрлерін сатып алу;
аңшылық шаруашылығының шекарасын нақтылау және аңшылық шаруашылығы туралы мәліметтер жинау;
аңшылық шаруашылығы аумағының қорықшы учаскелеріне бөлінуін нақтылау;
аңшылық алқаптардың тұрпаттары бойынша аңшылық шаруашылығының жер көлемін алдын-ала бөлу, оларды бояу;
шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру және жүргізу бойынша басқа да мәселелерді шешу;
2) далалық жұмыстар кезінде:
аңшылық шаруашылығының аумағын ұйымдастыру;
аңшылық алқаптардың тұрпаттары бойынша аңшылық шаруашылығының аумағын сипаттау және бөлу мен оларды түгендеу;
аңшылық фаунаның санын есепке алу, сондай-ақ сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген жануарлар түрлерінің түрлік құрамын анықтау;
шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жобасына түсіндірме жазба жазу үшін материалдар жинау;
бастапқы шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруда да, қайталама шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруда да аңшылық шаруашылығының шаруашылық қызметін талдау;
3) камералдық жұмыстар кезінде:
жоспарлау-картографиялық материалдар жасау;
жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану бойынша қажетті негіздемелері мен есеп-қисабы бар материалдарды толық камералдық өңдеу;
аңшылық алқаптардың өнімділігін анықтау;
осы Қағидаға 1-қосымшаға сәйкес алдағы ревизиялық кезеңге жобаланып отырған іс-шаралары мен аңшылық шаруашылығының өткен 5 (бес) жылғы шаруашылық қызметінің талдауы бар Аңшылық шаруашылығын жүргізу жоспарының жобасына түсіндірме жазба жазу орындалады.
32. Аңшылық алқаптардың типологиясы мен биотехникалық іс-шаралар жоспарларын жасаудың ерекшеліктері:
1) типология мен биотехникалық іс-шаралар жоспарлары аңшылық шаруашылығының жер көлеміне және шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жұмыстарының қабылданған разрядына байланысты аңшылық шаруашылығының аумағына 1:100000 немесе 1:200000 масштабында тұтас жасалады. Жоспарлар жасауға тақырыптық карталардың: топографиялық, топырақтық, геоботаникалық, ландшафтық карталар сериялары, сондай-ақ қолда бар немесе сатып алынған басқа да жоспарлау-картографиялық материалдар негіз болады;
2) аңшылық алқаптар тұрпаттарының жоспарларында аңшылық алқаптар шекарасы арнайы түспен боялады (алқаптардың әрбір тұрпаты бояу түсімен ерекшеленеді) және алқаптардың сыныбы мен тұрпаты көрсетіледі;
3) биотехникалық іс-шаралар жоспарларында жобаланып отырған (қызыл) және қазіргі (қара түспен) биотехникалық аңшылық шаруашылығы іс-шаралары, аңшылық шаруашылығы аумағын ұйымдастыру мен фаунаны қорғау жөніндегі құрылыстар шартты белгілермен безендіріледі.
33. Географиялық ақпарат жүйесінің технологияларын
(бұдан әрі – ГАЖ – технология) қолданып сызба-карта дайындау ерекшеліктері.
Сызба-карта шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру объектісіне (аңшылық шаруашылығы) 1:100000 масштабында тұтас жасалады.
Алқаптар тұрпаттары бойынша учаскелерді бөліп көрсету үшін табиғи ортаның жекелеген компоненттеріне (топографиялық, ландшафтық, топырақтық, геоботаникалық (өсімдік) деректердің арнайы базалары пайдаланылады.
ГАЖ-технологиялардың көмегімен және ұштастырылған деректерді көзбен шолып талдау арқылы аңшылық алқаптардың тұрпаттары бөліп көрсетілген кестелік және мәтіндік материалдарды қамтитын картографиялық негіз жасалады.
Сызба-картаға шартты белгілермен топографиялық жүктеменің барлық элементтері, аңшылық шаруашылығының құрылымы – аңшылық шаруашылығының, орманшылықтардың, қорықшы айналмаларының, өсімін молайту учаскелерінің шекаралары безендіріледі.
Сызба-картаға координаттары жазылған километрлік географиялық бағандар, әскери және өнеркәсіптік мақсаттағы объектілер, қатынас жолдар бойындағы құрылыстар және ашық баспасөзде жариялауға тыйым салынған басқа да объектілер көрсетілмейді.
34. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру карталары осы Қағидаға 2-қосымшаға сәйкес шартты белгілермен ресімделеді.
35. Аңшылық шаруашылығының субъектісі жануарлардың өсімін молайту учаскелерінің, қорықшы айналмаларының шекарасын, аншлагтар, көрсеткіш бағандар орнату, кірме жолдар, көпірлер, айлақтар, төсемелер, күркелер, бақылау мұнаралары және селекциялық мақсатта атып алу орындарын, аңшылық базаларды, аялдау бекеттерін, суаттарды, жануарларды ұстай тұратын қоршауды басқа да объектілерді айқындайды. Барлық іс-шаралар типология мен бонитировка ведомосына енгізіледі. Аңшылық алқаптар жоспарында объектілер шартты белгілермен:
жобаланып жатқандары - қызыл түспен;
барлары - қара түспен боялады.
36. Алқаптардың өнімділігі мен жануарлар олжалауды ұлғайту, аналық басты сақтау және дер кезінде олардың өсімін молайту үшін аңшылық шаруашылығының аумағы пайдалану және өсімін молайту учаскелеріне бөлінеді.
Өсімін молайту учаскелеріне аңшылық шаруашылығы алқабының кемінде 10-15% бөлінеді. Бұл учаскелер көрші алқаптардағы фаунаның басын толықтыратын аңдардың табиғи мекендеу орны болып табылады.
Аңшылық шаруашылығының шекарасы, өсімін молайту учаскелері, айналмалар, аң аулауға тыйым салынған жерлер жайында, аңшылық объектілері болып табылатын жануарлар түрлерін қорғау жайында халық пен аңшыларды хабардар ету үшін көрсетілген объектілердің шекарасын белгілеп қою және көрнекі орындарға ақпараттық паннолар мен аншлагтар (шекараларда, жол қиылыстарында, кордондар, жақын маңдағы елді мекендер қасында) орнату керек.
Аңшылық шаруашылығын қорықшы айналмаларына бөлуді жобалау кезінде айналмалар шекарасының жергілікті жерлерде нақты белгіленуі қажет.
37. Аңшылық алқаптар бойынша боялған жоспардың, типология ведомосының аңшылық алқаптардың барынша көп мөлшерін қарап көру және камеральдық кезеңде оларды пішіндеудің дұрыстығын нақтылау мақсатында қаз-қалпында тұрған күйінде бағдарлы байқап зерттеу жүргізіледі, бұл орайда өсіп тұрған шағын тоғайлар, жас ағаштар, азықтық шөптер, су айдындары, аңшылық алқаптардың ерекшеліктері қосымша сипатталады. Алқаптарға қойылатын орман өсіру, ауыл шаруашылығы және аңшылық шаруашылығы талаптарының арасында тәуелділік белгіленеді. Аңшылық шаруашылығын жүргізуді қандай түрлерге бағдарлау қажеттігі және нақты осы жағдайларда жануарлар санының өсуін қандай факторлар тежеп отырғаны айқындалады, бұл орайда осы факторлардың әсер ету дәрежесі және қандай алқаптар тұрпаттарында олардың әсері айқын байқалатыны көрсетіледі.
38. Босалқы жер қорының және басқа жер пайдаланушылардың (мемлекеттік орман қорынан басқа) жерлерінде жұмыстар жүргізу кезінде сипаттау мына деректерді қамтиды:
1) алқаптардың сипаттамалары беріліп, оларды қаз-қалпында түгендеу жерге орналастыру материалдары пайдаланылып жүргізіледі;
2) ұйымдастырылған аңшылық алқаптар типология және бонитировка ведомосына енгізіліп, содан соң оларды бонитировкалау (бағалау) жүргізіледі;
3) сипатталған аңшылық алқаптар қызыл түспен пішінделеді және белгіленеді.
Аңшылық алқаптарды нақтылау және келісу кезінде бағдарлы жүрістің ұзындығы шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жұмыстарының күрделілігі мен қиындығына байланысты қабылданады.
39. Далалық шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жұмыстарын жүргізу процесінде аңшылық шаруашылығының субъектісі Жоспарды әзірлеу мақсатында өткізіп, мына мәселелерді шешу үшін мәліметтер жинайды:
1) аңшылық шаруашылығының шекарасы мен санатын нақтылау, аңшылық шаруашылығының аумағына кіретін орман қоры жерлерінің шекарасын белгілеу;
2) мына мәселелер бойынша мәліметтер мен ағымдағы ақпарат жинау:
аңшылық шаруашылығының даму және оны ұйымдастыру тарихы туралы;
көлік жолдары мен олардың сипаттамалары және оларды аңшылық шаруашылығы мақсаттары үшін пайдалану мүмкіндігі туралы;
аңшылық шаруашылығы орналасқан аумақтың климаты, оның жануарлар дүниесіне әсері туралы;
рельефі, топырағы, гидрографиясы, гидрологиясы туралы, олардың жануарлар дүниесінің тіршілік ету қабілетіне әсер ету ерекшеліктерін зерделеу;
орман өсімдіктерінің жағдайлары және аңшылық шаруашылығының аумағында өсетін ағаш-бұта және шөптесін өсімдіктердің орман бағалау сипаттамасы, аңшылық шаруашылығы аумағының алқаптардың санаттары, жас сыныптары шегінде басым тұқымдылар бойынша бөлінуі туралы;
аңшылық шаруашылығын жүргізу және дамыту мақсаттарында орман, ауыл шаруашылығы және сулы-батпақты алқаптардың бағыты мен пайдаланылуы туралы;
аңшылық шаруашылығының аумағы шегінде ауданның экономикалық және әлеуметтік жағдайлары, аңшылық шаруашылығына іргелес аумақтарда басқа аңшылық шаруашылықтары мен аңшылықты пайдаланушылардың болуы туралы;
аңшылық объектісі болып табылатын жануарлардың негізгі түрлері;
аңшылық шаруашылығында жабайы аң-құстың мекендеуі үшін азықтық және қорғаныштық жағдайларды жақсартуға бағытталған биотехникалық іс-шаралар келісіледі (қорғаныштық ремиздер, азықтық егістіктер құру үшін екпелер құрамына әртүрлі бұта және ағаш тұқымдарын енгізу);
астаулар орнату, үстеп азықтандыру алаңқайларын, тұз жалау орындарын, суаттар, малтатастар, ұшып-қонатын орындар, бақылау мен селекциялық мақсатта атып алу үшін мұнаралар салу орындарын келісу;
жануарларды жерсіндіру мүмкіндігі;
биотехникалық іс-шараларға жұмсалатын шығындар (жылдық есептерден соңғы 5 (бес) жылда), 1 басқа азық дайындау нормалары мен үстеп азықтандыру кезеңінің орташа ұзақтығы келісіледі;
селекциялық іріктеу бойынша аңшылық шаруашылығында жүргізілген жұмыстар;
аңшылық шаруашылығы аумағында 5 (бес) жыл ішінде жануарлардың нақты атып алынуы (жылдық есептер);
жануарлар өнімінің құны (ет, тері бағалары: жылдық есептерден алынған сатып алу және өткізу бағалары);
қолданылатын аңшылық тәсілдері (аң аулауды ұйымдастыру);
жануарлардың ауыл шаруашылығы жерлерін бүлдіруі туралы материалдар жинау және орман шаруашылығына келтірілген шығын (5 (бес) жылда алқабы мен ақшасы (теңгемен) көрсетілген актілерден көшірме);
аңшылық шаруашылығы аумағында тіркелген (бес жылда) браконьерлік түрлері;
жыртқыштардың аңшылық фаунасына келтіретін зияны;
браконьерлікпен күрес, аңшылық шаруашылығы аумағында зиянды жыртқыштарды, қаңғыбас иттерді, мысықтарды қырып-жою (соңғы 5 (бес) жылда);
аңшылық шаруашылығында аңшылық базалардың, аялдау бекеттерінің, мұнаралардың, соқпақтардың, жолдардың, кордондардың және басқа құрылыстардың болуы;
аңшылық шаруашылығына келген аңшылар саны;
аңшылық шаруашылығы аумағының қорықшы айналмаларына, орман айналмаларына және шеберлік учаскелеріне бөлінуі;
аңшылық шаруашылығы аумағында мекендейтін жануарлар түрлерінің тізбесі және олардың жылдар бойынша саны (аңшылық шаруашылығының жылдық есептерінің соңғы 5 (бес) жылы);
аңшылық шаруашылығы аумағында жануарлардың тіркелген аурулары туралы анықтамалар, жануарлардың аштықтан, су тасқынынан, қалың қар қабатынан, жыртқыштардан және басқа да себептерден өлім-жітімге ұшырау оқиғалары (аңшылық шаруашылығының жылдық есептерінен, қоса берілетін сою актілерінен және басқа құжаттардан алынады);
жануарлардың негізгі түрлерінің биологиясы мен көбеюі бойынша, таралымдар құрылымы, табиғи өлімі, жылдық өсімі туралы, таралымдардың жыныстық ара-қатынасы мен жас құрамы туралы деректер жинау (материал сауалнама әдісімен және есепке алу кезінде жиналады);
аңшылық шаруашылығы аумағында өсімін молайту учаскелерінің орналасуы;
аңшылық шаруашылығының тұрақты жұмысшылар кадрлары, мамандар жөніндегі қажеттілігі мен олармен қамтамасыз етілу дәрежесі;
аңшылық шаруашылығының штаты және оның жасақталуы;
тұрғын үймен, қарумен, рациялармен, дүрбілермен, көлікпен қамтамасыз етілуі;
аңшылық шаруашылығын ұстау шығындары, оның ішінде жалақы, көлік, биотехникалық жұмыстар, құрал-саймандар сатып алу және басқа да шығын түрлері;
аңшылық шаруашылығының фауна қорларын пайдаланудан, қонақүйлер ұстаудан, аңшыларға қызмет көрсетуден және жолдамалар құнынан табатын табыстары;
жануарлар үшін азықтық және қорғаныштық маңызы бар ағаш-бұта ағаштары мен шөптесін өсімдіктердің тізбесі;
аңшылық шаруашылығының азықтық және қорғаныштық ремиздерінде, алаңқайларында өсіруге болатын дәнді дақылдар, тамыртүйнекті жемістер және басқа да өсімдіктердің тізбесі, сондай-ақ аңшылық шаруашылығында өсіру қажет өсімдіктер тізбесі;
табиғи азықтық және қорғаныштық жағдайларды арттыру мақсатында екпелерді ықтимал биотехникалық қайта жаңарту туралы мәліметтер;
аңшылық шаруашылығында жабайы аң-құс өсірудің болашағы, аңшылық шаруашылығында аттар мен аңшылық иттердің болуы.
40. Камералдық жұмыстар біткеннен кейін аңшылық шаруашылығы субъектілері аңшылық шаруашылығының межелік бағандарын орнатады және осы Қағиданың 3-қосымшасына сәйкес нұсқа бойынша Межелік бағандарды орнату мен тапсыру жөнінде актілейді.
41. Өткізілген шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру нәтижелері бойынша жасалған Аңшылық шаруашылығын жүргізу жоспары аңшылық шаруашылығын жүргізуге, жануарлар дүниесінің санын реттеуге, аңшылық шаруашылығында аңшылық шаруашылығы бағытындағы басқа да мәселелерді шешуге арналған негізгі шаруашылық-ұйымдастыру құжаты болып табылады.

