Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 253 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 30 сәуірде № 10907 болып тіркелді.

"Электр энергетикасы туралы" 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 17) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Электр энергетикасы департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықтың көшірмесін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруын;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс – шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Энергетика министрі	В. Школьник

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 253 бұйрығымен бекітілген

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік
техникасы қағидалары
1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Осы Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі Заңының 5-бабының 17) тармақшасына сәйкес әзірленді және электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидалар Қазақстан Республикасының қолданыстағы электр қондырғыларын және қайта жаңғыртылатын электр станцияларын, электр және жылу желілерін пайдалануға, жөндеуге, монтаждауға, реттеуге және сынауға байланысты персоналына қолданылады.

3. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) II, III және өзге рұқсат тобы бар жұмысшы – электр қауіпсіздігі бойынша II, III және өзге рұқсат тобынан төмен емес жұмысшы;

2) алғашқы рет рұқсат беру – наряд немесе нұсқау бойынша жұмысқа алғаш рет рұқсат беру;

3) авариялық дайындық – жөндеуді жалғастыру тұтынушыларды шектеуге (ажыратуға) немесе энергия объектісі (электр станциясы, кіші станция), энергия жүйесі (бірлестігі) жұмысының сенімділігін күрт төмендетуге әкеп соғуы мүмкін жағдайларда жабдықтың немесе электр беру желілерінің (бұдан әрі – ЭБЖ) жұмыс жағдайын қалпына келтіруге қажетті уақыт;

4) әкiмшілік-техникалық персонал – бірлестіктер, кәсіпорындар, цехтар, зертханалар қызметтері мен бөлімшелерінің, электр желілері аудандары мен учаскелерінің басшылары, бастықтары, аталған адамдардың орынбасарлары, сондай-ақ әкімшілік функциялар жүктелген мамандар;

5) бағытталған кернеу астындағы әуе желісі – кернеуі 110 килоВольт (бұдан әрі – кВ) және одан жоғары басқа әуе желісінің (бұдан әрі – ӘЖ) осінен жалпы ұзындығы 2 километрден кем болмайтын қашықтықта барлық ұзындық бойымен немесе жекелеген учаскелерде өтетін ӘЖ және байланыс әуе желісі (бұдан әрі – БӘЖ), м:

110 кВ ӘЖ үшін – 100;

220 кВ ӘЖ үшін – 150;

500 кВ ӘЖ үшін – 200;

1150 кВ ӘЖ үшін – 250;

6) жоғары өрмелеу жұмыстары – монтаждау немесе жөндеу кезінде тікелей конструкциялармен немесе жабдықпен жұмыстар жүргізілетін жердің, аралық жабынның немесе жұмыс төсемі бетінен 2 метрден (бұдан әрі – м) астам биіктікте орындалатын жұмыстар. Бұл ретте жұмыс істеушілерді құлап кетуден сақтандыратын негізгі құралдар – сақтандыру арқаны және оны бекіту тәсілі болып табылады;

7) бригада (наряд немесе нұсқау бойынша) – жұмысты жүргізуші немесе бақылаушыны қоса алғанда, құрамында екі немесе одан көп адамы бар бригада;

8) бұрмаланбаған электр өрiсiнiң кернеуi – жұмыс процесінде адам болатын аймақта анықталатын, адамның қатысуымен бұрмаланбаған электр өрiсiнiң кернеуi;

9) жалғау – тарату қондырғысының (бұдан әрi – ТҚ), генератордың, қалқанның, жинақ шиналарына жалғанған және электр станциясының, кіші станцияның және өзгелердің маңында орналасқан бір мақсаттағы, атаудағы және кернеудегі электр тiзбегi (жабдық және шиналар);

10) жедел персонал – энергетикалық қондырғыларды жедел басқаруды (тексеру, жедел қайта қосу, жұмыс орнын дайындау, жұмыс істейтін персоналды жіберу және оларды қадағалау) жүзеге асыратын персонал;

11) жедел-жөндеу персоналы – өзіне бекітілген көлемдегі электр қондырғыларына жедел қызмет көрсету үшін арнайы оқытылған және дайындалған жөндеу персоналы;

12) жергілікті кезекші персоналсыз электр қондырғысы – ӘЖ және кабель желісінің (бұдан әрі – КЖ) жедел-шығу бригадалары немесе жедел-жөндеу жұмыстарының персоналы қызмет көрсететін электр қондырғысы;

13) жөндеу персоналы – электр станциялары мен кіші станциялардың электр қондырғыларын, ӘЖ, КЖ, ӘЖС, кабельдік байланыс желісін (бұдан әрі – КБЖ), релелік қорғанысты, автоматиканы, өлшеу құралдарын, найзағайдан қорғау мен оқшаулағышты, диспетчерлік және технологиялық басқару құралдарына пайдалану-жөндеу қызметін көрсетумен және оларды жөндеумен айналысатын мамандар мен жұмысшылар, электр зертханаларының персоналы;

14) жұмыс орны – жұмысты орындау үшін персоналдың кіруіне рұқсат етілетін электр қондырғысы учаскесі;

15) жұмыс орнын дайындау – жұмыстарды жұмыс орнында қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ету бойынша техникалық іс-шаралардың орындалуы;

16) қолданыстағы электр қондырғысы – кернеуде тұрған, не коммутациялық аппараттардың қосылуымен кернеу берілетін электр қондырғысы немесе оның учаскесі;

17) жүк көтергіш машиналар – крандардың барлық түрі, кран-экскаваторлар (арқанға ілінген ілгекпен жұмыс істеуге арналған экскаваторлар), жүк көтергіштер, жүк пен адамдарды көтеруге арналған жүкарбалар;

18) кабельдік электр беру желілерінің және кабельдік байланыс желілерінің күзет аймағы – шеткі кабельден арасы КЖ үшін 1 м және КБЖ үшін 2 м қашықтықта желінің екі жағынан тік жазықтықпен шектелген КЖ-нің жерастын бойлайтын жер телiмi;

19) кәсіпорын – кәсіпорындар, ұйымдар мен басқа да заңды тұлғалар;

20) кезекшi персонал – ауысымдағы кезекшіліктегі және жедел басқаруға және жедел ауыстырып қосуға жіберілген персонал: диспетчерлер, кезекшi инженерлер мен техниктер, ауысым бастықтары, үй және басқару қалқандарындағы кезекшілер, жедел-шығу бригадаларының мүшелері;

21) кернеудегі жұмыс – жұмыс кернеуінде тұрған тоқ өтетін бөліктерге жақындау арқылы немесе осы тоқ өтетін бөліктерге рұқсат етілгеннен аз қашықтықта орындалатын жұмыс;

22) коммутациялық аппарат – электр тізбегін коммутациялауға және тоқты (ажыратқаш, жүктеме ажыратқышы, бөлгіш, айырғыш, автомат, өшіргіш, пакет ажыратқыш, сақтандырғыш және өзгелерін) өткізуге арналған электр аппараты;

23) күрделi схемасы бар электр қондырғысы – қарапайым схемасы бар электр қондырғыларына қарағанда барынша дамыған шина жүйесі бар кернеуі 1000 вольттан (бұдан әрі – В) жоғары ТҚ.

24) қайтадан жіберу – осы наряд бойынша бұрын жұмыстар жүргiзiлген жұмыс орнына қайта жіберу;

25) қайталама (көмекші) тізбек – электр станциясының (кіші станцияның) басқару, автоматика, өлшеу, қорғаны және сигнал беру аспаптары мен қондырғыларын біріктіретін қысқыштар мен электр өткізгіштер қатарының жиынтығы;

26) қарапайым және көрнекті схемасы бар электр қондырғысы – шиналарының айналма жүйесі жоқ, жеке секцияланған немесе секцияланбаған шина жүйелері бар кернеуі 1000 В-тан жоғары ТҚ, барлық ӘЖ және КЖ, кернеуі 1000 В-қа дейінгі барлық электр қондырғылары;

27) механизмдер – гидравликалық көтергіштер, телескоптық мұнаралар, экскаваторлар, тракторлар, автотиегіштер, бұрғылау-кран машиналары, механикалық жетекті жылжымалы баспалдақтар және өзгелері;

28) наряд-рұқсаттама (наряд) – жұмысты қауіпсіз жүргізуге, оның мазмұнын, орнын, басталу және аяқталу уақытын, қажетті қауіпсіздік шараларын, бригаданың және жұмыстың қауіпсіз орындалуына жауапты адамдардың құрамын анықтайтын арнайы бланкіде (немесе мамандандырылған бағдарламалық өнім базасында) немесе электрондық құжатта жасалған өкім;

29) өкім – жұмыстың мазмұнын, орнын, уақытын, қауіпсіздік шараларын (егер олар қажет болса) және оны орындау тапсырылған адамдарды анықтайтын, жұмыстың қауіпсіз орындалуы үшін берілетін ауызша тапсырма;

30) тоқ өткізбейтін бөлік – авариялық жұмыс тәртiбiнде кернеуде болатын электр қондырғысының бөлiгi, мысалы, электр машинасының корпусы;

31) тоқ өткізгіш бөлік – кернеуде тұрған электр қондырғысының бөлігі;

32) экрандау аймағы – электр өрісіне жақын орналасқан ғимараттар мен құрылыстардың, сондай-ақ электр өрісінің кернеуі 5 кВ/метрден (бұдан әрі – кВ/м) аспайтын жабдыққа арналған жерге қосылған металл конструкцияларының, іргетастарының, күш трансформаторлары мен ірі габаритті объектілердің кеңістігі;

33) әуе электр беру желілерінің және әуе байланыс желілерінің күзет аймағы – шеткi өткiзгiштерден бастап желінің екі жағында бойлай орналасқан ауытқусыз жағдайында болатын сызықтық жазықтықпен шектелген ӘЖ аймағы бойынша жер телімі және әуе кеңiстiктер түрiнде, м;

кернеуі 1 кВ-ға дейін ӘЖ және БӘЖ үшін – 2;

1-20 кВ болатын ӘЖ үшін – 10;

35 кВ болатын ӘЖ үшін – 15;

110 кВ болатын ӘЖ үшін – 20;

220 кВ болатын ӘЖ үшін – 25;

500 кВ болатын ӘЖ үшін – 30;

1150 Кв болатын ӘЖ үшін – 55;

Шеткi өткiзгiштерден басталатын екі желіні бойлай орналасқан ауытқусыз жағдайында болатын тiк жазықтықпен шектелген су қоймаларының үстінен әуе кеңістігі түрінде су қоймаларымен (өзендер, арналар, көлдер және тағы басқа) өтетін ӘЖ ауысуы бойының аймағы кемелер жүретін ұзындығы 100 м су қоймалары үшін, кемелер жүрмейтін су қоймалары үшін бойлайтын күзет аймақтарын орнатуға ескертілген құрлықтан өтетін ӘЖ;

34) әуе электр беру желісі – ашық ауада орналасқан және инженерлік құрылыстардағы (көпірлердегі, жол өтпелеріндегі және өзгелердегі) тіректер немесе кронштейндерге және бағаналарға оқшаулағыштар мен арматураның көмегімен бекітілген сымдар бойынша электр энергиясын беруге арналған қондырғы;

35) электр қондырғысы – электр энергиясы өндірілетін, түрлендірілетін, берілетін, тұтынылатын қондырғы;

36) электр өрісіне әсер ету аймағы – электр өрісінің кернеуі 5 кВ/м-ден асатын кеңістік;

37) қол қоюшы тұлға – электрондық цифрлық қолтаңбаның жабық кілтін құқыққа сыйымды иеленетін және оны электрондық құжатта пайдалану құқығы бар жеке немесе заңды тұлға;

38) электрондық құжат – ақпарат электрондық-цифрлық нысанда ұсынылған және электрондық цифрлық қолтаңба арқылы куәландырылған құжат.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Қауіпсіз еңбек жағдайы мен қорғауды қамтамасыз ету бойынша міндеттер кәсіпорынның жұмыс берушісіне жүктеледі.

Кәсіпорынның жұмыс берушісі электр қондырғыларын пайдалану кезінде қолданыстағы еңбек жағдайына байланысты, осы Қағидаларға қайшы келмейтін қауіпсіздік техникасының қосымша талаптарын көздеуі мүмкін. Қауіпсіздік техникасы талаптары қауіпсіздік техникасы бойынша тиісті нұсқаулықтарда қамтылған және кәсіпорын жұмысшыларына өкім, нұсқау, нұсқама түрінде жеткізіледі.

5. Электр қондырғылары қауіпсіз еңбек жағдайын қамтамасыз ететін техникалық жарамды қалыпта болады.

6. Электр қондырғылары сыналған, қорғаныс құралдарын, сондай-ақ жұмысшыларға алғашқы көмек көрсетуге арналған медициналық мақсаттағы бұйымдармен жинақталады.

7. Кәсіпорындарда осы Қағидаларды, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулардың талаптарын және нұсқамаларды өткізуге тұрақты бақылау жүзеге асырылады. Кәсіпорында электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы жағдайына осы мәселе бойынша өз құқықтары мен функцияларын кәсіпорынның басшы жұмысшысына немесе құрылымдық бөлімше басшысына өкімдік құжатпен тапсыратын жұмыс беруші жауаптылықта болады.

8. Жұмысшылар жұмыс сипатына сәйкес келетін кәсіби дайындыққа ие болуы қажет. Кәсіби дайындық болмаған жағдайда, олар жұмысшыларды даярлайтын арнайы орталықтарда (оқу комбинаттарында), оқу-жаттығу орталықтарында (өздігінен жұмысқа жіберілгенге дейін) оқиды.

9. Жұмысшыларды кәсіби даярлау, олардың біліктілігін арттыру, білімін тексеру және нұсқама беру Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес жүргізіледі.

10. Өндірісте зардап шегушіге алғашқы көмек көрсету бойынша оқыту өздігінен жұмыс істеуге рұқсат берілгенге дейін жүргізіледі.

Персонал осы Қағидаларды және электр энергетикасы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді білуге тиісті лауазымға немесе кәсіпке қойылатын талаптар шегінде тексеруден өтуі, осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес электр қондырғысына қызмет көрсететін персоналдың электр қауіпсіздігі бойынша тиісті тобы болуы қажет.

Жұмысшы осы Қағидалардың талаптарын, қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқауларды, нысаналы нұсқама кезінде алған нұсқауларды сақтауы қажет. Нысаналы нұсқаманы тіркеу осы Қағидаларға 2-қосымшаның 1-кестесіне сәйкес ресімделеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы бойынша білімді тексеруден өткен жұмысшыға осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша электр қондырғыларында жұмыс істеудегі еңбек нормалары мен қағидаларын білуді тексеру туралы куәлік (бұдан әрі – куәлік) беріледі.

11. Арнайы жұмыстарды жүргізу құқығына ие жұмысшылардың куәлігінде осы туралы жазба бар.

12. Жұмысшылар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес, бұзушылықтарды, адамдардың өміріне қауіп төндіретін электр қондырғыларының, машиналардың, механизмдрдің, аспаптардың, қорғаныс құралдарының ақауын жою бойынша шараларды қабылдай алмаған жағдайда, бұл туралы өзінің тікелей басшысына хабарлайды.

13. Өндірістік қызметі электр қондырғыларымен байланысты жұмысшылардың осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес электр қауіпсіздігі бойынша тобы болуы қажет.

14. Арнайы жұмыстар қауіпсіздігі бойынша қосымша (жоғары) талап қойылатын жұмыстарды орындауға жіберілетін адамдардың куәлігі болуы қажет.

Арнайы жұмыстарға:

1) биіктікте атқарылатын жұмыстар;

2) тоқ өтетін бөліктердегі кернеудегі жұмыстар: оқшаулағыштарды және біріктіруші қысқыштарды тазалау, жуу және ауыстыру, сым арқанды майлау;

3) тереңдігі 2 метрден асатын құдықтардағы, шурфтардағы, қазылған жерлердегі және қазаншұңқырлардағы жұмыстар;

4) қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды жөндеу, жоғарылатылған кернеу жабдықтарын (мегаомметрлермен жұмыс істеуден басқа) сынау жатады.

15. Электр станцияларының және шағын станциялардың (басқару, релелік және сол сияқты қалқандарды қоспағанда) қолданыстағы электр жабдықтары бар үй-жайларда, жабық тарату қондырғыларында (бұдан әрі – ЖТҚ) және ашық тарату қондырғыларында (бұдан әрі – АТҚ), құдықтарда, туннельдерде және орларда болатын, сондай-ақ ӘЖ қызмет көрсетуге және күрделі жөндеуге қатысатын барлық персонал қорғаныс каскаларын пайдалануы қажет.

16. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында электр қондырғыларына жеке өзі қызмет көрсететін кезекші немесе жедел-жөндеу персоналы және ауысым бойынша аға жұмысшы IV топты, қалғандары ІІІ топты иеленуі қажет.

1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларындағы электр қондырғыларына жеке өзі қызмет көрсететін кезекші немесе жедел-жөндеу персоналы III рұқсат тобын иеленуі қажет.

17. Электр қондырғыларында, осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде кернеуде тұрған тоқ жүретін бөліктерге дейінгі рұқсат етілген қашықтыққа сәйкес, кернеуде тұрған қоршалмаған тоқ жүретін бөліктерге адамдардың, жүк көтергіш машиналардың, механизмдердің жақындауына жол берілмейді.

18. Электр станциялары мен шағын станциялардың электр қондырғыларын тексеріп-қарауды кезекшілікте тұрған кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан III рұқсат тобындағы жұмысшы, не әкімшілік-техникалық персоналынан шыққан V рұқсат тобы бар жұмысшы орындайды.

19. Осы электр қондырғыларына қызмет көрсетпейтін жұмысшылардың оған тек 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында IV төмен емес рұқсат тобы бар және кернеуі 1000 В электр қондырғыларында III төмен емес рұқсат тобы бар кезекші немесе жедел-жөндеу персоналының не жеке өзінің тексеріп-қарауға құқығы бар жұмысшының бірге жүруімен рұқсат етіледі.

Бірге ілесіп жүруші электр қондырғыларына жіберілген адамдардың қауіпсіздігін қадағалап отыруы және осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес Рұқсат етілген параметрлер кестесінде көзделген аз қашықтықта тоқ өтетін бөліктерге олардың жақындамауы туралы ескертуі қажет.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларын тексеріп-қарау кезінде осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілгеннен аз қашықтықта тоқ өтетін бөліктерге жақындауға кедергі келтіретін қоршаулармен немесе тосқауылдармен жабдықталмаған үй-жайларға, камераларға кіруге жол берілмейді. Қоршаулардың есіктерін ашуға және қоршаулар мен тосқауылдарға кіруге жол берілмейді.

1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларын тексеріп-қарау кезінде қалқандардың, жинақтардың, басқару пульттерінің және басқа да қондырғылардың есіктерін ашуға рұқсат етіледі. Тексеріп-қарау кезінде кез келген жұмыс түрлерін орындауға жол берілмейді.

21. 6-35 кВ электр қондырғыларында жерге тұйықталу кезінде тұйықталуды жою және кернеуге түскен адамдарды босату мақсатында жедел ауыстырып-қосу үшін анықталған тұйықталған жерге ЖТҚ-да 4 м-ден аз немесе АТҚ-да және ӘЖ-де 8 м-ден аз қашықтықта жақындауға рұқсат етіледі. Бұл ретте электр қорғаныс құралдарын пайдалану қажет.

22. 1000 В-тан жоғары қол жетектері бар айырғыштарды, бөлгіштерді және ажыратқыштарды диэлектрлік қолғап киіп қосу және ажырату қажет.

23. Сақтандырғыштарды ажыратылған кернеу кезінде ажырату және орнату қажет.

Схемасында кернеуді ажыратуға мүмкіндік беретін коммутациялық аппараттар болмаған кезде, жалғанған сақтандырғыштарды кернеуде, бірақ жүктемесіз ажыратуға және орнатуға рұқсат етіледі.

Қосалқы тізбектердегі, жарықтандыру желілеріндегі сақтандырғыштарды және кернеу трансформаторларының сақтандырғыштарын жүктемемен ауыстыруға рұқсат етіледі.

24. Кернеуде тұрған сақтандырғыштарды ажырату және орнату кезінде мыналарды:

1) 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында диэлектрлік қолғапты және қорғаныс көзілдірігін пайдалану арқылы оқшаулағыш қысқышты (қарнақты);

2) 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында оқшаулағыш қысқышты немесе диэлектрлік қолғапты және қорғаныс көзілдірігін пайдалану қажет.

25. 1000 В-қа дейінгі қалқандар мен жинақтарда жалғау сақтандырғыштарының бірінің үстінен бірі тік (фазалардың тік орналасуы) орналасуы және коммутациялық аппараттардың болмауы кезінде сақтандырғыштарды жүктемемен орнатуға және ажыратуға рұқсат етіледі. Бұл ретте көзді қорғау құралдарының орнына бетті қорғау құралдарын пайдалану қажет.

26. Жұмыстар жүргізіліп жатқан камералардан басқа, электр қондырғылары, камералар, қалқандар мен жинақ үй-жайларының есіктері құлыппен жабылады.

Діңгекті трансформаторлық шағын станцияларда, ауыстырып-қосу пункттерінде және қоршаулары, бөлгіш жетектері жоқ басқа да қондырғыларда, сондай-ақ қызмет көрсету алаңындағы стационарлық сатылар құлыппен жабылады. Стационарлық сатылар ажыратқыштармен бұғатталады.

27. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларының (ЖТҚ, КТҚ, АТҚ үй-жайлары мен камералары), сондай-ақ 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларынан тыс орналасқан 1000 В-қа дейінгі тарату қалқандары мен жинақтарының кілттері кезекші персоналдың есебінде болады. Жергілікті кезекшісі жоқ электр қондырғыларында кілт әкімшілік-техникалық персоналдың есебінде болады.

Кілттер бекітілетін жәшікте сақталады. Кілттің бір жинағы қосалқы болады.

Кілт мыналарға:

1) жеке өзі тексеруге құқығы бар жұмысшыларға барлық үй-жайлардан;

2) жіберу кезінде жедел-жөндеу персоналынан шыққан жіберушіге, жұмыс басшысына және жүргізушісіне, бақылаушыға жұмыс істейтін үй-жайлардан қолхатпен беріледі.

Тексеріп-қарау немесе жұмыс аяқталғаннан кейін кілт күнделікті қайтаруға жатады. Электр қондырғыларында жергілікті кезекші персоналсыз жұмыс істеу кезінде кілт тексеріп-қараудан кейін келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей немесе жұмыс аяқталғаннан кейін қайтарылады.

Электр желілері кәсіпорындарындағы ТҚ-ны жедел ауыстырып-қосу құқығына ие тұтынушылар персоналына, сондай-ақ кезекші, жедел-жөндеу және жеке өзі тексеріп-қарау құқығына ие әкімшілік-техникалық персоналға кілтты ұзақ мерзімге беру қажеттілігін кәсіпорынның техникалық басшысы анықтайды.

Кілтті беру және қайтару еркін нысандағы журналда немесе жедел журналда есепке алышады.

29. Жазатайым оқиға кезінде зардап шегушіні электр тоғы әсерінен босату үшін кернеу алдын ала келісімсіз дереу ажыратылады.

2-тарау. Жұмыстарды орындау қауіпсіздігін қамтамасыз ететін іс-шаралар

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Бастапқы тізбектерге қатысты электр қауіпсіздігімен қамтамасыз ету шарттары бойынша электр қондырғыларындағы жұмыстар төрт санатқа бөлінеді:

1) кернеуді алу арқылы (бағытталған және бағытталмаған кернеу арқылы);

2) электр қорғаныс құралдарын пайдалану арқылы кернеуді ажыратпай;

3) тоқ өтетін бөлік шамасында кернеуді ажыратпай;

4) кернеудегі тоқ өтетін бөліктерден алшақ жерде.

Кернеуді ажырату санатында жұмыс істейтіндердің электр қауіпсіздігі электр қондырғысын ажырату, жұмыс орнында тоқ өтетін бөліктерге кернеу берілетін барлық жерден қорғаныс жерге қосуды орнату, жұмыс орнын қоршау арқылы қамтамасыз етіледі.

Бағытталған кернеу кезінде электр қауіпсіздігі осы Қағидалардың 311- 325-тармақтарында көзделген шаралармен қамтамасыз етіледі.

32. Электр қорғау құралдарын пайдалану арқылы кернеуді ажыратпай санатында жұмыс істейтіндердің электр қауіпсіздігі кернеуде тұрған тоқ өтетін бөліктерден жұмыс істейтін оқшаулағышпен, негізгі және қосымша қорғау құралдарының көмегімен қамтамасыз етіледі.

33. Тоқ өтетін бөлік шамасында кернеуді ажыратпай санатында жұмыс істейтіндердің электр қауіпсіздігі жұмыс істеушінің арнайы киім жинағы мен арнайы құралдарды пайдалана отырып, жерге қосылған тоқ өтетін бөліктер мен конструкциялардан осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген қашықтықта оқшаулануымен қамтамасыз етіледі.

34. Тоқ өтетін бөліктерден алшақ жерде санатында жұмыс істейтіндердің электр қауіпсіздігі жұмыс аймағында тоқ өтетін бөліктердің стационарлық қорғаныс қоршауларымен қоршалуы немесе қауіпсіз арақашықтықта орналасуы арқылы қамтамасыз етіледі.

35. Жұмыс қауіпсіздігі бойынша ұйымдастырушылық іс-шараларға:

1) жұмысты жүргізуге наряд немесе өкім беру;

2) жіберуге келісім беру;

3) жұмыс орнына жіберу;

4) жұмысты орындау кезіндегі қадағалау;

5) басқа жұмыс орнына ауыстыру;

6) жұмыс үзілісін, жұмыстың аяқталуын ресімдеу жатады.

27. Жұмыстың қауіпсіз жүргізілуіне уәкілетті адамдар:

1) наряд, өкім беретін адам;

2) жұмыс басшысы;

3) жіберуге келісім беретін адам;

4) жіберуші;

5) жұмысты жүргізуші;

6) бақылаушы;

7) бригада мүшесі болып табылады.

37. Электр қондырғыларында жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге уәкілетті адамдар, бригада мүшелерін қоспағанда, кәсіпорын басшысының бұйрығымен тағайындалады.

38. Нарядты, өкімді беретін уәкілетті адам нарядта көрсетілген қауіпсіздік шараларының толықтығы, дұрыстығы, бригаданың сапалық және сандық құрамы үшін, сондай-ақ нарядта аталған жұмысшылардың электр қауіпсіздігі бойынша топтардың орындалатын жұмысқа сәйкестігі үшін жауаптылықта болады.

39. Қолданыстағы электр қондырғыларындағы жұмыстар наряд бойынша жүргізіледі, оның нысаны және оны толтыру бойынша нұсқаулар осы Қағидаларға 2-қосымшада келтірілген.

Осы Қағидаларда көзделген жағдайларда жұмыстарды нұсқау бойынша орындауға рұқсат етіледі.

1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында нарядты, өкімді беру V электр қауіпсіздігі бойынша рұқсат тобы бар, 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында VІ рұқсат тобы бар әкімшілік-техникалық персоналдан шыққан жұмысшыларға ұсынылады.

Кейінге қалдырылмайтын жұмыстар кезінде кәсіпорын бойынша бұйрықпен (өкіммен) уәкілеттік берілген әкімшілік-техникалық персоналдан шыққан адамдар болмаған жағдайда, нарядтар мен нұсқауларды осы электр қондырғысының кезекші персоналынан шыққан VІ рұқсат тобы бар жұмысшылардың беруіне жол беріледі, ол кәсіпорын бойынша нұсқаумен ресімделеді.

40. Жұмыстарды өз еркімен жүргізуге, сондай-ақ нарядпен немесе өкіммен айқындалған жұмыс орындары мен тапсырма көлемін кеңейтуге жол берілмейді.

41. Басқа наряд жұмыс істейтін аймақтағы электр қондырғыларында кез-келген жұмыстарды орындау, егер басшы тағайындалмаса, жұмыстардың басшысымен немесе жұмыстарды жүргізушімен келісіледі.

Келісу екі нарядтың жиегінде жұмыс басшыларының (жүргізушілерінің) қол қоюымен ресімделеді.

42. Басқа жұмыстар кезінде жұмыс басшыларын тағайындау қажеттілігін нарядты беретін адам анықтайды.

43. Кернеуі 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларындағы электр қауіпсіздігі бойынша V және VІ төмен емес рұқсат тобы бар мамандар жұмыс басшылары болып тағайындалады.

Жұмыс басшылары:

1) нарядта көрсетілген қауіпсіздік шараларын орындауды және олардың толықтығын, олар қабылдайтын қосымша қауіпсіздік шараларын;

2) бригаданың, оның ішінде жұмыстарға жіберуші мен жүргізуші жүргізетін нысаналы нұсқаманың толықтығы мен сапасын;

3) басқа өндірістік факторлардан жұмыс істейтіндердің электр қауіпсіздігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Ескерту. 43-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

44. Жұмыс орнына жіберу шұғыл басқаруында электр қондырғысы бар және жұмыс уақытында:

1) ажырату мен жерге қосу көлемі бойынша кезекші және жедел-жөндеу персоналына тапсырма беруге;

2) ажырату мен жерге қосу бойынша алдын ала орындалған операциялардың көлемі бойынша осы персоналға хабарланатын мәліметтердің анықтығына;

3) жіберілетін бригадалардың уақыт үйлесіміне және жұмыс орнына;

4) осы электр қондырғысында жұмысқа жіберілген барлық бригадалардың жұмысы толық аяқталғаннан кейін электр қондырғысын қосуға жауапты болып табылатын кезекші персонал жүзеге асырады.

Жіберуге келісім осы Қағидаларға 2-қосымшаның 3-кестесіне сәйкес ресімделеді.

45. Жіберушілерді кернеуі 1000 В–тан жоғары электр қондырғыларында электр қауіпсіздігі бойынша ІV төмен емес рұқсат тобы бар және кернеуі 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында электр қауіпсіздігі бойынша ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жедел персонал арасынан тағайындайды. Жіберуші:

1) осы Қағидалардың талаптарына сәйкес, жұмыс орнын дайындау бойынша техникалық іс-шаралардың, нұсқаулардың сапалы орындалуын;

2) техникалық іс-шаралардың жұмыс сипатына және орнына сәйкестігін;

3) жұмысқа жіберуді;

4) оның бригада мүшелерінің нұсқамасын жүргізу толықтығы мен сапасын қамтамасыз етеді.

Ескерту. 45-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

46. 1000 В-тан жоғары, сондай-ақ кернеуіне қарамастан ӘЖ-ның электр жабдығын күрделі жөндеу технологиялық карта немесе жұмыс жүргізу жобасы (бұдан әрі – ЖЖЖ) бойынша орындалады.

ЖЖЖ сондай-ақ сымдарда (сым арқандарда) және сымдардан, сым арқандардан жоғары орналасқан кернеудегі оған қатысты оқшаулағыштар мен арматурада жұмыстар жүргізу үшін, сондай-ақ күш трансформаторлары мен реакторлардың белсенді бөлігін қазып алуға байланысты орындалады.

47. Электр қондырғыларындағы жұмыстарға өтінімде жұмыстардың санаты және авариялық дайындық уақыты көрсетіледі.

48. Наряд екі данада жазылады, оның біреуі жұмыс басшысына (жүргізушісіне) (бақылаушысына), екіншісі – жергілікті кезекші персоналға (жіберушіге) немесе егер осы учаскеде кезекші персонал болмаса, нарядты берген адамға арналады.

49. Жұмыстарды жүргізуге наряд телефон, радио немесе электрондық құжат бойынша беріледі. Наряд үш данада – нарядты берген адам, жұмыс басшысы (жүргізушісі), жіберуші үшін жазылады.

Бұл жағдайда нарядты беруші бір дананы жазып береді, ал мәтінді телефонхат-радиохат немесе электрондық құжат түрінде қабылдайтын адам нарядтың екі данасын толтырады және кері тексеруден кейін нарядты берушінің қолының орнында оның фамилиясы мен аты-жөнін көрсетеді, жазба дұрыстығын өз қолымен растайды.

Жұмыс басшысының (өндірушінің) және рұқсат берушінің міндеттерін қоса атқару кезінде наряд екі данада немесе электрондық құжатпен жазылады.

Осы Қағидалардың 10-тармағының үшінші бөлігінде келтірілген қосымшаға сәйкес нысан бойынша электр қондырғыларында жұмыс істеуге арналған нарядты одан әрі басып шығара отырып және рұқсаттарды жазбаша нысанда жүзеге асыра отырып, компьютер арқылы бланкіге толтыруға жол беріледі.

Ескерту. 49-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

50. Осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес, жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге жауапты жұмысшылардың бір міндетін қоса атқаруға рұқсат етіледі.

51. Жіберушіде жұмыстарды жүргізуге арналған қауіпсіздік шараларына сәйкес өшірілуі және жерге қосылуы қажет жабдықты жедел басқару құқығы және жіберушінің жедел басқаруында болмайтын объектілердегі жабдыққа қажетті өшірулер мен жерге қосуларды орындайтын жұмысшылармен жедел келіссөздерді жүргізу құқығы болған кезде жұмыс орнын дайындауға және жіберуге келісім беретін адамның жіберушінің міндеттерін қоса атқаруға рұқсат етіледі.

Жедел персонал арасынан шыққан жіберуші бригада мүшесінің міндетін атқара алады.

52. Барлық кернеудегі ӘЖ-де жұмыс орнын дайындау үшін кернеудің болмауын тексеру және коммутациялық аппараттармен операция жүргізбей, жұмыс орнында қозғалмалы жерге қосуды орнату қажет болға жағдайда, жіберушінің міндеттерін жөндеу персоналының арасынан шыққан жұмыстардың басшысына немесе жүргізушісіне қоса атқаруға рұқсат беріледі.

53. Жұмыстарды жүргізуші:

1) дайындалған жұмыс орнының жұмыс орындарын дайындау кезіндегі іс-шараларға және нарядтың жекелеген нұсқауларына сәйкес келуін;

2) бригада мүшелері нысаналы нұсқамасының анықтығын және толықтығын;

3) қажетті қорғау құралдарының, құрал-сайманның, мүкәммалдың және аспаптың болуын, ақаусыздығын және дұрыс пайдаланылуын;

4) жұмыс орнында қоршаулардың, плакаттардың, жерге қосулардың, бекіткіш құрылғылардың сақталуын;

5) жұмысты қауіпсіз жүргізуді және олардың өздерінің және бригада мүшелерінің осы Қағидалардың талаптарын сақтауын;

6) бригада мүшелерін үздіксіз бақылауды жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

Кернеуі 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында наряд бойынша орындалатын жұмыстарды жүргізушінің ІV рұқсат тобы, ал кернеуі 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында – ІІІ рұқсат тобы болуы тиіс. Зиянды газдың пайда болуы, кернеулі жұмыстардың, кернеуі 1000 В-тан жоғары ӘЖ тіректерінде ілінген кернеуі 1000 В-қа дейінгі ӘЖ-нің сымын қайта тарту немесе ауыстыру бойынша жұмыстардың болуы мүмкін жер асты құрылыстарында жұмыстарды орындау кезінде жұмысты жүргізушінің ІV рұқсат тобы болуы тиіс.

54. Бақылаушы электр қондырғыларында өз бетінше жұмыс істеуге құқығы жоқ бригадаларды қадағалау үшін тағайындалады.

Бақылаушы қамтамасыз етеді:

1) дайындалған жұмыс орнының жұмыс орындарын дайындау кезінде қажетті іс-шараларға және нарядтың жекелеген нұсқауларына сәйкес келуі;

2) бригада мүшелеріне нысаналы нұсқаманың анықтығы мен толықтығы;

3) жұмыс орнында орнатылған жерге тұйықтағыштардың, қоршаулардың, плакаттар мен қауіпсіздік белгілерінің, жетектердің бекіту құрылғыларының болуы және сақталуы;

4) электр қондырғысының электр тоғымен зақымдануға қатысты бригада мүшелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Бақылаушы болып ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшы тағайындалады.

Жұмыс технологиясына байланысты қауіпсіздік үшін жауапты бригаданы басқаратын, оның құрамына кіретін және жұмыс орнында үнемі болатын жұмысшы болып табылады.

Ескерту. 54-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

55. Қолданыстағы электр қондырғыларында наряд бойынша мынадай санаттағы жұмыстар орындалады:

1) 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында, ТҚ-ның жинақ шиналарында және 1000 В-қа дейінгі тарату қалқандарында, сондай-ақ жинақ шиналарға кернеу берілетін олардың қосылыстарында кернеуді ажырату арқылы (бағытталған кернеу және бағытталмаған кернеу арқылы);

2) осы Қағидалардың 390-392-тармақтарында келтірілген электр өлшеу қысқаштары мен қарнақтары бар жұмыстарды, сондай-ақ ағымдағы пайдалану тәртібінде кезекші және жедел-жөндеу персоналы орындайтын жұмыстарды қоспағанда, электр қорғау құралдарын пайдалану арқылы кернеуді ажыратпай. Ағымдағы пайдалану тәртібінде кезекші және жедел-жөндеу персоналы орындайтын электр қорғаныс құралдарын пайдалану арқылы кернеуді ажыратпай орындалатын жұмыстардың тізбесі орын алған жағдайларға байланысты әзірленеді және оны кәсіпорынның техникалық басшысы бекітеді.

3) тоқ өтетін бөлік шамасында кернеуді ажыратпай. Сондай-ақ наряд бойынша кернеуді алуды талап етпейтін осы Қағидаларда көзделген жекелеген жұмыстар орындалады.

56. Кернеуде тұрған тоқ өтетін бөліктерден алшақ жердегі жұмыстарды, 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларындағы жұмыстарды (осы Қағидалардың 55-тармағында көрсетілген жұмыстардан басқа), электр қондырғысының жұмыс істемейтін бөлігіндегі жұмыстарды орындау кезінде нарядты немесе өкімді беру қажеттілігін бригада құрамына байланысты нарядты, өкімді беруші анықтайды.

57. Нарядты осы Қағидалардың 58- 61-тармақтарында ескерілген жағдайларды қоспағанда, бір жерге қосылған бір немесе бірнеше жұмыс орындарына беруге рұқсат етіледі.

58. Кернеу барлық тоқ өтетін бөліктерден, оның ішінде ӘЖ және КЖ өткізгіштерінен ажыратылған және көршілес электр қондырғыларына кіру (1000 В-қа дейінгі жинақтар мен қалқандар кернеуде қалады) 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында барлық қосылыстарда бір мезгілде жұмыс істеу үшін бір нарядты беруге рұқсат етіледі. Бұл ретте жұмыс басшысын тағайындау қажет етілмейді.

59. Барлық секцияларды толығымен жөндеуге шығару кезінде шиналарының жалғыз жүйесі және секцияларының кез келген саны бар ТҚ 6-110 кВ-да шиналарда және осы секцияның барлық қосылыстарында жұмыс істеу үшін бір нарядты беруге рұқсат етіледі. Бригаданы осы секция шегінде түрлі жұмыс орындарына жайғастыруға рұқсат етіледі.

60. Агрегаттарды (қондырғыларды) жөндеуге шығару кезінде бір нарядты осы агрегаттардың (қондырғылардың) барлық электр қозғалтқыштарында жұмыс істеу үшін және бір нарядты осы агрегаттардың (қондырғылардың) электр қозғалтқыштарын қоректендіретін барлық қосылыстардағы ТҚ-да жұмыс істеу үшін беруге рұқсат етіледі.

Бір нарядты бір кернеулі электр қозғалтқыштарында және бір ТҚ-ның қосылыстарында жұмыс істеу үшін беруге рұқсат етіледі.

61. Бір нарядты бір электр қондырғысының бірнеше қосылыстарының түрлі жұмыс орындарындағы жұмыстарды бір мезгілде немесе кезекпен орындау үшін беруге:

1) күш және бақылау кәбілдерін төсеу және қайта төсеу, электр жабдығын сынау, қорғаныс, өлшеу, бұғаттау, автоматика, телемеханика, байланыс құрылғысын тексеру және басқасы кезінде;

2) туннельдегі, коллектордағы, құдықтағы, траншеядағы, қазаншұңқырдағы жеке кәбілді жөндеу кезінде;

3) жұмыс орындарының орналасуы жұмысты жүргізушіге бригадаға қадағалауды жүзеге асыруға мүмкіндік берген кезде, екі қазаншұңқырда немесе ТҚ-да және оның жанында орналасқан қазаншұңқырда орындалатын кәбілдерді (екіден аспайтын) жөндеу кезінде рұқсат етіледі.

Бұл ретте бригада мүшелерін түрлі жұмыс орындарына жайғастыруға рұқсат етіледі.

62. Бірнеше қосалқы станцияда немесе бір қосалқы станцияның бірнеше қосылыстарында бір нарядты бір жұмысты кезекпен жүргізу үшін беруге рұқсат етіледі.

Мұндай жұмыстарға:

1) оқшаулағыштарды сүрту;

2) қысқыштарды тарту;

3) сынамаларды іріктеу және майды толықтыру;

4) трансформаторлардың орамдарын қайта қосу;

5) релелік қорғаныс құралдарын, автоматиканы, өлшеу аспаптарын тексеру;

6) бөгде тоқ көзінен аса жоғары кернеумен сынау;

7) оқшаулағыштарды өлшеу қарнағымен тексеру;

8) КЖ бүлінген жерін іздеп табу жатады. Мұндай нарядтың жарамдылық мерзімі – күнтізбелік 1 күн.

Бір жұмыс басшысына, жіберушіге, жұмысты жүргізушіге (бақылаушыға) кезекпен жіберуге және ол бойынша жұмыс істеуге берілетін нарядтардың санын, нарядтың жарамдылық мерзімін нарядты беруші анықтайды. Нарядтың мерзімін ұзартуға рұқсат етіледі.

64. Жұмыстары толығымен аяқталған нарядтар күнтізбелік 30 күн бойы сақталады.

65. Нарядтар:

1) қызмет көрсету персоналы бар электр станцияларында және кіші станцияларда (бұдан әрі – КС) жұмыс істеу кезінде – кезекшіде немесе электронды архивте;

2) қызмет көрсету персоналынсыз ҚС-да және ӘЖ-де жұмыс істеу кезінде - нарядты берген адамда немесе диспетчерде (ОВБ кезекшісінде).

Ескерту. 65-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

66. Өкім жұмысты жүргізушіге және жіберуші адамға беріледі, біржолғы сипатқа ие, оның жарамдылық мерзімі орындаушылардың жұмыс күнінің ұзақтығымен анықталады.

67. Нарядтар мен өкімдер бойынша есепке алу тәртібі осы Қағидаларға 3-қосымшада келтірілген.

68. Ұзақтығы 1 сағаттан аспайтын қысқа мерзімді жұмыстарды кезекшінің немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан адамның қадағалауымен өкім бойынша жөндеу персоналының, сондай-ақ кезекшінің немесе жедел-жөндеу персоналының орындауына рұқсат етіледі.

Аталған жұмыстарға:

1) кәбілді, сымды, шинаны электр қозғалтқышынан немесе ТҚ-дағы, релелік қорғаныс, автоматика, телемеханика және байланыс құрылғылары мен тізбектеріндегі, оның ішінде жоғары жиілікті қорғаныс пен байланыс сүзгілеріндегі жұмыстардың басқа да жабдығынан ажырату немесе оған жалғау;

2) ӘЖ 0,4 кВ, сондай-ақ барлық кернеудегі КЖ-дан ажырату немесе оған қосу, фазалау, КЖ тізбектерінің тұтастығын тексеру, трансформатордың тармағын ауыстыру, жеке оқшаулағышты және май өлшеуіш шыныларды сүрту, сынамаларды іріктеу және майды толықтыру, майды тазалау және құрғату үшін аппаратураны қосу және ажырату, ауа ажыратқышының манометрлерін ауыстыру, тоқ өтетін бөліктердің қызуын және дірілін тексеру, электр өлшеуіш қысқыштармен өлшеу, сымдар мен шиналардан бөгде заттарды, құлаған ағаштарды, бұтақтарды және өзгелерді ӘЖ сымдарынан алып тастау;

3) электр қондырғыларының, энергожүйелеріндегі диспетчерлік және технологиялық басқару құралдарының (бұдан әрі – ДТБҚ), жылу автоматикасы мен мен өлшеу каналдары мен құрылғыларының қалыпты жұмысын, тұтынушыларды электрмен жабдықтауды бұзуға қауіп төндіретін немесе осындай бұзушылыққа әкеп соққан ақауларды жою бойынша кейінге қалдырылмайтын жұмыстар жатады.

69. Осы Қағидалардың 68-тармағында көрсетілген жұмыстарды орындау кезінде жұмыс істеушілердің саны қадағалауды жүзеге асыратын жұмысшыны қосапағанда, үш адамнан аспайды.

1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында жұмыс істеу кезінде жұмысты орындайтын немесе қадағалауды жүргізетін кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан аға жұмысшының ІV рұқсат тобы, 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында – ІІІ рұқсат тобы боуы қажет. Бригаданың қалған мүшелері ІІІ рұқсат тобын иеленуі қажет. Тұтынушыға қуат беретін қосылыстардағы жұмыстарға соңғысының персоналы тартылады.

Жұмыс алдында жұмыс орнын дайындау бойынша барлық техникалық іс-шаралар орындалады, ол осы сәтте міндетті болмағандықтан, АТҚ-да арқанмен немесе баумен қоршалмайды.

Орындалуы 1 сағаттан (бұдан әрі – сағат) астам уақытты немесе үштен астам адамның қатысуын талап ететін осы Қағидалардың 68-тармағында аталған жұмыстар наряд бойынша жүргізіледі.

70. Бригаданың санын және оның құрамын электр қауіпсіздігі бойынша топтар есебінен жұмыс көлеміне, қауіпсіздік жағдайына, жұмыс басшысы, жұмысты жүргізуші (бақылаушы) тарапынан бригада мүшелерін қадағалауды қамтамасыз ету мүмкіндігіне байланысты нарядты берген адам анықтайды.

Наряд бойынша жұмыс істеу кезіндегі бригаданың ең аз саны – жұмысты жүргізушіні (бақылаушыны) қоса алғанда, екі жұмысшы.

Өкім бойынша жұмыс істеу кезінде мынадай жұмыстарды:

1) кернеуде болуына немесе болмауына қарамастан, коммутациялық аппараттардың жетектері мен агрегаттық шкафтарындағы жұмыстарды қоса алғанда, қосалқы тізбектерді, өлшеу аспаптарын, релелік қорғаныс, автоматика, телемеханика және байланыс құрылғыларын монтаждау, жөндеу және пайдалануды, 1000 В-тан жоғары тоқ өтетін бөліктері жоқ немесе толығымен қоршалған немесе қоршауды қажет етпейтін биіктікте орналасқан жағдайда ІV рұқсат тобы бар жұмысты жүргізушінің;

2) аса жоғары қаупі жоқ үй-жайларда орналасқан 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында адамдардың электр тоғымен зақымдануына байланысты жұмысты жүргізуші құқығына ие ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшының;

3) электр станциялары мен кіші станциялардың электр қондырғыларында рұқсат тобы III төмен емес қызметкерге:

АТҚ аумағын абаттандыру, шөпті шауып алу, жолдар мен өтпежолдарды қардан тазартуды;

ТҚ-дан тыс 2,5 м-ден аспайтын биіктікте орналасқан сымды радио- және телефон байланысы құрылғыларын жөндеу және оларға қызмет көрсетуді;

жабдық қаптамаларындағы жазбаларды және ТҚ камерасынан тыс қоршауларды жаңартуды;

трансформаторлардың, генераторлардың және басқа да жабдықтың құрғатылуын қадағалауды;

майды тазарту және құрғату кезінде май тазарту және өзге де шағын аппаратураға қызмет көрсетуді;

электр қозғалтқыштарындағы және желдеткіштердің механикалық бөліктеріндегі және трансформаторлардың, компрессорлардың май сорғыларындағы жұмыстарды;

ауа тазартқыш сүзгілерді тексеру және олардағы сорбенттерді ауыстыру, камералардан тыс 2,5 м биіктікте орналасқан жарықтандыру аппаратурасын жөндеу және қызмет көрсету;

4) ТҚ-дан тыс 2,5 м-ден аспайтын биіктікте орналасқан шамдарды ауыстыру және шырақтарды тазартуды;

тоқ өтетін бөліктер қоршалған 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларындағы үй-жайларды, сондай-ақ басқару қалқандары мен релелік үй-жайларды жинастыруды;

оңай өтетін жерде және қолайлы ауарайы кезінде ӘЖ-ні қарап-тексеруді;

ӘЖ тіректерінде тұрақты белгілерді қалпына келтіруді;

ӘЖ габариттерін бұрыш өлшеуіш аспаптармен өлшеуді;

ӘЖ тіректерінің айналасындағы алаңдарды өртке қарсы тазартуды;

ӘЖ тіректеріндегі құрсауларды бояуды ІІ рұқсат тобы бар жұмысшының жеке орындауына рұқсат етіледі.

Ескерту. 70-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

71. Бригада құрамын өзгертуге нарядты (өкімді) берген жұмысшыға рұқсат етіледі.

Бригада құрамының өзгеруі туралы нұсқаулар телефон, радио, электронды құжат арқылы немесе нарядта өзінің қолынан кейін өзгеріс туралы нұсқауды берген жұмысшының аты-жөнін жазатын жіберуші жұмыс басшысына қолма-қол (жүргізушіге) беріледі.

Жұмыс басшысы (жүргізуші) бригада құрамына кірген жұмысшыларға нұсқау беруі қажет.

Ескерту. 71-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

72. Жұмыс орнына жіберу оған рұқсат беретін адамның келісімімен жүргізіледі.

73. Келісім рұқсат беретін адамның жеке өзіне телефон, радио, қолма-қол немесе аралық объектілердің кезекші персоналы арқылы беріледі.

Рұқсат беруге келісімді алдын ала беруге жол берілмейді.

74. Кіші станцияны, ӘЖ-ні және 10/0,4 кВ трансформаторлық кіші станцияны (бұдан әрі – ТС) авариялық өшіру және бригадамен байланыс болмаған кезінде жіберуге келісім осы жабдыққа нарядтарды беру құқығына ие және бригадамен зақымданған жерді іздеп табуға және жоюға шығатын адам арқылы немесе электрондық құжат беріледі. Бұл келісім ӘЖ-ні қуат көзі орталықтарынан ажыратқаннан және жерге қосқаннан кейін беріледі.

Ескерту. 74-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

75. Бригаданы жіберу бір наряд, өкім бойынша жүргізіледі.

76. Жіберу алдында жедел журналдағы жазба бойынша, жедел схема немесе тұтынушылардың кезекші, жедел-жөндеу персоналының хабарламалары бойынша жеке тексеріп-қарау арқылы жұмыс орнын дайындау бойынша техникалық іс-шаралардың орындалғанына көз жеткізу қажет.

77. Жұмыс басшысы және жүргізушісі (бақылаушы) жіберу алдында жұмыс орнын жеке өзі тексеру арқылы жіберушінің жұмыс орнын қабылдауы қажет.

78. Нарядтар мен өкімдер бойынша жұмысқа жіберу тікелей жұмыс орнында жүргізіледі.

79. Бригаданы жіберу кезінде жіберуші:

1) бригада құрамының нарядта немесе өкімде көрсетілген атаулы куәліктер бойынша сәйкестігін тексеруі;

2) нұсқама жүргізуі, бригаданы наряд, өкім мазмұнымен таныстыруы, жұмыс орнының шекарасын көрсетуі, жұмыс орнына жақын орналасқан жабдықты және жөнделетін және көршілес қосылыстардың жақындауға рұқсат етілмейтін тоқ өтетін бөліктерін көрсетуі, басқа да қауіпті өндірістік факторларды көрсетуі;

3) егер жерге қосу жұмыс орнында көрінбесе, орнатылған жерге қосуларды көрсету немесе кернеудің жоқ екендігін тексеру арқылы, ал 35 кВ және одан төмен электр қондырғыларында тоқ өтетін бөліктерге қолды кейінгі тигізу арқылы кернеудің жоқ екендігін бригадаға дәлелдеуі;

4) нұсқама тақырыбын игеруге бригаданың 2-3 мүшесіне сауалнама жүргізуі қажет.

80. Жұмысты жүргізуші жіберу кезінде бригадаға жұмыс технологиясына, бригадалық қорғау құралдарын, құрал-сайманды, аспаптарды, тетіктер мен машиналарды пайдалануға байланысты қауіпсіздік шаралары бойынша нұсқау беру қажет.

81. Рұқсат нарядтың екі данасында да және нарядтар мен өкімдер бойынша жұмыстарды есепке алу журналында немесе осы Қағидалардың 10-тармағының төртінші бөлігінде келтірілген қосымшаға сәйкес электрондық құжатпен ресімделеді. Жұмыс басшысы (өндірушісі) рұқсат берушінің міндеттерін қоса атқарса, рұқсат нарядтың бір данасында ресімделеді.

Өкім бойынша жұмысқа жіберу жедел журналда немесе нарядтар мен нұсқаулар бойынша жұмыстарды есепке алу журналында ресімделеді.

Ескерту. 81-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

82. Жібергеннен кейін бригаданың электр қауіпсіздігі талаптарын сақтауын қадағалау жұмыс басшысына, бақылаушыға, жүргізушісіне (жұмыс басшысы тағайындалмаған кезде), ал жұмыс технологиясына, бригадалық қорғау құралдарын, құрал-сайманды, аспаптарды, тетіктер мен машиналарды пайдалануға байланысты қауіпсіздік бойынша жұмысты жүргізушіге жүктеледі.

83. Жұмыс басшысы, жұмысты жүргізуші (бақылаушы) үнемі жұмыс орнында болуы қажет. Аталған адамдардың кез келгеніне жұмыс орнынан уақытша кету қажет болған кезде бригаданы жұмыс орнынан шығару қажет (оны ТҚ-дан шығару, ӘЖ тірегінен персоналды алып тастау және басқалары).

84. Жұмыс басшысының, жүргізушісінің келісімімен бригаданың бір немесе бірнеше мүшесінің жұмыс орнынан уақытша кетуіне рұқсат етіледі.

1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында жұмыс орнында қалған бригада мүшелерінің саны жұмысты жүргізушіні қоса алғанда екі адамнан кем болмауы тиіс. Жұмыс басшысының, жүргізушісінің келісімімен ІІІ рұқсат тобы бар бригада мүшелері өздігінен, І және ІІ төмен емес рұқсат тобы бар бригада мүшелері ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар мүшелердің еріп жүруімен ТҚ-дан шығып, жұмыс орнына орала алады.

Оралған бригада мүшелері жұмысқа жұмыс басшысының, жүргізушісінің келісімімен кірісе алады.

Ескерту. 84-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

85. Бригаданы басқа жұмыс орнына ауыстыруды жіберуші немесе оның келісімімен жұмыс басшысы немесе жүргізушісі жүзеге асырады. Жұмысқа күнделікті жіберу және оның аяқталуы осы Қағидаларға 2-қосымшаның 4-кестесіне сәйкес ресімделеді.

Өкім бойынша жұмыстар кезінде басқа жұмыс орнына ауыстыруды ресімдеу қажет етілмейді.

86. Жұмыс күні бойы жұмыстағы үзіліс кезінде бригада жұмыс орнында болмауы тиіс. Бұл ретте наряд жұмыс басшысында, жүргізушісінде (бақылаушыда) болады.

Үзілістен кейін бригада мүшелері жұмыс орнына жұмыс басшысысыз, жүргізушісісіз (бақылаушысыз) оралмайды. Үзілістен кейін жұмыс орнына жіберуді жұмыс басшысы, жүргізушісі (бақылаушы) бұған келісімді алмай және нарядтағы ресімдеусіз жүзеге асырады.

Ескерту. 86-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

87. Жұмыстағы үзіліс кезінде жұмыс күнінің аяқталуына байланысты бригада жұмыс орнында болмауы тиіс.

Бұл ретте, егер жедел өтінімде көрсетілген авариялық дайындық уақыты жұмысты орындау уақытына сәйкес келсе, наряд жұмыс басшысында, жүргізушісінде (бақылаушыда) қалады. Кейінгі күндерге жіберуді жұмыс басшысы, жүргізушісі (бақылаушы) бұған келісімсіз және нарядтағы ресімдеусіз жүзеге асырады.

Авариялық дайындық уақыты жұмысты орындау уақытынан аз болса, жұмыс басшысы, жүргізушісі (бақылаушы) жұмыс күнінің аяқталуын өз нарядының данасында ресімдеу арқылы нарядты жіберушіге тапсыруы қажет. Кейінгі күндері дайындалған жұмыс орнына қайта жіберуді жіберуші бұған келісімді алмай, нарядта ресімдеу арқылы жүзеге асырады.

88. Жұмыс толық аяқталғаннан кейін жұмыс басшысы, жүргізушісі (бақылаушы) бригаданы жұмыс орнынан шығарып, бригада орнатқан жерге қосуды, қоршауларды, плакаттарды, жалаушаларды алып тастауы және нарядта жұмыстың толық аяқталғанын ресімдеуі қажет.

89. Жұмыстың толық аяқталғаны ресімделгеннен кейін жұмыс басшысы, жүргізушісі (бақылаушы) нарядты жіберушіге тапсырады.

90. Жіберуші өкім бойынша жұмыстың аяқталғаны туралы нарядты немесе хабарламаны алып, жұмыс орнын тексергеннен кейін осы ауысымда жіберуге келісім беретін жұмысшыға жұмыстың толық аяқталғаны туралы және электр қондырғысын қосу мүмкіндігі туралы хабарлайды.

91. Жұмыс орнын кернеуді алуды талап ететін жұмысқа дайындау үшін мынадай техникалық іс-шаралар орындалады:

1) қажетті ажыратулар жүргізілді және коммутациялық аппаратураны қате немесе өздігінен қосылуына кедергі келтіретін шаралар қабылданды.

2) коммутациялық аппаратураны қолмен басқару жетектерінде және қашықтықтан басқару кілттерінде қауіпсіздік плакаттары ілінді;

3) адамдарды электр тоғынан зақымданудан қорғау үшін жерге қосылатын тоқ өтетін бөліктерінде кернеудің жоқтығы тексерілді;

4) жерге қосу орнатылды (жерге қосатын пышақтар қосылды, тасымалды жерге қосу орнатылды);

5) қажетінше жұмыс орындары немесе кернеуде қалған тоқ өтетін бөліктер қоршалды және қоршауларда қауіпсіздік плакаттары ілінді. Жергілікті жағдайларға байланысты тоқ өтетін бөліктер оларды жерге қосу алдында және одан кейін қоршалады.

92. Кернеуді алуды талап ететін тоқ өтетін бөліктерде жұмыс істеу үшін:

1) жұмыс жүргізілетін тоқ өтетін бөліктер;

2) адамдардың, механизмдер мен жүк көтергіш машиналардың осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілгеннен аз қашықтықта жақындауға болатын қоршалмаған тоқ өтетін бөліктер ажыратылады.

Ажыратылған ӘЖ-де жұмыс істеу кезінде, осы ӘЖ элементтерінің кернеуде тұрған басқа ӘЖ-нің тоқ өтетін бөліктеріне осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінің үшінші бағанында көрсетілгеннен аз қашықтықта жақындау мүмкіндігі болған кезде, соңғылары ажыратылады. Жөнделіп жатқан ӘЖ-мен бірге ілінген БӘЖ де ажыратылады.

93. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында коммутациялық аппараттан жұмыс орнына кернеу берілетін әрбір жақтан шиналар мен сымдарды ажырату, ажыратқыштарды өшіру, сақтандырғыштарды алып тастау, сондай-ақ автоматты қосу аппараттарда орналасқан серіппелермен жүзеге асырылатындарды қоспағанда, жүктеме бөлгіштері мен айырғыштарын ажырату арқылы пайда болған көрінетін үзік болуы тиіс. Аралас ажыратқыштар тізбегіндегі байланыстың кепілдендірілген ажыратылған жағдайының сенімді механикалық көрсеткіші болған кезде, көрінетін ажыратудың болуы ажыратқыштарды итеру блоктарындағы КРУ-да элегазбен толтырылған КРУ-да рұқсат етіледі.

Кернеу трансформаторлары және жұмыстар үшін бөлінген электр қондырғысы учаскесіне байланысты күш трансформаторлары кері өзгеру мүмкіндігін болдырмау үшін 1000 В-қа дейінгі кернеу жағынан да ажыратылады.

94. Қолмен басқарылатын жүктеме айырғышы мен ажыратқышын (бөлгішін) ажыратқаннан кейін жұмыс орнын дайындау кезінде олардың өшірілген күйін көзбен қарап және шунтталатын бөгеттердің болмауына көз жеткізу қажет.

95. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында жұмыс орнына кернеу берілетін коммутациялық аппараттарды қате немесе өздігінен қосылуын болдырмау үшін мынадай шаралар қабылданады:

1) айырғыштарда, бөлгіштерде, жүктеме ажыратқыштарында қол жетектері ажыратылған күйінде механикалық құлыппен бекітілуі тиіс, басқа жағдайларда бір полюсті айырғыштардың шеттеріне диэлектрлік қалпақтар кигізілуі тиіс;

2) жедел қарнақпен басқарылатын айырғыштарда стационарлық қоршаулар механикалық құлыппен жабылған;

3) аралас ажыратқыштарда жетектер ажыратылған күйінде механикалық құлыппен бекітілген;

4) жүктен немесе серіппеден тұратын жүк және серіппелі жетектер жұмыссыз күйге келтірілген.

