Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 25 ақпандағы № 65 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 28 тамызда № 8670 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 269 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 269 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2008 жылғы 10 желтоқсандағы "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ :

1. Қоса беріліп отырған Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) бекітілсін.

2. Банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар (акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі ұлттық даму институты болып табылатын банкті қоспағанда) осы қаулы қолданысқа енгізілген күннен бастап бір ай ішінде Қағидаларға сәйкес Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесін әзірлесін және бекітсін.

3. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі және 2013 жылғы 1 қаңтардан бастап туындаған қатынастарға қолданылады.

Ұлттық Банк
Төрағасы	Г. Марченко

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрлігі

Министр

Б. Жәмішев

2013 жылғы 29 шілде

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 25 ақпандағы № 65 қаулысымен бекітілген

Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және
Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық
есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар
(резервтер) құру қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. Осы Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) 2008 жылғы 10 желтоқсандағы "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес әзірленген және банктер (ұлттық даму институты болып табылатын, акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі банкті қоспағанда) және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар үшін халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру тәртібін белгілейді.

2. Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) Әдістеме – қаржы ұйымының атқарушы органы бекіткен Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесі;

2) баланстық құн – қаржы активі ол бойынша қалыптастырылған провизиялар (резервтер) шегерілгеннен кейін баланста танылатын сома;

3) біртекті активтер – кредиттік тәуекелдің ұқсас сипаттамалары бар активтер тобы;

4) жеке активтер – провизиялар (резервтер) осындай әрбір актив бойынша есептелетін активтер;

5) қаржы ұйымдары – банктер (ұлттық даму институты болып табылатын, акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі банкті қоспағанда) және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар;

6) провизиялар (резервтер) – қаржы активінің құнсыздануынан болған зиянның немесе шартты міндеттемені орындаудан болған зиянның сомасы;

7) уәкілетті орган – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі.

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

2. Провизиялар (резервтер) құру тәртібі

3. Провизиялар (резервтер) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына, № 39 "Қаржы құралдары: тану және өлшеу" халықаралық қаржылық есептілік стандартына (бұдан әрі – № 39 ХҚЕС) сәйкес, сондай-ақ шартты міндеттемелер бойынша провизиялар (резервтер) құрылған жағдайда – № 37 "Бағалау резервтері, шартты міндеттемелер және шартты активтер" халықаралық қаржылық есептілік стандартына (бұдан әрі – № 37 ХҚЕС) сәйкес құрылады.

4. Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес құрылған провизиялар (резервтер) бойынша шығыстар уәкілетті органның ескертулері жоқ Әдістеме негізінде Қағидаларға сәйкес айқындалады.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5. Қаржы активтері бойынша провизиялар (резервтер) мынадай тәртіппен құрылады:

1) активтер біртекті және жеке етіп жіктеледі;

2) жеке активтердің құнсыздануын бағалау жүргізіледі;

3) Әдістемеде белгіленген құнсыздану белгілері анықталған жеке активтер бойынша:

болашақ ақша ағындарының болжамдары айқындалады. Актив бойынша қамтамасыз ету болған кезде осындай қамтамасыз етудің құны болашақ ақша ағындарының болжамын ұлғайтады;

болашақ ақша ағындарының дисконтталған құны мынадай формула бойынша есептеледі:

, мұнда

PV – болашақ ақша ағындарының келтірілген құны;

CF – болашақ ақша ағындарының болжамы;

r – пайыздың тиімді мөлшерлемесі;

t – актив бойынша ақша ағындары болжанатын жылдар саны;

провизиялардың (резервтердің) мөлшері активтің провизияларды (резервтерді) есептеу жүзеге асырылатын күннің басында қалыптасқан баланстық құны мен болашақ ақша ағындарының дисконтталған құны арасындағы айырма ретінде айқындалады;

пайыздың тиімді мөлшерлемесі ауыстыру әдістемесін немесе "КІМ" (кірістіліктің ішкі мөлшерлемесі) Microsoft Office Excel автоматтандырылған функциясын немесе басқа да осындай автоматтандырылған функцияларды қолдану арқылы есептеледі;

4) Әдістемеге сәйкес құнсыздану белгілері жоқ жеке активтер бойынша және біртекті активтер бойынша:

кредиттік тәуекелдің Әдістемеде белгіленген ұқсас сипаттамалары бойынша топтастыру жүзеге асырылады. Біртекті активтерді жіктеу кезінде активтер бірдей клиенттің талаптары бойынша туындаған жағдай кредиттік тәуекелдің ұқсас сипаттамалары ретінде қабылданбайды;

провизиялар (резервтер) Әдістемеде белгіленген тәртіпке сәйкес есептеледі.