Қазақстан Республикасы
аумағында шаруашылықішілік
аңшылықты ұйымдастыру жөніндегі
қағидасына 1-қосымша

Аңшылық шаруашылығын жүргізу жоспарына түсіндірме жазбаның құрылымы

1-тарау. Аңшылық шаруашылығы аумағының, табиғи-климаттық
жағдайларының және аңшылық фаунасының сипаттамасы

1. Аңшылық шаруашылығының орналасқан жері және алқабы

Аңшылық шаруашылығының құрылымы

Әкімшілік ауданның атауы	Аумағында шаруашылық орналасқан жер пайдаланушылардың атауы	Алаңы, гектар
1	2	3

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығының атауы мен орналасқан жері, аумағында аңшылық шаруашылығы орналасқан әкімшілік аудандар, жер пайдаланушылар.
Аңшылық шаруашылығының жалпы жер көлемі, кеңсесі орналасқан жер және пошталық мекен-жайы.
Жазбахат мәтініне сызба-карта:
негізгі топографиялық жүктеме, межелік нүктелер мен олардың координаттары бар аңшылық шаруашылығының шекаралары көрсетілген аңшылық шаруашылығы орналасқан аумақтың сызба-картасы орналастырылады.

2. Аңшылық шаруашылығын ұйымдастыру

Өткізілген шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырудың сипаттамасы

№	Көрсеткіштер	шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру разрядтары				Барлығы
		1	2	3	4
1	Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру алаңы, га
2	Аңшылық алқаптардың типі, дана
3	Азықтық қорға қойылған алаңқайлар, дана
4	Жануарлардың белгілі бір санына қойылған сынақ алаңдары, дана
5	және т.б.

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығын ұйымдастыру туралы қысқаша мәліметтер. Бұдан бұрынғы шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру кезінде орындалған шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жұмыстарының көлемі мен сипаты. Шекаралар мен алқаптардың өзгеруі, осы өзгерістердің негіздемесі. Шекараның сипаттамасы. Бірінші және одан кейінгі өткізілген шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру өткізілген жылдар, материалдардың болуы және сақталуы.
Осы шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру туралы мәліметтер: шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жылы, шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруды өткізген ұйым, шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырудың жер көлемі мен разрядтары, аңшылық объектісі болып табылатын жануарлар түрлерінің азықтық базасының қорлары мен санын анықтауға бөлінген сынақ алқаптарының саны. Жоспарлы материалдарды құруға арналған картографиялық негіз, қолданылған нормативтік-анықтамалық, нұсқаулық-әдістемелік жобалық материалдар.
Орындалған жұмыс түрлерінің деректері элементтер бойынша қабылдау-тапсыру актісінде келтіріледі.

3. Аңшылық шаруашылығының табиғи-климаттық және гидрологиялық жағдайлары

Климаттық көрсеткіштер
Метеостанция мәліметтері бойынша климаттық көрсеткіштер

№	Көрсеткіштер атауы	Өлшем бірлігі	Мағынасы	Уақыты
1	Ауаның температурасы:	градус
2	орташа жылдық	-*-		-
3	ең жоғарғы шектік	-*-		-
4	ең төменгі шектік	-*-		-
5	1 жылғы жауын-шашын мөлшері	миллиметр		-
6	Өсу мерзімінің ұзақтығы	Күн		-
7	Көктемдегі соңғы суық	уақыты	-
8	Күзгі алғашқы суық	-*-	-
9	Су тоғандарының орташа қату уақыты	-*-	-
10	Су тасқынының орташа уақыты	-*-	-
11	Мұз жамылғысының қалыңдығы	миллиметр		-
12	Қар жамылғысы:
13	қуаты	миллиметр		-
14	пайда болу уақыты	уақыты	-
15	ормандағы кету уақыты	-*-	-
16	ашық жерлердегі кету уақыты	-*-	-
17	Бұршақ ұру жағдайының саны	жағдай		-
18	Топырақтың қату тереңдігі	миллиметр		-
19	Қатты желдің аймақтар бойынша бағыты
20	қыс	румб		-
21	көктем	-*-		-
22	жаз	-*-		-
24	күз	-*-		-
24	Қатты желдің маусым бойынша орташа жылдамдығы
25	қыс	метр/секунд		-
26	көктем	-*-		-
27	жаз	-*-		-
28	күз	-*-		-
29	Ауаның қалыпты ылғалдылығы	%		-

Ескертпе:
Табиғи және орман өсірушілік аудандастыру. Табиғи және орман өсіру жағдайларының, жер бедерінің, оның сипатының, сиректену дәрежесінің, беткейдің құламасының қысқаша суреттемесі.
Климаттық көрсеткіштер:
Аңшылық шаруашылығы үшін маңызы бар климаттық жағдайлардың сипаттамасы:
айлар бойынша және бір жылдағы ауаның орташа температурасы, жауын-шашын жиынтығы және салыстырмалы ылғалдылығы;
температураның ең жоғарғы және ең төменгі шегі; өсу кезеңінің ұзақтығы;
көктемдегі соңғы және күздегі алғашқы күннің салқындауы; өзендердің қатуы мен тасқындардың басталуының орташа мерзімдері;
қар қабаты, оның тереңдігі мен тығыздығы, пайда болу және еріп кету уақыты; топырақтың қату тереңдігі мен мұздың қалыңдығы; маусымдар бойынша басым желдер, олардың күші;
құрғақшылықтың кезеңділігі, өрт қауіпі бар кезең, нөсерлі жауын-шашындар, бұршақ соғу, жылымық күндер саны. Аңшылық объектісі болып табылатын жануарлар түрінің мекендеу, көбею жағдайларына және санына климаттық факторлардың әсер етуі.

Аңшылық шаруашылығының су қоймаларының сипаттамасы

№	Су қоймасының атауы	Шаруашылық аумағына км созылуы, су қоймасының ауданы, гектар	Орташа тереңдігі, метр	Ихтиофауна	Ескертпе

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығы шегіндегі өзендер мен көлдер. Аумақтың батпақтануы, жерасты сулар, қалқыма сулар. Өзендер желісінің жиілігі және өзендер режимінің тән ерекшеліктері. Су режимінің аңшылық объектісі болып табылатын жануарлар түрлерінің мекендеу мен көбею жағдайларына ықпалы.
Алқаптардың табиғи жамылғысын сипаттайтын және аңшылық объектісі болып табылатын жануарлар түрлері үшін азықтық және қорғаныштық маңызы бар өсімдіктер қауымдастықтары мен өсімдіктердің негізгі түрлерінің тізбесі.

4. Аңшылық шаруашылығы аумағындағы аң аулау объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлері

Шаруашылықта мекендейтін аңшылық фаунаның тізбесі

Отряды		Түрі	Қосымша
1		2	3
Класы ______________

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығы аумағында мекендейтін жануарлар түрлері.
Өзге шаруашылық мақсаттарда пайдаланылатын жануарлардың түрлік құрамы (аң аулау мен балық аулаудан басқа).