ЖТҚ итергіш арбалары бар коммутациялық аппараттарының қате қосылып кетуінің алдын алу бойынша шаралар осы Қағидалардың 225 және 226-тармақтарына сәйкес қабылданады.

Ескерту. 95-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

96. 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында жұмыстар жүргізілетін тоқ өтетін бөліктердің барлық жағынан кернеу коммутациялық аппараттарды өшіру арқылы, ал схемада сақтандырғыштар болған жағдайда соңғысын алу арқылы алынады. Схемада сақтандырғыштар болмаған жағдайда, коммутациялық аппараттардың қате қосылуының алдын алу жетек тұтқыштарын немесе шкафтың есіктерін бекіту, бастырмаларды жабу, коммутациялық аппараттар түйіспелерінің арасында оқшаулағыш қаптамаларды орнату және тағы басқа сияқты шаралармен қамтамасыз етіледі. Қашықтықтан басқарылатын коммутациялық аппараттардың кернеуін ажырату кезінде қосқыш орауышты ажырату қажет.

97. Егер аппаратураны конструкциялық орындау және жұмыс сипаты мүмкіндік берсе, жоғарыда аталған шаралар кабельді, сымды коммутациялық аппараттан, не жұмыс жүргізіліп жатқан жабдықтан шиналарға жалғау немесе ажыратумен ауыстырылады.

Жұмыс орнын дайындау кезінде кабельді, сымды шиналарға жалғауды немесе ажыратуды жөндеу персоналынан шыққан ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшы жедел-жөндеу персоналынан шыққан кезекшінің немесе жұмысшының қадағалауымен орындайды. Жұмыс орнына жақын тұрған тиіп кетуі мүмкін тоқ өтетін бөліктерден кернеу ажыратылады, не олар қоршалады.

Ескерту. 97-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

98. Тексеру мүмкін болмайтын түйісулері (итерілмейтін үлгідегі автоматтар, пакеттік ажыратқыштар, жабық күйіндегі жапқыштар және өзгелері) бар 1000 В-қа дейінгі коммутациялық аппараттардың өшірілген күйі олардың қысқыштарындағы не шеткі шиналарындағы, осы коммутациялық аппараттармен қосылатын жабдық сымдарындағы немесе қысқыштарындағы кернеудің жоқтығын тексеру арқылы анықталады.

99. Қосу кезінде жұмыс орнына кернеу берілетін аралас ажыратқыш, айырғыш, бөлгіш және жүктеме ажыратқышы жетектеріне, қашықтықтан басқару кілттеріне, 1000 В дейінгі коммутациялық аппаратураларға (автоматтар, жапқыштар, ажыратқыштар) осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ҚОСУҒА БОЛМАЙДЫ адамдар жұмыс істеп жатыр" белгісі (плакат) ілінеді.

Автоматтары, ажыратқыштары немесе жапқыштары жоқ 1000 В-қа дейінгі қосылыстарда плакаттар алынған сақтандырғыштарға ілінеді.

Жедел қарнақпен басқарылатын ажыратқыштарда плакаттар қоршауларға, ал бір полюсті ажыратқыштарда – әрбір ажыратқыштың жетегіне ілінеді. КТҚ-да плакаттар осы Қағидалардың 225 және 226-тармақтарына сәйкес ілінеді.

100. Бөлгіштердің пневматикалық жетегіне ауаның кіруін жауып тұратын ысырмаларға осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "АШУҒА БОЛМАЙДЫ Адамдар жұмыс істеп жатыр" белгісі (плакат) ілінеді.

101. КЖ немесе ӘЖ-де жұмыс істеу үшін өшірілген бөлгіш және ажыратқыш жетектеріне бригада жұмысшылардың санына қарамастан, осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ҚОСУҒА БОЛМАЙДЫ! ЖЕЛІДЕ ЖҰМЫС ЖҮРІП ЖАТЫР" бір белгісі (плакат) ілінеді.

102. Бұл плакат жіберуге келісім беретін және желіде жұмыс істеп жатқан бригадалардың санын есепке алуды жүргізетін жұмысшының нұсқауы бойынша ілінеді және алынады.

103. Кернеудің болмауын кернеу көрсеткішімен тексеру қажет. Оны қолдану алдындағы ақаусыздығы осы мақсаттарға арналған арнайы аспаптардың көмегімен немесе кернеуге жақын және одан тысқары орналасқан тоқ өтетін бөліктерге жақындаумен анықталады.

1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында кернеу көрсеткішін диэлектрлік қолғаптармен пайдалану қажет.

35 кВ және одан жоғары электр қондырғыларында кернеудің жоқтығын тексеру үшін оқшаулағыш қарнақты пайдалануға болады. Оны тоқ өтетін бөліктерге бірнеше рет жақындату қажет. Ұшқындау мен шыртылдаудың болмауы кернеудің жоқтығының белгісі болып табылады.

Бір тізбекті 500 кВ және жоғары ӘЖ-де тәжденудің болмауы кернеудің жоқтығының жеткілікті белгісі болып табылады.

104. Электр станциялары мен кіші электр станцияларының электр қондырғыларындағы кернеудің жоқтығын тексеру 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында IV төмен емес рұқсат тобы бар және 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан бір жұмысшыға рұқсат етіледі.

ӘЖ-де кернеудің жоқтығын тексеруді 1000 В-тан жоғары ӘЖ-де IV және ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар, 1000 В-қа дейінгі ӘЖ-де ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар екі жұмысшы орындайды.

Ескерту. 104-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

105. Дәлдеу схемасындағы кернеудің жоқтығын:

1) сыртқы қондырғының АТҚ, ЖТҚ және КТҚ-да, сондай-ақ тұман, жаңбыр, қар жауған кезде арнайы кернеу көрсеткіштері болмаған жағдайда ӘЖ-де;

2) 500 кВ және одан жоғары АТҚ-да және 500 кВ және одан жоғары екі тізбекті ӘЖ-де тексеруге рұқсат етіледі.

Дәлдеу схемасын тексеру кезінде ӘЖ мен КЖ кірмелеріндегі кернеудің жоқтығын желі орналасқан жедел басқарудағы кезекші растайды.

ӘЖ-де дәлдеу схемасын тексеру желілердің бағытын және сыртқы белгілерін, сондай-ақ тіректердегі желілердің диспетчерлік атауларына сәйкес келетін белгілерді тексеруден тұрады.

106. 6-20 кВ ӘЖ-де ағаш және темір-бетон тіректерден, сондай-ақ телескоптық мұнарадан орындалатын кернеудің жоқтығын тексеру кезінде сыйымдылықты тоқ ағымы принципіне негізделген көрсеткішпен оның жұмыс бөлігін жерге қосу арқылы көрсеткіштің талап етілетін сезімталдығын қамтамасыз ету қажет.

107. ӘЖ-де сымдарды әртүрлі деңгейде ілу кезінде кернеудің жоқтығын сілтеуішпен немесе қарнақпен төменгі сымнан бастап жоғарыға қарай тексеру қажет. Көлденең ілу кезінде тексеруді жақын тұрған сымнан бастау қажет.

108. Жерге қосылған нейтралы бар 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында екі полюсті сілтеуішті пайдалану кезінде кернеудің жоқтығын фазалар арасында, сондай-ақ жабдықтың немесе жерге қосушы (нольдеуші) сымның әрбір фазасы мен жерге қосылған элементінің арасында тексеру қажет. Алдын ала тексерілген Вольтметрді пайдалануға рұқсат етіледі. Кернеудің жоқтығын тексеру үшін бақылау қыздыру шамдарын пайдалануға жол берілмейді.

109. Аппараттың өшірілген күйі туралы сигнал беретін құрылғылар, бұғаттайтын құрылғылар, үнемі қосылып тұрған Вольтметрлер және басқалар кернеудің жоқтығын растайтын қосымша құралдар болып табылады және олардың көрсеткіштері негізінде кернеудің жоқтығы туралы қорытынды жасауға болмайды.

110. Жерге қосуларды тоқ өтетін бөліктерге кернеудің жоқтығын тексергеннен кейін тікелей орнату қажет.

111. Тасымалды жерге қосуды алдымен жерге қосушы қондырғыға, содан кейін кернеудің жоқтығын тексергеннен кейін тоқ өтетін бөліктерге орнату қажет.

ӘЖ-де сымдарды әртүрлі деңгейде ілу кезінде жерге қосуды төменгі сымнан бастап төменнен жоғарыға қарай орнату қажет.

Тасымалды жерге қосуды тоқ өтетін бөліктерге және бояудан тазартылған жерлердегі жерге қосушы шинаға (конструкцияға) қосу қажет.

Тасымалды жерге қосуды кері бірізділікпен, алдымен оны тоқ өтетін бөліктерден, содан кейін жерге қосушы қондырғыдан ажырату қажет.

112. Тасымалды жерге қосуларды орнату және ажырату 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында оқшаулағыш қарнақты пайдалану арқылы диэлектрлік қолғаппен орындалады. Тасымалды жерге қосулардың қысқаштарын осы қарнақпен немесе диэлектрлік қолғап киіп тікелей қолмен бекіту қажет.

113. Жерге қосу үшін, осы Қағидалардың 208-тармағында ескерілген жағдайды қоспағанда, осы мақсатқа арналмаған өткізгіштерді пайдалануға жол берілмейді.

114. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында бір жерге тұйықтауды орнату жеткілікті болатын, жұмыс істеу үшін ажыратылған құрастырмалы шиналарды қоспағанда, осы жақтан кернеу берілетін жұмыс істеу үшін ажыратылған учаскенің барлық жағындағы барлық фазалардың (полюстердің) тоқ өткізгіш бөлшектері жерге қосылады.

Ажыратылған сызықтық айырғыштарда жұмыс істеу кезінде ӘЖ жақтағы сымдарда жерге қосу пышақтары болса да айырғышта қосымша жерге қосу орнатылады.

115. Жерге қосылған тоқ өтетін бөліктер кернеудегі тоқ өтетін бөліктерден көрінетін үзікпен бөлінеді. Осы Қағидалардың 93-тармағында көзделген жағдайларда көрінетін үзіктің болмауына рұқсат етіледі.

Электр қондырғыларына орнатылған жерге қосу тікелей жұмыс жүргізіліп жатқан тоқ өтетін бөліктерден ажыратылған ажыратқыштармен, айырғыштармен, бөлгіштермен немесе жүктеме ажыратқыштарымен, ажыратылған сақтандырғыштармен, бөлшектенген шиналармен немесе сымдармен бөлінеді.

116. 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында ТҚ-ның жинақ шиналарында, қалқандарында, құрастырмаларында шиналар жерге қосылады (оқшауланған сыммен орындалған шиналарды қоспағанда). Осы шиналардың қосылыстарын жерге қосу қажеттілігі мен мүмкіндігін нарядты (нұсқауды) беруші анықтайды.

117. Электр станциялары мен кіші станциялардың электр қондырғыларында, егер орындалатын жұмыс сипаты қажет етсе, жұмыс орнын дайындау кезінде орнатылған жерге қосуларды уақытша ажыратуға рұқсат етіледі (оқшаулағыш кедергісін өлше және өзгелері).

Жерге тұйықтауды уақытша ажыратуды және қайтадан орнатуды кезекші, жедел-жөндеу персоналы не нарядты берушінің нұсқауы бойынша жұмыс басшысы, жүргізушісі орындайды.

Жерге тұйықтауды уақытша ажыратуға, сондай-ақ осы операцияларды жұмыс басшысының, жүргізушісінің орындауына келісім жерге қосудың қайда және қандай мақсатта ажыратылғаны туралы жазбамен "жеке нұсқаулар" наряд жолына енгізіледі.

Ескерту. 117-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

118. Жерге қосуды орнату қауіпті немесе мүмкін болмайтын конструкциялы электр қондырғыларында (мысалы, кейбір тарату жәшіктерінде, жеке типті КТҚ-да, фазалары тік орналасқан жинақтарда) жұмыс орнын дайындау кезінде жерге қосуды орнатпауға, тек айырғыштардың пышақтарына диэлектрлік қалпақтар кигізуге немесе коммутациялық аппараттардың түйіспелері арасына оқшаулағыш қаптама орнатуға рұқсат етіледі.

119. 1000 В-тан жоғары ӘЖ барлық ТҚ-да және желі ажыратылған секциялайтын коммутациялық аппараттарда жерге қосылады.

1) Тарамдары бар 35 кВ және одан жоғары ӘЖ екі жағынан жерге қосылған, ал шағын станцияларда жерге қосу ажыратылған желілік айырғыштарда орнатылған жағдайда, осы тарамдарға қосылған шағын станцияларда жерге қосуға болмайды;

2) 6-20 кВ ӘЖ-ні бір ТҚ-да немесе бір сециялайтын аппаратта не ТҚ-ға немесе секциялайтын аппаратқа жақын орналасқан тірекке жерге қосу қажет. Осы кернеудің қалған ТҚ-да және ӘЖ ажыратылған секциялайтын аппараттарда ӘЖ-де жұмыс орны мен осы ТҚ немесе секциялайтын аппараттар арасында жерге қосу орнатылған жағдайда оны жерге қосуға рұқсат етіледі. ӘЖ-де аталған жерге қосуларды жерге қосу қондырғылары бар тіректерде орнату қажет.

1000 В-қа дейінгі ӘЖ-де жерге қосуды жұмыс орнында орнату жеткілікті.

120. Осы Қағидалардың 130-тармағында көрсетілген жерге қосуларға қосымша әрбір бригаданың жұмыс орнында барлық фазалардың сымдары, ал қажет болған жағдайда арқандар да жерге қосылады.

121. Тегістегіш металл роликтерде немесе ұстап тұратын қысқыштардың үстінде жатқан сымдар үшін осы роликтердің шетін немесе қысқаштарды жерге қосу жеткілікті. Роликтің шетінің немесе қысқаштың және ӘЖ металл тірегі конструкциясының, сондай-ақ жерге қосылған темір-бетон тірегінің арматурасының арасындағы табиғи металл байланысы кезінде роликті немесе қысқашты қосымша жерге қосу қажет етілмейді.

122. Сымдарды анкерлік аралықта монтаждау кезінде, сондай-ақ ӘЖ-нің монтаждалған бөлігінің анкерлік тіректерінде ілмектерді қосқаннан кейін сымдар (арқан) бастапқы анкерлік тірекке және соңғы аралық тіректің біріне жерге қосылады.

123. Найзағай разрядтарынан қуаттың және ӘЖ-нің дайын учаскесінің сымдарынан (арқандарынан) басқа шамадан тыс кернеудің келесі, монтаждалып жатқан учаскеге ауысуын болдырмау үшін, сымдарды (арқанды) монтаждалған анкерлік аралықтың соңғы анкерлік тірегінде, сондай-ақ ӘЖ-нің монтаждалған учаскесінде жерге қосуға жол берілмейді.

124. Жарылған сымдары бар ӘЖ-де әрбір фазада бір сымды жерге қосу қажет, оқшаулағыш кергіштер болған жағдайда, фазаның барлық сымдарын жерге қосу талап етіледі.

125. Бір тізбекті ӘЖ-де жұмыс орнында жерге қосуды жұмыс жүргізіліп жатқан немесе көрші тіректе орнату қажет. Жерге қосуды ӘЖ-нің бригада жұмыс істеп жатқан учаскесінің екі жағынан, жерге қосулардың арасы 2 километрден аспаған жағдайда орнатуға рұқсат етіледі.

126. ӘЖ тірегінен оқшауланған найзағайдан қорғайтын арқанда немесе тірек конструкцияларында жұмыс істеу кезінде, осы арқанға кемінде 1 м қашықтықта жақындау талап етілсе, арқан жерге қосылады. Жерге қосуды арқан оқшауланған аралық жағында немесе осы аралықта орнату қажет.

Егер осы арқанда көктайғақтың еруі көзделсе, жұмыс басталмастан бұрын арқан ажыратылады және оған кернеу берілетін жақтардан жерге қосылады.

127. Басқа ӘЖ-мен қиылысу аралығында, көп тізбекті ӘЖ-нің ажыратылған бір тізбегінде, бағытталған кернеу астындағы ӘЖ-де жұмыс істеу кезінде және осы Қағидаларға сәйкес фазамен жөндеу кезінде жерге қосуларды орнатуға қойылатын талаптар.

128. "ӘЖ-дегі тасымалды жерге қосуларды металл тіректерге – олардың элементтеріне, жерге қосатын еңістері бар темір-бетон және ағаш тіректерге – олардың бүтіндігін тексергеннен кейін осы еңістерге қосу қажет. Жерге қосатын еңістері жоқ темір-бетон тіректерде жерге қосуларды траверстерге немесе тіректің басқа металл элементтеріне қосуға болады.

Жерге қосылған нейтралы бар 1000 В-қа дейінгі электр желілерінде нольдік сымды қайтадан жерге қосу кезінде тасымалды жерге қосуларды осы сымға қосуға рұқсат етіледі.

Жұмыс орнындағы тасымалды жерге қосуды топыраққа кемінде 0,5 м-ге тік тығылған жерге қосушыға қосуға болады. Жерге қосуларды кездейсоқ үйілген топыраққа орнатуға жол берілмейді.

129. 1000 В-қа дейінгі ӘЖ-де тіректерден не телескоптық мұнарадан оқшаулағыш буынсыз орындалатын жұмыстар кезінде жерге қосу жөнделіп жатқан желінің сымдарына, сондай-ақ осы тіректерге ілінген барлық сымдарға, оның ішінде радиотрансляция және телемеханика желілерінің оқшауланбаған желілеріне орнатылады.

130. Электр станцияларының және кіші станциялардың 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында жерге қосуларды орнату және ажырату бойынша операцияларды кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар бір жұмысшының орындауына рұқсат етіледі.

Ескерту. 130-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

131. Электр станцияларының және кіші станциялардың 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында:

1) тасымалды жерге қосуларды екі жұмысшы – бірі ІV төмен емес рұқсат тобы бар (кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан), екіншісі – ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар, ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшы жөндеу персоналынан, ал тұтынушылардың қосылыстарын жерге қосу кезінде тұтынушылар персоналынан болуы мүмкін. Алыстағы кіші станцияларда әкімшілік-техникалық персоналдың немесе диспетчердің нұсқауы бойынша жерге қосуларды орнату кезінде негізгі схемада екінші адам ретінде тұтынушылар персоналы арасынан ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшыны тартуға рұқсат етіледі;

2) жерге қосатын пышақтарды жедел-жөндеу персоналынан шыққан ІV төмен емес рұқсат тобы бар бір жұмысшы қоса алады;

3) жерге қосатын пышақтарды өшіруді және ажыратуды кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынын шыққан ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар бір жұмысшы орындай алады.

Ескерту. 131-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

132. Жөндеуге тапсыру үшін ажыратылған ӘЖ-де тасымалды жерге қосуларды орнатуды, содан кейін ажыратуды және тіректердегі жерге қосатын пышақтарды қосуды кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан: біріншісі - ІV төмен емес рұқсат тобы бар (1000 В-тан жоғары ӘЖ-де) немесе ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар (1000 В-қа дейінгі ӘЖ-де), екіншісі – ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшылар орындауы қажет. Жөндеу персоналынан шыққан ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар екінші адамды, ал тұтынушыға қуат беретін ӘЖ-де тұтынушы персоналынан адамды пайдалануға рұқсат етіледі.

Жерге қосатын пышақтарды ажыратуды кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар бір жұмысшыға рұқсат етіледі.

ӘЖ-нің жұмыс орындарында тасымалды жерге қосуларды жұмыс басшысы (жүргізушісі) ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар бригада мүшелерімен орната алады. Бұл тасымалды жерге қосуларды жұмыс басшысының (жүргізушісінің) нұсқауы бойынша ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар бригаданың екі мүшесі ажыратады.

Ескерту. 132-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

133. ӘЖ-де кернеудің жоқтығын тексеру, жерге қосуларды орнату және ажырату кезінде екі жұмысшының бірі жерде тұрып басқасын қадағалауп тұруы қажет.

134. Кернеуде қалған тоқ өтетін бөліктерді уақытша қоршау үшін ағаштан немесе басқа да оқшаулағыш материалдардан жасалған қалқандар пайдаланылады.

Уақытша қоршауларды кернеуді ажыратпай орнату кезінде олардан тоқ өтетін бөліктерге дейінгі ара қашықтық осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілгеннен кем болмауы тиіс. 6-10 кВ электр қондырғыларында бұл ара қашықтық 0,35 м-ге дейін азайтылуы мүмкін.

Уақытша қоршауларға осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ТОҚТА! КЕРНЕУ" белгісі (плакаты) ілінеді.

135. 6-10 кВ электр қондырғыларында тоқ өтетін бөліктерді қалқандармен қоршауға жол берілмеген жағдайда, ажыратылғандардың және тоқ өтетін бөліктер (мысалға, ажыратылған айырғыштардың түйіспелері арасында) кернеуінде тұрғандардың арасында орналасқан оқшаулағыш қаптамаларды пайдалануға рұқсат етіледі. Бұл оқшаулағыш қаптамалар кернеуде тұрған тоқ өтетін бөліктерге қатысты.

Қаптамаларды диэлектрлік қолғаптарды және оқшаулағыш қарнақтарды не қысқаштарды пайдалана отырып, ІV және ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар (оның біреуі – кезекші немесе жедел-жөндеу персоналынан шыққан) екі жұмысшы орнатуы және ажыратуы қажет.

Ескерту. 135-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

136. Жұмыс орнымен шектес камера, шкаф және панель қоршауларында осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) ілінеді.

137. АТҚ-да жерден және іргетаста немесе жекелеген конструкцияларда орнатылған жабдықта жұмыс істеу кезінде жұмыс орны осы Қағидалардың 9-қосымшасына сәйкес нысан бойынша қоршалған кеңістік ішіне айнала ілінген плакаттары бар, өсімдік не синтетикалық талшықтардан жасалған арқанмен, жіппен немесе баумен қоршалады (өтетін жерді қалдыра отырып).

Арқанды ілу үшін жұмыс орнының аймағына кірмеген құрылымдар қоршалмаған кеңістікте қалған жағдайда, оларды пайдалануға рұқсат етіледі.

Желілік айырғыштарды қоспағанда, барлық АТҚ-дан кернеуді ажырату кезінде соңғылары осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша қоршалған кеңістіктің сыртына айнала ілінген белгілері (плакаттары) бар арқанмен қоршалады. АТҚ-да қосалқы тізбектерде нұсқау бойынша жұмыс істеу кезінде жұмыс орнын қоршау талап етілмейді.

138. ӘЖ мен КЖ-ден басқа электр қондырғыларында дайындалған жұмыс орындарында осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҰМЫСТЫ ОСЫ ЖЕРДЕ ІСТЕ" белгісі (плакаты) ілінеді.

139. АТҚ-да жұмыс орнынан кернеуде тұрған олармен шектес учаскелерге өтуге болатын конструкциялар учаскелерінде осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ТОҚТА! КЕРНЕУ" деген жақсы көрінетін белгілер (плакаттар) орнатылады. Бұл плакаттарды жөндеу персоналынан шыққан ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшы жіберушінің басшылығымен орнатады.

Көтерілуге рұқсат етілетін конструкциямен шектесетін конструкциялардың төменгі жағында осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "КӨТЕРІЛМЕ! МЕРТ БОЛАСЫҢ" деген белгі (плакаты) ілінеді.

Жұмыстарды жүргізу үшін көтерілуге рұқсат етілген стационарлық сатылар мен конструкцияларда осы Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ОСЫ ЖЕРДЕН КӨТЕРІЛ" деген белгі (плакаты) ілінеді.

Ескерту. 139-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

140. Жұмыс орындарын дайындау кезінде орнатылған плакаттар мен қоршауларды жұмыс толық аяқталғанға дейін алып тастауға және ауыстыруға жол берілмейді.

141. Электр қондырғыларында, егер түзелу кезінде кернеуде тұрған тоқ өтетін бөліктерге дейінгі ара қашықтық осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілгеннен кем болса, иілген күйінде жұмыс істеуге жол берілмейді. 6-110 кВ электр станцияларының және шағын станциялардың электр қондырғыларында қоршалмаған тоқ өтетін бөліктердің жанында жұмыс істеу кезінде осы бөліктердің артта немесе екі бүйір жағынан орналасуына жол берілмейді.

142. Кернеуде тұрған жабдық оқшаулағыштарына электр қорғаныс құралдарын пайдаланбай жақындауға жол берілмейді.

143. ӘЖ мен БӘЖ-де электрлік байланысты учаскелерді (сымдарды, арқандарды) қосу немесе ажырату алдында осы учаскелердің қуатын теңдестіру қажет. Қуаттарды теңдестіру осы учаскелерді өткізгішпен жалғау немесе жерге қосуларды бір жерге қосуға (жерге қосатын қондырғыға) жалғау арқылы оларды үзіктің екі жағынан (шамаланған үзік) орнату арқылы жүзеге асырылады.

144. Электр қорғаныс құралдарын (оқшаулағыш қарнақтар мен қысқыштарды, электр өлшеуіш қарнақтар мен қысқыштарды, кернеу көрсеткіштерін) пайдалану арқылы жұмыс істеу кезінде адамның тоқ өтетін бөліктерге осы құралдардың оқшаулағыш бөлігінің ұзындығымен анықталатын қашықтықта жақындауына рұқсат етіледі.

145. АТҚ және ӘЖ қиылысы аралығында сымдарды (арқандарды) және кернеуде тұрған сымдардан төмен орналасқан оған қатысты оқшаулағыштар мен арматураны жоғарыда орналасқан сымдардың кесіліп кетуінің алдын алу мақсатында ауыстырылатын сымдар (арқандар) арқылы ауыстыру кезінде өсімдік немесе синтетикалық талшықтардан жасалған арқандар ауыстырылады. Арқандарды екі жерде – қиылысқан жерінен екі жағынан шеттерін зәкірге, конструкцияға және басқаларына бекіте отырып ауыстырады. Сымды (арқанды) көтеру баяу және бірқалыпты жүзеге асырылады.

146. Сымдарда (арқандарда) және кернеуде тұрған сымдардан (арқандардан) жоғары орналасқан оған қатысты оқшаулағыштарда, арматурада жұмыс істеу кезінде сымдардың (арқандардың) түсіп кетуінің алдын алуға және бағытталған кернеуден сақтауға арналған шаралар қолданылады. Осындай жұмыстар кезінде сымдарды (арқандарды) қиылысатын сымдардан кернеуді ажыратпай жұмыс істеуге жол берілмейді.

147. Персонал электр қондырғысынан кернеу жойылғаннан кейін оның қайтадан ескертусіз берілетінін ескеруі қажет.

148. Тәуліктің түнгі уақыттарында жұмыс учаскелері, жұмыс орындары, оған өтетін жолдар мен кірер жерлер жарықтандырылады. Жарықтандыру біркелкі болуы, жарықтандыру қондырғылары жұмыс істеушілердің іс-әрекетін қарықтындырмауы тиіс. Жарықтандырылмаған жерлерде жұмыс істеуге жол берілмейді.

149. Найзағай жақындаған кезде ӘЖ, БӘЖ, АТҚ, ЖТҚ-да, ӘЖ-нің сыртқа шығарылған өткізгіштерінде және желілік айырғыштарында, ӘЖ учаскелеріне қосылған КЖ-да, сондай-ақ байланыс тораптарының үй-жайларындағы БӘЖ кірмелерінде және антенналық-діңгекті құрылыстардағы барлық жұмыстар, сондай-ақ 15 м/сек. және одан жоғары жел жылдамдығы кезінде 10 м биіктіктегі жүк көтергіш крандардың және 10 м/сек. және одан жоғары жел жылдамдығы кезінде телемұнаралардағы жұмыстар тоқтатылады.

150. Электр станцияларының, шағын станциялардың 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында және КЖ-да кернеуде жұмыс істеу кезінде:

1) жұмыс орнына жақын орналасқан, кернеуде тұрған, кездейсоқ тиіп кетуі мүмкін басқа тоқ бөліктерін қоршау;

2) диэлектрлік галош киіп немесе оқшаулағыш тіреуде не резеңке диэлектрлік кілемде тұрып жұмыс істеу;

3) оқшаулағыш саптары бар (бұрауышта, бұдан басқа білігі оқшауланады) құралды қолдану;

4) мұндай құрал болмаған кезде – диэлектрлік қолғапты пайдалану қажет.

Қысқа жеңді немесе түрілген жеңді киіммен жұмыс істеуге, сондай-ақ қол араны, егеулерді, металл сызғыштарды және басқа да құралдарды пайдалануға жол берілмейді.

151. Кәсіпорын персоналынан шыққан немесе басқа ұйымдардың жұмысшысына (іссапарға жіберілген персонал құқығында) кезекшінің рұқсатымен басқару қалқандарында және ТҚ-да орнатылған есептеуіштер мен басқа да өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін жеке өзінің жазып алуына рұқсат етіледі. Жергілікті кезекші персонал болған кезде бұл жұмысшының ІІ төмен емес рұқсат тобы, жергілікті кезекші персонал болмаған кезде – ІІІ төмен емес рұқсат тобы болуы қажет.

Ескерту. 151-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

152. АТҚ-да және 500 кВ және одан жоғары ӘЖ-де адам ағзасына кері әсерін тигізуге қабілетті және жерге қосылған немесе жерден оқшауландырылған электр өткізгіш объектілеріне жақындау кезінде биологиялық белсенді электр өрісінен жұмыс істейтін қорғаныс қамтамасыз етіледі.

153. Электр өрісінің әсер ету аймағындағы жұмыстар кезінде адамның осы аймақта болу уақыты шектеледі. 5 кВ/м дейінгі электр өрісінің кернеулігі кезінде онда жұмыс уақыты ішінде болуға рұқсат етіледі.

5-тен 20 кВ/метрге дейінгі (қоса алғанда) жоғары кернеудегі (кернеудің белгілі бір деңгейі үшін) электр өрісінде болуға рұқсат етілетін уақыт Т, сағат, мына формуламен есептеледі:

Т = 50/E - 2

мұндағы Е – бақыланатын аймақта әсер ететін электр өрісінің кернеулігі, кВ/м.

20-дан 25 кВ/м-ге дейінгі және одан жоғары кернеулік кезінде болу уақыты 10 минуттан аспайды. 25 кВ/м-ден жоғары кернеулік кезінде қорғаныс құралдарын қолдану қажет. Бұл ретте жұмыс ұзақтығы бір жұмыс күнімен шектеледі.

Осы тармақ талаптары персоналға электр разраядының әсер ету мүмкіндігінің алдын алу шарты кезінде жарамды.

154. Электр өрісінде болуға рұқсат етілетін уақыт жұмыс күні ішінде бір рет немесе бөлшектеп іске асырылады. Қалған жұмыс уақытында қорғаныс құралдарын пайдалану немесе 5 кв/м-ге дейінгі электр өрісінде болу қажет.

155. Электр өрісінің кернеулігі, сондай-ақ әсер ету және экрандау аймағының шекаралары өлшеу нәтижелері бойынша анықталады. Барлық жағдайларда бұрмаланбаған электр өрісінің кернеулігі жұмыс орындау процесінде адам болатын барлық аймақта өлшенеді.

Жабдық пен конструкцияларға көтерілмей жұмыс істеу кезінде өлшеулер:

1) қорғаныс құралдары болмаған кезде – жер бетінен 1,8 м биіктікте;

2) ұжымдық қорғаныс құралдарын пайдалану кезінде – жер бетінен 0,5, 1,0 және 1,8 м биіктікте жүргізіледі.

Конструкцияға немесе жабдыққа көтеріліп жұмыстарды орындау кезінде (қорғаныс құралдарының болуына қарамастан) өлшеулер жұмыс орны алаңынан 0,5, 1,0 және 1,8 м биіктікте және жабдықтың жерге қосылған тоқ өтетін бөліктерінен 0,5 м қашықтықта жүргізіледі.

156. Бақыланатын аймақта болу уақыты өлшенген кернеуліктің ең үлкен мәнінен шыға отырып белгіленеді.

157. Қорғаныс құралдары ретінде стационарлық, тасымалды және жылжымалы экрандаушы қондырғыларды, машиналар мен механизмдерде орнатылатын алмалы экрандаушы қондырғыларды, экрандаушы жиынтықтарды пайдалануға болады.

Машиналардың жерге қосылған кабиналары мен шанақтарында, механизмдерінде, жылжымалы шеберханалар мен зертханаларда, сондай-ақ темір-бетоннан жасалған ғимараттарда, темір-бетон жабыны, металл қаңқасы немесе жерге қосылған металл жабыны бар кірпіш ғимараттарда электр өрісі жоқ, және қорғаныс құралдарын пайдалануды талап етпейді.

158. Тасымалды және жылжымалы экрандаушы қондырғылар оларды орнату орнында жерге қосушы қондырғыға немесе жерге қосушы қондырғыға қосылған металл конструкцияға қимасы 10 шаршы миллиметрден кем болмайтын иілгіш мыс өткізгіш арқылы жерге қосылады.

Алмалы экрандаушы қондырғылар орнатылған машиналар мен механизмдердің гальвандық қосылыстары бар. Машиналар мен механизмдерді жерге қосу кезінде алмалы экрандаушы қондырғыларды қосымша жерге қосу талап етілмейді.

Жеке экрандаушы жиынтықтарды жерге қосу тоқ өткізгіш ұлтаны бар арнайы аяқ киімді пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Оқшаулағыш тіректің (боялған металл, оқшаулағыш, ағаш төсем және өзгелері) үстінде тұрып немесе жерге қосылған конструкцияларға қоғалмаған қолмен (қолғапты немесе биялайды шешу кезінде) жақындауға байланысты, экрандаушы киім оның жерге қосылған конструкцияға немесе жерге қосатын қондырғыға 4 шаршы миллиметр қималы арнайы иілгіш мыс өткізгішке қосылуы арқылы қосымша жерге қосылады.

159. Экрандаушы жинақтарды кернеуі 1000 В-қа дейінгі тоқ өтетін бөліктерге жақындау мүмкіндігі болған кезде, сондай-ақ жабдықты сынау (сынақтарды аса жоғары кернеумен тікелей жүргізетін адамдар үшін) және электр дәнекерлеу жұмыстары кезінде пайдалануға жол берілмейді. Бұл жағдайларда жұмыс істеушілерді қорғау экрандаушы құрылғыларды пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

160. Өшірілген тоқ өтетін бөліктердің учаскелерінде жұмыс істеу кезінде бағытталған шаманы ажырату үшін оларды жерге қосу қажет.

Өшірілген, бірақ жерге қосылмаған тоқ өтетін бөліктерге қорғаныс құралдарынсыз жақындауға жол берілмейді.

161. Электр өрісінің әсері аймағында орналасқан пневмодоңғалақты машиналар мен механизмдер жерге қосылады. Олардың бұл аймақта жылжуы кезінде бағытталған шаманы ажырату үшін шассиге немесе шанаққа жалғанған және жерге тиіп тұрған металл шынжырды пайдалану қажет.

162. Машиналар мен механизмдерге электр өрісі әсері аймағында жанар және жағар май құюға жол берілмейді.

163. Электр өрісі әсері аймағында орналасқан жабдық пен конструкцияларға көтерілу кезінде қорғаныс құралдары электр өрісінің кернеулігіне және ондағы жұмыс ұзақтығына қарамастан пайдаланылады. Телескоптық мұнара немесе гидрокөтергіш арқылы көтерілу кезінде олардың қоржындары (люлькалары) экранмен жабдықталады немесе экрандаушы жиынтықтар қолданылады.

164. Адам экрандау аймағында, АТҚ конструкциясының ішінде болған кезде, сондай-ақ газ релесіне және күш трансформаторы майы деңгейінің релесіне сатымен көтерілу кезінде электр өрісінің әсерінен қорғаныс құралдарын пайдаланбауға болады.

165. Барлық кернеудегі электр қондырғыларында адам ағзасына теріс әсерін тигізуге қабілетті биологиялық белсенді магниттік өрістен жұмыс істейтін қорғаныс қамтамасыз етіледі.

166. Биологиялық белсенді дегеніміз кернеулігі рұқсат етілген мағынадан асатын магниттік өріс.

167. Адамның магниттік өрісте болу ұзақтығына байланысты жалпы (барлық денеге) және локальді (қол-аяғына) әсер ету жағдайларына арналған магниттік өрістің рұқсат етілетін кернеулігі (бұдан әрі – Н) немесе индукциясы (бұдан әрі – В) осы Қағидаларға 4-қосымшаның 2-кестесіне сәйкес магниттік өрістің рұқсат етілген деңгейімен анықталады.

Уақытша аралық ішіндегі магниттік өрістің рұқсат етілген деңгейлері интерполяциямен анықталады.

168. Персоналдың әртүрлі кернеудегі (магниттік өріс индукциясындағы) аймақтарда болу қажеттілігі кезінде осы аймақтарда жұмыстарды орындаудың жалпы уақыты ең жоғары кернеудегі (индукциядағы) аймақтар үшін шекті рұқсат етілгеннен аспайды.

169. Магниттік өрісте болуға рұқсат етілетін уақыт жұмыс күні ішінде бір рет және бөлшектеп іске асырылады. Еңбек және демалыс тәртібін өзгерту кезінде (мысалға, ауыспалы жұмыс кезінде) магниттік өрістің шекті рұқсат етілген деңгейі 8 сағаттық жұмыс күніне белгіленгеннен аспайды.

170. Магниттік өріс деңгейін бақылау:

1) жаңа электр қондырғыларын пайдалануға қабылдау және қолданыстағыларын кеңейту;

2) электр қондырғыларына жақын орналасқан персоналдың тұрақты немесе уақытша келуіне арналған үй-жайларды жабдықтау, жұмыс орындарын аттестаттау кезінде жүргізіледі.

171. Магниттік өріс деңгейі жұмысты орындау процесінде персонал болатын барлық аймақта, жұмысшылардың орынға жүру және жабдықты тексеріп-қарау бағыттарында анықталады.

Магниттік өріс кернеулігін (индукциясын) өлшеу жұмыс орны алаңының еденінен, жерден, үй-жай еденінен, ауыспалы көпір төсемінен және өзгелерден 0,5, 1,0 және 1,8 м биіктікте, ал магниттік өріс көзі жұмыс орнының үстінде орналасан кезде жұмыс орны алаңының едені деңгейінде қосымша жүргізіледі.

172. Магниттік өріс кернеулігін (индукциясын) өлшеу электр қондырғысының ең жоғары жұмыс тоғы кезінде жүргізіледі немесе өлшенген мағынаны І max / І қатынасына көбейту арқылы ең жоғары жұмыс тоғына (І max) қайта есептеледі, мұндағы І – өлшеу сәтіне магниттік өріс көзіндегі тоқ.

173. Магниттік өріс кернеулігі (индукция) электр қондырғыларының тоқ өтетін бөліктерінен кемінде 20 м қашықтықта орналасқан, персонал тұрақты келетін, оның ішінде олардан қабырғамен бөлінген өндірістік үй-жайларда өлшенеді.

174. Магниттік өріс әсерінен қорғау шаралары ретінде стационарлық немесе тасымалды магниттік экрандар пайдаланылады.

Жұмыс орындары мен жұмыс істеушілердің қозғалу бағыттары осы Қағидалардың 170-тармағының талаптарын орындауды қамтамасыз ететін магниттік өріс көздерінен қашықта орналасуы тиіс.

175. Пайдалану жағдайлары бойынша персоналдың келуі талап етілетін, шекті рұқсат етілетіннен асатын магниттік өріс деңгейлері бар электр қондырғыларының аймақтары қоршалады және ескерту жазбаларымен немесе плакаттармен белгіленеді.

176. Электр және магниттік өріс әсері аймағында жұмыс істеу кезіндегі қосымша қауіпсіздік шаралары осы Қағидаларға 2-қосымшаның 2-кестесіне сәйкес "Жекелеген нұсқаулар" жолында көрсетіледі.

177. АТҚ-да жұмыс орындарын аралау және оған бару кезінде персонал осы мақсаттарда әзірленген бағыттар бойынша жылжуы тиіс.

178. Өшірілген АӨӨ қондырғысы бар айналмалы қоздырылмаған генератор кернеуде тұрған генератор ретінде қарастырылады (айналмалы білік қондырғысынан айналу жағдайын қоспағанда).

179. Генераторды сынау кезінде оның схемасы немесе блок схемасы бөліктерінде арнайы қысқа тұйықтауышты орнатуға және ажыратуға оларды жерге қосқаннан кейін ажыратылған қоздырғышы және АӨӨ-нің өшірілген қондырғысы бар генератор айналымының жұмыстық жиілігі кезінде рұқсат етіледі.

Тоқтап тұрған блокты генератор схемасындағы жұмыстарды орындау кезінде, егер көтеруші трансформатор жоғарғы кернеу жағынан, ал тарамдардағы жеке мұқтаждық трансформаторлары төменгі кернеу жағынан жерге қосылса, оның сыртқа шығарылған өткізгіштерін жерге қосу талап етілмейді.

180. Өшірілген АӨӨ қондырғысы бар айналмалы қоздырылмаған генератор статорының тізбектерінде қалған кернеу мағынасын өлшеуге, фазалардың және өзгелердің кезектесу тәртібін анықтауға рұқсат етіледі.

Бұл жұмыстарды арнайы қызмет, зертхана, жөндеу ұйымдарының персоналы наряд бойынша электр қорғаныс құралдарын пайдалану арқылы немесе кезекші персоналдың қадағалауымен орындауы қажет.

181. Біліктегі кернеуді және жұмыс істеп тұрған генератор роторы оқшаулағышының кедергісін өлшеуді кезекші персоналдан шыққан жұмысшының жеке өзінің немесе мамандандырылған бөлімше персоналынан шыққан ІV және ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар екі жұмысшының нұсқау бойынша орындауына рұқсат етіледі.

Ескерту. 181-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

182. Ротордың жанасу шығыршығын егеуді және тегістеуді, қоздырғыш коллекторын тегістеуді электр-техникалық емес персоналдан шыққан жұмысшының жеке өзі нұсқау бойынша орындауы қажет. Жұмыс істеу кезінде қорғаныс көзілдірігін кию қажет.

183. Жұмыс істеп тұрған генераторда щеткалы аппаратқа қызмет көрсетуге тек техникалық персоналдан шыққан жұмысшының жеке өзіне немесе осы мақсат үшін бөлінген ІІІ төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшыға рұқсат етіледі. Бұл ретте мынадай сақтық шараларын сақтау қажет:

1) машинаның айналмалы бөліктерінен сақтанып, бас киім киіп және түймеленген арнайы киімде жұмыс істеу;

2) диэлектрлік қолғапты кимей-ақ, диэлектрлік галошты немесе резеңке диэлектрлік кілемді пайдалану;

3) екі полюстің тоқ өтетін бөліктерін немесе тоқ өтетін және жерге қосылған бөліктерін бір уақытта қолмен ұстамау қажет.

Ескерту. 183-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

184. Генераторлардың газ-май жүйесін пайдалану кезінде:

1) генератордың корпусындағы сутегіде оттегінің құрамы 1,0 %-дан, ал қалтқылы бекітпеде, үрлеу багында және май тазалау қондырғысының сутегі бөлгіш багында 2 %-дан асуына;

2) генератордың тоқ өткізгішіндегі сутегінің құрамы 1%-дан, ал мойынтірек картерлерінде 2%-дан асуына жол бермей жарылу қаупі бар газ қоспасының пайда болуының алдын алу қажет.

Май багында сутегі болмау керек.

185. Генератордан сутегін немесе ауаны инертті газбен сығып шығару қажет, сығып шығарғаннан кейін оның машина шығысында анықталған ең аз концентрациясы:

1) ауаны сығып шығару кезінде көмірқышқыл газы – 85%-ды және сутегін сығып шығару кезінде 95%-ды;

2) ауа мен сутегін сығып шығару кезінде азот - 97%-ды құрайды. Ауаны және сутегін сығып шығару кезінде генераторды инертті газбен толық үрлеу газды талдаумен расталады.

186. Газ-май жүйесі генераторлары мен аппараттарының корпусын ашу алдында сутегі инертті газбен, ал инертті газ – ауамен сығып шығарылады. Дөңбек қалқандарды, люктерді және өзгелерді ауадағы көмірқышқыл газының немесе (азотты сығып шығару кезінде) оттегінің жоқтығын (көлемі бойынша кемінде 20%) талдау растағаннан кейін ғана ашуға рұқсат етіледі.

187. Тоқтап тұрған синхронды компенсатордың жанасқан шығыршықтарының камераларын сутегін сығып шығармай ашу алдында оның корпусынан камераға инертті газ берілгенге дейін оны компенсатор корпусынан бөліп тұратын бекітпе тығыздығын тексеру қажет.

Камераларда жұмыстарды оны инертті газбен урлегеннен кейін (оны ауамен кейінгі сығып шығарусыз) және талдау жүргізгеннен кейін бастауға рұқсат етіледі.

188. Газ-май жүйесіндегі құбырларды және жабдықтарды жөндеуге шығару кезінде тығыз жабылмаған ысырмадан жөнделіп жатқан учаскелерге инертті газ бен сутегінің кіріп кету мүмкіндігін болдырмау үшін тығындар орнатылған.

Сутегіні құрайтын газ-май жүйесінің учаскелерінен 10 метр аспайтын арақашықтықта ашық отпен жұмыс істеу кезінде (электрлік дәнекерлеу, газбен дәнекерлеу және т.б.) наряд бойынша орындалуы тиіс және "Жеке нұсқаулар" деген жолда қауіпсіздікті сақтайтын қосымша шаралар (қоршаулар орнату, үй-жайларда сутегінің жоқтығын тексеру және т.б.) жазылады.

Сутегі толған генератордың корпусында, газ-май жүйесінің аппараттары мен құбырларда тікелей отпен жұмыс істеуге жол берілмейді.

Генераторлар мен газ-май жүйесі қондырғысының жанына осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "СУТЕГІ. ӨРТ ҚАУІПТІ!" белгісі (плакаттары) ілінеді.

190. Тоқтап тұрған генератордың газ-май жүйесіндегі жөндеу жұмыстары өкім бойынша жүргізіледі.

191. Электролизді қондырғыны пайдалану кезінде жарылу қаупі бар сутегінің оттегімен немесе ауамен құрылуына жол берілмейді. Сутегінің тазалығы 98,5%-дан, ал оттегі - 98%-дан кем болмауы тиіс.

192. Егер қысым реттегіштерінің маңдай әйнектеріндегі сұйықтық көлемі көрінбесе, электролизерлердің жұмыс істеуіне жол берілмейді.

Сутегі және оттегі жүйелерінің арасындағы рұқсат етілетін ең жоғары қысым айырмасы 1961, 4 паскальдан (200 миллиметр су бағаны).

193. Электролиз қондырғысының аппараттары мен құбырлары (ресиверден басқа) іске қосу алдында азотпен үрлеп-тазартылады. Бұл аппараттарды көмірқышқыл газымен үрлеп-тазартуға жол берілмейді. Электролиз қондырғысының (бұдан әрі – ЭҚ) ресиверлері азотпен немесе көмірқышқыл газымен үрлеп-тазартылады. Ішкі тексеріп-қарау қажеттілігі кезінде бір ресиверді немесе олардың тобын сутегіден тазарту үшін көмірқышқыл газымен немесе азотпен үрлеп-тазатру, басқа топтардан ілмекті арматурамен және ернемек шетінен шығып тұратын артқы ілмектері бар металл қақпақшамен өшіріп, содан кейін таза ауамен үрлеп-тазарту қажет.

Ресиверлерді инертті газбен, ауамен және сутегімен үрлеп-тазартуды олардың осы Қағидаларға 4-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген концентрацияға жеткенге дейін үрлеп-тазарту қажет.

Ресиверлерді үрлеп-тазарту үшін 0,05%-ға дейінгі көміртек тотығынан тұратын техникалық сұрыпты көмірқышқыл газын пайдалану кезінде оны тағамдық сұрыптың көмірқышқыл газынан бөлек сақтау қажет.

194. ЭҚ-ны 4 сағаттан астам уақытқа өшіру кезінде оның аппараттары мен құбырларын азотпен үрлеп-тазарту қажет. 1-4 сағатқа өшіру кезінде жүйе (9,807х19,614)·10³ паскаль (0,1-0,2 килограмм-күш/сантиметр²) шегінде сутегі немесе оттегі қысымында болады. Қондырғыны кемінде 1 сағатқа өшіру кезінде аппаратураны газдардың номиналдық қысымында қалдыруға рұқсат етіледі, бұл ретте сутегі мен оттегі қысымы реттегіштеріндегі қысым айырмашылығын арттыру дабылы өшірілмейді.

Егер өшіру технологиялық режимнің бұзылуымен немесе өшіргеннен кейін электролизерден электролитті айдап шығару қажет болса, азотпен үрлеп-тазарту қажет.

195. Электролиз қондырғысының жабдығын ашып-зерттеумен байланысты дәнекерлеу немесе жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде үрлеп-тазартуды оның соңғы нүктесінің жүрісі бойынша сутегі толық жойылғанша жүргізу қажет.

196. ЭҚ үй-жайларындағы ашық отпен істелетін жұмыстар қондырғыны өшіргеннен кейін, ауада сутегінің жоқтығына талдау жүргізгеннен кейін және үздіксіз желдетуді қамтамасыз еткеннен кейін орындалады.

Жөнделетін қондырғы аппараттарында ашық отпен істелетін жұмыстарды орындау үшін, сол үй-жайда жұмыс істеп тұрған басқа қондырғы болған кезде, жұмыс істеп тұрған қондырғының құбырын жөнделіп жатқан қондырғыдан ажыратып, артқы ілмектері бар қақпақшаларды орнату қажет. Отпен істелетін жұмыстарды жүргізетін орын қалқандармен қоршалады.

Сутегіне толған аппараттарда жұмыс істеуге жол берілмейді.

197. Қатып қалған құбырлар мен ысырмаларды бумен немесе ыстық сумен жібітуге болады. Қосылыстардан газдың шығуын ағындыны іздейтін арнайы құралдармен немесе сабын ерітіндісінің көмегімен анықтауға болады. Ағындыны жібіту немесе анықтау үшін ашық отты пайдалануға жол берілмейді.

198. ЭҚ үй-жайында және ресиверлердің жанында темекі шегуге, ашық отты, электр жылыту құралдарын және жылжымалы шамдарды пайдалануға жол бепрілмейді.

Аппараттарды тексеріп-қарау және жөндеу кезінде ішкі жарықтандыру үшін металл торлармен қоршалған кернеуі 12 В-тан аспайтын жарылудан қорғайтын жылжымалы шамдарды пайдалану қажет.

199. ЭҚ үй-жайының ішінде және есіктерге ашық отты пайдалануға жол бермейтін белгілер ілінеді, сутегі ресиверлерінде осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жазбалар жасалады.

200. ЭҚ үй-жайында тез тұтанатын және жарылғыш заттарды сақтауға жол берілмейді.

201. Электролитпен жұмыс істеу кезінде арнайы қорғайтын киімді (мақта-матадан жасалған костюм, резеңке етік, резеңкеленген алжапқыш, резеңке қолғап) және көзілдірікті пайдалану қажет.

202. Тығыздықты өлшеу үшін электролит сынамасын ажыратылған қысым кезінде іріктеу қажет.

203. Электролизерлерге, әсіресе соңғы тақталарға қорғаныс құралдарынсыз жақындауға болмайды. Тартпа бұрандалардың төлкелеріне және монополярлық тақта астындағы оқшаулағыштарға сілтінің тиіп кетуіне жол берілмейді. Осы элементтерді оқшаулау бұзылған кезде электр доғасы пайда болады, бұл өртке немесе аварияға әкеп соғады.

Едендегі электролизерлердің алдында резеңке диэлектрлік кілем болуы тиіс.

204. ЭҚ жабдығы мен құбырлары, ресиверлер мен құбырлар ресиверлерден машина залына дейін ұзына бойы үздіксіз электр тізбегін құрайды және жерге қосатын қондырғыларға жалғанады. ЭҚ шегінде аппараттар мен құбырлар кемінде екі жерде жерге қосылады.

205. Сақтандырғыш қақпақшаны тексеру үшін қондырғы өшіріледі және азотпен үрлеп-тазартылады. Қондырғы жұмыс істеп тұрғанда қақпақшаларды сынауға жол берілмейді.

206. Қысымда тұрған аппараттар мен арматураның бұрандалары мен сомындарын тартуға жол берілмейді. Шлангылар мен жалғастықтар мықты бекітіледі.

207. ЭҚ-ны құрастырғаннан, күрделі жөндегеннен немесе ұзақ тоқтап тұрғаннан кейін іске қосу жауапты маманның қадағалауымен жүргізіледі.

Қондырғыда жөндеу жұмыстары наряд бойынша орындалады.

208. Электр қозғалтқышында немесе онымен тоқ өтетін немесе айналмалы бөліктерге жақындауға байланысты қозғалысқа келтірілетін механизмде жұмыс істеу кезінде электр қозғалтқышынан кернеу ажыратылады.

209. Электр қозғалтқышында жұмыс істеу кезінде жерге қосу электр қозғалтқышын ТҚ-ға (жинаққа) жалғайтын кәбіл желісінің кез-келген учаскесінде орнатылады. Айналмалы бөліктерге жақындаумен байланысты емес механизмде жұмыс істеу кезінде және дәнекер жалғастырғышты ажыратқан жағдайда, кәбіл желісін жерге қосу талап етілмейді.

Егер өшірілген электр қозғалтқышында жұмыстар жүргізілмей жатса немесе бірнеше күнге үзілсе, онда одан ажыратылған кәбіл желісі электр қозғалтқышы жағынан жерге қосылады. Кәбіл тарамының қимасы жылжымалы жерге қосуды пайдалануға мүмкіндік бермеген жағдайда, кернеуі 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында кәбіл желісін қимасы кәбіл тарамы қимасынан кем болмайтын мыс өткізгішпен жерге қосу, не кәбіл тарамдарын бір-біріне жалғау және оларды оқшаулау қажет. Кәбіл тарамдарын мұндай жерге қосу және жалғау жылжымалы жерге қосумен бірдей жедел құжаттамада ескеріледі.

210. Жұмысқа жіберу алдында сорғы, түтінтартқы және желдеткіштің электр қозғалтқыштарында, егер электр қозғалтқыштары оларға жалғанған механизмдерден айнала алса, соңғыларының ысырмалары мен шиберлері құлыппен бекітіледі, сондай-ақ электр қозғалтқыштарының роторларын тежеу бойынша шаралар қабылданады.

211. Жұмыс жүргізіліп жатқан электр қозғалтқышының жанында орнатылған біртүрлі немесе габариттері бойынша жақын электр қозғалтқыштарына олардың жұмыс істеуіне немесе резервте болуына қарамастан, осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша плакат ілінеді.

212. Электр қозғалтқыштары жұмыс істеп тұрған кезде олардың айналмалы бөліктерінің қоршауын алып тастауға жол берілмейді.

213. Электр қозғалтқыштарын қолмен басқару жетектері бар іске қосу аппаратурасымен диэлектрлік қолғаппен қосу және өшіру қажет.

214. Ысырмалардың, орындау механизмдерінің электр жетектерін шиберге, ысырмаға және басқа да қондырғыларға жалғау кезінде электр жетектерін сынауды олар орнатылған технологиялық цехтың ауысым бастығының келісімімен бригаданың жүргізуі қажет.

Рұқсатты беру туралы технологиялық цехтың жедел журналында, ал осы рұқсатты алғаннан кейін – сынауды өткізген цехтың (учаскенің) жедел журналында жазба жасалады.

215. Орындау механизміне жалғанбаған электр жетектерін, реттеуші органдарды және ілмекті арматураны жөндеу және баптауды өкім бойынша жүргізуге болады. Оларды сынауды өкімді берген жұмысшы жүзеге асырады. Бұл туралы жазба өкімді тіркеу кезінде жасалады.

216. Сынауға арналған электр қозғалтқыштары жұмыс толық аяқталғанша мынадай кездерде қосылады:

1) наряд бойынша жұмысты орындау кезінде жұмысты жүргізуші жұмыстың аяқталуын осы Қағидаларға 2-қосымшаның 4-кестесіне сәйкес ресімдейді және нарядты тапсырады;

2) жұмыстарды өкім бойынша орындау кезінде жұмыстар тоқтатылады және бригада кетеді.

Сынаудан кейін осы Қағидаларға 2-қосымшаның 4-кестесінде ресімдеу арқылы қайтадан жіберіледі.

Өкім бойынша жұмысты орындау кезінде қайтадан жіберуге өкім қайта беріледі.

217. Қашықтықтан басқарылатын коммутациялық аппараттарда жұмысқа жіберу алдында:

1) жетектің қосалқы тізбектері (басқару, дабыл, жылыту және өзгелері) мен күш тізбектері өшіріледі;

2) ажыратқыш багына және пневматикалық жетекке ауа жіберетін құбырдағы ысырмалар жабылады және ондағы ауа атмосфераға шығарылады, бұл ретте ағызып жіберетін тығын (қақпақшалар) ашық күйінде қалады;

3) қосқыш жүк немесе қосқыш серіппелер жұмыс істемейтін қалыпқа келтіріледі;

4) қашықтықтан басқару кілттеріне осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) және жабық ысырмаларға осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) ілінеді.

218. Коммутациялық аппаратты жөндеу және реттеу кезінде оны сынамалық қосу және өшіру үшін жетектің қосалқы тізбектері мен күш тізбектерін уақытша қосуға, сондай-ақ жетекке және ажыратқышқа ауа жіберуге рұқсат етіледі. Бұл ретте осы Қағидаларға 6 және 7-қосымшаларға сәйкес нысан бойынша белгілер (плакаттар) алынып тасталады.

Сынауға арналған коммутациялық аппаратты қашықтықтан қосуды және өшіруді жөндеу мен реттеуді жүргізетін жұмысшы кезекшінің келісімімен жүзеге асырады. Электр қондырғыларында жергілікті кезекші персоналсыз мұндай келісім талап етілмейді.

219. Жұмыс қысымында тұрған ауа ажыратқышына көтерілуге сынаулар мен жөндеу жұмыстары (демпферлерді реттеу, виброграммаларды аду, өткізгіштерді өлшеу аспаптарына жалғау немесе оларды ажырату, ауа шығатын жерлерді анықтау және өзгелері) жүргізілу кезінде рұқсат етіледі.

Ауа толтырылған бөлгіші бар өшірілген ауа ажыратқышына бөлгіш жұмыс қысымында тұрған кезде көтерілуге рұқсат етілмейді.

220. Ауа ажыратқыштарының ылғал өткізгіштігін (герметикалығын) тексеруді зауыт нұсқауларына сәйкес төмендетілген қысым кезінде жүргізу қажет.

221. Сынау және жөндеу үшін ауа ажыратқышына көтерілу алдында:

1) басқару тізбектерін өшіру;

2) жергілікті басқару түймешіктерін және іске қосу қақпақшаларын бұғаттау (мысалға, ауа өтетін түтіктерді ажырату, шкафтарды және өзгелерді), не ажыратқыштың жанында жұмысты жүргізушінің нұсқауы бойынша ажыратқышпен операциялауға жіберіп тұратын нұсқау берілген бригада мүшесі (басқару тізбектерін қосқаннан кейін), белгілі бір жұмысшы тұруы қажет.

Адамдардың қысымда тұрған ауа ажыратқышында болуы кезінде басқару және тарату шкафтарындағы барлық жұмыстар тоқтатылады.

222. Байқау, жөндеу және сынау барысында ауа ажыратқыштарын қосу және өшіру кезінде ажыратқыштардың жанында адамдардың болуына жол берілмейді.

Ажыратқышпен операцияларды орындау командасын сынау және баптау жөніндегі басшы, жүргізуші (немесе оған өкілетті бригада мүшесі) бригада мүшелері ажыратқыштан қауіпсіз қашықтыққа немесе баспанаға кеткеннен кейін беруі қажет.

223. Ауа жинағыш ішінде адамдардың болуына байланысты жұмысқа жіберу кезінде:

1) ауа жіберілетін ауа өткізгіштердің жапқышын жауып, оларды құлыппен бекітіп, осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жапқыштарға белгілерді (плакаттарды) іліп қою қажет;

2) түсіргіш клапанды ашық қалдырып, ауа жинағыштағы қысымды ауаны атмосфераға шығару қажет;

3) ауа жинағыштан ауа жіберетін өткізгішті ажырату және онда қақпақшаны орнату қажет.

224. Ажыратқыш бактарындағы және ауа жинағыштардағы манометрлердің нольдік көрсеткіші сығылған ауаның жоқтығының анық белгісі болып табылмайды. Тесіктердің қақпақтарын ашу кезінде бұрандамалар мен сомындарды бұрау алдында түсіру қақпақшаларын немесе жапқыштарын ашу арқылы сығылған ауаның болмауына анық көз жеткізу қажет.

Түсіру қақпақшаларын немесе жапқыштарын тесіктің қақпағын бекітетін барлық бұрандамалар мен сомындарды бұрағаннан кейін жабуға рұқсат етіледі.