Ескерту. 5-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2014 № 170 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2016 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

6. Шартты міндеттемелер бойынша провизиялар (резервтер) әрбір шартты міндеттеме бойынша мынадай тәртіппен құрылады:

1) № 37 ХҚЕС-ке сәйкес шартты міндеттеменің орындалу ықтималдылығы айқындалады;

2) № 37 ХҚЕС-ке сәйкес қазіргі міндеттемені реттеу үшін болжанған шығындар есептеледі;

3) № 39 ХҚЕС-ке сәйкес шартты міндеттеменің әділ құны есептеледі;

4) провизиялардың (резервтердің) мөлшері болжанған шығындардың

№ 37 ХҚЕС-ке сәйкес есептелген сомасының және № 39 ХҚЕС-ке сәйкес есептелген әділ құн мөлшерінің ең үлкені ретінде айқындалады.

7. Жеке активтер бойынша провизиялардың (резервтердің) сомасын Қазақстан Республикасының салық заңнамасында корпоративтік табыс салығы бойынша белгіленген салық кезеңінің соңына жылына кемінде бір рет айқындау нәтижелері бойынша мынадай тіркелімдер толтырылады:

провизиялардың (резервтердің) мөлшерлері бойынша ақпарат – Қағидаларға 1-қосымшада белгіленген 1-нысан бойынша;

болашақ ақша ағындарының дисконтталған құнының есебі – Қағидаларға 1-қосымшада белгіленген 2-нысан бойынша;

құнсыздануына байланысты провизиялар (резервтер) құрылған жеке актив бойынша деректер – Қағидаларға 1-қосымшада белгіленген 3-нысан бойынша.

Салық кезеңінің ішінде тіркелімдер электрондық түрде толытырылады және сақталады және мемлекеттік органдардың сұратуы бойынша қағаз тасымалдауышта ұсынылады.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

8. Провизиялар (резервтер) құрудың кезеңділігі Әдістемемен белгіленеді, бірақ кезеңнің аяғында бірден кем емес және күніне 1-ден жиі емес.

9. Қағидаларға сәйкес құрылған провизиялардың (резервтердің) мөлшері қаржы ұйымының бухгалтерлік есебінде және қаржылық есептілігінде көрсетіледі.

10. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

11. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

12. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3. Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесі

13. Қаржы ұйымы Әдістемені Қағидаларға сәйкес әзірлейді.

Қаржы ұйымының атқарушы органы Әдістемені, сондай-ақ Әдістемеге енгізілетін өзгерістерді және (немесе) толықтыруларды бекітеді.

Банктік және Қазақстан Республикасының банк заңнамасында көзделген өзге операцияларды жүргізуге лицензиясын Қағидалар қолданысқа енгізілген күннен кейін алған қаржы ұйымдары банктік және Қазақстан Республикасының банк заңнамасында көзделген өзге операцияларды жүргізуге лицензия алған күннен бастап бір ай ішінде Әдістемені әзірлейді және бекітеді.

14. Әдістемеге мыналар кіреді:

1) қаржы ұйымының провизиялардың (резервтердің) мөлшерін айқындау процесіне қатысатын құрылымдық бөлімшелерінің тізбесі, олардың функционалдық міндеттері сипаттала отырып;

2) қаржы активінің құнсыздану белгілерінің тізбесі;

3) қаржы активтерін меншікті капиталдың пайыздарымен немесе абсолютті мөлшерде белгіленген қаржы активінің ең жоғары мөлшеріне қарай жеке активтерге жатқызу критерийлері;

4) кредиттік тәуекелдің құнсыздану белгілері жоқ жеке активтерді және біртекті активтерді топтастыру жүзеге асырылатын (мысалы, кредиттік тәуекелді бағалау немесе қарыз алушының географиялық орналасқан жері, кепілдің түрі, мерзімінің өту мерзімі және басқа факторлар ескерілетін жіктеу негізінде) ұқсас сипаттамалары;

5) жеке активтерге қатысты – құнсыздану құны ескеріле отырып болашақ ақша ағындарының болжамдарын айқындау тәртібі;

6) құнсыздану белгілері жоқ жеке активтерге және біртекті активтерге қатысты – провизиялардың (резервтердің) мөлшерін айқындау тәртібі;

7) шартты міндеттемелерге қатысты – Қағидалардың 6-тармағын қолдану тәртібі;

8) провизиялардың (резервтердің) мөлшерін есептеу кезеңділігі.