2-тарау. Экономикалық жағдайлар

5. Аңшылық шаруашылығы орналасқан аудандағы экономиканың негізгі салалары

Жер санаты бойынша орман және жер қорын бөліп беру

Алаңы, гектар

№	Жер иеленушілердің атауы	Барлық жерлер	Оның ішінде оларды жерлер бойынша бөліп беру

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығы орналасқан аудандағы экономиканың негізгі бағыттары. Аса маңызды өнеркәсіп орындары және өнеркәсіптің дамуы. Орман шаруашылығы кәсіпорындары, олардың қызметінің қысқаша сипаттамасы. Орман қоры алқаптарының орташа шығымдылығы. Орман мекемелерінің алқаптар мен жанама пайдалану ресурстарын пайдалануы. Ауыл шаруашылығы, оның бағыты. Жер қорының сипаттамасы. Негізгі ауыл шаруашылық жұмыстарын өткізу мерзімдері. Ауыл шаруашылығы алқаптарының орташа шығымдылығы. Экономика салаларының аң аулау объектiлерi болып табылатын жануарлар түрлерінің мекендеу жағдайларына, санына және көбеюіне әсер етуі.

6. Көлік жолдары

Аңшылық шаруашылығы аумағы арқылы өтетін құрғақжол жол көліктерінің сипаттамасы

Жолдың түрі	Созылуы, километр
Жолдар, барлығы
оның ішінде:
а) теміржолдар
б) автомобиль
олардың:
қатты жамылғымен
грунтты
оның ішінде жыл бойы қызмет ететін
в) аяқ жолдар

Көліктің су жолдары сипаттамасы

№	Өзендердің, су тоғандарының атауы	Қай өзеннің саласы	Көліктің қай түріне	Созылуы, километр

Ескертпе:
Көлік жолдарының болуы және сипаттамасы, олардың аңшылық шаруашылығының шаруашылық қызметіндегі, маусымдар бойынша аңшылық алқапқа адамдардың келуін қамтамасыз етудегі рөлі.

7. Аңшылық шаруашылығының шаруашылық қызметі

Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырушылардың алдындағы 1 жылда орындалған негізгі жұмыс түрлерінің көлемі

№	Көрсеткіштер	Жұмыс көлемі		Шығын көлемі, мың теңге	Шығын құрылымы %-бен
		өлшем бірлігі	көлемі

Ескертпе:
Аңшылықты ұйымдастырудың алдындағы жылы орындалған жұмыстардың негізгі түрлерінің бағамен көрсетілген көлемі.

Аңшылық шаруашылығының өндірістік қуаты

№	Атауы	Өлшем бірлігі	Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жылында
1	өндірістік негізгі құрал-жабдықтар – барлығы	мың теңге
2	оның ішінде: ғимараттар
3	үймереттер
4	машиналар мен қондырғылар
5	көлік құралдары
6	өндірістік емес негізгі құрал-жабдықтар-барлығы	мың теңге
7	оның ішінде тұрғын үй шаруашылығы
8	аңшылық шаруашылығы бойынша барлығы	мың теңге

Аңшылық шаруашылығының техникалық жабдықталуы

№	Машиналар мен механизмдердің атауы	Жалпы саны	Оның ішінде
			күрделі жөндеуді талап ететіндер	есептен шығаруға жататындар
1. Көлік құралдары
1	Автомобильдер
2	Мотоциклдер
3	Қарда жүргіштер
2. Тракторлар
1	Дөңгелекті
2	Шынжыр табанды
3. Қуатты құралдар
1	Топырақ өңдеу машиналары
2	Ауыл шаруашылығы машиналары

Ескертпе:
Техникамен жарақтану, көлік құралдары, олардың жай-күйі, пайдаланылу дәрежесі.

Аңшылық шаруашылығының өндірістік және тұрғын үй қоры

№	Ғимараттар мен үймереттер атауы	Бар		Жөндеуді қажет етеді, дана
		саны, дана	пайдалы ауданы, м3	күрделі	ағымдағы
	1. Өндірістік-әкімшілік ғимараттар
1	Кәсіпорын кеңсесі
2	Гараждар
3	Қойма үй-жайлары
	2. Тұрғын үйлер
1	Тұрғын үйлер
2	Кордондар
3	Жатақханалар, қонақ үйлер

Ескертпе:
Қазіргі өндірістік және тұрғын үй қоры, оның жай-күйі, қамтамасыз етілу дәрежесі.

Аңшылық шаруашылығының штаты және оның жиынтықтылығы

№	Лауазымдары	Саны
		штат кестесі бойынша	нақты
			бар	жалақысы (мың теңге)

Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырушылардың алдындағы аңшылық шаруашылығының 1 жылдағы шығын және кіріс сомасы

№	Көрсеткіштер	Сомасы, мың теңге	%
	1. Кірістер мен түсімдер 2. Шығындар

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығының шығыстары мен кірістерінің сомасы.

8. Аңшылық шаруашылығының аудан экономикасындағы, қоршаған орта мен фаунаны қорғаудағы рөлі

Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырудың алдындағы жылда аңшылық фаунаны пайдалану жөніндегі мәліметтер

№	Жануардың түрі	Ауланған жануарлардың саны	Өнім түрі	Өлшем бірлігі	Дайындалды

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығын жүргізудің негізгі бағыттары, оның қоршаған орта мен фаунаны қорғаудағы, отандық және шетелдік туризмді дамытудағы, тұрғындарды азық-түлікпен қанағаттандырудағы рөлі. Аңшылық фаунаны пайдалану. Аңшылық шаруашылығы жалпы өнімінің аудан экономикасындағы үлесті салмағы.

3-тарау. Аңшылық шаруашылығының шаруашылық қызметін талдау

Қайталама шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру кезінде шаруашылық қызметін талдау шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жылын қоса алғанда, бүкіл өткен тексеру кезеңіне, бастапқы шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру кезінде – шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруды жүргізу жылын қоса алғанда, соңғы бес жылға жүргізіледі.

9. Аңшылық фаунаның саны және оны қорғау

Өткен тексеру кезеңі үшін аңшылық шаруашылығының деректері бойынша жануарлар санының динамикасы

№	Жануарлар түрі	Жылдар бойынша жануарлардың саны

Ескертпе:
Өткен тексеру кезеңі үшін аңшылық шаруашылығының деректері бойынша жануарлар санының динамикасы, жануарлардың нақты санын анықтау бойынша жүргізілетін есепке алу жұмыстарының әдістері.

Аңшылық шаруашылығы аумағын қорықшы айналымына бөлу

№	Жер пайдаланушылардың атауы	Қорықшы айналымдарының нөмірі	Айналымға кіретін тоқсандар (жер пайдаланушылар)	Айналым алаңы, гектар

Ескертпе:
Фаунаны қорғау. Аңшылық шаруашылығының аумағын қорықшылық учаскелер мен айналмаларға бөлу, олардың алаңы. Мәтінде қорықшылық учаскелер мен айналмалардың шекаралары көрсетіліп, А3 форматтан аспайтын стандартты баспа парағына дейін кішірейтілген аңшылық шаруашылығының сызба-картасы орналастырылады.

Аңшылық шаруашылығы аумағындағы браконьерлік жағдайлар жөніндегі мәліметтер

№	Атауы	Өлшем бірлігі	жыл	жыл	жыл	жыл	жыл	Барлығы	Ескертпе
1	Аңшылық ережесін бұзушылық табылды-барлығы	Жағдайлар саны
2	Бұзушылар ұсталды	адам
3	Келтірілген шығын	мың теңге

Ескертпе:
Браконьерліктің түрлері мен көлемі, оның ішінде тіркелген браконьерлік. Браконьерліктің аңшылық шаруашылығына келтірген зияны.