225. КТҚ шкафтарының бөлігінде жұмыс істеу кезінде жабдығы бар арбашаны итеріп шығарып, тоқ өтетін бөліктер кернеуде қалған бөлік пердешесін құлыппен бекіту және осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) іліп қою қажет, жұмыс істелетін бөлікте осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) ілінеді.

226. КТҚ-нан тыс оған қосылған немесе АЖ және КЖ-дан бөлек жабдықтарда жұмыс жүргізгенде, ажыратқышы бар арбаны шкафтан итеріп шығарып, пердесін немесе есіктерін құлыптау керек және оларға осы Қағидаларға 6 және 8-қосымшаларға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) іліп қою қажет.

Бұл ретте:

1) жерге қосу пышақтары мен ажыратқышы бар арба арасында бұғаттау болған жағдайда, осы пышақтарды қосқаннан кейін арбаны бақылау қалпында орнатуға;

2) мұндай бұғаттау немесе КТҚ шкафтарында жерге қосу пышақтары болмаған жағдайда, арбаны құлыптағанда, бақылау және тартып шығару аралығы қалпында орналастыруға рұқсат етіледі. Арба қосылыстағы жерге қосудың болу-болмауына қарамастан аралық қалыпта орналастырылады.

227. КТҚ-нан тыс бөлек АЖ және КЖ-да немесе оған қосулы механизмде, электр қозғалтқыштармен жалғанған механизмдерді қосқанда, жұмыс жүргізілмесе немесе КТҚ шкафында жерге қосу орындалған жағдайда, ажыратқышы бар арбаны сынап көру және басқару мен қорғау тізбектерінде жұмыс жасау үшін бақылау қалпында орнатуға болады.

228. Вакуумды ажыратқыштармен жабдықталған ТҚ-ның ішінде доғасөндіргіш камераны 20 кВ тан жоғары амплитудалық кернеумен сынақтан өткізгенде, персоналды пайда болатын рентген сәулелерінен қорғайтын арнайы экранды қолдану қажет.

229. Сығымдауыш қондырғыларға және электр қондырғылардағы ауа жинағыштарға қызмет ететін жұмысшылардың III төмен емес рұқсат тобы болу керек.

Ескерту. 229-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

230. Тоқтың өлшеуіш трансформаторларының екінші реттегі орамасына қосылған тізбектерді үзуге рұқсат етілмейді.

Өлшеу аспаптарындағы, релелік аппаратурадағы және тоқ трансформаторының екінші реттегі орамасының басқа тізбектеріндегі тоқ тізбегін үзу қажет болған жағдайда, арнайы осыған арналған қысқыштардың немесе сынау блоктарының көмегімен алдын ала қысқартылады.

Екінші реттегі тізбекте тоқ трансформаторлары мен белгіленген қысқа тұйықтауыш арасында жұмыс жүргізуге рұқсат етілмейді, өйткені ол тізбектің ажырауына әкеліп соғады.

231. Екінші реттегі құрылғыларда және кернеу трансформаторларының тізбектерінде жұмыс барысында өзге энергия көздерінен кернеу беріліп, кері ауысуға жол бермеу үшін шаралар қолдану қажет.

232. Релелік қорғаныс пен электр автоматика құрылғыларында жұмыстар осы Қағидалардың 2-тарауының талаптарына сәйкес орындалады.

233. Энергия өткізу ұйымдарының персонал құрамы іссапарға жіберілген персонал құқығында есептеу құралдарымен жұмыс істейді. Бұл жұмыстарды құрамында кем дегенде екі жұмысшысы бар бригада жүргізеді.

Энергиямен жабдықтаушы ұйымының III төмен емес рұқсат тобы бар жұмысшысы ТҚ орынжайларында электр есептегіштердің көрсеткішін тұтынушы өкілінің қатысуымен жазып алады.

Ескерту. 233-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

234. Қызметті қоса атқаратын немесе шарт бойынша (балабақшалар, дүкендер, емханалар, кітапханалар) қызмет көрсететін персоналы бар тұтынушылардың кернеуі 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында жұмыс орнын дайындауды және жұмысқа жіберуді ағымдағы пайдалану тәртібінде орындалатын бекітілген жұмыстар тізбесі бойынша тиісті энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың жедел персоналы тұтынушы өкілінің қатысуымен III және V төмен емес рұқсат тобы бар, екі жұмысшыдан құралған бригадамен жүргізеді.

Ескерту. 234-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

235. Электр энергиясын есептеу құралдарымен жұмыс кернеуді ағыту арқылы іске асырылуы тиіс. Өлшеуіш трансформаторға қосылған электр есептегіштердің тізбектерінде сынақ блогы немесе түйісу болса, көрсетілген қораптардағы электр есептегіштің схемасынан кернеуді ажырату керек.

236. Бірфазалық электр есептеуіштермен жұмысты энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың III төмен емес рұқсат тобы бар жедел персонал ағымдағы пайдалану тәртібімен орындалатын жұмыстардың бекітілген тізбесі бойынша ажыратылған кернеуде бірыңғай атқара алады. Ағаш үйлерде, асқан қауіп жоқ орынжайларда электр есептеуішке дейін коммутациялық аппарат болмаса, бұл жұмысты кернеуді ағытпай, жүктемені ажыратып жүргізуге болады.

Ескерту. 236-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

237. Осы Қағидалардың 233 және 237-тармақтарында көрсетілген жұмыстарды орындау кезінде, энергиямен жабдықтаушы ұйым басшылығының бұйрығымен немесе тапсырмасымен жұмысшыларға аумақтық телім (аудан, орам, өңір және басқасы) бекітіледі. Тапсырмалар бланктерінде жедел персонал электр қондырғыларындағы жұмыстың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін техникалық шаралардың орындалғанын белгілеп отыру қажет.

238. Энергиямен жабдықтаушы ұйымдарда өлшеу құралдарымен жұмыс жүргізу үшін жұмыстың әрбір түрі бойынша нұсқаулар немесе технологиялық карталар жасалады.

239. Оқшауланған корпусты 1000 В-қа дейінгі электродты қазандықтың қаптамасы құлыпталады. Қазаннан кернеуді ажыратқаннан кейін қаптаманы ашуға болады.

240. Қосулы электродты қазандардың құбырларында қорғанысты жерге қосылуын бұзатын жұмыстарды атқаруға жол берілмейді.

241. Құбырларды ажырату алдында ажыраушы бөліктердің арасындағы мықты металл қосындыны алдын ала электрмен дәнекерлеу қажет. Үзілген жер айналдырып оралса, мұндай байланыс талап етілмейді.

242. Электр сүзгіштерді пайдалану барысында:

1) нарядта келісілген жағдайлардан басқа электр сүзгішінде адамдар бар уақытта сілкілеу механизмдерін іске қосуға;

2) олардың шанаптары мен бөлімдерінде жөндеу жұмыстарын бір уақытта жүргізуге;

3) қуаттандыру агрегаттары құрсауының ақауы электр сүзгіштерінің оқшауланған қораптары мен басқасының қақпақтары мен саңылауларының бекітпелері болмағанда немесе ақау болғанда, электр сүзгіштері мен олардың қуаттандыру кәбілдеріне кернеу жіберуге жол берілмейді.

243. Электрсүзгіштің кез келген секциясында (электр өрісінде), резервтік құрсымда, қуаттандыру кабелінің кез келгенінде жұмыс жүргізу барысында барлық қуаттандыру агрегаттары мен барлық секциялардың (электрлік өрістердің) кәбілдері ажыратылады және жерге қосылады.

244. Электрсүзгіштер секциясына адамдарды жұмысқа жіберу алдында секция желдетіліп, шанаптардан күл қалдықтары шығарылады. Секциядағы температура +33С-ден жоғары болмауы тиіс.

245. Электрсүзгішті ажыратқаннан кейін электрсүзгішінен және қуаттандыру кәбілінен электр агрегаттарын жерге қосу арқылы статикалық заряд алынады. Электрсүзгішінің жерге қосылмаған бөліктерін ұстауға тыйым салынады.

246. Электр станцияларында электрсүзгіштеріне қызмет көрсету бойынша нұсқауларда цехтар арасындағы қызмет көрсету аймақтарын бөлуге байланысты электрсүзгіштерін жұмысқа жіберуге нарядтар мен рұқсаттама беру тәртібі регламенттеледі. Нұсқауларды дайындау барысында осы Қағидалардың талаптары және Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасының талаптары ескеріледі.

247. Аккумулятор орынжайы әрдайым құлыптаулы болуы керек. Бұл орынжайларды қадағалайтын және мұнда жұмыс істейтін жұмысшыларға кілт жалпы негіздерге сүйеніп беріледі.

248. Аккумулятор орынжайында темекі шегуге, отпен кіруге, ұшқын беретін электр жылыту құралдарын, аппараттары мен аспаптарын қолдануға тыйым салынады (осы Қағидалардың 256-тармағының талаптарын орындау барысында өзгеше болуы мүмкін).

Аккумулятор орынжайының есігінде осы Қағидалардың 14,15 және 16-қосымшаларына сәйкес нысан бойынша "Аккумулятор бөлмесі", "Отқа қауіпті", "Темекі шегуге тыйым салынады" жазу белгілері (плакаттар) ілінеді.

249. Кірме-ағындық желдетуі бар аккумулятор орынжайларын кірме желдету қуатталлу алдында қосылып, газ жойылғаннан кейін ажыратылады, бірақ қуатталу аяқталғаннан кейін 1,5 сағаттан ерте ажыратуға болмайды.

250. Әрбір аккумулятор бөлмесінде:

1) электролит дайындау және оны ыдыстарға құю үшін сыйымдылығы 1,5-2 литр имекмұрынды әйнек немесе фарфор саптыаяқ (немесе құмыра);

2) қышқылды батареяларға арналған ауыз содасының бейтараптандыру ерітіндісі және сілті батареялары үшін бор қышқылы немесе сірке эссенциясы болуы тиіс.

251. Электролит құйылған барлық ыдыстарда дистильденген су, бейтараптандыру ерітінділерімен тиісті атаулар жасалады (атаулары көрсетілген).

252. Қышқыл арнайы атауы жапсырылған биркасы бар шыны бөтелкелерде сақтауға жатады. Батареяларға пайдалануға арналған қышқыл толтырылған бөтелкелер және босаған бөтелкелер аккумулятор батареяларының жанындағы бөлек бөлмеде сақталуы тиіс. Бөтелкелерді еденге себетте немесе ағаш торда орналастырған дұрыс.

253. Қышқылмен, қорғасынмен және сілтімен арнайы дайындығы бар адамдар жұмыс істеуі қажет.

254. Қышқыл және сілті құйылған шыны бөтелкелерді екі жұмысшы көтергені дұрыс. Бөтелкелерді себетпен бірге арнайы тұтқалы ағаш жәшіктерде немесе ортасында бөтелке себетпен бірге 2/3 биіктікте кіретін саңылауы және торкөзі бар жүккөтергіштерде тасыған ыңғайлы.

255. Электролитті дайындау кезінде қышқылды саптыаяқтан дистильденген суы бар фарфор немес термотөзімді ыдысқа жіңішке ағыспен ақырын құю қажет (ерітінді қарқынды қызып кетпес үшін). Сонымен қатар электролитті өзекпен немесе шыны түтікшемен, не болмаса қышқыл тұрақты пластмассадан жасалған араластырғышпен араластырып отыру қажет.

Электролитті даярлау барысында суды қышқылға құюға болмайды. Ал дайын электролитке су құюға болады.

256. Қышқылмен және сілтімен жұмыс кезінде арнайы костюм (қышқылға жүннен жасалған, сілтіге мақта-матадан жасалған), резеңке етік немесе калош, резеңке алжапқыш, резеңке қолғап және қорғаныс көзілдірігін кию қажет.

Улы сілтінің кесектерін алдымен қапқа орап, арнайы жерде уақтау қажет.

257. Аккумулятор орынжайында пластиндерді дәнекерлеу жұмыстарына мынадай жағдайларда рұқсат етіледі:

1) қуаттану аяқталғаннан кейін екі сағатқа дейін дәнекерлеуге рұқсат етілмейді. Үнемі қуаттанду әдісімен жұмыс істейтін батареялар жұмыс басталар алдында 2 сағат бұрын қуат таусылу режиміне ауыстырылады.

2) дәнекерлеуге дейін бөлме екі сағат бойы желдетіледі;

3) дәнекерлеу кезінде бөлме үздіксіз желдетіліп отырады;

4) дәнекерлеу орны басқа батареялардан отқа төзімді қалқаншалармен қоршалады;

5) қорғасын және оның қосындыларынан уланып қалмау үшін арнайы қауіпсіздік шаралары қабылданады және аккумулятор батареяларын жөндеу және пайдалану нұсқауларына сәйкес жұмыс тәртібі белгіленеді;

6) жұмыс нарядпен орындалады.

258. Жерасты құрылыстары мен коммуникациялар орналасқан аймақта кәбілді жөндеу және төсеумен байланысты жер жұмыстары жұмыс басшысын тағайындаумен және осы құрылыстар мен коммуникацияларды пайдалануға жауапты өндіріс басшыларының жазбаша келісімімен іске асырылады.

Жазбаша келісімге коммуникациялардың орналасу тереңдігі мен орналасуы көрсетілген жоспар қоса ұсынылады.

259. Жоспарда көрсетілмеген кәбілдер, құбырлар, жерасты құрылыстары, сонымен қатар қару-жарақ табылған жағдайда, табылған құрылыстардың меншік иесі анықталғанша және тиісті мекемелерден жұмысты жалғастыруға келісім алғанша, жер жұмыстарын тоқтату керек.

260. Кәбілдер тас жолынан 5 метрден жақын қашықтыққа соққы әрекеттегі машиналар мен механизмдерді, ал жер қазғыш машиналарды КЖ күзет аймағы шеңберінде жақындатуға болмайды.

261. КЖ күзет аймағының шеңберінде жерқазғыш машиналарды пайдалану осы желіні қолданатын персонал жүргізетін қазба жұмыстарында рұқсат етіледі. Дәл кәбілдің үстін қазу жұмыстарында жер қазғыш машиналарды және пневматикалық құралдарды, сондай-ақ сүймен мен қайлаларды пайдалану кәбіл немесе қорғаныс қабатына дейінгі 0.3 м топырақ қабаты қалғанда, қолмен жүргізіледі. Ал одан әрі топырақты күрекпен қазады.

262. Қыста топырақты күрекпен қазу жұмыстарына оны жылытқаннан кейін ғана кірісуге болады. Мұнда да жылу көзі кәбілдерге 15 сантиметрден (бұдан әрі – см) артық жақындатуға тыйым салынады.

263. Әлсіз немесе ылғал топырақты жерлерден траншеялар қазғанда, топырақтың құлау қаупі болса, олардың қабырғалары мықты бекітілуі тиіс.

Сусымалы топырақта жұмысты бекітусіз жасай беруге болады. Бірақ топырақтың табиғи еңісінің бұрышына сәйкес келетін еңістерді пайдалану керек.

264. Жерасты сулары мен жақын орналасқан жерасты құрылыстары болмаса, табиғи ылғалдылығы басым топырақта тік қабырғалы қазандықтар орларды үйме, құмдақ, ірі сынған топырақта – 1 м, құмайт жерлерде – 1,25м, тау жыныстары мен сазды жерлерде - 1,5 м тереңдікке дейін қазуға рұқсат етіледі.

Қыста топырақты (құрғақ топырақтан басқасы) қату тереңдігіне өңдеу бекініссіз жүреді.

265. Осы Қағидалардың 264-тармағында келтірілген шарттардан бөлек жағдайларда қазандықтар мен орларды бекіністерсіз, еңістер мен биіктік бойына бекітілген тік қабырғалардан жасау керек.

266. Қазандықтар мен орларды бекіту инвентарлы болу керек және типтік жобалар бойынша іске асырылады.

267. Ашық жалғастырғыштар ор арқылы лақтырылған қырлы бөренелерге сым немесе арқанның көмегімен асылған тақтайға бекітіледі. Қорапшаның бір қабырғасы шегесіз бекітіліп, алынып-салынуға лайықталуы тиіс.

Қазып алынған кәбілдерді жабатын қорапшаларға ескерту плакаттарын немесе қауіпсіздік белгілерін ілу қажет.

268. Кәбілдерді ілуге көрші кәбілдерді, құбырларды және басқа заттарды пайдалануға жол берілмейді. Кәбілдерді іліп жатып, олардың араласып кетпеуін қадағалаңыз.

269. Жалғастырғыштарды ашу алдында немесе кәбілді кеспес бұрын жұмыстың жөндеуге жататын кәбілде істелетініне, кәбілдің ажыратылатынына және онда жұмыс істеу үшін қажетті техникалық шаралардың қабылданатынына көз жеткізіңіз.

270. Жұмыс орнында жөндеуге жататын кәбіл:

1) кәбілді туннельде, коллектор, каналда және басқа кәбілдік құрылыстарда немесе ғимараттардың қабырғаларында төсеу кезінде сызбалар мен схемалармен қадағалау, салыстыру, биркалармен тексеру;

2) кәбілді жерге төсеу кезінде оның орналасуын төсем сызбаларымен салыстыру арқылы анықталады. Бұл мақсатта алдын ала барлық кәбіл бумасының бойымен кәбілдерді көруге мүмкіндік беретін бақылау оры қазылады.

271. Кәбілдің зақымданған жері көрінбеген барлық жағдайларда, жасанды жиегі бар кәбіл іздейтін аппарат қолданылады.

272. Кәбілді кесу алдында немесе жалғастырушы жалғастырғышты ашудан бұрын арнайы құралдың көмегімен кернеудің жоқтығын тексеру қажет. Туннельдерде, құдықтарда, коллекторларда және басқа кәбілдік құрылыстарда құрылғыны онымен қашықтықтан басқаруға болатын кезде рұқсат етіледі. Арнайы құрылғы сауыт және кәбіл қабықшасын қималарына дейін олардың арасында тұйықталу және жерге қосу арқылы кесуді және тесуді қамтамасыз етеді.

273. Тесілетін құрылғыны жерге қосу үшін топыраққа кемінде 0.5 м тереңдікке көмілген жерге қосу құралын немесе кәбілдің сауыты пайдаланылады. Жерге қосу өткізгіші сауытқа қамыт арқылы жалғанады, сауыт қамыттың астында қорғалуы тиіс.

Сауыт коррозияға ұшыраған жағдайда, жерге қосу өткізгішін кәбілдің металл қабықшасына жалғауға рұқсат етіледі.

274. Кәбілдің зақымдалуы нәтижесінде ток жүретін қималардың барлығы ашық болса, кернеудің жоқтығын кәбілді теспей-ақ, тікелей кернеуді көрсеткішпен тексеруге болады.

275. Инесі және үшкір ұшы бар оқшаулауны қарнақты пайдаланғанда, арнайы қорғану экранын қолдану қажет.

Кәбілді тескенде, диэлектрлік қолғаптар мен қорғаныс көзілдіріктерін киген дұрыс, бұған қоса тесіліп жатқан кәбілден аулақ ордың үстінен оқшаулаушы негізде тұру керек.

Кәбілді екі жұмысшы тесуі қажет:

жіберуші және жұмыстың басшысы (жүргізуші), бұлардың бірі тікелей кәбілді теседі, ал екіншісі бақылайды.

276. Электр станциялары мен шағын станциялардың ішкі кәбіл желілерінде кәбіл төсемінің тәсілі мен ұзындығының мүмкіндігінше кәбіл іздейтін аппаратты, биркаларды, сызбаларды қолдана отырып, жөнделетін кәбілді дәл анықтау мүмкіндігі болса, наряд берушінің шешімімен жалғастырғышты ашу немесе кәбілді кесу алдында оны теспеуге болады.

277. Алдын ала тесу жасалмаған жағдайда, жалғастырушы жалғастырғыштарды ашу және кәбілді кесуді диэлектрлік қолғап пен қорғаныс көзілдіріктерін киіп, оқшаулаушы негізде тұрып жерге қосылған құралмен орындау қажет.

Алдын ала тескеннен кейін сол операцияларды кәбілде аталған қосымша қауіпсіздік шараларынсыз орындауға болады.

278. Жалғастырғыштарға құятын құрамдарды қақпағы және шүмегі бар арнайы металл ыдыста қыздырылады. Ішінде құрам бар ашылмаған банкілерді қыздыруға болмайды.

279. Жалғастырғыштарға құюға арналған ыстық құраммен жұмыс істеген кезде брезент қолғап пен қорғаныс көзілдірігін киген жөн.

Киімнің жеңін қолғаптың үстінен білектен байлап қойған жөн немесе шынтаққа дейін ұзын қолғап кию қажет. Ыстық құрамы бар ыдысты қолдан қолға беруге тыйым салынады. Оны берген кезде жерге немесе нық тұратын негізге қою қажет.

280. Жалғастырғышқа құюға арналған ыстық құрамдағы алдын-ала қыздырылған қасық немесе металл түтікшемен орналастыру керек. Ыстық құрамға ылғалдың араласуына мүлдем болмайды.

281. Жылдың суық мезгілдерінде жалғастырғышты ыстық құраммен құймас бұрын қыздырып алу керек.

282. Кәбіл оралған барабанды тасымалдаған кезде оның шығып тұратын бөліктері жұмысшылардың киімін іліп кетпеуін қадағалау керек.

Кәбіл оралған барабанды тек көлденең жазықтықта орнықты төсемнің үстінде немесе нық жерде тежегіш құралы болған кезде ғана домалату рұқсат етіледі.

Кәбілдерді, бос барабандарды, механизмдерді және құрал саймандарды грунтты бұзбай траншеяның шетінен кем дегенде 1 м қашықтықта тасымалдау қажет.

283. Кәбілді қолмен төсегенде жұмысшылар саны ерлер үшін 35 кг, ал әйелдер үшін 10 кг аспайтын кәбіл әрқайсысына тиюі керек. Жұмыс істегеде брезент қолғап кию қажет.

284. Кәбіл төсеген кезде бұрылыстың ішкі бұрылысында тұруға және кәбілді трасса бұрылысында қолмен демеуге жол берілмейді. Бұл мақсатта бұрыш шығыршықтары орнатылуы тиіс.

285. Кәбілдерді электр тоғымен қыздыру үшін 380 В жоғары кернеулі трансформаторларды қолдануға жол берілмейді.

286. Кәбіл мен жалғастырғышты орнынан тасымалдау кәбіл желісін өшіргеннен кейін рұқсат етіледі.

Кернеуде тұрған кәбілдердің орнын ауыстыру қажет болған жағдайда, мынавдай шарттарды орындаған уақытта ғана рұқсат етіледі:

1) орны ауыстырылатын кәбілдің температурасы +5 градустан төмен емес;

2) кәбіл ауыстырылатын аймақтағы жалғастырғышы тақтайшаға қамыттармен тығыз бекітілуі қажет;

3) жұмыс істеу үшін диэлектрлік қолғаптың үстінен механикалық ақаулықтардан қорғану үшін брезент қолғап кию керек;

4) жұмысты кәбілді төсеу тәжірибесі бар жұмысшылар басшының қадағалауымен орындайды.

287. Жер асты кабель құрылғысы газ қауіптілердің қатарына жатпаса, құрылыс ремонты, кабельдерді бояу, жинау бойынша жұмыстарды кемінде 2 жұмысшы тексеруі қажет. Электр станциялары мен кіші станцияларда коллектор мен туннельді III төмен емес тобы бар бір ғана адам тексере алады.

Ескерту. 287-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

288. Зиянды газдардың пайда болу мүмкіндігі бар жер асты құрылысында наряд бойынша 3 жұмысшы жұмыс істеуі, оның екеуі сақтандырып тұруы қажет. Жұмысты жүргізушігің III рұқсат тобы болуы қажет.

289. Әрбір цехта (ауданда, учаскеде) қызмет көрсетуші персонал таныстырылуы қажет газқауіпті жер асты құрылыстардың тізбегі болуы тиіс.

Барлық газқауіпті жер асты құрылыстары сызбада көрсетіледі.

290. Жер асты құрылысында жұмысты бастау алдында және жұмыс істеу кезінде табиғи немесе жасанды желдету қамтамасыз етіледі.

Табиғи желдету ауа ағымын бағыттайтын арнайы қалпақшасы бар кемінде екі люкті ашу арқылы пайда болады.

Жасанды желдету желдеткіш немесе компрессор арқылы 10-15 мин. аралығында жер асты құрылысының ауасын толығымен жаңарту үшін сондағы жердің түбіне жеңді 0,25 м жетпейтіндей етіп түсіру арқылы қамтамасыз етіледі.

Желдету үшін қысымдалған газы бар баллондарды қолдануға жол берілмейді.

291. Жер асты құрылысының ішіндегі ауаның газдалғандығын тексермей жұмысқа кірісуге болмайды. Тексеруді аспаптарды қолдана алатын адамдар жүргізуі қажет. Осы адамдардың тізімі кәсіпорынның нұсқауы бойынша бекітіледі.

Ашық от арқылы газдың жоқтығын тексеруге жол берілмейді.

292. Ағымды-тартымды желдеткішпен жабдықталған коллектор мен туннельдерде жұмысты бастамас бұрын жергілікті талап бойынша анықталған уақытта желдету әрекеті жасалуы тиіс. Осы жағдайда газдың бар-жоғын тексермеуге болады.

293. Коллекторларда немесе туннельдерде жұмыс істеу кезінде жұмысшылардың екі жағынан екі люк немесе екі есік ашылады.

294. Құдықтарды ашу кезінде ұшқын шығармайтын құралды пайдаланған жөн, сонымен қатар люк мойыншасына қақпақтың соғылмауын қадағалау қажет. Ашық тұрған люктің аузында ескерту белгілері немесе қоршау орнатылады.

295. Құдықтарда III төмен емес рұқсат тобы бар сақтандыру белдігін тағып алған бір адамның жұмыс істеуіне рұқсат етіледі. Сақтандыру белдігінің иыққа тағатын қайысы, ол арқа жағында қиылысқан жерінде арқанды бекітетін сақинасы болуы тиіс. Белдіктің екінші бір ұшын сақтандырушылардың біреуі ұстап тұрады.

Ескерту. 295-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

296. Құдық ішінде жұмыс істеу барысында дәнекерлеуіш шамын жағуға, пропан-бутаны бар баллондарды орнатуға, жалғастырғышқа құйылатын құрамды қыздыруға және дәнекерлеуге жол берілмейді. Балқытылған дәнекерлеуішті және жалғастырғышқа құйылатын қыздырылған құрамды құдыққа түсіргенде, оларды арнайы жабық ыдыста, карабин арқылы металл арқанға байлап түсіреміз. Отпен жұмыс істеу кезінде алаудың таралуына жол бермейтін, отқа төтеп бере алатын материалдан жасалған тақтайшаларды оттан қорғану үшін қолданады.

297. Кәбіл жүргізілген коллектор мен туннельдерде кәбілдік жартықабаттарда және т.б. орынжайларда пропан-бутанды қолдана отырып жұмыс істеу кезінде орынжайлардағы баллондардың сыйымдылығы 5 метрден аспауы тиіс. Жұмыс аяқталғаннан кейін газы бар баллондарды шығарып, орынжайдың ішін желдету қажет.

298. Кәбілдерді қосу кезінде құдықта болуға жол берілмейді, ал коллекторлар мен туннельдерде екі ашық есіктің арасында болуға рұқсат етіледі. Кәбілдер қосылып тұрған кезде олармен жұмыс істеуге болмайды.

Қосқаннан кейін өрттің алдын алу үшін кәбілдерді тексеріп-қарау қажет.

299. Туннельдерде жұмыс істеуге рұқсат етуден бұрын және өрттен қорғану құрылымын тексеру кезінде оларды автоматты әрекеттен қашықтықтан басқаруға көшіріп, басқару кілтінде осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плкат) ілінеді.

300. Құдықтарда, коллекторлар мен туннельдерде және де ашық люктің қасында темекі шегуге тыйым салынады.

301. Құдықтарда, коллектор мен туннельдерде ұзақ жұмыс барысында наряд беруші жұмысшы жұмыс атқару жағдайына байланысты сонда өткізілетін уақытты реттейді.

302. Газ пайда болған жағдайда құдықтарда, коллекторлар мен туннельдерде жұмыс тоқтатылып, жұмысшылар газданудың көзі анықталып оны жойғанша қауіпті аймақтан шығарылуы тиіс.

Газды шығару үшін жасанды желдетуді қолдану қажет.

303. Әуе жолы ток өткізгіш сымның электрлік берілісі және тіреуді бөлшектеу жұмысы технологиялық карта бойынша немесе ЖӨЖ жұмыс басшысының қадағалауымен жүргізілуі тиіс.

304. Тіреуге шығуға және онда жұмыс істеуге тіреу толық орнықты және берік екендігіне көз жеткізгенде ғана рұқсат етіледі.

Беріктігі күмән тудыратын тіреудің қатайту тәсілін және қажеттілігін оның (тереңдігі жеткіліксіз болғанда, топырағы бос болғанда, ағашы шірігенде, бетонда жарық болғанда және т.б) жұмыс басшысы немесе жүргізуші сол орында анықтайды.

Тіреуді созу арқылы қатайту жұмыстарын тіреуге шықпай-ақ, мәселен, адамдарды көтеру үшін телескоптың мұнарасынан немесе басқа механизмнен, қасында тұрған тіреуге шығып орындау, не болмаса, ол үшін тіреуге шығуды қажет етпейтін арнайы бекіткіш қолдану қажет.

Тіреуге бекітілгеннен кейін оған шығуға рұқсат етіледі.

305. Электр сымдары мен арқандардың бір бағытқа тартылуына есептелмеген және уақытша осындай тартылуға ұшырайтын тіреу құламас үшін алдын ала бекітіледі.

Тіреулерді алдын ала бекітпей, электр сымдарының бүтіндігін бұзуға және тіреулер арасында байлауды шешуге болмайды.

306. Тіреуге шығуға тіреудің басына дейін жұмыстың барлық түрлерін орындауға - III төмен емес рұқсат тобы бар, ӘЖ-ні ажырату арқылы тіреудің жоғарғы жағына дейін орындалатын жұмыстар кезінде ІІ төмен емес рұқсат тобы бар, ажыратылмаған ӘЖ-де тоқ өтпейтін бөліктерде жұмыс істеушілердің басы осы ӘЖ-нің төменгі сымдарының деңгейіне дейінгі аралық 2 м қашықтықта жұмыс істеу кезінде ІІ төмен емес рұқсат тобы бар бригада мүшелеріне рұқсат етіледі. Жұмыстың ерекшелігі тіреудің болуына байланысты; I рұқсат тобымен жерден 3м дейінгі аралықтағы барлық жұмыс түрі.

Ескерту. 306-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

307. Тіреуге көтерілу кезінде сақтандыру белдігінің арқан жіптерін ағаш тіректерде тіреудің артына кіргізу керек, ал темір бетон тіреулерінде – тіреудің артына кіргізу немесе тесігіне бекіту керек.

Істік оқшаулағыштары бар бұрышты тіректерге көтерілуге және ішкі бұрышы жағынан жұмыс істеуге тыйым салынады.

Тіректің тіреуінде жұмыс істеу кезінде сақтандыру белдігін пайдаланып, екі тырнаққа (өтетін тесіктің) сүйену қажет.

Тірек тіреуінде жұмыс істеу кезінде қысыммен тұрған ең жақын жердегі электр сымдарын көздер таса қылмау қажет.

308. Тіректің бөлшектерін ауыстыру кезінде оны араластыру немесе құлау мүмкіндігі болмау керек.

309. Жалғыз не екі тіреуішті П немесе АП тәрізді тіректерді ауыстырғанда, тіректің бірден екі тіреуін қазуға болмайды. Алдымен бір тірек тіреуішінің қойғышына ауыстырып, құрсаулап бекітіп, жерге таптап нығыздап керек, содан соң ғана екіншісін ауыстыруға кірісу керек. Қосарланған қойғыштарды кезекпен ауыстыру керек.

Қойғыштарды алғанда немесе түсіргенде, қазаншұңқырда қалуға болмайды.

310. Тіректерді құлату және орнату тәсілдерін, ауытқу болмас үшін оны бекіту қажеттілігі тәсілдерін жұмыс басшысы, егер ол тағайындалмаса, наряд берген жұмысшы белгілейді.

311. Ілгек көмегімен тартуды қолданған жағдайда, соңғылары сақтандыру құлпымен қамтамасыз етілуі қажет.

312. Оқшаулауыш аспада жұмыс істегенде, біртізбекті және көптізбекті (оқшаулағыштардың екі не одан көп тізбектері) және созылмалы көптізбекті аспалармен қозғалуға болады.

Арнайы құралдарды қолдануда немесе оған жатып, дененің қалпын белгілеп алу үшін аяқпен траверсаны ілген жағдайда, біртізбекті созылмалы оқшаулауыш аспада жұмыс жасауға болады.

313. Ұсталатын оқшалағыш аспада жұмыс жасау барысында сақтандыру белдегінің арқаны траверске бекітіледі. Егер арқанның ұзындығы жеткіліксіз болса, онда белдікке бекітілген екі сақтандырғыш аспаарқанды пайдалану қажет. Аспаарқанның біреуі травесаға байланады, ал екіншісі алдымен траверстен өткізіледі, бригаданың сақтандыру мүшесі қажеттілігінше жақын жібереді.

314. Керілген оқшаулағыш аспада жұмыс істеу кезінде сақтандыру белдігінің арқаны траверске немесе осы мақсатқа арналған құралға бекітіледі.

315. Ұстап тұратын және керілмелі көптізбекті оқшаулағыш аспаларда сақтандыру белдігінің арқанын жұмыс жүргізілмейтін оқшаулағыштар тізбектерінің біреуіне бекітуге болады. Бұл арқанды жұмыс жүргізілетін тізбекке бекітуге болмайды.

316. Оқшаулауыш аспаны тіркеуден ағытуға әкеп соғатын ақау табылған жағдайда, жұмыс тоқтатылады.

317. Электр сымдарын траверстерге көтергенде (немесе түсіргенде), сондай-ақ оларды кергенде, сол траверстерде немесе олардың астындағы тіреулерде тұруға болмайды.

Жүкті көтеру схемасын таңдау және көтеру блоктарын орналастыру кезінде тіректі зақымдамайтын, көп күш түсірмейтін жағдайды қарастыру қажет.

318. ӘЖ-де адамдардың көлденең қимасы 240 мм кем болмайтын электр сымдарымен және қимасы 70 мм кем болмайтын арқанмен орын ауыстыруға болады.

Тізбектен ағытылған электр сымдары мен арқандармен орын ауыстырғанда, сақтандыру белдігінің арқанын соларға, ал арнайы арбаны қолданған жағдайда, арбаға бекіту қажет.

319. Тіреудің ұшына дейін II төмен емес тобы бар бригада мүшелері бояйды. Тіреуді бояу кезінде бояу оқшаулағыш пен электр сымына жағылмас үшін шаралар қолдану керек.

Ескерту. 319-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

320. Қысымда тұрған ӘЖ-дегі жұмыстар екі схема бойынша жүргізіледі.

1) егер жұмысшы электр сымының қуатында болса және жерден оқшауланса - "сым-адам-оқшаулау-жер";

2) егер жұмысшы электр сымынан оқшауланса - "сым-оқшаулау-адам-жер".

321. Электр сымының қуатында жұмыс істеуге мына жағдайда рұқсат етіледі: адам жерден оқшауланған жағдайда, экрандаушы киім жинағын қолданғанда және жұмыс алаңының және электр сымының, экрандаушы жинағының қуатын теңестіргенде.

Қуатты теңестіру қуатты тасымалдауға арналған арнайы қарнақпен жүргізіледі.

Электр сымына жұмысшыны көтергенге дейін экрандаушы жинақ қуатты көшіруге арналған қарнақпен және монтер кабинасымен, егер ол қолданылатын болса, жалғанады.

Осы жұмыстарды атқару барысында адамнан жерге қосылған бөліктерге және жабдықтың элементтеріне дейінгі қашықтық осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде келтірілгеннен кем болмауы керек. Электр сымының қуатындағы нақты жұмыс түрлері арнайы технологиялық карталар бойынша арнайы нұсқауларға сәйкес орындалады.

322. Кернеумен жұмыстар адамды электр сымынан оқшаулап, тиісті кернеуге арналған электрден қорғану құралдарын қолданып жүргізіледі.

323. Электр сымының қуатымен жұмыс істеуге құқы бар бригада мүшелерінде (ток жүретін бөліктерге тікелей жанасатын болса) IV төмен емес рұқсат тобы, ал бригаданың қалған мүшелерінде III төмен емес рұқсат тобы болуы тиіс.

Ескерту. 323-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

324. Қуатпен жұмыс істеу кезінде оқшаулағышқа және электр сымымен салыстырғанда, басқа қуаты бар оқшаулағыш аспалардың арматурасын ұстауға, сондай-ақ электр сымының қуатындағы оқшаулағыш құрылғының алаңынан жұмыстарды орындау барысында, аспаптар немесе құрылғыларды жұмыс алаңында жоқ жұмысшылардың алуына немесе беруіне болмайды.

325. Оқшаулағыш аспаларда жұмысты бастамас бұрын өлшеу қарнағымен аспа оқшаулағыштардың электрлік беріктігін және арматурадағы барлық шплинттер мен құлыптарды тексеру қажет. Шығару қысқыштары болса, оларды жұмыс жүргізіліп жатқан тірекке және егер бұл тас жол бедері бойынша қажет болса, көрші тіректерге сына қағу қажет.

326. Оқшаулағыш аспада оны ілмектеу, оқшаулағыш құрылғыларда немесе траверстердегі монтерлар жүргізген жеке оқшаулағыштарды, арматураны ауыстыру жұмыстарына аспадағы дұрыс оқшаулағыштардың мөлшері 70% кем болмаса, ал ал 1150 кВ ӘЖ-нде бір аспада бес ақаулы оқшаулағыш болса ғана рұқсат етіледі.

327. 500 кВ және одан жоғарғы ӘЖ-нде траверсте орындалатын оқшаулағыш аспаларды ілмектеу кезінде, қажетті құрылғыларды диэлектрлік қолғаппен және экрандаушы жинақта бекіту және траверстерден ағыту қажет.

Оқшаулағыш аспада екі оқшаулағыш дұрыс болған жағдайда, 35 кВ ӘЖ-нда бірінші оқшаулағыштың шапкасына, ал 110 кв және одан жоғары ӘЖ бірінші және екінші оқшаулағыштардың шапкаларына жақындауға болады. Оқшаулағыштардың есебі траверстерден бастап жүргізіледі.

328. Разрядтаушының сыртқы электродын электр сымына тиісті қашықтықтан артық жақындатпайтын оқшаулағыш аспа габаритниктерін қолданған жағдайда, түтікше разрядтауышты кернеулі 110 кВ ЭЖ-не орнатуға болады.

Разрядтауыштың сыртқы электроды электр сымына жақындату немесе разрядтауышты алу кезінде электродты бұру барысында ықтимал газ шығару аймағында қалуға болмайды. Разрядтауыштың сыртқы электродын оқшаланушы қарнақтың көмегімен жақындату немесе бұру қажет.

329. Тіректен оқшауландырылған найзағайдан қоғайтын арқанға 1м қашықтықтан кем жақындауға болмайды.

Арқанды көктайғақты еріту схемасында пайдаланғанда, арқанға жақындау қашықтығы еріту кернеуіне байланысты белгіленеді.

Жерге қосатын түсірме сымды жерден оқшауландырылған найзағайдан қорғау арқанынан ажырату және жалғау операцияларын арқанды алдын ала жерге қосылғаннан кейін жүргізуге болады.

330. Тұман, жаңбырда, қар жауып тұрғанда, қараңғы мезгілде, сондай-ақ тіректердегі жұмыстың жүргізілуін қиындататын жел тұрғанда, ӘЖ және ӘБС жұмыс істеуге болмайды.

331. Қолданыстағы ӘЖ қилысының аралықтарындағы электр сымдарын монтаждау және ауыстыру кезінде оларды баяу, жұлқымай жазу керек, тарту аспаарқандарын шықпырту мен кернеумен тұрған электр сымдарына жақындатпайтындай етіп бағыттау қажет. Арқанды тарту үшін және оны созбақтамау үшін өсімдіктен жасалған арқан немесе синтетикалық талшықты, арқанды оның ең қысқа ұзындығын таңдап және босатпай тартып қолдану қажет.

Жұмыс істеу кезінде қолданылатын шығыр және болат аспаарқандар жерге қосылады.

332. Бағытталған кернеумен жұмыс істеу кезінде әрбір барабанның электр сымы ашылар алдында жерге қосылады.

Электр сымын тап барабанның жанында жерге қосу міндетті емес.

Бағытталған кернеумен электр сымдарында телескоп мұнарасынан (көтергіштен) орындалатын жұмысты жасау барысында қимасы мұнараның жұмыс алаңы қуатты тасымалдауға арналған арнайы қарнақтың көмегімен қимасы 10 шаршы мм кем емес майысқақ мыс өткізгішпен электр сымына жалғанады да, ал мұнараның өзі жерге қосылады. Бұған қоса электр сымы жақын маңдағы тірекке немесе аралықта жерге қосылады.

Мұнара кабинасына кіруге және шығуға, сондай-ақ телескоп мұнарасының жұмыс алаңы электр сымы арқылы жалғанған соң жерде тұрып мұнара корпусына жақындауға болмайды.

Металл аспаарқанды шексіз аспаарқан ретінде қолдануға болмайды. ӘЖ-нің анкерлі тірегіндегі бағытталған кернеуде тұрған тұзақтарды монтаж жұмыстары біткен соң осы тірекпен іргелес анкерлі аралықтарда жалғау керек. 110 кВ ЭЖ және одан жоғарғы анкерлі тіректе тұзақтар жалғанғанға дейін электр сымына немесе оқшаулаушы керілмелі аспаларға бекітіледі, бірақ траверстен бастап санағанда төртінші оқшаулағыштан жақын болмау керек, ал 35 кВ және одан төмен ӘЖ-нде электр сымына бекітілуі қажет.

333. Кернеуде тұрған басқа ӘЖ-мен қиылысу аралығындағы ӘЖ электр сымдарында жұмыс жасау барысында жерге қосуды жұмыс жүріп жатқан тірекке орнату қажет.

Егер осы аралықта электр сымы ауыстырылса немесе ілінсе, онда қиылысқан жерінің екі жағынан осы Қағидалардың 145 және 146-тармақтарына сәйкес ілінетін және ауыстырылатын электр сымы жерге жалғануы керек. ӘЖ қызмет көрсетуші қызметкерді ажыратылғаннан кейін бағытталған кернеуде тұрған желілер тізбесімен таныстыру керек.

334. ӘЖ-нде бағытталған кернеумен жерден тіректен жерге дейін түсірілген электр сымына жанасуға байланысты жүргізілген жұмыстар электрден қорғану құралдарын (қолғап, қарнақ) немесе өткізгіштердің қуатын теңестіру үшін осы электр сымымен жалғанған металл алаңын қолданумен жүргізіледі. Жерден электрден қорғану құралдарынсыз және металл алаңынсыз жүргізілген жұмыстар әрбір жанасы жеріне тікелей жақын электр сымы жерге қосылған жағдайда жүргізіледі.

335. Бағытталған кернеуде ӘЖ-дегі электр сымдарын монтаждау барысында қолданылатын болат тарту аспаарқандарын алдымен тарту механизмінде бекіту керек және қуатты теңестіру үшін электр сымы жерге қосылған жерге қосушыға жерге қосу керек. Осыдан кейін ғана аспаарқанды электр сымына бекітуге болады. Қуатты теңестірген соң электр сымы мен тарту аспаарқанын ажыратуға болады.

336. Бағытталған кернеудегі ӘЖ-нде монтаждау жұмыстарын (электр сымдарын көтеру, көздеу, керу, арасын ашу аунақшалардан қысқыштарға ауыстырып қою) жүргізген кезде электр сымы арасын ашуды жүргізілетін анкерлі тірекке, керу жүргізілетін соңғы анкерлік тірекке және электр сымы көтерілетін әрбір аралық тірекке жерге қосылады.

Аралық тіректе жұмыс біткеннен кейін электр сымынан осы тірекке жерге қосылу алынады. Аралық тіректе электр сымына жанасумен байланысты жұмыс қайта жаңғыртылған кезде электр сымы сол тіректе қайтадан жерге қосылады.

337. Бағытталған кернеудегі ӘЖ-де электр сымдарын жазылған аунақшалардан ұстайтын қысқыштарға ауыстырып қоюды жазу бағытына қарама-қарсы бағытта жүргiзген жөн. Орнын ауыстыруды бастамас бұрын анкерлі тіректегі электр сымдарын орын ауыстыру жүргізілетін жаққа қалдырып, орнын ауыстыру басталатын анкерлі тіректегі электр сымдарынан жерге қосуды ажырату қажет.

338. Бағытталған кернеудегі ӘЖ-ндегі электр сымдарын монтаждау кезiнде олардың жерге қосылуын электр сымын ұстайтын қысқыштарға ауыстырғаннан кейін және осы тіректе жұмыс аяқталғанна кейін алуға болады.

Электр сымдарын қысқыштарға ауыстыру кезінде ауыстырып қою аяқталған іргелес анкерлі аралықты бағытталған кернеуде тұрған аралық ретінде қарастыру қажет. Оларды жұмыс орнында жерге қосқаннан кейін ол жерде электр сымдарына жанасумен байланысты жұмыстарды жүргізуге болады.

339. Кәсіпорында бағытталған кернеумен ӘЖ қатарынан өлшемдермен ажырату және жерге қосу барысында жерге қосылған электр сымдарының ұштарында қолданыстағы ӘЖ шамалы жұмыс тоғы барысында 42В аспайтын бағытталған кернеуде қуат қалатын желілерді анықтау керек.

Осы ӘЖ-ндегі негізгі электрден қорғану құралдарынсыз электр сымына жанасумен байланысты жұмыстардың барлық түрі технологиялық карта немесе ЖӨЖ бойынша жүргiзiледi, онда жұмыс орындарындағы 42В аспайтын бағытталған кернеудің қуатын қамтамасыз ету талаптарының негізінде жерге қосудың орналасуы көрсетіледі.

Егер бағытталған кернеудегі ажыратылған ӘЖ (тізбегінде) осы кернеуді 42В-қа дейiн төмендету мүмкiндiгi болмаса, онда электр сымдарын бiр немесе екi іргелес тiректе жерге қосу қажет. Бұған қоса ӘЖ (тізбекті) РҚ жерге қосуға болмайды. Бригаданың жерге қосу орналасқан тіректерде және олардың арасындағы аралықта жұмыс жасауына рұқсат етiледi.

Екi не одан көп аралықта (учаскелерде) жұмыс жасаған жағдайда, ӘЖ (тізбек) анкерлi тiректе тұзақтың ажырауы арқылы электр энергиясы жағынан байланысы жоқ учаскелерге ажыратылады. Осындай учаскелердің әрқайсысында жерге қосуды орналастыру жерінде бір ғана бригада жұмыс жасауы керек.

340. Тізбек кернеуде тұрған тізбектерден төмен iлiнген жағдайда, тізбектері бiрiнiң үстiне бiрi орналасқан көп тізбектi ЭЖ ажыратылған тізбегінде жұмыс iстеуге болады. Ажыратылған тізбектiң электр сымын ауыстыруға және басқаруға болмайды.

341. Тізбектері көлденең орналасқан көптізбекті ӘЖ ажыратылған тізбегінде жұмыс жасау барысында тіреулерде кернеуде қалған тізбектер жағынан қызыл жалаушалар ілінеді. Жалауды жұмыс iстеушi III төмен емес рұқсат тобы бар бригада мүшелерiмен бірге жұмыс iстейтiн жерден 2-3 м биiктiкке iлу қажет.

Тірекке кернеуде тұрған тізбек жағынан көтерiлуге және осы тізбекті ұстап тұрған траверстің учаскелеріне көшуге болмайды. Егер тiректе степ-бұраны болса, олар қандай тізбектің астында орналасқанына қарамастан көтерiлуге болады. Егер степ-бұрандар кернеумен тұрған тізбектер жағынан орналасқан жағдайда, тірекке жерде тұрған жұмысты жүргізушінің немесе III төмен емес рұқсат тобы бар бригада мүшесінің қадағалауымен көтерілген жөн.

Ескерту. 341-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

342. Көптізбектi ӘЖ ажыратылған тізбегінің электр сымдарындағы тіректерден жұмыс жасау барысында, бағытталған кернеуде тұрған қалған тізбектерді жұмыс жүргiзiлiп жатқан әрбір тіректе жерге қосу орнатылуы қажет.

343. ӘЖ әр фаза бойынша жөндеу кезiнде ТҚ-ға ажыратылған фазаның электр сымын жерге қосуға болмайды. Электр сымы жұмыс орнында жерге қосылады. Бiр фазаның электр сымында немесе кезекпен әрбір фазаның электр сымында жұмыс жасау барысында 35 кВ және одан жоғары ӘЖ-нде жұмыс орнында жұмыс орындалатын фазаның электр сымын жерге қосуға рұқсат етіледі. Бұған қоса қалған қосылмаған фазалардың электр сымдарына осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетiлген қашықтықтан артық жақындамау керек.

344. Фазалық жөндеу кезінде жерге қосудың сенiмдiлiгiн арттыру үшiн жерге қосу екі бөлек, қатар орнатылған жерге қосудан тұруы қажет. Электр сымында жерге қосу орнатылған жерден 20 м-ден артық қашықтықта жұмыс істеуге болмайды.

Бiр мезгiлде бiрнеше бригада жұмыс iстесе, ажыратылған электр сымы электрлік жағынан байланысты емес учаскелерге ажырайды. Әрбір бригадаға бiр қосарланған жерге қосу сымы орнатылған бөлек учаске бөлiнедi.

345. 110 кВ және одан жоғары ӘЖ фазалық жөндеу жүргiзу кезiнде доғалық разрядты жергіліктендіру үшiн жерге қосуды орнату немесе алудың алдында электр сымы доғасөндіруші құрылғысы бар қарнақтың көмегімен жерге қосылады. Қарнақтың жерге қосылатын электр сымы жерге қосуға алдын ала жалғанады. Бұл қарнақ тасымалы жерге қосу орнатылғаннан (немесе алынғаннан) кейін ғана алынады.

346. Фазалары көлденең орналасқан ӘЖ фазалар бойынша жөндеу жүргiзу кезiнде траверстің кернеуде тұрған фазалардың ұстайтын электр сымының учаскелеріне көшуге болмайды.

347. ӘЖ тас жолын тазалау кезiнде ағаштарды құлатудан бұрын жұмыс орнын дайындау керек. Қыс мезгiлiнде құлайтын ағашты тез кету үшiн қар үстiне оның қүлайтын жағына қарама-қарсы жағына 5-6 м ұзындықта екi жол жасау керек. Шабылған және кесілген ағашқа шығуға тыйым салынады.

348. Жұмыс өндiрушi жұмыс басталмас бұрын бригаданың барлық мүшелерiн құлайтын ағаш, аспаарқан және басқа заттардың ӘЖ электр сымдарына жақындау қауiпi туралы ескертуi қажет.

349. Электр сымына ағаш құламауы үшiн кескенге дейiн сымды тарту керек.

350. Ағаш электр сымына құлаған жағдайда, ӘЖ-нен кернеу ажыратылғанға дейiн оған 8 м-ден жақын қашықтықта жақындауға болмайды.

351. Аралаушылар құлатылатын ағаштың құлайтыны туралы басқа жұмысшыларға ескертулерi керек. Ағаштың құлайтын жағында және қарама-қарсы жағында тұруға тыйым салынады.

352. Ағашты кеспей не шаппай құлатуға болмайды, сондай-ақ ағашты тесіп кесуге болмайды. Қисайған ағашты қисайған жағына құлату керек.

353. Жұмыстағы үзiлiс кезiнде немесе басқа ағаштарға көшкенде, кесілген не шабылған ағашты құлатпай қалдыруға болмайды.

354. Шiрiген және құрғап кеткен ағашты кұлату алдында олардың берiктiгiн тексеріп, содан кейін аздап кесу керек. Мұндай ағаштарды шабуға болмайды.

355. Алдын ала аралап алып ағаштарды тобымен құлатуға және бiрінің үстіне бірін құлатуға болмайды. Бірінші кезекте шiрiген және күйген ағаштарды құлату керек.

356. ӘЖ немесе әуе ауыстырып қосу пунктін қарау кезiнде қандай да бір жөндеу және қалпына келтiру жұмыстарын жүргізуге, сондай-ақ тiрек пен құрылымдық элементтеріне көтерілуге болмайды. ӘЖ жоғарыдан қарау кезінде тірекке шығуға рұқсат етiледi.

357. Өтуге қиындық келтiретiн жерлерде (батпақ, су тосқауылдары, таулар, құлаған ағаштар) және ауа райынын қолайсыз жағдайларында (жаңбыр, қар, қатты аяз), сондай-ақ қараңғы мезгiлде ӘЖ-н II төмен емес рұқсат тобы бар екi жұмысшы орындауы тиіс.

Қалған жағдайларда ӘЖ II төмен емес рұқсат тобы бiр жұмысшы тексеріп-қарайды.

ӘЖ қарау кезiнде қараңғы мезгiлде электр сымының астымен жүруге болмайды.

ӘЖ зақымдалған жерiн iздеу кезiнде өздерiмен бiрге ескерту плакаттары болуы тиіс.

Ескерту. 357-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

358. 1000 В жоғары ӘЖ-нде жерде жатқан электр сымына 8 м-ден кем жақындауға рұқсат етiлмейдi. Мұндай электр сымының жанына адамдардың, жануарлардың жақындауын тоқтатын күзетті ұйымдастыру қажет, мүмкіндігінше ескерту плакаттарын іліп, орын алған жағдайларды электр желілерінің кәсiпорнына хабарлау қажет.

359. Оқшаулағыштардың зақымдалуы, электр сымы тіректің денесіне жанасуының (топырақтан ылғалдың булануы, тіреулер мен тіректерді бітеу жерлерінде электр доғасының топыраққа пайда болуынан және т.б.) нәтижесінде жерде қысқа тұйықталу тогының ағу белгілері болса, темір бетонды тіректері бар 6-35кВ ӘЖ-не кернеуде тұрған тіректерге 8-м-ден жақын тұруға болмайды

360. ӘЖ көлiк магистральдарымен (темiр жолдар, кеме жүретін өзендер мен арналар) қиылысындағы учаскелерде жұмыс жасағанда, көлiк қозғалысын уақытша тоқтау керек болса, не олардың қозғалысы кезiнде ӘЖ жұмысын тоқтау қажет болса, наряд беретiн жұмыскер жұмыс iстеу орнына көлік магистралi қозғалысы қызметiнiң өкілiн шақыртуы керек. Ол қажет етiлген уақытқа көлiк қозғалысын тоқтауды қамтамасыз етуі немесе жол бойы бригадасына жақындап келе жатқан көлiк туралы ескертуі керек. Көлiктiң өтуі үшiн электр сымдары қауiпсіз биiктiкке көтерiледі.

361. ӘЖ тас жолмен және ауыл жолдарымен қиылысу немесе жанасу учаскелерiндегi жұмыс жасау барысында көлiк жүргiзушiлерін ескерту және жол полициясының келiсiмiмен оның қозғалысын тоқтату үшiн жұмыс өндiрушi тас жолға сигнал берушілерді шығарып қояды. Қажет болған жағдайда жол полициясы шақырылады.

Сигнал берушілер ӘЖ мен жолдармен қиылысу немесе жақындау орнынан екi жаққа 100 м аралықта орналасуы керек және күндiз қызыл жалаушалары, ал түнде қызыл шамдары болуы қажет.

362. Көшені жарықтандыру желілеріне қызмет көрсету кезiнде кернеуді ажыратпай өкім бойынша жұмыс істеуге мынадай жағдайларда:

1) жарық шамдары ағаш тiректерде электр сымдарынан төмен жерге қосылған түсірме сымдарынсыз немесе ағаш баспалдақ қойғышысыз орналасқан;

2) оқшаулағыш буыны бар телескоп мұнарасын пайдаланған;

3) өздігінен таситын электр сымдары ӘЖ-де жұмыс iстегенде;

Басқа жағдайларда тiректе iлiнген барлық электр сымдарын өшіріп, жерге қосу қажет.

363. Күш трансформаторлары мен реакторларын жерден немесе тұтқасы бар стационарлық баспалдақтардан қарап тексеру керек. Жұмыс істеп тұрған немесе резервте тұрған трансформатор мен реакторларда қарау алаңдарына рұқсаттама осы Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ескерту белгілерімен (плакатымен) жабылады.

364. Газ релесінен газды iрiктеу трансформаторды (реакторды) өшіргеннен кейін жүргiзiлуi тиiс.

365. Трансформатордың (реактордың) белсендi бөлiгiн суырып алу немесе қоңырауын көтерумен байланысты жұмыстар ерекше жағдайлар үшін арнайы әзірленген ЖОЖ бойынша орындалады.

366. Траснформатордың (реактордың) iшіне кіруге байланысты жұмыс кезінде жұмысшыларға қажеттi арнайы киiм, аяқ киiм, дулығамен, ал жұмыс орнын қауiпсiз жарық және еріксіз желдеткiшпен қамтамасыз ету талап етіледі.

367. Кернеуi 110 кВ және одан жоғары күш трансформаторларына (реакторларына) май құю немесе майын төгу кезiнде онда электр статикалық заряд түспеу үшін трансформатордың (реактордың) суы жерге қосылады.

368. Өзге энергия көзінен жоғарыратылған кернеу беріліп, сынақ жүргізуге осы бөлім талаптарының арнайы дайындалған және білімі тексерілген жұмысшы ғана жiберiледi. Бұған қоса жұмыс сөндiрушi тәжірибелі жұмысшының қадағалуымен бiр ай сынақ мерзiмiнен өтуі қажет.

369. Жылжымалы байқау қондырғысымен электр жабдықтарын сынақтан өткізу, соның iшiнде электр қондырғысынан тыс (жұмыс iстемейтiн электр қондырғыларында, қоймаларда, кәсіпорынның аумағында, егiстікте және басқа жерде) мiндеттi түрде жұмыс басшысы тағайындалып, наряд бойынша орындалады.

Электр қондырғыларынан тыс сынақтарға тек жұмыс басшысы жiбереді. Мұндай жағдайда сынаққа нарядты оны жүргiзу қажеттілігі туралы шешiм қабылдаған және кәсіпорын басшысының бұйрығымен (өкімімен) жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге уәкілдік берілген жұмысшы береді.

Сынақтарды монтаждау немесе жөндеу жұмыстары барысында жүргiзу нарядта "тапсырылады" деген бағанда келісіледі.

1000 В дейiнгi электр қондырғыларында сынақты наряд бойынша жүргізуге рұқсат етiледі.

370. Сынақты IV төмен емес рұқсат тобындағы жұмыс өндірушiсі, III төмен емес рұқсат тобындағы бригада мүшелерi, II төмен емес рұқсат тобындағы күзетке шығарылған жұмысшылары бар бригада жүргізеді.

Ескерту. 370-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

371. Сынақ жүргiзетiн бригаданың құрамына дайындық жұмыстарын жүргiзу және құрал-жабдықты бақылау үшiн тартылған жөндеу жұмысын жүргiзетiн жұмысшылар қосылады.

Құрал-жабдықты жөндейтін немесе бөлшектейтін бригаданың құрамына сынақ жүргізу үшiн реттеу ұйымдары немесе электр зертханасының персоналы қосылады. Бұл жағдайда сынақ жүргізуді жұмыс басшысы не болмаса оның нұсқауымен жөндеу ұйымы немесе зертхананың персоналы IV-тен төмен емес тобы бар қызметкер жүзеге асырады.

Ескерту. 371-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

372. Ток жүргiзетiн бөлiктерi тұтас және торлы қоршаулармен жабылған, ал есiгi бұғатталған 1000 В жоғары электр қондырғыларынан тыс стационарлық сынақ қондырғылары пайдаланып, оқшаулау материалдары мен бұйымдарын (қорғану құралдары, түрлi оқшаулау тетіктері) жаппай сынауды III төмен емес рұқсат тобындағы жұмысшы оқшаулау материалдары мен бұйымдарын сынау бойынша жергiлiктi нұсқауға сәйкес жүргiзе алады.

Ескерту. 372-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

373. Сынақ және оларға дайындалу жұмыстарын жүргізуге берiлген наряд бойынша рұқсаттама жұмыс орнынан сынақ жүргізуге жататын жабдықта жұмыс жасайтын басқа бригадалар шығарылып, олар кіргізілетін бригадаларға наряд тапсырғаннан кейін атқарылады. Жергiліктi кезекшi қызметкер жоқ электр қондырғыларында жұмысты жүргізуші бригада шығарылғаннан кейін жұмыста үзіліс жариялап, нарядты өзінде қалдыруға рұқсат етіледі.

374. Сыналатын жабдық, сынақ қондырғысы және жалғастырушы электр сымдары өзара қалқаншалармен, аспаарқандармен және осы Қағидаларға 17-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сыртында "Сынақ жүргізу өмiрге қауiптi" деген белгісі (плакаты) бар басқа қоршаулармен қоршалады. Қоршауды сынақ жүргiзушi персонал жасайды.