15. Әдістемеге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу үшін мыналар негіз болып табылады:

1) қаржы ұйымының провизиялардың (резервтердің) мөлшерін айқындау процесіне қатысатын құрылымдық бөлімшелерінің функционалдық міндеттері сипатталған, бекітілген Әдістемеде көрсетілген тізбесін өзгерту;

2) бекітілген Әдістеменің Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес келмеуі;

3) Әдістеменің талаптарына сәйкес есептелген провизиялардың (резервтердің) шығындардың нақты сомаларына сәйкес келуі үшін жүргізілген тестінің нәтижелері.

16. Қаржы ұйымы бекітілген Әдістеменің көшірмесін, Қағидаларға 3-қосымшада белгіленген нысан бойынша Әдістемеге енгізілген өзгерістер және (немесе) толықтырулар туралы ақпаратты Әдістеме, Әдістемеге өзгерістер және (немесе) толықтырулар бекітілгеннен кейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей уәкілетті органға ұсынады.

Бекітілген Әдістемені қарау нәтижелері бойынша уәкілетті орган бекітілген Әдістеменің көшірмесін алған күннен бастап күнтізбелік алпыс күннен кешіктірмей қаржы ұйымына Қағидаларға 4-қосымшада белгіленген нысан бойынша ескертулердің болмауы немесе болуы туралы хабарлама жібереді.

Әдістемеге өзгерістерді және (немесе) толықтыруларды қарау нәтижелері бойынша, сондай-ақ банк қызметі мәселелері бойынша бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру барысында уәкілетті орган қаржы ұйымына Қағидаларға 4-қосымшада белгіленген нысан бойынша ескертулердің болмауы немесе болуы туралы хабарлама жібереді.

Уәкілетті органның ескертулері осы тармақтың екінші және үшінші бөліктерінде көзделген уәкілетті органның хабарламаларында айқындалған мерзімдерден кешіктірілмей жойылады.

Қағидалардың 15-тармағында көрсетілген негіздер бойынша өзгертуге және (немесе) толықтыруға жататын Әдістеме уәкілетті органның ескертулері жойылғанға дейін, сондай-ақ оны халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес келтіргенге дейін қолданылмайды.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.06.2016 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

17. Уәкілетті орган салық қызметі органының сұратуы бойынша осындай сұрату алынған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде Әдістеменің, оған өзгерістердің және (немесе) толықтырулардың көшірмелерін, сондай-ақ уәкілетті органның ескертулері туралы ақпаратты ұсынады.

Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

18. Салықтық тексеру жүргізу кезінде уәкілетті орган салық қызметі органының сұратуы бойынша осындай сұратуды алған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде Әдістеменің Қағидаларға сәйкес келетіндігі туралы қорытынды ұсынады.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидаларына 1-қосымша

Провизиялардың (резервтердің) мөлшері жөніндегі ақпарат

1-нысан

№	Көрсеткіштер	Ақпарат
1	Есепті күн
2	Шарттың нөмірі және күні
3	Қарсы агенттің атауы
4	Шарттың қолданылуы басталған күн
5	Шарттың қолданылу мерзімі аяқталған күн
6	Шарт валютасы
7	Қаржы активінің Шартта көрсетілген сомасы
	а) шетел валютасымен (егер шарт ұлттық валютада болмаса)
	б) теңгемен (егер шарт ұлттық валютада болмаса, сомасы шарт жасалған күнгі бағам бойынша көрсетіледі)