10. Биотехникалық, аңшылық шаруашылығы және пайдалану іс-шаралары

Тексеріс кезеңінің соңғы 5 жылында аңшылық шаруашылығы орындаған биотехникалық, аңшылық шаруашылықтық және пайдалану іс-шараларының көлемі

№	Атауы	Өлшем бірлігі	жыл	жыл	жыл	жыл	жыл	Ескертпе
1	Биотехникалық
	көлемі	дана
	шығын сомасы	мың теңге
	оның ішінде:
2	Аңшылық шаруашылықтық
	көлемі	дана
	шығын сомасы	мың теңге
	оның ішінде:

Соңғы 5 жылда аңшылық фаунаны пайдаланудан таратылған өнімдер

№	Атауы	жыл	жыл	жыл	жыл	жыл	Ескертпе
1	Жәрдемдесу шарты бойынша аң терісі (мың теңге есебімен)
2	Бақылау агенттігі құқығындағы аң терісі (мың теңге есебімен)
3	Жабайы тұяқтылар еті (бағасы/теңге) барлығы
1)	оның ішінде: бұлан
2)	бұғы
3)	қабан
4)	теке
5)	елік
4	Қояндар (дана/теңге)
5	Жабайы құс (дана/теңге)
6	Балық (бағасы/теңге)

Ескертпе:
Салынған аңшылық шаруашылығы объектілерінің орналасқан орындары. Соңғы 5 жылда аңшылық шаруашылығының аңшылық фаунасын пайдаланудан алынған өнімді өткізу көлемі.

11. Аңшылық шаруашылығы алқаптарын ветеринариялық-санитариялық бағалау

Аңшылық шаруашылығы орналасқан аудандағы ветеринариялық-санитариялық қызметтің жай-күйі. Тексеру кезеңі ішінде аңшылық шаруашылығы аумағында жануарлардың аурулары туралы мәліметтер. Алдын-алу іс-шаралары.

12. Өткен тексеру кезеңінде аңшылық шаруашылығын жүргізу бойынша қорытынды

Бағасы (қанағаттанарлық, қанағаттанарлық емес) қойылған аңшылық шаруашылығы қызметін талдау нәтижелері бойынша аңшылық шаруашылығын жүргізудің оң және теріс жақтары және жалпы қорытындысы.

4-тарау. Аңшылық шаруашылығын ұйымдастыру және жүргізу бойынша негізгі ережелер

13. Аңшылық шаруашылығын жүргізу бойынша негізгі ережелер

Аңшылық шаруашылығының құқықтық негіздері. Аңшылық шаруашылықты жүргізудің табиғат қорғау, рекреациялық және шаруашылық міндеттері. Аңшылық шаруашылығында табиғат пайдалануды регламенттейтін нормативтік құжаттар. Аңшылық шаруашылығы аумағында жануарлар дүниесін пайдалануда қолданылатын тыйым салулар мен шектеулер, олардың заңдық негіздемесі.
Аңшылық шаруашылығы аумағында мекендейтін Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген жануарлар түрлерінің тізбесі.
Аңшылық шаруашылығының аңшылық фаунасының жетекші түрлері.
Аңшылық фаунасының жетекші түрлерінің биологиясы мен мекендеу жағдайлары.

14. Аңшылық алқаптарды ұйымдастыру қағидаттары

Орман қорын мемлекеттік орман қоры санаттары бойынша бөлу
(аңшылық шаруашылығы орман қоры аумағында болған жағдайда)

№	Мемлекеттік орман қорының санаты	Алаңы, гектар	МОҚ санатын бөлудің заңды негізі

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар тізбесі

№	Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың атауы	Алаңы, гектар	Орналасқан жері	Шаруашылықты жүргізу тәртібі мен қысқаша сипаттамасы

Ескертпе:
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар. Мемлекеттік орман қорының жекелеген санаттарында, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда орман шаруашылығын жүргізу режимінің ерекшеліктері, оның жануарлардың мекендеу жағдайларына ықпалы. Аңшылық шаруашылығының аумағын пайдалану, өсімін молайту және дамылдау аймақтарына бөлу (дамылдау аймағының мерзімдері мен шекарасын аңшылық шаруашылығының ішкі тәртіп қағидасын енгізіп, аңшылық шаруашылығы ұйымының әкімшілігі айқындайды).
Өсімін молайту учаскелерінің мақсаты.
Мәтінде өсімін молайту учаскелерінің шекарасы көрсетілген аңшылық шаруашылығының сызба картасы орналастырылады.

15. Шаруашылықтың аңшылық алқаптарының типологиясы

Шаруашылық аумағын аңшылық жер түрлері бойынша бөлу

№	Аңшылық пайдаланылатын жер түрлері	Жер түрлерінің сипаттамасы	Алаңы, гектар	Оның ішінде айналым бойынша
				1	2	3	4	5

Ескертпе:
Қабылданған аңшылық алқаптардың типологиясы көрсетіледі.

5-тарау. Аңшылықты пайдалану көлемі, биотехникалық және аңшылық шаруашылығы іс-шаралары бойынша жобалық әзірлемелер

16. Тексеру кезеңіне аңшылық объектісі болып табылатын жануарлардың негізгі түрлерінің есеп-қисабы

Аңшылық жерлердің сыйымдылығын сипаттайтын орташа көрсеткіштер

Жануар түрі	Мекендеу орнының есептесу ауданы (мың гектар)	Жер бонитетінің орташа класы	Аңшылық жерлердің көтерме тығыздығының сыйымдылығы (бас)	Мекендеу орнының нақты ауданы (мың гектар)	Есепке алынған жануарлардың саны (бас)	Антропогенді факторлар әсер ету нәтижесіндегі ауытқушылықтар (± бас)

Жануарлардың тексеріс кезеңіндегі саны және әр бастың орташа жылдық өсімінің көрсеткіші

Жануар түрі	Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жылының күзіндегі саны (бас)	Камералды жұмыстар жүргізген жылдың көктеміндегі жануарлар саны	Шаруашылық бойынша орташа жылдық өсім

Ескертпе:
Жануарлардың негізгі түрлері бойынша жобаланып отырған санның есеп-қисабы. Атып алудың жол берілетін нормалары. Оңтайлы сан жағдайында атып алу. Селекциялық атып алу.

17. Пайдалану іс-шаралары, аң аулауды ұйымдастыру

Әр бастың тексеріс кезеңіндегі өсімі және пайдалану есебі

Тексеріс кезеңінің жылдары	Камералды жұмыстар жылының көктемдегі жануарлар саны	Әр бастың өсімі		Аңшылық кезеңіндегі әр бастың жалпы саны	Алып қоюға жататын		Кәсіпшілік кезеңнен кейінгі айналым		Келесі жылдың көктеміне қалды (бас), мәліметтер баған (6-(8+10)
		%	бас
					%	бас	%	бас
Жануар түрі

Аңшылық фаунаның негізгі түрлерін аулаудың мерзімдері

№	Аңшылық фаунаның түрі	Аңшылық мерзімі

Жас топтары бойынша жануарлардың әр басын алып қоюдың пайызы

№	Жануарлар түрі	Топтың санынан алып қою пайызы
		Ұшарлар	Орташа жастағылар (жасы, жыл)	Ересектері (жасы, жыл)

Аңшылық шаруашылығының өткізу қабілетінің орташа жылдық есебі

№

Көрсеткіштер

Аңшлық объектісі болып табылатын, жануарлардың түрі

Үлгі:

1

Аңшылық мерзімі (уақыты)

2

Аңшылық күндердің саны (аңшылық ережесіне сәйкес)

(аптаның екінші және үшінші күндері жануарлардың тынығу күндеріне жатқызылған)

3

Алып қоюға жататын жануарлар саны (бас)

4

Бір аңшыға атып алу мөлшері (дана)

берілген лицензиялардың көлеміне байланысты

5

Атып алу үшін аңшылар саны (адам)

6

Лицензияны жүзеге асыру үшін қажет уақыт (тәулік)

7

Аңшының шаруашылықта болу уақытын есепке алу есебімен Аңшылық шаруашылығының маусымдық өткізу қабілеті (адам/күн)