375. Қажет болған жағдайда, сынақ қондырғысына, жалғастырушы электр сымдарына және сыналатын жабдыққа бөгда адамдар жақындамас үшiн II топтағы бригада мүшелерiн күзетке қойған дұрыс. Күзеті бар бригада мүшелері қоршаудан тыс болуы керек және кернеуде тұрған сынақ жүргізілетін жабдықты санауы қажет. Бұл жұмыскерлер посттан жұмысты жүргізушінің келісімімен кете алады.

376. Кәбіл желісін сынау кезiнде егер оның қарама-қарсы ұшы жабық камерада, КТҚ бөлігінде немесе орынжайында орналасса, есіктерде немесе қоршауда осы Қағидаларға 17-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) iлiнеді.

Егер есiк пен қоршау ашық болса, не жөнделетiн жолда тарқатылған кәбіл ұшырасса, онда есік, қоршауларда плакат ілу және кәбіл қималары өңделумен қатар бригада құрамын кірген ІІ рұқсат тобы бар жұмысшылардың немесе кезекші персоналдың арасынан күзет қойылады.

377. Сынақ қондырғысы мен сыналатын жабдығы әртүрлі орынжайда немесе РУ түрлi учаскелерiнде орналасқан жағдайда, жұмыс өндiрушiден бөлек оқшаулағыштың жағдайын бақылайтын III төмен емес рұқсат тобы бар бригада мүшелерiнің келуіне болады. Бұл топтың мүшелері қоршаудың сыртында тұрып, сынақ басталар бұрын жұмыс өндiрушiден қажеттi нұсқауды алуы қажет.

Ескерту. 377-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

378. Сынауға кедергi келтiрген жерге қосу сымын ажырату немесе оны қайта орнату осы Қағидалардың 116-тармағына сәйкес сынау басшысының рұқсатымен сынау қондырғысының жоғарғы кернеуліктегі жерге қосу сымын шығарған соң орындалады.

379. Сынау жобасын жинау кезiнде алдымен сыналушы жабдықтың копрусын қорғау және жұмыс жағдайында жерге қосу орындалады.

Жылжымалы қондырғыны жұмыс схемасының көмегімен оның корпусын жерге қосуып, сынауға болмайды. Жылжымалы сынау қондырғысының корпусы майысқақ мыс сымнан көлденең қимасы 10 шаршы мм кем емес мыс электр сымынан жеке жерге қосылатын өткізгішпен жерге қосылады. Сынау алдында корпусты жерге қосу сенiмдiлiгiн тексеру керек.

Жерге қосу үшін қолданылатын мыс электр сымының қимасы 4 шаршы мм кем болмауы тиіс.

380. Сынау қондырғысын кернеуі 380\220 В желіге жалғау коммутациялық аппарат арқылы тізбектің көрнекі үзілісімен немесе қондырғыны басқару жерінде орналасқан сүңгіме аша арқылы орындалады.

Коммутациялық аппарат ұстап тұратын қондырғымен жабдықталады немесе аппараттың жылжымалы және жылжымайтын байланыстарының арасына оқшаулағыш жапсырма қойылады.

Сынау электр қондырғысын кернеуi 380\220 В желіден қуаттандыру үшiн қолданылатын электр сымы немесе кәбіл осы желіге орнатылған сақтандырғыштармен немесе автоматты ажыратқыштармен қорғанған болуы тиіс. Желіге жылжымалы сынау қондырғысын осы жүйенi пайдаланатын ұйымның өкiлдерi жалғайды.

381. Сынау қондырғыларында оператордың жұмыс орны орынжайдан 1000 В жоғары жабдықпен жеке болуы қажет. Бұл орынжайдың есiгi бұғатталады, ол есік ашылған жағдайда, сынақ схемасынан кернеуді алуды және есiк ашылған кезде кернеуді тарату мүмкiн еместігін қамтамасыз етеді. Оператордың жұмыс орнында кернеудің 1000 В дейiн және одан жоғары қосылуы туралы жеке жарық сигнал берушi орнатылады. Шығар ұшында кернеу болғанда, жылжымалы сынау қондырғылары автоматты түрде қосылатын жарық сигнал берушімен жабдықталады.

382. Жоғары кернеулiктi түзетiлген ток алу үшiн қатты жартылай өткiзгiштi схемалар қолданылуы керек.

383. Сыналатын жабдық пен сынақ қондырғысының арасындағы жалғаушы электр сымы алдымен оның жоғары кернеудегі жерге қосылған өткізгішіне жалғанады. Бұл электр сымын кернеуде тұрған ток өткізгіш бөліктерге осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінің үшінші бағанында көрсетілген қашықтықтан жақындамайтындай (құлшындырмау) етіп бекіту қажет.

Жалғаушы сымды фазаға, сыналатын жабдықтың полюсіне немесе кәбілдің қимасына жалғауға және ажыратуға сынау жетекшісінің нұсқамасымен және оларды жерге қосқаннан кейін рұқсат етіледі, жерге қосу жерге қосылатын пышақтар немесе тасымалды жерге қосу қондырғысымен, соның ішінде оқшаулау тұтқыштары бар арнайы зертханаларда орындалады.

384. Әрбiр сынау кернеулiгiн беру алдында жұмыс өндiрушi (сынау жетекшiсi):

1) жобаның жиналуының дұрыстығын және жұмысшылар мен қорғаныштық жерге қосу сымдарының сенiмдiлiгiн тексеруге;

2) бригаданың барлық мүшелерi және күзетке тағайындалған жұмысшылар өздерiне көрсетiлген орында тұру-тұрмауын, бөгде адамдардың шығу-шықпауын және сынау жабдыққа кернеу беруге болатындығын тексеруге;

3) бригаданы "Кернеу беремiн" деген сөзбен кернеу берілетіндігін ескерту бригаданың барлық мүшесі естiлгеніне көз жеткiзiп, жерге қосу сымын сынау қондырғысының шығарұшынан алуға және оған 380\220 В кернеуді беруге міндетті.

385. Қондырғының өткізгішінен жерге қосу сымын ажыратқан сәттен бастап барлық сынау қондырғылары, оның iшiнде байқау жабдық пен жалғаушы электр сымдары кернеуде тұрған болып есептеледі және сынау схемасында және сыналатын жабдықта қандай да бiр қайта жалғау жүргiзуге болмайды.

386. Сынау қондырғысының өткізгішіне кернеу берген сәттен бастап оған кiруге, шығуға, сыналатын жабдықта қалуға, сондай-ақ қондырғының корпусына жерде тұрып жақындауға болмайды.

387. Кәбілдердi жерге қосылатын қондырғылары бар пункттар жағынан сынаған немесе күйдірген жөн. Мұндай жұмыстар жерге қосылатын қондырғылар болмаған кезде, ерекше жағдайда ғана, кәсiпорын басшысының рұқсатымен жүргiзiледi.

388. Сынау аяқталғаннан кейін жұмыс өндiрушi сыналушы қондырғыдан кернеуiн нөлге дейін азайтып, оны 380\220 В желіден ажыратуы қажет, қондырғының өткізгішін жерге қосып, бригадаға бұл туралы "Кернеу ажыратылды" деген сөзбен хабарлау қажет. Тек осыдан кейiн ғана сымдарды қайта жалғауға болады немесе сынау толық аяқталғаннан кейін оларды сынаушы қондырғыдан ажыратып, қоршауды алу керек.

389. Айтарлықтай сыйымдылықты жабдықты (кәбілдер, генераторлар) сынағаннан кейін одан қалған заряд одан алынады.

390. 1000 В жоғарғы электр қондырғыларында электр өлшеуiш қысқыштармен жұмысты ұйғарым бойынша екi адам жүргiзуi тиiс: бiреуі – IV төмен емес қолжетімділік тобынан, екiншiсi III төмен емес қолжетімділік тобынан болуы тиіс. Көрсеткiштердi есептеу үшiн аспапқа қарай еңкеюге болмайды. Жұмысты диэлектрлiк қолғаппен iстеу қажет.

Ескерту. 390-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

391. 1000 В дейiнгi электр қондырғыларында электр өлшегіш қысқыштармен III төмен емес рұқсат тобындағы бiр адам диэлектрлік қолғапты пайдаланбай, жұмыс iстеуіне болады.

Ескерту. 391-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

392. Өлшеуiш қарнақтармен жұмысты ұйғарым бойынша кем дегенде екi адам жүргiзуi керек: бiрi IV төмен емес рұқсат тобынан, қалғаны III төмен емес рұқсат тобынан болуы керек. Құрылымға немесе телескоп мұнарасына қарнақсыз көтеріліп, түскен жөн. Қарнақпен жұмыс iстеу кезiнде диэлектрлiк қолғапты қолдану мiндеттi емес.

Ескерту. 392-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

393. Желінің импульсті өлшеуішімен жқмыс жасау барысында өлшеуiштi тек жерге қосылған және ажыратылған ӘЖ жалғауға рұқсат етiледi. Жалғауды мына ретпен орындау қажет:

1) жалғаушы сымды алдымен импульстiң өлшеуштiң жерге қосылған сымына (қорғаныштық қондырғыдан шығатын), содан соң оқшаулау қарнақтардың көмегiмен ӘЖ сымына жалғау. Жалғаушы сымдар ӘЖ жалғанатын қарнақтарды өлшеу уақытында желінiң сымында қалуы керек. Қарнақтармен жұмыс кезiнде мiндеттi түрде диэлектрлiк қолғаптарды пайдалану керек;

2) ӘЖ-ден импульстi өлшеуiш жалғанған ұшынан жерге қосуды ажырату керек. Қажет болған жағдайда жерге қосу сымын тексерілетін ӘЖ-нің басқа ұштарынан да ажыратуға болады. ӘЖ-ден жерге қосу сымы ажыратылған соң жалғастырушы сым, корғаныштық қондырғы және оның тартылымы кернеуде тұрған болып есептеледі және оларға тиюге болмайды;

3) импульстi өлшеуіштiң тартылымынан жерге қосу сымын алу.

394. Импульстi өлеуіштiң тартылымын ӘЖ-не оқшаулау қарнақтарының көмегімен жалғауды IV төмен емес қолжетімділік топтағы кезекшi немесе кезекшiнiң бақылауымен зертхана персоналы орындайды.

Импульстi өлшеуіштi стационарлық коммутациялық аппаратура арқылы тартылымның жалғанған ӘЖ-не жалғауды және өлшеудi кезекшiнiң жеке өзi немесе өкім бойынша IV төмен емес қолжетімділік топтағы зертхана персоналы орындайды.

Ескерту. 394-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

395. Өлшенiп бiткен соң ӘЖ қайтадан жерге қосылады, осыдан соң ғана оқшаулар қарнақтары жалғастырушы сымы бар ӘЖ-нен, содан соң импульстi өлшеуiштiң тартылымынан ажыратылады.

396. ӘЖ-нен жұмыс iстеп жатқан бригаданы шығармай, жоғарғы кернеулiктегi импульстер генераторы жоқ импульстi өлшеуішпен өлшеуге болады.

397. Оқшаулау кедергісін мегаомметрмен өлшеу алдын ала жерге қосу жолымен заряд ажыратылған ток өткiзгіш бөлшектерде жүргiзiледi. Тоқ өткiзгіш бөлшектерден жерге қосу сымын тек мегаомметр қосылған соң ғана ажыратуға болады.

398. Мегаомметрмен ток өткізгіш бөлiктердiң оқшаулау кедергiсiн өлшеу кезiнде жалғастырушы электр сымдарын оларға оқшаулау қармауыштардың (қарнақтардың) көмегiмен жалғауға болады. 1000кВ жоғары электр қондырғыларында диэлектрлік қолғаптарды пайдалану қажет.

399. Мегаомметрмен жұмыс кезiнде өзi жалғанып тұрған ток өткізгіш бөлiктерге жақындауға болмайды. Жұмыс бiткен соң мiндеттi түрде ток өткiзгіш бөлiктерден оларды қысқа мерзiмге жерге қосу арқылы қалдық зарядты алу қажет.

400. Мегаомметрмен оқшаулау кедергiсін III төмен емес рұқсат тобындағы бiр адам өлшейді.

Егер бұл өлшеу жұмыс барысына кiретiн болса, ол туралы нарядта немесе нұсқауда келісу қажет етiлмейдi.

Ескерту. 400-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

401. 1000 В дейiнгi кернеулiктегi үзiлмелi электр тiзбегiн қажет ететiн жылжымалы өлшеу құралдарын жалғау және ажырату осы тiзбектерден кернеудi ажыратқаннан кейiн орындалуы тиіс.

Үзiлмелi электр тiзбегiн қажет етпейтiн құралдарды жалғау және ажыратуды қорғаушы заттар қолданып кернеулiк бар кезде iстей беруге болады.

402. 1000 В дейінгi кернеуде тұрған құрылғылардың электр параметрлерін өлшеу қажет болған жағдайда, жылжымалы құралдың металл корпусын жерге қосу және арнайы сүңгілерді немесе оқшаулау тұтқыштары бар жалғастырушы өткізгіштерді қолдану қажет.

403. Электр қондырғыларындағы оқшаулау тізбектерін, жабдықтың тірек және фарфорлы оқшаулағышын ток өткізгіш бөліктерден кернеудi алмай, судың жалпы ағысының меншiктi өкiзгiштiгi ӘЖ үшiн 1430 мк См\см ден жоғары және АРҚ үшiн 662 мк См\см болған жағдайда жууға болады.

404. ЖРҚ оқшаулағыштарды ток өткізгіш бөлiктерден кернеудi алмай, оқшаулағыш қарнақтардағы арнайы щеткамен немесе iшi қуыс оқшаулағыш қарнақтармен сұғындырмалары жинақтағы шаңсорғышпен тазалауға болады.

Тазалауды еденде тұрып, не берiк көпiр үстiнде тұрып жасау керек. Тазалау кезiнде диэлектрлiк қолғаптарды пайдалану қажет.

405. Жұмыс басталар алдында қарнақтың оқшаулау бетi шаңнан тазартылады. Қарнақтың iшкi қабатын тазалау процесiнде де үнемi шаңнан тазартып тұру қажет.

406. Төменде баяндалған қауiпсiздiк қағидалары жылу автоматикасы қондырғысының электрлiк бөлігіндегi жұмыс орындарында және АБЖ техникалық құралдарын өлшеуде сақталады.

407. Егер наряд (нұсқау) берушi оған коммутациялық аппаратураны нарядтың "Жеке тапсырмалар" деген тармағына жазып, ал нұсқау бойынша жұмыстың орындалуын–нұсқауды тiркеу жазуымен – қосуды немесе ажыратуда тапсырса, пульттерде, реттеу қалқандарында, жылу автоматикасы және өлшем құралғыларын жинауда коммутациялық аппаратурамен жүргiзiлетiн операцияларды кезекшi немесе III төмен емес рұқсат тобындағы жедел-жөндеу персоналы, сондай–ақ жөндеу бригадасының IV төмен емес рұқсат тобындағы жұмысты жүргізуші атқара алады.

Ескерту. 407-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

408. Жылу және электр жүктемесіне әсер ететiн жылу автоматикасы және өлшем құрылғыларының электр жабдығын ажырату, станция ауысымы бастығының немесе технологиялық цех бастығының келісімімен (нұсқауымен) жүзеге асырылады.

409. Жылу автоматикасы және өлшем құрылғыларындағы жұмысқа қосар алдында технологиялық жабдықтың учаскесiн дайындауды технологиялық жабдық орналасқан жедел басқармадағы цехтың кезекшi персонал жүргiзуi қажет.

410. Жұмыс өндiрушiнiң сұрауымен реттеу және жөндеу процесi кезiнде реттегiштерді жұмысқа сынау үшiн тоққа қосу жедел басқарманың жабдықтар орналасқан цехының кезекшi персоналы жүргізуі тиіс.

411. Схеманың немесе жабдықтың жұмыс режимін өзгертудi қажет етпейтiн жылу автоматикасы және өлшем құрылғыларын жөндеу, сынап көру, реттеу жұмыстарын нұсқау бойынша орындауға рұқсат етiледi.

412. Күрделі жөндеу кезiнде жеке элементтердi және схема учаскелерiн жылу автоматикасы және өлшем құрылғыларының торабын кернеумен сынау және тексеру технологиялық цехтың ауысым бастығының келісімімен мынадай шарттарды сақтаған жағдайда орындалады:

1) жөндеу жұмыстары тоқтылуы керек, сынау жабдығынан адамдар шығарылуы керек;

2) қорғаныштық жерге қосу сымы, қоршау және жарнамалар алынады.

Осы учаскелер ажыратылса, сыналатын жабдықтан қоршалса және жұмысшылардың қауiпсiздiгi қамтамасыз етiлсе, іргелес учаскелердің бригадалары жұмысты жалғастырады.

413. Электр жабдықтарын сынау процесiнде бiрнеше мәрте қосу және ажыратуға байланысты жұмыстарды нарядқа үзiлiс енгiзбей де жүргiзуге рұқсат етiледi, бiрақ қажеттi техникалық шаралар әрқашан орындалуы қажет.

Электр жабдығы технологиялық цехтың ауысым бастығынығ (кезекші) рұқсатымен қосылады және ажыратылады.

414. Жылу автоматикасы және өлшем құрылғыларында III төмен емес рұқсат тобындағы жұмысшы жеке өзi нұсқау бойынша мынадай жұмыстарды атқарады:

1) аспаптардың тiркелген бөлiгін реттеу;

2) кедергінің манометрін (электрлік түйіспеліктерден басқалары), дифмонометрлерін, терможұптарын ауыстыру;

3) блоктық басқару қалқандарындағы жылутехникалық бақылау аспаптарындағы ақауларды жою;

4) температураны өлшеу ауыстырып қосу нүктесiнiң профилактикасы;

5) АБЖ есептеуіш техниканың техникалық құралдар кешенін жөндеу;

6) автореттегіштердің элеткронды блоктарын баптау параметрлерін тексеру және реттеу;

7) қысқыштар қораптарын тығыздау;

8) стендтер, берілістер, атқару механизмдерін, панелдерi таңбалау және жазу;

9) қалқандарды, панелдерді сығылған ауамен үрлеу.

Ескерту. 414-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

415. Жылу автоматикасы және өлшемнің жұмыс iстейтiн жабықта және әртүрлi цехтарда орналасқан жинақтарда, құрылғылардағы барлық жұмыстар жұмыс жасайтын цехтың ауысым бастығының рұқсатымен жүргiзiледi.

416. Жылу автоматикасы және өлшем құрылғыларындағы жұмыстарға наряд бойынша технология цехының (учаскесiнiң) жедел қызметкерi жібереді.

Егер ауысымда кезекшi қызметкер болмаса, сондай-ақ аумақтық алыс жердегі нысандардағы жұмысқа наряд бойынша IV рұқсат тобындағы электр қауіпсіздігі бойынша жұмыс өндiрушi жiберiледi. Жұмысты жүргізушінің жұмыс орны дайындау барысында жұмысқа жіберу және қауіпсіздік шараларын белгілеу құқығы нарядтың "Жеке тапсырма" бағанында көрсетіледі.

3-тарау. Диспетчерлік және технологиялық басқару құралдарын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

417. Жоғары кернеудегі КБЖ сынау кезiнде сыналатын учаске шектелген болу керек. Сынауға жатпайтын КБЖ учаскелерiнде сынау кернеуi пайда болмас үшiн олардың арасындағы жалғаулардың бәрi ажыратулы болуы тиіс.

418. Оқшаулаудың электрлік берiктiгін сынау кезiнде КБЖ-нің әртүрлі ұштарындағы жұмысшылар өзара байланыста болу керек.

419. КБЖ алыс ұшындағы телефон аппараты (сыйымдылығы 0,1 мкФ және жұмыс кернеулiгi 5-6 кВ) телефон байланысы үшiн бөлiнген жұптың әрбір қимасына қосылған ажырату шоғырлатұышы арқылы сынау жүргізілгенге дейін қосулы болуы тиіс. Телефон аппаратын және шоғырлатқыштарды қазаншұңқырдан немесе диэлектрлік резеңке кiлемшемен жабылған ағаш тұғырықтағы құдықтан тыс орналастыру қажет.

Телефонмен сөйлесу кәбілде сынау кернеуi болмаған жағдайда жүргiзiледi және тек жұмыс басшысынан шақыру алыннан кейін жүргізіледі. Сынау кезiнде телефон аппаратына және жалғастырушы электр сымдарына тиюге болмайды.

420. Сынау кезiнде жұмыс басшысының телефон аппараты өшiрiледі, оны сынау аяқталған соң және кәбілден заряд алынғаннан кейін қосу керек.

421. Кәбілге сынау кернеуiн берер алдында жұмыс басшысы бригада мүшелерiне телефон арқылы сынақ басталатыны туралы ескертуі тиiс.

422. Өңделген кәбілдің бокстарында және ұштарында қандай да бiр ауыстырып қосу жұмыстарын жүргiзуге, сондай-ақ сынау кезінде кәбілге жанасуға болмайды.

423. КБЖ жылжымалы құралдармен өлшеу жұмысын кем дегенде екi адам жүргiзуi керек, олардың бiреуінде IV төмен емес рұқсат тобы, екiншiсiнде III төмен емес рұқсат тобы болуы тиіс.

Ескерту. 423-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

424. Электр тарату және электрленген темір жол желілерінің қауіпті ықпалына ұшыраған КБЖ электрлік өлшемдерін электрден қорғану құралдарын пайдалану қажет.

425. Кәбілдi коррозиядан сақтайтын құрылғыларға және қорғану құрылғыларын жылжымалы тоқ көзiне қосу, сондай-ақ катодты қондырғыларда, қондырғыдан кернеудi алмай жүргiзiлген жұмыстарды диэлектрлік қолғаппен орындау қажет.

426. Дренажды қондырғыны жөндеу оны түйіспелік желі мен кәбіл жағынан ажыратқаннан кейiн және дренажды кәбілдi электрленген темiр жолдың түйіспелік желісінен немесе қалалық электр көліктер (трамвай және троллейбустарда) жағынан жерге қосылғаннан кейін орындауға рұқсат етiледi.

427. КҚҚ қызмет көрсетуге III төмен емес рұқсат тобындағы жұмысшылар жiберiледi.

Ескерту. 427-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

428. КҚҚ-ғы барлық жұмыстар нұсқау бойынша кернеу алынып, қондырғыны ажыратқан соң жүргiзіледі.

429. Кептiру және автоматика блогынан алдыңғы, артқы және жақтау панелдерiн алуға және жұмысқа кiрісуге КҚҚ кернеуі алынғаннан соң 15 минуттан соң рұқсат етiледi.

Кептiру және автоматика блогында жұмыс iстеу кезiнде диэлектрлік резеңке тқсеніштер қолданылуы тиiс.

430. Қызмет көрсетілмейтін кұшейту пунктін (бұдан әрі – ҚКҚП) тұрақты және айнымалы токтан қашықтықтан қуаттандыру КБК мынадай жұмыс түрлерi жүргізілу кезінде ажыратылады:

1) кабелдi құрастыру, бөлшектеу және ауыстырып қою;

2) зақымданған телефон байланысын жөндеу;

3) кәбілде өлшеу.

431. ҚКП қашықтықтан қуаттандыру ДТБҚ кезекшiсiнiң қызмет көрсету күшейткіш пунктінің (бұдан әрі – ҚКҚП) кезекшісіне немесе бастығының атына берілетін өтінімі бойынша ажыратылады.

Өтінімде кәбілдiң атауы, учаске және жұмыс түрi, жұмыстың басталу және аяқталу уақыты, дистанционды қоректендiрудiң түрi, жұмыс басшысының тегi көрсетiледi.

432. ҚКП қашықтықтан қуаттандыруды күшейтiлген қуаттандыру пунтiнде осы iске өкiлеттi тұлғадан рұқсат алған соң ҚККП кезекшiсi немесе бастығы ажыратады.

Қашықтықтан қуаттандырудың кернеуі алынған кiлттер мен түймешелерге осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі iлiнеді.

Тиісті доғаларды сақтандырғыштардың немесе аппаратураның құрылысына байланысты басқа бөлiктерiн алу арқылы қашықтықтан қуаттандырудың берiлiс тізбегінде үзiк жасау керек.

433. Қашықтықтан қуаттандырумен бiр мезгiлде кабелден теле басқару құрылымы мен сигнал (қоңырау) беру жабдығы алыну керек және олардың платасына осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) ілінеді.

434. ҚКП жұмыс жүргiзуге рұқсат алғаннан кейін жұмыс басшысы жөндеуге жататын кәбілдi анықтау, ондағы кернеудiң жоқтығын тексеру және оны разрядтауы (бәсендетуi) тиіс. Бұл операцияларды қорғану көзiлдірігі мен диэлектрлік қолғап киiп орындау қажет.

435. ҚКП кәбілiндегi жұмыстың қауiпсiздiгiн сақтау үшiн қашықтықтан қуаттандыруды қабылдау тiзбектерінде қосымша үзiктер жасалады.

Симметриялы кәбілдiң қашықтықтан қуаттану тiзбектерiндегi көрiнетiн үзiк бокстарынан екi жұпты ашаны ажыратумен жүзеге асыруға болады. Коаксильдi жұптардағы қашықтықтан қуаттану тiзбектеріндегі көрiнетiн үзiк сүзгілер тақтасы мен автотрансформаторлар блогы арасындағы тиісті доғаларды алу арқылы, ал симметриялы жұпта – көмекшi тiреуде орналасқан бокстан имегiн алу арқылы жүзеге асырылады. Алып тастауға жататын доғалар мен ашалардың бояуы ерекшеленген болуы тиіс.

436. ҚККП барлық жұмыстарын III төмен емес қолжетімділік тобындағы жүргізуші бригада атқаруы тиiс.

Ескерту. 436-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

437. Тұрақты желдетілмейтін ҚККП камераларын жұмыс басталар алдында және жұмыс барысында желдету керек. Жұмыс жүргiзілгенде камера ашық болуы тиіс.

Желдеткiшпен жабдықталған ҚККП жұмыс жасау кезiнде желдету каналдары ашық болуы тиіс.

438. Қашықтықтан қуаттандыру аппаратурасын сынау алдында барлық ҚККП мен оларды қуаттандырушы ҚКП арасы телефон байланысы арқылы қамтамасыз етiледі.

439. Аппаратурадан жеке төсеме тақталарды жұмыс басшысының келісімімен қашықтықтан қуаттандыру кернеуi алған соң алу қажет.

Кернеуде тұрған аппаратураны жөндеуге болмайды.

440. Электрленген темiр жол, трамвай және троллейбустардың түйісу желісінің сымын қиып өтетiн қиылыс құрылғылары мен ӘБЖ сымдарын жөндеу әзірленген ЖОЖ сәйкес жұмыс орнында ажыратылған және жерге қосылған түйіспелік желі барысында түйіспелік желі дистанциясы (аудан) өкiлiнiң қатысумен орындалуы тиіс.

441. Электр тарату желілері сымдарының үстiнде электр сымдарын тарту кезiнде елді мекендердің көшелерін жүргiншiлер мен көлiктердi ескерту үшiн жалауша ұстаған сигнал берушілердi шығарып қою қажет.

442. Жұмыс басталар алдында ӘБЖ сымдарының (жер мен электр сымдарының арасында) 42 В жоғарғы кернеудiң жоқтығын тексеру қажет.

ӘБЖ электр сымдарында 42 В жоғары кернеу табылған жағдайда, кернеудiң туындау себебін анықтағанға дейiн және оны 42 В дейiн түсіргенде, жұмысқа кiрiсуге болмайды.

443. Жiберiлген кернеуде тұрған ӘБЖ сымдарын жерге қосу тасымалды жерге қосуға арналған қарнақтың көмегiмен дренажды шарғы арқылы орындалады.

444. ӘБЖ жұмыстары кезiнде жiберiлген кернеуде жазылатын және құрастырылатын электр сымдары аралықтың басында және тікелей жұмыс орнында жерге қосылады. Жерде жатқан электр сымы желілік сымдармен және келесi учаскеде жазылған электр сымдарымен жанаспауы керек.

Иiлген жерде жөнге келтiру және электр сымын учаскеге бекiтуді оны алдынғы учаскенiң электр сымына жалғағанға дейiн жүргiзу керек. Жұмыс орында электр сымдарының жекелеген учаскелерiн жалғар алдында жалғайтын жердiң екi жағынан жерге қосылу керек.

445. Транзисторлар мен микросхемаларда орындалған радио аппаратурасымен өкім бойынша жұмыс iстеуге болады. Жұмыс орнында диэлектрлік резеңке төсеніш жайылу немесе оқшаулағыш қондырғылар орнатылуы тиіс.

446. Қандай да бір жөндеу жұмыстарын орындау құқығынсыз III төмен емес рұқсат тобындағы бір жұмысшыға кернеуі 42В дейін қуатталатын транзисторлар мен микросхемаларда орындалатын аппаратурадағы жұмыстан басқа радиоаппаратураға қызмет етуге рұқсат етіледі.

Ескерту. 446-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

447. 60 килогерц – 300 гигагерц диапазондағы жиiлiкпен электр-магнитті өрісте (бұдан әрі - ЭМО) жұмыс Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес орындалуы тиіс.

448. Жоғары жиiлiктi аппаратураны баптау және сынау барысында электр тоғынан және жоғарылатылған электр магнитті сәулелерден қорғану құралдарын қолдану қажет. Қорғану көзiлдiрiгi әйнегінің металдандырылған жабыны болуы керек.

449. Ақауларды жою, схемаға өзгеріс енгiзу, антенналық-фидерлiк құрылғыларды бөлшектеу және жинау олардан кернеу алынған соң жүргiзiледi.

Мынадай әрекеттерді жасауға рұқсат етiлмейдi:

1) электромагниттiк сәулеленудiң бар екендігiн қолдағы немесе дененiң басқа бөлiгiнің жылу әсерi бойынша анықтауға;

2) қорғану құралдарынсыз шамадан тыс энергия ағынының тығыздығымен сәулелену аймағында тұруға;

3) электромагниттiк сәулелену көзiнің экрандануын бұзуға;

4) жұмыс істеп тұрған ашық антенналық-фидерлiк қондырғының алдында болуға.

450. Мұнаралар мен дiңгектерде сыртқы антенно-фидерлi қондырғыларды құрастыру және тазалау жұмыстарын IV және III төмен емес рұқсат топтарындағы жұмысшылардан тұратын бригада орындайды. Жұмыс басталар алдында жоғарғы жиiлiктi аппаратураны өшiру.

Ескерту. 450-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

451. Антенналық-дiңгектi құрылыстарда жұмыс істеу кезінде мынадай талаптарды орындау қажет:

1) олармен көтерілетiн жұмысшылардың жоғарыға өрмелеу жұмыстарына рұқсатнамасы болуы тиіс;

2) жұмыстың алдында дiңгектiң сигналды жарықтануын және антеннаны жылыту және осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша белгі (плакат) iлiнуі тиіс.

452. ТҚ немесе 1000 В жоғары ӘЖ орналасқан жоғарғы жиiлiктi қондырғылардың жабдығына қызмет көрсету, реттеу және жөндеу жұмыстарын кемінде екi адам жүргiзуі тиіс, оның бiреуiнің IV төмен емес рұқсат тобы болуы тиіс.

Ескерту. 452-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

453. Панельдер (блогтар) ашық қолданыстағы аппатурада III төмен емес рұқсат тобындағы бір жұмысшы диэлектрлік резеңке төсеніш қолданып жұмыс істеуге рұқсат етіледі.

Жұмыс басталар алдында жалғастырушы жоғарғы жиілікті желіде кернеудің жоқтығын тексеру керек. 42 В жоғары желіде кернеу болса, жұмыс істеуге тыйым салынады.

Ескерту. 453-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

454. Схемаларға өзгеріс енгізу, жоғары жиілікті жолды бөлшектеу және жинау, олардағы ақауды жою өңделген элементтерден кернеуді ажыратқаннан кейін және ӘЖ қосылған соң жүргізіледі. Кәбілде және сүзгіде жұмыс істеу кезінде байланыс шоғырлатқышының төменгі қаптамасындағы жерге қосылатын пышақтарды қосса жеткілікті.

455. Байланыс шоғырлатқышының төменгі қоспай, жерге қосушы өткізгіштерді қорғаушы құрылғыдан, аппаратурадан және ӘЖ қосылған жоғары жиілікті қондырғының жабдықтарының басқа элементтерінен ажыратуға болмайды.

456. Байланыс шоғырлатқыштары мен жалғаушы сүзгілердің арасындағы тізбек аспапты қосу және ажырату тек жерге тұйықтау пышағының көмегімен байланыс шоғырлатқышының төменгі қаптамасының жерге қосылған кезде пышақтың көмегімен рұқсат етіледі. Өлшеу кезінде аспаптарды бірнеше мәрте қайта жалғай берген жағдайда, байланыс шоғырлатқышының төменгі қаптамасы әрқашан жерге қосылған болуы керек.

Бір сағатқа дейінгі ұзақтықтағы өлшеуді нұсқау бойынша IV төмен емес рұқсат тобы бар бір адам немесе IV төмен емес рұқсат тобындағы жедел жөндеу персоналы кезекшісі немесе жұмысшысының қадағалаумен жүргізе алады. Бұл өлшеу тек жалғастырушы сүзгінің ішінде разрядтауышты өшірмей, байланыс шоғырлатқышының төменгі қаптамасының жерге тұйықтау пышағы ажыратылған жағдайда жүргізіледі. Бұл кезде аспаптар жерге қосылған болу керек, өлшеуі электрден қорғану құралдарын (диэлектрлік қолғап пен аяқ киім, оқшаулау тұтқыштары бар құралдар т.б.) пайдаланып жүргізіледі.

Ескерту. 456-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

457. Тасымалды жоғары жиіліктегі пост байланысын құрастыру және бөлшектеуді құрамы кемінде 2 адамнан: біреуі IV төмен емес рұқсат тобынан, екіншісі III төмен емес рұқсат тобынан тұратын бригада орындауы тиіс.

Ескерту. 457-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

458. Антенна тіректерге кернеулігі 110 кв дейінгі ӘЖ үшін төменгі сымдарының кемінде 3м деңгейімен және 220 кв ӘЖ үшін кемінде 4м қашықтықта бекітілуі тиіс.

459. Антеннаны орналастырар алдында пост антенна шарғысы бар пост тірекке 1-1,5м биіктікте бекітілуі және жерге қосулы болуы тиіс.

Постқа кіретін антеннаның ұшы постың ішінде орналасқан дроссель арқылы және дроссельмен қатар жерге қосылушы пышағы арқылы жерге қосылу керек. Дросселге паралель 1 кВ кернеулікте разрядтауыш қосылады. Антеннаны абайлап, жұлқыламай керу керек.

460. Антеннаны көтеру және түсіру кезінде аралықтың ортасында тас жолдың бір жағында тұрған бір адам 458-тармақта көрсетілген қашықтықтан жақын, кернеуде тұрған ӘЖ электр сымдарына антеннаның жақындамауын қадағалайды. Антенаның электр сымдары астында тұруға болмайды.

461. Антенаны түсіріп, жерге қосу пышағымен немесе тасымалды жерге қосудың көмегімен жерге қосу қажет.

462. Аппарат тұрған жерде орналасқан құрылғыларда жұмыс істеуге, қосуға және ажыратуға, сондай-ақ телефон байланысы, радио тарату аппаратурасын және электр станциялары мен кіші станциялардың электр қондырғыларындағы басқасын жөндеуге III төмен емес рұқсат тобындағы бір жұмысшы жіберіледі.

Ескерту. 462-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

463. Еденде кәбілді және әуе байланыс желілерінің, енгізу және енгізу-сынау тіректерінің, қашықтықтан қуаттану тіректерінің, кернеуі автоматты реттеу тіректері, токты реттегіш тіректердің алдына диэлектрлік резеңке төсеніш немесе оқшаулағыш тұғырық болуы тиіс.

464. Қашықтықтан қуаттандыру кернеуі жіберілген жабдықтың қабында кернеудің бар екенін ескертетін қауіпсіздік белгісі болуы тиіс.

465. Іздеуіштер мен реленің түйіспелерін (түйіспелік өрістерін) жууды олардан кернеуді алған соң орындау қажет.

466. Жабдықтарды тазалау кезінде металл жиектемесі тек жаққыштың өзін қолдануға, сондай-ақ шаңсорғыштың металл ұшы бар құбырішегін қолдануға болмайды.

467. Аппаратурадағы радио шамын ауыстыруды олардан кернеулікті алғаннан кейін орындау керек, 250 В дейінгі кернеудегі шамды қорғану құралдарын пайдаланып, ауыстыруға болады.

468. Іздестіру-сынау тіреуінде қосылған байланыс желісіне немесе 42 В жоғары бөгде кернеудегі кросстың қорғану жолақтарына (электр тарату желілерінен, қашықтықтан қуаттандыру аппаратурасынан және т.б.) түскен кезде, кезекші қызметкер қорғану құралдарын қолданып, мұндай желіні ажыратуы және оқшаулауы қажет. 42 В жоғары бөгде кернеудің бар екендігі туралы обьектінің кезекші қызметкеріне, егер ол болмаса, одан жоғары тұрған кезекшіге хабарлап қою керек. Бөгде кернеу болмаған кезде, разрядтауыштар немесе сақтандырғыштарды ауыстыруға болады.

469. Айнымалы токты электр тарату және электрленген темір жол желілерінің ықпалына ұшыраған байланыс желілерінің аппаратураларымен жұмыс істеу кезінде желілік қорғану құралдарын ауыстыру диэлектрлік қолғаппен (немесе оқшаулағыш тұтқыштары бар қармауыштармен) және қорғану көзілдірігін, диэлектрлік резеңке төсенішті пайдаланып жүргізіледі.

470. Қолданыстағы электр қондырғыларында жүк көтергіш крандарды қолданып жұмыс істеген кезде, жүкті кранмен қозғау бойынша жұмыстардың қауіпсіз өндірісіне уәкілетті тұлға IV төмен емес рұқсат тобындағы инженерлік-техникалық қызметкері болу тиіс. Бұл тұлғаның уәкілеттігі наряд берушіге немесе жұмыс басшысына жүктелуі мүмкін.

Ескерту. 470-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

471. Энергетикалық кәсіпорындар штатына енгізілген және жүріп тұрған электр қондырғыларында жұмыс істейтін кран жүргізушілерінің II төмен емес тобы болу тиіс.

Ескерту. 471-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

472. Автомобильдердің, жүк көтеретін машиналардың және АРҚ механизмдерінің қозғалысы және ӘЖ күзет аймағына осы Қағидалардың 470-тармағында ескертілген тұлғалардың бірінің бақылауымен немесе әкімшілік-техникалық қызметкерлер құрамынан IV рұқсат тобындағы жұмысшысының бақылауымен жіберіледі. АРҚ бойынша автомобиль, жүк көтергіш машиналар мен механизмдер кезекшінің немесе жедел-жөндеу қызметкерлер құрамынан IV рұқсат тобындағы өткізушінің қадағалауымен қозғалады

473. АРҚ және ӘЖ астымен өткен кезде жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің жылжымалы бөліктері транспорттық жағдайда болу керек. Егер мұндай қозғалыс заводтың нұсқауында рұқсат етіліп, сонымен қатар токтан ажыратылмаған шиналардың және ӘЖ электр сымдары астымен жүру талап етілмесе, жұмыс орны маңайында аралас жүк көтергіш машиналардың түзу жерде жүксіз жұмысшы органымен көтеріп, көтерілетін және жылжымалы бөліктердегі адамдар жұмысқа жіберіледі.

АРҚ қозғалыс жылдамдығы жергілікті жағдайға байланысты белгіленеді, бірақ 10 км/сағ артық болмауы тиіс.

Автомобильдер, жүк көтеруші машиналар және механизмдер ӘЖ астынан электр сымының ең аз салбыраған жерінен/тіреуден/өтулері тиіс.

474. Жүк көтеретін механизмдерін кернеуі ӘЖ электр сымдарының астында орнатуға және жұмыс істеуге болмайды.

Жүк көтергіш машинаны (механизмді) барлық шығарылатын тіректерге орнату қажет. Тіректердің астына бекем және орнықты төсеніш төселеді.

Жүк көтергіш машинаның (механизмнің) жұмыс органын көліктік қалыптан жұмыс қалпына көшіруді орындайды. Осы мақсатта басқа жұмысшыларға тартуға болмайды.

475. Автомобильдер, жүк көтергіш машиналар және механизмдерді орнатқанда, өткенде және жұмыс істеген кезінде көтеретін және жылжымалы бөліктер, мықарқандар, жүк көтеру құралдары, кернеуде тұрған ток өткізгіш бөліктерге дейінгі арақашықтық осы Қағидаларға 4-қосымшадағы 1-кестеде көрсетілген қашықтықтан кем болмауы тиіс.

476. Телескоп мұнаралары мен гидрокөтергіштерде жұмыс басталар алдында жылжымалы және көтеру бөлігінің қимылын тексеру керек, ал телескоп мұнараларында көтеру бөлігі тігінен орналасады және осындай қалыпта белгіленеді.

477. ӘЖ бұрыштағы тіректердегі оқшаулағыштарды, сымдарды ауыстыруға және арматураны жөндеуге байланысты жұмыс істеген кезде электр сымдарынан пайда болған бұрыштың ішін телескоп мұнарасын орнатуға болмайды.

478. АТҚ және ӘЖ күзет аймағындағы барлық жұмыс кезінде автомобильдер, жүк көтергіш машиналар және механизмдер пневмa дөңгелекпен жүргенде жерге қосылған болу керек. Автомобильдің (жүк көтергіш машина, механизм) корпусын ұстауға және жерге қосу сымын орнатқанға дейін олардың жұмыс істеу органдарының біреуін ауыстыруға, жүк ілу құралдары және тірек бөліктерін жылжытуға болмайды. Табаны шынжырлы жүк көтергіш машиналар мен механизмдер тікелей топыраққа орналасқанда, жерге қосу қажет етілмейді.

479. Жүк көтергіш машиналар мен механизмдер жұмыс барысында көтеретін жүктің, телескоп мұнарасы қоржынының астында адамның болуына, сондай-ақ тартылған сымдардан (сым арқан) тіректерден, бекіткіштер мен жұмыс істеп тұрған механизмдерден тікелей жақын тұруға (5м-ден) болмайды.

480. Телескоп мұнарасымен (гидрокөтергішің) жұмыс істегенде қоржындағы (бесіктегі) бригада мүшелері мен жүргізуші арасы көру байланысымен қамтамасыз етілу керек. Мұнарада мұндай байланыс болмаған жағдайда, жүргізушіге бесікті көтеру және түсіру туралы бұйрық беріп тұратын бригада мүшесі болу керек.

Телескоп мұнарасында бесіктің ішінде тұрып, сақтандыру белдігінің мықарқанымен бекініп, жұмыс істеу керек. Бесіктен тірекке немесе жабдыққа және керісінше ауысу тек жұмысты жүргізушінің келісімімен жүргізіледі.

481. Кранның атқышы немесе көтергіш механизм бесігінің бойында кернеуі бар ток өткізгіш бөліктермен жанасқан жағдайда, машинист тез арада пайда болған түйіспені үзіп, механизмнің қозғалыстағы бөлігін ток өткізгіш бөліктерден осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген қашықтықтан бері жақындатпауы керек.

Механизм кернеуде тұрса, механизмнен (машинадан) жерге түсуге немесе оған көтерілуге, сондай-ақ жерде тұрып, оны ұстауға болмайды.

Машинист айналадағы жұмысшыларға механизм кернеуде тұрғандығын ескертуі қажет.

Кернеумен тұрған автомобиль, жүк көтергіш машина немесе механизм күйген жағдайда жүргізуші (машинист) жерге аяғын біріктіріп, қолымен машинаға жанаспай секіруі керек. Одан кейін машинадан 8 м қашықтыққа табанымен жермен сүйретіліп, бір-бірінен ажыратпай, аулақ кетуі тиіс.

482. 220 кВ және одан төмен РҚ жылжымалы металл басқыш қолдануға тыйым салынады.

483. 500 кВ және одан жоғары АРҚ-да жылжымалы металл басқышты мына талаптарды сақтағанда, қолдануға рұқсат етіледі:

1) басқыш көлденең қалыпта жұмысты жүргізушінің, кезекшінің немесе жедел-жөндеу қызметкерінің IV төмен емес рұқсат тобындағы жұмысшысының үздіксіз бақылауында жылжытылуы қажет;

2) жылжымалы басқыштан енгізілген қуатты алу үшін оған жерге тиіп тұратын металл тізбек жалғануы керек.

Сақтандыру белдігінің мықарқанын құрылымға, тірекке және басқасына бекіту мүмкін болмаған жағдайда, жоғарыда жұмыс істеу кезінде алдын ала құрылымға, тіректің бөлшегіне және басқаларға байланған сақтандыру аспаарқанын пайдалану керек. Бұл жұмысты екі адам орындайды, олардың бірі қажетінше сақтандырушы аспаарқанды баяу түсіріп немесе тартып тұруы қажет.

Ескерту. 483-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

484. Ағаштар Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамаға сәйкес орындалуы тиіс.

485. Егер биіктігі топырақтан бетінде болса немесе жабындымен 1,3 м асса, ағаш төсеніштер, төсеме тақталар, бесіктер қоршалады. Төсеніштер мен қоршауларды орнату мүмкін болмаған кезде немесе мақсатқа сай болмаса, сондай-ақ жабдықта жұмыс жасау барысында әрбір жекелеген жағдайларда қауіпсіздік шаралары технологиялық картамен, ЖӨЖ-мен немесе басқа құжатпен айқындалады.

486. Кернеудегі тоқ өткізгіш бөліктер орналасқан құрылымдарда жұмыс істеу кезінде жөндеу аспаптары мен құрылғыларын, олар құламас үшін байлау қажет.

487. Электр және газ дәнекерлеушілер металл шынжырдан жасалған мықарқаны бар сақтандыру белдігін қолданады.

Егер жұмыс орны және оған барар жол қоршалмаған кернеудегі ток өткізгіш бөліктердің астында орналасса, ал металл шынжырдан, арақашықтық оны түсірген жағдайда, 1-кестеде көрсетілген қашықтықтан аз болса, жұмыс осы ток өткізгіш бөліктерді ажырата отырып, орындалады.

488. Бөлшектерді құрылымға немесе жабдыққа шексіз аспаарқан, арқан немесе баудың көмегімен береді. Төменде тұрған жұмысшы тербелмес және ток өткізгіш бөліктерге жақындауы үшін аспаарқанды ұстап тұрады.

489. Порталдарда, конструкцияларда, тіректерде және өзгелерде жұмыс істейтін персонал қозғалуға кедергі келтірмейтін киімді пайдаланады. Жеке аспап сөмкеде болады.

490. Жарықтандыру арматурасында көпірлі кран арбасынан машиналық залдар мен қазандықтардың төбесінде жұмысты кезекші персоналдың кемінде екі қызметкері немесе наряд бойынша жөндеу персоналы жүргізуі тиіс. Жұмысшылардың бірі жұмыс істеушінің жанында тұрып, оның қажетті қауіпсіздік шараларын сақтауын бақылайды. Уақытша төсеме тақталарды, сатылар мен өзге құралдарды арбаға орнатуға болмайды. Арбаның төсенішінен немесе оған орнатылған стационарлы төсеме тақталармен тікелей жұмыс істеу керек. Арбаға көтерер алдында оның троллейлі сымдарынан кернеу ажыратылады. Жұмыс барысында сақтандыру белдігін пайдалану қажет. Краншы кранның көпірін немесе арбасын жұмысты жүргізушінің командасы бойынша ғана жылжыта алады, көпірлі кранды жылжыту кезінде жұмысшылар кабинаға немесе көпір төсенішіне орналасады. Арбада адамдар болса, көпірді және арбаны жылжытуға жол берілмейді.

491. Іссапарға жіберілген персоналға сыртқы ұйымдар мен кәсіпорынның қолданыстағы және олардың штатында жоқ электр қондырғыларындағы жұмысты орындауға жіберілген персонал жатады.

492. Электр қондырғыларында жұмыс істеуге іссапарға жіберілген персоналға рұқсат беру осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады. Іссапарға жіберілген жұмысшылардың жеке куәлігі болуы тиіс.

493. Іссапарға жіберетін кәсіпорын жазбаша түрде жетекші, жұмысты жүргізуші, бақылаушы және бригада мүшесі ретінде тағайындалатын жұмысшыларды, сондай-ақ ұзақ жұмыс кезінде наряд беру құқығы берілген жұмысшыны көрсетеді.

494. Іссапарға жіберілген персонал жұмысшыларын қолданыстағы электр қондырғыларында жұмыс жетекшісі, жүргізуші және бригада мүшелері ретінде жұмыс істеу мүмкіндігін беру іссапарға жіберуші кәсіпорынның хатында қарармен немесе жазбаша нұсқаумен пайдалануға беруші кәсіпорын басшылығымен ресімделуі тиіс. Нарядтар мен өкім беру мүмкіндігін ұсыну пайдалануға беруші кәсіпорын басшылығының жазбаша нұсқауымен ресімделуі тиіс.

495. Іссапарға жіберілген персонал іссапар орнына келген кезде, алдағы уақытта жұмыс істейтін электр қондырғының ерекшеліктерін ескере отырып, электр қауіпсіздігі бойынша нұсқаулықтан өтеді. Нұсқаулықты өткізу тәртібі Қазақстан Республикасының электр энергетикасы заңнамасында белгіленген тәртіппен өткізіледі.

Іссапарға жіберетін мекеме іссапарға жіберілген жұмыскерлердің электр қауіпсіздігі бойынша берілген тобына сәйкес келуін қамтамасыз етеді.

Электр қондырғыларында іссапарға жіберілген персонал жұмыс жасайтын мекеме жұмыскерлерді жұмыс және енгізілген кернеуде тұрған электр тоғынан зақымдалудан қорғану қауіпсіздік шараларымен қамтамасыз етеді.

496. Құрылыс - құрастыру ұйымы (бұдан әрі – ҚҚҰ) пайдалануға беруші кәсіпорыннан жазбаша келісімді алғаннан кейін өз жұмысшыларын қолданыстағы электр қондырғыларында жұмыс істеу үшін іссапарға жібереді.

497. Келісім алу үшін ҚҚҰ пайдалануға беруші кәсіпорынның атына 493-тармақта аталған жұмысшылардың, сондай-ақ жауапты орындаушылардың тізімін қоса бере отырып хат жібереді.

498. Жұмыс жүргізуге келісімде пайдалануға беруші кәсіпорын мыналарды көрсетеді:

1) жұмыс жүргізілетін қолданыстағы электр қондырғысының учаскесі (РҚ, желі, тізбек, тірек);

2) жұмыс жүргізу мерзімі (басталуы мен аяқталуы);

3) жұмыстың аяқталғандығы туралы хабарланатын пайдалануға беруші кәсіпорынның уәкілетті тұлғасы;

4) қауіпті және зиянды факторлардың болуы (жақында орналасқан қолданыстағы электр тарату желілері, электрлік және магнитті өріс, енгізілген кернеу), егер ол орын алса.

499. Келісім алғаннан кейін ҚҚҰ бригадаға наряд береді. Наряд үш данада жазылады, олардың бірі пайдалануға беруші кәсіпорынның персоналына немесе электрондық құжат беріледі.

Ескерту. 499-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

500. Ажыратуды және басқа техникалық іс-шараларды жүргізуді талап ететін құрылыс-құрастыру жұмыстарына, сондай-ақ кернеудегі электр тарату желілерінің күзет аймақтағындағы жұмыстарға рұқсаттама осы Қағидалардың 76-82-тармақтарының талаптарына сәйкес орындалады.

501. ҚҚҰ үшін бөлінген жұмыс аймағы электр қондырғының қолданыстағы бөлігіне персонал кірмес үшін қоршалады.

502. Қолданыстағы электр қондырғысының аумағын немесе орынжайын ҚҚҰ персоналы, машиналары және механизмдері оған бөлінген қоршалған аймаққа өту арқылы кесіп өтуін болдырмайтын іс-шаралар қамтамасыз етіледі.

Бөлінген аймаққа ҚҚҰ персоналы жүрген жолы қолданыстағы РҚ аумағы немесе орынжайы бойынша өткен жағдайда, осы аймаққа жұмыс аймағына келуге және көлікпен кіруге дейін ҚҚҰ персоналы шығарып салатын РҚ-ны жеке өзі тексеріп қарауға құқығы бар пайдалануға беруші кәсіпорын өкілі жібереді.

503. Егер ҚҚҰ үшін бөлінген жұмыс аймағы қоршалмаса, ондағы жұмыстар пайдалануға беруші кәсіпорын III төмен емес рұқсат тобы бар бақылаушыға берген наряд бойынша жасалады. Бұл туралы нарядта жазылады.

Ескерту. 503-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

504. Осы Қағидалардың 498-тармағына сәйкес ҚҚҰ-ның жауапты адамы жұмыстың толық аяқталғандығы туралы пайдалануға беруші кәсіпорынның жауапты тұлғасына хабарлайды.

505. ҚҚҰ-ның жұмысты толық аяқтағандығы туралы хабарлама жазбаша түрде немесе электрондық құжат айналымы арқылы беріледі.

Хабарламада наряд бойынша жұмыс толық аяқталғандығы, бригада (бригадалар) жұмыс учаскесінен шығарылғандығы, жұмыс орындары тексерілгендігі (материалдар, аспаптар, құрылғылар және өзгелері жиналғандығы, ҚҚҰ персоналы орнатқан жерге қосу, қоршаулар, қауіпсіздік белгілері мен плакаттары алынғандығы) көрсетіледі.

Ескерту. 505-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

506. Жұмыстың толық аяқталғандығы туралы хабарламаны алғаннан кейін пайдалануға беруші кәсіпорын өткізушісінің орнатқан жерге тұйықтау құралдарын, қоршауларды, қауіпсіздік белгілерін (плакаттарын) алуға және электр қондырғысын қосуға құқығы бар.

Тұтынушылардың электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 1-қосымша

Электр техникалық (электр технологиялық) персоналдың электр қауіпсіздігі бойынша рұқсаттама топтары және оларды беру жағдайлары

Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Электр қауіпсіздігі бойынша рұқсаттама тобы	Электр қауіпсіздігі бойынша рұқсаттама тобын растау үшін электр энергетикасы саласында орындалатын жұмыстардың ең аз өтілі (мерзімі)	Лауазымдық нұсқаулықта белгіленген талаптар шеңберінде электр қауіпсіздігі бойынша рұқсаттама тобын растау үшін білімнің ең аз көлемі
1	2	3
1 топ	Жұмысқа орналасқан сәттен бастап бір айдың ішінде, сондай-ақ білімді біліктілік тексеру нәтижелері бойынша электр қауіпсіздігі бойынша біліктілік рұқсаттама тобын растамаған адамдар үшін электр энергетикасы саласындағы нормативтік құқықтық актілерде белгіленген мерзімде.	1) Адам ағзасына электр тоғының қаупі туралы қарапайым білім; 2) Лауазымдық нұсқаулық шеңберінде электр сымына қосу (электр розеткасы арқылы) және қорғаныс құралдарын (қаптамасын, панелін) алмай және электр ашасын, розетканы, адыратқышты, автоматты бөлшектемей тұрмыстық және кеңсе техникасын пайдалану кезінде қауіпсіздік шараларын сақтау көлемінде.
2 топ	Бұрынғы электр қауіпсіздігі бойынша рұқсаттама тобымен жұмыс істеу кезеңінде кемінде 72 сағат бағдарлама бойынша оқығаннан кейін.	1) Бұрынғы электр қауіпсіздігі бойынша рұқсаттама тобы көлеміндегі білім, сондай-ақ бекітілген электр қондырғылары мен жабдықтары туралы қарапайым техникалық білім; 2) Электр жетегімен, электрмен пісірумен (өздігінін қосусыз), термиялық қондырғылармен, жүк көтергіш машиналармен, жылжымалы машиналармен және электр жетегі бар механизмдермен, қол электр машиналарымен және электр желісінің кернеуі 1000 В (бір мың вольт) дейінгі басқа да жылжымалы электр жабдығымен (құралымен) қауіпсіз жұмыс істеудегі білім. Электр қауіпсіздігі бойынша екінші рұқсаттама тобы кернеуі 1000 В дейінгі электр қондырғыларында жұмыстарды жүргізуге және соның ішінде оларда электр тоғы мен кернеу болмаған кезде қорғаныс құралдарын (қаптаманы, панельді) алуға және электр ашаларын, розеткаларды, ажыратқыштарды, автоматтарды бөлшектеуге мүмкіндік береді; 3) Электр тоғының қаупі, тоқ өтетін бөліктерге жақындау қаупі туралы айқын түсінік, сондай-ақ электр энергетикасы саласында, оның ішінде электр қорғаныс құралдары мен құрылғыларын пайдалану арқылы жұмыс істеу кезіндегі білім.
3 топ	Бұрынғы топта 3 ай, ал электр қауіпсіздігі бойынша ІІІ және одан жоғары рұқсаттама тобын бұрын растаған адамдар үшін жұмысқа орналасқан сәттен бастап бір ай аяқталғаннан кейін.	1) Электр қауіпсіздігі бойынша бұрынғы рұқсаттама тобы көлеміндегі білім; 2) Мыналарды: сеніп тапсырылған электр қондырғыларына өздігінен қызмет көрсету, аралау, қарап-тексеру, қосу және өшіру және оның ішінде кернеуі 1000 В дейінгі электр қондырғыларындағы электр энергиясын есепке алу схемаларында (жүйелерінде), сондай-ақ жөндеу немесе баптау бригадаларын осы электр қондырғыларына жіберуді; электр қондырғыларында, автоматика сымдары мен аспаптарында жөндеу жұмыстарын өздігінен өндіру, энергетика объектілерінде, сондай-ақ тұрмыстық және кеңсе техникасында пайдаланылатын станоктар мен машиналарды (стационарлық және жылжымалы) есепке алу, тіркеуді; құрылыс-монтаждау, жөндеу, іске қосу-баптау жұмыстары бригадасының құрамында, соның ішінде электр қондырғыларындағы сынау-өлшеу, автоматика сымдары мен аспаптары бойынша энергетика объектілерінде пайдаланылатын станоктар мен машиналарды (стационарлық және жылжымалы) есепке алу, тіркеуді орындауға арналған білім; 3) Жұмысты қауіпсіз жүргізуді және электр қондырғыларында жұмыс істеп жатқан адамдарды қарауды қамтамасыз ете білу; 4) Зардап шегушіні электр тоғының әрекетінен босата білу.
4 топ	Бұрынғы топта 6 ай, ал электр қауіпсіздігі бойынша IV және одан жоғары рұқсаттама тобын бұрын растаған адамдар үшін жұмысқа орналасқан сәттен бастап бір ай аяқталғаннан кейін.	1) Электр қауіпсіздігі бойынша бұрынғы рұқсаттама тобы көлеміндегі білім; 2) Мыналарды: өздігінен қызмет көрсету, диспетчерлік және шұғыл келіссөздер жүргізу, электр қондырғыларын аралау, тексеріп-қарау, қосу, ауыстырып қосу және өшіру, оның ішінде кернеуі 1000 В жоғары электр қондырғыларындағы электр энергиясын есепке алу схемаларында (жүйелерінде), сондай-ақ жөндеу немесе баптау бригадаларын осы электр қондырғыларына жіберуді; бригаданың құрылыс-монтаждау, жөндеу, іске қосу-баптау және оның ішінде лауазымдық нұсқаулық шеңберінде сынау-өлшеу бойынша жұмыстарды орындауы кезінде басшылық. әкімшілік-техникалық персоналдың лауазымдық нұсқаулығына сәйкес кернеуі 1000 В дейінгі электр қондырғылары бар электр шаруашылығына (учаскеге, объектіге) жауапты адам ретінде ұйым жұмыстарына басшылық ету; өздігінен қарап-тексеру және оның ішінде электр энергиясын есепке алу схемаларында (жүйелерінде), электр энергетикасы саласындағы сарапшы, жобалау ұйымдарының мамандары, энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы сарапшылар немесе мамандар (энергоаудиторлар) үшін; өздігінен қарап-тексеру және оның ішінде қауіпсіздік және еңбекті қорғау қызметі басшылары мен мамандарының электр қауіпсіздігі мәселелері бойынша в схемах (системах) учета электрической энергии руководителями и специалистами служб безопасности и охраны труда организаций по вопросам электробезопасности, контроля и принятия мер по выявленным нарушениям организации в рамках должностной инструкции. орындауға арналған білім; 3) Электр қондырғыларында жұмыс істеу кезіндегі өауіп туралы толық түсінік; 4) Персоналды қауіпсіздік техникасы қағидаларына оқыту білу.
5 топ	Бұрынғы топта 12 ай, ал электр қауіпсіздігі бойынша V рұқсаттама тобын растаған адамдар үшін жұмысқа орналасқан сәттен бастап бір ай аяқталғаннан кейін.	1. Электр қауіпсіздігі бойынша бұрынғы рұқсаттама тобы көлеміндегі білім. 2. Мыналарды: 1) әкімшілік-техникалық персоналдың лауазымдық нұсаулығына сәйкес, кернеуі 1000 В жоғары электр қондырғылары бар электр шаруашылығына (учаскеге, объектіге) жауапты адам ретінде ұйымдағы жұмыстарға басшылық ету; 2) өздігінен қарап-тексеру және оның ішінде электр энергиясын есепке алу схемаларында (жүйелерінде), электр энергетикасы саласындағы сарапшы, жобалау ұйымдарының мамандары, энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы сарапшылар немесе мамандар (энергоаудиторлар) үшін; 3) өздігінен қарап-тексеру және оның ішінде самостоятельного осмотра, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии руководителями и специалистами служб безопасности и охраны труда организаций по вопросам электробезопасности, контроля и принятия мер по выявленным нарушениям организации, при условии требований их должностной инструкцией. 3. Электр қондырғылары схемаларын, жабдықты құрастыруды, өндірістің технологиялық процестерін білу. 4. Жұмыстарды қауіпсіз жүргізуді ұйымдастыра білу және кез келген кернеудегі электр қондырғыларындағы жұмысқа тікелей басшылық етуді жүзеге асыра білу. 5. Қызметкерлерге нұсқаулықты жүргізу кезінде қауіпсіздік шаралары жөніндегі талаптарды нақты белгілей және баяндай білу. 6. Персоналды қауіпсіздік техникасы қағидаларына, алғашқы медициналық көмек көрсетудің практикалық тәсілдеріне оқыта білу.