__________________________________________________________

ақпарат беру үшін жауапты адамның лауазымы, аты-жөні, қолы

_________________________________________________________________

ақпарат беру үшін жауапты адамның тікелей басшысының лауазымы,

аты-жөні, қолы

2-нысан

Болашақ ақша ағындарының дисконтталған құнының есебі

№	Ақша ағындары келіп түсетін болжамды күн	Шарт валютасындағы негізгі борышты өтеу	Шарт валютасындағы кірістердің %-ын өтеу	Жиынтығы, шарт валютасымен	Қамтамасыз етуді өткізуден алынатын болжамдық құн	Келтірілген құн
1	2	3	4	5	6	7
1
2
…
tn

__________________________________________________________

ақпарат беру үшін жауапты адамның лауазымы, аты-жөні, қолы

__________________________________________________________________

ақпарат беру үшін жауапты адамның тікелей басшысының лауазымы,

аты-жөні, қолы

3-нысан

Құнсыздануына байланысты провизиялар (резервтер) құрылған жеке
актив бойынша деректер

Р/с №	Күні	Баланстық құны					Қамтамасыз етуді өткізумен байланысты емес болашақ ақша ағындары (төлемдері)	Түзету ескеріле отырып ескеріп, Кепілмен қамтамасыз етуді есептеу әдістемесіне сәйкес айқындалған кепілдің және басқа қамтамасыз етудің құны	Қамтамасыз етуді өткізудің болжамды мерзімі	Пайыздың тиімді мөлшерлемесі	Болашақ ақша ағындарының (төлемдерінің) дисконтталған құны	Қалыптастыру (тарату) үшін қажетті провизиялардың (резервтердің) мөлшері	Шарттың талаптарындағы өзгерістер жөніндегі ақпарат
		Негізгі борыштың қалдығы	% есептелген берешектің қалдығы	Қалыптастырылған провизиялардың (резервтердің) мөлшері	Басқа да % кіріс	Жиынтығы
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
1	Құнсыздануға байланысты провизияны (резервті) бастапқы құру күні (t0)
2	Провизиялардың (резервтер) мөлшерін қайта қарау күні (t1)
3	Провизиялардың (резервтердің) мөлшерін қайта қарау күні (t2)
…	………
n	Провизиялардың (резервтердің) мөлшерін қайта қарау күні (tn)

__________________________________________________________

ақпарат беру үшін жауапты адамның лауазымы, аты-жөні, қолы

__________________________________________________________________

ақпарат беру үшін жауапты адамның тікелей басшысының лауазымы, аты-жөні, қолы

______________________________

* Сыйлықақының/дисконттың амортизацияланбаған бөлігі көрсетіледі

Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидаларына 2-қосымша

Нысан

Қаржы ұйымы қалыптастырған провизиялардың (резервтердің)
сомаларына ескертулердің бар немесе жоқ екені туралы хабарлама

20__жылғы "___" ________ № ________

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы

ұйымдарын бақылау мен қадағалау комитеті ___ жылғы ________ №_______

тексеру жүргізуге арналған тапсырмаға сәйкес

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

(ұйымның мекенжайы)

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

(ұйымның атауы)

қызметін тексеру нәтижелері бойынша төмендегіні хабарлайды:

ескертулердің жоқ екені туралы

келтірілген кестеге сәйкес ескертулердің бар екені туралы

Р/с №	Шарттың №	Теңгедегі провизиялардың (резервтердің) сомасы (бухгалтерлік есеп деректеріне сәйкес)	Комитеттің есептеріне сәйкес провизиялардың (резервтердің) сомасы	Түзету мерзімі
1.
2.
…

Комитеттің басшысы ____________________________________________

(аты-жөні, қолы)

Орындаушы _____________________________________________________

(аты-жөні, қолы, телефоны)

Қорытындыны алды ______________________________________________

(ұйым қызметкерінің аты-жөні, қолы, күні)

Қорытынды салық төлеушіге жіберілді

_____________________________________________________________________

(жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжаттың атауы, күні, нөмірі)

Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидаларына 3-қосымша

Нысан

Әдістемеге енгізілген өзгерістер және (немесе) толықтырулар
туралы ақпарат

№	Әдістеменің тармағы, тармақшасы	Өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізгенге дейінгі редакция	Өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізгеннен кейінгі редакция	Өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу қажеттілігінің негіздемесі (түсіндірмесі)*	Енгізілген өзгерістер және (немесе) толықтырулар нәтижесінде провизиялар (резервтер) мөлшерінің өзгеруін есептік бағалау
1	2	3	4	5	6
1
2
…
n