Жануарларға аңшылық кезінде көрсетілетін қызметтер үшін жиналатын жылдық қаржы

№	Қызмет атауы	Қызмет бірлігінің құны, теңге	Аңшылық орнына жеткізу қашықтығы, км	Маусымдық өткізу қабілеті, адам/күн	Қаржы сомасы, теңгемен

Алдағы тексеріс кезеңінде аңшылық фаунаны пайдаланудан түскен қаржының орташа жылдық көлемі

№	Пайдаланылатын жануарлар түрі	Атып алуға жататын бас саны, дана	1 бастың лицензия бойынша құны, мың теңге	Шығару		Ет дайындау			Барлық түскен қаржы, мың теңге
				бюджетке.мың теңге	Шаруашылыққа, мың теңге	кг	Бірлік үшін бағасы, теңге	сомасы мың теңге
1	Барлығы
	оның ішінде трофейлік атып алу
	спорттық - әуесқойлық лицензия бойынша
	кәсіпшілік
	және бұдан әрі барлық жануар түріне

Ескертпе:
Аң аулаудың ұсынылатын әдістері және оны ұйымдастыру. Аң аулау күндерінің саны. Атып алуға жататын жануарлардың саны мен түрлері. Бір аңшыға атып алу нормасы. Аңшылық шаруашылығының аң аулау маусымына өткізу қабілеті. Отандық және шетелдік туризмді ұйымдастыру.

18. Биотехникалық іс-шаралар

Азық түрі және тұяқтыларды үстеп азықтандыру мөлшері

№	Жануар түрі	Азық түрі	Тәуліктік мөлшер, кг

Жануарларды үстеме қоректендіру үшін биотехникалық шағын құрылымдарды орналастыру бойынша жобаланатын шаралар

Айналым №	Қондырғының реттік нөмірі	Жергілікті жердің аталуы (қоныс, орам, телім)	Биотехникалық құрылыс	Үстеп азықтандырылатын жануар түрі	Азықтандырылатын материал түрі

100 күн үстеп азықтандыруға қажет азықтың есеп тізімдемесі
(1 жылға және жалпы тексеріс кезеңіне)

Тексеріс кезеңінің жылы	Үстеп азықтандыру үшін бастың болуы	Азық түрі
		пішен		сыпырғы		дәнді жем		тұз
		1 басқа мөлшер, кг	Жалпы қажеттілік, тонна	1 басқа мөлшер, дана	Жалпы қажеттілік, Мың. дана.	1 басқа мөлшері, кг	Жалпы қажеттілік, тонна	1 басқа мөлшер, кг	Жалпы қажеттілік, тонна
Жануар түрі

Тексеріс кезеңіндегі биотехникалық шаралар және күзет шығындарының тізімдемесі

№

Шаралар атауы

Өлшем бірлігі

Жылдар бойынша шығындар

барлық шығын

___ жыл

___ жыл

___ жыл

___ жыл

___ жыл

___ жыл

___ жыл

___ жыл

___ жыл

___ жыл

Ескертпе:
Тұрақты ремиздер мен азықтық егістер құру, жемшөп дайындау, жануарларды үстеп азықтандыру. Жасанды ұялар мен баспаналар құру. Жыртқыштар санын реттеу. Жануарларды жерсіндіру. Ветеринариялық-санитариялық алдын алу іс-шаралары.

19. Аңшылық шаруашылығы іс-шаралары

Құрылыс объектілері мен шаруашылықтар тізбесі

№	Объектінің атауы	Объекті орналасқан жер	Құны, мың теңге	Типтік жоба нөмірі

Күзет шараларын өткізу үшін негізгі құрал-жабдықтарды алудағы қажеттілік

№	Негізгі құрал-жабдықтар тізбесі	Саны	Құны, мың.теңге	Жалпы сомасы, мың теңге

Автокөлік құралдарын ұстау құнының есебі

№	Автокөлік құралдарының тізімі	Бірліктер саны	Жылдағы күн санына	Тәуліктік жүріс, км	100 км-ге жанармай шығыны мөлшері	ЖЖМ қажет
						Жанармай, л, теңге, маркасы		май, кг жанармай шығынынан 3%
						АИ-93	А-80

кестенің жалғасы

Құны, мың. Теңге
бірліктер		жалпы құны
жанармай 1 л, теңге, маркасы		май 1 кг, теңге	жанар-май маркасы		май	Жөндеу жұмыстары	Барлығы
			АИ-93	А-76
АИ-93	А-80

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығының аумағын пайдалану, өсімін молайту және тынығу аймақтарына бөлу. Аумақты орналастыру, аңшылық алқаптарды жабдықтау. Көлік және құрылыс.

20. Фаунаны қорғау

Аңшылық шаруашылығының аумағы қорықшылық учаскелер мен айналмаларға бөлінген А3 форматтан аспайтын сызба картасы орналастырылады.
Аңшылық аумағының қорықшылық учаскелер мен айналмаларға жобаланып отырған бөлінісі. Браконьерлікпен, жыртқыштармен күрес шаралары мен әдістері. Аншлагтар, паннолар және басқа да көрнекі үгіт құралдарын орнату.

21. Жұмысшы кадрлар және басқару

Аңшылық шаруашылығының жобаланатын штаты

№	Лауазымы	Бірліктер саны		Жалақы қоры, мың теңге
		бар	жобаланады	айына сомасы	жылына

Қорықшы қызметіне арналған киім-кешек алу үшін қаржылық қажеттілік есебі

№	Киім-кешек атауы	Бірлік құны, теңге	Штат кестесі бойынша қажет, дана	Жылына сатып алуға қажет шығын сомасы, мың теңге

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығында өндірісті басқару құрылымы. Штат кестесінің жобасы бойынша ұсыныстар. Жұмыс күшіне қажеттілік.

22. Шығындар мен табыстар мөлшері

Аңшылық шаруашылығының экономикалық нәтижелілігі (мың теңге)

Шығыстардың, кірістердің баптары

Тексеріс кезеңінің жылдары бойынша сомасы

Тексеріс кезеңіне барлығы

Орта есеппен 1 жылға

___ жыл

__ жыл

___ жыл

__ жыл

___ жыл

__ жыл

___ жыл

__ жыл

___ жыл

__ жыл

Шығындар

Басқарма аппаратын ұстау

Киім-кешек сатып алу

Көлік ұстау

Биотехникалық шаралар

Аңшылық шаруашылығы шаралары

Басқа шығындар

Барлық шығындар

Кірістер

Жолдамаларды тарату

Аңшылық фаунаны іске асыру

және басқалар

Барлық кіріс

Экономикалық нәтижелілік ±)

В%%(±)

Ескертпе:
Аңшылық шаруашылығын жүргізуге жобаланып отырған шығындар мен табыстардың (ірілендірілген көрсеткіштер бойынша) мөлшері және оларды кірісі (ұлғайтылған көрсеткіш бойынша) және оларды шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жылындағы шығындармен және табыстармен салыстыру. Тиімділіктің есеп-қисабы.

23. Қоса тіркелетін құжаттар

Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жобасының түсіндірме жазбасына мыналар қоса тіркелуге тиіс:
1. Аңшылық шаруашылығының заңды жұмыс істеуін айғақтайтын құжат (бұйрық, қаулы, шешім).
2. Орындалған далалық шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жұмыстарының объектілері бойынша қабылдау – тапсыру актісі.
3. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруды жобалауға қатысты басқа да құжаттар.