Ескертпе:

1) кестеде келтірілген электр қауіпсіздігіне қатысты персоналға қойылатын талаптар ең аз және ұйым басшысының шешімімен лауазымдық нұсқаулықтарда белгіленген талаптарға сәйкес толықтырылуы мүмкін;

2) электр қауіпсіздігі бойынша бірінші рұқсаттама тобы электр-техникалық персоналға таралады. Өндірістік персоналдың І топқа жатқызылуын талап ететін мамандық, жұмыс орындарының тізбесін ұйым басшысы белгілейді. Өндірістік қызметіне жатқызылатын электр қауіпсіздігі бойынша талаптарды игерген персоналға белгіленген нысандағы журналда ресімделетін І топ беріледі (осы Қағидаларға 6-қосымша). І топты беру беру нұсқаулықты жүргізу арқылы беріледі, әдетте, ауызша сұрау нысанында және (қажеттілік болған жағдайда) алынған қауіпсіз жұмыс тәсілдері дағдысын тексеру нысанында білімді тексерумен аяқталуы тиіс. І топты беруді ұйым басшысының өкімімен тағайындалған, ІІІ төмен емес топқа ие электр-техникалық персонал арасынан шыққан қызметкер жүргізеді;

3) электр қауіпсіздігі бойынша бірінші рұқсаттама тобы ұйым персоналының электр қауіпсіздігі бойынша рұқсаттама тобы төрттен төмен болмайтын адамның бірге жүруінсіз электр қондырғыларының жанына тікелей жақындауға мүмкіндік бермейді;

4) электр қауіпсіздігі бойынша екінші, үшінші, төртінші және бесінші рұқсаттама тобы электр-техникалық немесе технологиялық персоналға жататын ұйым персоналының арасынан шыққан адамдарға беріледі. Олардың қызметі лауазымдық нұсқаулыққа сәйкес, жеке қажеттіліктерін өндіру және электр, жылу энергиясын тұтыну бойынша қызметті жүзеге асыратын ұйымдардағы техникалық пайдалану қағидалары мен қауіпсіздік қағидалары нормаларын сақтаумен байланысты лауазымдық нұқсаулыққа сәйкес;

5) электр қауіпсіздігі бойынша екінші рұқсаттама тобы электр қауіпсіздігі төрттан төмен болмайтын рұқсаттама тобы бар адамның еріп жүруі арқылы электр энергетикасы саласындағы объектіге (жабдыққа, қондырғыларға) баруға мүмкіндік беретін ұйым персоналы арасынан шыққан адамдарға беріледі;

6) Электр қауіпсіздігі бойынша үшінші рұқсаттама тобы осы 1-қосымшаның 5-тармақшада) көрсетілген нормалардан басқа, ұйым персоналының арасынан шыққан адамдарға беріледі, лауазымдық нұсқаулыққа сәйкес сеніп тапсырылған электр қондырғыларында мыналарды:

кернеуі 1000 В дейінгі электр қондырғыларына қызмет көрсету, қосу және өшіру, соның ішінде электр энергиясын есепке алу схемаларында (жүйелерінде), сондай-ақ жөндеу немесе баптау бригадаларын осы электр қондырғыларына жіберуді жүзеге асыру;

электр қондырғыларындағы құрылыс-монтаждау, жөндеу, іске-қосу-баптау жұмыстарын, оның ішінде сынау-өлшеу бойынша жұмыстарды қарау;

бригадалар жұмысында жұмыс өндірісін бақылаушы персонал ретінде қатысуды өздігінен жүзеге асыруға мүмкіндік береді;

7) электр қауіпсіздігі бойынша төртінші рұқсаттама тобы қызметі осы 1-қосымшаның 5 және 6-тармақшаларында көрсетілген нормалардан басқа ұйым персоналының арасынан шыққан адамдарға беріледі, сондай-ақ лауазымдық нұсқаулық шеңберінде өздігінен шешеді:

диспетчерлік және шұғыл келіссөздерді жүргізу, аралауды, қарап-тексеруді, бақылауды жүзеге асыру және электр қондырғыларын қосуға, ауыстырып-қосуға және өшіруге өкім беру және оның ішінде электр қондырғыларындағы электр энергиясын есепке алу схемаларында (жүйелерінде);

кернеуі 1000 В жоғары электр қондырғыларына қызмет көрсету, қосу және өшіру және оның ішінде электр қондырғыларындағы электр энергиясын есепке алу схемаларында (жүйелерінде), сондай-ақ жөндеу немесе баптау бригадаларын осы электр қондырғыларына жіберуді жүзеге асыру;

бригаданы құрылыс-монтаждау, жөндеу, іске қосу-баптау жұмыстарын және оның ішінде 1000 В дейінгі электр қондырғыларындағы сынау-өлшеу жөніндегі жұмыстарды орындауға жіберу бойынша нарядтар мен өкімдерді беру;

кернеуі 1000 В дейінгі электр қондырғылары бар электр шаруашылығына (учаскеге, объектіге) жауапты адам ретінде мәселелерді шешу;

8) электр қауіпсіздігі бойынша бесінші рұқсаттама тобы қызметі осы 1-қосымшаның 5, 6 және 7-тармақшаларында көрсетілген нормалардан басқа ұйым персоналының арасынан шыққан адамдарға беріледі, сондай-ақ лауазымдық нұсқаулық шеңберінде өздігінен шешеді:

кернеуі 1000 В жоғары электр қондырғылары бар электр шаруашылығына (учаскеге, объектіге) жауапты адам ретінде мәселелерді шешу;

бригаданы құрылыс-монтаждау, жөндеу, іске қосу-баптау жұмыстарын және оның ішінде 1000 В жоғары электр қондырғыларындағы сынау-өлшеу жөніндегі жұмыстарды орындауға жіберу бойынша нарядтар мен өкімдерді беру.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 2-қосымша

Нысан

Электр қондырғыдағы жұмыс үшін наряд түрі
(нарядтың оң беті)

Кәсіпорын ___________________________________________________________

бөлімшесі ___________________________________________________________

НАРЯД № _________

Жұмыстың санаты _____________________________________________________

Жұмыс басшысына рұқсат етушіге ______________________________________

Жұмыс өндірушіге ________________ бақылаушыға _______________________

Бригада мүшелерімен

_____________________________________________________________________

Жұмыс категориясы ___________________________________________________

Тапсырылады _________________________________________________________

Жұмысты бастау: мерзімі ________ уақыты _____________________________

Жұмысты аяқтау: мерзімі _______ уақыты ______________________________

1-кесте

Арнаулы түсіндірмені тіркеу

Түсінлірмені жүргізген		Түсіндірмені қабылдаған
Нарядты берген тұлға	______________ (қолы) (фамилиясы, аты-жөні)	Жұмыс жетекшісі (жұмыс жүргізушісі, бақылаушы)	_________________ (қолы, фамилиясы, аты-жөні)
Жіберуші	______________ (қолы) (фамилиясы, аты-жөні)	Жұмыс жетекшісі Бригада мүшелері Жұмыс жүргізушісі (бақылаушы)	_________________ _________________ _________________ _________________ _________________
Жұмыс жетекшісі жұмыс жүргізушісі (бақылаушы)	______________ ______________ ______________ ______________	Жұмыс жүргізушісі бригада мүшелері	_________________ _________________ _________________ _________________

2-кесте

Жұмыс орнын дайындау шаралары

Ажырату жұмысын орындайтын және жерге қосу сымын орнататын электр қондырғының атауы	Нені ажырату керек және қай жері жерге қосылу керек
1	2

Апатқа дайындық уақыты ______________________________________________

Бөлек нұсқаулар _____________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Наряд берілді: күні, айы, жылы ________ уақыты _______

Қолы ____________ Тегі _________________

3-кесте

Жұмысқа жіберуге рұқсат

Жұмысқа жіберуге рұқсат берді (атағы,тегі және қолы)	Күні, айы, жылы, уақыты	Рұқсат алған жұмысшының қолы
1	2	3

(нарядтың екінші беті)

Жұмыс орны дайындалды, кернеулікте қалғаны __________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Рұқсат беруші _____________ (Қолы)

Жетекші (жұмыс өндіруші немесе бақылаушы) _______ (Қолы)

4-кесте

Күнделікті жұмысқа рұқсат беру және аяқталу

Бригада нұсқау алды және дайындалған жұмыс орнына кіруге рұқсат алды				Жұмыс аяқталды, бригада кетті
Жұмыс орнының аты	күні, уақыты	қолдары		күні, уақыты	Жетекшінің қолы (жұмыс өндірушінің бақылаушы
		Рұқсат етуші	Жетекші (жұмыс өндіруші бақылаушы)
1	2	3	4	5	6

5-кесте

Бригада құрамындағы өзгерістер

Бригада енгізілді (Тегі, аты, тобы)	Бригададан шығарылды (Тегі, аты, тобы)	Уақыты,күні,айы	Рұқсат берді Қолы
1	2	3	4

Жұмыс толық аяқталды, бригада кетті, бригада орнатқан жерге қосу сымы алынды.

Хабарланды __________________________________________________________

(кімге, кәсібі) (Қолы)

Күні, айы, жылы______________________Уақыты__________________________

Жұмыс өндіруші Жұмыстың

немесе бақылаушы________________ жетекшісі __________________________

(Қолы) (Қолы)

Наряд толтыруға нұсқау

1. Нарядтағы жазу анық жазылған болу керек. Нарядты қарындашпен жазуға және түзету енгізуге тиым салынады.

2. Нарядтың нөмірінің жүйесін кәсіпорынның көрестіуімен жүргізеді.

3. Мерзімін көрсеткен кезде күні, айы және жылының соңғы екі саны жазылады мысалы: 02.06.03.

4. Нарядта көрсеткенде тегінен басқа аты және электр қауіпсіздігінің тобы жазылады.

5. Нарядта электр қондырғының, жалғастырудың, жабдықтың диспетчерлік атаулары /белгілері/көрсетіледі.

6. Егер нарядтың мәтінінде немесе таблицаның жолында жетіспеушілік болса, нарядтың қосымша бланкін оған қосып сол номермен наряд берушінің қолы қойылып жазуды жалғастыруға береді. Осыған байланысты таблицаны немесе негізгі бланкінің соңында "қараңыз, қосымша бланкі" деген жазу болу керек.

Нарядтың оң беті

7. Бөлімше деген жолда электр қондырғыда жұмыс істейтін кәсіпорынның бөлімшесінің құрылымы көрсетіледі.

8. Егер жұмыс жетекшісі тағайындалмаған болса, "жұмыс жетекшісіне" деген жолға "тағайындалмады" деп көрсету керек.

9. Егер жіберуді жедел жөндеу қызметкері не жөндеу қызметкерінен жұмыс өндіруші берсе "жіберетінге" деген жолда жіберген адамның тегі көрсетіледі.

Электр қондырғыда, егер кезекші жіберуші болса бұл жолда "кезекшіге" деп жазылады, тегі көрсетілмейді.

10. "Бригада мүшелері" деген жолға, бригада мүшелерінен басқа бригада мүшелерінің қайсысы жүргізуші, кран жүргізуші, сторппен жұмыс істеуші екенін сондай-ақ олардың жұмыс істейтін механизм түрлерін көрсетеді.

(Мысалы: И.З.Бекмұратов II-топ, ТВ-26 телемұнара жүргізушісі;

Н.И. Петров 1-топ строппен жұмыс істеуші).

11. "Жұмыс категориясы" деген жолға негізгі Ереженің 26 б. сәйкес жұмыстың категориясының толық атауы көрсетіледі.

12. "Тапсырылды" деген жолда:

электр қондырғының атауы;

жалғастырудың, жолдың учаскесі, тіреудің нөмірі,

аралығы, тізбек, фаза атаулары;

жұмыстың мазмұны көрсетіледі.

13. 1-кестеде:

1) 1-тарауда – коммутациялық аппаратпен қажетті операциялар жүргізетін және жерге қосу сымын орнататын электр қондырғы атаулары көрсетіледі.

2-тарауда:

станция және қосалқы станция электр қондырғысы үшін; көрінетін үзілуді қамтамасыз ету үшін өшіретін коммутациялық аппараттың атауы /белгісі/;

әуе және кабель жолы үшін;

жүйеде оған қызмет көрсетпейтін қызметкер өшіретін 1-тармақтағы электр қондырғының атына сәйкес, ҮА жерге қосу қажет екенін көрсетіп жүйенің аты, /белгісі/ және жұмыс орны жазылады.

Оларға қызмет көрсетпейтін қызметкер өшіретін, сол сияқты жедел жөндеу қызметкері де, олардың әрқайсысына жоғарыдағы тармақтарда көрсетілгендей сәйкес жазу жазылады.

Жұмыс орнын дайындауды қажет етпейтін жұмыстарда 1-таблицаның графасында "қажет етілмейді" деген жазу жазылады.

14. "жеке нұсқаулар" деген жолда:

жұмысшылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін техникалық операциялардың орындалуына байланысты қосымша шаралар (қосмыша жерге қосу сымын орнату, қосымша қоршау орнату, ғимарат ішіндегі ауада сутегінің болмауын тексеру, өрт қауіпсіздігі шаралары және т.т.), сондай-ақ бригаданың өзі осы шараларды орындауына рұқсат беру жазылады.;

нарядты бақылаушы толтырған жағдайда, бригаданы басқаратын жұмысшы;

бригаданың басқа жұмыс орнына ауысуына рұқсат беруді жетекші не жұмыс өндіруші орындайды;

электр қондырғыны не оның бөлігін қосуға рұқсат беруші тұлғаның нұсқауынсыз;

жерге қосу сымын уақытша ажыратуға рұқсат;

жұмыстың орындалуына байланысты басқа жазулар (38-66,166-180,401,472 және тағы басқа баптар);

15. 2-кестеде бірінші жіберуге рұқсат алу кезінде толтырылады. 1-бағанда осы рұқсатты алған жіберуші тұлғаның тегі мен атқаратын міндеті көрсетіледі. Рұқсатты берер кезде рұқсат беруші өзі 1-бағанға қол қояды.

Нарядтың екінші беті

16. Электр станциясы және қосымша станциядағы электр қондырғыдағы жұмыс кезінде "жұмыс орны дайындалды. Кернеулікте қалды" жолында жіберуші жұмыс орнына жақын жөнделуге жататын бойында кернеулік бар ток жүргізуші бөлікті және көрші жалғастырушыны көрсетеді.

Бұл жолда ӘЖ мен КЖ жұмысы кезінде олардың қарауылданатын аймағында ӘЖ, КЖ қилысуын жақындасуын көрсетеді.

Қажет болған жағдайда басқа да ток жүргізуші бөліктерін жіберуші көрсетеді.

Жіберуші және жұмыс жетекшісі, егер басшы сайланбаған болса, жұмыс өндіруші немесе бақылаушы "жұмыс орны дайындалды кернеулікте қалды" жолына тек бірінші жіберуде және жұмыс орнын қабылдап алған соң қол қояды.

17. 3-кестеде күнделікті жұмысқа жіберу және оның аяқталуы сондай-ақ бригаданың басқа жұмыс орнына ауысуы толтырылады.

18. 4-кесте осы Қағидалардың 63 тармағына сәйкес толтырылады. Автокөлік жүргізуші не механизм машинисі және кран жүргізуші бригадаға кіргенде немесе одан шыққанда, сондай-ақ оларға бекітілген автомобиль механизм не өздігінен жүретін кран көрсетіледі.

19. Егер бригада жерге қосу сымын орнатпаса "бригада орнатқан жерге қосу сымы алынды" деген жол мәтіннен сызылып тасталады.

Басқа таблицалар және жолдар олардың атауларына және жолдағы мәтініне сәйкес толтырылады.

Пайдаланылмаған жолдарға сызық қойылады.

Тұтынушылардың электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 3-қосымша

Нысан

Электр қондырғыларында жұмыс істеуге берілетін наряд-рұқсаттаманың нысаны және оны толтыру бойынша нұсқау

Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Нарядтың беткі жағы (1-бет)

Ұйым ________________________________________________________________

Бөлімше______________________________________________________________

Электр қондырғыларындағы жұмыс үшін № _____НАРЯД-РҰҚСАТТАМА

Жұмыстардың жетекшісіне ___________ Рұқсат берушіге____________________

Жұмыстардың өндірушіге ___________ Бақылаушыға_______________________

Бригада мүшелері _____________________________________________________

_____________________________________________________________________

Жұмыс санаты ________________________________________________________

____________________________________________________ тапсырма беріледі

Жұмысты бастау: Күні ______________ уақыты ____________________________

Жұмысты аяқтау: Күні ______________ уақыты ____________________________

Апат жағдайына дайындық уақыты ______________________________________

1-кесте

Жұмыс орындарын дайындау бойынша шаралар

Токтан ажыратуды және жерге тұйықтау құралдарын орнатуды қажет ететін электр қондырғыларының атауы	Не ажыратылуға және қай жерге қосылуға тиіс
1	2

Жеке нұсқаулар ______________________________________________________

Нарядты бердім: Күні _____________ уақыты ___________________________

Қол қойылды _________________ Тегі __________________________________

Кіруге рұқсат беру

2-кесте

Жұмыс орындарын дайындауға және жұмысқа кіруге рұқсат алдым	Күні, уақыты	Кімнен (лауазым, тегі)	Рұқсат беруші (қолы)

Нарядтың келесі беті (2-ші бет)

Жұмыс орындары әзірленді. Кернеу беріліп тұр: ___________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Рұқсат беруші __________

(қолы)

Жұмыстарға жауапты басшы (жұмыс жүргізуші немесе бақылаушы)

_____________________________________________________________________

(қолы)

Күн сайынғы жұмысқа рұқсаттама және оның аяқталу уақыты

3-кесте

Бригада максатты нұсқаулық алды және әзірленген жұмыс орнына баруға рұқсаттама берілді			Жұмыс аяқталды, бригада шығарылды
Жұмыс орнының атауы	Күні, уақыты	Қойылатын қолдар (қол) (тегі, аты-жөні)	Күні, уақыты	Жұмыс жүргізушінің (бақылаушының) қолы (қол) (тегі, аты-жөні)
		Рұқсат берушінің	Жұмыс жүргізушінің (бақылаушының)
1	2	3	4	5

Бригада құрамындағы өзгерістер

4-кесте

Бригада құрамына енгізілді (тегі, аты-жөні, тобы)	Бригада құрамынан шығарылды (тегі, аты-жөні, тобы)	Күні, уақыты (Күні) (уақыты)	Рұқсат бердім (қолы) (тегі, аты-жөні)
1	2	3	4

Алғашқы рұқсаттама кезінде мақсаты нұсқаулықты тіркеу

5-кесте

Нұсқаулық өткіздім		Нұсқаулық алдым
Наряд берген тұлға	_______________ (қолы) (тегі, аты-жөні) _______________	Жұмыстарға жауапты жетекші (жұмыс жүргізуші, бақылаушы)	_________________ (қолы) (тегі, аты-жөні)
Рұқсат беруші	_______________ (қолы) (тегі, аты-жөні) _______________	Жұмыстарға жауапты жетекші Бригада мүшелері Жұмыс жүргізуші (бақылаушы)	_________________ _________________ _________________ _________________
Жұмыстарға жауапты жетекші Жұмыс жүргізуші (бақылаушы)	_______________ _______________ _______________	Жұмыс жүргізуші Бригада мүшелері	_________________ _________________ _________________

Жұмыс толық аяқталды, бригада шығарылды, бригаданың орнатқан жерлендірулері алынды.

Хабарланды (кімге) _______________________ Күні ______________ уақыты

(тегі, аты-жөні)

Жұмыстар жүргізуші (бақылаушы) ______________________________________

(қолы) (тегі, аты-жөні)

Жұмыстарға жауапты жетекші __________________________________________

(қолы) (тегі, аты-жөні)

Рұқсат беруші _______________________________________________________

(қолы) (тегі, аты-жөні)

Наряд толтыру бойынша нұсқаулар

1. Нарядтағы жазулар айқын болуға тиіс. Нарядты қарындашпен толтыруға және түзетуге рұқсат берілмейді.

2. Нарядтарды нөмірлеу жүйесін кәсіпорынның басшысы белгілейді.

3. Күнідерді көрсеткен кезде Күні, айы және жылдың соңғы екі саны жазылады, мысалы: 10.08.12.

4. Нарядта көрсетілетін тұлғалардың тегінен басқа, аты-жөні және электр қауіпсіздігі бойынша тобы жазылады.

5. Нарядта электр қондырғыларының, жабдықтың қосылымдарының диспетчерлік атаулары (белгілері) көрсетіледі.

6. Кестелерде немесе нарядтың мәтінінде жазу жолдары жетпейтін болса, онда жазуларды жалғастыру үшін оған сол нөмірмен наряд берушінің қолы қойылған нарядтың қосымша бланкісі беріледі. Ондай кезде кестенің соңғы жазу жолдарында немесе негізгі бланкінің жазу жолының соңында: "Қосымша бланкіні қараңыз" деп жазу керек.

Нарядтың беткі жағы

7. "Бөлімше" деген жазу жолында кәсіпорынның жұмыс жүргізгелі жатқан құрылымдық бөлімшесі көрсетіледі.

8. Жұмыс басшысы тағайындалмаса, "Жұмыс басшысы" деген жазу жолында "Тағайындалмайды" деп жазу керек.

9. "Рұқсат берушіге" деген жазу жолында жұмысқа рұқсаттама берген жедел жөндеу жұмыскерінің немесе жөндеу жұмыскерлері ішінен жұмыс жүргізушінің аты-жөні жазылады. Рұқсат беруші ретінде кезекші жүретін электр қондырғылары үшін жазу жолында аты-жөні көрсетілмей, "Кезекшіге" деп жазылады.

10. "Бригада мүшелерімен" деген жазу жолдарында бригада мүшелерін жеке-жеке атағаннан өзге, бригада мүшелерінің қайсысы жүргізуші, кран жүргізушісі, матаушы екені, сонымен бірге оның жұмыс істейтін механизмінің типі көрсетіледі. Мысалы: "Бекмұратов Н.З., II топ, ТВ-26 телемұнарасының жүргізушісі".

11. "Жұмыс санаты" деген жазу жолында терминдер мен олардың анықтамаларына сәйкес жұмыстар санатының толық атауы көрсетіледі.

12. "Тапсырылады" деген жазу жолдарында: электр қондырғысының, қосылымдардың, әуе желісі учаскесінің, тіректердің нөмірлері, аралықтар, тізбек, ӘЖ фазасы, жұмыс мазмұны көрсетіледі.

13. 1-кестеде көрсетіледі:

1-бағанда – коммутация аппараттарымен іс-қимыл жүргізуді және жерлендіруді орнатуды қажет ететін электр қондырғыларының атауы;

2-бағанда – коммутация аппараттары ажыратылу жүргізілетін және жерлендіру орнатылатын орындар.

2-ші бағанды толтыру кезінде келесі қағидалар сақталынуға тиіс:

станциялар мен кіші станциялардың электр қондырғылары үшін көзге көрінетін үзікті қамтамасыз ету мақсатында токтан ажыратылатын коммутация аппараттарының атаулары (белгілері), сонымен бірге жерге тұйықтау құралдарын орнататын орындар керсетіледі;

оларға қызмет көрсетпейтін персонал ажыратылатын АЖ және КЖ үшін, электр қондырғысының атауына сәйкес келетін жазу жолында, 1-бағанда, ТҚ да және жұмыс орнында оны жерлендіру қажеттілігі туралы нұсқаулығымен желінің атауы (белгісі) жазылады.

жедел жөндеу персоналы ажырататын АЖ және КЖ үшін, көзге көрінетін үзікті қамтамасыз ету мақсатында ажыратылатын, ТҚ-да және АЖ-ның өзіндегі коммутация аппараттарының атауы (белгісі) көрсетіледі, сондай-ақ жерлендіру орнататын орындар (ТҚ-да және жұмыс орнында);

оған қызмет керсетпейтін ажырататын персонал да, жедел жөндеу персоналы да АЖ және КЖ үшін, жазулар олардың әрқайсысы үшін жоғарыдағы қағидаларға сәйкес жазылады.

Жұмыс орнын әзірлеуді талап етпейтін жұмыстар кезінде 1-кестенің бағандарында "Талап етілмейді" деген жазу жазылады.

14. "Жеке нұсқаулар" деген жолдарда жазылады:

жұмыскерлердің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қосымша шаралар (қосымша жерге тұйықтауды мен қоршаулар орнату, ауаны қауіпті газдың бар-жоқтығына тексеру, өрт қауіпсіздігінің шаралары және т.б.), сондай-ақ осы шараларды бригаданың өзінің орындауына рұқсат;

нарядты бақылаушыға ресімдеген кезде - бригаданы басқаратын қызметкер;

жетекшіге немесе жұмыс орындаушыға (бақылаушыға) бригаданы басқа жұмыс орнына көшіру үшін берілетін рұқсат;

электр қондырғыны немесе оның бөлігін кезекшінің өкімісіз қосу рұқсаты;

жерге тұйықтауды уақытыша алуға рұқсат; орындалатын жұмысқа байланысты басқа да жазулар.

15. 2-кесте жұмысқа алғаш рет рұқсаттама алғанда толтырылады.

1-бағанда рұқсат берушіге осы рұқсатты берген тұлғаның тегі және лауазымы көрсетіледі. Рұқсат беру кезінде 1-бағанда рұқсат берген тұлға тікелей өзі лауазымын көрсетіп, қол қояды.

Нарядтың келесі жағы

16. Электр станцияларындағы және кіші станциялардағы электр қондырғыларында жұмыс жүргізген кезде "Жұмыс орындары әзірленді. Кернеу беріліп тұр" деген жазу жолдарында рұқсат беруші жөнделініп жатқан қосылымның ток өткізгіш бөліктері, сонымен қатар, жұмыс орнына жақын көршілес қосылымдардың кернеу беріліп тұрған ток өткізгіш бөліктерін көрсетуі керек.

Әуе және кабельдік желідегі жұмыстар кезінде бұл жазу жолдарында жөнделіп жатқан желінің күзет аймағындағы қиып өтетін және жақындасатын басқа әуе және кабельдік желілері көрсетіледі.

Қажет болса, рұқсат беруші өзге де ток өткізгіш бөліктерді көрсетіп жазады.

Рұқсат беруші мен жұмыстарға жауапты басшы (жұмыс жүргізуші немесе бақылаушы, егер басшы тағайындалмаса) жұмыс орнын қабылдағаннан кейін және алғаш рет рұқсаттама берілгенде ғана "Жұмыс орындары әзірленді. Кернеу беріліп тұр" деген жазу жолдарының астына қол қояды.

17. 3-кестеде Күні сайын жұмысқа берілетін рұқсаттама, жұмыстың аяқталуы, сонымен бірге, бригаданың басқа жұмыс орнына ауыстырылғаны жазылады.

Егер жұмыстардың басшысы (жүргізуші) рұқсат берушінің міндеттерін қоса атқаратын болса, онда ол рұқсаттама беру кезінде 3-ші және 4-ші бағандарда қол қояды.

18. Бригада құрамындағы өзгерістер 4-ші кестеде керсетіледі және кестенің 4-ші бағанында наряд берушінің қолымен куәландырылады. Бригада құрамының өзгеруіне телефон, радио немесе шабарман арқылы рұқсат бергенде, жұмыстардың басшысы (жүргізуші) 4-ші бағанда рұқсат берген тұлғаның аты-жөнін жазып, қол қояды.

Бригадаға автомобиль жүргізушісін немесе механизм және кран жүргізушісін енгізгенде немесе шығарғанда, оларға бекітіліп берілген автомобильдің, механизмнің түрі көрсетіледі.

19. Егер бригада жерлендіру құралдарын орнатпаса, онда мәтіннен "бригаданың орнатқан жерлендіру құралдары алынды" деген сөздер сызылып тасталуға тиіс. Наряд бланкісінің қалған жазу жолдары олардың атауларына және жолма-жол мәтінге сәйкес толтырылады. Пайдаланылмаған жазу жолдарында сызық салынады.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 4-қосымша

Нарядтар мен өкімдер бойынша жұмыстарды есепке алу

Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Жергілікті кезекші персоналы бар электр қондырғыларында (үйдегі кезекшіліктен басқа) нарядтар мен өкімдер бойынша жұмыстар осы үшін арналған төменде ұсынылған нысан бойынша нарядтар мен өкімдер бойынша жұмыстарды есепке алу журналында есепке алынады.

Журналда тиісті бағандарда нарядтар бойынша жұмысқа алғашқы рұқсат беру және оның толық аяқталуы, өкімдер бойынша жұмысқа рұқсат беру және жедел персоналдың өзі немесе оның бақылауымен берілетін өкімдер бойынша жұмыстарды қоспағанда, оның аяқталуы ескеріледі, олар туралы жазба тек жедел журналда ғана жасалады. Бұдан басқа, наряд бойынша жұмысқа алғашқы және күнделікті рұқсаттамалар жедел журналға жазумен ресімделеді, бұл ретте наряд нөмірі мен жұмыс орны ғана ескеріледі.Нарядтар мен өкімдер бойынша жұмыстарды есепке алу журналын кезекші персонал жүргізеді. Журнал нөмірленеді, тігіледі және мөрмен бекітіледі. Соңғы жазбадан кейін оны сақтау мерзімі-6 ай.

Нарядтар мен өкімдер бойынша жұмыстарды есепке алудың электрондық журналы жүргізілген жағдайда журналдың беттері өзгермейтін форматта қалыптастырылады.

Электр қондырғыларында жергілікті жедел персоналсыз және үй кезекшілігімен жұмыстардың есеп журналы жүргізілмейді, нарядтар мен өкімдер бойынша жұмыстар жедел журналда есепке алынады.

Нарядтар мен өкімдер бойынша жұмыстарды есепке алу журналы

Нысан

Өкім нөмірі	Наряд нөмірі	Жұмыс орны және атауы	Жұмыс жүргізуші немесе бақылаушы (тегі, аты-жөні)	Өкім бойынша жұмыс істейтін бригада мүшесі (тегі, аты-жөні)	Өкімді берген тұлға (тегі, аты-жөні)	Жұмысқа кірістік (күні, уақыты)	Жұмыс аяқталды (күні, уақыты)
1	2	3	4	5	6	7	8

Ескертпелер:

1) өкімдер бойынша жұмыстардың саны көп болған кезде олардың реттік нөмірлерін жазуды ай сайын қайтадан бастауға жол беріледі;

2) наряд бойынша жұмыстар кезінде тек 2, 3, 7 және 8-бағандар толтырылады;

3) жергілікті жағдайларға байланысты ұсынылатын журнал нысанын толықтыруға немесе түрін өзгертуге жол беріледі.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 5-қосымша

Жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге жауапты
жұмысшылардың міндеттерін қоса атқару

Жауапты жұмысшы	Қоса атқарылатын міндет
Нарядты, өкімді беруші	Жұмыс жетекшісі, жұмыс жүргізуші, жіберуші (жергілікті оперативтік персоналы жоқ электр қондырғыларда)
Жұмыс жетекшісі	Жұмыс жүргізуші, жіберуші (жергілікті оперативтік персоналы жоқ электр қондырғыларда)
Оперативтік жөндеу персаналы құрамындағы жұмыс жүргізуші	Жіберуші (қарапайым және көрнекі схемалы электр қондырғыларда)
Электр қауіпсіздігі бойынша IV тобы бар жұмыс жүргізуші	Жіберуші

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 6-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Қоспа! Адамдар жұмыс істеп жатыр"

Желіде жұмыс істеп жатқан бригадалардың есебін жүргізетін жедел персоналдың көрсетуі бойынша ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 7-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Ашпа! Адамдар жұмыс істеп жатыр"

Қолмен басқарылатын коммутациялық аппараттардың жетектерінде және бір полюсті айырғыштарда әр полюстің жетектеріне ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 8-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Қоспа! Желіде жұмыс жүріп жатыр"

ӘЖ немесе КЖ жұмыстар үшін токтан ажыратылған айырғыштар мен құрама ажыратқыштардың жетектерінде ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 9-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Тоқта! кернеу"

Шектесетін камералардың, шкафтар мен панельдердің қоршауларында ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 10-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Осы жерде жұмыс істе"

Әзірленген жұмыс орындарындағы электр қондырғыларында ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 11-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Жоғары шықпа! Өлтіреді"

Бойымен жоғары көтерілуге рұқсат етілген конструкциялармен шектесетін

конструкциялардың төменгі жағында ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 12-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Жоғарыға осы жерден шық!"

Жұмыс жүргізу үшін олар арқылы көтерілуге рұқсат етілген орнықты сатылар мен конструкцияларда ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 13-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "СУТЕГІ! Өтқа қауіпті"

Жұмыс жүргізу үшін олар арқылы көтерілуге рұқсат етілген орнықты

сатылар мен конструкцияларда ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 14-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Аккумуляторлы бөлме"

Аккумуляторлы жұмыс орындарындағы электр қондырғыларында ілінеді.

	Электр қондырғыларын
	пайдалану кезіндегі қауіпсіздік
	техникасы қағидаларына
	15-қосымша

Электр қондырғыларында жұмыс істеудің нормалары мен қағидаларын білуін тексеру туралы куәлік

Ескерту. 15-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 07.07.2021 № 227 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Нысан

Бірінші беті:

КУӘЛІК № ____

_____________________________________________

(ұйым)

_____________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде))

_____________________________________________

лауазымы (мамандығы)

Кернеуі ____________ электр қондырғыларында

_____________________________________________

ретінде жұмыс істеуге рұқсат берілді

Берілген күні: "___" ____________ 20 __ ж.

Жұмыс беруші (электр шаруашылығына жауапты)

______________________________________________________________

(қолы) (тегі, аты-жөні)

Білімін тексеру нәтижелері жазылмаса жарамсыз.

Қызметкер міндеттерін орындаған кезде өзімен бірге куәлігін ұдайы алып жүруге тиіс.

Екінші беті:

Нормативтік құжаттарды білуін тексеру нәтижелері
Тексеру күні	Тексеру себептері	Электр қауіпсіздігі жөніндегі тобы	Жалпы баға	Келесі тексеру күні	Комиссия төрағасының қолы

Үшінші беті:

Өнеркәсіптік қауіпсіздік және басқа арнайы қағидалардың нормативтік құжаттарды білуін тексеру нәтижелері
Тексеру күні	Нормативтік құжаттардың атауы	Комиссияның шешімі	Комиссия төрағасының қолы

Төртінші беті:

Арнайы жұмыстарды жүргізу құқығының куәлігі
Өткізілетін күні	Жұмыстардың атауы	Комиссия төрағасының қолы

Ескертпелер:

1) электр қондырғыларында жұмыс істеу нормалары мен қағидаларын білуін тексеру туралы куәлік көрсетілген лауазымда (кәсіпте) өз бетінше жұмыс істеуге ұсынушыны куәландыратын құжат болып табылады;

2) куәлік қызметкерге оны жұмысқа ресімдеу кезінде беріледі және электр қондырғыларындағы жұмыс жөніндегі нормалар мен талаптарды білуін тексеру нәтижелері туралы тиісті жазбалардан кейін ғана жарамды болады;

3) екінші бетте Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 230 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10851 болып тіркелген) бекітілген Электр қондырғыларын орнату қағидаларын, осы Қағидалардың Электр қондырғыларын техникалық пайдалануды және өрт қауіпсіздігі саласындағы нормативтік құжаттарды білуіне жалпы баға қойылады;

4) үшінші бет Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 343 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10244 болып тіркелген) қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары және басқа да арнайы қағидалар бойынша аттестаттау талап етілетін персонал үшін толтырылады;

5) төртінші бет арнайы жұмыстарды жүргізуге рұқсат етілген персонал үшін толтырылады (жоғары өрмелеу жұмыстары; ток өткізгіш бөліктердегі кернеулі жұмыстар: оқшаулағыштар мен жалғағыш қысқыштарды тазалау, жуу және ауыстыру, арқандарды майлау; құдықтардағы, шурфтардағы, орлардағы және тереңдігі 2 метрден асатын қазаншұңқырлардағы жұмыстар; қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарға қызмет көрсету; жабдықты жоғары кернеумен сынау (мегаомметрмен жұмыс істеуден басқа);

6) куәлік қызметкердің қызметтік міндеттерін орындау уақытында үнемі болады және бақылаушы қызметкерлердің талабы бойынша ұсынылады;

7) кызметкер лауазымы өзгерген жағдайда куәлік ауыстырылуға немесе жұмыстан босатылған кезде қайтарылуға тиіс;

8) куәлік мата негізіндегі қатты мұқабадан және төрт беттен тұратын блоктан тұрады. Куәліктің өлшемі 95 мм х 65 мм. байланыстырғыштың қалаған түсі-қара шие;

9) мұқабаның беткі жағында қарама-қарсы (ақ немесе сары) түспен: куәлік деген жазу бедерленген.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 16-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Шылым шегуге тыйым салынады"

Аккумуляторлы жұмыс орындарындағы электр қондырғыларында ілінеді.

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына 17-қосымша

Форма

Белгі (Плакат) "Сынақ жүргізіліп жатыр. Адам өміріне қауіпті"

Сынақтан өтетін жабдық, сынақ қондырғысы және жалғағыш сымдар

араларында сырт жаққа қаратылып ілінеді.

Об утверждении Правил техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 31 марта 2015 года № 253. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 апреля 2015 года № 10907.

В соответствии с подпунктом 17) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 9 июля 2004 года "Об электроэнергетике" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила техники безопасности при эксплуатации электроустановок.

2. Департаменту электроэнергетики Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) направление на официальное опубликование копии настоящего приказа в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр энергетики
Республики Казахстан	В. Школьник

Утверждены приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 31 марта 2015 года № 253

Правила
техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Правила техники безопасности при эксплуатации электроустановок (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 17) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 9 июля 2004 года "Об электроэнергетике" и определяют порядок техники безопасности при эксплуатации электроустановок.

2. Настоящие Правила применяются к персоналу, связанному с эксплуатацией, ремонтом, монтажом, наладкой и испытаниями электроустановок действующих и реконструируемых электростанций, электрических и тепловых сетей Республики Казахстан.

3. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) работник с группой допуска II, III и прочих – работник, имеющий группу допуска по электробезопасности не ниже II, III и прочих;

2) допуск первичный – допуск к работе по наряду или распоряжению, осуществляемый впервые;

3) аварийная готовность - время, необходимое для восстановления рабочего состояния оборудования или линии электропередачи (далее - ЛЭП) в случаях, когда продолжение ремонта может повлечь за собой ограничения (отключения) потребителей или резкое снижение надежности работы энергообъекта (электростанции, подстанции), энергосистемы (объединения);

4) персонал административно-технический – руководители, начальники служб и отделов объединений, предприятий, цехов, лабораторий, районов и участков электросетей, заместители указанных лиц, а также специалисты, на которых возложены административные функции;

5) воздушная линия под наведенным напряжением – воздушная линия (далее – ВЛ) и воздушная линия связи (далее – ВЛС), проходящая по всей длине или на отдельных участках общей длиной не менее 2 километров на расстоянии от оси другой ВЛ напряжением 110 килоВольт (далее – кВ) и выше, м:

для ВЛ 110 кВ – 100;

для ВЛ 220 кВ – 150;

для ВЛ 500 кВ – 200;

для ВЛ 1150 кВ – 250;

6) верхолазные работы – работы, выполняемые на высоте более 2 метров (далее – м) от поверхности земли, перекрытия или рабочего настила, над которым производятся работы непосредственно с конструкциями или оборудованием при их монтаже или ремонте. При этом основными средствами, предохраняющими работающих от падения, являются страховочная привязь и способ ее крепления;

7) бригада (по наряду или распоряжению) – бригада в составе двух человек и более, включая производителя работ или наблюдающего;

8) напряженность неискаженного электрического поля – напряженность электрического поля, не искаженного присутствием человека, определяемая в зоне, где предстоит находиться человеку в процессе работы;

9) присоединение – электрическая цепь (оборудование и шины) одного назначения, наименования и напряжения, присоединенная к шинам распределительного устройства (далее – РУ), генератора, щита, сборки и находящаяся в пределах электростанции, подстанции и прочие;

10) оперативный персонал – персонал, осуществляющий оперативное управление энергоустановками (осмотр, оперативные переключения, подготовка рабочего места, допуск и надзор за работающим персоналом);

11) персонал оперативно-ремонтный – ремонтный персонал, специально обученный и подготовленный для оперативного обслуживания в утвержденном объеме закрепленных за ним электроустановок;

12) электроустановка без местного дежурного персонала – электроустановка, обслуживаемая оперативно-выездными бригадами или оперативно-ремонтным персоналом, ВЛ и кабельных линии (далее – КЛ);

13) персонал ремонтный – специалисты и рабочие, занимающиеся эксплуатационно-ремонтным обслуживанием и наладкой электрооборудования электростанций и подстанций, ВЛ, КЛ, ВЛС, кабельных линии связи (далее – КЛС), релейной защиты, автоматики, измерительных приборов, грозозащиты и изоляции, средств диспетчерского и технологического управления, персонал электролабораторий;

14) рабочее место – участок электроустановки, куда допускается персонал для выполнения работ;

15) подготовка рабочего места – выполнение технических мероприятий по обеспечению безопасного проведения работ на рабочем месте;

16) электроустановка действующая – электроустановка или ее участок, которые находятся под напряжением, либо на которые напряжение подается включением коммутационных аппаратов;

17) машины грузоподъемные – краны всех типов, краны-экскаваторы (экскаваторы, предназначенные для работы с крюком, подвешенным на канате), тали, лебедки для подъема груза и людей;

18) охранная зона кабельных линий электропередачи и кабельных линий связи – участок земли вдоль подземных КЛ, ограниченный вертикальными плоскостями, отстоящими по обе стороны линии от крайних кабелей на расстоянии 1 м для КЛ и 2 м для КЛС;

19) предприятие – предприятия, организации и другие юридические лица;

20) персонал дежурный – персонал, находящийся на дежурстве в смене и допущенный к оперативному управлению и оперативным переключениям: диспетчеры, дежурные инженеры и техники, начальники смен, дежурные на дому и щитах управления, члены оперативно-выездных бригад;

21) работа под напряжением – работа, выполняемая с прикосновением к токоведущим частям, находящимся под рабочим напряжением, или на расстояниях до этих токоведущих частей менее допустимых;

22) коммутационный аппарат – электрический аппарат, предназначенный для коммутации электрической цепи и проведения тока (выключатель, выключатель нагрузки, отделитель, разъединитель, автомат, рубильник, пакетный выключатель, предохранитель и прочих);

23) электроустановка со сложной схемой – РУ напряжением выше 1000 В, имеющие систему шин более развитую, чем в электроустановках с простой схемой;

24) допуск повторный – допуск на рабочее место, где уже ранее проводилась работа по данному наряду;

25) вторичная (вспомогательная) цепь – совокупность рядов зажимов и электрических проводов, соединяющих приборы и устройства управления, автоматики, измерений, защиты и сигнализации электростанции (подстанции);

26) электроустановка с простой и наглядной схемой – РУ напряжением выше 1000 Вольт (далее – В) с одиночной секционированной или несанкционированной системой шин, не имеющее обходной системы шин, все ВЛ и КЛ, все электроустановки напряжением до 1000 В;

27) механизмы – гидравлические подъемники, телескопические вышки, экскаваторы, тракторы, автопогрузчики, бурильно-крановые машины, выдвижные лестницы с механическим приводом и прочие;

28) наряд-допуск (наряд) – составленное на специальном бланке или на электронном документе в рамках специализированной информационной системы (или на базе специализированного программного продукта) распоряжение на безопасное проведение работы, определяющее ее содержание, место, время начала и окончания, необходимые меры безопасности, состав бригады и лиц, ответственных за безопасное выполнение работы;

29) распоряжение – устное задание на безопасное выполнение работы, определяющее ее содержание, место, время, меры безопасности (если они требуются) и лиц, которым поручено ее выполнение;

30) часть нетоковедущая – часть электроустановки, которая оказывается под напряжением в аварийных режимах работы, например, корпус электрической машины;

31) часть токоведущая – часть электроустановки, находящаяся под напряжением;

32) зона экранирования – пространство вблизи находящихся в электрическом поле зданий и сооружений, а также заземленных металлоконструкций, фундаментов под оборудование, силовых трансформаторов и крупногабаритных объектов, в котором напряженность электрического поля не превышает 5 кВ/метр (далее – кВ/м);

33) охранная зона воздушных линий электропередачи и воздушных линий связи – зона вдоль ВЛ в виде земельного участка и воздушного пространства, ограниченных вертикальными плоскостями, отстоящими по обе стороны линии от крайних проводов при не отклоненном их положении на расстоянии, м:

для ВЛ напряжением до 1 кВ и ВЛС – 2;

для ВЛ 1-20 кВ – 10;

для ВЛ 35 кВ – 15;

для ВЛ 110 кВ – 20;

для ВЛ 220 кВ – 25;

для ВЛ 500 кВ – 30;

для ВЛ 1150 кВ – 55;

Зона вдоль переходов ВЛ через водоемы (реки, каналы, озера и другие) в виде воздушного пространства над водной поверхностью водоемов, ограниченного вертикальными плоскостями, отстающими по обе стороны линии от крайних проводов при не отклоненном их положении для судоходных водоемов на расстоянии 100 м, для несудоходных – на расстоянии, предусмотренном для установления охранных зон вдоль ВЛ, проходящих по суше;

34) воздушная линия электропередачи – устройство для передачи электроэнергии по проводам, расположенным на открытом воздухе и прикрепленным с помощью изоляторов и арматуры к опорам или кронштейнам и стойкам на инженерных сооружениях (мостах, путепроводах и прочих);

35) электроустановка – установка, в которой производится, преобразуется, передается, потребляется электрическая энергия;

36) зона влияния электрического поля – пространство, в котором напряженность электрического поля превышает 5 кВ/м;

37) подписывающее лицо – физическое или юридическое лицо, правомерно владеющее закрытым ключом электронной цифровой подписи и обладающее правом на ее использование в электронном документе;

38) электронный документ – документ, в котором информация представлена в электронно-цифровой форме и удостоверена посредством электронной цифровой подписи.

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Обязанности по обеспечению безопасных условий и охраны труда возлагаются на работодателя предприятия.

Работодатель предприятия в зависимости от существующих условий труда может предусматривать дополнительные требования техники безопасности при эксплуатации электроустановок, не противоречащие настоящим Правилам. Требования техники безопасности содержатся в соответствующих инструкциях по технике безопасности и доводятся до работников предприятия в виде распоряжений, указаний, инструктажа.

5. Электроустановки находятся в техническом исправном состоянии, обеспечивающем безопасные условия труда.

6. Электроустановки укомплектовываются испытанными, готовыми к использованию защитными средствами, а также изделиями медицинского назначения для оказания первой помощи работникам.

7. На предприятиях осуществляется постоянный контроль за соблюдением настоящих Правил, требований инструкций по технике безопасности и за проведением инструктажей. Ответственность за состояние техники безопасности при эксплуатации электроустановок на предприятии несет работодатель, который передает свои права и функции по данному вопросу руководящему работнику предприятия или руководителю структурного подразделения распорядительным документом.

8. Работникам необходимо иметь профессиональную подготовку, соответствующую характеру работы. При отсутствии профессиональной подготовки работники обучаются (до допуска к самостоятельной работе) в специальных центрах подготовки работников (учебных комбинатах), учебно-тренировочных центрах.

9. Профессиональная подготовка работников, повышение квалификации, проверка знаний и инструктажи проводятся в соответствии с требованиями, установленными законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

10. Обучение по оказанию первой помощи пострадавшему на производстве проводится до допуска к самостоятельной работе.

Персоналу необходимо проходить проверку знаний настоящих Правил и нормативных правовых актов в области электроэнергетики в пределах требований, предъявляемых к соответствующей должности или профессии, иметь соответствующую группу по электробезопасности персонала, обслуживающего электроустановки в соответствии с приложением 1 к настоящим Правилам.

Работнику необходимо соблюдать требования настоящих Правил, инструкций по технике безопасности, указания, полученные при целевом инструктаже. Регистрация целевого инструктажа оформляется согласно таблице 1 приложении 2 к настоящим Правилам.

Работнику, прошедшему проверку знаний по технике безопасности при эксплуатации электроустановок, выдается удостоверение о проверке знаний норм труда и правил работы в электроустановках (далее – удостоверение), по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

11. Работники, обладающие правом проведения специальных работ, имеют об этом запись в удостоверении.

12. Работники, в случае если они не могут принять меры по устранению нарушений согласно требованиям настоящих Правил, представляющих опасность для людей неисправностях электроустановок, машин, механизмов, приспособлений, инструмента, средств защиты, сообщает об этом своему непосредственному руководителю.

13. Работникам, производственная деятельность которых связана с электроустановками, необходимо иметь группу допуска по электробезопасности в соответствии с приложением 1 к настоящим Правилам.

14. Лицам, допущенным к выполнению работ, к которым предъявляются дополнительные (повышенные) требования по безопасности специальных работ, необходимо иметь удостоверение.

К специальным работам относятся:

1) верхолазные работы;

2) работы под напряжением на токоведущих частях: чистка, обмыв и замена изоляторов и соединительных зажимов, смазка тросов;

3) работы в колодцах, шурфах, траншеях и котлованах глубиной более 2 м;

4) обслуживание сосудов, работающих под давлением, испытания оборудования повышенным напряжением (за исключением работ с мегаомметром).

15. Всему персоналу, находящемуся в помещениях с действующим энергооборудованием электростанций и подстанций (за исключением щитов управления, релейных и им подобных), в закрытых распределительных установках (далее – ЗРУ) и открытых распределительных установках (далее –ОРУ), в колодцах, туннелях и траншеях, а также участвующему в обслуживании и капитальных ремонтах ВЛ, необходимо пользоваться защитными касками.

16. В электроустановках выше 1000 В работникам из дежурного или оперативно-ремонтного персонала, единолично обслуживающим электроустановки, и старшим по смене необходимо иметь группу допуска IV, остальным группу допуска – III.

В электроустановках до 1000 В работникам из дежурного или оперативно-ремонтного персонала, единолично обслуживающим электроустановки, необходимо иметь группу допуска III.

17. В электроустановках не допускается приближение людей, механизмов и грузоподъемных машин к находящимся под напряжением не огражденным токоведущим частям, согласно допустимому расстоянию до токоведущих частей, находящихся под напряжением в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.

18. Осмотр электроустановок электростанций и подстанций выполняет работник с группой допуска III из дежурного или оперативно-ремонтного персонала, находящийся на дежурстве, либо работник с группой допуска V из административно-технического персонала.

19. Работники, не обслуживающие данные электроустановки, допускаются в них в сопровождении дежурного или оперативно-ремонтного персонала, имеющего группу допуска не ниже IV в электроустановках выше 1000 В, и имеющего группу допуска не ниже III – в электроустановках напряжением 1000 В, либо работника, имеющего право единоличного осмотра.

Сопровождающему необходимо следить за безопасностью людей, допущенных в электроустановки, и предупреждать их о недопущении приближаться к токоведущим частям на расстояния, менее, предусмотренных в Таблицах допустимых параметров согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 19 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. Не допускается в электроустановках выше 1000 В при осмотре входить в помещения, камеры, не оборудованные ограждениями или барьерами, препятствующими приближению к токоведущим частям на расстояния, менее указанных в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам. Не допускается открывать двери ограждений и проникать за ограждения и барьеры.

В электроустановках до 1000 В при осмотре допускается открывать двери щитов, сборок, пультов управления и других устройств. Не допускается выполнение любых работ во время осмотра.

21. При замыкании на землю в электроустановках 6-35 кВ приближаться к обнаруженному месту замыкания на расстояние менее 4 м в ЗРУ и менее 8 м в ОРУ и на ВЛ допускается для оперативных переключений с целью ликвидации замыкания и освобождения людей, попавших под напряжение. При этом следует пользоваться электрозащитными средствами.

22. Отключать и включать разъединители, отделители и выключатели выше 1000 В с ручным приводом необходимо в диэлектрических перчатках.

23. Снимать и устанавливать предохранители следует при снятом напряжении.

Под напряжением, но без нагрузки допускается снимать и устанавливать предохранители на присоединениях, в схеме которых отсутствуют коммутационные аппараты, позволяющие снять напряжение.

Под нагрузкой допускается заменять предохранители во вторичных цепях, сетях освещения и предохранители трансформаторов напряжения.

24. При снятии и установке предохранителей под напряжением необходимо пользоваться:

1) в электроустановках выше 1000 В – изолирующими клещами (штангой) с применением диэлектрических перчаток и защитных очков;

2) в электроустановках до 1000 В – изолирующими клещами или диэлектрическими перчатками и защитными очками.

25. При расположении предохранителей присоединения вертикально один над другим (вертикальное расположение фаз) на щитах и сборках до 1000 В и отсутствии коммутационных аппаратов допускается устанавливать и снимать предохранители под нагрузкой. При этом применять вместо средств защиты глаз средства защиты лица.

26. Двери помещений электроустановок, камер, щитов и сборок закрываются на замок, кроме камер, в которых проводятся работы.

На мачтовых трансформаторных подстанциях, переключательных пунктах и других устройствах, не имеющих ограждений, приводы разъединителей, а также стационарные лестницы на площадке обслуживания запираются на замок. Стационарные лестницы, блокируются с разъединителями.

27. Ключи от электроустановок выше 1000 В (помещения и камеры ЗРУ, КРУ, ОРУ), а также от распределительных щитов и сборок до 1000 В, расположенных вне электроустановок выше 1000 В, находятся на учете у дежурного персонала. В электроустановках без местного дежурного персонала ключи находятся на учете у административно-технического персонала.

Ключи хранятся в запираемом ящике. Один комплект ключей остается запасным.

Ключи выдаются под расписку:

1) работникам, имеющим право единоличного осмотра, от всех помещений;

2) при допуске допускающему из оперативно-ремонтного персонала, руководителю и производителю работ, наблюдающему от помещений, в которых предстоит работать.

28. Ключи подлежат возврату ежедневно по окончании осмотра или работы. При работе в электроустановках без местного дежурного персонала ключи возвращаются не позднее следующего рабочего дня после осмотра или полного окончания работы.

Необходимость выдачи ключей на длительный срок персоналу потребителей, имеющему право оперативных переключений в РУ предприятий электросетей, а также дежурному, оперативно-ремонтному и административно-техническому персоналу, имеющему право единоличного осмотра, определяется техническим руководителем предприятия.

Выдача и возврат ключей учитываются в журнале произвольной формы или в оперативном журнале.

29. При несчастных случаях для освобождения пострадавшего от действия электрического тока напряжение снимается немедленно без предварительного согласования.

Глава 2. Мероприятия, обеспечивающие безопасность выполнения работ

Сноска. Заголовок главы 2 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

30. Работы в электроустановках по условиям обеспечения электробезопасности к их первичным цепям делятся на четыре категории:

1) со снятием напряжения (с наведенным и без наведенного напряжения);

2) без снятия напряжения с применением электрозащитных средств;

3) без снятия напряжения на потенциале токоведущей части;

4) вдали от токоведущих частей, находящихся под напряжением.

31. Электробезопасность работающих в категории со снятием напряжения обеспечивается отключением электроустановки, установкой защитных заземлений со всех сторон, откуда может быть подано напряжение на токоведущих частях на рабочем месте, ограждением рабочего места.

При наведенном напряжении на токоведущих частях электробезопасность обеспечивается мерами предусмотренных в пунктах 332- 346 настоящих Правил.

32. Электробезопасность работающих в категории без снятия напряжения с применением электрозащитных средств обеспечивается изоляцией работающих от токоведущих частей, находящихся под напряжением, с помощью основных и дополнительных защитных средств.

33. Электробезопасность работающих в категории без снятия напряжения на потенциале токоведущей части обеспечивается тем, что работающий, применяя специальный комплект одежды и специальные приспособления, изолируется от заземленных токоведущих частей и конструкций на расстояния, указанные в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.

34. Электробезопасность работающих в категории вдали от токоведущих частей, находящихся под напряжением обеспечивается тем, что в зоне работы токоведущие части или ограждены стационарными защитными ограждениями, или расположены на безопасном расстоянии.

35. К организационным мероприятиям по безопасности работ относятся:

1) выдача наряда или распоряжения на производство работ;

2) выдача согласия на допуск;

3) допуск на рабочее место;

4) надзор при выполнении работ;

5) перевод на другое рабочее место;

6) оформление перерывов в работе, окончания работы.

36. Уполномоченными лицами за безопасное проведение работ являются:

1) лицо выдающий наряд, распоряжение;

2) руководитель работ;

3) лицо, дающее согласие на допуск;

4) допускающий;

5) производитель работ;

6) наблюдающий;

7)член бригады.

37. Уполномоченные лица, за безопасное проведение работ в электроустановках, за исключением членов бригады, назначается приказом руководителя предприятия.

38. Уполномоченное лицо, выдающий наряд, распоряжение несет ответственность за достаточность, правильность указанных в наряде мер безопасности, за качественный и количественный состав бригады и назначение ответственных лиц, а также за соответствие выполняемой работе групп по электробезопасности перечисленных в наряде работников.

39. Работы в действующих электроустановках проводятся по наряду, форма которого и указания по его заполнению приведены в приложении 2 к настоящим Правилам.

В случаях, предусмотренных настоящими Правилами, допускается выполнение работ по распоряжению.

Выдача наряда, распоряжения в электроустановках выше 1000 В предоставляется работникам из административно-технического персонала, имеющим группу допуска по электробезопасности V, в электроустановках до 1000 В группу допуска IV.

При неотложных работах, в случае отсутствия лиц из административно-технического персонала, уполномоченных приказом (распоряжением) по предприятию, допускается выдача нарядов и распоряжений работниками с группой допуска IV из дежурного персонала данной электроустановки, которое оформляется указанием по предприятию.

40. Не допускается самовольное проведение работ, а также расширение рабочих мест и объема задания, определенных нарядом или распоряжением.

41. Выполнение любых работ в электроустановках в зоне действия другого наряда согласовывается с руководителем работ или с производителем работ, если не назначен руководитель.

Согласование оформляется на полях обоих нарядов подписью руководителей (производителей) работ.

42. Необходимость назначения руководителя работ при других работах определяет лицо выдающий наряд.

43. Руководителями работ назначаются специалисты имеющие не ниже V и IV группу допуска по электробезопасности в электроустановках напряжением выше 1000 В.

Руководителями работ обеспечивается:

1) выполнение указанных в наряде мер безопасности и их достаточность, за принимаемые им дополнительные меры безопасности;

2) полнота и качество целевого инструктажа бригады, в том числе проводимого допускающим и производителем работ;

3) электробезопасность и безопасность работающих от других производственных факторов.

Сноска. Пункт 43 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

44. Допуск на рабочее место осуществляется дежурным персоналом, в оперативном управлении которого находится электроустановка и является ответственными в рабочее время за:

1) выдачу задания дежурному и оперативно-ремонтному персоналу по объему отключений и заземлений;

2) достоверность сообщаемых этому персоналу сведений по объему предварительно выполненных операций по отключению и заземлению;

3) координацию времени и места работы допускаемых бригад;

4) включение электроустановки после полного окончания работ всеми бригадами, допущенными к работам на данной электроустановке.

Согласие на допуск оформляется согласно таблице 3 приложении 2 к настоящим Правилам.

45. Допускающих назначают из числа оперативного персонала имеющих группу допуска по электробезопасности не ниже IV в электроустановках напряжением выше 1000 В и не ниже III группу допуска по электробезопасности в электроустановках напряжением до 1000 В. Допускающий обеспечивает:

1) качественное выполнение технических мероприятий по подготовке рабочего места, согласно требованиям настоящих Правил, распоряжений;

2) соответствие технических мероприятий характеру и месту работы;

3) допуск к работе;

4) полноту и качество проведенного им инструктажа членов бригад.

Сноска. Пункт 45 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

46. Капитальные ремонты электрооборудования выше 1000 В, а также ВЛ, независимо от напряжения, выполняются по технологическим картам или проекту производства работ (далее – ППР).

ППР выполняется также для производства работ на проводах (тросах) и относящихся к ним изоляторах и арматуре, расположенных выше проводов, тросов, находящихся под напряжением, а также для работ, связанных с выемкой активной части силовых трансформаторов и реакторов.