_____________________________________________________________________

қаржылық ұйым басшысының не оның орнындағы адамның лауазымы, аты-жөні, қолы

________________________

*Өзгерістердің және (немесе) толықтырулардың енгізілетін түзетулері

нәтижесінде провизиялар мөлшерінің өзгеруін есептік бағалаумен

бекітілген өзгерістерді және (немесе) толықтыруларды енгізу

қажеттілігінің негіздері беріледі

Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидаларына 4-қосымша

Нысан

Әдістемеге ескертулердің болмауы немесе болуы туралы
хабарлама

Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 289 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

____ жылғы "___" ________ № ____

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ______________________________

_____________________________________________________________________

(ұйымның мекенжайы)

_____________________________________________________________________

(ұйымның атауы)

келтірілген кестеге сәйкес Әдістемеге өзгерістердің болмауы туралы

Әдістемеге ескертулердің болуы туралы хабарлайды.

Р/с №	Жобаның құрылымдық элементі	Жобаның редакциясы	Ескерту	Түзету мерзімі
1.
2.
…

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің

басшысы немесе басшысының орынбасары ________________________________

(аты-жөні, қолы)

Орындаушы _______________________________________

(аты-жөні, қолы, телефоны)

Хабарламаны алды ____________________________________________________

(ұйым қызметкерінің аты-жөні, қолы, күні)

Хабарлама салық төлеушіге жіберілді

_____________________________________________________________________

(жіберу және (немесе) алу фактісін растайтын құжаттың атауы, күні, нөмірі)

Об утверждении Правил создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 февраля 2013 года № 65. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 августа 2013 года № 8670. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 декабря 2017 года № 269 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 269 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) Правление Национального Банка Республики Казахстан постановляет:

1. Утвердить прилагаемые Правила создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности (далее – Правила).

2. Банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций (за исключением банка, являющегося национальным институтом развития, контрольный пакет акций которого принадлежит национальному управляющему холдингу) в течение одного месяца со дня введения в действие настоящего постановления разработать и утвердить Методику расчета провизий (резервов) в соответствии с Правилами.

3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования и распространяется на отношения, возникшие с 1 января 2013 года.

Председатель
Национального Банка	Г. Марченко

"СОГЛАСОВАНО"

Министерство финансов

Республики Казахстан

Министр Б. Жамишев

29 июля 2013 года

Утверждены постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 февраля 2013 года № 65

Правила создания провизий (резервов) в соответствии
с международными стандартами финансовой отчетности
и требованиями законодательства Республики Казахстан
о бухгалтерском учете и финансовой отчетности
1. Общие положения

1. Правила создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности (далее – Правила) разработаны в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) и устанавливают для банков (за исключением банка, являющегося национальным институтом развития, контрольный пакет акций которого принадлежит национальному управляющему холдингу) и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, порядок создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности.

2. В Правилах используются следующие понятия:

1) Методика – Методика расчета провизий (резервов), утвержденная исполнительным органом финансовой организации;

2) балансовая стоимость – сумма, по которой финансовый актив признается в балансе после вычета сформированных по ним провизий (резервов);

3) однородные активы – группа активов со сходными характеристиками кредитного риска;

4) индивидуальные активы – активы, по которым провизии (резервы) рассчитываются по каждому такому активу;

5) финансовые организации – банки (за исключением банка, являющегося национальным институтом развития, контрольный пакет акций которого принадлежит национальному управляющему холдингу) и организации, осуществляющие отдельные виды банковских операций;

6) провизии (резервы) – сумма убытка от обесценения финансового актива или убытка от исполнения условного обязательства;

7) уполномоченный орган – Национальный Банк Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Порядок создания провизий (резервов)

3. Провизии (резервы) создаются в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности, международным стандартом финансовой отчетности № 39 "Финансовые инструменты: признание и измерение" (далее – МСФО № 39), а также в случае создания провизий (резервов) по условным обязательствам – в соответствии с международным стандартом финансовой отчетности № 37 "Оценочные резервы, условные обязательства и условные активы" (далее – МСФО № 37).

4. Расходы по провизиям (резервам), созданным в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности, определяются в соответствии с Правилами на основании Методики, по которой отсутствуют замечания уполномоченного органа.