Тапсырыс беруші дайындайтын және тапсыратын құжаттар тізімі

№	Құжат атауы	Оның ішінде:
		Дана саны, барлығы	аңшылық шаруашылығы үшін	аңшылық шаруашылығы субъектісі үшін	Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыруды өткізген ұйымдар үшін (аңшылықты орналастыру ұйымдардың мамандары тартылған жағдайда)
1	Аңшылық шаруашылығын жүргізу жоспарының жобасына түсіндірме жазба	3	1	1	1
2	Аңшылық жерлерді типтеу мен бағалау тізімдемесі және басқа құжаттар	1	1	-	-
3	Жалпы аңшылық шаруашылығы бойынша аңшылық жерлер типі бойынша боялған жоспарлар	1	1	-	-
4	Жалпы аңшылық шаруашылығы бойынша жобаланатын биотехникалық шаралар жоспарлары (қорықшы учаскелері көлемінде)	2	2	-	-
5	Әр айналым бойынша аңшылық жер типі бойынша боялған жоспарлар	1	әр айналым бойынша 1 данадан	-	-
6	Аңшылық шаруашылығының карта-сызбасы:
	А0 форматы және одан үлкен	3	1	1	1
	А0 форматынан үлкен емес	5	5	-	-
	А3 форматынан үлкен емес	20	20	-	-

Қазақстан Республикасы аумағында
шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру
жөніндегі қағидасына
2-қосымша

Шартты белгілер

1. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру картасын бояу үшін түстер шкаласы

(1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16)

2. Картаны ресімдеу үшін шартты белгілер

№	Объектінің атауы	Түс	1:25000 және < масштабындағы суреттер
ӘКІМШІЛІК ЖӘНЕ ШАРУАШЫЛЫҚ ІШІНДЕГІ БӨЛУДІҢ ШЕКАРАЛАРЫ
1	Мемлекеттік	5-о
2	Облыстар	5-о
3	Әкімшілік аудандар	5-о
4	Орман иеленушілер	15-h
5	Орманшылықтар (филиалдардың өңірлік бөлімшелері)	15-h
6	Аңшылық шаруашылықтар	14-e
7	Қорықшы айналымдары	14-e
8	Ауылдық округтер жерлері
9	Басқа да ауылшаруашылығын қалыптастыру жерлері, қордағы жерлер
10	Қалалар, елді мекендер жерлері
11	Өсімін молайту учаскелері
12	Қолданыстағы демалу аймақтары	15-a
13	Жобаланатын демалу аймақтары	9-c
ОРАМДЫҚ ОРМАН ЖОЛДАРЫ, НЫСАНА ЖӘНЕ БАСҚА ДА ШЕКАРА СЫЗЫҚТАРЫ
1	Табиғи елдер бойынша орналасқан орамдар шекаралары
2	Орамдық орман жолдары
3	Кең темір жолдар
4	Қатты жамылғылы көлік жолдары	0-e
5	Жақсартылған қатты жамылғысыз көлік жолдары	0-e
6	Жалпы пайдаланымдағы грунтты жолдар	0-e
7	Орман шаруашылығы жолдары	0-e
8	Соқпақтар	0-е

№	Объектінің атауы	Түсі	1:25000 және < масштабындағы суреттер
БАСҚА ДА ОБЪЕКТІЛЕР МЕН ЖЕРЛЕР
1	Тікұшаққа арналған қону алаңдары: тұрақты
	уақытша
2	Жоталардың сумен бөлінген сызықтары
3	Шатқалдар (құрғақ)
4	Елді мекендер: Мемлекеттің астанасы, республикалық бағыныстағы қалалар
5	облыс орталықтары
6	аудан орталықтары
7	Басқа да елді мекендер, мекен-жайлар
8	Құлаған үйлер
9	Қыстаулар, аңшы үйлері, барақтар
10	Орман мекемелерінің кордондары
11	Орманшылық кордондары
12	Орман үйлері
13	Аңшылық шаруашылықтарының кеңселері
14	Қорықшы үйлері
15	Әкімшілік аудандардың нөмірлері	о-15 қою белгі
16	Орман мекемелерінің нөмірлері	h-15 қою белгі
17	Орманшылық нөмірлері	h-15 қою белгі
18	Қорықшы айналымдарының нөмірлері	m-14қою белгі
19	Өртеңдер және қурап қалған екпелер
20	Кеспе ағаштар
21	Батпақтар	2-k
22	Сортаңдар	9-k
23	Құмдар	10-д
24	Қамыстар

3. Табиғи – аумақтық кешендер

№	Объектінің атауы	Түсі	1:25000 және < масштабындағы суреттер
1	Қылқанды орман	8-е
2	Жапырақты орман
3	Аралас орман	4-h
4	Жайылма орман	13-e
5	Тоғайлы орман	14-g
6	Жеміс екпелері (жабайы жемісті, екпе бақтар, жүзімдіктер)	5-b
7	Сексеуілдіктер	6-f
8	Бұталар
9	Аршалар	3-e
10	Жыртылған жерлер
11	Шабындықтар
12	Жайылымдар (жайылымдар, алаңқай жерлер, тік беткейлер және жартылай бұталы басқа да ашық кеңістіктер)
13	Жартастар (тастардың жиылуы)
14	Мұзтаулар, қарлар	15- j
15	Суаттар (көлдер, өзендер, су қоймалары)	Шекаралар о-h Фон 3-j
16	Басқа да жерлер (мекен-жайлар,жолдар, орман жолдары және басқа)		басқалары

4. Аңшылық таксация белгілері

№	Объектінің атауы	Түсі	1:25000 және < масштабындағы суреттер
1	Құр ойнағы
2	Саңырау құр ойнағы
3	Қырғауыл ойнағы
4	Ақ және тундра шілі ойнағы
5	Бұғылардың өкіру орны
6	Бұландардың өкіру орны
7	Үйректердің қоң жинауға ұшу орны
8	Қаздардың қоң жинауға ұшу орны
9	Бұғылардың маусымдық көші-қон жолдардың
10	Бұландардың маусымдық көші-қон жолдары
11	Еліктердің маусымдық көші-қон жолдары
12	Киіктердің маусымдық көші-қон жолдары
13	Құрларды өсіру
14	Саңырау құрларды өсіру
15	Қырғауылдарды өсіру
16	Ақ және тундра шілін өсіру
17	Сұр шілді өсіру
18	Кекіліктерді өсіру
19	Ұларларды өсіру
20	Сұр құрды өсіру
21	Фаунаның негізгі түрлері үшін аңшылық жерлер айналымдарының бонитеті
22	Ересек жануарлар
23	Жас жануарлар
24	Ерекектер
25	Ұрғашылар
26	Белгісіз жыныс
27	Мекендеушінің індері, апаны, ұясы
28	Мекендеушінің індері, апаны, ұясы
29	Бұғылар мен еліктердің жас балаларына пана
30	Бұғыларға арналған астаулар
31	Еліктерге арналған ясли астаулары
32	Тауық құстарына арналған орын
33	Биотехникалық мұнара
34	Тауық құстарына арналған ілгіш астаулар
35	Тұяқтыларға арналған азық алаңы
36	Үстеп азықтандыру үшін шөп маясы
37	Сыпыртқыларға арналған ілгіш ағаш
38	Қабандарға арналған азықтандыру алаңдары
39	Қояндар мен құрларды үстеп азықтандыруға арналған басылмаған бауларға арналған ілгіштер
40	Сортаң
41	Шекаралық аншлаг
42	Сәнді панно
43	Үйректерге арналған жасанды ұя
44	Жалғыз із
45	Кері із
46	Соқпақтар
47	Қос із
48	Бұғының ізі
49	Бұланның ізі
50	Еліктің ізі
51	Құдырдың ізі
52	Қабанның ізі
53	Ақ қоянның ізі
54	Ор қоянның ізі
55	Құм қоянның ізі
56	Қасқырдың ізі
57	Түлкінің ізі
58	Бұлғынның, сусардың ізі
59	Күзеннің хорьканың ізі
60	Ақкістің, сарғыш күзеннің ізі
61	Кәмшаттың ізі
62	Аюдың ізі
63	Сілеусіннің ізі
64	Қоң жинау