47. В заявке на работы в электроустановках указывается категория работ и время аварийной готовности.

48. Наряд выписывается в двух экземплярах, один из которых предназначается для руководителя (производителя) работ (наблюдающего), второй – для местного дежурного персонала (допускающего) или для выдавшего наряд, если на данном участке нет дежурного персонала.

49 Наряды на производство работ передаются по телефону, радио или электронным документом. Наряд выписывается в трех экземплярах: для выдающего наряд, руководителя (производителя) работ, допускающего.

В этом случае выдающий наряд выписывает один экземпляр, а лицо, принимающее текст в виде телефонно-, радиограммы или электронным документом, заполняет два экземпляра наряда и после обратной проверки указывает на месте подписи выдающего наряд его фамилию и инициалы, подтверждая правильность записи своей подписью.

При совмещении обязанностей руководителя (производителя) работ и допускающего наряд выписывается в двух экземплярах или электронным документом.

Допускается заполнение бланка Наряд для работ в электроустановках по форме, согласно приложению, приведенному в части третьей пункта 10 настоящих Правил посредством компьютера с дальнейшим распечатыванием и осуществлением допусков в письменной форме.

Сноска. Пункт 49 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

50. Допускается одно из совмещений обязанностей работников, ответственных за безопасное ведение работ, в соответствии с приложением 5 к настоящим Правилам.

51. Допускается совмещение обязанности допускающего с лицом дающим согласие на подготовку рабочего места и допуск, при наличии у допускающего прав оперативного управления оборудованием, которое необходимо отключать и заземлять в соответствие с мерами безопасности для производства работ, и прав ведения оперативных переговоров с работниками, выполняющими необходимые отключения и заземления оборудования на объектах, не находящихся в оперативном управлении допускающего.

Допускающий, из числа оперативного персонала может выполнять обязанности члена бригады.

52. На ВЛ всех уровней напряжения допускается совмещение руководителем или производителем работ из числа ремонтного персонала обязанностей допускающего в тех случаях, когда для подготовки рабочего места требуется проверить отсутствие напряжения и установить переносные заземления на месте работ без оперирования коммутационными аппаратами.

53. Производитель работ обеспечивает:

1) соответствие подготовленного рабочего места мероприятиям, необходимым при подготовке рабочих мест и отдельным указаниям наряда;

2) четкость и полноту целевого инструктажа членов бригады;

3) наличие, исправность и правильное применение необходимых средств защиты, инструмента, инвентаря и приспособлений;

4) сохранность на рабочем месте ограждений, плакатов, заземлений, запирающих устройств;

5) безопасное проведение работы и соблюдение требований настоящих Правил им самим и членами бригады;

6)осуществление постоянного контроля за членами бригады.

Производитель работ, выполняемы по наряду в электроустановках напряжением выше 1000 В, должен иметь группу допуска IV, а в электроустановках напряжением до 1000 В - группу допуска III. При выполнении работ в подземных сооружениях, где возможно появление вредных газов, работ под напряжением, работ по перетяжке и замене проводов на ВЛ напряжением до 1000 В, подвешенных на опорах ВЛ напряжением выше 1000 В, производитель работ должен иметь группу допуска IV.

54. Наблюдающий назначается для присмотра за бригадами, не имеющими права самостоятельно работать в электроустановках.

Наблюдающий обеспечивает:

1) соответствие подготовленного рабочего места мероприятиям, необходимым при подготовке рабочих мест и отдельным указаниям наряда;

2) четкость и полноту целевого инструктажа членов бригады;

3) наличие и сохранность установленных на рабочем месте заземлений, ограждений, плакатов и знаков безопасности, запирающих устройств приводов;

4) безопасность членов бригады в отношении поражения электрическим током электроустановки.

Наблюдающим назначается работник, имеющий группу допуска не ниже III.

Ответственным за безопасность, связанную с технологией работы, является работник, возглавляющий бригаду, который входит в ее состав и постоянно находиться на рабочем месте.

Сноска. Пункт 54 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

55. В действующих электроустановках по наряду выполняются работы следующих категорий:

1) со снятием напряжения (с наведенным и без наведенного напряжения) в электроустановках выше 1000 В, на сборных шинах РУ и распределительных щитов до 1000 В, а также на их присоединениях, по которым подается напряжение на сборные шины;

2) без снятия напряжения с применением электрозащитных средств, за исключением работ с электроизмерительными клещами и штангами, приведенных в пунктах 390- 392 настоящих Правил, а также работ, выполняемых дежурным и оперативно-ремонтным персоналом в порядке текущей эксплуатации. Перечень работ, выполняемых без снятия напряжения с применением электрозащитных средств, выполняемых дежурным и оперативно-ремонтным персоналом в порядке текущей эксплуатации, разрабатывается, исходя из сложившихся условий, и утверждается техническим руководителем предприятия;

3) без снятия напряжения на потенциале токоведущей части. Также по наряду выполняются отдельные работы, не требующие снятия напряжения, предусмотренные настоящими Правилами.

56. Необходимость выдачи наряда или распоряжения при выполнении работ вдали от токоведущих частей, находящихся под напряжением, работ в электроустановках до 1000 В (кроме работ, указанных в пункте 55 настоящих Правил), работ в недействующей части электроустановки определяет выдающий наряд, распоряжение в зависимости от состава бригады.

57. Наряд допускается выдавать на одно или несколько рабочих мест одного присоединения, за исключением случаев, оговоренных в пунктах 58- 61 настоящих Правил.

58. В электроустановках выше 1000 В, где напряжение снято со всех токоведущих частей, в том числе с выводов ВЛ и КЛ, и вход в соседние электроустановки (сборки и щиты до 1000 В остаются под напряжением), допускается выдавать один наряд для одновременной работы на всех присоединениях. Назначать руководителя работ при этом не требуется.

59. В РУ 6-110 кВ с одиночной системой шин и любым числом секций при выводе в ремонт всей секции полностью допускается выдавать один наряд для работы на шинах и на всех присоединениях этой секции. Допускается рассредоточение бригады по разным рабочим местам в пределах этой секции.

60.При выводе в ремонт агрегатов (установок) допускается выдавать один наряд для работы на всех электродвигателях этих агрегатов (установок) и один наряд для работ в РУ на всех присоединениях, питающих электродвигатели этих агрегатов (установок).

Выдавать один наряд допускается для работы на электродвигателях одного напряжения и на присоединениях одного РУ.

61. Один наряд для одновременного или поочередного выполнения работ на разных рабочих местах нескольких присоединений одной электроустановки допускается выдавать:

1) при прокладке и перекладке силовых и контрольных кабелей, испытаниях электрооборудования, проверке устройств защиты, измерений, блокировки, автоматики, телемеханики, связи и другом;

2) при ремонте отдельного кабеля в туннеле, коллекторе, колодце, траншее, котловане;

3) при ремонте кабелей (не более двух), выполняемом в двух котлованах или в РУ и находящемся рядом котловане, когда расположение рабочих мест позволяет производителю работ осуществлять надзор за бригадой.

При этом допускается рассредоточение членов бригады по разным рабочим местам.

62. Допускается выдавать один наряд для поочередного проведения однотипной работы на нескольких подстанциях или нескольких присоединениях одной подстанции.

К таким работам относятся:

1) протирка изоляторов;

2) подтяжка зажимов;

3) отбор проб и доливка масла;

4) переключение обмоток трансформаторов;

5) проверка устройств релейной защиты, автоматики, измерительных приборов;

6) испытание повышенным напряжением от постороннего источника;

7) проверка изоляторов измерительной штангой;

8) отыскание места повреждения КЛ. Срок действия такого наряда – 1 календарный день.

63. Число нарядов, выдаваемых на одного руководителя работ, допускающего, производителя работ (наблюдающего) для поочередного допуска и работы по ним, срок действия наряда определяет выдающий наряд. Продление наряда допускается.

64. Наряды, по которым работы полностью закончены, хранятся в течение 30 календарных дней.

65. Наряды хранятся при:

1) работе на электростанциях и подстанциях (далее – ПС) с обслуживающим персоналом – у дежурного или в электронном архиве;

2) работе на ПС без обслуживающего персонала и на ВЛ – у выдавшего наряд или у диспетчера (дежурного ОВБ).

Сноска. Пункт 1 с изменением, внесенным приказом Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

66. Распоряжение выдается производителю работ и лицу допускающему, имеет разовый характер, срок его действия определяется продолжительностью рабочего дня исполнителей.

67. Порядок учета работ по нарядам и распоряжениям приведен в приложении 3 к настоящим Правилам.

68. Кратковременные работы продолжительностью не более 1 часа допускается выполнять по распоряжению ремонтному персоналу под надзором дежурного или лица из оперативно-ремонтного персонала, а также самому дежурному или оперативно-ремонтному персоналу.

К указанным работам относятся:

1) отсоединение или присоединение кабеля, проводов, шин от электродвигателя или другого оборудования работы в РУ, в устройствах и цепях релейной защиты, автоматики, телемеханики и связи, в том числе на фильтрах высокочастотной защиты и связи;

2) отсоединение или присоединение ВЛ 0,4 кВ, а также КЛ всех напряжений, фазировка, проверка целости цепей КЛ, переключение ответвлений трансформатора, протирка единичных изоляторов и масломерных стекол, отбор проб и доливка масла, присоединение и отсоединение аппаратуры для очистки и сушки масла, замена манометров воздушных выключателей, проверка нагрева и вибрации токоведущих частей, измерения электроизмерительными клещами, снятие посторонних предметов с проводов и шин, упавших деревьев, сучьев и прочие с проводв ВЛ;

3)неотложные работы по устранению неисправностей, угрожающих нарушением нормальной работы электроустановок, каналов и устройств средств диспетчерского и технологического управления в энергосистемах (далее – СДТУ) и тепловой автоматики и измерения, электроснабжения потребителей или приведших к такому нарушению.

69. При выполнении работ, указанных в пункте 68 настоящих Правил, число работающих не превышает трех человек, включая работника, осуществляющего надзор.

Старшему лицу из дежурного или оперативно-ремонтного персонала, выполняющему работу или ведущему надзор, при работах в электроустановках выше 1000 В необходимо иметь группу допуска IV, в электроустановках до 1000 В – группу допуска III. Остальным членам бригады необходимо иметь группу допуска III. К работам на присоединениях, питающих потребителя, привлекается персонал последнего.

Перед работой выполняются все технические мероприятия по подготовке рабочего места, кроме его ограждения в ОРУ канатом или шнуром, являющегося в данном случае необязательным.

Перечисленные в пункте 68 настоящих Правил работы, для выполнения которых требуется более 1 часа (далее - ч) или участие более трех человек, проводятся по наряду.

70. Численность бригады и ее состав с учетом групп по электробезопасности определяется лицом выдающим наряд, исходя из объема работы, условий безопасности, возможности обеспечения надзора за членами бригады со стороны руководителя работ, производителя работ (наблюдающего).

Минимальная численность бригады при работе по наряду – два работника, включая производителя работ (наблюдающего).

При работе по распоряжению следующие работы допускается выполнять единолично:

1) монтаж, ремонт и эксплуатация вторичных цепей, измерительных приборов, устройств релейной защиты, автоматики, телемеханики и связи, включая работы в приводах и агрегатных шкафах коммутационных аппаратов, независимо от того, находятся они под напряжением или нет, производителю работ с группой допуска IV в случае расположения этих цепей и устройств в помещениях, где токоведущие части выше 1000 В отсутствуют, или полностью ограждены, или расположены на высоте, при которой не требуется ограждения;

2) работы в электроустановках до 1000 В, расположенных в помещениях без повышенной опасности в отношении поражения людей электрическим током, работнику с группой допуска не ниже III, имеющему право быть производителем работ;

3) в электроустановках электростанций и подстанций работнику с группой допуска не ниже III:

благоустройство территории ОРУ, скашивание травы, расчистка от снега дорог и проходов;

ремонт и обслуживание устройств проводной радио- и телефонной связи, расположенных вне камер РУ на высоте не более 2,5 м;

возобновление надписей на кожухах оборудования и ограждения вне камер РУ;

наблюдение за сушкой трансформаторов, генераторов и другого оборудования;

обслуживание маслоочистительной и прочей вспомогательной аппаратуры при очистке и сушке масла;

работы на электродвигателях и механической части вентиляторов и маслонасосов трансформаторов, компрессоров;

проверка воздухоочистительных фильтров и замена сорбентов в них, ремонт и обслуживание осветительной аппаратуры, расположенной вне камер на высоте до 2,5 м;

4) работнику с группой допуска II:

замена ламп и чистка светильников, расположенных вне РУ на высоте не более 2,5 м;

уборка помещений в электроустановках выше 1000 В, где токоведущие части ограждены, а также помещений щитов управления и релейных;

осмотр ВЛ в легкопроходимой местности и при благоприятной погоде;

восстановление постоянных обозначений на опорах ВЛ;

замер габаритов ВЛ угломерными приборами;

противопожарная очистка площадок вокруг опор ВЛ;/

окраска бандажей на опорах ВЛ.

Сноска. Пункт 70 с изменениями, внесенными приказом Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

71. Изменять состав бригады допускается работнику, выдавшему наряд (распоряжение).

Указания об изменениях состава бригады передаются по телефону, радио, электронным документом или с нарочным допускающему руководителю (производителю) работ, который в наряде за своей подписью записывает фамилию и инициалы работника, давшего указание об изменении.

Руководителю (производителю) работ необходимо проинструктировать работников, введенных в состав бригады.

Сноска. Пункт 71 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

72. Допуск на рабочее место производится с согласия лица, имеющего право его выдавать.

73. Согласие передается лицу, выполняющему допуск, лично, по телефону, радио, с нарочным или через дежурный персонал промежуточных объектов.

Не допускается выдавать согласие на допуск заранее.

74. При аварийном отключении подстанции, ВЛ и трансформаторных подстанции (далее – ТП) – 10/0,4 кВ и отсутствии связи с бригадой согласие на допуск передается через лицо, имеющее право выдачи нарядов на данное оборудование и выезжающее с бригадой на отыскание и устранение повреждения или электронным документом. Данное согласие выдается после отключения и заземления ВЛ с питающих центров.

Сноска. Пункт 74 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

75. Допуск бригады производится по одному наряду, распоряжению.

76. Перед допуском необходимо убедиться в выполнении технических мероприятий по подготовке рабочего места. Посредством личного осмотра, по записям в оперативном журнале, по оперативной схеме или по сообщениям дежурных, оперативно-ремонтного персонала потребителей.

77. Руководителю и производителю работ (наблюдающему) перед допуском необходимо принять рабочее место у допускающего личной проверкой подготовки рабочего места.

78. Допуск к работе по нарядам и распоряжениям проводится непосредственно на рабочем месте.

79. При допуске бригады допускающему необходимо:

1) проверить соответствие состава бригады, указанного в наряде или распоряжении, по именным удостоверениям;

2) провести инструктаж, ознакомить бригаду с содержанием наряда, распоряжения, указать границы рабочего места, показать ближайшее к рабочему месту оборудование и токоведущие части ремонтируемого и соседних присоединений, к которым не допускается приближаться, указать другие опасные производственные факторы;

3) доказать бригаде, что напряжение отсутствует, показом установленных заземлений или проверкой отсутствия напряжения, если заземления не видны с рабочего места, а в электроустановках 35 кВ и ниже - последующим прикосновением рукой к токоведущим частям;

4) произвести опрос 2-3 членов бригады на усвоение темы инструктажа.

80. Производителю работ при допуске необходимо проинструктировать бригаду по мерам безопасности, связанным с технологией работ, использованию бригадных средств защиты, инструмента, приспособлений, механизмов и машин.

81. Допуск оформляется в обоих экземплярах наряда и в журнале учета работ по нарядам и распоряжениям или электронным документом в соответствии с приложением, приведенным в части четвертой пункта 10 настоящих Правил. Когда руководитель (производитель) работ совмещает обязанности допускающего, допуск оформляется в одном экземпляре наряда.

Допуск к работе по распоряжению оформляется в оперативном журнале или журнале учета работ по нарядам и распоряжениям.

Сноска. Пункт 81 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

82. После допуска надзор за соблюдением бригадой требований электробезопасности возлагается на руководителя, наблюдающего, производителя работ (когда не назначен руководитель работ), а по безопасности, связанной с технологией работ, использованию бригадных средств защиты, инструмента, приспособлений, механизмов и машин - на производителя работ.

83. Руководителю работ, производителю работ (наблюдающему) необходимо постоянно присутствовать на рабочем месте. При необходимости временного ухода с рабочего места любого из перечисленных лиц следует удалить бригаду с места работы (вывести ее из РУ, снять персонал с опоры ВЛ и другие).

84. Допускается с согласия руководителя, производителя работ временный уход с рабочего места одного или нескольких членов бригады.

В электроустановках выше 1000 В количество членов бригады допускается не менее двух, оставшихся на рабочем месте, включая производителя работ. С согласия руководителя, производителя работ члены бригады с группой допуска не ниже III могут выходить из РУ и возвращаться на рабочее место самостоятельно, члены бригады с группой допуска I и II – в сопровождении члена с группой допуска не ниже III.

Возвратившиеся члены бригады могут приступить к работе с согласия руководителя, производителя работ.

Сноска. Пункт 84 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

85. Перевод бригады на другое рабочее место осуществляет допускающий или с его согласия руководитель или производитель работ. Ежедневный допуск к работе и окончание оформляется согласно таблице 4 приложении 2 к настоящим Правилам.

При работах по распоряжению оформление перевода на другое рабочее место не требуется.

86. При перерыве в работе на протяжении рабочего дня бригаду необходимо удалить с рабочего места. При этом наряд остается у руководителя, производителя работ (наблюдающего).

После перерыва члены бригады не возвращаются на рабочее место без руководителя производителя работ (наблюдающего). Допуск на рабочее место после перерыва осуществляет руководитель, производитель работ (наблюдающий) без получения на это согласия и оформления в наряде.

Сноска. Пункт 86 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

87. При перерывах в работе в связи с окончанием рабочего дня бригаду необходимо удалить с рабочего места.

При этом, если время аварийной готовности, указанное в оперативной заявке, совпадает со временем выполнения работы, наряд остается у руководителя, производителя работ (наблюдающего). Допуск в последующие дни выполняет руководитель, производитель работ (наблюдающий) без получения на это согласия и без оформления в наряде.

Когда время аварийной готовности менее времени выполнения работы, руководителю, производителю работ (наблюдающему) необходимо сдать наряд допускающему с оформлением окончания рабочего дня в своем экземпляре наряда. Повторный допуск в последующие дни на подготовленное рабочее место осуществляет допускающий без получения на это согласия, с оформлением в наряде.

88. После полного окончания работы руководителю, производителю работ (наблюдающему) необходимо удалить бригаду с рабочего места, снять установленные бригадой заземления, ограждения, плакаты, флажки и оформить в наряде полное окончание работ.

89. После оформления полного окончания работ руководитель, производитель работ (наблюдающий) сдает наряд допускающему.

90. Допускающий, получив наряд или сообщение об окончании работ по распоряжению, после осмотра рабочего места сообщает работнику, дающему согласие на допуск в данной смене, о полном окончании работ и о возможности включения электроустановки.

91. Для подготовки рабочего места к работе, требующей снятия напряжения, выполняются следующие технические мероприятия:

1) проведены необходимые отключения и приняты меры, препятствующие ошибочному или самопроизвольному включению коммутационной аппаратуры;

2) вывешены плакаты безопасности на приводах ручного и на ключах дистанционного управления коммутационной аппаратурой;

3) проверено отсутствие напряжения на токоведущих частях, которые заземляются для защиты людей от поражения электрическим током;

4) установлено заземление (включены заземляющие ножи, установлены переносные заземления);

5) ограждены при необходимости рабочие места или оставшиеся под напряжением токоведущие части, и вывешены на ограждениях плакаты безопасности. В зависимости от местных условий токоведущие части ограждаются до или после их заземления.

92. Для работы на токоведущих частях, требующей снятия напряжения, отключаются:

1) токоведущие части, на которых будет проводиться работа;

2) не огражденные токоведущие части, к которым возможно приближение людей, механизмов и грузоподъемных машин на расстояние менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.

При работе на отключенной ВЛ, когда не исключена возможность приближения элементов этой ВЛ на расстояние, менее указанного в третьей графе таблицы 1 приложения 4 к настоящим Правилам к токоведущим частям других ВЛ, находящихся под напряжением, последние отключаются. ВЛС, подвешенные совместно с ремонтируемой ВЛ, также отключаются.

93. В электроустановках выше 1000 В с каждой стороны, откуда коммутационным аппаратом подается напряжение на рабочее место, должен быть видимый разрыв, образованный отсоединением или снятием шин и проводов, отключением разъединителей, снятием предохранителей, а также отключением отделителей и выключателей нагрузки, за исключением тех, у которых автоматическое включение осуществляется пружинами, установленными на самих аппаратах. Допускается отсутствие видимого разрыва в цепях с комбинированными выключателями, в КРУ с выкатными блоками выключателей, в КРУ с заполнением элегазом при наличии надежного механического указателя гарантированного отключенного положения контактов.

Трансформаторы напряжения и силовые трансформаторы, связанные с выделенным для работ участком электроустановки, отключаются также и со стороны напряжения до 1000 В для исключения возможности обратной трансформации.

94. При подготовке рабочего места после отключения разъединителей (отделителей) и выключателей нагрузки с ручным управлением необходимо визуально убедиться в их отключенном положении и отсутствии шунтирующих перемычек.

95. В электроустановках выше 1000 В для предотвращения ошибочного или самопроизвольного включения коммутационных аппаратов, которыми подается напряжение к месту работы, принимаются следующие меры:

1) у разъединителей, отделителей, выключателей нагрузки ручные приводы в отключенном положении должны быть заперты на механический замок, в отдельных случаях на ножи однополюсных разъединителей должны быть надеты диэлектрические колпаки;

2) у разъединителей, управляемых оперативной штангой, стационарные ограждения заперты на механический замок;

3) у комбинированных выключателей приводы в отключенном положении заперты на механический замок;

4) у грузовых и пружинных приводов включающий груз или включающие пружины приведены в нерабочее положение.

Меры по предотвращению ошибочного включения коммутационных аппаратов КРУ с выкатными тележками принимаются в соответствии с пунктами 225 и 226 настоящих Правил.

Сноска. Пункт 95 с изменением, внесенным приказом Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

96. В электроустановках до 1000 В со всех сторон токоведущих частей, на которых будет проводиться работа, напряжение снимется отключением коммутационных аппаратов, а при наличии в схеме предохранителей – снятием последних. При отсутствии в схеме предохранителей предотвращение ошибочного включения коммутационных аппаратов обеспечивается такими мерами, как запирание рукояток привода или дверок шкафа, закрытие кнопок, установка между контактами коммутационного аппарата изолирующих накладок и другие. При снятии напряжения коммутационным аппаратом с дистанционным управлением необходимо отключить включающую катушку.

97. Если позволяют конструктивное исполнение аппаратуры и характер работы, перечисленные выше меры заменяются расшиновкой или отсоединением кабеля, проводов от коммутационного аппарата, либо от оборудования, на котором проводится работа.

Расшиновку или отсоединение кабеля, проводов при подготовке рабочего места выполняют работник из ремонтного персонала, имеющий группу допуска не ниже III, под наблюдением дежурного или работника из оперативно-ремонтного персонала. С ближайших к рабочему месту токоведущих частей, доступных прикосновению, снимается напряжение, либо они ограждаются.

Сноска. Пункт 97 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

98. Отключенное положение коммутационных аппаратов до 1000 В с недоступными для осмотра контактами (автоматы невыкатного типа, пакетные выключатели, рубильники в закрытом исполнении и прочие) определяется проверкой отсутствия напряжения на их зажимах, либо на отходящих шинах, проводах или зажимах оборудования, включаемого этими коммутационными аппаратами.

99. На приводах комбинированных выключателей, разъединителей, отделителей и выключателей нагрузки, на ключах и кнопках дистанционного управления, на коммутационной аппаратуре до 1000 В (автоматы, рубильники, выключатели), при включении которых подается напряжение на рабочее место, вывешивается знак (плакат) "НЕ ВКЛЮЧАТЬ работают люди" по форме согласно приложению 6 к настоящим Правилам.

На присоединениях до 1000 В, не имеющих автоматов, выключателей или рубильников, плакаты вывешиваются у снятых предохранителей.

У разъединителей, управляемых оперативной штангой, плакаты вывешиваются на ограждениях, а у однополюсных разъединителей – на приводе каждого разъединителя. В КРУ плакаты вывешиваются в соответствии с пунктами 225 и 226 настоящих Правил.

100. На задвижках, закрывающих доступ воздуха в пневматические приводы разъединителей, вывешивается знак (плакат) "НЕ ОТКРЫВАТЬ работают люди" по форме согласно приложению 7 к настоящим Правилам.

101. На приводах разъединителей и комбинированных выключателей, которыми отключена для работ ВЛ или КЛ, независимо от числа работающих бригад вывешивается один знак (плакат) "НЕ ВКЛЮЧАТЬ! РАБОТА НА ЛИНИИ" по форме согласно приложению 8 к настоящим Правилам.

102. Данный плакат вывешивается и снимается по указанию работника, который дает согласие на допуск и ведет учет числа работающих на линии бригад.

103. Проверять отсутствие напряжения необходимо указателем напряжения, исправность которого перед применением устанавливается с помощью предназначенных для этой цели специальных приборов или приближением к токоведущим частям, расположенным поблизости и за ведомо находящимся под напряжением.

В электроустановках выше 1000 В пользоваться указателем напряжения необходимо в диэлектрических перчатках.

В электроустановках 35 кВ и выше для проверки отсутствия напряжения можно пользоваться изолирующей штангой, прикасаясь ею несколько раз к токоведущим частям. Признаком отсутствия напряжения является отсутствие искрения и потрескивания.

На одноцепных ВЛ 500 кВ и выше достаточным признаком отсутствия напряжения является отсутствие коронирования.

104. В электроустановках электростанций и подстанций проверять отсутствие напряжения разрешается одному работнику из дежурного или оперативно-ремонтного персонала с группой доступа не ниже IV в электроустановках выше 1000 В и с группой доступа не ниже III – в электроустановках до 1000 В.

На ВЛ проверку отсутствия напряжения выполняют два работника: на ВЛ выше 1000 В с группами доступа не ниже IV и III, на ВЛ до 1000 В – с группой доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 104 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

105. Проверять отсутствие напряжения выверкой схемы в натуре разрешается:

1) в ОРУ, КРУ и КТП наружной установки, а также на ВЛ при тумане, дожде, снегопаде в случае отсутствия специальных указателей напряжения;

2) в ОРУ 500 кВ и выше и на двухцепных ВЛ 500 кВ и выше.

При выверке схемы в натуре отсутствие напряжения на вводах ВЛ и КЛ подтверждается дежурным, в оперативном управлении которого находится линия.

На ВЛ выверка схемы в натуре заключается в проверке направления и внешних признаков линий, а также обозначений на опорах, которые соответствуют диспетчерским наименованиям линий.

106. На ВЛ 6-20 кВ при проверке отсутствия напряжения, выполняемой с деревянных или железобетонных опор, а также с телескопической вышки, указателем, основанным на принципе протекания емкостного тока, обеспечить требуемую чувствительность указателя путем заземления его рабочей части.

107. На ВЛ при подвеске проводов на разных уровнях проверять отсутствие напряжения указателем или штангой следует снизу вверх, начиная с нижнего провода. При горизонтальной подвеске проверку нужно начинать с ближайшего провода.

108. В электроустановках до 1000 В с заземленной нейтралью при применении двухполюсного указателя проверять отсутствие напряжения следует как между фазами, так и между каждой фазой и заземленным элементом оборудования или заземляющим (зануляющим) проводником. Допускается применять предварительно проверенный Вольтметр. Не допускается пользоваться для проверки отсутствия напряжения контрольными лампами накаливания.

109. Устройства, сигнализирующие об отключенном положении аппарата, блокирующие устройства, постоянно включенные Вольтметры и другие являются дополнительными средствами, подтверждающими отсутствие напряжения, и на основании их показаний нельзя делать заключение об отсутствии напряжения.

110. Устанавливать заземления на токоведущие части необходимо непосредственно после проверки отсутствия напряжения.

111. Переносное заземление сначала нужно присоединить к заземляющему устройству, а затем, после проверки отсутствия напряжения, установить на токоведущие части.

На ВЛ при подвеске проводов на разных уровнях устанавливать заземление следует снизу вверх, начиная с нижнего провода.

Переносное заземление следует присоединять к токоведущим частям и заземляющей шине (конструкции) в местах, очищенных от краски.

Снимать переносное заземление необходимо в обратной последовательности: сначала снять его с токоведущих частей, а затем отсоединить от заземляющего устройства.

112. Установка и снятие переносных заземлений выполняется в диэлектрических перчатках с применением в электроустановках выше 1000 В изолирующей штанги. Закреплять зажимы переносных заземлений следует этой же штангой или непосредственно руками в диэлектрических перчатках.

113. Не разрешается пользоваться для заземления проводниками, не предназначенными для этой цели, за исключением случая, оговоренного в пункте 208 настоящих Правил.

114. В электроустановках выше 1000 В заземляются токоведущие части всех фаз (полюсов) отключенного для работ участка со всех сторон, откуда подается напряжение, за исключением отключенных для работ сборных шин, на которые достаточно установить одно заземление.

При работах на отключенном линейном разъединителе на провода спусков со стороны ВЛ независимо от наличия заземляющих ножей на разъединителе устанавливается дополнительное заземление, не нарушаемое при операциях с разъединителем.

115. Заземленные токоведущие части отделяются от токоведущих частей, находящихся под напряжением, видимым разрывом. Допускается отсутствие видимого разрыва в случаях, предусмотренных пунктом 93 настоящих Правил.

Установленные в электроустановке заземления отделяются от токоведущих частей, на которых непосредственно ведется работа, отключенными выключателями, разъединителями, отделителями или выключателями нагрузки, снятыми предохранителями, демонтированными шинами или проводами.

116. В электроустановках до 1000 В при работах на сборных шинах РУ, щитов, сборок шины заземляются (за исключением шин, выполненных изолированным проводом). Необходимость и возможность заземления присоединений этих шин определяет выдающий наряд (распоряжение).

117. В электроустановках электростанций и подстанций допускается временное снятие заземлений, установленных при подготовке рабочего места, если это требуется по характеру выполняемых работ (измерение сопротивления изоляции и прочие).

Временное снятие и повторную установку заземлений выполняют дежурный, оперативно-ремонтный персонал, либо по указанию выдающего наряд – руководитель, производитель работ.

Согласие на временное снятие заземлений, а также на выполнение этих операций руководителем, производителем работ вносится в строку наряда "Отдельные указания" с записью о том, где и для какой цели снимаются заземления.

Сноска. Пункт 117 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

118. В электроустановках, конструкция которых такова, что установка заземления опасна или невозможна (например, в некоторых распределительных ящиках, КРУ отдельных типов, сборках с вертикальным расположением фаз), при подготовке рабочего места допускается не устанавливать заземления, а надевать диэлектрические колпаки на ножи разъединителей или устанавливать изолирующие накладки между контактами коммутационных аппаратов.

119. ВЛ выше 1000 В заземляются во всех РУ и у секционирующих коммутационных аппаратов, где отключена линия.

Допускается:

1) ВЛ 35 кВ и выше с ответвлениями не заземлять на подстанциях, подключенных к этим ответвлениям, при условии, что ВЛ заземлена с двух сторон, а на этих подстанциях заземления установлены за отключенными линейными разъединителями;

2) ВЛ 6-20 кВ заземлять в одном РУ или у одного секционирующего аппарата, либо на ближайшей к РУ или секционирующему аппарату опоре. В остальных РУ, этого напряжения, и у секционирующих аппаратов, где ВЛ отключена, допускается ее не заземлять при условии, что на ВЛ будут установлены заземления между рабочим местом и этим РУ или секционирующими аппаратами. На ВЛ указанные заземления следует устанавливать на опорах, имеющих заземляющие устройства.

На ВЛ до 1000 В достаточно установить заземление на рабочем месте.

120. Дополнительно к заземлениям, указанным в пункте 130 настоящих Правил, на рабочем месте каждой бригады заземляются провода всех фаз, а при необходимости и тросы.

121. Для провода, лежащего в металлических раскаточных роликах или поддерживающих зажимах, достаточно заземлить обоймы этих роликов или зажимы. При естественном металлическом контакте между обоймой ролика или зажимом и конструкцией металлической опоры ВЛ, а также заземленной арматурой железобетонной опоры дополнительного заземления ролика или зажима не требуется.

122. При монтаже проводов в анкерном пролете, а также после соединения петель на анкерных опорах смонтированного участка ВЛ, провода (тросы) заземляются на начальной анкерной опоре и на одной из конечных промежуточных опор.

123. Не допускается заземлять провода (тросы) на конечной анкерной опоре смонтированного анкерного пролета, а также смонтированного участка ВЛ во избежание перехода потенциала от грозовых разрядов и других перенапряжений с проводов (тросов) готового участка ВЛ на следующий, монтируемый, ее участок.

124. На ВЛ с расщепленными проводами допускается в каждой фазе заземлять один провод, при наличии изолирующих распорок заземлять требуется все провода фазы.

125. На одноцепных ВЛ заземление на рабочем месте необходимо устанавливать на опоре, на которой ведется работа, или на соседней. Допускается установка заземлений с двух сторон участка ВЛ, на котором работает бригада, при условии, что расстояние между заземлениями не превышает 2 километра.

126. При работе на изолированном от опоры ВЛ молниезащитном тросе или на конструкциях опоры, когда требуется приближение к этому тросу на расстояние менее 1 м, трос заземляется. Заземление нужно устанавливать в сторону пролета, в котором трос изолирован, или в этом пролете.

Если на этом тросе предусмотрена плавка гололеда, перед началом работы трос отключается и заземляется с тех сторон, откуда на него подается напряжение.

127. Требования к установке заземлений на ВЛ при работах в пролете пересечений с другими ВЛ, на одной отключенной цепи многоцепной ВЛ, на ВЛ под наведенным напряжением и при пофазном ремонте в соответствии с настоящими Правилам.

128. Переносные заземления на ВЛ следует присоединять: на металлических опорах – к их элементам, на железобетонных и деревянных опорах с заземляющими спусками – к этим спускам после проверки их целости. На железобетонных опорах, не имеющих заземляющих спусков, можно присоединять заземления к траверсам и другим металлическим элементам опоры.

В электросетях до 1000 В с заземленной нейтралью при наличии повторного заземления нулевого провода допускается присоединять переносные заземления к этому проводу.

Переносное заземление на рабочем месте можно присоединять к заземлителю, погруженному вертикально в грунт не менее чем на 0,5 м. Не допускается установка заземлителей в случайные навалы грунта.

129. На ВЛ до 1000 В при работах, выполняемых с опор, либо с телескопической вышки без изолирующего звена, заземление устанавливается как на провода ремонтируемой линии, так и на все подвешенные на этих опорах провода, в том числе на неизолированные провода линий радиотрансляции и телемеханики.

130. В электроустановках до 1000 В электростанций и подстанций операции по установке и снятию заземлений допускается выполнять одному работнику с группой доступа не ниже III из дежурного или оперативно-ремонтного персонала.

Сноска. Пункт 130 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

131. В электроустановках выше 1000 В электростанций и подстанций:

1) устанавливают переносные заземления два работника:

один – с группой доступа не ниже IV (из дежурного или оперативно-ремонтного персонала), другой – с группой доступа не ниже III, работник с группой доступа не ниже III может быть из ремонтного персонала, а при заземлении присоединений потребителей – из персонала потребителей. На удаленных подстанциях по указанию административно-технического персонала или диспетчера при установке заземлений в основной схеме допускается привлекать в качестве второго лица работника с группой доступа не ниже III из персонала потребителей;

2) включать заземляющие ножи может один работник с группой доступа не ниже IV из дежурного или оперативно-ремонтного персонала;

3) отключать заземляющие ножи и снимать переносные заземления может один человек с группой доступа не ниже III из дежурного.

Сноска. Пункт 131 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

132. На ВЛ, отключенных для сдачи в ремонт, устанавливать, а затем снимать переносные заземления и включать имеющиеся на опорах заземляющие ножи необходимо работникам из дежурного или оперативно-ремонтного персонала: одному - с группой доступа не ниже IV (на ВЛ выше 1000 В) или с группой доступа не ниже III (на ВЛ до 1000 В), второму – с группой доступа не ниже III. Допускается использование второго человека с группой доступа не ниже III из ремонтного персонала, а на ВЛ, питающих потребителя – из персонала потребителя.

Отключать заземляющие ножи допускается одному работнику с группой доступа не ниже III из дежурного или оперативно-ремонтного персонала.

На рабочих местах ВЛ устанавливать переносные заземления может руководитель (производитель) работ с членом бригады, имеющим группу доступа не ниже III. Снимает эти переносные заземления по распоряжению руководителя (производителя) работ два члена бригады с группой доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 132 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

133. На ВЛ при проверке отсутствия напряжения, установке и снятии заземлений одному из двух работников необходимо находиться на земле и вести наблюдение за другим.

134. Для временного ограждения токоведущих частей, оставшихся под напряжением, применяются щиты, изготовленные из дерева или других изоляционных материалов.

При установке временных ограждений без снятия напряжения расстояние от них до токоведущих частей должно быть не менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам. В электроустановках 6-10 кВ это расстояние может быть уменьшено до 0,35 м.

На временные ограждения вывешивается знак (плакат) "СТОЙ! НАПРЯЖЕНИЕ" по форме согласно приложению 9 к настоящим Правилам.

135. В электроустановках 6-20 кВ в тех случаях, когда не допускается оградить токоведущие части щитами, допускается применение изолирующих накладок, помещаемых между отключенными и находящимися под напряжением токоведущими частями (например, между контактами отключенного разъединителя). Эти изолирующие накладки касаются токоведущих частей, находящихся под напряжением.

Устанавливать и снимать накладки необходимо двум работникам с группами не ниже IV и III (одному из них – из дежурного или оперативно-ремонтного персонала), пользуясь диэлектрическими перчатками и изолирующими штангами, либо клещами.

Сноска. Пункт 135 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

136. На ограждениях камер, шкафах и панелях, граничащих с рабочим местом, вывешивается знак (плакат) по форме согласно приложению 9 к настоящим Правилам.

137. В ОРУ при работах, проводимых с земли, и на оборудовании, установленном на фундаментах и отдельных конструкциях, рабочее место ограждается (с оставлением прохода) канатом, веревкой или шнуром из растительных, либо синтетических волокон с вывешенными плакатами по форме согласно приложению 9 к настоящим Правилам, обращенными внутрь огражденного пространства.

Допускается пользоваться для подвески каната конструкциями, не включенными в зону рабочего места, при условии, что они остаются вне огражденного пространства.

При снятии напряжения со всего ОРУ, за исключением линейных разъединителей, последние ограждаются канатом с знаками (плакатами) по форме согласно приложению 9 к настоящим Правилам, обращенными наружу огражденного пространства. В ОРУ при работе во вторичных цепях по распоряжению ограждать рабочее место не требуется.

138. В электроустановках, кроме ВЛ и КЛ, на подготовленных рабочих местах вывешивается знак (плакат) "РАБОТАТЬ ЗДЕСЬ" по форме согласно приложению 10 к настоящим Правилам.

139. В ОРУ на участках конструкций, по которым можно пройти от рабочего места к граничащим с ним участкам, находящимся под напряжением, устанавливаются хорошо видимые знаки (плакаты) "СТОЙ! НАПРЯЖЕНИЕ" по форме, согласно приложению 9 к настоящим Правилам. Эти плакаты устанавливает работник с группой допуска не ниже III из ремонтного персонала под руководством допускающего.

На конструкциях, граничащих с той, по которой допускается подниматься, внизу вывешивается знак (плакат) "НЕ ВЛЕЗАЙ! УБЬЕТ" по форме, согласно приложению 11 к настоящим Правилам.

На стационарных лестницах и конструкциях, по которым разрешено подниматься для проведения работ, вывешивается знак (плакат) "ВЛЕЗАТЬ ЗДЕСЬ" по форме, согласно приложению 12 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 139 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

140. Не допускается убирать или переставлять до полного окончания работы плакаты и ограждения, установленные при подготовке рабочих мест.

141. Не допускается в электроустановках работать в согнутом положении, если при выпрямлении расстояние до токоведущих частей, находящихся под напряжением, будет менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам. Не допускается в электроустановках электростанций и подстанций 6-110 кВ при работе около не огражденных токоведущих частей располагаться так, чтобы эти части находились сзади или с двух боковых сторон.

142. Не допускается прикасаться без применения электрозащитных средств к изоляторам оборудования, находящегося под напряжением.

143. На ВЛ и ВЛС перед соединением или разрывом электрических связанных участков (проводов, тросов) необходимо выровнять потенциалы этих участков. Выравнивание потенциалов осуществляется путем соединения проводником этих участков или установкой заземлений по обе стороны разрыва (предполагаемого разрыва) с присоединением их к одному заземлителю (заземляющему устройству).

144. При работе с использованием электрозащитных средств (изолирующих штанг и клещей, электроизмерительных штанг и клещей, указателей напряжения) допускается приближение человека к токоведущим частям на расстояние, определяемое длиной изолирующей части этих средств.

145. В пролетах пересечения в ОРУ и на ВЛ при замене проводов (тросов) и относящихся к ним изоляторов и арматуры, расположенных ниже проводов, находящихся под напряжением, через заменяемые провода (тросы) в целях предупреждения подсечки расположенных выше проводов перекидываются канаты из растительных или синтетических волокон. Канаты следует перекидывать в двух местах - по обе стороны от места пересечения, закрепляя их концы за якоря, конструкции и другие. Подъем провода (троса) осуществляется медленно и плавно.

146. При работах на проводах (тросах) и относящихся к ним изоляторах, арматуре, расположенных выше проводов (тросов), находящихся под напряжением, выполняются меры для предотвращения опускания проводов (тросов) и для защиты от наведенного напряжения. Не допускается замена проводов (тросов) при этих работах без снятия напряжения с пересекаемых проводов.

147. Персоналу необходимо учесть, что после исчезновения напряжения с электроустановки оно подается вновь без предупреждения.

148. В темное время суток участки работ, рабочие места, проезды и подходы к ним освещаются. Освещенность должна быть равномерной, без слепящего действия осветительных устройств на работающих. Не допускается проведение работ в неосвещенных местах.

149. При приближении грозы прекращаются все работы на ВЛ, ВЛС, в ОРУ, ЗРУ на выводах и линейных разъединителях ВЛ, на КЛ, подключенных к участкам ВЛ, а также на вводах ВЛС в помещениях узлов связи и антенномачтовых сооружениях, а также работы грузоподъемных кранов на высоте 10 м при скорости ветра 15 м/сек. и более, а телевышек при скорости ветра 10 м/сек. и более.

150. В электроустановках до 1000 В электростанций, подстанций и на КЛ при работе под напряжением необходимо:

1) оградить расположенные вблизи рабочего места другие токоведущие части, находящиеся под напряжением, к которым возможно случайное прикосновение;

2) работать в диэлектрических галошах или стоя на изолирующей подставке, либо на резиновом диэлектрическом ковре;

3) применять инструмент с изолирующими рукоятками (у отверток, кроме того, изолируется стержень);

4) при отсутствии такого инструмента – пользоваться диэлектрическими перчатками.

Не допускается работать в одежде с короткими или засученными рукавами, а также пользоваться ножовками, напильниками, металлическими линейками и другим инструментом.

151. Работнику из персонала предприятия или других организаций (на правах командированного персонала) разрешается единолично записывать с разрешения дежурного показания счетчиков и других измерительных приборов, установленных на щитах управления и в РУ. При наличии местного дежурного персонала этому работнику необходимо иметь группу доступа не ниже II, при отсутствии местного дежурного персонала – группу доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 151 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

152. В ОРУ и на ВЛ 500 кВ и выше обеспечивается защита работающих от биологически активного электрического поля, способного оказывать отрицательное воздействие на организм человека и вызывать появление электрических разрядов при прикосновении к заземленным или изолированным от земли электропроводящим объектам.

153. При работах в зоне влияния электрического поля время пребывания человека в этой зоне ограничивается. При напряженности электрического поля до 5 кВ/м пребывание в нем допускается в течение рабочего дня.

Допустимое время Т, часов, пребывания в электрическом поле напряженностью свыше 5 до 20 кВ/м включительно (для определенного уровня напряженности) вычисляется по формуле

Т = 50/E- 2

где Е – напряженность воздействующего электрического поля в контролируемой зоне, кВ/м.

При напряженности свыше 20 до 25 кВ/м время пребывания не превышает 10 минут. При напряженности свыше 25 кВ/м необходимо применять средства защиты. Продолжительность работы при этом ограничивается одним рабочим днем.

Требования настоящего пункта действительны при условии исключения возможности воздействия на персонал электрических разрядов.

154. Допустимое время пребывания в электрическом поле реализуется одноразово или дробно в течение рабочего дня. В остальное рабочее время необходимо использовать средства защиты или находиться в электрическом поле напряженностью до 5 кВ/м.

155. Напряженность электрического поля, а также границы зон влияния и экранирования определяются по результатам измерений. Во всех случаях напряженность неискаженного электрического поля измеряется во всей зоне, где находится человек в процессе выполнения работы.

При работах без подъема на оборудование и конструкции измерения проводится при:

1) отсутствии средств защиты – на высоте 1,8 м от поверхности земли;

2) использовании коллективных средств защиты – на высоте 0,5, 1,0 и 1,8 м от поверхности земли.

При выполнении работ с подъемом на конструкции или оборудование (независимо от наличия средств защиты) измерения проводятся на высоте 0,5, 1,0 и 1,8 м от площадки рабочего места и на расстоянии 0,5 м от заземленных токоведущих частей оборудования.

156. Время пребывания в контролируемой зоне устанавливается, исходя из наибольшего значения измеренной напряженности.

157. В качестве средств защиты можно применять: стационарные, переносные и передвижные экранирующие устройства, съемные экранирующие устройства, устанавливаемые на машинах и механизмах, экранирующие комплекты.

В заземленных кабинах и кузовах машин, механизмов, передвижных мастерских и лабораторий, а также в зданиях из железобетона, в кирпичных зданиях с железобетонными перекрытиями, металлическим каркасом или заземленной металлической кровлей электрическое поле отсутствует, и применение средств защиты не требуется.

158. Переносные и передвижные экранирующие устройства заземляются на месте их установки посредством присоединения к заземляющему устройству или металлическим конструкциям, имеющим соединение с заземляющим устройством, гибким медным проводником сечением не менее 10 квадратных миллиметров.

Съемные экранирующие устройства имеют гальваническое соединение с машинами и механизмами, на которых они установлены. При заземлении машин и механизмов дополнительного заземления съемных экранирующих устройств не требуется.

Заземление индивидуальных экранирующих комплектов осуществляется посредством применения специальной обуви с токопроводящей подошвой. При работах стоя на изолирующем основании (окрашенный металл, изолятор, деревянный настил и прочие) или связанных с прикосновением к заземленным конструкциям незащищенной рукой (при снятии перчаток или рукавиц) экранирующая одежда дополнительно заземляется путем присоединения ее специальным гибким медным проводником сечением 4 квадратных миллиметров к заземленной конструкции или заземляющему устройству.

159. Не допускается применение экранирующих комплектов при работах, не исключающих возможности прикосновения к находящимся под напряжением до 1000 В токоведущим частям, а также при испытаниях оборудования (для лиц, непосредственно проводящих испытания повышенным напряжением) и электросварочных работах. Защита работающих в этих случаях осуществляется с использованием экранирующих устройств.

160. При работе на участках отключенных токоведущих частей для снятия наведенного потенциала их необходимо заземлять. Прикасаться к отключенным, но не заземленным токоведущим частям без средств защиты не допускается.

161. Машины и механизмы на пневмоколесном ходу, находящиеся в зоне влияния электрического поля заземляются. При их передвижении в этой зоне для снятия наведенного потенциала следует применять металлическую цепь, присоединенную к шасси или кузову и касающуюся земли.

162. Не допускается заправка машин и механизмов горючими и смазочными материалами в зоне влияния электрического поля.

163. При подъеме на оборудование и конструкции, расположенные в зоне влияния электрического поля, средства защиты применяются независимо от напряженности электрического поля и продолжительности работы в нем. При подъеме с помощью телескопической вышки или гидроподъемника их корзины (люльки) снабжается экраном или применять экранирующие комплекты.

164. При нахождении человека в зоне экранирования, внутри конструкций ОРУ, а также при подъеме по лестнице к газовому реле и реле уровня масла силового трансформатора средства защиты от воздействия электрического поля можно не применять.

165. В электроустановках всех напряжений обеспечивается защита работающих от биологически активного магнитного поля, способного оказывать отрицательное воздействие на организм человека.

166. Биологически активным является магнитное поле, напряженность которого превышает допустимое значение.

167. Допустимая напряженность (далее – Н) или индукция (далее – В) магнитного поля для условий общего (на все тело) и локального (на конечности) воздействия в зависимости от продолжительности пребывания человека в магнитном поле определяется допустимым уровнем магнитного поля в соответствии с таблицей 2 приложении 4 к настоящим Правилам.

Допустимые уровни магнитного поля внутри временных интервалов определяются интерполяцией.

168. При необходимости пребывания персонала в зонах с различной напряженностью (индукцией магнитного поля) общее время выполнения работ в этих зонах не превышает предельно допустимое для зоны с максимальной напряженностью (индукцией).

169. Допустимое время пребывания в магнитном поле реализуется одноразово или дробно в течение рабочего дня. При изменении режима труда и отдыха (например, при сменной работе) предельно допустимый уровень магнитного поля не превышает установленный для 8-часового рабочего дня.

170.Контроль уровня магнитного поля производится при:

1) приемке в эксплуатацию новых и расширении действующих электроустановок;

2) оборудовании помещений для постоянного или временного пребывания персонала, находящегося вблизи электроустановок, аттестации рабочих мест.

171. Уровень магнитного поля определяется во всей зоне, где находится персонал в процессе выполнения работ, на маршрутах следования рабочих к местам и осмотра оборудования.

Измерения напряженности (индукции) магнитного поля производятся на высоте 0,5, 1,0 и 1,8 м от пола площадки рабочего места, земли, пола помещения, настила переходных мостиков и прочих, а при нахождении источника магнитного поля над рабочим местом – дополнительно на уровне пола площадки рабочего места.

172. Измерения индукции (напряженности) магнитного поля производятся при максимальном рабочем токе электроустановки, или измеренные значения пересчитываются на максимальный рабочий ток (I max) путем умножения измеренных значений на отношение I max / I, где I – ток в источнике магнитного поля в момент измерения.

173. Напряженность (индукция) магнитного поля измеряется в производственных помещениях с постоянным пребыванием персонала, расположенных на расстоянии менее 20 м от токоведущих частей электроустановок, в том числе отделенных от них стеной.

174. В качестве мер защиты от воздействия магнитного поля применяются стационарные или переносные магнитные экраны.

Рабочие места и маршруты передвижения работающих располагаться на расстоянии от источников магнитного поля, при которых обеспечивается выполнение требований пункта 170 настоящих Правил.

175. Зоны электроустановок с уровнями магнитного поля, превышающими предельно допустимые, где по условиям эксплуатации не требуется пребывание персонала, ограждаются и обозначаются предупредительными надписями или плакатами.

176. Дополнительные меры безопасности при работе в зоне влияния электрического и магнитного полей отражаются в строке "Отдельные указания" наряда согласно таблице 2 приложении 2 к настоящим Правилам.

177. В ОРУ при обходах и следовании к рабочим местам персоналу необходимо передвигаться по разработанным для этой цели маршрутам.

178. Вращающийся невозбужденный генератор с отключенным устройством АГП рассматривается как находящийся под напряжением (за исключением случая вращения от валоповоротного устройства).

179. При испытаниях генератора установка и снятие специальных закороток на участках его схемы или схемы блока после их заземления допускаются при рабочей частоте вращения генератора со снятым возбуждением и отключенным устройством АГП.

При выполнении работ в схеме остановленного блочного генератора заземлять его выводы не требуется, если повышающий трансформатор заземлен со стороны высшего, а трансформаторы собственных нужд на ответвлении – со стороны низшего напряжения.

180. В цепях статора вращающегося невозбужденного генератора с отключенным устройством АГП допускается измерять значение остаточного напряжения, определять порядок чередования фаз и прочих.

Эти работы необходимо выполнять персоналу специальных служб, лабораторий, наладочных организаций с применением электрозащитных средств по наряду или под наблюдением дежурного персонала.

181. Измерения напряжения на валу и сопротивления изоляции ротора работающего генератора допускается выполнять работнику из дежурного персонала единолично или двум работникам с группами доступа не ниже IV и III из персонала специализированных подразделений по распоряжению.

Сноска. Пункт 181 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

182. Обточку и шлифовку контактных колец ротора, шлифовку коллектора возбудителя выполнять по распоряжению единолично работник из не электротехнического персонала. При работе следует пользоваться защитными очками.

183. Обслуживать щеточный аппарат на работающем генераторе допускается единолично работнику из дежурного персонала или выделенному для этой цели работнику с группой доступа не ниже III. При этом необходимо соблюдать следующие меры предосторожности:

1) работать в головном уборе и застегнутой спецодежде, остерегаясь захвата ее вращающимися частями машины;

2) пользоваться диэлектрическими галошами или резиновыми диэлектрическими коврами, не применяя диэлектрических перчаток;

3) не касаться руками одновременно токоведущих частей двух полюсов или токоведущих и заземленных частей.

Сноска. Пункт 183 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

184. При эксплуатации газомасляной системы генераторов необходимо предупреждать образование взрывоопасной газовой смеси, не допуская:

1) содержания кислорода в водороде в корпусе генератора - более 1,0 %, а в поплавковом затворе, бачке продувки и водородоотделительном баке маслоочистительной установки - более 2 %;

2) содержания водорода в токопроводах генератора - более 1 %, а в картерах подшипников - более 2 %.

В масляном баке не должно быть водорода.

185. Вытеснять из генератора водород или воздух необходимо инертным газом, минимальная концентрация которого по окончании вытеснения, определенная на выходе из машины, составляет:

1) углекислого газа – 85 % при вытеснении воздуха и 95 % - при вытеснении водорода;

2) азота – 97 % при вытеснении воздуха и водорода.

Полнота продувки генератора инертным газом при вытеснении воздуха или водорода подтверждается анализом газа.

186. Перед вскрытием корпусов генераторов и аппаратов газомасляной системы водород вытесняется инертным газом, а инертный газ – воздухом. Открывать торцовые щиты, люки и прочие допускается после того, как анализ подтвердит отсутствие углекислого газа или (при вытеснении азота) достаточное содержание кислорода в воздухе (не менее 20 % по объему).

187. Перед вскрытием камеры контактных колец остановленного синхронного компенсатора без вытеснения водорода из его корпуса следует до подачи инертного газа в камеру проверить плотность затвора, отделяющего ее от корпуса компенсатора.

Работы в камере допускается начинать после продувки ее инертным газом (без последующего его вытеснения воздухом) и проведения анализа.

188. При выводе в ремонт оборудования и трубопроводов газомасляной системы отсоединяются или устанавливаются заглушки для исключения возможности проникновения водорода или инертного газа на ремонтируемые участки через неплотности задвижек.

189. Работы с открытым огнем (электросварка, газовая сварка и прочие) на расстоянии менее 10 м от участков газомасляной системы, содержащих водород, выполняются по наряду, причем в строке "Отдельные указания" записываются дополнительные меры, обеспечивающие безопасность работы (установка ограждений, проверка воздуха в помещении на отсутствие водорода и другие).

Не допускается работать с огнем непосредственно на корпусе генератора, трубопроводах и аппаратах газомасляной системы, заполненных водородом.

Около генераторов и устройств газомасляной системы вывешиваются знак (плакаты) "ВОДОРОД! ОГНЕОПАСНО" по форме согласно приложению 13 к настоящим Правилам.

190. Ремонтные работы в газомасляной системе остановленного генератора проводятся по распоряжению.

191. При эксплуатации электролизной установки нельзя допускать образования взрывоопасной смеси водорода с кислородом или воздухом. Чистота водорода должна быть не ниже 98,5, а кислорода – не ниже 98 %.

192. Не допускается работа электролизеров, если уровень жидкости в смотровых стеклах регуляторов давления не виден.

Максимально допустимый перепад давления между водородной и кислородной системами не должен превышать 1961,4 паскаль (200 миллиметров водяного столба).

193. Аппараты и трубопроводы электролизной установки (кроме ресиверов) перед пуском продуваются азотом. Не допускается продувка этих аппаратов углекислым газом.

Ресиверы электролизных установок (далее – ЭУ) продуваются азотом или углекислым газом. При необходимости внутреннего осмотра один ресивер или их группу следует продуть углекислым газом либо азотом для удаления водорода, отключить от других групп ресиверов запорной арматурой и металлическими заглушками, имеющими хвостовики, выступающие за пределы фланцев, и затем продуть чистым воздухом.

Продувку ресиверов инертным газом, воздухом и водородом следует вести до достижения в них концентраций, указанных в таблице 3 приложения 4 к настоящим Правилам.

При использовании для продувки ресиверов углекислого газа технического сорта, который содержит до 0,05 % окиси углерода, его следует хранить отдельно от углекислого газа пищевого сорта.

194. При отключении ЭУ более чем на 4 часа продувка азотом ее аппаратов и трубопроводов необходима. При отключении на 1-4 часа система остается под давлением водорода или кислорода в пределах (9,807ч19,614)Ч103 паскаль (0,1-0,2 килограмм-сила/сантиметр2). При отключении установки менее чем на 1 час допускается оставлять аппаратуру под номинальным давлением газов, при этом сигнализация повышения разности давлений в регуляторах давления водорода и кислорода не отключается.

Продувка азотом необходима, если отключение связано с нарушением технологического режима или если после отключения необходимо откачать электролит из электролизера.

195. При проведении сварки или ремонтных работ, связанных со вскрытием оборудования электролизной установки, продувку необходимо вести до полного отсутствия водорода в конечной по ходу ее точке.

196. Работы с открытым огнем в помещении ЭУ выполняются после отключения установки, проведения анализа воздуха на отсутствие водорода и обеспечения непрерывной вентиляции.

Для выполнения работ с открытым огнем на аппаратах ремонтируемой установки при наличии в том же помещении другой работающей установки необходимо отсоединить трубопроводы работающей установки от ремонтируемой и установить заглушки с хвостовиками. Место проведения работы с огнем ограждается щитами.

Не допускаются ремонтные работы на аппаратах, заполненных водородом.

197. Замерзшие трубопроводы и задвижки можно отогревать паром или горячей водой. Утечку газа из соединений можно определять специальными течеискателями или с помощью мыльного раствора. Не допускается использовать открытый огонь для отогрева и определения утечек.

198. Не разрешается курить, пользоваться открытым огнем, электрическими нагревательными приборами и переносными лампами в помещении ЭУ и около ресиверов.

Для внутреннего освещения аппаратов во время их осмотра и ремонта следует пользоваться переносными светильниками во взрывозащищенном исполнении на напряжение не более 12 В, огражденными металлическими сетками.

199. Внутри помещения ЭУ и на дверях вывешиваются знаки, не допускающие пользоваться открытым огнҰм, на ресиверах водорода делаются надписи по форме согласно приложению 13 к настоящим Правилам.

200. Не допускается хранить легковоспламеняющиеся и взрывчатые вещества в помещении ЭУ.

201. При работе с электролитом следует пользоваться защитной спецодеждой (хлопчатобумажный костюм, резиновые сапоги, прорезиненный фартук, резиновые перчатки) и очками.

202. Пробу электролита для измерения плотности следует отбирать при снятом давлении.

203. К электролизерам, особенно к концевым плитам, не следует прикасаться без средств защиты. Не допускается попадание щелочи на изоляционные втулки стяжных болтов и на изоляторы под монополярными плитами. При нарушении изоляции этих элементов возникает электрическая дуга, что приведет к пожару и аварии.

На полу у электролизеров должны быть резиновые диэлектрические ковры.

204. Оборудование и трубопроводы ЭУ, ресиверы и трубопроводы от ресиверов до машинного зала составляет на всем протяжении непрерывную электрическую цепь и присоединяться к заземляющим устройствам. В пределах ЭУ аппараты и трубопроводы заземляются не менее чем в двух местах.

205. Для проверки предохранительных клапанов установка отключается и продувается азотом. Не допускаются испытания клапанов во время работы установки.

206. Не допускается подтягивать болты и гайки аппаратов и арматуры, находящихся под давлением. Шланги и штуцера надежно закрепляются.

207. Пуск ЭУ после монтажа, капитального ремонта или длительной остановки проводится под надзором ответственного специалиста.

Ремонтные работы на установке выполняются по наряду.

208. При работе на электродвигателе или приводимом им в движение механизме, связанным с прикосновением к токоведущим или вращающимся частям, с электродвигателя снимается напряжение.

209. При работе на электродвигателе заземление устанавливается на любом участке кабельной линии, соединяющей электродвигатель с РУ (сборкой). При работе на механизме, не связанным с прикосновением к вращающимся частям, и в случае рассоединения соединительной муфты заземлять кабельную линию не требуется.