Сноска. Пункт 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. По финансовым активам провизии (резервы) создаются в следующем порядке:

1) активы классифицируются на однородные и индивидуальные;

2) проводится оценка обесценения индивидуальных активов;

3) по индивидуальным активам, по которым выявлены признаки обесценения, установленные Методикой:

определяются прогнозы будущих денежных потоков. При наличии обеспечения по активу, стоимость такого обеспечения увеличивает прогноз будущих денежных потоков;

рассчитывается дисконтированная стоимость будущих денежных потоков по следующей формуле:

, где

PV – приведенная стоимость будущих денежных потоков;

СF – прогноз будущих денежных потоков;

r – эффективная ставка процента;

t – количество лет, в течение которых предполагаются денежные потоки по активу;

определяется размер провизий (резервов) как разница между балансовой стоимостью актива, сложившейся на начало дня, в котором осуществляется расчет провизий (резервов), и дисконтированной стоимостью будущих денежных потоков;

эффективная ставка процента рассчитывается путем применения метода подстановки или автоматизированной функции Microsoft Office Excel "ВСД" (внутренняя ставка доходности) или других аналогичных автоматизированных функций;

4) по индивидуальным активам, по которым отсутствуют признаки обесценения в соответствии с Методикой, и однородным активам:

осуществляется группировка по схожим характеристикам кредитного риска, установленным в Методике. При классификации однородных активов не принимается в качестве схожей характеристики кредитного риска то обстоятельство, что активы возникли по требованиям к одному и тому же клиенту;

рассчитываются провизии (резервы) в соответствии с порядком, установленным Методикой.

Сноска. Пункт 5 с изменениями, внесенными постановлениями Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 170 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня первого официального опубликования); от 27.06.2016 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. По условным обязательствам провизии (резервы) создаются по каждому условному обязательству в следующем порядке:

1) определяется вероятность исполнения условного обязательства в соответствии с МСФО № 37;

2) рассчитываются предполагаемые затраты для урегулирования существующего обязательства в соответствии с МСФО № 37;

3) рассчитывается справедливая стоимость условного обязательства в соответствии с МСФО № 39;

4) определяется размер провизии (резерва) как наибольшее значение из суммы предполагаемых затрат, рассчитанной в соответствие с МСФО № 37, и размера справедливой стоимости, рассчитанной в соответствии с МСФО № 39.

7. По результатам определения суммы провизий (резерва) по индивидуальным активам не реже одного раза в год на конец налогового периода, установленного налоговым законодательством Республики Казахстан по корпоративному подоходному налогу, заполняются следующие регистры:

информация по размерам провизий (резервов) – по форме 1, установленной приложением 1 к Правилам;

расчет дисконтированной стоимости будущих денежных потоков – по форме 2, установленной приложением 1 к Правилам;

данные по индивидуальному активу, по которому созданы провизии (резервы) в связи с его обесценением, – по форме 3, установленной приложением 1 к Правилам.

В течение налогового периода регистры заполняются и хранятся в электронном виде и по запросу государственных органов представляются на бумажном носителе.

Сноска. Пункт 7 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Периодичность создания провизий (резервов) устанавливается Методикой, но не реже одного раза в месяц на конец периода и не чаще одного раза в день.

9. Размер провизий (резервов), созданных в соответствии с Правилами, отражается в бухгалтерском учете и финансовой отчетности финансовой организации.

10. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

12. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Методика расчета провизий (резервов)

13. Финансовая организация разрабатывает Методику в соответствии с Правилами.

Исполнительный орган финансовой организации утверждает Методику, а также изменения и (или) дополнения, вносимые в Методику.

Финансовые организации, получившие лицензию на проведение банковских и иных операций, предусмотренных банковским законодательством Республики Казахстан, после дня введения в действие Правил, разрабатывают и утверждают Методику в течение одного месяца со дня получения лицензии на проведение банковских и иных операций, предусмотренных банковским законодательством Республики Казахстан.