5. Карта-сызбалардағы есепке алудың нәтижелерін белгілеуге арналған шартты белгілер

Жануарлардың түрлерінің атауы	Белгілер
Тиіндер		Үлгілер:
Ақ қоян		Бір ізбен жеті қасқыр өткен
Ор қоян		Екі сұр құрдың іздері
Тышқан тектес		Тиіннің қос ізі
Түлкі		Бұланның қос ізі
Қасқыр		Сусардың кері ізі
Сусар		Түлкінің кері ізі
Ақкіс		Ақ қоянның соқпағы
Ақ қалақ		Түлкінің соқпағы
Күзен		Ақ қоянның қоң жинауы
Хорь		Ақ қалақтың оңға бұрылған ізі
Кәмшат		Ақ қалақтың оңға бұрылған ізі
Құну
Сілеусін
Бұлан
Елік
Қабан
Құдыр
Марал
Саңырау құр
Құр
Сұр құр
Сұр шіл
Ақ шіл

6. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастырудың табиғи белгілері

1. Аңшылық шаруашылықтарының межелік бағаны
а) темір бетон	б) ағаш	в) табличкасы бар тас пирамида

7. Шрифттердің жазу үлгілері

№	Объектінің атауы	Шрифтердің үлгісі	Шрифтің көлемі (1:25000 және < масштабындағы суреттер)
1	Республикалық және облыстық орталықтар	КӨКШЕТАУ	10
2	Аудан орталықтары мен облыстық бағыныстағы қалалар	ҚАСКЕЛЕҢ	10
3	Басқа да елді мекендер	Новоалексеевка	10
4	Теміржол станциялары, суайлақтар мен олардың ауылдары	Арыс	10
5	Су объектілері	КАСПИЙ ТЕҢІЗІ
	1) теңіздер, ірі көлдер		10
	2) кеме қатынасы өзендері	ЕРТІС	10
	3) өзендер, бұлақтар, көлдер	ЕСІЛ	10
6	Аралдар, жартылай аралдар:
	1) ірі	ВОЗРОЖДЕНИЯ аралы	10
	2) ұсақ	Заячий көлі	10
7	Далалар, шөлдер, сортаңдар, батпақтар жыралар, сырғауыл ағаштар	Қызылқұм шөлі	10
	Орман орамдарының нөмірлері	172	10
	Қорықшы айналымдарының нөмірлері	39	12
	Жыралар, асулар	ТАЛАС АЛАТАУЫ жотасы	10
8	атауы:
	1) республикалар, облыстар	ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫ	14
	2) аудандар	Еңбекшіқазақ ауданы	12
	3) орман иеленушілер	Қазалы орман мекемесі	12
	4) орманшылықтар, ауыл қалыптастырушылар және басқалар	Степное орманшылығы	10

8. Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру дәрежесі бойынша жұмыс көлемі

Түрлері	Шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру разрядына байланысты жұмыс көлемі
	1	2	3	4
Аң аулайтын жерлерді табиғи түгендеу	Жердің жалпы алаңының 4-5%-ы	Жердің жалпы алаңының 2-3%-ы	Жердің жалпы алаңының 1%-ы	Шаруашылық жерінің (ауданның) жалпы алаңының 5%-ы
Қысқы есепке алу	Аңшылық шаруашылығының 8-10% алаңы	Шаруашылықтың 5-6% алаңы	Шаруашылық тың 2-3% алаңы	3-4 шаруашылыққа 1000 га (ауданға)
Бағдарлардағы іздер бойынша есепке алу	Қорықшы айналымына 10 шақырым бағдар	Қорықшы айналымына 10 шақырым бағдар	Қорықшы айналымына 10 шақырым бағдар	Қорықшы айналымына 30 шақырым бағдар
Тұяқтыларды айдап өту арқылы қысқы есепке алу	Аңшылық шаруашылығының 4-5% алаңы	Шаруашылықтың 2-3% алаңы	Шаруашылықтың 1-1,5% алаңы	-
Қояндарды айдап өту арқылы қысқы есепке алу	Шаруашылықтың 2% алаңы	Шаруашылықтың 1% алаңы	Шаруашылықтың 0,5% алаңы	-
Құс ойнақтарындағы қанаттыларды көктемгі есепке алу	Барлық құс ойнағын табиғи тексеру	50% құс ойнағын табиғи тексеру	25% құс ойнағын табиғи тексеру	25% құс ойнағын табиғи тексеру
Бағдарлардағы қанаттыларды көктемгі есепке алу	10 км маршрута на 1000 га	2000 га-ға 10 шақырым бағдар	4000 га-ға 10 шақырым бағдар	10000 га-ға10 шақырым бағдар
Бағдарлардағы қанаттыларды көктемгі есепке алу	1000 га-ға 10 шақырым бағдар	2000 га-ға 10 шақырым бағдар	4000 га-ға 10 шақырым бағдар	10000 га-ға 10 шақырым бағдар
“Өкірудегі” бұғыны күзгі есепке алу	10000 га-ға 10 шақырым бағдар	10000 га-ға 10 шақырым бағдар	-	-
Бақылау нүктесінен сібір тауешкісін, арқарды, бұғыны, бұланды, қабанды, аюды есепке алу	Мекендеудің 20% алаңы	Мекендеудің 10% алаңы	-	-
Бағдардағы сібір тауешкісін күзгі-қысқы есепке алу	Мекендеудің 50% алаңы	Мекендеудің 50% алаңы	-	-
Биотехникалық шараларды белгілеу үшін жерлерді зерттеу	5000 га-ға 10 шақырым бағдар	7000 га-ға 10 шақырым бағдар	10000 га-ға 10 шақырым бағдар	20000 га-ға 10 шақырым бағдар
Орман мәдени дақылдары мен табиғи жас өскіндердің сақталуы мен жабайы тұяқты жануарлардың жеп қоюын зерттеу	Шаруашылықтағы жас өскіндердің 25% алаңы	Шаруашылықтағы жас өскіндердің 15% алаңы	Шаруашылық тағы жас өскіндердің 15% алаңы	Шаруашылықтағы жас өскіндердің 5% алаңы

* 1 разрядтағы Аңшылық шаруашылығының 5000 гектардан кем емес; 2 разрядта 3000 гектардан кем емес;
3 және 4 разрядтарда 1000 гектардан кем емес.
** 1 разрядта 1000 гектардан; 2 разрядта 600 га-дан; 3 разрядта 300 гектардан кем емес.
*** 1-3 разрядтардағы есепке алынатын әрбір өсірудің 10-нан кем емесі шаруашылықта, ал 4 разрядта – ауданда табылған жағдайда.

Қазақстан Республикасы
аумағында шаруашылықішілік
аңшылықты ұйымдастыру
жөніндегі қағидасына
3-қосымша

Нұсқа

Межелік бағандарды орнату мен тапсыру жөніндегі акті

________________________________________ аңшылық шаруашылығының атауы
«___»_____________20___ж.___________________________________________
елді мекеннің атауы
Біз, төменде қол қоюшылар __________________________________________
____________________________________________________________________
Т.А.Ә. лауазымы
_____________________________________ аңшылық шаруашылығының мынадай
координаттары бар:
1. № 1 межелік баған ____________________ __________________________
координаттары координаттары
2. № 2 межелік баған ____________________ __________________________
координаттары координаттары
3. № 3 межелік баған ____________________ __________________________
координаттары координаттары
4. № 4 межелік баған ____________________ __________________________
координаттары координаттары
межелік бағандарын орнату жөнінде осы актіні құрдық.

Межелік бағандарды сақталуын бақылау үшін
____________________________________________________________________
____________________________________________________ қабылдап алды.
аңшылық шаруашылығының лауазымды тұлғасының Т.А.Ә.

________________________________
қолдары
________________________________
қолдары