Если на отключенном электродвигателе работы не проводятся или прерваны на несколько дней, то отсоединенная от него кабельная линия заземляется со стороны электродвигателя. В тех случаях, когда сечение жил кабеля не позволяет применять переносные заземления, допускается у электродвигателей напряжением до 1000 В заземлять кабельную линию медным проводником сечением не менее сечения жилы кабеля, либо соединять между собой жилы кабеля и изолировать их. Такое заземление и соединение жил кабеля учитывается в оперативной документации наравне с переносным заземлением.

210. Перед допуском к работе на электродвигателях насосов, дымососов и вентиляторов, если возможно вращение электродвигателей от соединенных с ними механизмов, закрываются и запираются на замок задвижки и шиберы последних, а также приняты меры по затормаживанию роторов электродвигателей.

211. На однотипных или близких по габариту электродвигателях, установленных рядом с тем, на котором проводится работа, вывешивается плакат по форме согласно приложению 9 к настоящим Правилам независимо от того, находятся они в работе или в резерве.

212. Не допускается снимать ограждение вращающихся частей электродвигателей во время их работы.

213. Включать и отключать электродвигатели пусковой аппаратурой с приводами ручного управления необходимо в диэлектрических перчатках.

214. Опробование электроприводов задвижек, исполнительных механизмов при соединении их электропривода с шибером, задвижкой и другими устройствами необходимо проводить бригаде с согласия начальника смены технологического цеха, в котором они установлены.

О выдаче разрешения делается запись в оперативном журнале технологического цеха, а по получении этого разрешения – в оперативном журнале цеха (участка), проводящего опробование.

215. Ремонт и наладку электросхем электроприводов, не соединенных с исполнительным механизмом, регулирующих органов и запорной арматуры можно проводить по распоряжению. Их опробование осуществляет работник, давший распоряжение. Запись об этом делается при регистрации распоряжения.

216. Электродвигатели для опробования до полного окончания работы включаются:

1) при выполнении работы по наряду производитель работ оформляет окончание работы согласно таблице 4 приложении 2 к настоящим Правилам и сдает наряд;

2) при выполнении работ по распоряжению работы прекращается и удаляется бригада.

После опробования проводится повторный допуск с оформлением в таблице 4 приложении 2 к настоящим Правилам.

При выполнении работы по распоряжению на повторный допуск распоряжение дается заново.

217. Перед допуском к работе на коммутационных аппаратах с дистанционным управлением:

1) отключаются вспомогательные цепи (управления, сигнализации, подогрева и прочие) и силовые цепи привода;

2) закрываются задвижки на трубопроводе подачи воздуха в бак выключателей или на пневматические приводы, и выпущен в атмосферу имеющийся в них воздух, при этом спускные пробки (клапаны) оставляются в открытом положении;

3) приводятся в нерабочее положение включающий груз или включающие пружины;

4) вывешивается знак (плакат) по форме согласно приложению 6 к настоящим Правилам на ключах дистанционного управления и знак (плакат) по форме согласно приложению 7 к настоящим Правилам на закрытых задвижках.

218. Для пробных включений и отключений коммутационного аппарата при его наладке и регулировке допускаются временное включение вспомогательных цепей и силовых цепей привода, а также подача воздуха в привод и на выключатель. При этом снимаются знаки (плакаты) по форме согласно приложениям 6 и 7 к настоящим Правилам.

Дистанционно включает и отключает коммутационный аппарат для опробования с согласия дежурного работник, ведущий наладку и регулировку. В электроустановках без местного дежурного персонала такого согласия не требуется.

219. Подъем на находящийся под рабочим давлением воздушный выключатель допускается при испытаниях и наладочных работах (регулировка демпферов, снятие виброграмм, подсоединение проводников к измерительным приборам или их отсоединение, определение мест утечки воздуха и прочие).

Не допускается подъем на отключенный воздушный выключатель с воздухонаполненным отделителем, когда отделитель находится под рабочим давлением.

220. Проверку влагонепроницаемости (герметичности) воздушных выключателей следует проводить при пониженном давлении в соответствии с заводскими инструкциями.

221. Перед подъемом на воздушный выключатель для испытаний и наладки необходимо:

1) отключить цепи управления;

2) заблокировать кнопку местного управления и пусковые клапаны (например, отсоединить воздухопроводные трубки, запереть шкафы и прочие), либо поставить около выключателя проинструктированного члена бригады, который допускал бы к оперированию выключателем (после включения цепей управления) одного определенного работника по указанию производителя работ.

Во время пребывания людей на воздушном выключателе, находящемся под давлением, прекращаются все работы в шкафах управления и распределительных.

222. Не допускается присутствие людей около выключателей во время отключения и включения воздушных выключателей при опробовании, наладке и испытаниях.

Команду на выполнение операций выключателем руководителю, производителю работ по испытаниям и наладке (или уполномоченному им члену бригады) необходимо подавать после того, как члены бригады будут удалены от выключателя на безопасное расстояние или в укрытие.

223. При допуске к работе, связанной с пребыванием людей внутри воздухосборников, необходимо:

1) закрыть задвижки воздухопроводов, по которым подается воздух, запереть их на замок, вывесить на задвижках знаки (плакаты) по форме согласно приложению 7 к настоящим Правилам;

2) выпустить в атмосферу воздух, находящийся под давлением в воздухосборнике, оставив открытым спускной клапан;

3) отсоединить от воздухосборника воздухопровод подачи воздуха и установить на нем заглушки.

224. Нулевое показание манометров на баках выключателей и воздухосборниках не служат достоверным признаком отсутствия сжатого воздуха. При снятии крышек лазов непосредственно перед отвинчиванием болтов и гаек необходимо посредством открытия спускных клапанов или задвижек убедиться в действительном отсутствии сжатого воздуха.

Спускные клапаны или задвижки допускается закрывать после завинчивания всех болтов и гаек, крепящих крышку лаза.

225. При работе в отсеке шкафов КРУ тележку с оборудованием необходимо выкатить, шторку отсека, в котором токоведущие части остались под напряжением, запереть на замок и вывесить знак (плакат) по форме согласно приложению 9 к настоящим Правилам, в отсеке, где предстоит работать, вывесить знак (плакат) по форме согласно приложению 11 к настоящим Правилам.

226. При работах вне КРУ на подключенном к ним оборудовании или на отходящих ВЛ и КЛ тележку с выключателем необходимо выкатить из шкафа, шторку или дверцы запереть на замок, и на них вывесить знак (плакат) по форме согласно приложениям 6 или 8 к настоящим Правилам.

При этом допускается:

1) при наличии блокировки между заземляющими ножами и тележкой с выключателем устанавливать тележку в контрольное положение после включения этих ножей;

2) при отсутствии такой блокировки или заземляющих ножей в шкафах КРУ устанавливать тележку в промежуточное положение между контрольным и выкаченным при условии запирания ее на замок. Тележка устанавливается в промежуточное положение независимо от наличия заземления на присоединении.

227. Устанавливать в контрольное положение тележку с выключателем для опробования и работы в цепях управления и защиты разрешается в тех случаях, когда работы вне КРУ на отходящих ВЛ и КЛ или на подключенном к ним оборудовании, включая механизмы, соединенные с электродвигателями, не проводятся, или выполнено заземление в шкафу КРУ.

228. В РУ, оснащенных вакуумными выключателями, испытания дугогасительных камер повышенным напряжением с амплитудным значением более 20 кВ необходимо выполнять с использованием специального экрана для защиты персонала от возникающих рентгеновских излучений.

229. Работникам, обслуживающим компрессорные установки и воздухосборники в электроустановках, необходимо иметь группу доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 229 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

230. Разрывать цепи, подключенные к вторичным обмоткам измерительных трансформаторов тока, не допускается.

При необходимости разрыва токовой цепи в измерительных приборах, релейной аппаратуре и других цепь вторичной обмотки трансформатора тока предварительно закорачивается на специально предназначенных для этого зажимах или с помощью испытательных блоков.

Во вторичной цепи между трансформаторами тока и установленной закороткой не разрешается производить работы, которые приводят к размыканию цепи.

231. При работах во вторичных устройствах и цепях трансформаторов напряжения с подачей напряжения от постороннего источника принимаются меры, исключающие возможность обратной трансформации.

232. Работы в устройствах релейной защиты и электроавтоматики выполняются в соответствии с требованиями главы 2 настоящих Правил.

233. Персонал энергосбытовых организаций работы с приборами учета проводит на правах командированного персонала. Эти работы проводятся бригадой в составе не менее двух работников.

В помещениях РУ записывать показания электросчетчиков допускается работнику энергоснабжающей организации, имеющему группу доступа не ниже III, в присутствии представителя потребителя.

Сноска. Пункт 233 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

234. В электроустановках напряжением до 1000 В потребителей, имеющих обслуживающий персонал по совместительству или по договору (детские сады, магазины, поликлиники, библиотеки), подготовку рабочего места и допуск к работе проводит оперативный персонал соответствующих энергоснабжающих организаций по утвержденному перечню работ, выполняемых в порядке текущей эксплуатации, бригадой из двух работников, имеющих группы доступа не ниже III и IV, в присутствии представителя потребителя.

Сноска. Пункт 234 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

235. Работы с приборами учета электроэнергии проводятся со снятием напряжения. В цепях электросчетчиков, подключенных к измерительным трансформаторам, при наличии испытательного блока или контакты следует снимать напряжение со схемы электросчетчика в указанных коробках.

236. Работу с однофазными электросчетчиками оперативный персонал энергоснабжающих организаций, имеющий группу доступа не ниже III, проводит единолично при снятом напряжении по утвержденному перечню работ, выполняемых в порядке текущей эксплуатации. При отсутствии коммутационного аппарата до электросчетчика в деревянных домах, в помещениях без повышенной опасности эту работу допускается проводить без снятия напряжения при снятой нагрузке.

Сноска. Пункт 236 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

237. При выполнении работ, указанных в пунктах 233 и 237 настоящих Правил, за работниками закрепляется приказом или распоряжением руководства энергоснабжающей организации территориальный участок (район, квартал, округ и другие). В бланках заданий оперативному персоналу необходимо отмечать выполнение технических мероприятий, обеспечивающих безопасность работ в электроустановках.

238. В энергоснабжающих организациях для проведения работ с приборами учета составляются инструкции или технологические карты по каждому виду работ.

239. Кожух электродного котла до 1000 В с изолированным корпусом закрывается на замок. Открывать кожух допускается после снятия напряжения с котла.

240. Не допускается на трубопроводах включенных электродных котлов выполнять работы, нарушающие защитное заземление трубопроводов.

241. При разъединении трубопроводов необходимо предварительно обеспечить электросваркой надежный металлический контакт между разъединяемыми частями. При наличии байпасного обвода места разрыва такого контакта не требуется.

242. Не допускается при эксплуатации электрофильтров:

1) включать механизмы встряхивания во время нахождения людей в электрофильтре, кроме случаев, оговоренных в наряде;

2) одновременно проводить ремонтные работы в их бункерах и секциях;

3) подавать напряжение на электрофильтры и их питающие кабели при неисправностях блокировки агрегатов питания, отсутствии или неисправности запоров лючков и отверстий секций электрофильтров, изоляторных коробок и другие.

243. При проведении работ в любой секции (электрическом поле) электрофильтра, на резервной шине, на любом из кабелей питания секции (электрического поля) отключаются и заземляются все питающие агрегаты и кабели всех секций (электрических полей).

244. Перед допуском людей к работе в секции электрофильтров последние вентилируются, и из бункеров удаляется зола. Температура в секции должна быть не выше +33 оС.

245. После отключения электрофильтра с него и с питающих кабелей снимается статический заряд посредством заземления электроагрегатов. Не разрешается прикасаться к незаземленным частям электрофильтра.

246. На электростанциях, в инструкции по обслуживанию электрофильтров, регламентируется порядок выдачи нарядов и допуска к работам на электрофильтрах в зависимости от распределения зон обслуживания между цехами. При составлении инструкции учитываются требования настоящих Правил и требования законодательства Республики Казахстан в области электроэнергетики.

247. Аккумуляторное помещение всегда запирается на замок. Лицам, осматривающим эти помещения и работающим в них, ключи выдаются на общих основаниях.

248. Не допускается курение в аккумуляторном помещении, вход в него с огнем, пользование электронагревательными приборами, аппаратами и инструментами, могущими дать искру (исключение возможно при выполнении требований пункта 256 настоящих Правил).

На дверях аккумуляторного помещения делаются надписи знаки (плакаты) "АККУМУЛЯТОРНАЯ!", "ОГНЕОПАСНО!", "КУРИТЬ! ЗАПРЕЩЕННО" по форме согласно приложениями 14, 15 и 16 к настоящим Правилам.

249. В аккумуляторных помещениях, имеющих приточно-вытяжную вентиляцию, последняя включается перед началом заряда и отключаться после удаления газа, но не ранее чем через 1,5 часа после окончания заряда.

250. В каждом аккумуляторном помещении должны быть:

1) стеклянная или фарфоровая кружка с носиком (или кувшин) вместимостью 1,5-2 л для составления электролита и доливки его в сосуды;

2) нейтрализующий раствор питьевой соды для кислотных батарей и борной кислоты или уксусной эссенции для щелочных батарей.

251. На всех сосудах с электролитом, дистиллированной водой и нейтрализующими растворами делаются соответствующие надписи (указаны наименования).

252. Кислоту надлежит хранить в стеклянных бутылях с притертыми пробками, снабженных бирками с ее названием. Бутыли с кислотой в количестве, необходимом для эксплуатации батареи, и порожние бутыли находятся в отдельном помещении при аккумуляторной батарее. Бутыли следует устанавливать на полу в корзинах или деревянных обрешетках.

253. Работать с кислотой, щелочью и свинцом, необходимо специально обученным людям.

254. Стеклянные бутыли с кислотами и щелочами необходимо переносить двоим рабочим. Бутыль вместе с корзиной следует переносить в специальном деревянном ящике с ручками или на специальных носилках с отверстием посередине и обрешеткой, в которую бутыль входит вместе с корзиной на 2/3 высоты.

255. При приготовлении электролита кислоту следует медленно (во избежание интенсивного нагрева раствора) вливать тонкой струей из кружки в фарфоровый или другой термостойкий сосуд с дистиллированной водой. Электролит при этом надо все время перемешивать стержнем или стеклянной трубкой, либо мешалкой из кислотоупорной пластмассы.

Не допускается приготовлять электролит, вливая воду в кислоту. В готовый электролит доливать воду можно.

256. При работах с кислотой и щелочью необходимо надевать костюм (грубошерстный для кислоты и хлопчатобумажный для щелочи), резиновые сапоги (под брюки) или галоши, резиновый фартук, защитные очки и резиновые перчатки.

Куски едкой щелочи следует дробить в специально отведенном месте, предварительно завернув их в мешковину.

257. Работы по пайке пластин в аккумуляторном помещении допускаются при следующих условиях:

1) пайка проводится не ранее чем через 2 часа после окончания заряда. Батареи, работающие по методу постоянного подзаряда, за 2 часа до начала работ переводятся в режим разряда;

2) до начала работ помещение вентилируется в течение 2 часов;

3) во время пайки помещение непрерывно вентилируется;

4) место пайки ограждается от остальной батареи огнестойкими щитами;

5) во избежание отравления свинцом и его соединениями принимаются специальные меры предосторожности и определен режим работы в соответствии с инструкциями по эксплуатации и ремонту аккумуляторных батарей;

6) работы выполняются по наряду.

258. Земляные работы, связанные с ремонтом или прокладкой кабеля в зоне расположения подземных сооружений и коммуникаций, проводятся с назначением руководителя работ и с письменного согласия руководителей предприятия или цеха, в распоряжении которых находится эксплуатация этих сооружений и коммуникаций.

К письменному согласию прилагается план с указанием размещения и глубины заложения коммуникаций.

259. При обнаружении не отмеченных на планах кабелей, трубопроводов, подземных сооружений, а также боеприпасов земляные работы следует прекратить до выяснения принадлежности обнаруженных сооружений и получения согласия от соответствующих организаций на продолжение работ.

260. Не допускается применение машин и механизмов ударного действия ближе 5 м от трассы кабелей, а землеройных машин - в пределах охранной зоны КЛ.

261. Применение землеройных машин в пределах охранной зоны КЛ допускается при раскопках, проводимых персоналом, эксплуатирующим данную линию. При раскопках непосредственно над кабелем использование землеройных машин и пневматических инструментов, а также ломов и кирок допускается на глубину, при которой до кабеля или до защитного покрытия остается слой грунта не менее 0,3 м. Дальнейшая выемка грунта проводится вручную лопатами.

262. В зимнее время к выемке грунта лопатами можно приступать после его отогревания. При этом приближение источника тепла к кабелям допускается не ближе чем на 15 сантиметров (далее - см).

263. При рытье траншей в слабом или влажном грунте, когда есть угроза обвала, их стены должны быть надежно укреплены.

В сыпучих грунтах работы можно вести без крепления, но с откосами, соответствующими углу естественного откоса грунта.

264. В грунтах естественной влажности при отсутствии грунтовых вод и расположенных поблизости подземных сооружений рытье котлованов и траншей с вертикальными стенками без крепления допускается на глубину не более: 1 м - в насыпных, песчаных и крупно обломочных грунтах, 1,25 - в супесях, 1,5 м - в суглинках и глинах.

В зимнее время года разработка грунта (кроме сухого) на глубину промерзания допускается без креплений.

265. При условиях, отличающихся от приведенных в пункте 264 настоящих Правил, котлованы и траншеи следует разрабатывать с откосами без креплений, либо с вертикальными стенками, закрепленными на всю высоту.

266. Крепление котлованов и траншей должно быть инвентарным и выполняться по типовым проектам.

267. Открытые муфты укрепляются на доске, подвешенной с помощью проволоки или троса к перекинутым через траншею брусьям, и закрываться коробами. Одна стенка короба должна быть съемной и закрепляться без применения гвоздей.

На короба, закрывающие откопанные кабели, необходимо вывешивать предупреждающие плакаты или знаки безопасности

268. Не допускается использовать для подвешивания кабелей соседние кабели, трубопроводы и другие предметы. Подвешивать кабели следует, не допуская их смещения.

269. Перед вскрытием муфт или разрезанием кабеля необходимо удостовериться в том, что работа будет проводиться на подлежащем ремонту кабеле, что этот кабель отключен и что выполнены технические мероприятия, необходимые для допуска к работам на нем.

270. На рабочем месте подлежащий ремонту кабель определяется:

1) при прокладке кабеля в туннеле, коллекторе, канале и других кабельных сооружениях или по стенам зданий – прослеживанием, сверкой раскладки с чертежами и схемами, проверкой по биркам;

2) при прокладке кабеля в земле – сверкой его расположения с чертежами прокладки. Для этой цели предварительно прорывается контрольная траншея (шурф) поперек пучка кабелей, позволяющая видеть все кабели.

271. Во всех случаях, когда отсутствует видимое повреждение кабеля, следует применять кабелеискательный аппарат с накладной рамкой.

272. Перед разрезанием кабеля или вскрытием соединительной муфты необходимо проверить отсутствие напряжения с помощью специального приспособления. В туннелях, коллекторах, колодцах и других кабельных сооружениях приспособление допускается применять при наличии дистанционного управления им. Приспособление обеспечивает прокол или разрезание брони и оболочки кабеля до жил с замыканием их между собой и заземлением.

273. Для заземления прокалывающего приспособления используется заземлитель, погруженные в почву на глубину не менее 0,5 м, или броня кабеля. Присоединять заземляющий проводник к броне посредством хомутов, броня под хомутом должна быть зачищена.

В тех случаях, когда броня подверглась коррозии, допускается присоединение заземляющего проводника к металлической оболочке кабеля.

274. Если в результате повреждений кабеля открыты все токоведущие жилы, отсутствие напряжения можно проверять непосредственно указателем напряжения без прокола кабеля.

275. При использовании изолирующей штанги с иглой и режущим наконечником необходимо применять специальный защитный экран.

При проколе кабеля следует надевать диэлектрические перчатки и защитные очки, при этом стоять нужно на изолирующем основании сверху траншеи как можно дальше от прокалываемого кабеля.

Прокол кабеля необходимо выполнять двум работникам:

допускающий и руководитель (производитель) работ, один из них непосредственно прокалывает кабель, а второй – наблюдает.

276. На внутренних кабельных линиях электростанций и подстанций, где длина и способ прокладки кабелей позволяют, пользуясь чертежами, бирками, кабелеискательным аппаратом, точно определять подлежащий ремонту кабель, допускается по усмотрению выдающий наряд не прокалывать кабель перед его разрезанием или вскрытием муфты.

277. Вскрывать соединительные муфты и разрезать кабель в тех случаях, когда предварительный прокол не делается, следует заземленным инструментом, надев диэлектрические перчатки и защитные очки и стоя на изолирующем основании.

После предварительного прокола те же операции на кабеле можно выполнять без перечисленных дополнительных мер безопасности.

278. Составы для заливки муфт разогреваются в специальной металлической посуде с крышкой и носиком. Не допускается разогревать невскрытые банки с составами.

279. При работе с горячими составами для заливки муфт и припоем необходимо пользоваться брезентовыми рукавицами и защитными очками.

Рукава одежды завязываются у запястья поверх рукавиц или применяются рукавицы длиной до локтя. Не допускается передавать посуду с горячими составами и припоем из рук в руки. При передаче необходимо ставить их на землю или на прочное основание.

280. Перемешивать расплавленные составы для заливки муфт и припой следует предварительно нагретым металлическим прутком или ложкой. Попадание влаги в горячие составы и припой недопустимо.

281. В холодное время года муфты перед заливкой их горячими составами прогреваются.

282. При перекатке барабана с кабелем необходимо принять меры против захвата выступающими его частями одежды работающего.

Барабан с кабелем допускается перекатывать по горизонтальной поверхности по твердому грунту или прочному настилу при наличии тормозного приспособления.

Размещать кабели, пустые барабаны, механизмы, приспособления и инструменты следует вне призмы обрушения грунта и не ближе 1 м от края траншеи.

283. При ручной прокладке кабеля число рабочих должно быть таким, чтобы на каждого приходился участок кабеля массой не более 35 килограмм для мужчин и 10 килограмм для женщин. Работать следует в брезентовых рукавицах.

284. Не допускается при прокладке кабеля стоять внутри углов поворота, а также поддерживать кабель вручную на поворотах трассы. Для этой цели устанавливаются угловые ролики.

285. Не допускается применять трансформаторы напряжением выше 380 В для прогрева кабелей электрическим током.

286. Перекладывать кабели и переносить муфты следует после отключения кабельной линии.

Перекладывание кабелей, находящихся под напряжением, допускается в случае необходимости при выполнении следующих условий:

1) перекладываемый кабель имеет температуру не ниже +5оС;

2) муфты на перекладываемом участке кабеля жестко укрепляются хомутами на досках;

3) для работы используются диэлектрические перчатки, поверх которых для защиты от механических повреждений надеваются брезентовые рукавицы;

4) работы выполняют рабочие, имеющие опыт прокладки кабелей, под надзором руководителя работ.

287. Осмотр подземных кабельных сооружений, не относящихся к числу газоопасных, и работы в них по уборке, окраске кабелей, строительному ремонту и другим необходимо проводить не менее чем двум работникам. На электростанциях и подстанциях осматривает коллекторы и туннели один человек, имеющий группу доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 287 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

288. Работы в подземных сооружениях, где возможно появление вредных газов, необходимо проводить по наряду не менее чем трем работникам, из которых двое – страхующие. Производителю работ необходимо иметь группу доступа IV.

289. В каждом цехе (районе, участке) должен быть перечень газоопасных подземных сооружений, с которым обслуживающего персонала необходимо ознакомить.

Все газоопасные подземные сооружения помечаются на схеме.

290. До начала и во время работы в подземном сооружении обеспечивается естественная или принудительная вентиляция.

Естественная вентиляция создается открыванием не менее двух люков с установкой около них специальных козырьков, направляющих воздушные потоки.

Принудительная вентиляция обеспечивается вентилятором или компрессором в течение 10-15 минут для полного обмена воздуха в подземном сооружении посредством рукава, опускаемого вниз и не достигающего дна на 0,25 м.

Не допускается применять для вентиляции баллоны со сжатыми газами.

291. Не допускается без проверки подземных сооружений на загазованность приступать к работе в них. Проверку необходимо проводить лицам, обученным пользованию приборами. Список этих лиц утверждается указанием по предприятию.

Проверка отсутствия газов с помощью открытого огня не допускается.

292. Перед началом работы в коллекторах и туннелях, оборудованных приточно-вытяжной вентиляцией, последняя приводится в действие на срок, определяемый по естественным условиям. Отсутствие газа в этом случае можно не проверять.

293. При работах в коллекторах и туннелях открываются два люка или две двери, чтобы работающие находились между ними.

294. При открывании колодцев необходимо применять инструмент, не дающий искрообразования, а также избегать ударов крышки о горловину люка.

У открытых люков устанавливаются предупреждающие знаки или сделаны ограждения.

295. В колодце допускается находиться и работать одному человеку с группой не ниже III с применением предохранительного пояса со страховочным канатом. Предохранительный пояс имеет наплечные ремни, пересекающиеся со стороны спины, с кольцом на пересечении для крепления каната. Другой конец каната держит один из страхующих.

Сноска. Пункт 295 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

296. При работах в колодцах разжигать в них паяльные лампы, устанавливать баллоны с пропан-бутаном, разогревать составы для заливки муфт и припой не допускается. Опускать в колодец расплавленный припой и разогретые составы для заливки муфт следует в специальной закрытой посуде, подвешенной с помощью карабина к металлическому тросику.

При проведении огневых работ применяются щитки из огнеупорного материала, ограничивающие распространение пламени, и принимаются меры к предотвращению пожара.

297. В коллекторах, туннелях, кабельных полуэтажах и прочих помещениях, в которых проложены кабели, при работе с использованием пропан-бутана суммарная вместимость находящихся в помещении баллонов не превышает 5 литров.

После окончания работ баллоны с газом удаляются, а помещение вентилируется.

298. При прожигании кабелей находиться в колодцах не допускается, а в туннелях и коллекторах – допускается на участках между двумя открытыми входами. Не допускается работать на кабелях во время их прожигания.

После прожигания во избежание пожара необходимо осмотреть кабели.

299. Перед допуском к работам и проведением осмотра в туннелях устройства защиты от пожара в них переводятся с автоматического действия на дистанционное управление, и на ключе управления вывешивается знак (плакат) по форме согласно приложению 6 к настоящим Правилам.

300. Не допускается курить в колодцах, коллекторах и туннелях, а также вблизи открытых люков.

301. При длительных работах в колодцах, коллекторах и туннелях время пребывания в них определяет работник, выдающий наряд, в зависимости от условий выполнения работ.

302. При появлении газа работа в колодцах, коллекторах и туннелях прекращается, рабочие выводятся из опасной зоны до выявления источника загазованности и его устранения.

Для вытеснения газов необходимо применять принудительную вентиляцию.

303. Работы по демонтажу опор и проводов ВЛ, а также по замене элементов опор проводятся по технологической карте или ППР под надзором руководителя работ.

304. Подниматься на опору и работать на ней допускается в тех случаях, когда имеется уверенность в достаточной устойчивости и прочности опоры.

Необходимость и способы укрепления опоры, прочность которой вызывает сомнение (недостаточное заглубление, вспучивание грунта, загнивание древесины, трещины в бетоне и другие), определяются на месте производителем или руководителем работ.

Работы по усилению опоры с помощью растяжек следует выполнять без подъема на опору, к примеру, с телескопической вышки или другого механизма для подъема людей, с установленной рядом опоры, либо применять для этого специальные раскрепляющие устройства, для навески которых не требуется подниматься по опоре.

Подниматься по опоре допускается после ее укрепления.

305. Опоры, не рассчитанные на одностороннее натяжение проводов и тросов и временно подвергаемые такому натяжению, предварительно укрепляются во избежание их падения.

Не допускается нарушать целостность проводов и снимать вязки на промежуточных опорах без предварительного укрепления опор.

306. Подниматься на опору допускается членам бригады, с группой доступа не ниже III – при всех видах работ до верха опоры, с группой доступа не ниже II – при работах, выполняемых с отключением ВЛ, до верха опоры, а при работах на нетоковедущих частях не отключенной ВЛ – не выше уровня, при котором от головы работающего до уровня нижних проводов этой ВЛ остается расстояние 2 м. Исключение составляют работы по окраске опор, с группой доступа I – при всех видах работ не выше 3 м от земли.

Сноска. Пункт 306 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

307. При подъеме на опоры строп предохранительного пояса следует на деревянных опорах заводить за стойку, а на железобетонных – заводить за стойку или прикреплять к лазу.

Не допускается на угловых опорах со штыревыми изоляторами подниматься и работать со стороны внутреннего угла.

При работе на опоре следует пользоваться предохранительным поясом и опираться на оба когтя (лаза) в случае их применения.

При работе на стойке опоры располагаться следует таким образом, чтобы не терять из виду ближайшие провода, находящиеся под напряжением.

308. При замене деталей опоры исключается возможность ее смещения или падения.

309.Не допускается откапывать сразу обе стойки опоры при замене одинарных и сдвоенных приставок П- и АП-образных опор. Следует заменить приставку на одной стойке опоры, закрепить бандажи и утрамбовать землю и тогда приступать к замене приставок на другой стойке. Заменять сдвоенные приставки необходимо поочередно.

Не допускается находиться в котловане при извлечении или опускании приставки.

310. Способы валки и установки опоры, необходимость и способы ее укрепления во избежание отклонения определяет руководитель работ, а если он не назначен, то работник, выдающий наряд.

311. При применении оттяжек с крюками последние снабжаются предохранительными замками.

312. При работах на изолирующих подвесках допускается перемещаться по поддерживающим одноцепным и многоцепным (с двумя и более гирляндами изоляторов) и по натяжным многоцепным подвескам.

Работа на одноцепной натяжной изолирующей подвеске допускается при использовании специальных приспособлений или лежа на ней и зацепившись ногами за траверсу для фиксации положения тела.

313. При работе на поддерживающей изолирующей подвеске строп предохранительного пояса закрепляется за траверсу. Если длина стропа недостаточна, необходимо пользоваться закрепленными за пояс двумя страховочными канатами. Один канат привязывают к траверсе, а второй, предварительно заведенный за траверсу, подстраховывающий член бригады попускает по мере необходимости.

314. При работе на натяжной изолирующей подвеске строп предохранительного пояса закрепляется за траверсу или за предназначенное для этой цели приспособление.

315. На поддерживающих и натяжных многоцепных изолирующих подвесках допускается закреплять строп предохранительного пояса за одну из гирлянд изоляторов, на которой работа не ведется. Не допускается закреплять этот строп за гирлянду, на которой идет работа.

316. При обнаружении неисправности, которая может привести к расцеплению изолирующей подвески, работа прекращается.

317. Не допускается при подъеме (или опускании) на траверсы проводов, а также при их натяжении находиться на этих траверсах или стойках под ними.

Выбирать схему подъема груза и размещать подъемные блоки следует с таким расчетом, чтобы не возникали усилия, которые вызывают повреждение опоры.

318. На ВЛ допускается перемещение людей по проводам сечением не менее 240 квадратных миллиметров и по тросам – сечением не менее 70 квадратных миллиметров.

При перемещении по расцепленным проводам и тросам строп предохранительного пояса следует закреплять за них, а при пользовании специальной тележки – за тележку.

319. Окраску опоры с подъемом до ее верха выполняют члены бригады с группой не ниже II. При окраске опоры принимаются меры для предотвращения попадания краски на изоляторы и провода.

Сноска. Пункт 319 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

320. Работы на ВЛ, находящихся под напряжением, проводятся по двум схемам:

1) "провод-человек-изоляция-земля", когда работающий находится под потенциалом провода и изолирован от земли;

2) "провод-изоляция-человек-земля", когда работающий изолирован от провода.

321. Работа под потенциалом провода допускается при следующих условиях: при изоляции человека от земли, применении экранирующего комплекта одежды и выравнивании потенциалов экранирующего комплекта, рабочей площадки и провода.

Выравнивание потенциалов осуществляется специальной штангой для переноса потенциала.

До начала подъема работника к проводу экранирующий комплект соединяется со штангой для переноса потенциала и монтерской кабиной, если она используется.

Расстояние от человека до заземленных частей и элементов оборудования при этих работах должно быть не менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам. Конкретные виды работ под потенциалом провода выполняются в соответствии со специальными инструкциями по технологическим картам.

322. Работы под напряжением с изоляцией человека от провода проводятся с применением электрозащитных средств для соответствующего напряжения.

323. Членам бригады, имеющим право выполнения работ под потенциалом провода (с непосредственным касанием токоведущих частей), необходимо иметь группу доступа не ниже IV, а остальным членам бригады – группу доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 323 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

324. При работе под потенциалом не допускается прикасаться к изоляторам и арматуре изолирующих подвесок, имеющих иной, чем провод, потенциал, а также получать или передавать инструмент или приспособления работникам, не находящимся на той же рабочей площадке, при выполнении работ с площадки изолирующего устройства, находящегося под потенциалом провода.

325. Перед началом работ на изолирующих подвесках необходимо проверить измерительной штангой электрическую прочность подвесных изоляторов и наличие всех шплинтов и замков в арматуре. При наличии выпускающих зажимов следует заклинить их на опоре, на которой проводится работа, и на соседних опорах, если это требуется по рельефу трассы.

326. Работы на изолирующей подвеске по ее перецепке, замене отдельных изоляторов, арматуры, проводимые монтерами, находящимися на изолирующих устройствах или траверсах, допускаются при количестве исправных изоляторов в подвеске не менее 70%, а на ВЛ 1150 кВ – при наличии не более пяти дефектных изоляторов в одной подвеске.

327. При перецепке изолирующих подвесок на ВЛ 500 кВ и выше, выполняемой с траверс, устанавливать и отцеплять от траверсы необходимые приспособления следует в диэлектрических перчатках и в экранирующем комплекте.

Допускается прикасаться на ВЛ 35 кВ – к шапке первого изолятора при двух исправных изоляторах в изолирующей подвеске, а на ВЛ 110 кВ и выше – к шапкам первого и второго изоляторов. Счет изоляторов ведется от траверсы.

328. Установка трубчатых разрядников на ВЛ-35-110 кВ под напряжением допускается при условии применения изолирующих подвесных габаритников, исключающих возможность приближения внешнего электрода разрядника к проводу на расстояние, менее заданного.

Не допускается находиться в зоне возможного выхлопа газов при приближении внешнего электрода разрядника к проводу или отводе электрода при снятии разрядника. Приближать или отводить внешний электрод разрядника следует с помощью изолирующей штанги.

329. Не допускается приближаться к изолированному от опоры молниезащитному тросу на расстояние менее 1 м.

При использовании троса в схеме плавки гололеда допустимое расстояние приближения к тросу определяться в зависимости от напряжения плавки.

Операции по отсоединению и присоединению заземляющего спуска к молниезащитному тросу, изолированному от земли, допускаются после предварительного заземления троса.

330. Не допускается работать на ВЛ и ВЛС, находящихся под напряжением, при тумане, дожде, снегопаде, в темное время суток, а также при ветре, затрудняющем работы на опорах.

331. При монтаже и замене проводов в пролетах пересечения с действующей ВЛ раскатывать их следует плавно, без рывков, тяговые канаты направлять так, чтобы избежать подхлестывания и приближения к проводам, находящимся под напряжением. Для оттяжек и контроттяжек следует применять канаты из растительных или синтетических волокон, выбирая их минимальной длины и натягивая без слабины.

Используемые при работе лебедки и стальные канаты заземляются.

332. При выполнении работ под наведенным напряжением провод каждого барабана перед раскаткой заземляется.

Заземлять провод непосредственно у барабана не обязательно.

При работе на проводах под наведенным напряжением, выполняемой с телескопической вышки (подъемника), рабочая площадка вышки соединяется с помощью специальной штанги для переноса потенциала гибким медным проводником сечением не менее 10 квадратных миллиметров с проводом, а сама вышка – заземляется. Провод при этом заземляется на ближайшей опоре или в пролете.

Не допускается входить в кабину вышки и выходить из нее, а также прикасаться к корпусу вышки стоя на земле, после соединения рабочей площадки телескопической вышки с проводом.

Не допускается использовать в качестве бесконечного каната металлический канат.

Петли на анкерной опоре ВЛ под наведенным напряжением следует соединять по окончании монтажных работ в смежных с этой опорой анкерных пролетах.

На анкерной опоре ВЛ 110 кВ и выше петли до соединения закрепляются за провода или за натяжные изолирующие подвески, но не ближе чем за четвертый изолятор, считая от траверсы, а на ВЛ 35 кВ и ниже – за провода.

333. При выполнении работы на проводах ВЛ в пролете пересечения с другой ВЛ, находящейся под напряжением, заземление необходимо устанавливать на опоре, где ведется работа.

Если в этом пролете подвешиваются или заменяются провода, то с обеих сторон от места пересечения заземляются как подвешиваемый, так и заменяемый провод, в соответствии с пунктами 145 и 146 настоящих Правил. Персонал, обслуживающий ВЛ, необходимо ознакомить с перечнем линий, которые после отключения находятся под наведенным напряжением.

334. На ВЛ под наведенным напряжением работы с земли, связанные с прикосновением к проводу, опущенному с опоры вплоть до земли, проводятся с использованием электрозащитных средств (перчатки, штанги) или с металлической площадки, соединенной для выравнивания потенциалов проводником с этим проводом. Работы с земли без применения электрозащитных средств и металлической площадки допускаются при условии заземления провода в непосредственной близости к каждому месту прикосновения.

335. Применяемые при монтаже проводов на ВЛ под наведенным напряжением стальные тяговые канаты сначала необходимо закреплять на тяговом механизме и для выравнивания потенциалов заземлять на тот же заземлитель, что и провод. После этого допускается прикреплять канат к проводу. Разъединять провод и тяговый канат можно после выравнивания их потенциалов.

336. При монтажных работах на ВЛ под наведенным напряжением (подъем, визирование, натяжка, перекладка проводов из раскаточных роликов в зажимы) провод заземляется на анкерной опоре, от которой ведется раскатка, на конечной анкерной опоре, через которую проводится натяжка, и на каждой промежуточной опоре, на которую поднимается провод.

По окончании работы на промежуточной опоре заземление с провода на этой опоре снимается. При возобновлении работы на промежуточной опоре, связанной с прикосновением к проводу, провод вновь заземляется на той же опоре.

337. На ВЛ под наведенным напряжением перекладку проводов из раскаточных роликов в поддерживающие зажимы следует проводить в направлении, обратном направлению раскатки. До начала перекладки необходимо, оставив заземленными провода на анкерной опоре, в сторону которой будет проводиться перекладка, снять заземление с проводов на анкерной опоре, от которой начинается перекладка.

338. При монтаже проводов на ВЛ под наведенным напряжением заземления с них можно снимать после перекладки провода в поддерживающие зажимы и окончания работ на данной опоре.

Во время перекладки проводов в зажимы смежный анкерный пролет, в котором перекладка уже закончена, следует рассматривать как находящийся под наведенным напряжением. Выполнять на нем работы, связанные с прикосновением к проводам, допускается после заземления их на рабочем месте.

339. Из числа ВЛ под наведенным напряжением на предприятии необходимо определить измерениями линии, при отключении и заземлении которых по концам (в РУ) на заземленных проводах остается потенциал на веденного напряжения выше 42 В при наибольшем рабочем токе действую щей ВЛ.

Все виды работ на этих ВЛ, связанные с прикосновением к проводу без применения основных электрозащитных средств, проводятся по технологическим картам или ППР, в которых указывается размещение заземлений, исходя из требований обеспечения на рабочих местах потенциала наведенного напряжения не выше 42 В.

Если на отключенной ВЛ (цепи), находящейся под наведенным напряжением, не удается снизить это напряжение до 42 В, необходимо работать с заземлением проводов на одной опоре или на двух смежных. При этом заземлять ВЛ (цепь) в РУ не допускается. Допускается работа бригады на опорах, на которых установлены заземления и в пролете между ними.

При необходимости работы в двух и более пролетах (участках) ВЛ (цепь) разделяется на электрически не связанные участки псредством разъединения петель на анкерных опорах. На каждом из таких участков у мест установки заземлений работает лишь одна бригада.

340. На отключенной цепи многоцепной ВЛ с расположением цепей одна над другой можно работать при условии, что эта цепь подвешена ниже цепей, находящихся под напряжением. Не допускается заменять и регулировать провода отключенной цепи.

341. При работе на одной отключенной цепи многоцепной ВЛ с горизонтальным расположением цепей на стойках вывешивается красные флажки со стороны цепей, оставшихся под напряжением. Флажки вывешивают на высоте 2-3 м от земли производитель работ с членом бригады, имеющим группу доступа не ниже III.

Подниматься на опору со стороны цепи, находящейся под напряжением, и переходить на участки траверс, поддерживающих эту цепь, не допускается. Если опора имеет степ-болты, подниматься по ним допускается независимо от того, под какой цепью они расположены. При расположении степ-болтов со стороны цепей, оставшихся под напряжением, подниматься на опору следует под наблюдением находящегося на земле производителя работ или члена бригады с группой доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 341 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

342. При работе с опор на проводах отключенной цепи многоцепной ВЛ, остальные цепи которой находятся под напряжением, заземление необходимо устанавливать на каждой опоре, на которой ведутся работы.

343. Не допускается при по фазном ремонте ВЛ заземлять в РУ провод отключенной фазы. Провод заземляется на рабочем месте. На ВЛ 35 кВ и выше при работах на проводе одной фазы или поочередно на проводах каждой фазы допускается заземлять на рабочем месте провод той фазы, на которой выполняется работа. При этом не допускается приближаться к проводам остальных, незаземленных фаз на расстояние, менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.

344. При по фазном ремонте для увеличения надежности заземления оно должно быть двойным, состоящим из двух отдельных, установленных параллельно заземлений. Работать на проводе допускается не далее 20 м от установленного заземления.

При одновременной работе нескольких бригад, отключенный провод разъединен на электрически не связанные участки. Каждой бригаде выделяется отдельный участок, на котором устанавливается одно двойное заземление.

345. При по фазном ремонте ВЛ 110 кВ и выше для локализации дугового разряда перед установкой или снятием заземления провод предварительно заземляется с помощью штанги с дугогасящим устройством. Заземляющий провод штанги заранее присоединяется к заземлителю. Эта штанга снимается лишь после установки (или снятия) переносного заземления.

346. Не допускается при по фазном ремонте на ВЛ с горизонтальным расположением фаз переходить на участки траверсы, поддерживающие провода фаз, находящихся под напряжением.

347. При расчистке трассы ВЛ до начала валки деревьев рабочее место подготовлено. В зимнее время для быстрого отхода от падающего дерева следует проложить в снегу две дорожки длиной 5-6 м под углом к линии его падения в сторону, противоположную падению. Не допускается влезать на подрубленные и подпиленные деревья.

348. Производителю работ необходимо перед началом работы предупредить всех членов бригады об опасности приближения сваливаемых деревьев, канатов и других предметов к проводам ВЛ.

349. Во избежание падения деревьев на провода до начала рубки применяются оттяжки.

350. Не допускается при падении дерева на провода приближаться к нему на расстояние менее 8 м до снятия напряжения с ВЛ.

351. О предстоящем падении сваливаемого дерева пильщикам необходимо предупредить других рабочих. Стоять со стороны падения дерева и с противоположной стороны не допускается.

352. Не допускается валить деревья без подпила или подруба, а также делать сквозной пропил дерева. Наклоненные деревья следует валить в сторону их наклона.

353. Не допускается оставлять не поваленным подрубленное и подпиленное дерево на время перерыва в работе или при переходе к другим деревьям.

354. Перед валкой гнилых и сухостойких деревьев необходимо опробовать их прочность, а затем сделать подпил. Не допускается подрубать эти деревья.

355. Не допускается групповая валка деревьев с предварительным подпиливанием и валка с использованием падения одного дерева на другое. В первую очередь, следует сваливать подгнившие и обгоревшие деревья.

356. При осмотре ВЛ или воздушного переключательного пункта не допускается проводить какие-либо ремонтные и восстановительные работы, а также подниматься на опору и ее конструктивные элементы. Подъем на опору допускается при верховом осмотре ВЛ.

357. В труднопроходимой местности (болота, водные преграды, горы, лесные завалы) и в условиях неблагоприятной погоды (дождь, снегопад, сильный мороз и прочие), а также в темное время суток осмотр ВЛ необходимо выполнять двум работникам, имеющим группу доступа не ниже II.

В остальных случаях осматривает ВЛ один работник, имеющий группу доступа не ниже II.

При поиске повреждений осматривающим ВЛ необходимо иметь при себе предупреждающие плакаты.

Сноска. Пункт 357 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

358. Не допускается на ВЛ выше 1000 В приближаться к лежащему на земле проводу на расстояние менее 8 м. Вблизи такого провода следует организовать охрану для предотвращения приближения к нему людей и животных, установить при возможности предупреждающие плакаты, сообщить о происшедшем на предприятие электрических сетей.

359. Не допускается на ВЛ 6-35 кВ с железобетонными опорами приближаться к находящимся под напряжением опорам на расстояние менее 8 м при наличии признаков протекания тока замыкания на землю в результате повреждения изоляторов, прикосновения провода к телу опоры (испарение влаги из почвы, возникновение электрической дуги на стойках и в местах заделки опоры в грунт и другие).

360. При работах на участках пересечения ВЛ с транспортными магистралями (железные дороги, судоходные реки и каналы), когда требуется временно приостановить движение транспорта, либо на время его движения приостановить работы на ВЛ, работнику, выдавшему наряд, необходимо вызвать на место работ представителя службы движения транспортной магистрали. Этот представителю необходимо обеспечить остановку движения транспорта на необходимое время или предупреждать линейную бригаду о приближающемся транспорте. Для пропуска транспорта провода, мешающие движению, поднимаются на безопасную высоту.

361. При работах на участках пересечения или сближения ВЛ с шоссе и проселочными дорогами для предупреждения водителей транспорта или для остановки по согласованию с дорожной полицией его движения производителю работ необходимо выставить на шоссе или дороге сигнальщиков. При необходимости вызывается представитель дорожной полиции.

Сигнальщикам необходимо находиться на расстоянии 100 м в обе стороны от места пересечения или сближения ВЛ с дорогами и иметь при себе днем красные флажки, а ночью – красные фонари.

362. При обслуживании сетей уличного освещения допускается работать по распоряжению без снятия напряжения в следующих случаях:

1) при расположении светильников ниже проводов на деревянных опорах без заземляющих спусков с опоры или с приставкой деревянной лестницы;

2) при использовании телескопической вышки с изолирующим звеном;

3) при работах на ВЛ с самонесущими проводами;

В остальных случаях необходимо отключить и заземлить все подвешенные на опоре провода.

363. Осмотр силовых трансформаторов и реакторов выполняется с земли или со стационарных лестниц с поручнями. На трансформаторах и реакторах, находящихся в работе или в резерве, доступ к смотровым площадкам закрывается предупредительным знаком (плакатом) по форме согласно приложению 12 к настоящим Правилам.

364. Отбор газа из газового реле выполняется после отключения трансформатора (реактора).

365. Работы, связанные с выемкой активной части трансформатора (реактора) или поднятием колокола, выполняются по специально разработанному для специфичных условий ППР.

366. При работах, связанных с проникновением внутрь трансформатора (реактора) требуется обеспечить работающих необходимой спецодеждой, обувью, касками, а рабочее место – безопасным освещением и принудительной вентиляцией.

367. В процессе слива и залива масла в силовые трансформаторы (реакторы) напряжением 110 кВ и выше вводы трансформаторов (реакторов) заземляются во избежание появления на них электростатического заряда.

368. К проведению испытаний с подачей повышенного напряжения от постороннего источника допускается персонал, прошедший специальную подготовку и проверку знания требований настоящего раздела. Производителю работ, кроме того, необходимо пройти месячную стажировку под контролем опытного работника.

369. Испытания электрооборудования, в том числе и вне электроустановок (в недействующих электроустановках, на складах, территории предприятия, в поле и других), проводимые с использованием передвижной испытательной установки, выполняются по наряду с обязательным назначением руководителя работ.

Допуск к испытаниям вне электроустановок осуществляет руководитель работ. Наряд на испытания выдает в этих случаях работник, принявший решение о необходимости их проведения и уполномоченный приказом (распоряжением) руководителя предприятия за безопасное проведение работ.

Проведение испытаний в процессе монтажа или ремонта оговаривается в наряде в строке "поручается".

В электроустановках до 1000 В испытания допускается выполнять по распоряжению.

370. Испытания проводит бригада, в которой производителю работ необходимо иметь группу доступа не ниже IV, члену бригады – группу доступа не ниже III, работникам, выставленным для охраны – группу доступа не ниже II.

Сноска. Пункт 370 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

371. В состав бригады, проводящей испытание, включаются работники из ремонтного персонала, привлекаемые для выполнения подготовительных работ и наблюдения за оборудованием.

В состав бригады, выполняющей ремонт или монтаж оборудования, для проведения испытаний включаются работники из персонала наладочных организаций или электролаборатории. В этом случае руководство испытаниями осуществляет руководитель работ, либо, по его указанию, работник с группой не ниже IV из персонала лаборатории или наладочной организации.

Сноска. Пункт 371 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

372. Массовые испытания изоляционных материалов и изделий (средств защиты, различных изоляционных деталей), проводимые вне электроустановок выше 1000 В с использованием стационарных испытательных установок, у которых токоведущие части закрыты сплошными и сетчатыми ограждениями, а двери снабжены блокировкой, выполняет работник, имеющий группу доступа не ниже III, единолично в соответствии с местной инструкцией по испытанию изоляционных материалов и изделий.

Сноска. Пункт 372 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

373. Допуск по нарядам, выданным на проведение испытаний и подготовительных работ к ним, выполняется после удаления с рабочих мест других бригад, работающих на подлежащем испытанию оборудовании, и сдачи ими нарядов допускающему. В электроустановках без местного дежурного персонала производителю работ допускается после удаления бригады оставить наряд у себя, оформив перерыв в работе.

374. Испытываемое оборудование, испытательная установка и соединительные провода между ними ограждаются щитами, канатами и прочими ограждениями с знаком (плакатом) "ИСПЫТАНИЕ ОПАСНО ДЛЯ ЖИЗНИ" по форме согласно приложению 17 к настоящим Правилам, обращенными наружу. Ограждение устанавливает персонал, проводящий испытание.

375. При необходимости следует выставлять охрану из членов бригады с группой II для предотвращения приближения посторонних людей к испытательной установке, соединительным проводам и испытываемому оборудованию. Членам бригады, несущим охрану, необходимо находиться вне ограждения и считать испытываемое оборудование находящимся под напряжением. Покидают пост эти работники с согласия производителя работ.

376. При испытаниях кабельной линии, если противоположный конец ее расположен в запертой камере, отсеке КРУ или в помещении, на дверях или ограждении вывешивается знак (плакат) по форме согласно приложению 17 к настоящим Правилам. Если двери и ограждения не заперты, либо испытанию подвергается ремонтируемая линия с разделанными на трассе жилами кабеля, помимо вывешивания плакатов у дверей, ограждений и разделанных жил кабеля выставляется охрана из включенных в состав бригады работников с группой II или дежурного персонала.

377. При размещении испытательной установки и испытываемого оборудования в разных помещениях или на разных участках РУ допускается пребывание членов бригады с группой доступа не ниже III, ведущих наблюдение за состоянием изоляции, отдельно от производителя работ. Этим членам бригады необходимо располагаться вне ограждения и получить перед началом испытаний необходимый инструктаж от производителя работ.

Сноска. Пункт 377 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

378. Снимать заземления, препятствующие проведению испытаний, и устанавливать их снова можно в соответствии с пунктом 116 настоящих Правил с согласия руководителя испытаний после заземления вывода высокого напряжения испытательной установки.

379. При сборке испытательной схемы, прежде всего, выполняется защитное и рабочее заземление корпуса испытываемого оборудования.

Проведение испытаний передвижной установкой с заземлением ее корпуса с помощью рабочей схемы не допускается. Корпус передвижной испытательной установки заземляется отдельным заземляющим проводником из гибкого медного провода сечением не менее 10 квадратных миллиметров. Перед испытанием следует проверить надежность заземления корпуса.

Перед присоединением испытательной установки к сети 380/220 В вывод высокого напряжения заземляется.

Сечение медного провода, применяемого в испытательных схемах для заземления, должно быть не менее 4 квадратных миллиметров.

380. Присоединение испытательной установки к сети напряжением 380/220 В выполняется через коммутационный аппарат с видимым разрывом цепи или через штепсельную вилку, расположенные на месте управления установкой.

Коммутационный аппарат оборудовается удерживающим устройством или между подвижными и неподвижными контактами аппарата устанавливается изолирующая накладка.

Провод или кабель, используемый для питания испытательной электроустановки от сети напряжением 380/220 В, должен быть защищен установленными в этой сети предохранителями или автоматическими выключателями. Подключать к сети передвижную испытательную установку необходимо представителям организации, эксплуатирующей эти сети.

381. В испытательных установках рабочее место оператора отделяется от помещения с оборудованием выше 1000 В. Дверь в это помещение снабжается блокировкой, обеспечивающей снятие напряжения с испытательной схемы при открытии двери и невозможность подачи напряжения при открытых дверях. На рабочем месте оператора устраивается раздельная световая сигнализация о включении напряжения до и выше 1000 В. Передвижные испытательные установки, оснащаются наружной световой сигнализацией, автоматически включающейся при наличии напряжения на выводе испытательной установки.

382. Для получения выпрямленного тока повышенного напряжения применяются схемы с твердыми полупроводниками.

383. Соединительный провод между испытываемым оборудованием и испытательной установкой сначала присоединяются к ее заземленному выводу высокого напряжения. Этот провод следует закреплять так, чтобы избежать приближения (подхлестывания) к находящимся под напряжением токоведущим частям на расстояние, менее указанного в третьей графе таблицы 1 приложения 4 к настоящим Правилам.

Присоединять соединительный провод к фазе, полюсу испытываемого оборудования или к жиле кабеля и отсоединять его допускается по указанию руководителя испытаний и после их заземления, которое выполняются включением заземляющих ножей или установкой переносных заземлений, в том числе специальных лабораторных, имеющих изолирующие рукоятки.

384. Перед каждой подачей испытательного напряжения производителю работ (руководитель испытаний) необходимо:

1) проверить правильность сборки схемы и надежность рабочих и защитных заземлений;

2) проверить, все ли члены бригады и работники, назначенные для охраны, находятся на указанных им местах, удалены ли посторонние люди, и можно ли подавать испытательное напряжение на оборудование;

3) предупредить бригаду о подаче напряжения словами "Подаю напряжение" и, убедившись, что предупреждение услышано всеми членами бригады, снять заземление с вывода испытательной установки и подать на нее напряжение 380/220 В.

385. С момента снятия заземления с вывода установки вся испытательная установка, включая испытываемое оборудование и соединительные провода, считается находящейся под напряжением, и проводить какие-либо пересоединения в испытательной схеме и на испытываемом оборудовании не допускается.

386. Не допускается с момента подачи напряжения на вывод испытательной установки входить в нее и выходить из нее, находиться на испытываемом оборудовании, а также прикасаться к корпусу испытательной установки, стоя на земле.

387. Испытывать или прожигать кабели следует со стороны пунктов, имеющих заземляющие устройства. Проведение этих работ при отсутствии заземляющих устройств допускается в исключительных случаях с согласия руководства предприятия.

388. После окончания испытаний производителю работ необходимо снизить напряжение испытательной установки до нуля, отключить ее от сети 380/220 В, заземлить вывод установки и сообщить об этом бригаде словами "Напряжение снято". После этого можно пересоединять провода или, в случае полного окончания испытания, отсоединять их от испытательной установки и снимать ограждения.

389. После испытания оборудования со значительной емкостью (кабели, генераторы) с него снимается остаточный заряд.

390. Работы с электроизмерительными клещами в электроустановках выше 1000 В необходимо проводить по распоряжению двум человекам: одному – с группой доступа не ниже IV, другому – а с группой доступа не ниже III. Не допускается наклоняться к прибору для отсчета показаний. Работать необходимо в диэлектрических перчатках.

Сноска. Пункт 390 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

391. В электроустановках до 1000 В работает с электроизмерительными клещами один человек, имеющий группу доступа не ниже III, не пользуясь диэлектрическими перчатками.

Не допускается работать с электроизмерительными клещами, находясь на опоре ВЛ.

Сноска. Пункт 391 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

392. Работу с измерительными штангами необходимо проводить по распоряжению не менее двух человек: один – с группой доступа не ниже IV, остальные – с группой доступа не ниже III. Подниматься на конструкцию или телескопическую вышку, а также спускаться с нее следует без штанги.

При работе со штангой пользоваться диэлектрическими перчатками не обязательно.

Сноска. Пункт 392 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

393. При работе с импульсным измерителем линии присоединять измеритель допускается к отключенной и заземленной ВЛ. Присоединение необходимо выполнять в следующем порядке:

1) соединительный провод сначала присоединить к заземленной проводке импульсного измерителя (идущей от защитного устройства), а затем, с помощью изолирующих штанг, к проводу ВЛ. Штанги, которыми соединительный провод подсоединяется к ВЛ, на время измерения остаются на проводе линии. При работе со штангами необходимо пользоваться диэлектрическими перчатками;

2) снять заземление с ВЛ на том конце, где присоединен импульсный измеритель. При необходимости допускается снятие заземлений и на других концах проверяемой ВЛ. После снятия заземлений с ВЛ соединительный провод, защитное устройство и проводка к нему считаются находящимися под напряжением и прикасаться к ним не допускается;

3) снять заземление с проводки импульсного измерителя.

394. Присоединение проводки импульсного измерителя к ВЛ с помощью изолирующих штанг необходимо выполнять дежурному с группой доступа не ниже IV или персоналу лаборатории под наблюдением дежурного.

Подключение импульсного измерителя через стационарную коммутационную аппаратуру к уже присоединенной к ВЛ стационарной проводке и измерения проводит единолично дежурный или, по распоряжению, работник, имеющий группу доступа не ниже IV, из персонала лаборатории.

Сноска. Пункт 394 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

395. По окончании измерений ВЛ снова заземляется, и после этого снимаются изолирующие штанги с соединительным проводом сначала с ВЛ, а потом – с проводки импульсного измерителя.

396. Измерения импульсным измерителем, не имеющим генератора импульсов высокого напряжения, допускаются без удаления с ВЛ работающих бригад.

397. Измерение сопротивления изоляции мегаомметром осуществляется на отключенных токоведущих частях, с которых снят заряд путем предварительного их заземления. Заземление с токоведущих частей следует снимать после подключения мегаомметра.

398. При измерении мегаомметром сопротивления изоляции токоведущих частей соединительные провода следует присоединять к ним с помощью изолирующих держателей (штанг). В электроустановках выше 1000 В, необходимо пользоваться диэлектрическими перчатками.

399. При работе с мегаомметром прикасаться к токоведущим частям, к которым он присоединен, не допускается. После окончания работы необходимо снять с токоведущих частей остаточный заряд путем их кратковременного заземления.

400. Измеряет сопротивление изоляции мегаомметром один человек, имеющий группу доступа не ниже III.

В тех случаях, когда это измерение входит в содержание работ, оговаривать его в наряде или распоряжении не требуется.

Сноска. Пункт 400 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

401. Присоединение и отсоединение переносных измерительных приборов, требующих разрыва электрических цепей, находящихся под напряжением до 1000 В, выполняются после снятия напряжения с этих цепей. Присоединение и отсоединение приборов, не требующих разрыва электрических цепей, допускается выполнять под напряжением с применением электрозащитных средств.

402. В том случае, когда требуется провести измерение электрических параметров устройств, находящихся под напряжением до 1000 В, необходимо заземлять металлический корпус переносного прибора и использовать специальные щупы или соединительные проводники с изолирующими рукоятками.

403. В электроустановках обмывать гирлянды изоляторов, опорные изоляторы и фарфоровую изоляцию оборудования можно, не снимая напряжения с токоведущих частей, сплошной струей воды с удельной проводимостью не выше 1430 микросименс/сантиметр (далее – мкСм/см) для ВЛ и 667 мкСм/см для ОРУ.

404. В ЗРУ чистить изоляторы, не снимая напряжения с токоведущих частей, можно специальными щетками на изолирующих штангах, либо пылесосом в комплекте с полыми изолирующими штангами с насадками.

Чистка проводится с пола или с устойчивых подмостей. При чистке необходимо применять диэлектрические перчатки.

405. Перед началом работы изоляционные поверхности штанг очищаются от пыли. Внутреннюю полость штанг нужно систематически очищать от пыли и в процессе чистки.

406. Правила безопасности, изложенные ниже, соблюдаются при выполнении работ в электрической части устройств тепловой автоматики и измерении и технических средств автоматической системы управления (далее – АСУ).

407. Операции с коммутационной аппаратурой на пультах, распределительных щитах и сборках устройств тепловой автоматики и измерении выполняет дежурный или оперативно-ремонтный персонал, имеющий группу доступа не ниже III, а также производитель работ ремонтной бригады с группой доступа не ниже IV, если выдающий наряд (распоряжение) поручает ему включение и отключение коммутационной аппаратуры с записью в графе наряда "Отдельные указания", а при выполнении работ по распоряжению – с записью при регистрации распоряжения.