14. Методика содержит:

1) перечень структурных подразделений финансовой организации, участвующих в процессе определения размера провизий (резервов) с описанием их функциональных обязанностей;

2) перечень признаков обесценения финансового актива;

3) критерии отнесения финансовых активов к индивидуальным активам в зависимости от максимального размера финансового актива, установленного в процентах от собственного капитала, или в абсолютном размере;

4) схожие характеристики кредитного риска, по которым осуществляется группировка индивидуальных активов без признаков обесценения и однородных активов (например, на основе оценки кредитного риска или классификации, при котором учитывается географическое положение заемщика, вид залога, срок просрочки и другие факторы);

5) в отношении индивидуальных активов – порядок определения прогнозов будущих денежных потоков с учетом стоимости обеспечения;

6) в отношении индивидуальных активов, по которым отсутствуют признаки обесценения, и однородных активов – порядок определения размера провизии (резерва);

7) в отношении условных обязательств – порядок применения пункта 6 Правил;

8) периодичность расчета размера провизий (резервов).

15. Основанием для внесения изменений и (или) дополнений в Методику являются:

1) изменение указанного в утвержденной Методике перечня структурных подразделений финансовой организации, участвующих в процессе определения размера провизий (резервов) и их функциональных обязанностей;

2) несоответствие утвержденной Методики требованиям законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности, международным стандартам финансовой отчетности.

3) результаты теста на соответствие провизий (резервов), рассчитанных согласно требованиям Методики, фактическим суммам убытков.

16. Копия утвержденной Методики, информация о внесенных изменениях и (или) дополнениях в Методику по форме, установленной приложением 3 к Правилам, представляются финансовой организацией в уполномоченный орган не позднее пяти рабочих дней после утверждения Методики, изменений и (или) дополнений в Методику.

По результатам рассмотрения утвержденной Методики уполномоченный орган не позднее шестидесяти календарных дней со дня получения копии утвержденной Методики направляет финансовой организации уведомление об отсутствии или наличии замечаний к Методике по форме, установленной приложением 4 к Правилам.

По результатам рассмотрения изменений и (или) дополнений в Методику, а также в ходе осуществления контроля и надзора по вопросам банковской деятельности, уполномоченный орган направляет финансовой организации уведомление об отсутствии или наличии замечаний к Методике по форме, установленной приложением 4 к Правилам.

Замечания уполномоченного органа устраняются не позднее сроков, определенных в уведомлениях уполномоченного органа, предусмотренных в частях второй и третьей настоящего пункта.

Методика, подлежащая изменению и (или) дополнению по основаниям, указанным в пункте 15 Правил, не применяется до устранения замечаний уполномоченного органа, а также приведения ее в соответствие с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности.

Сноска. Пункт 16 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 27.06.2016 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. По запросу органа налоговой службы уполномоченный орган представляет в течение десяти календарных дней со дня получения такого запроса копии Методики, изменений и (или) дополнений к ней, а также информацию о замечаниях уполномоченного органа.

Сноска. Пункт 17 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

18. При проведении налоговой проверки уполномоченный орган по запросу органа налоговой службы представляет в течение десяти календарных дней со дня получения такого запроса заключение о соответствии Методики Правилам.

Сноска. Пункт 18 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Приложение 1 к Правилам создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности

Информация по размерам провизий (резервов)

Форма 1

№	Показатели	Информация
1	Отчетная дата
2	Номер и дата договора
2	Наименование контрагента
3	Дата начала действия договора
4	Дата окончания срока действия договора
5	Валюта договора
6	Сумма финансового актива, указанная в договоре
	а) в иностранной валюте (если договор не в национальной валюте)
	б) в тенге (если договор не в национальной валюте сумма указывается по курсу на дату заключения договора)

__________________________________________________________________

должность, Ф.И.О., подпись лица, ответственного за представление

информации

__________________________________________________________________

должность, Ф.И.О., подпись непосредственного руководителя лица,

ответственного за представление информации

Форма 2

Расчет дисконтированной стоимости будущих денежных потоков

№	Предполагаемая дата поступления денежных потоков	Погашение основного долга в валюте договора	Погашение % доходов в валюте договора	Итого, в валюте договора	Предполагаемая стоимость к получению от реализации обеспечения	Приведенная стоимость
1	2	3	4	5	6	7
1
2
…
tn

__________________________________________________________________

должность, Ф.И.О., подпись лица, ответственного за представление

информации

__________________________________________________________________

должность, Ф.И.О., подпись непосредственного руководителя лица,

ответственного за представление информации

Форма 3

Данные по индивидуальному активу, по которому созданы

провизии (резервы) в связи с его обесценением

№ п/п	Дата	Балансовая стоимость
		Остаток основного долга	Остаток задолженности начисленных %	Размер сформированных провизий (резервов)	Прочий % доход1	Итого
1	2	3	4	5	6	7
1	Дата первоначального создания провизии (резерва) в связи с обесценением (t0)
2	Дата пересмотра размера провизий (резервов) (t1)
3	Дата пересмотра размера провизий (резервов) (t2)
…	………
n	Дата пересмотра размера провизий (резервов) (tn)