Сноска. Пункт 407 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

408. Отключать электрооборудование устройств тепловой автоматики и измерения, влияющее на тепловую и электрическую нагрузку, следует после получения согласия (распоряжения) начальника смены станции или начальника технологического цеха.

409. Подготовку участка технологического оборудования перед допуском к работам в устройствах тепловой автоматики и измерении необходимо проводить дежурному персоналу цеха, в оперативном управлении которого находится технологическое оборудование.

410. Пробное включение в работу регуляторов в процессе наладки или ремонта по просьбе производителя работ необходимо проводить дежурному персоналу цеха, в оперативном управлении которого находится оборудование.

411. По распоряжению допускается выполнять работы по ремонту, опробованию и наладке устройств тепловой автоматики и измерении, не требующие изменения схемы или режима работы оборудования.

412. Опробование и проверка под напряжением отдельных элементов и участков схемы или узла устройств тепловой автоматики и измерении во время капитального ремонта выполняются с согласия начальника смены технологического цеха при соблюдении следующих условий:

1) работа по ремонту прекращается, люди удалены от опробуемого оборудования;

2) защитные заземления, ограждения и плакаты сняты.

Бригады на смежных участках продолжают работу при условии отключения этих участков, ограждения их от опробуемого оборудования и обеспечения безопасности работающих.

413. Работы, связанные с неоднократным включением и отключением электрооборудования в процессе опробования, допускается проводить без оформления перерывов в наряде, но с выполнением каждый раз необходимых технических мероприятий.

Включение и отключение электрооборудования проводится с разрешения начальника смены (дежурного) технологического цеха.

414. В устройствах тепловой автоматики и измерении, по распоряжению единолично работником, имеющим группу доступа не ниже III, выполняются следующие работы:

1) наладка регистрационной части приборов;

2) замена манометров (кроме электроконтактных), дифманометров, термопар, термометров сопротивления;

3) устранение дефектов в приборах теплотехнического контроля на блочных щитах управления;

4) профилактика переключателей точек температурных измерений;

5) ремонт комплекса технических средств вычислительной техники АСУ;

6) наладка и проверка параметров настройки электронных блоков авторегуляторов;

7) уплотнение коробок зажимов;

8) выполнение надписей, маркировки стендов, датчиков, исполнительных механизмов, панелей и прочих;

9) обдувка щитов, панелей сжатым воздухом.

Сноска. Пункт 414 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

415. Все работы в устройствах тепловой автоматики и измерении, расположенных на действующем оборудовании и сборках, находящихся в различных цехах, проводятся с разрешения начальника смены цеха, в котором предстоит работать.

416. Допускающим к работам в устройствах тепловой автоматики и измерении по нарядам является оперативный персонал технологического цеха (участка). При отсутствии в смене дежурного персонала, а также при работе на территориально удаленных объектах допускающим к работе по нарядам может быть производитель работ с группой доступа IV по электробезопасности. Право производителя работ осуществлять допуск и определять меры безопасности при подготовке рабочего места указывается в строке "Отдельные указание" наряда.

Глава 3. Безопасность при эксплуатации средств диспетчерского и технологического управления

Сноска. Заголовок главы 3 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

417. При испытаниях КЛС повышенным напряжением испытываемый участок ограничивается. Во избежание появления испытательного напряжения на участках КЛС, не подвергаемых испытаниям, все соединения между ними снимаются.

418. Работникам, находящимся во время испытаний электрической прочности изоляции на разных концах КЛС, необходимо иметь между собой связь.

419. Телефонный аппарат на дальнем конце КЛС должен быть включен до проведения испытаний через разделительные конденсаторы (емкостью 0,1 микрофарад и рабочим напряжением 5-6 кВ), включенные в каждую жилу выделенной для телефонной связи пары. Телефонный аппарат и конденсаторы необходимо располагать вне котлована или колодца на деревянной подставке, покрытой резиновым диэлектрическим ковром. Телефонные разговоры проводятся при отсутствии испытательного напряжения на кабеле и по получении вызова от руководителя работ. Не допускается дотрагиваться до телефонного аппарата и соединительных проводов при испытаниях.

420. Во время испытаний телефонный аппарат у руководителя работ отключается, включать его следует после окончания испытаний и снятия заряда с кабеля.

421. Перед подачей испытательного напряжения на кабель руководителю работ необходимо предупредить по телефону членов бригады о начале испытаний.

422. Не допускается производить какие-либо переключения на боксах и концах разделанного кабеля, а также прикасаться к кабелю во время испытаний.

423. Измерения переносными приборами на КЛС необходимо проводить не менее чем двум человекам, одному из которых необходимо иметь группу доступа не ниже IV, а другому группу доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 423 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

424. Электрические измерения КЛС, подверженных опасному влиянию линий электропередачи и электрифицированных железных дорог переменного тока, необходимо проводить с применением электрозащитных средств.

425. Подключение кабелей к устройству защиты от коррозии и защитных устройств к источнику блуждающих токов, а также работы на катодных установках, проводимые без снятия напряжения с установки, необходимо выполнять в диэлектрических перчатках.

426. Ремонт дренажной установки допускается выполнять после отключения ее со стороны контактной сети и кабеля и заземления дренажного кабеля со стороны контактной сети электрифицированной железной дороги или городского электрического транспорта (трамваев и троллейбусов).

427. К обслуживанию КСУ допускаются работники, имеющие группу доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 427 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

428. Все работы на КСУ проводятся по распоряжению после отключения установки и снятия напряжения.

429. Снимать переднюю, заднюю и боковые панели с блока осушки и автоматики и приступать к работам допускается не ранее чем через 15 мин после снятия напряжения с КСУ.

При работах у блока осушки и автоматики необходимо использовать резиновый диэлектрический ковер

430. Дистанционное питание необслуживаемого усилительного пункта (далее – НУП) постоянным и переменным током снимается при следующих работах на КЛС:

1) монтаже, демонтаже и перекладке кабеля;

2) ремонте поврежденной телефонной связи;

3) измерениях на кабеле.

431. Дистанционное питание НУП снимается по заявке дежурного СДТУ, которую он дает на имя дежурного или начальника обслуживаемого усилительного пункта (далее – ОУП). В заявке указываются наименование кабеля, участок и характер работы, время начала и конца работы, вид дистанционного питания, фамилия руководителя работ.

432. Дистанционное питание НУП снимается на питающем усилительном пункте дежурным или начальником ОУП после получения согласия от уполномоченного на это лица.

На ключах и кнопках, с помощью которых снято напряжение дистанционного питания, вывешивается знак (плакат) по форме согласно приложению 8 к настоящим Правилам.

В цепи передачи дистанционного питания необходимо сделать разрывы путем снятия соответствующих дужек, предохранителей или других частей в зависимости от конструкции аппаратуры. При этом следует пользоваться диэлектрическими перчатками.

433. Одновременно с дистанционным питанием с кабеля снимается питание устройств телеуправления и сигнализации, и на их платы вывешивается знак (плакат) по форме согласно приложению 8 к настоящим Правилам.

434. Получив согласие на проведение работ в НУП, руководителю работ необходимо определить кабель, подлежащий ремонту, проверить отсутствие напряжения на нем и разрядить его. Эти операции необходимо выполнять в защитных очках и диэлектрических перчатках.

435. Для обеспечения безопасности работ на кабеле в НУП делаются дополнительные разрывы в цепях приема дистанционного питания. Видимый разрыв в цепях дистанционного питания симметричного кабеля осуществляется снятием двухпарных вилок с боксов. Видимый разрыв в цепях дистанционного питания на коаксильных парах осуществляется снятием соответствующих дужек, находящихся между платой фильтров и блоком автотрансформаторов, а на симметричных парах – снятием дужек на боксах, расположенных на вспомогательной стойке. Дужки и вилки, подлежащие снятию, имеют отличительную окраску.

436. Все работы в НУП необходимо проводить бригаде, в которой производитель работ имеет группу доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 436 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

437. Камеры НУП, не имеющие постоянной вентиляции, перед началом и во время работы необходимо проветривать. При проведении работ камера должна быть открыта.

При работе в НУП, оборудованных вентиляцией, должны быть открыты вентиляционные каналы.

438. Перед испытанием аппаратуры дистанционного питания обеспечивается телефонная связь между всеми НУП и питающими их ОУП.

439. Снимать с аппаратуры отдельные платы допускается с согласия руководителя работ после снятия напряжения дистанционного питания. Не допускается проводить ремонт аппаратуры, находящейся под напряжением.

440. Устройство пересечений и ремонт проводов ВЛС, пересекающих провода контактной сети электрифицированных железных дорог, трамваев и троллейбусов, осуществляются при отключенной и заземленной на месте работ контактной сети в присутствии представителя дистанции (района) контактной сети согласно разработанному ППР.

441. При перетягивании проводов над проводами линий электропередачи на улицах населенных пунктов необходимо выставлять сигнальщиков с флажками для предупреждения прохожих и транспорта.

442. Перед началом работы необходимо проверить отсутствие напряжения выше 42 В на проводах ВЛС (между проводами и землей).

Не допускается при обнаружении на проводах ВЛС напряжения выше 42 В приступать к работе до выяснения причины появления напряжения и снижения его до 42 В.

443. Заземление проводов ВЛС, находящихся под наведенным напряжением, выполняется через дренажные катушки с помощью штанг для наложения переносных заземлений.

444. При работе на ВЛС под наведенным напряжением раскатываемые и монтируемые провода заземляются в начале пролета и непосредственно у места работы. Провод, лежащий на земле, не должен соприкасаться с линейными проводами и проводами, раскатанными на следующих участках.

Регулировать стрелу провеса и крепить провод на участке следует до соединения его с проводом предыдущего участка. Перед соединением отдельных участков провода в месте работ должны быть заземлены с обеих сторон от места соединения.

445. С радиоаппаратурой, выполненной на транзисторах и микросхемах, допускается работать по распоряжению. На месте работ ложатся резиновые диэлектрические ковры или установлены изолирующие подставки.

446. Одному работнику с группой доступа не ниже III допускается обслуживать радиоаппаратуру без права выполнения каких-либо ремонтных работ, за исключением работ на аппаратуре, выполненной на транзисторах и микросхемах, питание которых осуществляется напряжением до 42 В.

Сноска. Пункт 446 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

447. При работе в электромагнитном поле (далее – ЭМП) с частотами в диапазоне 60 килогерц – 300 Гигагерц выполняются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

448. При настройке и испытаниях аппаратуры высокой частоты необходимо пользоваться средствами защиты от поражения электрическим током и от повышенных электромагнитных излучений.

Применяемые защитные очки имеют металлизированное покрытие стекол.

449. Устранять неисправности, производить изменения в схемах, разборку и сборку антенно-фидерных устройств необходимо после снятия с них напряжения.

Не допускается:

1) определять наличие электромагнитного излучения по тепловому эффекту на руке или другой части тела;

2) находиться в зоне излучения с плотностью потока энергии, выше допустимой, без средств защиты;

3) нарушать экранирование источника электромагнитного излучения;

4) находиться перед открытым работающим антенно-фидерным устройством.

450. Работы по монтажу и профилактике внешних антенно-фидерных устройств на башнях и мачтах необходимо выполнять бригаде, состоящей из работников с группами доступа не ниже IV и III. Перед началом работ необходимо отключать аппаратуру высокой частоты.

Сноска. Пункт 450 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

451. При работе на антенно-мачтовых сооружениях выполняются следующие требования:

1) работникам, поднимающимся по ним, необходимо иметь допуск к верхолазным работам;

2) перед работой отключаются сигнальное освещение мачты и прогрев антенн и вывешены знак (плакат) по форме согласно приложению 6 к настоящим Правилам.

452. Обслуживание, наладку и ремонт оборудования высокочастотных установок, расположенных в РУ или на ВЛ выше 1000 В, необходимо проводить не менее чем двум человекам, одному из которых необходимо иметь группу доступа не ниже IV.

Сноска. Пункт 452 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

453. Допускается работать на действующей аппаратуре со вскрытием панелей (блоков) одному работнику с группой доступа не ниже III с применением резинового диэлектрического ковра.

Перед началом работ необходимо проверить отсутствие напряжения на соединительной высокочастотной линии. Не разрешается работать при напряжении на линии выше 42 В.

Сноска. Пункт 453 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

454. Производить изменения в схемах, разборку и сборку высокочастотного тракта и устранять неисправности в них можно после снятия напряжения с элементов обработки и присоединения ВЛ. При работе на кабеле и фильтре присоединения достаточно включить заземляющий нож на нижней обкладке конденсатора связи.

455. Не допускается отключение заземляющих проводников от защитных устройств, аппаратуры и других элементов оборудования высокочастотной установки, подключенной к ВЛ, без заземления нижней обкладки конденсатора связи.

456. Подключать и отключать приборы в цепи между конденсаторами связи и фильтром присоединения допускается при заземленной с помощью заземляющего ножа нижней обкладке конденсатора связи. При многократном пересоединении приборов в процессе измерений нижняя обкладка конденсатора связи каждый раз заземляется.

Измерения продолжительностью не более 1 часа можно проводить по распоряжению одному человеку с группой доступа не ниже IV под присмотром дежурного или работника оперативно-ремонтного персонала с группой доступа не ниже IV. Эти измерения проводятся внутри фильтра присоединения без отключения разрядника при отключенном заземляющем ноже нижней обкладки конденсатора связи. При этом приборы заземляются, измерения необходимо проводить с применением электрозащитных средств (диэлектрические боты и перчатки, инструмент с изолирующими рукоятками).

Сноска. Пункт 456 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

457. Монтаж и демонтаж перевозных (переносных) высокочастотных постов связи необходимо выполнять бригаде в составе не менее двух человек, один из которых имеет группу доступа не ниже IV, а другой группу доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 457 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

458. Антенна крепится на опорах на расстоянии не менее 3 м от уровня расположения нижних проводов для ВЛ напряжен и ем до 110 кВ включительно и не менее 4 м для ВЛ 220 кВ. Стрела провеса антенны должна быть больше стрелы провеса провода ВЛ.

459. Перед подвешиванием антенны пост с антенной катушкой закрепляется на опоре на высоте 1-1,5 м и заземлен.

Конец антенны, входящий в пост, заземляется через дроссель, находящийся внутри поста, и через заземляющий нож, включенный параллельно с дросселем. Параллельно дросселю включается разрядник на напряжение 1 кВ.

Антенну следует натягивать осторожно, без рывков.

460. При подъеме и спуске антенны один человек, стоящий в середине пролета в стороне от трассы, следит за тем, чтобы антенна не приближалась к проводам ВЛ, находящимся под напряжением, на расстояние менее, указанного в пункте 458. Не допускается находиться под проводом антенны.

461. Спуском антенну необходимо заземлять с помощью заземляющего ножа или переносного заземления.

462. Работать на устройствах, расположенных в аппаратных помещениях, включать и отключать, а также ремонтировать аппаратуру телефонной связи, радиотрансляции и прочее в электроустановках электростанций и подстанций можно одному работнику с группой доступа не ниже III.

Сноска. Пункт 462 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

463. На полу перед вводными и вводно-испытательными стойками кабельных и воздушных линий связи, стойками дистанционного питания, стойками автоматических регуляторов напряжения, токораспределительными стойками имеются резиновый диэлектрический ковер или изолирующие подставки.

464. На чехлы оборудования, к которому подводится напряжение дистанционного питания, наносятся знаки безопасности, предупреждающие о наличии напряжения.

465. Промывку контактов (контактных полей) искателей и реле следует выполнять после снятия с них напряжения.

466. Не допускается при чистке оборудования пользоваться кистями с обнаженной металлической оправой, а также шлангами пылесосов с металлическими наконечниками.

467. Смену радиоламп в аппаратуре следует выполнять после снятия с них напряжения. Допускается смена ламп под напряжением до 250 В с применением средств защиты.

468. При попадании на линию связи, включенную в вводноиспытательную стойку, или защитные полосы кросса постороннего напряжения выше 42 В (от линии электропередачи, аппаратуры дистанционного питания и прочих) дежурному персоналу необходимо такую линию отключить и изолировать, пользуясь средствами защиты. О наличии постороннего напряжения выше 42 В ставится в известность дежурный персонал объекта, а в его отсутствие – вышестоящий дежурный. Замену разрядников или предохранителей допускается проводить при отсутствии постороннего напряжения.

469. При работе на аппаратуре линий связи, подверженных влиянию линий электропередачи и электрифицированных железных дорог переменного тока, замена линейных защитных устройств проводится в диэлектрических перчатках (или клещами с изолирующими рукоятками) и в защитных очках с применением резинового диэлектрического ковра.

470. При работе с применением грузоподъемных кранов в действующих электроустановках лицом, уполномоченным за безопасное производство работ по перемещению грузов кранами, необходимо быть инженерно-техническому работнику, имеющему группу доступа не ниже IV.

Сноска. Пункт 470 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

471. Крановщики, состоящие в штате энергетических предприятий и работающим в действующих электроустановках, необходимо иметь группу от II и выше.

Сноска. Пункт 471 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

472. Движение автомобилей, грузоподъемных машин и механизмов по ОРУ и в охранной зоне ВЛ допускается под наблюдением одного из лиц, упомянутых в пункте 470 настоящих Правил или работника с группой доступа V из административно-технического персонала. По ОРУ движение автомобилей, грузоподъемных машин и механизмов допускается также под наблюдением дежурного или допускающего с группой доступа IV из оперативно-ремонтного персонала.

473. При проезде по ОРУ и под ВЛ подъемные и выдвижные части грузоподъемных машин и механизмов находятся в транспортном положении. Допускается в пределах рабочего места перемещение грузоподъемных машин по ровной местности с поднятым рабочим органом без груза и людей на подъемной или выдвижной части, если такое перемещение допускается по заводской инструкции, и при этом не требуется проезжать под не отключенными шинами и проводами ВЛ.

На ОРУ скорость движения определяется местными условиями, но не превышает 10 километров/час.

Под ВЛ автомобили, грузоподъемные машины и механизмы проезжают в местах наименьшего провеса проводов (у опор).

474. Установка и работа стреловых грузоподъемных механизмов непосредственно под проводами ВЛ, находящимися под напряжением, не допускается.

Устанавливать грузоподъемную машину (механизм) необходимо на все выносные опоры. Под опорой подкладываются прочные и устойчивые подкладки.

Перевод рабочего органа грузоподъемной машины (механизма) из транспортного положения в рабочее положение осуществляется крановщиком и стропальщикм. Не допускается привлекать для этих целей других работников.

475. При проезде, установке и работе автомобилей, грузоподъемных машин и механизмов расстояния от подъемных и выдвижных частей, стропов, грузозахватных приспособлений, грузов до токоведущих частей, находящихся под напряжением, должны быть не менее, указанных в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.

476. У телескопических вышек и гидроподъемников перед началом работы проверяются в действии выдвижная и подъемная части, а у телескопических вышек, подъемная часть устанавливается вертикально и зафиксирована в таком положении.

477. Не допускается при работах на угловых опорах ВЛ, связанных с заменой изоляторов, проводов или ремонтом арматуры, устанавливать телескопическую вышку (гидроподъемник) внутри угла, образованного проводами.

478. При всех работах в ОРУ и охранной зоне ВЛ автомобили, грузоподъемные машины и механизмы на пневмоколесном ходу заземляются. Не допускается прикасаться к корпусу автомобиля (грузоподъемной машины, механизма) и проводить какие-либо перемещения их рабочих органов, грузозахватных приспособлений и опорных деталей до установки заземления.

Грузоподъемные машины и механизмы на гусеничном ходу при установке непосредственно на грунте заземлять не требуется.

479. Не допускается при работе грузоподъемных машин и механизмов пребывание людей под поднимаемым грузом, корзиной телескопической вышки, а также в непосредственной близости (ближе 5 м) от натягиваемых проводов (тросов), упоров, креплений и работающих механизмов.

480. При работах с телескопической вышки (гидроподъемника) обеспечивается зрительная связь между находящимся в корзине (люльке) членом бригады и водителем. При отсутствии такой связи у вышки необходимо находиться члену бригады, передающему водителю команды о подъеме или спуске корзины (люльки).

Работать с телескопической вышки (гидроподъемника) следует, стоя на дне корзины (люльки), закрепившись стропом предохранительного пояса.

Переход из корзины (люльки) на опору или оборудование и обратно допускается с согласия производителя работ.

481. При соприкосновении стрелы крана или корзины (люльки) подъемного механизма с токоведущими частями, находящимися под напряжением, машинисту необходимо принять меры к быстрейшему разрыву возникшего контакта и отведению подвижной части механизма от токоведущих частей на расстояние, не менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.

Не допускается спускаться с механизма (машины) на землю или подниматься на него, а также прикасаться к нему стоя на земле, когда механизм остается под напряжением.

Машинисту необходимо предупредить окружающих работников о том, что механизм находится под напряжением.

При возгорании автомобиля, грузоподъемной машины или механизма, находящихся под напряжением, водителю (машинисту) необходимо спрыгнуть на землю, соединив ноги и не прикасаясь руками к машине. Затем следует удалиться от машины на расстояние не менее 8 м, передвигая ступни по земле и не отрывая их одну от другой.

482. Не разрешается применение переносных металлических лестниц в РУ 220 кВ и ниже.

483. В ОРУ 500 кВ и выше применение переносных металлических лестниц допускается при соблюдении следующих условий:

1) лестница переносится в горизонтальном положении под непрерывным присмотром производителя работ, дежурного или работника с группой доступа не ниже IV из оперативно-ремонтного персонала;

2) для снятия наведенного потенциала с переносной лестницы к ней присоединяется металлическая цепь, касающаяся земли.

При работе на высоте, когда не представляется возможным закрепить строп предохранительного пояса за конструкцию, опору и прочие, следует пользоваться страховочным канатом, предварительно заведенным за конструкцию, деталь опоры и другие. Выполняют эту работу два человека, один из которых должен по мере необходимости медленно отпускать или натягивать страховочный канат.

Сноска. Пункт 483 с изменением, внесенным приказом Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

484. Леса должны быть выполнены в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

485. Настилы лесов, подмостей, люлек ограждаются, если высота их над поверхностью грунта или перекрытием превышает 1,3 м. При невозможности или нецелесообразности устройства настилов и ограждений, а также при работе на оборудовании в каждом отдельном случае меры безопасности определяются технологической картой, ППР или другими документами.

486. При работе на конструкциях, под которыми расположены находящиеся под напряжением токоведущие части, ремонтные приспособления и инструмент во избежание их падения необходимо привязывать.

487. Электро- и газосварщики применяют предохранительный пояс со стропом из металлической цепи.

Если рабочее место и подходы к нему расположены под неогражденными токоведущими частями, находящимися под напряжением, а расстояние от металлической цепи в случае ее опускания будет меньше указанного в таблице 1, работа выполнятся с отключением этих токоведущих частей.

488. Подавать детали на конструкции или оборудование следует с помощью бесконечного каната, веревки или шнура. Стоящий внизу работник удерживает канат для предотвращения его раскачивания и приближения к токоведущим частям.

489. Персонал, работающий на порталах, конструкциях, опорах и прочих пользуется одеждой, не стесняющей движения. Личный инструмент находится в сумке.

490. Проводить работы на осветительной арматуре с тележки мостового крана на потолке машинных залов и котельных должны не менее чем два работника из дежурного персонала или по наряду ремонтный персонал. Один из работников находится вблизи работающего и следит за соблюдением им необходимых мер безопасности. Устройство временных подмостей, лестниц и прочих средств на тележке не допускается. Работать следует непосредственно с настила тележки или с установленных на нем стационарных подмостей. Перед подъемом на тележку с ее троллейных проводов снимается напряжение. При работе следует пользоваться предохранительным поясом. Передвигать мост или тележку крана крановщик может по команде производителя работ, при передвижении мостового крана работники располагаются в кабине или на настиле моста. Не допускается передвижение моста и тележки, когда люди находятся на тележке.

491. К командированному персоналу относится персонал сторонних предприятий и организаций, направляемый для выполнения работы в действующих электроустановках предприятий и не состоящий в их штатах.

492. Допуск к работам в электроустановках командированного персонала осуществляется в соответствии с настоящими Правилами. Командированные работники должны иметь удостоверение.

493. Командирующее предприятие в письменной форме указывает работников, которые могут быть назначены руководителями, производителями работ, наблюдающими и членами бригады, а также работников, которым может быть предоставлено право выдачи наряда при длительных работах.

494. Предоставление работникам из командированного персонала возможности работать в действующих электроустановках в качестве руководителей, производителей работ и членов бригады может быть оформлено руководством эксплуатационного предприятия резолюцией на письме командирующего предприятия или письменным указанием. Предоставление возможности выдачи нарядов и распоряжений должно быть оформлено письменным указанием руководства эксплуатационного предприятия.

495. Командированный персонал по прибытии на место командировки проходит инструктаж по электробезопасности с учетом особенностей электроустановок, в которых ему предстоит работать. Инструктаж проводится в порядке установленном законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

Командирующее предприятие обеспечивает соответствие командированных работников присвоенным им группам по электробезопасности.

Предприятие, в электроустановках которого работает командированный персонал, обеспечивает выполнение мер безопасности, обеспечивающих защиту работающих от поражения электрическим током рабочего и наведенного напряжения.

496. Строительно-монтажная организация (далее – СМО), командирует своих работников для выполнения работ в действующих энергоустановках после получения от эксплуатационного предприятия письменное согласие.

497. Для получения согласия СМО направляет в адрес эксплуатационного предприятия письмо с приложением списка работников, перечисленных в пункте 493, а также ответственных исполнителей.

498. В согласии на проведение работ эксплуатационное предприятие указывает:

1) участок действующей электроустановки, где будут проводиться работы (РУ, линия, цепь, опоры);

2) сроки проведения работ (начало и окончание);

3) уполномоченное лицо эксплуатационного предприятия, который информируется об окончании работ;

4) наличие опасных и вредных факторов (расположенные вблизи действующие линии электропередачи, электрическое и магнитное поле, наведенное напряжение), если они имеют место.

499. После получения согласия, СМО выдает бригаде наряд. Наряд выписывается в трех экземплярах, один из которых передается персоналу эксплуатационного предприятия или электронным документом.

Сноска. Пункт 499 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

500. Допуск к строительно-монтажным работам, требующим проведения отключений и других технических мероприятий, а также работам в охранной зоне линии электропередачи, находящейся под напряжением, выполняется в соответствии с требованиями пунктов 76- 82 настоящих Правил.

501. Зона работ, выделенная для СМО ограждается, препятствуя проникновению персонала в действующую часть электроустановки.

502. Обеспечиваются мероприятия, исключающие пересечения территории или помещения действующей части электроустановки путями прохождения и проезда персонала, машин и механизмов СМО в выделенную ей огражденную зону.

В тех случаях, когда путь следования персонала СМО в выделенную зону проходит по территории или помещениям действующего РУ, допуск в эту зону выполняет представитель эксплуатационного предприятия, имеющий право единоличного осмотра РУ, который сопровождает персонал СМО до входа или въезда в зону работ.

503. Если выделенная для СМО зона работ не выгорожена, работы в ней производится по наряду, выданному эксплуатационной организацией на наблюдающего, имеющего группу доступа не ниже III, о чем делается запись в наряде.

Сноска. Пункт 503 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

504. О полном окончании работ ответственное лицо СМО сообщает ответственному лицу эксплуатационного предприятия в соответствии с пунктом 498 настоящих Правил.

505. Сообщение о полном окончании работ СМО передается в виде письменного извещения или посредствам электронного документооборота.

В сообщении указывается, что работа по наряду полностью окончена, бригада (бригады) с участка работ удалена, рабочие места проверены (материалы, инструменты, приспособления и прочие убраны, установленные персоналом СМО заземления, ограждения, знаки и плакаты безопасности сняты).

Сноска. Пункт 505 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

506. После получения сообщения о полном окончании работ эксплуатационное предприятие имеет право снять установленные допускающим заземления, ограждения, знаки (плакаты) безопасности и включить электроустановку.

Приложение 1 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей

Группы допуска по элекробезопасности электротехнического (электротехнологического) персонала и условия их присвоения

Сноска. Приложение 1 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Группа допуска по электробезопасности	Минимальный стаж (срок) работ выполняемых в сфере электроэнергетики для подтверждения группы допуска по электробезопасности	Минимальный объем знаний для подтверждения группы допуска по электробезопасности в рамках требований установленных должностной инструкции
1	2	3
1 группа	С момента устройства на работу в течение одного месяца, а также лиц не подтвердивших квалификационную группу допуска по электробезопасности по результатам квалификационной проверки знаний в срок установленных нормативными правовыми актами в сфере электроэнергетики.	1) элементарные знания об опасности электрического тока на организм человека; 2) в рамках должностной инструкции в объеме соблюдения мер безопасности при подключении к электрической проводке (через электрические розетки) и использовании бытовой и офисной техники без снятия защитных устройств (кожухов, панелей) и разборки электрических вилок, розеток, выключателей, автоматов.
2 группа	После обучения по программе не менее 72 часов в период работы с предыдущей группой допуска по электробезопасности	1) знание в объеме предыдущей группы допуска по электробезопасности, а также элементарные технические знания о закрепленных электроустановках и оборудовании; 2) знания безопасной работы с электроприводами, электросваркой (без самостоятельного подключения), термическими установками, грузоподъемными машинами, передвижными машинами и механизмами с электроприводом, ручными электрическими машинами и другим переносным электрическим оборудованием (инструментом) с напряжением электрической сети до 1000 В (одна тысяча вольт). Вторая группа допуска по электробезопасности позволяет проводить работы в электроустановках напряжением до 1000 В и в том числе, снятие защитных устройств (кожухов, панелей) и разборки электрических вилок, розеток, выключателей, автоматов при отсутствии на них электрического тока и напряжения; 3) отчетливое представление об опасности электрического тока, опасности приближения к токоведущим частям, а также знаний основных мер электробезопасности при работах в сфере электроэнергетики, и в том числе с применением электрозащитных средств и устройств.
3 группа	3 месяца в предыдущей группе, а для лиц, ранее подтверждавших III и выше группу допуска по электробезопасности, по окончании одного месяца с момента устройства его на работу.	1) знание в объеме предыдущей группы допуска по электробезопасности; 2) знания для выполнения: на вверенных электроустановках самостоятельного обслуживания, обхода, осмотра, подключения и отключения, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии в электроустановках напряжением до 1000 В, а также для допуска ремонтных или наладочных бригад к этим электроустановкам; самостоятельного производства ремонтных работ в электроустановках, проводки и приборах автоматики, учета, регистрации применяемых на объектах энергетики, станках и машинах (стационарных и передвижных), а также бытовой и офисной техники; в составе бригады строительно-монтажных, ремонтных, пуско-наладочных работ, и в том числе по испытаниям-измерениям в электроустановках, работ по проводке и приборам автоматики, учета, регистрации применяемых на объектах энергетики, станках и машинах (стационарных и передвижных); 3) Умение обеспечить безопасное ведение работы и вести присмотр за работающими в электроустановках; 4) знание правил освобождения пострадавшего от действия электрического тока.
4 группа	6 месяцев в предыдущей группе, а для лиц, ранее подтверждавших IV и выше группу допуска по электробезопасности, по окончании одного месяца с момента устройства его на работу.	1) знание в объеме предыдущей группы допуска по электробезопасности; 2) знания для выполнения: самостоятельного обслуживания, ведения диспетчерских и оперативных переговоров, обхода, осмотра, подключения, переключения и отключения электроустановок, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии в электроустановках напряжением выше 1000 В, а также для допуска ремонтных или наладочных бригад к этим электроустановкам; руководства при выполнении бригадой строительно-монтажных, ремонтных, пуско-наладочных работ, и в том числе по испытаниям-измерениям, в рамках должностной инструкции; в соответствии с должностной инструкцией административно-технического персонала руководство работами в организации, как лицу ответственному за электрохозяйство (участка, объекта) с электроустановками напряжением до 1000 В; самостоятельного осмотра, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии, для специалистов экспертных, проектных организаций в сфере электроэнергетики, экспертов или специалистов (энергоаудиторов) в области энергосбережения и повышения энергоэффективности; самостоятельного осмотра, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии руководителями и специалистами служб безопасности и охраны труда организаций по вопросам электробезопасности, контроля и принятия мер по выявленным нарушениям организации в рамках должностной инструкции; 3) полное представление об опасности при работах в электроустановках; 4) умение обучать персонал правилам техники безопасности.
5 группа	12 месяцев в предыдущей группе, а для лиц, ранее подтверждавших V группу допуска по электробезопасности, по окончании одного месяца с момента устройства его на работу.	1) знание в объеме предыдущей группы допуска по электробезопасности; 2) знания для выполнения: в соответствии с должностной инструкцией административно-технического персонала руководство работами в организации, как лицу ответственному за электрохозяйство (участка, объекта) с электроустановками напряжением выше 1000 В; самостоятельного осмотра, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии, для специалистов экспертных, проектных организаций в сфере электроэнергетики, экспертов или специалистов (энергоаудиторов) в области энергосбережения и повышения энергоэффективности; самостоятельного осмотра, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии руководителями и специалистами служб безопасности и охраны труда организаций по вопросам электробезопасности, контроля и принятия мер по выявленным нарушениям организации, при условии требований их должностной инструкцией; 3) знание схем электроустановок, компоновки оборудования, технологических процессов производства; 4) умение организовать безопасное проведение работ и осуществлять непосредственное руководство работами в электроустановках любого напряжения; 5) умение четко обозначать и излагать требования о мерах безопасности при проведении инструктажа работников; 6) умение обучать персонал правилам техники безопасности, практическим приемам оказания первой медицинской помощи.

Примечания:

1) приведенные в таблице требования к персоналу в отношении электробезопасности являются минимальными и решением руководителя организации могут быть дополнены в соответствии с требованиями, установленными должностными инструкциями;

2) первая группа допуска по электробезопасности распространяется на не электротехнический персонал. Перечень профессий, рабочих мест, требующих отнесения производственного персонала к группе I, определяет руководитель организации. Персоналу, усвоившему требования по электробезопасности, относящиеся к его производственной деятельности, присваивается группа I. Присвоение группы I производится путем проведения инструктажа, который завершается проверкой знаний в форме устного опроса и (при необходимости) проверкой приобретенных навыков безопасных способов работы. Присвоение I группы проводится работником из числа электротехнического персонала, имеющего группу не ниже III, назначенным распоряжением руководителя организации;

3) первая группа допуска по электробезопасности у персонала организаций, не позволяет находиться в непосредственной близости возле электроустановок без сопровождающего лица с группой допуска по электробезопасности не ниже четвертой;

4) вторая, третья, четвертая и пятая группы допуска по электробезопасности, присваиваются лицам из числа персонала организации, относящихся к электротехническому или технологическому персоналу, деятельность которого, согласно должностной инструкции, связана с соблюдением норм правил технической эксплуатации и правил безопасности в организациях, осуществляющих деятельность по производству для собственных нужд и потреблению электрической, тепловой энергии;

5) вторая группа допуска по электробезопасности присваивается лицам из числа персонала организации, которая позволяет посещать объекты (оборудование, установки) в сфере электроэнергетики с сопровождающим лицом с группой допуска по электробезопасности не ниже четвертой;

6) третья группа допуска по электробезопасности присваивается лицам из числа персонала организации, кроме норм указанных в подпункте 5) настоящего Приложения, позволяет в соответствии с должностной инструкцией выполнение на вверенных электроустановках самостоятельно осуществлять:

обслуживание, подключение и отключение, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии в электроустановках напряжением до 1000 В, а также осуществление допуска ремонтных или наладочных бригад к этим электроустановкам;

присмотр за работой бригады по строительно-монтажным, ремонтным, пуско-наладочным работам, и в том числе по испытаниям-измерениям в электроустановках;

участие в работе бригад в качестве наблюдающего персонала за производством работ;

7) четвертая группа допуска по электробезопасности присваивается лицам из числа персонала организации, деятельность которых, кроме норм указанных в подпунктах 5) и 6) настоящего приложения 1, также разрешает самостоятельно, в рамках должностной инструкции:

ведение диспетчерских и оперативных переговоров, осуществление обхода, осмотра, контроль и выдача распоряжения на подключения, переключения и отключения электроустановок, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии в электроустановках;

обслуживание, подключение и отключение, и в том числе в схемах (системах) учета электрической энергии в электроустановках напряжением свыше 1000 В, а также осуществление допуска ремонтных или наладочных бригад к этим электроустановкам;

выдачи нарядов и распоряжений по допуску бригады для выполнения строительно-монтажных, ремонтных, пуско-наладочных работ, и в том числе по испытаниям-измерениям в электроустановках до 1000 В;

решать вопросы, как лицу ответственному за электрохозяйство (участка, объекта) с электроустановками напряжением до 1000 В;

8) пятая группа допуска по электробезопасности присваивается лицам из числа персонала организации, деятельность которых, кроме норм указанных в подпунктах 5), 6) и 7) настоящего приложения 1, также разрешает самостоятельно, в рамках должностной инструкции:

решать вопросы, как лицу ответственному за электрохозяйство (участка, объекта) с электроустановками напряжением выше 1000 В;

выдачи нарядов и распоряжений по допуску бригады для выполнения строительно-монтажных, ремонтных, пуско-наладочных работ, и в том числе по испытаниям-измерениям в электроустановках выше 1000 В.

Приложение 2 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Наряд для работ в электроустановках
(лицевая сторона наряда)

Предприятие _________________________________________________________

Подразделение _______________________________________________________

НАРЯД-ДОПУСК №___

Категория работ _____________________________________________________

Руководителю работ ________________ допускающему ____________________

Производителю работ __________________ наблюдающему _________________

с членами бригады ___________________________________________________

_____________________________________________________________________

поручается __________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Работу начать: дата _______________ время ___________________________

Работу закончить: дата _____________ время __________________________

Время аварийной готовности __________________________________________

Таблица 1

Регистрация целевого инструктажа

Инструктаж провел		Инструктаж получил
Лицо, выдавшее наряд	_________________ (подпись) (фамилия, инициалы)	Руководитель работ (производитель работ, наблюдающий)	______________________ (подпись, фамилия, инициалы)
Допускающий	__________________ (подпись) (фамилия, инициалы)	Руководитель работ Члены бригады Производитель работ (наблюдающий)	______________________ ______________________ ______________________ ______________________
Отв. руководитель работ производитель работ (наблюдающий)	__________________ __________________ __________________	Производитель работ Члены бригады	_________________ _________________ _________________

Таблица 2

Меры по подготовке рабочих мест

Наименование электроустановок, в которых нужно провести отключения и установить заземления	Что должно быть отключено и где заземлено
1	2

Отдельные указания __________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Наряд выдал: дата _____________________ время _______________________

Подпись _______________ Фамилия, инициалы ___________________________

Наряд продлил по: дата __________________ время _____________________

Подпись _______________ Фамилия, инициалы ___________________________

Дата _____________ время ____________________

Таблица 3

Согласие на допуск

Согласие на допуск выдал (должность, фамилия, или подпись)	Дата, время	Подпись работника, получившего согласие на допуск
1	2	3

(оборотная сторона наряда)

Рабочие места подготовлены, под напряжением остались

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Допускающий ___________ (подпись)

Руководитель (производитель работ или наблюдающий) ________ (подпись)

Таблица 4

Ежедневный допуск к работе и окончание

Бригада проинструктирована и допущена на подготовленное рабочее место					Работа закончена, бригада удалена
Наименование рабочего места	Дата, время	Подписи			Дата, время	Подпись руководителя (производителя) работ (наблюдающего)
		допускающего	руководителя (производителя) работ (наблюдающего)	членов бригады
1	2	3	4		5	6

Таблица 5

Изменения в составе бригады

Введен в бригаду (фамилия, инициалы, группа)	Выведен из бригады (фамилия, инициалы, группа)	Дата, время	Согласовал (подпись)	Инструктаж по технике безопасности получил (подпись члена бригады)
1	2	3	4	5

Работа полностью закончена, бригада удалена, заземления, установленные бригадой, сняты, сообщено (кому) ___________ __________

(должность) (фамилия)

Дата ____________________ время ________________________________

Производитель работ Руководитель работ

или наблюдающий _____________ _______________

(подпись) (подпись)

Указания по заполнению наряда

1. Записи в наряде должны быть разборчивыми. Заполнение наряда карандашом и исправления не допускаются.

2. Система нумерации нарядов устанавливается указанием по предприятию.

3. При указании дат пишутся число, месяц и две последние цифры, обозначающие год, например: 04.06.12.

4. Кроме фамилий лиц, указанных в наряде, записываются инициалы и группа по электробезопасности.

5. В наряде указываются диспетчерские наименования (обозначения) электроустановок, присоединений, оборудования.

6. При недостатке строк в таблицах или тексте наряда к нему прикладывается дополнительный бланк наряда под тем же номером за подписью выдающего наряд для продолжения записей. При этом в последних строках таблиц или в конце строки основного бланка следует записать "Смотри дополнительный бланк".

Лицевая сторона наряда

7. В строке "Подразделение" указывается структурное подразделение предприятия, в электроустановках которого предстоят работы.

8. Когда руководитель работ не назначается, в строке "Руководителю работ" указывается "Не назначается".

9. В строке "Допускающему" указывается фамилия допускающего, если допуск проводит оперативно-ремонтный персонал или производитель работ из ремонтного персонала.

Для электроустановок, где допускающим является дежурный, в этой строке записывается "дежурному" без указания фамилии.

10. В строках "с членами бригады", кроме указания членов бригады, указывается, кто из членов бригады является водителем, крановщиком, стропальщиком, а также тип механизма, на котором он работает (Пример: Бекмуратов И.З. гр.II, водитель телевышки ТВ-26; Петров Н.И. гр. I, стропальщик).

11. В строке "Категория работ" указывается полное наименование категории работ в соответствии с пунктом 21 настоящих Правил.

12. В строках "Поручается" указывается: 1) наименование электроустановки;

2) наименование присоединения, участок линии, номера опор, пролет, цепь, фаза;

3) содержание работы.

13. В таблице 1 указываются:

1) В графе 1 - наименование электроустановок, в которых необходимо провести операции с коммутационными аппаратами и установить заземления.

2) В графе 2:

Для электроустановок станций и подстанций: наименования (обозначения) коммутационных аппаратов, отключаемых для обеспечения видимого разрыва, и места, где должны быть установлены заземления.

Для воздушных и кабельных линий:

1) отключаемых персоналом, их не обслуживающим, в строке, соответствующей наименованию электроустановки в графе 1, записывается наименование (обозначение) линий с указанием необходимости ее заземления в распределительном устройстве и на рабочем месте;

2) отключаемых оперативно-ремонтным персоналом – наименование (обозначения) коммутационных аппаратов в распределительном устройстве и на самой воздушной линии электропередачи, отключаемых для обеспечения видимого;

3) разрыва, и места, где должны быть установлены заземления в распределительном устройстве и на рабочем месте;

4) отключаемых как персоналом их не обслуживающим, так и оперативно-ремонтным персоналом, записи проводятся для каждого из них в соответствии с вышеизложенным в данном пункте.

При работах, не требующих подготовки рабочего места, в графах таблицы 1 делается запись "Не требуется".

14. В строках "Отдельные указания" записываются: дополнительные меры, обеспечивающие безопасность работающих, связанные с выполнением технологических операций (установка дополнительных заземлений, установка дополнительных ограждений, проверка воздуха в помещении на отсутствие водорода, меры пожарной безопасности и прочих), а также согласие бригаде самой выполнять эти меры;

1) при оформлении наряда наблюдающему – работник, возглавляющий бригаду;

2) согласие руководителю или производителю работ (наблюдающему) выполнять перевод бригады на другое рабочее место;

3) согласие включить электроустановку или часть ее без распоряжения лица, дающего согласие на допуск;

4) согласие на временное снятие заземлений;

5) другие записи, связанные с выполняемой работой ( пункты 29- 54, 154- 167, 386, 449 настоящих Правил).

15. Таблица 2 заполняется при получении согласия на первичный допуск.

В графе 1 указывается фамилия и должность лица, от которого допускающий получил это согласие. При выдаче согласия лично в графе 1 расписывается выдающий согласие.

Оборотная сторона наряда

16. При работах в электроустановках электростанций и подстанций в строках "Рабочие места подготовлены. Под напряжением остались" допускающий указывает оставшиеся под напряжением токоведущие части ремонтируемого и соседних присоединений, ближайшие к рабочему месту.

При работах на воздушных и кабельных линиях электропередачи в этих строках указываются пересекающие, сближающиеся воздушные и кабельные линии электропередачи в их охранной зоне.

При необходимости допускающий указывает и другие токоведущие части.

Допускающий и руководитель работ (производитель работ, если руководитель не назначен, или наблюдающий) расписывается под строками "Рабочие места подготовлены. Под напряжением остались" только при первичном допуске и после приемки рабочего места.

17. В таблице 3 оформляются ежедневный допуск к работе и ее окончание, а также перевод бригады на другое рабочее место.

18. Таблица 4 заполняется в соответствии с пунктом 51 настоящих Правил. При вводе в бригаду или выводе из нее водителя автомобиля или машиниста механизма и крановщика указывается также тип закрепленного за ним автомобиля, механизма или самоходного крана.

19. Если бригада заземлений не устанавливала, то слова "Заземления, установленные бригадой, сняты" из текста сообщения вычеркиваются.

Остальные таблицы и строки заполняются в соответствии с их наименованием и подстрочным текстом.

В неиспользуемых строках делаются прочерки.

	Приложение 3 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей
	форма

Наряд-допуска для работы в электроустановках и указания по его заполнению

Сноска. Приложение 3 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Лицевая сторона наряда (страница 1)

Организация ________________________________
Подразделение ______________________________

НАРЯД-ДОПУСК №____ для работы в электроустановках

Руководителю работ ___________________________________________
Допускающему________________________________________________
Производителю работ__________________________________________
Наблюдающему_______________________________________________
С членами бригады ____________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Категория работ ______________________________________________
Поручается __________________________________________________ ____________________________________________________________
Работу начать: дата _________________ время____________________
Работу закончить: дата_______________ время ___________________
Время аварийной готовности__________________
Меры по подготовке рабочих мест

Таблица 1

Наименования электроустановок, в которых нужно провести отключения и установить заземления	Что должно быть отключено и где заземлено
1	2

Отдельные указания ____________________________________________________
Наряд выдал: дата___________________________ время______________________
Подпись_______________________ Фамилия _______________________________

Разрешение на допуск

Таблица 2

Разрешение на подготовку рабочих мест и на допуск к работе получил	Дата, время	От кого (должность, фамилия)	Допускающий (подпись)	Согласования на выполнения работ в зоне действия другого наряда
				Дата, время	Согласовано

Оборотная сторона наряда (страница 2)

Рабочие места подготовлены.
Под напряжением остались:
__________________________________________________________________________
_____________ ____________________________________________________________
Допускающий ________________ (подпись)
Отв. руководитель работ (производитель работ или наблюдающий) ______________________________________ … (подпись)

Ежедневный допуск к работе и время ее окончания

Таблица 3

Бригада получила целевой инструктаж и допущена на подготовленное рабочее место				Работа закончена, бригада удалена
Наименование рабочего места	Дата, время	Подписи (подпись) (фамилия, инициалы)		Дата, время	Подпись производителя работ (наблюдающего) (подпись) (фамилия, инициалы)
		допускающего	производителя работ (наблюдающего)
1	2	3	4	5	6

Изменения в составе бригады

Таблица 4

Введен в состав бригады (фамилия, инициалы, группа)	Выведен из состава бригады (фамилия, инициалы, группа)	Дата, время (дата) (время)	Разрешил (подпись) (фамилия, инициалы)
1	2	3	4

Регистрация целевого инструктажа при первичном допуске

Таблица 5

Инструктаж провел		Инструктаж получил
Лицо, выдавшее наряд	______________ (подпись) (фамилия, инициалы)	Ответственный руководитель работ (производитель работ, наблюдающий)	_________________ (подпись, фамилия, инициалы)
Допускающий	______________ (подпись) (фамилия, инициалы)	Ответственный руководитель работ Члены бригады Производитель работ (наблюдающий)	_________________ _________________ _________________ _________________ _________________
Ответственный руководитель работ производитель работ (наблюдающий)	______________ ______________ ______________ ______________	Производитель работ Члены бригады	_________________ _________________ _________________ _________________

Работа полностью закончена, бригада удалена, заземления, установленные бригадой, сняты.

Сообщено (кому)_________________________ дата___________________время

(фамилия, инициалы)

Производитель работ (наблюдающий)____________________________________ (подпись) (фамилия, инициалы)

Ответственный руководитель работ ____________________________________ (подпись) (фамилия, инициалы)

Допускающий__________________________________________________________ (подпись) (фамилия, инициалы)

Указания по заполнению наряда

1. Записи в наряде записываются разборчиво. Заполнение наряда карандашом и исправления не допускаются.

2. Система нумерации нарядов устанавливается руководством предприятия.

3. При указании дат пишутся число, месяц и две последние цифры года.

4. Кроме фамилии лиц, указываемых в наряде, записываются инициалы и группа по электробезопасности.

5. В наряде указываются диспетчерские наименования (обозначения) электроустановок, присоединений оборудования.

6. В случае недостатка строк в таблицах или тексте наряда к нему прикладывается дополнительный бланк наряда под тем же номером за подписью выдающего наряд для продолжения записей. При этом в последних строках таблиц или в конце строки основного бланка следует записать "См. дополнительный бланк".

Лицевая сторона наряда

7. В строке "Подразделение" указывается структурное подразделение предприятия, в котором предстоят работы.

8. Когда руководитель работ не назначается, в строке "Руководитель работ" указывается "Не назначается".

9. В строке "Допускающему" указывается фамилия допускающего, если допуск проводит оперативно-ремонтный персонал или производитель работ из числа ремонтного персонала. Для электроустановок, где допускающим является дежурный, в строке записывается "дежурному" без указания фамилии.

10. В строках "С членами бригады", кроме перечисления членов бригады, указывается, кто из членов бригады является водителем, крановщиком, стропальщиком, а также тип механизма, на котором он работает.

11. В строке "Категория работ" указывается полное наименование категории работ в соответствии с терминами и их определениями.

12. В строках "Поручается" указываются: наименование электроустановки, присоединения, участок ВЛ, номера опор, пролеты, цепь, фаза ВЛ, содержание работы.

13. В таблице 1 указываются:

в графе 1 – наименования электроустановок, в которых необходимо провести операции с коммутационными аппаратами и установить заземления;

в графе 2 – места, где производятся отключения коммутационных аппаратов и устанавливаются заземления.

При заполнении графы 2 соблюдается следующее:

для электроустановок станций и подстанций указываются наименования (обозначения) коммутационных аппаратов, отключаемых для обеспечения видимого разрыва, а также места установки заземлений;

для ВЛ и КЛ, отключаемых персоналом, их не обслуживающим, в строке, соответствующей наименованию электроустановки, в графе 1, записывается наименование (обозначение) линии с указанием о необходимости ее заземления в РУ и на рабочем месте;

для ВЛ и КЛ, отключаемых оперативно-ремонтным персоналом, указываются наименования (обозначения) коммутационных аппаратов в РУ и на самой ВЛ, отключаемых для обеспечения видимого разрыва, а также места установки заземлений (в РУ и на рабочем месте);

для ВЛ и КЛ, отключаемых как персоналом, их не обслуживающим, так и оперативно-ремонтным персоналом, записи проводятся для каждого из них в соответствии с вышеизложенными правилами.

При работах, не требующих подготовки рабочего места, в графах таблицы 1 делается запись "Не требуется".

14. В строках "Отдельные указания" записываются:

дополнительные меры, обеспечивающие безопасность работающих (установка дополнительных заземлений и ограждений, проверка воздуха на наличие опасного газа, меры пожарной безопасности), а также разрешение выполнить эти меры самой бригаде;

в случае оформления наряда наблюдающему - работник, возглавляющий бригаду;

разрешение руководителю или производителю работ (наблюдающему) выполнять перевод бригады на другое рабочее место;

разрешение включить электроустановку или часть ее без распоряжения дежурного;

разрешение на временное снятие заземлений; другие записи, связанные с выполняемой работой.

15. Таблица 2 заполняется при получении разрешения на первичный допуск.

В графе 1 указываются фамилия и должность лица, от которого допускающий получил это разрешение. При выдаче разрешения лично в графе 1 расписывается лицо, выдавшее разрешение, с указанием своей должности.

Оборотная сторона наряда

16. При работах в электроустановках электростанций и подстанций в строках "Рабочие места подготовлены. Под напряжением остались" допускающий указывает оставшиеся под напряжением токоведущие части ремонтируемого присоединения, а также токоведущие части соседних присоединений, ближайшие к рабочему месту.

При работах на ВЛ и КЛ в этих строках указываются пересекающие, сближающиеся в охранной зоне ремонтируемой линии другие ВЛ и КЛ.

При необходимости допускающий указывает и другие токоведущие части.

Допускающий и руководитель работ (производитель работ или наблюдающий, если руководитель не назначен) расписываются под строками "Рабочие места подготовлены. Под напряжением остались" только при первичном допуске, после приемки рабочего места.

17. В таблице 3 оформляются ежедневный допуск к работе и ее окончание, а также перевод бригады на другое рабочее место.

Если руководитель (производитель) работ совмещает обязанности допускающего, он при допуске расписывается в графах 3 и 4.

18. Изменения в составе бригады отражаются в таблице 4 и удостоверяются подписью выдающего наряд в графе 4 таблицы. При передаче разрешения на изменение состава бригады по телефону, радио или с нарочным руководитель (производитель) работ в графе 4 за своей подписью записывает фамилию лица, давшего разрешение.

При вводе в бригаду или выводе из нее водителя автомобиля или машиниста механизма и крановщика указывается также тип закрепленного за ним автомобиля, механизма.

19. Если бригада заземлений не устанавливала, то слова "заземления, установленные бригадой, сняты" из текста вычеркиваются. Остальные строки в бланке наряда заполняются в соответствии с их наименованием и подстрочным текстом. В неиспользуемых строках делаются прочерки.

Приложение 4 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей

Учет работ по нарядам и распоряжениям

Сноска. Приложение 4 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В электроустановках с местным дежурным персоналом (кроме дежурства на дому) работы по нарядам и распоряжениям учитываются в предназначенном для этого журнале учета работ по нарядам и распоряжениям по рекомендуемой ниже форме.

В журнале в соответствующих графах учитываются первичный допуск к работе по нарядам и полное ее окончание, допуск к работе по распоряжениям и ее окончание, за исключением работ по распоряжениям, выдаваемым самим оперативным персоналом или под его наблюдением, запись о которых делается только в оперативном журнале. Кроме того, первичные и ежедневные допуски к работам по наряду оформляются записью в оперативном журнале, при этом учитываются только номер наряда и рабочее место.

Журнал учета работ по нарядам и распоряжениям ведет дежурный персонал. Журнал пронумеровывается, прошнуровывается и скрепляется печатью. Срок его хранения после последней записи 6 месяцев.

В случае ведения электронного журнала учета работ по нарядам и распоряжениям, страницы журнала формируются в неизменяемом формате.

В электроустановках без местного дежурного персонала и с дежурством на дому журнал учета работ по нарядам и распоряжениям не ведется, допуск к работе по нарядам и распоряжениям учитываются в оперативном журнале.

Журнал учета работ по нарядам и распоряжениям

Форма

Номер распоряжения	Номер наряда	Место и наименование работы	Производитель работ или наблюдающий (фамилия, инициалы)	Член бригады, работающей по распоряжению (фамилия, инициалы)	Лицо, отдавшее распоряжение (фамилия, инициалы)	К работе приступили (дата, время)	Работа закончена (дата, время)
1	2	3	4	5	6	7	8

Примечания:

1) при большом числе работ по распоряжениям запись их порядковых номеров допускается ежемесячно начинать заново;

2) при работах по наряду заполняются только графы 2, 3, 7 и 8;

3) в зависимости от местных условий допускается дополнять или видоизменять рекомендуемую форму журнала.

Приложение 5 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Совмещение обязанностей работников, ответственных
за безопасное ведение работ

Ответственный работник	Совмещаемые обязанности
Выдающий наряд, распоряжение	Руководитель работ, производитель работ, допускающий (в электроустановках, не имеющих местного оперативного персонала)
Руководитель работ	Производитель работ, допускающий (в электроустановках, не имеющих местного оперативного персонала)
Производитель работ из числа оперативно-ремонтного персонала	Допускающий (в электроустановках с простой и наглядной схемой)
Производитель работ, имеющий IV группу по электробезопасности	Допускающий

Приложение 6 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат) "НЕ ВКЛЮЧАТЬ работают люди"

Вывешивается на приводах разъединителей и комбинированных

выключателей.

Приложение 7 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат) "НЕ ОТКРЫВАТЬ работают люди"

Вывешивается на приводах разъединителей, комбинированных выключателей и на задвижках

Приложение 8 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"НЕ ВКЛЮЧАТЬ! РАБОТА НА ЛИНИИ"

Вывешивается на приводах разъединителей и комбинированных

выключателей, которыми отключена для работ ВЛ или КЛ, независимо от

числа работающих бригад.

Приложение 9 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"СТОЙ! НАПРЯЖЕНИЕ"

Вывешивается на ограждениях камер, шкафах и панелях, граничащих с

рабочим местом.

Приложение 10 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"РАБОТАТЬ ЗДЕСЬ"

Вывешивается на подготовленных рабочих в электроустонановках

Приложение 11 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"НЕ ВЛЕЗАЙ! УБЬЕТ"

Вывешивается на конструкциях внизу, граничащих с той, по которой разрешается подниматься

Приложение 12 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"ВЛЕЗАТЬ ЗДЕСЬ"

Вывешивается на стационарных лестницах и конструкциях, по которым для проведения работ разрешено подниматься

Приложение 13 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"ВОДОРОД! ОГНЕОПАСНО"

Вывешивается около генераторов, устройств газомаслянной системы, внутри помещения ЭУ и на дверях

Приложение 14 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"АККУМУЛЯТОРНАЯ!"

Вывешивается на дверях аккумуляторного помещения.

Приложение 15 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей

Удостоверение о проверке знаний норм и правил работы в электроустановках

Сноска. Приложение 15 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 07.07.2021 № 227 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Форма

Первая страница:

Удостоверение № _______
(организация)
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)
(должность, профессия) Допущен к работе в электроустановках напряжением
В качестве _____________________________________________ Дата выдачи "_____" _________________ 20___ года Работодатель (ответственный за электрохозяйство) ____________________________________________________________________ (подпись) (фамилия, инициалы) Без записей результатов проверки знаний недействительно. Во время выполнения служебных обязанностей работник имеет удостоверение при себе.

Вторая страница:

Результаты проверки знаний нормативных документов
Дата проверки	Причина проверки	Группа по электробезопаности	Общая оценка	Дата следующей проверки	Подпись председателя комиссии

Третья страница:

Результаты проверки знаний нормативных документов промышленной безопасности и других специальных правил
Дата проверки	Наименование нормативных документов	Решение комиссии	Подпись председателя комиссии

Четвертая страница:

Свидетельство на право проведения специальных работ
Дата	Наименование работ	Подпись председателя комиссии

Примечания:

1) удостоверение о проверке знаний норм и правил работы в электроустановках является документом, удостоверяющий предъявителя на самостоятельную работу в указанной должности (профессии);

2) удостоверение выдается работнику при его оформлении на работу и действительно только после соответствующих записей о результатах проверки знаний нормативных документов по работе в электроустановках;

3) на второй странице проставляется общая оценка знаний правил устройства электроустановок, утвержденных приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 230 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10851), технической эксплуатации электроустановок настоящих Правил и нормативных документов в области пожарной безопасности;

4) третья страница заполняется для персонала, которому по его должностным обязанностям и характеру производственной деятельности требуется аттестация по Правилам обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов, утвержденным приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 343 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10244) и другим специальным правилам;

5) четвертая страница заполняется для персонала, допускаемого к проведению специальных работ (верхолазные работы и работы под напряжением на токоведущих частях:

чистка, обмыв и замена изоляторов и соединительных зажимов, смазка тросов;

работы в колодцах, шурфах, траншеях и котлованах глубиной более 2 метров;

обслуживание сосудов, работающих под давлением; испытания оборудования повышенным напряжением (за исключением работ с мегаомметром);

6) удостоверение постоянно находится при работнике во время выполнения им служебных обязанностей и предъявляться по требованию контролирующих работников;

7) удостоверение подлежит замене в случае изменения должности или возврату при увольнении работника;

8) удостоверение состоит из твердой переплетенной крышки на тканевой основе и блока из четырех страниц. Размер удостоверения 95 мм х 65 мм. Предпочтительный цвет переплета - темно-вишневый;

9) на лицевой стороне переплетной крышки вытиснена контрастным (белым или желтым) цветом надпись, удостоверение.

Приложение 16 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"КУРИТЬ! ЗАПРЕЩЕНО"

Вывешивается на дверях аккумуляторного помещения.

Приложение 17 к Правилам техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Форма

Знак (Плакат)"ИСПЫТАНИЕ ОПАСНО ДЛЯ ЖИЗНИ"

Вывешивается при испытаниях КЛ, если ее противоположный конец расположен в запертой камере, отсеке КРУ или в помещении, на дверях или ограждении