продолжение таблицы:

Будущие денежные поступления (выплаты), не связанные с реализацией обеспечения	Стоимость залога и другого обеспечения, определенная в соответствие с Методикой расчета залогового обеспечения, с учетом корректировки	Предполагаемый срок реализации обеспечения	Эффективная ставка процента	Дисконтиро- ванная стоимость будущих денежных поступлений (выплат)	Размер провизий (резер- вов), необходи- мых для форми- рова- ния (рас- форми- рования)	Информа- ция об измене- ниях в условиях договора
8	9	10	11	12	13	14

__________________________________________________________________

должность, Ф.И.О., подпись лица, ответственного за представление

информации

__________________________________________________________________

должность, Ф.И.О., подпись непосредственного руководителя лица,

ответственного за представление информации

_____________________________________

¹ указывается несамортизированная часть премии/дисконта

Приложение 2 к Правилам создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности

Форма

Уведомление об отсутствии или наличии замечаний к

суммам провизий (резервов), сформированных финансовой организацией

"___" ________ 20__год № ________

Комитет по контролю и надзору финансового рынка и финансовых

организаций Национального Банка Республики Казахстан по результатам

проведенной проверки деятельности _________________________________

(наименование организации)

___________________________________________________________________

(адрес организации)

в соответствии с заданием на проведение проверки от ___ г. №_______

сообщает:

об отсутствии замечаний
о наличии замечаний согласно приведенной таблице

№ п/п	№ Договора	Сумма провизий (резервов) в тенге (согласно данным бухгалтерского учета)	Сумма провизий (резервов) согласно расчетам Комитета	Срок исправления
1.
2.
…

Руководитель Комитета _______________________________________________

(Ф.И.О., подпись, дата)

Исполнитель ________________________________________________________

(Ф.И.О., подпись, телефон, дата)

Заключение получил__________________________________________________

(Ф.И.О. сотрудника организации, подпись, дата)

Заключение отправлено налогоплательщику

_____________________________________________________________________

(наименование, дата, номер документа, подтверждающего факт отправки и

(или) получения)

Приложение 3 к Правилам создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности

Форма

Информация о внесенных изменениях и (или)

дополнениях в Методику

№	Пункт, подпункт Методики	Редакция до внесения изменений и (или) дополнений	Редакция после внесения изменений и (или) дополнений	Обоснование (комментарии) необходи- мости внесения изменений и (или) дополнений*	Расчетная оценка изменения размера провизий (резервов) в результате вносимых изменений и (или) дополнений
1	2	3	4	5	6
1
2
…
n

_____________________________________________________________

должность, Ф.И.О., подпись руководителя финансовой организации

либо лица, его замещающего)

* Представляются основания необходимости внесения изменений и (или)

дополнений, подкрепленных расчетной оценкой изменения размера

провизий (резервов) в результате вносимых поправок изменений и (или)

дополнений

Приложение 4 к Правилам создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности

Форма

Уведомление

об отсутствии или наличии замечаний к Методике

Сноска. Приложение 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.12.2013 № 289 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

"___" ____________ ____ года № ____

Национальный Банка Республики Казахстан уведомляет Вас

____________________________________________________________________

(наименование организации)

____________________________________________________________________

(адрес организации)

об отсутствии замечаний к Методике
о наличии замечаний к Методике согласно приведенной таблице

№ п/п	Структурный элемент проекта	Редакция проекта	Замечание	Срок исправления
1.
2.
…

Руководитель или заместитель руководителя

Национального Банка Республики Казахстан ________________________

(Ф.И.О., подпись)

Исполнитель ___________________________________

(Ф.И.О., подпись, телефон)

Уведомление получил__________________________________________________

(Ф.И.О. сотрудника организации, подпись, дата)

Уведомление отправлено налогоплательщику

____________________________________________________________________

(наименование, дата, номер документа,

подтверждающего факт отправки и (или) получения)